C U T O NGUYN T I. C u t o nguyn t .

Chng I. H TH NG TU N HON CC NGUYN T

Nguyn t g m h t nhn tch i n dng (Z+) tm v c Z electron chuy n ng xung quanh h t nhn. 1. H t nhn: H t nhn g m: Proton: i n tch 1+, kh i l ng b ng 1 .v.C, k hi u (ch s ghi trn l kh i l ng, ch s ghi d i l i n tch). Ntron: Khng mang i n tch, kh i l ng b ng 1 .v.C k hi u Nh v y, i n tch Z c a h t nhn b ng t ng s proton. * Kh i l ng c a h t nhn coi nh b ng kh i l ng c a nguyn t (v kh i l ng c a electron nh khng ng k ) b ng t ng s proton (k hi u l Z) v s ntron (k hi u l N): Z + N A. A c g i l s kh i. * Cc d ng ng v khc nhau c a m t nguyn t l nh ng d ng nguyn t khc nhau c cng s proton nhng khc s ntron trong h t nhn, do c cng i n tch h t nhn nhng khc nhau v kh i l ng nguyn t , t c l s kh i A khc nhau. 2. Ph n ng h t nhn: Ph n ng h t nhn l qu trnh lm bi n i nh ng h t nhn c a nguyn t ny thnh h t nhn c a nh ng nguyn t khc. Trong ph n ng h t nhn, t ng s proton v t ng s kh i lun c b o ton. V d :

V y X l C. Phng trnh ph n ng h t nhn. 3. C u t o v electron c a nguyn t . Nguyn t l h trung ho i n, nn s electron chuy n ng xung quanh h t nhn b ng s i n tch dng Z c a h t nhn. Cc electron trong nguyn t c chia thnh cc l p, phn l p, obitan. a) Cc l p electron. K t pha h t nhn tr ra c k hi u: B ng s th t n = 1 2 3 4 5 6 7 B ng ch tng ng: K L M N O P Q Nh ng electron thu c cng m t l p c nng l ng g n b ng nhau. L p electron cng g n h t nhn c m c nng l ng cng th p, v v y l p K c nng l ng th p nh t. S electron t i a c trong l p th n b ng 2n2. C th s electron t i a trong cc l p nh sau: L p: KLMN S electron t i a: 2 8 18 32 b) Cc phn l p electron. Cc electron trong cng m t l p l i c chia thnh cc phn l p. L p th n c n phn l p, cc phn l p c k hi u b ng ch : s, p, d, f, k t h t nhn tr ra. Cc electron trong cng phn l p c nng l ng b ng nhau. L p K (n = 1) c 1 phn l p : 1s.

L p L (n = 2) c 2 phn l p : 2s, 2p. L p M (n = 3) c 3 phn l p :3s, 3p, 3d. L p N (n = 4) c 4 phn l p : 4s, 4p, 4d, 4f. Th t m c nng l ng c a cc phn l p x p theo chi u tng d n nh sau : 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s S electron t i a c a cc phn l p nh sau: Phn l p : s p d f. S electron t i a: 2 6 10 14. c) Obitan nguyn t : l khu v c khng gian xung quanh h t nhn m kh nng c m t electron l l n nh t (khu v c c m t m my electron l n nh t). S v d ng obitan ph thu c c i m m i phn l p electron. Phn l p s c 1 obitan d ng hnh c u. Phn l p p c 3 obitan d ng hnh s 8 n i. Phn l p d c 5 obitan, phn l p f c 7 obitan. Obitan d v f c d ng ph c t p hn. M i obitan ch ch a t i a 2 electron c spin ng c nhau. M i obitan c k hi u b ng 1 vung (cn g i l l ng t ), trong n u ch c 1 electron ta g i 2 electron ta g i cc electron ghp i. Obitan l electron c thn, n u khng c electron g i l obitan tr ng. 4. C u hnh electron v s phn b electron theo obitan. a) Nguyn l v ng b n: trong nguyn t , cc electron l n l t chi m cc m c nng l ng t th p n cao. V d : Vi t c u hnh electron c a Fe (Z = 26). 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2 N u vi t theo th t cc m c nng l ng th c u hnh trn c d ng. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 Trn c s c u hnh electron c a nguyn t , ta d dng vi t c u hnh electron c a cation ho c anion t o ra t nguyn t c a nguyn t . V d : C u hnh electron c a Fe2+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 Fe3+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5. i v i anion th thm vo l p ngoi cng s electron m nguyn t nh n. V d : S(Z = 16) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4. S2- : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 C n hi u r ng : electron l p ngoi cng theo c u hnh electron ch khng theo m c nng l ng. 5. Nng l ng ion ho, i l c v i electron, m i n. a) Nng l ng ion ho (I). Nng l ng ion ho l nng l ng c n tiu th tch 1e ra kh i nguyn t v bi n nguyn t thnh ion dng. Nguyn t cng d nh ng e (tnh kim lo i cng m nh) th I c tr s cng nh . b) i l c v i electron (E). i l c v i electron l nng l ng gi i phng khi k t h p 1e vo nguyn t , bi n nguyn t thnh ion m. Nguyn t c kh nng thu e cng m nh (tnh phi kim cng m nh) th E c tr s cng l n. c) m i n (). m i n l i l ng c trng cho kh nng ht c p electron lin k t c a m t nguyn t trong phn t . m i n c tnh t I v E theo cng th c: Nguyn t c cng l n th nguyn t c a n c kh nng ht c p e lin k t cng m nh.

 m i n th ng dng tin on m c phn c c c a lin k t v xt cc hi u ng d ch chuy n electron trong phn t . N u hai nguyn t c b ng nhau s t o thnh lin k t c ng ho tr thu n tu. N u m i n khc nhau nhi u ( > 1,7) s t o thnh lin k t ion. N u m i n khc nhau khng nhi u (0 < < 1,7) s t o thnh lin k t c ng ho tr c c c. II. H th ng tu n hon cc nguyn t ho h c.

1. nh lu t tu n hon. Tnh ch t c a cc nguyn t cng nh thnh ph n, tnh ch t c a cc n ch t v h p ch t c a chng bi n thin tu n hon theo chi u tng i n tch h t nhn. 2. B ng h th ng tu n hon. Ng i ta s p x p 109 nguyn t ho h c ( tm c) theo chi u tng d n c a i n tch h t nhn Z thnh m t b ng g i l b ng h th ng tu n hon. C 2 d ng b ng th ng g p. a. D ng b ng di: C 7 chu k (m i chu k l 1 hng), 16 nhm. Cc nhm c chia thnh 2 lo i: Nhm A (g m cc nguyn t s v p) v nhm B (g m nh ng nguyn nhm B u l kim lo i. t d v f). Nh ng nguyn t b. D ng b ng ng n: C 7 chu k (chu k 1, 2, 3 c 1 hng, chu k 4, 5, 6 c 2 hng, chu k 7 ang xy d ng m i c 1 hng); 8 nhm. M i nhm c 2 phn nhm: Phn nhm chnh (g m cc nguyn t s v p - ng v i nhm A trong b ng di) v phn nhm ph (g m cc nguyn t d v f - ng v i nhm B trong b ng di). Hai h nguyn t f (h lantan v h actini) c x p thnh 2 hng ring. Trong chng trnh PTTH v trong cu n sch ny s d ng d ng b ng ng n. 3. Chu k. Chu k g m nh ng nguyn t m nguyn t c a chng c cng s l p electron. M i chu k u m u b ng kim lo i ki m, k t thc b ng kh hi m. Trong m t chu k, i t tri sang ph i theo chi u i n tch h t nhn tng d n. - S electron l p ngoi cng tng d n. - L c ht gi a h t nhn v electron ho tr l p ngoi cng tng d n, lm bn knh nguyn t gi m d n. Do : + m i n c a cc nguyn t tng d n. + Tnh kim lo i gi m d n, tnh phi kim tng d n. + Tnh baz c a cc oxit, hi roxit gi m d n, tnh axit c a chng tng d n. - Ho tr cao nh t i v i oxi tng t I n VII. Ho tr i v i hi ro gi m t IV (nhm IV) n I (nhm VII). 4. Nhm v phn nhm. Trong m t phn nhm chnh (nhm A) khi i t trn xu ng d i theo chi u tng i n tch h t nhn. - Bn knh nguyn t tng (do s l p e tng) nn l c ht gi a h t nhn v cc electron l p ngoi cng y u d n, t c l kh nng nh ng electron c a nguyn t tng d n. Do : + Tnh kim lo i tng d n, tnh phi kim gi m d n. + Tnh baz c a cc oxit, hi roxit tng d n, tnh axit c a chng gi m d n. - Ho tr cao nh t v i oxi (ho tr dng) c a cc nguyn t b ng s th t c a nhm ch a nguyn t . 5. Xt on tnh ch t c a cc nguyn t theo v tr trong b ng HTTH. Khi bi t s th t c a m t nguyn t trong b ng HTTH (hay i n tch h t nhn Z), ta c th suy ra v tr v nh ng tnh ch t c b n c a n. C 2 cch xt on.:

Cch 1: D a vo s nguyn t c trong cc chu k. Chu k 1 c 2 nguyn t v Z c s tr t 1 n 2. Chu k 2 c 8 nguyn t v Z c s tr t 3 10. Chu k 3 c 8 nguyn t v Z c s tr t 11 18. Chu k 4 c 18 nguyn t v Z c s tr t 19 36. Chu k 5 c 18 nguyn t v Z c s tr t 37 54. Chu k 6 c 32 nguyn t v Z c s tr t 55 86. Ch : - Cc chu k 1, 2, 3 c 1 hng, cc nguyn t u thu c phn nhm chnh (nhm A). - Chu k l n (4 v 5) c 18 nguyn t , d ng b ng ng n c x p thnh 2 hng. Hng trn c 10 nguyn t , trong 2 nguyn t u thu c phn nhm chnh (nhm A), 8 nguyn t cn l i phn nhm ph (phn nhm ph nhm VIII c 3 nguyn t ). Hng d i c 8 nguyn t , trong 2 nguyn t u phn nhm ph , 6 nguyn t sau thu c phn nhm chnh. i u th hi n s sau:

D u * : nguyn t phn nhm chnh. D u : nguyn t phn nhm ph . V d : Xt on v tr c a nguyn t c Z = 26. V chu k 4 ch a cc nguyn t Z = 19 36, nn nguyn t Z = 26 thu c chu k 4, hng trn, phn nhm ph nhm VIII. l Fe. Cch 2: D a vo c u hnh electrong c a cc nguyn t theo nh ng quy t c sau: - S l p e c a nguyn t b ng s th t c a chu k. - Cc nguyn t ang xy d ng e, l p ngoi cng (phn l p s ho c p) cn cc l p trong bo ho th thu c phn nhm chnh. S th t c a nhm b ng s e l p ngoi cng. - Cc nguyn t ang xy d ng e l p st l p ngoi cng ( phn l p d) th thu c phn nhm ph . V d : Xt on v tr c a nguyn t c Z = 25. C u hnh e: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s2. - C 4 l p e chu k 4. ang xy d ng e phn l p 3d thu c phn nhm ph . Nguyn t ny l kim lo i, khi tham gia ph n ng n c th cho i 2e 4s v 5e 3d, c ho tr cao nh t 7+. Do , n phn nhm ph nhm VII. l Mn.

BI T P CHNG I.
1. Electron c tm ra vo nm 1897 b i nh bc h c ng i Anh Tom - xn (J.J. Thomson). c i m no sau y khng ph i c a electron? A. M i electron c kh i l ng b ng kho ng C. Ngt S.

D. Ion kali K+.

1 kh i l ng c a ngt nh nh t l H. 1840
B. M i electron c i n tch b ng -1,6 .10-19 C, ngha l b ng 1- i n tch nguyn t . C. Dng electron b l ch h ng v pha c c m trong i n tr ng. D. Cc electron ch thot ra kh i ngt trong nh ng i u ki n c bi t (p su t kh r t th p, i n th r t cao gi a cc c c c a ngu n i n). 2. Cc ng v c phn bi t b i y u t no sau y? A. S ntron. B. S electron ho tr . C. S proton D. S l p electron. 3. K hi u no trong s cc k hi u c a cc obitan sau l sai? A. 2s, 4f B. 1p, 2d C. 2p, 3d D. 1s, 2p 4. phn l p 3d s electron t i a l: A. 6 B. 18 C. 10 D. 14 5. Ion, c 18 electron v 16 proton, mang s i n tch nguyn t l: A. 18+ B. 2 C. 18D. 2+ + 6. Cc ion v ngt : Ne, Na , F_ c i m chung l: A. S kh i B. S electron C. S proton D. S notron 7. C u hnh electron c a cc ion no sau y gi ng nh c a kh hi m ? A. Te2B. Fe2+ C. Cu+ D. Cr3+ 8. C bao nhiu electron trong m t ion
52 3+ 24 Cr ?

10. Ngt c a nguyn t c i n tch h t nhn 13, s kh i 27 c s electron ho tr l: A. 13 B. 5 C. 3 D. 4 11. Ngt c a nguyn t ho h c no c c u hnh electron d i y: C u hnh electron t (1) 1s22s22p1 (2) 1s22s22p5 (3) 1s22s22p63s1 (4) 1s22s22p63s23p2 12. Hy vi t c u hnh electron c Ion (1) Na+ (2) Ni2+ (3) Cl(4) Fe2+ (5) Ca2+ c u Tn nguyn

... ... ... ... a cc ion sau: electron

hnh

. . . . .

(6) Cu+ 13. Ngt c a nguyn t ho h c c c u hnh electron 1s22s22p63s23p64s1 l: A. Ca B. K C. Ba D. Na 14. Chu k bn r, th i gian c n thi t l ng ch t ban u m t i m t n a, c a
32 15

32 15

P l 14,3

ngy. C n bao nhiu ngy c tnh phng x ch a 20% ho t tnh phng x ban A. 33,2 ngy C. 61,8 ngy 15.
238 92

m t m u thu c u c a n. B. 71,5 ngy D. 286 ngy ng v b n

P gi m i ch cn l i

U l nguyn t g c c a h phng x t
206 82

nhin uran, k t thc c a dy ny l c a ch

Pb , s l n phn r v l :

A. 21 B. 27 C. 24 D. 52 9. Ti u phn no sau y c s proton nhi u hn s electron? A. Ngt Na. B. Ion clorua Cl-.

A. 6 phn r v 8 l n phn r B. 8 phn r v 6 l n phn r C. 8 phn r v 8 l n phn r D. 6 phn r v 6 l n phn r 16. S h phng x t nhin l :

A. 2 B. 3 C. 4 D. 5. 17. Trong cc c u hnh electron sau, c u hnh no sai ? A.1s22s22p2x2py2pz B.1s22s22p2x2p2y2p2z3s C.1s22s22p2x 2py D.1s22s22px2py2pz 18. Cc electron thu c cc l p K, M, N, L trong ngt khc nhau v : A. Kho ng cch t electron n h t nhn B. bn lin k t v i h t nhn C. Nng l ng c a electron D. T t c A, B, C u ng. 19. Trong ngt , cc electron quy t d nh tnh ch t ho h c l : A. Cc electron ho tr . B. Cc electron l p ngoi cng. C. Cc electron l p ngoi cng i v i cc nguyn t s,p v c l p st ngoi cng v i cc nguyn t h d, f. D. T t c A, B, C u sai. 20. Khoanh trn vo ch n u pht bi u ng, ch S n u pht bi u sai trong nh ng d i y: A. Nng l ng c a cc electron thu c cc obitan 2px, 2py 2pz l nh nhau -S B. Cc electron thu c cc obitan 2px, 2py, 2pz ch khc nhau v nh h ng trong khng gian -S C. Nng l ng c a cc electron cc phn l p 3s, 3p, 3d l khc nhau -S D. Nng l ng c a cc electron thu c cc obitan 2s v 2px nh nhau -S - S E. Phn l p 3d bo ho khi x p y 10 electron -S 21. C u hnh electron bi u di n theo l ng t no sau y l sai? A. B. D.

A. H t nhn c cng s ntron nhng khc nhau v s proton. B. H t nhn c cng s proton. nhng khc nhau v s ntron C. H t nhn c cng s ntron nhng khc nhau v s electron D. Phng n khc 23. Ngt kh i trung bnh c a 63,546. 32g Cu l: A. 6,023. 1023 C. 2,181.1023 B. 3,000.1023 D. 1,500.1023 ng v l Cu v 65Cu. S ngt
63

ng kim lo i l
63

ng t n t i trong t nhin v i hai lo i Cu c trong

24. Ngt c a nguyn t A c t ng s electron trong cc phn l p p l 7. Ngt c a nguyn t B c t ng s h t mang i n nhi u hn t ng s h t mang nguyn t : A. Al v Br B. C. Mg v Cl B. Al v Cl D. Si v Br i n c a A l 8. A v B l cc

25. i n y cc thng tin vo cc ch tr ng trong nh ng sau: cho hai nguyn t A v B c s hi u ngt l n l t l 11 v 13. - C u hnh electron c a A: - C u hnh electron c a B.. - A chu k, nhm, phn nhm A c kh nng t o ra ion A+ v B c kh nng t o ra ion B3+. Kh nng kh c a A l..so v i B, kh nng oxi ho c a ion B3+ l..so v i ion A+. 26. M t ngt R c t ng s h t mang i n v khng mang i n l 34, trong s h t mang i n g p 1,833 l n s h t khng mang i n. Nguyn t R v v tr c a n trong b ng HTTH l: A. Na 11, chu k III, nhm IA B. C. Mg 12, chu k III, nhm IIA C. F 9, chu k II, nhm VIIA D. Ne 10, chu k II, nhm VIIIA

C.

22.M t nguyn t ho h c c nhi u lo i ngt c kh i l ng khc nhau v l do no sau y ?

27. Ngt c a m t nguyn t X c t ng s h t c b n l 82, trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 22. S hi u ngt c a X l: S kh i: v tn nguyn t .l: . C u hnh electron c a ngt X:. C u hnh electron c a cc ion t o thnh t X: Cc phng trnh ho h c x y ra khi: X tc d ng v i Fe2(SO4)3; X tc d ng v i HNO3 c, nng 28. Cation X3+ v anionY2- u c c u hnh electron phn l p ngoi cng l 2p6. K hi u c a cc nguyn t X,Y v v tr c a chng trong b ng HTTH l: A. Al 13, chu k III, nhm IIIA v O 8, chu k II, nhm VIA. B. Mg 12, chu k III, nhm IIA v O 8, chu k II, nhm VIA. C. Al 13, chu k III, nhm IIIA v F 9, chu k II, nhm VIIA. D. Mg 12, chu k III, nhm IIA v F 9, chu k II, nhm VIIA. 29. Nh ng c trng no sau y c a ngt cc nguyn t bi n i tu n hon: A. i n tch h t nhn ngt . B. T kh i. C. S l p electron. D. S e l p ngoi cng. 30. Xc nh tn nguyn t theo b ng s li u sau: STT Proton Ntron Electron 1 2 3 15 26 29 16 30 35 15 26 29 Nguyn t

31. Ngt c a nguyn t no lun cho 1e trong cc ph n ng ho h c? A. Na S th t 11. B. Mg S th t 12. C. Al S th t 13. D. Si S th t 14. 32. Cc ngt c a nhm IA trong b ng HTTH c s no chung ?

A. S ntron. B. S electron ho tr . C. S l p electron D. S e l p ngoi cng. 33. Cc n ch t c a cc nguyn t no sau y c tnh ch t ho h c tng t nhau? A. As, Se, Cl, Fe. B. F, Cl, Br, I. C. Br, P, H, Sb . D. O, Se, Br, Te. 34. Dy nguyn t ho h c c nh ng s hi u ngt no sau y c tnh ch t ho h c tng t kim lo i natri? A. 12, 14, 22, 42 B. 3, 19, 37, 55. C. 4, 20, 38, 56 D. 5, 21, 39, 57. 35. Nguyn t no sau y c tnh ch t ho h c tng t canxi? A. C B. K C. Na D. Sr 36. Ngt c a nguyn t no trong nhm VA c bn knh ngt l n nh t? A. Nit B. Photpho C. Asen D. Bitmut 37. Dy ngt no sau y c x p theo chi u bn knh ngt tng? A. I, Br, Cl, P B. C, N, O, F C. Na, Mg, Al, Si D. O, S, Se,Te. 38. S bi n i tnh ch t kim lo i c a cc nguyn t trong dy Mg - Ca - Sr - Ba l: A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 49. S bi n i tnh ch t phi kim c a cc nguyn t trong dy N - P - As -Sb -Bi l: A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 40. C p nguyn t ho h c no sau y c tnh ch t ho h c gi ng nhau nh t: A. Ca, Si B. P, A C. Ag, Ni D. N, P 41. M c oxi ho c trng nh t c a cc nguyn t h Lantanit l: A. +2 B. +3 C. +1 D. +4 42. Cc nguyn t ho h c nhm IA c a b ng HTTH c thu c tnh no sau y ? A. c g i l kim lo i ki m. B. D dng cho electron. C. Cho 1e t c u hnh b n v ng. D. T t c u ng.

43. Tnh ch t baz c a hi roxit c a nhm IA theo chi u tng c a s th t l: A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 44. Nhi t si c a cc n ch t c a cc nguyn t nhm VIIA theo chi u tng s th t l: A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 45. S hi u ngt c a cc nguyn t trong b ng tu n hon cho bi t: A. S electron ho tr B. S proton trong h t nhn. C. S electron trong ngt . D. B, C ng. 46. Trong 20 nguyn t u tin trong b ng h th ng tu n hon, s nguyn t c ngt v i hai electron c thn tr ng thi c b n l: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 47. m i n c a dy nguyn t F, Cl, Br, I bi n i nh sau: A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 48. m i n c a dy nguyn t Na, Al, P, Cl, bi n i nh sau: A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 49. Tnh ch t baz c a dy cc hi roxit: NaOH, Mg(OH)2, Al(OH)3 bi n i nh sau : A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 50. Tnh ch t axit c a dy cc hi roxit : H2SiO3, H2SO4, HClO4 bi n i nh sau : A. tng B. khng thay i C. gi m D. v a gi m v a tng 51. Ch n cc t v c m t thch h p i n vo nh ng ch tr ng trong cc sau: a. Tnh baz c a cc oxit v hi roxit c a cc nguyn t thu c nhm IIA chi u tng c a i n tch h t nhn. ............ theo

b. Tnh phi kim c a cc nguyn t thu c nhm VIIA c. d. .............. m i n Ngt c c theo chi u tng c a c trng cho kh nng trong pht . i n nh nh t m m i n l n nh t l i n tch h t nhn. .................. c a ngt nguyn t ............., ngt l....................... 52. Nguyn t Cs c s d ng bo quang i n v: A. Gi thnh r , d ki m. B. C nng l ng ion ho th p nh t. C. C bn knh ngt l n nh t. D. C tnh kim lo i m nh nh t. 53. C u hnh electron c a nguyn t
2 2 6 2 1

ch t o t

X l

1s 2s 2p 3s 3p , i n t , hay nhm t thch h p vo cc kho ng tr ng sau: A. Nguyn t X thu c chu k , phn nhm nhm . B. Nguyn t X c k hi u C. Trong cc ph n tnh.m nh 54. M t nguyn t thu c nhm VIIA c t ng s proton, ntron v electron trong ngt b ng 28. C u hnh electron c a nguyn t A. 1s 2s 2p 3s 3p
2 2 6 2 5

ng ho h c X th hi n

l:
2

B. 1s 2s22p5 D. 1s22s22p6

C. 1s22s22p63s23p6

55. Hai nguyn t A v B ng k ti p nhau trong m t chu k c t ng s proton trong hai h t nhn ngt l 25. A v B thu c chu k v cc nhm: A. Chu k 2 v cc nhm IIA v IIIA B. Chu k 3 v cc nhm IA v IIA. C. Chu k 3 v cc nhm IIA v IIIA. D. Chu k 2 v cc nhm IVA v VA. 56. Cho 6,4g h n h p hai kim lo i thu c hai chu k lin ti p, nhm IIA tc d ng h t v i dd HCl d thu c 4,48 l kh hi ro ( ktc). Cc kim lo i l: A. Be v Mg B. Mg v Ca C. Ca v Sr D. Sr v Ba

61: Ch n ng nh t: A- Nguyn t p, n, e B- Nguyn t v v e C- Nguyn t c u t o b i h t nhn mang i n (+) v l p v mang i n (-) D- Nguyn t c u t o b i cc h t mang i n (+) v cc h t mang i n (-) 62: Ch n pht bi u khng ng : A- Nguyn t l thnh ph n nh b nh t c a v t ch t, khng b chia nh trong cc ph n ng ho h c B- Nguyn t tch C- Trong nguyn t , n u bi t i n tch h t nhn c th suy ra s prton, ntron, y electron trong nguyn t l m t h trung ho i n c c u t o b i h t nhn c c u t o b i 3 lo i h t :

A- H t nhn ngt c u t o b i cc h t n B- H t nhn ngt prton C- H t nhn nguyn t c u t o b i cc h t ntron mang i n (+) v cc h t prton khng mang i n D- H t nhn nguyn t c u t o b i cc h t proton mang i n (+) v cc h t ntron khng mang i n 67: Ch n ng: A- S kh i l kh i l ng c a m t ngt B- S kh i l kh i l ng c a cc h t prton v ntron C- S kh i mang i n dng D- S kh i c th khng nguyn 68: Trong m t nguyn t y bao gi cng ng: A- S hi u ng t b ng i n tch h t nhn B- S proton b ng s ntron C- S electron 69: S prton trong h t nhn l pv c trng cho m t bng s Iu kh ng nh sau c u t o b i cc h t

D- Nguyn t c a m t nguyn t ho h c th thu c m t lo i v ng nh t nh nhau 63: Trong nguyn t ta s bi t s p, n, e n u : A- Bi t s p, e B- Bi t i n tch h t nhn D. C 3 u ng lun lun s i n tch 64: Ch n pht bi u sai: A- Trong m t nguyn t h t nhn B- T ng s prton v s electron trong m t h t nhn c g i l s kh i C- S prton b ng i n tch h t nhn Dng v l cc nguyn t c cng s prton nhng khc nhau v s ntron 65: Ch n ng: A- Kh i l ng ring c a h t nhn l n hn kh i l ng ring c a nguyn t B- Bn knh nguyn t nhn C- Bn knh ngt b ng t ng bknh e, p, n D- Trong nguyn t cc h t p, n, e x p kht nhau thnh m t kh i b n ch t 66: Ch n pht bi u ng v c u t o h t nhn nguyn t : b ng bknh h t proton b ng s electron b ng s C. Bi t s e, n

D- Ch c B l sai hi u nguyn t nguyn t ho h c do: A- L k hi u c a m t nguyn t ho h c B- L thn c a m t ngt ho h c C- Cho bi t tnh ch t c a m t nguyn t ho h c D- Lun thay ho h c 70: M nh 7 proton B- Ch c h t nhn nguyn t Nit m i c 7 ntron C- Ch c h t nhn nguyn t Nit m i c s proton = s ntron D- Ch c nguyn t b ng 14 71: Ch n ABnh ngha ng c a ng v : ng v l nh ng ngt c cng s kh i ng v l nh ng nguyn t c cng Nit m i c s kh i no sau y l ng: A- Ch c h t nhn nguyn t Nit m i c i trong m t ph n ng

i n tch h t nhn

CD72: Ch n h c:

ng v l nh ng nguyn t c cng ng v l nh ng nguyn t c cng nh ngha ng v nguyn t ho cc nguyn t c cng s

77: V i 2
17 18 8O , 8O th

ng v 6C12 v 6C14 v 3 C. 9 lo i D. 12 lo i

ng v 8O16,

i n tch h t nhn v c cng s kh i s prton, khc nhau s ntron

s phn t CO2 c t o ra l:

A- 6 lo i B- 18 lo i

78 : M t nguyn t c t ng s h t l 40 h t trong s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 12 h t . V y nguyn t l : A- Ca B- C. Mg B. Al D. Na

A- T t c ntron h t nhn

u thu c m t nguyn t ho h c u thu c m t nguyn t ho h c

B- T t c cc nguyn t c cng i n tch C- T t c cc nguyn t c cng s kh i u thu c m t nguyn t ho h c D- C 3 73 : Hi r c 3 nh ngha trn ng v :

1H 1

79 : M t xit c cng th c X2O trong t ng s h t c a phn t l 92 h t, s h t mang i n nhi u hn s h t khng mang i n l 28 h t,

u ng , 1H , 1 H
2 3 16 17 18 8O , 8O , 8O

v y xit ny l: A- Na2O B- C. Cl2O B. K2O D. H2O

xi c 3 A- 6 phn t B- 12 phn t ng nh t: A- 1

ng v :

S phn t H2O c hnh thnh l: C- 9 phn t D. 10 phn t

12

80 : Trong m t h t nhn t s c a t ng s cc h t ntron v t ng s h t proton (n/p ) l : A- n/p = 1 B- 1< n/p < 1,52 C. 0< n/p < 1 . 1 < n/p< 2

74: Cc bon c k hi u 6C .

nh ngha no
23

VC l kh i l ng c a 6,02. 10

81: Nguyn t Na c 11 proton, 12 ntron, 11 electron th kh i l ng c a nguyn t Na l : Ang b ng 23 g B. G n b ng 23 g C. ng b ng 23 VC D. ~ b ng 23 VC 82 : S proton c a O, H, C, Al l n l t l 8, 1, 6, 13 v s ntron l n l t l 8, 0, 6, 14 xt xem k hi u no sau y l sai : A- 6C12 B- C. 8O16 ch n tr l i ng : A- A v B cng c 23 electron B- A v B c cng i n tch h t nhn B. 1H2 D. 13Al27
23 11A

nguyn t cc bon B- 1 VC c gi tr = 1.12 gam C- 1 D- 1 VC c gi tr = 1. 12 kh i l ng VC c gi tr g n b ng 1. 12 kh i ng v : nguyn t cac bon l ng nguyn t cac bon 75; Trong t nhin Cu c 2
65 29 Cu 63 29 Cu

chi m 27% chi m 73% B. 63,54 D.64,54 ng

83 Cho 2 k hi u nguyn t :

23 12B

V y nguyn t l ng trung bnh c a Cu l: A- 63,45 B- C. 64,21 v:

16 8O chi m 99,757 % 17 8O 18 8O

76 : xi trong t nhin l h n h p cc

C- A v B l

ng v c a nhau u c 23 h t

D- H t nhn c a A v B 84 : Trong k hi u ZXA th : A- Z l s chi m 0,039% chim 0,204 %

8O 18

i n tch h t nhn l pv

B- Z l s proton trong h t nhn C- Z l s electron D- C 3 trn Ch n tr l i sai: A- Hai nguyn t trn l ng v c a nhau
8O 16 8O 16 8O 16 8O 16

Khi c 1 nguyn t A- 5 nguyn t

th c :

u ng

B- 10 nguyn t C- 500 nguyn t D- 1000 nguyn t

85 : Cho k hi u c a Clo l : 17Cl35 v 17Cl37 .

10

B- Hai nguyn t trn c cng s electron C- Hai nguyn t trn c cng s ntron D- Hainguyn t trn c cng m t s hi u nguyn t 86: Cho k hi u nguyn t A35 BCDS n trong h t nhn hn s proton l 10 S kh i c a nguyn t l 80 N u nguyn t ny m t 1e th s c k
80 80 35Br

B- Cc electron c m c nng l ng g n b ng nhau c x p vo 1 phn l p C- M i l p n c 2n phn l p D- M i l p n c t i a 2n2 e 91:Y u t 1 nguyn t Ai n tch h t nhn l p ngoi cng l p trong cng l p v nguyn B- S electrn C- S electrn t nh h ng t i tnh ch t ho h c c a

. Ch n sai:

S hi u nguyn t l 35, s electron l

D- Ton b s electrn

hi u l 34X c a M th

87 : Hy cho bi t trong cc ng v no ph h p

ng v sau y

92:S phn b electrn vo cc l p v phn l p cn c vo Ai n tch h t nhn tng d n B- S kh i tng d n C- M c nng l ng tng d n D- S electron 93:S e t i a trong l p th 3 l: A- 9 e B- C. 32 e 94:Obitan nguyn t l: A- Kh i c u m tm l h t nhn B- Khu v c khng gian h t nhn m ta c th xc nh c v tr e t ng th i i m B. 18 e D. 8 e bo ho cc l p v phn l p

v it l : A.
55

s proton 13 = s notron 15
B. 56M D. 58M ng c a electron trong o nh t nh hnh

C. 57M 88 : Ch n pht bi u ng: A- Chuy n nguyn t theo m t qu trn hay hnh b u d c B- Chuy n d c C- Electron chuy n m my electron D- Cc electron chuy n l ng b ng nhau 89. Ch n tr l i sai: A- Trong

ng c a eletron trong nguyn

t trn cc obital hnh trn hay hnh b u ng xung quanh h t o xc nh t o

nhn khng theo m t qu

C- Khu v c xung quanh h t nhn m xc su t c m t electrn l l n nh t D- T p h p cc l p v cc phn l p 95: Hnh d ng c a obitan nguyn t ph thu c vo: A- L p electrn B- Nng l ng electrn C- S electrn trong v nguyn t Dc i m m i phn l p electrn D.

ng c nng

m my electron, m t ng quanh h t

electron l nh nhau B- M i electron chuy n ring C- Nh ng eletron D- Nh ng electron nng l ng cao nh t 90 :Ch n tr l i ng : A- Cc electron c m c nng l ng b ng nhau c x p v 1 l p g n h t nhn nh t c xa h t nhn nh t c m c nng l ng th p nh t nhn nguyn t theo cc m c nng l ng

Kh i l ng nguyn t 96:S l ng obitan nguyn t ph thu c vo A- S kh i BDi n tch h t nhn c i m m i phn l p electrn s p x p cc C- S l ng l p electrn 97: C u hnh electrn l : s A- Tng d n c a nng l ng B- C a l p v phn l p t trong ra ngoi

electrn vo cc l p v phn l p theo th t

11

C- Tng d n c a nguyn t l ng D- Tng d n c a i n tch h t nhn 98 : D a vo nguyn l v ng b n, xt xem s x p x p cc phn l p no sau y sai : ABhnh electron l: ABCD1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d
2 2 6 2 6 2 2 6 2 6 2 1 2

A: L p ngoi cng c 2 electron B : L p ngoi cng c 13 electron C : C 5 electron D: L kim lo i 107 : Nguyn t Clo c s hi u nguyn t l17 th s electron A : C 5 electron B : C 3 electron c thn l: c thn c thn c thn c thn c thn

1s < 2s 3d < 4s

C. 4s > 3s D. 3p < 3d
21 X 45

99 : K hi u c a nguyn t :

s c c u

C : Khng c electron D : C 1 electron

B. 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 1s 2s 2p 3s 3p 3d
2 2 6 2 6 2 2 6 2 6 3 1 2

108 : T c u hnh electron ta c th suy ra: A: Tnh kim lo i phi kim c a 1 nguyn t B : Ho tr cao nh t v i Oxi hay v i Hy ro C: V tr c a nguyn t trong b ng h th ng tu n hon D: T t c 109: u ng. thn c a cc nguyn t l:X (Z= 6),

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s

100 : Nguyn t c s e l 13 th c u hnh l p ngoi cng l : AB3s23p2 2s22p1 C. 3s23p1 D. 3p14s2

101: T ng s h t p,n,e trong m t nguyn t l 21 th c u hnh electron l: AB2He, 10 Ne, 8O

Y(Z= 7 ), M(Z= 20), N(Z= 19)

2 2 2 5

1s 2s 2p
2

4 3

B. 1s 2s 2p
2 2

Nh n xt no sau y ng A.X, Y l phi kim -- M,N l kim lo i B.X,Y,N l phi kim -- N l kim lo i C.X l phi kim -- Y l kh tr -- M,N l kim lo i D. T t c 110:T u l phi kim 49 nh n xt no ng

C. 1s 2s 2p . Hy xc

D. 1s 2s 2p

102: Xt cc nguyn t electron C: N c thn = 0

1 H, 3 Li, 11Na, 7N, 19 F,

nh nguyn t c s B:O D: He, Ne

A : H, Li, Na, F

103 : C c u b n c a kh tr l: A: C 2 hay 8 electron ngoi cng B: M t trong cc c u hnh b n th ng g p C: C 2 l p tr ln v i 18 electron l p ngoi cng D: B-C ng 104. S e l p ngoi cng c a cc halogen: A : C 7 electron B : C 7 ntron C : Khng xc D : C 7 proton 105: Xt c u hnh electron c a Bo c g l sai : A: C 2 Obitan tr ng B : C 1 electron C : C 3 electron D : C 3 electron 25, th i u kh ng c thn c thn l p ngoi cng nh no sai nh c s ntron

A. X thu c phn nhm chnh nhm V B. Y,M thu c phn nhm chnh nhm II C. M thu c phn nhm ph nhm II D. N thu c phn nhm chnh nhm I 111:T 49 nh n xt no ng A. C 4 nguyn t trn thu c 1 chu k B. M, N thu c chu k 4 C. Y,M thu c chu k 3 D. N thu c chu k 3 112:Nguyn t X c s th t Z=16 v tr c a nguyn t X trong b ng HTTH l A-Chu k 3, nhm IV A B- Chu k 4, nhm VI A C- Chu k 3, nhm VI A D-K t qu khc 113:Ch n m nh ng

106 : Nguyn t M c i n tch h t nhn l

12

A. Khi nguyn t A nh n thm m t s electron, nguyyen t A s bi n thnh nguyn t khc B. Khi nguyn t t khc C. Khi nguyn t electron, nguyn t mang i n (-) D. Khi nguyn t electron, nguyn t mang (-) 114:Ch n pht bi u sai A. Nguyn t Mg v in Mg2+ c cng s proton trong h t n B. Nguyn t Mg c s e nhi u hn in Mg2+ C. KLNT Mg g n b ng KLNT in Mg2+ D. Nguyn t Mg, in Mg2+ c cng tnh ch t ho h c 115: Ch n c u hnh e sai A. O (Z=8) 1s 2s 2p
-2 2 2 2 4 6

A. F (Z= 9) 1s22s22p5 B. F1-- (Z= 9) 1s2222p6 C. Na (Z= 11) 1s22s22p63s1 D. Na+ (Z= 11) 1s22s22p63s2 120: Cc in Na+, Mg2+, Al3+ c cng A. S electron ngoi cng B. S proton u ng C. S ntron 121:In A
2 6 2--

A m t b t 1 s

electron, nguyn t A s bi n thnh nguyn A nh n thm 1 s A s bi n thnh in

D. C 3

c c u hnh l p ngoi cng l

3s 3p . C u hnh l p ngoi cng c a A m t b t 1 s bi n thnh in nguyn t A l A. 3s23p4 C. 4s

2

A s

B. 3s23p6 D. 3s23p5

112: C u hnh e c a Ar l :1s22s22p63s23p6. C u hnh tng t c a Ar l A. Ca2+ C. F-B. Na+ D. Mg2+ c im

113 : C u hnh e c a nguyn t X3919 l 1s22s22p63s23p64s1. V y nguyn t X c A. Thu c chu k 4, nhm I A B. S ntron trong h t nhn nguyn t l 20. C. X l nguyn t kim lo i c tnh kh m nh, c u hnh c a electron c a Catrion X+ l 1s22s22p63s23p6 D. C A,B, C u ng.

B. F (Z=9) 1s 2s 2p

C. Mg (Z=12) 1s22s22p63s2 D. Mg2+ (Z=12) 1s22s22p63s23p4 116:

2 2

In
6 2

Y
6

c u

hnh

e:

114 : C u hnh electron c a 1 ion gi ng nh c u hnh electron c a Ne (1s22s22p6 ). V y c u hnh c a electron c a nguyn t v ngoi cng c th l : A. 3s1 C. 2s22p5 115: Tm pht bi u sai : B. 3s2 D. A, B, C u ng. cs px p c s l p c l p

1s 2s 2p 3s 3p V tr c a Y trong b ng h th ng tu n hon l A. Chu k 6 nhm IIIA B. Chu k 3, nhm IA C. Chu k 4, nhm II A D. Chu k 4, nhm I A 117: In A c c u hnh e : 1s 2s 2p V tr c a A trong b ng h th ng tu n hon l A. Chu k 3, nhm VI A B. Chu k 2, nhm VII A C. Chu k 2, nhm VI B D. Chu k 3, nhm VII A 118: Natri c Z= 11, v y in Na c nh n x t no l sai A. C 10 proton C. C 11 proton B. C 10 e D. C 12 ntron
+ -2 2 6

A - Trong chu k, cc nguyn t B- Trong chu k cc nguyn t electron = nhau.

theo chi u tng d n c a i n tch h t nhn.

C. Trong chu k s electron ngoi cng tng d nt 1 n8 u l kim lo i i n D. Chu k no cng m

hnh, k t thc l m t phi kim i n hnh.

119: Ch n c u hnh e sai

13

CHNG II. LIN K T HA H C

1. Lin k t ion. Lin k t ion c hnh thnh gi a cc nguyn t c m i n khc nhau nhi u m i n l n (cc phi kim i n hnh) thu e c a ( 1,7). Khi nguyn t c nguyn t c m i n nh (cc kim lo i i n hnh) t o thnh cc ion ng c d u. Cc ion ny ht nhau b ng l c ht tnh i n t o thnh phn t .
V d :

Lin k t ion c c i m: Khng bo ho, khng nh h ng, do h p ch t ion t o thnh nh ng m ng l i ion. Lin k t ion cn t o thnh trong ph n ng trao i ion. V d , khi tr n dd CaCl2 v i dd Na2CO3 t o ra k t t a CaCO3:

3. Lin k t c ng ho tr : 3. 1. c i m. Lin k t c ng ho tr c t o thnh do cc nguyn t c m i n b ng nhau ho c khc nhau khng nhi u gp chung v i nhau cc e ho tr t o thnh cc c p e lin k t chuy n ng trong cng 1 obitan (xung quanh c 2 h t nhn) g i l obitan phn t . D a vo v tr c a cc c p e lin k t trong phn t , ng i ta chia thnh : 3.2. Lin k t c ng ho tr khng c c. T o thnh t 2 nguyn t c a cng m t nguyn t . V d : H : H, Cl : Cl. C p e lin k t khng b l ch v pha nguyn t no. Ho tr c a cc nguyn t c tnh b ng s c p e dng chung. 3. 3. Lin k t c ng ho tr c c c. T o thnh t cc nguyn t c m i n khc nhau khng nhi u. V d : H : Cl. C p e lin k t b l ch v pha nguyn t c m i n l n hn. Ho tr c a cc nguyn t trong lin k t c ng ho tr c c c c tnh b ng s c p e dng chung. Nguyn t c m i n l n c ho tr m, nguyn t kia ho tr dng. V d , trong HCl, clo ho tr 1, hi ro ho tr 1+. 3.4. Lin k t cho - nh n (cn g i l lin k t ph i tr). l lo i lin k t c ng ho tr m c p e dng chung ch do 1 nguyn t cung c p v c g i l nguyn t cho e. Nguyn t kia c obitan tr ng (obitan khng c e) c g i l nguyn t nh n e. Lin k t cho - nh n c k hi u b ng mi tn () c chi u t ch t cho sang ch t nh n. V d qu trnh hnh thnh ion NH4+ (t NH3 v H+) c b n ch t lin k t cho - nh n.

Sau khi lin k t cho - nh n hnh thnh th 4 lin k t N - H hon ton nh nhau. Do , ta c th vi t CTCT v CTE c a NH+4 nh sau:

14

CTCT v CTE c a HNO3:

i u ki n t o thnh lin k t cho - nh n gi a 2 nguyn t A B l: nguyn t A c 8e l p ngoi, trong c c p e t do(cha tham gia lin k t) v nguyn t B ph i c obitan tr ng. 3.5. Lin k t v lin k t . V b n ch t chng l nh ng lin k t c ng ho tr . a) Lin k t . c hnh thnh do s xen ph 2 obitan (c a 2e tham gia lin k t)d c theo tr c lin k t. Tu theo lo i obitan tham gia lin k t l obitan s hay p ta c cc lo i lin k t ki u s-s, s-p, p-p: Obitan lin k t c tnh i x ng tr c, v i tr c i x ng l tr c n i hai h t nhn nguyn t . N u gi a 2 nguyn t ch hnh thnh m t m i lin k t n th l lin k t . Khi , do tnh i x ng c a obitan lin k t , hai nguyn t c th quay quanh tr c lin k t. b) Lin k t . c hnh thnh do s xen ph gi a cc obitan p hai bn tr c lin k t. Khi gi a 2 nguyn t hnh thnh lin k t b i th c 1 lin k t , cn l i l lin k t . V d trong lin k t (b n nh t) v 2 lin k t (km b n hn). Lin k t khng c tnh i x ng tr c nn 2 nguyn t tham gia lin k t khng c kh nng quay t do quanh tr c lin k t. l nguyn nhn gy ra hi n t ng ng phn cis-trans c a cc h p ch t h u c c n i i. 3.6. S lai ho cc obitan. Khi gi i thch kh nng hnh thnh nhi u lo i ho tr c a m t nguyn t (nh c a Fe, Cl, C) ta khng th cn c vo s e c thn ho c s e l p ngoi cng m ph i dng khi ni m m i g i l "s lai ho obitan". L y nguyn t C lm v d : C u hnh e c a C (Z = 6).

N u d a vo s e c thn: C c ho tr II. Trong th c t , C c ho tr IV trong cc h p ch t h u c. i u ny c gi i thch l do s "lai ho" obitan 2s v i 3 obitan 2p t o thnh 4 obitan q m i (obitan lai ho) c nng l ng ng nh t. Khi 4e (2e c a obitan 2s v 2e c a obitan 2p)chuy n ng trn 4 obitan lai ho q v tham gia lin k t lm cho cacbon c ho tr IV. Sau khi lai ho, c u hnh e c a C c d ng:

Cc ki u lai ho th ng g p.

15

a) Lai ho sp3. l ki u lai ho gi a 1 obitan s v i 3 obitan p t o thnh 4 obitan lai ho q nh h ng t tm n 4 nh c a t di n u, cc tr c i x ng c a chng t o v i nhau nh ng gc b ng 109o28'. Ki u lai ho sp3 c g p trong cc nguyn t O, N, C n m trong phn t H2O, NH3, NH+4, CH4, b) Lai ho sp2. l ki u lai ho gi a 1 obitan s v 2obitan p t o thnh 3 obitan lai ho q nh h ng t tm n 3 nh c a tam gic u. Lai ho sp2 c g p trong cc phn t BCl3, C2H4, c) Lai ho sp. l ki u lai ho gi a 1 obitan s v 1 obitan p t o ra 2 obitan lai ho q nh h ng th ng hng v i nhau. Lai ho sp c g p trong cc phn t BCl2, C2H2,
4. Lin k t hi ro

Lin k t hi ro l m i lin k t ph (hay m i lin k t th 2) c a nguyn t H v i nguyn t c m i n l n (nh F, O, N). T c l nguyn t hi ro linh ng b ht b i c p e cha lin k t c a nguyn t c m i n l n hn. Lin k t hi ro c k hi u b ng 3 d u ch m ( ) v khng tnh ho tr cng nh s oxi ho. Lin k t hi ro c hnh thnh gi a cc phn t cng lo i. V d : Gi a cc phn t H2O, HF, r u, axit

ho c gi a cc phn t khc lo i. V d : Gi a cc phn t r u hay axit v i H2O:

ho c trong m t phn t (lin k t hi ro n i phn t ). V d :

Do c lin k t hi ro to thnh trong dd nn: + Tnh axit c a HF gi m i nhi u (so v i HBr, HCl). + Nhi t si v tan trong n c c a r u v axit h u c tng ln r r t so v i cc h p ch t c KLPT tng ng.

16

BI T P
1. Cc nguyn t c a cc nguyn t , tr kh hi m, c th lin k t v i nhau thnh phn t ho c tinh th v: A. Chng c c u hnh electron l p ngoi cng cha bo ho, km b n v ng. B. Chng lin k t v i nhau t c u hnh electron l p ngoi b n v ng C. Chng lin k t v i nhau b ng cch cho, nh n electron ho c gp chung electron. D. A, B ng. 2. Cc phn t sau u c lin k t c ng ho tr khng phn c c : A. N2, Cl2, HCl, H2, F2 .B. N2, Cl2, I2, H2, F2 . C. N2, Cl2, CO2, H2, F2 .D. N2, Cl2, HI, H2, F2. Cc ion Na+, Mg2+, F- c i m chung l : A. C cng s proton. B. C cng s electron. C. C cng s ntron. D. Khng c i m g chung. 4. Cc ion S2-, Cl- v nguyn t Ar c i m chung l : A. C cng s proton. B. C cng s ntron. C. C cng s electron. D. Khng c i m g chung. 5. Tinh th n c c ng v nh hn n c l ng, i u ny c gi i thch nh sau : A. N c l ng g m cc phn t n c chuy n ng d dng v g n nhau. B. N c c c u trc t di n u r ng, cc phn t n c c s p x p cc nh c a t di n u. C. Lin k t gi a cc phn t n c trong tinh th n c l lin k t c ng ha tr , m t lo i lin k t m nh. D. A, B ng. 6. i u ki n hnh thnh lin k t c ng ho tr khng phn c c l: A. Cc nguyn t hon ton gi ng nhau. B. Cc nguyn t c a cng m t nguyn t v c s electron l p ngoi cng l n hn ho c b ng 4 v nh hn 8. C. Cc ngt c a cc nguyn t g n gi ng nhau D. Cc nguyn t c hi u m i n < 0,4. 7. Cho nguyn t canxi (Z = 20), c u hnh electron c a ion Ca2+ l: A. 1s22s22p63s23p64s1 B. 1s22s22p63s23p6

C. 1s22s22p63s23p64s24p1 D. 1s22s22p63s23p64s2 8. Khoanh trn vo ch n u pht bi u ng, ch S n u pht bi u sai trong nh ng cu d i y: a. Mu i NaCl c lin k t ion, tan nhi u trong n c -S b. Phn t HCl c lin k t c ng ho tr khng phn c c -S c. Phn t CO2 c c d ng ng th ng. -S d. Phn t n c c lin k t c ng ho tr phn c c -S e. Dung mi khng c c ho tan ph n l n cc ch t khng c c -S 9. Nguyn t natri v nguyn t clo u c h i, nguy hi m cho s s ng. Tuy nhin, h p ch t t o nn t hai nguyn t ny l mu i n (NaCl) l i l th c n khng th thi u trong cu c s ng. i u gi i thch no sau y l ng? A. C u hnh electron c a nguyn t khc c u hnh electron c a ion. B. Tnh ch t c a n ch t khc v i h p ch t. C. H p ch t b n hn so v i n ch t. D. A, B ng. 10. Khoanh trn vo ch n u pht bi u ng, ch S n u pht bi u sai trong nh ng cu d i y: a. Lin k t n b n hn lin k t i -S b. Lin k t i b n hn lin k t ba -S c. Cc ch t c ki u lin k t ion c nhi t nng ch y, nhi t si cao hn cc ch t c ki u lin k t c ng ho tr i u ch ng t r ng lin k t ion b n hn lin k t c ng ho tr . -S d. Cc ch t SO2, H2SO3, KHSO3 c i m chung l trong phn t lu hunh c s oxi ho +4 S e. Tinh th nguyn t bn hn tinh th phn t -S 11. Cho cc ch t sau: NH3, HCl, SO3, N2. Chng c ki u lin k t ho h c no sau y: A. Lin k t c ng ho tr phn c c. B. Lin k t c ng ho tr khng phn c c. C. Lin k t c ng ho tr . D. Lin k t ph i tr.

17

12. Khi c p electron chung c phn b m t cch i x ng gi a hai nguyn t lin k t, ng i ta g i lin k t trong cc phn t trn l: A. Lin k t c ng ho tr phn c c. B. Lin k t c ng ho tr khng phn c c. C. Lin k t c ng ho tr . D. Lin k t ph i tr 1 i n cc t hay c m t cho s n, sao cho o n vn sau c ngha: m i n l (1).. c trng cho kh nng c a nguyn t trong phn t ht electron v pha mnh. Lin k t c ng ho tr gi a hai nguyn t gi ng nhau u l lin k t (2)., hi u m i n cng l n, phn t cng(3)..Ng i ta quy c n u hi u s m i n nh hn 0,4 v l n hn hay b ng 0 th phn t c ki u lin k t c ng ho tr (4)..N u hi u s m i n l n hn 0,4 nhng nh hn 1,7 th phn t c ki u lin k t c ng ho tr (5)..N u hi u s m i n l n hn 1,7 th phn t c ki u lin k t (6).. a. c c c b. khng c c c. ion d. i l ng e. phn c c Th t i n t : 1; 2;3; 4; 5; 6 14. Cho cc ch t NaCl, HBr, MgCl2, Br2, H2O, O2. a. Cc ch t c ki u lin k t c ng ho tr phn c c l.. b. Cc ch t c ki u lin k t c ng ho tr khng phn c c l.. c. Cc ch t c ki u lin k t ion l Cho bi t m i n c a cc nguyn t trn nh sau: O = 3,44, Br = 2,96, Cl = 3,16, Mg =1,31 H = 2,20, Na = 0,93 15. Cc c p phn t no sau y c hnh d ng phn t gi ng nhau nhi u nh t A. BeH2 v H2O B. BF3 v NH3 C. CO2 v SiO2 D. BeH2 v C2H2 16. Trong phn t clo, xc su t tm th y electron dng chung t p trung l n nh t : A. khu v c cch u hai h t nhn nguyn t clo. B. l ch v pha m t trong hai nguyn t clo. C. khu v c n m v hai pha trn ng n i hai h t nhn nguyn t clo.

D. ton b khng gian c a phn t clo 17. Cho cc ch t HCl, C2H4, Cl2, C2H2, C2H6, BeH2, H2O. a. Cc phn t c hnh d ng c u t o th ng l: . b. Cc phn t c hnh d ng c u t o gc l: c. Cc phn t c lin k t i trong phn t l: d. Cc phn t ch c lin k t n trong phn t l: 18. A, B, C, D l cc nguyn t c s hi u nguyn t l n l t l 8, 9, 11, 16 a. C u hnh electron c a A, B, C, D l: b. Lin k t ho h c c th c gi a A v C, A v D, B v C l: 19. Trong cc h p ch t sau, lu hunh c tr ng thi oxi ho +4 l dy ch t no? A. H2SO3, SO3, Na2SO3, KHSO B. H2SO4, SO3, Na2SO4, KHSO C. H2SO3, SO2, Na2SO3, KHSO D. H2SO3, H2S, Na2SO3, KHSO 20. Phn t metan c nguyn t cacbon tr ng thi lai ha t di n. K hi u c a lai ha t di n l: A. sp B. sp2 C. sp3 D. sp3d2 3,21. Phn t BeH2 c nguyn t Be tr ng thi lai ha sp. Nguyn t Be trong phn t BeH2 thu c ki u lai ha no sau y? A. Lai ha ng th ng. B. Lai ha tam gic. C. Lai ha t di n. D. Lai ha bt di n. 22. Lin k t xich ma () l lin k t ha h c, trong xc su t tm th y electron dng chung t p trung : A. khu v c cch u hai h t nhn nguyn t . B. l ch v pha m t trong hai nguyn t . C. khu v c n m v hai pha trn ng n i hai h t nhn nguyn t .

18

D. trn o n th ng n i hai h t nhn nguyn t. 2 Lin k t pi () l lin k t ha h c, trong xc su t tm th y electron dng chung t p trung : A. khu v c cch u hai h t nhn nguyn t . B. l ch v pha m t trong hai nguyn t . C. khu v c n m v hai pha trn ng n i hai h t nhn nguyn t . D. trn o n th ng n i hai h t nhn nguyn t. 24. Lin k t pi () l lin k t ha h c, trong cc obitan xen ph theo ki u no sau y? A. Xen ph tr c. B. Xen ph bn. C. Xen ph bn p - p. D. Xen ph tr c s - p. 25. Lin k t n gi a hai nguyn t l lo i lin k t no sau y? A. Lin k t xich ma (). B. Lin k t pi (). C. Lin k t ion. D.Lin k t cho, nh n. 26. Lin k t i l lin k t ha h c g m: A. Hai lin k t pi (). B. Hai lin k t xich ma (). C. M t lin k t xich ma v m t lin k t pi. D. M t lin k t pi v hai lin k t xich ma. 27. Lin k t ba l lin k t ha h c g m : A. Hai lin k t pi () v m t lin k t xich ma (). B. Hai lin k t xich ma () v m t lin k t pi (). C. M t lin k t xich ma v m t lin k t pi. D. Hai lin k t pi v hai lin k t xich ma. 28. Khi xt b n c a cc lin k t n, lin k t i v lin k t ba, i u kh ng nh no sau y lun lun ng ? A. Lin k t n b n hn lin k t i. B. Lin k t i b n hn lin k t ba. C. Lin k t i b n b ng hai l n lin k t n. D. Lin k t ba b n hn lin k t i v lin k t i b n hn lin k t n. 29. Phn t nit (N2) r t b n, h u nh tr v m t ha h c nhi t th ng. L do no sau y c th gi i thch c s b n v ng, km ho t ng ha h c c a n ch t nit ? Trong phn t nit c : A. M t lin k t pi () v hai lin k t xich ma (). B. Hai lin k t xich ma () v hai lin k t pi ().

C. M t lin k t xich ma v ba lin k t pi. D. Lin k t ba r t b n v ng. 30. C ng ha tr c a m t nguyn t trong phn t c tnh b ng : A. S electron ha tr c a nguyn t . B. S electron l p ngoi cng c a nguyn t . C. S lin k t ha h c c a nguyn t trong phn t . D. S obitan nguyn t tham gia lai ha. 31. i n ha tr c a m t nguyn t trong cc h p ch t ion c tnh b ng: A. i n tch c a ion trong h p ch t. B. S electron m nguyn t c a nguyn t nh ng i. C. S electron m nguyn t nguyn t nh n thm. D. S c p electron dng chung c a nguyn t nguyn t v i cc nguyn t c a nguyn t khc. 32. S oxi ha c a nit trong NH4+, HNO3, NO2, N2O l n l t l: A. +5, +4, +1, -3 B. +4, +1, -3, +5. C. -3, +5, +4, +1. D. +4, +5, +1, 3 M t nguyn t c t ng s electron thu c cc phn l p d l 7. Cng th c phn t c a h p ch t nguyn t ny v i hi ro l: A. H2S B. HBr C. HF D. HCl 34. Lo i tinh th no sau y c th d n i n khi ha tan trong n c ho c nng ch y? A. Tinh th nguyn t . B. Tinh th phn t . C. Tinh th ion. D. Tinh th kim lo i. 35. Mu i n (NaCl) c nhi t nng ch y l 0 801 C, trong khi n c nng ch y 00C. T s li u th c nghi m trn, hy cho bi t nh n xt no sau y l sai? A. Tinh th ion b n hn tinh th phn t . B. Tinh th n c l tinh th phn t . C. Lin k t trong tinh th phn t l lin k t y u. D. Lin k t ion b n hn lin k t c ng ha tr .

19

CHNG III. DUNG D CH - I N LI pH

I. DUNG D CH

1. nh ngha. Dd l h ng th g m hai hay nhi u ch t m t l thnh ph n c a chng c th thay i trong m t gi i h n kh r ng. Dd g m: cc ch t tan v dung mi. Dung mi l mi tr ng phn b cc phn t ho c ion ch t tan. Th ng g p dung mi l ng v quan tr ng nh t l H2O. 2. Qu trnh ho tan. Khi ho tan m t ch t th ng x y ra 2 qu trnh. Ph hu c u trc c a cc ch t tan. Tng tc c a dung mi v i cc ti u phn ch t tan. Ngoi ra cn x y ra hi n t ng ion ho ho c lin h p phn t ch t tan (lin k t hi ro). Ng c v i qu trnh ho tan l qu trnh k t tinh. Trong dd, khi t c ho tan b ng t c k t tinh, ta c dd bo ho. Lc ch t tan khng tan thm c n a. 3. tan c a cc ch t. tan c xc nh b ng l ng ch t tan bo ho trong m t l ng dung mi xc nh. N u trong 100 g H2O ho tan c: >10 g ch t tan: ch t d tan hay tan nhi u. <1 g ch t tan: ch t tan t. < 0,01 g ch t tan: ch t th c t khng tan. 4. Tinh th ng m n c. Qu trnh lin k t cc phn t (ho c ion) ch t tan v i cc phn t dung mi g i l qu trnh sonvat ho. N u dung mi l H2O th l qu trnh hi rat ho. H p ch t t o thnh g i l sonvat (hay hi rat). V d : CuSO4.5H2O ; Na2SO4.1OH2O. Cc sonvat (hi rat) kh b n v ng. Khi lm bay hi dd thu c chng d ng tinh th , g i l nh ng tinh th ng m H2O. N c trong tinh th g i l n c k t tinh. M t s tinh th ng m n c th ng g p: FeSO4.7H2O, Na2SO4.1OH2O, CaSO4.2H2O. 5. N ng dd N ng dd l i l ng bi u th l ng ch t tan c trong m t l ng nh t nh dd ho c dung mi. a) N ng ph n trm (C%). N ng ph n trm c bi u th b ng s gam ch t tan c trong 100 g dd.

Trong : mt, mdd l kh i l ng c a ch t tan v c a dd. V l th tch dd (ml), D l kh i l ng ring c a dd (g.ml) b) N ng mol (CM). N ng mol c bi u th b ng s mol ch t tan trong 1 lt dd. K hi u l M.

c) Quan h gi a C% v CM.

20

V d : Tnh n ng mol c a dd axit H2SO4 20%, c D = 1,143 g.ml Gi i : Theo cng th c trn ta c :

II. S

I N LI

1. nh ngha. S i n li l qu trnh phn li ch t tan thnh cc ion d i tc d ng c a cc phn t dung mi (th ng l n c) ho c khi nng ch y. Ion dng g i l cation, ion m g i l anion. Ch t i n ly l nh ng ch t tan trong n c t o thnh dd d n i n nh phn ly thnh cc ion. V d : Cc ch t mu i axit, baz. Ch t khng i n li l ch t khi tan trong n c t o thnh dd khng d n i n. V d : Dd ng, dd r u, N u ch t tan c u t o t cc tinh th ion (nh NaCl, KOH,) th qu trnh i n ly l qu trnh i n li l qu trnh tch cc ion kh i m ng l i tinh th r i sau ion k t h p v i cc phn t n c t o thnh ion hi rat. N u ch t tan g m cc phn t phn c c (nh HCl, HBr, HNO3,) th u tin x y ra s ion ho phn t v sau l s hi rat ho cc ion. Phn t dung mi phn c c cng m nh th kh nng gy ra hi n t ng i n li i v i ch t tan cng m nh. Trong m t s tr ng h p qu trnh i n li lin quan v i kh nng t o lin k t hi ro c a phn t dung mi (nh s i n li c a axit). 2. S i n li c a axit, baz, mu i trong dd n c. a) S i n li c a axit Axit i n li ra cation H+ ( ng hn l H3O+) v anion g c axit. n gi n, ng i ta ch vi t N u axit nhi u l n axit th s tr c. i n li x y ra theo nhi u n c, n c sau y u hn n c

b) S i n li c a baz. Baz i n li ra anion OH v cation kim lo i ho c amoni.

N u baz nhi u l n baz th s tr c.

i n li x y ra theo nhi u n c, n c sau y u hn n c

21

c) S i n li c a mu i. Mu i i n li ra cation kim lo i hay amoni v anion g c axit, cc mu i trung ho th ng ch i n li 1 n c. Mu i axit, mu i baz i n li nhi u n c :

Mu i baz :

d) S i n li c a hi roxit l ng tnh. Hi roxit l ng tnh c th i n li theo 2 chi u ra c ion H+ v OH.

3. Ch t i n li m nh v ch t i n li y u. a) Ch t i n li m nh. Ch t i n li m nh l nh ng ch t trong dd n c i n li hon ton thnh ion. Qu trnh i n li l qu trnh m t chi u, trong phng trnh i n li dng d u =. V d : Nh ng ch t i n li m nh l nh ng ch t m tinh th ion ho c phn t c lin k t phn c c m nh. l: H u h t cc mu i tan. Cc axit m nh: HCl, HNO3, H2SO4, Cc baz m nh: NaOH, KOH, Ca(OH)2, b) Ch t i n li y u Ch t i n li y u l nh ng ch t trong dd n c ch c m t ph n nh s phn t i n li thnh ion cn ph n l n t n t i d i d ng phn t , trong phng trnh i n li dng d u thu n ngh ch V d :

Nh ng ch t i n li y u th ng g p l: Cc axit y u: CH3COOH, H2CO3, H2S, Cc baz y u: NH4OH, M i ch t i n li y u c c trng b ng h ng s b ng c a qu trnh i n li. V d :

i n li (K l) - l h ng s cn

22

Trong : [CH3COO], [H+] v [CH3COOH] l n ng cc ion v phn t trong dd lc cn b ng. K l l h ng s , khng ph thu c n ng . Ch t i n li cng y u th K l cng nh . V i ch t i n li nhi u n c, m i n c c K l ring. H2CO3 c 2 h ng s i n li:

i n li . i n li c a ch t i n li l t s gi a s v t ng s phn t ch t i n li tan vo n c 4.

phn t phn li thnh ion Np Nt. i n li th i n li

V d : C 100 phn t ch t tan trong n c c 25 phn t b ng:

T s ny cng chnh l t s n ng ch t tan vo trong dd (Ct).

mol ch t tan phn li (Cp) v n ng

mol

Gi tr c a bi n i trong kho ng 0 n 1 01 Khi = 1: ch t tan phn li hon ton thnh ion. Khi = 0: ch t tan hon ton khng phn li (ch t khng i n li). i n li ph thu c cc y u t : b n ch t c a ch t tan, dung mi, nhi t v dd. n ng 5. Quan h gi a i n li v h ng s i n li. Gi s c ch t i n li y u MA v i n ng ban u Co, i n li c a n l , ta c:

H ng s

i n li:

D a vo bi u th c ny, n u bi t ng v i n ng dd Co, ta tnh c K l v ng c l i. V d : Trong dd axit HA 0,1M c = 0,01. Tnh h ng s i n li c a axit (k hi u l Ka). Gi i: Trong dd, axit HA phn li:

6. Axit - baz.

23

a) nh ngha Axit l nh ng ch t khi tan trong n c i n li ra ion H+ (chnh xc l H3O+). Baz l nh ng ch t khi tan trong n c i n li ra ion OH. i v i axit, v d HCl, s i n li th ng c bi u di n b ng phng trnh. Nhng th c ra axit khng t phn li m nh ng proton cho n c theo phng trnh. V H2O trong H3O+ khng tham gia ph n ng nn th ng ch ghi l H+ i v i baz, ngoi nh ng ch t trong phn t c s n nhm OH (nh NaOH, Ba(OH)2) Cn c nh ng baz trong phn t khng c nhm OH (nh NH3) nhng nh n proton c a n c t o ra OH Do nu ln b n ch t c a axit v baz, vai tr c a n c (dung mi) c n nh ngha axit - baz nh sau: Axit l nh ng ch t c kh nng cho proton. Baz l nh ng ch t c kh nng nh n proton. y l nh ngha c a Bronstet v axit - baz. b) Ph n ng axit - baz. Tc d ng c a dd axit v dd baz. Cho dd H2SO4 tc d ng v i dd NaOH, ph n ng ho h c x y ra to nhi t lm dd nng ln. Phng trnh phn t : Phng trnh ion:

Ho c l: H2SO4 cho proton (chuy n qua ion H3O+) v NaOH nh n proton (tr c ti p l ion OH). Ph n ng c a axit v i baz g i l ph n ng trung ho v lun to nhi t. Tc d ng c a dd axit v baz khng tan. dd HNO3 vo Al(OH)3 , ch t ny tan d n. Ph n ng ho h c x y ra. Phng trnh phn t : Phng trnh ion

Ho c l: HNO3 cho proton, Al(OH)3 nh n proton.

24

 Tc d ng c a dd axit v oxit baz khng tan. dd axit HCl vo CuO, un nng, ph n ng ho h c x y ra, CuO tan d n: Phng trnh phn t : Phng trnh ion

Ho c l HCl cho proton, CuO nh n proton, n ng vai tr nh m t baz. K t lu n: Trong cc ph n ng trn u c s cho, nh n proton - l b n ch t c a ph n ng axit - baz. c) Hi roxit l ng tnh. C m t s hi roxit khng tan (nh Zn(OH)2, Al(OH)3) tc d ng c c v i dd axit v c v i dd baz c g i l hi roxit l ng tnh. V d : Zn(OH)2 tc ng c v i H2SO4 v NaOH.

Ho c l: K m hi roxit nh n proton, n l m t baz.

K m hi roxit cho proton, n l m t axit. V y: Hi roxit l ng tnh l hi roxit c hai kh nng cho v nh n proton, ngha l v a l axit, v a l baz. 7. S i n li c a n c a) N c l ch t i n li y u. Tch s n ng nhi t ion H+ v OH trong n c nguyn ch t v trong dd n c . m i

l m t h ng s

Mi tr ng trung tnh : [H+] = [OH] = 107 mol/l Mi tr ng axit: [H+] > [OH] [H+] > 107 mol/l. Mi tr ng baz: [H+] < [OH] [H+] < 107 mol/l

25

b) Ch s hi ro c a dd pH Khi bi u di n n ng ion H+ (hay H3O+) c a dd d i d ng h th c sau: th h s a c g i l pH c a dd V d : [H+] = 105 mol/l th pH = 5, V m t ton h c th pH = lg[H+] Nh v y: Mi tr ng trung tnh: pH = 7 Mi tr ng axit: pH < 7 Mi tr ng baz: pH > 7 pH cng nh th dd c axit cng l n, (axit cng m nh); pH cng l n th dd c baz cng l n (baz cng m nh). Cch xc nh pH: V d 1: Dd HCl 0,02M, c [H+] = 0,02M. Do pH = lg2.102 = 1,7. V d 2: Dd NaOH 0,01M, c [OH] = 0,01 = 102 mol/l. Do :

c) Ch t ch th mu axit - baz. Ch t ch th mu axit - baz l ch t c mu thay i theo n ng M i ch t ch th chuy n mu trong m t kho ng xc nh. M t s ch t ch th mu axit - baz th ng dng:

ion H+ c a dd.

8. S thu phn c a mu i. Chng ta bi t, khng ph i dd c a t t c cc mu i trung ho u l nh ng mi tr ng trung tnh (pH = 7). Nguyn nhn l do: nh ng mu i c a axit y u - baz m nh (nh CH3COOHNa), c a axit m nh - baz y u (nh NH4Cl) khi ho tan trong n c tc d ng v i n c t o ra axit y u, baz y u, v v y nh ng mu i ny khng t n t i trong n c. N b thu phn, gy ra s thay i tnh ch t c a mi tr ng. a) S thu phn c a mu i t o thnh t axit y u -baz m nh. V d : CH3COONa, Na2CO3, K2S, Trong dd d ion OH, do v y pH > 7 (tnh baz). V y: mu i c a axit y u - baz m nh khi thu phn cho mi tr ng baz. b) S thu phn c a mu i t o thnh t axit m nh - baz y u. V d : NH4Cl, ZnCl2, Al2(SO4)3. Trong dd d ion H3O+ hay (H+), do v y pH < 7 (tnh axit). V y mu i c a axit m nh - baz y u khi thu phn cho mi tr ng axit.

26

c) S thu phn c a mu i t o thnh t axit y u - baz y u. V d : Al2S3, Fe2(CO3)3.

9. Ph n ng trao i ion trong dd i n li. Ph n ng trao i ion trong dd i n li ch x y ra khi c s t o thnh ho c ch t k t t a, ho c ch t bay hi, ho c ch t t i n li ( i n li y u). a) Ph n ng t o thnh ch t k t t a. Tr n dd BaCl2 v i dd Na2SO4 th y c k t t a tr ng t o thnh. x y ra ph n ng. Phng trnh phn t : Phng trnh ion: b) Ph n ng t o thnh ch t bay hi. Cho axit HCl tc d ng v i Na2CO3 th y c kh bay ra. x y ra ph n ng. Phng trnh phn t : Phng trnh ion

c) Ph n ng t o thnh ch t t i n li. Cho axit H2SO4 vo mu i axetat. Ph n ng x y ra t o thnh axit CH3COOH t i n li Phng trnh phn t : Phng trnh ion

Ho c cho axit HNO3 tc d ng v i Ba(OH)2. Ph n ng trung ho x y ra t o thnh ch t t i n li l n c. Phng trnh phn t : Phng trnh ion

Ch : Khi bi u di n ph n ng trao i trong dd i n li ng i ta th ng vi t phng trnh phn t v phng trnh ion. phng trnh ion, nh ng ch t k t t a, bay hi, i n li y u vi t d i d ng phn t , cc ch t i n li m nh vi t d i d ng ion (do chng i n li ra). Cu i cng thu g n phng trnh ion b ng cch l c b nh ng ion nh nhau 2 v c a phng trnh.

27

BI T P CHNG III
1: Dd mu i, axt, baz l nh ng ch t i n li v: A. Chng c kh nng phn li thnh hi rat trong dd. B. Cc ion h p ph n c tnh d n i n C. C s di chuy n c a electron. t o thnh dng electron d n i n. D. Dd c a chng d n i n. 2: no d i y gi i thch ng Sacaroz l ch t khng i n li ? 1 . Dd ng khng d n i n. 2. Phn t ng khng c kh nng phn li thnh ion trong dd. 3. Trong dd ng khng c dng electron d n i n. A.(1) C. (1) & (3) B.(1) & (2) D. (2) 3: Ch n nh n nh khng ng trong s cc sau: A. Mu i n l ch t i n li. B. R u etylic l ch t khng i n li. C. Canxi hi roxit l ch t khng i n li. D. Axit axetic l ch t i n li. 4: Ch n dd i n li: A. R u C. Glucoz B. N c c t D. Axit axetic 5: Ch n h p ch t khng ph i l ch t d n i n trong dd cc ch t sau: A.CH3OH C. CaSO4 B.HCOOH D. Ba(OH)2 6: Ch t i n li y u l: A. HNO3 C. H2CO3 B. KI D. AgNO3 7: no ng trong cc k t lu n sau: A. M i axit u l ch t i n li. B. M i axit u l ch t i n li m nh. C. M i axit m nh u l ch t i n li m nh D. M i ch t i n li m nh u l axit. 8: Hy tm nh ng nguyn nhn ch y u c a s phn li ch t thnh ion. 1. S hi rat ho cc ion c trong dd (dung mi n c). 2. L c lin k t gi a cc h p ph n y u. 3. S sonvat ho cc ion c trong dd (dung mi phn c c khng ph i l n c). A. Ch c (3) C. Ch c (1) B. (1) v (2) D. (1) v (3) 9:Ion kali hi rat K+.nH2O c hnh thnh khi: A. Ho tan mu i KCl vo n c.
B. C c n dd KCl. C. Ha tan mu i KCl vo n c c pha axit v c long. D. C c n dd KOH. 10: Ch n nh ngha ng v y nh t v s i n li: A. S phn li thnh ion dng v ion m c a phn t ch t i n li d i tc d ng c a dng i n m t chi u. B. S phn li thnh ion dng v ion m c a phn t ch t i n li d i tc d ng c a cc phn t phn c c c a dung mi. C. S b gy lin k t c a cc ion h p ph n trong phn t ch t i n li. D. S tng tc gi a cc phn t ch t tan v cc phn t dung mi. 11: Trong dy cc ch t d i y, dy no m t t c cc ch t u l ch t i n li m nh? A. KCl, Ba(OH)2, Al(NO3)3. B. CH3COOH, Ca(OH)2, AlCl3. C. CaCO3, MgSO4, Mg(OH)2, H2CO3 D. NaCl, AgNO3, BaSO4, CaCl2. 12: Phng trnh i n li c a CH3COOH l: CH3COOH = CH3COO - + H+ K Bi u th c tnh h ng s cn b ng K l: [CH3COO-][H +] A. K = [CH3COOH] C. K = [CH 3 COOH ] H + [CH3COO-][H +] C.K= [CH3COO-][H +] [CH3COO-][H + ]2 D. K = [CH3COOH] 13: S i n li hon ton Nhm sunfat t o ra: A.Al3+, SO42C. 2Al3+, 3SO4223+ B.Al , 3SO4 D. 2Al3+, SO4214: Phng trnh phn li c a axt axetic l: K HC2H3O2 = H+ + C2H3O2Bi t [HC2H3O2] = 0,5M v tr ng thi cn b ng [H+] = 2,9.10-3M. H ng s cn b ng K c a axt l : A. 1,7.10-5 C. 8,4.10-5 B.5,95.104 D. 3,4.10-5 15: S i n li hon ton amoni ph tphat t o ra: A.NH4+, PO43C. NH4+, 3PO43B.3NH4+, 2PO43D. 3NH4+, PO432

[ ]

28

16: Phng trnh i n li c a axit cacbonic l: H2CO3 = H+ + HCO3- K Bi t axit cacbonic 0,5M phn li t o ion c n ng mol/l l 0,1. V y h ng s phn li K c a n l: A.2.10-2 C. 2.10-3 -2 D. 2.102 B.1.10 17: Ph n ng sau x y ra trong dung mi n c : FeCl2 + KMnO4 + HCl FeCl3 + MnCl2 + KCl + H2O Phng trnh ion thu g n c a n l: A. Fe2+ = Fe3+ B.5Fe2++MnO4-+8H+=5Fe3++Mn2++4H2O C.Fe2++MnO4-+8H+= Fe3++Mn2+ + 4H2O D. MnO4- + 8H+ = Mn2+ + 4H2O 18: Ho tan 12,5 g CuSO4 .5H2O vo m t thnh 200 ml dd. N ng l ng n c v a mol/l c a cc ion Cu2+, SO42- trong dd l n l t l: A. 0,5M ; 0,5M C. 0,25M ; 0,25M B.0,025M ; 0,025M D. 0,05M ; 0,05M 19: Trong 150ml dd c ho tan 6,39g Al(NO3)3 . N ng mol/l c a ion NO3- c trong dd l: A.0,2M C. 0,06M B.0,3M D. 0,6M 20: T ng n ng cc ion c a dd Al2(SO4)3 0,01M l: A.0,02M C. 0.04M B.0,03M D. 0,05M 21: Dd no sau y c ch a s ion b ng s ion c a dd AlCl3 1M ? (Th tch c a chng u l y b ng nhau). A. Dd FeCl3 0,5M. B. Dd NaCl 2M. C. Dd Na2SO4 2M. D. Dd CuCl 21,5M. 22: M t c c n c c ch a a mol Ca2+, b mol Mg2+, c mol Cl-, d mol HCO3- . H th c lin h gi a a,b,c,d l: A.2a+2b=c-d C. 2a+2b=c+d B.a+b=c+d D. a+b=2c+2d 23 : Cho 200 ml dd NaOH 2M vo 300 ml dd KOH 1,5M. N u th tch dd khng thay i, ta c n ng ion OH- trong dd m i l: A.1,7M C. 1,8M B.1M D. 2M 24: Trong dd Fe2(SO4)3 long c ch a 0,6 mol SO42- th trong dd c ch a: A. 1,8 mol Fe2(SO4)3

B. 0,9 mol Fe2(SO4)3 C. 0,2 mol Fe2(SO4)3 D. 0,6 mol Fe2(SO4)3 25: nh nghi no sau y l nh ngha axit, baz c a Bronxted: A.- Axit l h p ch t m phn t g m c m t hay nhi u nguyn t hi r lin k t v i g c axt. Baz l h p ch t g m nguyn t kim lo i lin k t v i m t hay nhi u nhm hi roxit. B.- Axt l nh ng ch t khi tan trong n c th t o thnh ion H+. Baz l nh ng ch t khi tan trong n c th t o thnh ion OHC.- Axit l nh ng ch t c kh nng + cho H . Baz l nhng ch t c kh nng cho OH-. D.- Axit l nh ng ch t c kh nng cho H+. Baz l nh ng ch t c kh nng nh n H+. 26: Nh ng tnh ch t no trong s cc tnh ch t d i y c th gip b n phn bi t c baz ki m v baz khng tan? 1. Tnh tan trong n c. 2. Ph n ng v i dd axt. 3. Ph n ng nhi t phn. 4. Ph n ng v i oxit axt. A. (1) &(3) C. (1),(2)&(3) B. (1),(3)&(4) D. (1)&(4) 27: Ph n ng no sau y khng ph i l ph n ng axit-baz ? A. 2HCl + Ca(OH)2 = CaCl 2 + 2H2O B. HCl + AgNO3 = AgCl + HNO3 C. 2HNO3 + CuO = Cu(NO3)2 + H2O D. 2KOH + CO2 = K2CO3 + H2O 28: Hi rxit no sau y khng ph i l hi roxit l ng tnh? A.Cu(OH)2 C. Al(OH)3 B.Zn(OH)2 D. Pb(OH)2 29: Tr s pH c a dd axit foomic 1M (Ka=1,77.10-4) l : A.1,4 C. 1,68 B.1,1 D. 1,88 30: N ng ion H+ c a dd HCl pH=3 l: A.0,003M C.0,3M B.0,001M D. 3M 31: trung ho 2 lt dd H2SO4 3M ng i ta ph i dng bao nhiu ml dd NaOH 5M ? A.600 ml C. 900 ml B.1200 ml D. 2400 ml

29

32: Th tch (ml) c a dd NaOH 0,3M c n thi t trung ho 3lt dd HCl 0,01M l: A.10 C. 1000 B.300 D. 100 33: Cho phng trnh ph n ng : HA + B HB+ + ATheo Bronxted th trong phng trnh ph n ng ny axit l: A.AC. HA, HB+ B.HA D. HB+ 34: Th tch dd H2SO4 0,5M c n thi t trung ho h t 100 ml dd NaOH 0,2M l: A.400 ml C. 200 ml B. 40 ml D. 20 ml 35: Hi rxit l ng tnh l nh ng ch t : A. D b oxiho v kh . B. C kh nng ph n ng v i oxit axit v oxit baz. C. C kh nng ph n ng v i dd axit v dd baz. D. C th ph n ng v i axit v c v baz ki m. 36: Trong cn b ng sau: HF + H2O = H3O+ + F- nh ng ch t no ng vai tr baz c a Bronxted: A.H2O C. H2O v FB.HF v H3O+ D. H2O v H3O+ 37: C n bao nhiu ml dd NaOH 0,5M ph n ng v a v i 50 ml dd NaHCO3 0,2 M ? A.20 ml C. 50 ml B.100 ml D. 40 ml 38: Tr n l n 30 ml dd NaOH 2M v 20 ml dd H2SO4 1,5M. V y dd thu c c tnh : A.Axit C. Trung ho B.Baz 39: Bi t r ng ion HS- c th c nh ng ph n ng nh sau: HS- + H3O+ = H2S + H2O HS- + OH- = S2- + H2O V y theo Bronxted th ion HS- l: A. Axit C. Baz B. Ion l ng tnh D. T t c u sai 40: nh n nh no sau y ng nh t? A. Zn(OH)2 l m t baz tan. B. Zn(OH)2 l m t baz m nh . C. Zn(OH)2 l m t baz l ng tnh.D. Zn(OH)2 l m t hi rxit l ng tnh. 41: Baz lin h p c a H3O+ l: A. H+ C. OHB. H2O D. H2O, OH-

Cho bi t : pKa(CH3COOH) = 4,75 pKa(H3PO4) = 2,13 pKa(H2PO4-)=7,21 v pKa = -lgKa. Hy s p x p theo th t tng d n tnh axit c a cc axit trn: A. CH3COOH < H2PO4- < H3PO4 B. H2PO4- < H3PO4 < CH3COOH C. H2PO4- < CH3COOH < H3PO4 D. H3PO4 < CH3COOH < H2PO443: Ion no sau y c th v a l axit,v a l baz theo quan i m c a Bronxted: A. HSO4C. HSO32B. S D. CO3244: Kh i l ng NaOH c trong 0,5 lt dd n ng 0,3M l: A. 6 g C. 24g B.12g D. 18g 45: Cho bi t: 1. Al(OH)3 + 3HCl =AlCl3 + 3H2O 2. Al(OH)3 + NaOH = NaAlO2+ 2H2O 3. 2Al(OH)3 = Al2O3 + 3H2O Nh ng ph n ng no trong s cc ph n ng trn ch ng minh tnh ch t l ng tnh c a Al(OH)3 ? A. (1) & (3) C. (2) & (3) B. (1) & (2) D. (1), (2) & (3) 46: Theo Bronxted th nh ng k t lu n no sau y ng ? 1. Dd NH3 l m t baz . 2. CaCl2 l m t baz . 3. CuO l m t baz . 4. H2PO4- l m t ion l ng tnh . A. (2), (3), (4) C. (1), (3), (4) B. (1), (4) D. (1), (2) 47: nh gi m nh c a axt, baz ng i ta d a vo: A. Kh nng cho ho c nh n proton. B. i n li. pH. C. D. H ng s axit,baz. 48: Cho b ng sau: Axit Ka 250C H2SO3 1,7.10-2 + NH4 5,6.10-10 H2 S 8,9.10-8 HSO4 1,2.10-2 HSO3 5,6.10-8 Hy s p x p theo th t tng d n tnh axt c a cc axt trn: A. NH4+ < H2S < HSO3- < HSO4- < H2SO3 B. NH4+ < HSO3- < H2S < HSO4- < H2SO3 C. H2S < NH4+ < HSO3- < HSO4- < H2SO3

42:

30

D. H2SO3 < HSO4-< H2S < HSO3-< NH4+ 49: Dy cc ch t v ion no d i y c tnh baz ? A. S2-, CH3COO-, PO43-, FeO B. NH4+, Na+, ZnO, CuO C. Cl-, CO32-, HCO3-, CaO D. HSO4-, HCO3-, NH4+, Cu( OH)2 50: Hy tm dy cc ch t v ion l ng tnh trong cc dy ch t v ion sau: A. Al2O3, PbO, ZnO, HSO4- B. Al2O3, PbO, HSO4-, HCO3C. H2O, Al2O3, HCO3-, ZnO D. Al2O3, NH4+, PbO, HS51: Dy cc ch t v ion c tnh axit l: A. HSO4-, NH4+, CH3COOH, HCO3B. NH4+, HCO3-, CH3COO-, SO32C. ZnO, Al2O3, HSO4-, NH4+ D. HSO4-, NH4+, CH3COOH, H2S 52: Trong cn b ng : H2O + NH3 = NH4+ + OHC p axt - baz lin h p ng l : A. H2O, NH4+ C. H2O, H+ B. H2O, NH3 D. H2O, OH53: Th tch dd NaOH 2M t i thi u h p th h t 5,6 lt kh SO2( ktc) l: A. 250 ml C. 275 ml B. 125 ml D. 500 ml 54: Dd axit clohi ric c th ph n ng v i cc ch t no trong cc dy ch t d i y? A. BaSO4, CaCO3, Na2SO4 B. CuS, PbS, Na2SO3 C. NaOH, CaCO3, FeS D. KCl, CaSO4,NH4OH 55: Cho 2,24 lt kh CO2( ktc) vo 20 lt dd Ca(OH)2, ta thu c 6 gam k t t a . V y n ng mol/l c a dd Ca(OH)2l: A. 0,004 M C. 0,006 M B. 0,002 M D. 0,008 M 56: Tr n l n 100 ml dd KOH 1M v i 50 ml dd H3PO4 1M th n ng mol/l c a mu i trong dd thu c l: A. 0,44 M C. 0,66 M B. 0,33 M D. 1,1 M 57: Dd A ch a NaOH 1M v Ca(OH)2 0,01M . S c 2,24 lt kh CO2 vo 400 ml dd A, ta thu c m t k t t a c kh i l ng: A. 10 g C. 4 g B. 1,5 g D. 0,4 g 58: Cho cc ch t v ion sau: HCO3-, H2O, Al2O3, ZnO, HSO4-, Cu(OH)2,

CH3COONH4, H2SO3. Theo Bronxted, cc ch t v ion no l l ng tnh ?. A. Al2O3, ZnO, HSO4-, H2SO3 B. HCO3-, H2O, Al2O3, ZnO, CH3COONH4 C. HCO3-, Al2O3, ZnO, Cu(OH)2 D. HSO4-,CH3COONH4,Al2O3, ZnO,HCO359: Tr n l n 100 ml dd KOH 1M v i 100 ml dd HCl 0,5 M c dd D. N ng mol/lc a ion OH- v K+ trong dd D l n l t l: A. 0,05M; 0,25M C. 0,05M; 0,05M B. 0,25M; 0,05M D. 0,25M; 0,5M 60: Tr n l n 100 ml dd Ba(OH)2 0,5M v i 100 ml dd HCl 0,5 M c dd A. Th trung tch (ml) dd H2SO4 1M v a ho dd A l: A. 250 ml C. 50 ml B. 25 ml D. 150 ml 61: Tm bi u th c sai trong s cc bi u th c sau: A. pH = - lg[H+] C. pH = lg[H+] B. pH + pOH = 14 D.[H+ ] =10-14.[OH-] 62: N ng mol/l c a dd NaOH b ng bao nhiu n u pH =11 ? A. 10-11 M C. 103M 11 B. 10 M D. 10-3M 63: N ng mol/l c a dd Ba(OH)2 b ng bao nhiu n u n ng ion H3O+ l -14 2.10 ? A. 2,5.10-1M C. 5.10-2M -1 B. 5.10 M D. 2,5.10-2M 64: pOH c a dd KOH 0,0001 M l: A. 3 C. 4 B. 10 D. 11 65: Dd axt axetic trong n c c n ng 0,1 M . Bi t 1% axt b phn li . V y pH c a dd b ng bao nhiu ? A. 11 C. 10 B. 3 D. 4 66: pOH c a dd HCl 1 M l: A. 1 C. 14 B. 13 D. 0 67: N u pOH c a dd A l 2,5 v pH c a dd B l 3,5 . i u nh n nh no sau y l ng ? A. Dd A c n ng H+ cao hn B. B. Dd B c tnh baz cao hn A. C. Dd A c tnh axt cao hn B. D. Dd A c tnh baz cao hn B. 68: pH c a dd HCl 10-13 M l : A. 1 C. 7 B. 14 D. 13

31

69: C n thm m t th tch n c (V2) g p bao nhiu l n th tch ban u (V1) pha long dd c pH=3 thnh dd c pH=4 ? A. V1= 9V2 C. V2=10V1 B. V2=9V1 D. V2=V1 70: Cho dd NaOH c pH=12 (dd A) . thu C n pha long dd A bao nhiu l n c dd NaOH c pH=11? A. 8 C. 10 B. 9 D. 11 71: Cho 0,011 mol NH4Cl vo 100 ml dd NaOH c pH=12 . un si dd, sau lm ngu i v thm vo vi gi t phenol phtalein. Hy tm xem trong s cc k t lu n d i y, no m t cha ng hi n t ng c a th nghi m trn? A. Dd c mu h ng khi nh phenolphtalein vo. B. Dd khng c mu khi nh phenolphtalein vo. C. Khi un si dd c kh thot ra lm ho mu i mu tr ng m t a c t m dd HCl c. D. Khi un si dd c kh mi khai thot ra. 72: M t dd c n ng ion hi rxit l -4 1,4.10 M, th n ng ion H3O+ trong dd b ng bao nhiu? A. 7,2.10-11M C. 1.10-14M -10 B. 1,4.10 M D. 7,2.10-15M 73: pH c a dd c n ng ion H3O+ b ng 1,2 .10-4M l: A. 3,8 C. 8,2 B. 3,92 D. 10,08 74: pH c a dd HCN 0,01M (Ka= 4.1010 ) l: A. 10,3 C. 8,3 B. 3,7 D. 5,7 75: pH c a dd CH3COOH 1M l 3,5. Hy xc nh ph n trm ion ho c a axt axtic : A. 3,1 C. 0,31 B.3,5 D. 0,031 76: M t dd axit H2SO4 c pH=4.Hy xc nh n ng mol/l c a dd axit trn. A. 5.10-4M C. 1.10-4M -5 B. 5.10 M D. 2.10-4M 77: Tr n l n 50 ml dd HCl 0,12M v i 50 ml dd NaOH 0,1M .V y pH c a dd thu c b ng bao nhiu? A. 2 C. 4 B. 3 D. 1

78: D n 3,36 lt kh HCl ( ktc) vo 1500 ml n c . Gi s th tch dd khng thay i th dd thu c c pH b ng bao nhiu? A. 2 C. 1 B. 1,5 D. 3 79: pH c a n c tinh khi t b ng: A. 14 C. 7 B. 5 D. 10 80: Thay i m t dd c pH = 5 thnh dd c pH = 8 ta ph i: B. A. Cho dd bay hi n c . Thm vo m t t baz . C. Thm vo m t t axit . D. Ph i ti n hnh b ng cch khc. 81: Thay i m t dd t pH=12 thnh dd c pH=6 ta ph i : A. Cho thm n c vo dd . B. Cho dd bay b t hi n c. C. Thm vo m t t axit . D. Thm vo m t t baz . 82: S ion H+ trong 1 ml dd c pH=11 l : A. 10-11 C. 6,023.1012 -14 B. 10 D. 6,023.109 83: S ion OH trong 100 ml dd c pH=9 l : A.10-6 C. 6,023.1014 -9 B. 10 D. 6,023.1017 84: N ng ion H+ trong dd thay i th no pH c a dd tng ln 1 n v ? A. Gi m i 10 l n . B. Tng ln 10 l n . C. Gi m i 1 mol/l . D. Tng thm 1 mol/l . 85: Tr n l n 20 ml dd HCl 0,05M vo 20 ml dd H2SO4 0,075M. N u trong qu trnh tr n khng lm co gin th tch th pH c a dd thu c l: A. 1 C. 3 B. 1,5 D. 2 86: pH c a m t dd ch c gi tr t 1 n 14 v l : A. N ng H+ hay OH- c a dd ch c gi tr t 10-7M n 10-14 M. B. Trong th c t khng c nh ng dd axit hay baz m [H+] 7M hay [OH-] 7M. C. Hm pH=-lg[H+] m [H+] n m trong o n [10-1,10-14]. D. pH ch c dng o n ng axit hay baz c a nh ng dd axit

32

hay baz m [H+] 10-1M hay [OH-] 101 M v trong cc dd long, r t long , ta lun c [H+][OH-]=10-14. 87: C th t o c bao nhiu dd trong su t t cc ion sau: K+, Ba2+, Mg2+, SO42-, Cl- . A. 4 C. 5 B. 6 D. 3 88: Ch n nh ng dy ion c th cng t n t i trong m t dd. A. H+, NO3-, Fe3+, Ca2+ B. Mg2+, CO32-, K+, SO42C. Cu2+, Cl-, S2- , Fe2+ D. Na+, Ag+, NO3-, Cl89: nh n nh no sau y sai ? A. Dd baz c ch a ion OH-. B. Dd axit c ch a ion H+. C. Dd trung ho c pH=7. D. Dd mu i c tnh axit. 90: S thu phn Natri axetat t o ra : A. Axt m nh v baz m nh . B. Axt y u v baz m nh . C. Axt m nh v baz y u . D. Axt y u v baz y u . 91: Mu i c t o thnh b ng ph n ng trung ho c a m t axit m nh v m t bag y u l: A. KNO3 C. CH3COONH4 B. Na2CO3 D. NH4Cl 92: S thu phn amoni nitrat t o ra: A. M t bag y u v m t axit m nh. B. M t bag y u v m t axit y u. C. M t bag m nh v m t axit y u. D. M t bag m nh v m t axit m nh. 93: Trong s cc dd sau: Na2CO3, KCl, CH3COONa, NaHSO4, NH4Cl. Nh ng dd no c pH < 7 A. KCl, NH4Cl C. CH3COONa, Na2CO3B. Na2CO3, NaHSO4 D. NH4Cl, NaHSO4 94: Trong cc mu i cho d i y: NaCl, Na2CO3,K2S, K2SO4,NaNO3, NH4Cl,ZnCl2 Nh ng mu i no khng b thu phn ? A. NaCl, NaNO3, K2SO4 B. Na2CO3, ZnCl2, NH4Cl C. NaCl, K2S, NaNO3, ZnCl2 D. NaNO3, K2SO4, NH4Cl 95: Mu i no sau y b thu phn t o dd c pH >7 A. CaCl2 C. (NH4)2 SO4 B. Al2(SO4)3 D. Na2S

96: Cho qu tm vo dd c a cc mu i sau y: KCl, NH4Cl, AlCl3, Na2SO3, (CH3COO)2Ca Dd no lm cho qu tm chuy n sang mu xanh ? A. KCl, NH4Cl B. Na2SO3, (CH3COO)2Ca C.NH4Cl, (CH3COO)2Ca D. AlCl3 , Na2SO3 97: Trong cc mu i cho d i y, mu i no khng ph i l mu i axit ? C. Na2HPO3 A. NaHCO3 B. NaH2PO4 D. NaH2PO3 98: Dy cc dd mu i no sau y c tnh axit ? A. KCl, Na2SO4, Na2CO3 B. AlCl3, NH4NO3, CH3COOK C. K2S, CH3COONa, K2 SO3 D. ZnCl2, NH4Cl, Cu(NO3)2 99: Dy cc dd mu i no sau y c tnh bag ? A. Na2CO3, K2S, Na3PO4 B. NaNO3,CaCl2, Na2SO3 C. NaCl, K2SO4, Al(NO3)3 D. CH3COONa, K2SO4, K2S 100: Dd mu i no sau y c pH=7 ? A. Fe2(SO4)3 C. K3PO4 B. KNO3 D. K2SO3 101: i u kh ng nh no sau y l khng ng ? A. Dd ch a cc ion: Na+, K+, S2- c mi tr ng baz . B. Dd ch a cc ion: Na+,Cl-, SO42mi tr ng trung tnh . C. Dd ch a cc ion: NH4+, Fe3+, NO3- c mi tr ng axit . D. Dd ch a cc ion: Na+, K+,PO43c mi tr ng trung tnh. 102: Nhn vo cn b ng : CO32- + H2O = HCO3- + OH- cho php ta k t lu n r ng dd K2CO3 c: A. Mi tr ng axit . B. Mi tr ng baz . C. pH = 7 D. pH < 7 103: Mu i no sau y khi b thu phn t o ra dd c pH >7 ? A. BaCl2 C. K2SO3 B. NH4Cl D. FeCl3 104: Trong s cc dd cho d i y: Na2SO3, K2SO4, NH4NO3, (CH3COO)2Ca,

33

NaHSO4, Na2S, Na3PO4, K2CO3, c bao nhiu dd c pH >7? A. 5 C. 4 B. 3 D. 6 105: K t lu n no sai trong s cc sau ? A. Dd ch a cc ion : NH4+, NO3-, + K c pH = 7 . B. Dd ch a cc ion : Ba2+, Na+,Brc pH = 7 . C. Dd ch a cc ion : K+, CH3COO-, Cl c pH > 7 . D. Dd ch a cc ion : Cu2+, Cl-, 2SO4 c pH < 7 . 106: C 4 dd : HCl, K2CO3, Ba(OH)2, KCl ng trong 4 l ring bi t . N u ch dng qu tm th c th nh n bi t c : A. HCl, Ba(OH)2 B. HCl, K2CO3 , Ba(OH)2 C. HCl, Ba(OH)2, KCl D. C b n dd. 107: Cho dd ch a cc ion sau: {K+, 2+ 2+ Ca , Ba , Mg2+, H+, Cl- }. Mu n tch c nhi u cation ra kh i dd m khng a ion l vo th ta c th cho dd trn tc d ng v i dd no trong s cc dd sau : A. Na2SO4 v a . D. Na2CO3 v a . B. K2CO3 v a . C. NaOH v a . 108: Theo nh ngha axit, baz c a Bronxted, hy xt cc ch t v ion sau: HCO3-, HSO4-, NH4+, Al2O3, CH3COO- . Nh ng ch t hay ion no c tnh axit ? A.HSO4- , NH4+ , HCO3 B. Al 2 O3 , HSO4- , CH3COO C. NH4+ , HCO3 D. HSO4-, NH4+ 109: Theo nh ngha axit, baz c a Bronxted, hy xt cc ch t v ion sau: Ca2+, HSO3-,SO32-, HSO4-, NH4+, Al2O3, CH3COO- . Nh ng ch t hay ion no c tnh baz ? A. SO32- , CH3COO B. SO32-, CH3COO - , HSO3 C. NH4+, Ca2+, Al 2 O3 D. HSO4-, HSO3-, NH4+ 110: Theo nh ngha axit, baz c a Bronxted, hy xt cc ch t v ion sau: HCO3-, H2O, HSO4-, ZnO, Al2O3, Fe(OH)2 . Nh ng ch t hay ion no c tnh l ng tnh ? A. Al 2 O3, ZnO, HSO4-, H2O B.Al 2 O3, ZnO, HSO4- , HCO3 -

C. Al 2 O3, ZnO, Fe(OH)2, HSO4D. Al 2 O3, ZnO, H2O, HCO3 111: Theo nh ngha axit, baz c a Bronxted, hy xt cc ion sau: K+, Cl, CO32-, NH4+, HS -, S2-,Ba2+ . Nh ng ion no l ion trung tnh ? C. K+, Cl-, Ba2+ A. Ba2+, Cl-, HS B. HS -, CO32-, NH4+ D. Cl- , S2- , NH4+ 112: C p ch t no d i y khng th t n t i trong m t dd? A.KNO3 & CuCl2 C. NaHCO3 & NaOH B. CuSO4 & HNO3 D. Na2SO4 & KCl 113: Phng trnh ion thu g n c a ph n ng gi a dd HCl v dd amoniac l: A. HCl + NH3 = NH4+ + ClB. H+ + NH3 = NH4+ C. H+ + NH4OH = NH4+ + H2O D. H+ + NH4+ + OH- = H2O + NH4+ 114: C p ch t no sau y khng c ph n ng ho h c x y ra trong dd ? A. HNO3 + K2CO3 C. Na2S + H2SO4 B.NH4Cl + KNO3 D. MgCl2 + NaOH 115: Theo phng trnh ion thu g n th ion OH- c th ph n ng v i nh ng ion no d i y ? A.H+, NH4+, Ca2+, Mg2+, Fe2+, K+ B. NH4+, HCO3-, Cu2+, Mg2+, Fe2+, HSO4C. H+, HCO3-, CO32-, Fe2+, HSO4D. H+, NH4+, Cu2+, CO32-, HSO4116: Ion CO32- khng ph n ng v i cc ion no sau y ? A.NH4+, K+, Na+ B. H+, NH4+, K+, Na+ C.Ca2+, Mg2+, Na+ D. Ba2+, Cu2+, NH4+, K+ 117: N u qui nh r ng hai ion gy ra ph n ng trao i hay trung ho l m t cp ion i khng th t p h p cc ion no sau y c ch a ion i khng v i ion OH- ? A. Ca2+, K+, SO42-, ClB. Ca2+, Ba2+, HCO3-, HSO3C. Ca2+, K+,Ba2+, ClD. Na+, Ba2+, NO3-, SO42118: C 4 dd ng trong 4 l b m t nhn l : (NH4)2SO4, NH4Cl, Na2SO4, NaOH . N u ch c php dng m t thu c th nh n bi t 4 ch t l ng trn, ta c th dng thu c th no sau y ? A. DD AgNO3 C. DD KOH B. DD BaCl2 D. DD Ba(OH)2.

