MỤC LỤC

Chương 1: TỔNG QUAN VỀ PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HTTT

1.1 Tổng quan về hệ thống thông tin 5
1.1.1 Đặt vấn đề 5
1.1.2 Hệ thống - Hệ thống thông tin 6
1.2 Các hệ thống thông tin thông dụng 6
1.2.1 Hệ xử lý dữ liệu (DPS-Data Processing System) 6
1.2.2 Hệ thông tin quản lý (MIS-Management Information System) 7
1.2.3 Hệ hỗ trợ quyết định (DSS- Decision Support System) 7
1.2.4 Hệ chuyên gia (ES-Expert System) 8
1.3 Các thành phần của một hệ thống thông tin quản lý 8
1.4 Các tính năng của một HTTT 10
1.5 Mục đích, yêu cầu phương pháp phân tích thiết kế HTTT 11
1.5.1 Mục đích 11
1.5.2 Yêu cầu 11
1.6 Xây dựng thành công một hệ thống thông tin 11
1.6.1 Khái niệm về một dự án công nghệ thông tin thành công 11
1.6.2 Quản lý và phát triển một dự án công nghệ thông tin 12
1.6.2.1 Khởi tạo dự án 12
1.6.2.2 Lập kế hoạch dự án 13
1.6.2.3 Thực hiện dự án 13
1.6.2.4 Kết thúc dự án 14
1.7 Giới thiệu một vài phương pháp phân tích thiết kế 15
1.7.1 Phương pháp phân tích thiết kế có cấu trúc 15
1.7.2 Phương pháp phân tích thiết kế Merise 16
1.7.4 Phương pháp phân tích GLACSI 19
1.8 Những sai lầm có thể xẩy ra khi phân tích thiết kế HTTT 20

151
1.9 Các giai đoạn xây dựng một hệ thống thông tin tin học hóa 20
1.9.1 Lập kế hoạch 21
1.9.2 Phân tích 22
1.9.2.1 Phân tích hiện trạng 22
1.9.2.2 Phân tích khả thi và lập hồ sơ nhiệm vụ 23
1.9.2.3. Xây dựng mô hình hệ thống chức năng 23
1.9.3 Thiết kế 24
1.9.4 Giai đoạn thực hiện 24
1.9.5 Chuyển giao hệ thống 25
1.9.6 Bảo trì 26
1.10 Các mức bất biến của một hệ thống thông tin 26
1.10.1 Mức quan niệm 26
1.10.2 Mức tổ chức 27
1.10.3 Mức vật lý (tác nghiệp) 27

Chương 2 NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG CỦA HTTT

2.1 Một số vấn đề chung khi nghiên cứu hệ thống 29
2.2 Yêu cầu đặt ra đối với hệ thống thông tin tin học hóa 30
2.2 Quy mô tin học hóa 31
2.3 Vai trò của những người tham gia phát triển hệ thống thông tin 32
2.3.1 Người quản lý hệ thống thông tin 32
2.3.2 Người phân tích hệ thống 32
2.3.3 Người lập trình 33
2.3.4 Người sử dụng đầu cuối 33
2.3.5 Kỹ thuật viên 34
2.3.6 Chủ đầu tư 34
2.4 Nghiên cứu hiện trạng 34
2.4.1 Mục đích 34

152
2.4.2 Nội dung nghiên cứu và đánh giá hiện trạng 35
2.4.3 Các kỹ thuật thu thập thông tin 35
2.4.3.1 Các khái niệm và thuật ngữ sử dụng trong khảo sát hiện trạng 35
2.4.3.2 Các phương pháp nghiên cứu hiện trạng 37
2.5 Các công việc sau khảo sát hiện trạng 41
2.5.1 Xử lý sơ bộ kết quả khảo sát 41
2.5.2 Tổng hợp kết quả khảo sát 42
2.5.2.1 Tổng hợp các xử lý 42
2.5.2.2 Tổng hợp các dữ liệu 43
2.5.3 Hợp thức hoá kết quả khảo sát 44
2.6 Giới thiệu nghiên cứu hiện trạng của một số HTTT 45
2.6.1 Hệ thống thông tin "Quản lý kho hàng" 45
2.6.2 Hệ thống thông tin " Quản lý công chức" 49
2.5.3 Hệ thống thông tin "Quản lý đào tạo" 50

2.7 Phân tích hệ thống về chức năng 51

2.7.1 Các mức độ diễn tả chức năng 52
2.7.2 Biểu đồ chức năng nghiệp vụ BFD 53

2.8.1 Sơ đồ ngữ cảnh 55

2.8.2 Biểu đồ luồng dữ liệu DFD 56
2.8.3 Kỹ thuật phân mức 60
Chương 3: MÔ HÌNH QUAN NIỆM CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN
3.1 Giới thiệu về mô hình quan niệm 64
3.2 Mô hình thực thể-mối quan hệ (mô hình ER) 64
3.2.1 Ý nghĩa của mô hình 64
3.2.2 Các thành phần của mô hình ER 64
3.2.1 Thực thể và tập thực thể 65
3.2.2 Thuộc tính 66

