You are on page 1of 40

TIEÁP CAÄN BEÄNH NHAÂN

XUAÁT HUYEÁT TIEÂU


HOÙA
TIEÁP CAÄN BN XHTH
VAÁN ÑEÀ CAÀN GIAÛI QUYEÁT
1. Coù thöïc söï laø 4. Dieãn tieán XHTH
XHTH 5. Nguyeân nhaân
2. Vò trí XHTH 6. BN coù beänh khaùc
3. Möùc ñoä maát maùu keøm theo
ÑÒNH NGHÓA
 1. XHTH treân
 2. XHTH döôùi
NGUYEÂN NHAÂN XHTH
TREÂN
 1. Vôõ daõn TM TQ –DD
 2. HC Mallory-Weiss

 3. Loùet TQ,DD,TT

 4. Ung thö TQ,DD,TT

 5. Doø ÑM- taù traøng ( thöôøng töø ÑM chuû)

 6. Loùet DD do stress

 Thöôøng gaëp nhaát (90%) laø do loùet DD-TT


vaø vô õdaõn TMTQ
NGUYEÂN NHAÂN XHTH
DÖÔÙI
 1. Tró
 2. Vieâm loeùt ñaïi traøng
 3. K ñaïi traøng
 4. Tuùi thöøa Meckel
 5. Vieâm ruoät non/ ruoät giaø do thieáu
maùu cuïc boä
 6. Doø maïch maùu ruoät
LYÙ DO VAØO VIEÄN

 Noân ra maùu vaø / hoaëc tieâu phaân ñen

 Tieâu ra maùu ñoû baàm/ ñoû töôi

 Ngaát
BEÄNH SÖÛ
 Vò trí XHTH treân
 OÙi maùu ñoû baàm, maøu naâu/ caø pheâ
laãn thöùc aên, tube levine ra maùu
@ Phaân bieät vôùi ho ra maùu, chaûy maùu
vuøng haøm maët
 Tieâu phaân ñen ( ít nhaát 50 mL chaûy trong
ñöôøng tieâu hoùa treân / 8 giôø )
@ Phaân bieät vôùi duøng thuoác coù chaát saét,
than hoïat hay thöïc phaåm
 XHTH treân naëng : tieâu phaân ñoû baàm coù
theå keøm ngaát do roái loïan huyeát ñoäng
BEÄNH SÖÛ
Vò trí XHTH döôùi
Tieâu phaân ñen do maùu chaûy töø cuoái
hoài traøng hoaëc ñaïi traøng leân
Tieâu maùu ñoû töôi/ ñoû baàm do maùu
chaûy töø phaàn thaáp ñaïi traøng
Tieâu maùu ñoû töôi bao ngoøai phaân do
maùu chaûy töø tröïc traøng
BEÄNH SÖÛ: Möùc ñoä maát
maùu
 Soá laàn noân vaø/ hoaëc tieâu ra maùu, khoái löôïng moãi
laàn
 Lôøi khai cuûa BN vaø ngöôøi nhaø coù giaù trò tham
khaûo ( vì thöôøng cho soá quaù söï thaät )
 Chuù yù TC toaøn thaân sau khi XH :

