Home

Packages
Forums
Wiki
Bugs
AUR
Download

Beginners' Guide (Türkçe)

From ArchWiki

(Redirected from Başlangıç Rehberi (Türkçe))

Contents
1 Arch Linux Kurulumu ile ilgili bilmek istediğiniz herşey
2 DON'T PANIC! (Panik Yok)
3 Arch Linux Felsefesi
4 İlk Aşama: Temel Sistem Kurulumu
4.1 Son sürüm ISO'ya ulaşmak
4.2 Arch Linux CD'sini Çalıştırmak
4.3 Giriş ve Klavye ayarlarının değişimi
4.4 Yüklemeye Başlamak
4.4.1 Yükleme Kaynağının Seçilmesi
4.4.2 FTP: Ağ Yapılandırması
4.4.2.1 Kablosuz Ağ Ayarı
4.4.3 Harddisklerin Hazırlanması
4.4.3.1 Bölüm Bilgilendirmesi
4.4.3.2 Takas Alanı
4.4.3.3 Dizin Şeması
4.4.4 Disk bölümlendirme
4.4.4.1 Benim diskim IDE, neden isimlendirmeler SCSI disk
gibi çıkıyor?
4.4.5 Bölüm İçin Dosya Sistemi Seçimi
4.4.5.1 Dosya Sistemi Seçimi
4.5 Paketleri Seçin
4.5.1 Paketleri Kurun
4.5.2 Sistemi Yapılandırın
4.5.2.1 Kurulum betiği bunları neden daha da
kolaylaştırmıyor?
4.5.2.2 /etc/rc.conf
4.5.2.3 /etc/fstab
4.5.2.4 /etc/mkinitcpio.conf ve /etc/modprobe.conf
4.5.2.5 /etc/resolv.conf
 4.5.2.6 /etc/hosts
4.5.2.7 /etc/hosts.deny and /etc/hosts.allow
4.5.2.8 /etc/locale.gen
4.5.2.9 Root Şifresi Belirleyin
4.5.2.10 Pacman-Yansısı Belirleyin (Mirror)
4.5.3 Sistem Önyükleyicisini Kurun
4.5.3.1 GRUB
5 Temel Sistem
5.1 Ağ yapılandırması (gerekli ise)
5.1.1 Kablolu Bağlantı
5.1.2 Kablosuz Bağlantı
6 Pacman ile Sistemi Güncelleyin
6.1 Pacman Nedir?
6.2 Pacman'i Yapılandırın
6.2.1 Paket Depoları ve /etc/pacman.conf
6.2.2 /etc/pacman.d/mirrorlist
6.2.2.1 Paketleri yoksaymak
6.2.2.2 Yapılandırma Dosyalarını Yok Saymak
7 Sistem Güncelleme
7.1 Arch Linux'un Rolling Release olmasının Faydaları
7.2 Pacman hakkında daha fazla bilgi
7.3 Kullanıcı Ekleme ve Kullanıcı Grupları Belirleme
7.3.1 Sudo kurulumu ve yapılandırması
8 İkinci Aşama: X Ortamının Yüklenmesi ve ALSA ayarları
8.1 alsamixer ile ses kartınızı yapılandırın
8.1.1 Ses testi
8.2 X ortamının kurulması ve yapılandırılması
9 /etc/X11/xorg.conf oluşturun
9.1 /etc/X11/xorg.conf nedir?
9.2 Alternatif xorg.conf oluşturma yöntemleri
9.3 NVIDIA ve ATI Sürücüleri
9.3.1 NVIDIA Ekran Kartları
9.3.2 ATI Ekran Kartları
9.4 Temel X testi
9.4.1 ~/.xinitrc
10 Üçüncü Aşama: Masaüstü Ortamının Yüklenmesi ve Yapılandırılması
10.1 Font Kurulumu
10.2 ~/.xinitrc (tekrar)
10.3 GNOME
10.3.1 GNOME nedir?
10.3.2 Kurulum
10.3.2.1 GNOME için faydalı Servisler (DAEMONS)
10.3.3 Görsel Efektler
10.4 KDE
10.4.1 KDE nedir?
10.4.2 Kurulum
10.4.3 KDE için faydalı servisler (DAEMONS)
10.5 Xfce
 10.5.1 Xfce nedir?
10.5.2 Kurulum
10.5.3 Faydalı Servisler
10.6 LXDE
10.6.1 LXDE nedir?
10.6.2 Kurulum
10.7 *box
10.7.1 Fluxbox
10.7.2 Openbox
10.8 fvwm2
11 Ek Bölüm
11.1 Düzenleme/Bitirme
11.1.1 AUR Yardımcı Programları
11.1.2 HAL
11.1.3 Servisleri arkaplanda başlatmak
11.1.4 LCD ekranlarda font görünümü güzelleştirme
11.1.5 Dizüstü bilgisayarlar için özel ayarlar
11.1.6 İşlemci Frekansını Ayarlama
11.1.7 Pm-Utils
11.1.8 Laptop-Mode
11.2 Dizin ve Dosya İsimlerinin Açıklamaları
11.3 Açılış Betikleri
11.4 Faydalı Programlar
11.4.1 Internet
11.4.1.1 Firefox
11.4.2 Ofis Programları
11.4.2.1 Diğer Programlar
11.5 Sistem yönetimi
11.5.1 Pacman
11.5.1.1 Faydalı komutlar
11.5.1.2 TODO: Files
11.6 Daha Fazla Bilgi
11.6.1 SSS
11.6.2 Terminoloji
11.6.3 Herşey tamam şimdi ne yapmalıyım?
11.7 Dış Bağlantılar

Arch Linux Kurulumu ile ilgili bilmek istediğiniz herşey

Hoşgeldiniz. Bu doküman sizlere GNU Linux dağıtımı olan Arch Linux'un

kurulum aşamalarını anlatmaktadır. Bu belge bir kurulum belgesinden daha
fazlasını içermektedir. Çünkü Arch Linux sistem yapısı ve konfigürasyonları
hakkında belirli bir düzeyde bilgi gerektiren bir dağıtım olma özelliğindedir. Bu
nedendendir ki bu belgede kurulum dışında ekstra açıklamalar ve bilgilerede
ulaşacaksınız. Yeni kullanıcıları hedef alsa da bu yönüyle güçlü bir referans ve
bilgi kaynağı olma gayreti içerisindedir.

Arch Linux da diğer tüm GNU/Linux dağıtımları gibi moduler bir yapıdadır ve
kurulumu 3 ana kısıma ayırmak mümkün olmaktadır.

I: Temel Sistem Kurulumu

II: X Ortamının Yüklenmesi ve ALSA ayarları

III: Masaüstü Ortamının Yüklenmesi ve Yapılandırılması

DON'T PANIC! (Panik Yok)

Arch Linux Sistemi,basit komut satırı araçları kullanarak, bash kabuğu ile
kullanıcılar tarafından bir araya getirilmiştir. Bu yapının adına Arch Linux
Felsefesi. diyebiliriz. Katı yapıları ve kuralları olan diğer linux dağıtımlarından
farklı olarak, Arch Linux'un sizler adına seçmiş olduğu çevresel birimler yada
çeşitli konfigürasyonlar bulunmamaktadır. Komut satırı kullanarak, Arch Linux
depolarından dilediğiniz paketleri pacman yardımı ile internetten indirebilecek,
ve sisteminiz isteklerine karşılık verene kadar yükleme işlemini dilediğiniz gibi
ayarlayabileceksiniz. Bu özelliği ile Arch Linux maksimum düzeyde esneklik ve
seçenek sağlamakta, aynı zamanda sistem kaynaklarının da mümkün olan en üst
düzeyde kontrol edilmesine olanak tanımaktadır.

Arch Linux Felsefesi

Arch dizayn edilirken temel olarak ele alınan prensip basitliktir.

'Basitlik, bu belgede, gereksiz eklentiler, düzenlemelerden ve karmaşıklıklardan

arınmış, zarif ve sadeliği ön planda tutmuş bir yaklaşım anlamında
kullanılmaktadır.

Akılda tutulması gereken bazı görüşler:

" 'Basitlik' kullanım açısından deil, teknik açıdan tanımlanmalıdır. Kullanımı

kolay fakat teknik açıdan zayıf olmasındansa, teknik olarak sade ve zarif
fakat teknik açıdan biraz daha fazla emek istemesi çok daha iyidir."

"Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem" ya da "Varoluş gereksiz

bir çoğalma değildir." -Occam razor'dan. Burada ki razor kelimesi ulaşılmak
istenen basitlik için gereksiz karmaşıklıkların traş edilmesi anlamına gelen
metod ve teoriyi nitelendirmektedir.

"Tekniğimi sıradışı yapan şey onun basitliğinde saklıdır.Ben hep en kolay

yolun en doğru yol olduğuna inanmışımdır." - Bruce Lee

Note: Bu belgeyi yakından takip etmek, başarılı bir kurulum ve

yapılandırma için oldukça önemlidir. Bu nedenle lütfen mümkün
olduğunca titiz bir şekilde okumaya çalışın

Kullanışlı bir kullanıcı referansı olarak bu belgenin bir çıktısını almak

isteyebilirsiniz.
If you would like to add to this wiki, please include the "Why" as well as the
"How", where appropriate. The best documentation teaches us how, as well
 as why!
Arch wiki belgeleri gerçkten çok geniş bir kaynaktır. Bu nedenle yaşadığınız
sorunlar yada almak istediğiniz bilgi için ilk bakmanız gereken yer burası
olmalı (http://wiki.archlinux.org/index.php/Main_Page) ; IRC (freenode
#archlinux), bunun dışında ise, cevabınızı bulamadığınız sorunlarınız için
forumlarımızı (http://bbs.archlinux.org/) inceleyebilirsiniz.

Arch'a Hoşgeldiniz! Dilerseniz Başlayalım.

İlk Aşama: Temel Sistem Kurulumu

Son sürüm ISO'ya ulaşmak

Arch Linux'un son sürüm ISO dosyasına ulaşmak için burayı (http://archlinux.org
/download/) kullanabilirsiniz..

Core-iso ve FTP-dowloads ikisi de yalnızca Arch Linux temel sistemi için

gerekli paketleri yükler. Temel sistemin herhangi bir Grafiksel Kullanıcı
Arabirimi (GUI) olamdığını belirtmek isterim. Temel olarak GNU araç
zinciri(derleyici, assembler, linker, kütüphaneler ve ekstra bir kaç
uygulama), Linux Çekirdeği ve ekstra bir kaç kütüphane ve modül barındırır.
Arch Linux Sisteminin kalan kısmını, GUI(Grafiksel Kullanıcı Arabirimi),
kullanıcı bazlı komut satırı, i686/x86-64 ikili paketlerini yüklemek için
pacman oluşturur. Bu sürece aşağıda detaylıca değinilmiştir.

ISO dosyasını CD'ye yazdırın.

Note: Genel olarak, daha güvenilir bir CD için 8x den fazla hızda yazmanız
önerilmez. Bazı kullanıcılar içinse bu hız 4x veya 2x e kadar düşebilir. Eğer CD
oluşumu sırasında beklenmedik bir şey ile karşılaşırsanız, lütfen daha düşük
hızlarda yazmayı deneyiniz.

Arch Linux CD'sini Çalıştırmak

Official Arch Linux Install Guide Bu belgede oldukça faydalı bilgiler

bulabilirsiniz.. Öncelikle Arch Linux CD nizi CD-ROM sürücünüze yerleştirin ve
bilgisayarınızı yeniden başlatın. Normal koşullar altında bilgisayarınızın CD den
çalışması(boot etmesi) beklenir. Fakat bunun gerçekleşmemesi halinde, BIOS
ayarlarınıza girerek, ön yükleyici önceliklerinizi düzenlemeniz gerekir. (CD'den
boot şeklinde ayarlamak).

Yararlı yükleme seçenekleri:

ide-legacy IDE sürücülerinizle sorun yaşıyorsanız

noapic acpi=off pci=routeirq nosmp Sisteminiz ön yükleme sırasında
takılıyorsa
acpi=nommconf pci:mmconfig yüklendikten sonra donma ile
karşılaştıysanız
memtest86+ hafızanızı(RAM) hatalara karşı denetlemek istiyorsanız
 lowmem Kısıtlı RAM'i olan eski makinalar için kullanışlı

Hafıza Gereksinimleri

CORE ISO: lowmem boot image 64 MB RAM x86_64/i686 (bütün paketler

seçili, SWAP bölümü)
CORE ISO: arch boot image 160 MB RAM x86_64/i686 (bütün paketler
seçili, SWAP bölümü)
FTP ISO : 160 MB RAM x86_64/i686 (bütün paketler seçili, SWAP bölümü)

"Arch Linux Installation / Rescue System" seçebilirsiniz. Eğer ön yükleme

seçeneklerinizi değiştirmek istiyorsanız "e" ye basabilirsiniz.

Giriş ve Klavye ayarlarının değişimi

'root' ile giriş yapılır. Türkçe klavye kullanmak istiyorsanız:

km

komutunu verip listeden trq / Türkçeyi seçip, Türkçe klavye düzeni ile
çalışabilirsiniz.

Yüklemeye Başlamak

Aşağıdaki komutu yazarak yükleme işlemini başlatabilirsiniz.

/arch/setup

Yükleme Kaynağının Seçilmesi

Yükleme ekranı gelince, sizden bir yükleme kaynağı seçmeniz istenecektir.

Core-ISO kullanıyorsanız CD yi, FTP-ISO kullanıyorsanız FTP seçeneklerini
seçmeniz gerekmektedir.

Eğer CORE-ISO seçtiyseniz, Harddisklerin Hazırlanması şeklinde devam

edeceksiniz.
FTP kullanacak olanlar için: Eğer FTP kurulum gerçekleştirmek istiyorsanız,
sizden ethernet kartlarınızın manuel olarak yüklemenizi isteyecektir. Udev
gerekli modullerin yüklenmesini sağlamak için çok etkin bir yol olabilir. Bu
kodu çağırarak ifconfig -a vc2'den kontrol edebilirsiniz.. (Sonrasında OK ye
basarak ilerleyebilirsiniz.)

FTP: Ağ Yapılandırması

Eğer arayüz ve HWaddr listede varsa, o zaman modüller yüklenmiş demektir.

Eğer arayüzünüz listede yoksa, yükleyiciden araştırmanız ya da manuel olarak
başka bir sanal konsol üzerinden düzenlemeniz gerekmektedir. (Alt + F1 den
F6'ya kadar seçenekler ile farklı konsollara geçiş yapabilirsiniz. Alt+F5 ile
kurulum çıktılarını görebilirsiniz.)
Bir sonraki pencere de sizden ağ arabirimini seçmeniz istenecektir. Uygun olan
arabirimi seçerek kuruluma devam edebilirsiniz.

Yükleyici sonradan size DHCP kullanıp kullanmayacağınızı soracaktır. Eğer Yes

seçimi yaparsanız dhcpcd komutu çalışacaktır. Bu komut ile uygun olan IP
adresiniz ve Gateway adresiniz bulunacaktır; eğer No seçiminde bulunursanız ise
sizden statik IP, netmask, broadcast, gateway DNS IP, HTTP proxy, and FTP proxy
gibi bilgilerin bir bölümünü ya da hepsini elle girmenizi isteyecektir. Son olarak
ayarlarınızı tekrar göstererek doğruluğunu kontrol etme şansı tanıyacaktır.

