Bai Giang Thong Tin Di Dong 1

ITC
THOÂNG TIN DI ÑOÄNG

CHÖÔNG I:
TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG GSM
I. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN CUÛA HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN DI
ÑOÄNG GSM:
Ñieän thoaïi di ñoäng ra ñôøi töø nhöõng naêm 1920, khi ñoù ñieän thoaïi di
ñoäng ñöôïc söû duïng nhö laø caùc phöông tieän thoâng tin giöõa caùc ñôn vò caûnh
saùt ôû Myõ. Dòch vuï ñieän thoaïi di ñoäng maûi ñeán ñaàu naêm 1960 ôû caùc daïng
söû duïng ñöôïc vaø khi ñoù noù chæ laø caùc söõa ñoåi thích öùng cuûa caùc heä thoáng
ñieàu vaän. Cuoái nhöõng naêm 1980 ngöôøi ta nhaän thaáy raèng caùc heä thoáng toå
oâng töông töï khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng taêng vaøo theá kyû
sau neáu nhö khoâng loaïi boû ñöôïc caùc haïn cheá coá höõu cuûa heä thoáng naøy: (1)
phaân boå taàn soá raát haïn cheá, dung löôïng thaáp; (2) tieáng oàn khoù chòu vaø
nhieãu xaûy ra khi maùy di ñoäng chuyeån dòch trong moâi tröôøng fadinh ña tia; (3)
khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc dòch vuï môùihaáp daãn ñoái vôùi khaùch haøng; (4)
khoâng cho pheùp giaûm ñaùng keå giaù thaønh cuûa thieát bò di ñoäng vaø cô sôû haï
taàng; (5) khoâng ñaûm baûo tính baûo maät cuûa caùc cuoäc goïi; (6) khoâng töông
thích giöõa caùc heä thoáng khaùc nhau, laøm cho thueâ bao khoâng theå söû duïng
ñöôïc maùy di ñoäng cuûa mình ôû nöôùc khaùc.
Giaûi phaùp duy nhaát ñeå loaïi boû nhöõng haïn cheá treân laø phaûi chuyeån
sang söû duïng kyõ thuaät thoâng tin soá cho thoâng tin di ñoäng cuøng vôùi caùc kyõ
thuaät ña truy nhaäp môùi.
Heä thoáng thoâng tin di ñoäng söû duïng kyõ thuaät ña truy nhaäp phaân chia
theo thôøi gian (TDMA) ñaàu tieân treân theá giôùi ñöôïc ra ñôøi ôû Chaâu Aâu vaû coù
treân goïi laø GSM . Ban ñaàu heä thoáng naøy ñöôïc goïi laø “ nhoùm ñaëc traùch di
ñoäng” (Group Special Mobile) theo teân goïi cuûa moät nhoùm ñöôïc
CEPT( Conference Of European Postal And Telecommunications Administrations – Hoäi
nghò caùc cô quan quaûn lyù vieãn thoâng vaøböu chính Chaâu Aâu) cöû ra ñeå nghieân
cöùu tieâu chuaån. Sau ñoù ñeå tieän cho vieäc thöông maïi hoùa GSM ñöôïc goïi laø “
heä thoáng thoâng tin di ñoäng toaøn caàu” (GSM: Global System for Mobile
Communications).
GSM ñöôïc phaùt trieån töø naêm 1982 khi caùc nöôùc Baéc Aâu gôûi ñeà nghò
ñeán CEPT ñeå quy ñònh moät dòch vuï vieãn thoâng chung chaâu AÂu ôû baêng taàn
900MHz. Naêm 1985 heä thoáng soá ñöôïc quyeát ñònh söû duïng vaø thaùng 5 naêm
1986 giaûi phaùp TDMA baêng heïp ñöôïc choïn löïa.
ÔÛ Vieät Nam heä thoáng thoâng tin di ñoäng soá GSM ñöôïc ñöa vaøo töø naêm
1993, hieän nay ñang ñöôïc coâng ty VNPT (VMS, GPC), VIETTEL, SPT, EVN khai
thaùc raát hieäu quaû.
Thông tin di động Page 1

ITC
II. MAÏNG GSM:
VOICE CIRCUITS
MOBILE UNIT MOBILE TELEPHONE

SWICHES AND SWITING OFFICE
PROCESSOR
DEDICATED VOICE
GRADE CIRCUITS
TALINK
ICELINK
DA
VO
CELL SITE
CELL #1 CELL #2
Caáu truùc moät maïng teá baøo ñôn giaûn goàm coù:
1.Traïm di ñoäng MS: Mobile Station
Laø moät thieát bò ñoäc laäp, laøm nhieäm vuï keát noái vôùi caùc thieát bò beân
ngoaøi nhö maùy tính, Fax. MS bao goàm thieát bò di ñoäng ME (Mobile Equipment)
vaø Module nhaän daïng thueâ bao SIM ( Subcriber Identity Module).
2.Phaân heä traïm goác BSS: Base Station Subsystem
BSS noái vôùi MS thoâng qua giao dieän voâ tuyeán vaø cuõng noái ñeán NSS.
BSS bao goàm toång ñaøi thu phaùt traïm goác BTS (Base Transceiver Station) vaø boä
ñieàu khieån traïm goác BSC (Base Station Controller). Moät BSC ñieàu khieån nhieàu
BTS. Moät boä phaän TRAU (Transcoder/Rate Adaption Unit) thöïc hieän maõ hoaù vaø
giaûi maõ ñoàng thôøi ñieàu chænh toác ñoä cho vieäc truyeàn soá lieäu.

ITC
Heä thoáng GSM söû duïng moâ hình OSI (Open System Interconnection).
Coù 3
giao dieän phoå bieán trong moâ hình OSI: giao dieän voâ tuyeán giöõa MS vaø BTS,
giao dieän A giöõa MSC vaø BSC vaø giao dieän A-bis giöõa BTS vaø BSC.
MS BSS MSC
B
T
S
B
T
S BSC MSC
B GIAO DIEÄ
NA
T
S GIAO DIEÄ
N ABIS
GIAO DIEÄ
N
VOÂTUYEÁN
Hình 1.3 – BSS = BTS + BSC vaø caùc giao dieän.

3. Phaân heä chuyeån maïch NSS: Network and Switching Subsystem
NSS trong GSM laø moät maïng thoâng minh. NSS quaûn lyù giao dieän giöõa
ngöôøi söû duïng maïng GSM vôùi ngöôøi söû duïng maïng vieãn thoâng khaùc, noù bao
goàm:
 Trung taâm chuyeån maïch dòch vuï di ñoäng MSC (Mobile Service
Switching Centre): Coù nhieäm vuï thieát laäp cuoäc goïi ñeán vaø töø thueâ bao di
ñoäng. Moät MSC ñieàu khieån nhieàu BSC.
 Chöùc naêng töông taùc maïng IWF (InterWorking Function): laø coång
giao tieáp giöõa ngöôøi duøng maïng GSM vôùi caùc maïng ngoaøi
 Thanh ghi ñònh vò thöôøng truù HLR (Home Location Register): chöùa taát
caû caùc thoâng tin veà thueâ bao, vaø caùc thoâng tin lieân quan ñeán vò trí hieän haønh

ITC
cuûa thueâ bao, nhöng khoâng chính xaùc. HLR coù trung taâm nhaän thöïc AUC
(Authentication Centre) vaø thanh ghi nhaän daïng thieát bò EIR (Equipment Identity
Register).
 Thanh ghi ñònh vò taïm truù VLR (Visitor Location Register): Noái ñeán
moät hoaëc nhieàu MSC, löu tröõ caùc thoâng tin hieän haønh ñeå caäp nhaät cho MSC,
nhö vò trí thueâ bao hieän haønh (chính xaùc hôn trong HLR).
 MSC coång (GMSC): ñeå thieát laäp cuoäc goïi, cuoäc goïi ñöôïc ñònh
tuyeán ñeán GMSC, GMSC seõ tìm ñuùng soá thueâ bao HLR chöùa soá thueâ bao ñöôïc
goïi. GMSC coù giao tieáp vôùi maïng ngoaøi.
Ngoaøi ra trong maïng GSM coøn coù phaân heä vaän haønh OSS (Operation
SubSystem). Coù 3 vuøng trong OSS :
(1) Chöùc naêng vaän haønh maïng vaø duy trì,
(2) Quaûn lyù thueâ bao, bao goàm caû vieäc laäp phieáu vaø tính cöôùc,
(3) Quaûn lyù thieát bò voâ tuyeán.
Subscription Network
management NSS operation
and charging and
maintenance
NSS
Mobile ME
equipment MS
management SIM
Hình 1.4 – Toå chöùc cuûa OSS.
III. MOÂ HÌNH LÔÙP CUÛA GSM:

Heä thoáng GSM söû duïng moâ hình OSI (Open System Interconnection) bao goàm
5 lôùp: Truyeàn daãn TX (Transmission), Quaûn lyù taøi nguyeân voâ tuyeán RR (Radio
Resource management), Quaûn lyù di ñoäng MM (Mobility Management), Quaûn lyù
giao tieáp CM (Communication Management), Vaän haønh, baûo döôõng vaø duy trì
OAM (Operation,Administration and Maintenance).
Lôùp TX thieát laäp moät keát noái giöõa MS vaø BTS.
Lôùp RR bao goàm caùc giao thöùc quaûn lyù giao tieáp qua giao dieän voâ
tuyeán vaø cung caáp moät ñöôøng truyeàn oån ñònh giöõa MS vaø BSC.
Lôùp MM quaûn lyù döõ lieäu thueâ bao vaø caùc hoaït ñoäng xaùc thöïc .
Lôùp CM coù caùc chöùc naêng sau :
(1) Thieát laäp duy trì vaø giaûi phoùng cuoäc goïi.
(2) Quaûn lyù caùc dòch vuï boå sung. Cho pheùp ngöôøi duøng coù moät soá
ñieàu khieån cuoäc goïi cuûa hoï trong maïng.
(3) Dòch vuï baûn tin ngaén SMS (Short Message Service). Lieân quan ñeán caùc
dòch vuï baûn tin ngaén ñieåm tôùi ñieåm. Moät trung taâm dòch vuï baûn tin ngaén coù
theå keát noái nhieàu maïng GSM.
ITC
Hình 1.5 – Moâ hình lôùp cuûa GSM.
Operator User
OAM
CM
MM
RR
Transmission
IV. TRUYEÀN DAÃN VOÂ TUYEÁN:

1.Truyeàn daãn tín hieäu thoaïi:
Moät tín hieäu thoaïi töông töï 4-KHz ñöôïc chuyeån ñoåi sang tín hieäu soá
64kbps, sau ñoù noù ñöôïc giaûm xuoáng coøn 13kbps tröôùc khi ñieàu cheá. ÔÛ ñaây
duøng toác ñoä 13kbps thay cho 64kbps ñeå phuø hôïp vôùi keânh baêng heïp 13kbps.
Maõ hoaù tieáng noùi thöôøng duøng hai caùch sau:
 Kích thích xung ñeàu RPF (Regular Pulse Excitation): phaùt xung nhieãu
ñeå moâ phoûng cho tieáng noùi.
 Maõ hoùa döï ñoaùn tuyeán tính LPC (Linear Prediction Coding): Phaùt
daïng soùng tieáng noùi baèng caùch duøng boä loïc vôùi heä soá nhaân laø 8 ñöôïc
phaùt vôùi moät khung tieáng noùi 20ms, duøng 260 bit ñeå bieåu dieãn moät khung
20ms. Coù hai caùch truyeàn daãn tín heäu thoaïi trong GSM, ñoù laø lieân tuïc vaø
khoâng lieân tuïc.
2.Truyeàn döõ lieäu:
Toác ñoä truyeàn döõ lieäu cao nhaát cuûa GSM laø 9600bps vaø coù hai cheá
ñoä truyeàn khaùc nhau laø trong suoát vaø khoâng trong suoát.
Cheá ñoä trong suoát vaän haønh theo cô cheá söûa sai. Coù ba toác ñoä döõ lieäu
aùp duïng cho cheá ñoä naøy laø 2400, 4800 vaø 9600 bps. Sau khi theâm caùc thoâng
tin boå trôï thì toác ñoä trôû thaønh 3.6 , 6 vaø 12 kbps.
Cheá ñoä khoâng trong suoát vaän haønh theo cô cheá töï truyeàn laïi ARQ
(Automatic Repeat Request). Döõ lieäu ñöôïc truyeàn laïi khi noù khoâng ñöôïc xaùc
nhaän ôû ñaàu cuoái. Vôùi cheá ñoä khoâng trong suoát toác ñoä truyeàn laø 12kbps cho
keânh toaøn toác vaø 6kbps cho keânh baùn toác, loãi truyeàn daãn giaûm, tuy nhieân do
söû duïng cô cheá truyeàn laïi neân hieäu suaát söû duïng ñöôøng truyeàn khoâng cao.
V. CAÙC LOAÏI KEÂNH:
1.Caáu truùc keânh:

ITC
Dòch vuï cho pheùp ngöôøi duøng coù boán cheá ñoä truyeàn daãn voâ tuyeán, ba
cho truyeàn döõ lieäu vaø moät cho thoaïi. Cheá ñoä truyeàn daãn voâ tuyeán duøng
keânh vaät lyù.
2. Keânh vaät lyù:
Coù ba loaïi keânh vaät lyù, cuõng ñöôïc goïi laø keânh löu löôïng :
 TCH/F (Full rate ): keânh toaøn toác. Truyeàn daãn tín hieäu thoaïi ôû
toác ñoä 13kbps hoaëc ba toác ñoä döõ lieäu 12, 6 vaø 3.6kbps.
 TCH/H( Half rate): keânh baùn toác. Truyeàn daãn maõ tín hieäu thoaïi ôû
toác ñoä 7kbps hoaëc hai toác ñoä döõ lieäu laø 6 vaø 3.6kbps.
 TCH/8 (One-eight rate): keânh toác ñoä 1/8. Duøng cho keânh baùo hieäu,
keânh chung vaø keânh döõ lieäu toác ñoä thaáp.
Keânh vaät lyù ñöôcï toå chöùc theo quan ñieåm truyeàn daãn. Ñoái vôùi TDMA
GSM, keânh vaät lyù laø moät khe thôøi gian ôû moät soùng mang voâ tuyeán ñöôïc chæ
ñònh:
Daõi taàn soá: 890 – 915MHz cho ñöôøng leân (töø MS ñeán BTS).
935 – 960MHz cho ñöôøng xuoáng (töø BTS ñeán MS).
Daõi thoâng taàn cuûa keânh vaät lyù laø 200KHz. Daõi taàn baûo veä ôû bieân
roäng 20KHz. GSM 900 coù 124 daõi thoâng taàn baét ñaàu töø taàn soá 890.2MHz.
Moãi daõi thoâng taàn keânh laø moät TDMA coù 8 khe thôøi gian. Moãi khe keùo daøi
577s, moãi khung laø 4.62ms. Khung ñöôøng leân treã ba khe so vôùi khung ñöôøng
xuoáng. Nhôø vaäy maø MS coù theå söû duïng moät khe thôøi gian coù cuøng thöù töï
ôû ñöôøng leân hoaëc ñöôøng xuoáng ñeå truyeàn tín hieäu song coâng.
3.Keânh logic:
a. Keânh chung ñöôøng xuoáng:
 Keânh hieäu chænh taàn soá FCCH (Frequency Correction Channel):
laëp laïi moãi 51x8 chu kyø cuïm, duøng ñeå nhaän daïng taàn soá hieäu chænh.
 Keânh ñoàng boä SCH (Synchronization Channel): mang thoâng tin
ñoàng boä khung cho MS vaø nhaän daïng BTS.
 Keânh ñieàu khieån quaûng baù BCCH ( Broadcast Control Channel):
ñöôïc phaùt quaûng baù moät caùch ñeàu ñaën trong moãi cell vaø ñöôïc thu bôûi caùc
MS ôû traïng thaùi nghó.
 Keânh cho pheùp tìm goïi vaø truy caäp PAGCH (Paging and Access
Grant Channel): duøng ñeå thu cuoäc goïi ñeán taïi MS.
 Keânh quaûng baù cuoäc goïi CBCH (Call Broadcast Channel): Moãi
cell phaùt quaûng baù moät baûng tin ngaén, laëp laïi moãi 2s, töø maïng ñeán MS ôû
traïng thaùi nghó.
MS tìm cuïm FCCH, sau ñoù tìm moät cuïm SCH treân cuøng moät taàn soá ñeå
ñaït ñöôïc söï ñoàng boä . Tieáp theo, MS thu BCCH treân nhieàu khe thôøi gian vaø
choïn moät cell rieâng ôû traïng thaùi nghó.
b. Keânh chung ñöôøng leân:
Keânh chung ñöôøng leân duy nhaát laø keânh truy caäp ngaãu nhieân
RACH ( Random Access Channel). RACH cho pheùp MS choïn ñeå truy xuaát cuoäc
goïi. Coù hai toác ñoä RACH/F (vôùi toaøn toác), vaø RACH/H (vôùi baùn toác ).
c.Keânh baùo hieäu:
Taát caû caùc keânh baùo hieäu laø moät trong nhöõng keânh vaät lyù,
vaø teân cuûa keânh ñöôïc döïa treân chöùc naêng logic cuûa noù.

ITC
 Keânh ñieàu khieån keát noái chaäm SACCH (Slow Associated Control
Channel): laø moät TCH toác ñoä thaáp duøng cho baùo hieäu hoã trôï vaø caùc thuû
tuïc khoâng khaån caáp maø chính laø chuyeån giao cuoäc goïi giöõa caùc cell. Noù
duøng vôùi toác ñoä 1/8.
 Keânh ñieàu khieån keát noái nhanh FACCH ( Fast Associated Control
Channel): Duøng cho vieäc thieát laäp cell, nhaän thöïc thueâ bao vaø yeâu caàu chuyeån
giao cuoäc goïi giöõa caùc cell.
 Keânh ñieàu khieån ñoäc laäp SDCCH (Stand – alone Dedicated Control
Channel): Hoaït ñoäng vôùi toác ñoä thaáp, duøng keânh TCH/8. Phuïc vuï cho vieäc
caäp nhaät vaø quaù trình thieát laäp cuoäc goïi khi moät TCH ñöôïc chæ ñònh.
Khe voâ tuyeán ñöôïc phaân phoái ñeán ngöôøi söû duïng chi khi cuoäc
goïi ñaõ ñöôïc thieát laäp xong. Coù hai cheá ñoä laø daønh rieâng vaø roãi. Vieäc hoaït
ñoäng ôû cheá ñoä naøo laø phuï thuoäc vaøo ñöôøng leân hay ñöôøng xuoáng. Trong
thuaät ngöõ GSM, ñöôøng xuoáng laø tín hieäu phaùt ra töø traïm goác ñeán MS vaø
ngöôïc laïi cho tín hieäu ñöôøng leân.
 Keânh thoaïi/ döõ lieäu: moãi khe thôøi gian cuûa keânh thoaïi chöùa
260 bits cho moãi khoái. Toaøn boä khoái coù 316 bits. Moãi khe thôøi gian keânh döõ
lieäu chöùa 120 hoaëc 240 bits cho moãi khoái.
 Cheá ñoä keânh: bôûi vì söï quí giaù cuûa phoå taàn soá, neân khoâng
coù moät ngöôøi duøng naøo ñöôïc caáp moät keânh daønh rieâng.
 Cheá ñoä daønh rieâng: duøng TCH trong suoát cuoäc goïi ñöôïc thieát
laäp vaø duøng SACCH ñeå caäp nhaät vò trí ôû cheá ñoä daønh rieâng. TCH vaø
SACCH laø caùc keânh daønh rieâng cho caû ñöôøng leân vaø ñöôøng xuoáng.
 Cheá ñoä nghó: trong luùc khoâng coù cuoäc goïi, thì naêm keânh
ñöôøng xuoáng ôû traïng thaùi roãi: FCCH, SCH, BCCH ñöôïc phaùt quaûng baù moät
caùch ñeàu ñaën; PAGCH vaø CBCH gôûi moät baûn tin moãi 2s. Trong suoát cheá ñoä
nghó, MS laéng nghe ôû caùc keânh ñöôøng xuoáng, vaø duøng SDCCH ñeå ghi nhaän
moät söï lieân keát vò trí vôùi moät traïm goác töông öùng trong maïng.
VI. PHÖÔNG PHAÙP ÑA TRUY NHAÄP:
GSM laø söï keát hôïp cuûa FDMA vaø TDMA. Toång soá keânh trong FDMA
laø 124, vaø moãi keânh roäng 200KHz. ÔÛ ñöôøng leân söû duïng khoaûng taàn soá
935 – 960MHz vaø ñöôøng xuoáng söû duïng khoaûng taàn soá 890 – 915MHz. TDMA
duøng moãi keânh laø 200KHz, moät khung coù taùm khe thôøi gian, moät khung keùo
daøi trong 4.615ms.
1.Phöông phaùp FDMA.
FDMA laø gaùn caùc keânh ñeán töøng ngöôøi rieâng reõ. Caùc keânh naøy
ñöôïc gaùn döïa treân caùc yeâu caàu maø ngöôøi söû duïng caàn.
Trong suoát thôøi gian cuoäc goïi tieán haønh, khoâng coù moät user naøo duøng
chung baêng taàn soá ñoù. FDMA coù nhöõng ñaëc ñieåm sau:
 Keânh FDMA chæ phuïc vuï duy nhaát moät thueâ bao taïi moät thôøi
ñieåm.
 Neáu moät keânh FDMA khoâng ñöôïc duøng, thì noù ôû traïng thaùi
nghó vaø khoâng ñöôïc duøng bôûi caùc user khaùc ñeå taêng khaû naêng cuûa heä
thoáng.
 Sau khi ñaõ gaùn moät keânh thoaïi, traïm goác vaø MS thu vaø phaùt
moät caùch lieân tuïc vaø ñoàng thôøi.

ITC
Code
Frequency
Channel N
Channel 1
Channel 2
Channel 3
Time
Hình 1.6 – Caùch gaùn baêng taàn soá cuûa FDMA.

 Baêng thoâng cuûa keânh FDMA laø töông ñoái nhoû (khoaûng 30KHz)
khi moãi keânh phuïc vuï duy nhaát moät soùng mang. FDMA thöôøng ñöôïc aùp duïng
cho heä thoáng baêng heïp.
 Thôøi gian cuûa kí hieäu laø lôùn so vôùi thôøi gian treã trung bình. Vì
vaäy giao thoa kí töï ISI thaáp vaø khoâng caàn söû duïng Equalizer.
 Heä thoáng FDMA khoâng phöùc taïp nhö TDMA.
 FDMA laø phöông phaùp truyeàn daãn lieân tuïc, neân caùc bits caàn
cho muïc ñích ñònh tuyeán laø ít hôn TDMA.
 FDMA caàn moät caáu truùc loïc RF chaët cheõ giaûm thieåu giao thoa
keânh keà.
Toång soá keânh coù theå hoaït ñoäng ñoàng thôøi trong moät heä thoáng FDMA
laø:
Btot  2 B guard
N  (1.1)
Bc
Btot: Toång soá phoå ñöôïc phaân phoái.
Bguard: Baêng baûo veä taïi caïnh cuûa caùc keânh .
Bc: Baêng thoâng cuûa moãi keânh.
2.Phöông phaùp TDMA:
Heä thoáng TDMA chia phoå voâ tuyeán ra caùc khe thôøi gian (Time slot) vaø
moãi khe chæ cho pheùp ngöôøi söû duïng ñöôïc phaùt hoaëc thu.
Nhö trong hình 1.7, moãi user chieám moät khe thôøi gian ñöôïc laëp laïi moät
caùch chu kyø, moät keânh ñöôïc xem nhö laø moät khe thôøi gian maø noù laëp laïi ôû
moãi khung. Moät khung coù N khe thôøi gian. Khoâng nhö heä thoáng FDMA, heä
thoáng TDMA truyeàn daãn döõ lieäu khoâng lieân tuïc vaø chæ söû duïng cho döõ lieäu
soá vaø ñieàu cheá soá. Vieäc truyeàn daãn töø caùc user khaùc nhau ñöôïc keát hôïp laïi
thaønh moät khung laëp laïi nhö hình 1.8

ITC
Code
Channel N
Channel 2
Frequency
Channel 1
Time
Hình 1.7 – Phöông phaùp phaân chia keânh trong TDMA.
Moät khung bao goàm nhieàu khe thôøi gian. Moãi khung coù bit môû ñaàu, bit
thoâng tin vaø bit keát thuùc.
Trong TDMA bit môû ñaàu chöùa thoâng tin veà ñòa chæ vaø ñoàng boä maø caû
traïm goác vaø MS duøng ñeå nhaän daïng. Caùc ñaëc ñieåm cuûa TDMA:
 TDMA chia moät taàn soá soùng mang ñôn cho moät user. Soá khe
thôøi gian trong moãi khung phuï thuoäc vaøo nhieàu heä soá nhö kyõ thuaät ñieàu cheá,
baêng thoâng…
 Truyeàn daãn döõ lieäu ôû heä thoáng TDMA laø khoâng lieân tuïc
nhöng dieãn ra theo cuïm.
 Quaù trình xöû lí chuyeån giao cuoäc goïi giöõa caùc cell laø ñôn giaûn,
MS coù theå laéng nghe töø caùc traïm goác khaùc trong suoát thôøi gian nghó.
 TDMA duøng caùc khe thôøi gian khaùc nhau cho phaùt vaø thu, vì
vaäy truyeàn song coâng ñöôïc yeâu caàu.
 Vieäc caân baèng thích öùng luoân caàn thieát trong heä thoáng TDMA,
bôûi vì toác ñoä truyeàn daãn trong TDMA lôùn hôn so vôùi FDMA.
 Trong TDMA thôøi gian baûo veä neân ñöôïc toái thieåu.
 Quaù trình ñoàng boä khung ñoøi hoûi raát chaët cheõ.
Toång soá keânh trong heä thoáng TDMA:
m( Btot  2 B guard )
N  (1.2)
Bc
m: laø soá user cöïc ñaïi trong moät keânh voâ tuyeán.

ITC
Moät khung TDMA
Preamble Information Message Tail bits
Slot 1 Slot 2 Slot 3 Slot N
Trail bits Sync bits Information Data Guard bits
Hình 1.8 – Caáu truùc khung cuûa TDMA.

3.Haèng soá thôøi gian treã giöõa ñöôøng leân vaø ñöôøng xuoáng:
Vieäc ñaùnh soá caùc khe cuûa caùc khe ñöôøng leân laø laáy khe thôøi gian
ñöôøng xuoáng baèng caùch laøm treã ba khe. Trong tröôøng hôïp naøy, MS seõ khoâng
phaùt vaø thu ñoàng thôøi bôûi vì hai khe naøy laø khaùc nhau veà vaät lyù. Treã truyeàn
daãn khi MS ôû xa traïm goác.
4.Caùc loaïi khe thôøi gian khaùc:
Moãi cell cung caáp moät xung clock chuaån cho caùc khe thôøi gian. Moãi khe
thôøi gian ñöôïc ñaùnh soá TN (Time Slot Number) maø noù ñöôïc bieát bôûi traïm goác
vaø MS. TN ñöôïc laëp laïi moät caùch chu kyø.
5. Cuïm vaø chuoãi höôùng daãn:
ÔÛ TDMA, tín hieäu ñöôïc phaùt ôû daïng cuïm. Chu kì cuûa cuïm mang bieân
ñoä tín hieäu phaùt baét ñaàu töø giaù trò 0 cho ñeán giaù trò chuaån cuûa noù. Moät
goùi bits ñöôïc phaùt bôûi tín hieäu ñieàu cheá. Sau ñoù bieân ñoä giaûm veà 0. Cuïm
naøy dieãn ra taïi MS phaùt hoaëc taïi BTS neáu cuïm keà khoâng ñöôïc phaùt.
Trong moät cuïm coù caùc bit ñuoâi vaø cuïm höôùng daãn. Caùc bits ñuoâi goàm
coù ba bits taïi ñieåm baét ñaàu vaø keát thuùc cuûa moãi cuïm, noù nhaèm cung caáp
thôøi gian baûo veä.
Chuoãi höôùng daãn laø chuoãi ñöôïc bieát ôû maùy thu, noù höôùng daãn cho
boä Equalizer.
Coù caùc loaïi cuïm sau ñaây:
(1). Cuïm bình thöôøng duøng trong TCH
Flag Flag
3 57 1 26 1 57 3
Tail Information Training sequence Information Tail
(2). Cuïm truy xuaát duøng ôû RACH höôùng ñöôøng leân.

Flag
7 41 1 35 3
Tail Training sequence Information Tail

ITC
(3). Cuïm F vaø S. Cuïm F ñöôïc duøng ôû FCCH vaø coù ñònh daïng ñôn giaûn.
Taát caû coù 148 bits zero, ñöa ra moät daïng soùng thuaàn sine. 5 cuïm S trong moãi
51x8 chu kyø BP ñöôïc duøng ôû SCH. Moät cuïm S nhö sau:
Flag Flag
3 38 1 64 1 38 3
Tail Information Training sequence Information Tail
VII. THUÛ TUÏC VAÄN HAØNH CUÛA MAÏNG:
Thuû tuïc vaän haønh cuûa heä thoáng ñöôïc chia ra boán phaàn vaø moät thuû
tuïc handoff.
1. MS khoâng khôûi ñoäng:
Khi moät thueâ bao khoâng ôû traïng thaùi goïi, noù seõ queùt 21 keânh thieát
laäp treân toång soá 416 keânh. Sau ñoù noù choïn moät keânh maïnh nhaát vaø khoùa
ôû keânh naøy. Sau 60s quaù trình töï ñònh vò ñöôïc laëp laïi.
2. Cuoäc goïi khôûi ñoäng töø MS:
Thueâ bao baám soá caàn goïi, kieåm tra xem soá caàn goïi coù ñuùng hay
khoâng, baám nuùt “send”. Moät yeâu caàu cho dòch vuï ñöôïc gôûi baèng caùch choïn
moät keânh thieát laäp ñaït ñöôïc töø quaù trình töï ñònh vò. Traïm goác thu tín hieäu
naøy, vaø noù choïn moät höôùng Anten toái öu cho keânh thoaïi duøng. Taïi thôøi
ñieåm naøy, traïm goác cuõng ñoàng thôøi moät yeâu caàu ñeán trung taâm chuyeåm
maïch di ñoäng MTSO ( Mobile Telephone Switching Office) vôùi moät toác ñoä döõ
lieäu cao. MTSO choïn moät keânh thoaïi thích hôïp cho cuoäc goïi, vaø traïm goác
thoâng qua ñònh höôùng Anten ñeå keát noái vôùi MS.
3. Cuoäc goïi khôûi ñoäng töø maïng:
Thueâ bao A muoán goïi cho thueâ bao B, noù seõ quay soá cuûa thueâ bao B.
Trung taâm vuøng seõ nhaän daïng soá naøy vaø gôûi thaúng ñeán MTSO. Ñeán löôïc
MTSO seõ gôûi moät baûn tin tìm goïi döïa treân soá thueâ bao naøy ñeán caùc traïm
goác vaø taïi ñaây tieán haønh giaûi thuaät tìm kieám. Moãi traïm goác phaùt moät baûn
tin tìm goïi treân keânh thieát laäp cuûa noù. MS nhaän daïng ñöôïc soá naøy treân moät
keânh thieát laäp maïnh nhaát , khoùa ôû ñoù vaø ñaùp öùng veà traïm goác. MS theo
caùc leänh ñeå ñöôïc daønh rieâng keânh thoaïi vaø cuoäc goïi ñaõ saün saøng.
4. Keát thuùc cuoäc goïi:
Khi MS taét maùy phaùt, moät tín hieäu ñaëc bieät (tín hieäu ñôn tone) ñöôïc
phaùt ñeán caùc traïm goác vaø hai beân cuøng giaûi phoùng cuoäc goïi. MS tieáp tuïc
kieåm tra tìm goïi thoâng qua keânh thieát laäp maïnh nhaát.
5. Thuû tuïc handoff:
Trong luùc cuoäc goïi dieãn ra, hai thueâ bao cuøng ôû treân moät keânh
thoaïi. Khi moät MS di chuyeån ra khoûi vuøng phuû soùng cuûa traïm goác chöùa noù
thì tín hieäu thu trôû neân yeáu. Ñeå cuoäc goïi khoâng bò ngaét, traïm goác hieän haønh
seõ yeâu caàu moät thuû tuïc chuyeån giao cuoäc goïi ñeán moät keânh taàn soá môùi ôû
moät traïm goác môùi maø khoâng gaây ra ngaét cuoäc goïi hoaëc baét ñaàu moät cuoäc
goïi môùi.
VIII. QUAÛN LYÙ VOÂ TUYEÁN:
1. Quaûn lyù taøi nguyeân voâ tuyeán RR (Radio Resoucre
management):
Trong maïng voâ tuyeán, keânh voâ tuyeán ñöôïc phaân phoái cho vieäc thieát
laäp, chuyeån giao vaø giaûi phoùng cuoäc goïi treân moät ñònh höôùng cuoäc goïi. Coù

ITC
ba chöùc naêng quaûn lyù laø ñònh vò, chuyeån giao vaø di ñoäng. Vieäc thöïc hieän
chöùc naêng RR yeâu caàu moät soá giao thöùc giöõa MS vaø maïng.
a. Giao thöùc ñöôøng truyeàn:
Vieäc trao ñoåi thoâng tin baùo hieäu phaûi ñöôïc gôûi vaø hieåu bôûi moãi
thieát bò hoã trôï baùo hieäu. Haàu heát caùc chöùc naêng trao ñoåi thoâng tin ñöôïc
phaân phoái ñeán caùc thieát bò khaùc nhau. Coù ba loaïi giao thöùc ñeå cung caáp cho
vieäc trao ñoåi thoâng tin.
 Giao thöùc ñöôøng truyeàn voâ tuyeán RLP (Radio Link Protocol)
ñaëc tröng trong GSM laø LAPDm.
 LAPD laø giao thöùc ñöôøng truyeàn thích öùng vôùi keânh D
cuûa ISDN.
 Phaàn chuyeån baûn tin MTP (Message Transfer Part) laø giao
thöùc duøng cho maïng baùo hieäu soá 7.
Toác ñoä baûn tin baùo hieäu cuûa giao thöùc ñöôøng truyeàn voâ tuyeán laø
22.8kbps. Toác ñoä baûn tin baùo hieäu ôû caùc giao thöùc ñöôøng truyeàn khaùc laø
64kbps.
b. Giao dieän lieân keát vôùi giao thöùc ñöôøng truyeàn:
Giao dieän Giao

MS – BTS LAPDm
BTS – BSC LAPD
BSC – MSC MTP( Giao thöùc SS7)
MSC/VLR/HLR – maïng SS7 MTP( Giao thöùc SS7)
MSC – MSC ( baùo hieäu lieân quan tôùi TUP( Telephone User Part)
cuoäc goïi)
BSC chuyeån tieáp ( baùo hieäu lieân quan ISUP ( ISDN User Part)
tôùi cuoäc goïi) BSS MAP (MAP/B)
MSC – MSC MAP (Mobility Application Part)

ITC
MAP/F
MS MSC EIR
(B)
MAP/I
VLR HLR
MAP/D
MAP/E MAP/G MAP/C
MAP/C
GMSC
VLR
(B) MAP/H
MSC
SMS - gateway
Hình 1.9 – Caùc giao thöùc töø MAP/C ñeán MAP/I
2. Quaûn lí di ñoäng MM: Mobility Manegement

Caùc tín hieäu khoâng lieân quan ñeán cuoäc goïi töông öùng vôùi giao thöùc
trong MSC maø noù khaùc so vôùi MSC hoaëc HLR khaùc vaø ñöôïc nhoùm laïi thaønh
MAP. Chuùng ta coù theåphaân bieät chuùng baèng MAP/X, ôû ñaây X coù theå laø B,
C, D hoaëc E.
MAP/B: giao thöùc giöõa BSC vaø MSC chuyeån tieáp.
MAP/C: giao thöùc giöõa GMSC vaø moät HLR.
MAP/D: giao thöùc giöõa MSC/HLR khaùc vaø HLR.
MAP/E: giao thöùc giöõa caùc MSC.
Ngöôøi duøng heä thoáng Cellular yeâu caàu quaûn lí di ñoäng cho caùc hoaït
ñoäng caäp nhaät vò trí, chuyeån giao vaø di ñoäng. Moät hoaït ñoäng chuyeån giao xaûy
ra khi moät keânh thoaïi thay ñoåi khi moät MS ñi vaøo moät cell khaùc trong luùc cuoäc
goïi ñang dieãn ra. Di ñoäng laø khaû naêng khôûi ñoäng cuoäc goïi ôû trong heä thoáng
maïng naøy vaø phaân phoái noù ñeán heä thoáng caùc maïng khaùc baèng caùch duøng
MM vaø quaûn lí caäp nhaät vò trí.
a. Quaûn lí caäp nhaät vò trí:
Thueâ bao luoân ñöôïc lieân keát vôùi maïng di ñoäng maët ñaát PLMN
(Public Land Mobile Network) thöôøng truù cuûa noù. Khi di chuyeån noù seõ lieân keát
vôùi maïng PLMN taïm truù. Chuùng ta coù theå nhaän daïng cuoäc goïi töø PLMN taïm
truù töø vò trí cuûa MS.
Trong quaù trình xöû lí choïn löïa PLMN, MM thöôøng tìm cell ôû trong
PLMN thöôøng truù. Neáu khoâng coù dòch vuï hieän haønh, user coù theå choïn cheá
ñoä töï ñoäng (tìm kieám maïng ) hoaëc cheá ñoä thao taùc baèng tay (tìm kieám user)
ñeå tìm ñöôïc PLMN phuø hôïp. Trong tröôøng hôïp dòch vuï giôùi haïn, MM tieáp tuïc

ITC
kieåm tra chæ 30 soùng mang maïnh nhaát. Dòch vuï giôùi haïn luoân quan taâm ñeán
vuøng phuû soùng taïi bieân giôùi cuûa caùc quoác gia laân caän.
b. Choïn löïa cell:
Vieäc choïn löïa cell toát nhaát töø 1 MS phuï thuoäc vaøo 3 yeáu toá.
(1) Möùc ñoä thu cuûa tín hieäu thu taïi MS.
(2) Coâng suaát phaùt cöïc ñaïi cuûa MS.
(3) Hai heä soá p1 vaø p2 ñaëc tröng cuûa cell. Ñaây laø chuaån C1.
C1 = A – Max(B,0)
A = Trung bình möùc thu – p1
B = p2 – coâng suaát RF lôùn nhaát cuûa MS
P1 = moät giaù trò giöõa –110 vaø – 48dBm
P2 = moät giaù trò giöõa 13 vaø 43dBm
Caû hai giaù trò p1 vaø p2 ñöôïc phaùt quaûng baù töø caùc cell.
Coâng suaát lôùn nhaát cuûa MS = 29 ñeán 43dBm.
Thuaät giaûi choïn cell:
 Moät SIM phaûi ñöôïc cheøn vaøo
 C1 lôùn nhaát ñöôïc choïn baèng caùch ñaït ñöôïc C1 töø cell töông öùng ;
C1 phaûi lôùn hôn 0.
 Taát caû caùc cell phaûi khoâng caûn trôû dòch vuï.
c. Hoaït ñoäng nhaän thöïc:
Hoaït ñoäng nhaän thöïc baûo veä maïng choáng laïi söï truy xuaát baát
hôïp phaùp.
Giai ñoaïn 1: Moät maõ soá nhaän daïng thueâ bao caù nhaân PIN
(Personnal Identification Number ) baûo veä SIM. PIN ñöôïc kieåm tra bôûi SIM taïi
choã, sau ñoù SIM khoâng bao giôø ñöôïc gôûi ra ñöôøng truyeàn voâ tuyeán.
Hình 1.10 – Quaù trình tính toaùn nhaän thöïc.
Giai ñoaïn 2: Maïng GSM tieán haønh moät cuoäc kieåm tra baèng caùch gôûi
moät soá ngaãu nhieân RAND. Moät soá RAND 128 bits ñöôïc gôûi töø maïng ñeán MS
vaø noù troän vôùi heä soá baûo maät cuûa MS laø K I, thoâng qua moät giaûi thuaät xöû
lí laø A3, noù ñöa ra moät SRES(Signed Result). Daøi 32 bits. Sau ñoù SRES ñöôïc gôûi
ñeán maïng töø MS ñeå chöùng thöïc.
d. Maõ hoaù:

