He Thong Tai Khoan Ke Toan

1
M C L C
III- GII THCH NI DUNG, KT CU V PHNG PHP GHI CHP TI KHON K TON
LOI TI KHON I
TI SN NGN HN
Loi ti khon ny dng phn nh gi tr hin c, tnh hnh bin ng tng, gim ti sn ngn hn ca doanh nghip.
Ti sn ngn hn ca doanh nghip l nhng ti sn thuc quyn s hu v qun l ca doanh nghip, c thi gian s dng, lun chuyn, thu hi vn trong mt k kinh doanh hoc trong mt nm. Ti sn ngn hn ca doanh nghip c th tn ti di hnh thi tin, hin vt (vt t, hng ha), di dng u t ngn hn v cc khon n phi thu. Ti sn ngn hn ca doanh nghip bao gm: Vn bng tin; Cc khon u t ti chnh ngn hn; Cc khon phi thu; Hng tn kho v cc ti sn ngn hn khc. Thuc loi ti khon ny cn bao gm ti khon chi s nghip. Hch ton k ton ti sn ngn hn cn lu : 1. K ton cc loi ti sn thuc ti sn ngn hn phi tun th cc nguyn tc nh gi gi tr quy nh cho tng loi ti sn: Vn bng tin, u t ngn hn, cc khon phi thu, cc khon tm ng, cc khon cm c, k cc, k qu ngn hn, hng tn kho
2. i vi cc loi ti sn ngn hn thuc nhm u t ngn hn, cc ti khon n phi thu, hng tn kho c nh gi v phn nh gi tr trn cc ti khon k ton theo gi gc. Cui nin k ton nu gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho thp hn gi gc th c lp d phng gim gi hng tn kho, i vi cc khon phi thu c phn loi l khon n phi thu kh i hoc c kh nng khng thu hi c th c lp d phng phi thu kh i. Khon d phng gim gi, d phng phi thu kh i khng c ghi trc tip vo cc ti sn ngn hn m phi phn nh trn mt ti khon ring (Ti khon d phng) v c ghi chp, x l theo quy nh ca ch ti chnh hin hnh. Ti khon d phng gim gi, d phng phi thu kh i v ti sn ngn hn c s dng iu chnh gi tr ghi s k ton ca ti sn ngn hn nhm xc nh c gi tr thun c th thc hin c ca cc ti sn ngn hn trn Bng Cn i k ton. Loi ti khon Ti sn ngn hn c 24 ti khon, chia thnh 6 nhm: Nhm Ti khon 11 Vn bng tin, c 3 ti khon: - Ti khon 111 - Tin mt; - Ti khon 112 - Tin gi Ngn hng; - Ti khon 113 - Tin ang chuyn.
1
Nhm Ti khon 12 - u t ti chnh ngn hn, c 3 ti khon: - Ti khon 121 - u t chng khon ngn hn; - Ti khon 128 - u t ngn hn khc; - Ti khon 129 - D phng gim gi u t ngn hn. Nhm Ti khon 13 - Cc khon phi thu, c 5 ti khon:
- Ti khon 131 Phi thu ca khch hng;

- Ti khon 133 Thu GTGT c khu tr; - Ti khon 136 Phi thu ni b; - Ti khon 138 Phi thu khc; - Ti khon 139 D phng phi thu kh i. Nhm Ti khon 14 ng trc, c 3 ti khon: - Ti khon 141 Tm ng;
- Ti khon 142 Chi ph tr trc ngn hn;

- Ti khon 144 Cm c, k qu, k cc ngn hn. Nhm Ti khon 15 Hng tn kho, c 9 ti khon: - Ti khon 151 Hng mua ang i ng; - Ti khon 152 Nguyn liu, vt liu; - Ti khon 153 Cng c, dng c; - Ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang; - Ti khon 155 Thnh phm; - Ti khon 156 Hng ha; - Ti khon 157 Hng gi i bn; - Ti khon 158 Hng ha kho bo thu; - Ti khon 159 D phng gim gi hng tn kho. Nhm Ti khon 16 Chi s nghip, c 1 ti khon: - Ti khon 161 Chi s nghip. NHM TI KHON 111
VN BNG TIN
Cc ti khon vn bng tin dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc loi vn bng tin ca doanh nghip, gm: Tin mt ti qu tin mt, tin gi cc Ngn hng v cc khon tin ang chuyn.
HCH TON VN BNG TIN CN TN TRNG MT S QUY NH SAU
1. Hch ton vn bng tin phi s dng mt n v tin t thng nht l ng Vit Nam, tr trng hp c php s dng mt n v tin t thng dng khc.
2. nhng doanh nghip c ngoi t nhp qu tin mt hoc gi vo Ngn hng phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi hi oi ti ngy giao dch (T gi hi oi giao dch thc t, hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh) ghi s k ton.
Trng hp mua ngoi t v nhp qu tin mt, gi vo Ngn hng hoc thanh ton cng n ngoi t bng ng Vit Nam th c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi mua hoc t gi thanh ton. Bn C cc TK 1112, 1122 c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi trn s k ton TK 1112 hoc TK 1122 theo mt trong cc phng php: Bnh qun gia quyn, Nhp trc, xut trc; Nhp sau, xut trc; Gi thc t ch danh (nh mt loi hng ha c bit).
Nhm Ti khon Vn bng tin c nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam, ng thi phi hch ton chi tit ngoi t theo nguyn t. Nu c chnh lch t gi hi oi th phn nh s chnh lch ny trn cc TK doanh thu, chi ph ti chnh (nu pht sinh trong giai on SXKD, k c doanh nghip SXKD c hot ng u t XDCB) hoc phn nh vo TK 413 (Nu pht sinh trong giai on u t XDCB - giai on trc hot ng). S d cui k ca cc ti khon vn bng tin c gc ngoi t phi c nh gi li theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b thi im lp bo co ti chnh nm.
Ngoi t c k ton chi tit theo tng loi nguyn t trn Ti khon 007 Ngoi t cc loi (Ti khon ngoi Bng cn i k ton). 3. i vi vng, bc, kim kh qu, qu phn nh nhm ti khon vn bng tin ch p dng cho cc doanh nghip khng ng k kinh doanh vng, bc, kim kh qu, qu. Vng, bc, kim kh qu, qu phi theo di s lng, trng lng, quy cch, phm cht v gi tr ca tng th, tng loi. Gi tr vng, bc, kim kh qu, qu c tnh theo gi thc t (Gi ho n hoc gi c thanh ton) khi tnh gi xut vng, bc, kim kh qu, qu c th p dng 1 trong 4 phng php tnh gi hng tn kho. Nhm ti khon 11 Vn bng tin, c 3 ti khon: - Ti khon 111 Tin mt; - Ti khon 112 Tin gi Ngn hng; - Ti khon 113 Tin ang chuyn. TI KHON 111 TIN MT Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thu, chi, tn qu ti qu doanh nghip bao gm: Tin Vit Nam, ngoi t, vng bc, kim kh qu, qu. HCH TON TI KHON NY CN TN TRNG MT S QUY NH SAU
1. Ch phn nh vo TK 111 Tin mt s tin mt, ngoi t thc t nhp, xut qu tin mt. i vi khon tin thu c chuyn np ngay vo Ngn hng (khng qua qu tin mt ca n v) th khng ghi vo bn N TK 111 Tin mt m ghi vo bn N TK 113 Tin ang chuyn.
2. Cc khon tin mt do doanh nghip khc v c nhn k cc, k qu ti doanh nghip c qun l v hch ton nh cc loi ti sn bng tin ca n v. 3. Khi tin hnh nhp, xut qu tin mt phi c phiu thu, phiu chi v c ch k ca ngi nhn, ngi giao, ngi cho php nhp, xut qu theo quy nh ca ch chng t k ton. Mt s trng hp c bit phi c lnh nhp qu, xut qu nh km. 4. K ton qu tin mt phi c trch nhim m s k ton qu tin mt, ghi chp hng ngy lin tc theo trnh t pht sinh cc khon thu, chi, xut, nhp qu tin mt, ngoi t v tnh ra s tn qu ti mi thi im.
5. Th qu chu trch nhim qun l v nhp, xut qu tin mt. Hng ngy th qu phi kim k s tn qu tin mt thc t, i chiu s liu s qu tin mt v s k ton tin mt. Nu c chnh lch, k ton v th qu phi kim tra li xc nh nguyn nhn v kin ngh bin php x l chnh lch.
6. nhng doanh nghip c ngoi t nhp qu tin mt phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t ca nghip v kinh t pht sinh, hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t ghi s k ton. Trng hp mua ngoi t v nhp qu tin mt ngoi t bng ng Vit Nam th c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi mua hoc t gi thanh ton. Bn C TK 1112 c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi trn s k ton TK 1112 theo mt trong cc phng php:
Bnh qun gia quyn; Nhp trc, xut trc; Nhp sau, xut trc; Gi thc t ch danh (nh mt loi hng ho c bit). Tin mt bng ngoi t c hch ton chi tit theo tng loi nguyn t trn TK 007 Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng Cn i k ton). 7. i vi vng, bc, kim kh qu, qu phn nh ti khon tin mt ch p dng cho cc doanh nghip khng ng k kinh doanh vng, bc, kim kh qu, qu. cc doanh nghip c vng, bc, kim kh qu, qu nhp qu tin mt th vic nhp, xut c hch ton nh
cc loi hng tn kho, khi s dng thanh ton chi tr c hch ton nh ngoi t.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 111 TIN MT
Bn N: - Cc khon tin mt, ngoi t, vng bc, kim kh qu, qu nhp qu; - S tin mt, ngoi t vng bc, kim kh qu, qu tha qu pht hin khi kim k; - Chnh lch tng t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t cui k (i vi tin mt ngoi t). Bn C: - Cc khon tin mt, ngoi t, vng bc, kim kh qu, qu xut qu; - S tin mt, ngoi t, vng bc, kim kh qu, qu thiu ht qu pht hin khi kim k;
- Chnh lch gim t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t cui k (i vi tin mt ngoi t). S d bn N: Cc khon tin mt, ngoi t,vng bc, kim kh qu, qu cn tn qu tin mt.
Ti khon 111 Tin mt, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1111 Tin Vit Nam: Phn nh tnh hnh thu, chi, tn qu tin Vit Nam ti qu tin mt. - Ti khon 1112 Ngoi t: Phn nh tnh hnh thu, chi, tng, gim t gi v tn qu ngoi t ti qu tin mt theo gi tr quy i ra ng Vit Nam. - Ti khon 1113 Vng, bc, kim kh qu, qu: Phn nh gi tr vng, bc, kim kh, qu nhp, xut, tn qu.
PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU
1. Thu tin bn sn phm, hng ho, cung cp lao v, dch v nhp qu tin mt ca n v: - Trng hp bn sn phm, hng ho, cung cp dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 111 - Tin mt (Tng gi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT); C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi cha c thu GTGT). - Khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v khng thuc i tng chu thu GTGT, hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v l tng gi thanh ton, ghi: N TK 111 - Tin mt C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Tng gi thanh ton). 2. Khi nhn c tin ca Ngn sch Nh nc thanh ton v khon tr cp, tr gi bng tin mt, ghi: N TK 111 - Tin mt C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339). 3. Khi pht sinh cc khon doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu nhp khc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr (nh: Thu li u t ngn hn, di hn, thu v thanh l, nhng bn TSC,...) bng tin mt nhp qu, ghi: N TK 111- Tin mt (Tng gi thanh ton) C TK 3331- Thu GTGT phi np (33311) C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (Gi cha c thu GTGT) C TK 711- Thu nhp khc (Gi cha c thu GTGT).
4. Khi pht sinh cc khon doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu nhp khc thuc i tng chu thu GTGT v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT bng tin mt, khi nhp qu, ghi: N TK 111 Tin mt
C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh C TK 711 Thu nhp khc.
5. Rt tin gi Ngn hng v nhp qu tin mt; vay di hn, ngn hn, vay khc bng tin mt (Tin Vit Nam hoc ngoi t), ghi: N TK 111 Tin mt (1111, 1112) C TK 112 Tin gi Ngn hng (1121, 1122) C cc TK 311, 341,... 6. Thu hi cc khon n phi thu v nhp qu tin mt ca doanh nghip, ghi: N TK 111 - Tin mt (1111, 1112) C TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 136 - Phi thu ni b C TK 138 - Phi thu khc (1388) C TK 141 - Tm ng.
7. Thu hi cc khon u t ngn hn, cc khon k cc, k qu hoc thu hi cc khon cho vay nhp qu tin mt, ghi: N TK 111 - Tin mt (1111, 1112) C TK 121 - u t chng khon ngn hn; hoc C TK 128 - u t ngn hn khc C TK 138 - Phi thu khc C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn C TK 244 - K qu, k cc di hn C TK 228 - u t di hn khc. 8. Nhn khon k qu, k cc ca cc n v khc bng tin mt, ngoi t, ghi: N TK 111 Tin mt (1111, 1112) C TK 338 Phi tr, phi np khc (Khon k qu, k cc ngn hn) C TK 344 Nhn k qu, k cc di hn. 9. Cc khon tha qu tin mt pht hin khi kim k cha xc nh r nguyn nhn, ghi: N TK 111 Tin mt C TK 338 Phi tr, phi np khc (3381). 10. Khi nhn c vn do c giao, nhn vn gp bng tin mt, ghi: N TK 111 Tin mt C TK 411 Ngun vn kinh doanh. 11. Xut qu tin mt gi vo ti khon ti Ngn hng, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 111 Tin mt. 12. Xut qu tin mt mua chng khon ngn hn, di hn hoc u t vo cng ty con, u t vo cng ty lin kt, gp vn lin doanh, ghi: N TK 121 - u t chng khon ngn hn N TK 221 - u t vo cng ty con N TK 222 - Vn gp lin doanh N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 228 - u t di hn khc C TK 111 - Tin mt.
13. Xut qu tin mt em i k qu, k cc, ghi: N TK 144 Cm c, k qu, k cc ngn hn N TK 244 K qu, k cc di hn C TK 111 Tin mt.
14. Xut qu tin mt mua TSC a ngay vo s dng: - Trng hp mua TSC v s dng cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 213 - TSC v hnh (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 111 - Tin mt. - Trng hp mua TSC v s dng cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT hoc s dng cho hot ng s nghip, d n c trang tri bng ngun kinh ph s nghip, d n hoc s dng cho hot ng vn ho, phc li c trang tri bng qu khen thng, phc li, ghi: N cc TK 211, 213,.... (Tng gi thanh ton) C TK 111 - Tin mt (Tng gi thanh ton).
Nu TSC mua sm bng ngun vn u t XDCB hoc Qu u t pht trin v c dng vo sn xut, kinh doanh, k ton ghi tng ngun vn kinh doanh, khi quyt ton vn u t XDCB c duyt, ghi: N cc TK 441, 414,... C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 15. Xut qu tin mt chi cho hot ng u t XDCB, chi sa cha ln TSC hoc mua sm TSC phi qua lp t dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr, ghi: N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 111 - Tin mt.
16. Xut qu tin mt mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ha v nhp kho dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr (Theo phng php k khai thng xuyn), ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 156 - Hng ho (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 157 - Hng gi i bn N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 111 - Tin mt. 17. Xut qu tin mt mua vt t, hng ha dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, nhp kho (Theo phng php kim k nh k), ghi: N TK 611 - Mua hng (6111, 6112) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 111 - Tin mt. 18. Xut qu tin mt thanh ton cc khon n phi tr, ghi: N TK 311 - Vay ngn hn N TK 315 - N di hn n hn tr N TK 331 - Phi tr cho ngi bn N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc N TK 334 - Phi tr ngi lao ng N TK 336 - Phi tr ni b
N TK 338 - Phi tr, phi np khc C TK 111 - Tin mt. 19. Doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr khi mua nguyn vt liu s dng ngay vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr bng tin mt pht sinh trong k, ghi: N cc TK 621, 623, 627, 641, 642,... N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 111 - Tin mt. 20. Xut qu tin mt s dng cho hot ng ti chnh, hot ng khc, ghi: N cc TK 635, 811, N TK 133 Thu GTGT c khu tr (nu c) C TK 111 Tin mt. 21. Cc khon thiu qu tin mt pht hin khi kim k cha xc nh r nguyn nhn, ghi: N TK 138 Phi thu khc (1381) C TK 111 Tin mt.
22. Cc nghip v kinh t lin quan n ngoi t: 22.1. K ton cc nghip v kinh t pht sinh lin quan n ngoi t l tin mt trong giai on sn xut, kinh doanh (K c ca hot ng u t xy dng c bn ca doanh nghip sn xut, kinh doanh va c hot ng u t XDCB). a) Khi mua hng ha, dch v thanh ton bng tin mt l ngoi t. - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t, hng ha, TSC, dch v, ghi: N cc TK 151,152,153,156,157,211,213,241, 623, 627, 641,642,133, (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C TK 111 (1112) (Theo t gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t, hng ha, dch v, TSC, ghi: N cc TK 151,152,153,156,157,211,213,241,623, 627, 641, 642,133, (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) C TK 111 (1112) (Theo t gi ghi s k ton) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Khi nhn vt t, hng ha, TSC, dch v ca nh cung cp, hoc khi vay ngn hn, vay di hn, n di hn, hoc nhn n ni b, bng ngoi t, cn c t gi hi oi ti ngy giao dch, ghi: N cc TK c lin quan (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) C cc TK 331,311,341,342,336,(Theo t gi hi oi ti ngy giao dch).
b) Khi thanh ton n phi tr (N phi tr ngi bn, n vay ngn hn, vay di hn, n di hn, n ni b,): - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342, (T gi ghi s k ton) N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C TK 111 (1112) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi:
N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342, (T gi ghi s k ton) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C TK 111 (1112) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). c) Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc bng ngoi t l tin mt, ghi: N TK 111 (1112) (T gi giao dch thc t hoc t gi giao dch BQLNH) C cc TK 511, 515, 711,... (T gi giao dch thc t hoc t gi giao dch BQLNH). ng thi ghi n bn N TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). d) Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t (Phi thu ca khch hng, phi thu ni b,): - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N TK 111 (1112) (T gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138,... (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn N TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N TK 111 (1112) (T gi hi oi ti ngy giao dch) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138, (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn N TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT).
22.2. K ton cc nghip v kinh t pht sinh trong k lin quan n ngoi t l tin mt ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng). a) Khi mua ngoi vt t, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do ngi bn hoc bn nhn thu bn giao: - Nu pht sinh l chnh lch t gi trong giao dch bng ngoi t thanh ton mua vt t, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do ngi bn hoc bn nhn thu bn giao, ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241, (T gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (L t gi hi oi) C TK 111 (1112) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi trong giao dch bng ngoi t thanh ton mua vt t, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do bn nhn thu bn giao, ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241, (T gi hi oi ngy giao dch) C TK 111 (1112) (T gi ghi s k ton) C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (Li t gi). ng thi ghi n bn C TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). b) Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t (n phi tr ngi bn, n vay di hn, ngn hn, n ni b (nu c),): - Nu pht sinh l chnh lch t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,(T gi ghi s k ton) N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (L t gi) C TK 111 (1112) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342, (T gi ghi s k ton)
C TK 111 (1112) (T gi ghi s k ton) C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (Li t gi hi oi). ng thi ghi n bn C TK 007 -Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). c) Hng nm, chnh lch t gi thc hin pht sinh trong giai on u t xy dng (giai on trc hot ng) c phn nh lu k trn TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) cho n khi hon thnh u t XDCB v c x l, hch ton theo quy nh (Xem hng dn TK 413 Chnh lch t gi hi oi). 22.3. K ton chnh lch t gi hi oi ca cc khon ngoi t l tin mt khi nh gi li cui nm
thi im cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li s d TK 111 Tin mt c gc ngoi t theo t gi hi oi thi im cui nm ti chnh (T gi giao dch bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im kho s lp bo co ti chnh), c th pht sinh chnh lch t gi hi oi (li hoc l). Doanh nghip phi chi tit khon chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li ca hot ng u t xy dng c bn (giai on trc hot ng) (TK 4132) v ca hot ng sn xut, kinh doanh (TK 4131): - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N TK 111 (1112) C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132). - Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132) C TK 111 (1112).
10
TI KHON 112
TIN GI NGN HNG
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc khon tin gi ti Ngn hng ca doanh nghip.
HCH TON TI KHON NY CN TN TRNG MT S QUY NH SAU
1. Cn c hch ton trn Ti khon 112 Tin gi Ngn hng l cc giy bo C, bo N hoc bn sao k ca Ngn hng km theo cc chng t gc (U nhim chi, u nhim thu, sc chuyn khon, sc bo chi,).
2. Khi nhn c chng t ca Ngn hng gi n, k ton phi kim tra, i chiu vi chng t gc km theo. Nu c s chnh lch gia s liu trn s k ton ca n v, s liu chng t gc vi s liu trn chng t ca Ngn hng th n v phi thng bo cho Ngn hng cng i chiu, xc minh v x l kp thi. Cui thng, cha xc nh c nguyn nhn chnh lch th k ton ghi s theo s liu ca Ngn hng trn giy bo N, bo C hoc bn sao k. S chnh lch (nu c) ghi vo bn N TK 138 Phi thu khc (1388) (Nu s liu ca k ton ln hn s liu ca Ngn hng) hoc ghi vo bn C TK 338 Phi tr, phi np khc (3388) (Nu s liu ca k ton nh hn s liu ca Ngn hng). Sang thng sau, tip tc kim tra, i chiu, xc nh nguyn nhn iu chnh s liu ghi s.
3. nhng n v c cc t chc, b phn ph thuc khng t chc k ton ring, c th m ti khon chuyn thu, chuyn chi hoc m ti khon thanh ton ph hp thun tin cho vic giao dch, thanh ton. K ton phi m s chi tit theo tng loi tin gi (ng Vit Nam, ngoi t cc loi). 4. Phi t chc hch ton chi tit s tin gi theo tng ti khon Ngn hng tin cho vic kim tra, i chiu.
5. Trng hp gi tin vo Ngn hng bng ngoi t th phi c quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh (Sau y gi tt l t gi giao dch BQLNH). Trng hp mua ngoi t gi vo Ngn hng c phn nh theo t gi mua thc t phi tr. Trng hp rt tin gi Ngn hng bng ngoi t th c quy i ra ng Vit Nam theo t gi ang phn nh trn s k ton TK 1122 theo mt trong cc phng php: Bnh qun gia quyn; Nhp trc, xut trc; Nhp sau, xut trc; Gi thc t ch danh.
6. Trong giai on sn xut, kinh doanh (K c hot ng u t xy dng c bn ca doanh nghip SXKD va c hot ng u t XDCB) cc nghip v kinh t pht sinh lin quan n tin gi ngoi t nu c pht sinh chnh lch t gi hi oi th cc khon chnh lch ny c hch ton vo bn C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi) hoc vo bn N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi).
7. Cc nghip v kinh t pht sinh trong giai on u t XDCB (giai on trc hot ng) nu c pht sinh chnh lch t gi hi oi th cc khon chnh lch t gi lin quan n tin gi ngoi t ny c hch ton vo TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132).
11
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 112 TIN GI NGN HNG
Bn N: - Cc khon tin Vit Nam, ngoi t, vng bc, kim kh qu, qu gi vo Ngn hng; - Chnh lch tng t gi hi oi do nh gi li s d tin gi ngoi t cui k. Bn C: - Cc khon tin Vit Nam, ngoi t, vng bc, kim kh qu, qu rt ra t Ngn hng; - Chnh lch gim t gi hi oi do nh gi li s d tin gi ngoi t cui k. S d bn N: S tin Vit Nam, ngoi t, vng bc, kim kh qu, qu hin cn gi ti Ngn hng.
Ti khon 112 Tin gi Ngn hng, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1121 Tin Vit Nam: Phn nh s tin gi vo, rt ra v hin ang gi ti Ngn hng bng ng Vit Nam. - Ti khon 1122 Ngoi t: Phn nh s tin gi vo, rt ra v hin ang gi ti Ngn hng bng ngoi t cc loi quy i ra ng Vit Nam. - Ti khon 1123 Vng, bc, kim kh qu, qu: Phn nh gi tr vng, bc, kim kh qu, qu gi vo, rt ra, v hin ang gi ti Ngn hng.
1. Xut qu tin mt gi vo ti khon ti Ngn hng, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 111 Tin mt.
2. Nhn c giy bo C ca Ngn hng v s tin ang chuyn vo ti khon ca doanh nghip, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 113 Tin ang chuyn.
3. Nhn c tin ng trc hoc khi khch hng tr n bng chuyn khon, cn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 131 Phi thu ca khch hng. 4. Thu hi cc khon tin k qu, k cc bng tin gi Ngn hng, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 144 Cm c, k qu, k cc ngn hn C TK 244 K qu, k cc di hn. 5. Nhn vn gp lin doanh, vn gp c phn do cc thnh vin gp vn chuyn n bng chuyn khon, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 411 Ngun vn kinh doanh. 6. Nhn k qu, k cc ngn hn, di hn bng tin gi Ngn hng, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng
12
C TK 344 Nhn k qu, k cc di hn C TK 338 Phi tr, phi np khc (3388). 7. Thu hi cc khon u t ngn hn bng chuyn khon, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Gi vn) C TK 128 - u t ngn hn khc C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
8. Thu tin bn sn phm, hng ha, cung cp dch v hoc thu t hot ng ti chnh, hot ng khc bng chuyn khon. 8.1. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, khi bn sn phm, hng ha, dch v v thu t cc hot ng khc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr bng tin gi Ngn hng, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng (Tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 512- Doanh thu bn hng ni b (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (Khon thu cha c thu GTGT) C TK 711 - Thu nhp khc (Thu nhp cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 8.2. Thu tin bn sn phm, hng ha, cung cp dch v v cc khon thu t hot ng ti chnh, hot ng khc khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip bng tin gi Ngn hng, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton) C TK 512 Doanh thu bn hng ni b (Tng gi thanh ton) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh C TK 711 Thu nhp khc. 9. Thu li tin gi Ngn hng, ghi: N TK 112 Tin gi Ngn hng C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh. 10. Rt tin gi Ngn hng v nhp qu tin mt, ghi: N TK 111 Tin mt C TK 112 Tin gi Ngn hng. 11. Chuyn tin gi Ngn hng i k qu, k cc (di hn, ngn hn). ghi: N TK 244 K qu, k cc di hn N TK 144 Cm c, k qu, k cc ngn hn C TK 112 Tin gi Ngn hng. 12. Chuyn tin gi ngn hng i u t ti chnh ngn hn, ghi: N TK 121 - u t chng khon ngn hn N TK 128 - u t ngn hn khc C TK 112 Tin gi Ngn hng.
13
13. Tr tin mua vt t, cng c, hng ha v dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr bng chuyn khon, y nhim chi hoc sc: + Trng hp k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn, khi pht sinh, ghi: N TK 152 Nguyn liu, vt liu N TK 153 Cng c, dng c N TK 156 Hng ha N TK 157 Hng gi i bn N TK 133 Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 112 Tin gi Ngn hng. + Trng hp k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k, khi pht sinh, ghi: N TK 611 Mua hng N TK 133 Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 112 Tin gi Ngn hng.
14. Tr tin mua TSC, BS u t, u t di hn, chi ph u t XDCB phc v cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr bng chuyn khon, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh N TK 213 - TSC v hnh N TK 217 - Bt ng sn u t N TK 221 - u t vo cng ty con N TK 222 - Vn gp lin doanh N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 228 - u t di hn khc N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332 - nu c),... C TK 112 - Tin gi Ngn hng. 15. Thanh ton cc khon n phi tr bng chuyn khon, ghi: N TK 311 - Vay ngn hn N TK 315 - N di hn n hn tr N TK 331 - Phi tr cho ngi bn N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc N TK 336 - Phi tr ni b N TK 338 - Phi tr, phi np khc N TK 341 - Vay di hn N TK 342 - N di hn,... C TK 112 - Tin gi Ngn hng.
16. Tr vn gp hoc tr c tc, li nhun cho cc bn gp vn, chi cc qu doanh nghip, bng tin gi Ngn hng, ghi: N TK 411 - Ngun vn kinh doanh N TK 421 - Li nhun cha phn phi N cc TK 414, 415, 418,... C TK 112 Tin gi Ngn hng.
14
17. Thanh ton cc khon chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr cho ngi mua bng chuyn khon, ghi: N TK 521 - Chit khu thng mi N TK 531 - Hng bn b tr li N TK 532 - Gim gi hng bn N TK 3331- Thu GTGT phi np (33311) C TK 112 Tin gi Ngn hng.
18. Chi bng tin gi Ngn hng lin quan n cc khon chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung, chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip, chi ph hot ng ti chnh, chi ph khc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip N TK 635 - Chi ph ti chnh N TK 811 - Chi ph khc N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 112 - Tin gi Ngn hng.
19. Cc nghip v kinh t lin quan n ngoi t 19.1. K ton cc nghip v kinh t pht sinh trong k lin quan n ngoi t ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB ca doanh nghip sn xut, kinh doanh. a) Khi mua vt t, hng ha, TSC, dch v thanh ton bng tin gi ngoi t. - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t, hng ha, TSC, dch v, ghi: N cc TK 151, 152, 153, 156, 211, 213, 241, 623, 627, 641, 642,133, (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch). N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C TK 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t, hng ha, dch v, TSC, ghi: N cc TK 151, 152, 153, 156, 211, 213, 241, 623, 627, 641, 642,133, (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch). C TK 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Khi thanh ton n phi tr (n phi tr ngi bn, n vay ngn hn, vay di hn, n di hn, n ni b) + Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342, (T gi ghi s k ton). N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C TK 112 (1122) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). + Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi:
15
N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342 (T gi ghi s k ton). N TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C TK 112 (1122) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). b) Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc bng ngoi t, ghi: N TK 112 (1122) (T gi giao dch thc t hoc t gi giao dch BQLNH) C cc TK 511, 515, 711,... (T gi giao dch thc t hoc t gi giao dch BQLNH) ng thi ghi n bn N TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). c) Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t (Phi thu ca khch hng, phi thu ni b) - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N TK 112 (1122) (T gi hi oi ngy giao dch) N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138,... (T gi ghi s k ton) ng thi ghi n bn N TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N TK 112 (1122) (T gi hi oi ti ngy giao dch) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138, (T gi hi oi ghi s k ton) ng thi ghi n bn N TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT).
19.2. K ton cc nghip v kinh t pht sinh trong k lin quan n ngoi t ca hot ng u t xy dng c bn (giai on trc hot ng) a) Khi mua ngoi hng ha, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do ngi bn hoc bn nhn thu bn giao: - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch bng ngoi t thanh ton mua vt t, dch v, TSC, thit b, khi lng xy dng, lp t do bn nhn thu bn giao, ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241 (T gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (L t gi hi oi) C TK 112 (1122) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). - Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch bng ngoi t thanh ton mua hng ha, dch v, TSC, thit b khi lng xy dng, lp t do bn nhn thu bn giao, ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241 (T gi hi oi ti ngy giao dch) C TK 112 (1122) (T gi ghi s k ton) C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (Li t gi) ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT). b) Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t (N phi tr ngi bn, n vay di hn, ngn hn, n ni b (nu c). - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342, (T gi hi oi ghi s k ton). N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (L t gi) C TK 112 (1122) (T gi ghi s k ton). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT).
16
- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342, (T gi ghi s k ton) C TK 112 (1122) (T gi ghi s k ton). C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) (Li t gi). ng thi ghi n bn C TK 007 - Ngoi t cc loi (TK ngoi Bng CKT).
c) Hng nm chnh lch t gi thc hin pht sinh trong giai on u t xy dng (giai on trc hot ng) c phn nh ly k trn TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) cho n khi hon thnh u t xy dng c bn v c x l theo quy nh (Xem ni dung TK 413 Chnh lch t gi hi oi). 19.3. K ton nh gi li cui nm cc khon tin gi ngoi t
thi im cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc khon tin gi ngoi t theo t gi hi oi thi im cui nm ti chnh l t gi giao dch bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh. Doanh nghip phi hch ton chi tit khon chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon mc tin t ny ca hot ng u t xy dng c bn (giai on trc hot ng) vo TK 4132 v ca hot ng sn xut, kinh doanh vo TK 4131. - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N TK 112 (1122) C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132). - Nu pht sinh l t gi hi oi ghi: N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132) C TK 112 (1122).
17
TI KHON 113
TIN ANG CHUYN
Ti khon ny dng phn nh cc khon tin ca doanh nghip np vo Ngn hng, Kho bc Nh nc, gi bu in chuyn cho Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C, tr cho n v khc hay lm th tc chuyn tin t ti khon ti Ngn hng tr cho n v khc nhng cha nhn c giy bo N hay bn sao k ca Ngn hng. Tin ang chuyn gm tin Vit Nam v ngoi t ang chuyn trong cc trng hp sau: - Thu tin mt hoc sc np thng vo Ngn hng; - Chuyn tin qua bu in tr cho n v khc; - Thu tin bn hng np thu vo Kho bc (Giao tin tay ba gia doanh nghip vi ngi mua hng v Kho bc Nh nc).
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 113 - TIN ANG CHUYN
Bn N: - Cc khon tin mt hoc sc bng tin Vit Nam, ngoi t np vo Ngn hng hoc gi bu in chuyn vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C; - Chnh lch tng t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t tin ang chuyn cui k. Bn C: - S kt chuyn vo Ti khon 112 - Tin gi Ngn hng, hoc ti khon c lin quan; - Chnh lch gim t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t tin ang chuyn cui k. S d bn N: Cc khon tin cn ang chuyn cui k. Ti khon 113 - Tin ang chuyn, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 1131 - Tin Vit Nam: Phn nh s tin Vit Nam ang chuyn. - Ti khon 1132 - Ngoi t: Phn nh s ngoi t ang chuyn.
1. Thu tin bn hng, tin n ca khch hng hoc cc khon thu nhp khc bng tin mt hoc sc np thng vo Ngn hng (khng qua qu) nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Thu n ca khch hng) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Nu c) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh C TK 711 - Thu nhp khc. 2. Xut qu tin mt gi vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 111 - Tin mt (1111, 1112).
18
3. Lm th tc chuyn tin t ti khon Ngn hng tr cho ch n nhng cha nhn c giy bo N ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122).
4. Khch hng tr trc tin mua hng bng sc, n v np sc vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 5. Ngn hng bo C cc khon tin ang chuyn vo ti khon tin gi ca n v, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122) C TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132).
6. Ngn hng bo N cc khon tin ang chuyn chuyn cho ngi bn, ngi cung cp dch v, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132).
7. Cui nin k ton, cn c vo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b, nh gi li s d ngoi t trn Ti khon 113 "Tin ang chuyn": - Nu chnh lch t gi tng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1132) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi. - Nu chnh lch t gi gim, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi C TK 113 - Tin ang chuyn (1132).
19
TI KHON 121
U T CHNG KHON NGN HN
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh mua, bn v thanh ton chng khon (C phiu, tri phiu, tn phiu) c thi hn thu hi khng qu mt nm hoc mua vo, bn ra chng khon kim li. Chng khon u t ngn hn bao gm: - C phiu c th giao dch trn th trng chng khon; - Tri phiu gm tri phiu cng ty, tri phiu chnh ph; - Cc loi chng khon khc theo qui nh ca php lut.
1. Chng khon u t ngn hn phi c ghi s k ton theo gi thc t mua chng khon (gi gc), bao gm: Gi mua cng (+) cc chi ph mua (nu c) nh chi ph mi gii, giao dch, cung cp thng tin, thu, l ph v ph ngn hng. 2. Chng khon u t ngn hn bao gm c nhng chng khon di hn c mua vo bn th trng chng khon m c th thu hi vn trong thi hn khng qu mt nm. 3. Cui nin k ton, nu gi tr th trng ca chng khon u t ngn hn b gim xung thp hn gi gc, k ton c lp d phng gim gi u t chng khon ngn hn.
4. K ton phi m s chi tit theo di tng loi chng khon u t ngn hn m n v ang nm gi (Theo tng loi c phiu, tri phiu, chng khon c gi tr khc; Theo tng loi i tc u t; Theo tng loi mnh gi v gi mua thc t).
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 121 - U T CHNG KHON NGN HN
Bn N: Tr gi thc t chng khon u t ngn hn mua vo. Bn C: Tr gi thc t chng khon u t ngn hn bn ra, o hn hoc c thanh ton. S d bn N: Tr gi thc t chng khon u t ngn hn do doanh nghip ang nm gi.
Ti khon 121 - u t chng khon ngn hn, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 1211 - C phiu: Phn nh tnh hnh mua, bn c phiu vi mc ch nm gi bn kim li. - Ti khon 1212 - Tri phiu, tn phiu, k phiu: Phn nh tnh hnh mua, bn v thanh ton cc loi tri phiu, tn phiu, k phiu ngn hn.
1. Khi mua chng khon u t ngn hn, cn c vo chi ph thc t mua (Gi mua cng (+) Chi ph mi gii, giao dch, chi ph thng tin, l ph, ph ngn hng), ghi: N TK 121 - u t chng khon ngn hn
20
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 111 - Tin mt C TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 141 - Tm ng C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn.
2. nh k tnh li v thu li tn phiu, tri phiu, k phiu: a) Trng hp nhn tin li v s dng tin li tip tc mua b sung tri phiu, tn phiu (khng mang tin v doanh nghip m s dng tin li mua ngay tri phiu), ghi: N TK 121 - u t chng khon ngn hn C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. b) Trng hp nhn li bng tin, ghi; N cc TK 111, 112,.... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. c) Trng hp nhn li u t bao gm c khon li u t dn tch trc khi mua li khon u t th phi phn b s tin li ny. Ch ghi nhn l doanh thu hot ng ti chnh phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t ny; Khon tin li dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t c ghi gim gi tr ca chnh khon u t , ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng tin li thu c) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Phn tin li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t ny). 3. nh k nhn c tc (nu c), ghi: N cc TK 111, 112,.... N TK 138 - Phi thu khc (Cha thu c tin ngay) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 4. Khi chuyn nhng chng khon u t ngn hn, cn c vo gi bn chng khon: a) Trng hp c li, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng gi thanh ton) N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chnh lch gia gi bn ln hn gi vn). b) Trng hp b l, ghi: N cc TK 111, 112 hoc 131 (Tng gi thanh ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (Chnh lch gia gi bn nh hn gi vn) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Gi vn). c) Cc chi ph v bn chng khon, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... 5. Thu hi hoc thanh ton chng khon u t ngn hn o hn, ghi: N cc TK 111, 112 hoc 131 C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
21
22
TI KHON 128
U T NGN HN KHC
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ca cc khon u t ngn hn khc bao gm c cc khon cho vay m thi hn thu hi khng qu mt nm
Trong cc trng hp u t bng tin hoc hin vt (nh: Ti sn c nh, nguyn liu, vt liu, hng ha) gi tr khon u t c tnh theo gi tha thun ca cc bn tham gia u t i vi cc ti sn a i u t. Phn chnh lch (nu c) gia gi tr ghi s k ton ca n v vi gi tr ti sn c nh gi li phn nh vo bn N Ti khon 811 hoc bn C Ti khon 711. K ton phi m s chi tit theo di tng khon u t, tng hp ng cho vay.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 128 - U T NGN HN KHC
Bn N: Gi tr cc khon u t ngn hn khc tng. Bn C: Gi tr cc khon u t ngn hn khc gim. S d bn N: Gi tr cc khon u t ngn hn khc hin cn. Ti khon 128 - u t ngn hn khc, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 1281 - Tin gi c k hn: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c ca tin gi c k hn. - Ti khon 1288 - u t ngn hn khc: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c ca cc khon u t ngn hn khc.
1. Khi dng vn bng tin u t ngn hn, ghi: N TK 128 - u t ngn hn khc (1281, 1288) C cc TK 111, 112,.... 2. Doanh nghip a i u t bng vt t, sn phm, hng ha v thi gian nm gi cc khon u t di 1 nm:
a) Nu gi tr vt t, sn phm, hng ha a i u t c nh gi li cao hn gi tr ghi s k ton, ghi: N TK 128 - u t ngn hn khc (1288) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ha C TK 711- Thu nhp khc (s chnh lch gia gi tr vt t, hng ha c nh gi li ln hn gi tr ghi s).
23
b) Nu gi tr vt t, sn phm, hng ha a i u t c nh gi li nh hn gi tr ghi trn s k ton, ghi: N TK 128 - u t ngn hn khc (1288) N TK 811 - Chi ph khc (s chnh lch gia gi tr vt t, hng ha c nh gi li nh hn gi tr ghi s) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ha. 3. Khi thu hi cc khon u t ngn hn khc, ghi: N cc TK 111, 112, 152, 156, 211,.... N TK 635 - Chi ph ti chnh (Trng hp l) C TK 128 - u t ngn hn khc (1281, 1288) (Gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Trng hp li).
24
TI KHON 129
D PHNG GIM GI U T NGN HN

Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc khon d phng gim gi u t ngn hn. D phng gim gi u t ngn hn c lp ghi nhn cc khon l c th pht sinh do s gim gi ca cc chng khon ngn hn doanh nghip ang nm gi c th xy ra.
1. Vic trch lp v hon nhp khon d phng gim gi u t ngn hn c thc hin thi im kho s k ton lp bo co ti chnh nm. i vi cc doanh nghip c lp bo co ti chnh gia nin nu c bin ng ln v lp d phng th c iu chnh trch thm hoc hon nhp.
2. Mc lp d phng gim gi u t ngn hn c xc nh bng chnh lch gia gi tr thun c th thc hin c (gi th trng) v gi gc ghi trn s k ton. Nu s d phng phi lp k ny cao hn s d d phng lp cui k k ton trc th s chnh lch c ghi nhn vo chi ph ti chnh trong k. Nu s d phng phi lp nm nay thp hn s d d phng lp ang ghi trn s k ton th s chnh lch c ghi gim chi ph ti chnh.
3. iu kin trch lp cc khon d phng gim gi u t ngn hn l: - Chng khon ca doanh nghip c doanh nghip u t theo ng quy nh ca php lut; - c t do mua, bn trn th trng m ti thi im kim k, lp bo co ti chnh c gi th trng gim xung so vi gi gc ghi trn s k ton. (Chng khon khng c mua bn t do th khng c lp d phng).
4. Doanh nghip phi lp d phng cho tng loi chng khon u t ngn hn khi c bin ng gim gi ti thi im cui k k ton nm theo cng thc: Mc d phng gim gi u t chng khon ngn hn S lng chng khon b gim gi ti thi im cui k k ton nm Gi gc chng khon ghi trn s k ton Gi th trng ca chng khon u t ngn hn
Doanh nghip phi xc nh s d phng cn lp cho tng loi chng khon u t ngn hn b gim gi v c tng hp vo bng k chi tit d phng gim gi chng khon u t so snh vi s lp cui k k ton trc xc nh s phi lp thm hoc hon nhp ghi gim chi ph ti chnh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 129 - D PHNG GIM GI U T NGN HN
Bn N: Hon nhp s d phng gim gi chng khon u t ngn hn k ny phi lp nh hn s lp cui k trc.
25
Bn C: Trch lp d phng gim gi chng khon u t ngn hn (S cn trch lp ln u v s chnh lch gia s d phng k ny phi lp ln hn s lp cui k trc). S d bn C: S d phng gim gi chng khon u t ngn hn hin c cui k.
1. Cui k k ton, cn c vo bin ng gim gi ca cc khon u t ngn hn hin c, tnh ton mc d phng cn lp ln u, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn. 2. Cui k k ton sau: - Nu khon d phng gim gi khon u t ngn hn phi lp k k ton ny nh hn khon d phng gim gi khon u t ngn hn lp cui k k ton trc th s chnh lch nh hn phi c hon nhp, ghi: N TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn C TK 635 - Chi ph ti chnh.
- Nu khon d phng gim gi khon u t ngn hn phi lp k k ton ny ln hn khon d phng gim gi khon u t ngn hn lp cui k k ton trc th phi trch lp thm theo s chnh lch ln hn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn.
26
TI KHON 131
PHI THU CA KHCH HNG
Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu v tnh hnh thanh ton cc khon n phi thu ca doanh nghip vi khch hng v tin bn sn phm, hng ha, BS u t, TSC, cung cp dch v. Ti khon ny cn dng phn nh cc khon phi thu ca ngi nhn thu XDCB vi ngi giao thu v khi lng cng tc XDCB hon thnh.
1. N phi thu cn c hch ton chi tit cho tng i tng phi thu, theo tng ni dung phi thu, theo di chi tit phi thu ngn hn, phi thu di hn v ghi chp theo tng ln thanh ton. i tng phi thu l cc khch hng c quan h kinh t vi doanh nghip v mua sn phm, hng ho, nhn cung cp dch v, k c TSC, bt ng sn u t. 2. Khng phn nh vo ti khon ny cc nghip v bn sn phm, hng ho, BS u t, TSC, cung cp dch v thu tin ngay (Tin mt, sc hoc thu qua Ngn hng).
3. Trong hch ton chi tit ti khon ny, k ton phi tin hnh phn loi cc khon n, loi n c th tr ng hn, khon n kh i hoc c kh nng khng thu hi c, c cn c xc nh s trch lp d phng phi thu kh i hoc c bin php x l i vi khon n phi thu khng i c. 4. Trong quan h bn sn phm, hng ho, cung cp dch v theo tho thun gia doanh nghip vi khch hng, nu sn phm, hng ho, BS u t giao, dch v cung cp khng ng theo tho thun trong hp ng kinh t th ngi mua c th yu cu doanh nghip gim gi hng bn hoc tr li s hng giao.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 131 - PHI THU CA KHCH HNG
Bn N: - S tin phi thu ca khch hng v sn phm, hng ha, BS u t, TSC giao, dch v cung cp v c xc nh l bn trong k; - S tin tha tr li cho khch hng. Bn C: - S tin khch hng tr n; - S tin nhn ng trc, tr trc ca khch hng; - Khon gim gi hng bn cho khch hng sau khi giao hng v khch hng c khiu ni; - Doanh thu ca s hng bn b ngi mua tr li (C thu GTGT hoc khng c thu GTGT); - S tin chit khu thanh ton v chit khu thng mi cho ngi mua. S d bn N: S tin cn phi thu ca khch hng.
Ti khon ny c th c s d bn C. S d bn C phn nh s tin nhn trc, hoc s thu nhiu hn s phi thu ca khch hng chi tit theo tng i tng c th. Khi lp Bng Cn i k
27
ton, phi ly s d chi tit theo tng i tng phi thu ca ti khon ny ghi c hai ch tiu bn "Ti sn" v bn "Ngun vn".
PHNG PHP HCH TON K TON MT S HOT NG KINH T CH YU
1. Doanh thu ca khi lng sn phm, hng ha, bt ng sn u t xut bn, dch v cung cp c xc nh l tiu th. K ton ghi s tin phi thu ca khch hng nhng cha thu:
- i vi hng ha, dch v, bt ng sn u t thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) (5111, 5112, 5113, 5117) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). - i vi hng ho, dch v, bt ng sn u t khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo tng gi thanh ton, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton) (5111, 5112, 5113, 5117). 2. Trng hp hng bn b khch hng tr li: - i vi hng ho thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 531 - Hng bn b tr li (Gi bn cha c thu GTGT) N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (S thu GTGT ca hng bn b tr li) C TK 131 - Phi thu ca khch hng C cc TK 111, 112,... - i vi hng ha khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, doanh thu hng bn b tr li, ghi: N TK 531 - Hng bn b tr li C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
3. Cn c chng t xc nhn s tin c gim gi ca lng hng bn cho khch hng khng ph hp vi quy cch, cht lng hng ho ghi trong hp ng, nu khch hng cha thanh ton s tin mua hng, k ton ghi gim tr s tin phi thu ca khch hng v s tin gim gi hng bn:
- i vi hng ha thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 532 - Gim gi hng bn (Gi cha c thu GTGT) N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Thu GTGT ca hng gim gi) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng s tin gim gi). - i vi hng ha khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr nhng doanh nghip np thu GTGT theo phng php trc tip, k ton phn nh s tin gim gi hng bn, ghi: N TK 532 - Gim gi hng bn
28
C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 4. Nhn c tin do khch hng tr (K c tin li ca s n - nu c) lin quan n sn phm, hng ha, BS u t bn, dch v cung cp, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Phn tin li). 5. S chit khu thanh ton phi tr cho ngi mua do ngi mua thanh ton tin mua hng trc thi hn quy nh, tr vo khon n phi thu ca khch hng, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 112 - Tin gi Ngn hng N TK 635 - Chi ph ti chnh (S tin chit khu thanh ton) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 6. S chit khu thng mi phi tr cho ngi mua tr vo khon n phi thu ca khch hng, ghi: N TK 521 - Chit khu thng mi N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 7. Nhn tin ng trc ca khch hng theo hp ng bn hng hoc cung cp dch v, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
8. Phng php k ton cc khon phi thu ca nh thu i vi khch hng lin quan n hp ng xy dng: 8.1. Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh (khng phi ha n) do nh thu t xc nh, ghi: N TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - Cn c vo ha n c lp theo tin k hoch phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 8.2. Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, k ton phi lp ha n trn c s phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn, cn c vo ha n, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
8.3. Khon tin thng thu c t khch hng tr ph thm cho nh thu khi thc hin hp ng t hoc vt mt s ch tiu c th c ghi trong hp ng, ghi: N TK 131- Phi thu ca khch hng C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311)
29
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
8.4. Khon bi thng thu c t khch hng hay cc bn khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi tr hp ng (v d: S chm tr do khch hng gy nn; sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng), ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. 8.5. Khi nhn c tin thanh ton khi lng cng trnh hon thnh hoc khon ng trc t khch hng, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
9. K ton cc khon phi thu ca khch hng ti n v nhn u thc nhp khu: 9.1. Khi nhn ca n v u thc nhp khu mt khon tin mua hng tr trc m LC..., cn c cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Chi tit cho tng n v giao u thc nhp khu). 9.2. Khi chuyn tin hoc vay ngn hng k qu m LC (Nu thanh ton bng th tn dng), cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn C cc TK 111, 112, 311,.....
9.3. Khi nhp khu vt t, thit b, hng ha cn phn nh cc nghip v sau: - S tin hng y thc nhp khu phi thanh ton h vi ngi bn cho bn giao u thc, cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng (Nu hng mua ang i ng) N TK 156 - Hng ha (Nu hng v nhp kho) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit cho tng ngi bn). - Trng hp nhn hng ca nc ngoi khng nhp kho chuyn giao thng cho n v u thc nhp khu, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit n v u thc nhp khu) C TK 331- Phi tr cho ngi bn (Chi tit ngi bn nc ngoi). - Thu nhp khu phi np h cho n v u thc nhp khu, cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng N TK 156 - Hng ha C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu). Trng hp nhn hng ca nc ngoi khng nhp kho chuyn giao thng cho n v u thc nhp khu, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit n v u thc nhp khu) C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu). - Thu gi tr gia tng hng nhp khu phi np h cho n v u thc nhp khu, cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng N TK 156 - Hng ha C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312).
30
Trng hp nhn hng ca nc ngoi khng qua nhp kho chuyn giao thng cho n v u thc nhp khu, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit n v u thc nhp khu) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312). - Thu tiu th c bit phi np h cho n v u thc nhp khu, cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng N TK 156 - Hng ha C TK 3332 - Thu tiu th c bit. Trng hp nhn hng ca nc ngoi khng qua nhp kho chuyn giao thng cho n v u thc nhp khu, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit n v u thc nhp khu) C TK 3332 - Thu tiu th c bit. - Khi tr hng cho n v u thc nhp khu, cn c vo Ha n GTGT xut tr hng v cc chng t lin quan, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Chi tit cho tng n v u thc NK) C TK 156 - Hng ha (Gi tr hng nhp khu bao gm cc khon thu phi np) C TK 151 - Hng mua ang i ng. 9.4. i vi ph u thc nhp khu v thu GTGT tnh trn ph u thc nhp khu, cn c vo Ho n GTGT v cc chng t lin quan, k ton phn nh doanh thu ph u thc nhp khu, ghi: N cc TK 131, 111, 112,... (Tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113) C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 9.5. i vi cc khon chi h cho n v u thc nhp khu lin quan n hot ng nhn u thc nhp khu (Ph ngn hng, ph gim nh hi quan, chi thu kho, thu bi chi bc xp, vn chuyn hng...), cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Chi tit cho tng n v u thc NK) C TK 111, 112,...
9.6. Khi n v u thc nhp khu chuyn tr nt s tin hng nhp khu, tin thu nhp khu, thu GTGT hng nhp khu, thu tiu th c bit (Nu n v u thc nh np h vo NSNN cc khon thu ny), v cc khon chi h cho hot ng u thc nhp khu, ph u thc nhp khu, cn c vo cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Chi tit cho tng n v u thc NK). 9.7. Khi thanh ton h tin hng nhp khu vi ngi bn cho n v u thc nhp khu, cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit cho tng ngi bn) C cc TK 112, 144,... 9.8. Khi np h thu nhp khu, thu GTGT hng nhp khu, thu tiu th c bit vo NSNN, cn c cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 3331, 3332, 3333,... C cc TK 111, 112,...
9.9. Trng hp n v nhn u thc nhp khu lm th tc np cc loi thu lin quan n hng nhp khu, n v u thc nhp khu t np cc khon thu ny vo NSNN, cn c cc chng t
31
lin quan, k ton phn nh s tin n v u thc nhp khu np vo NSNN, ghi: N cc TK 3331, 3332, 3333,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Chi tit cho tng n v u thc nhp khu).
10. Trng hp khch hng khng thanh ton bng tin m thanh ton bng hng (Theo phng thc hng i hng), cn c vo gi tr vt t, hng ho nhn trao i (Tnh theo gi tr hp l ghi trong Ho n GTGT hoc Ho n bn hng ca khch hng) tr vo s n phi thu ca khch hng, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 156 - Hng ha N TK 611- Mua hng (Trng hp k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 11. Trng hp pht sinh khon n phi thu kh i thc s khng th thu n c phi x l xo s: - Cn c vo bin bn x l xa n, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i (S lp d phng) N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (S cha lp d phng) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. ng thi, ghi n vo bn N TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton) nhm tip tc theo di trong thi hn quy nh c th truy thu ngi mc n s tin .
12. Cui nin k ton, s d n phi thu ca khch hng c gc ngoi t c nh gi theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp bo co ti chnh: - Nu t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b ti thi im lp bo co ti chnh ln hn t gi ang phn nh trn s k ton Ti khon 131 c gc ngoi t th s chnh lch t gi hi oi, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131). - Nu t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b ti thi im lp bo co ti chnh nh hn t gi ang phn nh trn s k ton Ti khon 131 c gc ngoi t th s chnh lch t gi hi oi, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. - X l chnh lch t gi hi oi do nh gi li cui nin k ton cc khon phi thu ca khch hng c gc ngoi t theo t gi hi oi cui k (Xem hng dn Ti khon 413).
32
TI KHON 133
THU GI TR GIA TNG C KHU TR
Ti khon ny dng phn nh s thu GTGT u vo c khu tr, khu tr v cn c khu tr ca doanh nghip. Thu GTGT u vo c khu tr l thu GTGT ca hng ha, dch v dng cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT. Thu GTGT u vo bng (=) Tng s thu GTGT ghi trn Ho n GTGT mua hng ho, dch v (bao gm c ti sn c nh) dng cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v chu thu GTGT, s thu GTGT ghi trn chng t np thu ca hng ho nhp khu, hoc chng t np thu GTGT thay cho pha nc ngoi theo quy nh ca B Ti chnh p dng i vi cc t chc, c nhn nc ngoi c hot ng kinh doanh ti Vit Nam khng thuc cc hnh thc u t theo Lut u t nc ngoi ti Vit Nam.
1. Ti khon 133 ch p dng i vi doanh nghip thuc i tng np thu GTGT theo phng php khu tr thu, khng p dng i vi hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT theo phng php trc tip v hng ha dch v khng thuc i tng chu thu GTGT.
2. i vi hng ha, dch v mua vo dng ng thi cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT v khng thuc i tng chu thu GTGT th doanh nghip phi hch ton ring thu GTGT u vo c khu tr v thu GTGT u vo khng c khu tr. Trng hp khng th hch ton ring c th s thu GTGT u vo c hch ton vo Ti khon 133. Cui k, k ton phi xc nh s thu GTGT c khu tr theo t l (%) gia doanh thu bn hng, cung cp dch v thuc i tng chu thu GTGT so vi tng doanh thu bn hng, cung
33
cp dch v pht sinh trong k. S thu GTGT u vo khng c khu tr c tnh vo gi vn ca hng bn ra hoc chi ph sn xut, kinh doanh tu theo tng trng hp c th. Trng hp s thu GTGT khng c khu tr c gi tr ln th tnh vo gi vn hng bn ra trong k tng ng vi doanh thu trong k, s cn li c tnh vo gi vn hng bn ra ca k k ton sau.
3. Trng hp doanh nghip mua hng ha, dch v dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT theo phng php trc tip, dng vo hot ng s nghip, d n c trang tri bng ngun kinh ph s nghip, d n, hoc dng vo hot ng phc li, khen thng c trang tri bng qu phc li, khen thng ca doanh nghip th s thu GTGT u vo khng c khu tr v khng hch ton vo Ti khon 133. S thu GTGT u vo khng c khu tr c tnh vo gi tr ca vt t, hng ha, ti sn c nh, dch v mua vo. 4. Trng hp hng ha, dch v mua vo c dng chng t c th (nh tem bu in, v cc vn ti...) ghi gi thanh ton l gi c thu GTGT th doanh nghip c cn c vo gi hng ho, dch v mua vo c thu GTGT xc nh gi khng c thu v thu GTGT u vo c khu tr theo phng php tnh c quy nh ti im b, khon 1.2, Mc I, Phn III Thng t s 120/2003/TT-BTC ngy 12/12/2003 ca B Ti chnh.
5. i vi c s sn xut nng, lm, ng nghip xut khu sn phm do mnh trc tip nui, trng, nh bt khai thc, th ch c khu tr thu u vo ca hng ha, dch v s dng trc tip cho giai on khai thc. 6. Hng ho mua vo b tn tht do thin tai, ha hon, b mt, xc nh do trch nhim ca cc t chc, c nhn phi bi thng th thu GTGT u vo ca s hng ho ny c tnh vo gi tr hng ho tn tht phi bi thng, khng c tnh vo s thu GTGT u vo c khu tr khi k khai thu GTGT phi np.
7. Thu GTGT u vo pht sinh trong thng no th c k khai khu tr khi xc nh thu GTGT phi np ca thng . Nu s thu GTGT u vo c khu tr ln hn s thu GTGT u ra th ch khu tr thu GTGT u vo bng (=) s thu GTGT u ra ca thng , s thu GTGT u vo cn li c khu tr tip vo k tnh thu sau hoc c xt hon thu theo quy nh ca Lut thu GTGT. Trng hp Ha n GTGT hoc chng t np thu GTGT u vo ca hng ho, dch v mua vo pht sinh trong thng nhng cha k khai kp trong thng th c k khai khu tr vo cc thng tip sau theo quy nh ca Lut thu GTGT.
8. Vn phng Tng cng ty khng trc tip hot ng kinh doanh khng thuc i tng np thu GTGT th khng c khu tr hay hon thu GTGT u vo ca hng ho, dch v mua vo phc v cho hot ng ca n v. Trng hp Vn phng Tng cng ty c hot ng kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT th phi ng k, k khai np thu GTGT ring cho cc hot ng ny.
9. i vi doanh nghip kinh doanh np thu GTGT theo phng php trc tip trn GTGT c chuyn sang np thu theo phng php khu tr thu, c khu tr thu GTGT ca hng ha, dch v mua vo pht sinh k t thng c p dng np thu theo phng php khu tr thu; i vi hng ha, dch v mua vo trc thng c p dng np thu theo phng php khu tr thu th khng c tnh khu tr thu GTGT u vo. 10. Theo Lut thu GTGT th cn c xc nh s thu u vo c khu tr l s thu
34
GTGT ghi trn Ho n GTGT khi mua hng ho, dch v hoc chng t np thu GTGT i vi hng ha nhp khu hoc chng t np thu GTGT thay cho nh thu nc ngoi theo quy nh. Trng hp hng ha, dch v mua vo khng c Ho n GTGT hoc c Ha n GTGT nhng khng ng quy nh ca php lut th doanh nghip khng c khu tr thu GTGT u vo. Trng hp Ha n GTGT khng ghi thu GTGT (tr trng hp c th c dng Ho n GTGT ghi gi thanh ton l gi c thu GTGT); khng ghi hoc ghi khng ng tn, a ch, m s thu ca ngi bn nn khng xc nh c ngi bn; ha n, chng t np thu GTGT gi, ha n b ty xa, ha n khng (khng bn hng ha, dch v); ha n ghi gi tr cao hn gi tr thc t ca hng ha, dch v bn th doanh nghip khng c khu tr thu GTGT u vo.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 133 - THU GTGT C KHU TR
Bn N: S thu GTGT u vo c khu tr. Bn C: - S thu GTGT u vo khu tr; - Kt chuyn s thu GTGT u vo khng c khu tr; - Thu GTGT u vo ca hng ha mua vo nhng tr li, c gim gi; - S thu GTGT u vo c hon li. S d bn N: S thu GTGT u vo cn c khu tr, s thu GTGT u vo c hon li nhng NSNN cha hon tr.
Ti khon 133 - Thu GTGT c khu tr, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 1331 - Thu GTGT c khu tr ca hng ha, dch v: Phn nh thu GTGT u vo c khu tr ca vt t, hng ho, dch v mua ngoi dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu. - Ti khon 1332 - Thu GTGT c khu tr ca ti sn c nh: Phn nh thu GTGT u vo ca qu trnh u t, mua sm ti sn c nh dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, ca qu trnh mua sm bt ng sn u t.
1. Khi mua vt t, hng ha, TSC dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, mua bt ng sn u t thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh gi tr vt t, hng ho nhp kho, chi ph thu mua, vn chuyn, bc xp, thu kho bi... t ni mua v n doanh nghip theo gi thc t bao gm gi mua cha c thu GTGT u vo v phn nh thu GTGT c khu tr, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 156 - Hng ha N TK 211 - TSC hu hnh N TK 213 - TSC v hnh N TK 611 - Mua hng
35
N TK 217 - Bt ng sn u t N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332) C cc TK 111, 112, 331,... (Tng gi thanh ton).
2. Khi mua vt t, hng ho, cng c, dch v dng ngay vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v, sa cha TSC, u t XDCB thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh gi tr vt t, hng ho, cng c, dch v tnh vo chi ph theo gi mua cha c thu GTGT, v phn nh thu GTGT u vo, ghi: N cc TK 621, 623, 627, 641, 642, 241, 142, 242,... (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C cc TK 111, 112, 331,... (Tng gi thanh ton).
3. Khi mua hng ho giao bn ngay (Thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu v doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr) cho khch hng (Khng qua nhp kho), ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C cc TK 111, 112, 331,... (Tng gi thanh ton).
4. Khi nhp khu vt t, hng ho, TSC, k ton phn nh gi tr vt t, hng ho, TSC nhp khu bao gm tng s tin phi thanh ton cho ngi bn (Theo t gi giao dch thc t, hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t), thu nhp khu v thu tiu th c bit phi np (nu c), chi ph vn chuyn, ghi:
N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi cha c thu GTGT hng nhp khu) N TK 156 - Hng ho (Gi cha c thu GTGT hng nhp khu) N TK 211 - TSC hu hnh (Gi cha c thu GTGT hng nhp khu) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3332, 3333) C cc TK 111, 112, 331,... Ring i vi thu GTGT hng nhp khu phn nh nh sau: - Nu hng nhp khu dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th thu GTGT ca hng nhp khu s c khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33312). - Nu hng nhp khu dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip, hoc dng vo hot ng s nghip, d n, hot ng vn ho, phc li... c trang tri bng ngun kinh ph s nghip, d n hoc qu khen thng, phc li th thu GTGT phi np ca hng nhp khu c tnh vo gi tr vt t, hng ha, TSC mua vo, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi c thu GTGT v thu nhp khu) N TK 156 - Hng ha (Gi c thu GTGT v thu nhp khu) N TK 211 - TSC hu hnh (Gi c thu GTGT v thu nhp khu) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33312).
36
5. Trng hp hng mua v tr li hoc hng mua c gim gi do km, mt phm cht thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr thu, cn c vo chng t xut hng tr li cho bn bn v cc chng t lin quan, k ton phn nh gi tr hng mua v tr li ngi bn hoc hng mua c gim gi, thu GTGT u vo khng c khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 331 (Tng gi thanh ton) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Thu GTGT u ca vo hng mua tr li hoc c gim gi) C cc TK 152, 153, 156, 211,... (Gi mua cha c thu GTGT).
6. i vi vt t, hng ha, dch v, TSC mua v dng ng thi cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT v khng chu thu GTGT nhng doanh nghip khng hch ton ring c thu GTGT u vo c khu tr: 6.1. Khi mua vt t, hng ha, TSC, ghi: N cc TK 152, 153, 156, 211, 213 (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Thu GTGT u vo) C cc TK 111, 112, 331,... 6.2. Cui k, k ton tnh v xc nh thu GTGT u vo c khu tr, khng c khu tr trn c s phn b theo t l doanh thu. S thu GTGT u vo c tnh khu tr theo t l (%) gia doanh thu bn hng, cung cp dch v chu thu GTGT so vi tng doanh thu bn hng, cung cp dch v pht sinh trong k. i vi s thu GTGT u vo khng c khu tr trong k s phn nh nh sau: + S thu GTGT u vo khng c khu tr trong k, tnh vo gi vn hng bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331). + Trng hp s thu GTGT khng c khu tr c tr gi ln c tnh vo gi vn hng bn ra ca cc k k ton sau, kt chuyn s thu GTGT u vo khng c khu tr trong k tnh vo gi vn hng bn ca cc k k ton sau, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn; hoc N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331). nh k, khi tnh s thu GTGT u vo khng c khu tr vo gi vn hng bn ca k k ton sau, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C cc TK 142, 242,....
7. Khi mua TSC c Ha n GTGT dng chung cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT v khng chu thu GTGT, k ton phn nh gi tr TSC theo gi mua cha c thu GTGT, thu GTGT u vo c phn nh vo bn N TK 133 cui k tnh v xc nh s thu GTGT u vo c khu tr trn c s t l doanh thu bn hng, cung ng dch v chu thu GTGT so vi tng doanh thu bn hng v cung ng dch v pht sinh trong k: - S thu GTGT u vo c khu tr trong k, ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np nh nc (33311) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332). - S thu GTGT u vo khng c khu tr c hch ton vo cc ti khon tp hp chi ph c lin quan n vic s dng TSC: + Trng hp s thu GTGT u vo khng c khu tr ln phi phn b dn, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn; hoc
37
N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332). + nh k, khi phn b s thu GTGT u vo khng c khu tr tnh vo chi ph, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu phn b di hn). + Trng hp s thu GTGT u vo khng c khu tr, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332). 8. Vt t, hng ha, TSC mua vo b tn tht do thin tai, ho hon, b mt, xc nh do trch nhim ca cc t chc, c nhn phi bi thng th thu GTGT u vo ca s hng ha ny khng c tnh vo s thu GTGT u vo c khu tr khi k khai thu GTGT phi np: - Trng hp thu GTGT ca vt t, hng ho, TSC mua vo b tn tht cha xc nh c nguyn nhn ch x l, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332) - Trng hp thu GTGT ca vt t, hng ho, TSC mua vo b tn tht khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn v s thu bi thng ca cc t chc, c nhn, ghi: N cc TK 111, 334,... (S thu bi thng) N TK 632 - Gi vn hng bn (Nu c tnh vo chi ph) C TK 138 - Phi thu khc (1381) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu xc nh c nguyn nhn v c quyt nh x l ngay).
9. i vi hng ha, dch v mua vo xut khu c khu tr, hon thu GTGT u vo khi m bo c iu kin, th tc v h s khu tr hon thu GTGT u vo theo quy nh hin hnh: - Thu GTGT u vo pht sinh khi mua vt t, hng ho, dch v, TSC lin quan n hot ng xut khu hng ha, dch v c khu tr, hon thu theo ch quy nh c k ton nh trng hp mua vt t, hng ha, dch v, TSC trong nc (Xem hng dn mc 1, 2, 3). - Khi c hon thu GTGT u vo ca hng ho, dch v xut khu (nu c), ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331).
10. Cui thng, k ton xc nh s thu GTGT u vo c khu tr vo s thu GTGT u ra khi xc nh s thu GTGT phi np trong k, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr.
11. i vi doanh nghip thuc i tng np thu GTGT theo phng php khu tr thu m thng xuyn c s thu GTGT u vo ln hn s thu GTGT u ra c c quan c thm quyn cho php hon li thu GTGT theo quy nh ca lut thu. Khi nhn c tin NSNN thanh ton v s tin thu GTGT u vo c hon li, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332). TI KHON 136
PHI THU NI B 38
Ti khon ny dng phn nh cc khon n v tnh hnh thanh ton cc khon n phi thu ca doanh nghip vi n v cp trn, gia cc n v trc thuc, hoc cc n v ph thuc trong mt doanh nghip c lp, cc doanh nghip c lp trong Tng cng ty v cc khon vay mn, chi h, tr h, thu h, hoc cc khon m doanh nghip cp di c ngha v np ln n v cp trn hoc cp trn phi cp cho cp di.
1. Phm vi v ni dung phn nh vo ti khon 136 thuc quan h thanh ton ni b v cc khon phi thu gia n v cp trn v n v cp di, gia cc n v cp di vi nhau. Trong , cp trn l tng cng ty, cng ty phi l doanh nghip sn xut, kinh doanh c lp khng phi l c quan qun l, cc n v cp di l cc doanh nghip thnh vin trc thuc hoc ph thuc Tng cng ty, cng ty nhng phi l n v c t chc cng tc k ton ring.
2. Ni dung cc khon phi thu ni b phn nh vo Ti khon 136 bao gm: a) doanh nghip cp trn (doanh nghip c lp, tng cng ty): - Vn, qu hoc kinh ph giao, cp cho cp di; - Vn kinh doanh cho cp di vay khng tnh li; - Cc khon cp di phi np ln cp trn theo quy nh; - Cc khon nh cp di thu h; - Cc khon chi, tr h cp di; - Cc khon giao cho n v trc thuc thc hin khi lng giao khon ni b v nhn li gi tr giao khon ni b; - Cc khon phi thu vng lai khc. b) doanh nghip cp di (Doanh nghip thnh vin trc thuc hoc n v hch ton ph thuc): - Cc khon c n v cp trn cp nhng cha nhn c (Tr vn kinh doanh v kinh ph); - Khon cho vay vn kinh doanh; - Cc khon nh n v cp trn hoc n v ni b khc thu h; - Cc khon chi, tr h n v cp trn v n v ni b khc; - Cc khon phi thu vng lai khc.
3. Ti khon ny khng phn nh s vn u t m cng ty m u t vn vo cc cng ty con v cc khon thanh ton gia cng ty m v cng ty con.
4. Ti khon 136 phi hch ton chi tit theo tng n v c quan h thanh ton v theo di ring tng khon phi thu ni b. Tng doanh nghip cn c bin php n c gii quyt dt im cc khon n phi thu ni b trong nin k ton.
5. Cui k k ton, phi kim tra, i chiu v xc nhn s pht sinh, s d Ti khon 136 "Phi thu ni b", Ti khon 336 "Phi tr ni b" vi cc n v c quan h theo tng ni dung thanh ton. Tin hnh thanh ton b tr theo tng khon ca tng n v c quan h, ng thi hch ton b tr trn 2 Ti khon 136 Phi thu ni b" v Ti khon 336 "Phi tr ni b" (Theo chi tit tng i tng).
39
Khi i chiu, nu c chnh lch, phi tm nguyn nhn v iu chnh kp thi.

KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 136 - PHI THU NI B
Bn N: - S vn kinh doanh giao cho n v cp di (bao gm vn cp trc tip v cp bng cc phng thc khc); - Cc khon chi h, tr h n v cp trn, cp di; - S tin n v cp trn phi thu v, cc khon n v cp di phi np; - S tin n v cp di phi thu v, cc khon cp trn phi giao xung; - S tin phi thu v bn sn phm, hng ho, dch v cho n v cp trn, cp di, gia cc n v ni b. Bn C: - Thu hi vn, qu n v thnh vin; - Quyt ton vi n v thnh vin v kinh ph s nghip cp, s dng; - S tin thu v cc khon phi thu trong ni b; - B tr phi thu vi phi tr trong ni b ca cng mt i tng. S d bn N: S n cn phi thu cc n v ni b. Ti khon 136 - Phi thu ni b, c 2 ti khon cp 2:
- Ti khon 1361 - Vn kinh doanh n v trc thuc: Ti khon ny ch m n v cp trn (Tng cng ty, cng ty) phn nh s vn kinh doanh hin c cc n v trc thuc do n v cp trn giao trc tip hoc hnh thnh bng cc phng thc khc. Ti khon ny khng phn nh s vn u t m cng ty m u t vo cc cng ty con, cc khon ny phn nh trn Ti khon 221 u t vo cng ty con.
- Ti khon 1368 - Phi thu ni b khc: Phn nh tt c cc khon phi thu khc gia cc n v ni b.
I. Hch ton n v cp di 1. Khi n v cp di nhn c vn do Tng cng ty, cng ty giao xung, ghi: N cc TK 111, 112, 211,... C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 2. Khi chi h, tr h cho n v cp trn v cc n v ni b khc, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368) C cc TK 111, 112,... 3. Cn c vo thng bo hoc chng t xc nhn ca n v cp trn v s c chia cc qu doanh nghip, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368)
40
C cc TK 414, 415, 431,... 4. S l v hot ng sn xut, kinh doanh c cp trn chp nhn cp b, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368) C TK 421 - Li nhun cha phn phi. 5. Phi thu n v cp trn v cc n v ni b khc v doanh thu bn hng ni b, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 6. Khi nhn c tin hoc vt t, ti sn ca cp trn hoc n v ni b khc thanh ton v cc khon phi thu, ghi: N cc TK 111, 112, 152, 153,... C TK 136 - Phi thu ni b (1368). 7. B tr cc khon phi thu ni b vi cc khon phi tr ni b ca cng mt i tng, ghi: N TK 336 - Phi tr ni b C TK 136 - Phi thu ni b (1368). II. Hch ton n v cp trn 1. Khi n v cp trn (Tng cng ty, cng ty) giao vn kinh doanh cho n v trc thuc, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1361 - Vn kinh doanh cc n v trc thuc) C cc TK 111, 112,... ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (Gi tr cn li ca TSC) (1361) N TK 214 - Hao mn ti sn c nh (Gi tr hao mn ca TSC) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). 3. Trng hp cc n v trc thuc nhn vn kinh doanh trc tip t Ngn sch Nh nc theo s u quyn ca n v cp trn. Khi n v trc thuc thc nhn vn, n v cp trn ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1361) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh.
2. Trng hp n v cp trn giao vn kinh doanh cho n v trc thuc bng ti sn c nh,
4. Cn c vo bo co n v trc thuc np ln v s vn kinh doanh tng do mua sm TSC bng ngun vn u t XDCB hoc qu u t pht trin, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1361) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh.
5. Cui k, cn c ph duyt ca n v cp trn v bo co ti chnh ca n v trc thuc, k ton n v cp trn ghi s vn kinh doanh c b sung t li nhun hot ng kinh doanh trong k ca n v trc thuc, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1361) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 6. Khi n v cp trn cp kinh ph s nghip, d n cho n v cp di, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368)
41
C cc TK 111, 112, 461,... Trng hp rt d ton chi s nghip, d n cp kinh ph cho n v cp di, ng thi ghi C TK 008 D ton chi s nghip, d n (Ti khon ngoi Bng cn i k ton). 7. Trng hp n v trc thuc phi hon li vn kinh doanh cho n v cp trn, khi nhn c tin do n v trc thuc np ln, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 136 - Phi thu ni b (1361). 8. Cn c vo bo co ca n v trc thuc v s vn kinh doanh n v trc thuc np Ngn sch Nh nc theo s u quyn ca cp trn, ghi: N TK 411 - Ngun vn kinh doanh C TK 136 - Phi thu ni b (1361). 9. Khon phi thu v li ca hot ng sn xut, kinh doanh, hot ng khc cc n v cp di, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368) C TK 421 - Li nhun cha phn phi.
10. Khon phi thu ca n v cp di phi np cho n v cp trn v qu u t pht trin, qu d phng ti chnh, qu khen thng, phc li, cc qu khc thuc vn ch s hu, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368) C TK 414 - Qu u t pht trin C TK 415 - Qu d phng ti chnh C TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu C TK 431 - Qu khen thng, phc li. 11. Khi nhn c tin do n v cp di np ln v np tin li kinh doanh, np v qu u t pht trin, qu d phng ti chnh, qu khen thng, phc li, cc qu khc thuc vn ch s hu, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 136 - Phi thu ni b (1368). 12. Khi chi h, tr h cc khon n ca n v cp di, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b (1368) C cc TK 111, 112,.... 13. Khi thc nhn c tin ca n v cp di chuyn tr v cc khon chi h, tr h, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 136 - Phi thu ni b (1368). 14. B tr cc khon phi thu ni b vi cc khon phi tr ni b ca cng mt i tng, ghi: N TK 336 - Phi tr ni b C TK 136 - Phi thu ni b (1368). 15. Phi thu n v cp di v kinh ph qun l phi np cp trn, ghi:
42
N TK 136 - Phi thu ni b C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Chi tit loi doanh thu ln nht). TI KHON 138
PHI THU KHC
Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu ngoi phm vi phn nh cc Ti khon phi thu (TK 131, 133, 136) v tnh hnh thanh ton cc khon n phi thu ny.
Ni dung v phm vi phn nh ca ti khon ny gm cc nghip v ch yu sau: 1. Gi tr ti sn thiu c pht hin nhng cha xc nh c nguyn nhn, phi ch x l; 2. Cc khon phi thu v bi thng vt cht do c nhn, tp th (trong v ngoi n v) gy ra nh mt mt, h hng vt t, hng ha, tin vn,... c x l bt bi thng; 3. Cc khon cho vay, cho mn vt t, tin vn c tnh cht tm thi khng ly li; 4. Cc khon chi cho hot ng s nghip, chi d n, chi u t XDCB, chi ph sn xut, kinh doanh nhng khng c cp c thm quyn ph duyt phi thu hi; 5. Cc khon n v nhn u thc xut khu chi h cho n v u thc xut khu v ph ngn hng, ph gim nh hi quan, ph vn chuyn, bc vc,... 6. Cc khon phi thu pht sinh khi c phn ha cng ty nh nc, nh: Chi ph c phn ho, tr cp cho lao ng thi vic, mt vic, h tr o to li lao ng trong doanh nghip c phn ho,... 7. Tin li, c tc, li nhun phi thu t cc hot ng u t ti chnh; 8. Cc khon phi thu khc ngoi cc khon trn.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 138 - PHI THU KHC
Bn N: - Gi tr ti sn thiu ch gii quyt; - Phi thu ca c nhn, tp th (trong v ngoi n v) i vi ti sn thiu xc nh r nguyn nhn v c bin bn x l ngay; - S tin phi thu v cc khon pht sinh khi c phn ha cng ty nh nc; - Phi thu v tin li, c tc, li nhun c chia t cc hot ng u t ti chnh; - Cc khon n phi thu khc.
Bn C: - Kt chuyn gi tr ti sn thiu vo cc ti khon lin quan theo quyt nh ghi trong bin bn x l; - Kt chuyn cc khon phi thu v c phn ha cng ty nh nc; - S tin thu c v cc khon n phi thu khc. S d bn N: Cc khon n phi thu khc cha thu c.
Ti khon ny c th c s d bn C. S d bn C phn nh s thu nhiu hn s phi thu (Trng hp c bit v trong chi tit ca tng i tng c th). Ti khon 138 - Phi thu khc, c 3 ti khon cp 2:
43
- Ti khon 1381 - Ti sn thiu ch x l: Phn nh gi tr ti sn thiu cha xc nh r nguyn nhn, cn ch quyt nh x l. V nguyn tc trong mi trng hp pht hin thiu ti sn, phi truy tm nguyn nhn v ngi phm li c bin php x l c th.
Ch hch ton vo Ti khon 1381 trng hp cha xc nh c nguyn nhn v thiu, mt mt, h hng ti sn ca doanh nghip phi ch x l. Trng hp ti sn thiu xc nh c nguyn nhn v c bin bn x l ngay trong k th ghi vo cc ti khon lin quan, khng hch ton qua Ti khon 1381.
- Ti khon 1385- Phi thu v c phn ha: Phn nh s phi thu v c phn ha m doanh nghip chi ra, nh: Chi ph c phn ho, tr cp cho lao ng thi vic, mt vic, h tr o to li lao ng trong doanh nghip c phn ho,... - Ti khon 1388 - Phi thu khc: Phn nh cc khon phi thu ca n v ngoi phm vi cc khon phi thu phn nh cc TK 131, 133, 136 v TK 1381, 1385, nh: Phi thu cc khon c tc, li nhun, tin li; Phi thu cc khon phi bi thng do lm mt tin, ti sn;...
1. Ti sn c nh hu hnh dng cho hot ng sn xut, kinh doanh pht hin thiu, cha xc nh r nguyn nhn, ch x l, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381) (Gi tr cn li ca TSC) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (Nguyn gi). ng thi ghi gim TSC hu hnh trn s k ton chi tit TSC.
2. TSC hu hnh dng cho hot ng s nghip, d n hoc hot ng phc li pht hin thiu, cha xc nh r nguyn nhn, ch x l, ghi gim TSC: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (Gi tr cn li) (TSC dng cho hot ng s nghip, d n) N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC (Gi tr cn li) (TSC dng cho hot ng phc li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi).
ng thi phn nh phn gi tr cn li ca ti sn thiu ch x l, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381) C TK 431 - Qu khen thng, phc li (TSC dng cho hot ng phc li) C TK 338- Phi tr, phi np khc (TSC dng cho hot ng s nghip, d n). 3. Trng hp tin mt tn qu, vt t, hng ha ,... pht hin thiu khi kim k, cha xc nh r nguyn nhn, ch x l, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381) C TK 111 - Tin mt C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 153 - Cng c, dng c C TK 155 - Thnh phm
44
C TK 156 - Hng ha. 4. Khi c bin bn x l ca cp c thm quyn i vi ti sn thiu, cn c vo quyt nh x l, ghi:
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (S bi thng tr vo lng) N TK 138 - Phi thu khc (1388 - Phi thu khc) (Phn bt bi thng) N TK 632 - Gi vn hng bn (Gi tr hao ht mt mt ca hng tn kho sau khi tr s thu bi thng theo quyt nh x l) N cc TK lin quan (theo quyt nh x l) C TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l).
5. Trng hp ti sn pht hin thiu xc nh c nguyn nhn v ngi chu trch nhim th cn c nguyn nhn hoc ngi chu trch nhim bi thng, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388 - Phi thu khc) (S phi bi thng) N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (S bi thng tr vo lng) N TK 632 - Gi vn hng bn (Gi tr hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr s thu bi thng theo quyt nh x l) C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip C TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 153 - Cng c, dng c C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ha C TK 111 - Tin mt. 6. Cc khon cho vay, cho mn vt t, tin vn tm thi v cc khon phi thu khc, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) C TK 111 - Tin mt C TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 153 - Cng c, dng c. 7. Khi n v nhn u thc xut khu chi h cho bn u thc xut khu cc khon ph ngn hng, ph gim nh hi quan, ph vn chuyn, bc vc, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112, 8. nh k khi xc nh tin li phi thu v s c tc, li nhun c chia, ghi: N cc TK 111, 112,.... (S thu c tin) N TK 138- Phi thu khc (1388) C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh.
9. Khi c n v u thc xut khu thanh ton b tr vi cc khon chi h, k ton n v nhn u thc xut khu ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 138 - Phi thu khc (1388). 10. Khi thu c tin ca cc khon n phi thu khc, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 138 - Phi thu khc (1388).
45
11. i vi DNNN, khi c quyt nh x l n phi thu khc khng c kh nng thu hi, ghi: N TK 111 - Tin mt (S bi thng ca c nhn, tp th c lin quan) N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (S bi thng tr vo lng) N TK 139 - D phng phi thu kh i (Nu c b p bng khon d phng phi thu kh i) N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Nu c hch ton vo chi ph kinh doanh) C TK 138 - Phi thu khc (1388 - Phi thu khc).
ng thi ghi n vo Bn N TK 004 - N kh i x l - Ti khon ngoi Bng Cn i k ton.
12. Khi cc doanh nghip hon thnh th tc bn cc khon phi thu khc (ang c phn nh trn Bng Cn i k ton) cho cng ty mua bn n, ghi:
N cc TK 111, 112,.... (S tin thu c t vic bn khon n phi thu) N TK 139 - D phng phi thu kh i (S chnh lch c b p bng khon d phng phi thu kh i) N cc TK lin quan (S chnh lch gia gi gc khon n phi thu kh i vi s tin thu c t bn khon n v s c b p bng khon d phng n phi thu kh i theo chnh sch ti chnh hin hnh) C TK 138 - Phi thu khc (1388). 13. Khi pht sinh chi ph c phn ha doanh nghip nh nc, ghi: N TK 1385 - Phi thu v c phn ha (Chi tit chi ph c phn ha) C cc TK 111, 112, 152, 331, 14. Khi thanh ton tr cp cho ngi lao ng thi vic, mt vic do chuyn doanh nghip nh nc thnh cng ty c phn, ghi: N TK 1385 - Phi thu v c phn ha C cc TK 111, 112,... 15. Khi chi tr cc khon v h tr o to li ngi lao ng trong doanh nghip nh nc c phn ho b tr vic lm mi trong cng ty c phn, ghi: N TK 1385 - Phi thu v c phn ha C cc TK 111, 112, 331,... 16. Khi kt thc qu trnh c phn ha, doanh nghip phi bo co v thc hin quyt ton cc khon chi v c phn ha vi c quan quyt nh c phn ha. Tng s chi ph c phn ha, chi tr cp cho lao ng thi vic, mt vic, chi h tr o to li lao ng,... c tr (-) vo s tin thu bn c phn thuc vn Nh nc thu c t c phn ho doanh nghip nh nc, ghi:
N TK 3385- Phi tr v c phn ha (Chi tit phn tin thu bn c phn thuc vn Nh nc) C TK 1385 - Phi thu v c phn ha.
17. Cc khon chi cho hot ng s nghip, d n, chi u t XDCB, chi ph SXKD nhng khng c cp c thm quyn ph duyt phi thu hi, ghi: N TK 138 - Phi thu khc C cc TK 161, 241, 641, 642,...
46
TI KHON 139
D PHNG PHI THU KH I

