CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

I. PHẦN MỞ ĐẦU
Thực tế nhiều năm, trong lý thuyết cũng như trong thực tiễn đã có quan điểm
cho rằng hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào việc xác định và lựa chọn mục tiêu,
chương trình nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục cùng với những điều
kiện, phương tiện giáo dục.
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển nhân cách học sinh là một nhu
cầu cần thiết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống,
học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng
của học sinh được phát triển dưới sự giáo dục của giáo viên chủ nhiệm. Thực
chất vai trò của giáo viên chủ nhiệm cũng như người làm vườn, trồng cây, tuy
không đúng hoàn toàn nhưng hoạt động của giáo viên chủ nhiệm gần như
người trồng cây, chăm sóc, vun trồng cây giống. Người làm vườn không thể
cầm ngọn cây kéo lên mà phải chăm sóc tạo điều kiện cho hạt giống nẩy
mầm. Cho nên, bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn tâm niệm
dạy dỗ giáo dục cho các em trở thành những con người hữu ích cho xã hội để
xứng đáng với những hình ảnh đẹp mà xã hội ban tặng như đồng chí Phạm
Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quí nhất trong tất cả các nghề
cao quí vì nó sáng tạo ra những con người sáng tạo”.
Trong thời đại mở cửa của nền kinh tế hiện nay, học sinh luôn có xu hướng
đua đòi chưng diện luôn bị những cám bẫy trong xã hội lôi cuốn. Nó ảnh
hưỡng không ít đến việc học tập của học sinh. Vì vậy, xuất phát từ tình hình
thực tế ấy tôi quyết tâm thực hiện tốt “Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT
Mỹ Qúi ”. Cố gắng giáo dục tốt những học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm góp
phần đưa phong trào nhà trường vững mạnh và xã hội có những công dân tốt,
là những đứa con ngoan trong gia đình.
II. NỘI DUNG
Không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường Trung Học Phổ
Thông nếu như xác định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục.
Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh phổ thông
còn nhiều hạn chế, vì vậy không thể không cần có một người thường xuyên
hướng dẫn giúp đỡ, chỉ bảo cho các em. Để làm tốt điều này, giáo viên chủ
nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo phải nắm được
đường lối, quan điểm, lí luận giáo dục đồng thời giáo dục những phẩm chất
đạo đức, rèn luyện năng lực để trở thành công dân tốt mai sau.
Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội tốt
hơn, phải rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là trách nhiệm nghĩa vụ và cũng là
vinh dự vì học sinh.
Vâng, khi tôi được phân công chủ nhiệm lớp, trong tôi vừa mừng vừa lo, mừng
vì mình được cống hiến một phần công sức phục vụ cho mái trường rất đỗi
thân yêu của mình. Tôi lo vì đối tượng học sinh học yếu là nhiều, thích đua
đòi, không có tính cần cù chăm chỉ, lòng đam mê học tập. Tôi được lãnh đạo
nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 12CB4, sau đó tôi tìm hiểu lớp gần
khoảng hai tuần thì thực trạng của lớp cũng dần dần hiện ra.
1. Đánh giá thực trạng
Ngày đầu tiên tôi nhận lớp và sau một tiết làm quen tôi nắm được sĩ số trong
lớp là 38 em. Ấn tượng không phai mờ là các em nhìn cô rất chăm chú lắng
nghe bao điều cô dặn dò với lớp. Sau đó, tôi tiếp tục dạy các em hai tiết Hoá
học, không khí lớp trầm, hầu như các em không tập trung. Trước những khó
khăn ấy tôi tự hứa với lòng mình cố gắng thực hiện thật tốt “Công tác chủ
nhiệm lớp ở trường THPT Mỹ Quí”.
