Tim Hieu ADSL 1

Toång quan veà maïng thueâ bao noäi haït Ñaëng Quoác Anh
Chöông 1:
TOÅNG QUAN VEÀ MAÏNG THUEÂ BAO NOÄI HAÏT
1.1 Söï phaùt trieån cuûa DSL
1.1.1 Xu höôùng toaøn caàu
Trong “muaø ñoâng haït nhaân” naêm 2001 sau söï kieän ngaøy 9 thaùng 11 thò tröôøng vieãn
thoâng ñi xuoáng nhöng DSL vaãn phaùt trieån maïnh vaø taêng 78%. DSL vaøo ñaàu naêm 2002 ñaõ
vöôn leân daãn ñaàu trong caùc phöông phaùp truy xuaát toác ñoä cao treân toaøn theá giôùi ñaït 18,7
trieäu thueâ (theo Point Topic) bao vöôït qua maët ñoái thuû truyeàn kieáp cable modem 15 trieäu
thueâ bao (theo Kinetic Strategies). Tuy nhieân, ôû thò tröôøng Baéc Myõ thì soá thueâ bao DSL
vaãn coøn thua xa soá thueâ bao cable modem. Soá ñöôøng daây thueâ bao soá treân toaøn theá giôùi
ñaõ taêng 36% trong 6 thaùng ñaàu naêm 2002, töø 18,7 trieäu leân ñeán 25,6 trieäu. So ra thì ñaây
laø söï suùt giaûm so vôùi 6 thaùng cuoái naêm 2001 khi tyû leä taêng tröôûng ñaõ laø 78% vôùi 8,2 trieäu
ñöôøng daây môùi ñöôïc laép ñaët. Ñaây cuõng laø 6 thaùng coù tyû leä phaùt trieån thaáp nhaát trong lòch
söû ngaén nguûi cuûa DSL.
Hình 1.1 DSL ñaõ taêng töø 880 000 ñöôøng daây naêm 1999
leân 25,5 trieäu ñöôøng daây vaøo cuoái thaùng 6 naêm 2002
Hình 1.2 Phaân boá DSL treân theá giôùi tính ñeán 30 thaùng 6 naêm 2002
1
Ñaëng Quoác Anh ADSL – Thöïc tieãn, giaûi phaùp vaø trieån khai
Nhöng nhìn vaøo quaù trình phaùt trieån cuûa DSL töø con soá 880 000 ñöôøng daây vaøo
cuoái naêm 1999 ñeán 25,5 trieäu ñöôøng daây vaøo cuoái thaùng 6 naêm nay thì coù theå thaáy ñoù laø
keát quaû cuûa thôøi kyø suy thoaùi vaø khuûng hoaûng taøi chính trong ngaønh vieãn thoâng toaøn theá
giôùi vaø noù khoâng phaûi laø daáu hieäu cuûa söï chöïng laïi laâu daøi cuûa DSL. Söï phaùt trieån chaäm
laïi cuûa moät vaøi vuøng chæ coù tính thôøi vuï vì loaïi thò tröôøng dòch vuï naøy coù xu höôùng maïnh
leân trong 6 thaùng cuoái naêm. Hai cöôøng quoác DSL laø Haøn Quoác vaø Hoa Kyø cuõng ôû tình
traïng chöõng laïi theo thôøi vuï. Thò tröôøng Haøn Quoác ñaõ ñaït ñeán traïng thaùi baõo hoaø trong khi
Hoa Kyø ñang phaûi ñoái maët vôùi khuûng hoaûng traàm troïng trong ngaønh vieãn thoâng ñaõ laøm
suy thoaùi taøi chính ñaùng keå cho DSL. Söï phaùt trieån ôû caùc quoác gia khaùc ñaùng chuù yù laø
Nhaät Baûn vaø haàu heát caùc nöôùc Taây AÂu vaãn raát maïnh meõ. Taát caû caùc quoác gia ngoaøi Haøn
Quoác thì coøn laâu môùi ñaït ñöôïc thò tröôøng baõo hoaø.
1.1.2 Caùc quoác gia vaø caùc vuøng phaùt trieån treân theá giôùi
Vuøng chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông vaãn laø vuøng phaùt trieån DSL lôùn nhaát vôùi 10,7 trieäu
ñöôøng daây. Vuøng Baéc Myõ laø 6,6 trieäu ñöôøng daây trong khi Taây AÂu ñang gaàn laáp ñaày choã
troáng coøn laïi. Keá ñoù, vuøng gaây ñöôïc söï chuù yù laø Nam vaø Ñoâng AÙ bao goàm Trung Quoác vaø
AÁn Ñoä vôùi toång soá 1,1 trieäu ñöôøng daây. Phaàn coøn laïi cuûa theá giôùi bao goàm Myõ La Tinh,
Trung Ñoâng vaø chaâu Phi coù toång soá 800 ngaøn ñöôøng daây. Toác ñoä phaùt trieån giöõa caùc
vuøng raát laø aán töôïng. Baéc Myõ ñaõ ñaït ñöôïc toác ñoä phaùt trieån cao nhaát vaøo 6 thaùng cuoái
naêm 2000 neân ñang chaäm laïi. Tuy nhieân, caùc quoác gia chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông daãn
ñaàu laø Haøn Quoác ñaõ trôû thaønh ñoái thuû caïnh tranh vôùi Baéc Myõ töø cuoái naêm 2000 vaø ngaøy
caøng phaùt trieån nhanh hôn duø coù chaäm laïi ñoâi chuùt trong 6 thaùng ñaàu naêm 2002. Hieän
nay ñaõ thaáy ñöôïc nhöõng daáu hieäu ñaàu tieân cho söï caát caùnh cuûa vuøng Nam vaø Ñoâng AÙ,
ñaëc bieät laø Trung Quoác. Söï phaùt trieån cuûa caùc vuøng khaùc (Myõ La Tinh, Trung Ñoâng, chaâu
Phi vaø Ñoâng AÂu) vaãn coøn ñang ôû giai ñoaïn sô khôûi. Tuy nhieân Ba Taây, Do Thaùi vaø
Estonia ñaõ coù ñöôïc möùc ñoä phaùt trieån töông ñoái.
Hình 1.3 Toác ñoä taêng tröôûng töøng vuøng: tieàm naêng chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông
vaø Taây AÂu vaãn maïnh meõ nhaát
Veà toång soá ñöôøng daây thì Haøn Quoác vaãn daãn ñaàu. Tuy nhieân, trong töông lai gaàn
coù leõ seõ bò Hoa Kyø hay cuõng coù theå laø Nhaät Baûn qua maët trong 12 thaùng saép tôùi. Hieän
nay, Nhaät Baûn, Myõ vaø Ñöùc ñang phaùt trieån nhanh hôn Haøn Quoác. Ba Taây cuõng cho thaáy
söï phaùt trieån vöôït baäc. Trong 10 quoác gia coù tyû leä phaùt trieån nhanh nhaát trong 6 thaùng
qua thì coù ñeán 7 quoác gia Taây AÂu khi chæ thoáng keâ caùc quoác gia coù treân 100 000 ñöôøng
2
daây DSL. Nga vaø Meã Taây Cô cuõng coù tyû leä phaùt trieån cao nhöng con soá ñöôøng daây laïi ôû
möùc thaáp.
Hình 1.4 Toång soá ñöôøng daây DSL cuûa 10 quoác gia daãn ñaàu theá giôùi
1.1.3 Tyû leä phoå bieán DSL
Haøn Quoác vaãn daãn ñaàu theá giôùi veà soá ñöôøng daây DSL treân 100 daân. Veà con soá
naøy thì Ñaøi Loan ñaõ qua maët Höông Caûng vaø Ñan Maïch qua maët Gia Naõ Ñaïi. AÁn töôïng
nhaát laø Nhaät Baûn chæ trong voøng 18 thaùng ñaõ ñi töø choã gaàn nhö soá khoâng ñaõ phaùt trieån
nhanh choùng vaø loït vaøo “top ten” treân theá giôùi veà soá ñöôøng daây DSL treân 100 daân.
Hình 1.5 10 quoác gia daãn ñaàu veà soá ñöôøng daây
ñöôïc laép ñaët môùi trong 6 thaùng ñaàu naêm 2002
Hình 1.6 10 quoác gia coù tyû leä taêng tröôûng DSL cao nhaát
trong 6 thaùng ñaàu naêm 2002
3
Hình 1.7 10 quoác gia coù tyû leä phoå bieán DSL cao nhaát
Trong khi ñoù thì Hoa Kyø ñaõ bò loaïi, ñöùng vò trí thöù 12 sau Taân Gia Ba. Maët khaùc
Hoa Kyø laø moät trong raát ít quoác gia coù soá thueâ bao cable modem cao hôn DSL (caùc quoác
gia khaùc laø Gia Naõ Ñaïi, Haø Lan, Taân Gia Ba vaø UÙc Ñaïi Lôïi). Nhieàu nöôùc nhoû nhöng laïi coù
soá ñöôøng daây DSL treân 100 daân khaù cao nhö Iceland vôùi 5,3 coøn Estonia ôû Ñoâng AÂu laïi
coù con soá naøy laø 1,5 vöôït qua caû Phaùp, YÙ Ñaïi Lôïi vaø Lieân Hieäp Anh.
1.1.4 Xu höôùng phaùt trieån
Hoa Kyø daãn ñaàu theá giôùi veà thò tröôøng DSL trong nhöng ngaøy ñaàu nhöng ñaõ nhanh
choùng bò Haøn Quoác baét kòp vaø qua maët. Ñöùc vaø Nhaät tieáp caän thò tröôøng baèng nhieàu caùch
khaùc nhau, baét ñaàu caát caùnh töø naêm 2001 nhöng hieän vaãn ñang tuït haäu so vôùi Myõ, Ñaïi
Haøn khoaûng 15 thaùng.
Hình 1.8 10 quoác gia coù tyû leä ñöôøng daây PSTN chuyeån sang DSL cao nhaát
Caàn nhaän xeùt raèng ôû Myõ vaø Ñaïi Haøn thì 6 thaùng cuoái naêm bao giôø tyû leä phaùt trieån
cuõng cao hôn 6 thaùng ñaàu naêm. Ñieàu naøy cuõng töông töï nhö ôû thò tröôøng maùy tính caù
nhaân hay ñieän thoaïi di ñoäng vaø laø yeáu toá phaûi keå ñeán khi döï baùo. Tình hình Haøn Quoác
cuõng cho thaáy daáu hieäu cuûa söï baõo hoaø dòch vuï thoâng tin toác ñoä cao. Cuoái thaùng 6 naêm
2002 Haøn Quoác coù 3,3 trieäu modem caùp ñoàng truïc vaø 5,7 trieäu ñöôøng daây DSL, töông
ñöông vôùi 58 ñöôøng daây thoâng tin toác ñoä cao treân 100 daân. Trong khi ñoù, soá keát noái
Internet qua modem dial-up ñaõ giaûm xuoáng coøn 520 ngaøn hay 3 ñöôøng daây treân 100 daân.
Roõ raøng laø söï phaùt trieån thoâng tin toác ñoä cao ôû Haøn Quoác raát khoù coù theå taêng theâm.
4
Hình 1.9 Tình hình phaùt trieån cuûa caùc cöôøng quoác DSL
1.1.5 Nguyeân nhaân phaùt trieån cuûa DSL
Vôùi coâng ngheä DSL thì caùc trôû ngaïi kyõ thuaät ñaõ ñöôïc khaéc phuïc daàn. Beân caïnh ñoù,
haï taàng cô sôû phaùp lyù cho thoâng tin toác ñoä cao ngaøy caøng phaùt trieån tuy coù chaäm nhöng
ñaõ giaûm bôùt baát oån trong ñaàu tö. Khaû naêng DSL ngaøy caøng phong phuù vaø caøng coù nhieàu
phieân baûn môùi cho DSL nhö ADSL2 vaø Splitterless ADSL2 ñöôïc ITU-T thoâng qua ôû
khuyeán nghò 992.3 vaø 992.4 vaøo thaùng 7 naêm 2002. Nhöõng phieân baûn khaùc nhau cuûa
DSL ñaùp öùng ñöôïc töøng nhu caàu cuõng nhö töøng ñieàu kieän ñöôøng daây cuï theå.
Coâng ngheä DSL ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa caùc dòch vuï ñoøi hoûi thôøi gian thöïc, toác
ñoä cao nhö mua saém treân maïng, chôi troø chôi tröïc tuyeán, chat, giaùo duïc, leân keá hoaïch ñi
laïi vaø xem video.
1.1.6 Trieån voïng DSL
Trong caùc loaïi coâng ngheä truy xuaát toác ñoä cao thì DSL coù tyû leä khaùch haøng laø
doanh nghieäp cao nhaát: 20%. Vôùi soá ñöôøng daây treân 1 tyû cuûa theá giôùi thì DSL chæ chieám
coù hôn 2,5%. Döï baùo ñeán cuoái naêm 2005 thì soá ñöôøng daây DSL coù theå ñaït ñöôïc ñeán con
soá 200 trieäu.
1.2 Maïng vieãn thoâng hieän nay
1.2.1 Hieän traïng maïng ñieän thoaïi
Caùc coâng ty ñieän thoaïi trong hôn 120 naêm qua ñaõ coù moät khoái löôïng ñaàu tö khoång
loà vaøo maïng ñieän thoaïi. Ban ñaàu thieát keá naøy chuû yeáu daønh cho dòch vuï thoaïi. Sau ñoù,
maïng ñieän thoaïi ñaõ traûi qua voâ soá laàn hieän ñaïi hoaù, naâng caáp cô sôû haï taàng ñeå coù ñöôïc
söï tieán boä lôùn trong kyõ thuaät truyeàn daãn, chuyeån maïch. Treân thöïc teá caùc heä thoáng truyeàn
daãn toác ñoä cao söû duïng caùp quang ñang coù maët haàu nhö treân taát caû caùc coâng ty ñieän
thoaïi huøng haäu treân toaøn theà giôùi. Söû duïng caùp quang ñaõ caûi thieän chaát löôïng dòch vuï,
naâng cao khaû naêng löu thoaïi vaø giaûm thieåu söï vaän haønh cuûa con ngöôøi.
Keát quaû laø giöõa caùc toång ñaøi ñieän thoaïi ñaõ coù khaû naêng cung caáp dòch vuï raát lôùn.
Tuy nhieân, vaán ñeà coù khaùc khi ta xeùt ñeán maïng truy xuaát cuûa caùc voøng thueâ bao keát noái
ngöôøi söû duïng vaø maïng ñieän thoaïi. Töø vò trí cuûa thueâ bao maùy thieát bò ñaàu cuoái ñöôïc keát
noái vôùi boä phaän chuyeån maïch cuûa toång ñaøi qua moät daøn MDF (Main Distribution Frame).
5
MDF laø ñieåm trung taâm keát thuùc moïi ñöôøng daây thueâ bao taïi toång ñaøi noäi haït. Caùc toång
ñaøi noäi haït ñöôïc keát noái vôùi nhau qua maïng lieân ñaøi (inter-CO network). Maïng lieân ñaøi bao
goàm heä thoáng keát noái – truy xuaát soá (DACS: Digital Access and Cross-connect Systems)
vaø caùc thieát bò truyeàn daãn PDH. Gaàn ñaây maïng lieân ñaøi söû duïng caùc coâng ngheä truyeàn
daãn tieân tieán SONET hay SDH. Caùc coâng ty khai thaùc ñieän thoaïi khoâng ñuû khaû naêng xöû lyù
löu löôïng caùc cuoäc goïi döõ lieäu. Ñoù laø vì maïng ñieän thoaïi ñöôïc thieát keá ñeå xöû lyù caùc cuoäc
goïi ñieän thoaïi vôùi thôøi gian söû duïng töông ñoái ngaén, thöôøng chæ keùo daøi vaøi phuùt trong khi
ñoù caùc cuoäc goïi soá lieäu coù theå keùo daøi ñeán haøng giôø. Heä quaû laø ngöôøi söû duïng thöôøng
xuyeân bò ngheõn maïch, khoâng thöïc hieän ñöôïc cuoäc goïi. Moät thueâ bao Internet ñang ñöôïc
keát noái coù xu höôùng muoán giöõ chuùng maø khoâng chòu log off vì sôï khoâng keát noái laïi ñöôïc
gaây laõng phí lôùn cho taøi nguyeân cuûa caû phía ngöôøi söû duïng vaø maïng.
Hình 1.10 Maïng ñieän thoaïi ñieån hình
1.2.2 Haïn cheá cuûa voøng thueâ bao ñieän thoaïi hieän nay
DSL laø coâng ngheä truy xuaát vaø caùc thieát bò cuûa DSL ñöôïc söû duïng treân maïng truy
xuaát neân phaûi ñi töø maïng truy xuaát noäi haït. Maïng truy xuaát noäi haït bao goàm caùc voøng
thueâ bao noäi haït vaø caùc thieát bò lieân quan noái töø vò trí ngöôøi söû duïng tôùi toång ñaøi. Maïng
truy xuaát ñieån hình goàm caùc boù caùp mang haøng ngaøn ñoâi caùp ñeán caùc taäp ñieåm phoái caùp
(FDI: Feeder Distribution Interface).
Nhieàu thueâ bao caùch raát xa toång ñaøi vaø caàn phaûi coù voøng thueâ bao raát daøi. Moät vaán
ñeà cuûa voøng thueâ bao daøi laø söï suy hao naêng löôïng cuûa tín hieäu ñieän laøm cho tín hieäu suy
yeáu ñi. Ñieàu naøy cuõng töông töï nhö tín hieäu voâ tuyeán, caøng caùch xa maùy phaùt tín hieäu
caøng suy hao vaø tyû soá tín hieäu treân nhieãu caøng keùm ñi.
Caùc coâng ty ñieän thoaïi coù 2 caùch ñeå xöû lyù caùc voøng thueâ bao daøi:
- Söû duïng caùc cuoän taûi ñeå söûa ñoåi ñaëc tính ñieän cuûa voøng thueâ bao cho pheùp
truyeàn daãn thoaïi chaát löôïng toát hôn qua nhöõng khoaûng caùch daøi quaù
6
5400m. Khi ñoù caùc cuoän taûi ñöôïc ñaët treân ñöôøng daây caùch ñeàu ñaën 1800m
moät cuoän.
Caùc cuoän taûi khoâng töông thích vôùi caùc ñaëc tính taàn soá cao cuûa truyeàn daãn
DSL vaø phaûi ñöôïc thaùo dôõ tröôùc khi cung caáp caùc dòch vuï döïa treân cô sôû
DSL. Möùc ñoä söû duïng caùp coù taûi trong maïng truy xuaát noäi haït cuûa caùc coâng
ty ñieän thoaïi coù theå khaùc nhau vaø thöôøng thì khoaûng 20% soá voøng thueâ bao
laø coù duøng cuoän taûi.
- Thieát laäp nhieàu thieát bò ñeå tieáp nhaän tín hieäu ôû caùc ñieåm trung gian ñeå taäp
hôïp veà toång ñaøi noäi haït. Caùc ñieåm trung gian naøy coù theå bao goàm thieát bò
chuyeån maïch vaø thieát bò truyeàn daãn dung löôïng lôùn hay cuõng coù theå ñôn
giaûn chæ laø trung taâm taäp trung daây (SWC: Serving Wire Center) khoâng coù
thieát bò chuyeån maïch nhöng laïi coù caùc thieát bò truyeàn daãn keát noái vôùi toång
ñaøi noäi haït.
Trong khi maïng ñieän thoaïi luùc ñaàu keát thuùc caùc voøng thueâ bao caùp ñoàng
tröïc tieáp taïi toång ñaøi noäi haït thì quaù trình baûo döôõng caùc ñöôøng daây thueâ
bao daøi vaø haäu quaû cuûa vieäc phaùt trieån quaù nhieàu ñöôøng daây thueâ bao ñaõ
laøm taát yeáu phaùt sinh nhu caàu thay ñoåi kieán truùc maïng truy xuaát noäi haït. Caùp
quang coù theå keát noái hieäu quaû haøng ngaøn thueâ bao töø toång ñaøi naøy ñeán toång
ñaøi khaùc nhöng laïi quaù ñaét tieàn ñeå coù theå keát noái ñeán caùc thueâ bao rieâng leû.
Vì vaäy moät giaûi phaùp dung hoaø laø keát thuùc ñöôøng daây thueâ bao taïi caùc ñieåm
trung gian gaàn vôùi thueâ bao hôn goïi laø caùc DLC (Digital Loop Carrier: Boä
cung caáp voøng thueâ bao soá). Nhöõng ñieåm trung gian naøy goïi laø caùc thieát bò
ñaàu cuoái DLC phía khaùch haøng (RT: remote terminal).
Moät trong nhöõng thuaän lôïi khi keát thuùc ñöôøng daây thueâ bao taïi caùc thieát bò
ñaàu cuoái töø xa DLC laø noù ñaõ giaûm ñöôïc ñoä daøi ñöôøng daây ñoàng cuûa voøng
thueâ bao vaø caûi thieän ñöôïc ñoä tin caäy cuûa dòch vuï. Moät thuaän lôïi nöõa laø caùc
dòch vuï ñieän thoaïi thuaàn tuyù (POTS: Plain Old Telephone Service) coù theå
ñöôïc gheùp laïi thaønh luoàng T1 hay E1 ñeå truyeàn daãn tôùi toång ñaøi noäi haït baèng
caùp quang. Tuy nhieân, maëc duø RT giaûi quyeát ñöôïc nhieàu vaán ñeà cuûa dòch vuï
ñieän thoaïi thuaàn tuyù noù laïi taïo ra khaù nhieàu raéc roái khi trieån khai cung caáp
dòch vuï döïa treân cô sôû DSL.
DSL chæ ñöôïc cung caáp qua caùc ñöôøng daây caùp ñoàng lieân tuïc neân khi moät
dòch vuï döïa treân DSL keát noái tôùi moät RT thì coång DSL phaûi keát thuùc taïi RT ñeå
tín hieäu DSL ñöôïc bieán ñoåi thaønh daïng töông thích vôùi DLC. Möùc ñoä söû duïng
DLC thay ñoåi tuyø coâng ty ñieän thoaïi vaø noù dao ñoäng töø khoâng söû duïng hoaøn
toaøn cho tôùi söû duïng cho khoaûng 30% ñöôøng daây thueâ bao trong maïng truy
xuaát noäi haït.
Hieän nay coù treân 1 tyû ñöôøng daây thueâ bao trong maïng PSTN (Public Switched
Telephone Network) treân toaøn theá giôùi. Hôn 95% trong soá ñoù laø caùp xoaén ñoâi daønh cho
dòch vuï ñieän thoaïi thuaàn tuyù. Dòch vuï ñieän thoaïi thuaàn tuyù ñöôïc thieát keá ñeå truyeàn taûi aâm
thoaïi caàn daûi taàn ñeå baûo ñaûm trung thöïc laø töø 300 ñeán 3400Hz. Dòch vuï daûi heïp naøy voán
ñöôïc cung caáp cho ñieän thoaïi vaø truyeàn daãn tín hieäu modem töông töï ôû toác ñoä töø 9,6 tôùi
7
33,6 kbps vaø gaàn ñaây laø 56 kbps. Moät phaàn raát nhoû cuûa PSTN ñöôïc cung caáp dòch vuï
ISDN (Integrated Services Digital Netword) BRI (Basic Rate Interface). Voøng thueâ bao
töông töï hieän nay söû duïng raát toát trong heä thoáng truyeàn taûi thoaïi. Tuy nhieân, noù khoâng ñuû
khaû naêng ñeå truyeàn taûi caùc öùng duïng khaùc nhö döõ lieäu vaø video. Daûi taàn aâm thoaïi laø töø
300 ñeán 3400KHz vaø neáu ñöôïc maõ hoaù PCM (Pulse Code Modulation: ñieàu cheá maõ hoaù
xung) seõ laø 64kbps. Maïch voøng thueâ bao cuûa maïng caùp noäi haït chæ ñöôïc thieát keá cho yeâu
caàu cuûa aâm thoaïi maø hoaøn toaøn khoâng daønh cho caùc nhu caàu veà döõ lieäu vaø video. Maïch
voøng thueâ bao hieän nay raát haïn cheá khi duøng cho truyeàn taûi soá lieäu vaø video. Ví duï, ñoâi
luùc truyeàn moät file döõ lieäu phaûi maát töø vaøi phuùt ñeán haøng tieáng ñoàng hoà.
Hình 1.11 Cuoän taûi
Hình 1.12 UDLC
8
Hình 1.13 IDLC
Bridged tap laø caùc nhaùnh reõ cuûa ñöôøng daây thueâ bao khoâng
naèm treân ñöôøng thoaïi tröïc tieáp giöõa toång ñaøi noäi haït vaø thieát
bò ñaàu cuoái cuûa thueâ bao. Bridged tap coù theå laø moät ñoâi daây
khoâng söû duïng noái vôùi ñieåm trung gian hay laø ñoaïn keùo daøi
cuûa ñoâi daây xa hôn vò trí cuûa thieát bò ñaàu cuoái thueâ bao.
Hình 1.14 Nhaùnh reõ
Hình 1.15 AÛnh höôûng cuûa nhaùnh reõ ñeán söï suy hao cuûa tín hieäu
