Professional Documents
Culture Documents
Công nghệ ngày nay có khả năng xóa bỏ hàng rào ngăn cách giữa người học và người dạy
trên toàn thế giới. Sức mạnh của các phần mềm và mạng Internet đang thay đổi cơ hội tiếp
cận tri thức của chúng ta. Các phương pháp dạy và học sáng tạo giúp chúng ta xác định lại
những kinh nghiệm trong lớp học. Và học sinh ngày nay còn có nhiều kỳ vọng mới: ngoài
những kỹ năng cơ bản, họ cần phải thành thạo trong quan hệ hợp tác, giao tiếp, và quản lý
thông tin- tất cả các kỹ năng của thế kỷ 21- và những cơ hội tiếp cận với các công cụ phục vụ
học tập sẽ giúp chúng ta dễ dàng đạt được những kỹ năng này.
Mục đích của chương trình Partners in Learning nhằm giúp nhà trường thúc đẩy việc học của
học sinh thông qua phát triển khả năng chuyên môn và lãnh đạo cho giáo viên. Cùng với
đồng nghiệp của mình, đội ngũ các chuyên gia giáo dục của Microsoft xin trân trọng cảm ơn
sự cống hiến tận tâm cho hoc trò cũng như nỗ lực học hỏi không ngừng của các thầy cô.
Chúng tôi hi vọng rằng cuốn sách này sẽ giúp các thầy cô tạo ra một sự thay đổi, và giúp các
em học sinh nhận thức về khả năng của họ rõ ràng hơn, đầy đủ hơn.
Daniel Maly
Giám đốc chương trình giáo dục
Tập đoàn Microsoft
1
Nội dung
Lời giới thiệu
Mục lục
Phương pháp tổ chức học tập hiệu quả: phương pháp xây dựng
Sự khác biệt trong lớp học
Những sự khác biệt giữa học sinh
Các nguyên tắc cơ bản trong việc tổ chức học tập dựa trên sự khác biệt của học sinh
Các mức độ khác nhau trong việc tổ chức học tập dựa trên sự khác biệt của học sinh
Các nguyên tắc phân biệt học tập cơ bản
Các hình thức tổ chức học tập
Làm việc nhóm
Làm việc theo cặp
Làm việc cá nhân
Thiết kế tài liệu học tập và phiếu học tập có khả năng phân biệt
Chuẩn bị các nhiệm vụ khiến học sinh luôn bận rộn
Các giai đoạn của giáo dục dựa trên nguyên tắc xây dựng
Các loại bài giảng gợi ý
Các loại nhiệm vụ
Tổ chức học tập hợp tác
Học tập dựa trên giải quyết vấn đề
Thảo luận hợp tác
Dùng đóng kịch như một phương pháp dạy học
Học tập hợp tác của Kagan
Dự án dạy học
So sánh phương pháp dạy học truyền thống với dạy học xây dựng
Yêu cầu về con người
Quan điểm của giáo viên
Quan điểm của học sinh
2
II. CÁC HOẠT ĐỘNG
Địa lý
Chụp ảnh bầu trời đầy sao (để mô tả chuyển động quay)
Mô tả sự lên xuống mực nước của sông hoặc lạch
Biểu diễn sự thay đổi hàng ngày của nhiệt độ
Sử dụng những bức ảnh tự chụp để nói về một đất nước, khu vực hoặc phong cảnh bạn đến
thăm trong kì nghỉ hè
Tạo trang Web nói về tính chất địa lý của môi trường địa phương
Thiết lập báo tường hoặc bảng trưng bày về hiện tượng núi lửa
Thu thập thông tin về những trận động đất kinh hoàng nhất trong vài năm qua
Tạo sổ lịch bằng các bức ảnh chụp từ những chuyến thăm quan
Vẽ bản đồ về các khu vực xung quanh trường
Trưng bày các loại đá dùng Webcam hoặc máy chiếu
Vẽ bản đồ
Nhìn từ trên cao
Chuyến thăm quan ảo vòng quanh sở thú
Sở thú của tôi
Tấm bìa
Nhật thực, nguyệt thực
Nên đi du lịch ở đâu
Mực nước
Khí quyển
Nơi cư trú
Thời kỳ địa chất
Album nhiệt độ
Những giờ nắng
Một ngày mưa ở…
Dự báo thời tiết
Sinh học
Sử dụng các trang trình chiếu (slide) để biểu diễn quá trình nảy mầm của hạt
Giới thiệu các loài thực vật địa phương ở môi trường sống xung quanh
Đo nhịp tim sau khi tập thể thao và vẽ biểu đồ
Ghi âm tiếng chim hót
Vẽ sơ đồ chuỗi thức ăn
Viết bài luận về cuộc sống và sự nghiệp của nhà khoa học nổi tiếng
Thảm thực vật
Tạo ô chữ để học hình thái thực vật với các bức ảnh
Cập nhật thông tin về tiến hoá của loài người
Làm một đoạn phim ngắn về một thí nghiệm sinh học
Thiết kế nhãn vở của sách bài tập Sinh học
Sự tiến hoá của động vật và thực vật
Tác hại của khói thuốc lá
Văn học
Đọc bắt buộc
Bài luận làm ở nhà
3
Cuộc hành trình văn chương
Phòng trưng bày nghệ thuật Uffizi
So sánh trường phái nghệ thuật Phục hưng và Barôc
Trò trơi ô chữ văn học
Cuộc đời của một nhà thơ nổi tiếng
Nghiên cứu các mô típ trong nghệ thuật
Viết lời chú thích cho một tác phẩm kinh điển
Câu chuyện từ các bức ảnh/Đoạn phim ngắn/Nhật kí điện tử
Ngôn ngữ
Các thể loại báo chí
Báo hàng ngày
Toán học
Trò chơi dò mìn – Nâng cao khả năng toán học
Giải bài toán dựa trên đồ hoạ qua bảng tính
“Dựng hình” dùng công cụ Drawing
Biến đổi hàm số dùng hình ảnh minh hoạ
Rút gọn phương trình đại số - sử dụng Microsoft Equation
Học hàm số lượng giác bằng máy tính
Chứng minh một định đề hình học
Dự toán thu chi cho quán đồ ăn của trường
Sử dụng công thức tổng quát để tính các trị số của tam giác vuông
Xác suất – Sử dụng công thức RAND () tính trị số trung bình, phương sai và hàm suy rộng
Phân tích phép quy nạp hoàn toàn – so sánh phép đệ quy và hàm hiện
Biến đổi hàm số
Số nguyên tố
Vẽ biểu đồ công thức
Tiền lãi
Vật lý
Trình bày về thấu kính lồi
Khúc xạ ánh sáng lên thấu kính và phản chiếu từ gương
Bài toán về quãng đường - thời gian
Đánh giá về kết quả của đo đạc
Biểu diễn gia tốc không đổi xấp xỉ với chuyển động đều
Động lực của chuyển động của sóng
Mô hình lissajouse
Minh hoạ biểu đồ mạch
Phân tích mạch kết hợp
Sơ đồ nguyên lý của mạch thật
Đồ uống- giải pháp chung cho bài toán về nhiệt động lực học
Đo nhiệt độ của nước ở các thùng chứa khác nhau, có đậy nắp và không đậy nắp, và trong
các kiểu lò khác nhau
Tìm hiểu về phóng xạ
Giảng dạy về các hiện tượng phân rã phóng xạ
4
Giảng dạy về cộng hưởng
Giảng dạy về chuyển động với gia tốc không đổi
Giảng dạy về con lắc dao động
Giảng dạy về chuyển dộng Brown
Giảng dạy về ứng dụng thực tế của phản ứng dây chuyền
Định luật hấp dẫn của Newton, và chuyển động của các hành tinh
Lịch sử
Thẻ nhớ cho những nhân vật lịch sử nổi tiếng
Thiết kế một tờ báo lịch sử
Ngoại Ngữ
Tiểu sử
Từ vựng
Sự hiều kỳ về Paris
Phẫu thuật tạo hình
Siêu thị trực tuyến của tôi
Bạn thuộc chòm sao gì?
Nghỉ lễ thú vị
Lễ hội địa phương
Hóa học
Các chất bảo quản thực phẩm
Mô hình phân tử
Trò chơi
5
I. CÁC PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC HỌC TẬP HIỆU QUẢ
Các kỹ thuật tổ chức học tập hiệu quả: Phương pháp dạy học xây dựng.
Dạy học xây dựng là một thuật ngữ chung chung. Đây không phải là một phương pháp
mà chỉ là một cách tiếp cận dựa trên giả thuyết tri thức được phát triển (xây dựng) bởi
bản thân chủ thể thông qua việc tham gia tích cực vào quá trình nhận thức. Quá trình tư
duy này cũng đòi hỏi học sinh phải hợp tác với nhau. Một khung chương trình giáo dục
đã được giản lược và thiết kế theo cấu trúc cố định không thể cung cấp cho học sinh
những kinh nghiệm này mà chỉ có các tình huống thực tế mới có thể làm được điều đó.
Việc tạo ra một môi trường học phức hợp là điều vô cùng cần thiết. Nguồn kiến thức
không còn là sách vở và giáo viên nữa, mà từ đời sống. Học sinh có cơ hội để tìm kiếm
các giải pháp cho những vấn đề thực tế trong các tình huống như thật theo nhiều cách và
nhiều kỹ thuật khác nhau trong nhóm của mình. Dạy học xây dựng đòi hỏi phải có điều
kiện học tập đặc biệt mà ở đó học sinh có thể hợp tác và giúp đỡ nhau. Học có thể sử
dụng một loạt các công cụ, các nguồn thông tin để giải quyết các vấn đề và đạt được mục
tiêu của mình.
Một số phương pháp sư phạm và chiến lược học tập (như học tập dựa trên dự án và học
tập dựa trên vấn đề) có thể được vận dụng trong những lớp học có máy tính cá nhân. Các
lớp học được trang bị máy tính cá nhân phù hợp cho việc dạy học theo các phương pháp
hiện đại hơn nhiều so với các lớp học kiểu truyền thống, thậm chí những lớp học này
không cần phải có đủ máy tính cho từng học sinh. Nếu tổ chức học tập hợp lý và điều
kiện làm việc thuận lợi, một lớp học với 1-2 máy tính cá nhân cũng có thể thực hiện quá
trình nhận thức hợp tác. Một phòng học IT điển hình với không gian chật hẹp và bàn ghế
không thể di chuyển linh hoạt sẽ không thuận tiện cho việc tích hợp các thiết bị công
nghệ thông tin hiện đại vào quá trình giáo dục.
6
Sự khác biệt trong lớp học
Làm việc trước lớp không tạo cơ hội cho giáo viên quan tâm đến sự khác biệt của từng học
sinh trong lớp.
Các nguyên tắc cơ bản trong tổ chức học tập dựa trên sự khác biệt của học sinh
Những nguồn khác biệt nêu trên khiến giáo viên khó tránh khỏi việc chấp nhận một thái độ
mới trong dạy học và phải thu nạp thêm những phương pháp và thủ thuật mới cho vốn
chuyên môn của mình.
Các câu hỏi quan trọng nhất để suy ngẫm:
• Tôi có thể dạy tốt hơn bằng cách nào?
• Tôi có thể giúp học sinh bằng cách nào?
• Tôi có thể khiến thái độ của học sinh trở nên tích cực hơn bằng cách nào?
Các mức độ khác nhau trong việc tổ chức học tập dựa trên sự khác biệt của học sinh
7
Tuy nhiên, với các bài tập yêu cầu sự hợp tác trong nhóm thì mỗi nhóm chỉ nên có từ 3-5
người. Kiểu tổ chức nhóm này đặc biệt phù hợp khi làm việc với học sinh năng khiếu hoặc
trong trường hợp học sinh cần phải học đuổi những thành viên khác trong lớp.
Tổ chức nhóm
• Hợp tác giữa các thành viên
• Nhóm từ 3-5 thành viên có thể được phân chia theo đồng nhất hoặc lẫn lộn
• Các thành viên nhóm làm cùng một nhiệm vụ
• Mỗi thành viên có năng lực khác nhau nhận nhiệm vụ có nội dung khác nhau
Đường hướng
Cách dạy học này sẽ thực sự thành công nếu giáo viên nắm vững quá trình học tập đa mức độ
và dám thực hiện nó.
8
Các hình thức tổ chức trong học tập
Làm việc nhóm
Nhóm nhỏ nhất phải có ít nhất là 3 thành viên vì nếu ít hơn sẽ là làm việc đôi hoặc đơn lẻ.
Một nhóm lý tưởng là nhóm có 4 người, vì như vậy mối thành viên trong nhóm có thể đảm
nhận một nhiệm vụ nhỏ; hơn nữa nhóm 4 người sẽ dễ dàng chia thành cặp để làm việc khi
cần thiết.
Một nhóm có hơn 6 thành viên sẽ rất khó quản lý, do đó một số học sinh có thể sẽ không chịu
tham gia vào công việc hoặc thậm chí còn làm ảnh hưởng đến các thành viên khác.
Tổ chức nhóm theo phân loại đồng đều hoặc hỗn hợp
Các nhóm phân loại đồng đều khi:
• Trong một môn học cụ thể, hầu hết học sinh có cùng trình độ, cùng năng lực và cùng
sở thích.
Các nhóm phân loại hỗn hợp khi:
• Trong một môn học cụ thể, có sự khác biệt rõ ràng về sở thích và năng lực của học
sinh.