2. Kế hoạch thực hiện
Giáo viên chủ nhiệm là người thay thế Hiệu trưởng quản lý toàn diện tập thể
học sinh một lớp học. Người hiệu trưởng không thể quản lý, nắm chắc diễn
biến của quá trình phát triển nhân cách từng học sinh trong một trường, đó là
lẽ đương nhiên. Nếu không hiểu được đặc điểm, trình độ, diễn biến trong quá
trình giáo dục, tự rèn luyện của học sinh thì không thể giáo dục được các em,
không thể có sự định hướng kịp thời quá trình tự rèn luyện của học sinh. Vì lẽ
đó, một trường học bao giờ học sinh cũng được chia thành các khối nhỏ (lớp
học) căn cứ vào trình độ, đặc điểm nhận thức ở mỗi lớp phải có một giáo viên
phụ trách chung- giáo viên chủ nhiệm lớp. Sau khi nhận lớp, tôi đến văn
phòng mượn hồ sơ học bạ để tiện cho việc liên hệ với gia đình, tôi ghi chép
cẩn thận số lượng học lực và hạnh kiểm của các em năm học 2009-2010
Học lực:
Giỏi: 1
Khá: 5
TB: 30
Yếu: 2 (thi lại được lên lớp).
Hạnh kiểm:
Tốt: 30
Khá: 8
TB: 0
Đứng trước một tình trạng tập thể lớp có số lượng học sinh yếu nhiều, đạo đức
không tốt thì chúng ta sẽ làm gì, tôi suy nghĩ và đề ra một số biện pháp.
3. Biện pháp
a. Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp
- Giáo viên chủ nhiệm lớp, trước hết phải quản lý toàn diện lớp học, quản lý
học sinh lớp học và cần nắm nắm vững:
+ Hoàn cảnh và những thay đổi, những tác động của gia đình đến học sinh
của lớp chủ nhiệm.
+ Hiểu biết những đặc điểm của từng em học sinh (về sức khỏe, sinh lý, trình
độ nhận thức, năng lực hoạt động, năng khiếu, sở thích, nguyện vọng, quan
hệ xã hội, bạn bè….)
+ Nắm vững mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục cấp học, lớp học và
khả năng thực hiện, kết quả của lớp phụ trách so với mục tiêu giáo dục về mọi
mặt (học tập, rèn luyện đạo đức, thể dục thể thao, văn nghệ và các hoạt động
khác…).
+ Quản lý toàn diện đặc điểm học sinh của lớp, nắm vững mục tiêu đào tạo,
giáo dục cả về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh, đồng thời nắm
vững hoàn cảnh của từng em để kết hợp giáo dục.
- Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa hiệu trưởng (lãnh đạo), giữa các tổ chức
trong trường, giữa các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm.
Nói một cách khác, giáo viên chủ nhiệm là người đại diện hai phía, một mặt
đại diện cho các lực lượng giáo dục của nhà trường, mặt khác đại diện cho tập
thể học sinh. Với tư cách là sư phạm (đại diện cho tập thể các nhà sư phạm),
giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm truyền đạt tới học sinh của lớp chủ nhiệm
tất cả yêu cầu, kế hoạch giáo dục của nhà trường tới tập thể và từng học sinh
của lớp chủ nhiệm không phải bằng mệnh lệnh mà bằng sự thuyết phục, cảm
hóa, bằng sự gương mẫu của người giáo viên chủ nhiệm, để mục tiêu giáo dục
được học sinh chấp nhận một cách tự giác, tự nguyện. Với kinh nghiệm sư
phạm và uy tín của mình, giáo viên chủ nhiệm có khả năng biến những chủ
trương, kế hoạch đào tạo của nhà trường thành chương trình hành động của
tập thể lớp và của mỗi học sinh.
Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm lớp là người tập hợp ý kiến, nguyện vọng
của từng học sinh của lớp phản ánh với hiệu trưởng, với các tổ chức trong nhà
trường và với các giáo viên bộ môn. Có ý kiến cho rằng: để làm điều đó thì đội
ngũ tự quản của học sinh có thể làm được không cần đến giáo viên chủ
nhiệm. Tất nhiên ý kiến đó có phần đúng, song chưa đủ. Phải thấy được quan
hệ, vị trí của giáo viên chủ nhiệm là người thường xuyên tiếp nhận được thông
tin từ học sinh để đảm bảo tính khách quan, tính trung thực của dư luận, ý
kiến của một tập thể học sinh. Khi tiếp nhận thông tin, người giáo viên chủ
nhiệm lớp xử lí kịp thời ngay thông tin với tư cách là nhà sư phạm, điều đó có
tác dụng rất lớn. Có không ít thông tin, suy nghĩ của học sinh chỉ có thể tâm
sự với giáo viên chủ nhiệm, đó là một thực tế.