truyeàn treân ñöôøng daây
9
Maët khaùc, haàu heát caùc heä thoáng xaây döïng treân cô sôû ñieän thoaïi hieän nay söû duïng
khe 64kbps coù dung löôïng (bandwith) coá ñònh vaø ñoái xöùng. Dung löôïng cho cuoäc goïi ñieän
thoaïi khoâng thay ñoåi trong suoát thôøi gian ñieän ñaøm cho ñeán khi moät trong 2 thueâ bao goïi
hoaëc bò goïi gaùc maùy vaø dung löôïng naøy ñöôïc söû duïng cho cuoäc goïi khaùc. Neáu trong thôøi
gian cuoäc goïi caû 2 thueâ bao ñeàu im laëng thì dung löôïng söû duïng vaãn laø 64kbps. Trong khi
ñoù caùc loaïi öùng duïng khaùc nhö döõ lieäu vaø video laïi caàn moät dung löôïng ñoäng, bieán ñoåi vaø
baát ñoái xöùng. Theo nghieân cöùu cuûa haõng Bell Labs (Bell Labs Technical Journal, 2 (2),
Spring, 1997, trang 42 – 67) thì haàu heát löu löôïng treân Internet laø baát ñoái xöùng: löu löôïng
ñöôïc gôûi theo moät höôùng nhieàu hôn höôùng ngöôïc laïi vaø dó nhieân heä thoáng ñieän thoaïi coù
dung löôïng ñoái xöùng hieän nay khoâng toái öu cho löu löôïng Internet.
Hình 1.16 AÛnh höôûng cuûa nhaùnh reõ ñeán tyû soá SNR cuûa tín hieäu truyeàn treân ñöôøng
daây
Vieäc truy xuaát Internet bò chaäm chaïp moät phaàn laø do haïn cheá cuûa maïch voøng thueâ
bao vaø moät phaàn nöõa laø do haïn cheá khaû naêng cung caáp dòch vuï cuûa nhaø cung caáp dòch vuï
Internet (ISP: Internet Service Provider) khoâng ñaùp öùng kòp nhu caàu Internet phaùt trieån
taêng voït laøm cho löu löôïng Internet cuõng taêng voït. Moät ví duï laø laàn haï giaù thueâ bao cuûa
dòch vuï AOL (American Online) vaøo muøa thu naêm 1996 cho pheùp truy xuaát thoaûi maùi
Internet moãi thaùng giaù $19,95 daãn tôùi khaû naêng ñaùp öùng truy xuaát 30 trieäu giôø Internet
moãi thaùng cuûa AOL khoâng chòu noãi löu löôïng taêng leân ñeán 60 trieäu giôø moãi thaùng vaøo
thaùng 11 naêm 1996. Ngöôøi söû duïng cuûa AOL phaûi thöôøng xuyeân bò thoâng baùo baän hoaëc
dòch vuï khoâng thöïc hieän ñöôïc laøm cho nhieàu ngöôøi ñaõ ngöng thueâ bao AOL.
1.3 Caùc phöông phaùp truy xuaát hieän nay
1.3.1 Modem töông töï
Trong nhöõng naêm ñaàu cuûa lòch söû maùy tính caùch nay chöøng hôn 30 naêm tröôùc, keát
noái maïng hoaït ñoäng ôû toác ñoä khoaûng 300 ñeán 600 bit/s ñaõ laø khaù ñuû. Khoaûng 10 naêm gaàn
ñaây thì modem 9.6kbps ñöôïc xem laø coâng cuï lieân laïc toác ñoä cao. modem 9,6kbps thöïc teá
ñaõ ñaùp öùng nhieàu öùng duïng tuy nhieân noù thöïc söï chaäm chaïp trong caùc öùng duïng lieân
quan ñeán ñoà hoaï vaø video. Ví duï: moät ngöôøi söû duïng vaøo maïng ñeå taûi veà moät baûn ñoà thôøi
tieát thì vôùi toác ñoä truyeàn döõ lieäu 9600bit/s phaûi maát 40 giaây ñeå taûi veà baûn ñoà traéng ñen
chaát löôïng keùm. Vôùi baûn ñoà maøu ñoä phaân giaûi cao thì phaûi chôø ñeán vaøi phuùt. Ngay caû
10
modem 28,8kbps hay 33,6 kbps cuõng khoâng ñaùp öùng ñöôïc veà toác ñoä cuûa nhieàu öùng
duïng. Thôøi gian download moät hình aûnh neùn JPEG (Joint Photographic Experts Group) laø
120 giaây. Neàn kyõ thuaät maùy tính thay ñoåi raát nhanh, caùc keânh thoâng tin, maùy tính ñang
bieán ñoåi ñeå ñaùp öùng theo nhu caàu khaû dung löôïng cao ngaøy caøng taêng. Khi caùc dòch vuï
hình aûnh maøu, thoaïi vaø video caøng haáp daãn khaùch haøng thì haï taàng thoâng tin haøng
megabit caøng trôû neân thieát yeáu. Lieäu ngöôøi ta coù theå troâng chôø ôû modem töông töï nhöõng
böôùc tieán ôû caùc toác ñoä cao hôn côõ toác ñoä ñöôøng truyeàn T1 (1544 kbps) hay E1 (2048
kbps) khoâng? Thaät khoâng may, caâu traû lôøi laø khoâng. Toác ñoä 33,6 kbps cuûa modem töông
töï ñaõ chaïm traàn toác ñoä döõ lieäu cuûa modem truyeàn treân keânh thoaïi. Taát caû caùc modem
töông töï ñeàu phaûi truyeàn döõ lieäu trong keânh 300 Hz – 4000 Hz daønh cho aâm thoaïi trong
maïng ñieän thoaïi. Toác ñoä côõ 33,6 kbps caàn daûi thoâng lôùn hôn nhieàu. Tuy nhieân, caùc
modem hieän ñaïi thay vì gôûi ñi doøng bit chöa qua xöû lyù laïi gôûi ñi caùc tín hieäu (symbol), moãi
tín hieäu ñaïi dieän cho moät soá bit lieân tieáp cuûa doøng bit. Chaúng haïn, modem V.32 moãi laàn
laáy 4 bit döõ lieäu chöa xöû lyù theâm vaøo bit thöù 5 ñeå thöïc hieän söûa sai taïo thaønh nhoùm 5 bit
ñöôïc ñaïi dieän baèng moät trong 32 daïng tín hieäu. Moãi tín hieäu laø moät söï keát hôïp cuûa bieân ñoä
vaø phase cuûa soùng mang. Quaù trình ñieàu cheá naøy goïi laø Quadrature Amplitude
Modulation (QAM). Vì phöông phaùp ñieàu cheá QAM vöøa neâu taïo ra 1 tín hieäu cho moãi
chuoãi 4 bit lieân tieáp neân noù giaûm daûi thoâng caàn thieát xuoáng coøn moät phaàn tö vaø nhö vaäy
doøng bit döõ lieäu 9600 bit/s coù toác ñoä tín hieäu giaûm coøn 2400baud vaø deã daøng truyeàn ñöôïc
treân keânh thoaïi 4kHz. Vaán ñeà laø bit thöù 5 ñöôïc theâm vaøo khoâng laøm thay ñoåi toác ñoä döõ
lieäu cuõng nhö toác ñoä tín hieäu maø chæ laøm tín hieäu ñöôïc ñieàu cheá phöùc taïp theâm töø 16 traïng
thaùi leân 32 traïng thaùi.
Hình veõ 1.17 minh hoaï caùc choøm sao maõ hoaù cuûa caùc phöông phaùp ñieàu cheá khaùc
nhau. Tröôøng hôïp beân traùi minh hoaï ñieàu cheá soùng mang ñôn giaûn baèng phöông phaùp
ñieàu cheá nhò phaân. Trong phöông phaùp ñieàu cheá naøy chæ coù bieân ñoä bieân ñoä coù giaù trò
döông hay khoâng vaø toác ñoä tín hieäu baêèng vôù toác ñoä döõ lieäu. Kyõ thuaät ñieàu cheá 2B1Q trong
ISDN hay HDSL duøng 4 bieân ñoä bieân ñoä khaùc nhau cho tín hieäu ñeå ñaït hieäu quaû 2 laàn veà
daûi thoâng nhöng cuõng löu yù raèng caùc möùc bieân ñoä cuõng gaàn hôn 2 laàn so vôùi tröôøng hôïp
ñieàu cheá nhò phaân. Tröôøng hôïp keá tieáp laø cuûa phöông phaùp ñieàu cheá QAM boán traïng thaùi
vôùi bieân ñoä cuûa soùng mang vaãn khoâng ñoåi trong khi ñoù phase laø moät trong 4 giaù trò cho
pheùp truyeàn 2 bit cho moãi tín hieâäu vaø laøm cho toác ñoä tín hieäu giaûm coøn moät nöûa. Tröôøng
hôïp cuoái cuøng laø choøm sao cuûa phöông phaùp maõ hoaù ñieàu cheá 32-QAM duøng trong
modem V.32. Trong tröôøng hôïp naøy, khi chuyeån töø 11000 sang 01101 thì caû bieân ñoä vaø
phase ñeàu thay ñoåi. Thay vì gôûi moät trong hai traïng thaùi cuûa bit laø 1 hay 0 töø luoàng döõ lieäu
nguyeân thuûy modem V.32 gôûi moät trong 32 traïng thaùi coù theå coù. Modem thu phaûi xaùc ñònh
ñuùng tín hieäu ñaõ ñöôïc gôûi ñi duø söï khaùc nhau cuûa caùc tín hieäu laø nhoû hôn nhieàu so vôùi
tröôøng hôïp chæ gôûi ñôn giaûn 1 hay 0. Neáu keânh thoaïi laø hoaøn haûo thì khoâng coù vaán ñeà gì
nhöng taát caû moïi ñöôøng daây trong maïng thöïc teá ñeàu coù nhieàu daïng nhieãu. Caùp xoaén ñoâi
chaïy töø phía khaùch haøng ñeán toång ñaøi coù theå bò taùc ñoäng bôûi caùc boä ñaùnh löûa ñoäng cô,
maùy saáy toùc, ñöôøng daây ñieän löïc, ñeøn huyønh quang vaø caùc daïng phoùng ñieän khaùc. Tuoåi
ñôøi vaø chaát löôïng cuûa caùp cuõng lieân quang raát nhieàu tôùi nhieãu. Caùp cuõ bò ngaám aåm nhieàu
seõ bò nhieãu nhieàu hôn caùp môùi. Hôn nöõa, taát caû caùc ñoâi daây khaùc nhau trong moät chaõo
caùp coù khi töø vaøi traêm ñeán vaøi ngaøn ñoâi gheùp laïi vaø roø ræ tín hieäu vaøo caùc ñoâi daây keá caän
maø ta goïi laø hieän töôïng xuyeân keânh (crosstalk).
Taát caû caùc taùc nhaân gaây nhieãu naøy taïo thaønh moät neàn nhieãu trong moãi keânh
truyeàn. Neáu coá gaéng phaân bieät hai traïng thaùi giöõa 1 vaø 0 thì tín hieäu phaûi bò phaù huyû raát
maïnh môùi coù theå nhaän daïng laàm ñöôïc. Vôùi tröôøng hôïp 2 trong 32 traïng thaùi khaùc nhau
11
cuûa tín hieäu modem V.32 raát gaàn nhau thì chæ caàn moät löôïng nhieãu nhoû cuõng coù theå phaù
huyû tín hieäu naøy vaø laøm cho noù gioáng tín hieäu kia. Caùc modem toác ñoä cao hieän taïi vaãn
hoaït ñoäng toát ôû tyû soá nhieãu treân haàu heát caùc keânh ñieän thoaïi. Ñieàu ñoù coù nghóa laø caùc
modem 28,8 kbps hay 33,6 kbps coù theå hoaït ñoäng toát treân caùc ñöôøng daây coù chaát löôïng
toát vaø raát toát. Tuy nhieân trong nhieàu tröôøng hôïp caùc boä modem hoaït ñoäng ôû toác ñoä thaáp
hôn. Neáu hai modem ôû hai ñaàu keát noái ño ñöôïc tyû soá tín hieäu treân nhieãu nhoû hôn yeâu caàu
chuùng seõ giaûm toác ñoä modem ñeå baûo ñaûm keát noái tin caäy. Neáu moïi thöù ñeàu lyù töôûng, caùp
ñieän thoaïi môùi, xuyeân keânh khoâng ñaùng keå, thieát bò chuyeån maïch hieän ñaïi thì coù theå keát
noái ôû toác ñoä 33,6 kbps. Treân thöïc teá, caùc keát noái modem 28,8 kbps toát nhaát coù theå ñaït
ñöôïc toác ñoä 26,4 kbps.
Hình 1.17 Caùc choøm sao maõ hoaù theo caùc phöông phaùp ñieàu cheá khaùc nhau
Toác ñoä truyeàn daãn toái ña cuûa thoâng tin soá ñaõ ñöôïc caùc coâng trình cuûa
Claude E. Shannon “A Mathematical Theory of Communication” vaøo naêm
1948 vaø “Communication Theory of Secrecy Systems” vaøo naêm 1949
ñaêng taûi ôû taïp chí Bell Systems Technical Journal ñeà caäp ñeán. Caû 2 coâng
trình ñeàu ñöôïc oâng xaây döïng töø coâng vieäc giaûi maät maõ maø oâng thöïc hieän
trong suoát theá chieán thöù II. OÂng ñaõ thieát laäp nhöõng cô sôû toaùn hoïc cho
truyeàn daãn thoâng tin vaø ruùt ra nhöõng giôùi haïn caên baûn cuûa heä thoáng
thoâng tin soá. Trong caùc coâng trình tieân phong naøy Shannon ñaõ coâng thöùc
hoaù caùc vaán ñeà cô baûn cuûa vieäc truyeàn daãn tin caäy thoâng tin döôùi daïng
xaùc suaát thoáng keâ, söû duïng moâ hình caùc xaùc suaát cho nguoàn tin
(information source) vaø keânh thoâng tin (communication channel). Döïa
treân caùc coâng thöùc thoáng keâ ñoù Shannon ñaõ duøng haøm soá logarithmic ñeå
ño löôïng tin cuûa moät nguoàn tin. OÂng cuõng ñaõ cho thaáy aûnh höôûng cuûa
giôùi haïn naêng löôïng maùy phaùt, giôùi haïn daûi thoâng keânh truyeàn vaø nhieãu
coäng ñoái vôùi keânh truyeàn, ñöa vaøo moät tham soá goïi laø dung löôïng keânh
(channel capacity) C. Khi toác ñoä thoâng tin R nhoû hôn dung löôïng keânh tin
C thì veà maët lyù thuyeát coù theå ñaït ñöôïc truyeàn daãn tin caäy (error-free:
khoâng coù loãi) qua keânh tin baèng vieäc maõ hoaù thích hôïp. Coøn khi toác ñoä
thoâng tin R lôùn hôn dung löôïng keânh tin C thì khoâng theå truyeàn daãn tin
caäy qua keânh tin ñöôïc maø phaûi qua moät soá böôùc xöû lyù tín hieäu taïi maùy
phaùt cuõng nhö maùy thu. Nhö vaäy Shannon ñaõ thieát laäp caùc giôùi haïn cô
baûn cuûa thoâng tin vaø ñaõ khai sinh ra moät lónh vöïc môùi goïi laø lyù thuyeát
12
thoâng tin (information theory). Coâng lao cuûa Shannon ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù
laø ngang taàm vôùi phaùt kieán cuûa Nicolaus Copernicus trong thieân vaên
(theo J. L. Massey). Giôùi haïn Shannon cho dung löôïng keânh truyeàn ñöôïc
xaùc ñònh bôûi:
 S 
C = Bwlog 2 1 + 
 N
Moïi khaùch haøng söû duïng modem ñeàu raát quan taâm ñeán toác ñoä vaø ñoä tin caäy cuûa
modem. Caùc nhaø cung caáp ñeàu coá gaéng tieán gaàn tôùi giôùi haïn Shannon. Cho tôùi tieâu
chuaån V.32 thì moïi modem ñeàu coøn caùch xa giôùi haïn dung löôïng naøy khi möùc S/N töø 9 tôùi
10 dB. Neáu daûi thoâng töø 2400 Hz leân ñeán 2800 Hz vaø tyû soá S/N töø 24 dB ñeán 30 dB thì
dung löôïng keânh khoaûng 24000 bit/s. Ñeå laáp ñaày khoaûng caùch coøn laïi caàn phaûi öùng duïng
kyõ thuaät söûa sai.
Vaøo nhöõng naêm 1950 caùc modem FSK (Frequency Shift Keying) coù toác ñoä töø 300
bit/s tôùi 600 bit/s. Tieâu chuaån quoác teá cuûa modem baét ñaàu töø thaäp kyû 60 theá kyû tröôùc.
Naêm 1964 tieâu chuaån modem ñaàu tieân cuûa CCITT laø V.21 xaùc ñònh ñaëc tính cuûa modem
FSK toác ñoä 200 bit/s vaø baây giôø laø 300 bit/s. Kyõ thuaät ñieàu cheá ñaõ thay ñoåi sang QAM 4
traïng thaùi vaøo naêm 1968 vaø 16 traïng thaùi vaøo naêm 1984 bôûi V.22bis. Vaøo luùc ñoù, moät tieâu
chuaån modem öùng duïng tieán boä coâng ngheä môùi laø V.32 theâm phaàn ñaëc tính trieät tieáng doäi
(echo cancellation) vaø maõ hoaù trellis. Maõ trellis ñöôïc tieán syõ Gottfred Ungerboeck ñeà caäp
laàn ñaàu tieân vaø öùng duïng vaøo modem vaø thöïc hieän laáp ñöôïc moät phaàn ba khoaûng caùch
coøn laïi so vôùi giôùi haïn Shannon. V.32bis ñöôïc xaây döïng treân cô sôû ñoù vaø ñaït ñöôïc toác ñoä
döõ lieäu leân ñeán 14400 bit/s. Sau ñoù toác ñoä döõ lieäu cuûa caùc modem ñaõ coù nhöõng tieán boä
nhanh choùng töø 19200 bit/s leân ñeán 24000 bit/s roài 28800 bit/s. Modem môùi hôn laø V.34
ra ñôøi naêm 1996 ñaõ ñaït tôùi toác ñoä döõ lieäu 33600 bit/s vaø thöïc hieän 10 bit treân moãi tín hieäu.
Hình 1.18 Mdoem töông töï qua maïng ñieän thoaïi töông töï
Khi caùc cuoäc ñaøm thoaïi ñieän thoaïi ñöôïc soá hoaù, caùc toång ñaøi laép moät boä maõ hoaù
chuyeån tín hieäu töông töï thaønh tín hieäu soá laáy maãu tín hieäu thoaïi 8000 laàn moãi giaây vaø
duøng 8 bit ñeå maõ hoaù giaù trò cuûa maãu. ÔÛ ñaàu kia cuûa keát noái dieãn ra quaù trình ngöôïc laïi vaø
moät tín hieäu xaáp xæ gaàn vôùi tín hieâäu ban ñaàu ñöôïc taùi taïo. Tuy nhieân, quaù trình maõ hoaù laïi
13
saûn sinh ra moät kieåu nhieãu khaùc ñoù laø nhieãu löôïng töû. Khi thöïc hieän löôïng töû hoaù, caùc
bieân ñoä töông töï coù theå naèm giöõa hai möùc löôïng töû keá tieáp trong 256 möùc löôïng töû khaùc
nhau coù ñöôïc töø löôïng töû hoaù 8 bit vaø boä maõ hoaù choïn möùc löôïng töû gaàn hôn. ÔÛ ñaàu thu,
möùc tín hieäu töông töï ñöôïc taùi taïo seõ khoâng phaûi laø möùc tín hieäu ban ñaàu maø khaùc hôn
moät chuùt neân taïo ra nhieãu. Vôùi muïc ñích truyeàn thoaïi thì söï khaùc bieät naøy laø khoâng ñaùng
keå nhöng vôùi modem toác ñoä cao thì laø moät vaán ñeà lôùn.
Hình 1.19 Mdoem töông töï qua maïng ñieän thoaïi soá IDN
Modem 56K söû duïng quaù trình löôïng töû hoaù naøy. Nhieãu löôïng töû laø do quaù trình
maõ hoaù PCM. Neáu boû qua ñöôïc giai ñoaïn maõ hoaù PCM thì coù theå thoaùt khoûi giôùi haïn
Shannon. Neáu ta boá trí döõ lieäu soá chæ ñi qua boä giaûi maõ treân maïng ñieän thoaïi thì döõ lieäu seõ
ñöôïc chuyeån thaønh tín hieäu 256 möùc phaùt ra töø boä bieán ñoåi soá sang töông töï cuûa boä giaûi
maõ PCM. Modem seõ chuyeån sang tìm kieám caùc möùc löôïng töû hoaù naøy voán ñaõ ñöôïc tieâu
chuaån hoaù. Treân thöïc teá moät vaøi nôi ôû Hoa Kyø chæ söû duïng 128 möùc löôïng töû hoaù vì heä
thoáng gheùp keânh ñieän thoaïi soá T1 ôû Baéc Myõ söû duïng bit coù troïng soá nhoû nhaát trong 8 bit
ñeå giaùm saùt keânh vaø baùo hieäu. Ñeå coù theå söû duïng modem taïi moïi nôi thì thay vì 64 kbps
toác ñoä modem laø 56 kbps duø haàu heát caùc nôi treân theá giôùi ñeàu duøng caû 8 bit cho maõ hoaù
döõ lieäu PCM. Hôn nöõa do tín hieäu chæ truyeàn töø boä giaûm maõ PCM ôû maïch giao tieáp thueâ
bao cuûa toång ñaøi ñeán thueâ bao neân coù raát ít nhieãu taùc ñoäng vaø keát quaû laø tyû soá tín hieäu
treân nhieãu raát cao treân caùc ñöôøng truyeàn 56 kbps.Troø aûo thuaät ôû ñaây laø loaïi boû quaù trình
maõ hoaù PCM vaø ñöa thaúng döõ lieäu soá ñeán boä giaûi maõ. Ñieàu naøy ñoøi hoûi keát noái töø nguoàn
döõ lieäu (caùc ISP chaúng haïn) ñeán boä giaûi maõ phaûi toaøn boä laø soá. Modem 56 kbps coù theå
vöôït qua giôùi haïn Shannon baèng caùch phaân bieät 2 chieàu thu phaùt cuûa ngöôøi söû duïng. ÔÛ
chieàu phaùt toác ñoä vaãn laø 33,6 kbps. Coøn ôû chieàu thu toác ñoä chæ ñaït tôùi 56 kbps khi ISP
(Internet Service Provider: nhaø cung caáp dòch vuï Internet) cuûa hoï vaø caùc toång ñaøi cuûa
PSTN phoái hôïp ñeå traùnh boä loïc PCM ôû maïch giao tieáp thueâ bao cuûa toång ñaøi baèng caùc
ñöôøng truyeàn soá T1 (1544 kbps) hay E1 (2048 kbps). Nhö vaäy khi 2 ngöôøi söû duïng duøng
2 modem 56 kbps truyeàn soá lieäu ñieåm noái ñieåm thì toác ñoä khoâng theå naøo ñaït ñöôïc 56
kbps maø chæ ñaït ñöôïc toác ñoä döõ lieäu song coâng ñoái xöùng laø 33,6 kbps.
Vaøo nhöõng naêm cuoái cuûa theá kyû tröôùc ñaõ xaûy ra tình hình khoâng thoáng nhaát cuûa
caùc tieâu chuaån modem 56 kbps do 2 haõng saûn xuaát danh tieáng laø U. S. Robotics (baây giôø
14
laø moät boä phaän cuûa haõng 3COM) söû duïng chipset X2 cuûa haõng Texas Instruments vaø
Rockwell coù tieâu chuaån K56flex. Dó nhieân laø hai tieâu chuaån naøy khoâng töông thích nhau
vaø ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát modem nhanh choùng bò phaân cöïc theo moät trong 2 tieâu
chuaån treân. Luùc naøy ngöôøi söû duïng taïi Hoa Kyø chôø ñôïi tieâu chuaån naøo seõ ñöôïc ISP cuûa
mình chaáp nhaän roài môùi mua modem theo tieâu chuaån ñoù. Nhieàu ISP ñaõ chôø ñôïi tieâu
chuaån naøo seõ chieán thaéng vaø tieâu chuaån naøo seõ veà vöôøn. Trong thôøi gian naøy moät soá ISP
môû ra 2 soá ñieän thoaïi, moãi soá ñieän thoaïi cho moät tieâu chuaån vaø ñieàu naøy ñaõ laøm cho
ngöôøi söû duïng thaáy yeân taâm maø mua saém modem 56 kbps.
Hình 1.20 Modem V.pcm
Thaùng 9 naêm 1998 ITU-T (International Telecommunication Union –