ITC
Maõ hoaù ñeå choáng laïi vieäc nghe leùn. MS duøng RAND thu ñöôïc
töø maïng vaø troän vôùi KI thoâng qua moät giaûi thuaät khaùc laø A8 vaø phaùt ra Kc
(64 bits). Chuoãi maät maõ ñöôïc phaùt ra töø Kc.
Soá khung vaø Kc di chuyeån ñeán giaûi thuaät maät maõ A 5 vaø phaùt ra
S2 (114 bits), chuùng ñöôïc ñöa vaøo coång EX-OR maø ñaàu vaøo laø chuoãi bits kieåm
tra 114 bits vaø chuoãi maät maõ S2 nhö hình 1.11.
e. Hoaït ñoäng nhaän thöïc thueâ bao – hoaït ñoäng baûo maät:
SIM (phía MS) vaø AUC ( phía maïng) laø nôi chöùa khoùa K I cuûa thueâ
bao. Khoùa KI khoâng bao giôø ñöôïc phaùt ra khoâng gian. Caû hai ñeàu tính toaùn A 3
vaø A8.
3. Quaûn lyù giao tieáp CM: Communication Management
Lôùp CM cung caáp caùc dòch vuï vieãn thoâng nhö thoaïi, fax vaø döõ
lieäu cho ngöôøi söû duïng thoâng qua lôùp RR vaø MM nhö trình baøy trong hình 1.12
Ngöôøi duøng GSM bao goàm maùy goïi vaø maùy bò goïi. Chöùc naêng
quaûn lí cuûa CM laø ñieàu khieån cuoäc goïi, quaûn lí dòch vuï vaø dòch vuï baûn tin
ngaén.
a. Ñieàu khieån cuoäc goïi CC: Call Control

CC quaûn lyù haàu heát caùc dòch vuï huôùng maïch ( nhö thoaïi, döõ
lieäu) thoâng qua MSC/VLR, GMSC, IWF vaø HLR. Chöùc naêng cuûa CC laø thieát
laäp, duy trì vaø giaûi phoùng cuoäc goïi. Ñeå thieát laäp cuoäc goïi, soá cuûa MS phaûi
ñöôïc gaùn. MS/ISDN laø soá ISDN cuûa MS. Soá di ñoäng MS (MSRN) laø soá ñònh

ITC
tuyeán, moät soá khaùc coù theå cho pheùp thueâ bao GMS hoaëc nhaän daïng thueâ bao
quoác teá IMSI (International Mobile Subscriber Identity) vaø cung caáp bôûi MS ñeå
truy xuaát vaøo maïng quoác teá.
b. Chuyeån giao: Handoff hay Handover
Thuaät giaûi chuyeån giao cuûa GSM khoâng ñöôïc xaây döïng thaønh
moät chuaån. Ñoù laø ñaëc tröng cuûa chuyeån giao hoã trôï di ñoäng MAHO (Mobile
Assistance Handover). MS queùt caùc soùng mang voâ tuyeán theo chæ daãn cuûa BTS.
Noù theo doõi caùc khe thôøi gian, caùc khe naøy khoâng ñöôïc gaùn ñeå noù thu tín
hieäu. Trong thöôøng hôïp naøy, theo yeâu caàu cuûa BTS, cöôøng ñoä tín hieäu cuûa
moät soùng mang voâ tuyeán ñaëc tröng ñöôïc ño trong moät khung thôøi gian, soá ño
ñoù ñöôïc gôûi thaúng veà BTS ñeå hoã trôï quaù trình xöû lyù chuyeån giao. Quaù trình
ñöôïc goïi laø MAHO. MSC duøng hai thoâng tin ñeå quyeát ñònh cho vieäc chuyeån
giao. Hai thoâng tin naøy laø:
(1) Cöôøng ñoä maø MS thu ñöôïc taïi caùc BTS laân caän.
(2) Cöôøng ñoä tín hieäu maø BTS thu ñöôïc taïi MS.
c. Quaûn lyù caùc dòch vuï boå sung SSM: Supplementary Service
Management
CC cung caáp caùc dòch vuï boå sung nhö chôø cuoäc goïi, ñònh höôùng
cuoäc goïi, vaø traû lôøi töï ñoäng. SSM laø dòch vuï quaûn lyù ñieåm ñeán ñieåm. Moät
trung taâm dòch vuï SSM (SSM – SC ) coù theå noái vôùi nhieàu maïng GSM. SSM bao
goàm hai chöùc naêng:
(1) Keát thuùc töï ñoäng baûn tin ngaén;
(2) Khôûi ñoäng töï ñoäng baûn tin ngaén.
4. Quaûn lyù maïng NM: Network Management
Moät trung taâm MS giaùm saùt caùc hoaït ñoäng sau:
(1) Quaûn lyù vaø giaùm saùt thueâ bao;
(2) Laäp phieáu vaø tính cöôùc ;
(3) Duy trì;
(4) Giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa thueâ bao ñeå cung caáp maõ nhaän daïng cho
ME vôùi soá nhaän daïng thieát bò di ñoäng quoác teá IMEI (International Mobile
Equipment Identity).
(5) Trong maïng quaûn lyù vieãn thoâng GSM (TMN), taát caû caùc maùy vaän
haønh vaø duy trì taïo thaønh moät maïng maø chuùng ñöôïc keát noái ñeán taát caû caùc
maùy ñieàu khieån löu löôïng. GSM Q3 laø moät giao thöùc quaûn lyù maïng cho chöùc
naêng vaän haønh heä thoáng vaø maùy ñieàu khieån löu löôïng.
IX. QUY HOAÏCH CELL:
X. NHIEÃU TRONG HEÄ THOÁNG:
1. Nhieãu ngoaïi:
Nhieãu ngoaïi laø loaïi nhieãu ôû beân ngoaøi caùc thieát bò vaø maïch ñieän.
Coù ba loaïi nhieãu ngoaïi : Nhieãu khí quyeån, nhieãu beân ngoaøi traùi ñaát vaø
nhieãu nhaân taïo.
a. Nhieãu khí quyeån.
Nhieãu khí quyeån laø ñaët tính ñieän töï nhieân cuûa khí quyeån traùi ñaát.
Nhieãu khí quyeån thöôøng ñöôïc goïi laø nhieãu tónh ñieän vaø aûnh höôûng cuûa noù
laø xuaát hieän tieáng laøo xaøo thöôøng nghe ôû caùc loa khi khoâng coù tín hieäu.
Tónh ñieän thöôøng ôû daïng ñaùp öùng xung maø söï phaân taùn naêng löôïng traûi

ITC
roäng treân taàn soá cuûa noù. Bieân ñoä naêng löôïng tæ leä nghòch vôùi taàn soá cuûa
noù.
V V
(a) (b)
t t
Hình 1.13 – Aûnh höôûng cuûa nhieãu leân tín hieäu.
(a) Tín hieäu khoâng nhieãu.
(b) Tín hieäu coù nhieãu.
b. Nhieãu ngoaøi traùi ñaát:
Nhieãu ngoaøi traùi ñaát bao goàm caùc tín hieäu ñieän baét ñaàu töø beân
ngoaøi baàu khí quyeån cuûa traùi ñaát. Noù ñöôïc chia laøm hai loaïi laø nhieãu maët
trôøi vaø nhieãu vuõ truï.
 Nhieãu maët trôøi: ñöôïc phaùt ra töø söùc noùng cuûa maët trôøi.
 Nhieãu vuõ truï: laø nguoàn nhieãu ñöôïc phaân phoái moät caùch lieân
tuïc qua daõy ngaân haø, cöôøng ñoä nhieãu töông ñoái nhoû.
c. Nhieãu nhaân taïo:
Laø loaïi nhieãu sinh ra do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Noù coù cöôøng
ñoä maïnh trong vuøng thaønh thò vaø coâng nghieäp, neân coù luùc ñöôïc goïi laø
nhieãu coâng nghieäp.
2. Nhieãu noäi:
Laø loaïi giao thoa ñieän maø ñöôïc phaùt ra töø beân trong moät thieát bò
hoaëc maïch ñieän.
a. Nhieãu nhieät:
Sinh ra do söï di chuyeån nhanh vaø ngaãu nhieân cuûa electron beân
trong vaät daãn do söï di chuyeãn nhieät. Söï chuyeån ñoäng cuûa electron taêng leân khi
nhieät ñoä taêng.
Coâng suaát nhieãu nhieät:
N = KTB (1.11)
-23 0
K: haèng soá Boltzmann (1.38.10 J/ K)
B: baêng thoâng
T: nhieät ñoä tuyeät ñoái (0K)
b. Nhieãu shot:
Gaây ra bôûi ñeán moät caùch ngaãu nhieân cuûa soùng mang taïi phaàn töû
ñaàu ra cuûa thieát bò ñieän töû nhö laø diode, FET, BJT.
c. Nhieãu thôøi gian vöôït:

ITC
Moät soá thay ñoåi cuûa chuoãi soùng mang khi chuùng ñi töø ñaàu vaøo
ñeán ñaàu ra cuûa moät thieát bò sinh ra moät daïng tín hieäu khoâng hôïp leä, bieán
thieân ngaãu nhieân goïi laø nhieãu thôøi gian vöôït.
3. Ñieän aùp nhieãu:
Moâ hình töông ñöông cho nguoàn nhieãu ñieän trôû:
RI : laø ñieän trôû noäi.

RN : laø ñieän trôû taûi.
VN : laø nguoàn ñieän aùp nhieãu.
V
Khi RN = RI, ñieän aùp V R  N , khi ñoù coâng suaát nhieãu treân taûi R laø:
2
2
V N 
 2 V N2 (1.12)
 
N  KTB  
R 4R
 V N  4 RKTB
2
(1.13)
 V N  4 RKTB (1.14)
4. Meùo haøi:
Meùo haøi laø khi caùc haøi khoâng mong muoán cuûa moät tín hieäu ñöôïc
sinh ra khi cho tín hieäu goác ñi qua moät boä khueách ñaïi phi tuyeán. Meùo haøi toång
coäng ñöôïc tính:
Vhigher
%THD  .100 (1.14)
V fundemental
%THD : meùo haøi toång coäng phaàn traêm.
Vhigher  V22  V32  ...  Vn2
Vfundemental = ñieän aùp hieäu duïng cuûa haøi baäc moät.
5. Meùo quaù ñieàu cheá:
Meùo quaù ñieàu cheá sinh ra caùc tín hieäu maø taàn soá laø toång hoaëc
hieäu cuûa caùc taàn soá cuûa caùc tín hieäu goác ñaàu vaøo khi chuùng ñöôïc troän vaøo
moät thieát bò phi tuyeán. Taàn soá toång vaø hieäu goïi laø tích cheùo (Cross Product):
Cross Product = mf1  nf2 (1.15)
f1, f2 laø caùc taàn soá cô baûn .
n,m laø caùc soá nguyeân döông töø 1 ñeán voâ cuøng.
6. Tyû soá coâng suaát tín hieäu treân nhieãu:
Laø tyû soá möùc coâng suaát tín hieäu treân möùc coâng suaát nhieãu.
S P
 S (1.16)
N PN
PS : coâng suaát tín hieäu (W).
PN : coâng suaát nhieãu (W).

ITC
S
: ñöôïc tính baèng dB thì
N
S P
(dB )  10 log S (1.17)
N PN
Neáu tính S/N qua ñieän aùp thì :
S V
(dB )  20 log S (1.18)
N VN
VS : ñieän aùp tín hieäu (V).

VN : ñieän aùp nhieãu (V).
7. Noise figure vaø Noise factor:
Noise factor (F) vaø Noise figure (NF) laø heä soá daët tröng duøng ñeå cho
thaáy tyû soá tín hieäu treân nhieãu suy giaûm bao nhieâu khi noù ñi qua moät maïch
S  S 
hoaëc moät daõy maïch. Noise factor laø tyû leä cuûa   vaø   :
 N  IN  N  OUT
Input _ signal  to  noise _ ratio
F (1.19)
Output _ signal  to  noise _ ratio
Noise figure laø Noise factor bieåu dieãn ôû dB:
NF = 10logF (1.20)
 Noise factor vaø Noise figure cuûa maïch gheùp casecaded:
F  1 F3  1 Fn  1
FT  F1  2   ....  (1.21)
A1 A1 A2 A1 ...An 1
FT : Noise factor toång.
F1: Noise factor cuûa maïch 1.
Fn : Noise factor cuûa maïch n.
A1 : ñoä lôïi cuûa maïch 1.
An : ñoä lôïi cuûa maïch n.
Vaø Noise figure toång cuûa maïch ñöôïc tính.
NFT(dB) = 10logFT. (1.22).

ITC
CHÖÔNG II:
KYÕ THUAÄT ÑIEÀU CHEÁ SOÁ TRONG
MAÏNG ÑIEÄN THOAÏI DI ÑOÄNG
I. KYÕ THUAÄT ÑIEÀU CHEÁ BPSK:
1. Ñieàu cheá BPSK:
Tín hieäu ñieàu cheá BPSK coù bieân ñoä khoâng ñoåi vaø pha thay ñoåi theo hai
giaù trò nhò phaân ñaàu vaøo laø 0 vaø 1.
Soùng mang hình sine:
SC = AC.cos(2fCt) (2.1)
Giaû söû ban ñaàu pha baèng 0.
Chuoãi döõ lieäu nhò phaân ñaàu vaøo laø d(t), bieåu dieãn döôùi daïng RNZ
vôùi bit 1 laø +1V vaø bit 0 laø –1V.
Tín hieäu ñieàu cheá BPSK laø:
2 Eb
S BPSK (t )  . cos(2f C t ) (d(t) = 1) (2.2)
Tb
hoaëc :
2 Eb
S BPSK (t )  . cos(2f C t   ) (d(t) = 0) (2.3)
Tb
vôùi Tb: laø chu kyø bit.
1 2
Eb  A CTb : laø naêng löôïng cuûa moät bit.
2
Töø (2.2) vaø (2.3), ta keát hôïp laïi töông öùng daïng cuûa cuûa tín hieäu BPSK
laø:
2 Eb
S BPSK (t )  d (t ) . cos(2f C t ) (2.4)
Tb
SBPSK(t)
d(t)
Cos(2fCt)
Hình 2.1 – Sô ñoà ñieàu cheá BPSK
2. Phoå vaø baêng thoâng cuûa tín hieäu BPSK:
Tín hieäu BPSK coù theå bieåu dieãn döôùi daïng hình bao phöùc:
SBPSK(t) = RegBPSK(t).exp(j2fCt)
(2.5)
Vôùi gBPSK(t) laø hình bao phöùc cuûa tín hieäu ñöôïc cho bôûi:

ITC
2 Eb
g BPSK (t )  .d (t ) (2.6)
Tb
Maät ñoä phoå coâng suaát PSD (Power Spectral Density) cuûa hình bao phöùc
laø:
2
 sin fTb 
Pg BPSK ( f )  2 E0   (2.7)
 fTb 
PSD cuûa tín hieäu BPSK ñöôïc tính baèng caùch dòch PSD cuûa hình bao phöùc
leân taàn soá soùng mang töông öùng:
Eb  sin  ( f  f C )Tb   sin  ( f  f C )Tb 
2 2
PBPSK ( f )      (2.8)
2   ( f  f C )Tb    ( f  f C )Tb 

Baêng thoâng cuûa tín hieäu BPSK ñöôïc xaáp xæ khi noù chöùa 90% naêng
löôïng cuûa tín hieäu:
1.6
BW  1.6 Rb  (2.9)
Tb
Ñoà thò xaùc suaát loãi bit trong ñieàu cheá BPSK vôùi moâi tröôøng nhieãu
Pe
Eb
(dB)
N0
traéng.
3.Thu tín hieäu BPSK:
Tín hieäu BPSK taïi maùy thu:
2 Eb
S BPSK (t )  d (t ) . cos(2f C t   ) (2.10)
Tb

ITC
 : laø ñoä leäch pha cuûa tín hieäu töông öùng vôùi thôøi gian treã trong keânh
truyeàn, noù phuï thuoäc vaøo khoaûng caùch giöõa maùy phaùt vaø maùy thu vaø ñoä
dòch pha sinhra do boä khueách ñaïi ñaët tröôùc boä giaûi ñieàu cheá cuûa maùy thu.
Yeâu caàu ôû maùy thu laø phaûi khoâi phuïc lai ñuùng chuoãi döõ lieäu d(t).
Kyõ thuaät giaûi ñieàu cheá keát hôïp hay ñoàng boä ôû BPSK ñoøi hoûi phaûi coù söï
ñoàng boä roõ raøng veà pha vaø taàn soá cuûa soùng mang taïo ra taïi maùy thu. Sô ñoà
khoái cuûa moät maùy thu BPSK ñöôïc trình baøy nhö hình 2.2:
Tín hieäu BPSK sau khi ñi qua maïch bình phöông laø:
2 Eb 2 Eb 1
d (t ). . cos 2 (2f C   )  d (t ) 1  cos 2(2f C t   )  (2.11)
Tb Tb 2
Sau khi ñi qua maïch loïc baêng thoâng vaø chia hai thì tín hieäu taïi ñaàu ra cuûa
khoâi phuïc soùng mang laø: Cos(2f t + )
C
Cos2(2fCt + ) Cos(4fCt + )
m(t)cos(2fCt + )
Square law Bandpass Frequency
device Filter 2fC Divider f/2
m(t)cos(2fCt + )
m(t)cos2(2fCt + )
Demodulated signal
m(t)
Integrate and
Dump circuit
Bit Synchronizer
Hình 2.2 – Sô ñoà maùy thu BPSK

SC’ = cos(2fC + ) (2.12)
’
Tín hieäu SC vaø BPSK ñöôïc ñöa ñeán boä nhaân vaø tín hieäu ñaàu ra cuûa boä
nhaân laø:
2 Eb 2 Eb  1 1 
cos 2f C t   .d (t ). . cos 2f C t     d (t ). .  cos 2 2f C t    
Tb Tb  2 2 
(2.13)
Tín hieäu ôû (2.13) ñöôïc vaøo maïch tích phaân vaø xaû, sau ñoù seõ ñi vaøo
maïch quyeát ñònh.
Ñieän aùp ñaàu ra cuûa maïch tích phaân:

ITC
2 Eb 1 2 Eb 1
v ( kTb )  d  kTb  dt  d  kTb  cos 2 2f c t    dt
kTb kTb
Tb  k 1 Tb 2 Tb  k 1 Tb 2
(2.14)
2 Eb
 d  kTb 
Tb
Nhö vaäy chuùng ta ñaõ khoâi phuïc laïi ñöôïc chuoãi döõ lieäu d(t).
4. Bieåu dieãn hình hoïc cuûa tín hieäu BPSK:
Choïn moät tín hieäu laø cô sôû laø tröïc chuaån:
2
u1 (t )  . cos 2f c t  (2.15)
Tb
Ta coù :
S BPSK (t )  E b .d  t  u1  t  (2.16)
Khoaûng caùch giöõa hai tín hieäu : d  2 Eb
 Eb 0 Eb
Hình 2.3 – Khoaûng caùch giöõa hai tín hieäu BPSK
Xaùc suaát loãi trong BPSK:
1  2 Eb 
Pe  erfc 
 (2.17)
2  N 0 
Vôùi Eb laø naêng löôïng cuûa bit .
N0 maät ñoä xaùc suaát nhieãu traéng.
II. KYÕ THUAÄT ÑIEÀU CHEÁ QPSK:
1. Nguyeân lyù ñieàu cheá vaø phoå cuûa QPSK:
Tín hieäu ñieàu cheá QPSK coù daïng:
S QPSK (t ) 
2ES
TS

cos 2f c t   i  1  
2 , 0  t  TS , i = 1,2,3,4… (2.24)
Chuoãi nhò phaân ñaàu vaøo m(t) coø daïng NRZ vôùi Tb = 1/Rb.
2
TS  2Tb  ; ES = 2Eb
Rb
Bieán ñoåi löôïng giaùc cuûa (2.24), ta coù:
S QPSK  t  
2ES
TS
 
. cos  i  1  cos 2f c t  
2
2ES
TS
. sin  i  1  sin 2f c t 
2
  (2.25)
2
Ñaët Q1  t   cos 2f c t  (2.26)
TS
2
Q2  t   sin  2f c t  (2.27)
TS
 
 S QPSK  t   E S . cos  i  1  Q1 (t )  E S . sin  i  1  Q2 (t )
2 2
  (2.28)
Phoå cuûa QPSK töông töï nhö phoå cuûa BPSK, nhöng ôû ñaây E b vaø Tb ñöôïc
thay theá baèng ES vaø TS:

ITC
 sin   f  f T  2  sin   f  f T  2 
E
PQPSK  f   S
 c S
   c S
 
2
   f  f c  T S     f  f c  T S  
(2.29)
 sin 2  f  f T  2  sin 2  f  f T  2 
 Eb  c b
   c b
 
 2  f  f c Tb   2  f  f c Tb  
Xaùc suaát loãi trong QPSK:
 2 Eb 
Pe ,QPSK  Q 
 (2.30)
 N 0 
Qua (2.30) vaø (2.17), ta thaáy xaùc suaát loãi cuûa BPSK vaø QPSK laø nhö
nhau. Tuy nhieân, vôùi QPSK thì hieäu suaát baêng thoâng gaáp 2 laàn BPSK. Baêng
thoâng cuûa QPSK xaáp xæ baèng Rb.
Ñoà thò xaùc suaát loãi bit trong ñieàu cheá QPSK vôùi moâi tröôøng nhieãu
traéng
2. Kyõ thuaät ñieàu cheá vaø giaûi ñieàu cheá QPSK:
Pe
Eb
(dB )
N0
Sô ñoà ñieàu cheáLPF

QPSK:
Rb/2
Input
data Local
Serial to oscillator
BPF
parallel 
converter 900
Rb(m(t)) QPSK
signal
Rb/2
LPF
ITC
Hình 2.6 – Sô ñoà maùy phaùt QPSK

Tín hieäu m(t) sau khi ñi qua boä Serial to parallel converter seõ taïo ra hai doøng
bit mI(t) ( cuøng pha vôùi m(t) ) vaø m Q(t) ( leäch pha 900 ). Hai tín hieäu naøy ñöôïc
ñieàu cheá ñoäc laäp qua boä ñieàu cheá caân baèng nhö tín hieäu BPSK. Sau ñoù hai tín
hieäu naøy ñöôïc laáy toång ñeå ñöôïc tín hieäu QPSK nhö trong bieåu thöùc (2.28).
Boä loïc BPF ñaët taïi ñaàu ra cuûa cuûa boä ñieàu cheá ñeå giôùi haïn phoå
coâng suaát cuûa tín hieäu QPSK, traùnh gaây ra nhieãu cho caùc keânh laân caän.
Sô ñoà khoái cuûa boä giaûi ñieàu cheá QPSK.
Hình 2.7 – Sô ñoà khoái cuûa maùy thu QPSK.
Decision
LPF Circuit
Symbol
Received Carrier
BPF Timing Recovery
Recovery Multiplexer
Signal Recovery Signal
Circuit
Circuit
900
Decision
LPF Circuit
Boä loïc BPF ñaët tröôùc maùy thu coù nhieäm vuï loaïi boû nhieãu ngoaøi baêng
vaø giaûm giao thoa keânh keà.
Tín hieäu taïi ñaàu ra cuûa boä loïc ñöôïc chia laøm hai phaàn, hai phaàn naøy
ñöôïc ñöa vaøo hai boä giaûi ñieàu cheá keát hôïp. Ñaàu ra cuûa hai boä giaûi ñieàu cheá
keát hôïp ( moät cuøng pha vaø moät leäch pha 90 0 ) ñöôïc ñöa vaøo maïch quyeát ñònh
vaø sau ñoù ta ñöôïc hai chuoãi döõ lieäu nhò phaân. Hai chuoãi naøy ñöôïc doàn keânh
ñeå ñöôïc döõ lieäu mong muoán.
III. KYÕ THUAÄT FSK:

1.Nguyeân lyù ñieàu cheá FSK:
Trong FSK, tín hieäu tín hieäu soùng mang coù bieân ñoä khoâng ñoåi, taàn soá
thay ñoåi theo hai giaù trò nhò phaân ñaàu vaøo laø 0 hoaëc 1 ( töông öùng laø taàn soù
thaáp vaø cao ).
Tín hieäu FSK coù daïng :
2 Eb
S FSK  t   cos 2f c  d (t )2f  t (2.31)
Tb
ÔÛ ñaây d(t) laø chuoãi döõ lieäu nhò phaân ñaàu vaøo: d(t) = 1.

ITC
2f : laø ñoä leäch taàn soá so vôùi taàn soá soùng mang chuaån 2fc.
Goïi taàn soá cao laø fH = fc + f vaø taàn soá thaáp fL = fc - f. Khi ñoù tín hieäu
FSK coù theå ñöôïc bieåu dieãn :
2 Eb
S FSK (t )  . cos 2  f c  f  t  0  t  Tb , ( möùc 1 ) (2.32)
Tb
2 Eb
S FSK (t )  . cos 2  f c  f  t  0  t  Tb , ( möùc 0 ) (2.33)
Tb
2. Ñieàu cheá FSK:
Goïi PH(t) vaø PL(t) laø hai giaù trò ñieän aùp coù quan heä vôùi d(t) nhö baûng
sau:
d(t) PH(t) PL(t)
+1V +1V 0V
-1V 0V +1V
Khi ñoù:
2 Eb 2 Eb
S FSK (t )  .PH cos 2  f c  f  t   .PL cos 2  f c  f  t  (2.34)
Tb Tb
Töø (2.34), ta thaáy tín hieäu SFSK(t) laø toång cuûa hai tín hieäu ñieàu cheá ASK
vôùi taàn soá soùng mang laø ( f c + f ) vaø ( fc - f ) vaø hai chuoãi nhò phaân ñaàu
vaøo laø PH vaø PL.
Sô ñoà ñieàu cheá FSK:
PH(t)
2 Eb
cos 2  f c  f  t 
Tb

SFSK(t)
2 Eb
cos 2  f c  f  t 
Tb
PL(t)cheá FSK
Hình 2.8 – Sô ñoà ñieàu
GFSK(f)
3.Phoå vaø baêng thoâng cuûa tín hieäu FSK:
Theo bieåu thöùc (2.34), thì phoå cuûa tín hieäu FSK laø toång cuûa phoå
cuûa hai tín hieäu ASK taïi hai taàn soá soùng mang laø fc + f vaø fc - f.
Phoå cuûa tín hieäu FSK nhö hình 2.9.
Baêng thoâng cuûa tín hieäu FSK ñöôïc tính theo coâng thöùc Carson:
BT = 2f + 2B (2.35)
Vôùi B laø baêng thoâng cuûa tín hieäu daõi neàn.
Neáu choïn f = Rb, vaø ta cuõng coù B = Rb
0
fb fb
fL fH
ITC
Hình 2.9 - Phoå cuûa tín hieäu FSK

BT = 4Rb (2.36)
laø baêng thoâng toái öu cuûa tín FSK.
4. Thu tín hieäu FSK:
Tín hieäu FSK coù theå thu baèng phöông phaùp keát hôïp vaø khoâng keát hôïp.
a. Taùch soùng tín hieäu FSK keát hôïp:
Maùy thu FSK keát hôïp bao goàm hai boä töông quan, chuùng ñöôïc cung
caáp tín hieäu chuaån keát hôïp taïi maùy thu. Ngoõ ra cuûa hai maïch töông quan ñöôïc
ñöa vaøo maïch so saùnh vaø ñöôïc so saùnh vôùi ngöôõng. Neáu ñoä leäch tín hieäu
lôùn hôn ngöôõng thì ngoõ ra ôû möùc 1 vaø ngöôïc laïi thì möù c 0.
Cos2fct
T
0
dt
Decision
 Circuit
Received Output
signal
T
 0
dt
sin2fct

ITC
Hình 2.10 – Sô ñoà maùy thu FSK keát hôïp.

Xaùc suaát loãi trong FSK:
 Eb 
Pe, FSK  ercf  
 (2.37)
 N 0 
b. Maùy thu FSK khoâng keát hôïp:
Sô ñoà khoái maùy thu FSK khoâng keát hôïp:
Matched
Filter at Envelope
fH Detector
Decision
 Circuit
Received Output
Signal
Matched
Filter at Envelope
fL Detector
Hình 2.11 – Sô ñoà khoái maùy thu FSK khoâng keát hôïp.
Maùy thu bao goàm hai boä loïc coäng höôûng vaø theo sau laø hai boä taùch
soùng hình bao. Hai boä loïc coäng höôûng taïi hai taàn soá laø f H = fc + f vaø fL = fc -
f. Ngoõ ra cuûa maïch taùch soùng hình bao ñöôïc laáy maãu taïi t =kT b, vôùi k laø soá
nguyeân, vaø giaù trò naøy ñöôïc so saùnh vaø ñöa ñeán maïch quyeát ñònh ñeå laáy
möùc tín hieäu ra töông öùng.
Xaùc suaát loãi trong FSK khoâng keát hôïp:
1  E 
Pe , FSK , NC  exp  b  (2.38)
2  2N 0 

ITC
CHÖÔNG III:
MOÂI TRÖÔØNG TRUYEÀN DAÃN – SUY
HAO ÑÖÔØNG TRUYEÀN
I. TOÅNG QUAN VEÀ ÑÖÔØNG TRUYEÀN VOÂ TUYEÁN:

Haàu heát caùc heä thoáng voâ tuyeán teá baøo vaän haønh ôû vuøng thaønh thò
neân khoâng coù ñöôøng truyeàn tröïc tieáp (line of sight) giöõa maùy phaùt vaø maùy
thu, maø ôû ñaây söï hieän dieän cuûa caùc caáu truùc cao taàng ñaõ sinh ra hieän töôïng
maát maùc do nhieãu xaï. Bôûi do caùc soùng phaûn xaï töø nhieàu ñoái töôïng khaùc
nhau, soùng ñi theo caùc ñöôøng coù ñoä daøi khaùc nhau neân söï taùc ñoäng cuûa caùc
soùng naøy taïi moät vò trí naøo ñoù seõ gaây ra hieän töôïng Fading nhieàu ñöôøng taïi
moät vò trí naøo ñoù. Ñeå döï ñoaùn cöôøng ñoä tín hieäu thu taïi moät khoaûng caùch
naøo ñoù so vôùi maùy phaùt, ngöôøi ta duøng caùc moâ hình truyeàn daãn.
Moâ hình duøng ñeå döï ñoaùn cöôøng ñoä tín hieäu trung bình vôùi moät
khoaûng caùch maùy phaùt – maùy thu baát kyø ñeå öôùc löôïng vuøng phuû soùng voâ
tuyeán cuûa moät maùy phaùt laø moâ hình large – scale. Ngöôïc laïi, ñeå cho thaáy söï
thaêng giaùn cuûa tín hieäu thu ôû moät khoaûng caùch ngaén ( khoaûng vaøi böôùc
soùng ) thì ta duøng moâ hình small – scale.
II. MOÂ HÌNH TRUYEÀN DAÃN TRONG KHOÂNG GIAN TÖÏ DO:
Moâ hình truyeàn daãn trong khoâng gian töï do duøng ñeå döï ñoaùn cöôøng ñoä
tín hieäu khi toàn taïi duy nhaát moät ñöôøng truyeàn line of sight giöõa maùy phaùt vaø
maùy thu ( nhö trong heä thoáng veä tinh, Viba). Coâng suaát taïi moät ñieåm baát kyø
treân ñöôøng truyeàn soùng laø haøm cuûa khoaûng caùch. Coâng suaát thu taïi Anten
maùy thu caùch Anten phaùt moät khoaûng caùch d thì tuaân theo phöông trình Friss:
Pt .Gt G r .2
Pr ( d )  (3.1)
( 4 ) 2 d 2 L
ôû ñaây: Pt : coâng suaát maùy phaùt.
Gt : ñoä lôïi Anten phaùt
Gr : ñoä lôïi Anten thu.
L : heä soá maát maùc heä thoáng
Ñoä lôïi cuûa Anten quan heä vôùi goùc môû hieäu duïng Ae cuûa noù :
4A
G  2e (3.2)

vaø böôùc soùng  ñöôïc tính :
c
 (3.3)
f
c : vaän toác aùnh saùng
f : taàn soá soùng mang
Suy hao truyeàn daãn (PL) laø söï khaùc nhau ( ñöôïc ño ôû dB) giöõa coâng
suaát phaùt vaø thu:

ITC
Pt  G G 2 
PL(dB)  10 log  10 log t 2r 2 
 (3.4)
Pr  (4 ) d 
PL: laø suy hao truyeàn daãn ( path loss)
Neáu ñoä lôïi cuûa caùc Anten ñöôïc giaû söû laø 1, thì:
  
2
PL ( dB )  10 log   (3.5)

 ( 4 ) 2 
 
Coâng thöùc Friss chæ hôïp leä khi tröôøng laø vuøng xa. Khoaûng caùch d f töø
Anten maùy phaùt thoaû maõn tröôøng vuøng xa laø:
2D 2
df  (3.6a)

df >> D (3.6b)
df >>  (3.6c)
D: laø ñöôøng kính lôùn nhaát cuûa Anten phaùt
Nhö vaäy, moâ hình truyeàn daãn trong khoâng gian töï do laø moâi tröôøng lyù
töôûng trong heä thoáng thoâng tin. Noù phuø hôïp vôùi caùc heä thoáng veä tinh vaø
Viba khi toàn taïi ñöôøng truyeàn tröïc tieáp line of sight.
III. SUY HAO ÑÖÔØNG TRUYEÀN:
Ôû thoâng tin voâ tuyeán ñieåm ñeán ñieåm do anten ñaët cao, neân suy hao
ñöôøng truyeàn tyû leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch R giöõa anten thu vaø
phaùt (R2). ÔÛ thoâng tin di ñoäng anten MS gaàn maët ñaát (khoaûng 1.5 m) neân suy
hao tyû leä vôùi luõy thöøa n khoaûng caùch R giöõa anten thu vaø phaùt (R n), trong ñoù
n>2. Ñeå tính caùc suy hao ñöôøng truyeàn ngöôøi ta laäp caùc moâ hình truyeàn soùng
khaùc nhau. Do ñaët ñieåm truyeàn soùng khoâng oån ñònh, neân caùc moâ hình naøy
ñeàu mang tính thöïc nghieäm.
Suy hao ñöôøng truyeàn trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng laø do aûnh
höôûng cuûa caáu truùc ñòa lí vaø söï hieän dieän cuûa caùc ñoái töôïng taùn xaï doïc
theo ñöôøng truyeàn soùng. Caùc caáu truùc phöùc taïp cuûa beà maët ñòa lí vaø caùc
ñoái töôïng taùn xaï gaây ra caùc hieän töôïng phaûn xaï phaûn chieáu ( Specular
reflection), phaûn xaï lan truyeàn (diffuse Reflection), vaø nhieãu xaï ( diffraction).
1. Phaûn xaï phaûn chieáu:
Phaûn xaï phaûn chieáu xaûy ra khi soùng voâ tuyeán gaëp moät beà maët baèng
phaúng maø khoaûng caùch giöõa hai traïm thu phaùt lôùn hôn raát nhieàu so vôùi böôùc
soùng cuûa tín hieäu voâ tuyeán. Ñaây laø loaïi phaûn xaï tuaân theo ñònh luaät Snell,
nhö trong hình 3.2
ÔÛû ñaây soùng tôùi töø Anten seõ bò phaûn xaï taïi Q. Tuy nhieân, coù theå
xem nhö soùng phaûn xaï naøy ñöôïc phaùt ra töø Anten aûo T’, ñoái xöùng vôùi T qua
beà maët.

ITC
T Base station antenna
 
T'
Hình 3.2 - AÙ
p duïng ñònh luaät Snell
Hình 3.2 – Aùp duïng ñònh luaät Snell

2. Phaûn xaï lan truyeàn:
Phaûn xaï lan truyeàn xaûy ra khi soùng voâ tuyeán gaëp moät beà maët ghoà
gheà maø söï ghoà gheà cuûa beà maët naøy töông öùng vôùi böôùc soùng cuûa tín hieäu
böùc xaï. Phaûn xaï lan truyeàn khoâng tuaân theo ñònh luaät Snell. Noù bò taùn xaï
naêng löôïng vaø gaây ra caùc höôùng soùng phaûn xaï khaùc nhau. Cöôøng ñoä cuûa
soùng voâ tuyeán phaûn xaï lan truyeàn thì yeáu hôn phaûn xaï phaûn chieáu vì naêng
löôïng cuûa noù bò taùn xaï qua beà maët phaûn xaï.
3. Nhieãu xaï:
Nhieãu xaï xaûy ra khi treân ñöôøng truyeàn soùng giöõa maùy phaùt vaø
maùy thu coù söï hieän dieän cuûa caùc ñoái töôïng taùn xaï ( nhö ñoài nuùi, toaø nhaø
cao taàng). Söï suy hao tín hieäu phuï thuoäc vaøo caáu truùc naèm treân hoaëc gaàn
ñöôøng truyeàn line of sight.
Vieäc döï ñoaùn suy hao ñöôøng truyeàn giuùp ích raát nhieàu trong vieäc
hieåu bieát aûnh höôûng cuûa hieän töôïng nhieàu ñöôøng cuûa tín hieäu voâ tuyeán. Tuy
nhieân, söï aûnh höôûng naøy raát phöùc taïp cho vieäc tính toaùn. Ñaàu tieân, chuùng ta
phaûi tieán haønh ño ñaïc caùc traïng thaùi tónh, vaø töø caùc soá naøy ta tieán haønh
phaân tích laïi caùc tröôøng hôïp khaùc nhau. Noù ñöôïc phaân tích vaø ñaùnh giaù treân
cô sôû lí thuyeát tröôøng ñieän töø.
IV. DÖÏ ÑOAÙN SUY HAO ÑÖÔØNG TRUYEÀN:
1. Döï ñoaùn suy hao ñöôøng truyeàn qua ñòa hình baèng phaúng:
Khi tín hieäu soùng voâ tuyeán ñöôïc truyeàn qua ñòa hình coù beà maët
baèng phaúng (khoaûng caùch giöõa maùy phaùt vaø maùy thu laø ñuû lôùn so vôùi
böôùc soùng tín hieäu) thì hieän töôïng phaûn xaï phaûn chieáu xaûy ra vaø chæ coù
moät soùng phaûn xaï ñeán maùy thu, nhö hình 3.3.