Ti khon ny dng phn nh tnh hnh trch lp, s dng v hon nhp khon d phng cc khon phi thu kh i hoc c kh nng khng i c vo cui nin k ton.
HCH TON TI KHON NY CN TN TRNG MT S QUI NH SAU
1. Cui nin k ton hoc cui k k ton gia nin (i vi n v c lp bo co ti chnh gia nin ) doanh nghip xc nh cc khon n phi thu kh i hoc c kh nng khng i c trch lp hoc hon nhp khon d phng phi thu kh i tnh vo hoc ghi gim chi ph qun l doanh nghip ca k bo co.
2. V nguyn tc, cn c lp d phng l phi c nhng bng chng ng tin cy v cc khon n phi thu kh i (Khch hng b ph sn hoc b tn tht, thit hi ln v ti sn,... nn khng hoc kh c kh nng thanh ton, n v lm th tc i n nhiu ln vn khng thu c n). Theo qui nh hin hnh th cc khon phi thu c coi l khon phi thu kh i phi c cc bng chng ch yu di y: - S tin phi thu phi theo di c cho tng i tng, theo tng ni dung, tng khon n, trong ghi r s n phi thu kh i; - Phi c chng t gc hoc giy xc nhn ca khch n v s tin cn n cha tr bao gm: Hp ng kinh t, kh c vay n, bn thanh l hp ng, cam kt n, i chiu cng n...
3. Cn c c ghi nhn l mt khon n phi thu kh i l: - N phi thu qu hn thanh ton ghi trong hp ng kinh t, cc kh c vay n, bn cam kt hp ng hoc cam kt n, doanh nghip i nhiu ln nhng vn cha thu c; - N phi thu cha n thi hn thanh ton nhng khch n lm vo tnh trng ph sn hoc ang lm th tc gii th, mt tch, b trn.
4. Mc lp d phng cc khon n phi thu kh i theo quy nh ca ch ti chnh doanh nghip hin hnh.
5. i vi nhng khon phi thu kh i ko di trong nhiu nm, doanh nghip c gng dng mi bin php thu n nhng vn khng thu c n v xc nh khch n thc s khng c kh nng thanh ton th doanh nghip c th phi lm cc th tc bn n cho Cng ty mua, bn n v ti sn tn ng hoc xo nhng khon n phi thu kh i trn s k ton. Nu lm th tc xo n th ng thi phi theo di chi tit TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton). Vic xo cc khon n phi thu kh i phi c s ng ca Hi ng qun tr doanh nghip v c quan qun l ti chnh (Nu l doanh nghip Nh nc) hoc cp c thm quyn theo quy nh trong iu l doanh nghip. S n ny c theo di trong thi hn quy nh ca chnh sch ti chnh, ch kh nng c iu kin thanh ton s tin thu c v n kh i x l. Nu sau khi xo n, khch hng c kh nng thanh ton v doanh nghip i c n x l (c theo di trn TK 004 "N kh i x l") th s n thu c s hch ton vo Ti khon 711 "Thu nhp khc".
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 139 - D PHNG PHI THU KH I
Bn N: - Hon nhp d phng n phi thu kh i.
47
- Xo cc khon n phi thu kh i. Bn C: S d phng n phi thu kh i c lp tnh vo chi ph qun l doanh nghip. S d bn C: S d phng cc khon n phi thu kh i hin c cui k.
1. Cui k k ton nm hoc cui k k ton gia nin (i vi doanh nghip c lp bo co ti chnh gia nin ), doanh nghip cn c cc khon n phi thu c xc nh l khng chc chn thu c (N phi thu kh i), k ton tnh, xc nh s d phng n phi thu kh i cn trch lp hoc hon nhp. Nu s d phng n phi thu kh i cn trch lp k k ton ny ln hn s d phng n phi thu kh i trch lp k k ton trc cha s dng ht, th s chnh lch ln hn c hch ton vo chi ph, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 139 - D phng phi thu kh i .
2. Nu s d phng n phi thu kh i cn trch lp k k ton ny nh hn s d phng n phi thu kh i trch lp k k ton trc cha s dng ht, th s chnh lch c hon nhp ghi gim chi ph, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Chi tit hon nhp d phng phi thu kh i).
3. Cc khon n phi thu kh i khi xc nh thc s l khng i c c php xo n. Vic xo n cc khon n phi thu kh i phi theo chnh sch ti chnh hin hnh. Cn c vo quyt nh xo n v cc khon n phi thu kh i, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i (Nu lp d phng) N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Nu cha lp d phng) C TK 131- Phi thu ca khch hng C TK 138 - Phi thu khc. ng thi ghi vo bn N TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton). 4. i vi nhng khon n phi thu kh i c x l xo n, nu sau li thu hi c n, k ton cn c vo gi tr thc t ca khon n thu hi c, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 711 - Thu nhp khc. ng thi ghi n vo bn C TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi Bng cn i k ton). 5. Cc khon n phi thu kh i c th c bn cho Cng ty mua, bn n. Khi doanh nghip hon thnh th tc bn cc khon n phi thu (ang phn nh trn Bng Cn i k ton) cho Cng ty mua, bn n v thu c tin, ghi: N cc TK 111, 112,.... (S tin thu c t vic bn khon n phi thu)
48
N TK 139 - D phng phi thu kh i (S chnh lch c b p bng khon d phng phi thu kh i) N cc TK lin quan (S chnh lch gia gi gc khon n phi thu kh i vi s tin thu c t bn khon n v s c b p bng khon d phng phi thu kh i theo qui nh ca chnh sch ti chnh hin hnh) C cc TK 131, 138,...
49
TI KHON 141
TM NG
Ti khon ny dng phn nh cc khon tm ng ca doanh nghip cho ngi lao ng trong n v v tnh hnh thanh ton cc khon tm ng .
1- Khon tm ng l mt khon tin hoc vt t do doanh nghip giao cho ngi nhn tm ng thc hin nhim v sn xut, kinh doanh hoc gii quyt mt cng vic no c ph duyt. Ngi nhn tm ng phi l ngi lao ng lm vic ti doanh nghip. i vi ngi nhn tm ng thng xuyn (Thuc cc b phn cung ng vt t, qun tr, hnh chnh) phi c Gim c ch nh bng vn bn.
2- Ngi nhn tm ng (C t cch c nhn hay tp th) phi chu trch nhim vi doanh nghip v s nhn tm ng v ch c s dng tm ng theo ng mc ch v ni dung cng vic c ph duyt. Nu s tin nhn tm ng khng s dng hoc khng s dng ht phi np li qu. Ngi nhn tm ng khng c chuyn s tin tm ng cho ngi khc s dng. Khi hon thnh, kt thc cng vic c giao, ngi nhn tm ng phi lp bng thanh ton tm ng (Km theo chng t gc) thanh ton ton b, dt im (Theo tng ln, tng khon) s tm ng nhn, s tm ng s dng v khon chnh lch gia s nhn tm ng vi s s dng (nu c). Khon tm ng s dng khng ht nu khng np li qu th phi tnh tr vo lng ca ngi nhn tm ng. Trng hp chi qu s nhn tm ng th doanh nghip s chi b sung s cn thiu. 3- Phi thanh ton dt im khon tm ng k trc mi c nhn tm ng k sau.
4- K ton phi m s k ton chi tit theo di cho tng ngi nhn tm ng v ghi chp y tnh hnh nhn, thanh ton tm ng theo tng ln tm ng.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 141- TM NG
Bn N: Cc khon tin, vt t tm ng cho ngi lao ng ca doanh nghip. Bn C: - Cc khon tm ng c thanh ton; - S tin tm ng dng khng ht nhp li qu hoc tnh tr vo lng; - Cc khon vt t s dng khng ht nhp li kho. S d bn N: S tm ng cha thanh ton.
1- Khi tm ng tin hoc vt t cho ngi lao ng trong n v, ghi:
50
N TK 141 - Tm ng C cc TK 111, 112, 152,...
2- Khi thc hin xong cng vic c giao, ngi nhn tm ng lp Bng thanh ton tm ng km theo cc chng t gc c k duyt quyt ton khon tm ng, ghi: N cc TK 152,153, 156, 241, 331, 621,623, 627, 642, ... C TK 141 - Tm ng. 3- Cc khon tm ng chi (hoc s dng) khng ht, phi nhp li qu, nhp li kho hoc tr vo lng ca ngi nhn tm ng, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 152- Nguyn liu, vt liu N TK 334 - Phi tr ngi lao ng C TK 141 - Tm ng. 4- Trng hp s thc chi c duyt ln hn s nhn tm ng, k ton lp phiu chi thanh ton thm cho ngi nhn tm ng, ghi: N cc TK 152, 153,156, 241, 621, 622, 627,... C TK 111- Tin mt.
51
TI KHON 142
CHI PH TR TRC NGN HN
Ti khon ny dng phn nh cc khon chi ph thc t pht sinh, nhng cha c tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh ca k pht sinh v vic kt chuyn cc khon chi ph ny vo chi ph sn xut, kinh doanh ca cc k k ton sau trong mt nm ti chnh hoc mt chu k kinh doanh. Chi ph tr trc ngn hn l nhng khon chi ph thc t pht sinh, nhng c lin quan ti hot ng sn xut, kinh doanh ca nhiu k hch ton trong mt nm ti chnh hoc mt chu k kinh doanh, nn cha th tnh ht vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k pht sinh m c tnh vo hai hay nhiu k k ton tip theo.
1. Thuc loi chi ph tr trc ngn hn, gm:
- Chi ph tr trc v thu ca hng, nh xng, nh kho, vn phng cho mt nm ti chnh hoc
mt chu k kinh doanh.
- Chi ph tr trc v thu dch v cung cp cho hot ng kinh doanh ca mt nm ti chnh hoc mt chu k kinh doanh.
- Chi ph mua cc loi bo him (Bo him chy, n, bo him trch nhim dn s ch phng tin vn ti, bo him thn xe...) v cc loi l ph mua v tr mt ln trong nm. - Cng c, dng c thuc ti sn lu ng xut dng mt ln vi gi tr ln v cng c, dng c c thi gian s dng di mt nm.
- Gi tr bao b lun chuyn, dng cho thu vi k hn ti a l mt nm ti chnh hoc mt chu k kinh doanh. - Chi ph mua cc ti liu k thut v cc khon chi ph tr trc ngn hn khc c tnh phn b dn vo chi ph kinh doanh trong mt nm ti chnh hoc mt chu k kinh doanh. - Chi ph trong thi gian ngng vic (Khng lng trc c).
- Chi ph sa cha TSC pht sinh mt ln qu ln cn phi phn b cho nhiu k k ton
(thng, qu) trong mt nm ti chnh hoc mt chu k kinh doanh.
- Chi ph tr trc ngn hn khc (nh li tin vay tr trc, li mua hng tr chm, tr gp,...). 2. Ch hch ton vo Ti khon 142 nhng khon chi ph tr trc ngn hn pht sinh c gi tr ln lin quan n kt qu hot ng ca nhiu k trong mt nm ti chnh hoc mt chu k kinh doanh khng th tnh ht cho k pht sinh chi ph. Tng doanh nghip phi xc nh v quy nh cht ch ni dung cc khon chi ph hch ton vo Ti khon 142 "Chi ph tr trc ngn hn".
3. Vic tnh v phn b chi ph tr trc ngn hn vo chi ph sn xut, kinh doanh tng k
hch ton phi cn c vo tnh cht, mc tng loi chi ph m la chn phng php v tiu thc ph hp, k hoch ho cht ch. K ton phi theo di chi tit tng khon chi ph tr trc ngn hn pht sinh, phn b vo chi ph sn xut, kinh doanh vo cc i tng chu chi ph ca tng k hch ton v s cn li cha tnh vo chi ph.
52
4. i vi chi ph sa cha TSC nu pht sinh mt ln qu ln th c phn b dn vo cc k

k ton tip theo trong vng mt nm ti chnh. i vi nhng TSC c th, vic sa cha ln c tnh chu k, doanh nghip c th trch trc chi ph sa cha ln vo chi ph sn xut, kinh doanh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 142 - CHI PH TR TRC NGN HN
Bn N: Cc khon chi ph tr trc ngn hn thc t pht sinh. Bn C: Cc khon chi ph tr trc ngn hn tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k. S d bn N: Cc khon chi ph tr trc ngn hn cha tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh.
1. Khi pht sinh cc khon chi ph tr trc ngn hn c lin quan n nhiu k k ton trong
mt nm ti chnh th c phn b dn: a) i vi chi ph tr trc ngn hn dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C TK 111 - Tin mt C TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 153 - Cng c, dng c C TK 241 - Xy dng c bn d dang (2413) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 334 - Phi tr ngi lao ng C TK 338 - Phi tr, phi np khc. b) i vi chi ph tr trc ngn hn dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Tng gi thanh ton) C TK 111 - Tin mt C TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 141 - Tm ng C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
2. Trng hp thu TSC l thu hot ng (Vn phng lm vic, nh xng, ca hng,...),
khi doanh nghip tr trc tin thu cho nhiu k k ton trong mt nm ti chnh: - Nu TSC thu s dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Gi thu cha c thu GTGT)
53
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111,112,..... - Nu TSC thu s dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112,....
3. nh k, tin hnh tnh phn b chi ph tr trc ngn hn vo chi ph sn xut, kinh doanh,
ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn.
4. i vi cng c, dng c xut dng mt ln c gi tr ln, thi gian s dng di mt nm phi phn b nhiu k (thng, qu) trong mt nm: - Khi xut cng c, dng c, cn c vo phiu xut kho, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 153 - Cng c, dng c. - nh k (thng, qu) tin hnh phn b cng c, dng c theo tiu thc hp l. Cn c xc nh mc chi ph phi phn b mi k trong nm c th l thi gian s dng hoc khi lng sn phm, dch v m cng c, dng c tham gia kinh doanh trong tng k hch ton. Khi phn b, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn.
5. Trng hp chi ph tr trc ngn hn l chi ph sa cha TSC thc t pht sinh mt ln
qu ln, phi phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh ca nhiu k k ton trong mt nm ti chnh, khi cng vic sa cha TSC hon thnh, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 241 - XDCB d dang (2413) . 6. Tnh v phn b chi ph sa cha TSC vo chi ph sn xut, kinh doanh trong cc k k ton, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn.
7. Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n ti sn thu ti chnh trc khi nhn ti sn thu nh m phn, k kt hp ng..., ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C cc TK 111, 112,.... 8. Chi ph trc tip ban u lin quan n hot ng thu ti chnh c ghi nhn vo nguyn gi TSC thu ti chnh, ghi:
54
N TK 212 - TSC thu ti chnh C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Kt chuyn chi ph trc tip ban u lin quan n TSC thu ti chnh pht sinh trc khi nhn TSC thu) C cc TK 111, 112,.... (S chi ph trc tip lin quan n hot ng thu pht sinh khi nhn ti sn thu ti chnh).
9. Trng hp doanh nghip tr trc li tin vay cho bn cho vay c tnh vo chi ph tr trc ngn hn, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C cc TK 111, 112... - nh k, khi phn b li tin vay theo s phi tr tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu chi ph i vay ghi vo chi ph SXKD) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu chi ph i vay c vn ho tnh vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu chi ph i vay c vn ho tnh vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn.
55
TI KHON 144
CM C, K QU, K CC NGN HN
Ti khon ny phn nh cc khon ti sn, tin vn ca doanh nghip mang i cm c, k qu, k cc ngn hn (Thi gian di mt nm hoc di mt chu k sn xut, kinh doanh bnh thng) ti Ngn hng, Cng ty Ti chnh, Kho bc Nh nc, cc t chc tn dng trong cc quan h kinh t.
Cm c l vic doanh nghip mang ti sn ca mnh giao cho ngi nhn cm c cm gi vay vn hoc nhn cc loi bo lnh. Ti sn cm c c th l vng, bc, kim kh qu, qu, t, xe my... v cng c th l nhng giy t chng nhn quyn s hu v nh, t hoc ti sn. Nhng ti sn mang cm c, doanh nghip c th khng cn quyn s dng trong thi gian ang cm c. Sau khi thanh ton tin vay, doanh nghip nhn li nhng ti sn cm c.
Nu doanh nghip khng tr n c tin vay hoc b ph sn th ngi cho vay c th pht mi cc ti sn cm c ly tin b p li s tin cho vay b mt.
K qu l vic doanh nghip gi mt khon tin hoc kim loi qu, qu hay cc giy t c gi tr vo ti khon phong to ti Ngn hng m bo vic thc hin bo lnh cho doanh nghip. K cc l vic doanh nghip i thu ti sn giao cho bn cho thu mt khon tin hoc kim kh qu, qu hoc cc vt c gi tr cao khc nhm mc ch rng buc v nng cao trch nhim ca ngi i thu ti sn phi qun l, s dng tt ti sn i thu v hon tr ti sn ng thi gian quy nh. Tin t cc do bn c ti sn cho thu quy nh c th bng hoc cao hn gi tr ca ti sn cho thu.
i vi ti sn a i cm c, k qu, k cc, c phn nh vo Ti khon 144 Cm c, k qu, k cc ngn hn theo gi ghi s k ton ca doanh nghip. Khi xut ti sn mang i cm c, k qu, k cc ghi theo gi no th khi thu v ghi theo gi .
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 144 - CM C, K QU, K CC NGN HN
Bn N: Gi tr ti sn mang i cm c v gi tr ti sn hoc s tin k qu, k cc ngn hn. Bn C: Gi tr ti sn cm c v gi tr ti sn hoc s tin k qu, k cc ngn hn nhn li hoc thanh ton. S d bn N: Gi tr ti sn cn ang cm c v gi tr ti sn hoc s tin cn ang k qu, k cc ngn hn.
1. Dng tin mt, vng, bc, kim kh qu, qu hoc tin gi Ngn hng k cc, k qu ngn hn, ghi: N TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn C TK 111 - Tin mt (1111, 1112, 1113) C TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122, 1123).
56
2. Trng hp dng ti sn c nh cm c ngn hn, ghi: N TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn ti sn c nh (Gi tr hao mn) C TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (Nguyn gi). Trng hp th chp bng giy t (Giy chng nhn s hu nh t, ti sn) th khng phn nh trn ti khon ny m ch theo di trn s chi tit. 3. Khi nhn li ti sn cm c hoc tin k qu, k cc ngn hn: 3.1. Nhn li ti sn c nh cm c, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi khi a i cm c) C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn (Gi tr cn li khi a i cm c) C TK 214 - Hao mn ti sn c nh (Gi tr hao mn). 3.2. Nhn li s tin hoc vng, bc, kim kh qu, qu k qu, k cc ngn hn, ghi: N TK 111 - Tin mt (1111, 1112, 1113) N TK 112 - Tin gi ngn hng (1121, 1122, 1123) C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn. 4. Trng hp doanh nghip khng thc hin ng nhng cam kt, b pht vi phm hp ng tr vo tin k qu ngn hn, ghi: N TK 811 - Chi ph khc (S tin b tr) C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn.
5. Trng hp n v khng thanh ton tin bn hng cho ngi c hng gi bn, ngi bn hng ngh tr vo tin k qu. Khi nhn c thng bo ca ngi c hng gi bn hoc ca ngi bn hng, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn.
57
NHM TI KHON 15
HNG TN KHO
Nhm Ti khon hng tn kho c dng phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng hng tn kho ca doanh nghip (Nu doanh nghip thc hin k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn) hoc c dng phn nh gi tr hng tn kho u k v cui k k ton ca doanh nghip (Nu doanh nghip thc hin k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). Hng tn kho ca doanh nghip l nhng ti sn: c gi bn trong k sn xut, kinh doanh bnh thng; ang trong qu trnh sn xut, kinh doanh d dang; Nguyn liu; Vt liu; Cng c, dng c (gi chung l vt t) s dng trong qu trnh sn xut, kinh doanh hoc cung cp dch v.
Hng tn kho ca mi doanh nghip c th bao gm: Hng ho mua v bn (hng ho tn kho, hng ho bt ng sn, hng mua ang i ng, hng gi i bn, hng gi i gia cng ch bin); Thnh phm tn kho v thnh phm gi i bn; sn phm d dang (sn phm cha hon thnh v sn phm hon thnh cha lm th tc nhp kho); Nguyn liu, vt liu; Cng c, dng c tn kho, gi i gia cng ch bin v mua ang i ng; Chi ph sn xut, kinh doanh dch v d dang; Nguyn liu, vt liu nhp khu sn xut, gia cng hng xut khu v thnh phm, hng ho c lu gi ti kho bo thu ca doanh nghip.
HCH TON HNG TN KHO CN TN TRNG MT S QUY NH SAU
1. K ton hng tn kho phn nh trn cc ti khon thuc nhm hng tn kho phi c thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton s 02 Hng tn kho v vic xc nh gi gc hng tn kho, phng php tnh gi tr hng tn kho, xc nh gi tr thun c th thc hin c, lp d phng gim gi hng tn kho v ghi nhn chi ph. 2. Nguyn tc xc nh gi gc hng tn kho c quy nh c th cho tng loi vt t, hng ho, theo ngun hnh thnh v thi im tnh gi.
3. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, gi tr vt t, hng ha mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr c phn nh theo gi mua cha c thu GTGT u vo.
4. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, hoc hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT, hoc dng cho hot ng s nghip, phc li, d n, gi tr vt t, hng ha mua vo c phn nh theo tng gi thanh ton (Bao gm c thu GTGT u vo).
5. Khi xc nh gi tr hng tn kho cui k, doanh nghip p dng theo mt trong cc phng php sau: a. Phng php tnh theo gi ch danh: Phng php tnh theo gi ch danh c p dng da trn gi tr thc t ca tng th hng ho mua vo, tng th sn phm sn xut ra nn ch p dng cho cc doanh nghip c t mt hng hoc mt hng n nh v nhn din c.
b. Phng php bnh qun gia quyn: Theo phng php bnh qun gia quyn, gi tr ca tng loi hng tn kho c tnh theo gi tr trung bnh ca tng loi hng tn kho u k v gi tr tng loi hng tn kho c mua hoc sn
58
xut trong k. Gi tr trung bnh c th c tnh theo tng k hoc sau tng l hng nhp v, ph thuc vo iu kin c th ca mi doanh nghip.
c. Phng php nhp trc, xut trc (FIFO): Phng php nhp trc, xut trc p dng da trn gi nh l gi tr hng tn kho c mua hoc c sn xut trc th c xut trc, v gi tr hng tn kho cn li cui k l gi tr hng tn kho c mua hoc sn xut gn thi im cui k. Theo phng php ny th gi tr hng xut kho c tnh theo gi ca l hng nhp kho thi im u k hoc gn u k, gi tr ca hng tn kho cui k c tnh theo gi ca hng nhp kho thi im cui k hoc gn cui k cn tn kho.
d. Phng php nhp sau, xut trc (LIFO): Phng php nhp sau, xut trc p dng da trn gi nh l gi tr hng tn kho c mua hoc c sn xut sau th c xut trc v gi tr hng tn kho cn li cui k l gi tr hng tn kho c mua hoc sn xut trc . Theo phng php ny th gi tr hng xut kho c tnh theo gi ca l hng nhp sau hoc gn sau cng, gi tr hng tn kho c tnh theo gi ca hng nhp kho u k hoc gn u k cn tn kho. Mi phng php tnh gi tr hng tn kho u c nhng u, nhc im nht nh. Mc chnh xc v tin cy ca mi phng php tu thuc vo yu cu qun l, trnh , nng lc nghip v v trnh trang b cng c tnh ton, phng tin x l thng tin ca doanh nghip. ng thi cng tu thuc vo yu cu bo qun, tnh phc tp v chng loi, quy cch v s bin ng ca vt t, hng ha doanh nghip.
6. i vi vt t, hng ha mua vo bng ngoi t phi cn c vo t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin Ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t quy i ngoi t ra ng Vit Nam ghi gi tr hng tn kho nhp kho.
7. n cui nin k ton, nu xt thy gi tr hng tn kho khng thu hi do b h hng, li thi, gi bn b gim hoc chi ph hon thin, chi ph bn hng tng ln th phi ghi gim gi gc hng tn kho cho bng gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho. Gi tr thun c th thc hin c l gi bn c tnh ca hng tn kho trong k sn xut, kinh doanh bnh thng tr (-) chi ph c tnh hon thin sn phm v chi ph c tnh cn thit cho vic tiu th chng. Vic ghi gim gi gc hng tn kho cho bng gi tr thun c th thc hin c c thc hin bng cch lp d phng gim gi hng tn kho. S d phng gim gi hng tn kho c lp l s chnh lch gia gi gc ca hng tn kho ln hn gi tr thun c th thc hin c ca chng.
8. Khi bn hng tn kho, gi gc ca hng tn kho bn c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi doanh thu lin quan n chng c ghi nhn. Tt c cc khon chnh lch gia khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k ton ny ln hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton trc, cc khon hao ht, mt mt ca hng tn kho, sau khi tr (-) phn bi thng do trch nhim c nhn gy ra, v chi ph sn xut chung khng phn b, c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k. Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho c lp cui k k ton ny nh hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton trc, th s chnh lch nh hn phi c hon nhp ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh.
9. K ton hng tn kho phi ng thi k ton chi tit c v gi tr v hin vt theo tng th, tng loi, quy cch vt t, hng ha theo tng a im qun l v s dng, lun phi m bo s khp, ng c v gi tr v hin vt gia thc t v vt t, hng ha vi s k ton tng hp v s k ton chi tit.
59
Doanh nghip c th la chn mt trong 3 phng php k ton chi tit sau: - Phng php th song song ; - Phng php s i chiu lun chuyn; - Phng php s s d.
10. Trong mt doanh nghip (mt n v k ton) ch c p dng mt trong hai phng php k ton hng tn kho: Phng php k khai thng xuyn, hoc phng php kim k nh k. Vic la chn phng php k ton hng tn kho p dng ti doanh nghip phi cn c vo c im, tnh cht, s lng, chng loi vt t, hng ha v yu cu qun l c s vn dng thch hp v phi c thc hin nht qun trong nin k ton.
Cc phng php k ton hng tn kho. a/ Phng php k khai thng xuyn: Phng php k khai thng xuyn l phng php theo di v phn nh thng xuyn, lin tc, c h thng tnh hnh nhp, xut, tn vt t, hng ha trn s k ton. Trong trng hp p dng phng php k khai thng xuyn, cc ti khon k ton hng tn kho c dng phn nh s hin c, tnh hnh bin ng tng, gim ca vt t, hng ha. V vy, gi tr hng tn kho trn s k ton c th c xc nh bt k thi im no trong k k ton.
Cui k k ton, cn c vo s liu kim k thc t hng tn kho, so snh, i chiu vi s liu hng tn kho trn s k ton. V nguyn tc s tn kho thc t phi lun ph hp vi s tn kho trn s k ton. Nu c chnh lch phi truy tm nguyn nhn v c gii php x l kp thi. Phng php k khai thng xuyn thng p dng cho cc n v sn xut (cng nghip, xy lp...) v cc n v thng nghip kinh doanh cc mt hng c gi tr ln nh my mc, thit b, hng c k thut, cht lng cao... b/ Phng php kim k nh k: Phng php kim k nh k l phng php hch ton cn c vo kt qu kim k thc t phn nh gi tr tn kho cui k vt t, hng ha trn s k ton tng hp v t tnh gi tr ca hng ha, vt t xut trong k theo cng thc: Tr gi hng xut kho trong k = Tr gi hng tn kho u k + Tng tr gi hng nhp kho trong k Tr gi hng tn kho cui k
Theo phng php kim k nh k, mi bin ng ca vt t, hng ha (Nhp kho, xut kho) khng theo di, phn nh trn cc ti khon k ton hng tn kho. Gi tr ca vt t, hng ha mua v nhp kho trong k c theo di, phn nh trn mt ti khon k ton ring (Ti khon 611 Mua hng). Cng tc kim k vt t, hng ha c tin hnh cui mi k k ton xc nh tr gi vt t, hng ha tn kho thc t, tr gi vt t, hng ha xut kho trong k (Tiu dng cho sn xut hoc xut bn) lm cn c ghi s k ton ca Ti khon 611 Mua hng.
Nh vy, khi p dng phng php kim k nh k, cc ti khon k ton hng tn kho ch s dng u k k ton ( kt chuyn s d u k) v cui k k ton ( phn nh gi tr thc t hng tn kho cui k).
60
Phng php kim k nh k thng p dng cc n v c nhiu chng loi hng ha, vt t vi quy cch, mu m rt khc nhau, gi tr thp, hng ha, vt t xut dng hoc xut bn thng xuyn (ca hng bn l...). Phng php kim k nh k hng tn kho c u im l n gin, gim nh khi lng cng vic hch ton. Nhng chnh xc v gi tr vt t, hng ha xut dng, xut bn b nh hng ca cht lng cng tc qun l ti kho, quy, bn bi. Nhm Ti khon Hng tn kho c 9 ti khon: - Ti khon 151 - Hng mua ang i ng; - Ti khon 152 - Nguyn liu, vt liu; - Ti khon 153 - Cng c, dng c; - Ti khon 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang; - Ti khon 155 - Thnh phm; - Ti khon 156 - Hng ha; - Ti khon 157 - Hng gi i bn; - Ti khon 158 - Hng ho kho bo thu; - Ti khon 159 - D phng gim gi hng tn kho.
61
TI KHON 151
HNG MUA ANG I NG
Ti khon ny dng phn nh tr gi ca cc loi hng ha, vt t (Nguyn liu, vt liu; cng c, dng c; hng ha) mua ngoi thuc quyn s hu ca doanh nghip cn ang trn ng vn chuyn, bn cng, bn bi hoc v n doanh nghip nhng ang ch kim nhn nhp kho.
1. Hng ha, vt t c coi l thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng cha nhp kho, bao gm: - Hng ha, vt t mua ngoi thanh ton tin hoc chp nhn thanh ton nhng cn kho ngi bn, bn cng, bn bi hoc ang trn ng vn chuyn; - Hng ha, vt t mua ngoi v n doanh nghip nhng ang ch kim nghim, kim nhn nhp kho. 2. K ton hng mua ang i ng c ghi nhn trn Ti khon 151 theo nguyn tc gi gc quy nh trong Chun mc k ton s 02 Hng tn kho. 3. Hng ngy, khi nhn c ha n mua hng, nhng hng cha v nhp kho, k ton cha ghi s m tin hnh i chiu vi hp ng kinh t v lu ha n vo tp h s ring: Hng mua ang i ng.
Trong thng, nu hng v nhp kho, k ton cn c vo phiu nhp kho v ha n mua hng ghi s trc tip vo cc Ti khon 152 Nguyn liu, vt liu, Ti khon 153 Cng c, dng c, Ti khon 156 Hng ha, Ti khon 158 Hng ho kho bo thu.
Nu cui thng hng vn cha v th cn c ha n mua hng ghi vo Ti khon 151 Hng mua ang i ng.
4. K ton phi m chi tit theo di hng mua ang i ng theo tng chng loi hng ha, vt t, tng l hng, tng hp ng kinh t.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 151 - HNG MUA ANG I NG
Bn N: - Tr gi hng ha, vt t mua ang i ng; - Kt chuyn tr gi thc t ca hng vt t mua ang i ng cui k (Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). Bn C: - Tr gi hng ha, vt t mua ang i ng v nhp kho hoc chuyn giao thng cho khch hng; - Kt chuyn tr gi thc t ca hng ha, vt t mua ang i ng u k (Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). S d bn N: Tr gi hng ha, vt t mua nhng cn ang i ng (Cha v nhp kho n v).
62
I. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 1. Cui k k ton, cn c vo ha n mua hng ca cc loi hng mua cha v nhp kho dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng (Gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C TK 331 - Phi tr cho ngi bn; hoc C cc TK 111, 112, 141,...
Nu hng cha v nhp kho dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112, 331,... 2. Sang thng sau, khi hng v nhp kho, cn c ha n v phiu nhp kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 156 - Hng ha C TK 151 - Hng mua ang i ng.
3. Trng hp sang thng sau hng ha, vt t mua ang i ng khng nhp kho m giao thng cho khch hng theo hp ng kinh t ti phng tin, ti kho ngi bn, ti bn cng, bn bi, hoc gi thng cho khch hng, gi bn i l, k gi, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn; hoc N TK 157- Hng gi i bn. C TK 151 - Hng mua ang i ng. 4. Trng hp hng mua ang i ng b hao ht, mt mt pht hin ngay khi pht sinh hoc khi kim k cui k, cn c vo bin bn v mt mt, hao ht, k ton phn nh gi tr hng tn kho b mt mt, hao ht, ghi: N TK 1381- Ti sn thiu ch x l C TK 151- Hng mua ang i ng. II. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k. 1. u k, k ton cn c tr gi thc t hng ho, vt t ang i ng kt chuyn cui k trc kt chuyn tr gi thc t ca hng ha, vt t ang i ng u k, ghi: N TK 611 - Mua hng C TK 151 - Hng mua ang i ng. 2. Cui k, k ton cn c vo kt qu kim k xc nh tr gi thc t ca hng ha, vt t mua nhng cha v nhp kho (Cn ang i ng cui k), ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng C TK 611 - Mua hng.
63
TI KHON 152
NGUYN LIU, VT LIU

Ti khon ny dng phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ca cc loi nguyn liu, vt liu trong kho ca doanh nghip.
Nguyn liu, vt liu ca doanh nghip l nhng i tng lao ng mua ngoi hoc t ch bin dng cho mc ch sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. Nguyn liu, vt liu phn nh vo Ti khon ny c phn loi nh sau: - Nguyn liu, vt liu chnh; - Vt liu ph; - Nhin liu; - Ph tng thay th; - Vt liu v thit b xy dng c bn.
1. Nguyn liu, vt liu chnh: L nhng loi nguyn liu v vt liu khi tham gia vo qu trnh sn xut th cu thnh thc th vt cht, thc th chnh ca sn phm. V vy khi nim nguyn liu, vt liu chnh gn lin vi tng doanh nghip sn xut c th. Trong cc doanh nghip kinh doanh thng mi, dch v... khng t ra khi nim vt liu chnh, vt liu ph. Nguyn liu, vt liu chnh cng bao gm c na thnh phm mua ngoi vi mc ch tip tc qu trnh sn xut, ch to ra thnh phm.
2. Vt liu ph: L nhng loi vt liu khi tham gia vo qu trnh sn xut, khng cu thnh thc th chnh ca sn phm nhng c th kt hp vi vt liu chnh lm thay i mu sc, mi v, hnh dng b ngoi, tng thm cht lng ca sn phm hoc to iu kin cho qu trnh ch to sn phm c thc hin bnh thng, hoc phc v cho nhu cu cng ngh, k thut, bo qun ng gi; phc v cho qu trnh lao ng.
3. Nhin liu: L nhng th c tc dng cung cp nhit lng trong qu trnh sn xut, kinh doanh to iu kin cho qu trnh ch to sn phm din ra bnh thng. Nhin liu c th tn ti th lng, th rn v th kh.
4. Ph tng thay th: L nhng vt t dng thay th, sa cha my mc thit b, phng tin vn ti, cng c, dng c sn xut...
5. Vt liu v thit b xy dng c bn: L nhng loi vt liu v thit b c s dng cho cng vic xy dng c bn. i vi thit b xy dng c bn bao gm c thit b cn lp, khng cn lp, cng c, kh c v vt kt cu dng lp t vo cng trnh xy dng c bn.
1. K ton nhp, xut, tn kho nguyn liu, vt liu trn ti khon 152 phi c thc hin theo nguyn tc gi gc quy nh trong chun mc s 02 Hng tn kho. Ni dung gi gc ca nguyn liu, vt liu c xc nh tu theo tng ngun nhp.
1.1. Gi gc ca nguyn liu, vt liu mua ngoi, bao gm: Gi mua ghi trn ha n, thu nhp khu phi np, thu tiu th c bit hng nhp khu phi np (nu c), chi ph vn chuyn, bc xp,
64
bo qun, phn loi, bo him,... nguyn liu, vt liu t ni mua v n kho ca doanh nghip, cng tc ph ca cn b thu mua, chi ph ca b phn thu mua c lp, cc chi ph khc c lin quan trc tip n vic thu mua nguyn vt liu v s hao ht t nhin trong nh mc (nu c):
- Trng hp doanh nghip mua nguyn liu, vt liu dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th gi tr ca nguyn liu, vt liu mua vo c phn nh theo gi mua cha c thu GTGT. Thu GTGT u vo khi mua nguyn liu, vt liu v thu GTGT u vo ca dch v vn chuyn, bc xp, bo qun, chi ph gia cng,... c khu tr v hch ton vo Ti khon 133 Thu GTGT c khu tr (1331).
- Trng hp doanh nghip mua nguyn liu, vt liu dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, hoc dng cho hot ng s nghip, phc li, d n th gi tr ca nguyn liu, vt liu mua vo c phn nh theo tng gi thanh ton bao gm c thu GTGT u vo khng c khu tr (nu c).
- i vi nguyn liu, vt liu mua bng ngoi t th phi c quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v ghi tng gi tr nguyn liu, vt liu nhp kho.
1.2. Gi gc ca nguyn liu, vt liu t ch bin, bao gm: Gi thc t ca nguyn liu xut ch bin v chi ph ch bin.
1.3. Gi gc ca nguyn liu, vt liu thu ngoi gia cng ch bin, bao gm: Gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut thu ngoi gia cng ch bin, chi ph vn chuyn vt liu n ni ch bin v t ni ch bin v n v, tin thu ngoi gia cng ch bin.
1.4. Gi gc ca nguyn liu nhn gp vn lin doanh, c phn l gi tr c cc bn tham gia gp vn lin doanh thng nht nh gi chp thun. 2. Vic tnh tr gi ca nguyn liu, vt liu tn kho, c thc hin theo mt trong bn phng php quy nh trong Chun mc k ton s 02 Hng tn kho: - Phng php gi ch danh; - Phng php bnh qun gia quyn sau mi ln nhp hoc cui k; - Phng php nhp trc, xut trc; - Phng php nhp sau, xut trc.
Doanh nghip la chn phng php tnh gi no th phi m bo tnh nht qun trong c nin k ton. 3. K ton chi tit nguyn liu, vt liu phi thc hin theo tng kho, tng loi, tng nhm, th nguyn liu, vt liu.
4. Trng hp doanh nghip s dng gi hch ton trong k ton chi tit nhp, xut nguyn liu, vt liu, th cui k k ton phi tnh H s chnh lch gia gi thc t v gi hch ton ca nguyn liu, vt liu tnh gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut dng trong k theo cng thc: H s chnh lch gia gi thc t v gi hch ton = Gi thc t ca nguyn liu, vt liu tn kho u k + Gi thc t ca nguyn liu, vt liu nhp kho trong k
65
ca nguyn liu, vt liu (1)
Gi hch ton ca nguyn liu, vt liu tn kho u k Gi hch ton ca nguyn liu, vt liu xut dng trong k
Gi hch ton ca nguyn liu, vt liu nhp kho trong k H s chnh lch gia gi thc t v gi hch ton ca nguyn liu, vt liu (1)
Gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut dng trong k
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 152 - NGUYN LIU, VT LIU
Bn N: - Tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu nhp kho do mua ngoi, t ch, thu ngoi gia cng, ch bin, nhn gp vn hoc t cc ngun khc; - Tr gi nguyn liu, vt liu tha pht hin khi kim k; - Kt chuyn tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu tn kho cui k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C: - Tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut kho dng vo sn xut, kinh doanh, bn, thu ngoi gia cng ch bin, hoc a i gp vn; - Tr gi nguyn liu, vt liu tr li ngi bn hoc c gim gi hng mua; - Chit khu thng mi nguyn liu, vt liu khi mua c hng; - Tr gi nguyn liu, vt liu hao ht, mt mt pht hin khi kim k; - Kt chuyn tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu tn kho u k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). S d bn N: Tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu tn kho cui k.
I. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 1. Khi mua nguyn liu, vt liu v nhp kho n v, cn c ha n, phiu nhp kho v cc chng t c lin quan phn nh gi tr nguyn liu, vt liu nhp kho: - i vi nguyn liu, vt liu mua vo dng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C cc TK 111, 112, 141, 331,... (Tng gi thanh ton). - i vi nguyn liu, vt liu mua vo dng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc dng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc phc v cho hot ng s nghip, phc li, d n, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Tng gi thanh ton)
66
C cc TK 111, 112, 141, 311, 331,... (Tng gi thanh ton).
2. Trng hp mua nguyn, vt liu c hng chit khu thng mi th phi ghi gim gi gc nguyn liu, vt liu mua i vi khon chit khu thng mi thc t c hng, ghi: N cc TK 111, 112, 331,.... C TK 152- Nguyn liu, vt liu C TK 133- Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c).
3. Trng hp nguyn liu, vt liu mua v nhp kho nhng n v pht hin khng ng quy cch, phm cht theo hp ng k kt phi tr li ngi bn hoc c gim gi, k ton phn nh gi tr hng mua xut kho tr li hoc c gim gi, ghi: N cc TK 111, 112, 331,.... C TK 152- Nguyn liu, vt liu (Gi mua cha c thu GTGT) C TK 133- Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c).
4. Trng hp doanh nghip nhn c ha n mua hng nhng nguyn liu, vt liu cha v nhp kho n v th k ton lu ha n vo mt tp h s ring Hng mua ang i ng. 4.1. Nu trong thng hng v th cn c vo ha n, phiu nhp kho ghi vo Ti khon 152 Nguyn liu, vt liu. 4.2. Nu n cui thng nguyn liu, vt liu vn cha v th cn c vo ha n (Trng hp nguyn liu, vt liu dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr), k ton ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn; hoc C cc TK 111, 112, 141,... Sang thng sau, khi nguyn liu, vt liu v nhp kho, cn c vo ha n v phiu nhp kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 151 - Hng mua ang i ng.
5. Khi tr tin cho ngi bn, nu c hng chit khu thanh ton, th khon chit khu thanh ton thc t c hng c ghi nhn vo doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chit khu thanh ton).
6. i vi nguyn liu, vt liu nhp khu: - Nu nguyn liu, vt liu nhp khu v dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh vo gi gc nguyn liu, vt liu nhp khu theo gi c thu nhp khu, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi c thu nhp khu) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu). ng thi phn nh thu GTGT hng nhp khu phi np c khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312 - Thu GTGT hng nhp khu).
67
- i vi nguyn liu, vt liu nhp khu v dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc dng cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc dng cho hot ng s nghip, d n (k ton phn nh gi gc nguyn liu, vt liu nhp khu theo gi c thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu), ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi c thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312). - Nu nguyn liu, vt liu nhp khu phi chu thu tiu th c bit th s thu tiu th c bit phi np c phn nh vo gi gc nguyn liu, vt liu nhp khu, ghi: N TK 152- Nguyn liu, vt liu (gi c thu tiu th c bit hng nhp khu) C TK 331- Phi tr cho ngi bn C TK 3332- Thu tiu th c bit. 7. Cc chi ph v thu mua, bc xp, vn chuyn nguyn liu, vt liu t ni mua v kho doanh nghip, trng hp nguyn liu, vt liu mua v dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C cc TK 111, 112, 141, 331,... 8. i vi nguyn liu, vt liu nhp kho do thu ngoi gia cng, ch bin: - Khi xut nguyn liu, vt liu a i gia cng, ch bin, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C TK 152 - Nguyn liu, vt liu. - Khi pht sinh chi ph thu ngoi gia cng, ch bin, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c) C cc TK 111, 112, 131, 141,... - Khi nhp li kho s nguyn liu, vt liu thu ngoi gia cng, ch bin xong, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 9. i vi nguyn liu, vt liu nhp kho do t ch: - Khi xut kho nguyn liu, vt liu t ch bin, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C TK 152 - Nguyn liu, vt liu. - Khi nhp kho nguyn liu, vt liu t ch, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 10. i vi nguyn liu, vt liu tha pht hin khi kim k xc nh c nguyn nhn th cn c nguyn nhn tha ghi s, nu cha xc nh c nguyn nhn th cn c vo gi tr nguyn liu, vt liu tha, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381 - Ti sn tha ch gii quyt).
68
- Khi c quyt nh x l nguyn liu, vt liu tha pht hin trong kim k, cn c vo quyt nh x l, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381) C cc ti khon c lin quan.
- Nu xc nh ngay khi kim k s nguyn liu, vt liu tha l ca cc n v khc khi nhp kho cha ghi tng TK 152 th khng ghi vo bn C Ti khon 338(3381) m ghi vo bn N Ti khon 002 Vt t, hng ha nhn gi h, nhn gia cng. Khi tr li nguyn liu, vt liu cho n v khc ghi vo bn C Ti khon 002 (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton). 11. Khi xut kho nguyn liu, vt liu s dng vo sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 152 - Nguyn liu, vt liu.
12. Xut nguyn liu, vt liu s dng cho hot ng u t xy dng c bn hoc sa cha ln TSC, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang C TK 152 - Nguyn liu, vt liu.
13. i vi nguyn liu, vt liu a i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot: a- Khi xut nguyn liu, vt liu a i gp vn lin doanh, ghi: N TK 222- Vn gp lin doanh ( Theo gi nh gi li) N TK 811- Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr ghi s) C TK 152- Nguyn liu, vt liu (Theo gi tr ghi s) C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca nguyn liu, vt liu tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca nguyn liu, vt liu tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh). b- Khi c s kinh doanh ng kim sot bn thnh phm sn xut bng nguyn liu, vt liu nhn gp vn, hoc bn s nguyn liu, vt liu cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn phn doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387- Doanh thu cha thc hin C TK 711- Thu nhp khc. 14. Khi xut nguyn liu, vt liu a i gp vn vo cng ty lin kt, ghi: N TK 223- u t vo cng ty lin kt (Theo gi nh gi li) N TK 811- Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr ghi s) C TK 152- Nguyn liu, vt liu C TK 711- Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s). 15. i vi nguyn liu, vt liu thiu ht pht hin khi kim k: Mi trng hp thiu ht nguyn liu, vt liu trong kho hoc ti ni qun l, bo qun pht hin khi kim k phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn, xc nh ngi phm li. Cn c vo bin bn kim k v quyt nh x l ca cp c thm quyn ghi s k ton:
69
- Nu do nhm ln hoc cha ghi s phi tin hnh ghi b sung hoc iu chnh li s liu trn s k ton; - Nu gi tr nguyn liu, vt liu hao ht nm trong phm vi hao ht cho php (Hao ht vt liu trong nh mc), ghi: N TK 632- Gi vn hng bn C TK 152 - Nguyn liu, vt liu.
- Nu s hao ht, mt mt cha xc nh r nguyn nhn phi ch x l, cn c vo gi tr hao ht, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu. Khi c quyt nh x l, cn c vo quyt nh, ghi: N TK 111 - Tin mt (Ngi phm li np tin bi thng) N TK 138 - Phi thu khc (1388) (Phi thu tin bi thng ca ngi phm li) N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (Nu tr vo tin lng ca ngi phm li) N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn gi tr hao ht, mt mt nguyn liu, vt liu cn li phi tnh vo gi vn hng bn) C TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l). II. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k. 1. u k, kt chuyn tr gi nguyn liu, vt liu tn kho u k, ghi: N TK 611 - Mua hng C TK 152 - Nguyn liu, vt liu. 2. Cui k, cn c vo kt qu kim k xc nh gi tr nguyn liu, vt liu tn kho cui k, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 611 - Mua hng.
70
TI KHON 153
CNG C, DNG C
Ti khon ny dng phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc loi cng c, dng c ca doanh nghip. Cng c, dng c l nhng t liu lao ng khng c cc tiu chun v gi tr v thi gian s dng quy nh i vi TSC. V vy cng c, dng c c qun l v hch ton nh nguyn liu, vt liu.
Theo quy nh hin hnh, nhng t liu lao ng sau y nu khng tiu chun ghi nhn TSC th c ghi nhn l cng c, dng c: - Cc gio, vn khun, cng c, dng c g lp chuyn dng cho sn xut xy lp; - Cc loi bao b bn km theo hng ha c tnh tin ring, nhng trong qu trnh bo qun hng ha vn chuyn trn ng v d tr trong kho c tnh gi tr hao mn tr dn gi tr ca bao b; - Nhng dng c, ngh bng thu tinh, snh, s; - Phng tin qun l, dng vn phng; - Qun o, giy dp chuyn dng lm vic,...
HCH TON K TON TI KHON NY CN TN TRNG MT S QUY NH SAU
1. K ton nhp, xut, tn kho cng c, dng c trn ti khon 153 c thc hin theo gi gc. Nguyn tc xc nh gi gc nhp kho cng c, dng c c thc hin nh quy nh i vi nguyn liu, vt liu (Xem gii thch TK 152). 2. Vic tnh gi tr cng c, dng c tn kho cng c thc hin theo mt trong bn phng php quy nh trong Chun mc k ton s 02 Hng tn kho. 3. K ton chi tit cng c, dng c phi thc hin theo tng kho, tng loi, tng nhm, tng th cng c, dng c.
4. Cng c, dng c xut dng cho sn xut, kinh doanh, cho thu phi c theo di v hin vt v gi tr trn s k ton chi tit theo ni s dng, theo i tng thu v ngi chu trch nhim vt cht. i vi cng c, dng c c gi tr ln, qu him phi c th thc bo qun c bit.
5. i vi cc cng c, dng c c gi tr nh khi xut dng cho sn xut, kinh doanh phi ghi nhn ton b mt ln vo chi ph sn xut, kinh doanh. 6. Trng hp xut dng cng c, dng c mt ln c gi tr ln v c thi gian s dng vo sn xut, kinh doanh di mt nm th gi tr cng c, dng c xut dng c ghi vo Ti khon 142 Chi ph tr trc ngn hn v phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh cho cc k k ton thng hoc qu trong nm. 7. Trng hp cng c, dng c xut dng vo sn xut, kinh doanh c gi tr ln v c thi gian s dng cho sn xut, kinh doanh trn mt nm th gi tr cng c, dng c xut dng c ghi vo Ti khon 242 Chi ph tr trc di hn v phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 153 - CNG C, DNG C
71
Bn N: - Tr gi thc t ca cng c, dng c nhp kho do mua ngoi, t ch, thu ngoi gia cng ch bin, nhn gp vn; - Tr gi cng c, dng c cho thu nhp li kho; - Tr gi thc t ca cng c, dng c tha pht hin khi kim k; - Kt chuyn tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho cui k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C: - Tr gi thc t ca cng c, dng c xut kho s dng cho sn xut, kinh doanh, cho thu hoc gp vn; - Chit khu thng mi khi mua cng c, dng c c hng; - Tr gi cng c, dng c tr li cho ngi bn hoc c ngi bn gim gi; - Tr gi cng c, dng c thiu pht hin trong kim k; - Kt chuyn tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho u k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). S d bn N: Tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho.
Ti khon 153 - Cng c, dng c, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1531 - Cng c, dng c: Phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng cc loi cng c, dng c. - Ti khon 1532 - Bao b lun chuyn: Phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng cc loi bao b lun chuyn s dng cho sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. Bao b lun chuyn l cc loi bao b s dng nhiu ln, cho nhiu chu k sn xut, kinh doanh. Tr gi ca bao b lun chuyn khi xut dng c phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh ca nhiu k hch ton. - Ti khon 1533 - dng cho thu : Phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng cc loi cng c, dng c doanh nghip chuyn dng cho thu. Ch hch ton vo ti khon ny nhng cng c, dng c doanh nghip mua vo vi mc ch cho thu, trng hp khng phn bit c th hch ton vo Ti khon 1531. Trng hp cho thu cng c, dng c dng trong sn xut, kinh doanh ca doanh nghip th ngoi vic hch ton trn ti khon cp 1 cn phi hch ton chuyn cng c, dng c trn ti khon cp 2.
I. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 1. Mua cng c, dng c nhp kho dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th gi tr ca cng c, dng c c phn nh theo gi mua cha c thu GTGT, cn c vo ha n, phiu nhp kho v cc chng t c lin quan, ghi: N TK 153 - Cng c, dng c (Gi cha c thu GTGT ) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (S thu GTGT u vo) (1331) C cc TK 111, 112, 141, 331,... (Tng gi thanh ton).
72
- i vi cng c, dng c mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc din chu thu GTGT hoc phc v cho hot ng s nghip, phc li, d n, ghi: N TK 153 - Cng c, dng c (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112, 331,... (Tng gi thanh ton). 2. Trng hp cng c, dng c mua v nhp kho c hng chit khu thng mi, ghi: N cc TK 111, 112, 331,... C TK 153- Cng c, dng c (S chit khu thng mi c hng) C TK 133- Thu GTGT c khu tr (1331). 3. Cng c, dng c mua v c ngi bn gim gi do khng ng quy cch, phm cht theo hp ng, khon c gim gi, ghi: N TK 111, 112; hoc N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 153 - Cng c, dng c (S c gim gi) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c).
4. Tr li cng c, dng c mua cho ngi bn, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 153 - Cng c, dng c (Gi tr cng c, dng c tr li) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) (Thu GTGT u vo ca cng c, dng c tr li cho ngi bn). 5. Phn nh chit khu thanh ton c hng (nu c), ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S chit khu thanh ton c hng). 6. Xut cng c, dng c s dng cho sn xut, kinh doanh: 6.1. Nu gi tr cng c, dng c khng ln, tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh mt ln, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6273) N TK 641 - Chi ph bn hng (6412, 6413) N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6423) C TK 153 - Cng c, dng c (1531, 1532).
6.2. Nu gi tr cng c, dng c ln, s dng cho nhiu k sn xut, kinh doanh hoc xut dng bao b lun chuyn, phi phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh, khi xut kho cng c, dng c, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Cng c, dng c c gi tr ln v c thi gian s dng di mt nm) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Cng c, dng c c thi gian s dng trn mt nm v c gi tr ln) C TK 153 - Cng c, dng c (1531, 1532). - Khi phn b gi tr cng c, dng c xut dng cho tng k k ton, ghi: N cc TK 623, 627, 641,642,... C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
73
7. i vi cng c, dng c cho thu: - Khi xut kho cng c, dng c cho thu, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C TK 153 - Cng c, dng c (1533). - Phn b gi tr cng c, dng c cho thu vo chi ph, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
- i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu v cho thu cng c, dng c, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). - Nhn li cng c, dng c cho thu, ghi: N TK 153 - Cng c, dng c (1533) C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Gi tr cn li cha tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Gi tr cn li cha tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh).
8. Khi kim k pht hin cng c, dng c tha, thiu, mt, h hng, k ton phi cn c vo nguyn nhn hoc quyt nh x l ca cp c thm quyn x l nh sau:
8.1. Nu tha, thiu do nhm ln hoc cha ghi s phi tin hnh ghi b sung hoc iu chnh li s liu trn s k ton. 8.2. Trng hp pht hin thiu khi kim k cha xc nh c nguyn nhn v ngi phm li, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l) C TK 153 - Cng c, dng c.
Khi c quyt nh x l: Nu ngi lm mt, hng phi bi thng, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 334 - Phi tr ngi lao ng N TK 138 - Phi thu khc (1388) (Phi thu tin bi thng ca ngi phm li) N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn thiu ht, mt, h hng cng c, dng c cn li phi tnh vo gi vn hng bn) C TK 138 - Phi thu khc (1381). 8.3. Trng hp pht hin tha cha xc nh c nguyn nhn phi ch x l, ghi: N TK 153- Cng c, dng c C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381) Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381) C cc TK lin quan. II. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k. 1. u k k ton, kt chuyn tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho u k, ghi:
74
N TK 611 - Mua hng C TK 153 - Cng c, dng c. ghi: N TK 153 - Cng c, dng c C TK 611 - Mua hng.
2. Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k xc nh tr gi cng c, dng c tn kho cui k,
75
TI KHON 154
CHI PH SN XUT, KINH DOANH D DANG
Ti khon ny dng phn nh tng hp chi ph sn xut, kinh doanh phc v cho vic tnh gi thnh sn phm cng nghip, xy lp, nui, trng, ch bin sn phm nng, lm, ng nghip, dch v doanh nghip p dng phng php k khai thng xuyn trong hch ton hng tn kho.
nhng doanh nghip p dng phng php kim k nh k trong hch ton hng tn kho, Ti khon 154 ch phn nh gi tr thc t ca sn phm, dch v d dang cui k.
1. Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" phn nh chi ph sn xut, kinh doanh pht sinh trong k; chi ph sn xut, kinh doanh ca khi lng sn phm, dch v hon thnh trong k; chi ph sn xut, kinh doanh d dang u k, cui k ca cc hot ng sn xut, kinh doanh chnh, ph v thu ngoi gia cng ch bin cc n v sn xut (Cng nghip, xy lp, nng nghip, lm nghip, ng nghip,...), hoc cc n v kinh doanh dch v (Vn ti, bu in, du lch, khch sn,...). Ti khon 154 cng phn nh chi ph sn xut, kinh doanh ca cc hot ng sn xut, gia cng ch bin, hoc cung cp dch v ca cc doanh nghip thng mi, nu c t chc cc loi hnh hot ng ny. 2. Chi ph sn xut, kinh doanh hch ton trn Ti khon 154 phi c chi tit theo a im pht sinh chi ph (Phn xng, b phn sn xut, i sn xut, cng trng,...); theo loi, nhm sn phm, hoc chi tit, b phn sn phm; theo tng loi dch v hoc theo tng cng on dch v. 3. Chi ph sn xut, kinh doanh phn nh trn Ti khon 154 gm nhng chi ph sau: - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip; - Chi ph nhn cng trc tip; - Chi ph s dng my thi cng (i vi hot ng xy lp); - Chi ph sn xut chung.
4. Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng v chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo gi tr hng tn kho m phi tnh vo gi vn hng bn ca k k ton.
5. Cui k, phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung c nh vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng (C TK 627, N TK 154). Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh sn phm) c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k (C TK 627, N TK 632). Chi ph sn xut chung bin i c phn b ht vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo chi ph thc t pht sinh. 6. i vi hot ng sn xut xy lp, Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" l ti khon tp hp chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm xy lp, vi cc khon mc tnh gi thnh: Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip; Chi ph nhn cng trc tip; Chi ph s dng my thi
76
cng; Chi ph sn xut chung. i vi hot ng sn xut sn phm khc, Ti khon 154 dng phn nh, tng hp chi ph sn xut v tnh gi thnh ca cc phn xng hoc b phn sn xut, ch to sn phm.
7. i vi doanh nghip sn xut cng nghip c hot ng thu ngoi gia cng ch bin, cung cp lao v, dch v ra bn ngoi hoc phc v cho vic sn xut sn phm th nhng chi ph ca hot ng ny cng c tp hp vo Ti khon 154. 8. Khng hch ton vo Ti khon 154 nhng chi ph sau: - Chi ph bn hng; - Chi ph qun l doanh nghip; - Chi ph ti chnh; - Chi ph khc; - Chi ph thu thu nhp doanh nghip; - Chi s nghip, chi d n; - Chi u t xy dng c bn; - Cc khon chi c trang tri bng ngun khc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 154 - CHI PH SN XUT, KINH DOANH D DANG
Bn N: - Cc chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung pht sinh trong k lin quan n sn xut sn phm v chi ph thc hin dch v; - Cc chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung pht sinh trong k lin quan n gi thnh sn phm xy lp cng trnh hoc gi thnh xy lp theo gi khon ni b; - Kt chuyn chi ph sn xut, kinh doanh d dang cui k (trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C: - Gi thnh sn xut thc t ca sn phm ch to xong nhp kho hoc chuyn i bn; - Gi thnh sn xut sn phm xy lp hon thnh bn giao tng phn, hoc ton b tiu th trong k; hoc bn giao cho n v nhn thu chnh xy lp (Cp trn hoc ni b); hoc gi thnh sn phm xy lp hon thnh ch tiu th; - Chi ph thc t ca khi lng dch v hon thnh cung cp cho khch hng; - Tr gi ph liu thu hi, gi tr sn phm hng khng sa cha c; - Tr gi nguyn liu, vt liu, hng ho gia cng xong nhp li kho; - Phn nh chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng v chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo tr gi hng tn kho m phi tnh vo gi vn hng bn ca k k ton. i vi n v sn xut theo n t hng, hoc n v c chu k sn xut sn phm di m hng k k ton kt chuyn chi ph sn xut chung c nh vo TK 154 n khi sn phm hon thnh mi xc nh c chi ph sn xut chung c nh khng c tnh vo tr gi hng tn kho m phi hch ton vo gi vn hng bn (C TK 154, N TK 632); - Kt chuyn chi ph sn xut, kinh doanh d dang u k (Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). S d bn N:
77
Chi ph sn xut, kinh doanh cn d dang cui k.

PHNG PHP VN DNG TI KHON 154 TRONG MT S NGNH CH YU
Cng nghip
Ti khon 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" p dng trong ngnh cng nghip dng tp hp, tng hp chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm ca cc phn xng, hoc b phn sn xut, ch to sn phm. i vi cc doanh nghip sn xut c thu ngoi gia cng, ch bin, cung cp lao v, dch v cho bn ngoi hoc phc v cho vic sn xut sn phm th chi ph ca nhng hot ng ny cng c tp hp vo Ti khon 154.
HCH TON TI KHON 154 TRONG NGNH CNG NGHIP CN CH
1. Ch c phn nh vo Ti khon 154 nhng ni dung chi ph sau: - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip cho vic sn xut, ch to sn phm, cung cp dch v; - Chi ph nhn cng trc tip cho vic sn xut, ch to sn phm, cung cp dch v; - Chi ph sn xut chung phc v trc tip cho vic sn xut, ch to sn phm v cung cp dch v.
2. Ti khon 154 cc doanh nghip sn xut cng nghip c hch ton chi tit theo a im pht sinh chi ph (Phn xng, b phn sn xut), theo loi, nhm sn phm, sn phm, hoc chi tit b phn sn phm.
PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU TRONG NGNH CNG NGHIP
I. Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn 1. Cui k, k ton kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip theo tng i tng tp hp chi ph, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph nguyn liu, vt liu trn mc bnh thng) C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip. 2. Cui k, k ton kt chuyn chi ph nhn cng trc tip theo tng i tng tp hp chi ph, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph nhn cng trn mc bnh thng) C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip. 3. Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra cao hn hoc bng cng sut bnh thng th cui k, k ton thc hin vic tnh ton, phn b v kt chuyn ton b chi ph sn xut chung (chi ph sn xut chung bin i v chi ph sn xut chung c nh) cho tng i tng tp hp chi ph, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
78
C TK 627 - Chi ph sn xut chung.
4. Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh sn phm s chnh lch gia tng s chi ph sn xut chung c nh thc t pht sinh ln hn chi ph sn xut chung c nh tnh vo gi thnh sn phm) c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph sn xut chung c nh khng phn b vo gi thnh sn phm) C TK 627- Chi ph sn xut chung. 5. Tr gi nguyn liu, vt liu xut thu ngoi gia cng nhp li kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 6. Tr gi sn phm hng khng sa cha c, ngi gy ra thit hi sn phm hng phi bi thng, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) N TK 334 - Phi tr ngi lao ng C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
7. i vi n v c chu k sn xut, kinh doanh di m trong k k ton kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip v chi ph sn xut chung sang TK 154, khi xc nh c chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng v chi ph sn xut chung c nh khng tnh vo gi thnh sn phm, k ton phn nh chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng v chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng c tnh vo tr gi hng tn kho) m phi tnh vo gi vn hng bn ca k k ton, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Trng hp kt chuyn chi ph t TK 621, 622, 627 sang TK 154). 8. Gi thnh sn phm thc t nhp kho trong k, ghi: N TK 155 - Thnh phm C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
9. Trng hp sn phm sn xut xong, khng tin hnh nhp kho m chuyn giao thng cho ngi mua hng (Sn phm in, nc...), ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
II. Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k: 1. Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thc t, xc nh tr gi thc t chi ph sn xut, kinh doanh d dang v thc hin vic kt chuyn, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C TK 631 - Gi thnh sn xut. 2. u k k ton, kt chuyn chi ph thc t sn xut, kinh doanh d dang, ghi: N TK 631 - Gi thnh sn xut
79
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
Nng nghip
Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" p dng trong ngnh nng nghip dng tp hp tng chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm ca cc hot ng nui trng, ch bin sn phm hoc dch v nng nghip.
HCH TON TI KHON 154 TRONG NGNH NNG NGHIP CN CH
1. Ti khon ny phi c hch ton chi tit theo ngnh kinh doanh nng nghip (Trng trt, chn nui, ch bin,...), theo a im pht sinh chi ph (Phn xng, i sn xut,...), chi tit theo tng loi cy con v tng loi sn phm, tng sn phm hoc dch v.
2. Gi thnh sn xut thc t ca sn phm nng nghip c xc nh vo cui v thu hoch, hoc cui nm. Sn phm thu hoch nm no th tnh gi thnh trong nm ngha l chi ph chi ra trong nm nay nhng nm sau mi thu hoch sn phm th nm sau mi tnh gi thnh.
3. i vi ngnh trng trt, chi ph phi c hch ton chi tit theo 3 loi cy: - Cy ngn ngy (La, khoai, sn,...); - Cy trng mt ln thu hoch nhiu ln (Da, chui,...); - Cy lu nm (Ch, c ph, cao su, h tiu, cy n qu,...). i vi cc loi cy trng 2, 3 v trong mt nm, hoc trng nm nay, nm sau mi thu hoch, hoc loi cy va c din tch trng mi, va c din tch chm sc thu hoch trong cng mt nm,... th phi cn c vo tnh hnh thc t ghi chp, phn nh r rng chi ph ca v ny vi v khc, ca din tch ny vi din tch khc, ca nm trc vi nm nay v nm sau,... 4. Khng phn nh vo ti khon ny chi ph khai hoang, trng mi v chm sc cy lu nm ang trong thi k XDCB, chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip, chi ph hot ng ti chnh, chi ph khc.
5. V nguyn tc, chi ph sn xut ngnh trng trt c hch ton chi tit vo bn N Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" theo tng i tng tp hp chi ph. i vi mt s loi chi ph c lin quan n nhiu i tng hch ton, hoc lin quan n nhiu v, nhiu thi k th phi phn nh trn cc ti khon ring, sau phn b vo gi thnh ca cc loi sn phm lin quan nh: Chi ph ti tiu nc, chi ph chun b t v trng mi nm u ca nhng cy trng mt ln, thu hoch nhiu ln (Chi ph ny khng thuc vn u t XDCB),...
6. Trn cng mt din tch canh tc, nu trng xen t hai loi cy nng nghip ngn ngy tr ln th nhng chi ph pht sinh c lin quan trc tip n loi cy no th tp hp ring cho loi cy (nh: Ht ging, chi ph gieo trng, thu hoch,...), chi ph pht sinh chung cho nhiu loi cy (Chi ph cy ba, ti tiu nc,...) th c tp hp ring v phn b cho tng loi cy theo din tch gieo trng, hoc theo mt tiu thc ph hp. 7. i vi cy lu nm, qu trnh t khi lm t, gieo trng, chm sc n khi bt u c sn phm (thu, bi) th c hch ton nh qu trnh u t XDCB hnh thnh nn TSC c tp hp chi ph TK 241 XDCB d dang". Chi ph cho vn cy lu nm trong qu trnh sn xut, kinh doanh bao gm cc chi ph cho khu chm sc, khu thu hoch.
80
8. Khi hch ton chi ph ngnh chn nui trn Ti khon 154 cn ch mt s im sau: - Hch ton chi ph chn nui phi chi tit cho tng loi hot ng chn nui (nh chn nui tru b, chn nui ln,...), theo tng nhm hoc tng loi gia sc, gia cm; - Sc vt con ca n sc vt c bn hay nui bo ra sau khi tch m c m s chi tit theo di ring theo gi thnh thc t; - i vi sc vt c bn khi o thi chuyn thnh sc vt nui ln, nui bo c hch ton vo Ti khon 154 theo gi tr cn li ca sc vt c bn; - i tng tnh gi thnh trong ngnh chn nui l: 1 kg sa ti, 1 con b con tiu chun, gi thnh 1 kg tht tng, gi thnh 1 kg tht hi, gi thnh 1 ngy/con chn nui,...
9. Phn chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng, chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo gi thnh sn phm m c hch ton vo gi vn hng bn ca k k ton.
PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU TRONG NGNH NNG NGHIP
I. Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn 1. Cui k, k ton tnh v kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip theo i tng tp hp chi ph sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph nguyn liu, vt liu trn mc bnh thng) C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip. 2. Cui k, k ton tnh v kt chuyn chi ph nhn cng trc tip theo tng i tng tp hp chi ph, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph nhn cng trn mc bnh thng) C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip.
3. Cui k, k ton thc hin vic tnh ton, phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung cho tng i tng tp hp chi ph, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph sn xut chung c nh khng phn b vo gi thnh sn phm) C TK 627 - Chi ph sn xut chung. 4. Tr gi sn phm ph thu hi (Nh: Phn sc vt, rm, r,...), ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 5. Tr gi ph liu thu hi, nguyn liu, vt liu xut thu ngoi gia cng xong nhp li kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 6. Tr gi sc vt con v sc vt nui bo chuyn sang sc vt lm vic, hoc sc vt sinh sn, ghi:
81
N TK 211 - TSC hu hnh (2116 ) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 7. Gi thnh sn xut thc t sn phm sn xut xong nhp kho hoc tiu th ngay, ghi: N TK 155 - Thnh phm N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
II. Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k Phng php hch ton mt s hot ng kinh t ch yu Ti khon 154 trong ngnh Nng nghip tng t nh i vi ngnh Cng nghip.
Kinh doanh dch v
Ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" p dng trong cc n v kinh doanh dch v nh: Giao thng vn ti, bu in, du lch, dch v,... Ti khon ny dng tp hp tng chi ph (Nguyn liu, vt liu trc tip, nhn cng trc tip, chi ph sn xut chung) v tnh gi thnh ca khi lng dch v thc hin.
HCH TON TI KHON 154 TRONG NGNH KINH DOANH DCH V CN CH
1. i vi ngnh giao thng vn ti, ti khon ny dng tp hp chi ph v tnh gi thnh v vn ti ng b ( t, tu in, vn ti bng phng tin th s khc...) vn ti ng st, ng thu, ng hng khng, vn ti ng ng,... Ti khon 154 p dng cho ngnh giao thng vn ti phi c m chi tit cho tng loi hot ng (Vn ti hnh khch, vn ti hng ho,...) theo tng n v hoc b phn kinh doanh dch v. Trong qu trnh vn ti, sm lp b hao mn vi mc nhanh hn mc khu hao u xe nn thng phi thay th nhiu ln nhng gi tr sm lp thay th khng tnh vo gi thnh vn ti ngay mt lc khi xut dng thay th, m phi chuyn dn tng thng. V vy, hng thng cc n v vn ti t c trch trc chi ph sm lp vo gi thnh vn ti (Chi ph phi tr) theo quy nh ca ch ti chnh hin hnh.
2. Phn chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng v phn chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo gi thnh sn phm m c hch ton vo gi vn hng bn ca k k ton. 3. i vi hot ng kinh doanh du lch, ti khon ny c m chi tit theo tng loi hot ng nh: Hng dn du lch, kinh doanh khch sn, kinh doanh vn ti du lch,...
4. Trong hot ng kinh doanh khch sn, Ti khon 154 phi m chi tit theo tng loi dch v nh: Hot ng n, ung, dch v bung ngh, dch v vui chi gii tr, phc v khc (Git, l, ct tc, in tn, th thao,...). Phng php k ton mt s hot ng kinh t ch yu Ti khon 154 cc n v thuc ngnh kinh doanh dch v tng t nh i vi ngnh cng nghip. Ngoi ra cn ch : Nghip v kt chuyn gi thnh thc t ca khi lng dch v hon thnh v chuyn giao cho ngi mua v c xc nh l bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
82
Xy lp
i vi hot ng kinh doanh xy lp quy nh ch p dng phng php hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn, khng p dng phng php hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k nn Ti khon 154 dng tp hp chi ph sn xut, kinh doanh, phc v cho vic tnh gi thnh sn xut sn phm xy lp cng nghip, dch v ca doanh nghip xy lp. Phn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng v phn chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo gi thnh cng trnh xy lp m c hch ton vo gi vn hng bn ca k k ton.
Ti khon ny trong ngnh Xy lp c 4 ti khon cp 2: - Ti khon 1541 - Xy lp: Dng tp hp chi ph, tnh gi thnh sn xut sn phm xy lp v phn nh gi tr sn phm xy lp d dang cui k; - Ti khon 1542 - Sn phm khc: Dng tp hp chi ph, tnh gi thnh sn xut sn phm khc v phn nh gi tr sn phm khc d dang cui k (Thnh phm, cu kin xy lp,...); - Ti khon 1543 - Dch v: Dng tp hp chi ph, tnh gi thnh dch v v phn nh chi ph dch v d dang cui k; - Ti khon 1544 - Chi ph bo hnh xy lp: Dng tp hp chi ph bo hnh cng trnh xy dng, lp t thc t pht sinh trong k v gi tr cng trnh bo hnh xy lp cn d dang cui k.
PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU TRONG NGNH XY LP
I. Phng php hch ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm xy lp (k c n v nhn khon ni b v sn phm xy lp c t chc k ton ring) Vic tp hp chi ph sn xut, tnh gi thnh sn phm xy lp phi theo tng cng trnh, hng mc cng trnh v theo khon mc gi thnh quy nh trong gi tr d ton xy lp, gm: - Chi ph vt liu; - Chi ph nhn cng; - Chi ph s dng my thi cng; - Ch ph chung. Ring chi ph chung c tp hp bn N Ti khon 1541 "Xy lp": Ch bao gm chi ph chung pht sinh i nhn thu hoc cng trng xy lp. Cn chi ph qun l doanh nghip xy lp (l mt b phn ca chi ph chung) c tp hp bn N Ti khon 642 "Chi ph qun l doanh nghip". Chi ph ny s c kt chuyn vo bn N Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh" tham gia vo gi thnh ton b sn phm xy lp hon thnh v bn ra trong k.
1. Phng php hch ton tp hp chi ph xy lp (bn N Ti khon 1541 "Xy lp"): 1.1. Hch ton khon mc nguyn liu, vt liu trc tip: Khon mc chi ph nguyn liu, vt liu trc tip bao gm: Gi tr thc t ca vt liu chnh, vt liu ph, cc cu kin hoc cc b phn ri, vt liu lun chuyn tham gia cu thnh thc th sn phm xy, lp hoc gip cho vic thc hin v hon thnh khi lng xy, lp (Khng k vt liu ph cho my mc, phng tin thi cng v nhng vt liu tnh trong chi ph chung). Nguyn tc hch ton khon mc nguyn liu, vt liu trc tip: Nguyn liu, vt liu s dng cho xy dng hng mc cng trnh no phi tnh trc tip cho sn phm hng mc cng trnh trn
83
c s chng t gc theo s lng thc t s dng v theo gi thc t xut kho (Gi bnh qun gia quyn; Gi nhp trc, xut trc,...). Cui k hch ton hoc khi cng trnh hon thnh, tin hnh kim k s vt liu cn li ti ni sn xut (nu c) ghi gim tr chi ph nguyn liu, vt liu trc tip xut s dng cho cng trnh. Trong iu kin thc t sn xut xy lp khng cho php tnh chi ph nguyn liu, vt liu trc tip cho tng cng trnh, hng mc cng trnh th n v c th p dng phng php phn b vt liu cho i tng s dng theo tiu thc hp l (T l vi nh mc tiu hao nguyn liu, vt liu,...). - Cn c vo Bng phn b vt liu cho tng cng trnh, hng mc cng trnh, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Khon mc: Chi ph vt liu) (1541) N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip vt trn mc bnh thng) C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip. 1.2. Hch ton khon mc chi ph nhn cng trc tip: Hch ton tng t nh ngnh cng nghip
1.3. Hch ton khon mc chi ph s dng my thi cng: Khon mc chi ph s dng my thi cng bao gm: Chi ph cho cc my thi cng nhm thc hin khi lng cng tc xy lp bng my. My mc thi cng l loi my trc tip phc v xy lp cng trnh. l nhng my mc chuyn ng bng ng c hi nc, diezen, xng, in,... (K c loi my phc v xy, lp). Chi ph s dng my thi cng bao gm: Chi ph thng xuyn v chi ph tm thi. Chi ph thng xuyn cho hot ng ca my thi cng, gm: Chi ph nhn cng iu khin my, phc v my,...; Chi ph vt liu; Chi ph cng c, dng c; Chi ph khu hao TSC; Chi ph dch v mua ngoi (Chi ph sa cha nh, in, nc, bo him xe, my,...); Chi ph khc bng tin. Chi ph tm thi cho hot ng ca my thi cng, gm: Chi ph sa cha ln my thi cng (i tu, trung tu,...) khng iu kin ghi tng nguyn gi my thi cng; Chi ph cng trnh tm thi cho my thi cng (lu, ln, b, ng ray chy my,...). Chi ph tm thi ca my c th pht sinh trc (c hch ton vo bn N Ti khon 142, hoc TK 242) sau s phn b dn vo N Ti khon 623 "Chi ph s dng my thi cng"; Hoc pht sinh sau, nhng phi tnh trc vo chi ph sn xut xy lp trong k (Do lin quan ti vic s dng thc t my mc thi cng trong k). Trng hp ny phi tin hnh trch trc chi ph, ghi C Ti khon 335 "Chi ph phi tr", N Ti khon 623 "Chi ph s dng my thi cng". Vic tp hp chi ph v tnh gi thnh v chi ph s dng my thi cng phi c hch ton ring bit theo tng my thi cng (Xem hng dn phn Ti khon 623 "Chi ph s dng my thi cng"). - Cn c vo Bng phn b chi ph s dng my thi cng (Chi ph thc t ca my) tnh cho tng cng trnh, hng mc cng trnh, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Khon mc chi ph s dng my thi cng) N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph s dng my thi cng vt trn mc bnh thng) C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng.
1.4. Hch ton khon mc chi ph sn xut chung: - Chi ph sn xut chung phn nh chi ph sn xut ca i, cng trng xy dng gm: Lng nhn vin qun l phn xng, t, i xy dng; Khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh theo t l quy nh trn tin lng phi tr cng nhn trc tip xy lp, nhn vin s dng my thi cng v nhn vin qun l phn xng, t, i; Khu hao ti sn c nh dng chung
84
cho hot ng ca i v nhng chi ph khc lin quan n hot ng ca i,... Khi cc chi ph ny pht sinh trong k, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 334, 338, 152, 153, 142, 214, 335, 111, 112,... - Khi xc nh s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 352 - D phng phi tr. - Khi pht sinh chi ph sa cha v bo hnh cng trnh, nh chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung, k ton phn nh vo cc Ti khon chi ph c lin quan, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 112, 152, 153, 214, 331, 334, 338,...
- Cui k, kt chuyn chi ph thc t pht sinh trong k v nguyn liu, vt liu trc tip, nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung lin quan n hot ng sa cha v bo hnh cng trnh xy lp tng hp chi ph sa cha v bo hnh v tnh gi thnh bo hnh, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng C TK 627 - Chi ph sn xut chung. ghi: N TK 352 - D phng phi tr C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
- Khi cng vic sa cha bo hnh cng trnh xy lp hon thnh bn giao cho khch hng,
- Ht thi hn bo hnh cng trnh xy lp, nu cng trnh khng phi bo hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp ln hn chi ph thc t pht sinh th s chnh lch phi hon nhp, ghi: N TK 352 - D phng phi tr C TK 711 - Thu nhp khc. - Cui k hch ton, cn c vo Bng phn b chi ph sn xut chung phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung cho cc cng trnh, hng mc cng trnh c lin quan (T l vi chi ph nhn cng), ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng tnh vo gi thnh cng trnh xy lp) C TK 627 - Chi ph sn xut chung.
2. Phng php hch ton v kt chuyn chi ph xy lp (bn C TK 1541 "Xy lp"): 2.1. Cc chi ph ca hp ng khng th thu hi (V d: Khng tnh thc thi v mt php l
85
nh c s nghi ng v hiu lc ca n, hoc hp ng m khch hng khng th thc thi ngha v ca mnh...) phi c ghi nhn ngay l chi ph trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
2.2. Chi ph lin quan trc tip n tng hp ng c th c gim nu c cc khon thu khc khng bao gm trong doanh thu ca hp ng. V d: Cc khon thu t vic bn nguyn liu, vt liu tha v thanh l my mc, thit b thi cng khi kt thc hp ng xy dng: a) Nhp kho nguyn liu, vt liu tha khi kt thc hp ng xy dng, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Theo gi gc) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. b) Ph liu thu hi nhp kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Theo gi c th thu hi) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. c) Trng hp vt liu tha v ph liu thu hi khng qua nhp kho m bn ngay, k ton phn nh cc khon thu bn vt liu tha v ph liu, ghi gim chi ph: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Gi bn cha c thu GTGT). d) K ton thanh l my mc, thit b thi cng chuyn dng cho mt hp ng xy dng v TSC ny trch khu hao theo nguyn gi khi kt thc hp ng xy dng: + Phn nh s thu v thanh l my mc, thit b thi cng, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Gi bn cha c thu GTGT). + Phn nh chi ph thanh l my mc, thit b (nu c), ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 133 Thu GTGT c khu tr (33311) C cc TK 111, 112, + Ghi gim TSC khu hao ht l my mc, thit b thi cng chuyn dng thanh l, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC C TK 211 - TSC hu hnh.
2.3. Cui k hch ton, cn c vo gi thnh sn xut sn phm xy lp thc t hon thnh c xc nh l bn (Bn giao tng phn hoc ton b cho Ban qun l cng trnh - bn A); hoc bn giao cho n v nhn thu chnh ni b: a) Trng hp bn giao cho Bn A (K c bn giao khi lng xy lp hon thnh theo hp ng khon ni b, cho n v nhn khon c t chc k ton ring), ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Ch ph sn xut, kinh doanh d dang (1541). b) Trng hp sn phm xy lp hon thnh ch bn (Xy dng nh bn,...) hoc sn phm xy lp hon thnh nhng cha bn giao, cn c vo gi thnh sn phm xy lp hon thnh ch bn, ghi: N TK 155 - Thnh phm C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (1541). c) Trng hp bn giao sn phm xy lp hon thnh cho n v nhn thu chnh xy lp (Cp
86
trn, n v ni b - do thc hin hp ng khon xy lp ni b, n v nhn khon c t chc k ton ring nhng ch hch ton n gi thnh sn xut xy lp), ghi: N TK 336 - Phi tr ni b (3362) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (1541).
II. Phng php hch ton chi ph sn xut v tnh gi thnh i vi hot ng sn xut sn phm cng nghip v dch v trong doanh nghip xy lp thc hin nh quy nh cho ngnh cng nghip.
TI KHON 155
THNH PHM
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi thnh phm ca doanh nghip.
87
Thnh phm l nhng sn phm kt thc qu trnh ch bin do cc b phn sn xut ca doanh nghip sn xut hoc thu ngoi gia cng xong c kim nghim ph hp vi tiu chun k thut v nhp kho.
1. K ton nhp, xut, tn kho thnh phm trn Ti khon 155 c thc hin theo nguyn tc gi gc quy nh trong Chun mc k ton s 02 Hng tn kho.
2. Thnh phm do cc b phn sn xut chnh v sn xut ph ca n v sn xut ra phi c nh gi theo gi thnh sn xut (gi gc), bao gm: Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi ph sn xut chung v nhng chi ph c lin quan trc tip khc n vic sn xut sn phm. + i vi chi ph sn xut chung bin i c phn b ht vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo chi ph thc t pht sinh trong k. + i vi chi ph sn xut chung c nh c phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm da trn cng sut bnh thng ca my mc thit b sn xut. Cng sut bnh thng l s lng sn phm t c mc trung bnh trong cc iu kin sn xut bnh thng. + Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra cao hn cng sut bnh thng th chi ph sn xut chung c nh c phn b cho mi n v sn phm theo chi ph thc t pht sinh. + Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn mc cng sut bnh thng th chi ph sn xut chung c nh ch c phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung khng phn b c ghi nhn l chi ph xc nh kt qu hot ng kinh doanh (Ghi nhn vo gi vn hng bn) trong k.
3. Khng c tnh vo gi gc thnh phm cc chi ph sau: a- Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng v cc chi ph sn xut, kinh doanh khc pht sinh trn mc bnh thng; b- Chi ph bo qun hng tn kho tr cc khon chi ph bo qun hng tn kho cn thit cho qu trnh sn xut tip theo v chi ph bo qun quy nh on 06 ca Chun mc k ton s 02- Hng tn kho; c- Chi ph bn hng; d- Chi ph qun l doanh nghip. 4. Thnh phm thu ngoi gia cng ch bin c nh gi theo gi thnh thc t gia cng ch bin bao gm: Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph thu gia cng v cc chi ph khc c lin quan trc tip n qu trnh gia cng.
5. Vic tnh gi tr thnh phm tn kho c thc hin theo mt trong bn phng php quy nh trong chun mc k ton s 02 Hng tn kho.
6. Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn, nu k ton chi tit nhp, xut kho thnh phm hng ngy c ghi s theo gi hch ton (C th l gi thnh k hoch hoc gi nhp kho thng nht quy nh). Cui thng, k ton phi tnh gi thnh thc t ca thnh phm nhp kho v xc nh h s chnh lch gia gi thnh thc t v gi hch ton ca thnh phm (Tnh c s chnh lch ca thnh phm u k) lm c s xc nh gi thnh thc t ca thnh phm nhp, xut kho trong k (S dng cng thc tnh nu phn gii thch Ti khon 152 Nguyn liu, vt liu). 7. K ton chi tit thnh phm phi thc hin theo tng kho, tng loi, nhm, th thnh phm.
88
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 155 - THNH PHM
Bn N: - Tr gi ca thnh phm nhp kho; - Tr gi ca thnh phm tha khi kim k; - Kt chuyn gi tr ca thnh phm tn kho cui k (Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). Bn C: - Tr gi thc t ca thnh phm xut kho; - Tr gi ca thnh phm thiu ht khi kim k; - Kt chuyn tr gi thc t ca thnh phm tn kho u k (Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). S d bn N: Tr gi thc t ca thnh phm tn kho cui k.
I. Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 1. Nhp kho thnh phm do n v sn xut ra hoc thu ngoi gia cng, ghi: N TK 155 - Thnh phm C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 2. Xut kho thnh phm bn cho khch hng, k ton phn nh gi vn ca thnh phm xut bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm.
3. Xut kho thnh phm gi i bn, xut kho cho cc c s nhn bn hng i l, k gi hoc xut kho cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc (Trng hp s dng phiu xut kho kim vn chuyn ni b), ghi: N TK 157 - Hng gi i bn C TK 155 - Thnh phm.
4. Khi ngi mua tr li s thnh phm bn: Trng hp thnh phm bn b tr li thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu hng bn b tr li theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 531 - Hng bn b tr li (Gi bn cha c thu GTGT) N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton ca hng bn b tr li). ng thi phn nh gi vn ca thnh phm bn nhp li kho, ghi: N TK 155 - Thnh phm C TK 632 - Gi vn hng bn.
89
5. Xut thnh phm tiu dng ni b cho hot ng sn xut, kinh doanh: Trng hp xut kho thnh phm thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr: + Khi xut kho thnh phm, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn C TK 155- Thnh phm.
+ Phn nh doanh thu bn hng ni b ca thnh phm xut kho tiu dng ni b v thu GTGT u ra, ghi: N TK 621- Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip N TK 627- Chi ph sn xut chung N TK 641- Chi ph bn hng N TK 642- Chi ph qun l doanh nghip N TK 241- Xy dng c bn d dang C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Theo chi ph sn xut sn phm). 6. Xut kho thnh phm a i gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot: a) Khi xut kho thnh phm a i gp vn lin doanh, ghi: N TK 222- Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li) N TK 811- Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr ghi s ca thnh phm) C TK 155 - Thnh phm C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca thnh phm tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin( Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca thnh phm tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh).
b) Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s thnh phm nhn gp vn cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn phn doanh thu cha thc hin cn li vo thu nhp khc trong k , ghi: N TK 3387- Doanh thu cha thc hin C TK 711- Thu nhp khc.
7. Xut thnh phm a i gp vn vo cng ty lin kt, ghi: N TK 223- u t vo cng ty lin kt (Theo gi nh gi li) N TK 811- Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr ghi s ca thnh phm) C TK 155- Thnh phm C TK 711- Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca thnh phm).
8. Mi trng hp pht hin tha, thiu thnh phm khi kim k u phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn xc nh ngi phm li. Cn c vo bin bn kim k v quyt nh x l ca cp c thm quyn ghi s k ton: - Nu tha, thiu thnh phm do nhm ln hoc cha ghi s k ton phi tin hnh ghi b sung hoc iu chnh li s liu trn s k ton;
90
- Trng hp cha xc nh c nguyn nhn tha, thiu phi ch x l: + Nu tha, ghi: N TK 155 - Thnh phm C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381). Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc. C cc Ti khon lin quan. - Nu thiu, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l) C TK 155 - Thnh phm. Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, k ton ghi s theo quyt nh x l, ghi: N cc TK 111, 112,.... (Nu c nhn phm li bi thng bng tin) N TK 334- Phi tr ngi lao ng (Nu tr vo lng ca c nhn phm li ) N TK 138- Phi thu khc (1388) (Phi thu tin bi thng ca ngi phm li) N TK 632- Gi vn hng bn (Phn gi tr hao ht, mt mt cn li sau khi tr s thu bi thng) C TK 138- Phi thu khc (1381). II. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k.
1. u k, k ton cn c kt qu kim k thnh phm kt chuyn cui k trc kt chuyn gi tr thnh phm tn kho u k vo Ti khon 632 Gi vn hng bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm.
2. Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thnh phm tn kho, kt chuyn gi tr thnh phm tn kho cui k, ghi: N TK 155 - Thnh phm C TK 632 - Gi vn hng bn.
91
TI KHON 156
HNG HA
Ti khon ny dng phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc loi hng ha ca doanh nghip bao gm hng ha ti cc kho hng, quy hng, hng ho bt ng sn.
Hng ha l cc loi vt t, sn phm do doanh nghip mua v vi mc ch bn (Bn bun v bn l). Gi gc hng ha mua vo, bao gm: Gi mua theo ha n v chi ph thu mua hng ha. Trng hp doanh nghip mua hng ha v bn li nhng v l do no cn phi gia cng, s ch, tn trang, phn loi chn lc lm tng thm gi tr hoc kh nng bn ca hng ha th tr gi hng mua gm gi mua theo ha n cng (+) chi ph gia cng, s ch. i vi hng ha nhp khu, ngoi cc chi ph trn cn bao gm c thu nhp khu, thu tiu th c bit hng nhp khu (nu c), thu GTGT hng nhp khu (nu khng c khu tr), chi ph bo him,... Trng hp hng ha mua v va dng bn, va dng sn xut, kinh doanh khng phn bit r rng gia hai mc ch bn li hay s dng th vn phn nh vo Ti khon 156 Hng ha. Nhng trng hp sau y khng phn nh vo Ti khon 156 Hng ha:
1. Hng ha nhn bn h, nhn gi h cho cc doanh nghip khc (Ghi vo Ti khon 002 Vt t, hng ha nhn gi h, nhn gia cng, hoc Ti khon 003 Hng ha nhn bn h, nhn k gi, k cc (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton)). 2. Hng ha mua v dng cho hot ng sn xut, kinh doanh (Ghi vo cc Ti khon 152 Nguyn liu, vt liu, hoc Ti khon 153 Cng c, dng c,...).
1. K ton nhp, xut, tn kho hng ha trn Ti khon 156 c phn nh theo nguyn tc gi gc quy nh trong Chun mc k ton s 02- Hng tn kho: - Gi gc hng ha mua vo bao gm gi mua theo ha n, thu nhp khu, thu tiu th c bit (nu c), thu GTGT hng nhp khu (Nu khng c khu tr) v cc chi ph pht sinh trong qu trnh thu mua, vn chuyn, bc xp, bo qun hng t ni mua v kho doanh nghip. - Hng ha mua v s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th gi gc ca hng ha mua vo c phn nh theo gi mua cha c thu GTGT.
- Hng ha mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT, th gi gc hng ha mua vo c phn nh theo tng gi thanh ton (Bao gm c thu GTGT u vo). 2. Gi gc ca hng ha mua vo c tnh theo tng ngun nhp v phi theo di, phn nh ring bit tr gi mua v chi ph thu mua hng ha. 3. tnh gi tr hng ha tn kho, k ton c th p dng mt trong bn phng php tnh gi tr hng tn kho theo quy nh trong Chun mc k ton s 02 - Hng tn kho.
92
4. Chi ph thu mua hng ha trong k c tnh cho hng ha tiu th trong k v hng ha tn kho cui k. Vic la chn tiu thc phn b chi ph thu mua hng ha tu thuc tnh hnh c th ca tng doanh nghip nhng phi thc hin theo nguyn tc nht qun. 5. K ton chi tit hng ha phi thc hin theo tng kho, tng loi, tng nhm, th hng ha.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 156 - HNG HA
Bn N: - Tr gi mua vo ca hng ha theo ha n mua hng (Bao gm cc loi thu khng c hon li); - Chi ph thu mua hng ha; - Tr gi ca hng ha thu ngoi gia cng (Gm gi mua vo v chi ph gia cng); - Tr gi hng ha bn b ngi mua tr li; - Tr gi hng ha pht hin tha khi kim k; - Kt chuyn gi tr hng ha tn kho cui k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k); - Tr gi hng ho bt ng sn mua vo hoc chuyn t bt ng sn u t.
Bn C: - Tr gi ca hng ha xut kho bn, giao i l, giao cho n v ph thuc; thu ngoi gia cng, hoc s dng cho sn xut, kinh doanh; - Chi ph thu mua phn b cho hng ha bn trong k; - Chit khu thng mi hng mua c hng; - Cc khon gim gi hng mua c hng; - Tr gi hng ha tr li cho ngi bn; - Tr gi hng ha pht hin thiu khi kim k; - Kt chuyn gi tr hng ha tn kho u k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k); - Tr gi hng ho bt ng sn bn hoc chuyn thnh bt ng sn u t, bt ng sn ch s hu s dng hoc ti sn c nh. S d bn N: - Tr gi mua vo ca hng ha tn kho; - Chi ph thu mua ca hng ha tn kho.
Ti khon 156 - Hng ha, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1561 - Gi mua hng ha: Phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng ca hng ha mua vo v nhp kho (Tnh theo tr gi mua vo); - Ti khon 1562 - Chi ph thu mua hng ha: Phn nh chi ph thu mua hng ha pht sinh lin quan n s hng ha nhp kho trong k v tnh hnh phn b chi ph thu mua hng ha hin c trong k cho khi lng hng ha bn trong k v tn kho thc t cui k (K c tn trong kho v hng gi i bn, hng gi i l, k gi cha bn c). Chi ph thu mua hng ha hch ton vo ti khon ny ch bao gm cc chi ph lin quan trc tip n qu trnh thu mua hng ha nh: Chi ph bo him hng ha, tin thu kho, thu bn bi,... chi ph vn chuyn, bc xp, bo qun a hng ha t ni mua v n kho doanh nghip; cc khon hao ht t nhin trong nh mc pht sinh trong qu trnh thu mua hng ha.
93
- Ti khon 1567 - Hng ha bt ng sn: Phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi hng ho bt ng sn ca doanh nghip. Hng ho bt ng sn gm: Quyn s dng t; nh; hoc nh v quyn s dng t; c s h tng mua bn trong k hot ng kinh doanh bnh thng; Bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu bt u trin khai cho mc ch bn.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 1561- GI MUA HNG HA
Bn N: - Tr gi hng ha mua vo nhp kho theo ha n mua hng; - Thu nhp khu hoc thu tiu th c bit ca hng nhp khu hoc thu GTGT hng nhp khu, thu GTGT u vo - nu khng c khu tr, tnh cho s hng ha mua ngoi nhp kho; - Tr gi ca hng ha giao gia cng, ch bin xong nhp kho, gm: Gi mua vo v chi ph gia cng ch bin; - Tr gi hng ha nhn vn gp; - Tr gi hng ha bn b tr li nhp kho; - Tr gi hng ha pht hin tha khi kim k; - Kt chuyn tr gi hng ha tn kho cui k (Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C: - Tr gi thc t ca hng ha xut kho trong k (Xut bn, trao i, biu tng, xut giao i l, n v trc thuc, xut s dng ni b, xut gp vn lin doanh, lin kt); - Chit khu thng mi hng mua c hng; - Cc khon gim gi hng mua c hng; - Tr gi hng ha tr li cho ngi bn; - Tr gi hng ha hao ht, mt mt; - Kt chuyn tr gi hng ha tn kho u k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). S d bn N: Tr gi hng ha thc t tn kho cui k.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 1562 - CHI PH THU MUA HNG HA
Bn N: Chi ph thu mua hng ha thc t pht sinh lin quan ti khi lng hng ha mua vo, nhp kho trong k. Bn C: Chi ph thu mua hng ha tnh cho khi lng hng ha tiu th trong k. S d bn N: Chi ph thu mua hng ha cn li cui k.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 1567 HNG HO BT NG SN
94
Bn N: - Tr gi thc t hng ho bt ng sn mua v bn; - Gi tr cn li ca bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho; - Chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch bn ghi tng gi gc hng ho bt ng sn ch bn. Bn C: - Tr gi thc t hng ho bt ng sn bn trong k; - Tr gi thc t hng ho bt ng sn chuyn thnh bt ng sn u t hoc chuyn thnh ti sn c nh. S d bn N: Tr gi thc t hng ho bt ng sn cn li cui k.
I. Trng hp doanh nghip hch ton hng ha tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 1. Hng ha mua ngoi nhp kho doanh nghip, cn c ha n, phiu nhp kho v cc chng t c lin quan: 1.1. i vi hng ha mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr: - Nu mua hng trong nc, ghi: N TK 156 - Hng ha (1561) (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Thu GTGT u vo) C cc TK 111, 112, 141, 331,... (Tng gi thanh ton). - Nu mua hng trc tip nhp khu, ghi: N TK 156 - Hng ha (1561) (Gi mua cng (+) Thu nhp khu) C cc TK 111, 112, 331,... C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu). ng thi phn nh thu GTGT ca hng nhp khu phi np Ngn sch Nh nc, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312 - Thu GTGT hng nhp khu).
- Trng hp hng mua nhp khu phi np thu tiu th c bit hng nhp khu, ghi: N TK 156 - Hng ha (1561) (Gi mua cng (+) Thu nhp khu v thu tiu th c bit hng nhp khu) C cc TK 111, 112, 331,... C TK 3333 - Thu xut, nhp khu C TK 3332 - Thu tiu th c bit.
- Nu mua hng u thc nhp khu xem quy nh Ti khon 331 - Phi tr cho ngi bn. 1.2. i vi hng ha mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, hoc dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT: - Nu mua hng trong nc, ghi:
95
N TK 156 - Hng ha (1561) (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112, 141, 331,... (Tng gi thanh ton). + Nu mua hng nhp khu, ghi: N TK 156 - Hng ha (1561) (Gi mua cng (+) Thu nhp khu cng (+) Thu GTGT hng nhp khu cng (+) Thu tiu th c bit hng nhp khu (nu c)) C cc TK 111, 112, 331,... C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312). C TK 3332 - Thu tiu th c bit (nu c). 2. Trng hp nhn c ha n ca ngi bn nhng n cui k k ton, hng ha cha v nhp kho th cn c vo ha n, ghi: N TK 151 - Hng mua ang i ng N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 331,... - Sang k k ton sau, khi hng mua ang i ng v nhp kho, ghi: N TK 156 - Hng ha (1561) C TK 151 - Hng mua ang i ng. 3. Chit khu thng mi hng mua c hng, ghi: N cc TK 111, 112, 331,.... C TK 156 - Hng ha (1561) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c).
4. Gi tr ca hng ha mua ngoi khng ng quy cch, phm cht theo hp ng kinh t phi tr li cho ngi bn, hoc s tin c gim gi, ghi: N cc TK 111, 112,... N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 156 - Hng ha (1561) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c).
5. Phn nh chi ph thu mua hng ho dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 156 - Hng ha (1562) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 141, 331,... 6. Hng ho bt ng sn mua v bn, ghi: N TK 156 - Hng ho (TK 1567- Hng ho bt ng sn- Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112, 331,... 7. Cc chi ph lin quan trc tip n vic mua hng ho bt ng sn, ghi: N TK 156 - Hng ho (TK 1567- Hng ho bt ng sn) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112, 331,... 8. Trng hp bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu c quyt nh sa cha, ci to, nng cp bn: - Khi c quyt nh sa cha, ci to, nng cp bt ng sn u t bn, ghi:
96
N TK 156 - Hng ha (TK 1567- Hng ha BS - Gi tr cn li ca BS u t) N TK 214 - Hao mn TSC ((2147) - S hao mn ly k) C TK 217 - Bt ng sn u t (Nguyn gi) - Khi pht sinh cc chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch bn, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C cc TK 111, 112, 152, 334, 331,...
- Khi kt thc giai on sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch bn, kt chuyn ton b chi ph ghi tng gi tr hng ha bt ng sn, ghi: N TK 156 - Hng ha (1567) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
9. Tr gi hng ha xut bn c xc nh l tiu th, cn c Ha n GTGT hoc Ha n bn hng, phiu xut kho, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 156 - Hng ha (1561). ng thi k ton phn nh doanh thu bn hng: - Nu doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr v hng ha xut bn thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton) C cc TK 511, 512 (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). - Nu hng ha thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip v hng ha khng thuc i tng chu thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton) C cc TK 511, 512,... (Tng gi thanh ton). 10. Trng hp thu ngoi gia cng, ch bin hng ha: a/ Khi xut kho hng ha a i gia cng, ch bin, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C TK 156 - Hng ha (1561). b/ Chi ph gia cng, ch bin hng ha, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 331,... c/ Khi gia cng xong nhp li kho hng ha, ghi: N TK 156 - Hng ha (1561) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 11. Khi xut kho hng ha gi cho khch hng hoc xut kho cho cc i l, n v nhn hng k gi,..., ghi: N TK 157 - Hng gi i bn C TK 156 - Hng ha (1561). 12. Khi xut kho hng ha cho cc n v hch ton ph thuc bn: - Nu s dng phiu xut kho kim vn chuyn ni b, ghi:
97
N TK 157 - Hng gi i bn C TK 156 - Hng ha. - Nu s dng Ha n GTGT hoc Ha n bn hng, khi xut kho hng ha, cn c vo ha n, k ton xc nh gi vn ca hng xut bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 156 - Hng ha.
13. i vi hng ha thuc i tng chu thu GTGT khi xut kho s dng ni b: a/ Nu hng ho xut kho s dng ni b phc v cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b theo gi vn hng xut kho, ghi: N cc TK 623, 627,641,642,.... (Gi vn hng xut kho) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi vn hng xut kho). ng thi phn nh gi vn hng xut kho, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn C TK 156- Hng ho (1561)
b/ Nu xut kho hng ha s dng ni b, phc v cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b theo gi vn hng xut kho. Thu GTGT u ra phi np khng c khu tr phi tnh vo chi ph, ghi: N cc TK 623,627,641,642,... (Gi vn hng xut kho cng (+) thu GTGT u ra) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi vn hng xut kho). ng thi phn nh gi vn hng xut kho, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn C TK 156- Hng ho (1561).
14. i vi hng ho thuc i tng chu thu GTGT khi xut kho biu tng hoc tr thay lng: a/ Nu xut kho hng ho biu, tng (Chi t qu phc li, khen thng) hoc tr thay lng phc v hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, k ton phn nh doanh thu bn hng ho theo gi bn cha c thu, ghi: N TK 431- Qu khen thng, phc li (Nu xut kho biu tng) N TK 334- Phi tr ngi lao ng (Nu xut kho tr thay lng) C TK 512- Doanh thu bn hng ni b C TK 3331- Thu GTGT phi np (33311). ng thi phn nh gi vn hng xut kho, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn C TK 156- Hng ho (1561).
b/ Nu xut kho hng ho biu, tng (Chi t qu phc li, khen thng), tr thay lng hoc phc v hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b theo tng gi thanh ton, ghi: N TK 431- Qu khen thng, phc li (Nu xut kho biu, tng) N TK 334- Phi tr ngi lao ng (Nu xut kho tr thay lng) C TK 512- Doanh thu bn hng ni b.
98
15. i vi hng ha thuc i tng chu thu GTGT theo phng php trc tip, hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, khi xut biu tng, s dng ni b, k ton phn nh doanh thu bn hng l tng gi thanh ton, ghi: N cc TK 641, 642, 431 C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b. ng thi phn nh gi vn hng xut kho, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 156 - Hng ha (1561).
16. Xut hng ho a i gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot: a. Khi xut hng ho a i gp vn lin doanh, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li) N TK 811 - Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr ghi s ca hng ho) C TK 156 - Hng ho C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca hng ho tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca hng ho tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh).
b. Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s hng ho cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn s doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 711 - Thu nhp khc. 17. Xut hng ho a i gp vn vo cng ty lin kt, ghi: N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Theo gi nh gi li) N TK 811 - Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr ghi s ca hng ho) C TK 156 - Hng ho C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca hng ho) 18. Cui k, khi phn b chi ph thu mua cho hng ha c xc nh l bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 156 - Hng ha (1562).
19. Mi trng hp pht hin tha hng ha bt k khu no trong kinh doanh phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn. K ton cn c vo nguyn nhn c xc nh x l v hch ton: a. Nu do nhm ln, cn, o, ong, m, do qun ghi s,... th iu chnh li s k ton. b. Nu hng ho tha l thuc quyn s hu ca n v khc, th gi tr hng ho tha ghi N TK 002 - Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng (ti khon ngoi bng Cn i k ton). Sau khi tr li hng ho cho n v khc ghi C TK 002. c. Nu cha xc nh c nguyn nhn phi ch x l, ghi: N TK 156 - Hng ha C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381). d. Khi c quyt nh ca cp c thm quyn v x l hng ho tha, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381)
99
C cc Ti khon lin quan.
20. Mi trng hp pht hin thiu ht, mt mt hng ho bt k khu no trong kinh doanh phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn. K ton cn c vo quyt nh x l ca cp c thm quyn theo tng nguyn nhn gy ra x l v ghi s k ton: a- Phn nh gi tr hng ha thiu cha xc nh c nguyn nhn, ch x l, ghi: N TK 138- Phi thu khc (TK 1381- Ti sn thiu ch x l) C TK 156- Hng ho. b- Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, ghi: N cc TK 111, 112,... (Nu do c nhn gy ra phi bi thng bng tin) N TK 334- Phi tr ngi lao ng (Nu do c nhn gy ra phi tr vo lng) N TK 138- Phi thu khc (1388) (Phi thu tin bi thng ca ngi phm li) N TK 632- Gi vn hng bn (Phn gi tr hao ht, mt mt cn li) C TK 138- Phi thu khc (1381). 21- Tr gi hng ha bt ng sn c xc nh l bn trong k, cn c Ha n GTGT hoc Ha n bn hng, bin bn bn giao hng ha BS, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 156 - Hng ha (1567 - Hng ha BS). ng thi k ton phn nh doanh thu bn hng ha BS: + Nu n v np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 331,... C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5117) (Gi cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). + Nu n v np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N cc TK 111, 112, 331,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5117) (Tng gi thanh ton) II. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k. 1. u k, k ton cn c gi tr hng ho kt chuyn cui k trc kt chuyn tr gi hng ha tn kho u k, ghi: N TK 611 - Mua hng C TK 156 - Hng ha.
2. Cui k k ton: a/ Tin hnh kim k xc nh s lng v gi tr hng ha tn kho cui k. Cn c vo tng tr gi hng ha tn kho cui k, ghi: N TK 156 - Hng ha C TK 611 - Mua hng. b/ Cn c vo kt qu xc nh tng tr gi hng ha xut bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 611 - Mua hng.
100
TI KHON 157
HNG GI I BN
Ti khon ny dng phn nh tr gi hng ha, thnh phm gi hoc chuyn n cho khch hng; Hng ha, thnh phm gi bn i l, k gi; Hng ho, sn phm chuyn cho cc n v cp di hch ton ph thuc bn; Tr gi dch v hon thnh, bn giao cho ngi t hng nhng cha c chp nhn thanh ton. Ti khon ny s dng cho tt c cc n v sn xut, kinh doanh thuc mi lnh vc.
1. Hng gi i bn phn nh trn Ti khon 157 c thc hin theo nguyn tc gi gc quy nh trong Chun mc k ton s 02- Hng tn kho.
2. Ch phn nh vo Ti khon 157 Hng gi i bn tr gi ca hng ha, thnh phm gi i cho khch hng, gi bn i l, k gi, gi cho cc n v cp di hch ton ph thuc bn, dch v hon thnh bn giao cho khch hng theo hp ng kinh t hoc n t hng, nhng cha c xc nh l bn (Cha c tnh l doanh thu bn hng trong k i vi s hng ha, thnh phm gi i, dch v cung cp cho khch hng). 3. Hng ha, thnh phm phn nh trn ti khon ny vn thuc quyn s hu ca n v, k ton phi m s chi tit theo di tng loi hng ho, thnh phm, tng ln gi hng t khi gi i cho n khi c xc nh l bn. 4. Khng phn nh vo ti khon ny chi ph vn chuyn, bc xp,... chi h khch hng. 5- Ti khon 157 c th m chi tit theo di tng loi hng ho, thnh phm gi i bn, dch v cung cp cho tng khch hng, cho tng c s nhn i l.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 157 - HNG GI I BN
Bn N: - Tr gi hng ha, thnh phm gi cho khch hng, hoc gi bn i l, k gi; gi cho cc n v cp di hch ton ph thuc; - Tr gi dch v cung cp cho khch hng, nhng cha c xc nh l bn; - Cui k kt chuyn tr gi hng ha, thnh phm gi i bn cha c xc nh l bn cui k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C: - Tr gi hng ha, thnh phm gi i bn, dich v cung cp c xc nh l bn; - Tr gi hng ha, thnh phm, dch v gi i b khch hng tr li; - u k kt chuyn tr gi hng ha, thnh phm gi i bn, dch v cung cp cha c xc nh l bn u k (Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k). S d bn N:
101
Tr gi hng ha, thnh phm gi i, dch v cung cp cha c xc nh l bn trong k.

I. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 1. Khi gi hng ha, thnh phm cho khch hng, xut hng ha, thnh phm cho n v nhn bn i l, k gi theo hp ng kinh t, cn c phiu xut kho, phiu xut kho hng gi bn i l, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn C TK 156 - Hng ha C TK 155 - Thnh phm. 2. Dch v hon thnh bn giao cho khch hng nhng cha xc nh l bn trong k, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
3. Khi hng gi i bn v dch v hon thnh bn giao cho khch hng c xc nh l bn trong k: - Nu hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng ha, thnh phm, cung cp dch v theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
- Nu hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton). ng thi phn nh tr gi vn ca s hng ha, thnh phm, dch v bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 157 - Hng gi i bn.
4. Khi xut hng ha, sn phm (Thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr v n v np thu GTGT theo phng php khu tr) cho cc n v cp di hch ton ph thuc, trng hp s dng Phiu xut kho kim vn chuyn ni b, k ton n v cp trn ghi: N TK 157 - Hng gi i bn (Gi vn) C TK 155 - Thnh phm; hoc C TK 156 - Hng ha.
nh k, n v cp trn cn c vo Bng k ha n hng ha bn ra do n v cp di lp chuyn n lp Ha n GTGT phn nh thnh phm, hng ha tiu th ni b gi cho n v cp di, cn c Ha n GTGT, k ton n v cp trn ghi: N cc TK 111, 112, 136,... (Gi bn ni b c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn ni b cha c thu GTGT). ng thi phn nh gi vn ca hng bn ra, ghi:
102
N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 157 - Hng gi i bn. 5. Trng hp hng ha, thnh phm gi i bn nhng b khch hng tr li: a/ Nu hng ha, thnh phm vn c th bn c hoc c th sa cha c, ghi: N TK 156 - Hng ha; hoc N TK 155 - Thnh phm C TK 157 - Hng gi i bn. b/ Nu hng ha, thnh phm b h hng khng th bn c v khng th sa cha c, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 157 - Hng gi i bn. II. Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k.
1. u k k ton, kt chuyn gi tr hng ha, thnh phm gi cho khch hng nhng cha c xc nh l bn trong k, hng ha gi bn i l, k gi (Cha c coi l bn trong k), gi tr dch v bn giao cho ngi t hng nhng cha c xc nh l bn trong k, ghi: N TK 611 - Mua hng (i vi hng ha) N TK 632 - Gi vn hng bn (i vi thnh phm, dch v) C TK 157 - Hng gi i bn.
2. Cui k k ton, cn c kt qu kim k hng tn kho, xc nh tr gi hng ha, sn phm (Thnh phm, bn thnh phm), dch v cung cp cho khch hng; nh bn i l, k gi cha c coi l bn cui k: - Gi tr hng ha gi khch hng nhng cha c chp nhn thanh ton; hng ha gi bn i l, k gi; gi cho n v cp di hch ton ph thuc cha c coi l bn cui k, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn C TK 611 - Mua hng. - Cui k, k ton kt chuyn gi tr thnh phm cung cp cho khch hng hoc nh bn i l, k gi; gi tr dch v cung cp cho ngi t hng nhng cha c xc nh l bn cui k, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn C TK 632 - Gi vn hng bn.
103
TI KHON 158
HNG HO KHO BO THU
Ti khon ny dng phn nh s bin ng tng, gim v s hin c ca hng ho a vo Kho bo thu. Kho bo thu ch p dng cho doanh nghip c vn u t nc ngoi phc v cho sn xut hng xut khu, c p dng ch qun l hi quan c bit, theo nguyn liu, vt t nhp khu phc v cho sn xut ca doanh nghip c a vo lu gi ti Kho bo thu cha phi tnh v np thu nhp khu v cc loi thu lin quan khc. Nguyn liu, vt t nhp khu v sn phm lu gi ti Kho bo thu ch bao gm nguyn liu, vt t dng cung ng cho sn xut v sn phm sn xut ra ca chnh doanh nghip .
1. Kho bo thu ch c thnh lp ti cc doanh nghip c thnh lp theo Lut u t nc ngoi ti Vit Nam (nay l Lut u t) ch yu sn xut hng xut khu (xut khu t nht 50% sn phm). Doanh nghip phi t chc k ton phn nh y kp thi tnh hnh nhp kho, xut kho nguyn liu, vt t nhp khu, sn phm xut khu, nhp khu v vt t, sn phm lu gi ti kho theo quy nh hin hnh ca php lut Vit Nam. Kho bo thu phi c t khu vc thun li cho vic qun l, gim st ca Hi quan. 2. Hng ho nhp khu a vo Kho bo thu khng c bn vo th trng Vit Nam. Trng hp c bit c B Thng mi chp thun cho php bn ti th trng Vit Nam, doanh nghip phi np thu nhp khu v cc loi thu khc theo quy nh.
3. Hng ho a vo Kho bo thu nu b h hng, km phm cht khng p ng yu cu sn xut th c c quan Hi quan lm th tc ti xut hoc tiu hu theo quy nh ca Tng cc Hi quan v chu s gim st ca c quan Hi quan, c quan thu v c quan mi trng. 4. Doanh nghip phi m s chi tit phn nh s lng v gi tr ca tng th nguyn liu, vt t v hng ho theo tng ln nhp, xut kho.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 158 - HNG HO KHO BO THU
Bn N: Tr gi nguyn liu, vt liu, thnh phm, hng ho nhp Kho bo thu trong k. Bn C: Tr gi nguyn liu, vt liu, thnh phm, hng ho xut Kho bo thu trong k. S d bn N: Tr gi nguyn liu, vt liu, thnh phm, hng ho cn li cui k ti Kho bo thu.
104
1. Khi nhp nguyn liu, vt liu nhp khu sn xut sn phm xut khu, hoc gia cng hng xut khu nu c a vo Kho bo thu th doanh nghip cha phi np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu, ghi: N TK 158 - Hng ho Kho bo thu C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
2. Khi xut nguyn liu, vt liu nhp khu Kho bo thu ra sn xut sn phm, hoc gia cng hng xut khu, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip C TK 158 - Hng ho kho bo thu.
3. Khi xut kho thnh phm hoc hng ho xut khu, hng gia cng xut khu a vo Kho bo thu (nu c), ghi: N TK 158 - Hng ho kho bo thu C cc TK 156, 155,... 4. Khi xut khu hng ho ca Kho bo thu (nu c): - Phn nh gi vn ca hng ho xut khu thuc Kho bo thu, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 158 - Hng ho Kho bo thu. - Phn nh doanh thu ca hng ho xut khu thuc Kho bo thu, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
5. Nu t l xut khu thp hn t l c bo thu ti doanh nghip phi np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu (nu c) cho phn chnh lch gia s lng sn phm phi xut khu v s lng sn phm thc t xut khu doanh nghip phi np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu (nu c): - Khi xc nh thu nhp khu phi np (nu c), ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 3333 - Thu xut, nhp khu). - Khi xc nh thu GTGT hng nhp khu phi np (nu c), ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (TK 1331 - Thu GTGT c khu tr ca hng ho, dch v) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 33312 - Thu GTGT hng nhp khu). - Khi thc np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu (nu c), ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 3333 - Thu xut, nhp khu) N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 33312 - Thu GTGT hng nhp khu) C cc TK 111, 112,....
6. Trng hp doanh nghip c B Thng mi cho php bn hng ho thuc Kho bo thu ti th trng Vit Nam, doanh nghip phi np thu nhp khu v cc loi thu khc theo quy nh. - Khi c php s dng hng ho thuc Kho bo thu, doanh nghip phi lm th tc xut hng ho ra khi Kho bo thu, nhp li kho sn phm, hng ho ca doanh nghip v np thu i vi s hng ho ny, ghi:
105
N cc TK 155, 156 C TK 158 - Hng ho Kho bo thu. ng thi, phn nh s thu nhp khu v s thu GTGT hng nhp khu phi np: - Khi xc nh thu nhp khu phi np (nu c), ghi: N cc TK 155, 156 C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 3333 - Thu xut, nhp khu) - Khi xc nh thu GTGT hng nhp khu phi np (nu c), ghi: N cc TK 155, 156 (nu khng c khu tr) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (TK 1331 - Thu GTGT c khu tr ca hng ho dch v) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 33312 Thu GTGT hng nhp khu). - Khi thc np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu, ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33312, 3333) C cc TK 111, 112,....
7. Trng hp xut bn hng ho lu gi ti kho bo thu ti th trng ni a: - Phn nh tr gi vn ca hng ho Kho bo thu xut bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 158 - Hng ho Kho bo thu. ng thi, phi xc nh s thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu ca s sn phm, hng ho, nguyn liu, vt liu ny v hch ton nh bt ton (5). - Phn nh doanh thu ca s hng ho kho bo thu xut bn ti th trng ni a, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 33311- Thu GTGT u ra). 8. Trng hp vt liu, hng ha a vo Kho bo thu, nu b h hng, km mt phm cht khng p ng yu cu xut khu th phi ti nhp khu, hoc tiu hu: - Trng hp ti nhp khu, ghi: N cc TK 155, 156,.... C TK 158 - Hng ho Kho bo thu ng thi, phi np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu phi np ca s hng ho, nguyn liu, vt liu ny, xc nh s thu phi np ghi nh bt ton (6); Khi thc np thu, ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33312, 3333) C cc TK 111, 112,.... - Trng hp ti xut khu (tr li cho ngi bn), ghi: N TK 331- Phi tr cho ngi bn C TK 158 - Hng ho Kho bo thu. - Trng hp tiu hu hng ho, nguyn liu, vt liu lu gi ti Kho bo thu, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Hng ho, nguyn vt liu b tiu hu) C TK 158 - Hng ho Kho bo thu.
106
TI KHON 159
D PHNG GIM GI HNG TN KHO
Ti khon ny dng phn nh cc khon d phng gim gi hng tn kho phi lp khi c nhng bng chng tin cy v s gim gi ca gi tr thun c th thc hin c so vi gi gc ca hng tn kho. D phng l khon d tnh trc a vo chi ph sn xut, kinh doanh phn gi tr b gim xung thp hn gi tr ghi s k ton ca hng tn kho. Vic lp d phng gim gi hng tn kho nhm b p cc khon thit hi thc t xy ra do vt t, sn phm, hng ha tn kho b gim gi; ng thi cng phn nh ng gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho ca doanh nghip khi lp bo co ti chnh vo cui k hch ton. Gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho l gi bn c tnh ca hng tn kho trong k sn xut, kinh doanh bnh thng tr (-) chi ph c tnh hon thnh sn phm v chi ph c tnh cn thit cho vic bn chng. Khon d phng gim gi hng tn kho phn nh trn Ti khon 159 D phng gim gi hng tn kho s dng iu chnh gi gc hng tn kho ca cc ti khon hng tn kho.
1. D phng gim gi hng tn kho c lp khi gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho nh hn gi gc v c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k.
2. D phng gim gi hng tn kho c lp vo cui k k ton nm khi lp bo co ti chnh. Khi lp d phng gim gi hng tn kho phi c thc hin theo ng cc quy nh ca Chun mc k ton Hng tn kho v quy nh ca ch ti chnh hin hnh. i vi cc doanh nghip phi lp v cng khai bo co ti chnh gia nin nh cng ty nim yt th khi lp bo co ti chnh gia nin (bo co qu) c th xem xt v iu chnh s d phng gim gi hng tn kho lp cho ph hp vi tnh hnh thc t theo nguyn tc gi tr hng tn kho phn nh trn Bng Cn i k ton theo gi tr thun c th thc hin c (Nu gi tr thun c th thc hin c thp hn gi gc) ca hng tn kho.
3. Vic lp d phng gim gi hng tn kho phi tnh theo tng th vt t, hng ha, sn phm tn kho. i vi dch v cung cp d dang, vic lp d phng gim gi hng tn kho phi c tnh theo tng loi dch v c mc gi ring bit.
4. Cui nin k ton cn c vo s lng, gi gc, gi tr thun c th thc hin c ca tng th vt t, hng ho, tng loi dch v cung cp d dang, xc nh khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cho nin k ton tip theo: - Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k ton ny ln hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch ln hn c ghi tng d phng v ghi tng gi vn hng bn.
107
- Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k ton nm nay nh hn khon d phng gim gi hng tn kho ang ghi trn s k ton th s chnh lch nh hn c hon nhp ghi gim d phng v ghi gim gi vn hng bn.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 159 - D PHNG GIM GI HNG TN KHO
Bn N: Gi tr d phng gim gi hng tn kho c hon nhp ghi gim gi vn hng bn trong k. Bn C: Gi tr d phng gim gi hng tn kho lp tnh vo gi vn hng bn trong k. S d bn C: Gi tr d phng gim gi hng tn kho hin c cui k.
1. Cui k k ton nm (hoc qu), khi lp d phng gim gi hng tn kho ln u tin, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn C TK 159 - D phng gim gi hng tn kho. 2. Cui k k ton nm (hoc qu) tip theo: - Nu khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k ton nm nay ln hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch ln hn, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn (Chi tit d phng gim gi hng tn kho) C TK 159 - D phng gim gi hng tn kho.
- Nu khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k ton nm nay nh hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch nh hn, ghi: N TK 159 - D phng gim gi hng tn kho C TK 632- Gi vn hng bn (Chi tit d phng gim gi hng tn kho).
108
TI KHON 161
CHI S NGHIP
Ti khon ny phn nh cc khon chi s nghip, chi d n thc hin cc nhim v kinh t, chnh tr, x hi do Nh nc hoc cp trn giao cho doanh nghip ngoi nhim v sn xut, kinh doanh v khng v mc ch li nhun ca n v. Cc khon chi s nghip, d n c trang tri bng ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n do Ngn sch Nh nc cp hoc n v cp trn cp, hoc c vin tr, ti tr khng hon li. Ti khon ny ch s dng nhng n v c cc hot ng s nghip, hot ng d n c Ngn sch Nh nc hoc cp trn cp kinh ph hoc c vin tr, ti tr khng hon li, hoc c thu cc khon thu s nghip trang tri cc khon chi.
1- Phi m s k ton chi tit chi s nghip, chi d n theo tng ngun kinh ph, theo nin k ton, nin kha Ngn sch v theo phn loi ca mc lc Ngn sch Nh nc. 2- Hch ton chi s nghip, chi d n phi m bo thng nht vi cng tc lp d ton v phi m bo s khp ng, thng nht gia s k ton vi chng t v bo co ti chnh.
3- Hch ton vo ti khon ny nhng khon chi thuc kinh ph s nghip, kinh ph d n hng nm ca n v, bao gm c nhng khon chi thng xuyn v nhng khon chi khng thng xuyn theo ch ti chnh hin hnh.
4- Cui nin k ton, nu quyt ton cha c duyt th ton b s chi s nghip, chi d n trong nm c chuyn t bn C Ti khon 1612 "Chi s nghip nm nay" sang bn N Ti khon 1611 "Chi s nghip nm trc" theo di cho n khi bo co quyt ton c duyt.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 161- CHI S NGHIP
Bn N: Cc khon chi s nghip, chi d n thc t pht sinh.
Bn C: - Cc khon chi s nghip, chi d n sai quy nh khng c ph duyt, phi xut ton thu hi; - S chi s nghip, chi d n c duyt quyt ton vi ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n. S d bn N: Cc khon chi s nghip, chi d n cha c quyt ton hoc quyt ton cha c duyt y.
Ti khon 161 - Chi s nghip, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 1611 - Chi s nghip nm trc: Phn nh cc khon chi s nghip, chi d n thuc kinh ph s nghip, kinh ph d n nm trc cha c quyt ton. - Ti khon 1612 - Chi s nghip nm nay: Phn nh cc khon chi s nghip, chi d n nm nay.
109
1- Khi xut tin chi cho hot ng s nghip, chng trnh, d n thuc ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n, ghi: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C cc TK 111,112,... 2- Tin lng v cc khon khc phi tr cho ngi lao ng ca n v, ngi bn hng ha, cung cp dch v tnh vo chi s nghip, chi d n, ghi: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C TK 334- Phi tr ngi lao ng C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 3- Khi xut kho vt t, cng c, dng c s dng cho hot ng s nghip, d n, ghi: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 153 - Cng c, dng c.
4- Khi nhn c cc khon kinh ph ca cp trn hoc khi rt d ton chi s nghip, d n chi trc tip cho hot ng s nghip, hot ng d n, ghi: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C TK 461- Ngun kinh ph s nghip. Nu rt d ton chi s nghip, d n ra s dng ng thi ghi C TK 008 D ton chi s nghip, d n (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton).
5- Khi kt chuyn chi ph sa cha ln TSC hon thnh s dng cho hot ng s nghip, hot ng d n, ghi: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C TK 241- XDCB d dang (2413- Sa cha ln TSC)
6- Trng hp mua sm TSC hoc u t xy dng c bn cho cc hot ng s nghip, d n bng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n: - Khi mua sm TSC, xy dng cng trnh hon thnh bn giao a vo s dng, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C cc TK 111, 112, 331, 241, 461,... - ng thi ghi: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC. Nu rt d ton chi s nghip, d n mua sm TSC, ng thi ghi n bn C TK 008 D ton chi s nghip, d n (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton).
7- Khi trch BHXH, BHYT, kinh ph cng on ca ngi lao ng tham gia hot ng s nghip, d n ca doanh nghip, ghi: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383, 3384). 8- Cui nm ti chnh, nu quyt ton cha c duyt, k ton tin hnh chuyn s d N TK 1612 "Chi s nghip nm nay" sang TK 1611 "Chi s nghip nm trc", ghi: N TK 1611- Chi s nghip nm trc C TK 1612- Chi s nghip nm nay.
110
9- Khi bo co quyt ton c duyt, s chi s nghip, chi d n c quyt ton vi ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n, ghi: N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4611- Ngun kinh ph s nghip nm trc) C TK 161 - Chi s nghip (1611- Chi s nghip nm trc). ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) C TK 161 - Chi s nghip (1611- Chi s nghip nm trc).
10- Cc khon chi sai quy nh khng c cp c thm quyn ph duyt phi xut ton thu hi,
111
LOI TI KHON 2
TI SN DI HN
Ti sn di hn ca doanh nghip gm: Ti sn c nh (TSC) hu hnh, TSC v hnh, TSC thu ti chnh, bt ng sn u t, u t vo cng ty con, u t vo cng ty lin kt, u t gp vn lin doanh, u t di hn khc v u t XDCB doanh nghip, chi ph tr trc di hn, ti sn thu thu nhp hon li. Nguyn tc k ton Ti sn di hn: 1. Trong mi trng hp, k ton TSC phi tn trng nguyn tc nh gi theo nguyn gi (Gi thc t hnh thnh TSC) v gi tr cn li ca TSC. 2. K ton TSC phi phn nh c 3 ch tiu gi tr ca TSC: Nguyn gi, gi tr hao mn v gi tr cn li ca TSC. Gi tr cn li = Nguyn gi - Gi tr hao mn ca TSC. 3. K ton phi phn loi TSC theo ng phng php phn loi c quy nh trong cc bo co k ton, thng k v phc v cho cng tc qun l, tng hp ch tiu ca Nh nc. 4. i vi cc khon u t ti chnh di hn nh: u t chng khon di hn, u t gp vn lin doanh, u t kinh doanh bt ng sn,... k ton phi phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim theo gi thc t (i vi cc loi chng khon, bt ng sn,... cc khon vn gp lin doanh). ng thi phi m s k ton chi tit theo di tng khon u t ti chnh di hn v cc khon chi ph (nu c), li pht sinh t hot ng u t ti chnh di hn. Loi Ti khon Ti sn di hn c 14 ti khon, chia thnh 3 nhm: Nhm Ti khon 21 - Ti sn c nh, c 5 ti khon: - Ti khon 211 - Ti sn c nh hu hnh; - Ti khon 212 - Ti sn c nh thu ti chnh; - Ti khon 213 - Ti sn c nh v hnh; - Ti khon 214 - Hao mn ti sn c nh; - Ti khon 217 - Bt ng sn u t. Nhm Ti khon 22 - u t di hn, c 5 ti khon: - Ti khon 221 - u t vo cng ty con; - Ti khon 222 - Vn gp lin doanh; - Ti khon 223 - u t vo cng ty lin kt; - Ti khon 228 - u t di hn khc; - Ti khon 229 - D phng gim gi u t di hn. Nhm Ti khon 24 Cc ti sn di hn khc , c 4 ti khon: - Ti khon 241 - Xy dng c bn d dang; - Ti khon 242 - Chi ph tr trc di hn; - Ti khon 243 Ti sn thu thu nhp hon li; - Ti khon 244 - K qu, k cc di hn.
112
TI KHON 211
TI SN C NH HU HNH
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ton b ti sn c nh hu hnh ca doanh nghip theo nguyn gi.
1. Ti sn c nh hu hnh l nhng ti sn c hnh thi vt cht do doanh nghip nm gi s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh ph hp vi tiu chun ghi nhn TSC hu hnh.
2. Nhng ti sn hu hnh c kt cu c lp, hoc nhiu b phn ti sn ring l lin kt vi nhau thnh mt h thng cng thc hin mt hay mt s chc nng nht nh, nu thiu bt k mt b phn no trong th c h thng khng th hot ng c, nu tho mn ng thi c bn tiu chun di y th c coi l ti sn c nh: a. Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai t vic s dng ti sn ; b. Nguyn gi ti sn phi c xc nh mt cch tin cy; c. C thi gian s dng t 1 nm tr ln; d. C gi tr theo quy nh hin hnh (t 10.000.000 ng tr ln). Trng hp mt h thng gm nhiu b phn ti sn ring l lin kt vi nhau, trong mi b phn cu thnh c thi gian s dng khc nhau v nu thiu mt b phn no m c h thng vn thc hin c chc nng hot ng chnh ca n nhng do yu cu qun l, s dng ti sn c nh i hi phi qun l ring tng b phn ti sn v mi b phn ti sn nu cng tho mn ng thi bn tiu chun ca ti sn c nh th c coi l mt ti sn c nh hu hnh c lp. i vi sc vt lm vic hoc cho sn phm, nu tng con sc vt tho mn ng thi bn tiu chun ca ti sn c nh u c coi l mt ti sn c nh hu hnh. i vi vn cy lu nm, nu tng mnh vn cy, hoc cy tho mn ng thi bn tiu chun ca ti sn c nh th cng c coi l mt ti sn c nh hu hnh.
3. Gi tr TSC hu hnh c phn nh trn TK 211 theo nguyn gi. K ton phi theo di chi tit nguyn gi ca tng TSC. Tu thuc vo ngun hnh thnh, nguyn gi TSC hu hnh c xc nh nh sau: a) TSC hu hnh do mua sm: Nguyn gi TSC hu hnh do mua sm bao gm gi mua (tr cc khon c chit khu thng mi, gim gi), cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li) v cc chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn vo trng thi sn sng s dng nh chi ph chun b mt bng, chi ph vn chuyn v bc xp ban u, chi ph lp t, chy th (tr (-) cc khon thu hi v sn phm, ph liu do chy th), chi ph chuyn gia v cc chi ph lin quan trc tip khc. i vi TSC mua sm dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th k ton phn nh gi tr TSC theo gi mua cha c thu GTGT. i vi TSC mua sm dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng khng chu thu GTGT, hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, hoc dng vo hot ng s nghip, chng trnh, d n hoc dng cho hot ng phc li, k ton phn nh gi tr TSC theo tng gi thanh ton c thu GTGT. b) Ti sn c nh hu hnh do u t xy dng c bn theo phng thc giao thu: Nguyn gi TSC hu hnh hnh thnh do u t xy dng c bn hon thnh theo phng thc giao thu l gi
113
quyt ton cng trnh xy dng theo quy nh ti Quy ch qun l u t v xy dng hin hnh, cc chi ph khc c lin quan trc tip v l ph trc b (nu c). i vi ti sn c nh l con sc vt lm vic hoc cho sn phm, vn cy lu nm th nguyn gi l ton b cc chi ph thc t chi ra cho con sc vt, vn cy t lc hnh thnh cho ti khi a vo khai thc, s dng theo quy nh ti Quy ch qun l u t v xy dng hin hnh, cc chi ph khc c lin quan. c) Ti sn c nh hu hnh mua tr chm: Nguyn gi TSC hu hnh mua sm c thanh ton theo phng thc tr chm c phn nh theo gi mua tr tin ngay ti thi im mua. Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh theo k hn thanh ton. d) TSC hu hnh t xy dng hoc t ch: Nguyn gi TSC hu hnh t xy dng hoc t ch l gi thnh thc t ca TSC t xy dng hoc t ch cng (+) Chi ph lp t, chy th. Trng hp doanh nghip dng sn phm do mnh sn xut ra chuyn thnh TSC th nguyn gi l chi ph sn xut sn phm cng (+) Cc chi ph trc tip lin quan n vic a TSC vo trng thi sn sng s dng. Trong cc trng hp trn, khng c tnh li ni b vo nguyn gi ca ti sn . Cc chi ph khng hp l nh nguyn liu, vt liu lng ph, lao ng hoc cc khon chi ph khc s dng vt qu mc bnh thng trong qu trnh t xy dng hoc t ch khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh. ) TSC hu hnh mua di hnh thc trao i: Nguyn gi TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC hu hnh khng tng t hoc ti sn khc, c xc nh theo gi tr hp l ca TSC hu hnh nhn v, hoc gi tr hp l ca ti sn em trao i, sau khi iu chnh cc khon tin hoc tng ng tin tr thm hoc thu v. Nguyn gi TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC hu hnh tng t, hoc c th hnh thnh do c bn i ly quyn s hu mt ti sn tng t (Ti sn tng t l ti sn c cng dng tng t, trong cng lnh vc kinh doanh v c gi tr tng ng). Trong c hai trng hp khng c bt k khon li hay l no c ghi nhn trong qu trnh trao i. Nguyn gi TSC nhn v c tnh bng gi tr cn li ca TSC em trao i. e) Ti sn c nh hu hnh c cp, c iu chuyn n: Nguyn gi TSC hu hnh c cp, c iu chuyn n... bao gm: Gi tr cn li trn s k ton ca ti sn c nh n v cp, n v iu chuyn... hoc gi tr theo nh gi thc t ca Hi ng giao nhn v cc chi ph vn chuyn, bc d, chi ph nng cp, lp t, chy th, l ph trc b (nu c)... m bn nhn ti sn phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn sng s dng. Ring nguyn gi TSC hu hnh iu chuyn gia cc n v thnh vin hch ton ph thuc trong doanh nghip l nguyn gi phn nh n v b iu chuyn ph hp vi b h s ca ti sn c nh . n v nhn ti sn c nh cn c vo nguyn gi, s khu hao lu k, gi tr cn li trn s k ton v b h s ca ti sn c nh phn nh vo s k ton. Cc chi ph c lin quan ti vic iu chuyn ti sn c nh gia cc n v thnh vin hch ton ph thuc khng hch ton tng nguyn gi ti sn c nh m hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k. g) Ti sn c nh hu hnh nhn gp vn lin doanh, nhn li vn gp, do pht hin tha, c ti tr, biu, tng...: Nguyn gi TSC nhn vn gp lin doanh, nhn li vn gp, do pht hin tha, c ti tr, biu, tng... l gi tr theo nh gi thc t ca Hi ng giao nhn; Cc chi ph m bn nhn phi chi ra tnh n thi im a TSC vo trng thi sn sng s dng nh: Chi ph vn chuyn, bc d, lp t, chy th, l ph trc b (nu c)...
4. Ch c thay i nguyn gi TSC hu hnh trong cc trng hp: - nh gi li TSC theo quyt nh ca Nh nc; - Xy lp, trang b thm cho TSC; - Thay i b phn ca TSC hu hnh lm tng thi gian s dng hu ch, hoc lm tng cng sut s dng ca chng;
114
- Ci tin b phn ca TSC hu hnh lm tng ng k cht lng sn phm sn xut ra; - p dng quy trnh cng ngh sn xut mi lm gim chi ph hot ng ca ti sn so vi trc; - Tho d mt hoc mt s b phn ca TSC.
5. Mi trng hp tng, gim TSC hu hnh u phi lp bin bn giao nhn, bin bn thanh l TSC v phi thc hin cc th tc quy nh. K ton c nhim v lp v hon chnh h s TSC v mt k ton. 6. TSC hu hnh cho thu hot ng vn phi trch khu hao theo quy nh ca chun mc k ton v chnh sch ti chnh hin hnh. 7. TSC hu hnh phi c theo di chi tit cho tng i tng ghi TSC, theo tng loi TSC v a im bo qun, s dng, qun l TSC.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 211 - TI SN C NH HU HNH
Bn N: - Nguyn gi ca TSC hu hnh tng do XDCB hon thnh bn giao a vo s dng, do mua sm, do nhn vn gp lin doanh, do c cp, do c tng biu, ti tr... - iu chnh tng nguyn gi ca TSC do xy lp, trang b thm hoc do ci to nng cp...; - iu chnh tng nguyn gi TSC do nh gi li.
Bn C: - Nguyn gi ca TSC hu hnh gim do iu chuyn cho n v khc, do nhng bn, thanh l hoc em i gp vn lin doanh,... - Nguyn gi ca TSC gim do tho bt mt hoc mt s b phn; - iu chnh gim nguyn gi TSC do nh gi li.
S d bn N: Nguyn gi TSC hu hnh hin c doanh nghip. Ti khon 211 - Ti sn c nh hu hnh c 6 ti khon cp 2: - Ti khon 2111 - Nh ca, vt kin trc: Phn nh gi tr cc cng trnh XDCB nh nh ca, vt kin trc, hng ro, b, thp nc, sn bi, cc cng trnh trang tr thit k cho nh ca, cc cng trnh c s h tng nh ng s, cu cng, ng st, cu tu, cu cng... - Ti khon 2112 - My mc thit b: Phn nh gi tr cc loi my mc, thit b dng trong sn xut, kinh doanh ca doanh nghip bao gm nhng my mc chuyn dng, my mc, thit b cng tc, dy chuyn cng ngh v nhng my mc n l. - Ti khon 2113 - Phng tin vn ti, truyn dn: Phn nh gi tr cc loi phng tin vn ti, gm phng tin vn ti ng b, st, thu, sng, hng khng, ng ng v cc thit b truyn dn (Thng tin, in nc, bng chuyn ti vt t, hng ho). - Ti khon 2114 - Thit b, dng c qun l: Phn nh gi tr cc loi thit b, dng c s dng trong qun l, kinh doanh, qun l hnh chnh (My vi tnh, qut trn, qut bn, bn gh, thit b, dng c o lng, kim tra cht lng ht m, ht bi, chng mi mt...). - Ti khon 2115 - Cy lu nm, sc vt lm vic v cho sn phm: Phn nh gi tr cc loi TSC l cc loi cy lu nm (C ph, ch, cao su, vn cy n qu...) sc vt lm vic (Voi, b, nga cy ko...) v sc vt nui ly sn phm (B sa, sc vt sinh sn...). - Ti khon 2118 - TSC khc: Phn nh gi tr cc loi TSC khc cha phn nh cc ti khon nu trn (Nh tc phm ngh thut, sch chuyn mn k thut...).
115
I. K ton tng TSC hu hnh
Ti sn c nh ca n v tng do c giao vn (i vi DNNN), nhn gp vn bng TSC, do mua sm, do cng tc XDCB hon thnh a vo s dng, do c vin tr hoc tng, biu. 1. Trng hp nhn vn gp hoc nhn vn cp bng TSC hu hnh, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 411 - Ngun vn kinh doanh.
2. Trng hp TSC c mua sm: 2.1. Trng hp mua sm TSC hu hnh (K c mua mi hoc mua li TSC s dng) dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, cn c cc chng t c lin quan n vic mua TSC, k ton xc nh nguyn gi ca TSC, lp h s k ton, lp Bin bn giao nhn TSC, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112,... C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 341 - Vay di hn. 2.2. Trng hp mua TSC dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112,... C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 341 - Vay di hn. 2.3. Nu TSC c mua sm bng ngun vn u t XDCB hoc qu u t pht trin ca doanh nghip dng vo SXKD, k ton phi ghi tng ngun vn kinh doanh, gim ngun vn XDCB hoc gim qu u t pht trin khi quyt ton c duyt, ghi: N TK 414 - Qu u t pht trin N TK 441 - Ngun vn u t XDCB C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 3. Trng hp mua TSC hu hnh theo phng thc tr chm, tr gp: - Khi mua TSC hu hnh theo phng thc tr chm, tr gp v a v s dng ngay cho SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi - ghi theo gi mua tr tin ngay) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c)
N TK 242 - Chi ph tr trc di hn [(Phn li tr chm l s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay tr (-) Thu GTGT (nu c)] C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). - nh k, thanh ton tin cho ngi bn, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112 (S phi tr nh k bao gm c gi gc v li tr chm, tr gp phi tr nh k). - nh k, tnh vo chi ph theo s li tr chm, tr gp phi tr ca tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh
116
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 4. Trng hp doanh nghip c ti tr, biu, tng TSC hu hnh a vo s dng ngay cho SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 711 - Thu nhp khc. Cc chi ph khc lin quan trc tip n TSC hu hnh c ti tr, biu, tng tnh vo nguyn gi, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C cc TK 111, 112, 331,... 5. Trng hp TSC hu hnh t ch: - Khi s dng sn phm do doanh nghip t ch to chuyn thnh TSC hu hnh s dng cho SXKD, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm (Nu xut kho ra s dng) C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Nu sn xut xong a vo s dng ngay, khng qua kho). ng thi ghi tng TSC hu hnh: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Doanh thu l chi ph sn xut thc t sn phm). - Chi ph lp t, chy th,... lin quan n TSC hu hnh, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C cc TK 111, 112, 331,...
6. Trng hp TSC hu hnh mua di hnh thc trao i: 6.1. TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi TSC hu hnh tng t: Khi nhn TSC hu hnh tng t do trao i v a vo s dng ngay cho SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi TSC hu hnh nhn v ghi theo gi tr cn li ca TSC a i trao i) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr khu hao ca TSC a i trao i) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi ca TSC hu hnh a i trao i). 6.2. TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi TSC hu hnh khng tng t: - Khi giao TSC hu hnh cho bn trao i, ghi: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC hu hnh a i trao i) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr khu hao) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). ng thi ghi tng thu nhp do trao i TSC: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi tr hp l ca TSC a i trao i) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (TK 33311) (Nu c). - Khi nhn c TSC hu hnh do trao i, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Gi tr hp l ca TSC nhn c do trao i) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton). - Trng hp phi thu thm tin do gi tr ca TSC a i trao i ln hn gi tr ca TSC nhn c do trao i, khi nhn c tin ca bn c TSC trao i, ghi:
117
N cc TK 111, 112 (S tin thu thm) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. - Trng hp phi tr thm tin do gi tr hp l ca TSC a i trao i nh hn gi tr hp l ca TSC nhn c do trao i, khi tr tin cho bn c TSC trao i, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C cc TK 111, 112,...
7. Trng hp mua TSC hu hnh l nh ca, vt kin trc gn lin vi quyn s dng t, a vo s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi - chi tit nh ca, vt kin trc) N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi - chi tit quyn s dng t) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 331,... 8. Trng hp TSC hu hnh tng do u t XDCB hon thnh: 8.1. Trng hp qu trnh u t XDCB c hch ton trn cng h thng s k ton ca n v:
- Khi cng tc XDCB hon thnh nghim thu, bn giao a ti sn vo s dng cho sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 241 - Xy dng c bn d dang. - Nu ti sn hnh thnh qua u t khng tho mn cc tiu chun ghi nhn TSC hu hnh theo quy nh ca chun mc k ton TSC hu hnh, ghi: N cc TK 152, 153 (Nu l vt liu, cng c, dng c nhp kho) C TK 241 - XDCB d dang - Nu doanh nghip s dng ngun vn u t xy dng c bn hoc cc qu doanh nghip u t XDCB, k ton ghi tng ngun vn kinh doanh, gim ngun vn u t XDCB v cc qu doanh nghip khi quyt ton c duyt. 8.2. Trng hp qu trnh u t XDCB khng hch ton trn cng h thng s k ton ca n v (n v ch u t c t chc k ton ring theo di qu trnh u t XDCB): - Khi doanh nghip nhn bn giao TSC l sn phm u t XDCB hon thnh v ngun vn hnh thnh TSC (K c bn giao khon vay u t XDCB), ghi: N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (Nguyn gi) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c khu tr) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Phn vn ch s hu) C TK 341 - Vay di hn (Phn vn vay cc t chc tn dng); hoc C TK 343 - Tri phiu pht hnh (Phn vn vay trc tip do pht hnh tri phiu) C TK 136 - Phi thu ni b (Phn vn n v cp trn giao). - i vi doanh nghip Nh nc, nu TSC (u t qua nhiu nm) c nghim thu, bn giao theo gi tr thi im bn giao cng trnh (Theo gi tr ph duyt ca cp c thm quyn), ghi: N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (Nguyn gi c duyt) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c). C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Phn vn ch s hu) C TK 341 - Vay di hn C TK 136 - Phi thu ni b. Bn giao TSC hon thnh qua u t, ng thi vi vic bn giao cc khon vay di hn, hoc n di hn hnh thnh TSC .
9. Trng hp cng trnh hoc hng mc cng trnh XDCB hon thnh bn giao a vo s
118
dng, nhng cha c duyt quyt ton vn u t, th doanh nghip cn c vo chi ph u t XDCB thc t, tm tnh nguyn gi hch ton tng TSC ( c c s tnh v trch khu hao TSC a vo s dng). Sau khi quyt ton vn u t XDCB c duyt, nu c chnh lch so vi gi tr TSC tm tnh th k ton thc hin iu chnh tng, gim s chnh lch.
10. Trng hp nhn vn gp lin doanh ca cc n v khc bng TSC hu hnh, cn c gi tr TSC c cc bn lin doanh chp thun, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 11. TSC nhn c do iu ng ni b Tng cng ty (Khng phi thanh ton tin), ghi: N TK 211 - TSC hu hnh ( Nguyn gi) C TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Gi tr cn li). 12. Trng hp dng kinh ph s nghip, kinh ph d n u t, mua sm TSC, khi TSC mua sm, u t hon thnh a vo s dng cho hot ng s nghip, d n, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C cc TK 111, 112 C TK 241 - XDCB d dang C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4612). ng thi ghi tng ngun kinh ph hnh thnh TSC: N TK 161 - Chi s nghip (1612) C TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC. Nu rt d ton mua TSC, ng thi ghi n bn C TK 008 - D ton chi s nghip, d n. 13. Trng hp u t, mua sm TSC bng qu phc li, khi hon thnh a vo s dng cho hot ng vn ha, phc li, ghi: N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112, 331, 341,... - ng thi kt chuyn gim qu phc li, ghi: N TK 4312 - Qu phc li C TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC. 14. Chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u lin quan n TSC hu hnh nh sa cha, ci to, nng cp: - Khi pht sinh chi ph sa cha, ci to, nng cp TSC hu hnh sau khi ghi nhn ban u, ghi: N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 112, 152, 331, 334,... - Khi cng vic sa cha, ci to, nng cp TSC hon thnh a vo s dng: + Nu tho mn cc iu kin c ghi tng nguyn gi TSC hu hnh, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 241 - Xy dng c bn d dang. + Nu khng tho mn cc iu kin c ghi tng nguyn gi TSC hu hnh, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 (Nu gi tr nh) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu gi tr ln phi phn b dn) C TK 241 - Xy dng c bn d dang.
119
II. K ton gim TSC hu hnh
Ti sn c nh hu hnh ca n v gim, do nhng bn, thanh l, mt mt, pht hin thiu khi kim k, em gp vn lin doanh, iu chuyn cho n v khc, tho d mt hoc mt s b phn... Trong mi trng hp gim TSC hu hnh, k ton phi lm y th tc, xc nh ng nhng khon thit hi v thu nhp (nu c). Cn c cc chng t lin quan, k ton ghi s theo tng trng hp c th nh sau:
1. Trng hp nhng bn TSC dng vo sn xut, kinh doanh, dng cho hot ng s nghip, d n: TSC nhng bn thng l nhng TSC khng cn dng hoc xt thy s dng khng c hiu qu. Khi nhng bn TSC hu hnh phi lm y cc th tc cn thit (Lp Hi ng xc nh gi, thng bo cng khai v t chc u gi, c hp ng mua bn, bin bn giao nhn TSC...). Cn c vo bin bn giao nhn TSC v cc chng t lin quan n nhng bn TSC: 1.1. Trng hp nhng bn TSC dng vo sn xut, kinh doanh: - Nu doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, s thu v nhng bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 3331 - Thu gi tr gia tng phi np (33311) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn cha c thu GTGT). - Nu doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, s tin thu v nhng bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc (Tng gi thanh ton). - Cn c Bin bn giao nhn TSC ghi gim TSC nhng bn: N TK 214 - Hao mn TSC (2141) (Gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). - Cc chi ph pht sinh lin quan n nhng bn TSC c phn nh vo bn N TK 811 "Chi ph khc". 1.2. Trng hp nhng bn TSC hu hnh dng vo hot ng s nghip, d n: - Cn c Bin bn giao nhn TSC ghi gim TSC nhng bn: N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). - S tin thu, chi lin quan n nhng bn TSC hu hnh ghi vo cc ti khon lin quan theo quy nh ca c quan c thm quyn. 1.3. Trng hp nhng bn TSC hu hnh dng vo hot ng vn ha, phc li: - Cn c Bin bn giao nhn TSC ghi gim TSC nhng bn, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4313) (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). - ng thi phn nh s thu v nhng bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112, C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331) (Nu c) - Phn nh s chi v nhng bn TSC, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312)
120
C cc TK 111, 112,
2. Trng hp thanh l TSC: TSC thanh l l nhng TSC h hng khng th tip tc s dng c, nhng TSC lc hu v k thut hoc khng ph hp vi yu cu sn xut, kinh doanh. Khi c TSC thanh l, n v phi ra quyt nh thanh l, thnh lp Hi ng thanh l TSC. Hi ng thanh l TSC c nhim v t chc thc hin vic thanh l TSC theo ng trnh t, th tc quy nh trong ch qun l ti chnh v lp Bin bn thanh l TSC" theo mu quy nh. Bin bn c lp thnh 2 bn, 1 bn chuyn cho phng k ton theo di ghi s, 1 bn giao cho n v qun l, s dng TSC. Cn c vo Bin bn thanh l v cc chng t c lin quan n cc khon thu, chi thanh l TSC,... k ton ghi s nh trng hp nhng bn TSC.
3. Gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot bng TSC hu hnh: 3.1. Khi gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot bng ti sn c nh, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi tr do cc bn lin doanh nh gi) N TK 214 - Hao mn TSC (S khu hao trch) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr cn li ca TSC) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC s c hon li phn chnh lch tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 711 - Thu nhp khc (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh). 3.2. nh k, cn c vo thi gian s dng hu ch ca ti sn c nh m c s kinh doanh ng kim sot s dng, k ton phn b doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot); C TK 711 - Thu nhp khc (Phn doanh thu cha thc hin c phn b trong k).
4. K ton TSC hu hnh pht hin tha, thiu: Mi trng hp pht hin tha hoc thiu TSC u phi truy tm nguyn nhn. Cn c vo "Bin bn kim k TSC" v kt lun ca Hi ng kim k hch ton chnh xc, kp thi, theo tng nguyn nhn c th: 4.1. TSC pht hin tha: - Nu TSC pht hin tha do ngoi s sch (cha ghi s), k ton phi cn c vo h s TSC ghi tng TSC theo tng trng hp c th, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C cc TK 241, 331, 338, 411, - Nu TSC tha ang s dng th ngoi nghip v ghi tng TSC hu hnh, phi cn c vo nguyn gi v t l khu hao xc nh gi tr hao mn lm cn c tnh, trch b sung khu hao TSC hoc trch b sung hao mn i vi TSC dng cho hot ng phc li, s nghip, d n, ghi: N cc TK Chi ph sn xut, kinh doanh (TSC dng cho SXKD) N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC (TSC dng cho mc ch phc li) N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (TSC dng cho hot ng s nghip, d n) C TK 214 - Hao mn TSC (2141). - Nu TSC pht hin tha c xc nh l TSC ca n v khc th phi bo ngay cho n v ch ti sn bit. Nu khng xc nh c n v ch ti sn th phi bo ngay cho c quan cp trn
121
v c quan ti chnh cng cp (nu l DNNN) bit x l. Trong thi gian ch x l, k ton phi cn c vo ti liu kim k, tm thi phn nh vo Ti khon 002 Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng" (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton) theo di gi h.
4.2. TSC pht hin thiu phi c truy cu nguyn nhn, xc nh ngi chu trch nhim v x l theo ch ti chnh hin hnh. - Trng hp c quyt nh x l ngay: Cn c "Bin bn x l TSC thiu" c duyt v h s TSC, k ton phi xc nh chnh xc nguyn gi, gi tr hao mn ca TSC lm cn c ghi gim TSC v x l vt cht phn gi tr cn li ca TSC. Tu thuc vo quyt nh x l, ghi: + i vi TSC thiu dng vo sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N cc TK 111, 334, 138 (1388) (Nu ngi c li phi bi thng) N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Nu c php ghi gim vn ) N TK 811 - Chi ph khc (Nu doanh nghip chu tn tht) C TK 211 - TSC hu hnh. + i vi TSC thiu dng vo hot ng s nghip, d n: (1) Phn nh gim TSC, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). (2) i vi phn gi tr cn li ca TSC thiu phi thu hi theo quyt nh x l, ghi: N TK 111 - Tin mt (Nu thu tin) N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (Nu tr vo lng ca ngi lao ng) C cc TK lin quan (Tu theo quyt nh x l). + i vi TSC thiu dng vo hot ng vn ha, phc li: (1) Phn nh gim TSC, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). (2) i vi phn gi tr cn li ca TSC thiu phi thu hi theo quyt nh x l, ghi: N TK 111 - Tin mt (Nu thu tin) N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (Nu tr vo lng ca ngi lao ng) C TK 4312 - Qu phc li. - Trng hp TSC thiu cha xc nh c nguyn nhn ch x l: + i vi TSC thiu dng vo hot ng sn xut, kinh doanh: (1) Phn nh gim TSC. Phn gi tr cn li ca TSC thiu, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (2141) (Gi tr hao mn) N TK 138 - Phi thu khc (1381) (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). (2) Khi c quyt nh x l gi tr cn li ca TSC thiu, ghi: N TK 111 - Tin mt (Tin bi thng) N TK 138 - Phi thu khc (1388) (Nu ngi c li phi bi thng) N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (Nu tr vo lng ca ngi lao ng) N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Nu c php ghi gim vn) N TK 811 - Chi ph khc (Nu doanh nghip chu tn tht)
122
C TK 138 - Phi thu khc (1381). + i vi TSC thiu dng vo hot ng s nghip, d n: (1) Phn nh gim TSC, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). ghi: N TK 1381 - Ti sn thiu ch x l C TK 338 - Phi tr, phi np khc. (2) Khi c quyt nh x l thu bi thng phn gi tr cn li ca TSC thiu, ghi: N cc TK 111, 334,... C TK 1381 - Ti sn thiu ch x l. ng thi phn nh s thu bi thng phn gi tr cn li ca TSC thiu vo cc ti khon lin quan theo quyt nh ca c quan c thm quyn: N TK 338 - Phi tr, phi np khc C cc TK lin quan (TK 333, 461,...). + i vi TSC thiu dng vo hot ng vn ha, phc li: (1) Phn nh gim TSC, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). ghi: N TK 1381 - Ti sn thiu ch x l C TK 4312 - Qu phc li. (2) Khi c quyt nh x l thu bi thng phn gi tr cn li ca TSC thiu, ghi: N cc TK 111, 334,... C TK 1381 - Ti sn thiu ch x l. 5. i vi TSC hu hnh dng cho sn xut, kinh doanh, nu khng tiu chun ghi nhn theo quy nh phi chuyn thnh cng c, dng c ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 (Nu gi tr cn li nh) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu gi tr cn li ln phi phn b dn) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi TSC). 6. K ton giao dch bn v thu li TSC hu hnh l thu hot ng (Xem quy nh TK 811 hoc 711).
ng thi phn nh phn gi tr cn li ca TSC thiu vo TK 1381 "Ti sn thiu ch x l",
ng thi phn nh phn gi tr cn li ca TSC thiu vo TK 1381 "Ti sn thiu ch x l",
123
TI KHON 212
TI SN C NH THU TI CHNH
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ca ton b TSC thu ti chnh ca doanh nghip.
- Thu ti chnh: L thu ti sn m bn cho thu c s chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn cho bn thu. Quyn s hu ti sn c th chuyn giao vo cui thi hn thu. - iu kin phn loi thu ti sn l thu ti chnh: Mt hp ng thu ti chnh phi tho mn 1 trong nm (5) iu kin sau: + Bn cho thu chuyn giao quyn s hu ti sn cho bn thu khi ht thi hn thu; + Ti thi im khi u thu ti sn, bn thu c quyn la chn mua li ti sn thu vi mc gi c tnh thp hn gi tr hp l vo cui thi hn thu; + Thi hn thu ti sn ti thiu phi chim phn ln thi gian s dng kinh t ca ti sn cho d khng c s chuyn giao quyn s hu; + Ti thi im khi u thu ti sn, gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu chim phn ln (tng ng) gi tr hp l ca ti sn thu; + Ti sn thu thuc loi chuyn dng m ch c bn thu c kh nng s dng khng cn c s thay i, sa cha ln no. - Hp ng thu ti sn c coi l hp ng thu ti chnh nu tho mn t nht mt trong ba (3) iu kin sau: + Nu bn thu hu hp ng v n b tn tht pht sinh lin quan n vic hu hp ng cho bn cho thu; + Thu nhp hoc tn tht do s thay i gi tr hp l ca gi tr cn li ca ti sn thu gn vi bn thu; + Bn thu c kh nng tip tc thu li ti sn sau khi ht hn hp ng thu vi tin thu thp hn gi thu th trng. Ring trng hp thu ti sn l quyn s dng t th thng c phn loi l thu hot ng.
1. Ti khon ny dng cho doanh nghip thu hch ton nguyn gi ca TSC thu ti chnh. y l nhng TSC cha thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng doanh nghip c ngha v v trch nhim php l qun l v s dng nh ti sn ca doanh nghip. Nguyn gi ca TSC thu ti chnh c ghi nhn bng gi tr hp l ca ti sn thu hoc l gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu (trng hp gi tr hp l cao hn gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu) cng vi cc chi ph trc tip pht sinh ban u lin quan n hot ng thu ti chnh. Khi tnh gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu cho vic thu ti sn, doanh nghip c th s dng t l li sut ngm nh, t l li sut c ghi trong hp ng thu hoc t l li sut bin i vay ca bn thu.
124
Nguyn gi ca TSC thu ti chnh khng bao gm s thu GTGT bn cho thu tr khi mua TSC cho thu (S thu ny bn thu s phi hon li cho bn cho thu, k c trng hp TSC thu ti chnh dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu v trng hp TSC thu ti chnh dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip). 2. Khng phn nh vo Ti khon ny gi tr ca TSC thu hot ng.
3. Bn thu c trch nhim tnh, trch khu hao ti sn c nh vo chi ph sn xut, kinh doanh theo nh k trn c s p dng chnh sch khu hao nht qun vi chnh sch khu hao ca ti sn cng loi thuc s hu ca mnh. Nu khng chc chn l bn thu s c quyn s hu ti sn thu khi ht hn hp ng thu th ti sn thu s c khu hao theo thi hn thu nu thi hn thu ngn hn thi gian s dng hu ch ca ti sn thu.
4. S thu GTGT bn thu phi tr cho bn cho thu theo nh k nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh v c hch ton nh sau: - Trng hp thu ti chnh dng vo SXKD hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu th s thu GTGT phi tr tng k c ghi vo bn N TK 133 "Thu GTGT c khu tr" (1332); - Trng hp thu ti chnh dng vo SXKD hng ho, dch v thuc i tng khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th s thu GTGT phi tr tng k c ghi vo chi ph SXKD trong k. 5. Ti khon 212 c m chi tit theo di tng loi, tng TSC i thu.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 212 - TSC THU TI CHNH
Bn N: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh tng.
Bn C: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh gim do chuyn tr li cho bn cho thu khi ht hn hp ng hoc mua li thnh TSC ca doanh nghip. S d bn N: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh hin c.
1. Khi pht sinh chi ph trc tip ban u lin quan n ti sn thu ti chnh trc khi nhn ti sn thu nh: Chi ph m phn, k kt hp ng..., ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C cc TK 111, 112,... 2. Khi chi tin ng trc khon tin thu ti chnh hoc k qu m bo vic thu ti sn, ghi: N TK 342 - N di hn (S tin thu tr trc - nu c) N TK 244 - K qu, k cc di hn
125
C cc TK 111, 112,...
3. Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua cha c thu GTGT m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu.
3.1. Khi nhn TSC thu ti chnh, k ton cn c vo hp ng thu ti sn v cc chng t c lin quan phn nh gi tr TSC thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT u vo, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh (Gi cha c thu GTGT) C TK 342 - N di hn (Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu tr (-) S n gc phi tr k ny) C TK 315 - N di hn n hn tr (S n gc phi tr k ny).
3.2. Chi ph trc tip ban u lin quan n hot ng thu ti chnh c ghi nhn vo nguyn gi TSC thu ti chnh, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn, hoc C cc TK 111, 112,... (S chi ph trc tip lin quan n hot ng thu pht sinh khi nhn ti sn thu ti chnh). 3.3. Cui nin k ton, cn c vo hp ng thu ti sn xc nh s n gc thu ti chnh n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342 - N di hn C TK 315 - N di hn n hn tr.
3.4. nh k, nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh: 3.4.1- Trng hp TSC thu ti chnh dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu: - Khi xut tin tr n gc, tin li thu v thu GTGT cho n v cho thu, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Tin li thu tr k ny) N TK 315 - N di hn n hn tr (N gc tr k ny) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112,... - Khi nhn c ho n thanh ton tin thu ti sn nhng doanh nghip cha tr tin ngay, cn c vo ho n phn nh s n phi tr li thu ti chnh v s thu GTGT vo TK 315 - N di hn n hn tr, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Tin li thu) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 315 - N di hn n hn tr.
3.4.2- Trng hp TSC thu ti chnh dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip: - Khi xut tin tr n gc, tin li thu v thu GTGT cho n v cho thu, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Tin li thu tr k ny) N TK 315 - N di hn n hn tr (N gc tr k ny) N cc TK 623, 627, 641, 642 (S thu GTGT tr k ny) C cc TK 111, 112,...
- Khi nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh nhng doanh nghip cha tr tin ngay, cn c vo ho n phn nh s n phi tr li thu ti chnh v s thu GTGT phi tr vo TK 315 "N di hn n hn tr", ghi:
126
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Tin li thu phi tr k ny) N cc TK 623, 627, 641, 642 (S thu GTGT phi tr k ny) C TK 315 - N di hn n hn tr.
4. Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua c thu GTGT m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu:
4.1. Khi nhn TSC thu ti chnh bn i thu nhn n c s thu GTGT do bn cho thu tr khi mua TSC cho thu m bn thu phi hon li cho bn cho thu, k ton cn c vo hp ng thu ti chnh v cc chng t lin quan phn nh gi tr TSC thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT phi hon li cho bn cho thu, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh (Gi cha c thu GTGT) N TK 138 - Phi thu khc (S thu GTGT u vo ca TSC thu ti chnh) C TK 315 - N di hn n hn tr (S n phi tr k ny c c thu GTGT) C TK 342 - N di hn (Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu tr (-) S n phi tr k ny cng (+) S thu GTGT bn thu cn phi tr dn trong sut thi hn thu).
4.2- Chi ph trc tip ban u c ghi nhn vo nguyn gi TSC thu ti chnh, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C cc TK 111, 112,... (Chi ph trc tip pht sinh lin quan n hot ng thu ti chnh khi nhn ti sn thu ti chnh).
4.3- Cui nin k ton, cn c vo hp ng thu ti chnh xc nh s n gc thu ti chnh n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342 - N di hn C TK 315 - N di hn n hn tr.
4.4- nh k, phn nh vic thanh ton tin thu ti sn: - Khi xut tin tr n gc v tin li thu ti sn cho n v cho thu, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Tin li thu tr k ny) N TK 315 - N di hn n hn tr (N gc tr k ny c c thu GTGT) C cc TK 111, 112,... - Cn c vo ho n thanh ton tin thu phn nh s thu GTGT phi thanh ton cho bn cho thu trong k: + Trng hp TSC thu ti chnh dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 138 - Phi thu khc. + Trng hp TSC thu ti chnh dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 138 - Phi thu khc. - Khi nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh nhng doanh nghip cha tr tin ngay, cn c vo ho n phn nh s li thu ti chnh phi tr k ny vo TK 315 "N di hn n hn tr", ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 315 - N di hn n hn tr (Tin li thu phi tr k ny).
127
- ng thi, cn c ho n thanh ton tin thu phn nh s thu GTGT phi hon li cho bn cho thu trong k ging nh trng hp xut tin tr n khi nhn c ho n. 5. Khi tr ph cam kt s dng vn phi tr cho bn cho thu ti sn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh. C cc TK 111, 112,...
6. Khi tr li TSC thu ti chnh theo quy nh ca hp ng thu cho bn cho thu, k ton ghi gim gi tr TSC thu ti chnh, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (2142) C TK 212 - TSC thu ti chnh.
7. Trng hp trong hp ng thu ti sn quy nh bn i thu ch thu ht mt phn gi tr ti sn, sau mua li th khi nhn chuyn giao quyn s hu ti sn, k ton ghi gim TSC thu ti chnh v ghi tng TSC hu hnh thuc s hu ca doanh nghip. Khi chuyn t ti sn thu ti chnh sang ti sn thuc s hu ca doanh nghip, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 212 - TSC thu ti chnh (Gi tr cn li ca TSC thu ti chnh) C cc TK 111, 112,... (S tin phi tr thm). ng thi chuyn gi tr hao mn, ghi: N TK 2142 - Hao mn TSC thu ti chnh C TK 2141 - Hao mn TSC hu hnh.
8. K ton giao dch bn v thu li ti sn l thu ti chnh: 8.1. Trng hp giao dch bn v thu li vi gi bn ti sn cao hn gi tr cn li ca TSC: - K ton giao dch bn (Xem nghip v 7.3 - Ti khon 711) - Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh, tr tin thu tng k thc hin theo nghip v 3 v nghip v 4 ca TK 212). - nh k, k ton tnh, trch khu hao TSC thu ti chnh vo chi ph sn xut, kinh doanh, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 2142 - Hao mn TSC thu ti chnh. - nh k, kt chuyn chnh lch gia gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi thi gian thu ti sn, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 623, 627, 641, 642,... 8.2. Trng hp giao dch bn v thu li vi gi thp hn gi tr cn li ca TSC: - K ton giao dch bn (Xem nghip v 7.2 - Ti khon 711) - Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh, tr tin thu tng k thc hin theo nghip v 3 v nghip v 4 ca TK 212). - nh k, kt chuyn s chnh lch nh hn (l) gia gi bn v gi tr cn li ca TSC bn v thu li ghi tng chi ph sn xut, kinh doanh trong k, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
128
TI KHON 213
TI SN C NH V HNH
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim TSC v hnh ca doanh nghip. TSC v hnh l ti sn khng c hnh thi vt cht, nhng xc nh c gi tr v do doanh nghip nm gi, s dng trong SXKD, cung cp dch v hoc cho cc i tng khc thu, ph hp vi tiu chun ghi nhn TSC v hnh.
1. Nguyn gi ca TSC v hnh l ton b cc chi ph m doanh nghip phi b ra c c TSC v hnh tnh n thi im a ti sn vo s dng theo d kin. - Nguyn gi TSC v hnh mua ring bit, bao gm gi mua (tr (-) cc khon c chit khu thng mi hoc gim gi), cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li) v cc chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn vo s dng theo d tnh; - Trng hp TSC v hnh mua sm c thanh ton theo phng thc tr chm, tr gp, nguyn gi ca TSC v hnh c phn nh theo gi mua tr tin ngay ti thi im mua. Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph SXKD theo k hn thanh ton, tr khi s chnh lch c tnh vo nguyn gi TSC v hnh (vn ha) theo quy nh ca chun mc k ton Chi ph i vay; - TSC v hnh hnh thnh t vic trao i, thanh ton bng chng t lin quan n quyn s hu vn ca n v, th nguyn gi ca n l gi tr hp l ca cc chng t c pht hnh lin quan n quyn s hu vn ca n v; - Nguyn gi TSC v hnh l quyn s dng t c thi hn: L gi tr quyn s dng t khi doanh nghip i thu t tr tin thu 1 ln cho nhiu nm v c cp giy chng nhn quyn s dng t hoc s tin tr khi nhn chuyn nhng quyn s dng t hp php, hoc gi tr quyn s dng t nhn vn gp; - Nguyn gi TSC v hnh l quyn s dng t khng c thi hn l s tin tr khi chuyn nhng quyn s dng t hp php (gm chi ph tr cho t chc, c nhn chuyn nhng hoc chi ph n b, gii phng mt bng, san lp mt bng, l ph trc b...). - Nguyn gi TSC v hnh c Nh nc cp hoc c tng, biu, c xc nh theo gi tr hp l ban u cng (+) Cc chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn vo s dng theo d tnh.
2. Ton b chi ph thc t pht sinh lin quan n giai on trin khai c tp hp vo chi ph SXKD trong k. T thi im xt thy kt qu trin khai tho mn c nh ngha v tiu chun ghi nhn TSC v hnh quy nh Chun mc k ton s 04 TSC v hnh th cc chi ph giai on trin khai c tp hp vo TK 241 "Xy dng c bn d dang" (2412). Khi kt thc giai on trin khai cc chi ph hnh thnh nguyn gi TSC v hnh trong giai on trin khai phi c kt chuyn vo bn N Ti khon 213 TSC v hnh". 3. Trong qu trnh s dng phi tin hnh trch khu hao TSC v hnh vo chi ph SXKD theo quy nh ca Chun mc k ton TSC v hnh. Ring i vi TSC l quyn s dng t th ch tnh khu hao i vi nhng TSC v hnh l quyn s dng c thi hn.
129
4. Chi ph lin quan n TSC v hnh pht sinh sau khi ghi nhn ban u phi c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k, tr khi tho mn ng thi 2 iu kin sau th c ghi tng nguyn gi TSC v hnh: - Chi ph pht sinh c kh nng lm cho TSC v hnh to ra li ch kinh t trong tng lai nhiu hn mc hot ng c nh gi ban u; - Chi ph c xc nh mt cch chc chn v gn lin vi TSC v hnh c th.
5. Chi ph pht sinh em li li ch kinh t trong tng lai cho doanh nghip gm: chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph o to nhn vin, chi ph qung co pht sinh trong giai on trc hot ng ca doanh nghip mi thnh lp, chi ph cho giai on nghin cu, chi ph chuyn dch a im c ghi nhn l chi ph SXKD trong k hoc c phn b dn vo chi ph SXKD trong thi gian ti a khng qu 3 nm. 6. Chi ph lin quan n ti sn v hnh c doanh nghip ghi nhn l chi ph xc nh kt qu hot ng kinh doanh trong k trc th khng c ti ghi nhn vo nguyn gi TSC v hnh. 7. Cc nhn hiu hng ha, quyn pht hnh, danh sch khch hng v cc khon mc tng t c hnh thnh trong ni b doanh nghip khng c ghi nhn l TSC v hnh. 8. TSC v hnh c theo di chi tit theo tng i tng ghi TSC trong S ti sn c nh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 213 - TSC V HNH
Bn N: Nguyn gi TSC v hnh tng. Bn C: Nguyn gi TSC v hnh gim. S d bn N: Nguyn gi TSC v hnh hin c doanh nghip.
Ti khon 213 - TSC v hnh, c 7 ti khon cp 2: - Ti khon 2131 - Quyn s dng t: Phn nh gi tr TSC v hnh l ton b cc chi ph thc t chi ra c lin quan trc tip ti t s dng, bao gm: Tin chi ra c quyn s dng t, chi ph cho n b, gii phng mt bng, san lp mt bng (trng hp quyn s dng t ring bit i vi giai on u t nh ca, vt kin trc trn t), l ph trc b (nu c)... Ti khon ny khng bao gm cc chi ph chi ra xy dng cc cng trnh trn t. Trng hp doanh nghip c Nh nc giao t m khng phi tr tin hoc phi tr tin thu t hng nm th tin thu t hng nm c tnh vo chi ph, khng c ghi nhn quyn s dng t l TSC v hnh vo TK 2131. - Ti khon 2132 - Quyn pht hnh: Phn nh gi tr TSC v hnh l ton b cc chi ph thc t doanh nghip chi ra c quyn pht hnh. - Ti khon 2133- Bn quyn, bng sng ch: Phn nh gi tr TSC v hnh l cc chi ph thc t chi ra c bn quyn tc gi, bng sng ch. - Ti khon 2134 - Nhn hiu hng ho: Phn nh gi tr TSC v hnh l cc chi ph thc t lin quan trc tip ti vic mua nhn hiu hng ho.
130
- Ti khon 2135 - Phn mm my vi tnh: Phn nh gi tr TSC v hnh l ton b cc chi ph thc t doanh nghip chi ra c phn mm my vi tnh. - Ti khon 2136 - Giy php v giy php nhng quyn: Phn nh gi tr TSC v hnh l cc khon chi ra doanh nghip c c giy php hoc giy php nhng quyn thc hin cng vic , nh: Giy php khai thc, giy php sn xut loi sn phm mi,... - Ti khon 2138 - TSC v hnh khc: Phn nh gi tr cc loi TSC v hnh khc cha quy nh phn nh cc ti khon trn.
1. Hch ton cc nghip v mua TSC v hnh: - Trng hp mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 141 - Tm ng C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. - Trng hp mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Tng gi thanh ton) C TK 112, 331,...(Tng gi thanh ton) 2. Trng hp mua TSC v hnh theo phng thc tr chm, tr gp: - Khi mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi - Theo gi mua tr tin ngay cha c thu GTGT) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm, tr gp tnh bng s chnh lch gia Tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay v thu GTGT u vo (Nu c)) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton).
- Khi mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi - Theo gi mua tr tin ngay c thu GTGT) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm, tr gp tnh bng s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). - Hng k tnh s li phi tr v mua TSC v hnh theo phng thc tr chm, tr gp, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. - Khi thanh ton tin cho ngi bn, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112,... 3. TSC v hnh mua di hnh thc trao i.
131
3.1. Trng hp trao i hai TSC v hnh tng t: Khi nhn TSC v hnh tng t do trao i vi mt TSC v hnh tng t v a vo s dng ngay cho SXKD, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi TSC v hnh nhn v ghi theo gi tr cn li ca TSC a i trao i) N TK 214 - Hao mn TSC (2143) (Gi tr khu hao ca TSC a i trao i) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi ca TSC v hnh a i trao i). 3.2. Trng hp trao i hai TSC v hnh khng tng t: - Ghi gim TSC v hnh a i trao i, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr khu hao) N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC a i trao i) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). - ng thi phn nh s thu nhp do trao i TSC, ghi: N TK 131- Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi tr hp l ca TSC a i trao i) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (nu c). - Ghi tng TSC v hnh nhn trao i v, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Gi tr hp l ca TSC nhn v) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton). 4. Gi tr TSC v hnh c hnh thnh t ni b doanh nghip trong giai on trin khai:
4.1. Khi pht sinh chi ph trong giai on trin khai xt thy kt qu trin khai khng tho mn nh ngha v tiu chun ghi nhn TSC v hnh th tp hp vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k hoc tp hp vo chi ph tr trc di hn, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (trng hp gi tr ln) hoc N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C cc TK 111, 112, 152, 153, 331,... 4.2. Khi xt thy kt qu trin khai tho mn nh ngha v tiu chun ghi nhn TSC v hnh th:
a/ Tp hp chi ph thc t pht sinh giai on trin khai hnh thnh nguyn gi TSC v hnh, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332 - nu c) C cc TK 111, 112, 152, 153, 331,... b/ Khi kt thc giai on trin khai, k ton phi xc nh tng chi ph thc t pht sinh hnh thnh nguyn gi TSC v hnh, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 241 - Xy dng c bn d dang.
5. Khi mua TSC v hnh l quyn s dng t cng vi mua nh ca, vt kin trc trn t th phi xc nh ring bit gi tr TSC v hnh l quyn s dng t, TSC hu hnh l nh ca, vt kin trc, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi nh ca, vt kin trc) N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi quyn s dng t) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332 - nu c) C cc TK 111, 112, 331,...
132
6. Khi TSC v hnh hnh thnh t vic trao i thanh ton bng chng t lin quan n quyn s hu vn ca cc cng ty c phn, nguyn gi TSC v hnh l gi tr hp l ca cc chng t c pht hnh lin quan n quyn s hu vn, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4111, 4112). 7. Khi doanh nghip c ti tr, biu, tng TSC v hnh a vo s dng ngay cho hot ng SXKD: - Khi nhn TSC v hnh c ti tr, biu, tng, ghi: N TK 213- TSC v hnh C TK 711 - Thu nhp khc. - Cc chi ph pht sinh lin quan n TSC v hnh nhn ti tr, biu, tng, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 111, 112,... 8. Khi doanh nghip nhn vn gp lin doanh bng quyn s dng t, cn c vo h s giao quyn s dng t, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4111).
9. Khi c quyt nh chuyn mc ch s dng ca BS u t l quyn s dng t sang TSC v hnh, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (2131) C TK 217 - BS u t. ng thi kt chuyn s hao mn lu k ca BS u t sang s hao mn lu k ca TSC v hnh, ghi: N TK 2147 - Hao mn BS u t C TK 2143 - Hao mn TSC v hnh.
10. Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc gp vn bng TSC v hnh, cn c vo gi nh gi li ca TSC v hnh gia doanh nghip v cng ty lin kt. 10.1. Trng hp gi nh gi li xc nh l vn gp nh hn gi tr cn li ca TSC v hnh a i gp vn, ghi: N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 214 - Hao mn TSC (2143) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr cn li ca TSC v hnh) C TK 213 - TSC v hnh. 10.2. Trng hp gi nh gi li xc nh l vn gp ln hn gi tr cn li ca TSC v hnh a i gp vn, ghi: N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 214 - Hao mn TSC (2143) C TK 213 - TSC v hnh C TK 711 - Thu nhp khc (S chnh lch gia gi nh gi li v gi tr cn li ca TSC v hnh). 11. Khi gp vn bng TSC v hnh vo c s lin doanh ng kim sot 11.1. Trng hp gi nh gi li xc nh l vn gp nh hn gi tr cn li ca TSC v hnh em i gp vn, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi tr do cc bn lin doanh nh gi)
133
N TK 214 - Hao mn TSC (2143) (S khu hao trch) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr cn li ca TSC v hnh) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi).
11.2. Trng hp gi nh gi li xc nh l vn gp ln hn gi tr cn li ca TSC v hnh em i gp vn th s chnh lch gia gi nh gi li v gi tr cn li ca TSC em i gp vn c ghi nhn vo TK 711 Thu nhp khc l phn chnh lch tnh tng ng cho phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh, phn cn li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh c ghi nhn vo TK 3387 Doanh thu cha thc hin, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi tr do cc bn lin doanh nh gi) N TK 214 - Hao mn TSC (2143) (S khu hao trch) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi) C TK 711 - Thu nhp khc (S chnh lch gia gi tr do cc bn lin doanh nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi tr do cc bn lin doanh nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC s c hon li phn chnh lch tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh). - nh k, cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh doanh ng kim sot s dng, k ton phn b s doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot) C TK 711 - Thu nhp khc.
12. Hch ton vic nhng bn, thanh l TSC v hnh c quy nh nh hch ton nhng bn, thanh l TSC hu hnh (Xem hng dn TK 211). TI KHON 214
HAO MN TI SN C NH
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh tng, gim gi tr hao mn v gi tr hao mn lu k ca cc loi TSC v bt ng sn (BS) u t trong qu trnh s dng do trch khu hao TSC, BS u t v nhng khon tng, gim hao mn khc ca TSC, BS u t.
1. V nguyn tc, mi TSC, BS u t hin c ca doanh nghip c lin quan n sn xut, kinh doanh (gm c ti sn cha dng, khng cn dng, ch thanh l) u phi trch khu hao theo quy nh hin hnh. Khu hao TSC dng trong sn xut, kinh doanh v khu hao BS u t hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k; khu hao TSC cha dng, khng cn dng, ch thanh l hch ton vo chi ph khc. Cc trng hp c bit khng phi trch khu hao (nh TSC d tr, TSC dng chung cho x hi...), doanh nghip phi thc hin theo chnh sch ti chnh hin hnh. i vi TSC dng cho hot ng s nghip, d n hoc dng vo mc ch phc li th khng phi trch khu hao tnh vo chi ph m ch tnh hao mn TSC.
134
2. Cn c vo chnh sch ti chnh v chun mc k ton hin hnh, cn c vo yu cu qun l ca doanh nghip la chn 1 trong 3 phng php tnh, trch khu hao ph hp cho tng TSC, BS u t nhm kch thch s pht trin sn xut, kinh doanh, m bo vic thu hi vn nhanh, y v ph hp vi kh nng trang tri chi ph ca doanh nghip. Phng php khu hao c p dng cho tng TSC, BS u t phi c thc hin nht qun v c th c thay i khi c s thay i ng k cch thc thu hi li ch kinh t ca TSC v BS u t.
3. Thi gian khu hao v phng php khu hao TSC phi c xem xt li t nht l vo cui mi nm ti chnh. Nu thi gian s dng hu ch c tnh ca ti sn khc bit ln so vi cc c tnh trc th thi gian khu hao phi c thay i tng ng. Phng php khu hao TSC c thay i khi c s thay i ng k cch thc c tnh thu hi li ch kinh t ca TSC. Trng hp ny, phi iu chnh chi ph khu hao cho nm hin hnh v cc nm tip theo, v c thuyt minh trong bo co ti chnh.
4. i vi cc TSC khu hao ht ( thu hi vn), nhng vn cn s dng vo hot ng sn xut, kinh doanh th khng c tip tc trch khu hao. Cc TSC cha tnh khu hao (Cha thu hi vn) m h hng, cn thanh l, th phi xc nh nguyn nhn, trch nhim ca tp th, c nhn x l bi thng v phn gi tr cn li ca TSC cha thu hi, khng c bi thng phi c b p bng s thu do thanh l ca chnh TSC , s tin bi thng do lnh o doanh nghip quyt nh. Nu s thu thanh l v s thu bi thng khng b p phn gi tr cn li ca TSC cha thu hi, hoc gi tr TSC b mt th chnh lch cn li c coi l l v thanh l TSC v k ton vo chi ph khc. Ring doanh nghip Nh nc c x l theo chnh sch ti chnh hin hnh ca Nh nc.
5. i vi TSC v hnh, phi tu thi gian pht huy hiu qu trch khu hao tnh t khi TSC c a vo s dng (Theo hp ng, cam kt hoc theo quyt nh ca cp c thm quyn). Ring i vi TSC v hnh l quyn s dng t th ch trch khu hao i vi quyn s dng t xc nh c thi hn s dng. Nu khng xc nh c thi gian s dng th khng trch khu hao.
6. i vi TSC thu ti chnh, trong qu trnh s dng bn i thu phi trch khu hao trong thi gian thu theo hp ng tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh, m bo thu hi vn.
7. i vi BS u t, trong qu trnh nm gi ch tng gi hoc cho thu hot ng phi tin hnh trch khu hao BS u t, khu hao BS u t c ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k. Doanh nghip c th da vo cc BS ch s hu s dng (TSC) cng loi c tnh thi gian trch khu hao v xc nh phng php khu hao BS u t.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 214 - HAO MN TI SN C NH
Bn N: Gi tr hao mn TSC, BS u t gim do TSC, BS u t thanh l, nhng bn, iu ng cho n v khc, gp vn lin doanh,... Bn C: Gi tr hao mn TSC, BS u t tng do trch khu hao TSC, BS u t. S d bn C: Gi tr hao mn lu k ca TSC, BS u t hin c n v.
135
Ti khon 214 - Hao mn TSC, c 4 ti khon cp 2: - Ti khon 2141 - Hao mn TSC hu hnh: Phn nh gi tr hao mn ca TSC hu hnh trong qu trnh s dng do trch khu hao TSC v nhng khon tng, gim hao mn khc ca TSC hu hnh. - Ti khon 2142 - Hao mn TSC thu ti chnh: Phn nh gi tr hao mn ca TSC thu ti chnh trong qu trnh s dng do trch khu hao TSC thu ti chnh v nhng khon tng, gim hao mn khc ca TSC thu ti chnh. - Ti khon 2143 - Hao mn TSC v hnh: Phn nh gi tr hao mn ca TSC v hnh trong qu trnh s dng do trch khu hao TSC v hnh v nhng khon lm tng, gim hao mn khc ca TSC v hnh. - Ti khon 2147 Hao mn BS u t: Ti khon ny phn nh gi tr hao mn BS u t trong qu trnh nm gi ch tng gi, cho thu hot ng cc BS u t ca doanh nghip.
1. nh k tnh, trch khu hao TSC vo chi ph sn xut, kinh doanh, chi ph khc, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6234) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6274) N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip N TK 811 - Chi ph khc C TK 214 - Hao mn TSC (TK cp 2 ph hp). 2. TSC s dng, nhn c do iu chuyn trong ni b Tng cng ty, cng ty, ghi: N TK 211 TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Gi tr cn li) C TK 214 - Hao mn TSC (2141) (Gi tr hao mn). 3. nh k tnh, trch khu hao BS u t ang nm gi ch tng gi, ang cho thu hot ng, ghi: N TK 632 Gi vn hng bn (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t) C TK 214 - Hao mn TSC (2147).
4. Trng hp gim TSC, BS u t th ng thi vi vic ghi gim nguyn gi TSC phi ghi gim gi tr hao mn ca TSC, BS u t. (Xem hng dn hch ton cc TK 211, 213, 217). 5. i vi TSC dng cho hot ng s nghip, d n, khi tnh hao mn vo thi im cui nm ti chnh, ghi: N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC C TK 214 - Hao mn TSC. 6. i vi TSC dng cho hot ng vn ho, phc li, khi tnh hao mn vo thi im cui nm ti chnh, ghi: N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC C TK 214 - Hao mn TSC.
136
7. Trng hp vo cui nm ti chnh doanh nghip xem xt li thi gian trch khu hao v phng php khu hao TSC, nu c s thay i mc khu hao cn phi iu chnh s khu hao ghi trn s k ton nh sau: - Nu do thay i phng php khu hao v thi gian trch khu hao TSC, m mc khu hao TSC tng ln so vi s trch trong nm, s chnh lch khu hao tng, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 (S chnh lch khu hao tng) C TK 214 - Hao mn TSC (TK cp 2 ph hp). - Nu do thay i phng php khu hao v thi gian trch khu hao TSC, m mc khu hao TSC gim so vi s trch trong nm, s chnh lch khu hao gim, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (TK cp 2 ph hp) C cc TK 623, 627, 641, 642 (S chnh lch khu hao gim).
137
TI KHON 217
BT NG SN U T
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim bt ng sn (BS) u t ca doanh nghip theo nguyn gi.
Bt ng sn u t: L BS, gm: quyn s dng t, nh, hoc mt phn ca nh hoc c nh v t, c s h tng do ngi ch s hu hoc ngi i thu ti sn theo hp ng thu ti chnh nm gi nhm mc ch thu li t vic cho thu hoc ch tng gi m khng phi : a. S dng trong sn xut, cung cp hng ha, dch v hoc s dng cho cc mc ch qun l; hoc b. Bn trong k sn xut, kinh doanh thng thng.
1- Ti khon ny dng phn nh gi tr BS tiu chun ghi nhn l BS u t. Khng phn nh vo ti khon ny gi tr BS mua v bn trong k hot ng kinh doanh bnh thng hoc xy dng bn trong tng lai gn, BS ch s hu s dng, BS trong qu trnh xy dng cha hon thnh vi mc ch s dng trong tng lai di dng BS u t. Mt BS u t c ghi nhn l ti sn phi tha mn ng thi hai iu kin sau: a) Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai; v b) Nguyn gi ca BS u t phi c xc nh mt cch ng tin cy.
2- BS u t c ghi nhn trn ti khon ny theo nguyn gi. Nguyn gi ca BS u t: L ton b cc chi ph (tin hoc tng ng tin) m doanh nghip b ra hoc gi tr hp l ca cc khon khc a ra trao i c c BS u t tnh n thi im mua hoc xy dng hon thnh BS u t . a) Tu thuc vo tng trng hp, nguyn gi ca BS u t c xc nh nh sau: - Nguyn gi ca BS u t c mua bao gm gi mua v cc chi ph lin quan trc tip n vic mua, nh: Ph dch v t vn, l ph trc b v chi ph giao dch lin quan khc,... - Trng hp mua BS u t thanh ton theo phng thc tr chm, nguyn gi ca BS u t c phn nh theo gi mua tr tin ngay ti thi im mua. Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph ti chnh theo k hn thanh ton, tr khi s chnh lch c tnh vo nguyn gi BS u t theo quy nh ca Chun mc k ton s 16 "Chi ph i vay"; - Nguyn gi ca BS u t t xy dng l gi thnh thc t v cc chi ph lin quan trc tip ca BS u t tnh n ngy hon thnh cng vic xy dng; - Trng hp BS thu ti chnh vi mc ch cho thu hot ng tho mn tiu chun ghi nhn l BS u t th nguyn gi ca BS u t ti thi im khi u thu c thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton s 06 Thu ti sn. b) Cc chi ph sau khng c tnh vo nguyn gi ca BS u t: - Chi ph pht sinh ban u (Tr trng hp cc chi ph ny l cn thit a BS u t vo trng thi sn sng s dng); - Cc chi ph khi mi a BS u t vo hot ng ln u trc khi BS u t t ti trng thi hot ng bnh thng theo d kin; - Cc chi ph khng bnh thng v nguyn liu, vt liu, lao ng hoc cc ngun lc khc trong qu trnh xy dng BS u t.
138
3- Cc chi ph lin quan n BS u t pht sinh sau ghi nhn ban u phi c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k, tr khi chi ph ny c kh nng chc chn lm cho BS u t to ra li ch kinh t trong tng lai nhiu hn mc hot ng c nh gi ban u th c ghi tng nguyn gi BS u t.
4- Trong qu trnh nm gi ch tng gi, hoc cho thu hot ng phi tin hnh trch khu hao BS u t. Khu hao BS u t c ghi nhn vo chi ph kinh doanh trong k. Doanh nghip c th da vo cc BS ch s hu s dng cng loi c tnh thi gian trch khu hao v xc nh phng php khu hao ca BS u t.
5- i vi nhng BS u t c mua vo nhng phi tin hnh xy dng, ci to, nng cp trc khi s dng cho mc ch u t th gi tr BS, chi ph mua sm v chi ph cho qu trnh xy dng, ci to, nng cp BS u t c phn nh trn TK 241 Xy dng c bn d dang. Khi qu trnh xy dng, ci to, nng cp hon thnh phi xc nh nguyn gi BS u t hon thnh kt chuyn vo TK 217 BS u t.
6- Vic chuyn t BS ch s hu s dng thnh BS u t hoc t BS u t sang BS ch s hu s dng hay hng tn kho ch khi c s thay i v mc ch s dng nh cc trng hp sau: a. BS u t chuyn thnh BS ch s hu s dng khi ch s hu bt u s dng ti sn ny; b. BS u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu bt u trin khai cho mc ch bn; c. BS ch s hu s dng chuyn thnh BS u t khi ch s hu kt thc s dng ti sn v khi bn khc thu hot ng; d. Hng tn kho chuyn thnh BS u t khi ch s hu bt u cho bn khc thu hot ng; e. BS xy dng chuyn thnh BS u t khi kt thc giai on xy dng, bn giao a vo u t (Trong giai on xy dng phi k ton theo Chun mc k ton s 03 Ti sn c nh hu hnh).
Vic chuyn i mc ch s dng gia BS u t vi BS ch s hu s dng hoc hng tn kho khng lm thay i gi tr ghi s ca ti sn c chuyn i v khng lm thay i nguyn gi ca BS trong vic xc nh gi tr hay lp bo co ti chnh.
7- Khi mt doanh nghip quyt nh bn mt BS u t m khng c giai on sa cha, ci to nng cp th doanh nghip vn tip tc ghi nhn l BS u t trn TK 217 "BS u t" cho n khi BS u t c bn m khng chuyn thnh hng tn kho.
8- Doanh thu t vic bn BS u t c ghi nhn l ton b gi bn (Gi bn cha c thu GTGT i vi trng hp doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu). Trng hp bn theo phng thc tr chm, th doanh thu c xc nh ban u theo gi bn tr tin ngay (Gi bn cha c thu GTGT i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu). Khon chnh lch gia tng s tin phi thanh ton v gi bn tr tin ngay c ghi nhn l doanh thu tin li cha thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc. 9- Ghi gim BS u t trong cc trng hp: - Chuyn i mc ch s dng t BS u t sang hng tn kho hoc BS ch s hu s dng; - Bn BS u t ;
139
- Thanh l BS u t ; - Ht thi hn thu ti chnh tr li BS u t cho ngi cho thu.
10- BS u t c theo di chi tit theo tng i tng ghi BS u t trong S theo di BS u t tng t nh TSC.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 217 - BT NG SN U T
Bn N: Nguyn gi BS u t tng trong k. Bn C: Nguyn gi BS u t gim trong k. S d bn N: Nguyn gi BS u t hin c.

