Tóm tắt công thức và phương pháp giải bài tập học kì I

Chương I: Điện tích – điện trường

I. Định luật Cu-lông
Dạng 1: Tìm lực tĩnh điện giữa 2 điện tích
- Trong chân không
Với

+ Trái dấu hút nhau

q 21

+ Cùng dấu đẩy nhau

q 21

- Trong điện môi: Chất cách điện

với là hằng số điện môi

Dạng 2: Lực điện tổng hợp

Đề bài: Cho q1, q2 đặt tại AB cách nhau một khoảng d trong chân không. Xác định lực điện tác dụng lên q3
đặt tại M Biết MA = a; MB = b
Bước 1: Xác định điểm đặt của điện tích q3
+ Nếu MA + MB = AB thì M nẳm trong đoạn thẳng AB
+ Nếu = AB thì M nẳm ngoài đoạn thẳng AB

+ Nếu MA2 + MB2 = AB2 thì tam giác MAB vuông tại M
Bước 2: Xác định lực điện do từng điện tích tác dụng lên q3
Gọi là lực điện do điện tích q1 tác dụng lên q3

Gọi là lực điện do điện tích q2 tác dụng lên q3

Lực điện tổng hợp tác dụng lên q3 là :

Bước 3: Xác định lực điện tổng hợp theo quy tắc cộng vecto
Nếu : và cùng phương ngược chiều F = F13 - F23
 q 321

Nếu : và cùng phương cùng chiều F = F13+ F23

F13
q 231

Nếu : và vuông góc F2 = F132 + F223

Nếu : và hợp với nhau góc thì

Dạng 3: Tìm vị trí của q3 để q3 cân bằng

Ta có:

=0

=> => =>

(1)

nếu q1 cùng dấu q2 thì điểm ta xét M nằm ở giữa và gần điện tích nhỏ
r13+ r23 = r (2)
giải (1) và (2) tìm ra r1 ,r2
nếu q1 trái dấu q2 thì điểm M nằm ngoài và gần điện tích nhỏ
- rn = r (3)
rl
giải (1) và (3) tìm ra r1 ,r2
II. Cường độ điện trường

M
Q

( V/m)
 M
Q

hướng lại gần điện tích âm

Độ lớn F = qE hoặc áp dụng

Dạng 2: Cường độ điện trường tổng hợp

-Xác định vị trí của M: tương tự như lực điện
- Gọi là vecto cường độ điện trường do điện tích q1 gây ra tại M

Gọi là vecto cường độ điện trường do điện tích q2 gây ra tại M

Cường độ điện trường tổng hợp tại M

Nếu : và cùng phương ngược chiều EM = E1M - E2M

q 21
M

Nếu : và cùng phương cùng chiều EM = E1M + E2M

 q 21

M
Nếu : và vuông góc E M = E 1M + E
2 2 2
2M

Nếu thì
( )
 
E1 , E 2 = α E = E12 + E 22 + 2 E1 E 2 cosα

Dạng 3: Tìm vị trí của M tại đó cường độ điện trường bằng 0

Ta có: = 0 suy ra

=> =>

Nếu q1 và q2 cùng dấu thì M nằm trong khoảng AB

q 21
B
A
M

với MA = AB – MB suy ra =>

giải tìm MB

Nếu q1 và q2 trái dấu và q2 < q1 thì M nằm ngoài khoảng AB và gần điện tích nhỏ hơn

q 21
A
B

M
với MA = AB + MB suy ra =>

H
N
M

giải tìm MB
III. Công của lực điện- Điện thế- Hiệu điện thế
Công của lực điện
 AMN = qEd với d =

MH = MN cos

Nếu MH cùng chiều thì = MH= MN cos

Nếu MH ngược chiều thì = - MH = -MNcos

Định lý biến thiên động năng: A = q E d =U.d = với me=9,1.10-31(kg), qe = -1,6.10-19C