Telecommunication Standardization Sector moät toå chöùc thöøa keá cuûa CCITT) ñaõ ra tieâu
chuaån V.90 ñeå thoáng nhaát treân toaøn theá giôùi veà modem 56 kbps. Phaàn cöùng cuûa caùc loaïi
modem treân khoâng khaùc nhau maáy neân ngöôøi söû duïng 2 loaïi modem cuõ coù theå chæ caàn
mua con chip naâng caáp cho V.90 ñeå tieát kieäm chi phí coøn caùc modem saûn xuaát sau ñoù
ñeàu ñöôïc chuù thích laø “Ready for V.90”.
Hình 1.21 Tình hình thu nhaäp töø modem 56Kbps treân theá giôùi
15
Trong nhieàu tröôøng hôïp vieäc boû qua moät laàn bieán ñoåi laø khoâng ñôn giaûn. Khi truy
xuaát thoâng tin töø moät nhaø cung caáp dòch vuï Internet noäi haït thì cô hoäi raát cao neáu ISP ñoù
keát noái vôùi toång ñaøi noäi haït baèng caùc ñöôøng truyeàn soá. Tuy nhieân khi khoaûng caùch caøng
daøi thì khaû naêng tín hieäu bò chuyeån sang töông töï roài chuyeån trôû laïi soá caøng lôùn. Khoaûng
25% soá toång ñaøi taïi Hoa Kyø laø toång ñaøi chuyeån maïch töông töï neân cuoäc goïi caøng qua
nhieàu toång ñaøi thì khaû naêng gaëp phaûi toång ñaøi chuyeån maïch töông töï caøng lôùn. Nhöõng
ngöôøi laøm vieäc taïi nhöõng vaên phoøng chi nhaùnh xa coâng ty hay nhöõng ngöôøi laøm vieäc taïi
nhaø rieâng nhieàu khi than phieàn keát noái modem cuûa hoï vôùi maïng cuûa coâng ty chæ ñaït ñöôïc
toác ñoä toái ña 28,8 kbps. Ngay caû khi moïi vieäc ñeàu toát ñeïp thì toác ñoä 56 kbps vaãn laø quaù
khieâm toán duø ñoù laø tieán boä coâng ngheä cuoái cuøng cuûa modem töông töï. Chuùng ta ñaõ soá
hoaù toaøn boä maïng vieãn thoâng chæ tröø ra ñöôøng truyeàn daãn thueâ bao noäi haït laø phaûi chuyeån
tín hieäu thaønh töông töï ñeå phaân phoái ñeán khaùch haøng neân keânh truyeàn khoâng theå dung
naïp theâm nhieàu bit soá lieäu hôn nöõa. Neáu muoán moät toác ñoä truyeàn döõ lieäu cao hôn thì phaûi
nghó ñeán caùc phöông phaùp khaùc hôn laø söû duïng maïng ñieän thoaïi truyeàn thoáng.
1.3.2 ISDN
ISDN (Integrated Services (Digital) Network) laø maïng (soá) ña dòch vuï (sau naøy do
thoùi quen ngöôøi ta boû ñi daáu ngoaëc). ISDN laàn ñaàu tieân ñöôïc CCITT ñeà caäp ñeán trong
moät khuyeán nghò cuûa mình vaøo naêm 1977. Naêm 1985 AT&T thöû nghieäm ISDN laàn ñaàu
tieân taïi Hoa Kyø. Tuy nhieân, ISDN phaùt trieån chaäm ôû Hoa Kyø do söï khoâng thoáng nhaát trong
caùch trieån khai theo CCITT cuûa AT&Tvaø Nortel. ISDN phaù saûn ngoán cuûa hôn 20 quoác gia
khoaûng 50 tyû Myõ kim. Nguyeân lyù cuûa ISDN laø cung caáp caùc dòch vuï thoaïi vaø soá lieäu chung
treân moät ñöôøng daây thueâ bao kyõ thuaät soá. Duøng ISDN ôû giao tieáp toác ñoä cô sôû (BRI: Basic
Rate Interface) cho pheùp truyeàn döõ lieäu vaø thoaïi treân 2 keânh B (Binary channel) 64kbps
vaø 1 keânh D (Digital channel) 16kbps. Moãi ñöôøng daây ISDN ôû BRI coù theå boá trí toái ña 8
thieát bò ñaàu cuoái vaø cuøng moät luùc coù theå thöïc hieän ñöôïc nhieàu cuoäc goïi khaùc nhau. Duøng
ISDN cho pheùp khaùch haøng söû duïng caùc dòch vuï môùi nhö dòch vuï khaån caáp (baùo troäm,
baùo chaùy,…), dòch vuï ghi soá ñieän – nöôùc – gas, dòch vuï quay soá tröïc tieáp vaøo toång ñaøi noäi
boä, dòch vuï ñòa chæ phuï,… Caùc thieát bò cuõ cuûa maïng ñieän thoaïi PSTN vaãn duøng ñöôïc vôùi
ISDN qua moät boä thích öùng ñaàu cuoái TA (Terminal Adaptor). Giao tieáp toác ñoä sô caáp
(PRI: Primary Rate Interface) töông ñöông vôùi caùc ñöôøng truyeàn T1 vaø E1 vôùi keânh moät
keânh D laø 64Kbps coøn caù keânh B coøn laïi cuõng coù toác ñoä 64Kbps. Ngoaøi ra ngöôøi ta coøn
ñònh nghóa caùc keânh H treân PRI vôùi H0 laø 6B, H10 laø 23B, H11 laø 24B vaø H12 laø 30B.
Vaán ñeà lôùn nhaát cuûa ISDN laø sau hôn 20 naêm phaùt trieån laø noù ñaùp öùng ñöôïc hay
khoâng kòp nhu caàu cuûa khaùch haøng. Taïi chaâu AÂu ISDN ñaõ phaùt trieån roäng raõi vaø caùc vaên
phoøng chi nhaùnh, nhöõng ngöôøi laøm vieäc xa coâng ty (telecommuter) ñaõ söû duïng ISDN hieäu
quaû trong nhieàu naêm. Duø sao ISDN vaãn khoâng phaûi laø dòch vuï töï ñoäng 128Kbps maø noù
chæ laø 2 keânh 64Kbps. Neáu muoán söû duïng ñaày ñuû dung löôïng 128Kbps cuûa ñöôøng daây
ISDN thì phaûi mua theâm moät boä thích öùng ñaàu cuoái ñaëc bieät ñeå nhaäp 2 keânh 64Kbps laïi.
ISDN khoâng phaûi laø coâng ngheä coù theå öùng duïng rieâng cho thueâ bao maø toaøn boä
toång ñaøi phaûi ñöôïc laép ñaët thieát bò ISDN. Yeâu caàu ñaàu tieân laø toång ñaøi phaûi söû duïng kyõ
thuaät chuyeån maïch soá. Neáu toång ñaøi söû duïng kyõ thuaät töông töï seõ khoâng coù ISDN. Nhö
ñaõ noùi ba phaàn tö soá toång ñaøi ôû Hoa Kyø laø toång ñaøi soá vaø dó nhieân laø saün saøng cho ISDN.
Caùc toång ñaøi töông töï cuõ hôn ñang ñöôïc chuyeån ñoåi sang kyõ thuaät soá khi noù giaûm giaù
nhöng vôùi giaù thaønh moät vaøi trieäu dollar cho moät toång ñaøi kyõ thuaät soá nhö hieän nay thì vieäc
chuyeån ñoåi bò raøng buoäc bôûi nguoàn taøi chính ñaàu tö cuûa caùc coâng ty khai thaùc ñieän thoaïi.
16
Ngay caû khi ñaõ coù toång ñaøi kyõ thuaät soá thì caùc phaàn cöùng vaø phaàn meàm theâm vaøo ñeå
naâng caáp leân ISDN raát maéc tieàn. Ñieàu naøy thöïc söï laø moät ñaùnh cöôïc cuûa caùc coâng ty ñieän
thoaïi treân söï chaáp nhaän cuûa caùc thueâ bao ñeå ñieàu chænh ñaàu tö. Thöïc teá söï chaáp nhaän
ISDN cuûa khaùch haøng ôû Hoa Kyø raát khieâm toán laøm cho caùc coâng ty ñieän thoaïi khaù thôø ô
trong vieäc xuùc tieán chuyeån ñoåi maïnh sang caùi goïi laø “kyû nguyeân ISDN” (“ISDN era” – theo
ITU-T) .
Hình 1.22 Caáu hình giao tieáp ISDN BRI
ISDN cuõng phaûi traûi qua baøi toaùn con gaø vaø quaû tröùng. Ñeå khaéc phuïc giaù thaønh
chuyeån ñoåi ISDN ñeå ñoái maët vôùi söï chaáp nhaän khoâng maáy aán töôïng cuûa khaùch haøng
ISDN ñaõ trôû neân maéc tieàn. Vaø dó nhieân moät dòch vuï maéc tieàn khoâng theå deã daøng phoå bieán
treân dieän roäng. Cho tôùi naêm 1997, chæ coù khoaûng hôn moät trieäu ñöôøng daây thueâ bao laø
ISDN trong toång soá 150 trieäu ñöôøng daây thueâ bao taïi Hoa Kyø. Vì ít ñöôïc söû duïng neân thieát
bò ISDN nhö boä thích öùng ñaàu cuoái ñeå keát noái maùy tính caù nhaân vôùi maïng trôû neân raát maéc
tieàn. Keát quaû laø ISDN caàn moät söï ñaàu tö taøi chính lôùn laøm cho haàu heát caùc ngöôøi söû duïng
ñeàu thôø ô. Trong tröôøng hôïp ISDN daønh cho caùc ngöôøi laøm vieäc xa coâng ty hay töø caùc chi
nhaùnh thì chi phí coù theå chaáp nhaän ñöôïc nhöng vôùi caùc vaên phoøng gia ñình hay caùc vaên
phoøng nhoû (SOHO: Small Office Home Office) thì ISDN quaù maéc tieàn.
Caøng ngaøy ISDN caøng trôû neân khoâng coù loái thoaùt. Trong thôøi ñaïi maø modem töông
töï chæ ñaït toác ñoä döõ lieäu 1200 bit/s thì toác ñoä döõ lieäu 64 kbps cho moãi keânh cuûa ISDN quaû
thaät raát aán töôïng. Ngaøy nay, khi maø toác ñoä döõ lieäu cuûa modem töông töï leân ñeán 56 kbps
vôùi giaù thaønh khoâng quaù 10 Myõ kim thì giaù thaønh thieát bò ISDN leân ñeán haøng ngaøn Myõ kim
trôû neân khoâng ñaùng ñeå ñaàu tö. Moät söï kieän nöõa ñang ngaøy caøng cho ISDN ra rìa laø
Internet. ISDN laø dòch vuï coù chuyeâån maïch cho pheùp thöïc hieän caùc keát noái 64 kbps qua
quay soá nhö goïi ñieän thoaïi. Trong nhöõng naêm ñaàu cuûa thaäp kyû 80 theá kyû tröôùc, luùc ñang
phaùt trieån ISDN taát caû caùc cuoäc goïi soá lieäu ñeàu chæ cho muïc ñích chuyeån döõ lieäu giöõa caùc
maùy tính qua vieäc keát noái baèng caùch quay soá goïi nhau. Trong khi ñoù hieän nay vôùi moät keát
noái Internet coù theå chuyeån döõ lieäu cho baát cöù maùy tính naøo khaùc chæ baèng caùch ñôn giaûn
laø gôûi e-mail. Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän maø khoâng caàn maïng chuyeån maïch. Internet thöïc
hieän e-mail baèng ñònh tuyeán. Maët khaùc ISDN laø moät dòch vuï coù giaù phuï thuoäc vaøo ñöôøng
daøi trong khi modem dial-up chæ quay soá ñeán moät ISP noäi haït vaø toán cöôùc phí thueâ bao
haøng thaùng coøn vieäc chuyeån vaän qua Internet laø mieãn phí.
17
Vaán ñeà cuoái cuøng cuûa ISDN trong thôøi kyø suy thoaùi laø ISDN goùp phaàn taêng theâm
gaùnh naëng vaøo söï quaù taûi cuûa maïng PSTN. Khi ISDN môùi xuaát hieän thì chöa coù coâng
ngheä Web vaø caùc nhaø thieát keá nghó laø ngöôøi söû duïng chæ ñôn thuaàn goïi moät maùy tính,
chuyeån döõ lieäu roài gaùc maùy, chaúng coù gì khaùc so vôùi moät cuoäc goïi ñieän thoaïi thoâng
thöôøng. Tuy nhieân, Web vaø Internet ñaõ thay ñoåi cô baûn vieäc truyeàn soá lieäu. Söû duïng Web
khoâng chæ ñôn thuaàn laø chuyeån file maø coøn khaùm phaù, taän höôûng theo thôøi gian thöïc
chuoãi thoâng tin baát taän veà döõ lieäu, giaûi trí. Nhöõng cuoäc goïi Internet khoâng coøn laø caùc cuoäc
goïi vôùi thôøi löôïng vaøi phuùt maø ñaõ trôû thaønh caùc cuoäc goïi keùo daøi nhieàu tieáng ñoàng hoà.
Thôøi löôïng söû duïng Intenet trung bình haøng tuaàn ñaõ hôn 6 giôø moãi tuaàn trong khi haàu heát
caùc gia ñình ñeàu khoâng noùi chuyeän ñieän thoaïi quaù 6 giôø moãi thaùng.
PSTN ñöôïc thieát keá ñeå ñaùp öùng vaøi cuoäc goïi töông ñoái ngaén cuûa caùc thueâ bao.
Moät löu löôïng ngöôøi söû duïng khoâng bình thöôøng vaø nhöõng cuoäc goïi chieám giöõ ñöôøng daây
daøi seõ gaây ra taéc ngheõn thöôøng xuyeân ôû moät soá khu vöïc treân maïng vaø thueâ bao seõ nhaän
ñöôïc tín hieäu baùo baän khi maïng quaù taûi, moät hieän töôïng ôû Hoa Kyø raát thöôøng gaëp trong
ngaøy caùc baø meï (Mother’s Day). Caøng veà sau, khi ngaøy caøng nhieàu nhaø cung caáp dòch vuï
ñöa ra cöôùc phí truy xuaát bao thaùng laøm cho caùc cuoäc goïi thay vì chæ keùo daøi vaøi phuùt laïi
keùo daøi nhieàu tieáng ñoàng hoà thì moïi ngaøy ñeàu trôû thaønh ngaøy cuûa caùc baø meï.
Veà vieãn caûnh maïng thì moät cuoäc goïi ISDN khoâng khaùc gì maáy cuoäc goïi modem
qua ñieän thoaïi thoâng thöôøng. Caû hai ñeàu chieám duïng khaû naêng chuyeån maïch soá, truyeàn
daãn soá 64 kbps ôû caû phía noäi ñaøi laãn lieân ñaøi. Chuyeån ñoåi khaùch haøng sang söû duïng ISDN
coù theå caûi thieän moät ít veà toác ñoä truy xuaát nhöng khoâng ñuû ñeå ruùt ngaén ñaùng keå thôøi gian
keát noái khi ngöôøi söû duïng chæ caàn thoâng tin naøo ñoù roài log off. Coøn ñoái vôùi ngöôøi söû duïng
duøng taát caû thôøi gian keát noái chæ cho muïc ñích giaûi trí thì ISDN khoâng coù taùc duïng gì ngoaøi
vieäc truy xuaát nhieàu thoâng tin hôn moät chuùt.
Caùc coâng ty khai thaùc ñieän thoaïi ñang daàn nhaän ra raèng giaûi phaùp laâu daøi duy nhaát
cho tình traïng quaù taûi maïng laø chuyeån löu löôïng Internet ra khoûi maïng PSTN caøng nhieàu
caøng toát. Coá gaéng taêng cöôøng maïng hieän höõu ñeå ñaùp öùng soá löôïng buøng noå caùc cuoäc goïi
chieám giöõ thôøi gian lôùn gioáng nhö laø xaây döïng theâm nhieàu xa loä ñeå giaûi toaû taéc ngheõn giao
thoâng. Chi phí seõ thaät khuûng khieáp vaø seõ chaúng bao giôø ñaït ñöôïc hieäu quaû kinh teá.
Caùc nhaø cung caáp dòch vuï coù theå coù ñöôïc giaûi phaùp naøo thaønh coâng hôn caùc kyõ sö
coâng loä ñeå giaûi quyeát taéc ngheõn khoâng? Thöïc teá coù moät khaû naêng thaønh coâng lôùn khi taùch
rôøi truy xuaát Internet khoûi PSTN nhaø cung caáp dòch vuï seõ gôû boû ñöôïc coå chai keàm giöõ toác
ñoä truy xuaát ôû 64 kbps. Vôùi caáu hình maïng môùi nhaø cung caâáp dòch vuï coù theå thieát keá thích
nghi vôùi toác ñoä thoâng tin döõ lieäu hieän ñaïi vaø ngöôøi söû duïng coù nhu caàu cao seõ khoâng ngaàn
ngaïi töø boû modem cuõng nhö caùc thieát bò thích öùng ñaàu cuoái ñeå chaïy theo maïng truy xuaát
môùi.
1.3.3 Truy xuaát T1/E1 söû duïng maïng caùp thueâ bao noäi haït
Moät ngaïc nhieân chung cho nhieàu ngöôøi söû duïng laø cuøng moät ñoâi daây caùp xoaêén ñoâi
voán chæ duøng ñeå truyeàn taûi aâm thanh cuûa dòch vuï thoaïi truyeàn thoáng hay cuøng laém laø
ISDN vôùi toác ñoä döõ lieäu toång coäng 160 kbps maø ñaõ maáy chuïc naêm qua laïi coù theå laøm cho
ñuû ñieàu kieän ñeå truyeàn taûi ñöôïc caùc dòch vuï T1/E1 vôùi toác ñoä 1544 kbps hay 2048 kbps.
Caùc coâng ty khai thaùc ñieän thoaïi tính cöôùc thueâ bao raát cao cho caùc dòch vuï T1/E1 so vôùi
ñöôøng daây thueâ bao töông töï ñeå buø laïi chi phí cho caùc thieát bò hoã trôï ñöôøng daây vì tuy
cuøng laø ñöôøng daây caùp xoaén ñoâi nhöng T1/E1 laïi caàn coù nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät ñaëc bieät.
Giaù thaønh cao cuûa T1/E1 moät phaàn laø do vieäc chuyeån ñoåi töø ñöôøng daây thueâ bao töông töï
18
sang soá vaø chi phí baûo döôõng thieát bò ñöôøng daây cao lieân quan ñeán caùc kyõ thuaät ñieàu cheá
quaù ñôn giaûn laø AMI (Alternate Mark Inversion) ôû T1 vaø HDB3 (High Density Bipolar 3)
ñöôïc xaây döïng caùch ñaây hôn ba möôi naêm. Kyõ thuaät ñieàu cheá söû duïng treân ñöôøng truyeàn
T1/E1 truyeàn thoáng chæ chaáp nhaän caùc khoaûng caùch töông ñoái ngaén. Vì vaäy, ñöôøng truyeàn
T1/E1 qua caùc voøng thueâ bao daøi phaûi ñöôïc phaân chia thaønh nhieàu ñoaïn cuøng vôùi caùc
traïm tieáp vaän (repeater) ôû caùc ñieåm tieáp noái ñeå doø vaø phaùt laïi tín hieäu sang ñoaïn daây
khaùc. Do ñoù phaûi boá trí caùc traïm tieáp vaän ôû caùch hai ñaàu ñöôøng daây thueâ bao khoâng quaù
600 ñeán 900m vaø khoaûng caùch giöõa caùc traïm tieáp vaän khoâng quaù 900 tôùi 1800m tuyø côõ
daây.
T1 laø moät dòch vuï soá nhaän thoâng tin soá döôùi daïng 0 vaø 1 töø caùc phaàn töû heä
thoáng keá caän. Theo sô ñoà maõ hoaù AMI cuûa T1 moãi bit cuûa thoâng tin soá ñöôïc
truyeàn treân daây caùp ñoàng baèng daïng soùng töông töï ñöôïc ñieàu cheá ñeå mang
thoâng tin caùc bit 0 hay 1. Nhö vaäy, sô ñoà maõ hoaù maõ hoaù 1 bit cho moãi baud
vôùi 1 baud laø moät chu kyø soùng sine vaø daïng soùng ñöôïc ñieàu cheá coù theå laø 0
hay 1. Soá caùc chu kyø soùng sine trong moät giaây laø taàn soá tính baèng Hertz (Hz).
Vì vaäy luoàng soá T1 goàm 1536000 bit coäng theâm caùc bit taïo khung, caùc bit
baùo hieäu,… thaønh 1544000 bit caàn phaûi coù phoå töø 0 ñeán 1544000Hz. Heä quaû
cuûa taàn soá cao naøy laø giôùi haïn khoaûng caùch giöõa caùc traïm tieáp vaän luoân nhoû
hôn 1800m ñoái vôùi côõ daây AWG22. Moät giaûi phaùp ñeå taêng giôùi haïn khoaûng
caùch laø gôûi nhieàu thoâng tin treân moãi baud hay moãi chu kyø tín hieäu. Taêng tyû leä
bit treân moãi baud laøm giaûm taàn soá vaø traùnh ñöôïc suy hao ôû taàn soá cao laøm
cho coù theå cung caáp ñöôïc ñöôøng daây thueâ bao daøi hôn.
Thieát bò ñöôøng truyeàn T1 vaø E1 khoâng theå hoaït ñoäng treân caùc ñöôøng daây thueâ bao
coù caùc bridged tap. Vì vaäy tröôùc khi naâng caáp leân ñöôøng truyeàn T1 hay E1 phaûi thaùo gôõ
taát caû caùc bridged tap. Ñieàu naøy coù veû thaät ñôn giaûn nhöng treân thöïc teá do maát maùt hoà sô
vaø vieäc ñoùng môû caùp thöôøng laøm cho quaù trình gôõ boû caùc bridged tap trôû neân maát thôøi
gian vaø toán keùm.
Hình 1.23 Cung caáp dòch vuï T1/E1 truyeàn thoáng coù tieáp vaän
19
1.3.4 Cable modem
Cable modem laø thieát bò cho pheùp truy xuaát thoâng tin toác ñoä cao töø caùc server töø
xa nhö Internet server hay video on demand server qua maïng truyeàn hình caùp (ñoàng
truïc). So vôùi caùc loaïi modem analog truyeàn thoáng duøng trong maïng PSTN thì cable
modem ñaït toác ñoä cao hôn nhieàu vaø nhanh hôn xaáp xæ 500 laàn. Trong khoaûng giöõa nhöõng
naêm 1990 cuûa theá kyû tröôùc ngöôøi ta ñaõ phaùt trieån ñöôïc khaû naêng truyeàn taûi hai chieàu cuûa
haï taàng cô sôû maïng caùp ñoàng truïc hieän höõu ñeå phuïc vuï cho truy xuaát Internet toác ñoä cao.
Ñieàu naøy ñaõ daãn ñeán vieäc tieán haønh nhieàu nghieân cöùu vaø thöû nghieäm treân nhieàu khu vöïc
taïi Hoa Kyø vaø caùc quoác gia Taây AÂu. Keát quaû laø ngöôøi ta ñaõ phaùt trieån ñöôïc moät soá loaïi kyõ
thuaät cable modem. YÙ töôûng cuûa modem caùp thaät ñôn giaûn laø duøng maïng caùp ñoàng truïc
saün coù ñeå keát noái Internet. Ñieàu naøy khoâng nhöõng chæ ñem laïi cho thueâ bao cô hoäi coù
ñöôïc toác ñoä truy xuaát Internet aán töôïng maø coøn thöïc hieän ñöôïc caùc dòch vuï khaùc nhö
video on demand vaø MHP (Media Home Platform). Ngay töùc khaéc, caùc nhaø cung caáp
dòch vuï nhaän thaáy ñöôïc tieàm naêng ñem laïi thu nhaäp to lôùn cuûa coâng ngheä naøy do con soá
quaù lôùn caùc thueâ bao coù theå tham gia vaøo maïng qua caùc keát noái caùp ñoàng truïc saün coù vaø
laøm cho caùc coâng ngheä kieåu nhö MHP trôû neân thöïc teá. Coâng ngheä cable modem ñem laïi
vieäc keát noái maïng toác ñoä cao cho moâi tröôøng daân duïng cuõng nhö doanh nghieäp nhoû qua
caùc ñöôøng daây caùp ñoàng truïc voán söû duïng cho truyeàn hình caùp. Hình veõ 1.24 minh hoaï
caáu hình caên baûn maïng modem caùp. Modem caùp laø thieát bò cho pheùp truy xuaát döõ lieäu
(nhö Internet chaúng haïn) qua maïng truyeàn hình caùp thoâng thöôøng. Thueâ bao chæ caàn keát
noái modem caùp vôùi oå caém truyeàn hình caùp. Phía nhaø cung caáp dòch vuï seõ keát noái ñaàu caùp
vôùi heä thoáng xöû lyù modem caùp (CMTS: Cable Modem Termination System).
Moät boä modem caùp ñieån hình coù hai keát noái, moät keát noái noái vôùi oå caém maïng
truyeàn hình caùp vaø moät keát noái noái vôùi maùy tính caù nhaân (PC: Personal Computer) hay
hoäp thích öùng. Haàu heát caùc modem caùp laø caùc thieát bò rôøi keát noái vôùi maùy tính qua card
Ethernet 10Base-T hay card Ethernet 100Base-T vaø ñi daây baèng caùp xoaén ñoâi. Nhöõng
modem caùp ñôøi môùi coù caû giao tieáp USB (Universal Serial Bus) hay coøn coù caû daïng
Internal qua giao tieáp PCI.
Thöïc ra thuaät ngöõ modem ñöôïc söû duïng cho thieát bò naøy coù ñoâi chuùt khoâng chính
xaùc. Thaät vaäy, vôùi chöùc naêng ñieàu cheá vaø giaûi ñieàu cheá noù coù theå xem nhö moät modem.
Nhöng maø söï töông töï vôùi modem duøng trong maïng ñieän thoaïi PSTN cuõng chæ döøng laïi
taïi ñoù do modem caùp phöùc taïp hôn modem ñieän thoaïi nhieàu. Cable modem goàm caùc
phaàn chöùc naêng sau:
- modem,
- thieát bò maät maõ hoaù vaø giaûi maät maõ,
- boä ñònh tuyeán,
- card giao tieáp maïng,
- SNMP,
- caàu,
- HUB Ethernet.
Caùc phaàn chöùc naêng treân cho ta thaáy ñöôïc söï khaùc nhau giöõa modem döõ lieäu (coøn
goïi laø modem töông töï hay modem quay soá) vaø modem caùp ñoàng truïc. Tín hieäu truyeàn
hình thöôøng traûi roäng phoå treân daûi taàn töø 50 MHz ñeán 750 MHz. Moãi keânh truyeàn hình
chieám daûi taàn 6 MHz. Caùc keânh truyeàn hình caùp MTV, CNN hay BBC ñeàu chieám daûi
thoâng 6 MHz. Töông töï nhö vaäy dòch vuï Internet qua caùp ñoàng truïc cuõng chieám daûi thoâng
6 MHz cho töøng chieàu upstream vaø downstream rieâng leû. Ta seõ xeùt ñeán söï khaùc nhau
20
giöõa keânh döõ lieäu treân caùp ñoàng truïc vôùi keânh töông töï thoâng thöôøng bao goàm caû söï khaùc
nhau theo chieàu downstream cuõng nhö chieàu upstream.
Moät boä modem caùp gôûi vaø nhaän tín hieäu theo hai kieåu hôi khaùc nhau. ÔÛ chieàu
downstream, döõ lieäu soá ñöôïc ñieàu cheá vaø ñaët vaøo keânh truyeàn hình 6 MHz ôû moät vò trí naøo
ñoù trong daûi taàn töø 50 MHz ñeán 750 MHz. Hieän nay, ñang söû duïng kyõ thuaät ñieàu cheá 64
QAM cho chieàu xuoáng ñeå ñaït ñöôïc toác ñoä döõ lieäu leân ñeán 27 Mbps cho keânh tín hieäu 6
MHz. Tín hieäu naøy coù theå ñaët ôû keânh 6 MHz beân caïnh tín hieäu truyeàn hình veà phía naøo
cuõng ñöôïc mieãn laø khoâng laøm aûnh höôûng ñeán tín hieäu truyeàn hình. ÔÛ chieàu upstream thì
phöùc taïp hôn nhieàu. Nhìn chung trong maïng caùp hai chieàu thì chieàu upstream (coøn goïi laø
chieàu ngöôïc) ñöôïc phaùt tín hieäu giöõa 5 MHz vaø 42 MHz (xem baûng 1.2 - Söû duïng daûi
taàn). Ñieàu naøy daãn ñeán moät moâi tröôøng nhieàu nhieãu vôùi nhieãu taàn soá voâ tuyeán RF vaø
nhieãu xung. Hôn nöõa, nhieãu ñöôïc taïo ra moät caùch deã daøng töø trong nhaø do caùc moái noái
thaáp vaø ñi caùp khoâng toát. Vì maïng caùp ñoàng truïc coù daïng "caây ñeû nhaùnh" ("tree and
branch") neân khi tín hieäu ñi theo chieàu leân thì nhieãu seõ doàn laïi vaø taêng leân. Ñeå khaéc phuïc
hieän töôïng naøy nhieàu nhaø saûn xuaát söû duïng kyõ thuaät ñieàu cheá QPSK hay caùc kyõ thuaät
ñieàu cheá töông töï cho chieàu upstream vì QPSK khaùng nhieãu toát hôn QAM. Tuy nhieân tín
hieäu QPSK cho toác ñoä döõ lieäu thaáp hôn tín hieäu QAM nhieàu. Baûng 1.1 lieät keâ caùc daûi taàn
truyeàn hình vaø taàn soá cuûa chuùng. Moät keânh truyeàn hình coù theå naèm trong khoaûng 1 trong
7 daûi taàn naøy. Baûng 1.2 cho thaáy vò trí cuûa caùc daûi taàn truyeàn hình trong daûi taàn soá cuûa taát
caû caùc öùng duïng khaùc.
Baûng 1.1 Caùc daûi taàn truyeàn hình
Daûi taàn Taàm taàn soá (MHz)