1- Hch ton cc nghip v mua BS u t theo phng thc tr tin ngay: - Trng hp doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, ghi: N TK 217 - BS u t N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112, 331,... - Trng hp doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 217 - BS u t C cc TK 111, 112, 331,...
2- Hch ton nghip v mua BS u t theo phng thc tr chm: 2.1- Trng hp doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 217 - BS u t (Nguyn gi - theo gi mua tr tin ngay cha c thu GTGT) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm tnh bng s chnh lch gia Tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay v thu GTGT u vo) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 2.2- Trng hp doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 217 - BS u t (Nguyn gi - theo gi mua tr tin ngay c thu GTGT) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm tnh bng s chnh lch gia Tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay c thu GTGT) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 2.3- Hng k, tnh v phn b s li phi tr v vic mua BS u t theo phng thc tr chm, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 2.4- Khi thanh ton tin cho ngi bn, ghi:
140
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Phn chit khu thanh ton c hng do thanh ton trc thi hn - Nu c) C cc TK 111, 112,
3- Trng hp BS u t hnh thnh do xy dng c bn hon thnh bn giao: 3.1- Khi pht sinh chi ph xy dng BS u t, cn c vo cc ti liu v chng t c lin quan, k ton tp hp chi ph vo bn N TK 241 XDCB d dang (Tng t nh xy dng TSC hu hnh, xem gii thch Ti khon 211 TSC hu hnh). 3.2- Khi giai on u t XDCB hon thnh bn giao chuyn ti sn u t thnh BS u t, k ton cn c vo h s bn giao, ghi: N TK 217 - BS u t C TK 241 - XDCB d dang. 4- Khi chuyn t BS ch s hu s dng thnh BS u t, cn c vo h s chuyn i mc ch s dng, ghi: N TK 217 - BS u t C TK 211 - TSC hu hnh, hoc C TK 213 - TSC v hnh. ng thi kt chuyn s hao mn lu k, ghi: N TK 2141, hoc 2143 C TK 2147 - Hao mn BS u t. 5- Khi chuyn t hng tn kho thnh BS u t, cn c vo h s chuyn i mc ch s dng, ghi: N TK 217 - BS u t C TK 156 - Hng ho (1567 - Hng ho BS).
6- Khi i thu ti chnh vi mc ch cho thu theo mt hoc nhiu hp ng thu hot ng, nu ti sn thu tho mn tiu chun l BS u t, cn c vo hp ng thu ti chnh v cc chng t lin quan, ghi: N TK 217 - BS u t C cc TK 111, 112, 315, 342. (K ton thanh ton tin thu khi nhn Ho n thu ti chnh c thc hin theo quy nh ti Ti khon 212 TSC thu ti chnh). 7- Khi pht sinh chi ph sau ghi nhn ban u ca BS u t, nu tho mn cc iu kin c vn ho hoc bao gm trong ngha v ca doanh nghip phi chu cc chi ph cn thit s pht sinh a BS u t ti trng thi sn sng hot ng th c ghi tng nguyn gi BS u t: 7.1- Tp hp chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u (Nng cp, ci to BS u t) thc t pht sinh, ghi: N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112, 152, 331,... 7.2. Khi kt thc hot ng nng cp, ci to,... BS u t, bn giao ghi tng nguyn gi BS u t, ghi:
141
N TK 217 - BS u t C TK 241 - XDCB d dang.
8. Khi ht hn thu ti sn ti chnh 8.1- Nu tr li BS u t thu ti chnh ang phn loi l BS u t, ghi: N TK 2147 - Hao mn BS u t N TK 632 - Gi vn hng bn (S chnh lch gia nguyn gi BS u t thu v gi tr hao mn lu k) C TK 217 - BS u t (Nguyn gi). 8.2- Nu mua li BS u t thu ti chnh ang phn loi l BS u t tip tc u t, ghi tng nguyn gi BS u t s tin phi tr thm, ghi: N TK 217 - BS u t C cc TK 111, 112, 8.3- Nu mua li BS thu ti chnh ang phn loi l BS u t s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hoc qun l ca doanh nghip th phi phn loi li thnh BS ch s hu s dng, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh, hoc N TK 213 - TSC v hnh C TK 217 - BS u t C cc TK 111, 112 (S tin phi tr thm). ng thi kt chuyn s hao mn lu k, ghi: N TK 2147 - Hao mn BS u t C TK 2141 hoc 2143.
9- K ton bn, thanh l BS u t 9.1- Ghi nhn doanh thu bn, thanh l BS u t: - i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5117 - Doanh thu kinh doanh BS u t) (Gi bn, thanh l cha c thu GTGT ) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). - i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip , ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5117 - Doanh thu kinh doanh BS u t ) (Tng gi thanh ton). 9.2- K ton ghi gim nguyn gi v gi tr cn li ca BS u t c bn, thanh l, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (2147 - Hao mn BS u t) N TK 632 - Gi vn hng bn (Gi tr cn li ca BS u t) C TK 217 - BS u t (Nguyn gi ca BS u t). 10- K ton chuyn BS u t thnh hng tn kho hoc thnh BS ch s hu s dng: 10.1- Trng hp BS u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu c quyt nh sa cha, ci to nng cp bn: - Khi c quyt nh sa cha, ci to, nng cp BS u t bn, k ton tin hnh kt chuyn gi tr cn li ca BS u t vo TK 156 Hng ho, ghi: N TK 156 - Hng ho (TK 1567 - Gi tr cn li ca BS u t) N TK 214 - Hao mn TSC (2147) (S hao mn lu k) C TK 217 - BS u t (Nguyn gi).
142
- Khi pht sinh cc chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch bn, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 152, 334, 331, - Khi kt thc giai on sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch bn, kt chuyn ton b chi ph ghi tng gi gc hng ho BS ch bn, ghi: N TK 156 - Hng ho (1567) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 10.2- Trng hp chuyn BS u t thnh BS ch s hu s dng, ghi: N cc TK 211, 213 C TK 217 - BS u t. ng thi, ghi: N TK 2147 - Hao mn BS u t C cc TK 2141, 2143.
TI KHON 221
U T VO CNG TY CON
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim khon u t vn trc tip vo cng ty con. Cng ty con l doanh nghip chu s kim sot ca mt doanh nghip khc (gi l cng ty m). Khon u t vo cng ty con bao gm: 1. u t c phiu: C phiu l chng ch hoc bt ton ghi s hoc d liu in t xc nhn cc quyn v li ch hp php ca cng ty m trong cng ty con. C phiu c th gm c phiu ph thng, c phiu u i.
Cng ty m l ch s hu c phiu ph thng ti Cng ty con c quyn tham gia i hi c ng, c th ng c v bu c vo Hi ng qun tr, c quyn biu quyt cc vn quan trng v sa i, b sung iu l, phng n kinh doanh, phn chia li nhun theo quy nh trong iu l hot ng ca doanh nghip. Cng ty m l ch s hu c phiu c hng c tc trn kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty con, nhng ng thi ch s hu c phiu cng phi chu ri ro khi cng ty con thua l, gii th (hoc ph sn) theo iu l ca doanh nghip v Lut ph sn doanh nghip.
2. Khon u t vn di hnh thc gp vn bng tin, ti sn khc vo cng ty con hot ng theo loi hnh cng ty Nh nc, cng ty TNHH mt thnh vin, cng ty c phn Nh nc v cc loi hnh doanh nghip khc.
1. Ch hch ton vo TK 221 "u t vo cng ty con" khi nh u t nm gi trn 50 % vn ch s hu (nm gi trn 50% quyn biu quyt) v c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng ca doanh nghip nhm thu c li ch kinh t t cc hot ng ca doanh nghip . Khi
143
doanh nghip u t khng cn quyn kim sot doanh nghip con th ghi gim khon u t vo cng ty con.
2. Cc trng hp sau khon u t vn c hch ton vo TK 221 "u t vo cng ty con" khi doanh nghip u t nm gi t hn 50% vn ch s hu (t hn 50% quyn biu quyt) ti cng ty con, nhng c tha thun khc: a/ Cc nh u t khc tho thun dnh cho cng ty m hn 50% quyn biu quyt; b/ Cng ty m c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng theo quy ch tho thun; c/ Cng ty m c quyn b nhim hoc bi min a s cc thnh vin Hi ng qun tr hoc cp qun l tng ng; d/ Cng ty m c quyn b a s phiu ti cc cuc hp ca Hi ng qun tr hoc cp qun l tng ng.
3. Vn u t vo cng ty con phi c phn nh theo gi gc, bao gm Gi mua cng (+) Cc chi ph mua (nu c), nh: Chi ph mi gii, giao dch, l ph, thu v ph Ngn hng... 4. K ton cc nghip v kinh t pht sinh trong qu trnh hp nht kinh doanh ca doanh nghip c xc nh l bn mua trong trng hp hp nht kinh doanh dn n quan h cng ty m cng ty con c thc hin theo Thng t hng dn k ton thc hin Chun mc k ton s 11 "Hp nht kinh doanh".
5. K ton phi m s chi tit theo di khon u t vo tng cng ty con theo mnh gi, gi thc t mua c phiu, chi ph thc t u t vo cc cng ty con...
6. Phi hch ton y , kp thi cc khon thu nhp t cng ty con (Li c phiu, li kinh doanh) ca nm ti chnh vo bo co ti chnh ring ca cng ty m. C tc, li nhun c chia t cng ty con c hch ton vo doanh thu hot ng ti chnh hng nm ca cng ty m.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 221 - U T VO CNG TY CON
Bn N: Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con tng. Bn C: Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con gim. S d bn N: Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con hin c ca cng ty m.
1. Khi cng ty m mua c phiu hoc u t vo cng ty con bng tin theo cam kt gp vn u t, hoc mua khon u t ti cng ty con, cn c vo khon tin thc t u t vo cng ty con, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con C cc TK 111, 112, 341,... ng thi m s chi tit theo di tng loi c phiu theo mnh gi (Nu u t vo cng ty con bng mua c phiu ca cng ty con).
144
2. Nu c chi ph pht sinh v thng tin, mi gii, giao dch mua, bn trong qu trnh mua c phiu, hoc thc hin u t vo cng ty con, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con C cc TK 111, 112,... 3. Trng hp chuyn cc khon u t vo cng ty lin kt, lin doanh, cng c ti chnh thnh khon u t vo cng ty con khi u t b sung tr thnh c quyn kim sot, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con C TK 222 - Vn gp lin doanh C TK 223 - u t vo cng ty lin kt C TK 228 - u t di hn khc C TK 121 - u t chng khon ngn hn C cc TK 111, 112 (S phi u t b sung bng tin).
4. Khi nhn c thng bo v c tc, li nhun c chia, hoc nhn c tin v cc khon c tc, li nhun c chia t cng ty con, ghi: N TK 111, 112 (Nu nhn c tin) N TK 138 - Phi thu khc (1388) N TK 221 - u t vo cng ty con (Trng hp c tc, li nhun c chia li tng vn u t vo cng ty con - nu c) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 5. Khi chuyn khon u t vo cng ty con thnh cc khon u t vo cng ty lin kt, hoc u t vo c s kinh doanh ng kim sot, hoc thnh khon u t l cng c ti chnh do bn 1 phn khon u t vo cng ty con v khng cn quyn kim sot: 5.1. Trng hp c li, ghi: N TK 111, 112 (S tin nhn v) N TK 222 - Vn gp lin doanh N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 228 - u t di hn khc C TK 221 - u t vo cng ty con C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu li). 5.2. Trng hp b l, ghi: N cc TK 111, 112,... (S tin nhn v) N TK 222 - Vn gp lin doanh N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 635 - Chi ph ti chnh (S l) C TK 221 - u t vo cng ty con. 6. Khi thu hi, thanh l, nhng bn cc khon vn u t vo cng ty con m c pht sinh l, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... N TK 635 - Chi ph ti chnh (i vi cc khon l u t khng th thu hi) C TK 221 - u t vo cng ty con. 7. Khi thu hi, thanh l, nhng bn cc khon vn u t vo cng ty con m c pht sinh li v thu hi vn u t, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 221 - u t vo cng ty con C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (s li).
145
8. K ton gi ph hp nht kinh doanh bn mua trong trng hp hp nht kinh doanh dn n quan h cng ty m - cng ty con. Ti ngy mua, bn mua s xc nh v phn nh gi ph hp nht kinh doanh bao gm: Gi tr hp l ti ngy din ra trao i ca cc ti sn em trao i, cc khon n phi tr pht sinh hoc tha nhn v cc cng c vn do bn mua pht hnh i ly quyn kim sot bn b mua, cng (+) Cc chi ph lin quan trc tip n vic hp nht kinh doanh. ng thi bn mua l cng ty m s ghi nhn phn s hu ca mnh trong cng ty con nh mt khon u t vo cng ty con. - Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton bng tin, hoc cc khon tng ng tin, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con C cc TK 111, 112, 121,... - Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c thc hin bng vic bn mua pht hnh c phiu, nu gi pht hnh (Theo gi tr hp l) ca c phiu ti ngy din ra trao i ln hn mnh gi c phiu, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con (Theo gi tr hp l) C TK 4111 - Vn u t ca ch s hu (Theo mnh gi) C TK 4112 - Thng d vn c phn (S chnh lch gia gi tr hp l ln hn mnh gi c phiu). - Nu gi pht hnh (Theo gi tr hp l) ca c phiu ti ngy din ra trao i nh hn mnh gi c phiu, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con (Theo gi tr hp l) N TK 4112 - Thng d vn c phn (S chnh lch gia gi tr hp l nh hn mnh gi c phiu) C TK 4111 - Vn u t ca ch s hu (theo mnh gi). - Chi ph pht hnh c phiu thc t pht sinh, ghi: N TK 4112- Thng d vn c phn C cc TK 111, 112,... - Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton bng cch trao i cc ti sn ca mnh vi bn b mua: + Trng hp trao i bng TSC, khi a TSC em trao i, k ton ghi gim TSC: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC hu hnh a i trao i) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). ng thi ghi tng thu nhp khc v tng khon u t vo cng ty con do trao i TSC: N TK 221 - u t vo cng ty con (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi tr hp l ca TSC a i trao i) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (TK 33311) (nu c). + Trng hp trao i bng sn phm, hng ho, khi xut kho sn phm, hng ho a i trao i, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C cc TK 155, 156,... ng thi phn nh doanh thu bn hng v ghi tng khon u t vo cng ty con: N TK 221 - u t vo cng ty con C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33311) (nu c).
146
- Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton bng vic pht hnh tri phiu: + Trng hp thanh ton bng tri phiu theo mnh gi, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con (Theo gi tr hp l) C TK 343 - Tri phiu pht hnh (3431 - Mnh gi tri phiu). + Trng hp thanh ton bng tri phiu c ph tri, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con (Theo gi tr hp l) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu (Theo mnh gi tri phiu) C TK 3433 - Ph tri tri phiu (Phn ph tri). + Trng hp thanh ton bng tri phiu c chit khu, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con (Theo gi tr hp l) N TK 3432 - Chit khu tri phiu (Phn chit khu) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu (Theo mnh gi tri phiu). - Cc chi ph lin quan trc tip n vic hp nht kinh doanh nh chi ph t vn php l, thm nh gi..., k ton bn mua ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con C cc TK 111, 112, 331,...
TI KHON 222
VN GP LIN DOANH
Ti khon ny dng phn nh ton b vn gp lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim sot v tnh hnh thu hi li vn gp lin doanh khi kt thc hp ng lin doanh.
Lin doanh l tha thun bng hp ng ca hai hoc nhiu bn cng thc hin hot ng kinh t, m hot ng ny c ng kim sot bi cc bn gp vn lin doanh. C 3 hnh thc lin doanh ch yu sau: - Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh hot ng kinh doanh c ng kim sot (hay cn gi l hot ng kinh doanh ng kim sot);
- Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc lin doanh ti sn c ng kim sot (hay cn gi l ti sn ng kim sot); - Hp ng lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh c ng kim sot (hay cn gi l c s kinh doanh ng kim sot).
C s kinh doanh ng kim sot c thnh lp bi cc bn gp vn lin doanh. C s kinh doanh ng kim sot l c s kinh doanh mi c thnh lp c hot ng c lp ging nh hot ng ca mt doanh nghip, tuy nhin vn chu s kim sot ca cc bn gp vn lin doanh theo hp
147
ng lin doanh. C s kinh doanh ng kim sot phi t chc thc hin cng tc k ton ring theo quy nh ca php lut hin hnh v k ton nh cc doanh nghip khc. C s kinh doanh ng kim sot chu trch nhim kim sot ti sn, cc khon n phi tr, doanh thu, thu nhp khc v chi ph pht sinh ti n v mnh. Mi bn gp vn lin doanh c hng mt phn kt qu hot ng ca c s kinh doanh ng kim sot theo tha thun ca hp ng lin doanh. Vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot bao gm tt c cc loi ti sn, vt t, tin vn thuc quyn s hu ca doanh nghip k c tin vay di hn dng vo vic gp vn.
1. Khon u t gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot c hch ton vo TK 222 khi nh u t c quyn ng kim sot cc chnh sch ti chnh v hot ng ca n v nhn u t. Khi nh u t khng cn quyn ng kim sot th phi ghi gim khon u t vo c s kinh doanh ng kim sot.
2. V nguyn tc v phng php k ton cc khon vn gp lin doanh theo 3 hnh thc: Hot ng kinh doanh ng kim sot; Ti sn ng kim sot; C s kinh doanh ng kim sot, doanh nghip phi thc hin theo quy nh ti Chun mc k ton s 08 "Thng tin ti chnh v nhng khon vn gp lin doanh" (Quyt nh s 234/2003/Q-BTC ngy 30/12/2003). Ti khon 222 "Vn gp lin doanh" ch s dng i vi cc doanh nghip c hot ng u t gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot m khng phn nh khon u t gp vn vo c s kinh doanh di hnh thc: hot ng kinh doanh ng kim sot v ti sn ng kim sot.
3. Gi tr vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot phn nh trn ti khon ny phi l gi tr vn gp c cc bn tham gia lin doanh thng nht nh gi v chp thun trong bin bn gp vn. 4. Trng hp gp vn lin doanh bng vt t, hng ha: - Nu gi nh gi li ca vt t, hng ha cao hn gi tr ghi trn s k ton thi im gp vn, th khon chnh lch ny c x l nh sau:
+ S chnh lch gia gi nh gi li vt t, hng ha xc nh l vn gp cao hn gi tr ghi s k ton th c hch ton ngay vo thu nhp khc trong k tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh.
+ Phn chnh lch gia gi nh gi li vt t, hng ha xc nh l vn gp cao hn gi tr ghi s k ton tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh c ghi nhn l doanh thu cha thc hin. Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ha cho bn th ba c lp, khon doanh thu cha thc hin ny c kt chuyn vo thu nhp khc. - Nu gi nh gi li ca vt t, hng ha thp hn gi tr ghi trn s k ton thi im gp vn, th khon chnh lch ny c ghi nhn ngay vo chi ph khc trong k. 5. Trng hp gp vn lin doanh bng ti sn c nh: - Nu gi nh gi li ca TSC cao hn gi tr cn li ghi trn s k ton thi im gp vn, th khon chnh lch ny c x l nh sau:
+ S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh th c hch ton ngay vo thu nhp khc
+ S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh s c hon li v ghi nhn l doanh thu cha thc hin. Hng nm,
148
khon doanh thu cha thc hin ny (Li do nh gi li TSC a i gp vn lin doanh) c phn b dn vo thu nhp khc cn c vo thi gian s dng hu ch ca ti sn c nh m c s kinh doanh ng kim sot s dng. - Nu gi nh gi li ca TSC thp hn gi tr cn li ghi trn s k ton thi im gp vn, th khon chnh lch ny c ghi nhn ngay vo chi ph khc trong k.
6. Khi thu hi vn gp lin doanh, cn c vo gi tr vt t, ti sn v tin do c s kinh doanh ng kim sot tr li ghi gim s vn gp. Nu b thit hi do khng thu hi vn gp th khon thit hi ny c ghi nhn l mt khon chi ph ti chnh. Nu gi tr thu hi cao hn s vn gp th khon li ny c ghi nhn l doanh thu hot ng ti chnh. 7. Li nhun t kt qu u t gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot l khon doanh thu hot ng ti chnh v c phn nh vo bn C Ti khon 515 Doanh thu hot ng ti chnh. S li nhun chia cho cc bn tham gia lin doanh c th c thanh ton ton b hoc thanh ton tng phn theo mi k k ton v cng c th gi li b sung vn gp lin doanh nu cc bn tham gia lin doanh chp thun.
Cc khon chi ph v hot ng lin doanh pht sinh ti cc bn gp vn (Nu c) c phn nh vo bn N TK 635 Chi ph ti chnh.
8. Cc bn gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot c quyn chuyn nhng gi tr phn vn gp ca mnh trong lin doanh. Trng hp gi tr chuyn nhng cao hn s vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot th chnh lch li do chuyn nhng vn c phn nh vo bn C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh. Ngc li, nu gi tr chuyn nhng thp hn s vn gp th s chnh lch l l do chuyn nhng vn c phn nh vo bn N TK 635 Chi ph ti chnh.
9. i vi c s kinh doanh ng kim sot, khi chuyn nhng phn vn gia cc bn tham gia lin doanh th cc chi ph lin quan n hot ng chuyn nhng ca cc bn khng hch ton trn s k ton ca c s kinh doanh ng kim sot m ch theo di chi tit ngun vn gp v lm th tc chuyn i tn ch s hu trn Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc Giy php u t.
10. Cc bn tham gia lin doanh hoc i tc khc mua li phn vn gp ca cc bn khc trong lin doanh, th phn nh phn vn gp vo lin doanh theo gi thc t mua (Gi mua phn vn gp ny c th cao hn hoc thp hn gi tr ghi s sch ca phn vn gp c chuyn nhng ti thi im thc hin vic chuyn nhng). 11. K ton phi m s k ton chi tit theo di cc khon vn gp lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot theo tng i tc, tng ln gp v tng khon vn thu hi, chuyn nhng.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 222 - VN GP LIN DOANH
Bn N: S vn gp lin doanh gp vo c s kinh doanh ng kim sot tng. Bn C:
S vn gp lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot gim do thu hi, chuyn nhng, do khng cn quyn ng kim sot. S d bn N: S vn gp lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot hin cn cui k.
149
I. K ton hot ng gp vn lin doanh di hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim sot: 1. Khi gp vn lin doanh bng tin vo c s kinh doanh ng kim sot, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh C cc TK 111, 112,...
2. Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t, hng ha th cc bn lin doanh phi thng nht nh gi gi tr vt t, hng ho gp vn. 2.1. Trng hp gi nh gi li nh hn gi tr ghi s k ton ca vt t, hng ha, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi tr ghi s k ton ln hn gi nh gi li) C cc TK 152, 153, 155, 156, 611 (Gi tr ghi s k ton). 2.2. Trng hp gi nh gi li ln hn gi tr ghi trn s k ton ca vt t, hng ha, ghi: - Khi em vt t, hng ha gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li) C cc TK 152, 153, 155, 156, 611 (Gi tr ghi s k ton)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (s chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s k ton tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) (Chi tit chnh lch do nh gi li vt t, hng ho em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot) C TK 711 - Thu nhp khc (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s k ton tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh). - Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ha cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn s doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 711 - Thu nhp khc. 3. Trng hp gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng ti sn c nh th cc bn lin doanh cng phi thng nht nh gi li TSC gp vn: 3.1. Trng hp gi nh gi li nh hn gi tr cn li ghi trn s k ton ca TSC, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi tr cn li ca TSC ln hn gi nh gi li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). 3.2. Trng hp gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn)
150
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 711 - Thu nhp khc (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi).
- Hng nm, cn c vo thi gian s dng hu ch ca ti sn c nh m c s kinh doanh ng kim sot s dng, k ton phn b dn s doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn) C TK 711 - Thu nhp khc (Phn doanh thu cha thc hin c phn b cho 1 nm).
- Trng hp hp ng lin doanh kt thc hot ng, hoc bn gp vn chuyn nhng phn vn gp lin doanh cho i tc khc, kt chuyn ton b khon chnh lch do nh gi li TSC khi gp vn cn li cha phn b sang thu nhp khc, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn) C TK 711 - Thu nhp khc.
4. Khi doanh nghip Vit Nam c Nh nc giao t gp vn lin doanh vi cc cng ty nc ngoi bng gi tr quyn s dng t, mt nc, mt bin, th sau khi c quyt nh ca Nh nc giao t v lm xong th tc giao cho lin doanh, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Chi tit ngun vn Nh nc).
5. Khi bn gp vn lin doanh c chia li nhun nhng s dng s li nhun c chia gp thm vn vo lin doanh, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 6. Cc khon chi ph lin quan n hot ng gp vn lin doanh pht sinh trong k nh li tin vay gp vn, cc chi ph khc, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C TK 111, 112, 152, 7. Phn nh cc khon li nhun t hot ng gp vn lin doanh pht sinh trong k: ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 7.2. Khi nhn c tin, ghi: N TK 111, 112 (S tin nhn c) C TK 138 - Phi thu khc (1388).
7.1. Khi nhn c thng bo v s li nhun c chia ca c s kinh doanh ng kim sot,
8. K ton thu hi vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot khi kt thc hp ng lin doanh hoc c s kinh doanh ng kim sot chm dt hot ng:
151
8.1. Khi thu hi vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot, cn c vo chng t giao nhn ca cc bn tham gia lin doanh, ghi: N TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 213,... C TK 222 - Vn gp lin doanh. 8.2. S vn khng thu hi c do lin doanh lm n thua l c coi l mt khon thit hi v phi tnh vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 222 - Vn gp lin doanh. 8.3. Gi tr thu hi vt qu s vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot c coi l thu nhp v phi tnh vo doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 213,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 9. K ton chuyn nhng vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot: 9.1. i vi doanh nghip chuyn nhng quyn s hu vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot, cn c vo gi tr hp l ca ti sn nhn v do bn nhn chuyn nhng thanh ton, ghi:
N TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 213,... N TK 635 - Chi ph ti chnh (S chnh lch gia gi tr hp l ca ti sn nhn v thp hn s vn gp) C TK 222 - Vn gp lin doanh C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S chnh lch gia gi tr hp l ca ti sn nhn v cao hn s vn gp). 9.2. Trng hp bn Vit Nam c Nh nc giao t tham gia lin doanh, khi chuyn nhng vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot cho bn nc ngoi v tr li quyn s dng t cho Nh nc, ghi:
N TK 411 - Ngun vn kinh doanh C TK 222 - Vn gp lin doanh. Nu bn i tc thanh ton cho bn Vit Nam mt khon tin nh l mt khon n b cho vic chuyn nhng (Trong trng hp ny c s kinh doanh ng kim sot chuyn sang thu t), ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 9.3. i vi doanh nghip nhn chuyn nhng vn gp, nu ang l i tc tham gia gp vn lin doanh th sau khi tng thm quyn s hu vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot phi tng hp s vn gp v cn c vo t l quyn biu quyt xc nh khon u t vo c s ny l khon u t vo cng ty con hay khon u t vo cng ty lin kt, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con N TK 223 - u t vo cng ty lin kt C cc TK 111, 112 (S tin thanh ton cho bn gp vn lin doanh trc c quyn s hu vn gp) C TK 222 - Vn gp lin doanh.
152
9.4. i vi doanh nghip nhn chuyn nhng, nu mi tham gia vo lin doanh tr thnh bn gp vn lin doanh th ghi nhn khon vn gp lin doanh trn c s gi gc, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh C cc TK 111, 112 (S tin thanh ton c quyn ng kim sot) C cc TK lin quan khc.
9.5. Trng hp bn Vit Nam chuyn nhng phn vn gp cho bn nc ngoi trong c s kinh doanh ng kim sot v tr li quyn s dng t v chuyn sang hnh thc thu t. C s kinh doanh ng kim sot phi ghi gim quyn s dng t v ghi gim ngun vn kinh doanh tng ng vi quyn s dng t. Vic gi nguyn hoc ghi tng vn ph thuc vo vic u t tip theo ca ch s hu. Tin thu t do c s ny thanh ton khng tnh vo vn ch s hu m hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh theo cc k tng ng. 10. Khi bn gp vn lin doanh gp b sung vn vo c s kinh doanh ng kim sot bng ti sn th hch ton tng t nh khi gp vn ln u nu trn. 11. K ton nghip v giao dch gia bn gp vn lin doanh v c s kinh doanh ng kim sot: 11.1. Trng hp bn gp vn lin doanh bn ti sn cho c s kinh doanh ng kim sot: - Trng hp bn sn phm, hng ho cho c s kinh doanh ng kim sot, khi xut kho thnh phm, hng ha bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm; hoc C TK 156 - Hng ha. ng thi cn c vo gi thc t bn sn phm, hng ha phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton ca thnh phm, hng ho bn cho c s kinh doanh ng kim sot) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Thu GTGT). - Trng hp bn TSC cho c s kinh doanh ng kim sot, k ton ghi gim TSC khi nhng bn: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn ti sn c nh (Gi tr hao mn TSC) C TK 211, 213 (Nguyn gi). ng thi ghi nhn thu nhp khc do bn TSC theo gi bn thc t cho c s kinh doanh ng kim sot: N TK 111, 112, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33311). - Cui k, bn gp vn lin doanh cn c vo cc ti sn c nh, thnh phm, hng ha bn cho c s kinh doanh ng kim sot c li nhng trong k c s kinh doanh ng kim sot cha bn ti sn cho bn th 3 c lp, bn gp vn lin doanh phi phn nh hon li v ghi nhn l doanh thu cha thc hin phn li do bn TSC, thnh phm, hng ha tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh: + Trng hp bn thnh phm, hng ha, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Phn li hon li do bn thnh phm, hng ha tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh)
153
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin.
+ Trng hp bn TSC, ghi: N TK 711 - Thu nhp khc (Phn li hon li do bn TSC tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin. - Trong k k ton sau, khi c s kinh doanh ng kim sot bn thnh phm, hng ha cho bn th ba c lp, bn tham gia gp vn lin doanh ghi:: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn li hon li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
- i vi TSC, nh k, bn tham gia gp vn lin doanh kt chuyn dn phn li hon li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh vo thu nhp khc cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh doanh ng kim sot s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 711 - Thu nhp khc.
- Khi c s kinh doanh ng kim sot bn ti sn mua t bn gp vn lin doanh cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh cn li cha kt chuyn vo thu nhp khc) C TK 711 - Thu nhp khc. 11.2. Trng hp bn gp vn lin doanh mua ti sn ca c s kinh doanh ng kim sot:
Khi mua ti sn t c s kinh doanh ng kim sot, cn c ha n chng t lin quan k ton ghi nhn ti sn, hng ha mua v nh mua ca cc nh cung cp khc. II. K ton hot ng lin doanh di hnh thc hot ng kinh doanh ng kim sot A. Quy nh chung
1. Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc hot ng kinh doanh ng kim sot l hot ng lin doanh khng thnh lp mt c s kinh doanh mi. Cc bn lin doanh c ngha v v c hng quyn li theo tha thun trong hp ng. Hot ng ca hp ng lin doanh c cc bn gp vn thc hin cng vi cc hot ng kinh doanh thng thng khc ca tng bn. 2. Hp ng hp tc kinh doanh quy nh cc khon chi ph pht sinh ring cho hot ng kinh doanh ng kim sot do mi bn lin doanh b ra th bn phi gnh chu. i vi cc khon chi ph chung (nu c) th cn c vo cc tha thun trong hp ng phn chia cho cc bn gp vn. 3. Cc bn tham gia lin doanh phi m s k ton ghi chp v phn nh trong bo co ti chnh ca mnh cc ni dung sau y: + Ti sn gp vn lin doanh v chu s kim sot ca bn gp vn lin doanh; + Cc khon n phi tr phi gnh chu; + Doanh thu c chia t vic bn hng hoc cung cp dch v ca lin doanh; + Chi ph phi gnh chu.
4. Khi bn lin doanh c pht sinh chi ph chung phi m s k ton ghi chp, tp hp ton b cc chi ph chung . nh k cn c vo cc tha thun trong hp ng lin doanh v vic phn b cc chi ph chung, k ton lp Bng phn b chi ph chung, c cc bn lin doanh xc nhn, giao cho mi bn gi mt bn (bn chnh). Bng phn b chi ph chung km theo cc chng t gc hp
154
php l cn c mi bn lin doanh k ton chi ph chung c phn b t hp ng.
5. Trng hp hp ng lin doanh quy nh chia sn phm, nh k theo tha thun trong hp ng lin doanh, cc bn lin doanh phi lp Bng phn chia sn phm cho cc bn gp vn v c cc bn xc nhn s lng, quy cch sn phm c chia t hp ng, giao cho mi bn gi mt bn (bn chnh). Mi khi thc giao sn phm, cc bn lin doanh phi lp Phiu giao nhn sn phm (hoc phiu xut kho) lm 2 bn, giao cho mi bn gi mt bn. Phiu giao nhn sn phm l cn c cc bn lin doanh ghi s k ton, theo di v l cn c thanh l hp ng. B. Phng php k ton cc nghip v kinh t lin quan n chi ph, doanh thu ca hot ng kinh doanh ng kim sot 1. K ton chi ph pht sinh ring ti mi bn lin doanh 1.1. Cn c vo cc ha n, chng t lin quan, tp hp chi ph pht sinh ring m bn lin doanh phi gnh chu khi tham gia hot ng kinh doanh ng kim sot, ghi: N cc TK 621, 622, 627, 641, 642 (Chi tit cho hp ng lin doanh) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 331, 1.2. Cui k, kt chuyn chi ph pht sinh ring tng hp chi ph SXKD ca hp ng lin doanh, ghi: N TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Chi tit cho hp ng lin doanh) C cc TK 621, 622, 627 (Chi tit cho hp ng lin doanh). 2. K ton chi ph pht sinh chung do mi bn tham gia lin doanh gnh chu: 2.1. K ton ti bn tham gia lin doanh c pht sinh chi ph chung: a) Khi pht sinh chi ph chung do mi bn lin doanh phi gnh chu, cn c vo cc ha n, chng t lin quan, ghi: N cc TK 621, 622, 627, 641, 642 (Chi tit cho hp ng lin doanh) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 331,...
b) Nu hp ng lin doanh quy nh phi phn chia chi ph chung, cui k cn c vo quy nh ca hp ng, k ton lp Bng phn b chi ph chung cho cc bn gp vn lin doanh v sau khi c cc bn lin doanh chp nhn, cn c vo ch ph c phn b cho cc bn gp vn lin doanh khc, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (Chi tit cho tng i tc) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 621, 622, 627, 641, 642. 2.2. K ton ti bn lin doanh khng hch ton chi ph chung cho hp ng lin doanh:
Cn c vo Bng phn b chi ph chung ca hp ng lin doanh c cc bn gp vn lin doanh chp nhn (do bn tham gia lin doanh c pht sinh chi ph chung thng bo), ghi: N cc TK 621, 622, 623, 641, 642 (Chi tit cho hp ng lin doanh) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C TK 338 - Phi tr khc (Chi tit cho bn tham gia lin doanh c pht sinh chi ph chung).
3. K ton trong trng hp hp ng chia sn phm: 3.1. Khi nhn sn phm c chia t hp ng lin doanh nhp kho, cn c vo phiu giao
155
nhn sn phm t hp ng, phiu nhp kho v cc chng t lin quan, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Nu sn phm c chia cha phi l thnh phm cui cng) N TK 155 - Thnh phm (Nu sn phm c chia l thnh phm) N TK 157 - Hng gi i bn (Nu gi sn phm c chia em i bn ngay khng qua kho) C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Gm chi ph pht sinh ring v chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh phi gnh chu) (Chi tit cho hp ng lin doanh).
3.2. Khi nhn sn phm c chia t hp ng v a vo s dng ngay cho sn xut sn phm khc, cn c vo phiu giao nhn sn phm t hp ng v cc chng t lin quan, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Gm chi ph pht sinh ring v chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh phi gnh chu) (Chi tit cho hp ng lin doanh).
3.3. Trng hp hp ng lin doanh quy nh khng chia sn phm m giao cho mt bn bn ra ngoi, sau khi pht hnh ha n cho bn bn sn phm, kt chuyn chi ph pht sinh ring v chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh phi gnh chu vo gi vn hng bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Gm chi ph pht sinh ring v chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh phi gnh chu) (Chi tit cho hp ng lin doanh).
4. K ton doanh thu bn sn phm trong trng hp mt bn tham gia lin doanh bn h hng ha v chia doanh thu cho cc i tc khc: 4.1. K ton bn bn sn phm: - Khi bn sn phm theo quy nh ca hp ng, bn bn phi pht hnh ha n cho ton b sn phm bn ra, ng thi phn nh tng s tin bn sn phm ca hot ng lin doanh, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 338 - Phi tr, phi np khc (Chi tit cho hp ng lin doanh) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c).
- Cn c vo quy nh ca hp ng lin doanh v Bng phn b doanh thu, phn nh doanh thu tng ng vi li ch ca bn tham gia lin doanh c hng, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (Chi tit cho hp ng lin doanh) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Li ch m bn bn c hng theo tha thun trong hp ng). - Khi nhn c ha n do bn i tc tham gia lin doanh khng bn sn phm pht hnh theo s doanh thu m bn i tc c hng t hp ng, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (Chi tit cho hp ng lin doanh) N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Nu chia c thu GTGT u ra) C TK 338 - Phi tr, phi np khc (Chi tit cho tng i tc tham gia lin doanh) - Khi thanh ton tin bn sn phm do bn i tc tham gia lin doanh khng bn sn phm c hng, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (Chi tit cho tng i tc tham gia lin doanh) C cc TK 111, 112,...
156
4.2. K ton bn khng bn sn phm:
- Bn lin doanh khng tham gia bn sn phm ca lin doanh, cn c vo bng phn b doanh thu c cc bn tham gia lin doanh xc nhn v chng t c lin quan do bn bn sn phm cung cp, lp ha n cho bn bn sn phm theo s doanh thu m mnh c hng, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (Bao gm c thu GTGT nu chia c thu GTGT u ra, chi tit cho i tc tham gia lin doanh bn sn phm) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Chi tit cho hp ng lin doanh v theo s tin c chia) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c chia c thu GTGT u ra). - Khi bn i tc tham gia lin doanh thanh ton tin bn sn phm, cn c vo s tin thc nhn, ghi: N cc TK 111, 112,... (S tin do i tc trong hp ng chuyn tr) C TK 138 - Phi thu khc (Chi tit cho i tc tham gia lin doanh bn sn phm). III. K ton hot ng lin doanh theo hnh thc ti sn ng kim sot A. Quy nh chung
1. Ti sn ng kim sot bi cc bn tham gia gp vn lin doanh l ti sn c gp hoc do cc bn tham gia lin doanh mua, c s dng cho mc ch ca lin doanh v mang li li ch cho cc bn tham gia lin doanh theo quy nh ca Hp ng lin doanh.
2. Mi bn tham gia lin doanh c nhn sn phm t vic s dng ti sn ng kim sot v chu mt phn chi ph pht sinh theo tha thun trong hp ng.
3. Cc bn tham gia lin doanh phi m s k ton chi tit trn cng h thng s k ton ca mnh ghi chp v phn nh trong bo co ti chnh ca mnh nhng ni dung sau y: + Phn vn gp vo ti sn ng kim sot, c phn loi theo tnh cht ca ti sn; + Cc khon n phi tr pht sinh ring ca mi bn tham gia gp vn lin doanh; + Phn n phi tr pht sinh chung phi gnh chu cng vi cc bn tham gia gp vn lin doanh khc t hot ng ca lin doanh; + Cc khon thu nhp t vic bn hoc s dng phn sn phm c chia t lin doanh cng vi phn chi ph pht sinh c phn chia t hot ng ca lin doanh; + Cc khon chi ph pht sinh lin quan n vic gp vn lin doanh. 4. Trng hp pht sinh cc chi ph, doanh thu chung m cc bn tham gia hp ng phi gnh chu hoc c hng th cc bn tham gia lin doanh phi thc hin cc quy nh v k ton nh i vi trng hp hot ng kinh doanh ng kim sot. B. K ton mt s ni dung lin quan n hot ng lin doanh theo hnh thc ti sn ng kim sot
1. Trng hp bn tham gia lin doanh em ti sn c nh ca mnh i gp vn vo hp ng hp tc kinh doanh theo hnh thc ti sn ng kim sot, k ton vn tip tc theo di TSC trn TK 211 v ch phn nh s thay i mc ch, ni s dng ca ti sn c nh.
2. Trng hp bn tham gia lin doanh mua hoc em cc ti sn khc i gp vn vo hp ng hp tc kinh doanh theo hnh thc ti sn ng kim sot, cn c vo cc chi ph thc t b ra c c ti sn ng kim sot, ghi: N TK 211, 213 (Chi tit ti sn ng kim sot trong hp ng hp tc kinh doanh) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112,...
157
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 3. Trng hp bn tham gia lin doanh t thc hin hoc phi hp cng vi i tc khc tin hnh u t xy dng c c ti sn ng kim sot: - Cn c vo chi ph thc t b ra ca bn tham gia lin doanh, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Chi tit hp ng hp tc kinh doanh ti sn ng kim sot) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 152, 153, 155, 156,... C cc TK 331, 341,
- Khi cng trnh u t XDCB hon thnh, a vo s dng, quyt ton c duyt, k ton xc nh gi tr ti sn ng kim sot hnh thnh qua u t XDCB v cc khon chi ph khng c duyt chi (nu c), ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Chi tit ti sn ng kim sot) N TK 213 - TSC v hnh (Chi tit ti sn ng kim sot) N TK 138 - Phi thu khc (1388) (Phn chi ph khng c duyt chi phi thu hi - nu c) N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 241 - XDCB d dang. - Cn c vo ngun vn, qu dng vo vic u t, xy dng ti sn ng kim sot, k ton kt chuyn ghi tng ngun vn kinh doanh v ghi gim ngun vn, qu theo quy nh hin hnh. - Phng php ghi chp cc nghip v kinh t lin quan n k ton chi ph, doanh thu m cc bn tham gia lin doanh ti sn ng kim sot phi gnh chu hoc c hng, thc hin nh quy nh i vi trng hp hot ng kinh doanh ng kim sot.
158
TI KHON 223
U T VO CNG TY LIN KT
Ti khon ny dng phn nh gi tr khon u t trc tip ca nh u t vo cng ty lin kt v tnh hnh bin ng tng, gim gi tr khon u t vo cng ty lin kt.
1 - Khon u t c xc nh l u t vo cng ty lin kt khi nh u t nm gi trc tip t 20% n di 50% vn ch s hu (t 20% n di 50% quyn biu quyt) ca bn nhn u t m khng c tho thun khc. - Trng hp t l quyn biu quyt ca nh u t trong cng ty lin kt ng bng t l vn gp ca nh u t trong cng ty lin kt: T l quyn biu quyt ca nh u t trc tip trong cng ty lin kt Tng s vn gp ca nh u t trong cng ty lin kt ----------------------------------------------Tng s vn ch s hu ca cng ty lin kt
x 100%
- Trng hp t l quyn biu quyt khc vi t l vn gp do c tho thun khc gia nh u t v cng ty lin kt, quyn biu quyt ca nh u t c xc nh cn c vo bin bn tho thun gia nh u t v cng ty lin kt.
2 - K ton khon u t vo cng ty lin kt khi lp v trnh by bo co ti chnh ring ca nh u t c thc hin theo phng php gi gc. Khi k ton khon u t vo cng ty lin kt theo phng php gi gc, gi tr khon u t khng c thay i trong sut qu trnh u t, tr trng hp nh u t mua thm hoc thanh l ton b hoc mt phn khon u t hoc nhn c cc khon li ch ngoi li nhun c chia. 3 - Gi gc khon u t c xc nh nh sau: - Gi gc ca khon u t vo cng ty lin kt bao gm Phn vn gp hoc gi thc t mua khon u t cng (+) Cc chi ph mua (nu c), nh chi ph mi gii, giao dch...
- Trng hp gp vn vo cng ty lin kt bng TSC, vt t, hng ho th gi gc khon u t c ghi nhn theo gi tr c cc bn gp vn thng nht nh gi. Khon chnh lch gia gi tr ghi s ca TSC, vt t, hng ho v gi tr nh gi li c ghi nhn v x l nh sau: + Khon chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho c hch ton vo thu nhp khc; Khon chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho c hch ton vo chi ph khc; + Khon chnh lch ln hn gia gi nh gi li v gi tr cn li ca TSC c hch ton ton b vo thu nhp khc; Khon chnh lch nh hn gia gi nh gi li v gi tr cn li ca TSC c hch ton ton b vo chi ph khc; 4 - K ton phi m s k ton chi tit theo di gi tr khon u t vo tng cng ty lin kt. Cn c ghi s k ton gi tr khon u t vo cng ty lin kt nh sau:
159
- i vi khon u t vo cng ty c phn nim yt trn th trng chng khon, vic ghi s ca nh u t c cn c vo s tin thc tr khi mua c phiu bao gm c cc chi ph lin quan trc tip n vic mua c phiu v thng bo chnh thc ca Trung tm giao dch chng khon v vic c phiu ca cng ty nim yt thuc phn s hu ca nh u t;
- i vi khon u t vo cc cng ty c phn cha nim yt trn th trng chng khon, vic ghi s c cn c vo giy xc nhn s hu c phiu v giy thu tin bn c phiu ca cng ty c u t hoc chng t mua khon u t ; - i vi khon u t vo cc loi hnh doanh nghip khc vic ghi s c cn c vo bin bn gp vn, chia li (hoc l) do cc bn tho thun hoc cc chng t mua, bn khon u t ;
- Nh u t ch c ghi nhn khon c tc, li nhun c chia t cng ty lin kt khi nhn c thng bo chnh thc ca cng ty lin kt v s c tc c hng hoc s li nhun c chia trong k theo nguyn tc dn tch.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 223 - U T VO CNG TY LIN KT
Bn N: Gi gc khon u t tng. Bn C: - Gi gc khon u t gim do nhn li vn u t hoc thu c cc khon li ch ngoi li nhun c chia; - Gi gc khon u t gim do bn, thanh l ton b hoc mt phn khon u t. S d bn N: Gi gc khon u t vo cng ty lin kt hin ang nm gi cui k.
1- Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc mua c phiu hoc gp vn bng tin, cn c vo s tin thc t chi, nh u t ghi: N TK 223 - u t vo cng ty lin kt C cc TK 111, 112,... 2- Trng hp nh u t nm gi mt khon u t di 20% quyn biu quyt vo mt cng ty xc nh, khi nh u t mua thm c phiu hoc gp thm vn vo cng ty tr thnh nh u t c nh hng ng k i vi bn nhn u t, nh u t ghi: N TK 223 - u t vo cng ty lin kt C TK 228 - u t di hn khc (Ton b khon u t di 20%) C TK 111, 112,... (S tin u t thm). 3- Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc gp vn bng vt t, hng ha, TSC, cn c vo gi tr nh gi li vt t, hng ho, TSC c tho thun gia nh u t v cng ty lin kt, ghi: N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 214 - Hao mn TSC
160
N TK 811 - Chi ph khc (Nu gi nh gi li ca vt t, hng ho, TSC nh hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li ca TSC) C cc TK 152, 153, 156, 211, 213,... C TK 711 - Thu nhp khc (Nu gi nh gi li ca vt t, hng ho, TSC ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li ca TSC). 4- Khi nhn c thng bo chnh thc ca cng ty lin kt v s c tc, li nhun c chia, nh u t ghi: N TK 138 - Phi thu khc (Khi nhn c thng bo ca cng ty lin kt) N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Nu nhn c tc bng c phiu) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. Khi thc nhn tin, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 138 - Phi thu khc.
5- Trng hp nhn c cc khon khc t cng ty lin kt ngoi c tc, li nhun c chia, nh u t hch ton gim tr gi gc u t, ghi: N cc TK 111, 112, 152,... C TK 223 - u t vo cng ty lin kt.
6- Khi nh u t mua thm vn ca cng ty lin kt v c quyn kim sot i vi cng ty lin kt, nh u t kt chuyn gi gc ca khon u t sang Ti khon 221 "u t vo cng ty con", ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con (Nu nh u t tr thnh cng ty m) C TK 223 - u t vo cng ty lin kt. C cc TK 111, 112,... (Nu mua thm phn vn tr thnh cng ty m).
7- Khi nh u t thanh l mt phn khon u t vo cng ty lin kt dn n khng cn c coi l c nh hng ng k i vi bn nhn u t, nh u t kt chuyn gi gc ca khon u t sang cc ti khon c lin quan khc: + Trng hp thanh l, nhng bn khon u t c li, ghi: N TK 228 - u t di hn khc N cc TK 111, 112,... (Tin thu do thanh l, nhng bn mt phn khon u t) C TK 223 - u t vo cng ty lin kt. C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chnh lch gia gi bn khon u t ln hn gi tr ghi s khon u t). + Trng hp thanh l, nhng bn mt phn khon u t m b l, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Chnh lch gia gi tr ghi s khon u t ln hn gi bn khon u t) N TK 228 - u t di hn khc N cc TK 111, 112,... (Tin thu do thanh l, nhng bn mt phn khon u t) C TK 223 - u t vo cng ty lin kt.
161
8- Khi thanh l, nhng bn ton b khon u t trong cng ty lin kt, nh u t ghi gim khon u t v ghi nhn thu nhp (li hoc l) t vic thanh l, nhng bn khon u t: + Trng hp thanh l, nhng bn khon u t b l, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... N TK 635 - Chi ph ti chnh (Chnh lch gia gi tr ghi s khon u t ln hn gi bn khon u t) C TK 223 - u t vo cng ty lin kt. + Trng hp thanh l, nhng bn khon u t c li, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chnh lch gia gi bn khon u t ln hn gi tr ghi s khon u t) C TK 223 - u t vo cng ty lin kt. + Chi ph thanh l, nhng bn khon u t, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112,...
162
TI KHON 228
U T DI HN KHC
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc loi u t di hn khc (ngoi cc khon u t vo cng ty con, vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot, u t vo cng ty lin kt), nh: u t tri phiu, u t c phiu, hoc u t vo n v khc m ch nm gi di 20% vn ch s hu (di 20% quyn biu quyt), v thi hn thu hi hoc thanh ton vn trn 1 nm.
1. Khi cho vay vn, k ton phi theo di chi tit tng khon tin cho vay theo i tng vay, phng thc vay, thi hn v li sut vay. 2. Khi doanh nghip u t bng hnh thc mua tri phiu th k ton phi theo di chi tit theo tng i tng pht hnh tri phiu, thi hn v li sut tri phiu. 3. Trng hp nh u t mua c phiu ca mt doanh nghip m nh u t ch nm gi di 20% quyn biu quyt th k ton phi phn nh khon u t vo ti khon ny v phi theo di chi tit theo tng loi mnh gi c phiu, tng i tng pht hnh c phiu.
4. Trng hp nh u t gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot nhng khng c quyn ng kim sot m nm gi di 20% quyn biu quyt trong lin doanh th hch ton phn vn gp vo TK 228 u t di hn khc theo gi gc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 228 - U T DI HN KHC
Bn N: Gi tr cc khon u t di hn khc tng. Bn C: Gi tr cc khon u t di hn khc gim. S d bn N: Gi tr khon u t di hn khc hin c.
Ti khon 228 "u t di hn khc" c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 2281 - C phiu: Phn nh khon u t di hn bng c phiu ca nh u t. - Ti khon 2282- Tri phiu: Phn nh khon u t di hn bng tri phiu ca nh u t. - Ti khon 2288 - u t di hn khc: Phn nh cc khon u t di hn khc nh cho vay vn, gp vn bng tin hoc ti sn,...
1. Khi cho n v khc vay vn c thi hn thu hi trn mt nm, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (2288)
163
C cc TK 111, 112, 2. nh k, tnh ton, xc nh s li cho vay c nhn trong k theo kh c vay, ghi: N cc TK 111, 112, (Nu thu tin ngay) N TK 138 - Phi thu khc (Nu cha nhn c tin ngay) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chi tit li cho vay vn). 3. Cc khon thu li tin gi pht sinh trong k, ghi: N cc TK 111, 112,... (Nu thu tin ngay) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 4. Thu hi s vn gc v li cho vay, ghi: N cc TK 111, 112, (S tin gc v li cho vay) C TK 228 - u t di hn khc (S tin gc) (2288) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S tin li). 5. Khi mua tri phiu ca mt n v khc vi thi hn tri phiu trn mt nm, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (2282) C cc TK 111, 112, 6. Trng hp mua tri phiu nhn li trc: 6.1. Khi tr tin mua tri phiu nhn li trc, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (2282) C cc TK 111, 112, (S tin thc chi) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn li nhn trc). 6.2. nh k, tnh v kt chuyn li ca k k ton theo s li phi thu tng k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 7. Trng hp mua tri phiu nhn li nh k: 7.1. Khi tr tin mua tri phiu, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (2282) C cc TK 111, 112,... 7.2. nh k ghi doanh thu tin li: N cc TK 111, 112 (Nu thu tin) N TK 138- Phi thu khc (Nu cha thu tin) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 8. Trng hp mua tri phiu nhn li sau: - Khi tr tin mua tri phiu ghi nh nghip v 7.1. - nh k tnh li tri phiu v ghi nhn doanh thu theo s li phi thu tng k, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Khi n hn thanh ton tri phiu, thu hi gc v li tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 228 - u t di hn khc (2282) C TK 138 - Phi thu khc (1388) (S li ca cc k trc) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li k o hn). 9. Thu hi gi gc tri phiu khi n hn thanh ton, ghi: N cc TK 111, 112,...
164
C TK 228 - u t di hn khc (2282).
10. Khi doanh nghip u t mua c phiu hoc gp vn nhng ch nm gi di 20% quyn biu quyt, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (Ghi theo gi gc khon u t + Chi ph trc tip lin quan n hot ng u t, nh chi ph mi gii,...) (2281, 2288) C cc TK 111, 112, 331,...
11. Khi doanh nghip gp vn bng ti sn vo mt doanh nghip khc nhng ch nm gi di 20% quyn biu quyt v khng c quyn ng kim sot, th cn c vo gi nh gi li vt t, hng ho, TSC, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (2288) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi nh gi li ca vt t, hng ho, TSC nh hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li ca TSC) C cc TK 152, 153, 156, 211, 213,... C TK 711 - Thu nhp khc (S chnh lch gia gi nh gi li ca vt t, hng ho, TSC ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li ca TSC). 12. Khi doanh nghip quyt nh b sung vn u t t c tc hoc li nhun c chia, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (2281, 2288) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
13. Khi nh u t bn mt phn khon u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, cng ty lin kt dn n khng cn quyn kim sot hoc khng cn quyn ng kim sot hoc khng cn nh hng ng k, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (2281, 2288) C TK 221 - u t vo cng ty con C TK 222 - Vn gp lin doanh C TK 223 - u t vo cng ty lin kt. 14. Bn c phiu, hoc thanh l phn vn gp u t di hn khc: - Trng hp bn, thanh l c li, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 228 - u t di hn khc (2281, 2288) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S chnh lch gi bn ln hn gi gc). - Trng hp bn, thanh l b l, ghi: N cc TK 111, 112,... N TK 635 - Chi ph ti chnh (S chnh lch gi bn nh hn gi gc) C TK 228 - u t di hn khc (2281, 2288).
15. Khi nh u t gp thm vn vo lin doanh v tr thnh mt bn gp vn c quyn ng kim sot trong c s kinh doanh ng kim sot, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh C cc TK 111, 112, (S tin u t thm) C TK 228 - u t di hn khc (2288). 16. Khi nh u t gp thm vn v tr thnh cng ty m hoc c nh hng ng k, ghi:
165
N TK 221- u t vo cng ty con, hoc N TK 223 - u t vo cng ty lin kt C cc TK 111, 112, (S tin u t thm) C TK 228 - u t di hn khc (2281, 2288).
TI KHON 229
D PHNG GIM GI U T DI HN
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc khon d phng gim gi chng khon u t di hn v cc khon tn tht u t di hn khc. D phng gim gi u t di hn, gm: - D phng gim gi chng khon u t trong hot ng u t ti chnh: L d phng phn gi tr b tn tht do gim gi cc loi chng khon doanh nghip ang nm gi c th xy ra; - D phng tn tht do gim gi cc khon u t di hn hoc do doanh nghip nhn vn gp u t b l phi gi thm vn.
1. Vic trch lp v hon nhp khon d phng gim gi u t di hn c thc hin thi im cui k k ton nm. Trng hp doanh nghip c B Ti chnh chp thun p dng nm ti chnh khc vi nm dng lch (khng phi nm ti chnh bt u t ngy 1/1 v kt thc ngy 31/12 hng nm) th thi im lp d phng l ngy cui cng ca nm ti chnh. i vi cc doanh nghip c lp bo co ti chnh gia nin nu c bin ng ln v d phng th c th iu chnh trch thm hoc hon nhp vo cui k k ton gia nin (k k ton qu). 2. Vic lp d phng gim gi u t di hn phi c thc hin theo quy nh ca tng loi u t di hn. Mc lp d phng c xc nh bng chnh lch gia gi tr thun c th thc hin c (gi th trng) hoc khon u t c th thu hi c v gi gc ghi trn s k ton. Nu s d phng phi lp nm nay cao hn s d d phng ang ghi trn s k ton th s chnh lch c ghi nhn vo chi ph SXKD trong k. Nu s d phng phi lp nm nay thp hn s d d phng lp nm trc cha s dng ht th s chnh lch c ghi gim chi ph SXKD.
3. Vic lp v x l d phng gim gi cc khon chng khon u t di hn c thc hin vo cui nm ti chnh nu gi th trng ca cc chng khon u t di hn ca doanh nghip hin c thng xuyn b gim so vi gi gc ghi trn s k ton. iu kin trch lp cc khon d phng gim gi chng khon di hn l: - Chng khon ca doanh nghip c doanh nghip u t ng quy nh ca php lut; - c t do mua, bn trn th trng m ti thi im kim k, lp bo co ti chnh c gi th trng gim so vi gi gc ghi trn s k ton.
166
4. Doanh nghip phi lp d phng cho tng loi chng khon di hn khi c bin ng gim gi ti thi im cui nm ti chnh theo cng thc: Mc d phng gim gi u t chng khon di hn cho nm sau S lng chng khon b gim gi ti thi im lp bo co ti chnh nm Gi gc Chng khon ghi trn s k ton Gi th trng ca chng khon u t di hn
Doanh nghip phi xc nh s d phng cn lp cho tng loi chng khon u t di hn b gim gi v c tng hp vo bng k chi tit d phng gim gi chng khon u t so snh vi s lp cui nm trc cha s dng ht xc nh s phi lp thm hoc hon nhp gim chi ph ti chnh.
5. i vi cc khon vn ca Tng cng ty u t vo cng ty thnh vin hoc ca Tng cng ty, cng ty u t vo cng ty trch nhim hu hn nh nc mt thnh vin, cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln, cng ty c phn, hp danh, lin doanh, lin kt v cc khon u t di hn khc phi trch lp d phng, nu doanh nghip nhn vn gp u t b l phi gi thm vn (Tr trng hp l theo k hoch c xc nh trong phng n kinh doanh trc khi u t), mc trch lp d phng cho mi khon u t ti chnh tnh theo cng thc sau: Mc d phng tn Tng vn gp thc t Vn ch s tht cc khon u = ca cc bn ti doanh hu thc c t ti chnh di hn nghip Vn u t ca doanh nghip Tng vn gp thc t ca cc bn ti doanh nghip
Mc trch ti a cho mi khon u t di hn bng s vn u t. n thi im kho s k ton ca nm sau, nu cng ty u t vn c li hoc gim l th cng ty phi hon nhp mt phn hoc ton b s trch d phng v ghi gim chi ph ti chnh. 6. Khon d phng gim gi u t ti chnh c dng b p s tn tht ca cc khon u t di hn thc t xy ra do cc nguyn nhn nh bn nhn u t b ph sn, thin tai,... dn n khon u t khng c kh nng thu hi hoc thu hi thp hn gi gc ca khon u t. Khon d phng ny khng dng b p cc khon l do bn thanh l cc khon u t.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 229 - D PHNG GIM GI U T DI HN
Bn N: - Hon nhp chnh lch gia s d phng gim gi chng khon u t di hn nm nay phi lp nh hn s d phng trch lp nm trc cha s dng ht; - B p gi tr khon u t di hn b tn tht khi c quyt nh dng s d phng lp b p s tn tht xy ra. Bn C: Trch lp d phng gim gi chng khon u t di hn (Tnh ln u v tnh s chnh lch d phng tng). S d bn C:
167
S d phng gim gi chng khon u t di hn hin c cui k.

1. Cui nin k ton, cn c vo bin ng gim gi ca cc khon u t di hn hin c, tnh ton mc d phng cn lp ln u, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 229 - D phng gim gi u t di hn.
2. Cui nin k ton nm sau: - Nu khon d phng gim gi khon u t di hn phi lp nm sau ln hn khon d phng gim gi khon u t di hn trch lp nm trc cha s dng ht, th phi trch lp thm theo s chnh lch ln hn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 229 - D phng gim gi u t di hn.
- Nu khon d phng gim gi khon u t di hn phi lp nm sau nh hn khon d phng gim gi khon u t di hn trch lp nm trc cha s dng ht, th s chnh lch nh hn phi c hon nhp, ghi: N TK 229 - D phng gim gi u t di hn C TK 635 - Chi ph ti chnh.
3. Khi tn tht thc s xy ra (nh cc doanh nghip nhn vn gp b ph sn, b thin tai, ha hon,...) cc khon u t thc s khng c kh nng thu hi hoc thu hi thp hn gi gc ban u, doanh nghip c quyt nh dng khon d phng gim gi u t di hn lp b p tn tht khon u t di hn, ghi: N cc TK 111, 112,... (Nu c) N TK 229 - D phng gim gi u t di hn (S lp d phng) N TK 635 - Chi ph ti chnh (S cha lp d phng) C cc TK 222, 223, 228 (Gi gc khon u t b tn tht). TI KHON 241
XY DNG C BN D DANG
Ti khon ny dng phn nh chi ph thc hin cc d n u t XDCB (Bao gm chi ph mua sm mi TSC, xy dng mi hoc sa cha, ci to, m rng hay trang b li k thut cng trnh) v tnh hnh quyt ton d n u t XDCB cc doanh nghip c tin hnh cng tc mua sm TSC, u t XDCB, sa cha ln TSC. Cng tc u t XDCB v sa cha ln TSC ca doanh nghip c th c thc hin theo phng thc giao thu hoc t lm. cc doanh nghip tin hnh u t XDCB theo phng thc t lm th ti khon ny phn nh c chi ph pht sinh trong qu trnh xy lp, sa cha.
168
1- Chi ph thc hin cc d n u t XDCB l ton b chi ph cn thit xy dng mi hoc sa cha, ci to, m rng hay trang b li k thut cng trnh. Chi ph u t XDCB c xc nh trn c s khi lng cng vic, h thng nh mc, ch tiu kinh t - k thut v cc ch chnh sch ca Nh nc, ng thi phi ph hp nhng yu t khch quan ca th trng trong tng thi k v c thc hin theo quy ch v qun l u t XDCB. Chi ph u t XDCB, bao gm: - Chi ph xy lp; - Chi ph thit b; - Chi ph khc. Ti khon 241 c m chi tit theo tng cng trnh, hng mc cng trnh v mi hng mc cng trnh phi c hch ton chi tit tng ni dung chi ph u t XDCB v c theo di ly k k t khi khi cng n khi cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh bn giao a vo s dng.
2- Khi u t XDCB cc chi ph xy lp, chi ph thit b thng tnh trc tip cho tng i tng ti sn, cc chi ph qun l d n v chi ph khc thng c chi chung. Ch u t phi tin hnh tnh ton, phn b chi ph qun l d n v chi ph khc cho tng i tng ti sn theo nguyn tc: - Cc chi ph qun l d n v chi ph khc lin quan trc tip n i tng ti sn no th tnh trc tip cho i tng ti sn ; - Cc chi ph qun l d n v chi ph khc chi chung c lin quan n nhiu i tng ti sn th phi phn b theo nhng tiu thc thch hp.
3- Trng hp d n hon thnh a vo s dng nhng quyt ton d n cha c duyt th doanh nghip ghi tng nguyn gi TSC theo gi tm tnh (Gi tm tnh phi cn c vo chi ph thc t b ra c c TSC) trch khu hao, nhng sau phi iu chnh theo gi quyt ton c ph duyt. 4- Chi ph sa cha ln TSC pht sinh thc t c th c hch ton trc tip vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k ca doanh nghip. Nu chi ph sa cha ln TSC trong k pht sinh c gi tr ln v lin quan n nhiu k sn xut, kinh doanh th c th phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh.
Ti khon 241 - Xy dng c bn d dang, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 2411 - Mua sm TSC: Phn nh chi ph mua sm TSC v tnh hnh quyt ton chi ph mua sm TSC trong trng hp phi qua lp t, chy th trc khi a vo s dng (K c mua TSC mi hoc qua s dng). Nu mua sm TSC v phi u t, trang b thm mi s dng c th mi chi ph mua sm, trang b thm cng c phn nh vo ti khon ny. - Ti khon 2412 - Xy dng c bn: Phn nh chi ph u t XDCB v tnh hnh quyt ton vn u t XDCB. Ti khon ny c m chi tit cho tng cng trnh, hng mc cng trnh (Theo tng i tng ti sn hnh thnh qua u t) v mi i tng ti sn phi theo di chi tit tng ni dung chi ph u t XDCB. - Ti khon 2413 - Sa cha ln TSC: Phn nh chi ph sa cha ln TSC v tnh hnh quyt ton chi ph sa cha ln TSC. Trng hp sa cha thng xuyn TSC th khng hch ton vo ti khon ny m tnh thng vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 241 - XY DNG C BN D DANG
Bn N: - Chi ph u t XDCB, mua sm, sa cha ln TSC pht sinh (TSC hu hnh v TSC v hnh);
169
- Chi ph ci to, nng cp TSC; - Chi ph mua sm bt ng sn u t (Trng hp cn c giai on u t xy dng); - Chi ph u t XDCB bt ng sn u t; - Chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u TSC, bt ng sn u t. Bn C: - Gi tr TSC hnh thnh qua u t XDCB, mua sm hon thnh a vo s dng; - Gi tr cng trnh b loi b v cc khon chi ph duyt b khc kt chuyn khi quyt ton c duyt; - Gi tr cng trnh sa cha ln TSC hon thnh, kt chuyn khi quyt ton c duyt; - Gi tr bt ng sn u t hnh thnh qua u t XDCB hon thnh; - Kt chuyn chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u TSC, bt ng sn u t vo cc ti khon c lin quan. S d N: - Chi ph d n u t xy dng v sa cha ln TSC d dang; - Gi tr cng trnh xy dng v sa cha ln TSC hon thnh nhng cha bn giao a vo s dng hoc quyt ton cha c duyt; - Gi tr bt ng sn u t ang u t xy dng d dang.
A- K ton chi ph u t XDCB theo phng thc giao thu I- K ton qu trnh u t XDCB
1- Nhn khi lng XDCB, khi lng sa cha ln TSC hon thnh do bn nhn thu bn giao dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, cn c hp ng giao thu, bin bn nghim thu khi lng XDCB hon thnh, ha n bn hng, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (2412, 2413) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (nu c) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
2- Khi mua thit b u t XDCB, nu TSC hnh thnh dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, cn c ha n, phiu nhp kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). Trng hp chuyn thng thit b khng cn lp n a im thi cng giao cho bn nhn thu, ghi: N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 151 - Hng mua ang i ng.
3- Tr tin cho ngi nhn thu, ngi cung cp vt t, hng ha, dch v c lin quan n u t XDCB, ghi:
170
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112,... 4- Xut thit b u t XDCB giao cho bn nhn thu: a) i vi thit b khng cn lp, ghi: N TK 241 - XDCB d dang C TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Chi tit thit b trong kho).
b) i vi thit b cn lp: - Khi xut thit b giao cho bn nhn thu, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Chi tit thit b a i lp) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Chi tit thit b trong kho). - Khi c khi lng lp t hon thnh ca bn B bn giao, c nghim thu v chp nhn thanh ton, th gi tr thit b a i lp mi c tnh vo chi ph u t XDCB, ghi: N TK 241- XDCB d dang (2412) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Chi tit thit b a i lp). 5- Khi pht sinh chi ph khc, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (2412) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c) C cc TK 111, 112, 331, 341,...
6- i vi ch u t c s dng ngoi t trong hot ng u t xy dng th cn c vo hot ng u t xy dng thc hin giai on trc hot ng (Cha tin hnh sn xut, kinh doanh) hay thc hin giai on tin hnh sn xut, kinh doanh hch ton, nh sau:
6.1- Trng hp pht sinh trong hot ng XDCB ca giai on trc hot ng (Doanh nghip cha tin hnh SXKD): - Khi pht sinh cc chi ph u t XDCB bng ngoi t, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) C cc TK 111, 112 (Theo t gi ghi s k ton) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) C cc TK 152, 153,... C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) (Chnh lch gia t gi ghi s k ton nh hn t gi hi oi ti ngy giao dch - Li t gi hi oi). Trng hp chnh lch gia t gi ghi s k ton ln hn t gi hi oi ti ngy giao dch ghi N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (L t gi hi oi). - Khi cng trnh hon thnh bn giao a vo s dng, quyt ton vn u t c ph duyt, k ton kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh trong qu trnh u t XDCB theo s d TK 413 (4132) tnh ngay vo chi ph ti chnh hoc doanh thu hot ng ti chnh, hoc kt chuyn sang TK 242 "Chi ph tr trc di hn" (Nu l t gi hi oi ln), hoc TK 3387 "Doanh thu cha thc hin" (Nu li t gi hi oi ln) phn b trong thi gian ti a l 5 nm (cc bt ton xem phn hng dn TK 413 "Chnh lch t gi hi oi"). 6.2- Trng hp pht sinh trong hot ng XDCB ca giai on sn xut, kinh doanh: Khi pht sinh cc chi ph u t XDCB bng ngoi t, ghi: N TK 241- Xy dng c bn d dang (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) C cc TK 111, 112 (Theo t gi ghi s k ton) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch)
171
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chnh lch gia t gi ghi s k ton nh hn t gi hi oi ti ngy giao dch - Li t gi hi oi). Trng hp chnh lch gia t gi ghi s k ton ln hn t gi hi oi ti ngy giao dch th ghi N TK 635 "Chi ph ti chnh" (L t gi hi oi). II- K ton khi cng trnh hon thnh bn giao a vo s dng 1- Khi cng trnh hon thnh, vic nghim thu tng th c thc hin xong, ti sn c bn giao v a vo s dng: Nu quyt ton c duyt ngay th cn c vo gi tr ti sn hnh thnh qua u t c duyt ghi s. Nu quyt ton cha c ph duyt th ghi tng gi tr ca ti sn hnh thnh qua u t theo gi tm tnh (Gi tm tnh l chi ph thc t b ra c c ti sn, cn c vo TK 241 xc nh gi tm tnh). C 2 trng hp u ghi nh sau: N TK 211 - TSC hu hnh N TK 213 - TSC v hnh N cc TK 152, 153,... C TK 241 - XDCB d dang (Gi c duyt hoc gi tm tnh).
2. Khi quyt ton vn u t XDCB hon thnh c duyt th k ton iu chnh li gi tm tnh theo gi tr ti sn c duyt, ghi; - Nu gi tr ti sn hnh thnh qua u t XDCB c duyt c gi tr ln hn gi tm tnh, ghi: N TK 211- TSC hu hnh N TK 213- TSC v hnh N cc TK 152, 153 N TK 138- Phi thu khc (Phn chi ph xin duyt b khng c duyt phi thu hi) C TK 241- XDCB d dang (Chnh lch gi c duyt ln hn gi tm tnh). - Nu gi tr ti sn hnh thnh qua u t XDCB c duyt c gi tr thp hn gi tm tnh, ghi ngc li bt ton trn. - Nu TSC u t bng ngun vn u t XDCB hoc qu u t pht trin th ng thi ghi: N TK 441- Ngun vn u t XDCB N TK 414- Qu u t pht trin C TK 241- XDCB d dang (Cc khon thit hi c duyt b) (nu c) C TK 411- Ngun vn kinh doanh (Theo gi tr ti sn hnh thnh qua u t XDCB c duyt). (Nu u t XDCB bng chnh ngun vn kinh doanh th khng ghi bt ton ng thi ny). 3. Trng hp cng trnh hon thnh, nhng cha lm th tc bn giao ti sn a vo s dng, ang ch lp hoc duyt quyt ton th k ton phi m s chi tit Ti khon 241 "XDCB d dang" theo di ring cng trnh hon thnh ch bn giao v duyt quyt ton. III- K ton xy dng c bn bt ng sn u t
1- Khi mua bt ng sn v cn phi tip tc u t thm a bt ng sn ti trng thi sn sng s dng, ghi: N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c) C cc TK 111, 112, 331, 2- Khi pht sinh cc chi ph u t xy dng bt ng sn, ghi: N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112, 152, 153, 142, 141, 242, 331,
172
3- Khi qu trnh xy dng c bn bt ng sn hon thnh bn giao, ghi: N TK 217 - Bt ng sn u t (Nu iu kin l bt ng sn u t) N TK 156 - Hng ha (1567 - Hng ha BS) (Nu BS nm gi bn) C TK 241 - XDCB d dang.
4- Khi pht sinh chi ph nng cp, ci to m xt thy chi ph c kh nng chc chn lm cho bt ng sn u t to ra li ch kinh t trong tng lai nhiu hn mc hot ng c nh gi ban u hoc bao gm trong ngha v ca doanh nghip phi chu cc chi ph cn thit s pht sinh a bt ng sn u t ti trng thi sn sng hot ng th c ghi tng nguyn gi bt ng sn u t: - Tp hp chi ph nng cp, ci to bt ng sn u t thc t pht sinh, ghi: N TK 241 - XDCB d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112, 152, 153, 331,... - Khi kt thc hot ng nng cp, ci to bt ng sn u t, bn giao ghi tng nguyn gi bt ng sn u t, ghi: N TK 217 - Bt ng sn u t C TK 241 - XDCB d dang. B. K ton chi ph u t XDCB theo phng thc t lm 1- Trng hp k ton u t XDCB c tin hnh trong cng mt h thng s k ton ca doanh nghip:
1.1- Phn nh chi ph u t XDCB thc t pht sinh: - Trng hp cng trnh xy dng hon thnh phc v cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, khi pht sinh chi ph, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (Gi mua khng c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112,... (Tng gi thanh ton). - Trng hp cng trnh xy dng hon thnh phc v cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc thuc i tng khng chu thu GTGT, khi pht sinh chi ph, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (Tng gi thanh ton) C cc TK 111, 112, 152,... (Tng gi thanh ton). 1.2- Khi cng trnh xy dng hon thnh v quyt ton vn u t c ph duyt, k ton hch ton cc bt ton nh hng dn ti Mc II v Mc III.
1.3- K ton cn ch khi quyt ton vn u t c duyt, cn c vo ngun u t v mc ch u t ghi: a-Trng hp TSC hnh thnh dng vo sn xut, kinh doanh bng ngun vn u t XDCB (Ngn sch cp) hoc bng ngun Qu u t pht trin, khi quyt ton vn u t c duyt, ghi: N TK 441 - Ngun vn u t XDCB N TK 414 - Qu u t pht trin C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. b) i vi TSC hnh thnh bng qu phc li v dng vo mc ch phc li, khi ch u t duyt quyt ton vn u t, k ton ghi tng qu phc li hnh thnh TSC: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312 - Qu phc li)
173
C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4313 - Qu phc li hnh thnh TSC). C- K ton sa cha ln TSC
Cng tc sa cha ln TSC ca doanh nghip cng c th tin hnh theo phng thc t lm hoc giao thu.
1-Theo phng thc t lm: 1.1- Khi chi ph sa cha ln pht sinh c tp hp vo bn N TK 241 "XDCB d dang" (2413) v c chi tit cho tng cng trnh, cng vic sa cha ln TSC. Cn c chng t pht sinh chi ph hch ton: - Nu sa cha ln TSC phc v cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (2413) (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C cc TK 111, 112, 152, 214,... (Tng gi thanh ton). - Nu sa cha ln TSC phc v cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (2413) (Tng gi thanh ton) C cc 111, 112, 152, 214, 334,... (Tng gi thanh ton).
1.2- Khi cng trnh sa cha ln hon thnh, k ton phi tnh gi thnh thc t ca tng cng trnh sa cha ln quyt ton s chi ph ny theo cc trng hp sau: - Trng hp chi ph sa cha ln TSC c gi tr nh, kt chuyn ton b vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k c hot ng sa cha ln TSC, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 241 - XDCB d dang (2413). - Trng hp chi ph sa cha ln TSC c gi tr ln v lin quan n nhiu k sn xut, kinh doanh, khi cng vic sa cha ln TSC hon thnh, tin hnh kt chuyn vo ti khon chi ph tr trc (Phn b dn) hoc chi ph phi tr (Trng hp trch trc chi ph sa cha ln) v sa cha ln TSC, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn N TK 242 - Chi ph tr trc di hn N TK 335 - Chi ph phi tr C TK 241 - XDCB d dang (2413). - Trng hp sa cha ln hoc ci to, nng cp tha mn iu kin ghi tng nguyn gi TSC, ghi: N TK 211- TSC hu hnh C TK 241 - XDCB d dang (2413). 2- Theo phng thc giao thu: - Khi nhn khi lng sa cha ln do bn nhn thu bn giao, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (2413) C TK 331- phi tr cho ngi bn. - Cc bt ton kt chuyn chi ph sa cha ln ging nh phng thc t lm.
174
TI KHON 242
CHI PH TR TRC DI HN
Ti khon ny dng phn nh cc chi ph thc t pht sinh nhng c lin quan n kt qu hot ng SXKD ca nhiu nin k ton v vic kt chuyn cc khon chi ph ny vo chi ph SXKD ca cc nin k ton sau.
1. Thuc loi chi ph tr trc di hn, gm: - Chi ph tr trc v thu hot ng TSC (Quyn s dng t, nh xng, kho tng, vn phng lm vic, ca hng v TSC khc) phc v cho sn xut, kinh doanh nhiu nm ti chnh. Trng hp tr trc tin thu t c thi hn nhiu nm v c cp giy chng nhn quyn s dng t th s tin tr trc v thu t c thi hn khng c hch ton vo Ti khon 242 m hch ton vo Ti khon 213; - Tin thu c s h tng tr trc cho nhiu nm v phc v cho kinh doanh nhiu k nhng khng c cp giy chng nhn quyn s dng; - Chi ph tr trc phc v cho hot ng kinh doanh ca nhiu nm ti chnh; - Chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph o to, qung co pht sinh trong giai on trc hot ng c phn b ti a khng qu 3 nm; - Chi ph nghin cu c gi tr ln c php phn b cho nhiu nm; - Chi ph cho giai on trin khai khng tiu chun ghi nhn l TSC v hnh; - Chi ph o to cn b qun l v cng nhn k thut; - Chi ph di chuyn a im kinh doanh, hoc t chc li doanh nghip pht sinh ln c phn b cho nhiu nm - Nu cha lp d phng ti c cu doanh nghip; - Chi ph mua bo him (bo him chy, n, bo him trch nhim dn s ch phng tin vn ti, bo him thn xe, bo him ti sn,...) v cc loi l ph m doanh nghip mua v tr mt ln cho nhiu nm ti chnh; - Cng c, dng c xut dng mt ln vi gi tr ln v bn thn cng c, dng c tham gia vo hot ng kinh doanh trn mt nm ti chnh phi phn b dn vo cc i tng chu chi ph trong nhiu nm; - Chi ph i vay tr trc di hn nh li tin vay tr trc, hoc tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh; - Li mua hng tr chm, tr gp; - Chi ph pht hnh tri phiu c gi tr ln phi phn b dn; - Chi ph sa cha ln TSC pht sinh mt ln c gi tr ln doanh nghip khng thc hin trch trc chi ph sa cha ln TSC, phi phn b nhiu nm; - S kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v chnh lch t gi hi oi do nh gi li ca cc khon mc tin t c gc ngoi t (Trng hp l t gi) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) khi hon thnh u t; - S chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li l thu ti chnh;
175
- S chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li l thu hot ng; - Chi ph lin quan n BS u t sau ghi nhn ban u khng tho mn iu kin ghi tng nguyn gi BS u t nhng c gi tr ln phi phn b dn; - Trng hp hp nht kinh doanh khng dn n quan h cng ty m - cng ty con c pht sinh li th thng mi hoc khi c phn ho doanh nghip nh nc c pht sinh li th kinh doanh; - Cc khon khc. 2. Ch hch ton vo Ti khon 242 nhng khon chi ph pht sinh c lin quan n sn xut, kinh doanh trn mt nm ti chnh; 3. Vic tnh v phn b chi ph tr trc di hn vo chi ph SXKD tng nin k ton phi cn c vo tnh cht, mc tng loi chi ph m la chn phng php v tiu thc hp l; 4. K ton phi theo di chi tit tng khon chi ph tr trc di hn pht sinh, phn b vo cc i tng chu chi ph ca tng k hch ton v s cn li cha phn b vo chi ph; 5. Doanh nghip phi m s chi tit theo di ring bit chnh lch t gi hi oi (l t gi) ca hot ng u t XDCB pht sinh trong giai on trc hot ng cha phn b vo chi ph.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 242 - CHI PH TR TRC DI HN
Bn N: - Cc khon chi ph tr trc di hn pht sinh trong k; - Phn nh s kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (Trng hp l t gi) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) khi hon thnh u t phn b dn vo chi ph ti chnh. Bn C: - Cc khon chi ph tr trc di hn tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k; - Phn nh s phn b chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (L t gi) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng, khi hon thnh u t) vo chi ph ti chnh trong k. S d bn N: - Cc khon chi ph tr trc di hn cha tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k; - Chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (l t gi) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) khi hon thnh u t cha x l ti thi im cui nm ti chnh.
1. Khi pht sinh cc khon chi ph tr trc di hn ln phi phn b dn vo chi ph SXKD ca nhiu nm ti chnh nh: Chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph o to nhn vin, chi ph qung co pht sinh trong giai on trc hot ng ca doanh nghip mi thnh lp, chi ph cho giai on nghin cu, chi ph di chuyn a im kinh doanh,, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn
176
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 152, 331, 334, 338,... nh k tin hnh phn b chi ph tr trc di hn vo chi ph SXKD, ghi: N cc TK 623, 627, 635, 641, 642 C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 2. Khi tr trc tin thu TSC, thu c s h tng theo phng thc thu hot ng v phc v hot ng kinh doanh cho nhiu nm, ghi: - Nu TSC thu s dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112,... - Nu TSC thu s dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C cc TK 111, 112,...
3. i vi cng c, dng c xut dng mt ln c gi tr ln v bn thn cng c, dng c tham gia vo sn xut, kinh doanh trn mt nm ti chnh phi phn b nhiu nm: - Khi xut cng c, dng c, cn c vo phiu xut kho, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C TK 153 - Cng c, dng c. - nh k tin hnh phn b gi tr cng c, dng c xut dng theo tiu thc hp l. Cn c xc nh mc chi ph phi phn b mi nm c th l thi gian s dng hoc khi lng sn phm, dch v m cng c tham gia kinh doanh trong tng k hch ton. Khi phn b, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
4. Trng hp mua TSC v bt ng sn u t theo phng thc tr chm, tr gp: - Khi mua TSC hu hnh, TSC v hnh hoc mua bt ng sn u t theo phng thc tr chm, tr gp v a v s dng ngay cho SXKD, hoc nm gi ch tng gi hoc cho thu hot ng, ghi: N cc TK 211, 213, 217 (Nguyn gi - ghi theo gi mua tr tin ngay) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm l s chnh lch gia Tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay tr (-) Thu GTGT (nu c)) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton).
- nh k, thanh ton tin cho ngi bn, k ton ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112 (S phi tr nh k bao gm c gi gc v li tr chm, tr gp phi tr nh k). - nh k, tnh vo chi ph theo s li tr chm, tr gp phi tr, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
177
5. Trng hp chi ph sa cha ln TSC pht sinh ln, doanh nghip khng thc hin trch trc chi ph sa cha ln TSC, phi phn b chi ph vo nhiu nm ti chnh khi cng vic sa cha ln hon thnh: 5.1. Kt chuyn chi ph sa cha ln vo ti khon chi ph tr trc di hn, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn. C TK 241 - XDCB d dang (2413). 5.2. nh k, tnh v phn b chi ph sa cha ln TSC vo chi ph sn xut, kinh doanh trong nm ti chnh, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 6. Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng TSC, nu pht sinh ln phi phn b dn nhiu nm, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C cc TK 111, 112, 331,... nh k, phn b s chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng TSC ph hp vi vic ghi nhn doanh thu cho thu hot ng, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
7. Khi kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v chnh lch t gi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (Trng hp l t gi pht sinh ln) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) khi hon thnh u t, bn giao TSC a vo s dng phn b dn vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132). 8. nh k, khi phn b dn s l t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng, khi hon thnh u t) vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 9. Trng hp doanh nghip tr trc di hn li tin vay cho bn cho vay, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn C TK 111, 112,... - nh k, khi phn b li tin vay theo s phi tr tng k vo chi ph ti chnh hoc vn ho tnh vo gi tr ti sn d dang, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu chi ph i vay ghi vo chi ph SXKD trong k) N TK 241 - XDCB d dang (Nu chi ph i vay c vn ho vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu chi ph i vay c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
178
10. Khi doanh nghip pht hnh tri phiu theo mnh gi huy ng vn vay, nu doanh nghip tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo cc i tng chu chi ph. - Ti thi im pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112 (Tng s tin thc thu) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. - nh k, phn b li tri phiu tr trc vo chi ph i vay tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (S li tri phiu phn b trong k). 11. Chi ph pht sinh khi doanh nghip pht hnh tri phiu: - Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr nh, tnh ngay vo chi ph trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... - Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr ln, phi phn b dn, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu) C cc TK 111, 112,... - nh k, phn b chi ph pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 635, 241, 627 (Phn phn b chi ph pht hnh tri phiu trong k) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu).
12. K ton cc chi ph lin quan n bt ng sn u t sau ghi nhn ban u: - Khi pht sinh chi ph lin quan n BS u t sau ghi nhn ban u, nu khng tho mn iu kin vn ho ghi tng nguyn gi BS u t v pht sinh ln phi phn b dn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu chi ph c gi tr ln) C cc TK 111, 112, 152, 153, 334, - nh k, phn b chi ph lin quan n bt ng sn u t sau ghi nhn ban u vo chi ph kinh doanh trong k, ghi: N cc TK 632 (Phn phn b chi ph lin quan n bt ng sn u t sau ghi nhn ban u vo trong k) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 13. Trng hp hp nht kinh doanh khng dn n quan h cng ty m - cng ty con (mua ti sn thun), ti ngy mua nu pht sinh li th thng mi: + Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton bng tin, hoc cc khon tng ng tin, ghi: N cc TK 131, 138, 152, 153, 155, 156, 211, 213, 217. (Theo gi tr hp l ca cc ti sn mua) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li th thng mi) C cc TK 311, 331, 341, 342, (Theo gi tr hp l ca cc khon n phi tr v n tim tng phi gnh chu)
179
C cc TK 111, 112, 121 (S tin hoc cc khon tng ng tin bn mua thanh ton). + Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c thc hin bng vic bn mua pht hnh c phiu, ghi: N cc TK 131, 138, 152, 153, 155, 156, 211, 213, 217, (Theo gi tr hp l ca cc ti sn mua) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li th thng mi) N TK 4112 - Thng d vn c phn (S chnh lch gia gi tr hp l nh hn mnh gi c phiu - nu gi pht hnh c phiu theo gi tr hp l nh hn mnh gi c phiu) C TK 4111 - Vn u t ca ch s hu (theo mnh gi) C cc TK 311, 315, 331, 341, 342, (Theo gi tr hp l ca cc khon n phi tr v n tim tng phi gnh chu) C TK 4112 - Thng d vn c phn (S chnh lch gia gi tr hp l ln hn mnh gi c phiu - nu gi pht hnh c phiu theo gi tr hp l ln hn mnh gi).
180
TI KHON 243
TI SN THU THU NHP HON LI

Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ca ti sn thu thu nhp hon li. Ti sn thu thu nhp hon li c xc nh theo cng thc sau: Ti sn thu thu nhp hon li Chnh lch tm thi c khu tr Gi tr c khu tr chuyn sang nm sau ca cc khon l tnh thu v u i thu cha s dng Thu sut x thu thu nhp doanh nghip hin hnh (%)
1. Doanh nghip ch c ghi nhn l ti sn thu thu nhp hon li i vi cc khon chnh lch tm thi c khu tr, gi tr c khu tr ca khon l tnh thu v u i v thu cha s dng t cc nm trc chuyn sang nm hin ti trong trng hp doanh nghip d tnh chc chn c c li nhun tnh thu thu nhp trong tng lai s dng cc khon chnh lch tm thi c khu tr, cc khon l tnh thu v u i thu cha s dng. 2. Cui nm, doanh nghip phi lp Bng xc nh chnh lch tm thi c khu tr, Bng theo di chnh lch tm thi c khu tr cha s dng, gi tr c khu tr chuyn sang nm sau ca cc khon l tnh thu v u i thu cha s dng lm cn c lp Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li xc nh gi tr ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn hoc hon nhp trong nm.
3. Vic ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm c thc hin theo nguyn tc b tr gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nay vi ti sn thu thu nhp doanh nghip ghi nhn t cc nm trc nhng nm nay c hon nhp li, theo nguyn tc:
- Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, th s chnh lch c ghi nhn l ti sn thu thu nhp hon li v ghi gim chi ph thu thu nhp hon li. - Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nh hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, th s chnh lch c ghi gim ti sn thu thu nhp hon li v ghi tng chi ph thu thu nhp hon li.
4. K ton phi hon nhp ti sn thu thu nhp hon li khi cc khon chnh lch tm thi c khu tr khng cn nh hng ti li nhun tnh thu (khi ti sn c thu hi hoc n phi tr c thanh ton mt phn hoc ton b).
5. Kt thc nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc ti sn thu thu nhp hon li cha c ghi nhn t cc nm trc khi d tnh chc chn c c li nhun tnh thu thu nhp trong tng lai ghi nhn b sung vo nm hin ti. 6. Mt s trng hp ch yu pht sinh ti sn thu thu nhp hon li:
181
- Ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc khon chnh lch tm thi c khu tr do khu hao TSC theo mc ch k ton nhanh hn khu hao TSC cho mc ch tnh thu thu nhp trong nm. - Ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc khon chnh lch tm thi c khu tr do ghi nhn mt khon chi ph trong nm hin ti nhng ch c khu tr vo thu nhp chu thu trong nm sau. V d: Chi ph trch trc v sa ln TSC c ghi nhn trong nm hin ti nhng ch c khu tr vo thu nhp chu thu khi cc khon chi ph ny thc t pht sinh trong cc nm sau; - Ti sn thu thu nhp hon li c tnh trn gi tr c khu tr ca khon l tnh thu v u i v thu cha s dng t cc nm trc chuyn sang nm hin ti.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 243 - TI SN THU THU NHP HON LI
Bn N: Gi tr ti sn thu thu nhp hon li tng. Bn C: Gi tr ti sn thu thu nhp hon li gim . S d bn N: Gi tr ti sn thu thu nhp hon li cn li cui k.
Cui nm, k ton cn c Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li c lp lm cn c ghi nhn hoc hon nhp ti sn thu thu nhp hon li pht sinh t cc giao dch c ghi nhn vo chi ph thu thu nhp hon li: 1. Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi nhn b sung gi tr ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu thu nhp hon li pht sinh ln hn s c hon nhp trong nm, ghi: N TK 243 - Ti sn thu thu nhp hon li C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li. 2. Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nh hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi gim ti sn thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu thu nhp hon li pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm, ghi: N TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li C TK 243 - Ti sn thu thu nhp hon li.
182
TI KHON 244
K QU, K CC DI HN
Ti khon ny dng phn nh s tin hoc gi tr ti sn m doanh nghip em i k qu, k cc di hn ti cc doanh nghip, t chc kinh t khc c thi hn trn 1 nm hoc trn mt chu k sn xut, kinh doanh bnh thng. Cc khon tin, ti sn em k qu, k cc di hn phi c theo di cht ch v kp thi thu hi khi ht thi hn k qu, k cc...
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 244 - K QU, K CC DI HN
Bn N: S tin hoc gi tr ti sn mang i k qu, k cc di hn. Bn C: - Khon khu tr (pht) vo tin k qu, k cc di hn tnh vo chi ph khc; - S tin hoc gi tr ti sn k qu, k cc di hn gim do rt v. S d bn N: S tin hoc gi tr ti sn ang k qu, k cc di hn.
1. Khi chuyn tin, vng, bc, kim kh qu, qu k qu, k cc di hn, ghi: N TK 244 - K qu, k cc di hn (Chi tit theo tng khon) C TK 111 - Tin mt (1111, 1112, 1113) C TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122, 1123). 2. Khi nhn li s tin hoc gi tr ti sn k qu, k cc, ghi: N TK 111 - Tin mt (1111, 1112, 1113) N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122, 1123) C TK 244 - K qu, k cc di hn. 3. Trng hp doanh nghip b pht, khu tr vo tin k qu, k cc, ghi: N TK 811 - Chi ph khc C TK 244 - K qu, k cc di hn.
LOI TI KHON 3 N PHI TR
Loi ti khon ny dng phn nh cc khon n phi tr pht sinh trong qu trnh hot ng sn xut, kinh doanh m doanh nghip phi tr, phi thanh ton cho cc ch n, bao gm cc khon n tin vay, cc khon n phi tr cho ngi bn, cho Nh nc, cho cng nhn vin v cc khon phi tr khc.
183
N phi tr ca doanh nghip gm: N ngn hn v n di hn. 1. N ngn hn: L khon tin m doanh nghip c trch nhim tr trong vng mt nm hoc trong mt chu k kinh doanh bnh thng. N ngn hn gm cc khon: - Vay ngn hn; - Khon n di hn n hn tr; - Cc khon tin phi tr cho ngi bn, ngi cung cp, ngi nhn thu; - Thu v cc khon phi np cho Nh nc; - Tin lng, ph cp, tin thng phi tr cho ngi lao ng; - Cc khon chi ph phi tr; - Cc khon nhn k qu, k cc ngn hn; - Cc khon phi tr ngn hn khc. 2. N di hn: L cc khon n m thi gian tr n trn mt nm. N di hn gm cc khon: - Vay di hn cho u t pht trin; - N di hn phi tr; - Tri phiu pht hnh; - Cc khon nhn k qu, k cc di hn; - Thu thu nhp hon li phi tr; - Qu d phng tr cp mt vic lm; - D phng phi tr.
HCH TON LOI TI KHON NY CN TN TRNG MT S QUY NH SAU
1. Cc khon n phi tr ca doanh nghip phi c theo di chi tit s n phi tr, s n tr theo tng ch n.
2. Cc khon n phi tr ca doanh nghip phi c phn loi thnh n ngn hn v n di hn cn c vo thi hn phi thanh ton ca tng khon n phi tr. 3. N phi tr bng vng, bc, kim kh qu, qu c k ton chi tit cho tng ch n, theo ch tiu s lng, gi tr theo qui nh.
4. Cui nin k ton, s d ca cc khon n phi tr bng ngoi t phi c nh gi theo t gi quy nh.
5. Nhng ch n m doanh nghip c quan h giao dch, mua hng thng xuyn hoc c s d v n phi tr ln, b phn k ton phi kim tra, i chiu v tnh hnh cng n pht sinh vi tng khch hng v nh k phi c xc nhn n bng vn bn vi cc ch n.
6. Cc ti khon n phi tr ch yu c s d bn C, nhng trong quan h vi tng ch n, cc Ti khon 331, 333, 334, 338 c th c s d bn N phn nh s tr ln hn s
184
phi tr. Cui k k ton, khi lp bo co ti chnh cho php ly s d chi tit ca cc ti khon ny ln hai ch tiu bn Ti sn v bn Ngun vn ca Bng Cn i k ton. Loi Ti khon N phi tr, c 16 ti khon, chia thnh 4 nhm: Nhm Ti khon 31 - N ngn hn, c 2 ti khon: - Ti khon 311 - Vay ngn hn; - Ti khon 315 - N di hn n hn tr. Nhm Ti khon 33 - Cc khon phi tr, c 7 ti khon: - Ti khon 331 - Phi tr cho ngi bn; - Ti khon 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc; - Ti khon 334 - Phi tr ngi lao ng; - Ti khon 335 - Chi ph phi tr; - Ti khon 336 - Phi tr ni b; - Ti khon 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng; - Ti khon 338 - Phi tr, phi np khc. Nhm Ti khon 34 - N di hn, c 5 ti khon: - Ti khon 341 - Vay di hn; - Ti khon 342 - N di hn; - Ti khon 343 - Tri phiu pht hnh; - Ti khon 344 - Nhn k qu, k cc di hn; - Ti khon 347 - Thu thu nhp hon li phi tr. Nhm Ti khon 35 - D phng, c 2 ti khon: - Ti khon 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm; - Ti khon 352 - D phng phi tr. TI KHON 311 VAY NGN HN
Ti khon ny dng phn nh cc khon tin vay ngn hn v tnh hnh tr n tin vay ca doanh nghip, bao gm cc khon tin vay Ngn hng, vay ca cc t chc, c nhn trong v ngoi doanh nghip. Vay ngn hn l cc khon vay c thi hn tr trong vng mt chu k sn xut, kinh doanh bnh thng hoc trong vng mt nm ti chnh.
185
1. K ton tin vay ngn hn phi theo di chi tit s tin vay, li vay, s tin vay tr (gc v li vay), s tin cn phi tr theo tng i tng cho vay, theo tng kh c vay. 2. Trng hp vay bng ngoi t, hoc tr n vay bng ngoi t phi theo di chi tit gc ngoi t ring v quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh giao dch hoc theo t gi trn s k ton (Bn N TK 311 c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi ghi trn s k ton, bn C TK 311 c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng). Cc khon chnh lch t gi thi im vay v thi im tr n vay pht sinh trong k v chnh lch t gi hi oi nh gi li n vay bng ngoi t cui nm ti chnh (Giai on SXKD) ca cc khon mc tin t c gc ngoi t c ghi nhn ngay vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh trong nm.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 311 VAY NGN HN
Bn N: - S tin tr v cc khon vay ngn hn; - S chnh lch t gi hi oi gim (Do nh gi li n vay bng ngoi t). Bn C: - S tin vay ngn hn; - S chnh lch t gi hi oi tng (Do nh gi li s n vay bng ngoi t). S d bn C: S tin cn n v cc khon vay ngn hn cha tr.
1.Vay tin mua vt t, hng ho, ghi: a- Nu vt t, hng ho mua v dng cho sn xut, kinh doanh sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi cha c thu GTGT) N TK 153 - Cng c, dng c (Gi cha c thu GTGT) N TK 156 - Hng ho (Gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 311 - Vay ngn hn (Tng gi thanh ton).
b- Nu vt t, hng ho mua v dng cho sn xut, kinh doanh sn phm, hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, th gi tr vt t, hng ho mua vo gm c thu GTGT (Tng gi thanh ton), ghi: N TK 152 Nguyn liu, vt liu (Tng gi thanh ton) N TK 153 Cng c, dng c (Tng gi thanh ton)
186
N TK 156 Hng ho (Tng gi thanh ton) C TK 311 Vay ngn hn (Tng gi thanh ton).
2. Khi c hp ng mua, bn thanh ton bng hnh thc th tn dng, doanh nghip vay tin ngn hng m th tn dng, ghi: N TK 144 - Cm c, k qu, k cc ngn hn C TK 311 Vay ngn hn. 3. Vay tin tr n ngi bn, tr n di hn, tr n vay di hn, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn N TK 315 - N di hn n hn tr N TK 341 - Vay di hn N TK 342 - N di hn C TK 311 - Vay ngn hn.
4. Vay ngoi t tr n ngi bn, tr n khch hng, tr n di hn, tr n vay di hn, phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng ti ngy giao dch: a- Trng hp t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng nh hn t gi ghi s k ton, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Theo t gi ghi s k ton) N TK 315 - N di hn n hn tr (Theo t gi ghi s k ton) N TK 341 - Vay di hn (Theo t gi ghi s k ton) N TK 342 - N di hn (Theo t gi ghi s k ton) C TK 311 - Vay ngn hn (Theo t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S chnh lch gia t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng nh hn t gi ghi s k ton). b- Trng hp t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng ln hn t gi ghi s k ton, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Theo t gi ghi s k ton) N TK 315 - N di hn n hn tr (Theo t gi ghi s k ton) N TK 341 - Vay di hn (Theo t gi ghi s k ton) N TK 342 - N di hn (Theo t gi ghi s k ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (S chnh lch gia t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng ln hn t gi ghi s k ton) C TK 311 - Vay ngn hn (Theo t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng). 5. Vay tin v nhp qu tin mt hoc chuyn vo ti khon tin gi ngn hng, ghi: N cc TK 111, 112 C TK 311- Vay ngn hn. 6. Khi vay ngn hn bng ngoi t mua nguyn liu, vt liu, hng ho nhp kho hoc s dng ngay hoc tr tin thu dch v, ghi:
187
N cc TK 152, 156, 627, 641, 642 (Theo t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng) C TK 311 Vay ngn hn (Theo t gi thc t giao dch hoc t gi bnh qun lin ngn hng). 7. Khi doanh nghip tr n tin vay ngn hn bng tin mt, tin gi Ngn hng, ghi: N TK 311 Vay ngn hn C cc TK 111, 112.
8- Khi thanh ton n vay ngn hn bng tin mt hoc tin gi bng ngoi t trong giai on sn xut, kinh doanh: a- Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N TK 311 Vay ngn hn (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 311) N TK 635 Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 111(1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 1112, 1122). b- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr, ghi: N TK 311 Vay ngn hn (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 311) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 111(1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 1112, 1122). 9- Khi thanh ton n vay ngn hn bng tin mt hoc tin gi bng ngoi t ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) a- Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n vay ngn hn, ghi: N TK 311 Vay ngn hn (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 311) N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131) (L t gi hi oi) C cc TK 111(1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 1112, 1122). b- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n vay ngn hn, ghi: N TK 311 Vay ngn hn (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 311) C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131) (Li t gi hi oi) C cc TK 111(1112), 112 (1122) (T gi hi oi ghi s k ton ca TK 1112, 1122).
10- Cui nin k ton, s d n vay ngn hn c gc ngoi t c nh gi theo t gi giao dch bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh: a- Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N TK 311 Vay ngn hn C TK 413 Chnh lch t gi hi oi. b- Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N TK 413 Chnh lch t gi hi oi C TK 311 Vay ngn hn.
188
189
TI KHON 315 N DI HN N HN TR
Ti khon ny dng phn nh cc khon n di hn n hn tr m cha tr trong k k ton nm; s n di hn n hn tr trong k k ton nm ti v tnh hnh thanh ton cc khon n .
N di hn n hn tr l cc khon n di hn n hn phi tr cho ch n trong nin k ton hin hnh.

1. Cui nin k ton, doanh nghip phi cn c vo k hoch tr n di hn, xc nh s n di hn n hn phi thanh ton trong nin k ton tip theo v chuyn sang n di hn n hn tr.
2. K ton phi theo di chi tit n di hn n hn tr, s tr, s cn phi tr ca n di hn n hn tr theo tng ch n. N di hn n hn tr bng ngoi t phi theo di chi tit gc ngoi t ring v quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi hi oi ti ngy giao dch (t gi thc t hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh giao dch). Bn N TK 315 c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi ghi trn s k ton. Cc khon chnh lch t gi pht sinh trong k v chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t cui nm ti chnh giai on SXKD (k c hot ng u t XDCB ca doanh nghip SXKD va c hot ng u t XDCB) c ghi nhn ngay vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 315 N DI HN N HN TR
Bn N: - S tin thanh ton v n di hn n hn tr; - S chnh lch t gi hi oi gim do nh gi li s d n di hn c gc ngoi t thi im cui nm ti chnh.
Bn C: - S n di hn n hn tr pht sinh; - S chnh lch t gi hi oi tng do nh gi li s d n di hn c gc ngoi t thi im cui nm ti chnh. S d bn C: S n cn phi tr ca n di hn n hn hoc qu hn phi tr.
PHNG PHP HCH TON K TON
190
MT S HOT NG KINH T CH YU
1. Cui nin k ton, xc nh s n di hn n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342 - N di hn C TK 315 - N di hn n hn tr. 2. Tr n di hn n hn tr bng tin mt, tin gi ngn hng, ghi: N TK 315 - N di hn n hn tr C cc TK 111,112, 3. Trong giai on sn xut, kinh doanh, khi doanh nghip tr n di hn n hn tr bng ngoi t: - Nu t gi ngoi t trn s k ton TK 315 nh hn t gi ngoi t trn s k ton TK 111, TK 112, ghi: N TK 315 - N di hn n hn tr (Theo t gi ghi s k ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton). - Nu t gi ngoi t trn s k ton TK 315 ln hn t gi ngoi t trn s k ton TK 111, TK 112, ghi: N TK 315 - N di hn n hn tr (Theo t gi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi trn s k ton).
4. Trong giai on trc hot ng, khi doanh nghip tr n di hn n hn tr ca hot ng u t XDCB bng ngoi t: - Nu t gi ngoi t trn s k ton TK 315 nh hn t gi ngoi t trn s k ton TK 111, TK 112, ghi: N TK 315 - N di hn n hn tr (Theo t gi ghi s k ton) N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (L t gi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton). - Nu t gi ngoi t trn s k ton TK 315 ln hn t gi ngoi t trn s k ton TK 111, TK 112, ghi: N TK 315 - N di hn n hn tr (Theo t gi ghi s k ton) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (Li t gi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton). 5. Khi tr n di hn n hn tr bng tin thu hi cng n hoc tin vay mi, ghi: N TK 315 - N di hn n hn tr C cc TK 131, 138 C TK 311 - Vay ngn hn.
191
6- Cui nin k ton, s d n di hn n hn tr c gc ngoi t c nh gi theo t gi hi oi bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh: - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N TK 315 N di hn n hn tr C TK 413 Chnh lch t gi hi oi. - Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N TK 413 Chnh lch t gi hi oi C TK 315 N di hn n hn tr.
TI KHON 331
PHI TR CHO NGI BN

Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thanh ton v cc khon n phi tr ca doanh nghip cho ngi bn vt t, hng ha, ngi cung cp dch v theo hp ng kinh t k kt. Ti khon ny cng c dng phn nh tnh hnh thanh ton v cc khon n phi tr cho ngi nhn thu xy lp chnh, ph.
1. N phi tr cho ngi bn, ngi cung cp vt t, hng ha, dch v, hoc cho ngi nhn thu xy lp chnh, ph cn c hch ton chi tit cho tng i tng phi tr. Trong chi tit tng i tng phi tr, ti khon ny phn nh c s tin ng trc cho ngi bn, ngi cung cp, ngi nhn thu xy lp nhng cha nhn c sn phm, hng ho, dch v, khi lng xy lp hon thnh bn giao. 2. Khng phn nh vo ti khon ny cc nghip v mua vt t, hng ha, dch v tr tin ngay (bng tin mt, tin sc hoc tr qua Ngn hng).
3. Nhng vt t, hng ha, dch v nhn, nhp kho nhng n cui thng vn cha c ha n th s dng gi tm tnh ghi s v phi iu chnh v gi thc t khi nhn c ha n hoc
192
thng bo gi chnh thc ca ngi bn. 4. Khi hch ton chi tit cc khon ny, k ton phi hch ton r rng, rnh mch cc khon chit khu thanh ton, chit khu thng mi, gim gi hng bn ca ngi bn, ngi cung cp ngoi ha n mua hng.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 331 - PHI TR CHO NGI BN
Bn N: - S tin tr cho ngi bn vt t, hng ha, ngi cung cp dch v, ngi nhn thu xy lp; - S tin ng trc cho ngi bn, ngi cung cp, ngi nhn thu xy lp nhng cha nhn c vt t, hng ha, dch v, khi lng sn phm xy lp hon thnh bn giao; - S tin ngi bn chp thun gim gi hng ha hoc dch v giao theo hp ng; - Chit khu thanh ton v chit khu thng mi c ngi bn chp thun cho doanh nghip gim tr vo khon n phi tr cho ngi bn; - Gi tr vt t, hng ha thiu ht, km phm cht khi kim nhn v tr li ngi bn. Bn C: - S tin phi tr cho ngi bn vt t, hng ho, ngi cung cp dch v v ngi nhn thu xy lp; - iu chnh s chnh lch gia gi tm tnh nh hn gi thc t ca s vt t, hng ho, dch v nhn, khi c ho n hoc thng bo gi chnh thc. S d bn C: S tin cn phi tr cho ngi bn, ngi cung cp, ngi nhn thu xy lp.
Ti khon ny c th c s d bn N. S d bn N (nu c) phn nh s tin ng trc cho ngi bn hoc s tin tr nhiu hn s phi tr cho ngi bn theo chi tit ca tng i tng c th. Khi lp Bng Cn i k ton, phi ly s d chi tit ca tng i tng phn nh Ti khon ny ghi 2 ch tiu bn Ti sn v bn Ngun vn.
1. Mua vt t, hng ha cha tr tin ngi bn v nhp kho, hoc gi i bn thng khng qua kho trong trng hp hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn: 1.1. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr: - Nu vt t, hng ho mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (Gi cha c thu GTGT) N TK 153 - Cng c, dng c (Gi cha c thu GTGT) N TK 156 - Hng ha (Gi cha c thu GTGT) N TK 157 - Hng gi i bn (Gi cha c thu GTGT)
193
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton).
- Nu vt t, hng ho mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, th gi tr vt t, hng ha bao gm c thu GTGT (Tng gi thanh ton), ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 156 - Hng ha C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
1.2. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, th gi tr vt t, hng ho mua vo bao gm c thu GTGT (Tng gi thanh ton), ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 156 - Hng ha C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
2. Mua vt t, hng ho cha tr tin ngi bn v nhp kho, hoc gi i bn thng khng qua kho trong trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k: 2.1. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr: - Nu vt t, hng ho mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 611 - Mua hng (Gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). - Nu vt t, hng ho mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th gi tr vt t, hng ho mua vo bao gm c thu GTGT, ghi: N TK 611 - Mua hng (Tng gi thanh ton) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton).
2.2. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip th gi tr vt t, hng ho mua vo l tng gi thanh ton, ghi: N TK 611 - Mua hng (Tng gi thanh ton) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). 3. Mua TSC cha tr tin cho ngi bn a vo s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh, cn c ho n ca ngi bn, bin bn giao nhn TSC v cc chng t lin quan, trng hp doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr: - Nu TSC mua vo s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Gi cha c thu GTGT) N TK 213 - TSC v hnh (Gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton).
- Nu TSC mua vo dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, th nguyn gi TSC mua vo bao gm c thu GTGT (Tng gi thanh ton), ghi:
194
N TK 211 - TSC hu hnh N TK 213 - TSC v hnh C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 4. Trng hp n v c thc hin u t XDCB theo phng thc giao thu, khi nhn khi lng xy, lp hon thnh bn giao ca bn nhn thu xy lp, cn c hp ng giao thu v bin bn bn giao khi lng xy lp, ho n khi lng xy lp hon thnh:
- Nu u t XDCB hnh thnh TSC s dng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 241 - XDCB d dang (Gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton).
- Nu u t XDCB hnh thnh TSC s dng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, th gi tr u t XDCB gm c thu GTGT (Tng gi thanh ton), ghi: N TK 241 - XDCB d dang C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. - i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, th gi tr u t XDCB bao gm c thu GTGT (Tng gi thanh ton), ghi: N TK 241 - XDCB d dang C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 5. Nhn dch v cung cp (chi ph vn chuyn hng ho, in, nc, in thoi, kim ton, t vn, qung co, dch v khc) ca ngi bn, gi tr dch v mua vo s bao gm c thu GTGT, hoc khng bao gm thu GTGT u vo - tu theo phng php xc nh thu GTGT phi np, ghi: N TK 156 - Hng ha (1562) N TK 241 - XDCB d dang N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn N TK 242 - Chi ph tr trc di hn N cc TK 623, 627, 641, 642, 635, 811 N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). 6. Khi thanh ton s tin phi tr cho ngi bn vt t, hng ho, ngi cung cp dch v, ngi nhn thu xy lp, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112, 311, 341,...
7. Khi ng trc tin cho ngi bn vt t, hng ho, ngi cung cp dch v, ngi nhn thu xy lp, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112,... 8. Khi nhn li tin do ngi bn hon li s tin ng trc v khng c hng, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 9. Chit khu thanh ton mua vt t, hng ho doanh nghip c hng do thanh ton trc thi hn phi thanh ton v tnh tr vo khon n phi tr ngi bn, ngi cung cp, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn
195
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 10. Trng hp vt t, hng ho mua vo nhp kho, phi tr li do khng ng quy cch, phm cht c tnh tr vo khon n phi tr cho ngi bn, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c) C cc TK 152, 153, 156, 611,...
11. Trng hp ngi bn chp thun gim gi cho s vt t, hng ho doanh nghip mua v khng ng quy cch, phm cht v hng ho vn cn trong kho, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 152, 153, 156,... (Gi tr c gim gi) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c). 12. Trng hp cc khon n phi tr cho ngi bn khng tm ra ch n hoc ch n khng i v c x l ghi tng thu nhp khc ca doanh nghip, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 711 - Thu nhp khc.
13. Khi xc nh gi tr khi lng xy lp phi tr cho nh thu ph theo hp ng kinh t k kt gia nh thu chnh v nh thu ph ( khu tr thu tnh trn khi lng xy lp m nh thu ph thc hin (hoc khng khu tr thu), cn c vo ha n, phiu gi cng trnh, bin bn nghim thu khi lng xy lp hon thnh v hp ng giao thu ph, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng s tin phi tr cho nh thu ph gm c thu GTGT u vo). 14. Trng hp doanh nghip nhn bn hng i l, bn ng gi, hng hoa hng. - Khi nhn hng bn i l, ghi n bn N TK 003 - Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc (TK ngoi Bng Cn i k ton) (Theo gi giao bn i l s hng nhn). - Khi bn hng nhn i l, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Theo gi giao bn i l). ng thi ghi n bn C TK 003 - Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc (TK ngoi Bng Cn i k ton) (Theo gi giao bn i l s hng xut bn). - Khi xc nh hoa hng i l c hng, tnh vo doanh thu hoa hng v bn hng i l, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu c). - Khi thanh ton tin cho bn giao hng i l, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Gi bn tr (-) hoa hng i l) C cc TK 111, 112,... 15. K ton phi tr cho ngi bn ti n v u thc nhp khu:
196
15.1. Khi tr trc mt khon tin u thc mua hng theo hp ng u thc nhp khu cho n v nhn u thc nhp khu m LC... cn c cc chng t lin quan, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit cho tng n v nhn u thc nhp khu) C cc TK 111, 112,...
15.2. Khi nhn hng u thc nhp khu do n v nhn u thc giao tr, phn nh gi tr hng nhp khu u thc, thu nhp khu, thu GTGT hng nhp khu hoc thu tiu th c bit nu c, cn c vo ha n xut tr hng ca bn nhn u thc nhp khu v cc chng t lin quan phn nh cc nghip v lin quan theo 2 trng hp sau: a) Trng hp hng ha nhp khu dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu th thu GTGT ca hng nhp khu s c khu tr v hch ton nh sau:
- Nu n v nhn u thc nhp khu np h cc khon thu (Thu nhp khu, thu GTGT, thu tiu th c bit) vo NSNN, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit cho tng n v nhn u thc nhp khu).
N cc TK 151, 152, 156, 211, 611 (Gi tr hng nhp khu khng bao gm thu GTGT hng nhp khu)
- Nu n v nhn u thc nhp khu lm th tc k khai thu nhng n v u thc t np thu vo NSNN th gi tr hng nhp khu c phn nh nh trng hp n v nhn u thc nhp khu np h cc khon thu vo NSNN (tng t bt ton trn). Khi np cc khon thu vo NSNN, ghi:
b) Trng hp hng ha nhp khu dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc dng vo hot ng s nghip, d n c trang tri bng ngun kinh ph s nghip, d n th thu GTGT hng nhp khu khng c khu tr v hch ton nh sau: - Nu n v nhn u thc nhp khu np h cc khon thu vo NSNN, ghi: N cc TK 151, 152, 156, 211 (Gi tr hng nhp khu bao gm c cc khon thu phi np)
- Nu n v nhn u thc lm th tc k khai thu, nhng n v u thc t np cc khon thu vo NSNN, th gi tr hng nhp khu c k ton nh trng hp n v nhn u thc nhp khu np h cc khon thu vo NSNN (tng t bt ton trn). Khi np thu vo NSNN, ghi:
15.3. Ph u thc nhp khu phi tr n v nhn u thc, cn c cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 151, 152, 156, 211,... N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
197
15.4. S tin phi tr n v nhn u thc nhp khu cc khon chi h cho hot ng nhn u thc nhp khu, cn c cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 151, 152, 156, 211,... N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c)
15.5. Khi tr tin cho n v nhn u thc nhp khu v s tin hng cn li, tin thu nhp khu, tin thu GTGT, thu tiu th c bit (nu nh n v nhn u thc np h vo NSNN), ph u thc nhp khu v cc khon chi h, cn c cc chng t lin quan, ghi:
15.6. Trng hp n v nhn u thc nhp khu chuyn tr hng u thc nhp khu cha np thu GTGT:
a) Khi nhn hng, cn c phiu xut kho kim vn chuyn ni b ca n v nhn u thc nhp khu, k ton phn nh gi tr hng nhp khu y thc theo gi c thu GTGT hng nhp khu, ghi: N cc TK 152, 156, 211 (Gi tr hng nhp khu bao gm cc khon thu phi np)
b) Khi nhn ha n GTGT hng u thc nhp khu ca n v nhn u thc nhp khu, k ton phn nh thu GTGT u vo c khu tr: - Trng hp hng ha u thc nhp khu cn tn kho, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
C cc TK 152, 156, 211,...
- Trng hp hng ha u thc nhp khu xut bn, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
C TK 632 - Gi vn hng bn.
16. K ton cc khon phi tr cho ngi bn ti n v nhn u thc xut khu:
16.1. Khi nhn hng ho ca n v u thc xut khu, cn c cc chng t lin quan, ghi n bn N TK 003 - Hng ha nhn bn h, nhn k gi, k cc. 16.2. Khi xut khu hng ho, cn c vo cc chng t lin quan, ghi: a) S tin hng u thc xut khu phi thu h cho bn giao u thc xut khu, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Chi tit cho tng ngi mua nc ngoi)
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit cho tng n v giao u thc xut khu). ng thi ghi n tr gi hng xut khu vo bn C TK 003 - Hng ha nhn bn h, nhn k gi, k cc (Ti khon ngoi bng cn i k ton).
b) Thu xut khu phi np h cho bn giao u thc xut khu, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit cho tng n v giao u thc)
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388) (Chi tit phi np vo NSNN).
198
c) Thu tiu th c bit phi np h cho bn giao u thc xut khu, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Chi tit cho tng n v giao u thc XK) C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388) (Chi tit phi np vo NSNN). 17. Cui nin k ton, s d cc khon phi tr cho ngi bn c gc ngoi t c nh gi theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp bo co ti chnh v hch ton nh sau: - Nu t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp bo co ti chnh nh hn t gi ang phn nh trn s k ton Ti khon 331 c gc ngoi t th s chnh lch t gi hi oi, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132). - Nu t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp bo co ti chnh ln hn t gi ang phn nh trn s k ton Ti khon 331 c gc ngoi t th s chnh lch t gi hi oi, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. - X l chnh lch t gi hi oi do nh gi li cui nm ti chnh cc khon phi tr cho ngi bn c gc ngoi t theo t gi hi oi cui nin (Xem phn hng dn TK 413).
199
TI KHON 333
THU V CC KHON PHI NP NH NC

Ti khon ny dng phn nh quan h gia doanh nghip vi Nh nc v cc khon thu, ph, l ph v cc khon khc phi np, np, cn phi np vo Ngn sch Nh nc trong k k ton nm.
1. Doanh nghip ch ng tnh v xc nh s thu, ph, l ph v cc khon phi np cho Nh nc theo lut nh v kp thi phn nh vo s k ton s thu phi np. Vic k khai y , chnh xc s thu, ph v l ph phi np l ngha v ca doanh nghip.
2. Doanh nghip phi thc hin nghim chnh vic np y , kp thi cc khon thu, ph v l ph cho Nh nc. Trng hp c thng bo s thu phi np, nu c thc mc v khiu ni v mc thu, v s thu phi np theo thng bo th cn c gii quyt kp thi theo quy nh. Khng c v bt c l do g tr hon vic np thu. 3. K ton phi m s chi tit theo di tng khon thu, ph, l ph v cc khon phi np, np v cn phi np. 4. Doanh nghip np thu bng ngoi t phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi quy nh ghi s k ton (nu ghi s bng ng Vit Nam).
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 333 - THU V CC KHON PHI NP NH NC
Bn N: - S thu GTGT c khu tr trong k; - S thu, ph, l ph v cc khon phi np, np vo Ngn sch Nh nc; - S thu c gim tr vo s thu phi np; - S thu GTGT ca hng bn b tr li, b gim gi. Bn C: - S thu GTGT u ra v s thu GTGT hng nhp khu phi np; - S thu, ph, l ph v cc khon khc phi np vo Ngn sch Nh nc. S d bn C: S thu, ph, l ph v cc khon khc cn phi np vo Ngn sch Nh nc. Trong trng hp c bit, Ti khon 333 c th c s d bn N. S d bn N (nu c) ca TK 333 phn nh s thu v cc khon np ln hn s thu v cc khon phi np cho Nh nc, hoc c th phn nh s thu np c xt min, gim hoc cho thoi thu nhng cha thc hin vic thoi thu. Ti khon 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc, c 9 ti khon cp 2:
- Ti khon 3331 - Thu gi tr gia tng phi np: Phn nh s thu GTGT u ra, s thu
200
GTGT ca hng nhp khu phi np, s thu GTGT c khu tr, s thu GTGT np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc. Ti khon 3331 c 2 ti khon cp 3:
+ Ti khon 33311 - Thu gi tr gia tng u ra: Dng phn nh s thu GTGT u ra, s thu GTGT u vo khu tr, s thu GTGT ca hng bn b tr li, b gim gi, s thu GTGT phi np, np, cn phi np ca sn phm, hng ho, dch v tiu th trong k.
+ Ti khon 33312 - Thu GTGT hng nhp khu: Dng phn nh s thu GTGT ca hng nhp khu phi np, np, cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3332 - Thu tiu th c bit: Phn nh s thu tiu th c bit phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc
- Ti khon 3333 - Thu xut, nhp khu: Phn nh s thu xut khu, thu nhp khu phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc .
- Ti khon 3334 - Thu thu nhp doanh nghip: Phn nh s thu thu nhp doanh nghip phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3335 - Thu thu nhp c nhn: Phn nh s thu thu nhp c nhn phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3336 - Thu ti nguyn: Phn nh s thu ti nguyn phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3337 - Thu nh t, tin thu t: Phn nh s thu nh t, tin thu t phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3338 - Cc loi thu khc: Phn nh s phi np, np v cn phi np v cc loi thu khc khng ghi vo cc ti khon trn, nh: Thu mn bi, thu np thay cho cc t chc, c nhn nc ngoi c hot ng kinh doanh ti Vit Nam... Ti khon ny c m chi tit cho tng loi thu khc.
- Ti khon 3339 - Ph, l ph v cc khon phi np khc: Phn nh s phi np, np v cn phi np v cc khon ph, l ph, cc khon phi np khc cho Nh nc ngoi cc khon ghi vo cc ti khon t 3331 n 3338. Ti khon ny cn phi nh cc khon Nh nc tr cp cho doanh nghip (nu c) nh cc khon tr cp, tr gi.
I. Thu GTGT phi np (3331) A. K ton thu GTGT u ra (TK 33311) 1. Xc nh thu GTGT u ra phi np khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v: Khi bn sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr phi lp Ho n GTGT, trn Ho n GTGT phi ghi r gi bn cha c thu GTGT, ph thu v ph thu thm ngoi gi bn (nu c), thu GTGT phi np v tng gi thanh ton, k ton phn nh doanh thu bn sn phm, hng ho, cung cp dch v (Theo gi bn cha c thu GTGT) v thu GTGT, ghi: N TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton)
201
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn cha c thu GTGT).
2. Trng hp cho thu hot ng TSC hu hnh, TSC v hnh hoc bt ng sn u t (gi chung l cho thu hot ng ti sn) thu tin trc cho thu nhiu k, doanh thu ca k k ton c xc nh bng tng s tin cho thu hot ng ti sn thu chia cho s k thu tin trc cho thu hot ng ti sn. Trong doanh thu cho thu hot ng TSC hu hnh, TSC v hnh phn nh vo bn C TK 5113 Doanh thu cung cp dch v; doanh thu cho thu hot ng bt ng sn u t phn nh vo bn C TK 5117 Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t. 2.1. Trng hp doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr thu: ghi: N cc TK 111, 112 (Tng s tin nhn c) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Theo gi cha c thu GTGT) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331).
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu ti sn cho nhiu k,
- Cui k k ton, tnh v kt chuyn doanh thu kinh doanh cho thu hot ng ti sn trong k hin ti, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113 - i vi doanh thu cho thu hot ng TSC hu hnh, TSC v hnh; 5117 - i vi doanh thu cho thu hot ng bt ng sn u t). - Sang k k ton tip sau, tnh v kt chuyn doanh thu kinh doanh cho thu hot ng ti sn ca k k ton sau, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117). - S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v v cho thu hot ng TSC hu hnh, TSC v hnh hoc bt ng sn u t khng c thc hin (nu c), ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Gi cha c thu GTGT)
N TK 3331 - Thu GTGT phi np (S tin thu GTGT ca hot ng cho thu ti sn khng thc hin)
C cc TK 111, 112, (Tng s tin tr li). 2.2. Trng hp doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip: ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng s tin nhn c) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Tng s tin nhn c). - Cui k k ton, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton thc hin, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113 - i vi doanh thu
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu ti sn cho nhiu k,
202
cho thu hot ng TSC hu hnh, TSC v hnh; 5117 - i vi doanh thu cho thu hot ng bt ng sn u t)
- Cui mi k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng php trc tip, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117) C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
- Sang k k ton tip sau, tnh v kt chuyn doanh thu kinh doanh cho thu hot ng ti sn ca k k ton sau, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117).
- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v v cho thu hot ng TSC hu hnh, TSC v hnh hoc bt ng sn u t khng c thc hin (nu c), ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 111, 112, (Tng s tin tr li).
3. Trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp (hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr), k ton xc nh doanh thu bn hng l gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT v phn nh thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng s tin phi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Li tr chm).
4. Trng hp bn hng theo phng thc hng i hng th hng i hng phi c hch ton nh hot ng kinh doanh mua, bn (trong hng ho, dch v xut a i trao i phi hch ton nh bn; hng ho, dch v nhn c do trao i phi hch ton nh mua). Cc bn phi xut ho n khi xut hng ho, dch v a i trao i v lm cc th tc k khai, np thu theo quy nh.
4.1. Khi xut sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr i ly vt t, hng ho khc s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr:
- Cn c Ha n GTGT khi a hng ha, dch v i i, k ton phn nh doanh thu bn hng, cung cp dch v v thu GTGT, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Thu GTGT ca hng ho, dch v a i trao i).
- Cn c Ho n GTGT khi nhn vt t, hng ho i v, k ton phn nh gi tr vt t, hng ho nhp kho v thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N cc TK 152, 153, 156,... (Gi mua cha c thu) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Thu GTGT ca vt t, hng ho nhn c do trao i) C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
203
- Trng hp vt t, hng ho nhn c do trao i a v s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th thu GTGT u vo ca hng ho nhn c do trao i s khng c tnh khu tr v phi tnh vo gi tr vt t, hng ho nhn v do trao i, ghi: N cc TK 152, 153, 156,... (Tng gi thanh ton) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton).
5. K ton bn, thanh l bt ng sn u t:
5.1. i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 5.2. Trng hp bn bt ng sn u t theo phng thc tr chm, tr gp: a) i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr:
- Khi bn bt ng sn u t tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu kinh doanh bt ng sn u t ca k k ton theo gi bn tr tin ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay v thu GTGT c phn nh vo TK 3387 Doanh thu cha thc hin, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t (Gi bn tr tin ngay khng c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay khng c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Thu GTGT u ra). b) i vi bt ng sn u t bn tr chm, tr gp khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip:
- Khi bn bt ng sn u t tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu kinh doanh bt ng sn u t ca k k ton theo gi bn tr tin ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay (c c thu GTGT) c ghi nhn l doanh thu cha thc hin, ghi: N cc TK 111, 112, 131 C TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t (Gi bn tr tin ngay c c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay c thu GTGT). - Cui k, cn c vo s thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331).
6. Trng hp bn hng thng qua cc i l bn ng gi hng hoa hng: 6.1. K ton n v giao hng i l: Khi c quyt ton vi n v nhn i l bn hng v s hng bn, k ton phn nh doanh thu bn hng v s thu GTGT phi np, ghi:
204
N cc TK 111 , 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT). 6.2. K ton n v i l bn ng gi hng hoa hng: - Khi bn c hng nhn i l, phn nh s tin bn hng, ghi: N cc TK 111 , 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). - Hoa hng bn hng i l c hng, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (S hoa hng c hng) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Doanh thu hoa hng c hng theo gi cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 7. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, khi xut bn hng ho cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc. 7.1. Trng hp, khi xut hng ho thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr n cc n v trc thuc hch ton ph thuc s dng "Phiu xut kho kim vn chuyn ni b": - Khi xut hng ho cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc bn, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn (Gi vn) C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ho. - Khi n v trc thuc hch ton ph thuc bn c hng, cng ty, n v cp trn cn c vo Bng k ho n hng ho bn ra do n v trc thuc lp chuyn v, phi lp Ho n GTGT hng ho bn ra v phn nh doanh thu bn hng, thu GTGT phi np, ghi: N cc TK 111, 112, 136 (Gi bn ni b c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn ni b cha c thu GTGT).
7.2. Trng hp khi xut hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr n cc n v trc thuc hch ton ph thuc bn, cng ty, n v cp trn s dng ngay Ho n GTGT. Cn c vo Ho n GTGT, k ton phn nh doanh thu bn hng v thu GTGT phi np, ghi: N cc TK 111, 136 (Gi bn ni b c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn ni b cha c thu GTGT).
8. Trng hp xut kho sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr tiu dng ni b, khuyn mi, qung co, phc v cho hot ng SXKD hng ho, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, doanh nghip phi lp Ho n GTGT, trn ho n ghi r l hng tiu dng ni b phc v cho SXKD hay khuyn mi, qung co khng thu tin. Doanh nghip s dng ho n lm chng t hch ton. Trng hp ny doanh nghip khng phi tnh np thu GTGT: - Khi xut kho sn phm, hng ho tiu dng ni b, hoc khuyn mi, qung co, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ho.
205
- ng thi ghi doanh thu bn hng ni b: N cc TK 621, 623, 627, 641, 642,... N TK 211 - TSC hu hnh (Nu sn phm sn xut xong c chuyn thnh TSC s dng cho sn xut, kinh doanh) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Theo chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho). 9. Trng hp xut kho sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr tiu dng ni b, khuyn mi, qung co, phc v cho hot ng SXKD hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th doanh nghip phi lp Ho n GTGT v trn ho n ghi y cc ch tiu v tnh thu GTGT nh ho n bn hng ho cho khch hng. Trng hp ny doanh nghip phi tnh np thu GTGT v s thu GTGT phi np ca sn phm, hng ho s dng ni b tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh: - Khi xut kho sn phm, hng ho tiu dng ni b, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ha.
- ng thi ghi nhn doanh thu bn hng ni b, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... (Theo chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ha cng (+) vi thu GTGT ca hng tiu dng ni b phi np NSNN); hoc N TK 211 - TSC hu hnh (Nu sn phm sn xut xong c chuyn thnh TSC s dng cho sn xut, kinh doanh) (theo chi ph sn xut sn phm cng (+) vi thu GTGT ca hng tiu dng ni b phi np NSNN) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33311) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng bn).
10. Trng hp s dng sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr biu, tng cc n v, c nhn bn ngoi c trang tri bng qu khen thng, phc li th doanh nghip phi lp Ho n GTGT, trn ho n ghi y cc ch tiu v tnh thu GTGT nh ho n xut bn hng cho khch hng. Trng hp ny doanh nghip phi tnh, np thu GTGT v s thu GTGT u ra phi np NSNN khng c khu tr: - Khi xut kho sn phm, hng ho biu, tng, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ho. - ng thi ghi nhn doanh thu bn hng ni b, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (Tng gi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Thu GTGT u ra) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn cha c thu GTGT).
11. Trng hp s dng sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thng hoc tr thay lng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc th doanh nghip phi lp Ho n GTGT (hoc ho n bn hng), trn ho n ghi y cc ch tiu v tnh thu GTGT nh ho n xut bn hng cho khch hng. Trng hp ny doanh nghip phi tnh, np thu GTGT v thu GTGT u ra phi np NSNN khng c khu tr:
206
- Khi xut kho sn phm, hng ho thng hoc tr thay lng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ho. - ng thi ghi nhn doanh thu bn hng ni b, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33311). 12. Trng hp hng bn b tr li:
i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr v sn phm, hng ho bn b tr li thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, k ton phn nh s tin phi tr cho ngi mua, doanh thu v thu GTGT ca hng bn b tr li, ghi: N TK 531 - Hng bn b tr li (Gi bn cha c thu GTGT) N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Thu GTGT ca hng bn b tr li) C cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton). - ng thi phn nh gi vn ca hng bn b tr li nhp kho, ghi: N TK 155 - Thnh phm N TK 156 - Hng ho C TK 632 - Gi vn hng bn.
13. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr khi pht sinh cc khon doanh thu ca hot ng ti chnh v thu nhp khc (Thu v thanh l, nhng bn TSC...) thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu hot ng ti chnh v thu nhp khc theo gi cha c thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112, 138,... (Tng gi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Gi cha c thu GTGT) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi cha c thu GTGT).
14. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, cui k s thu GTGT phi np theo phng php trc tip: - i vi hot ng sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np. - i vi hot ng ti chnh v hot ng khc, ghi: N TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh N TK 711 - Thu nhp khc C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 15. Khi np thu GTGT vo Ngn sch Nh nc, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 111, 112,... B. K ton thu GTGT ca hng nhp khu (TK 33312)
1. Khi nhp khu vt t, hng ho, TSC k ton phn nh s thu nhp khu phi np, tng s tin phi thanh ton v gi tr vt t, hng ho, TSC nhp khu (cha bao gm thu GTGT hng nhp khu), ghi:
207
N cc TK 152, 153, 156, 211, 611,... C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3333) C cc TK 111, 112, 331,... ng thi phn nh s thu GTGT phi np ca hng nhp khu:
- Trng hp vt t, hng ho, TSC nhp khu dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, s thu GTGT hng nhp khu phi np c khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312).
- Trng hp vt t, hng ho, TSC nhp khu dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip, hoc dng vo hot ng s nghip, d n, hoc dng vo hot ng phc li th s thu GTGT hng nhp khu khng c khu tr phi tnh vo gi tr vt t, hng ho,TSC nhp khu, ghi: N cc TK 152, 153, 156, 211, 611,... C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312). 2. Khi thc np thu GTGT ca hng nhp khu vo Ngn sch Nh nc, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312) C cc TK 111, 112,... C. K ton thu GTGT c khu tr Cui k, k ton tnh, xc nh s thu GTGT c khu tr vi s thu GTGT u ra v s thu GTGT phi np trong k: - S thu GTGT c khu tr trong k c chuyn tr vo s thu GTGT u ra, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr. - S thu GTGT thc np vo NSNN, khi np ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C cc TK 111, 112,... D. K ton thu GTGT c gim, tr 1. Nu s thu GTGT phi np c gim, c tr vo s thu GTGT phi np trong k, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 711 - Thu nhp khc. 2. Nu s thu GTGT c gim, c NSNN tr li bng tin, ghi: N cc TK 111, 112 C TK 711 - Thu nhp khc. II. Thu tiu th c bit (TK 3332)
1. Khi bn hng ho, cung cp dch v thuc i tng chu thu tiu th c bit v ng thi chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v bao gm c thu tiu th c bit tnh trong gi bn nhng khng c thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn c thu tiu th c bit v khng c thu GTGT)
208
C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn c thu tiu th c bit v khng c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
2. Khi bn hng ho, cung cp dch v chu thu tiu th c bit v ng thi chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v bao gm c thu tiu th c bit v thu GTGT (Tng gi thanh ton), ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b. 3. Khi xc nh s thu tiu th c bit phi np ca hng ho v dch v tiu th trong k, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C cc TK 3332 - Thu tiu th c bit. 4. Khi nhp khu hng ho thuc i tng chu thu tiu th c bit, k ton cn c vo ho n mua hng nhp khu v thng bo np thu v s thu tiu th c bit phi np, xc nh s thu tiu th c bit phi np ca hng nhp khu, ghi: N cc TK 152, 156, 211, 611,... C TK 3332 - Thu tiu th c bit. 5. Khi np tin thu tiu th c bit vo Ngn sch Nh nc, ghi: N TK 3332 - Thu tiu th c bit C cc TK 111, 112,... III. Thu xut khu (TK 3333) 1. Khi bn hng ho, dch v chu thu xut khu, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v bao gm c thu xut khu tnh trong gi bn (tng gi thanh ton), ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. 2. Khi xc nh s thu xut khu phi np, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu xut khu). 3. Khi np tin thu xut khu vo NSNN, ghi: N TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu xut khu) C cc TK 111, 112,... IV. Thu nhp khu (TK 3333)
1. Khi nhp khu vt t, hng ho, TSC, k ton phn nh s thu nhp khu phi np, tng s tin phi tr, hoc thanh ton cho ngi bn v gi tr vt t, hng ho, TSC nhp khu (gi c thu nhp khu), ghi: N cc TK 152, 156, 211, 611,... (Gi c thu nhp khu) C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu) C cc TK 111, 112, 331,... 2. Khi np thu nhp khu vo Ngn sch Nh nc, ghi:
209
N TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu nhp khu) C cc TK 111, 112,... V. Thu thu nhp doanh nghip (TK 3334)
1. Cn c s thu thu nhp doanh nghip phi np vo Ngn sch Nh nc hng qu theo quy nh, ghi: N TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip (8211) C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip. 2. Khi np tin thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi: N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip C TK 111, 112,... 3. Cui nm, khi xc nh s thu thu nhp doanh nghip phi np ca nm ti chnh:
- Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np nh hn s thu thu nhp doanh nghip tm np hng qu trong nm, th s chnh lch, ghi: N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip C TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip (8211). - Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np ln hn s thu thu nhp doanh nghip tm np hng qu trong nm, th s chnh lch phi np thiu, ghi: N TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip (8211) C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip. ghi: N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip C cc TK 111, 112,... VI. Thu thu nhp c nhn (TK 3335)
- Khi thc np s chnh lch thiu v thu thu nhp doanh nghip vo Ngn sch Nh nc,
1. Nguyn tc k khai, np thu v quyt ton thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao (gi tt l thu thu nhp c nhn):
- Doanh nghip chi tr thu nhp hoc doanh nghip c u quyn chi tr thu nhp (gi tt l c quan chi tr thu nhp) phi thc hin vic k khai, np thu thu nhp c nhn theo nguyn tc khu tr ti ngun. Doanh nghip chi tr thu nhp c ngha v khu tr tin thu trc khi chi tr thu nhp cho i tng np thu np thay tin thu vo Ngn sch Nh nc.
- Doanh nghip chi tr thu nhp c trch nhim tnh s tin th lao c hng, tnh thu thu nhp c nhn v thc hin khu tr tin thu thu nhp c nhn, v np thu vo Ngn sch Nh nc. Khi khu tr thu thu nhp c nhn, doanh nghip phi cp Chng t khu tr thu thu nhp cho c nhn c thu nhp cao phi np thu, qun l s dng v quyt ton bin lai thu theo ch qui nh. 2. Phng php k ton mt s nghip v kinh t ch yu:
2.1. Hng thng, khi xc nh s thu thu nhp c nhn phi np tnh trn thu nhp chu thu ca cng nhn vin v ngi lao ng khc, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335).
2.2. Khi chi tr thu nhp cho cc c nhn bn ngoi, doanh nghip phi xc nh s thu thu nhp c nhn phi np tnh trn thu nhp khng thng xuyn chu thu theo tng ln pht sinh thu nhp, ghi:
210
- Trng hp chi tr tin th lao, dch v thu ngoi... ngay cho cc c nhn bn ngoi, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642, 635 (Tng s phi thanh ton); hoc N TK 161 - Chi s nghip (Tng s tin phi thanh ton); hoc N TK 431 - Qu khen thng, phc li (Tng tin phi thanh ton) (4311) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335) (S thu thu nhp c nhn phi khu tr) C cc TK 111, 112 (S tin thc tr). - Khi chi tr cc khon n phi tr cho cc c nhn bn ngoi c thu nhp cao, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng s tin phi tr) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (S thu thu nhp c nhn phi khu tr) C cc TK 111, 112 (S tin thc tr).
2.3. C quan chi tr thu nhp thc hin khu tr tin thu thu nhp c nhn c hng khon tin th lao tnh theo t l (%) trn s tin thu i vi thu nhp thng xuyn v trn s tin thu i vi thu nhp khng thng xuyn trc khi np vo Ngn sch Nh nc. Khi xc nh s tin th lao c hng t vic k khai, khu tr v np thu thu nhp c nhn theo quy nh, ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335) C TK 711 - Thu nhp khc. ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335) C cc TK 111, 112,... VII. Thu ti nguyn (TK 3336) 1. Xc nh s thu ti nguyn phi np tnh vo chi ph sn xut chung, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6278) C TK 3336 - Thu ti nguyn. 2. Khi thc np thu ti nguyn vo Ngn sch Nh nc, ghi: N TK 3336 - Thu ti nguyn C cc TK 111, 112,... VIII. Thu nh t, tin thu t (TK 3337) 1. Xc nh s thu nh t, tin thu t phi np tnh vo chi ph qun l doanh nghip, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6425) C TK 3337 - Thu nh t, tin thu t. 2. Khi np tin thu nh t, tin thu t vo Ngn sch Nh nc, ghi: N TK 3337 - Thu nh t, tin thu t C cc TK 111, 112,... IX. Cc loi thu khc (3338), Ph, l ph v cc khon phi np khc (3339) 1. Khi xc nh s l ph trc b tnh trn gi tr ti sn mua v (khi ng k quyn s hu hoc quyn s dng), ghi: N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339). 2. Khi thc np cc loi thu khc, ph, l ph v cc khon phi np khc, ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3338, 3339)
2.4. Khi np thu thu nhp c nhn vo Ngn sch Nh nc thay cho ngi c thu nhp cao,
211
C cc TK 111, 112,... X. K ton cc khon tr cp, tr gi ca Nh nc cho doanh nghip (TK 3339) 1. Khi nhn c quyt nh v khon tr cp, tr gi ca Nh nc trong trng hp doanh nghip thc hin cc nhim v cung cp hng ho, dch v theo yu cu ca Nh nc, k ton phn nh doanh thu tr cp, tr gi c Nh nc cp, ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5114). 2. Khi nhn c tin tr cp, tr gi ca Nh nc, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339).
212
TI KHON 334
PHI TR NGI LAO NG
Ti khon ny dng phn nh cc khon phi tr v tnh hnh thanh ton cc khon phi tr cho ngi lao ng ca doanh nghip v tin lng, tin cng, tin thng, bo him x hi v cc khon phi tr khc thuc v thu nhp ca ngi lao ng.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 334 - PHI TR NGI LAO NG
Bn N: - Cc khon tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht lng, bo him x hi v cc khon khc tr, chi, ng trc cho ngi lao ng; - Cc khon khu tr vo tin lng, tin cng ca ngi lao ng.
Bn C: Cc khon tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht lng, bo him x hi v cc khon khc phi tr, phi chi cho ngi lao ng;
S d bn C: Cc khon tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht lng v cc khon khc cn phi tr cho ngi lao ng. Ti khon 334 c th c s d bn N. S d bn N Ti khon 334 rt c bit - nu c phn nh s tin tr ln hn s phi tr v tin lng, tin cng, tin thng v cc khon khc cho ngi lao ng. Ti khon 334 phi hch ton chi tit theo 2 ni dung: Thanh ton lng v thanh ton cc khon khc.
Ti khon 334 - Phi tr ngi lao ng, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 3341 - Phi tr cng nhn vin: Phn nh cc khon phi tr v tnh hnh thanh ton cc khon phi tr cho cng nhn vin ca doanh nghip v tin lng, tin thng c tnh cht lng, bo him x hi v cc khon phi tr khc thuc v thu nhp ca cng nhn vin. - Ti khon 3348 - Phi tr ngi lao ng khc: Phn nh cc khon phi tr v tnh hnh thanh ton cc khon phi tr cho ngi lao ng khc ngoi cng nhn vin ca doanh nghip v tin cng, tin thng (nu c) c tnh cht v tin cng v cc khon khc thuc v thu nhp ca ngi lao ng.
1. Tnh tin lng, cc khon ph cp theo quy nh phi tr cho ngi lao ng, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6231) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6271) N TK 641 - Chi ph bn hng (6411)
213
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6421) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348). 2. Tin thng tr cho cng nhn vin: - Khi xc nh s tin thng tr cng nhn vin t qu khen thng, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341). - Khi xut qu chi tr tin thng, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341) C cc TK 111, 112,... 3. Tnh tin bo him x hi (m au, thai sn, tai nn,...) phi tr cho cng nhn vin, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3383) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341). 4. Tnh tin lng ngh php thc t phi tr cho cng nhn vin, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 N TK 335 - Chi ph phi tr (Doanh nghip c trch trc tin lng ngh php) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341). 5. Cc khon phi khu tr vo lng v thu nhp ca cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip nh tin tm ng cha chi ht, bo him y t, bo him x hi, tin thu bi thng v ti sn thiu theo quyt nh x l.... ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348) C TK 141 - Tm ng C TK 338 - Phi tr, phi np khc C TK 138 - Phi thu khc. 6. Tnh tin thu thu nhp c nhn ca cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip phi np Nh nc, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335).
7. Khi ng trc hoc thc tr tin lng, tin cng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348) C cc TK 111, 112,... ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348) C cc TK 111, 112,... 9. Trng hp tr lng hoc thng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip bng sn phm, hng ho: - i vi sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311)
8. Thanh ton cc khon phi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip,
214
C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn cha c thu GTGT). - i vi sn phm, hng ho khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b theo gi thanh ton, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi thanh ton).
10. Xc nh v thanh ton tin n ca phi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip : - Khi xc nh c s tin n ca phi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip, ghi: N cc TK 622, 623, 627, 641, 642 C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348). - Khi chi tin n ca cho cng nhn vin v ngi lao ng khc ca doanh nghip, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348) C cc TK 111, 112,...
215
TI KHON 335 CHI PH PHI TR
Ti khon ny dng phn nh cc khon c ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k nhng thc t cha chi tr trong k ny. Ti khon ny dng hch ton nhng khon chi ph thc t cha pht sinh nhng c tnh trc vo chi ph sn xut, kinh doanh k ny cho cc i tng chu chi ph m bo khi cc khon chi tr pht sinh thc t khng gy t bin cho chi ph sn xut, kinh doanh. Vic hch ton cc khon chi ph phi tr vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k phi thc hin theo nguyn tc ph hp gia doanh thu v chi ph pht sinh trong k.
Thuc loi chi ph phi tr, bao gm cc khon sau: 1. Trch trc chi ph tin lng phi tr cho cng nhn sn xut trong thi gian ngh php. 2. Chi ph sa cha ln ca nhng TSC c th do vic sa cha ln c tnh chu k, doanh nghip c php trch trc chi ph sa cha cho nm k hoch hoc mt s nm tip theo. 3. Chi ph trong thi gian doanh nghip ngng sn xut theo ma, v c th xy dng c k hoch ngng sn xut. K ton tin hnh tnh trc v hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k nhng chi ph s phi chi trong thi gian ngng sn xut, kinh doanh. 4. Trch trc chi ph li tin vay phi tr trong trng hp vay tr li sau, li tri phiu tr sau (Khi tri phiu o hn).
1. Ch c hch ton vo ti khon ny nhng ni dung chi ph phi tr theo quy nh trn. Ngoi cc ni dung quy nh ny, nu pht sinh nhng khon khc phi tnh trc v hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k, doanh nghip phi c gii trnh v nhng khon chi ph phi tr .
2. Vic trch trc v hch ton nhng chi ph cha pht sinh vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k phi c tnh ton mt cch cht ch (Lp d ton chi ph v d ton trch trc) v phi c bng chng hp l, tin cy v cc khon chi ph phi trch trc trong k, m bo s chi ph phi tr hch ton vo ti khon ny ph hp vi s chi ph thc t pht sinh. Nghim cm vic trch trc vo chi ph nhng ni dung khng c tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh.
3. V nguyn tc, cui k k ton nm, cc khon chi ph phi tr phi c quyt ton vi s chi ph thc t pht sinh. S chnh lch gia s trch trc v chi ph thc t phi x l theo chnh sch ti chnh hin hnh.
4. Nhng khon chi ph trch trc cha s dng cui nm phi gii trnh trong bn thuyt minh bo co ti chnh.
216
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 335 - CHI PH PHI TR
Bn N: - Cc khon chi tr thc t pht sinh c tnh vo chi ph phi tr; - S chnh lch v chi ph phi tr ln hn s chi ph thc t c ghi gim chi ph. Bn C: Chi ph phi tr d tnh trc v ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh. S d bn C: Chi ph phi tr tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh nhng thc t cha pht sinh.
1. Trch trc vo chi ph v tin lng ngh php ca cng nhn sn xut, ghi: N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip C TK 335 - Chi ph phi tr. 2. Khi tnh tin lng ngh php thc t phi tr cho cng nhn sn xut, ghi: N TK 622- Chi ph nhn cng trc tip (Nu s phi tr ln hn s trch trc) N TK 335 - Chi ph phi tr (S trch trc) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (Tng tin lng ngh php thc t phi tr) C TK 622- Chi ph nhn cng trc tip (Nu s phi tr nh hn s trch trc).
3. Trch trc vo chi ph sn xut, kinh doanh s chi sa cha ln TSC d tnh s pht sinh, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 335 - Chi ph phi tr.
4. Khi cng vic sa cha ln hon thnh, bn giao a vo s dng, k ton kt chuyn chi ph thc t pht sinh thuc khi lng cng vic sa cha ln TSC c trch trc vo chi ph, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642 (Nu s chi ln hn s trch trc) N TK 335 - Chi ph phi tr (S trch trc) C TK 241 - XDCB d dang (2413) (Tng chi ph thc t pht sinh) C cc TK 623, 627, 641, 642 (Nu s chi nh hn s trch trc).
5. Trch trc vo chi ph sn xut, kinh doanh nhng chi ph d tnh phi chi trong thi gian ngng vic theo thi v, hoc ngng vic theo k hoch, ghi: 217
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 335 - Chi ph phi tr. 6. Chi ph thc t pht sinh trong thi gian ngng sn xut theo thi v, ghi: N cc TK 623, 627 (Nu s chi ln hn s trch trc) N TK 335 - Chi ph phi tr (S trch trc) C TK 111 - Tin mt C TK 112 - Tin gi ngn hng C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 153 - Cng c, dng c C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 334 - Phi tr ngi lao ng C cc TK 623, 627 (Nu s chi nh hn s trch trc). 7. Trng hp li vay tr sau, cui k tnh li tin vay phi tr trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Li tin vay vn sn xut, kinh doanh) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Li tin vay tnh vo gi tr ti sn sn xut d dang) N TK 241 - XDCB d dang (Li tin vay tnh vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) C TK 335 - Chi ph phi tr. 8. Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu theo mnh gi, nu tr li sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu tnh li vay vo gi tr ti sn sn xut d dang) N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh li vay vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - XDCB d dang (Nu tnh li vay vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k). Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 343 - Tri phiu pht hnh (TK 3431 - Mnh gi tri phiu) C cc TK 111, 112, 9. Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu c chit khu, nu tr li sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu tnh li vay vo gi tr ti sn sn xut d dang) N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh li vay vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - XDCB d dang (Nu tnh li vay vo gi tr ti sn u t xy dng d dang)
218
C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k) C TK 3432 - Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu trong k). Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 343 - Tri phiu pht hnh (TK 3431 - Mnh gi tri phiu) C cc TK 111, 112, 10. Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu c ph tri, nu tr li sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu tnh li vay vo gi tr ti sn sn xut d dang) N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh li vay vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - XDCB d dang (Nu tnh li vay vo gi tr u t xy dng d dang) C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k). Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu) C cc TK 111, 112,
219
TI KHON 336
PHI TR NI B
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thanh ton cc khon phi tr gia doanh nghip c lp vi cc n v trc thuc, ph thuc trong mt doanh nghip c lp, Tng Cng ty, cng ty v cc khon phi tr, phi np, phi cp hoc cc khon m cc n v trong doanh nghip c lp chi, thu h cp trn, cp di hoc n v thnh vin khc.
1. Ti khon 336 ch phn nh cc ni dung kinh t v quan h thanh ton ni b i vi cc khon phi tr gia n v cp trn v n v cp di, gia cc n v cp di vi nhau, trong cp trn l Tng cng ty, Cng ty phi l doanh nghip sn xut, kinh doanh c lp khng phi l c quan qun l. Cc n v cp di l cc doanh nghip thnh vin trc thuc hoc ph thuc Tng cng ty, Cng ty, nhng phi l n v c t chc k ton ring. 2. Quan h u t vn ca doanh nghip vo cng ty con, cng ty lin kt, c s kinh doanh ng kim sot v cc giao dch gia cng ty m vi cc cng ty con v gia cc cng ty con vi nhau khng phn nh vo Ti khon 336.
3. Ni dung cc khon phi tr ni b phn nh trn Ti khon 336 "Phi tr ni b" bao gm: - Cc khon n v trc thuc, ph thuc phi np Tng cng ty, Cng ty, cc khon Tng cng ty, Cng ty phi cp cho n v trc thuc, ph thuc ; - Cc khon m cc Tng cng ty, Cng ty, n v trc thuc, ph thuc trong Tng cng ty, Cng ty chi, tr h hoc cc khon thu h Tng cng ty, Cng ty, n v trc thuc, ph thuc hoc cc n v thnh vin khc v cc khon thanh ton vng lai khc. Ring v vn kinh doanh ca Tng cng ty, Cng ty giao cho n v trc thuc, ph thuc c ghi nhn vo Ti khon 1361 "Vn kinh doanh n v trc thuc", phn nh s vn kinh doanh giao cho n v trc thuc hch ton c lp. Cc n v trc thuc khi nhn vn kinh doanh ca Tng cng ty, Cng ty giao c ghi tng ti sn v ngun vn kinh doanh, khng hch ton vn kinh doanh c giao vo Ti khon 336 "Phi tr ni b". 4. Ti khon 336 "Phi tr ni b" c hch ton chi tit cho tng n v c quan h thanh ton, trong c theo di theo tng khon phi np, phi tr.
5. Cui k, k ton tin hnh kim tra, i chiu Ti khon 136, Ti khon 336 gia cc n v theo tng ni dung thanh ton ni b lp bin bn thanh ton b tr theo tng n v lm cn c hch ton b tr trn 2 ti khon ny. Khi i chiu, nu c chnh lch, phi tm nguyn nhn v iu chnh kp thi.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 336 - PHI TR NI B
Bn N: - S tin tr cho n v trc thuc, ph thuc; - S tin np cho Tng cng ty, Cng ty;
220
- S tin tr v cc khon m cc n v ni b chi h, hoc thu h n v ni b; - B tr cc khon phi thu vi cc khon phi tr ca cng mt n v c quan h thanh ton. Bn C: - S tin phi np cho Tng cng ty, Cng ty; - S tin phi tr cho n v trc thuc, ph thuc; - S tin phi tr cho cc n v khc trong ni b v cc khon c n v khc chi h v cc khon thu h n v khc. S d bn C: S tin cn phi tr, phi np cho cc n v trong ni b doanh nghip.
I. Hch ton n v trc thuc, ph thuc c t chc k ton

1. nh k tnh vo chi ph qun l doanh nghip s phi np cho Tng cng ty, Cng ty v ph qun l, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
C TK 336 - Phi tr ni b.
2. Tnh s phi np v cc qu u t pht trin, qu d phng ti chnh, qu khen thng, phc li theo qui nh cho Tng cng ty, Cng ty, ghi: N TK 414 - Qu u t pht trin N TK 415 - Qu d phng ti chnh N TK 431 - Qu khen thng, phc li
3. Tnh s li nhun phi np v Tng cng ty, Cng ty, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi
4. S tin phi tr cho Tng cng ty, Cng ty v cc n v ni b khc v cc khon c Tng cng ty, Cng ty v cc n v ni b khc chi h, tr h, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 331 - Phi tr cho ngi bn N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
5. Khi thu tin h Tng cng ty, Cng ty v cc n v ni b khc, ghi: N cc TK 111,112,...
6. Khi tr tin cho Tng cng ty, Cng ty v cc n v ni b v cc khon phi tr, phi np, chi h, thu h, ghi: N TK 336 - Phi tr ni b
221
C cc TK 111,112,... 7. Khi c quyt nh iu chuyn ti sn c nh hu hnh cho cc n v khc trong Tng cng ty, Cng ty, ghi: N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn TSC (2141) (Gi tr hao mn)
C TK 211- TSC hu hnh (Nguyn gi).

8. Khi mua hng ho ca Tng cng ty, Cng ty (hoc n v khc trong Tng cng ty, Cng ty): 8.1. i vi hng ho thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr:
a) Khi nhn c hng ca Tng cng ty, Cng ty, hoc n v khc trong Tng cng ty, Cng ty, cn c vo phiu xut kho kim vn chuyn ni b v cc chng t c lin quan, ghi: N TK 156 - Hng ho (Gi bn ni b)
b) Khi bn hng ho, n v phi lp Ho n GTGT, cn c vo Ho n GTGT k ton phn nh doanh thu bn hng v thu GTGT u ra, ghi: N cc TK 111, 131,...
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
ng thi lp bng k ho n hng ho bn ra chuyn cho Tng cng ty, Cng ty (hoc n v khc trong Tng cng ty, Cng ty) xc nh doanh thu tiu th ni b. c) Khi n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c Ho n GTGT v s hng ho tiu th ni b do Tng cng ty, Cng ty chuyn n trn c s s hng ho bn, k ton cn c vo Ho n GTGT phn nh thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
C TK 156 - Hng ha (Nu cha kt chuyn gi vn hng ho) C TK 632 - Gi vn hng bn (Nu kt chuyn gi vn hng ho).
d) Trng hp cc n v do iu kin, yu cu qun l v hch ton, nu khng mun s dng Phiu xut kho kim vn chuyn ni b m s dng ngay Ho n GTGT th khi xut hng ho cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc khc a phng phi lp Ho n GTGT. Cn c vo Ho n GTGT k ton phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 136 (Gi bn ni b c thu GTGT)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np. C TK 512 - Doanh thu ni b (Gi bn ni b cha c thu GTGT).
- Khi n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c Ho n GTGT v hng ho do Tng cng ty, Cng ty giao cho bn, k ton cn c vo Ho n GTGT v cc chng t lin quan phn nh gi vn hng ho nhp kho theo gi bn ni b cha c thu GTGT, thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N TK 155, 156 (Gi bn ni b cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr.
C cc TK 111, 112, 336 (Tng gi thanh ton ni b).

8.2. i vi hng ho thuc i tng chu thu GTGT theo phng php trc tip. a) Khi n v trc thuc, hch ton ph thuc nhn c sn phm ca Tng cng ty, Cng ty
222
iu ng, giao bn, cn c vo phiu xut kho kim vn chuyn ni b v cc chng t c lin quan, ghi : N TK 155 - Thnh phm (Gi bn ni b)
b) Khi xut bn hng ho, n v phi lp ho n bn hng, cn c vo ho n bn hng k ton phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.

9. Khi vay tin n v cp trn (Cng ty, Tng cng ty) v cc n v ni b, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 336 - Phi tr ni b.
10. B tr gia cc khon phi thu ca Tng cng ty, Cng ty, cc n v khc trong Tng cng ty, Cng ty vi cc khon phi np, phi tr Tng cng ty, Cng ty v cc n v khc trong Tng cng ty, Cng ty (Ch b tr trong quan h phi thu, phi tr vi mt n v ni b trong Tng cng ty, Cng ty), ghi: N TK 336 - Phi thu ni b
C TK 136 - Phi tr ni b. II. Hch ton Tng cng ty, Cng ty

1. S qu u t pht trin m Tng cng ty, Cng ty phi cp cho cc n v trc thuc, ghi: N TK 414 - Qu u t pht trin
2. S qu d phng ti chnh Tng cng ty, Cng ty phi cp cho cc n v trc thuc, ghi: N TK 415 - Qu d phng ti chnh
ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li
3. S qu khen thng, qu phc li Tng cng ty, Cng ty phi cp cho cc n v trc thuc,
4. Khi Tng cng ty, Cng ty cp tin cho n v trc thuc v cc qu, ghi: N TK 336 - Phi tr ni b
C cc TK 111, 112,...
5. Trng hp Tng cng ty, Cng ty phi cp b l v hot ng kinh doanh cho cc n v trc thuc, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi
6. Tng cng ty, Cng ty xc nh s phi tr cho cc n v trc thuc v cc khon m cc n v trc thuc chi h, tr h, hoc Tng cng ty, Cng ty thu h cc n v trc thuc, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 211 - TSC hu hnh
223
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 641- Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
7. Khi Tng cng ty, Cng ty tr tin cho cc n v trc thuc v cc khon chi h, tr h, thu h, ghi: N TK 336 - Phi tr ni b
C cc TK 111, 112, ...
8. Trng hp Tng cng ty, Cng ty mua hng ho n v trc thuc (Xem nghip v 8 ca phn I - Hch ton n v trc thuc, ph thuc c t chc k ton). 9. Khi nhn tin ca n v cp di v np tin ph qun l cp trn, ghi:
N cc TK 111, 112, ...

C cc TK 136, 511,... (Chi tit xem hng dn TK 136, 642).
224
TI KHON 337
THANH TON THEO TIN K HOCH HP NG XY DNG

Ti khon ny dng phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch v s tin phi thu theo doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nh ca hp ng xy dng d dang.
HCH TON TI KHON NY CN TN TRNG MT S QUY INH SAU
1- Ti khon 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng ch p dng i vi trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch. Ti khon ny khng p dng i vi trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin c khch hng xc nhn. 2- Cn c ghi vo bn N TK 337 l chng t xc nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh trong k ( khng phi ho n) do nh thu t lp, khng phi ch khch hng xc nhn. Nh thu phi la chn phng php xc nh phn cng vic hon thnh v giao trch nhim cho cc b phn lin quan xc nh gi tr phn cng vic hon thnh v lp chng t phn nh doanh thu hp ng xy dng trong k. - Cn c ghi vo bn C TK 337 l ho n c lp trn c s tin thanh ton theo k hoch c quy nh trong hp ng. S tin ghi trn ho n l cn c ghi nhn s tin nh thu phi thu ca khch hng, khng l cn c ghi nhn doanh thu trong k k ton. 3- Ti khon 337 phi c theo di chi tit theo tng hp ng xy dng.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 337 - THANH TON THEO TIN K HOCH HP NG XY DNG
Bn N: Phn nh s tin phi thu theo doanh thu ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh ca hp ng xy dng d dang.
Bn C: Phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng d dang.
S d bn N: Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp ng ln hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng d dang.
S d bn C: Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca hp ng nh hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng xy dng d dang.
225
1. Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, th k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh (khng phi ho n) do nh thu t xc nh, ghi: N TK 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v. 2. Cn c vo ho n c lp theo tin k hoch phn nh s tin phi thu theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 3. Khi nh thu nhn c tin ca khch hng thanh ton, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
226
TI KHON 338 PHI TR, PHI NP KHC
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thanh ton v cc khon phi tr, phi np ngoi ni dung phn nh cc ti khon khc thuc nhm TK 33 (t TK 331 n TK 337). Ti khon ny cng c dng hch ton doanh thu nhn trc v cc dch v cung cp cho khch hng, chnh lch nh gi li cc ti sn a i gp vn lin doanh v cc khon chnh lch gi pht sinh trong giao dch bn thu li ti sn l thu ti chnh hoc thu hot ng. Ni dung v phm vi phn nh ca ti khon ny gm cc nghip v ch yu sau: 1. Gi tr ti sn tha cha xc nh r nguyn nhn, cn ch quyt nh x l ca cp c thm quyn. 2. Gi tr ti sn tha phi tr cho c nhn, tp th (trong v ngoi n v) theo quyt nh ca cp c thm quyn ghi trong bin bn x l, nu xc nh c nguyn nhn. 3. S tin trch v thanh ton bo him x hi, bo him y t v kinh ph cng on.
4. Cc khon khu tr vo tin lng ca cng nhn vin theo quyt nh ca to n (tin nui con khi ly d, con ngoi gi th, l ph ta n, cc khon thu h, n b...).
5. Cc khon phi tr cho cc n v bn ngoi do nhn k qu, k cc ngn hn. Trng hp nhn k qu, k cc ngn hn bng hin vt khng phn nh ti khon ny m c theo di ti khon ngoi Bng cn i k ton (TK 003- Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc). 6. Cc khon li phi tr cho cc bn tham gia lin doanh, c tc phi tr cho cc c ng. 7. Cc khon i vay, i mn vt t, tin vn c tnh cht tm thi.
8. Cc khon tin nhn t n v u thc xut, nhp khu hoc nhn i l bn hng np cc loi thu xut, nhp khu, thu GTGT hng nhp khu.
9. S tin thu trc ca khch hng trong nhiu k k ton v cho thu ti sn, c s h tng (Gi l doanh thu nhn trc). 10. Khon chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr ngay. 11. Khon li nhn trc khi cho vay vn hoc mua cc cng c n.
12. S chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) khi hon thnh u t cha x l ti thi im cui nm ti chnh.
13. Phn li hon li do nh gi li ti sn a i gp vn vo c s lin doanh ng kim sot tng ng vi phn li ch ca bn lin doanh.
14. S phi tr v tin thu bn c phn thuc vn Nh nc, tin thu h n phi thu v tin thu v nhng bn ti sn c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip.
227
15. Khon chnh lch gi bn cao hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li l thu ti chnh. 16. Khon chnh lch gi bn cao hn gi tr hp l ca TSC bn v thu li l thu hot ng. 17. Cc khon phi tr, phi np khc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 338 - PHI TR, PHI NP KHC
Bn N: - Kt chuyn gi tr ti sn tha vo cc ti khon lin quan theo quyt nh ghi trong bin bn x l; - Bo him x hi phi tr cho cng nhn vin; - Kinh ph cng on chi ti n v; - S bo him x hi, bo him y t v kinh ph cng on np cho c quan qun l qu bo him x hi, bo him y t v kinh ph cng on; - Doanh thu cha thc hin tnh cho tng k k ton; tr li tin nhn trc cho khch hng khi khng tip tc thc hin vic cho thu ti sn; - S phn b chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (trng hp li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t phn b dn vo doanh thu ti chnh; - S phn b chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca ti sn a i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot tng ng vi phn li ch ca bn gp vn lin doanh. - S phn b khon chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr tin ngay (li tr chm) vo chi ph ti chnh; - Kt chuyn chnh lch gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li l thu ti chnh ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh; - Kt chuyn chnh lch gi bn ln hn gi tr hp l ca TSC bn v thu li l thu hot ng ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh; - Kt chuyn s chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho a i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot tng ng vi phn li ch ca bn gp vn lin doanh c ghi tng thu nhp khc khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ho ny cho bn th ba. - Np vo Qu H tr sp xp doanh nghip s tin thu hi n phi thu thu c v tin thu v nhng bn, thanh l ti sn c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip khi c phn ho doanh nghip Nh nc; - Kt chuyn chi ph c phn ho tr (-) vo s tin Nh nc thu c t c phn ho cng ty Nh nc; - Cc khon tr v np khc. Bn C: - Gi tr ti sn tha ch x l (Cha xc nh r nguyn nhn);
228
- Gi tr ti sn tha phi tr cho c nhn, tp th (Trong v ngoi n v) theo quyt nh ghi trong bin bn x l do xc nh ngay c nguyn nhn; - Trch bo him x hi, bo him y t v kinh ph cng on vo chi ph sn xut, kinh doanh; - Trch bo him y t, bo him x hi khu tr vo lng ca cng nhn vin; - Cc khon thanh ton vi cng nhn vin v tin nh, in, nc tp th; - Kinh ph cng on vt chi c cp b; - S BHXH chi tr cng nhn vin khi c c quan BHXH thanh ton; - Doanh thu cha thc hin pht sinh trong k; - Kt chuyn chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (trng hp li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t phn b dn vo doanh thu hot ng ti chnh; - S chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr ngay; - S chnh lch gia gi bn cao hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li ca giao dch bn v thu li TSC l thu ti chnh; - S chnh lch gia gi bn cao hn gi tr hp l ca TSC bn v thu li ca giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng; - S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca ti sn do nh gi li TSC a i gp vn vo c s lin doanh ng kim sot tng ng vi phn li ch ca bn gp vn lin doanh; - S tin phi tr v ton b s tin thu hi n phi thu v tin thu v nhng bn, thanh l ti sn c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip khi xc nh gi c phn ho doanh nghip; - Cng ty c phn phn nh s tin phi tr v tng s tin thu c v tin thu h n phi thu v tin thu t nhng bn ti sn gi h Nh nc (c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip); - Phn nh tng s tin thu t bn c phn thuc vn Nh nc; - Cc khon phi tr khc.
S d bn C: - S tin cn phi tr, cn phi np; - Bo him x hi, bo him y t v kinh ph cng on trch cha np cho c quan qun l hoc kinh ph cng on c li cho n v cha chi ht; - Gi tr ti sn pht hin tha cn ch gii quyt; - Doanh thu cha thc hin thi im cui k k ton; - Chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t cha x l ti thi im cui nm ti chnh; - S chnh lch gi bn cao hn gi tr hp l hoc gi tr cn li ca TSC bn v thu li cha kt chuyn; - S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca ti sn a i gp vn vo c s lin doanh ng kim sot cha kt chuyn;
229
- Phn nh s tin cn phi tr v s tin thu h cc khon n phi thu v s tin thu t nhng bn ti sn gi h c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip n cui k k ton; - Phn nh s tin cng ty c phn cn phi tr v tin thu h cc khon n phi thu v tin thu t nhng bn ti sn gi h Nh nc n cui k k ton; - Phn nh s tin thu v bn c phn thuc vn Nh nc cn phi tr n cui k k ton. Ti khon ny c th c s d bn N. S d bn N phn nh s tr, np nhiu hn s phi tr, phi np hoc s bo him x hi chi tr cng nhn vin cha c thanh ton v kinh ph cng on vt chi cha c cp b. Ti khon 338 - Phi tr, phi np khc, c 8 ti khon cp 2:
- Ti khon 3381 - Ti sn tha ch gii quyt: Phn nh gi tr ti sn tha cha xc nh r nguyn nhn, cn ch quyt nh x l ca cp c thm quyn. Trng hp gi tr ti sn tha xc nh c nguyn nhn v c bin bn x l th c ghi ngay vo cc ti khon lin quan, khng hch ton qua Ti khon 338 (3381). - Ti khon 3382 - Kinh ph cng on: Phn nh tnh hnh trch v thanh ton kinh ph cng on n v. - Ti khon 3383 - Bo him x hi: Phn nh tnh hnh trch v thanh ton bo him x hi ca n v. - Ti khon 3384 - Bo him y t: Phn nh tnh hnh trch v thanh ton bo him y t theo quy nh. - Ti khon 3385 - Phi tr v c phn ho: Phn nh s phi tr v tin thu bn c phn thuc vn Nh nc, tin thu h cc khon phi thu v tin thu v nhng bn ti sn c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip v cc khon phi tr khc theo qui nh. - Ti khon 3386 - Nhn k qu, k cc ngn hn: Phn nh s tin m n v nhn k qu, k cc ca cc n v, c nhn bn ngoi n v vi thi gian di 1 nm, m bo cho cc dch v lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh c thc hin ng hp ng kinh t k kt. - Ti khon 3387 - Doanh thu cha thc hin: Phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim doanh thu cha thc hin ca doanh nghip trong k k ton. Hch ton vo ti khon ny s tin ca khch hng tr trc cho mt hoc nhiu k k ton v cho thu ti sn; Khon li nhn trc khi cho vay vn hoc mua cc cng c n; Khon chnh lch gia gi bn hng tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr tin ngay; Li t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng u t xy dng c bn (giai on trc hot ng) khi hon thnh u t phn b dn; Khon chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca ti sn a i gp vn lin doanh tng ng vi phn li ch ca bn gp vn lin doanh; Khng hch ton vo ti khon ny s tin nhn trc ca ngi mua m doanh nghip cha cung cp sn phm, hng ho, dch v. - Ti khon 3388 - Phi tr, phi np khc: Phn nh cc khon phi tr khc ca n v ngoi ni dung cc khon phi tr phn nh trn cc Ti khon t TK 3381 n TK 3387.
230
1. Trng hp TSC pht hin tha cha xc nh r nguyn nhn phi ch gii quyt, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381) (Gi tr cn li). ng thi, cn c h s TSC ghi tng TSC trn s TSC.
2. Trng hp vt t, hng ha, tin mt ti qu pht hin tha qua kim k cha xc nh r nguyn nhn phi ch gii quyt, ghi : N TK 111 - Tin mt N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 155 - Thnh phm N TK 156 - Hng ha N TK 158 - Hng ho kho bo thu C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381).
3. Khi c bin bn x l ca cp c thm quyn v s ti sn tha, k ton cn c vo quyt nh x l ghi vo cc ti khon lin quan, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh; hoc C TK 441 - Ngun vn u t XDCB; C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388); C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip 4. Hng thng trch bo him x hi, bo him y t v kinh ph cng on vo chi ph sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip N TK 627 - Chi ph sn xut chung N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip ... C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383, 3384). 5. Tnh s tin bo him y t, bo him x hi tr vo lng ca cng nhn vin, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3384).
6. Np bo him x hi, kinh ph cng on cho c quan qun l qu v khi mua th bo him y t cho cng nhn vin, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc C cc TK 111, 112,... 231
7. Tnh bo him x hi phi tr cho cng nhn vin khi ngh m au, thai sn..., ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3383) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng 8. Chi tiu kinh ph cng on ti n v, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383) C cc TK 111, 112,... 9. Kinh ph cng on chi vt c cp b, khi nhn c tin, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 338 - Phi tr, phi np khc. 10. Hch ton nhn k qu, k cc: - Khi nhn k qu, k cc ngn hn ca cc n v khc bng tin, ghi: N cc TK 111 (1111, 1113), 112,... C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3386).
- Trng hp n v k qu, k cc vi phm hp ng kinh t k kt vi doanh nghip b pht theo tho thun trong hp ng kinh t: + i vi khon tin pht khu tr vo tin k qu, k cc ca ngi k qu, k cc, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3386) (i vi khon k qu, k cc ngn hn) C TK 711 - Thu nhp khc. + Khi thc tr khon k qu, k cc cho ngi k qu, k cc, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3386) ( tr khon tin pht) (Nu c) C cc TK 111, 112,...
11. Xc nh s li phi tr cho cc bn tham gia lin doanh, c tc phi tr cho cc c ng theo quyt nh ca i hi c ng, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388).
12. Hch ton doanh thu cha thc hin v cho thu TSC, BS u t theo phng thc cho thu hot ng, doanh thu ca k k ton c xc nh bng tng s tin cho thu hot ng TSC, BS u t thu chia cho s k thu tin trc cho thu hot ng TSC, BS u t: a/ i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr thu: - Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu TSC, BS u t trong nhiu nm, k ton phn nh doanh thu cha thc hin theo gi cha c thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Gi cho thu cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). - Khi tnh v ghi nhn doanh thu ca tng k k ton, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117).
232
- Trng hp hp ng cho thu ti sn khng c thc hin phi tr li tin cho khch hng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Gi cho thu cha c thu GTGT) N TK 3331 - Thu GTGT phi np (S tin tr li cho ngi i thu v thu GTGT ca hot ng cho thu TSC khng thc hin c) C cc TK 111, 112,...(S tin tr li).
b/ i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip: - Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu ti sn trong nhiu nm, k ton phn nh doanh thu nhn trc theo tng s tin nhn, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Tng s tin nhn trc). - Khi tnh v ghi nhn doanh thu ca tng k k ton, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117). - K ton phn nh s thu GTGT phi np theo phng php trc tip, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
- Trng hp hp ng thu ti sn khng c thc hin, phi tr li tin cho khch hng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 111, 112,... (S tin tr li).
13. Hch ton trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp: a. i vi hng bn tr chm, tr gp thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr: - Khi bn hng tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v ca k k ton theo gi bn tr tin ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay ghi vo Ti khon "Doanh thu cha thc hin", ghi: N cc TK 111, 112,131,... C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Theo gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331). - Hng k, tnh, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
233
- Khi thc thu tin bn hng tr chm, tr gp trong gm c phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
b. i vi hng bn tr chm, tr gp khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip: - Khi bn hng tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v ca k k ton theo gi bn tr tin ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay ghi nhn l doanh thu cha thc hin, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn tr tin ngay c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay c thu GTGT). ng thi ghi nhn gi vn hng bn: + Nu bn sn phm, hng ho, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn C cc TK 154 (631), 155, 156, 157,... + Nu thanh l, bn BS u t, ghi: N TK 632- Gi vn hng bn (Gi tr cn li ca BS u t) N TK 214 Hao mn TSC (2147) (S hao mn lu k) C TK 217- BS u t. - Cui k, xc nh s thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331). - Hng k, tnh, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
- Khi thc thu tin bn hng tr chm, tr gp trong gm c phn li bn hng tr chm, tr gp, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 14. Trng hp bn v thu li TSC l thu ti chnh c gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li: - Khi hon tt th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng gi thanh ton) C TK 711- Thu nhp khc (Theo gi tr cn li ca TSC bn v thu li)
234
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np. ng thi ghi gim TSC: N TK 811 Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC bn v thu li) N TK 214 Hao mn TSC (Gi tr hao mn) (Nu c) C TK 211 TSC hu hnh (Nguyn gi TSC).
- nh k, kt chuyn chnh lch ln hn (li) gia gi bn v gi tr cn li ca ti sn c nh bn v thu li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi thi gian thu ti sn, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 623, 627, 641, 642,...
15. K ton kt chuyn chnh lch t gi hi oi khi kt thc giai on u t XDCB (giai on trc hot ng) ca hot ng u t, nu TK 413 Chnh lch t gi hi oi c s d bn C c tnh ngay vo doanh thu hot ng ti chnh, hoc kt chuyn sang TK 3387 Doanh thu cha thc hin phn b trong thi gian ti a l 5 nm, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Li t gi hi oi) (Nu phi phn b dn).
- Phn b li t gi hi oi thc hin pht sinh trong giai on u t XDCB vo doanh thu hot ng ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on u t a TSC vo s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi).
16. Khi gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot bng TSC c gi nh gi li cao hn gi tr cn li ca TSC em i gp vn, doanh nghip ghi nhn s thu nhp vo TK 711 Thu nhp khc phn chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh v ghi nhn vo TK 3387 Doanh thu cha thc hin phn chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi) N TK 214 - Hao mn TSC (2147) (S khu hao trch) C cc TK 211, 213 (Nguyn gi) C TK 711 - Thu nhp khc (Phn chnh lch gia gi nh gi v gi tr cn li tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn chnh lch gia gi nh gi v gi tr cn li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh).
235
- nh k, cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh doanh ng kim sot s dng, phn b s doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 Doanh thu cha thc hin C TK 711 Thu nhp khc. 17. K ton nghip v giao dch gia bn gp vn lin doanh v c s kinh doanh ng kim sot: sot:
17.1. Trng hp bn gp vn lin doanh bn ti sn cho c s kinh doanh ng kim
- Trng hp bn sn phm, hng ho cho c s kinh doanh ng kim sot, khi xut kho thnh phm, hng ho bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm; hoc C TK 156 - Hng ho. ng thi cn c vo gi thc t bn sn phm, hng ho phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131,...(Tng gi thanh ton ca thnh phm, hng ho bn cho c s kinh doanh ng kim sot) C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331- Thu GTGT phi np (33311).
- Trng hp bn TSC cho c s kinh doanh ng kim sot, k ton ghi gim TSC khi nhng bn: N TK 811- Chi ph khc (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn ti sn c nh (Gi tr hao mn TSC) C cc TK 211, 213 (Nguyn gi). ng thi ghi nhn thu nhp khc do bn TSC theo gi bn thc t cho c s kinh doanh ng kim sot: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 711- Thu nhp khc C TK 333- Thu v cc khon phi np Nh nc (33311). - Cui k, bn gp vn lin doanh cn c vo cc ti sn c nh, thnh phm, hng ho bn cho c s kinh doanh ng kim sot c li nhng trong k c s kinh doanh ng kim sot cha bn ti sn cho bn th 3 c lp, bn gp vn lin doanh phi phn nh hon li v ghi nhn l doanh thu cha thc hin phn li do bn TSC, thnh phm, hng ho tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh: + Trng hp bn thnh phm, hng ho, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Phn li hon li do bn thnh phm, hng ho tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin + Trng hp bn TSC, ghi:
236
N TK 711- Thu nhp khc (Phn li hon li do bn TSC tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin. - Trong k k ton sau, khi c s kinh doanh ng kim sot bn thnh phm, hng ho cho bn th ba c lp, bn tham gia gp vn lin doanh, ghi: N TK 3387 Doanh thu cha thc hin (Phn li hon li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
- i vi TSC, nh k bn tham gia gp vn lin doanh phn b dn phn li hon li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh vo thu nhp khc cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh doanh ng kim sot s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 711- Thu nhp khc. Khi c s kinh doanh ng kim sot bn ti sn mua t bn gp vn cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh cn li cha phn b vo thu nhp khc) C TK 711- Thu nhp khc. 17.2. Trng hp bn gp vn lin doanh mua ti sn ca c s kinh doanh ng kim sot:
Khi mua ti sn t c s kinh doanh ng kim sot, cn c ho n chng t lin quan k ton ghi nhn ti sn, hng ho mua v nh mua ca cc nh cung cp khc.
18. K ton khon phi tr v thu bn c phn thuc vn Nh nc: - T thi im xc nh gi tr doanh nghip n thi im DNNN chnh thc chuyn sang cng ty c phn, nu thu c cc khon n phi thu v tin thu v nhng bn ti sn c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip, k ton phn nh ton b s tin thu c phi np h vo Qu H tr sp xp doanh nghip, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 3385 - Phi tr v c phn ha.
ng thi hch ton vo bn C TK 002 Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton) gi tr v vt t, hng ha, ti sn gi h Nh nc c loi tr khng tnh vo gi tr doanh nghip bn c. - Khi np tin thu hi cc khon n phi thu v tin thu v nhng bn ti sn khng tnh vo gi tr doanh nghip vo Qu H tr sp xp doanh nghip. N TK 3385 - Phi tr v c phn ha C cc TK 111, 112,... - Khi bn c phn thuc vn Nh nc cho cc c ng, ghi: N cc TK 111, 112,... 237
C TK 3385 - Phi tr v c phn ha.
- Khi kt thc qu trnh c phn ho, doanh nghip phi bo co v thc hin quyt ton chi ph c phn ho vi c quan quyt nh c phn ho. Tng chi ph c tr (-) vo tin thu t bn c phn thuc phn vn Nh nc ti doanh nghip, k ton kt chuyn chi ph c phn ho c duyt, ghi: N TK 3385 - Phi tr v c phn ha (Chi tit tin thu bn c phn thuc vn Nh nc) C TK 1385- Phi thu v c phn ho (Chi tit chi ph c phn ho). - Khi np tin chnh lch gia tng s thu v bn c phn thuc vn Nh nc ln hn so vi chi ph c phn ha vo Qu H tr sp xp doanh nghip, ghi: N TK 3385 - Phi tr v c phn ha C cc TK 111, 112,...
238
TI KHON 341 VAY DI HN

