tcvn tIªu chuÈn vIÖt nam

TCVN 6856 - 1 : 2001

ISO 14240 - 1 : 1997

chÊt l−îng ®Êt −

x¸c ®Þnh sinh khèi vi sinh vËt ®Êt
PhÇn 1: Ph−¬ng ph¸p ®o h« hÊp c¶m øng chÊt nÒn

Soil quality − Determination of soil microbial biomass

Part 1: Substrate-induced respiration method

Hµ néi - 2001
 Lêi nãi ®Çu

TCVN 6856 - 1 : 2001 hoµn toµn t−¬ng ®−¬ng víi ISO 14240 -1 : 1997.

TCVN 6856 - 1 : 2001 do Ban kü thuËt tiªu chuÈn TCVN/TC190

ChÊt l−îng ®Êt biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn §o l−êng ChÊt l−îng ®Ò
nghÞ, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng ban hµnh.

2
Tiªu chuÈn viÖt nam tcvn 6856 -1: 2001

ChÊt l−îng ®Êt – X¸c ®Þnh sinh khèi vi sinh vËt ®Êt
PhÇn 1: Ph−¬ng ph¸p ®o h« hÊp c¶m øng chÊt nÒn
Soil quality – Determination of soil microbial biomass

Part 1 :Substrate-induced respiration method

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nµy qui ®Þnh ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ sinh khèi vi sinh vËt hiÕu khÝ, dÞ d−ìng ®ang ho¹t
®éng trong ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó ¶i vµ ®Êt kho¸ng.

Tiªu chuÈn nµy kh«ng ¸p dông ®Ó x¸c ®Þnh ¶nh h−ëng cña ho¸ chÊt ®èi víi sinh khèi.

2 Tiªu chuÈn trÝch dÉn

TCVN 5960 : 1995 (ISO 10381- 6 : 1993) ChÊt l−îng ®Êt – LÊy mÉu – H−íng dÉn vÒ thu thËp, vËn
chuyÓn vµ l−u gi÷ mÉu ®Êt ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña vi sinh vËt hiÕu khÝ t¹i phßng thÝ
nghiÖm.

TCVN 5979 : 1995 (ISO 10390 : 1994) ChÊt l−îng ®Êt – X¸c ®Þnh pH.

TCVN 6862 : 2001 (ISO 11277:1998 ) ChÊt l−îng ®Êt – X¸c ®Þnh sù ph©n bè theo kÝch th−íc h¹t ph©n
t¸n trong vËt liÖu ®Êt kho¸ng - Ph−¬ng ph¸p sµng vµ l¾ng g¹n .

TCVN 6648 : 2000 (ISO 11465 : 1993) ChÊt l−îng ®Êt – X¸c ®Þnh chÊt kh« vµ hµm l−îng n−íc trªn c¬
së khèi l−îng – Ph−¬ng ph¸p khèi l−îng.

3 §Þnh nghÜa

Trong ph¹m vi cña tiªu chuÈn nµy ¸p dông c¸c ®Þnh nghÜa sau

3.1 Sinh khèi vi sinh vËt cña ®Êt:

Khèi l−îng c¸c tÕ bµo vi sinh vËt nguyªn vÑn trong l−îng ®Êt ®· cho.

3
tcvn 6856-1 : 2001

Chó thÝch - Th«ng sè nµy cã thÓ ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸ch ®o hµm l−îng cacbon hoÆc nit¬ cña c¸c tÕ bµo
nµy hoÆc b»ng c¸ch ®o kh¶ n¨ng kho¸ng ho¸ nguån c¸cbon bæ xung cña c¸c tÕ bµo ®ã. C¸c tÕ bµo chÕt
vµ c¸c m¶nh tÕ bµo cã thÓ ph¸t hiÖn ®−îc b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nit¬ vµ c¸cbon, nh−ng chØ c¸c tÕ
bµo nguyªn vÑn míi ph¸t hiÖn ®−îc b»ng ph−¬ng ph¸p h« hÊp.

3.2 Tèc ®é h« hÊp cña ®Êt

ThÓ tÝch cacbon dioxit tho¸t ra tõ mét ®¬n vÞ khèi l−îng ®Êt trong mét ®¬n vÞ thêi gian.

