Tài liệu luyện thi Chương V Sóng ánh sáng Nguyễn Bùi Hậu FIT - VU

CÔNG THỨC VÀ CÁCH GIẢI BÀI TẬP:

1) Coâng thöùc cơ bản:
λ.D
- Vò trí vaân saùng: x = k . (k = 0 : vaân trung taâm ; k = ± 1 : vaân baäc 1 ; k = ± 2
a
: vaân baäc 2)
 1  λ .D
- Vò trí vaân toái: x =  k +  k = 0, k = -1: Vân tối thứ nhất
 2 a
k = 1, k = -2: Vân tối thứ hai
k = 2, k = -3: Vân tối thứ ba

 1  λD  1  λD
(lưu ý: Vị trí vân tối thứ k +1 : x =  k +  , Vị trí vân tối thứ k : x =  k −  )
 2 a  2 a
λ.D
- Khoaûng vaân i : i =
a
x: vò trí vaân ; i: khoaûng vaân ; (giöõa hai vaân saùng caïnh nhau hoaëc giöõa hai vaân
toái caïnh nhau)
D: khoaûng caùch töø hai khe ñeán maøn ; a: khoaûng caùch giöõa hai khe
2) Xaùc ñònh vaân (saùng hay toái) taïi moät ñieåm M baát kyø:
x
- Choïn goác toaï ñoä taïi vaân trung taâm. Tìm khoaûng caùch vaân i . Laäp tyû soá: M
i
-.Tại xM ta có vân:
x
* M = K :vân sáng bậc K
i
x 1
* M = K + :vân tối bậc K+1 (K là số nguyên)
i 2
3) Tìm soá vaân treân khoaûng quan saùt (giao thoa tröôøng) L:
L
Lập tỉ = K + số lẻ (K số nguyên dương)
2i
♣Số vân sáng(là số lẻ): 2K+1
♣Số vân tối:(là số chẵn)
◦ lẽ ≥ 0,5: có 2K+2 vân tối ◦ lẽ<0,5 : có 2K vân tối
4)Xác định khoảng vân i trong khoảng có bề rộng L. Biết trong khoảng L có n vân sáng.
L
+ Nếu 2 đầu là hai vân sáng thì: i =
n- 1
L
+ Nếu 2 đầu là hai vân tối thì: i =
n
L
+ Nếu một đầu là vân sáng còn một đầu là vân tối thì: i =
n - 0,5
5) Xác định số vân sáng, vân tối giữa hai điểm M, N có toạ độ x1, x2 (giả sử x1 < x2)
Laäp ñaúng thöùc, chia taát caû cho i, soá vaân laø soá giaù trò cuûa k thoaû maõn baát ñaúng
thöùc
+ Vân sáng: x1 < ki < x2
+ Vân tối: x1 < (k+0,5)i < x2
Số giá trị k ∈ Z là số vân sáng (vân tối) cần tìm
Lưu ý: M và N cùng phía với vân trung tâm thì x1 và x2 cùng dấu.
M và N khác phía với vân trung tâm thì x1 và x2 khác dấu.
6) Tìm böôùc soùng aùnh saùng khi bieát khoaûng caùch giöõa caùc vaân ( ∆d ) hoaëc
vò trí 1 vaân x
∆d
- Bieát ∆d : Tìm soá khoaûng vaân ( soá vaân – 1 ): n khoaûng vaân i =
n
 Tài liệu luyện thi Chương V Sóng ánh sáng Nguyễn Bùi Hậu FIT - VU
λ.D i.a
töø i = => λ =
a D
λ.D 1 λ.D
- Bieát x : Duøng coâng thöùc : x = k . (vaân saùng) hoaëc x = (k ± ). (vaân toái).
a 2 a
7) Tìm khoaûng caùch giöõa 2 vaân baát kyø :
- Tìm vò trí töøng vaân
- Neáu 2 vaân ôû cuøng phía so vôùi vaân saùng trung taâm : d = x1 −x 2
- Neáu hai vaân ôû hai beân so vôùi vaân trung taâm : d = x1 + x 2
8)Nếu thí nghiệm được tiến hành trong môi trường trong suốt có chiết suất n thì bước sóng và khoảng vân:
l l D i
l n = Þ in = n =
n a n
9)Khi nguồn sáng S di chuyển theo phương song song với S1S2 thì hệ vân di chuyển ngược chiều và khoảng vân i vẫn
không đổi.