153
3.3 Mối quan hệ giữa các tập thực thể 67
3.3.1 Mối quan hệ 67
3.3.2 Bản số 70
3.3.3 Bản số trực tiếp giữa các mối quan hệ 71
3.3.4. Tách một mối quan hệ đa nguyên thành các mối quan hệ nhị nguyên 72
3.3.5. Ràng buộc phụ thuộc hàm trên mối quan hệ đa nguyên 75
3.4 Một vài nhận xét để rà soát lại mô hình ER 78
3.4.1 Đối tượng nào có thể làm tập thực thể? 78
3.4.2 Yếu tố thông tin gì có thể làm thuộc tính cho một tập thực thể? 79
3.4.3 Loại bỏ các thuộc tính vô nghĩa 79
3.4.4 Tính độc lập của các thuộc tính 79
3.4.5 Xác định thuộc tính khóa 79
3.4.6 Tách thuộc tính có dung lượng lớn 80
3.4.7 Xử lý một thuộc tính lặp nằm trong một tập thực thể 80
3.4.8 Xử lý một nhóm thuộc tính lặp nằm trong cùng một tập thực thể 81
3.4.8 Xử lý các thuộc tính phức hợp 81
3.4.9 Các tập thực thể có mối quan hệ ISA 81
3.5 Mô hình quan niệm về dữ liệu 82
3.6 Mô hình quan niệm xử lý 85
3.6.1 Mục đích 85
3.6.2 Một số thuật ngữ và khái niệm 85

Chương 4 MÔ HÌNH TỔ CHỨC CỦA HTTT 94

4.1 Khái niệm 94

4.2 Mô hình dữ liệu quan hệ 94
4.2.1 Các định nghĩa cơ bản 94

154
4.2 Mô hình tổ chức dữ liệu 96
4.2.1 Khái niệm 96
4.2.2 Quy tắc chuyển đổi 97
4.2.3. Thuật toán chuyển đổi mô hình ER thành các quan hệ 105
4.2.3 Mô hình tổ chức dữ liệu 111
4.3 Chuẩn hoá và kiểm tra lại mô hình ER 114
4.3.1 Mục đích của chuẩn hóa 114

4.3.2 Định nghĩa các dạng chuẩn 115

4.3.3 Chuẩn hoá các lược đồ quan hệ 116

4.3.4 Một số ví dụ về chuẩn hoá 118

4.4 Ràng buộc toàn vẹn 129
4.5 Mô hình tổ chức về xử lý 131
4.5.1 Mục đích 131
4.5.2 Các khái niệm 131
4.4.2 Bảng công việc 132
4.4.4 Mô hình tổ chức về xử lý 133

Chương 5 MỨC VẬT LÝ CỦA HTTT

138

5.1 Mô hình vật lý về dữ liệu 138

5.1.1 Thiết kế cơ sở dữ liệu vật lý 138

5.1.2 Thiết kế các trường 139

5.1.2 Thiết kế các file 140

5.1.3 Các hệ quản lý file 140

5.1.4 Các cấu trúc dữ liệu và phương thức truy nhập 141

5.1.6 Xác định quy mô file và không gian lưu trữ cần thiết 142

155
5.2 Mô hình vật lý về xử lý 145

5.2.1 Mục đích 145

5.2.2 Mô đun xử lý 145

5.2.3 Phân rã mô đun 146

5.2.4 Sơ đồ tổng thể phân rã chức năng 147

5.2.5 Mô tả các mô đun 150

156
 TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Nguyễn văn Vị, Phân tích thiết kế các hệ thống thông tin hiện đại, NXB
Thống kê, 2002

[2] Nguyễn văn Ba, Phân tích thiết kế các hệ thống thông tin quản lý, NXB
Khoa học Kỹ thuật, 2002

[3] Thạc Bình Cường, Phân tích thiết kế hệ thống thông tin, NXB Khoa học Kỹ
thuật, 2002

[4] Đào Kiến Quốc, Bài giảng Phân tích thiết kế hệ thống thông tin, 2000

[5] Ngô Trung Việt, Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản lý-kinh
doanh-nghiệp vụ, NXB Giao thông vận tải

[6] Benjamin S.Blanchard Wolter J.Fabrycky, System Engineering and

Analysis, Pren Hall, Australia, 1990

[7] Roger S.Pressman, PhD. Software Engineering, Kỹ nghệ phần mềm, bản
dịch của Ngô Trung Việt, NXB Giáo dục

[8] Judson R.Ostle, Information systems Analysis and Design, Burgess

Communication, USA, 1985

[9] A. Collongues J.Hugues B.Laroche, Merise. Phương pháp phân tích thiết kế
hệ thống thông tin tin học hóa phục vụ quản lý doanh nghiệp. Bản dịch của
Trương văn Tú, NXB Khoa học kỹ thuật, 1994

157