You are on page 1of 112

I HC HU TRNG I HC KHOA HC HU KHOA KIN TRC

Ths. Kts. Trn nh Hiu

NGUYN L THI T K KIN TRC NH

Hu, 10/2007

LI NI U
C th ni kin trc nh c ngha rt ln trong quc k dn sinh, n lun l tm im ca nhng vn x hi, bt lun khng gian hay thi gian no. Nh l loi hnh kin trc xut hin sm nht. l nhng khng gian kin trc phc v cho i sng sinh hot gia nh v con ngi. Trc tin, nh n thun ch l mt ni tr thn n gin nhm bo v con ngi chng li nhng bt li ca iu kin thin nhin hoang d nh nng, ma, tuyt, gi, l, bo, th rng...ng thi to iu kin thun li cho ngi v gia nh ca h nhng iu kin ngh ngi ti phc sc lao ng, sinh con ci bo v ni ging, sau cng cn c th lm kinh t sinh tn v pht trin. Trong x hi hin i, nh cn l nhng trung tm tiu th, ni hng nhng thnh tu ca khoa hc k thut do x hi cung cp vi y nhng tin nghi ca vn minh th. Nh t mt n v kinh t - hng th vn cn ang tin ho dn n x hi tng lai tr thnh mt n v t m - sng to ca con ngi trong x hi cng ngh thng tin, sinh hc hin i. Nh - t m gia nh ngy nay, thc s l mt phc li ln ca con ngi do x hi vn minh em li. Ti nh , con ngi cn c nhng phng c, nhng khng gian tho mn mi nhu cu ngy cng cao ca con ngi v th cht, tinh thn v tr tu; tin ti nh s c nhng th vin gia nh, xng sng tc hay nghin cu v nhng tin nghi phc v cht lng sng cao cp. Nh l mt nhu cu hnh phc i sng chnh ng, quan trng ca tt c mi ngi trn hnh tinh ny. Mt x hi tin b l mt x hi phi bit chm lo v to iu kin con ngi v gia nh mu cu c mt ch n nh tho mn nguyn vng chnh ng an c lc nghip ny. Kin trc nh t lu l mi quan tm ln ca kin trc s nhiu th h . Nhng kin trc s bc thy ca th gii khng ai l khng quan tm v c nhng kin ngh ng gp cho s pht trin ca kin trc nh . Mi nhn vo kin trc nh tng chng nh n gin nhng thc ra chng li ht sc phc tp bi v n c mi lin quan mt thit n s thch, li sng ca tng con ngi v tng gia nh. Trong x hi c bao nhiu con ngi l c by nhiu tnh cch, bao nhiu gia nh th c ngn y nguyn vng, s thch v hnh mu t m gia nh. Ngi Vit nam v ngi Phng ng c quan nim c an c mi lp nghip nn nh c yu t nh hng quan trng v trc tip n cht lng cuc sng. Nh gp phn quan trng trong xy dng cuc sng gia nh v x hi. Di mt mi nh lm cho ngi kho mnh, bnh yn, lm vic, lao ng, hc tp hng say v c kt qu, kinh t gia nh pht trin, gio dc con ci thnh t, gi c truyn thng vn ho tt p, lnh mnh, xy dng c np sng vn ho vn minh, on kt hu i vi cng ng. Mn Nguyn l thit k kin trc nh cung cp nhng kin thc c bn v nh v gip cho vic hc n thit k cng trnh nh ca i tng l sinh vin nm th hai. Nguyn l thit k kin trc nh l kin thc tng hp nhm gii quyt cc vn ca vic l lun v a ra cc c s cho thit k cc th loi cng trnh nh . Gio trnh Nguyn l thit k kin trc nh c son tho da trn c s cc cun sch ca cc tc gi c xut bn v p dng ging dy trong ngnh kin

2 trc cng trnh dn dng nh PGS.TS. Nguyn c Thim; KTS Lng Anh Dng; Tiu chun v nh ca B xy dng,....Ni dng gio trnh ny da trn c s cng ging dy cho sinh vin kin trc ca cc trng o to kin trc s trong c nc. cc kin thc c tng hp, v pht trin nhng ni dung m bo tnh c bn, hin i v ph hp vi iu kin Vit nam. Cc ni dung v t chc cc khng gian trong cc loi nh , cc thnh tu trong vic xy dng nh hin i, cng nh cp n cc vn v phong tc tp qun li sng truyn thng ca ngi Vit nam. Cc s liu mi c nghin cu thc t c a vo cho ph hp vi iu kin mi ca Vit nam v p ng kin thc mi cho ngi hc. V vy gio trnh ny l mt ti liu c bn c tnh nguyn l thit k cng trnh nh , nhm cc cn b ging dy tham kho v l gio trnh ging dy cho sinh vin chuyn ngnh kin trc cng trnh. Ti hy vng, ti liu ny s mang li cho cn b v sinh vin thuc chuyn ngnh kin trc nhng kin thc thit thc v cung cp phn ln kin thc c bn v lnh vc nh . Rt mong nhn c kin ng gp chn thnh ca cc ng nghip cho gio trnh ngy cng hon thin hn. Xin chn thnh cm n!

Tc gi

Chng 1

S lc qu trnh pht trin kin trc nh v nhng yu t nh hng n kin trc nh


1.1. S lc qu trnh pht trin ca kin trc nh
1.1.1. Kin trc nh thi x hi nguyn thu Con ngi thi nguyn thu cn phi sng kiu du c thnh tng n, cha hnh thnh gia nh. Vo thi , do trnh sn xut rt thp km v lc hu, ni ca b lc con ngi cn rt th s. H sinh tn v pht trin da trn kinh t sn bt v hi lm. H sng lang thang nay y mai , khng n nh v khng nh c mt cch lu di mt ni no c. Nh nhng ngnh khoa hc mi, c bit l ngnh kho c hc m ngy nay chng ta bit c r hn nhng ni n gin ban u ca h (khi pht hin khai qut ln nhng di ch cng trnh t xa xa, hay nh cc cng trnh nghin cu nhng b lc nguyn thu cn tn ti sng ri rc trn khp th gii hin nay). Vo thi k c con ngi c xa sng trong nhng hang ng nguyn s hoc cao hn l nhng hang ng c gia cng cht t, nhng hc ni nhng h t nhin c xp chn thm nh, vn, chung quanh hay c ken t, cnh l cho kn o. Tip n, nh ca h c hnh thc kiu lp che chn th s, nhng vm l kn o trn cao to nn ch n nu trnh c ma gi, trnh c nh hng trc tip ca kh hu t nhin, trnh c him ho ca nhng cn nc l, ma rng v cn trnh c s dm ng, e do ca th rng. Sau l n ni c mt bng hnh trn xy dng bng hay l kt bng cc cnh cy (hnh 1). Mt th k sau khi pht hin ra chu M, ngi ta cn pht hin ra nhng b lc sng t thi . Loi lu ca h c th xy bng v cy hoc bng t. c loi nh vm cy bng t c tr ca trn nh mi ly nh sng v kt hp thng thong (hnh 2) Cch dng lu in hnh ca th dn da (theo Oatecman) c bt u t xy dng mt khung hnh ch V ngc, buc li ch giao im, ri dng thm mt chic so th ba lm thnh th chn vc, nhiu so ph khc c dng tip theo v dng thng chng cc so li vi nhau cui cng mi so c buc cht vo khung v ghim cht xung t bng cc. Lu thng thy chu M l loi lu lm bng thn cy c lp v cy hoc ph bng da ca Hu Tun lc. iu kin a l khc nhau, lu cng c hnh thc khc nhau. Nhng ngi Etxkim Bc Cc trong nhng lu trn xy dng bng bng v bng cng mi nh cng m. Trong khi , ngi vng sng Amua dng nhng lu hnh yn nga; cn lu ca ngi dn du mc vng Bc Phi c dng hnh ch nht ph l cy hoc da th. Khi cuc sng du c chuyn sang nh c, con ngi vn sng theo ch x hi nguyn thu nhng hnh thnh gia nh v c th tc cng tham gia xy dng nh , lm xut hin mt loi nh di cho vi gia nh. C nh cha c hng chc gia nh hay hng trm ngi. Ti New Youk, ngi ta tm thy nhng nh di t 15 n 18 mt, gia nh c hnh lang rng 1,8 n 2,5 mt c vch ngn bng v cy. C bn gian li c mt bp l v to nh c t nm n by bp l.

4 Lng xm by gi, ngoi chng ngi vt bao xung quanh cn c thm kho v chung sc vt. Ti Ba Lan tm thy mt di ch mt thn xm x hi nguyn thu vi nhng nh di t 3-12 gian, mi gian c mt bp l. Cc nh xp song song v cch nhau mt con ng c lt g rng t 2,1-3,1m. Lng Bixcupinxki nguyn thu ny rng ti 2,5 ha. Mi nh trong lng c tng t p v mi nh dc.

Hnh 1: Mt bng b tr cc khng gian thi Nguyn thu

Cc nh kho c hc cn tm ra c c mt ngi lng ni trn h Zurch Thu S. B mt ny c pht hin vo nm 1854. Trong mt vng rng khong 4000m2 pht hin c bn vn ct g si, bch dng hay g thng, u ct c vt nhn bng ru . Nhng vt liu xy dng cn c gi cho n ngy nay l do c mt lp bn dy che ch. Ngi ta cng tm thy ru v nhng sn phm bng gm c hoa vn n gin. iu ny gip con ngi hin i khi phc li c bc tranh sinh hot ca con ngi trong thi k khi m hc nh canh, nh c t b cuc sng du mc.

5 l nhng ngi nh sn hnh trong c mi hnh nn c t trn mt mt sn t ni trn mt nc nh mt h thng ct. Lc by gi con ngi thch sng trn h hay gn b sng tin li sinh hot v chng li c th d hay b lc k th.

Hnh 2: Hnh thc nh bng lu tranh, l 1.1.2. Kin trc nh thi k chim hu n l Loi ngi khi y hon ton chuyn t nn kinh t du canh sang nh c ti nhng vng t ph nhiu d dng kim sng lu di. Lc ny nn kinh t ca loi ngi c s kt hp gia sn bn v lao ng sn xut. Thi k ny con ngi ch ng can thip vo thin nhin. H tm ra nhiu cch ci to nn mi trng sng thch ng v tt p hn. Ngoi vic canh tc trng

6 trt, sn bn, hi lm, h cng bit thun dng th hoang d v cc khu vc c thm nhng chung tri n s. Cng lc ny x hi loi ngi phn ho hnh thnh nhng gia nh v bt u s phn cng x hi r rt. Bn cnh nhng ngi lao ng t do, x hi cn hnh thnh nn tng lp n l v ch n. Nh ca h lc ny c nhng bin i su sc. S phn ho giai cp thy cng r nt hn khi chng ta ngi vo ngi nh ca h, l nh ca giai cp thng tr (bn ch n...) v ca giai cp b thng tr (ngi n l). Cc ch n thng sng trong nhng ngi nh ln hay trang tri c b phng k lng xy dng kin c, cn nhng ngi lao ng t do v n l phi sng trong nhng ngi nh c t chc n s bng nhng vt liu c sn trong thin nhin nh tho mc, t , rm r. Ch ca h i khi cn tu tin, bn nhin hi thi. Ni dung nh cn mn r tnh cht dn ch v bnh ng vi nhng khng gian n s v a nng. Trong x hi n l th dn dn nhng khng gian ny c chia nh thnh nhng khng gian ring bit nh kho cha lng thc d phng, ni chn nui v sinh hot... iu cng cho ta thy c s khc bit rt r nt gia nh ca ch n v nh ca n l v ni dung cng nh hnh thc t chc khng gian. Nh ch n l mt qun th to ngang, dy dc quy quanh nhng sn trong vi tng khng gian vi chc nng ring, cc chung tri, ch ca n l c tch xa v xy dng tm b. Thi ch chim hu n l, nn vn minh nh c bc l rt r nt Ai Cp, Hy Lp, La M v n , nhng ci ni ca nhn loi. Ti Ai Cp c i, nh thng lm bng t st, lau sy v gch nung ch thy c trong nh ca qu tc. Khong 4000 nm trc cng nguyn, gn Cairo ngi ta pht hin ra mt im dn c ln vi hai loi nh c in. Loi nh khung g, tng g, trn khung c ci tng bng g xen sy. Nh c phong cch nh nhng v cht lng thm m tng i cao. Loi nh c kt cu gch khng nung, tng mng lm bng hc, hnh dng nng n khng n nh. Nh by gi phn nh r nt s i lp giu ngho. Mt bng nh qu tc Ai Cp thi k ny c nhng c im sau: mt gip ph khng tr ca s, ch c ca hp thng vo sn trong, Trong nh c cc phng cho nam v n ring bit, phng ln c cao ln, phng nh c cao b hn, phn chnh lch v cao ny dng lm ca tri thng gi, t sn c cu thang ln mi c dng lm ni hng mt. Pht trin gn nh song song vi Ai Cp c th chu c t nc Trung Hoa v n cng c mt nn vn minh nh c i cng rt ng c ch . Th gii bit n ngi n c i nh nhng nh quy hoch th tin phong qua du vt ca cc thnh ph c Mohenzo davo v Sanho daro ( vng Vnh) cng nh Harrappa. Ti y c nhng ngi nh gch mu , mi bng c tng ngn xy lng n trn thng gi. Trong thnh ph cn c c nh hai tng, tng di l bp, nh tm, kho, ging, tng trn l cc phng ng. T thi i tin ln thi i ng Vit Nam t tin xa xa ca chng ta cng ri b hang ng min ni xung min trung du v ng bng, qun t theo tng cm mng cc nh g, sn i chn ni v i t. Do sinh tr gia tri nn vic dng nh sao cho vng cng n nh tr thnh nhu cu bc thit. Tri qua mt qu trnh di thc nghim v ci tin, n giai on vn ho ng Sn, m hnh ngi nh hon chnh v kh phong ph m hnh nh c th ca n cn c lu gi khc trn mt s trng ng ng Sn m du vt vt cht ca n cng c tm thy di ch ng

7 sn (Thanh Ho), l nhng ging tre, nhng mnh phn an v c bit l nhng ct nh bng g di n 4,5m c l mng ( bc sn?) cch chn ct trung tm 1,25m. l nhng ngi nh trn sn, khng c tng, mi cong vng hnh thuyn v chy xung st sn, kim lun chc nng vch che, hai u mi pha trn un cong cun li v nh ra pha xa, trn nc mi trang tr c mt hoc hai con chim u. Cnh nh cn c nh kho cng trn sn, mi cong vng ln hnh mui thuyn, tnh m li rt ng, thanh thot m rt chc chn, thch nghi vi kh hu c nng nng v ma to, hp vi khung cnh thin nhin vn nhiu ngi lch chng cht m hng nm vo ma ma nc dng ln ngp trng c vng. dng ln nhng ngi nh sn ny, c dn ng Sn dng ngay vt liu sn c trong rng nh tranh, tre, g vi cu trc b khung ct chuyn xung t, mt ngoi c mt s m tp hnh chim, g s dng va phi khng h lm dng, lm duyn. Ngi nh sn ng Sn vng nc hnh thuyn ny c thy tn ti cc dng nh hnh thuyn ca ngi Dayake v ngi Toraja trn qun o Indonesia, hoc cn thy c nh sn ng Sn c nc thng cn thu mt s dng nh khc hoc nh m ca mt s b phn th dn trn qun o Innxia, hoc cn thy c c nh ngi trn Ty Nguyn... chng t gia cc khi c dn ny c mt mi lin h mt thit m ring kin trc c mt s bo th dai dng, qua (khng h khing cng) thy c c khung cnh ng Nam chu s to sng ca vn ho ng Sn. 1.1.3. Kin trc nh giai on x hi phong kin Thi k x hi phong kin s phn ho x hi v giai cp ngy cng su sc. Nh lc ny c s khc bit rt ln gia nhng ngi nng dn t do sng bng kinh t nng nghip nh canh, nh c v tng lp cai tr quan li. Nh ca vua cha thng tr thng l nhng lu i trng l, c xy dng b phng kin c vi nhng thnh lu, nhng ho su, kn cng cao tng. C ngi ca hc c xy dng bng nhng vt liu kin c, t tin vi tng cao t hai n ba bn tng vi h thng khng gian ni tht a dng v phong ph. a. Ti Chu u Php, loi dinh th v trang vin ca nh giu thi k ny cng c pht trin mnh m. Dinh th xy bng m c tng chu vi bo v bn ngoi cng c xy bng dy bao quanh c khu vc sn gia cc nh, bn trn nc nh c b tr nhiu thp va trang tr va phc v phng th vi hnh thc mt bng bng bt kn o. Nhng trang vin ln thng c tng lu v ho nc bao quanh, trn thnh c vng lu v ca vo c cu treo. B mt bn ngoi ca trang vin rt nng n nhng ngc li ni tht li rt giu tnh trang tr. c, vt liu xy dng chnh l gch v . Trn mt tng gch v cng th hin s n gin m vng chc. Nh tng l c mi dc v nhiu tng gc p mi, c tng di l ca hiu, tng trn dng , c tng hi nh c ch trang tr. Ngi nh Dessau l mt ngi nh in hnh ca tng lp trung lu cng l mt kit tc tiu biu cho kin trc nh ca c thi k ny n gin, thn mt v hp dn bit bao. b. Ti Vit Nam Kin trc nh Vit Nam xy bng gch t lc cha bit dng ximng. H thng dng mt th va m thi gian tn ti chng minh cho s bn vng lu di. rn t nhin khng c dng ph bin mc d t nc Vit Nam c nhiu v cng xy mt s ni, k c cc loi hoa qu nh chng minh trong lch s kin trc Vit Nam ( c nhng cng trnh kin trc bng s, mch ni tinh vi nh Thnh v

8 H)... Nu rn t c dng trong kin trc dn d th ong li l mt vt liu thng dng trong nh dn gian v d s dng v khai thc, ph bin dng xy tng. 1.1.4. Nh thi t bn ch ngha Khi ch ngha t bn bt u pht trin, cng nh giai on t bn c quyn lng on th trong lnh vc kin trc, nh lun l mt vn x hi ng c quan tm hn bao gi. X hi t bn vi cuc cch mng khoa hc ln th nht, vi s xut hin vi nn kinh t hng ho, cc th phong kin khng cn l trung tm sn xut chnh tr, hnh chnh n thun m l trung tm sn xut hng ho. X hi xut hin nhng tng lp mi nh nh t bn sn xut, cc thng nhn, nh khoa hc, cc tng lp nng dn ph sn bin thnh cng nhn phc v trn cc cng trng, cc nh t bn. Chnh v th m nh cng xut hin nhng dng nh mi nh cc bit th sang trng thnh ph cho cc tng lp t bn v thng nhn, cc nh cho thu kiu k tc x cho cc tng lp cng nhn v nng dn ri b nng thn ra thnh ph, cc kiu nh lin k v chung c cho cc tng lp trung gian, cc th dn, cc tr thc, ngi bun bn nh t do. Ni dung tng lp trn c nhng bin i quan trng, c khu chc nng r rt, c nhiu bung, phng bit lp cho tng thnh vin, to iu kin cho ch ngha c nhn pht trin. Thnh vin c sng trong nhng khng gian bit lp pht trin c tnh, xy dng tm hn. Cc tin nghi mi do tin b ca khoa hc k thut mang li nhanh chng c trang b cho nhng khng gian to iu kin nng cao cht lng sng trong ngi nh bit th. V d nh qut gi c kh, h thng si m nhn to v kh hu, nh sng in thay cho nh sng nn, un nu ci than c thay bng bp in, bp gas... Cc tin nghi v giao tip, gii tr nh in thoi, radio, v tuyn cng nhanh chng thm nhp vo i sng gia nh.

Hnh 3: Nh cn h chung c ti Marseille (Cng ho Php)

Kin trc nh giai on ny c nhn nhn di gc c th hn ca kinh t th trng tr thnh mt th hng ho c gi tr s dng v gi tr trao i, cn n mt s ci cch v phng php thit k cng nh phng thc sn xut mang li

9 nhiu li nhun hn. Chnh v vy vn thch dng v vn m quan v th hiu nh c t ra. cc nc phng Ty, t sau chin tranh th gii th II c nhng tm ti trong lnh vc nh x hi. Nhng thnh cng ny mt phn do nhng c gng ca mt s kin trc s c lng tm ngh nghip, m nhiu ngi xut thn t nhng tro lu kin trc tin b nn xut hin ch ngha cng nng. Nhiu kin trc s bc thy v ti nng ng gp sng kin v tr tu ca mnh cho lnh vc nh chung c, c bit l nh x hi. ng ch l to nh Marseille mt tc phm c tm c di sn vn ho th k ca kin trc s ni ting Le Corbusier. Cng trnh ny l s kt tinh mt phn nhng t tng duy l ca ch ngha cng nng v tnh nhn vn m ng coi l mt xut pht im cn coi trng, l vai tr x hi ca kin trc (hnh 3). 1.1.5. Nh giai on x hi t bn pht trin cao X hi t bn pht trin cao sn sinh ra mt s tng lp mi y quyn lc v giu sang nh cc nh t bn cng nghip c mp, cc nh t bn thng nghip c ti a quc gia, bn cnh mt s tng lp ngi lao ng b bn cng ho sng vt vng bn l nhng th ln. Nh ca h thi k ny c s phn ho v mu thun ht sc r rt trong ni dung v hnh thc gia cc tng lp trong x hi. Ni dung nh tng lp trn rt hin i phong ph, a dng. Tt c nhng tin nghi th v i sng vn minh hu nh c tp trung vo ngi nh h. Trong cn nh c trang b tin nghi cuc sng hin i ca h c c b bi, sn qun vt, sn chi gii tr ngoi tri, sn khiu v.... Bn trong cn nh l trang thit b vn minh tn k v vt dng hng th siu hin i vi h thng truyn tin, nhng tr chi in t, cc bung WC kt hp th gin bng kiu to sng nhn to. Nh ca tng lp ny khng phi ch c mt ni sang trng m cn c nhng ngi nh ph: nh ngh ng, nh ngh h... Trong khi nh ca cc tng lp trung lu ngoi ngi nh chnh hin i cn c nh ngh nh cui tun ngoi . Phn ln s dn c phi sng trong nhng chung c nhiu tn, cao tng ven o vi tin nghi trung bnh. Ngoi ra cn c mt b phn dn chng, nhng ngi dn ngho th phi sng trong nhng ngi nh chut tm b (bidonville). Trong thi k kinh t t bn hu cng nghip pht trin cao tc l thi k ca vn minh tin hc, ca cng ngh - k thut cao, cng ngh - sinh hc nh s cn tin ho v pht trin mnh th k XXI. thi k ny con ngi s lao ng t ngy i, qu thi gian rnh ri tng ln, nhu cu sng to nghip d v pht trin vn ho tinh thn v i sng tm linh s tng nhanh ln. Nh lc ny tr thnh n v t m + sng to. phng tin thng tin ngy cng pht trin tt nhin tin li cho vic giao tip ...nhng n li c mt tiu cc l lm khong cch gia ngi giu v ngi ngho ngy cng m rng, v n c th gii cnh tnh bo ng v s tha ho, phi nhn ca khng gian c tr, nhim mi trng, mt can bng sinh thi... lm cho vic th ho bng n trn lan kh kim sot. S c dn th s ng hn s c dn cc vng nng thn truyn thng. Bi vy vic khc phc cc hu qu ca mt th k khng hong v cht lng sng ca cc th, nh v vic chun b hnh trang bc vo th k thng tin, cng ngh cao - th k XXI ang l vn bc xc ca cc x hi nhn loi tm v m cng nh ton th kin trc s trn th gii. Nh th k mi chn chn s c nhng cuc cch mng trit , ton din v y sng to nhng cng y thch thc mi c th bo v c s tn ti vng bn ca hnh tinh ca nhn loi v hnh phc tm cao l tng,

10 l hnh phc c sng to ca con ngi tr tu. Chng hn trong cuc trin lm ngi nh th k ti c t chc ti vin bo tng ngh thut hin i New York ca 26 kin trc s M xut hin nhng con chim n bo hiu ma xun: nhng ngi nh ch c mt ngi (gia nh tan r v khuynh hng sng c thn), ri ngi nh ch c c hai phng (mt phng ng v mt th vin vi 10.000 cun sch) m phng ng khng cn kn o, ch ngn cch vi thin nhin bng vch knh trong sut.

1.2. Nhng yu t nh hng n kin trc nh


1.2.1 Yu t t nhin a. V tr a l v kh hu - V tr a l Vit Nam c ng bin gii gip vi Trung Quc (Min bc); Lo, Campuchia (Min trung v Min Nam). Phn ranh gii cn li gip vi Bin ng. Vi chiu di b bin khong 3260 Km. T Mng ci n H tin. Chnh v v tr a l nh vy m kin trc ni chung v kin trc nh ni ring chu s nh hng ca cc nn vn ho khc nhau. Nhng chu nh hng mnh nht l nn Vn ha Trung Quc. (Thi k Phong kin). Mt vn quan trng na l do phn chia quyn lc gia cc phe phi v chu s h t cc nc phng ty (Php thuc), mt phn no nh hng n hnh thc kin trc nh ti Vit Nam. - iu kin kh hu Vit Nam l mt nc nhit i gi ma Min bc chia lm 4 ma r rt, Min nam chia lm 2 ma (nng v ma), Mtrung (pha bc) mt phn ln nh hng ca kh hu Min bc v Min trung (pha Nam) nh hng ca kh hu Min nam. Do a hnh lnh th tri di nn dn n s chnh lch nhit gia 2 min Nam - Bc kh r rt. Chnh v s chnh lch nhit nh hng n hnh thc to hnh v gii php kin trc. b. a hnh, a cht thu vn v Mi trng - a hnh c cc vng a hnh chnh l + Vng i ni + Vng trung du v cao nguyn + Vng ng bng v ven bin Nh ti cc vng min ni cao, trung du hay ven bin phi c thit k ph hp vi iu kin thin nhin ca vng m bo phc v tin li v hiu qu. Nh sn ca ngi dn tc l kiu nh ph hp vi iu kin mi trng rng ni, chng c th d, cch m mt t, trnh l.... Nh ti cc vng ven bin thng c bo lt nn nh c lm bng vt liu tre na v c th tho lp, di ng trnh bo. - a cht, thu vn a cht, thu vn thay i theo tng vng lnh th, c cc vng c trng nh vng Cao bng, Lng sn (vng ni pha bc) h tng a cht lun lun thay i cho nn xy ra s chn dng gy ra ng t. Vng ven bin v vng hay ngp lt xy ra hin tng sp l t... Ngun nc tng vng cng thay i theo cp ca tng a cht, thu vn. Khi xy dng nh cn ch n cc tng a cht v ngun nc. c th thit k v qui hach khu hay tng vng dn c cho ph hp, trnh nhng thit hi ln n cuc sng

11 - Mi trng t nhin Mt dn c tp trung ch yu cc th, mi trng cht hp. vi mt c dn cao cc th cc gii php nh phi ch trng n tit kim t, tn dng khng gian theo chiu cao. Trong cc khu chung c cao tng cn phi b tr vn, cy xanh cng cng vi cc dng mt bng nh lp v di, gii php kin trc cn lu vic thng thong chiu sng t nhin (vic s dng ging tri l mt gii php c truyn c s dng trong khu ph c H Ni rt hiu qu cn c pht huy trong kin trc nh mi dng ny.) Cy xanh c chc nng lm sch mi trng, ngn ting n, bi, to cnh quan p cho th v cng trnh kin trc v iu ho kh hu. Ao h c tc dng t lm sch (nu hng nc thi chy vo mt gii hn cho php). Cn c tc dng lm gim nng, to cnh quan p cho khu v th, nng thn n c tc dng v kinh t (nui c,.....) - Mi trng nhn to Mi trng nhn to l mi trng do con ngi to ra. N c th c hiu rng trong phm vi khu , bao gm nh , vn hoa, cy xanh, h thng ng x... Trong phm vi hp hn, mi trng nhn to c hiu l mi trng vi kh hu bn trong ngi nh. Mi trng ny t c bi gii php thng thong, chiu sng, chng nng, cch nhit ca nh, kt hp vi cc trang thit b: n, qut, l si, my iu ho khng kh. Hin nay vic thit k nh thng coi nh vic iu ho mi trng trong nh bng gii php t nhin m lm dng qu nhiu cc trang thit b. Vic ny dn n tiu th nhiu nng lng v cc ngun thin nhin khc. Cc nh my nhit in ang thi ra cc cht nhim mi trng c tc hi ln. Vic s dng thit b dng nng lng mt tri cn c y mnh. Cc thit b nhn to cn gy ra cc tc dng ph nh hng trc tip n sc kho con ngi v mi trng sng trn tri t. S dng nh sng nhn to s lm da ngi nht nht, tr em chm ln. S dng my iu ho khng kh cn gy ra hin tng o nhit, v khi cc my iu ho ny lm lnh nhit trong nh, n ng thi thi nhit ra mi trng xung quanh bn ngoi, vic ny lm tng nhit kh quyn ca thnh ph mt cch ng k. 1.2.2 Yu t chnh tr, kinh t, x hi v vn ho li sng Vit nam a. Chnh tr - x hi - Thi k Phong kin Li xy dng gian - v ko cng l mt biu hin ca xu hng khai thc thng minh h cu trc tre - g vng chc trong iu kin ca vt liu xy dng vng ng bng, trung du Bc B thi by gi. Ngi ta chng t c s kt hp thc dng v tinh t chc nng chu lc vi cc cu kin g lm cho cng trnh g truyn thng dn gian Vit Nam c kh nng biu cm cao, c tnh hm sc v n d r. C th ni, trong x hi phong kin, nh dn gian hay nh cha, lng, miu... u ch yu xy dng t g v gch t nung, trong g lim b bn vua quan phong kin cm ngi dn khng c dng, km hm sc sng to ca nhn dn trong xy dng. Vua cha v Quan li cn c quyn xy dng cc khng gian kin trc to rng honh trng vi nhng trang tr kin trc kiu sang qu lm bng t nung cao cp qu him hay c sn son thp vng.

12

Hnh 4: Kin trc cha

Hnh 5: Kin trc nh

V b cc tng th khng gian kin trc cc ngh nhn Vit Nam rt ch n a hnh, a vt. Khi cng trnh c xy dng ng bng th b con trch cao hn mt nc vi ba mt l mt a hnh cn ch (nh mt g ng hay i ni). Hu nh bao gi nh , cng t cng chim lnh v tr lng i, cng trnh kin trc khng my khi xy ni nh cao ch ng khng gian m thng ta lng vo i v chn ni tr thnh mt b phn t xut t nhin ca thin nhin. B cc ton b ca cng trnh bao gi cng c b tr cn i c ng trc thn o r rng. B cc cn i ca

13 toqn b cc cng trnh va lm cho tng th ho hp vi nhau va lm tng thm v quy m, tnh honh trng ca kin trc, khin cho kin trc v cnh vt t lu vn thng nht vi nhau cng ni bt ln s hi ho nht th v tr ca ba yu t c quan h hu c (con ngi, ch th sng to, thin nhin do h ci to v cng trnh kin trc do h dng nn), mang ti mt s sc thi v phong cch kin trc ring, li hi ho c vi tm hn v tm vc ca h. - Thi k Php thuc Thi k ny cc th loi cng trnh kin trc ch yu l cc cng trnh nh bit th, nh th, v cc cng s chnh phc v cho chnh quyn, c qui m nh v va. Cc cng trnh c s dng vt liu gch, ch yu l dung tng gch chu lc, nn quy m cng nh chiu cao cng trnh t 2 n 4 tng.