D
Độ dời của hệ vân là: x0 = d
D1
Trong đó: D là khoảng cách từ 2 khe tới màn
D1 là khoảng cách từ nguồn sáng tới 2 khe
d là độ dịch chuyển của nguồn sáng
10) Khi trên đường truyền của ánh sáng từ khe S1 (hoặc S2) được đặt một bản mỏng dày e, chiết suất n thì hệ vân sẽ
( n - 1)eD
dịch chuyển về phía S1 (hoặc S2) một đoạn: x0 =
a
11) Vân trùng :Sự trùng nhau của các bức xạ λ 1, λ 2 ... (khoảng vân tương ứng là i1, i2 ...)
+ Trùng nhau của vân sáng: xs = k1i1 = k2i2 = ... ⇒ k1λ 1 = k2λ 2 = ...
+ Trùng nhau của vân tối: xt = (k1 + 0,5)i1 = (k2 + 0,5)i2 = ... ⇒ (k1 + 0,5)λ 1 = (k2 + 0,5)λ 2 = ...
Lưu ý: Vị trí có màu cùng màu với vân sáng trung tâm là vị trí trùng nhau của tất cả các vân sáng của các bức xạ.
12)Trong hiện tượng giao thoa ánh sáng trắng (0,4 µ m ≤ λ ≤ 0,76 µ m)
D
- Bề rộng quang phổ bậc k: D x = k (l đ - l t ) với λ đ và λ t là bước sóng ánh sáng đỏ và tím
a
- Xác định số vân sáng, số vân tối và các bức xạ tương ứng tại một vị trí xác định (đã biết x)
lD ax
+ Vân sáng: x = k Þ l = , kÎ Z
a kD
Với 0,4 µ m ≤ λ ≤ 0,76 µ m ⇒ các giá trị của k ⇒ λ
lD ax
+ Vân tối: x = ( k + 0,5) Þ l = , kÎ Z
a ( k + 0,5) D
Với 0,4 µ m ≤ λ ≤ 0,76 µ m ⇒ các giá trị của k ⇒ λ
- Khoảng cách dài nhất và ngắn nhất giữa vân sáng và vân tối cùng bậc k:
D
∆xMin = [kλt − (k − 0,5)λđ ]
a
D
∆xMaxđ = [kλ + (k − 0,5)λt ] Khi vân sáng và vân tối nằm khác phía đối với vân trung tâm.
a
D
∆xMaxđ = [kλ − (k − 0,5)λt ] Khi vân sáng và vân tối nằm cùng phía đối với vân trung tâm.
a
13) Tia X ( tia Rơnghen ) :
1 1
Theo ÑLBT naêng löôïng : A = Wñ ⇔ e.U = m.v 2 . Khi U -> U0 => v -> vmax ( Wñmax ) ⇔ e.U0 = 2
me .v max .
