c
 


  

CHƯƠNG IV: CÁC ĐӎNH LUҰT BҦO TOÀN
CHӪ Đӄ 1: ĐӜNG LƯӦNG. ĐӎNH LUҰT BҦO TOÀN ĐӜNG LƯӦNG

A. CÁC DҤNG BÀI TҰP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIҦI

‰







 Đӝng lưӧng p cӫa mӝt vұt có khӕi lưӧng m đang chuyӇn đӝng vӟi vұn tӕc v là mӝt đҥi lưӧng đưӧc xác
đӏnh bӣi biӇu thӭc: p = m v
 Đơn vӏ đӝng lưӧng: kgm/s hay kgms .
 Đӝngur lưӧng hӋ vұt:
uur uur
p Å p1 p2
ur ur
NӃu:  OO 
 Å  

ur ur
NӃu:  O

 Å 


ur ur
NӃu:  º 


 


· uur uur
O
NӃu:   

” 


 


 . 
.os”
‰
 
 !""



 

 Chӑn hӋ vұt cô lұp khҧo sát

 ViӃt biӇu thӭc đӝng lưӧng cӫa hӋ trưӟc và sau hiӋn tưӧng.
uur uur
Bưӟc 3: áp dөng đӏnh luұt bҧo toàn đӝng lưӧng cho hӋ: pà Å p z1)

 ChuyӇn phương trình (  thành dҥng vô hưӟng (bӓ vecto bҵng
cách:
+ Phương pháp chiӃu
+ Phương pháp hình hӑc.
M#$
%&!' "'
(
)
 *
 
 !""




a. Trưӡng hӧp các vector đӝng lưӧng thành phҫn (hay các vector vұn tӕc thành phҫn cùng phương thì biӇu
thӭc cӫa đӏnh luұt bҧo toàn đӝng lưӧng đưӧc viӃt lҥi: m v + m
v
= m v  + m
v 

Trong trưӡng hӧp này ta cҫn quy ưӟc chiӅu dương cӫa chuyӇn đӝng.
 NӃu vұt chuyӇn đӝng theo chiӅu dương đã chӑn thì v > 0;
 NӃu vұt chuyӇn đӝng ngưӧc vӟi chiӅu dương đã chӑn thì v < 0.
b. Trưӡng hӧp các vector đӝng lưӧng thành phҫn (hay các vector vұn tӕc thành phҫn không cùng phương
thì ta cҫn sӱ dөng hӋ thӭc vector: p s = p t và biӇu diӉn trên hình vӁ. Dӵa vào các tính chҩt hình hӑc đӇ tìm yêu cҫu
cӫa bài toán.
c. ĐiӅu kiӋn áp dөng đӏnh luұt bҧo toàn đӝng lưӧng:
 Tәng ngoҥi lӵc tác dөng lên hӋ bҵng không.
 Ngoҥi lӵc rҩt nhӓ so vӟi nӝi lӵc
 Thӡi gian tương tác ngҳn.
ur ur
 NӃu  ai luc Ó 0 nhưng hình chiӃu cӫa  ai luc trên mӝt phương nào đó bҵng không thì đӝng lưӧng bҧo toàn
trên phương đó.
B. BÀI TҰP VҰN DӨNG
 Hai vұt có khӕi lưӧng m = kg m
= 3 kg chuyӇn đӝng vӟi các vұn tӕc v = 3 m/s và v
= m/s. Tìm tәng
đӝng lưӧng ( phương chiӅu và đӝ lӟn cӫa hӋ trong các trưӡng hӧp :
£ £
a X và X
cùng hưӟng.
£ £
b X và X
cùng phương ngưӧc chiӅu.
£ £
c X và X
vuông góc nhau
Ô!
sweetprince.tbh@gmail.com 1
c
  
  

a Đӝng lưӧng cӫa hӋ :
£ £ £
=  + 

Đӝ lӟn : p = p + p
= m v + m
v
= .3 + 3. = 6 kgm/s
b Đӝng lưӧng cӫa hӋ :
£ £ £
=  + 

Đӝ lӟn : p = m v  m
v
= 0
c Đӝng lưӧng cӫa hӋ :
£ £ £
=  + 

Đӝ lӟn: p = 


= = 4
4
kgm/s

 Mӝt viên đҥn khӕi lưӧng kg đang bay theo phương thҷng đӭng vӟi vұn tӕc 500m/s thì nә thành hai mҧnh
có khӕi lưӧng bҵng nhau. Mҧnh thӭ nhҩt bay theo phương ngang vӟi vұn tӕc 500 2 m/s. hӓi mҧnh thӭ hai bay
theo phương nào vӟi vұn tӕc bao nhiêu?
Giҧi

 Xét hӋ gӗm hai mҧnh đҥn trong thӡi gian nә đây đưӧc xem là hӋ kín nên ta áp dөng đӏnh luұt bҧo toàn đӝng
lưӧng.
urĐӝng rlưӧngur trưӟc khi đҥn nә: ur
à

i
p
ur
urĐӝng lưӧng sau khi đҥn nә: p



ir 
ir
u
r  u
r
   ”
Theo hình vӁ ta có: ur
2
O p1


2

2
 i2 
O
i   i1  2

  1
1225
/
2
p2
p  p1
2 2 2 2 2 2

2  2 
r
 Góc hӧp giӳa 2 và phương thҷng đӭng là:
p  5uu 2
sin” Å 1 Å 1 Å ” Å 35u
p2 2 1225
+ Mӝt khҭu súng đҥi bác nҵm ngang khӕi lưӧng ms = 000kg bҳn mӝt viên đoҥn khӕi lưӧng mđ =
5kg. Vұn
tӕc viên đoҥn ra khӓi nòng súng là 600m/s. Tìm vұn tӕc cӫa súng sau khi bҳn.
Giҧi
 Đӝng lưӧng cӫa súng khi chưa bҳn là bҵng 0.
 Đӝng lưӧng cӫa hӋ sau khi bҳn súng là:
£ £

.X
ü .X ü
 Áp dөng điӏnh luұt bҧo toàn đӝng lưӧng.
£ £

.X
ü .Xü Å 0
 Vұn tӕc cӫa súng là:
X
X
 ü . ü
5( / 2 

, Mӝt xe ôtô có khӕi lưӧng m = 3 tҩn chuyӇn đӝng thҷng vӟi vұn tӕc v = 5m/s đӃn tông và dính vào mӝt
xe gҳn máy đang đӭng yên có khӕi lưӧng m
= 00kg. Tính vұn tӕc cӫa các xe.
Giҧi
 Xem hӋ hai xe là hӋ cô lұp
 Áp dөmg đӏmh luұt bҧo toàn đӝng lưӧng cӫa hӋ.
sweetprince.tbh@gmail.com €
c
  
  

£ £

.X Å (


X
£ £
X cùng phương vӟi vұn tӕc X .
 Vұn tӕc cӫa mӛi xe là:

.X
XÅ = 45(m/s

-: Mӝt ngưӡi khӕi lưӧng m = 50kg đang chҥy vӟi vұn tӕc v = 4m/s thì nhҧy lên mӝt chiӃc xe khӕi lưӧng m

= 80kg chҥy song song ngang vӟi ngưӡi này vӟi vұn tӕc v
= 3m/s. sau đó xe và ngưӡi vүn tiӃp tөc chuyӇn đӝng
theo phương cũ. Tính vұn tӕc xe sau khi ngưӡi này nhҧy lên nӃu ban đҫu xe và ngưӡi chuyӇn đӝng:
a/ Cùng chiӅu.
b/ Ngưӧc chiӅu
Giҧi
Xét hӋ: Xe + ngưӡi là hӋ kín
Theo đӏnh luұt BT đӝng lưӧng
r r r

1i1
2 i2 Å O
1
2 
a/ Khi ngưӡi nhҧy cùng chiӅu thì

11
2 2 5ui
ui3
Å Å Å 3,3
/  Vұy xe tiӃp tөc chuyӇn đӝng theo chiӅu cũ vӟi vұn tӕc 338 m/s.

1
2 5u u
b/ Khi ngưӡi nhҧy ngưӧc chiӅu thì


11
22
5ui
ui3
/ Å Å Å u,3
/ Vұy xe tiӃp tөc chuyӇn đӝng theo chiӅu cũ vӟi vұn tӕc 03m/s.

1
2 5u u

CHӪ Đӄ 2: CÔNG VÀ CÔNG SUҨT

A. CÁC DҤNG BÀI TҰP

‰

.
.
/0& *123)4
 5
678
9 ” 
Công: A = F.s.cos” = P.t (J
r
Công suҩt: Å Å
iis” (W
à
‰
:
.
.
/0& *' 
(
)
 *
1:

1;<

;
c
 
 Xác đӏnh lӵc F tác dөng lên vұt theo phương pháp đӝng lӵc hӑc (đã hӑc trong chương

 Xác đӏnh quãng đưӡng s bҵng các công thӭc đӝng hӑc.
Nhӟ:Yvұt chuyӇn đӝng thҷng đӅu: s = v.t
2 Å X0
.

Vұt chuyӇn đӝng biӃn đәi đӅu:

X

X0
Å
2
MChú ý: NӃu vұt chӏu nhiӅu lӵc tác dөng thì công cӫa hӧp lӵc F bҵng tәng công các lӵc tác dөng lên vұt
AF = AF + AF
+....+AFn

B. BÀI TҰP VҰN DӨNG

sweetprince.tbh@gmail.com 5
c
  
  

 Ngưӡi ta kéo mӝt cái thùng nһng 30kg trưӧt trên sàn nhà bҵng mӝt dây hӧp vӟi phương nҵm ngang mӝt góc
450 lӵc tác dөng lên dây là 50N. Tính công cӫa lӵc đó khi thùng trưӧt đưӧc 5m. Khi thùng trưӧt công cӫa trӑng
lӵc bҵng bao nhiêu?
Ô!
 Công cӫa lӵc F kéo thùng đi đưӧc 5m là:
Áp dөng công thӭc:
A = F.s.cosĮ = 586
5J
( trong đó: F = 50N;


S = 5m; cosĮ = 


 Trong quá trình chuyӇn đӝng trӑng lӵc luôn vuông góc vӟi phương chuyӇn đӝng nên công cӫa Ap = 0.
 Mӝt xe tҧi khӕi lưӧng
5T bҳt đҫu chuyӇn đӝng nhanh dҫn đӅu sau khi đi đưӧc quãng đưӡng 44m thì vұn
tӕc đҥt đưӧc
m/s. HӋ sӕ ma sát giӳa xe và mһt đưӡng là ȝ = 004. Tính công cӫa các lӵc tác dөng lên xe trên
quãng đưӡng 44m đҫu tiên. Lҩy g = 0m/s
.
Giҧi
£ £ £ £
 Các lӵc tác dөng lên xe: ½  c  '  
2 .
 Ox: '  
2 = ma.
 Oy: N ± P = 0.
 Gia tӕc cӫa xe là:
X