1 1
mυ22 − mυ12
2 2
Công thức liên hệ E,U,d,F: U = E.d =
F A
.d =
q q
IV: TỤ ĐIỆN
Điện dung tụ: C= C : (F) ; Q (c) ; U (v)1 ;1
−6
Q µF = 10 F µC = 10−6 C
U
Hiệu điện thế tới hạn ( cực đại) Umax= Emax.d ( d: là khoãng cách giữa hai bản tụ)
Điện tích tới hạn để tụ không bị đánh thủng: Qmax= C.Umax
- Năng lượng tụ: WC= =
1 Q2
CU 2
2 2C
Ghép tụ :
Nối tiếp Song song
-Hiệu điện thế ở 2 đầu bộ tụ - Hiệu điện thế ở 2 đầu bộ tụ:
Ub=U1+U2 +...+ Un Ub=U1=U2 =...= Un
-Điện tích của bộ tụ: - Điện tích của bộ tụ:
Qb=Q1=Q2= ...=Qn Qb=Q1+Q2+ ...+Qn
-Điện dung tương đương của bộ tụ: -Điện dung tương đương của bộ tụ:
=++ .... + Cb=C1+C2+ ...+Cn
2 tụ: C = 2 tụ: C = C1+ C2
C1C 2
C1 + C 2
Cách tìm hiệu điện thế
UMN= UMA+UAN= -U1 + U3
Chú ý: Khi tụ bị đánh thủng thì xem như dây dẫn (bỏ tụ)

Chương II: Dòng điện không đổi

Dạng 1: Áp dụng các công thức:
Định nghĩa cường độ dòng điện:
∆q
I=
∆t
Đối với dòng điện không đổi ta có:
q
I=
t
Tính số electron chuyển qua tiết diện thẳng: n=qqe
Định nghĩa suất điện động:
E=
A
q
* Điện năng tiêu thụ của đoạn mạch:
A=q.U=U.I.t
* Công suất của dòng điện:
P= =U.I
A
t
* Định luật Jun-Lenxơ:
Q=R.I2.t
* Công suất của dụng cụ tỏa nhiệt:
P=R.I2=
U2
R
* Công của nguồn điện:
A=q.E=E.I.t
Công suất của nguồn: P=E.I
Chú ý: 1kw.h=3,6.106J => đổi từ J ra kw.h thì chia cho 3,6.106
Dạng 2: ĐỊNH LUẬT ÔM CHO ĐOẠN MẠCH- ĐIỆN TRỞ
➢ Điện trở của vật dẫn: R= : điện trở suất ( .m); : chiều dài dây (m)
l ρ Ω l
ρ.
s

➢ Tiết diện hình tròn S = R2 s: tiết diện dây (m2); R: là điện trở ( )
π Ω

Định luật ôm: hay U =IR.

U
I=
R
I: là cường độ dòng điện (A); U: là hiệu điện thế (V)
U1 = R1.I1 ; U2 = R2.I2 .…
Ghép điện trở
Ghép nối tiếp Ghép song song
R= R1+R2+… R1,2 = ; R1,2,3= …
R1R2 R1R2 R3
R1 + R2 R1R2 + R2 R3 + R3 R1

U = U1+U2+… U = U1= U2=….

I = I1 = I2 … I = I1+ I2+…
Cách giải:
 Xác định các điểm nút, giữa hai điểm không có điện trở xem như trùng nhau(mạch nối tắc, bỏ
các điện trở đối diện)
  Vẽ sơ đồ tương, vẽ mạch tương đương
 Xét nhánh có nhiều điện trở giải trước
 Số chỉ Ampekế là số chỉ dòng điện, số chỉ vônkế là số chỉ hiệu điện thế(dòng điện không qua
vônkế)
 Khóa K giải như tụ điện : Đóng khóa K thì mạch nối tắc, mở khóa K thì bỏ K
 Số chỉ của bóng đèn là giá trị định mức Iđm,Pđm,Uđm : Rđ=Uđm2Pđm ; Iđm=PđmUđm
 Nếu I > Iđm ; U>Uđm thì đèn sáng lên rồi hỏng (đứt)
 Nếu I = Iđm ; U = Uđm thì đèn sáng bình thường
 Nếu I < Iđm ; U < Uđm= thì đèn mờ
 Công suất P = U.I = R I2 = (w)
Q
t

ξ ,rN
B
A
IR
Dạn
g
3:

ĐỊNH LUẬT ÔM TOÀN MẠCH

ξ
I=
RN + r

Ghi chú:
* Hiệu điện thế 2 đầu nguồn: UAB =UN =ξ – Ir
* Nếu I = 0 (mạch hở) hoặc r << R thì ξ = U
* Hiệu suất của nguồn điện:
U R
H= .100% = .100%
ξ R+r

Mạch kín (không phân nhánh) gồm nhiều nguồn điện:

I=
ε1 ± ε 2
r1 + r2 + R AB

Chọn chiều dòng điện:

ξ >0 :dòng điện băng qua nguồn từ cực âm qua cực dương (nguồn)
ξ <0 : dòng điện băng qua nguồn từ cực dương qua cực âm ( máy thu)
Nếu I >0 chiều chọn đúng. Nếu I <0: Chiều đúng là chiều ngược lại

ξ ,r
B
IA
R

Dạng 4: ĐỊNH LUẬT ÔM ĐỐI VỚI ĐOẠN MẠCH ĐIỆN

UAB = ξ – I(R+r)
Qui ước: UAB: tính theo đi từ A đến B : (UAB = - UBA).
ξ >0 :gặp cực dương trước.
ξ <0 :gặp cực âm trước.
I >0 :dòng điện cùng chiều đi từ A đến B.
I <0 : dòng điện ngược chiều đi từ B đến A
E
BA
R
AR21
;r
3
Dạng 5: Mạch có nhiều nhánh (Phân nhánh)
I=
U AB ± ε1 ± ε 2 ± ...
r1 + r2 + R + ...

I: chạy từ A đến B: Suất điện động lấy dấu như TH mạch kín
Xét nhánh 1; nhánh 2; nhánh 3;
Xét nút A: Số dòng điện đi vào A = Số dòng điện đi ra nút A
Giải phương trình tìm ra UAB, I (UAB = - UBA)
Dạng 6: Ghép nguồn điện thành bộ:
Noái tieáp Xung ñoái Song song ξ,r

Hoãn hôïp ñoái

xöùng

ξ b =ξ +ξ
1 2 +… ξ b = ξ 1 - ξ 2 ξ b = .ξ ξ b = m.ξ
+ξ n 
rb = rb =
rb = r1 + r2 + … + rb = r1 + r2 r mr
rn n n
Tổng số nguồn
N = n.m

Chương III: Dòng điện trong các môi trường

Dạng 1: DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI

* Điện trở suất:

ρ = ρ 0 [1 + α (t − t 0 )]

Điện trở trong kim loại: R = Ro [1 + ]

α ( t − to )
Ro : điện trở kim loại ở 200C ; R điện trở KL ở toC; : là hệ số nhiệt điện trở
α
 Suất nhiệt điện động:  = α T ( T2 – T1) α T : là hệ số nhiệt điện động
T2 ,T1 : nhiệt độ đầu và nhiệt độ sau

Dạng 2: DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT ĐIỆN PHÂN

* Định luật I Faraday:
m=k.q với k=1,118.10-6 kg/C
* Định luật II Faraday:
k=c. với F= =96500 C/mol.
A 1
n c
* Công thức Faraqday về điện phân:
m=
1 A
. .I .t
F n
A: kl nguyên tử gam, n: hóa trị, t:thời gian(s), I cường độ dòng điện
Bề dày lớp kim loại bám vào: h = ; S là diện tích bao phủ( diện tích 2 mặt); V =
V m
S ρ
Trong mạch điện ta xem bình điện phân như là một điện trở thuần R

* Định luật I Faraday:

m=k.q với k=1,118.10-6 kg/C
* Định luật II Faraday:
k=c. với F= =96500 C/mol.
A 1
n c
* Công thức Faraqday về điện phân:
m=
1 A
. .I .t
F n
 Chuû ñeà: LỰC TỪ TẮC DỤNG LÊN DÒNG ĐIỆN