Ví dụ: những oan ức, sự hiểu lầm của thầy, cô giáo vì một lẽ nào đó. Ai là
người giúp các em giải tỏa những băn khoăn vướng mắc trong những quan hệ
như vậy, không ai tốt hơn là giáo viên chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm với tư cách là đại diện cho lớp còn có trách nhiệm bảo vệ,
bênh vực quyền lợi mọi mặt học sinh của lớp.
- Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể học
sinh, bởi vì:
+ Học sinh trung học phổ thông là những em ở lứa tuổi cuối thiếu niên và đầu
thanh niên. Lứa tuổi đang khẳng định mình, giàu ước mơ, bước đầu có kinh
nghiệm sống, có khả năng tự quản, tổ chức hoạt động tập thể… Tuy nhiên,
vẫn là lứa tuổi mong muốn lớn hơn khả năng, muốn khẳng định nhưng chưa
đủ về mọi mặt kinh nghiệm, tri thức. Khi có thành công thì dễ tự tin quá mức,
ngược lại gặp những thất bại đầu tiên dễ dao động, lòng tự tin bị giảm sút…
Xuất phát từ những đặc điểm đó về tâm lý lứa tuổi, việc định hướng giáo dục
đối với học sinh trung học là rất cần thiết.
+ Chức năng cố vấn có ý nghĩa giáo dục quan trọng nhất đối với giáo viên chủ
nhiệm vì chức năng cố vấn về bản chất là sự điều chỉnh, vai trò định hướng,
điều khiển quá trình tự giáo dục của từng học sinh và tập thể học sinh, phát
huy vai trò chủ thể tích cực của học sinh trong giáo dục.
+ Cố vấn còn là quá trình điều khiển, định hướng của giáo viên chủ nhiệm đối
với hoạt động tự quản của tập thể học sinh lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ
nhiệm không trực tiếp tham gia điều khiển công việc của lớp, không làm thay
các em trong mọi hoạt động.
+ Chức năng cố vấn thể hiện trước hết ở chỗ giáo viên chủ nhiệm bằng nghệ
thuật sư phạm kích thích tư duy sáng tạo ở học sinh, phát triển tiềm năng trí
tuệ vốn có của từng em trong học tập, đề xuất các nội dung, các giải pháp,
cách thức tổ chức hoạt động thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường.
+ Cố vấn là sự điều chỉnh, điều khiển tư duy thái độ, tình cảm, hành vi, hoạt
động của học sinh.
Ví dụ: góp ý kiến một chương trình hoạt động của lớp, hay của một học sinh
thì đã diễn ra quá trình vừa điều chỉnh vừa điều khiển.
+ Vai trò cố vấn đối với học sinh phải quán triệt được toàn diện nội dung giáo
dục, kế hoạch hoạt động của cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm bao gồm từ
việc học tập, rèn luyện đạo đức, văn hóa, thể dục thể thao, sinh hoạt tập thể,
hoạt động chính trị xã hội, quan hệ giao tiếp…diễn ra trong nhà trường và
ngoài xã hội. Giáo viên chủ nhiệm cần tư vấn trong quan hệ ứng xử xã hội,
gia đình, cộng đồng và trong tình bạn, tình yêu, định hướng nghề nghiệp, việc
làm của học sinh, đặc biệt đối với các lớp cuối cấp.
+ Giáo viên chủ nhiệm phối hợp các lực lượng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu
giáo dục của lớp chủ nhiệm
- Giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm thực hiện
mục tiêu giáo dục của lớp chủ nhiệm do:
+ Hiệu quả của tổ chức giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm phụ thuộc không nhỏ
vào khả năng liên kết các lực lượng xã hội, phát huy tiềm năng của xã hội về
mọi mặt đối với công tác giáo dục.
+ Căn cứ vào đặc điểm, điều kiện của lớp, của nhà trường, cộng đồng, gia
đình học sinh… giáo viên chủ nhiệm tổ chức phối hợp với các lực lượng xã hội
nhằm tạo ra sự thống nhất, có tác dụng đặc biệt quan trọng.