Ti khon ny dng phn nh cc khon tin vay di hn v tnh hnh thanh ton cc khon tin vay di hn ca doanh nghip. Vay di hn l khon vay c thi hn tr trn mt nm.
1. Cui mi nin k ton, doanh nghip phi tnh ton v lp k hoch vay di hn, ng thi xc nh cc khon vay di hn n hn tr trong nin k ton tip theo theo di v c k hoch chi tr. Phi t chc hch ton chi tit theo di tng i tng vay v tng kh c vay n. 2. Trng hp vay bng ngoi t, k ton phi theo di chi tit nguyn t. Cc khon vay bng ngoi t hoc tr n bng ngoi t phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t hoc giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im vay, bn N Ti khon 341 c quy i theo t gi trn s k ton. Cc khon chnh lch t gi (nu c) pht sinh ca hot ng sn xut, kinh doanh (k c trng hp doanh nghip SXKD va c hot ng u t XDCB) lin quan n tr n vay di hn bng ngoi t c hch ton vo doanh thu hoc chi ph hot ng ti chnh. Cc khon chnh lch t gi pht sinh ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) c hch ton vo TK 413 Chnh lch t gi hi oi v c x l theo quy nh (xem gii thch TK 413).
3. Cui nin k ton, s d cc khon vay di hn bng ngoi t phi c nh gi li theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im lp bo co ti chnh. Chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li s d cc khon vay di hn bng ngoi t c phn nh vo Ti khon 413 Chnh lch t gi hi oi v c x l theo quy nh (xem gii thch TK 413).
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 341 VAY DI HN
Bn N: - S tin tr n ca cc khon vay di hn; - Chnh lch t gi gim do nh gi li s d n vay di hn bng ngoi t cui nm ti chnh.
239
Bn C: - S tin vay di hn pht sinh trong k; - S chnh lch t gi tng do nh gi li s d n vay di hn bng ngoi t cui nm ti chnh. S d bn C: S d vay di hn cn n cha n hn tr.
PHNG PHP HCH TON K TON MT S HOT NG KINH T CH YU
1. Vay di hn mua sm TSC dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi:
N TK 211 TSC hu hnh (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 213 TSC v hnh (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 341 Vay di hn. 2. Vay di hn thanh ton v u t XDCB:
- Trng hp TSC mua sm, xy dng dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, ghi:
N TK 241 Xy dng c bn d dang (Gi mua sm, xy dng cha c thu GTGT). N TK 133 Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 341 Vay di hn. - Trng hp TSC mua sm, xy dng dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 241 Xy dng c bn d dang (Tng gi thanh ton). C TK 341 Vay di hn. 3. Vay di hn thanh ton tin mua nguyn liu, vt liu, thit b, cng c, dng c:
- Trng hp mua nguyn liu, vt liu, thit b, cng c, dng c s dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, ghi:
N TK 152 Nguyn liu, vt liu (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 153 Cng c, dng c (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 341 Vay di hn.
240
- Trng hp vay di hn mua nguyn liu, vt liu, thit b, cng c, dng c s dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip, ghi:
N TK 152 Nguyn liu, vt liu (Tng gi thanh ton) N TK 153 Cng c, dng c (Tng gi thanh ton) C TK 341 Vay di hn. 4. Vay di hn thanh ton cho ngi bn, ngi nhn thu v XDCB, ghi: N TK 331 Phi tr cho ngi bn C TK 341 Vay di hn.
5. Vay di hn ng vn cho ngi nhn thu XDCB, ghi: N TK 331 Phi tr cho ngi bn (Xc nh nh khon tr trc cho ngi nhn thu) C TK 341 Vay di hn. 6. Vay di hn u t vo cng ty con, cng ty lin kt, gp vn lin doanh, u t c phiu, tri phiu di hn, ghi: N TK 221 - u t vo cng ty con N TK 222 - Vn gp lin doanh N TK 223 - u t vo cng ty lin kt N TK 228 - u t di hn khc C TK 341 - Vay di hn. 7. Vay di hn bng ng Vit Nam (Nhp v qu hoc gi vo Ngn hng), ghi: N TK 111 Tin mt (1111) N TK 112 Tin gi Ngn hng (1121) C TK 341 Vay di hn.
8. Trng hp vay di hn bng ngoi t phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi thc t giao dch hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b, ghi: N TK 111 Tin mt (1112) (Vay nhp qu) N TK 112 Tin gi Ngn hng (1122) (Vay gi vo ngn hng) N cc TK 221,222,223 (Vay u t vo cng ty con, cng ty lin kt, gp vn lin doanh). N TK 331 Phi tr cho ngi bn (Vay thanh ton thng cho ngi bn) N TK 211 Ti sn c nh hu hnh (Vay mua TSC) N TK 133 Thu GTGT c khu tr (nu c) C TK 341 Vay di hn.
9. Khi tr n vay di hn bng tin mt, tin gi, hoc bng tin thu n ca khch hng (bng ng Vit Nam), ghi: 241
N TK 341 Vay di hn C TK 111 Tin mt C TK 112 Tin gi ngn hng C TK 131 Phi thu ca khch hng. 10. Khi tr n vay di hn bng tin mt, tin gi Ngn hng (bng ngoi t): - Trng hp tr n vay di hn trong giai on sn xut, kinh doanh bng ngoi t (K c ca doanh nghip SXKD c hot ng u t XDCB), ghi; N TK 341 Vay di hn (Theo t gi trn s k ton ca TK 341) C cc TK 111, 112 (Theo t gi trn s k ton ca TK 111, 112) C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi) (Trng hp pht sinh l t gi th c ghi vo bn N TK 635 Chi ph ti chnh). - Trng hp tr n vay di hn ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng), ghi; N TK 341 Vay di hn (Theo t gi trn s k ton ca TK 341) N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (L t gi) C cc TK 111, 112,... (Theo t gi trn s k ton ca TK 111, 112) C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (Li t gi) (Trng hp pht sinh l t gi th c ghi vo bn N TK 413).
11. Cui nin k ton, ti thi im lp bo co ti chnh, s d n vay di hn (D C Ti khon 341) bng ngoi t c nh gi li theo t gi giao dch bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b (Nu t gi ngoi t c bin ng). - Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132) C TK 341 Vay di hn. - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N TK 341 Vay di hn C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132).
242
TI KHON 342 N DI HN
Ti khon ny dng phn nh cc khon n di hn nh n thu ti chnh hoc cc khon n di hn khc (Thi hn tr n trn 01 nm).
Trong trng hp n thu ti chnh, tng s n thu phn nh vo bn C ca Ti khon 342 N di hn l tng s tin phi tr c tnh bng gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu, tr (-) s n phi tr k ny, cng (+) s thu GTGT bn thu cn phi tr dn trong sut thi hn thu.
Trng hp s tin thu ti chnh c tnh bng ngoi t th n v i thu phi tnh ton, quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t hoc theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b thi im pht sinh nghip v kinh t ghi vo ti khon ny. Khi tr n bng ngoi t th bn N Ti khon 342 c quy i ra ng Vit Nam theo t gi ang phn nh trn s k ton ca ti khon ny.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 342 N DI HN
Bn N: - Tr n di hn do thanh ton trc hn; - Kt chuyn cc khon n di hn n hn tr sang Ti khon 315; - S gim n do c bn ch n chp thun; - Chnh lch gim t gi do nh gi li cui nm ti chnh cc khon n di hn c gc ngoi t. Bn C: - Cc khon n di hn pht sinh trong k; - Chnh lch tng t gi do nh gi li cui nm ti chnh cc khon n di hn c gc ngoi t. S d bn C: Cc khon n di hn cn cha tr.
I. K ton cc nghip v lin quan n hot ng thu ti chnh 1. Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua cha c thu GTGT m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu: - Khi nhn TSC thu ti chnh, cn c vo hot ng thu ti sn v cc chng t c lin quan phn nh gi tr TSC thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT u vo, ghi:
243
N TK 212 - TSC thu ti chnh (Gi cha c thu GTGT) C TK 342 - N di hn (Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu tr (-) s n gc phi tr k ny) C TK 315 - N di hn n hn tr (S n gc phi tr k ny). - Cui nin k ton, cn c vo hp ng thu ti sn xc nh s n gc thu ti chnh n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342 - N di hn C TK 315 - N di hn n hn tr.
2. Trng hp n gc phi tr v thu ti chnh xc nh theo gi mua c thu GTGT m bn cho thu tr khi mua TSC cho thu: - Khi nhn TSC thu ti chnh, bn i thu nhn n c s thu GTGT do bn cho thu tr khi mua TSC cho thu m bn thu phi hon li cho bn cho thu, cn c vo hp ng thu ti chnh theo gi cha c thu GTGT phi hon li cho bn cho thu, ghi: N TK 212 - TSC thu ti chnh (Gi cha c thu GTGT) N TK 138 - Phi thu khc (S thu GTGT u vo ca TSC thu ti chnh) C TK 315 - N di hn n hn tr (S n phi tr k ny c c thu GTGT) C TK 342 - N di hn (Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu tr (-) s n phi tr k ny cng (+) s thu GTGT bn thu cn phi tr dn trong sut thi hn thu). - Cui nin k ton, cn c vo hp ng thu ti chnh xc nh s n gc thu ti chnh n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342 - N di hn C TK 315 - N di hn n hn tr. II. K ton cc nghip v c lin quan n cc khon n di hn khc 1. Khi pht sinh cc khon n di hn khc dng vo u t XDCB, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang C TK 342 - N di hn. 2. i vi cc khon n khng xc nh c ch n, khi c quyt nh xa hoc khng phi tr khi c phn ha doanh nghip, ghi: N TK 342 N di hn C TK 711 Thu nhp khc. 3. Cui nin k ton cn c s d n di hn, xc nh s n di hn n hn tr trong nin k ton tip theo, ghi: N TK 342 N di hn C TK 315 N di hn n hn tr.
III. Cui nin k ton, ti thi im lp bo co ti chnh: S d n di hn c gc ngoi t phi c nh gi li theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b:
244
1. Nu t gi tng, pht sinh khon l t gi, ghi: N TK 413 Chnh lch t gi hi oi C TK 342 N di hn. 2. Nu t gi gim, pht sinh khon li t gi, ghi: N TK 342 N di hn
C TK 413 Chnh lch t gi hi oi.
245
TI KHON 343
TRI PHIU PHT HNH
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh pht hnh tri phiu v thanh ton tri phiu ca doanh nghip. Ti khon ny cng dng phn nh cc khon chit khu, ph tri tri phiu pht sinh khi pht hnh tri phiu v tnh hnh phn b cc khon chit khu, ph tri khi xc nh chi ph i vay tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ha theo tng k. Khi doanh nghip vay vn bng pht hnh tri phiu c th xy ra 3 trng hp:
- Pht hnh tri phiu ngang gi (Gi pht hnh bng mnh gi): L pht hnh tri phiu vi gi ng bng mnh gi ca tri phiu. Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng bng li sut danh ngha ca tri phiu pht hnh;
- Pht hnh tri phiu c chit khu (Gi pht hnh nh hn mnh gi): L pht hnh tri phiu vi gi nh hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia gi pht hnh tri phiu nh hn mnh gi ca tri phiu gi l chit khu tri phiu. Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng ln hn li sut danh ngha ca tri phiu pht hnh;
- Pht hnh tri phiu c ph tri (Gi pht hnh ln hn mnh gi): L pht hnh tri phiu vi gi ln hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia gi pht hnh tri phiu ln hn mnh gi ca tri phiu gi l ph tri tri phiu. Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng nh hn li sut danh ngha ca tri phiu pht hnh.
Chit khu v ph tri tri phiu ch pht sinh khi doanh nghip i vay bng hnh thc pht hnh tri phiu v ti thi im pht hnh c s chnh lch gia li sut th trng v li sut danh ngha c cc nh u t mua tri phiu chp nhn.
Chit khu v ph tri tri phiu c xc nh v ghi nhn ngay ti thi im pht hnh tri phiu. S chnh lch gia li sut th trng v li sut danh ngha sau thi im pht hnh tri phiu khng nh hng n gi tr khon ph tri hay chit khu ghi nhn.
1. Ti khon 343 ch p dng doanh nghip c vay vn bng phng thc pht hnh tri phiu. 2. Ti khon 343 phi phn nh chi tit cc ni dung c lin quan n tri phiu pht hnh, gm: - Mnh gi tri phiu; - Chit khu tri phiu; - Ph tri tri phiu. ng thi theo di chi tit theo thi hn pht hnh tri phiu. 3. Doanh nghip phi theo di chit khu v ph tri cho tng loi tri phiu pht hnh v tnh hnh phn b tng khon chit khu, ph tri khi xc nh chi ph i vay tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho theo tng k, c th: - Chit khu tri phiu c phn b dn tnh vo chi ph i vay tng k trong sut thi hn
246
ca tri phiu;
- Ph tri tri phiu c phn b dn gim tr chi ph i vay tng k trong sut thi hn ca tri phiu;
- Trng hp chi ph li vay ca tri phiu iu kin vn ho, cc khon li tin vay v khon phn b chit khu hoc ph tri c vn ho trong tng k khng c vt qu s li vay thc t pht sinh v s phn b chit khu hoc ph tri trong k ; - Vic phn b khon chit khu hoc ph tri c th s dng phng php li sut thc t hoc phng php ng thng:
+ Theo phng php li sut thc t: Khon chit khu hoc ph tri phn b vo mi k c tnh bng chnh lch gia chi ph li vay phi tr cho mi k tr li (c tnh bng gi tr ghi s u k ca tri phiu nhn (x) vi t l li thc t trn th trng) vi s tin phi tr tng k.
+ Theo phng php ng thng: Khon chit khu hoc ph tri phn b u trong sut k hn ca tri phiu.
4. Trng hp tr li khi o hn tri phiu th nh k doanh nghip phi tnh li tri phiu phi tr tng k ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho vo gi tr ca ti sn d dang.
5. Khi lp bo co ti chnh, trn Bng cn i k ton trong phn n phi tr th ch tiu tri phiu pht hnh c phn nh trn c s thun (Xc nh bng tr gi tri phiu theo mnh gi tr (-) Chit khu tri phiu cng (+) Ph tri tri phiu).
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 343 - TRI PHIU PHT HNH
Bn N: - Thanh ton tri phiu khi o hn; - Chit khu tri phiu pht sinh trong k; - Phn b ph tri tri phiu trong k. Bn C: - Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi trong k; - Phn b chit khu tri phiu trong k; - Ph tri tri phiu pht sinh trong k. S d bn C: Tr gi khon n vay do pht hnh tri phiu n thi im cui k. Ti khon 343 Tri phiu pht hnh c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 3431 - Mnh gi tri phiu - Ti khon 3432 - Chit khu tri phiu - Ti khon 3433 - Ph tri tri phiu.
247
I. K ton pht hnh tri phiu theo mnh gi 1. Phn nh s tin thu v pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112,... (S tin thu v bn tri phiu) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. 2. Nu tr li tri phiu nh k, khi tr li tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C cc TK 111, 112,... (S tin tr li tri phiu trong k).
3. Nu tr li tri phiu sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N cc TK 241, 627 (Nu c vn ho vo gi tr ti sn d dang) C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k).
- Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu (Tin gc) C cc TK 111, 112,... 4. Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c phn nh vo bn N TK 242 (chi tit li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo cc i tng chu chi ph. - Ti thi im pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng s tin thc thu) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. - nh k, phn b li tri phiu tr trc vo chi ph i vay tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241- Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (s li tri phiu phn b trong k). 5. Chi ph pht hnh tri phiu: - Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr nh, tnh ngay vo chi ph trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... - Nu chi ph pht hnh tri phiu c gi tr ln, phi phn b dn, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu) C cc TK 111, 112,... nh k, phn b chi ph pht hnh tri phiu, ghi:
248
N cc TK 635, 241, 627 (Phn phn b chi ph pht hnh tri phiu trong k) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu). 6. Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi: N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,...
II. K ton pht hnh tri phiu c chit khu 1. Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112,... (S tin thu v bn tri phiu) N TK 3432 - Chit khu tri phiu (Chnh lch gia s tin thu v bn tri phiu nh hn mnh gi tri phiu) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. 2. Trng hp tr li nh k, khi tr li vay tnh vo chi ph SXKD hoc vn ha, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ha vo gi tr ti sn u t xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ha vo gi tr ti sn sn xut d dang) C cc TK 111, 112,... (S tin tr li tri phiu trong k) C TK 3432 - Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu tng k). 3. Trng hp tr li sau (Khi tri phiu o hn): - Tng k doanh nghip phi tnh chi ph li vay phi tr trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N cc TK 241, 627 (Nu c vn ha vo gi tr ti sn d dang) C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k) C TK 3432 - Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu trong k). - Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,... 4. Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo cc i tng ghi nhn chi ph. - Khi pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng s tin thc thu) N TK 3432 - Chit khu tri phiu N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (s tin li tri phiu tr trc) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. - nh k tnh chi ph li vay vo chi ph SXKD trong k, hoc vn ho, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ha vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ha tnh vo gi tr ti sn sn xut d dang)
249
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (s li tri phiu phn b trong k) C TK 3432 - Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu tng k). 5. Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi: N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,... III. K ton pht hnh tri phiu c ph tri
1. Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu: N cc TK 111, 112 (S tin thu v bn tri phiu) C TK 3433 - Ph tri tri phiu (Chnh lch gia s tin thc thu v bn tri phiu ln hn mnh gi tri phiu) C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. 2. Trng hp tr li nh k: - Khi tr li tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu c tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C cc TK 111, 112,... (S tin tr li tri phiu trong k). - ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k, ghi: N TK 3433 - Ph tri tri phiu (S phn b dn ph tri tri phiu tng k) C cc TK 635, 241, 627.
3. Trng hp tr li sau (Khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi ghi nhn trc chi ph li vay phi tr trong k. - Khi tnh chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i vay trong k, ghi: N cc TK 635, 241, 627 C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k). - ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k, ghi: N TK 3433 - Ph tri tri phiu C cc TK 635, 241, 627. - Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri phiu cho ngi c tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu (Tin gc) C cc TK 111, 112,... 4. Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay c phn nh vo bn N TK 242 (Chi tit li tri phiu tr trc), sau phn b dn vo cc i tng chu chi ph. - Khi pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng s tin thc thu) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (s tin li tri phiu tr trc) C TK 3433 - Ph tri tri phiu C TK 3431 - Mnh gi tri phiu. - nh k, tnh phn b chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i vay trong k, ghi:
250
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu c tnh vo chi ph ti chnh trong k) N TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu c vn ho vo gi tr ti sn u t, xy dng d dang) N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu c vn ho vo gi tr ti sn sn xut d dang) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (S li tri phiu phn b trong k). ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k, ghi: N TK 3433 - Ph tri tri phiu (S phn b ph tri tri phiu tng k) C cc TK 635, 241, 627.
251
TI KHON 344
NHN K QU, K CC DI HN
Ti khon ny dng phn nh cc khon tin m doanh nghip nhn k qu, k cc ca cc n v, c nhn bn ngoi vi thi hn t mt nm tr ln m bo cho cc dch v lin quan n sn xut, kinh doanh c thc hin ng hp ng kinh t k kt, nh nhn tin k cc, k qu m bo vic thc hin hp ng kinh t, hp ng i l,... Cc trng hp nhn k qu, k cc di hn bng hin vt khng phn nh ti khon ny m c theo di ti khon ngoi Bng Cn i k ton (TK 003 Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc).
K ton nhn k qu, k cc di hn phi theo di chi tit tng khon tin nhn k qu, k cc ca tng khch hng.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 344 - NHN K QU, K CC DI HN
Bn N: Hon tr tin nhn k qu, k cc di hn. Bn C: Nhn k qu, k cc di hn bng tin. S d bn C: S tin nhn k qu, k cc di hn cha tr.
1. Khi nhn tin k qu, k cc di hn ca n v, c nhn bn ngoi, ghi: N cc TK 111, 112 C TK 344 - Nhn k qu, k cc di hn (Chi tit cho tng khch hng). 2. Khi hon tr tin k qu, k cc di hn cho khch hng, ghi: N TK 344 - Nhn k qu, k cc di hn C cc TK 111, 112
3. Trng hp n v k qu, k cc vi phm hp ng kinh t k kt vi doanh nghip, b pht theo tha thun trong hp ng kinh t: a/ Khi nhn c khon tin pht do vi phm hp ng kinh t k kt: Nu khu tr vo tin nhn k qu, k cc, ghi: 252
N TK 344 - Nhn k qu, k cc di hn C TK 711 - Thu nhp khc. b/ Khi thc tr khon k qu, k cc di hn cn li, ghi: N TK 344 - Nhn k qu, k cc di hn ( khu tr tin pht) C cc TK 111, 112.
4. Nhn v hon tr ti sn k qu, k cc (Xem gii thch Ti khon 003 - Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc.
TI KHON 347 THU THU NHP HON LI PHI TR
253
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ca thu thu nhp hon li phi tr. Thu thu nhp hon li phi tr c xc nh trn c s cc khon chnh lch tm thi phi chu thu pht sinh trong nm v thu sut thu thu nhp hin hnh theo cng thc sau:
Thu thu nhp hon li phi tr =
Chnh lch tm thi chu thu x
Thu sut thu thu nhp doanh nghip hin hnh (%)
1. Thu thu nhp hon li phi tr phi c ghi nhn cho tt c cc khon chnh lch tm thi chu thu, tr khi thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t ghi nhn ban u ca mt ti sn hay n phi tr ca mt giao dch m giao dch ny khng c nh hng n li nhun k ton hoc li nhun tnh thu thu nhp (hoc l tnh thu) ti thi im pht sinh giao dch. 2. Ti ngy kt thc nm ti chnh, k ton phi xc nh cc khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh trong nm hin ti lm cn c xc nh s thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn trong nm.
3. Vic ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr trong nm c thc hin theo nguyn tc b tr gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm nay vi s thu thu nhp hon li phi tr ghi nhn t cc nm trc nhng nm nay c ghi gim (hon nhp), theo nguyn tc: - Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi nhn b sung s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh ln hn s c hon nhp trong nm; - Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm nh hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi gim (hon nhp) s thu thu
254
nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm.
4. Thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm khng lin quan n cc khon mc c ghi nhn trc tip vo vn ch s hu phi c ghi nhn l chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm.
5. K ton phi ghi gim thu thu nhp hon li phi tr khi cc khon chnh lch tm thi phi chu thu khng cn nh hng ti li nhun tnh thu (Khi ti sn c thu hi hoc n phi tr c thanh ton).
6. Mt s trng hp ch yu lm pht sinh thu thu nhp hon li phi tr: Thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc khon chnh lch tm thi chu thu. V d Thi gian s dng hu ch ca TSC do doanh nghip xc nh di hn thi gian s dng hu ch theo chnh sch ti chnh hin hnh c c quan thu chp thun dn n mc trch khu hao TSC theo k ton thp hn khu hao c khu tr vo li nhun tnh thu.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 347 THU THU NHP HON LI PHI TR
Bn N: Thu thu nhp hon li phi tr gim (c hon nhp) trong k.
Bn C: Thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn trong k.
S d bn C: Thu thu nhp hon li phi tr cn li cui k.
255
Cui nm, k ton cn c Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao dch trong nm vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li:
1- Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi nhn b sung s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh ln hn s c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li C TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr.
2 - Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm nh hn s thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi gim (hon nhp) s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 347 Thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
256
TI KHON 351
QU D PHNG TR CP MT VIC LM
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh trch lp v s dng qu d phng tr cp mt vic lm ca doanh nghip.
1. Qu d phng tr cp mt vic lm ca doanh nghip dng chi tr cp thi vic, mt vic lm, o to li ngh cho ngi lao ng ti doanh nghip theo quy nh hin hnh.
2. Qu d phng tr cp mt vic lm c trch lp v hch ton vo chi ph qun l doanh nghip trong k ca doanh nghip. Trng hp qu d phng tr cp mt vic lm hng nm khng chi ht c chuyn s d sang nm sau. Trng hp qu d phng tr cp mt vic lm khng chi tr cp cho ngi lao ng thi vic, mt vic lm trong nm ti chnh th ton b phn chnh lch thiu c hch ton vo chi ph qun l doanh nghip trong k.
3. Thi im trch lp qu d phng tr cp mt vic lm l thi im kha s k ton lp bo co ti chnh nm. Trng hp doanh nghip phi lp bo co ti chnh gia nin (qu) th c th iu chnh qu d phng tr cp mt vic lm theo qu khi lp bo co ti chnh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 351 - QU D PHNG TR CP MT VIC LM
Bn N: Chi tr cho ngi lao ng thi vic, mt vic lm t qu d phng tr cp mt vic lm. Bn C: Trch lp qu d phng tr cp mt vic lm. S d bn C: Qu d phng tr cp mt vic lm cha s dng.
257
1. Trch lp qu d phng tr cp mt vic lm theo chnh sch ti chnh hin hnh, ghi:
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm. 2. Chi tr tr cp thi vic, mt vic lm, chi o to li ngh cho ngi lao ng theo ch , ghi: N TK 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm C cc TK 111, 112,...
3. Trng hp qu d phng tr cp mt vic lm khng chi tr cp cho ngi lao ng thi vic, mt vic lm trong nm ti chnh th phn chnh lch thiu c hch ton vo chi ph qun l doanh nghip trong k, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C cc TK 111, 112,... 4. Cui nin k ton sau, doanh nghip tnh, xc nh s d phng tr cp mt vic lm cn phi lp. Trng hp s d phng tr cp mt vic lm phi lp nm nay ln hn s d phng tr cp mt vic lm cha s dng ht ang ghi trn s k ton th s chnh lch thiu, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm.
258
TI KHON 352 D PHNG PHI TR Ti khon ny dng phn nh cc khon d phng phi tr hin c, tnh hnh trch lp v s dng d phng phi tr ca doanh nghip.
1. Mt khon d phng phi tr ch c ghi nhn khi tho mn cc iu kin sau:
- Doanh nghip c ngha v n hin ti (ngha v php l hoc ngha v lin i) do kt qu t mt s kin xy ra; - S gim st v nhng li ch kinh t c th xy ra dn n vic yu cu phi thanh ton ngha v n; v - a ra c mt c tnh ng tin cy v gi tr ca ngha v n . 2. Gi tr c ghi nhn ca mt khon d phng phi tr l gi tr c c tnh hp l nht v khon tin s phi chi thanh ton ngha v n hin ti ti ngy kt thc k k ton nm hoc ti ngy kt thc k k ton gia nin .
3. Khon d phng phi tr c lp mi nm mt ln vo cui nin k ton. Trng hp n v c lp bo co ti chnh gia nin th c lp d phng phi tr vo cui k k ton gia nin . Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn s d phng phi tr lp k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch c ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh ca k k ton . Trng hp s d phng phi tr lp k k ton ny nh hn s d phng phi tr lp k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch phi c hon nhp ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh ca k k ton . i vi d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp c lp cho tng cng trnh xy lp v c lp vo cui k k ton nm hoc cui k k ton gia nin . Trng hp s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp lp ln hn chi ph thc t pht sinh th s chnh lch c hon nhp ghi vo TK 711 Thu nhp khc.
259
4. Ch nhng khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr lp ban u mi c b p bng khon d phng phi tr . 5. Khng c ghi nhn khon d phng cho cc khon l hot ng trong tng lai, tr khi chng lin quan n mt hp ng c ri ro ln v tho mn iu kin ghi nhn khon d phng. 6. Nu doanh nghip c hp ng c ri ro ln, th ngha v n hin ti theo hp ng phi c ghi nhn v nh gi nh mt khon d phng v khon d phng c lp ring bit cho tng hp ng c ri ro ln. 7. Mt khon d phng cho cc khon chi ph ti c cu doanh nghip ch c ghi nhn khi c cc iu kin ghi nhn i vi cc khon d phng theo quy nh ti on 11 Chun mc k ton s 18 Cc khon d phng, ti sn v n tim tng.
8. Khi tin hnh ti c cu doanh nghip th ngha v lin i ch pht sinh khi doanh nghip: a. C k hoch chnh thc c th xc nh r vic ti c cu doanh nghip, trong phi c t nht 5 ni dung sau: - Ton b hoc mt phn ca vic kinh doanh c lin quan; - Cc v tr quan trng b nh hng; - V tr, nhim v v s lng nhn vin c tnh s c nhn bi thng khi h buc phi thi vic; - Cc khon chi ph s phi chi tr; v - Khi k hoch c thc hin. b. a ra c mt d tnh chc chn v nhng ch th b nh hng v tin hnh qu trnh ti c cu bng vic bt u thc hin k hoch hoc thng bo nhng vn quan trng n nhng ch th b nh hng ca vic ti c cu. 9. Mt khon d phng cho vic ti c cu ch c d tnh cho nhng chi ph trc tip pht sinh t hot ng ti c cu, l nhng chi ph tho mn c hai iu kin: - Cn phi c cho hot ng ti c cu; - Khng lin quan n cc hot ng thng xuyn ca doanh nghip. 10. Mt khon d phng cho vic ti c cu khng bao gm cc chi ph nh: - o to li hoc thuyn chuyn nhn vin hin c; - Tip th; - u t vo nhng h thng mi v cc mng li phn phi. 11. Cc khon d phng phi tr thng bao gm: - D phng phi tr ti c cu doanh nghip;
260
- D phng phi tr bo hnh sn phm; - D phng phi tr i vi hp ng c ri ro ln m trong nhng chi ph bt buc phi tr cho cc ngha v lin quan n hp ng vt qu nhng li ch kinh t d tnh thu c t hp ng ; - D phng phi tr khc. 12. Khi lp d phng phi tr, doanh nghip c ghi nhn vo chi ph qun l doanh nghip, ring i vi khon d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho c ghi nhn vo chi ph bn hng, khon d phng phi tr v chi ph bo hnh cng trnh xy lp c ghi nhn vo chi ph sn xut chung.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 352 - D PHNG PHI TR
Bn N:
- Ghi gim d phng phi tr khi pht sinh khon chi ph lin quan n khon d phng c lp ban u; - Ghi gim (hon nhp) d phng phi tr khi doanh nghip chc chn khng cn phi chu s gim st v kinh t do khng phi chi tr cho ngha v n; - Ghi gim d phng phi tr v s chnh lch gia s d phng phi tr phi lp nm nay nh hn s d phng phi tr lp nm trc cha s dng ht.
Bn C: Phn nh s d phng phi tr trch lp tnh vo chi ph.
S d bn C: Phn nh s d phng phi tr hin c cui k.
1. Khi trch lp d phng cho cc khon chi ph ti c cu doanh nghip, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426)
261
C TK 352 - D phng phi tr.
2. Nu doanh nghip c hp ng c ri ro ln m trong nhng chi ph bt buc phi tr cho cc ngha v lin quan n hp ng vt qu nhng li ch kinh t d tnh thu c t hp ng . Cc chi ph bt buc phi tr theo cc iu khon ca hp ng nh khon bi thng hoc n b do vic khng thc hin c hp ng, khi xc nh chc chn mt khon d phng phi tr cn lp cho mt hp ng c ri ro ln, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426) C TK 352 - D phng phi tr.
3. Trng hp doanh nghip bn hng cho khch hng c km theo giy bo hnh sa cha cho cc khon hng hc do li sn xut c pht hin trong thi gian bo hnh sn phm, hng ho, doanh nghip phi xc nh cho tng mc chi ph sa cha cho ton b ngha v bo hnh. Khi xc nh s d phng phi tr cn lp v chi ph sa cha, bo hnh sn phm bn, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng C TK 352 - D phng phi tr Khi xc nh s d phng phi tr v chi ph bo hnh cng trnh xy lp, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 352 - D phng phi tr.
4. Khi xc nh s d phng phi tr khc cn lp tnh vo chi ph qun l doanh nghip, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426) C TK 352 - D phng phi tr.
5. Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr lp ban u: 262
5.1. Khi pht sinh cc khon chi ph bng tin, ghi: N TK 352 - D phng phi tr C cc TK 111, 112, 331,...
5.2. Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr v bo hnh sn phm, cng trnh xy lp lp ban u, nh chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng trc tip, chi ph khu hao TSC, chi ph dch v mua ngoi...,: a. Trng hp khng c b phn c lp v bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp: - Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n vic bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp, ghi: N cc TK 621, 622, 627,... N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 152, 214, 331, 334, 338,...
- Cui k, kt chuyn chi ph bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp thc t pht sinh trong k, ghi: N TK 154 Chi ph SXKD d dang C cc TK 621, 622, 627,...
- Khi sa cha bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp hon thnh bn giao cho khch hng, ghi: N TK 352 - D phng phi tr N TK 641 - Chi ph bn hng (Phn d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho cn thiu) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
263
b. Trng hp c b phn c lp v bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp, s tin phi tr cho b phn bo hnh v chi ph bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp hon thnh bn giao cho khch hng, ghi: N TK 352 - D phng phi tr N TK 641 - Chi ph bn hng (Chnh lch nh hn gia d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho so vi chi ph thc t v bo hnh) C TK 336 - Phi tr ni b.
6. Cui k k ton nm hoc cui k k ton gia nin (sau y gi tt chung l k k ton), doanh nghip phi tnh, xc nh s d phng phi tr cn lp cui k k ton. - Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn s d phng phi tr lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s chnh lch hch ton vo chi ph, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426) N TK 641 - Chi ph bn hng (i vi d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho) C TK 352 - D phng phi tr. - Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny nh hn s d phng phi tr lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s chnh lch hon nhp ghi gim chi ph, ghi: N TK 352 - D phng phi tr C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426) C TK 641 - Chi ph bn hng (i vi d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho).
264
- Cui k k ton gia nin hoc cui k k ton nm, khi xc nh s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp cn lp cho tng cng trnh, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 352 - D phng phi tr.
7. Ht thi hn bo hnh cng trnh xy lp, nu cng trnh khng phi bo hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp ln hn chi ph thc t pht sinh th s chnh lch phi hon nhp, ghi: N TK 352 D phng phi tr C TK 711 Thu nhp khc.
8. Trong mt s trng hp, doanh nghip c th tm kim mt bn th 3 thanh ton mt phn hay ton b chi ph cho khon d phng (V d, thng qua cc hp ng bo him, cc khon bi thng hoc cc giy bo hnh ca nh cung cp), bn th 3 c th hon tr li nhng g m doanh nghip thanh ton. Khi doanh nghip nhn c khon bi hon ca mt bn th 3 thanh ton mt phn hay ton b chi ph cho khon d phng, k ton ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711- Thu nhp khc.
265
LOI TI KHON 4 NGUN VN CH S HU
Loi ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim cc loi ngun vn thuc s hu ca ch doanh nghip, ca cc thnh vin gp vn trong cng ty lin doanh, cng ty TNHH, doanh nghip t nhn, cng ty hp danh hoc cc c ng trong cng ty c phn,...
Ngun vn ch s hu l s vn ca cc ch s hu m doanh nghip khng phi cam kt thanh ton. Ngun vn ch s hu do ch doanh nghip v cc nh u t gp vn hoc hnh thnh t kt qu kinh doanh, do ngun vn ch s hu khng phi l mt khon n.
Mt doanh nghip c th c mt hoc nhiu ch s hu vn. i vi cng ty Nh nc, vn hot ng do Nh nc giao hoc u t nn Nh nc l ch s hu vn. i vi doanh nghip lin doanh, cng ty TNHH, cng ty hp danh th ch s hu vn l cc thnh vin tham gia gp vn hoc cc t chc, c nhn tham gia hn vn. i vi cc cng ty c phn th ch s hu vn l cc c ng. i vi cc doanh nghip t nhn, ch s hu vn l c nhn hoc ch h gia nh. Ngun vn ch s hu bao gm:
- Vn ng gp ca cc nh u t thnh lp mi hoc m rng doanh nghip. Ch s hu vn ca doanh nghip c th l Nh nc, c nhn hoc cc t chc tham gia gp vn, cc c ng mua v nm gi c phiu; - Cc khon thng d vn c phn do pht hnh c phiu cao hn hoc thp hn mnh gi; - Cc khon nhn biu, tng, ti tr (nu c ghi tng vn ch s hu);
- Vn c b sung t kt qu sn xut, kinh doanh ca doanh nghip theo quy nh ca chnh sch ti chnh hoc quyt nh ca cc ch s hu vn, ca Hi ng qun tr,...
- Cc khon chnh lch do nh gi li ti sn, chnh lch t gi hi oi pht sinh trong qu trnh u t xy dng c bn, v cc qu hnh thnh t li nhun sau thu (Qu u t pht trin, qu d phng ti chnh, cc qu khc thuc vn ch s hu, li nhun cha phn phi, ngun vn u t XDCB,...); - Gi tr c phiu qu lm gim ngun vn ch s hu.
HCH TON TI KHON LOI NY CN TN TRNG MT S QUY NH SAU
1. Cc doanh nghip c quyn ch ng s dng cc loi ngun vn v cc qu hin c theo chnh sch ti chnh hin hnh, nhng vi nguyn tc phi m bo hch ton rnh mch, r rng tng loi ngun vn, qu. Phi theo di chi tit theo tng ngun hnh thnh v theo tng i tng gp vn (T chc hoc c nhn), tng loi vn, qu. 266
Ngun vn ch s hu ca ch doanh nghip th hin l mt ngun hnh thnh ca ti sn thun hin c doanh nghip, nhng khng phi cho mt ti sn c th m l cc ti sn ni chung.
2. Vic chuyn dch t ngun vn ny sang ngun vn khc hoc t ch s hu ny sang ch s hu khc phi theo ng chnh sch ti chnh hin hnh v lm y cc th tc cn thit.
3. Khi c s thay i chnh sch k ton hoc pht hin ra sai st trng yu m phi p dng hi t, sau khi xc nh c nh hng ca cc khon mc vn ch s hu th phi iu chnh vo s d u nm ca cc ti khon vn ch s hu tng ng ca nm hin ti.
4. Trng hp doanh nghip b gii th hoc ph sn, cc ch s hu vn (Cc t chc hoc c nhn gp vn) ch c nhn phn gi tr cn li ca ti sn sau khi thanh ton cc khon N phi tr. Loi Ti khon 4 - Ngun vn ch s hu, c 12 ti khon, chia thnh 5 nhm: Nhm Ti khon 41 c 7 ti khon: - Ti khon 411 - Ngun vn kinh doanh; - Ti khon 412 - Chnh lch nh gi li ti sn; - Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi; - Ti khon 414 - Qu u t pht trin; - Ti khon 415 - Qu d phng ti chnh; - Ti khon 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu; - Ti khon 419 - C phiu qu. Nhm Ti khon 42 c 1 ti khon: - Ti khon 421 - Li nhun cha phn phi. Nhm Ti khon 43 c 1 ti khon: - Ti khon 431 - Qu khen thng, phc li. Nhm Ti khon 44 c 1 ti khon: - Ti khon 441 - Ngun vn u t xy dng c bn. Nhm Ti khon 46 c 2 ti khon: - Ti khon 461 - Ngun kinh ph s nghip; - Ti khon 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC. TI KHON 411 NGUN VN KINH DOANH
Ti khon ny dng phn nh ngun vn kinh doanh hin c v tnh hnh tng, gim ngun vn kinh doanh ca doanh nghip.
i vi cng ty Nh nc, ngun vn kinh doanh gm: Ngun vn kinh doanh c Nh nc giao vn, c iu ng t cc doanh nghip trong ni b Tng cng ty, vn do cng ty m u t vo cng ty con, cc khon chnh lch do nh gi li ti sn (Nu c ghi tng, gim ngun vn kinh doanh), hoc c b sung t cc qu, c trch lp t li nhun sau
267
thu ca hot ng kinh doanh hoc c cc t chc, c nhn trong v ngoi nc vin tr khng hon li. i vi doanh nghip lin doanh, ngun vn kinh doanh c hnh thnh do cc bn tham gia lin doanh gp vn v c b sung t li nhun sau thu.
i vi cng ty c phn, ngun vn kinh doanh c hnh thnh t s tin m cc c ng gp c phn, mua c phiu, hoc c b sung t li nhun sau thu theo ngh quyt ca i hi c ng ca doanh nghip hoc theo quy nh trong iu l hot ng ca Cng ty. Thng d vn c phn do bn c phiu cao hn mnh gi. i vi cng ty TNHH v cng ty hp danh, ngun vn kinh doanh do cc thnh vin gp vn, c b sung t li nhun sau thu ca hot ng kinh doanh. i vi doanh nghip t nhn, ngun vn kinh doanh bao gm vn do ch doanh nghip b ra kinh doanh hoc b sung t li nhun sau thu ca hot ng kinh doanh.
1. Cc doanh nghip hch ton vo TK 411 Ngun vn kinh doanh theo s vn thc t gp bng tin, bng ti sn khi mi thnh lp, hoc huy ng thm vn m rng quy m hot ng ca doanh nghip. 2. Doanh nghip phi t chc hch ton chi tit ngun vn kinh doanh theo tng ngun hnh thnh vn. Trong cn theo di chi tit cho tng t chc, tng c nhn tham gia gp vn. a/ i vi cng ty Nh nc th ngun vn kinh doanh c th c hch ton chi tit nh sau: - Vn u t ca ch s hu: L ngun vn Ngn sch Nh nc giao (K c ngun vn c ngun gc t Ngn sch Nh nc, nh: Chnh lch do nh gi li ti sn...); - Ngun vn b sung t li nhun sau thu ca doanh nghip hoc c tng, biu, vin tr ... b/ i vi doanh nghip lin doanh, cng ty TNHH, cng ty hp danh th ngun vn kinh doanh c hch ton chi tit nh sau: - Vn u t ca ch s hu: L khon vn gp ca cc thnh vin gp vn; - Vn khc: L ngun vn c b sung t li nhun sau thu hoc c tng biu, vin tr. c/ i vi cng ty c phn th ngun vn kinh doanh c hch ton chi tit nh sau: - Vn u t ca ch s hu: L khon tin hoc ti sn do cc c ng gp c phn tnh theo mnh gi ca c phiu pht hnh; - Thng d vn c phn: L s chnh lch gia mnh gi v gi pht hnh c phiu; - Vn khc: L s vn b sung t li nhun sau thu hoc c tng, biu, vin tr, nhng cha tnh cho tng c ng.
3. i vi doanh nghip lin doanh phi t chc hch ton chi tit ngun vn kinh doanh theo tng bn gp vn. Trong phi chi tit theo tng ln gp vn, mc vn gp, loi vn gp, nh: Vn gp ban u, vn c b sung t kt qu hot ng kinh doanh.
268
4. Ch ghi gim vn kinh doanh khi doanh nghip np tr vn cho Ngn sch Nh nc, b iu ng vn cho doanh nghip khc trong ni b Tng cng ty, tr li vn cho cc c ng hoc cc bn gp vn lin doanh hoc gii th, thanh l doanh nghip, hoc x l b l kinh doanh theo quyt nh ca i hi c ng.
5. Trng hp nhn vn gp lin doanh, vn gp c phn ca cc c ng bng ngoi t th c quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin Ngn hng do ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh. Trong qu trnh hot ng, khng c nh gi li s d C Ti khon 411 Ngun vn kinh doanh c gc ngoi t.
6. Trng hp nhn vn gp ca cc t chc, c nhn gp vn bng ti sn phi phn nh tng ngun vn kinh doanh theo gi nh gi li ca ti sn c cc bn gp vn chp nhn.
7. i vi cng ty c phn, vn gp c phn ca cc c ng c ghi theo gi thc t pht hnh c phiu, nhng c phn nh chi tit theo hai ch tiu ring: Vn u t ca ch s hu v thng d vn c phn. Vn u t ca ch s hu c phn nh theo mnh gi ca c phiu. Thng d vn c phn phn nh khon chnh lch tng gia s tin thc t thu c so vi mnh gi khi pht hnh ln u, hoc pht hnh b sung c phiu v chnh lch tng, gim gia s tin thc t thu c so vi gi mua li c phiu khi ti pht hnh c phiu qu. Ring trng hp mua li c phiu hu b ngay ti ngy mua th gi tr c phiu c ghi gim ngun vn kinh doanh ti ngy mua l gi thc t mua li v cng phi ghi gim ngun vn kinh doanh chi tit theo mnh gi v phn thng d vn c phn ca c phiu mua li.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 411 - NGUN VN KINH DOANH
- Mua li c phiu hu b (i vi cng ty c phn).
Bn N: Ngun vn kinh doanh gim do: - Hon tr vn gp cho cc ch s hu vn; - Gii th, thanh l doanh nghip; - B l kinh doanh theo quyt nh ca i hi c ng (i vi cng ty c phn);
Bn C: Ngun vn kinh doanh tng do: - Cc ch s hu u t vn (Gp vn ban u v gp vn b sung); - B sung vn t li nhun kinh doanh; - Pht hnh c phiu cao hn mnh gi; - Gi tr qu tng, biu, ti tr (Sau khi tr cc khon thu phi np) lm tng ngun vn kinh doanh. S d bn C: Ngun vn kinh doanh hin c ca doanh nghip. Ti khon 411- Ngun vn kinh doanh, c 3 ti khon cp 2: - TK 4111- Vn u t ca ch s hu: Ti khon ny phn nh khon vn thc u t ca ch s hu theo iu l cng ty ca cc ch s hu vn. i vi cc cng ty c phn th vn gp t pht hnh c phiu c ghi vo ti khon ny theo mnh gi.
269
- TK 4112- Thng d vn c phn: Ti khon ny phn nh phn chnh lch tng do pht hnh c phiu cao hn mnh gi v chnh lch tng, gim so vi gi mua li khi ti pht hnh c phiu qu (i vi cc cng ty c phn). - TK 4118- Vn khc: Ti khon ny phn nh s vn kinh doanh c hnh thnh do b sung t kt qu hot ng kinh doanh hoc do c tng, biu, ti tr, nh gi li ti sn (Nu cc khon ny c php ghi tng, gim ngun vn kinh doanh).
1. Khi thc nhn vn gp, vn u t ca cc ch s hu, ghi:
N cc TK 111, 112, ... N TK 211- TSC hu hnh N TK 213 - TSC v hnh C TK 411- Ngun vn kinh doanh (4111). 2. Khi nhn c tin mua c phiu ca cc c ng vi gi pht hnh theo mnh gi c phiu, ghi: N cc TK 111, 112 (Mnh gi) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4111) (Mnh gi).
3. Khi nhn c tin mua c phiu ca cc c ng vi gi pht hnh cao hn mnh gi c phiu, ghi:
N cc TK 111,112 (Gi pht hnh)
C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (TK 4111) (Mnh gi) v TK 4112 (Chnh lch ln hn gia gi pht hnh v mnh gi c phiu)
4. Khi nhn c tin ti pht hnh c phiu qu, ghi: N cc TK 111,112 (Gi ti pht hnh) N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi ti pht hnh nh hn gi ghi s c phiu qu) C TK 419 - C phiu qu (Theo gi ghi s) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi ti pht hnh ln hn gi ghi s c phiu qu).
5. B sung vn kinh doanh t qu u t pht trin khi c php ca Hi ng qun tr hoc cp c thm quyn, ghi: N TK 414 - Qu u t pht trin C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 6. B sung ngun vn kinh doanh t s chnh lch do nh gi li ti sn, khi c duyt, ghi: N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 7. Khi cng trnh xy dng c bn bng ngun vn u t XDCB hon thnh hoc cng vic mua sm TSC xong a vo s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh, quyt ton 270
vn u t c duyt, k ton ghi tng nguyn gi TSC, ng thi ghi tng ngun vn kinh doanh: N TK 441 - Ngun vn u t XDCB C TK 411 - Ngun vn kinh doanh.
8. Khi cc cng ty thnh vin trc thuc Tng cng ty, cng ty con nhn vn do Tng cng ty giao, cng ty m u t b sung vn kinh doanh, k ton n v cp di, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 9. Khi nhn c qu biu, tng, ti tr, ghi: N cc TK 111,112,... N TK 211 - TSC hu hnh N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 711 - Thu nhp khc. Sau khi thc hin ngha v thu vi Nh nc, nu phn cn li c php ghi tng ngun vn kinh doanh (4118), ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4118). 10. B sung vn gp do tr c tc bng c phiu cho cc c ng, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi pht hnh nh hn mnh gi c phiu) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (TK 4111 - Theo mnh gi v TK 4112 - S chnh lch gia gi pht hnh ln hn mnh gi c phiu).
11. Khi nhn vn gp ca cc bn tham gia lin doanh, ghi:
N cc TK 111,112, 211, 213,...

C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4111). 12. Khi cng ty c phn mua li c phiu hu b ngay ti ngy mua li:
12.1. Trng hp gi thc t mua li c phiu ln hn mnh gi c phiu, ghi: N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (TK 4111 (Theo mnh gi)) N TK 411- Ngun vn kinh doanh (TK 4112 (S chnh lch gia gi mua li ln hn mnh gi c phiu)) C cc TK 111,112,... 12.2. Trng hp gi thc t mua li c phiu nh hn mnh gi c phiu, ghi: N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4111) (Theo mnh gi c phiu) C cc TK 111,112,... C TK 411- Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi mua li nh hn mnh gi).
271
13. Khi hu b c phiu qu, ghi: N TK 411- Ngun vn kinh doanh (TK 4111 (Theo mnh gi)) N TK 411- Ngun vn kinh doanh (TK 4112 (S chnh lch gia gi mua li ln hn mnh gi c phiu)) C TK 419 - C phiu qu (Theo gi mua li c phiu).
14. Khi hon tr vn gp cho cc thnh vin gp vn, ghi: N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4111, 4112) C cc TK 111,112,... 15. Khi n v thnh vin, cng ty con hon tr vn kinh doanh cho Tng cng ty, cng ty m theo phng thc ghi gim vn, k ton n v cp di, ghi: N TK 411 - Ngun vn kinh doanh C cc TK 111, 112,... 16. Khi b iu ng vn kinh doanh ca n v cho mt n v khc theo quyt nh ca cp c thm quyn (nu c): - Khi b iu ng vn kinh doanh l TSC, ghi: N TK 411 - Ngun vn kinh doanh N TK 214 - Hao mn TSC C TK 211 - TSC hu hnh C TK 213 - TSC v hnh. - Khi iu ng vn bng tin, ghi: N TK 411 - Ngun vn kinh doanh C TK 111, 112.
17. K ton trng hp mua, bn khi hp nht kinh doanh c thc hin bng vic bn mua pht hnh c phiu: Thc hin theo Thng t hng dn k ton thc hin Chun mc k ton s 11 Hp nht kinh doanh.
272
TI KHON 412 CHNH LCH NH GI LI TI SN
Ti khon ny dng phn nh s chnh lch do nh gi li ti sn hin c v tnh hnh x l s chnh lch doanh nghip.
1. Ti sn c nh gi li ch yu l TSC, bt ng sn u t, mt s trng hp c th v cn thit nh gi li vt t, cng c, dng c, thnh phm, hng ha, sn phm d dang
2. Chnh lch nh gi li ti sn c phn nh vo ti khon ny trong cc trng hp sau: - Khi c quyt nh ca Nh nc v nh gi li ti sn; - Khi thc hin c phn ha doanh nghip Nh nc; - Cc trng hp khc theo quy nh (Nh khi chuyn i hnh thc s hu doanh nghip...) 3. Ti khon ny khng phn nh s chnh lch nh gi li khi a ti sn i gp vn lin kt, lin doanh hoc u t vo cng ty con, khon chnh lch nh gi li trong cc trng hp ny c phn nh vo TK 711 Thu nhp khc (nu l li) hoc TK 811 Chi ph khc (nu l l). 4. Gi tr ti sn c xc nh li trn c s bng gi Nh nc quy nh hoc Hi ng nh gi ti sn thng nht xc nh.
5. S chnh lch gi do nh gi li ti sn c hch ton v x l theo chnh sch ti chnh hin hnh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 412 CHNH LCH NH GI LI TI SN
Bn N: - S chnh lch gim do nh gi li ti sn; - X l s chnh lch tng do nh gi li ti sn. Bn C: - S chnh lch tng do nh gi li ti sn; - X l s chnh lch gim do nh gi li ti sn.
273
Ti khon 412 Chnh lch nh gi li ti sn, c th c s d bn N hoc s d bn C: S d bn N: S chnh lch gim do nh gi li ti sn cha c x l. S d bn C: S chnh lch tng do nh gi li ti sn cha c x l.
1. Khi c quyt nh ca Nh nc v nh gi li ti sn c nh, bt ng sn u t, vt t, hng ha hoc nh gi khi tin hnh c phn ha doanh nghip Nh nc, doanh nghip tin hnh kim k, nh gi li ti sn v phn nh s chnh lch do nh gi li ti sn vo s k ton.
a/ nh gi li vt t, hng ha: - Nu gi nh gi li cao hn tr gi ghi s k ton th s chnh lch gi tng, ghi: N TK 152 Nguyn liu, vt liu N TK 153 Cng c, dng c N TK 155 Thnh phm N TK 156 Hng ha C TK 412 Chnh lch nh gi li ti sn. - Nu gi nh gi li thp hn tr gi ghi s k ton th s chnh lch gi gim, ghi: N TK 412 Chnh lch nh gi li ti sn C TK 152 Nguyn liu, vt liu C TK 153 Cng c, dng c C TK 155 Thnh phm C TK 156 Hng ha. b/ nh gi li TSC v bt ng sn u t. - Cn c vo bng tng hp kt qu kim k v nh gi li TSC, bt ng sn u t: + Phn nguyn gi, gi tr cn li, gi tr hao mn iu chnh tng, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Phn nguyn gi iu chnh tng) N TK 213 - TSC v hnh (Quyn s dng t - Phn nguyn gi iu chnh tng) N TK 217 - Bt ng sn u t; (Phn nguyn gi iu chnh tng) C TK 214 - Hao mn TSC (Phn gi tr hao mn iu chnh tng) C TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (Phn gi tr cn li iu chnh tng). + Phn nguyn gi, gi tr cn li, gi tr hao mn iu chnh gim, ghi: N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (Phn gi tr cn li iu chnh gim) N TK 214 - Hao mn TSC (Phn gi tr hao mn iu chnh gim) C TK 211 - TSC hu hnh; (Phn nguyn gi iu chnh gim) 274
C TK 213 - TSC v hnh (Quyn s dng t - Phn nguyn gi iu chnh gim) C TK 217 - Bt ng sn u t (Phn nguyn gi iu chnh gim).
2. Cui nm ti chnh x l chnh lch nh gi li ti sn theo quyt nh ca c quan hoc cp c thm quyn: - Nu Ti khon 412 c s d bn C, v c quyt nh b sung ngun vn kinh doanh, ghi: N TK 412 Chnh lch nh gi li ti sn C TK 411 Ngun vn kinh doanh. - Nu Ti khon 412 c s d bn N, v c quyt nh ghi gim ngun vn kinh doanh, ghi: N TK 411 Ngun vn kinh doanh C TK 412 Chnh lch nh gi li ti sn.
TI KHON 413
CHNH LCH T GI HI OI
Ti khon ny dng phn nh s chnh lch t gi hi oi pht sinh trong hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng); chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh v tnh hnh x l s chnh lch t gi hi oi . Chnh lch t gi hi oi l chnh lch pht sinh t vic trao i thc t hoc quy i cng mt s lng ngoi t sang n v tin t k ton theo t gi hi oi khc nhau.
Chnh lch t gi hi oi ch yu pht sinh trong cc trng hp: 1. Thc t mua bn, trao i, thanh ton cc nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t trong k (Chnh lch t gi hi oi thc hin); Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k (Chnh lch t gi hi oi thc hin) doanh nghip bao gm: - Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng); - Chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong k ca hot ng kinh doanh, k c ca hot ng u t XDCB ca doanh nghip sn xut, kinh doanh va c hot ng u t XDCB. 2. nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t thi im cui nm ti chnh. Chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t thi im cui nm ti chnh bao gm: - Chnh lch t gi hi oi thi im cui nm ti chnh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t lin quan n giai on u t XDCB (Giai on trc hot ng); - Chnh lch t gi hi oi thi im cui nm ti chnh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t lin quan n hot ng kinh doanh. i vi cc doanh nghip s dng cng c ti chnh d phng ri ro hi oi th cc khon vay, n phi tr c gc ngoi t c hch ton theo t gi hi oi thc t pht sinh. Doanh nghip
275
khng c nh gi li cc khon vay, n phi tr c gc ngoi t s dng cng c ti chnh d phng ri ro hi oi.
1. Nguyn tc ghi nhn cc nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t thi im cui nm ti chnh. 1.1. Cc doanh nghip c nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t phi thc hin ghi s k ton v lp bo co ti chnh theo mt n v tin t thng nht l ng Vit Nam, hoc n v tin t chnh thc s dng trong k ton (Sau khi c chp thun ca B Ti chnh). Vic quy i ng ngoi t ra ng Vit Nam, hoc ra n v tin t chnh thc s dng trong k ton v nguyn tc doanh nghip phi cn c vo t gi hi oi ti ngy giao dch l t gi giao dch thc t ca nghip v kinh t pht sinh hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ghi s k ton. Doanh nghip ng thi phi theo di nguyn t trn s k ton chi tit cc Ti khon: Tin mt, Tin gi Ngn hng, Tin ang chuyn, Cc khon phi thu, Cc khon phi tr v Ti khon 007 Ngoi t cc loi (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton). 1.2. i vi Ti khon thuc loi doanh thu, hng tn kho, TSC, chi ph sn xut, kinh doanh, chi ph khc, bn N cc Ti khon vn bng tin, N phi thu, bn c cc ti khon N phi tr khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi hi oi ti ngy giao dch (L t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im nghip v kinh t pht sinh). 1.3. i vi bn C ca cc Ti khon vn bng tin, khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi ghi trn s k ton (Theo mt trong cc phng php: t gi ch danh; t gi bnh qun gia quyn; t gi nhp trc, xut trc; t gi nhp sau, xut trc). 1.4. i vi bn N ca cc Ti khon N phi tr, hoc bn C ca cc Ti khon N phi thu, khi pht sinh cc nghip v kinh t bng ngoi t phi c ghi s k ton bng ng Vit Nam, hoc bng n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi ghi trn s k ton. 1.5. Cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh. 1.6. Trng hp mua, bn ngoi t bng ng Vit Nam th hch ton theo t gi thc t mua, bn. 2. Nguyn tc x l chnh lch t gi hi oi. 2.1. X l chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch nh gi li cui k ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (Ca doanh nghip SXKD va c hot ng u t XDCB): - Ton b chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh c ghi nhn ngay vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh trong k.
276
- Doanh nghip khng c chia li nhun hoc tr c tc trn li chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t. 2.2. X l chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k v chnh lch do nh gi li cui k ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) nh sau:
- Trong giai on u t XDCB, khon chnh lch t gi hi oi thc hin v chnh lch t gi nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t phn nh lu k trn Bng cn i k ton (ch tiu Chnh lch t gi hi oi). - Khi kt thc qu trnh u t xy dng, ton b chnh lch t gi hi oi thc t pht sinh trong giai on u t xy dng (L hoc li t gi hi oi) khng tnh vo tr gi TSC m kt chuyn ton b mt ln (nu nh) vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh ca nm ti chnh c TSC v cc ti sn u t hon thnh bn giao a vo hot ng hoc phn b ti a l 5 nm (Nu ln, k t khi cng trnh a vo hot ng). 2.3. Chnh lch t gi hi oi pht sinh do chuyn i bo co ti chnh ca hot ng nc ngoi khng th tch ri vi hot ng ca doanh nghip bo co c ghi nhn ngay vo chi ph ti chnh hoc doanh thu hot ng ti chnh trong k.
3. Doanh nghip ch phn nh cc khon chnh lch t gi hi oi vo TK 413 Chnh lch t gi hi oi, trong cc trng hp:
- Chnh lch t gi hi oi thc hin v chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh ca hot ng u t XDCB trong giai on trc hot ng ca doanh nghip mi thnh lp (Khi cha hon thnh qu trnh u t);
- Khon chnh lch t gi hi oi do nh gi li ca cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (Doanh nghip SXKD c c hot ng u t XDCB).
4. Cui nm ti chnh, k ton nh gi li cc khon mc tin t bao gm s d cc Ti khon Tin mt, Tin gi Ngn hng, Tin ang chuyn, cc khon tng ng tin, cc khon phi thu, cc khon phi tr c gc ngoi t theo t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh. Khon chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t ca cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh c hch ton vo Ti khon 413 Chnh lch t gi hi oi.
5. i vi doanh nghip khng chuyn kinh doanh mua, bn ngoi t, th cc nghip v kinh t mua, bn ngoi t pht sinh c quy i ra ng Vit Nam theo t gi mua, bn thc t pht sinh. Chnh lch gia t gi thc t mua vo v t gi thc t bn ra ca ngoi t c hch ton vo Ti khon 515 Doanh thu hot ng ti chnh, hoc vo Ti khon 635 Chi ph ti chnh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 413 - CHNH LCH T GI HI OI
Bn N:
277
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (L t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (Doanh nghip SXKD c c hot ng u t XDCB); - Chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (L t gi) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng);
- Kt chuyn s chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh (Li t gi) ca hot ng kinh doanh vo doanh thu hot ng ti chnh; - Kt chuyn ton b s chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (Li t gi) ca hot ng u t XDCB (Khi kt thc giai on u t XDCB) vo doanh thu hot ng ti chnh hoc vo doanh thu cha thc hin (Nu phi phn b dn). Bn C:
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (Li t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (Doanh nghip SXKD c c hot ng u t XDCB); - Chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (Li t gi) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng); - Kt chuyn s chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (L t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh vo chi ph ti chnh;
- Kt chuyn ton b s chnh lch t gi hi oi pht sinh, hoc nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (L t gi) ca hot ng u t XDCB (Khi kt thc giai on u t XDCB) vo chi ph ti chnh hoc vo chi ph tr trc di hn (Nu phi phn b dn). Ti khon 413 Chnh lch t gi hi oi c th c s d bn N hoc s d bn C. S d bn N:
S chnh lch t gi hi oi pht sinh hoc nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (L t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng, cha hon thnh u t) thi im cui nm ti chnh; S d bn C:
S chnh lch t gi hi oi pht sinh v nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (li t gi) ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng, cha hon thnh u t) thi im cui nm ti chnh; Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi, c 2 ti khon cp 2:
- Ti khon 4131 - Chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh: Phn nh s chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (Li, l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB (Doanh nghip SXKD c c hot ng u t XDCB).
278
- Ti khon 4132 - Chnh lch t gi hi oi trong giai on u t XDCB: Phn nh s chnh lch t gi hi oi pht sinh v chnh lch t gi do nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t (Li, l t gi) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng).
I. K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k ca hot ng kinh doanh, k c hot ng u t XDCB ca doanh nghip ang sn xut, kinh doanh 1. Khi mua vt t, hng ho, TSC, dch v thanh ton bng ngoi t: - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t, hng ho, TSC, dch v, ghi: N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 158, 211, 213, 217, 241, 623, 627, 641, 642, 133... (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton).
- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch mua ngoi vt t, hng ho, TSC, dch v, ghi: N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 158, 211, 213, 217, 241, 623, 627, 641, 642, 133... (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi).
2. Khi nhn vt t, hng ho, TSC, dch v ca nh cung cp cha thanh ton tin, hoc khi vay ngn hn, vay di hn, n di hn, hoc nhn n ni b... bng ngoi t, cn c t gi hi oi ti ngy giao dch, ghi: N cc TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 627, 641, 642... (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch) C cc TK 331, 311, 341, 342, 336... (Theo t gi hi oi ti ngy giao dch). 3. Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t (N phi tr ngi bn, n vay ngn hn, vay di hn, n di hn, n ni b...): - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (T gi ghi s k ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi ghi s k ton).
- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (T gi ghi s k ton)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi ghi s k ton).
279
4. Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc bng ngoi t, cn c t gi hi oi ti ngy giao dch, ghi: N cc TK 111(1112), 112(1122), 131... (T gi hi oi ti ngy giao dch)
C cc TK 511, 711 (T gi hi oi ti ngy giao dch).
5. Khi pht sinh cc khon n phi thu bng ngoi t, ghi: N cc TK 136, 138 (T gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi).
6. Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t (phi thu ca khch hng, phi thu ni b...): - Nu pht sinh l chnh lch t gi trong giao dch thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi)
C cc TK 131, 136, 138 (T gi ghi s k ton).
- Nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi khi thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi hi oi ti ngy giao dch)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138 (T gi ghi s k ton).
II. K ton chnh lch t gi pht sinh trong k ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) 1. Khi mua ngoi vt t, thit b, hng ho, TSC, dch v, khi lng xy dng, lp t do ngi bn hoc bn nhn thu bn giao: - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton bng ngoi t, ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241... (T gi hi oi ti ngy giao dch) N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) (L t gi hi oi)
- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton bng ngoi t , ghi: N cc TK 151, 152, 211, 213, 241... (T gi hi oi ti ngy giao dch)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi ghi s k ton) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) (li t gi hi oi).
2. Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t (N phi tr ngi bn, n vay di hn, ngn hn, n ni b (nu c)...): - Nu pht sinh l t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342... (T gi ghi s k ton) N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) (L t gi hi oi)
280
- Nu pht sinh li t gi hi oi trong giao dch thanh ton n phi tr bng ngoi t, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342... (T gi ghi s k ton)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi ghi s k ton) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) (Li t gi hi oi).
3. Hng nm, chnh lch t gi thc hin pht sinh trong hot ng u t xy dng c bn (Giai on trc hot ng) c phn nh lu k trn TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) cho n khi hon thnh u t XDCB.
4. Khi kt thc hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng), kt chuyn chnh lch t gi hi oi thc hin (Theo s thun sau khi b tr s pht sinh bn N v bn C Ti khon 4132) ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng) trn TK 413 Chnh lch t gi hi oi (TK 4132) tnh ngay (nu nh) vo chi ph ti chnh, hoc kt chuyn (nu ln) sang TK 242 Chi ph tr trc di hn (Nu l t gi) hoc tnh ngay (nu nh) vo doanh thu hot ng ti chnh, hoc kt chuyn (nu ln) sang TK 3387 Doanh thu cha thc hin (Nu li t gi) phn b trong thi gian ti a l 5 nm: - Trng hp pht sinh li t gi hi oi, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Li t gi hi oi) (Nu phi phn b dn); hoc
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu ghi ngay vo doanh thu hot ng ti chnh). - Trng hp pht sinh l t gi hi oi, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu ghi ngay vo chi ph ti chnh) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu phi phn b dn)
C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132).
5. X l chnh lch t gi hi oi thc hin (L hoc li t gi) trong giai on u t XDCB c lu k n thi im quyt ton bn giao TSC a vo s dng cho hot ng SXKD:
- Trng hp l t gi hi oi phi phn b dn, nh k khi phn b chnh lch l t gi hi oi thc hin pht sinh trong giai on u t XDCB vo chi ph ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on u t XDCB bn giao a TSC vo s dng, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi)
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
- Trng hp li t gi hi oi phi phn b dn, nh k khi phn b chnh lch li t gi hi oi thc hin pht sinh trong giai on u t XDCB vo doanh thu hot ng ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on u t XDCB bn giao a TSC vo s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin 281
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi).
III. K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t
1. K ton chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t:
thi im cui nm ti chnh, doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t (n v tin t khc vi n v tin t chnh thc s dng trong k ton) theo t gi hi oi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im cui nm ti chnh, c th pht sinh chnh lch t gi hi oi (Li hoc l). Doanh nghip phi chi tit khon chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng u t xy dng c bn (Giai on trc hot ng - TK 4132 v ca hot ng kinh doanh - TK 4131): - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122), 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342,... C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132). - Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131, 4132) C cc TK 111 (1112), 112 (1122), 131, 136, 311, 315, 331, 341, 342,... 2. K ton x l chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t:
2.1. X l chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng kinh doanh (K c hot ng u t xy dng c bn ca doanh nghip sn xut, kinh doanh va c hot ng u t xy dng c bn):
- Kt chuyn ton b khon chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh (Theo s thun sau khi b tr s pht sinh bn N v bn C ca TK 4131) vo chi ph ti chnh (Nu l t gi hi oi), hoc doanh thu hot ng ti chnh (Nu li t gi hi oi) xc nh kt qu hot ng kinh doanh: + Kt chuyn li t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu li t gi hi oi).
+ Kt chuyn l t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu l t gi hi oi) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131).
2.2. X l chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng u t XDCB (Giai on trc hot ng):
282
- giai on ang u t XDCB, doanh nghip cha i vo hot ng th chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh c phn nh lu k trn TK 413 Chnh lch t gi hi oi (TK 4132). S d N, hoc C ny s c phn nh trn Bng Cn i k ton.
- Khi kt thc giai on u t XDCB, bn giao TSC a vo s dng cho sn xut, kinh doanh, s d N, hoc s d C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (TK 4132) phn nh s chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui mi nm ti chnh (Khng bao gm khon nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t lin quan n hot ng u t XDCB thi im bn giao ti sn a vo s dng) s c x l nh sau: + Kt chuyn s d N TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) v TK 635 Chi ph ti chnh hoc v TK 242 Chi ph tr trc di hn (Nu ln) phn b dn s l t gi hi oi ca giai on u t XDCB trong cc nm ti chnh tip theo trong thi gian ti a 5 nm (K t khi kt thc giai on u t) vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu ghi ngay vo chi ph) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu phi phn b dn) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132).
+ Kt chuyn s d C TK 413 Chnh lch t gi hi oi (4132) v TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh hoc v TK 3387 Doanh thu cha thc hin (Nu ln) phn b dn s li t gi hi oi ca giai on u t XDCB trong cc nm ti chnh tip theo trong thi gian ti a 5 nm (K t khi kt thc giai on u t) vo doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Nu phi phn b dn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu ghi ngay vo doanh thu hot ng ti chnh).
TI KHON 414 QU U T PHT TRIN Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim qu u t pht trin ca doanh nghip.
283
Qu u t pht trin c trch lp t li nhun sau thu thu nhp doanh nghip v c s dng vo vic u t m rng quy m sn xut, kinh doanh hoc u t chiu su ca doanh nghip.
Vic trch v s dng qu u t pht trin phi theo chnh sch ti chnh hin hnh i vi tng loi doanh nghip: Cng ty Nh nc, cng ty c phn, cng ty trch nhim hu hn, doanh nghip t nhn,...
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 414 - QU U T PHT TRIN
Bn N: Tnh hnh chi tiu, s dng qu u t pht trin ca doanh nghip. Bn C: Qu u t pht trin tng do c trch lp t li nhun sau thu. S d bn C: S qu u t pht trin hin c.
1.Trong k, khi tm trch lp qu u t pht trin t li nhun sau thu thu nhp doanh nghip, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi
C TK 414 - Qu u t pht trin .
2. Cui nm, xc nh s qu u t pht trin c trch, k ton tnh s c trch thm, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi
C TK 414 - Qu u t pht trin.
3. Khi dng qu u t pht trin mua sm TSC, xy dng c bn hon thnh bn giao a vo s dng cho sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh C TK 241 - Xy dng c bn d dang (trng hp u t XDCB) C TK 111, 112,... (Trng hp mua sm TSC). ng thi, k ton ghi tng ngun vn kinh doanh, ghi gim qu u t pht trin: N TK 414 - Qu u t pht trin
C TK 411 - Ngun vn kinh doanh.
4. Nhn qu u t pht trin do cp trn chuyn n, ghi: N cc TK 111,112, ...
284
C TK 414 - Qu u t pht trin .
5. Trch qu u t pht trin np ln n v cp trn theo quy nh hoc iu chuyn i n v khc, ghi: N TK 414 - Qu u t pht trin
C cc TK 111, 112, ...
285
TI KHON 415 QU D PHNG TI CHNH
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh trch lp, s dng qu d phng ti chnh ca doanh nghip. Qu d phng ti chnh c trch lp t li nhun sau thu TNDN. Vic hch ton tng, gim qu d phng ti chnh phi theo chnh sch ti chnh hin hnh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 415 QU D PHNG TI CHNH
Bn N: - Qu d phng ti chnh np ln cp trn. - Qu d phng ti chnh gim khc. Bn C: Qu d phng ti chnh tng do trch lp t li nhun sau thu TNDN hoc do cp di np ln. S d bn C: Qu d phng ti chnh hin c ca doanh nghip.
1. Khi trch lp qu d phng ti chnh t li nhun sau thu thu nhp doanh nghip, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 415 - Qu d phng ti chnh. 2. Qu d phng ti chnh tng do cp di np ln, ghi: N cc TK 111, 112, 136,... C TK 415 - Qu d phng ti chnh. 3. Qu d phng ti chnh gim do np ln cp trn ghi: N TK 415- Qu d phng ti chnh C cc TK 111, 112, 336, ...
TI KHON 418 CC QU KHC THUC VN CH S HU
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim cc qu khc thuc ngun vn ch s hu, nh qu thng Ban iu hnh cng ty,....
286
Cc qu khc thuc ngun vn ch s hu c hnh thnh t li nhun sau thu v c s dng vo vic khen thng hoc cc mc ch khc phc v cng tc iu hnh ca Ban Gim c, Hi ng qun tr. Vic trch v s dng qu khc thuc ngun vn ch s hu phi theo chnh sch ti chnh hin hnh i vi tng loi doanh nghip: Cng ty Nh nc, cng ty c phn, cng ty TNHH, doanh nghip t nhn,...
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 418 CC QU KHC THUC VN CH S HU
Bn N: Tnh hnh chi tiu, s dng cc qu khc thuc vn ch s hu ca doanh nghip. Bn C: Cc qu khc thuc vn ch s hu tng do c trch lp t li nhun sau thu. S d bn C: S qu khc thuc vn ch s hu hin c.
1. Trch lp qu khc thuc vn ch s hu t li nhun sau thu thu nhp doanh nghip, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu. 2. Trng hp n v cp di c n v cp trn cp qu khc thuc vn ch s hu, n v cp di ghi: N TK 111, 112, 136, C TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu. 3. Trng hp n v cp di np n v cp trn hnh thnh qu khc thuc vn ch s hu, ghi: N TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu C cc TK 111, 112, 336,... 4. Trng hp cc i din ch s hu doanh nghip quyt nh thng cho Hi ng qun tr, Ban Gim c t qu thng Ban iu hnh cng ty, ghi: N TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu C cc TK111, 112. TI KHON 419
C PHIU QU
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng gim ca s c phiu do cc cng ty c phn mua li trong s c phiu do cng ty pht hnh ra cng chng sau s ti pht hnh li (Gi l c phiu qu).
C phiu qu l c phiu do cng ty pht hnh v c mua li bi chnh cng ty pht hnh, nhng n khng b hu b v s c ti pht hnh tr li trong khong thi gian theo quy nh ca php lut v chng khon. Cc c phiu qu do cng ty nm gi khng c nhn c tc, khng c quyn bu c hay tham gia chia phn ti sn khi cng ty gii th. Khi chia c tc cho cc c phn, cc c phiu qu ang do cng ty nm gi c coi l c phiu cha bn.
HCH TON TI KHON NY CN TN TRNG
287
MT S QUY NH SAU
1- Gi tr c phiu qu c phn nh trn ti khon ny theo gi thc t mua li bao gm gi mua li v cc chi ph lin quan trc tip n vic mua li c phiu, nh chi ph giao dch, thng tin... 2- Cui k k ton, khi lp bo co ti chnh, gi tr thc t ca c phiu qu c ghi gim ngun vn kinh doanh trn Bng CKT bng cch ghi s m (...). 3- Ti khon ny khng phn nh tr gi c phiu m cng ty mua ca cc cng ty c phn khc v mc ch nm gi u t 4- Trng hp cng ty mua li c phiu do chnh cng ty pht hnh nhm mc ch thu hi c phiu hu b vnh vin ngay khi mua vo th gi tr c phiu mua vo khng c phn nh vo ti khon ny m ghi gim trc tip vo vn u t ca ch s hu v thng d vn c phn (Xem hng dn Ti khon 411- Ngun vn kinh doanh). 5- Tr gi vn ca c phiu qu khi ti pht hnh, hoc khi s dng tr c tc, thng... c tnh theo phng php bnh qun gia quyn.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 419 - C PHIU QU
Tr gi thc t c phiu qu khi mua vo. Tr gi thc t c phiu qu c ti pht hnh, chia c tc hoc hu b. Tr gi thc t c phiu qu hin ang do cng ty nm gi.
Bn n:
Bn C:
S d bn N:
1- K ton mua li c phiu do chnh cng ty pht hnh:

- Khi cng ty hon tt cc th tc mua li s c phiu do chnh cng ty pht hnh theo lut nh, k ton thc hin th tc thanh ton tin cho cc c ng theo gi tho thun mua, bn v nhn c phiu v, ghi:
N TK 419- C phiu qu (gi mua li c phiu) C cc TK 111, 112.