34

119: M t c c ng 200 ml dd AlCl3 2M . Rt vo c c ny 200 ml dd NaOH n ng a mol/l, ta thu c m t k t t a, em s y kh v nung n kh i l ng khng i th c 5,1g ch t r n. H i a c gi tr no sau y ? A. 1,5M C. 1M hay 1,5M B. 1,5M hay 3M D. 1,5M hay 7,5M 120: M t c c ng 100 ml dd AlCl3 1M . Rt vo c c ny V ml dd NaOH n ng 2M, ta thu c m t k t t a, em s y kh v nung n kh i l ng khng i th c 5,1g ch t r n. V y gi tr c a V l : A. 150 ml C. 150 ml hay 750 ml B. 750 ml D. 150 ml hay 650ml 121: Cho cc dd X, Y, Z, T ch a cc t p h p ion sau : X: {Na+, NH4+, SO42-, Cl-} Y: {Ca2+,Ba2+, Cl-, OH-} Z: {Ag+, K+, H+, NO3-} T: {K+, NH4+, HCO3-, CO32-} Tr n hai dd vo nhau th c p no s khng c ph n ng ? A. X + Y C. Z + T B. Y + Z D. X + T 122: Hai ion ng c d u gy ra ph n ng trao i hay trung ho c g i l m t c p ion i khng. Hai ion i khng g p nhau th nh t nh c ph n ng d r ng m t trong hai ion ang d ng h p ch t r n hay d ng ion a nguyn t . Cc ph n ng no sau y l nh ng th d v k t lu n trn ? (1)HCO3- + OH- = H2O + CO32(2)CaCO3+ 2H+ = Ca2+ + H2O + CO2 (3)Zn + 2H+ = Zn2+ + H2 (4)FeS + 2H+ = Fe2+ + H2S (5)Cu(OH)2 + 2H+ = Cu2+ + 2H2O (6)CaO + CO2 = CaCO3 A. (1), (2), (3), (4)

B. (2), (3), (4), (5) C. (1), (2), (4), (6) D. (1), (2), (4), (5) 123: Trong cc t p h p ion d i y: T1 = {Ca2+, Mg2+, Cl-, NO3-} T2 = + {H , NH4+, Na+, Cl-, SO42-} T3 = {Ba2+, Na+, NO3-, SO42-} T4 = {Cu2+, Fe2+, Cl-, SO42-, OH-} T5 = {NH4+, H+, CO32-, Cl-} ng T p h p no ch a cc ion c th th i t n t i trong cng m t dd? C. T3, T4, T5 A. T1, T3, T4 B. T1, T2 D. T2, T4 124: Trong cc t p h p ion d i y: T1 = {Ba2+, Mg2+, Cl-, NO3-} T2 = {K+, NH4+, Na+, S2-, PO43-} T3 = {Ba2+, Ca2+, NO3-, SO42-} T4 = {Zn2+, Fe3+, Cl-, SO42-, OH-} T5 = {NH4+, H+, SO32-, Cl-} T p h p no ch a cc ion khng th ng th i t n t i trong cng m t dd ? A. T3, T4, T5 C. T1, T2 B. T2, T4, T5 D. T3, T5 125: Cho cc ph n ng sau : (1)Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 (2)CuCl2 + H2S = CuS + 2HCl (3)Al + 4HNO3= Al(NO3)3 +NO +2H2O (4)CaCO3 + 2H+ = Ca2+ + H2O + CO2 (5)CuCl2 +2NaOH = Cu(OH)2 + 2NaCl Nh ng ph n ng no l ph n ng trao i ion ? A. (1), (2), (5) C. (1), (3), (5) B. (3), (4), (5) D. (2), (4), (5) 126: Nh ng cation no d i y s t o mu i tan v i nh ng anion sau: CH3COO-, Cl-, Br -, I-, S2-, SO42-, PO43- . A. Zn2+, Pb2+, K+ C. NH4+, K+, Ca2+ +, + + B. NH4 K , Na D. Fe2+, Ca2+, Cu2+

35

CHNG IV.
PH N NG HA H C PH N PH N NG OXI HA KH

I N PHN T C
I. PH N NG HA H C

NG V CN B NG HA H C

Qu trnh bi n i cc ch t ny thnh cc ch t khc c g i l ph n ng ho h c. Trong ph n ng ho h c t ng kh i l ng cc ch t tham gia ph n ng b ng t ng kh i l ng cc ch t t o thnh sau ph n ng. Cc d ng ph n ng ho h c c b n: a) Ph n ng phn tch l ph n ng trong m t ch t b phn tch thnh nhi u ch t m i. V d : CaCO3 = CaO + CO2 b) Ph n ng k t h p l ph n ng trong hai hay nhi u ch t k t h p v i nhau t o thnh m t ch t m i. V d . BaO + H2O = Ba(OH)2. c) Ph n ng th l ph n ng trong nguyn t c a ngyn t ny d ng n ch t thay th nguyn t c a nguyn t khc trong h p ch t. V d . Zn + H2SO4 long = ZnSO4 + H2 d) Ph n ng trao i l ph n ng trong cc h p ch t trao i nguyn t hay nhm nguyn t v i nhau. V d . BaCl2 + NaSO4 = BaSO4 + 2NaCl. e) Ph n ng oxi ho - kh

II. PH N

NG OXI HA KH

1. S oxi ho. thu n ti n khi xem xt ph n ng oxi ho - kh v tnh ch t c a cc nguyn t , ng i ta a ra khi ni m s oxi ho (cn g i l m c oxi ho hay i n tch ho tr ). S oxi ho l i n tch quy c m nguyn t c c n u gi thuy t r ng c p e lin m i n l n k t (do 2 nguyn t gp chung) chuy n hon ton v pha nguyn t c hn. S oxi ho c tnh theo quy t c sau : T ng i s s oxi ho c a cc nguyn t trong phn t trung ho i n b ng 0. T ng i s s oxi ho c a cc nguyn t trong m t ion ph c t p b ng i n tch c a ion. V d trong ion , s oxi ho c a H l +1, c a O l 2 c a S l +6. + 1 + 6 + (2. 4) = 1. Trong n ch t, s oxi ho c a cc nguyn t b ng 0. V d : Trong Cl2, s oxi ho c a Cl b ng 0. Khi tham gia h p ch t, s oxi ho c a m t s nguyn t c tr s khng i nh sau. + Kim lo i ki m lun b ng +1. + Kim lo i ki m th lun b ng +2. + Oxi (tr trong peoxit b ng 1) lun b ng 2. + Hi ro (tr trong hi rua kim lo i b ng 1) lun b ng 2.

36

+ Al th ng b ng +3. Ch : D u c a s oxi ho V d : 2.

t tr c gi tr , cn d u c a ion

t sau gi tr .

nh ngha ph n ng oxi ha kh Ph n ng oxi ho - kh l ph n ng trong c s trao i e gi a cc nguyn t ho c ion c a cc ch t tham gia ph n ng, do lm thay i s oxi ho c a chng. V d : Ch t nh ng e g i l ch t kh (hay ch t b oxi ho). Ch t thu e g i l ch t oxi ho (hay ch t b kh ). Qu trnh k t h p e vo ch t oxi ho c g i l s kh ch t oxi ho Qu trnh tch e kh i ch t kh c g i l s oxi ho ch t kh :

3. Cn b ng phng trnh ph n ng oxi ho - kh . Nguyn t c khi cn b ng : T ng s e m ch t kh cho ph i b ng t ng s e m ch t oxi ho nh n v s nguyn t c a m i nguyn t c b o ton. Qu trnh cn b ng ti n hnh theo cc b c: 1) Vi t phng trnh ph n ng, n u cha bi t s n ph m th ph i d a vo i u ki n cho bi suy lu n. 2) Xc nh s oxi ho c a cc nguyn t c s oxi ho thay i. i v i nh ng nguyn t c s oxi ho khng thay i th khng c n quan tm. 3) Vi t cc phng trnh e (cho - nh n e). 4) Cn b ng s e cho v nh n. 5) a h s tm c t phng trnh e vo phng trnh ph n ng. 6) Cn b ng ph n khng tham gia qu trnh oxi ho - kh . V d : Cho mi ng Al vo dd axit HNO3 long th y bay ra ch t kh khng mu, khng mi, khng chy, nh hn khng kh, vi t phng trnh ph n ng v cn b ng. Gi i: Theo u bi, kh bay ra l N2. Phng trnh ph n ng (b c 1):

B c 5: B c 6: Ngoi 6 HNO3 tham gia qu trnh oxi ho - kh cn 3.10 = 3OHNO3 t o thnh mu i nitrat (10Al(NO3)3). V y t ng s phn t HNO3 l 36 v t o thnh 18H2O. Phng trnh cu i cng: D ng ion:

37

Ch : i v i nh ng ph n ng t o nhi u s n ph m trong nguyn t nhi u s oxi ho khc nhau, ta c th vi t g p ho c vi t ring t ng ph n ng i v i t ng s n ph m, sau nhn cc ph n ng ring v i h s t l theo i u ki n u bi. Cu i cng c ng g p cc ph n ng l i. V d : Cn b ng ph n ng:

Gi i Cc ph n ng ring ( cn b ng theo nguyn t c trn):

c t l mol trn, ta nhn phng trnh (1) v i 9 r i c ng 2 phng trnh l i: 4. M t s d ng ph n ng oxi ho - kh c bi t 1. Ph n ng oxi ho kh n i phn t . Ch t oxi ho v ch t kh l nh ng nguyn t khc nhau n m trong cng m t phn t . V d .

2. Ph n ng t oxi ho - t kh Ch t oxi ho v ch t kh cng l m t lo i nguyn t trong h p ch t. V d : Trong ph n ng.

c) Ph n ng c 3 nguyn t thay i s oxi ho. V d : Cn b ng ph n ng sau theo phng php cn b ng e

d) Ph n ng oxi ho - kh c mi tr ng tham gia. mi tr ng axit th ng c ion H+ tham gia t o thnh H2O. V d : mi tr ng ki m th ng c ion OH tham gia t o thnh H2O. V d :

mi tr ng trung tnh c th c H2O tham gia. V d :

38

III. S

I N PHN

1. nh ngha. i n phn l s th c hi n cc qu trnh oxi ho - kh trn b m t i n c c nh dng i n m t chi u bn ngoi Qu trnh i n phn c bi u di n b ng s i n phn. V d : S i n phn NaCl nng ch y.

catt: x y ra qu trnh kh . ant: x y ra qu trnh oxi ho. Phng trnh i n phn NaCl nng ch y: 2. i n phn h p ch t nng ch y. tr ng thi nng ch y, cc tinh th ch t i n phn b ph v thnh cc ion chuy n ng h n lo n. Khi c dng i n m t chi u ch y qua, ion dng ch y v catt v b kh , ion m ch y v ant v b oxi ho . V d : i n phn KOH nng ch y.

Phng trnh i n phn

i n phn nng ch y x y ra nhi t cao nn c th x y ra ph n ng ph gi a s n ph m i n phn (O2, Cl2 ... ) v i n c c (ant) th ng lm b ng than ch. V d : i n phn Al2O3 nng ch y (c pha thm criolit 3NaF.AlF3) 1000oC

Phng trnh i n phn

Ph n ng ph :

39

(Than ch lm ant b m t d n, nn sau m t th i gian ph i b sung vo i n c c). ng d ng: Phng php i n phn h p ch t nng ch y c dng i u ch cc kim lo i ho t ng m nh: i u ch kim lo i ki m: i n phn mu i clorua ho c hi roxit nng ch y. i u ch kim lo i ki m th : i n phn mu i clorua nng ch y. i u ch Al: i n phn Al2O3 nng ch y. 3. i n phn dd n c a) Nguyn t c: Khi i n phn dd, tham gia cc qu trnh oxi ho - kh i n c c ngoi cc ion c a + ch t i n phn cn c th c cc ion H v OH c a n c v b n thn kim lo i lm i n c c. Khi qu trnh oxi ho - kh th c t x y ra ph thu c vo so snh tnh oxi ho - kh m nh hay y u c a cc ch t trong bnh i n phn. b) Th t kh catt Kim lo i cng y u th cation c a n c tnh oxi ho cng m nh v cng d b kh catt (tr tr ng h p ion H+). C th p d ng quy t c sau: D kh nh t l cc cation kim lo i ng sau Al trong dy th i n ho (tr ion + H ), trong ion kim lo i cng c i dy cng d b kh . Ti p n l ion H+ c a dd Kh kh nh t l cc ion kim lo i m nh, k t Al, v pha u dy th i n ho. (Al3+, Mg2+, Ca2+, Na+, ). Nh ng ion ny th c t khng bao gi b kh khi i n phn trong dd. c) Th t oxi ho cant Ni chung ion ho c phn t no c tnh kh m nh th cng d b oxi ho. C th p d ng kinh nghi m sau: D b oxi ho nh t l b n thn cc kim lo i dng lm ant. Tr tr ng h p ant tr (khng b n mn) lm b ng Pt, hay than ch (C). Sau n cc ion g c axit khng c oxi: I, Br, Cl, R i n ion OH c a n c ho c c a ki m tan trong dd. Kh b oxi ho nh t l cc anion g c axit c oxi nh anion ny khng b oxi ho khi i n phn dd. d) M t s v d p d ng quy t c trn. V d 1: i n phn dd CuCl2 v i i n c c than ch: , , Th c t cc

Phng trnh i n phn: V d 2: i n phn dd NiCl2 v i i n c c b ng niken

40

Th c ch t qu trnh i n phn l s v n chuy n Ni t ant sang catt nh dng i n. Phng php c ng d ng tinh ch kim lo i. V d 3: i n phn dd Na2SO4 v i i n c c Pt:

Phng trnh i n phn:

V d 4: i n phn dd NaCl v i ant b ng than ch:

Phng trnh i n phn: Trong qu trnh i n phn, dd khu v c xung quanh catt, ion H+ b m t d n., H2O ti p t c i n li, do khu v c ny giu ion OH t o thnh (cng v i Na+) dd NaOH. ant, ion Cl b oxi ho thnh Cl2. M t ph n ho tan vo dd v m t ph n khu ch tn sang catt, tc d ng v i NaOH t o thnh n c Javen: V v y mu n thu c NaOH ph i trnh ph n ng t o n c Javen b ng cch dng mng ngn bao b c l y khu v c ant ngn kh Cl2 khu ch tn vo dd. V d 5: i n phn dd KNO3 v i ant b ng Cu.

Khi i n phn, khu v c catt, ion H+ m t d n, n ng tnh ki m tng d n. ant ion Cu2+ tan vo dd.

OH tng d n, dd

41

Trong dd x y ra ph n ng. Phng trnh i n phn: B n thn KNO3 khng b bi n i nhng n ng tng d n. ng d ng c a i n phn dd: i u ch kim lo i ng sau Al trong dy th i n ho. Tinh ch kim lo i. M v c kim lo i b ng i n. i u ch m t s ho ch t thng d ng: H2, Cl2, O2,, hi roxit kim lo i ki m Tch ring m t s kim lo i kh i h n h p dd. 4. Cng th c Fara y Trong : m l kh i l ng ch t c gi i phng khi i n phn (gam) A l kh i l ng mol c a ch t . n l s e trao i khi t o thnh m t nguyn t hay phn t ch t . Q l i n l ng phng qua bnh i n phn (Culng). F l s Fara y (F = 96500 Culng.mol-1) l l c ng dng i n (Ampe) t l th i gian i n phn (giy) V d : Tnh kh i l ng oxi c gi i phng ant khi cho dng i n 5 ampe qua bnh i n phn ng dd Na2SO4 trong 1 gi 20 pht 25 giy. Gi i: p d ng cng th c Fara y: A = 16, n = 2, t = 4825 giy, I = 5;

IV. HI U

NG NHI T C A PH N

NG

a) Nng l ng lin k t. Nng l ng lin k t l nng l ng c gi i phng khi hnh thnh lin k t ho h c t cc nguyn t c l p. Nng l ng lin k t c tnh b ng kJ.mol v k hi u l E1k. V d nng l ng lin k t c a m t s m i lin k t nh sau. H-H Cl - Cl H - Cl E1k = 436 242 432 b) Hi u ng nhi t c a ph n ng l nhi t to ra hay h p th trong m t ph n ng ho h c. Hi u ng nhi t c tnh b ng kJ.mol v k hi u l Q. Khi Q >0: ph n ng to nhi t. Khi Q<0: ph n ng thu nhi t. V d : CaCO3 = CaO + CO2 - 186,19kJ.mol. Ph n ng t chy, ph n ng trung ho thu c lo i ph n ng to nhi t. Ph n ng nhi t phn th ng l ph n ng thu nhi t.

42

- Mu n tnh hi u ng nhi t c a cc ph n ng t o thnh cc h p ch t t n ch t ho c phn hu m t h p ch t thnh cc n ch t ta d a vo nng l ng lin k t. V d : Tnh nng l ng to ra trong ph n ng. H2 + Cl2 = 2HCl. D a vo nng l ng lin k t (cho trn) ta tnh c. Q = 2E1k (HCl) - [E1k(H2) + E1k(Cl2)] = 2 . 432 - (436 + 242) = 186kJ.mol. i v i ph n ng ph c t p, mu n tnh hi u ng nhi t c a ph n ng ta d a vo nhi t t o thnh c a cc ch t (t n ch t), do n ch t trong ph n ng khng tnh n ( ph n ng trn, nhi t t o thnh HCl l 186.2 = 93 kJ.mol V d : Tnh kh i l ng h n h p g m Al v Fe3O4 c n ph i l y khi ph n ng theo phng trnh. to ra 665,25kJ, bi t nhi t t o thnh c a Fe3O4 l 1117 kJ.mol, c a Al2O3 l 1670 kJ.mol. Gi i: Tnh Q c a ph n ng: 3Fe3O4 + 8Al = 4Al2O3 + 9Fe (1) Theo (1), kh i l ng h n h p hai ch t ph n ng v i nhi t l ng Q l : 3 . 232 + 8 . 27 = 912g t a ra l ng nhi t 665,25 kJ th kh i l ng h n h p c n l y :

V. T C

PH N

NG V CN B NG HA H C
ph n ng l i l ng bi u th m c nhanh ch m c a ph n

a) nh ngha: T c ng. K hi u l Vp..

Trong : C1 l n ng u c a ch t tham gia ph n ng (mol/l). C2 l n ng c a ch t sau t giy ph n ng (mol/l). b) Cc y u t nh h ng n t c ph n ng: Ph thu c b n ch t c a cc ch t ph n ng. T c ph n ng t l thu n v i n ng cc ch t tham gia ph n ng. V d , c ph n ng. A + B = AB. Vp. = k . CA . CB. Trong , k l h ng s t c c trng cho m i ph n ng. Nhi t cng cao th t c ph n ng cng l n. Ch t xc tc lm tng t c ph n ng nhng b n thn n khng b thay i v s l ng v b n ch t ho h c sau ph n ng. c) Ph n ng thu n ngh ch v tr ng thi cn b ng ho h c. Ph n ng m t chi u (khng thu n ngh ch) l ph n ng ch x y ra m t chi u v c th x y ra n m c hon ton. V d : Ph n ng thu n ngh ch l ph n ng ng th i x y ra theo hai chi u ng c nhau. V d : CH3COOH + CH3OH CH3COOCH3 + H2O Trong h thu n ngh ch, khi t c ph n ng thu n (vt) b ng t c ph n ng t t i tr ng thi cn b ng. Ngha l trong h , ph n ng thu n v ngh ch (vn) th h

43

ph n ng ngh ch v n x y ra nhng n ng cc ch t trong h th ng khng thay i. Ta ni h tr ng thi cn b ng ng. Tr ng thi cn b ng ho h c ny s b ph v khi thay i cc i u ki n bn ngoi nh n ng , nhi t , p su t ( i v i ph n ng c a ch t kh).

VI. HI U SU T PH N

C ph n ng: A + B = C + D

NG

Tnh hi u su t ph n ng theo s n ph m C ho c D: Trong : qt l l ng th c t t o thnh C ho c D. qlt l l ng tnh theo l thuy t, ngha l l ng C ho c D tnh c v i gi thi t hi u su t 100%. Ch : Khi tnh hi u su t ph n ng ph i tnh theo ch t s n ph m no t o thnh t ch t u thi u, v khi k t thc ph n ng ch t u ph n ng h t. C th tnh hi u su t ph n ng theo ch t ph n ng A ho c B tu thu c vo ch t no thi u. C n phn bi t gi a % ch t tham gia ph n ng v hi u su t ph n ng. V d : Cho 0,5 mol H2 tc d ng v i 0,45 mol Cl2, sau ph n ng thu c 0.6 mol HCl. Tnh hi u su t ph n ng v % cc ch t tham gia ph n ng. Gi i: Phng trnh ph n ng: H2 + Cl2 = 2HCl Theo phng trnh ph n ng v theo u bi, Cl2 l ch t thi u, nn tnh hi u su t ph n ng theo Cl2: Cn % Cl2 tham gia ph n ng =

% H2 tham gia ph n ng = Nh v y % ch t thi u tham gia ph n ng b ng hi u su t ph n ng. i v i tr ng h p c nhi u ph n ng x y ra song song, v d ph n ng crackinh butan:

C n ch phn bi t: + N u ni "hi u su t ph n ng crackinh", t c ch ni ph n ng (1) v (2) v ph n ng (3) khng ph i ph n ng crackinh. + N u ni "% butan tham gia ph n ng", t c l ni n c 3 ph n ng. + N u ni "% butan b crackinh thnh etilen" t c l ch ni ph n ng (2).

44

CU H I V BI T P
1: Pht bi u no sau y lun lun ng: A. M t ch t hay ion th ho c ch c tnh kh , ho c ch c tnh oxi ho B. Trong m i phn nhm chnh c a b ng h th ng tu n hon, ch g m cc nguyn t kim lo i ho c g m cc nguyn t phi kim. C. S nguyn t c a m i nguyn t trong cng th c phn t lun lun l s nguyn dng D. T t c cc pht bi u trn ng 2: u lun lun

D- S oxi ho l s i n tch xu t hi n t trong phn t khi c s chuy n d ch e 7: Cc ch t hay ion ch c tnh oxi ho: A-N2O5
,

nguyn

Na+ , Fe2+

B-Fe3+ , Na+ , N2O5 , NO3- , Fe C-Na+ , Fe2+ , Fe3+, F, Na+, Ca , Cl2 D- T t c u sai 8: Cc ch t hay ion ch c tnh kh : A- SO2 , H2S , Fe2+ , Ca B- Fe , Ca , F , NO3C- H2S , Ca , Fe D- T t c u sai 9: Ch n ph n ho- kh : ng thu c lo i ph n ng oxi

nh ngha ng v ph n ng oxi ho- kh :

A- Ph n ng oxi ho- kh l ph n ng trong t t c cc nguyn t tham gia ph n ng u ph i thay i s oxi ho B- Ph n ng oxi ho- kh l ph n ng khng km theo s thay i s oxi ho cc nguyn t . C- Ph n ng oxi ho- kh l ph n ng trong nguyn t hay ion ny nh ng e cho nguyn t hay ion khc D- Ph n ng oxi ho- kh l ph n ng trong qu trnh oxi ho v qu trnh kh khng di n ra ng th i. 3: Ch n nh ngha sai: A- Ch t oxi ho l ch t c kh nng nh n e B- Ch t kh l ch t c kh nng nh n e C- Ch t kh l ch t c kh nng nh ng e D- S oxi ho l qu trnh cho e 4: Ch n nh ngha ng v ch t kh : A- Ch t kh l cc ion cho e B- Ch t kh l cc nguyn t cho e C- Ch t kh l cc phn t cho e D- Ch t kh l cc nguyn t , phn t hay ion c kh nng cho e 5: Pht bi u no sau y sai: A- Oxi ho m t nguyn t l l y b t e c a nguyn t , lm s oxi ho c a nguyn t tng ln B- Ch t oxi ho l ch t c th thu thm e c a cc ch t khc C- Tnh ch t ho h c c b n c a kim lo i l tnh kh D- T t c 6: Ch n u sai nh ngha ng v ch t oxi ho:

A-CO2 + Ca(OH)2 = CaCO3 + H2O B-3Mg + 4H2SO4 = 3MgSO4 + S + 4H2O C-Cu(OH)2 + 2HCl = CuCl2 + 2H2O D-BaCl2 + H2SO4 = BaSO4 + 2HCl 10: Trong ph n ng: CuO +H2= Cu + H2O Ch t oxi ho l: ABCuO H2 C-Cu D-H2O

11: Trong ph n ng: Cl2 + 2KOH = KCl + KClO + H2O A- Cl2 l ch t kh B- Cl2 l ch t oxi ho C- Cl2 khng l ch t oxi ho, khng l ch t kh D- Cl2 v a l ch t oxi ho, v a l ch t kh 12: S oxi ho c a cacbon trong phn t C3H6 l: A: +4 B: -4 C: +2 D: -2 13: S oxi ho c a Clo trong phn t CaOCl2 l: ABL 0 L (-1) C-l (+1) D-l (-1) v (+1)

14: Cho phng trnh ph n ng: FeSO4 + KMnO4 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 + MnSO4 + H2O H s cn b ng t i gi n c a FeSO4 l: A:10 B:8 C:6 D:2 15: Trong ph n ng 164 th H2SO4 ng vai tr: A- Mi tr ng B- Ch t kh C- Ch t oxi ho D- V a ch t oxi ho, v a l mi tr ng 16: Trong ph n ng sau: l

A- S oxi ho l i n tch c a nguyn t trong phn t gi nh r ng phn t ch c lin k t ion B- S oxi ho l s e trao ho- kh i trong ph n ng oxi

C- S oxi ho l ho tr c a nguyn t trong phn t

45

0 Mn +2 O2 + 4 HCl 1 Mn +2 Cl 2 + Cl 2 + H 2 O 4.3Mg + 4H2SO4 = 3MgSO4 + S +

HCl ng vai tr: A- Ch t oxi ho B- Ch t kh C-Mi tr ng D- V a l

4H2O

5.Mg(OH)2 + H2SO4 = MgSO4 + 2H2O Cc ph n ng l ph n ng oxi ho: A: B: 1, 3, 5 4, 5 C: 1, 4 D: 2, 4, 5

ch t oxi ho, v a l mi tr ng 17: T l s phn t HNO3 l ch t oxi ho v s phn t HNO3 l mi tr ng trong ph n ng: FeCO3 + HNO3 Fe(NO3)3+ NO+ CO2 + H2O l: AC8:1 1:8 BD1:9 9:1

23: Nh n xt no sau y khng ng: A- H2S ch th hi n tnh kh B- SO3, H2SO4 ch th hi n tnh oxi ho C- SO2, H2SO3 ch th hi n tnh oxi ho D- SO2, H2SO3 v a th hi n tnh kh , v a th hi n tnh oxi ho 24: Ch n khng hon ton ng: A- Tr n b t k m t ch t oxi ho v i m t ch t kh th ph n ng c x y ra B- Nguyn t tr ng thi oxi ho trung gian v a c tnh oxi ho, v a c tnh kh C- Trong ph n ng oxi ho- kh , qu trnh oxi ho v qu trnh kh lun x y ra ng th i D- Ph n ng km theo s thay i s oxi ho c a cc nguyn t : l ph n ng oxi ho- kh 25: Ph n ng no sau y l ph n ng t oxi ho kh : A. 2FeS+1OH2SO4=Fe2(SO4)3+9SO2+1OH2O B. 2NO2+2NaOH=NaNO3 + NaNO2 +H2O C. 3KNO2 + HClO3 = 3KNO3 + HCl D. AgNO3 = Ag + NO2 + 1.2 O2 26: Ph n ng no sau y l ph n ho- kh n i phn t : A. 4FeS2 + 11O2 = 2Fe2O3 + SO2 B. 2KNO3 + S + 3C= K2S + N2 + 3CO2 C . 2KClO3 + = 2KCl + 3O2 D.Cl2 + 2KOH = KCl + KClO + H2O 27: Ho tan hon ton m t oxit kim lo i b ng dd H2SO4 c, nng (v a ) thu c 2,24 lt kh SO2 ( i u ki n tiu chu n) v 120g mu i. Cng th c c a oxit kim lo i l: A.Al2O3 B.Fe2O3 28: Ch n C.Fe3O4 D. p s khc nh nghi ng v hi u ng nhi t ng oxi

18: Trong mi tr ng axit H2SO4 th dd no lm m t mu dd KMnO4 ABCuCl2 NaOH C-Fe2(SO4)3 D-FeSO4

19: Cho ph n ng ho h c sau: MxOy + HNO3 M(NO3)n + NO +H2O H s cn b ng c a ph n ng l n l t l: A: 3 , (nx- 2y) , 2x , (2nx- y) , (nx- y) B: 6 , (2nx- y) , x , (nx- y) , (3nx- y) C: 3 , (4nx- 2y) , 3x , (nx- 2y) , (2nx- y) D: 2 , (3nx- 3y) , 2x , (2nx- 2y) , (2nx- 2y) 20: Hon thnh phng trnh ph n ng ho h c: SO2 + KMnO4 + H2O cc ch t l: A- K2SO4 , MnSO4 B- MnSO4 , KHSO4 C- MnSO4 , K2SO4 , H2SO4 D- MnSO4 , KHSO4 , H2SO4 21: phng trnh ph n ng sau: 2KMnO4 + 16HCl = 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O Trong 16 phn t HCl th: A- 11 phn t HCl l ch t kh , 5 phn t HCl l mi tr ng ph n ng B - 10 phn t HCl l ch t kh , 6 phn t HCl l mi tr ng ph n ng C- 6 phn t HCl l ch t kh , 10 phn t HCl l mi tr ng ph n ng D- 5 phn t HCl l ch t kh , 11 phn t HCl l mi tr ng ph n ng 22: Cho cc phng trnh ph n ng: 1.Ca + H2O = Ca(OH) + H2 2.CO2 + Ca(OH)2 = CaCO3 + H2O 3.(NH4)2SO4 t 2NH3 + H2SO4
0

A. Hi u ng nhi t l nng l ng to ra hay thu vo c a m t ph n ng ho h c B. c am C. c am Hi u t ph n Hi u t ph n ng nhi t l nng l ng to ra ng ho h c ng nhi t l nng l ng thu vo ng ho h c

46

D. Hi u ng nhi t l nng l ng to ra hay thu vo 1 mol ch t c a m t ph n ng ho h c 29. D a v b ng h th ng tu n hon nh ng nguyn t c A. 1, 2, 3 electron ngoi cng c tnh oxi ha. B. 5, 6, 7 electron ngoi cng c tnh kh C. 7 electron ngoi cng c tnh oxi ha m nh nh t D. Nguyn t thu c phn nhm ph ch c tnh oxi ho 30: Ch n kh ng nh ng A. Ph n ng to nhi t: Ch t tham gia ph n ng km b n hn ch t t o thnh B. Ph n ng to nhi t c Q<0 C. Ph n ng thu nhi t: Ch t t o thnh b n hn ch t tham gia ph n ng D. Ph n ng thu nhi t: C H < 0 31: Tnh hi u ng nhi t c a ph n ng nung vi CaCO3 = CaO + CO2 Bi t nhi t t o thnh CaCO3 l 1205. 512 kj CaO l 634. 942 kj; CO2 l 393. 338 kj A. 150 kj B. 177. 232 kj C. 187 kj D. 190 kj
0

D. Khng c ph n ng x y ra n a d c thm tc ng c a cc y u t bn ngoi nh: nhi t , n ng , p su t 36: Cho phng trnh ph n ng: SO2 + 0.5 O2 SO3 t o ra nhi u SO3 th i u ki n no khng ph h p A. Tng nhi t B. L y b t SO3 ra C. Tng p su t bnh ph n ng D. Tng n ng O2 37: Khi tng p su t, ph n ng no khng nh h ng t i cn b ng A. N2 +3H2 = 2NH3 B. 2CO +O2 = 2CO2 C. H2 + Cl2 = 2HCl D. 2SO2 + O2 = 2SO3 38: Cho ph n ng thu n ngh ch 4HCl + O2(k) = 2H2O + Cl2 n ng Tc ng no s nh h ng t i s tng clo (ph n ng theo chi u thu n ) A. Tng n ng C. Tng nhi t 39: Cho ph n ng: CaCO3 (r) = CaO(r) + CO2(k) Q Cn b ng ph n ng trn d ch chuy n theo chi u thu n khi: A. Tng nhi t B. Gi m p su t C. Gi m n ng D. Ch c A, B 40: S chuy n d ch cn b ng l A. Ph n ng tr c ti p theo chi u thu n B. Ph n ng tr c ti p theo chi u ngh ch C. Chuy n t tr ng thi cn b ng ny sang tr ng thi cn b ng khc D. Ph n ng ti p t c x y ra c thu n v ngh ch. 41. Trong ph n chi u O2 bnh ph n ng B. Gi m p su t chung D. C 3 y u t trn

32: Bi t r ng khi nhi t tng ln 10 C th t c tng ln 2 l n. V y t c ph n ng tng ln bao nhiu l n khi tng nhi t t 200 0 C n 100 C A. 16 l n B. 256 l n C. 64 l n D. 14 l n

33: C ph n ng gi a cc ch t kh c th c hi n trong m t bnh kn N2 + 3H2 = 2NH3 T c ph n ng tng ( hay gi m) bao nhiu l n khi tng p su t ln 2 l n A. Tng ln 16 l n B. Tng ln 64 l n C. Gi m 2 l n D. Gi m 4 l n

34: Khi b t u ph n ng, n ng m t ch t l 0. 024 mol/l. Sau 10 giy x y ra ph n ng, n ng c a ch t l 0. 022 mol/l. T c ph n ng trong tr ng h p ny l: A. 0. 0003 mol/l. s B. 0. 00025 mol/l. s C. 0. 00015 mol/l. s D. 0. 0002 mol/l. s t c

ng i u ch kh oxi trong

phng th nghi m b ng cch nhi t phn mu i kali clorat, nh ng bi n php no sau y c s d ng nh m m c ch tng t c ph n ng? A. Dng ch t xc tc mangan ioxit (MnO2). B. Nung h n h p kali clorat v mangan ioxit nhi t cao.

35: Cn b ng m t ph n ng ho h c khi:

A. t ph n ng thu n = t ph n ng ngh ch B. v ph n ng thu n = v ph n ng ngh ch C. C ch t ph n ng = C c a s n ph m

47

C. Dng PP di n c

thu kh oxi. ng trong s

D. Dng kali clorat v mangan ioxit khan. Hy ch n phng n cc phng n sau: A. A, C, D. C. B, C, D. no nh h ng nt c B. A, B, D. D. A, B, C. ph n ng?

42. Trong nh ng tr ng h p d i y, y u t A. S chy di n ra m nh v nhanh hn khi a lu hunh ang chy ngoi khng kh vo l ng kh oxi. B. Khi c n ch m l i. C. Ph n ng oxi ho lu hunh ioxit t o thnh lu hunh trioxit di n ra nhanh hn khi c m t vana i oxit (V2O5). D. Nhm b t tc d ng v i dd axit clohi ric nhanh hn so vi nhm dy. Hy ghp cc tr ng h p t A v i cc y u t t 1 1. N ng 5. Xc tc 43. Khi nhi t tng ln 100C, t c c am t ph n ng ho h c tng ln 3 l n. Ng i ta ni r ng t c ph n ng ho h c trn c h s nhi t b ng 3. i u kh ng nh no sau y l ng? A.T c ph n ng tng ln 256 l n khi nhi t tng t 200C ln 500C. B.T c ph n ng tng ln 243 l n khi nhi t tng t 200C ln 500C. C.T c ph n ng tng ln 27 l n khi nhi t tng t 200C ln 500C. D.T c ph n ng tng ln 81 l n khi nhi t tng t 200C ln 500C. 44. H s nhi t c at c ph n ng l gi tr no sau y? Bi t r ng khi tng nhi t ln 0 thm 50 C th t c ph n ng tng ln 1024 l n. A. 2,0 B. 2,5 C. 3,0 D. 4,0 . 2. Nhi t 4. p su t. nD . n 5 sau y cho ph h p: b p than, ng i ta y

n p b p l lm cho ph n ng chy c a than

45. Hy cho bi t ng i ta s d ng y u t no trong s cc y u t sau tng t c ph n ng trong tr ng h p r c men vo tinh b t c n u chn (cm, ng, khoai, s n) r u? A. Nhi t . B. Xc tc. C. N ng . D. p su t. 46. Trong cc c p ph n ng sau, c p no c t c ph n ng l n nh t? A. Fe + ddHCl 0,1M. B. Fe + ddHCl 0,2M. C. Fe + ddHCl 0,3M D. Fe + ddHCl 20%, (d = 1,2g.ml) 47. S ph thu c c a t c ph n ng ho h c vo n ng c xc nh b i nh lu t tc d ng kh i l ng: t c ph n ng ho h c t l thu n v i tch s n ng c a cc ch t ph n ng v i lu th a b ng h s t l ng trong phong trnh ho h C. V d i v i ph n ng: 2NH3 N2 + 3H2 T c ph n ng v c xc nh b i bi u th c: v = k. [N2].[H2]3. H i t c ph n ng s tng bao nhiu l n khi tng p su t chung c a h ln 2 l n? T c ph n ng s tng: A. 4 l n B. 8 l n. C. 12 l n D.16 l n. 48. Cho phng trnh ho h c N2 (k) + O2(k)

3. Kch th c h t.

tia la in

2NO (k); H > 0

Hy cho bi t nh ng y u t no sau y nh h ng n s chuy n d ch cn b ng ho h c trn? A. Nhi t v n ng . B. p su t v n ng . C. N ng v ch t xc tc. D. Ch t xc tc v nhi t . 49. T th k XIX, ng i ta nh n ra r ng trong thnh ph n kh l cao (l luy n gang) v n cn kh cacbon monoxit. Nguyn nhn no sau y l ng? A. L xy cha cao. B. Th i gian ti p xc c a CO v Fe2O3 cha . C. Nhi t cha cao. D. Ph n ng ho h c thu n ngh ch.

48

50. S n xu t amoniac trong cng nghi p d a trn phng trnh ho h c sau :

ang nng nh sau C (r) + H2O (k)

. Ph n ng ho h c x y ra

p, xt
2N2(k) + 3H2(k) H = -92kJ Hy cho bi t i u kh ng ng? Cn b ng ha h c s chuy n d ch v pha t o ra amoniac nhi u hn n u A. gi m p su t chung v nhi t B. gi m n ng hi ro. C. tng nhi t c ah . c tnh D. tng p su t chung c a h . 51. S tng tc gi a hi ro v iot c thu n ngh ch: H2 + I2 Sau m t th i gian ph n ph n ng thu n b ng t c Sau khi bi n vt = vn hay kt .[H2].[I2] = kn .[HI]2 i chng ta xy d ng c bi u th c h ng s cn b ng c a h (Kcb). Kcb = 2HI ng, t c ph n ng ngh ch: c ah . c a kh nit v kh nh no sau y l 2NH3(k)

CO(k) +H2(k)

H= 131kJ i u kh ng khng thay B. Tng nhi t sang chi u thu n. C. Dng ch t xc tc lm cn b ng chuy n sang chi u thu n. D. Tng n ng sang chi u thu n. 54. Clo tc d ng v i n c theo phng trnh ho h c sau: Cl2(k) + H2O(l) HOCl + HCl Hai s n ph m t o ra u tan t t trong n c t o thnh dd. Ngoi ra m t l ng ng k kh clo tan trong n c t o thnh dd c mu vng l c nh t g i l n c clo. Hy ch n l do sai: N c clo d n d n b m t mu theo th i gian, khng b o qu n c lu v: A. Clo l ch t kh d bay ra kh i dd. B. Axit hipoclor (HOCl) l hch t khng b n. C. Hidroclorua (HCl) l ch t kh d bay hi. D. ph n ng ho h c trn l thu n ngh ch. 55. S n xu t vi trong cng nghi p v i s ng u d a trn ph n ng ho h c: hi ro lm cn b ng chuy n nh no sau y l ng? i. c a h lm cn b ng chuy n A. Tng p su t chung c a h lm cn b ng

kt [HI]2 = [H2].[I2] kn
ban u c a H2 v I2 cn b ng c a HI l cn b ng c a H2 v h ng B. 0,005 mol v 36. D. 0,05 mol v 36.

H i, n u n ng l 0,02mol/l, n ng 0,03mol/l th n ng A. 0,005 mol v 18. C. 0,05 mol v 18.

s cn b ng l bao nhiu?

to
CaCO3(r) CaO(r) + CO2(k), H = 178kJ Hy ch n phng n ng. Cn b ng ho h c s chuy n sang chi u thu n khi A. tng nhi t . B. p nh vi lm tng di n tch ti p xc. C. th i khng kh nn vo l lm gi m n ng kh cacbonic. D. c ba phng n A, B, C u ng. 56. M t ph n ng ho h c c d ng: 2A(k) + B(k) 2C(k), H > 0 Hy cho bi t cc bi n php c n ti n hnh chuy n d ch cn b ng ho h c sang chi u thu n?

52. Cho phng trnh ho h c:

p, xt
2N2(k) + 3H2(k) N u 2NH3(k) c a tr ng thi cn b ng n ng

NH3 l 0,30mol/l, c a N2 l 0,05mol/l v c a H2 l 0,10mol/l. H ng s cn b ng c a h l gi tr no sau y? a. 36. b. 3600. c. 360. d. 36000. i u ch kh than

53. Trong cng nghi p,

t, ng i ta th i hi n c qua than

49

A. Tng p su t chung c a h . B. Gi m nhi t . C. Dng ch t xc tc thch h p. D. A, B u ng. 57. Cho cc ph n ng ho h c C (r) + H2O (k) H = 131kJ 2SO2(k) + O2(k) H = -192kJ Tm phng n sai trong s cc kh ng nh sau y ? Cc c i m gi ng nhau c a hai ph n ng ho h c trn l: A. To nhi t. B. Thu n ngh ch. C. u t o thnh cc ch t kh. D. u l cc ph n ng oxi ho-kh . 58. Cho ph n ng t ng h p amoniac:
V2O5

CO(k) +H2(k);

2SO3(k);

61. Trong nh ng kh ng nh sau, i u no l ph h p v i m t h ho h c tr ng thi cn b ng? A. Ph n ng thu n k t thc. B. Ph n ng ngh ch k t thc. C.T c c a ph n ng thu n v ngh ch b ng nhau. D. N ng c a cc ch t tham gia v t o thnh sau ph n ng nh nhau. 62. Cho phng trnh ho h c CO(k) + Cl2(k) COCl2(k) cn b ng c a CO l cn b ng c a ch t t o no cu ph n ng l B. 0,024 mol/l D. 0,0024 mol/l Bi t r ng n ng cn b ng l 4. N ng thnh m t nhi t gi tr no sau y? A. 0,24 mol/l C. 2,4 mol/l

0,20mol/l v c a Cl2 l 0,30mol/l v h ng s

p, xt
2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) T c ph n ng ho h c t ng h p amoniac s tng bao nhiu l n n u tng n ng hi ro ln 2 l n? A. 2 l n. B. 4 l n. C. 8 l n. D. 16 l n. Trong t t c cc tr ng h p trn, nhi t c a ph n ng c gi nguyn. 59. Ng i ta s d ng nhi t c a ph n ng t chy than nung vi, Bi n php k thu t no sau y khng c s d ng tng t c ph n ng nung vi? a. p nh vi v i kch th c kho ng 10cm. b. Tng nhi t ph n ng ln kho ng 0 900 C. c. Tng n ng kh cacbonic. d. Th i khng kh nn vo l nung vi. 60. Hnh v no sau y bi u di n tr ng thi cn b ng ho h c? v v v

63. Lm th no i u khi n cc ph n ng ho h c theo h ng c l i nh t cho con ng i? Bi n php no sau y c s d ng? A. Tng nhi t v p su t. B. Ch n cc i u ki n nhi t , p su t, n ng sao cho cn b ng ho h c chuy n d ch hon ton sang chi u thu n. C. Ch n cc i u ki n nhi t , p su t, n ng , xc tc sao cho v a c l i v t c v chuy n d ch cn b ng ho h c c a ph n ng. D. Ch n cc i u ki n nhi t , p su t, n ng , xc tc sao cho t c ph n ng thu n l l n nh t. 64. Vi t ch n u pht bi u ng, ch S n u pht bi u sai trong nh ng d i y: A. Ch t kh l ch t cho electron, c s oxi ho tng B. Ch t oxi ho l ch t nh n electron, c s oxi ho gi m C. Ch t kh tham gia qu trnh kh D. Ch t oxi ho tham gia qu trnh oxi ho E. Khng th tch ri qu trnh oxi ho v qu trnh kh 65. Ph n ng t oxi ho- kh l ph n ng trong : A. C s tng v gi m ng th i s oxi ho cc ngt c a cng m t nguyn t .

t A. v: t c p B.

t C. t: th i gian

50

B. C s nh ng v nh n electron cc ngt c a cng m t nguyn t . C. Ch t oxi ho v ch t kh n m cng m t pht . D. C s tng v gi m ng th i s oxi ho cc ngt c a cng m t nguyn t c cng s oxi ho ban u. 66. Ph n ng t oxi ho, t kh l: A. NH4NO3 N2O + 2H2O B. 2Al(NO3)3 Al2O3 + 6NO2 + 3.2O2 C. Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO D. 2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2 E. 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O 67. Cho cc ph n ng oxi ho- kh sau: 3I2 + 3H2O HIO3 + 5HI HgO 2Hg + O2 4K2SO3 3K2SO4 + K2S NH4NO3 N2O + 2H2O 2KClO3 2KCl + 3O2 (1) (2) (3) (4) (5)

70. Trong ph n ng: 3NO2 + H2O 2HNO3 + NO Kh NO2 ng vai tr no sau y? A. Ch t oxi ho. B. Ch t kh . C. L ch t oxi ho nhng ng th i cng l ch t kh . D. Khng l ch t oxi ho cng khng l ch t kh . 71. Cho cc ph n ng sau: Cl2 + H2O Cl2 + 2NaOH 3Cl2+ 6NaOH 3H2O 2Cl2 + H2O +HgO HgCl2+2HClO 2Cl2 + HgO HgCl2 + Cl2O Trong cc ph n ng trn clo ng vai tr l ch t g? A. L ch t oxi ho. B. L ch t kh . C. V a l ch t oxi ho, v a l ch t kh . D. A, B, C u ng 72. Trong cc ph n ng sau, ph n ng no HCl ng vai tr l ch t oxi ho? A. 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O B. 4HCl +2Cu + O2 2CuCl2 + 2H2O C. 2HCl + Fe FeCl2 + H2 D. 16HCl + 2 KMnO4 2MnCl2 + 5Cl2 +8 H2O + 2KCl E. 4HCl + O2 2H2O + 2Cl2 73. Khi cho Zn vo dd HNO3 thu c h n h p kh A g m N2O v N2 khi ph n ng k t thc cho thm NaOH vo l i th y gi i phng kh B, h n h p kh B l: A. H2, NO2 . B. H2, NH3. C. N2, N2O. D. NO, NO2 74. Ph n ng oxi ho kh x y ra khi t o thnh A. Ch t t tan t o k t t a. B. Ch t t i n li. C. Ch t oxi ho v ch t kh y u hn. D. Ch t d bay hi. 75. Ho tan hon ton m gam FexOy b ng dd H2SO4 c nng thu c kh A v dd B. Cho kh A h p th hon ton b i dd NaOH d t o ra 12,6 gam mu i. M t khc, c c n dd B th HCl +HclO NaClO + H2O + NaCl 5NaCl +NaClO3 +

3NO2 + H2O 2HNO3 + NO (6) 4HClO4 2Cl2 + 7O2 + 2H2O (7) 2H2O2 2H2O + O2 (8) Trong s cc ph n ng oxi ho- kh trn, s ph n ng oxi ho- kh n i pht l A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 68. Cho cc ph n ng oxi ho- kh sau: 3K2MnO4 + 2H2O MnO2 + 2KMnO4+ 4KOH 4HCl+MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O 4KClO3 KCl + 3KClO4 3HNO2 HNO3 + 2NO + H2O 4K2SO3 2K2SO4 + 2K2S 2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2 2KMnO4 +16 HCl 5Cl2 (1) (2) (3) (4) (5) (6)

2S + 6KOH 2K2S + K2SO3 + 3H2O (7) + 2KCl + 2MnCl2 + 8H2O (8) Trong cc ph n ng oxi ho- kh trn s ph n ng t oxi ho, t kh l: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 69. Cc ch t no sau y u tc d ng v i dd Fe(NO3)3? A. Mg, Fe, Cu. B. Al, Fe, Ag. C. Ni, Zn, Fe D. C A v C u ng.

51

thu c 120 gam mu i khan. Cng th c c a s t oxit FexOy l: A. FeO B. Fe3O4 D. T t c u sai C. Fe2O3 76. Cho KI tc d ng v i KMnO4 trong mi tr ng H2SO4, ng i ta thu c 1,51g MnSO4 theo phng trnh ph n ng sau: 10KI + 2KMnO4 + 8H2SO4 6K2SO4 + 5I2 + 2MnSO4 + 8 H2O S mol iot t o thnh v KI tham gia ph n ng trn l: A. 0,00025 v 0,0005 C. 0,025 v 0,05 B. 0,25 v 0,50. D. 0,0025 v 0,005 77. Hy ch n phng n ng. Ph n ng oxi ho - kh x y ra hay khng trong cc tr ng h p sau y? ng c th tc d ng v i A. dd mu i s t II t o thnh mu i ng II v gi i phng s t. B. dd mu i s t III t o thnh mu i ng II v gi i phng s t. C. dd mu i s t III t o thnh mu i ng II v mu i s t II. D. khng th tc d ng v i dd mu i s t III. 78. m gam phoi bo s t (A) ngoi khng kh, sau m t th i gian bi n thnh h n h p (B) c kh i l ng 12 gam g m s t v cc oxit FeO, Fe3O4, Fe2O3. cho B tc d ng hon ton v i dd HNO3 th y gi i phng ra 2,24 lt kh NO duy nh t ( ktc).Kh i l ng tnh theo gam c a m l: A. 11,8. C. 9,8 B. 10,8 D. 8,8

Vi t cc phng trnh ph n ng ho h c x y ra: 81. A v B l hai nguyn t thu c hai phn nhm chnh k ti p nhau, B nhm V, tr ng thi n ch t A v B c ph n ng v i nhau. T ng s proton trong h t nhn ngt c a A v B l 23. - C u hnh e c a A - Cng th c pht c a n ch t A - Cng th c pht c a d ng th hnh A - C u hnh e c a B - Cc d ng th hnh th ng g p c a B . - V tr c a A, B trong b ng HTTH ... 82. Nhng 1 thanh nhm n ng 50g vo 400ml dd CuSO4 0,5M. Sau m t th i gian l y thanh nhm ra cn n ng 51,38g. H i kh i l ng Cu thot ra l bao nhiu? A. 0,64g B. 1,28g C. 1,92g D. 2,56. 83. Ha tan 4,59g Al b ng dd HNO3 thu c h n h p kh NO v N2O c t kh i hi i v i hi ro b ng 16,75. Th tch NO v N2O thu c ktc l: A. 2,24 lt v 6,72 lt. B. 2,016 lt v 0,672 lt. C. 0,672 lt v 2,016 lt. D. 1,972 lt v 0,448 lt. 84. Vi t ch n u pht bi u ng, ch S n u pht bi u sai trong nh ng d i y: A. Lin k t n b n hn lin k t i B. Lin k t i b n hn lin k t ba C. Cc ch t c ki u lin k t ion b n hn lin k t c ng ho tr D. Cc ch t SO2, H2SO3, KHSO3 lu hunh c s oxi ho +4 E. Tinh th ngt bn hn tinh th pht 85. Ph n ng t oxi ho - t kh l ph n ng ho h c trong A. C s tng, gi m ng th i s oxi ho cc ngt c a cng m t nguyn t B. C s nh ng v nh n electron cc ngt c a cng m t nguyn t . C. Ch t oxi ho v ch t kh n m cng m t pht .

79. Cho cc ch t sau: NH3, HCl, SO3, N2. Chng c ki u lin k t ho h c no sau y? A. Lin k t c ng ho tr phn c c. B. Lin k t c ng ho tr khng phn c c. C. Lin k t c ng ho tr . D. Lin k t ph i tr 80. Cho 1,44g h n h p g m kim lo i M v oxit c a n MO, c s mol b ng nhau, tc d ng h t v i H2SO4 c, un nng. Th tch kh SO2( ktc) thu c l 0,224lit. Cho bi t r ng ho tr l n nh t c a M l II. Kim lo i M l:................................................... V tr c a M trong b ng h th ng tu n hon l: ..........................................................................

52

D. C s tng v gi m ng th i s oxi ho cc ngt c a cng m t nguyn t c cng s oxi ho ban u. 86. Cho cc c p oxi ho kh sau: Fe2+.Fe ; Cu2+.Cu; Fe3+.Fe2+ . T tri sang ph i tnh oxi ho tng d n theo th t Fe2+, Cu2+, Fe3+, tnh kh gi m d n theo th t Fe, Cu, Fe2+. i u kh ng nh no sau y l ng? A. Fe c kh nng tan c trong cc dd FeCl3 v CuCl2. B. ng c kh nng tan trong cc dd FeCl3 v FeCl2. C. Fe khng tan c trong cc dd FeCl3 v CuCl2. D. ng c kh nng tan trong cc dd FeCl2. 87. Ho tan hon ton m gam Fe3O4 vo dd HNO3 long d, t t c l ng kh NO thu c em oxi ho thnh NO2 r i s c vo n c cng dng kh O2 chuy n h t thnh HNO3. Cho bi t th tch kh oxi ( ktc) tham gia qu trnh trn l 3,36 lit. Kh i l ng m c a Fe3O4 l gi tr no sau y? A. 139,2 gam. B. 13,92 gam. C. 1,392 gam. D. 1392 gam. 88. Vai tr c a kim lo i v ion kim lo i trong cc ph n ng oxi ho - kh m chng tham gia l: A. Ch t kh . B. Ch t oxi ho. C. V a l ch t kh v a c th l ch t oxi ho. D. Kim lo i ch l ch t kh , ion kim lo i c th l ch t kh hay ch t oxi ho. 89. Ho tan hon ton h n h p FeS v FeCO3 b ng dd HNO3 c nng thu c h n h p kh A g m hai kh X, Y c t kh i so v i hi ro b ng 22,805. Cng th c ho h c c a X v Y theo th t l: A. H2S v CO2. B. SO2 v CO2. C. NO2 v CO2 D. NO2 v SO2 90. A l dd ch a 2 ch t tan l HCl v CuSO4 c pH = 1. Cho t t dd NaOH 1M vo 100ml dd A n khi l ng k t t a sinh ra b t i th dng h t 250 ml. N ng ch t tan trong A l n l t l: A. 0,01M v 0,24M. C. 0,01M v 2,4M. B. 0,1M v 0,24M. D. 0,1M v 2,4M. u khng M c a cc

91. Ho tan hon ton oxit FexOy (A) trong dd H2SO4 c nng thu c dd A1 v kh B1. M t n kh i l ng khng i khc l i cho dd A1 tc d ng v i NaOH d l c tch k t t a r i nung c ch t r n A2. Cng th c ho h c c a A1, A2 v kh B1 l n l t nh sau: A. Fe2(SO4)3, FeO v SO2. B. Fe2(SO4)3, Fe3O4 v SO2. C. Fe2(SO4)3, Fe2O3 v SO2. D. FeSO4, Fe2O3 v SO2. 92. Ha tan hon ton 28,8 g kim lo i Cu vo dd HNO3long, t t c kh NO thu c em oxi ha thnh NO2 r i s c vo n c c dng oxi oxi chuy n h t thnh HNO3. Th tch kh ktc tham gia vo qu trnh trn l: A . 100,8 lt B . 50,4 lt C. 10,08lt D. 5,04 lt

93. Ho tan 7,8g h n h p b t Al v Mg trong dd HCl d. Sau ph n ng kh i l ng dd axit tng thm 7,0g. Kh i l ng nhm v magie trong h n h p A. 2,7g v 1,2g u l: B. 5,4g v 2,4g

C. 5,8g v 3,6g D. 1,2g v 2,4g 94. Cho cc phng trnh ho h c sau y: A. Al4C3 +12H2O4Al(OH)3 + 3CH4 B. 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 C. C2H2 + H2O Hg CH3CHO
OH D. C2H5Cl+H2O C2H5OH +HCl
2+

E. NaH + H2O NaOH + H2 F. 2F2 + 2H2O 4HF + O2 C bao nhiu ph n ng ho h c trong s cc ph n ng trn, trong H2O ng vai tr ch t oxi ha hay ch t kh ? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 95. Kim lo i no sau y c th i u ch theo PP i n phn nng ch y oxit: A. Fe B. Cu C. Al D. Ag 96. Nhng m t thanh Mg c kh i l ng m vo m t dd ch a 2 mu i FeCl3 v FeCl2. Sau m t th i gian l y thanh Mg ra cn l i th y c kh i l ng m < m. V y trong dd cn l i c ch a cc cation no sau y?

53

A. Mg2+ C. Mg , Fe v Fe A. < 7 C. > 7 CuSO4?

2+ 2+ 3+

B. Mg2+ v Fe2+ D. B v C u ng

97. Dd FeCl3 c pH l: B. = 7 D. 7

98. Kim lo i no sau y c ph n ng v i dd A. Mg, Al, Ag B. Fe, Mg, Na C. Ba, Zn, Hg D. Na, Hg, Ni 99. Th i V lt kh CO2 i u ki n tiu chu n vo dd ch a 0,2 mol Ca(OH)2 th thu c 2,5g k t t A. Gi tr c a V l: A. 0,56 lt. B. 8,4 lt. C. 1,12 lt. D. A v B u ng. 100. C kh CO2 l n t p ch t l SO2. lo i b t p ch t th c th s c h n h p kh vo trong dd no sau y? A. Dd n c brom d. B. Dd Ba(OH)2 d. C. Dd Ca(OH)2 d. D. Dd NaOH d. 101. Cc ch t no trong dy sau y v a tc d ng v i dd ki m m nh, v a tc d ng v i dd axit m nh? A. Al(OH)3, (NH2)2CO, NH4Cl. B. NaHCO3, Zn(OH)2, CH3COONH4. C. Ba(OH)2, AlCl3, ZnO. D. Mg(HCO3)2, FeO, KOH. 102. Khi l y 14,25g mu i clorua c a m t kim lo i M ch c ho tr II v m t l ng mu i nitrat c a M v i s mol nh nhau, th th y kh i l ng khc nhau l 7,95g. Cng th c c a 2 mu i l: A. CuCl2, Cu(NO3)2 B. FeCl2, Fe(NO3)2 C. MgCl2, Mg(NO3)2 D. CaCl2, Ca(NO3)2 103. Ho tan hon ton h n h p g m 0,05 mol Ag v 0,03 mol Cu vo dd HNO3 thu c h n h p kh A g m NO v NO2 c t l s mol tng ng l 2 : 3. Th tch h l: A. 1,368 lt. B. 2,224 lt. 104. Tr n 0,54 g b t nhm v nh pA ktc

A. 0,224 v 0,672. C. 0,672 v 0,224. B. 2,24 v 6,72. D. 6,72 v 2,24. 105. Ho tan hon ton m t l ng b t s t vo dd HNO3 long thu c h n h p kh g m 0,015 mol N2O v 0,01 mol NO. L ng s t ho tan l: A. 0,56g B. 0,84g C. 2,8g D. 1,4g 106. Cho h n h p g m FeO, CuO, Fe3O4 c s mol ba ch t u b ng nhau tc d ng h t v i dd HNO3 thu c h n h p kh g m 0,09 mol NO2 v 0,05 mol NO. S mol c a m i ch t l: A. 0,12 0,36 107. C cc dd AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4. Ch c dng thm m t thu c th , th c th nh n bi t dng thm thu c th no sau y cc dd ? A. Dd NaOH. C. Dd BaCl2.
-

B. 0,24

C. 0,21

D.

B. Dd AgNO3. D. Dd qu tm.

108. Cho cc anion: Cl , Br-, S2-, I-, OH- Th t oxi ho c a cc anion anot tr no sau y l ng? A. Cl-, Br-, S2-, I-, OH- B. S2-, Cl-, I-, Br,- OHC. S2-, I-, Br-, Cl-, OH- D. S2-, I-, Br-, OH-, Cl109: Theo ph n ng sau: Cu2+ + Fe = Fe2+ + Cu (1) Pht bi u no sau y sai A. (1) l m t qu trnh thu electron B. (1) l m t qu trnh nh n electron C. (1) l m t ph n ng oxi ha kh D. C A, B, C u ng 110: Cho hi u ng nhi t ph n ng: 2HgO = 2 Hg + O2 l -90. 3 kj nng l ng lin k t c a Hg l 61. 2 kj /mol kj/mol nng l ng lin k t c a O2 l 498. 7 V y nng l ng lin k t c a HgO l

C. 2,737 lt. D. 3,3737 lt. i b t Fe2O3 v

A. 360 kj.mol B. 355. 7kj.mol 111: T c A. B n ch t c a s n ph m

C. 350 kj.mol D. 358 kj.mol

ph n ng khng ph th c vo:

CuO r i ti n hnh ph n ng nhi t nhm thu c h n h p A. Ho tan hon ton A trong dd HNO3 c h n h p kh g m NO v NO2 c t l s mol tng ng l 1 : 3. Th tch ( ktc) kh NO v NO2 l n l t l (lt):

B. B n ch t c a ch t tham gia ph n ng C. tc i u ki n ti n hnh nh: Nhi t , xc

D. Ch c A, C

54

112.

i n phn dd CuSO4 v i anot b ng

ng

nh n th y mu xanh c a dd khng m t trong cc l do sau: A. S C. i n phn khng x y ra. ng v a t o ra tan ra 113. anot nh B. Th c ch t l i n phn n c.

i. Ch n

catot l i tan ngay. i n phn.

D. L ng

ng bm vo catot b ng l ng

i n phn dd ch a 0,2 mol FeSO4 v

0,06mol HCl v i dng i n 1,34 A trong 2 gi ( i n c c tr, c mng ngn). B qua s ho tan c a clo trong n c v coi hi u su t i n phn l 100%. Kh i l ng kim lo i thot ra katot v th tch kh thot ra l t l: A. 1,12 g Fe v 0,896 lit h n h p kh Cl2 , O2. B. 1,12 g Fe v 1,12 lit h n h p kh Cl2 v O2. C. 11,2 g Fe v 1,12 lit h n h p kh Cl2 v O2. anot ( ktc) l n

D. 1,12 g Fe v 8,96 lit h n h p kh Cl2. O2

55

PH N II. HA H C V C CHNG V. HALOGEN

Nhm halogen g m flo, clo, brom v iot, th ng c k hi u chung l X I. C u t o nguyn t . C u hnh electron l p ngoi cng c a X l ns2 np6. D dng th c hi n qu trnh : Th hi n tnh oxi ho m nh. S oxi ho: Flo ch c s oxi ho 1, cc X khc c cc s oxi ho 1, +1, +3, +4, +5 v +7. Tnh phi kim gi m t F2 I2. II. Tnh ch t v t l. F2, Cl2 l ch t kh, Br2 l ch t l ng, I2 l ch t r n. Kh flo mu l c nh t, kh clo mu vng l c, ch t l ng brom mu nu, tinh th iot mu tm en. Cc halogen u r t c. III. Tnh ch t ho h c: 1. Ph n ng v i H2O: Kh cho halogen tan vo n c th. Flo phn hu n c: Clo t o thnh h n h p 2 axit: Brom cho ph n ng tng t nhng tan km clo. Iot tan r t t. 2. Ph n ng v i hi ro: X y ra v i m c khc nhau:

3. Ph n ng m nh v i kim lo i Ph n ng t o thnh h p ch t s oxi ho nh Fe, Sn) 4. Ph n ng v i phi kim kim lo i c s oxi ho cao (n u kim lo i c nhi u

Cl2, Br2, I2 khng ph n ng tr c ti p v i oxi. 5. Ph n ng v i dd ki m. Clo tc d ng v i dd ki m long v ngu i t o thnh n c Javen: Clo tc d ng v i dd ki m c v nng t o thnh mu i clorat:

Clo tc d ng v i vi ti t o thnh clorua vi:

56

N c Javen, clorua vi l nh ng ch t oxi ho m nh do Cl+ trong phn t gy ra. Chng c dng lm ch t t y mu, st trng. 6. Halogen m nh y halogen y u kh i mu i. IV. H p ch t 1. Hi ro halogenua (HX) u l ch t kh, tan nhi u trong H2O thnh nh ng axit m nh (tr HF l axit y u v gi a cc phn t c t o lin k t hi ro), i n li hon ton trong dd: Ph n l n cc mu i clorua tan nhi u trong H2O, tr m t s t tan nh AgCl, PbCl2, Hg2Cl2, Cu2Cl2, Tnh tan c a cc mu i bromua v io ua tng t mu i clorua. Cch nh n bi t ion Cl (Br, I): B ng ph n ng t o mu i clorua (bromua) k t t a tr ng. 2. Axit hipoclor (HClO) L axit y u, km b n, ch t n t i trong dd. Axit HClO v mu i c a n l hipoclorit (nh NaClO) c ch a Cl+ :

u c tnh oxi ho m nh v

3. Axit cloric (HClO3) L axit kh m nh, tan nhi u trong H2O. Axit HClO3 v mu i clorat (KClO3) c tnh oxi ho m nh. 4. Axit pecloric (HClO4) L axit m nh, tan nhi u trong H2O, HClO4 c tnh oxi ho m nh. V. ng d ng v i u ch clo Clo c dng : + Di t trng trong n c sinh ho t cc thnh ph . + T y tr ng v i s i, gi y. + S n xu t n c Javen, clorua vi, axit HCl + S n xu t cc ho ch t trong cng nghi p d c ph m, cng nghi p d t Trong phng th nghi m, clo c i u ch t axit HCl:

Trong cng nghi p: clo c i u ch b ng cch i n phn dd mu i clorua kim lo i ki m. Khi clo thot ra ant theo phng trnh.

57

CU H I V BI T P
1: Ch n cu ng: A- Cc halozen u c s oxi ho t (-1) (+7) B- Cc mu i b c halozen n c n C- NaOH v a l ch t oxi ho, v a l ch t kh D- Clo v a l ch t oxi ho, v a l ch t kh 8: a dy th: ABCDDy Dy Dy Dy ng nung vo bnh ng kh Clo

u khng tan trong u l ch t kh

C- H p ch t hi ro halozenua

ng khng chy n a ng ti p t c chy nhng y u ng chy sng, m nh ng ti p t c chy m t lc r i t t

D- Tnh oxi ho c a cc halozen tng d n t Flo n i t 2: Ch n cu khng ng: A- Clo ch c m t s oxi ho l (-1) B- Clo c cc s oxi ho : (-1), (+1), (+3), (+5), (+7) C- Clo c s oxi ho (-1) l c trng D- Do c u hnh 3d cn tr ng nn Clo c nhi u s oxi ho 3: Ch n cu ng: A- H p ch t hi ro halzenua t tan n c B- Cc halozen oxi ho m nh trong

9: Ch n nh n xt sai v phn t Hi roclorua: A- Phn t HCl c t o thnh khi H2 ph n ng v i Clo c nh sng xc tc B- Lin k t gi a Hi ro v i Clo l lin k t c ng ho tr khng c c C- Lin k t gi a hi ro v clo l lin k t c ng ho tr c c c D- Hi roclorua tan nhi u trong n c 10: Phng trnh nghi p: B. 2HCl i u ch Clo trong cng

u l cc phi kim c tnh

C- Phn t Clo l phn t c c c D- Cc halozen ch c s oxi ho l (-1) trong t t c cc h p ch t 4: Clo tc d ng v i kim lo i: A- Cho nhi u ho tr khc nhau c a Clo B- T o Clorua c a kim lo i c ho tr cao nh t C- T o Clorua c a kim lo i c ho tr th p nh t D- Clorua l m t h p kim c a kim lo i 5: Tnh axit c a cc halozen: A. B. C. HF > HCl > HBr > HI HCl > HBr > HF > HI HI > HBr > HCl > HF

A. 2NaCl dpnc 2Na + Cl2

dp H2 + Cl2

C. 2NaCl +2H2O dp 2NaOH + Cl2 +H2 D. C 3 phng php 11: Phng trnh i u ch Clo trong phng th nghi m: A-2HCl dp H2 + Cl2 B- 2NaCl dpnc 2Na + Cl2 C- MnO2 + 4HCl = MnCl2 + Cl2 + 2H2O D- F2 + 2NaCl = 2NaF + Cl2 12: i n phn dd NaCl khng c mng ngn thu c: A- Cl2 , H2 B- Ch c Cl2 C- Dd sau i n phn lm xanh qu tm 13: Trong phng trnh ph n ng: 2KMnO4 + 16 HCl = 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O th KMnO4 ng vai tr: A- L ch t oxi ho B- L ch t kh C- V a l ch t kh , v a l ch t oxi ho D- L mi tr ng ph n ng 14: Cho cc ch t: KCl, CaCl2, H2O, MnO2, H2SO4 , HCl D. Ch c H2

D. HCl > HBr > HI > HF 6: Clo m c tnh st trng v t y mu v: A- Clo l ch t c tnh oxi ho m nh B- T o ra HClO c tnh oxi ho m nh C- T o ra CL+ c tnh oxi ho m nh D- T o ra HCl c tnh axit 7: Trong phng trnh ph n ng: Cl2 + 2NaOH = NaCl + NaClO + H2O ABClo l ch t kh Clo l ch t oxi ho

58

t o thnh Clo th ph i tr n: ABCc DKCl v i H2O v H2SO4 CaCl2 v i H2O v H2SO4 c c

B. Mg A. Fe +2HCl =FeCl2 + H2 B. Fe +3HCl =FeCl3 +

D. Ag

22: Ch n phng trnh ph n ng ng:

KCl ho c CaCl2 v i MnO2 v H2SO4 C 3 cch u ng

3 H2 2

15: Khi cho 15,8g kali pemanganat tc d ng v i axit clohi ric m c th th tch clo thu c i u ki n tiu chu n l: AB5,0 lt 5,6 lt C- 11,2 lt D- 8,4 lt

C. 3Fe +8HCl = FeCl2 + 2FeCl3 +4 H2 D. Cu +2HCl = CuCl2 + H2 23: Phn bi t 4 gi b t: ZnO, KMnO4, CuO, Ag2O b ng: A. dd H2SO4 long B. dd H2SO4 C. dd HCl D. dd HNO3 24: Ho tan 7, 8g h n h p g m Al, Mg b ng dd HCl d, sau ph n ng kh i l ng dd tng thm 7g. Kh i l ng m i kim lo i trong h n h p l: A. mAl = 5. 4g, mMg = 4. 8g B. mAl = 2. 7g, mMg = 2. 4g C. mAl = 5. 4g, mMg = 1. 2g D. mAl = 5. 4g, mMg = 2. 4g 25: Cc axit ch a oxi c a Clo c tnh ch t. A. Khan: c tnh oxi ho B. Khan: c tnh oxi ho v tnh axt C. Long: c tnh trung tnh D. Long: c tnh 0xi ho v tnh axit 26 N c zaven c tnh t y mu do: A - C Ion ClO - c tnh oxi ho m nh B - D phn hu cho O nguyn t c tnh xi ho m nh C - D phn hu cho Cl c tnh xi ho m nh D - Ch c A, B 27: Ch n phng trnh ph n ng sai:
thuong A - Cl2 +KOH t KClO3 + H2O cao B - Cl2 +KOH t KClO3 + H2O thuong C - Cl2+NaOH t NaClO+H2O+NaCl cao D-Cl2+NaOH t NaClO3 +NaCl + H2O
0 0 0 0

16: i n phn nng ch y a gam m t mu i A t o b i kim lo i M v m t halozen thu c 0,896 lt kh nguyn ch t i u ki n tiu chu n. Cng a gam A trn n u ha tan vo 100 ml dd HCl 1M r i cho tc d ng v i dd AgNO3 d thu c 25,83g. Tn halogen l: A. Clo C. I t B. Brm D. Flo

17: Khi m l ng kh HCl th y c khi tr ng. Khi ny l: A- Kh HCl B- Hi n c b ngng t do hi HCl lm l nh C- Axit d ng sa m do kh HCl h p th hi n c D- Khng ph i 3 i u trn 18: HCl tan nhi u trong H2O v: A- L kh ho n c B- L phn t phn c c C- C lin k t hi ro v i H2O. D- C lin k t c ng ho tr khng b n 19: Phng trnh ph n ng i u ch kh HCl trong cng nghi p: A- Cl2 + SO2 + 2H2O = 2HCl + H2SO4 B- C2H6 + Cl2 as C2H5Cl +HCl C- Cl2 + H2O = HCl + HClO D- Cl2 + H2 as 2HCl 20: phng trnh ph n ng chng minh HCl c tnh kh : A. Mg + 2HCl = Mg Cl2 + H2 B. FeO +2HCl = FeCl2 + H2O C. 2KMnO4 +16HCl = 2KCl +2MnCl2 +5Cl2 + 8H2O D. Fe(OH)3 +3HCl = FeCl3 +3H2O 21: Kim lo i m tc d ng v i Clo v HCl t o ra cng m t lo i h p ch t l: A. Fe C. Cu u

28: clorua vi CaOCl2 l: A - Cng th c phn t c a Clorua vi. B- Cng th c h n t p c a Clo v CaO. C-Cng th c h n t p c a CaCl2 v Ca(OCl)2. D-Cng th c h n t p c a CaCl2v CaOCl2.

59

29: u que dim ch a S, P v 50o.o KClO3 v y KClO3 dng lm. A - ngu n cung c p oxi v P B - Lm ch t k t dnh cc ch t b t S v P C - Lm ch t n r ti n D - C 3 l do trn 30: Cho HCl vo Clorua thu c: A- CaCl2 +Cl2 B- CaCl2 + H2O + Cl2 C- CaCl2 + HClO D- CaCl2 + HCl 31: Brm v Iot l ch t l ng v ch t r n nhng cng th c d ng phn t v: A - L cc phi kim lo i m nh B - L cc phi kim thu c nhm halogen C - Th c t t n t i d i d ng phn t D - C 3 l do trn. 32: Brm v I t c nhi u s oxi ho dng nh clo v A - Cn Obitan nd cn tr ng B - L p ngoi cng c nhi u e C - L ch t c tnh Oxi ho m nh nn ph n ng theo nhi u ki u khc nhau D - C 3 l do trn. 33: Ch n cu sai: A- Brm v Iot l nh ng ch t oxi ho m nh nhng km Clo B- Brm v I t ph n ng tr c ti p vi nhi u KL C- Brm ph n ng v i hi r nhi t th ng Dnhi t cao I t ph n ng v i hi r 34: S thng hoa l: A - S bay hi c a ch t r n B - S bay hi c a ch t l ng C - S bay hi c a ch t kh D m t ch t c s bi n i t tr ng thi r n sang t ng thi hi khng qua tr ng thi l ng 35: Cho 3 ph n ng sau: 1 - H2 +Cl2 = 2HCl 2 - Cl2+2KBr = 2KCl+Br2 3 - H2 + Br2 = 2HBr ph n ng ch ng t Br l ch t xi ho km Clo: A- 1, 2 C- 1, 2, 3 36 Ch n cu nh n xt ng B- 2, 3 D- p s khc
t as

A - Nh n ra I2 b ng h tinh b t B - Nh n ra dd Br2 b ng SO2 C - Nh n ra Cl2 b ng ion Ag+ D - C 3 u ng 37 ch n phng trnh ph n ng sai A - Cl2 +2KOH =KCl +KClO + H2O B - 2KClO3 = 2KCl +3O2 C - 2NaBr+I2 = 2NaI+Br2 D - Br2+SO2 +2H2O = 2HBr + H2SO4 38 Tnh axit c a A - HCl>HBr>HI C - HI>HCl>HBr B - HI>HBr>HCl D - HBr>HI>HCl

t chy S

39. Cc kh no sau y c lm nh t dd n c Brm: A CO2, SO2, N2, H2S B - H2S, SO2, N2, NO C - SO2, H2S D - CO2, SO2, NO2 40. Khi cho n c Clo vo dd KI c ch a s n m t t tinh b t hi n t ng x y ra l: A - Xu t hi n dd mu vng nu sau chuy n sang mu xanh v mu xanh s m t d n B - Th y xu t hi n mu vng nu C - Th y xu t hi n mu xanh D - Ch c B, C 41. Ch n cu sai A- H n h p kh Cl2 v HI khng t n t i ng th i v Clo c tnh oxi ho m nh, HI c tnh kh B- H n h p kh HI v O3 khng t n t i ng th i v o3 c tnh oxi ho m nh, HI c tnh kh C- Iot c tnh oxi ho y u hn Clo v Brm D- T t c u sai 42: Nh n bi t ring cc dd sau b m t nhn: KF, KCl, KBr, KI. Ng i ta ph i dng l n l t cc ho ch t sau: A - Dd AgNO3, n c Brom, kh clo B - N c Brom, kh clo, dd AgNO3 C - H tinh b t, AgNO3, kh clo D - kh clo, dd AgNO3, n c Brom 43: Ch n cu ng nh t A- Hi n c b c chy khi ti p xc v i Flo B- Clo, Brom tc d ng v i n c t o ra h n h p axit C- Iot khng tc d ng v i n c

60

D- T t c

u ng

44 cho m t lu ng kh ozon qua dd KI. Thu c th dng nh n bi t s n ph m c a ph n ng trn l A - H tinh b t B - Qu tm C-C h tinh b t v qu tm D - dd KBr 45 Ch n ph n ng sai A- 2KMnO4 +16HBr = 2KBr+2MnBr2+5Br2+8H2O B - 2NaBr + 2H2O = 2NaOH + Br2 + H2 C - I2+2NaBr = 2NaI +Br2 D - 2KMnO4+ 6KBr + 4H2O = 2MnO2+ 8KOH + 3Br2 46 C u hnh e c a Flo l A B - 1s2 2s2 2p4 C - 1s2 2s2 2p5 D - 1s2 2s2 2p6 47 Flo l ch t oxi ho m nh nh t v A - Nng l ng ion ho c c l n B - Bn knh nguyn t nh C - Nng l ng lin k t F-F nh D - C A v C 48 Ch n nh n xt sai A - Tnh axit c a HF y u nh t trong cc axit halogenic B - Tnh xi ho c a HF m nh nh t trong cc axit halogenic C - Flo ph n ng v i t t c cc kim lo i D - Axit HF c tnh ch t ho h c n mn thu tinh. Ans2 np1 2 B-ns np5 50: Ch n cu sai: A- Khuynh h ng ho h c chung c a cc halozen l tnh oxi ho B- Khuynh h ng ho h c chung c a cc halozen l nh n thm e vo l p ngoi cng C- Thnh ph n v tnh ch t cc h p ch t c a cc halozen l tng t nhau c trng l 1s
2

D- H p ch t c oxi c a halozen ch c m t cng th c HXO (X l halozen ) 51. Ph n ng ha h c no sau y ch ng t HCl c tnh kh ? A. HCl + NaOH NaCl + H2O B. HCl + Mg MgCl2 + H2 C. 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O D. HCl + NH3 NH4Cl 52. Clo v axit cloh ic tc d ng v i kim lo i no th cng t o ra m t h p ch t? A. Fe B. Cu C. Ag D. Zn 53. Ha tan clo vo n c thu c n c clo c mu vng nh t. Khi m t ph n clo tc d ng v i n c. V y n c clo bao g m nh ng ch t

2s

2p

no? A. Cl2, HCl, HClO, H2O. B. HCl, HClO, H2O. C. Cl2, HCl, HClO. ng no sai? A. 4HCl + PbO2 PbCl2 + Cl2 + 2H2O B. 9HCl + Fe3O4 3FeCl3 + 4H2O C. 2HCl + ZnO ZnCl2 D. HCl + H2O + NaOH NaCl + H2O D. Cl2, H2O, HCl. 54. Trong s cc ph n ng ha h c sau, ph n

49: C u hnh l p ngoi cng c a nhm halozen C-ns1 D-ns2 np6 nd1

55. C u hnh electron l p ngoi cng c a cc nguyn t nhm VIIA (halogen) l: A. ns2np4 B. ns2np5 C. ns2np3 D. ns2np6 56. tr ng thi c b n, nguyn t c a cc halogen c s electron c thn l: A. 1 B. 5 C. 3 D. 7 57. Phn t c a cc n ch t halogen c ki u lin k t: A. C ng ho tr . B. Tinh th . C. Ion. D. Ph i tr. 58. Trong cc h p ch t flo lun c s oxi ho m v flo l phi kim: A. m nh nh t. B. c bn knh nguyn t nh nh t. C. c m i n l n nht. D. A, B, C ng.

61

59. T flo n iot, nhi t nng ch y v nhi t si bi n i theo quy lu t: A. tng B. khng thay i D. v a tng v a gi m. C. gi m 60. Trong s cc hi ro halogenua, ch t no sau y c tnh kh m nh nh t ? A. HF B. HBr D. HI C. HCl 61. D n hai lu ng kh clo i qua NaOH: Dd 1 long v ngu i; Dd 2
0

65.

kh m t l ng nh kh clo khng may

thot ra trong phng th nghi m, ng i ta dng ho ch t no sau y: A. dd NaOH long. B. dd Ca(OH)2 C. dd NH3 long D. dd NaCl. 66. Phn kali - KCl m t lo i phn bn ho h c c tch t A. nhi t B. s thay qu ng xinvinit: NaCl.KCl d a vo s khc nhau gi a KCl v NaCl v : nng ch y. i si. c nh t 200C c n ng C. 37% D. 33% l: B. 47% tan trong n c theo nhi t .

c v un nng

100 C. N u l ng mu i NaCl sinh ra trong hai dd b ng nhau th t l th tch clo i qua hai dd trn l: A.

5 6

B.

5 3

C.

6 3

D.

8 3

C. tnh ch t ho h c. D. nhi t A. 27% 67. Dd axit HCl

62. Khi m vi n c my, n u ch m t cht s pht hi n mi l . l do n c my cn chnh l lu gi v t tch c a ch t st trng. c a clo l do: A. Clo c nn c tnh st trng. B. Clo c tnh oxi ho m nh. C. C HClO ch t ny c tnh oxi ho m nh. D. M t nguyn nhn khc. 63. Ng i ta c th st trng b ng dd mu i n NaCl, ch ng h n nh hoa qu ti, rau s ng c ngm trong dd NaCl t 10 - 15 pht. Kh nng di t khu n c a dd NaCl l do: A. dd NaCl c th t o ra ion Cl- c tnh kh . B. vi khu n b m t n c do th m th u. C. dd NaCl c. D. m t l do khc. 64. Hy l a ch n cc ho ch t c n thi t trong phng th nghi m i u ch clo? A. MnO2, dd HCl long. B. KMnO4, dd HCl m c. C. KMnO4, dd H2SO4 m c v tinh th NaCl. D. MnO2, dd H2SO4 m c v tinh th NaCl. E. B, D l cc p n ng.