05
/ 2


2
 Đӝ lӟn cӫa lӵc kéo là:
Fk = Fms + ma =

50N
 Đӝ lӟn cӫa lӵc ma sát:
Fms = ȝ.m.g = 576 N.
 Công cӫa các lӵc:AP = AN = 0;A K = 3
4. 05 J;Ams = 44. 05J
+ Mӝt ôtô có khӕi lưӧng m = 
tҩn chuyӇn đӝng đӅu trên mһt đưӡng nҵm ngang vӟi vұn tӕc v = 36km/h.
BiӃt công suҩt cӫa đӝng cơ ôtô là 8kw. Tính lӵc ma sát cӫa ôtô và mһt đưӡng.
Giҧi
 Các lӵc tác dөng lên xe:
£ £ £ £
½  c  '  
2 .
 Ox: '  
2 = 0
 Oy: N ± P = 0.
 Đӝ lӟn cӫa lӵc kéo là:
Ta có:
  .2 c
cÅ Å Å  .X  Å 
2 Å Å 800 ½
  X
, Mӝt vұt có khӕi lưӧng
Å 03' nҵm yên trên mһt phҷng nҵm không ma sát. Tác dөng lên vұt lӵc kéo

5 ½ hӧp vӟi phương ngang mӝt góc ”
30 0 .
a Tính công do lӵc thӵc hiӋn sau thӡi gian 5s.
b Tính công suҩt tӭc thӡi tҥi thӡi điӇm cuӕi.
c Giҧ sӱ giӳa vұt và mһt phҷng có ma sát trưӧt vӟi hӋ sӕ 
0
thì công toàn phҫn có giá trӏ bҵng bao nhiêu ?
Ô!
 Chӑn trөc tӑa đӝ như hình vӁ:
£££
 Các lӵc tác dөng lên vұt: c  ½ 

sweetprince.tbh@gmail.com ]
c
  
  

£ £ £ £
 Theo đӏnh luұt II N T: c ½  Å
. ( 
 ChiӃu (  xuӕng trөc ox: 
 . cos ” £ £
. cos ”
. Å ½ 
£

 Vұt dưӟi tác dөng cӫa lӵc  thì vұt chuyӇn đӝng nhanh dҫn đӅu.
 Quãng đưӡng vұt đi đưӧc trong 5s là:
£ 
 c
i
  ¼ i s” 

iià
i ià
i i
 


,

a Công cӫa lӵc kéo:

3


. 2 . cos ”
5 . 80 .
778  5 ø


r ¼ i i s” 
b Công suҩt tӭc thӡi: 


¼ ii s”
¼ iiài s”
i ,4ii
 
à à

c Trong trưӡng hӧp có ma sát:

Theo đӏnh luұt II N T:
£ £ £ £ £
c ½  
2 Å
. ( 
ChiӃu (  xuӕng trөc oy ta đưӧc:
½ Å c
 . sin ” Å
.
 .sin ”

¼

 i
 i
i  ¼ isi ” )
, i ,i  i )
,

Suy ra:

 Công cӫa lӵc ma sát :


2 Å 
2 .2. cos ” Å
006. 80 Å
08 ø
 Công cӫa lӵc kéo: ' Å 7785 ø
 Công cӫa trӑng lӵc và phҧn lӵc:
c£ Å 0  ½£ Å 0
r Å r' r
rr rr Å °°,5
1u, u u Å ° °,° 
 Công toàn phҫn cӫa vұt:

CHӪ Đӄ 3: ĐӜNG NĂNG ± THӂ NĂNG

A.CÁC DҤNG BÀI TҰP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIҦI

‰
 "'




=
'6>
 
% *
(



=

.Đӝng năng cӫa vұt
1
Wđ Å
2 (J
2

. Bài toán vӅ đӏnh lý biӃn thiên đӝng năng ( phҧi chú ý đӃn loҥi bài tұp này
Wđ =  h2
 h1 Å  Ng iY


sweetprince.tbh@gmail.com t
c
  
  

1 1
2
m v 22
m v 12 Å
2
F ng i Y
 s

Nhӟ kӻ:    là tәng tҩt cҧ các lӵc tác dөng lên vât.
Dҥng 2: 
*
=
?;
?5
.
?;
1
 *
(
*
=
?;
?5

M !  "#
 Chӑn mӕc thӃ năng (Wt= 0; xác đӏnh đӝ cao so vӟi mӕc thӃ năng đã chӑn z(m và m(kg.
 Sӱ dөng: Wt = mgz
Hay Wt ± Wt
= AP
M ! $%&'(cXü
" ) "#*+
 Áp dөng : Wt = Wt
± Wt = AP  mgz ± mgz
= AP
Chú ý: NӃu vұt đi lên thì AP =  mgh < 0(công cҧn; vұt đi xuӕng AP = mgh > 0(công phát đӝng

B. BÀI TҰP VҰN DӨNG

 Mӝt viên đҥn có khӕi lưӧng 4g bay theo phương ngang vӟi vұn tӕc 400 m/s xuyên qua tҩm gӛ dày 5 cm
sau khi xuyên qua gӛ đҥn có vұn tӕc
0 m/s. Tính lӵc cҧn trung bình cӫa tҩm gӛ tác dөng lên viên đҥn?

Ô!
Đӝ biӃn thiên đӝng năng cӫa viên đҥn khi xuyên qua tҩm gӛ.
  
L 
 

,4    4 O
 ,8
Theo đӏnh lý biӃn thiên đӝng năng
AC = L = FC.s = 

08

122u,
Suy ra:
a Å
Å
2

1 
u,u5
Dҩu trӯ đӇ chӍ lӵc cҧn.
 Mӝt ôtô có khӕi lưӧng 00 kg đang chҥy vӟi vұn tӕc
4 m/s.
a/ Đӝ biӃn thiên đӝng năng cӫa ôtô bҵng bao nhiêu khi vұn tӕc hãm là 0 m /s?
b/ Tính lӵc hãm trung bình trên quãng đưӡng ôtô chҥy 60m.
Ô!

Đӝ biӃn thiên đӝng năng cӫa ôtô là

  
O
 
 

   4

8
 Lӵc hãm trung bình tác dөng lên ôtô trong quãng đưӡng 60m
Theo đӏnh lý biӃn thiên đӝng năng
AC = L = FC.s = 
6 800

2 1uu
Suy ra:
a Å Å

3 3,3
u
Dҩu trӯ đӇ chӍ lӵc hãm

+ Mӝt ô tô có khӕi lưӧng
tҩn đang chuyӇn đӝng trên đưӡng thҷng nҵm ngang AB dài 00m khi qua A vұn
tӕc ô tô là 0m/s và đӃn B vұn tӕc cӫa ô tô là
0m/s. BiӃt đӝ lӟn cӫa lӵc kéo là 4000N.
. Tìm hӋ sӕ masat Ç trên đoҥn đưӡng AB.

sweetprince.tbh@gmail.com /
c
  
  


. ĐӃn B thì đӝng cơ tҳt máy và lên dӕc BC dài 40m nghiêng 30o so vӟi mһt phҷng ngang. HӋ sӕ masat trên
mһt dӕc là Ç
= . Hӓi xe có lên đӃn đӍnh dӕc C không?
5 3
3. NӃu đӃn B vӟi vұn tӕc trên muӕn xe lên dӕc và dӯng lҥi tҥi C thì phҧi tác dөng lên xe mӝt lӵc có hưӟng
và đӝ lӟn thӃ nào?
Giҧi
1. Xét trên đoҥn đưӡng AB:
Các lӵc tác dөng lên ô tô là:  ; ; ms

Theo đӏnh lí đӝng năng: A + Ams = m ( v
  v
A 

=> F.sAB ± Ç mgsAB = m( v

 v
 =>
Ç mgsAB =
FsAB  m ( v
B  v
A 



Fs AB  m ( v
B  v
A 
=> Ç =
mgs AB
Thay các giá trӏ F = 4000N; sAB= 00m; vA = 0ms và vB =
0ms và ta thu đưӧc Ç = 005
2. Xét trên đoҥn đưӡng dӕc BC.
Giҧ sӱ xe lên dӕc và dӯng lҥi tҥi D
Theo đӏnh lí đӝng năng: AP + Ams = m ( v
D  v
  =  m v




=>  mghD ± ǶmgsDcos”ŝ m v
 <=> gsDsin” + ǶgsDcos”Å v




v

gsD(sin” + Ƕcos” = v
 => sD =


g(sin ” Ç' cos ”
00
thay các giá trӏ vào ta tìm đưӧc sD = m < sC
3
Vұy xe không thӇ lên đӃn đӍnh dӕc C.
3. Tìm lӵc tác dөng lên xe đӇ xe lên đӃn đӍnh dӕc C.
Giҧ sӱ xe chӍ lên đӃn đӍnh dӕc: vc = 0 SBC = 40m
Khi đó ta có: AF + Ams + Ap =  m v
B


=> FsBC  mghBC ± ǶmgsBCcos”ŝ m v
B => FsBC = mgsBCsin” + ǶmgsBCcos” m v
B



mv

B 3
000 .400
=> F = mg(sin” + Ƕcos”  =
000. 0(05 + .  =
000N

s BC 5 3

.40
Vұy đӝng cơ phҧi tác dөng mӝt lӵc tӕi thiӇu là
000N thì ô tô mӟi chuyӇn đӝng lên tӟi đӍnh C cӫa dӕc.
, Mӝt xe có khӕi lưӧng m =
tҩn chuyӇn đӝng trên đoҥn AB nҵm ngang vӟi vұn tӕc không đәi v = 6km/h. HӋ
sӕ ma sát giӳa xe và mһt đưӡng là Ç Å u,2  lҩy g = 0m/s
.
a. Tính lӵc kéo cӫa đӝng cơ.
b. ĐӃn điӇm B thì xe tҳt máy và xuӕng dӕc BC nghiêng góc 30o so vӟi phương ngang bӓ qua ma sát. BiӃt vұn tӕc
tҥi chân C là 7
km/h. Tìm chiӅu dài dӕc BC.
c. Tҥi C xe tiӃp tөc chuyӇn đӝng trên đoҥn đưӡng nҵm ngang CD và đi thêm đưӧc
00m thì dӯng lҥi. Tìm hӋ sӕ ma
sát trên đoҥn CD.
Ô!
a. Vì xe chuyӇn đông vӟi vұn tӕc không đәi là 6km/h nên ta có:
sweetprince.tbh@gmail.com °
c
  
  


' Å 
Å Ç i
i Å u,2i2i1u3i1u Å
uuu 
b. Theo đӏnh lý biӃn thiên đӝng năng Ta có:
1 1

R2

i 2 Å rur ruur
2 2
Do  
r u
ur

 
Nên
R 
i
ru
r

Trong đó: r
ur

iiisi ”

 

R 
i

iiisi ”

R2
 2
2u2
1, 2
Suy ra: aÅ Å ; 39,°

2iisin” 1
2i1ui
2
c. Gia tӕc trên đoҥn CD.
  
Ta có:   
ii 



/
i i 

1

Mһt khác: 
Å

i Ç i
i Å

i
Å Å u,1ÇÅ
 1u
- Dưӟi tác dөng cӫa mӝt lӵc không đәi nҵm ngang mӝt xe đang đӭng yên sӁ chuyӇn đӝng thҷng nhanh dҫn
đӅu đi hӃt quãng đưӡng s = 5m đҥt vұn tӕc v = 4m/s. Xác đӏnh công và công suҩt trung bình cӫa lӵc biӃt rҵng khӕi
lưӧng xe m = 500kg hӋ sӕ ma sát giӳa bánh xe và mһt đưӡng nҵm ngang ȝ =00 . Lҩy g = 0m/s
.

