You are on page 1of 50

GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

CHƯƠNG I: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY


Tiết 1: Bài 1: SỰ XUẤT HIỆN LOÀI NGƯỜI BẦY NGƯỜI NGUYÊN THỦY

Ngµy so¹n: 15-8-2010


Ngµy d¹y : Líp 10 A1
Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức

- Học sinh cần hiểu những mốc và bước tiến trên chặng đường dài, phấn đấu qua hàng triệu
năm của loài người nhằm cải thiện đời sống và cải biến bản thân con người.
2. Tư tưởng
- Giáo dục lòng yêu lao động vì lao động không những nâng cao đời sống của con người mà
còn hoàn thiện bản thân con người.
3. Kỹ năng

- Rèn kỹ năng sử dụng sách giáo khoa - kỹ năng phân tích, đánh giá và tổng hợp về đặc điểm
tiến hoá của loài người trong quá trình hoàn thiện mình, đồng thời thấy được sự sáng tạo và phát
triển không ngừng của xã hội loài người.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh.
- Mẩu truyện ngắn về sinh hoạt của thị tộc, bộ lạc
III. KĨ THUẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
cặp,nhóm,cá nhân,động não

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC


Hoạt động thầy trò Những kiến thức học sinh cần
nắm
1. Sự xuất hiện loài người và đời
1.Khởi động : Giới thiệu khái quát về chương trình lịch sử lớp
sống bầy người nguyên thuỷ
10

- Yêu cầu và hướng dẫn phương pháp học bộ môn ở


nhà, ở lớp.
Loài người do một loài vượn chuyển
2. Hoạt động2: Tìm hiểu Sự xuất hiện loài người và đời sống bầy biến thành? Chặng đầu của quá trình
người nguyên thuỷ hình thành này có khoảng 6 triệu
-Mục tiêu: HS thấy được xã hội loài người xuất hiện từ khi nào. năm trước đây
Thời gian: 15 phút.
Cách thức tiến hành.

1
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Bước 1:Làm việc cá nhân


Trước hết giáo viên kể câu chuyện về nguồn gốc của dân tộc Việt
Nam (Bà Âu Cơ với cái bọc trăm trứng và chuyện Thượng Đế sáng
tạo ra loài người) sau đó nêu câu hỏi: Loài người từ đâu mà ra?
Câu chuyện kể trên có ý nghĩa gì?
- HS qua hiểu biết, qua câu chuyện giáo viên kể và đọc sách
giáo khoa trả lời câu hỏi?
Giáo viên dẫn dắt, tạo không khí tranh luận.
- Giáo viên nhận xét bổ sung và chốt ý:

Bước 2:Làm việc cả lớp


Giáo viên nêu câu hỏi: Vậy con người do đâu mà ra? Căn cứ vào
cơ sở nào? Thời gian? Nguyên nhân quan trọng quyết định đến sự -Bắt đầu khoảng 4 triệu năm trước
chuyển biến đó? Ngày nay quá trình chuyển biến đó có diễn ra đây tìm thấy dấu vết của Người tối
không? Tại sao? cổ ở một số nơi như Đông Phi,
Bước 3:Làm việc nhóm Inđônêxia, Trung Quốc, Việt Nam.
 Nhiệm vụ cụ thể của từng nhóm: - Đời sống vật chất của người
+ Nhóm 1: Thời gian tìm được dấu tích Người tối cổ? Địa điểm? nguyên thuỷ:
Tiến hoá trong cơ cấu tạo cơ thể? + Chế tạo công cụ đá (đồ đá cũ).
+ Nhóm 2: Đời sống vật chất và quan hệ xã hội của người tối cổ. + Làm ra lửa.
- HS: Từng nhóm đọc sách giáo khoa, tìm ý trả lời và thảo + Tìm kiếm thức ăn, săn bắt - hái
luận thống nhất ý kiến trình bày trên giấy A1. lượm.
Đại diện của nhóm trình bày kết quả của mình. - Quan hệ xã hội của Người Tối cổ
Giáo viên yêu cầu HS nhóm khác bổ sung. được gọi là bầy người nguyên thuỷ.
Cuối cùng giáo viên nhận xét và chốt ý.
- Người tối cổ là Người vì đã chế tác và sử dụng công cụ (mặc
dù chiếc rìu đá còn thô kệch đơn giản).
- Thời gian: 2. Người tinh khôn và óc sáng
tạo
4 tr.năm 1 tr.năm 4 vạn năm 1 vạn năm
(Người tối cổ) - đi đứng thẳng. - Khoảng 4 vạn năm trước đây
- Hòn đá ghè đẽo sơ qua. Người tinh khôn xuất hiện. Hình
- Hái lượm, săn bắt thú. dáng và cấu tạo cơ thể hoàn thiện
- Bầy người. như người ngày nay.
3. Hoạt động 2: Tìm hiểu Người tinh khôn và óc sáng tạo
-Mục tiêu: HS thấy được xã hội loài người xuất hiện từ khi
nào.

-Thời gian 10 phút - Óc sáng tạo là sự sáng tạo của


Người tinh khôn trong công việc cải
-Cách thức tiến hành tiến công cụ đồ đá và
:Hoạt động nhóm
+ Nhóm 1: Thời đại Người tinh khôn bắt đầu xuất hiện vào thời
gian nào? Bước hoàn thiện về hình dáng và cấu tạo cơ thể được
biểu hiện như thế nào?
+ Nhóm 2: Sự sáng tạo của Người tinh khôn trong việc chế tạo
công cụ lao động bằng đá.

2
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

+ Nhóm 3: Những tiến bộ khác trong cuộc sống lao động và vật
chất.
- HS đọc sách giáo khoa, thảo luận tìm ý trả lời. Sau khi đại diện 3. Cuộc cách mạng thời đá mới
nhóm trình bày kết quả thống nhất của nhóm. HS nhóm khác bổ - 1 vạn năm trước đây thời kỳ đá
sung. Cuối cùng giáo viên nhận xét và chốt ý. mới bắt đầu.
4.Hoạt động3:Tìm hiểu Cuộc cách mạng thời đá mới - Cuộc sống con người đã có những
-Mục tiêu: Những tiến bộ xã hội loài người khi bước vào cuộc cách
thay đổi lớn lao, người ta biết:
mạng đá mới
-Thời gian: 15 phút + Trồng trọt, chăn nuôi.
Cách thức tiến hành: + Làm sạch tấm da thú che thân.
Bước1:làm việc cả lớp và cá nhân + Làm nhạc cụ.
Giáo viên nêu câu hỏi: - Đá mới là công cụ đá có điểm khác như ⇒ Cuộc sống no đủ hơn, đẹp hơn và
thế nào so với công cụ đá cũ? vui hơn, bớt lệ thuộc vào thiên
HS đọc sách giáo khoa trả lời. HS khác bổ sung, cuối cùng nhiên.
giáo viên nhận xét và chốt lại
Bước1: Động não
Em nhận xét về con ngườ thời đại đá mớơiHS khá giỏi trả lời và
GV nhận xét bổ sùng chốt ý
V.Tổng kết và hưỡng dẫn HS học bài
1. Sơ kết bài học
- Giáo viên kiểm tra hoạt động nhận thức của HS với việc yêu cầu HS trả lời câu hỏi.
- Nguồn gốc của loài người, nguyên nhân quyết định đến quá trình tiến hoá.
- Thế nào là Người tối cổ? Cuộc sống vật chất và xã hội của Người tối cổ?
2. Dặn dò - ra bài tập về nhà
- Nắm được bài cũ. Đọc trước bài mới và trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Bài tập:
Lập bảng so sánh

Nội dung Thời kỳ đá cũ Thời kỳ đá mới


Thời gian
Chủ nhân
Kỹ thuật chế tạo công cụ đá
Đời sống lao động

3
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 15-8-2010


Ngµy d¹y : Líp 10 A1
Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
Tiết 2 Bài 2
XAÕ HOÄI NGUYEÂN THUÛY
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Hiểu được đặc điểm tổ chức thị tộc, bộ lạc, mối quan hệ trong tổ chức xã hội đầu tiên của loài
người.
- Mốc thời gian quan trọng của quá trình xuất hiện kim loại và hệ quả xã hội của công cụ kim
loại.
2. Tư tưởng
- Nuôi dưỡng giấc mơ chính đáng - xây dựng một thời đại Đại Đồng trong văn minh.
3. Kỹ năng
- Rèn cho học sinh kỹ năng phân tích và đánh giá tổ chức xã hội thị tộc, bộ lạc. Kỹ năng phân tích
và tổng hợp về quá trình ra đời của kim loại - nguyên nhân - hệ quả của chế độ tư hữu ra đời.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh.
- Mẩu truyện ngắn về sinh hoạt của thị tộc, bộ lạc.
III. KĨ THUẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
cặp,nhóm,cá nhân,động não

IVTIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Hoạt động thầy trò Nội dung kiến thức cần nắm
1. Thị tộc - bộ lạc
1. Khởi động
a. Thị tộc
Câu hỏi 1: Lập niên biểu thời gian về quá trình
tiến hoá từ vượn thành người ? Mô tả đời sống vật
chất và xã hội của Người tối cổ?
Câu hỏi 2: Tại sao nói thời đại Người tinh khôn
cuộc sống của con người tốt hơn, đủ hơn, đẹp hơn
và vui hơn?
2. Hoạt động 1: Tìm hiểu Thị tộc - bộ lạc

-Mục tiêu: Nắm được khái niệm thị tộc ,bộ


4
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

lạc
-Thời gian: 15 phút
--Cáh thức tiến hành:
Bước 1: Cả lớp và cá nhân
Giáo viên nêu câu hỏi: Thế nào là thị tộc? Mối
quan hệ trong thị tộc? - Thị tộc là nhóm hơn 10 gia đình và có chung
HS nghe và đọc sách giáo khoa trả lời. dòng máu.
HS khác bổ sung. Cuối cùng giáo viên nhận xét - Quan hệ trong thị tộc công bằng, bình đẳng,
và chốt ý. cùng làm, cùng hưởng. Lớp trẻ tôn kính cha mẹ,
-Bước 2:Làm việc cá nhân ông bà và cha mẹ đều yêu thương chăm sóc tất cả
- Giáo viên nêu câu hỏi: Ta biết đặc điểm con cháu của thị tộc.
của thị tộc. Dựa trên hiểu biết đó, hãy:
- Định nghĩa thế nào là bộ lạc? b. Bộ lạc
- Nêu điểm giống và điểm khác giữa bộ lạc
và thị tộc?
HS đọc sách giáo khoa và trả lời. HS khác
bổ sung. Giáo viên nhận xét và chốt ý.
+ Bộ lạc là tập hợp một số thị tộc, sống cạnh
nhau, có họ hàng với nhau và có chung một nguồn
gốc tổ tiên.
+ Điểm giống: Cùng có chung một dòng - Bộ lạc là tập hợp một số thị tộc sống cạnh
máu. nhau và có cùng một nguồn gốc tổ tiên.
+ Điểm khác: Tổ chức lớn hơn (gồm nhiều - Quan hệ giữa các thị tộc trong bộ lạc là gắn bó
thị tộc) giúp đỡ nhau.
Mối quan hệ trong bộ lạc là
sự gắn bó, giúp đỡ nhau, chứ không có quan hệ hợp
sức lao động kiếm ăn.

3. Hoạt động2: Buổi đầu của thời đại kim khí 2. Buổi đầu của thời đại kim khí
a. Quá trình tìm và sử dụng kim loại.
-Mục tiêu:Thời gian xuất hiên và tác dụng

-Thời gian: 15 phút


-Cách thức tiến hành: - Con người tìm và sử dụng kim loại:
Làm việc theo nhóm + Khoảng 5500 năm trước đây - đồng đỏ.
Nhóm 1: Tìm mốc thời gian con người tìm thấy + Khoảng 4000 năm trước đây - đồng thau.
kim loại? Vì sao lại cách xa nhau như thế? + Khoảng 3000 năm trước đây - sắt.
Nhóm 2: Sự xuất hiện công cụ bằng kim
loại có ý nghĩa như thế nào đối với sản xuất? b. Hệ quả
HS đọc sách giáo khoa, trao đổi thống nhất ý - Năng suất lao động tăng.
kiến. Đại diện nhóm trình bày. Các nhóm khác góp - Khai thác thêm đất đai trồng trọt.
ý. Cuối cùng giáo viên nhận xét và chốt ý: - Thêm nhiều ngành nghề mới.

4. Hoạt động3: Tìm hiểuSự xuất hiện tư hữu


và xã hội có giai cấp
3. Sự xuất hiện tư hữu và xã hội có giai cấp

5
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

-Mục tiêu:Thời gian xuất hiên và tác dụng

-Thời gian: 10 phút


-Cách thức tiến hành:
-Bước 1:Làm việc cả lớp và cá nhân
Giáo viên nêu câu hỏi: Việc chiếm sản phẩm thừa
của một số người có chức phận đã tác động đến xã - Người lợi dụng chức quyền chiếm của chung ⇒ tư
hội nguyên thuỷ như thế nào? hữu xuất hiện.
HS đọc sách giáo khoa trả lời, các HS khác
góp ý rồi giáo viên nhận xét và chốt ý.
Trong xã hội có người nhiều, người ít của cải. Của - Gia đình phụ hệ thay gia đình mẫu hệ.
thừa tạo cơ hội cho một số người dùng thủ đoạn - Xã hội phân chia giai cấp
chiếm làm của riêng. Tư hữu xuất hiện trong cộng
đồng bình đẳng, không có của cải bắt đầu bị phá vỡ.
Bước 2: Hoạt động cá nhân

-Chế độ phụ hệ xuất hiện như thế nào?


nguyên nhân dấn đến sự xuất hiện đó?
HS đọc sách giáo khoa trả lời, suy nghĩ trả lời ồi
giáo viên nhận xét và chốt ý.

V. Tổng kết và hưỡng dẫn học sinh học bài


4. Sơ kết bài học
- Thế nào là thị tộc - bộ lạc?
- Những biến đổi lớn lao của đời sống sản xuất - quan hệ xã hội của thời đại kim khí?
5. Bài tập - Dặn dò về nhà
- Trả lời câu hỏi:
+ So sánh điểm giống nhau - khác nhau giữa thị tộc và bộ lạc.
+ Do đâu mà tư hữu xuất hiện? Điều này đã dẫn tới sự thay đổi trong xã hội như thế nào?
- Đọc bài 3:
+ Các quốc gia cổ đại Phương Đông.
+ Ý nghĩa của bức tranh hình 1 trang 11, hình 2 trang 12.