68. Axit clohi ric c th tham gia ph n ng oxi ho- kh v i vai tr: A. l ch t kh C. l mi tr ng B. l ch t oxi ho D. t t c u ng.

clo v ng i ta gi i thch kh nng di t khu n

69. Thu c th c a axit HCl v cc mu i clorua tan l dd AgNO3, v t o thnh ch t k t t a tr ng l AgCl. Hy hon thnh cc ph n ng ho h c sau: A. AgNO3 + NaCl ? + ? + HCl ? + ? B. AgNO3 C. AgNO3 + MgCl2 ? + ? 70. Clo t do c th thu c t ph n ng ho h c no sau y : A. HCl + Fe ? B. HCl + MgO ? C. HCl + Br2 ? D. HCl + F2 ? 71. Clo c th ph n ng m nh v i hidro d i tia c c tm theo phng trnh ph n ng: Cl2 + H2 hv 2HCl. C ch c a ph n ng ny c th x y ra theo cch no sau y? A. Cl2 B. H2 + H2 hv HCl + HCl

hv H+ + H

Cl2 hv Cl+ + Cl+ H + Cl HCl

62

H e + H Cl e + Cl H + Cl HCl C. Cl2

hv Cl + Cl

H2 + Cl HCl + H Cl2 + H HCl + Cl H + Cl HCl D. Cl2 + H2 hv HCl2 + HCl 72. Brom n ch t khng t n t i trong t nhin, n c i u ch nhn t o. Hy cho bi t tr ng thi no l ng i v i bom n ch t i u ki n th ng? A. R n B. L ng C. Kh D. T t c u sai 73. Cho dy axit HF, HCl, HBr, HI. Theo chi u t tri sang ph i tnh ch t axit bi n i nh sau: A. Tng B. Gi m C. Khng thay i D. V a tng v a gi m 74. Brom l ng hay hi u r t c.. hu h t l ng brom l ng ch ng may b v i m c ch b o v mi tr ng, c th dng m t ho ch t thng th ng d ki m sau: A. Dd NaOH. B. Dd Ca(OH)2 . C. dd NaI. 75. Cho cc ch t sau: NaCl, AgBr, Br2, Cl2, HCl, I2, HF. Hy ch n trong s cc ch t trn: A. M t ch t l ng nhi t phng: B. M t ch t c th n mn th y tinh: C. M t ch t c th tan trong n c t o ra hai axit D. M t ch t b phn h y b i nh sng m t tri: E. M t ch t kh khng mu, t o khi trong khng kh m: 76. Cho 31,84g h n hp NaX v NaY (X, Y l hai halogen hai chu k lin ti p) vo dd AgNO3 d th thu c 57,34g k t t a. Cng th c c a m i mu i l: A. NaCl v NaBr. B. NaBr v NaI C. NaF v NaCl D. K xc nh c. 77. Hy l a ch n phng php i u ch kh HCl trong phng th nghi m t cc ho ch t u sau: A. Thu phn mu i AlCl3

B. T ng h p t H2 v Cl2 C. Clo tc d ng v i n c D. NaCl tinh th v H2SO4 c 78. Ch n cu ng trong s cc cu sau y. Ph n ng ha h c gi a hi ro v clo x y ra i u ki n: A. trong bng t i, nhi t th ng. B. c chi u sng. C. nhi t th p. D. trong bng t i. 79. Hi n t ng no x y ra khi a m t dy ng m nh, c u n thnh l xo, nng vo l th y tinh ng y kh clo, y l ch a m t l p n c m ng? A. Dy ng khng chy. B. Dy ng chy m nh, c khi mu nu. C. Dy ng chy m nh, c khi mu nu, khi khi tan, l p n c y l th y tinh c mu xanh nh t. D. Khng c hi n t ng g x y ra. 80. Khi m m t l ng dd axit HCl 37% trong khng kh m, th y c khi tr ng bay ra. Khi l: A. do HCl phn h y t o thnh H2 v Cl2. B. do HCl d bay hi t o thnh. C. do HCl d bay hi, ht m t o ra cc gi t nh axit HCl. D. do HCl tan trong n c n m c bo ha. 81. Hy l a ch n phng php i u ch kh HCl trong cng nghi p t cc ho ch t u sau: A. Thu phn mu i AlCl3. B. T ng h p t H2 v Cl2. C. Clo tc d ng v i n c. D. NaCl tinh th v H2SO4 c. 82. Kali clorat tan nhi u trong n c nng nhng tan t trong n c l nh.Hi n t ng no x y ra khi cho kh clo i qua n c vi d un nng, l y dd thu c tr n v i KCl v lm l nh: A. Khng c hi n t ng g x y ra. B. C ch t kh thot ra mu vng l c. C. Mu c a dd thay i, D. C ch t k t t a kali clorat, 83. u que dim ch a S, P, C, KClO3. Vai tr c a KClO3 l: A. ch t cung c p oxi t chy C, S, P. B. lm ch t n h gi thnh s n ph m.

63

C. lm ch t k t dnh. D. lm tng ma st gi a u que dim v i v bao dim. 84. HF c nhi t si cao nh t trong s cc HX (X: Cl, Br, I) v l do no sau y? A. Lin k t hi ro gi a cc phn t HF l b n nh t. B. HF c phn t kh i nh nh t. C. HF c di lin k t ng n. D. HF c lin k t c ng ha tr r t b n. 85. Thu c th nh n ra iot l: A. H tinh b t. B. N c brom. C. Phenolphtalein. D. Qu tm. 86. Iot c th tan t t trong dd KI, do c ph n ng ha h c thu n ngh ch t o ra s n ph m KI3. L y kho ng 1ml dd KI3 khng mu vo ng nghi m r i thm vo 1ml benzen (C6H6) cng khng mu, l c u sau ln gi ng nghi m. Sau vi pht, hi n t ng quan st c l: A. Cc ch t l ng b tch thnh hai l p, c hai l p u khng mu. B. Cc ch t l ng b tch thnh hai l p, l p trn khng mu, l p pha d i c mu tm en. C. Cc ch t l ng b tch thnh hai l p, l p trn c mu tm en, l p pha d i khng mu. D. Cc ch t l ng ha tan vo nhau thnh m t h n h p ng nh t. 87. Cho 15,8g KMnO4 tc d ng v i dd HCl m c. Th tch kh clo thu c i u ki n tiu chu n l: A. 5,6 lit. B. 0,56 lit. C. 0,28 lit. D. 2,8 lit. 88. H n h p g m NaCl v NaBr. Cho h n h p tc d ng v i dd AgNO3 d th t o ra k t t a c kh i l ng b ng kh i l ng c a AgNO3 tham gia ph n ng. Thnh ph n % theo kh i l ng c a NaCl trong h n h p u l: A. 27,88% B. 15,2% C. 13,4% D. 24,5% 89. Cho 200 g dd HX (X: F, Cl, Br, I) n ng 14,6%. trung ha dd trn c n 250ml dd NaOH 3,2M. Dd axit trn l: A. HF B. HCl

C. HBr D. HI 90. Ha tan hon ton 7,8g h n h p Mg v Al vo dd HCl d. Sau ph n ng th y kh i l ng dd tng thm 7,0g. S mol axit HCl tham gia ph n ng trn l: A. 0,8mol. B. 0,08mol. C. 0,04mol. D. 0,4mol. 91. Ha tan hon ton 20g h n h p Mg v Fe vo dd axit HCl d th y c 11,2 lt kh thot ra ktc v dd X. C c n dd X th thu c bao nhiu gam mu i khan? A. 55,5g. C. 90,0g. B. 91,0g. D. 71,0g.

92. Ha tan hon ton 23,8g h n h p g m m t mu i cacbonat c a m t kim lo i ha tr I v m t mu i cacbonat c a m t kim lo i ha tr II trong axit HCl d thi t o thnh 4,48 lit kh ktc v dd X. C c n dd X th thu c bao nhiu gam mu i khan? A. 38,0g. B. 26,0g. C. 2,60g. D. 3,8g. 93. Ch n cu tr l i sai khi xt n CaOCl2: A. L ch t b t tr ng, lun bc mi clo. B. L mu i kp c a axit hipoclor v axit clohi ric. C. L ch t st trng, t y tr ng v i s i. D. L mu i h n t p c a axit hipoclor v axit clohi ric.

64

CHNG VI. OXI LU HUNH

I. Oxi
1. C u t o nguyn t . Oxi (Z = 8) c c u hnh electron:

C 6 e m nh:

l p ngoi cng, d dng thu 2e

bo ho l p ngoi cng. L ch t oxi ho

i u ki n bnh th ng, oxi t n t i d ng phn t 2 nguyn t : O = O D ng th hnh khc c a oxi l ozon: O3 Oxi c 3 ng v t n t i trong t nhin: 2. Tnh ch t v t l Oxi l ch t kh khng mu, khng mi, hi n ng hn khng kh, ho l ng 183oC, ho r n 219oC. Ozon l ch t kh mi x c, mu xanh da tri. 3. Tnh ch t ho h c Tc d ng v i kim lo i: Oxi oxi ho h u h t cc kim lo i (tr Au v Pt) t o thnh oxit i v i phi kim (tr halogen) oxi tc d ng tr c ti p khi d ng v i O2 to th ng) t nng (ring P tr ng tc

Ozon c tnh oxi ho m nh hn O2, do n khng b n, b phn hu thnh oxi t do. i u ny th hi n ny). ph n ng O3 y c iot kh i dd KI (O2 khng c ph n ng

4. i u ch Trong phng th nghi m: nhi t phn cc mu i giu oxi. V d : hay Trong cng nghi p: ho l ng khng kh chng phn o n l y O2 ( 183oC) nhi t r t th p (200oC), sau

65

II. Lu hunh
1. C u t o nguyn t . Lu hunh (S) cng phn nhm chnh nhm VI v i oxi, c c u hnh e : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4. L p e ngoi cng cng c 6e, d dng th c hi n qu trnh. th hi n tnh oxi ho nhng y u hn oxi. tr ng thi r n, m i phn t lu hunh g m 8 nguyn t (S8) khp kn thnh vng:

2. Tnh ch t v t l Lu hunh l ch t r n mu vng nh t, khng tan trong H2O, tan trong m t s dung mi h u c nh: CCl4, C6H6, r ud n nhi t, d n i n r t km. Lu hunh nng ch y 112,8oC n tr nn s m v c l i, g i l S d o. 3. Tnh ch t ho h c to th ng, S ho t ng km so v i oxi. to cao, S ph n ng c v i nhi u phi kim v kim lo i. Ho tan trong axit oxi ho: 4. H p ch t a) Hi ro sunfua (H2S2) L ch t kh, mi tr ng th i, c, t tan trong H2O. Dd H2S l axit sunfuhi ric. C tnh kh m nh, chy trong O2:

Khi g p ch t oxi ho m nh nh Cl2, S-2 c th b oxi ho

n S+6:

H2S l axit y u. Mu i sunfua trung tnh (v d ZnS) h u h t t tan trong H2O. Ch c sunfua kim lo i ki m, ki m th tan nhi u. nh n bi t H2S ho c mu i sunfua (S2) dng mu i ch, k t t a PbS mu en s xu t hi n. b) SO2 v axit sunfur SO2 l ch t kh khng mu, tc d ng v i H2O:

Ph n ng v i oxi H2SO3 l axit y u, mu i l sunfit (v d Na2SO3)

66

M c oxi ho +4 l m c trung gian, nn H2SO3 v mu i sunfit v a c tnh oxi ho v a c tnh kh .

c) SO3 v axit sunfuric (H2SO4) i u ki n th ng, SO3 l ch t l ng khng mu, d bay hi, nhi t nng ch y l 170C, nhi t si l 460C. SO3 r t ho n c, tc d ng m nh v i H2O t o thnh axit H2SO4 v to nhi u nhi t. SO3 khng c ng d ng th c t , n l s n ph m trung gian trong qu trnh s n xu t axit H2SO4. H2SO4 l ch t l ng snh, tan v h n trong n c, H2SO4 c ht m r t m nh v to nhi u nhi t. Dd H2SO4 long l axit th ng, ch ph n ng c v i cc kim lo i ng tr c H trong dy th i n ho (c mu i sunfat tan) v gi i phng H2. Dd H2SO4 m c l axit oxi ho, c tnh oxi ho m nh, ho tan c h u h t cc kim lo i khi un nng (tr Au v Pt). Kim lo i cng m nh kh S+6 c a H2SO4 c v h p ch t c s oxi ho cng th p (SO2, S, H2S). V d :

Ch : Fe v Al b th ng ho trong H2SO4 c ngu i, ngha l trn b m t chng t o thnh l p mng oxit b n v ng b o v cho kim lo i kh i tc d ng c a m i axit Ph n l n cc mu i sunfat tan nhi u trong n c. Ch c 1 s mu i khng tan l : BaSO4, PbSO4, Ag2SO4 v CaSO4 t tan. Cch nh n bi t ion . B ng ph n ng t o thnh mu i sunfat k t t a: (tr ng) i u ch axit H2SO4. Axit sunfuric ch y u c i u ch t lu hunh v t qu ng pirit FeS2 theo cc ph n ng:

d) Cc mu i sunfat: Cc mu i sunfat quan tr ng c gi tr trong th c t l: CaSO4 (th ch cao) c dng trong cng nghi p s n xu t xi mng, c t ng, lm b t b ch xng g y.MgSO4 dng lm thu c nhu n trng.Na2SO4 dng trong cng nghi p thu tinh.CuSO4 dng m i n, thu c tr n m Na2S2O3 (natri thiosunfat) dng nh phn iot (ch t ch th l h tinh b t). Thiosunfat cn dng trong k thu t i n nh

67

CU H I V BI T P
1. Cho cc phng trnh cho nh n e c a cc nguyn t nhm VIA 1 - X+2e=X23 - X-2e=X2+ Ch n i u kh ng 2 - X - 4e=X4 4 - X - 6e=X6+ nh ng 1) O2+S = SO2 2) 3O2+4P = 2P2O5 3) 5O2+4P = 2P2O5 4) O2+2C = 2CO 5) O2+N2 = NO2 6) O2+4Fe = 2Fe2O3 7) O2+4Ag = 2Ag2O 8) O2+Cl Ch n p n ng A - 1, 3, 6, 8 B - 1, 3, 5, 7, 8: Trong khng kh, oxi chi m A - 23% C - 20% 9: H n h p n l A - H n h p g m O2 v H2 B - Ph n ng t o n c C - Ph n ng gy ti ng n khi th tch h n h p gi m t ng t D - H n h p g m 2V(H2) v 1V(O2) 10: O2, O3 l th hnh c a nhau v A - Cng c c u t o t nh ng nguyn t oxi B - Cng c tnh oxi ho C - S l ng nguyn t khc nhau D - C 3 i u trn 11: O3 c tnh oxi ho m nh hn O2 v A - S l ng nguyn t nhi u hn B - Phn t b n v ng hn C - Khi phn hu cho O nguyn t D - Lin k t cho nh n d oxi nguyn t 12: Cng d ng c a ozon A - L ch t oxi ho m nh B - Dng D- T tc di t trng n c u ng i u trn C - L ng t lm khng khi trong lnh 13 thu c 3, 36l O2 ( ktc) c n ph i nhi t phn hon ton m t l ng tinh th KClO3. 5H2O l A - 12, 25g C - 31, 875g B - 21, 25g D - 63, 75g t ra cho B - 21% D - 19% C - 1, 2, 3, 4 D - 1, 3, 4, 6
2=

A - Ch c oxy m i x y ra (1), (2) B - Ch c lu hunh m i x y ra (1), (3), (4) C - Ch c oxy m i x y ra c 4 D - Cc nguyn t nhm VIA x y ra c 4 2. Trong h p ch t OF2 s xi ha c a oxi l A. (-2) C. (-4) B. (+2) D. (+4)

2clo

3. Trong phn nhm chnh nhm VIA i t xi t i telu; Ad n m i n gi m d n, tnh phi kim gi m

B - Bn knh nguyn t tng d n C - Cc h p ch t v i hydro c cng th c l H2O, H2S, H2Se, H2Te D - C A, B, C 4: Trong nhm VIA ch tr oxy, cn l i S, Se, Te u c kh nng th hi n m c oxi ho +4v +6 v: A - Khi b kch thch cc e phn l p p chuy n ln phn l p d cn tr ng B - Khi b kch thch cc e phn l p p, s c th nh y ln phn l p d cn tr ng t o 4e ho c 6e c thn C - Khi b kch thch cc e s chuy n ln phn l p d cn tr ng D - Chng c 4 ho c 6e 5: Ch n m nh ng phn l p

c thn

A - S oxi ha c a oxi trong h p ch t Cl2O7 l (+2) B - Oxi l ch t kh khng mu, khng mi, nh hn khng kh C - Phn t O2 c 2 lin k t c ng ho tr D - S h h p l qu trnh thu nhi t 6: Ch n cu ng A- xi ph n ng tr c ti p v i t t c cc kim lo i B- Ph n ng c a oxi v i Au l qu trnh oxi ho ch m C- Trong cc ph n ng c oxi tham gia th oxi lun ng vai tr l ch t xi ha D- xi ph n ng tr c ti p v i cc phi kim 7: Cho cc phng trnh ph n ng sau

14: phn bi t cc khi khng mu; HCl, CO2,, O2, O3 ph i dng l n l t cc ho ch t l:

68

A - N c vi trong, qu tm t m t, dd KI c h tinh b t B - Qu tm t m t, vi s ng, dd KI c h tinh b t C - Qu tm t m t, n c vi trong, dd KI c h tinh b t D - Cch lm khc 15: H n h p X g m O2, O3 t kh i hi c a X so v i Hi ro =19, 2 H n h p Y g m H2, CO t kh i hi c a Y so v i hi r = 3, 6 Thnh ph n % v th tch cc kh trong A v B l A- X:60% O2 v 40% O3,Y:70%H2 v30% CO B- X:70%O2 v 30%O3,Y:80% H2 v 20% CO C- X:50%O2 v 50%O3, Y:60% H2 v 40% CO D- X: 60% O2 v 40%O3,Y:80%H2 v 20% CO 16: c u hnh S l A - 1s2 2s2 2p4 B - 1s2 2s2 2p6 3s23p4 17: Ch n cu ng C - 1s2 2s2 2p6 3s2 D-1s2 2s2 2p6 3s23p6

Ch n cc phng trnh ph n ng ng: A- 1, 3, 4, 5 B- 1, 4, 5, 6 C. 1, 2, 3, 7 D. 1, 2, 6, 7

21: Trong cc phng php ho h c tch lu hunh tinh khi t t h n h p b t g m S, BaCO3, Zn. sau y phng php no ng? A. Dng l ng d HCl th Zn, baco3 b ho tan cn l i S B. Dng l ng d HNO3 th BaCO3 b ho tan cn l i S C. Dng l ng d H2SO4 th BaCO3 b ho tan cn l i S D. Dng phng php khc. 22: Nung 11. 2g s t v 26g k m v i l ng lu hunh d. S n ph m c a ph n ng cho ho tan hon ton trong axt HCl. Kh sinh ra d n vo dd CuSO4, th tch dd CuSO4 10% D=1. 1g.ml c n dng l A. 870 C. 872, 72 C. 850 D. 880 23: Lu hunh tc d ng v i hi r trong i u ki n: A. S r n, t0 th ng B. Hi S, nhi t C. S r n, nhi t
0

Zn, Zn,

A - S l ch t d n i n, d n nhi t t t B - M ng c u t o phn t S8 b n C - S l ch t r n, khng tan trong n c D - S l ch t c nhi t nng ch y cao 18: Lu hunh c s oxi ho l (+4) v (+6 ) v: A - Cn obitan 3d cn tr ng B - L p ngoi cng c nhi u e C - Do l p ngoi cng c 3d4 D - C 3 l do trn 19 Ch n cu sai: A - Lu hunh ph n ng tr c ti p v i hi r Btr ng thi r n, m i phn t lu hunh g m 8 nguyn t C - Lu hunh tc d ng v i t t c cc phi kim D - Trong cc ph n ng v i kim lo i v hi r lu hunh l ch t oxi ho 20: Cho cc ph n ng: 1: S + O2 = SO2 2: 2S + 3O2 = 2SO3 3: 3S + N2 = N2S3 4: S + 2KClO3 = 2KCl + 3SO2 5: S + H2SO4 = 3SO2 + H2O 6: Hg + S = HgS 7: C + S = CS 8. 3S + 2Fe = Fe2S3

cao cao khng nh

D. T b t k v nhi t h ng t i ph n ng.

24: Ch n cu sai khi nh n xt v kh H2S A. L kh khng mu, mi tr ng th i, n ng hn khng kh B. Tan nhi u trong H2O C. Ch t r t 25: Ch n cu ng. A. Trong phn t H2S th S c ho tr 2, s oxi ho l(+2) B. Trong phn t H2S th S c ho tr 2, s oxi ho l (+1) C. Phn t H2S c 2 lin k t c ng ho tr D. L ng dd H2S h mi ng lu ngy th y v n trong su t khng mu 26: X p x p ng theo th t axit m nh axit y u: A. HCl > H2S > H2CO3 C. HCl>H2CO3>H2S B. H2S >HCl>H2CO3 27: Ch n ph n ng sai A. H2S + Cl2 + H2O =H2SO4 + 2 HCl D. H2S >H2CO3>HCl c D. Lm xanh qu tm t m t

69

B. H2S +

1 O2 =S + H2O 2

35: Phng trnh ph n ng th hi n tnh kh c a SO2: A - SO2 + H2O = H2SO3 B - SO2 +Cl2 + H2O = H2SO4 + 2HCl C - SO2 + KOH = KHSO3 D - SO2 + BaO = BaSO3 36: Phng trnh ph n ng th hi n tnh axit c a SO2 l: A - SO2 + Ca(OH)2 = CaSO3 + H2O B - SO2 + Br2 + 2H2O = H2SO4 + 2HBr C - SO2 + 2H2S = 3S + 2H2O D - SO2 + K2O = K2SO3 37: Mu n lo i b SO2 trong h n h p SO2 v CO2 ta c th cho h n h p qua r t ch m dd no sau y: A. DdBa(OH)2 d B. DdCa(OH)2 d C. Dd Br2 d D. A, B, C u ng

C. H2S + 2NaCl = Na2S + 2HCl D. H2S + Pb(NO3)2 = PbS + 2HNO3 28: Nh n bi t kh H2S b ng: A. Mi B. Dd mu i ch C. t chy cho ng n l a mu xanh nh t D. M t mu Clo 29: i u ch H2S t FeS c l n Fe th s c l n t p ch t A. H2 B. SO3 30: Ch n cu sai A. Dd H2S c tnh axt y u B. H2S c tnh kh m nh C. Dng d2 NaOH nh n bi t H2S D.Dng d2 Pb(NO3) nh n bi t H2S 31: Cho m t l ng d kh H2S s c vo 16g dd 0 .0 c a CuSO4 thu c 1. 92g en. N ng dd CuSO4 v th tch kh H2S ( ktc) ph n ng l: A. 20 .0 CuSO4 v 0. 448l H2 B. 20 .0 CuSO4 v 224l H2 C. 400.0 CuSO4 v 0. 448l H2 D. 300.0 CuSO4 v 0. 448l H2 32: Cho cc c p ch t sau: 1. HCl v H2S 2. H2S v cl2 3. H2S v NH3 4. H2S v N2 nhi t
0 0

C. SO2 D. C 3 lo i kh trn

38: Nh n st sai v SO3 l: A. C 6 lin k t c ng ho tr B. Lin k t gia S v O l lin k t i C. S cn m t c p e t do D. S c ho tr 6 v s oxi ho l(+6) 39: Tnh ch t c a SO3 l A. Khi tan trong H2O thu nhi u nhi t B. L ch t kh C. L ch t t tan trong H2O D. Tan v h n trong n c 40: xit c a lu hunh thu c lo i: A. B. C. xit l ng tnh xit axt xt baz

C p ch t t n t i trong h n h p th ng l: A. (2) v (3)

C. (1), (2), (4)

B. (1) v (4) D. (3) v (4) 33: SO2 c g i l anhi ric oxit v: A - Tan trong H2O t o ra axit tng ng B - Tc d ng c v i dd ki m C - Tc d ng c v i xit baz D - Do H2SO3 m t n c t o SO2 34: Ch n cu sai A - Phn t SO2 c 4 lin k t c ng ho tr B - SO2 lm qu tm t chuy n mu C - SO2 lm dd phenolphtalelein chuy n mu h ng D - SO2 lm m t mu n c Brm

D. xt khng t o mu i 41: M t h n h p cc kh O2 v SO2 v i th tch b ng nhau. Sau khi cho ph n ng x y ra c 600/0 SO2 c chuy n ho. Thnh ph n 0/0 c a h n h p kh t o nn sau ph n ng l: A. 35. 50/0 SO3, 23. 20/0SO2 d, 41. 3 0/0O2 d B. 400/0 SO3; D. 450/0 SO3; 23. 20/0SO2 d; 36. 8 0/0O2 d 18. 50/0SO2 d; 36. 5 0/0O2 d C. 35. 50/0 SO3; 46. 40/0SO2 d; 18. 1 0/0O2 d 42: C p ch t no sau y t n t i trong h n h p nhi t th ng: 1, SO2 v CO2 2, SO2 v Cl2 A - (1), (2), (3) 3, SO2 v O2 4, SO2 v O3 C - (3), (4)

70

B - (1), (3) 43: Ch n cu sai A - H2SO4

D - (1), (2), (3), (4) c r t ho n c

B- Khi ho tan H2SO4 vo n c to nhi u nhi t C - Dd H2SO4 c v chua D - Ch c rt n c vo axt A - Tnh axt m nh c a H2SO4 ' B - Tnh xi ho c a H2SO4 C - Tnh ho n c c a H2SO4 D - C 3 i u trn 45 Olum l: A - H n h p c a SO3 v H2O B - H n h p c a SO3 v H2SO4 C - H n h p c a SO3 v H2SO4l D - H n h p c a SO2, SO3, H2SO4l 46: Ch n phng trnh ph n ng ng: A - Al + H2SO4 ngu i Al2(SO4)3 + H2 B - Cu + H2SO4l CuSO4 + H2 C - Fe + H2SO4l Fe2(SO4)3 + H2 D - Fe + H2SO4 t0 Fe2(SO4)3 + SO2+ H2O i u ki n no c, nng 47: Cu tc d ng v i H2SO4 cho SO2: A - H2SO4 long, nng C - H2SO4 c, ngu i 44: H2SO4 lm b ng da do

52: Cho V lit SO2 ( ktc) s c vo dd Br2 t i khi m t mu dd Br2 th d ng l i, sau thm dd BaCl2 d vo th thu c 2. 33g. Gi tr c a V l: A. 112 ml B. 1. 12 ml 53: Kim lo i b th A. Cu, Al B. Al, Fe
2

C. 224 ml D. 4. 48 ml ng v i H2SO4
ngu i

l:

C. Cu, Fe D. K t qu khc

54: Cho 855g d BaCl2 vo 200g d 2 H2SO4. L c b k t t a. trung ho n c l c dng h t 125 ml d 2 NaOH 250.0 D= 1. 28g.ml. N ng 0 .0 c a H2SO4 trong d 2 ban u l: A. 450/0 B. 490/0 C. 510/0 D. 50% 55. Ph n ng no sai: A. SO3 + H2SO4 = H2SO4. SO3 B. nSO3 + H2SO4 = H2SO4. nSO3 C. SO3 + H2O = H2SO4 D. D. SO3 + H2SO4 = H2S2O7 56: Ho tan hon ton 13g m t kim lo i A c ho tr 2 vo H2SO4 long thu c 4. 48l H2( ktc). Kim lo i l: A. Mg C. Cu B. Zn D. Fe

B - H2SO4

57. C u hnh e ngoi cng c a nguyn t nhm VI A l A - ns2 np5 C - ns2 np2 nd2 B - ns2 np4 D - ns6

D - H2SO4 r t long

48: Ch n phng trnh ph n ng sai: A - Cu +H2SO4 c, nngCuSO4+H2O+SO2 B - Mg +H2SO4 c, nngMgSO4+H2S+H2O C - S + H2SO4 c, nng SO3 + H2O D - Zn +H2SO4 c, nng ZnSO4 + S + H2O 49: Thu c th nh n ra H2SO4 l: A - Qu tm C - BaCl2 B - Na2CO3 D -Dd NaOH 50: i u ch SO2. trong phng th nghi m b ng phng trnh ph n ng: A. B. C. D. 4FeS + 7O2 = 2 Fe2O3 + 4SO2 4FeS2 + 11O2 = 2Fe2O3 + 8SO2 2ZnS + 3O2 = 2ZnO + 2SO2 Cu+2H2SO4 nogCuSO4+SO2+2H2O

58. Nh n xt sai v c u hnh e l p ngoI cng c a nguyn t nhm VIA A - Khng c e c thn C - C 6e ngoi cng B - c 2e c thn D - Thu c nhm p 55. S c m t dng kh H2S vo dd CuSO4 th y xu t hi n k t t a en. i u kh ng nh no sau y l ng? A. Axit H2SO4 y u hn axit H2S. B. X y ra ph n ng oxi ho - kh . C. CuS khng tan trong axit H2SO4. D. M t nguyn nhn khc. 56. thu c ch t r n t h n h p ph n ng c a Na2SO4 v BaCl2 ng i ta dng phng php no sau y? A. Chng c t. B. L c.

51: Ho tan hon ton 5. 6l SO2( ktc) vo 100ml d 2 KOH 3. 5M. Mu i t o thnh sau ph n ng l: A. K2SO3 B. KHSO3 B. K2SO3 v KHSO3 D. K t qu khc

71

C. Chi t.

D. Chng c t phn o n.

D. M t nguyn nhn khc. 61. Cho 11,3 gam h n h p Mg v Zn tc d ng v i dd H2SO4 2M d th thu c 6,72 lit kh ( ktc). C c n dd thu c sau ph n ng thu c kh i l ng mu i khan l: A. 40,1g B. 41,1g C. 41,2g D. 14,2g 62. Cho m gam m t h n h p Na2CO3 v Na2SO3 tc d ng h t v i dd H2SO4 2M d th thu c 2,24 lit h n h p kh ( ktc) c t kh i i v i hi ro l 27. Gi tr c a m l: A. 1,16 gam. B. 11,6 gam. C. 6,11 gam. D. 61,1 gam. 63. M t lo i oleum c cng th c H2SO4.nSO3. L y 3,38 g oleum ni trn pha thnh 100ml dd A. trung ho 50ml dd A c n dng v a 200ml dd NaOH 2M. Gi tr c a n l: A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 64. Hy ch n cu tr l i ng trong s cc cu sau: A. Oxi chi m ph n th tch l n nh t trong kh quy n. B. Oxi chi m ph n kh i l ng l n nh t trong v Tri t. C. Oxi tan nhi u trong n c. D. Oxi l ch t kh nh hn khng kh. 65. Ng i ta i u ch oxi trong phng th nghi m b ng cch no sau y? A. Chng c t phn o n khng kh l ng. B. i n phn n c. C. i n phn dd NaOH D. Nhi t phn KClO3 v i xc tc MnO2. 66. Trong s cc cu sau y, cu no khng ng? A. Lu hunh l m t ch t r n mu vng. B. Lu hunh khng tan trong n c. C. Lu hunh nng ch y nhi t tng i th p. D. Lu hunh khng tan trong dung mi h u c. 67. Ph n ng ho h c no sau y c s d ng trong phng th nghi m i u ch kh SO2? A. 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2

57. pha long dd H2SO4 c, ng i ta dng cch no sau y? A. Rt t t dd H2SO4 c vo n c. B. Rt t t n c vo dd H2SO4 c. C. Rt t t dd H2SO4 c vo n c, khu y u. D. A, B, C u ng. 58. Nh m t gi t dd H2SO4 2M ln m t m u gi y tr ng. Hi n t ng s quan st c l: A. Khng c hi n t ng g x y ra. B. Ch gi y c gi t axit H2SO4 s chuy n thnh mu en. C. Khi h nng, ch gi y c gi t axit H2SO4 s chuy n thnh mu en. D. Phng n khc. 59. L y a thu tinh ch m vo h n h p g m H2SO4 c v tinh th KMnO4 r i qu t vo b c n s chy. i u kh ng l m t trong y l n c n th c n dim.

nh ng th nghi m Ho H c vui, l y l a khng nh no sau ng? Ph n ng chy x y ra l do: A. ph n ng ho h c gi a H2SO4 th KMnO4. B. h n h p H2SO4 kh v etanol. C. ph n ng ho h c gi a h n h p H2SO4 v tinh th KMnO4 v i etanol. D. cha xc nh c nguyn nhn. 60. So snh hai h p ch t l H2S v H2O. M c d kh i l ng phn t H2S (34 vC) l n hn nhi u so v i 18 vC kh i l ng phn t H2O, nhng c a i u ki n th ng n c l ch t l ng c c v tinh th KMnO4 ch khi mo cho ph n ng chy gi a oxi khng c v tinh

cn H2S l i l ch t kh. L do no khi n cho nhi t si c a n c cao hn nhi u so v i H2S? A. V lin k t hi ro gi a cc phn t H2O b n. B. V kh i l ng mol phn t c a chng khc nhau. C. V oxi c m i n cao hn lu hunh.

72

B. S

+ O2

SO2

C. Cu + 2H2SO4 CuSO4 + SO2 + 2H2O D. 2Fe + 6H2SO4 Fe2(SO4)3 +3SO2 +6H2O 68. Cc nguyn t nhm VIA c c u hnh electron l p ngoi cng gi ng nhau, c th vi t d ng t ng qut l: A. ns2np3. B. ns2np4. C. ns2np5. D. Phng n khc, 69. M t h n h p kh O2 v CO2 c t kh i so v i hi ro l 19. Kh i l ng mol trung bnh (gam) c a h n h p kh trn v t l % theo th tch c a O2 l: A. 40 v 40 B. 38 v 40 C. 38 v 50 D. 36 v 50 70. C hai ng nghi m ng m i ng 2ml dd HCl 1M v 2ml H2SO4 1M. Cho Zn d tc d ng v i hai axit trn, l ng kh hi ro thu c trong hai tr ng h p tng ng l V1 v V2 ml ( ktc). So snh V1 v V2 c: B. V1 = V2 A. V1 > V2 C. V1 < V2 D. Khng xc nh c. 71. Khoanh trn vo ch n u pht bi u ng, ch S n u pht bi u sai trong nh ng cu d i y: A. Ozon (O3) c tnh oxi ho m nh hn oxi -S (O2) B. C nh ng ch t v a l ch t kh v a l ch t oxi ho -S C. H2O2 c tnh oxi ho m nh hn H2O -S D. Axit H2SO4 c c th lm kh kh NH3 m -S E.Oleum c cng th c H2SO4 nSO3 -S 72. Kh i l ng (gam) c a 44,8 lit kh oxi i u ki n tiu chu n l: A. 68 B. 32 C. 75 D. 64 73. Kh oxi thu c khi nhi t phn cc ch t: HgO, KClO3, KMnO4, KNO3. Khi nhi t phn 10 g m i ch t trn, th tch kh oxi thu c i u ki n tiu chu n l n nh t l: A. KNO3 B. KMnO4 C. HgO D. KClO3

74. Kh no sau y khng chy trong oxi khng kh? A. CO B. CH4 C. CO2 D. H2 75. Cho cc oxit c a cc nguyn t thu c chu k 3 sau: Na2O, MgO, Al2O3, SiO2, P2O5, SO3, Cl2O7 trong : A. c hai oxit baz, hai oxit l ng tnh v cn l i l oxit axit. B. c ba oxit baz, hai oxit l ng tnh v cn l i l oxit axit. C. c m t oxit baz, hai oxit l ng tnh v cn l i l oxit axit. D. c hai oxit baz, m t oxit l ng tnh v cn l i l oxit axit. 76. C bao nhiu mol FeS2 tc d ng v i oxi thu c 64g kh SO2 theo phng trnh ph n ng: 4FeS2 + 11O2 2Fe2O3 + 8SO2 A. 0,4 B. 1,2 C. 0,5 D. 0,8 77. M t lt n c i u ki n tiu chu n ho tan t i a 2,3 lit kh hi ro sunfua. N ng ph n trm (%) c a H2S trong dd thu c l x p x : A. 0,23% B. 2,30% C. 0,35% D. 3,50% 78.S hnh thnh ozon (O3) l do nguyn nhn no ? A. Tia t ngo i c a m t tri chuy n ho cc phn t oxi. B. S phng i n (st) trong kh quy n. C. S oxi ho m t s h p ch t h u c trn m t t. D. A, B, C u ng. 79. T nm 2003, nh b o qu n b ng n c ozon, m n B c H - Lao Cai c th chuyn ch vo th tr ng thnh ph H Ch Minh, nh b con nng dn c thu nh p cao hn. Nguyn nhn no sau y lm cho n c ozon c th b o qu n hoa qu ti lu ngy: A. Ozon l m t kh B. Ozon c. c v d tan trong n c hn oxi.

C. Ozon c tnh ch t oxi ho m nh, kh nng st trng cao v d tan trong n c hn oxi.

73

D. M t nguyn nhn khc. 80. L p ozon s ng trn tri t ng bnh lu c a kh quy n l t. Hi n t ng suy gi m t ng mi tr ng ton c u. t m l ch n tia t ngo i c a m t tri, b o v s ozon ang l m t v n A. S thay

Nguyn nhn c a hi n t ng ny l do: i c a kh h u. B. Ch t th i CFC do con ng i gy ra. C. Cc h p ch t h u c. D. M t nguyn nhn khc. 81. Oxi c th thu c t s nhi t phn ch t no trong s cc ch t sau? A. CaCO3 C. KClO3 D. NaHCO3 B. (NH4)2SO4 82. Cho h n h p kh g m 0,8g oxi v 0,8g hi ro tc d ng v i nhau, kh i l ng n c thu c l: A. 1,6g B. 0,9g C. 1,2g D. 1,4g 83. Trong cng nghi p, t kh SO2 v oxi, ph n ng ho h c t o thnh SO3 x y ra no sau y? 2SO2 + O2 2SO3 i u ki n

dng thm m t dd th dng dd no sau y c th nh n bi t c cc dd trn? A. Dd phenolphtalein B. Dd qu tm C. Dd AgNO3 D. Dd BaCl2 87. Cho h n h p g m Fe v FeS tc d ng v i dd HCl d thu c 2,24 lit h n h p kh i u ki n tiu chu n. H n h p kh ny c t kh i so v i hi ro l 9. Thnh ph n % theo s mol c a h n h p Fe v FeS ban u l: A. 40 v 60. B. 50 v 50. C. 35 v 65. D. 45 v 55. 88. H p th hon ton 1,12 lit kh SO2 ( ktc) vo 150 ml dd NaOH 1M. C c n dd p su t v nhi t th p th thu c: A. H n h p hai mu i NaHSO3, Na2SO3. B. H n h p hai ch t NaOH, Na2SO3. C. H n h p hai mu i NaHSO3, Na2SO3 v NaOH d. D. Cc phng n trn u sai. 89. SO2 v a c tnh ch t oxi ha v a c tnh kh , b i v trong phn t : A. S c m c oxi ha trung gian. B. S c m c oxi ha cao nh t. C. S c m c oxi ha th p nh t. D. S c c p electron cha lin k t. 90. Ph n ng ha h c no sau y l sai? A. 2H2S + O2 2S + 2H2O, B. 2H2S + 3O2 2SO2 + 2H2O, C. H2S + 2NaCl Na2S + 2HCl D. H2S + 4Cl2 + 4H2O H2SO4 + 8HCl 91. Cho h n h p FeS v FeCO3 tc d ng v i dd H2SO4 m c v un nng, ng i ta thu B. H2S v SO2. D. CO v CO2 lu ngy, dd c m t h n h p kh A. H n h p A g m: A. H2S v CO2. C. SO2 v CO2. thi u oxi. th a oxi.

A. Nhi t phng. B. un nng n 5000C. C. un nng n 5000C v c m t ch t xc tc V2O5. D. Nhi t phng v c m t ch t xc tc V2O5. 84. Axit sunfuric c c s d ng lm kh cc ch t kh m. Lo i kh no sau y c th c lm kh nh axit sunfuric? A. Kh cacbonnic B. Kh oxi C. Kh amoniac D. A, B ng 85. Cho dy bi n ho sau: X Y Z T Na2SO4 X, Y, Z, T c th l cc ch t no sau y? A. FeS2, SO2, SO3, H2SO4 B. S, SO2, SO3, NaHSO4 C. FeS, SO2, SO3, NaHSO4 D. T t c u ng 86. C cc dd ng ring bi t: NH4Cl, NaOH, NaCl, H2SO4, Na2SO4, Ba(OH)2. Ch c

92. Dd KI khng mu. N u sau y l ph h p?

trn c mu vng hi nu. Nguyn nhn no

74

A. H p ch t KI km b n, b phn h y t o thnh iot t do. B. Do tc d ng ch m c a oxi khng kh v i KI t o thnh iot t do. C. Iot tc d ng v i KI t o thnh KI3 l qu trnh thu n, ngh ch. D. B v C ng. 93. M t c c th y tinh ch u nhi t, dung tch 20ml, ng kho ng 5gam ng saccaroz. Thm vo c c kho ng 10ml dd H2SO4 c, dng a th y tinh tr n u h n h p. Hy ch n phng n ng trong s cc miu t hi n t ng x y ra trong th nghi m: A. ng saccaroz chuy n t mu tr ng sang mu en. B. C kh thot ra lm tng th tch c a kh i ch t r n mu en. C. Sau 30 pht, kh i ch t r n x p mu en trn ra ngoi mi ng c c. D. A, B, C u ng. 94. Cc kh sinh ra trong th nghi m ph n ng c a saccaroz v i dd H2SO4 c bao g m: A. H2S v CO2. B. H2S v SO2. C. SO3 v CO2. D. SO2 v CO2 95. Cho V lit kh SO2 ( ktc) tc d ng h t v i dd brom d. Thm dd BaCl2 d vo h n h p trn th thu c 2,33g k t t a. V nh n gi tr no trong s cc phng n sau? A. 0,112 C. 1,120 1M cho khng B. 0,224 D. 2,24. u

96. Thm t t dd BaCl2 vo 300ml dd Na2SO4 n khi kh i l ng k t t a b t i th d ng l i, h t 50ml. N ng

mol/l c a dd BaCl2 l: A. 6,0M. B. 0,6M. C. 0,06M. D. 0,006M 97. H p th hon ton 2,24 lt kh SO2 ( ktc) vo bnh ng 300ml dd NaOH 0,5M. C c n dd p su t th p th thu c m gam ch t r n. Gi tr c a m l bao nhiu gam? A. 1,15 B. 11,5 C. 15,1 D. 1,51

75

CHNG VII. NIT PHOSPHO

Nit, photpho thu c phn nhm chnh nhmV. Nguyn t c a chng c 5e ngoi cng (trong c 3e c thn phn l p np). Chng l nh ng phi kim l p

I. Nit
1. C u t o nguyn t Nit c c u hnh electron

Do c 3 e c thn nn nit c kh nng t o ra ba lin k t c ng ho tr v i nguyn t khc. m i n c a N l 3, ch nh hn c a F v O, do N c s oxi ho dng trong h p ch t v i 2 nguyn t ny. Cn trong cc h p ch t khc, nit c s oxi ho m. S oxi ho c a N : 3, 0, +1, +2, +3, +4 v +5. Nit t n t i b n d ng phn t N2 (N N). Nguyn t nit t nhin l h n h p c a hai ng v v v i t l 272 : 1. Nit chi m 0,01% kh i l ng v Tri t. D ng t n t i t do l nh ng phn t hai nguyn t . 2. Tnh ch t v t l Nit l ch t kh, khng mu, khng mi, khng chy, ho l ng 195,8oC v ho r n 209,9oC. Nit nh hn khng kh (d = 1,2506g.lt ktc), ho tan r t t trong n c. 3. Tnh ch t ho h c V c lin k t ba nn phn t N2 r t b n, ch nhi t r t cao m i phn li thnh th ng nit r t tr, khng ph n ng v i cc nguyn t nguyn t . Do v y nhi t khc. nhi t cao, c bi t l c ch t xc tc, nit ph n ng v i nhi u nguyn t kim lo i v phi kim. a) Tc d ng v i hi ro 400oC, c b t Fe xc tc, p su t cao, N2 tc d ng v i H2. Ph n ng pht nhi t: b) Tc d ng v i oxi 3000oC ho c c tia l a i n, N2 tc d ng v i O2. Ph n ng thu nhi t: nhi t th ng, NO ho h p ngay v i O2 c a khng kh t o ra NO2 mu nu:

c) Tc d ng v i kim lo i: Nit khng ph n ng tr c ti p v i halogen, lu hunh. 4. i u ch v ng d ng a) Trong cng nghi p : Ho l ng khng kh, sau chng c t phn o n v thu N2 -196oC.

76

b) Trong phng th nghi m: Nhi t phn 1 s mu i amoni. V d :

Nit ch y u c dng s n xu t amoniac, axit nitric, phn l nh. 5. Cc h p ch t quan tr ng c a nit. a) Amoniac

m, t o mi tr ng

Phn t NH3 t n t i trong khng gian d i d ng t di n, gc lin k t l 109o28' (ba lin k t t o thnh b i 3 obitan lai ho sp3 c a N) Lin k t gi a N v 3H l lin k t c ng ho tr c c c, c p e dng chung l ch v pha N. Phn t NH3 l phn t phn c c, N cn 1 c p electron t do lm cho NH3 t o c lin k t hi ro. Tnh ch t v t l: NH3 l ch t kh khng mu, mi khai v x c, nh hn khng kh, tan nhi u trong H2O ( 20oC, m t th tch n c c th ho tan 700 th tch NH3 kh). NH3 ho l ng 33,6oC, ho r n 77,8oC. Tnh ch t ho h c + Tnh baz: NH3 l m t baz v c kh nng nh n proton. Kbaz = 1,8.103 * NH3 tc d ng v i axit t o thnh mu i amoni: D ng ion: N u th c hi n ph n ng gi a NH3 (kh) v HCl (kh) th t o thnh m khi tr ng l nh ng tinh th r t nh NH4Cl. * Dd NH3 lm xanh qu tm, lm h ng phenolphtalein * Dd NH3 tc d ng v i dd AlCl3, ZnCl2 t o k t t a hi roxit khng tan trong NH3 d: + i m c bi t c a NH3 l t o ph c v i m t s ion kim lo i nh Ag+, Cu2+, Ni2+, Hg2+, Cd2+, V v y, khi cho dd NH3 tc d ng t t v i dd mu i c a cc kim lo i trn th y k t t a (hi roxit ho c mu i baz) sau k t t a tan v t o ph c:

+ Tnh kh : NH3 chy trong oxi cho ng n l a mu vng:

77

NH3 chy trong Cl2 t o khi tr ng NH4Cl v NH3 + HCl = NH4Cl NH3 kh c m t s oxit kim lo i: + B n thn NH3 c th b nhi t phn thnh N2, H2 : + Cc mu i amoni d b nhi t phn:

NH4HCO3 l b t n , 60oC phn hu , c dng trong cng ngh th c ph m. + Mu i amoni nitrat b nhi t phn theo 2 cch:

i u ch : i u ch NH3 d a trn ph n ng. Mu n ph n ng t hi u su t cao c n ti n hnh p su t cao (300 1000 atm), nhi t v a ph i (400oC) v c b t s t lm xc tc. Kh N2 l y t khng kh. Kh H2 l y t kh t nhin ho c t s n ph m c a ph n ng gi a cacbon v H2O. ng d ng: NH3 dng i u ch axit HNO3, cc mu i amoni (NH4Cl, NH4NO3), i u ch x a b) Cc oxit c a nit. Nit t o v i oxi 5 lo i oxit: N2O, NO, N2O3, NO2 v N2O5. S oxi ho: +1, +2, +3, +4, v +5. Ch c NO v NO2 i u ch tr c ti p c. NO2 : kh khng mu, mi d ch u, hi c v ng t. N2O khng tc d ng v i oxi. 500oC b phn hu thnh N2 v O2. NO: kh khng mu, nu. NO2: kh mu nu, r t

trong khng kh ph n ng v i oxi t o thnh NO2 mu

c, b

ime ho theo cn b ng.

78

i u ki n th ng, t n t i h n h p NO2 v N2O4. T l s mol NO2 : N2O4 ph thu c nhi t . Trn 100oC ch c NO2 NO2 l oxit axit h n h p. Khi tc d ng v i H2O cho h n h p hai axit: v Khi tc d ng v i ki m c h n h p g m mu i nitrat v mu i nitrit. Cc oxit NO v NO2 th hi n tnh oxi ho khi tc d ng v i ch t kh m nh:

V th hi n tnh kh khi g p ch t oxi ho m nh nh Cl2, Br2, O3, KMNO4

c) Axit nitr HNO2 L axit y u, km b n, ch t n t i trong dd long. Khi

c ho c nng d b phn hu .

HNO2 v mu i nitrit v a c tnh oxi ho v a c tnh kh :

d) Axit nitric HNO3

Trong phn t HNO3 c m t lin k t cho - nh n v ho tr c a N l IV (4 c p e dng chung), cn s oxi ho c a N l +5 (v hnh th c N c ho tr V). Tnh ch t v t l: Axit nitric nguyn ch t l ch t l ng khng mu, si 86oC, ho r n 41oC. HNO3 d b phn hu ngoi nh sng thnh NO2, O2 v H2O nn dd HNO3 c c mu vng (v c l n NO2) HNO3 c gy b ng, lm vng da, ph h ng v i, gi y. Tnh ch t ho h c: * Tnh axit: L axit m nh, phn li hon ton. * Tnh oxi ho: L ch t oxi ho manh, tc d ng v i h u h t cc kim lo i (tr vng v platin), lc N+5 c th b kh thnh N+4, N+2, N+1, No v N-3 tu thu c vo n ng axit, nhi t v ho t ng c a kim lo i. i v i axit HNO3 c, nng: Oxi ho h u h t cc kim lo i (tr Au, Pt), s n ph m kh l NO2 mu nu.

79

HNO3 c, ngu i lm th ng ho Fe v Al i v i axit HNO3 long: Oxi ho h u h t cc kim lo i (tr Au, Pt), s n ph m kh l NO, N2O ho c NH4NO3. Khi axit cng long, ch t kh cng m nh th N+5 (trong HNO3) b kh v s oxi ho cng th p. V d : H n h p dd m c c a HNO3 v HCl c t l mol 1HNO3 + 3HCl g i l n c c ng toan, ho tan c c Au v Pt. Axit HNO3 cng oxi ho c nhi u phi kim nh C, Si, P, S:

i u ch axit HNO3: * Trong phng th nghi m thu HNO3, ng i ta chng c t dd trong chn khng. * Trong cng nghi p, s n xu t HNO3 t NH3 v O2:

ng d ng: HNO3 l nguyn li u c b n i u ch mu i nitrat, phn bn, ch t n , nhin li u tn l a, cc h p ch t nitro, amin. e) Mu i nitrat Tnh tan: T t c cc mu i nitrat u d tan trong H2O, l nh ng ch t i n li m nh. Phn hu nhi t: T t c cc mu i nitrat u khng b n nhi t cao. Tu thu c ion kim lo i c trong mu i, cc nitrat b phn hu t o thnh nh ng lo i h p ch t khc nhau (nhng u ph i gi i phng O2) * Nhi t phn mu i nitrat c a kim lo i m nh ( ng tr c Mg trong dy Bktp)

* Nhi t phn mu i nitrat c a kim lo i trung bnh (T Mg Cu)

* Nhi t phn mu i nitrat c a kim lo i y u (sau Cu)

80

 ng d ng c a mu i nitrat: dng lm phn bn, thu c n . Kali nitrat dng ch t o thu c n en (thu c n c khi). Thnh ph n thu c n en : 75% KNO3, 10% S, 15% C. Khi h n h p n , x y ra ph n ng. Nh n bi t ion nh n bi t ion (v d H2SO4) : (HNO3, mu i nitrat) c th dng Cu trong mi tr ng axit

Ta th y Cu tan, dd c mu xanh, c kh khng mu bay ra, r i ho nu trong khng kh.

II. Ph t pho
1. C u t o nguyn t Photpho c i n tch h t nhn +15 C u hnh e: Photpho phn nhm chnh nhm V, chu k 3. Nguyn t P c 3 electron phn l p 3p v phn l p 3d cn tr ng (cha c electron) nn 1e phn l p 3s c th nh y ln 3d lm cho P c 5e c thn v nh v y c th c ho tr V (khc N) 2. Tnh ch t v t l v cc d ng th hnh. n ch t photpho c th t n t i d i nhi u d ng th hnh khc nhau. Hai d ng th hnh quan tr ng l photpho tr ng v photpho . Photpho tr ng: l ch t r n mu tr ng ho c hi vng, r t c. 280oC, photpho tr ng chuy n thnh photpho . Photpho tr ng t b c chy trong khng kh, pht sng trong bng t i (ln tinh). Ng i ta b o qu n n b ng cch ngm trong n c, trnh nh sng. Photpho : l ch t r n c mu , khng c. nhi t cao, P thng hoa. G p l nh, hi P ngng t thnh P tr ng. P kh b n, kh nng ch y, khng tan trong b t k dung mi no. 3. Tnh ch t ho h c: L p ngoi cng c a nguyn t P c 5e. Trong cc h p ch t, P c s oxi ho l -3, +3 v +5. So v i nit, photpho ho t ng hn, c bi t l P tr ng. Tc d ng v i oxi: Photpho chy trong khng kh t o ra iphotpho pentaoxit P2O5. P tr ng b oxi ho ch m trong khng kh thnh P2O3, khi ph n ng khng pht nhi t m pht quang. Tc d ng v i axit nitric: Tc d ng v i halogen: P b c chy trong clo v n trong flo.

81

 Tc d ng v i mu i : P c th gy n khi tc d ng v i nh ng mu i c tnh oxi ho m nh nh KNO3, KClO3, Tc d ng v i hi ro v kim lo i (P th hi n tnh oxi ho). V d : PH3 (photphin) Ca3P2 (canxi photphua) PH3 l ch t kh, r t c. Trn 150oC b b c chy trong khng kh: PH3 sinh ra do s th i r a xc ng th c v t, n u c l n iphotphin P2H4 th t b c chy pht ra nh sng xanh ( l hi n t ng "ma tri") 4. i u ch v ng d ng P kh ho t ng, trong t nhin n t n t i d ng h p ch t nh cc qu ng photphorit Ca3(PO4)2, apatit 3Ca3(PO4)2.CaF2. P c dng ch t o dim: Thu c g n u que dim g m m t ch t oxi ho nh KClO3, KNO3.., m t ch t d chy nh S v keo dnh. Thu c qut bn c nh h p v keo dnh. tng c st cn tr n thm b t thu tinh m n vo c dim l b t P 2 lo i thu c trn. P dng s n xu t axit photphoric: Trong cng nghi p, ng i ta i u ch P b ng cch nung h n h p canxi photphat, SiO2 (ct) v than: 5. H p ch t c a photpho a) iphotpho pentaoxit P2O5. P2O5 l ch t r n, mu tr ng, r t ho n c, tc d ng mnh li t v i n c t o thnh axit photphoric: Chnh v v y ng i ta dng P2O5 lm kh nhi u ch t. b) Axit photphoric H3PO4. H3PO4 l ch t r n, khng mu, nng ch y 42,5oC, tan v h n trong n c. Trong P2O5 v H3PO4, photpho c s oxi ho +5. Khc v i nit, photpho c m i n nh nn b n hn m c +5. Do v y H3PO4 v P2O5 kh b kh v khng c tnh oxi ho nh HNO3. H3PO4 l axit trung bnh, trong dd i n li theo 3 n c: trung bnh n c th nh t, y u v r t y u cc n c th hai, th ba.

Dd axit H3PO4 c nh ng tnh ch t chung c a axit: lm qu tm, tc d ng v i baz, oxit baz t o thnh mu i axit ho c mu i trung ho nh NaH2PO4, Na2HPO4, Na3PO4. H3PO4 c th tc d ng v i nh ng kim lo i ng tr c H trong dy Bktp cho H2 thot ra. V d :

82

c) Mu i photphat ng d ng v i 3 m c i n li c a axit H3PO4 c dy mu i photphat: Mu i photphat trung ho: Mu i ihi ro photphat Mu i hi ro photphat: Cc mu i trung ho v mu i axit c a kim lo i Na, K v amoni u tan trong n c. V i cc kim lo i khc ch mu i ihi ro photphat l tan c, ngoi ra u khng tan ho c tan t trong H2O. d) i u ch v ng d ng Trong cng nghi p, i u ch H3PO4 t qu ng Ca3(PO4)2 v axit H2SO4: Trong phng th nghi m, H3PO4 c i u ch t P2O5 (ho tan vo H2O) hay t P (ho tan b ng HNO3 c). Axit photphoric ch y u c dng s n xu t phn bn. 6. Phn bn ho h c Phn bn ho h c l nh ng ho ch t c ch a nguyn t dinh d ng, dng bn cho cy tr ng nh m nng cao nng su t. Nh ng ho ch t dng lm phn bn ph i l nh ng h p ch t tan c trong dd th m r cy h p th c. Ngoi ra, h p ch t ph i khng c h i gy trong t nhi m mi tr ng. C ba lo i phn bn ho h c c b n: phn m, phn ln v phn kali. a) Phn m l phn ch a nguyn t nit. Cy ch h p th m d i d ng ion v ion . Cc lo i phn m quan tr ng: Mu i amoni: NH4Cl (25% N), (NH4)2SO4 (21% N), NH4NO3 (35% N, th ng c g i l " m hai l") Ure: CO(NH2)2 (46% N) giu nit nh t. Trong t ure b bi n i d n thnh amoni cacbonat. Cc mu i amoni v ure b ki m phn hu , do khng nn b o qu n phn m g n vi, khng bn cho cc lo i t ki m. Mu i nitrat: NaNO3, Ca(NO3)2,th ng bn cho cc vng t chua m n. b) Phn ln l phn ch a nguyn t photpho. Cy h p th ln d i d ng ion . Cc lo i phn ln chnh. Phn ln t nhin: Qu ng photphat Ca3(PO4)2 thch h p v i t chua ; phn nung ch y (nung qu ng photphat v i olomit). Supephotphat n: H n h p canxi ihi ro photphat v th ch cao, c i u ch theo ph n ng: Supe photphat kp: l mu i canxi ihi ro photphat, c i u ch theo ph n ng:

83

 Amophot: ch a c m v ln, c i u ch b ng cch cho NH3 tc d ng v i axit photphoric thu c h n h p trong mono v iamophot NH4H2PO4 v (NH4)2HPO4 c) Phn kali: ch a nguyn t kali, cy h p th kali d i d ng ion K+. Phn kali ch y u l KCl l y t qu ng mu i cacnalit (KCl.MgCl2.6H2O), sinvinit (KCl.NaCl). Ngoi ra ng i ta cng dng KNO3.K2SO4. d) Phn vi l ng: l lo i phn ch a m t s l ng r t nh cc nguyn t nh ng, k m, molip en, mangan, coban, bo, iot Ch c n bn m t l ng r t nh cc nguyn t ny cng lm cho cy pht tri n t t. n c ta c m t s nh my l n s n xu t supephotphat (Lm Thao - Ph Th ), s n xu t phn m (H B c) v c m t s a phng s n xu t phn ln nung ch y

1: Phn nhm chnh nhm V c a b ng tu n hon g m cc nguyn t : N, P, As, Bi C. N, P, As, Sb, Bi B.N, P, Si, Ge D. N, P, S, As, Bi 2: Tm sai trong s cc sau: A. Bitmut l nguyn t ng cu i phn nhm chnh nhm V. B. Nguyn t c a cc nguyn t thu c phn nhm chnh nhm V c 5 electron l p ngoi cng. C. C u hnh electron l p ngoi cng c a nguyn t cc nguyn t phn nhm chnh nhm V l ns2 np3. D. Tnh phi kim c a cc nguyn t phn nhm chnh nhm Vtng d n t N Bi. 3: So snh v i cc nguyn t khc trong cng phn nhm chnh nhm V th N c bn knh nguyn t nh nh t v : A. Nit ng u nhm, c 2 l p electron. B. L c ht c a h t nhn i v i electron ngoi cng c c l n khi n kch th c nguyn t b co rt l i . C. Nguyn t nit c m i n l n nh t . D. Nguyn t nit c 7 electron. 4: K t lu n no sau y khng ng ? A. Phn t N2 b n nhi t th ng. B. M i nguyn t nit trong phn t N2 cn m t c p electron t do. C. Lin k t ba trong phn t N2 km b n . D. N2 nh hn khng kh . 5: Nit c th t n t i nh ng d ng c s oxiho sau: A. 0, +1, +2, +3, +4, +5 B. -3, 0, +1, +2, +3 C. 0, +1, +2, +5 D. -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5 6: Tm nh n nh sai trong s cc sau :

BI T P

A. Nit ch c s oxi ho m trong nh ng h p ch t v i hai nguyn t : O v F . B. Nguyn t nit c 5 electron l p ngoi cng . C. Nguyn t nit c 3 electron c thn . D. Nguyn t nit c kh nng t o ra ba lin k t c ng ho tr v i nguyn t khc . 7: nhi t th ng N2 l m t ch t tr, ho t ng ha h c km v: A. Lin k t ba trong phn t N2 c b nr t l n. B. Phn t N2 c kch th c nh . C. Phn t N2 khng phn c c . D. Nit l ch t kh c m i n nh hn oxi . 8: Trong cng nghi p ng i ta th ng i ch N2 t : A. NH4NO2 C. HNO3 B.Khng kh l ng D.NH4NO3 9: Th tch N2 v H2 ( ktc) c n dng i u ch c 68g NH3 (hi u su t c a ph n ng t 25%) l n l t l : A. 134,4 lt ; 403,2 lt B. 89,6 lt ; 268,8 lt C. 44,8 lt ; 134,4 lt D.179,2 lt ; 537,6 lt 10: Tr n 1,5 lt NO v i 5 lt khng kh . Th tch NO2 v th tch h n h p kh thu c sau ph n ng l n l t l : (Bi t : O2 chi m 1/5 th tch khng kh; ph n ng x y ra hon ton; th tch cc kh o trong cng i u ki n) A. 1,5 lt ; 5,75 lt C. 1,5 lt ; 5,5 lt B. 2 lt ; 5,5 lt D. 2lt ; 7,5 lt 11: Khi th tch bnh ph n ng tng ln 2 l n th t c ph n ng : 2NO + O2 = 2NO2 thay i ra sao ? A. Gi m i 4 l n C. Tng ln 4 l n B. Gi m i 8 l n D. Tng ln 8 l n

84

12: NO v NO2 v a c tnh kh , v a c tnh oxi ho v : A. Phn t c a chng c c u t o c bi t . B. Chng l oxit c a nit . C. Chng u l ch t kh ho t ng ho h c m nh . D. Nguyn t nit trong 2 phn t u c s oxi ho trung gian: +2;+4 . 13: Th tch N2 thu c khi nhi t phn 16 g NH4NO2 l : A. 5, 6 lt C. 4, 48 lt B. 11, 2 lt D. 6, 5 lt 14: Tr n 3 lt NO v i 2 lt O2 . H n h p kh sau ph n ng c th tch b ng bao nhiu ? A. 5 lt C. 4, 5 lt B. 3 lt D. 3, 5 lt 15: S oxi ho c a nit c s p x p theo th t tng d n nh sau : A. NO < N2O <NH3 <NO3B. NH3 < N2 <NO2-<NO <NO3C. NH4+ < N2 <N2O<NO <NO2-<NO3D. NH3 < NO <N2O<NO2<N2O5 16: Trong bnh kn dung tch khng i, ch a y khng kh 250c v 2 atm . B t tia l a i n gy ph n ng : N2 + O2 = 2NO p su t P v kh i l ng mol phn t trung bnh c a h n h p kh sau ph n ng 25oc l Mtb s c gi tr : A. P= 2 atm, Mtb 29 g.mol B. P = 2 atm, Mtb < 29 g.mol C. P = 2 atm, Mtb > 29 g.mol D. P = 1 atm, Mtb = 29 g.mol 17: Tm tr l i sai trong s cc sau : A. nhi t th ng, NH3 l kh khng mu, mi khai v x c. B. Kh NH3 n ng hn khng kh . C. Kh NH3 d ho l ng, d ho r n, tan nhi u trong n c. D. Lin k t gi a N v 3 nguyn t H l lin k t c ng ho tr c c c. 18: Tm tr l i sai trong s cc sau: Dd NH3 l m t dd baz, nn n c th : A. Tc d ng v i dd axit . B. Lm cho qu tm chuy n thnh mu xanh . C. Tc d ng v i m i dd mu i . D. Tc d ng v i dd mu i c a kim lo i m hi rxit l ch t khng tan . 19: Qua hai ph n ng: 4NH3 + 5O2 = 4NO + 6H2O 2NH3 + 3Cl2 = N2 + 6HCl ta c nh ng k t lu n no sau y ? 1. NH3 l ch t oxi ho . 2. NH3 l ch t kh . 3. O2, Cl2 l ch t oxi ho . 4. O2 l ch t oxi ho, Cl2 l ch t kh . 5. O2 l ch t kh , Cl2 l ch t oxi ho . 6. O2, Cl2 l ch t kh .

A. (1) ; (6) C. (1) ; (2) ; (5) B. (1) ; (2) ; (4) D. (2) ; (3) 20: Dd amoniac bao g m cc ch t v ion sau: A. NH4+, NH3 C. NH4+, NH3, H+ + B. NH4 , OH D. NH4+, NH3, OH21: Trong ion ph c [Cu(NH3)4]2+ lin k t gi a cc phn t NH3 v i ion Cu2+ l : A. Lin k t c ng ho tr B. Lin k t hi r C. Lin k t ph i tr D. Lin k t ion 22: S mol H2SO4 ph n ng h t v i 8,4 lt amoniac ( ktc) l: A. 0,1875 mol C. 0,75 mol B. 0,375 mol D. 0,15 mol 23: Tm k t lu n sai trong s cc sau : A. T t c cc mu i amoni u tan v l nh ng ch t i n li m nh . B. Mu i amoni c t o thnh gi a NH3 v axit m nh, khi b thu phn cho dd c tnh axit . C. H u h t cc mu i amoni u tan trong n c v i n li y u D. Mu i amoni km b n v i nhi t . 24: Mu n i u ch : Cu(OH)2, Zn(OH)2 ng i ta dng cc dd mu i c a cc kim lo i cho tc d ng v i dd no sau y ? A. NH3 d C. NaOH v a B. NaOH d D.NH3 tr n v i NaOH 25: Phng trnh ion rt g n c a ph n ng gi a dd (NH4)3PO4 v dd NaOH l: A. (NH4)3PO4 + 3OH- = 3 NH3 + 3H2O + PO43B. (NH4)3PO4 + 3Na+ + 3OH- = 3NH3 + 3H2O + Na3PO4 C. 3NH4+ + 3OH- = 3 NH3 + 3H2O D. NH4+ + OH- = NH3 + H2O 26: Ph n ng no l ph n ng oxi ho - kh trong s cc ph n ng sau: A. (NH4)2SO4 + 2NaOH = 2NH3 + 2H2O + Na2SO4 B. 2NO2 + 2NaOH = NaNO2 + NaNO3 + H2O C. 3NH3 + 3H2O + AlCl3 = Al(OH)3 + 3NH4Cl D. NH3 + H2SO4 = NH4HSO4 27: Cho dd NH3 n d vo 20 ml dd Al2(SO4)3. L c l y ch t k t t a v cho vo 10 ml dd NaOH 2M th k t t a v a tan h t . V y n ng mol/l c a dd Al2(SO4)3 dng l: A. 1M C. 0,5M B. 0,25M D. 0,75M 28: Phn tch 3 mol NH3 thu c bao nhiu lt H2 ? A. 4,5 lt C. 67,2 lt B. 33,6 lt D. 100,8 lt 29: NH4+ l g c c tn g i :

85

A. Hi rat C. Nitrat B. Amoni D. Nitrit 30: Cho ph n ng : NH3 + O2 NO +H2O . H s cn b ng lin ti p t tri sang ph i l : A. 4, 5, 4, 6 C. 5, 4, 5, 6 B. 4, 4, 5, 6 D. 5, 5, 4, 6 31: Cho ph n ng : NH3 + Cl2 NH4Cl + N2 H s cn b ng lin ti p t tri sang ph i l : A. 2, 3, 6, 1 C. 8, 3, 6, 1 B. 4, 3, 6, 2 D. 4, 3,,3, 2 32: Trong tr ng h p no sau y khng ch a ng 1 mol NH3 ? A. 200 cm3 dd NH3 5M . B. 22,4 dm3 kh NH3 ktc . C. 500 cm3 dd NH3, bi t c trong 100 cm3 dd ny c 3,4g NH3 . D. 22,4 dm3 dd NH3 1M . 33: C 3 dd ng trong 3 l b m t nhn l: MgCl2, NH4Cl, NaCl . Dng cch no d i y c th nh n c m i l ng dd g ? A. Na2CO3 C. NaOH B. Gi y qu D. Dd NH3 34: D n kh NH3 i qua ng ng b t CuO nung nng th c hi n t ng : A. B t CuO t mu en chuy n sang mu nu . B. B t CuO t mu en chuy n sang mu xanh. C. B t CuO t mu en chuy n sang mu tr ng . D. B t CuO t mu en chuy n sang mu g ch. 35: Nh t t dd NH3 n d vo dd CuCl2 th c hi n t ng : A. Lc u c k t t a mu tr ng, sau k t t a tan d n cho dd mu xanh lam . B. Xu t hi n k t t a mu xanh, khng tan . C. Lc u c k t t a mu xanh th m, sau k t t a tan d n cho dd mu xanh lam . D. Lc u xu t hi n k t t a mu xanh lam, sau k t t a tan i cho dd mu xanh th m . E. Khng c hi n t ng g . 36: T ph n ng: N2 + 3H2 = 2NH3 + Q . Mu n thu c nhi u NH3 th ph i p d ng cc bi n php no d i y ? A. Tng nhi t , tng p su t . B. Gi m nhi t , tng p su t . C. Gi m nhi t , gi m p su t . D. Tng nhi t , gi m p su t . 37: N u thm NH3 vo h cn b ng c a p : N2 + 3H2 = 2NH3+ Q th cn b ng s thay i th no ? A. Cn b ng chuy n d ch sang tri . B. Cn b ng chuy n d ch sang ph i . C. Khng thay i tr ng thi cn b ng . D. Khng d on c . 38: Cho cn b ng : N2 + 3H2 = 2NH3 K.

H ng s cn b ng K c bi u th b i bi u th c no d i y ? A. K =

[NH 3 ] 2

[N 2 ][H 2 ]
K=

B.

K=

[N 2 ][H 2 ] [NH 3 ]2

C.

[NH 3 ]
[NH 3 ]
2

D. K =

[N 2 ][H 2 ] [N 2 ][H 2 ]3

39: M t h n h p g m 100 mol N2 v H2 l y theo t l 1: 3. p su t c a h n h p u l 300 atm . Sau khi gy ph n ng t o NH3 p su t ch cn 285 atm (Nhi t c a ph n ng c gi khng i) . V y hi u su t c a ph n ng l : A. 100 % C. 10 % B. 25 % D. 90 % 40: Kh NH3 trong cng nghi p c l n hi n c bo ho, mu n c NH3 khan ta c th dng dy cc ch t no d i y ht n c ? A. P2O5, Na, CaO, KOH r n B. H2SO4 c , P2O5, Na, CaO C. CaO, KOH r n, NaOH r n D. H2SO4 c, CaO, KOH r n 41: Ch n nh n nh sai trong s cc sau : A. HNO3 l ch t l ng, khng mu, tan c gi i h n trong n c . B. N2O5 l anhi rit c a axit nitric . C. HNO3 l axit m nh . D. Dd HNO3 c tnh oxiho m nh do c ion NO3- . 42: Trong s cc kim lo i sau : Cu, Zn, Ag, Al, Fe, Hg. Nh ng kim lo i no ph n ng c v i dd HNO3? A. Zn , Al, Fe C. Cu, Zn, Hg B. Cu, Zn, Al D. T t c 43: Ch n c p kim lo i th ng v i HNO3 c ngu i . A. Cu, Ag C. Al, Fe B. Fe, Pb D. Al, Hg 44: Khi cho HNO3 c ph n ng v i kim lo i km ho t ng ta thu c kh g ? A. N2 C. NO B. H2 D. NO2 45: Vng kim lo i c th ph n ng v i : A. Dd HNO3 m c 68% . B. N c c ng toan (H n h p HNO3 v HCl). C. Dd HNO3 c, nng . D. T t c u sai v Au l kim lo i km ho t ng . 46: Cho a mol NO2 h p th hon ton trong dd ch a a mol NaOH, pH c a dd thu c l : A. 7 C. > 7 B. 0 D. < 7 47: HNO3 khng tc d ng v i ch t no sau y ? A. NH4NO3 C. P

86

B. NH3 D.S 48: Cho h n h p FeS v Cu2S ph n ng v i dd HNO3, ta thu c dd ch a cc ion sau : A. Cu2+, S2-, Fe2+, H+, NO3B . Cu2+, Fe3+, H+, NO3C. Cu2+, SO42-, Fe3+, H+, NO3D. Cu2+, SO42-, Fe2+, H+, NO349: nh n nh no sau y ng i v i ph n ng : Fe2+ + 2H+ + NO3- Fe3+ + NO2 + H2O A. Fe2+ b oxi ho v H+ b kh . B. Fe2+ b oxi ho v N+5 trong NO3- b kh . C. Fe2+ v H+ b oxi ho, NO3- b kh . D. Fe2+ b kh v N+5 trong NO3- b oxi ho . 50: Phng trnh ion: Cu + 4H+ + 2NO3- = Cu2+ + 2NO2 + 2H2O ng v i phng trnh d ng phn t no sau y ? A. Cu + HNO3 = Cu(NO3)2 + NO2 + H2O B. Cu + 2HNO3 = Cu(NO3)2 + NO2 + H2O C. Cu + 4HNO3= Cu(NO3)2 + 2NO2 + H2O D. Cu + 4HNO3 =Cu(NO3)2 +2NO2 +2 H2O 51: Xc nh ph n ng ng trong s cc ph n ng d i y : A. FeCO3+ HNO3 Fe(NO3)2 + CO2NO2 + H2O B. FeCO3 +HNO3 Fe(NO3)3+CO2+NO+ H2O C. FeCO3+HNO3 Fe(NO3)3 + (NH4)2CO3 + H2O D.FeCO3 +HNO3 Fe(NO3)3+CO2+NO2+ H2O 52: C th dng nh ng ch t no d i y i u ch HNO3 trong phng th nghi m ? A. NaNO3, H2SO4 c B. NaNO3, HCl c C. NaNO2, H2SO4 c D. NH3 v O2 53: Khi cho Cu vo ng nghi m ng dd HNO3 long th c hi n t ng g ? A. Xu t hi n dd mu xanh, c kh khng mu bay ra . B. Xu t hi n dd mu xanh v c kh khng mu bay ra ngay trn m t thong c a dd . C. Xu t hi n dd mu xanh, c kh mu nu bay ra trn mi ng ng nghi m . D. Dd khng mu, kh mu nu xu t hi n trn mi ng ng nghi m . 54: Cho ph n ng: Al + HNO3 Al(NO3)3 + N2O + N2 + H2O. N u t l mol gi a N2O v N2 l 2 : 3 th sau khi cn b ng ta c t l mol : nAl : nN2O : nN2 l : A. 23 : 4 : 6 C. 46 : 6 : 9 B. 23 : 6 : 9 D. 46 : 2 : 3 55: Ph n ng no trong s cc ph n ng d i y vi t ng ?

A.FeS2+HNO3 Fe(NO3)2+H2SO4+NO2+H2O B. Fe3O4 +HNO3 Fe(NO3)3 + NO2 + H2O C.Fe3O4+HNO3 Fe(NO3)3+Fe(NO3)2 + H2O D. FeS2 + HNO3 Fe(NO3)2 + H2S 56: Th tch kh NO2 thu c ktc khi cho 1,6 g Cu tc d ng v i dd HNO3 c, d l : A. 1,12 lt C. 3,36 lt B. 0,56 lt D. 2,24 lt 57: Axit HCl v HNO3 u ph n ng c v i t t c cc ch t trong dy no d i y ? A. CaO, Cu, Fe(OH)3, AgNO3 B. CuO, Mg, Ca(OH)2, Ag2O C. Ag2O, Al, Cu(OH)2, SO2 D. S, Fe, CuO, Mg(OH)2 58: N u xem ton b qu trnh i u ch HNO3 c hi u su t 80% th t 2 mol NH3 s thu c m t l ng HNO3 l : A. 100,8 g C. 157,5 g B. 126 g D. 78,75 g 59: Cho axit HNO3 tc d ng v i 3,6 gam Mg. Gi s ph n ng t o ra kh N2. V y th tch N2 thu c l : A. 3,36 lt C. 0,672 lt B. 6,72 lt D. 1,12 lt 60: Ho tr c a nit trong HNO3 l : A. 2 C. 5 B. 3 D. 4 61: Cng th c phn t c a h p ch t c c u t o g m: 25,9% N v 74,1% O l : A. NO2 C. NO B. N2O D. N2O5 62: Xt hai tr ng h p : a, Cho 6,4 g Cu tc d ng v i 120 ml dd HNO3 1M (long) . b, Cho 6,4 g Cu tc d ng v i 120 ml dd h n h p HNO3 1M v H2SO4 0,5M(long) . Cc ph n ng x y ra hon ton, cc th tch kh o cng t0, p. T l s mol kh NO sinh ra trong hai tr ng h p a v b l : A. 1 : 2 C. 2 : 1 B. 1 : 1 D. 2 : 3 63: Kh i l ng c a H, O, N c trong m t h p ch t l: mH = 3,18g; mO = 152,64g ; mN = 44,52g . Cng th c c th c c a h p ch t l : A. HNO2 C. H2NO3 B. HNO3 D. H3NO4 64: Cho m gam Cu tan hon ton trong dd HNO3 ta thu c 1,12 lt h n h p kh NO v NO2 ( ktc), h n h p kh ny c t kh i hi i v i H2 l 16,6 . V y gi tr c a m l : A. 3,9 g C. 2,38 g B. 4,16 g D. 2,08 g 65: Ho tan hon ton 0,9 g kim lo i X vo dd HNO3 ta thu c 0,28 lt kh N2O ( ktc) . V y X c th l : A. Cu C. Zn B. Fe D. Al

87

66: Ba dd axit m c : HCl, H2SO4, HNO3 ng trong ba l b m t nhn . N u ch ch n m t ch t lm thu c th nh n bi t ba dd axit trn th ta c th dng ch t no d i y ? A. Cu C. Dd BaCl2 B. CuO D.Dd AgNO3 67: Trong m t bnh kn dung tch 5,6 lt c ch a m t h n h p kh g m: NO2, N2, NO 00 C v 2atm. Cho vo bnh 600 ml n c v l c cho ph n ng x y ra hon ton th thu c m t h n h p kh m i c p su t l 1,344 atm nhi t ban u . H n h p kh sau ph n ng c t kh i so v i khng kh b ng 1. Gi s r ng th tch n c khng thay i trong th nghi m th thnh ph n % theo th tch c a m i kh trong h n h p u l : A. 60% N2 ; 30% NO2 ; 10% NO B. 60% NO ; 30% NO2 ; 10% N2 C. 60% NO2 ; 30% N2 ; 10% NO D. 60% N2 ; 30% NO ; 10% NO2 68: Cho 6g h p kim Mg v Al vo dd HNO3 c, ngu i l y d th c 4,48 lt kh NO2 bay ra ( ktc). Thnh ph n % v kh i l ng c a h p kim l : A. 20% Mg ; 80% Al B. 60% Mg ; 40% Al C. 40% Mg ; 60% Al D. 80% Mg ; 20% Al 69: Tm nh n nh sai trong s cc sau : A. Ph t pho ho t ng ho h c m nh hn ph t pho tr ng . B. Ph t pho c tnh kh m nh hn lu hunh C. Cng d ng quan tr ng c a P l lm dim v n c th b c chy khi va ch m v i nh ng ch t oxi ho m nh . D. Khong v t chnh c a ph t pho l apatit v ph t phorit . 70: Ph n ng no vi t khng ng trong cc ph n ng d i y ? A. 4P + 5O2 = 2P2O5 B. 2PH3 + 4O2 = P2O5 + 3H2O C. PCl3 + 3H2O = H3PO3 + 3HCl D. P2O3 + 3H2O = 2H3PO4 71: Oxit ph t pho c ch a 56,36% kh i l ng oxi . V y cng th c th c nghi m c a oxt l : A. PO2 C. P2O4 B. P2O5 D. P2O3 72: t chy 15,5g ph t pho r i ho tan s n ph m vo 200g n c. N ng % c a dd axit thu d c l : A. 22,74 % C. 20,8 % B. 24,5 % D. 10,4 % 73: C th dng ch t no d i y lm kh kh H2S v kh Clo ? A. NaOH (r n) C. K B. CaO D. P2O5.

74: Lm th no tch ring c kh NH3 khi c l n kh O2 ? A. D n h n h p i qua CaO . B. D n h n h p i qua NaOH r n . C. D n h n h p i qua H2SO4 c . D. D n h n h p i qua P . 75: Ho tan 28,4g ph t pho (V) oxit trong 500g dd axit ph tphoric c n ng 9,8%. N ng % c a dd axit ph tphoric thu c l : A. 16,7 % C. 17,6 % B. 14,7 % D. 13 % 76: Tm nh n nh sai trong s cc sau : A. H3PO4 l axit trung bnh, phn li theo 3 n c. B. P2O5 l anhi rit c a H3PO4 . C. H3PO4 c kh nng oxi ho nh HNO3 v ph t pho c s oxi ho cao nh t l +5 nh nit trong HNO3 . D. H3PO4 t o nn 3 mu i . 77: C 3 l b m t nhn ng 3 dd: HCl, HNO3, H3PO4 . phn bi t chng ta c th dng ch t no d i y ? A. Dd AgNO3 C.Cu, qu tm B. Cu D. Qu tm 78: C p ch t no sau y khng x y ra ph n ng ho h c ? A. H3PO4 + BaO C. H3PO4 + NaCl B. H3PO4 + NH3 D. H3PO4 + KOH 79: Dd axit ph t phoric, ngoi phn t H3PO4 cn c bao nhiu lo i ion khc nhau ? A. 2 C. 3 B. 4 D. 5 80: Trong cng nghi p ng i ta i u ch H3PO4 b ng nh ng ho ch t no sau y ? A. Ca3(PO4)2 , H2SO4 long . B. Ca(H2PO4)2 , H2SO4 c . C. P2O5 , H2O . D. Ca3(PO4)2, H2SO4 c . 81: Cho 1,98g amoni sunfat tc d ng v i dd NaOH, r i un nng, thu c m t s n ph m kh . Ho tan kh ny vo dd ch a 3,92g axit photphoric . Mu i thu c l : A. Amoni ihi rophotphat . B. Amoni hi rophotphat . C. Amoni photphat . D. H n h p amoni hi rophotphat v amoni photphat 82: Trong cc lo i phn bn sau : NH4Cl, (NH2)2CO, (NH4)2SO4, NH4NO3, amophot, lo i no c hm l ng m cao nh t ? C. (NH2)2CO A. NH4Cl B. NH4NO3 D. (NH4)2SO4 83: Mu n tng c ng s c ch ng b nh, ch ng rt v ch u h n cho cy ng i ta dng lo i phn bn no ? A. NH4Cl C. Amophot B. KCl D. Supephotphat

88

84: Phn ln supephotphat kp th c t s n xu t c th ng ch c 40% P2O5 . Hm l ng (%) c a Ca(H2PO4)2 trong phn bn l : A. 65,9 B. 32,95 C. 56,9 D. 69,5 85: Phn kali (KCl) s n xu t c t qu ng Sinvinit th ng ch c 50% K2O. Hm l ng (%) c a KCl trong phn bn l : A. 39,6 C. 69,3 B. 72,9 D. 79,2 86: Thnh ph n c a supe ln n g m : A. Ca(H2PO4)2 C. Ca(H2PO4)2, CaSO4 B. CaHPO4, CaSO4 D. CaHPO4 87: Thnh ph n c a supe ln kp g m : A. Ca(H2PO4)2 C. Ca(H2PO4)2, CaSO4 B. CaHPO4, CaSO4 D. Ca3(PO4)2 88: Kh i l ng NH3 i u ch 100 kg phn m NH4NO3 lo i c 34% N l : A. 26 kg C. 21,9 kg B. 20,6 kg D. 29,1 kg 89. Ho tan m gam Fe vo dd HNO3 long th thu c 0,448 lit kh NO duy nh t ( ktc). Gi tr c a m l: A. 1,12 gam. B. 11,2 gam. C. 0,56 gam. D. 5,6 gam. 90. Ho tan hon ton m gam Al vo dd HNO3 r t long th thu c h n h p g m 0,015mol kh N2O v 0,01mol kh NO. Gi tr c a m l: A. 13,5 gam. C. 8,10 gam. B. 1,35 gam. D. 10,80 gam.

D. Cho khng kh i qua b t 94. Ph n

ng nung nng.

ng c a NH3 v i Cl2 t o ra khi B. N2. D. NH3. cao (nhi t vi c

tr ng, ch t ny c cng th c ho h c l: A. HCl. C. NH4Cl.

95. V t li u g m siu d n nhi t

c a nit l ng) c ngha to l n trong ngnh cng nghi p nng l ng. B i khi truy n t i i n di xa h u nh khng b t n th t nng l ng. L do no sau y l ph h p? A. Nit l ng c gi thnh r hn nhi u so v i heli l ng. B. Hi n t ng siu d n l hi n t ng i n tr b ng khng. C. Nguyn li u D. A, B, C s n xu t nit l ng l khng kh, h u nh v t n. u ng. 96. i u ch HNO3 trong phng th nghi m, cc ho ch t c n s d ng l: A. Dd NaNO3 v dd H2SO4 c. B. NaNO3 tinh th v dd H2SO4 c. C. Dd NaNO3 v dd HCl c. D. NaNO3 tinh th v dd HCl c. 97. tch ring NH3 ra kh i h n h p g m N2, H2 v NH3 trong cng nghi p, ng i ta s d ng phng php no sau y? A. Cho h n h p i qua dd n c vi trong. B. Cho h n h p i qua CuO nung nng. C. Cho h n h p i qua dd H2SO4 c. D. Nn v lm l nh h n h p, NH3 ho l ng. 98. Nh t t dd NH3 vo dd CuSO4 cho t i d. Hi n t ng quan st c l: A. xu t hi n k t t a mu xanh nh t. B. xu t hi n k t t a mu xanh nh t, l ng k t t a tng d n. C. xu t hi n k t t a mu xanh nh t, l ng k t t a tng d n n khng i. Sau l ng k t t a gi m d n cho t i khi tan h t thnh dd mu xanh m. D. xu t hi n k t t a mu xanh nh t, l ng k t t a tng n khng i.

91. C u hnh electron l p ngoi cng c a cc nguyn t nhm VA c bi u di n t ng qut l: A. ns2np3 C. (n -1)d10 ns2np3 92. Trong s cc nh n t nhm VA, nh n bitmut: A. tnh phi kim gi m d n. B. m i n gi m d n. si c a cc n ch t tng d n. C. nhi t B. ns2np4 D. ns2np5 n nh sau v cc nguyn

nh no sai? T nit

D. tnh axit c a cc hi roxit tng d n. 93. Ng i ta s n xu t kh nit trong cng nghi p b ng cch no sau y? A. Chng c t phn o n khng kh l ng. B. Nhi t phn dd NH4NO2 bo ho. C. Dng photpho t chy h t oxi khng kh.

89

99. Cho h n h p g m N2, H2 v NH3 c t kh i so v i hi ro l 8. D n h n h p i qua dd H2SO4 c, d th th tch kh cn l i m t n a. Thnh ph n ph n trm (%) theo th tch c a m i kh trong h n h p l n l t l: A. 25% N2, 25% H2 v 50% NH3. B. 25% NH3, 25% H2 v 50% N2. C. 25% N2, 25% NH3v 50% H2. D. K t qu khc. 100. Khi nhi t phn mu i KNO3 thu c cc ch t sau: A. KNO2, N2 v O2. B. KNO2 v O2. C. KNO2 v NO2. D. KNO2, N2 v CO2. 101. Khi nhi t phn Cu(NO3)2 s thu c cc ho ch t sau: B. Cu, NO2 v O2. A. CuO, NO2 v O2. . Cu v NO2. C. CuO v NO2. 102. Khi nhi t phn, ho c a mu i AgNO3 ra ngoi nh sng s t o thnh cc ho ch t sau: A. Ag2O, NO2 v O2. B. Ag, NO2 v O2. D. Ag v NO2. C. Ag2O v NO2. 103. Thu c n en l h n h p c a cc ch t no sau y? A. KNO3 v S. B. KNO3, C v S. C. KClO3, C v S. D. KClO3 v C. 104. V sao c n ph i s d ng phn bn trong nng nghi p? Phn bn dng A. b sung cc nguyn t dinh d ng cho B. lm cho C. gi D. b t ti x p. m cho t. t.

A. NH3 + HCl

NH4Cl
o

B. 2NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4

t C. 2NH3 + 3CuO N2 + 3Cu + 3H2O

D. NH3 + H2O NH4+ + OH107. Dd HNO3 c, khng mu, ngoi nh sng lu ngy s chuy n thnh: A. mu en s m. B. mu nu. C. mu vng. D. mu tr ng s a. 108. Kh nit (N2) tng i tr v m t ho h c nhi t th ng l do nguyn nhn no sau y? A. Phn t N2 c lin k t c ng ho tr khng phn c c. B. Phn t N2 c lin k t ion. C. Phn t N2 c lin k t ba r t b n v ng. D. Nit c VA. 109. tch Al2O3 nhanh ra kh i h n h p v i i kh i l ng c a CuO m khng lm thay A. Dd amoniac. B. Dd natri hi roxit. C. Dd axit clohi ric. D. Dd axit sunfuric long. 110. Dd no sau y khng ho tan c kim lo i (Cu)? A. Dd FeCl3. B. Dd HCl. C. Dd h n h p NaNO3 v HCl. D. Dd axit HNO3. 111. So snh hai h p ch t NO2 v SO2. V sao ch t th nh t c th A. V nit c c thn. C. V nguyn t N trong NO2 cn m t c p electron cha lin k t. D. M t nguyn nhn khc. ime ho t o thnh N2O4 trong khi ch t th hai khng c tnh ch t ? ng m i n l n nh t trong nhm

n, c th dng dd no sau y?

p cc nguyn t dinh d ng v vi

l ng b cy tr ng l y i. 105. Amoniac c kh nng ph n ng v i nhi u ch t, b i v: A. nguyn t N trong amoniac c m t i electron t do. B. nguyn t N trong amoniac oxi ho -3, c tnh kh m nh. C. amoniac l m t baz. D. A, B, C ng. 106. Ph n ng ho h c no sau y ch ng t amoniac l m t ch t kh m nh? m c

m i n cao hn lu hunh.

B. V nguyn t N trong NO2 cn m t electron

90

112. Cho 1,32g (NH4)2SO4 tc d ng v i dd NaOH d, un nng thu c m t s n ph m khi. H p th hon ton l ng kh trn vo dd ch a 3,92g H3PO4. Mu i thu c l: A. NH4H2PO4. C. (NH4)3PO4 B. (NH4)2HPO4 D. NH4H2PO4 v (NH4)2HPO4

113. Khi lm th nghi m v i photpho tr ng, c n c ch no sau y? A. C m P tr ng b ng tay c eo gng. B. Dng c p g p nhanh m u P tr ng ra kh i l v ngm ngay vo ch u ng y n c khi cha dng n. C. Trnh cho P tr ng ti p xc v i n c. D. C th P tr ng ngoi khng kh. 114. Sau khi lm th nghi m v i P tr ng, cc d ng c ti p xc v i ho ch t ny c n c ngm trong dd no kh c? A. Dd axit HCl. B. Dd ki m NaOH. C. Dd mu i CuSO4. D. Dd mu i Na2CO3. 115. Cng th c ho h c c a supephotphat kp l: A. Ca3(PO4)2. B. Ca(H2PO4)2. C. CaHPO4. D. Ca(H2PO4)2 v CaSO4. 116. em nung m t kh i l ng Cu(NO3)2 sau m t th i gian d ng l i, lm ngu i, r i cn th y kh i l ng gi m 0,54g. V y kh i l ng mu i Cu(NO3)2 b nhi t phn l: A. 0,5g. B. 0,49g. C. 9,4g D. 0,94g 117. nh n bi t ion PO43- th ng dng thu c th AgNO3, b i v: A. T o ra kh c mu nu. B. T o ra dd c mu vng. C. T o ra k t t a c mu vng. D. T o ra kh khng mu ho nu trong khng kh. 118. nh n bi t ion NO3- ng i ta th ng dng Cu v dd H2SO4 long v un nng, b i v: A. T o ra kh c mu nu. B. T o ra dd c mu vng. C. T o ra k t t a c mu vng.