F = BI sin :chiều dài đoạn dây(m)

l α l
B: cảm ứng từ (T)
I: cường độ dòng điện(A)
= ( B,I)
α
F: Lực từ (N), chiều quy tắc bàn tay trái
• Khi = 0 và = thì F = 0
α α π ⇒
• Khi = F = BI
α π ⇒ l
2
Chuû ñeà: TỪ TRƯỜNG CỦA MỘT SỐ DÒNG ĐIỆN
1. Từ trường của dòng điện thẳng
I: cđdđ (A)
B = 2.10-7 r : Khoãng cách từ điểm khảo sát đến dđ
I
r
➢ Xác định vị trí cần xác định
➢ Tính độ lớn cảm ứng từ thành phần
➢ Vẽ các véc tơ B1,B2, chiều quy tắc bàn tay phải( ngón cái là đường thẳng, các ngón tay là đường
tròn)
➢ Tính tổng
r r r
B = B1 + B2
B = B1+B2
r r
B1 B2 ⇒
B = B1- B2
r r
B1 B2 ⇒

r r
B1 ⊥ B2 ⇒ B = B1 + B2
2 2 2

Tập hợp những điểm từ trường triệt tiêu( B = 0)

Nếu hai dòng điện cùng chiều thì ta giải hệ sau
r1 I1
=
r2 I2
 và B1= B2
r r
B1 B2 r1 + r2 = r

Nếu hai dòng điện ngược chiều thì ta giải hệ sau

r1 I1
=
r2 I2

r1 − r2 = r
Tập hợp những điểm từ trường
r r
B1 = B2
và B1= B2
r r
B1 B2
Nếu hai dòng điện cùng chiều thì ta giải hệ sau
r1 I1
=
r2 I2

r1 − r2 = r
Nếu hai dòng điện ngược chiều thì ta giải hệ sau
r1 I1
=
r2 I2

r1 + r2 = r
Tập hợp những điểm từ trường và B1= B2
r r
B1 ⊥ B2
Ta giải hệ sau:
r1 I1
=
r2 I 2

r12 + r22 = r 2
2.Từ trường của dòng điện tròn
B = 2 .10-7 R : bán kính vòng tròn
π I
R
Nếu có n vòng dây: Bn = n.B n : số vòng dây
3.Từ trường của dòng điện trong ống dây
N : số vòng dây
B = 4 .10 -7
.I
π N
l
 Nếu đề cho đường kính dây dẫn d thì B = 4 .10-7 .I
π 1
d
1. Lực lorentnz :
f= v.B.sin q : là điện tích của hạt( nếu electrôn thì q = 1,6.1019C)
q α

v: là vận tốc (m/s); B cảm ứng từ (T); =( , )

α r r
B v
f: lực lorentnz(N)
fmax= v.B
q
Nếu chuyễn động tròn đều hay thì điện tích có quỹ đạo là đường tròn
r r
B⊥v
f= Fht v.B= m.
⇒ q v2
R
Chiều f: Áp dụng quy tắc bàn tay trái đối với điện tích dương; và ngược lại đối với điện tích âm
Dạng 13: CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
1. Từ thông:
= B.S.cos B: cảm ứng từ; S: tiết diện mặt phẳng(m2); =( )
Φ α α r r
n, B
: từ thông(Wb) Wêbe; n: pháp tuyến vuông góc mặt phẳng
Φ
Nếu có n vòng n =n
Φ Φ
max = B.S
Φ

Quy tắc Len-xơ:

Nếu nam châm lại gần tăng thì
r r
Φ BC B

Nếu nam châm ra xa giảm thì

Φ r r
BC B
Biết chiều của ta suy ra chiều IC
r
BC
Suất diện động cảm ứng = = 2 - : độ biến thiên từ thông;
1 : thời gian xảy ra độ
εC ∆Φ ∆Φ Φ Φ ∆t
∆t
biến thiên
 I C=
εC
R
2. Hiện tượng tự cảm:
Suất điện động cảm ứng của đoạn dây dẫn chuyển động vân tốc v
= B.v. sin =( , )
α α r r
εC l B v
= B.v. ( )
r r
εC l B⊥v
Từ thông riêng của mạch kín
= L.I L: là độ tự cảm(H) ; I cường độ dòng điện(A)
Φ
Hệ số tự cảm trong ống dây:
L = 4 .10-7
π N2
S
l
Suất điện động tự cảm:

∆I
ε tc = − L
∆t
Năng lượng ống dây:
W=
1 2
LI
2

Chuû ñeà: SÖÏ KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG – LAÊNG KÍNH HIEÄN TÖÔÏNG
PHAÛN XAÏ TOAØN PHAÀN
1/ Söï khuùc xaï aùnh saùng:
1) coâng thöùc ñònh luaät
i: goùc tôùi ; r: goùc khuùc xaï
n1: chieát xuaát moâi tröôøng tôùi
sini
= n 21 ⇔ n 1 .sini = n 2 sinr
sinr
n 2: chieát xuaát moâi
tröôøng khuùc xaï
2) YÙ nghóa chieát xuaát tuyeät ñoái
* v(m/s): vaän toác aùnh saùng trong moâi tröôøng chieát suaát n
c
n=
v
c = 3.108 m/s
 * mối liên hệ vận tốc và chiết suất
v1 n2
=
v 2 n1
II/ Ñieàu khieän xaûy ra hieän töôïng phaûn xaï toaøn phaàn:
-AÙnh saùng ñi töø moâi tröôøng chieát suaát lôùn sang moâi tröôøng chieát
suaát nhoû
-Goùc tôùi lôùn hôn hoaëc baèng goùc giôùi haïn (i ≥ igh)
Vôùi
n2
sin i gh = <1
n1
III/ Laêng kính:
1/ Coâng thöùc laêng kính:
* Goùc chieát quang : A = r1 + r2
* Goùc leäch : D = i1 + i2 – A
* Taïi I1 : sin i1 = n.sin r1
* Taïi I2 : sin i2 = n.sin r2
Chuù yù : khi goùc tôùi i1 vaø A nhoû (<100) thì :
A = r1 + r2 ; D = (n – 1).A ; i1 = n.r1 ; i2 = n.r2
2/ Goùc leäch cöïc tieåu : khi goùc leäch cöïc tieåu Dmin thì :
* Tia tôùi vaø tia loù ñoái xöùng qua ñöôøng phaân giaùc goùc A
* i1 = i 2 = i ; r 1 = r 2 = r =
A
2
* Dmin = 2.i – A
* sini = n.sinr ⇒ sin
D min + A A
= n.sin
2 2
* ĐK để có tia ló ( có góc ló ) : r2< igh sin i > n sin(A- igh)
⇒
* ĐK để không có tia ló ( không có góc ló ) phản xạ toàn phần :
r2 igh sin i n sin(A- igh)
≥ ⇒ ≤

Chuû ñeà: THAÁU KÍNH

I/ Định nghĩa: Là một dụng cụ quang học được cấu tạo bởi 2 mặt cầu hay một trong 2 mặt có thể là mặt
phẳng
* Phaân loaïi thaáu kính
Thaáu kính hoäi tuï(Thấu kính rìa mõng) Thaáu kính phaân kyø( Thấu
kính rìa dày)

F’1
- F, F’ : tieâu ñieåm vaät chính, aûnh chính
- F1, F’1 : tieâu ñieåm vaät phuï, aûnh phuï
- Truïc chínhï ( ) : ñöôøng thaúng qua O và vuông góc truïc chính
- Truïc phuï ( ’) : ñöôøng thaúng baát kyø qua O khoâng ≡ truïc chính
II/ Caùch veõ aûnh 1 vaät qua thaáu kính:
a) Vaät naèm ngoaøi truïc chính(đđoạn AB vuông góc trục chính) : duøng 2 trong 3 tia
ñaëc bieät sau:
- Tia tôùi qua quang taâm O tia ló truyeàn thaúng
- Tia tôùi song song truïc chính, tia loù coù phöông qua tieâu ñieåm aûnh chính
F’
- Tia tôùi coù phöông qua tieâu ñieåm vaät chính F, tia loù song song truïc
chính
b) Vaät naèm treân truïc chính:
- Vẽ tia tới bất kì
- Vẽ trục phụ song song tia tới bất kì, tia loù coù phöông qua tieâu ñieåm aûnh phuï F’1
-Giao ñieåm cuûa tia loù vaø truïc chính laø aûnh
c) Ñaëc ñieåm aûnh cuûa moät vaät qua thaáu kính( TKHT)

- Ñoái vôùi TK hoäi tuï:

+ Vật ảo qua thấu kính hội tụ luôn cho ảnh thật cùng chiều và nhỏ hơn vật
+ Tia loù leäch veà gaàn truïc chính hôn so vôùi tia tôùi
+ Vaät thaät ≡ F ⇒ aûnh aûo ôû ∞
+ Vaät thaät ôû ∞ ⇒ aûnh ≡ F’ (ñuùng luoân cho TK phaân kyø)
- Ñoái vôùi thaáu kính phaân kyø:
+ Vaät thaät qua TK phaân kyø luoân cho aûnh aûo cuøng chieàu vaø
nhoû hôn vaät
+ Tia loù leäch ra xa truïc chính hôn so vôùi tia tôùi
3/ Ñoä tuï vaø tieâu cöï cuûa thaáu kính
D, f > 0 : thaáu kính hoäi tuï
+Ñoä tuï : D, f < 0 : thaáu kính phaân kyøï
1
D =
(dp) f(m)
+Tieâu cöï :
1  n tk  1 1  1 1
= − 1 .  + = +
f  n mtr  R
 1 R  d d'
2
Maët loài : R > 0 ; maët loõm : R < 0 ; Maët phaúng : R = ∞ ⇒
1
=0
∞
4/ Coâng thöùc thaáu kính
a) Coâng thöùc ñònh vò trí
=
d.d' d' d .k
f= =
d + d' 1 − k k −1
= f(1- )
1 1 1 d'.f 1
= + d=
f d d' d'-f k
= f (1- k)
d.f
d'=
d-f
b) Ñoä phoùng ñaïi :
A'B' d' f f − d'
k= =− = =
AB d f −d f
.k > 0 : vaät, aûnh cuøng chieàu (traùi tính chaát nhau); k < 0 : vaät, aûnh ngöôïc
chieàu (cuøng tính chaát nhau)
Vaät thaät : d > 0 (vật sáng)
.d : khoaûng caùch töø vaät → thaáu kính Vaät aûo : d < 0
AÛnh thaät : d’ > 0 (höùng ñöôïc treân maøn)
.d’ : khoaûng caùch töø aûnh → thaáu kính Ảnh aûo : d’ < 0
* L =d + d’: khoaûng caùch töø vaät tôùi aûnh
+ Nếu đề cho k, L thì d – kd = L d,d’ ; chú ý dấu k
± ⇒
+ Nếu đề cho L, f thì ta giải d + = L d,d’ ; chú ý dấu k
d.f ± ⇒
d-f
c) Dời vật, dời ảnh: a: độ dời vật; b: độ dời ảnh (vật dời lại gần thấu kính thì ảnh dời ra xa thấu kính)
= f(1- ) ; = f (1- k)
d 1 d'
k
d a= f.(1- ) a = f,k
± (d 'mb)f ⇒ 1 ± [f (1 − k) mb].f ⇒
d 'mb − f k f (1 − k) mb − f
d) Khoãng cách giữa hai vị trí cho ảnh rỏ nét ( )
l
 f=
L2 − l 2
4L
e) Hệ thấu kính ghép :
* Hai thấu kính ghép cách nhau một khoãng
l
* Sơ đồ tạo ảnh : AB O1 A1B1 O2 A2 B 2
→ → → →
d1 d d2 d
' '
1 2

+ = O 1 O 2 = d + d2 ( khoảng cách 2 kính )

l '
1

*d * d2 = -d * *
'
d 1 .f 1 l '
d 2 .f 2 A 2 B2 d 1' d 2'
1
= 1
d '2 = K= =
d1 - f1 d2 - f2 AB d1d 2
Aûnh cuoái cuøng A2B2:
Aûo : d <0; Thaät d >0:
' '
2 2

Xét dấu theo d

'
2

* Hai thấu kính ghép sát (

l = 0)
*d * d2 = 0- d * *
' '
d 1 .f 1 d 2 .f 2 A 2 B2 d 1' d 2'
1
= 1
d '2 = K= =
d1 - f1 d2 - f2 AB d1d 2