-Khoâng choùng maët, hoa maét, uø tai: XHTH möùc ñoä


nheï
-Choùng maët khi thay ñoåi tö theá töø naèm sang ngoài
hoaëc ñöùng : XHTH trung bình
-Ngaát : XHTH naëng
-Ñaõ ñöôïc tuyeàn maùu? Bao nhieâu ñôn vò ( truyeàn
>1500ml môùi giöõ ñöôïc HA laø XHTH naëng )
BEÄNH SÖÛ: Tìm nguyeân
nhaân
- Sau duøng thuoác: NSAID, Aspirin, Khaùng ñoâng, sau
uoáng röôïu nhieàu
-OÙi nhieàu laàn môùi ra maùu : HC Mallory-Weiss
-Beänh neàn: ñang thôû maùy > 48giôø, nhieãm truøng
huyeát, suy thaän, phoûng, NMCT, vieâm tuïy caáp,
chaán thöông soï naõo, TBMMN => XHTH do stress
-TC keøm theo : ñau thöôïng vò ( XHTH nguoàn goác
DD-TT), ñau haï söôøn phaûi +soát +vaøng da ( chaûy
maùu ñöôøng maät ),buïng to +phuø chaân ( xô gan +
vôõ daõn TMTQ)
BEÄNH SÖÛ: dieãn tieán
 - XHTH ñang dieãn tieán
 - XHTH ñaõ oån ñònh : tieâu phaân vaøng
ít nhaát 48 giôø
TIEÀN CAÊN
- Loùet DD-TT, XHTH tröôùc ñaây
- Gaàn ñaây coù uoáng Aspirin, khaùng ñoâng

- ( Aspirin khoâng chæ gaây toån thöông tröïc tieáp


nieâm maïc DD maø coøn laøm giaûm ñoä taäp trung
tieåu caàu laøm cho chaûy maùu khoù caàm )
- Xaï trò oå buïng hay vuøng chaäu laø yeáu toá nguy
cô gaây XHTH döôùi : gaây chaûy maùu töùc thì
( môùi xaï trò) hoaëc gaây tieâu maùu ñoû töôi taùi
phaùt nhieàu laàn ( do thieáu maùu cuïc boä ñaïi
traøng sau xaï trò nhieàu laàn )
TIEÀN CAÊN
- Xô gan : XHTH do vôõ daõn TMTQ
- Beänh soûi maät : vieâm ñöôøng maät  chaûy
maùu ñöôøng maät
- Saùn laù gan : XH do vôõ maïch maùu naèm
gaàn oå aùp-xe gan do saùn laù
- Tieàn caên phaãu thuaät gheùp ÑM chuû, sau
ñoù XHTH nhieàu thaùng ñeán nhieàu naêm 
doø maïch maùu- oáng tieâu hoùa , thöôøng gaëp
doø ÑMC- taù traøng, nhöng doø coù theå baát
cöù vò trí naøo töø ruoät non ñeán ñaïi traøng
KHAÙM LAÂM SAØNG: toång
traïng
- Toång traïng : tri giaùc, theå traïng, sinh hieäu
- Sinh hieäu : raát caàn ñeå ñaùnh maát maùu ôû giai ñoïan sôùm
- M taêng ñoät ngoät keøm HA tuït => maùu ñang chaûy/ chaûy
maùu taùi phaùt
- Daáu thay ñoåi huyeát ñoäng theo tö theá : theå tích trong loøng
maïch maát ñi do maát maùu giaûm cung löôïng tim vaø HA,
taêng taàn soá tim khi thay ñoåi töø tö theá naèm sang ngoài :
M taêng > 20 laàn/phuùt
HA taâm thu giaûm > 10 mmHg
 Sinh hieäu tö theá (+) =maát # 1000 mL maùu ( 20-30 % V
tuaàn hoøan
 Tuoåi, tình traïng tim maïch , toác ñoä maát maùu aûnh höôûng
keát quaû naøy
KHAÙM LAÂM SAØNG: toång
traïng
- HA tuït ngay ôû tö theá naèm
 maát > 30 V maùu

- Da nieâm: chi ( aám, maùt, laïnh ), nieâm , moùng


 möùc ñoä maát maùu vaø co maïch ngoïai
bieân, vaøng da nieâm, XH döôùi da daïng chaám
hay maûng.
- Phuø chi
KHAÙM LAÂM SAØNG: khaùm
vuøng
Chuù yù caùc cô quan lieân quan ñeán
nguyeân nhaân gaây XHTH
- Daáu hieäu beänh gan maõn: xô gan, K gan