=====================

6
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Chöông II. -XAÕ HOÄI COÅ ÑAÏI


Tiết 3: Baøi 3. CAÙC QUOÁC GIA COÅ ÑAÏI
PHÖÔNG ÑOÂNG

Ngµy so¹n: 20-8-2010


Ngµy d¹y : Líp 10 A1
Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS phải nắm được những vấn đề sau:
1. Kiến thức
- Những đặc điểm của điều kiện tự nhiên của các quốc gia phương Đông và sự phát triển ban đầu của
các ngành kinh tế; từ đó thấy được ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và nền tảng kinh tế đến quá trình hình
thành Nhà nước, cơ cấu xã hội, thể chế chính trị … ở khu vực này.
- Những đặc điểm của quá trình hình thành xã hội có giai cấp và Nhà nước, cơ cấu xã hội của xã hội
cổ đại phương Đông.
- Thông qua việc tìm hiểu về cơ cấu bộ máy Nhà nước và quyền lực của nhà vua, HS còn hiểu rõ thế
nào là chế độ chuyên chế cổ đại.
- Những thành tựu lớn về văn hoá của các quốc gia cổ đại phương Đông.
2. Tư tưởng
- Thông qua bài học bồi dưỡng lòng tự hào về truyền thống lịch sử của các dân tộc phương Đông,
trong đó có Việt Nam.
3. Kỹ năng
- Biết sử dụng bản đồ để phân tích những thuận lợi, khó khăn và vai trò của các điều kiện địa lý ở các
quốc gia cổ đại phương Đông.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ các quốc gia cổ đại.
- Bản đồ thế giới hiện nay.
- Tranh ảnh nói về những thành tựu văn hoá của các quốc gia cổ đại phương đông để minh hoạ (nếu
có sử dụng phần mềm Encarta 2005, phần giới thiệu về những thành tựu của Ai Cập cổ đại).
III. KĨ THUẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
cặp,nhóm,cá nhân,động não
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
Bài này dạy trong 2 tiết: Tiết 1 giảng mục 1, 2 ,3và mục 4; Tiết 2 giảng mục 5.

7
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Hoạt động thầy và trò Nội dung kiến thức


1. Điều kiện tự nhiên và sự phát
1. Khởi động: Kiểm tra tra bài cũ
triển của các ngành kinh tế
Mục tiêu: Giáp học sinh tái hiện lại kiến thức đã học a. Điều kiện tự nhiên

Câu hỏi 1: Những biến đổi lớn lao của đời sống sản xuất -
quan hệ xã hội của thời đại kim khí?
2. Hoạt động 1: Tìm hiểu Điều kiện tự nhiên và sự phát
triển của các ngành kinh tế - Thuận lợi: đất đai phù sa màu mỡ,
gần nguồn nước tưới, thuận lợi cho
-Mục tiêu: Điêù kiện hình thành xã hội Phương Đông cổ sản xuất và sinh sống.
đại
-Thời gian: 15 phút
--Cáh thức tiến hành:
Bước 1: Cả lớp và cá nhân
Giáo viên treo bản đồ "Các quốc gia cổ đại" trên bảng, yêu cầu HS
quan sát, kết hợp với kiến thức phần 1 trong sách giáo khoa trả lời
câu hỏi: Các quốc gia cổ đại phương Đông nằm ở đâu, có những
thuận lợi gì? - Khó khăn: dễ bị lũ lụt, gây mất
- Giáo viên gọi 1 HS trả lời, các HS khác có thể bổ sung cho mùa, ảnh hưởng đến đời sống của
bạn. nhân dân.
Bước 2 : hoạt động cá nhân :Giáo viên tiếp tục đặt câu hỏi: - Do thuỷ lợi, … người ta đã sống
Bên cạnh những thuận lợi thì có gì khó khăn? Muốn khắc phục quần tụ thành những trung tâm quần
khó khăn cư dân phương Đông đã phải làm gì? cư lớn và gắn bó với nhau trong tổ
- Giáo viên gọi 1 HS trả lời, các HS bổ sung cho bạn. chức công xã. Nhờ đó Nhà nước sớm
- Giáo viên nhận xét và chốt ý: hình thành nhu cầu sản xuất và trị
3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Sự hình thành các quốc gia cổ đại thuỷ, làm thuỷ lợi.
Mục tiêu:Cơ sở và thời gian hình thành các quốc giâ cổ b. Sự phát triển của các ngành
đại phương Đông kinh tế
-Thời gian: 5 phút - Nghề nông nghiệp tưới nước là gốc,
ngoài ra còn chăn nuôi và làm thủ
Bước 1: Làm việc tập thể và cá nhân công nghiệp.
Giáo viên đặt câu hỏi: Tại sao chỉ bằng công cụ chủ yếu bằng gỗ
và đá, cư dân trên lưu vực các dòng sông lớn ở Châu Á, Châu Phi
đã sớm xây dựng Nhà nước của mình?
- Cho HS thảo luận sau đó gọi một HS trả lời, các em khác 2. Sự hình thành các quốc gia cổ
bổ sung cho bạn. đại
Bước 2: Làm việc tập thể và cá nhân - Cơ sở hình thành: Sự phát triển
Giáo viên đặt câu hỏi: các quốc gia cổ đại phương Đông hình của sản xuất dẫn tới sự phân hoá giai
thành sớm nhất ở đâu? Trong khoảng thời gian nào? cấp, từ đó Nhà nước ra đời.
- Giáo viên cho HS đọc sách giáo khoa và thảo luận sau đó
gọi 1 HS trả lời, các HS khác bổ sung cho bạn.
Giáo viên cho HS xem sơ đồ sau và nhận xét trong xã hội cổ
đại phương Đông có những tầng lớp nào: - Các quốc gia cổ đại đầu tiên xuất
hiện ở Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ,
4.Hoạt động3: Tìm hiểu Xã hội có giai cấp đầu tiên Trung Quốc vào khoảng thiên niên kỷ
thứ IV - III TCN.
8
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Mục tiêu:Nắm được các tầng lớp xa hội và địa vị các


tầng lớp xã hội
-Thời gian: 15 phút
Làm việc theo nhóm
Giáo viên giao nhiệm vụ cho từng nhóm:
- Nhóm 1: Nguồn gốc và vai trò của nông dân công xã
trong xã hội cổ đại Phương Đông? 3. Xã hội có giai cấp đầu tiên
- Nhóm 2: Nguồn gốc của quý tộc?
- Nhóm 3: Nguồn gốc của nô lệ? Nô lệ có vai trò gì? - Nông dân công xã: Chiếm số đông
- Giáo viên nhận xét và chốt ý: trong xã hội có vai trò to lớn nhận
ruộng đất và canh tác
Vu - Quý tộc: Gồm các quan lại ,tăng lữ
a là giai cấp bóc lột,có nhiều của cải và
quyền thế ở
Quí tộc - Nô lệ: Chủ yếu là tù bình và thành
viên công xã bị mắc nợ hoặc bị phạm
tội,hầu hạ phục vụ quý tộc
Nông dân công xã
Nô lệ

4. Chế độ chuyên chế cổ đại


5.Hoạt động4: Tìm hiểu Chế độ chuyên chế cổ đại - Quá trình hình thành Nhà nước
Mục tiêu:Hiểu được về chế độ chuyên chế cổ đại ở là từ các liên minh bộ lạc, do nhu cầu
Phương Đông trị thuỷ và xây dựng các công trình
thuỷ lợi nên quyền hành tập trung vào
-Thời gian: 5 phút
Làm việc tập thể và cá nhân tay nhà vua tạo nên Chế độ chuyên
- Giáo viên cho HS đọc sách giáo khoa thảo luận và trả lời chế cổ đại.
câu hỏi: Nhà nước phương Đông hình thành như thế nào? Thế - Chế độ Nhà nước do vua đứng đầu,
nào là chế độ chuyên chế cổ đại? Thế nào là chế độ vua chuyên có quyền lực tối cao và một bộ máy
chế? Vua dựa vào đâu để trở thành chuyên chế? quan liêu giúp việc thừa hành, thì
- Gọi 1 HS trả lời, các HS khác bổ sung. được gọi là chế độ chuyên chế cổ đại.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý:
V. TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪM HS HỌC BÀI
1. Sơ kết bài học
- Kiểm tra hoạt động nhận thức của HS, yêu cầu HS nắm được những kiến thức cơ bản của bài
học: Điều kiện tự nhiên, nền kinh tế của các quốc gia cổ đại phương Đông? Thể chế chính trị và các
tầng lớp chính trong xã hội, vai trò của nông dân công xã?
2. Bài tập - Dặn dò về nhàNhững thành tựu văn hoá mà cư dân phương Đông để lại cho loài người
(phần này có thể cho HS làm nhanh bài tập trắc nghiệm tại lớp, hoặc giao về nhà).
========================================

Ngµy so¹n: 24-8-2010


9
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy d¹y : Líp 10 A1


Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4

Chöông II. -XAÕ HOÄI COÅ ÑAÏI


Tiết 4: Baøi 3. CAÙC QUOÁC GIA COÅ ÑAÏI
PHÖÔNG ÑOÂNG
(Tiếp)
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Hoạt động thầy trò Nội dung kiến thức


5.Văn hoá cổ đại phương Đông
1.Khởi động: Kiểm tra tra bài cũ
a. Sự ra đời của lịch và thiên văn học
Mục tiêu: Giúp học sinh tái hiện lại kiến - Thiên văn học và lịch là 2 ngành khoa học ra
thức đã học đời sớm nhất, gắn liền với nhu cầu sản xuất nông
Câu hỏi 1: Xã hội cổ đại Phương Đông gồm nghiệp.
những giai cấp tầng lớp nào?Vai trò địa vị các
giai cấp tầng lớp đó?
Tìm hiểu Văn hoá cổ đại phương Đông
2. Hoạt động 1: Tìm hiểu Sự ra đời của lịch
và thiên văn học
-Mục tiêu:Giúp học sinh biết được nguồn
gốc ra đời lịch và thiên văn học -ý nghĩa của
sự ra đời đó - Việc tính lịch chỉ đúng tương đối, nhưng nông
lịch thì có ngay tác dụng đối với việc gieo trồng.
-Thời gian: 10 phút
--Cáh thức tiến hành:
Bước 1:Làm việc theo cá nhân và cả lớp
- Giáo viên đặt câu hỏi cho các nhóm:
- Nhóm 1: Cách tính lịch của cư dân
phương Đông? Tại sao hai ngành lịch và thiên văn
lại ra đời sớm nhất ở Phương Đông?
-HS trả lời GV nhận xét bổ sung và chốt ý.
- Việc tính lịch chỉ đúng tương đối, nhưng
nông lịch thì có ngay tác dụng đối với việc gieo
trồng.
- Mở rộng hiểu biết: Con người đã vươn tầm
mắt tới trời, đất, trăng, sao vì mục đích làm ruộng
của mình và nhờ đó đã sáng tạo ra hai ngành thiên
văn học và phép tính lịch (trong tay chưa có nổi
công cụ bằng sắt nhưng đã tìm hiểu vũ trụ...).
Bước2:Làm việc theo cá nhân và cả lớp
Sự ra đời lịch và thỉên văn có ý nghĩa gì cho
người nông dân cổ đại Phương Đông
HS trả lời GV nhận xét chốt ý

10
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

3. Hoạt động 2: Tìm hiểu Sự ra đời của chữ


viết
-Mục tiêu:Giúp học sinh biết được nguồn b. Chữ viết
gốc ra đời chữ viết -ý nghĩa của sự ra đời đó - Nguyên nhân ra đời của chữ viết: do nhu cầu
-Thời gian: 10 phút trao đổi, lưu giữ kinh nghiệm m.à chữ viết sớm hình
--Cáh thức tiến hành: thành từ thiên niên kỷ IV TCN.1`
Bước 1:Làm việc theo cá nhân và cả lớp - Ban đầu là chữ tượng hình, sau đó là tượng ý,
- Giáo viên đặt câu hỏi cho các nhóm: tượng thanh.
Bước 1:: Vì sao chữ viết ra đời? - Tác dụng của chữ viết: đây là phát minh quan
HS quan sat SGK trả lời - Giáo viên nhận xét: trọng nhất, nhờ nó mà chúng ta hiểu được phần nào
Chữ viết là phát minh quan trọng nhất của loài lịch sử thế giới cổ đại.
người, nhờ đó mà các nhà nghiên cứu ngày nay hiểu
được phần nào cuộc sống của cư dân cổ đại xưa.-
Chốt ý
Bước 1:: Tác dụng của chữ viết?
HS trả lời GV nhận xét chốt ý chính
=> GV kết luận hoạt động 2
4. Hoạt động 3: Tìm hiểu Toán học và kiến
trúc
-Mục tiêu:Giúp học sinh biết được nguồn
gốc ra đời toán học,kiến trúc -ý nghĩa của
sự ra đời đó
-Thời gian: 20 phút
Hoạt động nhóm
Nhóm 3: Nguyên nhân ra đời của toán học?
Nhóm 2:
Những thành tựu của toán học phương Đông và
c. Toán học
tác dụng của nó?
- Nguyên nhân ra đời: Do nhu cầu tính lại ruộng
Nhóm 3: Hãy giới thiệu những công trình kiến trúc
đất, nhu cầu xây dựng, tính toán ... mà toán học ra
cổ đại phương Đông?
đời.
Nhóm 4:Những công trình nào còn tồn tại đến ngày
- Thành tựu: Các công thức sơ đẳng về hình
nay?
học, các bài toán đơn giản về số học ... phát minh ra
- Giáo viên gọi đại diện các nhóm lên trình bày
số 0 của cư dân Ấn Độ.
và thành viên của các nhóm khác co1 thể bổ sung
- Tác dụng: Phục vụ cuộc sống lúc bấy giờ và
cho bạn, sau đó giáo viên nhận xét và chốt ý:
đề lại kinh nghiệm quý cho giai đoạn sau.
HS thảo luận trả lời sác thành viên nhóm khác bổ
sung- GV nhận xét và bổ sung xho các nhóm

- Nhóm 1+2: - Giáo viên nhận xét: Mặc dù


toán học còn sơ lược nhưng đã có tác dụng ngay
d. Kiến trúc
trong cuộc sống lúc bấy giờ và nó cũng để lại nhiều
- Do uy quyền của các nhà vua mà hàng loạt các
kinh nghiệm quý chuẩn bị cho bước phát triển cao
công trình kiến trúc đã ra đời: Kim tự tháp Ai Cập,
hơn ở giai đoạn sau.
vườn treo Babilon, Vạn Lý trường thành...
- Nhóm 3+4: (Giáo viên cho HS giới thiệu
- Các công trình này thường đồ sộ thể hiện cho
về các kỳ quan này qua tranh ảnh, đĩa VCD...)
uy quyền của vua chuyên chế.
- Những công trình này là những kỳ tích về
- Ngày nay còn tồn tại một số công trình như Kim tự
11
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

sức lao động và tài năng sáng tạo của con người tháp Ai Cập, Vạn lý trường thành, cổng Isơta thành
(trong tay chưa có khoa học, công cụ cao nhất chỉ babilon... Những công trình này là những kì tích về
bằng đồng mà đã tạo ra những công trình khổng lồ sức lao động và tài năng sáng tạo của con người.
còn lại mãi với thời gian). Hiện nay còn tồn tại một
số công trình như: Kim tự Tháp Ai Cập, Vạn Lý
trường thành, cổng thành I-sơ-ta thành Babilon
(sách giáo khoa hình 3).
- Nếu còn thời gian giáo viên có thể đi sâu
vào giới thiệu cho HS về kiến trúc xây dựng Kim tự
tháp, hoặc sự hùng vĩ của Vạn Lý trường thành...
Cuối cùng GV kết luận kiến thức của các
hoạt động học sinh

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI

- * Củng cố:Kiểm tra hoạt động nhận thức của HS, yêu cầu HS nắm được những kiến thức cơ bản
của bài học: Điều kiện tự nhiên, nền kinh tế của các quốc gia cổ đại phương Đông? Thể chế chính trị
và các tầng lớp chính trong xã hội, vai trò của nông dân công xã? Những thành tựu văn hoá mà cư dân
phương Đông để lại cho loài người (phần này có thể cho HS làm nhanh bài tập trắc nghiệm tại lớp,
hoặc giao về nhà).
* Bài tập - Dặn dò về nhà
- Giao bài tập về nhà cho HS và yêu cầu HS đọc trước sách giáo khoa bài 4.
=============================