- Trong qu trnh mua li c phiu, khi pht sinh chi ph lin quan trc tip n vic mua li c phiu, ghi:
N TK 419- C phiu qu C cc TK 111, 112. 2- Ti pht hnh c phiu qu: - Khi ti pht hnh c phiu qu vi gi cao hn gi thc t mua li, ghi: N cc TK 111,112 (Tng gi thanh ton ti pht hnh c phiu) C TK 419 - C phiu qu (Gi thc t mua li c phiu)
288
C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi ti pht hnh cao hn gi thc t mua li c phiu).
- Khi ti pht hnh c phiu qu ra th trng vi gi thp hn gi thc t mua vo c phiu, ghi:
N cc TK 111,112 (Tng gi thanh ton ti pht hnh c phiu) N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi ti pht hnh thp hn gi thc t mua li) C TK 419- C phiu qu (Gi thc t mua li c phiu).
3- Khi hu b s c phiu qu, ghi: N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4111- Mnh gi ca s c phiu hu b); N TK 411- Ngun vn kinh doanh (4112 - S chnh lch gia gi thc t mua li c phiu ln hn mnh gi c phiu b hu) C TK 419- C phiu qu (Gi thc t mua li c phiu). 4- Khi c quyt nh ca Hi ng qun tr ( thng qua i hi c ng) chia c tc bng c phiu qu:
- Trng hp gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu cao hn gi thc t mua vo c phiu, ghi: N TK 421- Li nhun cha phn phi (Theo gi pht hnh c phiu) hoc N TK 338- Phi tr, phi np khc (3388) C TK 419 - C phiu qu (Theo gi thc t mua li c phiu) C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi thc t mua li c phiu thp hn gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu) - Trng hp gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu thp hn gi thc t mua vo c phiu, ghi: N TK 421- Li nhun cha phn phi (Theo gi pht hnh c phiu) hoc N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388) N TK 411 - Ngun vn kinh doanh (4112) (S chnh lch gia gi thc t mua vo c phiu qu cao hn gi pht hnh c phiu ti ngy tr c tc bng c phiu). C TK 419 - C phiu qu (Theo gi thc t mua c phiu qu).
289
TI KHON 421 LI NHUN CHA PHN PHI
Ti khon ny dng phn nh kt qu kinh doanh (li nhun, l) sau thu thu nhp doanh nghip v tnh hnh phn chia li nhun hoc x l l ca doanh nghip.
1. Kt qu t hot ng kinh doanh phn nh trn Ti khon 421 l li nhun sau thu thu nhp doanh nghip hoc l hot ng kinh doanh. 2.Vic phn chia li nhun hot ng kinh doanh ca doanh nghip phi m bo r rng, rnh mch v theo ng chnh sch ti chnh hin hnh.
3. Phi hch ton chi tit kt qu hot ng kinh doanh ca tng nm ti chnh (Nm trc, nm nay), ng thi theo di chi tit theo tng ni dung phn chia li nhun ca doanh nghip (Trch lp cc qu, b sung ngun vn kinh doanh, chia c tc, li nhun cho cc c ng, cho cc nh u t).
4. Khi p dng hi t do thay i chnh sch k ton v iu chnh hi t cc sai st trng yu ca cc nm trc nhng nm nay mi pht hin dn n phi iu chnh s d u nm phn li nhun cha phn chia th k ton phi iu chnh tng hoc gim s d u nm ca TK 4211 Li nhun cha phn phi nm trc trn s k ton v iu chnh tng hoc gim ch tiu Li nhun cha phn phi trn Bng Cn i k ton theo quy nh ti Chun mc k ton s 29 Thay i chnh sch k ton, c tnh k ton v cc sai st v Chun mc k ton s 17 Thu thu nhp doanh nghip.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 421- LI NHUN CHA PHN PHI
Bn N: - S l v hot ng kinh doanh ca doanh nghip; - Trch lp cc qu ca doanh nghip; - Chia c tc, li nhun cho cc c ng, cho cc nh u t, cc bn tham gia lin doanh; - B sung ngun vn kinh doanh; - Np li nhun ln cp trn. Bn C: - S li nhun thc t ca hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong k; - S li nhun cp di np ln, s l ca cp di c cp trn cp b; - X l cc khon l v hot ng kinh doanh. Ti khon 421 c th c s d N hoc s d C.
290
S d bn N: S l hot ng kinh doanh cha x l.
S d bn C: S li nhun cha phn phi hoc cha s dng. Ti khon 421- Li nhun cha phn phi, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc: Phn nh kt qu hot ng kinh doanh, tnh hnh phn chia li nhun hoc x l l thuc cc nm trc. Ti khon 4211 cn dng phn nh s iu chnh tng hoc gim s d u nm ca TK 4211 khi p dng hi t do thay i chnh sch k ton v iu chnh hi t cc sai st trng yu ca nm trc, nm nay mi pht hin. u nm sau, k ton kt chuyn s d u nm t TK 4212 Li nhun cha phn phi nm nay sang TK 4211 Li nhun cha phn phi nm trc.
- Ti khon 4212 - Li nhun cha phn phi nm nay: Phn nh kt qu kinh doanh, tnh hnh phn chia li nhun v x l l ca nm nay.
1.Cui k k ton, kt chuyn kt qu hot ng kinh doanh: a) Trng hp li, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 421- Li nhun cha phn phi ( 4212). b) Trng hp l, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi ( 4212) C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh. 2. Trong nm ti chnh doanh nghip quyt nh tm tr c tc, li nhun c chia cho nh u t, cc bn gp vn, cho cc c ng, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C cc TK 111, 112,.... (S tin thc tr).
3. Cui nm ti chnh, k ton xc nh v ghi nhn s c tc ca c phiu u i phi tr cho cc c ng c c phiu u i, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388) Khi tr tin c tc c phiu u i cho cc c ng, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388) C cc TK 111, 112,... (S tin thc tr). 4. Khi c quyt nh hoc thng bo xc nh c tc v li nhun cn phi tr cho cc nh u t, cc bn gp vn, cho cc c ng, ghi: N TK 421- Li nhun cha phn phi C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388).
291
5. Khi chi tin tr c tc v li nhun cho cc nh u t, cc bn gp vn, cho cc c ng, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc C cc TK 111, 112,... (S tin thc tr).
6. Trong nm, khi tm trch qu d phng ti chnh c trch lp t li nhun hot ng kinh doanh ( Phn li nhun li ca doanh nghip), ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 415 - Qu d phng ti chnh.
7. Trong nm, khi tm trch qu u t pht trin t kt qu hot ng kinh doanh (Phn li nhun li ca doanh nghip), ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 414 - Qu u t pht trin.
8. Trong nm, khi tm trch qu khen thng, phc li v cc qu khc thuc vn ch s hu, t kt qu hot ng kinh doanh (Phn li nhun li ca doanh nghip), ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 431 - Qu khen thng, phc li C TK 418 Cc qu khc thuc vn ch s hu. 9. Cui nm, k ton tnh v xc nh s tin cc qu c trch thm, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 414 - Qu u t pht trin. C TK 415 - Qu d phng ti chnh. C TK 431 - Qu khen thng, phc li C TK 418 Cc qu khc thuc vn ch s hu.
10. B sung ngun vn kinh doanh t li nhun hot ng kinh doanh (Phn li nhun li ca doanh nghip), ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 11. S li nhun phi np cho n v cp trn, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 336 - Phi tr ni b. 12. S li nhun phi thu ca n v cp di, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b C TK 421 - Li nhun cha phn phi 13. S l v hot ng sn xut, kinh doanh c n v cp trn cp b, ghi: N TK 136 - Phi thu ni b C TK 421 - Li nhun cha phn phi. 14. Phi cp cho n v cp di s l sn xut, kinh doanh, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 336 - Phi tr ni b. 292
15. u nm ti chnh, kt chuyn li nhun cha phn phi nm nay sang li nhun cha phn phi nm trc, ghi: + Trng hp TK 4212 c s d C (Li), ghi: N TK 4212 - Li nhun cha phn phi nm nay C TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc. + Trng hp TK 4212 c s d N (L), ghi: N TK 4211 - Li nhun cha phn phi nm trc C TK 4212 - Li nhun cha phn phi nm nay.
S l ca mt nm c x l tr vo li nhun chu thu ca cc nm sau theo quy nh ca Lut Thu thu nhp doanh nghip hoc x l theo quy nh ca chnh sch ti chnh hin hnh.
293
TI KHON 431 QU KHEN THNG, PHC LI
Ti khon ny dng phn nh s hin c, tnh hnh tng, gim qu khen thng, qu phc li ca doanh nghip. Qu khen thng, qu phc li c trch t li nhun sau thu TNDN ca doanh nghip dng cho cng tc khen thng, khuyn khch li ch vt cht, phc v nhu cu phc li cng cng, ci thin v nng cao i sng vt cht, tinh thn ca ngi lao ng.
1. Vic trch lp v s dng qu khen thng, qu phc li phi theo chnh sch ti chnh hin hnh.
2. Qu khen thng, qu phc li phi c hch ton chi tit theo tng loi qu.
3. i vi TSC u t, mua sm bng qu phc li khi hon thnh dng vo sn xut, kinh doanh, k ton ghi tng TSC ng thi ghi tng ngun vn kinh doanh v gim qu phc li. 4. i vi TSC u t, mua sm bng qu phc li khi hon thnh dng cho nhu cu vn ha, phc li ca doanh nghip, k ton ghi tng TSC v ng thi c kt chuyn t Qu phc li (TK 4312) sang Qu phc li hnh thnh TSC (TK 4313). Nhng TSC ny hng thng khng trch khu hao TSC vo chi ph m cui nin k ton tnh hao mn TSC mt ln /mt nm ghi gim Qu phc li hnh thnh TSC.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 431 QU KHEN THNG, PHC LI
Bn N: - Cc khon chi tiu qu khen thng, qu phc li; - Gim qu phc li hnh thnh TSC khi tnh hao mn TSC hoc do nhng bn, thanh l, pht hin thiu khi kim k TSC; - u t, mua sm TSC bng qu phc li khi hon thnh phc v nhu cu vn ha, phc li; - Cp qu khen thng, phc li cho cp di hoc np cp trn.
Bn C
- Trch lp qu khen thng, qu phc li t li nhun sau thu TNDN;
294
- Qu khen thng, phc li c cp trn cp hoc cp di np ln; - Qu phc li hnh thnh TSC tng do u t, mua sm TSC bng qu phc li hon thnh a vo s dng cho hot ng vn ho, phc li.
S d bn C: S qu khen thng, qu phc li hin cn ca doanh nghip.
Ti khon 431 Qu khen thng, phc li, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 4311 Qu khen thng: Phn nh s hin c, tnh hnh trch lp v chi tiu qu khen thng ca doanh nghip. - Ti khon 4312 Qu phc li: Phn nh s hin c, tnh hnh trch lp v chi tiu qu phc li ca doanh nghip. - Ti khon 4313 Qu phc li hnh thnh TSC: Phn nh s hin c, tnh hnh tng, gim qu phc li hnh thnh TSC ca doanh nghip.
1. Trong nm khi tm trch qu khen thng, phc li, ghi:
N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311, 4312). 2. Cui nm, xc nh qu khen thng, phc li c trch thm, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311, 4312).
3. Tnh tin thng phi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng khc trong doanh nghip, ghi:
N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311 Qu khen thng). C TK 334 - Phi tr ngi lao ng.
4. Dng qu phc li chi tr cp kh khn, chi cho cng nhn vin v ngi lao ng ngh mt, chi cho phong tro vn ha, vn ngh qun chng, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312 Qu phc li) C cc TK 111, 112, ...
5. i vi doanh nghip kinh doanh np thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, khi biu, tng sn phm, hng ha thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr c trang tri bng qu khen thng, phc li, k ton phn nh doanh thu ca sn phm, hng ha biu, tng theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (Tng gi thanh ton) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn cha c thu GTGT) 6. Trch np qu khen thng, phc li cho n v cp trn, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311, 4312) C cc TK 111, 112,...
295
7. Dng qu phc li ng h cc vng thin tai, ha hon, chi t thin ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312) C cc TK 111, 112,... 8. S qu khen thng, phc li do n v cp trn cp xung, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4311, 4312).
9. Khi u t, mua sm TSC hon thnh bng qu phc li a vo s dng cho mc ch vn ho, phc li ca doanh nghip, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C cc TK 111, 112, 241, 331, ng thi, ghi: N TK 4312 - Qu phc li C TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC. 10. Cui nin k ton, tnh hao mn TSC u t, mua sm bng qu phc li, s dng cho nhu cu vn ha, phc li ca doanh nghip, ghi: N TK 4313 - Qu phc li hnh thnh TSC C TK 214 - Hao mn TSC.
11. Khi nhng bn, thanh l TSC u t, mua sm bng qu phc li, dng vo hot ng vn ho, phc li: a/ Ghi gim TSC nhng bn, thanh l: N TK 4313 Qu phc li hnh thnh TSC (Gi tr cn li) N TK 214 Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 211 TSC hu hnh (Nguyn gi) b/ Phn nh cc khon thu, chi nhng bn, thanh l TSC: - i vi cc khon chi, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312) C cc TK 111, 112, 334, - i vi cc khon thu, ghi: N cc TK 111, 112, ... C TK 431 - Qu khen thng, phc li (4312) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c).
296
TI KHON 441
NGUN VN U T XY DNG C BN
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim ngun vn u t XDCB ca doanh nghip. Ngun vn u t XDCB ca doanh nghip c hnh thnh do Ngn sch cp hoc n v cp trn cp. Vn u t XDCB ca n v c dng cho vic u t xy dng mi, ci to, m rng c s sn xut, kinh doanh v mua sm TSC i mi cng ngh. Cng tc u t XDCB doanh nghip phi chp hnh v tn trng cc quy nh v qun l u t v xy dng c bn hin hnh.
Mi khi cng tc xy dng v mua sm TSC hon thnh, ti sn c bn giao a vo s dng cho sn xut, kinh doanh, k ton phi tin hnh cc th tc quyt ton vn u t ca tng cng trnh, hng mc cng trnh. Khi quyt ton vn u t c duyt, k ton phi ghi gim ngun vn u t XDCB, ghi tng ngun vn kinh doanh .
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 441- NGUN VN U T XY DNG C BN
Bn N: S vn u t XDCB gim do: - Xy dng mi v mua sm TSC hon thnh, bn giao a vo s dng v quyt ton vn u t c duyt; - Np li s vn u t XDCB s dng khng ht cho n v cp trn, cho Nh nc. Bn C: Ngun vn u t XDCB tng do: - Ngn sch Nh nc hoc cp trn cp vn u t XDCB; - Nhn vn u t XDCB do c ti tr, vin tr; - B sung t qu u t pht trin.
S d bn C: S vn u t XDCB hin c ca doanh nghip cha s dng hoc s dng nhng cng tc XDCB cha hon thnh hoc hon thnh nhng quyt ton cha c duyt.
1- Nhn c vn u t XDCB bng tin mt, tin gi Ngn hng , ghi: N cc TK 111, 112, ... C TK 441 - Ngun vn u t XDCB. 2- Trng hp nhn vn u t XDCB do Ngn sch cp theo d ton c giao:
a- Khi c giao d ton chi u t XDCB, ghi n bn N TK 008 "D ton chi s nghip, d n" (Ti khon ngoi Bng cn i k ton). b- Khi rt d ton chi u t XDCB s dng, cn c vo tnh hnh s dng d ton chi u t xy dng hch ton vo cc ti khon c lin quan, ghi: N TK 111- Tin mt N cc TK 152, 153, 331,...
297
N TK 133- Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c khu tr thu GTGT u vo) N TK 241- XDCB d dang (Rt d ton chi trc tip) C TK 441 - Ngun vn u t XDCB. ng thi ghi n bn C TK 008 "D ton chi s nghip, d n" (Ti khon ngoi Bng cn i k ton). 3- Khi cha c giao d ton chi u t XDCB, n v c Kho bc cho tm ng vn u t, khi nhn c vn tm ng ca Kho bc, ghi: N cc TK 111,112,... C TK 338- Phi tr, phi np khc (3388). 4- Khi d ton chi u t XDCB c giao, n v phi thc hin cc th tc thanh ton hon tr Kho bc khon vn tm ng. Khi c Kho bc chp nhn cc chng t thanh ton, ghi: N TK 338- Phi tr, phi np khc (3388) C TK 441 - Ngun vn u t XDCB. 5- Nhn vn u t XDCB tr cc khon vay ngn hn, vay ni b, vay i tng khc, ghi: N cc TK 311, 336, 338, ... C TK 441 - Ngun vn u t XDCB. 6- B sung vn u t XDCB bng qu u t pht trin, ghi: N TK 414 - Qu u t pht trin C TK 441 - Ngun vn u t XDCB.
7- Khi cng tc xy dng c bn v mua sm ti sn c nh bng ngun vn u t XDCB hon thnh, bn giao a vo sn xut, kinh doanh: - K ton ghi tng gi tr TSC do u t XDCB, mua sm TSC hon thnh, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh N TK 213- TSC v hnh C TK 241 - Xy dng c bn d dang. - Khi quyt ton cng trnh hon thnh c ph duyt, k ton ghi gim ngun vn u t XDCB v ghi tng ngun vn kinh doanh, ghi: N TK 441 - Ngun vn u t XDCB C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 8- Khi tr li vn u t XDCB cho Ngn sch Nh nc, cho n v cp trn, ghi: N TK 441 - Ngun vn u t XDCB C cc TK 111, 112,...
298
TI KHON 461
NGUN KINH PH S NGHIP
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh tip nhn, s dng v quyt ton s kinh ph s nghip, kinh ph d n ca n v. Ti khon ny ch s dng cc n v c Nh nc hoc n v cp trn cp pht kinh ph s nghip, kinh ph d n.
Ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n l khon kinh ph do Ngn sch Nh nc hoc cp trn cp cho n v, hoc c Chnh ph, cc t chc, c nhn trong nc v nc ngoi vin tr, ti tr trc tip thc hin cc chng trnh mc tiu, d n c duyt, thc hin nhng nhim v kinh t, chnh tr, x hi do Nh nc hoc cp trn giao khng v mc ch li nhun. Vic s dng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n phi theo ng d ton c duyt v phi quyt ton vi c quan cp kinh ph. Ngun kinh ph s nghip cng c th c hnh thnh t cc khon thu s nghip pht sinh ti n v, nh thu vin ph ca cng nhn vin chc trong ngnh nm iu tr, iu dng ti bnh vin ca n v, thu hc ph, thu l ph...
1- Ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n phi c hch ton chi tit theo tng ngun hnh thnh: Ngn sch Nh nc cp, n v cp trn cp, nhn vin tr, ti tr ca t chc, c nhn, t thu s nghip ca n v. ng thi, phi hch ton chi tit, tch bch ngun kinh ph s nghip nm nay v kinh ph s nghip nm trc.
2- Ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n phi c s dng ng mc ch, ni dung hot ng, ng tiu chun, nh mc ca Nh nc, ca n v cp trn v trong phm vi d ton c duyt.
3- Trng hp ngun kinh ph c NSNN cp th ty theo tng phng thc cp pht kinh ph s nghip ca Ngn sch Nh nc ghi s k ton: - Nu Ngn sch Nh nc cp kinh ph bng lnh chi tin, khi nhn c giy bo C, s tin vo ti khon ca n v, k ton ng thi ghi tng tin gi v ghi tng ngun kinh ph s nghip; - Nu Ngn sch Nh nc cp kinh ph bng hnh thc giao d ton chi s nghip, d n, khi nhn c thng bo ghi n vo bn N TK 008 "D ton chi s nghip, d n" (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton). Khi rt d ton chi s nghip, d n chi, ghi n vo bn C TK 008 "D ton chi s nghip, d n", ng thi ghi C TK 461 "Ngun kinh ph s nghip" i ng vi cc TK c lin quan.
4- Cui mi nm ti chnh, n v phi lm th tc quyt ton tnh hnh tip nhn v s dng ngun kinh ph s nghip vi c quan ti chnh, c quan ch qun v vi tng c quan, t chc cp pht kinh ph theo chnh sch ti chnh hin hnh. S kinh ph s dng cha ht c x l theo quyt nh ca c quan c thm quyn. n v ch c chuyn sang nm sau s kinh ph s nghip, d n cha s dng ht khi c c quan hoc cp c thm quyn chp nhn.
5- Cui nm ti chnh, nu s chi hot ng bng ngun kinh ph s nghip cha c duyt quyt ton, th k ton kt chuyn ngun kinh ph s nghip nm nay sang ngun kinh ph s nghip nm trc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 461- NGUN KINH PH S NGHIP
299
Bn N: - S chi bng ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n c duyt quyt ton vi ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n; - S kinh ph s nghip, kinh ph d n s dng khng ht hon li cho NSNN hoc np tr cp trn. Bn C: - S kinh ph s nghip, kinh ph d n thc nhn ca Ngn sch hoc cp trn; - Cc khon thu s nghip pht sinh ti n v c b sung ngun kinh ph s nghip.
S d bn C: S kinh ph s nghip, kinh ph d n nhn ca Ngn sch hoc cp trn cp nhng cha s dng hoc s dng nhng cha c quyt ton.
Ti khon 461 - Ngun kinh ph s nghip, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 4611 - Ngun kinh ph s nghip nm trc: Phn nh s kinh ph s nghip, kinh ph d n thuc nm trc s dng nhng bo co quyt ton nm trc cha c duyt v s kinh ph s nghip nm trc cha s dng ht. Khi bo co quyt ton nm trc c duyt, s chi bng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n nm trc s c chuyn tr vo Ti khon 461 "Ngun kinh ph s nghip" (4611- Ngun kinh ph s nghip nm trc). Cn s kinh ph s nghip nm trc cha s dng ht, ty theo quyt nh ca c quan ti chnh hoc cp c thm quyn, phi np li ngn sch hoc chuyn thnh ngun kinh ph nm nay. - Ti khon 4612 - Ngun kinh ph s nghip nm nay: Phn nh ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n c Ngn sch hoc cp trn cp trong nm nay, k c cc khon kinh ph s nghip nm trc cha s dng ht khi xt duyt bo co quyt ton c chuyn thnh khon kinh ph ca nm nay. Ht nin k ton, sang u nm sau s kinh ph thuc nm nay, nu cha c quyt ton s c chuyn t Ti khon 4612 "Ngun kinh ph s nghip nm nay" sang Ti khon 4611 "Ngun kinh ph s nghip nm trc" theo di cho n khi bo co quyt ton nm trc c duyt.
1- Nhn kinh ph s nghip, kinh ph d n do Ngn sch Nh nc cp bng lnh chi tin hoc kinh ph s nghip do cp trn cp bng tin, ghi: N cc TK 111, 112, ... C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4612). 2- Khi c c quan c thm quyn giao d ton chi hot ng, chi d n ghi n bn N TK 008 "D ton chi s nghip, d n" (Ti khon ngoi Bng Cn i k ton).
3- Khi rt d ton chi s nghip, d n v nhp qu hoc mua vt t, dng c hoc thanh ton trc tip cho ngi bn hng, hoc chi trc tip, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 331 - Phi tr cho ngi bn N TK 161 - Chi s nghip (1612) N cc TK 152, 153, ... C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4612). ng thi ghi n bn C TK 008 "D ton chi s nghip, d n" (Ti khon ngoi Bng cn i k ton).
300
4- Cc khon thu s nghip pht sinh ti n v (nu c), ghi: N cc TK 111, 112, ... C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4612). 5- Nhn kinh ph s nghip bng TSC do Ngn sch cp, n v cp trn cp hoc c vin tr khng hon li bng TSC dng cho hot ng s nghip, hot ng d n, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh N TK 213 - TSC v hnh C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip. ng thi, ghi: N TK 161 - Chi s nghip C TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC. 6- Cui k k ton nm, n v cn c s d tin mt, tin gi thuc ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n nu phi np tr s kinh ph s nghip s dng khng ht cho Ngn sch Nh nc hoc cp trn, khi np tr, ghi: N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip C cc TK 111, 112,... Nu s kinh ph s nghip, kinh ph d n s dng khng ht c gi li chuyn thnh ngun kinh ph nm sau th khng thc hin bt ton trn. 7- Khi bo co quyt ton chi s nghip, chi d n c duyt ngay trong nm, ghi: N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4612) C TK 161 - Chi s nghip (1612) (S chi c duyt).
8- Nu n cui nm bo co quyt ton chi s nghip, d n cha c duyt: - Kt chuyn chi s nghip, chi d n nm nay thnh chi s nghip, chi d n nm trc, ghi: N TK 161- Chi s nghip (1611 - Chi s nghip nm trc) C TK 161- Chi s nghip (1612 - Chi s nghip nm nay). - ng thi kt chuyn ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n nm nay thnh ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n nm trc, ghi: N TK 461- Ngun kinh ph s nghip (4612 - Ngun kinh ph s nghip nm nay) C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4611 - Ngun kinh ph s nghip nm trc). 9- Khi bo co quyt ton chi s nghip, chi d n nm trc c duyt, ghi: N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4611) C TK 161 - Chi s nghip (1611). 10- Ngun kinh ph s nghip ca nm trc c xc nh cn tha khi xt duyt bo co quyt ton nm, c chuyn thnh ngun kinh ph s nghip nm nay, ghi: N TK 461- Ngun kinh ph s nghip (4611 - Ngun kinh ph s nghip nm trc) C TK 461- Ngun kinh ph s nghip (4612 - Ngun kinh ph s nghip nm nay).
301
TI KHON 466
NGUN KINH PH HNH THNH TI SN C NH
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ngun kinh ph hnh thnh TSC. Ch ghi tng ngun kinh ph hnh thnh TSC khi n v mua sm TSC, u t xy dng mi hoc nng cp, ci to, m rng c ghi tng nguyn gi TSC bng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n c cp t NSNN hoc nhn vin tr, ti tr, a vo s dng cho hot ng s nghip, d n. Ghi gim ngun kinh ph hnh thnh TSC khi tnh hao mn TSC hoc nhng bn, thanh l, pht hin thiu TSC khi kim k, np tr Nh nc hoc iu chuyn TSC cho n v khc theo lnh ca cp trn, ca Nh nc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 466- NGUN KINH PH HNH THNH TSC
Bn N: Ngun kinh ph hnh thnh TSC gim, gm: - Np tr Nh nc hoc iu chuyn TSC dng cho hot ng s nghip,hot ng d n theo quyt nh ca c quan Nh nc hoc cp c thm quyn; - Tnh hao mn TSC dng cho hot ng s nghip, d n; - Nhng bn, thanh l TSC, pht hin thiu TSC dng cho hot ng s nghip, d n; - Gi tr cn li ca TSC gim do nh gi li. Bn C: Ngun kinh ph hnh thnh TSC tng, gm: - u t, mua sm TSC hon thnh a vo s dng hot ng s nghip, d n: - c cp kinh ph s nghip, kinh ph d n, c vin tr khng hon li bng TSC; - Gi tr cn li ca TSC tng do nh gi li. S d bn C: Ngun kinh ph hnh thnh TSC hin c n v.
1- Trng hp c Ngn sch Nh nc, n v cp trn cp kinh ph bng TSC hoc dng kinh ph s nghip, d n, vin tr khng hon li mua sm TSC, u t XDCB, khi vic mua TSC, u t XDCB hon thnh ti sn c a vo s dng cho hot ng s nghip, d n, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh N TK 213 - TSC v hnh C cc TK 111, 112, 241, 331, 461,... ng thi ghi: N TK 161 - Chi s nghip C TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC.
302
Nu rt d ton chi s nghip, d n mua TSC, u t XDCB, ng thi ghi n bn C TK 008- D ton chi s nghip, d n (Ti khon ngoi Bng cn i k ton). 2- Cui k k ton nm tnh hao mn TSC u t, mua sm bng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n dng cho hot ng s nghip, d n, ghi: N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC C TK 214 - Hao mn TSC. 3- Khi nhng bn, thanh l TSC dng cho hot ng s nghip, d n: - Ghi gim TSC nhng bn, thanh l: N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi).
- S thu, cc khon chi v chnh lch thu, chi v nhng bn, thanh l TSC u t bng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n, c x l v hch ton theo quyt nh thanh l, nhng bn TSC ca cp c thm quyn.
303
LOI TI KHON 5
DOANH THU
Loi Ti khon ny dng phn nh ton b doanh thu bn sn phm, hng ho bt ng sn u t, dch v, tin li, tin bn quyn, c tc v li nhun c chia, cc khon chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li.
Doanh thu l tng gi tr ca cc li ch kinh t doanh nghip thu c hoc s thu c trong k k ton, pht sinh t hot ng SXKD thng thng ca doanh nghip, gp phn lm tng vn ch s hu. Cc khon thu h bn th ba khng phi l ngun li ch kinh t, khng lm tng vn ch s hu ca doanh nghip s khng c coi l doanh thu.
1. Vic xc nh v ghi nhn doanh thu phi tun th cc quy nh trong Chun mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc v cc Chun mc k ton khc c lin quan.
2. Vic ghi nhn doanh thu v chi ph phi theo nguyn tc ph hp. Khi ghi nhn mt khon doanh thu th phi ghi nhn mt khon chi ph tng ng c lin quan n vic to ra doanh thu . sau:
3. Ch ghi nhn doanh thu bn sn phm, hng ho khi tho mn ng thi 5 iu kin
- Doanh nghip trao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu sn phm hoc hng ho cho ngi mua; - Doanh nghip khng cn nm gi quyn qun l hng ho nh ngi s hu hng ho hoc quyn kim sot hng ho; - Doanh thu c xc nh tng i chc chn; - Doanh nghip thu c hoc s thu c li ch kinh t t giao dch bn hng; - Xc nh c chi ph lin quan n giao dch bn hng.
4. Doanh thu ca giao dch v cung cp dch v c ghi nhn khi kt qu ca giao dch c xc nh mt cch ng tin cy. Trng hp giao dch v cung cp dch v lin quan n nhiu k th doanh thu c ghi nhn trong k theo kt qu phn cng vic hon thnh vo ngy lp Bng cn i k ton ca k . Kt qu ca giao dch cung cp dch v c xc nh khi tho mn ng thi bn (4) iu kin sau: - Doanh thu c xc nh tng i chc chn; - C kh nng thu c li ch kinh t t giao dch cung cp dch v ; - Xc nh c phn cng vic hon thnh vo ngy lp Bng cn i k ton; - Xc nh c chi ph pht sinh cho giao dch v chi ph hon thnh giao dch cung cp dch v .
5. Khi hng ho hoc dch v c trao i ly hng ho hoc dch v tng t v bn cht v gi tr th vic trao i khng c coi l mt giao dch to ra doanh thu v khng c ghi nhn l doanh thu.
304
6. Doanh thu phi c theo di ring bit theo tng loi doanh thu: Doanh thu bn hng, doanh thu cung cp dch v, doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc v li nhun c chia. Trong tng loi doanh thu li c chi tit theo tng khon doanh thu, nh doanh thu bn hng c th c chi tit thnh doanh thu bn sn phm, hng ho,... nhm phc v cho vic xc nh y , chnh xc kt qu kinh doanh theo yu cu qun l hot ng sn xut, kinh doanh v lp bo co kt qu kinh doanh ca doanh nghip.
7. Nu trong k k ton pht sinh cc khon gim tr doanh thu bn hng v cung cp dch v, nh chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li th phi c hch ton ring bit. Cc khon gim tr doanh thu c tnh tr vo doanh thu ghi nhn ban u xc nh doanh thu thun lm cn c xc nh kt qu kinh doanh ca k k ton.
8. V nguyn tc, cui k k ton, doanh nghip phi xc nh kt qu hot ng SXKD. Ton b doanh thu thun thc hin trong k k ton c kt chuyn vo Ti khon 911 - Xc nh kt qu kinh doanh. Cc ti khon thuc loi ti khon doanh thu khng c s d cui k. Loi Ti khon 5 - Doanh thu c 6 ti khon, chia thnh 3 nhm: Nhm TK 51 - Doanh thu, c 03 ti khon - Ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v; - Ti khon 512 - Doanh thu bn hng ni b; - Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. Nhm TK 52 - C 01 ti khon - Ti khon 521 - Chit khu thng mi. Nhm TK 53 - C 2 ti khon - Ti khon 531 - Hng bn b tr li; - Ti khon 532 - Gim gi hng bn.
TI KHON 511
DOANH THU BN HNG V CUNG CP DCH V
Ti khon ny dng phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v ca doanh nghip trong mt k k ton ca hot ng SXKD t cc giao dch v cc nghip v sau: - Bn hng: Bn sn phm do doanh nghip sn xut ra, bn hng ho mua vo v bn bt ng sn u t; - Cung cp dch v: Thc hin cng vic tho thun theo hp ng trong mt k, hoc nhiu k k ton, nh cung cp dch v vn ti, du lch, cho thu TSC theo phng thc cho thu hot ng....
305
1.Doanh thu bn hng v cung cp dch v c xc nh theo gi tr hp l ca cc khon thu c tin, hoc s thu c tin t cc giao dch v nghip v pht sinh doanh thu nh bn sn phm, hng ho, bt ng sn u t, cung cp dch v cho khch hng bao gm c cc khon ph thu v ph thu thm ngoi gi bn (Nu c).
2.Trng hp doanh nghip c doanh thu bn hng v cung cp dch v bng ngoi t th phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam hoc n v tin t chnh thc s dng trong k ton theo t gi giao dch thc t pht sinh hoc t giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t.
3. Doanh thu bn hng v cung cp dch v thun m doanh nghip thc hin c trong k k ton c th thp hn doanh thu bn hng v cung cp dch v ghi nhn ban u do cc nguyn nhn: Doanh nghip chit khu thng mi, gim gi hng bn cho khch hng hoc hng bn b tr li (do khng m bo iu kin v quy cch, phm cht ghi trong hp ng kinh t), v doanh nghip phi np thu tiu th c bit hoc thu xut khu, thu GTGT theo phng php trc tip c tnh trn doanh thu bn hng v cung cp dch v thc t m doanh nghip thc hin trong mt k k ton.
4. Ti khon 511 "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" ch phn nh doanh thu ca khi lng sn phm, hng ho, bt ng sn u t bn; dch v cung cp c xc nh l bn trong k khng phn bit doanh thu thu tin hay s thu c tin.
5. i vi sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, doanh thu bn hng v cung cp dch v l gi bn cha c thu GTGT.
6. i vi sn phm, hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT, hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th doanh thu bn hng v cung cp dch v l tng gi thanh ton.
7. i vi sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu tiu th c bit, hoc thu xut khu th doanh thu bn hng v cung cp dch v l tng gi thanh ton (Bao gm c thu tiu th c bit, hoc thu xut khu);
8. Nhng doanh nghip nhn gia cng vt t, hng ho th ch phn nh vo doanh thu bn hng v cung cp dch v s tin gia cng thc t c hng, khng bao gm gi tr vt t, hng ho nhn gia cng.
9. i vi hng ho nhn bn i l, k gi theo phng thc bn ng gi hng hoa hng th hch ton vo doanh thu bn hng v cung cp dch v phn hoa hng bn hng m doanh nghip c hng.
10. Trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp th doanh nghip ghi nhn doanh thu bn hng theo gi bn tr tin ngay v ghi nhn vo doanh thu cha thc hin phn
306
li tnh trn khon phi tr nhng tr chm ph hp vi thi im ghi nhn doanh thu c xc nh.
11. TK 511 phn nh c phn doanh thu bn hng ho, sn phm v cung cp dch v cho cng ty m, cng ty con trong cng tp on. Ti khon 511 phi c k ton chi tit phn doanh thu bn hng v cung cp dch v cho cng ty m, cng ty con phc v lp bo co ti chnh hp nht ca tp on.
12. Doanh thu ca hp ng xy dng bao gm: a) Doanh thu ban u c ghi trong hp ng; b) Cc khon tng, gim khi thc hin hp ng, cc khon tin thng v cc khon thanh ton khc nu cc khon ny c kh nng lm thay i doanh thu, v c th xc nh c mt cch ng tin cy; - Doanh thu ca hp ng c th tng hay gim tng thi k, v d: + Nh thu v khch hng c th ng vi nhau v cc thay i v cc yu cu lm tng hoc gim doanh thu ca hp ng trong k tip theo so vi hp ng c chp thun ln u tin; + Doanh thu c tho thun trong hp ng vi gi c nh c th tng v l do gi c tng ln; + Doanh thu theo hp ng c th b gim do nh thu khng thc hin ng tin hoc khng m bo cht lng xy dng theo tho thun trong hp ng; + Khi hp ng vi gi c nh quy nh mc gi c nh cho mt n v sn phm hon thnh th doanh thu theo hp ng s tng hoc gim khi khi lng sn phm tng hoc gim. - Khon tin thng l cc khon ph thm tr cho nh thu nu nh thu thc hin hp ng t hay vt mc yu cu. Khon tin thng c tnh vo doanh thu ca hp ng xy dng khi c 2 iu kin: + Chc chn t hoc vt mc mt s tiu chun c th c ghi trong hp ng; + Khon tin thng c xc nh mt cch ng tin cy. - Mt khon thanh ton khc m nh thu thu c t khch hng hay mt bn khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi hp ng. V d: S chm tr do khch hng gy nn; Sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng. Vic xc nh doanh thu tng thm t cc khon thanh ton trn cn tu thuc vo rt nhiu yu t khng chc chn v thng ph thuc vo kt qu ca nhiu cuc m phn. Do , cc khon thanh ton khc ch c tnh vo doanh thu ca hp ng xy dng khi: + Cc cuc tho thun t c kt qu l khch hng s chp thun bi thng; + Khon thanh ton khc c khch hng chp thun v c th xc nh c mt cch ng tin cy.
13. Ghi nhn doanh thu ca hp ng xy dng theo 1 trong 2 trng hp sau: - Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, th doanh thu ca hp ng xy dng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nh vo ngy lp bo co ti chnh m khng ph thuc vo ho n thanh ton theo tin k hoch lp hay cha v s tin ghi trn ho n l bao nhiu; 307
- Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, th doanh thu v chi ph lin quan n hp ng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn trong k phn nh trn ho n lp.
14. Khi kt qu thc hin hp ng xy dng khng th c tnh c mt cch ng tin cy, th: - Doanh thu ch c ghi nhn tng ng vi chi ph ca hp ng pht sinh m vic c hon tr l tng i chc chn; - Chi ph ca hp ng ch c ghi nhn l chi ph trong k khi cc chi ph ny pht sinh.
15. Nhng sn phm, hng ho c xc nh l bn nhng v l do v cht lng, v quy cch k thut, ngi mua t chi thanh ton, gi tr li ngi bn hoc yu cu gim gi v c doanh nghip chp thun; hoc ngi mua mua hng vi khi lng ln c chit khu thng mi th cc khon gim tr doanh thu bn hng ny c theo di ring trn cc Ti khon 531Hng bn b tr li, hoc Ti khon 532 Gim gi hng bn, Ti khon 521Chit khu thng mi, cui k kt chuyn vo TK 511 tnh doanh thu thun.
16. Trng hp trong k doanh nghip vit ho n bn hng v thu tin bn hng nhng n cui k vn cha giao hng cho ngi mua hng, th tr gi s hng ny khng c coi l bn trong k v khng c ghi vo Ti khon 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v m ch hch ton vo bn C Ti khon 131 Phi thu ca khch hng v khon tin thu ca khch hng. Khi thc giao hng cho ngi mua s hch ton vo Ti khon 511Doanh thu bn hng v cung cp dch v v tr gi hng giao, thu trc tin bn hng, ph hp vi cc iu kin ghi nhn doanh thu.
17. i vi trng hp cho thu ti sn, c nhn trc tin cho thu ca nhiu nm th doanh thu cung cp dch v ghi nhn ca nm ti chnh c xc nh trn c s ly tng s tin nhn c chia cho s k nhn trc tin.
18. i vi doanh nghip thc hin nhim v cung cp sn phm, hng ho, dch v theo yu cu ca Nh nc, c Nh nc tr cp, tr gi theo quy nh th doanh thu tr cp, tr gi l s tin c Nh nc chnh thc thng bo, hoc thc t tr cp, tr gi c phn nh trn TK 5114 Doanh thu tr cp, tr gi.
19. Khng hch ton vo Ti khon 511 cc trng hp sau: + Tr gi hng ho, vt t, bn thnh phm xut giao cho bn ngoi gia cng ch bin. + Tr gi sn phm, hng ho, dch v cung cp gia cng ty, Tng cng ty vi cc n v hch ton ph thuc. + Tr gi sn phm, hng ho v dch v cung cp cho nhau gia Tng cng ty vi cc n v thnh vin. + Tr gi sn phm, hng ho ang gi bn; dch v hon thnh cung cp cho khch hng nhng cha c xc nh l bn. + Tr gi hng gi bn theo phng thc gi bn i l, k gi (Cha c xc nh l bn).
308
+ Doanh thu hot ng ti chnh v cc khon thu nhp khc khng c coi l doanh thu bn hng v cung cp dch v.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 511 - DOANH THU BN HNG V CUNG CP DCH V
Bn N: - S thu tiu th c bit, hoc thu xut khu phi np tnh trn doanh thu bn hng thc t ca sn phm, hng ho, dch v cung cp cho khch hng v c xc nh l bn trong k k ton; - S thu GTGT phi np ca doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip; - Doanh thu hng bn b tr li kt chuyn cui k; - Khon gim gi hng bn kt chuyn cui k; - Khon chit khu thng mi kt chuyn cui k; - Kt chuyn doanh thu thun vo Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh".
Bn C: Doanh thu bn sn phm, hng ho, bt ng sn u t v cung cp dch v ca doanh nghip thc hin trong k k ton. Ti khon 511 khng c s d cui k.
Ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v, c 5 ti khon cp 2: + Ti khon 5111 - Doanh thu bn hng ho: Phn nh doanh thu v doanh thu thun ca khi lng hng ho c xc nh l bn trong mt k k ton ca doanh nghip. Ti khon ny ch yu dng cho cc ngnh kinh doanh hng ho, vt t, lng thc,... + Ti khon 5112 - Doanh thu bn cc thnh phm: Phn nh doanh thu v doanh thu thun ca khi lng sn phm (Thnh phm, bn thnh phm) c xc nh l bn trong mt k k ton ca doanh nghip. Ti khon ny ch yu dng cho cc ngnh sn xut vt cht nh: Cng nghip, nng nghip, xy lp, ng nghip, lm nghip,... + Ti khon 5113 - Doanh thu cung cp dch v: Phn nh doanh thu v doanh thu thun ca khi lng dch v hon thnh, cung cp cho khch hng v c xc nh l bn trong mt k k ton. Ti khon ny ch yu dng cho cc ngnh kinh doanh dch v nh: Giao thng vn ti, bu in, du lch, dch v cng cng, dch v khoa hc, k thut, dch v k ton, kim ton,... + Ti khon 5114 - Doanh thu tr cp, tr gi: Dng phn nh cc khon doanh thu t tr cp, tr gi ca Nh nc khi doanh nghip thc hin cc nhim v cung cp sn phm, hng ho v dch v theo yu cu ca Nh nc. + Ti khon 5117 Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t: Ti khon ny dng phn nh doanh thu cho thu bt ng sn u t v doanh thu bn, thanh l bt ng sn u t.
309
1. Doanh thu ca khi lng sn phm (Thnh phm, bn thnh phm), hng ho, dch v c xc nh l bn trong k k ton: a) i vi sn phm, hng ho, bt ng sn u t, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) (5111, 5112, 5113, 5117) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
b) i vi sn phm, hng ho, bt ng sn u t, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi thanh ton, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton) (5111,5112, 5113, 5117).
2. Trng hp, doanh thu bn hng v cung cp dch v pht sinh bng ngoi t, th ngoi vic ghi s k ton chi tit s nguyn t thu hoc phi thu, k ton phi cn c vo t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t quy i ra ng Vit Nam hoc n v tin t chnh thc s dng trong k ton hch ton vo Ti khon 511 "Doanh thu bn hng v cung cp dch v".
3. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr khi xut sn phm, hng ho thuc i tng chu thu CTGT tnh theo phng php khu tr i ly vt t, hng ho, TSC khng tng t s dng cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng i ly vt t, hng ho, TSC khc theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) (5111, 5112) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
- Khi nhn vt t, hng ho, TSC do trao i, k ton phn nh gi tr vt t, hng ho, TSC nhn c do trao i, ghi: N cc TK 152, 153, 156, 211,... (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c)
C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton).
- Trng hp c thu thm tin do gi tr hp l ca sn phm, hng ho a i trao i ln hn gi tr hp l ca vt t, hng ho, TSC nhn c do trao i th khi nhn c tin ca bn c vt t, hng ho, TSC trao i, ghi: N TK 111, 112 (S tin thu thm)
C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
310
- Trng hp phi tr thm tin do gi tr hp l ca sn phm, hng ho a i trao i nh hn gi tr hp l ca vt t, hng ho, TSC nhn c do trao i th khi tr tin cho bn c vt t, hng ho, TSC trao i, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng
C cc TK 111, 112, ...
4. Khi xut sn phm, hng ho thuc i tng khng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip i ly vt t, hng ho, TSC khng tng t s dng cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng do trao i theo tng gi thanh ton, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton) (5111, 5112).
- Khi nhn vt t, hng ho, TSC trao i v, k ton phn nh gi tr vt t, hng ho, TSC nhn trao i, ghi: N TK 152, 153, 156, 211,... (Theo gi thanh ton)
- Trng hp c thu thm tin hoc phi tr thm tin ghi nh hng dn mc 3
5. Khi bn hng ho theo phng thc tr chm, tr gp i vi sn phm, hng ho, BS u t thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng theo gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT, ghi : N TK 131 - Phi thu ca khch hng
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111, 5112, 5117) (Gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331) (Thu GTGT phi np). C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia tng s tin theo gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT).
- Khi thu c tin bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, ...

- nh k, ghi nhn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li tr chm, tr gp).
6. Khi bn hng ho theo phng thc tr chm, tr gp, i vi sn phm, hng ho, bt ng sn u t khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng theo gi bn tr tin ngay c thu GTGT, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn tr tin ngay c thu GTGT) (5111, 5112) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia tng s tin theo gi bn tr
311
chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay c thu GTGT).
- Khi thu c tin bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, ...

- nh k, ghi nhn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Tin li tr chm, tr gp).
7. i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr thu, khi cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t, k ton phn nh doanh thu phi ph hp vi dch v cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t hon thnh tng k. Khi pht hnh ho n thanh ton tin thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Nu cha nhn c tin ngay) N cc TK 111, 112 (Nu thu c tin ngay) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tin cho thu cha c thu GTGT) (5113, 5117) C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
8. Trng hp thu trc tin nhiu k v cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t: - Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t cho nhiu k, ghi:
N cc TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Theo gi cha c thu GTGT) C TK 3331- Thu GTGT phi np.
- nh k, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117).
- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t khng c thc hin tip hoc thi gian thc hin ngn hn thi gian thu tin trc (nu c), ghi: N TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Gi cha c thu GTGT)
N TK 3331- Thu GTGT phi np (S tin tr li cho bn thu v thu GTGT ca hot ng cho thu ti sn khng c thc hin)
C cc TK 111, 112,... (Tng s tin tr li).
9. i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip, khi cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t: - Khi pht hnh ho n dch v cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t, ghi: N TK 131- Phi thu ca khch hng (Nu cha nhn c tin ngay)
N cc TK 111, 112 (Nu thu c tin ngay) C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton) (5113, 5117).
312
- Trng hp thu trc tin nhiu k v cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t:
+ Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t cho nhiu nm, ghi: N cc TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Tng s tin nhn trc).
+ nh k, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi: N TK 3387- Doanh thu cha thc hin
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117).
+ Cui k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng php trc tip, ghi: N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117)
C TK 3331- Thu GTGT phi np.
+ S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v v cho thu hot ng TSC khng c thc hin, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C cc TK 111, 112,... (Tng s tin tr li).
10. Trng hp bn hng thng qua i l bn ng gi hng hoa hng 10.1. K ton n v giao hng i l: a) Khi xut kho sn phm, hng ho giao cho cc i l phi lp Phiu xut kho hng gi bn i l. Cn c vo phiu xut kho hng gi bn i l, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn
C cc TK 155, 156.
b) Khi hng ho giao cho i l bn c. Cn c vo Bng k ho n bn ra ca hng ho bn do cc bn nhn i l hng hoa hng lp gi v: - i vi hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu bn hng theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) (5111, 5112) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
ng thi phn nh gi vn ca hng bn ra, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn

C TK 157 - Hng gi i bn.
- i vi hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, k ton phn nh doanh thu bn hng theo tng gi thanh ton, ghi: N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton).
313
ng thi phn nh gi vn ca hng bn ra, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn

C TK 157 - Hng gi i bn.
c) S tin hoa hng phi tr cho n v nhn bn hng i l hng hoa hng, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng (Hoa hng i l cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331)
C cc TK 111, 112, 131,
10.2. K ton n v nhn i l, bn ng gi hng hoa hng: a) Khi nhn hng i l bn ng gi hng hoa hng, k ton phn nh ton b gi tr hng ho nhn bn i l vo ti khon ngoi Bng Cn i k ton (Ti khon 003 "Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc"). Khi nhn hng i l, k gi ghi n bn N TK 003, khi xut hng bn hoc xut tr li hng cho bn giao hng, ghi n bn C Ti khon 003 "Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc". b) Khi hng ho nhn bn i l bn c: - Khi xut bn hng nhn i l, phi lp Ho n GTGT hoc Ho n bn hng theo ch quy nh. Cn c vo Ho n GTGT hoc Ho n bn hng v cc chng t lin quan, k ton phn nh s tin bn hng i l phi tr cho bn giao hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131, ...
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton).
- nh k, khi xc nh doanh thu hoa hng bn hng i l c hng, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Hoa hng i l cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c).
- Khi tr tin bn hng i l cho bn giao hng, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn
C cc TK 111, 112,...
11. i vi hng ho xut bn ti cc n v trc thuc hch ton ph thuc. 11.1. i vi hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr. a) Khi doanh nghip (Cng ty, n v cp trn) xut hng ho n cc n v trc thuc hch ton ph thuc (Nh cc chi nhnh, ca hng) phi lp Phiu xut kho kim vn chuyn ni b. - Cng ty, n v cp trn cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b, xc nh gi vn ca hng ho xut cho cc n v trc thuc bn, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn (Gi vn)
C cc TK 155, 156,...
- Khi n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c hng ho do cng ty, n v cp trn chuyn n, k ton cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b v cc chng t c lin quan, ghi: N TK 155, 156 (Gi bn ni b)
314
b) Khi n v trc thuc hch ton ph thuc (L n v tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr), bn hng ho do cng ty, n v cp trn chuyn n phi lp Ho n GTGT hng ho bn ra theo quy nh. - n v trc thuc hch ton ph thuc cn c vo Ho n GTGT phn nh doanh thu bn hng, ghi: N TK 111, 112, 131,...
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) (5111, 5112) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
- Khi n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c Ho n GTGT v hng ho tiu th ni b do cng ty, n v cp trn lp chuyn n trn c s s hng ho bn, cn c vo Ho n GTGT phn nh thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
C TK 156 - Hng ho (Nu cha kt chuyn gi vn hng ho) C TK 632 - Gi vn hng bn (Nu kt chuyn gi vn hng ho).
11.2. i vi hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip:
a) Khi doanh nghip (Cng ty, n v cp trn) xut thnh phm, hng ho khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip n cc n v trc thuc hch ton ph thuc phi lp Phiu xut kho kim vn chuyn ni b theo quy nh. - Cng ty, n v cp trn cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b, xc nh gi vn ca hng ho xut cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn (Gi vn)
C TK 155 - Thnh phm, C TK 156 Hng ho.
n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c sn phm, hng ho do cng ty, n v cp trn chuyn n, cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b v cc chng t c lin quan, ghi: N TK 156 Hng ho (Gi bn ni b)
C cc TK 111, 112, 336,...
b) Khi n v trc thuc hch ton ph thuc bn sn phm, hng ho chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip do cng ty, n v cp trn giao cho bn phi lp Ho n bn hng. - n v trc thuc hch ton ph thuc cn c vo Ho n bn hng phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131,...
c) Trng hp khi xut hng ho giao cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc cng ty, n v cp trn s dng ngay Ho n bn hng.
315
- Cng ty, n v cp trn cn c vo Ho n bn hng phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 136, ...
C TK 512 - Doanh thu ni b (Tng gi bn ni b) (5121, 5122).
- n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c sn phm, hng ho do cng ty, n v cp trn giao cho bn, cn c vo Ho n bn hng v cc chng t c lin quan phn nh gi vn ca sn phm nhp kho, ghi: N cc TK 155, 156
C cc TK 111, 112, 336, ...
- Khi n v trc thuc hch ton ph thuc xut bn sn phm, hng ho do cng ty, n v cp trn giao bn phi lp Ho n bn hng, cn c vo Ho n bn hng phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131, ...
12. i vi hot ng gia cng hng ho: a) K ton ti n v giao hng gia cng: - Khi xut kho giao hng gia cng, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C cc TK 152, 156.
- Chi ph gia cng hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 331,... - Khi nhn li hng gi gia cng ch bin hon thnh nhp kho, ghi: N cc TK 152, 156 C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
b) K ton ti n v nhn hng gia cng: - Khi nhn hng gia cng, doanh nghip phn nh ton b gi tr vt t, hng ho nhn gia cng trn Ti khon ngoi Bng Cn i k ton (Ti khon 002 "Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng" (Ti khon ngoi Bng cn i k ton)). Khi nhn vt t, hng ho gia cng, k ton ghi bn N Ti khon 002, khi xut kho hng gia cng, ch bin hoc tr li n v giao hng gia cng, ghi bn C Ti khon 002. - Khi xc nh doanh thu t s tin gia cng thc t c hng, ghi: + i vi hot ng gia cng hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip nhn gia cng np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 131, ...
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (S tin gia cng c hng cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
316
+ i vi hot ng gia cng hng ho khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT nhng n v nhn gia cng np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 111, 112, 131,...
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng s tin gia cng c hng).
13. K ton doanh thu hp ng xy dng. 13.1. Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, th k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh (Khng phi ho n) do nh thu t xc nh ti thi im lp bo co ti chnh, ghi: N TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111).
- Cn c vo Ho n GTGT c lp theo tin k hoch phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng
C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
- Khi nhn c tin do khch hng tr, hoc nhn tin khch hng ng trc, ghi: N cc TK 111, 112, ...
13.2. Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, th k ton phi lp Ho n GTGT trn c s phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn, cn c vo Ho n GTGT, ghi: N cc TK 111, 112, 131, ...
C TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111).
13.3. Khon tin thng thu c t khch hng tr ph thm cho nh thu khi thc hin hp ng t hoc vt mt s ch tiu c th c ghi trong hp ng, ghi: N cc TK 111, 112, 131, ...
C TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111).
13.4. Khon bi thng thu c t khch hng hay bn khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi tr hp ng (V d: S chm tr do khch hng gy nn; sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng), ghi: N cc TK 111, 112, 131, ...
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu c) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111).
13.5. Khi nhn c tin thanh ton khi lng cng trnh hon thnh hoc khon ng trc t khch hng, ghi: 317
N cc TK 111, 112, ... C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 14. Xc nh thu tiu th c bit hoc thu xut khu phi np, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111, 5112, 5113)
C TK 3332 - Thu tiu th c bit C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu xut khu).
15. Cui k, k ton xc nh thu GTGT phi np theo phng php trc tip i vi hot ng SXKD, ghi: N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v
C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
16. K ton doanh thu t cc khon tr cp, tr gi ca Nh nc cho doanh nghip: - Trng hp nhn c thng bo ca Nh nc v tr cp, tr gi, ghi: N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5114).
- Khi nhn c tin ca Ngn sch Nh nc thanh ton, ghi: N cc TK 111, 112, ...
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339). 17. K ton bn, thanh l bt ng sn u t - i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 131, ... (Tng gi thanh ton) C TK 5117 Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT (33311 - Thu GTGT u ra). - i vi doanh nghip tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Tng gi thanh ton) C TK 5117 Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t.
18. Khi bn hng ho, sn phm v cung cp dch v thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr v n v tnh thu GTGT theo phng php khu tr cho cng ty m, cng ty con, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v vo TK 511 chi tit cho cng ty m v cng ty con theo gi bn cha c thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 19. Cui k k ton, kt chuyn doanh thu ca hng bn b tr li, khon gim gi hng bn v chit khu thng mi pht sinh trong k tr vo doanh thu thc t trong k xc nh doanh thu thun, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 531 - Hng bn b tr li C TK 532 - Gim gi hng bn C TK 521 - Chit khu thng mi. ghi: N TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v
20. Cui k k ton, kt chuyn doanh thu thun sang TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh,
318
C TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
319
TI KHON 512
DOANH THU BN HNG NI B
Ti khon ny dng phn nh doanh thu ca s sn phm, hng ho, dch v tiu th trong ni b doanh nghip. Doanh thu tiu th ni b l li ch kinh t thu c t vic bn hng ho, sn phm, cung cp dch v ni b gia cc n v trc thuc hch ton ph thuc trong cng mt cng ty, Tng cng ty tnh theo gi bn ni b.
1. K ton doanh thu ni b c thc hin nh quy nh i vi doanh thu bn hng v cung cp dch v (Ti khon 511).
2. Ti khon ny ch s dng cho cc n v c bn hng ni b gia cc n v trong mt cng ty hay mt Tng cng ty, nhm phn nh s doanh thu bn hng ni b trong mt k k ton ca khi lng sn phm, hng ho, dch v tiu th ni b gia cc n v trong cng mt cng ty, Tng cng ty.
3. Khng hch ton vo ti khon ny cc khon doanh thu bn sn phm, hng ho v cung cp dch v cho cc n v khng trc thuc cng ty, Tng cng ty, cho cng ty con, cho cng ty m trong cng tp on.
4. Doanh thu bn hng ni b l c s xc nh kt qu kinh doanh ni b ca cng ty, Tng cng ty v cc n v trc thuc hch ton ph thuc.
Kt qu kinh doanh ca cng ty, Tng cng ty bao gm kt qu phn bn hng ni b v bn hng ra bn ngoi. Tng cng ty, cng ty v cc n v trc thuc hch ton ph thuc phi thc hin y ngha v i vi Nh nc theo cc lut thu quy nh trn khi lng sn phm, hng ho, dch v tiu th ra bn ngoi v tiu th ni b.
5. Ti khon 512 phi c hch ton chi tit doanh thu bn hng v cung cp dch v ni b cho tng n v trc thuc hch ton ph thuc trong cng cng ty hoc tng cng ty ly s liu lp bo co ti chnh hp nht.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 512 - DOANH THU BN HNG NI B
320
Bn N: - Tr gi hng bn b tr li, khon gim gi hng bn chp nhn trn khi lng sn phm, hng ho, dch v bn ni b kt chuyn cui k k ton; - S thu tiu th c bit phi np ca s sn phm, hng ho, dch v bn ni b; - S thu GTGT phi np theo phng php trc tip ca s sn phm, hng ho, dch v tiu th ni b; - Kt chuyn doanh thu bn hng ni b thun vo Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh". Bn C: Tng s doanh thu bn hng ni b ca n v thc hin trong k k ton.
Ti khon 512 khng c s d cui k. Ti khon 512 - Doanh thu bn hng ni b, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 5121 - Doanh thu bn hng ho: Phn nh doanh thu ca khi lng hng ho c xc nh l bn ni b trong k k ton. Ti khon ny ch yu dng cho cc doanh nghip thng mi nh: Doanh nghip cung ng vt t, lng thc,... - Ti khon 5122 - Doanh thu bn cc thnh phm: Phn nh doanh thu ca khi lng sn phm cung cp gia cc n v trong cng cng ty hay Tng cng ty. Ti khon ny ch yu dng cho cc doanh nghip sn xut nh: Cng nghip, nng nghip, lm nghip, xy lp,... - Ti khon 5123 - Doanh thu cung cp dch v: Phn nh doanh thu ca khi lng dch v cung cp gia cc n v trong cng cng ty, Tng cng ty. Ti khon ny ch yu dng cho cc doanh nghip kinh doanh dch v nh: Giao thng vn ti, du lch, bu in,...
1. i vi sn phm, hng ho xut bn ti cc n v trc thuc hch ton ph thuc. 1.1. i vi sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr. a) Khi doanh nghip (Cng ty, n v cp trn) xut hng ho n cc n v trc thuc hch ton ph thuc (Nh cc chi nhnh, ca hng) phi lp Phiu xut kho kim vn chuyn ni b. - Cng ty, n v cp trn cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b, xc nh gi vn ca sn phm, hng ho xut cho cc n v trc thuc bn, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn (Gi vn) C cc TK 155, 156,... - Khi n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c hng ho do cng ty, n v cp trn chuyn n, k ton cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b v cc chng t c lin quan, ghi: N TK 156 - Hng ho (Gi bn ni b)
321
b) Khi n v trc thuc hch ton ph thuc (L n v np thu GTGT tnh theo phng php khu tr), bn sn phm, hng ho chu thu GTGT do cng ty, n v cp trn chuyn n phi lp Ho n GTGT hng ho bn ra theo quy nh. - n v trc thuc hch ton ph thuc cn c vo Ho n GTGT phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131, .... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). - Cng ty, n v cp trn cn c vo Bng k ho n hng ho bn do n v trc thuc hch ton ph thuc lp chuyn n phi lp Ho n GTGT phn nh hng ho bn ni b gi cho cc n v trc thuc. Cn c vo Ho n GTGT, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b theo gi bn ni b cha c thu GTGT, ghi: N cc TK 111, 112, 136 (Gi bn ni b c thu GTGT) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn ni b cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). ng thi phn nh gi vn ca hng bn ni b: N TK 632 - Gi vn hng bn. C TK 157 - Hng gi i bn.
- Khi n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c Ho n GTGT v hng ho bn ni b do cng ty, n v cp trn chuyn n trn c s s hng ho bn, cn c vo Ho n GTGT phn nh thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C TK 156 - Hng ho (Nu cha kt chuyn gi vn hng bn) C TK 632 - Gi vn hng bn (Nu kt chuyn gi vn hng bn).
c) Trng hp khi xut hng ho giao cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc, cng ty, n v cp trn khng s dng Phiu xut kho kim vn chuyn ni b m s dng ngay Ho n (GTGT) th khi xut hng ho cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc phi lp Ho n (GTGT). - Cng ty, n v cp trn cn c vo Ho n (GTGT) phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 136 (Gi bn ni b c thu GTGT) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn ni b cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
- n v trc thuc hch ton ph thuc khi nhn c Ho n GTGT v hng ho do cng ty (n v cp trn) giao cho bn, cn c vo Ho n GTGT v cc chng t c lin quan phn nh gi vn ca hng nhp kho theo gi bn ni b cha c thu GTGT, thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N cc TK 155, 156 (Gi bn ni b cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
322
C cc TK 111, 112, 336 (Tng gi thanh ton ni b). - Khi n v trc thuc hch ton ph thuc xut bn hng ho chu thu GTGT theo phng php khu tr do cng ty, n v cp trn giao cho bn phi lp Ho n GTGT hng ho bn ra theo quy nh v phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
1.2. i vi sn phm, hng ho khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip: a) Khi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip (Cng ty, n v cp trn) xut sn phm, hng ho khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT theo phng php trc tip n cc n v trc thuc hch ton ph thuc bn phi lp Phiu xut kho kim vn chuyn ni b theo quy nh. - Cng ty, n v cp trn cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b, xc nh gi vn ca sn phm, hng ho xut cho cc n v trc thuc, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn (Gi vn) C TK 155 - Thnh phm C TK 156 - Hng ho.
- n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c sn phm do cng ty, n v cp trn chuyn n, cn c vo Phiu xut kho kim vn chuyn ni b v cc chng t c lin quan, ghi: N TK 155 - Thnh phm (Gi bn ni b) N TK 156 - Hng ho C cc TK 111, 112, 336,...
b) n v trc thuc hch ton ph thuc np thu GTGT tnh theo phng php trc tip khi bn sn phm, hng ho khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT theo phng php trc tip do cng ty (n v cp trn) giao cho bn phi lp Ho n bn hng. - n v trc thuc cn c vo Ho n bn hng phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton).
- Cng ty, n v cp trn cn c vo Bng k ho n hng ho bn ra do n v trc thuc hch ton ph thuc lp chuyn n phi lp Ho n bn hng. Cn c vo ho n bn hng phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 136,... C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Tng gi bn ni b). ng thi phn nh gi vn ca hng bn ni b: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 157 - Hng gi i bn. c) Trng hp khi xut hng ho giao cho cc n v trc thuc hch ton ph thuc, cng ty, n v cp trn s dng ngay Ho n bn hng. 323
- Cng ty, n v cp trn cn c vo Ho n bn hng phn nh doanh thu bn hng, ghi: N cc TK 111, 112, 136, ... C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Tng gi bn ni b). - n v trc thuc hch ton ph thuc nhn c sn phm, hng ho do cng ty (n v cp trn) giao cho bn, cn c vo Ho n bn hng v cc chng t c lin quan phn nh gi vn ca sn phm nhp kho, ghi : N TK 155 - Thnh phm (Gi bn ni b) C cc TK 111, 112, 336,...
- Khi n v trc thuc hch ton ph thuc xut bn sn phm, hng ho do cng ty, n v cp trn giao bn phi lp Ho n bn hng. Cn c vo Ho n bn hng phn nh doanh thu, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Tng gi thanh ton).
2. Cui k, kt chuyn doanh thu hng bn b tr li, khon gim gi hng bn (nu c) ca hng ho tiu th ni b sang Ti khon Doanh thu bn hng ni b, ghi: N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 531 - Hng bn b tr li C TK 532 - Gim gi hng bn.
3. Cui k, xc nh thu tiu th c bit phi np trn doanh thu sn phm, hng ho, dch v bn ni b trong k k ton (nu c), ghi: N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 3332 - Thu tiu th c bit.
4. Cui k, xc nh thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip ca sn phm, hng ho, dch v bn ni b trong k k ton, ghi: N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
5. Cui k, kt chuyn doanh thu bn hng ni b sang Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh", ghi: N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
6. Trng hp tr lng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc bng sn phm, hng ho: a) i vi sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, khi thng hoc tr lng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc bng sn phm, hng ho, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (Tng gi thanh ton) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn cha c thu) (5121, 5122) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
b) Khi tr lng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc bng sn phm, hng ho
324
khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 334 - Phi tr ngi lao ng C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Tng gi thanh ton) (5121, 5122). 7. Trng hp sn phm, hng ho, dch v tiu dng ni b:
a) Nu sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr tiu dng ni b phc v cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, khi xut dng sn phm, hng ho s dng ni b, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho).
b) Nu sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr tiu dng ni b phc v cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT th thu GTGT phi np ca sn phm, hng ho, dch v tiu dng ni b tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh, k ton phn nh doanh thu bn hng ni b l chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng bn, ghi: N cc TK 623, 627, 641, 642,... C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
8. Trng hp s dng sn phm, hng ho, dch v khuyn mi, qung co: i vi hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, khi xut khuyn mi, qung co: - Nu khuyn mi, qung co phc v cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu sn phm, hng ho xut khuyn mi, qung co l chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho).
- Nu khuyn mi, qung co phc v cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip hoc khng thuc i tng chu thu GTGT, k ton phn nh doanh thu bn hng, thu GTGT u ra phi np khng c khu tr, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng bn cng thu GTGT u ra ) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 9. Trng hp s dng sn phm, hng ho biu, tng: Nu biu, tng sn phm, hng
325
ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr cho cc t chc, c nhn bn ngoi c trang tri bng qu khen thng, phc li, k ton phn nh doanh thu bn hng theo gi bn cha c thu GTCT, thu GTGT u ra phi np khng c khu tr, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (Tng gi thanh ton) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Gi bn cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
10. i vi hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT theo phng php trc tip, khi xut biu, tng cho cc t chc, c nhn bn ngoi c trang tri bng qu khen thng, phc li, ghi: N TK 431 - Qu khen thng, phc li (Tng gi thanh ton) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Tng gi thanh ton).
326
TI KHON 515 DOANH THU HOT NG TI CHNH
Ti khon ny dng phn nh doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc, li nhun c chia v doanh thu hot ng ti chnh khc ca doanh nghip. Doanh thu hot ng ti chnh gm: - Tin li: Li cho vay, li tin gi Ngn hng, li bn hng tr chm, tr gp, li u t tri phiu, tn phiu, chit khu thanh ton c hng do mua hng ho, dch v;... - C tc, li nhun c chia; - Thu nhp v hot ng u t mua, bn chng khon ngn hn, di hn; - Thu nhp v thu hi hoc thanh l cc khon vn gp lin doanh, u t vo cng ty lin kt, u t vo cng ty con, u t vn khc; - Thu nhp v cc hot ng u t khc; - Li t gi hi oi; - Chnh lch li do bn ngoi t; - Chnh lch li chuyn nhng vn; - Cc khon doanh thu hot ng ti chnh khc.
1- Doanh thu hot ng ti chnh c phn nh trn Ti khon 515 bao gm cc khon doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc, li nhun c chia v doanh thu hot ng ti chnh khc c coi l thc hin trong k, khng phn bit cc khon doanh thu thc t thu c tin hay s thu c tin.
2- i vi cc khon doanh thu t hot ng mua, bn chng khon, doanh thu c ghi nhn l s chnh lch gia gi bn ln hn gi gc, s li v tri phiu, tn phiu hoc c phiu. 3- i vi khon doanh thu t hot ng mua, bn ngoi t, doanh thu c ghi nhn l s chnh lch li gia gi ngoi t bn ra v gi ngoi t mua vo.
4- i vi khon tin li u t nhn c t khon u t c phiu, tri phiu th ch c phn tin li ca cc k m doanh nghip mua li khon u t ny mi c ghi nhn l doanh thu pht sinh trong k, cn khon li u t nhn c t cc khon li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th ghi gim gi gc khon u t tri phiu, c phiu . 5- i vi khon thu nhp t nhng bn cc khon u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, cng ty lin kt, doanh thu c ghi nhn vo TK 515 l s chnh lch gia gi bn ln hn gi gc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 515 - DOANH THU HOT NG TI CHNH
327
Bn N: - S thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip (nu c); - Kt chuyn doanh thu hot ng ti chnh thun sang Ti khon 911- Xc nh kt qu kinh doanh. Bn C: - Tin li, c tc v li nhun c chia; - Li do nhng bn cc khon u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, cng ty lin kt;
- Chit khu thanh ton c hng; - Li t gi hi oi pht sinh trong k ca hot ng kinh doanh; - Li t gi hi oi pht sinh khi bn ngoi t; - Li t gi hi oi do nh gi li cui nm ti chnh cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng kinh doanh; - Kt chuyn hoc phn b li t gi hi oi ca hot ng u t XDCB (giai on trc hot ng) hon thnh u t vo doanh thu hot ng ti chnh; - Doanh thu hot ng ti chnh khc pht sinh trong k. Ti khon 515 khng c s d cui k.
1. Phn nh doanh thu c tc, li nhun c chia pht sinh trong k t hot ng gp vn u t, ghi: N cc TK 111, 112, 138,... N TK 221 - u t vo cng ty con (Nhn c tc bng c phiu) N TK 222 - Vn gp lin doanh (Li nhun c chia b sung vn gp lin doanh) N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (C tc, li nhun c chia b sung vn u t) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 2. Phng php hch ton hot ng u t chng khon: - Khi mua chng khon u t ngn hn, di hn, cn c vo chi ph thc t mua, ghi: N cc TK 121, 228,... C cc TK 111, 112, 141,...
- nh k, tnh li v thu li tn phiu, tri phiu hoc nhn c thng bo v c tc, li nhun c hng: + Trng hp nhn li bng tin, ghi: N cc TK 111, 112, 138,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. + Trng hp dng c tc v li nhun c chia b sung vn gp, ghi: N TK 121 - u t chng khon ngn hn N TK 228 - u t di hn khc C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 328
- Trng hp nu nhn li u t bao gm c khon li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th doanh nghip phi phn b s tin li ny, ch c phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t ny mi c ghi nhn l doanh thu hot ng ti chnh, cn khon tin li dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th ghi gim gi tr ca chnh khon u t tri phiu, c phiu , ghi: N cc TK 111, 112 (Tng tin li thu c) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Phn tin li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t) C TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Li dn tch trc khi mua khon u t) C TK 228 - u t di hn khc (Li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t ny). + nh k nhn li c phiu, tri phiu (nu c), ghi: N TK 111, 112, C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
- Khi chuyn nhng chng khon u t ngn hn, di hn, cn c vo gi bn chng khon: + Trng hp c li, ghi: N cc TK 111, 112,... (Theo gi thanh ton) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Tr gi vn) C TK 228 - u t di hn khc (Tr gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li bn chng khon). + Trng hp b l, ghi: N cc TK 111, 112 (Tng gi thanh ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L bn chng khon) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Tr gi vn) C TK 228 - u t di hn khc (Tr gi vn). - Thu hi hoc thanh ton chng khon u t ngn hn khi o hn, ghi: N cc TK 111, 112 (Gi thanh ton) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S tin li).
3. K ton bn ngoi t (ca hot ng kinh doanh) nu c li, ghi: N cc TK 111 (1111), 112 (1121) (Tng gi thanh ton - T gi thc t bn) C TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi trn s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S chnh lch t gi thc t bn ln hn t gi trn s k ton).
4. Theo nh k tnh li, tnh ton xc nh s li cho vay phi thu trong k theo kh c vay, ghi: N TK 138 - Phi thu khc C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 329
5. Cc khon thu li tin gi pht sinh trong k, ghi: N cc TK 111, 112, C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
6. S tin chit khu thanh ton: S tin chit khu thanh ton c hng do thanh ton tin mua hng trc thi hn c ngi bn chp thun, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
7. Khi bn cc khon u t vo cng ty con, c s kinh doanh ng kim sot, cng ty lin kt, k ton ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh vo Ti khon 515 l s chnh lch gia gi bn ln hn gi vn, ghi: N cc TK 111, 112, C TK 221 - u t vo cng ty con (Gi vn) C TK 222 - Vn gp lin doanh ( Gi vn) C TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chnh lch gi bn ln hn gi vn).
8. Khi doanh nghip sn xut, kinh doanh mua vt t, hng ho, TSC, dch v thanh ton bng ngoi t: - Nu t gi giao dch bnh qun lin ngn hng hoc t gi giao dch thc t ln hn t gi trn s k ton TK 111, 112, ghi:
N cc TK 151,152,153,156,157,211,213,241,623,627,641,642,133,... (Theo t gi giao dch bnh qun lin ngn hng hoc t gi giao dch thc t) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton TK 111,112) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi).
9. Khi doanh nghip sn xut, kinh doanh thanh ton n phi tr (N phi tr ngi bn, n vay ngn hn, vay di hn, n di hn, n ni b,) bng ngoi t, nu t gi trn s k ton TK 111, 112 nh hn t gi trn s k ton ca cc TK N phi tr, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (T gi trn s k ton)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi trn s k ton TK 111, 112).
10. Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t (Phi thu ca khch hng, phi thu ni b,...), nu pht sinh li chnh lch t gi hi oi khi thanh ton n phi thu bng ngoi t, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun lin ngn hng)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li t gi hi oi)
C cc TK 131, 136, 138... (T gi trn s k ton).
11. Khi x l chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t cui nm ti chnh cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng kinh doanh, k ton kt chuyn ton b khon chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh
330
vo doanh thu hot ng ti chnh (Nu li t gi hi oi), xc nh kt qu hot ng kinh doanh, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
12. i vi doanh nghip mi thnh lp cha i vo sn xut, kinh doanh, khi kt thc giai on u t xy dng (Giai on trc hot ng), kt chuyn li chnh lch t gi hi oi (Theo s thun sau khi b tr s pht sinh bn N v bn C Ti khon 4132) ca hot ng u t (Giai on trc hot ng) trn TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (TK 4132) tnh ngay vo doanh thu hot ng ti chnh (TK 515), hoc kt chuyn sang TK 3387 (Nu li t gi) phn b trong thi gian ti a l 5 nm, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu li t gi hi oi ghi ngay vo doanh thu hot ng ti chnh) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin( Nu li t gi hi oi phn b dn).
+ nh k, phn b chnh lch li t gi hi oi thc hin pht sinh trong giai on u t xy dng vo doanh thu hot ng ti chnh ca nm ti chnh khi kt thc giai on u t xy dng c bn, bn giao a TSC vo s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Li t gi hi oi) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
13. Khi bn sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr theo phng thc tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v ca k k ton theo gi bn tr tin ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay ghi vo Ti khon 3387 "Doanh thu cha thc hin", ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Theo gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (TK 3331 - Thu GTGT phi np). ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 14. Hng k, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li i vi cc khon cho vay hoc mua tri phiu nhn li trc, ghi: N TK 3387 Doanh thu cha thc hin C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh.
- nh k, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp trong k,
15. Cui k k ton, xc nh thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip i vi hot ng ti chnh (Nu c), ghi:
331
N TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
332
TI KHON 521 CHIT KHU THNG MI

Ti khon ny dng phn nh khon chit khu thng mi m doanh nghip gim tr, hoc thanh ton cho ngi mua hng do vic ngi mua hng mua hng (Sn phm, hng ho), dch v vi khi lng ln v theo tho thun bn bn s dnh cho bn mua mt khon chit khu thng mi. ( ghi trn hp ng kinh t mua bn hoc cc cam kt mua, bn hng)
1- Ti khon ny ch phn nh khon chit khu thng mi ngi mua c hng thc hin trong k theo ng chnh sch chit khu thng mi ca doanh nghip quy nh. Chit khu thng mi l khon doanh nghip bn gim gi nim yt cho khch hng mua hng vi khi lng ln.
2- Trng hp ngi mua hng nhiu ln mi t c lng hng mua c hng chit khu th khon chit khu thng mi ny c ghi gim tr vo gi bn trn Ho n GTGT hoc Ho n bn hng ln cui cng. Trng hp khch hng khng tip tc mua hng, hoc khi s chit khu thng mi ngi mua c hng ln hn s tin bn hng c ghi trn ho n ln cui cng th phi chi tin chit khu thng mi cho ngi mua. Khon chit khu thng mi trong cc trng hp ny c hch ton vo Ti khon 521.
3- Trng hp ngi mua hng vi khi lng ln c hng chit khu thng mi, gi bn phn nh trn ho n l gi gim gi ( tr chit khu thng mi) th khon chit khu thng mi ny khng c hch ton vo TK 521. Doanh thu bn hng phn nh theo gi tr chit khu thng mi. 4- Phi theo di chi tit chit khu thng mi thc hin cho tng khch hng v tng loi hng bn, nh: bn hng (sn phm, hng ho), cung cp dch v.
5- Trong k chit khu thng mi pht sinh thc t c phn nh vo bn N Ti khon 521 - Chit khu thng mi. Cui k, khon chit khu thng mi c kt chuyn ton b sang Ti khon 511 - "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" xc nh doanh thu thun ca khi lng sn phm, hng ho, dch v thc t thc hin trong k bo co.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 521 - CHIT KHU THNG MI
Bn N: S chit khu thng mi chp nhn thanh ton cho khch hng. Bn C: Cui k k ton, kt chuyn ton b s chit khu thng mi sang Ti khon 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v xc nh doanh thu thun ca k bo co.
333
Ti khon 521 - Chit khu thng mi, khng c s d cui k.