Kablosuz Ağ Ayarı

Kurulum sırasında kablosuz bağlantı kurmak için temel prosedür şu şekildedir:

Öncelikle başka bir sanal konsola geçin. (Mesela, Alt + F2 tuşlarına birlikte
basarak ikinci sanal konsola geçebilirsiniz. Kuruluma başladıysanız, F2'den
F6'ya kadar kullanabilirsiniz.
Ağ kartınızı tanımak ve ağ kartınızın çekirdek modülünü görebilmek için şu
komutu veriniz:

hwdetect --show-net

Warning: hwdetect betiği 2009.02 ve sonrasında çıkan kurulum medyalarında

yer almamaktadır. Udev tanıma işlemini otomatik gerçekleştirdiği için, kablosuz
ağ kartınızın çalışıp çalışmadığını denemek için iwconfig komutunu
verebilirsiniz.

Udev tarafından kablosuz aygıtınızın modülünün açılışta yüklenip yüklenmediğini

öğrenmek için:

lsmod | grep kablosuz_aygıtının_modülü

örnek: lsmod | grep iwlwifi

Ayrıca, kablosuz aygıt sürücüsünün düzgün yüklenip yüklenmediğini görmek için

şu komutu veriniz:

iwconfig

Eğer kablosuz aygıt düzgün yüklenmişse, ağ aygıtını komut çıktısında

görebilirsiniz (wlan0, ath0 vs.)

Kablosuz ağ aygıtını çalıştırın (örnek intel ağ kartı içindir):

ifconfig wlan0 up

wlan0'ı iwconfig çıktısındaki isimle değiştirmeyi unutmayınız

Erişim Noktası (Access Point) için gerekli ayarları uygulayın:

iwconfig wlan0 essid ERİŞİM_NOKTASI_İSMİ key ŞİFRE

IP numarası alın:

dhcpcd wlan0 (wlan0 örnektir, sizdeki farklı ise onu kullanın)

Bağlantınızı test edin:

ping -c3 www.google.com.tr

Harddisklerin Hazırlanması ile devam edebilirsiniz.

Harddisklerin Hazırlanması

Öncelikle menüden ilk seçenek olan "Prepare Harddrive" seçeneğini seçiyoruz.

Bu seçenek bize harddisklerimizin yapılandırılması ve hazırlanması konusunda
yardımcı olacaktır.

Seçenek 1: Auto Prepare (Otomatik Hazırlama İşlemi)

Bu işlem harddiskinizi aşağıdaki gibi yapılandırır:

ext2 /boot bölümü, öntanımlı boyutu 32MB'dir. Boyutu değiştirebilmeniz için

karşınıza bir menü gelecektir.
swap bölümü, öntanımlı boyutu 256MB'dir. Boyutu değiştirebilmeniz için
karşınıza bir menü gelecektir.
Farklı / (kök) ve /home bölümü, (boyutları değiştirme olanağınız
bulunmaktadır). Dosya sistemi olarak ext2, ext4, reiserfs, xfs ve jfs,
kullanabilirsiniz; fakat / (kök dizini) ve /home bölümü aynı dosya sistemini
kullanmak zorundadır.

Warning: Herhangi bir boot edememe sorununa karşı, /boot bölümünüzü ext2
veya ext3 olarak biçimlendirip kullanmanız tavsiye edilmektedir. GRUB her ne
kadar ext4 dosya sisteminden boot etmeyi sağlasa da, bazı sistemlerde sorun
teşkil edebilir. Bu bakımdan ufak bir bölümü /boot olarak ext4'ten farklı bir
dosya sistemine çevirmeniz sistem kararlılığı açısından faydalı olacaktır.

Otomatik bölümlendirme işlemi harddiskinizdeki tüm bilgileri silecektir!.

Yükleme progrmaındaki uyarıları dikkatlice okuyun aksi halde verileriniz zarar
görebilir. Eğer sisteminiz de tek bir harddisk yada bölüm varsa ve bunu Arch için
ayarlamak istiyorsanız tabi ki endişelenmenizi gerektiricek bir şey yok.

Seçenek 2: (Önerilen) Harddiski Bölümlendirme (cfdisk ile)

Yüklemek istediğiniz harddiski seçin (/dev/sdx).

Bu noktada, biraz daha ileri düzey ya da daha önceden bölümlendirme işi ile
haşır neşir olan kullanıcılar manuel bölümlendirme seçeneği ile daha rahat
edebilirler. Paket Seçimi
Bölüm Bilgilendirmesi

Partitioning yada Türkçe karşılığı ile bölümlendirme, diskin belirli bir bölümünün
diğer bölümden ayrılması anlamına gelir. Ve bu bölümler birbirlerinden ayrı
davranır ve ayrı bir disk miş gibi işlem yapılabilir. Bölümleri üç farklı kategoride
inceleyebiliriz. "Primary", "Extended", and "Logical".

Primary bölümler yüklenebilirlerdir(bootable), ve sayıca 4 ile limitlidirler. 4

bölümden sonra, logical veya Türkçe karşılığı ile mantıksal bölümler içeren
extended (uzatılmış) bölümlendirme kullanmak zorunda kalırsınız.

Extended bölümler kendi başlarına kullanabilir değillerdir. Onlar yalnızca

mantıksal bölümleri kapsarlar.

Diskinizi bölümlendirirken, sda1-3 bölümlerini birincil bölüm, sda4'ü uzatılmış

bölüm, sda5 ve sda6'yı mantıksal bölüm olarak kullanmak uygun bir çözüm
olacaktır.

Takas Alanı

Takas (swap) alanı, diskinizde sanal bellek olarak yer almaktadır. Saklanacak veri
fiziksel (donanım) RAM'e sığmadığı zaman takas alanı kullanılır.

Takas alanı boyutu belirlenirken eskiden kullanılan 2 x RAM formülü

bilgisayarların daha yüksek RAM desteklemesi sonucu tarih olmuştur. Buna
rağmen 512 MB RAM'e sahip bir bilgisayarda, iki katı formülünü
uygulayabilirsiniz. 1 GB belleğe sahip iseniz, takas alanını 1 GB olarak
belirleyebilirsiniz. Daha yüksek miktarda belleğiniz var ise, takas alanı
kullanamayabilirsiniz ancak bu önerilmemektedir. Her halükarda 1GB takas alanı
ayarlamak faydalı olacaktır.

Note: Eğer suspend-to-disk (uyku modu) kullanmak istiyorsanız takas alanı

miktarınızı fiziksel belleğin miktarı ile aynı miktarda tutmaya özen
göstermelisiniz. Ayrıca bazı Arch kullanıcıları suspend-to-disk için takas
alanınızın fiziksel bellekten %10-15 daha fazla boyutta olmasını tavsiye
etmektedir. (Herhangi bir bad sector oluşumunda sorun yaşamamak için)

Dizin Şeması

Bölüm şeması kullanıcının keyfiyle ilintilidir. Her kullanıcının farklı seçenekleri

olacaktır. Genel olarak bir GNU/Linux dosya sisteminde şu bölümler vardır: / kök
dizini ifade eder. Dizin hiyerarşisinde ilk sırada yer alır. Diğer dizinlerin farklı
disk bölümlerinde olmasına rağmen kök dizini altında olduğu varsayılır.

/boot çekirdeğe dair dosyalar (kernel ve ramdisk dosyaları) dosyaları ve sistem

önyükleyicisi ayarları burada yer almaktadır.

/home ev dizinlerini ifade eder, kullanıcıların dosyaları burada yer almaktadır.

/usr kök dizinden sonra hiyerarşide önem bakımından ikinci sırada gelen /usr
dizininde, programlar, program ayarları, dökümanlar vb. dosyalar bulunur. /tmp
geçici dosyaların barındığı dizin anlamına gelmektedir. /var sistem değişkenlerini
barındıran dizindir. Önbellek, kayıt günlüğü dosyaları, pacman önbelleği bu dizin
altında yer almaktadır.

Bu dizinlerin tamamına ayrı disk bölümü ayrı disk bölümü ayırabileceğiniz gibi,
belirli dizinleri ayıran bir disk bölümlendirmesi gerçekleştirebilirsiniz.
Örneğimizde / (kök) /home ve swap'i ayrı bölümlerde tutacağız.

Note: /var dizini birçok küçük dosya içerdiği için, eğer /var dizinini farklı bir
bölümde tutacaksanız, küçük dosyalarda performansı yüksek bir dosya
sistemini kullanmanızı tavsiye ederiz.

Disk bölümlendirme

cfdisk konsol arayüzünde disk bölümlendirmenizi sağlayan bir uygulamadır.

cfdisk ile disk bölümlendirmek için şu aşamaları takip edin. (Yukarıda
değindiğimiz üzere /, /home ve takas alanı oluşturacağız.)

New seçeneğini seçin

Primary (birincil) bölüm oluşturun
Size için 4~12 gb arası bir değer, ev kullanıcısı için geçerlidir. Yinede 10 gb
ve üstü bir değer kullanmanız tavsiye edilir.
Type için 83 yazmanız gerekiyor. Bu Linux dosya sistemi anlamına
gelmektedir.
Aynı işlemleri tekrar gerçekleştirip /home için bölüm oluşturun.
Aynı işlemleri tekrar gerçekleştirip takas alanı oluşturun yalnız burada Type
için 82 yazmanız gerekmektedir.

İşlemi tamamladıktan sonra, aşağıdaki örnek gibi bir tablo oluşmuş olacaktır.

Name Flags Part Type FS Type [Label] Size (MB)

-------------------------------------------------------------------------
sda1 Primary Linux 10240 #kök dizinimiz
sda2 Primary Linux swap / Solaris 1024 #takas alanımız
sda3 Primary Linux 26480 #ev dizinimiz

Write seçtikten sonra, yes yazıp disk bölümlendirmeyi kaydedin.

Benim diskim IDE, neden isimlendirmeler SCSI disk gibi çıkıyor?

GNU/Linux çekirdeğindeki libata and PATA modüllerinin gelişimi doğrultusunda,

bütün IDE, SATA ve SCSI sürücüler sdx ile isimlendirilmeye başlamıştır. Bu
normal bir durumdur, panik yapmanıza gerek yoktur.

Bölüm İçin Dosya Sistemi Seçimi

Öncelikle, takas alanı için bölüm sorulacaktır. Takas alanı olarak oluşturduğunuz
bölümü seçiniz. Bundan sonra bu bölüm üzerinde takas alanı olarak oluşturmak
istediğinize dair bir soru ile karşılaşacaksınız. Bu soruya Yes yanıtını veriniz.
Bundan sonra, kök dizinin bağlanacağı bölümü ev dizinini bağlayacağınız
bölümleri sırasıyla seçiniz.
Dosya Sistemi Seçimi

Dosya sistemleri, kullanıcının seçimine kalmış bir seçenektir. İstediğiniz dosya

sistemini kullanabilirsiniz. Her dosya sisteminin birbirine göre artı ve eksileri
bulunmaktadır. Şu an revaçta olan dosya sistemi ext3'tür. Farklı bir dosya sistemi
de kullanabilirsiniz. Dosya sistemleri hakkında daha fazla bilgi almak için [buraya
(http://www.belgeler.org/sag/sag_fs.html) ] bakabilirsiniz.

Paketleri Seçin

Core ISO: Kaynak olarak CD'yi seçin. Eğer birden fazla CD sürücünüz var
ise, uygun olanını seçin.
FTP ISO: FTP/HTTP yansısı seçiniz. archlinux.org 50KB/s ile limitlenmiş
durumdadır.

Paket seçimi 2 şekilde olmaktadır. Öncelikle paket grubunu seçip ardından gruba
dahil olan paketleri seçebilirsiniz. Seçim yapmak veya kaldırmak için boşluk
(space) tuşunu kullanın.

BASE grubunda GNU/Linux çalıştırmak için gerekli temel paketler yer

almaktadır. Linux çekirdeği, dosya sistemine için uygulamalar, sistem
önyükleyicisi, bash vb.
SUPPORT: Dosya sistemleri ve çeşitli yardımcı paketler bu kategoride yer
almaktadır.
DEVEL: Geliştirme ve derlemeye yönelik paketler bu kategoride yer
almaktadır. (gcc vb.)
LIB: Çeşitli kütüphaneler bu kategoride yer almaktadır. (libevent vb.)

Devam etmek için OK seçeneğini kullanıp Select all packages by default

sorusuna Yes olarak cevap vermeniz ilk kurulum için yeterli olacaktır. Sonraki
ekranda seçilen paketlerin hepsinin listelendiğini göreceksiniz. İsteğe bağlı
olarak buradan istemediğiniz paket(ler)i kaldırabilirsiniz. (Gereksiz sürücü,
kütüphane vb. Ancak ne işe yaradığını bilmediğiniz paketi listeden kaldırmamanız
tavsiye edilmektedir.)

Paketleri Kurun

Daha sonra, 'Install Packages' seçeneğini seçin. Öncelikle paketlerin pacman'in

önbelleğinde saklamak isteyip istemediğinize dair bir soru ile karşılaşacaksınız.
Önbellekte dosya tutmak, geri dönüş için tavsiye edilen bir metoddur. Bu yüzden
bu soruya Yes diyip onay vermenizi tavsiye ederiz. Bundan sonra bütün
paketlerin kurulduğunu göreceksiniz.

Eğer FTP ISO'su kullanıyorsanız, seçtiğiniz paketler internetten indirilip

kurulacaktır.
BASE ISO kullanıyorsanız, seçtiğiniz paketler CD'den kurulacaktır.

Sistemi Yapılandırın

Bu aşamadaki bilgileri dikkatlice uygulamanız tavsiye edilmektedir.' 2009.02

öncesi sürümlerde kurulum betiği size hwdetect seçmek isteyip istemediğinizi
soracaktır. İlk defa kuruyorsanız 'yes' olarak yanıtlamanız tavsiye edilir. İleri
derecede kullanıcılar donanımıyla ilgili yeterli bilgiye sahipse ve donanımlarla
ilgili modülleri biliyorsa /etc/rc.conf, /etc/mkinitcpio.conf ve /etc/fstab dosyalarını
kendileri düzenleyebilecekleri için, 'no' diyebilir.

Note: 2009.02 sürümünden itibaren hwdetect betiğinin işlevini, udev otomatik

olarak gerçekleştirdiği için hwdetect betiği artık kullanılmamaktadır. Bunun
yerine Udev her türlü donanım tanıma işlemini otomatik yapmaktadır.

Daha sonra size USB, FireWire, PCMCIA, NFS paylaşımları, RAID, LVM2 ve
şifrelenmiş dosya sistemlerinden önyükleme yapma desteğini açmak ve DSDT
desteğini etkinleştirip isteyip istemediğiniz sorulacaktır. Eğer gerekiyorsa 'yes'
diyin, örnek kurulumda 'no' dedik.

Daha sonra hangi metin editörünü kullanmak istediğiniz sorusu ile

karşılaşacaksınız. Kurulumda nano ve vi(m) seçenekleri mevcuttur. Kullanabilme
kabiliyetinize göre bu iki metin editöründen birini seçmelisiniz. Seçtikten sonra,
yapılandırma dosyaları listesini göreceksiniz. Seçtiğiniz editörle bu yapılandırma
dosyaları açılacaktır.

Kurulum betiği bunları neden daha da kolaylaştırmıyor?

Kurulum sürecini gizlemek Arch Linux Felsefesine aykırıdır. Yeni ve güncel

GNU/Linux çekirdekleri otomatik donanım tanıma konusunda çok ilerlemiştir.
Arch Linux yine de felsefeye uygun olarak şeffaflık kaygısıyla yapılandırmayı
kullanıcıya bırakmaktadır. Kurulum böylece sona ermiş bulunmaktadır. Şimdi
sırada yapılandırma seçenekleri başlamaktadır.