Ô!
 Các lӵc tác dөng lên xe là:
£ £ £ £
 ; 
2 ; ½ ; c
 Theo đӏnh luұt II Niu tơn:
£ £ £ £ £
 2½c

X

Trên Ox: F ± Fms =
.

.2
X



2 + .

.2
 Công cӫa trӑng lӵc:
X

A = F.s = (  2 + . .s

.2
A = 4
50J
 Công suҩt trung bình cӫa xe là:
X  4
50
+ Ta có: v =a.t t = =
5s c Å Å Å 700
 
5

@ Mӝt vұt có khӕi lưӧng 0 kg lҩy g = 0 m/s
.

a/ Tính thӃ năng cӫa vұt tҥi A cách mһt đҩt 3m vӅ phía trên và tҥi đáy giӃng cách mһt đҩt 5m vӟi gӕc thӃ năng tҥi
mһt đҩt.

sweetprince.tbh@gmail.com 
c
  
  

b/ NӃu lҩy mӕc thӃ năng tҥi đáy giӃng hãy tính lҥi kӃt quҧ câu trên
c/ Tính công cӫa trӑng lӵc khi vұt chuyӇn tӯ đáy giӃng lên đӝ cao 3m so vӟi mһt đҩt. Nhұn xét kӃt quҧ thu đưӧc.
Ô!
Lҩy gӕc thӃ năng tҥi mһt đҩt h = 0
a/ + Tҥi đӝ cao h = 3m
Wt = mgh = 60J
+ Tҥi mһt đҩt h
= 0
Wt
= mgh
= 0
+ Tҥi đáy giӃng h3 = 3m
Wt3 = mgh3 =  00J
b/ Lҩy mӕc thӃ năng tҥi đáy giӃng
+ Tҥi đӝ cao 3m so mһt đҩt h = 8m
Wt = mgh = 60J
+ Tҥi mһt đҩt h
= 5m
Wt
= mgh
= 00 J
+ Tҥi đáy giӃng h3 = 0
Wt3 = mgh3 = 0
c/ Công cӫa trӑng lӵc khi vұt chuyӇn tӯ đáy giӃng lên đӝ cao 3m so vӟi mһt đҩt.
A3 = Wt3 ± Wt
+ Khi lҩy mӕc thӃ năng tҥi mһt đҩt
A3 = Wt3 ± Wt =  00 ± 60 =  60J
+Khi lҩy mӕc thӃ năng đáy giӃng
A3 = Wt3 ± Wt = 0 ± 60 =  60J

A Mӝt vұt có khӕi lưӧng 3 kg đưӧc đһt ӣ vӏ trí trong trӑng trưӡng và có thӃ năng tҥi đó Wt = 500J. Thҧ vұt rơi
tӵ do đӃn mһt đҩt có thӃ năng Wt = 00J.
a/ Hӓi vұt đã rơi tӯ đӝ cao nào so vӟi mһt đҩt.
b/ Xác đӏnh vӏ trí ӭng vӟi mӭc không cӫa thӃ năng đã chӑn.
c/ Tìm vұn tӕc cӫa vұt khi vұt qua vӏ trí này.
Giҧi
 Chӑn chiӅu dương có trөc Oz hưӟng lên
Ta có:
Wt ± Wt
z A
= 500 ± ( 00 = 400J Z
= mgz + mgz
= 400J
o
1
uu
Vұy z + z
= Å
°,
Z

3i9,
B
Vұy vұt rơi tӯ đӝ cao 476m
b/ Tҥi vӏ trí ӭng vӟi mӭc không cӫa thӃ năng z = 0
 ThӃ năng tҥi vӏ trí z
5uu
Wt = mgz –1 Å Å 1°

3i9,
Vұy vӏ trí ban đҫu cao hơn mӕc thӃ năng đã chӑn là 7m
c/ Vұn tӕc tҥi vӏ trí z = 0
Ta có: v
± v0
=
gz
 Å 2–1 Å 1,25
/

sweetprince.tbh@gmail.com
c
  
  

CHӪ Đӄ 4: PHƯƠNG PHÁP GIҦI BÀI TOÁN ĐӎNH LUҰT BҦO TOÀN CƠ NĂNG
. Đӝng năng: Wđ = mv




. ThӃ năng: Wt = mgz
3.Cơ năng: W = Wđ +Wt = mv
+ mgz


MBC
'! "'
 
 !""
C
=

 Chӑn gӕc thӃ năng thích hӧp sao cho tính thӃ năng dӉ dàng ( thưӡng chӑn tҥi mһt đҩt và tҥi chân mһt phҷng
nghiêng.
 Tính cơ năng lúc đҫu ( W Å
X

  lúc sau ( W
Å
X







 Áp dөng: W = W

 Giҧi phương trình trên đӇ tìm nghiӋm cӫa bài toán.
aD% chӍ áp dөng đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng khi hӋ không có ma sát ( lӵc cҧn nӃu có thêm các lӵc đó thì Ac =
 W = W
± W . ( công cӫa lӵc cҧn bҵng đӝ biӃn thiên cơ năng.

B.BÀI TҰP VҰN DӨNG

 Mӝt vұt đưӧc ném thҷng đӭng lên cao vӟi vұn tӕc là
0m/s tӯ đӝ cao h so vӟi mһt đҩt. Khi chҥm đҩt vұn
tӕc cӫa vұt là 30m/s bӓ qua sӭc cҧn không khí. Lҩy g = 0m/s
. Hãy tính:
a. Đӝ cao h.
b. Đӝ cao cӵc đҥi mà vұt đҥt đưӧc so vӟi mһt đҩt.
c. Vұn tӕc cӫa vұt khi đӝng năng bҵng 3 lҫn thӃ năng.
Ô!
a. Chӑn gӕc thӃ năng tҥi mһt đҩt ( tҥiB.

+ Cơ năng tҥi O ( tҥi vӏ trí ném vұt: W (O =
O 

i
A
Cơ năng tҥi B ( tҥi mһt đҩt. z
 H O
W(B =

h
Theo đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng.
W(O = W(B. B
1 1 2
O2 9uu

uu
&
O2
 =
2 h = Å Å 25

2 2 2 2u
b.Đӝ cao cӵc đҥi mà vұt đҥt đưӧc so vӟi mһt đҩt.
Gӑi A là đӝ cao cӵc đҥi mà vұt đҥt tӟi.
+ Cơ năng tҥi A
 r) Å

Cơ năng tҥi B

W(B =

Theo đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng
W(A = W(B
1 2 9uu
&
2 =
 H= Å Å
5
.
2 2 2u
c. Gӑi C là điӇm mà Wđ(C = 3Wt (C

sweetprince.tbh@gmail.com 10
c
  
  

 Cơ năng tҥi C:
2
W(C = Wđ(C + Wt (C =Wđ(C +Wđ(C/3 = 4/3Wđ(C =
R2
3
Theo đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng
2 1  
W(C = W(B &
R2 =
2 


 
/ 
3 2 4
 Tӯ đӝ cao 0 m mӝt vұt đưӧc ném thҷng đӭng lên cao vӟi vұn tӕc 0m/s lҩy g = 0m/s
.
a/ Tìm đӝ cao cӵc đҥi mà vұt đҥt đưӧc so vӟi mһt đҩt.
b/ Ӣ vӏ trí nào cӫa vұt thì Wđ = 3Wt.
c/ Xác đӏnh vұn tӕc cӫa vұt khi Wđ = Wt.
d/ Xác đӏnh vұn tӕc cӫa vұt trưӟc khi chҥm đҩt.

Ô!
 Chӑn gӕc thӃ năng tҥ mһt đҩt.
+ Cơ năng tҥi O
1
W (O =
O2
i
2
+ Cơ năng tҥi A
 r)


Theo đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng
W (O = W(A
  

Suy ra: 
O



b/ Tìm h đӇ ( Wđ = 3Wt3
Gӑi C là điӇm có Wđ = 3Wt3
+ Cơ năng tҥi C
A
W(C = 4Wt = 4mgh
Theo đӏnh luұt BT cơ năng z
W(C = W(A H O
 15
Suy ra: 1 Å Å Å 3,°5
h



c/ Tìm v
đӇ Wđ
= Wt
B
Gӑi D là điӇm có Wđ
= Wt

+ Cơ năng tҥi D
W(D =
Wđ
= mv


Theo đӏnh luұt BT cơ năng
W(D = W(A  2 Å i Å 15i1u Å 12,2
/
1 2
d/ Cơ năng tҥi B : W(B =

2
Theo đӏnh luұt BT cơ năng
W(B = W(A  Å 2i Å 2
,

/
Bài 3: Mӝt hòn bi có khӕi lưӧng
0g đưӧc ném thҷng đӭng lên cao vӟi vұn tӕc 4m/s tӯ đӝ cao 6m so vӟi mһt đҩt.
a Tính trong hӋ quy chiӃu mһt đҩt các giá trӏ đӝng năng thӃ năng và cơ năng cӫa hòn bi tҥi lúc ném vұt
b Tìm đӝ cao cӵc đҥi mà bi đҥt đưӧc.
c Tìm vӏ trí hòn bi có thӃ năng bҵng đӝng năng?
sweetprince.tbh@gmail.com 11
c
  
  

d NӃu có lӵc cҧn 5N tác dөng thì đӝ cao cӵc đҥi mà vұt lên đưӧc là bao nhiêu?
Ô!
a Chӑn gӕc thӃ năng tҥi mһt đҩt.
 Đӝng năng tҥi lúc ném vұt: L Å .
.X
Å 0 6 ø


 ThӃ năng tҥi lúc ném :  Å
.  . Å 03 ø
 Cơ năng cӫa hòn bi tҥi lúc ném vұt:  Å L  Å 0 47 ø
b Gӑi điӇm B là điӇm mà hòn bi đҥt đưӧc.
Áp dөng đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng:   Å  max

 4
.

c


 75
d  Å  '
 
 O '
 
Å
 '
 '
Å Å  63



, Tӯ mһt đҩt mӝt vұt có khӕi lưӧng m =
00g đưӧc ném lên theo phương thҷng đӭng vӟi vұn tӕc 30m/s. Bӓ
qua sӭc cҧn cӫa không khí và lҩy g = 0ms
.
. Tìm cơ năng cӫa vұt.