+ HC suy teá baøo gan:sao maïch, loøng baøn tay


son, baùng buïng, vuù to ôû nam giôùi
+HC TAC : laùch to, THBH cöûa chuû
- Daáu hieäu beänh soûi maät : vaøng da, tuùi
maät to, gan to ñau..
- Buïng ñeà khaùng vuøng thöôïng vò, u thöôïng

THANG ÑIEÅM ROCKALL
Chæ soá Ñieåm
Tuoåi : < 60 0
60-79 1
≥ 80 2
Soác : nhòp tim > 100 1
HA max < 100 mmHg 2
Beänh ñi keøm
Thieáu maùu cô tim, ST, beänh naëng khaùc 2
Suy thaän, suy gan, ung thö di caên 3
Hình aûnh noäi soi
Khg thaáy toån thöông, raùch taâm vò 0
Loeùt dd-tt, veát tröôït, vieâm TQ 1
Ung thö ñöôøng tieâu hoùa cao 2
Daáu hieäu chaûy maùu treân noäi soi cao 2
KHAÙM LAÂM SAØNG: khaùm
vuøng
- Thaêm tröïc traøng khoâng theå boû qua ngay
khi nghó nhieàu ñeán XHTH
- Khaûo saùt HM, vuøng quanh HM vaø ñoïan
döôùi tröïc traøng  keát luaän tình traïng
HMTT vaø maøu saéc phaân
- Neáu ñau nhieàu khi khaùm tröïc traøng 
nguyeân nhaân taïi ñaây
TOÙM TAÉT BEÄNH AÙN
 BN nam/nöõ, tuoåi
 LDNV
 TCCC
 TCTT
 Tieàn caên
ÑAËT VAÁN ÑEÀ

- XHTH treân
- XHTH treân + ñau thöôïng vò
- XHTH treân + HC suy teá baøo gan + HCTAC

- XHTH döôùi + HC suy teá baøo gan

- ….
BIEÄN LUAÄN CHAÅN
ÑOÙAN
- Xaùc ñònh coù XHTH : chuù yù loïai tröø chaûy
maùu töø ñöôøng hoâ haáp, thöùc aên, thuoác uoáng
coù maøu naâu, ñen. CLS tìm maùu aån trong phaân
- Vò trí XHTH : treân hay döôùi. CLS thích hôïp ñeå
giuùp xaùc ñònh chaån ñoùan
- Xaùc ñònh ñoä naëng cuûa XHTH: döïa vaøo bieåu
hieän LS : löôïng maùu ñaõ maát, löôïng maùu ñaõ
truyeàn, sinh hieäu, bieåu hieän giaûm töôùi maùu cô
quan ( tri giaùc, da nieâm, thieåu nieäu, ñau ngöïc. CLS
: Hct sau 6 giôø ( chính xaùc nhaát laø sau 24 giôø )
BIEÄN LUAÄN CHAÅN
-
ÑOÙAN
XH oån ñònh hay chöa ? Döïa vaøo :
+ LS : hoûi beänh vaø khaùm tröïc traøng.
XH oån ñònh: tieâu phaân vaøng > 48giôø
+CLS: Hct oån ñònh hoaëc taêng töông öng vôùi löôïng
maùu truyeàn vaøo.
Neáu sau truyeàn maùu maø Hct khoâng taêng
hoaëc giaûm theâm  vaãn ñang chaûy maùu
- Maùu aån trong phaân : khi coù ít nhaát 15 ml maùu/ ngaøy
- Maùu aån trong phaân ( +) gaàn 2 tuaàn sau khi maát 1000mL
maùu töø XHTH treân
BIEÄN LUAÄN CHAÅN
ÑOÙAN
- Bieän luaän nguyeân nhaân: döïa vaøo caùc TC hoaëc
HC ñi keøm :
- XHTH treân
- XHTH treân + ñau thöôïng vò
- XHTH treân + HC suy teá baøo gan + HCTAC
- XHTH döôùi + HC suy teá baøo gan