/etc/rc.conf

Temel yapılandırma dosyası *BSD den esinlenerek /etc/rc.conf olarak

belirlenmiştir. Sistemin temel yapılandırması bu dosyaya dayanmaktadır. Bu
dosyada öne çıkan başlıklar ise şunlardır:

LOCALIZATION bölümü
LOCALE=: Bu kısımda sistem yerelini ayarlamak mümkündür. locale
-a komutu çıktısını alarak kullanılabilir yerelleri listeleyip kullanmak
istediğiniz yereli buraya yazabilirsiniz.
HARDWARECLOCK=: Donanım saatini ayarlamanıza yarar. UTC veya
localtime seçeneklerinden birini kullanabilirsiniz. UTC zaman dilimi ve
yaz/kış saati uygulamaları bakımından işinize yarar niteliktedir.
localtime seçeneği ise bilgisayarınızda başka işletim sistemleri varsa
sistem kapanırkenki zaman dilimini donanım saatine göndermenizi
sağlar.
TIMEZONE=: Buraya zaman dilimini girmelisiniz. (Zaman dilimleri
/usr/share/zoneinfo/ altındadır).
KEYMAP=: Klavye şemasını burada ayarlayabilirsiniz. Mevcut klavye
şemaları /usr/share/kbd/keymaps altında bulunmaktadır. Bu sadece
sanal konsol için geçerlidir, grafik ortamda bir işe yaramamaktadır.
CONSOLEFONT=: Konsolda kullanılacak yazıtipini belirlemenizi
 sağlar. Mevcut yazıtipleri /usr/share/kbd/consolefonts/ dizini altında
bulunabilir. Kararsız kalırsanız boş bırakabilirsiniz
CONSOLEMAP=: Defines the console map to load with the setfont
program on bootup. Possible maps are found in /usr/share
/kbd/consoletrans, if needed. The default (blank) is safe.
USECOLOR=: Konsolda renkli çıktılar görmek istiyorsanız, 'yes' olarak
ayarlamalısınız.

Örnek:

LOCALE="tr_TR.utf8"
HARDWARECLOCK="localtime"
TIMEZONE="Europe/Istanbul"
KEYMAP="trq"
CONSOLEFONT="ter-v16b"
CONSOLEMAP=
USECOLOR="yes"

HARDWARE bölümü
MOD_AUTOLOAD=: Bu satırda 'yes' kullanmanız, udev'in sistem
açılışında gerekli modülleri otomatik olarak yüklemesini sağlar.
MOD_BLACKLIST=: BU YÖNTEM ARTIK
KULLANILMAMAKTADIR!
MODULES=: Bu bölümde yüklenmediğinden emin olduğunuz
modüllerin otomatik yüklenmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca
yüklenmesini istemediğiniz bir modülün adını !modüladı şeklinde
yazarak yüklenmesini engelleyebilirsiniz. Örnekte IPv6 ve pcspeaker
modüllerinin nasıl yüklenmeyeceğini görebilirsiniz.

# Scan hardware and load required modules at bootup

MOD_AUTOLOAD="yes"
# Module Blacklist - Deprecated
MOD_BLACKLIST=()
#
MODULES=(e100 eepro100 mii slhc snd-ac97-codec snd-intel8x0 soundcore !net-pf-10 !pcspkr)

NETWORKING bölümü
HOSTNAME=:Bilgisayar adını veya istediğiniz bir host yazabilirsiniz.
eth0=:'Ethernet, card 0'. Eğer statik bir IP adresine sahipseniz IP
adresi, ağ maskesi ve broadcast adresini bu satırda ayarlayabilirsiniz.
Otomatik IP alabilmek için eth="dhcp" kullanmanız yeterlidir.
INTERFACES=: Daha önceden ayarladığınız ağ arabirimlerini
başlangıçta otomatik olarak açılmasını buradan sağlayabilirsiniz. (eth0
ve lo mesela, wlan0'ı da kullanabilirsiniz ancak wireless için bu yöntem
tek bir erişim noktası (access point) için geçerli olacağından
kullanmanız pek tavsiye edilmez.)
gateway=: Eğer statik IP kullanıyorsanız, ağ geçidinizi bu satırda
tanımlamalısınız. DHCP kullanıyorsanız bu satırı görmezden
gelebilirsiniz.
ROUTES=: Eğer statik IP kullanıyorsanız, 'gateway' in önündeki !
işaretini kaldırmalısınız. DHCP kullanıyorsanız, ünlemi
kaldırmayınız.
Örnek, DHCP:

HOSTNAME="archlinuxtr"
#eth0="eth0 192.168.0.2 netmask 255.255.255.0 broadcast 192.168.0.255"
eth0="dhcp"
INTERFACES=(eth0)
gateway="default gw 192.168.0.1"
ROUTES=(!gateway)

Note: Arch DHCP istemcisi olarak dhcpcd kullanmaktadır. Alternatif olarak,

extra deposunda bulunan dhclient isimli istemciyi de kullanabilirsiniz .

DAEMONS bölümü

Sistem servisleri DAEMONS satırından kontrol edilmektedir. Mevcut sistem

servisleri /etc/rc.d/ dizininde bulunmaktadır. O dizinde bulunan betikler
yardımıyla sistem servisleri kontrol edilmektedir. Açılışta bir servisi başlatmak
için /etc/rc.d/ dizininde bulunan servis betiğinin ismini DAEMONS satırına
eklemeniz yeterlidir. Yazılma sırasına göre servisler başlatılmaktadır.

DAEMONS=(@network syslog-ng !netfs crond)

Eğer bir servisi açılışta başlatmak istemiyorsanız başına ünlem (!) koymanız
yeterlidir.
Bir servisin başarıyla çalışıp çalışmadığını beklemek yerine doğrudan
arkaplanda çalıştırılmasını istiyorsanız. Başına @ işareti koymanız yeterlidir.
Bu yöntemle sistemin daha hızlı açılmasını sağlayabilirsiniz.
Yeni sistem servisleri kurduğunuzda DAEMONS satırını düzenlemeniz sizin
açınızdan faydalı olacaktır.

/etc/fstab

fstab'ın açılımı file systems table ifadesidir ve dosya sistemi tablosu anlamına
gelmektedir. Disk bölümlerinin nasıl kullanılacağı bu dosya üzerinden
belirlenmektedir. mount komutu başta olmak üzere çeşitli dosya sistemine ilişkin
çeşitli komutlar ve yazılımlar /etc/fstab dosyasını referans almaktadırlar. Örnek
bir /etc/fstab dosyası şu şekildedir:

#
# /etc/fstab: static file system information
#
# <file system> <dir> <type> <options> <dump> <pass>
none /dev/pts devpts defaults 0 0
none /dev/shm tmpfs defaults 0 0
#/dev/cdrom /media/cdrom auto ro,user,noauto,unhide 0 0
#/dev/dvd /media/dvd auto ro,user,noauto,unhide 0 0
#/dev/fd0 /media/fl auto user,noauto 0 0
/dev/disk/by-uuid/0ec-933.. / ext3 defaults,noatime,nodiratime 0 1
/dev/disk/by-uuid/7ef-223.. /home ext3 defaults,noatime,nodiratime 0 2
/dev/disk/by-uuid/530-1e-.. swap swap defaults 0 0

fstab dosyasını kendi ihtiyaçlarınıza göre düzenlemeniz gerekmektedir.

Note: Arch Linux 2008-04rc sürümünden itibaren, disk bölümü konusunda
UUID sistemini kullanmaktadır. Disk bölümlerinin isimleri bazı durumlarda
değişiklik gösterebileceği için bu çözüm benimsenmiştir. UUID'ler kalıcı
isimlere sahip olduğu için herhangi bir değişiklikte fstab dosyasını değiştirmeye
gerek kalmamaktadır. sda ismi herhangi bir düzenlemede sdb olabildiği için
eğer fstab düzenlenmez ise, açılışta kernel panic ve dolayısıyla boot edememe
sorunları yaşayabilirsiniz. UUID sistemi bu soruna son vermek için uygulanan
bir yöntemdir.

ls -lF /dev/disk/by-uuid/

yukarıdaki komut ile disk bölümlerinin UUID'lerini öğrenebilirsiniz.

Eğer hal kullanarak DVD, CD ve çeşitli ortam bileşenlerini otomatik olarak

sisteme bağlamak istiyorsanız, fstab dosyasındaki cdrom ve dvd'ye ilişkin
satırları kaldırabilirsiniz.

Note: fstab dosyanızda kök dizin ve /home için 'noatime' ve 'nodiratime'

seçeneklerini kullanmanız, hız ve performansda artış sağlayacaktır.

fstab hakkında daha ayrıntılı bilgi Fstab sayfasında bulunmaktadır.

/etc/mkinitcpio.conf ve /etc/modprobe.conf

Kurulum esnasında bu dosyaları düzenlemenize pek gerek yoktur. Ancak

konsolda Türkçe karakterleri görebilmek için HOOKS satırında keymap in olup
olmadığını kontrol etmenizi tavsiye ederiz. Dosyanın en altında bulunan HOOKS
satırında keymap yoksa lütfen ekleyiniz.

mkinitcpio.conf Bu dosya yardımıyla başlangıç ram dosya sistemi

(initramfs veya initrd) üzerinde ayarlamalar yapmanız mümkün
kılınmaktadır. initrd dosyası çekirdeğin sistem başlatılırken okuduğu
sıkıştırılmış bir dosyadır. initrd dosyası belirtilen kök dizine sistem
önyüklemesini gerçekleştirmeyi sağlar. Bunun anlamı, sistem başlatılırken,
IDE, SCSI veya SATA aygıtlar için (USB ve FireWire'da dahil) gerekli
modülleri önyükleme esnasında yüklemektir. initrd gerekli modülleri
yükledikten sonra, kontrolü udev veya Arch sistemine bırakır ve sistem
başlangıcı devam eder. Bu nedenle, initrd sadece kök dizine erişimi mümkün
kılacak modüllere ihtiyaç duyar. Bu yüzden her modülü initrd içine almanıza
gerek yoktur. Gündelik kullanımda ihtiyaç duyacağınız modüller udev
tarafından başlangıçta etkin kılınmaktadır.

modprobe.conf dosyası yüklenecek ve etkinleştirilecek modüller için

spesifik ayar yapmanızı sağlar.

/etc/resolv.conf

resolver yani çözümleyici, Domain Name System anlamına gelen DNS'e erişimi
mümkün kılan bir C kütüphanesidir. DNS'in ana amacı bir alan adını IP'ye
çevirmektedir. Çözümleyici (resolver) yapılandırma dosyası, ya da diğer bir
deyimle, /etc/resolv.conf dosyası çözümleyici tarafından kullanılacak bilgiyi
içermektedir.

Eğer DHCP kullanıyorsanız, bu dosyayı görmezden gelebilirsiniz. dhcpcd

servisi, öntanımlı olarak /etc/resolv.conf dosyası oluşturur ve önceden böyle
bir dosya varsa onu silip tekrar oluşturur. Yani otomatik olarak DNS belirler.
Bu durumu değiştirmek için Network sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Eğer statik IP kullanıyorsanız, /etc/resolv.conf dosyasında nameserver

IP_NUMARASI biçiminde DNS ekleyebilirsiniz. Birden fazla DNS
kullanabilirsiniz. Örnek olarak:

nameserver 4.2.2.1
nameserver 4.2.2.2

Eğer router kullanıyorsanız, router'da tanımlanan DNS'leri kullanmak

isteyebilirsiniz. Bu DNS'leri kullanmak istiyorsanız, /etc/resolv.conf dosyanıza
nameserver ROUTER_IP_ADRESI satırını eklemeniz yeterlidir. Örnek olarak:

nameserver 192.168.1.1

Eğer DHCP kullanıyorsanız, router'ınızın IP numarasını verebilirsiniz.

/etc/hosts

Bu dosya ile IP numaralarını makine adları ile ilişkilendirebilirsiniz. Her IP

numarası için bir satır eklemeniz gerekmektedir. Kullanım şu şekildedir:

<IP-address> <hostname> [alias...]

/etc/rc.conf da belirlediğiniz hostname bilgisini bu dosyaya ekleyebilirsiniz.

Eklemeniz zorunlu olabilmektedir. Örnek verecek olursak:

127.0.0.1 localhost.localdomain localhost archlinuxtr

Note: Bu biçim, özellikle 'localhost' ve bilgisayar adınız, program

uyumluluğu açısından çok önemlidir! Bu değerlerin bilinçsiz değiştirilmesi
programların düzgün çalışmamasına, yavaş çalışmasına ve ağ performansında
düşüşe yol açabilir. Yeni başlayanların en çok karşılaştığı sorunların başında
gelmektedir.

Eğer statik IP kullanıyorsanız, <statik-IP> <alan.adi.org> <alanadi> biçiminde

bir satır da ekleyebilirsiniz. Mesela:

192.168.1.100 dolus.eventualis.org dolus

İpucu: Kullanım kolaylığı açısından, /etc/hosts dosyasında bazı kısaltmalar

 kullanabilirsiniz.

64.233.169.103 www.google.com.tr g
192.168.1.90 media
192.168.1.88 data

Yukarıdaki örnekten yola çıkarak, web tarayıcınızın adres satırına 'g'

yazdığınızda, google.com.tr'ye erişebilirsiniz. Ayrıca media ve data sunucularına
IP numaralarını yazmaya gerek duymadan erişebilirsiniz.

/etc/hosts.deny and /etc/hosts.allow

Bu dosyaları eğer ssh servisini kullanmak istiyorsanız düzenleyebilirsiniz.

Öntanımlı yapılandırma gelen bütün bağlantıları geri çevirmeye yöneliktir.
/etc/hosts.allow dosyanızı düzenleyerek gelen bağlantıları kabul edebilirsiniz.
SSH için örnek:

Herkesin bağlanabilmesi için

sshd: ALL

Belirlediğiniz bir IP'nin bağlanabilmesi için

sshd: 192.168.0.1

Veya bir IP bloğuna izin vermek için:

sshd: 10.0.0.0/255.255.255.0

ssh servisini kullanmayacaksanız, güvenlik açısından bu dosyayı olduğu gibi

bırakmalısınız (boş).

/etc/locale.gen

locale-gen komutu sistemde yerel oluşturmak için /etc/locale.gen dosyasındaki

değerleri okur. Bu yereller glibc ve diğer programların kendi dilinizde
kullanılmasını sağlar. Yerel oluşturup kullanabilmek UNIX benzeri işletim sistemleri
için bir ayrıcalıktır. /etc/locale.gen dosyası öntanımlı olarak bilgi içerir ve
yerelleri etkinleştirmez. İhtiyaç duyduğunuz yerel bilgilerini etkinleştirdikten
sonra locale-gen bu yerelleri oluşturur. Her glibc güncellemesinde, belirttiğiniz
yereller tekrar oluşturulur.

Bir yereli etkinleştirmek için başındaki # işaretini kaldırmanız yeterlidir.

Sisteminizde İngilizce ve Türkçe yerelini kullanmak istiyorsanız şu satırların
başındaki # işaretini kaldırmanız yeterlidir:

en_US ISO-8859-1
en_US.UTF-8
tr_TR.UTF-8
tr_TR.ISO-8859-9

Bu işlemi gerçekleştirdikten sonra kurulum betiği otomatik olarak locale-gen

komutunu çalıştıracaktır ve belirlediğiniz yerelleri oluşturacaktır. Daha sonra
yerellere müdahale etmek için yapacağınız tek işlem, /etc/locale.gen dosyasını
isteğinize göre düzenleyip root olarak locale-gen komutunu vermek olacaktır.