. Xác đӏnh đӝ cao cӵc đҥi mà vұt đҥt đưӧc.
3. Tҥi vӏ trí nào vұt có đӝng năng bҵng thӃ năng? Xác đӏnh vұn tӕc cӫa vұt tҥi vӏ trí đó.
4. Tҥi vӏ trí nào vұt có đӝng năng bҵng ba lҫn thӃ năng? Xác đӏnh vұn tӕc cӫa vұt tҥi vӏ trí đó.
Ô!
Chӑn gӕc thӃ năng tҥi A là vӏ trí ném vұt (ӣ mһt đҩt: WtA = 0
EFGH
Ta có W = WA = WđA = mv
A = .0
.00 = 0 (J



IGH
Gӑi B là vӏ trí cao nhҩt mà vұt đҥt đưӧc: vB = 0
Cơ năng cӫa vұt tҥi B: WB = WtB = mghmax
Theo đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng: WB = WA => mghmax= mv
A


v

A
=> hmax = = 45m

g
+F aGFaGJaGJ
Gӑi C là vӏ trí mà vұt có đӝng năng bҵng thӃ năng: WđC = WtC
=> WC = WđC + WtC =
WđC =
WtC
Theo đӏnh luұt bҧo toàn cơ năng: WC = WB
+
WtC = mghmax <=>
mghC = mghmax=> hC = hmax=

5m


+
WđC = mghmax<=>
. mv
C = mghmax=> vC = gh max = 5
ms


,F ‰G+F‰GJ‰GH‰GH
CHƯƠNG V: CHҨT KHÍ
CHӪ Đӄ 1: ĐӎNH LUҰT BÔI - LƠ ± MA ±RI- ӔT
A. Phương pháp giҧi bài toán đӏnh luұt .KCLMK?K"
 LiӋt kê hai trҥng thái ( p  V  và trҥng thái
( p
 V

 Sӱ dөng đӏnh luұt Bôilơ ± Mariot .

sweetprince.tbh@gmail.com 1€
c
  
  

p V = p
V

Chú ý: khi tìm p thì V  V
cùng đơn vӏ và ngưӧc lҥi.
* Mӝt sӕ đơn vӏ đo áp suҩt:
N/m
= Pa
at = 8 . 04 Pa
atm = 03 . 05 Pa
mmHg = 33Pa = torr
B. BÀI TҰP VҰN DӨNG
 Nén khí đҷng nhiӋt tӯ thӇ tích (l đӃn thӇ tích 6 (l thì thҩy áp suҩt tăng lên mӝt lưӧng p Å
u'  . Hӓi áp
suҩt ban đҫu cӫa khí là bao nhiêu?
Ô!

 Gӑi p là áp suҩt cӫa khí ӭng vӟi V =  (l

 Gӑi p
là áp suҩt ӭng vӟi p
= p + p
 Theo đӏnh luұt luұt Bôilơ ± Mariot .p V = p
V

&  p

iOp  p
p1 Å 2ip Å 2i
u Å u' 
 Xylanh cӫa mӝt ӕng bom hình trө có diӋn tích 0cm
 chiӅu cao 30 cm dùng đӇ nén không khí vào quҧ
bóng có thӇ tích
5 (l. Hӓi phҧi bom bao nhiêu lҫn đӇ áp suҩt cӫa quҧ bóng gҩp 3 lҫn áp suҩt khí quyӇn coi rҵng
quҧ bóng trưӟc khi bom không có không khí và nhiӋt đӝ không khí không đәi khi bom.
Ô!

 Mӛi lҫn bom thӇ tích không khí vào bóng là Vo = s.h = 03 (l
 Gӑi n là sӕ lҫn bom thì thӇ tích V = n.Vo là thӇ tích cҫn đưa vào bóng ӣ áp suҩt p = po
Theo bài ra ta có :
P
= 3p và V
=
5 (l

Theo đӏnh luұt Bôilơ ± Mariot

p i  pi ,
n.p .Vo = p
.V




pi O pi,
Vұy sӕ lҫn cҫn bom là
5 lҫn.
+ Ngưӡi ta điӅu chӃ khí hidro và chӭa vào mӝt bình lӟn dưӟi áp suҩt atm ӣ nhiӋt đӝ
0oC. Tính thӇ tích khí
phҧi lҩy tӯ bình lӟn ra đӇ nҥp vào bình nhӓ có thӇ tích
0lít ӣ áp suҩt
5atm. Coi quá trình này là đҷng nhiӋt.
Giҧi
&, : V =?; p = atm;
&, : V
=
0l; p
=
5atm.
Vì quá trình là đҷng nhiӋt nên ta áp dөng đӏnh luұt Boyle ± Mariotte cho hai trҥng thái khí (  và (
:
p V = p
V
=> .V =
5.
0 => V = 500lít
, Ngưӡi ta biӃn đәi đҷng nhiӋt 3g khí hidro ӣ điӅu kiӋn chuҭn (po= atm và To=
73oC đӃn áp suҩt
atm. Tìm
thӇ tích cӫa lưӧng khí đó sau khi biӃn đәi.
Giҧi
m
+ThӇ tích khí hidro ӣ điӅu kiӋn tiêu chuҭn: Vo = n.

4 = .

4 = 336 (lít
Ç
&, ü: po = atm; Vo = 336 lít;
&, 2p =
atm; V = ?
Vì đây là quá trình đҷng nhiӋt nên ta áp dөng đӏnh luұt Boyle ± Mariotte cho hai trҥng thái trên:

sweetprince.tbh@gmail.com 15
c
  
  

pV = poVo <=>
.V = .336 => V= 68lít.
- Mӛi lҫn bom đưa đưӧc Vo = 80 cm3 không khí vào ruӝt xe. Sau khi bom diӋn tích tiӃp xúc cӫa nó vӟi mһt
đưӡng là 30cm
 thӇ tích ruӝt xe sau khi bom là
000cm3 áp suҩt khí quyӇn là atm trӑng lưӧng xe là 600N. Tính
sӕ lҫn phҧi bom ( coi nhiӋt đӝ không đәi trong quá trình bom.
Giҧi

 Gӑi n là sӕ lҫn bom đӇ đưa không khí vào ruӝt xe.

Vұy thӇ tích không khí cҫn đưa vào ruӝt xe là V = nVo = 80n cm3
Và áp suҩt p = atm.
Ap suҩt p
sau khi bom là
uu
p
= Å 2i1u5  Å 2à
và thӇ tích V
=
000cm3.
u,uu3
Vì quá trình bom là đҷng nhiӋt nên : p  Å p i & 8 Å i  Å 
Vұy sӕ lҫn cҫn bom là 50 lҫn.

CHӪ Đӄ 2: ĐӎNH LUҰT SÁC ± LƠ

A.Phương pháp giҧi bài toán đӏnh luұt Sac - lơ

 LiӋt kê hai trҥng thái ( p  T  và trҥng thái
( p
 T

 Sӱ dөng đӏnh luұt Sac ± lơ:
 
Å



Chú ý: khi giҧi thì đәi toC ra T(K
T(K = toC +
73
 Đӏnh luұt này áp dөng cho lưӧng khí có khӕi lưӧng và thӇ tích không đәi.
B. Bài tұp vұn dөng
 Mӝt bóng đèn dây tóc chӭa khí trơ khi đèn sáng nhiӋt đӝ cӫa bóng đèn là 400oC áp suҩt trong bóng đèn
bҵng áp suҩt khí quyӇn atm. Tính áp suҩt khí trong bóng đèn khi đèn chưa sang ӣ

oC.
Ô!
Trҥng thái Trҥng thái

T =
5K T
= 673K
P =? P
= atm
Theo ĐL Sác ± lơ
p1 p2
Å p1 Å u,

à

1 2
 Đun nóng đҷng tích mӝt khӕi khí lên
0oC thì áp suҩt khí tăng thêm /40 áp suҩt khí ban đҫu. tìm nhiӋt đӝ
ban đҫu cӫa khí.
Giҧi
 Gӑi p  T là áp suҩt và nhiӋt đӝ cӫa khí lúc đҫu
 Gӑi p
 T
là áp suҩt và nhiӋt đӝ khí lúc sau
Theo đӏnh luұt Sác ± lơ
p1 p2 p i
Å 1 Å 1 2
1 2 p2
1
Vӟi p
= p + p

u 1
T
= T +
0
sweetprince.tbh@gmail.com 1]
c
  
  

pi O  


8 à
 O 
4p
4
+ NӃu nhiӋt đӝ khí trơ trong bóng đèn tăng tӯ nhiӋt đӝ t = 5oC đӃn nhiӋt đӝ t
= 300oC thì áp suҩt khi trơ
tăng lên bao nhiêu lҫn?
Giҧi
&, : T =
88K; p;
 &,  T
= 573; p
= kp .
Vì quá trình là đҷng tích nên ta áp dөng đӏnh luұt Charles cho hai trҥng thái khí (  và (
:
573 
p T
= p
T => 573p =
88.kp => k = Å § 

88 6
Vұy áp suҩt sau khi biӃn đәi gҩp  lҫn áp suҩt ban đҫu.

CHӪ Đӄ 3: ĐӎNH LUҰT GAY ± LUY XҲC z QUÁ TRÌNH ĐҶNG ÁP)
A.Phương pháp giҧi bài toán đӏnh Gay ± luy xҳc
 LiӋt kê hai trҥng thái ( V  T  và trҥng thái
( V
 T

 Sӱ dөng đӏnh luұt Gay ± luy xҳc:
V V

Å
T T

Chú ý: khi giҧi thì đәi toC ra T(K
T(K = toC +
73
 Đӏnh luұt này áp dөng cho lưӧng khí có khӕi lưӧng và áp suҩt không đәi.
B. Bài tұp vұn dөng
 Mӝt khӕi khí đem giãn nӣ đҷng áp tӯ nhiӋt đӝ t = 3
oC đӃn nhiӋt đӝ t
= 7oC thӇ tích khӕi khí tăng thêm
7lít. Tìm thӃ tích khӕi khí trưӟc và sau khi giãn nӣ.
Giҧi
&,  T = 305K; V
&,  T
= 30K V
= V + 7 (lít
Vì đây là quá trình đҷng áp nên ta áp dөng đӏnh luұt Gay lussac cho hai trҥng thái (  và (
:
V T
= V
T => 30V = 305(V + 7 => V = 6 lít
Vұy + thӇ tích lưӧng khí trưӟc khi biӃn đәi là V = 6 lít;
+ thӇ tích lưӧng khí sau khi biӃn đәi là V
= V + 7 = 78lít.
 đun nóng đҷng áp mӝt khӕi khí lên đӃn 47oC thì thӇ tích tăng thêm / 0 thӇ tích ban đҫu. tìm nhiӋt đӝ ban
đҫu?
Ô!
Sӱ dөng đӏnh luұt Gay ± luy xҳc:
Tính T =
0K tính đưӧc t = 7oC.
+ Đun nóng mӝt lưӧng không khí trong điӅu kiӋn đҷng áp thì nhiӋt đӝ tăng thêm 3K còn thӇ tích tăng thêm
 so vӟi thӇ tích ban đҫu. Tính nhiӋt đӝ ban đҫu cӫa khí?
Giҧi

 Gӑi V  T và V
 T
là thӇ tích và nhiӋt đӝ tuyӋt đӕi cӫa khí ӣ trҥng thái và trҥng thái
.
Vì quá trình là đҷng áp nên ta có
a a
a a
 a 

hay






a a

sweetprince.tbh@gmail.com 1t
c
  
  




Theo bài ra ta có: Å 0 0

T
= T +3
3
Vұy : 00 = T = 300K t =
7oC

CHӪ Đӄ 4: PHƯƠNG TRÌNH TRҤNG THÁI KHÍ LÝ TƯӢNG

rBC
'! C
?E
?
'&%N

 LiӋt kê ra
trҥng thái ( p V T  và
(p
V
T
.
 Áp dөng phương trình trҥng thái:
a a






MaD% luôn đәi nhiӋt đӝ toC ra T(K.
T (K =
73 + to C
B. Bài tұp vұn dөng
 Trong xilanh cӫa mӝt đӝng cơ có chӭa mӝt lưӧng khí ӣ nhiӋt đӝ 47o C và áp suҩt 07 atm.
a. Sau khi bӏ nén thӇ tích cӫa khí giҧm đi 5 lҫn và áp suҩt tăng lên tӟi 8atm. Tính nhiӋt đӝ cӫa khí ӣ cuӕi quá trình
nén?
b. Ngưӡi ta tăng nhiӋt đӝ cӫa khí lên đӃn
73oC và giӳ pittông cӕ đӏnh thì áp suҩt cӫa khí khi đó là bao nhiêu?
Giҧi

a. Tính nhiӋt đӝ T
.