Hnh 6: Nh bit th

14

Hnh 7: Nh bit th

Hnh 8: Nh bit th

- Thi k qun l theo kiu tp trung bao cp Vic xy dng nh hon ton do nh nc u t v qun l, thc hin ch trng phn phi nh cho cn b, nhn dn. Phng chm thit k trong thi gian ny l: Thch dng, kinh t, bn vng, m quan trong iu kin c th: Ch yu trong giai on ny nh nc tp trung xy dng cc khu chung c ln theo nguyn l thit k tiu khu nh kiu lin x c. Ngun gc l thuyt n v xm ging ca Clarence perry ng dng vo xy dng mt s khu chung c ti H ni v TP. H Ch Minh, nhng c iu chnh ph hp v c th kh hu, iu kin kinh t, phong tc tp qun v li

15 sng... Tuy nhin qu trnh chuyn i l thuyt c bn cha c hon thin v ni dung cng nh yu cu (khng mang tnh ton din), cng thm trong thi im xy dng (do iu kin kinh t khng thun li), h thng tiu chun thp, t chc xy dng khng lin tc, qun l thiu kinh nghim v c bit ch nhm tho mn din tch tng nhanh theo k hoch ra, khng quan tm n tin nghi mi trng dn n cht lng cng trnh v cht lng mi trng km. V vy cc cng trnh c xy dng xong b xung cp nhanh chng, khai thc khng hiu qu. Bn cnh h tng k thut khng m bo, bt lc trong qun l, khng gian hnh thi bin i, cm nhn v gi tr kin trc n iu.... o ngc ton b ni dung cu trc ca tiu khu, khng thit lp c gi tr vn ho x hi ca mi quan h xm ging l gi tr c bn ca l thuyt tiu khu , ca i sng tp th cng ng. - Giai on c ch kinh t th trng Pht trin chnh sch nh l theo kiu nh nc v nhn dn cng lm, nhm huy ng vn trong nhn dn cng xy dng nh . Nhng nm gn y, nh nc ch trng t nhn ho qu nh . Cng v th m vai tr ca nh nc v qun l v nh hng pht trin nh ang b qun lng. Vn cp bch nht hin nay ang cn tr s pht trin nh l chnh sch qun l t, to qu t v gi t cho chng trnh pht trin nh . Lut t ai c nhng qun l t ai ang b th ni cng vi gi ca n. Trong bi cnh ca s pht trin th hin nay ngoi nhng yu t v mt quy hoch, thit k cng trnh, h tng c s v qun l th chnh sch nh l mt trong nhng yu t quyt nh hnh thnh cc khu . Xy dng cc chnh sch hp l nhm mt mt khuyn khch cc t chc tp th v c nhn tham gia tch cc vo qu trnh xy dng nh, nng cao gi tr qu nh , mt khc c th iu tit v pht huy quy lut cnh tranh cung cu, to iu kin thun li cho ngi dn chuyn i ch , tho mn khng ngng nhu cu bin ng v ni ca tng gia nh v ca x hi. b. Kinh t - x hi - S thay i v cc chnh sch khuyn khch v to iu kin thun li cho nn kinh t pht trin t nn kinh t tp trung bao cp sang nn kinh t th trng a thnh phn. T c ch ng sang m c nhng bin chuyn ln lao, thay th ton b cho hnh thi c. Cc kh nng nh hnh cuc sng thay i, bin ng a dng, phong ph tc ng su sc n c cu x hi, m c im chnh l phn tng x hi vi cc kh nng kinh t gia nh pht trin mnh. - Trc nhng bin i ln v kh nng kinh t gia nh tng thu nhp v nhng thnh qu nht nh t c v mc sng ln thay i nhng nhu cu v mi mt cuc sng r nt. i i vi s pht trin ny l s chuyn i cc nh hng gi tr v thc x hi. Vic nghin cu t chc khng gian cn quan tm n tng bc kinh t ca cc cng ng dn c v y l nhn t quan trng to ln nhng nh mc v tiu chun . c. Li sng - c im ca li sng v vn ngy nay chu s chi phi su sc ca s phn tng x hi. S khc bit gia nng thn v thnh th c th da trn nhiu yu t song c bn nht vn l yu t vn ho v li sng. l s khc nhau v kiu loi hay cht ch khng phi l s khc bit v lng nh mc sng, kh nng tiu dng hay cc yu t k thut khc.

16 - c im ca li sng tc dng trc tip ti vic t chc khng gian , khng gian th. S khc bit v li sng l s khc bit trong cch cm nhn, nh gi, do nhu cu ca c nhn hay mt cng ng dn c trong quan h gia con ngi vi con ngi, con ngi vi mi trng thin nhin. Biu hin vt cht ca nhng khc bit y c th tm c trong cc hot ng x hi, hot ng sn xut kinh t thc tin ca i sng hng ngy ca mi con ngi. Cc nhm x hi chim v th trong mi khng gian m h chim lnh c, n s th hin nhng c im v trnh vn ho ca h trong cch t chc khng gian, hnh dng kin trc v phong cch sinh hot. V d nh t cch n mc, i li cho n t chc mi trng cho mnh nh mt biu hin vn ho c th cho mi nhm v c nhn vn lun th hin nh mt biu hin bn sc c nhn hay cng ng x hi ca h. - Mt nhn thc r rng, l con ngi thng coi khng gian nh l cc biu hin cho c mong v s la chn phong cch sng. Ngi nh hay cn h l biu hin nng lc kinh t, v tr x hi v quan nim v thm m. S la chn ny cng th hin trong s la chn quan h v ng x. Nh , khng gian , khng gian sn xut , khng gian dch v cng cng c quan h cht ch v chu s nh hng ca li sng , v l mi trng con ngi tin hnh cc hot ng lao ng sn xut, phc v sinh hot, giao tip tho mn cc nhu cu v vt cht v tinh thn. Chnh v vy khi bn v cc loi m hnh , m hnh pht trin th, chng ta phi nghin cu v hiu r v li sng ca cc nhm x hi khc nhau t l gii nhng nhu cu, kht vng v hnh ng trong qu trnh t chc, thit lp v hon thin mi trng ca h. L ng nhin khi c nhiu li sng khc nhau th s xut hin nhiu kiu nh khc nhau ph hp gn lin vi chng, sng cng ng - sng cho c nhn. d. Phong tc tp qun truyn thng Nhiu dn tc phng ng, trong c Vit Nam, cc gia nh rt coi trng vic th cng. Mt khng gian d ln hay nh cng khng th thiu dnh cho vic th cng t tin. V tr ca n thng l ni trang trng nht trong cn h v vic th cng c ngha rt thing ling, tn knh vi ngi Vit Nam chng ta. Vy th kin trc s phi c nhng gi tng i v v tr khng gian th cng, gp phn to nn gi tr truyn thng, gi tr tm hn ca ngi . Phong tc ta c cu tr nh cha, gi cy con cng biu hin tp qun gia nh nhiu th h cng chung sng trong mt ngi nh, thng l 3 th h (ng b, cha m, con ci). Bn cnh , l tt, hi h ngi Vit cng rt coi trng, v y l yu t tinh thn v giao tip m mi ngi Vit Nam u coi trng. V vy khi thit lp cn h cn ch to ra c nhng khng gian , sinh hot a nng ph hp vi tu hon cnh, to iu kin tho mn cho ngi s dng. e. Dn s, nhn khu - Dn s gia tng thc s l nhng vn ht sc nan gii trn ton th gii, c bit l nhng nc c din tch nh b t ai hn hp v ang thi k pht trin nh Vit Nam chng ta. Sc p v vn gia tng dn s tc ng mnh m n th v mi mt nh mt , mc sng trung bnh, cc yu cu v phc v dn sinh nh nh tr, trng hc, bnh vin... - Tnh hnh nhn khu chu s nh hng ca qu trnh gia tng dn s v s xo trn dn s l mt trong nhng vn quan tm ch yu v n nh hng rt ln n vic thit k nh , khu . C cu cc thnh vin trong nhn khu gia nh c vai tr quan trng trong vic xc nh t l loi cn h c s phng ph hp v s lng v din tch.

17 S ngi ca gia nh sng trong mt cn h v xu hng bin i ca n l thng s ht sc quan trng cho vic thit lp tng loi cn h. 1.2.3. iu kin k thut a. Vt liu kt cu v cng ngh xy dng - S pht trin ca nh thnh ph cng nh nng thn t trc ti nay thng da trn c s vt liu a phng v kt cu truyn thng nh cc loi tre, na, g, gch, ngi, xi mng, b tng ct thp, thp , tn hoc fibrxi mng lp mi. Gn y kt hp ng dng nhiu loi vt liu mi, nh nh thp hp kim, nhm, b tng xp, nha tng hp... - Kt cu theo vt liu tre, na, l, g, gch, ngi, t Phn ln p dng cho nh nng thn nng nghip v cc loi vt liu ny c khp cc a phng trong nc v h t trng t cung t cp c, kt cu thng c khu 4 - 6m, bc ct 2 -3m, thi gian s dng khng lu, phi thng xuyn xy li. Nh c kt cu tre na, mi l, mi tranh, tng t thuc nhng gia nh c thu nhp thp Nh c kt cu bng g, c th kt hp vi tre, mi ngi hoc fibr xi mng thuc ngi c thu nhp trung bnh tr ln Nh xy gch tng b tr mi ngi hoc tn hay fibr xi mng thng gi l nh cp IV mt tng c xy dng v s dng cc khu ph lao ng thnh ph hoc khu cng nghip nhng nm sau ngy Min Bc gii phng (1954). H kt cu chu lc l (3m x 4.5m) hoc (3m x 6m) ct gch b tr tr 0.22m x 0.22m, xy thu hi, mi dc lp bng ngi hoc vt liu c gi thnh thp khc. u im l gi thnh r, nhn cng xy dng khng cn k thut cao, thi cng nhanh, khng cn thit b thi cng hin i. Nh gch xy tng chu lc thng lm cho nh 2 - 3 tng, c th ti a 4 - 5 tng nu x l nn mng tt, sn g (2 - 3 tng), tm an b tng ct thp, panen hoc xy gch cun (4 -5 tng) mi bng hoc mi dc. H chu lc chnh l tng theo phng ngn nht nu vt cc khng gian ln thng c dm kt hp. H Sn cng truyn ti trng ngang v tng chu lc, tng bin i khi xy thu hi to mi dc lp ngi, loi ny a s l mi bng c s n thot nc pha trong hoc pha ngoi. y l loi nh kh ph bn trong thi k u xy dng nh trong cc khu vc chung c v n c nhiu u im l vt liu n gin d sn xut v xy dng theo kiu th cng, k thut xy dng ph thng. - Nh khung ct kt hp tng chu lc Loi ny kt hp gia chu lc bng tng gch v khung ct thng dng cho nh t tng (khong 3 tng) y l loi s dng kt cu ct v tng kt hp chu lc, thi cng n gin v c th xy dng theo phng php th cng. - Nh khung sn b tng ct thp lin khi Tng bao v ngn chia xy bng gch c xy dng kh ph bin nc ta hin nay, nht l nhng thnh ph ln, loi kt cu ny ch yu dng vt liu b tng ct thp, ng dng a dng cho cc loi nh t t tng n nhiu tng v c rt nhiu u im nh thi cng n gin, qu trnh xy dng tng i nhanh nu c h thng ct pha y

18 v hon chnh, ton nh c cng v n nh cao c th p dng cng ngh xy dng truyn thng hoc cng ngh cao - Nh tm lp ghp nh Dng cc tm b tng ct thp hoc khng ct thp c kch thc nh, ghp vo cc ct khung sn nh (mi bc ct c th lin kt ct vi mng bng cc hc chn ct chia thnh nhiu khong nh c khung sn cng chng tng lin kt bng m cc u ct, nu xy dng 3 -5 tng th cn ch b sung h dm nhm bo m lc ngang, lm cho nh n nh. Loi nh ny thi cng xy dng phc tp hn v gi thnh cng cao hn nh xy gch nn t dng. - Nh tm lp ghp ln Loi nh ny c xy dng nhiu trong thp k 70 ti cc thnh ph, y l loi xy dng hng lot theo cng ngh sn xut sn ti cc nh my, trnh cao ca cng ngh ho xy dng, u im l xy dng nhanh, gn nhng rt cn ng b v my mc sn xut cng nh thi cng loi hnh xy dng ny ch pht trin khi c s u t thch ng ca nh nc v cng tc thit k v thit b my mc. b. Trang thit b trong nh Trang thit b l yu t tc ng trc tip n khng gian v iu kin tin ngh vy khi phn tch v trang thit b trong nh cn phn tch r nhng yu t sau - nhng hot ng ca con ngi trong khng gian cn h (ch s nhn trc). Mt s dng v trang thit b dng trong ni tht

Hnh 9: Thit b trong phng ng

19

Hnh10: Thit b trong phng bp

1.2.4 Yu t quy hoch v th ho a. Quy hoch vi kin trc nh - Trong tng th cng trnh kin trc con ngi - x hi - thin nhin ng mt vai tr rt quan trng trong mi quan h nu trn, m trong kin trc th mi quan h khng gian c th - giao tip - cng ng to nn s bn chc ca quy hoch. Kin

20 trc cho con ngi mt mi trng sng, mt thi ng x trong mi trng qua nhng c th khng gian nh nht l cn h cho n cng ng dn c (cm nh ). - Nh chim mt t trng ln trong cc cng trnh th. Kin trc nh , khu p hay xu c nh hng ln n thm m th v ngc li kin trc nh c t c hiu qu cao trong thm m hay khng l do hnh thc t chc v quy hoch khu . - C cu t chc khng gian cn thit phi l s kt hp hi ho gia 3 khng gian + Khng gian c th (nh ) + Khng gian giao tip (vn ho x hi) + Khng gian cng cng (phc v cng cng) - Ngoi ra cn c khng gian m gia nhng khng gian trn. Trong quy hoch, vic xc nh hng cho mi nh trong khu l rt quan trng v khi t ng hng cng trnh s tn dng c cc iu kin thun li ca mi trng t nhin v theo quy hoch s c v tr cc cng trnh vi cc hng khc nhau. iu khc nhau ny cn phi c nhng mu cn h, mu nh khc nhau (cc gii php ring bit) thch hp vi n. b. th ho kin trc nh trong iu kin th ho Vit Nam - Qu trnh th ho to nn s di chuyn dn c t cc vng khc nhau ca c nc v thnh ph qu trnh gia tng dn s c hc cc th). N c xem l qu trnh t chc li mi trng c tr ca con ngi do tc ng ca nn kinh t pht trin. Nhng c im c bn ca dn nhp c v thnh ph l vn ho thp v ch yu l khng c k nng lao ng. Khng c o to v ngh nghip v khng c chun b v li sng th dn nhp c ny s lm cho thnh ph kh trnh khi tnh trng nng thn ho vn l cn bnh nan y. - c nhng d bo v tng lai ca cc th cc nc ang pht trin trong c Vit nam. Vi cc thnh ph ln thng tr thnh nhng cc ht quan trng, n s phi tip nhn ln sng dn c trong vng chuyn n tm cng n vic lm. Th trng sc lao ng xut hin ngy cng r nt trn a bn cc thnh ph vi s gia tng nhanh ca khu vc dn c phi chnh quy. Tch cc v tiu cc song trc mt l nhng hu qu x hi do th qu ti v lm vo tnh trng ci o qu cht. C s h tng pht trin khng kp vi s pht trin dn s, nn khan him nh ,s phn tng x hi giu ngho dn n pht sinh nhng ngi nh chut v xm liu. Vn c bn l mt dn s tng, trong khi qu t ginh cho xy dng v t hn hp dn n kh khn cho quy hoch, qun l tiu chun v chnh sch . Phn cu hi: Cu 1: Trnh by hon cnh hnh thnh nh Cu 2: Trnh by pht trin nh thi k x hi Nguyn thu Cu 3: Trnh by pht trin nh thi k T bn ch ngha v T bn ch ngha pht trin cao Cu 4: Nhng yu t no nh hng n nh ? Hy trnh by mt trong nhng yu t . Danh mc sch tham kho

21 1. 2. PGS. TS. KTS. Nguyn c Thim - 2004 Nguyn l thit k kin trc nh dn dng - NXB Khoa hc v k thut, H ni KTS Nguyn Ti My 1995 - Kin trc cng trnh - Nhng khi nim c bn H Bch khoa Thnh ph H Ch Minh.

Website tham kho www.kientrucviet.com.vn, www.diendanxaydung.vn, www.ashui.com, www.act.com.vn, www.wiki.com,....

22

Chng 2

T chc khng gian kin trc nh


2.1. H thng khng gian nh (khng gian khu )
Cn c trn c s c cu t chc khng gian , h thng khng gian bao gm - Khng gian c th - Khng gian giao tip - Khng gian cng cng 2.1.1. Khng gian c th y l khng gian quan trng nht trong nh (khu ), l khng gian ca ngi nh bao gm cc cn h gia nh ring bit c t hp vi nhau. Trong chung c hay trong khu nh , cc cn h cn m bo tnh c lp v mi quan h bn trong, nhng ng thi m bo mi quan h bn ngoi (quan h cng ng). m bo s ring t ca cc cn h, nh n khng lm phin nh kia, cc khu snh, giao thng cng cng, li vo cc cn h cng khng lm phin n s yn tnh, ring t ca cc cn h. C cu cn h c hnh thnh gii quyt din tch , mt nhn khu, thit lp cc nhu cu tin nghi ti thiu v gii quyt cc vn k thut c lin quan. ng thi khi thit lp cn h , ngi nh cn phi da trn phng din tng qut bao gm vic cn i mt chung, cn i c cu nh vi khong lu thng (cy xanh, mt nc...), vi kh nng b tr nhu cu phc v cng cng v ph hp vi tiu chun mt khng gian quy hoch trong t hp . 2.1.2. Khng gian giao tip L thnh phn khng gian nn (mang tnh tp th, x hi) ca khng gian c th v khng gian cng cng Cu trc khng gian giao tip c to nn bi c cu khng gian c th c chuyn ho v hnh thnh h thng tng bc trong khng gian, c lin kt t nh n ln, n gin n phc tp, nng cao gi tr mi trng , to iu kin tin ngh cho khu . Trn c s cc iu kin t chc c cu khng gian c th xc nh cc kh nng hp l cho khng gian giao tip c th (gia cc cp nh) khng gian giao tip nhm, khng gian giao tip ngoa nhm v to kh nng thit lp s hi ho vi khng gian giao tip trung tm. 2.1.3. Khng gian cng cng L khng gian phc v cng cng c t chc thnh tng nhm, cm cc cng trnh dch v, thng mi, nh tr, trng hc, cng trnh vn ho... Qua h thng khng gian giao tip, khng gian cng cng phc v cho khng gian c th. Khng gian cng cng c thit lp da trn cc gii php ca khng gian c th v khng gian giao tip. Ton b h thng ba khng gian trn c hnh thnh theo nguyn tc t hp lin kt khng gian t thp n cao, gn b v c quan h cht ch vi nhau to thnh n v , trong khng gian c th, cng cng mang tnh cht cng trnh, cn khng gian giao tip mang tnh cht x hi, cnh quan, mi trng.

2.2. Khng gian c bn trong cn h


2.2.1. nh ngha cn h

23 Cn h l phn din tch khp kn (bao gm din tch , din tch sinh hot, din tch ph tr v l thnh phn c bn ca nh , mi ngi nh c t hp nhiu cn h. Cn h ng vi mi nhn khu cho mt gia nh. Cn h gm nhng phng tu theo s lng ngi trong gia nh, mi cn h c din tch ln, nh khc nhau v mt s phng khc nhau (s phng trong cn h ch tnh s phng , khng tnh cc phng ph v din tch ph). Cn h thng t chc trong nh ti cc th Cn h thng c t chc vi mt s kiu tng ng vi mt s c cu gia nh khc nhau. - Cc ch s v din tch ca cn h
Bng 1: tiu chun din tch thit k cc loi cn h vit nam cn h s p.ng s nhn khu tng din tch (m2) 4550 4854 7078 8088 105135 din tch sd chnh (m2) 24 27 5457 6171 7281 phng sinh hot (m2) ng (m2) Bp n (m2) Kho (m2) cc khng gian ph wc (ci) L gia S Lg 3,5 4 4 4-6 6-8 1 1-2 2-3 3-5 3-5 1 1 1 2 2 Lgia phc v S Lg dt Snh v cc li i (m2) 3 15% 1 1 1 3,5 3,5 3,5 15% 15% 15%

dt 4 4 4 8 9

1 2 4 5 6

2 3 4-5 6-7 8-9

14 17 1417 16 16

10 10 10 5(912) 6(912)

12 12 1416 1417 1822

- Trong mc tiu v cc gii php ln thc hin chng trnh mc tiu nh n nm 2005 ca ngnh xy dng nh sau n nm 2005 phn u thc hin mi ngi dn u c nh , din tch bnh qun ti cc th l 9m/ ngi. Sau giai on 2005 phn u t ch tiu din tch bnh qun l 10m- 12m/ngi
Bng 2: kch thc v din tch ti thiu cho cc b phn chc nng trong cn h Stt 1 2 3 4 5 Loi bung, phng trong cn h Phng khch Phng sinh hot chung Phng bp v n kt hp Phng ng Phng v sinh Din tch khng nh hn (m) 15 12 10 9 3 Chiu rng phng khng nh hn (m) 3,6 3,6 3,3 3,0 1,2

24

Bng 3: din tch cc khu chc nng ca cn h Stt 1 2 3 4 5 6 Loi bung, phng trong cn h Tin snh Phng khch phng ng Bp + phng n Lgia, bancong Phng v snh Din tch ti a (m) 10 30 20 22 18 8 Din tch ti thiu (m) 6 15 9 10 12 3

2.2.2. Thnh phn v c cu cn h 1. Cc phng a. Phng tip khch y l loi phng ln nht v p nht trong cn h v thng th hin tnh cch v s thch ring ca ch nhn. Ni dung chnh l lm nhim v ch giao tip tr chuyn vi bn b ngi thn. V tr thch hp cn phi thun tin vi cng, ng, vi sn vn v phi gn bp vi phng n. Hnh thc v kch thc ca phng do iu kin cc trang b cn thit phi c trong phng quyt nh, thng thng din tch ca phng khch bin thin t 14 - 30m vi h s chim ch l Z. Din tch tng c chim Din tch sn phng 0,34

Z=

Khu vc tip khch thng cn mt b gh salon, t a nng, n dng cm... Phng khch v khu v sinh chung th cn phi b tr sao cho gn tin phng, khng i qu su vo trong cn h. Tuy nhin phng khch khng ch tip khch, m cn l mt ni sinh hot chung cho mt gia nh, n l ni giao lu gia cc thnh vin trong gia nh, nhng cng l ni giao lu ca cc thnh vin trong gia nh vi khch. Xu hng hin nay dn dn tch ting thnh hai khng gian ring bit Phng khch cn l mt khng gian sinh hot tp th chung dnh ring cho mi thnh vin, l th hin b mt v s thch thm m ca gia ch,c th c trang tr bng mu sc sinh ng ti vui, nhng giam mu m nng kt hp vi cy xanh v tranh nh. Khng gian phng n ca gia nh thng kt hp vi phng khch to nn nhng phng ln c khng gian phong ph v tin vic t chc t hi ng ngi, tip i bn b khi cn thit. Cc phng khch thng lin h trc tip c vi hin, snh. Ca ra vo thng rng 1,2m cao 2,2m m hai cnh hay bn cnh nu l rng trn 2m. Phng khch i khi c t chc nh mt trung tm b cc ca ngi nh lm u nt giao thng t c th lin h vo cc b phn khc ca cn nh. nhng cn h thng tng trong phng khch thng c mt cu thang thit k kiu h, kt hp trang tr lm cho khng gian phng khch cng thm sinh ng, phong ph v c o (hnh 11 v 12.)

25

Hnh 11: Ni tht khng gian phng khch

Hnh 12: Ni tht khng gian phng khch

b. Phng sum hp gia nh (trung tm nh ca mt gia nh) y cng l mt khng gian ln c tnh cht s dng chung cho cho tp th cc thnh vin trong gia nh. Khng gian ny khc vi khng gian phng khch l s dng ni b gia nh, ch nhng ngi khch thuc din than thit, tin cy ca gia nh mi a vo tip n khng gian ny. V ni dung hot ng cng nh trang thit b ni tht cng tng ng nh phng khch. Tuy nhin, c mt s kha cnh cn lu l gn lin vi khu sinh hot m (cc phng ng) to c s kn o m cng ca sinh hot ni b gia nh.

26 V trang tr ni tht th phng ny gn lin vi li sng v tm l th hiu dn tc nhiu hn, trong khng gian thng c t chc gc bn th gia tin v s dng cc c kiu c hay truyn thng. Trong cc cn h tiu chun thp, ngi ta c th kt hp ba loi phng tip khch, n, sum hp gia nh) gii thiu trn y ch t chc mt khng gian a nng kt hp gi l phng sinh hot chung vi din tch 14-24m2 theo quy m gia nh. - Tnh cht c im + Khng gian tip khch, sinh hot gia nh (ni chuyn, xem ti vi, hp...) + Khng gian c hai tnh cht i ni v i ngoi. + C hai trng hp khng gian l mt khng gian kt hp tip khch v sinh hot chung, hoc tch hai khng gian ring bit.

Hnh 13: Ni tht khng gian phng sinh hot chung

- B tr ni tht phng sinh hot chung gm + Cc thnh phn ni tht i vng (salon), bn tip khch (sinh hot gia nh) K ti vi, m thanh... T by lu nim B bn gh n (b tr nn chim t 35 - 45 % din tch phng) + Din tch ly t 16 - 18 - 22 m2 (trong mt vi trng hp ln hn 30 m2) Chiu rng thng thng: 3,3 - 3,6 - 4,2 - 4,5 Chiu di: 4,2 - 4,5 - 5,4 T l ca chiu rng v chiu di l: 1/1,5 - 1/1 + Giao thng

27 Lin h trc tip tng phng - phng n, bp cnh mt phng ng Lin h gn b vi hin, sn, ban cong, logia

Hnh 14: Ni tht khng gian phng sinh hot chung

c. Phng n - Trn nguyn tc phng n c th lin k vi bp hay t chc kt hp vi khng gian tip khch. Nu l mt phng n ring th v tr thch hp nht phi gn bp v lin h thun tin vi phng khch, sum hp gia nh. Thit b ch yu trong phng n l b bn kch thc tu theo s ch phc v ba n, thng thng trong bit th phng n c din tch t 12-15m2. - Cc khng gian tin ch lm phng n gia nh khng nht thit phi lm ca m ch ngn cch bng hnh thc bnh phong di ng, nhng vch lng hay rm che. Phng

28 n cng l mt khng gian cn c trang tr bng cy cnh to nn khng gian thong mt trong gia nh. - Phng n l ni din ra cc sinh hot tp trung ca c gia nh v vy nn t v tr trung tm ca nh . - Tu theo yu cu, phng n c th kt hp vi bp hay t ring d. Phng ng - Phng ng trong cn h hin i gm + Phng ng v chng + Phng ng c nhn + Cc phng ng d phng cho ngi thn + H thng ny ph thuc cc yu t nh s nhn khu gia nh; quan h gii tnh v la tui ca cu trc gia nh. + Yu cu v sinh mi trng, thnh tu v trnh khoa hc k thut. c im m hnh vn ho ca gia nh v ca tng thnh vin. + Cc thnh vin trong gia nh phi c cc phng ng ring c lp da trn nguyn tc N trn 13 tui, nam trn 17 tui phi c ging ring. Tr em trn 7 tui phi tch khi ging hay phng b m. - Xut pht t nhng yu cu trn, cc phng loi trn c chia ra nh sau + Bung ng c nhn c din tch ti thiu khong 6m chiu ngang ti thiu 2,1m; h s chim hp l l khng qu 0,4 n 0,5 + Bung ng tp th thng l phng hai ngi, din tch ti thiu t 10 n 12m2, h s nh sng 1/8 n 1/6. + Xu hng hin nay l tng din tch n chung, nhng li gim thiu din tch cc phng ng c gng to cho tng thnh vin vin c bung ng ring. - Tnh cht c im + Bao gm cc phng ng l khng gian ring bit cho tng i tng trong cn h. + Xu hng hin nay l tng din tch ng gim s lng ngi trong mt phng ng + m bo v sinh thong, yn tnh + Ch n tng c im ca i tng + B tr ni tht Ging i hay n (ging tng cho tr em) T qun o T u ging c sch Din tch + Phng 2 ngi ly t 14 - 16m2 (chiu ngang 3m) + Phng n 1 ngi ly t 9 - 12m2 (chiu ngang 2,4m) + Phng b m ly t 12 - 14 m2 (chiu ngang 3m), c con nh di 3 tui

29 + Giao thng Lin h trc tip tin phng, c th lin h vi phng sinh hot chung Khng gian giao thng trnh i qua phng ng Phng ng b m c th c v sinh ring - Phng ng v chng Phng c din tch t 12-18m2, phi v tr kn o, c khu v sinh ring, thit b ch yu gm c ging i c bn m hai bn - b tr ging i cho phng ng phi m bo vo ch t hai pha, bn trang im, t qun o, bn vit. H s chim c khong t 0,4 - 0,45 l ti a. bo m c khng gian tp th dc bui sng cnh phng ng v chng phi c hin hay lgia tip cn khng gian t nhin. Khng nn thit k phng ng tip xc trc tip vi t nhin, cn phi hn ch nh sng t nhin (ASTN c h s bng 1/8). Phi c thit b che nng,c ca chp knh thch hp, trn cc ca s phi c vng v rm che chng chi, chng ma tt. to kn o cho phng th ca ra vo ch nn rng 7590cm mt cnh v m vo pha trong. Mu sc trang tr tu s thch ring ca tng i tng, c bit ch nh, nhng thng ph bin dng mu m du, sng to cm gic mt, chiu cao thng thu thng thng 2,6 - 2,8m.

Hnh 15: Ni tht khng gian phng ng

- Phng ng c nhn Phng thng c din tch t 6-10m2, trong c ging c nhn (80-120) x (190200), bn m 40 x 60 hoc 45 x 45 bn hc nghin cu 60 x (80-100) gh 45 x 45, c gi sch treo, t qun o c c nhn 50 x (80-100). H s chim 0,4 - 0,45 l ti a.

30 V tr phng lm vic c th b tr gn vi ca vo bit th. Nu ch nhn ca bit th cn giao tip x hi nhiu, cn nu phng lm vic ch mang tnh ni b th gn lin vi khu ng. khng gian yn tnh. thng khng gian lm vic nn c vo mt gc phng ng c nh sng pha trc. va k mt bn vit v mt gi sch (gi sch c th treo tng tit kim khng gian). Ch lm vic cho nhng ngi lao ng tr c phi c chiu sng tt (nh sng ban ngy hoc n bn ban m). t khu yn tnh rng v tin sp xp sch v, my tnh, dng c vn phng. Trn thc t phng lm vic ca ch nh ng thi l phng c sch, din tch khong t 12 16m2 st tng l nhng t, gi sch c th cao st trn nh, din tch to hn nhng su mng hn t sch a nng phng khch. H s nh sng hp l cho phng lm vic l 1/8 1/5. 2. Cc phng ph a. Bp - c im tnh cht Bp l ni chun b ba n cho cc thnh vin trong gia nh. v tr bp thun tin cho vic i t ch v c ht vo thng bp. bp cn li tip trt tip vi phng n v phng khch. Bp cng cn cnh khi v sinh tin cung cp nc sch v thi nc bn. bit th v nh li k th bp cn c ca quay ra vn ra cng, bo m ngi ni tr trong lc chun b cm c th qun xuyn gia nh nh mt n cng ng, bit c ngi l vo ra hoc theo di con nh ang chi ngoi vn. V tr ca bp phi lin h thun tin vi cc b phn khc ca nh nh tin phng, phng sinh hot chung, ban cong, logia. Bp nn t st khu v sinh. Kch thc ca bp phi tho mn cho cc hot ng ca ngi ni tr, cho cc trang thit b v dng ni tht. Bp phi c mi trng vi kh hu, v sinh ti u. Din tch ca bp c th t 6 n 15m2. bp to nh v hnh thc c th ty thuc vo cc thit b v ay chuyn b tr cng nng bn trong. Dy chuyn cng nng ca bp thng t kho ra gia cng kh gia cng tinh l nu n t lnh. Trong bp thng xuyn c nhng thit b nh t treo lm din tch kho, bn n tm. Hnh thc kch thc c th ca bp t thuc cch bi tr cc thit b v c th tham kho cc hnh (hnh 16). Ngoi ra cn phi quan tm n vic chiu sng cho bp, trnh hin tng sp bng khi thao tc v hot ng. Bp l b phn s dng nc nhiu, do tng bp thng p gch mem knh vi cao ti thiu l 1.6m tin vic lm v sinh. i vi cc cn nh hin i nay, bp khng gian quan trng khng km g cc phng khch, nn n c trang tr rt p c cy xanh, tranh nh. Nu t chc trang tr phng n th cn phi bo m t l nh sng t nhin 1/7 1/8. Khi b tr nh sng c bit l nh sng n trong bp cn c gng trnh to nn sp bng vo khu gia cng v nu, ra. Trong cc cn h nh mt phong dnh cho ngi c thn, ngi ta khng cn t chc nhng bp c lp m ch cn t chc cc gc nu nng nm ngay trong tin

31 phng hoc gc phong sinh hot chung vi din tch 2.5 3m2 c che du kho khng s dng bng rn che hoc cc ca la.