Note: Eğer yerel belirlemezseniz, "The current locale is invalid..." hatası

ile karşılaşırsınız. Bu Arch kullanıcılarının en çok içine düştüğü
hataların başında gelmektedir ve forumlarda buna dair bir çok konu
açılmaktadır.

Root Şifresi Belirleyin

Son olarak, asla unutmayacağınız bir root şifresi belirleyin. Bu işlemi

gerçekleştirdikten sonra ana menüye dönüp açılış yöneticisini kurun. (install
bootloader)

Pacman-Yansısı Belirleyin (Mirror)

Burada pacman için yansı belirleyebilirsiniz.

archlinux.org 50KB/s ile limitlidir bu yüzden farklı bir yansı kullanmanız

tavsiye edilmektedir

Arch sürekli güncellenen bir dağıtım olduğu için sık güncellenen yansıları tercih
etmeniz tavsiye edilmektedir. Türkiye'de yansı olarak şu an sadece Linux
Kullanıcıları Derneği yansısı (linux.org.tr) bulunmaktadır. Bu yansıdan farklı
olarak Avrupa konumlu yansıları seçmeniz hız bakımından yararlı olacaktır.
Belirledikten sonra ana menüye dönebilirsiniz.

Sistem Önyükleyicisini Kurun

Birden fazla işletim sisteminin açılışını sağlamak için bir sistem önyükleyicisi
gerekmektedir. GNU GRUB (http://www.gnu.org/software/grub/) ve LILO
(http://lilo.go.dyndns.org/) arasında bir seçim yapmalısınız. Tavsiye edilen
önyükleyici GRUB'dır.

GRUB

Kurulumda gelen GRUB yapılandırması (/boot/grub/menu.lst) yeterlidir ancak,

doğruluğunu kontrol etmeniz gerekmektedir. Ayrıca konsolda çözünürlüğü
değiştirmek için vga=<sayı> şeklinde kernel parametresi belirleyebilirsiniz.
Kullanılabilir çözünürlükler menu.lst dosyasında yer almaktadır. Örnek:

title Arch Linux (Main)

root (hd0,0)
kernel /boot/vmlinuz26 root=/dev/disk/by-uuid/0ec1-9339.. ro vga=773
initrd /boot/kernel26.img
Note: Linux çekirdeği, 'vmlinuz', virtual memory anlamına gelmektedir. z
sıkıştırılmış anlamına gelmektedir.

Açıklama:

İlk Satır: title: Menüde görünecek ismi belirlemenizi sağlar. Menüde "Arch Linux
(Main)" şeklinde bir seçenek olmasını sağlar.

İkinci satır: root: GRUB'ın kök dosyasının; çekirdek dosyasının ve dolayısıyla

(/boot) dizininin yer aldığı bölümü ifade eder. kök dosya sistemi (/) için
tanımlamaya gerek yoktur. Önemli olan, /boot dizininin yer aldığı bölümü
eklemektir. GRUB'ın numaralandırma sistemi 0 ile başlar. Mesela sda1 için
(hd0,0) sda2 için (hd0,1) ... şeklinde.

Örneğimizde, sda1 için örnek bir kullanımı gösterdik.

Üçüncü Satır: kernel: Bu satırın anlamı:

Çekirdek dosyasının adı ve yolu GRUB'ın kök dizinine göre.

Örneğimizde, /boot dizini / dizini ile aynı bölümde bulunmaktadır. vmlinuz26

çekirdek dosyasının ismidir. Dolayısıyla, /boot/vmlinuz26 kullandık. Eğer /boot
dizini farklı bir disk bölümünde olsaydı, sadece /vmlinuz26 kullanacaktık.
(GRUB'ın kök dizinini belirtmek suretiyle)

root= parametresi sistem kök dizinimizin bulunduğu bölümü ifade eder (ya
da kısaca /sbin/init'in olduğu bölüm), örnekteki gibi UUID
kullanabileceğiniz gibi, isteğe bağlı disk bölümü ismini de kullanabilirsiniz.
(/dev/sda1,2,3,...). Ancak yukarıda da değindiğimiz gibi UUID kullanmak
daha sağlıklı bir çözüm olacaktır. Disk bölümlendirme yaptıktan sonra,
/dev/disk/by-uuid/ dizini altında, kök dizininize işaret eden bölümü root=
parametresi olarak eklemeniz sizin yararınıza olacaktır.

Kısaca, ilk root parametresi GRUB'ın yüklü olduğu bölümü, ikinci root
parametresi kök dizinin (/) olduğu bölümü ifade eder..

Çekirdek seçenekleri.

Örneğimizdeki ro dosya sistemini başlangıç aşamasında yazma korumalı hale

getirmeyi, "vga=773" ise 1024x768 256 renk destekleyen bir framebuffer
ortamında çalışmak için kullanılmıştır. Bu seçenekleri ne yaptığınızın
bilincinde olarak değiştirebilirsiniz.

Dördüncü Satır: initrd (Initial RAM disk) başlangıç RAM dosya sisteminin adını
ifade eder. (GRUB'ın kök dizinine göre). Tekrar belirtmekte fayda var, eğer /boot
dizini başka bir bölümde olsa idi, sadece /kernel26.img kullanacaktır. (GRUB'ın
kök dizinini belirtmek suretiyle)

GRUB önyükleyicisini master boot record üzerine yükleyiniz. (örneğimizde sda)

Bu kadar, böylece, bilgisayarınıza Arch Linux temel sistemini kurmuş oldunuz.

Kurulum betiğinden çıkın ve sihirli sözcüğü yazın:
reboot

(CD'yi çıkarmayı unutmayın)

Tekrar başlattıktan sonra Arch Linux kurulmuş olacak ve giriş bilgilerine dair
ekran sizi karşılayacaktır. (Eğer BIOS'dan açılış sırasını değiştirmişseniz, onu
değiştirmek isteyebilirsiniz.)

Tebrikler! Arch Linux'unuza hoşgeldiniz!

Temel Sistem
Kurulum sonrası, Arch Linux, uyarlamaya hazır bir GNU/Linux ortamı
sağlamaktadır.

Sisteminize root olarak giriş yapınız.İlk olarak pacman'i yapılandırıp sistemi root
olarak güncelleyeceğiz arkasından sisteme yeni bir kullanıcı ekleyeceğiz.

Note: 1'den 6'ya kadar sanal konsol kullanabilirsiniz ALT+F1,F2.. ile geçiş
yapabilirsiniz.

Ağ yapılandırması (gerekli ise)

Bu kısım eğer ağ erişiminiz yoksa ağ yapılandırması yapmanızda rehber

olacaktır.

Eğer kurulum sırasında sisteminizi doğru yapılandırmışsanız, ağ erişiminiz

otomatik olarak mümkün olacaktır. Ağ bağlantınızın olup olmadığını kontrol
etmek için google'a ping atabilirsiniz:

ping -c 3 www.google.com.tr

Eğer bağlantı sağlanmışsa, '#Pacman ile Sistemi Güncelleyin kısmına geçiş

yapabilirsiniz.

Ping işlemi sonunda, "unknown host" hatası alırsanız, bu ağ yapılandırmanızın

doğru olmadığı veya ağ yapılandırması yapmadığınız anlamına gelmektedir. Bu
yüzden şu dosyaları lütfen gözden geçirin:

/etc/rc.conf # Özellike, HOSTNAME= ve NETWORKING satırlarını yazım

hataları ve olası yanlış yapılandırmaya karşı tekrar kontrol ediniz.

/etc/hosts # Bu dosyayı tekrar gözden geçirin. (Yazım hataları vs.)

/etc/resolv.conf # Statik IP kullanıyorsanız. Eğer DHCP kullanıyorsanız, bu

dosya zaten otomatik oluşturulmakta ve otomatik silinmektedir. Tabii ki bu
otomatik oluşturma ve silme işlemine müdahale edebilirsiniz.

Ağ yapılandırma hakkında ileri seviyedeki bilgiye Network sayfasından

ulaşabilirsiniz.
Kablolu Bağlantı

Ethernet bağlantınızı kontrol edin

ifconfig -a

Bütün arabirimler listelenecektir. Listede eth0 veya belki eth1'i göreceksiniz.

Statik IP

Eğer gerekiyorsa, statik IP'yi belirleyebilirsiniz:

ifconfig eth0 <ip adresi> netmask <ağ maskesi> up

ve varsayılan ağ geçidini de şu komutla belirleyebilirsiniz:

route add default gw <ağ geçidinin IP adresi>

Ayrıca /etc/resolv.conf dosyasında, DNS sunucunuza dair bilgilerin yer aldığından

emin olmalısınız. Eğer yoksa, elle eklemelisiniz. Bu işlemleri yaptıktan sonra,
bağlantınızı www.google.com'a ping çekerek deneyebilirsiniz. Eğer bağlantı
kurulmuşsa, /etc/rc.conf dosyanızı yaptığınız statik IP ayarlarına göre
düzenleyiniz.

DHCP

Eğer ağınızda DHCP sunucusu/router'ı varsa:

dhcpcd eth0

Komutunu verin. Bağlantı kurabilmişseniz, /etc/rc.conf dosyanızı dinamik IP için

yukarıda anlatıldığı gibi düzenleyin.

Kablosuz Bağlantı

Detaylı anlatım Kablosuz Bağlantı sayfasında bulunmaktadır.

Pacman ile Sistemi Güncelleyin

Bu aşamada pacman ile sistemi güncelleyeceğiz.

Pacman Nedir?

Pacman package manager'i ifade eder ve Arch Linux'un paket yöneticisidir.

Pacman, C ile yazılmış, hızlı, basit, ve çok yönlü bir paket yöneticisidir. Sistem
kurulumu, paket kurma ve kaldırma işlemleri, paket sürümünü alçaltma
(önbelleği kullanarak), özel paket yönetimi, otomatik bağımlılık çözmeyi, yerelde
ve uzakta paket arama gibi özellikleri ve daha bir çok özelliği bünyesinde
barındırır. Arch Linux .tar.gz paket biçimini kullanır, böylelikle pacman'in hızlı
olması sağlanır ve bzip'e göre daha hızlı açılım (decompression) sağlanır.

Pacman'ı paketleri karşı sunucudan alıp sistemimize kurmak için kullanacağız.

Pacman Arch Linux'da en önemli araçtır çünkü sisteminizi beğeneceğiniz ve

zevkle kullanacağınız sisteme çeviren temel bileşendir.

Pacman'i Yapılandırın

Paket Depoları ve /etc/pacman.conf

Arch Linux'da şu an hazır olarak belirlenen depolar şunlardır: [core]

[core] deposunun temel ilkesi, Arch Linux için gerekli temel paketleri
barındırmaktır. Dolayısıyla temel bir GNU/Linux sistemi için gerekli olan herşey
core deposundadır. Bu depo geliştiriciler tarafından idare edilmektedir.

Kurulum CD'si kurulum betiğiyle birlikte, core deposunu barındırmaktadır.

[extra]

[extra] deposu temel paketler dışında ekstra olan bütün paketleri içerir. X, KDE
ve GNOME paketleri burada bulunabilir. Bu depo da core deposu gibi
geliştiriciler tarafından idare edilmektedir.

[testing]

[testing] deposu [core] ve [extra] depolarına aday paketleri içerir. Yeni paketler
şu durumlarda [testing] deposuna gider:

eğer sistem kararlılığını bozabilecek nitelikte ise ve öncelikle test edilmesi

gerekiyorsa
diğer paketlerin tekrar derlenmelerini gerektiriyorsa. Bu durumda, tekrar
derlenmesi gereken paketler de [testing] deposuna konur ve tekrar
derlendikten sonra, esas depolara tekrar konurlar. Bu depo da geliştiriciler
tarafından idare edilmektedir.

[testing] diğer depolarla çakışmalara neden olabilecek tek depodur. Eğer testing
deposu etkinleştirilmişse, pacman.conf dosyasında depo sıralamasında ilk sırada
yer almalıdır.

Note: [testing] deposunu etkinleştirirken lütfen dikkatli olun.

Sisteminiz [testing] deposu açık iken kararsız hale gelebilir. Deneyimli
bir kullanıcı değilseniz testing deposunu kullanmanız tavsiye
edilmemektedir.

[community] [community] deposu güvenilir kullanıcılar (Trusted Users (TU))

tarafından idare edilir ve Arch Kullanıcı Deposunun (AUR) bir parçasıdır. Bu
depoda AUR'da yer alan paketlerin ikili (binary) şekilleri bulunmaktadır. AUR
üzerinde yeterli oy alıp, güvenilir kullanıcı onayından geçen paketler community
deposuna girer. Yukarıda anlatılan depolar gibi, [community] deposu da pacman
tarafından erişilebilir durumdadır.

AUR deposu unsupported bölümüne sahiptir ancak pacman doğrudan bu

bölüme erişemez. Unsupported bölümünde binlerce paket bulunmaktadır. Bu
paketler için PKGBUILD betikleri AUR sayfasında bulunmaktadır.

* AUR Yardımcı Uygulamaları sayfasını ziyaret ederek, AUR üzerindeki

paketleri sisteminize kurabilecek yardımcı programlar hakkında bilgi
alabilirsiniz.

/etc/pacman.conf pacman çalıştırıldığı zaman /etc/pacman.conf'daki değerleri

okur. Bu yapılandırma dosyası bölümlere veya depolara göre bölünmüş olarak
karşınıza çıkar. Her bölüm bir depoyu ifade eder. Böylece pacman bu depolarda
arama yapar.

nano /etc/pacman.conf

Örnek:

[core]
# Add your preferred servers here, they will be used first
Include = /etc/pacman.d/mirrorlist
[extra]
# Add your preferred servers here, they will be used first
Include = /etc/pacman.d/mirrorlist
#[testing]
# Add your preferred servers here, they will be used first
# Include = /etc/pacman.d/mirrorlist
[community]
# Add your preferred servers here, they will be used first
Include = /etc/pacman.d/mirrorlist

İhtiyacınız olan depoları 'Include =' ve '[depoadı]' satırlarının başındaki #

işaretini kaldırarak açabilirsiniz. Her ikisinin başındaki # işaretini
kaldırmanız gerekmektedir. Aksi takdirde pacman hata verecektir.

/etc/pacman.d/mirrorlist

Mirrorlist dosyası Arch Linux yansılarını barındırır. Daha hızlı yansılar pacman
performansını ve Arch Linux deneyiminizi hızlandırmanızı sağlayacaktır.

/etc/pacman.d/mirrorlist dosyasını düzenleyin:

nano /etc/pacman.d/mirrorlist

İstemediğiniz yansıları listeden silebilirsiniz. Türkiye için Türkiye'deki yansılar ve

çeşitli Avrupa yansılarını etkinleştirmeniz yeterli olacaktır. Diğer satırları
silebilirsiniz. (nano kullanıyorsanız, CTRL-K ile istemediğiniz satır(lar)ı
kaldırabilirsiniz. Vi(m) kullanıyorsanız dd ile kaldırabilirsiniz.)

Kullanım sırasına göre en hızlı yansıyı ilk sıraya koymanız faydalı olacaktır. Nano
kullanarak CTRL-K ve CTRL-U ile kes ve yapıştır fonksiyonlarını kullanabilirsiniz.
Vi(m) için dd ve P aynı işi yapmaktadır.
Yansıları düzenledikten sonra şu komutu uygulamanız gerekmektedir:

pacman -Syy

Böylece yerel pacman veritabanı yeni depo ile senkronize olacaktır. Olası
sorunlara karşı yansıları her değiştirdiğinizde mutlaka yukarıdaki komutu
uygulamalısınız.