Low Very High Frequency (VHF) 54 - 88
Midband 88 - 174
High Very High Frequency (VHF) 174 - 216
Superband 216 - 300
Hyperband 300 - 468
Ultraband 468 - 648
Ultra High Frequency 470 - 806
Trong naêm 1994, nhoùm coâng taùc (workinggroup) 802.14 veà nghi thöùc TV Media
Access Control (MAC) and Physical (PHY) cuûa Institute of Electronics and
ElectricalEngineering (IEEE) ñöôïc hình thaønh döïa treân caùc nhaø cung caáp, saûn xuaát ñeå
phaùt trieån caùc tieâu chuaån quoác teá cho vieäc truyeàn döõ lieäu treân caùp ñoàng truïc. Muïc ñích
ban ñaàu cuûa nhoùm coâng taùc laø ñeä trình cho IEEE moät tieâu chuaån cho modem caùp vaøo
naêm 1995. Thaät khoâng may laø söï phaùt trieån tieâu chuaån bò trì hoaõn tôùi cuoái naêm 1997.
Trong thôøi gian chôø tieâu chuaån cuûa IEEE, moät soá nhaø ñieàu haønh maïng caùp ñoàng truïc ñaõ
lieân keát vôùi nhau ñeå ñöa ra caùc tieâu chuaån cuûa hoï. Vaøo thaùng Gieâng naêm 1996 caùc haõng
Comcast, Cox Cable, TCI vaø Time Warner ñaõ phaùt trieån moät coâng ty traùch nhieäm höõu haïn
laø Multimedia Cable Network Systems Partners Ltd. (MCNS). Keát quaû laø tieâu chuaån ñaëc
tính giao tieáp cuûa heä thoáng truyeàn döõ lieäu qua caùp ñoàng truïc (DOCSIS: Data Over Cable
System Interface Specification) ñaõ ñöôïc ban haønh thaùng Ba naêm 1997. Baûng 1.3 cho caùc
ñaëc tính toång quaùt DOCSIS cuûa MCNS.
21
Hình 1.24 Coâng ngheä cable modem
CMTS (Headend) Cable modem