D. T o ra kh khng mu ho nu trong khng kh. 119. Khoanh trn ch ci n u nh n nh ng v ch S n u sai trong cc cu sau y: A. Trong ph n ng oxi ho - kh th amoniac ch ng vai tr l ch t kh . S B. Mu i nitrat trong n c c tnh oxi ho m nh. S C. T t c cc mu i nitrat u tan trong n c S D. Mu i nitrat trong mi tr ng axit c tnh oxi ho m nh. S E. Mu i nitrat trong mi tr ng ki m c th oxi ho Al, Zn v gi i phng kh amoniac khi b un nng. S 120. N c c ng toan l h n h p m t th tch axit HNO3 c v i ba th tch axit HCl c, c tnh ch t oxi ho r t m nh. N c th ho tan oc m i kim lo i, k c vng v b ch kim. Nguyn nhn t o nn tnh ch t oxi ho m nh c a n c c ng toan l: A. do tnh ch t oxi ho m nh c a ion NO3-. B. do tnh ch t axit m nh c a HNO3 v HCl. C. do t o ra clo nguyn t c tnh ch t oxi ho m nh. D. do m t nguyn nhn khc. 121. Cho 11,0g h n h p hai kim lo i Al v Fe vo dd HNO3 long d, thu c 6,72lit kh NO ( ktc) duy nh t. Kh i l ng (g) c a Al v Fe trong h n h p u l: A. 5,4 v 5,6. B. 5,6 v 5,4. C. 4,4 v 6,6. D. 4,6 v 6,4. 122. Trong cng nghi p s n xu t axit nitric, nguyn li u l h n h p khng kh d tr n amoniac. Tr c ph n ng, h n h p c n c lm kh, lm s ch b i v cc t p ch t A. tng hi u su t c a ph n ng. B. trnh ng C. tng n ng c xc tc (Pt - Rh). ch t ph n ng. :

D. v m t l do khc.

91

123. Ph n nitric?

ng ho h c no sau y x y ra

trong thp ti p xc c a nh my s n xu t axit

900 C , Pt Rh A. 4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O

B. 4NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O C. 2NO + O2 2NO2 D. 4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3 124. Photpho c l a ch n s n xu t dim an ton thay cho photpho tr ng v l do no sau y? A. Photpho khng c h i i v i con ng i. B. Photpho khng d gy ho ho n nh photpho tr ng. C. Photpho tr ng l ho ch t c, h i. D. A, B, C u ng. 125. Ph n ng ho h c no sau y khng ng? A. 2KNO3
t 2KNO2 + O2
o o

long tc d ng v i kim lo i gi i phng kh NO. i u k t lu n no sau y l khng ng? A. Axit HNO3 c c tnh ch t oxi ho m nh hn axit HNO3 long. B. Y u t t c ph n ng ho h c t o nn s khc bi t gi a hai tr ng h p. C. Axit HNO3 c c tnh ch t oxi ho y u hn axit HNO3 long. D. Axit HNO3 c tc d ng v i kim lo i, s n ph m NO2 thot ra nhanh nh t. 129. i n phn dd h n h p 0,1 mol Cu(NO3)2 v 0,06 mol HCl v i dng i n m t chi u c c ng 1,34 A trong 2 gi , cc i n c c tr. katot (gam) v anot (lit) b qua ktc thot ra Kh i l ng kim lo i thot ra th tch kh

s ho tan c a clo trong n c v coi hi u su t i n phn l 100% nh n nh ng gi tr no sau y: A. 3,2 gam v 0,896 lit. B. 0,32 gam v 0,896 lit. C. 6,4 gam v 8,96 lit. D. 6,4 gam v 0,896 lit.

t B. 2Cu(NO3)2 2CuO + 4NO2 + O2

C. 4AgNO3

2Ag2O + 4NO2 + O2
to

to

D. 4Fe(NO3)3 2Fe2O3 + 12NO2 + 3O2 126. Cng th c ho h c c a amophot, m t lo i phn bn ph c h p l: A. Ca(H2PO4)2. B. NH4H2PO4 v Ca(H2PO4)2. C. NH4H2PO4 v (NH4)2HPO4. D. (NH4)2HPO4 v Ca(H2PO4)2. 127. Nh n nh no sau y v axit HNO3 l sai? A. Trong t t c cc ph n ng axit baz, HNO3 u l axit m nh. B. Axit HNO3 c th tc d ng v i h u h t kim lo i tr Au v Pt. C. Axit HNO3 c th tc d ng v i m t s phi kim nh C, S. D. Axit HNO3 c th tc d ng v i nhi u h p ch t h u c. 128. Khi axit HNO3 c tc d ng v i kim lo i gi i phng kh NO2. Nhng khi axit HNO3

92

CHNG VIII. CACBON SILIC

Cacbon, silic thu c phn nhm chnh nhm IV. Nguyn t c a nh ng nguyn t ny c 4 electron l p ngoi cng, chng l nh ng phi kim.

I. Cacbon
1. C u t o nguyn t Cacbon thin nhin l h n h p hai ng v b n: NTK = 12,0115. C u hnh e ng v i tr ng thi c b n: (98,982%) v (0,108%).

Do cacbon c th c ho tr II (lin k t c ng ho tr ) tr ng thi kch thch, c 1e phn l p 2s nh y ln phn l p 2p t o thnh 4e c thn ng nh t, v th cacbon c ho tr IV trong h u h t cc h p ch t. tr ng thi r n, cc nguyn t cacbon lin k t v i nhau theo ki u kim cng ho c graphit. 2. Cc d ng th hnh v tnh ch t v t l. Cacbon c 3 d ng th hnh: kim cng, than ch (graphit) v cacbon v nh hnh. a) Kim cng Kim cng c c u trc m ng tinh th nguyn t , m i nguyn t C lin k t c ng ho tr b n v ng v i 4 nguyn t C xung quanh, t o hnh t di n u. S ng nh t v b n v ng c a lin k t ny khi n kim cng c tnh r t c ng, khng bay hi v tr v i nhi u ch t ho h c. b) Than ch Tinh th than ch (graphit) c c u trc l p. Trn m i l p, m i nguyn t C lin k t v i 3 nguyn t C khc b ng lin k t c ng ho tr . Lin k t gi a nh ng nguyn t C trong 1 l p r t b n v ng, lin k t gi a cc l p r t y u, do v y cc l p trong tinh th c th tr t ln nhau. C u trc ny lm than ch m m, trn, dng lm bt ch, bi trn cc bi. c) Cacbon v nh hnh Cacbon v nh hnh (than c c, than g , b hng,) g m nh ng tinh th r t nh , c c u trc khng tr t t . Tnh ch t c a cacbon v nh hnh tu thu c vo nguyn li u v phng php i u ch chng. Than g v than xng c c u t o x p nn chng c kh nng h p th m nh cc ch t kh v ch t tan trong dd. 3. Tnh ch t ho h c Cc d ng th hnh c a cacbon tuy c tnh ch t v t l r t khc nhau nhng tnh ch t ho h c c a chng cn b n gi ng nhau: chy trong oxi, c kim cng v than ch u t o thnh kh CO2. a) Ph n ng v i oxi Khi chy trong oxi, ph n ng to nhi u nhi t:

V v y cacbon c dng ch y nghi p.

lm nhin li u trong i s ng, trong cng

93

b) Ph n ng v i cc oxit kim lo i. Cacbon kh c nhi u oxit kim lo i. V d :

c) Ph n ng v i oxit phi kim Cacbon ph n ng v i oxit c a m t s phi kim t o thnh cc cacbon c lin k t c ng ho tr v r t r n. V d : t nng cacbon trong kh CO2, t o ra CO d) Ph n ng v i hi n c. Cacbon tc d ng v i hi n c CO v H2) nhi t cao t o ra kh thanh (m t h n h p g m

Kh than l nhin li u quan tr ng trong cng nghi p. e) H p ch t v i cc halogen. Cacbon t o nhi u h p ch t v i halogen: CF4, CCl4, CF2Cl2, Trong CCl4 c dng lm dung mi, CF2Cl2 (freon) l ch t lm l nh trong cc my l nh v n l m t trong cc ch t gy "th ng" t ng ozon. f) Trong cc h p ch t v i hi ro v kim lo i, cacbon c s oxi ho m. V d :

4. Cc h p ch t quan tr ng c a cacbon a) Cacbon monooxit CO Cng th c c u t o: C O CO l kh khng mu, khng mi, r t c (gy ch t ng i), CO ho l ng 191,5oC v ho r n -205oC. to th ng, CO r t tr. to cao, CO b chy thnh CO2 cho ng n l a mu xanh: V i clo t o thnh photgen l m t ch t CO c tnh kh m nh, n kh V d : c ho h c: ng v a v y u.

c cc oxit kim lo i ho t

CO c dng lm ch t kh trong cng nghi p luy n kim. b) Cacbon ioxit CO2. Cng th c c u t o: O = C = O. Phn t i x ng, nguyn t C v hai nguyn t O n m trn m t ng th ng, do phn t khng phn c c. CO2 l kh khng mu, khng mi, n ng hn khng kh 1,5 l n.

94

CO2 t tan trong n c ( 20oC, m t th tch n c ho tan c 0,88 th tch CO2). D i p su t th ng, -78oC, kh CO2 ho r n, g i l n c kh. CO2 c tnh ch t c a oxit axit v c tnh oxi ho y u. + Tc d ng v i H2O: H2CO3 l axit y u, km b n, khi b + Tc d ng v i ki m: un nng n phn hu cho CO2 bay ra.

+ Tc d ng v i kim lo i: CO2 c th oxi ho m t s kim lo i c tnh kh m nh + Tc d ng v i NH3 : T o thnh ure. i u ch CO2: + Nung vi: + Trong phng th nghi m:

nhi t

cao:

Ch a chy. Trong cng nghi p th c ph m, s n xu t x a, ure, c) Mu i cacbonat. T n t i 2 lo i mu i cacbonat. - Mu i cacbonat trung ho : Na2CO3, CaCO3, - Mu i hi rocacbonat (mu i axit): Mu i cacbonat c a kim lo i ki m, amoni v hi rocacbonat c a kim lo i ki m, ki m th (tr NaHCO3) tan c trong n c, cc mu i cacbonat cn l i khng tan. - to cao : mu i cacbonat kim lo i ki m khng b phn hu , cacbonat c a cc kim lo i khc phn hu , t o ra oxit kim lo i.

- ng d ng c a CO2:

- Mu i hi rocacbonat km b n, b phn hu
Ca(HCO3)2) ch t n t i trong dd.

> 100oC. M t vi mu i (v d

- Mu i cacbonat tc d ng v i nhi u axit, gi i phng CO2 : II. Silic

1. C u t o nguyn t : Silic l nguyn t ph bi n th hai trong t nhin sau oxi, g m ba lo i C u hnh e l p ngoi cng c a silic : 3s2, 3p2. ng v :

95

2. Tnh ch t v t l Silic l ch t r n, mu xm, d n i n, d n nhi t. Nng ch y 1423oC. Silic d ng n tinh th l ch t bn d n nn dng trong k thu t radio, pin m t tri. 3. Tnh ch t ho h c Silic tinh th th tr, silic v nh hnh kh ho t ng:

Silic ho h p c v i flo + HF:

to th ng :

i u ki n th ng, silic khng tc d ng v i axit, ch tc d ng v i h n h p HNO3

Silic tc d ng v i ki m t o ra mu i silicat v gi i phng H2: Tnh ch t ho h c c bi t c a silic l n c th t o thnh cc silan ki u ankan v i hi ro v halogen : SinH2n+2 ; SinCl2n+2 4. ng d ng v i u ch : Silic dng Ch t o h p kim c bi t c tnh c ng v ch u axit. Ch t o ch t bn d n trong k thu t v tuy n i n, pin m t tri. Trong phng th nghi m, silic v nh hnh c i u ch b ng ph n ng: Trong cng nghi p: 5. H p ch t c a silic a) Silic ioxit SiO2. SiO2 l ch t r n, khng mu, nng ch y 1700oC. Th ch anh, phal, ametit l SiO2 nguyn ch t. SiO2 l oxit axit, to cao n tc d ng c v i oxit baz, ki m, cacbonat kim lo i ki m, t o ra silicat :

SiO2 c tnh ch t ho h c

c trng l tan c trong dd axit HF:

V v y ng i ta dng HF kh c hnh trn thu tinh. SiO2 c dng r ng ri trong xy d ng, s n xu t thu tinh, mi. b) Axit silicic v mu i silicat. H2SiO3 l axit y u, t tan trong n c. i u ch H2SiO3:

96

Mu i c a axit silicic l silicat. Na2SiO3 v K2SiO3 trng gi ng thu tinh, tan c trong n c nn c g i l thu tinh tan. Thu tinh tan dng ch t o xi mng, btng ch u axit. Nguyn li u s n xu t thu tinh l ct, th ch anh, vi v x a:

Thnh ph n ho h c c a thu tinh ny c bi u di n g n ng b ng cng th c cc oxit: Na2O.CaO.6SiO2.

97

BI T P
1: Khoanh trn vo sai trong s cc sau: Cc d ng th hnh c a cacbon g m c: A. Kim cng. B. Than ch. C. Cacbon v nh hnh. D. Th ch anh. 2: Khoanh trn vo lo i than khi t to nhi u nhi t nh t (khi t cng m t l ng nh nhau), trong cc lo i than m v than g sau: A. Than g . B. Than bn. C. Than antraxit. D. Than . 3: Khoanh trn cch ng nh t i u ch than c c trong cc cch sau: A. Nung than nhi t kho ng 1000 12000C trong i u ki n n a th i gian u khng c khng kh, n a th i gian sau c khng kh. B. Nung than nhi t kho ng 1000 12000C ngoi khng kh. C. Nung than g ngoi khng kh. D. Nung than ho c than antraxit nhi t kho ng 1000 - 12000C trong i u ki n khng c khng kh. 4: Khoanh trn l i gi i thch ng trong cc l i gi i thch sau: Thnh ph n c a v a vi g m: vi ti, ct, n c, . Ng i ta dng v a vi k t dnh cc vin g ch, vin l i v i nhau. Nguyn nhn c a s k t dnh l: A. Do s tng tc gi a vi v i kh CO2 c trong kh quy n v s tng tc gi a ct v i vi t o nn cc mu i CaCO3, CaSiO3. B. Do n c ht vi, ct, g ch, l i v i nhau. C. Trn b m t c a g ch, c cc l nh nn ht h n h p g m vi, ct, n c vo . D. Do l c ht c a tri t ht v a vi v i g ch, l i v i nhau. 5: Khoanh trn mu i dng lm b t n trong s cc mu i sau: Na2CO3. A. NH4HCO3. C. NaHCO3. D. (NH4)2CO3. 6: Khoanh trn vo ho ch t dng nh n bi t 4 ch t b t ring bi t mu tr ng l : Na2CO3, Na2SO4, BaCO3, BaSO4: A. Dng H2O. B. Dng HCl v H2O. C. Dng CO2 v H2O. D. Dng NaOH v H2O. 7: Khoanh trn phng trnh ph n ng trong silic ng vai tr l ch t oxi ho trong cc phng trnh ph n ng sau nhi t cao: A. Si + O2 SiO2. B. Si + 2Mg Mg2Si. C. Si + C SiC. D. Si + 2Cl2 SiCl4. 8: Thnh ph n ho h c g n ng c a thu tinh l: A. Na2O.CaO.6SiO2. B. Na2O.6CaO.SiO2. C.K2O.CaO.Na2O.SiO2. D. a2O.5Al2O3.CaO.

9: Th tch NaOH 2M t i thi u c n h p th h t 2 lt CO2 27,30C v 1,232 atm tphe l: A. 50 ml. B. 100 ml. C. 75 ml. D. 150 ml. 10: Nung nng hon ton 20g h n h p 2 mu i NaHCO3 v Na2CO3 thu c 2,24 lt CO2 ( ktc). Thnh ph n % theo kh i l ng c a Na2CO3 trong h n h p l: A. 10%. B. 16%. C. 21%. D. 22,5%. 11: Nung 20g h n h p g m CaCO3 v NaCl thu c 2,24 lt kh ktc. Kh i l ng c a CaCO3 trong h n h p l: A. 10g. B. 11g. C. 15g. D. 12g. 12: Dng CO kh hon ton 2,88g h n h p g m Fe, FeO, Fe2O3 thu c 2,24g ch t r n. M t khc cng l ng h n h p trn tc d ng v a v i 100ml dd HCl thu c 224 ml kh ( ktc). N ng mol/l c a dd HCl l: A. 1M B. 1,5M C. 2M D. 0,5M 13: Hy khoanh trn dy ho ch t c n thi t ti n hnh th nghi m tnh kh c a CO trong dy cc ho ch t sau: A. H2SO4 c, HCOOH bo ho, CaO, dd NaOH. B. H2SO4 c, HCOOH c, CuO, dd KOH. C. H2SO4 c, HCOOH c, CuO, dd Ca(OH)2. D. HCl c, HCOOH c, Fe2O3, dd Ca(OH)2. 14: Khoanh trn dy ho ch t c n thi t ti n hnh th nghi m Tnh ch t ho h c c a kh CO2 v axit H2CO3. A. H2SO4 c, CaCO3, qu tm, n c c t. B. HCl c, CaCO3, qu tm, n c c t, dd NaHCO3. C. HCl c, CaCO3, qu tm, n c c t. D. H2SO4 long, CaCO3, qu tm, n c c t. 15: Khoanh trn ho ch t c n thi t ti n hnh th nghi m S bi n i c a CaCO3 thnh Ca(HCO3)2 v ng c l i: A. CaCO3 m nh, CaCO3 b t, phenolphtalein. B. HCl c, CaCO3, n c vi trong, dd NaHCO3. C. HCl c, CaCO3, n c vi trong, phenolphtalein. D. HCl c, CaCO3, n c vi trong. 16: Khoanh trn l i gi i thch ng cho hi n t ng sau: Khi m bnh n c ng t c ga l i c nhi u bng kh thot ra v: A. Trong s n xu t n c ng t ng i ta dng p l c l n p kh CO2 ho tan vo n c, sau n p vo bnh v ng kn l i, khi m bnh

98

n c ng t p su t ngoi khng kh th p hn p su t trong bnh n c ng t nn kh CO2 bay vo khng kh. B. V CO2 tan trong n c, khi s n xu t n c ng t th kh CO2 trong khng kh tan vo n c ng t. Khi m bnh n c ng t ra l p t c kh CO2 bay vo khng kh. C. V cc ch t trong n c ng t ph n ng v i nhau sinh ra CO2, khi m bnh n c ng t ra th kh CO2 bay vo khng kh. D. Do trong qu trnh s n xu t n c ng t cc kh trong khng kh ho tan vo n c ng t. V v y khi m bnh n c ng t ra th cc kh ny thot ra ngoi khng kh do c s chnh l ch p su t gi a khng kh v trong bnh n c ng t. 17: Khoanh trn gi i thch ng trong s cc sau: lm b t n v khi Ng i ta dng NH4HCO3 b nhi t phn s t o ra cc ch t kh: A. Nit, hi ro, CO2. B. NH3, CO2, H2O. D. CO2, NH3, H2. C. Nit, hi ro, O2. 18: Hy l a ch n bi n php thch h p d p t t m chy c a kim lo i Na trong s cc bi n php sau: A. Dng kh CO2. B. Dng H2O. C. Dng ct. D. Dng khn t ph ln. 19: Khoanh trn p s ng c a bi ton sau: Nung 10gam h n h p g m CaCO3 v NaCl thu c 7,8 gam ch t r n khan. Kh i l ng c a CaCO3 trong h n h p l: A. 6g B. 7g C. 5g D. 8g 20: Trong s cc n ch t c t o thnh b i cc nguyn t nhm cacbon, cc kim lo i l: A. Cacbon v silic. B. Thi c v ch. C. Silic v gecmani. D. Silic v thi c. 21: Khoanh trn vo ph n ng ch ng minh tnh oxi ho c a cacbon: A. C + O2 CO2. B. C + 2CuO 2Cu + CO2. C. 3C + 4Al Al4C3. D. C + H2O CO + H2. 22: Khoanh trn vo i u nh n nh khng ng i v i ph n ng gi a cacbon monooxit v oxi. A. To nhi t. B. Km theo s gi m th tch. C. Khng x y ra nhi t th ng. D. C n c xc tc. 23: Dd n c c a mu i A lm qu tm ng mu xanh, cn dd n c c a mu i B khng lm i mu qu tm. Tr n l n dd c a hai mu i l i th xu t hi n k t t a. A v B c th l: A. BaCl2 v K2SO4. B. K2CO3 v Ba(NO3)2. C. KOH v FeCl3. D. Na2CO2 v KNO3.

24: Khoanh trn vo h p ch t trong silic th hi n s oxi ho cao nh t trong cc h p ch t sau: A. SiO B. SiO2 C. SiH4 D. Mg2Si 25: M t lo i thu tinh ch a 13% Na2O; 11,7% CaO v 75,3% SiO2 v kh i l ng. Thnh ph n c a lo i thu tinh ny bi u di n d i d ng h p ch t c a cc oxit l: A. 2Na2O.CaO.6SiO2 C. Na2O.CaO.6SiO2 B. 2Na2O.6CaO.SiO2 D. Na2O.6CaO.SiO2 26: M t lo i thu tinh dng ch t o d ng c nh b p c thnh ph n kh i l ng nh sau: SiO2 - 75%; CaO - 9%; Na2O - 16%. Trong lo i thu tinh ny 1 mol CaO k t h p v i: A. 1,6 mol Na2O v 7,8 mol SiO2 B. 1,6 mol Na2O v 8,2 mol SiO2 C. 2,1 mol Na2O v 7,8 mol SiO2 D. 2,1 mol Na2O v 8,2 mol SiO2 27: Hy khoanh trn vo p n ng: Cc silicat c a canxi c thnh ph n: CaO 73,7%; SiO2 - 26,3% v CaO - 65,1%; SiO2 34,9% l nh ng thnh ph n chnh c a ximng Pooclng. Trong m i h p ch t silicat trn, 1 mol SiO2 k t h p v i: A. 3 v 2 mol CaO. C. 2 v 3 mol CaO. B. 3 v 1,5 mol CaO. D. 2,8 v 2 mol CaO. 28: Cho kh CO2 tan vo n c c t c pha vi gi t qu tm. Mu c a dd chuy n thnh: A. Xanh. B. Tm. C. . D. Khng mu. 29: H p ch t kh v i hi ro c a m t nguyn t c d ng RH4. Oxit cao nh t c a n ch a 53,3% oxi v kh i l ng. Nguyn t l: A. Silic. B. Clo. C. Lu hunh. D. Cacbon. 30: Khi t chy h n h p kh SiH4 v CH4 thu c m t s n ph m r n cn n ng 6 gam v s n ph m kh. Cho s n ph m kh i qua dd NaOH l y d thu c 31,8 gam mu i khan. Thnh ph n % th tch c a h n h p kh l: A. 33,33% SiH4 v 66,67% CH4. B. 25% SiH4 v 75%CH4. C. 66,67% SiH4 v 33,33% CH4. D. 75% SiH4 v 25% CH4. 31. Ng i ta th ng dng ct (SiO2) lm khun c kim lo i. lm s ch hon ton nh ng h t ct bm trn b m t v t d ng lm b ng kim lo i c th dng dd no sau y? A. Dd HCl. B. Dd HF. C. Dd NaOH long. D. Dd H2SO4. 32. Khi ni m no sau y l khc lo i? A. ng v . B. Th hnh. C. Cng th c phn t . D. n ch t. 33. L ng CO2 trong khng kh c i u ti t b i:

99

A. cy xanh. B. cn b ng ho h c gi a CO2, CaCO3 v Ca(HCO3)2 trong n c bi n. C. h n ch s d ng cc nhin li u ho th ch theo cng c qu c t . D. c A, B v C u ng. 34. Hi u ng nh knh l hi n t ng Tri t ang m d n ln, do cc b c x c b c sng di trong vng h ng ngo i b gi l i, m khng b c x ra ngoi v tr . Ch t kh no sau y l nguyn nhn gy ra hi u ng nh knh? A. H2. B. N2 C. CO2. D. O2. 35. H u qu c a vi c Tri t ang m d n ln l hi n t ng bng tan hai c c. Cc ni bng xa kia, nay ch cn l cc ch m bng Hy l a ch n nh ng nh h ng c th x y ra khi Tri t m ln, trong s cc d bo sau: A. Nhi u vng t th p ven bi n s b nh n chm trong n c bi n. B. Kh h u Tri t thay i. C. C nhi u tr n bo l n nh bo Katrina. D. A, B, C u ng. 36. Kim cng v than ch l cc d ng th hnh c a nguyn t cacbon. Kim cng c ng nh t trong t nhin, trong khi than ch m m n m c c th dng s n xu t li bt ch 6B, dng k m t. i u gi i thch no sau y l ng? A. Kim cng c c u trc tinh th d ng t di n u, than ch c c u trc l p, trong kho ng cch gi a cc l p kh l n. B. Kim cng c lin k t c ng ho tr b n, than ch th khng. C. t chy kim cng hay than ch nhi t cao u t o thnh kh cacboniC. D. M t nguyn nhn khc. 37. Cacbon v nh hnh c i u ch t than g hay go d a c tn l than ho t tnh. Tnh ch t no sau y c a than ho t tnh gip cho con ng i ch t o cc thi t b phng c, l c n c? A. t chy than sinh ra kh cacbonic. B. H p ph cc ch t kh, ch t tan trong n c. C. Kh cc ch t kh c, cc ch t tan trong n c. D. T t c cc phng n A, B, C. 38. Khi xt v kh cacbon ioxit, i u kh ng nh no sau y l sai? A. Ch t kh khng mu, khng mi, n ng hn khng kh. B. Ch t kh ch y u gy ra hi u ng nh knh. C. Ch t kh khng c, nhng khng duy tr s s ng. D. Ch t kh dng ch a chy, nh t l cc m chy kim lo i. 39. Ch t kh cacbon monoxit c trong thnh ph n lo i kh no sau y?

A. Khng kh. B. Kh t nhin. C. Kh m d u. D. Kh l cao. 40. Ma ng, khi m t i n l i qu c gia, nhi u gia nh ph i s d ng ng c iezen pht i n, ph c v nhu c u th p sng, ch y tivi...T i sao khng nn ch y ng c iezen trong phng ng kn cc c a? B i v A. tiu th nhi u kh O2 sinh ra kh CO2 l m t kh c. B. tiu th nhi u kh O2, sinh ra kh CO l m t kh c. C. nhi u hi rocacbon cha chy h t l nh ng kh c. D. sinh ra kh SO2. 41. Trong cc ph n ng ho h c sau, ph n ng no sai?
t A. 3CO + Fe2O3 3CO2 + 2Fe B. CO + Cl2 COCl2
o

C. 3CO

t + Al2O3 2Al + 3CO2

o

t D. 2CO + O2 2CO2 42. H p th hon ton 2,24 lit CO2 ( ktc) vo dd n c vi trong c ch a 0,075 mol Ca(OH)2. S n ph m thu c sau ph n ng g m: A. Ch c CaCO3. B. Ch c Ca(HCO3)2 C. C CaCO3 v Ca(HCO3)2 D. Khng c c hai ch t CaCO3 v Ca(HCO3)2. 43. M t c c thu tinh ng kho ng 20ml n c c t. Cho m t m u gi y qu tm vo c c n c, mu tm khng thay i. S c kh cacbon ioxit vo c c n c, m u gi y chuy n sang mu h ng. un nng c c n c, sau m t th i gian m u qu l i chuy n thnh mu tm. Gi i thch no sau y l ng? A. N c c t c pH = 7. B. Dd axit H2CO3 c pH < 7. C. Axit H2CO3 khng b n, khi un nng phn hu thnh CO2 v n c. D. A, B, C u ng. 44. Trong m t bnh kn dung tch 16 lit ch a h n h p CO, CO2 v O2 d. Th tch O2 nhi u g p i th tch CO. B t tia l a i n t chy hon ton h n h p, th tch kh trong bnh gi m 2 lt (cc th tch kh trong bnh c o cng i u ki n nhi t v p su t). Thnh ph n % theo th tch c a CO, CO2 v O2 trong h n h p ban u l gi tr no sau y: A. 25%, 50% v 25%. B. 15%, 30% v 55%. C. 20%, 40% v 40%. D. 25%, 25% v 50%. 45. Cho 24,4g h n h p Na2CO3, K2CO3 tc d ng v a v i dd BaCl2 . Sau ph n ng thu c 39,4g k t t a. L c tch k t t a, c c n dd thu c m(g) mu i clorua. V y m c gi tr l: A. 2,66g B. 22,6g C. 26,6g D. 6,26g

100

46. Cng th c phn t CaCO3 tng ng v i thnh ph n ho h c chnh c a lo i no sau y: A. . B. vi. C. mi. D. t ong. 47. Tn g i ch t no sau y ch a CaCO3 trong thnh ph n ho h c? A. lmit. B. Ccnalit C. Pirit. D. Xi erit. 48. Xt cc mu i cacbonat, nh n nh no sau y l ng? A. T t c cc mu i cacbonat u tan trong n c. B. T t c cc mu i cacbonat u b nhi t phn t o ra oxit kim lo i v cacbon ioxit. C. T t c cc mu i cacbonat u b nhi t phn, tr mu i cacbonat c a kim lo i ki m. D. T t c cc mu i cacbonat u khng tan trong n c. 49. Cho cc ion v ch t sau: 1. HCO32. K2CO3 3. H2O 4. Cu(OH)2 5. HPO46. Al2O3 7. NH4Cl 8. HSO3Theo Bronsted, ch t, ion l ng tnh l: A. 1, 2, 3 B. 4, 5, 6 C. 1, 3, 5, 6, 8 D. 2, 4, 6, 7 50. Hi n t ng x y ra khi tr n dd Na2CO3 v i dd FeCl3 l: A. Xu t hi n k t t a mu nu. B. C cc b t kh thot ra kh i dd. C. Xu t hi n k t t a mu l c nh t. D. A v B ng. 51. Ch t no d i y gp ph n nhi u nh t vo s hnh thnh ma axit? A. CO2. B. SO2 C. Ozon. D. D n xu t clo c a hi rocacbon. 52. Xt cc c p ch t no sau y: 1. CH3COOH + CaCO3 2. C17H35COONa + H2SO4 3. CO2 + dd NaCl 4. C17H35COONa + Ca(HCO3)2 C p khng x y ra ph n ng ho h c l c p no trong s sau: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 53. B tng c t thp l lo i v t li u xy d ng r t quan tr ng, c ng d ng r t r ng ri. L do no khi n cho vi c ng d ng b tng c t thp tr nn ph bi n trong cng nghi p xy d ng ? A. Thp v b tng c h s gin n nhi t b ng nhau. B. B tng c t thp l lo i v t li u xy d ng r t b n. C. B tng c t thp l lo i v t li u xy d ng r t t ti n. D. A, B u ng.

54. Ch t no sau y khng ph i l nguyn li u c a cng nghi p s n xu t xi mng ? A. t st. B. vi. C. Ct. D. Th ch cao. 55. Thu tinh l ch t r n c c u trc v nh hnh. Tnh ch t no sau y khng ph i l c a thu tinh? A. Trong su t. B. Khng c i m nng ch y c nh. C. Cho nh sng m t tri i qua, nhng gi l i b c x h ng ngo i. D. Thu tinh r n, d o. 56. Cng nghi p silicat l ngnh cng nghi p ch bi n cc h p ch t c a silic. Ngnh s n xu t no sau y khng thu c v cng nghi p silicat? A. S n xu t g m (g ch, ngi, snh, s ). B. S n xu t xi mng. C. S n xu t thu tinh. D. S n xu t thu tinh h u c. 57. Boxit nhm c thnh ph n ch y u l Al2O3 l n cc t p ch t l SiO2 v Fe2O3. lm s ch Al2O3 trong cng nghi p c th s d ng cc ho ch t no sau y: A. Dd NaOH c v kh CO2. B. Dd NaOH c v axit HCl. C. Dd NaOH c v axit H2SO4. D. Dd NaOH c v axit CH3COOH. 58. Trong cc ph n ng ho h c sau, ph n ng no sai? A. SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O SiCl4 + 2H2O B. SiO2 + 4HCl
t C. SiO2 + 2C to
o

Si + 2CO

D. SiO2 + 2Mg 2MgO + Si 59. Cho cc oxit: SiO2, CaO, Fe2O3, CuO, Al2O3. phn bi t t ng oxit trn, ch c dng m t thu c th trong s cc ch t sau: A. Dd NaOH. B. H2O. C. Dd HCl. D. Cc phng n trn u sai.

101

CHNG IX.
I. V tr v c u t o c a kim lo i.

I CNG V KIM LO I

1. V tr Trong b ng tu n hon cc nguyn t ho h c, kim lo i nh ng v tr: Phn nhm chnh nhm I, II, III (tr bo) Phn nhm ph nhm I n nhm VIII H lantan v h actini (nh ng nguyn t x p ring d i b ng). M t ph n c a cc phn nhm chnh nhm IV, V, VI. Hi n nay ng i ta bi t kho ng 109 nguyn t ho h c, trong c trn 85 nguyn t l kim lo i. Cc nguyn t cng n m bn tri, pha d i c a b ng, tnh kim lo i cng m nh. 2. C u t o c a nguyn t kim lo i Nguyn t kim lo i c s electron l p ngoi cng nh ( 4 ), d dng cho i trong cc ph n ng ho h c. Trong cng 1 chu k, nguyn t c a cc nguyn t kim lo i c bn knh l n hn v c i n tch h t nhn nh hn so v i cc nguyn t phi kim. Nh ng nguyn t c bn knh l n l nh ng nguyn t n m gc d i, bn tri c a b ng tu n hon. 3. C u t o tinh th kim lo i Cc nguyn t kim lo i s p x p theo m t tr t t xc nh lm thnh m ng l i tinh th kim lo i. Nt c a m ng l i l cc ion dng ho c cc nguyn t trung ho. Kho ng khng gian gi a cc nt l i khng thu c nguyn t no, lm thnh "kh electron" m cc nguyn t kim lo i nt l i lin k t v i nhau t o thnh m ng l i b n v ng. Lin k t sinh ra trong m ng l i kim lo i do cc e t do g n cc ion dng kim lo i l i v i nhau g i l lin k t kim lo i. c i m c a lin k t kim lo i: Do t t c cc e t do trong kim lo i tham gia. Lin k t kim lo i do tng tc tnh i n gi a cc ion dng v cc e t do.

II. Tnh ch t v t l
i u ki n th ng, cc kim lo i u tr ng thi r n (tinh th ), tr Hg l ch t l ng. Nhi t nng ch y r t khc nhau. Ng i ta phn bi t : Cc kim lo i en (g m Fe, Mn, Cr) v kim lo i mu (cc kim lo i cn l i). Kim lo i c tnh d n i n, d n nhi t t t, c tnh d o, c nh kim. Do c tnh c u t o c a m ng l i kim lo i ta gi i thch tnh ch t v t l c a n a) Tnh d n i n v d n nhi t Khi n i 2 u thanh kim lo i v i 2 c c c a ngu n i n. D i tc d ng c a i n tr ng, cc e t do chuy n ng theo 1 h ng xc nh lm thnh dng i n trong kim lo i. Khi un nng kim lo i t i 1 i m no , cc nt l i (nguyn t , ion) i m nh n thm nng l ng, dao ng m nh ln v truy n nng l ng cho cc e t do. Cc e t do l i truy n nng l ng cho cc nt xa hn. V c nh th nng l ng (d ng nhi t) c truy n ra kh p thanh kim lo i. l b n ch t tnh d n nhi t c a kim lo i. b) Tnh d o (d ko di, dt m ng): Khi tc d ng l c c h c ln thanh kim lo i, m t s nt m ng l i kim lo i c th b x d ch, nhng m i lin k t gi a cc l p nt trong m ng nh cc e t do v n c b o

102

ton, do m ng l i tinh th v n b n v ng, m c d hnh d ng thanh kim lo i b thay i.

III. Tnh ch t ho h c.
1. Nh n xt chung Do c i m c u t o, cc nguyn t kim lo i d dng cho e ho tr , th hi n tnh kh : So snh tnh kh c a kim lo i : i t u n cu i "dy th i n ha" c a cc kim lo i th tnh kh gi m d n. K, Ca, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Au. 2. Cc ph n ng c trng: a) Ph n ng v i oxi : to th ng, ph n l n kim lo i ph n ng v i O2 c a khng kh t o thnh l p b o v cho kim lo i khng b oxi ho ti p t c. Khi nung nng, ph n l n kim lo i ch y trong oxi. V d : b) Ph n ng v i halogen v cc phi kim khc V i halogen: cc kim lo i ki m, ki m th , Al ph n ng ngay lo i khc ph n ng y u hn, ph i un nng. H p ch t t o thnh tr cao: V i phi kim khc (y u hn) ph i un nng : c) Ph n ng v i hi ro: Kim lo i ki m v ki m th ph n ng t o h p ch t hi rua kim lo i d ng mu i, s oxi ho c a H l -1 to th ng. Cc kim kim lo i c ho

d) Ph n ng v i n c: to th ng, ch c cc kim lo i ki m, ki m th ph n ng c v i n c t o thnh H2 v hi roxit kim lo i. M t s kim lo i y u hn t o thnh l p b o v hi roxit ho c t o thnh axit. nhi t nng , nh ng kim lo i ng v i hi n c. V d : ng tr c hi ro trong dy th i n ho ph n

e) V i axit th ng (HCl, H2SO4 long) Ph n ng x y ra d dng khi: Kim lo i ng tr c H2. Mu i t o thnh ph i tan g) V i axit oxi ho (HNO3, H2SO4 c nng) Tr Au v Pt, cn h u h t cc kim lo i tc d ng c v i HNO3 ( c ho c long), H2SO4 ( c, nng), V i HNO3 c: (Kh duy nh t bay ra l NO2 mu nu).

103

 V i HNO3 long: Tu theo m nh c a kim lo i v long c a axit, s n ph m kh bay ra c th l N2, N2O, NO. i v i kim lo i m nh v axit r t long, s n ph m l NH4NO3. V d :

V i axit H2SO4 c nng. Kim lo i + H2SO4 .n mu i + (H2S, S, SO2) + H2O. Tu theo m nh c a kim lo i m s n ph m c a s kh S+6 (trong H2SO4) l H2S, S hay SO2. Kim lo i cng m nh th S+6 b kh v s oxi ho cng th p. V d :

Ch : Al v Fe b th ng ho trong H2SO4 c, ngu i v HNO3 c, ngu i. Nguyn nhn l do khi 2 kim lo i ny ti p xc v i cc axit c, ngu i th trn b m t chng c t o l p mng m ng, c xt b o v kim lo i khng b axit tc d ng. Do , trong th c t ng i ta dng cc xitec b ng s t chuyn ch cc axit trn. h) Ph n ng v i ki m: M t s kim lo i ng tr c H2 v hi roxit c a n c tnh l ng tnh c th ph n ng v i ki m m nh. V d nh Be, Zn, Al: k) Ph n ng kim lo i m nh y kim lo i y u kh i h p ch t: y kim lo i y u kh i dd mu i. V d : Nh ng kim lo i tc d ng m nh v i H2O nh kim lo i ki m, ki m th , khi g p dd n c th tr c h t ph n ng v i H2O. y kim lo i y u kh i oxit (ph n ng nhi t kim lo i). X y ra to cao, to nhi u nhi t lm nng ch y kim lo i: Phng php ny th ng c dng Cr, Mn, Fe i u ch cc kim lo i kh nng ch y nh

IV. Dy th

i n ho c a kim lo i

1. C p oxi ho - kh c a kim lo i. Trong nh ng i u ki n nh t nh, cn b ng. c th x y ra theo 1 chi u xc nh. Trong : Me l d ng kh , Men+ l d ng oxi ho.

104

D ng oxi ho v d ng kh c a cng m t nguyn t t o thnh c p oxi ho - kh (oxh.kh). V d : Cc c p oxi ho - kh : Fe2+.Fe, Cu2+.Cu, Al3+.Al. 2. i n th oxi ho - kh . c trng cho kh nng oxi ho - kh c a m t c p oxi ho - kh , ng i ta dng i l ng g i l i n th oxi ho - kh v k hi u Eoxh.kh. Khi n ng d ng oxi ho v n ng d ng kh b ng 1mol/l ([oxh] = [kh] = 1mol/l), ta c th oxi ho - kh chu n oxh.kh. 3. ngha c a dy th i n ho c a kim lo i a) D on chi u ph n ng gi a 2 c p oxh - kh: Khi cho 2 c p oxh kh g p nhau, d ng oxh c a c p n m bn ph i (c th oxh - kh l n hn) oxh c d ng kh c a c p n m bn tri. V d : C 2 c p oxh - kh : Zn2+.Zn v Fe2+.Fe ph n ng: C 2 c p oxh - kh: Zn2+.Zn v Cu2+.Cu ph n ng: b) Nh ng kim lo i V d : ng tr c H (pha tri) y c hi ro ra kh i dd axit.

V. H p kim
1. nh ngha H p kim l ch t r n thu c sau khi nung ch y m t h n h p nhi u kim lo i khc nhau ho c h n h p kim lo i v phi kim. 2. C u t o c a h p kim H p kim th ng c c u t o b ng cc lo i tinh th : a) Tinh th h n h p: G m nh ng tinh th c a cc n ch t trong h n h p ban u, khi nng ch y chng khng tan vo nhau. b) Tinh th dd r n: L nh ng tinh th c t o thnh sau khi nung nng ch y cc n ch t trong h n h p tan vo nhau c) Tinh th h p ch t ho h c: L tinh th c a nh ng h p ch t ho h c c t o ra sau khi nung nng ch y cc n ch t trong h n h p. 3. Lin k t ho h c trong h p kim: Lin k t trong h p kim ch y u l lin k t kim lo i. Trong lo i h p kim c tinh th l h p ch t ho h c, ki u lin k t l lin k t c ng ho tr . 4. Tnh ch t c a h p kim:

105

H p kim c nh ng tnh ch t ho h c tng t tnh ch t c a cc ch t trong h n h p ban u, nhng tnh ch t v t l v tnh ch t c h c l i khc nhi u. 5. ng d ng: H p kim c dng nhi u trong: Cng nghi p ch t o my: ch t o t, my bay, cc lo i my mc Cng nghi p xy d ng

V. n mn kim lo i v ch ng n mn
1. S n mn kim lo i. S ph hu kim lo i ho c h p kim do tc d ng ho h c c a mi tr ng xung quanh g i l s n mn kim lo i. n mn kim lo i c chia thnh 2 lo i chnh: n mn ho h c v n mn i n ho. a) n mn ho h c: n mn ho h c l s ph hu kim lo i do kim lo i ph n ng ho h c v i ch t kh ho c hi n c nhi t cao. c i m c a n mn ho h c: Khng pht sinh dng i n. Nhi t cng cao th t c n mn cng nhanh. S n mn ho h c th ng x y ra : Nh ng thi t b c a l t. Nh ng chi ti t c a ng c t trong. Nh ng thi t b ti p xc v i hi n c nhi t cao. V d :

B n ch t c a n mn ho h c l qu trnh oxi ho - kh , trong cc electron c a kim lo i chuy n tr c ti p sang mi tr ng tc d ng: b) n mn i n ho: n mn i n ho l s ph hu kim lo i do kim lo i ti p xc v i dd ch t i n li t o nn dng i n. C ch n mn i n ho: Nh ng kim lo i dng trong i s ng v k thu t th ng t nhi u c l n t p ch t (kim lo i khc ho c phi kim), khi ti p xc v i mi tr ng i n li (nh hi n c c ho l n cc kh CO2, NO2, SO2,ho c n c bi n, ) s x y ra qu trnh n mn i n ho. Xt c ch n mn s t c l n ng trong khng kh m c ho tan H+, O2, CO2, NO2,t o thnh mi tr ng i n li. S t c l n ng ti p xc v i mi tr ng i n li t o thnh 1 pin, trong Fe l kim lo i ho t ng hn l c c m, Cu l c c dng. c c m: Fe b oxi ho v b n mn.

Ion Fe2+ tan vo mi tr ng i n li, trn s t d e. Cc e d ny ch y sang Cu ( gi m b t s chnh l ch i n tch m gi a thanh s t v ng). c c dng: X y ra qu trnh kh ion H+ v O2. Ion H+ v O2 trong mi tr ng i n li n mi ng Cu thu e:

106

Sau x y ra qu trnh t o thnh g s t:

Cc hi roxit s t ny c th b m t H2O t o thnh g s t, c thnh ph n xc

nh:

2. Cch ch ng n mn kim lo i: a) Cch li kim lo i v i mi tr ng: Dng nh ng ch t b n v i mi tr ng ph ln b m t kim lo i. l: Cc lo i sn ch ng g , vecni, d u m , trng men, ph h p ch t polime. M m t s kim lo i b n nh crom, niken, ng, k m, thi c ln b m t kim lo i c nb ov . b) Dng h p kim ch ng g (h p kim inox): Ch t o nh ng h p kim khng g trong mi tr ng khng kh, mi tr ng ho ch t. Nh ng h p kim khng g th ng t ti n, v v y s d ng chng cn h n ch . c) Dng ch t ch ng n mn (ch t km hm) Ch t ch ng n mn lm b m t kim lo i tr nn th ng (tr) i v i mi tr ng n mn. Ngy nay ng i ta ch t o c hng trm ch t ch ng n mn khc nhau, chng c dng r ng ri trong cc ngnh cng nghi p ho ch t. d) Dng phng php i n ha: N i kim lo i c n b o v v i 1 t m kim lo i khc c tnh kh m nh hn. V d , b o v v tu bi n b ng thp, ng i ta g n vo v tu (ph n chm trong n c bi n) 1 t m k m. Khi tu ho t ng, t m k m b n mn d n, v tu c b o v . Sau m t th i gian ng i ta thay t m k m khc.

VII. i u ch kim lo i
1. Nguyn t c: Kh ion kim lo i thnh kim lo i. 2. Cc phng php i u ch . a) Phng php th y luy n: Dng kim lo i t do c tnh kh m nh hn V d : i u ch ng kim lo i: i u ch b c kim lo i: b) Phng php nhi t luy n: Dng cc ch t kh nh CO, H2, C ho c kim lo i kh ion kim lo i trong oxit nhi t cao. Phng php ny c s d ng s n xu t kim lo i trong cng nghi p:

kh ion kim lo i trong dd mu i.

107

c) Phng php i n phn: Dng dng i n 1 chi u trn catt (c c m) kh ion kim lo i trong h p ch t. B ng phng php ny, ng i ta c th i u ch c h u h t cc kim lo i. i u ch kim lo i c tnh kh m nh (t Na n Al). i n phn h p ch t nng ch y (mu i, ki m, oxit). V d : i u ch Na b ng cch i n phn NaCl nng ch y. i u ch kim lo i c tnh kh trung bnh v y u: trong n c. V d : i u ch Cu b ng cch i n phn dd CuSO4. i n phn dd mu i c a chng

B ng phng php i n phn c th

i u ch

c kim lo i c

tinh khi t cao.

VIII. H p ch t c a kim lo i.
1. Oxit MexOy a) u l tinh th . b) Tc d ng v i H2O. Ch c m t s oxit kim lo i m nh (v d kim lo i ki m, ki m th ) v m t s anhi rit axit c s oxi ho cao m i ph n ng tr c ti p v i H2O.

c) Tc d ng v i axit: Ph n l n cc oxit baz ph n ng v i axit. d) Tc d ng v i oxit axit. Ch c oxit c a cc kim lo i m nh ph n ng c. e) Tc d ng v i ki m: Cc oxti axit v cc oxit l ng tnh ph n ng c.

2. Hi roxit Hi roxit l h p ch t tng ng v i s n ph m k t h p oxit v H2O. Hi roxit c th c tnh baz ho c axit. a) Hi roxit c a m t s kim lo i (tr c a kim lo i ki m, ki m th ) b nhi t phn khi nung nng t o thnh oxit: b) Tnh tan trong H2O: Ph n l n t tan, ch c hi roxit c a kim lo i ki m, Ba(OH)2 v m t s hi roxit trong kim lo i c s oxi ho cao l tan c trong H2O. V d : H2CrO4, H2Cr2O7, H2MnO4, HMnO4. c) Tnh axit - baz: Ph n l n c tnh baz, m t s c tnh l ng tnh (nh Be(OH)2, Zn(OH)2, Al(OH)3, Sn(OH)2,), m t s l axit (H2CrO4, H2Cr2O7, HMnO4). d) Tnh oxi ho - kh : Th hi n r i v i m t s hi roxit c a kim lo i c nhi u s oxi ho ho c hi roxit c a kim lo i y u.

108

3. Mu i a) Tnh tan c a mu i: Mu i nitrat c a cc kim lo i: u d tan trong n c. Mu i sunfat c a cc kim lo i: ph n l n d tan, tr CaSO4, BaSO4, PbSO4, Ag2SO4. Mu i clorua c a cc kim lo i: ph n l n d tan, tr AgCl, PbCl2, CuCl, Hg2Cl2, Mu i cacbonat c a cc kim lo i: ph n l n kh tan, tr cacbonat c a kim lo i ki m v amoni. Mu i cacbonat axit: ni chung tan t t hn mu i cacbonat trung tnh (tr cacbonat axit c a kim lo i ki m). b) Tnh oxi ho - kh c a mu i: M t s mu i c s oxi ho th p c a kim lo i km b n, c tnh kh . M t s mu i c a kim lo i y u, ho c c s oxi ho cao c a kim lo i th km b n, c tnh oxi ho ho c d b phn hu :

109

BI T P
1. Vi t ch n u m nh l ng; ch S n u m nh sai: a. Cc nguyn t c 1, 2, 3 electron l p ngoi cng u l kim lo i. b. i u ki n th ng, cc kim lo i u d n i n, tr thu ngn th l ng nn khng d n i n. c. Cc tnh ch t v t l chung c a kim lo i nh d n i n, d n nhi t v tnh d o l do m ng tinh th kim lo i quy t nh d. M ng tinh th l p phng tm kh i lin quan n c ng v t tr ng nh c a cc kim lo i ki m nh Na, K... e. Trong s cc kim lo i, kim lo i d n i n km nh t l titan. 2. C u hnh electron nguyn t no sau y l ng v i crom ( Z = 24 )? A. [ Ar]3d 4 4s 2 B. [Ar] 4s 2 3d 4 C. [Ar] 3d 5 4s1 D.[ Ar] 4s 1 3d 5 3. Phng php i u ch kim lo i no sau y c th dng s n xu t kali? A. Phng php nhi t luy n. B. Phng php i n phn dd mu i c a kali. C. Phng php i n phn mu i kali ho c kali hi roxit nng ch y. D. Phng php th y luy n. 4. Dy kim lo i no sau y u c ph n ng v i dd CuSO4? A. Mg, Al, Ag. B. Fe, Mg, Na. C. Ba, Zn, Hg. D. Na, Au, Ni. 5. Ghp c t g m cc kim lo i v i c u hnh electron nguyn t ng c a n: Kim lo i C u hnh electron nguyn t Cu ( Z = 29 ) [ Ar ] 3d6 4s 2 K ( Z = 19 ) [ Ar ] 4s 1 Fe ( Z = 26 ) [ Kr ] 5s 2 Al ( Z = 13 ) [ Ar ] 3d 10 4s 1 Sr ( Z= 38 ) [ Kr ] 4d 10 5s 2 5p 3 [ Ne ] 3s 2 3p 1 6. Ghp c t A g m tn cc kim lo i v c t B g m cc thu c tnh c a cc kim lo i sao cho h p l. A B A. Sn, Pb nhm 1. M m, c th c t b ng IVA dao, d nng ch y. B. Ag, Au, Cu 2. C kh nng t o h p C. Na, K, Rb kim c bi t g i l h n D. Hg h ng v i nhi u kim lo i. 3. L nh ng kim lo i d n i n t t nh t. 4. C 4 electron l p ngoi cng. 5. L nh ng kim lo i d n i n km . Th t ghp i: 1 ........; 2..........; 3...........;4............ 7. C bao nhiu electron c thn trong ion Ni 2+ tr ng thi c b n? Bi t r ng Ni 28 c a b ng tu n hon A. 0 B. 2 C. 4 D. 6 8. Kim lo i no sau y c kh nng nh ng electron l n nh t? A. K ( Z = 19 ) B. Rb ( Z = 37 ) C. Mg ( Z= 12 ) D. Ca ( Z = 20 ) 9. Kim lo i vonfam c dng lm dy tc bng n v nh ng nguyn nhn chnh no sau y? A. L kim lo i r t c ng. B. L kim lo i r t m m. C. L kim lo i kh nng ch y, kh bay hi. D. L kim lo i c kh i l ng phn t l n. 10. Hi n t ng kim lo i d n i n, d n nhi t t t hn nhi u so v i h p kim c a n c th c gi i thch b ng nguyn nhn no sau y? Lin k t trong h p kim l: A. lin k t kim lo i. B. lin k t c ng ho tr . C. lin k t ion v lin k t c ng ha tr . D. lin k t h n t p gi a lin k t kim lo i v lin k t c ng ho tr . 11. Ng i ta dng h p kim c a beri v ng lm l xo trong sng lin thanh, trong m t s chi ti t c a tu v tr v nguyn nhn chnh no sau y? y l h p kim: A. r t c ng. B. n h i r t t t. C. r ti n, d ki m. D. d n nhi t t t. 12. So snh kh nng d n i n c a b c v natri. Ch n k t lu n v l i gi i thch ng. A. Na d n i n t t hn Ag. v Na c tnh kh m nh hn, d tch e ra hn Ag nn d n i n t t hn. B. Na d n i n t t hn Ag. V r Na + = 0,96 , r Ag + = 1,13 ; bn knh Na + nh hn nn kh nng c n e c a ion Na + nt m ng km hn ion Ag + nn Na d n i n t t hn. C. Ag d n i n t t hn Na. V m t e t do trong tinh th Ag l n hn trong tinh th Na. D. Ag d n i n t t hn Na. V Ag c ng, kh b ho l ng hn Na. 13. d n i n c a kim lo i khng ph thu c vo y u t no sau y? A. B n ch t kim lo i. B. B m t hay bn trong tinh th kim lo i. C. Nhi t mi tr ng.

110

D. p su t c a mi tr ng. 14. Ho tan 20g h n h p g m hai kim lo i g m Fe v Cu vo dd HCl. Sau ph n ng, c c n dd c 27,1g ch t r n. th tch kh thot ra i u ki n tiu chu n l: A. 8,96 (lt ) B. 4,48 (lt ) C. 2,24 (lt ) D. 1,12 (lt ) 15. Cho h n h p Fe v Ag tc d ng v i dd g m: ZnSO4, CuSO4, ph n ng hon ton v v a . Ch t r n thu c g m nh ng g? A. Zn, Cu B. Cu, Ag C. Zn, Cu, Ag D. Zn, Ag 16. Nhng m t thanh Mg c kh i l ng m vo dd ch a FeCl3 v FeCl2 c mu vng chanh. Sau m t th i gian, dd tr nn khng mu, l y thanh Mg ra cn th y kh i l ng cn l i m / v i m / < m. trong dd cn cc cation no? A. Mg 2+ B. Mg 2+ v Fe 2+ C. Mg 2+ , Fe 2+ v Fe 3+ D. B v C 17. Cl2 v HCl tc d ng v i kim lo i no sau y th cng t o ra m t lo i h p ch t? A. Fe B. Cu C. Mg D. Ag 18. Ngm m t thanh Fe vo cc dd sau, kh i l ng thanh Fe thay i nh th no? N i tn dd v i k t lu n ng. Nhng thanh Fe vo S thay i dd kh i l ng 1. CuSO4 2. AgNO4 A. Gi m 3. ZnSO4 B. Khng i 4. Fe2(SO4)3 C. Tng 5. MgSO4 19. Cho 3,45g m t kim lo i tr m t tc d ng v i H2O sinh ra 1,68 (lt) H2 i u ki n tiu chu n. Kim lo i c th l kim lo i no trong s cc kim lo i sau? A. Li (M = 7) B. Na (M = 23) C. K (M = 39) D. Rb (M = 85) 20. Cho 4,95 g Al tc d ng hon ton v i dd HNO3, thu c h n h p NO v NO2 c t kh i so v i H2 l 18,2. Th tch hai kh i u ki n tiu chu n l: 2,80 lt NO v 2,8 lt NO2 3,36 lt NO v 2,24 lt NO2 2,24 lt NO v 3,36 lt NO2 1,40 lt NO v 4,2 lt NO2 21. i u g x y ra khi cho k m vo dd ch a Mg(NO3)2 v AgNO3 ch n cc k t lu n sau: 1. Zn b oxi ho 2. Mg b kh + 3. Ag b kh 4. Khng c p x y ra. A. x y ra (1) v (3) B. x y ra (1) v (2) C. x y ra (1), (2) v (3) D. ch c (4) 22. trung ho hon ton 125 ml dd HCl 0,136 M c n bao nhiu gam Mg(OH)2. A. 0,248g B. 0,493g

C. 0,992g D. 1,98g 23. Dd no c kh nng oxi ho y u nh t trong s cc dd 1M sau y: B. Cu 2+ A. Ag + + C. H D. Zn 2+ 24. Nung 1,871g m t cacbonat kim lo i nhi t cao th y t o ra 0,656g CO2 theo ph n ng d i y: MCO3 MO + CO2 M c th l kim lo i no sau y? A. Ca B. Mn C. Ni D. Zn 25. Cho bi t E 0 Ag + / Ag = 0,80V; E0
Fe 3+ / Fe

= 0,77V

E0

Fe3+ / Fe2+

= -0,44V;

E 0 Cu 2+ / Cu = 0,34V Ph n ng no sau y khng x y ra? A. Ag + + Fe 2+ Ag + Fe 3+ B. Ag + + Fe Ag + Fe 2+ C. Cu 2+ + Fe2+ Cu + Fe 3+ D. Cu 2+ + Fe Cu + Fe 2+ 26. Thi t l p pin i n ho c ghp b i hai c p oxi ha - kh chu n: Al3+/ Al v Fe2+/ Fe. Cho bi t E 0 Al 3+ / Al = - 1,66V; E 0 Fe 2+ / Fe = 0,44V s c i n ng chu n c a pin l bao nhiu? A. 2,1V B. -2,1V C. 1,22V D. -1,22V 27. Cho bi t: E 0 Mg 2+ / Mg = -2,37V; E0 E0
Zn 2 + / Zn Fe 3+ / Fe

= -0,67V; =-0,44V;

E0 E

Cho bi t qu trnh Sn Sn + 2e x y ra khi ghp i n c c Sn v i i n c c no. A. C c Mg B. C c Zn C. C c Fe D. C c Cu 28. Ph n ng ha h c di n ra trong pin i n ho v trong bnh i n phn c i m g chung? Chng u: A. l ph n ng oxi ha kh x y ra cc i n c c. B. chuy n nng l ng ha h c thnh i n nng. C. x y ra cc i n c c nh tc d ng c a dng i n m t chi u. D. l cc ph n ng ha h c t x y ra. 29. Cho bi t E 0 Ni 2 + / Ni = -0,23V Thi t l p pin g m hai c c: m t c c g m thanh Ni nhng trong dd NiSO 4 1M; 1 c c l c c hidro chu n, s c i n ng chu n c a pin v ph n ng x y ra khi pin ho t ng l:

Sn 2 + Sn 0 Cu 2 + / Cu 2+

= -0,14V; = 0,34V

111

A. E 0

pin

= -0,23V.

Ph n ng: Ni 2+ + H2 Ni + 2H + B. E 0 Pin = 0,23V. Ph n ng: Ni 2+ + H2 Ni + 2H + C. E 0 pin = -0,23V. Ph n ng: Ni + 2H + Ni 2+ + H2 D. E 0 Pin = 0,23V. Ph n ng: Ni + 2H + Ni 2+ + H2 30. Cho bi t: C p oxi Mg 2+ Zn 2+ Pb 2+ Cu 2+ ho - Mg Zn Pb Cu kh E 0 (V) -2,37 -0,76 -0,13 0,34

Hg 2+ Hg 0,85

Thi t l p pin i n ho c ghp oxi ho- kh chu n sau: A. Pb 2+ .Pb v Zn 2+ .Zn B. Cu 2+ .Cu v Hg 2+ .Hg C. Mg 2+ .Mg v Pb 2+ .Pb Hy i n vo ch tr ng: Pb 2+ /Pb Cu 2+ /Cu Pin v v i n 2+ Zn /Zn Hg 2+ /Hg An t Cat t E 0 pin

b i cc c p

Mg 2+ /Mg v Pb 2+ /Pb

35. Ho tan m t m u qu ng b c t o dd AgNO3. i n phn v i dng i n 0,5A n khi k t t a hon ton Ag, thu c 0,108g kim lo i. H i th i gian i n phn l bao nhiu: A. 96,5s B. 193s C. 386s D. 289,5s 36. Khi i n phn m t dd KF, nh ng qu trnh no c th x y ra: A. O2 v H + c sinh ra t i m t i n c c; H2 v OH c t o thnh t i i n c c cn l i. B. O2 v OH c sinh ra t i m t i n c c; H2 v H + c t o thnh t i i n c c cn l i. C. Kim lo i K c t o thnh m t i n c c; O2 v H + c t o thnh c c cn l i. D. Kim lo i K c sinh ra m t i n c c v F2 c t o ra c c cn l i. 37. i n phn 500ml m t dd CuSO4 1M trong 0,2 gi v i cc i n c c tr, c ng dng i n 1,34A. Kh i l ng Cu t o thnh l bao nhiu gam? A. 0,23g B. 0,40g C. 0,32g D. 1,6g 38. M c n i ti p hai bnh i n phn AgNO3 v Cu(NO3)2. Sau m t th i gian thu c 1,08g Ag t i cat t c a bnh i n phn Ag. H i thu c bao nhiu Cu trn cat t c a bnh i n phn Cu. Cho A Ag =108; A. 0,16g B. 0,32g C. 0,64g D. Khng d ki n gi i bi ton trn. 39. T i sao khi i n phn cc dd KNO3 v KOH v i cc i n c c tr, s n ph m thu c l i gi ng nhau? Cch gi i thch no sau y ng? A. Cc ion K + , NO3 , OH ch ng vai tr ch t d n i n B. Tr ng h p i n phn dd KNO3 th c ch t l i n phn n c C. Tr ng h p i n phn dd KOH, c c m H2O, c c dng nhm OH nh ng e . D. B v C ng. 40. Tr ng h p no sau y l s n mn i n ha? A. Thp b g trong khng kh m B. Zn tan trong dd HNO3 long C. Zn b ph hu trong kh Cl2 D. Na chy trong khng kh. 41. ch ng n mn cho cc chn c t thu li b ng thp chn d i t, ng i ta dng phng php b o v i n ho. Trong th c t , c th dng kim lo i no sau y lm i n c c hy sinh. A. Na B. Zn C. Sn D. Cu

31. S c i n ng c a pin ph thu c cc y u t no sau y? 1. B n ch t c a c p oxiho-kh c a kim lo i. 2. N ng cc dd mu i. 3. Nhi t c a mi tr ng. 4. p su t c a mi tr ng. A. Y u t 1 v 2 B. Y u t 1 v 3 C. Y u t 1, 2 v 3 D. Y u t 1, 2, 3 v 4 32. Khi i n phn dd HCl, cc i n c c tr, s n ph m t o thnh cat t c th l: A. H2 B. Cl2 C. O2 D. B v C. 33. i n phn dd CuSO4 v i an t b ng Cu th y mu xanh c a dd khng i. T i sao? A. Khng x y ra s i n phn. B. Qa trnh i n phn th c ch t l i n phn n c. C. Cu v a t o thnh cat t l i tan ngay. D. L ng Cu bm vo cat t b ng l ng tan ra an t nh i n phn. 34. Khi i n phn n c, kh H2 v O2 c t o thnh. N u m t c c sinh ra 1,0g H2 th c c cn l i t o ra bao nhiu gam O2? A. 32,0g B. 16,0g C. 8,0g D. 4,0g

112

42. T i sao c th dng Zn ph ln Fe ch ng g cho Fe? Nguyn nhn no sau y l h p l? A. Zn khng ph n ng v i O2 trong khng kh. B. Zn tr v i cc tc nhn oxi ho i u ki n th ng. C. Zn ph n ng v i O2 khng kh t o l p oxt ZnO m n, b n. D. N u x y ra n mn i n ha, Zn l anot hy sinh. 43. Nhng ng th i hai thanh Zn, Cu vo m t dd H2SO4 0,1M sao cho chng khng ti p xc nhau. Hi n t ng no sau y l ng v y nh t? A. B t kh thot ra trn thanh Zn, Zn tan d n. B. B t kh thot ra trn thanh Cu. C. Dd chuy n mu xanh. D. C B v C. 44. Cu n m t s i dy thp vo m t thanh kim lo i r i nhng vo dd H2SO4 long. Quan st th y b t kh thot ra r t m nh t s i dy thp. Thanh kim lo i c th l kim lo i no trong s kim lo i sau: A. Mg B. Sn C. Cu D. Pt 45. Tr ng h p no sau y l b o v n mn b ng phng php i n ho? A. Ph sn epoxy ln cc dy d n b ng ng. B. Ph thi c ln b m t thanh s t trong khng kh. C. Ph m t l p d u m ln cc chi ti t my b ng KL. D. G n cc thanh Zn ln chn c u b ng thp ngm d i n c. 46. Ph n ng ho h c no sau y x y ra trong qu trnh n mn kim lo i? A. Ph n ng th B. Ph n ng oxi ho - kh C. Ph n ng phn hu D. Ph n ng ho h p. 47. Phng php nhi t luy n dng r ng ri trong cng nghi p i u ch nh ng kim lo i no sau y? A. Kim lo i nh: Na, K, Ca B. Kim lo i nh: Al, Zn, Sn, C. Kim lo i nh Fe, Cu, D. C th dng phng php nhi t luy n i u ch m i kim lo i. 48. Ho tan 7,8g h n h p b t Al v Mg trong dd HCl d. Sau ph n ng kh i l ng dd axit tng thm 7,0g. Kh i l ng nhm v magie trong h n h p u l: A. 2,7g v 5,1g B. 5,4g v 2,4g C. 5,8g v 2,0g D. 1,2g v 6,6g 49. i u ch Cr t Cr2O3 c th dng tc nhn no sau y kh ? A. Al B. CO

C. Mg D. A v B. 50. i n phn dd CuSO 4 i u ch Cu. K t lu n no sau y l ng? A. Cu 2+ b kh trn c c dng B. Cu 2+ b oxi ho trn c c dng. C. Cu 2+ b kh trn c c m. D. Cu 2+ b oxi ho trn c c m. 51. Nung 11,6g m t mu i sunfua c a kim lo i ho tr II trong h n h p r i lm l nh s n ph m th thu c m t ch t l ng v m t ch t kh. L ng s n ph m ny lm m t mu 12,7g I 2 . Kim lo i cho l: A. Ag B. Cu C. Hg D. Fe 52. So snh d n i n c a hai dy d n b ng ng tinh khi t, c kh i l ng v di b ng nhau. Dy th nh t ch c m t s i. Dy th hai g m m t b hng trm s i nh . d n i n c a hai dy d n cng m t nhi t l: A. b ng nhau. B. dy th hai d n i n t t hn dy th nh t. C. dy th hai d n i n km hn dy th nh t. D. khng so snh c 53. m vng ln cc hun chng, ng i ta dng cch no sau y? A. N u ch y vng v ph ln cc hun chng. B. M i n. C. Dt m ng vng, dng keo dn ln cc t m hun chng. D. Tn vng thnh b t m n, tr n v i ch t k t dnh r i ph ln cc t m hun chng. 54. Cho d n d n b t s t vo 50ml dd CuSO4 0,2M, khu y nh cho t i khi dd m t mu xanh. L ng m t s t dng l: A. 5,6g B. 0,056g C. 0,56g D. Phng n khc 55. Tr ng h p no sau y l n mn i n ho? A. Thp trong khng kh m B. K m trong dd H2SO4 long. C. K m b ph hu trong kh clo D. Natri chy trong khng kh. 56. S bi n i tnh ch t kim lo i c a cc nguyn t trong dy Al - Fe - Ca - Ba l: A. tng B. gi m. C. khng thay i . D. v a gi m v a tng. 5. d n i n c a kim lo i ph thu c vo cc y u t no sau y? A. B n ch t kim lo i. B. Pha b m t hay pha th tch.

113

C. Nhi t mi tr ng. D. A, B, C ng. 58. Khi nhi t tng, d n i n c a cc kim lo i thay i theo chi u: A. tng. B. gi m. C. khng thay i. D. v a gi m v a tng. 59. Cho cc dy kim lo i sau, dy no c s p x p theo chi u tng c a tnh kh ? A. Al, Fe, Zn, Mg. B. Ag, Cu, Mg, Al. C. Na, Mg, Al, Fe. D. Ag, Cu, Al, Mg. 60. Hi n t ng h p kim d n i n v d n nhi t km kim lo i nguyn ch t v lin k t ho h c trong h p kim l: A. lin k t kim lo i. B. lin k t ion. C. lin k t c ng ho tr lm gi m m t electron t do. D. lin k t kim lo i v lin k t c ng ho tr . 61. Cho a gam Al tc d ng h t v i dd HNO3 long th thu c 0,896 lt h n h p kh X, g m N2O v NO ktc, t kh i c a X so v i hi ro b ng 18,5. Tm gi tr c a a? A. 1,98 gam. B. 1,89 gam. C. 18,9 gam. D. 19,8 gam. 62. Trong s cc phng php i u ch kim lo i sau, phng php no c s d ng s n xu t gang? A. i n phn dd mu i c a s t. B. i n phn mu i nng ch y c a s t. C. Dng ph n ng nhi t nhm. D. Dng ch t kh l CO kh oxit s t trong l cao. 63. Dy kim lo i no sau y c x p theo chi u tnh d n i n tng? A. Cu, Ag, Au, Ti. B. Fe, Mg, Au, Hg. C. Fe, Al, Cu, Ag . D. Ca, Mg, Al, Fe. 64. Cc kim lo i tr ng thi l ng v r n u c kh nng d n i n v l do no sau y? A. v chng c c u t o tinh th . B. trong tinh th kim lo i c cc electron, lin k t y u v i h t nhn, chuy n ng t do trong ton m ng. C. v kim lo i c bn knh nguyn t l n. D. m t l do khc.

65. C p nguyn t ho h c no sau y c tnh ch t ho h c gi ng nhau nh t? A. Ca, Be. C. Ag, Ni. 66. So snh B. Fe, Co. D. B, Al.

d n i n c a hai dy d n b ng

ng tinh khi t, c kh i l ng b ng nhau. Dy th nh t ch c m t s i. Dy th hai g m m t b hng trm s i nh . d n l: A. b ng nhau. B. dy th hai d n i n t t hn dy th nh t. C. dy th hai d n i n km hn dy th nh t. D. khng so snh c. 67. Ha tan hon ton 10,0g h n h p hai kim lo i trong dd HCl d th y t o ra 2,24l kh H2( ktc). C c n dd sau ph n ng thu c m gam mu i khan. Gi tr c a m l: A. 1,71g B. 17,1g. C. 3,42g D. 34,2g. 68. T i sao khi i n phn cc dd KNO3 v dd KOH v i cc i n c c tr, s n ph m thu c l i gi ng nhau? Cch gi i thch no sau y l ng? A. Cc ion K+, NO3-, OH- ch ng vai tr cc ch t d n i n. B. Tr ng h p i n phn dd KNO3 th c ch t l i n phn H2O. C. Tr ng h p i n phn dd KOH, c c m H2O nh n e, c c dng nhm OH- nh ng e. D. B v C ng. 69. Khi i n phn dd mu i b c nitrat trong 10 pht thu c 1,08 gam b c c c m. C ng dng i n l: A. 1,6A B. 1,8A C. 16A D. 18A. d n i n c a hai dy

114

CHNG X. KIM LO I KI M, KI M TH , NHM

A. KIM LO I KIM I. C u t o nguyn t
C 1 e ho tr l p ngoi cng. Bn knh nguyn t l n, i n tch h t nhn nh (so v i cc nguyn t cng chu k). V v y kim lo i ki m r t d nh ng 1e ho tr - th hi n tnh kh m nh. i t Li Fr tnh kh tng d n (Fr l nguyn t phng x t c nghin c u).

II. Tnh ch t v t l
L nh ng kim lo i, m m, nh , tr ng nh b c. D t o h p kim v i Hg g i l h n h ng. Nhi t nng ch y v nhi t si th p. i t Li Cs, nhi t nng ch y v nhi t si gi m d n. D n nhi t v d n i n t t. n ch t v h p ch t khi chy cho ng n l a c trng: Li : ta ; Na : vng; K : tm Rb : huy t.

III. Tnh ch t ho h c
a) Ph n ng v i oxi: to th ng : Li, Na, K + O2 l p oxit trn m t ; Rb, Cs b c chy. Khi un nng : Li, Na, K b c chy mnh li t t o thnh oxit (Li2O) hay peoxit Na2O2, K2O2. b) V i cc phi kim khc: Ph n ng mnh li t v i halogen to th ng, ho c khi un nh : Khi t nng ph n ng v i S, H2, P,

NaH l ch t r n, khi g p n c, b thu phn: c) Ph n ng v i n c: Ph n ng m nh ngay nhi t

th ng.

d) Ph n ng v i axit th ng v axit oxi ho: ph n ng x y ra mnh li t.

IV. i u ch
Kim lo i ki m c i u ch b ng cch i n phn mu i clorua nng ch y ho c hi roxit nng ch y. V d :

V. H p ch t
1. Oxit Me2O l ch t r n, ph n ng m nh v i n c, v i axit v oxit axit. V d :

2. Hi roxit MeOH

115

 L ch t r n, ht m m nh, tan nhi u trong n c. L baz m nh, i n li hon ton trong dd n c. Ph n ng trung ho v i axit, oxit axit. V d Khi d CO2: Cacbonat axit c a kim lo i ki m kh b n, c th tch kh i dd d i d ng tinh th khi un c n dd. Nhng khi nung nng tinh th b phn tch thnh cacbonat, v d NaHCO3 b phn tch 160oC. Mu i cacbonat kim lo i ki m r t b n, nng ch y kho ng 800oC, khng b phn tch. i u ch hi roxit kim lo i ki m: i n phn dd mu i clorua long, ngu i c mng ngn (xem ph n i n phn). B ng ph n ng trao i: 3. Mu i H u h t cc mu i c a kim lo i ki m u tan nhi u trong n c (tr KClO4), m t s mu i t n t i trong thin nhin : NaCl, Na2SO4.1OH2O, Na2AlF6, KCl, NaCl.KCl (xinvinit), KCl.MgCl2.H2O (cacnalit), KCl.MgSO4.3H2O. (cainit). M t s mu i kim lo i quan tr ng: Natri clorua NaCl: NaCl l ch t r n, khng mu, d tan trong n c, nng ch y 800oC. NaCl c khai thc t n c bi n, t mu i m . N c dng nhi u trong cng nghi p th c ph m, s n xu t clo, axit clohi ric, n c Javen, Natri hi rocacbonat: Mu i natri hi rocacbonat NaHCO3 l ch t r n mu tr ng, t tan trong n c, b n nhi t th ng, b phn hu nhi t cao.

NaHCO3 l mu i c a axit y u, khng b n, tc d ng c v i axit m nh: M t khc, NaHCO3 l mu i axit, tc d ng c v i ki m: Mu i natri cacbonat Na2CO3: Na2CO3 l ch t r n mu tr ng, d tan trong n c. nhi t th ng n t n t i d ng mu i ng m n c Na2CO3.1OH2O. nhi t cao, m t n c t o thnh mu i khan Na2CO3 c nhi t nng ch y 850oC. Na2CO3 b thu phn trong dd cho mi tr ng ki m m nh:

Na2CO3 l nguyn li u ho h c quan tr ng s n xu t thu tinh, x phng v nhi u mu i khc. 4. Nh n bi t kim lo i ki m v h p ch t c a chng. D a vo mu ng n l a khi t h n h p c a cc kim lo i ny: H p ch t c a Li+ : ng n l a mu .

116

H p ch t c a Na+: ng n l a mu vng. H p ch t c a K+: ng n l a mu tm. VI. Tr ng thi t nhin Natri th ng g p d i d ng NaCl (mu i n), Na2SO4.1OH2O, Na2CO3 (x a), NaNO3 (dim tiu). Kali th ng g p d ng : KCl.NaCl (xinvinit), KCl.MgCl2.6H2O (cacnanit)

B. KIM LO I NHM II (KIM LO I KI M TH ) I. C u t o nguyn t

C 2 electrong ho tr l p ngoi cng. Bn knh nguyn t kh l n, i n tch h t nhn tng i nh (so v i cc nguyn t trong cng chu k). V v y cc nguyn t u c tnh kh m nh (nhng km kim lo i ki m), d nh ng 2e.

II. Tnh ch t v t l
L nh ng ch t r n, c nh b c, d n i n, d n nhi t t t. Nhi t si v nhi t nng ch y tng i th p (cao hn kim lo i ki m) V d : c a Mg l 650oC, c a Ba l 710oC. Mu ng n l a c trng c a n ch t v h p ch t: Ca: da cam ; Sr, Ra: son ; Ba: xanh l c.

III. Tnh ch t ho h c
1. Ph n ng v i oxi nhi t th ng, cc kim lo i phn nhm chnh nhm II b O2 khng kh oxi ho t o thnh l p oxit trn b m t. Khi t nng b c chy mnh li t. V d : 2. Ph n ng v i cc phi kim khc. V i halogen: ph n ng d dng ngay nhi t V i cc phi kim km ho t ng: ph i un nng

th ng

3. Ph n ng v i H2O Be khng ph n ng v c l p oxit b o v Mg khng tan trong n c l nh, khi un nng t o tan ch m do ph n ng v i n c. Ca, Sr, Ba ph n ng m nh v i n c nhi t th ng. 4. Ph n ng v i axit (axit th ng v axit oxi ho) Be, Mg ph n ng d dng. Ca, Sr, Ba ph n ng mnh li t

117

5. Ph n ng v i dd ki m v ki m nng ch y. Ch c Be ph n ng:

6. Ph n ng

y kim lo i y u hn kh i oxit ho c mu i khan khi un nng.

IV. i u ch
Phng php ph bi n nh t v quan tr ng nh t l i n phn mu i halogenua nng ch y:

V. M t s h p ch t quan tr ng
1. Oxit MeO. u l ch t r n, mu tr ng, r t b n nhi t, nng ch y nhi t r t cao (v d CaO nng ch y 2585oC). MgO ph n ng ch m v i H2O ; CaCO ; SrO ; BaO ph n ng mnh li t v i n c: Cc oxit u tan d dng trong axit. BeO tc d ng v i dd ki m Quan tr ng nh t trong s cc oxit l CaO. CaO c g i l vi s ng, tc d ng v i n c cho Ca(OH)2 g i l vi ti, dng lm v t li u xy d ng. 2. Hi roxit Me(OH)2 Tnh tan v tnh baz tng d n:

Be(OH)2 c tnh l ng tnh

Mg(OH)2 k t t a tr ng, l baz y u, tan trong axit. Ca(OH)2 t tan trong n c, l baz kh m nh. Ba(OH)2 tan kh nhi u trong n c t o thnh dd ki m m nh. Khi un nng, Be(OH)2 v Mg(OH)2 b m t n c bi n thnh oxit: Ch : Khi cho kh clo tc d ng v i Ca(OH)2 ho c CaO ta thu c clorua vi CaOCl2 c cng th c c u t o:

118

Clorua vi l ch t oxi ho m nh, dng tr ng c a clorua vi l:

st trng v t y tr ng. Cc ph n ng quan

3. Mu i a) Mu i nitrat: tan nhi u trong n c. b) Mu i clorua: tan nhi u trong n c c) Mu i sunfat: t BeSO4 BaSO4 tan gi m d n. BeSO4, MgSO4 tan nhi u, SrSO4, BaSO4 khng tan. d) Mu i cacbonat: Mu i cacbonat trung tnh MeCO3 : t tan trong n c, khi nung nng b phn tch. V d : Mu i cacbonat axit Me(HCO3)2 tan nhi u trong n c, ch t n t i trong dd v c cn b ng sau; Khi d CO2, cn b ng chuy n d ch sang ph i. Khi un nng, cn b ng chuy n d ch sang tri.

VI. Tr ng thi t nhin

Mg th ng g p d ng MgCO3 (manhezit), CaCO3.MgCO3 ( olomit), KCl.MgCl2.6H2O (cacnalit), KCl.MgSO4.6H2O (cainit). Ca th ng g p d ng CaCO3 ( vi, ph n, hoa), CaCO3.MgCO3 ( olomit), CaO4.2H2O (th ch cao), Ca3(PO4)2 (photphorit), 3Ca3(PO4)2.CaF2 (apatit).

VII. N c c ng

1. nh ngha Tu theo l ng ion Ca2+ v Mg2+ c trong n c nhi u hay t m ng i ta chia n c thin nhin thnh 2 lo i: + N c m m: C t ion Ca2+, Mg2+ ho tan (t ng n ng 2 ion ny < 0,002 mol/l). + N c c ng: C ho tan nhi u ion Ca2+, Mg2+ (t ng n ng 2 ion ny > 0,002 mol/l). c ng c a n c g m 2 lo i: + c ng t m th i: Do mu i cacbonat axit c a canxi v magie gy ra, khi un si n c, cc mu i ny b phn hu t o ra mu i, cacbonat k t t a:

+ c ng vnh c u: gy ra do mu i clorua, sunfat c a Ca2+ v Mg2+. Khi un si, vnh c u khng b m t. + c ng ton ph n: l t ng c a hai c ng trn. 2. Tc h i c a n c c ng.

119

 ng c n vo thnh n i hi lm gi m d n nhi t nn lm t n nhin li u v c th gy ra n n i hi. Gi t x phng trong n c c ng s kh s ch, t n x phng v x phng bi n thnh mu i c a Ca2+, Mg2+ t tan, vn c c trn v i. V d : 3. Cch lm m m n c. a) Kh c ng t m th i : un si n c. Dng cc phng php vi, xt v x a. + Phng php vi:

+ Phng php xt:

+ Phng php x a:

b) Kh c ng ton ph n: Dng ph n ng trao i (v i Na2CO3 hay Na3PO4) k t t a Ca2+ v Mg2+: Dng nh a trao i ion (g i l cc ionit): cho n c ch y qua c t ch a nh a trao i ion, cc ion Ca2+, Mg2+ s b gi l i trn c t.

C. NHM I. C u t o nguyn t
1

Nguyn t Al c 3 electron ho tr l p ngoi cng (c u hnh e : 1s2 2s2 2p6 3s2 3 ). Bn knh nguyn t tng i l n. i n tch h t nhn Z tng i nh . V th Al c tnh kh m nh (km Mg), d nh ng 3e ho tr :

II. Tnh ch t v t l

Al l kim lo i nh (d = 2,7 g.cm3), tr ng nh b c, nhi t nng ch y l 6000C. Al r t d o, d ko di, dt m ng. Al d n nhi t, d n i n r t t t. T o h p kim v i nhi u kim lo i khc.

III. Tnh ch t ho h c
1. Ph n ng v i oxi nhi t th ng: do l p oxit m ng b o v nn Al khng ph n ng v i oxi. N u lm cho l p Al2O3 t o thnh ny khng bm vo b m t nhm th nhm s ph n ng m nh v i oxi.

120

V d , sau khi nhng Al vo thu ngn t o thnh h n h ng trn b m t Al, khi ra khng kh s x y ra hi n t ng "Al m c lng t". d ng b t, khi un nng, Al chy m nh to nhi u nhi t. 2. Ph n ng v i cc phi kim V i Cl2, Br2 : Al ph n ng ngay nhi t th ng, t o thnh AlCl3, AlBr3. Khi un nng, Al ph n ng v i I2, S. nhi t cao, Al ph n ng c v i N2, C.

3. Ph n ng v i H2O nhi t th ng, Al khng ph n ng v i H2O v c l p oxit b n v ng b o v . N u nh b l p oxit i, Al ph n ng v i H2O nhi t th ng. Ph n ng trn nhanh chng d ng l i v Al(OH)3 b o v khng cho Al ti p xc v i H2O. 4. Ph n ng v i axit th ng V i dd HCl v H2SO4(l), ph n ng d dng (Al ng tr c H): 5. Ph n ng v i axit oxi ho V i HNO3 c, ngu i v H2SO4 c, ngu i : Al b th ng ho. Trong cc tr ng h p khc (axit long, axit c, nng) ph n ng x y ra d dng: V d : 6. Ph n ng v i dd ki m. Ph n ng m nh v Al(OH)3 l ng tnh, tan c trong ki m. 7. Ph n ng y kim lo i y u hn kh i h p ch t. V i dd mu i: Ph n ng nhi t nhm: y m nh kim lo i y u kh i oxit khi nung nng. i u ch Mn, Cr, V, W v cc h p kim c a s t.

Ph n ng nhi t nhm c dng

IV. H p ch t c a Al
1. Nhm oxit Al2O3 Mu tr ng, r t b n v i nhi t, kh nng ch y (nhi t nng ch y > 2000oC) Khng tc d ng v i n c, khng tan trong n c. Al2O3 l oxit l ng tnh, tc d ng v i dd axit m nh v dd ki m. D ph n ng v i ki m nng ch y. 2. Nhm hi roxit Al(OH)3 Al(OH)3 l ch t k t t a d ng keo, t tan trong n c. L hi roxit l ng tnh, d tan trong axit v trong dd ki m, dd NH4OH long.

c bi t khng tan vo

121

 Al(OH)3 nung nng b m t n c. i u ch Al(OH)3 b ng ph n ng trao i v i dd NH4OH:

3. Mu i nhm Cc mu i nitrat, sunfat, halogenua c a nhm u tan nhi u trong n c. M t lo i mu i Al ph bi n l phn chua. l mu i kp Al - K c cng th c: K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O, phn chua c dng lm trong n c, dng trong k ngh thu c da v gi y. Mu i aluminat: C ion , ch b n trong dd ki m (v d NaAlO2). Trong mi tr ng axit y u t o thnh Al(OH)3 k t t a. V d :

V. i u ch Al
Trong cng nghi p, s n xu t nhm ch y u b ng phng php i n phn nng ch y Al2O3 c m t criolit Na3AlF6 lm gi m nhi t nng ch y c a Al2O3. Khi nng ch y:

i n phn 950oC, i n th 4 - 5 von. Cc i n c c lm b ng than graphit, do ant b n mn b i ph n ng. V v y, khi i n phn ph i th ng xuyn b sung than boxit. ant. Al2O3 l y t qu ng

VI. Nh n bi t ion Al3+

VII. Tr ng thi t nhin c a nhm

Nh n bi t ion Al3+ b ng ph n ng t o k t t a keo Al(OH)3 tan trong ki m d nhng khng tan trong NH4OH. Nhm th ng g p d i d ng : boxit (Al2O3.nH2O), cao lanh (Al2O3.2SiO2.2H2O),

122

BI T P
1. Cc nguyn t , ion kim lo i c c u e no tng ng: A.Li 1.[Xe]6s1 + B.Na 2.1s22s22p6 C.Rb 3.[Ne]3s23p6 D.Cs 4. 1s22s22p2 5.[Kr]5s1 E.K+ 2: Ch n ng ( ) v i kh ng nh ng, sai (S) v i kh ng nh sai: A.Kim lo i ki m c T0nc, T0s th p hn cc kim lo i khc S B.Kim lo i ki m c T0nc gi m d n khi i t u nhm ti cu i nhm S C.Kim lo i ki m c kh i l ng ring nh l do l c lin k t kim lo i km b n v ng S D. Kim lo i ki m c c u t o m ng tinh th l p phng tm kh i S 3: Kh ng nh no l sai trong cc kh ng nh sau: A. m i n c a chng tng d n khi i t u nhm ti cu i nhm B. Kh i l ng ring gi m d n khi i t u nhm ti cu i nhm. C. Cc kim lo i ki m ch t n t i trong t nhin d i d ng cc h p ch t do d b OXH D. c ng c a chng nh v tng d n khi i t trn xu ng. 4: Khi b o qu n kim lo i ki m Na ng i ta th ng ngm Na trong d u h a v : A. B o v Na kh i b oxi ha b i O2 c trong khng kh t o ra natrioxit B. Na kh n c d dng gi i phng H2. C. Na d b bay hi. D. Do nguyn nhn khc. 5: C th i u ch kim lo i Na b ng cch no ? A. i n phn dd NaCl bo Ha B. i n phn dd NaOH. C. i n phn nng ch y NaOH r n. D. i n phn NaCl r n. 6: Khi i u ch kim lo i ki m Na ng i ta dng h n h p NaCl, CaCl2 theo t l 2:3 v i m c ch: A. Tng i n li c a h n h p nng ch y B. Tng nhi t si. C. H nhi t nng ch y c a h n h p. D. S n ph m tch ra d dng. 7: Kim lo i Na chy trong mi tr ng O 2 kh theo phng tnh ph n ng: A. 4 Na + O2 2Na2Or B. 2Na + 3O2 2NaO3 C. 2Na + O2 Na2O2 D. Na + O2 NaO2 8: Trong qu tnh i n phn dd NaCl c mng ngn, qu tnh no x y ra anot l : A. S kh ion ClB. S OXH H2O C. S kh Na+ D. S OXH Cl9: Khi i n phn dd NaCl khng mng ngn s n ph m thu c : A. H2, CL2, NaOH B. H2 , NaOH D. H2, NaClO C. H2, NaClO, Cl2 10 :Ha tan h n h p X g m 2 kim lo i ki m A,B k ti p nhau trong phn nhm(MA< MB). L y 0.425 g h n h p X Ha tan hon ton vo H2O thu c 0.168 l H2( ktc) .T l v s mol c a A,B l :A:B A. 2 : 1 C. 1: 2 B. 2: 3 D. 1: 3 11: Ghp i cc thnh ph n c t A,B: A Li K
+

B Khi Khi t cho ng n l a mu vng t cho ng n l a tm hoa c mu

+ +

Rb Cs

Khi t cho ng n l a mu

Khi t cho ng n l a mu xanh nn chu i Khi t cho ng n l a da cam

12: S c kh X vo dd Y ta thu c dung dich mu i Z c tnh l ng tnh, khi un nng Z cng nh khi s c kh X cho n d ta thu c dd T ch c tnh baz. Bi t dd Y t nng nhi t cao( Pt) c mu tm hoa c. Kh X ch a C. X,Y,Z,T l nh ng ch t no sau y : A. CO2, NaOH, NaHCO3, Na2CO3. B. CO2, Na2CO3, NaHCO3, NaOH. C. KOH, K2CO3, KHCO3, CO2. D. CO2, KOH,KHCO3, K2CO3.