Paketleri yoksaymak

"pacman -Syu" komutunu verdiğinizde, bütün sisteminiz güncellenmektedir. Bazı

paketleri güncellemek istemeyebilirsiniz. Bu durumda uygulayabileceğiniz 2
yöntem bulunmaktadır. Birincisi pacman -Syu --ignore
GÜNCELLEMEK_İSTEMEDİĞİNİZ_PAKET_ADI (boşluk bırakarak birden fazla
paket ismi girebilirsiniz). İkinci yöntem ise, /etc/pacman.conf dosyasını açıp,
IgnorePkg satırını düzenlemektir:

IgnorePkg = GÜNCELLEMEK_İSTEMEDİĞİNİZ_PAKET_ADI (burada da birden fazla paket adını boşluk koymak suretiyle yazabi

Yapılandırma Dosyalarını Yok Saymak

Bazı durumlarda, pacman -Syu sırasında üzerine yazmaya karşı yapılandırma ve

sistem dosyalarını korumak isteyebilirsiniz. Bu duruma karşı /etc/pacman.conf
dosyasında, NoUpgrade = parametresini kullanabilirsiniz. Örnek:

NoUpgrade = etc/lilo.conf boot/grub/menu.lst

Sistem Güncelleme
Sisteminizi güncel tutmak veya yükseltmek için şu komutu girmelisiniz:

pacman -Syu

Böylece pacman depolarda bulunan en güncel paketleri kuracaktır ve yükseltme

işlemini uygulayacaktır. (Öncelikle pacman'i güncellemek isteyip istemediğinize
dair bir soru ile karşılaşabilirsiniz. Bu soruyla karşılaştığınız zaman evet yanıtını
verdikten sonra, tekrar pacman -Syu komutunu vermelisiniz.)

Çekirdek güncellemesi olmuş ise, sisteminizi tekrar başlatmanız tavsiye

edilir.

Note: Genellikle, güncellemelerde kullanıcının yapması gereken

işlemlere dair çıktılar yer alır, bu yüzden güncelleme yaparken
güncelleme çıktılarını okuyup takip etmeniz faydalı olacaktır.

Eğer yazıları okuyamazsanız, /var/log/pacman.log dosyasını açıp o dosyadaki

pacman kayıtlarını takip edebilirsiniz.
Arch Linux'un Rolling Release olmasının Faydaları

Arch Linux'u bir defa kurduktan sonra, yeni bir sürümü çıktığında tekrar
kurmanıza gerek yoktur. Sadece pacman -Syu komutunu vermeniz, en güncel
sürüme ulaşmanızı sağlayacaktır. Eğer bir çekirdek güncellemesi olmuş ise
mutlaka sisteminizi tekrar başlatınız.

Pacman hakkında daha fazla bilgi

Pacman Arch Linux'da kullanıcının en iyi dostudur. Pacman'in kullanımını

öğrenmek tavsiye edilmektedir. Öğrenmek için:

man pacman

komutunu vererek pacman'i kullanmayı öğrenebilirsiniz. Ayrıca wikideki

pacman sayfasını da ziyaret edebilirsiniz.

Kullanıcı Ekleme ve Kullanıcı Grupları Belirleme

Gündelik işlemlerinizi root hesabı ile yapmanız tavsiye edilmez. Çünkü

tehlikelidir. Root hesabı sistem yönetimine dair işlemler için kullanılmalıdır.
Normal işlemler ve gündelik işlemler için normal bir kullanıcı eklemek daha iyi
bir yöntem olacaktır. Normal bir kullanıcı eklemek için şu komutu verin:

adduser

veya

useradd -m -G users,audio,lp,optical,storage,video,wheel,power -s /bin/bash KULLANICI_ADI

passwd KULLANICI_ADI

adduser komutunu kullanıyorsanız, kullanıcı eklerken dikkat etmeniz gereken

husus, kullanıcı gruplarıdır. Masaüstüne dair herşeyi kullanabilen bir kullanıcı
hesabı, audio, optical, storage, video ve wheel gruplarında yer almalıdır. Bu
grupları virgül ile ayırmanız gerekmektedir. Boşluk kullanmamalısınız.

Kolayca kullanıcı eklemek için, 2. komut olan useradd komutunu

kullanabilirsiniz.

Sistemdeki grupları /etc/group dosyasından öğrenebilirsiniz.

Önemli gruplar ve açıklamaları şu şekildedir:

audio - ses kartı ve seslere ilişkin programlar için

floppy - disket sürücülere erişim için
lp - yazıcı fonksiyonlarına erişim için
optical - optik sürücülere erişim için
storage - depolama aygıtlarına erişim için (disk, flash disk vs.)
 video - video işlemleri 3D hızlandırma işlemleri için
wheel - sudo kullanmak için

Gruplar hakkında daha fazla bilgi almak için Kullanıcı Grupları sayfasını
incelemeniz tavsiye edilmektedir.

Ayrıca usermod ve gpasswd man sayfalarına bakmanız faydalı olacaktır.

Sudo kurulumu ve yapılandırması

Bu konuda Sudo (Türkçe) sayfasından yardım alabilirsiniz.

İkinci Aşama: X Ortamının Yüklenmesi ve ALSA

ayarları
alsamixer ile ses kartınızı yapılandırın

Advanced Linux Sound Architecture (ALSA) yani, gelişmiş linux ses mimarisi,
GNU/Linux ortamında ses fonksiyonlarının çalışmasını sağlar. Linux çekirdeği ile
birlikte gelen ses modülleri ile donanımınızın ses modülü otomatik olarak
yüklenir ve sesleri çalıştırabilecek durumda olması sağlanır. Ayrıca, kernel ile
birlikte gelen ses kütüphanelerinin yanı sıra, geliştiriciler için ses kütüphaneleri
depolarda bulunabilir.

Note: udev ses kartınızı otomatik olarak tanır ve ses kartınıza uygun modülü
açılış sırasında yükler. Ses kartı hazır haldedir ancak öntanımlı olarak ses kısık
olduğu için sesi açmanız gerekecektir.

alsa-utils paketi alsamixer komutunu barındırır. alsamixer ile konsoldan ses

ayarı yapabilirsiniz.

alsa-utils paketini kurmak için:

pacman -S alsa-utils

Normal kullanıcınızı yukarıda belirttiğimiz gruplardan audio grubuna eklemiş

olmanız gerekmektedir. Eklememiş iseniz, eklemek için:

gpasswd -a KULLANICI_ADINIZ audio

gpasswd komutunu root olarak vermeniz gerekmektedir bu komutu verdikten

sonra sisteme normal kullanıcı girişi yapmalısınız.

normal kullanıcı olarak şu komutu verin:

$ alsamixer

Master ve PCM'i klavyenizdeki yön tuşları ile istediğiniz seviyeye getirin. Ayrıca o
ses kanallarının üzerine geldiğinizde M harfine basmanız gerekmektedir. Çünkü
yukarıda değindiğimiz gibi, ses kanalları ilk kurulumda kapalı olarak gelir.
Alsamixer'dan çıkmak için Esc tuşuna basınız.

Ses testi

alsamixer ile ayar yaptıktan sonra sesi kontrol etmek için şu komutu uygulayın:

aplay /usr/share/sounds/alsa/Front_Center.wav

"Front, center" sesini duyduğunuzda işlem gerçekleşmiş demektir.

Not: Eğer hala ses alamıyorsanız, alsamixer'ı çalıştırıp tekrar gözden geçirmeniz
tavsiye edilmektedir. Ayrıca bazı donanımlarda Speaker kanalının açık olması ses
alamamanıza neden olabilmektedir. Speaker'i kapatıp (M'ye basıp) tekrar
deneyin. Ayrıca diğer kanallarda sesin kısık olup olmadığını tekrar kontrol edin.

Bu işlemleri uyguladıktan sonra, root olarak şu komutu verin:

alsactl store

Böylece ayarladığınız ses düzeyi kalıcı hale getirilmiş olacaktır.

(/etc/asound.state)

Öte yandan, alsa servisini /etc/rc.conf'da bulunan DAEMONS satırına eklemeniz

faydalı olacaktır.

nano /etc/rc.conf
DAEMONS=(syslog-ng network crond alsa)

Not: alsa servisi /etc/asound.state'deki değerleri otomatik olarak işleyen bir

uygulamadır. Tek işlevi bu olduğundan kernel ile gelen kütüphaneler ile ilgisi
bulunmamaktadır.

ALSA hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

X ortamının kurulması ve yapılandırılması

X Window System (genellikle X11 veya kısaca X) ağ ve görüntü protokolü

sağlayan ve grafik arabirimde çalışmanızı destekleyen bir sistemdir. X grafik
arabirimleri için temel iskeleti sunar. Pencere çizimleri, hareketleri, klavye ve
fare hareketlerinin sağlanmasını X sağlar. X grafik arabirim araçları sunmaz,
grafik araçların onu kullanmasını bekler.

Note: Eğer açık kaynaklı video sürücülerini kullanmak istiyorsanız, 3d

hızlandırmaya ihtiyaç duyuyorsanız, Xorg'u kurmadan önce libgl paketini
kurmanız tavsiye edilir:
pacman -S libgl

(Kapalı kodlu sürücüler kendi libgl kütüphanelerini kullandığı için, kapalı kodlu
sürücü kullanacaksanız libgl kurmanıza gerek yoktur.)

Grafik arabirim için öncelikle Xorg'un temel sistemini kurarak başlayabilirsiniz:

pacman -S xorg

Yeni Xorg 7.4 ile birlikte girdi aygıtları HAL servisi üzerinden otomatik
yapılandırıldığı için, xorg paketiyle birlikte evdev sürücüsünün kurulması da
tavsiye edilmektedir.

Note: Girdi aygıtlarının otomatik tanıtılması konusunda bilgi almak için bu

sayfayı inceleyebilirsiniz.

pacman -S xf86-input-evdev

3d araçları için (glxgears, glxinfo vs.) mesa paketini kurmanıza ihtiyaç vardır:

pacman -S mesa

Bu temel araçları kurduktan sonra, görüntü alabilmek için, ekran kartı

sürücüsüne ihtiyaç vardır. Açık kaynaklı ekran kartı sürücüleri için paket isimleri
xf86-video-SÜRÜCÜİSMİ şeklindedir. X.org için en kolay yapılandırma, önce
ekran kartı sürücüsü kurup, ardından Xorg -configure (root olarak) komutu ile
otomatik yapılandırma yapmak suretiyle gerçekleşmektedir.

Ekran kartınızın ne olduğunu bilmiyorsanız. lspci komutu ile ekran kartınızın

yonga setini öğrenebilirsiniz:

lspci | grep VGA

Bütün açık kaynaklı sürücü paketlerini görmek istiyorsanız şu komutu

verebilirsiniz:

pacman -Ss xf86-video | less

Aldığınız liste şöyle olacaktır. Listeden uygun olan sürücüyü seçip pacman -S
paket biçiminde kurabilirsiniz.

xf86-video-apm Alliance ProMotion video driver

xf86-video-ark ark video driver
xf86-video-ati ati video driver
xf86-video-chips Chips and Technologies video driver
xf86-video-cirrus Cirrus Logic video driver
 xf86-video-dummy dummy video driver
xf86-video-fbdev framebuffer video driver
xf86-video-glint GLINT/Permedia video driver
xf86-video-i128 Number 0 i128 video driver
xf86-video-i740 Intel i740 video driver
xf86-video-i810 Intel i810/i830/i9xx video drivers (deprecated - use -intel)
xf86-video-intel Newer Version of Intel i810/i830/i9xx video drivers
xf86-video-imstt Integrated Micro Solutions Twin Turbo vidoe driver
xf86-video-mga mga video driver (Matrox Graphics Adapter)
xf86-video-neomagic neomagic video driver
xf86-video-nv nvidia nv video driver
xf86-video-rendition Rendition video driver
xf86-video-s3 S3 video driver
xf86-video-s3virge S3 Virge video driver
xf86-video-savage savage video driver
xf86-video-siliconmotion siliconmotion video driver
xf86-video-sis SiS video driver
xf86-video-sisusb SiS USB video driver
xf86-video-tdfx tdfx video driver
xf86-video-trident Trident video driver
xf86-video-tseng tseng video driver
xf86-video-unichrome Unichrome video drivers
xf86-video-v4l v4l video driver
xf86-video-vesa vesa video driver
xf86-video-vga VGA 16 color video driver
xf86-video-via via video driver
xf86-video-vmware vmware video driver
xf86-video-voodoo voodoo video driver

Not: vesa sürücüsü bütün ekran kartları için genel niteliktedir. Eğer uygun
bir sürücü bulamazsanız, geçici olarak vesa sürücüsünü kullanabilirsiniz.

Eğer ATI veya NVIDIA ekran kartınız varsa ve kapalı kodlu sürücüleri
(oyunlar için tavsiye edilir) kurmak için #NVIDIA ve ATI Sürücüleri kısmına
bakınız.

Uygun sürücüyü seçtikten sonra sürücü paketini kurmak için:

pacman -S xf86-video-intel

(intel ekran kartınız varsa bu paketi kurabilirsiniz.)

Warning: Xorg yapılandırmasına başlamadan önce Xorg Girdi Aygıtlarının

Otomatik Tanıtılması sayfasını mutlaka okumalısınız. Aksi takdirde klavye ve
fare sorunları yaşayabilirsiniz.

/etc/X11/xorg.conf oluşturun
/etc/X11/xorg.conf nedir?
Bu dosya X sistemi için temel yapılandırma dosyasıdır. Bölümler ve
altbölümlerden oluşan bir yapıya sahiptir. Önemli bölümleri Files, InputDevice,
Module, Monitor, Modes, Screen, Device ve ServerLayout bölümleridir. Bu
bölümlerin sırası önem arz etmez.Önemli olan doğru yapılandırılmasıdır.

Öntanımlı olarak Xorg yapılandırma dosyanız olmaz, sizden oluşturmanız

beklenir. Yeni Xorg sürümleri otomatik tanıma özelliğine sahiptir ve otomatik
tanıma eğer çalışıyorsa, aiglx , compositing gibi özellikler de otomatik olarak
ayarlanır.

Buna karşılık çoğu insan xorg.conf oluşturmak istemektedir

İleri düzeyde kullanıcılar kendi xorg.conf'larını kendileri yazabilir. Ayrıca, Xorg

-configure komutu ile temel bir xorg.conf dosyası da oluşturulabilir, bunun için
root olarak şu komutu verin:

Xorg -configure

Böylece root kullanıcısının ev dizininde, (/root) xorg.conf.new isimli bir dosya

oluşur.

Test etmek için:

X -config /root/xorg.conf.new

Grafik arabirime girebiliyorsanız, yapılandırmanız çalışıyor demektir. Fare ve

touchpad ile imleci hareket ettirebiliyorsanız, sorun yok demektir. Bu ekrandan
çıkmak için CTRL-Alt-Backspace tuşlarına basınız.

Not : Xorg 1.6 ile birlikte CTRL-Alt-Backspace Xorg dosyasında varsayılan olarak
kapalı gelmektedir. Alt-F1 tuş kombinasyonu ile terminale dönebilirsiniz. Daha
sonra da CTRL-C ile X i durdurabilir işinize kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.

Hatalara karşı xorg.conf dosyanızı düzenlemeniz faydalı olacaktır:

nano /root/xorg.conf.new

Xorg -configure betiğinin sürücünüzü otomatik tanıdığından emin olun:

Section "Device"

...

Driver "intel"

...

EndSection

İstediğiniz sürücü burada yazıyorsa, otomatik tanınmış demektir.