Trong trường hợp thứ hai, nên giao nhiệm vụ cho từng học sinh để đảm bảo rằng mỗi học
sinh đều tham gia vào hoạt động phù hợp với khả năng của mình. Kiểu làm việc nhóm này là
một chứng minh cho lý thuyết rằng học sinh có thể học tập lẫn nhau một cách hiệu quả nhất.
Mặc dù việc giao các vai trò cụ thể không quan trọng đối với học sinh lớp lớn hơn, nhưng
vẫn nên giao nhiệm vụ cụ thể phù hợp trong từng môn học để nâng cao tinh trách nhiệm cho
học sinh.
9
Cách tạo nhóm
Một nhóm có thể hình thành ngẫu nhiên theo lựa chọn của học sinh hoặc theo sự sắp xếp có
chủ ý của giáo viên. Rõ ràng, cách tạo nhóm thứ 2 sẽ giúp giáo viên đạt được mục tiêu giảng
dạy của mình một cách tốt nhất vì nó có đầy đủ các điều kiện cần thiết cho việc hợp tác thành
công đó là:
• Năng lực và kiến thức
• Sự thông cảm cá nhân
• Cân bằng về giới
• Dân tộc/Tôn giáo
Khái niệm “làm việc theo cặp” và “đôi bạn cùng học”
• “Làm việc theo cặp” là khi hai học sinh có cùng khả năng cùng thực hiện một nhiệm
vụ. Đây được gọi là cặp đồng nhất.
• “Đôi bạn cùng học” là khi trong hai học sinh, một học sinh học yếu hơn học sinh kia.
Học sinh khá hơn sẽ đóng vai trò “giáo viên” (dạy trong khi học). Đây được gọi là
cặp hỗn hợp.
Một số điểm cần lưu ý khi sắp xếp cặp làm việc:
Lý tưởng nhất là cặp đôi khi làm việc với nhau, yêu quý và ủng hộ nhau.
10
Làm việc cá nhân
Mỗi học sinh đều có khả năng khác nhau và phong cách học khác nhau. Điều này cần phải
được xem xét đặc biết là đối với những học sinh có những mặt mạnh hoặc mặt yếu cụ thể nào
đó. Lập kế hoạch để phát triển kỹ năng của từng cá nhân học sinh được gọi là “cá thể hóa”.
Việc này đặc biệt có hiệu quả đối với những học sinh có năng khiếu hoặcvới những học sinh
cần phải đuổi kịp các bạn khác trong lớp.
Nhiệm vụ độc lập là nhiệm vụ có thể được thực hiện một mình, theo cặp hoặc theo nhóm.
Điểm quan trọng là học sinh phải làm việc độc lập. Nhiệm vụ “cá thể hóa” là nhiệm vụ đã
được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu của từng cá nhân.
Thiết kế tài liệu học tập và phiếu học tập có khả năng phân biệt
Làm thế nào để tạo ra một phiếu học tập cho một quá trình học tập với 3 mức độ khác nhau?
(*, **, ***)
Mức 1 Mức 2 Mức 3
• Dễ hơn Một phiếu học tập được soạn • Khó hơn
• Đơn giản hơn riêng cho học sinh “trung • Phức tạp hơn
• Ít thông tin hơn bình” • Nhiều thông tin hơn (
• Nhiều tranh ảnh và (Tùy theo mục tiêu giảng dạy chủ yếu là bằng lời)\
minh họa hơn của từng bài cụ thể, phiếu có • Ngôn từ diễn đạt khó
• Vui vẻ hơn thể được dùng để trình bày, hơn và phức tạp hơn
• Cỡ chữ to hơn nếu cần ôn tập,luyện tập hoặc tóm tắt • Cỡ chữ có thể nhỏ hơn.
hoặc từ có thể được chia bài.v.v)
nhỏ thành các âm tiết Phiếu sẽ được sử dụng cho
cả lớp khi làm những bài tập
làm trước lớp.
11
Các loại bài tập khiến học sinh luôn bận rộn
• Các bài tập hấp dẫn, các trò chơi thú vị làm tài liệu bổ trợ cho học sinh tài năng
• Các bài tập vui làm bài tập thực hành thêm để theo kịp những học sinh khác trong lớp
• Cac bài tập ngắn và đơn giản trợ giúp các học sinh trung bình hoàn thành nhiệm vụ
được giao
• Tạo hứng thú: Bằng cách lựa chọn một chủ để gây húng thú cho học sinh và thậm chí
có thể tạo ra sự xung đột về quan điểm
• Tạo nhóm: tạo sự đa dạng ngay trong các nhóm (năng lực, giới tình, và dân tộc/tôn
giáo)
• Phát triển tinh thần đồng đội: tìm hiểu những đặc điểm và quan điểm chung để tạo
sức mạnh liên kết trong nhóm.
• Chọn chủ đề/nhiệm vụ: nhiệm vụ đưa ra được cả lớp chia thành các nhiệm vụ nhỏ
hơn và mỗi nhóm chịu trách nhiệm một nhiệm vụ nhỏ, mỗi cá nhân phải đóng góp
một phần việc để tạo nên kết quả chung của nhóm.
• Phân chia nhỏ nhiệm vụ: Các nhiệm vụ lại được chia nhỏ trong mỗi nhóm và mỗi
thành viên lại chịu trách nhiệm hoàn thành một nhiệm vụ nhỏ của riêng họ.
• Chuẩn bị cho nhiệm vụ của mình: Học sinh độc lập sưu tầm và xử lý tài liệu cho
nhiệm của riêng họ. Học sinh được phép giúp đỡ nhau để ai cũng có cảm giác hoàn
thành nhiệm vụ thực sự.
• Các thành viên thảo luận về các nhiệm vụ của họ trong nhóm
• Chuẩn bị báo cáo chung của nhóm: Các thành viên của nhóm tranh luận, thuyết phục
và hỗ trợ nhau trong quá trình làm việc cùng nhau.
• Bài báo cáo của nhóm: Các nhóm báo cáo kết quả công việc trước lớp.
Đánh giá
- Các nhóm đánh giá bài báo cáo về các nhiệm vụ nhỏ của các thành viên
- Cả lớp đánh giá bài báo cáo
- Giáo viên đánh giá các bài báo cáo và dự án của các nhóm
- Tổng quan về kết quả của công việc: Từng học sinh đóng góp vào quá trình học tập của
nhóm họ như thế nào?
12
Các loại nhiệm vụ:
• Giải quyết vấn đề cho nhóm
• Sáng tạo
• Nghiên cứu/quan sát
• Tranh luận, thảo luận
• Kiểm tra, đánh giá
Ngoài việc truyền tải kiến thức, phương pháp này còn hướng tới phát triển kỹ năng hợp tác
và giải quyết vấn đề cho học sinh. Học tập dựa trên giải quyết vấn đề đòi hỏi học sinh phải tự
nghiên cứu, phải có khả năng nhận ra được mấu chốt của vấn đề, và phải có kiến thức nhất
định về công nghệ. Phương pháp này còn hướng tới phát triển những kỹ năng đó. Giáo viên
đóng vai trò của một cộng tác viên hoặc một nhà tư vấn.
Học tập dựa trên giải quyết vấn đề dạy cho học sinh phương pháp học. Học sinh học tập hợp
tác với nhau trong nhóm, tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề của thực tế. Đồng thời họ học
cách sắp xếp việc học tập của mình theo cách hiệu quả nhất. Điều quan trọng của phương
pháp này là sử dụng kỹ năng của người học để thu được kiến thức chứ không phải chỉ đơn
thuần là tiếp nhận kiến thức sẵn có.
Ở những lớp học sử dụng phương pháp này, học sinh nhận thấy rõ việc học trở thành một quá
trình tìm kiếm kiến thức như thế nào. Học sinh phát triển phương pháp tư duy độc lập, điều
giúp họ liên hệ những thông tin tìm được với mục đích cần phải sử dụng những thông tin đó.
Thành công trong giải quyết vấn đề và của quá trình học tập phụ thuộc vào hiệu quả hoạt
động của học sinh trong và ngoài lớp học. Thực hiện nhiệm vụ trong nhóm không những tiết
kiệm được thời gian mà còn phát triển kỹ năng xã hội, kỹ năng ngôn ngữ của các thành viên
trong nhóm.
Học tập dựa trên giải quyết vấn đề là một phương pháp mới, sử dụng phương pháp dạy học
xây dựng để trình bày kiến thức mới dưới dạng một vấn đề cần được giải quyết.
13
Các bước cơ bản thực hiện phương pháp này
a) Xác định nhiệm vụ
b) Xác định các chiến lược tìm kiếm thông tin
c) Xác định dữ liệu và nguồn tìm kiếm thông tin (ở đâu)
d) Sử dụng thông tin và giải quyết vấn đề
e) Tổng hợp
f) Đánh giá
Đây là một cách để phát triển kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp của học sinh rất hiệu quả. Trong
quá trình thảo luận tất cả các thành viên đều có cơ hội được nói (miễn là phải tuân thủ các
nguyên tắc)
a) Người điều hành thảo luận đưa ra một vấn đề cần thảo luận có liên quan đến môn học
b) Các vấn đề thảo luận được trưng bày trong phòng học
c) Các học sinh sẽ đứng tại một vấn đề thảo luận mà họ chọn tùy theo quan điểm và cảm
nhận
d) Sau khi sắp xếp nhóm thảo luận, người điều hành sẽ ra hạn thời gian để các nhóm thu
thập các ý kiến ủng hộ
e) Sau khi thu thập đủ các ý kiến tranh luận, các nhóm cử người phát ngôn cho nhóm của
mình
f) Người phát ngôn ngồi xung quanh một chiếc bàn và nhận “thẻ thảo luận” (3-6 thẻ, tùy
thuộc vào thời gian và số lượng người tham gia)
g) Các thành viên đứng đằng sau người phát ngôn của nhóm mình và cũng nhận được các
thẻ thảo luận. Những chiếc thẻ này cho phép các thành viên được tham gia vào cuộc thảo
luận. Thay vào đó, các thành viên cũng có thể đưa thẻ cho người phát ngôn khi người
phát ngôn đã dùng hết thẻ của mình mà vẫn còn ý kiến tranh luận.
h) Khi người phát ngôn nêu lên một trong các ý kiến tranh luận của mình, họ phải đặt một
thẻ lên giữa bàn. Số lượng thẻ giúp xác định số lượng các ý kiến. Một ý kiến tranh luận
trị giá một tấm thẻ. Sử dụng thủ thuật này, giáo viên không những kiểm soát được thời
gian của buổi thảo luận mà còn rèn luyện cho học sinh cách trình bày quan điểm bằng
những ngôn từ chính xác và ngắn gọn.
14
Các bài tập tình huống khác nhau yêu cầu các mức độ thấu cảm khác nhau.
Ví dụ
a) Các bài tập đơn giản để tăng sự hiểu biết
b) Đưa ra tình huống khó xử, đưa ra quyết định
c) Quyết định chung
d) Dựng cảnh
e) Kịch hóa các câu chuyện nổi tiếng
f) Các trò chơi tình huống
g) Phỏng dụ
h) Hoạt cảnh, phân loại ảnh
i) Thử nghiệm
j) Tranh luận
Cuốn “Học tập hợp tác” của Tiến sĩ Spence Kagan được xuất bản năm 1985 (nhà xuất bản
San Clemente, CA: Kagan). Cuốn sách này là bộ sưu tập đầy đủ và mới nhất về các phương
pháp hợp tác. Cuốn sách không liên quan đến một phương pháp nào; nó được biết đến với tên
gọi là Phương pháp Kagan. Đó là một bộ sưu tập các phương pháp được phân chia theo kỹ
năng. Phương pháp Kagan dựa trên sự hợp tác và quan tâm đến sự khác biệt của từng cá nhân
học sinh.
15
Trái với phương pháp Kagan, phương pháp làm việc nhóm kiểu truyền thống không yêu cầu
hợp tác chặt chẽ và thành công không nhất thiết phụ thuộc vào sự đóng góp của các thành
viên trong nhóm.
Việc tổ chức quá trình học tập dựa trên 6 yếu tô chính
Một nhóm
• Một nhóm làm việc hợp tác bao gồm 3-6 thành viên cố định. Giữa các thành viên có
một sư liên hệ chặt chẽ; họ biết, chấp nhận, và ủng hộ lẫn nhau.
• Đó là một nhóm được hình thành hỗn hợp: theo khả năng, giới tính, sự yêu quý, và
tôn giáo
• Cách hình thành nhóm: ngẫu nhiên hoặc chủ định
• Trách nhiệm trong nhóm: ví dụ:
- Một người ghi chép chịu trách nhiệm về độ chính xác của bài nói
- Một người chịu trách nhiệm theo dõi thời gian
- Một người chịu trách nhiệm theo dõi đảm bảo mỗi thành viên trong nhóm làm
tốt nhiệm vụ của mình và duy trì sự giao tiếp hiệu quả trong nhóm.
- Một người phát ngôn chịu trách nhiệm liên lạc với giáo viên, báo cáo về công
việc của nhóm và trình bày khi nhiệm vụ đã hoàn thành.