123

13: Trong i s ng, mu i hi rocacbonat c nhi u ng d ng trong th c t ,m t trong nh ng ng d ng l ch t o n c gi i kht, mu i hi rocacbonat l : A. NaHCO3 B. KHCO3 C. Ba(HCO3)2 D. Mg(HCO3)2 14: Khi i n phn NaCl nng ch y dd NaCl qu tnh x y ra cc i n c c: A. Cc qu tnh x y ra cc i n c c hon ton khc nhau. B. C qu tnh x y ra anot gi ng nhau. C. C qu tnh x y ra catot gi ng nhau. D. C qu tnh x y ra anot khc nhau. 15: Ghp i cc thnh ph n c t A,B: A pH =7 pH > 7 pH<7 Dd NaCl Dd Na2CO3 Dd HCl Dd Na2SO3 16: Kh ng nh no l sai trong cc kh ng nh sau v 2 mu i NaHCO3,Na2CO3 : A. Hai mu i u phn li hon ton trong n c thnh cc ion. B. NaHCO3 b phn h y b i nhi t cn Na2CO3 th khng. C. Tnh baz c a Dd NaHCO3 m nh hn dd Na2CO3. D. Dd 2 mu i c tnh baz nh nhau v u cng ph n ng c v i dd axit. 17: Nhi t phn h n h p K2CO3 v KHCO3 cho n khi kh i l ng khng i th y kh i l ng ch t r n gi m i 15.5 g. S mol KHCO3 trong h n h p ban u : A. 0.5 mol C. 0.05 mol B. 0.25 mol D. 0.15 mol 18: Nh ng ch t no sau y c th g p trong t nhin: A. Al2O3 C. CaO B. Na D. Ag, Al2O3 19: Hi n t ng no x y ra khi cho dd Na2CO3 Tc d ng v i dd FeCl3 : A. Hi n t ng s i b t kh B. Xu t hi n k t t a nu ng th i th y dd s ib t B

C. Khng c hi n t ng g D. C k t t a tr ng 20: Cho 4.5 g h n h p kim lo i Rubidi v 1 kim lo i ki m vo n c th y that ra 2,24 h H2. H i kim lo i ki m A v thnh ph n ph n trm kh i l ng c a A: A. Li, 24.34 % B. Na, 20.3% C. K, 40.5% D. Cs, 50.3% 21: Hai bnh KOH v KCl c t ln cc a cn, cn thng b ng, sau m t th i gian h i kim ng h l ch v pha no? A. Tri B. Ph i C. Khng b l ch 22: ng d ng no l c a kim lo i ki m: A. Dng ch t o h p kim c nhi t nng ch y cao B. Dng i u ch m t s kim lo i hi m b ng phng ph p nhi t kim lo i C. Dng lm xc Tc trong nhi u ph n ng h c v ch t o ch t ch ng n cho etxang D. Dng ch t o nh ng h p kim c ng, n h i, khng b n mn E. Dng ch t o m y bay, tn l a, t 1. A, B, C 4. A, C, E 2. B, D 5. C, D 3. T t c 23: Nguyn t no trong cc nguyn t sau ch lun nh ng 2 e trong ph n ng ha h c: A. K B. Be C. Fe D. Mg 24: Ch n ng ( ) i v i kh ng nh ng, sai (S) i v i kh ng nh sai: A. Cc nguyn t c a nguyn t phn nhm chnh nhm 2 c bn knh tng d n - S B. Cc kim lo i ki m th c c u trc m ng tinh th nh nhau. - S C. Cc kim lo i ki m th c c ng l n hn cc kim lo i ki m - S D. Cc kim lo i ki m th l cc kim lo i m nh nh t trong b ng tu n hon -S 25: Cc tnh ch t no c a kim lo i ki m th bi n i gi m d n t trn xu ng: A. Bn knh nguyn t C. Th c c chu n

124

B. Nng l ng ion ha D. Kh i l ng ring 26: Dy cc nguyn t no s p x p theo chi u tnh kh gi m d n? A. K, Na, Mg,Ca B. Rb, Cs, K,Ca B. C. Na,Mg, Al, Fe D. Ca, Mg, Be, Na. 27. Ca c i u ch b ng phng php: A. i n phn nng ch y B. C. phng php th y luy n C. Phng php nhi t luy n D. i n phn dd. 28: Ha ch t no sau y c dng lm kh cc ch t h u c: A. NaOH B. CaO C. CaCO3 D. CuSO4 29: S c kh CO2 vo dd n c vi trong Ca(OH)2 th y xu t hi n 2g k t t a .L c k t t a , nh t ng gi t dd ki m NaOH vo dd n c l c thu c ta l i th y c 1 g k t t a . H i th tch CO2 d ng? A. 0.896 l B. 0.448l C. 0.672l D. 2.24 l 30: Th ch cao s ng l ch t c CT: A. CaO B. CaSO4 D.CaSO4.2H2O C. CaSO4. 0.5H2O 31:S t o th ch nh trong cc hang ng vi l qu tnh ha h c di n ra trong hng ng hng tri u nm. Ph n ng ha h c di n t qu tnh : A. CaO + CO2 CaCO3 B. Ca(OH)2 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 C. MgCO3 + CO2 + H2O Mg(HCO3)2 D. Ca(HCO3) CaCO3 + CO2 + H2O 32: ng d ng no sau y l c a Ca(OH)2 A. Ch t o sn B. Ch t lm kh C. Kh chua t D. V t ch u nhi t 33: ng d ng no khng ph i c a th ch cao nung (CaSO4.0.5H2O) A. B b t khi gy xngB. V t ch u nhi t B. Ph n vi t b ng C. Kh chua 34: Qu ng lmit c cng th c: A. CaCO3.MgCO3 B. CaCl2.MgCO3 C. CaCO3.MgCl2 D. CaCl2.MgCl2.

35: Ph n ng th hi n tc h i c a n c c ng khi gi t b ng dd x phng: A. B. C. D. 2KC17H35COO+Ca(HCO3)2 2KC17H35COO + Mg(HCO3)2 Ca(C17H35OO)2 + 2KHCO3 Mg (C17H35COO)2 + 2KHCO3 2NaC17H35COO + Ca(HCO3)2 2NaC17H35COO + CaSO4 Ca(C17H35COO)2 + 2NaHCO3

Ca(C17H35COO)2 + 2NaHCO3 36: Nh ng ha ch t no sau y c th dng ng th i lm m m n c c ng t m th i v n c c ng vnh c u: A. Ca(OH)2 B.Na2CO3 D. HCl C. Na3PO4 37: Trong phng php trao i ion lm m m n c c ng, ch t trao i ion s h p th cc ion v th vo ion Na+: A. Ca2+ B. HCO3D. Ca2+,Mg2+ C. HCO3E. HCO3-,SO4238: M t c c ng n c c ng c ch a: a mol Ca2+, b mol Mg2+, c mol Cl-, d mol SO42-. Dng lm m m n c V ml Na2CO3 x (M) c ng.Bi u th c c a V tnh theo a,b,c,d,x:

a+b x a+b C. V = 2000 x

A. V =

B. V =

a+b 1000 x c + 2d D.V = x

39: Nguyn t c lm m m n c c ng l: A. Lm k t t a cc ion Cl-, SO42B. lm tng n ng cc ion: Cl-, SO42-, HCO3C.Lm gi m n ng cc ion Ca2+ , Mg2+ D. Nguyn nhn khc 40: Cho cc ph n ng sau: Ph n ng no gi i thch vi c d ng v a xy nh? A. Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O B. Ca(OH)2 + Na2CO3 CaCO3 + 2 NaOH C. CaO + CO2 CaCO3 D. Ca(HCO3) CaCO3 + CO2 + H2O 41: Ho tan 1.8 g mu i sunfat c a kim lo i ki m th vo n c r i pha long cho 50 ml

125

dd . ph n ng h t v i dd ny c n 20 ml BaCl2 0.75 M. H i l mu i no: A. MgSO4 B. BaSO4 C. CaSO4 D. SrSO4 42: Ho ch t no sau y c th dng phn bi t 2 kim lo i Al v Zn? A.Dd HCl B. Dd NaOH C. Dd NH3 D. Dd ZnSO4 43: Lo i (qu ng) no sau y khng ph i l h p ch t c a Al: A. Xaxolin B. rubi C. Mica D. sophia 44: Hi n t ng ho h c x y ra khi tr n 2 dd Na2CO3 v dd Al2(SO4)3 : A. Khng c hi n t ng g B. C k t t a Al2(CO3)3 xu t hi n C. C kh bay ln D. C kh bay ln v k t t a keo tr ng xu t hi n. 45: Ng c th ch (Coridon) l h n h p : A. Al2O3 l n Cr2O3 C. Al2O3 l n TiO2 B. l2O3, TiO2, Fe3O4 D.T t c u sai. 46: Nguyn nhn khi n phn chua K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O c th lm s ch n c l: A. Phn t phn c kh nng h p ph ch t b n trn b m t B. Khi ho tan vo n c s xu t hi n k t t a Al(OH)3 ko ch t b n xu ng khi n n c tr nn trong hn. C. Ch t b n s h p ph cc ion K+, Al3+ do mu i phn phn ki ra. D. Do nguyn nhn khc. 47: Dd Al2(SO4)3 c pH: A. pH =7 B. pH > 7 C.pH< 7 D. Khng xc nh c. 48: S c CO2 vo dd NaAlO2 hi n t ng x y ra: A. Khng c hi n t ng g, CO2 s i ra kh i dd. B. Xu t hi n k t t a keo, k t t a tan d n sau khi t c c i. C. Xut hi n k t t a nhng khng tan

D. CO2 b dd h p th nhng khng c ph n ng ho h c x y ra. 49: Cho m (g) Al tc d ng v i dung dich axit HNO3 ta thu c h n h p kh X,g m NO v NO2, t kh i c a X so v i H2 DX.H2 = 19, Vx = 0.896 l ( ktc).Kh i l ng m l: A. m = 0.54g B. m = 5.4 g C. m = 0.72 g D. m = 0.27 g 50: Nhng 1 thanh Al kh i l ng 30 g vo dd mu i CuSO4 0.2 M sau m t th i gian l y thanh Al ra cn th y thanh nhm c kh i l ng 31.38 g. H i kh i l ng Cu thot ra: A. 0,64 g B. 1,28 g C. 1,92 g D. 2,56 g 51: Dng m (g) Al kh hon ton m t l ng Fe2O3 sau ph n ng th y kh i l ng oxit gi m 0,58 g. H i l ng nhm dng m =? A. m = 0,27 g B. m = 2,7g C. m = 0,54 g D. m = 1,12 g. 52: Tecmit l h n h p c a Al v: A. Al v Cr2O3 B. Al v Fe2O3 B. C. Al v SiO2 D. Fe v TiO2 53: Ho tan kim lo i X vo dd HCl, ta thu c dd mu i Y.Nh t t ki m vo dd mu i Y xu t hi n k t t a bng Z, k t t a tan d n cho n h t khi ki m d ta thu c dd mu i T . S c kh CO2 vo dd mu i T ta thu c k t t a Z khng tan trong qu trnh ph n ng. X, Y, Z, T l nh ng ch t no trong cc ch t sau bi t X l kim lo i nh c th dng ch t o v my bay. A. Al, AlCl3, Al(OH)3, Na[Al(OH)4] B. Zn, AlCl3, Zn(OH)2, Na2[Zn(OH)4] C. Zn, ZnCl2, ZN(OH)2, Na2[Zn(OH)4] D. Al, Na[Al(OH)4], AlCl3, Al(OH)3. 54: Cho cc phng trnh ph n ng sau: 2Al + 6H2O Al(OH)3 + 3H2 (1) Al2O3+2NaOH+3 H2O 2Na[Al(OH)4] (2) Al(OH)3+NaOH Na[Al(OH)4] (3) Th t cc ph n ng x y ra khi m t v t b ng nhm b ho tan b i dd ki m A. (2), (3) B. (1), (2), (3) C. (2),(3), (1) D. (1), (3) 55:Lm cc th nghi m:

126

1. S c t t CO2 vo dd Na[Al(OH)4] 2. Nh t ng gi t HCl vo dd Na[Al(OH)4] 3. S c t t kh CO2 vo dd ki m Ba(OH)2 H i cc qu trnh trn ng v i th no cho d i y:

61. Ha tan hon ton 10,0g h n h p hai mu i XCO3 v Y2(CO3)3 b ng dd HCl ta thu c dd A v 0,672 lt kh bay ra A. 1,033g C. 9,265g ktc. C c n dd A th thu c m(g) mu i khan. m c gi tr l: B. 10,33g D. 92,65g

62. Nhng m t thanh nhm n ng 50g vo 400ml dd CuSO4 0,5M. Sau m t th i gian l y thanh nhm ra cn n ng 51,38g. Kh i l ng

VCO2 VCO2 VCO2 A B C 1.. 2. 3. 56: Cho 31,2 h h n h p g m Al v Al2O3 Tc d ng v i dd NaOH d thu c 13,44 l H2 . Kh i l ng Al2O3 trong h n h p ban u: A. 10,8 g B. 20,4 g C.10,2 g D. 4. 21,60g 57: Tnh ch t ha h c c a Al l: 1. Tc d ng v i phi kim 2. Tc d ng v i ki m 3. Tc d ng v i axit 4. Tc d ng v i n c 5. Tc d ng v i oxit kim lo i 6. Tc d ng v i dd mu i c a KL ng sau Tnh ch t no c a Al c ng d ng i u ch kim lo i: A. 1,2 B. 3,6 C. 4,5 D. 3,5 58: Cho cc ch t NH3, CO2, axit HCl, KOH, Na2CO3. Ch t no c th d ng k t t a Al(OH)3 t dd Na AlO2? A.NH3, CO2 B. CO2, HCl C. KOH, Na2CO3 D. NH3, HCl 59: Mu i g chua l i cht Bi n n c c thnh trong Lm gi y thm lng bng Gip c m mu v i bng A.Al2(SO4)3 B.K2SO4 C.K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O D. Na2CO3 60: Qu ng no c d ng i u ch Al: A. t st B. Mica C. Boxit D. Silumin

Cu thot ra l: A. 0,64g C . 1,92g B. 1,28g D. 2,56

63. Ha tan 5,94g h n h p hai mu i clorua c a hai kim lo i A, B (A v B l hai kim lo i thu c phn nhm chnh II) vo n c c 100ml dd X. lm k t t a h t ion Cl- c trong dd X ng i ta cho dd X tc d ng v i dd AgNO3 thu c 17,22g k t t a. L c b k t t a, thu c dd Y. C c n Y c m (g) h n h p mu i khan, m c gi tr l: A. 6,36g C. 9,12g. B. 63,6g. D. 91,2g.

64. Cho cc ch t: CO2, CO, MgO, MgCO3. Hai ch t c ph n trm kh i l ng oxi b ng nhau l: A. MgO v CO. C. MgCO3 v CO. B. CO2 v MgCO3. D. ko c c p ch t no.

65. Kim lo i ki m c th c i u ch trong cng nghi p theo phng php no sau y ? A. Nhi t luy n. B. Thu luy n. C. i n phn nng ch y. D. i n phn dd. 66. Nguyn t c a nguyn t no lun cho 2e trong cc ph n ng ho h c A. Na S th t 11. B. Mg S th t 12. C. Al S th t 13. D. Fe S th t 26. 67. Cc nguyn t c a nhm IA trong b ng HTTH c s no chung?

127

A. S ntron. B. S electron ho tr . C. S l p electron D. S e l p ngoi cng. 68. Cc nguyn t kim lo i no c s p x p theo chi u tng c a tnh kh ? A. Al, Fe, Zn, Mg. B. Ag, Cu, Mg, Al. C. Na, Mg, Al, Fe. D. Ag, Cu, Al, Mg. 69. Ch t no sau y c s d ng kh tnh c ng c a n c? B. Ca(OH)2. A. Na2CO3. C. Ch t trao i ion. D. A, B, C ng. 70. Hi roxit no sau y c tnh l ng tnh? A. Al(OH)3. B. Zn(OH)2. C. Be(OH)2. D. A, B, C ng. 71. Magie c th chy trong kh cacbon ioxit, t o ra m t ch t b t mu en. Cng th c ho h c c a ch t ny l: A. C B. MgO C. Mg(OH)2 D. M t ch t khc. 72. Ho tan hon ton 4,68g h n h p mu i cacbonat c a hai kim lo i A v B k ti p trong nhm IIA vo dd HCl thu c 1,12 lit CO2 ktc. Xc nh kim lo i A v B l: A. Be v Mg B. Mg v Ca. C. Ca v Sr. D. Sr v Ba. 73. Cho 3,78g b t Al ph n ng v a v i dd mu i XCl3 t o thnh dd Y. Kh i l ng ch t tan trong dd Y gi m 4,06g so v i dd XCl3. Xc nh cng th c c a mu i XCl3 l ch t no sau y? A. FeCl3 B. CrCl3 C. BCl3 D. K xc nh c. 74. Nung 100g h n h p g m Na2CO3 v NaHCO3 cho n khi kh i l ng h n h p khng i c 69g ch t r n. Xc nh ph n trm kh i l ng c a m i ch t trong h n h p l n l t l: A. 16% v 84%. B. 84% v 16%. C. 26% v 74%. D. 74% v 26%. 75. Ho tan hon ton 23,8g h n h p m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr I v m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr II vo dd HCl th y thot ra 0,2mol kh. Khi c c n dd sau ph n ng th thu c bao nhiu gam mu i khan? A. 26,0 B. 28,0 C. 26,8 D. 28,6

76. Trong s cc phng php lm m m n c, phng php no ch kh c c ng tam th i? A. Phng php ho h c. B. Phng php un si n c. C. Phng php c t n c. D. Phng php trao i ion. 77. Trong m t c c n c c ng ch a a mol Ca2+, b mol Mg2+, v c mol HCO3-. N u ch dng n c vi trong, n ng Ca(OH)2 pM lm gi m c ng c a c c th ng i ta th y khi thm V lt n c vi trong vo c c, c ng trong c c l nh nh t. Bi u th c tnh V theo a, b, p l: A. V = C.

b+a p

B. D.

2b + a p

b + 2a p

b+a 2p
p

78. M t dd ch a 0,1mol Na+, 0,1 mol Ca2+, 0,1mol Cl- v 0,2 mol HCO3-. C c n dd su t th p, nhi t kh quy n, nhi t A. m = n. C. m > n. h n h p mu i khan. N u c c n dd h p mu i khan. So snh m v n ta c: B. m < n. D. Khng xc nh. ng th p th thu c m gam p su t cao th thu c n gam h n

79. S t o th ch nh trong cc hang

vi l m t qu trnh ho h c. Qu trnh ny ko di hng tri u nm. Ph n ng ho h c no sau y bi u di n qu trnh ho h c ? A. CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2. B. Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O. C. Mg(HCO3)2 MgCO3 + CO2 + H2O. D. MgCO3 + CO2 + H2O Mg(HCO3)2. 80. C n thm bao nhiu gam n c vo 500g dd NaOH 12% A. 250 C. 150 81. c dd NaOH 8% ? B. 200 D. 100

s n xu t magie t n c bi n, ng i ta

i n phn mu i MgCl2 nng ch y. Trong qu trnh s n xu t magie, ng i ta s d ng cc tnh ch t no c a cc h p ch t magie? A. tan trong n c r t nh c a Mg(OH)2.

128

B. Nhi t

nng ch y tng
o

i th p c a

mu i MgCl2 (705 C). C. Mg(OH)2 tc d ng d dng v i dd axit HCl. D. A, B, C u ng. 82. Lo i v khong ch t no sau y khng ch a canxi cacbonat? A. vi. C. hoa cng. h c, b b t khi xng b gy? A. CaSO4.2H2O. C. CaSO4. 84. Criolit Na3AlF6 B. MgSO4.7H2O. D. 2CaSO4.H2O c thm vo Al2O3 B. Th ch cao. D. ph n.

83. Ch t no sau y c s d ng trong y

trong qu trnh i n phn Al2O3 nng ch y, s n xu t nhm v l do no sau y? A. Lm gi m nhi t cho php i n phn ki m nng l ng. B. Lm tng d n i n c a Al2O3 nng ch y. b o v nhm C. T o m t l p ngn cch nng ch y kh i b oxi ho. D. A, B, C ng. 85. ng d ng no sau y khng ph i l c a CaCO3? A. Lm b t nh pha sn. B. Lm ch t n trong cng nghi p cao su. C. Lm vi qut tng. D. S n xu t xi mng. 86. H p kim no sau y khng ph i l c a nhm? A. Silumin. B. uyara. C. Electron D. Inox. 87. Lo i qu ng v qu no sau y c ch a nhm oxit trong thnh ph n ho h c? A. Boxit. B. H ng ng c. C. Ng c bch. D. A, B, C ng. 88. Dd mu i AlCl3 trong n c c pH l: A. = 7. B. < 7. C. > 7. D. Khng xc nh. 90. X, Y, Z l cc h p ch t v c c a m t kim lo i, khi t nng nhi t cao cho ng n l a mu vng. X tc d ng v i Y thnh Z. Nung nng Y nhi t cao thu c Z, hi n c v nng ch y c a Al2O3, nhi t th p nh m ti t

kh E. Bi t E l h p ch t c a cacbon, E tc d ng v i X cho Y ho c Z. X, Y, Z, E l n l t l nh ng ch t no sau y? A. NaOH, Na2CO3, NaHCO3, CO2. B. NaOH, NaHCO3, Na2CO3, CO2. C. NaOH, NaHCO3, CO2, Na2CO3. D. NaOH, Na2CO3, CO2, NaHCO3. 90. Hi n t ng no x y ra khi cho t t dd HCl vo dd NaAlO2? A. Khng c hi n t ng g x y ra. B. Ban u c k t t a d ng keo, sau k t t a tan. C. Ban u c k t t a d ng keo, l ng k t t a tng d n n c c i, sau k t t a tan d n. D. C k t t a d ng keo, k t t a khng tan. 91. H n h p X g m hai kim lo i ki m A, B n m k ti p nhau. L y 6,2g X ho tan hon ton vo n c thu c 2,24lt hi ro ( ktc). A, B l hai kim lo i: A. Li, Na. B. Na, K. C. K, Rb. D. Rb, Cs. 92. Dd A c ch a nm ion: Mg2+, Ba2+, Ca2+ v
0,1mol Cl- v 0,2mol NO3 . Thm d n V lt dd

K2CO3 1M vo dd A n khi c l ng k t t a l n nh t. V c gi tr l (ml) A. 150 B. 300 C. 200 D. 250

129

CHNG XI. S T V M T S
A. S T I. C u t o nguyn t
C u hnh electron: L p s t ngoi cng c 14 electron, ang xy d ng d dang nn km b n. V v y Fe c th nh ng 2 electron l p ngoi cng v m t s electron l p st ngoi cng c s oxi ho +2, +3 v +6. S t l kim lo i ho t ng trung bnh, s oxi ho th ng g p l +2 v +3.

NGUYN T

PHN NHM PH KHC

II. Tnh ch t v t l

S t nguyn ch t c nh b c, d o, d n i n, d n nhi t t t, nng ch y 1539oC. D i 800oC s t c tnh nhi m t , b nam chm ht v tr thnh nam chm (t m th i). 1. Ph n ng v i O2. nhi t th ng, trong khng kh kh, t o thnh l p oxit b m t (Fe3O4). Trong khng kh m, s t b g (do b n mn i n ho). Khi nng , chy v i oxi: 2. Ph n ng v i cc phi kim. Khi b t nng, Fe ph n ng v i h u h t cc phi kim, v d :

III. Tnh ch t ho h c

3. Ph n ng v i n c: nhi t nng , Fe ph n ng m nh v i hi n c:

4. Ph n ng v i axi th ng: 5. Ph n ng v i axit oxi ho. Fe b th ng ho b i HNO3 c, ngu i v H2SO4 c, ngu i. Trong cc tr ng h p khc (H2SO4 c, nng; HNO3 long), Fe d dng ph n ng.

6. V i dd ki m Fe khng tc d ng v i dd ki m 7. y kim lo i ch y u kh i h p ch t.

130

IV. H p ch t.
1. Oxit. C 3 lo i: FeO, Fe2O3, Fe3O4 (FeO.Fe2O3). C 3 u l ch t r n, khng tc d ng v i H2O v khng tan trong H2O V i ch t kh (nh CO, H2 nhi t cao) : Oxit ch a s t c s oxi ho cao b kh thnh oxit c s oxi ho th p r i thnh kim lo i: V i ch t oxi ho: Oxit ch a s t c s oxi ho th p bi n thnh oxit c s oxi ho cao: C 3 u l oxit baz, ho tan trong axit, khng ho tan trong ki m.

N u ho tan trong axit oxi ho th t o thnh mu i Fe3+: 2. Hi roxit Fe(OH)2 c mu tr ng. Fe(OH)3 c mu nu. C 2 hi roxit ny u t tan trong n c. Khi nung nng, b m t n c:

N u nung trong kh quy n c oxi th

u t o thnh Fe2O3, v:

Fe(OH)2 d b oxi ho (ngay trong khng kh) thnh Fe(OH)3:

C 2 hi roxit

u l baz y u, tan trong axit:

Fe(OH)3 khng tan trong ki m d, nhng tan m t t trong ki m c v c tnh axit v r t y u. 3. Mu i a) Cc mu i nitrat, halogenua, sunfat c a Fe u tan nhi u trong n c. b) Mu i Fe2+ c tnh kh m nh.

c) Mu i Fe3+ c tnh oxi ho

131

V. H p kim c a Fe

4. Cch nh n bi t. a) Nh n bi t h p ch t c a Fe2+ B ng ph n ng t o k t t a Fe(OH)2 mu tr ng, r i b oxi ho d n thnh Fe(OH)3 mu nu. B ng ph n ng th hi n tnh kh c a Fe2+. V d lm m t mu KMnO4 (xem ph n ng 3b.) b) Nh n bi t h p ch t c a Fe3+ B ng ph n ng t o thnh k t t a Fe(OH)3 mu nu. 5. H p ch t c a Fe trong t nhin Trong t nhin, s t t n t i ch y u trong cc khong ch t sau : Oxit s t t (Fe3O4), hmatit (Fe2O3), hmatit nu (Fe2O3 . H2O), xe erit (FeCO3), pirit (FeS2) 1. S t non: l h p kim c a s t c ch a d i 0,01% cacbon. 2. Gang: l h p kim c a s t ch a 2 - 6% cacbon, ngoi ra cn c m t t Mn, Si, P, S. Ng i ta phn bi t: Gang xm: Ch t o nhi t cao, c ch a nhi u cacbon (3,5 - 6%) v t Si hn. Gang tr ng: R t c ng nhng r t dn, dng luy n s t ho c thp. Gang c bi t: C ch a nhi u Mn, Si, Cr, W. Dng tr n vo gang th ng luy n thp qu. 3. Thp: l h p kim c a s t c t 0,01 - 2% cacbon v m t s nguyn t khc. Ng i ta phn bi t: a) Thp th ng hay thp cacbon: c ch a t C, Si, Mn v r t t P, S. c ng c a thp ph thu c vo hm l ng cacbon. b) Thp c bi t: c ch a nh ng l ng ng k cc nguyn t khc nh Mn, Si, Cr, Ni, W. Thp c bi t c nh ng tnh ch t c h c v v t l r t qu. V du: Thp Ni - Cr: R t c ng, t dn. Dng ch t o vng bi, v xe b c thp. Thp W - Mo - Cr: R t c ng ngay nhi t cao. Dng ch t o d ng c c t g t kim lo i. Thp Si: R t d o, n h i t t. Dng ch l xo, dp t. Thp Mn: R t b n, ch u c va p m nh. Dng ch my nghi n , thanh ng ray.

VI. Luy n gang

1. Nguyn t c Dng CO kh s t oxit (n u l qu ng FeCO3 th nung tr c oxit). 2. Cc ph n ng trong l cao: pha trn n i l: bi n thnh s t

Kh CO b c ln g p s t oxit:

132

VII. Luy n thp

ng th i x y ra tng tc gi a Fe v C t o thnh s t cacbua Fe3C ho tan trong gang. M t ph n cacbon trong gang d ng than ch (graphit). Gang tr ng ch a nhi u Fe3C, gang xm ch a nhi u than ch. 1. Nguyn t c Tch b t kh i gang m t ph n l n C, Cr, Si, Mn v h u h t P, S. 2. Ph n ng x y ra khi luy n thp. O2 c a khng kh oxi ho m t ph n Fe trong gang l ng. FeO oxi ho cc t p ch t nh Si, Mn, C:

SiO2 v MnO b lo i cng x l, CO chy: Lo i P, S:

Ca3(PO4)2, CaO v CaS c lo i cng v i x . Kh FeO cn st l i trong thp

B. PHN NHM PH NHM I I. Tnh ch t v t l II. Tnh ch t ho h c

FeSiO3, MnSiO3 c lo i cng x .

u l kim lo i mu, n ng, c ng. Nhi t nng ch y cao (g n 1000oC). u l kim lo i ho t ng ch y u, ng sau H trong dy th ho ch y u: Cu : +1, +2 ; Ag : +1 ; Au : +1, +3. M t s ph n ng quan tr ng: 1. Ph n ng v i oxi. Ch c Cu ph n ng tr c ti p khi un nng. ( nhi t th ng, trong kh quy n trn m t v ). 2. Ph n ng v i halogen i n ho. Cc s oxi

ng t o thnh l p oxit r t m ng b o

133

C 3 kim lo i ph n ng tr c ti p t o thnh CuCl2, AgCl, AuCl3. Khi nung nng, Cu ph n ng v i S t o thnh Cu2S. 3. Ph n ng v i axit oxi ho HNO3 ( c, long), H2SO4 ( c) ch ph n ng tr c ti p v i Cu v Ag: Au ch tan trong n c c ng toan:

III. H p ch t
1. H p ch t c s oxi ho +1 a) Oxit: Cu2O: mu g ch, khng tan v khng tc d ng v i n c. Ag2O: mu nu, ch tan m t l ng nh trong n c. b) Hi roxit: Hi roxit khng b n, b phn tch ngay khi v a t o thnh

c) Mu i Mu i c a Ag+: AgNO3 tan nhi u, AgCl v Ag2SO4 khng tan. Trong dd NH3 t o thnh ph c ch t tan. Mu i Cu+ v Au+ : khng b n, d b oxi ho ho c t bi n i thnh h p ch t c s oxi ho b n hn. 2. H p ch t c s oxi ho +2 Ch c tng i v i Cu. a) Oxit CuO ch t r n mu en, khng tc d ng v i n c, khng tan trong n c. b) Hi roxit Cu(OH)2. K t t a xanh da tri, khi nung nng b phn tch thnh CuO v H2O. c) Mu i: Cc mu i nitrat, sunfat, halogenua ph c ch t. u tan nhi u. C khuynh h ng t o

3. H p ch t c s oxi ho +3 Ch c trng v i Au. a) Au2O3 : R n, mu en, khng tan trong n c. b) Au(OH)3 : K t t a, l ng tnh, tan trong dd ki m v axit. c) Mu i: Cc mu i nitrat, clorua, sunfat u d tan.

IV. Tr ng thi t nhin

C. PHN NHM PH NHM II I. Tnh ch t v t l

Cu: th ng g p d ng Cu2S (pirit ng), CuCO3.Cu(OH)2 (malakit), 2CuCO3.Cu(OH)2 (azurit), Cu2O (cuprit). Ag: Th ng g p mu i sunfua b c l n trong cc qu ng mu i sunfua kim lo i khc. Au: g p d ng n ch t. Zn, Cd, Hg l nh ng kim lo i tr ng b c. Hg l ch t l ng, Zn, Cd l ch t r n tng i d nng ch y. Hg r t d t o h p kim v i nhi u kim lo i khc g i l h n h ng.

134

II. K m

Zn v Cd

ng tr c H, Hg

ng sau H trong dy th

i n ho.

1. Tnh ch t ho h c c a Zn Zn l kim lo i kh ho t ng: a) Ph n ng v i nhi u phi kim:

b) Ph n ng v i H2O: nhi t th ng t o thnh l p Zn(OH)2 b o v . Khi nung nng Zn ph n ng v i hi n c: c) Ph n ng v i axit v ki m: Zn ph n ng d dng v i axit th ng v axit oxi ho.

Zn ph n ng v i dd ki m: d) Zn tan c trong dd NH4OH (khc Al). 2. H p ch t c a Zn. a) Oxit ZnO L ch t r n, mu tr ng, khng tan trong n c, nhng tan trong dd axit v dd ki m

b) Hi roxit Zn(OH)2: L ch t k t t a tr ng, c tnh l ng tnh (tan trong axit v ki m).

D t o ph c ch t v i dd NH3: c) Mu i Zn : Zn(NO3)2, ZnSO4, ZnCl2, ZnBr2 u tan nhi u trong n c. ZnS k t t a tr ng. 3. i u ch Zn Nung qu ng (ZnS hay ZnCO3) t o thnh oxit, sau : 4. Tr ng thi t nhin

III. Thu ngn

1. Tnh ch t ho h c a) Ph n ng v i oxi: Khi un nng

135

Hg ph n ng v i Cl2 v S ngay

nhi t

th ng.

b) Ph n ng v i axit oxi ha: c) Ph n ng v i mu i Hg2+ t o thnh Hg+: 2. H p ch t H p ch t c a thu ngn t n t i 2 s oxi ho : +2, +1. a) Oxit HgO: ch t r n, mu ho c vng, khng tan v khng tc d ng v i n c. Tan trong axit, khi nung nng b phn tch thnh Hg v O2. b) Hi roxit: khng b n, b phn tch ngay khi v a t o thnh: c) Mu i: Cc mu i Hg(NO3)2, Hg2SO4, HgCl2 u tan nhi u trong n c.

D. M T S NGUYN T I. Thi c v ch (Sn, Pb)

QUAN TR NG KHC

1. Tnh ch t v t l Sn l kim lo i mu tr ng, Pb l kim lo i mu xm. u c nhi t nng ch y kh th p. 2. Tnh ch t ho h c L nh ng kim lo i ho t ng trung bnh. Trong cc h p ch t t n t i 2 s oxi ho: +2 v +4. a) Ph n ng v i oxi: nhi t th ng, trn b m t t o thnh l p oxit b o v . Khi nung nng ph n ng m nh v i oxi t o thnh SnO2 v PbO.

b) Ph n ng v i halogen Ph n ng t o thnh halogenua SnX4, PbX2:

c) Ph n ng v i n c nhi t th ng t o thnh l p hi roxit b o v . Khi c m t oxi, Pb ph n ng c v i H2O. d) Ph n ng v i axit th ng (HCl v H2SO4 long). Sn ph n ng ch m. Pb h u nh khng ph n ng v t o thnh mu i khng tan b o v .

136

e) Ph n ng v i axit oxi ho Pb ph n ng t o thnh mu i Pb2+

Sn ph n ng t o thnh mu i Sn2+ v Sn4+ tu t ng tr ng h p:

f) Ph n ng v i dd ki m C 2 kim lo i u tan:

3. H p ch t c a Sn v Pb. a) Oxit: SnO2, PbO2, SnO, PbO Cc oxit u l ch t r n, khng tc d ng v i n c. Tc d ng v i axit r t kh khn (c khi un nng). Tc d ng v i ki m nng ch y PbO2 th hi n tnh oxi ho: b) Hi roxit: Sn(OH)2, Pb(OH)2, Sn(OH)4, Pb(OH)4 trong n c l ng tnh. V d : u l nh ng ch t khng tan

c) Mu i Mu i Pb4+ : km b n, d chuy n thnh mu i Pb2+. Mu i halogenua v sunfat Pb2+ : t tan. Mu i Sn2+ c tnh kh :

II. Crom
1. Tnh ch t Crom (Cr = 52) l kim lo i sng tr ng, kh nng ch y, r t c ng. Crom b n i v i n c v khng kh nhi t th ng. Khi nung nng, tr ng thi b t, crom d b oxi ho b i cc phi kim. V d :

137

 Crom d dng tan trong axit th ng. Crom b th ng ho trong HNO3 c, ngu i v trong H2SO4 c, ngu i Crom d dng tc d ng v i ch t oxi ho trong mi tr ng ki m. 2. H p ch t: Trong cc h p ch t, crom t n t i 2 s oxi ho i n hnh : +3 v +6. a) Oxit Cr2O3 L ch t r n, mu xanh l cy, khng tc d ng v i n c, khng tc d ng v i dd ki m v axit. Cr2O3 tc d ng v i ki m nng ch y t o thnh mu i cromit MeCrO2 b) Hi roxit Cr(OH)3 L ch t khng tan trong n c, mu xanh l cy, l ng tnh.

c) Mu i Cr3+ Cr(NO3)3, CrCl3, Cr2(SO4)3 d) H p ch t Cr+6 H2CrO4: axit cromic H2Cr2O7: axit icromic.

u tan nhi u trong n c t o thnh dd mu xanh l cy.

H p ch t Cr6+ c tnh oxi ho:

III. Mangan
1. Tnh ch t. Mangan l kim lo i tr ng b c, c ng dn, kh nng ch y,kh ho t ng (km Al nhng m nh hn Zn). Mangan c th t n t i nh ng m c oxi ho +2, +3, +4, +6 v +7. Nhng b n nh t v ph bi n nh t l cc m c : +2 ; +4 ; +6 v +7. Ph n ng v i oxi: nhi t th ng t o l p oxit MnO2 b o v , d ng b t b oxi ho d dng. Ph n ng v i cc phi kim: t o thnh nh ng h p ch t mangan (II).

Ph n ng v i n c: nhanh hn.

nhi t

th ng ph n ng ch m,

nhi t

cao ph n ng

138

 Ph n ng v i axit th ng v axit oxi ho t o thnh mu i Mn2+.

Mn b HNO3 c, ngu i th ng ho. 2. H p ch t a) H p ch t Mn2+ Oxit MnO l ch t r n, tan trong axit, b oxi ho thnh MnO2. Hi roxit Mn(OH)2 l ch t k t t a tr ng, d chuy n thnh Mn(OH)4 mu nu. Mu n Mn2+ mu i nitrat, clorua,sunfat, axetat tan nhi u trong n c. b) Oxit MnO2 l ch t r n mu en, khng tan trong n c, ph n ng v i axit t o thnh mu i Mn2+. Trong ki m nng ch y, oxi khng kh oxi ho c MnO2: Mu i Mn4+ km b n, d b chuy n thnh mu i Mn2+. c) Kali manganat K2MnO4. L ch t tinh th mu xanh, tan trong n c, km b n trong dd, d b chuy n thnh KMnO4:

d) Kali pemanganat KMnO4 L ch t tinh th mu tm, tan nhi u trong n c, c tnh oxi ho m nh, tu theo mi tr ng Mn7+ b kh : Mi tr ng axit: Mi tr ng trung tnh: Mi tr ng ki m: V d :

KMnO4 b nhi t phn gi i phng oxi:

IV. Coban v niken

1. Tnh ch t Coban v niken u l kim lo i mu tr ng b c, c bi t Ni c v sng th ng dng m kim lo i. C 2 u c ng, n ng, nhi t nng ch y cao.

p nn

139

 Coban v niken u ng tr c H trong dy th i n ho, nhng ho t ng km Fe. Khi un nng, coban v niken c kh nng tham gia ph n ng v i m t s phi kim nh: O2, Cl2, S, P, 2. H p ch t c a coban v niken H p ch t c a coban, niken c s oxi ho +2 c trng hn +3 (khc Fe). a) Oxit CoO, NiO, Co2O3, Ni2O3. Cc oxit ny u l ch t r n, khng tc d ng v i n c. Tc d ng v i axit nhng khng tc d ng v i ki m:

b) Hi roxit Me(OH)2 : u l ch t k t t a, Co(OH)2 mu h ng, Ni(OH)2 mu xanh l cy. + D i tc d ng c a ch t oxi ho m nh (v d NaClO) chuy n thnh Me(OH)3. + Ni(OH)2 khng b oxi ho b i oxi nhi t th ng. + Me(OH)2 l nh ng baz y u, tan trong axit. Me(OH)3: + L nh ng ch t k t t a, Co(OH)3 mu xanh th m, Ni(OH)3 mu nu en. + u l baz y u, ho tan trong axit t o thnh mu i c s oxi ho +2.

c) Mu i: Ch c mu i v i oxi ho +2 l b n. Mu i Co2+: mu i khan mu xanh lam, khi b hi rat ho v tan trong dd c mu h ng. Mu i Ni2+: c mu xanh l cy. Cc mu i nitrat, sunfat, halogenua tan nhi u trong n c.

BI T P
1.B c c th c nh ng s oxi ho no? A.+1 B.+1, +2, +3 C.+1, +2 D.+1,+3 2.Dy chuy n b c b ng mu xm en l do ti p xc khng kh lu ngy,sinh ra h p ch t: A.b c sunfua B.b c oxit C.b c clorua A.b c hidroxit 3.Kim lo i no l kim lo i d n i n t t nh t? A.Al B.Cu C.Ag D.Au 4.N c c ng toan c th ho tan vng l h n h p c t l v th tch nh sau: A.HNO3 : HCl=1:1 B. HNO3 : HCl=1:3 C. HNO3 : HCl =1:2 D. HNO3 : HCl=3:1 5.Ch n p n sai: A.Ion Ag+ c kh nng st trng,di t khu n. B.Ag c tc d ng st trng, di t khu n. C.Trong t nhin, Ag ph n l n t n t i h p ch t trong qu ng ng,ch. d ng D.B c l kim lo i chuy n ti p thu c nhm IB. 6.Nh ng h p ch t no khng b n mn trong khng kh do c l p oxit b o v : A. Al,Fe,Cu B.Au,Al,Zn C.Ni,Cr,Sn D.Au,Al,Ni 7. ng thau l h p kim : A.Cu-Zn B.Cu-Fe C.Cu-Ni D.Cu-Cr 8.Kim lo i no c tc d ng h p th tia gama, ngn c n ch t phng x : A.Ni B.Pb C.Cu D.Pd 9.Ch n p n sai: A.Vng c tnh kh r t y u. B.Vng khng b oxi ho trong khng kh d nhi t no, v khng b ho tan trong axit.

140

C.Trong t nhin, Au t n t i ch y u trong cc l p th ch anh, d ng h p ch t sunfua. D.Khai thc vng b ng cch dng NaCN ho tan Au d i d ng ph c, sau dng kim lo i ho t ng y Au ra kh i ph c. 10.Tr n 24 gam Fe2O3 v i 10,8 gam nhm r i nung nhi t cao cho ph n ng hon ton,h n h p thu c sau ph n ng em ho tan vo dd NaOH d,thu c 5,376 l kh ( ktc).Hi u su t ph n ng l: A.12,5% B.60% C.80% D.90% 11.Cng th c c a phn crom-kali l: A.Cr2(SO4)3.K2SO4.12H2O B.Cr2(SO4)3.K2SO4.24H2O C. 2Cr2(SO4)3.K2SO4.12H2O D. Cr2(SO4)3.2K2SO4.24H2O 12.Cho b t s t tc d ng v i dd AgNO3. Dd sau ph n ng ch a nh ng ch t no sau y: A.Fe(NO3 )2 v AgNO3 B.Fe(NO3)3 v AgNO3 C.Fe(NO3)2 v Fe(NO3)3 D.Fe(NO3)2 ,Fe(NO3)3 v AgNO3 13.Tr c y, h p ch t crom c s d ng lm ch t r a d ng c thu tinh l A.Axit cromic B.Axit cromic trong H2SO4 c C.H n h p axit cromic,dd kalicromat trong H2SO4 c D.H n h p axit cromic,dd kali icromat trong H2SO4 c 14.Ghp tn qu ng v thnh ph n tng ng: A 1.Qu ng hematit 2.Qu ng hematit nu 3.Qu ng manhetit 4.Qu ng xiderit 5.Qu ng pirit B a. Fe3O4 b. FeCO3 c.FeS2 d. Fe2O3 khan e.Fe2O3.nH2O

C.Fe,Zn D.Au,Fe 17.Khi t s t trong oxi th oxit no c sinh ra: A.FeO B.Fe2O3 C.Fe3O4 D.FeO v Fe2O3 18.Qu ng no c a s t c dng s n xu t axit sunfuric: A.manhetit B,xiderit C.pirit D.xiderit 19.Dng NaOH th khng nh n bi t c cc dd no: A.FeCl3,FeCl2,MgCl2 B.FeCl2,AlCl3,CrCl3 C.AlCl3,MgCl2,FeCl3 D.CrCl3,FeCl2,MgCl2 20. t chy hon tong m gam Fe trong khng kh thu c 23,2 gam s t t oxit.Tnh m: A.5,6 gam B.18 gam C.16,8 gam D.10 gam 21.Cho 2,52 g m t kim lo i tc d ng v i dd H2SO4 long d t o ra 6,54 ganm mu i sunfat.Kim lo i l: A.Mg B.Zn C.Al D.Fe 22.Th c hi n ph n ng nhi t nhm kh hon ton m gam h n h p oxit s t c n 2,7 gam b t nhm.Cho h n h p thu c sau ph n ng vo dd HCl d,th y c 4,48 lt kh ( ktc).tnh m: A.17,8 gam B.18.7 gam C.13,1 gam D.9.35 gam 23.Cho 14,4 gam FeO ph n ng h t v i dd HNO3 thu c h n h p kh NO v NO2 v i t l th tch l 1:2 .Tnh th tch NO v NO2 ktc. A.0.896 lit v 1.792 lit B.0.896 lit v 1.802 lit C.0.448 lit v 0.986 lit C.0.896 lit v 0.448 lit 24.Cho 5,6 gam Fe ph n ng hon ton v i HNO3,thu c s n ph m kh duy nh t l NO2.Tnh th tch dd HNO3 1M dng v a trong ph n ng trn. A.0,3 lit B.0,6 lit C.3 lit D.1,5 lit 25.Nhng m t thanh Fe vo dd CuSO4, sau khi ph n ng x y ra hon ton,mang thanh Fe ra r a nh , lm kh, cn, th y kh i l ng thanh

15.Qu ng c gi tr s n xu t gang l: A.Manhetit v hematit B.Manhetit v pirit C.Pirit v xiderit D.Hematit v xiderit 16.Kim lo i no th ng v i HNO3,H2SO4 c ngu i: A.Al,Zn B.Al,Fe

141

Fe tng ln 1,6 gam. Tnh kh i l ng bm vo thanh Fe (gi thi t ton b lu ng ng sinh ra u bm h t ln b m t thanh Fe). A.12,8 gam B.1,28 gam C.2,56 gam D.1,6 gam 26. Dng Zn y Au ra kh i ion ph c xianua th bao nhiu gam Au sinh ra n u v a dng ht 0,65 gam Zn. (Zn :65 , Au:197) A. 1.97 gam B.5,91 gam C.7.88 gam D.3,94 gam 27. H p kim c a nhm v ng c c u t o b ng tinh th h p ch t ho h c trong nhm chi m 12,3%.Xc nh cng th c ho h c c a h p ch t: B.Cu3Al A.Cu2Al D.CuAl3 C.CuAl2 28. H n h p b t A c 3 kim lo i Fe,Ag,Cu.Ngm h n h p A trong dd B ch ch a m t ch t. Khu y k ph n ng x y ra hon ton, th y ch cn l i m t l ng Ag. Dd B c th l: A.Axit B.Ki m C.Mu i D. p n khc 29. Cho h n h p g m Cu,Fe ho tan vo dd HCl d,thu c 12,8 gam ch t r n v 12,7 gam mu i.Tnh % kh i l ng c a Cu v Fe: A.30,43% v 69,57% B.69,57% v 30,43 % C.30,34% v 69,66% D.69,66% v 30,34% 30. Dng qu ng manhetit ch a 80% Fe3O4 s n xu t thnh 800 t n gang c hm l ng s t l 95%. Hi u su t qu trnh s n xu t l 80% . S t n qu ng dng l: A.4919,2 t n B.3935 t n C.1070,8 t n D.856,6 t n 31. c i m chung c a Fe, Cu, Zn, Au, Ag l: A. u b n trong khng kh B u l kim lo i thu c phn nhm ph C ng d ng trong cng ngh m kim lo i D. u khng ph n ng c v i dd axit. 32.Khi d ng NH3 d kh CuO th y thu c m t h n h p kh, cho h n h p kh ny s c qua dd axit HCl d thu c 2,24 lit ktc.Tnh kh i l ng CuO:

A. 12,8g B.8 g C. 6,4g D. 9,6 g 33. Ghp c t tng ng 1. ng thanh a. Cu-Zn 2. ng b ch b. Cu-Ni 3. ng thau c. Cu-Sn 4. Vng 9 Cara d. 2.3Cu 1.3Au e. Cu-Cr 34. Xc nh hm l ng Sn c trong h p kim Cu-Sn, bi t r ng trong h p kim ny, ng v i 1 mol Sn th c 5 mol Cu A. 27,10% B.16,76 % C. 16,67% D. 27,11% 35. chuy n FeCl3 thnh FeCl2 c th cho dd FeCl3 tc d ng v i kim lo i no sau y: A.Fe B.Ag C.Fe ho c Cu D.Cu 36. Gh p c t ch t v ng d ng c a n Cng th c TT ng d ng ha h c FeSO4 Dng pha ch sn 1 ch ng g 2 Fe2O3 Lm ch t di t su b . Phn s t amoni T o x trong qu trnh 3 luy n gang 4 CaCO3 Lm trong n c Phn crom amoni D ng trong cng ngh thu c da, ch t c m 5 mu trong k ngh nhu m Th t ghp i: 1.........23............ 4.5. 37. Tnh kh i l ng b t nhm c n dng trong phng th nghi m c th i u ch c 78 gam crm b ng phng php nhi t nhm (Cr: 52, Al: 27) A. 45g B. 81g C. 40,5g D. 20,25g 38. Pin i n ha Zn-Cu trong qu trnh phng i n x y ra ph n ng: Zn(r) + Cu2+(dd) Zn2+(dd) + Cu(r) Eo(Zn2+.Zn) = - 0,76(V); Eo(Cu2+.Cu) = +0,34(V)

142

ng chu n c a pin i n ha l: A. 0,40V B. -0,42V C. 1,25V D. 1,10V 39.M t h p kim Ni-Cr c ch a 80% Ni v 20% Cr theo kh i l ng. Hy cho bi t trong h p kim ny c bao nhiu mol Ni ng v i 1 mol Cr (Ni:59, Cr:52) A. 3,52 B. 4,53 C. 3,53 D. 3,35 40. Ph n ng no sau y khng t o ra FeSO4: A. Fe + dd Fe2(SO4)3 B.Fe + dd H2SO4 long C. Fe + dd CuSO4 D.Fe + dd H2SO4 c, nng 41.Thu c th c trng nh n bi t ion Fe3+ l: A. Dd NaOH B. Dd xianua CNC. Dd thioxianat SCND. p n khc 42.Ch t kh cc oxit s t trong ph n ng luy n gang l A. Al B. C D. CO B. H2 43.N c Svayde c cng th c A. [Cu(NH3)2]OH C. [Cu(NH3)4](OH)2 C. Cu(NH3)4 D. Cu(NH3)2.2H2O 44.Kim lo i no c dng hn cc vi m ch i nt ? A. Zn B. Sn C. Cu D. Ni 45.Cho h n h p g m Fe v Mg vo dd CuSO4 d thu c 9,6g Cu. Tnh kh i l ng h n h p ban u bi t t l s mol Fe v Mg l 1:2 A. 8,4g B. 3,6g C. 5,2g D. 8g 46.H p ch t no sau y v a th hi n tnh kh ,v a th hi n tnh oxi ho ? A.Fe2O3 B.FeCl3 C.FeSO4 D.Fe(NO3)3 47.Tnh V(O2) ( ktc) thot ra khi i n phn ZnSO4 th y thu c 13g Zn Catot, bi t r ng cc i n c c tr. A. 22,4l B. 2,24l

Su t i n

C. 4,48l D. 33,6l 8.Khi nung hon ton h n h p ZnCO3 v MgCO3 thu c m t l ng kh, s c ton b l ng kh ny vo dd Ca(OH)2 d th y c 2,5g k t t a h nh thnh. L ng axit thu c cho vo dd HCl hon. Tnh th tch HCl 1M c n dng A. 500ml B. 450ml C. 5 l D.50ml 49.Dd no sau y lm m t mu thu c tm trong mi tr ng axit? A. FeCl3 B. FeSO4 C. Fe2(SO4)3 D. Al2(SO4)3 50.Ph n ng t o x trong luy n gang c tc d ng A. H nhi t luy n gang B. Xc tc cho ph n ng kh axit s t C. Lo i cc t p ch t D.T o ch t b sung cho gang 51. Thp inox l h p kim khng g c a s t v i cacbon v cc nguyn t khc, trong c ch a: A.Ni B.Ag C.Cr D.Zn 52. un nng b t s t kh v i b t lu hunh, ph n ng x y ra mnh li t, km theo hi n t ng t a nhi t m nh. V y s n ph m thu c t ph n ng trn c th l ch t no sau y? B.FeS A.Fe2S3 D.FeS v FeS2 C.FeS2 53. Trong cc ph n ng oxi ha - kh c s tham gia c a CrO3, ch t ny c vai tr l : A. Ch t oxi ho trung bnh. B. Ch t oxi ho m nh. C. Ch t kh trung bnh. D. C th l ch t oxi ho, cng c th l ch t kh . 54. Kh hon ton m gam Fe2O3 b ng CO d, s c ton b l ng kh thu c vo dd Ca(OH)2 d, l c tch k t t a, lm kh, cn n ng 3,0 gam. Gi tr c a m l: A. 0,8 gam B.1,6 gam C. 3,6 gam D. 4,8 gam

143

55. Nung m gam mu i Cu(NO3 )2 khan, n kh i l ng khng i thu c 7,00 gam ch t r n, m nh n gi tr no sau y? A.16,65 gam B.16,56 gam C.16,54 gam D.16,45 gam 56.Phn s t amoni c cng th c phn t l: A. (NH4)2SO4.Fe2(SO4)3.24H2O B. (NH4)2SO4.FeSO4.12H2O C . (NH4)2SO4.Fe2(SO4)3.12H2O D. (NH4)2SO4.FeSO4.24H2O 57. Trong cc h p ch t c a crom, Cr(OH)3 l m t: A. baz l ng tnh B. hidroxit l ng tnh C. axit D.ki m 58. Oxi ha Fe b ng hi H2O nhi t 650oC thu c 18,0 gam s t (II) oxit. Kh i l ng Fe tham gia ph n ng l A. 14,0g B. 11,2g C. 5,6g D. 6,0g 59.Kh i l ng Zn thu c khi i n phn hon ton 500ml dd ZnSO4 1M, v i cc i n c c tr l: A.33,5g B. 65,0g C. 32,0g D. 32,5g 60.Qu ng giu s t nh t trong t nhin l: A.Hematit B.Xiderit C.Manhetit D.Hematit nu 61. L do no sau y l ng khi t tn nguyn t crom? A. H u h t cc h p ch t c a crom u c mu. B. Tn a phng ni pht minh ra crom. C. Tn c a ng i c cng tm ra crom. D. M t l do khc. 62. Ha tan 9,14g h p kim Cu, Mg, Al b ng m t l ng v a dd HCl thu c 7,84 lt kh X ( ktc) v 2,54g ch t r n Y v dd Z. C c n dd Z thu c m(g) mu i, m c gi tr l: A. 31,45g. B. 33,25g. C. 3,99g. D. 35,58g. 63. Ha tan hon ton 17,4g h n h p ba kim lo i Al, Fe, Mg trong dd HCl th y thot ra 13,44 lt kh. N u cho 8,7g h n h p tc d ng dd NaOH d thu c 3,36 lt kh ( ktc).

V y n u cho 34,8g h n h p trn tc d ng v i dd CuSO4d, l c l y ton b ch t r n thu c sau ph n ng tc d ng v i dd HNO3nng, d th thu c V lt kh NO2. Th tch kh NO2 ( ktc) thu c l: A. 26,88 lt B. 53,70 lt C. 13,44 lt D.44,8 lt 64. Tr n 5,4g Al v i 4,8g Fe2O3 r i nung nng th c hi n ph n ng nhi t nhm. Sau ph n ng ta thu c m(g) h n h p ch t r n. Gi tr c a m l: A. 2,24(g) B. 4,08(g) C. 10,2(g) D. 0,224(g) 65. Ho tan 4,59g Al b ng dd HNO3 long thu c h n h p kh NO v N2O c t kh i so v i H2 b ng 16,75. T l th tch kh h p l: A.

VN2O VNO

trong h n

1 . 3

B.

2 . 3

C.

1 . 4

D.

3 . 4

66. Ho tan hon ton h n h p g m 0,05 mol Ag v 0,03 mol Cu vo dd HNO3 thu c h n h p kh A g m NO v NO2 c t l s mol tng ng l 2 : 3. Th tch h n h p A l: A. 1,369 lt. C. 2,224 lt. B. 2,737 lt. D. 3,3737lt. ktc

67. Tr n 0,54 g b t nhm v i b t Fe2O3 v CuO r i ti n hnh ph n ng nhi t nhm thu c h n h p A. Ho tan hon ton A trong dd HNO3 c h n h p kh g m NO v NO2 c t l s mol tng ng l 1 : 3. Th tch ( ktc) kh NO v NO2 l n l t l: A. 0,224 lt v 0,672 lt. B. 0,672 lt v 0,224 lt. C. 2,24 lt v 6,72 lt. D. 6,72 lt v 2,24 lt. 68. C cc dd AlCl3, NaCl, MgCl2, H2SO4. Ch c dng thm m t thu c th , th c th

144

dng thm thu c th no sau y cc dd ? A. Dd NaOH C. Dd BaCl2 B. Dd AgNO3 D. Dd qu tm.

nh n bi t

D. A, B, C ng. 74. Cho 1,58 gam h n h p A d ng b t g m Mg v Fe tc d ng v i 125ml dd CuCl2. Khu y u h n h p, l c r a k t t a thu c dd B v 1,92 gam ch t r n C.Thm vo B m t l ng d dd NaOH long, l c r a k t t a m i t o thnh. Nung k t t a trong khng kh nhi t cao thu c 0,7 gam ch t r n D g m hai oxit kim lo i. S ph n ng ho h c x y ra trong th nghi m trn l: A. 4. C. 6. B. 5. D. 7.

69. Nhng thanh kim lo i M ho tr 2 vo dd CuSO4, sau m t th i gian l y thanh kim lo i ra th y kh i l ng gi m 0,05%. M t khc nhng thanh kim lo i trn vo dd Pb(NO3)2, sau m t th i gian th y kh i l ng tng 7,1%. Bi t r ng s mol CuSO4 v Pb(NO3)2 tham gia A. Zn. C. Mg. hai tr ng h p nh nhau. Xc nh M l kim lo i : B. Fe. D. Ni. v i dd

75. Gang v thp l nh ng h p kim c a s t, c r t nhi u ng d ng trong cng nghi p v trong i s ng. Gang v thp c nh ng i m khc bi t no sau y? A. Hm l ng cacbon trong gang cao hn trong thp. nh. B. Thp d o v b n hn gang. C. Gang gin v c ng hn thp. D. A, B, C ng. 76. Cho 2,52 gam m t kim lo i tc d ng v i dd H2SO4 long t o ra 6,84 gam mu i sunfat. l kim lo i no trong s sau: A. Mg
o

70. Cho 3,78g b t Al ph n ng v a

mu i XCl3 t o thnh dd Y. Kh i l ng ch t tan trong dd Y gi m 4,06g so v i dd XCl3. Xc nh cng th c c a mu i XCl3 l: A. BCl3 C. FeCl3 dng B. CrCl3 D. Khng xc

71. Ch t no sau y c g i l phn chua, nh trong n c? A. K2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. B. Na2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. C. (NH4)2SO4.Al2(SO4)3.24H2O. D. Li2SO4 . Al2(SO4)3.24H2O. 72. C nm ng nghi m ng ring bi t cc dd long FeCl3, NH4Cl, Cu(NO3)2, FeSO4 v AlCl3. Ch n m t trong cc ho ch t sau c th phn bi t t ng ch t trn: A. NaOH. C. BaCl2. 73. M t Cu(NO3)2. Thm t nghi m cho A. Ban trong th nghi m l: u c xu t hi n k t t a mu xanh nh t. nc c i. B Kh i l ng k t t a tng d n, t B. Qu tm. D. AgNO3. dd amoniac vo ng

B. Fe

C. Ca nhi t

D. Al cao hn

77. S t tc d ng v i n c 570 C th t o ra s n ph m:

A. FeO v H2. B. Fe2O3 v H2. C. Fe3O4 v H2. D. Fe(OH)2 v H2. 78. Cho cc ch t sau y tc d ng v i nhau: Cu + HNO3
c c

kh X kh Y

ng nghi m ch a kho ng 1ml dd n d. Cc hi n t ng x y ra

MnO2 + HCl

Na2CO3 + FeCl3 + H2O kh Z Cng th c phn t c a cc kh X, Y, Z l n l t l: A. NO, Cl2, CO2. B. NO2, Cl2, CO2. C. NO2, Cl2, CO. D. N2, Cl2, CO2. 79. Ho tan hon ton 10 gam h n h p mu i khan FeSO4 v Fe2(SO4)3. Dd thu c ph n ng hon ton v i 1,58 gam KMnO4 trong mi tr ng axit H2SO4. Thnh ph n ph n trm theo

C. K t t a b ho tan t o ra dd mu xanh th m.

145

kh i l ng c a FeSO4 v Fe2(SO4)3 ban u l n l t l: A. 76% v 24%. B. 67% v 33%. C. 24% v 76%. D. 33% v 67%. 80. C m t c c ng dd HCl, nhng m t b n ng m ng vo c c. Quan st b ng m t th ng ta khng th y c hi n t ng g x y ra. Tuy nhin, n u lu ngy, dd d n chuy n sang mu xanh. B n ng c th b t ch ti p xc v i b m t thong c a c c axit. i u gi i thch no sau y l h p l? A. ng c tc d ng v i axit HCl, nhng ch m n m c m t th ng khng nhn th y. B. ng tc d ng v i axit HCl hay H2SO4 long khi c m t kh oxi. C. X y ra hi n t ng n mn i n ho h c. D. M t nguyn nhn khc. 81. Cng th c ho h c no sau y l c a n c Svyde, dng ho tan xenluloz, trong qu trnh s n xu t t nhn t o? B. Cu(NH3)4(OH)2. A. CuCl2. C. Cu(NO3)2. D. CuSO4. 82. H p kim no sau y khng ph i l c a ng? A. ng thau. B. ng thi c. C. Contantan. D. Electron. 83. B m t t tinh th K2Cr2O7 (l ng b ng h t u xanh) vo ng nghi m, thm kho ng 1ml n c c t. L c ng nghi m cho tinh th tan h t, thu c dd X. Thm vi gi t dd KOH vo dd X thu c dd Y. Mu s c c a dd X v Y l n l t l: A. Mu da cam v mu vng chanh. B. Mu vng chanh v mu da cam. C. Mu nu v mu vng chanh. D. Mu vng chanh v mu nu . 84. C m t lo i oxit s t dng luy n gang. N u kh a gam oxit s t ny b ng cacbon oxit nhi t cao ng i ta thu c 0,84 gam s t v 0,448 lt kh cacbonic( ktc). Cng th c ho h c c a lo i oxit s t ni trn l: A. Fe2O3. B. Fe3O4 C. FeO

85. M t lo i qu ng ch a s t trong t nhin c lo i b t p ch t. Ho tan qu ng ny trong dd axit nitric th y c kh mu nu bay ra, dd thu c cho tc d ng v i dd bari clorua th y c k t t a tr ng (khng tan trong axit). Hy cho bi t tn, thnh ph n ho h c c a qu ng? A. Xi erit FeCO3. B. Manhetit Fe3O4. C. Hematit Fe2O3. D. Pirit FeS2. 86. Ch t l ng Booc o (l h n h p ng (II) sunfat v vi ti trong n c theo m t t l nh t nh, ch t l ng ny ph i hi c tnh ki m (v n u ng (II) sunfat d s th m vo m th c v t gy h i l n cho cy). Booc o l m t ch t di t n m cho cy r t c hi u qu nn c cc nh lm vn a dng, hn n a vi c pha ch n cng r t n gi n. pht hi n ng (II) sunfat d nhanh, c th dng ph n ng ho h c no sau y? A. Glixerol tc d ng v i ng (II) sunfat trong mi tr ng ki m. B. S t tc d ng v i ng (II) sunfat. C. Amoniac tc d ng v i ng (II) sunfat. D. Ph n ng khc. 87. Hi n t ng thp, m t h p kim c nhi u ng d ng nh t c a s t b n mn trong khng kh m, c tc h i to l n cho n n kinh t . Thp b oxi ho trong khng kh m c b n ch t l qu trnh n mn i n ho h c. Ng i ta b o v thp b ng cch: A. G n thm m t m u Zn ho c Mg vo thp. B. M m t l p kim lo i nh Zn, Sn, Cr ln b m t c a thp. C. Bi m t l p d u, m (parafin) ln b m t c a thp. D. A, B. C ng. 88. Trong n c ng m th ng t n t i d ng ion trong s t (II) hi rocacbonat v s t (II) sunfat. Hm l ng s t trong n c cao lm cho n c c mi tanh, lu c mu vng gy nh h ng x u t i s c kho c a con ng i nn c n ph i lo i b . Ta c th dng cc phng php no sau y lo i b s t ra kh i n c sinh ho t? A. Dng gin phun ma ho c b trn cho n c m i ht t gi ng khoan ln c ti p xc nhi u v i khng kh r i l ng, l c.

146

B. S c clo vo b n c m i t gi ng khoan ln v i li u l ng thch h p. C. S c khng kh giu oxi vo n c m i ht t gi ng khoan ln. D. A, B, C ng. 89. Nguyn t c c u hnh electron l p ngoi cng 4s1 l nguyn t c a nguyn t no sau y? A. Cr. B. K. C. Cu. D. A, B, C ng. 90. M t ch t b t mu l c X th c t khng tan trong dd long c a axit v ki m. Khi n u ch y v i potat n da v c m t khng kh chuy n thnh ch t Y c mu vng v d tan trong n c, ch t Y tc d ng v i axit t o thnh ch t Z c mu da cam. Ch t Z b lu hunh kh thnh ch t X v oxi ho axit clohi ric thnh clo. Cng th c phn t c a cc ch t X, Y, Z l n l t l: A. Cr2O3, Na2CrO4, Na2Cr2O7. B. Cr2O3, K2CrO4, K2Cr2O7. C. Cr2O3, Na2Cr2O7, Na2CrO4. D. Cr2O3, K2Cr2O7, K2CrO4. 91. C nh ng v t c ch t o t s t nh: ch o, dao, dy thp gai. V sao ch o l i gin, dao l i s c v dy thp l i d o? L do no sau y l ng? A. Gang v thp l nh ng h p kim khc nhau c a Fe, C v m t s nguyn t khc. B. Gang gin v t l % c a cacbon cao ~ 2%. C. Thp d o v t l cacbon ~ 0,01%. M t s tnh ch t c bi t c a thp do cc nguyn t vi l ng trong thp gy ra nh thp crom khng g, D. A, B, C ng. 92. Contantan l h p kim c a ng v i 40% Ni. V t li u ny c ng d ng r ng ri trong cc d ng c t nng b ng i n nh: bn l, dy may so c a b p i n Tnh ch t no c a contantan lm cho n c ng d ng r ng ri nh vy? A. Contantan c i n tr l n. B. Contantan c i n tr nh .

C. Contantan c gi thnh r . D. M t nguyn nhn khc. 93. Trong s cc c p kim lo i sau y, c p no c tnh ch t b n v ng trong khng kh, n c, nh c l p mng oxit r t m ng, r t b n v ng b ov ? A. Fe v Al. B. Fe v Cr. C. Al v Cr. D. Mn v Al. 94. Khi dng b ng ng b oxi ho, b n c th dng ho ch t no sau y b n s sng HCl. C. Dd C2H5OH, un nng. HNO3. 95. C m t c c th y tinh dung tch 100ml, d ng kho ng 10ml dd K2Cr2O7. Thm t t t ng gi t dd NaOH vo c c th y tinh. Hi n t ng quan st c l mu da cam c a dd chuy n sang mu vng. H i c hi n t ng g x y ra khi thm dd BaCl2 vo dd c mu vng trn? A. Xu t hi n k t t a mu vng c a BaCrO4. B. Khng c hi n t ng g x y ra. C. Mu vng chuy n thnh mu da cam. D. M t phng n khc. D. Dd p nh m i? B. Dd A. Dd NH3. dng c a

147

PH N III. HA H C H U C CHNG XII. I CNG V HA H C H U C

Ho h c h u c l m t ngnh khoa h c nghin c u v thnh ph n, c u t o, tnh ch t, ng d ng c a cc h p ch t h u c v cc qu trnh bi n i (ph n ng) c a chng. H p ch t h u c l cc h p ch t c a cacbon tr CO, CO2, axit cacbonic v cc mu i cacbonat.

I. Nh ng

c i m c a h p ch t h u c

S l ng r t l n so v i h p ch t v c (hi n nay bi t kho ng d i 1 tri u h p ch t v c v kho ng 7 tri u h p ch t h u c) do hi n t ng ng phn, ng ng gy ra. a s h p ch t h u c mang c tnh lin k t c ng ho tr , khng tan ho c r t t tan trong n c, tan trong dung mi h u c. a s h p ch t h u c d bay hi v km b n nhi t so v i h p ch t v c. C th phn lo i v s p x p cc h p ch t h u c thnh nh ng dy ng ng (c c u t o v tnh ch t ho h c tng t ). Hi n t ng ng phn r t ph bi n i v i cc h p ch t h u c, nhng r t hi m i v i cc h p ch t v c. T c ph n ng c a cc h p ch t h u c th ng ch m so v i h p ch t v c v khng hon ton theo m t h ng nh t nh. Nhi u h p ch t h u c l thnh ph n c b n c a ng v t v th c v t.

II. Thuy t c u t o ho h c
Thuy t c u t o ho h c do nh bc h c Nga Butlrp ra nm 1861 g m 4 lu n i m chnh. 1. Trong phn t , cc nguyn t lin k t v i nhau theo m t th t xc nh ph h p v i ho tr c a chng. Th t lin k t g i l c u t o ho h c. S thay i th t lin k t s t o ra ch t m i, c nh ng tnh ch t m i. V d : R u etylic v ete metylic u c cng th c phn t C2H6O, nhng chng c c u t o khc nhau. CH3 CH2 OH CH3 O CH3 R u etylic Ete metylic 2. Tnh ch t c a cc h p ch t khng nh ng ph thu c vo thnh ph n nguyn t m cn ph thu c vo s l ng nguyn t c a m i nguyn t v th t lin k t gi a cc nguyn t trong phn t . V d : Ph thu c vo thnh ph n nguyn t : CH4 (ch t kh) c tnh ch t khc CCl4 (ch t l ng). Ph thu c s l ng nguyn t : C2H6 c tnh ch t khc C2H4. Ph thu c th t lin k t gi a cc nguyn t : CH3 CH2 OH c tnh ch t khc CH3 O CH3. 3. Cc nguyn t trong phn t nh h ng qua l i v i nhau. Cc nguyn t lin k t tr c ti p v i nhau, th hi n nh h ng l n nhau m nh. Nh ng nguyn t lin k t gin ti p v i nhau (qua cc nguyn t khc) th hi n nh h ng l n nhau y u hn. V d : Axit Cl3C COOH m nh hn axit CH3 COOH hng ngn l n l do nh h ng c a cc nguyn t clo lm tng phn c c c a lin k t O H.

148

4. Trong phn t ch t h u c, cacbon c ha tr IV. Nh ng nguyn t cacbon khng nh ng k t h p v i nh ng nguyn t c a cc nguyn t khc m cn k t h p tr c ti p v i nhau thnh nh ng m ch cacbon khc nhau (m ch khng nhnh, m ch c nhnh v m ch vng). V d :

III. Cc d ng cng th c ho h c
1. Cng th c n gi n nh t (CT GN) Cho bi t t l n gi n nh t gi a s nguyn t c a cc nguyn t trong phn t . V d : CT GN c a etilen (CH2)n, c a glucoz (CH2O)n (n l s nguyn dng, cha xc nh). 2. Cng th c phn t (CTPT) Cho bi t s nguyn t c a m i nguyn t trong m t phn t h p ch t. V d : CTPT c a etilen C2H4, c a glucoz C6H12O6, c a benzen C6H6, Lin h v i CT GN trn, h s n i v i etilen : n = 2, v i glucoz: n = 6, 3. Cng th c c u t o (CTCT). Cho bi t tr t t lin k t c a cc nguyn t trong phn t . Khi vi t CTCT nh t thi t ph i b o m ng ho tr c a cc nguyn t . C th vi t CTCT d i d ng y v rt g n. V d : CTCT c a axit axetic.

D ng rt g n: CH3 COOH 4. Cng th c electron (CTE) Cho bi t cch phn b e lin k t trong phn t . M i e c k hi u b ng m t d u ch m (.). V d : Cng th c electron c a axit axetic

Khi vi t CTE c a cc h p ch t h u c, tr c h t vi t CTCT, sau thay m i lin k t b ng m t c p e dng chung, cu i cng i v i nh ng nguyn t phi kim cn ghi thm nh ng e ngoi cng khng tham gia lin k t 8e.

IV. Lin k t ho h c trong h p ch t h u c

Ph n l n cc m i lin k t trong cc phn t h p ch t h u c l lin k t c ng ho tr Trong cc h p ch t h u c th ng g p nh t hai ki u xen ph hnh thnh hai ki u lin k t l lin k t v lin k t .

149

Lin k t km b n so v i lin k t . Trong cc ph n ng ho h c, n th ng b t phn t lin k t v i 2 nguyn t (hay nhm nguyn t ) c a cc nguyn t khc ra (phn t tham gia ph n ng c ng). Lin k t n c b n ch t lin k t Lin k t i g m 1 lin k t v 1 lin k t . Lin k t ba g m 1 lin k t v 2 lin k t . Khi nguyn t cacbon ch tham gia lin k t n, cc obitan nguyn t ho tr lai ho ki u sp3 t o thnh 4 obitan lai ha q nh h ng theo phng t tm (h t nhn) n 4 nh hnh t di n u v l h ng c a 4 m i lin k t n (). V d cc lin k t trong phn t metan

Khi nguyn t cacbon tham gia lin k t i, cc obitan nguyn t ho tr lai ho ki u sp2 t o thnh 3 obitan lai ho q n m trong m t m t ph ng nh h ng theo phng t tm tam gic u (h t nhn) n 3 nh v l h ng c a 3 lin k t n (lin k t ). Cn lin k t do 1 obitan ho tr p cn l i tham gia theo h ng vung gc v i m t ph ng c a tam gic. V d trong phn t

Khi nguyn t cacbon tham gia lin k t ba, cc obitan nguyn t ho tr lai ho ki u sp t o ra 2 obitan v t o lin k t . Cn 2 lin k t do 2 obitan p cn l i tham gia, vung gc v i nhau v vung gc v i tr c lin k t . V d trong phn t CH CH:

V. Hi n t ng

ng phn

1. nh ngha Nh ng ch t c thnh ph n phn t gi ng nhau nhng th t lin k t gi a cc nguyn t khc nhau, do chng c tnh ch t khc nhau g i l nh ng ch t ng phn. V d : C5H12 c 3 ng phn. CH3 CH2 CH2 CH2 CH3 (1)

2. B c c a nguyn t cacbon

150

B c c a nguyn t cacbon trong m t phn t c xc nh b ng s nguyn t cacbon khc lin k t v i n. B c c a cacbon c k hi u b ng ch s La m (I, II, III,) V d :

3. Cc tr ng h p ng phn a) Nhm ng phn c u t o. L nhm ng phn do th t lin k t khc nhau c a cc nguyn t hay nhm nguyn t trong phn t gy ra. Nhm ng phn ny c chia thnh 3 lo i: 1) ng phn m ch cacbon: thay i th t lin k t c a cc nguyn t cacbon v i nhau (m ch th ng, m ch nhnh, m ch vng), cc nhm th , nhm ch c khng thay i. i v i hi rocacbon, phn t ph i c t 4C tr ln m i c ng phn m ch cacbon. V d : Butan C4H10 c 2 ng phn. CH3 CH2 CH2 CH3 : n - butan

Ring v i cc h p ch t ch a nhm ch c r u, ete th t 3C tr ln c V d r u propylic c 2 ng phn. CH3 CH2 CH2 OH : n - propylic

ng phn.

nhng y khng ph i l ng phn m ch cacbon m l ng phn v tr nhm ch c OH. 2) ng phn v tr c a n i i, n i ba, nhm th , nhm ch c. Nhm ng phn ny do: S khc nhau v tr c a n i i, n i ba. V d : CH2 = CH CH2 CH3 CH3 CH = CH CH3 buten -1 buten - 2 Khc nhau v tr c a nhm th . V d :

Khc nhau v tr c a nhm ch c. V d : CH3 CH2 CH2 CH2 OH : butanol -1

3)

ng phn nhm ch c

151

Cc ng phn c a nhm ny khc nhau v nhm ch c, t c l i t nhm ch c ny sang nhm khc, do tnh ch t ho h c hon ton khc nhau. Sau y l nh ng ng phn nhm ch c quan tr ng nh t. + Anken - xicloankan V d C3H6 c th l

+ Anka ien - ankin - xicloanken V d C4H6 c nh ng ng phn sau: CH2 = CH CH = CH2 CH2 = C = CH CH3 buta ien -1,3 buta ien -1,2 CH C CH2 CH3 CH3 C C CH3. butin -1 butin - 2

+ R u - ete V d C3H8O c nh ng ng phn. CH3 CH2 CH2 OH : propanol - 1

CH3 CH2 O CH3 : etyl metylete + An ehit xeton V d C3H6O c 2 ng phn CH3 CH2 CHO : propanal CH3 CO CH3 : imetylxeton. + Axit - este V d C3H6O2 c 3 ng phn CH3 CH2 COOH : axit propionic CH3 COO CH3 : metyl axetat H COO C2H5 : etyl fomiat + Nitro - aminoaxit V d C2H5NO2 c hai ng phn H2N CH2 COOH : axit aminoaxetic CH3 CH2 NO2 : nitroetan. b) Nhm ng phn hnh h c y ch xt ng phn cis-trans c a d ng m ch h . y l lo i ng phn m th t lin k t c a cc nguyn t trong phn t hon ton gi ng nhau, nhng khc nhau s phn b cc nguyn t ho c nhm nguyn t trong khng gian.

152

c lo i ng phn ny. i u ki n c n l trong phn t ph i c n i i. i u ki n l m i nguyn t cacbon n i i ph i lin k t v i hai nguyn t ho c nhm nguyn t khc nhau:

Cch xc nh d ng cis, d ng trans: V d 1: buten - 2 (CH3 CH = CH CH3)

V d 2: Axit C17H33COOH CH3(CH2)7 CH = CH (CH2)7 COOH

Nh v y, n u hai cacbon n i i lin k t v i 2 nguyn t H th khi 2 nguyn t H m t pha c a n i i ng v i d ng cis v ng c l i ng v i d ng trans. i v i phn t trong hai nguyn t cacbon n i i lin k t v i cc nhm th khc nhau th d ng cis c xc nh b ng m ch cacbon chnh n m v m t pha c a lin k t i, ng c l i v i d ng trans. V d : 3 - metylpenten - 2

N u m t trong hai nguyn t cacbon n i i lin k t v i hai nguyn t ho c nhm nguyn t gi ng nhau th khng c ng phn cis - trans. V d :

153

c) Cch vi t ng phn vi t nhanh v y ng phn c a m t ch t b t k th tr c h t ph i xc nh xem ch t thu c lo i h p ch t g, no hay khng no: B t u vi t ng phn m ch cacbon, r i n. Vi t ng phn v tr c a lin k t kp v c a nhm ch c. Vi t ng phn nhm ch c. Cu i cng r xt trong cc ng phn v a vi t ng phn no c d ng ng phn cis-trans.

VI. Dy

ng

ng

Dy ng ng l dy cc h p ch t h u c c tnh ch t ho h c tng t nhau, thnh ph n phn t khc nhau m t hay nhi u nhm CH2. V d : Dy ng ng ankan: CH4, C2H6, C3H8,(CTPT chung CnH2n+2). Dy ng ng anken: C2H4, C3H6, C4H8,(CTPT chung CnH2n). C n ch r ng khng ph i t t c cc ch t c d ng th c chung l ng ng. V d : khng ph i t t c cc r u no n ch c c cng th c chung CnH2n+1OH l ng ng. Ch ng h n CH3 CH2 OH

Hn km nhau 2 nhm CH2 nhng c tnh ch t ho h c khng hon ton gi ng nhau - khng ph i l ng ng c a nhau. Hai ch t ng ng lin ti p (k nhau) c s nguyn t cacbon Cn v Cn+1 ho c Cn-1. S bi n i tnh ch t v t l c a cc ch t trong dy ng ng tun theo m t quy lu t chung. V d m ch cacbon cng di th nhi t nng ch y, nhi t si tng d n, tan trong n c gi m d n.
VII. Phn lo i cc h p ch t h u c

1. D a vo m ch C: Chia thnh 3 nhm l n: Cc h p ch t m ch h g m + Lo i no: M ch C ch ch a lin k t n. V d dy ng ng ankan CnH2n+2, + Lo i cha no: M ch C ngoi lin k t n cn ch a lin k t i v lin k t ba. V d anken CnH2n ; cc ankin, anka ien CnH2n 2 ; Cc h p ch t m ch vng g m: + Vng no V d :

+ Vng khng no V d :

154

+ H p ch t thm: c nhn benzen

H p ch t d vng: Ngoi C cn c cc nguyn t khc tham gia t o vng. V d :

2. D a vo nhm ch c Nhm ch c l nhm nguyn t quy t h p ch t. M t s nhm ch c quan tr ng. Nhm hy roxyl: OH

nh tnh ch t ho h c

c trng c a m t lo i

Nhm nitro: NO2 Nhm amin: NH2 H p ch t n ch c: Trong phn t c 1 nhm ch c. H p ch t a ch c: Trong phn t c nhi u nhm ch c gi ng nhau. V d : HOOC R COOH : iaxit H p ch t t p ch c: Trong phn t c nhi u nhm ch c khc nhau. V d : cc aminoaxit H2N R COOH, HO CH2 CH2 CHO, 3. M t s h pch t c nhm ch c i n hnh a) R u (ancol): Phn t c (m t hay nhi u) nhm hy roxyl (OH) lin k t v i g c hi rocacbon. V d :

b) An ehit: Phn t c nhm ch c an ehit

155

V d : CH3 CH2 CHO : propanal c) Xeton: Phn t c nhm ch c cacbonyl. V d :

d) Axit cacboxylic (axit h u c): Phn t c (m t hay nhi u) nhm ch c cacboxyl

V d :

HOOC CH2 CH2 COOH : axit succinic e) Ete: Phn t c hai g c hi rocacbon lin k t v i nguyn t oxi. V d :

g) Este: L s n ph m c a ph n ng este ho gi a axit v r u. V d CH3 COO C2H5 h) Nitro: Phn t c nhm nitro (NO2) lin k t v i g c hi rocacbon. V d .

i) Amin :Amin c coi l d n xu t c a amoniac (NH3) trong m t s nguy n t H c thay th b ng g c hi rocacbon. Vd

k) Aminoaxit: Trong phn t c nhm cacboxyl (COOH) v nhm amin (NH2) lin k t v i g c hi rocacbon. V d : H2N CH2 COOH axit aminoaxetic.

156

VIII. Cch g i tn cc h p ch t h u c
1. Tn g i thng th ng. Khng tun theo quy t c khoa h c no, th ng xu t hi n t xa v b t ngu n t nguyn li u ho c tn nh bc h c tm ra, ho c m t a i m no trong tnh ch t c a h p ch t . V d : Axitfomic (axit ki n); olefin (kh d u); axit axetic (axit gi m), 2. Danh php h p l G i theo h p ch t n gi n nh t, cc h p ch t khc c xem l d n xu t c a chng, nguyn t H c thay th b ng cc g c h u c. V d CH3 OH : r u metylic (cacbinol) CH3 CH2 OH : r u etylic (metyl cacbinol) 3. Danh php qu c t : G i theo quy c c a Lin on qu c t ho h c l thuy t v ng d ng (IUPAC). a) D a vo b khung C xu t pht t cc hi rocacbon no m ch th ng. Cc h p ch t cng lo i (cng dy ng ng), cng nhm ch c th c ui gi ng nhau. C th : Hi rocacbon no (ankan) c ui an: CH3 CH2 CH3 : propan Hi rocacbon c n i i (anken) c ui en: CH2 = CH CH3 : propen Hi rocacbon c n i ba (ankin) c ui in: CH = C CH3 : propin H p ch t an ehit c ui al: CH3 CH2 CHO : propanal H p ch t r u c ui ol: CH3 CH2 CH2 OH : propanol H p ch t axit h u c c ui oic: CH3 CH2 COOH : propanoic. H p ch t xeton c ui ion:

ch s nguyn t cacbon c trong m ch chnh, ng i ta dng cc ph n n n (ph n u) sau: 1 : meta ; 2 : eta ; 3 : propa ; 4 : buta ; 5 : penta ; 6 : hexa ; 7 : hepta ; 8 : octa ; 9 : nona ; 10 : eca ; b) Tn c a nhm th . C n ch r ng, trong ho h u c, t t c nh ng nguyn t khc hi ro (nh Cl, Br, ) ho c nhm nguyn t (nh NO2, NH2,, cc g c hi rocacbon CH3 , C2H5 ,) u c coi l nhm th . G i tn nguyn t ho c tn nhm th .

157

 G i tn g c hi rocacbon u xu t pht t tn hi rocacbon tng ng v i ph n ui khc nhau. + G c hi rocacbon no ho tr 1 g i theo tn c a ankan tng ng b ng cch thay ui an b ng ui yl v c g i chung l g c ankyl. V d : CH3 : metyl, C2H5 : etyl, + G c hi rocacbon cha no ho tr 1 c ui enyl i v i anken, ui nyl i v i ankin v ui - ienyl i v i ien. V d : CH2 = CH : etilenyl (th ng g i l g c vinyl) CH C : axetilenyl hay etinyl. + G c ho tr 2 t o thnh khi tch 2 nguyn t H kh i 1 nguyn t C ho c tch nguyn t O kh i an ehit hay xeton. G c ho tr 2 c ui t -yli en. V d : CH3 CH2 CH = : propyli en. c) Cc b c g i tn h p ch t h u c ph c t p: B c 1: Ch n m ch C chnh. l m ch C di nh t ho c t C nhng cha n i i, n i ba, nhm th , nhm ch c, B c 2 : nh s th t cc nguyn t C (b ng ch s r p) trong m ch chnh xu t pht t pha g n nhm ch c, n i i, n i ba, nhm th , m ch nhnh. Quy t c nh s . u tin nh s l n l t theo th t . Nhm ch c n i i n i ba m ch nhnh. i v i h p ch t t p ch c th u ti n l n l t: Axit an ehit r u. B c 3: Xc nh cc nhm th v v tr c a chng trn m ch C chnh. B c 4: G i tn. + Tr c tin g i tn cc nhm th v v tr c a chng trn m ch C chnh, cu i cng g i tn h p ch t v i m ch C chnh. Ch : M ch cacbon ph i lin t c, khng c nguyn t khc chen vo gi a, v d i v i ch t

+ N u c nhi u nhm th gi ng nhau th g p chng l i v thm t i (2), tri (3), tetra (4), penta (5), + Theo quy t c: Con s ch v tr c a nhm th t tr c tn g i c a n, con s ch v tr n i i, n i ba v nhm ch c ( m ch C chnh) t pha sau. V d : G i tn cc h p ch t sau.

158

Ch : Hi n nay cng t n t i m t cch g i tn l t v tr c a n i i, n i ba, nhm ch c pha tr c tn g i. V d : CH2 = CH2 : 2-buten ; CH2 = CH CH = CH2 : 1,3 - buta ien ; d) Cho tn g i, vi t cng th c c u t o: Vi c u tin l d a vo ui c a tn g i xc nh ch t ng v i m ch cacbon chnh. V d : Vi t CTCT c a nh ng ch t c tn sau: + 1, 1, 2, 2 - tetracloetan Ta i t ui an (hi rocacbon no) etan (c 2C), tetraclo (c 4 clo th cc v tr 1, 1, 2, 2). Do CTCT: CHCl2 CHCl2. + 1 - clo, 2, 3 - imetylbutan

IX. M t s d ng ph n ng ho h c trong ho h u c
1. Ph n ng th . L ph n ng trong nguyn t (hay nhm nguyn t ) b thay th b i nguyn t (hay nhm nguyn t ) khc. V d :

159

2. Ph n ng c ng h p. L ph n ng trong phn t c a m t ch t c ng h p vo lin k t i ho c lin k t ba trong phn t c a ch t khc. V d :

i v i ph n ng c ng h p b t i x ng x y ra theo quy t c sau Quy t c Maccnhicp (hay quy t c c ng h p b t i x ng). Khi cc phn t ch t h u c ch a cc n i i, n i ba b t i x ng (t c l cc nguyn t cacbon n i i, n i ba lin k t v i cc nguyn t ho c nhm nguyn t khc nhau) tham gia ph n ng c ng h p v i cc tc nhn cng c c u t o b t i x ng th ph n dng c a tc nhn s lin k t v i C m hn, ngha l C lin k t v i nhi u nguyn t H hn, cn ph n m c a tc nhn s lin k t v i C dng hn, t c l C lin k t v i t nguyn t H hn. S n ph m thu c theo quy t c ny l s n ph m chnh, cn s n ph m thu c ng c quy t c ny l s n ph m ph , chi m m t t l r t th p. V d

3. Ph n ng tch H2O: L ph n ng tch m t hay nhi u phn t n c kh i cc phn t h p ch t h u c. V d :

4. Ph n ng oxi ho a) Ph n ng chy v i oxi t o thnh CO2, H2O v m t s s n ph m khc. V d : b) Ph n ng v i oxi ho nhm ch c ho c oxi ho lin k t kp (oxi ho khng hon ton). V d + Oxi ho : r u an ehit axit.

160

5. Ph n ng kh h p ch t h u c: Kh cc nhm ch c lo i ch t khc. V d :

bi n lo i ch t ny thnh

6. Ph n ng thu phn: L ph n ng gi a h p ch t h u c v n c t o thnh hai hay nhi u h p ch t m i. V d : 7. Ph n ng este ho. L ph n ng gi a axit v r u t o thnh este. V d :

Mu n ph n ng este ho x y ra hon ton, ph i dng ch t ht n c (th ng hay dng H2SO4 , Al2O3,) 8. Ph n ng trng h p: L ph n ng k t h p nhi u phn t nh (monome) gi ng nhau thnh phn t l n (polime) Ph n ng trng h p c th x y ra gi a hai lo i monome khc nhau, khi g i l ph n ng ng trng h p. i u ki n cc monome tham gia ph n ng trng h p l phn t ph i c lin k t kp ho c c vng khng b n. V d :

9. Ph n ng trng ngng: L ph n ng t o thnh phn t polime t cc monome, ng th i t o ra nhi u phn t nh n gi n nh H2O, NH3, HCl, i u ki n cc monome tham gia ph n ng trng ngng l phn t ph i c t nh t 2 nhm ch c ho c 2 nguyn t linh ng c th tch kh i phn t . V d :

10. Ph n ng crackinh: L qu trnh b gy m ch cacbon c a phn t hi rocacbon thnh cc phn t nh hn d i tc d ng c a nhi t ho c ch t xc tc. 11. Ph n ng refominh: L qu trnh dng nhi t v ch t xc tc bi n hi rocacbon t m ch h thnh m ch vng, t m ch ng n thnh m ch di. Cc hi u ng chuy n d ch electron 1. Hi u ng c m ng. i c u trc

161

a) nh ngha: Hi u ng c m ng (k hi u l I) l s d ch chuy n my e d c theo m ch C d i tc d ng ht ho c y c a cc nguyn t th hay nhm th . V d : CH3 CH2 CH2 Cl b) Phn lo i Quy c: Trong lin k t (C H) nguyn t H c I = O + Nhm th c m i n l n hn H s ht e gy ra hi u ng c m ng m (I). Hi u ng I tng theo chi u tng c a m i n c a nhm th . F > Cl > Br. F > OH > NH2 + Nhm th c m i n nh hn H, c +I. Hi u ng +I tng theo b c c a ankyl C(CH3)3 > CH(CH)3 > C2H5 > CH3 c) ng d ng: Hi u ng c m ng I dng gi i thch tnh axit - baz c a h p ch t h u c: Nhm th gy hi u ng I cng m nh, lm tnh axit c a h p ch t cng tng. Nhm th gy hi u ng +I cng m nh lm tnh baz c a h p ch t cng tng. 2. Hi u ng lin h p: a) nh ngha: Hi u ng lin h p (k hi u l C) l hi u ng d ch chuy n my electron trong h lin h p d i tc d ng ht ho c y e c a cc nguyn t nhm th . b) Phn lo i: Nhm th ht electron gy ra hi u ng -C. l cc nhm th khng no. V d :

Hi u ng ny gi i thch s thay i tnh axit - baz c a h p ch t h u c c nhm th : Nhm th C lm tng phn c c c a lin k t O H, do lm tng tnh axit. + Nhm th +C (nhm th y electron ) lm tng tnh baz (t c kh nng k t h p proton nh c p electron p khng phn chia) v lm gi m tnh axit. V d cc nguyn t H c v tr ortho v para trong phn t phenol d b th do hi u ng +C gy ra b i oxi c a nhm OH lm m t e cc v tr ny cao hn.