Hnh 16: Ni tht khng gian bp v n

- B tr ni tht + Kiu b tr mt pha + Kiu b tr hai pha + Kiu L + Kiu U + Thit b l t + bn gia cng; bp, l sy; chu ra; t lnh

32

Hnh 17: Ni tht khng gian bp v n

Hnh 18: Ni tht khng gian bp v n

- Din tch + Chiu rng 3 m + Chiu di 4m + Phng bp 9 - 12 m2 - Giao thng + Lin h trc tip vi tin phng + SHC (t bp n c th c li vo phng ng)

33 + Lin h n khu WC, ban cng, l gia b. Khi WC (v sinh) - Trong nh ca gia nh, khi v sinh nhm bo m cc hot ng v sinh c nhn nh tm git, i tiu tin, cn t chc thch hp vi hot ng gia nh. Trong cc bit th nh, ngi ta c th dng hai hoc ba khi wc s dng thun tin trong gi cao im. trong bit th hin i, cc phng ng, c bit l phng ng v chng nht thit phi c wc ring. khi wc din tch ti thiu c th 2 9m2 ty theo iu kin gia nh. Kch thc v hnh thc ca ni phi cn nhc k lng bo m c s b tr y cc thit b bn trong ca n nh cc thit b ra, phc v tm, phc v x tiu s dng an ton v thoi mi. - C hai loi t chc cc thit b + Khi WC kt hp trong bung wc c din tch 3 -6m2 ngi ta t chc y cc thit b tm ra c nhn, i tiu tin trong trng hp ny ngi ta ch c dng x bt m thi. dng ny thng gp trong phng ng v chng + Khi WC tch bit thng ch yu thuc khu vc sinh hot m gn lin vi cc khi phng ng tp th v cho php c th khng dng nh sng t nhin m dng nh sng nhn to. T l nh sng t nhin 1/9 , 1/10 + Cc ca s khi wc cao hn mt sn t 1.2m tr ln cc nh sng nhn to ch yu l p dng cho khu vc wc nm su bn trong v c thit b ht kh v thng gi ca phng thng ch cao 2.2 2.4m, phn trn st trn thng dng giu cc ng ng thit b. Nu phng thng thp hn cc va xi mng ct vng chng thm tt, thng thng ton b cao ca phng t nht l 1.6m t nn tr ln phi p gch men, gch p trn nn sn phi dng gch chng trn. - Tnh cht c im + Ch tm, x, tiu, git. + C th kt hp hoc tch ring. + Gia nh ng ngi nn tch ting tm v x (c th c nhiu khu WC) - Yu cu i vi khu vc v sinh + S dng thun tin, gn phng ng v bp, sinh hot chung + p ng c yu cu tm l con ngi. Khi thit k nn ch vn tp qun dn tc. + Thit b v sinh bn chc + Bo m ch nh sng thng thong t nhin + t cui hng gi - B tr ni tht + Chu ra (ch ra) + Chu tm (ch tm) + Tiu treo + X xm hay bt + C th kt hp my git hay chu git - Din tch

34 + Chiu rng ln hn 1,5m + Chiu di ly t 2 - 3 m - Giao thng Lin h tin phng, phng ng, SHC, bp (nu phng ng c v sinh ring th phi gn lin vi phng ng ). c. Kho v t tng m bo cho cc phng ngn np v t chc cuc sng vn minh khoa hc trong phng khng th thiu c cc din tch v khi tch ct giu cc vt dng thng ngy ca gia nh cng nh c c tnh cht s dng theo ma nh va li, ti xch, chn bng tng din tch sn v thng ly 1- 6m2 theo quy m can h. Tuy hin cng cn tn dng nhng khng gian cht, cc kho thng nm cc gc c su ln v cc kho c th tn dng bn di cu thang quanh khu vc bp hay gn lin vi khi phng ng. Cc t tng l cc dng t c nh nm cc vch ngn gia hai phng thng c su nh hn hoc bng 60cm.

Hnh 19: Khng gian t t ng

- c im tnh cht + Ni ct gi c trong nh, t t s dng n s dng thng xuyn + Kho thng l mt khng gian c lp + T tng thng kt hp vi khng gian trong cn h + T tng thng tn t din tch hn l t g - lm khng gian gn gng hn - B tr ni tht

35 + Thang dng c qun o + Gi cao chn, m - Din tch + Kho ly t 2 - 4m2 + T tng c chiu su , 60cm, chiu rng 1,2m (bng chiu rng ca phng) - Giao thng + Lin h tin phng, bp, cc phng ng d. Tin phng Tin phng l b phn ph thuc khu ca vo ca cn h. cc nc x lnh, tin phng lm nhim v u nt giao thng v iu ha nhit khng kh trong v ngoi phng cho nn ngi ta thng thit k nhng tin phng kn (cc phng khc thng vi tin phng qua cc ca), cn cc nc x nng, tin phng ch lm nhim v to nn s kn o ng thi c th kt hp lm u nt giao thng. ngi ta c th t chc dng h tc l ngn cch gia khng gian tin phng vi cc khng gian trong nh ch yu l vch lng hay vch thng thm ch ch cn bnh phong. Cc tin phng thng t 3,5 n 6m2 nhng b rng ti thiu phi ln hn hoc bng 1,2m. Ti tin phng thng b tr cc thit b nh ch treo m, o, giy dp, gng, in thoi, v mt s kho vt nh km, bakhng gian tin phng ti mt s nc trn th gii, cn c th t chc di dng ni xe y xe p, ch tip khch s b hay phng n v bp thng gn lin vi khng gian tin phng ny. V khng gian din tch st trn ca tin phng nh nn chiu cao cng ch cn 2,4m l va phi. Khng gian tha st trn ca tin phng c th c khai thc l khng gian cho kho treo vi ca ca kho ny m v pha cc phng hay cc phng khc. Tin phng l khng gian ca ng cho cn h; khng gian chuyn tip gia trong v ngoi nh (cn h) v l khng gian trung chuyn lin h cc b phn khc nhau trong nh (khng gian trung tm giao thng) - Tnh cht c im + Snh, cu thang cho cc nh nhiu cn h + k tc x + khch sn + Tin phng l nt giao thng chnh trong khng gian cn h + T snh chung, t bc tam cp hay cu thang ln cn h + Khng gian qu gia trong nh v ngoi nh (hnh lang...) + Tin phng c vai tr l iu ho phn phi dng ngi i li gia cc khng gian khc; m bo yn tnh, chng n; Trnh t ngt ca khng kh lnh - x lnh; khng gian chuyn tip trong vng kh nng - m ma - B tr ni tht + Tin phng c th kt hp t tng, gi ... (kho tm) + Theo iu kin c th rng xe may ... (trc y) - Din tch (theo TCVN t 6-8m2) - Giao thng L ni tp trung cc u mi giao thng, p ng s c lp ca cc khng gian trong nh bit th v trong cn h. e. Ban cng, lgia, sn tri, ging tri

36 - Ban cng l khng gian h hay na kn na h, gn lin vi nh hay cn h, l ni tip cn vi thin nhin ca sinh hot gia nh. Cc ban cng l nhng phn nh ra khi mt nh vi din tch t 2 n 3m2.

Hnh 20: Khng gian ban cng

- Lgia l nhng din tch nm tht vo trong mt nh vi ba pha l tng cn mt pha l khng gian h tip xc trc tip vi thin nhin, din tch 3,5 6m2. Lgia c hai loi chnh Loi c th ngh ngi gii tr, ngm cnh ta khng gian xanh, ni hot ng ngh thut nghip d v thng gn lin vi phng ng v phng sinh hot chung.

37 Loi lgia phc v ni tr gn kin vi bp v khi v sinh. Sn ca ban cng, lgia bt buc phi thp hn sn trong sn v nn nh 3-5cm m bo vo ngy ma nc khng trn vo phng, ca m tt nht l ra pha ngoi. - Tnh cht c im Khng gian ngh ngi, hng mt, iu tit kh hu, khng gian m gia trong v ngoa nh hoc phc v ni tr hong phi. + Ban cng c 3 mt tip xc thin nhin + Tm nhn tt, khng gian thoi mi khi ngh ngi + Logia n su vo phng ch c mt mt tip xc thin nhin + Ban cong logia chia lm hai loi Ngh ngi + phc v - B tr ni tht + chu cy hoa + Bn gh ngh, c sch + Ging, gh di ng ngh ngi tc thi - Din tch ly t 4 - 6m Chiu rng > 1,2m < 2,4m Di theo bc ca gian phng 3m, 3,3m, 3,6m - Giao thng + Lin h trc tip vi sinh hot chung - ng - ngh ngi + Lin h bp v khu v sinh - phc v g. Sn tri v ging tri - Sn tri (sn trong) l nhng sn thong thng c c nh li dng cc mi bng c gi l sn thng vi bn trn khng c mi che nhng c th c nhng gin cy, c din tch ln hn ging tri, c th b tr cy cnh v h thng hn non b. - Ging tri l nhng khong sn trng nm gia khng gian khng c mi che vi din tch 9 -12m2. Ging tri rt hay c s dng trong khu nh vng nhit i v n to kh nng pht trin mt xy dng, to mt c tr cao cho nh thp tng nhng vn bo m thng thong cch nhit, to gi i lu rt tt. h. Khng gian lm vic sn xut - Khng gian lm vic, hc tp, kinh doanh Thng ch p dng i vi nh ti cc th (rt ph bin), thng b tr cc cng trnh nh cao cp nh bit th, chung c cao cp, cn cc cng trnh nh bnh thng khc th c b tr kt hp vi cc khng gian nh sinh hot chung, th cng hoc trong phng ng - Khng gian sn xut gn vi nh nng thn Khng gian sn xut khng th thiu i vi nh nng thn, v vn sn xut l mt nhu cu tt yu ca nng thn (c bit ti cc lng ngh truyn thng).

38

Hnh 21: Khng gian lm vic

2.3. Phn khu chc nng trong cn h


2.3.1. Phn khu cng nng trong cn h (dy chuyn) - C nhng thnh phn v ph tr (khng gian) cng cng + khng gian ph tr v sinh + khng gian ng + lao ng sn xut) - Vic phn khu cng nng cn c thch hin rt r rng. Thng thng c phn chia l hai khu chnh + Khu sinh hot hng ngy l nhng nhm thng c sinh hot chung, tp th c th chp nhn s n o, c khai thc s dng vo ban ngy l ch yu. nhm phng ny c gn vi sn vn, cng, ng, c mi quan h cht ch, thun tin vi x hi bn ngoi Phng khch. Bp. Tin phng, snh, phng n. Phng sum hp gia nh (cng c th a vo khu sinh hot m) Ch xe t (gara). + Khu sinh hot m thng yu cu yn tnh, knh o, ring t, gn vi sn tri, ban cng, lgia Cc loi phng ng tp th. Cc phng c nhn. Phng v chng. Phng lm vic, hc tp nghin cu (cng c th a vo khu sinh hot ngy nu c s dng i ngoi) Cc phng WC, kho - Mi lin h gia cc b phn theo s sau

39

Khu hot ng m Khu hot ng ngy Hnh 22: S mi lin h cc khng gian trong nh (ly snh v tin phng lm trung tm)

Khu hot ng m Khu hot ng ngy Hnh 23: S mi lin h cc khng gian trong nh (ly phng khch lm trung tm)

40

Hnh 24: S trnh t cc khng gian trong nh

2.3.2. Phn khu chc nng giao thng Trong cn h giao thng cn c chia hai hnh thc giao thng kh v t - Giao thng kh l giao thng gia cc phng - Giao thng t l giao thng gia cc phng ph tr - Giao thng lin h vo ra cn h - Giao thng t phng ng ti v sinh - Giao thng bp n - v sinh - Giao thng sinh hot chung - n ng - v sinh 2.3.3 Din tch cc loi cn h in hnh - Phn chia theo thnh phn nhn khu, chng ta c th c nhiu loi cn h khc nhau nhng in hnh nht l c cc loi cn h c din tch trung bnh dng cho chung c nh sau + Cn h 2 phng - din tch 45 - 60m2 (10 - 15%)

41 + Cn h 3 phng - din tch 60 - 75 m2 (25 - 30%) + Cn h 4 phng - din tch 75 - 90m2 (40-45%) + Cn h 5 phng - din tch 90 - 105m2 (15 - 20%) Trong cn h 2 - 5 phng chim 25 - 30%, cn h 3 - 4 phng chim 70 - 75% (khng bao gm din tch chung v din tch ph) - Phn loi cc chc nng trong cn h th c bn loi l khng gian chung, khng gian ring t, khng gian phc v (din tch ph) v khng gian m rng cho cc chc nng ch yu trong cn h
Bng 4: Phn loi cc chc nng ca cc khng gian trong cn h Khng gian chung Khng gian phc v Khng gian ring t Khng gian m rng Snh, tin phng, hnh lang, tip khch, n, sinh hot chung, th vin, th cng Bp, v sinh, kho Cc phng ng ng b ,b m, con trai, con gi Ch phi, hin ngh, ban cng, logia

Phn cu hi: Cu 5: C nhng h thng khng gian nh no? Hy phn tch c th mt khng gian Cu 6: Cn h l g? Nu cc thnh phn trong cn h Cu 7: Hy cho bit din tch chun cho cc thnh phn v phn bit r cc loi din tch trong cn h Cu 8: Hy phn tch mt thnh phn khng gian m Anh (Chi) thch trong cn h Cu 9: Hy v s dy chuyn mi quan h ca mt cn h Cu 10: Hy phn bit nh chung c v nh tp th, v s minh ho Cu 11: Anh (ch), hy phn tch im khc nhau gia nh nhiu cn h v nh kiu khch sn. 1. 2. 3. Danh mc sch tham kho PGS. TS. KTS. Nguyn c Thim - 2004 Nguyn l thit k kin trc nh dn dng - NXB Khoa hc v k thut, H ni B xy dng - 1997 - Tuyn tp (tp IV) Tiu chun xy dng ca Vit nam - NXB Xy dng, H ni KTS Lng Anh Dng - 2003 - Cht lng cho th sau nm 2000 - NXB Khoa hc k thut,H ni

Website tham kho www.kientrucviet.com.vn, www.diendanxaydung.vn, www.ashui.com, www.act.com.vn, www.wiki.com,....

42

Chng 3

Cc loi nh
3.1. Phn loi nh theo yu cu quy hoch
3.1.1. Nh th a. L nh c xy dng trong cc th, hnh thc t chc nh l theo dng tp trung dn c thnh cc khu (thng gi l chung c hoc nh mt ph), c h thng k thut h tng th hon chnh nh cp, thot nc; cp in; cp nng lng; thng tin lin lc; truyn thanh truyn hnh; h thng ng giao thng; mi trng v h thng cc cng trnh dch v-phc v cc nhu cu v cuc sng vt cht v vn ho, tinh thn ca con ngi. Trong cc th, nh chim mt t trng ln khi lng xy dng, cho nn c th ni b mt kin trc ca th l do nh quyt nh. Cc loi nh th rt a dng v phc tp. Nh t tng (1-3 tng), nh c s tng trung bnh (4-5 tng), nh nhiu tng t (6-17 tng), nh cao tng (> 18 tng), nh cao chc tri hoc nh theo hnh thc t hp (vi nhiu chc nng trong mt cng trnh). b. Nh th phi p ng c cc yu cu sau m bo c tiu chun din tch cho tng b phn chc nng sinh hot c th b tr c cc trang thit b ni tht v cc khng gian thao tc trong sinh hot vi li sng hin ti, vi nhng trang thit b hin i, k thut cao ca gia dng m bo s c lp, khp kn cho tng cn h, m bo s c lp tng i cho tng thnh vin trong gia nh, m bo s ngh ngi cho ngi ln tui, s t nh kn o cho cha m v m bo s gio dc vn minh cho con ci la tui thanh thiu nin. m bo nhng ni dung sinh hot trong cn h khng tch bit, khng chng cho v giao thng s dng; trt t, v sinh, sch p cho ni tip khch, phng ng, phng bp, phng n, ni v sinh. C th t u tin v iu kin kh hu, nh sang, thng thong t nhin. m bo c thun phong, m tc, c bit l li sng ca ngi ng rt quan tm n ca ra vo, bn th t tin, bp, Cn lu n vn v sinh cng cng, kh thi, rc thi, Cng trnh bn vng, tit kim nng lng v cng phi p ng c vic thay i, hiu chnh khng gian cn h khi cn thit ph hp vi hon cnh ngh nghip, s thch ring cho tng cn h. 3.1.2. Nh nng thn a. c im chung (hnh 25) Nh nng thn mang nhng nt c trng v t chc khng gian, cu trc hnh khi, b cc tng th, to nn bn sc ca kin trc vng dn c nng nghip, tiu th cng nghip. y l loi hnh nh gia nh dnh ring cho nhng ngi lao ng nng nghip, n thng phi gn lin vi ng rung - ni sn xut ch yu ca gia nh ngi nng dn. y l loi nh phc v cho cc gia nh nng dn, thng gp cc qun c nng nghip, cc lng xm tiu nng ngy xa. Mi gia nh tiu nng thng sng trn mt khun vin c lp khp kn, c t chc vi kin trc 1-2 tng l ch yu gm nhiu b phn kin trc nh nh nh chnh, nh

43 ngang, chung tri quy quanh mt khng gian thong, nhiu nng, l sn phi. Qun th kin trc nh ny c cy xanh, thm nc vy quanh che ch to nn mt cuc sng ph hp vi mt gia nh nng nghip la nc, c th va sinh hot, va sn xut; sng hi ho vi thin nhin. - Mi gia nh nng dn Vit Nam thng vn t chc cuc sng trn mt l t ring c din tch khong mt so (360m2). Trong c nhng gia nh bnh d vi ging, ao, sn vn c ro du bao quanh. Nh nng thn ngy xa l mt n v va , va lm kinh t trn quy m gia nh (n v cn bng sinh thi). Ngun liu xy dng l t cc vt liu n s, nh, d kim ca a phng, ly t t v tho mc nh g, tre, rm r, t, ong, hc... K thut xy dng cng rt n gin m tng ngi nng dn c th tham gia trc tip xy dng nh ca mnh. T cch sp xp khng gian chnh ph, t chc sn vn, cng, ng, ao c, b tr chung gia sc, gia cm n kinh nghim khai thc, bo v chng u ni ln mt mu hnh cuc sng cn c, nng ng c s hi ho cao gia con ngi vi thin nhin: nhiu dng t chc khng gian kin trc kh c o, thch nghi vi cuc sng tranh th thi gian, hng ra bn ngoi l chnh gm khng gian khp kn (cc bung phng) khng gian na kn (hin, thm, gin cy...), khng gian h (sn, ng, cu, ao, ging nc...). - Trong cch phn b cc khng gian ca nh nng thn th ni chnh chim v tr quan trng nht, ch cao nht ca khu t, c s dng lm ni th cng v sinh hot chnh. Ci sn phi trc nh chnh ni ln c im ring c o ca nh dn gian Vit Nam v mang tc dng r rt: ni tin hnh sn xut, ch phi phng, khng gian to thong mt v sinh cho ngi nh chnh. Ao c thng ch thp nht, pha u gi, trc nh. Cc cng trnh ph nh bp, ni v sinh, ni tin hnh ngh ph... th c t hp quanh cng trnh chnh. m ly sn phi rng theo nguyn tc coi sn coi sn l b cc khng gian sinh hot gia nh. Cc cng trnh chnh, ph u c gng n mnh trong vm cy xanh ca cy ly g v cy n qu trong vn nh vi mc ch va che ch va bo v ngi nh chnh chng gi bo, l qut va ci to iu kin kh hu, tn hng khng kh trong lnh (hnh 26) - Tuy vy ngi nh nng thn truyn thng Vit Nam cn mang m mt s hn ch v cht lng cng nng, k thut xy dng iu kin v sinh mi trng. Mun c mt nn kin trc nng thn mi th chng ta cn phi phn u c nhng mu nh mi, ph hp vi np sng ca thi i mi, vt liu k thut mi, m hnh vn ho mi. - Nh nng thn l nh c xy dng cc vng nng thn c t ai xy dng rng ri, mt xy dng thp. Nh nng thn ch yu l nh nh, t tng, xy dng n gin v xy dng theo phng php truyn thng. Tu theo vng kh hu, a hnh, tp qun xy dng v vt liu xy dng a phng m nh nng thn chia thnh cc loi nh sau + Nh nng thn vng ng bng bc b thng c kt cu chu lc bng vt liu g, h mi lp bng ngi t nung. Ngi nh c to dng c kh nng chu c gi bo v nhng tc ng khc ca mi trng kh hu (ci rt vo ma ng, ci nng vo ma h). + Nh nng thn vng ng bng sng Cu Long c kt cu nh n gin, mi lp l, t kh nng chng bo lt. + Nh nng thn vng ng bng Trung trung b s dng kt cu chu lc bng vt liu g, gch, , mi lp ngi hoc tn,.... c kh nng chu gi bo nng nng. + Nh Trung du v min ni pha bc vi hnh thc nh sn l ph bin, kt cu bao che ch yu s dng vt liu g, tranh, tre, na, l. + Nh nng thn vng min ni Trung b Ty nguyn s dng kt cu chu lc bng g v cc vt liu a phng.

44 + Nh nng thn min ven bin s dng kt cu khung ct c kh nng chu gi bo ngp lt. - Ngoi cc loi nh chnh ni trn, cn c cc loi nh xy dng cc vng ven th, cc th trn , th t, ven cc trc l giao thng, nh thuc loi t gin dn,...

Hnh 25: S mi quan h gia cc khng gian nh nng thn

Hnh 26: Loi hnh nh nng thn

b. Yu cu quy hoch - B cc m, phn tn. - Nh thp tng t 1-2 tng, mt trc nh thong.

45 - Cy xanh bao bc quanh nh - Khng gian ln, c th ngn chia linh hot - Chuyn ho khng gian gia trong - ngoi nh - S dng khng gian m nh mt phn ca nh. - Khng c s tch bit qu ln gia cc khng gian chc nng - Khng gian trong nh c th pht trin m rng ra sn vn. - C s lin h gia khng gian v chn nui chung tri - Vt liu xy dng a phng (tre, g, gch, a). Kt cu n gin

3.2. Phn loi theo chc nng s dng


3.2.1. Nh kiu bit th a. Khi nim bit th L ngi nh c xy dng trn mt khun vin sn vn ring bit, bit th c phng khch ln, nhiu phng ng, c phng nghe v chi nhc, th vin, c nh n ln t tp hng trm khch. Bit th cn l s kt tinh ca khoa hc v xy dng v trang tr ni ngoi tht. Thng mi bit th c mt tn ring v lun c nhc ti trong lch s. Bit th thng c xy trn nhng din tch ln, thung lng, trn i, ven sui hay th trn, thnh ph.... Vit Nam cc khng gian , qun th c t cc triu i thi L, Trn, L, Nguyn. T cui th k th XIX, chng ta c thm cc loi hnh bit th Chu u cn i. Da vo s lng v cht lng bit th c th nh gi i sng con ngi trong cc mt tinh thn, vt cht v vn ho. N vn lun tn ti, l mi quan tm chung ca nhiu nc trn th gii. V vy cn c nhng cuc nh gi v a ra cc ch tiu ca bit th l cn thit, c cc quan nim ng trong vic o to thit k cho sinh vin, nhm p ng nhu cu ngy cng cao ca con ngi. Nhiu quc gia hin nay coi nh bit th khng cn l loi nh chnh ca khu trung tm thnh ph na, m chng ch c xy dng ngoi thnh hoc nhng khu ngh mt. Ti mt s nc khc, nh bit th vn c xy dng trong ni mt s thnh ph v th trn mc va phi. trn t nc chng ta, nh bit th mt s thnh ph ln cn chim mt t l ng k, nn vic tm nghin cu loi nh y xy dng ring bit mt cch ng mc vn l cn thit. Hn na loi nh khi ghp t tng l loi nh vn xy dng hng lot ph bin trong thnh ph nh v th trn hin nay trn th gii nn li cng cn c ch thch ng. Nh bit th dnh cho nhng gia nh c iu kin thu nhp kinh t cao, nhng ngi c iu kin sng cao nh cc quan chc cao cp, cc thng nhn giu hay cc tr thc ln, c tim nng trang b nhng tin dng gia nh khng hn ch. V vy t ni dung khng gian, din tch s dng cng nh iu kin, tiu chun trang tr thm m n cht lng cc hnh thc bn ngoi ca ngi nh u rt cao. Ngi nh c nhiu kh nng ng gp v p m quan cho th, cho ng ph. Nh bit th hn bt c loi hnh nh no khc l n c th th hin c th hiu thm m ca ch nhn nhiu nht. Nh bit th thng t trong nhng khu vc yn tnh, c nhiu cy xanh ven . Nh bit th thng c tiu chun sinh hot cao, iu kin tin nghi y . Ngi nh chnh thng cao t 1 n 3 tng. L t ca bit th thng t 300-800m nhng ch c php xy dng vi mt nh hn hoc bng 35%. y l loi nh tiu chun cao cc th, mi cn nh cng c mt khun vin c lp, cho mi gia nh c lp. Thng c xy dng nhng khu vc p ca thnh ph v

46 cng c th ngoi vi cc th hoc xen k ln trong cc khu nh ln xa trung tm nhng ni c phong cnh p c iu kin kh hu thch hp cho vic ngh ngi yn tnh, gn gi thin nhin. Nh c sn vn bao bc quanh v tip cn vi thin nhin nhiu hng. S tng ca n c th l 1-3 tng. Trong nh, c nhng b phn nh snh hay tin phng hoc hin, phng tip khch, phng sinh hot chung, phng ng, phng n, nh bp, nh xe... ngoi din tch dnh cho cc khng gian trn, cn c ch t (gara), c ch th gin hot ng hay ngh ngi ngoi tri. Theo s tng nh bit th c th chia ra loi bit th mt tng, hai tng, ba tng. nh bit th cn c th chia ra loi bit th mt cn (mt h gia nh) - n lp, bit th hai cn (hai h gia nh) - song lp, ngoi ra cn c cm bit th t 4-8 cn nh, nhng nc ta khng pht trin bi v mt s gia nh s khng c hng gi tt. - t ai dnh cho mi bit th c th tu theo qu t v nh hng quy hoch ca thnh ph nhng din tch thng Sk 300m2 v c mt tin khng hp hn 12m. + nhng khu t ven Sk = 400-600m2 + nhng khu ngh mt, thnh ph nh, khu du lch S=8001000m2. - Trn khu t xy dng bit th th mt xy dng hn ch.
K0 S xd Sk 0,2 0,3

+ thnh ph: + ven : + khu ngh mt, thnh ph nh:

K0=0,250,35 K0=0,200,25 K0 = 0,150,20

V khng hn ch v iu kin kinh t nn s bung phng ca bit th ch yu theo yu cu ca tng gia nh v mc ch s dng bit th. S bung phng gia nh trong bit th thng tnh bng s nhn khu trong gia nh t (45 ngi). N = n + (45 ngi) Trong : N - s bung phng n - s nhn khu gia nh b. Cc thnh phn trong bit th - Phng khch Trong bit th phng khch thng c din tch ln c dng cho cc cng vic ban ngy ch yu tp trung vo cc sinh hot x hi ca gia nh quanh bn tr, bn c ph, ung ru, ht thuc v cho cc hot ng gii tr vo bui ti: nghe nhc, khiu v... cho nn i hi phng phi c khng gian rng ln c th s dng linh hot. K bn phng khch thng thng vi khu vn ln, cnh sc thay i bn ma kt hp vi mu sc ni tht lm tng gi tr v ngha ca phng khch. Cc phng lin k vi phng khch l cc phng c, th vin, phng lm vic, phng nghe nhc,..... - Phng n

47 Din tch phng n cn tng i ln, c th cha c t 2 n 24 ngi. N thng c thng vi phng khch v khi c th cha c hng trm ngi. Phng n c th c ch n ngoi tri, ni c mi che hoc sn ngoi. - Bp Trong bit th phng bp l mt khu ring v thng vi phng n. Phng bp tt nht nn t v hng ng hay ty - bc, ni lin vi mt ngang ca ca trc hoc dng li i ring. Phng bp thng ni vi khu ra bt, git gi, kho cha , khu v sinh. - Phng ng Phng ng thng rng t 25 - 36m2, c th b tr ging n hay ging i. N l ni trng by c, c t ruu, t ng qun o, bt, chu ra, kho cha . Trong mt s trng hp khu tm v x t ring. Tng din tch khong t 4 - 123m2. - Phng nghe nhc B tr gn phng khch, kch thc tu thuc vo s khn gi, loi cng nh s nhc c. Phng nghe nhc thng thit k hnh vung vi cc tm vch bng g hoc cc vt liu cch m hiu qu. Trong cc cn phng ln ngi ta t cc mt phn m xung quanh nhc cng v cc mt phn m pha sau khn gi. - Th vin Din tch th vin gia nh ch cn 16 - 24m2. Mt ngi c quay v hng bc. Din tch ch ngi c 3-5m2, v tr t bn lm vic v bn tip khch. K sch tnh theo din tch tng 120 - 150 cun trn 1m2, cao ca k 1700mm. - Khu vc cu thang Cu thang l s lu thng theo chiu ng ca ngi nh. Cu thang v v tr cu thang c tc ng quan trng trong ngi nh. N c tc ng trc tip n h thng khng gian s dng, l im nhn va mang tnh m thut, tnh k thut hp l tu theo tng kiu b cc m sp xp cu thang. Chiu rng ca tng v cu thang trong bit th t 1,2m - 1,5m. Cc v kt hp vi nhau to nn ging ly sng. Din tch s dng ca cu thang khong 6 - 12m2, c th dng thang trong, thang vung, thang mt v, hai v hay ba v. Trong mt bit th c th dng t 1 3 cu thang. - Phng th thao Phng th dc th thao cn c din tch rng t ch cao ro ca tng mt hay tng mi ni thong gi v c tm nhn, c mi hoc khng c mi che s dng cc phng tin th dc vo bui sng hay ti. Din tch trung bnh 36m2, b bi, bung tm, thay qun o. - Phng hc con ci Ni hc tp c th t ngay trong phng ng, din tch 4-8m2, bn hc v gi sch b tr ni ca s c khu vc chi ring. Phng hc tp v chi thit k gn phng ng hay thng vi phng ng bng gi sch, ngn vch. Mi phng trung bnh rng 18m2, b tr ni yn tnh, quay v hng bc. - Phng m o v o chong Cn c khong trng trong hoc ngoi li i vo tin snh treo m v o chong v cc loi giy dp i li ngoi tri. - Kho

48 Hnh dng phng kho quan trng khng km kch thc ca n. Nh kho phi thun tin cho mi hot ng c lin quan. Trong mt nh cn c nhiu kho nh kho bp, kho cha nguyn liu, kho ru, kho cha thi. Trung bnh mi kho phi t 2 - 9m2. Kho c th t cc v tr tng hm, cc tng hoc trn tng thng.