TT1 TT2
P = 07atm P
= 8atm
V V
= V /5
T = 3
0K T
= ?

Áp dөng PTTT khí lý tưӣng

Ta có:
a a 8a .3
0






73


5.0 7a
b. Vì pít tông đưӧc giӳ không đәi nên đó là quá trình đҷng tích:
Theo đӏnh luұt Sác ± lơ ta có:
p
 p i 4
i,

p
 

,à

    
Bài 2: Tính khӕi lưӧng riêng cӫa không khí ӣ 00oC  áp suҩt
. 05 Pa. BiӃt khӕi lưӧng riêng cӫa không khí ӣ
0oC áp suҩt . 05 Pa là 
 Kg/m3?
Giҧi
 Ӣ điӅu kiӋn chuҭn nhiӋt đӝ To =
73 K và áp suҩt po = 0 . 05 Pa
kg không khí có thӇ tích là
Vo = = = 078 m3
a0 

Ӣ điӅu kiӋn T
= 373 K áp suҩt p
=
. 05 Pa kg không khí có thӇ tích là V

Áp dөng phương trình trҥng thái
sweetprince.tbh@gmail.com 1/
c
  
  

0 .0 
.

Ta có: Å
0

 . .
V
= 0 0
= 054 m3
0 . 

Vұy khӕi lưӧng riêng không khí ӣ điӅu kiӋn này là a
= = 85 kg/m3
054
+ nӃu thӇ tích cӫa mӝt lưӧng khí giҧm đi / 0 áp suҩt tăng /5 và nhiӋt đӝ tăng thêm 60C so vӟi ban đҫu.
Tính nhiӋt đӝ ban dҫu cӫa khí.
Ô!
TT : p  V  T
TT
: p
= 
p  V
= 0V  T
= T + 6
  .
Tӯ phương trình trҥng thái khí lý tưӣng: Å

Å
00 -

, pít tông cӫa mӝt máy nén sau mӛi lҫn nén đưa đưӧc 4 lít khí ӣ nhiӋt đӝ
70 a và áp suҩt atm vào bình
chưa khí ӣ thӇ tích
m3. tính áp suҩt cӫa khí trong bình khi phít tông đã thӵc hiӋn 000 lҫn nén. BiӃt nhiӋt đӝ trong
bình là 4
0 a .
Ô!
TT TT

p = 0atm p
=?
V = nV = 000.4 = 4000l V
=
m3 =
000l
T = 300K T
= 3 5K
Áp dөng phương trình trҥng thái:
  .
Å


Å
 



- trong xilanh cӫa mӝt đӝng cơ đӕt trong có
dm3 hӛn hӧp khí dưӟi áp suҩt atm và nhiӋt đӝ 470C. Pít tông
nén xuӕng làm cho thӇ tích cӫa hӛn hӧp khí chӍ còn 0
dm3 và áp suҩt tăng lên tӟi 5 atm. Tính hӛn hӧp khí nén.
Giҧi
TT TT

p = atm p
= 5atm
V =
dm3 V
= 0
dm3
T = 3
0K T
?
Áp dөng phương trình trҥng thái:
a  .a





480



07  a

CHƯƠNG VI: CƠ SӢ NHIӊT ĐӜNG LӴC HӐC

CHӪ Đӄ 1: NӜI NĂNG VÀ SӴ BIӂN THIÊN NӜI NĂNG

A. Phương pháp giҧi bài toán vӅ sӵ truyӅn nhiӋt giӳa các vұt
 + Xác đӏnh nhiӋt lưӧng toҧ ra và thu vào cӫa các vұt trong quá trình truyӅn nhiӋt thông qua biӇu thӭc:
Q = mct
+ViӃt phương trình cân bҵng nhiӋt: Qtoҧ = Qthu
+ Xác đӏnh các đҥi lưӧng theo yêu cҫu cӫa bài toán.
^%.½"2
L
/ 0122 3Qtoҧ =  Qthu
sweetprince.tbh@gmail.com 1°
c
  
  

+ NӃu ta chӍ xét vӅ đӝ lӟn cӫa nhiӋt lưӧng toҧ ra hay thu vào thì Qtoҧ = Qthu trong trưӡng hӧp này đӕi vӟi
vұt thu nhiӋt thì t = ts  tt còn đӕi vӟi vұt toҧ nhiӋt thì t = tt ± ts
B. Bài tұp vұn dөng
 Mӝt bình nhôm có khӕi lưӧng 05kg chӭa 0 8kg nưӟc ӣ nhiӋt đӝ
0oC. Ngưӡi ta thҧ vào bình mӝt miӃng
sҳt có khӕi lưӧng 0
kg đã đưӧc đun nóng tӟi nhiӋt đӝ 75oC. Xác đӏnh nhiӋt đӝ cӫa nưӟc khi bҳt đҫu có sӵ cân
bҵng nhiӋt.Cho biӃt nhiӋt dung riêng cӫa nhôm là 
0J/kgK; nhiӋt dung riêng cӫa nưӟc là 4 80J/kgK; và nhiӋt
dung riêng cӫa sҳt là 460J/kgK. Bӓ qua sӵ truyӅn nhiӋt ra môi trưӡng xung quanh.
Giҧi
Gӑi t là nhiӋt đӝ lúc cân bҵng nhiӋt.
NhiӋt lưӧng cӫa sҳt toҧ ra khi cân bҵng:
Q = mscs(75 ± t = 
(75 ± t (J
NhiӋt lưӧng cӫa nhôm và nưӟc thu vào khi cân bҵng nhiӋt:
Q
= mnhcnh(t ±
0 = 460(t ±
0 (J
Q3 = mncn(t ±
0 = 43
4(t ±
0 (J
Áp dөng phương trình cân bҵng nhiӋt: Qtoҧ = Qthu

(75 ± t = 460(t ±
0 + 43
4(t ±
0
<=> 
(75 ± t = 53
4(t ±
0
Giҧi ra ta đưӧc t §
48oC
 Mӝt nhiӋt lưӧng kӃ bҵng đӗng thau có khӕi lưӧng
8g chӭa
0g nưӟc ӣ nhiӋt đӝ 84oC. Ngưӡi ta thҧ mӝt
miӃng kim loҥi có khӕi lưӧng 
g đã đun nóng tӟi nhiӋt đӝ 00oC vào nhiӋt lưӧng kӃ. Xác đӏnh nhiӋt dung riêng
cӫa miӃng kim loҥi biӃt nhiӋt đӝ khi có sӵ cân bҵng nhiӋt là
5oC.Bӓ qua sӵ truyӅn nhiӋt ra môi trưӡng xung
quanh và biӃt nhiӋt dung riêng cӫa đӗng thau là
8J/kgK và cӫa nưӟc là 4 80J/kgK.
Ô!
NhiӋt lưӧng toҧ ra cӫa miӃng kim loҥi khi cân bҵng nhiӋt là:
Q = mkck( 00 ±
5 = 507
ck (J
NhiӋt lưӧng thu vào cӫa đӗng thau và nưӟc khi cân bҵng nhiӋt là:
Q
= mđcđ(
5 ± 84 =
46304 (J
Q3 = mncn(
5 ± 84 = 4 8 (J
Áp dөng phương trình cân bҵng nhiӋt: Qtoҧ = Qthu
507
ck =
46304 + 4 8
Giҧi ra ta đưӧc ck = 777
J/kgK.
+Thҧ mӝt quҧ cҫu bҵng nhôm khӕi lưӧng 0 05kg đưӧc đun nóng tӟi 4
0C vào mӝt cӕc đӵng nưӟc ӣ
00C
biӃt nhiӋt đӝ khi có sӵ cân bҵng nhiӋt là 4
0C. Tính khӕi lưӧng cӫa nưӟc trong cӕc biӃt nhiӋt dung riêng cӫa nưӟc
là 880J/kg.K và cӫa nưӟc là 4
00J/kg.K.
Ô!
 NhiӋt lưӧng do miӃng nhôm tӓa ra
Q = m c ( 4
± 4

 NhiӋt lưӧng do nưӟc thu vào:
Q
= m
c
(4

0
 Theo PT cân bҵng nhiӋt:
Q = Q

& m c ( 4
± 4
=m
c
(4

0

1R1i1uu

2 Å Å u,1'
22i
2uu
Bài 4: Mӝt cӕc nhôm có khӕi lưӧng
0g chӭa 400g nưӟc ӣ nhiӋt đӝ
4oC. Ngưӡi ta thҧ vào cӕc nưӟc mӝt thìa
đӗng khӕi lưӧng 80g ӣ nhiӋt đӝ 00oC. Xác đӏnh nhiӋt đӝ cӫa nưӟc trong cӕc khi có sӵ cân bҵng nhiӋt. BiӃt nhiӋt
dung riêng cӫa nhôm là 880 J/Kg.K cӫa đӗng là 380 J/Kg.K và cӫa nưӟc là 4 . 03. J/Kg.K.
Giҧi
 Gӑi t là nhiӋt đӝ khi có sӵ cân bҵng nhiӋt.
sweetprince.tbh@gmail.com 1
c
  
  

 NhiӋt lưӧng do thìa đӗng tӓa ra là Q = m c (t ± t
 NhiӋt lưӧng do cӕc nhôm thu vào là Q
= m
c
(t ± t

 NhiӋt lưӧng do nưӟc thu vào là Q3 = m3 c3 (t ± t


Theo phương trình cân bҵng nhiӋt ta có:

Q = Q
+ Q3

. . 
.
.
 3 .3.

& m c (t ± t = m
c
(t ± t
 + m3 c3 (t ± t
 t=
. 
.
 3 .3
Thay sӕ ta đưӧc
0 08.380. 00  0
.880.
4  0 4.4 0.
4
t=

5
7 oC.
0 08.380  0
.880  0 4.4 0
Bài 5: Mӝt nhiӋt lưӧng kӃ bҵng đӗng khӕi lưӧng m = 00g có chӭa m
= 375g nưӟc ӣ nhiӋt đӝ
5oC. Cho vào
nhiӋt lưӧng kӃ mӝt vұt bҵng kim loҥi khӕi lưӧng m3 =400g ӣ 0oC. BiӃt nhiӋt đӝ khi có sӵ cân bҵng nhiӋt là 30oC.
Tìm nhiӋt dung riêng cӫa miӃng kim loҥi. Cho biӃt nhiӋt dung riêng cӫa đӗng là 380 J/Kg.K cӫa nưӟc là
4
00J/Kg.K.
Giҧi
NhiӋt lưӧng mà nhiӋt lưӧng kӃ và nưӟc thu vào đӇ tăng nhiӋt đӝ tӯ
5oC lên 30oC là
Q
= (m .c + m .c
.(t t .
NhiӋt lưӧng do miӃng kim loҥi tӓa ra là:
Q3 = m3.c3.(t
±t
Theo phương trình cân bҵng nhiӋt ta có:
Q
= Q3
& (m .c + m .c
.(t t  = m3.c3.(t
±t
(
.