+ Liên kết các lực lượng xã hội trong giáo dục thế hệ trẻ là một nguyên tắc
nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục, để thực hiện tốt chức năng phối hợp lực
lượng xã hội không ai thực hiện bằng giáo viên chủ nhiệm. Phối hợp các lực
lượng xã hội không chỉ dừng ở nhận thức, mà quan trọng hơn cả là xây dựng
được chương trình kế hoạch hoạt động nhằm thống nhất, khép kín quá trình
hoạt động, không gian, thời gian tác động đến học sinh của lớp chủ nhiệm.
b. Nhiệm vụ, nội dung công tác chủ nhiệm
- Nhiệm vụ chủ yếu của người giáo viên chủ nhiệm bao gồm:
+ Người giáo viên chủ nhiệm, trước hết phải thực hiện tốt những nhiệm vụ
của một thầy cô giáo, nói chung đó là mẫu mực về đạo đức, gương mẫu trong
việc chấp hành luật pháp và những qui định của nhà nước, nắm vững đường
lối, quan điểm, lý luận giáo dục, biết vận dụng sáng tạo vào thực tiễn giáo dục
thế hệ trẻ, làm tốt công tác giáo dục, vũ trang tri thức khoa học, phát triển trí
tuệ của học sinh. Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm giáo dục những phẩm chất
đạo đức, rèn luyện năng lực để học sinh trở thành những công dân tốt mai
sau. Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội
với tư cách là lực lượng tri thức trong công cuộc đổi mới, giác ngộ học sinh từ
bỏ những thói hư tật xấu, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc,
nâng cao nhận thức, tình cảm, tham gia có hiệu quả vào công cuộc xây dựng
đất nước văn minh hiện đại…
+ Sự khác nhau trong việc thực hiện những nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm
lớp với thầy cô giáo bình thường khác ở chỗ: người giáo viên chủ nhiệm phải
thực hiện tốt hơn, tự đòi hỏi rèn luyện ở mức cao hơn, thường xuyên hơn, đó
là trách nhiệm, là nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh, được phụ huynh tin
yêu, gửi gắm trách nhiệm giáo dục con em vào tay mình.
+ Giáo viên chủ nhiệm còn có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của
lớp về mọi mặt, báo cáo cho hiệu trưởng và lãnh đạo nhà trường biết theo
định kỳ hoặc đột xuất nếu có vấn đề cần giải quyết. Được sự ủy quyền của
hiệu trưởng trực tiếp, kịp thời chỉ đạo, giải quyết kiểm tra, đánh giá công
bằng, khách quan quá trình rèn luyện, phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện của từng
học sinh trong lớp.
+ Thường xuyên liên hệ với gia đình, cộng đồng các tổ chức trong và ngoài
nhà trường để cùng phối hợp giáo dục, động viên giúp đỡ từng học sinh nâng
cao chất lượng học tập, rèn luyện phát triển trí tuệ, năng lực.
+ Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập thể học sinh thực hiện nhiệm vụ
chung của nhà trường cùng với các tập thể lớp học khác làm cho lớp chủ
nhiệm trở thành thành viên tích cực của cộng đồng nhà trường. Thông qua tổ
chức tự quản hoạt động của tập thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng
xử, năng lực tổ chức sáng tạo, khả năng vận dụng tri thức lý luận vào thực
tiễn cuộc sống.
+ Cùng với các giáo viên bộ môn, phối hợp với các lực lượng xã hội khác tổ
chức cho học sinh có điều kiện tham gia vào các hoạt động của cộng đồng địa
phương và hoạt động xã hội. Thông qua đó mà phát huy tác dụng của nhà
trường trong xã hội, góp phần vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng quê hương đất
nước theo mục tiêu của Đảng và nhà nước trong từng giai đoạn.
- Nội dung công tác của người giáo viên chủ nhiệm lớp
+ Nghiên cứu nắm vững đường lối quan điểm, lí luận giáo dục để vận dụng
vào công tác chủ nhiệm lớp. Đặc biệt cần nắm vững phương pháp, nghệ thuật
sư phạm. Ví dụ: các yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành nhân cách, vai trò
của giáo dục, hoạt động. Mối quan hệ giữa thầy giáo và học sinh, các phương
pháp tác động song song, tác động tay đôi, bùng nổ sư phạm… Đó là những lí
luận giáo viên chủ nhiệm cần phải hiểu.