Upstream Demodulator Upstream Modulator
QPSK/16-QAM QPSK/16-QAM
f: 5-65 MHz f: 5-65 MHz
BW: e.g. 2 MHz BW: e.g. 2 MHz
Rates: e.g. 3 Mbps Rates: e.g. 3 Mbps
Downstream Modulator Downstream Demodulator

64-QAM/256-QAM 64-QAM/256-QAM
f: 65-850 MHz f: 65-850 MHz
BW: 6/8 MHz BW: 6/8 MHz
Rates: 27-56 Mbps Rates: 27-56 Mbps
Hình 1.25 Heä thoáng cable TV
22
Baûng 1.2 Söû duïng baêng taàn
Frequency Wavelength Designation Typical service

3 - 30 KHz 100 - 10 Very Low Frequency (VLF) navigation, sonar
Km
30 - 300 KHz 10 - 1 Km Low Frequency (LF) Radio beacons
300 – 3000 1000 - 100 Medium Frequency (MF) AM radio (535 - 1635
KHz m KHz)
3 - 30 MHz 100 - 10 m High Frequency (HF) Short-wave radio,
telephone, telegraph,
citizen's band radio,
ship-to-coast, ship-to-
aircraft
30 - 300 MHz 10 - 1 m Very High Frequency Analog cordless
(VHF) telephone (44 - 49
MHz), TV (54 - 88
MHz), TV (174 - 216
MHz), air traffic
control, police, taxi,
300 - 3000 100 - 10 Ultra High Frequency TV (470 - 806 MHz),
MHz cm (UHF) RF wireless modem
(800 MHz), cellular
(806 - 890 MHz),
digital cordless (900
MHz), PCs (900 - 929
MHz), nationalwide
paging (929 - 932
MHz), satellite
telephone uplink (1610
- 1626.5 MH), satellite
telephone downlink
(2483.5 - 2500 MHz)
3 - 30 GHz 10 - 1 cm Super High Frequency Large dish satellite TV
(4 - 6 GHz), Small dish
satellite TV (11.7 -
12.7 GHz), wireless
cable TV (28 - 29
GHz)
Söï khaùc nhau giöõa caùc tieâu chuaån modem caùp cuûa DOCSIS vaø IEEE phaûn aùnh
muïc tieâu thieát keá khaùc nhau cuûa caùc toå chöùc naøy. Caùc tieâu chuaån cuûa IEEE ñöôïc caùc nhaø
cung caáp thieát bò ñònh höôùng vaøo coâng ngheä coâng nghieäp chung. Trong khi ñoù thì caùc nhaø
phaùt trieån tieâu chuaån DOCSIS laïi taäp trung vaøo vieäc toái thieåu hoaù chi phí cuûa modem caùp
ñeå coù theå baùn ñöôïc vôùi soá löôïng lôùn. Hôn nöõa, caùc nhaø phaùt trieån tieâu chuaån DOCSIS
cuõng chuù taâm tôùi vieäc söû duïng coâng ngheä coù theå toái thieåu hoaù thôøi gian ñöa ra saûn phaåm
ñaàu tieân cho thò tröôøng khaùch haøng. Hình 1.8 minh hoaï so saùnh giöõa moâ hình OSI vaø
DOCSIS.
23
Hình 1.26 So saùnh giöõa moâ hình OSI vaø DOCSIS
Toác ñoä cuûa modem thay ñoåi raát nhieàu vaø phuï thuoäc vaøo caùc tham soá sau:
- Heä thoáng modem caùp,
- Kieán truùc maïng caùp ñoàng truïc,
- Löu löôïng treân maïng modem caùp.
Baûng 1.3 Toång quan veà DOCSIS cuûa MCNS
Caùc tham soá keânh chieàu upstream

Modulation QPSK vaø QAM 16 traïng thaùi
Carrier Bieán ñoåi töø 200 KHz tôùi 3,2 MHz
Toác ñoä döõ lieäu 320 Kbps tôùi 10 Mbps
Forward Error Control Reed-Solomon
Encryption DES
Caùc tham soá keânh chieàu Downstream
Modulation 64/256 QAM
Carrier 6 MHz
Toác ñoä döõ lieäu 27 tôùi 36 Mbps
Framing MPEG-2
Forward Error Control Reed-Solomon
Encryption DES
Ñieàu khieån truy xuaát
Tranh chaáp döïa treân goùi vaø duøng caùc khe rieâng
Quaûn lyù
SNMP vôùi caùc ñònh nghóa MIB
Giao tieáp thueâ bao
10 BASE-T, USB, IEEE 1394
Giao tieáp maïng
10 BASE-T, 100 BASE-T, ATM, FDDI
24
Theo chieàu downstream (töø server CMTS - Cable Modem Termination System
xuoáng ngöôøi söû duïng) toác ñoä maïng coù theå leân ñeán 27 Mbps. Ñaây laø dung löôïng toång coäng
ñöôïc taát caû ngöôøi söû duïng chia ra. Chæ coù ít heä thoáng maø ngöôøi söû duïng coù khaû naêng keát
noái vôùi toác ñoä cao nhö vaäy. Thöôøng thì dung löôïng chæ töø 1 Mbps tôùi 3 Mbps. Trong chieàu
upstream toác ñoä coù theå leân tôùi 10 Mbps. Tuy nhieân, haàu heát caùc nhaø saûn xuaát modem caùp
ñeàu choïn toác ñoä töø 1 Mbps tôùi 2,5 Mbps. Phaàn lôùn caùc heä thoáng truy xuaát modem caùp
ñeàu laø baát ñoái xöùng. Toác ñoä chieàu downstream lôùn hôn toác ñoä chieàu upstream nhieàu vaø
ñieàu naøy phuø hôïp vôùi vieäc söû duïng cable modem, nghóa laø duøng cho dòch vuï video on
demand hay truy xuaát Internet. Caùc öùng duïng nhö duyeät caùc trang web (http: HyperText
Transmission Protocol) vaø ñoïc baùo (nntp: Network News Transfer Protocol) ñeàu coù chieàu
gôûi döõ lieäu xuoáng maùy tính nhieàu hôn chieàu gôûi döõ lieäu cho maïng. Caùc click chuoät hay e-
mail (chuû yeáu cuûa chieàu upstream) dó nhieân laø khoâng theå chieám nhieàu dung löôïng baèng
taûi caùc file hay audio, video (chuû yeáu cuûa chieàu downstream).
Moãi hoäp truyeàn hình caùp ñeàu nhaän tín hieäu truyeàn daãn theo chieàu downstream vaø
moãi keânh truyeàn hình ñeàu ñöôïc phaùt ôû moät daûi taàn khaùc nhau.
Heä thoáng caùp truyeàn hình nguyeân thuûy döïa treân cô sôû caùp ñoàng truïc end to end.
Maùy phaùt truyeàn hình caùp cung caáp phim töø nhieàu nguoàn vaø ñöa tín hieäu leân caùp ñoàng
truïc. Caùc boä khueách ñaïi tín hieäu ñöôïc ñaët ñeàu ñaën trong heä thoáng. Coù theå coù ñeán 35 boä
khueách ñaïi noái tieáp nhau töø maùy phaùt tôùi caùc thueâ bao. Hình 1.9 minh hoaï moät heä thoáng
caùp ñoàng truïc truyeàn thoáng.
Hình 1.27 Heä thoáng caùp ñoàng truïc truyeàn thoáng
Caùc nhaø ñieàu haønh maïng caùp ñoàng truïc ñang tieán haønh caûi tieán haï taàng maïng caùp
baèng caùch ñöa vaøo theâm caùp quang vaøo maïng caùp ñoàng truïc, thay cho truyeàn daãn tín
hieäu töông töï baèng truyeàn daãn tín hieäu soá vaø thay caùc boä khueách ñaïi moät chieàu baèng caùc
traïm tieáp vaän theo hai chieàu. Haï taàng cô sôû maïng caùp ñoàng truïc môùi naøy goïi laø heä thoáng
caùp ñoàng truïc keát hôïp caùp quang (HFC: Hybrid Fiber Coaxial). Vôùi HFC, maùy phaùt söû
duïng giao tieáp caùp quang vaø vôùi caùp quang, nhieàu ñaëc tính cuûa maïng caùp truyeàn thoáng
ñaõ bò thay ñoåi. Quan troïng hôn laø caùc traïm tieáp vaän khoâng chæ khueách ñaïi tín hieäu maø coøn
phuïc hoài vaø phaùt laïi nguyeân daïng tín hieäu soá. Caùc boä khueách ñaïi RF loïc thoâng daûi ñöôïc
thay theá baèng caùc boä trieät tieáng doäi. Caùc boä loïc naøy cho pheùp moät daûi taàn naøo ñoù truyeàn
theo moät höôùng vaø daûi taàn khaùc truyeàn theo höôùng ngöôïc laïi. Nhö vaäy, HFC laø moät heä
thoáng hai chieàu. Löu yù raèng vieäc naâng caáp leân maïng HFC khoâng ñôn giaûn. Caàn phaûi thay
25
theá hoaøn toaøn moät phaàn quan troïng cuûa heä thoáng caùp. Cuõng coøn may laø ñoaïn töï ñieåm
caùp quang veà ñeán nhaø thueâ bao vaãn coøn söû duïng caùp ñoàng truïc.
Hình 1.28 Heä thoáng HFC
Coù 3 daïng modem caùp thoâng duïng laø:

- Modem rôøi,
- Modem laép trong maùy tính caù nhaân,
- Hoäp set-top töông taùc.
Coù theå sau moät thôøi gian seõ coù caùc daïng modem caùp môùi xuaát hieän.
Modem caùp rôøi laø moät hoäp beân ngoaøi noái vôùi maùy tính caù nhaân qua moät keát noái
Ethernet thoâng thöôøng. Caàn phaûi coù moät card Ethernet (giaù raát reû) tröôùc khi keát noái vôùi
modem caùp. Hôn nöõa coù theå keát noái nhieàu maùy tính caù nhaân vôùi Ethernet. Taát caû caùc
modem caùp ñeàu hoaït ñoäng toát vôùi haàu heát caùc heä ñieàu haønh vaø phaàn cöùng bao goàm Mac,
UNIX, laptop, ...
Moät daïng giao tieáp nöõa cuûa modem caùp laø USB, coù öu ñieåm laép ñaët nhanh choùng
hôn nhieàu. Hình 1.12 minh hoaï daïng modem caùp rôøi.
Hình 1.29 Modem caùp rôøi
Modem caùp internal thöôøng söû duïng daïng card giao tieáp PCI vôùi maùy tính. Loaïi
modem naøy reû tieàn nhaát nhöng laïi coù nhöõng vaán ñeà kyõ thuaät cuûa noù. Vaán ñeà laø chæ coù theå
duøng ñöôïc vôùi maùy tính caù nhaân ñeå baøn. Caùc loaïi maùy Mac vaø laptop khoâng söû duïng
ñöôïc. Hình 1.13 laø daïng modem caùp internal.
Hình 1.30 Modem caùp internal
26
Hoäp set-top töông taùc thöïc söï khaùc vôùi modem caùp. Chöùc naêng cô baûn cuûa hoäp
set-top laø cung caáp nhieàu keânh truyeàn hình treân cuøng moät soá giôùi haïn caùc baêng taàn. Coù
theå thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy baèng maõ hoaù truyeàn hình soá (DVB: digital television
encoding). Vaán ñeà laø ñaàu noái caùp khoâng caùch ly toát vôùi nguoàn ñieän AC. Ñieàu naøy gaây ra
khoù khaên cho moät soá maïng truyeàn hình caùp caàn phaûi coù theâm nhieàu naâng caáp laép ñaët caùp
maéc tieàn. Moät vaøi quoác gia, heä thoáng truyeàn hình caùp khoâng theå söû duïng ñöôïc modem
caùp internal do lyù do kyõ thuaät hay phaùp lyù. Tröôùc ñaây, caùc hoäp set-top töông taùc cho pheùp
truyeàn döõ lieäu theo chieàu upstream thöôøng laø qua heä thoáng POTS (Plain Old Telephone
System) ñeå duyeät trang web, e-mail tröïc tieáp treân maøn hình truyeàn hình. Baây giôø vôùi kyõ
thuaät môùi coù theå cho pheùp caùc hoäp set-top taïo ñöôøng truyeàn upstream ngay treân maïng
truyeàn hình caùp. Hình 1.14 laø caáu hình keát noái hoäp set-top töông taùc.
Hình 1.31 Caáu hình keát noái hoäp set-top töông taùc
Hình 1.15 laø caáu truùc boä modem caùp bao goàm:
- Boä baét soùng (tuner): Boä baét soùng ñöôïc noái tröïc tieáp vôùi oå caém truyeàn hình
caùp. Thöôøng moät boä baét soùng ñöôïc tích hôïp boä thu phaùt song coâng ñeå phuïc
vuï cho caû chieàu downstream vaø upstream. Boä baêét soùng phaûi coù chaát löôïng
cao ñeå coù theå nhaän ñöôïc tín hieäu ñieàu cheá QAM. Khaùi nieäm boä choïn soùng
silic ñang ñöôïc nghieân cöùu. Boä choïn soùng silic döïa treân caùc chip baùn daãn
vaø ñem laïi hy voïng giaûm giaù thaønh so vôùi caùc boä baét soùng thoâng thöôøng.
- Boä giaûi ñieàu cheá: Trong chieàu thu, tín hieäu IF ñöôïc ñöa tôùi boä giaûi ñieàu cheá.
Boä giaûi ñieàu cheá thoâng thöôøng bao goàm maïch chuyeån ñoåi soá töông töï ADC,
boä giaûi ñieàu cheá QAM 64/256, boä ñoàng boä khung MPEG vaø boä giaûi maõ söûa
sai Reed Solomon. Boä giaûi ñieàu cheá caàn thieát cho caû caùc modem caùp, set-
top box kyõ thuaät soá neân coù raát nhieàu haõng ñaõ phaùt trieån saûn xuaát boä phaän
naøy.
Hình 1.32 Caáu truùc boä modem caùp
- Boä ñieàu cheá cuïm (burst modulator): Trong chieàu phaùt, boä ñieàu cheá cuïm
cung caáp tín hieäu cho boä choïn soùng. Boä ñieàu cheá cuïm thöïc hieän maõ hoaù
Reed Solomon cho moãi cuïm döõ lieäu, ñieàu cheá QPSK/QAM-16 treân daûi taàn
caàn thieát vaø thöïc hieän bieán ñoái soá sang töông töï. Tín hieäu ngoõ ra coù nhieàu
möùc khaùc nhau ñeå buø vôùi suy hao truyeàn daãn khoâng löôøng tröôùc ñöôïc treân
ñöôøng caùp ñoàng truïc. Boä ñieàu cheá cuïm caàn thieát cho modem caùp vaø moät soá
27
loaïi hoäp set-top hai chieàu. Ngöôøi ta cuõng ñaõ tích hôïp nhieàu tính naêng döôùi
daïng chip.
- Boä ñieàu khieån truy xuaát moâi tröôøng (MAC: Media Access Control) naèm giöõa
caùc ñöôøng truyeàn thu vaø phaùt. Boä ñieàu khieån truy xuaát moâi tröôøng coù theå laø
phaàn cöùng hay keát hôïp giöõa phaàn cöùng vaø phaàn meàm. MAC cuûa modem
caùp phöùc taïp hôn MAC cuûa Ethernet vaø thöïc söï thì khoâng coù boä MAC naøo
coù theå thöïc hieän heát ñöôïc caùc chöùc naêng cuûa lôùp MAC maø khoâng coù söï trôï
giuùp cuûa caùc boä vi xöû lyù.
Vôùi caùc boä modem caùp DOCSIS thì nhieàu coâng ty coù tieâu chuaån saûn phaåm
MAC ASIC coù kieán truùc söû duïng nhieàu phaàn meàm ñeå xöû lyù caùc chöùc naêng
vaø ñaït ñöôïc ñoä meàm deûo cao. Caùc haõng khaùc saûn xuaát caùc chip MAC duøng
cho caû DOCSIS vaø DVB/DAVIC vôùi söï khaùc nhau trong caû phaàn cöùng laãn
phaàn meàm. Moät soá nhaø saûn xuaát laïi phaùt trieån caùc saûn phaåm MAC cuûa
mình theo caùc tieâu chuaån rieâng ñeå caïnh tranh hay phaân bieät caùc saûn phaåm
cuûa hoï.
- Giao tieáp: Döõ lieäu chuyeån qua MAC ñi ñeán giao tieáp maùy tính hay hoäp set-
top cuûa modem caùp laø Ethernet, USB, PCI.
- CPU: Boä vi xöû lyù khoâng ñöôïc veõ treân sô ñoà khoái cuûa modem caùp nhöng vôùi
caùc modem caùp rôøi thì phaûi coù khaùc vôùi caùc modem PSTN söû duïng CPU
trong maùy tính caù nhaân.
Caùc thieát bò bao goàm MAC, boä giaûi ñieàu cheá, boä ñieàu cheá cuïm, boä vi xöû lyù,
caùc giao tieáp Ethernet, PCI, USB ñeàu coù khuynh höôùng tích hôïp trong moät
chip baùn daãn. Tuy nhieân vaãn coøn caùc thaønh phaàn nhö boä nhôù baùn daãn, boä
baéch soùng, nguoàn cung caáp, ... neân khoâng theå thöïc söï coù ñöôïc moät modem
caùp moät chip ñöôïc.
Modem caùp söû duïng ñöôïc maïng truyeàn hình caùp saün coù neân giaûm ñöôïc chi phí
ñaàu tö. Khoâng caàn phaûi thöïc hieän theâm haï taàng cô sôû môùi duø söï thay ñoåi maïng truyeàn
hình caùp laø khoâng theå traùnh ñöôïc. Hôn nöõa, caùc linh kieän taàn soá cao caàn thieát cho hoaït
ñoäng cuûa modem caùp ñaõ trôû neân raát reû vaø ñöôïc baùn ñaïi traø. Nhieàu boä chip (chipset) ñaõ
ñöôïc ñöa ra vôùi giaù caû raát caïnh tranh vaø khaû naêng töông thích raát cao. Cuõng khoâng neân
boû qua moät ñieàu laø baèng nhieàu caùch, modem caùp ñaõ ñaùp öùng nhöõng höùa heïn ban ñaàu veà
caùc heä thoáng vaø dòch vuï truyeàn hình caùp töông taùc. Thay vì phaûi xaây döïng caùc chöùc naêng
cho hoäp set-top ngöôøi ta coù theå duøng maùy tính caù nhaân ñeå thay theá.
Nhöôïc ñieåm thöù nhaát cuûa modem caùp laø haàu heát caùc maùy tính caù nhaân ñeàu khoâng
ñaët gaàn maùy thu hình. Maøn hình vaø taàn soá bus cao cuûa maùy tính caù nhaân seõ gaây nhieãu
cho maùy thu hình vaø caàn phaûi ñi laïi daây ôû nhaø. Tuy nhieân, neáu caàn phaûi ñi daây ôû moät nôi
môùi thì coù theå duøng caùp ñoàng truïc hay caùp xoaén ñoâi khoâng chaén töø UTP vôùi giaù caû reû vaø
deã laép ñaët, söû duïng.
Modem caùp ñoøi hoûi phaûi laép ñaët laïi tôùi 90 phaàn traêm caùp ñi vaøo nhaø (drop cable)
ñem laïi dòch vuï cho thueâ bao. Caùp ñi vaøo nhaø thöôøng ñöôïc laép ñaët voäi vaõ vaø caåu thaû laøm
sinh ra nhieàu nhieãu. Moät vaán ñeà nöõa laø nhieàu chuû nhaø töï laép ñaët moät boä chuyeån ñoåi
ñöôøng vaøo cuûa truyeàn hình caùp cho nhieàu maùy thu hình vaø caùc laép ñaët naøy raát caåu thaû.
Moät nhöôïc ñieåm nghieâm troïng nöõa cuûa modem caùp laø daûi taàn chieàu upstream töø 5MHz
ñeán 50MHz seõ thu thaäp raát nhieàu nhieãu töø caùc thieát bò khaùc trong gia ñình. Ñeå khaéc phuïc,
nhieàu maïng truyeàn hình caùp loïc boû daûi taàn naøy khoûi tín hieäu cuûa heä thoáng. Chæ coù khoaûng
5 phaàn traêm soá maïng truyeàn hình caùp laø coøn söû duïng daûi taàn naøy. Vôùi caùc tröôøng hôïp caùp
moät chieàu thì phaûi söû duïng theâm modem ñieän thoaïi ñeå thöïc hieän chieàu upstream. Ñoù laø
28
do trong maïng truyeàn hình caùp cuõ khoâng coù caùc boä khueách ñaïi daønh cho chieàu upstream.
Caùc dòch vuï truyeàn hình caùp cuõ thaäm chí khoâng xöû lyù noåi löu löôïng khieâm toán cuûa chieàu
upstream ñeå ñaët caùc dòch vuï naøy. Cuoái cuøng, vì caùc keânh upstream phaûi ñöôïc chia ra cho
nhieàu ngöôøi söû duïng (coù theå leân ñeán haøng ngöôøi söû duïng cuøng moät luùc) neân moái nguy
hieåm taéc ngheõn laø thöïc söï khi taát caû caùc goùi soá lieäu ñeàu ñöôïc gôûi veà phía head end.
1.3.5 MMDS
Coâng ngheä Dòch vuï phaân phoái ña ñieåm ña keânh MMDS (Multichannel Multipoint
Distribution Service) laø moät hoãn hôïp môùi caùc dòch vuï video vaø truyeàn soá lieäu toác ñoä cao.
Moät thaønh phaàn cuûa MMDS laø Dòch vuï coá ñònh truyeàn hình theo leänh (ITFS:Intructional
Television Fixed Service). Hai möôi keânh ITFS ñöôïc söû duïng ñeå phaân phoái caùc taøi lieäu
giaùo duïc. Caùc tröôøng hoïc nhö caùc tröôøng cao ñaúng vaø caùc tröôøng ñaïi hoïc phaûi söû duïng
toái thieåu 20 giôø moãi tuaàn ñeå ñöôïc pheùp söû duïng ITFS. Muoán duøng caùc keânh ITFS ñeå xaây
döïng moät heä thoáng hoaøn chænh caùc nhaø cung caáp dòch vuï MMDS phaûi duøng moät kyõ thuaät
goïi laø saép xeáp keânh (channel mapping). Baèng caùch naøy khi moät keânh ITFS ñang ñöôïc
MMDS söû duïng nhaän moät yeâu caàu töø moät nhaø cung caáp dòch vuï giaùo duïc thì tín hieäu ñang
truyeàn taûi ñöôïc chuyeån maïch sang moät keânh ITFS coøn troáng. Dó nhieân, boä chuyeån maïch
phaûi trong suoát ñoái vôùi thueâ bao sao cho caùc tín hieäu phöùc taïp giöõa head end vaø set-top
box ñöôïc thoâng suoát. Möôøi moät keânh khaùc ñöôïc gaùn cho caùc dòch vuï MMDS vaø hai keânh
nöõa ñöôïc laáy töø caùc Dòch vuï phaân phoái ña ñieåm (MDS: Multipoint Distribution Services).
Nhö vaäy moät heä thoáng MMDS coù taát caû 33 keânh cho dòch vuï video, truy xuaát Internet toác
ñoä cao theo caùc ñöôøng daây cable modem. Maùy phaùt trung taâm ñöôïc MMDS söû duïng coù
giaù thaønh raát cao, khoaûng 1,5 trieäu USD vaø giaù thaønh treân moãi thueâ bao bao goàm
antenna, ñi daây, set top laø khoaûng 400 USD. Vôùi soá lieäu naøy, haõng Wireless Cable
Association ñaùnh giaù ñieåm hoaø voán (BEP: Break Even Point) laø khoaûng 10 000 thueâ bao
cho moãi maùy phaùt MMDS. Kieán truùc cô baûn cuûa heä thoáng MMDS ñöôïc minh hoaï ôû hình
1.33.
Hình 1.33 Kieán truùc cô baûn heä thoáng MMDS
Maëc duø MMDS coù treân moät trieäu thueâ bao qua 73 heä thoáng taïi Hoa Kyø vaø ñang
ñöôïc nghieân cöùu, söû duïng bôûi caùc nhaø cung caáp dòch vuï lôùn söï phaùt trieån thaät söï cuûa heä
thoáng vaãn laø ôû beân ngoaøi nöôùc Myõ do coù caùc heä thoáng höõu tuyeán nhoû hôn nhieàu so vôùi ôû
Myõ. Thaät vaäy, haõng Scientific Atlanta loan baùo raèng hoï ñaõ baùn ñöôïc caùc boä chuyeån ñoåi
29
MMDS ra nöôùc ngoaøi nhieàu hôn trong nöôùc raát nhieàu. Treân theá giôùi (ngoaøi Hoa Kyø) coù
khoaûng 90 nhaø cung caáp dòch vuï MMDS cung caáp cho khoaûng 5 trieäu thueâ bao. Öu ñieåm
roõ reät nhaát cuûa MMDS laø töông lai cuûa MMDS gaén lieàn vôùi töông lai cuûa thoâng tin voâ
tuyeán. Söï chaáp nhaän cuûa thò tröôøng vôùi ñieän thoaïi khoâng daây (cordless phone) vaø ñieän
thoaïi di ñoäng (cellular phone) ñaõ taïo ra moät tieàn leä ñaày thuaän tieän cho MMDS. Nhöõng
ngöôøi bò haïn cheá choã ôû töø laâu ñöôïc xem nhö laø nhöõng tuø nhaân thì nay coù theå coù moät töông
lai thoâng tin höùa heïn qua MMDS. Maët khaùc, daûi thoâng voâ tuyeán vaø toác ñoä truyeàn ñaõ phaùt
trieån nhaûy voït vaø lan roäng. Treân haàu heát caùc keânh MMDS ñeàu ñaït ñöôïc toác ñoä chieàu
downstream leân ñeán 54 Mbps (tuy nhieân thieát bò naøy laïi khaù maéc tieàn).
Moät öu ñieåm nöõa cuûa MMDS laø FCC ñaõ ñöa ra caùc giaáy pheùp thu phaùt hai chieàu laø
moät ñieàu kieän raát caàn thieát vì vieäc thu phaùt hai chieàu caàn phaûi coù maùy phaùt soùng ôû gia
ñình vaø ñieàu naøy phaûi naèm trong taàm quaûn lyù cuûa FCC. Tuy nhieân, nhöôïc ñieåm quan
troïng cuûa MMDS laø neáu MMDS khoâng ñem laïi moät dòch vuï hoaøn toaøn môùi hay moät giaù caû
thaät meàm thì MMDS cuõng chæ laø moät chieâu duï khaùch haøng. Chính vì lyù do naøy maø caùc thöû
nghieäm ban ñaàu cuûa MMDS treân ñaát Myõ ñaõ gaây thaát voïng. Cöôøng ñoä tín hieäu raát thaát
thöôøng ngay caû vôùi caùc heä thoáng ñöôïc chaêm soùc kyõ thuaät chu ñaùo. Moät nhöôïc ñieåm nöõa
cuûa MMDS laø vôùi böôùc soùng cuûa tín hieäu MMDS thì ngay caû vaät caûn nhö caây coái cuõng coù
taùc duïng nhö moät böùc töôøng ñaù neân phaûi thöïc hieän lieân laïc taàm nhìn thaúng (line-of-sight).
Ñieàu naøy treân thöïc teá ñaõ giôùi haïn nhieàu vuøng phuû soùng, ñaëc bieät laø vôùi caùc vuøng coù nhieàu
caây coái nhö mieàn ñoâng baéc Hoa Kyø chaúng haïn.