- Giao nhiệm vụ trong nhóm, sắp xếp công việc, xác định chiến lược , (vi dụ
chiến lược “bàn tròn”, “xoay chữ” (word rotation) hay “ mosaic” v.v…)
16
Các nguyên tắc cơ bản của học tập dựa trên hợp tác
Học tập hợp tác sẽ xảy ra khi tuân thủ tất cả các nguyên tắc sau đây:
4 nguyên tắc cơ bản (theo Spencer Kagan)
a) Tương tác song song: Có nhiều cơ hội tương tác giữa học sinh với nhau trong quá trình
học, vì vậy thời gian tham gia tích cực của từng cá nhân học sinh được nhiều hơn so với lớp
học theo phương pháp truyền thống.
b) Trách nhiệm cá nhân: Mỗi học sinh cần phải hoàn thành phần việc của mình để đóng góp
vào phần việc chung của cả nhóm. Từng cá nhân báo cáo kết quả với nhóm. Các thành viên
trong nhóm biết phần việc của từng người, và từng thành viên phải chịu trách nhiệm làm một
phần việc cụ thể.
c) Sự phụ thuộc mang tính xây dựng: Sự tiến bộ của mỗi cá nhân và của nhóm sẽ có ảnh
hưởng tích cực lẫn nhau khi sự tiến bộ của một học sinh kéo theo sự tiến bộ của những học
sinh khác, hoặc sự thành công của nhóm này đồng thời dẫn đến sự thành công của nhóm kia.
d) Tham gia vào các phần việc đồng đều: Học sinh tham gia thực hiện nhiệm vụ tùy theo khả
năng của mình. Điều này có thể đạt được qua sự phân công công việc và giao nhiệm vụ hợp
lý.
Phương pháp
Mỗi một phương pháp hợp tác đều có điểm tốt, nhưng mỗi phương pháp lại phù hợp với mỗi
tình huống khác nhau.
Như đã nêu ở trên, các ví dụ về các phương pháp hợp tác sau đây có thể dùng cho các hoạt
động khác nhau:
17
Tất cả các thành viên trong nhóm phải đoạn văn và bài tập của mình, và ghi chép.
4. Học sinh “A” kể cho học sinh “B” về đoạn văn của mình, học sinh “C” kể với học sinh
“D” về đoạn văn của mình
5. “B” kế cho “A” và “D” lại kể cho “C” về những nội dung đã đọc
6. Tán gẫu: “A” kể cho “C” và “D” về những gì mình nghe được từ “B”, rồi “B” lại kể về
những gì nghe được từ “A”. Sau đó “C” nhắc lại những gì nghe được từ “D” và “D” cũng
nhắc lại những gì nghe được từ “C”
Các thành viên trong nhóm phải ghi chép hoặc lắng nghe các thành viên khác để cuối cùng cả
4 thành viên đều phải nắm được nội dung của cả 4 đoạn văn.
Gửi bài tập- kiểm tra và đánh giá chất lượng trong một nhóm
Mỗi nhóm chuyển một câu hỏi sang (sau khi đã có sự nhất trí của cả nhóm) cho một nhóm
khác và sau đó gửi câu trả lời đúng. Các nhóm tự kiểm tra.
Theo Kagan, chúng ta chỉ có thể nói đến dạy học hợp tác khi cả 4 nguyên tắc trên đều được
thể hiện trong một phương pháp.
Dự án giảng dạy
Một vấn đề phức tạp, thông thường là vấn đề của cuộc sống hàng ngày; xác định mục đích và
nhiệm vụ liên quan đến quá trình xử lý vấn đề; lên kế hoạch tiến hành nhiệm vụ và thu kết
quả; trình bày kết quả.
Phương pháp dự án là một loại bài học đặc biệt xoay quanh một vấn đề. Nhiệm vụ không chỉ
là giải quyết hoặc lựa chọn vấn đề, mà còn phải chỉ ra được những khả năng có thể liên quan
cơ bản nhất tới vấn đề được đưa ra trong đời thực. Mỗi dự án đều mang tính độc đáo và liên
tục, vì các vấn đề không phải là những khái niệm trừu tượng mà chúng xuất phát từ thực tế.
Không bao giờ có 2 dự án giống hệt nhau vì học sinh tham gia dự án, giáo viên và hoàn cảnh
luôn luôn khác nhau.
Phương pháp dự án yêu cầu phải lập kế hoạch rõ ràng cho các hoạt động của học sinh. Kế
hoạch phải được thực hiện ở 2 cấp độ. Cấp độ thứ nhất quan tâm đến toàn bộ quá trình, trong
đó nhằm truyền đạt kiến thức và phát triển những kỹ năng. Cấp độ thứ 2 quan tâm đến việc
lập kế hoạch cho từng dự án cá nhân, và ở cấp độ này cần phải có sự hứng thú và trợ giúp từ
giáo viên.
18
Kỹ năng ngôn ngữ không phải là quan trọng chính ở đây, và học sinh với các kỹ năng khác
nhau sẽ bình đẳng tham gia tìm kiếm giải pháp cho vấn đề mà họ đã cùng nhau lựa chọn.
Mặc dù sự khác nhau về vai trò giữa học sinh và giáo viên luôn được duy trì, tính hợp tác của
phương pháp này được đảm bảo ở chỗ vai trò lãnh đạo của giáo viên rất kín đáo, giáo viên
chỉ đứng phía sau và chỉ xuất hiện trong quá trình cùng lập kế hoạch, cùng hoạt động và cùng
đánh giá với học sinh. Sự đa dạng của các hoạt động tạo cơ hội cho học sinh tham gia vào
hoạt động theo nhiều cách khác nhau. Học sinh có thể lựa chọn phần việc của mình tùy theo
kinh nghiệm, năng lực và mong muốn của mình mà không cần phải có sự tác động sư phạm
nào của giáo viên.
Phương pháp dự án vượt ra ngoài khuôn khổ của giáo dục và dạy học truyền thống. Nó tập
trung vào các vấn đề thực tế hàng ngày và dựa trên kinh nghiệm của người thực hiện.
So sánh phương pháp sư phạm truyền thống và phương pháp sư phạm xây dựng
Quan điểm của giáo viên: Giáo viên buộc phải hiểu biết về tầm quan trọng của sự hợp tác và
sự khác biệt.
19
• Kinh nghiệm giảng dạy
Việc điều chỉnh kiến thức cho phù hợp với kỹ năng của hoc sinh đòi hỏi người giáo viên phải
có rất nhiều kiến thức lý luận và kinh nghiệm thực tiễn. Mấu chốt của phương pháp này là sự
tham gia tích cực của học sinh trong quá trình dạy-học, do đó công việc của giáo viên chủ
yếu là lập kế hoạch giảng dạy, tổ chức và cung cấp công cụ học tập cần thiết.
• Một số điểm cần lưu ý khi sử dụng phương pháp hợp tác
Hình thức tổ chức lớp cần phải lựa chọn tùy thuộc vào nội dung và yêu cầu về phương pháp
sư phạm trong giáo duc cũng như nhu cầu của học sinh
20
Hỗ trợ trong giờ Giải thích, phát vấn và trả lời trước Trợ giúp các nhóm nhỏ và cá
học lớp, thảo luận chung nhân (theo phong cách của từng
người)
Di chuyển của Ít di chuyển, có thể ở cố định một ví Đi xung quanh các nhóm, giúp
giáo viên trí dễ nhìn thấy cạnh bảng viết. đỡ học sinh và có thể làm việc
cùng họ.
Giọng nói Phải đủ lớn để tất cả lớp nghe được Giọng nói trầm, đủ nghe theo
đúng âm sắc của mình
Khoảng cách Trang trọng Thân thiện, gần gũi
Những đặc điểm Kỹ năng truyền giảng tốt Kỹ năng tổ chức tốt
cần thiết nhất Giao tiếp hiệu quả để có thể duy trì Kiên quyết
được sự chú ý của học sinh Có cảm nhận về thời gian
Một người có kỷ luật tốt Kỹ năng giao tiếp tốt
Ứng tác nhanh nhẹn Khả năng bao quát
Chính xác Khả năng thích nghi với nhu cầu
Thông minh của học sinh
Kỹ năng giải thích Cởi mở
Thể hiện khả năng diễn xuất Sáng tạo: đặc biệt là trong tổ
Khả năng tập trung cao (không nói chức và gây hứng thú cho học
những thông tin không đúng hoặc sinh
nói sai)
Đánh giá Đánh giá kết quả của từng học sinh Đánh giá của các nhóm khác
(qua bài thi nói, và viết) nhau, sử dụng các phương pháp
Đánh giá về hành vi của cả lớp khác nhau đánh giá kết quả của
từng cá nhân, từng nhóm.
Đánh giá về sự phát triển kỹ năng
21
Hai phương pháp học tập khác nhau đòi hỏi học sinh có các đặc điểm khác nhau
Sự khác nhau giữa phương pháp truyền thống và phương pháp xây dựng
22
Vấn đề về kiểm tra và đánh giá
Phương pháp xây dựng trong đó đánh giá học tập thông qua đánh giá của giáo viên và tự
đánh giá của học sinh có đặc điểm là xác nhận những mặt tích cực và tập trung vào thành quả
học tập.
Một nhiệm vụ có tính khả thi và có tính khác biệt, chú ý đến kỹ năng và năng lực cá nhân, sẽ
giúp học tránh được thất bại trong học tập. Đồng thời, chúng ta cũng không nên bỏ qua khả
năng thực sự của từng học sinh. Nói cách khác chúng ta nên xem xét: học sinh sử dụng khả
năng của mình đến đâu để hoàn thành nhiệm vụ?
Phân tích lỗi và chữa lỗi cùng nhau. Mắc lỗi được coi là một phần của quá trình học. Nó tạo
cho học sinh cảm giác an toàn và giúp họ không bị căng thẳng.
• Không chỉ đánh giá mà còn phải ghi lại các giai đoạn của sự tiến bộ,
• Đánh giá sự tiến bộ của học sinh so với thành công trước đây của họ,
• Chỉ ra được học sinh đã sử dụng khả năng của mình đến đâu,
Các mặt đánh giá phải toàn diện và tập trung vào sự phát triển nhân cách của một học sinh
hơn là môn học
Các mặt đánh giá này bao gồm việc đánh giá:
• Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình học
• Mức độ của các phương pháp học tập khác nhau
• Kỹ năng giao tiếp và đọc hiểu
• Kỹ năng tính toán và đếm
• Các hoạt động thẩm mỹ và động học
23
II. CÁC HOẠT ĐỘNG
Môn Địa lý
Chụp ảnh bầu trời đầy sao (để mô tả chuyển động quay)
Yêu cầu học sinh chụp hình bầu trời trong một hôm đầy sao bằng cách đặt máy ảnh trên giá
ba chân, chụp liên tục bầu trời trong khoảng thời gian từ 1-2 tiếng, qua đó, sự chuyển động
của các vì sao trên bầu trời sẽ được thể hiện rất huyền diệu. Đặt vị trí máy ảnh sao cho Sao
Bắc Đẩu ở vị trí trung tâm, minh hoạ rằng sao này luôn luôn đứng im, tức là trục quay của
Trái Đất hiện nay đang hướng về ngôi sao này. Chuyển động của các ngôi sao được thể hiện
trên ảnh là các vòng tròn nhỏ đồng tâm. Học sinh nên chụp ảnh ở khu vực xa ánh sáng của
thành phố, trong một đêm du ngoạn hoặc đi thăm quan. Vào mùa hè, đêm xuống muộn hơn,
nhưng thời tiết sẽ đẹp hơn mùa đông. Vào mùa đông nên chụp hình vào khoảng 5-6h chiều.
Sau đó có thể in ảnh ra hoặc chiếu qua máy chiếu để sử dụng ở trên lớp.
24
Biểu diễn sự thay đổi hàng ngày của nhiệt độ
Nếu không có Frông thời tiết ở gần đó thì sự thay đổi của nhiệt độ sẽ có tính quy luật: nhiệt
độ thấp nhất sẽ vào lúc sáng sớm, và cao nhất vào đầu giờ chiều (khoảng 2-3h chiều). Tính
quy luật này sẽ được thể hiện nếu học sinh đo nhiệt độ cách mỗi giờ dưới cùng một điều kiện
(ví dụ: trong bóng râm). Học sinh có thể thu thập các số liệu khi đi cắm trại, đi thăm quan
hoặc là ở nhà lúc cuối tuần. Việc thu thập số liệu vào buổi đêm có thể là một khó khăn,
nhưng học sinh có thể thay phiên nhau trực trong một vài đêm. Với số liệu thu thập được,
học sinh vẽ biểu đồ thể hiện, và nếu có đủ số liệu cho các mùa, chúng ta có thể so sánh được
sự khác nhau giữa các mùa trong năm.
Sử dụng những bức ảnh tự chụp để nói về một đất nước, khu vực hoặc phong cảnh bạn
đến thăm trong kì nghỉ hè
Ngày nay mọi người chụp ảnh ngày càng nhiều hơn, và sẽ luôn có những bạn học sinh chụp
rất nhiều bức ảnh (có thể là với sự giúp đỡ của bố mẹ) khi đi nghỉ hè. Sử dụng những bức
ảnh đó và với bản đồ đã được scan lên, học sinh có thể có bài trình bày về những phong cảnh
nổi tiếng hoặc những vùng mà bạn đến thăm. Việc trình bày này sẽ có tính giáo dục cao khi
lớp đang học về đất nước hoặc khu vực mà bạn nói đến, tuy nhiên đó cũng có thể đơn giản
như là sự thư giãn sau một giờ kiểm tra.