+ Nắm vững mục tiêu giáo dục nói chung, mục tiêu lớp học, kế hoạch, nhiệm
vụ, giáo dục, dạy học của năm học. Đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu hiểu
những yêu cầu giáo dục của nhà trường, trên cơ sở ấy mới biết vận dụng cụ
thể hóa vào tình hình của lớp chủ nhiệm. Việc hiểu toàn bộ kế hoạch của nhà
trường trong từng năm học có ý nghĩa rất lớn đối với người giáo viên chủ
nhiệm thì giáo viên chủ nhiệm mới chủ động định hướng cho học sinh lớp chủ
nhiệm thực hiện chủ động, sáng tạo nhiệm vụ của lớp vào phong trào chung
của nhà trường.
+ Hiểu sâu sắc chức năng nhiệm vụ của các tổ chức trong nhà trường, hiểu
cán bộ phụ trách các mặt hoạt động và đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn
học ở lớp chủ nhiệm. Đồng thời cần tìm hiểu tiềm năng cơ sở vật chất, trang
thiết bị sẵn có của nhà trường, tìm hiểu cơ cấu tổ chức, phân công phụ trách
của các tổ chức trong nhà trường (Ban lãnh đạo; Đoàn thanh niên…). Hiểu
biết đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học để thường xuyên liên hệ năm
tình hình học tập, rèn luyện của học sinh, tổ chức việc học tập của tập thể lớp
để có phương pháp ứng xử phù hợp, tận dụng, lôi cuốn mọi người vào hoạt
động giáo dục của lớp chủ nhiệm.
+ Có kế hoạch nghiên cứu đặc điểm gia đình và đặc điểm của từng học sinh
của lớp chủ nhiệm, biết phân loại học sinh theo các đặc điểm để có giải pháp
tác động phù hợp.
Nghiên cứu đặc điểm gia đình học sinh và đặc điiểm tâm sinh lý của học sinh
lớp học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác của người chủ nhiiệm
lớp. Nghiên cứu để hiểu gia đình là tìm hiểu về đặc điểm trình độ, tâm lý của
cha mẹ học sinh, sự quan tâm của cha mẹ đối với con cái, phương pháp giáo
dục của cha mẹ đối với con của họ trong gia đình.
Tất cả việc nghiên cứu gia cảnh của học sinh nhằm hai mục đích, trước hết để
kết hợp trong giáo dục học sinh của lớp, mặt khác hiểu thêm nguyên nhân,
những yếu tố tích cực hoặc tiêu cực, những thuận lợi hoặc khó khăn tác động
đến học sinh để có giải pháp giáo dục. Song, quan trọng hơn cả là hiểu được
đặc điểm của mỗi học sinh về các mặt tâm sinh lý, tính cách năng lực…Nội
dung nghiên cứu về học sinh bao gồm: sức khỏe, năng lực phát triển trí tuệ,
cần nghiên cứu để hiểu từng học sinh về sự tập trung chú ý, nhận thức, nắm
vững sở thích, nguyện vọng, động cơ học tập, hoạt động. Lưu ý tới tính cách,
phẩm chất đạo đức, quan hệ, cách ứng xử của học sinh trong gia đình, ở
trường, ở cộng đồng với bạn bè của các em.
+ Ở tuổi học sinh phổ thông, nhiều năng lực chưa được bộc lộ, nhất là năng
lực hoạt động xã hội, xu hướng nghề nghiệp. Do đó, giáo viên chủ nhiệm phải
biết tổ chức hoạt động cho học sinh lớp chủ nhiệm có mục đích giáo dục.
+ Muốn hiểu biết tâm lí học sinh lớp chủ nhiệm, giáo viên cần quan sát vào
hoạt động thực tế của học sinh ở lớp học, cộng đồng, gia đình… Cần trao đổi
với gia đình, bạn bè và những người có quan hệ với các em, hiểu biết các em
ở cộng đồng, đoàn thể trong và ngoài nhà trường. Nghiên cứu đặc điểm học
sinh là một trong những nội dung quan trọng đầu tiên của giáo viên chủ
nhiệm lớp vì chỉ trên cơ sở hiểu biết từng em mới có khả năng phân loại nhóm
học sinh theo các đặc điểm học lực, tính cách, năng lưc, hoàn cảnh….