162

BI T P
1. Ch n khi ni m ng nh t v ho h c H u c. Ho h c H u c l ngnh khoa h c nghin c u: A. cc hch t c a cacbon. B. cc hch t c a cacbon, tr CO, CO2. C. cc hch t c a cacbon, tr CO, CO2, mu i cacbonat, cc xianua. D. cc hch t ch c trong c th s ng. 2. Cho h n h p hai ch t l etanol (ts = 78,3oC) v axit axetic (ts = 118oC). tch ring t ng ch t, ng i ta s d ng PP no sau y: A. Chi t. B. Chng c t th ng. C. L c v k t tinh l i. D. Chng c t p su t th p. 3. xc nh thnh ph n % c a nit trong hch t h u c ng i ta d n lin t c m t dng kh CO2 tinh khi t i qua thi t b nung ch a h n h p nh (vi miligam) ch t h u c v i CuO. Sau nung h n h p v d n s n ph m oxi ho l n l t i qua bnh ng H2SO4 c v bnh ng dd NaOH c, d. Kh cn l i l nit (N2) c o th tch chnh xc, t tnh c % c a nit. i u kh ng nh no sau y l sai? A. Bnh ng H2SO4 c c m c ch gi hi n c trong s n ph m. B. Bnh ng NaOH c, d c m c ch gi cacbonic trong s n ph m. C. Thi t b ny khng th nh l ng c nguyn t cacbon. D. Thi t b ny khng th nh l ng c nguyn t hi ro. 4. Cc cng th c c u t o sau bi u di n bao nhiu ch t ng phn?
H H H Cl Cl H H H

5. C 6

ng phn X, Y, Z, T, G, H c cng u X, Y,

th c pht l C4H8. Trong 4 ch t

Z, T lm m t mu dd brom ngay c trong bng t i. Khi tc d ng v i hi ro, c xc tc niken, un nng th ba ch t u X, Y, Z cho si c a m t s n ph m duy nh t. Hai ch t X v Y l ng phn hnh h c c a nhau, nhi t X nh hn c a Y. Nhi t c a H. i u kh ng si c a G nh hn

nh no sau y v c u t o

ho h c c a X, Y, Z, T, G, H l ng? A. X, Y, Z, T l cc anken, trong X, Y, Z c m ch cacbon th ng, T l anken c m ch cacbon phn nhnh. B. X l trans- but-2-en, Y l cis - but-2-en. C. G l xiclobutan, H l metyl xiclopropan. D. A, B, C u ng. 6. Thu c tnh no sau y khng ph i l c a cc hch t h u c? A. Khng b n nhi t cao. ng ho h c ch m, theo B. Kh nng ph n

nhi u h ng khc nhau. C. Lin k t ho h c trong hch t h u c th ng l lin k t ion. D. D bay hi v d chy hn hch t v c. 7. Nguyn nhn c a hi n t ng trong ho h c h u c l: A. v trong hch t h u c cacbon lun c ho tr 4. B. cacbon khng nh ng lin k t v i ngt c a nguyn t khc m cn lin k t v i nhau t o thnh m ch (th ng, nhnh ho c vng).
H

ng phn

a. Cl

C
H

C
H

b. Cl

C
H

C
H

c. Cl

C
H

C
Cl

C. s thay trong pht .

i tr t t lin k t gi a cc ngt

Cl

H H

H H

Cl

d. Cl

C
H

C
H

e. Cl

C
Cl

C
H

f. Cl

C
H

C
H

D. v m t l do khc. 8. Cho cng th c xc nh kh i l ng mol pht : M = 22,4 x D. Trong M l kh i l ng mol pht c a hch t h u c. D l kh i l ng ring (gam.lit) c a ch t h u c i u ki n tiu

A. M t ch t. C. Ba ch t.

B. Hai ch t. D. B n ch t.

163

chu n. Cng th c trn c th p d ng cho cc ch t h u c no sau y: A. C4H10, C5H12, C6H6. B. CH3COOH, CH3COONa, C6H5OH. C. C6H14, C8H18, C2H5ONa. D. Poli vinylclorua, poli etilen, etyl axetat. 9. H n h p X g m m t hi rocacbon trong i u ki n th ng th kh v hi ro. T kh i c a X so v i hi ro b ng 6,7. Cho h n h p i qua Ni nung nng, sau khi hi rocacbon ph n ng h t thu c h n h p Y c t kh i v i hi ro b ng 16,75. Cng th c pht c a hi rocacbon l: A. C3H4. C. C4H8 lin k t no sau y t o nn? A. Hai lin k t . B. Hai lin k t . C. M t lin k t v m t lin k t D. Phng n khc. 11. Lin k t ba gi a hai ngt cacbon l do cc lin k t no sau y t o nn? A. Hai lin k t v m t lin k t . B. Hai lin k t v m t lin k t . C. M t lk t , m t lin k t v m t lin k t cho nh n. D. Phng n khc. 12. Theo thuy t c u t o ho h c, trong pht cc ch t h u c, cc ngt lin k t ho h c v i nhau theo cch no sau y: A. ng ho tr . B. m t th t nh t C. ng s oxi ho. D. ng ho tr v theo m t th t nh t tnh cc hch t h u c l: A. Chuy n ho cc nguyn t C, H, N thnh cc ch t v c n gi n, d nh n bi t. nh. nh 13. Nguyn t c chung c a php phn tch nh. B. C3H6 D. C4H6. 14.

B. C. D. xc

t chy ch t h u c t chy ch t h u c t chy ch t h u c

tm cacbon tm nit do tm hi ro

d i d ng mu i en. c mi kht tc chy. d i d ng hi n c. nh kh i l ng mol pht c a cc ch t kh bay hi, ho c khng bay hi, ng i ta s d ng PP no sau y? A. PP nghi m l nh. D. A v B ng. 15. Cho cc ch t: CaC2, CO2, HCHO, CH3COOH, C2H5OH, NaCN, CaCO3. S ch t h u c trong s cc ch t cho l: A. 1. 16. B. 2. C. 3. D. 4. tch actemisin, m t ch t c trong cy ch thu c ch ng s t rt, B. PP nghi m si. C. D a vo t kh i v i hi ro hay khng kh.

10. Lin k t i gi a hai ngt cacbon l do cc

thanh hao hoa vng

ng i ta lm nh sau: ngm l v thn cy thanh hao hoa vng bm nh trong n-hexan. Tch ph n ch t l ng, un v ngng t thu h i n-hexan. Ph n cn l i l ch t l ng s t c cho qua c t s c k v cho cc dung mi thch h p ch y qua d u. K d ng? A. Chng c t. B. Chng c t li cu n hi n c. C. Chi t xu t. D. K t tinh l i. 17. D u m l m t h n h p nhi u hi rocacbon. c cc s n ph m nh xng, d u ho , mazut... trong nh my l c d u s d ng PP tch no? A. Chng c t th ng. B. Chng c t phn o n. C. Chng c t p su t th p. D. Chng c t li cu n hi n c. thu t ng thnh ph n c a tinh y khng c s thu t no sau

164

18.

t chy hon ton 1,50 g c a m i ch t u thu c 0,90g H2O v nh no sau y l ng phn c a nhau. ng ng i u kh ng

h u c X, Y, Z 2,20g CO2. ng nh t?

D. B v C u l cng th c c u t o c a 2- clobutan, s n ph m chnh. 22. Liopen, ch t mu trong qu c chua chn (C4OH56) ch ch a lin k t i v lin k t n trong pht . Khi hi ro ho hon ton liopen cho hi rocacbon no (C4OH82). Hy xc n i i trong pht liopen: A. 10 C. 12. 23. Xt gi m d n
R

A. Ba ch t X, Y, Z l cc c a nhau.

B. Ba ch t X, Y, Z l cc

nh s B. 11. D. 13. t

C. Ba ch t X, Y, Z c cng cng th c n gi n nh t. D. Cha d ki n. 19. Cc obital tr ng hay n a bo ho p AO c nh h ng nh th no trong khng gian so v i m t ph ng lin k t t o nn ng phn hnh h c c a pht ? A. Gc vung. B. Gc nh n. C. Gc b t. D. Gc t. 20. Xt b n c a cc g c ankyl, th t gi m d n b n c a cc g c trong tr ng h p no R R H H l ng? . . . . A. R C > R C > R C > H
C
H
R

b n c a cc cacbocation, th b n no sau y l ng?

R C+ H H

A.

C+ > R R

> R

C+ H

> H
H

C+ H

B.

C+ > R R

C+ H

>R

C+ H

> H

C+ H

H
H

H
H

H C+ H

B.

C > R R

C
H

> R
H

C
R

> H
H

C
H

.
H

C.

C+ > H R

> R

C+ R

> H

C+ R

R C > H R H

C.

C
H H

> R

C
R H

> R

C
H R

.
D.
H

H C+ > R H

H C+ > R H

R C+ R

> R

C+ R

D.

C > H H

C
R

> R

C
R

> R

C
R

21. Cho n-butan tc d ng v i clo c nh sng khu ch tn thu c hai d n xu t monoclo c a butan. S n ph m chnh c a ph n ng clo ho butan theo t l mol 1: 1 l:
H H C H H C H H C H H

A.

Cl

C
H

H C Cl

H C H

H C H H

B.

C
H

24. phn tch nh tnh v nh l ng cc nguyn t cacbon v hi ro trong pht cc hch t h u c, ng i ta dng ch t oxi ho l CuO, m khng dng oxi khng kh l v: A. khng kh c nhi u t p ch t lm gi m chnh xc c a php phn tch. B. khng kh ch a cacbonic v hi n c lm gi m chnh xc c a php phn tch. C. s n ph m oxi ho hon ton ch t h u c l ton b cacbon chuy n thnh cacbonic v ton b hi ro chuy n thnh n c. D. B v C ng.

H C H

H C Cl

H C H H

C.

C
H

165

CHNG XIII. HIDROCACBON

I. Hidro cacbon
Hi rocacbon l nh ng h p ch t h u c m phn t ch ch a cc nguyn t cacbon v hi ro. D a vo c u t o m ch cacbon v b n ch t lin k t gi a cc nguyn t cacbon, ng i ta th ng phn ra ba lo i l n. Hi rocacbon no (bo ho, trong phn t ch c lin k t n - lin k t ). Hi rocacbon khng no (cha bo ho, trong phn t ngoi lin k t n, cn c lin k t i v lin k t ba - ngha l c c lin k t v ). Hi rocacbon thm (nhi u lo i, xem ph n aren). M i lo i hi rocacbon c chung m t cng th c t ng qut: i v i hi rocacbon no m ch h , V d

ta th y s lin k t gi a cc nguyn t C b ng s nguyn t cacbon tr i 1. V m i nguyn t C c 4e ho tr (C c ho tr IV) m m i lin k t c n 2e ho tr , nn n u phn t c n nguyn t C th s e ho tr cn lin k t v i H l 4n 2 (n 1) = 2n + 2. Do v y cng th c chung c a hi rocacbon no m ch h l CnH2n+2. i v i hi rocacbon khng no m ch h c m t lin k t i (v d anken), ngoi lin k t cn c n 2e ho tr t o thnh lin k t gi a 2 nguyn t C. Do s e ho tr c n lin k t v i H gi m i 2 n v . Do cng th c c a anken l CnH2n. N u anken c a lin k t i th cng th c chung s l CnH2n+22a. i v i hi rocacbon m ch h c m t lin k t ba (ankin, v d CH3 C CH) th ngoi lin k t cn 2 lin k t dng h t 4e ho tr . Do s nguyn t H lin k t cng gi m i 4 n v (so v i hi rocacbon no). Cng th c chung c a ankin s l CnH2n+24 = CnH2n2. i v i hi rocacbon vng no: Khi t o thnh vng dng m t 2e ho tr nn s e ho tr lin k t v i H gi m nn s e ho tr lin k t v i H gi m 2 n v (so v i hi rocacbon no m ch h ). Do , cng th c hi rocacbon vng no (xicloankan) l CnH2n ( ng phn c a anken). V y cng th c chung c a m i hi rocacbon l: CnH2n+22a. n: S nguyn t C trong phn t . a: S lin k t i (1 lin k t ba b ng 2 lin k t i), s vng (1 vng tng ng 1 lin k t i, t c l a = 1). V d :

II. Ankan
Cng th c chung l CnH2n+2 v i n 1. Tn g i chung l ankan hay parafin Ch t n gi n nh t l metan CH4

166

1. Cng th c - c u t o - cch g i tn 1. C u t o M ch C h , c th phn nhnh ho c khng phn nhnh. Trong phn t ch c lin k t n (lin k t ) t o thnh t 4 obitan lai ho sp3 c a nguyn t C, nh h ng ki u t di n u. Do m ch C c d ng g p khc. Cc nguyn t c th quay tng i t do xung quanh cc lin k t n. Hi n t ng ng phn do cc m ch C khc nhau (c nhnh khc nhau ho c khng c nhnh). 2. Cch g i tn Tn g i g m: Tn m ch C c ui an. Phn t c m ch nhnh th ch n m ch C di nh t lm m ch chnh, nh s cc nguyn t C t pha g n m ch nhnh nh t. V d :

2. Tnh ch t v t l Nhi t nng ch y, nhi t si tng d n khi tng s nguyn t C trong phn t . 4 ch t u l kh, cc ch t c n t 5 19 l ch t l ng, khi n 20 l ch t r n. u khng tan trong n c nhng d tan trong cc dung mi h u c.

3. Tnh ch t ho h c Ph n ng c trng l ph n ng th v ph n ng hu . 3.1. Ph n ng nhi t phn V d nhi t phn metan:

3.2. Ph n ng oxi ho a) Chy hon ton: s n ph m chy l CO2 v H2O. b) Oxi ho khng hon ton:

3.3. Ph n ng th

167

a) Th clo v brom: X y ra d i tc d ng c a askt ho c nhi t h n h p s n ph m.

v t o thnh m t

Iot khng c ph n ng th v i ankan. Flo phn hu ankan km theo n . Nh ng ankan c phn t l n tham gia ph n ng th m d u hn v u tin th nh ng nguyn t H c a nguyn t C ho c cao. V d :

b) Th v i HNO3 (hi HNO3 c) Ph n ng tch H2:

200oC 400oC).

400 900oC, xc tc Cr2O3 + Al2O3.

4.4. Ph n ng crackinh (S n ph m l nh ng hi rocacbon no v khng no). 5. i u ch 1. i u ch metan a) L y t cc ngu n thin nhin: kh thin nhin, kh h ao, kh d u m , kh chng than . b) T ng h p

c)

d) 2. i u ch cc ankan khc a) L y t cc ngu n thin nhin: kh d u m , kh thin nhin, s n ph m crackinh. b) T ng h p t cc d n xu t halogen: R - Cl + 2Na + Cl - R' R - R' + 2NaCl V d : c) T cc mu i axit h u c

168

6.

ng d ng Dng lm nhin li u (CH4 dng trong n x hn, c t kim lo i). Dng lm d u bi trn. Dng lm dung mi. t ng h p nhi u ch t h u c khc: CH3Cl, CH2Cl2, CCl4, CF2Cl2, c bi t t CH4 i u ch c nhi u ch t khc nhau: h n h p CO + H2, amoniac, CH CH, r u metylic, an ehit fomic Cng th c chung : CnH2n v i n 2. Tn g i chung l anken hay olefin Ch t n gi n nh t l etilen CH2 = CH2.

III. ANKEN

1. Cng th c - c u t o - cch g i tn 1.1. C u t o M ch C h , c th phn nhnh ho c khng phn nhnh. Trong phn t c 1 lin k t i: g m 1 lin k t v 1 lin k t . Nguyn t C lin k t i tham gia 3 lin k t nh 3 obitan lai ho sp2, cn lin k t nh obitan p khng lai ho. c bi t phn t CH2 = CH2 c c u trc ph ng. Do c lin k t nn kho ng cch gi a 2 nguyn t C = C ng n l i v hai nguyn t C ny khng th quay quanh lin k t i v khi quay nh v y lin k t b ph v . Hi n t ng ng phn do: M ch cacbon khc nhau, v tr c a n i i khc nhau. Nhi u anken c ng phn cis - trans. V d : Buten-2

Anken c 1.2. Cch g L y tn c a v i s th t c V d :

ng phn v i xicloankan. i tn ankan tng ng thay ui an b ng en. M ch chnh l m ch c n i i a C n i i nh nh t.

2. Tnh ch t v t l Theo chi u tng c a n (trong cng th c CnH2n), nhi t tng.

si v nhi t

nng ch y

169

n = 2 4 : ch t kh n = 5 18 : ch t l ng. n 19 : ch t r n. u t tan trong n c, tan c trong m t s dung mi h u c (r u, ete,) 3. Tnh ch t ho h c Do lin k t trong lin k t i km b n nn cc anken c ph n ng c ng d b oxi ho ch n i i, c ph n ng trng h p. 3.1. Ph n ng oxi ho a) Ph n ng chy. b) Ph n ng oxi ho m d u: T o thnh r u 2 l n r u ho c i t o thnh an ehit ho c axit. c trng,

t m ch C ch n i

3.2. Ph n ng c ng h p a) C ng h p H2: b) C ng h p halogen: Lm m t mu n c brom (Theo dy Cl2, Br2, I2 ph n ng kh d n.) c) C ng h p hi rohalogenua (Theo dy HCl, HBr, HI ph n ng d d n) i v i cc anken khc, nguyn t halogen (trong HX) mang i n m, u tin nh vo nguyn t C b c cao (theo quy t c Maccpnhicp). nhi t th ng.

d) C ng h p H2O ( un nng, c axit long xc tc) Cng tun theo quy t c Maccpnhicp: Nhm - OH nh vo C b c cao

3.3. Ph n ng trng h p: C xc tc, p su t cao, un nng

4. i u ch 4.1. i u ch etilen

170

 Tch n c kh i r u etylic

Tch H2 kh i etan:

Nhi t phn propan C ng h p H2 vo axetilen

4.2. i u ch cc anken Thu t ngu n kh ch bi n d u m . Tch H2 kh i ankan:

Tch n c kh i r u

Tch HX kh i d n xu t halogen:

Tch X2 t d n xu t ihalogen: (Ph n ng trong dd r u v i b t k m xc tc). 5. ng d ng Dng s n xu t r u, cc d n xu t halogen v cc ch t khc. trng h p polime: polietilen, poliprpilen. Etilen cn c dng lm qu mau chn. Cng th c chung CnH2n2 (n 2) Ch t n gi n nh t l axetilen CH CH.

IV. ANKIN

1. Cng th c - c u t o - cch g i tn 1.1. C u t o Trong phn t c m t lin k t ba (g m 1 lin k t v 2 lin k t ). c bi t phn t axetilen c c u hnh ng th ng ( H C C H : 4 nguyn t n m trn m t ng th ng). Trong phn t c 2 lin k t lm di lin k t C C gi m so v i lin k t C = C v C C. Cc nguyn t C khng th quay t do quanh lin k t ba. 2.2. ng phn Hi n t ng ng phn l do m ch C khc nhau v do v tr n i ba khc nhau.

171

 Ngoi ra cn ng phn v i anka ien v hi rocacbon vng. 3.3. Cch g i tn Tng t nh anken nhng c ui in. V d :

2. Tnh ch t v t l Khi n tng, nhi t si v nhi t nng ch y tng d n. n = 2 4 : ch t kh n = 5 16 : ch t l ng. n 17 : ch t r n. u t tan trong n c, tan c trong m t s dung mi h u c. V d axetilen tan kh nhi u trong axeton. 3. Tnh ch t ho h c 3.1. Ph n ng oxi ho ankin a) Ph n ng chy Ph n ng to nhi t b) Oxi ho khng hon ton (lm m t mu dd KMnO4) t o thnh nhi u s n ph m khc nhau. V d :

Khi oxi ho ankin b ng dd KMnO4 trong mi tr ng H2SO4, c th gy ra ch n i ba t o thnh an ehit ho c axit. 3.2. Ph n ng c ng: C th x y ra theo 2 n c. a) C ng H2 (to, xc tc):

t m ch

b) C ng halogen (lm m t mu n c brom)

c) C ng hi rohalogenua ( 120oC 180oC v i HgCl2 xc tc) v cc axit (HCl, HCN, CH3COOH,)

Vinyl clorua c dng

trng h p thnh nh a P.V.C:

172

Ph n ng c ng HX c th x y ra

n cng:

i v i cc Maccpnhicp. V d :

ng

ng c a axetilen, ph n

ng c ng tun theo quy t c

d) C ng H2O: Cng tun theo quy t c Maccpnhicp:

3.3. Ph n ng trng h p

4.4. Ph n ng th : Ch x y ra u m nh R C CH:

i v i axetilen v cc ankin khc c n i ba

cacbon

Khi cho s n ph m th tc d ng v i axit l i gi i phng ankin:

5. i u ch 5.1. i u ch axetilen a) T ng h p tr c ti p

173

b) T metan c) Thu phn canxi cacbua d) Tch hi ro c a etan 5.2. i u ch cc ankin a) Tch hi rohalogenua kh i d n xu t ihalogen

b) Ph n ng gi a axetilenua v i d n xu t halogen

6.

ng d ng c a ankin Ch c axetilen c nhi u ng d ng quan tr ng. th p sng (kh t n). Dng trong n x hn, c t kim lo i. Dng t ng h p nhi u ch t h u c khc nhau: an ehit axetic, cao su t ng h p (policlopren), cc ch t d o v cc dung mi, Cng th c chung l : CnH2n2 (n 3)

V. ANKA IEN (hay iolefin)

1. C u t o C 2 lin k t i trong phn t . Cc n i i c th : v tr li n nhau: C = C = C v tr cch bi t: C = C C C = C H lin h p: C = C C = C Quan tr ng nh t l cc anka ien thu c h lin h p. Ta xt 2 ch t tiu bi u l: Buta ien : CH2 = CH CH = CH2 v

2.Tnh ch t v t l Buta ien l ch t kh, isopren l ch t l ng (nhi t si = 34oC). C 2 ch t tan trong n c, nhng tan trong m t s dung mi h u c nh: r u, ete. 3. Tnh ch t ho h c Quan tr ng nh t l 2 ph n ng sau: 3.1. Ph n ng c ng a) C ng halogen lm m t mu n c brom

u khng

174

brom, cc n i i s b bo ho. b) C ng H2

c) C ng hi rohalogenua.

3.2. Ph n ng trng h p

4. i u ch 4.1. Tch hi ro kh i hi rocacbon no Ph n ng x y ra 600oC, xc tc Cr2O3 + Al2O3, p su t th p.

4.2. i u ch t r u etylic ho c axetilen

VI. HIDROCACBON THM (Aren)

Cc hi rocacbon thm quen thu c nh benzen (C6H6), toluen (C6H5 CH3), etylbenzen (C6H5 C2H5) v cc ng ng c a n c cng th c chung CnH2n-6 v i n 6. Ngoi ra, c cc aren m ch nhnh khng no nh stiren C6H5 CH = CH2, phenylaxetilen C6H5 C CH,ho c c nhi u nhn benzen nh naphtalen, antraxen. Hi rocacbon thm i n hnh l benzen.

175

1. Benzen C6H6 1.1. C u t o - ng phn - tn g i a) C u t o Phn t benzen c c u t o vng 6 c nh u. M i nguyn t C trong phn t benzen tham gia 3 lin k t v i 2C bn c nh v H nh 3 obitan lai ho sp2 nn t t c cc nguyn t C v H u n m trn cng m t ph ng. Cn m i lin k t th 4 (lin k t ) c t o nn nh obitan 2p c tr c vung gc v i m t ph ng phn t . Kho ng cch gi a cc nguyn t C trong phn t l b ng nhau nn my electron p c a nguyn t C xen ph u v i 2 my electron 2p c a 2 nguyn t C bn c nh, do trong phn t benzen khng hnh thnh 3 lin k t ring bi t m l m t h lin k t th ng nh t g i l h lin h p thm, quy t nh nh ng tnh ch t thm c trng c a nhn benzen; v a th hi n tnh ch t no, v a th hi n tnh ch t cha no. V th CTCT c a benzen th ng c bi u di n b ng m y cch sau: G c hi rocacbon thm Khi tch b t 1H kh i phn t benzen ta c g c phenyl C6H5 Khi tch b t 1H kh i nguyn t C trn nhn benzen c a 1 phn t hi rocacbon thm ta c g c aryl. N u tch 2H th c g c phenylen v arylen b) ng phn V cc lin k t C C trong nhn benzen ng nh t nn benzen ch c 3 ng phn v tr. N u hai nhm th hai C ln c n ta c ng phn ortho (vi t t t l o) ho c nh s 1, 2. N u hai nhm th cch nhau m t nguyn t C (m t nh l c gic g i l ng phn meta (vi t t t l m) ho c 1, 3. N u hai nhm th hai nguyn t C i nh g i l ng phn para (vi t t t l p) ho c 1, 4. V d : Cc ng phn c a iclobenzen C6H4Cl2.

1.2. Tnh ch t v t l Benzen l ch t l ng khng mu, r t linh ng, c mi c trng, nhi t si = 80oC. Benzen nh hn n c, khng tan trong n c, nhng tan nhi u trong cc dung mi h u c nh r u, ete, axeton. Benzen l dung mi t t ho tan nhi u ch t nh Cl2, Br2, I2, S, P,ch t bo, cao su. Nh ng ch t n gi n nh t trong dy ng ng c a benzen l ch t l ng, nh ng ng ng cao hn l ch t r n. Benzen c dng lm nguyn li u u i u ch thu c nhu m, thu c ch a b nh, s i t ng h p, ch t d o, phenol, nitrobenzen, anilin. Benzen l m t trong nh ng dung mi h u c t t nh t. 1.3. Tnh ch t ho h c c a benzen.

176

Benzen v a tham gia ph n ng th v a tham gia ph n ng c ng, trong ph n ng th c trng hn, ch ng t nhn benzen r t b n. c i m c a benzen g i chung l tnh thm. a) Ph n ng th : D dng hn hi rocacbon no m ch h . V i halogen nguyn ch t (Cl2, Br2) ph n ng x y ra nhi t th ng c v bo s t xc tc: (brombenzen) Ch : Bnh th ng benzen khng lm m t mu n c brom. Ph n ng nitro ho: V i HNO3 b c khi, c m t H2SO4 c, un nng nh .

Ph n ng v i H2SO4

Ph n ng v i d n xu t halogen

b) Ph n ng c ng: Kh x y ra hn hi rocacbon cha no, m ch h . C ng h p hi ro

C ng h p clo v brom 1.4. Tnh ch t ho h c c a cc ng ng benzen a) Ph n ng th Th trn nhn benzen. Ph n ng th trn nhn benzen c a cc ng ng ph thu c vo nh h ng c a nhm th c s n i v i nhn benzen. Ng i ta chia thnh 2 lo i. + Nhm th l nhm y electron: Khi trn nhn benzen c nhm th y electron nh NH2, NR, OH, OCH3, g c ankyl R, (+C, +H) lm m t electron cc v tr ortho v para tng, do ph n ng th x y ra d hn ( nh h ng th vo v tr o, p). V d phn t toluen C6H5 CH3

+ Nhm th l nhm ht electron Khi trn nhn benzen c nhm th ht electron nh NO2, SO3H, COOH, CHO ( C) lm gi m m t electron v tr meta c tr i hn ( nh h ng th vo v tr m). V d phn t C6H5 NO2 Sau y l ph n ng th c a Br2 ng v i 2 tr ng h p trn.

177

 Th trn g c ankyl: V i halogen x y ra khi chi u sng khng c xc tc. b) Ph n ng oxi ho: Cc ch t oxi ho m nh (nh KMnO4) oxi ho nguyn t C c a m ch nhnh nh tr c ti p v i nhn benzen:

1.5. i u ch a) i u ch benzen Chng c t nh a than . T axetilen: T xiclohexan. T n - hexan. b) i u ch cc hi rocacbon thm khc

2. Gi i thi u m t s hi rocacbon thm a) Tuloen C6H5 CH3: l ch t l ng (nhi t si = 111oC), c mi gi ng benzen, khng tan trong n c, tan trong m t s dung mi h u c. b) Etylbenzen C6H5 CH2 CH3 l ch t l ng khng mu, c mi gi ng benzen (nhi t si = 136oC), t tan trong n c. Ngoi cc tnh ch t c a hi rocacbon thm cn c ph n ng tch H2:

c) Stiren C6H5 CH = CH2 l ch t l ng (nhi t si = 145oC). t tan trong n c, tan nhi u trong r u, ete, xeton. D tham gia ph n ng c ng n i i c a m ch nhnh.

178

Ph n ng trng h p x y ra r t d dng khi c m t ch t xc tc:

Polistiren l ch t r n trong su t, d gia cng nhi t, dng lm v t li u i n, d ng c gia nh. Stiren ng trng h p v i buta ien t o thnh cao su buta ien stiren. d) Xilen C6H4(CH)3 : c 3 d ng.

e) Hi rocacbon thm c nhi u vng benzen. iphenyl C6H5 C6H5 : ch t r n, tan trong r u, ete. Naphtalen C1OH8:

Ch t r n Antraxen C14H10

179

BI T P
1. i u ki n trng h p l: A. hi rocacbon khng no. B. c lin k t kp trong pht . C. hi rocacbon khng no, m ch h . D. hi rocacbon. 2. H n h p X g m hai hi rocacbon m khi t chy thu c CO2 v H2O c s mol b ng nhau. H n h p g m cc hi rocacbon no sau y? A. Hai ankan. B. Hai xicloankan. C. Hai anken. D. B, C ng. 41 thm 2,0 gam. Cng th c pht c a hai anken l: B. C3H6 v C4H8. A. C2H4 v C3H6. C. C4H8 v C5H10. D. Phng n khc. 4. t chy hon ton 10cm3 m t hi rocacbon b ng 80cm3 oxi. Ngng t hi n c, s n ph m chi m th tch 65cm3, trong th tch kh oxi d l 25cm3. Cc th tch u o i u ki n tiu chu n. Cng th c pht c a hi rocacbon cho l: A. C4H6. B. C4H8. C. C4H10. D. C5H12. 5. Ch n nh ngha ng v hi rocacbon no? Hi rocacbon no l: A. nh ng hch t h c g m hai nguyn t C v H. B. nh ng hi rocacbon khng tham gia p c ng. C. nh ng hi rocacbon tham gia ph n ng th . D. nh ng hi rocacbon ch g m cc l k t n trong pt . 6. So snh kh nng ph n ng c a t ng c p ch t, vi t n u nh n nh ng ho c ch S n u sai trong cc sau y: A. Metan d ph n ng v i brom c chi u sng hn toluen. B, Toluen d ph n ng v i HNO3 c (c H2SO4 c) hn benzen C. Benzen d ph n ng v i dd n c brom hn anilin. D. Etilen d ph n ng v i dd n c brom hn vinyl clorua ch t h u c tham gia ph n ng

7. Propen ph n ng v i n c brom c ho tan m t l ng nh NaI t o ra nm s n ph m. Gi i thch no sau y l ng? A. Ph n ng di n ra theo c ch th g c t do. B. Ph n ng di n ra theo c ch th electrophin. C. Ph n ng di n ra theo c ch c ng ion, hai giai o n. D. Ph n ng di n ra theo c ch c ng g c t do. 8. t chy hon ton m (g) h n h p X g m CH4, C3H6 v C4H10 thu c 4,4g CO2 v 2,52g H2O, m c gi tr no trong s cc phng n sau? A. 1,48g C. 14,8g B. 2,48 g D. 24,7 g

9. Trong m t bnh kn dung tch V lit c ch a m t h n h p A g m hai kh l metan v axetilen. H n h p A c t kh i so v i hi ro l 10,5. Nung nng A nhi t cao metan b nhi t phn m t ph n (theo phng trnh ho h c: 2CH4 C2H2 +3H2) th thu c h n h p kh B. ng? A. Thnh ph n % theo V c a C2H2 trong h n h p B khng thay ng. B. Trong h n h p A, thnh ph n % c a metan l 50%. C. p su t c a h n h p kh sau ph n ng l n hn p su t ban D. A, B, C u. u ng. i m i th i i m ph n i u nh n nh no sau y l

10. Cho h n h p cc ankan sau: pentan (tos 36oC), hexan (tos 69oC), heptan (tos 98oC), octan (tos 126oC), nonan (tos 151oC). C th tch ring t ng ch t trn b ng cch no sau y: A. Chng c t li cu n hi n c. B. Chng c t phn o n. C. Chng c t p su t th p. D. Chng c t th ng.

180

11. S n ph m chnh c a s hi roclorua vo propen l A. CH3CHClCH B. CH3CH2CH2Cl. C. CH2ClCH2CH3. D. ClCH2CH2CH3 12.

c ng h p
-CH2-CH-CH-CH2-

C. D. Phng n khc

c i m c u t o c a pht etilen l: A. t t c cc ngt u n m trn m t m t ph ng, cc obitan ngt C lai ho sp2, gc lai ho 1200.. B. c lin k t i gi a hai ngt C,

17. C b n ch t etilen, propin, buta-1,3- ien, benzen. Xt kh nng lm m t mu dd brom c a b n ch t trn, i u kh ng nh no l ng? A. C b n ch t dd brom. u c kh nng lm m t mu

B. C ba ch t c kh nng lm m t mu dd brom. C. C hai ch t c kh nng lm m t mu dd brom. D. Ch c m t ch t c kh nng lm m t mu dd brom. 18. Hy ch n m t dy cc ch t trong s cc dy ch t sau i u ch hch t nitrobenzen: A. C6H6, ddHNO3 B. C6H6, ddHNO3 C. C7H8, ddHNO3 c c, ddH2SO4 c c ng

trong c m t lin k t b n v m t lin k t km b n. C. lin k t c t o thnh b i s xen ph tr c sp2- sp2, lin k t hnh thnh nh s xen ph bn p - p. D. c A, B, C ng. 13. t chy hon ton 5,6 gam m t anken A th kh trong nh ng i u ki n bnh th ng, c t kh i so v i hi ro l 28 thu c 8,96 lit kh cacbonic( ktc). Cng th c c u t o c a A l: A. CH2=CH-CH2CH3 B. CH2=C(CH3)CH3 C. CH3CH=CHCH3 D. c A, B, C ng . 14. Xicloankan c ph n ng c ng m vng trong s cc ch t sau l: A. Xiclopropan. B. Xiclobutan. C. Xiclopentan. D. C A, B . 15. Etilen l n cc t p ch t SO2, CO2, hi n c. Lo i b t p ch t b ng cch sau: A. D n h n h p qua dd brom d. B. D n h n h p qua dd natri clorua d, C. D n h n h p l n l t qua bnh ch a dd NaOH d v bnh ch a dd H2SO4 c. D. D n h n h p l n l t qua bnh ch a dd brom d v bnh ch a dd H2SO4 c. 16. S n ph m chnh c a ph n ng trng h p buta-1,3- ien l:
-CH2-- CHCH
CH2
n

D. C7H8, ddHNO3 c, ddH2SO4 c 19. Tnh ch t ho h c c trng c a dy ng ankan l:

A. Tham gia ph n ng oxi ho hon ton (chy) t o ra cacbonic v n c. B. Tham gia ph n ng th theo c ch g c t do. C. Tham gia ph n ng crackinh. D. Tham gia ph n ng oxi ho khng hon ton. 20. Dng dd brom (trong n c) lm thu c th , c th phn bi t c p ch t no sau y: A. metan v etan. C. etilen v propilen. brom trong n c ? A. CH CH, CH2 =CH2, CH4, C6H5CH=CH2. CH, CH2 = CH2, CH4, C6H5CH3. CH, CH2=CH2, CH2=CHCH= CH2, B. CH C. CH B. toluen v stiren. D. etilen v stiren. u lm m t mu dd

21. Cc ch t no sau y

-CH2-CH=CH-CH2-

A.

B.

C6H5CH = CH2.

181

D. CH

CH, CH2 = CH2, CH3 CH3,

C6H5CH = CH2. 22. Ch s octan l m t ch s ch t l ng c a xng, c trng cho kh nng ch ng kch n s m. Ng i ta quy c iso octan c ch s octan l 100, cn n-heptan c ch s octan l 0. Xng 92 c ngha l lo i c kh nng ch ng kch n tng ng h n h p 92% iso octan v 8% n-heptan. Tr c octan ng i ta thm ph (Pb(C2H5)4), tuy nhin ph y, tng ch s gia ny lm gia tetra etyl ch

D. Crackinh n-hexan. 26. C hai ng nghi m, m i ng ch a 1ml dd brom trong n c c mu vng nh t. Thm vo ng th nh t 1ml n-hexan v ng th hai 1ml hex-1-en. L c u c hai ng nghi m, sau yn hai ng nghi m trong vi pht. Hi n t ng quan st c l: A. c s tch l p cc ch t l ng nghi m. B. mu vng nh t v n khng th nh t. C. nghi m th 2 c 2 l p ch t l ng u khng mu. D. A, B, C ng. 27.
0

c hai ng ng nghi m

nhi m mi tr ng, nay b c m s d ng. Hy cho bi t hi n nay ng i ta s d ng ch t ph gia no lm tng ch s octan? A. Metyl tert butyl ete. B. Metyl tert etyl ete. C. Toluen. D. Xylen. 23. tch ring t ng kh tinh khi t ra kh i h n h p g m propan, propen, propin ng i ta s d ng nh ng ph n ng ho h c c trng no sau y? A. Ph n ng th ngt H c a ankin-1. B. Ph n ng c ng n c c xc tc axit c a anken. C. Ph n ng tch n c c a ancol ti t o anken. D. A, B, C ng. 24. Cho s ph n ng: n-hexan xiclohexan + hi ro Bi t nhi t t o thnh c a n-hexan, xiclohexan v hi ro l n l t l 167kJ, 103kJ v 435,5 kJ.mol. Nh n nh no v ph n ng ng vng n-hexan l ng? A. H > 0. B. H < 0. C. Nhi t tng cn b ng hh chuy n sang chi u thu n. D. T t c cc nh n nh trn u sai. 25. Trong phng th nghi m c th i u ch m t l ng nh kh metan theo cch no sau y? A. Nung axetat natri khan v i h n h p vi ti xt. B. Phn hu y m kh cc hch t h u c. C. T ng h p t C v H.

i u ch etilen trong phng th nghi m t c nhi t trn

C2H5OH, xc tc H2SO4 m t trong s cc ch t sau A. Dd brom d. B. Dd natri hi roxit d. C. Dd natri cacbonat d.

170 C th ng l n cc oxit nh SO2, CO2. Ch n lm s ch etilen:

D. Dd kali pemanganat long d. 28. Ch no sau y c n tun theo xc tc H2SO4 b t vo H2SO4 c nhi t trn 1700C? i u ch etilen trong phng th nghi m t C2H5OH, A. Dng m t l ng nh ct ho c ng nghi m ch a C2H5OH, xc tc c trnh h n h p si qu m nh, tro

ra ngoi ng nghi m. B. Khng thu ngay l ng kh thot ra ban u, ch thu kh khi dd ph n ng chuy n C. Khi d ng th nghi m ph i tho ng d n kh tr c khi t t n c n D. A, B, C u ng. trnh n c trn vo ng nghi m gy v , nguy hi m. sang mu en.

182

CHNG XIV. CC D N XU T HIDROCACBON I. D n xu t halogen c a hi rocacbon no

1. C u t o Do m i n c a nguyn t halogen (X) l n nn m i lin k t C-X b phn c c ng k v nguyn t X linh ng d tham gia ph n ng. Theo chi u t Cl Br I linh ng c a nguyn t X trong phn t d n xu t tng ln. Cch g i tn: Theo danh php th . V d

2. Tnh ch t v t l Ba ch t CH3Cl, CH3Br, C2H5Cl l ch t kh. Cc ch t khc l ch t l ng, r n. khng mu. Khng tan trong n c, d tan trong cc dung mi h u c. 3. Tnh ch t ho h c a) Ph n ng thu phn trong mi tr ng ki m: u

b) Ph n ng tch HX:

c) Tc d ng v i NH3

183

d) Tc d ng v i Na

4. i u ch Ph n ng th c a halogen vo hi rocacbon no. Ph n ng c ng HX vo hi rocacbon cha no. Ph n ng gi a HX v r u (c H2SO4 )

5. Gi i thi u m t s ch t a) CH2Cl CH2Cl ( icloetan) l ch t l ng, dng ho tan nh a, ch t bo. b) CHCl3 (clorofom) l ch t l ng, dng lm dung mi, gy m. c) CCl4 (tetraclorua cacbon) l ch t l ng, dng lm dung mi ho tan cao su, ch t bo, d u m . d) Freon - 12 (CCl2F2) l ch t kh, khng mu, khng mi, khng chy, khng c. Dng lm ch t sinh hn trong my l nh. Tuy v y, n c nh c i m l n l ph hu t, cho nn ng i ta ang tm cch h n ch s n xu t v s t ng ozon b o v Tri d ng n.

II. D n xu t halogen c a hi rocacbon cha no

1. C u t o phn t Nguyn t X (halogen) c th nh vo C V d , ng v i CTPT C3H5Cl c 3 ch t. n i i ho c nguyn t C khc.

v CH2 = CH CH2 Cl C lin k t b i ( i ho c ba) trong phn t . 2. Tnh ch t ho h c Ph n ng c ng v ph n ng trng h p:

3. Ph n ng trao i c a nguyn t halogen Nguyn t X linh ng v d tham gia ph n ng trao m t ki m.

i - d b thu phn khi c

184

III. Ngu n hi rocacbon trong thin nhin

Trong thin nhin c ba ngu n cung c p hi rocacbon l: kh thin nhin, d u m v than . 1. Kh thin nhin Thnh ph n ch y u c a kh thin nhin l metan (90 - 98%), cn l i l eta, propan, butan v m t s ng ng cao hn, ngoi ra cn m t l ng nh H2S, N2, ng d ng: * Dng lm nhin li u * Dng lm nguyn li u ho h c i u ch hi ro, axetilen, cao su nhn t o, ch t d o, nhi u ch t t ng h p khc. V d : T axetilen c th t ng h p nhi u ch t khc. 2. D u m 2.1. Thnh ph n c a d u m . D u m l ch t l ng c snh, mu nu s m, c mi c trng, nh hn n c. D u m n m trong nh ng ti d u su d i t. D u m l h n h p hi rocacbon c th thu c cc lo i: no m ch h , vng no, thm. Ngoi ra, cn ch a nh ng l ng nh cc ch t h u c khc trong phn t c O, N, S Trong d u m thnh ph n hi rocacbon l ng l ch y u, c ho tan hi rocacbon kh v r n. 2.2. Cc s n ph m chng c t d u m a) S n ph m nh c a d u m g m: Khi chng c t phn o n d u m thu c cc s n ph m nh ghi b ng sau: Tn phn Nhi t si, S C trong ng d ng o o n C phn t Kh < 40 C1 - C4 Nhin li u, nguyn li u THHC. Xng nh 40 - 200 C5 - C11 Nhin li u, dung mi Ligorin 120 - 240 C8 - C11 Nhin li u, dung mi D u th p 150 - 310 C12 - C18 Nhin li u, th p sng D u n ng 300 - 450 Nhin li u, ng c iezen C15 Ph n cn l i c a d u m sau khi chng c t s n ph m nh g i l mazut. Chng phn o n mazut thu c: + D u nh n: bi trn. + Vazlin: bi my. + Parafin: lm n n th p sng. + Cu i cng l h c n dng lm nh a r i ng. b) Crackinh d u m Crackinh l qu trnh "b gy" phn t hi rocacbon m ch di (b ng nhi t v b ng xc tc) thnh cc hi rocacbon m ch ng n hn. V d :

185

C 2 phng php crackinh Crackinh b ng nhi t: Th c hi n 500 - 600oC, p su t vi ch c atm. Xng thu c theo phng php ny ch a nhi u anken. Crackinh b ng xc tc: Th c hi n nhi t th p hn, ch t xc tc th ng dng l nhm silicat. Xng thu c b ng phng php crackinh ny c ch t l ng cao v ch a nhi u ankan m ch nhnh, xicloanken v aren. 3. Than Khi nung nng than ln kho ng 1000o C trong i u ki n khng c khng kh, cc h p ch t h u c l n trong than bay ra, cn l i than c c. Hi bay ra khi chng than c ngng t v phn tch thnh: 3.1. Kh l c c: H2, CH4, oxit cacbon, NH3, N2, C2H4, 3.2. Nh a than : l ch t l ng nh t, mu th m, khi chng phn o n thu c. D u nh (nhi t si < 170oC) ch a hi rocacbon thm. D u trung (nhi t si = 170 - 230oC) ch a phenol, naphtalen, piri in D u n ng (nhi t si = 230 - 270oC) ch a naphtalen v cc ng ng c a n, cresol, D u antraxen (nhi t si = 270 - 360oC) ch a antraxen, phenantren. Cn l i (kho ng 60%) l nh a than , dng r i ng, lm v t li u xy d ng. 3. N c amoniac Ho tan NH3 v cc mu i amoni nh (NH4)2CO3, NH4Cl,

186

CHNG XV. ANKOL, PHENOL, ETE

A. ANKOL I. Cng th c - c u t o - cch g i tn
1. Cng th c t ng qut R(OH)n v i n 1. R l g c hi rocacbon c bi t r u no, m ch th ng, m t l n r u c CTPT : CnH2n+1OH. 2. C u t o Nhm hi roxyl OH v i m i lin k t O - H phn c c ng k . G c R c th l m ch h no hay cha no ho c m ch vng. V d : CH3 OH, CH2 = CH CH2 OH, C6H5 CH2 OH. Nhm OH c th nh vo nguyn t C b c 1, b c 2, b c 3 t o thnh cc r u tng ng b c 1, b c 2, b c 3. V d :

R u khng b n khi: + Nhi u nhm OH cng nh vo 1 nguyn t C. + Nhm OH nh vo nguyn t C c n i i. V d :

Hi n t ng ng phn l do: + M ch C khc nhau. + V tr c a cc nhm OH khc nhau. + Ngoi ra r u n ch c cn ng phn l ete oxit R O R'. V d : Ch t n gi n C3H8O c 3 ng phn.

3. Cch g i tn a) Tn thng d ng: Tn r u = Tn g c hi rocacbon no tng ng + ic.

187

V d : CH3 CH2 OH r u etylic b) Tn h p php Tn r u = tn hi rocacbon no tng ng + ol.

II. R U - ROH
1. Tnh ch t v t l i v i r u no, m ch h , m t l n r u CnH2n+1OH : Khi n = 1 12 ; r u l ch t l ng, n > 12 l ch t r n, nhi t si c a r u cao hn c a hi rocacbon no hay d n xu t halogen c KLPT x p x v trong r u c hi n t ng lin h p phn t nh lin k t H, do s bay hi kh khn.

T t c cc r u n ch c u nh hn n c. Ba ch t u (metanol, etanol, propanol) tan v h n trong n c l do khi ho tan r u vo n c, gi a cc phn t r u v cc phn t n c hnh thnh lin k t hi ro:

Sau tan gi m nhanh khi n tng. 2. Tnh ch t ho h c 2.1. Tc d ng v i kim lo i ki m. Cc ancolat l ch t r n, tan nhi u trong r u tng ng, b thu phn hon ton. 2.2. Ph n ng este ho v i axit h u c v v c

Cc ph n ng este ho u thu n ngh ch, khng hon ton. Mu n ph n ng x y ra hon ton theo chi u thu n ph i dng H2SO4 c ht n c. Phn bi t: R u b c 1: ph n ng ch m, khng hon ton. R u b c 2: ph n ng r t ch m. R u b c 3: g n nh khng x y ra ph n ng. 2.3. Ph n ng tch n c T o ete:

188

 T o olefin:

2.4. Ph n ng tch hi ro: Cho hi r u qua b t Cu hay b t Fe nung nng. R u b c 1 an ehit. R u b c 2 xeton.

2.5. Ph n ng oxi ho khng hon ton (m d u)

2.6. Ring r u etylic b ln men gi m.

3. i u ch 3.1. Thu phn este v d n xu t halogen

3.2. C ng H2O vo anken

3.3. Kh an ehit v xeton

3.4. Cho glucoz ln men c r u etylic

189

4. Gi i thi u m t s r u m t l n r u 4.1. R u metylic CH3OH L ch t l ng, khng mu, nh hn n c, tan v h n trong n c, c mi nhi t si = 65oC. R t c: u ng ph i d m, u ng nhi u d ch t. Dng i u ch an ehit fomic, t ng h p ch t d o, lm dung mi. i u ch : + T ng h p tr c ti p:

c trng,

+ B ng cch chng g 4.2. R u etylic CH3 CH2 OH L ch t l ng, nh hn n c, tan v h n trong n c, c mi thm, nhi t si = o 78 C. C ng d ng r t l n trong th c t : ch t o cao su v m t s ch t h u c t ng h p khc nh este, axit axetic, ete lm dung mi ho tan vecni, d c ph m, n c hoa. 4.3. R u butylic C4H9OH C 4 ng phn l nh ng ch t l ng, t tan trong n c hn 3 ch t u dy ng ng. C mi c trng. 4.4. R u antylic CH2 = CH CH2OH L ch t l ng khng mu, mi x c, nhi t si = 97oC c dng s n xu t ch t d o. Khi oxi ho ch n i i t o thnh glixerin:

i u ch

i t propilen

5. R u nhi u l n r u

5.1. Ph n ng c trng Do c nhi u nhm OH trong phn t nn phn c c c a cc nhm O - H tng, nguyn t H y linh ng hn so v i r u 1 l n r u. Do v y ngoi nh ng tnh ch t chung c a r u, chng cn c nh ng tnh ch t ring c a r u nhi u l n r u: i n hnh l ph n ng ho tan Cu(OH)2 t o thnh dd mu xanh lam.

190

5.2. Gi i thi u m t s r u nhi u l n r u a) Etylenglicol CH2OH CH2OH L ch t l ng d ng xiro, khng mu, khng mi, c v ng t, n c, nhi t si = 197oC. i u ch : + i t etilen

c, tan nhi u trong

Etylenglicol c th trng ngng v i iaxit t o thnh polime dng lm s i t ng h p b) Glixerin CH2OH CHOH CH2OH L ch t l ng d ng xiro, khng mu, khng mi, c v ng t, tan nhi u trong n c, nhi t si = 190oC Ph n ng este ho v i HNO3 (khi c m t H2SO4 ):

Nitroglixerin l ch t l ng nh d u, r t Dng lm thu c n iamit i u ch : + X phng ho ch t bo. + Ln men glucoz khi c m t NaHSO3

c, km b n, khi va ch m m nh gy n .

191

+ T ng h p t propilen

ng d ng: + Dng s n xu t thu c n nitroglixerin. + Trong s n xu t th c ph m, d c ph m, hng li u, thu c da, v i, m c, kem nh rng.

B. PHENOL
1. C u t o phn t c a phenol Phenol l d n xu t c a hi rocacbon thm trong m t hay nhi u nguyn t H c a nhn benzen c thay th b ng nhm OH. V d :

y ch xt m t ch t tiu bi u l C6H5 OH. Trong phn t phenol c hi u ng lin h p (+C) : My electron c a c p e khng tham gia lin k t trong nguyn t O b d ch chuy n v pha nhn benzen: k t qu lm tng phn c c c a lin k t O H. Nguyn t H linh ng, d tch ra lm phenol c tnh axit. M t khc, do hi u ng lin h p dng e cc v tr ortho v para trn nhn benzen tng ln, (+C) c a nhm OH lm m t do ph n ng th vo cc v tr ny d hn benzen.

2. Tnh ch t v t l Phenol l ch t tinh th khng mu, nhi t nng ch y = 42oC. nhi t th ng, phenol t tan trong n c, khi un nng tan tng ln. 70oC tan v h n vo n c. Phenol tan nhi u trong r u, ete, clorofom, Phenol c, c tnh st trng, lm b ng da. 3. Tnh ch t ho h c Do nh h ng c a nhn benzen axit r t y u (y u hn axit H2CO3). 3.1. Ph n ng nhm OH a) Tnh axit

to >

n nhm OH lm phenol c tnh axit, nhng tnh

192

* V i kim lo i ki m t o thnh phenolat: * Ph n ng trung ho v i hi roxit c a kim lo i ki m. Phenolat tc d ng v i axit (k c axit y u) t o l i phenol b) Ph n ng t o ete v este T phenolat c th t o thnh ete v este V d :

3.2. Ph n ng nhn benzen a) Ph n ng th ( nh h ng vo v tr ortho v para) d hn so v i benzen v hi rocacbon thm: + V i n c Br2: nhi t th ng, khng c n xc tc.

+ V i HNO3:

Axit picric l axit m nh, dng lm thu c n . b) Ph n ng trng ngng v i foman ehit:

c) Ph n ng c ng:

4. i u ch phenol v ng d ng 4.1. Tch t nh a chng than . 4.2. i t benzen.

193

4.3. ng d ng Phenol c dng lm thu c st trng, di t n m m c, ch t o thu c nhu m, d c ph m, thu c di t c d i, ch t o t t ng h p (poliamit) v ch t d o (nh a bakelit) 5. R u thm Cng th c: C6H5 R OH. Trong R l g c hi rocacbon m ch h . C6H5 CH2OH C6H5 CH2 CH2OH (r u benzylic) (r u phenyletylic) C hai u l ch t l ng, t tan trong n c, tan c trong m t s dung mi h u c nh r u etylic, ete, axeton, C 2 u tham gia ph n ng nh r u no, m ch h , b c nh t m t l n r u.

C. ETE
1. Cng th c Ete l d n xu t c a r u khi thay th H trong nhm OH b ng m t g c hi rocacbon. R O R' Tn g i c a ete = Tn hai g c hi rocacbon + ete G c R c g i theo th t ch ci u. V d : CH3 O CH2 CH3 : etyl metyllete. C2H5 O C2H5 : ietylete. 2. Tnh ch t Ete khng c nguyn t H linh ng nn khng c ph n ng c trng c a r u. Ete khng tc d ng v i n c t o l i r u. imetylete (CH3 O CH3) l ch t kh (nhi t si = - 23,7oC), t tan trong n c. ietylete l ch t l ng, nhi t si = 36oC, l dung mi r t t t ho tan ch t bo v cc ch t h u c. ietylete tinh khi t c dng lm thu c m trong y h c.

194

BI T P
1: Ch t... l r u b c hai.
CH3 H3C H2C CH2 OH
H3C H3C CH3 OH

8. H p ch t thm X c cng th c phn t l C7H8O. X c s A. 2. C. 4. ng phn l B. 3. D.5.

A. CH3 - CH2 - OH
OH H3C HC CH3

B.

C.

D.

2. S n ph m chnh c a ph n ng c ng n c vo propen l A. CH3CH2CH2OH. B. CH3OCH2CH3. 3. v phenol ch c n dng A. NaOH v CO2. B. Na v n c brom. C. Na v Br2, Fe. D. Na v NaOH. c s p x p theo C. CH3CH(OH)CH3. D. HOCH2CH2CH2OH.

nh n bi t 3 ch t l ng: benzen, metanol

4. C cc ch t C2H5OH, CH3OH, CH3OCH3, C4H9OH. Dy cc ch t chi u nhi t si tng d n l:

A. C2H5OH, CH3OCH3, C4H9OH, CH3OH. B. CH3OH, C2H5OH,C4H9OH,CH3OCH3. C. CH3OCH3, CH3OH, C2H5OH,C4H9OH. D. C4H9OH, C2H5OH, CH3OH, CH3OCH3. 5.S n ph m chnh c a ph n ng tch n c t 2 - Metyl butanol - 2 l A. 2 - Metyl buten 1. C. 3 - Metyl buten 2. B. 2 - Metyl buten 2. D. 3 - Metyl buten 1. 6. Cho 11 gam h n h p g m hai r u no n ch c k ti p nhau trong dy ng ng tc d ng h t v i Na thu c 3,36 lt kh H2 ( o ktc). Cng th c phn t c a 2 r u l A.CH4O v C2H6O. C.C2H6O v C3H8O. 7. Cho cc ch t : 1.dd brom 3.ddHCl A. 1, 2, 3. C. 2, 3, 4. 2. Na 4. dd NaOH B. 1, 3, 4. D. 1, 2, 4. B. CH4O v C2H5O. D. CH3O v C2H6O.

Phenol c th tc d ng c v i cc ch t sau:

9. Cho cc ch t: 1.HOCH2- CH2OH; 2.HOCH2- CH2 CH2OH; 3.HOCH2-CHOH- CH2OH; 4. CH3- CHOH CH2OH; 5.CH3-CH2-O- CH2CH3 ; Nhm cc ch t ph n ng c v i Na l A. 1, 3, 5. B.1, 2, 5. C. 1,2, 3, 5. D.1, 2, 3.4. 10. Cho cc ch t: 1.HOCH2- CH2OH; 2.HOCH2- CH2 CH2OH; 3.HOCH2-CHOH- CH2OH; 4. CH3- CHOH CH2OH; 5.CH3-CH2-O- CH2CH3 ; Nhm cc ch t ph n ng c v i Cu(OH)2 l A. 1, 3, 5. B.1, 3, 4. C. 1,2, 3, 5. D.1, 2, 3.4. 11. Etilenglicol v glixerin l A. r u b c hai v b c ba. B. ng ng. C. r u a ch c. D. ng phn. 12. Th t tng d n nhi t si c a cc ch t C2H5OH (X); CH3OCH3 (Y); HCOOH (Z) nh sau: A. X, Y, Z B. Z, X, Y C. Y, X, Z D. Y, Z, X 13. S CTCT c a r u C4H10O l: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 14. Mu tm xanh xu t hi n khi cho: A. Cu(OH)2 vo dd lng tr ng tr ng. B. I2 vo tinh b t C. Cu(OH)2 vo glixerin D. Cu(OH)2 vo dd axit axetic 15. Nhi t si c a r u etylic l n hn c a imetyl ete l do lin k t hi ro c hnh thnh gi a A. R u v n c B. Cc phn t r u C. Cc phn t ete D. Ete v n c 16. Phenol khng ph n ng c v i ch t no trong cc ch t sau: A.Dd Br2 B.Dd NaOH C.Dd HCl D.Na 17.Trong nh ng r u sau, r u no tch n c (Xt H2SO4 c, 180oC) c duy nh t 1 Anken A.Butanol-2 C.3-Metyl butanol-2 B.Pentanol-3 D.2-Metyl propanol-1

195

18. phn bi t 2 ch t Glixerin v Propanol-2 c th dng ch t no: A. HCB.NaOH C. CuOD.Cu(OH)2 19.Trong nh ng cng th c c a r u d i y, cng th c no vi t ng: A. CnH2n-1(OH)3B.CnH2n(OH)3 C. CnH2nOHD.CH3-CH(OH)2 20. Anken no trong cc Anken d i y khi tc d ng v i n c (xc tc H2SO4 long) s thu c duy nh t m t r u: A.Propen B.Butadien-1 C.Buten 2 D.2 Metyl propen 21.Khi t chy hon ton 1 r u m s n ph m thu c c s mol n c l n hn s mol CO2 th r u l: A. B. C. D. R R R R u no n ch c u no u n ch c c 1 kin k t i u thm

26. Cc ch t no sau y l nhau? (1) (3) A. (1), (2) C.(1), (4) c. A. nhm hy roxyl. B.(2), (3) D.(2), (4)

ng

ng c a

(2) (4)

27. Phenol l h p ch t m phn t c a chng

B. nhm hy roxyl lin k t v i nguyn t C nhnh c a hy rocacbon thm. C. nhm hy roxyl lin k t tr c ti p v i nguyn t C c a vng bengen D. nhm hy roxyl lin k t v i g c phenyl 28. Cng th c no d i y l cng th c c a r u no m ch h ? A. CnH2n+2 C. CnH2n+1OH khng kh nhi t B. CnH2n+2-x(OH)x D. CnH2n+2Ox n ch c b ng oxi u l. cao c xc tc Cu c

22. B c c a r u l: A. S nhm OH trong phn t r u B. Ho tr c a nguyn t C m nhm -OH lin k t C. B c c a nguyn t C m nhm OH lin k t D. S nguyn t C trong phn t r u 23. X l m t r u no. Khi t chy hon ton 1 mol X c n 3,5 mol Oxy. Ch n cng th c ng c a X: A. C2H4(OH)2 B. C3H6(OH)2 D. C3H5(OH)3 C. C3H7OH 24. H p ch t no sau y v a tc d ng v i Na, v a tc d ng v i Cu(OH)2 A. B. C. HO
CH2 CH2 CH2 OH
H2C CH2

29. Oxi ho m t r u

an ehit n ch c. R u n ch c ban B. R u n ch c b c 3. C. R u n ch c b c 2. D. R u n ch c b c 1.

A. R u n ch c b c 1 v b c 2.

30. Ch t h u c X c cng th c phn t C3H8O2 X tc d ng v i Na gi i phng kh H2 X ho tan Cu(OH)2 c a X l.

H2 C CH2 CH2 OH

nhi t

th ng?

CH3- CH2- CH2- OH

OH OH

nhi t

phng t o

dd mu xanh lam. Cng th c c u t o

H2C HC CH2 OH
CH3

A.

OH

B.

OH OH
H2C HC

D. CH3- CH2- OH 25. H p ch t h u c a ch c l h p ch t A. c nhi u nhm ch c. B. c hai hay nhi u nhm ch c khc nhau. C. c hai nhm ch c gi ng nhau. D. c hai hay nhi u nhm ch c gi ng nhau. C.

H2 C

CH2

OH OH

D.

OH OH

31. Glixerin ph n

ng c v i nh ng ch t

no trong s cc ch t sau? CH3COOH, Na, Na2CO3, HNO3, Cu(OH)2

196

A. B. C. D.

Na, Na2CO3, Cu(OH)2 CH3COOH, Na2CO3, Cu(OH)2 CH3COOH, Na, HNO3, Cu(OH)2 CH3COOH, Na, Cu(OH)2 ng ng

Kh i l ng glucoz dng l: A. 420g C. 450g B. 435g D. 416g

39. Khi ln men 10 kg g o n p (c 80% tinh b t) v i hi u su t 80% thu c bao nhiu lt c n 960 (D = 0,807 g.ml)? A. 4,0 lt D. 4,5 lt 40. Ln men m t t n ng ch a 65% tinh b t hi u su t ph n A. 295,3 kg ng ln men B. 298 kg t 80% kh i l ng ancol etylic thu c l. C. 300 kg D. 297,6 kg t r u c CTCT nh sau:
H3C CH2 CH2 CH OH CH3

32. Nh ng h p ch t no sau y l c a nhau? 1. C6H5OH 3. C6H5CH2OH A. B. (1) v (2) (2) v (3)

2. CH3C6H4OH 4. C6H5OCH3 C. (1) v (4) D. (3) v (4)

B. 4,7 lt

C. 5,1 lt

33. Ch n cc ch t ph h p v i dy chuy n ho.

Fe t cao, P cao

d X Cl 2 Y ddNaOH Z C 6 H 41. M 0 dc

A.C6H6, C6H5Cl, C6H5Ona B. C. D. C6H6, C6H5Cl, C6H5OH C6H5OH, 6H5CH2Cl, C6H5CH2OH C6H6, C6H5Cl, C6H5OH

34. Cho dy chuy n ho sau.

H2O H 2 Ni 2O CaC 2 H M N , C 0 HgSO 4, t

Ch t ph h p v i dy chuy n ho l. A. C2H2, CH2 = CH2, CH3 - CH2OH B. C2H2, CH3 - CHO, CH3 COOH C. C2H2, CH3 - CHO, CH3 - CH2 OH D. C2H2, C2H5OH, C2H4 35. Ch t khng tc d ng v i glixezin l: A. CH3C0OH B. Cu(OH)2 C. Na D. Na2C03 36. Trong nh ng r u sau, r u no tch n c (H2S04 c, 1700C) c duy nh t 1 anken? A. Butanol -2 B. 2-metyl - butanol-2 C. 3-metyl -butanol2 D. 2 metyl - propanol-1 37. i u ch ancol etylic t tinh b t ph i vi t B. 4 phng trnh; t i thi u. A. 2 phng trnh;

Tn g i qu c t c a r u l: A. 3 Metylbutanol - 4. B. 2 Metylbutanol - 1. C. 2 Etylpropanol - 1. D. 2 Metylpentanol - 1. p n: B 42. X v Y l hai ch t h u c c CTPT l: C4H10O. Tch m t phn t H2O t m t phn t X hay Y u cng t o ra duy nh t m t anken Z. CTCT c a X v Y l:
CH3 H3C C CH3 CH3 H3C C CH3 OH OH

A.

, CH3-CH(CH3)-CH2OH

B. , CH3CH2CH2CH2OH C.CH3CH2CH2CH2OH,CH3-CH(CH3)-CH2OH D. CH3CH2-O-CH2CH3, CH3CH2CH2CH2OH 43. Y l ch t h u c thm c CTPT l: C7H8O. Y khng tc d ng v i Na, khng tc d ng v i dd NaOH. CTCT c a Y l:
OH
O CH3

A.
CH2 OH

B.H3C
OH

C. 6 phng trnh; D. 8 phng trnh 38. Ng i ta i u ch r u etylic b ng phng php ln men glucoz gi s ph n ng x y ra hon ton n u thu c 230g r u etylic th: C. D.

CH3

197

44. Cho 2 phng trnh ph n ng sau: (1a ), H 2 SO4 dac a) C2H5 OH C2H4 + H2O (1b ), H 2 SO 4 dac b) 2C2H5 OH C2H5 OC2H5+ H2O i u ki n v nhi t dng cho hai ph n ng (1a) v (1b) l n l t l: A. t0<1400c, t0<1400c. B. t0<1400c, t0 1700c. C. t0 1700c, t0<1400c. D. t0 1700c, t0 1700c. 45. Cho s ph n ng sau: a) C2H5Cl b)

(1a) +dd NaOH d

(X)

Cl (1b) NaOH dac, du

CTCT c a hai ch t X, Y l n l t l:
OH

(Y)

A. C2H5OH,
ONa

A. Na, NaOH, HCl. B. Na, dd Br2, HCl. C. Na, NaOH, dd Br2. D. Na, dd Br2, HCl. 51. un nng 13,6 gam h n h p g m hai r u no n ch c k ti p nhau trong dy ng ng v i H2SO4 c trn 1700C thu c 0,25 mol h n h p hai anken tng ng. Gi s cc ph n ng x y ra hon ton v ch theo h ng t o ra anken. CTPT c a hai r u trong h n h p u l: A. CH3OH, C2H5OH. B. C2H5OH, C3H7OH. C. C3H7OH, C4H9OH. D. C3H5OH, C4H7OH. 52. A v B l hai ng phn m ch h c cng CTPT C3H6O. A tc d ng v i Na gi i phng H2. B c ph n ng trng b c. CTCT c a A, B l n l t l: A. CH3COCH3, C2H5CHO. B. C2H5CHO, CH2= CH-CH2-OH. C. CH2= CH-CH2-OH, C2H5CHO. D. CH2= CH-CH2-OH, CH3COCH3. 53. X l h p ch t h u c c CTPT C4H8O. X tc d ng v i dd AgNO3.NH3 t o ra Ag. X tc d ng v i H2 nhi t cao t o ra r u Y c m ch nhnh. CTCT c a X, Y l n l t l:
OH
H3C HC C CH3 H2 O

B. C2H5OH,
ONa

A.

OH

H3C C C OH H H2

C. C2H5ONa, 46. un nng 15 gam m t r u n ch c v i H2SO4 c trn 1700C thu c 0,25 mol m t anken tng ng. Gi s ph n ng x y ra hon ton v ch theo h ng t o ra anken. CTPT c a r u l: A. CH3OH. B. C2H5OH. C. C3H7OH. D. C3H5OH. 47. Cho 10,1 gam h n h p g m hai r u no n ch c k ti p nhau trong dy ng ng tc d ng hon ton v i Na d thu c 0,125 mol kh H2. CTPT c a hai r u trong h n u l: A. C3H5OH, C4H7OH B. C2H5OH, C3H7OH. C. C3H7OH, C4H9OH. D. CH3OH, C2H5OH. 48. un nng h n h p hai r u CH3OH, C2H5OH v i H2SO4 c 1400C c th thu c t i a: A. 1 ete B. 2 ete C. 3 ete. D. 4 ete. 49. Trong cng nghi p, t r u etylic i u ch ra buta ien -1,3 r i trng h p buta ien-1,3 t o ra cao su Buna. (Gi s hi u su t c a c qu trnh l 80%). i u ch c 27 kg cao su Buna th kh i l ng C2H5OH c n dng l: A. 57,5 kg. C. 46,0 kg. B. 36,8 kg. D. 55,7 kg. 50. Trong s cc ch t: Na, NaOH, dd Br2, HCl. Phenol tc d ng c v i

D. C2H5ONa, B. CH3-CH2-CH2-CHO,

H H3C C C OH H2 C CH3 H2

CH3 H3C
C.

H OH H3C C CH2OH CH3

CH3

CH3 H3C
D.

CHO CH3

H H3C C C OH H2 C CH3 H2

54. R u l nh ng h p ch t h u c m phn t A. c m t hay nhi u nhm hi roxyl lin k t v i g c hi rocacbon. B. c kh nng tc d ng v i Na gi i phng hi ro. C. c m t nhm hi roxyl lin k t v i g c hi rocacbon. D. c kh nng b oxi ho t o ra an ehit. 55. Trong dy ng ng c a ancol etylic, khi s nguyn t cacbon tng t hai n b n, tnh tan trong n c c a ancol gi m nhanh. L do no sau y l ph h p? A. Lin k t hi ro gi a ancol v n c y u.

198

B. G c hi rocacbon cng l n cng k n c. C. G c hi rocacbon cng l n cng lm gi m linh ng c a hi ro trong nhm OH. D. B, C ng. 56. nh h ng c a nhm OH n nhn benzen v ng c l i c ch ng minh b i: A. Ph n ng c a phenol v i dd NaOH v n c brom. B. Ph n ng c a phenol v i n c brom v dd NaOH. C. Ph n ng c a phenol v i Na v n c brom. D. Ph n ng c a phenol v i dd NaOH v an ehit fomic. 57. Cc r u b c 1, 2, 3 c phn bi t b i nhm OH lin k t v i nguyn t C c: A. S th t trong m ch l 1, 2, 3. B. S obitan p tham gia lai ho l 1, 2, 3. C. S nguyn t C lin k t tr c ti p v i l 1, 2, 3. D. A, B, C u sai. 58. Ch n l i gi i thch ng cho hi n t ng phenol t tan trong n c l nh, nhng tan t t trong n c c ho tan m t l ng nh NaOH? A. Phenol t o lin k t hi ro v i n c. B. Phenol t o lin k t hi ro v i n c t o kh nng ho tan trong n c, nhng g c phenyl k n c lm gi m tan trong n c c a phenol. C. Phenol t o lin k t hi ro v i n c t o kh nng ho tan trong n c, nhng g c phenyl k n c lm gi m tan trong n c l nh c a phenol. Khi n c c NaOH x y ra ph n ng v i phenol t o ra phenolat natri tan t t trong n c. D. M t l do khc. 59. Glixerol ph n ng v i Cu(OH)2 t o dd mu xanh lam, cn etanol khng ph n ng v: A. linh ng c a hi ro trong nhm OH c a glixerol cao hn. B. nh h ng qua l i c a cc nhm OH. C. y l ph n ng c trng c a r u a ch c v i cc nhm OH li n k . D. C A, B, C u ng. 60. Khi lm khan r u etylic c l n m t t n c c th s d ng cch no sau y:

A. Cho CaO m i nung vo r u. B. Cho CuSO4 khan vo r u. C. L y m t l ng nh r u cho tc d ng v i Na, r i tr n v i r u c n lm khan v chng c t. D. C A, B, C u ng. 61. Cho 1,24g h n h p hai r u n ch c tc d ng v a v i Na th y thot ra 336 ml H2 ( ktc) v m (g) mu i natri. Kh i l ng mu i natri thu c l: A. 1,93 g B. 2,93 g C. 1,9g D. 1,47g 62. Chia a(g)h n h p hai r u no, n ch c thnh hai ph n b ng nhau. -Ph n 1: t chy hon ton thu c 2,24l CO2( ktc) -Ph n 2: Mang tch n c hon ton thu c h n h p hai anken. t chy hon ton h n h p hai anken ny thu c m(g)H2O. m c gi tr l: A. 0,18g B. 1,8g C. 8,1g D. 0,36g 63. Cho 2,84g m t h n h p hai r u n ch c l ng ng k ti p nhau tc d ng v a v i Na t o ra 4,6g ch t r n v V lt kh H2( ktc). V c gi tr l: A. 2,24lt B. 1,12lt C. 1,792lt D. 0,896lt 64. t chy hon ton a(g) h n h p hai r u A v B thu c dy ng ng c a r u metylic ng i ta thu c 70,4g CO2v 39,6g H2O. a c gi tr l: A. 3,32g B. 33,2g C. 16,6g D. 24,9g 65. t chy 1 r u a ch c ta thu c H2O v CO2 c t l mol tng ng l 3:2. V y l r u: A. C2H6O B. C3H8O2 C. C2H6O2 D. C4H10O2 66. A,B l hai r u no n ch c k ti p nhau trong dy ng ng. Cho h n h p g m 1,6g A v 2,3g B tc d ng h t v i Na thu c 1,12lt H2( ktc). Cng th c phn t c a cc r u l: A. CH3OH v C2H5OH

199

B. C2H5OH, C3H7OH C. C3H7OH, C4H9OH D. C4H9OH, C2H11OH. 67. un 132,8g h n h p 3 r u no n ch c v i H2SO4 c 1400C thu c h n h p cc ete c s mol b ng nhau v c kh i l ng l111,2g. S mol c a m i ete trong h n h p l: A. 0,1 mol B. 0,2 mol C. 0,3 mol D. 0,4 mol 68. t chy hon ton m(g) h n h p X g m hai r u A v B thu c cng dy ng ng thu c 6,72l CO2( ktc) v 7,65g H2O. M t khc khi cho m(g) h n h p X tc d ng v i Na d ta thu c 2,8l H2( ktc). Bi t t kh i hi c a m i ch t so v i hi u nh hn 40. Cng th c phn t c a A v B l n l t l: B. C2H6O, C3H8O A. C2H6O, CH4O C. C2H6O2, C3H8O2 D. C3H8O2, C4H10O2. 69. t chy hon ton 1 l ng r u n ch c A thu c 13,2g CO2 v 8,1g H2O. 1. Cng th c c u t o c a A l: A. CH3OH B. C2H5OH C. C3H7OH D. C3H5OH 70. H n h p X g m A, B l ng ng c a nhau. Khi cho 18,8g h n h p X tc d ng v i Na kim lo i d thu c 5,6l H2( ktc). CTCT c a B l: A. CH3OH B. C2H5OH C. C3H7OH. D. C3H5OH. 71. Cho 1,24g h n h p 2 r u n ch c tc d ng v a v i Na th y thot ra 336 ml H2 ( ktc) v thu c m(g) mu i khan. m c gi tr l: A. 1,93g B. 293g C.1,9g D. 1,47g. 72. Tch n c hon ton t h n h p X ta c h n h p Y g m cc olefin. N u t chy hon ton X th thu c 1,76g CO2. V y khi t chy hon ton Y th t ng kh i l ng n c v CO2 t o ra l: A. 2,9 B. 2,48g C. 1,76g D. 2,76g 73. Chia h n h p X g m hai r u n ch c ng ng c a nhau thnh 2 ph n b ng nhau;

-Ph n 1: t chy hon ton t o ra 5,6lt kh CO2 ( ktc) v 6,3g H2O. -Ph n 2: Tc d ng h t v i Na th th y thot ra V lt kh H2( ktc). V c gi tr l: A. 1,12lt B. 0,56lt C. 2,24lt D. 1,68lt 74. Cho V lt ( ktc) h n h p kh g m 2 olepin lin ti p trong dy ng ng h p n c (H2SO4 c xc tc) thu c 12,9g h n h p A g m 3 r u. un nng a trong H2SO4 c 1400C thu c 10,65g h n h p B g m 6 ete khan. Cng th c phn t c a hai anken l: A. C2H4, C3H6 B. C2H6, C3H8 C. C3H6, C4H8 D.C4H8, C5H10 75. Tch n c hon ton t h n h p X g m hai r u M v N ta c h n h p Y g m cc olefin. N u t chy hon ton X th thu c 1,76g CO2. V y khi t chy hon ton Y th t ng kh i l ng n c v cacbonic t o ra l: A. 2,94g B. 2,48g C. 1,76g D. 2,76g 76. Phng php no i u ch r u etylic d i y ch dng trong phng th nghi m? A. Cho h n h p kh etilen v hi n c i qua thp ch a H3PO4.. B. Cho etilen tc d ng v i dd H2SO4 long, nng. C. Ln men ng glucoz. D. Thu phn d n xu t halogen trong mi tr ng ki m. 77. t chy hon ton m t ete X n ch c ta thu c kh CO2 v hi H2O theo t l mol

nH 2O nCO2

= 5 : 4. Ete X c t o ra t :

A. R u etylic B. R u metylic v n propylic C. R u metylic v iso propylic D. A, B, C u ng 78. Khi t chy l n l t cc ng ng c a m t lo i r u ta nh n th y s mol CO2 v s mol H2O do ph n ng chy t o ra c khc nhau nhng t s thu c dy

nH 2 O nCO2
ng

l nh nhau. Cc r u

ng no?

200

A. R u no n ch c. B. R u khng no (c 1 lin k t i), n ch c. C. R u khng no (c m t lin k t ba), n ch c. D. R u khng no ( 2 lin k t i), n ch c. 79. Nhi t si c a C2H5OH cao hn c a C3H8 v: A) Gi a cc phn t C3H8 c lin k t hidro B) Gi a cc phn t C2H5OH c lin k t hidro C) Kh i l ng phn t c a C2H5OH l n hn kh i l ng phn t c a C3H8 D) Phn t C2H5OH t o c lin k t hidro v i H2O 80. S l ng cng th c c u t o ng v i cng th c phn t C4H10O l: A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 81. Tn qu c t ng c a h p ch t CH3CH(CH3)-CH(OH)-CH(C2H5)-CH3 l: A) 2,4-dimetylhexanol-3 B) 2-etyl-4-metylpentanol-3 C) 3,5-dimetylhexanol-3 D) 2-metyl-4-etylpentanol-3 82. R u 25O c ngha l trong 1 lt r u ny c ch a: A) 75 lt n c B) 0,25 lt r u 25O C) 0,75 lt n c D) 25 lt r u 83. S l ng r u s thu c khi hidrat ho h n h p etilen v propen l: A. 2 B. 3 C. 4 D. Khng xc nh 84. un nng h n h p r u metylic v r u etylic v i H2SO4 c 140OC c th thu c s te t i a l: A. 3 B. 2 C. 4 D. khng xc nh 85. S l ng r u b c nh t ng v i cng th c phn t C4H10O l: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 86. Tr n 3 lt etanol v i 5 lt n c thu c lo i r u: A. 60O B. 40O O C. 37,5 D. 30O 87. S l ng anken (khng k ng phn cistrans) s thu c khi hidrat ho h n h p etanol v butanol-2 l: A. 2 B. 3 C. 4 D. khng xc nh 88. un nng r u A v i H2S04 c nhi t thch h p thu c anken B c t kh i so v i A l 0,7 (hi u su t 100%) A l: A. C2H5OH B. C3H7OH D. C4H9OH C. CH3OH 89. Ch t h u c X c cng th c phn t CxHy0, c Mx = 60 vc cng th c phn t c a X l:

A. CH40 B. C2H402 C. C2H60 D.C3H80 90. Cho propen tc d ng v i H2O (trong dd H2SO4 long, un nh ) thu c h n h p hai r u X, Y trong X l s n ph m chnh cn Y l s n ph m ph . CTCT c a X, Y l n l t l: A. CH3-CH2-CH2OH, CH3-CH(OH)-CH3. B. CH3-CH(OH)-CH3,CH3-CH(OH)-CH2-CH3. C. CH3-CH(OH)-CH3, CH3-CH2-CH2OH. D. CH3-CH(OH)-CH2-CH3, CH3-CH2-CH2OH. 91. Cho dy bi n ho sau: Buten-1

+HCl 170

(X)

+dd NaOH, t0

Butanol-2 H2SO4,0

c (Y)
(S n ph m chnh)

Trong dy bi n ho trn, ch t (X), (Y) c CTCT l n l t l: A. CH3-CH2-CH2-CH2Cl, CH3-CH=CH-CH3. B. CH3-CHCl-CH2-CH3, CH3-CH=CH-CH3. C. CH3-CH2-CHCl-CH3, CH2=CH-CH2-CH3. D. CH3-CH2-CH2-CH2Cl, CH2=CH-CH2-CH3. 92. X l ch t h u c c CTPT l: C3H8O. X tc d ng v i Na gi i phng ra kh H2. Oxi ho nh X b ng CuO nhi t cao t o ra an ehit Y. CTCT c a X, Y l n l t l: A. CH3-CH(CH3)-OH, CH3-CH2-CH=O. B. CH3-O-CH2CH3, CH3-CH2-CH=O. C. CH3CH2CH2OH, CH3CH2CH2CH=O D. CH3CH2CH2OH, CH3-CH2-CH=O 93. X l ch t h u c thm c CTPT l: C7H8O. X tc d ng v i Na gi i phng ra kh H2. X khng tc d ng v i dd NaOH. CTCT c a X l:
O CH3

H3C

OH
OH

A.

B.

C.

CH2OH

D.

CH3

94. phn bi t gi a glixerin v r u etylic, ng i ta c th dng: A) Na kim lo i B) K kim lo i C) CuO D) Cu(OH)2 95. Ancol 3-metyl- buta-2-ol c cng th c c u t o no sau y?

201

A. CH3 C
CH3 H H B. CH3 C C

H2 C

H2 C

OH

CH3

CH3 CH3

OH

C. CH3 C
CH3
H

H C OH
CH3

CH3

D. CH3 C
CH3

C OH

CH3

96. Trong dy

ng

ng c a ancol etylic, khi n b n, tnh

s nguyn t cacbon tng t hai no sau y l ph h p?

tan trong n c c a ancol gi m nhanh. L do A. Lin k t hi ro gi a ancol v n c y u. B. G c hi rocacbon cng l n cng k n c. C. G c hi rocacbon cng l n cng lm gi m linh ng c a hi ro trong nhm OH. D. B, C ng. 97. X p theo th t phn c c tng d n c a lin k t OH trong phn t c a cc ch t sau: C2H5OH (1), CH3COOH (2), CH2=CHCOOH (3), CH3C6H4OH (5), C6H5OH(4), C6H5CH2OH (6) l:

B. S orbitan p tham gia lai ho l 1, 2, 3. C. S nguyn t C lin k t tr c ti p v i l 1, 2, 3. D. A, B, C u sai. 100. Tch n c hon ton t h n h p X g m hai r u M v N ta c h n h p Y g m cc olefin. N u t chy hon ton X th thu c 1,76g CO2. V y khi t chy hon ton Y th t ng kh i l ng n c v cacbonic t o ra l: A. 2,94g B. 2,48g C. 1,76g D. 2,76g 101. Tnh ch t baz c a metylamin m nh hn c a anilin v: A. Kh i l ng mol c a metylamin nh hn. B. Nhm metyl lm tng m t e c a nguyn t N. C. Nhm phenyl lm gi m m t e c a nguyn t N. D. B v C ng. 102. Axit fomic c ph n ng trng gng v trong phn t : A. c nhm ch c an ehit CHO. B. c nhm ch c cacboxyl COOH .
O

A. (1) < (6) < (5) < (4) < (2) < (3). B. (6) < (1) < (5) < (4) < (2) < (3). C. (1) < (2) < (3) < (4) < (5) < (6). D. (1) < (3) < (2) < (4) < (5) < (6). 98. nh h ng c a nhm OH n nhn benzen v ng c l i c ch ng minh b i: A. Ph n ng c a phenol v i dd NaOH v n c brom. B. Ph n ng c a phenol v i n c brom v dd NaOH. C. Ph n ng c a phenol v i Na v n c brom. D. Ph n ng c a phenol v i dd NaOH v an ehit fomic. 99. Cc r u b c 1, 2, 3 c phn bi t b i nhm OH lin k t v i nguyn t C c: A. S th t trong m ch l 1, 2, 3.

C. c nhm cabonyl D. l do khc. 103. Cc amin c s p x p theo chi u tng c a tnh baz l dy: A. C6H5NH2, CH3NH2, (CH3)2NH2. B. CH3NH2, (CH3)2NH2, C6H5NH2. C. C6H5NH2, (CH3)2NH2, CH3NH2. D. CH3NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH2. 104. Ch n l i gi i thch ng cho hi n t ng phenol t tan trong n c l nh, nhng tan t t trong n c c ho tan m t l ng nh NaOH? A. Phenol t o lin k t hi ro v i n c. B. Phenol t o lin k t hi ro v i n c t o kh nng ho tan trong n c, nhng g c phenyl k n c lm gi m tan trong n c c a phenol. C. Phenol t o lin k t hi ro v i n c t o kh nng ho tan trong n c, nhng g c phenyl k n c lm gi m tan trong n c l nh c a phenol. Khi n c c NaOH x y ra

202

ph n ng v i phenol t o ra phenolat natri tan t t trong n c. D. M t l do khc. 105. Cho dy cc axit: phenic, picric, pnitrophenol, t tri sang ph i tnh ch t axit: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a tng v a gi m 106. C m t h n h p g m ba ch t l benzen, phenol v anilin, ch n th t thao tc ng b ng phng php ho h c tch ring t ng ch t. A. Cho h n h p tc d ng v i dd NaOH. B. Cho h n h p tc d ng v i axit, chi t tch ring benzen. C. Chi t tch ring phenolat natri r i ti t o phenol b ng axit HCl. D. Ph n cn l i cho tc d ng v i NaOH r i chi t tch ring anilin. Th t cc thao tc l :.......... 107. un nng dd fomalin v i phenol (d) c axit lm xc tc thu c polime c c u trc no sau y? A. M ng l i khng gian. B. M ch th ng. C. D ng phn nhnh. D. C ba phng n trn u sai. 108.Tnh ch t axit c a dy ng ng c a axit fomic bi n i theo chi u tng c a kh i l ng mol phn t l: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a gi m v a tng 109. Cho m t dy cc axit: acrylic, propionic, butanoic. T tri sang ph i tnh ch t axit c a chng bi n i theo chi u: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a gi m v a tng 110. Glixerol ph n ng v i Cu(OH)2 t o dd mu xanh lam, cn etanol khng ph n ng v: A. linh ng c a hi ro trong nhm OH c a glixerol cao hn. B. nh h ng qua l i c a cc nhm OH. C. y l ph n ng u ng. c trng c a r u a ch c v i cc nhm OH li n k . D. C A, B, C 1121. Khi lm khan r u etylic c l n m t t n c c th s d ng cch no sau y: A. Cho CaO m i nung vo r u.

B. Cho CuSO4 khan vo r u. C. L y m t l ng nh r u cho tc d ng v i Na, r i tr n v i r u c n lm khan v chng c t. D. C A, B, C u ng. 112. S bi n i tnh ch t axit c a dy CH3COOH, CH2ClCOOH, CHCl2COOH l: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a gi m v a tng 113. S bi n i nhi t si c a cc ch t theo dy: CH3CHO, CH3COOH, C2H5OH l: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a tng v a gi m 114. Cho 1,24g h n h p hai r u n ch c tc d ng v a v i Na th y thot ra 336 ml H2 ( ktc) v m (g) mu i natri. Kh i l ng mu i natri thu c l: A. 1,93 g C. 1,9g B.2,93g D. 1,47g v i Na

115. Cho 3,38g h n h p Y g m CH3OH, CH3COOH, C6H5OH tc d ng v a th y thot ra 672 ml kh( l: A. 3,61g C. 4,76g B. 4,7g D. 4,04g ktc) v dd. C c n

dd thu c h n h p r n Y1. Kh i l ng Y1

116. Chia h n h p g m hai an ehit no n ch c thnh hai ph n b ng nhau: - t chy hon ton ph n th nh t thu c 0,54g H2O. - Ph n th hai c ng H2(Ni, t0 ) thu c h n h p X. N u t chy hon ton X th th tch kh CO2 thu c( ktc) l: A. 0,112 lt B. 0,672 lt C. 1,68 lt D. 2,24 lt 117. Trong cng nghi p, s n xu t gng soi v ru t phch n c, ng i ta s d ng ph n ng ho h c no sau y? A. Axetilen tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3. B. An ehit fomic tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3.

203

C. Dd glucoz tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3. D. Dd saccaroz tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3. 118. Phng php no i u ch r u etylic d i y ch dng trong phng th nghi m? A. Cho h n h p kh etilen v hi n c i qua thp ch a H3PO4.. B. Cho etilen tc d ng v i dd H2SO4 long, nng. C. Ln men ng glucoz. D. Thu phn d n xu t halogen trong mi tr ng ki m. 119. t chy hon ton m t ete X n ch c ta thu c kh CO2 v hi H2O theo t l mol

nH 2O nCO2

= 5 : 4. Ete X c t o ra t : A. R u etylic B. R u metylic v n propylic C. R u metylic v iso propylic D. A, B, C u ng

122. Glucoz khng c ph n ng v i ch t no sau y? A. (CH3CO)2O. B. H2O. C. Cu(OH)2. D. Dd AgNO3 /NH3. 123. Cho cc h p ch t h u c: phenyl metyl ete (anisol), toluen, anilin, phenol. Trong s cc ch t cho, nh ng ch t c th lm m t mu dd brom l: A. Toluen, anilin, phenol. B. Phenyl metyl ete, anilin, phenol. C. Phenyl metyl ete, toluen, anilin, phenol. D. Phenyl metyl ete, toluen, phenol. 124. C b n ch t: axit axetic, glixerol, r u etylic, glucoz. Ch dng thm m t ch t no sau y nh n bi t? A. Qu tm. B. CaCO3. C. CuO. D. Cu(OH)2 trong mi tr ng ki m.

120. Thu phn cc h p ch t sau trong mi tr ng ki m: 1. CH3 CHCl 2. CH3 COOCH = CH2 Cl 3. CH3 COOCH2 CH = CH2 4. CH3 CH2 CH Cl OH 5. CH3 COOCH3 S n ph m t o ra c ph n ng trng gng l: A. 2 B. 1, 2 C. 1, 2, 4 D. 3, 5 121. Khi t chy l n l t cc ng ng c a m t lo i r u ta nh n th y s mol CO2 v s mol H2O do ph n ng chy t o ra c khc nhau nhng t s

nH 2 O nCO2

l nh nhau. Cc r u

thu c dy ng ng no? A. R u no n ch c. B. R u khng no(c 1 lin k t i), n ch c. C. R u khng no(c 1 lin k t ba), n ch c. D. R u khng no ( 2 lin k t i), n ch c.

204

CHNG XVI. ANDEHIT

I. Cng th c - c u t o - cch g i tn
1. Cng th c t ng qut : R(CHO)m, m 1. R c th l H ho c g c hi rocacbon v c bi t c h p ch t OHC CHO trong m = 2, R khng c. An ehit no, m ch th ng m t l n an ehit c CTPT: CnH2n+1 CHO v i n 0. 2. C u t o phn t

+M +V + V d

ng phn c th do: ch C khc nhau. tr cc nhm ch c. ng phn v i xeton v r u cha no. : An ehit C3H7 CHO c cc ng phn

II. Tnh ch t v t l

3. Cch g i tn a) Tn thng d ng: G i theo tn axit h u c tng ng. V d . H CHO : an ehit fomic. CH3 CHO : an ehit axetic. b) Danh php qu c t : Thm ui al vo tn hi rocacbon no tng ng (v s C). V d . H CHO : metanal CH3 CHO : etanal. CH2 = CH CH2 CHO : butenal.

Nhi t si c a an ehit th p hn c a r u tng ng v gi a cc phn t an ehit khng c lin k t hi ro. tan trong n c gi m d n khi tng s nguyn t C trong phn t .

III. Tnh ch t ho h c
1. Ph n ng oxi ho

a) Ph n ng trng gng: Tc d ng v i AgNO3 trong NH3. b) Ph n ng v i Cu(OH)2 v n c feling:

205

(mu (n c feling) Cc ph n ng ny l cc ph n ng c trng c) V i oxi khng kh c mu i Mn2+ xc tc:

g ch)

nh n bi t an ehit.

2. Ph n ng c ng a) C ng h p H2: Ph n ng kh an ehit thnh r u b c nh t. b) C ng h p HX:

3. Ph n ng trng h p an ehit: C nhi u d ng. * T o polime:

4. Ph n ng trng ngng : Gi a an ehit fomic v phenol t o thnh polime phenolfoman ehit. 5. N u g c R cha no, an ehit d dng tham gia ph n ng c ng v ph n ng trng h p. V d (Ph n ng c ng y tri v i quy t c Maccpnhicp).

IV. i u ch
Tch H2 kh i r u b c nh t. Oxi ho m d u r u b c nh t. H p n c vo axetilen c an ehit axetic. Thu phn d n xu t th 2 l n halogen:

V. Gi i thi u m t s an ehit
1. Foman ehit HCHO L ch t kh, c mi x c, tan nhi u trong n c.

206

 Dd 37 40% g i l fomon dng nhi u trong y h c. i u ch : Tr c ti p t CH4.

Foman ehit c dng lm ch t st trng, ch t o nh a phenolfoman ehit. 2. An ehit axetic CH3 CHO L ch t l ng, tan nhi u trong n c, nhi t si = 52,4oC, b oxi ho thnh axit acrilic, b kh thnh r u anlylic. i u ch b ng cch tch n c kh i glixerin.

V. XETON
1. C u t o

Trong R, R' l nh ng g c hi rocacbon c th gi ng ho c khc nhau. V d .

2. Tnh ch t v t l Axeton l ch t l ng, cc xeton khc l ch t r n, th ng c mi thm. Axeton tan v h n trong n c, cc xeton khc c tan gi m d n khi m ch C tng. Axeton dng lm dung mi v nguyn li u d u t ng h p m t s ch t h u c. 3. Tnh ch t ho h c Kh nng ph n ng km an ehit 3.1. Kh b oxi ho. Khng c ph n ng trng gng v khng c ph n ng v i Cu(OH)2. Khi oxi ho m nh th t m ch cacbon.