12
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 28-8-2010


Ngµy d¹y : Líp 10 A1
Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
Tiết 5: Bµi 3:
CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY
HY LẠP VÀ RÔMA
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS hiểu và biết được
1. Kiến thức
- Điều kiện tự nhiên của vùng Đại Trung Hải với sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp
đường biển và với chế độ chiếm nô.
- Từ cơ sở kinh tế – xã hội đã dẫn đến việc hình thành thể chế Nhà nước dân chủ – cộng hoà.
2. Tư tưởng
- Giáo dục cho HS thấy được mâu thuẫn giai cấp và đấu tranh giai cấp mà tiêu biểu là những
cuộc đấu tranh của nô lệ và dân nghèo trong xã hội chiếm nô. Từ đó giúp các em thấy được vai trò
của quần chúng nhân dân trong lịch sử.
3. Kỹ năng
- Rèn luyện cho HS kỹ năng sử dụng bản đồ để phân tích được những thuận lợi, khó khăn và
vai trò của điều kiện địa lý đối với sự phát triển mọi mặt của các quốc gia cổ đại Địa Trung Hải.
- Biết khai thác nội dung tranh ảnh.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ các quốc gia cổ đại.
- Tranh ảnh về một số công trình nghệ thuật thế giới cổ đại.
- Phần mềm Encarta 2005- phần Lịch sử thế giới cổ đại.
III. KĨ THUẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
cặp,nhóm,cá nhân,động não
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
Bài này dạy trong 2 tiết: Tiết 1 giảng mục 1 mục 2; Tiết 2 giảng mục 3.
Hoạt động Thầy-Trò Nội dung kiến thức

1. Khởi động :Kiểm tra bài cũ


-Mục tiêu: Giúp HS tái hiện lại kiến thức đã
học - Thời gian:5 phút
13
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

 Câu hỏi kiểm tra ở tiết 1:


Câu hỏi 2:
Cư dân phương Đông thời cổ đại đã có những
đóng góp gì về mặt văn hoá cho nhân loại?
1. Thiên nhiên và đời sống của con
Hoạt động1:Tìm hiểu Thiên nhiên và đời sống của con người
người
-Mục tiêu:Trình bày được những đặc điểm của điều kiện tự - Hy Lạp, Rôma nằm ở ven biển Địa
nhiên và nền kinh tế,sự xuất hiện nền văn minh Hy-Rô Ma Trung Hải, nhiều đảo, đất canh tác ít cà cứng,
-Thời gian 15 phút: đã tạo ra những thuận lợi và khó khăn:
-Cách thức tiến hành: + Thuận lợi: Có biển, nhiều hải cảng,
*Bước1:Hoạt động Cả lớp và cá nhân giao thông trên biển dễ dàng, nghề hàng hải
Giáo viên gợi lại ở các quốc gia cổ đại phương sớm phát triển.
Đông hình thành sớm nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi. Hỏi + Khó khăn: Đất ít và xấu, nên chỉ thích
Còn điều kiện tự nhiên ở các quốc gia Địa Trung Hải có hợp loại cây lâu năm, do đó lương thực thiếu
những thuận lợi và khó khăn gì? luôn phải nhập.
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi, Giáo viên nhận + nền văn minh Hy Lạp -Rô Ma xuất
xét, bổ sung và chốt ý: hiện muộn hơn Phương Đông Cổ đại đầu
Giáo viên phân tích cho HS thấy được: Với công cụ bằng thiên niên kỉ I TCN
đồng trong điều kiện tự nhiên như vậy thì chưa thể hình
thành xã hội có giai cấp và Nhà nước. Như vậy, cuộc sống ban đầu của cư dân Địa
- *Bước2: Hoạt động cá nhân: Trung Hải là: sớm biết buôn bán, đi biển và
GV Hỏi Ý nghĩa của công cụ bằng sắt đối với vùng trồng trọt.
Địa Trung Hải?
HS đọc sách giáo khoa và trả lời câu hỏi.
Giáo viên nhận xét và kết luận:
3.Hoạt động2:Tìm hiểu Thị quốc Địa Trung Hải
-Mục tiêu:Trình bày được sự hình thành thành cá thành
bang và hoạt động kinh tế,chính trị
-Thời gian 24 phút:
-Cách thức tiến hành:
Bước 1: Hoạt động theo nhóm 2. Thị quốc Địa Trung Hải

- Giáo viên đặt câu hỏi:


Nhóm 1: Khái niệm thị quốc a. Khái niệmThị quốc:Lấy thành thị làm
Nhóm 2: Nguyên nhân ra đới của thị quốc? Nghề trung tâm và vùng phụ cận để hình thành một
chính của thị quốc? nhà nước nhỏ
Nhóm 3: Tổ chức của thị quốc? b.Nguyên nhân hình thành thịQuốc: Do tình
- Cho các nhóm đọc sách giáo khoa và thảo luận trạng đất đai phân tán nhỏ và đặc điểm của
với nhau sau đó gọi các nhóm lên trình bày và bổ sung cho cư dân sống bằng nghề thủ công và thường
nhau. nghiệp nên đã hình thành các thị quốc.
- Cuối cùng giáo viên nhận xét và chốt ý: c.Tổ chức của thị quốc : Về đơn vị hành
Bước 2: Hoạt động tập thể chính là một nước, trong thành thị là chủ yếu.
Giáo viên đặt câu hỏi cho cả lớp suy nghĩ và gọi Thành thị có lâu đài, phố xá, sân vận động và
một số HS trả lời: bến cảng.
Thể chế dân chủ cổ đại biểu hiện ở điểm nào? So

14
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

với phương Đông?


HS đọc sách giáo khoa và trả lời, các cá nhân bổ
sung cho nhau.
Giáo viên bổ sung cho HS và phân tích
thêm, lấy ví dụ ở Aten,GV nhận xét bổ sung và chốt ý
Bước 2Hoạt động cặp :
Có phải ai cũng có quyền công dân hay không? Vậy d.Thể chế chính trị:
bản chất của nền dân chủ ở đây là gì?Bản chât nền dân - Tính chất dân chủ của thị quốc: Quyền lực
chủ chủ nô là gì? không nằm trong tay quý tộc mà nằm trong
HS suy nghĩ trả lời, giáo viên bổ sung phân tích và tay Đại hội công dân, Hội đồng 500,… mọi
chốt ý: công dân đều được phát biểu và biểu quyết
Giáo viên khai thác kênh hình 6 trong sách giáo khoa những công việc lớn của quốc gia.
và đặt câu hỏi cho Hs suy nghĩ: Tại sao nô lệ lại đấu - Bản chất của nền dân chủ cổ đại ở Hy Lạp,
tranh? Hậu quả của các cuộc đấu tranh đó? (Câu hỏi này Rôma: Đó là nền dân chủ chủ nô, dựa vào sự
nếu có thời gian thì cho HS thảo luận trên lớp, nếu không bóc lột thậm tệ của chủ nô đối với nô lệ.
còn thời gian, giáo viên cho HS về nhà suy nghĩ).

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI


* Sơ kết bài học
Giáo viên kiểm tra hoạt động nhận thức của HS, yêu cầu HS nhắc lại đặc trưng về điều kiện tự nhiên,
kinh tế, thể chế chính trị, xã hội
*. Dặn dò, ra bài tập về nhà
- Học bài cũ, làm bài tập trong sách giáo khoa và lập bảng so sánh hai mô hình xã hội cổ đại (về
điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, xã hội).
===============================

15
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 29-8-2010


Ngµy d¹y : Líp 10 A1
Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
Tiết 6: Bµi 3:
CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY
HY LẠP VÀ RÔMA
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
Bài này dạy trong 2 tiết: Tiết 1 giảng mục 1 mục 2; Tiết 2 giảng mục 3.
Hoạt động Thầy-Trò Nội dung kiến thức
3. Văn hoá cổ đại Hy Lạp và
1.Hoạt động1:Kiểm tra bài cũ
Rôma
-Mục tiêu: Giúp HS tái hiện lại kiến thức đã học -
Thời gian:5 phút
Câu hỏi : Còn điều kiện tự nhiên ở các quốc gia Địa Trung a. Lịch và chữ viết
Hải có những thuận lợi và khó khăn gì? - Lịch: cư dân cổ đại Địa Trung Hải
đã tính được một năm có 365 ngày và
1/4 nên họ định ra một tháng lần lượt có
2.Hoạt động1:Tìm hiểu 30 và 31 ngày, riêng tháng hai có 28
ngày. Dù chưa thật chính xác nhưng
-Mục tiêu:Phân tích những thành tích cổ đại văn hóa Phương cũng rất gần với hiểu biết ngày nay.
Tây và so sánh và so sanh văn hóa cổ Phương Đông
- Chữ viết: Phát minh ra hệ thống
-Thời gian 15 phút:
-Cách thức tiến hành:Hoạt động theo nhóm chữ cái A, B, C, … lúc đầu có 20 chữ
Giáo viên cho HS bài tập sưu tầm về văn hoá cổ đại Hy cái, sau thêm 6 chữ nữa để trở thành hệ
Lạp, Rôma từ ở nhà trước, tiết này HS trình bày theo nhóm theo thống chữ cái hoàn chỉnh như ngày nay.
yêu cầu đặt ra của giáo viên. - Ý nghĩa của việc phát minh ra chữ
Nhóm 1 : Những hiểu biết của cư dân Địa Trung hải về viết: đây là cống hiến lớn lao của cư dân
lịch và chữ viết? So với cư dân cổ đại phương Đông có gì tiến địa Trung hải cho nền văn minh nhân
bộ hơn? Ý nghĩa của việc phát minh ra chữ viết? loại.
Nhóm 2 Giáo viên đặt câu hỏi: Hãy trình bày những hiểu
biết của nhóm em về các lĩnh vực khoa học của cư dân cổ đại
Địa Trung hải? Tại sao nói: "Khoa học đã có từ lâu nhưng đến b. Sự ra đời của khoa học
Hy Lạp, Rôma khoa học mới thực sự trở thành khoa học"? Chủ yếu các lĩnh vực: toán, lý, sử,
Nhóm 3:Những thành tựu về văn hoá, nghệ thuật của cư địa.
dân cổ đại Địa Trung Hải? - Khoa học đến thời Hy lạp, Rôma
Nhóm 4:Hãy nhận xét về nghệ thuật của Hy Lạp, Rôma? mới thực sự trở thành khoa học vì có độ
HS thảo luận và trả lơi: chính xác của khoa học, đạt tới trình độ
Đại diện nhóm 1 lên trình bày các nhóm khác bổ sung, sau đó khái quát thành địa lý, lý thuyết và nó
giáo viên chốt lại và cho điểm (điều này sẽ động viên được HS). được thực hiện bởi các nhà khoa học có
Giáo viên nên có các câu hỏi gợi mở cho các nhóm thảo luận và tên tuổi, đặt nền móng cho ngành khoa
học đó.
16
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

trả lời như: GV giải thích thêm -Một số nhà khoa học nổi tiếng

Cho đại diện nhóm 2 lên trình bày về các lĩnh vực toán, lý, sử , c. Văn học
địa về các định lý Ta-lét, Pitagio hay Acsimet (câu chuyện về - Hình thành các thể loại văn học:
nhà bác học Acsimet), có thể ghi lên bảng giới thiệu cho cả lớp Tiểu thuyết,thơ trữ tình,hài kịch
một định lý. Các nhóm khác bổ sung cho nhóm bạn. - Một số nhà viết kịch tiêu biểu như
Giáo viên nhận xét, chốt ý và cho điểm nhóm trình bày. Sô phốc, Ê-sin, …
Nhóm 3 lên trình bày và các nhóm khác bổ sung.
- Văn học: Có các anh hùng ca nổi tiếng của Hômerơ là d. Nghệ thuật
Iliat và Ôđixê; Kịch có nhà viết kịch Xôphốclơ vở Ơđíp làm - Nghệ thuật tạc tượng thần và xây đền
vua, Ê-sin viết ở Ô-re-xti, … thờ thần đạt đến đỉnh cao.
- Giáo viên có thể kể cho HS nghe cụ thể một câu - Kiến trúc:Đền pactê nông, đấu trường
chuyện và cho HS nhận xét về nội dung? (mang tính nhân đạo, cô-li-dê
đề cao cái thiện, cái đẹp, phản ánh các quan hệ trong xã hội, …) -Điêu khắc: Tượng lực sỹ ném
- Nghệ thuật: Cho các em giới thiệu về các tác phẩm đĩa...
nghệ thuật mà các em sưu tầm được, miêu tả đền Pác-tê-nông,
Đấu trường ở Rô-ma trong sách giáo khoa, ngoài ra cho HS => Nguyên nhân sự phát triển đó:
quan sát tranh: tượng lực sĩ ném đĩa, tranh tượng nữ thần
Athêna, …
- Giáo viên gọi HS trả lời và các nhóm bổ sung cho nhau, sau
đó giáo viên chốt ý kết luận các hoạt động

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI


* Sơ kết bài học
Giáo viên kiểm tra hoạt động nhận thức của HS, yêu cầu HS nhắc lại đặc điểm Văn hóa ccổ đại
phương Tây.So sánh với Phương Đông cổ đại
*. Dặn dò, ra bài tập về nhà
- Học bài cũ, làm bài tập trong sách giáo khoa và lập bảng so sánh hai mô hình xã hội cổ đại (về
điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị, xã hội , văn hóa.
===============================

17
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 17-8-2010


Ngµy d¹y : 20/9/2010 T5: Líp 10 A1
20/10/2010 T4 : Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
Tiết 7: Bµi 4:

TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN


I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
Giúp học sinh hiểu và trình bày
- Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã hội.
- Bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần - Hán cho đến thời
Minh - Thanh. Chính sách xâm lược chiếm đất đại của các hoàng đế Trung Hoa.
- Những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong kiến: Nông nghiệp là chủ yếu, hưng
thịnh theo chu kỳ, mầm mống kinh tế TBCN đã xuất hiện nhưng còn yếu ớt.
- Văn hoá Trung Quốc phát triển rực rỡ.
2. Tư tưởng
- Giúp HS thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến
Trung quốc.
- Quý trọng các di sản văn hoá, hiểu được các ảnh hưởng của văn hoá trung quốc đối với Việt
Nam.
3. Kỹ năng
- Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp HS biết phân tích và rút ra kết luận.
- Biết vẽ sơ đồ hoặc tự vẽ được lược đồ để hiểu được bài giảng.
- Nắm vững các khái niệm cơ bản.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ Trung Quốc qua các thời kỳ.
- Sưu tầm tranh ảnh như: Vạn lý trường thành, Cố cung, đồ gốm sứ của Trung Quốc thời phong kiến.
Các bài thơ Đường hay, các tiểu thuyết thời Minh - Thanh.

