Nguyn Minh Tin

12A1 K43 Trng THPT Lin H

PP GII NHANH BI TP DAO NG IU HA I.Nhc li kin thc: 1. Phng trnh dao ng: x = Acos( t + ) vi - < 2.Vn tc tc thi: v = - Asin( t + ) 3.Gia tc tc thi: a = - Acos( t + ) 4.Vt VTCB: x = 0; v Max = A; a Min = 0 Vt bin: x = A; v Min = 0; a Max = 2A 5.H thc c lp: A2 = x2 + v2 a = - 2x II.cc dng bi tp: 1.Bi ton: Mt vt dao ng iu ha c phng trnh x= Acos( t + ). Tnh khong thi gian ngn nht vt i t v tr c to x1 n x2:

Phng php: B1) V ng trn lng gic: B2) Xc nh ta x1 v x2 trn trc ox B3) Xc nh v tr ca im M1 v M2 trn ng trn (trong x1 v x2 ln lt l hnh chiu ca M1v M2 trn OX) B4)Xc nh gc qut: (M1O M2) ( l gc nh nht 180 v = 180 - (AO M1) - (M2O-A) ) Trong cos(AO M1) = A v cos(M2O-A) = min = T ( T l chu k )
n n n n
x1

Ch : Khong thi gian ngn nht vt i t

hoc ngc li hoc ngc li hoc ngc li hoc ngc li n n n hoc ngc li hoc ngc li hoc ngc li

2. Bi ton:Mt vt dao ng iu ha c phng trnh x= Acos( t + ) k t lc t=t0 vt i qua v tr c li x= x1 ln th n vo thi im no.

(-)

i qua 1 ln

(+)

(-)

i qua 2 ln

(+)

Nguyn Minh Tin

12A1 K43 Trng THPT Lin H

Phng php: Ta quy c gi ||n|| l s chn nh hn n v gn n nht. V d: ||8|| = 6 ; ||7|| =6 ; ||9|| =8 ; ||2|| =0; ||1|| = 0 Ta xt ||n|| ca bi ton B1) T PT: x= Acos( t + ) ti t=t0 x= x0 M0 Vi x= x1 M1 v=v1 chiu chuyn ng B2)V ng trn lng gic. Ta quy c chn -chiu dng ca chuyn ng tng ng vi chiu thun kim ng h. -chiu m ca chuyn ng tng ng vi chiu ngc kim ng h. L do l khi vt chuyn ng vi chiu dng trn trc Ox th im M x dch chuyn theo chiu kim ng h. Xc nh im M0 trn ng trn lng gic (trong x0 l hnh chiu ca M0 trn OX) Xc nh im M1 trn ng trn lng gic (trong x1 l hnh chiu ca M1 trn OX) Thi im = trn Ox)
(v trong nhng chu k u th c 1 chu k tng ng M0 i qua v tr M1 2 ln trong x1 l hnh chiu ca M1 || ||

l thi gian i qua 1 ln hoc 2 ln. Ch :Khi chiu cc im M0, M1 xung Ox th phi chiu cng chiu t trn xung, tuyt i khng c ngc chiu v ta ch cn quan tm ti vn tc ti thi im ban u m khng cn quan tm ti vn tc ti thi im sau l do l do thi gian qut xc nh nn gc qut cng xc nh vn tc ti nhng thi im sau l khng nh hng n kt qu bi ton. Bi ton quy v: Tm vt i qua v tr c li x= x1 ln th ( n - ||n|| ) i vi n chn th quy bi ton i qua 2 ln. i vi n l th quy bi ton i qua 1 ln. tnh ta tnh thi gian vt i t x1 n x2: Cch lm l: 1) Quay vc t OM 0 theo chiu chuyn ng ca vt ti vc t OM 1 v xc nh gc qut to c, khng nht thit phi l gc b.
trong T l chu k

.T +

2)

3.Bi ton Mt vt dao ng iu ha c phng trnh x= Acos( t + ). Tm s ln vt i qua v tr bit x = x 0 t thi im t1 n t2. Phng Php: B1) V ng trn lng gic: Ta quy c chn -chiu dng ca chuyn ng tng ng vi chiu thun kim ng h. -chiu m ca chuyn ng tng ng vi chiu ngc kim ng h. L do l khi vt chuyn ng vi chiu dng trn trc Ox th im M x dch chuyn theo chiu kim ng h. B2) Xc nh ta x1 v x2 trn trc Ox B3) Xc nh v tr ca im M1 v M2 trn ng trn (trong x1 v x2 ln lt l hnh chiu ca M1v M2 trn OX) Phn tch: t2 - t1 = nT + (n N; 0 t < T) ( xc nh s dao ng ton phn n ) s ln vt i qua v tr bit x = x 0 t thi im t1 n t2 l 2 + k vi k 0,1,2 By gi ta i tm k: t=t1 x1= Acos( t + ) t= t2 x2= Acos( t + ) V1= - Asin( t + ) khng cn tnh v2 Bi ton quy v: Tm s ln vt i qua v tr c li x=x0 trong khong thi gian xc nh s ln vt i qua v tr c li x=x0 trong khong thi gian ta phi da vo ng trn xc nh gc qut c trong khong thi gian m s ln. Xt t s = n (phn nguyn)