4 Nguyªn t¾c

§Êt ®−îc bæ xung glucoza theo mét d·y nång ®é t¨ng dÇn cho tíi khi tèc ®é h« hÊp ®¹t tíi cùc ®¹i
(th−êng trong mét giê ®Çu cña thÝ nghiÖm). Tõ tèc ®é nµy, ®ù¬c gäi lµ tèc ®é h« hÊp ban ®Çu cùc ®¹i,
cã thÓ ®¸nh gi¸ sinh khèi ®ang ho¹t ®éng.

5 §iÒu kiÖn thö

Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh sinh khèi sèng ph¶i ®−îc tiÕn hµnh ë nhiÖt ®é kh«ng ®æi 220C ±10C vµ hµm l−îng
Èm kh«ng ®æi. Hµm l−îng n−íc trong ®Êt ph¶i t−¬ng tù víi m«i tr−êng n¬i ®Êt ®−îc lÊy mÉu.

Chó thÝch - HÖ sè sö dông ®Ó chuyÓn ®æi tèc ®é h« hÊp thµnh biÓu ®å sinh khèi (xem ®iÒu 9) ®−îc tÝnh ë
nhiÖt ®é 220C ± 10C

6 VËt liÖu vµ thuèc thö

6.1 §Êt, c¸c tÝnh chÊt sau ®©y cña ®Êt cÇn ®−îc x¸c ®Þnh:

a) TÝnh chÊt lý häc:

- ph©n bè theo kÝch th−íc h¹t, theo TCVN 6862 : 2001 (ISO 11277);

- hµm l−îng n−íc trong thêi gian ñ, theo TCVN 6648 : 2000 (ISO 11465);

b) TÝnh chÊt hãa häc:

- pH cña ®Êt, theo TCVN 5979 : 1995 (ISO 10390), hoÆc x¸c ®Þnh trong dung dÞch KCl
hay dung dÞch CaCl2;

- hµm l−îng chÊt h÷u c¬, theo TCVN 6642 : 2000 (ISO 10694);

H−íng dÉn viÖc thu thËp, vËn chuyÓn vµ l−u gi÷ mÉu ®Êt theo TCVN 5960 : 1995 (ISO 10381 - 6) nÕu
cã thÓ ®−îc, ¸p dông cµng nhiÒu cµng tèt.

6.2 D-glucoza nghiÒn mÞn

4
 tcvn 6856-1 : 2001

6.3 C¸t th¹ch anh mÞn, kÝch th−íc h¹t tõ 0,1 mm ®Õn 0,5 mm, hoÆc bét tan ®Ó trén víi glucoza (6.2).

7 ThiÕt bÞ, dông cô

ThiÕt bÞ th«ng th−êng trong phßng thÝ nghiÖm vµ c¸c dông cô, thiÕt bÞ sau:

7.1 Cèi sø, ®Ó nghiÒn glucoza (6.2) víi c¸t th¹ch anh hoÆc bét tan (6.3)

7.2 M¸y trén x¸ch tay ch¹y ®iÖn

7.3 ThiÕt bÞ ®o tèc ®é cacbon dioxit (CO2) tho¸t ra tõ mÉu ®Êt trong tõng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh.
Cã thÓ dïng thiÕt bÞ ph©n tÝch khÝ hång ngo¹i tù ®éng, s¾c ký khÝ hoÆc bÊt kú mét ph−¬ng ph¸p nµo
thÝch hîp.

8 C¸ch tiÕn hµnh

8.1 X¸c ®Þnh nång ®é glucoza tèi −u

Cho mét l−îng d− glucoza (6.2) vµo mÉu ®Êt cÇn thö (6.1) ®Ó x¸c ®Þnh nång ®é glucoza mµ ë t¹i nång
®é nµy khÝ CO2 tho¸t ra quan s¸t ®−îc. CÇn ph¶i ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng l−îng glucoza bæ sung
kh«ng g©y ¶nh h−ëng øc chÕ, nghÜa lµ ph¸t triÓn ®iÒu kiÖn thÈm thÊu ng−îc.

CÇn chuÈn bÞ ®ñ (Ýt nhÊt n¨m) mÉu ®Ó x¸c ®Þnh d·y nång ®é glucoza thÝch hîp

Chó thÝch 1 - ThÝ dô, d·y nång ®é glucoza ®èi víi ®Êt canh t¸c kho¶ng tõ 500 mg/kg ®Õn 6 000 mg/kg.

NghiÒn kü glucoza trong cèi sø (7.1) víi c¸t th¹ch anh hoÆc bét tan (6.3) ë tû lÖ 1 : 5 vµ sau ®ã trén víi
®Êt.