2 2
2.e.U 2.e.U 0
Töø CT treân => v = vaø vmax =
me me
∆q N .e
Coâng suaát toûa nhieät : P = U.I, I = =
∆t ∆t
Nhieät löôïng toûa ra : Q = P.t ( Caùc haèng soá : me = 9,1.10-31 kg, e=
1,6.10 -19
)
 Tài liệu luyện thi Chương V Sóng ánh sáng Nguyễn Bùi Hậu FIT - VU

CÁC DẠNG BÀI TẬP

Dạng 1: Tán sắc ánh sáng

 Phương pháp giải:
♦ Áp dụng các công thức của lăng kính :
+ Công thức tổng quát:
- sini1 = n sinr1
- sini2 = n sinr2
- A = r1 + r 2
- D = i1 + i2 – A
+Trường hợp i và A nhỏ
- i1 = nr1 i2 = nr2 D = (n – 1)A
+Góc lệch cực tiểu:
 A
r1 = r2 =
Dmin ⇔  2 ⇒ Dmin = 2i1 − A
i1 = i2
-+Công thức tính góc lệch cực tiểu:
D +A A
sin min = n sin
2 2
n2
♦ Điều kiện để có phản xạ toàn phần: n1 > n2 i > igh với sinigh =
n1
 ntim ≥ nλ ≥ ndo
♦ Với ánh sáng trắng: 
λtim ≤ λ ≤ λdo
VD: Chiếu một chùm tia sáng trắng hẹp đến lăng kính thuỷ tinh có tiết diện thẳng là tam giác đều trong điều kiện tia sáng
màu lục có góc lệch cực tiểu là 400. Chiết suất của thuỷ tinh đối với ánh sáng tím là 1,554
Tính chiết suất của thuỷ tinh đối với ánh sáng màu lục
ĐS: nL = 1,532
D¹ng 2: X¸c ®Þnh vÞ trÝ v©n s¸ng, v©n tèi. TÝnh kho¶ng c¸ch v©n hoÆc bíc sãng ¸nh
s¸ng. T×m sè v©n. TÝnh c¸c kho¶ng c¸c (Phần này đã được trình bày ở trên)
Dạng 3: Giao thoa ánh sáng đơn sắc
• Giao thoa trong môi trường chiết suất n:
• Gọi λ là bước sóng ánh sáng đơn sắc trong chân không và λ ′ là bước sóng ánh sáng trong môi trường
λ
chiết suất n. Ta có λ ′ = ( v là vận tốc ánh sáng trong môi trường chiết suất n)
n
λ ′D i
Khoảng vân : i/ = = < i ⇒ lúc này khoảng vân i giảm n lần
a n
• Khi nguồn S phát ra hai ánh sáng đơn sức có bước sóng λ1 và λ2
+ Trên màn có hai hệ vân giao thoa ứng với ánh sáng có bước sóng λ1 và bước sóng λ2
λD
+ Công thức xác định vị trí vân sáng ứng với ánh sáng có bước sóng λ1 : xS1 = k1 1
a
λ2 D
+ Công thức xác định vị trí vân sáng ứng với ánh sáng có bước sóng λ2 : xS2 = k2=
a
+ Ở vị trí vân trung tâm hai vân sáng trùng nhau do xS1 = xS2 = 0
• ⇒ Vân sáng tại O có màu tổng hợp của hai màu đơn sắc ứng với hai ánh sáng có bước sóng λ1 và λ2
+ Tại các vị trí M, N. … thì hai vân trùng nhau khi xS1 = xS2 ⇒ k1λ1 = k2 λ2 (*):
Màu vân sáng tại M, N… giống màu vân sáng tại O
Bài 1: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng Iâng: ánh sáng có bước sóng λ = 0,5 µ m , khoảng cách giữa hai khe S1S2 là a =
1mm, khoảng cách giữa 10 vân sáng liên tiếp là 4,5mm
a, Tìm khoảng cách từ S1S2 đến màn
 Tài liệu luyện thi Chương V Sóng ánh sáng Nguyễn Bùi Hậu FIT - VU
b, Tìm khoảng cách từ vân sáng bậc 3 đến vân tối bậc 8
c, Tại M cách vân trung tâm 4,75mm là vân sáng hay vân tối bậc mấy?
d, Biết bề rộng trường giao thoa là 1,5cm, hãy tìm số vân sáng và số vân tối quan sát được
ĐS: a, D = 1m b, khi 2 vân ở cùng bên so với O ∆ x = 2,25mm; khi hai vân ở hai bên ∆ x/ = 5,25
c, vân tối bậc 10 d, 30 vân tối và 31 vân sáng
Bài 2: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng(khe Young), hai khe S1S2 cách nhau đoạn a = 2mm và cách màn quan sát 2m
a, Tại vị trí M trên màn, cách vân trung tâm 3,75mm là vân sáng bậc 5. Tính bước sóng của ánh sáng đơn sắc, đó là ánh
sáng màu gì?