3.2. Ph n ng c ng Kh b ng H2 thnh r u b c 2.

4. i u ch Tch H2 kh i r u b c 2:

Oxi ho r u b c 2. Th y phn d n xu t th 2 l n halogen:

207

 C ng n c vo

ng

ng c a axetilen

BI T P
1. Cng th c chung c a an ehit no n ch c l A. CnH2nCHO. B.CnH2n+1CHO. C. CnH2n + 2CHO. D. CnH2n - 1 CHO. 2. Cho 0,87 gam m t an ehit no n ch c X ph n ng hon ton v i Ag2O trong dd amoniac sinh ra 3,24 gam b c kim lo i. Cng th c c u t o c a X l A. CH3CHO. B. CH3CH2CHO. C. HCHO. D.CH3CH2CH2CHO. 3. Fomon hay fomalin l: A.D2 ch a kho ng 40% an hit fomic B.D2 ch a kho ng 20% an hit fomic C.D2 ch a kho ng 40% axit fomic D.D2 ch a kho ng 20% axit fomic 4. An hit axetic khng th i u ch tr c ti p t ch t no d i y: A.Axetilen B.Vinylaxetat C.Axit axetic D.R u tylic 5. Ch t h u c no sau y khng p v i Ag2O.NH3 A. Axtilen B. Mtyl fomiat C. Axit fomic D. Vinyl axtat 6. Cc axit Fomic, acrylic, propionic c tnh ch t gi ng nhau l: A. u t.d d2 Br2 B. u p NH3, NaHCO3 C. u l axit no n ch c D. u t.d d2 Ag2O.NH3 7. Cho s bi n ho sau: Glucoz X H 2 SO 4 d Y CH3CHO ,t 0 Tn c a Y l: A. Andehitfomic B. Etylen C. Axit propionic D. Etanol 8. C th phn bi t cc dd: glucoz, glixrin, HCOOH, CH3CHO v C2H5OH b ng th t cc thu c th sau: A. hh [CuSO4 + NaOH(d,t0)], n c Svayde B. Qu tm, dd AgNO3/NH3; Cu(OH)2 C. [CuSO4 + NaOH(t0)], dd AgNO3. NH3 D. dd Br2, dd AgNO3. NH3 9. Tm m t thu c th dng phn bi t cc ch t ring bi t sau: Glucoz, glixerin, etanol, andehit axetic A. Na kim lo i B. N c brom C. Cu(OH)2 trong mi tr ng ki m D. [Ag(NH3)2]OH 10. Nhi t si c a an hit th p hn nhi t si c a r u tng ng do. A. An ehit c kh i l ng mol phn t b hn r u tng ng. B. An ehit c lin k t hy r gi a cc phn t . C. An ehit nh hn n c. D. An ehit khng c lin k t hy ro gi a cc phn t . 11. Cho 0,1mol HCHO tc d ng h t v i dd AgNO3 trong NH3 th kh i l ng Ag thu c l. A. 21,6g B. 43,2 (g) C. 12,6g D. 2,43g 12. Cho 0,01 mol HCHO tc d ng h t v i Ag20 d trong dd NH3, un nng th kh i l ng Ag thu c l: A. 2,16(g) B. 2,43 (g) C. 1,26 (g) D. 4,32 (g) 13. T kh i hi c a an ehit X v i nit l 2. Cng th c c u t o c a X l: A. HCHO B. H- CO-CO-H C. C2H3CHO D. CH3CHO 14. M t an ehit no n ch c c t kh i hi so v i H2 b ng 29. Cng th c c a an ehit l: A. HCHO B. C2H5CHO C. CH3CHO D.C3H7CHO 15. Ch t h u c X ch ch a 1 lo i nhm ch c, MA = 58. Cho 8,7g X tc d ng v i Ag20 trong NH3 d th thu c 64,8g Ag. Cng th c c u t o c a X l: A. HCHO B. C2H5CHO C. CHO D. CHO CHO CH2-CHO 16. Axit fomic khng tc d ng v i ch t no trong cc ch t sau? A. CH3OH B. C6H5NH2 C. NaCl D. Cu(OH)2 (mi tr ng OH- un nng)' 17. Cho 2 s ph n ng sau: a) C2H5 OH + O2 Men gi m X + H2O ( Dd long)
, b) 2C2H5 OH + O2 Cu 2Y + 2H2O t CTCT c a X v Y l n l t l: A. CH3-COOH, CH3-CHO B. CH3-COOH, CO2

208

C. CH3-CHO, CH3-COOH D. CO2, CH3-COOH 18. Ba ch t: R u n-propylic, axit axetic, este metylfomiat c kh i l ng phn t b ng nhau. Nhi t si (t0s) c a ba ch t ny c s p x p nh sau: A. t0s c a r u > t0s c a axit > t0s c a este. B. t0s c a axit > t0s c a r u > t0s c a este C. t0s c a este > t0s c a r u > t0s c a axit D. t0s c a r u = t0s c a este = t0s c a axit . 19. Trong s cc ch t sau: HCOOH, CH3CHO, CH3CH2OH, CH3COOH ch t v a c kh nng tham gia ph n ng trng b c, v a c kh nng tc d ng v i Na gi i phng H2 l: A. HCOOH. B. CH3CHO. C. CH3CH2OH. D. CH3COOH. 20. Trong s cc ch t sau: Glixerin, CH3CHO, CH3CH2OH, CH3COOH nh ng ch t c kh nng tc d ng v i Cu(OH)2 l: A. Glixerin, CH3CH2OH, CH3CHO. B. Glixerin, CH3CH2OH, CH3COOH. C. CH3CH2OH, CH3COOH, CH3CHO. D. Glixerin, CH3CHO, CH3COOH. 21. C 9 gam h n h p A g m CH3CHO v r u no n ch c X tc d ng v i Na d thu c 1,12 lt kh H2 ( KTC). Cng 9 gam h n h p A trn tc d ng v dd AgNO3.NH3 d thu c 21,6 gam Ag. CTPT c a r u no n ch c X l: A. CH3OH. B. C2H5OH. C. C3H7OH. D. C4H9OH. 22. S bi n i nhi t si c a cc ch t theo dy: CH3CHO, CH3COOH, C2H5OH l: A. tng. B. gi m. C. khng thay i. D. v a tng v a gi m. 23. Chia h n h p g m hai an ehit no n ch c thnh hai ph n b ng nhau: - t chy hon ton ph n th nh t thu c 0,54g H2O. - Ph n th hai c ng H2(Ni, t0 ) thu c h n h p X. N u t chy hon ton X th th tch kh CO2 thu c( ktc) l: A. 0,112 lt B. 0,672 lt C. 1,68 lt D. 2,24 lt 24. C b n ch t l ng ng trong b n l b m t nhn: toluen, r u etylic, dd phenol, dd axit fomic. nh n bi t b n ch t c th dng thu c th no sau y? A. Dng qu tm, n c brom, natri hi roxit. B. Natri cacbonat, n c brom, natri kim lo i C. Qu tm, n c brom v dd kali cacbonat. D. C A, B, C u ng. 25. Cho h n h p HCHO v H2 i qua ng ng b t Ni nung nng. D n ton b h n h p thu c sau ph n ng vo bnh n c l nh ngng t hi ch t l ng v ho tan cc ch t c

th tan c, th y kh i l ng bnh tng 11,8g. L y dd trong bnh cho tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3 thu c 21,6g b c kim lo i. Kh i l ng CH3OH t o ra trong ph n ng h p hi ro c a HCHO l: A. 8,3g B. 9,3 g C. 10,3g D. 1,03g 26. Cho h n h p g m 0,1 mol HCOOH v 0,2 mol HCHO tc d ng h t v i dd AgNO3 trong NH3 th kh i l ng Ag thu c l: A. 108g . B. 10,8g. C. 216g. D. 21,6g. 27. Dy cc ch t sau u c ph n ng trng gng
A) HCHO, HCOOH, CH3CHO,HO-(CHOH)4-CHO B) HCHO, HCOOH, CH3CHO, CH2=CH-COOH C) HCHO, CH3CHO, HO-(CHOH)4-CHO, HO-CH2-CH2OH D) HCHO, C2H5OH, CH3COOH, CH3CHO

28. Chia h n h p A g m andehit axetic, axit axetic, axit fomic thnh hai ph n. Ph n 1 cho tc d ng v i Ag2O.dd NH3. Ph n 2 cho tc d ng v i NaHCO3. T ng s ph n ng x y ra c a c hai ph n l A) 4 ph n ng B) 2 ph n ng C) 3 ph n ng D) 5 ph n ng 29. C th nh n ra cc l ho ch t ring bi t ch a dd andehit fomic, r u etylic, axit axetic, axit fomic ch b ng: A) Cu(OH)2 B) Qu tm C) Dd NH3 c ho tan Ag2O D) Na 30. Ch t h u c A c cng th c C3H6O, A c ph n ng trng b c. A l: A) Andehit propionic B) Andehit acrylic C) Andehit axetic D) Axeton 31. Ch t h u c B c cng th c C3H6O2 v a c ph n ng v i Na gi i phng ra H2, v a c ph n ng trng b c. B c c u t o l: A) HO-CH2CH2CHO ho c CH3-CH(OH)-CHO B) HO-CH2CH2CHO C) CH3-CH(OH)-CHO D) HCOO-CH2CH3 32. H n h p A g m hai andehit n ch c l ng ng k ti p nhau. Khi cho 1 mol A tc d ng v i Ag2O d trong dd NH3 thu c 3 mol Ag. A g m: A) HCHO v CH3CHO B) CH3CHO v (CHO)2 C) CH3CHO v CH2=CH-CHO D) HCHO v C2H5CHO 33. T metan, phenol cng v i cc ch t v c khng ch a C, cc i u ki n c n thi t c th i u ch c nh a phenolfomandehit qua s sau: A) CH4 CH3Cl CH3OH HCHO Nh a phenol fomandehit B) CH4 CH3Cl HCHO

209

Nh a phenol fomandehit C) CH4 C2H2 C6H6 C6H5Cl C6H5OH Nh a phenol fomandehit D) CH4 CH3CHO Nh a phenol fomandehit 34. t chy hon ton m t andehit cho CO2 v H2O c s mol b ng nhau. Andehit c cng th c t ng qut l: A) CnH2n+1CHO B) CnH2n(CHO)2 C) CnH2n-1CHO D) CnH2n+1CHO ho c CnH2n(CHO)2 35. Ch t h u c A no phn t ch ch a ch c andehit v c cng th c n gi n l C2H3O. A c cng th c phn t l A) C4H6O2 B) C2H3O C) C6H9O3 D) HO-CH2-CHO 36. H n h p A g m hai andehit n ch c l ng ng k ti p c t kh i hi so v i H2 l 24. A g m A) CH3CHO v C2H5CHO B) HCHO v CH3CHO C) CH3CHO v C2H3CHO D) C2H3CHO v C3H5CHO 37. Ph n ng gi a fomandehit v phenol t o thnh nh a phenolfomandehit thu c l ai ph n ng: A) Trng ngng B) Trng h p C) Tch D) C ng 38. Khi oxi ha ch t h u c A n ch c b ng CuO, un nng thu c s n ph m c ph n ng trng gng. A l A) r u b c I B) andehit C) axit h u c D) r u b c II 39. Ch t h u c A c ph n ng trng gng, phn t A c ch a nhm ch c: A) CHO B) COOH C) -NH2 D) -OH 40. C p ch t ng ng l: A) Axit fomic v axit propionic B) Axit fomic v axit aminoaxetic C) Andehit fomic v andehit acrylic D) Axit axetic v metyl axetat 41. t chy hon ton 6g m t an ehit n ch c X thu c 0,2 mol C02 v 3,6 g H20. Cng th c c u t o c a A l: A. HCHO B. CH3CHO C. C2H3CHO D.C2H5CHO 42. Cho 3,0 gam m t an ehit tc d ng h t v i dd AgNO3 trong ammoniac, thu c 43,2 gam b c kim lo i. Cng th c c u t o c a an ehit l: A. HOC CHO B. CH2 = CH CHO C. H CHO D. CH3 CH2 CHO 43. Ch n cc ch t ph h p v i dy chuy n ho. C6H5CH3 X Y Z C6H5COOH A. C6H5CH2Br, C6H5CH2OH, C6H5CHO

B. C6H4BrCH3, C6H4(OH)CH3, C6H5CHO C. C6H5CH2Br, C6H5CH2OH, C6H5COOH D. C6H5CHO, C6H5CH2OH, C6H5COOH 44. Cho cc ch t sau: (1) CH3COOH (2) CH3CHO (3) C6H12O6 (4) C6H5OH Ch t no c kh nng ho tan Cu(OH)2 nhi t th ng? A. 1,2 B. 2,3 C. 3,4 D. 1,3 45. An ehit axetic c tnh oxi ho khi tc d ng v i: A. dd n c brm B. 02 (xt Mn2+, t0) C. Ag20 (trong dd NH3); ung nng D. H2 (Ni, t0) 46. Axit fomic c ph n ng trng gng v trong phn t : A. c nhm ch c an ehit CHO. B. c nhm ch c cacboxyl COOH . C. c nhm cabonyl C=O. D. l do khc. 47. Fomon l dd c ch a A) HCHO 40% B) CH3CHO 40% C) HCHO 10% D) CH3COOH 10% 48. Ch t h u c A n ch c v a ha tan c Cu(OH)2 t o dd xanh lam, v a c ph n ng trng gng. A l: A) H-COOH B) CH3-COOH C) CH2(OH)-CH(OH)-CH2(OH) D) CH3CHO 49. Cho 3,0 gam m t an ehit tc d ng h t v i dd AgNO3 trong ammoniac, thu c 43,2 gam b c kim lo i. Cng th c c u t o c a an ehit l: A. HOC CHO B. CH2 = CH CHO C. H CHO D. CH3 CH2 CHO 50. Cho h n h p HCHO v H2 i qua ng ng b t Ni nung nng. D n ton b h n h p thu c sau ph n ng vo bnh n c l nh ngng t hi ch t l ng v ho tan cc ch t c th tan c, th y kh i l ng bnh tng 11,8g. L y dd trong bnh cho tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3 thu c 21,6g b c kim lo i. Kh i l ng CH3OH t o ra trong ph n ng h p hi ro c a HCHO l: A. 8,3g B. 9,3 g C. 10,3g D. 1,03g

210

CHNG XVII. AXIT, ESTE, CH T BO, X PHNG

A. AXIT CACBOXXYLIC I. Cng th c - c u t o - cch g i tn
1. Cng th c. Axit h u c (cn g i l axit cacboxylic l nh ng h p ch t c m t hay nhi u nhm cacboxyl (COOH) lin k t v i nguyn t C ho c H. Cng th c t ng qut: R(COOH)n R c th l H hay g c hi rocacbon. R = O, n = 2 axit oxalic: HOOC COOH N u R l g c hi rocacbon cha no, ta c axit cha no. N u R c nhm ch c khc ch a axit, ta c axit t p ch c. Axit no m t l n axit c cng th c t ng qut. 2. C u t o

Do nguyn t O ht m nh c p electron lin k t c a lin k t i C = O lm tng phn c c c a lin k t O H. Nguyn t H tr nn linh ng, d tch ra. Do v y y th hi n m nh hn nhi u so v i phenol. tnh axit

b) nh h ng c a g c R n nhm - COOH: + N u R l g c ankyl c hi u ng c m ng +I ( y electron) th lm gi m tnh axit. G c R cng l n hay b c cng cao. +I cng l n, th tnh axit cng y u. V d : Tnh axit gi m d n trong dy sau.

+ N u trong g c R c nhm th gy hi u ng c m ng I (nh F > Cl > Br > I hay NO2 > F > Cl > OH) th lm tng tnh axit. V d : Tnh axit tng theo dy sau.

+ N u trong g c R c lin k t b i V d : + N u c 2 nhm COOH trong 1 phn t , do nh h ng l n nhau nn cng lm tng tnh axit. c) nh h ng c a nhm COOH n g c R: Nhm COOH ht electron gy ra hi u ng I lm cho H nh C v tr tr nn linh ng, d b th .

211

V d :

II. Tnh ch t v t l c a axit no, m ch h m t l n axit (CnH2n+1COOH)

Ba ch t u dy ng ng l ch t l ng, c v chua, tan v h n trong n c, i n li y u trong dd. Nh ng ch t sau l ch t l ng, r i ch t r n, tan gi m d n. Nhi t si tng d n theo n. Gi a cc phn t axit cng x y ra hi n t ng lin h p phn t do lin k t hi ro.

3. Cch g i tn a) Tn thng d ng: Th ng b t ngu n t tn ngu n nguyn li u u tin dng V d Axit fomic (axit ki n), axit axetic (axit gi m) b) Danh php qu c t : Tn axit = Tn hi rocacbon tng ng +oic. CH3 CH2 COOH : propanoic CH2 = CH CH2 COOH : butenoic.

tch c axit.

Do , axit c nhi t

sicao hn an ehit v r u tng ng

III. Tnh ch t ho h c
1. Ph n ng nhm ch c COOH a) Trong dd n c i n li ra ion H+ (H3O), lm R cng nhi u C, axit i n li cng y u. b) Ph n ng trung ho gi y qu (axit y u).

c) Ho tan kim lo i d)

ng tr c H trong dy Bktp.

y m nh axit y u hn ra kh i mu i:

2. Ph n ng do nhm OH c a COOH a) Ph n ng este ho v i r u:

b) Ph n ng t o thnh halogenua axit:

c) Ph n ng h p H2 t o thnh an ehit

212

d) Ph n ng t o thnh anhi rit axit:

e) Ph n ng t o thnh amit v nitril

3. Ph n ng g c R D th halogen v tr :

Sau ti p t c th h t H t o thnh CCl3 COOH. Nh ng d n xu t th halogen c tnh axit m nh hn axit axetic.

IV. i u ch
1. Thu phn este 2. Oxi ho cc hi rocacbon Oxi ho hi rocacbon no b ng O2 c a khng kh v i ch t xc tc (cc mu i Cu2+, Mn2+, Cr3+,) P = 7 20 atm v un nng s thu c axit bo c t 10 -20 nguyn t C trong phn t . 3. Oxi ho r u b c 1 thnh an ehit r i thnh axit. 4. Th y phn d n xu t trihalogen

5. T ng h p qua nitril

V. Gi i thi u m t s axit
1. Axit fomic H COOH L ch t l ng, khng mu, tan nhi u trong n c, c mi x c, nhi t si = o 100,5 C. Trong phn t c nhm ch c an ehit CHO nn c tnh kh m nh c a an ehit.

213

V d :

Axit fomic c trong n c ki n, trong m t s tri cy, trong m hi ng v t. i u ch : c th i u ch t CO v NaOH (cho CO i qua ki m nng)

Axit fomic c dng lm ch t kh trong ngnh nhu m, t ng h p cc h p ch t h u c khc. 2. Axit axetic CH3 COOH L ch t l ng, khng mu, tan nhi u trong n c, c mi chua, x c, nhi t si = 118,5oC. Dd 5 8% l gi m n. i u ch : ngoi cc phng php chung, axit axetic cn c i u ch b ng nh ng cch sau. + i t axetilen.

+ Cho r u etylic ln men gi m. + Chng kh g : trong l p n c c 10% CH3COOH. Trung ho b ng vi thnh (CH3COO)2Ca. Tch mu i ra r i ch ho b ng H2SO4 thu axit axetic. Axit axetic c dng trong cng nghi p th c ph m, trong cng nghi p d c ph m v k ngh s n xu t ch t d o v t nhn t o. 3. Axit bo c KLPT l n. Quan tr ng nh t l C15H31COOH C17H35COOH (axit panmitic) (axit stearic) C hai u c c u t o m ch th ng, khng phn nhnh. L nh ng ch t r n nh sp, khng mu. Khng tan trong n c nhng tan nhi u trong dung mi h u c. Ph n ng v i ki m v tan trong dd ki m. Mu i c a cc axit ny v i Mg v kim lo i ki m th (Ca, Ba, ) khng tan trong n c.

VI. AXIT KHNG NO

1. C u t o C n i i trong g c R, do c th c V d axit crotonic ng phn hnh h c.

214

 Tnh axit m nh hn so v i axit no tng ng. 2. Tnh ch t Ph n l n cc axit cha no l ch t l ng. Ngoi cc ph n ng thng th ng c a axit h u c, cc axit cha no cn c trng b ng. + Ph n ng c ng. + B oxi ho. + Ph n ng trng h p thnh polime. V d :

3. Gi i thi u m t s axit cha no 3.1. Axit acrilic CH2 = CH COOH L ch t l ng khng mu, mi x c, tan v h n trong n c, tan nhi u trong r u, ete. Este c a axit acrilic dng s n xu t ch t d o. 3.2. Axit metacrylic

L ch t l ng khng mu, tan c trong n c, r u, ete. Este c a n v i r u metylic c trng h p ch t o thu (plexiglat).

tinh h u c

3.3. Axit sorbic CH3 CH = CH CH = CH COOH Ch t tinh th mu tr ng, t tan trong n c. Dng b o qu n th c ph m. 3.4. Axit oleic L ch t l ng nh d u. C trong d u ng, th c v t d i d ng este v i glixerin, c bi t c t i 80% trong d u oliu. Ph n ng v i hi ro t o thnh axit stearic. Mu i oleat c a Na, K dng lm x phng gi t. Cc oleat c a Ca, Mg khng tan trong n c.

215

VII. DIAXIT
1. C u t o Trong phn t c 2 nhm cacboxyl COOH nh h ng n nhau lm tnh axit tng. Hai nhm COOH cch nhau cng xa, tnh axit cng gi m. 2. Tnh ch t v t l L nh ng ch t tinh th , tan c trong n c, tan gi m khi s nguyn t C tng.

3. Gi i thi u m t s iaxit 3.1. Axit oxalic HOOC COOH L ch t tinh th , th ng d ng C2H2O4 . 2H2O. Khi un nng d b m t CO2. D b oxi ho Axit oxalic c dng lm ch t kh v i u ch nh phn KMnO4.

3.2. Axit a ipic HOOC (CH2)4 COOH Dng s n xu t nh a t ng h p (amit), s i t ng h p (nilon) i u ch Oxi ha xiclohexan (l y t d u m ). 3.3. Tnh ch t ho h c Tnh ch t axit th hi n m nh hn so v i axit n ch c. Trong dd n c i n li hai n c, n c 1 m nh hn n c 2.

Ngoi nh ng tnh ch t chung c a axit, cc a axit cn tham gia. + Ph n ng trng ngng v i iamin

+ Ph n ng v i r u 2 l n r u t o thnh chu i polieste

216

VIII. AXIT THM

1. C u t o L d n xu t c a hi rocacbon thm c nhm COOH m ch nhnh. Nhn benzen ht electron lm tng linh ng c a H trong nhm COOH, do axit thm c tnh axit m nh hn axit no m ch h . Nhm COOH c tnh ht electron, do lm tng tnh b n c a nhn benzen, lm ph n ng th trn nhn benzen kh hn v th ng x y ra v tr meta. 2. Tnh ch t Cc axit cacboxylic thm l ch t tinh th , t tan trong n c. Tnh axit: th hi n m nh hn axit no m ch h . Cc axit ny cng tham gia cc ph n ng c trng chung cho nhm COOH. Ph n ng trn nhn benzen:

3. Gi i thi u m t s axit thm 3.1. Axit benzoic C6H5 COOH L ch t tinh th hnh kim, khng mu, nhi t si = 122,4oC. t tan trong n c l nh, tan nhi u hn trong n c nng. C tnh st trng, c dng trong y h c, b o qu n th c ph m, t ng h p cc h p ch t h u c (thu c nhu m) i u ch : Oxi ho toluen c xc tc 3.2. Axit phtalic C6H4(COOH)2 Th ng g p d ng ortho v para.

Axit ortho - phtalic l ch t tinh th , tan nhi u trong n c nng. Khi un nng, khng nng ch y m b m t n c t o thnh anhi rit phtalic.

i u ch b ng cch oxi ho naphtalen

217

3.3. Axit salixilic HO C6H4 COOH L ch t tinh th , nhi t nng ch y = 159oC, t tan trong n c, tan trong cc dung mi h u c. Dng lm thu c st trng, ch thu c ch a b nh, b o qu n th c ph m.

IX. Gi i thi u m t s axit c nhm ch c pha t p

L ch t tinh th khng mu, tan nhi u trong n c. Tnh axit m nh hn axit axetic (K = 1,48 . 104). C trong nhi u lo i th c v t (c c i ng, nho), trong qu cha chn. 2. Axit lactic ( hi roxi propionic)

L ch t tinh th , khng mu, ht m m nh v ch y r a. Tan nhi u trong n c. C trong s a chua, t o thnh khi ln men lactic m t s ch t ng. V d .

Axit lactic c dng trong cng nghi p thu c nhu m (c m mu), cng nghi p thu c da, cng nghi p th c ph m v d c ph m. 3. Axit malic (axit to)

L ch t tinh th , tan nhi u trong n c. C ch a trong m t s qu (to, nho). Dng trong cng nghi p th c ph m.

L ch t tinh th , tan nhi u trong n c. C nhi u trong cc lo i qu , c bi t l nho (nn c tn l axit r u vang) Mu i kali - natri tactrat. KOOC CHOH CHOH COONa Ho tan c Cu(OH)2 t o thnh dd Feling, dng lm thu c th an ehit v cc hi ratcacbon.

5. Axit limonic hay axit xitric (axit chanh)

218

 L ch t tinh th , tan nhi u trong n c. C nhi u trong chanh v m t s qu chua khc.

B. ESTE
1. C u t o v g i tn 1.1. Cng th c Este l s n ph m c a ph n ng este ho gi a axit h u c ho c axit v c v i r u. V d :

C th phn este thnh cc lo i Lo i 1: Este c a axit n ch c v r u n ch c c cng th c c u t o chung

G c R v R' c th gi ng nhau,ho c khc nhau, c th l g c hi rocacbon no ho c khng no N u R v R' u l g c no m ch h th CTPT chung c a este l: CnH2nO2 (n 2) Lo i 2: Este c a axit a ch c v r u n ch c. Cng th c chung l R - (COOR')n, trong R' l g c r u ho tr 1. Lo i este ny c: este trung ho v este axit. V d : imetyl a ipat metyl hi roa ipat Lo i 3: Este c a axit n ch c v r u a ch c. Cng th c chung l (R - COO)n R'. V d :

C nh ng este t o thnh b i nhi u g c axit khc nhau. V d :

1.2. Tn g i

219

Tn thng th ng c a este c g i nh sau Tn este = Tn g c hi rocacbon c a r u + tn g c axit c ui at. V d :

2. Tnh ch t v t l Este c a cc r u n ch c v axit n ch c (c s nguyn t C khng l n l m) th ng l ch t l ng, d bay hi, c mi thm d ch u c a cc lo i hoa qu khc nhau. Nh ng este c KLPT cao th ng l ch t r n. Nhi t si c a este so v i axit cng CTPT th p hn v khng c s t o thnh lin k t hi ro. Cc este t tan trong n c (so v i axit v r u t o ra n), nhng tan nhi u trong cc dung mi h u c. 3. Tnh ch t ho h c 3.1. Ph n ng thu phn. Ph n ng thu n ngh ch, mu n ph n ng x y ra hon ton ph i thc hi n trong mi tr ng ki m: 3.2. Ph n ng x phng ho (khi un nng) v i ki m: 3.3. N u este c g c axit cha no th c th tham gia ph n ng c ng v ph n ng trng h p gi ng nh hi rocacbon cha no. V d :

4. i u ch a. Th c hi n ph n ng este ho b. T mu i v d n xu t halogen c a hi rocacbon c. T halogenua axit v ancolat.

d. T an ehit axit v r u

220

5. Gi i thi u m t s este th ng g p a. Etyl axetat CH3 COO C2H5 L ch t l ng khng mu, mi c trng, nhi t si = 77oC. t tan trong n c. c dng lm dung mi cho h p ch t cao phn t v dng ch t o sn. b. Isoamyl axetat CH3COOCH2CH2CH (CH3)2 L ch t l ng khng mu, mi l, nhi t si = 142oC H u nh khng tan trong n c. Dng lm dung mi v lm ch t thm trong ngnh th c ph m v hng li u c. Este c a cc lo i hoa qu . T o thnh mi thm c a cc hoa qu . V d Etyl fomiat HCOO C2H5 : mi r u rum Amyl fomiat HCOO C5H11 : mi anh o. Etyl butyrat C3H7 COO C2H5 : mi m Isoamyl butyrat C3H7 COO C5H11 : mi d a. d. Este c a axit acrilic v axit metacrilic

C 2 este u d trng h p t o thnh cc polime poliacrilat trong su t, khng mu. Polimetyl acrilat dng s n xu t mng keo, da nhn t o. Polimetyl metacrilat dng ch thu tinh h u c c trong su t cao hn thu tinh silicat, cho tia t ngo i i qua, ch rng gi , m t gi .

C. CH T BO
1. Thnh ph n Ch t bo (ngu n g c ng v t, th c v t) l este c a glixerin v i axit bo (axit h u c m t l n axit m ch th ng, kh i l ng phn t l n). Cc ch t bo c g i chung l glixerit. Cng th c t ng qut c a ch t bo.

Trong R, R', R'' c th gi ng nhau ho c khc nhau. M t s axit bo th ng g p.

Hai axit sau y c nhi u n i i cng th ng g p trong d u:

Th ng g p cc glixerit pha t p. V d :

221

 Trong ch t bo, ngoi este c a glixerin v i axit bo cn c m t l ng nh axit d ng t do c c trng b i ch s axit. Ch s axit c a m t ch t bo l s miligam KOH c n thi t trung ho axit t do trong m t gam ch t bo. V d : M t ch t bo c ch s axit b ng 9 - Ngha l trung ho 1 gam ch t bo c n 9 mg KOH 2. Tnh ch t v t l Cc ch t bo th c t khng tan trong n c nhng tan nhi u trong r u, ete v cc dung mi h u c khc. ph thu c thnh ph n axit trong ch t bo: n u ch t bo ch y u t axit no th th r n (m ), ch y u t axit cha no th th l ng (d u). Ch t bo ng v t : glixerit c a axit no panmitic, stearic nn th r n. Ch t bo th c v t : glixerit c a axit cha no oleic nn th l ng. 3. Tnh ch t ho h c a. Ph n ng thu phn Ch t bo t tan trong n c nn khng b thu phn b i n c l nh hay n c si. thu phn ch t bo ph i un nng trong n c p su t cao (25atm) t cao (220oC): nhi t

C th dng axit v c (axit sunfuric long) Axit bo khng tan trong n c, c tch ra. b. Ph n ng x phng ho N u ch t bo v i ki m :

tng t c

ph n ng thu phn.

Cc mu i t o thnh l x phng tan trong dd. Khi thm NaCl vo h n h p ph n ng, x phng s n i ln thnh l p, ng c. Glixerin tan trong dd c tch b ng cch chng phn o n. c. Ph n ng c ng c a glixerit cha no, bi n d u thnh m . Quan tr ng nh t l ph n ng c ng hi ro (s hi ro ho) bi n glixerit cha no (d u) thnh glixerit no (m ). V d : d. Cc glixerit cha no d b oxi ho ch n i i.

222

 Lm m t mu dd KMnO4. B oxi ho b i oxi c a khng kh. 4. ng d ng c a ch t bo Dng lm th c ph m: khi n, nh men c a d ch t y, ch t bo b thu phn thnh axit bo v glixerin r i b h p th qua mao tr ng ru t vo bn trong ru t. Nh qu trnh tiu ho n bi n thnh nng l ng nui c th .

D. X PHNG
1. Thnh ph n X phng l mu i c a kim lo i ki m (Na, K) v i cc axit bo kh i l ng phn t l n (c m ch cacbon di > 12 nguyn t C) Cc axit bo ch y u s n xu t x phng l panmitic, stearic, oleic. X phng r n l h n h p mu i Na c a cc axit bo, ch y u l natri stearat, natri panmiat. Cc x phng K u l x phng l ng. 2. i u ch x phng a. Ho tan cc axit bo vo dd ki m (x a)

Cc axit bo c th i u ch t d u m b ng cch oxi ho cc parafin c s nguyn t cacbon l n hn 30 b ng oxi (khng kh) c mu i mangan xc tc: b un nng ch t bo v i ki m (x phng ho ch t bo) 3. Tc d ng t y r a c a x phng Phn t x phng g m M t g c hi rocacbon m ch di (v d C15H31, C17H35, C17H33,) kh tan trong n c nhng d tan trong cc dung mi khng c c (nh d u, m ). M t nhm phn c c (l COONa hay COOK) c kh nng i n li thnh ion nn d tan trong n c,nhng khng tan trong d u m . V v y x phng c tnh ch t c bi t l tnh ho t ng b m t. X phng lm gi m s c cng b m t c a n c, lm cho n c d th m t cc gi t d u, m v cc ch t b n trn b m t. Khi gi t, r a b ng x phng, g c R c a phn t x phng bm vo ch t b n, nhm phn c c (COONa) chuy n (ho tan) ch t b n vo n c d i d ng nh tng hay huy n ph, do lm s ch v t gi t, r a. M t khc, x phng l mu i c a axit y u nn phn t x phng b thu phn t o ra mi tr ng ki m gip cho vi c nh tng ho ch t keo: Trong n c c ng x phng t o thnh cc mu i panmiat, oleat, stearat (canxi, magie, s t) k t t a, do x phng m t tc d ng t y r a. 4. Cc ch t t y r a t ng h p Ngoi x phng th ng, hi n nay ng i ta cn dng nhi u lo i ch t t y r a t ng h p khc nhau. cng l nh ng ch t ho t ng b m t, thu c m y lo i sau.

223

a. Nh ng ch t t y r a sinh ion (iongen) Phn t g m g c hi rocacbon R v nhm phn c c. Ngoi lo i R - COONa, cn c nh ng ch t ho t ng b m t nh ion ph c t p. V d : Cc ankyl sunfat: R O SO3Na (R c > 11C) Cc ankyl sunfonat: R SO3Na, i u ch b ng cch. (R c 10 20 nguyn t C) Cc ankyl aryl sunfonat: Nh ng ch t ho t V d : ng b m t nh cation ph c t p.

b. Nh ng ch t t y r a khng sinh ion Phn t ch a g c R khng phn c c v cc nhm phn c c nh OH, O (ete). V d :

R : c th c t i 18C, n : c th b ng 6 30 tu theo cng d ng. Cc ch t t y r a trn v n gi c tc d ng t y r a c trong mi tr ng axit v n c c ng.

224

BI T P
c A. polistiren. B. polivinyl axetat. C. polibuta ien. D. polietilen. 2. Tnh ch t ho h c c trng c a nhm cacboxyl l: A. Tham gia ph n ng trng gng B. Tham gia ph n ng v i H2, xc tc Ni C. Tham gia ph n ng v i axit v c D. Tham gia ph n ng este ho 3. Thu c th c n dng nh n bi t 3 dd: CH3COOH, C2H5OH, CH3CHO l n l t l: A. Natri, qu tm B. Qu tm, dd Ag2O . NH3 C. Qu tm, vi D. Natri, vi 4. Cho s sau: C4H10 X Y CH3COOC2H5; X, Y l n l t l: A. C2H4, C2H5OH B. C2H4, CH3COOH C. CH4, CH3COOH D. CH3COOH, CH3COONa 5. S n ph m thu c khi thu phn vinylaxetat trong dd ki m l: A. M t mu i v m t r u 1. Khi trng h p CH2=CH-OCOCH3 thu

( RCOO ) C H
3 3

t + 3 NaOH 3RCOONa + C3 H 5 (OH )

B. M t mu i v m t an ehit C. M t axit cacboxylic v m t r u D. M t axit cacboxylic v m t xeton 6. Ph n ng thu c lo i ph n ng: 3 A. thu phn B. x phng ho C. este ho D. nitro ho 7. M t ch t h u c A c CTPT C3H6O2 th a mn: A tc d ng c v i Na, v i dd NaOH un nng v Ag2O.NH3. V y A c CTCT l: A.C2H5COOH B.CH3-COO- CH3 C.H-COO- C2H5 D.HOC-CH2-CH2OH 8. Cho cc ch t C6H5OH, C2H5OH, CH3COOH. Phng n no sau y th hi n s s p x p cc ch t trn theo chi u gi m d n linh ng c a nguyn t Hidro: A.CH3COOH, C2H5OH, C6H5OH B.C2H5OH, C6H5OH, CH3COOH C.C6H5OH, C2H5OH, CH3COOH D.CH3COOH, C6H5OH, C2H5OH 9. Ch t h u c X c cng th c phn t l C3H4O2 tho mn: X tc d ng v i D2 NaOH (to), khng tc d ng v i Na2CO3, X lm

m t mu D2 n c Brom. V y X c cng th c c u t o l: A.CH2 = CH COOH B.HCOO CH = CH2 C. HOC CH2 CHO D.CH3 CO - CHO 10. Ch t X l m t h p ch t n ch c m ch h , tc d ng c v i dd NaOH c kh i l ng phn t l 88 dvc. Khi cho 4,4g X tc d ng v a v i dd NaOH, c c n dung dich sau ph n ng c 4,1g ch t r n. X l ch t no trong cc ch t sau: A. Axit Butanoic B. Metyl Propionat C. Etyl Axetat D. Isopropyl Fomiat . 11. i u ki n ph n ng este ho t hi u su t cao nh t l g? A. Dng d r u ho c axit B. Chng c t este ra kh i h n h p C. Dng H2SO4 c ht n c v lm xc tc cho ph n ng D. C 3 p n trn. 12. Ch t h u c X c CTPT C3H4O2. Ch t X th a mn s p: X + H2 Y, Y + NH3 CH3CH2COONH4. Ch t X l ch t no sau y: A. CH2 CH = O CH = O B. H COO CH = CH2 C. CH2 = CH COOH D. CH3 C CH = O || O 13. Nh ng ch t sau, ch t no khng ph n ng v i HNO3.H2SO4 , t0 A. R u Etylic B. Phenol B. C. Glixerin D. Axit axetic 14. Cho 2 ch t h u c C2H4O2; C3H6O2 m ch h . Cc ch t ny c c i m chung sau: A. u l axit no n ch c B. u l este n ch c C. u c p v i dd NaOH D. Trong phn t c 1 lin k t 15. X l 1 axit n ch c c p v i dd Br2. X l ch t no sau y: A. Axit Stearic B. Axit metacryic C. Axit fomic D. Axit propionic 16. Cng th c chung sau y l c a ch t no: CnH2nO2 (m ch h n ch c) A. Axit khng no n ch c B. Este no n ch c C. L an hit no n ch c D. V a c nhm ch c r u v a c nhm ch c an hit

225

17. Tnh axit c a ch t axit axetic, axit phenic, axit cacbonic v r u Etylic gi m d n theo dy sau: A. Axit axetic, r u Etylic, axit cacbonic, axit phenic B. Axit axetic, axit cacbonic, axit phenic, r u Etylic C. Tnh axit c a 4 ch t trn tng ng nhau v c 4 u l axit y u. D. C 3 p n trn u sai. 18. Ch t X c CTPT C3H4O2. X khng ph n ng Na, ch p v i NaOH, v i H2 v dd Br2, X l ch t no sau y: A. CH2 CH = O CH = O B. H COO CH = CH2 C. CH2 = CH COOH D.CH3 C CH = O || O 19. Ch t X, Y th a mn s sau l ch t no:

A. 4,2,3,1 C.1,3,4,2

D.1,4,3,2 D.2,3,4,1

23. Trong cc ch t: r u etylic, phenol, axitaxetic, ch t ph n ng c v i c 3 ch t : ddNaOH, Na, CaCO3 l: A. R u etylic C. Axit axetic B. Phenol D. Phenol v axit axetic 24. Ph n ng no sau ay ch ng t phnol c tnh axit v tnh axit y u? A. Phenol ph n ng v i kim lo i ki m v baz ki m. B. Phenol ph n ng v i n c brm. B. Phenol ph n ng v i kim lo i ki m. D. Phenol ph n ng v i baz ki m v b axit cacbonic y ra kh i natriphenolat. 25. Este X c CTCP C4H6O2 Bi t X thu phn trong mi tr ng ki m t o ra mu i v an hit. Cng th c c u t o c a X l. A. CH3COOCH= CH2 B. HCOOCH2- CH= CH2 C. HCOOCH2- CH= CH2 D. CH3COOCH2CH3 26. X phng ho 22,2g h n h p 2 este l HCOOC2H5 v CH3COOCH3 dng h t 200 ml dd NaOH. N ng A. 0,5 M C. 1,5 M mol/l c a dd NaOH l. B. 1 M D. 2M

C2H5OH Y

CH3COOH

A. R u etylic, Etyl axetat B. An hit axetic, Etyl axetat C. An hit axetic, Metyl axetat D. C2H4, CH3COONa 20. M t ch t h u c X m ch h c kh i l ng phn t l 60 vC th a mn i u ki n sau: X khng tc d ng v i Na, X tc d ng v i d2 NaOH, v X ph n ng v i Ag2O.NH3. V y X l ch t no trong cc ch t sau: A. CH3COOH B. HCOOCH3 C. C3H7OH D. HO CH2 CHO 21. Trong thnh ph n c a m t s d u pha sn c este c a glixerin v i cc axit khng no C17H13COOH (axit oleic), C17H29COOH (axit linoleic). Hy cho bi t c th t o ra c bao nhiu lo i este (ch a 3 nhm ch c este) c a glixerin v i cc g c axit trn? A. 4 B.5 C.6 D.2 22. Hy s p x p linh ng c a nguyn t H trong nhm ch c (- OH, -COOH) theo th t gi m d n. CH3COOH (1) C2H5OH(2) C3H5(OH)3(3) C6H5OH(4)

27. X phng ho hon ton 11,1 g h n h p hai este l HC00C2H5 v CH3C00CH3 dng h t 100 ml dd NaOH A. 0,5 M B. 1 M C. 1,5M D. 2M 28. M t este X c t o ra b i m t axit no n ch c v r u no n ch c c dA.C02=2. Cng th c phn t c a X l: A. C2H402 B. C3H602 C. C4H602 D.C4H802 29. trung ho 30ml dd m t axit h u c no, n ch c c n 60ml dd NaOH 0,2M. N ng mol/l c a dd axit l: A. 0,2M B. 0,4M C. 0,02M D. 0,04M 30. Axit Fomic khng tc d ng v i cc ch t no trong cc ch t sau

226

A.CH3OH B.NaCl D.Cu(OH)2 (xt OH-, to) C.C6H5NH2 31. Cho cc ch t CH3CHO, HCOOH, C2H5OH, CH3COOH. Phng n no sau y th hi n s s p x p cc ch t trn theo chi u tng d n c a nhi t si: A. CH3CHO, HCOOH, C2H5OH, CH3COOH B. CH3CHO, C2H5OH,HCOOH, CH3COOH C. HCOOH, C2H5OH, CH3CHO, CH3COOH D. C2H5OH, HCOOH, CH3COOH, CH3CHO ng phn este l: 32. Ch t C4H8O2 c s A. Hai B. Ba C. B n D. Nm 33. Nh n bi t axit Fomic v axit metacrylic b ng cch no sau y cha ng: A. Dd Br2 B. Trng b c D. Cu(OH)2.NaOH t0 C. Na2CO3 34. Cho cc ch t sau: CH3C0OH (1) CH3-CHOH- CH3 (2) HOCH2 - CH2 - CH2OH (3) HOCH2-CHOH - CH2OH (4) Ch t tc d ng v i Na v Cu(OH)2 l: A. (1), (4) B. (2), (3) C. (3), (4) D. (1), (2) H p ch t h u c C4H802 c s ng phn este l: A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 35. X p theo th t phn c c tng d n c a lin k t OH trong phn t c a cc ch t sau: C2H5OH (1), CH3COOH (2), CH2=CHCOOH (3), C6H5OH (4), CH3C6H4OH (5), C6H5CH2OH (6) l: A. (1) < (6) < (5) < (4) < (2) < (3). B. (6) < (1) < (5) < (4) < (2) < (3). C. (1) < (2) < (3) < (4) < (5) < (6). D. (1) < (3) < (2) < (4) < (5) < (6). 36. Thu phn cc h p ch t sau trong mi tr ng ki m: 1. CH3 CHCl2 2. CH3 COO CH =CH2 3. CH3 COOCH2 CH = CH2 4. CH3 CH2 CH =Cl OH 5. CH3 COOCH3 S n ph m t o ra c ph n ng trng gng l: A. 2 B. 1, 2

C. 1, 2, 4 D. 3, 5 37. un nng 0,1 mol X v i l ng v a dd NaOH thu c 13,4g mu i c a axit h u c a ch c B v 9,2g r u n ch c C. Cho r u C bay hi 1270C v 600 mmHg s chi m th tch 8,32 lt. Cng th c phn t c a ch t X l:

COOCH3
A.

HC COOCH3 COOCH3
O OC2H5 OC2H5

H2C COOCH3
B.

C COOCH3 H2
O OCH3 OCH

C. O

3 D. O 38. Cho 8g canxicacbua tc d ng v i n c thu c 2,24lt axetilen ( ktc). L y

kh sinh ra cho h p n c khi c m t xc tc HgSO4, sau chia s n ph m thnh hai ph n b ng nhau: - Ph n 1: em kh b ng H2 (Ni, to) thnh r u tng ng. - Ph n 2: oxi ha (xc tc Mn2+) thu c axit tng ng. Th c hi n ph n ng este ha r u v axit trn trn thu c m(g) este (bi t r ng hi u su t cc ph n ng h p n c, ph n ng kh , oxi ha v este ha b ng 80%). m c gi tr l: A. 2,2528g B. 2,2528g C. 4,5056g D. 4,5050g 39. Cho 4,2g este n ch c no E tc d ng h t v i dd NaOH ta thu c 4,76g mu i natri. V y cng th c c u t o c a E c th l: A CH3 COOCH3 B.C2H5COOCH3 C. CH3COOC2H5 D. HCOOC2H5 40. Chia h n h p X g m hai axit (Y l axit no n ch c, Z l axit khng no n ch c ch a m t lin k t i). S nguyn t trong Y, Z b ng nhau. Chia X thnh ba ph n b ng nhau: - Ph n 1 tc d ng h t v i 100ml dd NaOH 2M. trung ha l ng NaOH d c n 150ml dd H2SO4 0,5M. - Ph n 2: Ph n ng v a v i 6,4g Br2

227

- Ph n 3: t chy hon ton thu c 3,36 lt CO2( ktc). S mol c a Y, Z trong X l: A. 0,01 v 0,04. B. 0,02 v 0,03. C. 0,03 v 0,02. D. 0,04 v 0,01. 41. t chy hon ton h n h p X g m 2 este no n ch c ta thu c 1,8g H2O. Th y phn hon ton h n h p 2 este trn ta thu c h n h p Y g m m t r u v axit. N u t chy 1.2 h n h p Y th th tch CO2 thu c ktc l: A. 2,24lt B. 3,36lt C. 1,12lt D. 4,48lt 42. t chy hon ton m t l ng h n h p hai este cho s n ph m chy qua bnh ng P2O5 d th y kh i l ng bnh tng thm 6,21g, sau cho qua dd Ca(OH)2 d thu c 34,5g k t t a. Cc este ni trn thu c lo i: A. No n ch c B. Khng no n ch c C. No a ch c D. Khng no a ch c. 43. X phng ha este C4H8O2 thu c r u etylic. Axit t o thnh este l A) axit axetic C) axit propionic B) axit fomic D) axit oxalic 45. Phn tch nh l ng m t axit h u c n ch c A k t qu cho 40% C v 6,66% H. A c cng th c l: C) HCOOH A) CH3COOH B) CH2=CH-COOH D) (COOH)2 46. Cho m t axit khng no m ch h ch a m t lin k t i C=C, n ch c tc d ng v i m t r u no n ch c thu c este X c cng th c t ng qut l: A) CnH2n-2O2 C) CnH2nO2 B) CnH2n-2O4 D) CnH2n+2O2 47. Cho s chuy n ha sau: H2O CuO Ag2O A C2H4 D A C B . Cc ch t A, B, C, D trong s l n l t l: A) C2H5OH, CH3CHO, CH3COOH, CH3COO-C2H5 B) C2H5OH, CH3COOH, CH3CHO, CH3COO-C2H5 C) CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH, CH3COO-C2H5 D) CH3COOH, CH3CHO, C2H5OH, CH3COO-C2H5 48. H s t l ng tng ng trong ph n ng C2H5COOH + O2 CO2 + H2O l n l t l A) 2, 7, 6, 6 C) 1, 3, 3, 3 B) 2, 5, 2, 3 D) 1, 2, 2, 3

49. H s t l ng tng ng trong ph n ng CH3COONa + O2 Na2CO3 + CO2 + H2O l n l t l A) 2, 4, 1, 3, 3 C) 1, 3, 3, 3, 4 B) 2, 5, 1, 3, 3 D) 2, 3, 1, 2, 3 50. Khi cho axit axetic tc d ng v i HOCH2-CH2-OH c th thu c cc este A) CH3COO-CH2-CH2-OOCCH3 v CH3COO-CH2-CH2OH B) CH3COO-CH2-CH2-OH v CH3COO-CH2-CH2-COO-CH3 C) CH3-OOC-CH2-CH2-OH v CH3COO-CH2-CH2-OOC-CH3 D) CH3COO-CH2-CH2-OH v CH3-OOC-CH2-CH2-COO-CH3 51. Axit CH2=CH-COOH c ph n ng c v i t t c cc ch t trong dy sau: A) Na, dd Br2,Cu(OH)2,CH3OH, CaCO3, MgO B) Na, MgO, KOH, CH3OH, C6H5OH, dd Br2 C) Na, NaOH, Cu(OH)2, dd Br2, C2H5OH, Cu D) K, NaHCO3, dd Br2, CH3OH, Ag, Cu(OH)2 52. S ch t h u c n ch c ng v i CTPT C4H8O2 l: A) 6 ch t B) 8 ch t C) 4 ch t D) 13 ch t 53. Axit axetic c ph n ng c v i cc ch t trong dy sau: A) Mg, CuO, KOH, C2H5OH B) Dd Br2, Mg, CuO, KOH, C2H5OH C) KOH, C2H5OH, HCl, Cu D) Mg, NaHCO3, KOH, C2H5OH 54. Cho s sau: C2H2 A B D CH3COO-C2H5. Cc ch t A, B, D tng ng l A) CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH B) C2H4, C2H6O2, C2H5OH C) C4H4, C4H6, C4H10 D) C2H6, C2H5Cl, CH3COOH 55. S l ng axit ng v i cng th c phn t C5H10O2 l A) 4 B) 2 C) 3 D) 5 56. t chy hon ton 6 gam m t axit no n ch c thu c 4,48 lt kh CO2 ( ktc). Axit l: A) Axit axetic B) Axit fomic C) Axit propionic D) Axit butiric 57. X l m t axit h u c no n ch c. Khi t chy hon ton 6,8 gam mu i natri c a X s n ph m thu c g m Na2CO3, H2O v 1,12 lt CO2 ( ktc). X l: A) Axit fomic B) Axit axetic C) Axit propionic D) Axit butiric 58. Axit cacboxylic l: A) Nh ng h p ch t h u c phn t ch a nhm cacboxyl lin k t v i g c hidrocacbon

228

B) Nh ng h p ch t h u c phn t ch a nhm cacboxyl lin k t v i g c hidrocacbon khng no C) Nh ng h p ch t h u c phn t ch a nhm cacboxyl lin k t v i g c hidrocacbon no D) Nh ng h p ch t h u c phn t ch a nhm -CHO lin k t v i g c hidrocacbon 59. Dy cc ch t c s p x p theo chi u tng v nhi t si l: A) H-COO-C2H5, C2H5OH, CH3COOH, C2H5COOH B) C2H5COOH, CH3COOH, C2H5OH, H-COO-C2H5 C) H-COO-C2H5, CH3COOH, C2H5OH, C2H5COOH D) C2H5OH, CH3COOH, H-COO-C2H5, C2H5COOH 60. Axit cacboxylic khng no n ch c: A) Nh ng ch t h u c phn t c m t nhm COOH lin k t v i g c hidrocacbon khng no B) Nh ng ch t h u c phn t c nhm COOH lin k t v i g c hidrocacbon khng no C) Nh ng ch t h u c phn t c m t nhm COOH lin k t v i g c hidrocacbon no D) Nh ng ch t h u c phn t c nhm COOH lin k t v i g c hidrocacbon no 61. Axit h u c B c c u t o m ch khng phn nhnh v c cng th c n gi n l C3H5O2. B c cng th c phn t l: A) C6H10O4 B) C3H5O2 C) CH3COOH D) C2H3COOH 62. Dy cc ch t sau u c kh nng tc d ng v i dd NaHCO3: A) HCOOH, CH3COOH, HOOC-COOH, HO-CH2-COOH B) CH3COOH, C6H5OH, HCOOH, CH2=CH-COOH C) HCOOH, CH3COOH, HOOC-COOH, HO-CH2-CH2-OH D) CH3COOH, C2H5OH, HCOOH, CH2=CH-COOH 63. A l m t este n ch c c cng th c n gi n l C2H4O. Khi x phng ha hon ton 4,4 gam A b ng NaOH thu c 4,1 gam mu i khan. A l A) etylaxetat B) n-propylfomiat C) iso-propylfomiat D) metylpropionat 64. i u ch axit axetic b ng phng php ln men gi m tr c ti p t A) r u etylic B) andehit axetic C) axetilen D) glucoz 65. H n h p A ch a hai axit cacboxylic no u c c u t o m ch th ng v khng c ph n ng trng gng. trung ha 1,5 mol hh A c n 2 mol NaOH. Khi t chy hon ton 0,15 mol A th thu c 8,96 lt CO2 ( ktc). Hai axit c trong A l:

A) (CH3COOH v HOOC-COOH) ho c (C2H5COOH v HOOC-COOH) B) CH3COOH v HOOC-COOH C) C2H5COOH v HOOC-COOH D) C2H5COOH v HOOC-CH2-COOH 66. Ch t h u c X c ph n ng v i NaHCO3 t o ra kh CO2. Phn t X ch a nhm: A) CHO B) OH C) -NH2 D) -COOH 67. A (m ch h ) l este c a m t axit h u c no n ch c v i m t r u no n ch c. T kh i hi c a A so v i H2 l 44. A c cng th c phn t l: A) C3H6O2 B) C2H4O2 C) C4H8O2 D) C2H4O 68. C th chuy n ha tr c ti p t lipit l ng sang lipit r n b ng ph n ng: A) Tch n c B) Hidro ha C) hidro ha D) X phng ha 69. Ph n ng th y phn este trong mi tr ng ki m g i l ph n ng: A) Este ha B) X phng ha C) Trng gng D) Trng ngng 70. C p ch t u c th ha tan Cu(OH)2 t o ra dd mu xanh lam l: A) R u etylic v andehit axetic B) Glucoz v phenol C) Glixerin v anilin D) Axit axetic v glixerin 71. Lipit (ch t bo) l: A) Este c a glixerin v i cc axit bo B) Este c a cc axit bo v i r u etylic C) Este c a glixerin v i axit nitric D) Este c a glixerin v i axit clohidric 72. Cng th c chung c a este gi a axit cacboxylic no n ch c v r u no n ch c l A.CnH2n+1O2 . C.CnH2n+1O. 73. Khi thu B. CnH2nO2 . D. CnH2n-1O2. phn este E trong mi

tr ng ki m(dd NaOH) ng i ta thu c natri axetat v etanol. V y E c cng th c l A.CH3COOCH3. C.CH3COOC2H5 . th c phn t B.HCOOCH3. D. C 2H5COOCH3.

74. Hai ch t h u c X, Y c cng cng l C3H4O2. X tc d ng v i Na2CO3, r u etylic, c ph n ng trng h p. Y tc d ng v i KOH, khng tc d ng v i kim lo i Na. X, Y c cng th c c u t o thu g n l n l t l:

229

A. C2H5COOH v CH3COOCH3. C.CH2= CHCOOH v HCOOCH=CH2. B. CH2=CHCOOCH3v C2H3COOH. D.CH2=CHCOOHv CH3COOCH=CH2. 75. Cho cc ch t : 1.dd brom 3.ddHCl ch t sau: A. 1, 2, 3. C. 2, 3, 4. B. 1, 2, 4. D. 1, 3, 4. 2.CaCO3 4. dd NaOH

C. H- COO- CH= CH- CH3 D. CH2= CH- COO- CH3 82. Cho dy cc axit: phenic, picric, p-nitrophenol, t tri sang ph i tnh ch t axit: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a tng v a gi m 83. Tnh ch t axit c a dy ng ng c a axit fomic bi n i theo chi u tng c a kh i l ng mol phn t l: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a gi m v a tng 84. Cho m t dy cc axit: acrylic, propionic, butanoic. T tri sang ph i tnh ch t axit c a chng bi n i theo chi u: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a gi m v a tng 85. S bi n i tnh ch t axit c a dy CH3COOH, CH2ClCOOH, CHCl2COOH l: A. tng B. gi m C. khng thay i D. v a gi m v a tng 86. Cho 3,38g h n h p Y g m CH3OH, v i Na CH3COOH, C6H5OH tc d ng v a th y thot ra 672 ml kh( ktc) v dd. C c n dd thu c h n h p r n Y1. Kh i l ng Y1 l: A. 3,61g B. 4,7g C. 4,76g D. 4,04g 87. C b n dd long khng mu ng trong b n ng nghi m ring bi t, khng dn nhn: anbumin, glixerol, CH3COOH, NaOH. Ch n m t trong cc thu c th sau phn bi t b n ch t trn? A. Qu tm. B. Phenolphtalein. C. HNO3 c. D. CuSO4. 88. Ch t A l este c a glixerin v i axit cacboxylic n ch c m ch h A1. un nng 5,45g A v i NaOH cho t i ph n ng hon ton thu c 6,15g mu i. 1. S mol c a A l: A. 0,015 B. 0,02 C. 0,025 D. 0,03 89. Dy cc ch t sau c ph n ng este ho v i HO-CH2-COOH: A) CH3COOH, C2H5OH, CH3OH, CH2=CH-COOH

Axit acrylic c th tc d ng c v i cc

76. Cho cc ch t: H2O, C2H5OH, CH3COOH, C6H5OH. Ch t c nguyn t hi ro trong nhm OH linh ng nh t l B. C2H5OH. A.H2O. D.C6H5OH. C. CH3COOH 77. Cho cc ch t: H2SO4, H2CO3, CH3COOH, C6H5OH. Ch t c tnh axit y u nh t l A. H2SO4. B. H2CO3 C. CH3COOH. D. C6H5OH. 78. Ph n ng quan tr ng nh t c a este l A. ph n ng este ho. B. ph n ng nitro ho. C.ph n ng thu phn. D. ph n ng x phng ho. 79. Cc ch t sau c s p x p theo chi u tnh axit tng d n l: A. C6H5OH, C2H5OH, CH2=CH- C0OH, C2H5C0OH B. C6H5OH, C2H5OH, C2H5C0OH, CH2= CH- C0OH C. CH2 = CH- C0OH, C2H5C0OH, C6H5OH, C2H5OH D. C2H5OH, C6H5OH, C2H5C0OH, CH2 = CH- C0OH 80. Ch t h u c X c cng th c phn t C3H602. Bi t X tc d ng v i dd NaOH v Ag20 trong dd NH3 un nng X l: A. C2H5C0OH B. CH3C00CH3 C. HO - CH2 - CH2 - CHO D. HC00C2H5 81. Khi thu phn este C4H6O2 trong mi tr ng axit, ta thu c h n h p 2 ch t u c ph n ng trng gng. V y cng th c c u t o c a C4H6O2 l. A. CH3- COO- CH= CH2 B. H- COO- CH2- CH= CH2

230

B) HCOOH, CH3OH, CH3CHO, C2H5OH C) CH2=CH-COOH, CH3OH, HCHO, HCOOH D) CH3OH, C2H5OH, HCOOH, HCHO 90. Ch t h u A c cng th c C3H4O2. Dd c a A lm h ng qu tm. A c c u t o l: A) CH2=CH-COOH B) CH3-COOH C) H-COO-CH=CH2 D) CH3-CO-CH=O 91. Tnh axit c a cc ch t gi m d n theo dy: A) H2SO4 > CH3COOH > H2CO3 > C6H5OH B) H2CO3 > C6H5OH > CH3COOH > H2SO4 C) C6H5OH > H2CO3 > CH3COOH > H2SO4 D) H2SO4 > C6H5OH > CH3COOH > H2CO3 92. Hai dd c cng n ng mol/lt. A ch a CH3COONa; B ch a C6H5ONa. A) pHB > pHA > 7 B) pHA > pHB > 7 C) pHB < pHA < 7 D) pHA < pHB < 7 93. Este l ch t h u c A) sinh ra t ph n ng gi a axit (v c ho c h u c) v i r u B) sinh ra t ph n ng gi a axit (v c ho c h u c) v i ki m C) c ch a nhm ch c -COOD) c cng th c t ng qut l CnH2n+1COOR 94. Nh ng ch t sau khi tan trong n c t o ra dd c pH nh hn 7: A) KOH, CH3COONa, Na2CO3 B) HCl, NaHSO4, AlCl3, Fe(NO3)3 C) H2SO4, NaHCO3, CH3COONa D) HCl, H2SO4, NaHCO3, Na2CO3 95. C p ch t ng phn l: A) Axit axetic v etyl axetat B) Axit axetic v metyl axetat C) Axit axetic v andehit axetic D) Axit axetic v r u etylic 95. Khi thu phn C4H6O2 trong mi tr ng axit ta thu c h n h p hai ch t u c ph n ng trng gng. V y cng th c c u t o c a C4H6O2 l m t trong cc cng th c no sau y?
H3C O C CH2 H

ch c B v 9,2g r u n ch c C. Cho r u C bay hi 1270C v 600 mmHg s chi m th tch 8,32 lt. Cng th c phn t c a ch t X l:
COOCH3

H2C COOCH3

A.

HC COOCH3 COOCH3

B.
O

C COOCH3 H2
OCH3 OCH3

OC2H5 OC2H5

C. O

D. O

A.
H

B.

O C C CH2 H2 H

C. D.

O C C CH3 H H
O CH3 O

97. Cho 4,2g este n ch c no E tc d ng h t v i dd NaOH ta thu c 4,76g mu i natri. V y cng th c c u t o c a E c th l: A CH3 COOCH3 B.C2H5COOCH3 C. CH3COOC2H5 D. HCOOC2H5 98. C b n ch t l ng ng trong b n l b m t nhn: toluen, r u etylic, dd phenol, dd axit fomic. nh n bi t b n ch t c th dng thu c th no sau y? A. Dng qu tm, n c brom, natri hi roxit. B. Natri cacbonat, n c brom, natri kim lo i C. Qu tm, n c brom v dd kali cacbonat. D. C A, B, C u ng. 99. Chia h n h p X g m hai axit (Y l axit no n ch c, Z l axit khng no n ch c ch a m t lin k t i). S nguyn t trong Y, Z b ng nhau. Chia X thnh ba ph n b ng nhau: - Ph n 1 tc d ng h t v i 100ml dd NaOH 2M. trung ha l ng NaOH d c n 150ml dd H2SO4 0,5M. - Ph n 2: Ph n ng v a v i 6,4g Br2 - Ph n 3: t chy hon ton thu c 3,36 lt CO2( ktc). a. S mol c a Y, Z trong X l: A. 0,01 v 0,04. B. 0,02 v 0,03. C. 0,03 v 0,02. D. 0,04 v 0,01. b. Cng th c phn t c a Y v c a Z l: A. C2H4O2 v C2H2O2 B. C3H6O2 v C3H4O2 C. C4H8O2 v C4H6O2 D. C4H6O4 v C4H4O4

H2 C C H

96. un nng 0,1 mol X v i l ng v a dd NaOH thu c 13,4g mu i c a axit h u c a

231

CHNG XVIII. CC H P CH T GLUXIT

I. Phn lo i
Gluxit l tn g i m t lo i h p ch t h u c r t ph bi n trong c th sinh v t Cng th c phn t Cn(H2O)m. Cc ch t gluxit c phn lm 3 lo i. a) Monosaccarrit l nh ng gluxit n gi n nh t, khng b thu phn thnh nh ng gluxit n gi n hn. V d : glucoz, fructoz (C6H12O6), riboz (C5H10O5) b) Oligosaccarit l nh ng s n ph m ngng t t 2 n 10 phn t monosaccarit v i s tch b t n c. Quan tr ng nh t l cc isaccarit hay ioz c cng th c chung C12H22O11. Cc isaccarit ny b thu phn t o thnh 2 phn t monosaccarit. V d thu phn saccaroz. c) Polisaccarit l nh ng h p ch t cao phn t . Khi b th y phn, polisaccarit t o thnh m t s l n phn t monosaccarit. V d : Tinh b t, xenluloz, glicogen u c cng th c chung l (C6H10O5)n.

II. Monosaccarit
1. Cng th c v c u t o (C6H12O6)

Monosaccarit l nh ng h p ch t t p ch c m trong phn t ngoi nhm cn c nhi u nhm ch c OH nh ng nguyn t cacbon k nhau. N u nhm d ng an ehit (c nhm CH = O), ta g i monosaccarit l an oz, n u nhm d ng xeton, ta c xetoz.

Tu theo s nguyn t cacbon trong phn t , monosaccarit (an oz v xetoz) c g i l trioz (3C), tetroz (4C), pentoz (5C), hexoz (6C), heptoz (7C). Nh ng monosaccarit quan tr ng u l hexoz v sau l pentoz. V d : glucoz, frutoz, Ngoi ng phn c u t o (an oz v xetoz), monossaccarit cn c ng phn khng gian g i l ng phn quang h c, m i ng phn khng gian l i c tn ring. 2. C u t o d ng m ch h c a glucoz. Glucoz tham gia ph n ng trng b c v kh c Cu2+, do v y phn t ph i c nhm ch c an ehit (CH = O). Glucoz tc d ng v i (CH3CO)2O sinh ra pentaeste C6H7O(OCOCH3)5, ch ng t trong phn t c 5 nhm -OH; cc nhm -OH c th t o ph c ch t mu xanh lam khi tc d ng v i Cu(OH)2 (tng t nh glixerin). T cc k t qu th c nghi m, ng i ta th y r ng glucoz l m t pentahi roxi an ehit c m ch th ng khng phn nhnh.

232

Do s phn b khc nhau c a cc nhm OH trong khng gian, glucoz c nhi u ng phn khng gian. Glucoz thin nhin, c g i l D-glucoz (c nhm OH t i C5 bn ph i) phn bi t v i m t ng phn i u ch trong phng th nghi m l Lglucoz (nhm O bn tri). Cng th c c u trc nh sau:

3. C u trc d ng m ch vng c a glucoz Ngoi d ng m ch h , glucoz cn c cc d ng m ch vng 6 c nh ho c 5 c nh. Glucoz vng 6 c nh c g i l glucopiranoz v vng ny c d ng c a d vng piran, cn vng 5 c nh c g i l glucofuranoz v c d ng d vng furan.

Glucopiranoz b n hn r t nhi u so v i glucofuranz. 4. C u trc phn t fructoz. Fructoz trong thin nhin c g i l D-fructoz, c cng th c c u trc.

5. Tnh ch t v t l - tr ng thi t nhin Monosaccarit l nh ng ch t khng mu, c v ng t, d tan trong n c, khng tan trong dung mi h u c, c kh nng lm quay m t ph ng nh sng phn c c sang ph i v ho c sang tri. Trong thin nhin, glucoz c trong h u h t cc b ph n c th th c v t: r , l, hoa v nh t l trong qu chnh. Glucoz cng c trong c th ng i, ng v t. Fructoz tr ng thi t do trong qu cy, m t ong. V ng t c a m t ong ch y u do fructoz. 6. Tnh ch t ho h c a) Ph n ng c a nhm an ehit CH = O Ph n ng oxi ho nhm ch c an ehit thnh nhm ch c axit. Khi glucoz tr thnh axit gluconic. + Ph n ng trng gng.

233

+ Ph n ng v i Cu(OH)2 (trong mi tr ng ki m)

(mu g ch) + Ph n ng oxi ho trong mi tr ng trung tnh v axit, v d b ng HOBr:

+ Ph n ng kh nhm -CHO t o ra r u 6 l n r u.

b) Ph n ng c a cc nhm OH Ph n ng v i Cu(OH)2 cho dd mu xanh lam. T o este c ch a 5 g c axit m t l n axit. V d glucoz ph n ng v i anhi rit axetic (CH3CO)2O t o thnh pentaaxetyl glucoz :

c) Ph n ng c a glucoz d ng vng: Nhm OH nguyn tr C1 trong phn t glucoz d ng vng linh ng hn cc nhm OH khc nn d dng t o ete v i cc phn t r u khc (v d v i CH3OH) t o thnh glucozit:

d) Ph n ng ln men D i tc d ng c a cc ch t xc tc men do vi sinh v t ti t ra, ch t ng b phn tch thnh cc s n ph m khc. Cc ch t men khc nhau gy ra nh ng qu trnh ln men khc nhau. V d : Ln men etylic t o thnh r u etylic. Ln men butyric t o thnh axit butyric: Ln men lactic t o thnh axit lactic:

234

 Ln men limonic t o thnh axit limonic:

7. i u ch a) Qu trnh quang h p c a cy xanh d i tc d ng c a b c x m t tri, t o thnh glucoz v cc monosaccarit khc: b) Thu phn i, polisaccarit c trong thin nhin (nh saccaroz, tinh b t, xenluloz) d i tc d ng c a axit v c hay men. (glucoz) (fructoz) c) Trng h p an ehit fomic (glucoz)

III. isaccarit
isaccarit l lo i gluxit ph c t p hn, khi thu phn cho hai phn t monosaccarit. Nh ng monosaccarit tiu bi u v quan tr ng l saccaroz, mantoz, lactoz u c cng th c phn t C12H22O11. 1. Tnh ch t v t l T t c cc isaccarit u l nh ng ch t khng mu, k t tinh c v tan t t trong n c. 2. Tnh ch t ha h c a) Ph n ng thu phn

(Lactoz l isaccarit c trong s a) b) Ph n ng c a nhm an ehit Saccaroz khng c nhm ch c an ehit nn khng tham gia ph n ng trng gng v ph n ng v i Cu(OH)2. Mantoz v lactoz khi ho tan trong dd chuy n m t ph n sang d ng tautome c nhm ch c an ehit nn c ph n ng trng gng v ph n ng v i Cu(OH)2. c) Ph n ng v i hi roxit kim lo i (tc d ng v i Cu(OH)2) v tham gia ph n ng t o ete v este (ph n ng c a r u nhi u l n r u). 3. i u ch Cc isaccarit c i u ch t cc ngu n nguyn li u thin nhin. V d Saccaroz l y t ma, c c i ng. Saccaroz trong ma tc d ng v i s a vi t o thnh dd canxi saccarat trong su t. Khi s c CO2 vo dd canxi saccarat l i t o thnh saccaroz: Mantoz l ch t ng ch y u trong m ch nha ( ng m ch nha). N l s n ph m c a s thu phn tinh b t.

235

Lactoz c trong s a ng i, ng v t (v v y cn c tn l ng s a). Ngoi ra cng tm th y c lactoz trong th c v t.

IV. Polisaccarit
Polisaccarit l nh ng gluxit c c u thnh b i nhi u n v monosaccarit n i v i nhau b ng nh ng lin k t glicozit. Nh ng polisaccarit th ng g p: tinh b t, xenluloz, 1. Tinh b t (C6H10O5)n a) C u t o: Tinh b t l h n h p cc polisaccarit (C6H10O5)n, khc nhau v s n v c u trc c a chu i polime. Tinh b t c trong c v h t nhi u lo i cy. Cc phn t tinh b t g m 2 lo i: Lo i amiloz c u t o t chu i polime khng phn nhnh g m cc m t xch glucoz m ch vng v i n vo kho ng 200 400 v c khi t i 1000. Gi a 2 m t xch l m t c u oxi n i nguyn t C1 c a g c th 1 v i nguyn t C4 c a g c th 2. C u oxi ny c g i l lin k t -1, 4 glicozit.

Lo i amilopectin: Chu i polime c s phn nhnh, h s n t 600 - 6000. S hnh thnh m ch nhnh l do lin k t - 1,6 glicozit, c bi u di n nh sau:

T l amiloz v amilopectin thay i tu theo t ng lo i tinh b t, amiloz th ng chi m 20% v amilopectin chi m kho ng 80%. b) Tnh ch t v t l: Tinh b t c u t o t nh ng h t nh c hnh d ng v kch th c khc nhau, ph n ngoi c a h t tinh b t c u t o t amilopectin, ph n bn trong c u t o t amiloz. Cc h t tinh b t khng tan trong n c l nh. Trong n c nng h t b ph ng ln r i v thnh dd keo g i l h tinh b t. c) Tnh ch t ho h c: H tinh b t + dd iot dd mu xanh.

236

 Tinh b t khng tham gia cc ph n ng kh (ph n ng trng gng v v i Cu2+) v trong phn t khng c ch c an ehit. Ph n ng thu phn tinh b t thnh glucoz x y ra khi un nng v i xc tc axit v c long ho c nh cc enzim, phng trnh t ng qut: giai o n trung gian c th sinh ra cc extrin (C6H10O5)x (x < n) v mantoz. Qu trnh thu phn di n ra theo s sau: d) S t o thnh tinh b t t CO2 v H2O: Nng l ng m t tri c l cy h p th , chuy n qua cc s c t : clorofin (mu xanh l c), carotin (mu da cam), xantofin (mu vng) v dng th c hi n qu trnh quang h p. (glucoz) (tinh b t) e) ng d ng c a tinh b t Lm lng th c cho ng i v ng v t. i u ch glucoz. i u ch m ch nha. i u ch r u etylic H v i. 2. Xenluloz (C6H10O5)n a) C u t o phn t : Khc v i tinh b t, c u t o phn t c a xenluloz c nh ng c i m sau: n r t l n ( t 6000 12000 ). Chu i polime c a xenluloz l m ch th ng khng phn nhn, v v y n t o thnh s i (s i bng, s i gai, s i ay) trong cc chu i polime c x p theo cng m t phng v xu t hi n l c tng tc gi a cc chu i . M i m t xch (1 m t xch glucoz) c 3 nhm OH, trong 1 nhm ch c r u b c 1 v 2 nhm ch c r u b c 2. nh n m nh c i m ny, ng i ta th ng vi t cng th c phn t c a xenluloz nh sau:

b) Tnh ch t v t l Xenluloz l ch t r n, khng mi, khng c v , c d ng s i, c tnh th m n c. Xenluloz khng tan trong n c, ete, r u nhng tan trong m t s dung mi bi t nh dd Sveze g m Cu(OH)2 trong NH3 c, dd H2SO4 c. c) Tnh ch t ho h c: B n hn tinh b t (khng t o mu xanh v i iot) T o thnh este

237

Trinitroxenluloz l ch t n m nh, c dng lm thu c sng khng khi. Khi este ho khng hon ton s thu c mono, initroxenluloz dng ch sn, lm phim, keo dn, Ph n ng t o thnh xenluloz iaxetat v xenluloz triaxetat.

Cc ch t trn c i u ch b ng ph n ng gi a xenluloz v anhi rit axetic c H2SO4 xc tc: Xenluloz axetat khng d chy nh xenluloz nitrat, c dng ch t nhn nh a, sn. t o, Khi ch ho v i ki m c (NaOH) xenluloz b ph ng ln thnh xenluloz ki m l s n ph m th khng hon ton. Xenluloz ki m khi ch ho v i CS2 t o thnh xenluloz xantogenat

Xenluloz xantogenat ho tan trong dd ki m long thnh dd r t nh t g i l visco. visco ch y qua l nh vo dd axit s thu c s i xenluloz hi rat, l t Khi p visco.

Ph n ng thu phn xenluloz. Xenluloz kh b thu phn hn tinh b t. Ph i un nng lu v i axit v c long p su t cao, xenluloz thu phn hon ton thu c glucoz: (glucoz) d) Xenluloz trong t nhin - ng d ng Xenluloz c nhi u trong s i bng (98%), s i ay, gaiTrong g c kho ng 50% xenluloz. Xenluloz c dng lm gi y, lm v i, s i, t nhn t o (v d t visco), thu c sng khng khi, ch t d o (xenluloit), sn, s n xu t r u etylic.

238

BI T P
1. nh n bi t: r u etylic, dd glucoz v B..Cu(OH)2. D. Na v HCl. 3. glixerin 4.axit axetic 6.saccaroz ng trng glixerin ch c n dng A.Ag2O.dd NH3. C. Na v Ag2O.dd NH3. 2. Cho cc ch t: 1. an ehitfomic 2. glucoz 5. axit fomic gng l: A. 1, 2, 4. C. 1, 2, 5, 6. 4. Cho cc ch t: 1.an ehit fomic 2. glixerin 5. axit axetic Cu(OH)2 l: A. 1, 2, 4, 5. C. 1, 2, 6. B. 1, 2, 5. D. 1, 2, 5, 6. 3. tinh b t 4.xenluloz 6. r u etylic B. 1, 2, 3, 5. D. 1, 2, 5. A. dd Ag2O, NH3 B. Qu tm C. dd NaOH D. Cu(OH)2 11. Cho s sau: Tinh b t X Y ietylete. X, Y trong s trn l n l t l: A. glucoz, r u etylic B. glucoz, axit axetic C. saccaroz, an ehit axetic D. Fructoz, r u etylic 12. Cho cc ch t sau: xenluloz, glixerin, phenol, toluen. Ch t no ph n ng v i HNO3 c d (H2SO4 c lm xc tc) cho s n ph m l axit picric? A. Xenluloz B. glixerin C. Phenol D. toluen 13. Ch n cu khng ng trong cc tr ng h p sau: A. Glucoz, fructoz, mantoz u tc d ng v i Cu(OH)2 khi un nng t o ra Cu2O B. Saccaroz khi thu phn trong mi tr ng axit cho s n pham c ph n ng trng b c C. Glucoz, saccaroz u ph n ng v i 0 H2.Ni, t cho poliancol D. Glucoz, fructoz, mantoz u tc d ng v i CH3OH.HCl 14. Nh ng pht bi u no sau y khng ng: A. Tinh b t v xenlulz l nh ng ch t c cng CTPT nhng khc nhau v CTCT B. phn bi t 2 dd saccaroz v mantoz ng i ta dng dd Ag2O.NH3 C. Fructoz c CTPT v tnh ch t ho h c tng t glucoz D. Phn t xenlulz c c u t o m ch khng phn nhnh v c kh i l ng phn t r t l n 15. phn bi t 2 dd glucoz v glixerin c th dng ch t no trong cc ch t sau: A.CH3COOH B.Ag2O.NH3 C.HCl D.Na 16. D a vo tnh ch t no sau y, ta c th k t lu n tinh b t v xenluloz l nh ng polime thin nhin c cng th c (C6H10O5)n. A. Tinh b t v xenluloz khi b cho t l mol t chy u

Nhm cc ch t c tham gia ph n

Nhm cc ch t c tham gia ph n ng v i

6. Glucoz l A. r u a ch c. B. an ehit n ch c. C. h p ch t a ch c. D. h p ch t t p ch c. 7. c i m c u t o c a phn t saccaroz l A. c nhm ch c an ehit. B. c nhm ch c hi roxyl. C. khng c nhm ch c an ehit, nhng c nhi u nhm hi roxyl. D. H p ch t a ch c. 8. Tinh b t v xenluloz gi ng nhau ch A. u cho ph n ng trng gng. B. u tham gia ph n ng thu phn cho glucoz. C. u tc d ng v i Cu(OH)2 cho dd mu xanh lam. D. u c ph n ng mu v i iot. 9. Ch t no sau y c g i l h p ch t h u c a ch c? A. Saccaroz B.an ehit axetic C. Glucoz D. Glixerin 10. Cho cc dd ng trong cc ng nghi m m t nhn sau: glucoz, saccaroz, r u etylic, axit axetic. Thu c th duy nh t dng phn bi t 4 dd trn l:

CO2 6 = H 2O 5

B. Tinh b t v xenluloz u tan trong n c C. u ph n ng v i HNO3 c H2SO4 xc tc thu c (C6H7O11N3)n D. Thu phn tinh b t v xenluloz n t n cng trong mi tr ng axit u thu c C6H12O6.

239

17. D ki n thc nghi m no sau y khng dng ch ng minh c c u t o c a glucoz d ng m ch h : A. Kh hon ton glucoz cho n - hexan. B. Glucoz c ph n ng trng b c. C. Glucoz t o este ch a 5 g c axit (CH3COO-) D. Khi c xc tc enzim, dd glucoz ln men t o thnh r u etylic 18. D ki n th c nghi m no sau y dng ch ng minh c c u t o c a glucoz c d ng m ch vng: A. Kh hon ton glucoz cho n - hexan. B. Glucoz c ph n ng trng b c. C. Glucoz c hai nhi t nng ch y khc nhau. D. Glucoz tc d ng v i Cu(OH)2 cho dd mu xanh lam. 19. Cho 2,5 kg Glucozo ch a 20% t p ch t ln men thnh r u etylic. N u qu trnh ln men r u b hao h t 10% th l ng r u thu c l : A. 2kg C. 1,8kg B. 0,92 kg D. 1,23kg 20. phn bi t glucoz v fructoz, ta c th dng thu c th : A. dd AgNO3. NH3 B. B. Cu(OH)2.NaOH C. dd Br2 D. I2 21. Thu phn 1kg khoai ch a 20% tinh b t trong mi tr ng axit. N u H = 75% th l ng glucoz thu c l: A. 166,67g C. 200,87g B. C. 178,9g D. 666,8 g 22. Mu n xt nghi m s c m t c a ng trong n c ti u, ta c th dng thu c th : A. A.Qu tm C. dd HCl B. Thu c th Feling D.dd NaOH 23. ng v i CTTQ c a xenluloz (C6H10O5)n ta c th vi t cng th c khc nh sau: A. [C6H5O(OH)4]n B. [C6H7O2(OH)3]n C. [C6H8O2(OH)2]n D. (C6H9OHO4)n 24. Saccaroz c th tc d ng v i ch t no sau y? (1):H2.Ni ; (2): Cu(OH)2; (3): [Ag(NH3)2]OH; (4):H2O(H2SO4,t0). A. (1), (2) C. (2), (4) B. (2), (3) D. (1), (4). 25. M t cacbohidrat (Z) c cc ph n ng di n ra theo s sau:
Cu(OH)2/NaOH

k tt a V y Z khng th l: A. Glucoz B. Fructoz

g ch C. Saccaroz D. Mantoz

26. C cc ch t h u c: Lng tr ng tr ng, anilin v glucoz. Ho ch t c dng lm thu c th phn bi t t ng ch t trn l: A. Dd NaOH C. Dd brom B. Dd AgNO3.NH3 D. Cu(OH)2 27. Glucoz l h p ch t h u c t p ch c. A. c c u t o c a r u n ch c v an hit a ch c. B. c c u t o c a r u a ch c v an hit n ch c. C. c c u t o c a r u a ch c v xeton n ch c. D. c c u t o c a r u n ch c v xeton n ch c. 28. Ch t no sau saccaroz? A. Mantoz C. Fructoz B.Glucoz D. Tinh b t. y l ng phn c a

29. B ng thu c th no d i y c th phn bi t c cc dd trong t ng c p dd sau: a) glucoz v glixerin b) glucoz v saccaroz A. Na B.Cu(OH)2 nhi t D. Qu tm 30. Ph n ng ho h c sau y thu c lo i ph n ng no? (C6H10O5)n+ nH2O 2nC6H12O6 A. Ph n ng ln men gi m B. Ph n ng ln men r u C.Ph n ng thu phn D.Ph n ng quang h p 31. Ch t no sau y l glucog? A. Saccaroz C. Glixerin ng phn c a B. Fructoz D. Mantoz phng C.Ag2O (trong dd NH3)

dd xanh lam

32. Ch t no sau y l h p ch t t p ch c?

240

A. CH3- CH2- COOH C. CH3- CH- CH2 OH OH

B. CH3- CH- COOH OH D. HOOC- COOH

33. Ch t no sau y l h p ch t t p ch c? A.CH2 - CH - CH2 OH OH OH D. CH3 - CH2 - OH OH 34. H p ch t no sau y l h p ch t a ch c? A. CH3 - CH2 COOH OH B. CH3 - CH - COOH OH C. CH3 - CH - CH2 OH OH D. CH2 - CH - CHO OH
4

B. HOOC COOH

C.CH3 - CH - COOH

35. Fructoz l h p ch t h u c t p ch c A. c c u t o c a r u n ch c v an ehit a ch c. B. c c u t o c a r u a ch c v an ehit n ch c. C. c c u t o c a r u n ch c v xeton n ch c. D. c c u t o c a r u a ch c v xeton n ch c. 36. Ch t no sau y l ng phn c a glucoz? A. Saccaroz B. Fructoz C. Glixerin D. Mantoz 37. H p ch t h u c t p ch c l h p ch t A. c nhi u nhm ch c B. c hai hay nhi u nhm ch c gi ng nhau C. c hai hay nhi u nhm ch c khc nhau D. c hai nhm ch c khc nhau. 38. B ng nh ng ph n ng ho h c no sau y c th ch ng minh c i m c u t o c a glucoz? 1. Tc d ng v i Na gi i phng kh H2. 2.Ph n ng v i Cu(OH)2 nhi t phng cho dd mu xanh lam. 3.T o ra este c 5 g c axit trong phn t . 4.B oxi ho b i Ag2O trong NH3 cho Ag kim lo i. A. 1, 2, 3 B. 1, 3, 4

C. 2, 3, 4 D. 1, 2, 4 39. Trong cc gluxit sau y, gluxit no l mono saccarit? A. Tinh b t B. Fructoz C. Saccaroz D. Xenluloz Ch t no sau y l ng phn c a Saccaroz? A. Mantoz B. Glucoz C. Fructoz D. Tinh b t 40. nh ngha no sau y ng? A. polisaccarit l cacbohidrat ph c t p khi thu phn n cng sinh ra hai phn t monosaccarit B. polisaccarit l cacbohidrat khng th thu phn c C. polisaccarit l cacbohidrat ph c t p khi thu phn n cng sinh ra nhi u phn t monosaccarit P. polisaccarit l cacbohidrat ph c t p khi thu phn n cng sinh ra fructoz. 41. Ch n cu tr l i ng. A. Saccaroz d tan trong n c, tan nhi u trong ru u etylic B. Glucoz l ch t r n k t tinh khng mu d tan trong n c, v ng t. C. Tinh b t tan v h n trong n c D. Xenluloz khng tan trong n c tan trong ete v benzen 42. Glucoz ph n ng v i dy ch t no sau y. A. AgNO3.NH3 ; CH3CHO B. Cu(OH)2.NaOH ; CH3COOH C. Cu(OH)2.NaOH ; Fe2O3 D. Cu(OH)2.NaOH ; C2H5Cl 43. Saccaroz c th tc d ng v i dy cc ch t no sau y: A. Cu (OH)2 AgNO3. NH3 B. H2.Ni,t0 AgNO3. NH3 C. H2SO4 long nng, H2. Ni,t0 D. Cu (OH)2, H2SO4 long nng 44. phn bi t cc dd ho ch t ring bi t saccaroz, mantoz, etanol, fomalin, ng i ta c th dng m t trong cc ho ch t no sau y? A. Cu(OH)2.OH B. AgNO3.NH3 C. H2.Ni D. vi s a 45. Khi un nng dd ng saccaroz c axit v c xc tc ta c dd d ch ch a: A. glucoz v mantoz C. glucoz v glicozen B. fructoz v mantoz D. glucoz v frutoz 46. Glucoz l h p ch t

241

A. Ch c tnh kh ; C. Khng c tnh oxi ho cng khng c tnh kh B. Ch c tnh oxi ho; D. V a c tnh kh v a c tnh oxi ho 47. C th phn bi t glucoz v fructoz b ng: A. Dd axit axetic B. Dd r u etylic C. Dd AgNO3 trong NH3 D. Dd brom 48. C 4 dd lng trng tr ng glixerin, glucoz, h tinh b t c th dng thu c th duy nh t no sau y nh n bi t 4 dd trn: A. AgNO3.NH3 C. HNO3.H2SO4 B. Cu(OH)2.OH D. I2.CCl4 49. un nng 450 gam glucoz v i AgNO3 trong NH3 cho ph n ng hon ton th s mol Ag thu c l: A. 2,5 mol B. 5 mol C. 3 mol D. 4 mol 50. Nh vi gi t dd Iot vo m t c t qu chu i xanh th y. A. C mu tm B. C mu vng s m C. C mu xanh lam D. C mu xanh l m 51. Khi cacbonic chi m 0,03% th tch khng kh, mu n t o ra 100g tinh b t th th tch khng kh ( ktc) c n cung c p CO2 cho ph n ng quang h p l. A. 19700 m3 B. 1978 m3 C. 2000 m3 D. 19712 m3 52.C thu c th duy nh t phn bi t t o xanh, dd t o chn, dd KI l. A. dd Brom B. ozon C. Iot D. Clo 53. i u ch axit axetic t tinh b t c n vi t t nh t: A. 2 ph n ng B. 3 ph n ng C. 4 ph n ng D. 5 ph n ng 54.Ph n ng gi a xenluloz, toluen, phenol, glixerol, v i HNO3 c c H2SO4 lm xc tc gi ng nhau; A. u l ph n ng este ho B. u l ph n ng oxi ho kh C. S n ph m u l h p ch t nitro d chy, d n . D. S n ph m ph n ng l h p ch t nitro v nhm - NO2 lin k t tr c ti p v i nguyn t cacbon c a g c hi ro cacbon. 55. t chy hon ton 0.171g m t cacbonhi rat X thu c 0.264g CO2 v 0.099g H2O. X c kh nng tham gia ph n ng trng gng v c phn t kh i 342 v C. X l: A. Saccaroz B. glucoz C. mantoz D. fructoz

56.M t gluxit (X) c cc ph n ng di n ra theo s : X dd xanh lam t k t t a g ch X khng th l: A. Glucoz B. Fructoz C. Saccaroz D. Mantoz 57.Ch n phng php t t nh t phn bi t dd cc ch t: Glixerol, glucoz, anilin, alanin, anbumin A. Dng Cu(OH)2 r i un nng nh , sau l dd Br2 B. Dng l n l t cc dd CuSO4, H2SO4, I2; C. Dng l n l t cc dd AgNO3.NH3, CuSO4, NaOH D. Dng l n l t cc dd HNO3, NaOH, H2SO4. 58.Cho dy bi n ho sau: Glucoz = C2H6O = CH3CHO =C2H4O2 (Ch t X) (Ch t Z) Trong dy bi n ho trn, ch t (X), (Z) c CTCT l n l t l: A. CH3-CH2-OH, HCOOCH3. B. CH3-O-CH3, HCOOCH3. C. CH3-CH2-OH, CH3-COOH. D. CH3-O-CH3, HO-CH2-CHO. 59.Hai ch t X v Y trong dy bi n ho trn c CTCT l n l t l: A. CH3CH2OH, HCOOCH2CH2CH3. B. CH3-O-CH3, CH3CH2CH2COOH . C. CH3CH2OH, CH3COOCH2CH3. D. CH3CH2OH,CH3CH2COOCH3. 60.Trong cng nghi p, s n xu t gng soi v ru t phch n c, ng i ta s d ng ph n ng ho h c no sau y? A. Axetilen tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3. B. An ehit fomic tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3. C. Dd glucoz tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3. D. Dd saccaroz tc d ng v i dd AgNO3 trong NH3. 61.Glucoz khng c ph n ng v i ch t no sau y? A. (CH3CO)2O. B. H2O. C. Cu(OH)2. D. Dd AgNO3 trong NH3. 62.C b n ch t: axit axetic, glixerol, r u etylic, glucoz. Ch dng thm m t ch t no sau y nh n bi t?

Cu(OH)2/NaOH

242

A. Qu tm. B. CaCO3. C. CuO. D. Cu(OH)2 trong mi tr ng ki m. 63.Ph n ng ch ng t phn t glucoz c ch a 5 nhm -OH l: A) Ph n ng gi a glucoz v i axit t o ra este ch a 5 nhm ch c -COOB) Ph n ng gi a glucoz v i Na t o thnh H2 c s mol g p 2,5 l n s mol glucoz ph n ng C) Ph n ng trng gng D) Ph n ng gi a dd glucoz v i Cu(OH)2 t o dd mu xanh lam 64.Gluxit l nh ng ch t h u c:

A) Phn t ch a ng th i nhm ch c -NH2 v nhm ch c -COOH B) Phn t ch a nhi u nhm -OH v ch a nhm -COC) Phn t ch nhi u nhm -OH v nhm COOH D) Phn t ch nhi u nhm -OH v nhm COO65. phn bi t gi a glixerin v glucoz ng i ta c th dng: A) Cu(OH)2 B) CuO C) CH3COOH D) Qu tm

243

CHNG XIX. H P CH T H U C C NIT

I. Cc h p ch t nitro
1. C u t o L d n xu t thu c khi th nguyn t H trong phn t hi rocacbon b ng nhm nitro -NO2. Cng th c chung c d ng R(NO2)n, v i n 1. Trong phn t c a h p ch t nitro c m i lin k t tr c ti p gi a 2 nguyn t C - N v nguyn t N c ho tr IV. Cng th c c u t o c bi u di n:

V d :

2. Tnh ch t v t l Cc h p ch t nitro l nh ng ch t r n ho c l ng, t tan trong n c. 3. Tnh ch t ho h c a) Nhi u h p ch t nitro km b n, khi un nng ho c va ch m c th b phn tch v t b c chy, ph n ng chy khng c n oxi ngoi.

Do nhi u ch t c dng lm thu c n , thu c sng nh iamit (nitroglixerin), TNT (trinitroluen). b) Khi b kh b i hi ro m i sinh th bi n thnh amin. V d : 4. i u ch Cc h p ch t nitro c i u ch b ng ph n ng nitro ho cc hi rocacbon. Cc hi rocacbon no m ch h :

244

 Cc hi rocacbon thm:

II. Amin
1. C u t o Amin l d n xu t c a NH3 khi thay th m t hay nhi u nguyn t H b ng g c hi rocacbon. Cng c th xem amin nh d n xu t c a hi rocacbon khi thay th nguyn t H b ng nhm NH2. Phn lo i: b c c a amin:

Ty theo s nhm NH2 ta c monoamin, iamin, V d :

Trong phn t amin (gi ng trong phn t NH3), nguyn t N c 1 c p electron khng phn chia.