Tạo trang Web nói về tính chất địa lý của môi trường địa phương
Môi trường địa phương ở đây có thể là một quận, một xứ đạo, khu vực lân cận hoặc thành hệ
tự nhiên gần đó (như hồ, đầm lầy, núi hoặc lưu vực sông…). Có rất nhiều các công cụ tạo lập
trang chủ và bạn có thể tạo lập trang chủ bằng bất cứ công cụ nào, hoặc bạn cũng có thể thiết
kế trang chủ theo ý của chính mình sử dụng kiến thức về công nghệ thông tin đã học. Nếu cả
lớp cùng tạo một trang web về một môi trường địa lý nhất định thì nên phân nhóm đảm nhận
từng nhiệm vụ cụ thể, hoặc một nhóm định ra mức chuẩn nhưng mỗi nhóm sẽ tạo trang web
riêng của mình (cho cùng một vùng địa lý) và mỗi nhóm cử ra một thành viên chịu trách
nhiệm thu nhận thông tin và nạp tải (upload) lên mạng.
25
Thiết lập báo tường hoặc bảng trưng bày về hiện tượng núi lửa
Mỗi cá nhân đều có thể thiết kế báo tường, nhưng có lẽ sẽ tốt hơn nếu làm theo nhóm nhỏ khi
tính đến ưu điểm của việc hợp tác và phân công lao động. Bằng cách này, công việc cũng sẽ
được giải quyết hiệu quả hơn và nhanh hơn. Đây là một chủ đề khá rộng, nên các nhóm có
thể thu hẹp thành các chủ điểm nhỏ hơn, hoặc chọn một trong những chủ điểm nhỏ có sẵn (ví
dụ như các loại đá phun trào, các hoạt động núi lửa, hoặc sự phun trào của dãy Vesuvius..)
Mặc dù rất nhiều nguồn thông tin về hiện tượng núi lửa ở trong sách, báo, trên Internet, vấn
đề cũng sẽ nảy sinh khi thu thập và trình bày các thông tin do không có nhiều chỗ trên báo
tường. Điều đó có nghĩa là chỉ có thể lựa chọn một lượng nhỏ tranh ảnh và thông tin để trưng
bày. Giá trị của bài báo tường như thế này sẽ được nâng lên rất nhiều khi sử dụng những bức
hình ngoạn mục và đẹp mắt, những biểu đồ và hình ảnh tự vẽ để minh hoạ.
Thu thập thông tin về những trận động đất kinh hoàng nhất trong vài năm qua
Số liệu về những trận động đất kinh hoàng nhất trong những năm gần đây không chỉ được
nói đến trong sách, các thông tin cập nhật nhất là ở trên Internet. Chỉ có điều có thể có vấn đề
xảy ra: các nguồn khác nhau sẽ có những số liệu khác nhau… Hy vọng rằng các số liệu đó
không chênh nhau nhiều . Do đó, khi thu thập số liệu, học sinh nên tham khảo các website
khác nhau, chuyển từ website này sang website khác. Những thông tin thu thập được có thể
được sử lý theo rất nhiều cách: phân loại dựa trên thiệt hại vật chất, số người chết và bị
thương, hoặc thậm chí theo ngày tháng hoặc khu vực. Sau đó lập những biểu đồ và cơ sở dữ
liệu để biểu diễn.
Loại hình bài tập này nghiên cứu sự thay đổi của nhiệt độ không khí, khi không khí tĩnh hoặc
chuyển động trên hoặc dưới điểm sương. Loại bài tập có thể khó với học sinh. Có thể giải
quyết vấn đề bằng cách vẽ đồ hoạ bởi quá trình tính toán và vẽ biểu đồ sẽ có tính minh hoạ
cao, đặc biệt là khi có thể trình chiếu và thảo luận từng bước ở trên lớp.
Tạo sổ lịch bằng các bức ảnh chụp từ những chuyến thăm quan
Sử dụng các bức hình chụp trong những dịp đi trại hè, thăm quan hoặc đi thực tế, mỗi nhóm
có thể tạo một quyển số lịch. Học sinh có thể học cách sử dụng các chương trình biên tập
lịch, hoặc có thể tự thiết kế và xây dựng sổ lịch của riêng mình, không cần đến sự hỗ trợ của
các chương trình đó. Nếu có sự hỗ trợ về tài chính, bạn có thể in và ghép (những) sổ lịch tốt
nhất để sử dụng trong trên thực tế.
26
Vẽ bản đồ về các khu vực xung quanh trường
Với sự hỗ trợ của các chương trình máy tính, các nhóm có thể vẽ bản đồ của khu vực xung
quanh trường học. Có thể đo đạc để có số liệu hoặc sử dụng những bản đồ cũ và các bức ảnh
chụp từ trên không (nếu có). Tất nhiên công việc này phải đáp ứng được tiêu chuẩn của một
bản đồ thực sự: đó là tính chính xác, rõ ràng, rành mạch, cũng như có chú giải tỉ lệ.
Vẽ bản đồ
Sử dụng công cụ đồ hoạ Paint, vẽ bản đồ thể hiện con đường từ nhà bạn đến trường (hoặc
một phần của nó, nếu bạn học sinh sống quá xa trường). Đặt những dấu chấm than ở những
chố mà bạn cho rằng có thể nguy hiểm do các phương tiện giao thông.
27
hoặc danh sách các local web, chỉ với một nhấp chuột, bạn cũng có thể có được những âm
thanh và đoạn băng video rất đặc biệt.
Tấm bìa
Làm các tấm bìa với hình con vật sử dụng chương trình Word! Trên mỗi tấm bìa, bên cạnh
hình ảnh con vật, ghi chú về sự phân loại, môi trường sống tự nhiên, chiều cao cùng cân nặng
trung bình và vận tốc chạy. Tìm kiếm thông tin trên Internet. In các tấm bìa và chú ý kích cỡ
của tấm bìa phải phù hợp để sử dụng.
Mực nước
Qua Internet, tìm thông tin về mực nước của một dòng sông trong 5 năm qua. Nhập dữ liệu
về mực nước ở ngày đầu tiên và 15 hàng tháng vào Excel và tạo biểu đồ. Trên lớp, học sinh
so sánh các biểu đồ giữa các dòng sông. Tại sao mực nước ở các dòng sông khác nhau lại
thay đổi khác nhau? Thời điểm nào trong năm hay năm nào là khô hạn hay nhiều nước nhất?
Đâu là nguyên nhân cho những việc này? Học sinh trình bày, sử dụng những biểu đồ đã vẽ.
Khí quyển
Đưa ra một bài trình chiếu thật hấp dẫn vì tiến trình gì sẽ xảy ra nếu những khí độc (như
CFC) lên đến khí quyển tầng cao. Đưa ra công thức của các phản ứng trong bài trình chiếu.
28
Phần mềm và chương trình tham khảo
Tạo trình chiếu: PowerPoint
Nơi cư trú
Sử dụng máy ảnh kĩ thuật số, chụp ảnh và quay những đoạn phim ngắn về ngôi nhà của bạn.
Tập hợp những thông tin về những hình ảnh bạn đã chụp. Trình bày từ 4 đến 6 phút, nói về
nhà của bạn, sử dụng Producer và PowerPoint. Sau đó, những lời giới thiệu có thể được trình
bày bằng micrô.
Album nhiệt độ
Tạo một album, với những bức ảnh nói lên đặc điểm địa lý, sinh học và xã hội của một đới
khí hậu nhất định.
29
thấy rất nhiều thông tin phù hợp cho các chuyến thăm quan ngoài trời của khách du lịch khi
trời nắng. Nhưng lần này học sinh phải chọn ra những hoạt động phù hợp cho khách du lịch
khi tham quan vào một ngày mưa.
Học sinh đưa ra danh sách những nơi thăm quan và hoạt động, thu thập tranh ảnh, bản đồ và
các thông tin khác để thiết kế một tờ bướm quảng cáo, bao gồm lộ trình, bản đồ, giải trí,
tranh ảnh…Tờ bướm phải đủ tiêu chuẩn để phát cho một khách du lịch thực sự, nó cần phải
đầy đủ thông tin, rõ ràng và cuốn hút, đưa ra nhiều loại hình hoạt động khác nhau.
Khi học sinh hoàn thành, một buổi ‘hội chợ du lịch’ sẽ được tổ chức ở trên lớp để các em bán
chương trình của mình cho ‘khách hàng’. Nếu có điều kiện, mời các lớp khác cùng tham gia
buổi hội chợ để tạo không khí thật sự.
Gợi ý thêm:
- Nếu có thể, nhóm bán được nhiều vé nhất cho chương trình du lịch của mình sẽ tổ chức
một chuyến du lịch thật như họ đã thiết kế.
- Nếu những tờ bướm thực sự có giá trị, học sinh có thể mang đến văn phòng du lịch địa
phương đưa cho những người liên quan.
Một nhóm học sinh có thể thu thập thông tin về điều kiện đường xá, nhóm khác thu thập
những ảnh hưởng tới sức khoẻ của tình hình thời tiết sắp tới.
Với những thông tin có được, học sinh trình chiếu sử dụng PowerPoint, và lần lượt các nhóm
lên trình bày bản tin dự báo thời tiết trước lớp.
30
Môn Sinh học
Sử dụng các trang trình chiếu (slide) để biểu diễn quá trình nảy mầm của hạt
Học sinh sẽ phải quan sát quá trình nảy mầm của hạt của một cây nào đó, chẳng hạn cây đậu,
trong vòng 10 ngày và chụp ảnh về những thay đổi của hạt từ khi gieo tới lúc nảy mầm và
mọc ra chiếc lá thật sự đầu tiên. Hạt phải được gieo lộ trên bề mặt đất hoặc chỉ vùi dưới lớp
đất mỏng. Mỗi ngày, học sinh chỉ cần chụp một bức ảnh là đủ. Nếu các thông số như góc
chụp, tốc độ chụp, độ sáng của các bức ảnh giống nhau khi chụp ảnh mỗi ngày trong quá
trình hạt nảy mầm thì với phần mềm hợp lí có thể tạo ra một đoạn phim rất lí thú từ những
bức ảnh chụp đó. Nếu có các đoạn phim về nảy mầm ở các cây khác nhau thì có thể phân tích
và thấy được sự khác nhau trong sự nảy mầm của chúng.
Chỉnh sửa ảnh và thiết kế trình chiếu, sử dụng phần mềm Photo Story 3
http://download.microsoft.com/download/details.aspx?familyID=92755126-a008-49b3-b3f4-
6f33852à9cl&DisplayLang=en)
Giới thiệu các loài thực vật địa phương ở môi trường sống xung quanh
Nhiệm vụ của học sinh là giới thiệu một số loài thực vật địa phương có trong môi trường
xung quanh như sân trường, khu rừng lân cận, bãi cỏ. Nếu chỉ có một bức ảnh cho một loại
cây thì việc giới thiệu cây đó sẽ rất khó dù đó chỉ là một cây thảo mộc chứ chưa nói gì đến
những cây khổng lồ. Vì vậy, học sinh phải chụp một loạt ảnh cho mỗi cây để mô tả được hết
hình dáng cây, lá, nếu có thể thì cả hoa và hạt nữa. Sau đó, cách tốt nhất để trình bày là sử
dụng máy chiếu để chiếu các bức ảnh lên màn hình lớn cho tất cả các bạn đều nhìn thấy
được.
31
Học sinh tự đo nhịp tim của mình sau vài động tác thể dục vào các thời điểm đầu buổi học,
giữa và cuối buổi học, số liệu thu được có thể được phân tích bằng một vài cách khác nhau.
Chẳng hạn, số liệu có thể được phân loại, lấy số trung bình cộng, tuỳ theo số liệu đó có phải
là của một vận động viên hay không. Mối quan hệ giữa nhịp tim của một người và khối
lượng bài tập thể lực của người đó có thể được biểu diễn bằng biểu đồ nhờ phần mềm máy vi
tính. Bạn có thể in ra hoặc chiếu các biểu đồ này lên màn hình lớn bằng máy chiếu đa năng
hoặc máy chiếu hắt.
Có một việc còn khó hơn cả việc nhận biết tiếng chim hót, đó là việc ghi âm lại âm thanh đó,
bởi vì việc thanh lọc các tạp âm không phải là dễ. Để thực hiện việc này, cần có các yêu cầu
khắt khe về kĩ thuật (ví dụ như phải có một chiếc micrô đặc biệt), vì vậy nên lựa chọn những
lúc loài chim này hót một mình để ghi âm. Đoạn âm thanh ghi được phải đủ dài để người
nghe có thể nhận ra và làm quen với giai điệu và ngữ điệu ở một mức độ nào đó, ít nhất là ở
mức độ dễ nhận ra nhất. Nếu học sinh làm được bộ sưu tập như thế thì đây sẽ là cơ hội cho
học sinh không chỉ được học về tầm vóc, tập tính và đời sống của một loại chim nào đó trong
khuôn khổ môn học mà còn có thể phận biệt được tiếng hót của nó nữa.