+ Điều đặc biệt quan trọng đối với giáo viên chủ nhiệm là bằng các phương
pháp nghiên cứu phân tích được nguyên nhân của các hiện trạng, đặc điểm
của từng học sinh. Ví dụ: đều là hiện tượng học kém nhưng có em do trí tuệ
chậm phát triển, có em do hoàn cảnh, điều kiện, có em do chi phối bởi các
yếu tố khác, phân tán tư tưởng. Cùng một hiện tượng học sinh hư (như ăn
cắp) có thể do hàng loạt nguyên nhân khác nhau. Chỉ trên cơ sở hiểu đặc
điểm và nguyên nhân dẫn tới các đặc điểm thì giáo viên chủ nhiệm mới có giải
pháp tác động giáo dục phù hợp hiệu quả.
+ Để nghiên cứu hiểu học sinh, giáo viên chủ nhiệm nhất thiết phải có “nhật
kí giáo viên chủ nhiệm”. Nhật kí giáo viên chủ nhiệm khác với “sổ công tác
chủ nhiệm”. Nhật kí chủ nhiệm để ghi về từng học sinh, ưu nhược điểm, tính
cách, sự tiến bộ, suy nghĩ, tình cảm của giáo viên chủ nhiệm đối với các em,
những kỉ niệm, những hiện tượng của học sinh. Nhật kí chủ nhiệm giúp giáo
viên có tư liệu về từng em một cách hệ thống. Nếu làm chủ nhiệm của lớp
học, nhật kí giáo viên chủ nhiệm là nguồn tư liệu đánh giá khoa học về học
sinh, là tư liệu nghiên cứu về tâm lí học… Còn sổ công tác chủ nhiệm chỉ có
tính chất kế hoạch công việc của giáo viên chủ nhiệm. Người giáo viên chủ
nhiệm phải có tâm huyết với sự nghiệp giáo dục thì việc ghi nhật kí chủ nhiệm
và sổ chủ nhiệm được coi là một nội dung, một nhu cầu của người giáo viên
chủ nhiệm.
+ Lập kế hoạch chủ nhiệm cho từng tháng, cho năm học của lớp chủ nhiệm để
đảm bảo tính hệ thống, phát triển giáo dục nhân cách học sinh. Kế hoạch chủ
nhiệm lớp cần thể hiện một số nội dung sau:
Khái quát chung về đặc điểm học sinh lớp chủ nhiệm.
Có kế hoạch bồi dưỡng học sinh khá, giỏi.
Có kế hoạch phụ đạo học sinh học kém các môn.
Xây dựng chương trình hoạt động toàn diện của lớp chủ nhiệm theo từng
tháng, học kì, năm học, đây là nội dung chủ yếu được giáo viên chủ nhiệm
quan tâm.
+ Giáo viên chủ nhiệm phải dạy tốt môn học được phân công dạy ở lớp chủ
nhiệm và các lớp khác.
+ Giáo viên chủ nhiệm lớp phải củng cố bằng cả cuộc sống của bản thân,
trong đó có trình độ chuyên môn, tri thức, phương pháp giảng dạy, sự mẫu
mực, tâm huyết trong khi giảng dạy. Muốn giảng dạy tốt, không chỉ có tri
thức, phương pháp mà phải truyền đạt bằng cả nhiệt huyết của người giáo
viên chủ nhiệm với khẩu hiệu “tất cả vì học sinh thân yêu”, “vì các em hôm
nay là vì tương lai của dân tộc, đất nước”.
+ Để làm tốt công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm phải đặt kế hoạch tự
hoàn thiện bản thân về mọi mặt.
Nâng cao không ngừng trình độ học vấn, văn hóa chung
Trình độ chuyên môn phương pháp.
Rèn luyện đạo đức tác phong.
Trao đổi kinh nghiệm, lý luận sư phạm.
Mẫu mực trong giao tiếp xã hội, đồng nghiệp, thầy trò.
Xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh.
c. Phương pháp tác động cá biệt và giáo dục tập thể
- Người giáo viên chủ nhiệm nắm vững vận dụng mọi phương pháp giáo dục
cá biệt, phương pháp giáo dục tập thể và biết kết hợp chúng trong hoàn cảnh
cụ thể. Phương pháp giáo dục cá biệt ở đây không nên hiểu là giáo dục học
sinh đặc biệt (hư, ngoan) như quan niệm thường thấy ở một số người.