- Vẽ các sơ đồ về sự hình thành xã hội phong kiến Trung quốc, sơ đồ về bộ máy Nhà nước
thời Minh - Thanh.
III.PHƯƠNG PHÁP:Hoạt động cặp,nhóm,cá nhân ,cả lớp

18
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Hoạt động Thầy-Trò Nội dung kiến thức

1.Khởi động:Kiểm tra bài cũ 1. Chế độ phong kiến thời Tần - Hán
-Tg: 5 phút a. Sự hình thành nhà Tần - Hán:
-Mục tiêu giúp HS tái hiện kiến thức đã học
Câu hỏi: Tại sao nói "đến thời Hy Lạp, Rôma khoa - Năm 221 - TCN, nhà Tần đã thống nhất
học mới thực sự trở thành khoa học"? Trung Quốc, vua Tần tự xưng là Tần Thuỹ
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Chế độ phong kiến thời Hoàng.
Tần - Hán - Lưu Bang lập ra Nhà Hán 206 - 220
Trình bày được sự hình thành xã hội cổ đại ở Trung Quốc TCN.
-Quá trình hình thành chế độ phong kiến ở Trung Quốc và Đến đây chế độ phong kiến Trung Quốc đã
tổ chức bộ máy phong phong kiến Tần -Hán được xác lập.
-Thời gian 20 phút:
* Bước 1:Hoạt động cá nhân và cả lớp
- Nhà Tần - Hán được hình thành như thế nào? Tại
sao nhà Tần lại thống nhất được Trung Quốc?
Cho HS đọc sách giáo khoa, gọi một HS trả lời và
các em khác bổ sung.
Giáo viên nhận xét ,bổ sung, củng cố và chốt ý:

* Bước 2:Hoạt động cá nhân


Sau khi nhà Tần thành lập trong xã hội Trung Quốc hình
thành các giai cấp mới như thế nào? Vai trò địa vị các giai
cấp tầng lớp đó? b. Các giai cấp xã hội mới hình
HS đọc sách giáo khoa, gọi một HS trả lời và các em khác thành:
bổ sung. -Địa chủ : Quan lại có nhiều ruộng
Giáo viên nhận xét ,bổ sung, củng cố và chốt ý đất
bằng sơ đồ: -Nông dânbị phân hóa
+một số người giàu trở thành giai cấp
Quý tộc Quý tộc bóc lột
ND +hững nông dân giữ được ruộng đất
giàu là nông dân tự canh
Nông Nông + Những người không có
ND
dân dân ruộng...Lĩnh canh
tự canh
công lĩnh
xã ND canh
nghèo

*Bước 3: Hoạt động cả lớp:


19
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

- Giáo viên cho HS quan sát sơ đồ tổ chức bộ máy Nhà


nước phong kiến và trả lời câu hỏi: Tổ chức bộ máy Nhà
nước phong kiến thời Tần - Hán ở Trung Ương và địa c. Tổ chức bộ máy nhà nước thời Tần -
phương như thế nào? Hán

- Ở TW: Hoàng đế có quyền tuyệt đối, bên


Hoàng đế dưới có thừa tướng, thái uý cùng các quan
văn, võ.
- Ở địa phương: Quan thái thú và Huyện
lệnh. (Tuyển dụng quan lại chủ yếu là hình
Thừa tướng Thái uý
thức tiến cử).
- Chính sách xâm lược của nhà Tần - Hán:
Các Các xâm lược các vùng xung quanh, xâm lược
Các Các Triều Tiên và đất đai của người Việt cổ.
chức chức
quan quan
quan quan
văn võ
khác khác

Quận Quận

Huyện Huyện Huyện Huyện

*Bước 4: Hãy kể tên các cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta
chống lại sự xâm lược của Nhà Tần, Nhà Hán? (gợi ý VD
cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta chống quân Tần TCN,
cuộc khởi nghĩa Hai Bà trưng chống quân Hán năm 40…).

3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Trung Quốc phong kiến


thời Đường 2. Sự phát triển chế độ phong kiến
-Mục tiêu: Trình bày được sự thành lập nhà dưới thời Đường
Đường,tổ chức bộ máy nhà nước và đặc biệt sự a. Về kinh tế:
phát triển kinh tế thời Đường + Nông nghiệp: chính sách quân điền,
-Thời gian20 phút áp dụng kỹ thuật canh tác mới, chọn giống
Hoạt động theo nhóm … dẫn tới năng suất tăng.
- Giáo viên nêu câu hỏi cho từng nhóm: + Thủ công nghiệp và thương nghiệp
+ Nhóm 1: Nhà Đường được thành lập như thế phát triển thịnh đạt: có các xưởng thủ công
nào? Kinh tế thời Đường so với các triều đại trước? Nội (tác phường) luyện sắt, đóng thuyền.
dung của chính sách Quân điền? → Kinh tế thời Đường phát triển cao
+ Nhóm 2: Bộ máy Nhà nước thời Đường có gì hơn so với các triều đại trước.
khác so với các triều đại trước?
+ Nhóm 3: Vì sao lại nổ ra các cuộc khởi nghĩa b. Về chính trị
nông dân vào cuối triều đại nhà Đường? - Từng bước hoàn thiện chính quyền từ

20
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

HS thảo luận từng nhóm đọc sách giáo khoa, tìm ý TW xuống địa phương, có chức Tiết độ sứ
trả lời và thảo luận với nhau. - Tuyển dụng quan lại bằng thi cử (bên
Sau đó đại diện các nhóm lên trình bày, các nhóm cạnh cử con em thân tín xuống các địa
khác nghe và bổ sung. phương).
- Cuối cùng giáo viên nhận xét và chốt ývà kết luận - Mâu thuẫn xã hội dẫn đến khởi nghĩa
hoạt động 2 nông dân thế kỷ X khiến cho nhà Đường
sụp đổ.
V. Tổng kết và hưỡng dẫn HS học bài
*Củng cố: Gv hưỡng dẫn HS trả lời các câu hỏi SGK và hưỡng dẫn HS học bài
* Dặn dò: GV yêu cầu HS chuẩn bị bài mới,sưu tầm các tài liệu viết về văn hóa phong kiến
Trung Quốc
=================================

21
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 24-8-2010


Ngµy d¹y : 27/9/2010 T5: Líp 10 A1
27/10/2010 T4 : Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
Tiết8: Bµi 4:
TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN
(tiếp)
III.PHƯƠNG PHÁP:Hoạt động cặp,nhóm,cá nhân ,cả lớp
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
Hoạt động thầy-trò Nội dung kiến thức
1.Khởi động:Kiểm tra bài cũ 3. Trung Quốc thời Minh - Thanh
-Tg: 5 phút a. Sự thành lập nhà Minh - nhà
-Mục tiêu giúp HS tái hiện kiến thức đã học Thanh:
Câu hỏi:Đến thời Đường nền kinh tế Trung Quốc phát - Nhà Minh thành lập (1638 - 1644),
triển hơn so với các triều đại trước như thế nào? Nguyên nhân người sáng lập là chu Nguyên Chương.
dấn đến sự phát triển đó? - Nhà Thanh thành lập 1644 - 1911.
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Trung Quốc thời Minh - b. Sự phát triển kinh tế dưới triều
Thanh Minh:
Trình bày được sự hình thành xã hội phong kiến thời Minh- +Kinh tế nông nghiệp có bước tiến bộ
Thanh và sự phát triển kinh tế thời Minh-Thanh về kĩ thuật ,diện tích mở rộng hơn....
+ Thủ công nghiệp: xuất hiện công
-Thời gian 15 phút: xưởng thủ công, quan hệ chủ - người làm
-Cách thức tiến hành thuê.
Bước 1: Hoạt động tập thể và cá nhân + Thương nghiệp phát triển thành thị
Giáo viên đặt câu hỏi cho cả lớp: Nhà Minh, nhà mở rộng và phồn thịnh.
Thanh được thành lập như thế nào? +Từ thế kỷ XVI đã xuất hiện mầm
- Cho HS tìm hiểu sách giáo khoa và trả lời, gọi một mống kinh tế TBCN:
HS trả lời, HS khác bổ sung.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý
Bước 2: Hoạt động tập thể và cá nhân c. Về chính trị: Bộ máy Nhà nước
- Giáo viên đặt câu hỏi: Dưới thời Minh kinh tế Trung phong kiến ngày càng tập quyền. Quyền
quốc có điểm gì mới so với các triều đại trước? Biểu hiện? lực ngày cáng tập trung trong tay nhà vua.
- Giáo viên cho cả lớp thảo luận và gọi một HS trả lời, - Mở rộng bành trướng ra bên ngoài
các HS khác có thể bổ sung cho bạn. trong đó có sang xâm lược đại Việt nhưng
- Giáo viên nhận xét và chốt lại: đã thất bại nặng nề.
Bước 3: Hoạt động tập cá nhân
Giáo viên đặt ra câu hỏi: Tại sao Nhà Minh với nền d. Chính sách cai trị của nhà Thanh:

22
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

kinh tế và chính trị thịnh đạt như vậy lại sụp đổ?
HS khá giỏi trả lời -GV nhận xét ,bổ sung chốt ý - Đối nội: Ap bức dân tộc, mua chuộc
Bước 4: Hoạt động tập cá nhân: Nêu Chính sách cai trị địa chủ người Hán.
của Nhà Thanh? - Đối ngoại: thi hành chính sách "bế
HS trả lời -GV nhận xét ,bổ sung chốt ý quan toả cảng".
=>GV kết luận hoạt động 1 → Chế độ phong kiến Nhà Thanh sụp
đổ năm 1911.
3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Văn hoá Trung quốc phong 4. Văn hoá Trung quốc
kiến a. Tư tưởng:
Trình bày được những thành btựu văn hóa Trung Quốcphong *Nho giáo giữa vai trò quan trọng
kiến:Nho giáo,văn học,sử học,kiến trúc,khoa học-kĩ thuật trong hệ tư tưởng phong kiến công cụ tinh
thần bảo vệ chế độ phong kiến,
-Thời gian 25 phút: -Đến thời Tống Nho giáo phát triển
-Cách thức tiến hành cao ,vua Tông rất sùng bái
Hoạt động theo nhóm -Về sau Nho giáo càng trở lên bảo
Giáo viên chia cả lớp làm 4 nhóm chính và giao nhiệm thủ, lỗi thời và kìm hãm sự phát triển của
vụ cho mỗi nhóm: xã hội.
- Nhóm 1: Những thành tự trên lĩnh vực tư tưởng của *Phật giáo
chế độ phong kiến Trung Quốc? -Thịnh hành nhất là thời Đường.
- Nhóm 2: Những thành tựu trên các lĩnh vực sử học, b. Sử học:
văn học, khoa học kỹ thuật? -Tư Mã Thiên với bộ sử ký.
- Nhóm 3: Những thành tựu trên các lĩnh vực sử học, văn -Tiếp thời Minh -Thanh sử học được
học, chú ý
- Nhóm4: Những thành tựu trên các lĩnh vực , khoa học
kỹ thuật? c. Văn học:
+ Thơ phát triển mạnh dưới thời
Giáo viên cho đại diện nhóm trình bày, và bổ sung cho Đường.
nhau, sau đó giáo viên nhận xét và chốt ý: + Tiểu thuyết phát triển mạnh ở thời
Minh - Thanh.

d. Khoa học kỹ thuật: Đạt được nhiều


thành tựu trong lĩnh vực hàng hải, nghề in
làm giấy, gốm, dệt, luyện sắt và kỹ thuật
phục vụ cho chế độ phong kiến.
-Bốn phát minh:Giấy,kỹ thuật in,thuốc
súng,la bàn

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI:


*Củng cố:Giáo viên kiểm tra hoạt động nhận thức của HS với việc yêu cầu HS nêu lại sự hình
thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sự phát triển của chế độ phong kiến Trung Quốc qua các triều đại,
điểm nổi bật của mỗi triều đại? Vì sao cuối các triều đại đều có khởi nghĩa nông dân? Những thành tựu văn
hoá tiêu biểu của Trung Quốc thời phong kiến?
* Bài tập - Dặn dò về nhà
- Học bài cũ, làm bài tập trong sách giáo khoa, đọc trước bài mới.
- Bài tập:
23
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

+ Kể tên các triều đại phong kiến Trung Quốc, thời gian tồn tại? Triều đại nào chế độ phong kiến
đạt đến đỉnh cao? Biểu hiện?
+ Những thành tựu văn hoá chủ yếu của Trung Quốc thời phong kiến? Tìm hiểu tác phẩm Sử ký
của Tư Mã Thiên.

Ngµy so¹n: 24-8-2010


Ngµy d¹y : 21/9/2010 T5: Líp 10 A1
4/10/2010 T4 : Líp 10A2
8/10/2010 T4 Líp 10A3
6/10/2010T4 Líp 10A4
Tiết 9: Bµi 5:
ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
Qua bài học giúp Hs nhận thức được:
- Ấn Độ là quốc gia có nền văn minh lâu đời, phát triển cao, cùng Trung quốc có ảnh hưởng
sâu rộng ở Châu Á và trên thế giới.
- Thời Gúp-ta định hình văn hoá truyền thống Ấn Độ.
- Nội dung của văn hoá truyền thống.
2. Tư tưởng
- Văn hoá Ấn Độ có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam, tạo nên mối quan hệ kinh tế và văn
hoá mật thiết giữa hai nước. Đó là cơ sở để tăng cường hiểu biết, quan hệ thân tình, tôn trọng lẫn
nhau giữa hai nước.
3. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tich, tổng hợp.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Lược đồ Ấn Độ trong sách giáo khoa phóng to.
- Bản đồ Ấn Độ ngày nay.
- Tranh ảnh về các công trình nghệ thuật của Ấn Độ.
- Chuẩn bị đoạn băng video về văn hoá Ấn Độ (đã phát trên VTV2 vào tháng 6-2003).
III.PHƯƠNG PHÁP:Hoạt động cặp,nhóm,cá nhân ,cả lớp
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Những kiến thức học sinh cần nắm


Các hoạt động của thầy và trò
vững
1.Khởi động:Kiểm tra bài cũ
-Tg: 5 phút
24
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

-Mục tiêu giúp HS tái hiện kiến thức đã học


Câu 1: Hãy nêu những nét cơ bản trong bộ máy Nhà nước
phong kiến Thời Tần - Hán và Đường?
Câu 2: Mầm mống kinh tế TBCN xuất hiện ở Trung Quốc
khi nào? Biểu hiện? Tại sao nó không được tiếp
tục phát triển?
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Thời kỳ các quốc gia đầu 1. Thời kỳ các quốc gia đầu tiên
tiên ở Ấn Độ cổ đại
-Mục tiêu:Trình bày được đôi nét Ấn Độ Cổ đại
-Thời gian 15 phút: - Khoảng 1500 năm TCN ở đồng bằng sông
-Cách thức tiến hành Hnằg đã hình thành một số nước, thường
Bước 1: Hoạt động cá nhân xảy ra tranh giành ảnh hưởng nhưng mạnh
Giáo viên đặt câu hỏi: Vì sao một số Nhà nước đầu nhất là nước Magađa.
tiên lại hình thành bên lưu vực sông Hằng?
- Giáo viên gọi một HS trả lời, các HS khác bổ sung,
sau đó giáo viên chốt ý: . - Vua mở nước là Bimbisara, nhưng kiết
Bước 2: Hoạt động cả lớp xuất nhất (vua thứ 11) là Asôca (thế kỷ III
Quá trình hình thành và phát triển của nước Magađa?Vai TCN).
trò của vua Asôca? + Đánh dẹp các nước nhỏ thống nhất
- Giáo viên gọi một HS trả lời, các HS khác bổ lãnh thổ.
sung, sau đó giáo viên nhận xét bằng lược đồ ,chốt ý:=> + Theo đạo Phật và có công tạo điều
kết luận hoạt động1 kiện cho đạo Phật truyền bá rộng khắp. Ông
cho dựng nhiều "cột Asôca".
3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Thời kỳ vương triều Gúpta
và sự phát triển của văn hoá truyền thống Ấn Độ
Trình bày sự hình thành và phát triển của quốc gia phong
kiến Gúp Ta
-Thời gian 20 phút:
-Cách thức tiến hành 2. Thời kỳ vương triều Gúpta và sự phát
Hoạt động 2: Hoạt động theo nhóm triển của văn hoá truyền thống
- Giáo viên nêu câu hỏi cho từng nhóm: Ấn Độ
+ Nhóm 1: Quá trình hình thành vương triều Quá trình hình thành và vai trò về mặt chính
Gúpta? Thời gian tồn tại? Vai trò về mặt chính trị của trị:
vương triều này? - Đầu công nguyên, miền Bắc Ấn Độ
+ Nhóm 2: Điểm nổi bật trong văn hoá Ấn Độ dưới được thống nhất - nổi bật vương triều Gúpta
thời Gúp ta? Nội dung cụ thể? (319 -467), Gúpta đã thống nhất miền Bắc
+ Nhóm 3: Văn hoá Ấn Độ thời Gúp ta đã ảnh Ấn Độ, làm chủ gần như toàn bộ miền trung
hưởng như thế nào đến Ấn Độ giai đoạn sau và ảnh hưởng Ấn Độ.
văn hoá Ấn Độ ở những lĩnh vực nào? - Về văn hoá dưới thời Gúpta.
- Giáo viên gọi đại diện các nhóm lên trình bày và + Đạo Phật: Tiếp tục được phát triển
các nhóm khác bổ sung cho bạn, sau đó giáo viên nhận xét truyền bá khắp Ấn Độ và truyền ra nhiều
và chốt ý: nơi. Kiến trúc Phật giáo phát triển (Chuà
Hang, tượng phật bằng đá).
+ Đạo Ấn Độ hay đạo Hinđu ra đời và phát
triển, thờ 3 vị thần chính: Thần Sáng tạo,
Thần Thiện, Thần Ac. Các công trình kiến
25
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

trúc thờ thần cũng được xây dựng.