ITC
Hình 3.3 - Caá

u truù
c be àmaë
t aû
nh höôû
ng ñe á
n soù
ng taù
n xaï.
Hình 3.3 – caáu truùc beà maët aûnh höôõng ñeán soùng phaûn xaï.
Nhö ñaõ bieát ôû phaàn tröôùc, phaûn xaï phaûn chieáu thì tuaân theo ñònh luaät
Snell, ôû ñaây tích cuûa heä soá khuùc xaï N 1 vôùi cosine cuûa goùc tôùi  laø moät
haèng soá:
N1 = cos = const (3.17)
 Heä soá phaûn xaï:
Tyû soá cuûa soùng ñeán vôùi soùng phaûn xaï ( lieân keát vôùi noù) goïi laø heä
soá phaûn xaï, kí hieäu laø a. Ñeå tính heä soá phaûn xaï ta duøng coâng thöùc Fressnel
cho soùng phaân cöïc doïc vaø phaân cöïc ngang.
Soùng phaân cöïc ngang laø soùng phaûn xaï töø caùc toøa nhaø cao taàng.
Soùng phaân cöïc doïc laø soùng phaûn xaï töø maët ñaát.
Ta coù heä soá phaûn xaï cho tröôøng hôïp phaân cöïc ngang vaø doïc theo coâng
thöùc Fressnel:
1
 j h sin  1  ( c  cos 2  1 ) 2
ah e  (ngang) (3.18)
sin  1  ( c  cos 2  1 ) 2
1
 c sin  í  ( c  cos 2  1 ) 2
a v e  j v  1
(doïc) (3.19)
 c sin  1  ( c  cos  1 ) 2 2
ôû ñaây c = r – j60
r :haèng soá tyû leä cuûa heä soá ñieän moâi c
 :ñoä daãn ñieän cuûa moâi tröôøng.
Goùc  ñöôïc minh hoïa trong hình 3.4
Ei a1 = ah Er a1 =av Hr
Hi
Hr Ei Er
Hi
   
 Et 
Et Ht
Ht
Hình 3.5 - Quan he ägiöõ
û
a soù
ng pha â
n cöïc doïc vaøphaâ
n cöïc ngang.
(a) Phaâ
n cöïc ngang.
(b) Phaâ
n cöïc doïc.
Hình 3.4 – Quan heä giöõa soùng phaân cöïc doïc vaø phaân cöïc ngang.
(a) Phaân cöïc ngang
(b) Phaân cöïc doïc

ITC
Ñoái vôùi maët ñaát trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng, thì r raát lôùn vaø
goùc 1 thöôøng nhoû hôn 1 Rad. Khi soùng tôùi laø phaân cöïc doïc thì :
av  -1 (3.21)
Khi soùng tôùi laø phaân cöïc ngang thì :
ah  -1 (3.22)
Trong caû hai tröôøng hôïp treân giaù trò cuûa haèng soá ñieän moâi laø khoâng
aûnh höôûng ñeán giaù trò cuûa av vaø ah.
Hình 3.5 minh hoïa moät tình huoáng tieâu bieåu cho moâi tröôøng soùng voâ
tuyeán lí töôûng. Beà maët ñòa lí baèng phaúng, chæ coù moät toaø nhaø phaûn xaï
soùng phaùt. Tín hieäu thu taïi MS ñöôïc tính nhö sau:
E r  Ei (1  e  jd1  a h e  jd 2 ) (3.23)
Ôû ñaây d1 vaø d2 laø ñoä leäch ñöôøng truyeàn daãn:
d1 = d1 – d (3.24a)
d2 = d2 – d (3.24b)
Vì goùc tôùi  raát nhoû neân phöông trình (3.23) ñöôïc vieát laïi:
 j
E r  Ei (1  e 1 2
 a h e  j ) (3.25)
d
Ôû ñaây  i  i
c
Vôùi c laø vaän toác aùnh saùng.
2. Döï ñoaùn suy hao ñöôøng truyeàn qua ñòa hình ghoà gheà:
Hình 3.5 – Phaûn xaï trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng lí töôûng.
E
H
E H
H Scatterer reflected
E
wave d 2
E
h1 E H
 H
 H h2
E
r
r > 1
Hình 3.6 - Phaû
n xaïtrong moâi tröôø
ng voâtuyeán di ñoäng lyùtöôû
ng
Ñeå coù theå döï ñoaùn ñaët tính cuûa tín hieäu qua ñòa hình ghoà gheà, ta
phaûi ñònh nghóa tieâu chuaån ñeå xaùc ñònh möùc ñoä ghoà gheà ñoù.
a. Xaùc ñònh tieâu chuaån:
Ñeå xaùc ñònh möùc ñoä ghoà gheà cuûa beà maët ta duøng tieâu chuaån
Rayleigh. Xeùt hình 3.6.
Hai tia tôùi chaïm vaøo beà maët vôùi möùc ñoä loài loõm khaùc nhau.
Goùc cuûa tia tôùi vaø phaûn xaï laø , ñoä leäch ñöôøng truyeàn laø :
d = 2Hsin (3.26)

ITC
Ray 2
Wave front Ray 1
Ray 1 Ray 2
d/2
  H
Hình 3.7 - Moâhình beàmaët ghoàgheà

vôù
i tieâu chuaån Rayleigh
Hình 3.6 – Moâ hình beà maët ghoà gheà vôùi tieâu chuaån Rayleigh
vaø ñoä leäch pha cuûa hai tia:
2 4H
  d  .d  sin  (3.27)
 
Khi  raát nhoû, coù nghóa laø söï khaùc nhau trong ñoä cao cuûa beà maët
phaûn xaï laø raát nhoû vaø beà maët ñöôïc xem nhu laø baèng phaúng. Trong tröôøng
hôïp ngöôïc laïi, coù theå xem    vaø keát quaû laø hai tín hieäu phaûn xaï vôùi
cuøng heä soá phaûn xaï ai coù theå ñöôïc bieåu dieãn:
aiej + aiej( + ) = aI – aI = 0 (3.28)
Tieâu chuaån Rayleigh cho vieäc xaùc ñònh moät beà maët ghoà gheà laø:
 > /2 (3.29)
Thay  > /2 vaøo (3.27), ta ñöôïc :

HR  (3.30)
8 sin 
vaø tieâu chuaån cho söï ghoà gheà laø: H > HR.
b. Tröôøng taùn xaï:
Truyeàn daãn qua moät beà maët gôïn soùng ñöôïc minh hoïa trong hình 3.7.
Tröôøng taùn xaï Es tôùi taïi ñieåm Ps theo höôùng Anten maùy thu coù theå
ñöôïc tính baèng tích phaân Helmholtz. Giaû söû tröôøng taùn xaï chæ coù thaønh phaàn
theo truïc x vaø z, thaønh phaàn theo truïc y baèng 0, d 1 laø khoaûng caùch töø Q ñeán P.
Theo tích phaân Helmholtz, tröôøng taùn xaï thu taïi ñieåm P qua beà maët gôïn soùng
ñöôïc bieåu dieãn bôûi
z = S(x) laø :
1   E 
E S ( P) 
4  S
E
 n
 dS
n 
(3.31)
y1  y 2 L2   E 

4 L1
E
 n
 dx
n 

ITC
z
Base station
antenna
d0

h1 To point P
S(x) >> 10 d' Q(x,z)
d1
x
Hình 3.8 - Aû
nh höôû
ng truyeàn daãn qua beàmaët gôïn soù
ng.
Hình 3.7 – AÛnh höôõng truyeàn daãn qua beà maët gôïn soùng.
e  jd
Vôùi  
d1
Vaø n laø vector phaùp tuyeán
Vì d1 >> , neân ta coù moái quan heä
d1  d 0  d . cos  (3.32)
d0 : laø khoaûng caùch ñöôøng tröïc tieáp giöõa BTS vaø MS.
d’ :laø khoaûng caùch töø BTS ñeán Q.
E
E :laø soùng ñeán vaø laø vi phaân chuaån cuûa S.
n
Ñieåm P ñöôïc giaû söû laø vò trí cuûa MS.
Khi phöông phaùp tích phaân Helmholtz cuûa phöông trình (3.31) ñöôïc duøng
ñeå tính tröôøng taùn xaï taïi ñieåm thu qua beà maët ghoà gheà, ñieàu caàn thieát ôû
ñaây laø phaûi tính toaùn beà maët S(x). S(x) coù theå tính baèng phöông phaùp xaáp
xæ hoaëc phaân boá chuaån.
Vôùi phöông phaùp xaáp xæ. Ta giaû söû ñaët tính cuûa beà maët S(x) laø
ngaãu nhieân, baùn kính choå loài ñöôïc xem laø lôùn hôn raát nhieàu so vôùi böôùc
soùng tôùi. Khi ñoù tröôøng ES ñöôïc tính :
E S  (1  ae j ( d  d1 d 0 ) ) E (3.33)
a : laø heä soá phaûng xaï cuûa beà maët baèng phaúng
Khi ñoù tröôøng HS laø :
H S  (1  ae j ( d d1 d 0 ) ) H (3.34)
c. Beà maët ghoà gheà laø moät haøm cuûa khoaûng caùch:
Cho chieàu cao cuûa Anten traïm goác laø hI, khoaûng caùch giöõa MS
vaø BTS laø d, goùc ñeán laø  thì :
h h
 1 2 (3.35)
d

maø HR 
8 sin 

ITC
Khi  nhoû thì

 d
HR    kd (3.36)
8 8(h1  h2 )

Vôùi k  (3.37)
8(h1  h2 )
Nhö vaäy HR laø moät haøm cuûa khoaûng caùch d.
V. CAÙC HEÄ SOÁ CUÛA KEÂNH VOÂ TUYEÁN – HIEÄU ÖÙNG
DOPPLER:
1. Hieäu öùng Doppler:
MS thu tín hieäu khi ñang chuyeån ñoäng, ngoaøi tín hieäu soùng mang coù
taàn soá taàn soá fc ñöôïc thu, thì laïi coù theâm moät tín hieäu coù taàn soá khaùc ñöôïc
thu, maø taàn soá naøy phuï thuoäc vaøo vaän toác cuûa MS, taàn soá ñoù ñöôïc goïi taàn
soá Doppler. Noù ñöôïc sinh ra töø hieäu öùng Doppler.
Giaû söû MS ñang di chuyeån vôùi vaän toác v laø haèng soá, doïc theo ñoaïn
ñöôøng coù chieàu daøi laø d giöõa hai ñieåm X vaø Y. Trong thôøi gian naøy, noù ñang
thu moät tín hieäu töø nguoàn S, nhö minh hoïa trong hình 3.8.
Hieäu ñöôøng ñi cuûa soùng töø S tôùi X vaø töø S tôùi Y laø :
d = d.cos = v.t.cos (3.38)
Trong ñoù: t laø thôøi gian MS ñi töø X ñeán Y.
 ñöôïc giaû söû laø goùc hôïp bôûi soùng tôùi taïi X vaø Y vôùi
maët ñöôøng ( giaû söû  laø nhö nhau taïi X vaø Y).
Base station
antenna
h1
h2
d
Hình 3.9 - Moâhình truyeàn soùng qua
beàmaët baèng phaú
ng
Hình 3.8 – Moâ hình truyeàn soùng qua beà maët baèng phaúng.
Ñoä leäch pha cuûa tín hieäu thu:
2l 2vt
   . cos  (3.39)
 
Taàn soá Doppler:
1  v
fd  .  cos (3.40)
2 t 
Phöông trình (3.40) cho thaáy moái quan heä giöõa taàn soá Doppler vôùi
vaän toác MS vaø goùc ñeán cuûa soùng tôùi so vôùi maët ñöôøng. Noù cuõng cho thaáy
raèng, neáu MS di chuyeån theo höôùng ñeán cuûa soùng tôùi thì f d > 0 ( < 900), coøn
neáu MS di chuyeán theo höôùng ngöôïc laïi thì fd < 0 ( > 900).
2. Heä soá phaân taùn Doppler:

ITC
Phaân taùn thôøi gian cuûa keânh nhieàu ñöôøng baêng roäng haàu heát ñöôïc
ñònh löôïng bôûi treã quaù trung bình (  ) vaø phaân taùn treã hieäu duïng () cuûa
chuùng. Ta coù  vaø ñöôïc ñònh nghóa nhö sau:
k a k2 k k P( k ) k
   (3.41)
 a k2
k
 P( k ) k
      (3.42)
2 2
vaø ôû ñaây
a  2 2
k k  P  k
2
k
2  k
 k
 P 
(3.43)
a k
2
k
k
2
k
Giaù trò cuûa  ,  2 vaø  phuï thuoäc vaøo caùch choïn ngöôõng
nhieãu duøng ñeå xöû lyù P(). Ngöôõng nhieãu duøng ñeå phaân bieät thaønh phaàn
nhieàu ñöôøng vaø nhieãu nhieät.
3. Baêng thoâng keát hôïp:
Baêng thoâng keát hôïp Bc ñöôïc ñònh nghóa laø soá ño thoáng keâ cuûa daõy
taàn soá cuûa caùc keânh ñöôïc xem laø baèng phaúng. Hay noùi caùch khaùc, baêng
thoâng keát hôïp laø daõy taàn soá maø trong ñoù coù hai thaønh phaàn taàn soá coù
khaû naêng töông quan maïnh nhaát veà bieân ñoä. Neáu coù hai tín hieäu ñieàu hoøa
maø khoaûng caùch taàn soá lôùn hôn Bc thì ñöôïc xem nhö laø hai keânh hoaøn toaøn
khaùc nhau. Neáu baêng thoâng keát hôïp ñöôïc xem nhö laø baêng thoâng maø töông
quan taàn soá treân 0.9 thì ta coù theå xaáp xæ:
1
Bc  (3.44)
50 
Vôùi  laø phaân taùn treã ñöôïc ñònh nghóa ôû phaàn treân.
Coøn neáu haøm töông quan taàn soá laø treân 0.5 thì:
1
Bc  (3.45)
5 
4. Phaân taùn Doppler vaø thôøi gian keát hôïp:
Phaân taùn Doppler vaø thôøi gian keát hôïp laø heä soá moâ taû ñaët tính
bieán thieân theo thôøi gian cuûa keânh truyeàn. Phaân taùn Doppler B D laø soá ño cuûa
söï môû roäng phoå gaây ra bôûi söï thay ñoåi thôøi gian cuûa keânh truyeàn. Vaø ñöôïc
ñònh nghóa laø daõy taàn soá maø qua ñoù phoå Doppler thu laø khoâng zero. Khi moät
tín hieäu thuaàn sine ñöôïc phaùt vôùi taàn soá f c, thì phoå cuûa tín hieäu thu (coøn goïi
laø phoå Doppler) seõ coù caùc thaønh phaàn thay ñoåi töø f c - fd ñeán fc + fd. ôû ñaây
fd laø taàn soá Doppler.
Neáu baêng thoâng cuûa tín hieäu daõi neàn laø lôùn hôn B D, thì aûnh
höôûng caûu phaân taùn Doppler ñöôïc boû qua taïi maùy thu. Toång soá phoå môû
roäng phuï thuoäc vaøo fd, maø fd laø haøm cuûa vaän toácMS vaø goùc giöõa höôùng di
chuyeån cuûa MS va soùng taùn xaï. Ta coù:
BD = fm (3.46)
Vôùi fm laø taàn soá Doppler lôùn nhaát.

ITC
Thôøi gian keát hôïp duøng ñeå ñaët tröng cho söï phaân taùn taàn soá
cuûa keânh truyeàn trong mieàn thôøi gian. Thôøi gian keát hôïp TC laø nghòch ñaûo
cuûa BD:
1 1
TC   (3.47)
BD fm
Thôøi gian keát hôïp laø khoaûng thôøi gian maø hai tín hieäu thu coù
khaû naêng töông quan veà bieân ñoä maïnh. Neáu thôøi gian keát hôïp ñöôïc ñònh
nghóa laø thôøi gian maø haøm töông quan treân 0.5 thì:
9
TC  (3.48)
16f m
VI. CAÙC LOAÏI FADING:
1. Toång quaùt veà Fading nhieàu ñöôøng :
Fading nhieàu ñöôøng laø moät hieän töôïng thöôøng xuyeân xaûy ra trong
moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng, vaø vì vaäy noù luoân ñöôïc quan taâm trong luùc
thieát keá heä thoáng.
Tín hieäu soùng mang voâ tuyeán coù theå ñöôïc bieåu dieãn theo caùc daïng
sau:
s0(t) = a0exp[j(0t + 0)] (3.49)
s0(t) = Rea0exp[j(0t + 0)] (3.50)
s0(t) = a0cos(0t + 0) (3.51)
Ba phöông trình treân ñöôïc duøng phaân tích tín hieäu soùng mang s 0(t)
phaùt töø moät traïm goác, a0 laø bieân ñoä vaø 0 laø pha. Caû hai ñöôïc xem nhö laø
haèng soá, f0 laø taàn soá soùng mang.
Hieän töôïng Fading nhieàu ñöôøng thöôøng xaûy ra ôû ba daïng:
(1) MS vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh ñeàu ñöùng yeân;
(2) MS ñöùng yeân vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh chuyeån ñoäng hay
ngöôïc laïi;
(3) MS vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh ñeàu chuyeån ñoäng;
a. Tröôøng hôïp thöù nhaát:
Taát caû caùc tín hieäu phaûn xaï ñeán MS moät caùch ñoäc laäp, ñieàu ñoù
ñöôïc minh hoïa trong hình 3.9.
Tín hieäu thu taïi MS laø toång cuûa N tín hieäu phaûn xaï:
N
S (t )   ai s 0 (t   i ) (3.52)
i 1
Toång thôøi gian truyeàn daãn thöù i theå ñöôïc tính baèng phöông trình:
i =  + I (3.53)
I:laø thôøi gian treã töông ñoái cuûa thaønh phaàn thöù i.
 ñöôïc ñònh nghóa:
1 N
   i (3.54)
N i 1

ITC
Hình 3.9 – Hieän töôïng nhieàu ñöôøng.

Heä soá ai trong (3.54) laø heä soá suy hao truyeàn daãn cuûa thaønh phaàn
thöù i, noù coù theå laø moät giaù trò phöùc. Ta coù s0(t - i) laø :
s 0 (t   i )  a0 exp j   0  t   i    0  
(3.55)
 a0 exp j  0 t   0   j 0 i 
Thay (3.55) vaøo (3.52) ta coù:
s (t )  x(t   ). exp j 0  t     j 0  (3.56)
Vôùi x(t) laø hình bao cuûa tín hieäu thu s(t):
N 
x(t )  a 0  ai exp  j 0  i   (3.57)
 i 1 
Theo phöông trình (3.57) thì x(t) laø thaønh phaàn ñoäc laäp vôùi thôøi gian.
Vì theá hình bao cuûa tín hieäu thu s(t) khoâng thay ñoåi trong tröôøng hôïp MS vaø caùc
vaät taùn xaï ôû gaàn ñöùng yeân.
b. MS ñöùng yeân vaø caùc vaät xung quanh di chuyeån hay ngöôïc laïi:
Thôøi gian treã i vaø heä soá suy hao ai laø khaùc nhau töông öùng vôùi
thaønh phaàn thöù i. Tín hieäu thu s(t) trong tröôøng hôïp naøy laø:
s(t) = x(t)exp(j0)exp(j2f0t) (3.58)
N
vôùi x(t )   a 0 ai (t ). exp[ j 2f 0 i (t )] (3.59)
i 1
N
Ñaët R   ai (t ). cos[2f 0 i (t )] (3.60)
i 1

ITC
N
S   a i (t ) sin[ 2f 0 i (t )] (3.61)
i 1
Luùc ñoù: x(t) = a0[R – jS]
=A(t)exp(-j(t)) (3.62)
ÔÛ ñaây bieân ñoä vaø pha cuûa x(t)laø caùc bieán phuï thuoäc thôøi gian.
A(t )  a 0 R02  S 02 (3.63)
S
vaø  (t )  arctg (3.64)
R
Hình 3.10 – Tín hieäu thu khi Ms chuyeån ñoäng.
(a) Hieäu öùng Doppler.
(b) Fading do soùng ñöùng.
Trong tröôøng hôïp naøy, ta coù theå giaû söû raèng MS ñang di ñoäng thì
coù ba tình huoáng xaûy ra :
(1) Khoâng coù caùc vaät taùn xaï;
(2) Chæ coù moät vaät taùn xaï;
(3) Coù nhieàu vaät taùn xaï;
Ôû xung quanh MS. Ta coù theå giaû söû raèng MS ñang di chuyeån theo
höôùng döông cuûa truïc x vôùi moät vaän toác v laø haèng soá vaø thu moät tín hieäu
coù moät goùc ñeán töông öùng vôùi truïc x nhö minh hoïa trong hình 3.10.
Tín hieäu thu trong khi MS di chuyeån:
s (t )  a 0 exp[ j ( 0 t   0  vt. cos  )] (3.65)
2
Trong ñoù   ,  laø böôùc soùng.


ITC
v
fd  . cos  laø taàn soá phaùt sinh do hieäu öùng Doppler (seõ

ñöôïc khaûo saùt sau)
Ñeå hieåu roõ aûnh höôûng cuûa hieän töôïng nhieàu ñöôøng, ñieàu caàn
thieát phaûi hieåu khaùi nieäm soùng ñöùng aùp duïng tín hieäu voâ tuyeán. Neáu tín
hieäu ñeán töø moät höôùng vaø ñöôïc phaûn xaï hoøan toaøn theo höôùng ngöôïc laïi
nhö hình 3.10b, thì tín hieäu thu taïi MS ñang di chuyeån vôùi vaän toác v ñöôïc tính
(giaû söû  = 0):
s(t )  a 0 exp[ j ( 0 t   0  vt )]  a 0 exp[ j ( 0 t   0  vt   0 )]
      (3.66)
  j 2a 0 sin  vt  0 . exp  j   0 t   0  0 
 2    2 
 laø thôøi gian maø soùng ñi tôùi vaät taùn xaï vaø trôû veà taïi ñöôøng t = 0.
Hình bao cuûa phöông trình (3.66) laø soùng ñöùng, noù coù theå ñöôïc xem nhö laø
hieän töông Fading ñôn giaûn.
Trong tröôøng hôïp taùch soùng baèng luaät bình phöông thì hình bao cuûa (3.66)
laø
  
x 2 (t )  4a 02 sin 2  vt  0 
 2  (3.67)
 2a 1  cos 2 vt   0  
2
0
2v
Taàn soá Dopplr ôû ñaây laø f d  .

c. Caû MS vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh ñeàu chuyeån ñoäng:
Ñaây laø moät tröôøng hôïp khaù phöùc taïp, tín hieäu thu taïi MS thöôøng
khoâng ñöôïc toát, bôûi vì tín hieäu thu laø toång cuûa caùc tín hieäu phaûn xaï vôùi caùc
goùc i khaùc nhau. Tín hieäu thu trong tröôøng hôïp naøy laø:
N
s (t )   a0 ai exp j   0 t   0  vt cos i   i  
i 1 (3.68)
 At exp j t . exp j   0   0  
1
 N 2
  N  
2 2
Vôùi At   a 0  ai cos i    a 0  ai sin  i   (3.69)

 i 1   i 1  
N
 a sin
i i
 t  arctg i 1
N (3.70)
 a cos
i 1
i i
vaø  i   i  vt. cos  i (3.71)

Xeùt tröôøng hôïp coù hai soùng ñeán vôùi cuøng bieân ñoä soùng A, pha laø
1 vaø 2 thì tín hieäu thu s(t) laø

ITC

s (t )  A.e j 2ft e  x cos1  e  x. cos 2 
 x x  (3.72)
 2 A.e j 2ft .e  jx (cos1  cos 2 ) / 2 . cos . cos 1  cos 2 
 2 2 
Vôùi x = vt vaø
x x vt
. cos 1  . cos 2  2  cos 1  cos 2 
2 2 2
(3.73)
 v
 2   cos 1  cos 2  t
 2 
Taàn soá Fading ñöôïc tìm
v
fd   cos 1  cos 2  (3.74)
2
Coâng thöùc (3.74) laø toång quaùt cho taàn soá Fading.
2. Fading baèng phaúng:
Neáu baêng thoâng cuûa keânh voâ tuyeán coù ñoä lôïi haèng soá vaø ñaùp
öùng pha tuyeán tính, maø baêng thoâng naøy lôùn hôn baêng thoâng tín hieäu phaùt thì
tín hieäu thu seõ bò Fading baèng phaúng. ÔÛ Fading baèng phaúng, caáu truùc nhieàu
ñöôøng cuûa keânh nhö laø ñaët tính phoå cuûa tín hieäu phaùt laø khoâng ñoåi taïi maùy
thu. Tuy nhieân, cöôøng ñoä tín hieäu thu thay ñoåi theo thôøi gian bôûi do söï thaêng
giaùn trong ñoä lôïi keânh gaây ra do hieäu öùng nhieàu ñöôøng. Ñaët tính cuûa keânh
Fading baèng phaúng ñöôïc minh hoïa trong hình 3.11.
Coù theå thaáy töø hình 3.11 raèng, neáu ñoä lôïi keânh thay ñoåi theo thôøi
gian thì coù moät söï thay ñoåi cuûa bieân ñoä dieãn ra ôû tín hieäu thu. Theo thôøi gian,
tín hieäu thu r(t) seõ khaùc nhau theo caùc ñoä lôïi, nhöng phoå cuûa tín hieäu thì khoâng
ñoåi. Trong keânh Fading baèng phaúng, nghòch ñaûo baêng thoâng cuûa tín hieäu phaùt
thì lôùn hôn phaân taùn treã cuûa keânh, vaø hb(t,) coù theå xaáp xæ nhö khoâng coù
treã quaù. Keânh Fading baèng phaúng ñöôïc xem nhö laø keânh thay ñoåi bieân ñoä vaø
ñoâi luùc cuõng ñöôïc xem nhö laø keânh baêng heïp vì baêng thoâng cuûa tín hieäu
nhoû hôn baêng thoâng cuûa keânh.
Moät tín hieäu bò Fading baèng phaúng khi:
s(t) r(t)
h(t,)
s(t) h(t,) r(t)

t t t << Ts
0 Ts 0  0 Ts + 
S(f) H(f) R(f)

f f f
fc fc fc
Hình 3.12 - Ñaëc tính keânh fading baèng phaúng.
Hình 3.11 – Ñaëc tính keânh Fading baèng phaúng.

BS << BC (3.75)

ITC
Vaø TS >>  (3.76)

1
Trong ñoù BS  T laø baêng thoâng cuûa tín hieäu.
S
BC vaø  laø baêng thoâng keát hôïp vaø phaân taùn treã cuûa keânh.
3. Fading choïn loïc taàn soá:
Neáu moät keânh voâ tuyeán coù baêng thoâng coù ñoä lôïi haèng soá vaø
ñaùp öùng pha tuyeán tính, maø noù nhoû hôn baêng thoâng cuûa tín hieäu phaùt thì
keânh taïo neân Fading choïn loïc taàn soá treân tín hieäu thu. Vôùi ñieàu kieän naøy,
ñaùp öùng xung cuûa keânh coù moät phaân taùn treã nhieàu ñöôøng lôùn hôn nghòch
ñaûo baêng thoâng cuûa tín hieäu phaùt. Khi ñieàu naøy xaûy ra, tín thu bao goàm
nhöõng phieân baûn cuûa daïng soùng phaùt maø noù bò suy hao vaø treã theo thôøi gian
vaø vì vaäy tín hieäu bò meùo. Fading choïn loïc taàn soá laø do söï phaân taùn thôøi
gian cuûa kí töï phaùt theo keânh truyeàn. Vì vaäy keânh xaûy ra giao thoa kí töï (ISI).
Theo quan ñieåm trong mieàn taàn soá, moät vaøi thaønh phaàn taàn soá ôû phoå tín
hieäu thu coù ñoä lôïi lôùn hôn caùc thaønh phaàn khaùc.
s(t) r(t)
h(t,)
s(t) h(t,) r(t)

t t t << Ts
0  0 Ts + 
0 Ts
S(f) H(f) R(f)
f f f
fc fc fc
Hình 3.13 - Ñaëc tính keânh fading baèng phaú

ng.
Keânh Fading choïn loïc taàn soá thì khoù moâ taû hôn keânh Fading baèng
phaúng. Vì moãi tín hieäu thaønh phaàn phaûi ñöôïc moâ hình vaø keânh phaûi ñöôïc ñeà
caäp nhö laø moät boä loïc tuyeán tính. Hình 3.12 minh hoïa ñaët tính cuûa Fading choïn
loïc taàn soá.
Vôùi Fading choïn loïc taàn soá, phoå S(f) cuûa tín hieäu phaùt coù moät
baêng thoâng lôùn hôn baêng thoâng keát hôïp BC cuûa keânh truyeàn. Theo quan ñieåm
trong mieàn taàn soá, ñaët tính cuûa keânh laø choïn loïc taàn soá, maø ñoä lôïi thì khaùc
nhau vôùi caùc thaønh phaàn taàn soá khaùc nhau. Keânh Fading choïn loïc taàn soá
coøn goïi laø keânh baêng roäng, vì baêng thoâng cuûa tím hieäu s(t) thì lôùn hôn baêng
thoâng cuûa ñaùp öùng xung.
Hình 3.12 – Ñaëc tính keânh Fading choïn loïc taàn soá.
Moät tín hieäu bò Fading choïn loïc taàn soá neáu:
BS > B C (3.77)
Vaø TS <  (3.78)
Fading baèng phaúng vaø Fading choïn loïc taàn soá laø loaïi Fading xaûy ra do
phaân taùn thôøi gian treã nhieàu ñöôøng.
4.Fading nhanh:

ITC
Fading nhanh xaûy ra khi ñaùp öùng xung cuûa keânh thay ñoåi nhanh nhanh hôn
chu kyø kí töï cuûa tín hieäu phaùt. Ñieàu naøy gaây ra söï phaân taùn taàn soá do söï
phaân taùn Doppler, töø ñoù gaây ra meùo tín hieäu. Theo quan ñieåm trong mieàn taàn
soá, meùo tín hieäu do Fading nhanh taêng leân vôùi söï taêng leân cuûa phaân taùn
Doppler töông ñoái vôùi baêng thoâng tín hieäu phaùt. Nhö vaäy, moät tín hieäu bò
Fading nhanh neáu:
TS > TC (3.79)
Vaø BS < BD (3.80)
Khi moät keânh ñöôïc chæ roõ laø Fading nhanh hay Fading chaäm, thì noù
khoâng ñöôïc chæ roõ laø Fading baèng phaúng hay Fading choïn loïc taàn soá. Fading
nhanh xaûy ra do söï thay ñoåi toác ñoä cuûa keânh do chuyeån ñoäng. Trong tröôøng
hôïp Fading baèng phaúng, chuùng ta coù theå xaáp xæ ñaùp öùng xung laø caùc haøm
delta. Vì vaäy, trong tröôøng hôïp naøy, keânh Fading nhanh laø keânh bieân ñoä cuûa
haøm delta thay ñoåi nhanh hôn toác ñoä cuûa tín hieäu daõi neàn phaùt. Trong tröôøng
hôïp Fading choïn loïc taàn soá, keânh Fading nhanh coù bieân ñoä, pha vaø thôøi gian
treã cuûa moät soá thaønh phaàn nhieàu ñöôøng thay ñoåi nhanh hôn toác ñoä tín hieäu
phaùt. Trong thöïc teá, Fading nhanh chæ dieãn ra vôùi toác ñoä döõ lieäu thaáp.
5. Fading chaäm:
Ts
Flat Slow Flat Fast
Fading Fading
TransmittingSymbol
Symbol Periodof

Frequency Selective Frequency Selective
Slow Fading Fast Fading
Tc Ts
Transmitted Symbol Period
(a)
Bs
Frequency Selective Frequency Selective
TransmittedBaseband
Fast Fading Slow Fading

Signal Bandwidth
Bc
Flat Fast Flat Slow
Fading Fading
Bd Bs
Transmitted Baseband Signal Bandwidth
(b)
Hình 3.14 - Ma traän caùc loaïi Fading laøhaøm cuûa:
(a) Chu kyøkyùtöï;
(b) Baêng thoâng tín hieäu daõi neàn
Hình 3.13 – Ma traän caùc loaïi Fading laø haøm cuûa:

(a) Chu kì kí töï;
(b) Baêng thoâng tín hieäu daõi neàn.
Fading chaäm dieãn ra khi söï thay ñoåi ñaùp öùng xung cuûa keânh chaäm hôn
toác ñoä cuûa tín hieäu daõi neàn phaùt. Trong tröôøng hôïp naøy, keânh ñöôïc xem nhö
laø tónh qua moät vaøi chu kyø cuûa baêng thoâng nghòch ñaûo. Theo quan ñieåm trong

ITC
mieàn taàn soá, phaân taùn Doppler cuûa keânh nhoû hôn baêng thoâng cuûa tín hieäu
daõi neàn. Vì vaäy, moät tín hieäu bò Fading chaäm khi:
TS << TC (3.81)
Vaø BS >> BD ( 3.82)
Ta thaáy roõ raøng raèng vaän toác cuûa MS ( hay vaän toác cuûa caùc ñoái
töôïng trong keânh truyeàn ) vaø toác ñoä cuûa tín hieäu daõi neàn quyeát ñònh tín hieäu
bò Fading nhanh hay chaäm. Fading nhanh vaø Fading chaäm laø loaïi Fading xaûy ra do
söï phaân taùn Doppler.
6. Caùc bieän phaùp choáng fadinh:
Ñeå choáng fadinh ngöôøi ta söû duïng caùc bieän phaùp sau ñaây:
 Maõ hoùa keânh choáng loãi keát hôïp vôùi ñan xem tín hieäu
 Söû duïng nhieàu soùng mang (MC:multi Carrier)
 Phaân taäp
 Caân baèng thích öùng
 Traûi phoå
 Maùy thu RAKE ( ôû thoâng tin di ñoäng CDMA)
Hai daïng maõ hoùa keânh choáng loãi ñöôïc söû duïng ôû thoâng tin di
ñoäng:
 Maõ phaùt hieän loãi: maõ khoái tuyeán tính
 Maõ söõa loãi: maõ xoaén hoaëc maõ turbo
Kyõ thuaät phaùt nhieàu soùng mang MC ñöôïc aùp duïng cho caùc heä
thoáng thoâng tin di ñoäng CDMA theá heä ba. ÔÛ lyõ thuaät naøy luoàng soá sau traûi
phoå ñöôïc chia thaønh 3 luoàng ñöôïc ñöa leân ñieàu cheá 3 soùng mang vôùi 3 taàn soá
khaùc nhau. Caùc nghieân cöùu cho thaáy cheá ñoä phaùt MC khoâng nhöõng cho pheùp
choáng fadinh maø coøn choáng caû nhieãu.
Kyõ thuaät phaân taäp ñaõ ñöôïc söû duïng töø laâu trong thoâng tin voâ
tuyeán ñeå choáng fadinh. Toàn taïi caùc phöông phaùp phaân taäp sau ñaây ôû caùc heä
thoáng truyeàn daãn viba soá:
 Phaân taäp khoâng gian
 Phaân taäp taàn soá
 Phaân taäp phaân cöïc
 Phaân taäp thôøi gian
Phaân taäp khoâng gian laø daïng phaân taäp ñöôïc söû duïng phoå bieán
nhaát trong heä thoáng thoâng tin di ñoäng. Caùc heä thoáng thoâng tin di ñoäng CDMA
vaø TDMA söû duïng FDD ( gheùp song coâng phaân chia theo taàn soá) chæ cho pheùp
söû duïng phaân taäp khoâng gian thu (Receiving Diversity) ôû BTS. Caùc heä thoáng
thoâng tin di ñoäng söû duïng TDD ( gheùp song coâng phaân chia theo thôøi gian) vaø
CDMA cho pheùp söû duïng caû phaân taäp khoâng gian thu laãn phaân taäp khoâng
gian phaùt (Transmitting Diversity). Ñaây laø moät öu ñieåm lôùn vì phaân taäp khoâng
gian thu chæ aùp duïng cho BTS maø khoâng theå aùp duïng cho MS. Phaân taäp khoâng
gian phaùt seõ aùp duïng cho MS. Ôû thoâng tin di ñoäng coù theå xem nhaûy taàn ôû
GSM vaø MC ôû CDMA laø moät daïng cuûa phaân taäp taàn soá.

ITC
CHÖÔNG IV:
KHAÛO SAÙT CAÙC LOAÏI GIAO THOA
TRONG HEÄ THOÁNG GSM
I. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA GIAO THOA:
Trong heä thoáng ñieän thoaïi di ñoäng teá baøo, vaán ñeà giao thoa luoân ñöôïc
quan taâm trong luùc thieát keá. Coù nhieàu loaïi giao thoa: giao thoa ñoàng keânh, giao
thoa keânh keà, giao thoa ñaàu gaàn – ñaàu xa, giao thoa kí töï…Trong ñoù giao thoa
ñoàng keânh vaø giao thoa keânh keà laø quan troïng nhaát.
Moät ñoái töôïng ñöôïc ñeà caäp ñaàu tieân trong heä thoáng voâ tuyeán di ñoäng
thöông maïi hoaëc quaân ñoäi laø vaán ñeà söû duïng taàn soá, ñieàu naøy daãn ñeán söï
hieân dieän cuûa caùc keânh cuøng taàn soá trong moät heä thoáng vaø noù laøm xaûy ra
hieän töôïng giao thoa ñoàng keânh. Maët khaùc trong heä thoáng GSM söû duïng
phöông phaùp truy caäp FDMA vaø TDMA, neân khoaûng caùch giöõa caùc keânh taàn
soá keà nhau phaûi ñöôïc toái thieåu ñeå toái öu phoå. Tuy nhieân, ñieàu naøy laøm cho
caùc keânh keà nhau coù aûnh höôûng qua laïi gaây ra giao thoa keânh keà. Trong phaàn
naøy, chuùng ta seõ khaûo saùt ñaët tính cuûa caùc loaïi giao thoa aûnh höôûng leân heä
thoáng GSM.
II. GIAO THOA ÑOÀNG KEÂNH:
1. Heä soá giaûm giao thoa ñoàng keânh:
Nhö ñaõ giôùi thieäu trong chöông I, khoaûng caùch söû duïng laïi taàn soá cuûa caùc
cell trong heä thoáng GSM laø D:
D  3k R (4.1)
Trong ñoù k laø maãu söû duïng laïi taàn soá, tuaân theo phöông trình:
k = i2 + ij + j2 i,j  N.
R laø baùn kính cell ( xem nhö caùc cell coù baùn kính baèng nhau)
Vieäc söû duïng laïi caùc keânh taàn soá gioáng nhau ôû caùc cell khaùc nhau bò
giôùi haïn bôûi giao thoa ñoàng keânh giöõa caùc cell vaø vaán ñeà giao thoa ñoàng
keânh trôû thaønh vaán ñeà chính. Baây giôø, chuùng ta phaûi tìm khoaûng caùch söû
duïng laïi taàn soá maø coù theå toái thieåu ñöôïc giao thoa ñoàng keânh.
Heä soá giaûm giao thoa ñoàng keânh q ñöôïc ñònh nghóa :
D
q  3k (4.2)
R
Khi q taêng giao thoa ñoàng keânh seõ giaûm.
Trong khi ñoù, khoaûng caùch D laø haøm cuûa KI vaø C/I.
D = f(KI, C/I) (4.3)
KI laø soá cell giao thoa ñoàng keânh.
C/I laø tyû soá soùng mang treân giao thoa ôû maùy thu.
C C
 KI
I (4.4)
 Ik
k 1
Giaû söû raèng boû qua caùc loaïi nhieãu khaùc, heä thoáng chæ bò aûnh höôûng
bôûi giao thoa thì:

ITC
C R 
 KI
I (4.5)
D 
k 1

k
 laø ñoä doác ñöôøng suy hao, trong moâi tröôøng voâ tuyeán giaû söû  = 4, vaø
KI = 6 (caáu truùc hình luïc giaùc).
Khi ñoù ta coù:
C 1 1
  
 KI
I KI
 Dk  (4.6)
     q k  
k 1  R  k 1
D
Vôùi q  k laø heä soá giaûm giao thoa ñoàng keânh cuûa cell thöù k.
R
2. Tín hieäu thu khi coù giao thoa ñoàng keânh:
Giaû söû tín hieäu caàn thu laø s(t) vaø tín hieäu giao thoa laø i(t) thì ta coù quan
heä sau :
s (t )  exp j ( c t   (t )) (4.7)
i (t )  r exp j ( c t   (t )   0 ) (4.8)
Vôùi (t) vaø i(t) laø thaønh phaàn ñieàu cheá pha cuûa tín hieäu caàn thu vaø
tín hieäu giao. r laø tyû soá bieân ñoä cuûa tín hieäu giao thoa vaø tín hieäu caàn thu. Tín
hieäu tröôùc boä giaûi ñieàu cheá laø toång cuûa hai tín hieäu naøy:
vc (t )  s (t )  i (t )
 exp j  c t   (t ).1  exp j  i (t )   (t )   0   (4.9)

 exp j  c t   (t ). R (t ). exp j (t )
Ñaët e  1  r exp j i (t )   (t )   0 
x
(4.10)
Vaø x  x r  j (t ) (4.11)
Nhö vaäy ta coù:
x  ln1  r exp j i (t )   (t )   0  (4.12)
Töø (4.11) vaø (4.12), ta suy ra :
 (t )  Im ln1  r exp j i (t )   (t )   0   (4.13)
Ta coù bieåu thöùc gaàn ñuùng:

1 k
   1
k 1
ln(1  y )  .y (4.14)
k 1 k
Khi ñoù (4.13) trôû thaønh :
 k 1 1 
 (t )  Im   1 .r k `. exp jk   i (t )   (t )   0  
 k 1 k 

(4.15)
k 1 1
    1 .r k . sin k  i (t )   (t )   0 
k 1 k
Nhö vaäy tín hieäu thu taïi maùy thu sau khi ñi qua boä giôùi haïn
v d  A. exp j c t   (t )   (t ) (4.16)
Vôùi A laø bieân ñoä haèng soá.
3. Giao thoa ñoàng keânh trong moâi tröôøng khoâng Fading:

ITC
Ñeå tính phoå cuûa (t) trong moâi tröôøng khoâng Fading, caàn thieát
phaûi bieát ñöôïc töông quan trung bình cuûa goùc pha ngaãu nhieân 0 töø phöông trình
(4.15). Giaû söû 0 coù phaân phoái chuaån, ñoäc laäp vaø coù giaù trò töø 0 ñeán 2,
thì haøm töông quan cuûa (t) laø :
1
E   (t ). (t     .d
T
R (t )  lim
T  2T 
T 0
1  r 2k 1
 cos k  i  t       t       i (t )   (t )  dt
T

2 k 1 k 2 lim T 
T 
T
(4.17)
1  r 2k
  exp  Rk (0)  Rk ( )
2 k 1 k 2
Vôùi Rk(t) laø haøm phöông sai cuûa k  i (t )   (t )
 k  k  i (t )   (t ) (4.18)
Maät ñoä phoå coâng suaát Sk(t) coù theå ñöôïc moâ taû:

f W
 R k ( 0)
S k (t )  

0
(4.19)
nôi khaùc
Vaø haøm phöông sai Rk() cuûa k ñöôïc cho bôûi :

 sin 2W
Rk ( )   S k ( f )e jW df  Rk (0). (4.20)
 2W
Haøm cuûa phöông trình (4.19) vaø (4.20) ñöôïc veõ trong hình 4.1
Phoå taàn soá S(f) cuûa (t) ñöôïc vieát:

S  ( f )   R ( ) exp  j 2f  d
 
1

r 2k (4.21)

2

k 1 k2
S vk ( f )
Trong ñoù:
exp  Rk (0)  Rk ( ) exp  j 2f  d

S vk ( f )  

(4.22)
Spectral density
Rad2/Hz
R k ( D )
1.0 2W
0.8
0.6
R k ( )
0.4 -W W Frequency,Hz
R k (0)
0.2
0
-0.2  2
-0.4
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2W
ITC
Hình 4.1 – Maät ñoä phoå coâng suaát vaø haøm phöông sai cuûa k.
Thay (4.20) vaøo (4.22), tacoù:
1   sin p 
S vk ( f )   exp  Rk (0)1   exp  jp  dp (4.23)
2w   p 
f
Vôùi   vaø p  2w
w
Phöông trình (4.23) raát khoù giaûi baèng phöông phaùp giaûi tích. Vì vaäy, caàn
coù moät caùch khaùc ñeå tìm gaàn ñuùng.
Giaû söû raèng (t) vaø I(t) laø ñoäc laäp vaø coù phoå laø hình chöõ nhaät vôùi
hai bieân laø –w vaø +w Hz, thì phoå cuûa S(f) ñöôïc bieåu dieãn:
 2 f  w

S ( f )   2w
 Rad2/
0
Hz
(4.24)
nôi
Heä soá ñieàu cheá bình phöông trung bình 2 ñöôïc ñònh nghóa:
 2  E  2  t   

 S   f df (4.25)

Haøm töï töông quan cuûa (t) laø :

sin 2w
R     2 (4.26)
2w
Töông töï ta coù phoå cuûa SI(f) laø:
  iì Rad2/Hz (4.27)

S i ( f )   2w
0 Nôi khaùc

vaø ta cuõng coù :

 iì  E  2  t     S   f  df
i (4.28)

sin 2w
Ri      iì . (4.29)
2w
Khi ñoù ta tính ñöôïc :
Rk (0)  lim
1
1
2T 
T
T

k 2  2 (t )   iì dt 
T 
 k10
2
-1

R (0)  Ri   = I = 2.55 (4.30)
W  k  102 -2 2
  iì 
s  ( f ) 10-3 r2 = 0.9
r2
r2 = 0.5
10-4
r2 = 0.1
-5
10
-6 r2 = 0.01
Thông tin di động 10 Page 49
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
f/W
ITC
Hình 4.2 – Maät ñoä phoå cuûa giao thoa daõi neàn trong moâi tröôøng khoâng
fading.
Thay (4.30) vaøo (4.23) vaø sau ñoù thay vaøo (4.21), ta seõ coù S(f) laø moät
haøm cuûa r2, 2 vaø  i , vôùi  = I = 2.55 vaø caùc möùc r 2 khaùc nhau ñöôïc veõ
2
trong hình 4.2. Nhö vaäy, giaù trò cuûa S(f) giaûm khi hoaëc f giaûm hoaëc r giaûm.
4. Giao thoa ñoàng keânh trong moâi tröôøng Fading Rayleigh:
Tyû soá giao thoa treân soùng mang taïi IF laø:
i 2 (t )
r2  (4.31)
s 2 (t )
Vôùi hai tín hieäu s(t) vaø r(t) ñeàu bò Rayleigh – Fading. Haøm maät ñoä xaùc
suaát pr(x) ñöôïc bieåu dieãn nhö sau:

pr 2  (4.32)
1   x  2
vaø  ñöôïc ñònh nghóa:
1
 E r2     
r 2 p r 2 ( x)dx (4.33)
 0
 laø CIR trung bình .