b, Thay ánh sáng trên bằng ánh sáng đơn sắc có bước sóng λ ′ thì thấy tại M là vân tối bậc 8. Tính bước sóng λ ′
c, Xét 2 điểm P và Q trên màn và ở cùng một phía với vân sáng trung tâm O với xP = 7,5mm,xQ = 14mm. Tính xem trên
đoạn PQ có bao nhiêu vân sáng ứng với bước sóng λ ′
ĐS: a, λ = 0,75 µ m b, λ ′ = 0,5 µ m c, 14 vân sáng
Bài 3: Trong thí nghiệm Young, khoảng cách giữa hai khe là a = 1,5mm và khoảng cách từ hai khe đến màn quan sát là D
= 120cm. Chiếu vào hai khe một ánh sáng đơn sắc có bước sóng λ . Kết quả thu được 13 vân sáng trên màn và đo được
khoảng cách giữa hai vân sáng ngoài cùng là 4,8mm
a, Xác định bước sóng λ
b, Tại điểm M1 và M2 lần lượt cách vân sáng chính giữa 1,4mm và 2,0mm có vân sáng hay vân tối ?
c, Nếu đưa toàn bộ hệ thống vào trong nước có chiết suất n = 4/3 thì khoảng cách giữa hai vân sáng ngoài cùng là bao
nhiêu?
ĐS: a, λ = 0,5 µ m b, M1 vân tối thứ 4, M2 vân sáng thứ 5 c, 3,6mm
Bài 4: Người ta tiến hành thí nghiệm giao thoa ánh sáng bằng khe Young, khe sáng đồng thời phát ra 2 bức xạ, ánh sáng
lục có bước sóng λ1 = 560nm và ánh sáng đỏ có bước sóng λ2 nằm trong khoảng từ 650nm đến 750nm. Trên màn quan sát
thấy giữa vân sáng chính giữa và vân sáng cùng màu kề nó có 6 vân sáng đỏ. Xác định
a, Giá trị đúng λ2 của ánh sáng đỏ
b, Khoảng vân của hai bức xạ trên. Biết khoảng cách giữa 2 vân sáng cùng màu với vân sáng chính giữa là 3,15mm
c, Khoảng cách giữa vân tối thứ 5 của ánh sáng lục và vân sáng bậc 5 của ánh sáng đỏ nằm cùng phía so với vân sáng chính
giữa
ĐS: a, 720nm b, i1 = 0,35mm i2 = 0,45mm c, ∆ x/ = 0,675mm
Bài 5: Thực hiện thí nghiệm giao thoa ánh sáng với hai khe Young S1, S2 cách nhau 3mm và cách màn hứng vân E 3m
a, Chiếu hai khe S1, S2 bởi ánh sáng đơn sắc có bước sóng λ1 , người ta đo được khoảng cách từ vân sáng trung tâm đến
vân sáng thứ 5 là 2mm. Tính λ1
b, Bây giờ chiếu hai khe S1, S2 bởi ánh sáng gồm hai đơn sắc có bước sóng λ1 và λ2 = 0,5 µ m . Hỏi trên màn E có mấy vị trí
tại đó vân sáng của hai hệ vân trùng nhau. Bề rộng của vùng giao thoa trên mà E là 8,5mm ĐS: a, λ1 = 0,4 µ m
b, 5 vị trí
Bài 6: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng Young khoảng cách giữa hai khe S1S2 là 2mm, khoảng cách từ S1S2 đến màn là
1m
a, Dùng ánh sáng đơn sắc có bước sóng λ1 chiếu vào khe S, người ta đo được độ rộng 16 khoảng vân kề nhau trên màn
bằng 3,2mm. Tìm bước sóng và tần số của ánh sáng đó
b, Tắt ánh sáng có bước sóng λ1 , chiếu vào khe S ánh sáng ( thuộc vùng ánh sáng nhìn thấy) có bước sóng λ2 > λ1 thì tại
vị trí vân sáng bậc 3 của ánh sáng bước sóng λ1 , ta quan sát được một vân sáng có bước
sóng λ2 . Xác định λ2 và cho biết bức xạ này thuộc vùng ánh sáng nào?
ĐS: a, λ1 = 0,4 µ m ; f = 7,5.1014Hz b, λ2 = 1,2 µ m ; λ ′ = 0,6 µ m
2

Bài 7: trong thí nghiệm về giao thoa ánh sáng của Young, khoảng cách giữa hai khe sáng là 1mm, khoảng cách từ hai khe
đến màn quan sát là 1,6m, ánh sáng đơn sắc dùng làm thí nghiệm có bước sóng λ = 0,4 µ m
a, Tính khoảng cách giữa hai vân sáng liên tiếp
b, Trên màn có hai điểm M, N nằm cùng phía so với vân trung tâm và cách vân sáng trung tâm lần lượt 0,6cm, 1,55cm.