Monitörünüzün yatay ve dikey tazeleme oranlarının doğru olduğundan emin

olunuz:

Section "Monitor"
Identifier "Monitor0"
VendorName "Monitor Vendor"
ModelName "Monitor Model"
HorizSync 30.0 - 130.0 # LCD için güvenilir ayardır
VertRefresh 50.0 - 100.0 # LCD ve CRT için güvenilir ayardır.
EndSection

(Bu değerleri nasıl değiştireceğinizi bilmiyorsanız, monitörünüzün kullanım

kılavuzunu incelemelisiniz.)

"Screen" bölümünde renk derinliğini kontrol etmeniz faydalı olacaktır:

Section "Screen"
Identifier "Screen0"
Device "Card0"
Monitor "Monitor0"
DefaultDepth 24

(Genellikle 24 değeri gerçek renk için kullanılır ve güvenlidir.)

"Display" alt bölümünde, çalışmak istediğiniz farklı çözünürlükleri

belirleyebilirsiniz, mesela:

SubSection "Display"
Viewport 0 0
Depth 24
Modes "1024x768" "800x600" "640x480"

Çeşitli görsel efektlerin kullanımı için composite eklentisine ihtiyaç vardır. Bunun
için xorg.conf dosyanıza şu satırları eğer yoksa ekleyebilirsiniz:

Section "Extensions"
Option "Composite" "Enable"
EndSection

Yapılandırmanızı tekrar test etmek için:

X -config /root/xorg.conf.new

X arabiriminin tekrar açıldığından emin olduktan sonra, oluşturmuş olduğunuz

yapılandırma dosyasını /etc/X11/ klasörüne taşıyabilirsiniz.

mv /root/xorg.conf.new /etc/X11/xorg.conf

Xorg hakkında daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Alternatif xorg.conf oluşturma yöntemleri

Eğer Xorg -configure kullanılabilir bir xorg.conf dosyası oluşturmaz ise, hwd
aracının yardımıyla oluşturabilirsiniz. Kurmak için:

pacman -S hwd

xorg.conf oluşturmak için:

hwd -xa

Warning: hwd aracı xorg.conf oluştururken, artık kullanılmayan bir modülü

xorg.conf dosyasına yazdığı için X açılmamaktadır. Eğer hwd -xa ile xorg.conf
oluşturup açılmama sorunu yaşarsanız, xorg.conf dosyasındaki RgbPath
satırını silmelisiniz.

Ayrıca xorgcfg aracı ile de xorg.conf oluşturabilirsiniz bunun için şu komutu

vermelisiniz:

xorgcfg

Son olarak, xorgconfig'i deneyebilirsiniz, bu betik donanımınız hakkında size

sorular yöneltecek ve yaptığınız ayarlar doğrultusunda bir xorg.conf
oluşturacaktır:

xorgconfig

Continue with Temel X testi

NVIDIA ve ATI Sürücüleri

Sahip olduğunuz ekran kartına göre NVIDIA veya ATI şirketlerinin kapalı kodlu
yayınladığı sürücülerini kullanabilirsiniz.

NVIDIA Ekran Kartları

NVIDIA ekran kartı sürücüleri yüksek kalitelidir ve 3D açısından iyi performans

sunmaktadır. Açık kaynaklı nv sürücüsü ise şu an için sadece 2D desteği
verebilmektedir. Ekran kartınızı ayarlamadan önce, hangi sürücüyü kullanmanız
gerektiğini bilmelisiniz. Arch şu an 3 farklı sürücü paketine sahiptir:

1. nvidia-71xx TNT and TNT2 gibi çok eski kartlar için

2. nvidia-96xx GF4'e kadar olan kartlar için

3. nvidia-173xx FX serisi kartlar için

4. nvidia FX serisinden sonra çıkan ve en güncel kartlar için NVIDIA'nın web

sitesini ziyaret ederek hangi sürücünün sizin ekran kartınız için uyumlu olduğunu
öğrenebilirsiniz.

Kartınız için uyumlu sürücüyü çekerek başlayabilirsiniz, mesela:

pacman -S nvidia

NVIDIA paketi /etc/X11/xorg.conf dosyasını NVIDIA sürücüleri ile çalışabilir hale

getirmeye yarayan bir araca sahiptir:

nvidia-xconfig

Ayrıca görsel efektler ve renk gibi ayarları da nvidia-xconfig ile yapabilirsiniz.

Örnek olarak, nvidia paketini kurmuşsanız:

nvidia-xconfig --composite

nvidia-173xx kurmuşsanız:

nvidia-xconfig --composite --add-argb-glx-visuals

Daha fazla bilgi için man nvidia-xconfig yazarak, nvidia-xconfig kılavuzunu

okuyabilirsiniz.

NVIDIA için bazı hızlandırma seçenekleri de kullanabilirsiniz (dikkat: bu

seçeneklerin hepsinin sizin için çalışacağı garanti edilmemektedir):

Option "RenderAccel" "true"

Option "NoLogo" "true"
Option "AGPFastWrite" "true"
Option "EnablePageFlip" "true"

DRI'ye ilişkin her şeyin kapalı olduğundan emin olunuz:

# Load "dri"

nvidia-xconfig sonrası değiştirdiğiniz xorg.conf dosyasını mutlaka tekrar gözden

geçirmeniz tavsiye edilmektedir. Sürücü kurulumu sonrası çekirdek
bağımlılıklarını düzenlemek için (eğer yeniden başlatırsanız bu komutu
vermenize gerek yoktur) aşağıdaki komutu uygulayınız:

depmod -a

NVIDIA hakkında daha detaylı bilgi NVIDIA sayfasında bulunmaktadır.

Temel X testi ile devam edebilirsiniz.

ATI Ekran Kartları

ATI ekran kartı sahipleri açık kaynak sürücüler ile birlikte ATI'nin sunduğu
catalyst sürücüleri arasında seçim yapabilir.

Warning: Mart 2009 itibariyle, ATI'nin hatalı sürüm planları nedeniyle catalyst
paketi Arch Linux depolarından çıkarılarak AUR üzerine taşınmıştır. AUR
üzerinden inşa paketlerini alıp kendi paketinizi oluşturmanız gerekebilir.

Catalyst kurduktan sonra aticonfig komutu ile xorg.conf dosyanızı otomatik

düzenleyebilirsiniz.

Açık kaynaklı sürücüler için:

pacman -S xf86-video-ati

veya

pacman -S xf86-video-radeonhd

Şu an için yüksek performans sunamayan açık kaynak sürücüler bazı özellikleri

de desteklememektedir. TV-Out, dual-link DVI desteği desteklenmeyen özellikler
arasında yer alırken, AIGLX ve dual-head (çift monitör) konusunda iyi bir desteğe
sahiptir.

Note: Açık kaynak kodlu sürücüler r500 ve daha altı kartlar için tam destek
vermektedirler. r600 ve r700 kartlar için de aynı husus geçerlidir.

ATI ekran kartları hakkında daha ayrıntılı bilgiye ATI sayfasından ulaşabilirsiniz.

Temel X testi

Bu noktada, xorg kurulmuş, ve yapılandırılmış bir xorg.conf dosyasına sahip

olmuş olmanız beklenir. Test etmek için bir .xinitrc dosyası oluşturup çalıştırmak
istediğiniz masaüstü ortamını bu dosya ile etkinleştirebilirsiniz.

~/.xinitrc

Bu dosya, startx veya xinit komutu verildiğinde xorg'un otomatik olarak bu

dosyadaki verilen değerler doğrultusunda çalışmasını ve işlev göstermesini
sağlar.

Note: .xinitrc dosyası nokta ile başlar, bunun anlamı gizli dosyadır. UNIX dosya
sistemlerinde, ismi nokta ile başlayan dosyalar ve klasörler 'ls' komutu
çıktısında gösterilmez. İsimdeki rc'nin anlamı ise Run Control yani çalıştırmaya
dair kontrolü ifade eder.

startx veya xinit komutunu ilk verdiğinizde, öncelikle ev dizininde .xinitrc

dosyası aranır, eğer yok ise, /etc/X11/xinit/xinitrc dosyası kullanılır. Öntanımlı
xinitrc dosyası TWM pencere yöneticisini çalıştırmak için ayarlanmıştır.

Normal kullanıcınıza geçiş yapmak için:

su kullanıcıadınız
 /etc/skel/ klasörü, yeni oluşturulan kullanıcıların ev dizinlerine konulacak
dosyaları barındırır. Eğer ev dizininizde .xinitrc yok ise, /etc/skel/.xinitrc
dosyasını ev dizininize kopyalamalısınız.

cp /etc/skel/.xinitrc ~/

Dosyayı düzenleyin:

nano ~/.xinitrc

ve şu satırı ekleyin:

exec xterm

Böylelikle, temel bir X arabirimi açtığınız zaman, xterm otomatik çalıştırılacaktır.

Dosya şu şekilde görünecektir:

#!/bin/sh
#
# ~/.xinitrc
#
# Executed by startx (run your window manager from here)
#
exec xterm
# exec wmaker
# exec startkde
# exec icewm
# exec blackbox
# exec fluxbox

Dikkat: exec satırı önündeki # işaretini kaldırmalısınız. Eğer başka bir pencere
yöneticisi kurmuşsanız, (mesela listedekilerden birini) onun önündeki # işaretini
kaldırdıktan sonra, startx komutunu verdiğinizde o pencere yöneticisi
çalışacaktır.

Herşeyi düzenledikten sonra:

startx

veya

xinit

komutlarını verdikten sonra, X arabirimi, açık bir xterm programı ile sizi
karşılıyor olacaktır. Çıkmak için Ctrl-Alt-Backspace yapabileceğiniz gibi, xterm'e
exit yazarak da X arabirimini kapatabilirsiniz. Hatalara, uyarılara karşı /var/log
/Xorg.0.log dosyasını inceleyebilirsiniz.

Not : Xorg 1.6 ile birlikte CTRL-Alt-Backspace Xorg dosyasında varsayılan olarak
kapalı gelmektedir. Alt-F1 tuş kombinasyonu ile terminale dönebilirsiniz. Daha
sonra da CTRL-C ile X i durdurabilir işinize kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.
Buraya kadar anlatılanlar, temel bir X sistemine yöneliktir. Bundan sonra isteğe
bağlı olarak masaüstü ortamınızı veya pencere yöneticinizi kurabilir, .xinitrc
düzenleyerek kullanmaya başlayabilirsiniz.

Xorg yapılandırmasına dair ileri derecede detaylar Xorg sayfasında bulunabilir.

Üçüncü Aşama: Masaüstü Ortamının Yüklenmesi

ve Yapılandırılması
X Her ne kadar temel yapı sunmuş olsa da, fonksiyonel ve dinamik olması
açısından bir masaüstü ortamı veya pencere yöneticisi günlük işleri yapmak için
gerekli olacaktır. Masaüstü ortamı seçmek subjektif ve kişisel bir seçimdir.
Kendinize en uygun masaüstü ortamını seçmelisiniz.

Eğer Windows veya Mac OSX benzeri bir özelliklere sahip bir masaüstü
kullanmak istiyorsanız, KDE doğru bir seçim olacaktır.
Eğer daha ufak ve sistem öz kaynaklarını daha az tüketen bir masaüstü
istiyorsanız GNOME kullanmak isteyebilirsiniz.
Xfce GNOME benzeri ancak GNOME'dan daha az kaynak tüketen bir
alternatif olarak karşınıza çıkabilir. Ancak görsellik bakımından GNOME
kadar başarılı olduğu söylenemez.
LXDE Xfce'den daha az kaynak tüketen bir masaüstü ortamı olarak, en hafif
masaüstü şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Eski bir bilgisayarınız varsa
kullanmak isteyebilirsiniz.

Her zaman masaüstü ortamı kullanmak zorunda değilsiniz. Bunun yerine kendi
bileşenlerinizden oluşturabileceğiniz, bir masaüstüne sahip olabilirsiniz. Pencere
yöneticileri, masaüstü ortamlarından daha az kaynak tükettiği için, tercih
edebilirsiniz.

Az kaynak tüketen pencere yöneticilerinden bazıları: Openbox, Fluxbox,

fvwm2, Windowmaker, Pekwm, and TWM.
Eğer bambaşka bir şey düşünüyorsanız Awesome, ion, wmii, dwm, or
xmonad alternatiflerini kullanabilirsiniz.

Font Kurulumu

Bu noktada, göze güzel görünen, true type fontları, masaüstü ortamı veya
pencere yöneticisi kurmadan önce sisteme kurmak isteyebilirsiniz. Dejavu ve
bitstream-vera fontları genel amaçlı kullanım için güzel fontlar sunmaktadırlar.
Ayrıca web sitelerinde kullanılmakta olan Microsoft font setlerini de kurmak
isteyebilirsiniz.

Kurmak için şu komutu vermeniz yeterlidir:

pacman -S ttf-ms-fonts ttf-dejavu ttf-bitstream-vera

~/.xinitrc (tekrar)
Normal kullanıcı olarak ev dizininizdeki .xinitrc dosyanızı açıp kullanmak
istediğiniz masaüstü ortamı veya pencere yöneticisine düzenleyebilirsiniz.

nano ~/.xinitrc

İstediğiniz masaüstü ortamı veya pencere yöneticisi için listede varsa başındaki #
işaretini kaldırmalısınız, eğer yoksa "exec ...." şeklinde kendiniz ekleyebilirsiniz.
Mesela XFCE4 için:

exec startxfce4

KDE için:

exec startkde

GNOME için:

exec gnome-session

startkde ve startxfce KDE veya Xfce4 masaüstü ortamlarını çalıştırmak için

kullanılan betiklerdir. Aynı anda ikisini birden kullanmamanız gerekmektedir.

Masaüstü ortamı veya pencere yöneticisi kurarak devam edeceğiz.

GNOME

GNOME nedir?

GNOME'un açılımı GNU Network Object Model Environment'dır. GNOME projesi

2 esas kullanım özelliği sağlar. Bunlar normal kullanıcılar için masaüstü ortamı ve
geliştiriciler için geliştirme araçları.

Kurulum

Temel GNOME paketlerini şu komut ile kurabilirsiniz:

pacman -S gnome

Ekstra paketleri ise şu komut ile kurabilirsiniz:

pacman -S gnome-extra

Ekstra paketleri kurmak sisteminize herhangi bir zarar vermemektedir.

GNOME için faydalı Servisler (DAEMONS)

hal ve fam paketleri, dbus aracılığı ile kullanım kolaylığı sağlar. hal ile optik
sürücüler, USB diskler vb. sürücüler otomatik olarak kullanılabilir hale gelirken,
fam ile sisteme yeni eklenen dosyalar kontrol edilir ve böylece yeni bir paket
kurduğunuzda, otomatik olarak erişim sağlayabilirsiniz.

Note: GNOME 2.26 ile inotify kullandığından fam ya da gamin paketlerine

ihtiyaç bulunmamaktadır.

Ayrıca, gdm ile sisteme grafik arayüzü ile giriş yapabilirsiniz. GNOME için,
gdm' servisi en doğru seçimdir.

Eğer isterseniz, fam yerine gamin uygulamasını da kullanabilirsiniz. Gamin

fam servisinin yaptığı işlemleri servis olarak çalıştırmanıza gerek kalmadan
yapabilmektedir. Fam kullanmakta da sakınca yoktur. Ancak gamin fam'den
daha aktif bir geliştirme sürecine sahiptir.

gdm kurmak için root olarak:

pacman -S gdm

hal servisini çalıştırmak zorundasınız. Başlatmak için:

/etc/rc.d/hal start

Eğer gamin kurmak istiyorsanız:

pacman -S gamin

komutunu vermeniz yeterlidir.