Coâng suaát giao thoa ñoàng keânh E[I] taïi möùc nhieãu neàn.
E  I   E  2wS  (0)  E  N S  (4.34)
vôùi :
E  2 wS  (0)   p r 2 ( x)2 wS 
1 x 3     2   iì 
 dx
  0 (1  x) 2 2 (   i
2 ì
dx  
1 (1  x) 2  2  (4.35)
 
1    i
2 ì
3 1
 . ln  1      
2  2   iì    1    i 21   
NS ôû phöông trình (4.34) laø coâng suaát cuûa tín hieäu nhieãu do Fading n s(t)
ñöôïc bieåu dieãn :
n s (t )   (t )  E ( (t )) (4.36)
Vôùi (t) laø tín hieäu ñaàu ra daõi neàn:
E((t)) laø tín hieäu ñaàu ra coù Fading.

ITC
 1  (t )
 (t ) 0 p r 2 ( x ) dx 2
E ( (t ))    (t ) p

( x ) dx  
1   r <1 (4.37)
 (t )
2
r
 
 (t ) 1 p 2 ( x ) dx 
 r
1  
Thay (4.37) vaøo (4.36), ta coù: r2 >1

 1
1   t

n s (t )   (t )  E    t    
 
2
r < 1  t  (4.38)

1  
Giaù trò trung bình cuûa n s2 (t ) laø :

 1 1
  t  22   2

 1   
2
r >1 1    2 r2 < 1
NS  n s2 (t )  
 2
 t
2

2
. 2
(4.39)

 1    1  
2 2
Coâng suaát trung bình E[NS]: 2

2   2 2 r > 
1 
E N S  
 1 

0
p r 2 ( x) N S dx   1    1  x 
0 2 2
dx  
1
1    1  x 
2 2
dx 
1    2
2
(4.40)
Nhö vaäy ta coù coâng suaát trung bình cuûa giao thoa laø:
E I  
3 1 1    i
2 2

2
 
 ln(1  t )   

2    i  
2 2

1    21    1    2 (4.41)
Coâng suaát tín hieäu ñaàu ra trung bình:

2
 
E2  
1
  t  p r 2 ( x) dx  2 
2
2 (4.42)
0
1    2
1    2
Nhö vaäy:
2
2
 
E2 
E  
2
1    2
(4.43)
E I  3 1 1 
 ln1     Q
2    i   
2 2
1  
Q
 
2
  i2   2
Trong ñoù (4.44)
2 1     1    2
Chuùng ta coù theå giaûm giao thoa ñoàng keânh caùch taêng soá maãu söû duïng
taàn soá k. Tuy nhieân, khi ñoù hieäu suaát söû duïng phoå khoâng cao. Moät bieän
phaùp thöôøng thöïc hieän laø thieát keá caùc Anten ñaúng höôùng. Ñieàu naøy laøm
giaûm roõ reät hieän töôïng giao thoa ñoàng keânh.
III. GIAO THOA KEÂNH KEÀ:
Moâ hình duøng ñeå tính giao thoa ñoàng keânh ñöôïc nôû roäng ñeå aùp duïng
cho giao thoa keânh keà. Giao thoa keânh keà ñöôïc chia ra laø giao keânh keà trong
baêng vaø giao thoa keânh keà ngoaøi baêng. Daïng giao thoa trong baêng khi trung taâm
cuûa baêng thoâng tín hieäu giao thoa rôi vaøo trong baêng thoâng tín hieäu caàn thu.
Ngöôïc laïi vôùi daïng giao thoa baêng ngoaøi. Do aûnh höôûng lôùn cuûa daïng giao
thoa baêng trong, neân chuùng ta chæ taäp trung vaøo daïng naøy, vì vaäy chæ xeùt
tröôøng hôïp r < 1. Khi ñoù tín hieäu caàn thu
s(t) = expj[ct + (t)] (4.45)
vaø tín hieäu giao thoa keânh keà:
i (t )  r exp j   c   a  t   i (t )   0  (4.46)

ITC
ÔÛ ñaây f = fc + fa laø taàn soá giao thoa keânh keà.

Cuõng nhö phaàn tröôùc ta coù pha giao thoa (t) laø :

1 k
 t     1 r sin k  c t   i  t     t    0 
k 1
(4.47)
k 1 k
Ñoái vôùi giao thoa keânh keà, ta cuõng chia ra hai loaïi moâi tröôøng khaùc nhau
laø khoâng coù Fading vaø coù Fading.
1. Giao thoa keânh keà trong moâi tröôøng khoâng coù Fading:
Trong moâi tröôøng khoâng Fading, giaû söû r2 laø haèng soá vaø 0 laø hieäu
pha giöõa s(t) vaø i(t) coù phaân boá chuaån vaø ñoäc laäp. Haøm töông quan R () cuûa
(t) laø
1
E  (t )    t    
T
R ( )  lim 2T 
T 
T

(4.48)
1 r 2k
  2 exp  Rk (0)  Rk    cos  c
2 k 1 k
vaø maät ñoä phoå coâng suaát S(f) cuûa (t) laø :

S   R   exp j   2f dx

1  r 2k (4.49)
   S vk  f  kf a   S vk  f  kf a  
4 k 1 k 2
1    sin p 
vôùi S vk  f    exp  Rk  0  1   exp  jp  dp (4.49)
2w    p 
f
trong ñoù:   vaø p = 2w
w
Tyû soá tín hieäu treân giao thoa (SIR) daõi neàn laø :
2
SIR  (r2 < 1) (4.50)
2 wS   0 
2. Giao thoa keânh keà trong moâi tröôøng Fading:
Trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng, tín hieäu caàn thu vaø tín hieäu giao
thoa keânh keà coù theå töông quan töøng phaàn do söï suy giaûm cuûa chuùng. Xaùc
suaát toàn taïi r2  r1, vôùi r1, r2 laø hình bao cuûa tín hieäu caàn thu vaø giao thoa. Xaùc
suaát naøy ñöôïc tính vôùi ( E r1  E r2  2 )
2 2 2
   
p r2  r1    dr1  p  r1 , r2  dr2
 
0 r1
   r12  r22   r1r2 r 

  dr1  r1.r2 exp  I0  2 dr2
 2 1   r     1   r   (4.51)
0 r1 2
1 1 1 2
 
2 2 1    2 2
 4  r 2
Trong ñoù r laø heä soá töông quan giöõa r1 va r2.
Haøm maät ñoä xaùc suaát pr(y) cuûa r = r2/r1 coù theå ñöôïc tính :
d  r2 
pr  y    p    (4.52)
d  r1  y 

ITC
Ñaët R  G .r , maø G laø ñoä lôïi coâng suaát taïi ñaàu ra cuûa maïch loïc
trung taàn, luùc ñoù:
1
p R 2 ( x )  p r ( y ).
2 yG y
x
G
1   r  1  x
 (4.53)
 G
 3
 x
2
x
2
G 1    4  r 
 G G 
Vôùi r ñöôïc tính :
1
r  (4.54)
1     2
2

Vôùi f  laø hieäu pha cuûa taàn soá giöõa tín hieäu thu vaø tín hieäu giao
2
thoa.
 laø phaân taùn treã
Coâng suaát giao thoa :
E  I   E  2 wS   0   E  N S  (4.55)
Trong ñoù:
1   r  1  x

 G 3
E  2 wS   0   
1
 0 3
.
2    iì 
2
.dx
 x
2
x
2
G 1    4  r 
 G G 
(4.56)
1   r 1  x    2   i2 
  G
 3
. dx

1
  2 
x
2 2
x
G 1    4  r 
 G G 
ÔÛ ñaây chæ tính cho tröôøng hôïp  2   i2  2.35 .
Coâng suaát tín hieäu ñaàu ra coù Fading laø:
E   t   
1
  (t ). p R2
( x ) dx   (t )  p R 2 dx 
0
1   r  1  x
 (4.57)
 G
 t
1
3
dx
0
 x x 2
G 1    4 r 
 G G
Vì chæ aùp duïng cho giao thoa baêng trong neân r < 1.
Tín hieäu nhieãu ñaàu ra:
n s  t     t   E   t   (4.58)
Vôùi E((t)) ñaõ ñöôïc tính ôû treân.

ITC
 
  x 
 1   r
  1   
 G
 N S (t )    t .1  
1
3
dx  (4.59)
 0
 x x 2 
 G  1    4   
 G
r
G 
  
 
 x
  1   r  1   
 1  G  2
maø N S  n s (t )  1  0 .
2
3  (4.60)
  x x 2
 G 1    4  r  
  G G 
Töø (4.60) ta tính ñöôïc E  N S   0 p R  x  N S .dx

2 (4.61)
Thay (4.61) vaø (4.56) vaøo (4.55) ta coù E[I].
Töø ñoù ta tính ñöôïc SIR :
E  
SIR  (4.62)
E I 
Vaán ñeà giao thoa keânh keà coù theå giaûm khi chuùng ta coù moät phöông
phaùp aán ñònh taàn soá ñeå baûo ñaûm cho khoaûng caùch giöõa caùc keânh keà nhau
laø roõ raøng. Ngoaøi ra, coøn coù theå aùp duïng boä loïc baêng thoâng coù ñoä lôïi cao
taïi maùy thu.
IV. GIAO THOA ÑAÀU GAÀN - ÑAÀU XA:
Giao thoa ñaàu gaàn ñaàu xa xaûy ra khi khoaûng caùch giöõa maùy thu MS vaø
BTS cuûa noù thì xa hôn khoaûng caùch giöõa noù vaø moät BTS khaùc. Hoaëc trong
tröôøng hôïp giao thoa ñaàu gaàn ñaàu xa xaûy ra taïi BTS thì coù hai MS, nhöng chuùng
thuoäc hai BTS khaùc nhau vaø BTS gaàn nhaát cuøng thu tín hieäu khi chuùng phaùt
ñoàng thôøi. ÔÛÕ ñaây, ta xeùt tröôøng hôïp thöù nhaát. Goïi d 1 laø khoaûng caùch töø
MS ñeán BTS cuûa noù, d2 laø khoaûng caùch töø MS ñeán BTS khaùc coù cuøng keânh
taàn soá maø noù ñang söû duïng. Nhö vaäy, hieän töôïng giao thoa ñaàu gaàn ñaàu xa
xaûy ra khi d1 > d2.
Hieäu coâng suaát gaây ra do ñöôøng suy hao giöõa vò trí cuûa maùy thu vaø hai
höôùng cuûa vò trí maùy phaùt ñöôïc goïi laø tyû soá giao thoa ñaàu gaàn ñaàu x, vaø
ñöôïc ñònh nghóa:
path _ loss _ d1
Near – end to far – end Ratio = (4.63)
path _ loss _ d 2
Ñeå coù theå tính xaáp xæ ñöôïc tyû soá giao thoa ñaàu gaàn ñaàu xa moät caùch
nhanh nhaát ( ôû dB ) ta duøng ñoä doác suy hao laø 40dB/decade vôùi moät moâi
tröôøng voâ tuyeán tieâu bieåu, thì ta coù:
Near – end to far – end ratio = 40log(distance Ratio) (4.64)
V. GIAO THOA KYÙ TÖÏ:
Neáu moät heä thoáng truyeàn daãn soá laø tuyeán tính vaø khoâng meùo qua
caùc taàn soá, thì heä thoáng phaûi coù moät baêng thoâng voâ haïn. Tuy nhieân, trong
thöïc teá, moät heä thoáng soá luoân coù moät baêng thoâng giôùi haïn vaø moät löôïng
meùo taàn soá. Trong moät heä thoáng khoâng meùo, moät chuoãi xung cô baûn s(t) laø
khoâng bò bieán daïng theo ñaùp öùng taàn soá. Nhö vaäy, x(t) bieåu dieãn moät chuoãi
xung:

ITC
N
 k
x(t )  a
k 1
k
s t  
 R
(4.65)
R laø toác ñoä bit.

ak = 1.
Khi s(t) laø khoâng meùo, vieäc taêng toác ñoä bit cuûa tín hieäu coù theå ñaït
ñöôïc baèng caùch giaûm ñoä roäng xung vaø taêng soá xung phaùt trong moät khoaûng
thôøi gian. Tuy vaäy, vôùi heä thoáng thöïc teá coù moät baêng thoâng giôùi haïn vaø
löôïng meùo taàn soá seõ gaây ra söï phaân taùn cuûa caùc xung rieâng bieät vaø choàng
traäp, ñoù goïi laø giao thoa kyù töï ( ISI).
Moät nguyeân nhaân khaùc gaây ra ISI laø do toác ñoä bit cuûa tín hieäu vaø taàn
soá phaùt bò aûnh höôûng cuûa phaân taùn thôøi gian treã do moâi tröôøng voâ tuyeán
(). Phaân taùn treã bò giôùi haïn bôûi giôùi haïn baêng thoâng, vaøsöï phaûn xaï tín
hieäu nhieàu ñöôøng ñeán taïi Anten maùy thu taïi caùc thôøi ñieåm khaùc nhau. Khi
toác ñoä bit cuûa tín hieäu 1/R >>  thì phaân taùn treã coù theå boû qua vaø ñaây laø
xem nhö khoâng coù ISI.
Ñeå giaûm hieän töôïng ISI, ta coù theå duøng kyõ thuaät laáy daïng xung, boä
Equalizer hoaëc maïch maõ hoaù soá ñaëc bieät.

ITC
CHÖÔNG V:
CAÙC PHÖÔNG PHAÙP CAÛI THIEÄN
ÑÖÔØNG TRUYEÀN VOÂ TUYEÁN
I. KYÕ THUAÄT CAÂN BAÈNG:

Giao thoa kyù töï (ISI) sinh ra do hieäu öùng nhieàu ñöôøng trong moät keânh
phaân taäp thôøi gian baêng thoâng höõu haïn, vaø laøm meùo tín hieäu, sinh ra loãi bit
taïi maùy thu. ISI ñöôïc xem laø moät trôû ngaïi chính cho caùc keânh voâ tuyeán khi
truyeàn toác ñoä cao. Caân baèng laø moät kyõ thuaät choáng laïi ISI.
ÔÛ daïng toång quaùt, caân baèng coù theå ñöôïc moâ taû nhö moät kyõ thuaät
xöû lyù tín hieäu ñeå giaûm ISI. ÔÛ caùc keânh voâ tuyeán, nhieàu boä caân baèng thích
öùng (Adaptive Equalizer) coù theå ñöôïc duøng ñeå loaïi boû nhieãu. Trong keânh
Fading, söï thay ñoåi thôøi gian laø ngaãu nhieân, nhieäm vuï cuûa boä caân baèng laø
ñieàu chænh ñaëc tính thay ñoåi thôøi gian cuûa keânh voâ tuyeán, vì vaäy ñöôïc goïi laø
boä caân baèng thích öùng.
Moâ hình toång quaùt cuûa boä caân baèng thích öùng bao goàm höôùng daãn
vaø ñieàu chænh.
Ñaàu tieân, moät chuoãi höôùng daãn ñöôïc phaùt töø maùy phaùt ñeán boä caân
baèng cuûa maùy thu theo moät khoaûng thôøi gian ñaët tröôùc. Chuoãi höôùng daãn laø
moät tín hieäu nhò phaân giaû ngaãu nhieân hoaëc moät maãu bits höôùng daãn. Sau
chuoãi höôùng daãn naøy, döõ lieäu (noù coù theå hoaëc khoâng coù theå chöùa bit maõ
hoùa) ñöôïc gôûi, vaø boä caân baèng thích öùng taïi maùy thu duøng moät giaûi thuaät
ñeå ñaùnh giaù vaø öôùc löôïng caùc heä soá loïc ñeå buø cho keânh. Chuoãi höôùng
daãn ñöôïc tính toaùn laøm sao cho pheùp moät boä caân baèng taïi maùy thu phaûi ñöa
ra nhöõng heä soá loïc trong tröôøng hôïp xaáu nhaát cuûa keânh, sao cho khi chuoãi
höôùng daãn keát thuùc thì caùc heä soá loïc gaàn baèng vôùi giaù trò toái öu cuûa döõ
lieäu caàn thu. Khi döõ lieäu ñöôïc thu, giaûi thuaät thích öùng cuûa boä caân baèng seõ
ñieàu chænh söï thay ñoåi cuûa keânh. Vaø nhö theá, boä caân baèng luoân thay ñoåi
moät caùch lieân tuïc ñaëc tính thôøi gian boä loïc cuûa noù.
Phaïm vi thôøi gian trong moät boä caân baèng laø moät haøm cuûa giaûi thuaät
caân baèng, caáu truùc boä caân baèng vaø toác ñoä thay ñoåi thôøi gian cuûa keânh voâ
tuyeán nhieäu ñöôøng. Boä caân baèng yeâu caàu caùc chuoãi höôùng daãn phaûi ñöôïc
laëp laïi ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích loaïi boû ISI, vaø thöôøng trong caùc heä thoáng
thoâng tin soá, döõ lieäu phaûi ñöôïc chia ra töøng khoái ngaén ñeå phaùt. Heä thoáng
voâ tuyeán TDMA raát thích hôïp vôùi kyõ thuaät caân baèng.
Hình 5.1 trình baøy sô ñoà khoái cuûa moät heä thoáng thoâng tin vôùi boä caân
baèng thích öùng taïi maùy thu.

ITC
f(t) = ñaùp öùng xung toång coäng cuûa maùy phaùt,

Original keânh voâtuyeán nhieàu ñöôøng vaøphaàn RF/IF maùy thu.
baseband Modulator Radio
Transmitter
Message channel
x(t)
Detector RF Receiver
Matched Filter IF Stage Front End
f(t)
Equivalent
Noise nb (t) +
Equalizer Decision Reconstructed

heq (t) Maker Message Data
y(t)
v d(t)
d(t)
_ +
e(t)
Hình 5.1 – Sô ñoà khoái cuûa moät heä thoáng ñôn giaûn coù
söû duïng boä caân baèng taïi maùy thu.
Neáu x(t) laø tín hieäu tin töùc nguyeân thuûy, vaø f(t) laø ñaùp öùng xung daõi
neàn phöùc toång coäng cuûa maùy phaùt, keânh vaø phaàn RF/IF cuûa maùy thu, thì tín
hieäu thu ñöôïc bôûi boä caân baèng laø:
y (t )  x(t )  f  (t )  nb (t ) (5.1)
*
f (t) laø lieân hieäp phöùc cuûa f(t).
nb(t) laø nhieãu daõi neàn taïi ñaàu vaøo cuûa boä caân baèng.
Neáu ñaùp öùng xung cuûa boä caân baèng laø heq(t), thì ñaàu ra cuûa noù laø:
dˆ (t )  x (t )  f * (t )  heq (t )  nb (t )  heq (t )
(5.2)
 x (t )  g (t )  nb (t ) heq (t )
Trong ñoù, g(t) laø ñaùp öùng xung cuûa maùy phaùt, keânh, phaàn RF/IF cuûa
maùy thu vaø boä caân baèng. Ñaùp öùng xung daõi neàn phöùc cuûa boä caân baèng
loïc ngang laø
heq (t )   c n  (t  nT ) (5.3)
n
Trong ñoù cn laø caùc heä soá loïc phöùc cuûa boä caân baèng.
Tín hieäu taïi ñaàu ra cuûa boä caân baèng ñöôïc mong ñôïi laø x(t). Giaû söû
nb(t) = 0, thì dˆ (t )  x (t ) , trong (5.2) thì g(t) phaûi laø:
g (t )  f  (t )  heq (t )   (t ) (5.4)
Trong mieàn taàn soá (5.4) trôû thaønh:
H eq ( f ) F  (  f )  1 (5.5)
ÔÛ ñaây Heq(f) vaø F(f) laø bieán ñoåi Fourier cuûa heq(t) vaø f(t).
Neáu keânh laø choïn loïc taàn soá, boä caân baèng seõ naâng cao caùc thaønh
phaàn taàn soá coù bieân ñoä nhoû vaø suy hao maïnh taïi phoå taàn soá thu ñeå ñöa ra
moät ñaùp öùng taàn soá thu ngang nhau vaø baèng phaúng vaø coù pha tuyeán tính.ö5

ITC
II. GIÔÙI THIEÄU VEÀ KYÕ THUAÄT CAÂN BAÈNG:
Equalizer
Linear Types Nonlinear
ML Symbol
DFE Detector MLSE
Transversal
Transversal Lattice Transversal Lattice
Chennal Est.
LMS LMS
Zero Forcing Gradient RLS RLS Gradient RLS RLS
LMS Fast RLS Fast RLS
RLS Sq. Root RLS Sq. Root RLS
Fast RLS
Sq.Root RLS
Algorithms
Hình 5.2 – Quaù trình chia lôùp cuûa boä caân baèng.
Kyõ thuaät caân baèng ñöôïc chia laøm hai loaïi: tuyeán tính vaø khoâng tuyeán
tính. Söï phaân loaïi naøy ñöôïc quyeát ñònh töø vieäc ñaàu ra cuûa boä caân baèng coù
ñöôïc hoài tieáp veà ñaàu vaøo hay khoâng. Tín hieäu töông töï dˆ (t ) ñöôïc xöû lyù
baèng maïch quyeát ñònh ôû maùy thu. Maïch quyeát ñònh laáy giaù trò cuûa bit döõ
lieäu ñang thu vaø ñöa ñeán maïch giöõ hoaëc laáy ngöôõng ñeå quyeát ñònh giaù trò
cuûa d(t).
Neáu d(t) khoâng ñöôïc duøng ñeå hoài tieáp, thì quaù trình caân baèng ñöôïc goïi
laø tuyeán tính.
Neáu d(t) ñöôïc hoài tieáp thì quaù trình caân baèng goïi laø khoâng tuyeán tính.
Coù nhieàu caáu truùc boä loïc ñöôïc duøng ñeå thöïc hieän boä caân baèng
tuyeán tính vaø khoâng tuyeán tính. Theâm vaøo ñoù, moãi caáu truùc coù nhieàu giaûi
thuaät ñeå ñieàu chænh boä caân baèng.
Hình 5.2, trình baøy moät quaù trình phaân loaïi toång quaùt cuûa caùc kyõ thuaät
caân baèng theo caùc loaïi, caùc caáu truùc vaø caùc giaûi thuaät ñöôïc duøng.
Caáu truùc boä caân baèng phoå bieán nhaát laø boä caân baèng ngang tuyeán
tính (Linear Transversal Equalizer – LTE). Moät boä loïc ngang tuyeán tính ñöôïc taïo
neân bôûi caùc taàng cuûa ñöôøng treã, vôùi moãi taàng laøm treã moät chu kyø kyù töï
(TS), nhö trong hình 5.3.

ITC
Hình 5.3 – Caáu truùc boä caân baèng ngang tuyeán tính cô baûn.
Delay eleme nts
y(t) + nb(t) TS TS TS TS
clock
with
pe riod 
Taps
Giaû söû, moãi thaønh phaàn Delay coù ñoä lôïi laø 1, vaø thôøi gian treã laø T S,
thì haøm truyeàn cuûa boä caân baèng ngang tuyeán tính laø exp(-jTS) hay z-1. Moät
LTE ñôn giaûn duøng chæ caùc taàng taïo treã (khoâng coù hoài tieáp), thì haøm truyeàn
cuûa noù coù daïng laø ña thöùc cuûa z-1. Boä loïc naøy coù nhieàu zero nhöng chæ coù
moät cöïc taïi z = 0, noù ñöôïc goïi laø boä loïc ñaùp öùng xung höõu haïn (FIR) hoaëc
moät caùch ñôn giaûn laø boä loïc ngang.
Neáu moät boät boä caân baèng vöøa coù taàng tôùi vaø taàng hoài tieáp thì haøm
truyeàn cuûa noù laø moät haøm phaân soá cuûa z-1, noù ñöôïc goïi laø boä loïc ñaùp
öùng xung voâ haïn (IIR) vôùi nhieàu cöïc vaø zero.
Feedback taps
X b1 X b2 X b3 X b4
y(t) TS TS TS TS
X d1 X d2 X d3 X d4
v
d(t)
Feedforward taps
Hình 5.4, trình baøy moät boä loïc caùc taàng cuûa ñöôøng treã vôùi caû ñöôøng
tôùi vaø ñöôøng hoài tieáp.
III. KYÕ THUAÄT PHAÂN TAÄP:

ITC
Phaân taäp laø moät kyõ thuaät raát maïnh ñöôïc söû duïng trong caùc maùy thu
thoâng tin, noù goùp phaàn caûi thieän chaát löôïng ñöôøng truyeàn vôùi moät chi phí
thaáp. Khoâng nhö kyõ thuaät caân baèng phaûi caàn moät maøo ñaàu höôùng daãn
(chuoãi höôùng daãn). Quaù trình phaân taäp ñöôïc söû duïng moät caùch roäng raõi vaø
raát thöïc teá maø chi phí phaùt sinh thaáp.
Phaân taäp lôïi duïng ñaëc tính ngaãu nhieân cuûa ñöôøng truyeàn voâ tuyeán
baèng caùch tìm ra caùc ñöôøng tín hieäu ñoäc laäp vôùi heä thoáng. Phaân taäp chæ söû
duïng ôû maùy thu.
Khaùi nieäm phaân taäp ñöôïc giaûi thích nhö sau: Neáu moät ñöôøng truyeàn
voâ tuyeán bò suy hao maïnh, coøn caùc ñöôøng khaùc coù moät tín hieäu maïnh. Nhö
vaäy phaân taäp laø choïn moät trong caùc tín hieäu naøy hoaëc choïn ñoàng thôøi vaø
SNR trung bình taïi maùy thu ñöôïc caûi thieän, thoâng thöôøng töø 20 – 30dB.
Trong moâi tröôøng Fading tyû leä nhoû (Small – Scale Fading) thì söï thaêng
giaùn bieân ñoä xaûy ra saâu vaø nhanh khi di ñoäng di chuyeån qua moät khoaûng
caùch chæ vaøi böôùc soùng. Loaïi naøy bò gaây ra bôûi nhieàu tia phaûn xaï töø caùc
vaät xung quanh di ñoäng. Ñeå giaûm söï suy giaûm saâu ta duøng kyõ thuaät phaân taäp
vi moâ, maø coù theå lôïi duïng söï thay ñoåi moät caùch nhanh choùng cuûa tín hieäu.
Fading tyû leä lôùn (Large – Scale Fading) bò gaây ra bôûi söï choàng traäp do
söï ña daïng cuûa beà maët ñòa lyù vaø ñaëc tính caùc vaät xung quanh. Trong ñieàu
kieän choàng traäp maïnh, cöôøng ñoä tín hieäu thu taïi di ñoäng bò suy giaûm maïnh.
Ñeå traùnh tình traïng naøy ta choïn caùc traïm goác sao cho noù ít choàng traäp vôùi
caùc traïm goác khaùc. Nhö vaäy coù theå caûi thieän ñöôïc SNR trung bình taïi maùy
thu. Ñaây goïi laø phaân taäp vó moâ.
Phaân taäp vó moâ ñöôïc duøng raát nhieàu ôû maùy thu traïm goác. Baèng caùch
duøng caùc Anten traïm goác coù söï phaân taäp roõ raøng trong khoâng gian vaø traïm
goác cuõng coù theå caûi thieän chaát löôïng ñöôøng truyeàn ngöôïc laïi baèng caùch
choïn Anten vôùi cöôøng ñoä maïnh nhaát töø di ñoäng.
IV. CAÙC KYÕ THUAÄT PHAÂN TAÄP:
1. Phaân taäp khoâng gian:
Phaân taäp khoâng gian coøn goïi laø phaân taäp Anten, laø moät daïng phaân
taäp phoå bieán trong heä thoáng thoâng tin di ñoäng. Trong heä thoáng naøy, ñöôøng
truyeàn tröïc tieáp giöõa maùy phaùt vaø maùy thu khoù toàn taïi vaø söï toàn taïi cuûa
caùc vaät taùn xaï xung quanh di ñoäng ñöôïc xem nhö laø moät tín hieäu Fading
Rayleigh. Moâ hình ñöa ra ñeå thu caùc tín hieäu naøy töø caùc Anten ñoäc laäp treân di
ñoäng seõ coù hình bao khoâng töông quan vôùi söï caùch ly cuûa caùc Anten ½ böôùc
soùng hoaëc daøi hôn.
Khaùi nieäm phaân taäp khoâng gian Anten cuõng ñöôïc duøng trong luùc thieát
keá traïm goác. Taïi traïm goác, nhieàu Anten thu ñöôïc duøng cho vieäc thu phaân taäp.
2. Phaân taäp phaân cöïc:
Taïi traïm goác, phaân taäp khoâng gian ít ñöôïc ñeà caäp trong thöïc teá hôn taïi
di ñoäng, bôûi vì khoâng gian Anten lôùn hôn goùc ñeán cuûa tröôøng. Theâm vaøo ñoù,
söï phaân taäp phaân cöïc chi phí thaáp hôn so vôùi phaân taäp khoâng gian. Chæ caàn
coù hai nhaùnh phaân taäp, noù ñaõ cho pheùp caùc thaønh phaàn Anten ñöôïc hoaït
ñoäng toát.
3. Phaân taäp taàn soá:

ITC
Phaân taäp taàn soá laø phaùt nhieàu keânh thoâng tin treân moät soùng mang.
Loaïi naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng trong ñöôøng Line – Of – Sight cuûa Viba
(Microwave).
4. Phaân taäp thôøi gian:
Phaân taäp thôøi gian laø phaùt thoâng tin moät caùch laëp laïi taïi caùc khoaûng
thôøi gian lôùn hôn thôøi gian keát hôïp cuûa keânh, sao cho caùc quaù trình laëp laïi
naøy cuûa tín hieäu seõ ñöôïc thu vôùi caùc ñieàu kieän Fading ñoäc laäp.
V. CÔ BAÛN VEÀ MAÕ HOÙA KEÂNH:
Maõ hoùa keânh ñeå baûo veä döõ lieäu soá töø loãi baèng caùch ñöa theâm caùc
bits thöøa trong döõ lieäu phaùt. Maõ keânh ñöôïc duøng ñeå kieåm tra loãi goïi laø maõ
kieåm tra loãi, coøn maõ duøng ñeå kieåm tra vaø söõa loãi goïi laø maõ söõa loãi.
Coâng thöùc dung löôïng keânh cuûa Shannon ñöôïc aùp duïng trong keânh nhieãu
traéng laø:
 P 
  B log 2 1  
S
C  B log 2 1  (5.6)
 N 0 B   N 
Trong ñoù: C laø dung löôïng keânh.
B laø baêng thoâng truyeàn daãn (Hz).
P laø coâng suaát tín hieäu thu (W).
N0 maät ñoä coâng suaát nhieãu ñôn bieân (W/Hz).
Coâng suaát thu ñöôïc taïi maùy thu:
P = EbRb (5.7)
Eb: naêng löôïng bit trung bình.
Rb : toác ñoä bit truyeàn daãn.
Phöông trình (5.6) coù theå ñöôïc chuaån hoùa:
C  E R 
 log oøg 1  b b  (5.8)
B  N0B 
C
laø hieäu suaát baêng thoâng.
B
Muïc ñích cô baûn cuûa kyõ thuaät kieåm tra vaø söûa loãi laø theâm caùc bits
thöøa vaøo döõ lieäu ñeå caûi thieän chaát löôïng ñöôøng truyeàn. Caùc bits naøy laøm
taêng soá bit cuûa döõ lieäu chöa ñieàu cheá vaø vì vaäy laøm taêng baêng thoâng yeâu
caàu cho moät toác ñoä döõ lieäu nguoàn. Ñieàu naøy laøm giaûm hieäu suaát baêng
thoâng cuûa ñöôøng truyeàn ôû ñieàu kieän SNR cao, nhöng cho BER toát vôùi giaù trò
SNR thaáp.
Boä maõ hoùa keânh maõ hoùa döõ lieäu thoâng tin nguoàn ra moät chuoãi maõ
khaùc ñeå phaùt leân keânh truyeàn. Coù hai loïai maõ phaùt hieän sai vaø söõa sai cô
baûn laø: maõ khoái (Block code) vaø maõ chaäp (Convolutional code).
VI. CAÙC MAÕ HOÙA KEÂNH THÖÔØNG DUØNG:
1. Maõ khoái:
Maõ khoái laø maõ söõa sai truyeàn thaúng (Forward Error Correction – FEC),
noù cho pheùp moät soá bits loãi ñöôïc söõa sai maø khoâng caàn truyeàn laïi. Maõ khoái
coù theå ñöôïc duøng ñeå caûi thieän chaát löôïng ñöôøng truyeàn khi caùc phöông
phaùp khaùc khoâng hieäu quaû.
Trong maõ khoái, caùc parity bits ñöôïc theâm vaøo khoái bit thoâng tin ñeå taïo
neân caùc töø maõ khaùc hoaëc khoái maõ. ÔÛ boä maõ hoùa khoái, k bits thoâng tin

ITC
ñöôïc maõ hoùa ra thaønh n bits. Toång caùc bits (n –k) ñöôïc coäng vaøo caùc bits
thoâng tin vôùi muïc ñích phaùt hieän sai vaø söõa sai. Maõ khoái ñöôïc xem laø moät
maõ (n,k), vaø tyû leä maõ ñöôïc ñònh nghóa Rc = k/n vaø baèng toác ñoä thoâng tin chia
cho toác ñoä keânh chöa ñieàu cheá.
2. Maõ chaäp:
Maõ chaäp laø khaùc cô baûn so vôùi maõ khoái. Thay cho caùc chuoãi thoâng
tin ôû maõ khoái ñöôïc chia ra caùc khoái rieâng leõ vaø maõ hoùa laø moät chuoãi bits
thoâng tin ñöôïc saép xeáp thaønh moät chuoãi lieân tuïc taïi ñaàu ra cuûa boä maõ hoùa.
Vôùi cuøng moät ñoä phöùc taïp thì ñoä lôïi maõ hoùa cuûa maõ chaäp lôùn hôn maõ
khoái.
Moät maõ khoái ñöôïc sinh ra baèng caùch cho chuoãi thoâng tin ñi qua
caùc thanh ghi dòch traïng thaùi höõu haïn. Thanh ghi dòch naøy chöùa N(k bits) taàng
vaø phaùt ra m haøm ñaïi soá tuyeán tính döïa treân vieäc phaùt ra caùc ña thöùc, ñieàu
naøy ñöôïc minh hoïa trong hình 5.5. Döõ lieäu ngoõ vaøo ñöôïc dòch vaøo vaø theo
thanh ghi dòch k bits taïi moãi thôøi ñieåm. Soá bits ñaàu ra vôùi moãi chuoãi döõ lieäu
ngoõ vaøo k bits laø n bits. Tyû leä maõ Rc =k/n. Heä soá N ñöôïc goïi laø chieàu daøi
baét buoäc vaø cho thaáy soá bits döõ lieäu ngoõ vaøo phuï thuoäc vaøo ngoõ ra hieän
haønh. Noù quyeát ñònh theá maïnh vaø ñoä phöùc taïp cuûa maõ.
N Stage s
k Data 1 1 1
k k k
bits
+ + +
1 2 n
Encoded Sequence
Hình 5.5 – Sô ñoà khoái toång quaùt cuûa boä maõ hoùa chaäp.

ITC
PHAÀN 2:
KHAÛO SAÙT VEÀ WAVELETS
CHÖÔNG I:
GIÔÙI THIEÄU VEÀ WAVELETS
I. ÑOÂI NEÙT VEÀ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA WAVELET:

1.Tröôùc naêm 1930:
Tröôùc naêm 1930, lyù thuyeát phaân tích tín hieäu ñöôïc baét ñaàu vôùi lyù
thuyeát phaân tích taàn soá cuûa Fourier (1807) maø chuùng ta thöôøng goïi laø phaân
tích Fourier. OÂng phaùt bieåu raèng moïi haøm f(x) tuaàn hoaøn chu kyø 2 ñeàu coù
theå ñöôïc bieåu dieãn baèng toång

a 0    a k cos kx  bk sin kx 
k 1
Caùc heä soá a0, ak, vaø bk ñöôïc tính theo caùc tích phaân
2 2 2
1 1 1
a0 
2 
0
f ( x )dx , a k 
 
0
f ( x ) cos(kx )dx , bk 
  f ( x ) sin(kx )dx
0
Toång treân ñöôïc goïi laø chuoãi Fourier.