Hnh 27: S mi quan h cc khng gian trong nh 2-3 tng (ly snh, thang lm trung tm)

Hnh 28: S mi quan h cc khng gian trong nh 2-3 tng (ly phng khch, snh lm trung tm)

49 - Ga ra t Khi thit k gara t kch thc khng , khong cch ti thiu gia xe v tng l 1,2m, pha trc mi xe ti thiu 0,5m. Nh xe nn gn li vo nh, d vo. dc ca gara khng qu 20%, ng xe khng qu 6% ng xe chy, tng nn lm bng cc cht liu khng b phn hu do du m v d ra, phi c rnh thot nc khi ra xe. - Ngoi ra sn ring, vn b cnh, i phun nc ng vai tr quan trng trong bit th To ra nhng cnh quan thin nhin nh vn, cy ci; lm thnh mt vch ngn t nhin i vi ting n, bi, nng v gi; thit k nhng v tr trng cy trong nh lm cho cm gic rng ra v khng kh ti mt; nn to nhng b cnh hoc h nh, non b kt hp vi b cc vn v cng trnh lm tng m quan, gy cm gic hng phn, mt m, nh nhng cng trnh. c. Cc loi hnh kin trc bit th - Loi hnh xp theo quy m gm c Bit th ln Bit th trung bnh Bit th nh Lch s li cc bit th Chu u, chu , chu Phi nay c th dng lm cu lc b, to i s, nh lm vic. l cc bit th ln, cc bit th thng c gian phng ln nh snh, phng khch, phng n, thu vin, tip l cc phng v phng lm vic. Vi phong cch kin trc c in + snh + cu thang + G1, G2 (l khng gian to dng ni tht quan trng). N ni ln phong cch th hiu ca ch h. G1 v G2 l hnh lang, tn c latinh gi l galgrie. Ngy nay Gallery c hm ngha l Phng tranh, gian trng by. Trong kin trc bit th xa nay u tn dng snh v G1, G2 trng by. hiu qu trng by c tt ngi ta dng thc ct, phn v tng, trang tr trn, nn nh t hp thnh mt b cc kin trc c ch , phong v c thit k t m, chu o. Cu thang gp phn cng vi snh v Gallery tng thm gi tr cho phong cch kin trc ni tht. Ni tht cc phng khch, phng n, th vin, phng ng c kin trc thng nht, hi ho t tng th n chi tit. Ngoi ra mi gian phng thng c mt mu sc, mt b cc ni tht ring, tng v a dng cho nh . C bit th loi siu cp l Hong cung, Hong cung l nh ca Vua cha, cng tc... tu theo cch gi trong lch s. y l bit th, l kin trc cc ln, m rng thnh qun th kin trc hong cung cng vi bit th khai thc n ti a cc thnh tu ngh thut ca qu kh v tng lai. - Loi hnh bit th theo a im xy dng + Bit th ngoi c iu kin vng rng, ly v tr c phong cnh p. Ngh thut vn ca nhn loi c gn gi, k tc ch yu qua kin trc vn ca bit th. + Bit th ni c sn vn va cho yu cu yn tnh, cch l, b cc ni tht y s phng cn cho ch h. l xu th ca kin trc bit th trn th gii t th k XVI n th k XIX. + Trc cc bit th ni thi phc Hng ca ITalia, Ty Ban Nha, Anh Ct Li, tuy khng c vn nhng c sn trong, c i snh, cc phng khch, thu vin rt ln vi trang tr ni tht ni ting c nhc n nhiu trong lch s kin trc th gii. + Nhn chung vi tm nhn lch s v quy m quc t, nc ta c bit th ni c nh.

50

Hnh 29: Mt bng nh bit th Samois

Hnh 30: Nh bit th Samois (Le-corbusier)

51

Hnh 31: Nh bit th

d. Cc yu t b cc vn bit th gm c - Mt nc - a hnh (cao, thp) - Cy - C, hoa - Sn - Li i - Mt s tiu phm nh iu khc, non b, i phun nc - Cc nhn t to nn cc khung cnh khc nhau xung quanh bit th Vi truyn thng nguyn tc vn Chu u ngi ta cn to ra vn tn v tr ca kin trc nh ; lm vui cnh vt quanh nh, nht l v ma ng cn c nh knh trng hoa ngoi vn.

Hnh 32: Vn nh bit th

52 Nguyn tc b cc vn Chu ct tn hiu qu cnh quan ca nh l to ra bc tranh m phng, lin hon hng ngon bn ma ngoi nh. Cnh vt lun c b tr lc n, lc hin, khng to nhn mt lc nhn thu mi ni. - Bit th c nh c c im chung + Khng gian cc phng , snh nh hn. + Trang tr ni tht khng mc i hi c phong cch th hiu ngh thut cao. + Vn xung quanh bit th gp phn tng hiu qu cnh quan, vi kh hu, t ch trng ngh thut vn. e. Yu cu thit k - Yu cu vi nh t th k th I trc cng nguyn, KTS la m Virtuvi trong 10 cui sch v kin trc ra yu cu bn vng, thch dng v p vi mt ngi nh. Ngy nay, do iu kin pht trin ca x hi, ca khoa hc v ca k thut ni chung v do xy dng ni ring, do s pht trin ca quan im mi v nhu cu thc t m yu cu vi nh ni chung v bit th ni ring c nng cao. Ngoi nhng yu cu chung vi nh nh gii quyt c mi quan h gia iu kin sng vi kh hu bn ngoi, m bo ch v sinh, chng nng, thng thong, chiu sng, cch m, chng m,... th nh kiu bit th phi tho mn cc yu cu sau + p ng yu cu tin nghi, ph hp vi iu kin sng, m bo vic ngh ngi, hc tp, ti sn xut sc lao ng,... + Bo m iu kin sinh hot tin nghi mc cao. m bo cch ly, yn tnh, tip xc tt vi thin nhin, khng kh trong sch, c vn rng ri. i vi nh bit th cho php mt hoc hai li vo. + Bo m s c lp cn thit gia cc phng trong khng gian c th nhng vn c s lin h vi khng gian sinh hot chung cng cng. + Do din tch chim t ln, nhiu ng ng k thut v thit b cc b nh my bm, x l nc nn cn c mt s khng gian ph nh kho, tng hm, hng hin... trong trng hp c th. + C s t hp hp l nhm tho mn s lin h gia cc khng gian chnh nh khng gian sinh hot chung, khng gian c th, khng gian ph tr. + Khng gian snh, hin trong bit th ng vai tr l nt giao thng ton nh. Tuy nhin, vi iu kin kh hu VN khng nn ngn cch mt cch khin cng loi hnh khng gian ny m ch to khng gian mt cch t l m bo thng thong v to cm gic rng ri v cm th khng gian. - Yu cu quy hoch sn vn ca nh bit th + Nh chnh li su vo trong chng n, chng bi v to kn o. + Cc nh ph c t theo hai gii php t pha sau c gara, ng vo thng thng mt bn ngi nh chnh, c th ghp st nh chnh. t pha trc ng gp v p cho ng ph. + Pha khng gian trc nh v hai bn hng nh chnh thng b tr cc khng gian trang tr hoc cc bi cy thp, bn hoa mu sc, nhng b cnh hay nhng cy cnh c tn l

53 tha nhm lm khng gian thong mt. Khng che chn nhiu mt ng, hnh khi cng nh ng ph. + Pha sau nh thng l cc sn ni tr, ch phi v vn cy bng mt, ni ngh ngi tch cc ca gia nh: cc b bi, ng nhy, sn khiu v (ng piste), sn qun vt... + Trong cc ngi nh ph thng t 1-2 tng c b tr gara tc ch xe t (1820m2), kho cha nhng dng c lm vn, nhng dng c th thao v cn h ngh ca cc ngi gip vic. V tr thch hp ca n nn pha hng xu. + Ngi nh chnh thng 1-4 tng dnh cho ch nhn. Trong trng hp t cht hp th ngi ta c th t chc khu ph nm tng trt, to thnh mt tng b nh cao khong 2,4-2,7m v ch nhn s t lu mt tr ln. Khi y thng thng t pha cng v vn trc ca nh c mt cu thang ngoi tri dn ln snh chnh ca nh lu mt. + Cng v hng ro ca nh bit th l mt b phn rt quan trng trong nh bit th to nn v p cng nh tnh c o ca ngi nh. Hng ro ca nh khng c cao qu 2,2m, Pha quay ra ng ph phi bt buc thong mt v trang tr kin trc nh nhng. Hng ro ny thng c pha di c (cao 40-60cm), c th trang tr bng t nhin hay p cc vt liu qu; pha trn l nhng song hoa st hay nhng tng hoa btng gch rng hay nhng rng cy xn. + Kin trc cng vo ca bit th rt a dng, thng thng c cng ln cho xe con ra vo vi b rng trn 2,5m v cng nh cho khch b hnh vi v rng 1,2-1,4m. Cng c th l nhng tr kt hp vi nhng n bo v hay cng c th kt hp vi nhng b phn c mi che hoc nhng gin cy trn tr. + Gara c th t chc theo cch sau t trong nh ph pha sau tch ri khi nh chnh (c hoc khng c hnh lang) t trong nh ph gn lin vi nh chnh pha trc v lch v bn sn. t trong khi kin trc chnh (tng trt hay tng b nh) t ngoi vn c mi che, hoc gin hoa bn trn... - Yu cu t chc khng gian mt bng kin trc nh chnh. + Bit th l loi nh dng v hng th nhng tin nghi sng gia nh vi cht lng cao. Mt tin ti thiu l t l 12m cn b su ti thiu l 15-20m. + Trn ngi ta b tr Ngi nh chnh phi t li vo hng ro t nht l 5-6m, bo m b mt kin trc ng gp c vi ng ph v to cho sinh hot gia nh c kn o v trnh c n o, bi bm t ng ph. Ngi nh ph dnh cho ch xe con, cho dng c th thao v lm vn, v ngi gip vic c th t li su vo bn trong v phi to ng vo thun tin, con ng ny phi rng ti thiu 3m. C th b tr nh ph pha trc lch bn nh xe gip vi ng ph. c th ly nh sng v thng gi tt cho cc bung phng th mt bn ca nh phi cch tng ro t nht l 2m. Nu ch cch di 2m th nh chnh ch c th m c ca s ph (l ca nh, trn cao). Vn cnh pha trc ngi nh ch c trng cc bn hoa, cy cnh. + Kin trc nh bit th nhm phc v sinh hot l chnh v dnh cho cc gia nh c iu kin sng cao. V vy s bung phng c th trong tng gia nh rt khc nhau v khng ph thuc vo s nhn khu m ch yu theo yu cu ca tng gia nh. V vy ta c

54 th thy y mi loi hnh phng trong mt cn nh hin i. Vic t chc khng gian, din tch ni tht ca bit th tu thuc trc tin vo ngi nh chnh c thit k theo mt tng hay nhiu tng. + Gii php kin trc i vi nh mt tng, vic phn khu ngy - m c th hin rt r Khu ngy (c gara, bp n, tip khch...) D tip cn vi ng ph. S dng mang tnh tp th, n o...

Khu m (Phng ng, WC, kho, ch nghin cu, lm vic)

D tip cn vi ng ph. S dng mang tnh tp th, n o...

Dng tin phng, tin snh lm unt giao thng t gia hai khu vc hay cn gi l kiu Phng Ty. Kiu ny c cc u khuyt im nh ring t, kn o; khng kh cch bit, lnh lung; yn tnh, theo li sng thin v cao t do c nhn. Dng phng khch lm trung tm v u nt giao thng cn c gi l kiu Phng ng, Kiu ny c cc u khuyt im nh m cng, gn gi li sng truyn thng ng; Hot ng nh hng ln nhau; Thiu yn tnh, kn o; cao li sng chan ho, thn thng, gia trng. i vi nh nhiu tng th thng thng th tng trt v lu mt dnh cho khu sinh hot ngy v i hi s t chc khng gian gn b vi sn vn. Cc khu vc sinh hot m cn yn tnh, kn o,b tr tng cao vi s kt hp ban cng, sn tri v lgia to iu kin tip cn vi thin nhin. + Gii php kin trc ni tht c hai gii php chnh Dng snh thang lm u mt giao thng l v tr trung tm, l nhn b cc ca nh (h.I.4.3). Dng phng khch lm trung tm (c th c thm thang ph pha sau). + Cu thang lin h giao thng ng gia cc tng c th t trong nhng bung thang, c th gn lin khng gian snh, c th t ngay trong phng khch l ni sinh hot trung tm cho c gia nh hay t gc thch hp di hnh thc mt b phn trang tr Cc cu thang ny thng c kch thc nh sau Bc rng 28-30cm Bc thang cao 16-17cm (tng ng vi tc 30-350) rng thn thang 1-1,1m. S bc lin tc trong mt v thang khng qu 14 bc. + Khi b tr cc phng chnh, ph cn phi ch n hng gi v hng nng. min Bc th cc phng ph nh gara, cu thang, bp, khi v sinh, hnh lang, lgia... nn t v pha ty hay Ty - Bc ca ngi nh nhm to nn mt khu vc m trnh nh hng ca nng ty kh chu, dnh hn pha Nam v ng - Nam t chc khu vc (phng chnh). c bit l cc phng ng cn phi c kh nng thng gi xuyn phng trc tip v phi c iu kin trnh c cc lung gi lnh ca ma ng.

55 + Cc th php t hp kin trc mt ng. Bit th l mt khi kin trc khng ln, tuy nhin loi hnh li c th to nn v p phong ph ca tng th mt ng ph gp phn vo v p chung ca th, v mi bit th u c phong cch ring ca n, gn lin vi th hiu c o ca tng ch nhn. Mt khc, ch nhn ca cc ngi bit th vn c iu kin kinh t di do nn c th phn no gp phn xy dng to ra nhng v p sang trng cu k y hp dn. C th ni trc tin kin trc bit th p cn phi ho nhp nhiu nht vo th gii thin nhin. Do khi thit k bit th th ngi kin trc s phi c gng to nn v p kin trc khng ch trong ni tht m cn ch c nhng hnh khi bn ngoi, cc khng gian k cn vi n cng nh mt ng ca cng trnh. Lgic cng nng v lgic kt cu c tc ng quan trng i vi hnh tng kin trc ca bit th cng nh vi bt k cng trnh no. Hnh tng kin trc chu s chi phi ca hai yu t trn nhng ng thi cng c nhng quy lut ring ca n to nn sc truyn cm ngh thut. Chnh v vy, mt s kin trc s c th c nhiu cng trnh bit th kh hp l nhng c th khng h c tc phm ngh thut kin trc ch thc. + Mt s gii php thng dng khi t hp kin trc hnh khi v mt ng bit th To nn s gng b hi ho gia khi kin trc v thin nhin (cy xanh bn hoa...) Ch n s phong ph mi dc mi bng trn hnh khi xinh xn. To nn s phong ph v cht liu trn mt ng (p t nhin, nhn to, g, knh, kramich, nhm, gch trn...), mu sc phong ph kt hp vi thin nhin to nn s hi ho gia mt ng v phong cnh thin nhin, bi cnh kin trc. S dng cc hnh thc ca, ban cng, lgia, lan can... v c vng c nghin cu k lng vi hnh thc l kt hp cng vi kiu mi to ra va mt th thng nht hi ho vi khung cnh xung quanh, va c nt ring. Cc hnh thc ca s gc, ca s sinh i, bn hoa bu ca, cu thang ngoi tri l cc th php hay c khai thc Ch to ra s c o ca mi hin, ca li i vo snh, ti cn kt hp vi bn cy xanh, gin hoa pergola, cc bc tng nh, b cnh cng vi i phun nc; di li i cn phi sch s hai bn li i c th trng nhng hng c xn, bn hoa khi thm nhp gi cho con ngi nh lc vo mt th gii bt ng v y n tng. Hnh thc cng, hng ro cng c dng tch bit ngi nh ny vi cc nh khc. cng v hng ro khng ch bo v ngi nh m cn trnh cho ngi nh khng b nhng nh mt t m ca ngi qua ng. Hng ro phi bo m s thng thong vi bn ngoi, an ton cho bn trong. Chiu cao ca hng ro phi t 2m tr xung v hnh thc hng ro tu theo mt ng ca ngi nh m thit k cho ph hp, c o. - Mt vi gii hay in php trc hnh kin + Trong nc Nm 1994, ti H Ni c cuc kho st gi tr kin trc vn ho ca 1049 ngi nh bit th kiu kin trc cn i vi s gip ca cc nh nghin cu kin trc Nht Bn m theo nh gi s b ban u, H Ni c mt gia ti qu gi v kin trc bit th. Nhng kin trc s ngi Vit Nam c o to ti Trng cao ng m thut ng Dng c ng gp khng nh vo kin trc bit th H Ni giai on ny (thi thuc Php).

56 Cc to nh 65 L Thng Kit v to nh 77 Nguyn Thi Hc l nhng bit th theo tro lu hin i do kin trc s Nguyn Cao Luyn thit k. i theo tro lu kin trc ng Dng c kin trc s T M Dut vi bit th s 27 Nguyn nh Chiu; bit th 84 Nguyn Du ca kin trc s Ng Huy Qunh hay bit th s 1 Bch Cu ca kin trc s Nguyn Gia c. i vo hng tm ti tnh dn tc v tnh hin i c to bit th s 215 i Cn, s 7 Thin Quang do kin trc s Nguyn Cao Luyn thit k. bit th s 65 L Thng Kit kin trc s Nguyn Cao Luyn th hin s hiu bit chc chn v nn vn ho Php. Ngi nh c mi bng rt hin i cng rt gin d, c phong cch b tr snh vo c o vi ca s, ca i c t l rt d cm th, v to nh vn c Vit Nam ho bi nhng tm chn nng, sn vi mi c hai lp coi nh l yu t cch tn thi k . Bin php chng nng bng dng ca m ny rt ph hp vi iu kin kh hu Vit Nam nn cho n nay, gn 60 nm cng trnh vn tn ti vi s do dai bn vng v v p cng nh thc th cng trnh. + Trn th gii Bit th trn thc Frank Loyd Wright l mt bit th c sc, mang tnh ngh thut cao ni ting th gii. S d bit th c c v p bt h l do tc gi kt hp c mt cch hi ho gia kin trc v thin nhin m chnh l c im rt quan trng ca trng phi kin hu c (hnh 33).

Hnh 33: Nh bit th trn thc (Fank Loyd Wright)

Bit th gm nhng tng v nhng khi terrasse b tng c t trong mt khung cnh va honh trng va ht sc nn th: cy c, dng thc, mt khng gian hng v khin chng ta c cm gic nh l mt cng trnh do thin nhin to ra. Bit th gm nhng khi hnh hp an xen hi ho vi cc sn tri vn xa v xo rng to s chan ho c nhp iu

57 gia t nhin v nhn to lan to, m rng nh nhng ln thc nc m ly khng gian ca cng trnh. Hnh khi tuy gin d nhng y cht th v c sc gi cm ln khin to bit th c mt t l ht sc hi ho vi con ngi v khung cnh. Cc khi hnh hp an xen nhau nom tht ngon mc to nn s sinh ng tuyt vi hp dn cho cng trnh. 3.2.2 Nh lin k (nh khi ghp) a. c im Nh lin k l loi nh c lch s tn ti v pht trin rt lu i, tuy vy ngy nay n vn cn rt ph hp vi cuc sng hin i. ngoi vi nhng thnh ph ln, thnh ph nh v va cc nc th nh khi ghp c coi l kiu thch hp hn c v n kinh t hn cc loi nh xy dng ring bit nh nh kiu vn nng thn, nh bit th. y l loi nh m cc cn c t cnh nhau, xp thnh tng dy v c th xy dng hng lot v khai thc khng gian t mt t tr ln, nhng nhng l t hp c ghp st nhau khin ngi nh chnh cng l tng khi ghp lin nhau ch cn kh nng to sn vn trc mt v sau lng. c im ca ngi nh l cc l t thng c mt tin hp tit kim cc ng ng k thut v to kh nng gia nh c th tip cn vi ng ph bun bn v cc tin nghi th. Mi gia nh c khai thc s dng ton b cc khng gian trong phm vi mnh t ca mnh v nh chnh ch c tip xc vi thin nhin mt hay hai hng l ch yu v cc ngi nh (cc khi cn h) ghp lin st nhau vai k vai, lng k lng. Hnh dng khi cn ca cc ngi nh lin k ny rt a dng, c th l hnh ch nht, hnh ch L... lm cho cc dy nh tr nn sinh ng v a dng hn. Mi gia nh c s dng mt khi v c 8-10 khi to thnh mt dy nh c chung v mi v mt s tng. S tng ca mt khi thng ch ti a 3-4 tng. Loi nh ny thch hp cho tng gia nh th dn trung lu hoc kh gi th trn v thnh ph nh. Nh c th dng hoc c th va kt hp va lm ngh ph, bun bn. y l nhng loi nh bit th c sn vn thuc tiu chun tin nghi kh v trung bnh, phc v cho cc gia nh trung lu v kh gi, c th va va tin hnh lm ngh v sn xut hay ch n thun . Loi nh ny cn c gi l nh khi ghp, nh hng ph, nh kiu dy, kiu bng. y cng l loi nh gn nh bit th n lp, song lp nhng vi tiu chun thp hn bit th thng ch gp xy dng ti ngoi vi thnh ph ln, c bit cc thnh ph nh v va rt c pht trin. Xy dng nh khi ghp th c xem l thch hp hn, kinh t hn so vi loi nh xy dng ring bit v cng c sn vn, cng ng ring nhng r hn nhiu. y l loi nh gm cc cn (appartemen) t cnh nhau xp thnh tng dy, cho php c th xy dng hng lot, tit kim t xy dng. Loi nh khi ghp ny, mi cn nh thng ch c hai hng, c th c li vo pha trc v pha sau, c hai mt tng tip xc hoc chung vi hai cn bn cnh. Mi gia nh thng sng trn nhng mnh t c mt tin khng rng nh nh bit th, c din tch khong 80-120m2. S lng cn h trong mt dy nh khi ghp thng dao ng trong khong 4-16 cn h. cn h ny thng l tng khi xp lin nhau, thit k vai k vai ghp li thnh tng gii bng, dy ph di, c vn trc v sau, tip cn thin nhin t hai pha trc, sau. Tu theo iu kin cnh quan, quy hoch v a hnh... m mt dy nh khi ghp c s cn h nhiu hay t. Hnh dng tng khi ghp rt a dng, th hnh ch nht, hnh ch L... khin cho dy nh c hnh thc sinh ng. nh khi ghp tu theo iu kin hng gi, a hnh, kh hu, kt cu... m c nhng cch t hp khi khc nhau: cch xp thng, cch xp cho, cch xp so le. Nu s lng cn trong dy nh nhiu qu th iu kin tin nghi v iu kin v sinh s km i v vic xy dng tr nn bt hp l.

58 Nh c th mt tng hay hai ba tng phc v mt gia nh, hoc c th hai tng cho hai gia nh, cng c mt s t trng hp cao n bn tng. Cch t hp nh tng linh hot, nh c th c t phng hoc nhiu phng. i vi cn mt phng, hai phng v ba phng thng thit k mt tng; vi cn bn phng hoc nm phng thit k, hai, ba tng. Loi nh hai n bn phng hay gp nht. Loi nh ny dng phc v cho nhng gia nh trung lu, c th va kt hp lm ngh sn xut th cng, kinh doanh bun bn. Mi gia nh s dng in tch khng gian sut t mt t tr ln. Di cng tng trt, trn cng l tng thng. Mi gia nh c sn vn cng ng ring bit. Kiu nh ny cng c th cn c sn thng trong. So vi bit th th kiu nh ny tit kim t xy dng v cho cc ngi nh ring tng gia nh c kh nng tip cn vi ng ph, ng thi tit kim h thng ng k thut h tng, cc mt tin ca tng l t c xu hng gim cng ngy cng nh b khi c xy dng tin dn vo trung tm thnh ph. Tuy nhin b rng mt tin khng c nh hn 3,3m. Mt xy dng trong loi ny cho php khong t 60-70% (kiu nh hng ph). b. Phn loi y l loi nh thng gp cc th v th trn, thng nm trong nhng khun vin c lp khp kn vi cc tin nghi th nhng c hn ch hn v mt din tch khu t, s tng nh c th 1-4 tng. Chng ta c th tham kho cc tiu chun din tch l t nh sau - i vi bit th lin k y l loi nh dnh ring cho tng gia nh nhng khc vi bit th n lp l l t dnh cho mi gia nh c hn ch; thng ngi ta c gng gim bt cc b rng mt tin lm tng mt xy dng th, tit kim cc ng ng k thut h tng c s. Ngi nh khng th ng bit lp gia cy xanh v sn vn m ch c th ghp vi nhau vai k vai hay lng gip lng to thnh nhng bit th song lp, t lp. Khu t quy nh cho mt gia nh theo kiu song lp (hai gia nh ghp), din tch bng 100-120m2 (ni thnh) v 150-180m2 (ven ). Theo kiu t lp (bn gia nh ghp), din tch bng 80-100m2 (ni thnh) v 120-150m2 (ven ) - i vi nh lin k (hay nh khi ghp) Khu t quy nh cho mt gia nh khong t 40-60m2 (khu ph trung tm); 60-80m2 (trong thnh ph).; 80-100m2 (ven ). - Nh khi ghp c cc u - nhc im sau + Cht lng s dng tt (c th t chc hot ng ngoi tri, ngh ngi, phi phng), b tr khai thc cy xanh tt, d t chc thng gi, ph hp cho li sinh hot lnh mnh v hp v sinh; yn tnh v c cch ly v cch m chng n tt. + Kt cu n gin, d xy dng cng nghip ho v thi cng nhanh. + Hnh thc kin trc d x l vi cht lng m quan cao. + Nh tng i kinh t v nng cao c mt c tr (so vi nh - vn). + Tuy nhin, nu s lng dy nh nhiu qu th iu kin tin nghi v iu kin v sinh s km i v vic xy dng tr nn bt hp l. + Nhng cn nh lin k ny c th chia ra thnh nh mt tng, hai tng hay nh hai tng gm hai gia nh hoc nh ba tng.

59 - Nh lin k mt tng c nhng u - khuyt im sau + D i li v c hai li ra vo trc v sau, nhng li khng c tng gc trn v cu thang nn thch hp vi gia nh c ngi gi v tr em. + Kt cu ca ngi nh n gin, c th dng vt liu a phng, thi cng nhanh gn, khng cn c gii ho, c th xy dng theo phng php th cng truyn thng. + Tn dng khng gian mt bng ln v khng cn cc cu thang v li i chung vi cc gia nh khc. + Tuy nhin, kinh ph phc li cng cng ln, tn t, tn ng i v ngi nh ch nn c 1-2 phng c th bo m chiu sng t nhin tt. + Nh lin k mt tng Vit Nam thi sau ho bnh c nghin cu thit k v xy dng trong khong trc vu sau nm 1960, thng thng l loi nh mt phng, c sn trong, bp v khu v sinh t pha sau. Trong ngi nh ny th tt c mi sinh hot u tp trung vo mt, hai phng ln gn vi bp cn khi v sinh li t cch xa ch v chnh l nhc im chnh ca kiu nh ny. - Nh lin k hai tng. i vi loi nh ny th mt h chim c hai tng, nhng h ln c 3-5 phng; tng di t cc phng khch, bp, khu v sinh; cn tng trn t cc phng ng. Nh khi ghp hai tng bn phng thng gp nht nhng trong thc t, nh khi ghp nc ta ch yu vn l nh hai phng. Loi nh ny c u khuyt im sau + Hiu qu kinh t cao (khi din tch tng cn h t 40-50m2 tr ln). + C th trnh c chiu su cn h lm cho nh phi pht trin kiu ng qu di, thiu thng thong, bt tin. + Bo m khong cch ngn t phng n cc phng ph. + Cu thang c dc ln t ngay trong phng nn khng thch hp vi nhng gia nh c ngi gi hoc nhiu tr em. + Loi nh khi ghp hai tng cho hai gia nh + Loi nh ny mi tng phc v ch mt gia nh , c li vo chung hoc ring; cu thang ring c dng trong trng hp nh t phng. u khuyt im ca loi nh ny. + Loi nh ny kinh t hn l mt tng, thch hp vi din tch tng i nh. + Tuy nhin, v cc cn tng trn thng c khu t dnh ring pha trc nh, khu t ca tng di s pha ngc li, cho nn cc ca s cc phng ca cn tng di phi hng ra khu t ca cn tng trn v ngc li. Do phi b tr lm sao c th to ra cc ca s pha trn cao trnh tm nhn ra vn, to sinh hot kn o cho tng gia nh. - Cc phng php t hp mt bng chnh + Mt li chung cho cn tng di v tng trn. + Li vo ring cho cn tng di v tng trn nhng cng mt pha. + Li vo ring cho mi cn v hai hng khc nhau. + Li vo t cu thang t ngoi tri; cng c trng hp do nh xp lch nhau nn c gii php t li vo t mt bn. - Loi nh lin k ba tng

60 y l loi nh gm ba tng vi nhiu bung phng. Tuy nhin, loi nh ny t c xy dng. V c im t chc mt bng khng gian ngi ta c th gp cc hnh thc t chc nh sau + Bit th lin k bao gm ch yu ch c hai loi Song lp (cn gi l sinh i) i xng v khng i xng. T lp i xng v t do. + Nh lin k bao gm Nh hng ph (ch c sn sau, sn trong) Nh lin k c sn vn (c vn trc su sau).
Bng 5: Tham kho v din tch l t Loi nh Song lp v t lp Lin k c sn vn Khu vc Ni thnh Ngoi thnh Ni thnh Ngoi thnh Din tch ti thiu (m )
2

Din tch ti a (m )
2

Kch thc rng x su (m) 10x15 12x15 6x14 8x16

150 180 80 120

200 250 120 150

Hnh 34: Nh ghp khi hai tng

- Nh hng ph (dy ph) y l loi nh ng thi c th s dng v kinh doanh v nh gn lin vi h ph to nn nhng mt ph. loi nh ny th mi gia nh c kh nng tip cn vi ng ph trc tip khong 3,3 - 6 m. Cc tng trt gip vi mt ph thng lm ngh ph, kinh doanh, bun bn. Nh ghp st lin nhau, c khong 60m th li c mt li vo thng vi ng sau. Nh hng ph thng thy cc ng ph bun bn nh trong thnh ph, th trn, v vy ngi ta gi l nh kiu th dn. Mi gia nh c s dng c lp t tng trt tr

61 ln. Khi thit k ngi nh cho tng gia nh i hi phi phi hp, gii quyt, x l ng b v hnh khi ca ton b ngi nh hay c ng ph. Loi nh ny c th s dng cc loi vt liu xy dng vi k thut tin tin hay th cng c truyn v ngi ta cng c th to nn tnh c o ca tng ngi nh, tng gia nh thng qua vic gii quyt x l mt ng v ca hng ca tng gia nh (tng khi ghp). Nhn chung cc ngi nh ny ch c th ly nh sng t nhin t mt hng l t ng ph ci to iu kin kh hu cho cc phng v phng sinh hot trong tng gia nh th mi nh thng c t mt n hai sn trong c th ly nh sng b sung t nhng sn trong kiu ging nh sng - sn trong nh ny. Ngoi ra, do nh hng i lu ca khng kh v sn ca cn nh hng ph (su nh ci ng) cng c tc dng ci thin vi kh hu. Mt xy dng = Sxy nh S t nh = 6570% (max = 85%) i vi cc nh kiu hng ph mt tng th pha ngoi gip ph dnh cho sn xut, pha gia cho sinh hot n v lp khng gian cui cng l cc khu ph, bp, x tm. Gia khu kinh doanh v khu c mt sn trong to s thng thong v ni tip cn vi thin nhin, ti y thng c chu cnh, b c... Nu c iu kin th gia khu v khu ph s c mt sn trc, ti y s ch yu b tr b nc, ch ra, git ca gia nh. i vi cc nh hng ph nhiu tng th s tng cao ca nh tu thuc vo rng ca lng ng (gc khng ch 45600). Bnh qun chiu cao ca phng Hphng = 3-3,6m Hca hng 4,5m Cu thang trong phng Rng 70-80cm. Dc 40-600 Bc cu thang Cao: 17-25cm Rng: 20-27cm Thng lin tc di 18 bc khng cn chiu ngh . V tr cu thang thng thng tp trung gia ngi nh hay cui nh, quanh sn kt hp ly nh sng cui l t. Cc cu thang c dn thng ln sn thng v c th ly nh sng t mi cho cu thang v cho cc phng xung quanh cu thang. Lu mt thng dnh cho cc phng khch, phng sum hp gia nh, cc tng cao dnh cho phu sinh hot ring t cn yn tnh. Sn thng c dng lm ni phi v ch tip cn thin nhin ca gia nh. Nu nh l mi bng th cn t chc thm nhng gin cy, nhng mi nh na h, to bng mt v cch nhit cho mi. Trn kin trc mt ng ca nh hng ph ngi ta cho php xy dng nhng ban cng kt hp che ma, che nng cho ca hng v t knh pha di, song su ca ban cng

62 khng c a ra qu 90cm i vi cc lng ng rng di 8m, cn i vi lng ng trn 16m th ta c th a ra ban cng ti a l 1,2m. - Nh lin k c sn vn + Yu cu quy hoch v kin trc ni tht y l loi nh bit th c sn vn c tiu chun mc sng trn trung bnh. Mi gia nh c s dng c lp mt l t t 80 n 100m2 v ti a c th ti 150m2. Mt tin l t thng t 5,4 n 7m. Cc cn h trong dy nh c th s dng chung phn mi tng, hng ro, nhng vn c khai thc c lp sn vn, cng ng, hng ro, sn thng thuc phn ca mnh. Phn chnh c thit k 1-4 tng vi kiu sp xp vai k vai v ngi nh c kh nng tip xc vi thin nhin hai hng quay ra ng trc v sau. Mt xy dng trn l t phi bo m 50-60%. Mt tin ca ngi nh bt buc phi li li so vi hng ro mt khong t nht l 2,5m. Cch ghp cc nh v l t c rt nhiu kiu tu theo c im v a hnh v cc khng ch v iu kin quy hoch. T hp khng gian ni tht c hai gii php chnh (cho nh mt tng). Dng cho ca vo (tin phng) lm u nt giao thng. Dng phng khch lm u mt giao thng Vic phn khu ngy - m c th theo kiu hai bn phi - tri hoc trc sau. Mi quan h chnh ph c th gp cc gii php sau. Khu ph pha trc Khu ph pha sau . Khu ph bn sn. Khu ph gia Mi gii php u c mt u - khuyt ring, tu trng hp khng ch a l v s thch li sng m quyt nh s la chn thch hp. Nhn chung nn li dng khu ph lm phng m chng nng, chng lnh, to kn o v yn tnh cho khu ca gia nh. Cng cn ch mi quan h hp l gia bp v sn sau, bp v sinh hot chung, phng ng v khi v sinh m b tr cc phng thch hp. Tuy nhin i vi nhng vng c iu kin kh hu phc tp vi hng gi tri ngc nhau v hai ma nng lnh (min Bc VN) th khu m c th mang nhng li ch vo ma ny nhng c th gy nhng bt li vo ma kia khi c hng gi ngc li. Trong nhng cn nh nhiu tng, ngi ta c th phn khu chc nng kiu tng trt v tng mt dnh cho cc phng khu sinh hot ngy va tin dng va tit kim ng ng k thut; lu trn dnh cho cc phng ca khu sinh hot m. bo m tnh kn o v yn tnh cho ngh ngi v lm vic, ngi ta c th gp hai gii php Dng khu ph m gia khi phng v ng ph u im l tit kim ng ng k thut; to kn o, cch ly ting n tt.