Bu servisleri /etc/rc.conf dosyanızı düzenleyerek başlangıçta otomatik

çalıştırmanız tavsiye edilir.:

nano /etc/rc.conf

DAEMONS=(syslog-ng network crond alsa dbus hal gdm)

(Eğer sisteme gdm ile giriş yapmayıp, konsoldan startx ile masaüstü ortamını
başlatmak istiyorsanız, gdm'yi eklemeyebilirsiniz.) hal servisini dbus servisinden
sonra çalıştırmalısınız.

Normal kullanıcı olarak şu komutu verin:

startx

Eğer .xinitrc dosyanızı yapılandırmamışsanız, xinit ile çalıştırabilirsiniz:

xinit /usr/bin/gnome-session
Terminal ve editör kullanmak isteyebilirsiniz. gnome-terminal (gnome-extra paket
grubunda yer almaktadır) ve geany kullanabilirsiniz(isteğe bağlı):

pacman -S geany gnome-terminal

GNOME hakkında detaylı bilgiye Gnome sayfasından ulaşabilirsiniz.

Tebrikler! GNOME masaüstünüz kullanımınıza hazır! Bu aşamadan sonra

#Düzenleme/Bitirme kısmına geçebilirsiniz.

Görsel Efektler

GNOME tema ve simge setleri göze pek hoş gelmeyebilir. GTK teması olarak
olarak murrine deneyebilirsiniz. Kurmak için:

pacman -S gtk-engine-murrine

kullanmak için Sistem->Seçenekler->Tema(Görünüm) kısmından seçebilirsiniz.

Simge setleri, temalar ve arkaplan resimleri için Gnome Look (http://www.gnome-
look.org) sayfasını ziyaret edebilirsiniz..

KDE

KDE nedir?

K Desktop Environment anlamına gelen KDE, GNU/Linux ve UNIX ortamlarında

başarılı bir masaüstü ortamıdır. Özelleştirme konusundaki hassasiyeti, kullanım
kolaylığı ve görsellik bakımından başarılı bir masaüstü ortamıdır.

Kurulum

Arch Linux üzerinde KDE 2 ayrı şekilde sunulmaktadır: kde ve KDEmod. Bu iki
seçenekten birini kurup #KDE için faydalı servisler (DAEMONS) kısmına
geçebilirsiniz.

1.) kde paketi orjinal KDE'yi (4.x) içerir ve yaklaşık 200MB civarındadır. Kurmak
için:

pacman -S kde

2.) KDEmod alternatifi ise Arch Linux topluluğu tarafından idare edilen, yüksek
performansa sahip ve modüler bir KDE sunmayı amaçlamaktadır. KDEmod'a
http://kdemod.ath.cx/ adresinden ulaşabilirsiniz. KDEmod hızlı ve görsel olarak
güzel tema ve ikon setleri içeren bir KDE projesidir. (4.x)

KDEmod kurmak için gerekli yönergelere KDEmod (Türkçe) sayfasından

ulaşabilirsiniz.

KDE için faydalı servisler (DAEMONS)

KDE için hal, fam ve kdm paketlerine ihtiyaç duyabilirsiniz. kdm eğer sisteme
görsel arabirimden giriş yapmak istiyorsanız gereklidir.

Note: KDE inotify kullandığından fam ya da gamin paketlerine ihtiyaç

bulunmamaktadır.

hal ve fam paketleri, dbus aracılığı ile kullanım kolaylığı sağlar. hal ile optik
sürücüler, USB diskler vb. sürücüler otomatik olarak kullanılabilir hale gelirken,
fam ile sisteme yeni eklenen dosyalar kontrol edilir ve böylece yeni bir paket
kurduğunuzda, otomatik olarak erişim sağlayabilirsiniz. hal ve fam paketleri
KDE kullanıcısının günlük kullanımda işlerini çok kolaylaştırmaktadır. Bu yüzden
bu paketleri kurmanız önem taşımaktadır.

Eğer isterseniz, fam yerine gamin uygulamasını da kullanabilirsiniz. Gamin

fam servisinin yaptığı işlemleri servis olarak çalıştırmanıza gerek kalmadan
yapabilmektedir. Fam kullanmakta da sakınca yoktur. Ancak gamin fam'den
daha aktif bir geliştirme sürecine sahiptir.

hal servisini çalıştırmak zorundasınız. Başlatmak için:

/etc/rc.d/hal start

Bu servisleri /etc/rc.conf dosyanızı düzenleyerek başlangıçta otomatik

çalıştırmanız tavsiye edilir.:

nano /etc/rc.conf

DAEMONS=(syslog-ng network crond alsa dbus hal fam kdm)

(Eğer sisteme kdm ile giriş yapmayıp, konsoldan startx ile masaüstü ortamını
başlatmak istiyorsanız, kdm'yi eklemeyebilirsiniz.) hal servisini dbus servisinden
sonra çalıştırmalısınız.

Bu metod runlevel 3'te kdm'yi çalıştırmak içindir. (/etc/inittab'da öntanımlı

runlevel 3'tür, çok kullanıcılı sistemler için)

Bazı kullanıcılar, sistem açılırken, otomatik olarak runlevel 5'te KDM'yi

çalıştırmayı tercih etmektedirler. Bunun için /etc/inittab dosyasının
düzenlenmesi gerekir. Bu konu hakkında daha detaylı bilgi açılışta giriş
yöneticisini çalıştırmak sayfasında yer almaktadır.

Eğer kdm kullanmak istemiyorsanız, .xinitrc dosyasını yukarıda anlatıldığı gibi

düzenleyip, şu komutu uygulamalısınız:

startx

KDE hakkında detaylı bilgiye KDE sayfasından ulaşabilirsiniz.

Tebrikler! KDE masaüstünüz kullanımınıza hazır! Bu aşamadan sonra
#Düzenleme/Bitirme kısmına geçebilirsiniz.

Xfce

Xfce nedir?

Xfce KDE ve GNOME'a göre daha az kaynak tüketen bir masaüstü ortamıdır.
GTK2 araç seti kullanılarak yazılmıştır ve esas amacı hızlı olmak ve az kaynak
tüketmektir. Eski bir bilgisayarınız varsa Xfce kullanabilirsiniz. Çünkü Xfce, eski
bilgisayarlarda bile hızlı çalışması açısından ön plana çıkan bir masaüstü
ortamıdır.

Kurulum

Temel Xfce4 paketlerini kurmak için şu komutu uygulamalısınız:

pacman -S xfce4

Ekstra paketler ve temalar için şu komutu uygulamalısınız:

pacman -S xfce4-goodies gtk2-themes-collection

Eğer Xfce açtığınızda İpuçları sayfasını görmek istiyorsanız, fortune-mod

paketini kurmalısınız.

pacman -S fortune-mod

Faydalı Servisler

Xfce için hal ve fam paketlerine ihtiyaç duyabilirsiniz. hal ve fam paketleri, dbus
aracılığı ile kullanım kolaylığı sağlar. hal ile optik sürücüler, USB diskler vb.
sürücüler otomatik olarak kullanılabilir hale gelirken, fam ile sisteme yeni
eklenen dosyalar kontrol edilir ve böylece yeni bir paket kurduğunuzda, otomatik
olarak erişim sağlayabilirsiniz. hal ve fam paketleri XFCE kullanıcısının günlük
kullanımda işlerini çok kolaylaştırmaktadır. Bu yüzden bu paketleri kurmanız
önem taşımaktadır.

Eğer isterseniz, fam yerine gamin uygulamasını da kullanabilirsiniz. Gamin

fam servisinin yaptığı işlemleri servis olarak çalıştırmanıza gerek kalmadan
yapabilmektedir. Fam kullanmakta da sakınca yoktur. Ancak gamin fam'den
daha aktif bir geliştirme sürecine sahiptir.

hal ve fam servislerini kullanmak da isteyebilirsiniz. Başlatmak için:

/etc/rc.d/hal start
/etc/rc.d/fam start

Gamin kurmak için

pacman -S gamin

komutunu vermeniz yeterlidir.

Bu servisleri /etc/rc.conf dosyanızı düzenleyerek başlangıçta otomatik

çalıştırmanız tavsiye edilir.:

nano /etc/rc.conf

DAEMONS=(syslog-ng network crond alsa dbus hal fam)

hal servisini dbus servisinden sonra çalıştırmalısınız.

Xfce hakkında daha detaylı bilgiye Xfce sayfasından ulaşabilirsiniz. Sisteme

grafik arabirimden giriş yapmak için, açılışta giriş yöneticisini çalıştırmak
sayfasını incelemeniz tavsiye edilmektedir.

Tebrikler! KDE masaüstünüz kullanımınıza hazır! Bu aşamadan sonra

#Düzenleme/Bitirme kısmına geçebilirsiniz.

LXDE

LXDE nedir?

LXDE, Lightweight X11 Desktop Environment anlamına gelmektedir ve en hızlı

ve en az kaynak tüketen masaüstü ortamı olmayı amaçlamaktadır. Diğer
masaüstü ortamlarından farklı olarak, LXDE bileşenleri birbirinden bağımsız
olarak kullanılabilir. Daha fazla bilgiye ve ekran görüntülerine LXDE
(http://lxde.org) web sitesinden ulaşabilirsiniz.

Kurulum

LXDE wikisindeki kurulum rehberine bakmanız tavsiye edilmektedir. LXDE için

paketler Arch Linux depolarında mevcuttur. Yapmanız gereken tek şey LXDE
Kurulum Rehberini (http://wiki.lxde.org/en/ArchLinux) takip etmektir.

*box

Fluxbox

Fluxbox © X için bir pencere yöneticisidir. Blackbox 0.61.1 temellidir. Fluxbos

stilleri, renk şemaları, pencere yerleşimi blackbox ile aynıdır. (%100 tema ve renk
şeması uyumu)
Fluxbox kurmak için:

pacman -S fluxbox fluxconf

Eğer gdm veya kdm varsa, fluxbox oturumu otomatik eklenecektir. Yoksa, .xinitrc
dosyanızı şu şekilde düzenleyebilirsiniz. (startx için)

exec startfluxbox

Daha fazla bilgiye Fluxbox sayfasından erişebilirsiniz.

Openbox

Openbox standartlara uyumlu, hızlı, hafif ve geliştirilebilir bir pencere

yöneticisidir.

Openbox, programlarınızla çalışabilir ve masaüstünüzü kolay kontrol edebilir

hale getirebilir.

Openbox tek başına bir pencere yöneticisi olarak kullanılabileceği gibi, KDE ve
GNOME masaüstü ortamlarında da pencere yöneticisi olarak kullanılabilir.

Openbox'ı kurmak için

pacman -S openbox

Yardımcı araçları kurmak için ise:

pacman -S obconf obmenu

Kurduktan sonra kurulum betiğindeki yönergelere uymanız tavsiye edilir. Bunun

için şu komutları sırasıyla uygulayın:

mkdir -p ~/.config/openbox/
cp /etc/xdg/openbox/rc.xml ~/.config/openbox/
cp /etc/xdg/openbox/menu.xml ~/.config/openbox/

rc.xml dosyası temel yapılandırma dosyasıdır. Elle ayarlayabileceğiniz gibi,

OBconf ile de ayarlayabilirsiniz. menu.xml dosyası ise sağ tıkladığınızda açılan
menüyü ifade eder. OpenBox'a KDM/GDM üzerinden girebileceğiniz gibi, startx
komutu ile de OpenBox'ın çalışmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için .xinitrc
dosyanızı açıp içine şunu yazmalısınız:

exec openbox-session

xinit betiği yardımıyla da openbox oturumu açabilirsiniz:

xinit /usr/bin/openbox-session
 Openbox GNOME, KDE ve XFCE'in pencere yöneticisi olarak da
kullanılabilir.

KDM için ekstra bir ayar yapmanıza gerek yoktur, openbox kullanılabilecek
oturumlar arasında listelenmektedir.

OpenBox kullanıyorsanız şu uygulamalar işinize yarayabilecek niteliktedir:

PyPanel veya LXpanel -> eğer panel istiyorsanız

feh -> arkaplan resmi ayarlamak istiyorsanız
ROX -> eğer bir dosya yöneticisi kullanmak istiyorsanız (masaüstü için
kısayollar kullanabilirsiniz)
PcmanFM -> eğer bir dosya yöneticisi kullanmak istiyorsanız (masaüstü için
kısayollar kullanabilirsiniz)
iDesk (AUR üzerinde bulabilirsiniz) masaüstü için kısayollar kullanmak
istiyorsanız iDesk kullanabilirsiniz.

Openbox hakkında daha detaylı bilgiye Openbox sayfasından ulaşabilirsiniz.

fvwm2

FVWM ICCCM-uyumlu birden çok sanal masaüstüne destek veren bir pencere
yöneticisidir. Aktif olarak geliştirilmektedir ve geliştiricileri iyi bir destek
sunmaktadır.

fvwm2'yi kurmak için şu komutu uygulamalısınız:

pacman -S fvwm

fvwm gdm veya kdm'de kullanılabilir oturumlar arasında yer alacaktır. startx ile
kullanmak istiyorsanız, .xinitrc dosyanıza şu satırı ekleyin:

exec fvwm

Not: fvwm'nin kararlı sürümleri çok eskidir, güncel sürümleri fvwm-devel paketi
adıyla depolarda yer almaktadır.

Ek Bölüm
Düzenleme/Bitirme
AUR Yardımcı Programları

AUR Yardımcı Uygulamaları sayfasında anlatılan uygulamalar sayesinde AUR'da

bulunan paketleri kurabilirsiniz. AUR üzerinde 9000'den fazla paket olduğunu
unutmayınız.

HAL
Warning: X ortamında çalışacaksanız, mutlaka HAL servisinin başlatıldığından
emin olun. Bunun neden gerekli olduğunu Xorg Girdi Aygıtlarının Otomatik
Tanıtılması sayfasından öğrenebilirsiniz. Çalıştırmak için /etc/rc.d/hal start
komutunu verebileceğiniz gibi, /etc/rc.conf dosyanızda DAEMONS satırına hal'i
ekleyerek açılışta otomatik çalıştırılmasını sağlayabilirsiniz.

HAL servisi sayesinde bilgisayarınızda, tak-çalıştır kolaylığı sunulmaktadır.

/etc/fstab veya udev kuralları ile uğraşmak yerine HAL ile doğrudan donanım
kullanımı sağlanmaktadır. KDE, GNOME ve XFCE HAL servisini kullanmaktadır.

Kurulum prosedürü HAL sayfasında yer almaktadır. Daha fazla bilgi için
Wikipedia (http://en.wikipedia.org/wiki/HAL_(software)) makalesini de
okuyabilirsiniz.

Servisleri arkaplanda başlatmak

Sistem açılışını hızlandırmak için /etc/rc.conf'daki DAEMONS satırındaki

servislerin başına @ koyabilirsiniz.

DAEMONS=(syslog-ng @network crond @alsa @hal @fam @kdm)

Böylece, servisler doğrudan başlatılacak ve beklemeye gerek kalmayacaktır.

Gerek duymadığınız servisleri DAEMONS satırından kaldırabileceğiniz gibi,

başına ! koyarak da etkisiz hale getirebilirsiniz.

DAEMONS=(syslog-ng @network !netfs !crond @alsa @hal @fam @kdm)

LCD ekranlarda font görünümü güzelleştirme

Fonts sayfasını ziyaret ediniz.