Sau naêm 1807, qua quaù trình nghieân cöùu baûn chaát cuûa caùc haøm, söï hoäi
tuï cuûa chuoãi Fourier, vaø caùc heä tröïc giao, caùc nhaø toaùn hoïc daàn daàn chuyeån
yù töôûng phaân tích taàn soá sang phaân tích tyû leä. Coù nghóa laø, phaân tích f(x)
baèng caùch taïo caùc caáu truùc toaùn hoïc thay ñoåi theo tyû leä. Taïo moät haøm, dòch
haøm ñoù moät löôïng naøo ñoù, vaø thay ñoåi tyû leä cuûa noù. Caáu truùc naøy ñöôïc
aùp duïng trong xaáp xæ tín hieäu. Laáy caáu truùc cô sôû, dòch noù, vaø thay ñoåi tyû
leä noù moät laàn nöõa. AÙp duïng cô sôû naøy cho tín hieäu treân ñeå coù moät xaáp
xæ môùi. Nhö vaäy, loaïi phaân tích tyû leä naøy ít nhaïy hôn ñoái vôùi nhieãu bôûi vì
noù tính toaùn thay ñoåi trung bình cuûa tín hieäu ôû caùc tyû leä khaùc nhau.
Wavelets ñaàu tieân laø Haar wavelet (1909)
2.Nhöõng naêm 1930:
Nhieàu nhoùm khaùc nhau ñoäc laäp nghieân cöùu caùch bieåu dieãn caùc haøm
duøng caùc haøm cô sôû coù tyû leä thay ñoåi (scale-varying basic function). Caùc nhaø
khoa hoïc thaáy raèng caùc haøm cô sôû Haar coù nhieàu öu ñieåm hôn so vôùi caùc
haøm cô sôû Fourier
3.Nhöõng naêm 1960 ñeán 1980:
Guido Weiss vaø Ranald R. Coifman nghieân cöùu caùc phaàn töû cô baûn nhaát
cuûa moät khoâng gian haøm, ñöôïc goïi laø caùc atom, nhaèm muïc ñích tìm caùc atom
cho moät haøm chung vaø tìm caùc luaät keát hôïp cho pheùp xaây döïng taát caû caùc
phaàn töû cuûa khoâng gian haøm duøng caùc atom naøy. Naêm 1980, Grossman vaø
Morlet ñònh nghóa wavelets trong vaät lyù löôïng töû.
4.Nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 1980:
Naêm 1985, Stephene Mallat aùp duïng wavelets trong xöû lyù soá tín hieäu.
OÂng ta phaùt hieän moät soá lieân heä giöõa caùc maïch loïc göông hai keânh

ITC
(quadrature mirror filter), caùc thuaät toaùn hình thaùp, vaø caùc cô sôû wavelets tröïc
giao. Maeyer wavelet ñöôïc coâng boá. Ingrid Daubechies söû duïng keát quaû nghieân
cöùu cuûa Maeyer ñeå xaây döïng caùc haøm cô sôû tröïc giao maø hieän nay ñang ñöôïc
söû duïng nhieàu trong caùc öùng duïng wavelets.
Phaân tích Fourier vaø phaân tích wavelet coù lieân heä chaët cheõ vôùi nhau. Do
ñoù, ñeå tìm hieåu wavelets moät caùch deã daøng, tröôùc heát chuùng ta seõ xem laïi
moät soá kieán thöùc toång quaùt, ñònh tính veà phaân tích Fourier.
II. GIÔÙI THIEÄU VEÀ WAVELET VAØ HEÄ THOÁNG KHAI TRIEÅN
WAVELET:
1. Khai trieån hoaëc bieán ñoåi Wavelet:
Moät tín hieäu hoaëc moät haøm f(t) coù theå ñöôïc phaân tích, moâ taû hoaëc
xöû lyù neáu noù ñöôïc bieåu dieãn nhö laø moät phaân tích tuyeán tính bôûi:
f (t )   a l l  t  (1.1)
l
Trong ñoù: l laø moät heä soá nguyeân

al laø caùc heä soá khai trieån (coù giaù trò thöïc)
l(t) laø taäp caùc giaù trò thöïc cuûa t, ñöôïc goïi laø taäp khai trieån.
Neáu khai trieån (1.1) laø duy nhaát, thì ñoù goïi laø cô sôû. Neáu cô sôû naøy laø
tröïc giao, coù nghóa laø :
kl (1.2)
thì heä soá coù theå ñöôïc tính bôûi tích trong:
ak  f  t  k  t    f  t   t  dt (1.3)
k
Neáu cô sôû laø khoâng tröïc giao, thì moät taäp cô sôû keùp ~ k  t  , toàn taïi,
baèng caùch duøng (1.3) vôùi cô sôû keùp ta seõ ñöôïc heä soá mong muoán.
2. Heä soá WAVELET:
Taäp khai trieån Wavelet laø khoâng duy nhaát. Coù raát nhieàu loaïi heä
thoáng Wavelet khaùc nhau ñöôïc duøng raát hieäu quaû nhöng chuùng ñeàu coù ba ñaëc
tính sau:
(1) Moät heä thoáng Wavelet laø moät taäp caùc khoái ñeå xaây döïng hoaëc
bieåu dieãn moät tín hieäu hoaëc moät haøm. Noù laø moät taäp khai trieån hai chieàu
(thöôøng laø moät cô sôû) vôùi vaøi lôùp cuûa tín hieäu moät chieàu (hoaëc cao hôn).
Noùi caùch khaùc, neáu moät taäp Wavelet ñöôïc cho bôûi j,k(t) vôùi caùc chæ soá j,k =
1,2…, moät khai trieån tuyeán tính laø f  t   
k j
a j ,k j ,k  t  vôùi caùc taäp heä soá
aj,k.
(2) Khai trieån Wavelet cho bieát thoâng tin veà vò trí thôøi gian – taàn soá cuûa
tín hieäu. Ñieàu naøy coù nghóa raèng haàu heát naêng löôïng cuûa tín hieäu ñöôïc bieåu
dieãn roõ raøng bôûi moät vaøi heä soá khai trieån aj,k.
(3) Vieäc tính toaùn caùc heä soá khai trieån coù theå thöïc hieän moät caùch
hieäu quaû. Nhieàu pheùp bieán ñoåi Wavelet coù theå tính vôùi O(N) coâng vieäc.
Ñieàu ñoù coù nghóa raèng soá pheùp nhaân vaø pheùp coäng taêng tuyeán tính vôùi
chieàu daøi cuûa tín hieäu.
3. Caùc ñaët tính boå xung cuûa heä thoáng Wavelet:
Coù ba ñaët tính boå xung cuûa heä thoáng Wavelet:

ITC
(1) Haàu heát caùc heä thoáng Wavelet thuoäc theá heä thöù nhaát ñöôïc ñöa ra
töø moät haøm tyû leä hoaëc Wavelet ñôn baèng moät tyû leä hoaëc moät pheùp dòch
ñôn giaûn: Ñaëc tính hai chieàu naøy ñaït ñöôïc töø haøm Wavelet (ñoâi luùc goïi laø
Wavelet meï) (t) baèng caùch:
 j ,k  t   2 2   2 j t  k 
j
j,k  Z (1.4)
j
Heä soá 2 2 duy trì moät söï ñoäc laäp chuaån haèng soá cuûa thang j. k bieåu
dieãn vò trí veà thôøi gian hoaëc khoâng gian vaø j bieåu dieãn vò trí veà taàn soá hoaëc
tyû leä.
(2) Taát caû caùc heä thoáng Wavelet höõu duïng ñeàu thoaû maõn ñieàu kieän
ña phaân giaûi. Coù nghóa raèng, neáu moät taäp caùc tín hieäu coù theå ñöôïc bieåu
dieãn bôûi toång caùc haøm (t – k), thì moät taäp hôïp lôùn hôn (bao goàm caû tín
hieäu goác) coù theå ñöôïc bieåu dieån bôûi toång cuûa caùc haøm (2t – k).
(3) Caùc heä soá coù ñoä phaân giaûi thaáp coù theå ñöôïc tính töø caùc heä soá
coù ñoä phaân giaûi cao baèng moät giaûi thuaät caáu truùc caây goïi laø daõi loïc. Ñieàu
naøy cho pheùp vieäc tính toaùn raát hieäu quaû caùc heä soá khai trieån (ñöôïc goïi laø
bieán ñoåi Wavelet rôøi raïc) vaø quan heä giöõa bieán ñoåi Wavelet vôùi caùc phaàn
tröôùc ñoù trong xöû lyù tín hieäu soá.
Phaân tích Wavelet phuø hôïp vôùi caû tín hieäu quaù ñoä. Phaân tích Fourier
thích hôïp cho tín hieäu tuaàn hoaøn hoaëc caùc tín hieäu maø ñaëc tính cuûa noù khoâng
ñoåi theo thôøi gian. Vôùi phaân tích Wavelet, noù cho pheùp moät khai trieån Wavelet
cuûa moät söï kieän quaù ñoä ñeå ñöôïc moâ hình baèng caùc heä soá. Ñaây laø moät
theá maïnh trong vieäc aùp duïng khai trieån Wavelet trong phaân tích tín hieäu.
III. CAÙC COÂNG CUÏ CUÛA MOÄT HEÄ THOÁNG WAVELET:
1. Khoâng gian tín hieäu:
Moät khoâng gian haøm laø moät khoâng gian vector tuyeán tính (höõu
höôùng hoaëc voâ höôùng) maø caùc vector laø caùc haøm, caùc voâ höôùng laø caùc
soá thöïc (ñoâi luùc laø soá phöùc), pheùp nhaân voâ höôùng vaø pheùp coäng vector thì
töông töï nhö trong (1.1). Tích trong cuûa hai vector f(t) vaø g(t) laø moät voâ höôùng,
noù ñöôïc ñònh nghóa:
a  f (t ), g (t )   f * (t ).g (t ) dt (1.5)
Vôùi phaïm vi cuûa tích phaân phuï thuoäc vaøo lôùp tín hieäu ñang khaûo saùt.
Tích trong naøy ñònh nghóa moät chuaån hoaëc chieàu daøi cuûa vector vaø ñöôïc ñònh
nghóa nhö sau:
f  f, f (1.6)
Noù laø khaùi quaùt ñôn giaûn veà tính chaát hình hoïc ñöôïc ñònh nghóa trong
khoâng gian Euclice ba chieàu. Hai tín hieäu (hoaëc vector) khoâng Zero ñöôïc goïi laø
tröïc giao neáu tích trong cuûa chuùng laø Zero.
Moät khoâng gian con ñaëc bieät quan troïng trong xöû lyù tín hieäu laø L2(R).
Ñaây laø khoâng gian cuûa taát caû caùc haøm f(t) vôùi ñònh nghóa tích phaân cuûa bình
phöông module cuûa haøm. “L” bieåu thò cho tích phaân Lebesque; “2” bieåu thò tích
phaân bình phöông Module cuûa haøm; R cho bieát bieán t cuûa tích phaân laø bieán
thöïc. Vôùi moät haøm g(t) laø moät phaàn töû cuûa khoâng gian ñoù seõ ñöôïc kyù
hieäu laø g  L2(R) hoaëc moät caùch ñôn giaûn:g L2.

ITC
Cho moät khoâng gian vector tín hieäu S, neáu f(t)  S coù theå ñöôïc bieåu
dieãn, f (t )   a k  k (t ) , thì caùc haøm  (t) laø moät taäp khai trieån cuûa khoâng gian
k
k
S. Neáu bieåu dieãn laø duy nhaát, thì taäp haøm k(t) goïi laø cô sôû. Ngöôïc laïi, moät
khoâng gian vector tín hieäu coù theå baét ñaàu vôùi taäp khai trieån hoaëc cô sôû vaø
ñònh nghóa khoâng gian S nhö laø moät taäp cuûa taát caû caùc haøm maø coù theå
bieåu dieãn : f (t )   a k  k (t ) . Ñaây ñöôïc goïi laø taäp sinh cuûa cô sôû.
k
2. Haøm tyû leä:

Ñeå duøng ñöôïc yù töôûng veà ña phaân giaûi, chuùng ta seõ baét ñaàu
baèng caùch ñònh nghóa haøm tyû leä vaø sau ñoù ñònh nghóa Wavelet. Taäp caùc haøm
tyû leä laø haøm tyû leä cô sôû ñöôïc dòch ñi moät soá nguyeân laàn:
 k  t     t  k  (1.7)
Khoâng gian con cuûa L2(R) ñöôïc sinh bôûi caùc haøm naøy ñöôïc ñònh
nghóa:
V 0 Span k  t   (1.8)
Vôùi k  (-, +), coù nghóa laø : f  t    a k  k  t  , moät soá f(t)  V .
k
0
Töø haøm tyû leä cô sôû, chuùng ta thay ñoåi tyû leä vaø duøng pheùp dòch
seõ cho ra moät haøm hai chieàu:
 j ,k  t   2 2   2 j t  k 
j
(1.9)
Taäp sinh cuûa noù thoâng qua k laø:
k
  
V j  span  k 2 j t  span j ,k  t 
k
(1.10)
Vôùi k  Z. Nhö vaäy, vôùi f(t)  Vj , thì noù coù theå ñöôïc bieåu dieãn:
f  t    ak  2 j t  k  (1.11)
k
Vôùi j > 0, thì taäp sinh coù theå laø lôùn hôn khi j,k(t) laø heïp hôn vaø
ñöôïc dòch ôû caùc böôùc nhoû hôn. Vì vaäy coù theå bieåu dieãn chi tieát hôn. Ngöôïc
laïi, ôû j < 0, j,k(t) laø roäng hôn vaø ñöôïc dòch ôû caùc böôùc lôùn hôn.
 Phaân tích ña phaân giaûi:
Chuùng ta dieãn taû yeâu caàu cô baûn cuûa phaân tích ña phaân giaûi baèng
caùch thieát laäp haøng loaït caùc khoâng gian con:
…  V-2  V-1  V0  V1  V2 …  L2 (1.12)
hoaëc Vj  Vj+1, vôùi j  Z (1.13)
2
vaø V- =0, V = L (1.14)
Khoâng gian chöùa caùc tín hieäu coù ñoä phaân giaûi cao seõ chöùa caùc tín
hieäu coù ñoä phaân giaûi thaáp. Bôûi vì vieäc ñònh nghóa cuûa V j caùc khoâng gian
naøy thoaû maõn ñieàu kieän tyû leä:
f  t   V j  f  2t   V j 1 (1.15)
Ñieàu naøy baûo ñaûm caùc thaønh phaàn trong moät khoâng gian naøy laø
moät phieân baûn tyû leä cuûa caùc thaønh phaàn trong moät khoâng gian keá tieáp.
Moái quan heä naøy cuûa khoâng gian con ñöôïc minh hoïa trong hình 1.1:
Moät taäp sinh cuûa (2jt –k) ñöôïc kyù hieäu laø Vj nhö trong (1.12) vaø
(1.15), minh hoïa trong hình 1.1 thì (t)  Vj, coù nghóa laø (t) V0 vaø (t)  V1,
ITC
khoâng gian naøy ñöôïc sinh bôûi haøm (2t). Nhö vaäy (t) coù theå ñöôïc bieåu dieãn
qua haøm (2t):
  t    h n  2  2t  n  , nZ (1.16)
n
3  2  1 0
Hình 1.1 – Taäp caùc khoâng gian vector ñöôïc sinh bôûi haøm tyû leä.
h(n) laø chuoãi soá haøm tyû leä coù giaù trò thöïc hoaëc phöùc, 2 toàn taïi
chuaån cuûa haøm tyû leä.
Phöông trình ñeä qui naøy laø cô baûn cuûa lyù thuyeát haøm tyû leä vaø
trong moät soá tröôøng hôïp, noù töông töï nhö phöông trình vi phaân heä soá h(n) vaø
nghieäm (t) coù theå toàn taïi, khoâng toàn taïi hoaëc duy nhaát. Tuøy theo quan ñieåm
coù theå goïi phöông trình baèng caùc teân khaùc nhau nhö phöông trình choïn loïc,
phöông trình ña phaân giaûi ( MRA ) hoaëc phöông trình giaûn.
3. Haøm Wavelet:
Caùc ñaëc tính quan troïng cuûa tín hieäu laø coù theå moâ taû hoaëc soá
hoùa. Trong ñoù khoâng duøng j,k(t) vaø vieäc taêng j ñeå taêng kích thöôùc cuûa caùc
khoâng gian sinh con bôûi haøm tyû leä, thay vaøo ñoù ta ñònh nghóa moät taäp khaùc
j,k(t). Noù ñöôïc goïi laø haøm Wavelet.
Coù nhieàu thuaän lôïi ñeå thieát laäp caùc haøm tyû leä vaø Wavelet tröïc
giao. Caùc haøm cô baûn tröïc giao cho pheùp vieäc tính toaùn caùc heä soá moät caùch
ñôn giaûn vaø duøng ñònh lyù Parseval ñeå chia naêng löôïng cuûa tín hieäu trong mieàn
bieán ñoåi Wavelet. Buø tröïc giao cuûa Vj trong Vj+1 ñöôïc ñònh nghóa laø Wj. Luùc ñoù
taát caû caùc thaønh phaàn cuûa Vj thì tröïc giao vôùi caùc thaønh phaàn cuûa Wj, chuùng
ta coù :
 j , k  t  , j ,l  t     j ,k  t  , j ,l  t dt  0 (1.17)
vôùi j,k,l  Z.
Neáu ta baét ñaàu taïi Vj ( j = 0 ) thì töø (1.12) ta coù theå vieát laïi:
V0  V1  V2  …  L2 (1.18)
Chuùng ta ñònh nghóa khoâng gian con sinh cuûa Wavelet:
V1  V0  W0 (1.19)
Luùc ñoù môû roäng ra ta coù :
V2  V1  W1  V0  W0  W1 (1.20)
Moät caùch toång quaùt:

ITC
L2  V0  W0  W1   (1.21)
Trong ñoù V0 laø khoâng gian ñaàu tieân. Hình 1.2 minh hoïa taäp caùc
khoâng gian haøm tyû leä Vj vôùi caùc tyû leä j khaùc nhau vaø caùc khoâng gian
Wavelet rôøi raïc khaùc nhau hoaëc caùc buø tröïc giao.
Tyû leä cuûa caùc khoâng gian con ñaàu tieân ñöôïc choïn moät caùch tuyø,
vaø coù theå choïn taïi moät ñoä phaân giaûi cao j = 10:
L2  V10  W10  W11   (1.22)
hoaëc taïi moät ñoä phaân giaûi thaáp j = -5:
L2  V5  W5  W 4   (1.23)
hoaëc thaäm chí taïi j = -, khi ñoù :
L2    V 2  W1  W0  W1  W2   (1.24)
Moät caùch khaùc ñeå moâ taû quan heä cuûa V0 vôùi khoâng gian Wavelet:
W   W 1 V0 (1.25)
3  2  1 0
w2  w1  w0  0
w2 w1 w0 0
Hình 1.2 – Khoâng gian haøm tyû leä vaø vector Wavelet.
Moät laàn nöõa ta thaáy tyû leä cuûa khoâng gian tyû leä coù theå choïn moät
caùch tuyø yù. Trong thöïc teá, noù luoân ñöôïc choïn ñeå bieåu dieãn chi tieát thoâ nhaát
cuûa moät tín hieäu.
Haøm Wavelet coù theå ñöôïc ñònh nghóa töø haøm Wavelet (2t):
  t    h1  n . 2  2t  n  , nZ (1.26)
n
Vôùi h1(n) laø heä soá Wavelet. h1(n) coù theå ñöôïc tính töø heä soá h(n) nhö
sau:
h1  n     1 h1  n 
n
(1.27)
hoaëc vôùi h(n) höõu haïn vaø chaún thì
h1  n     1 h N  1  n 
n
(1.28)

ITC
Töø haøm Wavelet meï (1.26), ta coù moät lôùp caùc haøm Wavelet khai
trieån ôû daïng:
 j ,k  t   2 2   2 j t  k 
j
(1.29)
Trong ñoù 2j laø tyû leä cuûa t (j coù tyû leä laø log 2), 2-jk laø pheùp dòch
j
trong t, vaø 2 2 toàn taïi chuaån L2 cuûa Wavelet taïi caùc tyû leä khaùc nhau.
Moät haøm g(t)  L2 (R) coù theå ñöôïc xaây döïng thoâng qua caùc haøm
k(t) vaø j,k(t) theo bieåu thöùc sau:
  
gt    c k   t     d  j, k   t 
k j ,k (1.30)
 j 0 
Trong khai trieån (1.30), toång ñaàu tieân bieåu dieãn moät ñoä phaân giaûi
thaáp hay thoâng tin thoâ cuûa g(t). Vôùi vieäc taêng j ôû toång thöù 2, moät haøm coù
ñoä phaân giaûi cao ñöôïc coäng vaøo vaø vì vaäy möùc ñoä chi tieát taêng leân.
Caùc heä soá c(k) vaø d(j,k) trong (1.30) ñöôïc tính nhö sau:
c k   c 0  k   g  t  ,  k  t    g  t  k  t  dt (1.31)
vaø d j  k   d  j.k   g  t  j , k  t    g  t  j , k  t  dt (1.32)
Ñieàu quan troïng ôû ñieåm naøy laø phaûi nhaän bieát moái quan heä giöõa
phaàn tyû leä vaø phaàn Wavelet trong khai trieån (1.30).
IV. BIEÁN ÑOÅI WAVELET RÔØI RAÏC VAØ ÑÒNH LYÙ PARSEVAL:
1. Bieán ñoåi Wavelet rôøi raïc:
Nhö phaàn tröôùc ta ñaõ coù :
L2  V j  W j  W j   (1.33) 0 0 0 1
Theo (1.30), tín hieäu g(t) ñöôïc bieåu dieãn baèng haøm tyû leä vaø Wavelet:

g  t    c j0  k  j0 , k  k     d j  k  j ,k
 t  (1.34)
k k j  j0
Trong ñoù:
 
j0
 j0 , k  t   2 2
 2 j0 t  k
 j ,k  t   2 2   s j t  k 
j
vaø
  2 j0 t  k     d j  k  2 2   2 j t  k 
j0  j
 g  t    c j 0  k  .2 2
(1.35)
k k j  j0
Trong ñoù j0 ñöôïc choïn moät caùch tuyø yù.

Vieäc choïn j0 thieát laäp moät tyû leä thoâ nhaát maø khoâng gian cuûa noù
ñöôïc sinh bôûi  j0 ,k  t  . Phaàn coøn laïi cuûa L2(R) ñöôïc sinh bôûi Wavelet, noù chöùa
caùc chi tieát phaân giaûi cao hôn cuûa tín hieäu.
Caùc heä soá trong khai trieån Wavelet ñöôïc goïi laø bieán ñoåi Wavelet rôøi
raïc (DWT) cuûa tín hieäu g(t). Neáu heä thoáng Wavelet laø tröïc giao, caùc heä soá
naøy ñöôïc tính bôûi tích trong:
c j  t   g  t  ,  j ,k  t    g  t  j ,k  t  dt (1.36)
d j  t   g  t  ,  j ,k  t    g  t   t  dt
j ,k (1.37)

ITC
DWT töông töï nhö vôùi chuoãi Fourier, nhöng trong nhieàu tröôøng hôïp noù
linh ñoäng vaø ñaày ñuû hôn. Cuõng nhö chuoãi Fourier, noù coù theå bieåu dieãn caùc
tín hieäu tuaàn hoaøn moät caùch hieäu quaû. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc tín hieäu quaù
ñoä, khoâng tuaàn hoaøn, noù coù theå ñöôïc duøng moät caùch tröïc tieáp vôùi keát
quaû hoaøn haûo.
2. Ñònh lyù Parseval:
Neáu haøm tyû leä vaø Wavelet coù daïng cô sôû tröïc chuaån, thì ñònh lyù
Parseval seõ cho thaáy moái quan heä giöõa naêng löôïng tín hieäu g(t) vôùi caùc thaønh
phaàn vaø caùc heä soá Wavelet cuûa noù.
Vôùi moät khai trieån Wavelet toång quaùt trong (1.34), ñònh lyù Pareval laø:
  
 gt  c t    d k
2 2 2
dt  j (1.38)
l   j  0 k  
vôùi naêng löôïng trong mieàn khai trieån ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn trong mieàn
thôøi gian bôûi k vaø mieàn tyû leä bôûi j.
V. DAÕI LOÏC VAØ PHEÙP BIEÁN ÑOÅI WAVELET RÔØI RAÏC:
1. Phaân tích – Töø tyû leä tinh ñeán tyû leä thoâ:
Ñeå laøm vieäc moät caùch tröïc tieáp vôùi caùc heä soá bieán ñoåi Wavelet,
chuùng ta ñöa ra moái quan heä giöõa caùc heä soá khai trieån taïi moät möùc tyû leä
thaáp ôû daïng cuûa möùc tyû leä cao. Chuùng ta baét ñaàu vôùi phöông trình ñeä qui cô
baûn sau:
  t    h n  2  2t  n  (1.39)
n
vaø giaû söû laø nghieäm toàn taïi duy nhaát, chuùng ta duøng tyû leä vaø dòch bieán
thôøi gian ñeå ñöôïc :
  2 j t  k    h(n) 2  2 2 j t  k   n    h n  2  2 j 1 t  2k  n  (1.40)
n n
Ñaët m = 2k + n, ta coù :
  2 j t  k    h m  2k  2  2 j 1 t  m  (1.41)
m
neáu ta kí hieäu Vj laø :


V j  Span2 2  2 j t  k  
j
(1.42)
k  
  2 j 1 t   k (1.43)
 j 1 
thì f  t   V j 1  f  t    c j 1  k  2 2
k
ñöôïc bieåu dieãn taïi tyû keä j + 1, maø ñoä phaân giaûi thaáp hôn, Wavelet caàn thieát
cho chi tieát cuûa tín hieäu. Chuùng ta coù :
f  t    c j  k .2 2   2 j t  k    d j  k  2 2   2 j t  k 
j j
(1.44)
k k
Neáu j,k(t) vaø j,k(t) laø tröïc chuaån hoaëc khung kín, caùc heä soá tyû leä möùc j
ñöôïc tìm bôûi tích trong:
 
j
c j  k   f  t  , j ,k  t    f  t  2 2  2 j t  k dt (1.45)
Baèng caùch söû duïng (1.41) vaø ñoåi vò trí cuûa toång vaø tích phaân, ta
coù theå vieát laïi:

ITC
 j 1
c j (k )   h m  2k   f (t )2 2
  2 j 1 t  k  dt (1.46)
m
Ta nhaän thaáy bieåu thöùc tích phaân laø cj + 1(m) neân:
c j  k    h m  2k .c j 1  m  (1.47)
m
Töông töï ta cuõng coù heä soá Wavelet:

d j  k    h1  m  2k  c j 1  m  (1.48)
m
 Quaù trình loïc vaø laáy maãu giaûm:

Theo nguyeân taét cuûa xöû lyù tín hieäu soá, vieäc loïc moät chuoãi soá ñaàu
vaøo baèng caùch chaäp noù vôùi moät chuoãi khaùc (laø heä soá loïc hay ñaùp öùng
xung). Vôùi moät chuoãi ñaàu vaøo x(n) vaø heä soá loïc laø h(n), thì chuoãi ñaàu ra laø:
N 1
y  n    h k  x  n  k  (1.49)
k 0
Neáu heä soá loïc N laø höõu haïn, thì boä loïc ñöôïc goïi laø boä loïc ñaùp
öùng xung höõu haïn (FIR – Finite Impulse Response). Coøn neáu N laø voâ haïn, thì boä
loïc ñöôïc goïi laø boä loïc ñaùp öùng xung khoâng giôùi haïn (IIP – Infinite Impulse
Response). Vaán ñeà thieát keá laø choïn h(n) ñeå ñuôïc caùc muïc ñích loaïi boû nhieãu
hay caùch ly tín hieäu.
Trong caùc boä loïc soá ña toác, coù söï giaû söû moái quan heä giöõa heä soá
nguyeân cuûa tín hieäu vaø thôøi gian. Thöôøng thì chuoãi soá ñöôïc xem moät caùch
ñôn giaûn laø maãu khoâng gian cuûa haøm thôøi gian.
Hai maïch laøm vieäc cô baûn trong boä loïc ña toác laø boä laáy maãu giaûm
(down – sampler) vaø boä laáy maãu taêng (up – sampler).
Boä laáy maãu giaûm bieán moät tín x(n) ñaàu vaøo thaønh moät tín hieäu
ñaàu ra y(n) = x(2n). Noù ñöôïc kyù hieäu:
x(n) x(2n)
2
Hình 1.3 – Boä laáy maãu giaûm.

ÔÛ quaù trình laáy maãu giaûm, roõ raøng moät nöõa thoâng tin ñaàu vaøo
bò loaïi boû. Neáu tín hieäu nguyeân thuûy coù baêng thoâng giôùi haïn (moät nöõa heä
soá Fourier laø zero) thì khoâng coù söï maát maùc thoâng tin do quaù trình laáy maãu
giaûm.
Phöông trình (1.47) vaø (1.48) laø bieåu thöùc tính heä soá tyû leä vaø
Wavelet taïi caùc möùc tyû leä khaùc nhau coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch chaäp caùc
heä soá tyû leä taïi tyû leä j vôùi heä soá ñaûo thôøi gian h(-n) vaø h 1(-n) thì quùa trình
laáy maãu giaûm cho ra heä soá khai trieån taïi möùc keá j – 1. Vieäc thöïc hieän phöông
trình (1.47) vaø (1.48) ñöôïc minh hoïa trong hình 1.4. dj
h1(-n)
2
cj+1
Thông tin di động cj Page 71

h0(-n)
2
ITC
Hình 1.4 - Daõi phaân tích hai baêng tích hai baêng.
ÔÛ ñaây h0(n) = h(n) laø heä soá haøm tyû leä.
Quaù trình taùch, loïc, laáy maãu giaûm coù theå ñöôïc laëp laïi theo caùc heä
soá tyû leä ñeå coù caáu truùc tyû leä hai taàng nhö trong hình 1.5.
Quaù trình laëp laïi theo caùc heä soá tyû leä goïi laø quaù trình laëp laïi cuûa
caùc daõi loïc. Theo ñoù ta coù caáu truùc tyû leä 3 taàng nhö trong hình 1.6.
2 dj
h1(-n)
cj + 1
h1(-n) 2 dj - 1
h0 (-n) 2 cj
h0 (-n) 2 cj -1
Hình 1.5 – Caáu truùc caây phaân tích 2 baêng 2 taàn
Hình 1.6 – Caáu truùc caây phaân tích 2 baêng 3 taàn.
2 W2
h1(-n)
V3
2 W1
h1(-n)
2 V2 h1(-n) 2 W0
h0 (-n)
h0 (-n) 2 V1
h0 (-n) 2 V0

ITC
Ñaùp öùng taàn soá cuûa boä loïc soá laø bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi
gian cuûa ñaùp öùng xung h(n) cuûa noù. Nhö vaäy, H() laø ñaùp öùng taàn soá cuûa
boä loïc thì :

H     h n .e jn
(1.50)
n  
Ñoä lôùn cuûa H() laø tyû soá giöõa ñaàu ra vaø ñaàu vaøo cuûa boä loïc
vôùi moät chu kyø laáy taïi taàn soá  (rad/s) naøo ñoù. Coøn goùc pha cuûa H() laø
ñoä leäch pha cuûa ñaàu ra vaø ñaàu vaøo.
Taàng thöù nhaát cuûa daõi chia phoå cuûa c j + 1(k) thaønh hai baêng: moät
thoâng thaáp vaø moät thoâng cao, keát quaû ta ñöôïc heä soá tyû leä vaø Wavelet c j(k)
vaø dj(k). ÔÛ taàng thöù hai, quaù trình chia laïi ñöôïc tieáp tuïc thöïc hieän, vaø ta laïi
ñöôïc hai baêng : moät thoâng thaáp vaø moät thoâng cao khaùc. Taàng thöù nhaát chia
phoå ra laøm hai phaàn baèng nhau, taàng thöù hai laïi chia phoå cuûa phaàn thaáp ra
laøm hai…Cuoái cuøng ta coù moât taäp baêng thoâng ñöôïc minh hoïa trong hình 1.7.
Vôùi moät tín hieäu thöïc teá coù baêng thoâng höõu haïn, seõ coù moät tyû
leä giôùi haïn treân j = J, maø caùc heä soá Wavelet treân noù, d j(k), ñöôïc boû
qua. Baét ñaàu taïi moät ñoä phaân giaûi cao cuûa tín hieäu ôû daïng caùc heä soá tyû leä
cJ, caáu truùc caây phaân tích tính DWT xuoáng ñeán moät ñoä phaân giaûi thaáp j = J 0,
nhö vaäy coù taát caû laø J – J0 taàng. Vôùi f(t)  Vj, thì noù ñöôïc tính nhö sau:

V0 W0 W1 W2

  
Hình 1.7 – Baêng taàn soá cho caáu truùc keânh phaân tích
f  t    c J  k  J ,k  t    c J 1  k  J 1,k  t    d J 1  k  J 1,k  t  (1.51)
k k k
J 1
f  t    c J  2  k  J  2 , k  t     d  k  J 1 J 1, k t (1.52)
k k j  J 2
J 1
f  t    c0  k  J 0 ,k  t     d J 1  k  J 1,k  t  (1.53)
k k jJ0
2. Toång hôïp - Töø tyû leä thoâ ñeán tyû leä tinh:
Coâng vieäc ôû ñaây laø tìm bieåu thöùc ñeå xaây döïng caùc heä soá tyû leä
tinh cuûa tín hieäu qua caùc heä soá tyû leä vaø Wavelet ôû moät ñoä phaân giaûi thoâ.
Khaûo saùt moät tín hieäu vôùi khoâng gian haøm tyû leä j + 1, f(t)  Vj+1.
Haøm naøy coù theå ñöôïc vieát laïi döôùi daïng haøm tyû leä (khoâng coù Wavelet):
 j 1
f  t    c j 1  k  2 2
  2 j 1 t  k  (1.54)
k
ÔÛ daïng tyû leä keá (yeâu caàu coù Wavelet) laø:

ITC
f t    c j  k 2 2  2 j t  k    d j  k 2 2  2 j t  k 
j j
(1.55)
k k
Maët khaùc ta laïi coù:
 j 1
    2 j 1 t  2k  n 
j
2 2  2 j t  k   h n  2 2
n
 j 1
    2 j 1 t  2k  n 
j
vaø 2 2  2 j t  k   h1  n  2 2
  2 j 1 t  2k  n  
( j 1)
 f t   c j  k   h n  2 2
k n
 j 1 (1.56)
  d j  k   h1  n  2 2
  2 t  2k  n 
j 1
k n
So saùnh (1.54) vaø (1.56), trong ñoù   2 j 1 t  2k  n     2 j 1 t  k  , tacoù :

c j 1  k    c j  m  h k  2m    d j  m  h1  k  2m  (1.57)
m m
 Quaù trình loïc vaø laáy maãu taêng:

Vôùi vieäc toång hôïp ôû daõi loïc, ñaàu tieân baét ñaàu baèng quaù trình laáy
maãu taêng, sau ñoù laø quaù trình loïc. Ñieàu ñoù coù nghóa raèng, tín hieäu ñaàu vaøo
cuûa boä loïc seõ ñöôïc cheøn theâm caùc zero vaøo giöõa, hay:
y(2n) = x(n) vaø y(2n + 1) = 0 (1.58)
Trong ñoù tín hieäu ñaàu vaøo ñöôïc traûi ra vôùi chieàu daøi gaáp ñoâi tín
hieäu nguyeân thuûy, vaø caùc zero ñöôïc cheøn vaøo. Roõ raøng quùa trình laáy maãu
taêng khoâng laøm maát thoâng tin.
Trôû laïi phöông trình (1.57), phöông trình naøy ñöôïc tính baèng quaù trình
laáy maãu taêng chuoãi tyû leä cj(k), coù nghóa laø gaáp ñoâi chieàu daøi cuûa c j(k)
baèng caùch cheøn theâm caùc zero, sau ñoù tích chaäp noù vôùi caùc heä soá tyû leä
h(n). Quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän töông töï nhö ñoái vôùi heä soá Wavelet, keát
quaû naøy ñöôïc coäng laïi ñeå ñöôïc heä soá haøm tyû leä möùc j + 1. Caáu truùc naøy
ñöôïc minh hoïa trong hình 1.8, vôùi g0(n) = h(n) vaø g1(n) = h1(n).
dj 2 g1 (n)
cj+1
+
cj 2 g 0(n)
Hình 1.8 – Daõi toång hôïp hai baêng.

VI . GOÙI WAVELET:
1. Phaân tích goùi Wavelet ñaày ñuû:
Ñeå ñöa ra moät heä thoáng cô sôû maø noù cho pheùp phaân tích ñoä phaân
giaûi cao hôn taïi caùc taàn soá cao, chuùng ta seõ laëp laïi quaù trình taùch vaø laáy
maãu giaûm treân nhaùnh Wavelet thoâng cao cuûa caáu truùc giaûi thuaät Mallat ra caùc

ITC
nhaùnh tyû leä thoâng thaáp. Quaù trình cuõng ñöôïc laëp laïi treân nhaùnh thoâng thaáp.
Ñaây laø quaù trình ñaõ ñöôïc xeùt ñeán ôû phaàn daõi loïc.
Neáu chuùng ta taùch taát caû caùc baêng thoâng thaáp vaø cao taïi taát caû
caùc taàng, keát quaû laø ñöôïc caáu truùc daõi loïc caây nhò phaân ñaày ñuû ôû trong
hình 1.9.
Ñaây laø moät caáu truùc caây ñaày ñuû thöïc hieän 0(NlogN) pheùo tính vaø
keát quaû coù moät ñoä phaân giaûi taàn soá hoaøn haûo. Thöïc teá, caáu truùc cuûa noù
gioáng nhö caáu truùc giaûi thuaät FFT. ÔÛ ñaây caùc chæ soá döôùi bieåu thò khoâng
gian tín hieäu. Chæ soá döôùi ñaàu tieân laø tyû leä j cuûa khoâng gian nhö minh hoïa
trong hình 1.10. Caùc chæ soá döôùi theo sau laø “0” hoaëc “1”, phuï thuoäc vaøo
ñöôøng ñi qua daõi loïc cuûa khoâng gian tyû leä hay Wavelet. Neáu “0” cho bieát
khoâng gian ñi qua boä loïc thoâng thaáp, vaø moät “1” cho bieát khoâng gian ñi qua boä
loïc thoâng cao.
h1 2 w211
h1 2 w21
h0 2 w210
h1 2 w2
h1 2 w201
h0 2 w20
h0 2 w200

h1 2 w11
h1 2 w1
h0 2 w10
h0 2 
h1 2 w0
h0 2 
h0 2 21
Hình 1.9 – Caây nhò phaân ñaày ñuû vôùi bieán ñoåi goùi Wavelet ba taàng.
2.Heä thoáng goùi Wavelet thích öùng:
Thoâng thöôøng chuùng ta quan taâm ñeán ñaàu ra cuûa moãi keânh, hoaëc
baèng bieán ñoåi Wavelet vaø ñieàu naøy khoâng gaây ra moät heä thoáng cô baûn dö.
Tuy nhieân, neáu chuùng ta quan taâm ñeán caùc tín hieäu taïi ñaàu ra cuûa moãi baêng
vaø taïi moãi taàng hoaëc tyû leä töùc thôøi, luùc ñoù chuùng ta coù soá ñaàu ra nhieàu
hôn soá ñaàu vaøo vaø roõ raøng coù moät heä thoáng dö. Töø taát caû caùc ñaàu ra
naøy, chuùng ta coù theå choïn moät taäp con ñoäc laäp laøm moät cô sôû. Vieäc naøy
coù theå thöïc hieän moät caùch thích öùng, phuï thuoäc vaøo ñaëc tính cuûa tín hieäu
theo moät soá tieâu chuaån toái öu.

ITC
w211 3
2
w0 1
w210 w11 0 w10 w200
w201
Hình 1.10 – Phaân tích khoâng gian vector vôùi

heä thoáng goùi Wavelet ñaày ñuû M = 2

ITC
CHÖÔNG II:
CÔ SÔÛ TOAÙN HOÏC CHO PHAÂN
TÍCH TÍN HIEÄU
I. GIÔÙI THIEÄU:
Trong chöông naøy chuùng ta seõ giôùi thieäu chi tieát caùc cô sôû ñeå phaân tích tín
hieäu. Caùc cô sôû ñoù bao goàm: Khoâng gian Hilbert, ñaïi soá tuyeán tính, lyù
thuyeát Fourier, xöû lyù tín hieäu lieân tuïc vaø rôøi raïc döïa treân pheùp bieán ñoåi
Laplace vaø bieán ñoái Z.
II. KHOÂNG GIAN HILBERT:
Caùc khoâng gian höõu höôùng ñöôïc nghieân cöùu trong ñaïi soá tuyeán tính
thöôøng lieân quan ñeán caùc vector höõu höôùng trong C hoaëc R. Caùc khoâng gian
naøy ñöôïc kí hieäu töông öùng laø Cn hoaëc Rn.
1. Ñònh nghóa caùc khoâng gian vector vaø tích trong:
a. Khoâng gian vector:
Moät khoâng gian vector E qua tröôøng soá thöïc R hoaëc phöùc C, laø moät taäp vector
E, töông öùng vôùi pheùp coäng vaø pheùp nhaân voâ höôùng.
Cho x,y  E; ,  C hoaëc R thoûa maõn caùc ñieàu kieän sau:
(a) Giao hoaùn : x + y = y + x;
(b) Keát hôïp : (x + y) +z = x + (y + z)
()x = (x)
(c) Phaân phoái : (x + y) = x + y
( + ) = x + y
(d) Trung hoaø coäng: 0  E : x  0  x, x  E
(e) Ñoái coäng: x  E ,   x   E : x    x   0 .
(f) Trung hoaø nhaân: 1  E : 1.x  x, x  E.
x, y  E laø moät taäp hôïp hoaëc chuoãi goàm n phaàn töû ñöôïc ñònh nghóa:
x  y   x1 , x 2 ,   y1 , y 2 ,    x1  y1 , x 2  y 2 ,  (2.1)
x    x1 , x 2 ,  x1 ,x1 ,  (2.2)
b. Khoâng gian con vaø taäp sinh:
Moät taäp M ñöôïc goïi laø khoâng gian con cuûa E neáu:
(a) x, y  M thì x  y  M
(b) x  M ,   C hoaëc R thì x  M
 Taäp sinh (Span):
Cho S  E , taäp sinh cuûa S laø moät khoâng gian con cuûa E bao goàm taát caû
caùc toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc vector trong S, ví duï ôû caùc khoâng gian höõu
höôùng:
 
Span S     i xi  1  C / R, xi  S  (2.3)
 i 1 
c. Ñoäc laäp tuyeán tính vaø phuï thuoäc tuyeán tính:
Caùc vector x1, x2…xn ñöôïc goïi laø ñoäc laäp tuyeán tính neáu:

ITC
 x
i 1
i i 0 (2.4)
laø ñuùng neáu  i  0, i .

