Professional Documents
Culture Documents
CHƯƠNG II
CÁC PHƯƠNG PHÁP TÍNH TOÁN DÂY QUẤN MÁY BIẾN ÁP MỘT PHA
.
Trên thực tế có rất nhiều cách tính toán dây quấn cho máy biến áp cảm ứng
một pha, ở đề tài này chúng em xin trình bày và thực hiện theo phương pháp tính
toán dây quấn dựa trên kích thước lõi thép đã cho trước. Đây là phương pháp hay
và có nhiều ưu điểm, trước hết phương pháp này phù hợp với khả năng của chúng
em. Vì chúng ta có thể dễ dàng thực hiện theo phương pháp này vì lỡi thép đã được
sản xuất sẵn, sau khi mua về chúng ta sẽ tính toán dây quấn theo kích thước sẵn có
của lõi thép.
Sau đây chúng em xin trình bày về phương pháp và cách thức tính toán của
chúng em.
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Hình 2.1: Kích thước cơ bản của lõi thép tiêu chuấn dạng E I.
Ký hiệu và tên gọi các kích thước cơ bản cảu lõi thép:
+ a : Bề rộng trụ giữa của lõi thép.
+ b : Bề dày của lõi thép biến áp.
+ c : Bề rộng của cửa sổ lõi thép.
+ h : chiều cao của sổ lõi thép.
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
( Chú ý :các kích thước này khi đo và tính toán đều tính theo đơn vi là mm
hoặc cm)
Các kích thước a , c và h đều được đo trực tiếp trên một lá thép E I. Như ở
đề tài này chúng em đã đo được số liệu như sau :
a= 4 ( cm ).
c = 2.4 ( cm ).
h = 6 ( cm ).
b = ( bề dày 1 lá thép)*(tổng số lá thép). (2.1)
b = 8 (cm )
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Kích thước tổng quát của toàn bộ lá thép sau khi ghép sát được xác định như
hình 2.2 . Chúng ta có thể tính khối lượng lõi thép biến áp ( dạng tiêu chuẩn) theo
hệ thức :
W fer = 46,8 . a2.b = 46,8 . 0.42 .0,8 = 6 (kg) (2.2)
Trong đó W fer là khối lượng cảu lõi thép máy biến áp, với giá trị khối lượng
riêng của lá thép là 7,8 kg/dm3 . W fer được tính thep đơn vị kg.
Sau khi xác định được các kích thước cơ bản của máy biến áp ta tính tiết
diện trụ giữa của lõi thép chữ E. Đây chính là tiết diện cho từ thông móc vòng
xuyên qua các bộ dây quấn .
Gọi At là tiết diện trụ giữa lõi thép , ta có:
At = a.b = 4. 8 = 32 (cm2) (2.3)
Trong đó , đơn vị đo là : At (cm2), (a) = (b) = (cm).
2.2 Xác định giá trị Nv ( Số vòng dây quấn để tạo ra 1 volt sức điện động
cảm ứng).
Ở phần này chúng ta chỉ có hai thao tác cơ bản như sau:
+ Chọn mật độ từ thông (hay từ cảm) B dùng tính toán cho lõi thép.
+Áp dụng công thức để tính được số vòng dây quấn để tạo ra được 1 volt
sức điện động cảm ứng.
Nv = (2.4)
Trong đó :
+Nv là số vòng dây quấn để tạo ra 1 V sức điện động cảm ứng, đơn vị
(vòng/volt).
+B : mật độ từ thong , đơn vị T
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
2.3 Xác định sơ đồ nguyên lý của máy biến áp, tính toán số vòng dây
quấn cho mỗi cuộn.
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Hình 2.3 :Sơ đồ nguyên lý máy biến áp theo yêu cấu của đề tài.