+ Chữ viết: từ chữ viết cổ Brahmi đã


nâng lên, sáng tạo và hoàn chỉnh hệ chữ
sanskrit Văn học cổ điển Ấn Độ - văn học
Hinđu, mang tinh thần và triết lý Hinđu giáo
rất phát triển.
- Người Ấn Độ đã mang văn hoá, đặc biệt là
văn hoá truyền thống truyền bá ra bên ngoài
mà Đông Nam Á là ảnh hưởng rõ nét nhất.
Việt Nam củng ảnh hưởng của văn hoá Ấn
Độ (tháp Chàm,

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI:


1. Củng cố:
-Sự hình thành quốc gia cổ đại Ấn Độ và quốc gia Phong kiến đầu tiến ở Ấn Độ ,vai trò của
vương Quốc Gúp Ta

2Dặn dò về nhà: Hưỡng dẫn HS trả lời câu hỏi SGK và chuẩn bị bài mới
========================================================

Ngµy so¹n: 3-10-2010


Ngµy d¹y : 4/10/2010 T5: Líp 10 A1
/10/2010 T4 : Líp 10A2
Líp 10A3
Tiết 10: Bµi 7:
SỰ PHÁT TRIỂN LỊCH SỬ
VÀ NỀN VĂN HOÁ ĐA DẠNG CỦA ẤN ĐỘ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu:
1. Kiến thức
- Nắm được sự phát triển của lịch sử và văn hoá truyền thống của Ấn Độ.
- Sự hình thành và phát triển, chính sách về chính trị, kinh tế, tôn giáo và sự phát triển của kiến
trúc của các vương triều Hồi giáo Đêli và vương triều Môgôn.
2. Tư tưởng
- Giáo dục cho HS biết được sự phát triển đa dạng của văn hoá Ấn Độ, qua đó giáo dục các em sự
trân trọng những tinh hoa văn hoá của nhân loại.
3. Kỹ năng

26
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

- Rèn HS các kỹ năng phân tích tổng hợp các sự kiện lịch sử của Ấn Độ qua các thời kỳ lịch sử.
- Kỹ năng khai thác tranh ảnh, lược đồ lịch sử.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh về đất nước và con người Ấn Độ thời Phong kiến.
- Lược đồ về Ấn Độ.
- Các tài liệu có liên quan đến ấn Độ thời phong kiến.
III.PHƯƠNG PHÁP:Hoạt động cặp,nhóm,cá nhân ,cả lớp
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

-
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
Những kiến thức học sinh cần nắm
Các hoạt động của thầy và trò
vững
1.Khởi động:Kiểm tra bài cũ
-Mục tiêu giúp HS tái hiện kiến thức đã học
Câu hỏi 1: Vị trí vương triều Đêli và Môgôn trong
lịch sử Ấn Độ ?
1. Sự phát triển của lịch sử và văn
Câu hỏi 2: Hãy cho biết sự hình thành và phát triển hoá truyền thống trên toàn lãnh thổ Ấn
của các quốc gia đầu tiên ở Ấn Độ? Độ.
Câu hỏi 3: Những yếu tố văn hoá truyền thống của
Ấn Độ có ảnh hưởng bên ngoài như thế nào và những nơi - Đến thế kỷ VII, Ấn Độ lại rơi vào tình
nào chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ? trạng chia rẽ, phân tán. Nổi lên vai trò của
Pala ở vùng Đông Bắc và nước Palava ở
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Sự phát triển của lịch sử và
Miền Nam.
văn hoá truyền thống trên toàn lãnh thổ Ấn Độ.
-Mục tiêu:Trình bày được những thành tựu về văn hóa Ấn
Độ ,qua đó hiểu được ảnh hưởng của nó trong khu vực Đông
- Về văn hoá, mỗi nước lại tiếp tục phát
Nam, Á và Việt Nam
triển sâu rộng nền văn hoá riêng của mình
-Thời gian 10 phút:
trên cơ sở văn hoá truyền thống Ấn Độ -
-Cách thức tiến hành
chữ viết văn học nghệ thuật Hinđu.
Bước 1: Hoạt động cá nhân
- Văn hoá Ấn Độ thế kỉ VII - XII phát
- Giáo viên nêu câu hỏi: Hãy cho biết tình hình Ấn
triển sâu rộng trên toàn lãnh thổ và có ảnh
Độ sau thời kỳ Gúpta và Hácsa?
hưởng ra bên ngoài.
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Giáo viên trình bày và phân tích thêm và chốt ý
chính
Bước 2: Hoạt động cả lớp
Việc đất nước bị phân chia như vậy thì văn hoá phát
triển như thế nào?
- HS dựa vào vốn kiến thức của mình và sách giáo

27
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

khoa trả lời câu hỏi.


- Giáo viên nhận xét, bổ sung và chốt ý
Bước 3: Hoạt động cả lớp:Tại sao nước palava đóng
vai trò tích cực trong việc phổ biến văn hoá Ấn Độ?
- HS dựa vào sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Giáo viên chốt ý: Palava thuận lợi về bến cảng và
đường biển.
- Giáo viên sơ kết mục 1 khẳng định: Văn hoá Ấn
2. Vương triều Hồi giáo Đê li
Độ thế kỉ VII - XII phát triển sâu rộng ra bên ngoài
- Hoàn cảnh ra đời: Do sự phân tán đã
3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Vương triều Hồi giáo Đê li không đem lại sức mạnh thống nhất để
-Mục tiêu:Trình bày được sự hình thành và phát triển Vương chồng lại cuộc tấn công bên ngoài của
Triều Hồi giáo Đê Li người Hồi giáo gốc Thổ.
-Thời gian 15 phút:
-Cách thức tiến hành Quá trình hình thành: 1206 người Hồi giáo
Bước 1: Hoạt động cá nhân chiếm vào đất Ấn Độ lập nên vương quốc
- Giáo viên nêu câu hỏi: Hoàn cảnh ra đời của Hồi giáo Ấn Độ gọi tên là Đêli.
Vương triều Hồi giáo Đêli? - Chính sách thống trị: truyền bá, áp đặt Hồi
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi. HS khác bổ Giáo, tự dành cho mình quyền ưu tiên
sung cho bạn. ruộng đất, địa vị trong bộ máy quan lại.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý - Về tôn giáo, thi hành chính sách mềm
Bước 2: Hoạt động cả lớp mỏng, song xuất hiện sự phân biệt tôn giáo.
- Giáo viên nêu câu hỏi: Quá trình người Thổ đánh - Về văn hoá, văn hoá Hồi giáo được du
chiếm Ấn Độ thiết lập vương triều Đêli diễn ra như thế nào? nhập vào Ấn Độ.
- HS nghiên cứu sách giáo khoa trả lời. - Về kiến trúc, xây dựng một ốs công trình
- Giáo viên trình bày và phân tích thêm và chốt ý mang dấu nấ kiến trúc Hồi giáo, xây dựng
Bước 3: Hoạt động cả lớp kinh đô Đê li trở thành một thành phố lớn
Nêu chính sách thống trị của vương quốc Hồi giáo Đê li. nhất thế giới.
, chính sách về tôn giáo., nêu chính sách về văn hoá.
=>kết luận hoạt động 1 - Vị trí của Vương triều Đê li:
+ Bước đầu tạo ra sự giao lưu văn hoá
Đông - Tây.
+ Đạo Hồi được truyền bá đến một số nước
trong khu vực Đông Nam Á
4.Hoạt động 3: Tìm hiểu Vương triều Môgôn
-Mục tiêu:Trình bày được sự hình thành và phát triển 3. Vương triều Môgôn
Vương triều Mô Gôn
-Thời gian 15 phút: - Năm 1398 thủ lĩnh - Vua Ti-mua Leng
-Cách thức tiến hành theo dòng dõi Mông Cổ tấn công Ấn Độ,
Bước1: Cả lớp và cá nhân đến năm 1526 lập ra Vương triều Mô-gôn.
- Giáo viên nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì về vương triều
Môgôn? - Các ông vua đều ra sức củng cố theo
- Giáo viên gợi ý : Vương triều Môgôn có phải là chế hướng Ấn Độ hoá xây dựng đất nước, đưa
độ phong kiến cuối cùng không? Chính sách củng cố đất Ấn Độ bước phát triển mới dưới thời vua
nước theo hướng nào? Acơba (1556 - 1605).
- HS đọc sách giáo khoa tự trả lời câu hỏi.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý:
28
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Bước2: Hoạt động cá nhân cá nhân


- Giáo viên nêu câu hỏi: tác động của những chính
sách của vua Acơba đối với sự phát triển của Ấn Độ?
- HS dựa vào hiểu biết của mình và sách giáo khoa
trả lời câu hỏi.
- Giai đoạn cuối do những chính sách thống
- Giáo viên nhận xét và chốt ý:
trị hà khắc của giai cấp thống trị, Ấn Độ
Bước 3: Cả lớp và cá nhân lâm vào khủng hoảng.
- Ấn Độ đứng trước thách thức xâm lược
- Giáo viên giới thiệu về hình 18 "lăng Ta giơ Ma của thực dân phương Tây (Bồ Đào Nha và
ban" trong sách giáo khoa. Anh).
- Giáo viên nêu câu hỏi: Hậu quả của những chính
sách thống trị hà khắc đó?
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý: Kết luận hoạt động 3

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI:

1. Sơ kết bài học


Kiểm tra nhận thức của HS bằng các câu hỏi:
- Nêu sự phát triển của văn hoá truyền thống Ấn Độ.
- Những nét chính của Vương triều Hồi giáo Đê li và vương triều Môgôn?
- Vị trí của vương triều Hồi giáo Đê li và vương triều Môgôn trong lịch sử Ấn Độ?
2. Bài tập - Dặn dò về nhà
- Học bài cũ, làm bài tập trong sách giáo khoa.
- Bài tập:
+ Lập bảng thống kê các giai đoạn phát triển của lịch sử Ấn Độ.
+ So sánh vương triều Hồi giáo Đê li với vương triều Môgôn.
===========================================================

29
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 10-10-2010


Ngµy d¹y : 11/10/2010 T5: Líp 10 A1
/10/2010 T4 : Líp 10A2
Líp 10A3
Tiết 12: Bài 8:
SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
CÁC VƯƠNG QUỐC ĐÔNG NAM Á
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:
1. Kiến thức
- Những nét chính về điều kiện hình thành và sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông Nam
Á.
- Sự ra đời và phát triển của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á.
2. Tư tưởng
- Giúp HS biết quá trình hình thành và phát triển không ngừng của dân tộc trong khu vực, qua
đó giáo dục các em tình đoàn kết và trân trọng những giá trị lịch sử.
3. Kỹ năng
- Thông qua bái học, rèn HS kỹ năng khái quát hoá sự hình thành và phát triển của các quốc gia
Đông Nam Á, kỹ năng lập bảng thống kê về phát triển của các quốc gia Đông Nam Á qua các thời kỳ lịch
sử.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh về con người và đất nước Đông Nam Á thời cổ và phong kiến.
- Lược đồ Châu Á, lược đồ về các quốc gia Đông Nam Á.
- Cuốn lịch Đông Nam Á.
III.PHƯƠNG PHÁP:
Hoạt động cặp ,nhóm, cá nhân,tập thể

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức học sinh cần nắm vững
1. Sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông
1. Khởi động: GV khái quát về lịch sử ĐNA sự
Nam Á
hònh thành và phát triển
-Thời gian: 5 phút - Đông Nam Á có điều kiện tự nhiên ưu đãi -
Đông Nam Á từ lâu đã được coi là khu vực lịch sử gió mùa, thuận lợi cho sự phát triển của cây lúa
địa lý - văn hoá riêng biệt trên cơ sở phát triển đồ nước và nhiều loại cây trồng khác.
sắt và kinh tế nông nghiệp trồng lúa nước những thế
kỷ đầu của Công nguyên, các vương quốc cổ đầu
tiên đã được hình thành ở Đông Nam Á; tiếp đó * Sự ra đời các vương quốc cổ ở Đông Nam
30
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

khoảng thế kỷ IX - X các quốc gia Đông Nam Á Á.


được xác lập và phát triển thịnh đạt vào thế kỷ X -
XV. Để hiểu điều kiện nào dẫn đến sự ra đời của
các vương quốc cổ ở Đông Nam Á? Sự hình thành
và phát triển của các quốc gia phong kiến Đông * Điều kiện ra đời các vương quốc cổ ở Đông Nam
Nam Á được biểu hiện như thế nào? Bài học hôm Á.
- Đầu Công Nguyên, cư dân Đông Nam Á đã
nay sẽ trả lời các câu hỏi nêu trên.
biết sử dụng đồ sắt
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Sự ra đời của các - Sự phát triển nông nghiệp trồng lúa nước
vương quốc cổ ở Đông Nam Á
- Do sự ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ
-Mục tiêu:Trình bày được nét nổi bật,điều kiện tự - Việc buôn bán đường biển rất phát đạt, một số
nhiên và sự hình thành các quốc gia cổ đại ĐNA thành thị - hải cảng
-Thời gian 20 phút: =>Ra đời một số quốc gia cổ Cham-,Phù
-Cách thức tiến hành Nam...