Ngöôïc laïi, caùc vector laø phuï thuoäc tuyeán tính.
Neáu coù voâ haïn caùc vector x1, x2 … chuùng laø ñoäc laäp tuyeán tính neáu
vôùi k  Z, thì x1, x2 …xk laø ñoäc laäp tuyeán tính.
Moät taäp hôïp con  x1 ,  x n  cuûa khoâng gian vector E ñöôïc goïi laø cô sôû
cuûa E khi:
E  Span x1 ,  x n  (2.5)
vaø x1, x2, …xn laø ñoäc laäp tuyeán tính. Luùc ñoù chuùng ta goïi E coù n chieàu.
d. Tích trong:
Moät tích trong treân khoâng gian vector E ( qua C hoaëc R ) laø moät
giaù trò phöùc , , ñònh nghóa treân ExE vôùi caùc tính chaát sau:
(a) x  y, z  x, z  y, z
(b) x, y   x, y

(c) x, y  y, x
(d) x, x  0 vaø x, x  0  x  0
Tích trong laø tuyeán tính.
Chuù yù: Ta choïn vieäc ñònh nghóa tích trong baèng caùch laáy lieân hieäp
phöùc cuûa vector ñaàu tieân.
Ví duï, xeùt tích trong cuûa caùc haøm thuoäc R vaø Z nhö sau:

f,g   f 
 t  g  t  dt (2.6a)


x, y  x
n  

( n) y ( n) (2.6b)
Chuaån cuûa vector ñöôïc ñònh nghóa töø tích trong:
x  x, x (2.7)
Khoaûng caùch giöõa hai vector x vaø y laø hieäu chuaån cuûa chuùng: x  y
e. Caùc tính chaát:
 Baát ñaúng thöùc Cauchy – Schwarz:
x, y  x y (2.8)
Daáu baèng xaûy ra khi vaø chæ khi x = y.
 Baát ñaúng thöùc tam giaùc:
x y  x y (2.9)
Daáu baèng xaûy ra khi vaø chæ khi x = y.
 Luaät song song:
x y  x y  x  y 
2 2 2 2
(2.10)
f. Tröïc giao vaø tröïc chuaån:
Cho x, y  E, chuùng ñöôïc goïi laø tröïc giao neáu vaø chæ neáu:
x, y  0 (2.11)
Luùc ñoù ta kí hieäu laø x  y. Chuùng thoûa maõn ñònh lyù Pythagor:
2 2 2
x y  x  y (2.12)
Moät vector x ñöôïc goïi laø tröïc giao vôùi taäp vector S   y i  neáu:
x, y i  0, y (2.13)

ITC
Kí hieäu x S.
Toång quaùt: Cho hai khoâng gian con S1,S2,chuùng ñöôïc goïi laø tröïc
giao, neáu taát caû caùc vector cuûa S1 laø tröïc giao vôùi taát caû caùc vector cuûa S2. Kí
hieäu S1  S2.
Moät taäp vector  x1 , x 2 ,  ñöôïc goïi laø tröïc giao neáu xi  xj, khi i 
j.
Neáu caùc vector ñöôïc chuaån hoùa ñeå coù chuaån laø 1, thì chuùng ta
coù heä thoáng tröïc chuaån, vaø chuùng thoûa maõn ñieàu kieän:
xi , x j    i  j  (2.14)
Caùc vector trong moät heä thoáng tröïc chuaån laø ñoäc laäp tuyeán tính.
Moät heä thoáng tröïc chuaån trong moät khoâng gian vector E laø moät cô sôû tröïc
chuaån neáu noù sinh ra E.
2. Khoâng gian tích trong ñaày ñuû:
a. Khoâng gian tích trong ñaày ñuû:
Moät khoâng gian vector ñöôïc trang bò moät tích trong ñöôïc goïi laø
khoâng gian tích trong ñaày ñuû.
Moät chuoãi caùc vector  x n  trong E ñöôïc goïi laø hoäi tuï ñeán x trong
E neáu x n  x  0 khi n   .
Moät chuoãi  x n  ñöôïc goïi laø chuoãi Cauchy neáu x n  x m  0 khi
n, m   .
Neáu moãi chuoãi Cauchy thuoäc E hoäi tuï ñeán moät vector thuoäc E,
thì E ñöôïc goïi laø ñaày ñuû.
b.Khoâng gian Hilbert:
Moät khoâng gian tích trong ñaày ñuû goïi laø khoâng gian Hilbert.
Chuùng ta quan taâm ñeán khoâng gian Hilbert coù theå chia ñöôïc, bôûi
vì moät khoâng gian Hilbert chöùa moät cô sôû tröïc chuaån ñeám ñöôïc neáu vaø chæ
neáu noù laø chia ñöôïc.
Chuù yù, moät khoâng gian con ñoùng cuûa moät khoâng gian Hilbert
chia ñöôïc laø chia ñöôïc. Nhö vaäy noù cuõng chöùa caùc cô sôû tröïc chuaån ñeám
ñöôïc.
Cho moät khoâng gian Hilbert E vaø moät khoâng gian con S, buø tröïc
giao cuûa S kí hieäu S laø  x  E xS  .
Giaû söû S laø moät taäp hôïp ñoùng, nhö vaäy noù chöùa taát caû caùc
chuoãi vector giôùi haïn.
Cho caùc vector y  E , toàn taïi duy nhaát v  S , vaø cuõng toàn taïi
duy nhaát wS  sao cho y  v  w . Chuùng ta coù theå vieát:
E  S  S (2.15)
E laø toång tröïc tieáp cuûa khoâng gian con vaø buø tröïc giao cuûa noù.
c.Caùc ví duï veà khoâng gian Hilbert:
 Khoâng gian thöïc /phöùc:
Khoâng gian phöùc Cn laø taäp taát caû n phaàn töû x = (x1, …xn) vôùi xi laø
höõu haïn trong C. Tích trong ñöôïc ñònh nghóa laø:
n
x, y   xi . y i (2.16)
i 1

ITC
x
2
vaø chuaån laø : x  x, x  i (2.17)
i 0
Cuõng töông töï nhö ñoái vôùi khoâng gian thöïc Rn, nhöng chuù yù ôû ñaây
khoâng söû duïng giaù trò lieân hieäp phöùc cuûa vector.
 Khoâng gian caùc chuoãi bình phöông khaû coäng:
Trong quaù trình xöû lyù tín hieäu rôøi raïc thôøi gian, chuùng ta seõ laøm
vieäc vôùi chuoãi x(n) coù toång bình phöông höõu haïn (hay naêng löôïng höõu haïn).
Moät caùch toång quaùt, x(n) laø moät chuoãi giaù trò phöùc vaø n  Z.
Xeùt chuoãi x(n)  L2(R). Tích trong ñöôïc ñònh nghóa :

x, y   x  n y n
n  

(2.18)
vaø chuaån laø :
 x n 
2
x  x, x  (2.19)
nZ
Nhö vaäy L2(R) laø moät khoâng gian cuûa taát caû caùc chuoãi coù x   .
 Khoâng gian caùc chuoãi bình phöông khaû tích:
Moät haøm f(t) ñöôïc ñònh nghóa treân R ñöôïc goïi laø khoâng gian
Hilbert L2(R) neáu f  t  laø khaû tích, ñoù laø :
2
 f t
2
dt   (2.20)
tR
Tích trong:
f

f,g  (t ) g (t ) dt (2.21)
tR
vaø chuaån laø :


2
f  f, f  f (t ) dt (2.22)
tR
Ñaây laø khoâng gian voâ höôùng.

3. Cô sôû tröïc chuaån:
Trong phaàn naøy chuùng ta ñöa ra phöông phaùp ñaïi soá tuyeán tính ñeå tröïc
giao hoùa moät cô sôû baát kyø.
a. Phöông phaùp tröïc giao hoùa Grand – Smchidt:
Cho moät taäp caùc veetor ñoäc laäp tuyeán tính  xi   E , chuùng ta coù
theå xaây döïng moät taäp tröïc chuaån  y i  vôùi cuøng taäp sinh nhö sau:
x1
Ñaët y1  (2.23)
x1
xk  vk
Taäp ñeä qui: y k  (2.24)
xk  vk
k = 2,3, …
k 1
Trong ñoù v k   y i , xi y i (2.25)
i 1
Luùc ñoù  y i  laø moät cô sôû tröïc chuaån cuûa E.

b. Baát ñaúng thöùc Bessel:

ITC
Neáu chuùng ta coù moät heä thoáng vector tröïc chuaån  xi   E thì
y  E ñeàu thoûa maõn baát ñaúng thöùc Bessel:

2 2
y  xk y (2.26)
k
Neáu ta coù moät heä thoáng tröïc chuaån ñaày ñuû trong E, thì ta coù moät
cô sôû tröïc chuaån trong E, vaø quan heä Bessel trôû thaønh ñaúng thöùc, ñöôïc goïi laø
ñaúng thöùc Parseval.
c. Cô sôû tröïc chuaån:
Moät taäp vector S   xi  ñöôïc goïi laø cô sôû tröïc chuaån khi coù hai ñieàu
kieän sau:
 Taát caû caùc vector trong S laø tröïc chuaån.
 Noù laø ñaày ñuû. Nghóa laø moãi vector baát kyø cuûa khoâng gian ñeàu coù
theå bieåu dieãn thaønh moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc vector thuoäc S.
Noùi moät caùch khaùc, moät heä thoáng tröïc chuaån  xi  ñöôïc goïi laø
moät cô sôû tröïc chuaån cuûa E neáu vôùi moãi y  E thì :
y   k xk (2.27)
k
Trong khoâng gian höõu höôùng ( Rn,Cn), coù moät taäp tröïc chuaån kích
thöôùc n laø ñuû ñeå coù moät cô sôû tröïc chuaån. Tuy nhieân, ñieàu naøy chöa haún
ñaõ ñuùng trong khoâng gian voâ höôùng.
Ñònh lyù sau ñaây cho pheùp chuùng ta kieåm tra moät heä thoáng tröïc
chuaån coù phaûi laø cô sôû hay khoâng.
Ñònh lyù: Cho moät heä thoáng tröïc chuaån  x1 , x 2 ,  x n   E , caùc ñieàu kieän sau
laø töông ñöông :
(a) Taäp caùc vector  x1 , x 2 ,  x n  laø moät taäp cô sôû.
(b) Neáu xi , y  0 vôùi i = 1, … thì y = 0.
(c) Taäp sinh   xi   laø truø maät trong E, ñoù laø moãi vector trong E laø moät
giôùi haïn cuûa chuoãi vector trong taäp sinh   xi   .
(d) Vôùi moãi y  E :

2 2
y  xi , y (2.28)
i
Ñaây laø phöông trình Parseval.

(e) Vôùi y1 , y 2  E thì :


y yù , y yø  xi , y1 xi y 2 (2.29)
i
Ñaây laø phöông trình Parseval toång quaùt.

d. Hình chieáu tröïc giao vaø xaáp xæ bình phöông toái thieåu:
Thoâng thöôøng moät vector cuûa khoâng gian Hilbert E phaûi ñöôïc xaáp
xæ bôûi moät vector ôû trong moät khoâng gian con S ñoùng. Ta giaû söû raèng E laø
chia ñöôïc, vì vaäy S chöùa moät cô sôû tröïc chuaån  x1 , x 2 ,  , thì hình chieáu tröïc
giao cuûa y  E  S ñöôïc cho bôûi:
yˆ   xi , y xi (2.30)
i
Chuù yù, sai phaân d  y  yˆ thoaû maõn d  S.

ITC
Trong tröôøng hôïp dy

ˆ thì :
2 2 2
y  y
ˆ  d (2.31)
Ñieàu naøy ñöôïc minh hoïa trong hình 2.1.
Moät tính chaát quan troïng cuûa quaù trình xaáp xæ laø khaû naêng bình
phöông toái thieåu toát nhaát:
min y  x (2.32)
vôùi x  S, ñöôïc cho bôûi x    i xi , trong ñoù
i
 i  xi , y (2.33)
laø heä soá Fourier.
x3
x2
ŷ
x1
Hình 2.1 – Hình chieáu tröïc giao leân khoâng gian con.
Ghi chuù: y  R3 vaø ŷ laø hình chieáu cuûa noù leân taäp sinh
 x1 , x 2  vaø y  yˆ laø tröïc giao vôùi  x1 , x2 
Goïi ŷ  k  laø xaáp xæ toát nhaát cuûa y treân khoâng gian con sinh bôûi
 x1 , x2  x k  vaø caùc heä soá 1 , 2 , , k  , trong ñoù  i  xi , y , thì xaáp xæ
yˆ  k 1 ñöôïc cho bôûi:
yˆ  k 1  yˆ  k   x k 1 , y x k 1 (2.34)
4. Cô sôû toång quaùt:
Trong khi cô sôû tröïc chuaån laø raát tieän lôïi, thì trong tröôøng hôïp toång
quaùt cô sôû khoâng tröïc giao vaø ñoàng tröïc giao thì cuõng quan troïng khoâng keùm.
Moät heä thoáng  xi , ~ xi  taïo neân moät caëp cô sôû ñoàng tröïc giao cuûa
khoâng gian Hilbert E neáu vaø chæ neáu :
(a) i, j  Z : xi , ~ x j   i  j (2.35)
~ ~
(b) Toàn taïi caùc haèng soá döông A,B, A, B sao cho y  E thì

ITC

2 2 2
A y  xk , y B y (2.36)
k
~ ~ ~

2 2 2
A y  xk , y B y (2.37)
k
So saùnh caùc baát phöông trình treân vôùi (2.29) trong tröôøng hôïp tröïc
chuaån. Cô sôû thoûa maõn (2.36) vaø (2.37) ñöôïc goïi laø cô sôû Riesz. Luùc ñoù
coâng thöùc khai trieån tín hieäu laø :
y   xk , y ~
xk   ~
xk , y xk (2.38)
k k
Ñònh lí trình baøy ôû phaàn treân cuõng töông cho tröôøng hôïp ñoàng tröïc giao
vaø chuùng ta coù moái quan heä Parseval:
 ~
2 
y  xi , y xi , y (2.39)
i
~
xi , y 2  ~

 
y1 , y 2  xi , y1 xi , y1 xi , y 2 (2.40)
i i
5. Caùc khai trieån ñaày ñuû:

ÔÛ phaàn tröôùc, chuùng ta ñaõ ñeà caäp ñeán khai trieån tín hieäu döïa treân cô
sôû, ñoù laø caùc vector duøng ñeå khai trieån laø ñoäc laäp tuyeán tính. Tuy nhieân,
cuõng coù theå bieåu dieãn moät tín hieäu döôùi daïng toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc
taäp vector ñaày ñuû khoâng ñoäc laäp tuyeán tính. Taäp caùc vector ñaày ñuû goïi laø
moät khung. Moät taäp haøm  x k  thuoäc khoâng gian Hilbert H ñöôïc goïi laø moät
khung neáu toàn taïi hai haèng soá A > 0, B < , sao cho y  H :

2 2 2
A y  xk , y B y (2.41)
k
A,B goïi laø giôùi haïn khung. Khi daáu baèng xaûy ra ta goïi laø khung kín. Vôùi
moät khung kín ta coù:

2 2
xk , y  A y (2.42)
k
vaø tín hieäu ñöôïc khai trieån nhö sau:

y  A 1  x k , y x k (2.43)
k
Coâng thöùc (2.43) töông töï nhö coâng thöùc khai trieån trong tröôøng hôïp tröïc
chuaån ( A = 1).
Moät caùch toång quaùt, moät khung khoâng taïo neân moät cô sôû tröïc chuaån.
Neáu A = B = 1 vaø x k  1 thì  x k  laø moät cô sôû tröïc chuaån.
III. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA ÑAÏI SOÁ TUYEÁN TÍNH:
1. Ñònh nghóa vaø tính chaát:
a. Ñònh nghóa:
Xeùt heä caùc phöông trình:
A11 x1    A1n x n  y1
 (2.44)
Am1 x1    Am1 x1  y m
Heä treân coù theå ñöôïc vieát laïi moät caùch ngaén goïn:
Ax = y (2.45)
Trong ñoù A laø ma traän chöõ nhaät ( m haøng , n coät):

ITC
 A11   A1m 
 
A    (2.46)
A Amn 
 m1  
Ma traän mx1 goïi laø ma traän coät.
Ma traän 1xn goïi laø ma traän haøng.
Ma traän mxn ( m = n) goïi laø ma traän vuoâng.
Ma traän 1x1 goïi laø moät voâ höôùng.
Moät vector haøng coù theå ñöôïc vieát laø vT , trong ñoù T laø kí hieäu chuyeån
vò ( thay ñoåi vò trí giöõa haøng vaø coät ). Neáu caùc phaàn töû ma traän laø soá
phöùc thì ta duøng chuyeån vò Hermit, kí hieäu laø *.
Ma traän 0 laø ma traän chöùa taát caû caùc phaàn töû 0.
Ma traän trung hoøa I coù Aij = 1, coøn caùc nôi khaùc baèng 0. Ma traän naøy
coù khi goïi laø ma traän ñöôøng cheùo.
Ma traän phaûn ñöôøng cheùo J coù caùc thaønh phaàn treân ñöôøng cheùo laø
0, coøn caùc nôi khaùc laø 1.
Ma traän tam giaùc treân (hay döôùi) laø moät ma traän vuoâng vôùi taát caû caùc
thaønh phaàn ôû döôùi (hay treân) ñöôøng cheùo chính laø 0.
b. Caùc pheùp toaùn treân ma traän:
Cho hai ma traän A, B cuøng kích thöôùc, chuùng ta ñònh nghóa pheùp coäng
vaø tröø:
 A11  B11   A1n  B1n 
 
A B      (2.47a)
A  B   Amn  Bmn 
 m1 m1
 A11  B11   A1n  B1n 

 
A B      (2.47b)
A B   Amn  Bmn 
 m1 m1
Cho ma traän A coù kích thöôùc mxn , vaø ma traän B coù kích thöôùc nxp, ma
traän C goïi laø tích cuûa A vaø B laø
n
C ij   Aik Bkj (2.48)
k 1
Pheùp nhaân ma traän khoâng coù tính giao hoaùn, töùc laø AB  BA. Chæ coù
(AB)T = BT.AT.
c. Tích trong vaø tích ngoaøi:
Tích trong cuûa hai vector coät treân Rn laø
v1 , v 2  v1T .v 2 (2.49a)
n
coøn treân C thì
v1 , v 2  v1 .v 2 (2.49b)
Tích ngoaøi cuûa hai vector coät treân Rn vaø Rm laø :
v1 , v 2  v1 .v 2T (2.50)
d. Ñònh thöùc cuûa ma traän:
Cho ma traän vuoâng A(nxn), ñònh thöùc cuûa A ñöôïc tính:

ITC
det  M ij 
n
det A   A ij   1
i j
(2.51)
i 1
Trong ñoù Mij laø ma traän con ñöôïc sinh ra baèng caùch boû ñi haøng i vaø coät
j trong A.
Moät ma traän vuoâng A goïi laø kyø dò khi det(A) = 0.
Tích cuûa hai ma traän laø khoâng kyø dò neáu caû hai ma traän laø khoâng kyø
dò.
e. Caùc tính chaát lieân quan ñeán ñònh thöùc cuûa ma traän:
 Neáu C = AB thì det(C) = det(A)det(B).
 Neáu ma traän B laø ma traän A hoaùn ñoåi hai haøng / coät thì det(B) = -
det(A).
 Det(AT) = det(A).
 Cho moät ma traän vuoâng A(nxn) thì:
det(cA) = cndet(A)
c laø moät voâ höôùng.
 Ñònh thöùc cuûa ma traän tam giaùc hay ñöôøng cheùo baèng tích cuûa
caùc thaønh phaàn treân ñöôøng cheùo chính.
f. Haïng cuûa ma traän (Rank):
Haïng cuûa ma traän laø kích thöôùc cuûa ma traän con khoâng kyø dò lôùn
nhaát cuûa noù.
Trong moät ma traän mxn, haïng cuûa coät baèng haïng cuûa haøng, soá coät
ñoäc laäp tuyeán tính baèng soá haøng ñoäc laäp tuyeán tính.
Moät ma traän nxn khoâng kyø dò coù haïng laø n. Ta cuõng coù :
Rank ( AB)  min Rank ( A), Rank ( B) (2.52)
g. Ma traän nghòch ñaûo:
Cho moät ma traän vuoâng A, khoâng kyø dò, ma traän A-1 ñöôïc goïi laø ma
traän nghòch ñaûo cuûa A vaø noù ñöôïc tính:
Adjugate( A)
A 1  (2.53)
det( A)
Trong ñoù Adjugate(A) laø ma traän phuï hôïp cuûa A.
 Adjugate( A)  ij    1
i j
det( M ij ) (2.54)
-1 -1
vôùi ma traän vuoâng A thì A.A = A A =I.
Cho ma traän chöõ nhaät A(mxn), ma traän L(nxm) ñöôïc goïi laø nghòch
ñaûo traùi neáu LA = I.
Ma traän R(nxm) ñöôïc goïi laø nghòch ñaûo phaûi neáu AR = I.
Caùc nghòch ñaûo naøy coù theå laø khoâng duy nhaát vaø thaäm chí khoâng
toàn taïi.
Neáu ma traän A laø vuoâng vaø coù haïng ñaày ñuû, thì nghòch ñaûo traùi
baèng nghòch ñaûo phaûi vaø coù theå tính baèng coâng thöùc (2.53).
2. Heä phöông trình tuyeán tính:
Xeùt phöông trình Ax = y, heä caùc phöông trình naøy coù theå coù nghieäm
duy nhaát neáu A laø khoâng kyø dò, vaø nghieäm cuûa noù laø x = A -1y. Tuy nhieân,
vieäc tính nghieäm tröïc tieáp nhö vaäy raát ít ñöôïc thöïc hieän maø chuùng ta thöôøng
duøng phöông phaùp khöõ Gauss.

ITC
Tích Ax taïo thaønh moät toå hôïp tuyeán tính caùc coät cuûa A vaø vôùi caùc
thaønh phaàn cuûa x. Neáu y thuoäc moät khoâng gian coät cuûa A, hay coøn goïi laø
taàm cuûa A, thì heä coù nghieäm.
Neáu caùc coät laø ñoäc laäp tuyeán tính thì nghieäm laø duy nhaát, ngöôïc
laïi coù voâ soá nghieäm.
3. Giaù trò rieâng vaø vector rieâng:
Ña thöùc ñaëc tính cuûa ma traän A laø D(x) =det(xI – A). nghieäm cuûa ña
thöùc naøy goïi laø giaù trò rieâng i.
Vector p  0 thoûa :
Ap = p (2.55)
Ñöôïc goïi laø vector rieâng töông öùng vôùi caùc giaù trò rieâng .
Neáu moät ma traän coù kích thöôùc nxn, coù n vector ñoäc laäp tuyeán tính,
thì noù coù theå ñöôïc cheùo hoùa vaø ñöôïc vieát:
A = TT-1 (2.56)
Trong ñoù  laø ma traän ñöôøng cheùo chöùa caùc giaù trò rieâng cuûa A doïc
theo ñöôøng cheùo vaø T laø ma traän coù caùc vector rieâng laø coät.
Neáu moät ma traän A laø ñoái xöùng hoaëc ñoái xöùng Hermit (tröôøng hôïp
giaù trò phöùc A* = A) thì taát caû caùc giaù trò rieâng laø thöïc vaø caùc vector rieâng
laø tröïc giao. Choïn caùc vector rieâng laø coät cuûa ma traän U, sau khi chuaån hoùa
chuùng coù chuaån laø 1 sao cho U *.U = I, nhö vaäy chuùng ta coù theå vieát moät ma
traän ñoái xöùng Hermit laø :
A = UU* (2.57)
Vector rieâng laø quan troïng trong vieäc nghieâng cöùu caùc toaùn töû tuyeán
tính. Giaû söû raèng ma traän A coù taäp caùc vector rieâng ñoäc laäp tuyeán tính,
vector x coù theå ñöôïc vieát baèng moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc vector rieâng
x    i vi thì :
i
 
Ax  A   i vi  
 i 
   Av      v
i
i i
i
i i i (2.58)
4. Caùc ma traän ñaëc bieät:

a. Ma traän Unitar:
Ma traän chöõ nhaät U(nxn), vôùi m  n, ñöôïc goïi laø ma traän Unitar
neáu:
Ux  x , x  C n (2.59)
hay Ux, Uy  x, y , x, y  C (2.60)
n
Ma traän Unitar coù module cuûa giaù trò rieâng laø ñôn vò, vaø taäp caùc
vector rieâng laø tröïc giao.
b. Ma traän voøng:
Ma traän voøng laø ma traän maø doøng sau coù ñöôïc baèng caùch xoay
voøng (phaûi) cuûa doøng tröôùc, noù coù daïng:
 C0 C1  C n 1 
 
 C n 1 C 0  C n  2 
C  (2.61)
  
 
 C 
 1 C2  C0 

ITC
c. Ma traän Toeplitz:
Ma traän Toeplitz laø ma traän coù phaàn töû (i,j) chæ phuï thuoäc vaøo giaù trò i
– j vaø caùc giaù trò doïc theo ñöôøng cheùo laø haèng soá, noù coù daïng:
 t0 t1 t2  t n 1 
 
 t 1 t0 t1  t n2 
T  (2.62)
  
 
t 
  n 1 t  n  2 t  n 3  t 0 
d. Ma traän DFT:
Ma traän DFT coù kích thöôùc nxn laø ma traän coù thaønh phaàn ( i,j) laø caên
baäc n ñôn vò laø:
Wnik  e  i 2lk / n (2.63)
Ma traän DFT cheùo hoùa ma traän voøng, coù nghóa laø coät vaø haøng cuûa
noù laø caùc vector rieâng cuûa ma traän voøng.
e. Ma traän xaùc ñònh döông:
Ma traân A ñöôïc goïi laø xaùc ñònh döông neáu taát caû caùc giaù trò rieâng
cuûa noù laø lôùn hôn 0, luùc ñoù ta coù:
x  0 thì x T Ax  0 (2.64)
Vôùi moät ma traän xaùc ñònh döông A, toàn taïi moät ma traän khoâng kyø dò
sao cho :
A  W TW (2.65)
W ñöôïc xem laø “ caên baäc hai” cuûa A.
f. Ma traän ña thöùc:
Ma traän ña thöùc laø ma traän coù caùc phaàn töû laø ña thöùc, noù coù
daïng:
  ai x i   ai x i 
 
H  x        Hi xi (2.66)
 c xi  i 
 i  di x 
i
Haïng cuûa ma traän ña thöùc laø raát khoù xaùc ñònh.

IV . LYÙ THUYEÁT FOURIER VAØ QUAÙ TRÌNH LAÁY MAÃU:
Lyù thuyeát Fourier laø moät coâng cuï quan troïng trong vieäc nghieâng cöùu
vaø xöû lyù caùc tính hieäu rôøi raïc vaø lieân tuïc. Trong phaàn naøy chuùng ta seõ
nghieâng cöùu chi tieát veà lyù thuyeát bieán ñoåi vaø chuoãi Fourier. Ngoaøi ra, chuùng
ta cuõng tìm hieåu quaù trình laáy maãu, ñaây laø quaù trình thieát laäp moái lieân keát
vieäc xöû lyù giöõa tín hieäu lieân tuïc vaø rôøi raïc.
1. Bieán ñoåi Fourier:
a. Caëp bieán ñoåi Fourier:
Cho moät haøm f(t) khaû tích tuyeät ñoái, bieán ñoåi Fourier cuûa noù ñöôïc ñònh
nghóa:

F     f  t e
 jt
dt  e it , f  t  (2.67)

Noù ñöôïc goïi laø coâng thöùc phaân tích Fourier.

Bieán ñoåi Fourier ngöôïc laø:

1
f t   F   e
jt
d (2.68)
2 

ITC
Ñaây goïi laø coâng thöùc phaân tích Fourier.

Giaû söû raèng bieán ñoåi Fourier vaø Fourier ngöôïc cuûa noù toàn taïi, ta kí
hieäu:
f  t   F   (2.69)
laø moät caëp bieán ñoåi Fourier.
b. Caùc tính chaát cuûa bieán ñoåi Fourier:
 Tuyeán tính :
Cho f(t) vaø g(t) coù bieán ñoåi Fourier laø F() vaø G() vaø ,  C hoaëc R
thì :
f  t   g  t   F     G    (2.70)
 Ñoái xöùng:
Neáu F() laø bieán ñoåi Fourier cuûa f(t) thì
F     2f     (2.71)
 Dòch :
Neáu trong mieàn thôøi gian neáu f(t) bò dòch ñi moät ñoaïn laø t 0 thì trong mieàn
taàn soá bieán ñoåi Fourier cuûa noù ñöôïc nhaân vôùi moät heä soá pha:
f  t  t 0   e  j t 0 (2.72)
Ngöôïc laïi, neáu trong mieàn taàn soá seõ nhaân moät heä soá pha trong mieàn
thôøi gian:
e j 0t f (t )  F     0  (2.73)
 Tyû leä:
Moät tyû leä trong mieàn thôøi gian seõ sinh ra moät tyû leä nghòch trong mieàn
taàn soá:
1  
f  at   F  (2.74)
a a
 Vi phaân/ tích phaân:
n f t
  j  F   
n
(2.75)
t n
F  
   d  j
t

(2.76)
Ñoái vôùi vi phaân trong mieàn taàn soá thì
  jt  n f  t    F  
n
(2.77)
 n
 Moment :
Goïi mn laø moment thöù n cuûa F(t):

mn  t
n
f  t  dt , n = 1,2 … (2.78)

 Tích chaäp:
Tích chaäp cuûa hai haøm F(t) vaø g(t) ñöôïc ñònh nghóa :

h t    f   g  t    d (2.79)

Kí hieäu h(t) = F(t)g(t) = g(t)*F(t).

Goïi F() vaø G() laø bieán ñoåi Fourier cuûa F(t) vaø g(t) thì
F(t)*g(t) F()G() (2.80)
ITC
Söû duïng tính chaát ñoái ngaãu, ta coù:

1
f t gt  F    G  (2.81)
2
Ñaây goïi laø ñònh lyù ñieàu cheá cuûa bieán ñoåi Fourier.
c. Coâng thöùc Parseval:
Bieán ñoåi Fourier laø moät bieán ñoåi tröïc giao, noù thoûa maõn ñieàu kieän
baûo toaøn naêng löôïng theo coâng thöùc Parseval. Coâng thöùc bieán ñoåi Parseval cho
bieán ñoåi Fourier:
 
1
 f 
(t )g (t ) dt  F

( )G    d (2.82)

2 
Khi g(t) = F(t) thì:

 
1
 f t  F  
2 2
dt  d (2.83)

2 
2. Chuoãi Fourier:
Cho haøm tuaàn hoaøn F(t) vôùi chu kyø T:
F(t+T) = F(t) (2.82)
Noù coù theå ñöôïc bieåu dieãn laø moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc soá muõ
phöùc vôùi taàn soá n0, trong ñoù 0 = 2/T. Khai trieån chuoãi Fourier cuûa F(t)

f t   F  k e jk 0 t
(2.83)
k  
T
1 2
vôùi F  k    f  t  e  jk 0t dt (2.84)
T T
2
3. Haøm Dirac vaø toång Poisson:
a. Ñònh nghóa haøm Dirac:
Haøm Dirac (t) ñöôïc ñònh nghóa:

  (t ) dt

1 (2.85)
 
hay  f (t  t 0 ) (t ) dt   f (t ) (t  t 0 ) dt  f (t 0 ) (2.86)
 
b. Tính chaát cuûa haøm Dirac:

 Tích chaäp:
F(t) * (t – t0) = F(t – t0) (2.87)
F(t). (t) = F(0). (t) (2.88)
 Bieán ñoåi Fourier cuûa haøm Dirac:
  t  t 0   e  jt0 (2.89)
vaø 0
e j t  2     0  (2.90)
c. Coâng thöùc toång Poisson:
Cho khoâng gian haøm Dirac vôùi T > 0, kí hieäu ST(t) laø

ST  t      t  nT  (2.91)
n  
vôùi haøm F(t), ta khai trieån noù qua ST(t):

 
 f   S  t    d

T   f  t  nT 
n  
(2.92)

ITC
Goïi T laø chu kyø cuûa haøm F(t), giaû söû F(t) laø moät haøm baèng phaúng
vaø giaûm nhanh sao cho vuøng hoäi tuï cuûa chuoãi (2.91) ñeán F 0(t). Ta coù theå khai
trieån F0(t) thaønh moät chuoãi Fourier hoäi tuï:
1 T2 
f 0  t      f ( )e  j 2k / T
d  e j 2kt / T (2.92)
n    T T 
 2 
Heä soá Fourier trong coâng thöùc treân ñöôïc tính :
T  2 n 1 T

 2k 
2 2
 f 0 ( )e  j 2k / T
d    f   e  j 2k / T
d  F 
 T 
 (2.93)
T  
n   2 n 1 T
2 2
Khi ñoù coâng thöùc toång Poisson ñöôïc cho bôûi:

1   2k  j 2kt / T
 f (t  nT )  T  F 
n   k  
e
T 
(2.94)
Söû duïng coâng thöùc toång Poisson treân, ta coù bieán ñoåi Fourier cuûa ST(t)
laø
2 
2k
ST      (  ) (2.95)
T n   T
4. Quaù trình laáy maãu:
a. Quaù trình laáy maãu:
Quaù trình laáy maãu laø heát söùc quan troïng trong xöû lyù tín hieäu rôøi raïc
thôøi gian.
Goïi fT(t) laø phieân baûn maãu cuûa f(t), ta coù:

f T (t )  f (t ).S T (t )   f (nT ). (t  nT )
n  
(2.96)
Bieán ñoåi Fourier cuûa FT(t) laø:
1 
 2  1 
 2 
FT     F         k   F   k  (2.97)
T k   T  T n   T 
2
FT() laø moät haøm tuaàn hoaøn vôùi chu kyø , noù laø baûn sao cuûa F()
T
2
taïi moãi soá nguyeân laàn cuûa .
T
Laáy bieán ñoåi Fourier tröïc tieáp töø (2.97), ta coù:

FT      f  nt  e  jnT
(2.98)
n  
b. Ñònh lyù laáy maãu.

Neáu F(t) laø lieân tuïc vaø baêng thoâng höõu haïn ñeán m, thì noù coù theå
ñöôïc ñònh nghóa duy nhaát bôûi maãu laáy taïi 2m. Taàn soá laáy maãu nhoû nhaát ñeå
coù theå khoâi phuïc laïi F(t) laø S = 2m. Khi ñoù:

f t   f  nT  sin c  t  nT  T (2.99)
n  
Trong ñoù:

ITC
sin cT  t  
sin t  T (2.100)
t
T
5. Bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian:
a. Ñònh nghóa:
Cho chuoãi  f  n  nZ , thì bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian cuûa noù laø:
F  e j  

 f  n e
n  
 j n
(2.101)
noù tuaàn hoaøn vôùi chu kyø 2.
Bieán ñoåi Fourier ngöôïc cuûa noù laø:
  F  e e
1 
f  n    i j n
d (2.102)
2 
Ñieàu kieän caàn ñeå chuoãi (2.101) hoäi tuï laø f(n) khaû coäng tuyeät ñoái.
Neáu f(n) coù ñöôïc baèng caùch laáy maãu moät haøm thôøi gian lieân tuïc taïi
caùc khoaûng caùch nT thì :
F(n) = F(nT) (2.103)
Khi ñoù bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian cuûa noù quan heä vôùi bieán ñoåi
Fourier cuûa f(t).
Goïi Fc() laø bieán ñoåi Fourier cuûa maãu f(t), luùc ñoù :

1   2 
FT      f  nT .e  jnT   FC   k  (2.104)
n   T k    T 
Trong (2.101) thay  bôûi T thì
F  e j T  

 f  nT  e
n  
 jnT
(2.105)
Duøng (2.104), ta coù :
2 
 

1 
F e jT 
T
F
n  
C   k
 T 
 (2.106)
b. Tính chaát:
 Tích chaäp:
Cho hai chuoãi F(n), g(n) vaø bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian cuûa noù laø
F(ej) vaø G(ej) thì
 f  n  l  g  l    f  n  . g  n  l   F  e  G  e  
 
f ( n)  g ( n)  j j
(2.107)
l   l  
 Ñaúng thöùc Parseval:


 f  n  g  n   2  F  e  G e   d

 1  j j
(2.108)
n    
Khi F(n) = g(n) thì:


 F  e 

1
 f  n
2  2
 j
d (2.109)
n   2 
6. Chuoãi Fourier rôøi raïc thôøi gian:

Neáu moät chuoãi rôøi raïc thôøi gian tuaàn hoaøn chu kyø N, f(n) = f(n + lN), l
 Z, thì chuoãi Fourier rôøi raïc thôøi gian cuûa noù laø :

ITC
N 1
F  k    f  n W Nnk , k  Z (2.110)
n 0
1 N 1
vaø f  n    F  k WNnk , n  Z (2.111)
N k 0
Vôùi WN laø caên baäc N ñôn vò.
V. XÖÛ LYÙ TÍN HIEÄU :
Trong phaàn naøy, chuùng ta ñeà caäp ñeán vieäc xöû lyù tín hieäu lieân tuïc vaø
rôøi raïc thôøi gian. Hai pheùp bieán ñoåi ñöôïc söû duïng cho xöû lyù tín hieäu laø bieán
ñoåi Laplace vaø bieán ñoåi Z.
1. Xöû lí tín hieäu lieân tuïc:
Xöû lyù tín hieäu laø döïa treân neàn taûng cuûa lyù thuyeát Fourier theo caùc
giaûi thuaät.
a. Bieán ñoåi Laplace:
Bieán ñoåi Fourier trong maët phaúng phöùc:

F  s   f t e
 st
dt (2.112)

Trong ñoù: s    j
F(s) goïi laø bieán ñoåi Laplace cuûa f(t). Ñieàu naøy töông ñöông vôùi bieán
ñoåi Fourier cuûa f(t)e-t.
Bieán ñoåi (2.112) chæ hoäi tuï trong moät vuøng hoäi tuï (ROC) naøo ñoù.
b. Caùc tính chaát cuûa ROC:
ROC laø moät vuøng doïc theo truïc ñöùng cuûa maët phaúng phöùc.
Neáu truïc j chöùa ROC thì bieán ñoåi Fourier laø hoäi tuï.
Neáu bieán ñoåi Laplace coù daïng phaân soá, thì ROC khoâng theå chöùa moät
soá ñieåm cöïc.
Neáu moät tín hieäu laø beân phaûi (baèng 0 khi t < T0) hoaëc beân traùi (baèng 0
khi t > T1) thì ROC cuõng beân phaûi hoaëc beân traùi töông öùng vôùi truïc doïc.
Bieán ñoåi Laplace vôùi caùc ROC khaùc nhau thì töông öùng vôùi caùc tín hieäu
trong mieàn thôøi gian khaùc nhau.
c. Bieán ñoåi Laplace ngöôïc:
  j
1
f t   F  s  e st dt (2.113)
2j   j
 ñöôïc choïn beân trong ROC.
Kí hieäu cuûa caëp bieán ñoåi Laplace:
f  t   F  s (2.114)
d. Heä thoáng baát bieán thôøi gian tuyeán tính:
Tích chaäp: cho f(t) vaø g(t) coù bieán ñoåi Laplace ngöôïc töông öùng laø F(s)
vaø G(s) thì:
f(t)*g(t)  F(s)G(s) (2.115)
Vôùi ROC chöùa ROC cuûa F(s) vaø G(s).
Tích phaân cuûa bieán ñoåi Laplace:
f  t 
 sF  s  (2.116)
t
Coù ROC chöùa ROC cuûa F(s).