Vẽ sơ đồ chuỗi thức ăn
Trước tiên, dựa vào kết quả nghiên cứu để thiết lập một chuỗi thức ăn, nếu như không tham
khảo chuỗi thức ăn có sẵn trong sách. Sau đó, sử dụng phần mềm thích hợp để biểu diễn
chuỗi thức ăn đó bằng dạng sơ đồ. Sơ đồ chuỗi thức ăn phải rõ ràng, các mắt xích phải được
thiết kế thống nhất từ đầu đến cuối. Việc thiết kế lưới thức ăn thì khó hơn, tuy nhiên có thể
có vài giải pháp đúng. Nếu chiếu sơ đồ lên màn hình lớn, toàn bộ các mắt xích và các kết nối
sẽ được giải thích một cách dễ dàng. Bằng cách bỏ trống tên của một hoặc vài loài sinh vật
trong sơ đồ, chúng ta có thể tạo được một bài tập yêu cầu học sinh điền thông tin vào chỗ
trống (bài tập hoàn thành) rất thú vị cho học sinh.
Viết bài luận về cuộc sống và sự nghiệp của nhà khoa học nổi tiếng
Chủ đề của bài luận có thể là về các nhà nghiên cứu, các bác sĩ hoặc các nhà du lịch. Cách
thu thập thông tin khó nhất nhưng lại an toàn nhất để làm nghiên cứu là tìm kiếm trong thư
viện vì mặc dù có rất nhiều thông tin trên internet nhưng chúng thường không được cập nhật,
vì vậy mà thông tin thường không chính xác, đôi khi còn sai. Vì vậy, nếu một bài luận chỉ
dựa vào thông tin trên internet thì khó có thể là một bài tốt nhất. Tuy nhiên, từ Internet bạn
có thể lấy được những sơ đồ có giá trị và những bức ảnh minh hoạ chất lượng tốt. Một bài
32
luận tốt phải có đặc điểm là: thông tin chính xác, đúng, hay, rõ ràng và dễ hiểu; phải có hình
thức lôi cuốn được người đọc, để khi người xem cầm bài viết trên tay nếu không đọc hết từ
đầu đến cuối thì cũng ít nhất là xem qua hết một lượt. Trong quá trình viết bài luận, học sinh
có thể học được cách viết đoạn mở đầu, có thể là cả viết phần sau đó; cách chỉnh sửa bảng
mục lục sao cho đúng, cách chia chương, mục; cách chèn các sơ đồ hoặc các bức ảnh; cách
tạo trang bìa và cách tìm ra cách liên kết các trang một cách hợp lí.
Tạo ô chữ để học hình thái thực vật với các bức ảnh
Khi học sinh đã chụp được rất nhiều ảnh từ các phần khác nhau của cây như thân, lá, hoa, rễ,
và hạt, đặc biệt là ảnh về lá và hoa. In những ảnh này ra hoặc chiếu lên màn hình và viết
những câu hỏi đi kèm với chúng; qua đó, học sinh có thể trao đổi với nhau các nội dung kiến
thức về hình thái của cây. Chú ý là ảnh chụp phải thể hiện được rõ từng bộ phận của cây.
Những nghiên cứu gần đây trong lĩnh vực này đã đưa ra rất nhiều giả thuyết và thông tin
khác nhau, nắm được những điều này là cơ sở để mở rộng hiểu biết và hình thành quan điểm
của bạn. Vì vậy, thu thập những thông tin về kết quả nghiên cứu mới nhất là một nhiệm vụ
học tập rất đặc thù trong giáo dục. Ngoài các tạp chí chuyên ngành thì Internet là nguồn tư
liệu quan trọng nhất. Tư liệu thu thập được của từng nhóm có thể đem so sánh với nhau và
cùng thảo luận.
33
Làm một đoạn phim ngắn về một thí nghiệm sinh học
Đối với môn Sinh học, có rất nhiều thí nghiệm không thể thực hiện trong khuôn khổ một tiết
học và ở phòng học. Giáo viên có thể làm một đoạn phim ngắn biểu diễn loại thí nghiệm này
và học sinh có thể quan sát được toàn bộ diễn biến của thí nghiệm. Ví dụ, thí nghiệm về phản
ứng của con ốc sên với kích thích bên ngoài: đặt một con ốc sên lên trên bàn, khi gõ lên mặt
bàn thì nó sẽ thu mình lại trong cái vỏ; càng gõ lên mặt bàn bao nhiêu thì con ốc sên càng thu
nhỏ lại vì sợ hãi; nhưng sau một thời gian nó quen với tiếng gõ, và sẽ trở lại hoạt động bình
thường. Khi quay phim thí nghiệm này, giáo viên có thể rút ngắn thời gian con ốc sên nằm
im “chờ đợi” trong vỏ, và học sinh không phải chờ đợi con sên làm như vậy lâu như trong
thực tế.
Chỉnh sửa ảnh và thiết kế trình chiếu, sử dụng phần mềm Photo Story 3
http://download.microsoft.com/download/details.aspx?familyID=92755126-a008-49b3-b3f4-
6f33852à9cl&DisplayLang=en)
34
Một số trang thông tin bổ ích:
http://www.archive.official-documents.co.uk/document/cm41/4177/contents.htm
http://library.thinkquest.org/17360/
http://news.bbc.uk/2/hi/health/3099936.stm
Học sinh có thể thiết kế bài trình bày về kết quả nghiên cứu bằng PowerPoint hoặc trên một
trang web dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Gợi ý phần mềm có thể sử dụng:
Thu thập thông tin: Internet Explorer
Tạo bài trình bày: PowerPoint
Tạo văn bản: Word, Publisher
Tạo một trang web: FrontPage
Biến thể
Nếu trường học tạo một SPTS và một WSS thì các bài tập của học sinh có thể được nộp và
chấm thông qua hệ thống này, đây là một hệ thống rất tiện lợi có thể kiểm soát được, rõ ràng
và đồng bộ. Hệ thống có thể sắp xếp các bài viết của học sinh, do đó học sinh có thể xem các
bài luận của các bạn khác và các em có thể học được lẫn nhau từ các lỗi của nhau hoặc có thể
học tập các ý tưởng của nhau. (Phần mềm Office XP hoặc 2003 phù hợp với nhiệm vụ này).
35
Cuộc hành trình văn chương
Hãy sử dụng các mũi tên di động để đánh dấu những điểm quan trọng nhất liên quan đến
cuộc đời của một nhà thơ nổi tiếng nào đó trên một bản đồ. Khi mũi tên di động chạm tới
những điểm đánh dấu, một cái nhấn chuột/click sẽ làm hiện ra một bài trình bày với những
thông tin sau: nhà thơ đã đến nơi này vào thời gian nào, nhà thơ đã làm gì ở đây? Và các bức
ảnh được sử dụng để minh hoạ thì phải có nội dung liên quan đến cuộc đời của nhà thơ ở
từng địa điểm cụ thể.
Hãy tải về những bức ảnh chụp các bức tượng Pieta của Michelangelo và tượng Thánh
Therese của Bernini từ trên mạng. Hãy đặt hai bức tranh cạnh nhau sao cho giữa chúng có đủ
chỗ cho phần kênh chữ. Thiết kế một trang web, trong đó khi nhấp chuột vào mỗi bộ phận
của bức tượng nữ Maria hoặc Thánh Therese như đầu, cổ, tay hoặc chân thì những thông tin
về đặc điểm đặc trưng của trường phái sẽ hiện ra ở phần kênh chữ.
Ví dụ: Nhấp vào đầu của Pieta, thì hiện ra: “Tư thế cúi người, bình thản nhưng mặt buồn”...
36
Trò trơi ô chữ văn học
Thiết kế một trò chơi ô chữ về văn học: nhận biết các câu trích dẫn từ các tác phẩm của
những nhà thơ nổi tiếng. Có thể tạo cho một câu dẫn xuất hiện trước, rồi sau 10 giây, xuất
hiện 3 lựa chọn. Người chơi có thể trả lời bằng cách nhấn chuột vào một trong 3 lựa chọn.
Nếu đó là câu trả lời đúng thì một khuôn mặt cười hiện ra, còn nếu sai thì sẽ có một khuôn
mặt đang khóc. Mỗi lần chơi có thể có 10 câu hỏi, và mỗi câu đều có điểm, cuối cùng thì
tổng số điểm đạt được của người chơi sẽ hiện lên.
Tạo một bài trình bày dưới dạng một trang web về một nhà thơ nổi tiếng kèm theo các bức
ảnh minh hoạ, các thông tin về tiểu sử, và các câu trích từ các bài thơ của nhà thơ đó. Câu thơ
trích không chỉ được viết ở đó để có thể đọc được, mà khi nhấp chuột vào nó người ta có thể
được nghe câu thơ đó được ngâm và có thể có cả nhạc đệm.
Gợi ý phần mềm có thể sử dụng:
Tạo bài trình bày: PowerPoint
Các nội dung trong bảng tổng kết phải được sắp xếp theo thứ tự thời gian.
Viết lời chú thích cho một tác phẩm kinh điển
Hãy viết lời chú thích cho chương đầu tiên của một vài tác phẩm nghệ thuật cổ điển. Hãy giải
thích và minh hoạ cho những từ mà bạn cho là hiếm được sử dụng và cổ xưa. Tạo ngón tay
xuất hiện trên những từ này, và khi nhấp chuột vào chúng thì hiện ra lời giải thích.
37
Cách 1: Học sinh chọn những điểm ngoặt quan trọng nhất của câu chuyện và sử dụng một
máy quay camera kĩ thuật số tạo một câu chuyện bằng hình ảnh từ cuốn sách. Các em có thể
sử dụng các bộ trang phục, khung cảnh để làm cho câu chuyện sống động hơn, đóng vai của
các nhân vật trong câu chuyện và nhân cách hoá các con vật, các cây cối...Sau đó các em
ghép các bức ảnh lại bằng PowerPoint và tạo bài trình bày trước lớp. (nếu họ làm việc trong
các nhóm khác nhau, họ có thể có những ý tưởng khác nhau và làm nên các câu chuyện khác
nhau)
Cách 2: Học sinh viết kịch bản dựa theo cốt truyện trong sách, phân các vai khác nhau, chẳng
hạn như giám đốc, nhà quay phim, trợ lí và diễn viên.
Với sự giúp đỡ của giáo viên, học sinh chụp ảnh các cảnh diễn và sắp xếp tất cả lại theo trình
tự câu chuyện trong sách.
Cách 3: Trước khi đọc sách, học sinh phải chọn một nhân vật cho riêng mình. Trong khi đọc
sách, các em nhập vai nhân vật đã chọn và viết nhật kí điện tử (blog) về những gì xảy ra với
nhân vật, cách nhân vật đó suy nghĩ và tình cảm của nhân vật đó.
Khi tất cả học sinh đã đọc xong cuốn sách, các em đọc các blog của nhau và thảo luận xem
câu chuyện xoay quanh các nhân vật đó khác với câu chuyện trong sách như thế nào.
38
Ngôn ngữ
Báo ngày
Hãy tưởng tượng bạn là biên tập của một tờ báo ngày! Nhiệm vụ của bạn là lập kế hoạch cho
trang chủ về một vấn đề mà bạn chọn – trang chính. Đặt tên cho tờ báo của bạn. Thiết kế
dòng tiêu đề và ghi chú những thông tin gì cần đưa vào trang báo này. Chọn phông chữ và
chọn các bài báo định đăng trên trang này. Đánh dấu vị trí của tranh ảnh! Cuối cùng hãy tiến
hành thực hiện trang báo theo kế hoạch bạn đã lập ra.
39
Toán học
Trò chơi dò mìn – Nâng cao khả năng toán học
Hầu như tất cả chúng ta đều biết trò chơi Dò mìn, nhưng ít ai biết được chính xác cơ chế của
trò chơi này. Những người mới bắt đầu chơi thường đoán tình trạng ở mỗi ô bằng cách dựa
trên các con số xung quanh ô đó và đây có vẻ không phải là một chiến lược thành công. Để
có thể thưởng thức trò chơi hơn, người chơi cần rút ra kết luận dựa trên nhiều thông tin hơn.
Chú ý các giả thuyết và kết luận đưa ra từ hai biểu đồ sau:
5) Vì giả thuyết 4 và chữ số 1 ở bên, không có mìn ở ô này
2) Số 1 còn lại chỉ rằng một trong ba ô này chứa một quả mìn 3) Suy ra ô thứ 3 từ
dưới lên không chứa
1) Số 1 ở dưới chỉ rằng một trong những ô này chứa một quả mìn mìn
3) Theo giả thuyết 2, và chữ số 1 ở phía trên ô ở giữa, ô phía bên trái sẽ chứa mìn
Những người chơi tìm ra nhiều gợi ý sẽ chơi nhanh hơn. Khi đặt giả thuyết cho những con số
gợi ý này chúng ta có thể hiểu rõ hơn ý nghĩa của điều kiện cần và đủ. Một lượng lớn các bài
tập có thể được thiết kế dựa trên trò chơi này. Sẽ rất tuyệt khi chơi trò Dò mìn sau một kì
nghỉ dài, hoặc ngày cuối cùng trước kì nghỉ lễ, giờ học thứ 100. Hoặc có thể thiết kế trò chơi
giả định trong một bài kiểm tra.
40
Phần mềm tham khảo
Tạo bảng biểu : Excel
41
- Thêm vào bảng tính một cột nữa chứa hàm sin3x+cos3x, sau đó vẽ biểu đồ cho cột này.
Sử dụng công thức tổng quát để tính các trị số của tam giác vuông
Tạo một bảng tính để xác định các tham số của tam giác vuông: độ dài của 3 cạnh, độ của 2
góc còn lại (góc khác 900). Bảng tính phải đưa ra được giá trị của 3 tham số khi biết trước 2.