Chó thÝch 2 - Cì cña mÉu ®Êt thö tuú thuéc vµo l−îng ®Êt cã s½n, ho¹t tÝnh vi sinh vËt cña ®Êt vµ ph−¬ng
ph¸p x¸c ®Þnh CO2 ®−îc dïng.

Sau mçi giê, ®o tèc ®é CO2 tho¸t ra tõ tõng mÉu ®Êt b»ng c¸c thiÕt bÞ ®· ®−îc chän (7.3), Ýt nhÊt trong
vßng s¸u giê. ë giai ®o¹n nµy kh«ng cÇn ®o l¹i.

X¸c ®Þnh nång ®é glucoza mµ ë ®ã l−îng CO2 tho¸t ra víi tèc ®é cùc ®¹i quan s¸t ®−îc.

8.2 X¸c ®Þnh sinh khèi vi sinh vËt

TiÕn hµnh qui tr×nh nh− ë 8.1 trong mÉu lÆp l¹i (Ýt nhÊt ba mÉu ®ång thêi), chØ sö dông nång ®é glucoza
mµ ë ®ã cho l−îng CO2 cùc ®¹i.

Chó thÝch - Cã thÓ x¸c ®Þnh sinh khèi b»ng sö dông qui tr×nh 8.1 nÕu nh− cã ®ñ mÉu ®Ó lÆp l¹i.

5
tcvn 6856-1 : 2001

9 TÝnh to¸n kÕt qu¶

TÝnh sinh khèi tõ tèc ®é CO2 tho¸t ra thÊp nhÊt nhËn ®−îc sau khi b¾t ®Çu ®o, sö dông c«ng thøc sau:

X = 40 R + 0,37

trong ®ã:

X lµ nång ®é c¸cbon vi sinh vËt ®Êt, tÝnh b»ng miligam / kilogam

R lµ tèc ®é CO2 tho¸t ra, tÝnh b»ng mililit/kilogam/giê.

Chó thÝch: 40 lµ hÖ sè t−¬ng quan gi÷a tèc ®é h« hÊp vµ l−îng sinh khèi vi sinh vËt ®Êt ®o ®−îc b»ng
ph−¬ng ph¸p x«ng h¬i vµ b»ng ph−¬ng ph¸p ñ trong phô lôc A, tµi liÖu tham kh¶o [5]

10 B¸o c¸o thö nghiÖm

B¸o c¸o thö nghiÖm ph¶i bao gåm nh÷ng th«ng tin sau:

a) tÝnh chÊt cña ®Êt ( xem 6.1);

b) th«ng tin trong qui tr×nh thö, cã nghÜa lµ ph−¬ng ph¸p luËn, thiÕt bÞ vµ m¸y mãc ®−îc sö dông
(xem ®iÒu 8);

c) d÷ liÖu th«, sè liÖu vµ/ hoÆc b¶ng kÕt qu¶ ph©n tÝch.

6
 tcvn 6856-1 : 2001

Phô lôc A

(tham kh¶o)

Tµi liÖu tham kh¶o

[1] TCVN 6642 : 2000 (ISO 10694 : 1995) ChÊt l−îng ®Êt - X¸c ®Þnh hµm l−îng c¸cbon h÷u c¬ vµ

cacbon tæng sè sau khi ®èt kh«.

[2] TCVN 6646 : 2000 (ISO 11260 : 1994) ChÊt l−îng ®Êt − X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng trao ®æi cation thùc

tÕ vµ ®é b·o hoµ baz¬ b»ng c¸ch sö dông dung dÞch bary clorua.

[3] TCVN 6858 : 2001 (ISO11266 : 1994) ChÊt l−îng ®Êt − H−íng dÉn thö trong phßng thö nghiÖm ®èi
víi qu¸ tr×nh ph©n huû sinh häc cña c¸c chÊt h÷u c¬ trong ®Êt trong ®iÒu kiÖn hiÕu khÝ.

[4] AndÐon,J.P.E vµ DOMSCH, K.H.A Ph−¬ng ph¸p sinh lý häc ®Ó ®o sè l−îng sinh khèi vi sinh trong
®Êt. Soil Biol. Bichem., 10.1978, trang 215-221.

[5] JENKINSON D.S. vµ Powlson,D.S. HiÖu øng cña viÖc sö lý biocidal lªn qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt trong
®Êt V. Ph−¬ng ph¸p ®o sinh khèi cña ®Êt. Soil Biol. Bichem., 8.1976, trang 209-213.

_____________________________