ITC
Phöông trình vi phaân heä soá haèng soá tuyeán tính coù theå ñöôïc moâ taû
baèng moät bieán ñoåi Laplace, goïi laø haøm truyeán H(s). Phöông trình vi phaân baát
bieán theo thôøi gian, tuyeán tính ñöôïc cho bôûi:
N
 k y k  M
 k x(k )

k 0
a k
t k
 
k 0
b k
t k
(2.117)
Sau khi laáy bieán ñoåi Laplace, ta coù:

N
Y  s
b s k
k
H  s   k 0
(2.118)
X  s M
a s
k 0
k
k
Chuùng ta coù theå xem ñaàu vaøo vaø ñaàu ra coù quan heä vôùi nhau qua moät
boä loïc coù ñaùp öùng xung laø h(n), vôùi h(n) laø bieán ñoåi Laplace ngöôïc cuûa H(s).
Ñeå laáy bieán ñoåi Laplace ngöôïc naøy, chuùng ta duøng moät ROC ñaëc tröng.
Thoâng thöôøng chuùng ta tìm nghieäm nhaân quaû.
2. Xöû lyù tín hieäu rôøi raïc:
Cuõng nhö bieán ñoåi Laplace laø moät daïng toång quaùt cuûa bieán ñoåi
Fourier, thì bieán ñoåi Z cuõng ñöôïc xem laø moät daïng bieán ñoåi Fourier rôøi raïc
thôøi gian. Trong phaàn naøy, chuùng ta seõ nghieâng cöùu phöông trình vi phaân vaø
boä loïc thôøi gian rôøi raïc.
a. Bieán ñoåi Z:
Bieán ñoåi Z cuûa moät haøm F(n) ñöôïc ñònh nghóa :

F  z   f  n z n
(2.119)
n  
Vôùi Z  C.
Treân ñöôøng troøn ñôn vò z  e j thì F(Z) laø bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi
gian.
Vôùi z  e j thì F(Z) laø bieán ñoåi Fourier rôøi raïc cuûa chuoãi f(n).n.
Töông töï nhö bieán ñoåi Laplace, bieán ñoåi Z coù moät vuøng hoäi tuï töông
öùng, ñoù laø vuøng treân maët phaúng Z maø F(Z) hoäi tuï.
Bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian hoäi tuï tuyeät ñoái khi ROC chöùa voøng
troøn ñôn vò. Voøng troøn ñôn vò trong maët phaúng Z töông öùng laø truïc j trong
maët phaúng S.
Bieán ñoåi Z coù caùc ROC khaùc nhau seõ cho caùc tín hieäu khaùc nhau trong
mieàn thôøi gian.
Trong ROC, caëp bieán ñoåi töông öùng laø
f(n)  F(Z), Z  ROC (2.120)
Khi bieán ñoåi Z coù daïng phaân soá, bieán ñoåi ngöôïc cuûa noù toát nhaát laø
neân phaân tích toång cuûa caùc phaân soá rieâng leõ (coù bieán ñoåi Z ngöôïc deã laáy),
sau ñoù laáy bieán ñoåi ngöôïc cuûa töøng phaân soá naøy.
b. Tích chaäp, phöông trình vi phaân vaø boä loïc rôøi raïc:
Tích chaäp: cho f(n) vaø g(n) coù bieán ñoåi Z töôngöùng laø F(Z) vaø G(Z) thì:
f(n)*g(n)  F(Z)G(Z) (2.121)
Vôùi ROC chöùa ROC cuûa F(Z) vaø G(Z).

ITC
Tích chaäp vôùi boä loïc ñaûo thôøi gian coù theå ñöôïc dieãn taû nhö moät tích
trong:
~ ~
f  n    x  n  h n  k    x  k  h ( k  n)  x  k  , h  k  n  (2.122)
k k
~
Vôùi h  n   h  n  :
laø ñaûo thôøi gian.
Vì bieán ñoåi Z cuûa ñaùp öùng xung (n –1) laø Z-1, vì vaäy Z-1 goïi laø moät
Delay, vaø noù ñöôïc duøng ñeå kí hieäu laø sô ñoà khoái cuûa Delay.
Cho x(n) coù bieán ñoåi Z laø X(Z), thì bieán ñoåi cuøa x(n – k) laø :
x(n – k)  z-nX(Z) (2.123)
Phöông trình vi phaân heä soá haèng, tuyeán tính coù theå phaân tích baèng bieán
ñoåi Z, Giaû söû noù ñöôïc cho döôùi daïng:
N M
 a y  n  k    b x n  k 
k 0
k
k 0
k (2.124)
Laáy bieán ñoåi Z hai veá vaø duøng tính chaát treå, ta coù haøm truyeàn laø tyû
soá cuûa ñaàu vaøo vaø ñaàu ra (ôû daïng bieán ñoåi Z):
M
Y  z
b z k
k
H  z   k 0
(2.125)
X  z N
a z
k 0
k
k
Nhö vaäy, ñaàu ra vaø ñaàu vaøo coù quan heä bôûi tích chaäp vôùi boä loïc thôøi
gian rôøi raïc coù ñaùp öùng xung laø h(n), vôùi h(n) laø bieán ñoåi Z ngöôïc cuûa H(Z).
ROC phuï thuoäc vaøo chuùng ta muoán laáy nghieäm laø nhaân quaû hay
khoâng nhaân quaû.
Moät chuoãi goïi laø nhaân quaû khi x(n) = 0, vôùi n < 0.
Heä thoáng laø oån ñònh neáu vaø chæ neáu ROC chöùa voøng troøn ñôn vò.
Moät heä thoáng coù haøm truyeàn laø phaân soá oån ñònh neáu vaø chæ neáu
caùc cöïc ôû trong ñöôøng troøn ñôn vò.

ITC
CHÖÔNG III:
KHAI TRIEÅN CHUOÃI DUØNG
WAVELETS
I. ÑÒNH NGHÓA:
1. Khai trieån chuoãi cuûa caùc tín hieäu rôøi raïc:
Cho taäp hôïp caùc chuoãi tröïc giao  k ( n) kz , moät tín hieäu baát kyø
x (n)  L2 ( R ) coù theå ñöôïc vieát :

x(n)  
k  
 k ( m), x ( m)  k ( m) (3.1)

Trong ñoù  k (m), x(m)  

m  
k ( m) x ( m)
Baây giôø chuùng ta tìm taäp caùc haøm thôøi gian lieân tuïc ñöôïc chuaån hoùa
 k (t ) sao cho vôùi f (t )  l 2 ( R) coù theå bieåu dieãn :

f (t )  
k  
 k (u ), f (u )  k (t ) (3.2)
Trong ñoù

 k (u), f (u)    *k (u) f (u) du


Nhö vaäy, f(t) coù theå ñöôïc vieát döôùi daïng toång cuûa caùc hình chieáu tröïc
giao cuûa noù leân taäp vector cô sôû  k (t )
Ñieàu kieän tröïc chuaån cuûa taäp cô sôû laø :
 k (u ), f (u )   ( k  l )
 k (t )
laø ñaày ñuû.
Khai trieån chuoãi ñöôïc bieát thoâng duïng nhaát laø chuoãi Fourier . Trong ñoù,
moät haøm tuaàn hoaøn f(t+nT)=f(t) coù theå ñöôïc vieát nhö moät toå hôïp tuyeán tính
cuûa caùc sine vaø cosine hoaëc soá muõ phöùc :

f (t )   F ( k )e
k  
j ( 2kt ) / T
(3.3)
F(k) laø heä soá Fourier noù ñöôïc tính :
T /2
1
e
 j ( 2kt ) / T
F (k )  f (t )dt
T T / 2
Ñoù laø bieán ñoåi Fourier cuûa xaáp xæ coù chu kyø taïi nguyeân laàn
 o  2 / T . Deã daøng thaáy raèng taäp caùc haøm soá
e j ( 2kt ) / T
k  z, t    T / 2, T / 2 laø moät taäp tröïc giao, hay laø :
e j ( 2kt ) / T , e j ( 2lt ) / T  T ( k  l )
 T / 2 ,T / 2 
Moät khai trieån chuoãi tieâu bieåu khaùc laø cuûa caùc tín hieäu coù baêng
thoâng höõu haïn .
Cho tín hieäu x(t) coù X ( ) =0 vôùi  
 s thì taàn soá maãu cuûa x(t) vaø
2
xs(t) coù ñöôïc baèng caùch nhaân x(t) vôùi xung Dirac taïi nguyeân laàn cuûa T.
ITC

x s (t )   x(nT ) (t  nT )
n  
(3.4)
Laáy bieán ñoåi Fourier cuûa xs(t) vôùi chu kyø s ta coù :
1
X s ( )  X (  k s ) (3.5)
T
Töø (3.5) ta thaáy raèng bieán ñoåi Fourier cuûa x(t) vaø x s(t) treân ñoaïn
  s ,  s  s
 2 2  coù quan heä vôùi nhau , X()=TXx() (   2 ) .
Ñeå khoâi phuïc laïi tín hieäu X(), chuùng ta phaûi laáy cöûa soå tín hieäu maãu
Xs() hoaëc laø X() = G( )Xs(), trong ñoù G() laø haøm cöûa soå :
T    s
 2
G   
0 Nôi khaùc

Bieán ñoåi Fourier ngöôïc cuûa noù :
Sin(t / T ) (3.6)
g (t )  SinCT (t ) 
t / T
goïi laø haøm Sinc.
Töông öùng trong mieàn thôøi gian, chuùng ta chaäp haøm maãu xs(t) vôùi haøm
cöûa soå g(t) ñeå ñöôïc tín hieäu nguyeân thuûy x(t):

x (t )  x s (t ) * g (t )   x(nT ) SinC
n  
T (t  nT ) (3.7)
Taäp haøm  SinC T (t  nT ) n  Z laø moät taäp tröïc giao vì:
SinCT (t  mT ), SinCT (t  nT )  T  m  n 
Moät tín hieäu x(t) baêng thoâng höõu haïn, quaù trình xöû lyù maãu taïi nT coù
1
theå ñöôïc vieát : x ( nT )  SinCT (u  nT ), x(u ) (3.8)
T
Khi ñoù (3.7) ñöôïc vieát laïi :

1
x(t ) 
T

n  
SinCT (u  nT ), x(u ) SinCT (t  nT ) (3.9)
Neáu moät tín hieäu khoâng coù baêng thoâng höõu haïn, (3.9) bieåu dieãn moät
hình chieáu tröïc giao leân baêng thoâng cuûa tín hieäu baêng thoâng höõu haïn treân
   s , s 
 2 2  ,

2. Ñoä phaân giaûi thôøi gian vaø taàn soá:
Trong caùc phaàn tröôùc, chuùng ta chæ xeùt moät khoâng gian tín hieäu giôùi
haïn tín hieäu tuaàn hoaøn vaø baêng thoâng giôùi haïn. Trong phaàn naøy, chuùng ta
seõ xeùt ñeán caùc tín hieäu toång quaùt hôn. Luùc ñoù, caùc haøm cô sôû phaûi coù
caùc khai trieån daïng ñoùng vaø ít suy giaûm trong mieàn thôøi gian .
Chuùng ta xaây döïng caùc khai trieån chuoãi döïa treân Wavelet. Nhöng tröôùc
heát ta caàn ñöa ra caùc ñaëc tính caàn thieát cuûa caùc haøm cô sôû.
(a) Ñaëc tính ñôn giaûn.

ITC
(b) Tính ñònh vò trong mieàn thôøi gian vaø taàn soá, ñoù laø söï suy giaûm
thích öùng trong caû hai mieàn .
(c) Baát bieán.
(d) Baèng phaúng (Lieân tuïc, khaû naêng sai phaân).
(e) Tính chaát Moment(moment=0).
Tuy nhieân moät soá yeâu caàu treân coù theå laø maâu thuaãn laãn nhau vaø tuøy
theo caùc öùng duïng maø ta choïn caùc yeâu caàu naøo cho tieâu bieåu.
Khi phaân tích moät tín hieäu taïi caùc ñoä phaân giaûi khaùc nhau, thì Fourier
coå ñieån khoâng ñaùp öùng ñöôïc. Ñaït ñeán moät ñoä phaân giaûi naøo ñoù, khoâng
nhöõng quan troïng trong caùc öùng duïng (xöû lyù tín hieäu vaø neùn aûnh), maø coøn
laïi moät lyù thuyeát hieäu quaû ñeå xaây döïng vaø phaân tích caùc cô sôû Wavelet thay
cho cô sôû Fourier.
Ñeå thoûa maõn moät soá yeâu caàu treân, ñaàu tieân chuùng ta quan taâm ñeán
caùc phöông phaùp hoå trôï phaân tích Fourier sao cho caùc ñaëc tính tín hieäu cuïc boä
ôû mieàn thôøi gian coù theå nhaän bieát ñöôïc trong mieàn bieán ñoåi lieân quan ñeán
yù töôûng naøy, ta söû duïng hai pheùp bieán ñoåi Fourier laø bieán ñoåi Fourier thôøi
gian ngaén vaø bieán ñoåi Fourier töøng ñoaïn.
 Bieán ñoåi Fourier Thôøi gian ngaén (ñeà caäp chi tieát ôû phaàn sau) : vôùi
moät tín hieäu coù chieàu daøi baát kyø, chuùng ta choïn moät haøm cöûa soå coù ñoä
roäng coá ñònh laø T, sau ñoù tröôït cöûa soå naøy treân suoát chieàu daøi cuûa tín hieäu.
Laáy bieán ñoåi Fourier cuûa noù, ta coù bieán ñoåi Fourier thôøi gian ngaén.
 Bieán ñoåi Fourier töøng ñoaïn :Vôùi moät tín hieäu coù chieàu daøi baát kyø,
chuùng ta chia tín hieäu ra caùc ñoaïn coù chieàu daøi T vaø khai trieån caùc ñoaïn
naøy thaønh daïng chuoãi Fourier. Chuù yù, taïi bieân giöõa caùc ñoaïn cuûa khai trieån
laø khoâng chính xaùc vôùi quaù trình chu kyø hoùa khoâng lieân tuïc. Tuy nhieân caùc
sai soá naøy khoâng ñaùng keå vaø phöông phaùp ñôn giaûn laø duøng khai trieån tröïc
giao maø coù caû hai chæ soá : moät chæ soá cho taàn soá vaø moät cho thôøi gian . Ta
khai trieån x(t) nhö sau :
 
xˆ (t )   
n   n  
 m ,n (u ), x(u )  m ,n (t ) (3.10)
Trong ñoù :
 1 j 2 (u  mT ) / T
 T e u   mT  T / 2, mT  T / 2


 m ,n (u )  
0 Nôi khaùc



1
Heä soá laøm cho cô sôû coù chuaån laø 1.
T
( m  1)
Khai trieån xˆ (t )  x (t ) ( Ngoaïi tröø taïi t  T ) vaø vì vaäy
2
x(t )  xˆ (t )  0 . (3.10) goïi laø chuoãi Fourier töøng ñoaïn.
Khai Trieån (3.10) laø hôïp leä cho caùc haøm baát kyø. Thay cho khai trieån
phaân tích ôû bieán ñoåi Fourier, ta coù moät khai trieån toång keùp (double-sum), taäp

ITC
haøm cô sôû laø tröïc chuaån vaø ñaày ñuû. Theo caùch naøy, tính ñònh vò thôøi gian laø
ñaït ñöôïc vaø ngay caû ñoái vôùi taàn soá (tuy nhieân khoâng ñöôïc toát).
ÔÛ daïng ñoä phaân giaûi thôøi gian – taàn soá. Ta coù Tilling chöõ nhaät cuûa
mieàn thôøi gian vaø taàn soá, ñoù laø tieâu bieåu cuûa bieán ñoåi Fourier thôøi gian
ngaén.
Kích thöôùc cuûa ñoaïn T ñöôïc choïn moät caùch tuøy yù, neân gaây ra moät
soá khoù khaên. Vieäc xaây döïng xˆ (t ) coù caùc ñieåm kyø dò ngay caû khi x(t) laø
lieân tuïc, vaø bieán ñoåi cuûa x(t) coù theå coù nhieàu thaønh phaàn taàn soá cao ngay
caû khi x(t) laø tuaàn hoaøn ñôn giaûn. Vì vaäy khai trieån seõ hoäi tuï chaäm ñeán
haøm. Hay noùi caùch khaùc, neáu chuùng ta muoán xaáp xæ moät haøm tín hieäu vôùi
moät chuoãi thì chaát löôïng cuûa xaáp xæ seõ phuï thuoäc vaøo vieäc choïn T. Ñaëc
bieät, söï hoäi tuï taïi caùc ñieåm khoâng lieân tuïc laø khoù ñaït ñöôïc do hieän töôïng
Gibbs. Cuoái cuøng, moät söï dòch cuûa tín hieäu coù theå gaây ra caùc heä soá bieán
ñoåi khaùc nhau vaø bieán ñoåi baát bieán thôøi gian.
3. Khai trieån Haar:
Chuùng ta tìm hieåu khai trieån Haar vì noù laø moät ví duï ñô giaûn veà khai
trieån Wavelet, noù chöùa taát caû caùc thaønh phaàn ñeå xaây döïng Wavelet.
Thay cho cöûa soå coù chieàu daøi coá ñònh T, laø cöûa soå coù kích thöôùc thay
ñoåi ñöôïc. Vaán ñeà baát bieán thôøi gian laø khoâng ñaït ñöôïc. Haar Wavelet hoaëc
haøm cô sôû maãu coù support höõu haïn trong mieàn thôøi gian vaø suy giaûm 1/
trong mieàn taàn soá.
Haar Wavelet ñöôïc ñònh nghóa:
0t<½
½<t1 (3.11)
nôi khaùc
Taát caû caùc haøm cô sôû ñaït ñöôïc baèng caùch co giaûn vaø dòch  (t ) :

ITC
Hình 3.1 – Haøm tyû leä vaø Wavelet Haar.
(a) (b)
(c) (d)
(a) Haøm tyû leä (t).

(b) Bieân ñoä cuûabieán ñoåi Fourier  
(c) Wvavelet (t)
(d) Bieân ñoä cuûa bieán ñoåi Fourier   
 m ,n (t )  2 ( 2 t  n)
m / 2 m
m, n  Z (3.12)
m laø heä soá tæ leä ,  m,n coù chieàu daøi 2m .
n laø heä soá dòch.
2-m/2 laø heä soá chuaån hoùa ñeå  m , n (t )  1
Haar Wavelet ñöôïc cho trong hình 3.1
Caùc haøm cô sôû ôû (3.12) laø tröïc giao.
Thaät vaäy, taïi moät tæ leä naøo ñoù  m ,n (t ) vaø  m , n (t ) khoâng coù moät
'
support chung. Ngay caû khi coù support chung, thì haøm cô sôû daøi hôn laø haèng soá
treân support cuûa cô sôû ngaén hôn. Do ñoù tích trong vôùi trò trung bình cuûa haøm
ngaén hôn laø baèng 0, hay :
 m , n (t ), m , n (t )   ( m  m ' ) ( n  n ' )
' '
Öu ñieåm cuûa caùc haøm cô sôû laø chuùng ñònh vò toát trong mieàn thôøi gian.
Khi m   , chuùng neùt trong mieàn thôøi gian vì chieàu daøi tieán veà 0. Tuy nhieân,
söï ñònh vò trong mieàn taàn soá laø khoâng toát vì bieán ñoåi Fourier cuûa (3.11) suy
giaûm 1 /  khi    . Caùc haøm cô sôû khoâng baèng phaúng, thaäm chí khoâng
lieân tuïc.

ITC
Moät ñaëc tính cô baûn cuûa caùc loaïi khai trieån Wavelet laø chuùng khai trieån
qua toång keùp (double-sum) . Trong ñoù, moät toång dòch vaø toång kia cho tyû leä,
coù söï ñaùnh ñoåi giöõa ñoä phaân giaûi thôøi gian vaø taàn soá.
Caùc haøm cô sôû daøi (m lôùn vaø döông) laø neùt ôû taàn soá (töông öùng maát
maùc ñoä phaân giaûi trong mieàn thôøi gian).
Caùc haøm cô sôû ngaén (vôùi n lôùn) laø neùt trong mieàn thôøi gian
Ñònh lyù 4.1:
Taäp haøm  m ,n (t ) m ,nZ , vôùi (t) vaøm,n(t) cho trong (3.11) vaø (3.12) laø
moät cô sôû tröïc chuaån cho L2(R).
 Chöùng minh :
Chuùng ta xeùt caùc haøm laø haèng soá treân ñoaïn n2  mo , ( n  1) 2  mo vaø  
 
chuùng coù support höõu haïn treân  2 ,2 . Baèng caùch choïn mo vaø m1 ñuû lôùn,
m1 m1
moät haøm baát kyø coù theå xaáp xæ vôùi moät haøm soá trong L2(R) .
Goïi haøm haèng soá töøng ñoaïn f (  mo )
Haøm Indicator ñöôïc ñöa ra treân ñoaïn n2  mo , (n  1)2  mo laø :  
Ñaây goïi laø haøm tæ leä trong tröôøng hôïp Haar.
  m2o
2 n2  mo  t  (n  1)2  m0 (3.13)

 mo ,n (t )  
0 Nôi khaùc


f (  mo ) (t ) coù theå ñöôïc vieát thaønh moät toå hôïp tuyeán tính caùc haøm
Indicator (3.13)
 (m ) N 1



f (
o
t )  
n N
f n(  m )  m , n (t ) 
o
o

(3.14)
m m ( m ) (  m / 2) (m ) m
Trong ñoù N  2 o , f n o  2 o f o (n2 o )
Böôùc tieáp theo : Kieåm chöùng treân hai ñoaïn 2n2  mo , (2n  1) 2  mo   vaø
(2n  1)2  mo

, (2n  2)2  mo . Haøm naøy qua hai giai ñoaïn ñoù töø (3.14) laø:
f 2(n mo )  mo , 2 n (t )  f 2(nm1o )  mo , 2 n1 (t ) (3.15)
Tuy nhieân coù theå bieåu dieãn haøm treân baèng trung bình (average) coäng
vôùi sai coäng vôùi sai phaân (difference) caàn thieát.
Giaù trò trung bình :
f 2(n mo )  f 2(nm1o )
2  mo 1,n (t )
2
vaø sai phaân bieåu dieãn qua Haar Wavelet :
f 2(n mo )  f 2(nm1o )
2  mo 1, n (t )
2

ITC
Chuù yù, ôû ñaây ta duøng haøm Wavelet vaø tyû leä coù ñoä daøi gaáp ñoâi

support cuûa noù töø n 2  mo 1 , (n  1)2  mo 1  2n 2  mo , (2n  2)2  mo vaø cuõng chuù yù   
heä soá 2 bôûi vì   m o  1, n (t ) vaø   mo 1, n (t ) coù ñoä cao laø 2( mo 1) / 2  2mo / 2 2
thay vì 2 mo / 2 nhö chuùng ta baét ñaàu .
Baây giôø goïi
f n(  mo 1) 
1
f (  mo )
2n  f 2(nm1o ) 
2
(  m 1)
vaø d n  o
1
f (  mo )
2n  f 2(nm1o ) 
2
(  mo 1)
Chuùng ta coù theå vieát (3.15) thaønh f n   mo 1,n (t )  d n(  mo 1)  mo 1,n (t )
AÙp duïng bieåu thöùc treân vôùi hai ñoaïn treân toaøn haøm, cuoái cuøng
chuùng ta ñöôïc :
f t (  mo )  f N(  m1o 1) (t )  d (  mo 1) (t )
2
N N
1 1
2 2
 f N
n
(  mo 1)
  mo 1, n (t )  d N
(  mo 1)
n   mo 1,n (t )
n n
2 2
Caùc phaân tích trung bình vaø sai phaân laø rieâng bieät.
Ñeå coù ñöôïc f (  mo  2 ) (t ) , ta coäng theâm moät soá toå hôïp tuyeán tính cuûa
  m  2 ,n (t ) .
o
Quaù trình naøy cuõng ñöôïc laëp laïi treân haøm f (  mo 1) (t )
Laëp laïi quaù trình treân cho ñeán khi trung bình qua caùc ñoaïn coù chieàu daøi
2m, vì vaäy :
m1 2 m1  m 1
f (  mo )
(t )  f (  m1 )
(t )   d
m   mo 1 n  2 m1  m
(m)
n  m,n (t ) (3.16)
Haøm f ( m1 )
(t ) laø baèng trung bình cuûa f (  mo )
(t ) qua caùc ñoaïn  2 m1 ,0  
vaø 0,2  m1 / 2
 töông öùng .
(m )
Xeùt ñeán nöõa phaûi, noù baèng f o 1 töø 0 ñeán 2 m1 , coù chuaån laø
f o( mo ) 2 m1 / 2 . Haøm naøy coù theå phaân tích ra baèng trung bình treân ñoaïn 0,2 m1 1  
coäng vôùi haøm Haar. Haøm trung bình môùi coù chuaån
f o
( m1 )
2 m1 / 2
  f o( m1 ) 2 ( m1 1) / 2 . Laëp laïi M laàn thì chuaån cuûa haøm trung bình
2
giaûm theo
f o
( m1 )
2 m1 / 2   f o( m1 ) 2 ( m1  M ) / 2 . Töông töï nhö ñoái vôùi ñoaïn traùi, vaø
M /2
2
( mo )
vì vaäy ta coù f coù theå xaáp xæ:
m1  M 2 m1  m 1
f (  mo )
(t )  
m   mo
d
1 n  2 m1  m
(m)
n  m ,n (t )   M

ITC
 
 M  f1( m1 )  f o( m1 ) 2 ( m1  M ) / 2 : laø sai soá xaáp xæ .
Sai soà xaáp xæ  M coù theå choïn moät caùch tuøy yù khi f n
( m1 )
, n = -1,0 laø
giôùi haïn vaø M coù theå coù choïn lôùn moät caùch tuøy yù. Cuøng vôùi vieäc choïn
mo vaø m1 lôùn moät caùch tuøy yù, ñaõ chöùng minh raèng moät soá haøm trong L 2(R)
coù theå bieåu dieãn baèng moät toå hôïp tuyeán tính cuûa Haar Wavelet.
Cô sôû cho vieäc chöùng minh ôû treân laø phaân tích moät haøm ra moät xaáp
xæ thoâ (trung bình) vaø moät chi tieát (sai phaân) . Khi chuaån cuûa phieân baûn thoâ
daàn tôùi 0 thì tyû leä tieán ñeán voâ cuøng , nhö vaäy moät haøm soá trong L 2(R) coù
theå bieåu dieãn thaønh moät daõy caùc chi tieát ña phaân giaûi.
Ta tìm hieåu moät soá ñaëc tính cuûa tröôøng hôïp Haar. Ñaàu tieân ñònh nghóa
khoâng gian Vm cuûa caùc haøm haèng soá töøng ñoaïn coù chieàu daøi 2m . Trong ñoù
Vm+1 chöùa Vm, cô sôû tröïc giao cuûa Vm laø  m vaø caùc haøm cuûa noù dòch ñi moät
soá nguyeân laàn 2m .
Goïi Wm laø buø tröïc giao cuûaVm trong Vm+1 .
Cô sôû tröïc giao cuûa Wm laø  m vaø caùc haøm dòch cuûa noù ñi moät soá
nguyeân laàn 2m .
Chöùng minh treân döïa vaøo vieäc phaân tích Vm thaønh Vm 1 vaø Wm 1 vaø
o o o
quaù trình naøy ñöôïc laëp laïi treân caùc khoâng gian sau ñoù.
II. KHAÙI NIEÄM VAØ PHAÂN TÍCH ÑA PHAÂN GIAÛI :
Trong phaàn naøy, ta phaân tích tín hieäu ra caùc thaønh phaàn döïa treân daõy
xaáp xæ. Moät tín hieäu seõ ñöôïc xaáp xæ thoâ coäng vôùi caùc chi tieát. Trong ñoù
khoâng gian con thoâ vaø khoâng gian con chi tieát laø tröïc giao vôùi nhau. Noùi caùch
khaùc, tín hieäu chi tieát laø hieäu cuûa phieân baûn thoâ vaø phieân baûn tinh cuûa tín
hieäu . Baèng caùch aùp duïng moät caùch ñeä quy caùc daõy xaáp xæ, chuùng ta seõ
thaáy khoâng gian caùc tín hieäu ñaàu vaøo L 2(R) coù theå ñöôïc sinh ra bôûi caùc
khoâng gian cuûa daõy xaáp xæ taïi taát caû caùc ñoä phaân giaûi. Khi ñoä phaân giaûi
chi tieát tieán ñeán voâ cuøng thì sai soá xaáp xæ tieán ñeán 0.
Ñoä phaân giaûi ñöôïc ñöa ra bôûi Mallat vaø Meyer, noù khoâng chæ laø cô sôû
cho Wavelet maø coøn laø coâng cuï toaùn hoïc raát maïnh ñeå lieân keát Wavelet vaø
phaân tích baêng con tín hieäu.
1. Ñònh nghóa mang tính nguyeân taét cuûa phaân tích ña phaân giaûi:
Ñònh nghóa : Moät phaân tích ña phaân tích ña phaân giaûi bao goàm moät
chuoãi cuûa khoái caùc khoâng gian con ñoùng.
...V2  V1  Vo  V1  V 2 ...
Sao cho :

(a) Ñ aày ñuû hôïp : V m  L2 ( R ) (3.17)

mZ
(b) Ñaày ñuû giao : V m   0 (3.18)

mZ
(c) Baát bieán tyû leä :

f (t )  Vm  f (2 m t )  Vo (3.19)
(d) Baát bieán dòch
f (t )  Vo  f (t  n)  Vo , n  Z (3.20)
(e) Toàn taïi    Vo sao cho :

ITC
 (t  n) n  z (3.21)
laø moät cô sôû tröïc chuaån Vo.
Chuù yù :
(a) Neáu kyù hieäu projV ( f (t )) laø hình chieáu tröïc giao cuûa f(t) leân Vm thì
m
(3.17) ñöôïc bieåu dieãn :

lim projVm  f (t )   f (t )
n
(b) YÙ töôûng phaân tích ña phaân giaûi lieân heä maät thieát vôùi (3.20), vì taát
caû caùc khoâng gian chæ laø caùc baûn ñöôïc ñònh tyû leä cuûa khoâng gian chính V0.
(c) Haøm trong (3.21) laø haøm tyû leä.
(d) Duøng coâng thöùc Poisson, tính tröïc giao cuûa hoï  (t  n nZ nhö trong
(3.21) laø töông ñöông trong mieàn bieán ñoåi Fourier sau:

     2k 
2
1 (3.22)
2 
k  
  2 m t  n
m
(f) Taäp haøm 1 laø moät taäp cô sôû cuûa Vm.
nZ
(g) Tính tröïc giao cuûa (t) laø khoâng caàn thieát, vì moät cô sôû baát kyø coù
theå ñöôïc tröïc giao hoùa.
Ví duï: ñònh nghóa Vm laø khoâng gian cuûa caùc haøm haèng soá töøng ñoaïn
coù chieàu daøi 2m vaø ñònh nghóa (t) laø haøm Indicator cuûa ñoaïn ñôn vò. Luùc
ñoù, ta thaáy raèng Haar Wavelet thoûa maõn nguyeân taéc cuûa ña phaân giaûi.
Theo taäp caùc khoâng gian vaø tính chaát tyû leä, chuùng ta thaáy raèng haøm
tyû leä (t) thoûa maõn phöông trình hai tyû leä. Khi V 0  V1, (t)  V0  (t)  V1. Vì
vaäy noù coù theå ñöôïc vieát thaønh moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc haøm cô sôû
töø V1. Tuy nhieân, chuùng ta bieát raèng  2  2t  n  nZ  laø moät cô sôû tröïc
chuaån cuûa V1, thì (t) coù theå ñöôïc vieát

t  2  g  n   2t  n 
0 (3.23)
n  
Trong ñoù g 0  n   1 vaø g 0  n   2   2t  n  ,   t  .

Laáy bieán ñoåi Fourier hai veá, ta coù:

      t  e dt 
 jt
2  g  n   2t  n  e
0
 jt
n  

1  jt  jn
 g 0  n  
2
 2  t e 2
e 2
dt
n  
(3.24)
1 
j   n 
j  t

2
 g  n e
n  
0
2
   t e 2
dt
1 j  
 G0 
e 2    
2   2
Trong ñoù G0 e
j
   g 0  n  e  jn
nZ

ITC
Nhö vaäy, haøm (t) ñaëc tröng cho moät phaân tích ña phaân giaûi. Noù tuaàn
hoaøn vôùi chu kyø 2 vaø coù theå xem nhö laø moät bieán ñoåi Fourier rôøi raïc cuûa
moät boä loïc rôøi raïc thôøi gian.
Cuoái cuøng laø söï baûo toaøn moái lieân heä giöõa thôøi gian rôøi raïc vaø lieân
tuïc, noù cho pheùp chuùng ta xaây döïng caùc cô sôû Wavelet lieân tuïc baét ñaàu töø
caùc boä loïc rôøi raïc laëp laïi. Noù cuõng cho pheùp tính toaùn caùc khai trieån
Wavelet thôøi gian lieân tuïc duøng caùc giaûi thuaät thôøi gian rôøi raïc.
Moät tính chaát quan troïng cuûa G  e j . laø :

G0 e j  2

 G0 e j      2
2 (3.25)
Chöùng minh:
Söû duïng (3.22) cho 2:

  2  2k 
2
1 (3.26)
k  
Thay (3.24) vaøo (3.26), ta coù:

1   G0  e j    k       k 
1 2 2

2 k
 G0  e j    2 k     G0  e j    ( 2 k 1)  
1
    2k      ( 2k  1) 
2 2 2 2
 
2 k k
G0  e j       2k  G  e j     
1 1
    (2k  1) 
2 2 2 2
  
2 k 2 0 k
 G  e j   G0  e j      
1 2 2

2 0 
 G0  e j   G0  e j     
2 2
2
2. Xaây döïng Wavelet:
Chuùng ta ñaõ trình baøy moät phaân tích ña phaân giaûi ñöôïc ñaëc tröng bôûi
moät haøm tuaàn hoaøn, chu kyø 2G0(ej), vôùi moät soá tính chaát. Nguyeân taét
(3.17) – (3.21) baûo ñaûm toàn taïi moät cô sôû cho khoâng gian xaáp xæ V m. Söï quan
troïng trong phaân tích ña phaân giaûi ñöôïc nhaán maïng trong ñònh lí sau.
Ñònh lí: Vôùi baát kyø moät khoâng gian thoûa maõn (3.17) – (3.21) thì toàn taïi
moät cô sôû tröïc chuaån cho L2(R):
 m,n  t   2 2   2  m t  n , m, n  Z
m
Sao cho  m , n  t  m , nZ laø moät cô sôû tröïc chuaån cho W m. Trong ñoù Wm laø
buø tröïc giao cuûa Vm trong Vm + 1.
Chöùng minh:
Ñeå chöùng minh ñònh lí, chuùng ta caàn coù moät soá ñònh nghóa:
Goïi Wm laø buø tröïc giao cuûa Vm trong Vm + 1.
Vm + 1 = Vm  Wm.
Baèng caùch laëp laïi quaù trình treân, cuoái cuøng ta coù:
L2  R    W m (3.27)
mZ
Do tính chaát tyû leä cuûa khoâng gian Vm trong (3.19), neân cuõng toàn taïi moät
tính chaát tyû leä cho khoâng gian Wm:
f  t   Wm  f  2 m t   W0 (3.28)

ITC
Töø caùc ñieàu kieän ôû treân, chuùng ta xaây döïng moät Wavelet (t)  W0,
sao cho (t-n), n  Z laø moät cô sôû tröïc chuaån cho W0.
Neáu chuùng ta coù moät Wavelet (t), thì baèng tính chaát (3.28), m,n(t), n  Z
laø moät cô sôû tröïc chuaån cho Wm.
Cuøng vôùi caùc tính chaát ñaày ñuû hôïp/giao, thì ta thaáy raèng m,n(t), n  Z
laø moät cô sôû tröïc chuaån cho L2(R). Nhö vaäy, ñònh lí ñaõ ñöôïc chöùng minh.
Chuùng ta xaây döïng moät Wavelet (t), sao cho   W0  V1.
 t  2  g1  n   2t  n  (3.29)
nZ
Laáy bieán ñoåi Fourier hai veá, ta coù :

1  
     G1  e 2  
j
(3.30)
2   2
Trong ñoù G1  e 2  laø haøm tuaàn hoaøn 2 töø L2([ 0, 2]).
j
 
Vì (t)  W0 neân (t)  V0, suy ra :
  t  k  ,  t   0, k
Dieãn taû trong mieàn Fourier:
    .    e
jk

d  0
hoaëc töông ñöông:
2
e
jk
d      2l      2l   0
0 l
Nhö vaäy coù nghóa raèng:

   2l      2l   0
l
(3.31)
Thay (3.24) vaø (3.30) vaøo (3.31), ñoàng thôøi chia toång qua l thaønh hai toång
qua l leõ vaø l chaún.
1 j    2 l       j    2 l      
 G1  e 2   2l G0  e 2    2l  
2 l   2    2 
1 j   ( 2 l 1)       j  ( 2l 1)      
  G1  e 2   (2l  1) G0  e 2    ( 2l  1)   0
2 l   2    2 

Tuy nhieân, haøm G0 vaø G1 thuaàn hoaøn 2, vaø thay   , ta coù:
2
G1  e j Go  e j      2l  G1  e j (   ) Go  e j (   )       ( 2l  1)   0
2 2
l l
Theo (3.22), thì:

      
G1 e j Go e j  G1 e j (   ) Go e j (   )  0 
Vì G  e  vaø

0
j
G 
0 e j (  )
 khoâng tieán ñeán zero cuøng luùc, neân ta phaûi
coù:
    
G1 e j   e j Go e j     
Trong ñoù   e j

laø tuaàn hoaøn 2, vaø:
  e     e j (  )   0
j

ITC
Chuùng ta coù theå choïn:   e j   e  j , ñeå ñaït :

 
G1 e j  e  j Go e j       (3.33)
Töông öùng trong mieàn thôøi gian:
g 1  n     1 g 0   n  1
n
Cuoái cuøng, ta coù Wavelet laø:

1  j
 j   1     
     e 2
G0  e  2    (3.34a)
2   2
 
  t   2    1 g 0   n  1  2t  n 
2
(3.34b)
nZ
3. Ví duï veà phaân tích ña phaân giaûi:

a. Tröôøng hôïp Haar:
Goïi Vm laø laø khoâng gian cuûa caùc haøm haèng soá qua ñoaïn
[ n.2 m ,  n  1 2 m ) , khi ñoù:

f m
 t   Vm  f m
 f n
m
 m ,n  t 
n  
 m 1
Laáy trung bình qua hai ñoaïn lieân tieáp taïo neân haøm f  Vm 1 , haøm
naøy laø haèng soá treân ñoaïn [ n.2 ,  n  1 2 ) , roõ raøng Vm – 1  Vm.
m 1 m 1
Quaù trình laáy trung bình thöïc chaát laø laáy hình chieáu tröïc giao cuûa f (m) 
Vm leân Vm – 1, khi ñoù sai phaân d(m – 1) = f(m) - f(m – 1)m laø tröïc giao vôùi Vm – 1 (tích
trong cuûa d(m – 1) vôùi moät soá haøm töø Vm – 1 laø baèng 0). Moät caùch khaùc, d(m – 1)
 Wm – 1 tröïc giao vôùi Vm – 1. Khoâng gian con Wm – 1 ñöôïc sinh ra baèng caùch dòch m
– 1,n(t) .

d  m 1  Wm 1  d  m 1  d n
m 1
 m 1, n  t 
n  
Haøm sai phaân laïi laø hình chieáu tröïc giao cuûa f(m) leân Wm – 1.
Chuùng ta ñaõ bieát moät haøm f(m) coù theå ñöôïc vieát laø moät trung bình
coäng vôùi moät haøm sai phaân:
f  m   t   f  m 1  t   d  m 1  t  (3.35)
Vaäy, Wm – 1 laø buø tröïc giao cuûa Vm – 1 trong Vm, neân:
Vm  Vm 1  Wm 1
(3.35) coù theå ñöôïc vieát laïi:
 
f  m   t   Pr ojVm 1 f  m   t   Pr ojWm 1 f  m   t   
Tieáp tuïc quaù tình treân (phaân tích V m – 1 thaønh Vm – 2  Wm – 2 …), cuoái
cuøng ta coù:
Vm = W m – 1  W m – 2  …
Khi caùc haøm haèng soá töøng ñoaïn laø truø maät trong L2(R), kích thöôùc caùc
böôùc daàn tôùi 0 thì thoaû maõn (3.17) hay (3.27) vaø nhö vaäy daïng Haar Wavelet laø
cô sôû cho L2(R).
Baây giôø ta xaây döïng Haar Wavelet töø caùc kyõ thuaät ñaõ duøng ôû phaàn
tröôùc.
Cô sôû cho V0 laø   t  n  , n  Z vôùi:

ITC
 0t1
1
  t    nôi khaùc

0
Ñeå tìm G0(ej), ta vieát:
(t) = (2t) + (2t – 1)
Vì vaäy :
 j
1 1 e 2
 
     
2 2 2
Töø ñoù G0  e   1  e 
j 1  j
2
Khi ñoù:
1  e j     1  e  j 
G1  e j   e  j G0  e j       e  j 
2 2
1  
G1  e 2  
j
Nhö vaäy ta coù ñöôïc :     
2   2
Cuoái cuøng ta coù :
  t     2t     2t  1
Hoaëc
1 0t<½


  t    1 ½t<1


0 Nôi khaùc
Haøm Wavelet, haøm tyû leä vaø bieán ñoåi Fourier cuûa noù cho nhu trong hình
3.1.
b. Tröôøng hôïp sinc:
Ñeå ñöa ra caùc sinc Wavelet, ta baét ñaàu vôùi taäp caùc khoâng gian. Thay cho
caùc haøm haèng soá töøng ñoaïn, ta ñeà caäp ñeán caùc haøm baêng thoâng höõu haïn.
Goïi V0 laø khoâng gian caùc haøm baêng thoâng höõu haïn treân [ -, ] (chính
xaùc laø V0 chæ chöùa caùc haøm cos(t), khoâng chöùa caùc haøm sin(t)).
V1 laø khoâng gian caùc haøm baêng thoâng höõu haïn treân [ -2, 2 ].
W0 laø khoâng gian caùc haøm baêng thoâng höõu haïn treân [ -2, - ]  [ ,
2 ] (W0 chæ chöùa sin(t), khoâng chöùa cos(t)). Vì vaäy:
V1 = V0  W 0
V0 tröïc giao vôùi W0 vaø chuùng cuøng sinh ra cuøng moät khoâng gian V 1. Roõ
raøng, moät hình chieáu cuûa moät haøm f(1) töø V1 leân V0 seõ laø moät xaáp xæ thoâng
thaáp f(0), trong khi ñoù sai phaân d (0) = f(1) – f(0) seõ toàn taïi trong W0. Laëp laïi quaù
trình phaân tích treân, ta coù :

V1   Wm
m0

ITC
Quaù trình treân ñöôïc minh hoïa trong hình 3.2.