*Bước 1: làm việc cả lớp và cá nhân


- Trước hết giáo viên treo lược đồ các quốc
gia Đông Nam Á lên bảng và yêu cầu HS chỉ trên 2. Sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông
lược đồ hiện nay khu vực gồm những nước nào. Nam Á
- HS lên bảng chỉ lược đồ. * Sự hình thành:
- Giáo viên nhận xét và giới thiệu tên và vị -Khái niệm "Quốc gia phong kiến dân tộc" lấy
trí trên lược đồ 11 quốc gia hiện nay. một bộ tộc đông và phát triển nhất làm nòng cốt
- Tiếp đó, giáo viên nêu câu hỏi: Nêu những - Thời gian hình thành Từ thế kỉ VII đến X,
nét chung, những điểm tương đồng của các nước - Tên và địa bàn một số quốc gia tiêu biểu:
trong khu vực? Campuchia của người Khơme, các vương quốc cuả
- HS dựa vào vốn kiến thức của mình và người Môn và người Miến ở Hạ lưu sông mê Nam,
sách giáo khoa trả lời câu hỏi. người Inđônêxia ở đả Xumatơra và Giava.
- Giáo viên nhận xét,chốt ý *Giai đoạn phát triển các vương quốc ĐNA:
*Bước 1: làm cá nhân: Về mặt văn hoá khu - Từ khoảng nữa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ
vực Đông Nam Á còn bị ảnh hưởng bởi nền văn hoá XVIII là thời kỳ phát triển nhất của các quốc gia
nào? Ý nghĩa của sự ảnh hưởng đó? phong kiến Đông Nam Á:
- Giáo viên có thể gợi ý về ảnh hưởng của -Tên và địa bàn một số quốc gia tiêu biểu:
văn hoá Ấn Độ đến khu vực. + Indônêxia thống nhất và phát triển hùng mạnh
- HS dựa vào kiến thức đã học ở bài Ấn Độ dưới vương triều Môgiôpahit (1213 – 1527).
và đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi. + Trên bán đảo Đông Dương ngoài quốc gia
- Giáo viên nhận xét và chốt ý: Đại Việt, Chămpa, vương quốc Campuchia từ thế kỉ
*Bước 3: Cả lớp IX cũng bước vào thời kỳ Ăngco huy hoàng.
Các quốc gia cổ đại ĐNA ra đời khoảng thời + Trên lưu vực sông Iraoađi từ giữa thế kỉ XI,
gian nào? Tên gọi các quốc gia đó?Nhận xét về sự mở đầu hình thành và phát triển của vương quốc
HS trả lời GV nhận xét bằng lược đồ và chốt ý. Mianma.
nay sẽ trả lời các câu hỏi nêu trên.
+ Thế kỉ XIV thống nhất lập vương quốc Thái.
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Sự hình thành và
phát triển của các quốc gia phong kiến Đông + Giữa thế kỉ XIV vương quốc Loan Xang thành
Nam Á lập.
Mục tiêu:Trình bày được Sự hình thành và phát
31
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

triển và suy thoái của các quốc gia phong kiến Đông
Nam Á
-Thời gian 20 phút:
-Cách thức tiến hành
*Bước1: Hoạt động Cả lớp và cá nhân
Giáo viên giới thiệu trên lược đồ Đông Nam Á tên
gọi và vị trí của từng nước: Vương quốc Campuchia
của người Khơme, các vương quốc của người Môn
và người Miến ở hạ lưu sông Mê Nam, người
Inđônêxia ở đảo Xumatơra và Giava. - Biểu hiện sự phát triển thịnh đạt:
Thế nào là quốc gia dân tộc? Các quốc gia
phong kiến Đông Nam Á phát triển nhất vào thời + Kinh tế, Lúa,gạo,sản phẩmt thủ công,hương
gian nào? Đó là những nước nào? liệu
- HS dựa vào sách giáo khoa trả lời câu hỏi. + Chính trị, tổ chức bộ máy chặt chẽ kiện toàn
- Giáo viên nhận xét trình bày và phân tích từ Trung ương đến địa phương.
và chốt ý: + Văn hoá, các dân tộc Đông Nam Á xây dựng
*Bước 2: Làm việc cả lớp được một nền văn hoá riêng của mình với những nét
- : Những biểu hiện của sự phát triển kinh độc đáo.
tế, chính trị và văn hoá của các quốc gia Đông Nam -Thời kỳ suy thoái: TK XVIII-XIX
Á?
HS quan sát SGK trả lới.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý:

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI:


1. Sơ kết bài học
- Kiểm tra nhận thức của HS đối với bài học bằng việc yêu cầu HS trả lời các câu hỏi đưa ra ngay từ
đầu giờ học: Để hiểu điều kiện nào dẫn đến sự ra đời của các vương quốc cổ Đông Nam Á? Sự hình thành
và phát triển các quốc gia phong kiến Đông Nam Á dược biểu hiện như thế nào?
2 Bài tập - Dặn dò về nhà
1. Dặn dò:
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Sưu tầm tranh ảnh vế đất nước và con người Lào, Campuchia thời phong kiến.
2. Bài tập:
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa
- Vẽ lược đồ Lào, Campuchia.

32
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 17-10-2010


Ngµy d¹y : /10/2010 T5: Líp 10 A1
18 /10/2010 T4 : Líp 10A2
Líp 10A3
Líp 10A4
Tiết 13: Bài 9:
VƯƠNG QUỐC CAMPUCHIA VÀ VƯƠNG QUỐC LÀO
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Nắm được vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên của những nước láng giềng gần gũi với Việt Nam.
- Những giai đoạn phát triển Lịch sử của hai vương quốc Lào và Campuchia.
- Về ảnh hưởng của nền văn hoá Ấn Độ và việc xây dựng nền văn hoá dân tộc của hai nước
này.
2. Tư tưởng
- Bồi dưỡng HS tình cảm yêu quý trân trọng những giá trị Lịch sử truyền thống của hai dân
tộc láng giềng gần gũi của Việt Nam.
- Giúp các em hiểu rõ được mối quan hệ mật thiết của ba nước từ xa xưa, từ đó giúp HS hiểu
rõ việc xây dựng quan hệ láng giềng tốt, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau là cơ sở từ trong Lịch sử và cần
thiết cho cả ba nước, ba dân tộc trên bán đảo Đông Dương.
3. Kỹ năng
- Kỹ năng tổng hợp, phân tích các sự kiện Lịch sử về các giai đoạn phát triển của vương quốc Lào
và Campuchia.
- Kỹ năng lập bảng niên biểu các giai đoạn phát triển của hai vương quốc Lào và Campuchia.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ hành chính khu vực Đông Nam Á.
- Sưu tầm tranh ảnh về đất nước và con người hai nước Lào vá Campuchia thời phong kiến.
III.PHƯƠNG PHÁP:
Hoạt động cặp , cá nhân,tập thể

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Các hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức
1. Khởi đông: Kiểm tra bài cũ
-Thời gian 5 phút
-Mục tiêu: Giúp HS tái hiện kiến thức đã học

33
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

-Câu hỏi : Sự phát triển thịnh đạt của các quốc gia
phong kiến Đông Nam Á thế kỷ X – XVIII được biểu hiện
như thế nào?
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Vương quốc campuchia
Mục tiêu:Trình bày được chặng đường Lịch Sử và
văn hóa Căm Pu Chia 1. Vương quốc campuchia
-Thời gian 20 phút:
-Cách thức tiến hành
Bước 1: Hoạt động Cả lớp và cá nhân - Ở Campuchia dân tộc chủ yếu là Khơme.
- Trước hết, giáo viên treo bản đồ các nước Đông -Giai đoạn pt LS: TK VI -năm 802: nước
Nam Á lên bảng giới thiệu trên lược đồ những nét khái Chân Lạp
quát về địa hình của Campuchia: Như một lòng chảo - Thời kỳ Angco (802 – 1432) là thời kỳ phát
khổng lồ, xung quanh là vùng rừng và cao nguyên bao bọc, triển nhất của vương quốc Campuchia, họ
còn đáy là Biển Hồ và vùng phụ cận với những cánh đồng quần cư ở Bắc Biển hồ, kinh đô là Ang co
phì nhiêu, màu mỡ. được xây dựng ở Tây bắc Biển Hồ.
- Tiếp theo giáo viên nêu câu hỏi: Người -1432-1863 suy yếu
Campuchia là ai? Họ sống ở đâu? - Biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt:
- HS đọc sách giáo khoa tự trả lời câu hỏi? + Về kinh tế: nông nghiệp, ngư nghiệp,
- Giáo viên nhận xét và chốt ý: thủ công nghiệp đều phát triển.
Bước 2: Hoạt động Cả lớp và cá nhân- : Quá trình + Xây dựng nhiều công trình kiến trúc
lập nước diễn ra như thế nào? lớn.
- HS suy nghĩ và tự trả lời câu hỏi. + Ăng co còn chinh phục các nước láng
: giềng, trở thành cường quốc trong khu vực.
Bước 3: Hoạt động : Cá nhân
- Giáo viên nêu câu hỏi: Giai đoạn nào Campuchia - Văn hoá: sáng tạo ra chữ viết riêng của
phát triển thịnh đạt nhất? Những biểu hiện của sự phát mình trên cơ sở chữ Phạn của Ấn Độ. Văn
triển thịnh đạt? học dân gian và văn học viết với những câu
- HS đọc sách giáo khoa tự trả lời câu hỏi. chuyện có giá trị nghệ thuật.
- Giáo viên nhận xét, trình bày và phân tích: - Kiến trúc, nổi tiếng nhất là quần thể kiến
Bước 4: Hoạt động trúc Angco.
- Giáo viên nêu câu hỏi: Nêu những nét phát triển
độc đáo về văn hoá của Vương quốc Campuchia?
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý:
- Giáo viên chốt ý: và kết luận hoạt động1
2. Vương quốc Lào
3..Hoạt động 2: Tìm hiểu Vương quốc Lào
-Trước TK XIV : các mường Lào Cổ
Mục tiêu:Trình bày được chặng đường Lịch Sử và
- Năm 1353 Pha Ngừm thống nhất các
văn hóa Lào
mường Lào lên ngôi đặt tên nước là Lang
-Thời gian 20 phút:
Xang (triệu voi).
-Cách thức tiến hành
- Thời kỳ thịnh vượng nhất là cuối thế kỉ
Bước 1: Hoạt động Cả lớp và cá nhân
XVII đầu thế kỉ XVIII, dưới triều vua
- Trước hết. Giáo viên giới thiệu trên bản đồ về vị
Xulinha Vôngxa.
trí của vương quốc Lào v
- Những biểu hiện phát triển:
- Văn hoá:
+ Người Lào sáng tạo ra chữ viết riêng
- Giáo viên nêu câu hỏi: Thời kỳ thịnh vượng nhất của
34
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Vương quốc Lào? Những biểu hiện của sự thịnh vượng? của mình trên cơ sở chữ việt của Campuchia
HS đọc sách giáo khoa tự trả lời câu hỏi. và Mianma.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý: + Đời sống văn hoá của người Lào rất
phong phú hồn nhiên.
+ Xây dựng một số công trình kiến trúc
Phật giáo điển hình là That luông ở Viêng
Chăn. Giáo viên kết hợp giới thiệu hình 22
Bước 2: Hoạt động Cả lớp và cá nhân trong sách giáo khoa “Tháp That Luông –
- Giáo viên nêu câu hỏi: Nêu những nét chính về
Viêng Chăn”
văn hoá của Vương quốc Lào?
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Nền văn hoá truyền thống: Campuchia
- Giáo viên nhận xét và kết luận:
và Lào đều chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn
Độ trên các lĩnh vực chữ viết, tôn giáo, văn
học, kiến trúc.
- Song tiếp thu mỗi nước đều đem lồng
nội dung của mình vào, xây dựng nền văn
hoá đậm đà bản sắc dân tộc.

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI:


1. Sơ kết bài học
- Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi nhận thức đặt ra ngay từ đầu giờ học để củng cố kiến thức đã học.
2. Bài tập - Dặn dò về nhà
- Học bài cũ, trả lời câu hỏi bài tập trong sách giáo khoa.
- Đọc chuẩn bị trước bài mới.
- Lập bảng niên biểu các giai đoạn phát triển của Vương quốc Campuchia và lào theo nội
dung sau:

Tên vương Thời gian hình Giai đoạn phát triển Biểu hiện của sự
quốc thành vương quốc thịnh đạt nhất phát triển

35
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 18-10-2010


Ngµy d¹y : /10/2010 Tiết 5: Líp 10 A1
/10/2010 Tiết 4 : Líp 10A2
/10/2010 Tiết 3 Líp 10A3
/10/2010 Tiết 4 Líp 10A4

CHƯƠNG VI : TÂY ÂU THỜI TRUNG ĐẠI


Tiết 14: Bài 10:

THỜI KỲ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN


CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU
(TỪ THẾ KỶ V ĐẾN THẾ KỶ XIV)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC


Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần trình bày được:
1. Kiến thức
- Hiểu được nguyên nhân và quá trình dẫn đến sự ra đời của các quốc gia phong kiến ở Tây
Âu.
- Nắm được các giai cấp và địa vị xã hội của từng giai cấp trong xã hội; hiểu được thế nào là
lãnh địa và đời sống kinh tế, chính trị trong lãnh địa.
2. Tư tưởng
- Giáo dục cho HS thấy được bản chất của giai cấp bóc lột, tinh thần lao động của quần chúng
nhân dân.
3. Kỹ năng
- Rèn cho HS kỹ năng phân tích, tổng hợp đánh giá về sự ra đời của các vương quốc phong
kiến Tây Au, sự ra đời của các thành thị và vai trò của nó.
- Biết khai thác nội dung tranh ảnh trong sách giáo khoa.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh trong sách giáo khoa.
- Sưu tầm một số tranh ảnh về các lâu dài, thành quách, cảnh sinh hoạt buôn bán các chợ trong
thời kỳ này.
III.PHƯƠNG PHÁP:
Hoạt động cặp , cá nhân,tập thể

36
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Những kiến thức học sinh cần nắm


Các hoạt động của thầy và trò
vững
1.Khởi đông: Kiểm tra bài cũ
-Thời gian 5 phút
-Mục tiêu: Giúp HS tái hiện kiến thức đã học
Câu hỏi 1 : Lập niên biểu các giai đoạn Lịch sử lớn
của Campuchia và Lào (Giáo viên có thể chuẩn bị ra giấy
trong để chiếu hoặc chuẩn bị ra giấy tơrôki).
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Sự hình thành các vương
quốc phong kiến ở Tây Âu
1. Sự hình thành các vương quốc
Mục tiêu:Biết được sự suy yếu của đế quốc Rô Ma và phong kiến ở Tây Âu
sự xâm nhập của người Giéc Man
-Thời gian 10 Phút: - Thế kỷ III, đế quôc1 Rôma lâm vào khủng
-Cách thức tiến hành hoảng, nô lệ nổi dậy đấu tranh sản xuất sút
Bước 1:Hoạt động cá nhân kém, xã hội rối ren.
GV: Những biểu hiện sự khủng hoảng của đế quốc - Cuối thế kỉ V, đế quốc Rôma bị người
Rôma thế kỷ III? Giecman xâm lược năm 476 đế quốc Rôma bị
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi. HS khác diệt vong, thời đại phong kiến châu Âu hình
có thể bổ sung cho bạn. thành ở Châu Au.
- Giáo viên nhận xét bổ sung và chốt ý.
Bước 2:Hoạt động cặp
- Giáo viên nêu câu hỏi : Hậu quả việc người
Giecman xâm lược đế quốc Rôma?
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Giáo viên nhận xét bổ sung và chốt ý.

