Professional Documents
Culture Documents
I. Tác giả
- Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888) – Gia Định
a) Nghị lực sống và cống hiến cho đời
- Nguyễn Đình Chiểu vào đời, cũng hăm hở và đầy khát vọng như chàng trai họ Lục buổi đầu đi thi
- Bất hạnh ập đến bất ngờ, khắc nghiệt: 27 tuổi tàn tật công danh nghẽn lối, tình duyên trắc trở, đất
nước loạn ly
- Ông sống trong hoàn cảnh nước mất nhà tan; không chịu gục ngã, ngẩng cao đầu và sống có ích đến
hơi thở cuối cùng
- Ông là tấm gương sáng trên 3 phương diện
+ Thầy giáo: danh tiếng khắp các miền lục tỉnh. Ông mất, cánh đồng Ba Tri rợp trắng khăn tang các
thế hệ học trò của 40 năm dạy học
+ Thầy thuốc: ông không tiếc sức cứu nhân độ thế
+ Nhà thơ: ông đã để lại nhiều trang thơ bất hủ
Tác phẩm nổi tiếng: Truyện Lục Vân Tiên, Ngư tiều y thuật vấn đáp, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc,
Dương Tử - Hà Mậu,…
b) Lòng yêu nước và tinh thần bất khuất chống giặc ngoại xâm
- Kiên quyết giữ vững lập trường kháng chiến, tìm đến các căn cứ chống giặc, làm quân sư cho các
lãnh tụ nghĩa quân
- Viết văn thơ khích lệ tinh thần chiến đấu của các nghĩa sĩ
- Ông sống thanh cao, trong sạch, giàu lòng yêu nước.
II. Truyện Lục Vân Tiên
1. Tóm tắt truyện:
- Lục Vân Tiên là một học trò có đức có tài, giỏi văn, giỏi võ. Trên đường đi thi, chàng dẹp tan bọn
cướp Phong Lai, cứu Kiều Nguyệt Nga, được cô gái cảm phục
- Giữa đường được tin mẹ mất, Vân Tiên trở về quê chịu tang, khóc thương mẹ nên bị mù. Gặp nạn
được thần và dân cứu giúp
- Kiều Nguyệt Nga bị buộc đi cống giặc Ô Qua nhưng vẫn một lòng thủy chung với Vân Tiên, nàng tự
tử nhưng được phật bà cứu giúp
- Vân Tiên sáng mắt, thi đổ trạng, đi đánh giặc, gặp Kiều Nguyệt Nga. Hai người sống với nhau hạnh
phúc
2. Nội dung và nghệ thuật
a) Nội dung: truyện được viết ra nhằm mục đích truyền đạo lí làm người
Hỡi ai lẳng lặng mà nghe
Giữ răng việc nước lành rè thân sau.
Trai thời trung hiếu làm đầu
Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình.
→ Đề cao đạo lí trung, hiếu, tiết, nghĩa
- Xem trọng tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội, nghĩa cha con, mẹ con, vợ chồng,
bạn bè, tình yêu thương cưu mang.
- Đề cao tinh thần nghĩa hiệp sẵn sàng cứu khốn phò nguy. Thể hiện khát vọng của nhân dân hướng
tới lẽ công bằng, những điều tốt đẹp trong cuộc đời, phê phán thói bất nghĩa, bất nhân, đố kị, phản
bác (Trịnh Hâm, Bùi Kiệm)
→ Tác phẩm ra đời trong tình trạng xã hội khủng hoảng về đạo đức, kỉ cương lỏng lẻo nên đáp ứng
được khát vọng của nhân dân được nồng nhiệt đón nhận.
b) Nghệ Thuật:
- Kết cấu: theo truyền thống của thể loại truyện phương Đông, nghĩa là từng chương hồi, xoay quanh
diễn biến các nhân vật chính. Thể lục bát, mang tính chất là truyện để kể, kể thơ, nói thơ, hát Lục
Vân Tiên.
- Xây dựng nhân vật: chú trọng hành động miêu tả nội tâm, tính cách nhân vật được bộc lộ qua việc
làm, lời nói, cử chỉ, xây dựng nhân vật theo hai phe chính diện và phản diện, nhằm mục đích đề cao
đạo lí làm người.