.
. O
 (0 .380 0375.4
00.(30

5
c3 = = = 336

3 O

 0 4 O0
30
Vұy c3 = 336 J/Kg.K
Bài 6: Thҧ mӝt quҧ cҫu bҵng nhôm khӕi lưӧng 0 05 Kg đưӧc nung nóng tӟi 4
oC vào mӝt cӕc nưӟc ӣ
0oC. BiӃt
nhiӋt đӝ khi có sӵ cân bҵng nhiӋt là 4
oC. Tính khӕi lưӧng nưӟc trong cӕc. BiӃt nhiӋt dung riêng cӫa nhôm là 880
J/Kg.K và cӫa nưӟc là 4
00 J/Kg.K.
Ô!
Gӑi t là nhiӋt đӝ khi có sӵ cân bҵng nhiӋt
NhiӋt lưӧng do quҧ cҫu nhôm tӓa ra là: Q = m .c .(t
± t
NhiӋt lưӧng do nưӟc thu vào là Q
= m
.c
.(t ± t 
Theo phương trình cân bҵng nhiӋt ta có:
Q = Q

& m .c .(t
± t = m
.c
.(t ± t 
. O
  0 05.880.( 4

4

m
= = = 0 Kg.

O   4
00.(4


0

CHӪ Đӄ 2: CÁC NGUYÊN LÝ CӪA NHIӊT ĐӜNG LӴC HӐC

A. Các dҥng bài tұp và phương pháp giҧi
‰

"'
' 
(
)
 *
.


 *
(



=

Áp dөng nguyên lý I: u = A + Q
Trong đó: u : biӃn thiên nӝi năng (J
sweetprince.tbh@gmail.com 1
c
  
  

r : công (J
lY Qui ưӟc:
+ u  u nӝi năng tăng u  u nӝi năng giҧm.
+ r   vұt nhұn công  r Y  vұt thӵc hiӋn công.
+ Ç   vұt nhұn nhiӋt lưӧng Ç Y  vұt truyӅn nhiӋt lưӧng.
Chú ý:
a.Quá trình đҷng tích:
a
0

0 nên u

b. Quá trình đҷng nhiӋt

0 u
0 nên Q = A
c. Quá trình đҷng áp
 Công giãn nӣ trong quá trình đҷng áp: r Å p 2
1 ) Å pi
p

  : áp suҩt cӫa khӕi khí.
1, 2 : là thӇ tích lúc đҫu và lúc sau cӫa khí.

 Có thӇ tính công bҵng công thӭc:  Å (

 ( nӃu bài toán không cho V



Đơn vӏ thӇ tích V (m3 đơn vӏ cӫa áp suҩt p (N/m
 hoһc (Pa. 1  Å 1

2
‰
"'
/0

C

 HiӋu suҩt thӵc tӃ:
Ç
Ç2 r
H= 1 Å (
Ç1 Ç1
 HiӋu suҩt lý tưӣng:


Hmax =

và H @ Hmax

 NӃu cho H thì suy ra A nӃu biӃt Q ngưӧc lҥi cho A suy ra Q và Q

B. Bài tұp vұn dөng
 mӝt bình kín chӭa
g khí lý tưӣng ӣ
00C đưӧc đun nóng đҷng tích đӇ áp suҩt khí tăng lên
lҫn.
a. Tính nhiӋt đӝ cӫa khí sau khi đun.
b. Tính đӝ biӃn thiên nӝi năng cӫa khӕi khí cho biӃt nhiӋt dung riêng đҷng tích khí là
3. 0 3 J/kg.K
Giҧi
 
a. Trong quá trình đҷng tích thì:

 nӃu áp suҩt tăng
lҫn thì áp nhiӋt đӝ tăng
lҫn vұy:


T
=
T =
.(
0 +
73 = 586K suy ra t
= 3 30C
b. Theo nguyên lý I thì: u = A + Q
do đây là quá trình đҷng tích nên A = 0 Vұy u = Q = mc (t
± t  = 7
08J
 Mӝt lưӧng khí ӣ áp suҩt
. 04 N/m
có thӇ tích 6 lít. Đưӧc đun nóng đҷng áp khí nӣ ra và có thӇ tích 8 lít.
Tính:
a.Công do khí thӵc hiӋn
b.Đӝ biӃn thiên nӝi năng cӫa khí. BiӃt khi đun nóng khí nhұn đưӧc hiӋt lưӧng 00 J
Giҧi
a.Y Tính công do khí thӵc hiӋn đưӧc:
r Å p 2
1 ) Å pi

sweetprince.tbh@gmail.com €0
c
  
  

Vӟi p Å 2i1u
 /
2   Å 2
1 Å 2à Å 2i1u
3
3
Suy ra: r Å 2i1u
i2i1u
3 Å
u 
Vì khí nhұn nhiӋt lưӧng ( Ç    và thӵc hiӋn công nên: r
4 
b.Y Đӝ biӃn thiên nӝi năng:
Áp dөng nguyên lý I NĐLH u
Ç  r
Vӟi Ç Å 1uu và r
4 
Suy ra: u
  4

 
+ Mӝt khӕi khí có thӇ tích 0 lít ӣ áp suҩt
. 05N/m
đưӧc nung nóng đҷng áp tӯ 30oC đӃn 500C. Tính công
do khí thӵc hiӋn trong quá trình trên.
Ô!
Trong quá trình đҷng áp ta có:
  4 


i 
i
, 

   
 Công do khí thӵc hiӋn là:
r
pi
pi O  
i i O, 
  i  
 

, Mӝt đӝng cơ nhiӋt lý tưӣng hoҥt đӝng giӳa hai nguӗn nhiӋt 00oC và
54oC thӵc hiӋn công
kJ.
a. Tính hiӋu suҩt cӫa đӝng cơ nhiӋt lưӧng mà đӝng cơ nhұn tӯ nguӗn nóng và nhiӋt lưӧng mà nó truyӅn cho nguӗn
lҥnh.
b. Phҧi tăng nhiӋt đӝ cӫa nguӗn nóng lên bao nhiêu đӇ hiӋu suҩt đӝng cơ đҥt
5?
Ô!
a. HiӋu suҩt cӫa đӝng cơ:
1
2 3°3
29,

Å Å Å u,2 Å 2%
1 3°3
 Suy ra nhiӋt lưӧng mà đӝng cơ nhұn tӯ nguӗn nóng là:
r
Ç

'

 NhiӋt lưӧng mà đӝng cơ truyӅn cho nguӗn lҥnh:
Q
= Q ± A = 8kJ
b. NhiӋt đӝ cӫa nguӗn nóng đӇ có hiӋu suҩt
5.
 2 29,

 /
1
2/ 1/
/


39 à
1/
2°3
125O ai
1 1
 1
u,25
- Mӝt máy hơi nưӟc có công suҩt
5KW nhiӋt đӝ nguӗn nóng là t =

00C nguӗn lҥnh là t
= 6
0C. BiӃt
hiӋu suҩt cӫa đӝng cơ này bҵng
/3 lҫn hiӋu suҩt lí tưӣng ӭng vӟi
nhiӋt đӝ trên. Tính lưӧng than tiêu thө trong
thӡi gian 5 giӡ. BiӃt năng suҩt tӓa nhiӋt cӫa than là q = 34. 06J.
Ô!
 HiӋu suҩt cӵc đҥi cӫa máy là:


 
= 03

 HiӋu suҩt thӵc cӫa máy là:

H =
/3HMax =
/3.03
= 0

 Công cӫa máy thӵc hiӋn trong 5h:
A =P.t
 NhiӋt lưӧng mà nguӗn nóng cӫa máy nhұn là:

sweetprince.tbh@gmail.com €1
c
  
  

  c.
4Å 5 Å Å  Å
 4.   ø
5 4
 Khӕi lưӧng than cҫn sӱ dөng trong 5h là:


6
'
6

@ mӝt khӕi khí có áp suҩt p = 00N/m
thӇ tích V = 4m3 nhiӋt đӝ t =
70C đưӧc nung nóng đҷng áp đӃn
nhiӋt đӝ t
= 870C. Tính công do khí thӵc hiӋn.
Ô!
   

Tӯ phương trình trҥng thái khí lý tưӣng: Å

Å

(P = P = P


  c(

  
Nên: Å  (

  Å (






Vұy:  Å (

  trong đó: T = 300K T
= 360K p = 00N/m
 V = 4m3.

00.4(360
300
Do đó:  Å Å 80 ø
300

CHƯƠNG VII: CHҨT RҲN VÀ CHҨT LӒNG. SӴ CHUYӆN THӆ

CHӪ Đӄ 1: BIӂN DҤNG CƠ CӪA VҰT RҲN
A. Phương pháp giҧi bài toán vӅ biӃn dҥng do lӵc gây ra z biӃn dҥng cơ)
 Công thӭc tính lӵc đàn hӗi:
Fđh = k  ( dùng công thӭc này đӇ tìm k

Trong đó: k = E ( dùng công thӭc này đӇ tìm E S.

0
k ( N/m đӝ cӭng ( hӋ sӕ đàn hӗi.
E ( N/m
hay Pa : gӑi là suҩt đàn hӗi hay suҩt Yâng.
S (m
 : tiӃt diӋn.
lo (m: chiӅu dài ban đҫu
 
 Đӝ biӃn dҥng tӍ đӕi: Å
0 
L

 DiӋn tích hình tròn:
£ (d (m đưӡng kính hình tròn
4
 '
Nhӟ: đӝ cӭng cӫa vұt ( thanhlò xo tӍ lӋ nghӏch vӟi chiӅu dài:



'
B. Bài tұp vұn dөng
 Mӝt sӧi dây bҵng kim loҥi dài
m đưӡng kính 075mm. Khi kéo bҵng lӵc 30N thì sӧi dây dãn ra thêm

mm.
a. Tính suҩt đàn hӗi cӫa sӧi dây.
b. Cҳt dây thành 3 phҫn bҵng nhau rӗi kéo bҵng lӵc 30N thì đӝ dãn ra là bao nhiêu?
Ô!

sweetprince.tbh@gmail.com €€
c
  
  

 Vì đӝ lӟn lӵc tác dөng vào thanh bҵng đӝ lӟn lӵc đàn hӗi nên:

Å
L Å 'i  Å i i 
u
£ iL 2 £ iL 2 
vӟi Å nên
Å i i


O
4¼i 4ii



,i

£ iL i 
O
,4i ,i i, i
b. Khi cҳt dây thành 3 phҫn bҵng nhau thì mӛi phҫn dây có đӝ cӭng gҩp 3 lҫn so vӟi dây ban đҫu. nӃu kéo dây
cũng bҵng lӵc 30N thì đӝ dãn sӁ giҧm đi 3 lҫn 
,4

 a.Phҧi treo mӝt vұt có khӕi lưӧng bҵng bao nhiêu vào mӝt lò xo có hӋ sӕ đàn hӗi k =
50N/m đӇ nó dãn ra
 = cm. Lҩy g = 0m/s
.
b.Mӝt sӧi dây bҵng đӗng thau dài 8 m có đưӡng kính 08 mm. Khi bӏ kéo bҵng mӝt lӵc
5N thì thanh dãn ra mӝt
đoҥn bҵng mm. Xác đӏnh suҩt lâng cӫa đӗng thau.
GIҦI
7Y 3
' 8
9

ur ur
Vұt m chӏu
r tác r dөng cӫa trӑng lӵc và lӵc đàn hӗi

Ta có: 
=0 (ӣ trҥng thái cân bҵng
Suy ra: P = F
Vӟi P = mg và ¼
'
'
Nên

'