Bước 3: Làm việc theo nhóm - Những việc làm của người Giécman:
- Giáo viên nêu câu hỏi. + Thủ tiêu bộ máy Nhà nước cũ, thành
- Nhiệm vụ cụ thể của từng nhóm là: lập nên nhiều vương quốc mới.
+ Nhóm 1: Khi tràn vào lãnh thổ của Rôma, người + Chiếm ruộng đất của chủ nô Rôma cũ
Giecman đã có những việc làm gì? rồi chia cho nhau.
+ Nhóm 2: Tác động của những việc làm đó đối + Từ bỏ các tôn giáo nguyên thuỷ của
với xã hội phong kiến châu Au? mình và tiếp thu Kitô giáo, xây dựng nhà thờ
- HS từng nhóm đọc sách giáo khoa, tìm ý trả lời và tìm cách chiếm ruộng đất của nông dân.
và thảo luận với nhau.
- Sau đó đại diện nhóm trình bày kết quả của mình.
Giáo viên có thể yêu cầu HS nhóm khác bổ sung. - Các giai cấp mới hình thành: lãnh chúa
- Cuối cùng giáo viên nhận xét và chốt y: phong kiến, nông nô, quan hệ sản xuất phong

37
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

=> GK kết luận hoạt động 1 kiến ở Châu Au bắt đầu hình thành

3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Xã hội phong kiến Tây


Âu

Mục tiêu:Hiểu biết về lãnh địa Phong kiến ,các quan 2. Xã hội phong kiến Tây Âu
hệ chính trong xã hội phong kiến Tây Âu - Giữa thế kỷ IX các lãnh địa phong kiến
-Thời gian 15 Phút: Tây Au ra đời, đây là đơn vị chính trị kinh tế
-Cách thức tiến hành cơ bản trong thời kỳ phong kiến phân quyền.
Bước 1: Làm việc cá nhân
GV:Đến giữa thế kỷ IX phần lớn đất đai đã được các -Khái niệm lãnh địa:Là một khu đất rộng
quý tộc và nhà thờ chia nhau chiếm đoạt xong, những trong đó có cả một khu đất trồng trọt,đồng
vùng đất đai rộng lớn đó đã nhanh chóng bị họ biến thành cỏ,rừng rú,sông đầm ,trong khu đất có lãnh
khu đất riêng của mình gọi là lãnh địa phong kiến. Lãnh chúa có lâu đài dinh thự nhà thờ....
địa chính là đơn vị hành chính kinh tế cơ bản trong thời kỳ
phong kiến phân quyền ở Tây Au.
Giáo viên giải thích khái niệm về lãnh địa bằng việc
kết hợp khai thác tranh ảnh trong sách giáo khoa “Lâu đài - Các giai cấp trong xã hội:
và thành quách kiên cố của lãnh chúa” hoặc với những + Nông nô là người sản xuất chính trong
tranh ảnh sưu tầm được. các lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ thuộc vào
Bước 2: Làm việc theo nhóm các lãnh thổ.
- Giáo viên chia cả lớp làm 4 nhóm, nêu câu hỏi: + Lãnh chúa có cuộc sống nhàn rỗi, xa
cho từng nhóm như sau: hoa, sung sướng bằng việc bóc lột và sức lao
+ Nhóm 1: Miêu tả cuộc sống của nông nô trong động của nông nô.
các lãnh địa? - Lãnh địa là một cơ sở kinh doanh đóng
+ Nhóm 2: Nêu đặc trưng kinh tế của lãnh địa? kín, mang tính chất tự nhiên, tự cung, tự cấp,
+ Nhóm 3: Đời sống chính trị của các lãnh địa? tự túc.
+ Nhóm 4: Miêu tả cuộc sống của các lãnh chúa - Lãnh địa là một đơn vị chính trị độc lập
trong lãnh địa? có quân đội, toà án pháp luật riêng, chế độ
- HS nhóm đọc sách giáo khoa, thảo luận và tìm ý thuế khoá riêng, tiền tệ riêng …
trả lời. Sau đó đại diện nhóm trình bày kết quả của mình,
HS nhóm khác bổ sung.
- Cuối cùng giáo viên nhận xét và chốt ý:
=>GV kết luận hoạt động 2:

3. Sự xuất hiện thành thị trung đại


4.Hoạt động 3: Tìm hiểu Sự xuất hiện thành thị
trung đại - Nguyên nhân thành thị ra đời:
Mục tiêu:Trình bày được quá trình ra đời và phát + Tây Au đã xuất hiện những tiền đề của
triển thành thị trung đại Tây Âu nền kinh tế hàng hoá.
-Thời gian 15 Phút: + Thị trường buôn bán tự do.
-Cách thức tiến hành + Thủ công nghiệp diễn ra quá trình
Bước 1: Hoạt động cá nhân chuyên môn hoá.
- Giáo viên nêu câu hỏi: Nguyên nhân xuất hiện thành thị
Trung Đại?
- HS đọc sách giáo khoa tìm nội dung trả lời, HS khác

38
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

có thể bổ sung.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý. - Thợ thủ công đến ngã ba
đường, bến sông nơi có đông người
Bước 2: làm việc cả lớp và cá nhân qua lại lập xưởng sản xuất và buôn
- Giáo viên nêu câu hỏi: Trước sự phát triển của sản xuất bán hình thành các thành thị.
thành thị ra đời như thế nào?
- HS đọc sách giáo khoa tìm nội dung trả lời, HS
- Vai trò thành thị:
khác có thể bổ sung.
+ Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên tự cung tự
- Giáo viên nhận xét và chốt ý.
- Giáo viên giới thiệu nội dung bức tranh cấp, tự túc, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hoá
hình 24 trong sách giáo khoa “Hội chợ ở Đức”, đây là bức phát triển.
tranh thể hiện cảnh mua bán tại Hội chợ ở Đức phản ánh + Góp phần tích cực xoá bỏ chế độ
phân quyền. Đặc biệt mang lại không khí tự
sự phát triển của thương nghiệp của xã hội phong kiến
do cho xã hội phong kiến Tây Au.
Tây Au lúc bấy giờ.
Bước 3: làm việc cả lớp và cá nhân
- Giáo viên nêu câu hỏi: Nêu vai trò của thành thị?
HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý:
Bước 3: làm việc cả lớp và cá nhân
- Giáo viên nêu câu hỏi: Nêu vai trò của thành thị?
HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý:
=> GV : Kết luận hoạt động 3:
V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẪN HS HỌC BÀI
1. Sơ kết bài học
- Giáo viên kiểm tra hoạt động nhận thức của HS với việc yêu cầu HS nêu lại sự ra đời của các vương
quốc phong kiến Tây Au; yêu cầu giải thích khái niệm thế nào là lãnh địa? Các giai cấp trong xã hội phong
kiến tây Au và địa vị từng giai cấp trong xã hội. Nguyên nhân sự ra đời và vai trò của thành thị trung đại.
2. Bài tập - Dặn dò về nhà
- Học bài cũ, đọc trước bài mới và trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Bài tập:

Chế độ phong kiến phương Chế độ phong kiến Tây


Nội dung so sánh
Đông Âu

- Giai cấp trong xã hội

- Đặc trưng kinh tế

- Thể chế chính trị

39
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 7-11-2010


Ngµy d¹y : 8/11/2010 Tiết 5: Líp 10 A1
8/11/2010 Tiết 4 : Líp 10A2
12/11/2010 Tiết 3 Líp 10A3
10/11/2010 Tiết 4 Líp 10A4

Tiết 15: Bài 11: TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI


I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:
1. Kiến thức
- Nắm được nguyên nhân và các cuộc phát kiến địa lý.
- Hiểu biết được khái niệm thế nào là tích luỹ vốn bán đầu, giải thích được tại sao chủ nghĩa tư bản
lại nảy sinh ở châu Au, nắm được những biểu hiện sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở châu Au.
- Nắm được nguyên nhân, thành tựu của văn hoá phục hưng, cải cách tôn giáo và chiến tranh nông
dân.
2. Tư tưởng
- Giúp các em thấy được công lao của các nhà phát kiến địa lý, trân trọng những giá trị văn hoá của
nhân loại thời kỳ Phục hưng để lại; và tinh thần đấu tranh của nhân dân lao động trong trận tuyến chống lại chế
độ phong kiến.
3. Kỹ năng
- Kỹ năng phân tích, đánh giá sự kiện về sự ra đời của chủ nghĩa tư bản, lập bản thống kê cuộc đấu
tranh cải cách tôn giáo, chiến tranh nông dân Đức.
- Kỹ năng khai thác lược đồ “Những cuộc phát kiến địa lý”, khai thác tranh ảnh về những thành tựu
hội hoạ của văn hoá phục hưng.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Lược đồ “Những cuộc phát kiến địa lý”, Bản đồ chính trị Châu Au.
- Tranh ảnh về phong trào văn hoá Phục Hưng.
- Sưu tầm tranh ảnh một số nhà thám hiểm.
III.PHƯƠNG PHÁP:
Hoạt động cặp , cá nhân,tập thể

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC


Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức học sinh cần nắm vững

40
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

1.Khởi đông: Kiểm tra bài cũ 1 Những cuộc phát kiến địa lý.
-Thời gian 5 phút
-Mục tiêu: Giúp HS tái hiện kiến thức đã
học
Câu hỏi 1 : Thế nào là lãnh địa? Đời sống kinh tế
và chính trị trong các lãnh địa như thế nào?
Câu hỏi 2 : Nguyên nhân và vai trò của các - Nguyên nhân phát kiến địa lý:
thành thị trung đại? + Sản xuất phát triển dẫn đến nhu cầu về hương
liệu, vàng và thị trường cao.
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Sự hình thành các
+ Con đường giao lưu, buôn bán qua Tây Á và
vương quốc phong kiến ở Tây Âu Địa Trung Hải bị người Ả Rập độc chiếm.
Mục tiêu:Trình bày được nguyên nhân và những + Khoa học – kỹ thuật có nhiều bước tiến quan
cuộc phát kiến địa lí trọng như kỹ thuật mới trong đóng tàu, la bàn, hải
Thời gian: 25 phút đồ…
-Cách thức tiến hành
Bước 1:Hoạt động cá nhân
- Giáo viên nêu câu hỏi: Tại sao sang thế kỷ
XV con người có thể tiến hành các cuộc phát kiến - Các cuộc phát kiến địa lý lớn:
địa lý? + Năm 1498, B. Điaxơ đã đi vòng cực Nam của
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi, HS lục địa Phi, đặt tên là mũi Hải Vọng.
khác có thể bổ sung cho bạn. + Vaxcô đơ gamađã đến được Calicut Ấn Độ
- Giáo viên nhận xét và chốt ý. Đồng thời (05/1498).
nhấn mạnh trong các nguyên nhân trên thì sự tiến bộ
khoa học kỹ thuật là quan trong nhất, vì chính ,nhờ + Tháng 8/1492. C.Côlômbô đến được CuBa và
đó mà con người có những con tàu lớn chở được một số đảo vùng Angti. Ông là người đầu tiên phát
nhiều người và lương thực, thực phẩm, nước uống hiện ra Châu Mỹ.
cho những chuyến đi dài ngày. + Magienlan là người đã thực hiện chuyến đi
đầu tiên vòng quanh thế giới bằng đường biển
(1519- 1521).
Bước 2:Hoạt động cá nhân cả lớp và cá nhân
Dựa vào lược đồ em hãy trình bày 4 cuộc - Hệ quả của phát kiến địa lý.
phát kiến địa lí lớn? + Đem lại hiểu biết mới về Trái đất, về những
- Giáo viên sử dụng lược đồ và bảng niên con đường mới, dân tộc mới. Thị trường thế giới
biểu có sẵn để nhận xét, bổ sung và chốt ý. được mở rộng.
Bước3 :Hoạt động cá nhân cả lớp và cá + Thúc đẩy nhanh sự tan rã của quan hệ phong
nhân kiến và sự ra đời của chủ nghĩa tư bản.
- Giáo viên nêu câu hỏi: Hệ quả của các cuộc + Nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa và buôn
phát kiến địa lý? bán nô lệ.
- HS đọc sách giáo khoa thảo luận, cử đại
diện nhóm, trình bày, HS khác bổ sung.
- Giáo viên nhận xét và chốt ý.
=>GV kết luận hoạt động 1: 2 Sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu

3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Sự nảy sinh chủ nghĩa


- Nguyên nhân:
tư bản ở Tây Âu
+ Kinh tế châu âu phát triển nhanh. Tầng lớp
Mục tiêu:Biết được quá trình tích lũy ban đầu chủ quý tộc, thương nhân Tây Âu ra sức cướp bóc của
41
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

nghĩa tư bản cải, tài nguyên vàng bạc của các nước châu Mỹ,
Thời gian: 15 phút châu Phi và châu Á.
-Cách thức tiến hành + Giai cấp tư sản còn tước đoạt ruộng đất của nông
Bước 1:Hoạt động cá nhân dân biến thành các đồn điền.
- Giáo viên nêu câu hỏi: Số vốn ban đầu mà - Biểu hiện nảy sinh CNTB:
quý tộc và thương nhân tích luỹ do đâu mà có? + Trong thủ công nghiệp, các công trường thủ
- HS dựa vào kiến thức đã học ở bài trước, công lên thay thế phường hội, hình thành người lao
sách giáo khoa trả lời câu hỏi. HS khác có thể bổ động biến thành công nhân nông nghiệp.
sung cho bạn. + Trong thương nghiệp, các công ty thương
- Giáo viên nhận xét, bổ sung và chốt ý: mại lớn thay thế cho các thương hội.
- Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, các giai cấp
Bước 2: Hoạt động theo nhóm mới được hình thành – giai cấp tư sản và giai cấp
- Giáo viên chia HS thành các nhóm và giao công nhân.
nhiệm vụ cho các nhòm cụ thể như sau:
+ Nhóm 1: Biểu hiện của sự nảy sinh chủ
nghĩa tư bản trong thủ công nghiệp?
+ Nhóm 2: Biểu hiện của sự nảy sinh chủ
nghĩa tư bản trong thủ công nghiệp?
+ Nhóm 3: Biểu hiện của sự nảy sinh chủ
nghĩa tư bản trong thương nghiệp.
+ Nhóm 4: Nêu những biến đổi giai cấp
trong xã hội Tây Âu?
- HS đọc sách giáo khoa thảo luận theo
nhóm và cử đại diện trình bày kết quả; HS khác có
thể bổ sung.
- Cuối cùng giáo viên nhận xét bổ sung và
chốt ý:

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẤN HS HỌC BÀI


1. Củng cố:
-Nguyên nhân dấn đến cuộc phát kiến địa lí
-Lập bảng thống kế các cuộc phát kiến địa lý
-Hệ quả các cuộc phát kiến địa lý
-Biểu hiện nảy sinh CNTB
2. HV hưỡng dẫn HS chuẩn bị bài mới
==============================================

42
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 13-11-2010


Ngµy d¹y : 15/11/2010 Tiết 5: Líp 10 A1
15/11/2010 Tiết 4 : Líp 10A2
19/11/2010 Tiết 3 Líp 10A3
17/11/2010 Tiết 4 Líp 10A4

Tiết 16: Bài 11: TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI


I. MỤC TIÊU BÀI HỌC : .(TIẾT 15)
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Lược đồ “Những cuộc phát kiến địa lý”, Bản đồ chính trị Châu Au.
- Tranh ảnh về phong trào văn hoá Phục Hưng.
- Sưu tầm tranh ảnh một số nhà thám hiểm
III.PHƯƠNG PHÁP:
Hoạt động cặp , cá nhân,tập thể

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC

Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức học sinh cần nắm vững
1.Khởi đông: Kiểm tra bài cũ
-Thời gian 5 phút
-Mục tiêu: Giúp HS tái hiện kiến thức đã
học
Trình bày lên lược đồ các cuộc phát kiến địa lý
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Văn hoá phục 3. Văn hoá phục hưng
hưng
Mục tiêu:Trình bày được hoàn cảnh ra đời,nội - Nguyên nhân:
dung ,thành tựu , ý nghĩa văn hóa phục hưng + Giai cấp tư sản có thế lực về kinh tế, song
Thời gian: 20 phút chưa có địa vị về xã hội tương ứng.
-Cách thức tiến hành + Những quan điểm lỗi thời của xã hội phong
Bước 1 :Hoạt động cá nhân cả lớp và cá nhân kiến kìm hãm sự phát triển của giai cấp tư sản.
- Phong trào văn hoá phục hưng khôi phục tinh
- Giáo viên nêu câu hỏi: Nguyên nhân dẫn hoa văn hoá xán lạn Cổ đại Hi Lạp, Rô-ma, xây
đến phong trào văn hoá phục hưng? dựng một nền văn hoá mới, đề cao giá trị chân chính
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi, HS của con người, đòi quyền tự do cá nhân, coi trọng
khác có thể bổ sung. khoa học kỹ thuật.
Bước 2 :Hoạt động cá nhân cả lớp và cá - Có những tiến bộ về khoa học – kỹ thuật, sự phát

43
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

nhân triển về văn học, hội hoạ.