T v

Thi im

Nguyn Minh Tin

12A1 K43 Trng THPT Lin H

4. Bi ton: Tm li dao ng sau thi im t=t0 mt khong thi gian t. Phng php Vi t=t0 x= x0 M0 (trong x0 l hnh chiu ca M0 trn OX) v= v0 chiu chuyn ng ca M (+) hay (-) Phn tch: t = nT + (n N; 0 t < T) ( xc nh s dao ng ton phn n ) Do chuyn ng c tnh tun hon nn Bi ton quy v: Tm di ca vt trong thi gian t k t v tr x0 Ch : di trn lun nh hn 4A xc di trn ta lm nh sau: B1) V ng trn lng gic: Ta quy c chn -chiu dng ca chuyn ng tng ng vi chiu thun kim ng h. -chiu m ca chuyn ng tng ng vi chiu ngc kim ng h. L do l khi vt chuyn ng vi chiu dng trn trc Ox th im M x dch chuyn theo chiu kim ng h. B2) T thi gian ta gc qut t M0 n M1 -Quay vc t OM 0 theo chiu chuyn ng ca vt 1 gc ng bng trong c xc nh nh Xt t s = n (phn nguyn) sau: = M1 trn ng trn lng gic x1 (bng cch chiu M1 xung Ox) 5.Bi ton: Mt vt dao ng iu ha c phng trnh x= Acos( t + ). Tnh qung ng vt i c t thi im t1 n t2. Phng php: 2 1 B1) Xt t s = n ( phn nguyn) Phn tch: T 2 - T1 = nT + (n N; 0 t < T) ( xc nh s dao ng ton phn n ) TH1. 0 S = 4nA TH2. S = 4nA + 2A TH3. l mt s l th ta xc nh Qung ng tng cng l S = S 1+ S2 S1 l qung ng i trong trong thi gian n ln chu k T (nT - mt s nguyn ln chu k) S1= 4nA S2l qung ng i trong thi gian t S2 c tnh nh sau : Thay cc gi tr ca t1 v t2 vo phng trnh cua li v vn tc: t=t1 x1= Acos( t + ) t= t2 x2= Acos( t + ) V1= - Asin( t + ) V2= - Asin( t + ) Xc nh li x1 v x2 + Xc nh du ca V1 v V2

S2 = | x 2 x 1| S2 = 4A | x2 x1|
0 0

x1 x1 x1

x2 x2 x2

TH1:

V1 . V2

V1

S2 = 2A x2 x1 S2 = 2A + x2+ x1

TH2: V1. V2 0
V1

x1 x2 Ch :*Trong bi ton trc nghim ta ch nn v hnh minh ha chuyn ng t xc nh S2 *Da vo kt qu trn ta c th gii hn c kt qu ca bi ton trc nghim: Vi S2 2 Vi
2

S2

( t

c th chn kt qu ng nht m khng cn tnh ton)

Nguyn Minh Tin

12A1 K43 Trng THPT Lin H

*Do chuyn ng ca con lc c c a v v bin thin theo thi gian nn khng th p dng cng thc S = nh chuyn ng u hay S = v 0t + at2 nh chuyn ng bin i u. *Qung ng i trong 1 chu k lun l 4A,trong 1/2 chu k lun l 2A *Vi bi tnh qung ng th ta cng c th s dng ng trn v cng i xc nh gc qut trong khong thi gian , da vo hnh v c th xc nh c qung ng vt i c. Ch : Cc dng ton nu trn * Nu bi ton khng cho pt li x, m cho pt v,a th ta i v pt li x. * Nu bi ton khng cho ta x1 ,x2 m cho pt v 1,v2 hay a1,a2 th ta i v ta x1 ,x2. * C s l thuyt ca nhng bi ton nu trn l: - hnh chiu ca mt chuyn ng trn u ln mt trc Ox hay Oy u c th coi nh chuyn ng ca con lc khng tnh n ma st. - sau khong thi gian bng mt chu k T th tnh cht ca chuyn ng lp li nh c bao gm ta x, vn tc v, gia tc a. * Tt c nhng dng ton khc u quy v 1 trong 5 dng trn v u c th s dng ng trn thc hin. * Trnh by ra giy th nghe c v phc tp, nhng khi lm th d hn chng ta ngh rt nhiu thng thng mt bi ton nh trn th cha y 1 pht ta c th thc hin xong. Tm li: nh tt c phng php trn th iu quan trng nht l do chuyn ng l lp i lp li sau mt s nguy n ln chu k v vy ta ch cn xt bi ton trong chu k dao ng cui cng ca vt. Tt c bi ton dng ny xin chng ta nh rng: Xt trong chu k cui. Xc nh chiu qut, v tr ban u, thi im ban u. Xc nh v tr sau, thi im sau. Bng cch kt hp s dng ng trn lng gic ta s tim ra kt qu bi ton. *My bi ton trn y mi c tc gi nghin cu v son tho nn cng khng trnh c li sai do vy mong cc bn thng cm v gp kin thm,ti tm t tn y l phin bn th nghim mc ch c nhng ln ti bn khc ng v hn.Xin cm n. Mi s gp xin gi v a ch Email:Nguyenminhtien140291@yahoo.com.vn hoc s T: H Ni ngy 14 2 2009. 12A1 K43 Trng THPT Lin H