25uiu,u1

Å Å u,25'
1u
(Vӟi k =
50N/m;  = cm =00 m ; g= 0m/s


7Y 3
2:;
r r
Xét dây đӗng thau chӏu tác dөng cӫa lӵc kéo ¼' và lӵc đàn hӗi ¼ .
ӣ trҥng thái cân bҵng:
'
ä L
Mà: ¼
'   '
, ä
£
 4
£L
Nên: ¼

¼'
4
4¼'
Suy ra:

£ L 
Vӟi Fk =
5 N; l0 = 8m; d = 08mm =8. 04 m ;  = 03 m

i25i1,
Nên:  Å Å ,95i1u1u 
O
2



3
3,1
i1u i1u
+Mӝt thanh thép dài 4m tiӃt diӋn
cm
. Phҧi tác dөng lên thanh thép mӝt lӵc kéo bҵng bao nhiêu đӇ thanh dài
thêm 5mm? Có thӇ dùng thanh thép này đӇ treo các vұt có trӑng lưӧng bҵng bao nhiêu mà không bӏ đӭt? BiӃt
suҩt Young và giӟi hҥn hҥn bӅn cӫa thép là
. 0 Pa và 686. 08Pa.
GIҦI
sweetprince.tbh@gmail.com €5
c
  
  

Ta có: ¼
' ( 
ä
Và '
(



Thay (
 vào (  suy ra:
Å 
u
1u
3

Å 2i1u11  2i1u

 1,5 Å 15i1u3 (N


Thanh thép có thӇ chӏu đӵng đưӧc các trӑng lӵc nhӓ hơn Fb

„ Å  „  Å , i1u  2i1u


P < 37
00 N
, mӝt dây thép có chiӅu dài
5m tiӃt diӋn 05mm
 đưӧc kéo căng bӣi mӝt lӵc 80N thì thanh thép dài ra

mm. tính:
a. Suҩt đàn hӗi cӫa sơi dây.
b. ChiӅu dài cӫa dây thép khi kéo bӣi lӵc 00N coi tiӃt diӋn day không đәi.
Ô!

. .0 80.
5
a.Ta có:
. <



. 0 c
0 . 05. 0 6. 03
. /  . 00.
5
b.Ta có:  Å .  / Å 0 Å
6
Å
5. 0
3
Å 0
5

0 . 05. 0 .
. 0
Vұy chiӅu dài sӁ là:  Å 0  / Å
50 0
5 Å
50
5

- mӝt thanh trө tròn bҵng đӗng thau dài 0cm suҩt đàn hӗi . 0 Pa có tiӃt diӋn ngang 4cm.
a. Tìm chiӅu dài cӫa thanh khi nó chӏu lӵc nén 00000N.
b. NӃu lӵc nén giҧm đi mӝt nӱa thì bán kính tiӃt diӋn phҧi là bao nhiêu đӇ chiӅu dài cӫa thanh vүn là không đәi.
Ô!
 ChiӅu dài cӫa thanh khi chӏu lӵc nén F = 00000N.
.  .  .0 .4 00000.0 .4
Ta có:  Å .  Å 0 Å Å Å 0 08

0 . £ L . 3 4. 6. 0
4.. 0 

Vұy: 
0  
0  0 08



b. Bán kính cӫa thanh khi  / Å


.
 Khi nén bҵng lӵc F:  Å . ( 
0
/
/ / .
 Khi nén bҵng lӵc F :  Å . / (

0

Vì chiӅu dài thanh không đәi: 
 /  lҩy (  chia (
 và có  / Å nên:


/
L /
L 4
Å Å L /
Å L
L /
Å Å Å





L

CHӪ Đӄ 2: SӴ NӢ VÌ NHIӊT CӪA VҰT RҲN

A. Phương pháp giҧi bài toán vӅ biӃn dҥng do nhiӋt gây ra z biӃn dҥng nhiӋt)
sweetprince.tbh@gmail.com €]
c
  
  

O1
N6
=>$ 0! ü?L
  =   0 = ” 0t
Vӟi 0 là chiӅu dài ban đҫu tҥi t0
=7>$ 0!  @L, à ua 
 Å O 1 ” ià )
Trong đó: ” : HӋ sӕ nӣ dài (K .
/1
N&P
=>$ 0ü?' 8
 V=V±V0 =  V0  t
=>$ 0!  /! , à ua 
V = Vo( +  ià )
Vӟi V0 là thӇ tích ban đҫu tҥi t0
* Nhӟ: ¼ = 3” : HӋ sӕ nӣ khӕi ( K 
B Bài tұp vұn dөng
 Hai thanh kim loҥi mӝt bҵng sҳt và mӝt bҵng kӁm ӣ 00C có chiӅu dài bҵng nhau còn ӣ 000C thì chiӅu dài
chênh lӋch nhau mm. Tìm chiӅu dài hai thanh ӣ 00C. BiӃt hӋ sӕ nӣ dài cӫa sҳt và kӁm là  4. 05K và 34. 0
5 
K
Giҧi

 ChiӅu dài cӫa thanh sҳt ӣ 000C là:

 2 Å  0 ( ” 2  
 ChiӅu dài cӫa thanh kӁm ӣ 000C là:
'
0 (  ” '  
 Theo đӅ bài ta có:
'
2

&  0 ( ” '     0 ( ” 2   =

& 0 (” '   ” 2   = & 0 Å Å 043 (m

(” '
” 2 

 Mӝt dây nhôm dài
m tiӃt diӋn 8mm
ӣ nhiӋt đӝ
0oC.
a. Tìm lӵc kéo dây đӇ nó dài ra thêm 08mm.
b. NӃu không kéo dây mà muӕn nó dài ra thêm 08mm thì phҧi tăng nhiӋt đӝ cӫa dây lên đӃn bao nhiêu đӝ? Cho
biӃt suҩt đàn hӗi và hӋ sô nӣ dài tương ӭng cӫa dây là E = 7. 0 0Pa; ”
,i 
Giҧi

 Lӵc kéo đӇ dây dài ra thêm 08mm.

 i1u

Ta có:
Å
L Å i i  Å °i1u1ui iuii1u
3 Å 22

O 2
b. Ta có:
 u,i1u
3
 Å ” iO i Oà
àu àÅ àu Å 2u Å 3°,
O a
 O i” 2i2,3i1u
5

sweetprince.tbh@gmail.com €t
c
  
  

+Ӣ mӝt đҫu dây thép đưӡng kính 5mm có treo mӝt quҧ nһng. Dưӟi tác dөng cӫa quҧ nһng này dây thép dài
ra thêm mӝt đoҥn bҵng khi nung nóng thêm 30oC. Tính khӕi lưӧng quҧ nһng. Cho biӃt
” Å 12i1u
W
1 ,  Å 2i1u11  .
Hưӟng dүn
Đӝ dãn cӫa sӧi dây:  Å O ” ià

O
2
 3,1
i 1,5i1u
3
i iO i” ià 11
2i1u i i12i1u
i3u
 O ii” ià

Ta có:
L Å Å
i Å i i 
Å Å Å Å 12,°'
u   1u
, Tính lӵc cҫn đһt vào thanh thép vӟi tiӃt diӋn S = 0cm
đӇ không cho thanh thép dãn nӣ khi bӏ đӕt nóng tӯ

0oC lên 50oC  cho biӃt ”
 i
 ,
i
 .
xQ
6R

Ta có:  Å O ” ià
 
Có:
Å i i  Å i i” i O ià Å ii” ià Å 2i1u11i1ui1u

i12i1u
i3u Å °2uuu
O O
-: Tính đӝ dài cӫa thanh thép và thanh đӗng ӣ 0oC sao cho ӣ bҩt kǤ nhiӋt đӝ nào thanh thép cũng dài hơn thanh
đӗng 5cm.Cho hӋ sӕ nӣ dài cӫa thép và đӗng lҫn lưӧt là 
. 0
5 -
và  7. 0
5 -
.
Ô!
 Gӑi 0  0
là chiӅu dài cӫa thanh thép và thanh đӗng tҥi 00 a
Ta có: 0
0
Å 5
( 
 ChiӅu dài cӫa thanh thép và đӗng tҥi   > là
 Å 0 ( ”  
Theo đӅ thì 0
0
Å 

Å 0
0
0 .” 
 0
”


Å 0
( ”
 
0
”

Nên 0
”
Å 0 ” Å Å (

0 ”
7
Tӯ (  và (
 ta đưӧc: 0
7  và 0




CHӪ Đӄ 3: CÁC HIӊN TƯӦNG Bӄ MҺT CӪA CHҨT LӒNG

A. Các dҥng bài tұp và phương pháp giҧi

‰

"'
' 
?"
.
S1=
 T0U

 Lӵc căng bӅ mһt chҩt lӓng:
F= 
 (N/m : HӋ sӕ căng bӅ mһt.
 (m chiӅu dài cӫa đưӡng giӟi hҥn có sӵ tiӃp xúc giӳa chҩt lӓng và chҩt rҳn.
aD% cҫn xác đӏnh bài toán cho mҩy mһt thoáng.
‰

1V
* 8
W
?&U0U

 ĐӇ nâng đưӧc: '  c A
 Lӵc tӕi thiӇu: ' Å c A
Trong đó: P =mg là trӑng lưӧng cӫa vұt
A là lӵc căng bӅ mһt cӫa chҩt lӓng
‰
+"'



U;0U

 Đҫu tiên giӑt nưӟc to dҫn nhưng chưa rơi xuӕng.
sweetprince.tbh@gmail.com €/
c
  
  

 Đúng lúc giӑt nưӟc rơi:
cÅ
& 
 . (  là chu vi miӋng ӕng
&  B. Å £ L

& .B Å £ L

Trong đó: n là sӕ giӑt nưӟc V( m3 là thӇ tích nưӟc trong ӕng D(kg/m3 là khӕi lưӧng riêng chҩt lӓng d (m là
đưӡng kính miӋng ӕng
B. Bài tұp vұn dөng
 Mӝt cӝng rơm dài 0cm nәi trên mһt nưӟc. ngưӡi ta nhӓ dung dӏch xà phòng xuӕng mӝt bên mһt nưӟc cӫa
cӝng rơm và giҧ sӱ nưӟc xà phòng chӍ lan ra ӣ mӝt bên. Tính lӵc tác dөng vào cӝng rơm. BiӃt hӋ sӕ căng mһt
ngoài cӫa nưӟc và nưӟc xà phòng lҫn lưӧt là  1 Å °3i1u
3  /
, 2 Å
ui1u
3  /

Ô!
 Giҧ sӱ bên trái
ur uur
là nưӟcbên phҧi là dung dӏch xà phòng. Lӵc căng bӅ mһt tác dөng lên cӝng rơm gӗm lӵc căng
mһt ngoài
1,
2 cӫa nưӟc và nưӟc xà phòng.
 Gӑi l là chiӅu dài cӝng rơm:
Ta có:
¼
  i , ¼
 i
Do     nên cӝng rơm dӏch chuyӇn vӅ phía nưӟc.
 Hӧp lӵc tác dөng lên cӝng rơm:
F = F ± F
= (73 ± 40. 03. 0. 0
= 33. 04N.
  Cho nưӟc vào mӝt ӕng nhӓ giӑt có đưӡng kính miӋng ӕng d = 04mm. hӋ sӕ căng bӅ mһt cӫa nưӟc là