Đưa ra từng công thức cho từng tham số cho sẵn. Bài tập này có 5 công thức, không phân
biệt hai cạnh, biết giá trị của: hai cạnh, một cạnh và cạnh huyền, một cạnh và góc liền kề,
một cạnh và góc đối diện, cạnh huyền và góc liền kề)
Công thức tổng quát hơn có thể được sử dụng khi dùng định luật sin, cos.
Xác suất – Sử dụng công thức RAND () tính trị số trung bình, phương sai và hàm suy
rộng
Trong một trò đánh bạc thời Trung cổ, người chơi sẽ tung 4 viên súc sắc. Tiền đặt cược sẽ
được gấp đôi nếu tổng điểm của 4 con súc sắc nhỏ hơn 9 hoặc lớn hơn 19. Nếu tổng điểm
42
nằm trong khoảng 9 đến 19, người chơi sẽ thua. Tạo bảng tính Excel, sử dụng công thức số
ngẫu nhiên với 100 lần đặt cược. Quan sát kết quả, xác suất thắng là bao nhiêu? Tính toán và
vẽ biểu đồ thể hiện số lần xuất hiện một tổng nhất định.
Phân tích phép quy nạp hoàn toàn – so sánh phép đệ quy và hàm hiện
Tính tổng của n số tự nhiên đầu tiên, sử dụng công thức đệ quy (luôn luôn thêm số tiếp theo
vào tổng)
Sn = Sn-1 + n
Sau đó, áp dụng hàm hiện để tính tổng đó
n(n+1)
Sn =
2
Số nguyên tố
Chia mỗi nhóm gồm 2 đến 3 người. Mỗi nhóm cố gắng tìm số nguyên tố lớn hơn số của các
nhóm còn lại. Chơi trò chơi với 3 loại hình khác nhau.
- Được sử dụng máy tính tay, người chơi viết ra giấy (Phương pháp lọc của
Aristotle/Aritốt)
- Viết chương trình (sử dụng lập trình bạn yêu thích), tính các số nguyên tố
- Tìm một trang trên Internet đưa ra danh sách các số nguyên tố (ghi lại đường dẫn)
Cuối cùng là so sánh kết quả. Lý do về độ nhanh/chậm của từng phương thức? Độ tin cậy của
kết quả tìm được?
Tiền lãi
Áp dụng công thức PMT () để tính lãi hàng tháng của một khoản vay cho một loại tiền nhất
định (ví dụ đồng EURO), khi tỷ suất và kỳ hạn vay thay đổi. Trong trường hợp nào thì kỳ
hạn vay ngắn hoặc dài sẽ có lợi hơn cho bạn?
Kết quả: Dễ thực hiện, gây ngạc nhiên và rất thú vị
Gợi ý bài tập/kiểm tra: Làm bài tính tương tự với tiết kiệm lương hưu.
Dạng bài khác/Thảo luận tiếp: Tính đến vấn đề đối với lương hưu.
43
Vật lý
a) Trang thứ nhất là trang tiêu đề. Tiêu đề có nội dung là “Sự tạo ảnh bằng thấu kính
lồi”, và phụ đề là “nếu khoảng cách của vật trong khoảng từ tiêu cự tới hai lần tiều
cự”.
b) Trang thứ hai nên hiển thị một sơ đồ thể hiện được trục chính của thấu kính, tiêu điểm
(F), hai lần khoảng tiêu cự (2F), thấu kính lồi, vật và khoảng cách của vật. Tiêu đề
của trang nên đặt là “Thấu kính lồi”
c) Tiêu đề của trang thứ ba nên đặt là “Sự tạo ảnh bằng thấu kính lồi”. Vẽ sơ đồ như
trang trên. Sau đó, vẽ các tia sáng đi song song với trục chính và đi qua quang tâm
(O). Tiếp theo, ảnh (K) và khoảng cách của ảnh (k) sẽ xuất hiện từ bên trái với hiệu
ứng chuyển động nào đó.
d) Dựa vào minh họa ở trang sau, hãy diễn tả cách thấu kính lõm tạo ảnh.
44
Phần mềm đề xuất:
Để tạo trình chiếu: PowerPoint
45
Đánh giá kết quả đo đạc
(ví dụ đo gia tốc trọng trường bằng máy thả)
Thực hiện một chuỗi các thí nghiệm bằng một máy thả (ví dụ đo tổng thời gian để 10 quả
bóng rơi trong 5 lần). Ghi chép lại thông tin vào một bảng, trong đó ghi rõ độ cao trước khi
rơi. Tính thời gian để một quả bóng rơi xuống và gia tốc trọng trường tương ứng với số liệu
đó. Xác định giá trị trung bình và độ phân tán.
Phần mềm đề xuất:
Để tạo bảng tính: Excel
Biểu diễn gia tốc không đổi xấp xỉ với chuyển động đều
Một tàu điện ngầm đạt được vận tốc 20 m/s trong vòng một phút. Tính vận tốc của đoàn
tàu tại mỗi giây liên tiếp. Để thay thế cho gia tốc không đổi, phân tích chuyển động với giả
định là đoàn tầu chuyển động với vận tốc không đổi tại mỗi giây. Hãy tính quãng đường
đoàn tầu đi được trong mỗi giây theo cách này và quảng đường đoàn tầu đi được tính từ điểm
xuất phát tới vị trí tại cuối mỗi giây. Vẽ đồ thị biểu diễn quan hệ giữa quãng đường và thời
gian.
Điều chỉnh lại giá trị gần đúng của quãng đường bằng cách chia thời gian thành các
khoảng nhỏ hơn. Xác định hàm tính thời gian theo khoảng cách khi gia tốc không đổi. Bằng
cách tính giá trị của hàm và kiểm tra với kết quả lấy xấp xỉ, sau đó so sánh xem hai kết quả
này giống nhau như thế nào.
Phần mềm đề xuất:
Để tạo bảng tính và đồ thị: Excel
Khi nghiên cứu chuyển động của sóng với một hạt đơn nhất, ta thấy chuyển động được tạo ra
do các hạt lân cận tác động lực vào chính nó trong khi hạt này muốn tiếp tục chuyển động
theo hướng cũ của nó. Hãy ghi lại điều này và vẽ mô hình chuyển động của sóng.
Tạo một mô hình với càng nhiều giai đoạn của sóng càng tốt ( ít nhất là 1000). Ban đầu hãy
đặt độ dịch chuyển của các hạt bằng 0( trạng thái cân bằng), trừ hai hạt ở chính giữa có độ
dịch chuyển khác 0. Trong giai đoạn tiếp theo ( và những giai đoạn tiếp nữa), chúng ta có thể
mô tả các hạt bằng độ dịch chuyển ban đầu của chính nó và khoảng cách của nó so với các
hạt lân cận. Hãy tạo hàm số mô tả mối quan hệ này và sử dụng hàm này để tính cho các giai
đoạn tiếp theo. Vẽ đồ thị của một số giai đoạn với tình trạng của một số hạt để xem hàm số
trên có phản ánh đúng chuyển động của sóng trên thực tế hay không.
46
Mô hình Lissajouse
Tính giá trị hàm sin và cosine của tất cả các góc hơn kém nhau 5 độ, sau đó thể hiện các kết
quả này trên đồ thị với trục hoành là cosine và trục tung là sine( bạn sẽ được một hình tròn).
Hãy điều chỉnh lại những hàm số này sao cho đối số chính là bội số của nó(e.g. cos2, sin3).
Hãy quan sát sự thay đổi của hình khi giá trị bị thay đổi). Giải thích tại sao hình lại bị méo
khi các giá trị rất lớn.
47
Minh họa sơ đồ mạch
Tạo một mục trình chiếu dựa trên các hình ảnh kèm theo để mô tả các công tắc mắc nối tiếp,
mắc song song và kết hợp cả hai.
a) Hãy để trang trình chiếu thứ nhất là trang tiêu đề, có tiêu đề “Mắc công tắc”, và hãy
đưa tên của bạn vào phụ đề.
b) Trên trang trình chiếu thứ hai, đặt một ảnh tương tự như hình bên trái phía dưới.
Đóng công tắc như trong hình vẽ bên phải sao cho mạch được kín và làm hiệu ứng để
đèn sáng lên. Đặt tiêu đề của trang là “Mắc nối tiếp”.
c) Trang trình chiếu thứ ba nên có một hình ảnh giống như hình bên trái phía dưới. Cũng
giống như trang trình chiếu trước đó, hãy biến đổi hình ảnh sao cho công tắc phía
dưới được đóng lại và làm hiệu ứng đèn sáng. Đặt tiêu đề của trang là “Mắc song
song”.
d) Trang trình chiếu thứ tư nên có một ảnh giống như hình bên trái phía dưới. Biến đổi
hình ảnh như các trang trước (mạch kín, đèn sáng). Đặt tiêu đề của trang là “Mắc kết
hợp”.
48
Phần mềm đề xuất:
Để tạo sơ đồ mạch dạng vector và trình chiếu: PowerPoint
Đưa cho bạn của bạn một nhiệm vụ: đưa cho anh ta kết quả (trạng thái của công tắc và
trạng thái của đèn) của cách mắc dây lung tung và hỏi anh ta trong này có sai sót gì.
Ví dụ:
49
Để tạo sơ đồ mạch dạng vector: Word hoặc PowerPoint
Để tạo bảng tính: Excel
Đồ uống – Giải pháp chung cho bài toán nhiệt động lực học
Đồ uống được phục vụ ở 5oC. Tuy nhiên, nhiệt độ thực tế khi phục vụ có thể thay đổi, vì
thế cần phải cho thêm một chút đá ở -10oC. Tạo một bảng trong đó bạn có thể đưa vào các
thông số về độ nóng, khối lượng và nhiệt độ của đồ uống, sau đó tính lượng đá cần thiết phải
thêm vào đồ uống để đạt được mức 5oC. Lấy một khay đá, và ước lượng kích thước của khối
đá. Xây dựng một hàm tính trong bảng theo đó, dựa trên số lượng đá trong một khối và số
lượng đá cần dùng, ta sẽ biết được số khối đá cần dùng.
Phần mềm đề xuất:
Để tạo bảng tính: Excel
Đo nhiệt độ nước ở các bình chứa khác nhau, có đậy nắp và không đậy nắp, và trong các
kiểu lò khác nhau
Đo nhiệt độ của một lượng nước như nhau trong cùng một loại bình trên các loại bếp
khác nhau tại mỗi phút liên tiếp cho tới khi đạt tới điểm sôi. Tiếp tục hoàn thiện các phép đo
cho bình kín. Thể hiện các kết quả trên sơ đồ và phân tích độ cong của sơ đồ. Hãy quan sát
kết quả của từng kiểu lò, và tính hiệu suât của chúng.
Phần mềm đề xuất:
Để tạo bảng tính: Excel
50
Để tận dụng các tiềm năng của web một cách có tổ chức, hãy thực hiện như sau:
• Trong trường hợp lớp có 30, tạo 6 nhóm
• Mỗi nhóm phải bổ nhiệm một người thay mặt nhóm để trình bày chủ đề
• Việc trình bày nên được thực hiện trước cả lớp
• Mỗi nhóm nên tạo một bài trình chiếu gồm ít nhất 10 trang theo các chủ đề được giao
• Việc trình bày nên bao gồm cả các câu hỏi, câu đố ô chữ, tranh và trích dẫn tài liệu
tham khảo.
• Người nghe (cả lớp) phải đánh giá các bài trình bày của các nhóm.
Các bài trình chiếu phải lưu giữ trên máy chủ của trường, để tất cả mọi người có thể truy cập
vào đó để xem.
51
dàng được kéo ra khỏi hố. Lực tạo ra sự rung lắc được gọi là “lực cảm ứng” và quá trình này
gọi là sự cảm ứng.
Cầu Tacoma ở Mỹ bị thổi đi bởi những cơn gió mạnh có cùng tần số với tần số riêng của
cây cầu. Đó là lý do tại sao mà tuy biên độ rung lắc ban đầu của cây cầu tương đối nhỏ
nhưng sau đó dần dần tăng lên cho tới khi cây cầu sụp đổ. Đó cũng là lý do tại sao những
người lính hành quân qua một cây cầu nào đó thì không được phép dậm đều bước, nếu không
thì lực từ các bước chân của họ trên cây có thể sẽ gây cộng hưởng. Nếu bạn cho học sinh
xem điều gì đã xảy ra với cây cầu Tacoma, họ sẽ được thấy một ví dụ đáng kinh ngạc về sự
cộng hưởng mà bình thường bạn không thể xây dựng trên lớp. Bạn có thể tải đoạn phim này
tại đây (theo định dạng mpeg):
http://www.enm.bris.ac.uk/research/nonlinear/tacoma/tacoma.html
http://www.enm.bris.ac.uk/research/nonlinear/tacoma/tacnarr.mpg
Ở website sau đây sẽ có một ví dụ mô phỏng tương tác về dao động cưỡng bức. Trước
khi xem mô phỏng này, hãy chia lớp của bạn thành ba nhóm. Mỗi nhóm được giao một
nhiệm vụ khác nhau. Sau khi đã xem xong đoạn mô phỏng, mỗi nhóm chọn ra một người
trình bày để mô tả kết quả quan sát, sau đó mọi người cùng tham gia thảo luận về những gì
họ nhìn thấy trong các sơ đồ như sau:
• Sự duy trì ngoại lực và cộng hưởng dưới dạng các hàm thời gian
• Biên độ dao động cộng hưởng phụ thuộc vào tần số góc của ngoại lực
• Sự lệch pha giữa dao động của ngoại lực và cộng hưởng phụ thuộc vào tần số góc của
ngoại lực.
http://www.walter-fendt.de/ph14e/resonance.htm
52
Để nắm được mức độ quan trọng của thời gian phản ứng, bạn nên khuyên mỗi học sinh
thực hiện các mô phỏng một cách độc lập:
http://www.phy.ntnu.edu.tw/ntnujava/viewtopic.php?t=224 (Reaction Time
Measurements)
Với sự hỗ trợ của mô phỏng, học sinh có thể đo thời gian phản ứng của họ và ước tính
được một số giá trị nhất định. Ví dụ, họ có thể tính được là nếu có sự việc không mong muốn
xảy ra trên đường quốc lộ họ sẽ phải mất bao nhiêu thời gian và đi thêm bao xa( nếu quãng
đường phanh được cung cấp) cho đến khi họ dừng lại được.