Tính số vân sáng trên đoạn MN ĐS: a, i = 0,64mm b, 15 vân sáng
D¹ng 4: Giao thoa víi ¸nh s¸ng phøc t¹p gåm nhiÒu thµnh phÇn ®¬n s¾c hoÆc ¸nh s¸ng
tr¾ng
KiÕn thøc cÇn nhí:
1. ¸nh s¸ng ®¬n s¾c gåm nhiÒu thµnh phÇn ®¬n s¾c
 Tài liệu luyện thi Chương V Sóng ánh sáng Nguyễn Bùi Hậu FIT - VU
• ¸p dông c«ng thøc vÒ vÞ trÝ v©n s¸ng vµ kho¶ng v©n ®èi víi mçi thµnh phÇn ®¬n s¾c
• HiÖn tîng chång chËp c¸c v©n s¸ng x¶y ra ë nh÷ng vÞ trÝ x¸c ®Þnh bëi:
x = k1i1 = k2i2 =…= knin
2. ¸nh s¸ng tr¾ng:
• M« t¶ hiÖn tîng: + gi¸ trÞ cña λ : 0,38µ m ≤ λ ≤ 0, 76 µ m
+ sù chªnh lÖch cña kho¶ng v©n i:
itÝm ≤ i ≤ i®á ⇒ v©n s¸ng nhuém mµu
• ¸nh s¸ng ®¬n s¾c cã v©n s¸ng t¹i vÞ trÝ x:
ax ax
λ= ; 0,38µ m ≤ ≤ 0, 76 µ m
kD kD
• ¸nh s¸ng ®¬n s¾c cã v©n tèi t¹i vÞ trÝ x:
2ax 2ax
λ= ; 0,38µ m ≤ ≤ 0, 76 µ m
(2k + 1) D (2k + 1) D
Bài 1: Thực hiện thí nghiệm giao thoa ánh sáng với 2 khe Young S1S2 cách nhau 0,5mm và cách màn hứng vân E 2m. Khe
S song song cách đều hai khe S1, S2 được chiếu bởi ánh sáng trắng. Tính bề rộng của quang phổ bậc1và quang phổ bậc 2
trên màn E.Bước sóng của ánh sáng tím λ1 = 0, 4 µ m , ánh sáng đỏ λ2 = 0, 75µ m ĐS: ∆ x1 = 1,4mm ; ∆ x2 =
2,8mm
Bài 2: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng bằng khe Young với ánh sáng trắng, người dùng hai khe cách nhau 0,5mm,
màn hứng vân giao thoa đặt cách hai khe một khoảng là 2m
a, Xác định chiều rộng quang phổ vân giao thoa từ vân sáng bậc 2 của ánh sáng đỏ có bước sóng λ1 = 0,76 µ m đến vân
sáng bậc 4 của ánh sáng lục có λ2 = 0,5 µ m ở về hai phía so với vân sáng chính giữa
b, Tại vị trí có vân sáng bậc 5 của ánh sáng lục còn có vân sáng hay vân tối của những ánh sáng đơn sắcnào?
c, Tính bề rộng của quang phổ bậc 2 thu được trên màn
ĐS: a, ∆x = 14,08mm b, 6 ánh sáng đơn sắc khác c, ∆x2 = xđ2 – xt2 = 2,88mm
Bài 3: Làm thí nghiệm giao thoa ánh sáng với 2 khe Young S1, S2 cách nhau 0,2mm và cách màn hứng vân E 1m . Khe S
song song cách đều hai khe S1,S2 được chiếu sáng bởi ánh sáng trắng có bước sóng 0, 4 µ m ≤ λ ≤ 0, 75µ m . Tại M trên màn E
cách vân trung tâm 27mm có những vân sáng của ánh sáng đơn sắc nào trùng nhau.