63 Nhc im l mt ng khng p; bt li cho vic lin h gia khu ph, bp v sn trong. t khu ph vo pha sau, vo gia nh Cc khu ph thng thiu nh sng v iu kin thng gi khng tt thng ngi ta phi ly nh sng t trn mi xung thng qua gian cu thang hoc ngi ta to nn ging nh sng hay nhng mnh sn nc nh pha di v ging c gn lin vi bung lng cu thang hoc vi khu ph . + V cu thang Phi bo m thn thang rng 800-1000mm. Nu lng bung cu thang rng khong 2m ta c th lm thang hai v. Ngi ta cho php dc ca cu thang thng t 35 n 400 vi bc cao 16-16,5cm, rng 27-28cm. Cc cu thang nu t h trong cc phng nh phng khch, phng sinh hot chung th thng lm rng ti a l 90cm v cc tay vn nn thit k h, thong kt hp lm phng tin trang tr, to ra khng gian sinh ng phong ph. Cng nh nh hng ph, cc sn thng nh lin k c sn vn ny thng lm mi bng vi gin hoa c li ln thun tin khai thc, s dng nh nhng vn treo phc v ngh ngi th gin v phi phng. + c im mt ng Kin trc mt ng ca cc nh lin k c sn vn c th to tng mt ng ring gii quyt s tng t nh thit k mt ng ca bit th. Khi l t c mt tin hp th ngi ta gii quyt hiu qu mt ng thng qua vic t hp mt ng ca c tng th ngi nh. Ngi kin trc s c th vn dng cc quy lut v nhp iu qua vic nhc li cc hnh thc ging nhau ca ca s, ban cng, lgia ca cc cn h trong ngi nh v thng qua hiu qu s tng phn gia phn rng v c, gia phn sng v ti, thng qua vic s dng cc th php ca gc, ca sinh i, cho tng cn h hay cho hai cn h cnh nhau. 3.2.3 . Nh ghp h a. c im chung L loi nh thp tng (2-3 tng), t hp mt hoc nhiu cn h trong tng th cng trnh thng nht. Nh ghp h gii quyt c nhu cu c lp cho tng cn h nhng vn m bo s thng nht v hnh thc kin trc v khi tch ca to nh. C th hiu, nh ghp h l loi nh tng hp nhiu cn h ghp li theo mt c cu t chc nht nh, c quy m thp tng. b. Yu cu qui hoch, kin trc ca loi nh ny - B cc tng th + B cc nh ghp h c cc b cc phong ph. Trn c s mt hoc hai loi cn h n v, c cc hnh thc t hp khc nhau theo mt bng to hnh khi v b cc hp l cho ngi nh. iu ph thuc vo a hnh khu t (theo dy, theo nhm, cm, gc ng, xen k vi cc khu nhiu tng. + C th c vn, sn trc nh, vn ni tm. + m bo tnh c lp trong s dng gia cc cn h. - Khng gian

64 + Nh ghp h l t chc c mt nhm h, vn m bo c s cch ly c lp cn thit cho mi h, c s c lp tng i gia khng gian trong v ngoi nh, gia cc h vi nhau. Gia cc h c th tn dng nhng khng gian chung nh vn ni tm, sn vn trn mi, trc snh... + Nh ghp h phi p ng c dy chuyn cng nng chung v c cu cn h, m bo tin nghi., ph hp vi iu kin sng ca con ngi. C th phi p ng c cc chc nng vui chi, gii tr, nghin cu hc tp, phi m bo iu kin yn tnh, thong mt v cc yu cu v k thut v sinh... + Nh ghp h cng nh cc loi nh khc, khi thit k phi nghin cu cc gii php to ra tnh linh hot, a nng trong nh . Nh khng ch p ng tho mn cho mt th h s dng m phi cho t 2-3 th h. Vi cc dng nh sinh li, ngoi chc nng thng thng ca nh tng 1 cn kt hp l khng gian kinh doanh, l vn phng i din cc c quan... Qu trnh thit k cn nghin cu t chc mi lin h gia khng gian kinh doanh v khng gian , trnh nh hng xu ln nhau. + Cng nh cc yu cu chung vi mt nh kiu cn h, nh ghp h c cu trc cn h khp kn, t l cc phng cn p ng yu cu thm m, c nh sng v thng thong tt. Khng gian cn tn dng ti mc ti a b tr cc loi t treo, t tng, din tch xe p, xe my, cc khng gian m bn ngoi cn nghin cu c cy xanh. Thng thng, c cu cn h c chia thnh cc khng gian chnh sau + Khng gian ng bao gm cc phng ng v phng lm vic (nu c), cc b phn ph tr ca cc phng ny bao gm: ban cng, l gia, WC. Cc phng ng l ni ngh ngi ch yu cn m bo yn tnh, thong mt i li thun tin. Cc phng ng c th kim lun chc nng phng lm vic c nhn. Ch b tr tip xc nhiu vi thin nhin song phi kn o. Con 12 tui cn c phng ng ring khi b m, din tch cc phng ng c nhn khong 12 - 15m2, phng ng b m khong 15 - 18m2 c th b tr khu WC ring. + Khng gian cng ng nh phng sinh hot chung, phng khch L ni gp g, on t ca c gia nh v khch. Phng khch cn nh sng v mt m, nn c chiu sng hai chiu. Phng sinh hot chung c th b tr ch ng cho mt c nhn, quy m phng c th t 15 - 18m2. Nu gia nh kt hp kinh doanh tng 1 (ca hng dch v nh) din tch c th t 24 - 30m2. + Khng gian phc v Bp c th kt hp vi phng n nn b tr ca s thng thong trc tip vi ngoi nh, trnh ting n nh hng ti cc phng khc, c ch ti gii php thot khi v phng ho. Trong qu trnh thit k, nn b tr t hp bp v v sinh gn nhau gia cc cn h s dng chung ng ng k thut. Nu c phng n ring, b tr lin h trc tip vi bp v phng sinh hot chung. + Khng gian giao thng Cc khng gian ni trn mang tnh c lp tng i v lin h vi nhau thng qua nt giao thng chung ca cn h l tin phng, snh tng, hnh lang theo giao thng ngang v cu thang theo giao thng ng. Tn phng l u mi giao thng trong cn h, l b phn lin h gia trong v ngoi nh. Tin phng c th kt hp l ni xe p, xe my, c gi treo m o, giy dp. Hnh lang (nu c) l b phn giao thng nm ngang, m bo thong v chiu sng y , vn chuyn c thun tin, kch thc rng khong 1m tr ln, cu thang cn t gn ca, tng phng v snh tng. Chiu rng 1 v thang khong t 0,90-1,2m

65 Cn h trong nh ghp h c th b tr t 2 n 5 phng v phn ph tr theo c cu thnh phn hon chnh hoc khng hon chnh (tu thuc vo s lng phng v tin nghi cn h). - Hnh khi nh ghp h Mi bng, mi dc Nh 2 hoc 3 tng Cu trc hnh khi thong, thng nht gia cc mt ng v ngn ng kin trc. Ph hp vi cnh quan mi trng xung quanh. - Kinh t - k thut Tit kim chi ph xy dng so vi cc loi nh thp tng khc. H thng k thut h tng s dng chung. - Cc gii php xy dng Kt cu chu lc, thng thng c hai h kt cu tng chu lc v h kt cu chu lc khung BTCT. H thng tng chu lc c u im thun li trong vic thi cng theo phng php xy tng truyn thng, thch nghi vi nh thp tng nhng c nhc im khng gian s dng cng nhc, kh thay i linh hot. Ngc li, h kt cu khung BTCT chu lc khc phc c nhng nhc im ca kt cu tng chu lc, p ng c yu cu s dng a nng trong t chc khng gian cc phng . C th c cc gii php nh tng gch chu lc; Khung BTCT tng xy chn gch; Khung BTCT mi ni cng; Khu bc ct thch hp tho mn yu cu v s dng khng gian v p ng cc ch tiu kinh t - k thut, trong iu kin chc nng khng gian thay i theo nhu cu, h kt cu c khu trung bnh 3,60 x 3,60m p dng cho cc phng v khu ph, 3,60 x 5,4m p dng cho cc phng sinh hot chung.

Hnh 35: Nh ghp h hai tng

66 Nhn chung, cu trc nh ghp h c nhng u im l thay i ton b cc yu t th: din tch chim t nh, nhu cu phc v tin nghi tng i cao, tng kh nng tip xc thin nhin, kh nng giao tip, tit kim chi ph trong xy dng cng nh u t h tng, in hnh ho v cho php to cc gii php t hp phong ph mang tnh thm m, sinh ng, c th vi cc kh nng linh hot hnh khi, to khng gian a chiu vi cu trc mng (khi nm trong qun th khu cao tng kt hp hp thp tng). y l m hnh t chc khng gian trong th su sc v c tng. Tuy nhin, nh ghp h cng cn tn ti nhng nhc im: s tng thp nn hiu qu s dng khng cao, kh to c mt qun th kin trc hp l, v hnh khi nu khng c s kt hp vi cc khu c s tng trung bnh hoc cao tng. 3.2.4 Nh kiu khch sn a. c im chung Hin nay trn th gii loi nh kiu khch sn l kiu nh rt c pht trin. y l loi nh bao gm nhng cn h nh (ch yu t 1-2 phng ). Khu ph trong cn h ca nh kiu khch sn tng i n gin hn chung c nhng trang thit b phc v cho nhng gia nh t nhn khu (ch c hai v chng khng c con hoc c mt con, ngi c thn, nhng cp v chng tr cha c con). Ni dung ca cn nh kiu ny nm gia hai loi hnh nh chung c v khch sn. Cc gia nh thng l quy m nh, sng trong phi s dng chung cc hnh lang cu thang nh chung c nhng li c b phn dch v kiu khch sn ngay trong ngi nh gip , h tr cho sinh hot gia nh nh cc phng bo v, ni tip nhn hng, th t, cc bp v nh n cng cng, cc c s git phi, ch gii kht, ung c ph, sinh hot cu lc b nh trong cc khch sn. Trong nh kiu khch sn v c nhng dch v cng cng ngay trong nh nn ni dung ca cn nh, cc din tch ph (bp, khu v sinh (WC) cho tng gia nh) c n gin ho, nhm tit kim din tch s dng. Ch nhn ca cn h c th mua t hoc ch thu . Loi nh ny thng thit k cao tng t 9-16 tng, nm nhng khu t trng v l loi khu trung tm thnh ph hoc xen k trong nhng h thng cc nh vng ngoi . b. Nu cn c vo mc tin nghi th nh kiu khch sn nc ngoi bao gm - Phng ch c chu ra - Phng c khi v sinh kt hp - Phng c khi v sinh v bp n gin (loi h nh - Studio vi 1-2 phng chim din tch phng ) - Loi tiu chun cao vi 2-3 phng (Kiu cn h gia nh) c bp v khi v sinh y (x, tm v chu ra) Khi cc phng phc v cc loi phn tn t theo tng (bp v phng cu lc b) v c loi tp trung t mt tng nh (t tng di) hoc t mt to nh ring. 3.2.5 Nh k tc x - Loi nh dnh cho i tng nh nhng ngi c thn, cng nhn, qun nhn, sinh vin cc trng i hc, hc sinh cc trng Trung hc chuyn nghip. - Trong nh k tc x thng chia ra lm hai khu vc chnh: khu vc v khu vc phc v cng cng (nh n hoc cu lc b). Cn c vo quan h gia khu vc v khu vc phc v m c cc gii php t hp mt bng nh sau + Nh k tc x c khu vc phc v b tr tng trt.

67 + Nh k tc x c cc phng phc v cng cng b tr trong mt nh ring nhng gn lin vi nh bng hnh lang cu. + Nh k tc x ch c nh . - S ch ca k tc x thng thng khong 300-400 ch. ti cc nc, mc dao ng v s ch kh ln t 20-500 ch hoc n hn na. Thc t tng kt mt s nc cho thy nu thit k k tc x ln hn 500 ch kinh t hn v gim nh c chi ph khai thc s dng. - Nh k tc x c cc loi nh hnh lang trn, ch trong trng hp tiu chun cao mi c mt bng kiu n nguyn (khng hnh lang). - T bo to nn ngi nh l cc bung tp th cho c nhn (ngi c thn) ch b tr ging ng l ch yu, vi cc phng b tr 1-3 ging nu l ging mt tng hay 6-8 ging nu l ging hai tng. Cc khu vc WC, bp c tp trung phc v cho mt loi phng. Cc phng sang cng ch trang b mt vi tm bng sen, mt vi ra mt cho tp th t ba n su phng. - Cc ba n thng c tin hnh trong cc nh n tp th ngay cnh nh . Trong ngi nh ch c mt vi l bp cng cng hm nng thc n hoc nu b sung thm cc thc n khc. K tc x thng c thit k 5-9 tng, c phn b trong cc khu t nh my, trng hc, cnh cc cng trnh dch v cng cng. Cn trung tm thnh ph cng c th t chc nhng k tc x 12-15 tng chung cho tng i tng, cho nhiu sinh vin cc trng. - Ti nc ta trc y k tc x khng c xy dng qu 5 tng. xc nh mc tin nghi ca k tc x tu thuc vi din tch v trang thit b k thut v sinh. C loi phng c thit b v sinh ring, x tm y ; c loi phng ch c chu ra v c loi phng khng b tr thit b v sinh ring m b tr chung cho mi tng, cho tng nhm phng. - Cc phng trong k tc x phi nh hn tm ging vi tiu chun din tch nh sau + Nh tp th cn b cng nhn vin 4m2/ ngi l ti thiu. + Nh sinh vin v hc sinh trung cp 3,5m2/ ngi v tng chiu cao tng nh ln 3,3m). + Trong k tc x khi v sinh thit k vi tiu chun t 15-18 ngi mt ch tm mt x, mt ch ra v mt ch git. + Trong nh tp th cho cn b cng nhn vin c th thit k thm phng khch chung rng khng qu 24m2. + Phng k tc x cn phi c t tng,v trong iu kin c th c th b tr chu ra 3.2.6 Nh nhiu cn h (nh chung c) a. Khi nim Cc chung c nhiu tng l cc loi nh phc v nhiu gia nh vi s tng t bn tng tr ln. Ngi nh tp hp vi chc n vi trm h, mi gia nh sng bit lp trong tng cn h ring vi tin nghi trung bnh hoc ti thiu v c nhng b phn chp nhn s dng chung cho mi h gia nh nh hnh lang, cu thang, khng giang phc v cho tp th cc h trong nh (kho, ch xe, trm in thoi...)

68 i vi thnh ph, y l loi nh kinh t nht v c kh nng p ng kh nng chi tr ca i a s ngi dn thnh ph, c bit thch hp vi nhng gia nh c thu nhp thp. Ngi ta cn gi loi nh ny l loi nh x hi" mng nh m Nh nc, Chnh ph lun quan tm, khuyn khch v h tr gii quyt sm nn khng hong khan him v nh ca cc th ln. b. c im chung Kin trc nh nhiu tng v cao tng tao b mt p v hin i cho cc th, dnh cc qu t cho cc mc ch khc nh sn chi v ngh ngi, cc cng trnh dch v cng cng v to c khng gian cnh quan sinh ng v cht lng sng c bo m. Nh nhiu cn h l loi nh ph bin nht trong thnh ph v c xy dng vi khi lng tng i ln, loi ny gm mt s kiu cn h nht nh tng ng vi cc kiu gia nh khc nhau, mi cn h l mt t hp ca cc phng chnh, phng ph trong mt cn h. Cn h c quy m tu thuc vo s phng c th 2 ti 5 phng... Loi nh ny c thit lp d trn t bo ca n l cn nh. Mi cn nh l mt chui tp hp cc khng gian, din tch phc v i sng sinh hot c lp khp kn ca mt gia nh. Gia nh vn khc nhau v mt cu trc nhn khu, v mi quan h gia cc thnh vin, v ngh nghip x hi, cho nn thit k tt nh chung c th ngi thit k phi nm c t l cu trc cc loi h gia nh khc nhau trong i tng dn c mnh phc v ti khu tng lai. Trong tng khu nh, t l cc loi cn h phi ph hp hoc gn ph hp vi thc t lc khai thc s dng (cn da trn cc s liu iu tra v d bo). Nu nh trong cc cn nh bnh thng, t tng, kin trc s thit k da theo n t hng ca ch nhn cc gia nh s n trong tng lai, th trong mng nh chung c ny, ngi kin trc s phi da trn nhng nghin cu tip th, iu tra x hi, nhng thng k v dn s, gia nh a ra nhng thng s hp l. Tiu chun din tch , cc tin nghi i sng phi c nghin cu, p ng, cn c trn iu kin kinh t x hi ca t nc theo nhng quy php hin hnh nhm bo m cho i b phn nhng ngi ngho, thu nhp thp c kh nng toi nguyn s mu cu mt ch . Ni cch khc, loi hnh nh ny phi tun theo nhng nh hng v khng ch ca chnh sch nh . Thit k phi p ng c iu kin xy dng ph cp vi quy m ln (nhanh, nhiu, tt, r). Thng thng, ngi ta s dng phng php xy dng cng nghip ho, xy dng hng lot theo hng nhng thit k mu, thit k in hnh, s dng lp i lp li nhiu ln mt seri mu. Loi nh ny khng trang b thang my, cn vi nhng cn h trn tng nm th phi thit k nhng kiu cn h thng tng (ngi s dng cn h ny ch ln n tng nm bng thang b chung, t tng nm n tng by l phm vi lin h trong mt gia nh). Tuy nhin v gii php mt bng - khng giang th chung c nhiu tng v cao tng nh nhau, c khc l ch nt giao thng ng c hay khng c thang my. c. Yu cu quy hoch Nh nhiu cn h l thnh phn c bn trong t chc quy hoch th Nh nhiu cn h cn phi kt hp vi cc loi nh khc nhau to thnh nhng khng gian hp l v mt s dng, giao thng, m quan v mi trng.

69 Do mi n v bao gm nhiu cn h nn cc bn knh t nh nhiu cn h n cc cng trnh cng cng khc nh nh tr, trng hc, ca hng, cu lc b, nh vn ho, bnh vin... cn phi c sp xp hp l, thun tin cho vic s dng v to mng li cng trnh cng cng phc v cho th. Vic la chn cc dng nh nhiu cn h trong quy hoch th cn thit phi tnh ton sao cho to ra c cc khng gian linh hot v phong ph. khng n iu nhm chn gp phn vo quy hoch khng gian cnh quan chung ca ton th. Nh cn h nhiu tng cn phi kt hp vi cc nh thp tng, nh thp cy xanh, cng trnh cng cng, to thnh cc khng gian linh hot sinh ng trong th. d. Phn loi - Cn c vo cch t hp nhng cn h m ngi ta c th phn loi cc chung c nhiu tng thnh cc dng sau + Chung c kiu n nguyn. + Chung c kiu hnh lang + Chung c vt tng. + Chung c c sn trong + Chung c lch tng. - Nh kiu n nguyn (tng trung bnh) + Khi nim Danh t nh n nguyn thng dng ch nh c nhiu n nguyn c lp ghp theo chiu ngang, thng t 3 - 5 n nguyn. Mi n nguyn c t 2 - 4 cn h, c b tr xung quanh mt cu thang. Nh n nguyn ph bin nht l loi nh 3,4,5 tng nu 5 tng tr ln ngoi nt thang b thng c thm thang my. + Cc loi nh kiu n nguyn n nguyn theo kiu hnh lang n nguyn theo kiu hng lang gia n nguyn theo kiu ging tri + Cc hnh thc xy dng Nh n nguyn xy dng bng gch, thng c chiu cao 4 n 5 tng, khng c thang my, Nh n nguyn b tng ti ch, loi ny c khung, sn b tng ct thp ti ch thng dng cho cc cng trnh xy dng xen cy hoc mt bng xy dng cht hp. Ngoi ra cn nhiu bin php xy dng khc v d nh kt hp khung ct b tng ti ch, tng xy chn gch, sn mi gc panel... + S tng cao ca n nguyn Nh n nguyn thng c cao trung bnh 4 n 8 tng Nh n nguyn cao tng, loi nh ny c cao 9 tng tr ln, theo quy nh nh ny phi c thang my. Nh n nguyn kiu thp, loi ny ch c mt n nguyn cao t 17 tng tr ln. + Cc loi n nguyn nh

70 Mt bng n nguyn thay i tu theo v tr cu thang, bp, khi v sinh v s phng ca mi n nguyn. Cc n nguyn nm gia khi l cc n nguyn in hnh. n nguyn u hi c mt s phng c th m thm ca s v vy mt bng khc vi n nguyn in hnh. n nguyn chuyn tip thng gp nhng kiu ghp ch U, ch T, ch L, ch I...... + u im v nhc im ca nh kiu n nguyn u im l tit kim t xy dng nng cao mt c tr; tit kim h thng k thut hn tng v h thng thit b k thut nh ; tui th v s khu hao ca cng trnh kin c kinh t hn so vi nh t tng, gim chi ph qun l cho ngi nh; to iu kin thun li cho cng nghip ho xy dng nh , p dng cc thnh tu khoa hc k thut tin tin, gii quyt tt vn thiu nh trong th ln; hnh khi kin trc phong ph, ng gp cho b phn kin trc trong cc thnh ph Nhc im l cc phng thiu s lin h trc tip vi thin nhin v cy xanh; s kn o yn tnh km hn nh t tng; giao thng s l cht thi phc tp; vn u t ban u ln, thi cng xy dng kh khn hn nh t tng, m bo v yu cu k thut cao. - Nh kiu hnh lang (ch mt n nguyn) + Khi nim Nh kiu hnh lang l kiu nh c cc cn h c b tr dc theo hnh lang rng 1,2m n 1,8m nh c th c 1 hoc 2 cu thang. Loi ny c hai dng nh kiu hnh lang gia v nh kiu hnh lang bn. Nh kiu hnh lang gia l loi c cn h b tr hai bn hnh lang hoc cc cn h c b tr 1 bn hnh lang + Cc hnh thc b cc mt bng B cc mt bng theo hnh ch nht B cc mt bng so le Mt bng c b tr t do + Cc hnh thc xy dng Nh xy bng gch loi ny thng cao tng tng xy gch, sn mi, gc panel c ch to ti nh my. Nh lp ghp l loi nh c tm tng, sn, dm, c lp ghp bng tm b tng ct thp c ch to sn trong nh my. ti ch, loi nh ny c khung BTCT ti ch. Ngoi ra cn cc bin php thi cng khc nhng kt hp ti ch vi xy chn gch hoc sn gc panel.

71

Hnh 36: Mt bng nh chung c tng trung bnh (theo hnh thc hnh lang bn)

+ Phn loi theo tng cao Loi nh kiu hnh lang thng l 4 ti 5 tng, cng c khi ch ti 2 ti 3 tng + Cc loi nh kiu hnh lang v cch ghp Cch ghp thnh dy hnh lang bn Cch ghp thnh dy thnh lang gia Cc cch ghp khc, ngoi ra cn nhiu cch ghp khc tu thuc vo mt bng khu t, hng gi... + u im l kt cu n gin d thi cng, c th quy hoch ho xy dng lp ghp do mt bng c khi tch khi cu thang Mt ng phong ph ph hp vi iu kin x nng to cho nh c phong cch kin trc nh nhng, p,,, Phng ho tt, thot ngi d dng hn cc loi nh khc khi c s c xy ra + Nhc im l b tr mt bng chung khng c gy gn cho khi cu thang tch ra khi nh lm cho vic hon thin t ai, sn vn, cy xanh, ng ng c nhiu tr ngi. Nh hnh lang khng c lp, cc phng trong cn h khp kn, v cn h ri v dng ng. Nhiu d n chung c cn lm hnh lang gia, hnh lang bn lm cho cc cn h thiu tnh c lp, ring t, gy n o, bi bm, mt v sinh chung, mt on kt xm ging, kh khn cho qun l. Hnh lang gia gy nng, b, thiu thng thong t nhin, li ra vo cc cn

72 h trc tip vi hnh lang, snh, thang my hoc cc phng p hnh lang khng gii quyt c s c lp khp kn, cng nh kh s l chng n v thng thong t nhin.

Hnh 37: Nh chung c tng trung bnh

- Nh n nguyn dng thp + Khi nim Nh mt n nguyn c lp - nh tho nh im, thng thng l cao tng, cc cn h tp trung xung quanh nt giao thng, gm cu thang v thang my. Chung c nhiu tng (nh thp), nn c t v tr c cnh quan p, mt c tr khng qu dy c cc mt nh c kh nng tip cn vi thin nhin v khng b cc nh cao khc che chn, tm nhn khi cng trnh b tr thnh nhm, hoc nm trong khu dy c nh cao tng, cc ng ph trung tm.. Chung c cao tng thch hp hn cho ngi c thn, cc gia nh tr, gia nh t ngi, hoc gia nh t th h vi din tch cn h nh. Trong nh chung c nhiu tng, tng mt v

73 tng hai khng nn b tr cn h, m nn dung lm khng gian phc v cng ng s hiu qu hn. Khu vc xe, nn t tng hm hay tng trt,

Hnh 38: Mt bng nh chung c (nh thp)

+ Phn loi theo hnh dng mt bng Nh thp c mt bng hnh vung, hnh ch nht Nh thp c mt bng hnh T Nh thp c mt bng hnh Y Nh thp c mt bng hnh ch thp Ngoi ra cn rt nhiu loi nh thp hnh sao 3 cnh, 4 cnh, 5 cnh, hnh bt gic, kt hp gia hai hnh ch nht, cc mt bng c hnh t do... Ni chung nh thp rt a dng, phong ph tu thuc vo mt bng khu t. + Phn loi theo bin php v cng ngh xy dng Nh thp lp ghp Nh thp c khung sn ti ch tng chn gch v vch ngn nh Nh thp xy dng bng khung thp, BTCT kt hp vi khung thp. Ngoi ra cn phi p dng bin php thi cng hin i vi nhiu hnh thc khc nhau. + Cc loi n nguyn kiu thp

74 Kiu c lp Kiu ghp vi nh thp khc to thnh nh song sinh + u im ca nh thp Tit kim t ai xy dng, nng cao mt c tr Pht huy c u th v chiu cao, s tng phn gia n vi cc cng trnh khc s to hiu qu tt v mt thm m v quy hoch, phong ph thm cho b mt kin trc ca th. S dng t ai xy dng cht ch thch hp vi vic th ho ngy nay. Tit kim h thng k thut, gim chi ph qun l, tui th cng trnh thng cao. + Nhc im ca nh thp Vn u t ban u ln Yu cu trang thit b hin i, phng php thi cng phc tp, yu cu k thut xy dng vi chnh xc cao v hin i Giao thng gia cc tng phc tp Km tip xc vi mi trng t nhin.

Hnh 39: Nh chung c (thp)

75

Hnh 40: Nh chung c (nh thp)

e. C cu ni dung cn h v tiu chun thit k ca chung c nhiu tng - Cu trc h phng tc t l phn trm (%) cc loi quy m cn h khc nhau l c s quan trng t hp mt bng kin trc chung c. C th tham kho cc t l cu trc sau trong giai on trc mt (kin ngh ca B Xy Dng) + H 1-2 ngi: 15,4% + H 3-4 ngi: 67,2% + H 5-6 ngi: 8% (Dng cho mng dn c c thu nhp thp, ngi ngho kh). - Vic m bo t l cu trc h - phng ny c th thc hin bng ba cch + Bo m ngay trong mt bng tng in hnh.