1. Phn nh s chit khu thng mi thc t pht sinh trong k, ghi: N TK 521 - Chit khu thng mi N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Nu c) C cc TK 111, 112, 131,... 2. Cui k, kt chuyn s chit khu thng mi chp thun cho ngi mua pht sinh trong k sang ti khon doanh thu bn hng v cung cp dch v, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 521 - Chit khu thng mi.
334
TI KHON 531 HNG BN B TR LI
Ti khon ny dng phn nh gi tr ca s sn phm, hng ha b khch hng tr li do cc nguyn nhn: Vi phm cam kt, vi phm hp ng kinh t, hng b km, mt phm cht, khng ng chng loi, quy cch. Gi tr ca hng bn b tr li phn nh trn ti khon ny s iu chnh doanh thu bn hng thc t thc hin trong k kinh doanh tnh doanh thu thun ca khi lng sn phm, hng ha bn ra trong k bo co. Ti khon ny ch phn nh gi tr ca s hng bn b tr li (Tnh theo ng n gi bn ghi trn ha n). Cc chi ph khc pht sinh lin quan n vic hng bn b tr li m doanh nghip phi chi c phn nh vo Ti khon 641 Chi ph bn hng.
Trong k, gi tr ca sn phm, hng ho bn b tr li c phn nh bn N Ti khon 531 Hng bn b tr li. Cui k, tng gi tr hng bn b tr li c kt chuyn sang ti khon doanh thu bn hng v cung cp dch v hoc ti khon doanh thu bn hng ni b xc nh doanh thu thun ca k bo co. Hng bn b tr li phi nhp kho thnh phm, hng ho v x l theo chnh sch ti chnh, thu hin hnh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 531 - HNG BN B TR LI
Bn N: Doanh thu ca hng bn b tr li, tr li tin cho ngi mua hoc tnh tr vo khon phi thu khch hng v s sn phm, hng ha bn.
Bn C: Kt chuyn doanh thu ca hng bn b tr li vo bn N Ti khon 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v, hoc Ti khon 512 Doanh thu bn hng ni b xc nh doanh thu thun trong k bo co. Ti khon 531 khng c s d cui k.
1. Khi doanh nghip nhn li sn phm, hng ha b tr li, k ton phn nh gi vn ca hng bn b tr li: - Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 155 - Thnh phm N TK 156 - Hng ha C TK 632 - Gi vn hng bn.
335
- Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k, ghi: N TK 611 - Mua hng (i vi hng ha) N TK 631 - Gi thnh sn xut (i vi sn phm) C TK 632 - Gi vn hng bn. 2. Thanh ton vi ngi mua hng v s tin ca hng bn b tr li: - i vi sn phm, hng ha thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 531 - Hng bn b tr li (Gi bn cha c thu GTGT) N TK 3331- Thu GTGT phi np (33311) (S thu GTGT ca hng bn b tr li) C cc TK 111, 112, 131,...
- i vi sn phm, hng ha khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, s tin thanh ton vi ngi mua v hng bn b tr li, ghi: N TK 531 - Hng bn b tr li C cc TK 111, 112, 131,... 3. Cc chi ph pht sinh lin quan n hng bn b tr li (nu c), ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng C cc TK 111, 112, 141, 334,... 4. Cui k k ton, kt chuyn ton b doanh thu ca hng bn b tr li pht sinh trong k vo ti khon doanh thu bn hng v cung cp dch v hoc ti khon doanh thu bn hng ni b, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111,5112) N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 531 - Hng bn b tr li.
TI KHON 532
GIM GI HNG BN
Ti khon ny dng phn nh khon gim gi hng bn thc t pht sinh v vic x l khon gim gi hng bn trong k k ton. Gim gi hng bn l khon gim tr cho ngi mua do sn phm, hng ho km, mt phm cht hay khng ng quy cch theo quy nh trong hp ng kinh t.
336
Ch phn nh vo ti khon ny cc khon gim tr do vic chp thun gim gi sau khi bn hng v pht hnh ho n (Gim gi ngoi ho n) do hng bn km, mt phm cht... Trong k k ton, khon gim gi hng bn pht sinh thc t c phn nh vo bn N ca Ti khon 532 Gim gi hng bn". Cui k k ton, trc khi lp bo co ti chnh thc hin kt chuyn tng s tin gim gi hng bn sang Ti khon 511 "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" hoc Ti khon 512 "Doanh thu bn hng ni b" xc nh doanh thu thun thc hin trong k.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 532 - GIM GI HNG BN
Bn N: Cc khon gim gi hng bn chp thun cho ngi mua hng do hng bn km, mt phm cht hoc sai quy cch theo quy nh trong hp ng kinh t.
Bn C: Kt chuyn ton b s tin gim gi hng bn sang Ti khon Doanh thu bn hng v cung cp dch v hoc Ti khon Doanh thu bn hng ni b. Ti khon 532 khng c s d cui k.
1. Khi c chng t xc nh khon gim gi hng bn cho ngi mua v s lng hng bn do km, mt phm cht, sai quy cch hp ng:
a) Trng hp sn phm, hng ho bn phi gim gi cho ngi mua thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, v doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr th khon gim gi chp thun cho ngi mua, ghi:
N TK 532 - Gim gi hng bn (Theo gi bn cha c thu GTGT) N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (S thu GTGT ca hng bn phi gim gi)
C cc TK 111,112,131,... b) Trng hp sn phm, hng ho bn phi gim gi cho ngi mua khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th khon gim gi hng bn cho ngi mua, ghi: N TK 532 - Gim gi hng bn C cc TK 111, 112, 131,... 2. Cui k k ton, kt chuyn tng s gim gi hng bn pht sinh trong k sang Ti khon Doanh thu bn hng v cung cp dch v hoc Ti khon Doanh thu bn hng ni b, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 532 - Gim gi hng bn. 337
338
LOI TI KHON 6
CHI PH SN XUT, KINH DOANH
Cc ti khon thuc loi 6 dng phn nh chi ph sn xut, kinh doanh, tnh gi thnh sn phm, dch v (Trng hp doanh nghip p dng phng php hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k); phn nh gi tr hng ho, vt t mua vo, tr gi vn ca sn phm, hng ho, lao v, dch v bn ra; phn nh chi ph ti chnh; phn nh chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip ca cc doanh nghip sn xut, kinh doanh thuc cc ngnh v cc thnh phn kinh t.
1. Mi doanh nghip, mi n v k ton ch c th p dng mt trong hai phng php hch ton hng tn kho, hoc phng php k khai thng xuyn, hoc phng php kim k nh k. Khi doanh nghip la chn phng php hch ton hng tn kho no p dng ti doanh nghip, th phng php phi c p dng nht qun t nht trong mt nin k ton.
2. i vi doanh nghip p dng phng php kim k nh k: Cui k k ton phi tin hnh kim k xc nh gi tr thnh phm, hng ho, nguyn liu, vt liu tn kho cui k. Trn c s kt qu kim k xc nh gi tr hng tn kho u k, cui k, v tr gi vt t, hng ho mua vo trong k xc nh tr gi vt t, hng ho xut s dng trong qu trnh sn xut, kinh doanh v tr gi vn ca hng ho, sn phm, dch v xut bn trong k.
3. i vi cc ti khon dng tng hp chi ph sn xut, kinh doanh v tnh gi thnh sn phm, dch v nh Ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Theo phng php k khai thng xuyn), Ti khon 631 Gi thnh sn xut (Theo phng php kim k nh k) th ngoi vic hch ton tng hp, cn phi hch ton chi tit theo ni pht sinh chi ph: Phn xng, t, i sn xut, b phn sn xut, theo sn phm, nhm sn phm, dch v,...
i vi nhng chi ph sn xut, kinh doanh khng c kh nng hch ton trc tip vo cc i tng chu chi ph nh: Chi ph sn xut chung, chi ph ti tiu nc, chi ph chun b t v trng mi nm u ca nhng cy trng mt ln thu hoch nhiu ln, th trc ht phi tp hp cc chi ph ny vo ti khon tp hp chi ph, sau tin hnh phn b chi ph sn xut, kinh doanh tp hp cho cc i tng chu chi ph theo cc tiu thc ph hp. Loi Ti khon 6 - Chi ph sn xut, kinh doanh c 10 ti khon, chia thnh 4 nhm: Nhm Ti khon 61 c 1 ti khon: - Ti khon 611 - Mua hng Nhm Ti khon 62 c 4 ti khon: - Ti khon 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip; - Ti khon 622 - Chi ph nhn cng trc tip; - Ti khon 623 - Chi ph s dng my thi cng;
339
- Ti khon 627 - Chi ph sn xut chung. Nhm Ti khon 63 c 3 ti khon: - Ti khon 631 - Gi thnh sn xut; - Ti khon 632 - Gi vn hng bn; - Ti khon 635 - Chi ph ti chnh. Nhm Ti khon 64 c 2 ti khon: - Ti khon 641 - Chi ph bn hng; - Ti khon 642 - Chi ph qun l doanh nghip.
340
TI KHON 611 MUA HNG Ti khon ny dng phn nh tr gi nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho mua vo, nhp kho hoc a vo s dng trong k.
1. Ti khon 611 "Mua hng" ch p dng i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k.
2. Gi tr nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho mua vo phn nh trn Ti khon 611 "Mua hng" phi thc hin theo nguyn tc gi gc.
3. Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k, doanh nghip phi t chc kim k hng tn kho vo cui k k ton xc nh s lng v gi tr ca tng nguyn liu, vt liu, hng ho, sn phm, cng c, dng c tn kho n cui k k ton xc nh gi tr hng tn kho xut vo s dng v xut bn trong k.
4. Phng php hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k: Khi mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho, cn c vo ho n mua hng, Ho n vn chuyn, phiu nhp kho, thng bo thu nhp khu phi np (Hoc bin lai thu thu nhp khu,...) ghi nhn gi gc hng mua vo Ti khon 611 "Mua hng". Khi xut s dng, hoc xut bn ch ghi mt ln vo cui k k ton cn c vo kt qu kim k.
5. K ton phi m s chi tit hch ton gi gc hng tn kho mua vo theo tng th nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 611 - MUA HNG
Bn N: - Kt chuyn gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn kho u k (Theo kt qu kim k); - Gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, mua vo trong k; hng ho bn b tr li,...
Bn C: - Kt chuyn gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn kho cui k (Theo kt qu kim k); - Gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c xut s dng trong k, hoc gi gc hng ho xut bn (Cha c xc nh l bn trong k); - Gi gc nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho mua vo tr li cho ngi
341
bn, hoc c gim gi. Ti khon 611 khng c s d cui k.
Ti khon 611 - Mua hng, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 6111 - Mua nguyn liu, vt liu: Ti khon ny dng phn nh gi tr nguyn liu, vt liu, cng c, dng c mua vo v xut s dng trong k k ton v kt chuyn gi tr nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn kho u k v cui k k ton; - Ti khon 6112 - Mua hng ho: Ti khon ny dng phn nh gi tr hng ho mua vo v xut bn trong k k ton v kt chuyn gi tr hng ho tn kho u k, tn kho cui k k ton.
I. i vi doanh nghip sn xut cng nghip, nng nghip, lm nghip, xy lp 1. u k k ton, kt chuyn tr gi nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn kho u k (Theo kt qu kim k cui k trc), ghi: N TK 611 - Mua hng (6111 - Mua nguyn liu, vt liu) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 153 - Cng c, dng c.
2. Khi mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c s dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, th gi gc nguyn liu, vt liu, cng c, dng c mua vo c phn nh vo TK 611 khng c thu GTGT, ghi: N TK 611 - Mua hng (6111 - Mua nguyn liu, vt liu) (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (3311).
3. Khi mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c s dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, th tr gi nguyn liu, vt liu, cng c, dng c mua vo c phn nh vo TK 611 bao gm c thu GTGT, ghi: N TK 611 - Mua hng (6111 - Mua nguyn liu, vt liu) (Tng gi thanh ton) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 4. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip, tr gi nguyn liu, vt liu, cng c, dng c mua vo c phn nh vo TK 611 bao gm c thu GTGT, ghi: N TK 611 - Mua hng (6111 - Mua nguyn liu, vt liu) (Tng gi thanh ton) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. 5. Khi thanh ton tin mua hng, nu c hng chit khu thanh ton, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn 342
C cc TK 111, 112,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Chit khu thanh ton).
6. Trng hp doanh nghip mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c khng ng quy cch, chng loi, phm cht ghi trong hp ng kinh t, hoc cam kt phi tr li cho ngi bn, hoc c gim gi:
- Cn c vo tr gi hng mua tr li cho ngi bn, ghi: N cc TK 111, 112 (Nu thu ngay bng tin) N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Khu tr vo n cn phi tr ngi bn) C TK 611 - Mua hng (6111) (Tr gi nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tr li ngi bn) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c). - Nu doanh nghip chp nhn khon gim gi hng ca l hng mua, s tin c gim gi, ghi: N cc TK 111, 112 (Nu thu ngay bng tin) N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Khu tr vo n cn phi tr ngi bn) C TK 611 - Mua hng (6111) (Khon gim gi c chp thun) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c).
7. Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thc t, k ton phi xc nh tr gi thc t nguyn liu, vt liu tn kho cui k v tr gi thc t nguyn liu, vt liu, cng c, dng c xut vo s dng hoc xut bn. - Kt chuyn tr gi thc t nguyn liu, vt liu, cng c tn kho cui k (Theo kt qu kim k), ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c C TK 611 - Mua hng (6111). - Tr gi thc t nguyn liu, vt liu, cng c, dng c xut s dng cho sn xut, kinh doanh trong k, ghi: N cc TK 621, 623, 627, 641, 642, 241,... C TK 611 - Mua hng (6111). - Tr gi thc t nguyn liu, vt liu, cng c, dng c thiu ht, mt mt, cn c vo bin bn xc nh thiu ht, mt mt ch x l, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381) C TK 611 - Mua hng (6111). II. i vi doanh nghip kinh doanh hng ho 1. u k k ton, kt chuyn gi tr hng ho tn kho u k, ghi: N TK 611 - Mua hng (6112) C TK 156 - Hng ho.
2. Trong k k ton, khi mua hng ho dng vo sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, cn c vo ho n v cc chng t mua hng:
343
- Tr gi thc t hng ho mua vo, ghi: N TK 611 - Mua hng (6112) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c) C cc TK 111, 112, 141; hoc C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). - Chi ph mua hng thc t pht sinh, ghi: N TK 611 - Mua hng (6112) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c) C cc TK 111, 112, 141, 331,... Khi thanh ton trc hn, nu doanh nghip c nhn khon chit khu thanh ton trn l hng mua, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Khu tr vo n phi tr ngi bn) C cc TK 111, 112,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Khon chit khu thanh ton c hng). - Tr gi hng ho tr li cho ngi bn, ghi: N cc TK 111, 112 (Nu thu ngay bng tin) N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Khu tr vo n phi tr ngi bn) C TK 611 - Mua hng (6112) (Tr gi hng ho tr li ngi bn) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c). - Khon gim gi hng mua c ngi bn chp thun do hng ho khng ng phm cht, quy cch theo hp ng, ghi: N cc TK 111, 112 (Nu thu ngay bng tin) N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Khu tr vo n phi tr ngi bn) C TK 611 - Mua hng (6112) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c). 3. Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thc t tnh, xc nh tr gi hng tn kho, tr gi hng ho gi bn nhng cha xc nh l bn, tr gi hng ho xc nh l bn: - Kt chuyn tr gi hng ho tn kho v hng gi i bn cui k, ghi: N TK 156 - Hng ho N TK 157 - Hng gi i bn C TK 611 - Mua hng. - Kt chuyn gi vn hng bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 611 - Mua hng (6112).
344
TI KHON 621 CHI PH NGUYN LIU, VT LIU TRC TIP
Ti khon ny dng phn nh chi ph nguyn liu, vt liu s dng trc tip cho hot ng sn xut sn phm, thc hin dch v ca cc ngnh cng nghip, xy lp, nng, lm, ng nghip, giao thng vn ti, bu chnh vin thng, kinh doanh khch sn, du lch, dch v khc.
1. Ch hch ton vo Ti khon 621 nhng chi ph nguyn liu, vt liu (Gm c nguyn liu, vt liu chnh v vt liu ph) c s dng trc tip sn xut sn phm, thc hin dch v trong k sn xut, kinh doanh. Chi ph nguyn liu, vt liu phi tnh theo gi thc t khi xut s dng.
2. Trong k k ton thc hin vic ghi chp, tp hp chi ph nguyn liu, vt liu trc tip vo bn N Ti khon 621 Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip" theo tng i tng s dng trc tip cc nguyn liu, vt liu ny (Nu khi xut nguyn liu, vt liu cho qu trnh sn xut sn phm, thc hin dch v, xc nh c c th, r rng cho tng i tng s dng); hoc tp hp chung cho qu trnh sn xut, ch to sn phm, thc hin dch v (Nu khi xut s dng nguyn liu, vt liu cho qu trnh sn xut sn phm, dch v khng th xc nh c th, r rng cho tng i tng s dng).
3. Cui k k ton, thc hin kt chuyn (Nu nguyn liu, vt liu c tp hp ring bit cho i tng s dng), hoc tin hnh tnh phn b v kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu (Nu khng tp hp ring bit cho tng i tng s dng) vo Ti khon 154 phc v cho vic tnh gi thnh thc t ca sn phm, dch v trong k k ton. Khi tin hnh phn b tr gi nguyn liu, vt liu vo gi thnh sn phm, doanh nghip phi s dng cc tiu thc phn b hp l nh t l theo nh mc s dng,...
4. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, nu mua nguyn liu, vt liu s dng cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, hoc nu mua nguyn liu, vt liu khng qua nhp kho a vo s dng ngay cho hot ng sn xut, kinh doanh th tr gi nguyn liu, vt liu s khng bao gm thu GTGT. i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr, nu mua nguyn liu, vt liu s dng cho sn xut, kinh doanh hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip v doanh nghip np thu GTGT theo phng php trc tip, th tr gi nguyn liu, vt liu s dng cho sn xut, kinh doanh s bao gm c thu GTGT ca khi lng nguyn liu, vt liu mua vo s dng ngay khng qua kho.
5. Phn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip vt trn mc bnh thng khng c tnh vo gi thnh sn phm, dch v m phi kt chuyn ngay vo TK 632 Gi vn hng bn.
345
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 621 - CHI PH NGUYN LIU, VT LIU TRC TIP
Bn N: Tr gi thc t nguyn liu, vt liu xut dng trc tip cho hot ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v trong k hch ton.
Bn C: - Kt chuyn tr gi nguyn liu, vt liu thc t s dng cho sn xut, kinh doanh trong k vo TK 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" hoc TK 631 Gi thnh sn xut v chi tit cho cc i tng tnh gi thnh sn phm, dch v. - Kt chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip vt trn mc bnh thng vo TK 632. - Tr gi nguyn liu, vt liu trc tip s dng khng ht c nhp li kho; Ti khon 621 khng c s d cui k.
1. Khi xut nguyn liu, vt liu s dng cho hot ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v trong k, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip C TK 152 - Nguyn liu, vt liu. 2. Trng hp mua nguyn liu, vt liu s dng ngay (Khng qua nhp kho) cho hot ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C cc TK 331, 141, 111, 112,...
3. Trng hp mua nguyn liu, vt liu (Khng qua nhp kho) s dng ngay cho hot ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip (Gi mua c thu GTGT) C cc TK 331, 141, 111, 112,... 4. Trng hp s nguyn liu, vt liu xut ra khng s dng ht vo hot ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v cui k nhp li kho, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip.
5. Cui k k ton, cn c vo Bng phn b vt liu tnh cho tng i tng s dng nguyn liu, vt liu (Phn xng sn xut sn phm, loi sn phm, cng trnh, hng mc cng trnh ca hot ng xy lp, loi dch v,...) theo phng php trc tip hoc phn b, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
346
N TK 631 - Gi thnh sn xut (Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k) N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip vt trn mc bnh thng) C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip.
347
TI KHON 622 CHI PH NHN CNG TRC TIP
Ti khon ny dng phn nh chi ph nhn cng trc tip tham gia vo hot ng sn xut, kinh doanh trong cc ngnh cng nghip, xy lp, nng, lm, ng nghip, dch v (Giao thng vn ti, bu chnh vin thng, du lch, khch sn, t vn,...). Chi ph nhn cng trc tip bao gm cc khon phi tr cho ngi lao ng trc tip sn xut sn phm, thc hin dch v thuc danh sch qun l ca doanh nghip v cho lao ng thu ngoi theo tng loi cng vic, nh: Tin lng, tin cng, cc khon ph cp, cc khon trch theo lng (Bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on).
1. Khng hch ton vo ti khon ny nhng khon phi tr v tin lng, tin cng v cc khon ph cp... cho nhn vin phn xng, nhn vin qun l, nhn vin ca b my qun l doanh nghip, nhn vin bn hng.
2. Ring i vi hot ng xy lp, khng hch ton vo ti khon ny khon tin lng, tin cng v cc khon ph cp c tnh cht lng tr cho cng nhn trc tip iu khin xe, my thi cng, phc v my thi cng, khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on tnh trn qu lng phi tr cng nhn trc tip ca hot ng xy lp, iu khin my thi cng, phc v my thi cng, nhn vin phn xng. 3. Ti khon 622 phi m chi tit theo i tng tp hp chi ph sn xut, kinh doanh. 4. Phn chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng khng c tnh vo gi thnh sn phm, dch v m phi kt chuyn ngay vo TK 632 Gi vn hng bn.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 622 - CHI PH NHN CNG TRC TIP
Bn N: Chi ph nhn cng trc tip tham gia qu trnh sn xut sn phm, thc hin dch v bao gm: Tin lng, tin cng lao ng v cc khon trch trn tin lng, tin cng theo quy nh pht sinh trong k. Bn C: - Kt chuyn chi ph nhn cng trc tip vo bn N TK 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" hoc vo bn N TK 631 Gi thnh sn xut; - Kt chuyn chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng vo TK 632. Ti khon 622 khng c s d cui k.
348
1. Cn c vo Bng phn b tin lng, ghi nhn s tin lng, tin cng v cc khon khc phi tr cho nhn cng trc tip sn xut sn phm, thc hin dch v, ghi: N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip C TK 334 - Phi tr ngi lao ng.
2. Tnh, trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on ca cng nhn trc tip sn xut sn phm, thc hin dch v (Phn tnh vo chi ph doanh nghip phi chu) trn s tin lng, tin cng phi tr theo ch quy nh, ghi: N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip. C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383, 3384). 3. Khi trch trc tin lng ngh php ca cng nhn sn xut, ghi: N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip C TK 335 - Chi ph phi tr. 4. Khi cng nhn sn xut thc t ngh php, k ton phn nh s phi tr v tin lng ngh php ca cng nhn sn xut, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr C TK 334 - Phi tr ngi lao ng.
5. Cui k k ton, tnh phn b v kt chuyn chi ph nhn cng trc tip vo bn N TK 154 hoc bn N TK 631 theo i tng tp hp chi ph, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang, hoc N TK 631 - Gi thnh sn xut (K ton hng tn kho theo phng php kim k nh k) N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng) C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip.
349
TI KHON 623 CHI PH S DNG MY THI CNG
Ti khon ny dng tp hp v phn b chi ph s dng xe, my thi cng phc v trc tip cho hot ng xy, lp cng trnh trong trng hp doanh nghip thc hin xy, lp cng trnh theo phng thc thi cng hn hp va th cng va kt hp bng my.
Trng hp doanh nghip thc hin xy lp cng trnh hon ton theo phng thc bng my th khng s dng Ti khon 623 "Chi ph s dng my thi cng" m hch ton ton b chi ph xy lp trc tip vo cc TK 621, 622, 627. Khng hch ton vo TK 623 khon trch v bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on tnh trn lng phi tr cng nhn s dng xe, my thi cng. Phn chi ph s dng my thi cng vt trn mc bnh thng khng tnh vo gi thnh cng trnh xy lp m c kt chuyn ngay vo TK 632.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 623 - CHI PH S DNG MY THI CNG
Bn N: Cc chi ph lin quan n hot ng ca my thi cng (Chi ph vt liu cho my hot ng, chi ph tin lng v cc khon ph cp lng, tin cng ca cng nhn trc tip iu khin my, chi ph bo dng, sa cha xe, my thi cng...). Chi ph vt liu, chi ph dch v khc phc v cho xe, my thi cng. Bn C: - Kt chuyn chi ph s dng xe, my thi cng vo bn N Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang". - Kt chuyn chi ph s dng my thi cng vt trn mc bnh thng vo TK 632. Ti khon 623 khng c s d cui k.
Ti khon 623 - Chi ph s dng my thi cng, c 6 ti khon cp 2: - Ti khon 6231 - Chi ph nhn cng: Dng phn nh lng chnh, lng ph, ph cp lng phi tr cho cng nhn trc tip iu khin xe, my thi cng, phc v my thi cng nh: Vn chuyn, cung cp nhin liu, vt liu... cho xe, my thi cng. Ti khon ny khng phn nh khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on theo quy nh hin hnh c tnh trn lng ca cng nhn s dng xe, my thi cng. Cc khon trch ny c phn nh vo Ti khon 627 "Chi ph sn xut chung". - Ti khon 6232 - Chi ph vt liu: Dng phn nh chi ph nhin liu (Xng, du, m...), vt liu khc phc v xe, my thi cng. - Ti khon 6233 - Chi ph dng c sn xut: Dng phn nh cng c, dng c lao ng lin quan ti hot ng ca xe, my thi cng. - Ti khon 6234 - Chi ph khu hao my thi cng: Dng phn nh chi ph khu hao xe, my thi cng s dng vo hot ng xy lp cng trnh. - Ti khon 6237 - Chi ph dch v mua ngoi: Dng phn nh chi ph dch v mua
350
ngoi nh thu ngoi sa cha xe, my thi cng; tin mua bo him xe, my thi cng; chi ph in, nc, tin thu TSC, chi ph tr cho nh thu ph,... - Ti khon 6238 - Chi ph bng tin khc: Dng phn nh cc chi ph bng tin phc v cho hot ng ca xe, my thi cng.
Hch ton chi ph s dng xe, my thi cng ph thuc vo hnh thc s dng my thi cng: T chc i my thi cng ring chuyn thc hin cc khi lng thi cng bng my hoc giao my thi cng cho cc i, x nghip xy lp: 1) Nu t chc i xe, my thi cng ring, c phn cp hch ton v c t chc k ton ring, th cng vic k ton c tin hnh nh sau: - Hch ton cc chi ph lin quan ti hot ng ca i xe, my thi cng, ghi: N cc TK 621, 622, 627 C cc TK 111, 112, 152, 331, 334, 214,...
- Hch ton chi ph s dng xe, my v tnh gi thnh ca xe, my thc hin trn Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" cn c vo gi thnh ca my (Theo gi thnh thc t hoc gi khon ni b) cung cp cho cc i tng xy, lp (Cng trnh, hng mc cng trnh); tu theo phng thc t chc cng tc k ton v mi quan h gia i xe my thi cng vi n v xy, lp cng trnh ghi s: + Nu doanh nghip thc hin theo phng thc cung cp dch v xe, my ln nhau gia cc b phn, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6238 - Chi ph bng tin khc) C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
+ Nu doanh nghip thc hin theo phng thc bn dch v xe, my ln nhau gia cc b phn trong ni b, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6238 - Chi ph bng tin khc) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33311) (Xc nh thu GTGT phi np tnh trn gi bn ni b v ca xe, my bn dch v) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b.
2) Nu khng t chc i xe, my thi cng ring; hoc c t chc i xe, my thi cng ring nhng khng t chc k ton ring cho i th ton b chi ph s dng xe, my (K c chi ph thng xuyn v chi ph tm thi nh: ph cp lng, ph cp lu ng ca xe, my thi cng) s hch ton nh sau: - Cn c vo s tin lng, tin cng v cc khon khc phi tr cho cng nhn iu khin xe, my, phc v xe, my, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6231 - Chi ph nhn cng) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng.
351
- Khi xut kho vt liu, cng c, dng c s dng cho hot ng ca xe, my thi cng trong k, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6232 - Chi ph vt liu) C cc TK 152, 153.
- Trng hp mua vt liu, cng c s dng ngay (Khng qua nhp kho) cho hot ng ca xe, my thi cng trong k, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6232 - Chi ph vt liu) (Gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c khu tr thu) C cc TK 331, 111, 112,... - Trch khu hao xe, my thi cng s dng i xe, my thi cng, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6234 - Chi ph khu hao my thi cng) C TK 214 - Hao mn TSC.
- Chi ph dch v mua ngoi pht sinh (Sa cha xe, my thi cng, in, nc, tin thu TSC, chi ph tr cho nh thu ph,...), ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6237 - Chi ph dch v mua ngoi) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c khu tr thu GTGT) C cc TK 111, 112, 331,... - Chi ph bng tin khc pht sinh, ghi: N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6238 - Chi ph bng tin khc) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c khu tr thu GTGT) C cc TK 111, 112,... - Cn c vo Bng phn b chi ph s dng xe, my (Chi ph thc t ca xe, my) tnh cho tng cng trnh, hng mc cng trnh, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Khon mc chi ph s dng my thi cng) N TK 632 - Gi vn hng bn (Phn chi ph s dng my thi cng vt trn mc bnh thng) C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng.
352
TI KHON 627 CHI PH SN XUT CHUNG
Ti khon ny dng phn nh chi ph phc v sn xut, kinh doanh chung pht sinh phn xng, b phn, i, cng trng,...phc v sn xut sn phm, thc hin dch v, gm: Lng nhn vin qun l phn xng, b phn, i; khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh theo t l quy nh trn tin lng phi tr ca nhn vin phn xng, b phn, i sn xut; Ring i vi hot ng kinh doanh xy lp, khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on cn tnh trn c lng ca cng nhn trc tip xy, lp, nhn vin s dng my thi cng v nhn vin qun l i (Thuc danh sch lao ng trong doanh nghip); khu hao TSC dng cho phn xng, b phn sn xut; chi ph i vay nu c vn ho tnh vo gi tr ti sn ang trong qu trnh sn xut d dang; chi ph sa cha v bo hnh cng trnh xy lp v nhng chi ph khc lin quan ti hot ng ca phn xng, b phn, t, i sn xut,...
1. Ti khon 627 ch s dng cc doanh nghip sn xut cng nghip, nng, lm, ng nghip, XDCB, giao thng, bu in, du lch, dch v. 2. Ti khon 627 c hch ton chi tit cho tng phn xng, b phn, t, i sn xut.
3. Chi ph sn xut chung phn nh trn TK 627 phi c hch ton chi tit theo 2 loi: Chi ph sn xut chung c nh v chi ph sn xut chung bin i trong :
3.1- Chi ph sn xut chung c nh l nhng chi ph sn xut gin tip, thng khng thay i theo s lng sn phm sn xut, nh chi ph bo dng my mc thit b, nh xng,... v chi ph qun l hnh chnh cc phn xng, b phn, t, i sn xut... - Chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm c da trn cng sut bnh thng ca my mc sn xut. Cng sut bnh thng l s lng sn phm t c mc trung bnh trong cc iu kin sn xut bnh thng; - Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra cao hn cng sut bnh thng th chi ph sn xut chung c nh c phn b cho mi n v sn phm theo chi ph thc t pht sinh; - Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng th chi ph sn xut chung c nh ch c phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung khng phn b c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k.
3.2- Chi ph sn xut chung bin i l nhng chi ph sn xut gin tip, thng thay i trc tip hoc gn nh trc tip theo s lng sn phm sn xut, nh chi ph nguyn liu, vt liu gin tip, chi ph nhn cng gin tip. Chi ph sn xut chung bin i c phn b ht vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo chi ph thc t pht sinh.
353
4. Trng hp mt quy trnh sn xut ra nhiu loi sn phm trong cng mt khong thi gian m chi ph sn xut chung ca mi loi sn phm khng c phn nh mt cch tch bit, th chi ph sn xut chung c phn b cho cc loi sn phm theo tiu thc ph hp v nht qun gia cc k k ton. 5. Cui k, k ton tin hnh tnh ton, phn b kt chuyn chi ph sn xut chung vo bn N Ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang hoc vo bn N Ti khon 631 "Gi thnh sn xut". 6. Ti khon 627 khng s dng cho hot ng kinh doanh thng mi.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 627 - CHI PH SN XUT CHUNG
Bn N: Cc chi ph sn xut chung pht sinh trong k. Bn C: - Cc khon ghi gim chi ph sn xut chung; - Chi ph sn xut chung c nh khng phn b c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k do mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng; - Kt chuyn chi ph sn xut chung vo bn N Ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" hoc vo bn N TK 631 Gi thnh sn xut. Ti khon 627 khng c s d cui k.
Ti khon 627 - Chi ph sn xut chung, c 6 ti khon cp 2: - Ti khon 6271 - Chi ph nhn vin phn xng: Phn nh cc khon tin lng, cc khon ph cp phi tr cho nhn vin qun l phn xng, b phn sn xut; tin n gia ca ca nhn vin qun l phn xng, phn xng, b phn sn xut; khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh theo t l quy nh hin hnh trn tin lng phi tr cho nhn vin phn xng, b phn, t, i sn xut,... - Ti khon 6272 - Chi ph vt liu: Phn nh chi ph vt liu xut dng cho phn xng, nh vt liu dng sa cha, bo dng TSC, cng c, dng c thuc phn xng qun l v s dng, chi ph ln tri tm thi,... - Ti khon 6273 - Chi ph dng c sn xut: Phn nh chi ph v cng c, dng c xut dng cho hot ng qun l ca phn xng, b phn, t, i sn xut,... - Ti khon 6274 - Chi ph khu hao TSC: Phn nh chi ph khu hao TSC dng trc tip cho hot ng sn xut sn phm, thc hin dch v v TSC dng chung cho hot ng ca phn xng, b phn, t, i sn xut,... - Ti khon 6277 - Chi ph dch v mua ngoi: Phn nh cc chi ph dch v mua ngoi phc v cho hot ng ca phn xng, b phn sn xut nh: Chi ph sa cha, chi ph thu ngoi, chi ph in, nc, in thoi, tin thu TSC, chi ph tr cho nh thu ph (i vi doanh nghip xy lp). - Ti khon 6278 - Chi ph bng tin khc: Phn nh cc chi ph bng tin ngoi cc chi ph k trn phc v cho hot ng ca phn xng, b phn, t, i sn xut.
PHNG PHP HCH TON K TON
354
MT S NGHIP V KINH T CH YU
1. Khi tnh tin lng, tin cng, cc khon ph cp phi tr cho nhn vin ca phn xng; tin n gia ca ca nhn vin qun l phn xng, b phn, t, i sn xut, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6271) C TK 334 - Phi tr ngi lao ng. 2. Khi trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh theo t l quy nh hin hnh trn tin lng phi tr cho nhn vin phn xng, b phn sn xut, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6271) C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383, 3384).
3. K ton chi ph nguyn liu, vt liu xut dng cho phn xng (Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn): - Khi xut vt liu dng chung cho phn xng, nh sa cha, bo dng TSC dng cho qun l iu hnh hot ng ca phn xng, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6272) C TK 152 - Nguyn liu, vt liu.
- Khi xut cng c, dng c sn xut c tng gi tr nh s dng cho phn xng, b phn, t, i sn xut, cn c vo phiu xut kho, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6273) C TK 153 - Cng c, dng c.
- Khi xut cng c, dng c sn xut c tng gi tr ln s dng cho phn xng, b phn, t, i sn xut, phi phn b dn, ghi: N cc TK 142, 242 C TK 153 - Cng c, dng c. - Khi phn b gi tr cng c, dng c vo chi ph sn xut chung, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6273) C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
4. Trch khu hao my mc, thit b, nh xng sn xut,... thuc phn xng, b phn, t, i sn xut, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6274) C TK 214 - Hao mn TSC. 5. Chi ph in, nc, in thoi,... thuc phn xng, b phn, t, i sn xut, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6278) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c khu tr thu GTGT) C cc TK 111, 112, 331,...
6. Trng hp s dng phng php trch trc hoc phn b dn s chi v chi ph sa cha ln TSC thuc phn xng, tnh vo chi ph sn xut chung: - Khi trch trc hoc phn b dn s chi v chi ph sa cha ln TSC, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6273)
355
C cc TK 335, 142, 242. - Khi chi ph sa cha ln TSC thc t pht sinh, ghi: N TK 2413 - Sa cha ln TSC N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 331, 111, 112,... - Khi chi ph sa cha ln TSC hon thnh, ghi: N cc TK 142, 242, 335 C TK 2413 - Sa cha ln TSC.
7. Trng hp doanh nghip c TSC cho thu hot ng, khi pht sinh chi ph lin quan n TSC cho thu hot ng: - Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Nu pht sinh nh ghi nhn ngay vo chi ph trong k) N cc TK 142, 242 (Nu pht sinh ln phi phn b dn) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 331,... - nh k, tnh, trch khu hao TSC cho thu hot ng vo chi ph SXKD, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 214 - Hao mn TSC (Hao mn TSC cho thu hot ng). - nh k, phn b s chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot ng (Nu phn b dn) ph hp vi vic ghi nhn doanh thu cho thu hot ng, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
8. doanh nghip xy lp, khi xc nh s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 352 - D phng phi tr. - Khi pht sinh chi ph sa cha, bo hnh cng trnh xy lp, ghi: N cc TK 621, 622, 623, 627 C cc TK 111, 112, 152, 214, 334,... - Cui k, kt chuyn chi ph sa cha, bo hnh cng trnh xy lp, ghi: N TK 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C cc TK 621, 622, 623, 627. - Khi sa cha, bo hnh cng trnh xy lp hon thnh, ghi: N TK 352 - D phng phi tr C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang. 9. Cui k k ton, xc nh li tin vay phi tr v tr ngay li tin vay, nu li tin vay c vn ho cho ti sn sn xut d dang, khi tr li tin vay, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Ti sn ang sn xut d dang)
356
C cc TK 111, 112 (Nu tr li vay nh k).
10. Cui k k ton, xc nh li tin vay phi tr nhng cha tr, nu li tin vay c vn ho cho ti sn sn xut d dang th s li tin vay phi tr, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C TK 335 - Chi ph phi tr (Li tin vay phi tr). 11. Khi tr trc li tin vay dng cho sn xut ti sn d dang, ghi: N cc TK 142, 242 C cc TK 111, 112,...
nh k, phn b li tin vay tr trc vo gi tr ti sn sn xut d dang (Nu c vn ho), ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung C cc TK 142, 242. 12. Nu pht sinh cc khon gim chi ph sn xut chung, ghi: N cc TK 111, 112, 138,... C TK 627 - Chi ph sn xut chung.
13. Cui k k ton, cn c vo Bng phn b chi ph sn xut chung kt chuyn hoc phn b chi ph sn xut chung vo cc ti khon c lin quan cho tng sn phm, nhm sn phm, dch v theo tiu thc ph hp: - i vi doanh nghip p dng phng php k khai thng xuyn, cui k kt chuyn chi ph sn xut chung, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi ph sn xut chung c nh khng phn b) C TK 627 - Chi ph sn xut chung. - i vi doanh nghip p dng phng php kim k nh k, cui k kt chuyn chi ph sn xut chung, ghi. N TK 631 - Gi thnh sn xut N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi ph sn xut chung c nh khng phn b) C TK 627 - Chi ph sn xut chung. TI KHON 631 GI THNH SN XUT
Ti khon ny dng phn nh tng hp chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm, dch v cc n v sn xut cng nghip, nng nghip, lm nghip v cc n v kinh doanh dch v vn ti, bu in, du lch, khch sn,... trong trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k.
1. i vi doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn khng s dng Ti khon ny.
357
2. Ch hch ton vo Ti khon 631 cc loi chi ph sn xut, kinh doanh sau: - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip; - Chi ph nhn cng trc tip; - Chi ph s dng my thi cng (i vi cc doanh nghip xy lp); - Chi ph sn xut chung. Khng hch ton vo Ti khon 631 cc loi chi ph sau: - Chi ph bn hng; - Chi ph qun l doanh nghip; - Chi ph ti chnh; - Chi ph khc; - Chi s nghip. 3. Chi ph ca b phn sn xut, kinh doanh phc v cho sn xut, kinh doanh, tr gi vn hng ha, nguyn liu, vt liu v chi ph thu ngoi gia cng ch bin (Thu ngoi, hay t gia cng, ch bin) cng c phn nh trn Ti khon 631.
4. Ti khon 631 Gi thnh sn xut phi c hch ton chi tit theo ni pht sinh chi ph (Phn xng, t, i sn xut,...) theo loi, nhm sn phm, dch v
5. i vi ngnh nng nghip, gi thnh thc t ca sn phm c xc nh vo cui v hoc cui nm. Sn phm thu hoch nm no th tnh gi thnh trong nm , ngha l chi ph chi ra trong nm nay nhng nm sau mi thu hoch sn phm th nm sau mi tnh gi thnh. - i vi ngnh trng trt, chi ph phi c hch ton chi tit theo 3 loi cy: + Cy ngn ngy; + Cy trng mt ln thu hoch nhiu ln; + Cy lu nm. i vi cc loi cy trng 2,3 v trong mt nm, hoc trng nm nay, nm sau mi thu hoch, hoc loi cy va c din tch trng mi, va c din tch chm sc thu hoch trong cng mt nm,... th phi cn c vo tnh hnh thc t ghi chp, phn nh r rng chi ph ca v ny vi v khc, ca din tch ny vi din tch khc, ca nm trc vi nm nay v nm sau,... Khng phn nh vo Ti khon 631 Gi thnh sn xut chi ph trng mi v chm sc cy lu nm ang trong thi k XDCB. - i vi mt s loi chi ph c lin quan n nhiu i tng hch ton hoc lin quan n nhiu v, nhiu thi k th phi c theo di chi tit ring, sau phn b vo gi thnh tng loi sn phm c lin quan nh: Chi ph ti tiu nc, chi ph chun b t v trng mi nm u ca nhng cy trng mt ln, thu hoch nhiu ln (Chi ph ny khng thuc vn u t XDCB). Trn cng mt din tch canh tc, nu trng xen k t hai loi cy cng nghip ngn ngy tr ln th nhng chi ph pht sinh c lin quan trc tip n cy no s tp hp ring cho cy (Nh ht ging, chi ph gieo trng, thu hoch) chi ph pht sinh chung cho cc loi cy
358
(Nh chi ph cy, ba, ti tiu nc) c tp hp ring v phn b cho tng loi cy theo din tch gieo trng. - i vi cy lu nm, cc cng vic t khi lm t, gieo trng, chm sc n khi bt u c sn phm c xem nh qu trnh u t XDCB hnh thnh nn TSC c tp hp chi ph vo TK 241 XDCB d dang. Hch ton chi ph chn nui phi theo di chi tit cho tng ngnh chn nui (Ngnh chn nui tru b, ngnh chn nui ln), theo tng nhm hoc theo tng loi gia sc, gia cm. i vi sc vt sinh sn khi o thi chuyn thnh sc vt nui ln, nui bo c hch ton vo TK 631 Gi thnh sn xut theo gi tr cn li.
6. Ti khon 631 Gi thnh sn xut p dng i vi ngnh giao thng vn ti phi c hch ton chi tit theo tng loi hot ng (Vn ti hnh khch, vn ti hng ha). Trong qu trnh vn ti, sm lp b hao mn vi mc nhanh hn mc khu hao u xe nn thng phi thay th nhiu ln nhng gi tr sm lp thay th khng tnh vo gi thnh vn ti ngay mt lc khi xut dng thay th, m phi trch trc hoc phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh hng k.
7. Trong hot ng kinh doanh khch sn, hch ton Ti khon 631 phi c theo di chi tit theo tng loi hot ng nh: Hot ng n ung, dch v bung ngh, phc v vui chi gii tr, phc v khc (Git, l, ct tc, in tn, massage).
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 631 - GI THNH SN XUT
Bn N: - Chi ph sn xut, kinh doanh dch v d dang u k; - Chi ph sn xut, kinh doanh dch v thc t pht sinh trong k;
Bn C:
- Gi thnh sn phm nhp kho, dch v hon thnh kt chuyn vo Ti khon 632 Gi vn hng bn. - Chi ph sn xut, kinh doanh dch v d dang cui k kt chuyn vo Ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
Ti khon 631 khng c s d cui k.
1. Kt chuyn chi ph sn xut, kinh doanh, chi ph dch v d dang u k vo bn N Ti khon 631 Gi thnh sn xut, ghi:
N TK 631 - Gi thnh sn xut C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
359
2. Cui k k ton, kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip vo ti khon gi thnh sn xut, ghi: N TK 631 - Gi thnh sn xut C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip.
3. Cui k k ton, kt chuyn chi ph nhn cng trc tip vo ti khon gi thnh sn xut, ghi: N TK 631 - Gi thnh sn xut C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip.
4. Cui k, tnh ton phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung vo ti khon gi thnh sn xut theo tng loi sn phm, lao v, dch v, ghi:
N TK 631 - Gi thnh sn xut N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi ph sn xut chung c nh khng c phn b) C TK 627 - Chi ph sn xut chung. 5. Cui k k ton, tin hnh kim k v xc nh gi tr sn phm, dch v d dang cui k, ghi; N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang C TK 631 - Gi thnh sn xut. 6. Gi thnh sn phm nhp kho, dch v hon thnh, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 631 - Gi thnh sn xut.
360
TI KHON 632 GI VN HNG BN
Ti khon ny dng phn nh tr gi vn ca sn phm, hng ha, dch v, bt ng sn u t; gi thnh sn xut ca sn phm xy lp (i vi doanh nghip xy lp) bn trong k. Ngoi ra, ti khon ny cn dng phn nh cc chi ph lin quan n hot ng kinh doanh bt ng sn u t nh: Chi ph khu hao; chi ph sa cha; chi ph nghip v cho thu BS u t theo phng thc cho thu hot ng (Trng hp pht sinh khng ln); chi ph nhng bn, thanh l BS u t
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 632 - GI VN HNG BN
1. Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn.
Bn N: - i vi hot ng sn xut, kinh doanh, phn nh: + Tr gi vn ca sn phm, hng ha, dch v bn trong k. + Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng v chi ph sn xut chung c nh khng phn b c tnh vo gi vn hng bn trong k; + Cc khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr phn bi thng do trch nhim c nhn gy ra; + Chi ph xy dng, t ch TSC vt trn mc bnh thng khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh t xy dng, t ch hon thnh; + S trch lp d phng gim gi hng tn kho (Chnh lch gia s d phng gim gi hng tn kho phi lp nm nay ln hn s d phng lp nm trc cha s dng ht). - i vi hot ng kinh doanh BS u t, phn nh: + S khu hao BS u t trch trong k; + Chi ph sa cha, nng cp, ci to BS u t khng iu kin tnh vo nguyn gi BS u t; + Chi ph pht sinh t nghip v cho thu hot ng BS u t trong k; + Gi tr cn li ca BS u t bn, thanh l trong k; + Chi ph ca nghip v bn, thanh l BS u t pht sinh trong k.
Bn C: - Kt chuyn gi vn ca sn phm, hng ha, dch v bn trong k sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh; - Kt chuyn ton b chi ph kinh doanh BS u t pht sinh trong k xc nh kt qu hot ng kinh doanh; - Khon hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh (Chnh lch gia s d phng phi lp nm nay nh hn s lp nm trc). - Tr gi hng bn b tr li nhp kho.
361
2. Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k.
2.1. i vi doanh nghip kinh doanh thng mi.
Bn N: - Tr gi vn ca hng ha xut bn trong k. - S trch lp d phng gim gi hng tn kho (Chnh lch gia s d phng phi lp nm nay ln hn s lp nm trc cha s dng ht). Bn C:
- Kt chuyn gi vn ca hng ha gi bn nhng cha c xc nh l tiu th;
- Hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh (Chnh lch gia s d phng phi lp nm nay nh hn s lp nm trc); - Kt chuyn gi vn ca hng ha xut bn vo bn N Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh. 2.2. i vi doanh nghip sn xut v kinh doanh dch v.
Bn N:
- Tr gi vn ca thnh phm tn kho u k; - S trch lp d phng gim gi hng tn kho (Chnh lch gia s d phng phi lp nm nay ln hn s lp nm trc cha s dng ht); - Tr gi vn ca thnh phm sn xut xong nhp kho v dch v hon thnh.
Bn C: - Kt chuyn gi vn ca thnh phm tn kho cui k vo bn N TK 155 Thnh phm; - Hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh (Chnh lch gia s d phng phi lp nm nay nh hn s lp nm trc cha s dng ht); - Kt chuyn gi vn ca thnh phm xut bn, dch v hon thnh c xc nh l bn trong k vo bn N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
I. i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 1. Khi xut bn cc sn phm, hng ha, dch v hon thnh c xc nh l bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C cc TK 154, 155, 156, 157,
2. Phn nh cc khon chi ph c hch ton trc tip vo gi vn hng bn: - Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mt
362
n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh sn phm s chnh lch gia tng s chi ph sn xut chung c nh thc t pht sinh ln hn chi ph sn xut chung c nh tnh vo gi thnh sn phm) c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154 - Chi ph XSKD d dang; hoc C TK 627 - Chi ph sn xut chung. - Phn nh khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr (-) phn bi thng do trch nhim c nhn gy ra, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C cc TK 152, 153, 156, 138 (1381), - Phn nh chi ph t xy dng, t ch TSC vt qu mc bnh thng khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh hon thnh, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 241 - Xy dng c bn d dang (Nu t xy dng) C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Nu t ch).
3. Hch ton khon trch lp hoc hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm (Do lp d phng nm nay ln hoc nh hn khon d phng lp nm trc cha s dng ht). Cui nm, doanh nghip cn c vo tnh hnh gim gi hng tn kho thi im cui k tnh ton khon phi lp d phng gim gi cho hng tn kho so vi s d phng gim gi hng tn kho lp nm trc cha s dng ht xc nh s chnh lch phi trch lp thm, hoc gim i (Nu c): - Trng hp s d phng gim gi hng tn kho phi lp nm nay ln hn s d phng gim gi hng tn kho lp nm trc cha s dng ht th s chnh lch ln hn c trch b sung, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 159 - D phng gim gi hng tn kho. - Trng hp s d phng gim gi hng tn kho phi lp k ny nh hn s d phng gim gi hng tn kho lp nm trc cha s dng ht th s chnh lch nh hn c hon nhp, ghi: N TK 159 - D phng gim gi hng tn kho C TK 632 - Gi vn hng bn. 4. Cc nghip v kinh t lin quan n hot ng kinh doanh BS u t: - nh k tnh, trch khu hao BS t t ang nm gi ch tng gi, ang cho thu hot ng, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t) C TK 2147 - Hao mn BS u t. - Khi pht sinh chi ph lin quan n BS u t sau ghi nhn ban u nu khng tho mn iu kin ghi tng gi tr BS u t, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t) (Nu ghi ngay vo chi ph) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu phi phn b dn) C cc TK 111, 112, 152, 153, 334,
363
- Cc chi ph lin quan n cho thu hot ng BS u t (i vi cc chi ph pht sinh khng ln), ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t) C cc TK 111, 112, 331, 334,... - K ton gim nguyn gi v gi tr hao mn ca BS u t do bn, thanh l, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (2147 - Hao mn BS u t) N TK 632 - Gi vn hng bn (Gi tr cn li ca BS u t) C TK 217 - Bt ng sn u t (Nguyn gi). - Cc chi ph bn, thanh l BS u t pht sinh, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit chi ph kinh doanh BS u t) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 331,... 5. Trng hp dng sn phm sn xut ra chuyn thnh TSC s dng, ghi: N TK 632 - Gi vn hng ha C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
6. Hng bn b tr li nhp kho, ghi: N cc TK 155,156 C TK 632 - Gi vn hng bn. 7. Kt chuyn gi vn hng bn ca cc sn phm, hng ha, bt ng sn u t, dch v c xc nh l bn trong k vo bn N Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 632 - Gi vn hng bn.
II. i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k 1. i vi doanh nghip thng mi: - Cui k, xc nh v kt chuyn tr gi vn ca hng ha xut bn, c xc nh l bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn. C TK 611 - Mua hng. - Cui k, kt chuyn gi vn hng ha xut bn c xc nh l bn vo bn N Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 632 - Gi vn hng bn. 2. i vi doanh nghip sn xut v kinh doanh dch v : - u k, kt chuyn tr gi vn ca thnh phm tn kho u k vo Ti khon 632 Gi vn hng bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm. - u k, kt chuyn tr gi ca thnh phm, dch v gi bn nhng cha c xc nh l bn vo Ti khon 632 Gi vn hng bn, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 157 - Hng gi i bn. - Gi thnh ca thnh phm hon thnh nhp kho, gi thnh dch v hon thnh, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn
364
C TK 631 - Gi thnh sn phm. - Cui k, kt chuyn gi vn ca thnh phm tn kho cui k vo bn N Ti khon 155 Thnh phm, ghi: N TK 155 - Thnh phm C TK 632 - Gi vn hng bn. - Cui k, xc nh tr gi ca thnh phm, dch v gi bn nhng cha c xc nh l bn, ghi: N TK 157 - Hng gi i bn C TK 632 - Gi vn hng bn. - Cui k, kt chuyn gi vn ca thnh phm, dch v c xc nh l bn trong k vo bn N Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 632 - Gi vn hng bn.
365
TI KHON 635 CHI PH TI CHNH
Ti khon ny phn nh nhng khon chi ph hot ng ti chnh bao gm cc khon chi ph hoc cc khon l lin quan n cc hot ng u t ti chnh, chi ph cho vay v i vay vn, chi ph gp vn lin doanh, lin kt, l chuyn nhng chng khon ngn hn, chi ph giao dch bn chng khon...; D phng gim gi u t chng khon, khon l pht sinh khi bn ngoi t, l t gi hi oi... Ti khon 635 phi c hch ton chi tit cho tng ni dung chi ph. Khng hch ton vo Ti khon 635 nhng ni dung chi ph sau y: - Chi ph phc v cho vic sn xut sn phm, cung cp dch v; - Chi ph bn hng; - Chi ph qun l doanh nghip; - Chi ph kinh doanh bt ng sn; - Chi ph u t xy dng c bn; - Cc khon chi ph c trang tri bng ngun kinh ph khc; - Chi ph ti chnh khc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 635 - CHI PH TI CHNH
Bn N:
- Chi ph li tin vay, li mua hng tr chm, li thu ti sn thu ti chnh; - L bn ngoi t; - Chit khu thanh ton cho ngi mua; - Cc khon l do thanh l, nhng bn cc khon u t; - L t gi hi oi pht sinh trong k ca hot ng kinh doanh (L t gi hi oi thc hin); - L t gi hi oi do nh gi li cui nm ti chnh cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng kinh doanh (L t gi hi oi cha thc hin); - D phng gim gi u t chng khon (Chnh lch gia s d phng phi lp nm nay ln hn s d phng trch lp nm trc cha s dng ht); - Kt chuyn hoc phn b chnh lch t gi hi oi ca hot ng u t XDCB (L t gi - giai on trc hot ng) hon thnh u t vo chi ph ti chnh; - Cc khon chi ph ca hot ng u t ti chnh khc.
Bn C: - Hon nhp d phng gim gi u t chng khon (Chnh lch gia s d phng phi lp k ny nh hn s d phng trch lp nm trc cha s dng ht); - Cui k k ton, kt chuyn ton b chi ph ti chnh pht sinh trong k xc nh kt qu hot ng kinh doanh. Ti khon 635 khng c s d cui k.
366
1. Khi pht sinh chi ph lin quan n hot ng bn chng khon, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 141,... 2. Khi bn vn gp lin doanh, bn vn u t vo cng ty con, cng ty lin kt m gi bn nh hn gi tr vn gp (l), ghi: N cc TK 111, 112,... (Gi bn) N TK 635 - Chi ph ti chnh (S l) C TK 221 - u t vo cng ty con C TK 222 - Vn gp lin doanh C TK 223 - u t vo cng ty lin kt.
3. Khi nhn li vn gp lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot, nhn li vn gp vo cng ty con, cng ty lin kt m gi tr ti sn c chia nh hn gi tr vn gp, ghi: N cc TK 111, 112, 152, 156, 211,...(Gi tr ti sn c chia) N TK 635 - Chi ph ti chnh (S l) C TK 221 - u t vo cng ty con C TK 222 - Vn gp lin doanh C TK 223 - u t vo cng ty lin kt. 4. Cc chi ph pht sinh lin quan n hot ng cho vay vn, mua bn ngoi t, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 141,...
5. Cui k k ton, doanh nghip cn c vo tnh hnh gim gi u t ngn hn, u t di hn ca cc loi chng khon, cc khon u t ngn hn, di hn hin c, tnh ton khon phi lp d phng gim gi cho cc khon u t ngn hn, di hn: - Trng hp s d phng gim gi u t ngn hn, di hn phi lp nm nay ln hn s d phng gim gi u t ngn hn, di hn lp nm trc cha s dng ht, th s chnh lch ln hn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn C TK 229 - D phng gim gi u t di hn.
- Trng hp s d phng gim gi u t ngn hn, di hn phi lp nm nay nh hn s d phng gim gi u t ngn hn, di hn lp nm trc cha s dng ht, th s chnh lch phi c hon nhp, ghi gim chi ph ti chnh: N TK 229 - D phng gim gi u t di hn N TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn C TK 635 - Chi ph ti chnh.
6. Khon chit khu thanh ton cho ngi mua hng ho, dch v c hng do thanh ton trc hn phi thanh ton theo tha thun khi mua, bn hng, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 131, 111, 112,... 367
7. Khon l pht sinh khi bn ngoi t ca hot ng kinh doanh, ghi: N cc TK 111 (1111), 112 (1121) (Theo t gi bn) N TK 635 - Chi ph ti chnh (Khon l - Nu c) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi ghi s k ton). 8. Trng hp n v phi thanh ton nh k li tin vay cho bn cho vay, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... 9. Trng hp n v tr trc li tin vay cho bn cho vay, ghi: N TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn (Nu tr trc ngn hn li tin vay) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu tr trc di hn li tin vay) C cc TK 111, 112,... nh k, khi phn b li tin vay theo s phi tr tng k vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
10. Trng hp vay tr li sau, nh k, khi tnh li tin vay phi tr tng k, nu c tnh vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 335 - Chi ph phi tr.
Ht thi hn vay, khi n v tr gc vay v li tin vay di hn, ghi: N TK 341 - Vay di hn (Gc vay di hn cn phi tr) N TK 335 - Chi ph phi tr (Li tin vay ca cc k trc) N TK 635 - Chi ph ti chnh (Li tin vay ca k o hn) C cc TK 111, 112,... 11. Trng hp doanh nghip thanh ton nh k tin li thu ca TSC thu ti chnh, khi bn thu nhn c ho n thanh ton ca bn cho thu, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Tin li thu tr tng k) C cc TK 111, 112 (Nu tr tin ngay) C TK 315 - N di hn n hn tr (Nu nhn n). 12. Khi mua TSC theo phng thc tr chm, tr gp v s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N cc TK 211, 213 (Nguyn gi - ghi theo gi mua tr tin ngay) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn {Phn li tr chm l s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay tr (-) Thu GTGT (Nu c khu tr)} C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). nh k, tnh vo chi ph ti chnh s li mua hng tr chm, tr gp phi tr, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn.
368
13. Khi tr li tri phiu nh k tnh vo chi ph SXKD, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... (S tin tr li tri phiu trong k). 14. Nu li tri phiu tr sau (Khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 335 - Chi ph phi tr (Phn li tri phiu phi tr trong k). Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu cho ngi mua tri phiu, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr (Tng s tin li tri phiu) N TK 3431 - Mnh gi tri phiu C cc TK 111, 112,...
15. nh k, phn b li tri phiu tr trc vo chi ph i vay tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit li tri phiu tr trc) (S li tri phiu phn b trong k). 16. Khi pht sinh chi ph pht hnh tri phiu c gi tr nh, tnh ngay vo chi ph trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... 17. Khi pht sinh chi ph pht hnh tri phiu c gi tr ln, phi phn b dn, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu) C cc TK 111, 112, ... nh k, phn b chi ph pht hnh tri phiu, ghi: N cc TK 635 - Chi ph ti chnh (Phn phn b chi ph pht hnh tri phiu trong k) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chi tit chi ph pht hnh tri phiu).
18. Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu c chit khu hoc ph tri huy ng vn vay dng vo SXKD, nh k khi tnh chi ph li vay vo chi ph SXKD trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112,... (Nu tr li vay nh k) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn b chi ph i vay phi tr trong k nu tr trc di hn chi ph i vay) C TK 335 - Chi ph phi tr (Trch trc chi ph i vay phi tr trong k - nu chi ph i vay tr sau). - Nu pht hnh tri phiu c chit khu, nh k, khi phn b chit khu tri phiu tng k ghi vo chi ph i vay, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 3432 - Chit khu tri phiu (S phn b chit khu tri phiu tng k). - Nu pht hnh tri phiu c ph tri, nh k, khi phn b ph tri tri phiu tng k
369
ghi gim chi ph i vay, ghi: N TK 3433 - Ph tri tri phiu C TK 635 - Chi ph ti chnh. 19. i vi doanh nghip ang sn xut, kinh doanh khi mua hng ho, dch v thanh ton bng ngoi t nu t gi giao dch bnh qun lin ngn hng hoc t gi giao dch thc t nh hn t gi trn s k ton ca TK 111, 112, ghi: N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241, 623, 627, 641, 642, 133,... (Theo t gi bnh qun lin ngn hng hoc t gi giao dch thc t) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi trn s k ton TK 111, 112).
20. Khi thanh ton n phi tr (N phi tr ngi bn, n vay ngn hn, vay di hn, n di hn, n ni b,...) bng ngoi t, nu t gi trn s k ton cc ti khon n phi tr nh hn t gi trn s k ton TK 111, 112, ghi: N cc TK 311, 315, 331, 336, 341, 342,... (T gi ghi s k ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi trn s k ton TK 111, 112).
21. Khi thu c tin N phi thu bng ngoi t (Phi thu khch hng, phi thu ni b,...), nu t gi trn s k ton ca cc TK N phi thu ln hn t gi giao dch thc t hoc t gi giao dch bnh qun lin ngn hng, ghi: N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (T gi bnh qun lin ngn hng hoc t gi giao dch thc t) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138 (T gi trn s k ton TK 131, 136, 138).
22. X l chnh lch t gi hi oi nh gi li s d ngoi t cui nm ti chnh ca cc khon mc tin t c gc ngoi t ca hot ng kinh doanh, k ton kt chuyn ton b khon chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh vo chi ph ti chnh (Nu sau khi b tr s pht sinh bn N, bn C TK 4131 nu TK 4131 c s d N) xc nh kt qu hot ng kinh doanh. Kt chuyn l t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu l t gi hi oi) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131).
23. i vi doanh nghip mi thnh lp, cha i vo sn xut, kinh doanh, khi kt thc giai on u t xy dng (Giai on trc hot ng), kt chuyn s d N TK 4132 (Nu l t gi hi oi) ca hot ng u t xy dng c bn (Giai on trc hot ng) tnh ngay vo chi ph ti chnh hoc kt chuyn sang TK 242 Chi ph tr trc di hn (S l t gi) phn b trong thi gian ti a l 5 nm, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu l t gi hi oi) (Nu ghi ngay vo chi ph ti chnh) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (L t gi hi oi) (Nu phn b dn) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4132). - nh k, khi phn b dn l t gi hi oi ca hot ng u t xy dng c bn (Giai 370
on trc hot ng), ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh (L t gi hi oi) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 24. Khi bn cc chng khon ngn hn, di hn, m gi bn nh hn gi vn, ghi: N cc TK 111, 112,... (Gi bn) N TK 635 - Chi ph ti chnh (S chnh lch gia gi vn ln hn gi gc) C cc TK 121, 228.
25. Cui k, kt chuyn ton b chi ph ti chnh pht sinh trong k sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 635 - Chi ph ti chnh.
371
TI KHON 641 CHI PH BN HNG

Ti khon ny dng phn nh cc chi ph thc t pht sinh trong qu trnh bn sn phm, hng ho, cung cp dch v, bao gm cc chi ph cho hng, gii thiu sn phm, qung co sn phm, hoa hng bn hng, chi ph bo hnh sn phm, hng ho (Tr hot ng xy lp), chi ph bo qun, ng gi, vn chuyn,... Ti khon 641 c m chi tit theo tng ni dung chi ph nh: Chi ph nhn vin, vt liu, bao b, dng c, dng, khu hao TSC; dch v mua ngoi, chi ph bng tin khc. Tu theo c im kinh doanh, yu cu qun l tng ngnh, tng doanh nghip, Ti khon 641 c th c m thm mt s ni dung chi ph. Cui k, k ton kt chuyn chi ph bn hng vo bn N Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh".
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 641 - CHI PH BN HNG
Bn N: Cc chi ph pht sinh lin quan n qu trnh bn sn phm, hng ho, cung cp dch v. Bn C: Kt chuyn chi ph bn hng vo Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh" tnh kt qu kinh doanh trong k. Ti khon 641 khng c s d cui k. Ti khon 641 - Chi ph bn hng, c 7 ti khon cp 2: - Ti khon 6411 - Chi ph nhn vin: Phn nh cc khon phi tr cho nhn vin bn hng, nhn vin ng gi, vn chuyn, bo qun sn phm, hng ho,... bao gm tin lng, tin n gia ca, tin cng v cc khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on,... - Ti khon 6412 - Chi ph vt liu, bao b: Phn nh cc chi ph vt liu, bao b xut dng cho vic gi gn, tiu th sn phm, hng ho, dch v, nh chi ph vt liu ng gi sn phm, hng ho, chi ph vt liu, nhin liu dng cho bo qun, bc vc, vn chuyn sn phm, hng ho trong qu trnh tiu th, vt liu dng cho sa cha, bo qun TSC,... dng cho b phn bn hng. - Ti khon 6413 - Chi ph dng c, dng: Phn nh chi ph v cng c, dng c phc v cho qu trnh tiu th sn phm, hng ho nh dng c o lng, phng tin tnh ton, phng tin lm vic,... - Ti khon 6414 - Chi ph khu hao TSC: Phn nh chi ph khu hao TSC b phn bo qun, bn hng, nh nh kho, ca hng, bn bi, phng tin bc d, vn chuyn, phng tin tnh ton, o lng, kim nghim cht lng,... - Ti khon 6415 - Chi ph bo hnh: Dng phn nh khon chi ph bo hnh sn phm, hng ho. Ring chi ph sa cha v bo hnh cng trnh xy lp phn nh TK 627 Chi ph sn xut chung m khng phn nh TK ny. - Ti khon 6417 - Chi ph dch v mua ngoi: Phn nh cc chi ph dch v mua ngoi phc v cho bn hng nh chi ph thu ngoi sa cha TSC phc v trc tip cho khu bn hng, tin thu kho, thu bi, tin thu bc vc, vn chuyn sn phm, hng ho i bn, tin tr hoa hng cho i l bn hng, cho n v nhn u thc xut khu,...
372
- Ti khon 6418 - Chi ph bng tin khc: Phn nh cc chi ph bng tin khc pht sinh trong khu bn hng ngoi cc chi ph k trn nh chi ph tip khch b phn bn hng, chi ph gii thiu sn phm, hng ho, qung co, cho hng, chi ph hi ngh khch hng...
1. Tnh tin lng, ph cp, tin n gia ca v tnh, trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on cho nhn vin phc v trc tip cho qu trnh bn cc sn phm, hng ho, cung cp dch v, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng
C cc TK 334, 338,...
2. Gi tr vt liu, dng c phc v cho qu trnh bn hng, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng
C cc TK 152, 153, 142, 242.

3. Trch khu hao TSC ca b phn bn hng, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng
C TK 214 - Hao mn TSC.

4. Chi ph in, nc mua ngoi, chi ph thng tin (in thoi, fax...), chi ph thu ngoi sa cha TSC c gi tr khng ln, c tnh trc tip vo chi ph bn hng, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c)
C cc TK 111, 112, 141, 331,...

5. Trng hp s dng phng php trch trc chi ph sa cha ln TSC: - Khi trch trc chi ph sa cha ln TSC vo chi ph bn hng, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng
C TK 335 - Chi ph phi tr.

- Khi chi ph sa cha ln TSC thc t pht sinh, ghi: N TK 335 - Chi ph phi tr
C cc TK 331, 241, 111, 112, 152,...

6. Trng hp chi ph sa cha ln TSC pht sinh mt ln c gi tr ln v lin quan n vic bn sn phm, hng ho, dch v trong nhiu k hch ton, doanh nghip khng s dng phng php trch trc chi ph sa cha ln TSC m k ton s dng TK 242 "Chi ph tr trc di hn. nh k, tnh vo chi ph bn hng tng phn chi ph sa cha ln pht sinh, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng
C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 7. Hch ton chi ph bo hnh sn phm, hng ha (Khng bao gm bo hnh cng trnh xy lp): 7.1. Trng hp doanh nghip bn hng cho khch hng c km theo giy bo hnh sa cha cho cc hng hc do li sn xut c pht hin trong thi gian bo hnh sn
373
phm, hng ho, doanh nghip phi xc nh cho tng mc chi ph sa cha cho ton b ngha v bo hnh: - Khi xc nh s d phng phi tr v chi ph sa cha, bo hnh sn phm, hng ho k ton ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng C TK 352 - D phng phi tr 7.2. Cui k k ton sau, doanh nghip phi tnh, xc nh s d phng phi tr v sa cha bo hnh sn phm, hng ho cn lp: - Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn s d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s chnh lch c trch thm ghi nhn vo chi ph, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng (6415) C TK 352 - D phng phi tr. - Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny nh hn s d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s chnh lch c hon nhp ghi gim chi ph: N TK 352 - D phng phi tr C TK 641 - Chi ph bn hng (6415).
8. i vi sn phm, hng ho tiu dng ni b cho hot ng bn hng, cn c vo chng t lin quan, k ton phn nh doanh thu, thu GTGT phi np ca sn phm, hng ho tiu dng ni b: - Nu sn phm, hng ho tiu dng ni b dng vo hot ng bn hng ho, cung cp dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th khng phi tnh thu GTGT, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng (6412, 6413, 6417, 6418)
C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Ghi theo chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho xut tiu dng ni b).
- Nu sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr tiu dng ni b dng cho hot ng bn hng, cung cp dch v khng thuc i tng chu thu GTGT th s thu GTGT phi np ca sn phm, hng ho tiu dng ni b tnh vo chi ph bn hng, ghi; N TK 641 - Chi ph bn hng (6412, 6413 , 6417 , 6418)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Ghi theo chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng xut tiu dng ni b cng (+) Thu GTGT).
374
9. S tin phi tr cho n v nhn u thc xut khu v cc khon chi h lin quan n hng u thc xut khu v ph u thc xut khu, cn c cc chng t lin quan, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c)
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388) (Chi tit cho tng n v nhn u thc xut khu).
10. Hoa hng bn hng bn giao i l phi tr cho bn nhn i l, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng N TK 133 - Thu GTGT c khu tr

11. Khi pht sinh cc khon ghi gim chi ph bn hng, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 641 Chi ph bn hng. 12. Cui k k ton, kt chuyn chi ph bn hng pht sinh trong k vo Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh", ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh
C TK 641 - Chi ph bn hng.
375
TI KHON 642
CHI PH QUN L DOANH NGHIP

Ti khon ny dng phn nh cc chi ph qun l chung ca doanh nghip gm cc chi ph v lng nhn vin b phn qun l doanh nghip (Tin lng, tin cng, cc khon ph cp,...); bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on ca nhn vin qun l doanh nghip; chi ph vt liu vn phng, cng c lao ng, khu hao TSC dng cho qun l doanh nghip; tin thu t, thu mn bi; khon lp d phng phi thu kh i; dch v mua ngoi (in, nc, in thoi, fax, bo him ti sn, chy n...); chi ph bng tin khc (Tip khch, hi ngh khch hng...) . Ti khon 642 c m chi tit theo tng ni dung chi ph theo quy nh. Tu theo yu cu qun l ca tng ngnh, tng doanh nghip, Ti khon 642 c th c m thm mt s ti khon cp 2 phn nh cc ni dung chi ph thuc chi ph qun l doanh nghip. Cui k, k ton kt chuyn chi ph qun l doanh nghip vo bn N Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh".
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 642 - CHI PH QUN L DOANH NGHIP
Bn N: - Cc chi ph qun l doanh nghip thc t pht sinh trong k; - S d phng phi thu kh i, d phng phi tr (Chnh lch gia s d phng phi lp k ny ln hn s d phng lp k trc cha s dng ht); - D phng tr cp mt vic lm. Bn C: - Hon nhp d phng phi thu kh i, d phng phi tr (Chnh lch gia s d phng phi lp k ny nh hn s d phng lp k trc cha s dng ht); - Kt chuyn chi ph qun l doanh nghip vo Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh". Ti khon 642 khng c s d cui k. Ti khon 642 - Chi ph qun l doanh nghip, c 8 ti khon cp 2: - Ti khon 6421 - Chi ph nhn lin qun l: Phn nh cc khon phi tr cho cn b nhn vin qun l doanh nghip, nh tin lng, cc khon ph cp, bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on ca Ban Gim c, nhn vin qun l cc phng, ban ca doanh nghip. - Ti khon 6422 - Chi ph vt liu qun l: Phn nh chi ph vt liu xut dng cho cng tc qun l doanh nghip nh vn phng phm... vt liu s dng cho vic sa cha TSC, cng c, dng c,... (Gi c thu, hoc cha c thu GTGT). - Ti khon 6423 - Chi ph dng vn phng: Phn nh chi ph dng c, dng vn phng dng cho cng tc qun l (Gi c thu, hoc cha c thu GTGT). - Ti khon 6424 - Chi ph khu hao TSC: Phn nh chi ph khu hao TSC dng chung cho doanh nghip nh: Nh ca lm vic ca cc phng ban, kho tng, vt kin trc, phng tin vn ti truyn dn, my mc thit b qun l dng trn vn phng,... - Ti khon 6425 - Thu, ph v l ph: Phn nh chi ph v thu, ph v l ph nh: thu mn bi, tin thu t,... v cc khon ph, l ph khc. - Ti khon 6426 - Chi ph d phng: Phn nh cc khon d phng phi thu kh i, d phng phi tr tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh ca doanh nghip.
376
- Ti khon 6427 - Chi ph dch v mua ngoi: Phn nh cc chi ph dch v mua ngoi phc v cho cng tc qun l doanh nghip; cc khon chi mua v s dng cc ti liu k thut, bng sng ch,... (Khng tiu chun ghi nhn TSC) c tnh theo phng php phn b dn vo chi ph qun l doanh nghip; tin thu TSC, chi ph tr cho nh thu ph. - Ti khon 6428 - Chi ph bng tin khc: Phn nh cc chi ph khc thuc qun l chung ca doanh nghip, ngoi cc chi ph k trn, nh: Chi ph hi ngh, tip khch, cng tc ph, tu xe, khon chi cho lao ng n,...
1. Tin lng, tin cng, ph cp v cc khon khc phi tr cho nhn vin b phn qun l doanh nghip, trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on ca nhn vin qun l doanh nghip, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6421)
C cc TK 334, 338.
2. Gi tr vt liu xut dng, hoc mua vo s dng ngay cho qun l doanh nghip nh: xng, du, m chy xe, vt liu dng cho sa cha TSC chung ca doanh nghip,..., ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6422) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c khu tr)
C TK 152 - Nguyn liu, vt liu C cc TK 111, 112, 142, 242, 331,...

3. Tr gi dng c, dng vn phng xut dng hoc mua s dng ngay khng qua kho cho b phn qun l c tnh trc tip mt ln vo chi ph qun l doanh nghip, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6423) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c)
C TK 153 - Cng c. dng c C cc TK 111, 112, 331,...

4. Trch khu hao TSC dng cho qun l chung ca doanh nghip, nh: Nh ca, vt kin trc, kho tng, thit b truyn dn,..., ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6424)
C TK 214 - Hao mn TSC.

5. Thu mn bi, tin thu t,... phi np Nh nc, ghi, N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6425)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc.

6. L ph giao thng, l ph qua cu, ph phi np, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6425)
C cc TK 111, 112,
7. D phng cc khon phi thu kh i tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426)
C TK 139 - D phng phi thu kh i.

ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6427)
8. Tin in thoi, in, nc mua ngoi phi tr, chi ph sa cha TSC mt ln vi gi tr nh,
377
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c)
C cc TK 111, 112, 331, 335,...

9. Chi ph pht sinh v hi ngh, tip khch, chi cho lao ng n, chi cho nghin cu, o to, chi np ph tham gia hip hi v chi ph khc, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6428) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c khu tr thu)
C cc TK 111, 112, 331, 335,...

10. nh k, tnh vo chi ph qun l doanh nghip s phi np cp trn cp trn lp qu qun l, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
C TK 336 - Phi tr ni b C cc TK 111, 112 (Nu np tin ngay cho cp trn).

11. Thu GTGT u vo khng c khu tr phi tnh vo chi ph qun l doanh nghip, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332).

12. Khi trch lp qu d phng tr cp mt vic lm, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
C TK 351 - Qu d phng tr cp mt vic lm.
13. i vi sn phm, hng ho thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr tiu dng ni b s dng cho hot ng qun l doanh nghip: - Nu sn phm, hng ho tiu dng ni b dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr th khng phi tnh thu GTGT, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6422, 6423, 6427, 6428) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho xut tiu dng ni b). - Nu sn phm, hng ho tiu dng ni b dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th s thu GTGT phi np cho sn phm, hng ho tiu dng ni b tnh vo chi ph qun l doanh nghip, ghi; N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6422, 6423, 6427, 6428)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331) C TK 512 - Doanh thu bn hng ni b (Chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho xut tiu dng ni b).
14. Hon nhp s chnh lch gia s d phng phi thu kh i cn lp k k ton ny nh hn s d phng lp k k ton trc cha s dng ht, ghi:
N TK 139 - D phng phi thu kh i

C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426). 15. Khi trch lp d phng phi tr v chi ph ti c cu doanh nghip, d phng phi tr cn lp cho hp ng c ri ro ln v d phng phi tr khc (Tr d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ha), ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 352 - D phng phi tr.
378
- Cui k k ton nm, hoc cui k k ton gia nin , n v phi tnh, xc nh s d phng phi tr cn lp v chi ph ti c cu doanh nghip, d phng phi tr v hp ng c ri ro ln v d phng phi tr khc: + Trng hp s d phng phi tr cn lp cui k k ton ny ln hn s d phng phi tr lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 352 - D phng phi tr. + Trng hp s d phng phi tr cn lp cui k k ton ny nh hn s d phng phi tr lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch c hon nhp ghi gim chi ph, ghi: N TK 352 - D phng phi tr C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip. 16. Khi pht sinh cc khon ghi gim chi ph qun l doanh nghip, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 642 Chi ph qun l doanh nghip. 17. Cui k k ton, kt chuyn chi ph qun l doanh nghip tnh vo Ti khon 911 xc nh kt qu kinh doanh trong k, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh
C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip.
379
LOI TI KHON 7 THU NHP KHC
Loi ti khon ny dng phn nh cc khon thu nhp khc ngoi hot ng to ra doanh thu ca doanh nghip. Loi ti khon ny ch phn nh cc khon thu nhp khc trong k. Cui k ton b thu nhp c kt chuyn sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh v khng c s d. Loi Ti khon Thu nhp khc, c 1 ti khon: Ti khon 711 - Thu nhp khc.
380
TI KHON 711 THU NHP KHC
Ti khon ny dng phn nh cc khon thu nhp khc, cc khon doanh thu ngoi hot ng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip.
Ni dung thu nhp khc ca doanh nghip, gm: - Thu nhp t nhng bn, thanh l TSC; - Chnh lch li do nh gi li vt t, hng ho, ti sn c nh a i gp vn lin doanh, u t vo cng ty lin kt, u t di hn khc; - Thu nhp t nghip v bn v thu li ti sn; - Thu tin c pht do khch hng vi phm hp ng; - Thu cc khon n kh i x l xa s; - Cc khon thu c NSNN hon li; - Thu cc khon n phi tr khng xc nh c ch; - Cc khon tin thng ca khch hng lin quan n tiu th hng ha, sn phm, dch v khng tnh trong doanh thu (nu c); - Thu nhp qu biu, qu tng bng tin, hin vt ca cc t chc, c nhn tng cho doanh nghip; - Cc khon thu nhp khc ngoi cc khon nu trn.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 711 - THU NHP KHC
Bn N: - S thu GTGT phi np (nu c) tnh theo phng php trc tip i vi cc khon thu nhp khc doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip. - Cui k k ton, kt chuyn cc khon thu nhp khc pht sinh trong k sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh. Bn C: Cc khon thu nhp khc pht sinh trong k. Ti khon 711- "Thu nhp khc" khng c s d cui k.
1. K ton thu nhp khc pht sinh t nghip v nhng bn, thanh l TSC: 1.1- Phn nh s thu nhp v thanh l, nhng bn TSC: + i vi doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (S thu nhp cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
381
+ i vi doanh nghip np thu GTGT theo phng php trc tip, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Tng gi thanh ton). 1.2- Cc chi ph pht sinh cho hot ng thanh l, nhng bn TSC, ghi: N TK 811 - Chi ph khc N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 141, 331,... (Tng gi thanh ton). ng thi ghi gim nguyn gi TSC thanh l, nhng bn, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi).
2- K ton thu nhp khc pht sinh khi nh gi li vt t, hng ho, TSC a i u t vo cng ty lin kt:
- Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc gp vn bng vt t, hng ha, cn c vo gi nh gi li vt t, hng ho, c tho thun gia nh u t v cng ty lin kt, trng hp gi nh gi li ca vt t, hng ho ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, ghi:
N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Gi nh gi li) C cc TK 152, 153, 155, 156 (Gi tr ghi s) C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho).
- Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc gp vn bng TSC, cn c vo gi tr nh gi li TSC c tho thun gia nh u t v cng ty lin kt, trng hp gi nh gi li ca TSC ln hn gi tr cn li ca TSC, ghi:
N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Gi tr nh gi li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn lu k) C cc TK 211, 213 (Nguyn gi) C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gia gi tr nh gi li ca TSC ln hn gi tr cn li ca TSC).
3. K ton thu nhp khc pht sinh t hot ng gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot:
3.1. Khi gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t, hng ha. Trng hp gi nh gi li ln hn gi tr ghi trn s k ton ca vt t, hng ha, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Gi tr nh gi li) C cc TK 152, 153, 155, 156, 611 (Gi tr ghi s k ton) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) (Chi tit chnh lch do nh gi li vt t, hng ho em i gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot) 382
C TK 711- Thu nhp khc (S chnh lch gia gi tr nh gi li ln hn gi tr ghi s tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh).
- Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ha cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn s doanh thu cha thc hin (Phn hon li khi gp vn) vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 711 - Thu nhp khc. 3.2. Khi gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot bng ti sn c nh. Trng hp gi tr nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Gi nh gi li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC s c hon li phn chnh lch tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 711 - Thu nhp khc (S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin doanh) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi).
- Hng nm, cn c vo thi gian s dng hu ch ca ti sn c nh m c s kinh doanh ng kim sot s dng, k ton phn b s doanh thu cha thc hin vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn) C TK 711 - Thu nhp khc (Phn doanh thu cha thc hin c phn b cho 1 nm).
- Trng hp, hp ng lin doanh kt thc hot ng, hoc bn gp vn chuyn nhng phn vn gp lin doanh cho i tc khc, kt chuyn ton b khon chnh lch do nh gi li TSC khi gp vn cn cha phn b sang thu nhp khc, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn) C TK 711 - Thu nhp khc. 4- K ton thu nhp khc pht sinh t giao dch bn gp vn lin doanh bn TSC cho c s kinh doanh ng kim sot. - Khi bn TSC cho c s kinh doanh ng kim sot, k ton ghi gim TSC khi nhng bn, ghi: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn ti sn c nh (Gi tr hao mn TSC) C cc TK 211, 213 (Nguyn gi).
383
ng thi ghi nhn thu nhp khc do bn TSC theo gi bn thc t cho c s kinh doanh ng kim sot: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33311). - Cui k, bn gp vn lin doanh cn c vo cc TSC bn cho c s kinh doanh ng kim sot c li nhng trong k c s kinh doanh ng kim sot cha bn TSC cho bn th 3 c lp m s dng, bn gp vn lin doanh phi phn nh hon li v ghi nhn l doanh thu cha thc hin phn li do bn TSC tng ng vi phn li ch ca mnh trong c s kinh doanh ng kim sot, ghi: N TK 711 Thu nhp khc (Phn li hon li do bn TSC tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh) C TK 3387 Doanh thu cha thc hin. - nh k, bn tham gia gp vn lin doanh phn b dn phn li hon li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh vo thu nhp khc cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh doanh ng kim sot s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin. C TK 711- Thu nhp khc. - Khi c s kinh doanh ng kim sot bn TSC mua t bn gp vn lin doanh cho bn th ba c lp, bn gp vn lin doanh ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin. (Phn li tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh cn li cha phn b vo thu nhp khc) C TK 711- Thu nhp khc.
5. K ton thu nhp khc pht sinh khi doanh nghip gp vn bng ti sn vo mt doanh nghip khc nhng ch nm gi di 20% quyn biu quyt.
- Trng hp gp vn bng vt t, hng ha, cn c vo gi nh gi li vt t, hng ho, c tho thun gia nh u t v bn nhn vn gp, nu gi nh gi li ca vt t, hng ho ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, ghi:
N TK 228 - u t di hn khc (Gi nh gi li) C cc TK 152, 153, 155, 156 (Gi tr ghi s) C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho).
- Trng hp gp vn bng TSC, cn c vo gi tr nh gi li TSC c tho thun gia nh u t v bn nhn gp vn, nu gi nh gi li ca TSC ln hn gi tr cn li ca TSC, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (Gi nh gi li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) C cc TK 211, 213 (Nguyn gi) C TK 711 - Thu nhp khc (Chnh lch gi nh gi li ca TSC ln hn gi tr cn li ca TSC). 6- K ton thu nhp khc pht sinh t giao dch bn v thu li TSC l thu ti chnh:
384
- Trng hp giao dch bn v thu li TSC vi gi bn cao hn gi tr cn li ca TSC, khi hon tt th tc bn ti sn c nh, cn c vo ho n v cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 711- Thu nhp khc (Theo gi tr cn li ca TSC bn v thu li) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np. ng thi, ghi gim TSC: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC bn v thu li) N TK 214 - Hao mn TSC (Nu c) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi TSC). - Trng hp giao dch bn v thu li vi gi thp hn gi tr cn li ca TSC. Khi hon tt th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin quan, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c). ng thi, ghi gim TSC: N TK 811 - Chi ph khc (Tnh bng gi bn TSC) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC) N TK 214 - Hao mn TSC (Nu c) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi TSC). Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh, tr tin thu tng k thc hin theo quy nh ti TK 212 Ti sn c nh thu ti chnh.
7- K ton thu nhp khc pht sinh t giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng: Khi bn TSC v thu li, cn c vo Ha n GTGT v cc chng t lin quan n vic bn TSC, k ton phn nh giao dch bn theo cc trng hp sau: - Nu gi bn c tha thun mc gi tr hp l th cc khon l hay li phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh. Phn nh s thu nhp bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c). ng thi, ghi gim TSC (Nh trng hp 6)
- Trng hp gi bn v thu li TSC thp hn gi tr hp l nhng mc gi thu thp hn gi thu th trng th khon l ny khng c ghi nhn ngay m phi phn b dn ph hp vi khon thanh ton tin thu trong thi gian thu ti sn. Cn c vo Ho n GTGT v cc chng t lin quan n vic bn TSC, phn nh thu nhp bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc (Gi bn TSC)
385
C TK 3331 - Thu GTGT phi np. ng thi, ghi gim TSC (Nh trng hp 6)
- Nu gi bn v thu li ti sn cao hn gi tr hp l th khon chnh lch cao hn gi tr hp l khng c ghi nhn ngay l mt khon li trong k m c phn b dn trong sut thi gian m ti sn c d kin s dng, cn s chnh lch gia gi tr hp l v gi tr cn li c ghi nhn ngay l mt khon li trong k. + Cn c vo Ho n GTGT bn TSC, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc (Tnh bng gi tr hp l ca TSC) C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia gi bn cao hn gi tr hp l ca TSC) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (Nu c). ng thi, ghi gim gi tr TSC bn v thu li (Nh trng hp 6)
+ nh k, phn b chnh lch gia gi bn cao hn gi tr hp l ca TSC bn v thu li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi khon thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti sn d kin s dng, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C cc TK 623, 627, 641, 642.
8. Khi ht thi hn bo hnh cng trnh xy lp, nu cng trnh khng phi bo hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp ln hn chi ph thc t pht sinh th s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp khng s dng ht phi hon nhp, ghi: N TK 352 - D phng phi tr C TK 711 - Thu nhp khc. 9. Phn nh cc khon thu tin pht khch hng do vi phm hp ng: - Khi thu pht khch hng do vi phm hp ng kinh t, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc.
- Trng hp n v k qu, k cc vi phm hp ng kinh t k kt vi doanh nghip b pht theo tha thun trong hp ng kinh t: + i vi khon tin pht khu tr vo tin k qu, k cc ca ngi k qu, k cc, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (i vi khon k qu, k cc ngn hn) N TK 344- Nhn k qu, k cc di hn (i vi khon k qu, k cc di hn) C TK 711 - Thu nhp khc. + Khi thc tr khon k qu, k cc cho ngi k qu, k cc, ghi: N cc TK 338, 344 ( tr khon tin pht) (Nu c) C cc TK 111, 112,...
386
10. Phn nh tin bo him c cc t chc bo him bi thng, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. - Cc khon chi ph lin quan n x l cc thit hi i vi nhng trng hp mua bo him, ghi: N TK 811 - Chi ph khc N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 152,... 11. Hch ton cc khon phi thu kh i x l xa s, nay thu li c tin:
- Nu c khon n phi thu kh i thc s khng th thu n c phi x l xo s, cn c vo bin bn x l xo n, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i (Nu lp d phng) N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Nu cha lp d phng) C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
ng thi, ghi n bn N TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi Bng CKT) nhm tip tc theo di trong thi hn quy nh c th truy thu ngi mc n s tin . - Khi truy thu c khon n kh i x l xo s, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. ng thi ghi n bn C TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi Bng CKT).
12. Cc khon n phi tr khng xc nh c ch n, quyt nh xo v tnh vo thu nhp khc, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn N TK 338 - Phi tr, phi np khc C TK 711 - Thu nhp khc. 13. Trng hp c gim thu GTGT phi np: - Nu s thu GTGT c gim, tr vo s thu GTGT phi np, nu c tnh vo thu nhp khc trong k, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 711 - Thu nhp khc.
- Nu s thu GTGT c gim c tnh vo thu nhp khc, khi NSNN tr li bng tin, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. 14. Cc khon hon thu xut khu, nhp khu, thu tiu th c bit c tnh vo thu nhp khc (nu c), ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. 387
15. Trng hp doanh nghip c ti tr, biu, tng vt t, hng ho, TSC, ...ghi: N cc TK 152, 156, 211,... C TK 711 - Thu nhp khc.
16. Cui k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng php trc tip ca s thu nhp khc, ghi: N TK 711- Thu nhp khc C TK 3331- Thu GTGT phi np. 17. Cui k, kt chuyn cc khon thu nhp khc pht sinh trong k vo Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh", ghi: N TK 711 - Thu nhp khc C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
388
LOI TI KHON 8
CHI PH KHC
Loi ti khon ny phn nh cc khon chi ph ca cc hot ng ngoi cc hot ng SXKD to ra doanh thu ca doanh nghip. Chi ph khc l nhng khon chi ph (l) do cc s kin hay cc nghip v ring bit vi hot ng thng thng ca doanh nghip gy ra v chi ph thu thu nhp doanh nghip. Loi ti khon ny ch phn nh cc khon chi ph trong k, cui k c kt chuyn sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh v khng c s d cui k. Loi Ti khon 8 - Chi ph khc, c 02 ti khon: - Ti khon 811 - Chi ph khc - Ti khon 821 - Chi ph thu TNDN.
389
TI KHON 811 CHI PH KHC
Ti khon ny phn nh nhng khon chi ph pht sinh do cc s kin hay cc nghip v ring bit vi hot ng thng thng ca cc doanh nghip. Chi ph khc ca doanh nghip gm: - Chi ph thanh l, nhng bn TSC v gi tr cn li ca TSC thanh l, nhng bn TSC (nu c); - Chnh lch l do nh gi li vt t, hng ho, TSC a i gp vn lin doanh, u t vo cng ty lin kt, u t di hn khc; - Tin pht do vi phm hp ng kinh t; - B pht thu, truy np thu; - Cc khon chi ph khc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 811 - CHI PH KHC
Bn N: Cc khon chi ph khc pht sinh. Bn C: Cui k, kt chuyn ton b cc khon chi ph khc pht sinh trong k vo Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh. Ti khon 811 khng c s d cui k.
1- Hch ton nghip v nhng, bn, thanh l TSC: - Ghi nhn thu nhp khc do nhng bn, thanh l TSC, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Nu c). - Ghi gim TSC dng vo SXKD nhng bn, thanh l, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). - Ghi nhn cc chi ph pht sinh cho hot ng nhng bn, thanh l TSC, ghi: N TK 811 - Chi ph khc N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c)
390
C cc TK 111, 112, 141,... 2- K ton chi ph khc pht sinh khi nh gi li vt t, hng ho, TSC u t vo cng ty lin kt:
- Gp vn bng vt t hng ho: Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc gp vn bng vt t, hng ha, cn c vo gi nh gi li vt t, hng ho c tho thun gia nh u t v cng ty lin kt, trng hp gi nh gi li nh hn gi tr ghi s, ghi:
N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Theo gi nh gi li) N TK 811 - Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li ca vt t, hng ho nh hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho) C cc TK 152, 153, 156, 611...(Gi tr ghi s).
- Gp vn bng TSC: Khi u t vo cng ty lin kt di hnh thc gp vn bng TSC, cn c vo gi nh gi li TSC c tho thun gia nh u t v cng ty lin kt, trng hp gi tr nh gi li nh hn gi tr cn li ca TSC, ghi: N TK 223 - u t vo cng ty lin kt (Theo gi nh gi li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li ca TSC nh hn gi tr cn li ca TSC) C cc TK 211, 213 (Nguyn gi).
3. Phng php k ton cc nghip v kinh t lin quan n vn gp vo c s kinh doanh ng kim sot: - Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t, hng ha c gi tr ghi s ca vt t, hng ho em gp vn ln hn gi nh gi li, ghi: N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi nh gi li) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi tr ghi s ln hn gi nh gi li) C cc TK 152, 153, 155, 156, 611 (Gi tr ghi s k ton). 3.2- Khi gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot bng ti sn c nh c gi nh gi li ca TSC em gp vn nh hn gi tr cn li ca TSC, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh (Theo gi tr thc t ca TSC do cc bn thng nht nh gi) N TK 214 - Hao mn TSC (S khu hao trch) N TK 811 - Chi ph khc (S chnh lch gia gi tr nh gi li nh hn gi tr cn li ca TSC) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). 4. K ton hot ng gp vn vo doanh nghip khc bng vt t, hng ho, TSC nhng ch nm gi di 20% quyn biu quyt: - Trng hp gp vn bng vt t, hng ha, cn c vo gi nh gi li vt t, hng ho, c tho thun gia nh u t v bn nhn gp vn, nu gi nh gi li ca vt t, hng ho nh hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (Gi nh gi li)
391
N TK 811 - Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi ghi s ca vt t, hng ho) C cc TK 152, 153, 156 (Gi tr ghi s).
- Trng hp gp vn bng TSC, cn c vo gi nh gi li TSC c tho thun gia nh u t v bn nhn gp vn, nu gi nh gi li ca TSC ln hn gi tr cn li ca TSC, ghi: N TK 228 - u t di hn khc (Gi nh gi li) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (Chnh lch gia gi nh gi li ca TSC nh hn gi tr cn li ca TSC) C cc TK 211, 213 (Nguyn gi). 5- Hch ton cc khon tin b pht do vi phm hp ng kinh t, b pht thu, truy np thu, ghi: N TK 811 - Chi ph khc C cc TK 111, 112,... C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc C TK 338 - Phi tr, phi np khc. 6- Cui k k ton, kt chuyn ton b chi ph khc pht sinh trong k xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 811 - Chi ph khc.
392
TI KHON 821 CHI PH THU THU NHP DOANH NGHIP
Ti khon ny dng phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip ca doanh nghip bao gm chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh v chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm lm cn c xc nh kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong nm ti chnh hin hnh.
1. Chi ph thu thu nhp doanh nghip c ghi nhn vo ti khon ny bao gm chi ph thu thu nhp hin hnh v chi ph thu thu nhp hon li khi xc nh li nhun (hoc l) ca mt nm ti chnh.
2. Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh l s thu thu nhp doanh nghip phi np tnh trn thu nhp chu thu trong nm v thu sut thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
3. Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li l s thu thu nhp doanh nghip s phi np trong tng lai pht sinh t:
- Ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr trong nm; - Hon nhp ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn t cc nm trc.
4. Thu nhp thu thu nhp doanh nghip hon li l khon ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t:
393
- Ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm; - Hon nhp thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn t cc nm trc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 821 CHI PH THU THU NHP DOANH NGHIP
Bn N: - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht sinh trong nm; - Thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca cc nm trc phi np b sung do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti; - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm t vic ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr (L s chnh lch gia thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm); - Ghi nhn chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (S chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm); - Kt chuyn chnh lch gia s pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li ln hn s pht sinh bn N TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong k vo bn C Ti khon 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
Bn C: - S thu thu nhp doanh nghip hin hnh thc t phi np trong nm nh hn s thu thu nhp doanh nghip hin hnh tm phi np c gim tr vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ghi nhn trong nm;
394
- S thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh trong nm hin ti; - Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li v ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li (S chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm); - Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (S chnh lch gia thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm); - Kt chuyn s chnh lch gia chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht sinh trong nm ln hn khon c ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh trong nm vo Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh; - Kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N TK 8212 ln hn s pht sinh bn C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong k vo bn N Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Ti khon 821 Chi ph thu thu nhp doanh nghip khng c s d cui k.
Ti khon 821 Chi ph thu thu nhp doanh nghip c 2 Ti khon cp 2:
- Ti khon 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh; - Ti khon 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
395
TI KHON 8211 CHI PH THU THU NHP DOANH NGHIP HIN HNH
Ti khon ny dng phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht sinh trong nm ca doanh nghip.
1. Hng qu, k ton cn c vo t khai thu thu nhp doanh nghip ghi nhn s thu thu nhp doanh nghip tm phi np vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
2. Cui nm ti chnh, cn c vo t khai quyt ton thu, nu s thu thu nhp doanh nghip tm phi np trong nm nh hn s phi np cho nm , k ton ghi nhn s thu thu nhp doanh nghip phi np thm vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh. Trng hp s thu thu nhp doanh nghip tm phi np trong nm ln hn s phi np ca nm , k ton phi ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh l s chnh lch gia s thu thu nhp doanh nghip tm phi np trong nm ln hn s phi np.
3. Trng hp pht hin sai st khng trng yu lin quan n khon thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc, doanh nghip c hch ton tng (hoc gim) s thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm pht hin sai st. 4. Cui nm ti chnh k ton phi kt chuyn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht sinh trong nm vo Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh xc nh kt qu sn xut, kinh doanh trong nm.
396
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 8211 CHI PH THU THU NHP DOANH NGHIP HIN HNH
Bn N: - Thu thu nhp doanh nghip phi np tnh vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht sinh trong nm; - Thu thu nhp doanh nghip ca cc nm trc phi np b sung do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti.
Bn C: - S thu thu nhp doanh nghip hin hnh thc t phi np trong nm nh hn s thu thu nhp doanh nghip tm phi np c gim tr vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ghi nhn trong nm; - S thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh trong nm hin ti; - Kt chuyn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh vo bn N Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Ti khon 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh khng c s d cui k. TI KHON 8212 CHI PH THU THU NHP DOANH NGHIP HON LI
397
Ti khon ny dng phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm ca doanh nghip.
1. Cui nm ti chnh, k ton phi xc nh s thu thu nhp hon li phi tr ghi nhn vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li. ng thi phi xc nh ti sn thu thu nhp hon li ghi nhn vo thu nhp thu thu nhp doanh nghip (Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li).
2. K ton khng c phn nh vo Ti khon ny ti sn thu thu nhp hon li hoc thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao dch c ghi nhn trc tip vo vn ch s hu.
3. Cui k, k ton phi kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N v s pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li vo Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 8212 CHI PH THU THU NHP DOANH NGHIP HON LI
Bn N: - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm t vic ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr (L s chnh lch gia thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm); - S hon nhp ti sn thu thu nhp doanh nghip hon li ghi nhn t cc nm trc (L s chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm); 398
- Kt chuyn chnh lch gia s pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li ln hn s pht sinh bn N TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong k vo bn C ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Bn C: - Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (s chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm); - Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (s chnh lch gia thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm); - Kt chuyn chnh lch gia s pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li nh hn s pht sinh bn N TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong k vo bn N ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Ti khon 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li khng c s d cui k. I - Phng php ghi chp cc nghip v kinh t ch yu lin quan n chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
1- Hng qu, khi xc nh thu thu nhp doanh nghip tm phi np theo quy nh ca Lut thu thu nhp doanh nghip, k ton phn nh s thu thu nhp doanh nghip hin hnh tm phi np vo ngn sch Nh nc vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh, ghi:
N TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
399
C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip.
Khi np thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi: N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip C TK 111, 112,
2- Cui nm ti chnh, cn c vo s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np theo t khai quyt ton thu hoc s thu do c quan thu thng bo phi np:
+ Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm ln hn s thu thu nhp doanh nghip tm phi np, k ton phn nh b sung s thu thu nhp doanh nghip hin hnh cn phi np, ghi: N TK 8211- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip.
Khi np thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi: N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip C TK 111, 112, + Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm nh hn s thu thu nhp doanh nghip tm phi np, k ton ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh, ghi: N TK 3334 Thu thu nhp doanh nghip C TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
3 - Trng hp pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc lin quan n thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc, doanh nghip c hch ton
400
tng (hoc gim) s thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc vo chi ph thu thu nhp hin hnh ca nm pht hin sai st.
+ Trng hp thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca cc nm trc phi np b sung do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti, ghi: N TK 8211 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip. Khi np tin, ghi: N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip C cc TK 111, 112, + Trng hp s thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh trong nm hin ti, ghi: N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip C TK 8211 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
4 - Cui k k ton, kt chuyn chi ph thu thu nhp hin hnh, ghi: + Nu TK 8211 c s pht sinh N ln hn s pht sinh C th s chnh lch, ghi: N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh C TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh. + Nu TK 8211 c s pht sinh N nh hn s pht sinh C th s chnh lch, ghi: N TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh C TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh. II - Phng php ghi chp cc nghip v kinh t ch yu lin quan n chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
401
1- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm t vic ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr (L s chnh lch gia thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm), ghi: N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li C TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr. 2- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm t vic hon nhp ti sn thu thu nhp doanh nghip hon li ghi nhn t cc nm trc (L s chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm), ghi: N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li C TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li.
3 - Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (S chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm), ghi: N TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
4 - Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (S chnh lch gia thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm), ghi: N TK 347 Thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
5 - Cui k k ton, kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N v s pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li:
402
+ Nu TK 8212 c s pht sinh N ln hn s pht sinh C, th s chnh lch ghi: N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh C TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
+ Nu TK 8212 c s pht sinh N nh hn s pht sinh C, th s chnh lch ghi: N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li C TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
403
LOI TI KHON 9 XC NH KT QU KINH DOANH TI KHON 911 XC NH KT QU KINH DOANH
Ti khon ny dng xc nh v phn nh kt qu hot ng kinh doanh v cc hot ng khc ca doanh nghip trong mt k k ton nm. Kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip bao gm: Kt qu hot ng sn xut, kinh doanh, kt qu hot ng ti chnh v kt qu hot ng khc.
1. Kt qu hot ng sn xut, kinh doanh l s chnh lch gia doanh thu thun v tr gi vn hng bn (Gm c sn phm, hng ha, bt ng sn u t v dch v, gi thnh sn xut ca sn phm xy lp, chi ph lin quan n hot ng kinh doanh bt ng sn u t, nh: chi ph khu hao, chi ph sa cha, nng cp, chi ph cho thu hot ng, chi ph thanh l, nhng bn bt ng sn u t), chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip.
2. Kt qu hot ng ti chnh l s chnh lch gia thu nhp ca hot ng ti chnh v chi ph hot ng ti chnh.
3. Kt qu hot ng khc l s chnh lch gia cc khon thu nhp khc v cc khon chi ph khc v chi ph thu thu nhp doanh nghip.
1. Ti khon ny phi phn nh y , chnh xc cc khon kt qu hot ng kinh doanh ca k k ton theo ng quy nh ca chnh sch ti chnh hin hnh.
2. Kt qu hot ng kinh doanh phi c hch ton chi tit theo tng loi hot ng (Hot ng sn xut, ch bin, hot ng kinh doanh thng mi, dch v, hot ng ti chnh...). Trong tng loi hot ng kinh doanh c th cn hch ton chi tit cho tng loi sn phm, tng ngnh hng, tng loi dch v. 3. Cc khon doanh thu v thu nhp c kt chuyn vo ti khon ny l s doanh thu thun v thu nhp thun.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 911 - XC NH KT QU KINH DOANH
Bn N: - Tr gi vn ca sn phm, hng ha, bt ng sn u t v dch v bn; - Chi ph hot ng ti chnh, chi ph thu thu nhp doanh nghip v chi ph khc; - Chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip;
404
- Kt chuyn li. Bn C: - Doanh thu thun v s sn phm, hng ha, bt ng sn u t v dch v bn trong k;
- Doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu nhp khc v khon ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip; - Kt chuyn l. Ti khon 911 khng c s d cui k.
1. Cui k k ton, thc hin vic kt chuyn s doanh thu bn hng thun vo Ti khon Xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v N TK 512 - Doanh thu bn hng ni b C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
2. Kt chuyn tr gi vn ca sn phm, hng ha, dch v tiu th trong k, chi ph lin quan n hot ng kinh doanh bt ng sn u t, nh chi ph khu hao, chi ph sa cha, nng cp, chi ph cho thu hot ng, chi ph thanh l nhng bn bt ng sn u t, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 632 - Gi vn hng bn. 3. Cui k k ton, kt chuyn doanh thu hot ng ti chnh v cc khon thu nhp khc, ghi: N TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh N TK 711 - Thu nhp khc C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh. 4. Cui k k ton, kt chuyn chi ph hot ng ti chnh v cc khon chi ph khc, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 811 - Chi ph khc. 5. Cui k k ton, kt chuyn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh, ghi: N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh C TK 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
6. Cui k k ton, kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N v s pht sinh bn C TK 8212 Chi ph thu thu nhp hon li: 405
+ Nu TK 8212 c s pht sinh bn N ln hn s pht sinh bn C, th s chnh lch, ghi: N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh C TK 8212 Chi ph thu thu nhp hon li. + Nu s pht sinh N TK 8212 nh hn s pht sinh C TK 8212, k ton kt chuyn s chnh lch, ghi: N TK 8212 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li C TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh. 7. Cui k k ton, kt chuyn chi ph bn hng pht sinh trong k, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 641 - Chi ph bn hng. 8. Cui k k ton, kt chuyn chi ph qun l doanh nghip pht sinh trong k, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip. 9. Tnh v kt chuyn s li nhun sau thu TNDN ca hot ng kinh doanh trong k, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 421 - Li nhun cha phn phi. 10. Kt chuyn s l hot ng kinh doanh trong k, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh. i vi cc n v k ton c lp bo co ti chnh gia nin (cui qu) th cc bt ton (t 1 n 10) c ghi chp cho k k ton qu.
406
CC TI KHON NGOI BNG CN I K TON LOI TI KHON 0
Cc ti khon ngoi Bng Cn i k ton dng phn nh nhng ti sn hin c doanh nghip nhng khng thuc quyn s hu ca doanh nghip nh: Ti sn thu ngoi; Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng; Hng ho nhn bn h, nhn k gi. ng thi, loi ti khon ny cn phn nh mt s ch tiu kinh t c phn nh cc Ti khon trong Bng Cn i k ton, nhng cn theo di phc v yu cu qun l nh: N kh i x l; Ngoi t (chi tit theo nguyn t); D ton chi s nghip, d n.
V nguyn tc, cc ti khon thuc loi ny c ghi chp theo phng php ghi n", ngha l khi ghi vo mt ti khon th khng ghi quan h i ng vi ti khon khc.
Tr gi ti sn, vt t, tin vn ghi trong cc Ti khon ny theo gi hp ng, hoc gi quy nh ghi trong bin bn giao nhn, hoc gi ho n hay cc chng t khc. Ti sn c nh thu ngoi c ghi theo gi tr trong hp ng thu ti sn c nh.
Tt c cc ti sn, vt t, hng ho phn nh trn cc ti khon ngoi Bng Cn i k ton cng phi c bo qun v tin hnh kim k thng k nh ti sn thuc quyn s hu ca doanh nghip. Loi Ti khon 0 - Ti khon ngoi Bng Cn i k ton, gm 6 ti khon: Ti khon 001 - Ti sn thu ngoi; Ti khon 002 - Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng; Ti khon 003 - Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc; Ti khon 004 - N kh i x l; Ti khon 007 - Ngoi t cc loi: Ti khon 008 - D ton chi s nghip, d n.
TI KHON 001
TI SN THU NGOI
Ti khon ny dng phn nh gi tr ca tt c ti sn (bao gm TSC, BS u t v cng c, dng c) m doanh nghip thu ca n v khc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 001 - TI SN THU NGOI
Bn N: Gi tr ti sn thu ngoi tng. Bn C: Gi tr ti sn thu ngoi gim. S d bn N: 407
Gi tr ti sn thu ngoi hin cn.
Ti khon ny ch phn nh gi tr ti sn thu ngoi theo phng thc thu hot ng (Thu xong tr li ti sn cho bn cho thu). Ti khon ny khng phn nh gi tr ti sn thu ti chnh.
K ton ti sn thu ngoi phi theo di chi tit theo tng t chc, c nhn cho thu v tng loi ti sn. Khi thu ti sn phi c bin bn giao nhn ti sn gia bn thu v bn cho thu. n v thu ti sn c trch nhim bo qun an ton v s dng ng mc ch ti sn thu ngoi. Mi trng hp trang b thm, thay i kt cu, tnh nng k thut ca ti sn phi c n v cho thu ng . Mi chi ph c lin quan n vic s dng ti sn thu ngoi c hch ton vo cc ti khon c lin quan trong Bng Cn i k ton.
TI KHON 002
VT T, HNG HO NHN GI H, NHN GIA CNG
Ti khon ny phn nh gi tr ti sn, vt t, hng ho ca n v khc nh doanh nghip gi h hoc nhn gia cng, ch bin. Gi tr ca ti sn nhn gi h hoc nhn gia cng, ch bin c hch ton theo gi thc t khi giao nhn hin vt. Nu cha c gi th tm xc nh gi hch ton.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 002 - VT T, HNG HO NHN GI H, NHN GIA CNG
Bn N: Gi tr ti sn, vt t, hng ho nhn gia cng, ch bin hoc nhn gi h. Bn C: - Gi tr ti sn, vt t, hng ho xut s dng cho vic gia cng, ch bin giao tr cho n v thu; - Gi tr vt t, hng ho khng dng ht tr li cho ngi thu - Gi tr ti sn, vt t, hng ho nhn gi h xut chuyn tr cho ch s hu thu gi h. S d bn N: Gi tr ti sn, vt t, hng ho cn gi h hoc cn ang nhn gia cng, ch bin cha xong.
Cc chi ph lin quan n vic gia cng, ch bin, bo qun ti sn, vt liu, hng ho nhn gia cng, ch bin, nhn gi h khng phn nh vo ti khon ny m phn nh vo ti khon tp hp chi ph trong Bng Cn i k ton.
K ton ti sn, vt t, hng ho nhn gia cng, ch bin hoc nhn gi h phi theo di chi tit cho tng loi vt t, hng ho, tng ni bo qun v tng ngi ch s hu. Vt t, hng ho nhn gi h khng c php s dng v phi bo qun cn thn nh ti sn ca n v, khi giao nhn hay tr li phi c chng t giao nhn ca hai bn.
408
TI KHON 003
HNG HO NHN BN H, NHN K GI, K CC Ti khon ny dng phn nh gi tr hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc ca cc n v v c nhn khc.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 003 - HNG HO NHN BN H, NHN K GI
Bn N: Gi tr hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc. Bn C: - Gi tr hng ho bn h hoc tr li cho ngi nh k gi, k cc. - Gi tr ti sn nhn k cc pht mi do i tc vi phm hp ng kinh t. S d bn N: Gi tr hng ho cn nhn bn h, nhn k gi, k cc.
Khi nhn hng ho bn h, hai bn giao nhn phi cn, o, ong, m, xc nh s lng, cht lng hng ho. K ton hng ho nhn bn h phi chi tit theo tng mt hng, tng ngi gi bn, tng ni bo qun v tng ngi chu trch nhim vt cht. Hng ho khi bn c hoc tr li hng k gi, k cc, ngoi vic ghi C TK 003 theo gi hp ng cn phi ghi cc bt ton trn cc ti khon trong Bng Cn i k ton phn nh cc nghip v bn hng v thanh ton vi t chc, c nhn c hng gi bn.
409
TI KHON 004
N KH I X L Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu c xo s, nhng cn theo di tip tc i n. Cc khon n kh i tuy xo s trong Bng Cn i k ton nhng khng c ngha l xo b khon n , tu theo chnh sch ti chnh hin hnh m theo di truy thu sau ny nu tnh hnh ti chnh ca ngi mc n c thay i.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 004 - N KH I X L
Bn N: S n kh i c xo s trong Bng Cn i k ton tip tc theo di ngoi Bng.
Bn C: - S thu c v cc khon n kh i; - S n kh i c xo s theo quyt nh ca c quan hoc cp c thm quyn, khng phi theo di ngoi Bng Cn i k ton. S d bn N: S cn phi thu v n kh i cn tip tc theo di.
Khi thu c khon n kh i c xo s th ghi tng thu nhp khc ca doanh nghip (nghip v trong Bng Cn i k ton), ng thi ghi C TK 004 N kh i x l". Trng hp khon n kh i xc nh chc chn khng th i c na th trnh cp c thm quyn quyt nh xo n. Khi c quyt nh ca cp c thm quyn, ghi C TK 004. K ton chi tit ti khon ny phi theo di cho tng i tng n v tng khon n. TI KHON 007 NGOI T CC LOI
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thu, chi v cn li theo nguyn t ca tng loi ngoi t doanh nghip.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 007 NGOI T CC LOI
Bn N: S ngoi t thu vo (Nguyn t). Bn C: S ngoi t xut ra (Nguyn t).
410
S d bn N: S ngoi t cn li ti doanh nghip (Nguyn t). Trn ti khon ny khng quy i cc ngoi t ra ng Vit Nam K ton chi tit TK 007 theo tng loi ngoi t. TI KHON 008 D TON CHI S NGHIP, D N
Ti khon ny dng phn nh s d ton chi s nghip, d n c cp c thm quyn giao v vic rt d ton ra s dng trong k ca cc n v c Ngn sch Nh nc cp, s d ton cn li cui k. Ti khon ny phi c theo di hch ton chi tit: d ton chi s nghip, d ton chi d n.
KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 008 D TON CHI S NGHIP, D N
Bn N: S d ton chi s nghip, d n c giao. Bn C: Rt d ton chi s nghip, d n ra s dng. S d bn N: D ton chi s nghip, d n cn li cha rt.
Cui nm, s d ton chi s nghip, d n cn li s b hu b hoc c chuyn sang nm sau theo quyt nh ca c quan c thm quyn. i vi cc doanh nghip c nhiu loi d ton th m s theo di chi tit d ton chi s nghip v d ton chi d n chi tit cho tng d n.
411

He Thong Tai Khoan Ke Toan

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

He Thong Tai Khoan Ke Toan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

- Ti khon 131 Phi thu ca khch hng;

- Ti khon 142 Chi ph tr trc ngn hn;

C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh C TK 711 Thu nhp khc.

TIN GI NGN HNG

KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 112 TIN GI NGN HNG

TIN ANG CHUYN

U T CHNG KHON NGN HN

D PHNG GIM GI U T NGN HN

PHI THU CA KHCH HNG

C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.

THU GI TR GIA TNG C KHU TR

Khi i chiu, nu c chnh lch, phi tm nguyn nhn v iu chnh kp thi.

PHI THU KHC

ng thi ghi n vo Bn N TK 004 - N kh i x l - Ti khon ngoi Bng Cn i k ton.

D PHNG PHI THU KH I

Bn N: - Hon nhp d phng n phi thu kh i.

1- Khi tm ng tin hoc vt t cho ngi lao ng trong n v, ghi:

N TK 141 - Tm ng C cc TK 111, 112, 152,...

CHI PH TR TRC NGN HN

1. Thuc loi chi ph tr trc ngn hn, gm:

4. i vi chi ph sa cha TSC nu pht sinh mt ln qu ln th c phn b dn vo cc k

HNG MUA ANG I NG

PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU

NGUYN LIU, VT LIU

ca nguyn liu, vt liu (1)

Gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut dng trong k

KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 152 - NGUYN LIU, VT LIU

C cc TK 111, 112, 141, 311, 331,... (Tng gi thanh ton).

2. Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k xc nh tr gi cng c, dng c tn kho cui k,

CHI PH SN XUT, KINH DOANH D DANG

Chi ph sn xut, kinh doanh cn d dang cui k.

C TK 627 - Chi ph sn xut chung.

C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.

Kinh doanh dch v

KT CU V NI DUNG PHN NH CA TI KHON 155 - THNH PHM

C cc Ti khon lin quan.

Tr gi hng ha, thnh phm gi i, dch v cung cp cha c xc nh l bn trong k.

HNG HO KHO BO THU

D PHNG GIM GI HNG TN KHO

Bn N: Cc khon chi s nghip, chi d n thc t pht sinh.

PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU

PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU

I. K ton tng TSC hu hnh

II. K ton gim TSC hu hnh

ng thi phn nh phn gi tr cn li ca TSC thiu vo TK 1381 "Ti sn thiu ch x l",

ng thi phn nh phn gi tr cn li ca TSC thiu vo TK 1381 "Ti sn thiu ch x l",

Bn N: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh tng.

- Thanh l BS u t ; - Ht thi hn thu ti chnh tr li BS u t cho ngi cho thu.

Bn N: Nguyn gi BS u t tng trong k. Bn C: Nguyn gi BS u t gim trong k. S d bn N: Nguyn gi BS u t hin c.

N TK 217 - BS u t C TK 241 - XDCB d dang.

Bn N: S vn gp lin doanh gp vo c s kinh doanh ng kim sot tng. Bn C:

PHNG PHP HCH TON K TON MT S NGHIP V KINH T CH YU

C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin.

php l cn c mi bn lin doanh k ton chi ph chung c phn b t hp ng.

4.2. K ton bn khng bn sn phm:

Bn N: Gi tr cc khon u t di hn khc tng. Bn C: Gi tr cc khon u t di hn khc gim. S d bn N: Gi tr khon u t di hn khc hin c.

C TK 228 - u t di hn khc (2282).

S d phng gim gi chng khon u t di hn hin c cui k.

TI SN THU THU NHP HON LI

HCH TON TI KHON NY CN TN TRNG MT S QUY NH SAU

LOI TI KHON 3 N PHI TR

N di hn n hn tr l cc khon n di hn n hn phi tr cho ch n trong nin k ton hin hnh.

PHI TR CHO NGI BN