ĐS: có 6 : λ 1 = 0,675 µ m , λ 2 = 0,6 µ m , λ 3 = 0,54 µ m , λ 4 = 0,491 µ m , λ 5 = 0,45 µ m , λ 6 = 0,415 µ m
Bài 4: LÀm thí nghiệm giao thoa ánh sáng với 2 khe Young S1, S2 cách nhau 3mm và cách màn hứng E 2,1m
a, Ánh sáng đơn sắc dùng có bước sóng λ1 = 0,6 µ m . Tính số vân sáng , vân tối thấy được trên màn E. Cho bề rộng của
vùng giao thoa trên màn E là 7,67mm
b, Thay ánh sáng đơn sắc bởi ánh sáng trắng có bước sóng 0, 4 µ m ≤ λ ≤ 0, 75µ m . Tại M cách vân trung tâm 3mm có những
vân tối của những ánh sáng đơn sắc nào trùng nhau ĐS: a, số vân sáng 19, vân tối 18
b, có 5 bức xạ λ 6 = 0,659 µ m , λ 2 = 0,6 µ m , λ 7 = 0,571 µ m , λ 8 = 0,504 µ m , λ 9 = 0,451 µ m , λ 10 = 0,408 µ m

Bài 5: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng khe Young, ánh sáng dùng làm thí nghiệm là ánh sáng trắng có bước sóng biến
thiên liên tục từ 0,4 µ m đến 0,76 µ m . Khoảng cách từ hai khe sáng đến màn quan sát là 1,4m, khoảng cách giữa hai khe
sáng là 0,8mm
a, Tính bề rộng của quang phổ bậc 2
b, Quang phổ bậc 3 có chồng lên quang phổ bậc 2 hay không?
c, Tại vị trí cách vân trung tâm 4mm, có những vân sáng của ánh sáng đơn sắc ứng với những bước sóng nào?
ĐS: a, ∆x2 = 1,26mm b, QP bậc 3 có 1 phần chồng lên bậc 2 c, 2 bức xạ có λ 4 = 0,57 µ m , λ 5 = 0,46 µ m
D¹ng 5: Bµi to¸n: DÞch chuyÓn cña hÖ v©n giao thoa
KiÕn thøc cÇn nhí:
1. DÞch chuyÓn cña hÖ v©n cã b¶n máng
-Quang tr×nh øng víi ®êng ®i tõ hai nguån :
• §êng ®i cña ¸nh s¸ng cã b¶n: l1= d1 + (n-1)e
• §êng ®i kh«ng cã b¶n máng: l2= d2
ax
• HiÖu quang tr×nh: δ = l2 − l1 = (d 2 − d1 ) − (n − 1)e = − (n − 1)e
D
 Tài liệu luyện thi Chương V Sóng ánh sáng Nguyễn Bùi Hậu FIT - VU
λD eD
• VÞ trÝ v©n s¸ng: δ = kλ (k ∈ Z ) ⇒ x = k + (n − 1)
a a
(n − 1)eD
• §é dêi cña hÖ v©n: xo =
a
2. Khi di chuyÓn nguån S theo ph¬ng song song víi S1S2 th× hÖ v©n di chuyÓn ngîc chiÒu
D
§é dêi cña hÖ v©n lµ: x0 = d D: kho¶ng c¸ch tõ hai khe tíi mµn
D1
D1: lµ kho¶ng c¸ch tõ nguån s¸ng tíi 2 khe
d: ®é dich chuyÓn cña nguån s¸ng
Chó ý: Trong hai trêng hîp trªn kho¶ng v©n i kh«ng ®æi
D¹ng 6: Bµi to¸n vÒ tia R¬nghen ( Tia X )
KiÕn thøc cÇn nhí:
1. C«ng suÊt cña dßng ®iÖn qua èng R¬nghen chÝnh lµ n¨ng lîng cña chïm ªlectr«n mang tíi ®èi
víi catèt trong 1 gi©y: P = U.I
2. Cêng ®é dßng ®iÖn trong èng R¬nghen: i= N.e
( víi N lµ sè ªlectr«n ®Ëp vµo ®èi catèt trong 1 gi©y )
3. §Þnh lÝ ®éng n¨ng: W® - W®0 = e.UAK
Víi W® lµ ®éng n¨ng cña ªlectr«n ngay tríc khi ®Ëp vµo ®èi catèt
W®0 lµ ®éng n¨ng cña ªlectr«n ngay sau khi bøt ra khái catèt ( thêng W®0= 0 )
4. §Þnh luËt b¶o toµn n¨ng lîng: W® = ε + Q = hf + Q
ε : n¨ng lîng cña tia X vµ Q lµ nhiÖt lîng lµm nãng ®èi catèt
5. Bíc sãng nhá nhÊt cña bøc x¹ do tia X ph¸t ra øng víi trêng hîp toµn bé n¨ng lîng ªlectron biÕn
®æi thµnh n¨ng lîng tia X:
hc hc hc
W® = ε + Q = hf + Q ⇒ hf = ≤ W® ⇔ λ ≥ ⇒ λmin =
λ Wd Wd
Bµi 1: HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a anèt vµ catèt cña mét èng R¬nghen lµ 150 kV. TÝnh bíc sãng ng¾n
nhÊt cña tia R¬nghen mµ èng cã thÓ ph¸t ra.