* * D = D1+ D2
1 1 1
= +
f f1 f 2

Chủ đề: MẮT – CÁC TẬT CỦA MẮT

I/ Lí thuyeát
1/ Mắt:
a) Ñieåm cöïc vieãn CV : Vò trí xa nhaát treân truïc chính cuûa maét maø vaät ñaët
taïi ñoù maét nhìn thaáy ñöôïc khoâng ñieàu tieát. Tieâu cöï maét f max ⇒ Dmin. Maét
bình thöôøng CV ôû ∞
b) Ñieåm cöïc caän CC: vò trí gaàn nhaát treân truïc chính cuûa maét maø vaät ñaët taïi
ñoù maét nhìn thaáy ñöôïc ñieàu tieát toái ña.Tieâu cöï maét fmin ⇒ Dmax.Maét bình
thöôøng CV caùch maét khoaûng : Ñ = OCC = 25cm
c) Giôùi haïn nhìn roõ cuûa maét : khoaûng caùch töø ( CC → CV )= OCV - OCc
d) Khoaûng nhìn roõ ngaén nhaát : khoaûng caùch töø CC ñeán maét . Kyù hieäu : Ñ
= OCC
e) Ñieàu kieän ñeå maét nhìn roõ ñöôïc vaät
- Vaät AB naèm trong giôùi haïn nhìn roõ cuûa maét (AB ∈CC, CV)
- Goùc troâng vaät α ≥ α min : naêng suaát phaân ly (Maét bình thöôøng α =
l’ = )
l
rad
3500
2/ Caùc taät cuûa maét
a) Caän thò:
Ñieåm CC, CV naèm gaàn maét hôn so vôùi maét bình thöôøng ( OCV < 2m)
Khi khoâng ñieàu tieát tieâu ñieåm cuûa maét ôû tröôùc voõng maïc
Ñeå söûa taät phaûi ñeo kính phaân kyø : fK = - OCV (kính ñeo saùt maét)
b) Vieãn thò:
Ñieåm CC naèm xa maét hôn so maét bình thöôøng( OCC >25cm), CV naèm sau
voõng maïc
Khi khoâng ñeo kính tieâu ñieåm cuûa maét ôû sau voõng maïc
Ñeå söûa taät phaûi ñeo thaáu kính hoäi tuï sao cho maét coù theå nhìn
thaáy vaät ôû gaàn nhö maét bình thöôøng
II/ PHƯƠNG PHÁP
1. Thủy tinh thể mắt
OV: Là khoãng cách từ thủy tinh thể đến võng mạc
OCC: Là khoãng nhìn rõ ngắn nhất của mắt( tại đó mắt điều tiết tối đa)
OCV: Là khoãng nhìn rõ xa nhất của mắt ( tại đó mắt không điều tiết)
Dmax= ; Dmin=
1 1 1 1 1 1
= + = +
f min OC C OV f m ax OC V OV
• Độ biến thiên tiêu cự thủy tinh thể f = fmax – fmin
∆
• Độ biến thiên độ tụ thủy tinh thể D = Dmax – Dmin =
∆ 1 1
−
OCC OC V
2. Mắt đeo kính, sửa tật
* Ñeå söûa taät phaûi ñeo kính để nhìn vật ở vô cực dv =
∞
A’B’ ≡ CC cuõ, không có kính (maét ñieàu tieát toái ña)
A’B’  CV cũ , không có kính (maét khoâng ñieàu tieát)
• a : khoaûng caùch töø maét ñeán kính . D : là độ tụ hay tụ số
• Xaùc ñònh vò trí vaät : Khi đeo kính vật cách mắt Xa nhất là dV + a, (dV là cực viễn mới);
gần nhất là dC + a , (dC là cực cận mới)
Muốn nhìn vật ở gần ( ngắm chừng ở cực cận) A’B’ ≡ OCC ; d = a – OCC
'
C

f= D=
⇒ d c .d c' ⇒ 1
d c + d c' f
 – Muốn nhìn vật ở xa (ngắm chừng ở cực viễn) A’B’ ≡ OCV ; d = a – OCV
'
V