Cuoái cuøng, MMDS söû duïng caùc heä thoáng vaø coâng ngheä hoaøn toaøn môùi neân chaéc
chaén phaûi caàn coù moät khoaûng thôøi gian ñeå maïng oån ñònh vaø cuõng caàn phaûi ñaàu tö theâm
nhieàu tieàn cuûa. Moät ví duï ñeå so saùnh laø sau 15 naêm dòch vuï ñieän thoaïi di ñoäng ôû Hoa Kyø
vaãn chöa phaûi laø phoå bieán.
1.3.6 LMDS
Dòch vuï phaân phoái ña ñieåm noäi haït (Local Multipoint Distribution Service) laø moät heä
thoáng phaân phoái voâ tuyeán ñieåm ña ñieåm, ña teá baøo hoaït ñoäng ôû daûi taàn töø 27,5GHz ñeán
29,5GHz. LMDS ñoâi luùc coøn ñöôïc goïi laø "truyeàn hình caùp teá baøo" ("cellular cable TV")
ñöôïc Bernard Bossard phaùt minh döôùi giaáy pheùp thöïc nghieäm cuûa FCC. Coâng ty Cellular
Vision do oâng saùng laäp luùc ñaàu ñöôïc söï hoã trôï taøi chính cuûa cô quan phaùt trieån ñòa oác
New Jersey. Sau ñoù haõng Bell Atlantic ñaõ mua laïi moät phaàn vaø ñieàu haønh vaø tieáp thò caùc
dòch vuï cuûa Cellular Vision.
Veà maët lyù thuyeát, Cellular Vision phuû soùng moät vuøng vôùi nhieàu teá baøo vaø nhö vaäy
seõ traùnh ñöôïc vaán ñeà taàm nhìn thaúng cuûa MMDS. Caùc vuøng toái (shadow area) ñöôïc phuû
soùng baèng caùc traïm tieáp vaän hay caùc boä phaûn xaï soùng thuï ñoäng. Caùc teá baøo laân caän söû
duïng cuøng taàn soá nhöng vôùi phaân cöïc khaùc nhau. Taát caû lan truyeàn phaùt xaï ñieän töø (bao
goàm aùnh saùng vaø tín hieäu truyeàn hình) töø moät nguoàn ñeán maùy thu döôùi daïng soùng. Höôùng
cuûa caùc tröôøng ñieän vaø töø trong tín hieäu thay ñoåi so vôùi ñöôøng lan truyeàn. Giaû söû moät thieát
bò naøo ñoù ñöôïc xaây döïng ñeå ngaên chaën tröôøng ñieän töø theo moät höôùng xaùc ñònh. Soùng
ñieän töø seõ tieáp tuïc lan truyeàn qua thieát bò naøy nhöng seõ bò maát moät phaàn naêng löôïng vaø
nhö vaäy soùng ñaõ bò phaân cöïc. Hieän töôïng phaân cöïc soùng thöôøng thaáy nhaát laø hieän töôïng
phaûn xaï soùng aùnh saùng bôûi maët nöôùc. AÙnh saùng phaûn xaï töø maët nöôùc bò phaân cöïc ngang
(nghóa laø nöôùc phaûn xaï baát cöù tröôøng ñieän naøo khoâng naèm treân maët phaúng naèm ngang).
Caùc thaáu kính hoäi tuï phaân cöïc aùnh saùng maët trôøi chæ cho qua aùnh saùng ñöôïc phaân cöïc
30
vuoâng goùc seõ laáy ñi taát caû aùnh saùng phaûn xaï töø maët nöôùc. Chuùng chæ ñôn thuaàn laø ngaên
chaën taát caû moïi aùnh saùng coù höôùng phaân cöïc khoâng vuoâng goùc.
Cellular Vision cuõng hoaït ñoäng töông töï. Hai teá baøo laân caän söû duïng tín hieäu phaân
cöïc khaùc nhau vaø antenna nhö moät thaáu kính phaân cöïc (noù loaïi boû caùc tín hieäu cuûa caùc teá
baøo laân caän vaø nhaän tín hieäu cuûa teá baøo gaàn nhaát). Gheùp phaân cöïc vôùi moät söï khaùc bieät
taàn soá nhoû giöõa cuøng moät keânh trong caùc teá baøo laân caän ôû maùy thu. Söï suy giaûm naøy ñuû
ñeå traùnh hieän töôïng goïi laø multipath fade (hieäu öùng môø tín hieäu do nhieàu ñöôøng lan truyeàn
soùng gaây ra).
Hình 1.34 Kieán truùc cô baûn heä thoáng LMDS
Khaùi nieäm phaân cöïc soùng cuõng cung caáp khaû naêng keânh ñaûo ngöôïc. Ngöôøi ta
ñaùnh daáu tín hieäu chieàu upstream baèng caùch phaân cöïc ñoái nghòch tín hieäu. Nhö vaäy
khoâng maùy thu naøo coù theå nhaän ñöôïc tín hieäu chieàu upstream ngoaïi tröø maùy thu ôû head
end. Hình 1.9 minh hoaï kieán truùc cô baûn cuûa moät heä thoáng LMDS hoaøn toaøn töông töï nhö
kieán truùc cô baûn cuûa moät heä thoáng MMDS.
FCC ñaõ ñöa ra moät quy hoaïch taàn soá rieâng bieät duøng cho thöông maïi. Hai giaáy
pheùp seõ ñöôïc caáp qua ñaáu giaù cho moãi vuøng ñòa lyù:
- Nhoùm A (1,15GHz) bao goàm caùc phaân ñoaïn taàn soá 27,5GHz ñeán
28,35GHz, 29,1GHz ñeán 29,25GHz vaø 31,075GHz ñeán 31,225GHz.
- Nhoùm B (150MHz) bao goàm caùc phaân ñoaïn taàn soá 31GHz ñeán 31,075GHz
vaø 31,225GHz ñeán 31,3GHz.
Maëc duø FCC khoâng giôùi haïn caùc dòch vuï coù tieàm naêng nhöng treân thöïc teá vaãn
ngaên caûn caùc nhaø ñieàu haønh ñieän thoaïi vaø caùp lôùn mua giaáy pheùp. Haàu heát caùc öu, nhöôïc
ñieåm cuûa heä thoáng LMDS ñeàu gioáng vôùi MMDS. Moät daáu hieäu ñaùng möøng cho LMDS laø
coù nhieàu thueâ bao hôn MMDS nhöng raát tieác raèng ña soá laïi phaân boá ôû Canada. LMDS söû
duïng caùc maùy phaùt nhoû hôn vaø vuøng phuû soùng (teá baøo) coù theå giöõ ñöôïc giaù thaønh ñaàu tö
ôû möùc thaáp, ñaëc bieät laø ôû caùc khu ñoâng daân. Tuy nhieân, kích thöôùc teá baøo nhoû nhö vaäy seõ
gaây khoù khaên cho caùc vuøng ngoaïi oâ vaø thoân queâ vì khoâng theå ñaët ôû moãi noâng traïi moät
thaùp LMDS ñöôïc.
31
1.3.7 Heä thoáng truy xuaát qua thoâng tin veä tinh
Caùc heä thoáng thoâng tin veä tinh truyeàn thoâng tröïc tieáp (DBS: Direct Broadcast
Satellite) ñaõ coù saün ñeå cung caáp dòch vuï truyeàn hình chaát löôïng cao cho nhieàu gia ñình.
Haàu heát dòch vuï naøy (cho caû caùc maùy thu hình töông töï) söû duïng phöông phaùp neùn hình
aûnh MPEG II (Motion Pictures Experts Group II). Phaàn aâm thanh ñöôïc xöû lyù theo kyõ thuaät
Dolby Surround Sound taïo ra chaát löôïng aâm thanh saùnh baèng vôùi chaát löôïng audio CD.
Caùc nhaø cung caáp thieát bò vaø ñieàu haønh heä thoáng thoâng tin veä tinh phaûi ñoái maët vôùi
vaán ñeà treã trong caùc dòch vuï thoaïi vaø soá lieäu hai chieàu. Caùc heä thoáng veä tinh truyeàn thoâng
tröïc tieáp coù saün treân thò tröôøng voán duøng cho caùc dòch vuï truyeàn hình kyõ thuaät soá moät
chieàu. Haàu heát caùc dòch vuï naøy ñeàu söû duïng neùn MPEG vaø truyeàn taûi ña keânh ñeå cung
caáp dòch vuï gaàn gioáng vôùi dòch vuï xem phim theo yeâu caàu (nghóa laø caùc boä phim baét ñaàu
caùch nhau 15 phuùt). Caùc heä thoáng Veä tinh truyeàn thoâng tröïc tieáp bò caûn trôû bôûi caùc vaán ñeà
veà truyeàn taûi caùc keânh truyeàn thoâng noäi haït, treã lieân quan ñeán xöû lyù neùn (caùc söï kieän theå
thao bò treã khoaûng 1 giaây), maát hoaït ñoäng hai chieàu (maëc duø thöïc teá ñaõ coù nhieàu heä thoáng
truyeàn taûi thueâ bao ñeán veä tinh). Haàu heát caùc heä thoáng veä tinh truyeàn thoâng tröïc tieáp söû
duïng moät keát noái modem qua ñöôøng daây ñieän thoaïi cho chieàu upstream.
Moät keânh veä tinh truyeàn thoâng tröïc tieáp coù theå deã daøng hoaït ñoäng ôû toác ñoä döõ lieäu
23Mbps. Tuy nhieân, toác ñoä phoå bieán nhaát laø khoaûng 400 kbps (dòch vuï Direct PC). Caùc
heä thoáng hieän nay söû duïng caùc quyõ ñaïo ñòa tónh (GEO: Geosynchronous Earth Orbit) ôû
ñoä cao 22 500 daëm (khoaûng moät phaàn möôøi khoaûng caùch töø quaû ñaát ñeán maët traêng).
Khoaûng caùch lôùn naøy laøm taêng leân thôøi gian treã cuûa caùc dòch vuï hai chieàu, caùc dòch vuï
töông taùc.
Tuy nhieân, caùc heä thoáng veä tinh nhaân taïo theá heä môùi nhö heä thoáng veä tinh nhaân
taïo Iridium vaø heä thoáng veä tinh nhaân taïo Teledesic duøng caùc quyõ ñaïo thaáp hôn nhieàu LEO
(Low Earth Orbit) coù thôøi gian treã nhoû nhaát vaø tieâu thuï naêng löôïng maùy phaùt nhoû hôn. Moät
vaán ñeà cuûa caùc nhaø cung caáp dòch vuï qua heä thoáng thoâng tin veä tinh laø giaù caû. Trong
phaïm vi LEO, heä thoáng veä tinh nhaân taïo Iridium coù giaù thaønh khoaûng 5 tyû dollar cho 66 veä
tinh.
Teân goïi Iridium xuaát phaùt töø nguyeân töû cuûa nguyeân toá Iridium coù 77 ñieän töû
xung quanh haït nhaân gioáng nhö 77 veä tinh xung quanh quaû ñaát. Tuy nhieân
soá veä tinh caàn thieát ñaõ giaûm töø 77 xuoáng coøn 66 nhöng teân goïi cuûa heä thoáng
vaãn khoâng thay ñoåi coù leõ laø do nguyeân toá coù nguyeân töû goàm 66 ñieän töû xung
quanh haït nhaân laø Dysprosium laøm nhaãn khoâng ñeïp baèng Iridium.
Tuy nhieân muïc ñích chính cuûa heä thoáng veä tinh nhaân taïo Iridium laø duøng cho heä
thoáng ñieän thoaïi di ñoäng. Maët khaùc dòch vuï Teledesic coøn goïi laø "Internet treân trôøi"
("Internet-in-the-sky") laïi chuû ñích nhaém vaøo dòch vuï truy xuaát Internet. 288 veä tinh nhaân
taïo cuûa Teledesic coù giaù thaønh xaáp xæ 9 tyû dollar. Globalstar, moät coâng ty con cuûa haõng
Loral and Qualcomm coù heä thoáng 48 veä tinh vôùi giaù thaønh 2,6 tyû dollar vôùi muïc ñích chính
laø duøng cho caùc öùng duïng döõ lieäu truyeàn thoáng, ñieän thoaïi vaø fax. Skybridge döï kieán seõ
phoùng 64 veä tinh vôùi giaù thaønh toång coäng laø 3,5 tyû dollar.
32
Hình 1.35 Ñieän thoaïi di ñoäng Iridium
Hình 1.36 Heä thoáng nhaén tin Iridium
Duø vaäy, caùc heä thoáng thoâng tin veä tinh GEO vaãn khoâng sôùm ra ñi vì söï xuaát hieän
caùc heä thoáng thoâng tin veä tinh LEO. Heä thoáng Direct PC cuûa Hughes Communications
vaãn laø nhaø ñieàu haønh Internet qua veä tinh lôùn nhaát hieän nay. Toác ñoä truy xuaát Internet
theo chieàu downstream töø 200 Kbps ñeán 400 Kbps seõ ñöôïc môû roäng baèng heä thoáng GEO
döï kieán Hughes Spaceway goàm 8 veä tinh nhaân taïo hoaït ñoäng ôû toác ñoä 6 Mbps vôùi giaù
thaønh toång coäng 3 tyû dollar. Moät heä thoáng keá tieáp cuûa Hughes Communications laø heä
thoáng Expressway goàm 14 veä tinh nhaân taïo coù giaù thaønh 4 tyû dollar cho pheùp truy xuaát
theo chieàu downstream leân ñeán 1,5 Mbps. CyberStar, moät coâng ty hôïp taùc giöõa Loral vaø
Alcatel ñaõ coù keá hoaïch cho 3 veä tinh vôùi giaù thaønh 1,6 tyû dollar vaø cung caáp truy xuaát toác
ñoä 6,5 Mbps theo chieàu downstream vaø 2,5 Mbps theo chieàu upstream. Motorola duø ñaõ
coù ñeán 21 phaàn traêm ñaàu tö trong heä thoáng Iridium vaãn leân keá hoaïch cho heä thoáng
Celestri laø moät heä thoáng hoãn hôïp lyù thuù giöõa 9 veä tinh nhaân taïo GEO vaø 63 veä tinh nhaân
taïo LEO vôùi giaù thaønh toång coäng leân ñeán 12,9 tyû dollar. Motorola döï ñònh keát hôïp söùc
33
maïnh trong truyeàn thoâng broadcast vaø multicast cuûa heä thoáng GEO vaø söï haáp daãn ôû ñoä
treã nhoû cuûa caùc heä thoáng LEO cho caùc dòch vuï töông taùc Internet.
Öu ñieåm lôùn nhaát vaø ñaëc bieät cuûa caùc heä thoáng GEO laø taàm phuû soùng roäng. Veä
tinh nhaân taïo laøm cho vuøng phuû soùng trôû neân lôùn nhaát. Thoâng tin veä tinh hoaøn toaøn khoâng
phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän ñòa lyù nhö thung luõng, nuùi non, bieån caû, ... Thoâng tin veä tinh phuïc
vuï khoâng bò aûnh höôûng bôûi khoaûng caùch. Moät veä tinh nhaân taïo phuïc vuï caùc ñieåm caùch xa
nhau haøng ngaøn caây soá cuõng gioáng vôùi khi phuïc vuï cho hai nhaø haøng xoùm. Ñieàu naøy vaãn
ñuùng khi naøo caùc ñòa ñieåm phuïc vuï cuûa heä thoáng thoâng tin veä tinh vaãn coøn naèm trong taàm
phuû soùng cuûa noù.
Hình 1.37 Heä thoáng truy xuaát Internet Iridium
Maët khaùc heä thoáng thoâng tin veä tinh cuõng coù nhöõng nhöôïc ñieåm traàm troïng veà maët
kyõ thuaät cuûa noù. Caùc dòch vuï döïa vaøo thoâng tin veä tinh coù theå bò maùy bay che khuaát vaø dó
nhieân cuõng coù theå bò caùc veä tinh coù quyõ ñaïo thaáp hôn che khuaát. AÙnh saùng maët trôøi cuõng
coù theå taùc ñoäng leân tín hieäu vaø tín hieâäu coù theå maát moät thôøi gian khi maët trôøi ñi qua sau
caùc veä tinh trong caùc ngaøy ñoâng chí vaø haï chí. Moät vaøi hieäu öùng maët trôøi laøm cho khí
quyeån phoàng leân vaø caùc veä tinh coù quyõ ñaïo thaáp phaûi chuyeån ñoäng ñeàu ñaën ñeå traùnh bò
khí quyeån loâi keùo. Tuoåi thoï cuûa moät veä tinh ñöôïc xaùc ñònh bôûi löôïng nhieân lieäu noù mang
theo. Taùc ñoäng nhoû cuûa troïng tröôøng phaûi ñöôïc caân baèng baèng vieäc ñoát ñònh kyø teân löûa.
Khi nhieân lieäu caïn kieät thì veä tinh nhaân taïo trôû neân voâ duïng.
Hình 1.38 Nguyeân lyù DirectPC
34
Ñoä treã cuûa thoâng tin veä tinh lieân quan ñeán khoaûng caùch xa vaø vieäc xöû lyù neùn döõ
lieäu soá ñöôïc caùc heä thoáng thoâng tin veä tinh LEO khaéc phuïc vaø nhu caàu dòch vuï hai chieàu
thöïc söï taêng nhanh. Nhöng maø mæa mai thay, moät vaøi maùy phaùt soùng ñeán veä tinh duøng
cho gia ñình ñaõ ñöôïc thieát keá nhöng giaù thaønh laïi quaù cao (hôn 4000 Myõ kim cho moät boä
phaùt soùng ñeán veä tinh).
Khi coù nhieàu ñöôøng truyeàn hai chieàu ñeán veä tinh nhaân taïo thì vaán ñeà caáp pheùp vaø
dung löôïng caàn thieát laïi trôû neân phöùc taïp khi coù nhieàu cô quan tham gia. FCC chòu traùch
nhieäm quaûn lyù soùng trong khoâng khí coøn ITU-R vaø NASA thì quyeát ñònh soùng naøo seõ vaøo
quyõ ñaïo vaø vaøo ôû ñaâu.
Trôû ngaïi cuoái cuøng cuûa caùc heä thoáng thoâng tin veä tinh laø söï ñoâng ñuùc cuûa caùc veä
tinh cuõng gaây ra raéc roái. Caùc vò trí veä tinh thuaän lôïi cuûa caùc veä tinh GEO ñaõ ñöôïc chieám
giöõ töø nhieàu naêm qua. Tình hình cuõng seõ xaûy ra töông töï ñoái vôùi caùc veä tinh LEO. Dó
nhieân, vieäc chia nhau daûi thoâng haïn cheá giöõa löôïng ngöôøi söû duïng khoång loà seõ trôû thaønh
moät baøi toaùn nan giaûi.
35