 Å °3i1u
3  /
. Lҩy g = 8m/s . Tính khӕi lưӧng giӑt nưӟc khi rơi khӓi ӕng.
Ô!
 Lúc giӑt nưӟc hình thành lӵc căng bӅ mһt F ӣ đҫu ӕng kéo nó lên là ¼
 i
 i£ iL
 Giӑt nưӟc rơi khӓi ӕng khi trӑng lưӧng giӑt nưӟc bҵng lӵc căng bӅ mһt: F = P
 i£ iL °3i1u
3i3,1
iu,
i1u
3
&

 i£ iL



9,
i1u
'
u,uu9

 9,
+ Nhúng mӝt khung hình vuông có chiӅu dài mӛi cҥnh là 0cm vào rưӧu rӗi kéo lên. Tính lӵc tӕi thiӇu kéo
khung lên nӃu biӃt khӕi lưӧng cӫa khung là 5g. cho hӋ sӕ căng bӅ mһt cӫa rưӧu là
4. 03N/m và g = 8m/s
.
Ô!
Lӵc kéo cҫn thiӃt đӇ nâng khung lên: ' Å
 A
Ӣ đây A Å
 . nên ' Å

 . Å 5. 0
3.8
.
4. 0
3.4. 0
Å 0 068 ½
, Có
0cm3 nưӟc đӵng trong mӝt ӕng nhӓ giӑt có đưӡng kính đҫu mút là 08mm. Giҧ sӱ nưӟc trong ӕng chҧy
ra ngoài thành tӯng giӑt mӝt. hãy tính xem trong ӕng có bao nhiêu giӑt cho biӃt
 Å 0 073 ½ /
 B Å 0 3 ' /
3   Å 0
/ 2

Giҧi

 Khi giӑt nưӟc bҳt đҫu rơi: c Å  &
 Å  . &  B Å  . vӟi  Å


6 3
 B
0. 0 . 0 . 0
 Suy ra .B. Å £ L Å Å Å 00 giӑt
  .£ L 0 073.3 4.08. 0
3

CHӪ Đӄ 4: SӴ CHUYӆN THӆ CӪA CÁC CHҨT

sweetprince.tbh@gmail.com €°
c
  
  


rBC
'! /178
8'0
7>$ 0!  CD 
Q = c m (J
m (kg khӕi lưӧng.
c (J/kg : NhiӋt nóng chҧy riêng.
7>$ 0!  C D 
Q = Lm
L(J/kg : NhiӋt hoá hơi riêng
m (kg khӕi lưӧng chҩt lӓng.
E7>$ 0!  C
9 X F&
Q = m.c (t
± t .
c (J/kg.k: nhiӋt dung riêng.
aD% Khi sӱ dөng nhӳng công thӭc này cҫn chú ý là các nhiӋt lưӧng thu vào hoһc tӓa ra trong quá trình chuyӇn
thӇ Q = c m và Q = L.m đӅu đưӧc tính ӣ mӝt nhiӋt đӝ xác đӏnh còn công thӭc Q = m.c (t
± t  đưӧc dùng khi
nhiӋt đӝ thay đәi.

6>

 Ngưӡi ta thҧ mӝt cөc nưӟc đá khӕi lưӧng 80g ӣ 0oC vào mӝt cӕc nhôm đӵng 04kg nưӟc ӣ
0oC đһt trong
nhiӋt lưӧng kӃ. Khӕi lưӧng cӫa cӕc nhôm là 0
0kg. Tính nhiӋt đӝ cӫa nưӟc trong cӕc nhôm khi cөc nưӟc vӯa tan
hӃt. NhiӋt nóng chҧy riêng cӫa nưӟc đá là 34. 05J/kg. NhiӋt dung riêng cӫa nhôm là 880J/kg.K và cӫa nưӟc
lăJ/kg.K. Bӓ qua sӵ mҩt mát nhiӋt đӝ do nhiӋt truyӅn ra bên ngoài nhiӋt lưӧng kӃ.
Ô!

 Gӑi t là nhiӋt đӝ cӫa cӕc nưӟc khi cөc đá tan hӃt.

 NhiӋt lưӧng mà cөc nưӟc đá thu vào đӇ tan thành nưӟc ӣ toC là.

c . G   G . G .
 NhiӋt lưӧng mà cӕc nhôm và nưӟc tӓa ra cho nưӟc đá là.


 .
 (       .  (   

 Áp dөng đӏnh luұt bҧo toàn và chuyӇn hóa năng lưӧng.

Q = Q

 Å 45  >
  Tính nhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp cho 5kg nưӟc đá ӣ  0oC chuyӇn thành nưӟc ӣ 0oC. Cho biӃt nhiӋt dung
riêng cӫa nưӟc đá là
00J/kg.K và nhiӋt nóng chҧy riêng cӫa nưӟc đá 34. 05J/kg.
Ô!
 NhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp cho 5kg nưӟc đá ӣ  0oC chuyӇn thành nưӟc đá ӣ 0oC là:
Q = m.c.ǻt = 04500J
 NhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp đӇ 5kg nưӟc đá ӣ 0oC chuyӇn thành nưӟc ӣ 0oC là:
Q
= Ȝ.m = 7. 05J
 NhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp cho 5kg nưӟc đá ӣ  0oC chuyӇn thành nưӟc ӣ 0oC là:
Q = Q + Q
= 804500J
Bài 3: Tính nhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp cho 0kg nưӟc ӣ
5oC chuyӇn thành hơi ӣ 00oC. Cho biӃt nhiӋt dung riêng
cӫa nưӟc 4 80J/kg.K và nhiӋt hóa hơi riêng cӫa nưӟc là
3. 06J/kg.
Ô!
 NhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp cho 0kg nưӟc ӣ
5oC tăng lên 00oC là:
Q = m.c.ǻt = 3 35KJ
 NhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp đӇ 0kg nưӟc đá ӣ 00oC chuyӇn thành hơi nưӟc ӣ 00oC là:
Q
= L.m =
3000KJ
sweetprince.tbh@gmail.com €
c
  
  

 NhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp cho 0kg nưӟc đá ӣ
5oC chuyӇn thành hơi nưӟc ӣ 00oC là:
Q = Q + Q
=
6 35KJ
, Tính nhiӋt lưӧng cҫn phҧi cung cҩp đӇ làm cho 0
kg nưӟc đá ӣ 
0oC tan thành nưӟc và sau đó đưӧc tiӃp
tөc đun sôi đӇ biӃn hoàn toàn thành hơi nưӟc ӣ 00oC. NhiӋt nóng chҧy riêng cӫa nưӟc đá là 34. 05J/kg nhiӋt
dung riêng cӫa nưӟc đá là
0. 03J/kg.K nhiӋt dung riêng cӫa nưӟc 4 8. 03J/kg.K nhiӋt hóa hơi riêng cӫa nưӟc
là
3. 06J/kg.
Ô!
 NhiӋt lưӧng cҫn phҧi cung cҩp đӇ làm cho mӝt cөc nưӟc đá có khӕi lưӧng 0
kg ӣ 
0oC tan thành nưӟc và sau
đó tiӃp tөc đun sôi đӇ biӃn hoàn toàn thành hơi nưӟc ӣ 00oC.
Ç
RL i
iOà  à  c i
 R i
iOà  à   i


,
'
- lҩy 00 kg hơi nưӟc ӣ 000C cho ngưng tө trong bình nhiӋt lưӧng kӃ chӭa 0
kg nưӟc ӣ 50C. nhiӋt đӝ cuӕi
cùng là 400C cho nhiӋt dung riêng cӫa nưӟc là c = 4 80J/kg.K. Tính nhiӋt hóa hơi cӫa nưӟc.
Ô!
 NhiӋt lưӧng tӓa ra khi ngưng tө hơi nưӟc ӣ 000C thành nưӟc ӣ 000C.
5 Å H.
Å 0 0 . H
 NhiӋt lưӧng tӓa ra khi nưӟc ӣ 000C thành nưӟc ӣ 400C


( 00  40
0 0 .4 80( 00  40

508 ø
 NhiӋt lưӧng tӓa ra khi hơi nưӟc ӣ 000C biӃn thành nưӟc ӣ 400C
5 Å 5 5
Å 0 0 H
508 ( 
 NhiӋt lưӧng cҫn cung cҩp đӇ 0
kg nưӟc tӯ 50C thành nưӟc ӣ 400C.
53 Å 0
.4 80(40
5 Å
548 ø (

 Theo phương trình cân bҵng nhiӋt: (  = (

Vұy 00 L +
508 =
548
Suy ra: L =
3. 06 J/kg.

CHӪ Đӄ 5: ĐӜ ҬM CӪA KHÔNG KHÍ


rBC
'!' "'

X&.
&
 Đӝ ҭm tӍ đӕi cӫa không khí:

f = . 00


Hoһc f = . 00


 ĐӇ tìm áp suҩt bão hòa pbh và đӝ ҭm cӵc đҥi A ta dӵa vào bҧng 3. sgk.
 Khӕi lưӧng hơi nưӟc có trong phòng:
m = a.V ( V(m3 thӇ tích cӫa phòng.

6>

 Phòng có thӇ tích 50m3 không khí trong phòng có đӝ ҭm tӍ đӕi là 60. NӃu trong phòng có 50g nưӟc bay
hơi thì đӝ ҭm tӍ đӕi cӫa không khí là bao nhiêu? Cho biӃt nhiӋt đӝ trong phòng là
5oC và khӕi lưӧng riêng cӫa hơi
nưӟc bão hòa là
3g/m3.
Giҧi
 Đӝ ҭm cӵc đҥi cӫa không khí ӣ
5oC là A =
3g/m3.
 Đӝ ҭm tuyӋt đӕi cӫa không khí lúc đҫu a = f .A = 38g/m3.
 Khӕi lưӧng hơi nưӟc trong không khí tăng thêm 50g nên đӝ ҭm tuyӋt đӕi tăng thêm:
15u
 Å Å 3 /
3
5u
sweetprince.tbh@gmail.com €
c
  
  

Vұy đӝ ҭm tӍ đӕi cӫa không khí là:
 
2 Å 1 Å °3 
r
 Phòng có thӇ tích 40cm3. không khí trong phòng có đӝ ҭm tӍ đӕi 40. Muӕn tăng đӝ ҭm lên 60 thì phҧi
làm bay hơi bao nhiêu nưӟc? biӃt nhiӋt đӝ là
0oC và khӕi lưӧng hơi nưӟc bão hòa là Dbh = 73g/m3.
Ô!
 Đӝ ҭm tuyӋt đӕi cӫa không khí trong phòng lúc đҫu và lúc sau:
 a = f .A = f .Dbh = 6
g/m3.

 a
= f
.A = f
.Dbh = 038g/m3

 Lưӧng nưӟc cҫn thiӃt là:
m = (a
± a . V = ( 038 ± 6
.40 = 384g.
+ Mӝt căn phòng có thӇ tích 60m3 ӣ nhiӋt đӝ
00C và có đӝ ҭm tương đӕi là 80. Tính lưӧng hơi nưӟc có
trong phòng biӃt đӝ ҭm cӵc đҥi ӣ
00C là 73g/m3.
Ô!
 Lưӧng hơi nưӟc có trong m3 là: a = f.A = 08. 73 = 384g
 Lưӧng hơi nưӟc có trong phòng là: m= a.V = 384.60 = 8304g.

sweetprince.tbh@gmail.com 50