Hình 3.2 – Phaân tích V0 ra thaønh baêng baùc boä .
V-1
V0 V1
W-1 W0
  2
2
Ñaây goïi laø phaân tích baùt boä cuûa V 1. Noù cuõng ñöôïc goïi laø moät boä
loïc Q haèng, bôûi vì moãi baêng chöùa moãi baêng thoâng töông ñoái haèng soá.
Roõ raøng moät cô sôû tröïc giao cho V0 cho bôûi:
sin  t 
t 
t
laø haøm tyû leä cho tröôøng hôïp sinc vaø khoâng gian caùc haøm baêng thoâng höõu
haïn treân [ -,  ]. Nhö vaäy g0(n) coù theå ñöôïc bieåu dieãn:
g 0  n 
n
1 sin  2  
2 n
2
  (3.36)
Khi ñoù :
G0(ej) laø boä loïc thoâng thaáp lí töôûng.
G1(ej) ñöôïc tính:

 2
-/2    /2
  j
G 0 e   j

   ,    , 
 2e nôi khaùc   
 
j
G1 e   0 2 2
0 Nôi khaùc
G1(ej) laø moät boä loïc thoâng cao lí töôûng vôùi moät ñoä dòch pha.
g1(n) ñöôïc tính:
g1(n) = (-1)ng0(-n +1) (3.37)
Ta ñöôïc   t   2    1 g 0  n   2t  n  1 .
n 1
Ta coù theå xaây döïng Wavelet moät caùch tröïc tieáp baèng caùch laáy bieán
ñoåi Fourier ngöôïc haøm Indicator treân caùc ñoaïn [ -2, - ]  [ , 2 ]:

ITC
1

jt
2
1 j t
  t    e d   e d  2  
t
sin  2t  sin t  sin  2  3t  
2 2 2   2t  t  t
2
. cos 
 2    (3.38)
Haøm naøy tröïc giao vôùi caùc haøm dòch nguyeân laàn cuûa noù hay
  t  ,  t  n     n 
.
Ñeå keát hôïp vôùi ñònh nghóa cuûa W0, chuùng ta caàn dòch (t) ñi ½ vaø do
ñoù  t  n  12, n  Z laø moät cô sôû tröïc giao cho W 0. Wavelet cô sôû baây giôø
  
laø:
m
 m , n  t   2 2  2  m t  n  1 , m, n  Z
2
Trong ñoù  m ,n  t  , n  Z laø moät cô sôû cho caùc haøm coù support treân
 2  ,2  m     2  m  ,2  m 1   .
 m 1

ITC
(a) (b)
(c)
(d)
Hình 3.3 – Haøm tyû leä vaø Wavelet trong tröôøng hôïp sinc.
(a) Haøm tyû leä (t).
(b) Bieân ñoä cuûabieán ñoåi Fourier    
(c) Wvavelet (t)
(d) Bieân ñoä cuûa bieán ñoåi Fourier    
Vì m coù theå lôùn moät caùch tuyø yù (döông hoaëc aâm), neân ta coù moät cô
sôû cho caùc haøm trong L2(R).
Haøm Wavelet, haøm tyû leä vaø haøm bieán ñoåi Fourier sinc Wavelet ñöôïc
trình baøy trong hình 3.3.
III. CHUOÃI WAVELET VAØ CAÙC TÍNH CHAÁT CUÛA NOÙ:
1. Ñònh nghóa vaø caùc tính chaát:
a. Ñònh nghóa:
Giaû moät phaân tích ña phaân giaûi ñöôïc ñònh nghóa bôûi caùc nguyeân taét
töø (3.17) – (3.21) vaø Wavelet meï (t) cho trong (3.29), thì moät haøm f  L2(R) coù
theå ñöôïc bieåu dieãn:
f t   F  m, n   t m,n (3.39)
m , nZ

Trong ñoù F  m, n    m , n  t  , f  t    m ,n  t  f  t  dt (3.40)



ITC
Chuùng ta giaû söû moät Wavelet laø thöïc (ñoâi khi moät lieân hieäp phöùc laø
caàn thieát).
Phöông trình (3.39) laø coâng thöùc phaân tích.
Phöông trình (3.40) laø coâng thöùc toång hôïp.
b. Caùc tính chaát:
 Tuyeán tính:
Giaû söû raèng toaùn töû T ñöôïc ñònh nghóa:
T  f  t    F  m, n    m , n  t  , f  t 
Vôùi a, b  R thì:
T  af  t   bg  t    aT  f  t    bT  g  t  
 Dòch :
Neáu tín hieäu vaø heä soá bieán ñoåi cuûa noù ñöôïc kí hieäu laø f(t) vaø F(m,n)
thì tín hieäu f(t - ),  = 2mk, k  Z seõ coù F(m’,n – 2-m’), m’  m laø heä soá bieán ñoåi
cuûa noù, ñoù laø:
f  t  2 m k   F  m, n  2 mm k 
Vôùi k  Z, m’  m.
Do ñoù, neáu moät tín hieäu coù moät khai trieån tyû leä höõu haïn
M2
f t    F  m, n   t  m,n
nZ m  
Thì tín hieäu naøy seõ coù tính dòch yeáu töông öùng ñöôïc dòch ñi 2 M 2 k , ñoù
laø :
 M

f t  2 2 k  F m, n  2 2 k  M m

vôùi -   m  M2.
 Tyû leä:
Neáu tín hieäu f(t) coù heä soá bieán ñoåi Wavelet laø F(m,n) thì:
 
f 2 k t  2 2 F  m  k , n  , k  Z
k
 Ñaúng thöùc Pareval:


Hoï Wavelet tröïc chuaån  m ,n (t ) thoûa maõn 
2
  m ,n  t 
2
 f f  L2(R).
m , nZ
 Laáy maãu ñoâi vaø Tiling thôøi gian - taàn soá:

Khi ñeà caäp moät khai trieån chuoãi, ñieàu quan trong laø xaùc ñònh vò trí caùc
haøm cô sôû trong mieàn thôøi gian – taàn soá. Quaù trình laáy maãu ôû mieàn thôøi
gian, taïi tyû leä m, ñöôïc thöïc hieän vôùi chu kyø 2m, luùc ñoù m,n(t) = m,0(t –2mn).
ÔÛ daïng tyû leä, soá muõ cuûa 2 thöôøng ñöôïc ñeà caäp. Khi taàn soá laø ñaûo
cuûa tyû leä thì ta thaáy neáu Wavelet taäp trung quanh 0 thì m,n() taäp trung quanh
0
m . Ñieàu naøy sinh ra moät quaù trình laáy maãu ñoâi cuûa mieàn thôøi gian - taàn
2
soá ñöôïc trình baøy trong hình 3.4.

ITC
Scale m
m=2
m=1
m=0
Shift n
m = -2
m = -2
Hình 3.4 – Laáy maãu ñoâi cuûa mieàn thôøi gian

taàn soá cuûa khai trieån chuoãi Wavelet.
Chuù yù ôû ñaây söû duïng truïc theo thang logarith, coøn neáu thang laø
tuyeán tính ta coù Tiling thôøi gian – taàn soá nhö trong hình 3.5.
Hình 3.5 – Tiling cuûa mieàn thôøi gian taàn soá.

 Ñònh vò:
+ Ñònh vò thôøi gian: giaû söû raèng chuùng ta quan taâm ñeán tín hieäu xung
quanh t = t0. Caâu hoûi ñaët ra: giaù trò naøo cuûa F(m,n) seõ mang moät thoâng tin
veà tín hieäu f(t) taïi t0, hay laø vuøng löôùi (m,n) naøo seõ cho thoâng tin veà f(t0).
Giaû söû moät Wavelet (t) coù support moät caùch chaët cheõ treân ñoaïn [ -n 1 ,
n2 ]. Do ñoù m,0(t) laø support treân [ -n12m , n22m ] vaø m,n(t) laø support treân [ (-
n1+n)2m , (n2+n)2m ]. Vì vaäy, taïi tyû leä m, heä soá Wavelet vôùi chæ soá n thoûa maõn:
 n1
  
 n 2 m  t 0  n2  n 2 m
seõ ñöôïc ñaûm baûo. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc vieát laïi:
2  m t 0  n 2  n  2  m t 0  n1
Hình (3.6a) cho thaáy vuøng naøy treân löôùi (m,n).

ITC
Caâu hoûi ngöôïc laïi: cho moät ñieåm F(m0,n0) trong khai trieån chuoãi Wavelet,
vuøng naøo cuûa tín hieäu phaân boá ñeán noù? Töø support cuûa m,n(t), theo ñoù f(t)
vôùi t thoûa maõn:
  n1  n0  2 m0  t 0   n2  n0  2 m0
baûo ñaûm F(m0,n0).
  2  m t  n  laø
m
+ Ñònh vò taàn soá: Bieán ñoåi Fourier cuûa  m ,n  t   2 2
m
  m
2 2  2 m  e  j 2  , ta coù theå vieát F(m,n) baèng caùch duøng coâng thöùc Parseval:
 
2  F       2 m  e j 2 n d
1 m2
F  m, n    m,n  t  f  t  dt 
m

2 
Giaû söû moät Wavelet (t) bieán maát trong mieàn Fourier beân ngoaøi vuøng
  min  max 
[ min , max ]. Taïi tyû leä m, support cuûa m,n() seõ laø  m , m  . Vì vaäy, moät
 2 2 
thaønh phaàn taàn soá taïi 0 baûo ñaûm chuoãi Wavelet taïi tyû leä m neáu:
 min 
m
   max
2 2m
(a) (b)
Hình 3.6 – (a) Vuøng cuûa heä soá F(m,n) seõ bò taùc ñoäng bôûi giaù trò cuûa
haøm taïi t0.
(b) Vuøng taùc ñoäng cuûa thaønh phaàn Fourier F(0)
Ñieàu naøy ñöôïc minh hoïa trong hình 3.6b.Ngöôïc laïi, cho moät tyû leä m0, taát
caû caùc taàn
 min 
soá cuûa tín hieäu naèm giöõa m
vaø max seõ baûo ñaûm cho caùc khai trieån taïi
2 2m
tyû leä ñoù.
2. Caùc tính chaát cuûa haøm tyû leä:
a. Phöông trình hai tyû leä:
Haøm tyû leä coù theå ñöôïc xaây döïng töø chính noù.

ITC
Trôû laïi ñònh nghóa mang tính nguyeân taét cuûa ña phaân giaûi, haøm tyû leä
(t)  V0. Tuy nhieân V0  V1  (t)  V1. Ta bieát raèng, (t - n) laø moät cô sôû tröïc
chuaån cuûa V0, do ñoù 2  2t  n  laø moät cô sôû tröïc chuaån cuûa V 1. Ñieàu naøy
coù nghóa raèng moät soá haøm töø V 0 (bao goàm caû (t)) coù theå ñöôïc bieåu dieãn
thaønh moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc haøm cô sôû töø V1, ñoù laø (2t - n). Töø
ñieàu naøy ta coù phöông trình hai tyû leä:
t  2  g 0  n   2t  n  (3.41)
n
Töông töï ñoái vôùi Wavelet   t   W0  V1 thì:

 t  2  g 1  n   2t  n  (3.42)
n
Hai quan heä naøy coù theå ñöôïc bieåu dieãn trong mieàn Fourier:
1  jn      
    g 0  n  e 2     M 0     (3.43)
2 n 2 2 2
1  jn      
     g 1  n  e 2     M 1     (3.44)
2 n 2 2 2
Phöông trình hai tyû leä cuõng coù theå duøng laø ñieåm baét ñaàu ñeå xaây
döïng moät phaân tích ña phaân giaûi. Trong ñoù, thay cho ñònh nghóa mang tính
nguyeân taét cuûa moät ña phaân giaûi, chuùng ta cho (t) nhö (3.41) vôùi
 g  n   vaø 0  A       2n 
2 2
0
 B   . Luùc ñoù, ñònh nghóa Vm laø moät
n n
m
khoâng gian con ñoùng ñöôïc sinh bôûi 2  2  2  m t  n .  
b. Tính chaát moment:
Trôû laïi boä loïc thoâng thaáp g0(n) trong phaàn daõi loïc, noù coù ít nhaát moät
zero taïi  = , vaø vì vaäy g1(n) coù ít nhaát moät zero taïi  = 0. Khi () = 1, thì
noù keùo theo () coù ít nhaát moät zero taïi  = 0, do ñoù:

  t  dt

   0  0
Ñieàu naøy luoân ñöôïc mong ñôïi khi (t) laø moät haøm baêng thoâng.
Moät caùch toång quaùt, neáu G0(ej) vôùiù moät zero baäc N taïi  =  thì
Wavelet () coù moät zero baäc N taïi  = 0. Duøng ñònh lí moment cuûa bieán ñoåi
Fourier, ta coù nhö sau:

 t   t  dt  0 n = 0, …, N –1.
n

Ñieàu ñoù coù nghóa N moment ñaàu tieân cuûa Wavelet laø zero.
3. Tính toaùn chuoãi Wavelet vaø giaûi thuaät Mallat:
Moät ñaëc ñieåm noãi baäc cuûa khai trieån Wavelet laø döïa treân neàn taûng
caáu truùc ña phaân giaûi ñeå ñöa ra moät giaûi thuaät rôøi raïc thôøi gian hieäu quaû,
baèng caùch thöïc hieän moät daõi loïc, giaûi thuaät naøy ñöôïc ñöa ra bôûi Mallat vaø
ñöôïc goïi laø giaûi thuaät Mallat.
Cho haøm f(t)  V0 vaø f  t     t  n  , f  t  , n  Z , luùc ñoù:
 0

ITC

f t   f    n   t  n 
0
(3.45)
n  
Giaû söû raèng caùc nguyeân taét cuûa phaân tích ña phaân giaûi vaãn giöõ.
Vieäc khaûo saùt hình chieáu cuûa f(t) leân V-1 vaø W-1, chuùng ta duøng vaø (t) vaø
(t) thoûa maõn caùc phöông trình hai tyû leä.
Hình chieáu ñaàu tieân cuûa f(t) leân V-1 laø:
1 t 
f  1
 n     n , f  t  (3.46)
2 2 
Bôûi vì   t   2  g 0  k   2t  k  , neân:
k
t 1
   n    g 0  k   t  2 n  k  (3.47)
2  2  k
Khi ñoù (3.46) trôû thaønh:
f  1  n    g 0  k    t  2n  k  , f  t 
k
vaø duøng (3.45):

f  1  n    g 0  k  f  0   t    t  2n  k  ,   t  l  (3.48)
k l
Bôûi vì tính tröïc giao cuûa (t) vôùi caùc dòch nguyeân laàn cuûa noù, tích trong
ôû phöông trình treân thì baèng (l – 2n –k). Do ñoù chæ taïi l = 2n – k thì toång thöù hai
toàn taïi. Baèng caùch thay ñoåi bieán soá, chuùng ta coù theå vieát laïi (3.48):
f  1  n    g 0  k  2n  f  0   k  (3.49)
k
Caùc heä soá cuûa hình chieáu leân V-1 ñaït ñöôïc baèng caùch loïc f(0) vôùi
~  n
g 0 vaø laáy maãu giaûm 2. Ñeå tính hình chieáu leân W-1, chuùng ta duøng
 t  2  g 1  k   2t  k  .
k
Goïi d(-1)(n) laø heä soá hình chieáu leân W-1 hoaëc:
1 t 
d  1  n      n , f  t 
2 2 
Duøng phöông trình hai tyû leä cho (t) hay khai trieån cho f(t) trong (3.45), ta
tính ñöôïc d(-1)(n):
d  1  n     g  k  f    l    t  2n  k  ,   t  l 
1
0
k l
   g  k  f    l   l  2 n  k 
k l
1
0
  g  l  2n  f    l    g~  2n  l  f    l 
l
1
0
l
1
0
Trong ñoù g~1  n   g 1   n  .

~
Caùc heä soá cuûa hình chieáu leân W-1 coù ñöôïc baèng caùch loïc f(0) vôùi g 1
vaø laáy maãu giaûm 2.

ITC
Töông töï hình chieáu cuûa V-2 vaø W-2 coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch loïc f (-1)
vaø laáy maãu giaûm 2.
Nhö vaäy hình chieáu leân Wm, m = -1,-2, … ñaït ñöôïc baèng caùch loïc m +1
vôùi g 0  n  , sau ñoù laø laáy maãu giaûm 2, keát thuùc quaù trình loïc bôûi g
~ ~  n
1 vaø
cuõng laáy maãu giaûm 2. Giaûi thuaät thôøi gian rôøi raïc naøy ñöôïc goïi laø giaûi
thuaät Mallat vaø ñöôïc thöïc hieän ñeå khai trieån chuoãi Wavelet, ñöôïc minh hoïa
trong hình 3.6.
IV. BIEÁN ÑOÅI WAVELET LIEÂN TUÏC:
1. Phaân tích vaø toång hôïp:
Cho haøm Wavelet meï   t   L2  R  , chuùng ta coù theå coù taäp haøm Wavelet
1 t b
 a ,b  t     (3.49)
a  a 
a, b  R (a  0) vaø chuaån  a ,b  t     t 
Giaû söû Wavelet thoûa maõn ñieàu kieän cho pheùp
  
 2
C  


d   (3.50)
Trong ñoù () laø bieán ñoåi Fourier cuûa (t).
Bieán ñoåi Fourier cuûa (t) taïi  = 0 laø 0.

  t  dt

   0  0
Phoå cuûa (t) giaûm ôû taàn soá cao, Wavelet coù ñaëc tính thoâng qua.
Baây giôø ta chuaån hoùa Wavelet sao cho noù coù naêng löôïng laø ñôn vò:
 
1
 t    t  dt     
2 2 2
 d  1

2 
Bieán ñoåi Wavelet lieân tuïc cuûa haøm f(t)  L2(R) ñöôïc ñònh nghóa:

CWT f  a, b  
  t  f  t  dt    t  , f  t 

a ,b (3.51)
a ,b

Haøm f(t) coù theå ñöôïc khoâi phuïc laïi töø bieán ñoåi cuûa noù bôûi coâng
thöùc khoâi phuïc goïi laø ñaëc tröng phaân giaûi:
Cho bieán ñoåi Wavelet lieân tuïc CWTf(a,b) cuûa haøm f(t)  L2(R), haøm f(t)
coù theå khoâi phuïc laïi baèng caùch:
 
1
f t    CWT  a, b  f a ,b
 t  dadb
2 (3.52)
C    a
ÔÛ ñaây ta chæ xaây döïng laïi haøm f(t)  L2(R).
Moät caùch toång quaùt, coâng thöùc phaân tích/toång hôïp lieân quan ñeán hai
Wavelet:1(t) cho phaân tích; 2(t) cho toång hôïp. Neáu caû hai Wavelet thoûa maõn:

 1    2  



d  
Thì :
 
1 dadb
f t    1a ,b , f  2 a ,b (3.53)
C 1 , 2    a2

 1    2  
Trong ñoù C 1 , 2  


d
2. Tính chaát:

ITC
 Tuyeán tính:
Tuyeán tính CWT chính laø tuyeán tính cuûa tích trong.
 Dòch:
Neáu f(t) coù CWT laø CWTf(a,b) thì f  t   f  t  b  coù CWT cho bôûi:
CWT f   a, b   CWT f  a, b  b (3.54)
 Tyû leä:
Neáu f(t) coù CWTf(a,b) laø bieán ñoåi Wavelet lieân tuïc cuûa noù, thì
1 t
f  t   f   coù bieán ñoåi:
s s
a b
CWT f   a, b   CWT f  ,  (3.55)
s s
 Baûo toaøn naêng löôïng:
Cho f(t)  L2(R) vaø bieán ñoåi Wavelet cuûa noù laø CWTf(a,b) thì ta coù:
  
1 dadb
f  t  dt    CWT  a, b 
2

2
C f
a2
(3.56)
   
Cho hai haøm f(t) vaø g(t) coù bieán ñoåi Wavelet laø CWT f(a,b) vaø CWTg(a,b)
thì:
  
1 dadb
 f 
 t  g  t  dt    CWT  a, b  CWT  a, b  a

f g 2 (3.57)
 C   
V. BIEÁN ÑOÅI FOURIER THÔØI GIAN NGAÉN:

1. Ñònh nghóa:
Ñeå ñaït ñöôïc moät bieán ñoåi Fourier cuïc boä, chuùng ta coù theå ñònh nghóa
moät bieán ñoåi Fourier cöûa soå. Tín hieäu ñaàu vaøo ñöôïc nhaân vôùi moät haøm cöûa
soå (t - ) vaø sau ñoù laáy bieán ñoåi Fourier cuûa noù. Keát quaû laø moät bieán ñoåi
hai chæ soá STFTf(,) ñöôïc cho bôûi:

STFT f   ,   
   t    f  t  e dt
  j t
(3.58)

Khi ñoù ta theå bieåu dieãn döôùi daïng tích trong:

STFT f   ,    g  ,  t  f  t 
Vôùi g  ,  t     t    e
jt
Moãi haøm thaønh phaàn trong khai trieån coù cuøng ñoä phaân giaûi thôøi gian
vaø taàn soá, moät caùch ñôn giaûn laø moät söï ñònh vò khaùc nhau ôû mieàn thôøi gian
– taàn soá.
2. Tính chaát:
Caùc haøm duøng trong khai trieån STFT coù ñöôïc baèng caùch dòch vaø ñieàu
cheá haøm cöûa soå (t):
g  ,  t   e jt   t    (3.59)
Cho   t   1 vaø giaû söû noù laø khaû tích tuyeät ñoái.
f(t) coù theå ñöôïc khoâi phuïc laïi trong L2(R) baèng tích phaân keùp

ITC
 
1
f t    STFT   ,   g    t  dd (3.60)
2   
f ,
STFT cuõng coù tính chaát baûo toaøn naêng löôïng theo ñònh ñeà sau:
Ñònh ñeà: cho f(t)  L2(R) vaø bieán ñoåi Fourier thôøi gian ngaén cuûa noù laø
STFTf(,) thì:
 
1
f t STFT f   ,  
2

2
 dd
2   

ITC
CHÖÔNG IV:
CAÙC ÖÙNG DUÏNG CUÛA WAVELET
I. ÖÙNG DUÏNG WAVELET CHO XÖÛ LÍ TÍN HIEÄU:

Ñeå xöû lí tín hieäu trong mieàn taàn soá, ta laáy bieán ñoåi Fourier (hoaëc
chuoãi Fourier hoaëc DFT) cuûa tín hieäu, nhaân moät soá heä soá Fourier vôùi 0, sau
ñoù laáy bieán ñoåi Fourier ngöôïc. Ñieàu naøy coù theå loaïi boû moät soá thaønh phaàn
cuûa tín hieäu, trong khi caùc thaønh phaàn khaùc khoâng ñoåi. Vaán ñeà cuõng ñöôïc
xöû lí töông töï nhö ñoái vôùi bieán ñoåi trong mieàn Wavelet.
Sô ñoà khoái cho vieäc xöû lí tín hieäu trong mieàn bieán ñoåi Wavelet ñöôïc cho
trong hình 4.1:
X X̂
Inverse
DWT Processor
DWT
Linear Linear or Linear

nonlinear
Hình 4.1 – Boä xöû lí tín hieäu baèng pheùp bieán ñoåi.
Quaù trình xöû lí tín hieäu döïa treân Wavelet tuyeán tính coù sô ñoà khoái
nhö hình 4.1, noù thöïc hieän nhaân DWT vôùi moät soá haèng soá (coù theå laø 0).
Neáu caùc tín hieäu khoâng mong muoán hoaëc nhieãu coù theå ñöôïc caùch ly vôùi tín
hieäu mong muoán trong mieàn bieán ñoåi Wavelet, thì chuùng coù theå bò loaïi boû
baèng caùch nhaân vôùi caùc zero, sau quaù trình naøy ta laáy bieán ñoåi DWT ngöôïc
ñeå ñöôïc tín hieäu ban ñaàu.
II. SÖÛ DUÏNG WAVELET TRIEÄT NHIEÃU:
Giaû söû moät tín hieäu coù chieàu daøi höõu haïn vôùi nhieãu coäng:
y i  xi  ni , i  1,  N (4.1)
Trong ñoù ni laø nhieãu traéng, coù trung bình laø zero.
 : ñoä leäch chuaån.
Muïc ñích cuûa chuùng ta laø taùi taïo laïi tín hieäu x töø tín hieäu thu ñöôïc y.
Goïi W laø ma traän bieán ñoåi Wavelet (khaû ñaûo) DWT, thì bieåu thöùc (4.1)
ñöôïc vieát ôû mieàn bieán ñoåi:
Y = X + N hoaëc Yi = Xi + Ni (4.2)
Caùc chöõ caùi hoa bieåu thò bieán trong mieàn bieán ñoåi vôùi Y = Wy. Ma
traän bieán ñoåi nghòch ñaûo toàn taïi:
W-1W = I (4.3)
Goïi X̂ laø xaáp xæ cuûa X döïa treân söï baûo toaøn cuûa Y.
Ma traän hình chieáu tuyeán tính ñöôøng cheùo:
  diag   í ,   N  ,  i   0,1 , i  1,  N (4.4)

ITC
Ta tính ñöôïc:
xˆ  W 1 Xˆ  X 1
Y  W 1 Wy (4.5)
Sai soá xai xæ:

ˆ,X
R X   E  xˆ  x   E  W  Xˆ
2 1
 X  2
  E X

 

ˆ  X
2


 (4.6)
Phöông trình (4.6) coù ñöôïc laø do tính tröïc giao cuûa W.
Caùc heä soá toái öu cuûa  laø  i  1 X  , nhö vaäy caùc giaù trò Y töông öùng
i
vôùi caùc thaønh phaàn cuûa X lôùn hôn  ñöôïc giöõ , taát caû caùc thaønh phaàn khaùc
baèng 0.
Sai soá lí töôûng:

   
N
Rid Xˆ , X   min X 2 ,  2 (4.7)
n 1
Sai soá lí töôûng khoâng theå ñaït ñöôïc trong thöïc teá.
Giaû thuaät cho trieät nhieãu baèng Wavelet goàm ba böôùc:
(1) Choïn moät Wavelet, choïn moät möùc N. tính phaân tích Wavelet:
Y = Wy (4.8)
(2) Choïn möùc ñeå laáy ngöôõng trong mieàn bieán ñoåi Wavelet theo hai
phöông phaùp laáy ngöôõng cöùng hoaëc laáy ngöôõng meàm:
 Ngöôõng cöùng:
Y , Y  t
ˆ  T Y , t   
X n 

0, Y  t (4.9)
 Ngöôõng meàm:
 Sign Y  . Y  t  , Y  t
ˆ  T  Y .t   
X s 

 0, Y  t (4.10)
1
(3) Taùi taïo: xˆ  W X
Taùi taïo laïi tín hieäu döïa treân heä soá xaáp xæ caáp N vaø caùc heä soá chi
tieát töø 1  N.
Sô ñoà giaûi thuaät cho yù töôûng treân:

ITC
Start
Choïn loaïi Wavelet, möùc N,bieán

ñoåi Wavelet tín hieäu ñaàu vaøo
M =1
N
MN
Choïn ngöôõng
Loaïi boû nhöõng heä soá

chi tieát beù hôn ngöôõng Y
Laáy bieán ñoåi Wavelet ngöôïc
End
IV. NEÙN DÖÕ LIEÄU:

1. Giôùi thieäu:
Chuùng ta bieát raèng soá bit trung bình caàn thieát ñeå bieåu dieãn caùc quan
heä cuûa bieán ngaãu nhieân rôøi raïc ñoäc laäp X laø Entropy cuûa noù H(X). Neáu
phaân phoái p(X) ñöôïc bieát, ta coù theå duøng maõ Huffman hoaëc caùc phöông phaùp
maõ hoùa soá hoïc ñeå toái öu.
Caùc bieán ngaãu nhieân lieân tuïc yeâu caàu moät soá voâ haïn caùc bits ñeå
bieåu dieãn, vì vaäy quaù trình löôïng töû laø caàn thieát cho caùc bieåu dieãn höõu haïn
thöïc teá. Tuy nhieân ñieàu naøy gaây ra nhieãu löôïng töû. Muïc ñích ôû ñaây laø phaûi
coù tyû leä meùo nhoû nhaát ñeå döõ lieäu khoâng bò sai.
Vaán ñeà neùn, maõ hoùa daïng soùng, maõ hoùa baêng con ñaõ ñöôïc nghieân
cöùu nhieàu. ÔÛ ñaây ta chæ taäp trung vaøo vieäc neùn döõ lieäu duøng Wavelet, hay
toång quaùt hôn laø maõ hoùa bieán ñoåi. Vì vaäy chæ taäp trung vaøo caùc döõ lieäu
toác ñoä bit thaáp.
2. Boä maõ hoùa bieán ñoåi maãu:
Caáu truùc ba taàng cuûa boä bieán ñoåi maãu ñöôïc cho trong hình 4.2. Böôùc
thöù nhaát laø bieán ñoåi tín hieäu. Vôùi moät tín hieäu f(t) coù chieàu daøi N, ta khai
trieån noù thoâng qua moät taäp haøm cô sôû tröïc giao:

ITC
N
f  n    ci i  n  (4.11)
1
Trong ñoù ci  f  n  , i  n 
Transform Quantize Entropy Code
Hình 4.2 – Boä maõ hoùa bieán ñoåi maãu.

ÔÛ ñaây ta duøng boä löôïng töû voâ höôùng chuaån Q nhö hình 4.3, vôùi
ñoä roäng duøng cho neùn döõ lieäu duøng Wavelet laø:
cî  Q ci  (4.12)
Böôùc löôïng töû ñöôïc kí hieäu laø T.
Sai soá bình phöông do quaù trình löôïng töû:
N
c  cî    ci2    ci  cî 

2 2
i (4.13)
i 1 iI iI
Vôùi I  i : ci  T  .
ĉ i
T cj
Hình 4.3 – Boä löôïng töû voâ höôùng chuaån.
Khi daïng bieán ñoåi laø tröïc giao, noù gioáng nhö loãi taùi taïo.
Goïi M laø soá caùc heä soá coù bieân ñoä lôùn hôn T ( caùc heä soá coù
nghóa).
Giaû söû raèng T ñuû nhoû, sao cho caùc heä soá coù nghóa laø phaân boá
chuaån vôùi moãi löôïng töû. Daïng thöù hai cuûa bieåu thöùc loãi coù theå ñöôïc vieát:
T2
c  cî   M
2
i (4.14)
iI 12
Vôùi daïng thöù nhaát, chuùng ta caàn coù ñònh lí xaáp xæ tieâu chuaån maø
noù quan heä vôùi chuaån lp cuûa caùc heä soá:
1
 N p 
p
f p
   ci  (4.15)
 i 1 

ITC
1 1
Ñònh lí: cho   p  2 thì:
2
f
c M 1 2 (4.16)
p
2

2  1
i
iI
Ñònh lí coù theå ñöôïc toång quaùt hoùa cho khoâng gian coù voâ haïn chieàu
2
f p   . Ñònh lí naøy cho thaáy daïng thöù nhaát cuûa bieåu thöùc loãi giaûm nhanh
khi caùc heä soá coù nghóa taêng cao.

Toác ñoä bit cuûa caùc giaûi thuaät neùn maãu coù theå ñöôïc chia laøm hai
phaàn.
Phaàn thöù nhaát, ta caàn cho bieát söï toàn taïi cuûa caùc heä soá coù nghóa.
Ví duï, chuùng ta coù theå duøng 1 cho heä soá coù nghóa, vaø 0 cho chöõ soá khoâng
coù nghóa. Ta caàn taát caû N caùc Indicator naøy.
Phaàn thöù hai, ta caàn bieåu dieãn giaù trò cuûa caùc heä soá coù nghóa. Ta
chæ caàn M giaù trò. Bôûi vì phaân boá cuûa caùc giaù trò vaø caùc Indicators laø
khoâng bieát tröôùc neân maõ Entropy thích öùng ñöôïc duøng ôû ñaây.
Taäp turng naêng löôïng laø moät tính chaát quan troïng cuûa maõ bieán ñoåi
toác ñoä bit thaáp. Giaû söû kích thöùôc cuûa böôùc laáy maãu laø T, chuùng ta coù hai
taäp cô sôû ñeå sinh ra caùc heä soá coù nghóa. Phaân boá caùc Indicator coù nghóa laø
khoâng baèng phaúng, vì vaäy yeâu caàu ít bits ñeå maõ hoaù. Wavelet coù tính chaát
taäp trung naêng löôïng toát hôn bieán ñoåi Fourier vôùi tín hieäu khoâng lieân tuïc. Vì
vaäy, söû duïng Wavelet cho neùn döõ lieäu laø raát hieäu quaû.
Giaûi thuaät cho vieäc neùn döõ lieäu cuõng coù ba böôùc nhö xöû lí tín
hieäu:
(1) Phaân tích.
(2) Laáy ngöôõng caùc heä soá chi tieát.
Vôùi moãi möùc töø 1  N, moät ngöôõng ñöôïc choïn vaø ngöôõng cöùng
ñöôïc aùp duïng cho heä soá chi tieát.
(3) Taùi taïo.
Ñieåm khaùc nhau giöõa giaûi thuaät neùn tín hieäu vôùi trieät nhieãu laø ôû
böôùc hai. Coù hai khaû naêng neùn coù theå ñaït ñöôõc. Ñaàu tieân bao goàm vieäc laáy
khai trieån Wavelet cuûa tín hieäu vaø giöõ caùc heä soá giaù trò tuyeät ñoái lôùn nhaát.
Trong tröôøng hôïp naøy, chuùng ta coù theå thieát laäp moät ngöôõng cuïc boä, thöïc
hieän neùn, hoaëc moät quaù trình taùi taïo chuaån bình phöông töông ñoái. Vì vaäy chæ
caùc heä soá ñôn ñöôïc choïn. Khaû naêng thöù hai laø vieäc aùp duïng vieäc laáy
ngöôõng phuï thuoäc möùc moät caùch tröïc quan.
3. Caûi tieán giaûi thuaät neùn treân cô sôû Wavelet:
Giaûi thuaät maãu ôû treân laøm vieäc raát toát, nhöng coù theå ñöôïc caûi
tieán theâm. Nhöõng yù töôûng cuûa vieäc caûi tieán nhö sau:
Caùc heä soá khoâng coù nghóa thöôøng ñöôïc nhoùm laïi vôùi nhau.
Vieäc choïn löïa cô sôû laø raát quan troïng. Caùc phöông phaùp ñaõ ñöôïc
phaùt trieån ñeå choïn löïa thích öùng cô sôû cho tín hieäu.
 Maõ run – length ñaëc bieät coù theå ñöôïc duøng ñeå saép xeáp ra caùc maõ
coù nghóa vaø giaù trò. Caùc phöông phaùp maõ löôïng töû tieân tieán (nhö löôïng töû
vector, löôïng töû döï ñoaùn) coù theå ñöôïc duøng thay theá cho löôïng töû voâ höôùng
ñôn giaûn.

ITC
 Phöông phaùp döïa treân thoáng keâ nhö phaân lôùp, moâ hình hoùa, xaáp xæ
vaø döï ñoaùn cuõng ñöa ra keát quaû toát.
 Thay cho vieäc duøng caùc böôùc löôïng töû moät caùch coá ñònh, ta coù theå
ñònh nghóa laïi quaù trình löôïng töû baèng caùch duøng kích thöôùc böôùc nhoû hôn.
 Bieán ñoåi Wavelet coù theå thay theá baèng moät bieán ñoåi Wavelet integer
– to –integer, quaù trình löôïng töû laø khoâng caàn thieát, vaø quaù trình neùn laø
khoâng coù maát maùc.

Bai Giang Thong Tin Di Dong 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang Thong Tin Di Dong 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ITC

THOÂNG TIN DI ÑOÄNG

Thông tin di động Page 1

II. MAÏNG GSM:

MOBILE UNIT MOBILE TELEPHONE

Thông tin di động Page 2

Hình 1.3 – BSS = BTS + BSC vaø caùc giao dieän.

Thông tin di động Page 3

Hình 1.4 – Toå chöùc cuûa OSS.

III. MOÂ HÌNH LÔÙP CUÛA GSM:

Hình 1.5 – Moâ hình lôùp cuûa GSM.

IV. TRUYEÀN DAÃN VOÂ TUYEÁN:

Thông tin di động Page 5

Thông tin di động Page 6

Thông tin di động Page 7

Hình 1.6 – Caùch gaùn baêng taàn soá cuûa FDMA.

Thông tin di động Page 8

Hình 1.7 – Phöông phaùp phaân chia keânh trong TDMA.

Thông tin di động Page 9

Moät khung TDMA

Preamble Information Message Tail bits

Slot 1 Slot 2 Slot 3 Slot N

Trail bits Sync bits Information Data Guard bits

Hình 1.8 – Caáu truùc khung cuûa TDMA.

(2). Cuïm truy xuaát duøng ôû RACH höôùng ñöôøng leân.

Thông tin di động Page 10

Thông tin di động Page 11

Giao dieän Giao

Thông tin di động Page 12

2. Quaûn lí di ñoäng MM: Mobility Manegement

Thông tin di động Page 13

Hình 1.10 – Quaù trình tính toaùn nhaän thöïc.

Thông tin di động Page 14

a. Ñieàu khieån cuoäc goïi CC: Call Control

Thông tin di động Page 15

Thông tin di động Page 16

Thông tin di động Page 17

RI : laø ñieän trôû noäi.

Thông tin di động Page 18

VS : ñieän aùp tín hieäu (V).

Thông tin di động Page 19

Thông tin di động Page 20

Thông tin di động Page 21

Hình 2.2 – Sô ñoà maùy thu BPSK

Thông tin di động Page 22

Thông tin di động Page 23

Sô ñoà ñieàu cheáLPF

Hình 2.6 – Sô ñoà maùy phaùt QPSK

III. KYÕ THUAÄT FSK:

Thông tin di động Page 25

Thông tin di động Page 26

Hình 2.9 - Phoå cuûa tín hieäu FSK

Thông tin di động Page 27

Hình 2.10 – Sô ñoà maùy thu FSK keát hôïp.

Thông tin di động Page 28

I. TOÅNG QUAN VEÀ ÑÖÔØNG TRUYEÀN VOÂ TUYEÁN:

Thông tin di động Page 29

PL ( dB )  10 log   (3.5)

Thông tin di động Page 30

T Base station antenna

Hình 3.2 – Aùp duïng ñònh luaät Snell

Thông tin di động Page 31

Hình 3.3 - Caá

Thông tin di động Page 32