Hãy lưu ý là quãng đường phanh phụ thuộc vào chất lượng của mặt đường. Ví dụ, trong
mùa đông hệ số của lực ma sát giữa bánh xe và đường đầy băng giảm đi rất nhiều.
Bạn có thể thay đổi vận tốc và hệ số của ma sát trong mô phỏng. Việc thay đổi các tham
số này sẽ làm biến đổi quãng đường phanh, quãng đường này cũng phụ thuộc vào hệ số của
ma sát. Mô phỏng này là một ví dụ hoàn hảo để cho chúng ta thấy các kiến thức lý thuyết có
thể áp dụng được trong thực tế như thế nào. Rõ ràng là những điều chúng ta được học rất
nhất quán với cuộc sống hàng ngày.
Các học sinh có thể đo thời gian phản ứng của họ trong mô phỏng tiếp theo đây. Lúc này
chỉ có 10 xe trên đường quốc lộ. Học sinh có thể ghi lại cách có thể tránh được tai nạn trong
trường hợp một xe va vào xe khác.
Mô phỏng này là một mô hình tiêu biểu của những sự việc xảy ra thường xuyên hàng
ngày.
Các đường link chúng tôi giới thiệu cho chủ đề này:
http://www.schulphysik.de/
Để chạy các mô phỏng, bạn cần Java 1.4.
Các mô phỏng sau có tính tương tác; học sinh có thể thay đổi độ dài của sợi dây.
http://www.phy.ntnu.edu.tw/~hwang/ (Pendulum)
53
http://www.phy.ntnu.edu.tw/ntnujava/viewtopic.php?t=27
Các link khác:
http://www.avmz.uni-siegen.de/~volker/projects/PfI/W3-short/samples.html
http://df.uba.ar/~dgomez/mec/links.html
54
E2: Nhỏ một vài tinh thể iot hoặc giọt brom vào một lọ, sau đó đóng kín lại rồi quan sát
điều gì sẽ xảy ra.
Sau khi hoàn thành công việc tại tiết thứ hai, người đại diện trình bày của nhóm sẽ:
• Trình bày về Robert Brown
• Trình bày về mô phỏng
• Giải thích kết quả thử nghiệm và nêu kết luận của nhóm
Vào cuối tiết, người giáo viên tổng kết các vấn đề quan trọng nhất của chủ đề.
Kết quả của phương pháp làm bài tập là bài trình chiếu, chương trình đã tải về, và các mô
phỏng nên được phổ biến công khai trên mạng của trường. Học sinh cần phải đóng một vai
trò tích cực trong việc khám phá và học chủ đề, và do đó phương pháp làm bài tập được coi
là thành công.
Phần mềm đề xuất:
Để tạo trình chiếu: PowerPoint
Giảng dạy về ứng dụng thực tế của phản ứng dây chuyền
Trong khi đang đọc về chủ đề này, chúng ta phải đóng vai trò là các nhà giáo dục môi
trường và cung cấp cho các học sinh kiến thức cần thiết về năng lượng hạt nhân.
Nhận thức của học sinh rất quan trọng trong việc quan sát vấn đề này dưới các góc nhìn
khác nhau, vì họ là đại diện cho thế hệ tương lai, những người sẽ lựa chọn để quyết định ủng
hộ hoặc phản đối năng lượng hạt nhân.
(Theo các nghiên cứu đã tiến hành, học sinh thu được rất ít thông tin về các nhà máy
năng lượng hạt nhân trong lớp vật lý. Trong nhiều trường hợp, nhìn chung các giáo viên bỏ
qua vật lý nguyên tử chỉ vì thiếu thời gian. Bởi vì chủ đề này không được đề cập tới, các học
sinh không mấy khi được nghe về các nhà máy năng lượng hạt nhân khi còn trên ghế nhà
trường.)
Sự hoạt động an toàn của các nhà máy năng lượng hạt nhân rất phức tạp khi quan sát từ
góc nhìn môi trường. Học sinh thường tin rằng các nhà máy năng lượng nguyên tử ít gây hại
đến môi trường nhất là những nhà máy an toàn nhất.
Quan điểm của học sinh đối với năng lượng hạt nhân phụ thuộc chủ yếu vào việc họ có
thích vật lý hay không, vì thế tôi nghĩ rằng sẽ rất quan trọng khi cung cấp cho học sinh một
bức tranh sáng sủa, rành mạch về nội dung này.
55
Cố gắng nghiên cứu mô phóng sau:
http://www.ida.liu.se/~her/npp/demo.html
Định luật vạn vật hấp dẫn Newton, và chuyển động của các hành tinh
Bức tranh nổi tiếng này trong quyển sách của Newton
mô tả các định luật mà chúng có thể áp dụng cho các đối
tượng trên Trái Đất cũng như các hành tinh khác. Chúng
ta ném một vật từ đỉnh núi cao theo phương ngang càng
nhanh thì nó càng bay xa. Nếu cung cấp một vận tốc ban
đầu đủ lớn, độ cong của đường bay của vật thể sẽ tiến dần
tới độ cong của bề mặt Trái Đất, và vật thể sẽ bay trở lại
điểm xuất phát. Nếu chúng ta cúi đầu để tránh, “hòn đá”
sẽ bay qua chúng ta và sẽ bắt đầu bay vòng quanh Trái
Đất. (Nếu chung ta bỏ qua tác động của việc kéo), chúng
ta có thể đặt vệ tinh lên quĩ đạo của Trái Đất bằng cách
này. Khi vận tốc ban đầu đạt được tới một giới hạn nào
đó, vật thể sẽ thoát khỏi lực hấp dẫn của Trái Đất và sẽ
không trở lại nữa. Bạn có thể vẽ bức hình này lên bảng,
nhưng sẽ thú vị hơn nhiều nếu học sinh có thể tự thử
nghiệm với các vận tốc ban đầu khác nhau và vẽ nên kết quả của chính họ. Đoạn hiệu ứng
trong website sau đây sẽ giúp đỡ thực hiện:
http://galileo.phys.virginia.edu/classes/109N/more_stuff/Applets/newt/newtmtn.html
Tốc độ ban đầu của “hòn đá” có thể đặt tại đây. Chương trình này còn vẽ cả đường đi của
chuyển động. Quá trình phóng và va chạm có hiệu ứng âm thanh kèm theo. Nó có tính chất
tư liệu giảng dạy, lại vừa thú vị.
Bài tập:
Học sinh có thể quyết định vận tốc thoát khỏi Trái Đất và tốc độ quĩ đạo bằng cách mò
mẫm. Họ chắc chắn sẽ nhận ra rằng một tốc độ nhỏ hơn tốc độ quĩ đạo “có thể đạt được”; vật
thể sẽ bay quanh Trái Đất theo một hình elip, cũng như là trong trường hợp vận tốc nằm
56
trong khoảng vận tốc vũ trụ cấp một và cấp hai. Tìm tiêu điểm của quĩ đạo elip. Điều gì
quyết định tốc độ của quĩ đạo?
Lịch sử
Hãy tạo một thẻ nhớ cho một nhân vật nổi tiếng trong lịch sử. Tìm những thẻ nhớ hiện đại
trên Internet, sau đó chọn một nhân vật lịch sử thú vị và tạo ra một thẻ nhớ tương tự với tên
tuổi, địa vị, nghề nghiệp của nhân vật đó.
Chứng kiến
Lịch sử dưới dạng một tờ báo ngày
Biên tập, lên khuôn và in một tờ báo lịch sử bằng cách sử dụng các sự kiện trong lịch sử. Tờ
báo này nên giống một tờ báo đưa tin hàng ngày. Mỗi số báo nên tập trung vào một thời kỳ
nhất định trong lịch sử và nên bao gồm các tin trong nước, quốc tế hoặc cả hai. Sử dụng
phần mềm Microsoft Publisher trong trường bạn.
• 1 trang chủ trong đó có các tin nổi bật và giới thiệu các tin, bài chính trong số báo
• 1 trang tin trong nước và quốc tế
• 1 trang tin kinh tế
• 1 trang tin khoa học
• 1 trang tin văn hóa với danh sách các ca khúc được ưa chuộng và các đầu sách bán
chạy nhất
• 1 trang phỏng vấn với một người nổi tiếng ở thời điểm đó
• 1 trang tin vắn và tin ảnh: thể thao, quảng cáo, dự báo thời tiết, ý kiến độc giả
• 1 trang cuối: tin giờ chót, giới thiệu các tin bài trong số báo tiếp theo.
Bạn có thể tùy ý thay đổi độ dài, các tít báo và chủ đề trong ví dụ nói trên. Bạn có thể minh
họa các bài báo, tuy nhiên không nên cho quá nhiều khung hình vào một trang báo. Nên mặc
định khổ báo là A4 và khổ chữ là Times New Roman, kích cỡ là 10. Ngoài các tít báo, mỗi
bài báo có thể có 1 tít phụ nếu cần thiết. Các bài báo sẽ được phân cách bởi một dòng kẻ.
57
Ngoại ngữ
Tiểu sử
Mục đích: Tìm hiểu về cuộc đời của những người nổi tiếng và mô tả cuộc đời của một nhân
vật; làm quen với các loại câu hỏi khác nhau.
Giáo viên chuẩn bị một bài kiểm tra hoặc một số câu hỏi ngắn về cuộc đời của một người nổi
tiếng. Giáo viên có thể điều chỉnh độ khó/dễ của các câu hỏi và ngôn ngữ tùy theo tuổi tác
và trình độ của học sinh.
Học sinh làm bài bằng cách tìm các thông tin trên Interrnet. Các trang dưới đây có rất nhiều
tiểu sử của những người nổi tiếng trong lịch sử cũng như hiện tại.
http://www.biography.com
http://www.infoplease.compeople.html
Khi học sinh đã sẵn sàng, cả lớp có thể cùng xem lại các câu trả lời.
Bước tiếp theo sẽ là chia học sinh ra thành nhiều nhóm. Mỗi nhóm sẽ được phép chọn một
nhân vật mà các em muốn tìm hiểu thêm (giáo viên có thể đưa ra danh sách để giúp đơn giản
hóa quá trình chọn lựa và dễ điều khiển hơn). Từng nhóm sẽ tìm thông tin về nhân vật các
em đã chọn trên Internet và soạn một số các câu hỏi về nhân vật đó. Cuối cùng, các em sẽ in
danh sách câu hỏi, đổi với nhóm khác và trả các câu hỏi do nhóm khác soạn. Có thể chuyền
danh sách câu hỏi của từng nhóm trên lớp để các em đọc và bầu chọn danh sách câu hỏi hay
nhất.
Từ vựng
Làm theo nhóm: học sinh chia thành các nhóm nhỏ từ 2-4 thành viên và tìm công thức nấu
các món ăn Pháp trên Internet. Từ những công thức này học sinh sẽ thiết kế một bữa ăn hoàn
chỉnh. Một thành viên của mỗi nhóm sẽ liệt kê các nguyên liệu cần thiết cho món ăn đó (mỗi
thành viên nói về 1 món ăn) và miêu tả cách chuẩn bị món ăn bằng cử chỉ và hành động.
Sau đó, cả lớp sẽ đoán món ăn đó là gì. Nhóm nào đoán đúng được nhiều món nhất sẽ thắng
cuộc.
58
Gợi ý về bài tập về nhà hoặc hoạt động kế tiếp
Học sinh viết công thức cho một món ăn mà các em có thể tự chuẩn bị (như là một cái bánh
san-dwich).
Trong tiết học tiếp theo, giáo viên có thể phân vai cho học sinh: học sinh đang ở trong một
nhà hàng và tất cả các món ăn mà các em đã tìm hiểu sẽ có trong thực đơn (menu) – tuy
nhiên, chúng sẽ xuất hiện dưới những cái tên hoàn toàn khác. Những thực khách của nhà
hàng hoàn toàn không biết những món ăn đó là gì, vì vậy những người phục vụ nhà hàng sẽ
phải giải thích…
Sự hiếu kỳ về Paris
Học sinh tìm các địa danh nổi tiếng của Paris (bằng tiếng Pháp) trên Internet, sau đó ghi lại
những chi tiết quan trọng/hấp dẫn. Các em cũng nên tải về những hình ảnh và tài liệu liên
quan. Trong nửa thời gian còn lại của tiết học, các em sẽ báo cáo lại trước toàn lớp.