f= D=
⇒ d v .d v' ⇒ 1
d v + d v' f

 Chuù yù: * Ñeå söûa taät phaûi ñeo kính đê nhìn vật ở voâ cực dv= : Neáu kính
∞
ñeo saùt maét a = 0 , f = - OCV
D=
1 1
=−
f OC V
Chuû ñeà : CAÙC DUÏNG CUÏ QUANG HOÏC
I/ Kính luùp:
1/ Phaïm vi ngaém chöøng: phaïm vi ñaët vaät AB ñeå aûnh aûo A’B’ ∈ [CC , CV]
2/ Sô ñoà taïo aûnh : AB OK aûnh aûo A’B’ ∈ [CC , CV] giải như bài toán mắt
• a : khoaûng caùch töø maét ñeán kính; kính ñaët taïi tieâu ñieåm aûnh a=f
⇒
• Ngaém chöøng ôû cö c caän : d = a – OCC , dC = , f=
' ⇒ d 'C .f ⇒ d c .d c'
C

d 'C − f d c + d c'
• Ngaém chöøng ôû cö c vieãn : d = a – OCV , dV = , f=
' ⇒ d 'V .f ⇒ d V .d 'V
C

d 'V − f d V + d 'V
* Pham vi ngaém chöøng: (dC - dV); Khoaûng ngaém chöøng = d V – dC
∆d
3/ Ñoä boäi giaùc:
Ñ = OCC : khoaûng nhìn roõ ngaén nhaát
- Toång quaùt :
tgα α OCC
G= = = k.
tgα 0 α0 d' + l

- Ngaém chöøng ôû CC : A’B’ ≡ CC ⇒ GC = KC=

d 'C
dC

- Ngaém chöøng ôû CV : A’B’ ≡ CV ⇒ = .

OCC d 'v OCC
G v = kV .
OCV dv OCv

- Ngaém chöøng ôû ∞ : A’B’ ôû ∞ ⇒

OC C
G∞ =
f
 Chuù yù: ñoä boäi giaùc thöông maïi coù coâng thöùc : X…= , giaù trò
25
G∞ =
f(cm)
naøy thöôøng ñöôïc ghi treân vaønh kính. Ví duï: X 5 ⇒ 5 = = ⇒ f = 5 cm
25 25
G∞ =
f(cm) f
II/ Kính hieån vi: chæ xeùt maét khoâng coù taät duøng kính
1/ Phaïm vi ngaém chöøng : phaïm vi ñaët vaät AB ñeå aûnh aûo A2B2 ∈ [CC, ∞]
2/ Sô ñoà taïo aûnh: aûnh aûo A2B2 ∈ [CC, ∞]
O O
1 A B 
AB →
 2→
1 1

d1 d’1 d2 d’2 < 0

- Ngaém chöøng ôû CC : A2B2 ≡ CC ; d = a - OCC, d2C = ,d = - d2C , d1C =
'
2C d '2C .f '
1C
l
d '2C − f

'
d1C .f
d1C − f
'

- Ngaém chöøng ôû CV : A2B2 ≡ CV ; d = a - OCV, d2V = ,d = - d2V , d1V =

'
2V
'
d .f
2V
'
1V
l
d '2V − f

'
d1V .f
d1V − f
'

* Pham vi ngaém chöøng: (d1C – d1V); Khoaûng ngaém chöøng = d1V – d1C
∆d
 Chuù yù: δ = F1F2 = - f1 – f2 : ñoä daøi quang hoïc kính hieån vi
l
- Ñoä phoùng ñaïi aûnh qua heä :
A'2 B'2 d' .d'
K= = K1 .K2 = 1 2
A 2 B2 d1.d 2

- Khoaûng caùch 2 kính : O1O2 = = d’1 + d2 = δ + f1 + f2

l
3/ Ñoä boäi giaùc - Ngaém chöøng ôû CC : A2B2 ≡ CC ⇒ GC = KC =
d 'C1 .d 'C2
d C1 .d C2

- Ngaém chöøng ôû ∞ : A2B2 ôû ∞ ⇒

A1B1 OCC d' OCδ.OC
G∞ = . = 1V . C
= C

AB f 2 d1V f 2 f 2 .f1
III/ Kính Thiên Văn: dùng quan sát các vật ở xa.
* Sô ñoà taïo aûnh: aûnh A2B2 ∞
O O ≡
1 A B 
AB →
 2→
1 1

d1= d’1 d2 d’2 =

∞ ∞
* O1O2= = f1 + f2
l
* Độ bội giác ngắm chừng ở vô cực:
f1
G∞ =
f2