 CLS ñeå chaån ñoùan nguyeân nhaân


CHAÅN ÑOÙAN
1.Chaån ñoùan sô boä
 XHTH treân /ñöôùi

 Möùc ñoä nheï/ trung bình/naëng

 Dieãn tieán oån ñònh /ñang tieán trieån

 Nguyeân nhaân loeùt DD-TT / vôõ daõn TMTQ

2. Chaån ñoùan phaân bieät


 Thöôøng laø chaån ñoùan phaân bieät NN cuûa
XHTH
ÑEÀ NGHÒ CAÄN LAÂM
SAØNG
- Nhoùm XN thöôøng qui: CTM, BUN,
Creatinine, Ñöôøng , ECG, XQ phoåi, ñoâng
maùu toøan boä
- Nhoùm XN chaån ñoùan: XQ DD-TT, noäi
soi TQ DD-TT, noäi soi tröïc traøng, noäi soi
khung ñaïi traøng
- Nhoùm XN theo doõi: Hct, ion ñoà, Bun,
Creatinine
- Nhoùm XN taàm soùat: huyeát thanh chaån
ñoùan H.pylori
CHAÅN ÑOÙAN XAÙC ÑÒNH
XHTH
- Vò trí
- Möùc ñoä : khi LS vaø CLS khoâng cuøng 1
phaân ñoä XHTH  döïa vaøo LS
- Dieãn tieán
- Nguyeân nhaân
- Yeáu toá thuùc ñaåy

XHTH treân möùc ñoä naëng , ñaõ oån ñònh,


do loùet DD
CLS : NOÄI SOI TQ-DD-TT
- Caàn thöïc hieän sôùm ( trong voøng 24 giôø
ñaàu ), sau khi BN ñöôïc hoài söùc choáng soác
- Trong tröôøng hôïp naëng ( XHTH oà aït, sinh
hieäu khoâng oån ): noäi soi ñöôïc tieán haønh
trong phoøng moå, döôùi söï saün saøng cuûa
BS ngoïai khoa, khi caàm maùu qua noäi soi
thaát baïi
- Noäi soi giuùp xaùc ñònh toån thöông vaø ñöa
ra keá hoïach ñieàu trò phuø hôïp
Phaân loaïi Forrest

 Nguy cô cao
* oå loeùt ñang phun maùu ( Ia )
*maùu chaûy ræ raû quanh ñaùy oå loeùt (Ib)
*coù maïch maùu nhöng khoâng chaûy maùu ( IIa)
*cuïc maùu ñoâng naèm treân ñaùy oå loeùt (IIb)
 Nguy cô thaáp
*coù caën ñen (IIc)
*ñaùy saïch phuû fibrin (III)
CLS : CAÙC XN KHAÙC
- XQ DD-TT coù caûn quang : khoâng caàn
thieát trong caáp cöùu
- Chuïp ÑM vuøng taïng choïn loïc : khi noäi soi
khoâng tìm ra nguyeân nhaân vaø coù theå
giuùpthöïc hieän thuyeân taéc maïch choïn loïc
TIEÂN LÖÔÏNG: yeáu toá laøm
taêng tyû leä töû vong ôû BN loeùt
DD-TT
1. >60 tuoåi
2. Coù >1 beänh maõn tính ñi keøm
3. Maát maùu > 10 ñôn vò ( 2,5 lít )
4. Choùang luùc NV
5. Tieâu phaân ñoû töôi keøm tuït HA
6. Beänh roái loïan ñoâng maùu
7. OÅ loeùt lôùn > 2 cm
8. XH taùi phaùt trong voøng 72 giôø
9. Caàn phaãu thuaät caáp cöùu
XÖÛ TRÍ CAÁP CÖÙU
 Nguyeân taéc
 1. Hoài söùc choáng choùang
 2. Caàm maùu theo nguyeân nhaân

You might also like