76 + Bo m trong ton ngi nh (c mt bng tng khng ging nhau). + Bo m trong nhm nh hay khu nh, mi nh mt vi loi quy m vi t trng khc nhau nhng tng hp li l p ng cung cu. - Ch tiu din tch n nm 2010 c th cn c trn tiu chun 6m2 n 8m2 cho mt u ngi, tu theo s phn loi mc tin nghi. Loi C: Tin nghi ti thiu phc v cho i tng ngho kh, thu nhp thp. Loi B: Tin nghi trung bnh phc v cho cn b cng nhn vin. loi A: Tin nghi kh phc v cho gia nh c thu nhp trn trung bnh. - Din tch cho cc th loi cn h ca chung c (theo thc t Vit nam hin nay) + Cn h loi A Loi 1A c din tch 112m, gm 3 phng ng Loi 2A c din tch 92m, gm 2 phng ng (2 phng ng c v sinh ring) Loi 3A c din tch 89m, gm 2 phng ng (1 phng ng c v sinh ring) Loi 4A c din tch 72m, gm 1 phng ng + Cn h loi B Loi 1B c din tch 112m, gm 4 phng ng Loi 2B c din tch 104m, gm 3 phng ng Loi 3B c din tch 64m, c 2 phng ng Loi 4B c din tch 48m, gm 1 phng ng
Bng 6: Din tch sn cho cc loi tin nghi ( v ph)- Ssn =S Sph S nhn khu gia nh 2 ngi 3 ngi 4 ngi 5 ngi 6 ngi 7 ngi loi C (m2) 30 36 45 54 75 90 loi B (m2) 36 45 54 75 90 108 loi A (m2) 45 54 75 90 108 150

Bng 7: Din tch i tng thu nhp thp v trung bnh S phng 1 1 2 3 4 Nhn khu 2 3 4-5 6-7 8-9 Ssn 28 34 46-48 58-60 70-72 S 14 18 24-26 34-36 44-46 Bp 4 4,5 5 5-6 5-6 Snh, WC, li i 10 12 14-15 15-18 18-20

77 - Vo nhng thp k 70-80 ca th k XX Nht Bn v Php cc chung c thit k cho ngi c thu nhp trung bnh v thp c iu kin tin nghi nh Vit Nam hin nay m tiu chun c th c th tham kho trong cc bng 3, 4, 5 di y
Bng 10: Bng quy nh - din tch ti thiu - cho h chung c (Php) Loi cn h Bp n Sinh hot chung Ng b m Ng 2 Ng 3 Ng 4 Ng 5 Tm + WC Tm khng c WC WC tch bit Vi ra ph thm 2/3 m2 6 5 2/4 m2 7 5 3/4 m2 7 5 3/5 m2 7 6 3/6 m2 8 6 4/6 m2 8 6 4/7 m2 8 7 4/8 m2 8 8 5/8 m2 8 8

13

13

13

14

16

16

17

18

18

14

14

14

14

14

14

14

14

14

12

12

12

12

12

12

12

12

12

12

12

12

1,2

1,2

1,2

1,2

1,2

1,2

Kho Din tch sn chung

1,5

1,5

1,5

2,5

2,5

2,5

51,5

56,5

60,5

69,2

76,2

80,2

86,7

93,7

97,7

Ghi ch: -1 mat 1,67m2 (1 chiu tatami). Cc s 1, 2, 3... l s phng ng, A: Phng n; B: Bp; K: Phng khch (SHC) Trong loi cn h t s l phng ng v mu s l nhn khu. Din tch sn chung khng k din tch giao thng v ban cng, l gia, thng chim khong 25 30% sn.

78 p dng cho chung c t 2 n 4 phng ng (tc h 3 n 6 phng) vi trung bnh din tch sn t 20 n 25m2/ phng ng, thch hp vi chung c cho thu gi phi chng.
Bng 8: Tiu chun ti thiu (Nht Bn) S gi trong h 1 ngi 2 ngi 3 ngi 4 ngi 5 ngi 6 ngi 7 ngi Cu trc phng 1B 1AB 2AB 3AB 3AB 4AB 5AB Tng din + bp 7,5m2 (4,5 mat) 17,5m2 (10,5mat) 25,0m2 (15,0mat) 32,5m2 (19,5mat) 37,5m2 (22,5mat) 45,0m2(27,0mat) 52,5m2(31,5mat) Din tch sn 16m2 29m2 39m2 50m2 56m2 66m2 76m2 Din tch sn 29m2 50m2 69m2 86m2 97m2 107m2 116m2 Tham kho: tng din tch t lm nh (k c khu dng chung...) (21m2) (36m2) (47m2) (59m2) (65m2) (76m2) (87m2)

Bng 9: Tiu chun trung bnh (Nht Bn) S ngi trong h 1 ngi 2 ngi 3 ngi 4 ngi 5 ngi 6 ngi 7 ngi Cu trc phng 1A 2KAB 2KAB 3KAB 4KAB 4KAB 5KAB Tng din + bp 17,5m2 (10,5 mat) 33,0m2 (20,0mat) 43,5m2 (26,5mat) 57,0m2 (34,5mat) 64,5m2 (39,0mat) 69,5m2(43,5mat) 79,5m2(48,0mat) Tham kho tng din tch t lm nh (k c khu dng chung...) (36m2) (60m2) (81m2) (100m2) (111m2) (112m2) (132m2)

g. Yu cu thit k - Yu cu thit k i vi nh tng trung bnh v cao tng Khu ngy th n o, tp th, phi tip cn x hi thun tin. Cn tp hp chng gn nhau to nn con ng ngn nht tip cn vi hnh lang chung (sinh hot chung, bp, WC cho khch...). Khu m th kn o, yn tnh, thong mt v m cng. Nn b tr pha su ca cn h, trnh tip xc trc tip nhiu vi hnh lang chung (phng ng v chng, cc phng ng thnh vin khc, WC, kho, ban cng, lgia...) C hai phng n lin kt chc nng vi hnh lang tng t nh trong loi nh thp tng l dng tin phng lm u nt giao thong; dng phng khch hoc phng sinh hot chung lm u mt giao thng. - Yu cu thit k i vi nh thp + Cc qun th nh ln c dch v cng cng tng hp. Trong thi gian gn y, xu hng chung ca cc thnh ph cc ln rt ch n vic xy dng tp hp cc nh thnh mt qun th ln c trang thit b phc v cng cng.

79 l nhng qun th nh hay nhng n v khng l c quy m nh mt lng hay xm nh phc v 2000 ti 4000 i khi ti 6000, 8000 ngi dn ngay trong mt ngi nh, ngha l c quy m tng ng mt nhm nh ln, mt tiu khu hoc mt thnh ph nh, trong ngi ta kt hp nh cng cc t chc dch v tng hp cng cng nh cc ca hng, cc nh tr, cc c s y t, vn ho, gii tr cng cc ca hng sa cha phc v i sng. + Loi qun th c th thit k ph hp vi mi kiu gia nh, mi kiu ngh nghip u t. Cht lng phc v i sng ca n u vit ch mi dch i sng c bn knh phc v ngn, ngha l bo m khong cch ti thiu t cn nh n ca hng, nh tr, trng hc, cu lc b v rp chiu bng nhm tit kim thi gian, cng sc i li. + Hnh thc ny cng bo m tit kim khi tch xy dng v c th thit k bp v cc din tch ph rt nh. Ch i vi nh cho h ng ngi mi thit k cc loi bung bp thng thng, cn th s dng cc loi gc bp nh hoc nh n cng cng. + Tt nhin y l gii php cho nhng th cc ln nhm to ra mt xy dng nh nhng mt c tr cao, gii phng mt t dnh cho cng vin v sn bi th dc v rt ngn cc bn knh phc v tit kim qu thi gian ri cho cng dn. Cc ngi nh tng th ln ny gi l nhng lng, th trn theo chiu cao, c th t chiu cao vi chc tng. V th phc v cho khi ngi lng chng tri, ngi ta t chc nhng cng vin treo, ph mua bn treo, hnh lang ph, nhng ni vui chi gp g ca thanh nin, thiu nhi lng chng tri, trn sn thng. n v Marseille ca kin trc s Le corbusier l mt v d minh ho in hnh, mt m hnh th im thuc loi u tin + Hin nay nhng n thit k cc qun th nh ny c nhiu nc trn th gii nghin cu v mt s c th im xy dng v nhng u im l thuyt ni trn ca n. T th k trc, Engels phc ho ln kiu nh ny coi nh mt hnh thc nh ph hp vi ch ngha cng sn. Owels v Fourier - Nhng ngi theo ch ngha x hi khng tng trc y cng cp n loi ny, tuy nhin kin phn bc cng khng km. Gii php mt bng thng thy nht nhng qun th nh ln c trang thit b phc v cng cng nh nhiu khi nh cao tng t song song ni lin nhau bng cc khi nh cng cng thp tng; Gii php mt bng c hnh dng t do vi nh cng nh nh cng cng, nhng khi m bo s lin h ngn nht vi cc khi nh ; Gii php mt bng kiu tp trung, hnh dng chung ca ngi nh gn, rt cht ch. Loi ny rt thch hp vi nhng vng kh hu rt lnh, i khi gia khi nh b tr sn c mi knh, bn di dnh cho khu vc cy xanh, phng ma ng, khng gian cng ng ca nh.

3.3 Phn loi da trn cao


3.3.1. Nh thp tng - Nh thp tng l nh c sn vn phc v c lp cho tng gia nh vi ngi nh chnh cao t 1-4 tng. Mi gia nh thng c mt khun vin c khai thc s dng t tng trt n cc tng trn. y l loi nh chim mt t trng rt ng k trong qu nh chung ca ton t nc, gii quyt nhu cu cho tuyt i b phn dn c nng thn v th. Cc nh thp tng thng phn nh mt cch r rt nht cc iu kin rng buc khng ch ca thin nhin, kh hu; ca li sng tp qun v s thch ca ch nhn. Loi nh ny c u im l to nn cuc sng gia nh gn b hi ho vi thin nhin nhng chim nhiu din tch xy dng v th cc khu vc o th ngi ta thng phi hn ch to nn b mt kin trc hin i v vic xy dng th c hiu qu kinh doanh x hi ln.

80 - cc thnh ph, loi nh thp tng ch chim 20-30% trong khi khu vc nng thn loi nh ny chim 80-90%. Cc ch nhn ca nh thp tng c thu nhp rt khc nhau, v vy cht lng v quy m ca nh thp tng cng rt khc bit. - Trong loi ny c th bao gm nhiu loi nh nh nh t tng mt cn, hai cn (bit th dnh cho mt gia nh hay hai gia nh), nh t tng kiu khi ghp v kiu n nguyn, nh nng thn. 3.3.2 Nh c s tng trung bnh (5-8 tng) Loi nh ny c kiu mt bng in hnh (t 2 n 4 h gia nh), c nhiu n nguyn ghp li (t 2 n 6 n nguyn) hay kiu hnh lang gia hoc hnh lang bn, dng cho ngi c thu nhp thp v trung bnh 3.3.3 Nh cao tng (9-16 tng) Loi nh ny c kiu mt bng in hnh (t 4 n 6 h gia nh), mt n nguyn hay kiu hnh lang gia v hin nay tt c cc nc trn th gii chng u ang chim khi lng xy dng rt ln trong cc th ln 3.3.4 Nh nhiu tng (t trn 16 tng) thuc loi ch yu l nh dng thp- nh chc tri. Loi nh ny c kiu mt bng in hnh (t 6 n 10 h gia nh), ch c mt n nguyn - kiu thp - kiu phn on, c kt hp thnh t hp cng trnh nhiu chc nng v hin nay tt c cc nc trn th gii chng u ang chim khi lng xy dng rt ln trong cc th ln v cc ln.

3.4 Phn loi da vo i tng phc v v ngha x hi ca n


3.4.1 Nh kiu sang trng tiu chun cao Dnh cho gii qu tc, nh lnh o, quan chc cao cp, nh t bn ln nh lu i, cung in, bit th cao cp). 3.4.2.Nh cho ngi c thu nhp cao Dnh cho cc dng ng ch v quan chc hay tr thc cao cp nh bit th, bit tri, chung c cao cp... 3.4.3 Nh dnh cho ngi thu nhp kh, trung bnh Bit th song lp, nh lin k chung c cao cp... 3.4.4 Nh cho ngi c thu nhp thp, ngho kh Thuc loi chung c tp th, nh tm thi, hay nh thuc chnh sch x hi). Phn cu hi: Cu 12: C nhng loi nh no? Hy trnh by c im ca tng loi Cu 13: C nhng cch phn loi nh no? Hy trnh by mt loi nh ph bin nht ti Vit nam. Cu 14: Anh (ch ) suy ngh nh th no v tnh trng nng thn ho th ti cc vng nng thn hin nay Danh mc sch tham kho 1. PGS. TS. KTS. Nguyn c Thim - 2004 Nguyn l thit k kin trc nh dn dng NXB Khoa hc v k thut, H ni

81 2. 3. 4. B xy dng - 1997 - Tuyn tp (tp IV) Tiu chun xy dng ca Vit nam - NXB Xy dng, H ni KTS Lng Anh Dng - 2003 - Cht lng cho th sau nm 2000 - NXB Khoa hc k thut,H ni Wiliam.j.r.curtis 1981 (1995) Modern architecture since 1900 Boston Masachusetts Hoa k Website tham kho www.kientrucviet.com.vn, www.diendanxaydung.vn, www.ashui.com, www.act.com.vn, www.wiki.com,....

82

Chng 4

Nhng vn c bn trong thit k kin trc nh


4.1. Chc nng ca cn h hin i
4.1.1 Khi nim chung Cn h l mt tp hp khng gian kin trc phc v ring cho mt gia nh. N c th l mt ngi nh vi sn vn hon chnh nh nhng ngi nh thp tng bit lp, m cng c th ch l mt cn h trong cc chung c, v th yu cu c bn l tnh c lp khp kn ca khng gian s dng. Cc khng gian ny phi tho mn c cc cng nng i sng sinh hot ca gia nh, tc ph hp v phc v chc nng c bn ca gia nh. Gia nh l t bo ca x hi, l i tng phc v ca cn h, do vy, cn h cng c cc chc nng c bn ging nh gia nh. 4.1.2 Cc chc nng ca cn h a. Bo v v pht trin thnh vin Nh l mt t m bo m cho cc thnh vin ca gia nh chng li c mi khc nghit v nhng nh hng trc tip ca mi trng kh hu, s bt n ca mi trng x hi, bo m mi thnh vin ca n tm thy y s an ton, s thn thng v m cng, c nhng iu kin bn thn pht trin c y v cc mt th cht cng nh tinh thn, c t chc v pht trin v mt nhn khu, tip tc ni ging ca mnh. Mun vy nh cn phi c lp, kn o, phi c phng sinh hot v chng v phi c khng gian ring t cho tng thnh vin... b. Ti phc sc lao ng Con ngi ngy nay bnh qun c th sng ngoi x hi khong 40 - 50 qu thi gian ngy i li v lao ng,, cn 60% l s sng ring t trong ngi nh - t m gia nh. Trong ngi nh ny ch yu qu thi gian l ti phc s lao ng, cho ngy hm sau li c th khng ch tn ti m cn tip tc cng hin lu di cho x hi. Mun th, ti nh , con ngi cn cc loi sinh hot v khng gian tng ng sau Phi n ung (bp, phng n...) Phi ng, ngh (phng yn tnh, kn o... v ni ngh ngi th gin hot ng ring t) Phi v sinh c nhn (tm ra, x tiu) Phi tip tc hon thin mnh (nghin cu hc tp...) lnh mnh ho th cht, tnh cm v tinh thn (th dc hng th, giao tip vi thin nhin, gii tr) X hi hay gio dc x hi ban u Con ngi khng th sng tch ri x hi v cng ng. V th, nh cn phi to iu kin gia nh v thnh vin ca n c mi quan h thun tin v cht ch vi cng ng lng ging, c mi quan h vi ng nghip, vi nhng ngi rut tht, c quan h huyt thng hay thn tc... Yu t ny lin quan n Phng khch, ch sinh hot gia nh Ch giao tip x hi (cng, ng, hin...)

83 X hi ho tr em (gip tr em dn lm quen vi x hi i vo i b ng...) cng cn sn vn, cng, ng, gc ring cho tr. c. Chc nng vn ho gio dc Nh gia nh phi l c s gip con ngi hon thin c mnh v mi mt nh xy dng mu gia nh vn ho, t bo lnh mnh ca x hi, c th l to iu kin xy dng np sng ca vn ho gia nh nh khng kh m cng, khng kh thn thng ho thun (c ni sinh hot ca ring tng nhm nh thnh vin gia nh, ca tng thnh vin), s ngn np trt t trong t chc sng (kho, t...); Nhng ni sinh hot tm linh nh th cng, tng nim, cu nguyn...; c iu kin nng cao trnh chuyn mn, pht trin th cht hi ho vi tinh thn (ni tip cn d dng vi thin nhin, khng gian yn tnh, hp v sinh...) d. Chc nng kinh t Bo m ch ca gia nh ngy xa cn c nhng khng gian phc v cho vic lm ngh, cng nh sinh hot sinh li ca ch h gia nh, gia nh c iu kin tn ti v pht trin n nh (an c lc nghip) theo s phn cng ca x hi. Trc y chc nng ny rt c coi trng ngy t khi x hi cha c s phn ho phn cng cao : mi ngi nh l mt n v kinh t c lp, t cung, t sn. - V d Nh nng thn truyn thng l mt n v kinh t gia nh t cp, t tc. Nh thnh th chnh l ch kt hp nhng xng th cng nh ngay ti gia nh hoc nhng nh c ca hng bun bn nh pha trc, sn xut v sinh hot pha trong (gian phng, hin, sn, vn...) X hi pht trin th chc nng ny ngy cng gim yu. Tuy nhin, ta vn thy trong nh hin i vn cn t chc khng gian phc v vic tn dng thi gian hon thin chuyn mn, k nng lm ngh hoc sng to nghip d. - V d Phng khm bnh ca ch nhn l bc s. Phng sng tc cho ngh s. Phng khch ca lut s... Th vin cho gia nh.

4.2. Cc yu cu tm l, sinh hc ca khng gian


4.2.1 Cc yu cu khi thit k ph hp vi tm sinh l ca con ngi a. V nh l mt khng gian kin trc phc v c lp theo s thch cho sinh hot tng gia nh, v vy t chc khng gian cn phi m bo tnh cht hi ho ca quan h dy chuyn va cht ch, khp kn, p ng c tnh hp l cng nng, bo m cho mi sinh hot, va c tnh c lp ng thi phi tho mn tnh thm m p ng th hiu gia ch. b. V y l ni ngh ngi t m ca con ngi sau mt ngy lm vic mt mi, vt v ngoi x hi, nn ngi nh cn phi bo m cc yu cu sau - Bo m s kn o, ring t cho sinh hot gia nh, cho tng thnh vin ca n. - Bo m s an ton, chng c mi s xm nhp qu d dng ca ngi l v chng c tc ng xu ca kh hu (nng, lnh, qu nhiu gi, ma tt...) ca s bt trc (cc tnh th nguy him). - Bo m iu kin v sinh mi trng. phng cn thng thong, khng qu nhiu c, c khng kh ti, c gi tri, nh nng... v n thch hp.

84 - Nh cn i hi phi c iu kin v mi trng trong lnh, v sinh con ngi vi t cch l mt sinh vt c th pht trin lnh mnh, hi ho. - Phi lng ti thiu khng kh trong lnh bo m con ngi hot ng hay ngh ngi bnh thng, an ton cho sc kho. 4.2.2 Cc ch tiu v iu kin mi trng p ng nhu cu ca con ngi a. Nhu cu ca ngi - Khi ng cn 0,012m3 kh oxy (O2)/h, thi ra 0,0153 kh cabonic (CO2)/h - Khi lao ng cn 0,03m3 kh oxy(O2)/h, thi ra 0,04 kh cabonic (CO2)/h, 58g hi nc/h - Khi ngh ngi cn 0,015m3 kh oxy(O2)/h, thi ra 0,0167 kh cabonic (CO2)/h, 400g hi nc/h - Do phng ng c nhn phi c khng kh ti c th s dng bnh thng nu nh ng ca. Nu iu kin phng kn tuyt i, khng gian phng ti thiu cn bo m mt khi tch khng kh - Ngi ln cn 32m3 khng kh - Tr con cn 15m3 khng kh b. Ch tiu v phng - Do cc ca i, ca s khng tuyt i kn nn ch tiu c th gim cn 24m (ngi ln) v 12m3 (tr con). - V chiu cao ca phng ng xp x bng 2500mm l kinh t. Suy ra din tch ca phng ng c nhn ti thiu cn ln hn hoc bng 6m2 (theo TCVN) hay 9m2 (Tiu chun nhiu nc). - Phng ng phi c che nng chng chi, c nhit thch nghi to iu kin bc hi to nhit da ngi thun li gy cm gic mt m, phi c nh sng mt tri dit trng; phng cn phi thng thong gi t nhin, chng c khh c lm nhim khng kh trong phng. Ngi ln 1 gi thi ra mt lng hi nc 40g (ng) 58g (lao ng) v 32g (ngh ngi) v lng than kh (CO2) ng k, do khng kh trong phng cn c lun lun i mi. - Ngoi ra, pht trin tm sinh l con ngi mt cch tt nht th khng gian kin trc cng cn phi bo m khng to ra c ch cng thng thn kinh v tm l kh chu - V d cao ca phng va phi t 2800-3800mm l tt nht. - Phng nn c ca s, ban cng, lgia con ngi tip cn c vi thin nhin mt cch d dng v trc tip. - Mu sc khng gian phng cn ti vui em li tm l hoc sng khoi sng ng cho con ngi hot ng, hoc m du to tm l yn n, th gin khi h mun m mng, ngh ngi, tm gic ng su... c. Tm li - Gia nh l t bo ca x hi, cc t bo gia nh li vn rt a dng v phong ph. V th khi thit k nh cn p ng c tnh a dng ca c nhn v gia nh trn nguyn tc c gng tng cn h gia nh p ng c c th v ngh nghip, quy m, s thch. Do , vic nghin cu nhn khu,v cu trc gia nh, v c im ngh

85 nghip, thu nhp kinh t ca h cng nh tm t, nguyn vng ca tng tng lp, tng la tui ch h cn c phn nh bng s a dng, phong ph trong cc kiu nh . - Cc c th v vn ho li sng, tp qun, phong tc... cng cn c k tha, pht trin v phn nh r nt trong nhng cn nh mi hin i. Ngoi nhng nhu cu v c lp kho kn cn quan tm n phong to giao lu, nhng mi quan h cng ng, to iu kin gia nh ho nhp tt vi x hi, cng l nt truyn thng p trong i sng gia nh ngi Vit Nam. - Cc hot ng cng nng v yu cu tm sinh l ca con ngi trong nh nh trnh by trn cn c tp hp phn khu theo tnh cht hot ng v c th phn bit nh sau + Hot ng mang tnh i ngoi v tp th, phng tip khch, ni gp mt cc ngi thn, h hng, bn b, khi gia nh c hiu h, gi chp... + Hot ng mang tnh c nhn: phng ng cha m, con ci, ch lm vic, hc tp nghin cu...(x tm ring cho rng phng ). + Hot ng mang tnh tp th (i ni) phc v chung cho mi thnh vin nh bp, phng n, phng sum hp, ni th cng, tm dng chung cho tng gia nh. + Hot ng kinh t ti ni :ca hng, xng gia cng, ni lm ngh m ngh th cng nghip... va i ni va i ngoi.

4.3. Ni dung yu cu cng nng cn h v cc gii php khng gian ni tht


4.3.1. Yu cu chung ca cn h hin i. Nh l mt tp hp khng gian dnh ring phc v cho i sng sinh hot ca mt gia nh, v vy phi bo m c trc tin nhng chc nng c bn ca gia nh th hin trong ngi nh hin i. Nh hay cn h phi m bo mt s yu cu sau a. Tnh c lp khp kn Bo m s khai thc s dng theo s thch tng gia nh Nh l phc v cho tng gia nh v thun li cho sinh hot, ph hp vi hon cnh ring th mi gia nh cn phi bo m c cuc sng trong mt cn h bit lp theo nguyn tc sng mi ngi mt nh, cht mi ngi mi m. Do iu kin pht trin ca x hi, ca khoa hc k thut ni chung v xy dng ni ring, do s pht trin nhng quan im mi v vn ho - thm m nn yu cu i vi nh ngy cng c nng cao. Nh trc ht phi p ng c nhu cu tin nghi, ph hp vi iu kin sng mun v ca con ngi, bo m t vic n ung sinh hot tnh cm n ngh ngi, giao tip, hc tp, gii tr, gii phng ph n v gio dc tt con ci ... ngoi vic gp phn nng cao th lc ca con ngi cn phi gp phn nng cao tr tu, thm m... Vic bo m ngh ngi yn tnh sau gi lm vic c quan, nh my l mt yu cu rt quan trng c ngha kinh t - x hi ln lao c bo m trc tin tnh c lp khp kn ca cn nh. mt trong nhng xu hng thit k trn th gii hin nay l thit k nhng phng tho mn nhiu cng nng, khng gian linh hot mm do. Trong nh , cn phi tho mn mi yu cu ngy cng cao ca cuc sng vn minh l bo m c iu kin trang thit b k thut tin tin. iu kin hng th vt cht tinh thn cao, phi c nhng khng gian rng ri tin nghi nh bp kt hp n, khi WC, ch c (kho, t tng), ch phi (sn nng), lgia, ban cng sn su (vn treo - pcgla). Tt c nhng tin nghi trn phi c dnh ring cho tng h gia nh.

86 b. Tnh an ton thun tin sinh hot v thch nghi a dng cho nhiu dng i tng. - T chc khng gian nh phi bo v c gia nh v tng thnh vin trong gia nh pht trin an ton, hi ho, gn b c cc thnh vin vi nhau trong mi quan h thun ho. Nh cn phi gii quyt c mi quan h gia iu kin sng vi kh hu bn ngoi nh bo m ch v sinh,, chng nng, chng gi, chiu sng, cch m v chng m... Tm li, nh trc tin bo m c mt ch vi kh hu thch hp vi con ngi. - Nh cn phi l mt ni tr n, pho i ring ca gia nh, to cho gia nh khng ch chng li nhng bt li ca thin nhin m cn chng li nhng bt li v nguy him ca x hi v nht l mi ngi c iu kin c ngh ngi th gin sau nhng gi lm vic cng thng. mun vy th + Nh phi p ng c hot ng ca chc nng gia nh, phn bit bi quy m nhn khu, cu trc cc ch (la tui), gii tnh, ngh nghip, chuyn mn v trnh hc vn ca gia ch, p ng c lu di nhng nhu cu bin ng ca chu trnh sng gia nh. + Hot ng chnh v ph p ng nhu cu khng ch v khng gian din tch cn thit, c mi quan h cng nng hp l, m c nhng tnh cch ring ca tng khng gian . C th khi thit k cn ch n cc hot ng chnh (ng, n, tip khch, lm vic...) dn n s dng tiu chun din tch sao cho hp l; hot ng ph nh bp ct gi , v sinh c nhn, th gin bn cnh thin nhin... lin quan n din tch ph quy nh cho tho ng. + Ngoi ra cn phi phn khu r rng cc hot ng chung v ring to c khng kh m cng gia nh v pht trin hi ho cho tng c nhn thnh vin nh hot ng mang tnh c th (n, tip khch, v sinh chung...) chung cho ton gia nh v theo nhm la tui, th h, gii tnh...; hot ng mang tnh c nhn cn tn trng nh ng, hc tp, nghin cu... - p ng c mc sng, th hiu s thch, kh nng kinh t ca gia nh, ca x hi ng thi ph hp vi chnh sch nh . - Kin trc ni chung cng nh nh ni ring khng bao gi tch khi iu kin kinh t v i sng vn ho, mc sng x hi. Nh ngy xa rt n gin, thiu nhng tin nghi i sng cao v x hi cha th to c, nhng nh ca x hi kinh t pht trin cho php d kin nhng iu kin v din tch, khi tch cng nh quy m s phng, cc thit b tin nghi i sng cng ngy cng cao hn rt nhiu, song song vi s pht trin ca khoa hc k thut v sc sn xut x hi c nng cao. V th, bt k mt thi k kinh t pht trin no cng km theo n c nhng chnh sch v nh hng dn nhng kiu nh ph hp vi mc sng v trnh khoa hc k thut ng thi, chng hn nh + cc nc ngho, cc chung c c thit k vi tiu chun din tch 4,5 2 6m ngi. + cc nc ang pht trin th tiu chun ny c th tng ln 6-8m2/ngi (thi k u) v 8-12m2/ngi (thi k sau) + Vi iu kin Vit Nam hin nay tc gi ngh tham kho H 1 phng cho 1-2 ngi (20%) 17-18m2 (khng gian )

87 H 1,5 - 2 phng cho 3-4 ngi (35%) 28-30m2 (khng gian ) H 2 - 2,5 phng cho 5-6 ngi (30-35%) 32-34m2 (khng gian ) H 2,5 - 3 phng cho 7-8 ngi (10%) 43-46m2 (khng gian ) H 3 - 4 phng cho 9 ngi (5%) 52-56m2 (khng gian ) + Cu trc cn h ny ng vi tiu chun bnh qun u ngi khong 7m2 v vi nhn khu trung bnh mt h l 4,5 ngi, p dng cho cc chung c th phc v ngi ngho v ngi c thu nhp trung bnh. V din tch ph c th t 12,5m2 n 16m2 tu quy m din tch (khng k din tch ban cng, lgia). + cc nc kinh t pht trin cao hin nay, cc chung c c thit k vi tiu chun 12-15m2/ngi. - Trong kin trc nh hin nay, ngoi cc kin trc s v cc k s tham gia thit k ra, cn c mt lc lng ng o cc nh chuyn mn v kinh t, y hc v x hi hc ng gp vo lnh vc ny. Ni dung nghin cu ca h l nhng vn kinh t nh , quan h gia kin trc v sc kho, tm l, c th con ngi v vn kch c thit b: phn b nhn khu, dn c, v m hnh t chc mi trng quan h tng h gia con ngi vi nhau v con ngi vi thin nhin v x hi. Ngoi vn nghin cu mt bng linh hot vi din tch nht nh c ch bin i khng gian khi la tui trong gia nh thay i, cng cn nghin cu v thnh phn nhn khu, c cu h gia nh... l nhng yu t quan trng tc ng n vic thit k, xy dng nh c c mi ngi a thch v tip nhn khng? - Khi thit k cn cn tm hiu ngh nghip c th ca ngi s dng tng lai m to cn h c nhng ni dung ph hp vi cc i tng s dng khc nhau. Phong cch li sng trong nh phi c x l ng n, hp l, hi ho, ch y cc mt t l h phng, thng gi v chiu sng, kiu cch g, cht lng trang tr v bit kt hp gia kin trc v thin nhin, li dng tm nhn p. c. Tho mn ng thi yu cu vt cht v tinh thn - Cn h l mt tp hp cc khng gian kin trc nhm tho mn cc nhu cu sinh hot, n trong gia nh. Vic to nn khng gian ny xut pht t vic tho mn cc nhu cu sinh hot, n cho mt gia nh. Vic to nn khng gian kin trc ny xut pht t vic tho mn cc yu cu c bn do chc nng gia nh lp ra. - Chc nng ca gia nh thng cn cc khng gian sinh hot th hin r hai mt tnh cht sau + Bo m cc nhu cu vt cht c th (m2, m3) ca gia nh v cc thnh vin th hin cc ch l cc thnh vin ca gia nh phi c nhng din tch v khng gian hp l cho hot ng vt cht cng nh tinh thn c th bo v c sc kho, ti to c sc lao ng v pht trin y tinh thn v tr tu... Nhm thnh vin v gia nh cng cn c d kin nhng khng gian din tch thch hp cho sinh hot tp th cng c quan h gia nh, truyn thng vn ho. + Bo m nhu cu tinh thn cho mi c nhn, mi thnh vin trong gia nh u c nhng nhu cu sinh hot bit lp theo s thch rt cn thit cho cuc sng hi ho v cn bng tm sinh l. Ngoi nhng nhu cu c th sinh hot chung vi cc thnh vin khc, mi c nhn cn c mt khng gian tch bit v c lp nhm p ng nhng nhu cu ring t (suy t, m rng kin thc, th gin...). Do vy, trong cc cn h ni chung

88 thng cn c nhng khng gian khng ch rng m cn c phn khu, hp nhm hp l nhm p ng nhng nhu cu trn. d. Gii php t chc lin kt giao thng trong cn nh - Thng gp hai gii php chnh l dng tin phng lm nt giao thng lin h vo cc phng khc v dng phng khch lm ni sinh hot chung lm u nt giao thng. Tt nhin vi cn h c th kt hp vi mt s hnh lang li i ni b gia nh to s ring t v kn o cho mt s phng thuc khu vc m, cng nh vi cn h nhiu tng th cu thang c th b tr tin phng sinh hot chung. Khi y tng thp dnh cho khi sinh hot ngy. Cc tng dng cho khu sinh hot m. - u khuyt im tng gii php s nghin cu k khi ni c th tng dng nh trong cc chng sau. - Cho n nay, nh cn c th l mt t hp khng gian phong ph. bin ha lin hon vi mi phng, mi khng gian l mt chc nng ring bit tha mn nhng nhu cu phong ph ca i sng gia nh hin i, bo m c quyn khai thc s dng theo s thch ca gia ch, c gii php t hp khng gian ni ngoi tht v cng linh hot v phong ph, cc khng gian c th an xen, bin ha c ng - Nh vy, nh l mt sn phm do con ngi to ra lun lun c hon thin, ci tin vi kinh nghim chinh phc thin nhin, khai thc thin nhin, tn dng nhng tin b khoa hc k thut v chy theo i sng ngy mt nng cao ca vn minh x hi nn s khng bao gi c mt mu nh no lun lun l tng cho moi ngi, mi thi i. 4.3.2 Cc gii php t hp khng gian ni tht cn h hin i - To nn cc phng bit lp bng lin h thng qua tin phng v hnh lang, gii php thng hay p dng cho cc nc x lnh, cc nc c li sng, yu cu v sinh hot ca c nhn cao. Cc t chc cho php chng ta to nn s kn o, ring t v iu kin ha kh hu cc b thun li. bn trong cn h v sinh hot gia nh c hi cng nhc, lnh lng, thiu s quan tm lm nhau ca mt t m ch thc kiu phng ng. - Dng phng sinh hot chung, phng khch hp quanh n cc phng khc, to khng gian m m cho gia nh, to khng gian ni tht, kin trc phong ph chop khng gian i ngoi ng thi to c s bit lp, kn o cn thit cho vic sinh hot m, tuy nhin cc nc x lnh vic iu ha khng kh si m phng sinh hot chung s rt kh thc hin mt cch kinh t hiu qu. - Khng gian lu thng lin hon theo gii php ny cc phng khng c vch ngn. Ca ra vo r rt m chit to nn nhng gc kn o bng nhng hnh thc thit b t ng, bnh phong, vch nh c ng.. - Tm li cc gii php ny khng gian ni tht s bin ha v cng phong ph, lun to nn nhng im bt ng, c nhng s an xem v khng gian nhng vn c s bit lp cn thit ng thi li cho php con ngi c th bin ha t chc ngn chia li khng gian ty thch p ng nhu cu v bin ng nhn khu ca gia nh. Tuy nhin n cng cn to nn s ring t, kn o cho hot ng ca tng thnh vin khng c trit cho vic bo m mt ch kh hu thch nghi ni tht s tn km (iu ha khng kh tn nng lng).