Dizüstü bilgisayarlar için özel ayarlar

Dizüstü bilgisayarınız için gerekli olan bazı fonksiyonlar için ACPI desteği
gerekmektedir. acpid'i şu şekilde kurabilirsiniz.

pacman -S acpid

acpid servisini /etc/rc.conf'daki daemons satırına eklemelisiniz. acpid mutlaka, hal

ve dbus servislerinden önce başlatılmalıdır. Elle başlatmak istiyorsanız şu komutu
veriniz:

/etc/rc.d/acpid start

Dizüstü bilgisayarlar hakkında daha spesifik bilgi Category:Laptops (English)

sayfasında bulunmaktadır.
İşlemci Frekansını Ayarlama

Modern işlemciler sıcaklığı ve güç yönetimini düzgün biçimde kullanmak

amacıyla voltaj düşürebilme yeteneğine sahiptir. Dizüstü bilgisayarı olan
kulllanıcılar buna muhakkak ihtiyaç duyacaktır. Ayrıca masaüstü bilgisayar
kullanıcıları da eğer işlemcileri destekliyorsa kullanabilirler. Öncelikle
cpufrequtils paketini kurmak gerekir:

pacman -S cpufrequtils

/etc/conf.d/cpufreq dosyası düzenlenir ve frekans şeması belirlenir:

governor="ondemand"

İşlemci frekanslarını bilmiyorsanız cpufreq-info komutu ile desteklenen

frekansları öğrenebilirsiniz. Ayrıca frekans modülleri rc.conf'ta modules satırına
eklenmelidir. acpi-cpufreq modern laptoplar yeterlidir. Diğer seçenekler ise,
p4-clockmod, powernow-k6,k7,k8 ve speedstep-centrino olarak karşımıza
çıkmaktadır. Modülü denemek için:

modprobe <modulname>

cpufreq'i başlatmak için

/etc/rc.d/cpufreq start

Detaylı bilgiye Cpufrequtils (Türkçe) sayfasından ulaşabilirsiniz.

Pm-Utils

pm-utils paketi ile disk ve ram kullanarak askıya alma işlemlerini

gerçekleştirebilirsiniz:

pacman -S pm-utils

Ayrıntılı bilgi için Pm-utils sayfasını ziyaret etmelisiniz.

Laptop-Mode

laptop-mode-tools paketi ile dizüstü bilgisayarınızın güç yönetimi sağlanmaktadır.

laptop-mode-tools paketi diğer güç yönetimi programları ile uyumlu
çalışmaktadır. Kurduktan sonra /etc/rc.conf'da DAEMONS satırına, laptop-mode'u
eklemelisiniz ve /etc/laptop-mode/laptop-mode.conf dosyasını düzenlemelisiniz.

pacman -S laptop-mode-tools
Dizin ve Dosya İsimlerinin Açıklamaları
/boot/grub/menu.lst

GRUB Arch Linux için öntanımlı önyükleyicidir.

GRUB yapılandırması gayet kolaydır. /dev bölümünün olduğu kısmı tanımlamak

GRUB açısından en zor ayar olarak kabul edilmektedir. GRUB'da disk
isimlendirmesi, BIOS'daki sıraya bağlıdır. İlk disk daima hd0 olarak geçer.
Bundan sonra hd1,hd2... şeklinde gitmektedir. Disk bölümleri de aynı şekildedir,
hd0,0 ilk diskin ilk bölümü anlamına gelir.

Note: grub yapılandırmasındaki ilk root satırı GRUB'ın kurulu olduğu yeri,
ikinci root satırı ise, sistemin kurulu olduğu bölümü ifade eder. Kullanıcıların en
çok karıştırdığı detaylar arasında bu konu gelmektedir.

GRUB yapılandırmasında ilk olarak işletim sistemine bir isim, sonra GRUB'ın
boot dosyalarının olduğu bölüm, sonra işletim sisteminin olduğu bölüm ve en son
olarak da ram dosya sisteminin ismi yer alır. Linux dışında işletim sistemleri
eklemek için ise, aşağıdaki satırları örnek alabilirsiniz:

(1) Diğer İşletim Sistemi

title Windows XP
rootnoverify (hd0,1)
makeactive
chainloader +1

GRUB hakkında daha detaylı bilgiyi GRUB kılavuzundan edinebilirsiniz.

/etc/conf.d/*

Bazı servis betikleri, çalıştırılırken bazı ayar dosyalarına ihtiyaç duymaktadır. Bu

dizindeki dosyalar servisler betiklerinin ihtiyaç duyduğu bazı parametreleri,
özellikleri ve yapılandırmaları barındırır.

/etc/profile Bu dosya kullanıcı sisteme giriş yaptığı zaman kullanılır. $PATH, PS1,
bash kısayolları ve benzeri ayarlar bu dosya üzerinden gerçekleştirilmektedir. Bu
dosyayı ihtiyaçlarınız doğrultusunda ne yaptığınızın bilincinde olarak
değiştirebilirsiniz.

Açılış Betikleri
Arch Linux açılış betikleri *BSD işletim sistemlerindekine benzerdir. Açılış
esnasında, ilk olarak /etc/rc.sysinit çalıştırılır, o dosya işlemini tamamladığında
/etc/rc.multi dosyası çağrılır. En son çalıştırılan dosya ise /etc/rc.local'dir. Single
mod'da çalışırken /etc/rc.multi yerine /etc/rc.single çalıştırılır. Betik yazmak
istiyorsanız, /etc/rc.d/functions betiğinden yararlanabilirsiniz. (Özellikle servis
betiği yazmak isteyenler bu dosyadan yardım alabilirler)
Açılış betikleri:

1. /etc/inittab
2. /etc/rc.sysinit
3. /etc/rc.single
4. /etc/rc.multi
5. /etc/rc.local
6. /etc/rc.shutdown
7. /etc/rc.local.shutdown
8. /etc/rc.d/*

/etc/inittab Çekirdek yüklendiği zaman init programını çağırır. Bu dosya

/sbin/init'tir. /sbin/init dosyası /etc/inittab dosyasındaki değerleri okur ve ona
uygun olarak işlem gerçekleştirir. /etc/inittab ile runlevel ayarları ve giriş
yöneticisine dair işlemleri düzenleyebilirsiniz.

/etc/rc.sysinit

Sistemin esas açılış dosyasıdır, dosya sistemlerini bağlar, udev'i çalıştırır, takas
alanını etkinleştirir, gerekli modülleri yükler ve yerel ayarlarını düzenler.
/etc/rc.single Tek kullanıcılı sistem için ayarların yapıldığı betiktir. Eğer sistem
üzerinde uzaktaki kullanıcıların yapamayacağı işlemler gerekiyorsa bu mod
kullanılır. Single mod'da root dışında kimse işlem yapamaz. Masaüstü
kullanıcıları için gereksizdir.

/etc/rc.multi

Çoklu kullanıcılı sistemlerde (root dışında başka bir kullanıcı var ise) gereklidir.
/etc/rc.conf'da belirlenen DAEMONS satırındaki servisleri başlatır ve /etc/rc.local
betiğini çağırır.

/etc/rc.local

Eğer açılışta çalıştırılmasını istediğiniz bir komut varsa, o komutu bu dosyadan

çağırabilirsiniz. Bu komutu eklerken dikkat etmeniz gereken tek şey, çalıştırmak
istediğiniz komutun /etc/profile.d/ dizininde daha önceden belirtilmemiş
olmasıdır.

/etc/rc.shutdown

Sistemi kapatma betiğidir. Bütün servisleri durdurur, bağlı dosya sistemlerini

ayırır ve takas alanını kapatır.

/etc/rc.local.shutdown (İsteğe Bağlı)

Eğer sistem kapatılmadan önce yapılmasını istediğiniz bir işlem var ise, komutu
bu dosyaya yazabilirsiniz. rc.shutdown'dan önce bu dosya çalıştırılacaktır. Bu
dosya öntanımlı olarak gelmemektedir, bu dosyayı elle oluşturup, çalıştırılabilir
hale getirmelisiniz. (chmod)

/etc/rc.d/*
Bu dizin altında, çalıştırılabilir servisler yer almaktadır. Buradaki dosya isimlerini
/etc/rc.conf'da DAEMONS satırına doğrudan ekleyebilirsiniz. Çalışan bir servisi
durdurabilirsiniz de:

/etc/rc.d/postfix stop

Veya tekrar başlatabilirsiniz:

/etc/rc.d/postfix restart

Note: /etc/rc.d/ altında bulunan sistem servisleri hakkında daha fazla bilgi
almak için Sistem Servisleri sayfasını inceleyebilirsiniz.

Bu dizin diğer dağıtımlardaki /etc/rc3.d veya /etc/init.d/ dizininin karşılığıdır.

Faydalı Programlar
Bu bölüm her zaman dinamik olacaktır ve asla tamamlanamayacaktır. Bu kısımda
günlük işlerinizi yapabileceğiniz faydalı programlar yer almaktadır.

Internet

Firefox

Firefox'u kurmak için aşağıdaki komutu vermelisiniz. Lisans problemleri

yüzünden firefox ismi ve logosu kullanılamamaktadır. Firefox'u çalıştırdığınızda
Minefield, Bon Echo veya Gran Paradiso ismini görürseniz panik yapmayınız.

pacman -S firefox

Rahatlık açısından 'flashplugin', 'mplayer', 'gecko-mediaplayer' ve kodek

paketlerini kurmanız tavsiye edilir:

pacman -S flashplugin mplayer gecko-mediaplayer gstreamer0.10-plugins

E-posta programları olarak Thunderbird ve KMail kullanabilirsiniz. GNOME

kullanıyorsanız, Epiphany ve Evolution, KDE kullanıyorsanız Konqueror ve
KMail'i deneyebilirsiniz. Konsol kullanıcısı iseniz, elinks, links, lynx tarayıcılarını
kullanabilir, e-posta için Mutt kullanabilirsiniz. Pidgin ve Kopete anlık
mesajlaşma için iyi birer tercih olabilir. Bununla birlikte sadece Jabber
kullanıyorsanız PSI ve Gajim'i deneyebilirsiniz.

Ofis Programları

OpenOffice, abiword, gnumeric, koffice ofis kullanımı için seçebileceğiniz

uygulamalar arasındadır. GIMP ile piksel bazlı resim çalışmaları yapabileceğiniz
gibi, Inkscape ile vektör bazlı çalışmalar yapabilirsiniz. Ayrıca Arch Linux'da
LaTeX programları da bulunmaktadır. tetex, Texlive AUR deposunda bulunabilir.

Diğer Programlar

Paket depoları geniş olduğu için, Arch kullanıcıları tarafından yaygın kullanılan
paketlerin listesi çıkarılmıştır. Bunların kullanılması tavsiye edilmektedir.

Yaygın kullanılan uygulamaları görmek için bu sayfayı inceleyebileceğiniz gibi,

hafif uygulamaları görmek için de bu sayfayı inceleyebilirsiniz.

Sistem yönetimi
Pacman

Pacman ikili ve kaynak paket yönetimini sağlayan bir paket yöneticisidir.

Paketleri indirme, kurma, yükseltme ve bağımlılık çözme gibi temel özellikleri
vardır.

Pacman hakkında daha detaylı bilgiye Pacman sayfasından ulaşabilirsiniz.

Faydalı komutlar

Paket hakkında bilgilere ulaşmak için gerekli komutlara -Qh kullanarak

ulaşabilirsiniz.

pacman -Qh

Yerel veritabanı ile uzaktaki veritabanını sekronize etmek için:

pacman -Sy

Sistemdeki bütün paketleri yükseltmek için:

pacman -Su

Senkronizasyon ve güncellemeyi bir arada yapmak için:

pacman -Syu

Paket kurmak için (bağımlılıklarıyla birlikte):

pacman -S packageA packageB

Bağımlılıklarını kaldırmadan bir paketi kaldırmak için:

pacman -R package

Bağımlılıklarıyla birlikte bir paketi kaldırmak için:

pacman -Rs package

(-Rs parametresi -R parametresine tercih edilmektedir. Böylece gereksiz

bağımlılıklardan kurtulmuş olursunuz.)

Paket aramak için:

pacman -Ss kelime

Kurulu paketleri listelemek için:

pacman -Q

Kurulu paketleri sürümlerini göstermeden listelemek için:

pacman -Qq

Yerel veritabanında paket aramak için:

pacman -Q paket

Kurulu bir paket hakkında bütün bilgilere ulaşmak için:

pacman -Qi paket

Bir paketin barındırdığı bütün dosyaları görmek için:

pacman -Ql package

Tam yolu ile verilen dosyayı hangi paketin sahiplendiğini görmek için:

pacman -Qo /bin/ls

Kullanılmayan paketleri görmek için:

pacman -Qdt

Örnek: Diyelim ki, mplayer programını çalıştırdınız ve libgssapi.so.2: cannot open

shared object file hatasını verdi. Bu durumda,
pacman -Ql | grep libgssapi.so.2

yazarak hangi paketin o dosyayı içerdiğini görebilirsiniz. Mesela, komutu

verdikten sonra şu çıktıyı aldınız diyelim:

heimdal /usr/lib/libgssapi.so.2
heimdal /usr/lib/libgssapi.so.2.0.0

heimdal paketinin libgssapi.so.2 dosyasını barındırdığını gördük. Bundan sonra

yapmamız gereken tek şey, heimdal paketini tekrar kurmak olacaktır:

pacman -S heimdal

Pacman'in önbelleğini hız için iyileştirmek için şu komutu vermelisiniz:

pacman-optimize

Sisteminizde kurulu kaç paket olduğunu öğrenmek için:

pacman -Q | wc -l

PKGBUILD'ini derlediğiniz paketi kurmak için:

pacman -U packagename.pkg.tar.gz

Not: pacman için bir çok parametre bulunmaktadır. man pacman komutu veya
pacman sayfasını okumanız tavsiye edilmektedir.

TODO: Files

TODO

Daha Fazla Bilgi

Daha fazla bilgi ve destek için ana sayfamıza (http://www.archlinux.org/) , wikide
arama sayfasına, forumlarımıza (http://bbs.archlinux.org/) , IRC kanalına, ve
e-posta listelerine (http://www.archlinux.org/mailman/listinfo/) uğrayabilirsiniz.

SSS

Yeni başlayanlar için Sıkça Sorulan Sorular (http://wiki.archlinux.org

/index.php/SSS) sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Ayrıca yeni başlayanlar için forum (İngilizce) (http://bbs.archlinux.org

/viewforum.php?id=23) sayfası da bulunmaktadır.
Terminoloji

Arch terminolojisi hakkında bilgi için bu makaleyi (İngilizce) ziyaret ediniz.

Herşey tamam şimdi ne yapmalıyım?

Şu sayfaları okumak isteyebilirsiniz:

Kurulum Sonrası İpuçları

Arch Linux Kullanıcı Topluluğu (AUR)

Pacman' ın Verimini Artırmak

Çekirdek Derleme (İngilizce)

Pm-utils

Cpufrequtils (Türkçe)

Dış Bağlantılar
Arch Linux Kurulum Rehberi (http://archux.com/page/installation-guide/)
Arch Linux Türkiye Topluluğu (http://www.archlinuxtr.org)
Görsel Anlatımlı Arch Linux Kurulum Rehberi (http://archlinuxtr.org
/kurulum/)

Retrieved from "https://wiki.archlinux.org/index.php/Beginners%27_Guide_(T

%C3%BCrk%C3%A7e)"
Categories: Türkçe | Arch Hakkında (Türkçe) | NASIL | Kurulum Belgeleri |
Request:Correction | Request:Translation

This page was last modified on 3 December 2010, at 22:32.

Content is available under GNU Free Documentation License 1.2.