§S: 8,27.10-12 m
Bµi 2: Ph¶i ®Æt gi÷a anèt vµ catèt cña mét ång R¬nghen mét hiÖu ®iÖn thÕ lµ bao nhiªu ®Ó b-
0
íc sãng ng¾n nhÊt cña tia R¬nghen mµ èng cã thÓ ph¸t ra lµ 10 A
0
Bµi 3: Bíc sãng ng¾n nhÊt cña tia X lµ 1 A
a) T×m hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a anèt vµ catèt cña èng R¬nghen. Bá qua ®éng n¨ng cña ªlectron khi
ra khái catèt
b) Cêng ®é dßng quang ®iÖn qua èng R¬nghen lµ 8 mA. T×m c«ng suÊt cña èng R¬nghen. Cho h=
0
6,625.10-34J.s; c= 3.108 m/s; 1 A = 10-10 m
§S: a) UAK = 12421,8 (V); b) P= 99,37 (W)
Bµi 4: ChiÕu 1 chïm tia X ®¬n s¾c vµo mét l¸ kim lo¹i th× thÊy l¸ kim lo¹i tÝch ®iÖn. Dïng mét
tÜnh ®iÖn kÕ mét ®Çu nèi víi l¸ kim lo¹i, ®Çu cßn l¹i nèi víi ®Êt th× thÊy tÜnh ®iÖn kÕ chØ hiÖu
®iÖn thÕ U = 1500 V. C«ng tho¸t cña ªlectron khái kim lo¹i lµ A = 3,54 eV.
a) H·y cho biÕt l¸ kim lo¹i tÝch ®iÖn d¬ng hay ©m?
b) TÝnh bíc sãng λ cña tia X. §S: a) TÝch ®iÖn d¬ng; b) λ = 82,6 nm
Bµi 5: H·y tÝnh:
a) HiÖn ®iÖn thÕ tèi thiÓu ®Ó mét èng tia X s¶n xuÊt ®îc tia X cã bíc sãng 0,05 nm
b) Bíc sãng ng¾n nhÊt cña tia X s¶n xuÊt ®îc khi hiÖu ®iÖn thÕ lµ 2.106 V §S: a) 2,48.104V; b)
0,62 pm
Bµi 6: Tèc ®é cña c¸c elªctron khi ®Ëp vµo anèt cña mét èng R¬n-ghen lµ 45000 km/s. §Ó t¨ng
tèc ®é nµy thªm 5000 km/s, ph¶i t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo èng thªm bao nhiªu? §S: 1300
V
Bµi 7: Trong mét èng R¬n- ghen tèc ®é cña ªlectron khi tíi an«t lµ 50000 km/s. §Ó gi¶m tèc ®é
nµy 8000 km/s, ph¶i gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu èng bao nhiªu?§S: 2100 V
 Tài liệu luyện thi Chương V Sóng ánh sáng Nguyễn Bùi Hậu FIT - VU
Bµi 8: NÕu hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña mét èng R¬n-ghen bÞ gi¶m 2000 V th× tèc ®é cña
c¸c elªctron tíi an«t gi¶m 5200 km/s. H·y tÝnh hiÖu ®iÖn thÕ cña èng vµ tèc ®é cña c¸c elªctron`
§S: v ≈ 70, 2.106 m / s ; U ≈ 14kV