89

4.4 Yu cu v gii php kin trc, k thut v thm m i vi nh


4.4.1 Cc yu cu v gii php kin trc - Khi thit k nh phi ch n iu kin kh hu, c cu dn c, tp qun dn tc v cc iu kin khc ca a phng. - Trong nh cc phng ng b tr ti cc tng trn mt t, i vi nhng vng cao, c php b tr phng hai tng chn tng. Trong trng hp ny mt nn ca phng so vi mt h st cnh nh khng c php thp hn 1.2m, v ca s ca phng phi cch xa mp li i li t nht l 3m. - Trong nh , chiu cao tng (tnh t mt sn tng di n mt sn tng trn) quy nh l 3m, chiu cao thng thu ca phng khng c thp hn 2,7m. (nu phng ng dng gng 2 tng th chiu cao thng thu ca phng khng c php nh hn 3m). - Chiu su phng (tnh theo chiu ly nh sang t nhin trc tip) ly nh sng t mt pha khng c vt qu 6m (tnh thng thu) v khng c ln hn hai ln chiu phng . - Khi nh quay ra mt ph hay ra qung trng, c php b tr tng mt hoc chn tng ca cc ca hang cng ngh phm, dch v cng cng phc v i sng, trong trng hp ny cc phng ca cc x nghip, c quan trn phi m bo cch m v chng gy mi nhim cho nh bng cc gii php k thut thch hp. Khi trong nh hoc k vi nh c b tr cc ca hang th khng c thit k li vo nh trc tip vi sn nhp hng. - Trong nh cc phng , bp phi c chiu sng t nhin trc tip. - Trong nh khng c b tr my bm nc v ni hi; trm bin th trong hoc k vi nh; trm in thoi t ng, (tr loi phc v ngi nh; tr s c quan hnh chnh thnh ph, qun); phng khm bnh,(tr khm ph khoa v rng); phng n gii kht trn 50 ch; nh v sinh cng cng; cc b phn cha hoc s dng vt liu d chy; cc b phn pht sinh ra ting ng, ting n, hi c hi v cht thi c hi qu gii hn cho php; ca hang c chuyn doanh; cc ca hang vt liu xy dng, ho cht, tp phm m khi hot ng lm nhim mi trng xung quanh nh . 4.4.2 Cu thang trong chung c nhiu tng - Yu cu giao thng cng cng trong mt chung c cng lin quan trc tip n cht lng . Ngi trong mt chung c c yu cu nt giao thng (snh, thang my, thang b) phi c sang sa v nn c thng thong t nhin l tt nht, hnh lang dn n cc cn h cn ngn gn, gn nh khng c hnh lang, m ch l li i vo cc cn h. - Cu thang l nt giao thng thng ng ca mt ngi nh, c tm quan trng ln i vi cht lng s dng cho nn khi thit k cn ch ng mc. Cu thang bo m cc chc nng lin h thng ng v thot ngi khi c s c. - Cu thang c cc loi nh cu thang c chiu sng t nhin, cu thang kn ( gia nh), cu thang ngoi tri. - Cu thang c chiu sng t nhin Loi ny t trong nh nhng mt cnh ca bung thang tip xc vi thin nhin va thng gi, chiu nng, phng cha chy tt; v mt s dng cng tin nghi, ph hp vi tm l con ngi do c s dng rng ri nht.

90 - Cu thang kn Loi ny t gia nh, khng c chiu sng nhn to, tit kim din tch giao thng i vo cc phng. Mt bng nh loi cu thang ny tng i cht ch, c cc nc x lnh a thch nhng i hi phi c nhng ch dn quy nh nht nh (v d s tng ln phi c thit k hai cu thang). - Cu thang ngoi tri Cu thang ny ngoi chc nng lin h thng ng cn c tc dng rt ln v mt m quan. Trong trng hp nh cao tng, tn dng v an ton, t thit k loi cu thang ny m dng cu thang trong nh l chnh. - Theo hnh thc cu thang c th c chia ra + Cu thang hai v song song + Cu thang mt v ln thng + Cu thang ba v thng gc, cu thang ngang c bc cho hai u, hoc cu thang trn (t c s dng rng ri so vi hai loi trn). - V tr, s lng, kch thc cu thang ph thuc vo gii php mt bng; s tng cao; s ngi. - Khi thit k cu thang phi ch nhng quy cch sau y + S bc lin tc mt v khng nh hn 3 v khng ln hn 18. + Chiu rng thn thang c ly 0,6m rng cho 100 ngi cn thot. + Chiu rng thng thu ca thang t nht l 1,05m; chiu rng bung cu thang t nht l 2,2m (thng thu). + Chiu ngh v chiu ti khng nh hn 1,2m. + dc cu thang I=1:2 hay 1:1,75. Kch thc bc bo m a+2b = 60cm. Ring cu thang ni b gia nh c th lm dc n 450. + Kch thc bc thang I = 1:2 ly bng 15x30cm; trng hp lm thm dc y xe p gia, lm dc nh hn I = 1:3. + Chiu rng bung thang nc ta thng ly bng bc ct ca mt bng nh, thng gp nht l 2,7m; 2,8m; 3m... c khi 2,4m. + mt s nc chiu rng v thang c kch thc tu thuc vo s tng; c th tham kho nh sau Nh 2-3 tng ly 1,1 n 1,2m Nh 4-5 tng ly 1,2 n 1,3 Nh 6 tng tr ln ly 1,3 n 1,4m - Thit k cu thang trong nh nn ch n hai cch t chc li vo ca cn h tng mt + T chc li vo di cu thang (trng hp ny nn ch bo m chiu cao t nn n dm thang ca chiu ti tng mt, cng nh ch t chc mi ht cng vo nh pha ngoi cao hn sn chiu ti cu thang mt on bo m m quan). + Li vo nh c t mt snh nh i din vi cu thang qua hnh lang, loi ny rng ri nhng chim mt din tch tng ng vi mt phng . 4.4.3 Thm m trong kin trc nh

91 - Thm m l s cm th ci p ca th gii xung quanh, ci p lun gn lin vi cm nhn. - Kin trc c coi l biu hin ca v p ton hc da trn tnh i xng hi ho v hp l. - Trong thit k kin trc nh , ngoi cc quy lut t hp v t l quen thuc nh vn iu, tng phn, chnh ph. Ta cn phi ch n cc yu t xung quanh, a im. Yu t khung cnh xung quanh c mt vai tr c bit trong thit k kin trc nh . Nu nh trong kin trc cng trnh s tng thch v ph hp gia cc phn l mt iu kin c bn, to nn mt tng th thng nht v hi ho th trong nh , n c chuyn ln mt bnh din khc- bnh din qun th. Phn cu hi: Cu 15: Hy trnh by cc chc nng trong mt cn h hin i Cu 16: Hy trnh by xu hng thit k cn h hin nay Cu 17: C nhng yu cu no trong thit k cn h hin i? hy nu yu cu thit k ph hp vi tm sinh l con ngi Cu 18: C nhng gii php no cho vic thit k cn h tho mn iu kin tin nghi v tit kim nng lng 1. 2. 3. Danh mc sch tham kho PGS. TS. KTS. Nguyn c Thim - 2004 Nguyn l thit k kin trc nh dn dng - NXB Khoa hc v k thut, H ni B xy dng - 1997 - Tuyn tp (tp IV) Tiu chun xy dng ca Vit nam - NXB Xy dng, H ni KTS Lng Anh Dng - 2003 - Cht lng cho th sau nm 2000 - NXB Khoa hc k thut,H ni Website tham kho www.kientrucviet.com.vn, www.diendanxaydung.vn, www.ashui.com, www.act.com.vn, www.wiki.com,....

92

Chng 5

Nhng xu hng v kinh nghim trong thit k kin trc nh


5.1. Cc xu hng v gii php nng cao tin nghi v cht lng nh
5.1.1 Cc gii php to vi kh hu thun tin trong nh - Nh trong iu kin kh hu nhit i Vit nam, i hi cc gii php chng li cc tc ng c hi ca mi trng n trng thi sinh l ca con ngi. Nh cn kt hp ba loi khng gian kn, h v na kn na h, c hin rng, logia, sn to khng gian chuyn tip chng li nng nng, ma nhiu. - Khng gian trong nh phi thong, x l thng gi t nhin bng cc phng php sau + Chn hng nh thch hp c gi mt v ma h (ng nam), trnh gi lnh v ma ng (ng Bc) + To cc khong trng c li cho lung gi mt t nhin thi vo phng , s dng gii php to cu ht gi qua cch b tr cu thang, sn trong, phng sinh hot chung.. + Chng nng cho mi nh bng cch to tng khng kh i lu bng hnh thc mt lp mi kp; s dng cc vt liu cch nhit, phn nhit khng thm nc; chng nng cho tng, ca s (kt hp chng ma ht); dng cc tm chn nng di ng v c nh; dung cc tng cy dy leo.. 5.1.2 Tnh linh hot trong thit k v khai thc khng gian - Trong thit k kin trc nh cn to ra nhng khng gian a nng l khng gian bao gm nhiu chc nng s dng khc nhau c s dng mt cch linh hot ti cc thi im khc nhau. Vic s dng khng gian a nng cho php tit kim din tch, nhng vn m bo tin nghi, cht lng cuc sng. - Mun to lp nhng khng gian a nng, linh ng cn phi + nh tnh khng gian (xc nh tnh cht khng gian) + Xc nh mi quan h gia cc khng gian trong nh + To c s lu thng ca khng gian

5.2 Kinh nghim ca cc nc trn th gii


5.2.1 Kinh nghim v t chc chung c cao tng cc nc ng nam a. Nhng kinh nghim ng quan tm ca Sigapore - th ho l con ng tt yu, ca mi quc gia trong qu trnh cng nghip ho, hin i ha t nc.L mt nc nm vng ng Nam , tn gi c l Nam o ni ln v tr c bit ca n cng nh tnh trng khan khim t ai y. Singapore l nc duy nht chu ph kn th ln ton b 600km2 din tch ca mnh vi gn 100% dn s sng th. - S bng n dn s cng vi hu qu ca vn di c t nng thn ra thnh th, buc cc thnh ph phi m rng v pht trin theo chiu cao. Vic xy dng cc cao c, nh chung c cao tng l tnh tt yu ca cc th, p ng nhu cu cho ngi dn

93 th. Singapore, ni ting v thnh ph nh nhiu tng, vi i b phn l cc cng trnh nh chung c nhiu tng (t 16-25 tng), m bo ch cho gn 90% dn s th. iu cng ni ln s c gng ca Chnh ph cng nh nhn dn Singapore t thi k sau thuc a vi s tin hnh hng lot giai on pht trin th, nm trong mt chin lc pht trin lu di. - th Singapore c ngun gc t cc khu Chinatown (khu ph Trung Quc) ti tn, cht chi, phc v cho cc hot ng kinh doanh l ch yu. N cng c cu trc tng i ph hp vi kh hu Nam o (nng m, ma nhiu) v li sng truyn thng vi cc mi ngi rng vi cc lp nh, c phn cch bi khong sn tri chy t mt ph su t bn trong. iu ny ni ln s tng i ng nht ca c dn la nc vng ng Nam vi c trng kh hu, nhn vn. Quy hoch ton o c phn qua nm 1958 loi b hon ton phng hng pht trin th trung tm ta ra xung quanh m ngc li chp nhn vi xy dng cc giai on u cc khu mi ngoi , hu ht gm cc khu nh cao tng dy c, gi thnh thp vi tin nghi ti thiu nhm gii ta mt ca trung tm. iu ny cng ph hp vi nhng thi k u trong pht trin th mi trn c s s kt hp gia kiu thnh ph vn thnh hnh Anh quc vi nhng khi nim kin trc ca Le Corbusier (cc khi nim ny nhn mnh n vic xy dng cc khi nh cao c" thnh ph trong thnh ph " xen k vi nhng cng trnh dch v cng cng y thun tin gia cy xanh v vn). Mt s gp g ngu nhin ca lch s kin trc Singapore c c cc khu v mt tng th hon ton ph hp vi kh hu nhit i. Tuy nhin cht lng ca cc cn h xy dng thi k ny khng tha mn v thng gi, chiu sng t nhin cng nh cnh quan mi trng, bi s hn ch v din tch, t phng, cng trnh ph nh, thiu thin nhin. - i i vi vic kin to cc th mi vng ven , Singapore bng mi cch gim bt mc tp trung dn s khu trung tm, gii ta sc p v s qu ti y. Bng cch ph b nhng khu chut thay th bng cc khng gian cy xanh, h nc, qung trng to ra nhng l phi xanh nho nh trong ni thnh. Trong khu vc quan tm cng xen k cc cng trng v kh hu lnh mnh y cng l mt kinh nghim qu trong thi k y pht trin, c tnh n ngay s gi gn mi trng trong sch cho trung tm. ng thi cc cn nh ph truyn thng cng c khi phc li gi li cc di sn kin trc ca th, khng ch cao, cc khong sn trong, to mt h rng ly gi mt cho thnh ph.... Cc chung c cao tng khi ln nm li xa mt ng cho ta hnh nh ca s pht trin theo tinh thn cng sinh, nhm p ng nhu cu khng ngng tng ca c dn y. - Gn y, Chnh ph Singapore t vn cht lng cuc sng trong th ln mt trnh mi. Tiu chun hng u l mi trng trong sch (du khch tng kt y l t nc sch nht th gii , tin nghi th cao). Nhng ch tiu v mi trng, kh hu... thch nghi trong vic tm cc gii php hu hiu cho tng th v cc cng trnh xy dng. - Cc nh thp l nhng im nhn mnh ca nhng khu nh cao va phi (nhiu tng) t trn cc gii cy xanh an xen v lan ta. Din tch cc cn h tng ln rt cao nh 90m, 120m, 180m to iu kin cho vic thit k cc khu v sinh thong ng; a thin nhin vo nh nh mt yu t nh gi cht lng cn h.

94 - Singapore by gi c xu hng chn cc khu nh cao tng c nhit i ha v kin trc t cc khu trung tm tit kim t, nhng c cy vo gia cy xanh, h nc, cc khong trng rng khin cho b mt ton th y khc xa vi Hng Kng. - Trong khong gn 30 nm, Singapore xy dng c 70 vn cn h nh , hin ti ti ton quc c khong 87% dn s c trong cc ngi nh ny. y l k tch m t nc trn th gii thc hin c. - c im kin trc ca Singapore + T l cao tng chim s ln + Nh thp tng dnh ch yu cho tiu chun rt cao. + Khng gian khu nh xanh p v v sinh. + B cc cn h hp l. - Singapore l mt th t ai khan him, theo tnh ton s b mi ngi dn bnh qun ch c khong 213m2, t l nh cao tng chim khong trn 50%. Nhng ngi nh chnh c s tng cao khc nhau nhng vic b tr mt ngoi ngi nh v tng th quy hoch c nghin cu rt quy c, v trt t. Gia cc ngi nh cao tng l cc vn cy xanh, sn chi cho thiu nhi. Mt xy dng rt cao nhng khi vo khu nh cm thy d chu. Sng trong nhng ngi nh tm nhn thong rng, mi trng xanh mt, p v do thng gi tt nn ma h rt mt. Khu no c bi xe rng, nhn vin phc v chu o ngi thy d chu, thoi mi, thun tin. Tng trt ngi nh cao tng thng l khng gian trng do ch b tr cc thang my; gia cc cu thang l gia khong t trng bng c xanh p, sch lm cho ngi trong phm vi tm nhn khng cm thy l nh cao tng b hp khng gian, gy cm gic cht chi m nh ang trong mt vn hoa rng ln v tn. Ti y ngi ta c th ngi hng mt, ngh th gin hay tin hnh cc hot ng giao tip thn mt. Trong thm c rng ri ny, c xy dng mt s cng trnh kin trc nh xinh lm im chi cho thiu nhi hoc ch ngh ngi cho ngi gi. Trong mi trng cnh quan nh th, khng c nhim, khng c ting ng n o , ch c tri cao, my xanh v gi mt, s thong ng cng t sch c xanh, khng kh trong lnh khin cho con ngi thoi mi d chu. - Mi ngi nh c in nc (nng lnh) c cung cp thng xuyn sut ngy m. Mi h u c gara t ring, c ngi lm cng tc phc v qun l cng cng v ring bit. Nhng gara t ngoi nh c xy dng bng gch l hoa, kin trc m quan v c lin kt vi cy xanh bn ngoi thnh mt di cy xanh hi ha p mt. Cc cht thi sinh hot, cc rc ri c cha trong cc ti nha s l theo tng loi trong khu. - B cc cn h trong cc cn h cao tng ca Singapore rt hp l, thng mi cn h c b tr 3 n 4 phng v ton nh c hai khng gian s dng chung (snh chung) vi din tch 120 - 140m2. Cc phng c kch thc nh sau + Sinh hot chung 30m2. + Phng bp 10m2. + Phng n 10m2 + Phng ng chnh 20 - 25m2 + Mt, hai phng ng ph 18 - 20m2

95 + C th c thm mt phng cho tr nh - Tng ng vi b cc cn h vi cc phng nh trn c thit k cc phng v sinh cho cc phng ng chnh, ph, phng ng cho tr. Din tch mi phng v sinh khong trn di 10m2. Cc phng u dng nh sng t nhin, sng ca thng thong. Mi phng ng u c nh kho nh (hoc t tng) vi din tch 1 - 2m2. Ni chung b cc kin trc cn h kh hp l, s dng thun tin v iu kin sinh hot rt tt. Kin trc nh Singapore xng ng cc nh nghin cu kin trc v qun l quy hoch thnh ph ng Nam ni chung v Vit Nam n ring kho st, nghin cu hc tp thc nghim trong iu kin hin i ha v cng nghip ha t nc. b. nh gi quan nim thit k theo c trng kh hu (Malayxia) - Nhng ngi thit k v xy dng nh cao tng cn s dng cc yu t kh hu a phng lm cho cng trnh mang nhng nt c trng ring ca a phng, tit kim nng lng, bo v mi trng v khng to ra nhng ci hp kn v hn c th t bt k ni no trn ton th gii. - Trong vic thit k nh cao tng t trc n nay xy dng hiu qu kinh t n phi c din tch bn trong ln nht cho mi tng, din tch xy dng ln nht trn din tch khu t. Nhng yu t sau y c xem nh tiu chun nh gi tnh hiu qu ca nh cao tng + Chiu di tng bao ngoi nh nht . + Cc cu kin chu lc ng c kch thc nh nht. + Cc cu chu lc ngang c chiu day nh nht. + Li phc v (thang my, v sinh...) c din tch nh nht. + Chiu cao mi tng nh nht. - Nhng tiu chun trn lin quan ti vic gim gi thnh xy dng. Khi hiu qu kinh t c xem qu mc so vi tnh thm m, tnh nhn vn th tnh thm m cht th ca kin trc s b xm hi khng trnh khi v cng trnh ch cn l ci v bao che xu x khng mt cht ngh thut. Ngc li nh cao tng thit k theo c trng kh hu thng b c cho l lm tng gi thnh xy dng, chng ta cn nh gi li tng hp ca quan im ny, tt nhin phi k n hiu qu v mt thm m. - Ngi ta thng cho rng vic xy dng bt k mt ngi nh cao tng no cng lm tng nhit ca a phng trong khi iu ny ch ng trong trng hp nh c xy dng nh kiu bnh thng. Nh cao tng thit k theo c trng kh hu s dng t nng lng do gim c hi nng thi vo mi trng, hn na khuynh hng thit k ny gia tng vic trng cy xanh trong cng trnh nn gp phn lm gim nhit a phng. Vic thit k nh cao tng theo quan im ny c th gim 40% chi ph s dng nng lng trong qu trnh hot ng ca ngi nh, bi v phn ln chi ph l nm trong qu trnh khai thc s dng. y l lng tit kim ng k ngoi tc dng tt i vi ci to vi kh hu cn to cn bng sinh thi, mc d n c lm tng vn u t xy dng ban u. Mt l do c th k n l nh hng ca gii php n ngi s dng, cng trnh s cho hiu qu thm m tt hn ng thi cho h cm nhn c s bin ng mi trng kh hu bn ngoi, thay v phi tri qua nhng gi lm vic di trong mi trng nhn to, t nm ny qua nm khc. - Cui cng v cng l l do chnh ng nht, nhn t gc lch s loi ngi v lch s xy dng ni c tr, kh hu l yu t t bin ng nht l mt trong nhng thnh

96 t cu trc a l - nhn vn trong khi nhng yu t khc nh nhng iu kin kinh t x hi, chnh tr li thng xuyn thay i. Lch s ch ra bng kin trc ca ni c tr. Theo kinh nghim v tr tng tng ngy mt tng ca loi ngi, to ra c nhiu dng thng minh p ng vi nhiu loi kh hu. T tin loi ngi nhn thc c rng thch ng vi loi kh hu khu vc l mt nguyn tc quan trng ca kin trc m cc th h sau thng khng th khng k tha. - Nhng vn cn quan tm + Hnh dng nh cao tng cn t c nhng c tnh sau Din tch chn nh so vi ton din tch xy dng. Mt ng cao trong tng quan t l hp l vi b rng chn . Din tch mi nh c hnh thc to nt ring c o. H thng kt cu c bit c yu cu d c cng cao, chng gi v ng t tt. + Da theo nhng c tnh trn khu vc quyt nh cho vic thit k theo kh hu l tng bao che bn ngoi (thay v thng qua mi v mt ct ngang nh trong nh tng thp v trung bnh) v v tr cc khu quyt nh nh li phc v v cc tin nghi khc ca cng trnh + nh v li phc v mt cch thng minh, hp l. + Mt trong nhng cng vic u tin thit k nh cao tng thng l nh v li phc v cho ta nh. C ba v tr thch ng l li trung tm, li i, li mt bn. + Li phc v xem nh mt khu vc m chn nng, chng gi lnh cho cc khu phng bn trong , cn ca s phng thng c m v hng Bc v Nam. Cc nghin cu cho rng bin php ny c th tit kim c 20% cng sut nng lng cho h thng iu ha nhit . Cch b tr li i cc hng ng Ty khng nhng bo v cc khu vc thng xuyn c ngi s dng khng b nung nng (s i hi s gim nhit ln hn khu li phc v) ng thi cn cho php a ti a lng nhit tha ra khi khu vc sinh hot. Ngoi ra phng n li c tip xc vi nh sng t nhin cn c cc thun tin khc nh Khng cn ng cha chy c p lc, p dng, gim c chi ph ban u cng nh chi ph hot ng. To tm nhn ra ngoi v s thng thong tt hn cho ch . Thng thong v chiu sng t nhin cho snh thang my, thang thot him. An ton hn khi xy ra bin c mt in hon ton. Da vo nhng nghin cu trn m hnh dng nh cao tng s a dng hn v thot ra khi dng ph bin thng t li trung tm. + Tng trt s l nh mt khng gian m. + Tng trt ca nh cao tng cn c s quan tm nhiu hn v c gii quyt khng gian thch ng. N cn m ra khng gian bn ngoi di dng mt khu vc thng thong t nhin c bit, khng nn ng kn hon ton hoc dng bin php iu ha kh hu lm nhim v nh khu vc chuyn tip gia bn trong v bn ngoai cng trnh, tuy nhin cng cn c s ch tha ng ngn ma hoc tuyt tt vo. Mi lin h gia tng trt vi khng gian ng ph rt quan trng. nhiu vng trn th gii, s ng kn khu vc trung tm ca cc ta nh vi th gii bn ngoi git cht s sng ng ng ph (dng iu ha nhit ). Ta nh c tng trt m s thu ht lng ngi n t ng

97 ph vo bn trong hoc n quanh cng trnh ng hn, do ng ph sng ng hn. Thit k mt bng cc ta nh cao tng, ngoi vic p ng cc yu cu v thng mi cn phi quan tm n c trng v li sng, phng thc lm vic ca ngi dn cng nh c th nn vn ha a phng th hin trong mi c nhn cng nh c cng ng. Nhng iu ny cn c phn nh trong cu trc khng gian bn trong ca ngi nh, t cc b tr v li vo v li thot, mi lin h giao thng, quan h qua li gia cc khu vc, n hnh thc v p bn ngoi ca ta nh. Khng gian hnh khi ca ta nh cn c tnh nhn vn, c sc thu ht v t l hi ha, c chiu sng t nhin, v t chc thng thong hp l cng mt s cc yu cu khc. - To ra c khng gian chuyn tip hp l S dng khng gian chuyn tip cc nc nhit i l mt cch chng nng hiu qu cho nh cao tng th h mi. Cc khng gian ny thng c rng m pha trc cc vch chnh hoc che na kn na thong lc nh sng bi cc thit b c th iu chnh c. V tr cc khng gian chuyn tip c th l ni trung tm, hay mt ngoi nh, cn ng vai tr khng gian tip ni gia bn trong v bn ngoi nh ln. C th t chc nhng li i hnh lang thng vi hoc xuyn qua cc khu chuyn tip v bng cch ny chng s hot ng nh nhng ng dn vo khu bn trong ca to nh cao tng. - T hp mt ng ph hp vi c th sinh thi vng nhit m + Mi trong nh cao tng thng nh v l ni t thit b my mc, do khc vi ngi nh thp tng v nhiu tng, trong ta nh cao tng vai tr ca tng bao che quan trong hn nhiu so vi mi nh l tng ca nh cao tng vng nhit m nn c cu to nhit m nn c cu to bo m chc nng nh mt lp bc v nhy cm, hn l lp bao che c nh kn, c th iu chnh ng m thch hp phc v cho thng thong cng nh chng nng ma rt hiu qu. Chng ta cn thit k sao cho gi ti c th thi vo cc tng v khi cn thit c th che nng cch nhit, gi bo c. + Thng thong t nhin tt hng ti c th thay cho bin php dng iu ha nhit nhn to, v th tt nht ca s c m ton b c hai mt tng u gi v cui gi vi nhng thit k iu chnh c ng c th va hng lun gi theo hng cn thit khi hng gi thay i va c th to phng kn khi cn. + L tng nht l cc khong m ca s cng ln cng tt, nhng v vn tc ln ca gi cc tng trn cao lm cho iu ny khng th thc hin c. Cn thy c hot ng v nh hng xu ca gi rt khc nhau khi cng di chuyn ln cao. V vy nu nh dng thng gi t nhin (cho snh thang my, thang b, khu v sinh...) th c nhng h thng ng m, cu to an ton khc nhau cho nhng ca cao khc nhau. Mi cng nh tng nh cao tng nhng ni khng c che mt nn dng vt liu cch nhit hiu qu cao vi b mt bn ngoi c kh nng cao v phn x nhit. Nhng mt tng trc tip chu nhiu nng (c bit l hng ng v Ty) nn c che nng v c thit k" hai lp" vi mt lp mng khng kh c thng gi gia. t c vt liu bao che c hiu qu cao cn cn lu nhiu n tnh phn x nhit hn l tnh cch nhit, c bit l i vi nhng vng kh hu nng. Cch tt nht gim nng lng tiu th bn trong cng trnh l tm tng cng cch nhit cho tng, mi v gim din tch s dng vt liu knh tng ngoi nh. gim sc nng ca mt tri qua ca s cc mt tng chu nng, ta c th dng tm che nng hay ban cng, cng c th a ca s li vo su bn trong hoc m ca quay vo sn trong rng ln, c bit l do cc tng trn cao. Bn cnh vic to bng mt, sn trong cn c tc dng nh li thot khn

98 cp,nh ni trng cy xanh to phong cnh p cho ngi s dng thng thc bn ngoi st cn h hoc nh mt khng gian c ng mm do phc v cho nhu cu m rng din tch hoc to thm mt s phng ph nu c yu cu trong tng lai. + T hp mt ng nh cao tng thng c hiu qu v nhp iu, tng phn, vi bin, c khai thc v to lp theo chiu ng, trong kin trc mi c vai tr rt quyt nh to nn dng dp c o ca ta nh. + Tng vic trng cy xanh v vn cy theo chiu ng + Vic trng cy xanh mt tin, t hp cc ban cng, sn trong ca ta nh va c th mang li v o thm m, tnh hp dn sinh ng cho v ngoi cng trng va tit kim nng lng cng nh tc dng tt cho vi kh hu ni tht. Cy xanh to bng mt lm gim phn x nhit cng nh chi ca tng ngi. p ng nhiu thch khc nhau, cy xanh nn trng nhiu loi xen k trong mt h thng cc bn cy phn b trn ton mt ng cng trnh to thnh chui vn theo chiu ng ni kt lin hon vi cy xanh di mt t. Cng trnh v vn cy to thnh mt th thng nht. - Tm li + Kh hu ni xy dng theo quan im "thit k theo c trng kh hu" phi c tnh n ngay trong bc u quyt nh thit chung ca mt d n, t s b tr v nh hng cng trnh, n hnh dng v c tnh ca kt cu. S l khng thit k nu t ln u tin thit k mt cng trnh m ch quan tm v kinh t, cng nng, phong cch, sau li mong ch n mang li mt ch vi kh hu bn trong tt. Nu thit k khng chnh xc, khng t tt c cc mt, th khng mt chuyn gia no c th iu chnh cho n tr nn tt c. + Cc ngh nh hng y nh l nhng nguyn tc thun li cho vic khi u ni chung ca mt thit k. Chng cng nn c xem nh mt phng n hiu qu trong vic thit k nh cao tng vng c kh hu nng m.Ngi ta c th lp phng cch ny ri cng s a n mt dng th kin trc n iu ging nh phong cch" hin i quc t" vn ang b ph phn. Nhng do tnh a dng ca kh hu cng nh tnh ring bit ca tng a im xy dng, kin ngh nh hng ca TS Ken Yeang a ra hi ngh cc kin trc s chu (Jacarta - 1996) trnh by trn y ha hn s a n nhng dng cng trnh cao tng hon ton rt a dng v tit kim nng lng, bo v mi trng sinh thi,v n lt mnh" thit k theo c trng sinh - kh hu" s cn to ra nhng kh nng rt ln v v p ngn ng kin trc mi ca cng trnh. tng thit k nh cao tng theo c trng kh hu c dn ti s thay i tng bc trong thi ca ngi s dng v s yu thch c lm vic trong mt mi trng "t nhin" (hoc mt phn t nhin) thay cho mi trng" nhn to - k tr". + Mt s gii php thit k theo c trng kh hu theo nh chung c cao tng cn mt s dng c bit khc ang hng ti nh To ra nhng sn nng, lgia cnh khu sinh hot chung ca gia nh. To ra nhng sn tri cho tng cn h. Mi tng di l sn tri ca tng trn. To ra cc vn trong cc nh thp bng vic cc nh pha di tn dng thin nhin cy xanh ngay mt t, cc tng nc (3 - 4 tng trn cng) c tn dng thin nhin cy xanh t chc trn sn thng, trong khi cc tng gia ca ngi nh th khai thc s dng cc vn treo.