Giáo viên nêu câu hỏi: Nêu những thành tựu - Ý nghĩa:
của Văn hoá phục hưng? + Lên án giáo hội Ki-tô, tấn công vào trật tự
- HS đọc sách giáo khoa tự trả lời câu hỏi. phong kiến, đề cao tự do, xây dựng thế giới quan
- Giáo viên bổ sung và chốt ý: tiến bộ.
Bước 3 :Hoạt động cá nhân + Đây là cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống
Giáo viên nêu câu hỏi: Nêu Ý nghĩa của Văn hoá lại chế độ phong kiến trên mặt trận văn hoá tư
phục hưng? tưởng.
- HS đọc sách giáo khoa tự trả lời câu hỏi.
- Giáo viên bổ sung và chốt ý: 4. Cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân
GV kết luận hoạt động 1: a) Cải cách tôn giáo
- Nguyên nhân: Sự phản động, ngăn cản hoạt
3.Hoạt động 1: Tìm hiểu Cải cách tôn giáo
động của Giáo hội đối với giai cấp tư sản đã đến sự
và chiến tranh nông dân
bùng nổ của phong trào cải cách tôn giáo.
Mục tiêu:Trình bày được hoàn cảnh ra đời,diến biến - Nét chính về phong trào: diễn ra khắp các
, ý nghĩa nước Tây Âu, đi đầu là Đức, Thuỵ Sĩ, sau đó Là Bỉ,
Thời gian: 20 phút Hà Lan, Anh. Nổi tiếng nhất là cuộc cải cách của
Bước 1 :Hoạt động cá nhân cả lớp và cá nhân Lu-thơ ở Đức và của Can-vanh tại thuỵ sĩ.
- Đặc điểm:
- Giáo viên nêu câu hỏi: Nguyên nhân dẫn đến + Không thủ tiêu tôn giáo, dùng những biện
cải cách tôn giáo? pháp ôn hoà để quay về giáo lý Ki-tô nguyên thuỷ.
- HS dựa vào sách giáo khoa trả lời câu hỏi. + Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo Hội, Giáo
- Giáo viên nhận xét bổ sung và chốt ý: Hoàng, đòi bãi bỏ các thủ tục và nghi lễ phiền toái.
Bước 2 :Hoạt động cá nhân - Ý nghĩa:
- Giáo viên nêu câu hỏi: Đặc điểm của cải cách + Là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh
tôn giáo? vực văn hoá tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại
- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi. HS chế độ phong kiến.
khác bổ sung cho bạn. + Cổ vũ và mở đường cho nền văn hoá Châu
- Giáo viên nhận xét và chốt ý: Âu phát triển cao hơn.
Bước 3 :Hoạt động cá nhân b) Chiến tranh nông dân Đức
- Giáo viên Nêu câu hỏi: Ý nghĩa của cải cách Nguyên nhân:
Tôn Giáo và Văn Hoá Phục Hưng? + Chế độ phong kiến bảo thủ cản trở sự vươn
-HS dựa vào vốn hiểu biết của mình qua nội lên của giai cấp tư sản.
dung đã học và sách giáo khoa trả lời. + Nông dân bị áp bức bóc lột nặng nề, do tiếp
Giáo viên nhận xét, bổ sung và chốt ý: thu tư tưởng cải cách tôn giáo.
Bước 4:Hoạt động cá nhân - Diễn biến:
- Giáo viên nêu câu hỏi: Tại sao diễn ra cuộc + Từ mùa xuân 1524 cuộc đấu tranh đã có tính chất
chiến tranh nông dân Đức?Giáo viên nêu câu hỏi: quyết liệt, mở đầu cho cuộc chiến tranh nông dân
Nêu ý nghĩa của chiến tranh nông dân Đức? thực sự. Lãnh tụ kiệt xuất của phong trào là Tô-mát
Muy-xe.
- HS dọc sách giáo khoa tự trả lời câu hỏi. - Ý nghĩa:
- Giáo viên nhận xét, bổ sung và chốt ý: + Là một sự kiện Lịch sử lớn lao, nó biểu hiện
GV kết luận hoạt động 2:
tinh thần đấu tranh quyết liệt và khí phách anh hùng
của nông dân Đức đấu tranh chống lại giáo hội
phong kiến.
+ Báo hiệu sự khủng hoảng suy vong chế độ phong
kiến.
44
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

V.TỔNG KẾT VÀ HƯỠNG DẤN HS HỌC BÀI


1. Sơ kết bài học
- Kiểm tra nhận thức của HS đối với bài học thông qua các câu hỏi ở đầu giờ học: Nguyên nhân nào
dẫn đến các cuộc phát kiến địa lý? Các cuộc phát kiến địa lý đó diễn ra như thế nào? Hệ quả của các cuộc
phát kiến địa lý ra sao? Nguyên nhân, nội dung phong trào Văn hoá Phục Hưng? Nguyên nhân, diễn biến
cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân?
2. Bài tập - Dặn dò về nhà
1 Dặn dò: Học bài cũ., Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
2 Bài tập:
Lập bảng thống kê về phong trào Văn hoá Phục Hưng, cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân Đức
theo nội dung:

Diễn biến Người lãnh Kết quả, ý


Tên phong trào Nguyên nhân
chính đạo nghĩa

Văn hoá Phục hưng

Cải cách tôn giáo

Chiến tranh nông


dân Đức

=============================================

45
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Ngµy so¹n: 21-11-2010


Ngµy d¹y : 22/11/2010 Tiết 5: Líp 10 A1
22/11/2010 Tiết 4 : Líp 10A2
/11/2010 Tiết 3 Líp 10A3
24/11/2010 Tiết 4 Líp 10A4

Baøi 12.
OÂN TAÄP LÒCH SÖÛ THEÁ GIÔÙI
THÔØI NGUYEÂN THUÛY – COÅ ÑAÏI – TRUNG
ÑAÏI

I. MUÏC TIEÂU:
1. Kieán thöùc. Laøm cho hoïc sinh naém ñöôïc caùc vaán ñeà quan
troïng nhaát cuûa lòch söû theá giôùi qua caùc giai ñoaïn.
- Quy luaät phaùt trieån cuûa lòch söû xaõ hoäi loaøi ngöôøi .
- Ñieàu kieän phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi.
- Nhöõng chaüng ñöôøng lòch söû vaø yù nghóa cuûa noù .
2. Thaùi ñoä.
- Laøm cho hoïc sinh thaáy ñöôïc nhöõng coâng lao cuûa con ngöôøi
chuùng ta ñeå coù ñöôïc nhö ngaøy hoâm nay.
- Nhöõng ñoäng löïc maø con ngöôøi chuùng ta vöôït qua...
3. Kó naêng.
- Bieát duøng bieåu ñoà sô ñoà, qua ñoù hieåu ñöôïc nhöõng noäi dsung
chuû yeáu
- Reøn luyeãn kó naêng phaân tích, toång hôïp so saùnh, ñaùnh giaù
caùc söï kieän ...
II.THIẾT BỊ TÀI LIỆU DẠY HỌC:
1. Giaùo vieân. Veõ ba sô ñoà cuûa ba giai ñoaïn lòch söû, caùc taøi
lieäu, giaùo aùn ...
2. Hoïc sinh. Oân laïi nhöõng baøi ñaõ ñöôïc hoïc vaø tìm hieåu baøi
môùi tröôùc ...
III. PHƯƠNG PHÁP: Thảo luận nhóm,hoạt động cặp,cá nhân
IV.TIEÁN TRÌNH BAØI HOÏC.
.1.Khởi đông: Kiểm tra bài cũ
-Thời gian 5 phút
-Mục tiêu: Giúp HS tái hiện kiến thức đã học
Nguyên nhân ,diến biến ,ý nghĩa phong trào văn hóa phục hưng?
2.Hoạt động 1: Tìm hiểu Xaõ hoäi nguyeân thuûy
Mục tiêu:Trình bày được những nét chính về xã hội nguyên thủy
46
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Thời gian: 10 phút

-Cách thức tiến hành


Hoạt động cặp: GV yêu cầu học sinh hoàn thành bảng niên biểu sau.
Thôøi gian 1 trieäu 4 vaïn naêm 1 vaïn naêm 6000 naêm
naêm (Haäu kì ñaù (Ñaù môùi) (Kim khí)
(Sô kì ñaù cuõ)
cuõ)
Coâng cuï vaø ñieàu
kieän soáng
Xaõ hoäi
HS theo doïi SGK ñeå traû lôøi caâu hoûi.
GV söû duïng sô ñoà cuûa xaõ hoäi nguyeân thuûy ñeå chæ cho hoïc
sinhy thaáy ñöôïc nhöõng bieán ñoåi cuûa xaõ hhoäi nguyeân thuûy qua
caùc giai ñoaïn phaùt trieån
GV chốt lại
Thôøi 1 trieäu naêm 4 vaïn naêm 1 vaïn 6000 naêm
gian (Sô kì ñaù (Haäu kì ñaù cuõ) naêm (Kim khí)
cuõ) (Ñaù môùi)
Coâng - Rìu tay thoâ- Dao, naõo, lao, cung - Rìu, dao, lieàm, haùi
cuï sô teân. - Laøm goám vaø deät
vaø - Saên baét, - Haùi löôïm, saên thuû coâng
ñieàu haùi löôïm baén - Chaên nnuoâi, trao
kieän - ÔÛ trong - ÔÛ nhaø baèng leàu ñoåi vaø troàng troït
soáng hang ñoäng - Coù quaàn aùo,
trang söùc
Xaõ - Ngöôøtoái - Ngöôøi tinh khoân - Gia ñình
hoäi coå - Thò toäc – boä laïc phuï heä
- Baày ngöôøi - Cuøng lao ñoäng, höôûng thuï ra ñôøi
nguyeân bình ñaúng vaø kính troïng ngöôøi - Tö höõu
thuûy giaø xuaát
hieän
3.Hoạt động 2: Tìm hiểu Xaõ hoäi coû ñaïi và Xaõ hoäi phong kieán – trung
ñaïi.
Mục tiêu:Lập được bảng so sánh xã hội cổ đại phương Tây và Phương Đông,Xã hội phong kiến phương
Đông và xã hội phong kiến Phương Tây
Thời gian: 30 phút
-Cách thức tiến hành:
Thảo luận nhóm Chia cả lớp làm hai nhóm
Nhóm 1: Lập bảng so sánh xã hội cổ đại Phương Đông và Phương Tây
Nhóm 2: Lập bảng so sánh xã hội phong kiến Phương Đông và xã hội phong kiến Phương Tây
HS thảo luận ,trả lời sau đó GV đưa sơ đồ sẵn treo lên bản củng cố nhận xét ,
hệ thống lại kiến thức và chốt ý lại
47
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

GV söû duïng sô ñoà ñeå hoeûi hoïc sinh, hoïc sinh ñoïc SGK vaø trình
baøy veà sô ñoà naøy, sau ñoù giaùo vieân höôùng daãn laïi.

Xaõ hoäi coå ñaïi Phöông Ñoâng Xaõ


hoäi coå ñaïi Phöông Taây

Vua Ban chaáp


chuyeân chính
cheá
Quùy
toäc
Taêng löõ - Chuû
Quan laïi noâ

Thôï thuû
Thôï thuû coâng
coâng Noâng daân
Noâng daân töï do
coâng xaõ
Noâ Noâ
leä leä

Thuû
Noâng
coâng
XAÂY nghieä
p
nghieäp DÖÏNG
Thöông Thuû coâng
nghieäp NHAØ nghieäp

Noâng NÖÔÙC Thöông nghieäp


nghieäp
Thôøi ñaïi ñoà ñoàng – Löu Thôøi ñaïi ñoà saét – Ven
vöïc caùc con soâng lôùn. bieån Ñòa Trung Haûi
Khoaûng 3500 naêm THÔØI COÅ ÑAÏI
Khoaûng 476 naêm

48
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

Xaõ hoäi phong kieán Phöông Xaõ hoäi phong kieán Phöông
Ñoâng Taây
Thôøi Xuaát hieän töø vaøo Baét ñaàu töø naêm 476, töø khi
gian khoaûng nhöõng theá kæ ñeá quoác Roâ-ma suïp ñoå cho
cuoái tröôùc coâng nguyeân ñeán cuoái theá kæ XV – ñaàu
vaø keùo daøi cho ñeán theá theá kæ XVI sau caùc cuoäc
kæ XIX, tröôùc khi CNTB phaùt kieán ñòa lí, maàm
phöông Taây xaâm nhaäp. moángtö baûn chuû nghóa hình
thaønh, giai caáp tö saûn ra ñôøi.
Xaõ Quùy
hoäi Phong
toäc
kieán Ñòa
Laõn
chuû Phon Quùy
toäc h
Noâng g
Ñòa chuû chuù
Noâng daân lónh kieán
a
daân canh Taêng
Noâng löõ
daân töï Laõnh
canh chuùa

Giai caáp tö saûn ra ñôøi(Tk XV


- XVI)

Hình - Kinh teá noâng nghieäp laø


thöùc chuû yeáu (Mang tính chaát
kinh töï cung,töï caáp)
teá - Coâng xaõ noâng thoân
chuû
yeáu
Theá kæ XV – XVIII laø giaâi ñoaïn suy vong cuûa cheá ñoä phong kieán
toaøn theá giôùi, chuaån bò cho söï ra ñôøi cuûa chuû nghóa tö baûn...
V. Tổng kiết , hưỡng dẫn học sinh học bài
- Taát caû caùc nöôùc treân giôùi ñeàu traûi qua giaâi ñoaïn nguyeân
thuûy, trong giai ñoaïn ñoù con ngöôøi khoâng ngöøng saùng taïo ñeå
caûi taïo mình, nhôø coù lao ñoäng cho neân con ngöôøi môùi phaùt
trieån nhö ngaøy nay...
- Sau thôøi kì nguyeân thuûy laâu daøi con ngöôøi böôùc sang giai ñoaïn
coù giai caáp vaø nhaø nöôùc- ñoù laø xaõ hoäi coå ñaïi, trung ñaïi, vôùi
nhöõng thay ñoåi ngaøy caøng lôùn...

49
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp
GV Nguyễn Xuân Liệp-Trường THPT Số 3 Văn Bàn-lào Cai-Năm học 2010-2011

- Caùc em veà tìm hieåu baøi môùi tröôùc, trong ñoù chuù yù tôùi xaã
hoäi Vieät Nam trong thôøi kì nguyeân thuûy nhö theá naøo...
-GV Hưỡng dẫn học sinh ôn tập chuẩ bị kiến thức cho kiểm tra học kì

50
Giáo án Lịch sử 10 – Ban Cơ bản ∼ ∼ Giáo viên: Nguyễn Xuân Liệp

You might also like