- Cần hiểu phương pháp giáo dục cá biệt là sự tác động tới từng cá nhân một
cách chuyên biệt để đảm bảo tính phù hợp với đối tượng. Ví dụ: cùng một
biểu hiện hư như nhau, nhưng có em phải phê bình nghiêm khắc, có em thì
nhắc nhẹ, có khi chỉ nhắc chung hoặc có khi phải trực tiếp, có khi thông qua
bạn bè, gia đình tập thể…
- Bằng uy tín và vị thế của giáo viên chủ nhiệm, phương pháp tác động trực
tiếp đem lại hiệu quả giáo dục tức thời, ví dụ: học sinh nói chuyện trong giờ
học, không làm bài đầy đủ hoặc có nhiều biểu hiện hành vi tốt như làm bài
hay, sáng tạo thì giáo viên chủ nhiệm có thể nhắc nhở, tuyên dương, động
viên, khen thưởng bằng lời, cho điểm tốt…
- Nếu giáo viên chủ nhiệm không đo được mức độ của hành vi, sử dụng không
tương ứng, dẫn tới phản tác dụng giáo dục, không đáng khen mà khen quá lời
cũng không tốt, chỉ đáng nhắc nhở mà vì lẽ gì giáo viên chủ nhiệm cảnh cáo
phê bình sẽ dễ làm cho học sinh hậm hực, mất lòng tin, bi quan.
- Muốn phát huy hiệu qủa của phương pháp giáo dục trong tập thể, giáo viên
chủ nhiệm trước hết phải là người có uy tín, có trách nhiệm, nắm vững đối
tượng, xây dựng được tập thể học sinh thành một tập thể vững mạnh:
+ Đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ chung của từng thành viên của lớp.
+ Tổ chức những hoạt động chung để thực hiện mục tiêu.
+ Lớp có đội ngũ tự quản có uy tín, có trách nhiệm, có năng lực, bản lĩnh.
+ Có kỉ luật chặt chẽ, có qui định, nội qui phải rõ ràng, được mọi người tôn
trọng và tự giác chấp hành.
+ Có dư luận tập thể lành mạnh, dư luận của tập thể là phản ánh sức mạnh,
là bản lĩnh của mỗi thành viên.
III. KẾT QUẢ
Phương pháp tiến hành công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT, ở nội
dung này nhằm trang bị cho học sinh về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, nội dung
cách thức tổ chức lớp học của giáo viên chủ nhiệm, công tác chủ nhiệm coi cá
thể học sinh là đối tượng đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chủ
nhiệm phải nhiệt tình, hăng say với nghề nghiệp, yêu thích học sinh và phải
có những biện pháp tối ưu nhất thì kết qủa bao giờ cũng mỹ mãn. Tôi đã áp
dụng đúng các biện pháp mà mình đề ra thì kết quả của năm học 2010-2011
học lực và hạnh kiểm của các em có sự tiến bộ rất rõ, cụ thể học lực và hạnh
kiểm đạt được như sau:
Học kì I Cả năm:
Học lực: Học lực:
Giỏi: 1 Giỏi:3
Khá: 4 Khá:6
TB: 26 TB: 28
Yếu: 7 Yếu: 1
Hạnh kiểm: Hạnh kiểm:
Tốt: 30 Tốt: 34
Khá:5 Khá:4
TB:3 TB:0
Kết quả thi tốt nghiệp: chưa có
Riêng tôi là giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi luôn luôn thực hiện đúng “Công tác
chủ nhiệm ở trường THPT Mỹ Quí”. Sau thời gian chuyên cần, chăm chỉ tận
tụy hướng dẫn học sinh và đề ra nhiều biện pháp giáo dục kịp thời phù hợp với
tập thể lớp chủ nhiệm nên khi chủ nhiệm lớp tôi luôn đạt những thành tích cao
nhất. Qua đó, tôi cũng mong rằng tất cả những thầy cô giáo chủ nhiệm cũng
phát huy hết chức năng, nhiệm vụ của mình cùng nhau đưa tập thể lớp mình
quản lý ngày càng vững mạnh.

Cảm tạ:
Sáng kiến kinh nghiệm “Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT Mỹ Qúi” của
tôi có thể còn nhiều thiếu sót, rất mong sự chỉ dẫn thêm của Ban giám khảo,
của quý thầy cô. Rất mong quý đồng nghiệp góp ý cho SKKN thêm hoàn chỉnh
hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn.

Ngày ………. tháng………năm………

Kí duyệt của Tổ trưởng Người viết

Huỳnh Thị Ngọc Mai

Kí duyệt của Hiệu trưởng