V th amin c kh nng k t h p proton (H+), th hi n tnh baz. N u R l g c no m ch h , c khuynh h ng y electron, lm tng i n tch m N, lm tng kh nng k t h p H+, ngha l lm tng tnh baz. Amin b c cao c tnh baz m nh hn amin b c th p. N u R l nhn benzen, c khuynh h ng ht electron, ng c l i lm gi m tnh baz c a amin (tnh baz y u hn NH3) 2. Tnh ch t v t l a) Cc amin m ch h : Nh ng ch t n gi n nh t (CH3 NH2, C2H5 NH2) l nh ng ch t kh, tan nhi u trong n c, c mi c trng gi ng NH3. Khi kh i l ng phn t tng d n, cc amin chuy n d n sang l ng v r n, tan trong n c cng gi m d n. V d . Ch t : CH3CH2, (CH3)2NH, C2H5NH2, C2H4(NH2)2 Nhi t si +6,9oC +16,6oC +116,5oC 6,3oC b) Cc amin thm: l nh ng ch t l ng ho c ch t tinh th , c nhi t si cao, mi c trng, t tan trong n c. 3. Tnh ch t ho h c Ni chung amin l nh ng baz y u, c ph n ng tng t NH3. a) Tnh baz Cc amin m ch h tan c trong n c cho dd c tnh baz.

245

Do lm qu c mu xanh. Anilin (C6H5 NH2) v cc amin thm khc do tan t trong n c, khng lm xanh gi y qu. Ph n ng v i axit t o thnh mu i.

Cc mu i c a amin l ch t tinh th , tan nhi u trong n c. Khi cho cc mu i ny tc d ng v i ki m m nh l i gi i phng amin. b) Cc iamin: Cc iamin c th tham gia ph n ng trng ngng v i cc iaxit t o thnh polime (xem ph n iaxit) c) Amin thm: Nhm NH2 c nh h ng ho t ho nhn thm v nh h ng th vo v tr o-, p-. V d :

Do nh h ng c a nhm NH2, tnh b n c a nhn benzen gi m xu ng, d b oxi ho (v d b ng h n h p K2Cr2O7 + H2SO4) cho nhi u s n ph m khc nhau. V d :

4. i u ch a) Kh h p ch t nitro b ng hi ro m i sinh: b) Ph n ng gi a NH3 v i R X (X = Cl, Br, I) Ph n ng c th ti p t c cho amin b c cao: c) Phng php Sabatie 5. Gi i thi u m t s amin a) Metylamin CH3 NH2 L ch t kh, c mi gi ng NH3, tan nhi u trong n c, trong r u v ete. b) Etylamin C2H5 NH2 L ch t kh (nhi t si = 16,6oC), tan v h n trong n c, tan c trong r u, ete. c) Hecxametyl iamin H2N (CH2)6 NH2: L ch t tinh th , nhi t si = 42oC. c dng ch nh a t ng h p poliamit, s i t ng h p. d) Anilin C6H5 NH2:

246

L ch t l ng nh d u, nhi t si = 184,4oC. c, c mi c trng. t tan trong n c nhng tan t t trong axit do t o thnh mu i. trong khng kh b oxi ho c mu vng r i mu nu. Dng s n xu t thu c nhu m. e) Tolu in CH3 C6H4 NH2 D ng ortho v meta l ch t l ng. D ng para l ch t k t tinh. i u ch b ng cch kh nitrotoluen.

III. Amit
Amit c th c coi l d n xu t c a axit cacboxylic khi th nhm OH b ng nhm amin (NH2) hay cc nhm R NH, (R)2N.

Amit c a axit fomic l ch t l ng, cc amit khc l ch t r n. Amit c i u ch b ng ph n ng gi a NH3 v i d n xu t th clo c a axit ho c v i este. V d :

Amit c a axit cacbonic g i l cacbamit hay ure:

Ure l ch t tinh th , c tnh baz y u (do nhm NH2), d dng t o mu i v i axit. Ure b phn hu khi c tc d ng c a cc vi sinh v t trong t. Ure c dng lm phn bn, i u ch ch t d o urefoman ehit ( HN CO NH CH2 )n Trong cng nghi p, ure c i u ch b ng ph n ng.

IV. Aminoaxit
1. C u t o: Cng th c t ng qut : (NH2)x R (COOH)y Aminoaxit l h p ch t h u c t p ch c, c ch a c nhm NH2 (baz) v nhm COOH (axit) trong phn t . C th coi aminoaxit l d n xu t th NH2 vo nguyn t H g c R c a axit cacboxylic, khi nhm NH2 c th nh vo nh ng v tr khc nhau (, , ,) trn m ch C.

247

 C C C COOH Cc aminoaxit c trong cc ch t anbumin t nhin u l -aminoaxit. C nh ng aminoaxit trong s nhm NH2 v s nhm COOH khng b ng nhau. Tnh axit - baz c a aminoaxit tu thu c vo s nhm c a m i lo i. 2. Tnh ch t v t l Cc aminoaxit u l nh ng ch t tinh th , nng ch y nhi t tng i cao ng th i b phn hu . Ph n l n u tan trong n c, t tan trong dung mi h u c. 3. Tnh ch t ho h c a) V a c tnh axit, v a c tnh baz Trong dd t ion ho thnh l ng c c: T o mu i v i c axit v ki m:

Ph n ng este ho v i r u.

b) Ph n ng trng ngng t o polipeptit Trng ngng gi a 2 phn t t o ipeptit.

Trng ngng t o ra polipeptit

Cc polipeptit th ng g p trong thin nhin (protein) 4. i u ch . a) Thu phn cc ch t protein thin nhin b) T ng h p T d n xu t halogen c a axit.

T ng h p nh vi sinh v t. 5. Gi i thi u m t s aminoaxit a) Cc aminoaxit thin nhin c trong protein Glixin: H2N CH2 COOH

Cn g i l - aminoaxit propionic.

248

L tinh th khng mu, tan trong n c, cho v chua. Mu i mononatri glutamat (m chnh) c v ng t c a th t, dng lm gia v .

b) Cc aminoaxit d ng (nhm NH2 cu i m ch C) Axit - aminocaproic. H2N (CH2)5 COOH Khi trng ngng t o thnh poliamit dng ch t o t capron.

Axit - aminoenantoic. H2N (CH2)6 COOH Khi trng ngng t o thnh polime

ch t o s i t ng h p enan.

V. Protein
1. Thnh ph n - c u t o Thnh ph n nguyn t c a protein g m c: C, H, O, N, S v c P, Fe, I, Cu. Protein l nh ng polime thin nhin c u t o t cc phn t aminoaxit trng ngng v i nhau. S t o thnh protein t cc aminoaxit x y ra theo 3 giai o n. + Giai o n 1: T o thnh chu i polipeptit nh s hnh thnh cc lin k t peptit. + Giai o n 2: Hnh thnh c u trc khng gian d ng xo n (nh l xo) c a chu i polipeptit nh cc lin k t hi ro gi a nhm c a vng ny v i nhm NH c a vng ti p theo. d ng xo n, g c R h ng ra pha ngoi. + Giai o n 3 cc chu i polipeptit d ng xo n cu n l i thnh cu n nh s hnh thnh lin k t ho h c gi a cc nhm ch c cn l i trong g c aminoaxit c a chu i polipeptit. V i cch c u t o nh v y t hn 20 aminoaxit t o thnh hng ngn ch t protein khc nhau v thnh ph n, c u t o trong m i c th sinh v t. M i phn t protein v i c u hnh khng gian xc nh, v i nhm ch c bn ngoi hnh xo n mang nh ng ho t tnh sinh h c khc nhau v th c hi n nh ng ch c nng khc nhau trong ho t ng s ng c a c th . 2. Tnh ch t: a) Cc protein khc nhau t o thnh nh ng cu n khc nhau. C 2 d ng chnh. Hnh s i: nh t t m, lng, tc. Hnh c u: Nh anbumin c a lng tr ng tr ng, huy t thanh, s a. b) Tnh tan: r t khc nhau

249

 C ch t hon ton khng tan trong n c (nh protein c a da, s ng, tc) C protein tan c trong n c t o dd keo ho c tan trong dd mu i long. Tnh tan c a m t s protein c tnh thu n ngh ch: n u tng n ng mu i th protein k t t a, n u gi m n ng mu i protein tan. c) Hi n t ng bi n tnh c a protein Khi b un nng hay do tc d ng c a mu i kim lo i n ng ho c c a axit (HNO3, CH3COOH), protein b k t t a ( ng t ) km theo hi n t ng bi n tnh. Khi , cc lin k t hi ro, lin k t mu i amoni, lin k t isunfua, lin k t este b ph hu v lm m t ho t tnh sinh h c c trng c a protein. d) Tnh l ng tnh c a protein V trong phn t protein cn c nhm - NH2 v - COOH t do nn c tnh baz v tnh axit tu thu c vo s l ng nhm no chi m u th . Trong dd, protein c th bi n thnh ion l ng c c +H3N - R - COO-. Khi t ng s i n tch dng v i n tch m c a ion l ng c c b ng khng th protein c g i l tr ng thi ng i n. e) Thu phn protein

f) Ph n ng c mu c a protein Tng t peptit v aminoaxit, protein tham gia ph n ng cho mu. Ph n ng biure: Cho protein tc d ng v i mu i ng (CuSO4) trong mi tr ng ki m cho mu tm do s t o thnh ph c ch t c a ng (II) v i hai nhm peptit. Ph n ng xantoproteinic: Cho HNO3 m c vo protein s xu t hi n mu vng. Nguyn nhn do ph n ng nitro ho vng benzen cc g c aminoaxit t o thnh cc h p ch t nitro d ng thm c mu vng. 3. Phn lo i protein G m 2 nhm chnh: a) Protein n gi n: ch c u t o t cc aminoaxit, khi thu phn h u nh khng t o thnh cc s n ph m khc. Cc protein n gi n l i c chia thnh nhi u nhm nh . V d : Anbumin: G m m t s protein tan trong n c, khng k t t a b i dd NaCl bo ho nhng k t t a b i (NH4)2SO4 bo ho. ng t khi un nng. C trong lng tr ng tr ng, s a. Globulin: Khng tan trong n c, tan trong dd mu i long, ng t khi un nng. C trong s a, tr ng. Prolamin: Khng tan trong n c, khng ng t khi un si. C trong la m,ng. Gluein: Protein th c v t tan trong dd ki m long. C trong thc g o. Histon: Tan trong n c v dd axit long. Protamin: L protein n gi n nh t. Tan trong n c, axit long v ki m. Khng ng t khi un nng. b) Cc protein ph c t p: C u t o t protein v cc thnh ph n khc khng ph i protein. Khi thu phn, ngoi aminoaxit cn c cc thnh ph n khc nh hi ratcacbon, axit photphoric. Protein ph c t p c chia thnh nhi u nhm. Photphoprotein: c ch a axit photphoric. Nucleoprotein: trong thnh ph n c axit nucleic. C trong nhn t bo ng, th c v t.

250

 Chromoprotein: c trong thnh ph n c a mu. Glucoprotein: trong thnh ph n c hi ratcacbon. Lipoprotein: trong thnh ph n c ch t bo. 4. S chuy n ho protein trongg c th . Protein l m t thnh ph n quan tr ng nh t trong th c n c a ng i v ng v t ti t o cc t bo, cc ch t men, cc kch thch t , xy d ng t bo m i v cung c p nng l ng. Khi tiu ho, u tin protein b thu phn (do tc d ng c a men) thnh cc polipeptit (trong d dy) r i thnh aminoaxit (trong m t) v c h p th vo mu r i chuy n n cc m t bo c a c th . Ph n ch y u c a aminoaxit ny l i c t ng h p thnh protein c a c th . M t ph n khc t ng h p cc h p ch t khc ch a nit nh axit nucleic, kch thch t M t ph n b phn hu v b oxi ho cung c p nng l ng cho c th . ng th i v i qu trnh t ng h p, trong c th lun x y ra qu trnh phn hu protein qua cc giai o n t o thnh polipeptit, aminoaxit r i cc s n ph m xa hn, nh NH3, ure O = C(NH2)2 t o thnh CO2, n cQu trnh t ng h p protein tiu th nng l ng, qu trnh phn hu protein gi i phng nng l ng. 5. ng d ng c a protein Dng lm th c n cho ng i v ng v t. Dng trong cng nghi p d t, giy dp, lm keo dn. M t s protein dng ch t o ch t d o (nh cazein c a s a).

BI T P
1. C cc ch t: NH3, CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2. Dy cc ch t c s p x p theo chi u tnh baz gi m d n l: A. C3H7NH2, C6H5NH2, CH3NH2, NH3. B. C3H7NH2, CH3NH2, NH3,C6H5NH2. C. C6H5NH2, C3H7NH2,CH3NH2, NH3. D. NH3, CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2. 2. C cc ch t: NH3, CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2. Ch t c tnh baz m nh nh t l A.NH3. C. C6H5NH2 B. C3H7NH2. D. CH3NH2. C. A. CH3 - CH2 NH2 B.
H CH3 C CH 3 NH2

B. tc d ng v i baz. C. th hi n tnh l ng tnh. D. tc d ng v i axit. 5. Phn t protit g m A. cc m ch di polipeptit h p thnh. B. cc phn t aminoaxit h p thnh. C. cc lin k t peptit h p thnh. D. cc nhm amino v cacbonyl h p thnh. 6. Ch t... l amin b c hai.
H3C N C CH3 H CH3 2

H3C N CH3

3. H p ch t Y l m t amin n ch c ch a 19,718% nit theo kh i l ng. Y c cng th c phn t l A. C4H5N. C. C4H9N. B. C4H7N. D. C4H11N.

D.

CH3

7. C aminoaxit A. 3 C.5

ng phn c cng B.4 D.6

cng th c phn t l C4H9O2N.

4. Tnh ch t c trng c a aminoaxit l: A. tc d ng v i r u.

251

8. Khi cho qu tm vo dd H2N-CH2CH(NH2)-COOH th qu tm A. B. C. i sang mu xanh. i sang mu i mu. ng 3:1:4:7. . i sang mu h ng

A.Qu tm. B.D2 NaOH. C.Na2O . D.C2H5OH. 15. Thu phn h p ch t:

H 2N CH2 CO NH CH CH2 CO NH CH CH2 CO NH CH2 COOH

D. khng

9. H p ch t Z g m cc nguyn t C,H,O,N V i t l kh i l ng tng Bi t phn t X c 2 nguyn t N. Cng th c phn t Z l cng th c no su y: A. CH4ON2 B. C3HO4N7 C. C3H8ON2 D. C3H8O2N2 y khng

thu c cc aminoaxit no sau y: A. H2N - CH2 - CH2 -COOH B. HOOC - CH2 - CH(NH2) - COOH C. C6H5 - CH(NH2)- COOH D. CH3 - CH(NH2)- COOH 16. Ch n cu ng trong s cc cu sau y: A. Etylamin d tan trong n c do c lin k t hidro nh sau:
H N Et H O H H H N Et H

COOH

C 6H 5

10. Nh ng k t lu n no sau ng:

A.D2 Axit aminoaxetic khng lm i mu qu tm B.D2 Axit aminoaxetic khng d n i n C.Axit aminoaxetic l ch t l ng tnh D. Axit aminoaxetic ph n ng v i D2 mu i n 11. M t h p ch t h u c X c CTPT l C3H7O2N l m t ch t l ng tnh. Nh ng pht bi u no sau y khng ng:
H H3C C COOH
2 A. X c CTCT l B.X c CTCT l H2N-CH2-CH2-COOH

NH

C.X c CTCT l D. X c CTCT l CH2=CH-COONH4 12. Trong nh ng ch t sau, ch t no khng ph i l Amin:

C6H5 N CH3 C2H5

H2N C COOCH3 H2

A.C2H5-NH-CH3 B. C.CH3COONH4 13. Phenol v Anilin cng ch t no trong cc ch t sau: A.D2 HCl. C.Na .

D.CH3-NH2 ph n ng v i B.D2 NaOH. D.D2 Brom.

B. Tnh ch t ha h c c a etylamin l ph n ng t o mu i v i baz m nh. C. Etylamin tan trong n c t o dd c kh nng sinh ra k t t a v i dd AgCl. D. Etylamin c tnh axit do nguyn t nit cn c p electron cha lin k t c kh nng nh n proton. 17. Tn g i c a C6H5NH2 l: A. Benzil amin B. Benzyl amin C. Anilin D. Phenol 18. C cc ch t: NH3, CH3CH2NH2, CH3CH2CH2OH, CH3CH2Cl. Ch t c tnh baz m nh nh t l: A. NH3 B. CH3CH2NH2 C. CH3CH2CH2OH D. CH3CH2Cl 19. Anilin c tnh baz y u hn NH3 l do: A. nhm(- NH2) cn m t c p electron cha lin k t B. nhm (-NH2) c tc d ng y electron v pha vng benzen lm gi m m t electron c a N C. g c phenyl c nh h ng lm gi m m t electron c a nguyn t N D. phn t kh i c a anilin l n hn so v i NH3. 20. i u kh ng nh no sau y l ng ? A. Phn t
kh i c a m t amino axit (g m m t ch c -NH2 v m t ch c COOH) lun l s l .

14. phn bi t 2 dd Axit axetic v Axit aminoaxetic c th dng ch t no trong cc ch t sau:

B. H p ch t amin ph i c tnh l ng tnh

252

C. Dd amino axit lm gi y qu
i mu

t m

Tn ng c a amin tr n l: A. Pro-1-ylamin C. Etylamin B. imetylamin D. Pro-2-ylamin

D. Cc amino axit

u tan trong n c

21. A l h p ch t h u c ch a C, H, O, N. t chy 1 mol A c 2mol CO2; 2,5mol n c; 0,5 mol N2, A. C2H5NO2 B. C6H5NO2 ng th i ph i d ng C. C3H5NO2 D. C4H10NO2 2,25 mol O2. A c cng th c phn t :

27. C 3 dd sau: H2N-CH2-CH2-COOH, CH3-CH2-COOH, CH3-(CH2)3-NH2. phn bi t cc dd tr n ch c n d ng thu c th l: A. Dd NaOH B. B. Dd HCl C. C. Qu tm D. D. Phenolphtalein 28. M t Este c cng th c phn t C3H7O2N, bi t este c i u ch t amino axit X v r u metylic. Cng th c c u t o c a amino axit X l. A. CH3- CH2- COOH B. H2N- CH2- COOH C. NH2- CH2- CH2- COOH
H H2N C COOH
3 D. 29. Amin c ch a 15,05% nit v kh i l ng c cng th c l: A. C2H5NH2 C. (CH3)2NH B. C. C6H5NH2 D. (CH3)3N

22. Tnh baz gi m d n theo dy ch t sau: A. dimetylamin, metylamin, amonic, p-metylamin anilin,

B. dimetylamin, metylamin, amonic, pmetylamin, anilin C. metylamin, dimetylamin, amonic, p-metylamin anilin,

D. amonic, p-metylamin,dimetylamin, metylamin, anilin 23. Tn g i no sai v i CT tng ng: A. H2N - CH2 - COOH : glixin B. CH3 CH2 - NH2 - COOH : Alanin C. HOOC - CH2 - CH2 - CH(NH2) COOH : axit glutamic D. H2N - CH2 - CH2 - CH2 - CH2 CH(NH2) - COOH: Lizin 24. t chy hon ton m t amin thm X thu c 0,07 mol CO2, 0,99g H2O v 336ml N2( ktc). trung ho 0,1 mol X c n 600ml dd HCl 0,5M. Bi t X l amin b c 1. X c cng th c: A. CH3- C6H2(NH2)3 B. B.C6H3(NH2)3 C. C.CH3-NH- C6H3(NH2) D. D.NH2- C6H2(NH2)2 25. trung ho h t 3,1 gam m t amin n ch c c n d ng 100ml dd HCl 1M. Amin l: A. CH5N B. C. C3H3N 26. Cho amin c c u t o: CH3 CH(CH3)- NH2 B. C2H7N D. C3H9N

CH

30. Amino axit l h p ch t h u c t p ch c trong phn t c a chng c ch a. A. nhm ch c amino B.nhm ch c cacboxyl C. D. hai nhm ch c khc nhau. ng th i nhm ch c amino v nhm ch c cacboxyl 31. Pht bi u no sau y ng? A. Amin l h p ch t h u c m phn t c N trong thnh ph n. B. Amin l h p ch t h u c c m t hay nhi u nhm NH2 trong phn t .

253

C. Amin l h p ch t h u c c t o ra khi thay th nguyn t H trong phn t NH3 b ng cc g c hydrocacbon. D. Amin l h p ch t h u c m phn t c nhm ch c-NH2 v nhm ch c- COOH. 32. Cng th c c u t o thu g n c a cc amino axit sinh ra thu phn
H H2N C N C N C COOH H H H2 H2 O CH3O

C. anilin v i axit HCl v HNO3 D. anilin v i axit HCl v HNO2 8. Ch n m t p n ng A. protein ph c t p l nh ng protein c t o thnh ch t cc aminoaxit B. protein hnh s i tan hon ton trong n c t o thnh dd keo C. ho t tnh sinh l c a protein ph thu c vo tnh tan c a chng D. protein hnh c u tan trong n c t o thnh dd keo etylamin t cc ch t u l A. NH3 v CH3I B. NH3 v (CH3)2I D. (CH3)2I v HNO3 C. NH4Cl v CH3I 40. Nh vi gi t HNO3 c vo ng nghi m ng v i A. g c C6H5 trong protein B. nhm C. nhm
OH

l. A. H2N - CH2 COOH C.

H B. H2N C COOH CH3

H H2N - CH2 - COOH v H2N C COOH CH3

D. H2N - CH2 - COOH v H2N - CH2 - CH2 - COOH 33. H p ch t H3C C C NH2
CH3C2H5 H H

ng dd anbumin th y c k t t a

vng l do nhm NO2 c a HNO3 ph n

c tn g i:

A. 2-metyl 3-etyl propan amin B. 2-metyl pentan 3-amin C. 4-metyl pentan 3-amin D. metyl etyl propan amin 34. Dy ch t no sau y c x p theo chi utnh baz tng d n A. CH3NH2, (CH3)2NH, NH3, C6H5NH2 C.NH3,CH NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH B. CH3NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH, NH3 D. C6H5NH2, NH3, CH3NH2, (CH3)2NH 35. Ng i ta r a ng anilin b ng A. dd NaOH B. Dd HCl C. Dd NaCl D. N c x phng 36. H p ch t X ch a vng benzen c cng th c phn t C7H9N X c bao nhiu ng phn amin cc lo i A.2 B. 3 C. 4 D. 5 37. Ng i ta i u ch phenyl iazoniclorua (C6H5N2+Cl) b ng ph n ng c a. A. anilin v i axit HCl B. anilin v i HNO3

trong protein trong protein

D. nhm trong protein 41. Cho 9,3 g m t ankylamin X tc d ng v i dd FeCl3 d thu c 10,7 g k t t a. Cng th c c u t o c a X l: A. CH3NH3 B. C2H5NH2 C. C3H7NH2 D. C4H9NH2 42. Ba ch t A, B, C (CxHyNz) c thnh ph n % v kh i l ng N trong A, B, C l n l t l 45,16%; 23, 73%; 15, 05%; A, B, C tc d ng v i axit l t l: A. CH3NH2, C3H7NH2, C4H9NH2 B. CH3NH2, C3H7NH2, C6H5NH2 C. CH3NH2, C4H9NH2, C6H5NH2 D. CH3NH2, C6H5NH2, C2H5NH2 u cho m i amoni d ng R NH3Cl cng th c c a A, B, C l n

OH

254

43. H p ch t H C H H COOH c tn C C 3 g i l: CH3NH2 A. Axit - 2 - amino - 3 - metyl butanoic C. Axit - aminosecbutyric B. Axit - 2 - metyl - 3 - amino butanoic D. Axit-1,1- i metyl - 2 - amino propanoic 44. H p ch t X c cng th c phn t C4H9O2N c bao nhiu ng phn amino axit ? A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 45. ch ng minh glyxin C2H5O2N l m t aminoaxit c n cho ph n ng v i: A. NaOH v HCl B. NaOH v CH3OH.HCl C. NaOH v Cu(OH)2 D. HCl v CH5COOH 46. B n ch t ph n ng c a protein v i axit HNO3 t o k t t a vng gi ng b n ch t c a ph n ng gi a A. anilin v i dd brom B. anilin v i dd HCl C. etylamin v i dd FeCl3 D. glyxin v i dd HCl 47. Ng i ta i u ch anilin b ng cch h p ch t nitro ho 500gben zen r i kh u

A.CH3-CH(NH2)-COOH B.CH2(NH2)-CH2-COOH C.CH2=CH-COONH4 D. CH3-CH2-COONH4 50. Ch t X c 40,45%C; 7,86%H; 15,73%N cn l i l oxi. Kh i l ng mol phn t c a X nh hn 100g. Khi X ph n ng v i dd NaOH cho mu i C3H6O2Na. cng th c phn t c a X l A. C4H9O2N C. C2H5O2N B. C3H7O2N D. CH3O2N

51. Kh i l ng cc g c glyxyl (t glyxin) chi m 50% kh i l ng t t m (fibroin)kh i l ng glyxin m cc con t m c n c ln m t kg t l A. 646,55g C. 649,55g B. 650,55g D. 620,55g t o

52. Phn t kh i g n ng c a m t protein X trong lng c u ch a 0,16% lu hunh (X ch c 1 nguyn t lu hunh) l A. 30.000 ( vC) C. 25.000 ( vC) B. 20.000 ( vC) D. 22.000 ( vC)

nitro sinh ra.,bi t hi u su t m i giai o n t 80%Kh i l ng anilin thu c l B.362,7g D.315,9g A.346,7g C.463,3g

48. H p ch t X g m cc nguyn t C, H, O, N v i t l kh i l ng tng ng l 3 : 1 : 4 : 7 bi t phn t X c hai nguyn t nit. Cng th c phn t c a X l A. CH4ON2 C. C3H8O2N2 B. C3H8ON2 D. C2H5ON2

49. H p ch t C3H7O2N tc d ng

v i NaOH, H2SO4 v lm m t mudd Br2 nn cng th c c u t o h p l c a h p ch t l

c i u ch t aminoaxit B v ancol metylic. T kh i hi t chy c a A so v i hidro b ng 44,5. hon ton 8,9g este A thu c 13,2g CO2, 6,3g H2O v 1,12 lt N2 ( kct) Cng th c c u t o c a A v B l n l t l A. H2NCH2COOCH3,H2NCH2COOH B. H2NH2 CH2COOCH3, H2NCH2COOH C. H2N CH2 COO CH3, CH3 CH2 COOH D. H2N CH(CH3) COO CH3, H2N CH2 COOH 5. Pht bi u no sau y l ng? A. Amin l h p ch t m phn t c nit trong thnh ph n. B. Amin l h p ch t c m t hay nhi u nhm NH2 trong phn t .

53. Cho m t este A

255

C. Amin l h p ch t h u c c t o ra khi thay th nguyn t H trong phn t NH3 b ng cc g c hi rocacbon. D. A v B. 56. Cho cc ch t sau y: 1. H C H COOH C 3
NH2 2. OH CH2 COOH

s cc ch t cho, nh ng ch t c th lm m t mu dd brom l: A. Toluen, anilin, phenol. B. Phenyl metyl ete, anilin, phenol. C. Phenyl metyl ete, toluen, anilin, phenol. D. Phenyl metyl ete, toluen, phenol. 61. M t aminoaxit no X t n t i trong t nhin (ch ch a m t nhm - NH2 v m t nhm - COOH). Cho 0,89g X ph n ng v a v i HCl t o ra 1,255g mu i. Cng th c c u t o c a X l: A. H2N CH2 COOH. B. CH3 CH (NH2) COOH. C. H2N CH2 CH2 COOH. D. B, C u ng. 62. Cho 20g h n h p g m 3 amin no n ch c ng ng lin ti p tc d ng v a v i dd HCl 1M, c c n dd thu c 31,68g mu i. Th tch dd HCl dng l: A. 160ml B. 16ml C. 32ml D. 320ml 63. Aminoaxit l nh ng ch t h u c: A) Phn t ch a nhm -NH2 (amino) v nhm -COOH (cacboxyl) lin k t v i g c hidrocacbon B) Phn t ch a nhm -NH2 (amino) v nhm -CHO lin k t v i g c hidrocacbon C) Phn t ch a nhm -OH (hidroxyl) v nhm -COOH (cacboxyl) lin k t v i g c hidrocacbon D) Phn t ch a nhm -OH (hidroxyl) v nhm -CO- (cacbonyl) lin k t v i g c hidrocacbon 64. trung ho 50 ml dd metylamin c n 40 ml dd HCl 0,1M. N ng metyl amin dng l A. 0,08M. C. 0,02M. B. 0,04M. D. 0,06M. mol/lt c a

3. CH2O v C6H5OH 4. C2H4(OH)2 v p - C6H4(COOH)2 5. (CH2)6(NH2)2 v (CH2)4(COOH)2 Cc tr ng h p no sau y c kh nng tham gia ph n ng trng ngng? A. 1, 2 C. 3, 4 B. 3, 5 D. 1, 2, 3, 4, 5.

58. Khi thu phn C4H6O2 trong mi tr ng axit ta thu c h n h p hai ch t u c ph n ng trng gng. V y cng th c c u t o c a C4H6O2 l m t trong cc cng th c no sau y?
H3 C O C H CH2

A.
H

B.
H

O C C H2 H

CH2

C. D.

O C C H H

CH3

H2C

C H

O O

CH3

59. Ch t no sau y c tnh baz m nh nh t? A. NH3 B. C6H5NH2 C. CH3 CH2 CH2 NH2 H D. H3C C NH2
CH3 60. Cho cc h p ch t h u c: phenyl metyl

ete (anisol), toluen, anilin, phenol. Trong

65. t chy hon ton 6,2 gam m t amin no m ch h , n ch c ph i d ng h t 10,08 l t khoxy ( ktc). Cng th c c a amin l: A. C2H5NH2 B. CH3NH2

256

C. C4H9NH2 D. C3H7NH 66. H p ch t X ch a cc nguyn t C,H,N,O v c phn t kh i 89 vC. Khi t chy 1 mol X thu c hi n c, 3 mol CO2 v 0,5 mol nit. Bi t l h p ch t l ng tnh v tc d ng v i n c brom. X l: A. H2N-CH=CH=COOH B. CH2=CH(NH2)-COOH C. CH2=CH-COONH4 D.CH2=CH-CH2-NO2 67. Aminoaxit X ch a 1 nhm ch c amin b c 1 trong phn t . t chy hon ton m t l ng X thu c CO2 v N2 theo t l th t ch 4:1. X l: A. H2NCH2COOH B. H2NCH2CH2COOH C. H2NCH(NH2)COOH. D. H2NCH=CHCOOH 68. H p ch t no sau y khng ph i l aminoaxit: A. H2N - CH2 COOH B. CH3 - NH - CH2 - COOH C. CH3 - CH2 - CO - NH2 D. HOOC - CH2 - CH(NH2) - COOH. 69. Alanin khng tc d ng v i: A. CaCO3 C C2H5OH B. H2SO4 long D. NaCl
70. Hy ch ra i u sai trong cc tr ng h p sau: A. Cc amin u c tnh baz B. Tnh baz c a cc amin m ch h no u m nh hn NH3 C. Amin c tnh baz y u D. Amin l h p ch t h u c l ng tnh 71. Cho qu tm vo dd c a t ng amino axit sau. (1) NH2- CH2- COOH (2) NH2- CH2- CH2- CH- COOH NH2 (3) HOOC- CH2- CH2- CH- COOH NH2 Tr ng h p no sau t ng A. (1) C. (3) i mu qu tm? B. (2) D. (2), (3) y c hi n

72. S p x p cc ch t: NH3, C6H5NH2, CH3NH2 theo chi u tnh baz tng d n: A. NH3, C6H5NH2, CH3NH2 B. NH3, CH3 NH2, C6H5NH2 C. CH3 NH2, NH3, C6H5NH2 D. C6H5NH2,, NH3,, CH3 NH2 73. Nguyn nhn gy ra tnh baz c a etylamin l A. do tan nhi u trong n c B. do phn t b phn c c C. do c p electron gi a nit v hi ro b ht v pha nit D. do c p electron trn nit 74. Ancol v amin no sau y cng b c? A. (CH3)3COH v (CH3)3CNH2 B. C6H5NHCH3 v C6H5CHOHCH3 C. C2H5OH v (CH3)3N D. (CH3)2CHOH v (CH3)2CHNH2 75. Ancol v amin no sau y cng b c? A. (CH3)3COH v (CH3)3CNH2 B. C6H5NHCH3 v C6H5CHOHCH3 C. C2H5OH v (CH3)3N D. (CH3)2CHOH v (CH3)2CHNH2 76. Anilin ph n ng v i ch t no sau y? A. HCl, HNO2.HCl ; Br2 B. HCl ; CH3I, NaOH C. HCl, CH3I, MgCl2 D. HCl, CH3I, Cl2 77. Amin C3H7N t t c bao nhiu ng phn amin? A. 1 B. 5 C. 4 D. 3 78. C th nh n bi t dd anilin b ng cch. A. Kh mi C. Thm vi gi t dd Na2CO3 B. Tc d ng v i d m D. Thm vi gi t dd brom 79. C cc dd etanol, anilin, Natrihi roxit, formon, ch t th duy nh t phn bi t cc dd trn l A. dd CuSO4 B. dd Br2 C. dd AgNO3. NH3 D. qu tm

257

80.

lm s ch kh CH3NH2 c l n cc

87. T l th tch CO2: H2O (hi) sinh ra khi t chy hon ton m t ng ng (X) c a glixin l 6 : 7 (ph n ng chy sinh ra kh N2). (X) tc d ng v i glixin cho s n ph m l m t ipeptit (X) l: A. CH3 CH(NH2) COOH B. NH2 CH2 CH2 COOH C. C2H5 CH(NH2) COOH D. A v B ng 88. Cho qu tm vo dd m i h p ch t d i y, dd no lm qu tm ho 1. H2N CH2 COOH 2. Cl NH3+ - CH2 COOH 3. H2N CH2 COONa 4. H2N (CH2)2CH (NH2) COOH 5. HOOC (CH2)2 CH (NH2) COOH A. 3 C. 1, 5 89. Khi t nng m t B. 2 D. 2, 5 ng ng ca .

kh CH4, C2H2, H2, ng i ta dng. A. dd HCl v dd NaOH B. dd Br2 v dd NaOH C. dd HNO3 v dd Br2 D. dd HCl v dd K2CO3 81. C cc ddNH3, C6H5NH2, NaOH, HCl, ch t th duy nh t l. A. qu tm C. dd NaCl B. dd Br2 D. dd HCHO phn bi t cc dd trn

82. Khi nh vi gi t dd C2H5NH2 vo dd FeCl3 sau ph n ng th y A. dd trong su t khng mu B. dd mu vng nu C.c k t t a mu g ch D.c k t t a mu nu 83. Thu phn m t tripeptit thu c s n ph m g m A. 2 aminoaxit C. 4 aminoaxit 84. Phn t B. 3 aminoaxit D. 5 aminoaxit

metylamin,ng i ta th y t l cc kh v hi Vco2:VH2O sinh ra b ng 2:3 .Cng th c phn t c a amin l B.C2H5N A.C3H9N

kh i c a aminoaxit c cng

th c t ng qut H2N R COOH (R l g c hi ro cacbon) A. L m t s l B. L m t s ch n C. C th l s l ho c s ch n D. Khng xc t C3H7O2N X c bao aminnoaxit: A. 4 C. 2 t C3H7O2N X c bao nhiu A. 2 C. 3 ng phn ch c nitro: B. 1 D. 4 B. 3 D. 1 nhiu ng phn ch c nh c 85. H p ch t h u c X c cng th c phn

D.C4H9N C.C2H7N 90. Tnh ch t baz c a metylamin m nh hn c a anilin v: A. Kh i l ng mol c a metylamin nh hn. B. Nhm metyl lm tng m t nguyn t N. C. Nhm phenyl lm gi m m t nguyn t N. D. B v C ng. 91. Cc amin c s p x p theo chi u tng c a tnh baz l dy: A. C6H5NH2, CH3NH2, (CH3)2NH2. B. CH3NH2, (CH3)2NH2, C6H5NH2. C. C6H5NH2, (CH3)2NH2, CH3NH2. D. CH3NH2, C6H5NH2, (CH3)2NH2. 92. Cho X l m t aminoaxit. Khi cho e c a e c a

86. H p ch t h u c X c cng th c phn

258

0,01mol X tc d ng v i HCl th dng h t 80ml dd HCl 0,125M v thu c 1,835g mu i khan. Cn khi cho 0,01mol X tc d ng v i dd NaOH th c n dng 25g dd NaOH 3,2%. Cng th c c u t o c a X l: NH2 NH2 B. C2H5 A. C3H6 COOH COOH C - H2NC3H5(COOH)2 D - (H2N)2C3H5COOH 93. C 2 dd NaAlO2, C6H5ONa v 2 ch t ng trong cc l l ng C6H6, C6H5NH2, ring bi t, m t nhn. N u ch dng dd HCl lm thu c th th nh n bi t c cc ch t: A. NaAl02 B. C6H5NH2 C. NaAl02, C6H50Na D. C 4 ch t trn. 94. C 3 dd NH4HCO3 ,NaAlO2, C6H5ONa v 3 ch t l ng C2H5OH, C6H6, C6H5NH2 ng trong 6 l m t nhn.N u ch dng dd HCl ta c th nh n bi t trong 6 ch t trn: A.NH4HCO3 B. NH4HCO3, NaAlO2 C. NH4HCO3 NaAlO2 ,C6H5ONa D.C 6 ch t trn 95. X l ch t h u c c CTCT l: A. X tc d ng c v i dd Br2, dd NaOH. B. X tc d ng c v i dd Br2, dd HCl. C. X tc d ng c v i dd Br2, khng tc d ng v i dd HCl. D. X khng tc d ng v i dd Br2, tc d ng c v i dd HCl. 96. C p ch t c ph n ng v i n c brom t o k t t a l A) axit acrylic v phenol B) phenol v anilin

C) axit axetic v anilin D) phenol v axit fomic

Pht bi u no sau y l ng? A. Amin l h p ch t m phn t c nit trong thnh ph n. B. Amin l h p ch t c m t hay nhi u nhm NH2 trong phn t . C. Amin l h p ch t h u c c t o ra khi thay th nguyn t H trong phn t NH3 b ng cc g c hi rocacbon. D. A v B. 97. C b n dd long khng mu ng trong b n ng nghi m ring bi t, khng dn nhn: anbumin, glixerol, CH3COOH, NaOH. Ch n m t trong cc thu c th sau phn bi t b n ch t trn? A. Qu tm. B. Phenolphtalein. D. CuSO4. C. HNO3 c. 98. Ch t no sau y c tnh baz m nh nh t? A. NH3 B. C6H5NH2 C. CH3 CH2 CH2 NH2 D. CH3 CH NH2 CH3 99. M t aminoaxit no X t n t i trong t nhin (ch ch a m t nhm - NH2 v m t nhm COOH). Cho 0,89g X ph n ng v a v i HCl t o ra 1,255g mu i. Cng th c c u t o c a X l: A. H2N CH2 COOH. B. CH3 CH COOH. NH2 C. H2N CH2 CH2 COOH D. B, C u ng

c ch t no

259

CHNG XX. POLIME

I. nh ngha:
Nh ng h p ch t c kh i l ng phn t r t l n (th ng hng ngn, hng tri u .v.C) do nhi u m t xch lin k t v i nhau c g i l h p ch t cao phn t hay polime. V d : Cao su thin nhin, tinh b t, xenluloz l nh ng polime thin nhin. Cao su Buna, polietilen, P.V.C l nh ng polime t ng h p.

II. C u trc v phn lo i

1. Thnh ph n ho h c c a m ch polime a) Polime m ch cacbon: M ch C bo ho. V d polietilen. M ch C cha bo ho. V d cao su Buna: Polime ch a nguyn t halogen th . V d P.V.C:

R u polime. V d r u polivinylic:

Polime d n xu t c a r u. V d polivinyl axetat:

Cc polime an ehit v xeton. V d poli acrolein.

Polime c a axit cacboxylic. V d poliacrilic:

Polime nitril (c nhm - C N). V d poliacrilonitril:

Polime c a hi rocacbon thm. V d polistiren:

b) Polime d m ch: Trn m ch polime c nhi u lo i nguyn t . M ch chnh c C v O. V d poliete (poliglicol): polieste (polietylenglicol terephtalat)

M ch chnh c C, N. V d polietylen iamin :

260

 M ch chnh c C, N, O. V d poliuretan :

2. C u t o hnh h c c a m ch polime. Cc phn t polime thin nhin v t ng h p c th c ba d ng sau. a) D ng m ch th ng di: M i phn t polime l m t chu i m ch th ng di, do cc m t xich polime k t h p u n t o ra. b) D ng m ch nhnh: Ngoi m ch th ng di l m ch chnh, cn c cc m ch nhnh do cc monome k t h p t o thnh. c) D ng m ch l i khng gian: Nhi u m ch polime lin k t v i nhau theo nhi u h ng khc nhau. V d trong cao su lu ha, trong ch t d o phenolfoman ehit.

III. Tnh ch t c a polime.

1. Tnh ch t v t l: L nh ng ch t r n tinh th ho c v nh hnh tu thu c vo tr t t s p x p cc phn t polime. Khi cc phn t polime s p x p h n n t o thnh tr ng thi v nh hnh. H p ch t polime khng c nhi t nng ch y xc nh. Ph n l n cc polime khi un nng th u ra r i ch y nh t. M t s polime b phn hu khi un nng. Ph n nhi u polime kh tan trong cc dung mi. C lo i polime hon ton khng tan trong cc dung mi. 2. Tnh ch t ho h c: Ph thu c thnh ph n v c u t o c a polime. Ph n l n cc polime b n v ng ho h c ( i v i axit, ki m, ch t oxi ho). C ch t r t b n v i nhi t v ho ch t, v d nh teflon ( - CF2 - CF2 - )n. M t s polime km b n v i tc d ng c a axit v baz. V d : Len, t t m, t nilon b thu phn b i dd axit ho c ki m do c nhm peptit. Nh ng polime c lin k t i trong phn t c th tham gia ph n ng c ng. V d ph n ng lu ho cao su.

IV. i u ch polime:
a) Ph n ng trng h p: L qu trnh k t h p nhi u phn t n gi n gi ng nhau (monome) thnh phn t polime, khi khng c s tch b t cc phn t nh nn thnh ph n nguyn t c a polime v monome gi ng nhau. Phn t monome tham gia ph n ng trng h p ph i c lin k t kp ho c c vng khng b n. V d :

Ph n ng trng h p c th x y ra gi a 2 lo i monome khc nhau, khi g i l ng trng h p.

b) Ph n ng trng ngng: l ph n ng t o thnh polime t cc monome, t o ra nhi u phn t nh , n gi n nh H2O, NH3, HCl,

ng th i

261

c th tham gia ph n ng trng ngng, cc phn t monome ph i c t nh t 2 nhm ch c c kh nng ph n ng ho c 2 nguyn t linh ng c th tch kh i phn t monome. Trng ngng nh ng monome cng lo i: V d :

Trng ngng gi a cc monome khc nhau: Gi a iamin v iaxit:

Gi a iaxit v r u 2 l n r u:

(t lapxan)

V.

ng d ng c a polime

1. Ch t d o a) nh ngha: ch t d o l nh ng v t li u polime c tnh d o, t c l c kh nng b bi n d ng d i tc d ng bn ngoi v gi c bi n d ng sau khi ng ng tc d ng. b) Thnh ph n: Thnh ph n c b n: l 1 polyme no . V d thnh ph n chnh c a bnit l cao su, c a xenluloit l xenluloz nitrat, c a bakelit l phenolfoman ehit. Ch t ho d o: tng tnh d o cho polime, h nhi t ch y v nh t c a polime. V d ibutylphtalat, Ch t n: ti t ki m nguyn li u, tng c ng m t s tnh ch t. V d aming tng tnh ch u nhi t. Ch t ph : ch t t o mu, ch t ch ng oxi ho, ch t gy mi thm. c) u i m c a ch t d o: Nh (d = 1,05 1,5). C lo i x p, r t nh . Ph n l n b n v m t c h c, c th thay th kim lo i. Nhi u ch t d o b n v m t c h c. Cch nhi t, cch i n, cch m t t. Nguyn li u r . d) Gi i thi u m t s ch t d o. Polietilen (P.E) : i u ch t etilen l y t kh d u m , kh thin nhin, kh than . L ch t r n, hi trong, khng cho n c v kh th m qua, cch nhi t, cch i n t t. Dng b c dy i n, bao gi, ch t o bng thm khng, lm thi t b trong ngnh s n xu t ho h c, sn tu thu . Polivinyl clorua (P.V.C)

262

Ch t b t v nh hnh, mu tr ng, b n v i dd axit v ki m. Dng ch da nhn t o, v t li u mng, v t li u cch i n, sn t ng h p, o ma, a ht Polivinyl axetat (P.V.A) i u ch b ng cch : cho r i trng h p.

Dng ch sn, keo dn, da nhn t o. Polimetyl acrilat

v polimetyl metacrilat

i u ch b ng cch trng h p cc este tng ng. L nh ng polime r n, khng mu, trong su t. Polimetyl acrilat dng s n xu t cc mng, t m, lm keo dn, lm da nhn t o Polimetyl metacrilat dng lm thu tinh h u c. Polistiren

Dng lm v t li u cch i n. Polistiren d pha mu nn c dng s n xu t cc dng dn d ng nh cc o, lc Nh a bakelit: Thnh ph n chnh l phenolfoman ehit. Dng lm v t li u cch i n, chi ti t my, dng gia nh. bonit: l cao su r n c t i 25 - 40% lu hunh. Dng lm ch t cch i n. Tflon : r t b n nhi t, khng chy, b n v i cc ho ch t. Dng trong cng nghi p ho ch t v k thu t i n. 2. Cao su Cao su l nh ng v t li u polime c tnh n h i, c ng d ng r ng ri trong i s ng v trong k thu t. a) Cao su thin nhin: c ch ho t m cy cao su. Thnh ph n v c u t o: l s n ph m trng h p isopren.

n t 2000 n 15000 M ch polime u n khc, cu n l i nh l xo, do cao su c tnh n h i.

263

Cao su khng th m n c, khng th m khng kh, tan trong xng, benzen, sunfua cacbon. Lu ho cao su: Ch ho cao su v i lu hunh lm tng nh ng u i m c a cao su nh: khng b dnh nhi t cao, khng b dn nhi t th p. Lu ho nng: ung nng cao su v i lu hunh. Lu ho l nh: Ch ho cao su v i dd lu hunh trong CS2. Khi lu ha, n i i trong cc phn t cao su m ra v t o thnh nh ng c u n i gi a cc m ch polime nh cc nguyn t lu hunh, do hnh thnh m ng khng gian lm cao su b n c h c hn, n h i hn, kh tan trong dung mi h u c hn.

b) Cao su t ng h p: Cao su buta ien (hay cao su Buna) L s n ph m trng h p buta ien v i xc tc Na. Cao su buta ien km n h i so v i cao su thin nhin nhng ch ng bo mn t t hn. Cao su isopren.

C c u t o tng t cao su thin nhin, l s n ph m trng h p isopren v i kho ng 3000. Cao su buta ien - stiren

C tnh n h i v b n cao: Cao su buta ien - nitril: s n ph m trng h p buta ien v nitril c a axit acrilic.

Do c nhm C N nn cao su ny r t b n v i d u, m v cc dung mi khng c c. 3. T t ng h p: a) Phn lo i t: T c phn thnh: T thin nhin: c ngu n g c t th c v t (bng, gai, ay) v t ng v t (len, t t m) T ho h c: chia thnh 2 lo i. + T nhn t o: thu c t cc s n ph m polime thin nhin c c u trc h n n (ch y u l xenluloz) v b ng cch ch t o ho h c ta thu c t. + T t ng h p: thu c t cc polime t ng h p. b) T t ng h p:

264

 T clorin: l s n ph m clo ho khng hon ton polivinyl clorua.

Ho tan vo dung mi axeton sau p cho dd i qua l nh vo b n c, polime k t t a thnh s i t. T clorin dng d t th m, v i dng trong y h c, k thut. T clorin r t b n v m t ho h c, khng chy nhng b n nhi t khng cao. Cc lo i t poliamit: l s n ph m trng ngng cc aminoaxit ho c iaxit v i iamin. Trong chu i polime c nhi u nhm amit - HN - CO - : + T capron: l s n ph m trng h p c a caprolactam + T enan: l s n ph m trng ngng c a axit enantoic + T nilon (hay nilon): l s n ph m trng ngng hai lo i monome l hexametyl iamin v axit a ipic :

Cc t poliamit c tnh ch t g n gi ng t thin nhin, c dai b n cao, m m m i, nhng th ng km b n v i nhi t v axit, baz. Dng d t v i, lm l i nh c, lm ch khu. T polieste: ch t o t polime lo i polieste. V d polietylenglicol terephtalat.

T lapsan r t b n c h c, b n nhi t v b n v i axit, baz hn t nilon.

265

BI T P
1. Ch t tham gia ph n ng trng h p t o thnh thu tinh h u c l A.CH2=C(CH3)COOCH3 . B.CH2=CH2COOCH3. C.CH2=C(CH3)COOC2H5 . D.CH2=CHCOOCH3. 2. phn bi t c l a s n xu t t t nhn t o ( t visco, t xenluloz axetat) v t thin nhin ch c n A. cho vo dd axit. B. cho vo dd baz. C. cho vo n c nng. D. dng l a t. 3. Tnh ch t v t l no sau y ph h p v i polime? A. Khng c nhi t nng ch y xc nh B. D bay hi C. D tan trong cc dung mi h u c D. D tan trong H2O 4. Polime no sau y l polime t ng h p? A. Tinh b t B. Xenluloz. C. T nilon - 6,6 D. T t m 5. Lo i t no d i y c g i l t thin nhin? A. Bng B. T axetat. C. T capron D. T visco 6. Cng th c c u t o c a poli metylacrylat l: C4H8O l ch t no sau y: A. R u Iso Butilic B. An hit iso Butiric C. 2 Metyl propanol 1 D. 2 Metyl propenol 1 10. Khi clo ha PVC ta thu c m t lo i t clorin ch a 66% clo. H i trung b nh m t phn t clo t c d ng v i bao nhi u m t x ch PVC? Bi t s ph n ng nh sau: (C2H3Cl)x + Cl2 C2xH3xClx+2 A. 1 C. 2 B. 3 D. 4 11. T nilon-6,6 l: A. Hexacloxiclohexan B. Poliamit c a axit a ipic v hexametilen iamin C. Poliamit c a axit aminocaproic D. Polime c a axit a ipic v etilenglicol 12. Poli (vinylancol) l: A. S n ph m c a ph n ng trng h p CH2=CH(OH) B. S n ph m c a ph n ng c ng n c vo axetilen C. S n ph m c a ph n ng thu phn poli(vinylaxetat) trong mi tr ng ki m D. S n ph m c a ph n ng gi a axit axetic v i axetilen 13. Ch t A C kh nng trng h p thnh cao su. Hidro ha A thu c isopentan. A C cng th c : A. CH2=C-CH(CH3)=CH2 B. CH2=CH2 C. CH3-CH2=C=CH D. CH3-C(CH3)=C=CH2 14. C cc polime sau: 1.T t m 2.S i bng 3.Len 4.T enang 5.t visco 6.Nilon 6,6 7. T axetat. Lo i t C ngu n g c xenluloz l: A. 1,2,6 C. 2,3,7 B. 2,3,6 D. 5,6,7 15. Khi t chy m t lo i polime ch thu c kh CO2 v hi n c v i t l s mol CO2: H2O = 1:1. Polime thu c lo i: A. Poli (vinylclorua) B. Polietilen C. Tinh b t D. Protein

7. Trong cc lo i t sau, t no l t t ng h p: A.T nilon 6,6. B.T t m. C.T axtat. D.T visc. 8. Trong nh ng ch t sau ch t no trng h p m khng t o ra cao su: A.Butadien-1,3. B.Propen. C.Izopren. D.Clopren. 9. Cho dy bi n ho sau: CH3OH C4H8O X Y Z th y tinh h u c Trng h p

266

16. Dng poli(vinylaxetat) lm v t li u: A. T C. Cao su D.T v cao su B. Keo dn 17. H p ch t cao ph n t no sau y l polime thin nhin? A. Poli etilen C. Polivinyl clorua B. Tinh b t D. Cao su Buna

D. Ch v i b chuy n sang mu tr ng 23. Ch n m t p n ng A. polime n i v i nhau c tr t t theo ki u un iv i t o i u ho B. Ph n ng gi i trng h p l ph n ng thu phn polime C. Ph n ng ng trng h p c a m t h n h p monome thu c copolime D. Ph n ng trng ngng l qu trnh k t h p nhi u phn t thnh phn t l n 24. Nh ng ch t v v t li u no sau y l ch t d o: 1. Polietylen 3. t st t 5. Bakelit (nh a un n) 2. Polistiren 4. Nhm 6. Cao su B. 1, 2, 5 D. 3, 4 nh khng bo ho u ui n i v i ui l c u

18. Qu trnh c ng h p lin ti p nhi u phn t nh c c u t o gi ng nhau ho c tng t nhau thnh phn t l n (polime)

c g i l ph n ng. A. Trao i B. Trng h p C. Trng ngng D. Th . 19. Cho cc ch t sau y.

(1) CH2= CH- CH= CH2 (2) CH3- CH- COOH NH2 (3) HCHO v C6H5OH (4) HO- CH2- COOH Tr ng h p no sau nng tham gia ph n ngng? A. 1,2 C. 2,3 nhin? 1. T t m 3. T nilon 6,6 A. (1) C. (1), (2) 2. Xenluloz 4. Cao su buna B. (2) D. (3), (4) B. 1,3 D. 1,4 y c kh ng trng

A. 1, 2 C. 1, 2, 5, 6

20. Cc ch t no sau y l polime thin

21. Xenluloz l m t polime h p thnh t cc m t xch -glucoz b i cc lin k t A. [1,4] glicozit B. [1,6] glicozit C. [1,4] glicozit D. [1,6] glucozit 22. Khi r t H2SO4 c vo qu n o b ng s i bng th. A. Ch v i b c mu sau vi ngy em l i B. Ch v i b en l i v th ng ngay C. Ch v i b co rm l i

25. Trong s polime sau y. 1. S i bng 2. T t m 3. Len 4. T visco 5. T enan 6. T axetat 7. Nilon 6,6 Lo i t c ngu n g c xenluloz l: A. 1, 2, 3 B. 2, 3, 4 C. 1, 4, 5 D. 1, 3, 4, 6, 26. T nilon 6-6 l: A. Hexacloxiclohexan B. Poliamit c a axit a ipic v hexametylen iamin C. Poliamit c a axit - aminocaproic D. Polieste c a axita ipic v etylen glicol 27. Polime thin nhin no sau y l s n ph m trng ngng 1. Tinh b t (C6H10O5)n 2. Cao su (C5H8)n 3. T t m (- NH R CO )n A. 1 B. 2

267

C. 3

D. 1, 2

E. 1, 3

A. 3 phng trnh C. 5 phng trnh A. gi i trng C. +dd NaOH cng th c phn t X + NaOH X
- H2O

B. 4 phng trnh D. 6 phng trnh B. +Cl2 . nh sng D. +dd Br2 C8H10O c bao nhiu

28. Hy ch n p n ng A. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 O CH . B. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 = CO C. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 CH O D. Polime lm keo dn epoxit c nhm CH2 = CO NH 29. Ng i ta terephtalat) t A. axitterephtalic v etylen glicol B. axitoctophtalic v etylen glicol C. axitmetaphtalic v etylen glicol D. axitmetaphtalic v etanol 30. D on no sai trong cc d B. T D. V t li u compozit on dng poli(vinylaxetat) lm cc v t li u sau A. Ch t d o C. Cao su ph n ng i u ch poli (etylen

35. Polistiren khng tham gia ph n ng

36. Trong s cc d n su t c a benzen c ng phn (X) tho mn Y khng ph n ng Xt,to polistiren

A. 1 C. 3 37. Cho cc ch t 1. CH2 = CH2 3. CH3 CH3 5. CH3CHO

B. 2 D. 4 2. CH CH 4. CH2 = O

38. Nh ng ch t c th tham gia ph n ng trng h p l A. 1 C. 1, 4 i u ch b ng b ng ph n A. C. B. 1, 2 D. 1, 2, 4 ng trng h p v thu = = CH CH phn

39. Polivinylancol l polime c i u ch monome no sau y? CH2 CH2 COOCH3 COOC2H5 B. CH2 = CH COOH D. CH2 = CH OCOCH3

31. Cao su buna-S A. Buta 1, 3, B. Buta 1, 3, C. Buta 1, 3, D. Buta 1, 3, -

ng trng h p c a ien v lu hunh ien v Stiren ien v etylen glicol ien v cloropren

32. T enng cng nh t capron i u ch b ng cch trng ngng A. axit diaminoenantoic B. axit caproic C. Axit aminocaproic D. Axitaminoenantoic 33.

40. Khi Clo ho P.V.C ta thu c m t lo i t Clorin ch a 66,18% Clo. H i trung bnh m t phn t xch cho d i y)? A. 3 C. 1 41. B. 2 D. 4 t chy m t lo i polime ch thu c Clo tc d ngv i bao nhiu m t xch P.V.C (trong s cc m t

i u ch P.V.C t than , vi v B. 5 phng trnh D. 7 phng trnh

cc ch t v c khc ph i vi t t nh t: A. 4 phng trnh C. 6 phng trnh 34. i u ch

kh CO2 v hi H2O theo t l s mol CO2: s mol H2O b ng 1:1. Polime trn thu c lo i A. polimevinylclorua C. tinh b t B. polietylen D. protein

P.V.A (polivinylaxetat) t

metan ph i vi t t i thi u:

268

42. T ng h p 120g poli metyemetacrylat t axit v ancol tng ng, hi u su t qu trnh este ho v trng h p l n l t l 60% v 80%. Kh i l ng c a axit c n dng l A. 170kg B. 175kg C. 180kg D. 182kg 43. X v Y l hai ch t h u c u c CTPT l: C4H6. X l monome dng t ng h p ra cao su Buna. Y tc d ng v i dd Ag2O. NH3 t o ra k t t a mu vng. CTCT c a X v Y l n l t l: A. CH3-CH=C=CH2, CH2=CH-CH=CH2 B. CH3-CH=C=CH2, CH C-CH2-CH3 C. CH2=CH-CH=CH2, CH C-CH2-CH3 D. CH2=CH-CH=CH2, CH3-C C-CH3 44. c i m c u t o c a cc phn t nh (monome) tham gia ph n ng trng ngng l A. ph i c lin k t kp. B. ph i c nhm ch c NH2 . C. ph i c t hai nhm ch c tr ln. D. ph i c nhm ch c COOH. 45. H p ch t cao phn t hay polime l nh ng h p ch t A. c kh i l ng phn t r t l n v l s n ph m c a ph n ng trng ngng. B. c kh i l ng phn t r t l n v l s n ph m c a ph n ng trng h p. C. c nhi u m t xch lin k t v i nhau. D. c kh i l ng phn t r t l n do nhi u m t xch lin k t v i nhau. 46. C th i u ch polimetyl metacrylat hay cn g i l thu tinh h u c b ng ph n ng trng h p monome c CTCT l:
CH2 COOCH3 CH3

B. M ch th ng. C. D ng phn nhnh. D. C ba phng n trn u sai. 48. Trng h p ch t h u c A thu c th y tinh h u c (polimetylmetacrylat). A c cng th c c u t o l: A) CH2=C(CH3)-COOH B) CH2=C(CH3)-COOCH3 C) CH2=CH-COOH D) CH2=CH-COOCH3 49. H p ch t cao phn t (hay polime) l nh ng h p ch t: A) C kh i l ng phn t r t l n B) C kh i l ng phn t r t l n do nhi u m t xch lin k t v i nhau C) T o thnh t ph n ng trng h p D) T o thnh t ph n ng trng ngng 50. Cho cc ch t sau y: 1. CH3 CH COOH NH2 2. OH CH2 COOH 3. CH2O v C6H5OH 4. C2H4(OH)2 v p - C6H4(COOH)2 5. (CH2)6(NH2)2 v (CH2)4(COOH)2 Cc tr ng h p no sau y c kh nng tham gia ph n ng trng ngng? A. 1, 2 C. 3, 4 B. 3, 5 D. 1, 2, 3, 4, 5.

A. B. H2C
H2C

O CH3 O

CH3 C CH2 H

CH3 C. D. CH2= CH - COOCH3 47. un nng dd fomalin v i phenol (d) c axit lm xc tc thu c polime c c u

trc no sau y? A. M ng l i khng gian.

269

M TS

PH L C PP GI I NHANH BI T P HA H C

I. PP B O TON 1. B o ton i n tch - Nguyn t c: T ng i n tch dng lun lun b ng t ng i n tch m v gi tr tuy t i. V th dd lun lun trung ho v i n. - Cc v d : V d 1: K t qu xc nh n ng mol c a cc ion trong m t dd ghi b ng d i y: Ion S mol Na+ 0,05 Ca2+ 0,01 NO30,01 Cl0,04 HCO30,025

H i k t qu ng hay sai? T i sao? Gi i: Do i n tch c a m t ion trong dd b ng tch c a i n tch v s mol c a n, nn ta c: T ng i n tch dng l: (+1).0,05 + (+2).0,01 = + 0,07 (-1).0,01 + (-1).0,04 + (-1).0,025 = - 0,075. T ng i n tch m l: Gi tr tuy t i c a i n tch dng khc i n tch m. V y k t qu trn l sai. V d 2: Dd A ch a cc ion Na+: a mol; HCO3-: b mol; 2CO3 : c mol; SO42-: d mol. t o ra k t t a l n nh t ng i ta dng 100 ml dd x mol/l. L p bi u th c tnh x theo a v b. Ba(OH)2 n ng Gi i: HCO3- + OH- CO32- + H2O bmol b Ba2+ + CO32- BaCO3 Ba2+ + SO42- BaSO4 Dd sau ph n ng ch c Na+: a mol. V b o ton i n tch nn cng ph i c: a tc d ng v i HCO3- c n b mol OH-. mol OH-. V y s mol OH- do Ba(OH)2 cung c p l (a + b) mol Ta c:
n Ba (OH )2 = a+b v n ng 2

a+b a+b x= 2 = mol/l 0,1 0,2

2. B o ton kh i l ng - Nguyn t c: + Trong m t ph n ng ha h c t ng kh i l ng c a cc s n ph m b ng t ng kh i l ng c a cc ch t ph n ng. + Khi c c n dd th kh i l ng h n h p mu i thu c b ng t ng kh i l ng c a cc cation kim lo i v anion g c axit. - Cc v d : V d 1: Cho t t m t lu ng kh CO i qua ng s ng m gam h n h p g m Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 un nng thu c 64g s t, kh i ra sau ph n ng cho i qua dd Ca(OH)2 d c 40g k t t a. Tnh m. Gi i: Kh i ra sau ph n ng g m CO2 v CO d CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,4
Hunh Thin Lng

40 = 0,4 100

270

PP GI I NHANH TON HA H C

ta c: nCO = nCO = 0,4

pu 2

nh lu t b o ton kh i l ng: m + 28.0,4 = 64 + 44.0,4 m = 70,4g. V d 2: M t dd c ch a 2 cation l Fe2+: 0,1mol v Al3+: 0,2mol v 2anion l Cl-: x mol v SO42-: y mol. Tnh x v y, bi t r ng khi c c n dd thu c 46,9 g ch t r n khan. Gi i: Do b o ton kh i l ng: 56.0,1 + 27.0,2 + 35,5x + 96y = 46,9 (1) Do b o ton i n tch: 2.0,1 + 3.0,2 = 1.x + 2.y (2) T (1) v (2) gi i ra x = 0,2; y = 0,3. V d 3: un 132,8 g h n h p 3 r u no, n ch c v i H2SO4 c 1400C thu c 111,2g h n h p cc ete trong cc ete c s mol b ng nhau. Tnh s mol m i ete. Theo Gi i: un h n h p 3 r u c Theo
m H 2O 3(3 + 1) = 6 ete. 2

nh lu t b o ton kh i l ng: mr u = mete = m H O = mr u - mete = 132,8 111,2 = 21,6 g.

2

T ng s mol cc ete = s mol H2O = S mol m i ete =

1,2 = 0,2 mol. 6

21,6 = 1,2 18

V d 4: Ho tan hon ton 23,8g h n h p g m m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr I v m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr II vo dd HCl thu c 0,2mol kh CO2. Tnh kh i l ng mu i m i t o ra trong dd. Gi i: t cng th c c a cc mu i l M2CO3 v RCO3 M2CO3 + RCO3 + 4HCl 2MCl + RCl2 + 2CO2 + 2H2O 0,4 0,2 mol 0,2 Theo nh lu t BTKL: 23,8 + 0,4.36,5 = mmu i + mCO + mH O hay: 23,8 + 0,4.36,5 = mmu i + 0,2.44 + 0,2.18 mmu i = 26g 3. B o ton electron - Nguyn t c: Trong qu trnh ph n ng th: S e nh ng = s e thu ho c: s mol e nh ng = s mol e thu Khi gi i khng c n vi t phng trnh ph n ng m ch c n tm xem trong qu trnh ph n ng c bao nhiu mol e do ch t kh nh ng ra v bao nhiu mol e do ch t oxi ho thu vo. - Cc v d : V d 1: Tr n 60g b t Fe v i 30g b t lu hunh r i un nng (khng c khng kh) thu c ch t r n A. Ho tan A b ng dd axit HCl d c dd B v kh C. t chy C c n V lt O2 ( ktc). Tnh V, bi t cc ph n ng x y ra hon ton.
2 2

Gi i: n Fe > nS =

30 nn Fe d v S h t. 32

Kh C l h n h p H2S v H2. t C thu c SO2 v H2O. K t qu cu i cng c a qu trnh ph n ng l Fe v S nh ng e, cn O2 thu e.

Hunh Thin Lng

271

PP GI I NHANH TON HA H C

Nh ng e:

Fe

2e Fe2+ 4e S+4 (SO2)

60 60 mol .2 50 56

20 30 mol .4 32 32

Thu e: G i s mol O2 l x mol. + 4e 2O-2 O2 2 mol 4x Ta c: 4 x =

60 30 .2 + .4 gi i ra x = 1,47 mol. 56 32 VO2 = 22,4.1,47 = 32,928 lit

V d 2: H n h p A g m 2 kim lo i R1, R2 c ho tr x, y khng i (R1, R2 khng tc d ng v i n c v ng tr c Cu trong dy ho t ng ha h c c a kim lo i). Cho h n h p A ph n ng hon ton v i dd HNO3 d thu c 1,12 l kh NO duy nh t ktc. N u cho l ng h n h p A trn ph n ng hon ton v i dd HNO3 th thu c bao nhiu lt N2. Cc th tch kh o ktc. Gi i: Trong bi ton ny c 2 th nghi m: th nghi m 1: R1 v R2 nh ng e cho Cu2+ chuy n thnh Cu sau Cu l i nh ng e cho N
+5

thnh N (NO). S mol e do R1 v R2 nh ng ra l:

N + 3e
+5

+2

N
1,12 = 0,05 22,4
+5

+2

0,15

th nghi m 1: R1 v R2 tr c ti p nh ng e cho N mol N2, th s mol e thu vo l:

+5

t o ra N2. G i x l s

2 N + 10e N 20 10x x mol Ta c: 10x = 0,15 x = 0,015 VN = 22,4.0,015 = 0,336 lit V d 3: Cho 1,35 g h n h p g m Cu, Mg, Al tc d ng h t v i dd HNO3 thu c h n h p kh g m 0,01 mol NO vo 0,04 mol NO2. Tnh kh i l ng mu i t o ra trong dd. Gi i: t x, y, z l n l t l s mol Cu, Mg, Al.
2

Nh ng e:

Cu 2e = Cu x 2x x Mg 2e = Mg y 2y y Al 3e = Al z 3z z
3+ 2+

2+

Thu e:

N + 3e = N (NO)

+5

+2

0,03 0,01
Hunh Thin Lng

272

PP GI I NHANH TON HA H C

N + 1e = N (NO2)

+5

+4

0,04 0,04 Ta c: 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07 (1) Nhng 0,07 cng chnh l s mol NO3Kh i l ng mu i nitrat l: 1,35 + 62.0,07 = 5,69g. II. PHNG PHP TRUNG BNH (kh i l ng mol TB, s ngt TB) 1. Cch gi i: - PP trung bnh ch p d ng cho bi ton h n h p cc ch t. bi n lu n tm ra ngt kh i ho c pht kh i hay s - Gi tr trung bnh dng ngt trong pht hch t. - Kh i l ng mol trung bnh l kh i l ng c a m t mol h n h p (k hi u l M
M = S mol h n h p
Kh i l ng h n h p

2. Cc v d : V d 1: Ho tan hon ton 4,68g h n h p mu i cacbonat c a hai kim lo i A v B k ti p trong nhm IIA vo dd HCl thu c 1,12 lit CO2 ktc. Xc nh tn kim lo i A v B. Gi i: t M l NTK trung bnh c a 2 kim lo i A v B M CO3 + 2HCl M Cl2 + CO2 + H2O 0,05
M CO3 =

1,12 = 0,05 mol 22,4

M = 93,6 60 = 33,6

4,68 = 93,6; 0,05

A < 33,6 A l Mg = 24 B > 33,6 B l Ca = 40. V d 2: t chy hon ton a g h n h p hai r u no, n ch c lin ti p trong ktc v 3,96g H2O. Tnh a v xc nh CTPT dy ng ng thu c 3,584 lt CO2 c a cc r u. Gi i: G i n l s ngt C trung bnh v x l t ng s mol c a hai r u. Bi n lu n:
C n H 2 n+1OH +

x mol
nCO2 = nx =

3n O2 nCO2 + n + 1 H 2 O 2 nx n + 1 x

( )

( )

n H 2O

3,584 = 0,16 22,4 3,96 = n + 1 .x = = 0,22 18

(1) (2)

( )

T (1) v (2) gi i ra x = 0,06 v n = 2,67 Ta c: a = (14 n + 18).x = (14.2,67) + 18.0,06 = 3,32g

n = 2,67
C 2 H 5 OH C3 H 7 OH

V d 3: H n h p 3 r u n ch c A, B, C c t ng s mol l 0,08 v kh i l ng l 3,387. Xc nh CTPT c a A, B, C, bi t r ng B v C c cng s ngt cacbon v s mol r u A b ng

Hunh Thin Lng

5 t ng s mol c a r u B v C. 3

273

PP GI I NHANH TON HA H C

Gi i:

M =

3,38 = 42,2 0,08

0,08.5 = 0,05 ; 5+3

Nh v y ph i c t nh t m t r u c M < 42,2. Ch c CH3OH = 32 Ta c:

nA =

mA = 32.0,05 = 1,67. nB + C =
0,08.3 = 0,03 5+3

mB + C = 3,38 1,6 = 1,78g;

M B ,C = 1,78 = 59,3 0,03

G i y l s ngt H trung bnh trong pht hai r u B v C Ta c: CxH y OH = 59,3 hay 12x + y + 17 = 59,3 Rt ra: 12x + y = 42,3 Bi n lu n: x 1 2 3 4 30,3 18,3 6,3 <0 y Ch c nghi m khi x = 3. B, C ph i c m t r u c s ngt H < 6,3 v m t r u c s ngt H > 6,3. C 2 c p nghi m: C3H5OH (CH2 = CH CH2OH) v C3H7OH C3H3OH (CH C CH2OH) v C3H7OH III. PHNG PHP GHP N S 1a. Cch gi i: M t s bi ton cho thi u d ki n nn gi i b ng PP i s ta c s n nhi u hn s phng trnh v c d ng v nh, khng gi i c. N u dng PP ghp n s ta c th gi i lo i bi ton ny m t cch d dng. 2. Cc v d : V d 1: t chy hon ton ag h n h p hai r u no, n ch c c h n h p kh v hi. Cho h n h p kh v hi ny l n l t i qua bnh 1 ng H2SO4 c v bnh 2 ng n c vi trong d, th y bnh 1 tng 1,98g v bnh 2 c 8g k t t a. Tnh a. Gi i: t CTPT c a cc r u l CnH2n+1-OH v CmH2m+1-OH. G i x, y l s mol cc r u. CnH2n+1OH + x CmH2m+1OH +
3m 2

3n O2 nCO2 + (n + 1)H2O 2

nx

(n + 1)x

O2 mCO2 + (m + 1)H2O

y my (m + 1)y CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,08 Ta l p c 2 phng trnh nCO = nx + my = 0,08 (1)
2

8 = 0,08 100

i s theo s mol CO2 v s mol H2O: (2) nh.

n H 2O = (n + 1)x + (m + 1) y =

1,98 = 0,11 18

y, v i 4 n s (n, m, x, y) m ch c 2 phng trnh nn c d ng vo Ta tri n khai (2) ghp n s

Hunh Thin Lng

274

PP GI I NHANH TON HA H C

T (2): n H O = nx + x + my + y = (nx + my) + (x + y) = 0,11 Thay nx + my = 0,08, rt ra x + y = 0,11 0,08 = 0,03. Tnh a: a = (14n + 18)x + (14m + 18)y hay a = 14nx + 18x + 14my + 18y. Ghp n s c a = 14(nx + my) + 18(x + y). Thay cc gi tr bi t c a = 14.0,08 + 18.0,03 = 1,66g V d 2: un p gam h n h p 2 r u v i H2SO4 c thu c V lt ( ktc) h n h p 2 anken. t chy hon ton h n h p anken thu c x lt CO2 ( ktc) v y gam H2O. L p bi u th c tnh x, y theo p, V. Gi i: un nng v i H2SO4 c thu c h n h p 2 anken, suy ra h n h p 2 r u ph i thu c lo i no, n ch c.
2

CnH2n+1OH

H2SO4 1400C

CnH2n + H2O

(1) (2) (3) (4)

a mol a CmH2m+1OH CmH2m + H2O b mol b CnH2n + a mol CmH2m + b mol Theo (1), (2): a + b =
3n O2 nCO2 + nH2O 2

na mb

na mb

3m O2 mCO2 + mH2O 2

V (5). Theo (3), (4): nCO2 = n H 2O = na + mb (6) 22,4

Kh i l ng 2 r u l: (14n + 18)a + (14m + 18)b = p hay 14(na + mb) + 18(a + b) = p (7) Th (5) vo (7) c:
p 18.

na + mb =

V 22,4

14

p 18.
m H 2O = y =

V 22,4

14
p 18. V 22,4

.18 y =

9 p 7,23V 7
11,2 p 9V 7

VCO2 = x =

14

.22,4 x =

IV. PHNG PHP TNG GI M KH I L NG 1. Cch gi i: Khi chuy n t ch t ny sang ch t khc kh i l ng c th tng ho c gi m do cc ch t khc nhau c kh i l ng mol khc nhau. D a vo m i tng quan t l thu n c a s tng gi m ta tnh c l ng ch t tham gia hay t o thnh sau ph n ng. 2. Cc v d V d 1: Nhng thanh k m vo dd ch a 8,32g CdSO4. Sau khi kh hon ton 2+ ion Cd kh i l ng thanh k m tng 2,35% so v i ban u. H i kh i l ng thanh k m ban u.
Hunh Thin Lng

275

PP GI I NHANH TON HA H C

Gi i: G i kh i l ng thanh k m ban
2,35a gam. 100

u l a gam th kh i l ng tng thm l

Zn + CdSO4 ZnSO4 + Cd 65g 1mol

8,32 = 0,04 mol 208 1 47 Ta c t l : . = 0,04 2,35a 100

112g tng 112 65 = 47g

2,35a g 100

Gi i ra a = 80g. V d 2: Nhng thanh kim lo i M ho tr 2 vo dd CuSO4, sau m t th i gian l y thanh kim lo i ra th y kh i l ng gi m 0,05%. M t khc nhng thanh kim lo i trn vo dd Pb(NO3)2, sau m t th i gian th y kh i l ng tng 7,1%. Xc nh M, bi t r ng s mol CuSO4 v Pb(NO3)2 tham gia 2 tr ng h p nh nhau. Gi i: G i m l kh i l ng thanh kim lo i, A l NTK c a kim lo i, x l s mol mu i ph n ng. M + CuSO4 MSO4 + Cu Ag 1mol 64g gi m (A 64)g xmol Rt ra:
0,05m x = 100 A 64

0,05m g 100

(1)

M + Pb(NO3)2 M(NO3)2 + Pb Ag 1mol 207 tng (207 A)g xmol

7,1m Rt ra: x = 100 (2) 207 A 0,05m 7,1m T (1) v (2) ta c: 100 = 100 A 64 207 A

tng

7,1m g 100

(3)

T (3) gi i ra A = 65. V y kim lo i M l k m. V d 3: Cho 3,78g b t Al ph n ng v a v i dd mu i XCl3 t o thnh dd Y. Kh i l ng ch t tan trong dd Y gi m 4,06g so v i dd XCl3. Xc nh cng th c c a mu i XCl3. Gi i: G i A l NTK c a kim lo i X. Al + XCl3 AlCl3 + X
3,78 = 0,14 0,14 27

0,14

Ta c: (A + 35,5.3).0,14 (133,5.0,14) = 4,06 Gi i ra A = 56. Kim lo i X l Fe v mu i FeCl3. V d 4: Nung 100g h n h p g m Na2CO3 v NaHCO3 cho n khi kh i l ng h n h p khng i c 69g ch t r n. Xc nh ph n trm kh i l ng c a m i ch t trong h n h p.
Hunh Thin Lng

276

PP GI I NHANH TON HA H C

Gi i: Ch c NaHCO3 b phn h y. t x l s gam NaHCO3. 2NaHCO3 t Na2CO3 + CO2 + H2O 2.84g gi m: 44 + 18 = 62g xg gi m: 100 69 = 31g
0

Ta c:

2,84 62 = x = 84 g x 31

V y NaHCO3 chi m 84% v Na2CO3 chi m 16%. V d 5: Ho tan hon ton 23,8g h n h p m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr I v m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr II vo dd HCl th y thot ra 0,2mol kh. Khi c c n dd sau ph n ng th thu c bao nhiu gam mu i khan? Gi i: K hi u kim lo i ho tr I l M, s mol l x kim lo i, ho tr II l R, s mol l y. M2CO3 + 2HCl 2MCl + CO2 + H2O (1) 1mol(2M+60)g 2(M+35,5) tng (2M+71)-(2M+60) = 11gam xmol 11gam RCO3 + 2HCl RCl2 + CO2 + H2O (2) 1mol(R+60)g (R+71) tng (R+71)-(R+60) = 11g ymol 11ygam T (1) v (2): mhh = x + y = nCO = 0,2 Theo (1), (2): (x + y)mol h n h p ph n ng th kh i l ng hh mu i tng (11x + 11y)g = 11(x + y) = 11.0,2 = 2,2g. V y kh i l ng mu i thu c b ng kh i l ng mu i ban u c ng v i kh i t ng tng thm. mmu i = 23,8 + 2,2 = 26g. V. PHNG PHP NG CHO 1. Cch gi i: - PP ng cho th ng dng gi i bi ton tr n l n cc ch t v i nhau c th ng th ho c d th nhng h n h p cu i cng ph i l ng th . - N u tr n l n cc dd th ph i l cc dd c a cng m t ch t (ho c ch t khc, nhng do ph n ng v i H2O l i cho cng m t ch t. V d tr n Na2O v i dd NaOH ta c cng m t ch t l NaOH). - Tr n hai dd c a ch t A v i n ng khc nhau, ta thu c m t dd ch t A v i n ng duy nh t. Nh v y l ng ch t tan trong ph n c gi m xu ng ph i b ng l ng ch t tan trong ph n long tng ln. S t ng qut c a PP ng cho nh sau: D1 x1 x x2
2

D1 x x2 = D2 x1 x

D2 x2 x1 - x x1, x2, x l kh i l ng ch t ta quan tm v i x1 > x > x2 D1, D2 l kh i l ng hay th tch cc ch t (hay dd) em tr n l n. 2. Cc v d : V d 1: C n thm bao nhiu gam n c vo 500g dd NaOH 12% NaOH 8% ?

c dd

Hunh Thin Lng

277

PP GI I NHANH TON HA H C

Gi i: m H O
2

0
8

4
m H 2O 500
=

4 mH 2O = 250g 8

mdd12%

12

8 c h n h p kh

( y x1 = 0, v n c th n ng NaOH b ng 0). V d 2: C n tr n H2 v CO theo t l th tch nh th no c t kh i so v i metan b ng 1,5. Gi i: M hh = 1,5.16 = 24 VH 2 4

2

24
VCO

VH 2 VCO

4 2 = 22 11

28 22 V d 3: Ho tan 4,59g Al b ng dd HNO3 long thu c h n h p kh NO v N2O c t kh i so v i H2 b ng 16,75. Tnh t l th tch kh trong h n h p. Gi i: M hh = 16,75.2 = 33,5 VN O 44 3,5
2

33,5
VNO

V N 2O V NO

3,5 1 = 10,5 3

30 10,5 V d 4: Tr n 2 th tch CH4 v i 1 th tch hi rocacbon X thu c h n h p kh ( ktc) c t kh i so v i H2 b ng 15. Xc nh CTPT c a X. Gi i: M hh = 15.2 = 30 2V 16 MX - 30 30 1V

MX

30 16

2V M X 30 = M X = 58 1V 30 16

V i 12x + y = 58 ch c nghi m khi x = 4 v y = 10 C4H10 V d 5: T 1 t n qu ng hematit (A) i u ch c 420kg s t. T 1 t n qu ng manhetit (B) i u ch c 504kg s t. Ph i tr n 2 qu ng trn v i t l v kh i l ng l bao nhiu c 1 t n qu ng h n h p m t 1 t n qu ng h n h p ny i u ch c 480kg s t ? Gi i: mA 420 24 480 mB 504 60

m A 24 2 = = m B 60 5

Hunh Thin Lng

278

PP GI I NHANH TON HA H C

M CL C
Chng I C U T O NGUYN T H TH NG TU N HON CC NGUYN T ...................1 CHNG II.....................................................................................................................14 LIN K T HA H C .....................................................................................................14 CHNG III. DUNG D CH - I N LI pH .....................................................................20 I. DUNG D CH ................................................................................................................20 II. S I N LI.................................................................................................................21 CHNG IV PH N NG HA H C PH N NG OXI HA KH .................................................36 I N PHN T C PH N NG V CN B NG HA H C ...................................36 I. PH N NG HA H C ...............................................................................................36 II. PH N NG OXI HA KH ......................................................................................36 I N PHN ........................................................................................................39 III. S IV. HI U NG NHI T C A PH N NG......................................................................42 PH N NG V CN B NG HA H C ...................................................43 V. T C VI. HI U SU T PH N NG..........................................................................................44 PH N II. HA H C V C...............................................................................................56 CHNG V. HALOGEN....................................................................................................56 CHNG VI. OXI LU HUNH ......................................................................................65 I. Oxi................................................................................................................................65 II. Lu hunh ...................................................................................................................66 CHNG VII. NIT PHOSPHO ........................................................................................76 I. Nit ...............................................................................................................................76 II. Ph t pho.......................................................................................................................81 CHNG VIII. CACBON SILIC ........................................................................................93 I. Cacbon..........................................................................................................................93 II. Silic .............................................................................................................................95 CHNG IX. I CNG V KIM LO I.....................................................................102 I. V tr v c u t o c a kim lo i. ......................................................................................102 II. Tnh ch t v t l ..........................................................................................................102 III. Tnh ch t ho h c. ....................................................................................................103 IV. Dy th i n ho c a kim lo i...................................................................................104 V. H p kim ....................................................................................................................105 V. n mn kim lo i v ch ng n mn.............................................................................106 VII. i u ch kim lo i ....................................................................................................107 VIII. H p ch t c a kim lo i. ...........................................................................................108 CHNG X. KIM LO I KI M, KI M TH , NHM......................................................115 A. KIM LO I KIM..........................................................................................................115 I. C u t o nguyn t .......................................................................................................115 II. Tnh ch t v t l ..........................................................................................................115 III. Tnh ch t ho h c .....................................................................................................115 IV. i u ch ...................................................................................................................115 V. H p ch t ....................................................................................................................115 B. KIM LO I NHM II (KIM LO I KI M TH )............................................................117 I. C u t o nguyn t .......................................................................................................117 II. Tnh ch t v t l ..........................................................................................................117 III. Tnh ch t ho h c .....................................................................................................117 IV. i u ch ...................................................................................................................118 V. M t s h p ch t quan tr ng........................................................................................118 VI. Tr ng thi t nhin ...................................................................................................119

M cL c

VII. N c c ng ..............................................................................................................119 C. NHM ..........................................................................................................................120 I. C u t o nguyn t .......................................................................................................120 II. Tnh ch t v t l ..........................................................................................................120 III. Tnh ch t ho h c .....................................................................................................120 IV. H p ch t c a Al........................................................................................................121 V. i u ch Al................................................................................................................122 VI. Nh n bi t ion Al3+ ....................................................................................................122 VII. Tr ng thi t nhin c a nhm ..................................................................................122 CHNG XI. S T V M T S NGUYN T PHN NHM PH KHC ............130 A. S T ...........................................................................................................................130 I. C u t o nguyn t .......................................................................................................130 II. Tnh ch t v t l ..........................................................................................................130 III. Tnh ch t ho h c .....................................................................................................130 IV. H p ch t...................................................................................................................131 V. H p kim c a Fe .........................................................................................................132 VI. Luy n gang...............................................................................................................132 VII. Luy n thp ..............................................................................................................133 B. PHN NHM PH NHM I....................................................................................133 I. Tnh ch t v t l ...........................................................................................................133 II. Tnh ch t ho h c.......................................................................................................133 III. H p ch t ...................................................................................................................134 IV. Tr ng thi t nhin ...................................................................................................134 C. PHN NHM PH NHM II ..................................................................................134 I. Tnh ch t v t l ...........................................................................................................134 II. K m...........................................................................................................................135 III. Thu ngn.................................................................................................................135 D. M T S NGUYN T QUAN TR NG KHC ......................................................136 I. Thi c v ch (Sn, Pb) ...................................................................................................136 II. Crom..........................................................................................................................137 III. Mangan ....................................................................................................................138 IV. Coban v niken.........................................................................................................139 PH N III. HA H C H U C ........................................................................................148 CHNG XII. I CNG V HA H C H U C ....................................................148 I. Nh ng c i m c a h p ch t h u c ..........................................................................148 II. Thuy t c u t o ho h c...............................................................................................148 III. Cc d ng cng th c ho h c .....................................................................................149 IV. Lin k t ho h c trong h p ch t h u c ....................................................................149 V. Hi n t ng ng phn................................................................................................150 VI. Dy ng ng .........................................................................................................154 VII. Phn lo i cc h p ch t h u c .................................................................................154 VIII. Cch g i tn cc h p ch t h u c ...........................................................................157 IX. M t s d ng ph n ng ho h c trong ho h u c ......................................................159 CHNG XIII. HIDROCACBON ....................................................................................166 I. Hidro cacbon...............................................................................................................166 II. Ankan ........................................................................................................................166 1. Cng th c - c u t o - cch g i tn...........................................................................167 2. Tnh ch t v t l .......................................................................................................167 3. Tnh ch t ho h c ...................................................................................................167 5. i u ch .................................................................................................................168 6. ng d ng ................................................................................................................169

M cL c

III. ANKEN....................................................................................................................169 1. Cng th c - c u t o - cch g i tn...........................................................................169 2. Tnh ch t v t l .......................................................................................................169 3. Tnh ch t ho h c ...................................................................................................170 4. i u ch .................................................................................................................170 5. ng d ng ................................................................................................................171 IV. ANKIN ....................................................................................................................171 1. Cng th c - c u t o - cch g i tn...........................................................................171 2. Tnh ch t v t l .......................................................................................................172 3. Tnh ch t ho h c ...................................................................................................172 5. i u ch .................................................................................................................173 6. ng d ng c a ankin ................................................................................................174 V. ANKA IEN (hay iolefin).......................................................................................174 1. C u t o ...................................................................................................................174 2.Tnh ch t v t l ........................................................................................................174 3. Tnh ch t ho h c ...................................................................................................174 4. i u ch .................................................................................................................175 VI. HIDROCACBON THM (Aren) .............................................................................175 1. Benzen C6H6 ...........................................................................................................176 2. Gi i thi u m t s hi rocacbon thm .......................................................................178 CHNG XIV. CC D N XU T HIDROCACBON ......................................................183 I. D n xu t halogen c a hi rocacbon no .........................................................................183 II. D n xu t halogen c a hi rocacbon cha no................................................................184 III. Ngu n hi rocacbon trong thin nhin .......................................................................185 1. Kh thin nhin........................................................................................................185 2. D u m ...................................................................................................................185 3. Than ...................................................................................................................186 CHNG XV. ANKOL, PHENOL, ETE ..........................................................................187 A. ANKOL.....................................................................................................................187 I. Cng th c - c u t o - cch g i tn................................................................................187 II. R U - ROH ............................................................................................................188 5. R u nhi u l n r u ...............................................................................................190 B. PHENOL ...................................................................................................................192 1. C u t o phn t c a phenol ....................................................................................192 2. Tnh ch t v t l .......................................................................................................192 3. Tnh ch t ho h c ...................................................................................................192 4. i u ch phenol v ng d ng ..................................................................................193 5. R u thm ..............................................................................................................194 C. ETE ...........................................................................................................................194 CHNG XVI. ANDEHIT ...............................................................................................205 I. Cng th c - c u t o - cch g i tn...............................................................................205 II. Tnh ch t v t l ..........................................................................................................205 III. Tnh ch t ho h c .....................................................................................................205 IV. i u ch ...................................................................................................................206 V. Gi i thi u m t s an ehit...........................................................................................206 V. XETON .....................................................................................................................207 CHNG XVII. AXIT, ESTE, CH T BO, X PHNG ................................................211 A. AXIT CACBOXXYLIC ............................................................................................211 I. Cng th c - c u t o - cch g i tn...............................................................................211 II. Tnh ch t v t l c a axit no, m ch h m t l n axit (CnH2n+1COOH) ...........................212 III. Tnh ch t ho h c .....................................................................................................212 IV. i u ch ...................................................................................................................213

M cL c

V. Gi i thi u m t s axit.................................................................................................213 VI. AXIT KHNG NO .................................................................................................214 1. C u t o ...................................................................................................................214 2. Tnh ch t.................................................................................................................215 3. Gi i thi u m t s axit cha no ................................................................................215 VII. DIAXIT ..................................................................................................................216 1. C u t o ...................................................................................................................216 2. Tnh ch t v t l .......................................................................................................216 3. Gi i thi u m t s iaxit ...........................................................................................216 VIII. AXIT THM.........................................................................................................217 1. C u t o ...................................................................................................................217 2. Tnh ch t.................................................................................................................217 3. Gi i thi u m t s axit thm .....................................................................................217 IX. Gi i thi u m t s axit c nhm ch c pha t p ............................................................218 B. ESTE .........................................................................................................................219 1. C u t o v g i tn ...................................................................................................219 2. Tnh ch t v t l .......................................................................................................220 3. Tnh ch t ho h c ...................................................................................................220 4. i u ch .................................................................................................................220 5. Gi i thi u m t s este th ng g p ...........................................................................221 C. CH T BO ...............................................................................................................221 1. Thnh ph n .............................................................................................................221 2. Tnh ch t v t l .......................................................................................................222 3. Tnh ch t ho h c ...................................................................................................222 4. ng d ng c a ch t bo ...........................................................................................223 D. X PHNG ..............................................................................................................223 1. Thnh ph n .............................................................................................................223 2. i u ch x phng ..................................................................................................223 3. Tc d ng t y r a c a x phng ...............................................................................223 4. Cc ch t t y r a t ng h p .......................................................................................223 CHNG XVIII. CC H P CH T GLUXIT...................................................................232 I. Phn lo i .....................................................................................................................232 II. Monosaccarit .............................................................................................................232 III. isaccarit..................................................................................................................235 IV. Polisaccarit...............................................................................................................236 CHNG XIX. H P CH T H U C C NIT .............................................................244 I. Cc h p ch t nitro .......................................................................................................244 II. Amin..........................................................................................................................245 III. Amit .........................................................................................................................247 IV. Aminoaxit ................................................................................................................247 V. Protein .......................................................................................................................249 CHNG XX. POLIME ...................................................................................................260 I. nh ngha: .................................................................................................................260 II. C u trc v phn lo i .................................................................................................260 III. Tnh ch t c a polime.................................................................................................261 IV. i u ch polime: ......................................................................................................261 V. ng d ng c a polime.................................................................................................262 PH L C M T S PP GI I NHANH BI T P HA H C ......................270

M cL c