Tim Hieu ADSL 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tim Hieu ADSL 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Toång quan veà maïng thueâ bao noäi haït Ñaëng Quoác Anh

TOÅNG QUAN VEÀ MAÏNG THUEÂ BAO NOÄI HAÏT

1.1 Söï phaùt trieån cuûa DSL

1.1.1 Xu höôùng toaøn caàu

1.1.3 Tyû leä phoå bieán DSL

1.1.4 Xu höôùng phaùt trieån

1.1.5 Nguyeân nhaân phaùt trieån cuûa DSL

1.1.6 Trieån voïng DSL

1.2 Maïng vieãn thoâng hieän nay

1.2.1 Hieän traïng maïng ñieän thoaïi

Hình 1.10 Maïng ñieän thoaïi ñieån hình

Hình 1.11 Cuoän taûi

Hình 1.12 UDLC

Hình 1.13 IDLC

Hình 1.14 Nhaùnh reõ

1.3 Caùc phöông phaùp truy xuaát hieän nay

1.3.1 Modem töông töï

Hình 1.20 Modem V.pcm

Thaùng 9 naêm 1998 ITU-T (International Telecommunication Union –

Hình 1.22 Caáu hình giao tieáp ISDN BRI

1.3.4 Cable modem

Baûng 1.1 Caùc daûi taàn truyeàn hình

Daûi taàn Taàm taàn soá (MHz)

Hình 1.24 Coâng ngheä cable modem

CMTS (Headend) Cable modem

Downstream Modulator Downstream Demodulator

Hình 1.25 Heä thoáng cable TV

Baûng 1.2 Söû duïng baêng taàn

Frequency Wavelength Designation Typical service

Hình 1.26 So saùnh giöõa moâ hình OSI vaø DOCSIS

Baûng 1.3 Toång quan veà DOCSIS cuûa MCNS

Caùc tham soá keânh chieàu upstream

Hình 1.27 Heä thoáng caùp ñoàng truïc truyeàn thoáng

Hình 1.28 Heä thoáng HFC

Coù 3 daïng modem caùp thoâng duïng laø:

Hình 1.29 Modem caùp rôøi

Hình 1.30 Modem caùp internal

Hình 1.32 Caáu truùc boä modem caùp

Hình 1.33 Kieán truùc cô baûn heä thoáng MMDS

Hình 1.34 Kieán truùc cô baûn heä thoáng LMDS

Hình 1.35 Ñieän thoaïi di ñoäng Iridium

Hình 1.36 Heä thoáng nhaén tin Iridium

Hình 1.37 Heä thoáng truy xuaát Internet Iridium

Hình 1.38 Nguyeân lyù DirectPC

You might also like