Từng em học sinh một sẽ giải thích cách các em tìm kiếm thông tin (Các em dùng từ khóa gì
để tìm thông tin) và kết quả tìm kiếm. Học sinh trao đổi các website thú vị với nhau.
Để chuẩn bị cho tiết học tiếp theo mỗi học sinh sẽ viết một bài báo cáo trên Word, trong đó
sử dụng những hình ảnh và thông tin tìm được trên lớp và các ghi chép của các em. Để chấm
điểm, giáo viên có thể làm 1 bài kiểm tra nhỏ, sử dụng những hình ảnh và thông tin đã được
thảo luận trên lớp để kiểm tra học sinh vào tiết học tiếp theo.
Giáo viên có thể cho học sinh tìm kiếm thông tin và hình ảnh về miền quê của các em và dịch
những thông tin đó sang tiếng Pháp. Học sinh được phép dùng từ điển trực tuyến để dịch
thông tin.
Mục đích: Giúp học sinh luyện vốn từ vựng dùng để tả hình ảnh và người.
Học sinh tìm những ảnh của những người nổi tiếng trên Internet hoặc dùng máy ảnh kỹ thuật
số của các em cho hoạt động này. Sau đó, các em sẽ save (lưu) lại các ảnh gốc, hoặc giáo
viên có thể cho các em in ra nếu không muốn các em dùng Internet trong tiết học.
• Phiên bản 1
Trong Paint, học sinh thay đổi hoặc chỉnh sửa ảnh để người khác khó nhận ra được những
bức ảnh đó (ví dụ: làm cho cái mũi to hơn, cho thêm kính và bộ ria vào, v.v…)
59
Sau đó, giáo viên sẽ chia học sinh thành từng cặp và, các em sẽ phải đưa ảnh đó cho bạn
cùng nhóm để học sinh đó đoán ra người trong ảnh là ai. Khi học sinh đã đoán ra, cả hai
sẽ cùng nhìn lại bức ảnh gốc và bức ảnh đã được chỉnh sửa và liệt kê sự khác biệt giữa
hai bức ảnh này.
• Phiên bản 2
Chia học sinh thành từng cặp – cả hai em sẽ chỉnh sửa ảnh như trong phiên bản 1, nhưng
không cho bạn cùng nhóm xem. Một em sẽ miêu tả cho bạn cùng nhóm để em đó đoán ai
là người trong bức ảnh. Nếu em kia không đoán được trong một khoảng thời gian nhất
định (ví dụ trong 3 phút), hai em sẽ hoán đổi vị trí và tiếp tục trò chơi. Em nào đoán
chính xác được tên của nhân vật trong ảnh sẽ là người thắng cuộc.
Nếu không em nào đoán đúng, cả hai em sẽ cùng xem lại ảnh và so sánh với các ảnh gốc.
• Phiên bản 3
Chia học sinh thành từng cặp - cả hai em sẽ cùng dùng các bức ảnh. Một em chỉnh sửa
ảnh trên Paint và hướng dẫn bạn cùng nhóm chỉnh sửa ảnh bằng tiếng Pháp. Em kia sẽ
chỉnh sửa ảnh theo hướng dẫn và có thể hỏi các câu hỏi (bằng tiếng Pháp) nếu cần thiết.
Cuối cùng, cả hai em so sánh hai phiên bản ảnh đã được sửa đổi và cùng thảo luận xem
chúng giống hoặc khác so với ảnh gốc.
• Phiên bản 4
Học sinh có thể tìm thấy rất nhiều hình ảnh tại trang web http://www.doctorwarp.com.
Các em cũng có thể chỉnh sửa, in hoặc gửi ảnh cho nhau qua email.
Học sinh tìm những website siêu thị trực tuyến trên mạng. Sau đó, các em lập một danh
sách những mặt hàng và những ngành hàng các siêu thị đó cung cấp.
Giáo viên chia các em thành nhiều nhóm nhỏ, mỗi nhóm sẽ tự thiết kế siêu thị trực tuyến
của mình. Các em sẽ dùng Paint hoặc thanh công cụ Vẽ trong Word để thiết kế mặt bằng
và cách bố trí gian hàng trong siêu thị. Các em cũng sẽ tự thiết kế tờ rơi quảng cáo hoặc
trang web riêng cho siêu thị.
60
Sau đó, các em sẽ phải lên kế hoạch một tiết mục quảng cáo trực tiếp cho siêu thị trực
tuyến của nhóm và biểu diễn trước cả lớp (trong tiết mục đó các em sẽ phải đưa ra thiết
kế gian hàng và tờ rơi quảng cáo/trang web riêng).
Học sinh sẽ truy cập các trang web sau để tìm hiểu về chòm sao của mỗi em.
http://horoscopes.astrology.com
http://www.horoscope.com
http://astrology.yahoo.com/astrology
Sau đó, các em sẽ lập ra 2 danh sách các tính từ: 1 danh sách tính từ tích cực và 1 danh
sách tính từ tiêu cực. Nếu có từ nào không hiểu, các em có thể tra từ điển hoặc hỏi giáo
viên.
• Phiên bản 1
Khi học sinh đã hoàn thành danh sách từ, các em sẽ chọn những tính từ mà thực sự đúng
với tính cách của mình. Sau đó, các em viết các tính từ đó cùng tên của mình vào một tờ
giấy, và nộp cho giáo viên.
Giáo viên chọn một tờ giấy ngấu nhiên và đọc các tính từ trong tờ giấy đó. Dựa trên các
tính từ giáo viên đọc, học sinh sẽ phải đoán tờ giấy đó là của ai. Em nào là người đầu tiên
đoán chính xác sẽ được quyền đọc tờ giấy tiếp theo.
• Phiên bản 2
Học sinh viết các tính từ thực sự đúng với tính cách của mình vào một tờ giấy, nhưng
không viết tên của các em trên đó. Sau đó, các em sẽ chuyền các tờ giấy đó quanh lớp
học và đọc các tính từ trên mỗi tờ giấy. Từng em một sẽ tự đoán tờ giấy mình có trên tay
thuộc về ai và viết tên người đó ở mặt sau tờ giấy, sau đó chuyển cho em kế tiếp. Sau khi
mỗi em đều đã được xem tất cả các tờ giấy, các em nhìn lại từng tờ và thảo luận xem
những dự đoán của các em là đúng hay sai.
61
• Phiên bản 3
Học sinh viết các tính từ thực sự đúng với tính cách của mình vào một tờ giấy, nhưng
không viết tên của các em trên đó.
Mỗi em sẽ được phát một tờ giấy. Các em sẽ đọc các tính từ trong tờ giấy đó, đi vòng
quanh lớp để tìm người sở hữu tờ giấy đó bằng cách hỏi những học sinh khác. Khi một
học sinh đã tìm được người sở hữu tờ giấy đó, em đó sẽ được phép ngồi xuống (nhưng
các em khác vẫn có quyền hỏi em đó). Trò chơi kết thúc khi cả lớp đều ngồi xuống.
Ngày lễ thú vị
Mục đích: Giúp các em biết thêm về các ngày lễ truyền thống, và nâng cao nhận
thức về các nền văn hóa khác
Học sinh phỏng vấn gia đình và người thân để tìm hiểu những truyền thống đi kèm với
những ngày lễ (ví dụ như sinh nhật, Giáng sinh, lễ Phục sinh, v.v…). Trên lớp, giáo viên
sẽ chia các em thành từng nhóm nhỏ và chia sẻ những khám phá của mình với cả nhóm.
Sau đó, các em sẽ thu thập và lên danh sách những truyền thống phổ biến nhất, rồi làm
một bài viết hoặc một bài phát biểu ngắn về các truyền thống liên quan đến một ngày lễ
của nước mình.
Sau đó, các em chọn một quốc gia nói cùng thứ tiếng mà các em đang học, và tìm hiểu về
những truyền thống của họ qua sách vở, báo chí, Internet, v.v… Dựa trên những thông
tin đó, các em sẽ chuẩn bị một số câu đố thú vị để so sánh các nền văn hóa và những
truyền thống khác nhau. Sau đó, mỗi nhóm sẽ phải giải những câu đố của nhóm khác.
http://www.holidays.net
62
Lễ hội địa phương
Học sinh tìm hiểu về những lễ hội địa phương để có khái niệm tốt hơn về những lễ hội lớn
qua Internet.
http://www.festivalcity.hu/english
http://www.roskilde-festival.dk/
http://www.ief.co.uk/
Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, các em sẽ làm việc theo nhóm để thảo luận các công việc
cần thiết để tổ chức một lễ hội. Các em cũng sẽ chọn 1 chủ đề cho 1 lễ hội địa phương (có
thể là 1 lễ hội của trường) và vai trò của từng em trong lễ hội này.
Các em sẽ thảo luận về lễ hội này và tự làm poster, tờ rơi, băng-rôn, và quảng cáo trên TV và
đài phát thanh để quảng bá cho lễ hội này.
Dần dần, các em có thể tổ chức cả một lễ hội cho toàn trường.
63
Hóa học
Càng ngày, chúng ta càng nhận thêm nhiều thông tin về những chất bảo quản thực phẩm
được dùng trong những sản phẩm mà chúng ta vẫn thường sử dụng. Bạn có thể bảo học sinh
mang đến một thanh sô-cô-la hoặc một thức uống mà các em vẫn hay sử dụng, rồi cùng tìm
trên Internet xem các thành phần của sản phẩm đó là gì. Những sản phẩm có chứa E300,
E407, E492 trong thành phần thực chất là gì?
Mô hình phân tử
Khi học về hóa sinh chúng ta sẽ gặp rất nhiều phân tử thú vị đáng để tìm hiểu thêm. Chúng
ta có thể tìm hiểu từng phân tử một và phân tích chúng dưới mọi góc độ. Chúng ta sẽ tìm
thấy rất nhiều mô hình quay xung quanh và mô hình 3D trên mạng Internet, và cả lớp có thể
cùng phân tích những mô hình này. Bạn có thể sẽ cần đến chương trình chạy file đặc biệt (có
thể tải từ trên Internet về), để xem một số mô hình.
Trò chơi
Ở đường link dưới đây bạn có thể tìm thấy 20 trò chơi thuộc nhiều chủ đề khác nhau, từ hợp
chất ion, ion đa phức, bản tuần hoàn, pH ở nhiều dạng như câu đố, bài kiểm tra, trò chơi kéo
thả, hangman, v.v…). Đây là những trò chơi tiếng Anh, tuy nhiên, rất nhiều trò chơi chỉ yêu
cầu trình độ tiếng Anh sơ cấp.
http://www.quia.com/shared/chem/
Lưu ý: Trang web nói trên có nhiều trò chơi ở nhiều môn học khác như Lý, Địa, Thiên văn
học, tiếng Anh, v.v….
Hãy làm một video clip giới thiệu về lớp bạn với phần mềm Windows Movie Maker 2. Giáo
viên hướng dẫn các em học sinh trong lớp viết một số thông tin về các em, rồi cùng tập dượt.
Sau đó, giao viên ghi lại phần giới thiệu của mỗi em (từ 5-10 giây) và tạo một video clip
trong đó có sử dụng một số hiệu ứng hình ảnh. Phụ huynh có thể xem video clip này trên
màn hình máy tính hoặc qua máy chiếu.
64
Dạy học có thể sẽ rất hứng thú và vui vẻ. Cuốn sách này giúp giáo viên lôi cuốn và kích
thích học sinh trở nên chủ động và có khả năng tự học suốt đời.
Một giáo viên hiện đại cần phải có một thái độ xây dựng và có khả năng vận dụng các
phương pháp dạy học sáng tạo, các thiết bị công nghệ thông tin hiện đại và chương trình
vi tính sẵn có để hỗ trợ việc dạy học trên lớp.
Bộ sách này cung cấp rất nhiều ví dụ vế các chủ đề sinh học biển, nhật thực, triển lãm
Uffizi, các phương tiện truyền thông, logic của trò dò mìn, phản ứng dây chuyền, một câu
chuyện về vật tổ, các mô hình nguyên tử…. Bạn có thể minh họa các chủ đề này bằng các
bức ảnh kỳ lạ, các slide trình chiếu sinh động và các chương trình mô phỏng.
Bạn có thể giao nhiệm vụ cho học sinh đi chụp ảnh hoặc sưu tầm thông tin từ Internet để
tạo hoặc trang trí trang web. Bạn có thể yêu cầu họ sử dụng các phép đo, ghi chép lại kết
quả bằng biểu bảng, và vẽ đồ thị để minh họa các qui trình.
Tôi rất khuyến khích tất cả các bạn giáo viên đồng nghiệp mạnh dạn sử dụng các công
nghệ và chương trình hiện đại trong lớp học của mình.
Edit Somogvi
Giáo viên IT
Trường THPT Thương mại Vásárhelyi, Budapest
Bộ sưu tập những ý tưởng này thực sự có thể giúp bạn biến những nội dung buồn tẻ nhất
trong chương trình giảng dạy trở nên sinh động, cuốn hút, và dễ hiểu.
Tôi thấy việc học sinh tham gia vào chuẩn bị cho bài trình bày rất có lợi, như vậy họ sẽ
chủ động hơn trong việc lĩnh hội kiến thức.
Gyorgy Fuchs
Giáo viên lịch sử
Trường Phổ thông Jedlik Asnyos Grammar, Budapest
65