99 c. V d v cng trnh nh Menara Mesiniaga (Kuala Lumpur, Malaysia)

Hnh 41: Cng trnh Menara Mesiniaga (Kuala Lumpur, Malaysia)

Xy dng nm 1989 (KTS Ken Yeang). Ngi nh thp 15 tng vi 12.000m ny, mang trong n nhng nguyn l kh hu sinh hc, nm Selangor, n nh cy cnh thng ng, bao gm mt chnh ca nh v cc sn tri. nh ny vic trng cy c bt u t mt t dc cao dn ln mt pha nh. Sau cy trng leo theo ng xon c ln mt ng ca nh vi vic s dng cc mi hin tht vo nh cc sn tri. Cng c mt vi dng nng lng gim hp th nh tt c cc khu vc ca s pha c kh hu nng ca ngi nh (pha ng v Ty) u c cc tm chn nng bn ngoi gim s xm nhp ca nng nng vo khng gian ni tht. Nhng mt khng b nng trc tip (hng Bc v Nam) c cc vch ngn bng knh d quan st v to iu kin thun li cho thng gi t nhin. Snh thang my tt c cc tng u c thng gi t nhin, chiu nh sng ban ngy v c khng gian quan st cnh bn ngoi nh. Cng trnh

100 khng cn iu p phng ho, v dung nng lng thp. Ton b cu thang v khu vc cc bung v sinh cng c thng gi v chiu sng t nhin. Mi che nng c cc khong panel lp pin mt tri, nhm cp ngun ngn lng cho cc tng pha di. B.A.S (h thng t ng trong nh) v cc kh c thng minh khc c dng gim tiu ph nng lng trong thit b v h thng iu ho khng kh. 5.2.2 Xu th pht trin kin trc chung c nhiu tng v cao tng trn th gii - Trong nhng hi ngh quc t gn y v xy dng th u ni bt ln vn bng n dn s cc thnh ph. Ring cc nc vng nhit i v cc nc chm pht trin, tc tng trng dn s cn mnh m hn bao gi, c thnh ph ln nng thn. - Trong khi gii quyt nhng vn nh v xy dng thnh ph cc nc th gii th ba thuc vng nhit i, bt c mt loi hnh kin trc no c to ra u c gng hng n kh nng cho php ch nh c th t t chc khng gian theo cch ring ca mnh, ph hp nhiu nht vi iu kin khc nhau v thch v hon cnh. Mt trong cc xut quy hoch t chc khu thnh ph ca mt s kin trc s ni ting th gii l nng cao mt c tr bng cch p dng rng ri kiu nh nhiu tng, cao tng, kt hp an xen vi nh thp tng mt cao (khong 20-30%). - i i vi vic kin to nhng khu th mi vng ven , ngi ta bng mi cch lm gim bt mc tp trung dn s khu trung tm gii to nhng sc p qu ti y. Trc tin bng cch xa b nhng khu chut thay th bng cc khng gian cy xanh, h nc, qung trng to c nhng l phi - khong xanh nho nh trong ni thnh. khu vc trung tm cng s xen cy cc cng trnh cao tng vi mt hn ch, c tnh n mi trng vi kh hu lnh mnh. y cng l mt kinh nghim qu nh trong thi k u th ho pht trin phi tnh n ngay s gi gn mi trng sch cho khu trung tm. ng thi cc cn nh hng ph truyn thng cng cn c khi phc gi c nt ring di sn kin trc mt ph, khng ch cao, khi phc cc khong sn trong, to cc mt h, khong cy xanh rng ly gi mt to cnh quan mi cho ton mt ph... Cc chung c cao tng c hnh khi ln nn nm li xa mt ng cho ta hnh nh ca s cng sinh trong pht trin, nhm p ng nhu cu v sinh v s khng ngng tng trng ca khi dn c y. 5.2.3 Nh chc tri hng ti l thuyt thit k th theo chiu hng ng chu - Ngy nay, trn khp th gii di p lc ca vic tng gi t, dn s th tng nhanh, s ha nhp nn kinh t th gii dn n vic xy dng nh cao tng tr thnh mt thc t khng th trnh c. Vn cn quan tm y l khi thit k phi c s xem xt cht ch v v tr, quy hoch chiu cao. Tt nhin ngi ta thng ng h khuynh hng xy dng nhng khu trung tm vi nhng cng trnh thp v va thay v nh cao tng vo khu trung tm c, nhng trong hu ht cc trng hp cc quc gia thng khng kh nng ti chnh cho vic ny. Hn na vic ri trung tm cho vic u t nng cp cc c s h tng hin hu l lng ph ti nguyn. - y ban nh cao tng v nh th xem nhng cng trnh cao hn 10 tng l nh cao tng. Do kch thc nh cao tng i hi c bit cho vic hot ng ca cc h thng kt cu, c kh, in, nc. Tt c cc yu t ny lm cho nh cao tng tr ln mt dng khc. V th khi thit k phi tin hnh rt cn thn ngay t nhng bc u v nu sai st th vic tin hnh iu chnh s kh khn hn nhiu so vi nhng cng trnh c cao thp hay trung bnh.

101 - C hai yu t trong vic thit k c ngh xem xt y + Mt l khng gian ca nh cao tng c s dng bi rt nhiu ngi vi nhiu mc ch chc nng khc nhau, cn c xem ging nh trong mt thnh ph (ch khc n pht trin theo chiu cao). + Hai l s p ng ca n vi mi trng, kh hu ni cng trnh c xy dng cn t mc nh l mt thit k nng cao cht lng sng cho cn h v h gi thnh cng trnh. - Ta cn nhn thc r thm hai vn cn lu t c cc mong mun trn - Hay cn thiu nhng tiu chun thit k tha ng, nh cao tng xut hin Chicago - M vo thp nin 1890 v sau nhanh chng lan rng ra ton th gii. T n nay thit k nh cao tng c kin trc ln kt cu u c nhng tin b ng k (s tng cao ngy mt nhiu hn, c nhng ci thin to ln mi trng bn trong cng trnh nh h thng in v in lnh tt hn). Tuy nhin so vi mt k thut, thit k nh cao tng cha c c nhng nguyn tc c bn nh hng cho vic thit k nh cao tng t mc cn thit tng ng vi trnh khoa hc k thut. - Nh cao tng cn c xem nh mt thnh ph nh theo chiu ng, nh cao tng khng nn ch c xem n gin l mt lot nhng ci khay btng chng ln nhau, ni m ngi s dng phi tri qua phn ln thi gian trong ngy ca h trong mt mi trng nhn to khng h thay i , khng c c nim vui hng thc thin nhin bn ngoi cng nh s thay i thi khc ca cc ma trong nm. Trong cc thnh ph bnh thng ngi dn th lun c to thoi mi bng nhng khng gian dn tri m, vi cng vin, nhng hot ng vn ha v dch v. Nh cao tng cng l mt thnh ph thu nh nn cn c quan tm c hai mt mi trng, khng gian hot ng v yu t c th ca n l pht trin theo chiu ng c tin nghi i sng tng ng nh thnh ph dn tri theo chiu ngang. 5.2.4 Mt s bi hc kinh nghim v nhng vn cn hng ti trong tng lai a. Mt s bi hc kinh nghim - Trong ba thp k t 1930 n 1990, nhng nguyn tc sinh - kh hu" ti thiu u b b qua xy dng. S pht trin dy t, t pht trong cc khu ph thi k khng c g minh ho r hn hnh nh ca nhng qun th ln xn, tn km cht lng, lm ngho mi sinh t nhin v mi trng vn ho. - Hng Kng l khu vc pht trin sm nht Chu , c nhng kinh nghim r rng v s pht trin cc thnh ph t hiu qu v t chc khng gian, hiu theo ngha nh mt bn tnh ring bit v kh hu, truyn thng vn ho. Kiu t chc th du nhp t M vi cc to nh thp chc tri chen chc c nhng kt lun n l nhng ci hp ging ht nhau t Ty sang ng, ph v s lin kt vn c gia con ngi vi thin nhin v con ngi vi con ngi. - Khu Bc Hng Kng.(Island) l v d in hnh v s khai thc t ai ti a cho cc nh kinh doanh th ny. Ton b din tch c ph kn cc nh thp vi xu hng chen ln ra bin, che lp hon ton gi mt t i dng. Khong cch gia cc thp qu nh to thnh cc khe h ti tm cho ngi i b, kt qu l c dn c tr t tng 10 tr xung khng nhn c nh sng mt tri lt ti. Ton b cc khu nh ny u phi dng iu ho nhit v chiu sng nhn to, thi ra mt lng kh c hi khng l cho thnh ph v c dn quanh vng bi hiu ng lng knh ca k thut iu ho khng

102 kh, cng vi s mt v sinh do s sinh sn nhanh chng cc loi k sinh trng khi mi trng thiu nh sng mt tri. b. Nhng vn cn quan tm cho nh trong tng lai - Nhng nm gn y, kin trc c xem nh l mt sn phm to ln nht m loi ngi c th sn sinh vi c ngha v quy m cc th v sc mnh tinh thn ca n, nht l khi con ngi bc vo thin nin k th ba vi thc r rng hn v tng lai kin to mt hnh tinh chung vi s thc y ca thng tin, giao thng cao tc v nng lng mi... ng thi bo ton c tnh a dng ca vn ho lm nn tng cho tnh c o ca mi dn tc, cng ng v c nhn. Hn bao gi ht, vn kin trc trong mi quan h rng buc t nhin vo mi trng sinh thi v kh hu li tr nn cp thit n nh vy. Khng t cc nh chuyn mn ku gi mt nn kin trc mi bo m cc nguyn tc pht trin bn vng bng m hnh mi ca th v khu c tr, bo m s quan h hi ho trong mi quan h con ngi - x hi - thin nhin. - Mt nn kin trc c tng lai l mt nn kin trc khai thc nhng yu t truyn thng v li sng hi ho vi mi trng, kh hu. Bn sc, li sng ca vn ho c th l cha , m cn cn phi khai thc c cc cht liu tng lai trong sng tc ca kin trc s. l s t chc cc hnh thc th mi trn c s cc cng ngh sch c pht trin trn nguyn tc hi ho v ti to li mi trng thin nhin, bo m c li sng cn bng gia cc nhu cu mi ca loi ngi m vn cn tn trng cc gi tr vn ho, o c. Nhng vn c tm quan trng c bit vi chu ni chung v vi ng Nam ni ring khi m s tng trng kinh t i trc nhiu so vi cc chnh sch quy hoch, cn trong qun l th th tnh trng th ho ngu nhin, thiu kim sot v bt hp l vn l khng trnh khi, vi hu qu lu di kh cu vn. - Chng ta hy cng nghin cu mt s gii php quy hoch, b cc, t hp khng gian v thm m ca mt s cng trnh kin trc tiu biu, c xy dng v s dng min nhit i ni chung vi mong mun tm hiu cc m hnh thch hp cho s pht trin th nhit i, ph hp vi mi trng sinh thi, a l, kh hu ng Nam Chu . Ch trn c s thy c tm quan trng ca cc gii php kin trc c s khuyn khch cao loi cu trc nhy cm vi mi trng sinh thi v kh hu, chng ta mi c th cng nhau xy dng c cc m hnh th bn vng cho tng lai. - T nhng nm 1990 nhn thy nhng bi hc khng th sa cha c trong cc khu ph vi thm m quan lch lc ca loi kin trc dp khun phng Ty ly k thut lm sc mnh. Hng Kng mnh dn t li vn c tnh nguyn tc ca cc nh thp (vn l loi nh ch lc trong thi k mi bi s qu khan him t ai y). V d nh t hp kin trc khu nh thp mi Shatin a ra nhng b cc c li nht cho kh hu, nh sng cho tng khi nh, gn nh b khng ch bi nhng cao nh nhau ( gim nhiu so vi trc) nh cc nh thp nm xung quanh sn vn rng gm vn cy xanh i do, cc cng trnh dch v thp tng, cc cnh nh c m ra vi sn tri hng khng kh trong lnh. Ti thiu l quy hoch ny cng bo m nhng nguyn tc c bn nht l chiu sng v thng thong t nhin ph hp vi kh hu nhit i gay gt. Tuy nhin phi thy rng bn thn tng khi thp vn cha c ch x l tt v hng gi, nng ch o. - Cc b cc chia khi hnh ch Y, ch thp ng nh bt chp hng nng, gi ni ln s ph thuc vo my iu ho. Chnh nhng c im ny cng to nn quy hoch mt ng rt kh chp nhn, m ngi dn Malaysia hu nh qu nhm chn

103 (ch ngha quc t) v khng hp vi c kh hu ln vn ho a phng. V vy, trc tnh hnh , t nm 1980 tr v y, tin s kin trc s Ken Yeang (Malaysia) v cng ty ca ng phn u khng mt mi duy tr vic thit k cc nh cao tng trn c s nghin cu su sc mi quan h gia kin trc v sinh thi. Trong iu kin pht trin kinh t nhanh chng ca x hi Malaysia, cc to nh cao tng chim mt vai tr quan trng trong c cu th. ng tm n cu trc nhy cm vi kh hu v vn ho truyn thng thng qua hn 200 chi tit kin trc, m theo ng n ng vai tr quan trng trong mi lin h mt thit ca nh cao tng vi mi trng nhit i nng m. l mt thnh cng khng nh. Kin trc sinh thi theo ng phi tnh n nhng nh hng su rng i khi c hi l qu trnh th ho tc ng rt xu vo mi trng thin nhin. Kin trc sinh thi phi c pht trin khng ch bo m s bo tn nhng g cn li, m cn phi bo m s tn ti lu di ca sinh quyn v hnh tinh nh mt tng th hi ho. Cng c phn ging nh Vit Nam v c trng nng m (tnh m c phn gay gt hn), nh nng dn truyn thng ca Malaysia thng dng cc bc tng nh b phn tr gip cho vic thng hi thong gi, cc kiu mi tranh, mi an bng tre na chng chi v lc bc x, v chnh l nhng yu t em li cm hng trong sng tc kin trc ca ng. ng nghin cu l thuyt v a ra cc gii php kin trc nh cao tng c kh nng tc ng qua li gia kin trc vi mi trng xung quanh, nh vo s xc nh hng gi, nng, cc kiu mi ht, cc cch thng gi t nhin... tt c c khi qut ho nhng bin th m rng vo cc gii php kin trc c tnh sinh - kh hu" ca cc nh thp Malaysia. S th nghim u tin chnh l ngi nh mi chng mi m ng t xy dng cho mnh nm 1983. Quan nim thit k ca ng l coi n nh mt h thng ro chn (bng h thng tng nh nhng tm lc mi trng) bao quanh khng gian s dng bn trong, to cho ngi nh nh mt t bo sng trong khung cnh thin nhin bao cha n. Cc khng gian chnh quay ra hng Bc - Nam. cc phng khch v sinh hot cn m rng v pha ng quay ra b bi nhm n lung gi ng Nam c lm mt bi hi nc, lm thay i vi kh hu trong cc phng khch ln. Cc tm tng ln c thit k nh mt h thng rm trt, panen c, panen knh, ca chp lt (c phn chia lm nhiu lp c th di chuyn c ng linh hot) c dng iu khin vi kh hu theo s thay i tng ng ca mi trng v m. c o nht l ngi nh c thm bn lp mi kiu an phn truyn thng, nhng c lin khi bng lp btng ct thp, ph ln ton b mi bng vi cc sn, hin, b bi pha di. tng ca tc gi mun dng mi ph li dng cc yu t c li nh tng mt ca ln gi thi qua b bi ti cc tng nh. T ngi nh u tin , nhng nm v sau ng thnh cng trong s nghip thit k nh cao tng vng nhit i nng m vi hng lot cc nh thp: trung tm thng mi IBM, nh thp qung trng Atrium, nh thp Menara Mesiniaga, trung tm thng mi Central, vn phng Budaya... (Kualua Lumpur) v s ln cc nh cao tng Trung Quc. Nm 1989 Ngi nh 15 tng Menara Mesiniaga a vo s dng khng nh nhng nguyn tc thit k ca Yeang v kin trc sinh - kh hu v c coi nh mt mu mc pht trin ng n ca kin trc cao tng ng Nam (theo nh gi ca phng Ty). Ngoi vic t hng nh sao cho cc phng s dng n c hng gi tt (Nam, ng Nam), cc khu v sinh v thang nm gc ng v Ty, ng cn tin thm mt bc trong thit k to lp mt mi trng sinh thi t nhin (nh mt phn ca tng th a phng) bao quanh ngi nh. Nhng phn lun c che nng bi

104 bng ca ngi nh khuyn khch i sng t nhin phong ph ca h ng vt a phng pht trin. Ngi nh cng s dng mt lot cc gii php truyn thng khi x l cc khong sn tri bn mi trong cc tng, cu to lp tng kp bng tm cch nhit hng ng v Ty, sng to mi an phn chng bc x c th t di ng theo ng mt tri... Cc iu kin kh hu l tng t c trong cc phng s dng khng cn n h thng iu ho khin ngi nh ny c coi l M hnh ca ch ngha hin i nhit i ng tin cy v mt mi trng (Clifford - nh bnh lun kin trc ngi Anh).

Hnh 42: Cng trnh nh ti Vit nam - Vit Nam, ni chung l nh cao tng cha pht trin nhiu, mc p ng ca n cho nhu cu ti cc th cn thp , mi c mt s t thnh ph (H Ni, H

105 Ch Minh). Vic a dn c vo sng trong cc nh cao tng mi ch l giai on bt u th im Vit Nam. Trong khi cc nc ngay trong khu vc ng Nam , nh cao tng mc ln nh nm, pht trin rt nhanh. y l iu kin tt Vit Nam hc hi v tham kho. 5.2.5 Xu hng pht trin ca nh khi ghp ti Vit nam - Trong khong thi gian nhng nm 1980-1990 cc cn h khi ghp xy dng mt cch t pht, thit k rt s lc n gin ch yu ch p ng cc nhu cu ti thiu tm thi trc mt v ch . Cc cn h thng hai tng, cha ch n v p tng th cng nh ca tng cn h. Din tch s dng ca cc cn h thm ch khng p ng nhu cu s dng ti thiu dn n tnh trng ci ni, chp v gy nh hng n m quan chung ca ngi nh. - Sau nm 1990, kinh t x hi bc u thot khi khng hong. Thu nhp bnh qun u ngi tng, cht lng cuc sng ngy cng c ch hn. Ngi nh khng cn ch l ch tr chn, vn ho tr thnh mt nhu cu thit yu cho mi gia nh. Tro lu mua t xy nh bng n do iu kin sinh hot trong cc chung c khng p ng c cuc sng hin i. B mt h ph thay i tng ngy, cc khu dn c mi ngy cng m rng. Gn lin vi n l nhng kiu nh bit th hay chia l c xy dng t v t pht, thiu mt quy hoch tng th chung. Ai cng mun c mt cn nh theo s thch ring dn n s sao chp tu tin nhng hnh thc chi tit kin trc m h cho l p nhng trn thc t li rt km th hiu. Tng th chung khu , ng ph tr nn ln xn tri ngc vi mong mun ca cng chng. - Trong tnh hnh , xy dng nh khi ghp vi nhng u im vn c ca n tr nn rt thch hp vi nhiu i tng gia nh. - Nh khi ghp tr thnh xu hng ch o khng ch vng ven , th trn, th x m c thnh ph du lch, khu ngh mt. nc ngoi (M, Thi Lan, Malaysia...) d dng bt gp khp ni nhng nh khi ghp a dng v chng loi, phong ph v mu sc, kiu cch sang trng v rt thi thng (cho c tng lp thng lu), c phi hp hi ho c o vi cc khi mng cy xanh ca nh vn - bit th, vi hnh khi kin trc cc nhm qun th chung c nhiu tng v cao tng, to nn cnh sc, bng dng th vui mt sinh ng v y sc hp dn v hin i... - Tm kim cc dng nh thp tng lin k mt cao (c sn trong) nng cao mt c tr, h s s dng t nm m rng hn na phm vi p dng n trong th cng l mt hng pht trin c nhiu nc ch nhng thp k gn y. Nh khi ghp ngy cng ng mt vai tr quan trng trong vic gii quyt ch cho ngi dn H Ni, nng cao iu kin sng cho mi ngi, mi nh. Nh khi ghp tr thnh mt yu t khng th thiu trong nhng loi hnh nh . Tt nhin cn phi qua thc t sng lc. Mong rng chng ta s c nhng cn nh khi ghp ph hp hn trong tng lai. Phn cu hi: Cu 19: Anh (Ch) phn tch nh sinh thi? Hy a ra mt s tng nh sinh thi Cu 20: Trnh by xu hng pht trin nh hin nay trn th gii Cu 21: Anh (Chi) hy phn tch vic pht trin nh ti Vit nam hin nay ph hp vi iu kin sng ca ngi Vit nam cha?

106 Danh mc sch tham kho PGS. TS. KTS. Nguyn c Thim - 2004 Nguyn l thit k kin trc nh dn dng - NXB Khoa hc v k thut, H ni B xy dng - 1997 - Tuyn tp (tp IV) Tiu chun xy dng ca Vit nam - NXB Xy dng, H ni KTS Lng Anh Dng - 2003 - Cht lng cho th sau nm 2000 - NXB Khoa hc k thut,H ni Wiliam.j.r.curtis 1981 (1995) Modern architecture since 1900 Boston Masachusetts Hoa k

1. 2. 3. 4.

Website tham kho www.kientrucviet.com.vn, www.diendanxaydung.vn, www.ashui.com, www.act.com.vn, www.wiki.com,....

Cu 1: Trnh by hon cnh hnh thnh nh Cu 2: Trnh by pht trin nh thi k T bn ch ngha v T bn ch ngha pht trin cao Cu 3: Trnh by pht trin nh thi k x hi Nguyn thu Cu 4: Nhng yu t no nh hng n nh ? Hy trnh by mt trong nhng yu t . Cu 5: C nhng h thng khng gian nh no? Hy phn tch c th mt khng gian Cu 6: Cn h l g? Nu cc thnh phn trong cn h Cu 7: Hy cho bit din tch chun cho cc thnh phn v phn bit r cc loi din tch trong cn h Cu 8: Hy phn tch mt thnh phn khng gian m Anh (Chi) thch trong cn h Cu 9: Hy v s dy chuyn mi quan h ca mt cn h Cu 10: Hy phn bit nh chung c v nh tp th, v s minh ho Cu 11: Anh (ch), hy phn tch im khc nhau gia nh nhiu cn h v nh kiu khch sn. Cu 12: C nhng loi nh no? Hy trnh by c im ca tng loi Cu 13: C nhng cch phn loi nh no? Hy trnh by mt loi nh ph bin nht ti Vit nam. Cu 14: Hy trnh by chc nng ca mt cn h hin i Cu 15: Hy trnh by xu hng thit k cn h hin nay Cu 16: C nhng yu cu no trong thit k cn h hin i? hy nu yu cu thit k ph hp vi tm sinh l con ngi Cu 17: C nhng gii php no cho vic thit k cn h tho mn iu kin tin nghi v tit kim nng lng Cu 18: Anh (Ch) phn tch nh sinh thi? Hy a ra mt s tng nh sinh thi Cu 19: Trnh by xu hng pht trin nh hin nay trn th gii Cu 20: Anh (Chi) hy phn tch vic pht trin nh ti Vit nam hin nay ph hp vi iu kin sng ca ngi Vit nam cha?

MC LC
Chng 1: S lc qu trnh pht trin kin trc nh v nhng yu t

nh hng n kin trc nh 1.1. S lc qu trnh pht trin ca kin trc nh


1.1.1. Kin trc nh thi x hi nguyn thu 1.1.2. Kin trc nh thi k chim hu n l 1.1.3. Kin trc nh giai on x hi phong kin 1.1.4. Nh thi t bn ch ngha 1.1.5. Nh giai on x hi t bn pht trin cao

3 3 5 7 8 9 10 10 11 17 19 21 21 21 21 21 21 23 37 37 39 39 41 41 41 44 44 56 62 65 65

1.2. Nhng yu t nh hng n kin trc nh


1.2.1 Yu t t nhin 1.2.2 Yu t chnh tr, kinh t, x hi v vn ho li sng Vit nam 1.2.3. iu kin k thut 1.2.4 Yu t quy hoch v th ho Chng 2: T chc khng gian kin trc nh 2.1. H thng khng gian nh (khng gian khu ) 2.1.1. Khng gian c th 2.1.2. Khng gian giao tip 2.1.3. Khng gian cng cng

2.2. Khng gian c bn trong cn h


2.2.1. nh ngha cn h 2.2.2. Thnh phn v c cu cn h

2.3. Phn khu chc nng trong cn h


2.3.1. Phn khu cng nng trong cn h (dy chuyn) 2.3.2. Phn khu chc nng giao thng 2.3.3 Din tch cc loi cn h in hnh

Chng 3: Cc loi nh 3.1. Phn loi nh theo yu cu quy hoch


3.1.1. Nh th 3.1.2. Nh nng thn 3.2. Phn loi theo chc nng s dng 3.2.1. Nh kiu bit th 3.2.2 Nh lin k (nh khi ghp) 3.2.3 Nh ghp h 3.2.4 Nh kiu khch sn 3.2.5 Nh k tc x

2 3.2.6 Nh nhiu cn h (nh chung c) 66 78 78 79 79 79 79 79 79 79 79 80 80 80 81 81 82 83 83 86 87 87 87 88

3.3 Phn loi da trn cao


3.3.1. Nh thp tng 3.3.2 Nh c s tng trung bnh 3.3.3 Nh cao tng 3.3.4 Nh nhiu tng (nh chc tri)

3.4 Phn loi da vo i tng phc v v ngha x hi ca n


3.4.1 Nh kiu sang trng tiu chun cao 3.4.2 Nh cho ngi c thu nhp cao 3.4.3 Nh dnh cho ngi thu nhp kh, trung bnh 3.4.4 Nh cho ngi c thu nhp thp, ngho kh

Chng 4: Nhng vn c bn trong thit k kin trc nh 4.1. Chc nng ca cn h hin i
4.1.1 Khi nim chung 4.1.2 Cc chc nng ca cn h

4.2. Cc yu cu tm l, sinh hc ca khng gian


4.2.1 Cc yu cu khi thit k ph hp vi tm sinh l ca con ngi 4.2.2 Cc ch tiu v iu kin mi trng p ng nhu cu ca con ngi

4.3. Ni dung yu cu cng nng v gii php khng gian ni tht cn h


4.3.1. Yu cu chung ca nh hin i. 4.3.2 Cc gii php t hp khng gian ni tht cn nh hin i

4.4 Yu cu v gii php kin trc, k thut v thm m i vi nh


4.4.1 Cc yu cu v gii php kin trc v kt cu 4.4.2 Cu thang trong chung c nhiu tng 4.4.3 Thm m trong kin trc nh

Chng 5: Nhng xu hng v kinh nghim trong thit k kin trc nh 5.1. Cc xu hng v gii php nng cao tin nghi v cht lng nh 90
5.1.2 Tnh linh hot trong thit k v khai thc khng gian 5.1.1 Cc gii php to vi kh hu thun tin trong nh 90 90

5.2 Kinh nghim ca cc nc trn th gii

90 5.2.1 Kinh nghim v t chc chung c cao tng cc nc ng nam 90 5.2.2 Xu th pht trin kin trc chung c nhiu tng v cao tng trn th gii 98 5.2.3 Nh chc tri hng ti l thuyt thit k th theo chiu hng ng chu 98 5.2.4 Mt s bi hc cn rt ra v kinh nghim cn hng ti trong tng lai 98 5.2.5 Xu hng pht trin ca nh khi ghp 99 Mc lc 104 Ti liu tham kho 106

107

TI LI U THAM KHO
1. 2. 3. 4. 5. PGS. TS. KTS. Nguyn c Thim - 2004 Nguyn l thit k kin trc nh dn dng - NXB Khoa hc v k thut, H ni B xy dng - 1997 - Tuyn tp (tp IV) Tiu chun xy dng ca Vit nam - NXB Xy dng, H ni KTS Lng Anh Dng - 2003 - Cht lng cho th sau nm 2000 - NXB Khoa hc k thut,H ni KTS Nguyn Ti My 1995 - Kin trc cng trnh - Nhng khi nim c bn H Bch khoa Thnh ph H Ch Minh. Wiliam.j.r.curtis 1981 (1995) Modern architecture since 1900 Boston Masachusetts Hoa k

1. 2. -

Thng tin v tc gi: H v tn: Trn nh Hiu N m sinh: 24/9/1973 Ni cng tc: Khoa Kin trc, Trng i hc Khoa hc Hu a ch: 14/116 Nguyn L trch, TP Hu in thoi CQ: 054.3833530; NR 054.3812191; D 0905566906 a ch Email: hieuchi2000@yahoo.com Thng tin v gio trnh: Gio trnh cha xut bn Gio trnh p dng cho sinh vin chuyn ngnh kin trc cng trnh v chuyn ngnh kin trc quy hoch v chuyn ngnh xy dng dn dng Gio trnh dnh cho tt c cc trng o to Kin trc s Yu cu kin thc v kin trc nhp mn, phng php sng tc kin trc trc khi hc mn ny Cc t kho: (nhahue2009)

You might also like