Theo lý thuyết về máy biến áp ( được trình bày ở chương I) thì số vòng dây
quấn của các cuộn dây máy biến áp được xác định theo sức điện động cảm ứng
trong các bộ dây sơ cấp và thứ cấp. Nhưng theo sơ đồ nguyên lý cảu máy biến áp
cần thực hiện thì cuộn sơ cấp có 8 đầu vào và có 3 đầu ra. ở trường hợp này ta
chọn một giá trị của điện áp bên sơ cấp để tính, sau đó tính tiếp các giá trị còn lại.
ta chọn : U1 = U15 = 220V, U2 = U22 =24 V. Với U1 và U2 là điện áp cuộn sơ cấp và
thứ cấp ta có:
N1 = Nv. U1 (2.6)
N2 = 1,1 . Nv. U2 (2.7)
Trong đó :
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Muốn chọn mật độ dòng điện chính xác chúng ta cần tham khảo các bản số
tiêu chuẩn về mật độ dòng điện. trong đề tài này chúng em chọn giá trị
J=4.5A/mm2 để tính toán và thực hiện đề tài.
2.4.2 Tính chọn hệ số lấp đầy Kld.
a , Tính toán giá trị diện tích của cửa sổ lõi thép .
Gọi Acs là diện tích của cửa sổ lõi thép, ta có hệ thức tính Acs như sau:
Acs = c.h (2.8)
Trong đó :
(Acs ) = (mm2) ; (c) = (h) = (mm)
Với lá thép tiêu chuẩn ta có quan hệ giữa các kích thước cơ bản với kích
thước của cửa sổ lõi thép như sau :
C= ;h= ( 2.9)
Kld = (2.11)
Đối với phương pháp tính này thì ta có thể chọn Kld trong khoảng từ 0.36
đến 0.46 là hợp lý. Ở bài này chúng em chọn Kld = 0.46 làm kết quả tính toán cho
các mục sau. Sau đó sẽ quay lại để tính , kiểm tra lại Kld sau.
2.4.3 Ước lượng hiệu suất η.
Gọi η là hiệu suất máy biến áp, theo ý thuyết máy biến áp một pha, chúng ta
định nghĩa hiệu suất của máy biến áp theo công thức:
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
= (2.12)
η= (2.13)
Trong các trường hợp tải có tính điện cảm, đồng thời nếu xem tổn hao thép
rất bé, điện kháng tản từ của biến áp không cao; lúc đó giá trị hệ số công suất tải và
hệ số công suất phía sơ cấp có thể xem như gần bằng nhau.
Trong trường hợp này , một cách gần đúng chúng ta có thể viết như sau:
η= = (2.14)
= η. (2.15)
Với giá trị mật độ dòng điện J = 4,5 A/mm2 đã chọn trong các công đoạn tính
toán trên, chúng ta có tỷ số tiết diện của dây quấn sơ cấp và thứ cấp từ công thức
(2.15) theo lý thuyết ta có:
S= = (2.16)
= =η. = ( )2 (2.17)
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
= (2.18)
Kld = (2.20)
= η. = 0,9 . = 8.25
Tỷ lệ tiết diện dây quấn của cuộn thứ cấp so với sơ cấp theo công thưc
(2.17) ta có :
= = 8.25
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Tỷ lệ đường kính của cuộn thứ cấp so với sơ cấp theo công thức (2.18) ta
có: = = = 2.87
Với tiết diện tròn của dây quấn như vậy ta ó đường kính của dây sơ cấp và
thứ cấp là :
Trên thực tế ta chọn kích thước dây cho máy biến áp là:
Ta có công thức :
Kld =
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Lúc này ta đã chọn được đường kính dây cuộn sơ cấp và thứ cấp như sau:
Vậy ta có :
2.5 Ước lượng công suất biểu kiến nhận được phía thứ cấp máy biến áp.
Theo yêu cầu của đề tài thì S2 = 1100 (VA)
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng
Trường SPKT Hưng Yên ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Khoa: Điện - Điện Tử
Giáo Viên Hướng Dẫn Nhóm Thực Hiện : Đặng Văn Dũng
Nguyễn Đình Hùng Phạm Văn Dũng
Khoa Văn Dũng