Chng 1: M U 1. L do chn ti: C th ni lm pht lun l mt vn lm au u cc nh hoch nh chnh sch kinh t.

t. Ni n lm pht l mt vn c th khng c g sai c,bi v t xa n nay, c rt nhiu nh kinh t gin tip hay trc tip cp n n, trong c nhng nh tr tu v i nh Cc Mc. Fisher, Friedman... Song lm pht lc no cng l vn mi c, n nng bng n tng ngy, tng gi,n thay i lin tc, c khi tm n nh, c khi gim xung, li c khi ln cn st mt cch t ngt. Cho nn bn v lm pht trong giai on hin nay tng chng nh qu mun nhng li cha tr t no bi v trong mi thi k, mi giai on pht trin kinh t th lm pht li c nhng sc thi ring, nhng bin ng mang hng v c trng ca mnh v ri li nhng m hng kh lu di trong nn kinh t. Mt vn m chng ta ai cng nhn ra rng, chng ring g cc siu cng kinh t nh M, Nht,... m vi mi quc gia trn th gii, lm pht nh l bng ma c lun m nh lm chao o cho nn kinh t v ni kinh hong cho mi ngi. Vit Nam cng vy, ngi dn va hng chu nhng hu qu nng n ca cc t lm pht va qua, tuy du i mt cht, nhng vn li nhng du n trong lng mi ngi mt ni lo s rng lm pht s bng ln ging nh nhng vt thng va khp ming trong khi vn cn ang nhc nhi. Song vn t ra l nu lm pht thp th tng trng chm, cn lm pht cao th cha ng cc mm mng c kh nng e da n tin trnh pht trin bn vng ca nn kinh t, chnh v vy, ci kh m mi quc gia hin nay ang phi i mt l duy tr mc lm pht nh th no l hp l nht ? Trong khi , trnh khi tnh trng tt hu, Vit Nam phi duy tr t l tng trng xp x 10% trong vng 20 nm ti. Mc tiu tng trng v vn kim ch lm pht lun l mt bi ton kh m cc cp lnh o v ton th nhn dn Vit Nam ang phi tht c gng tm li gii cho n? Trong nn kinh t th trng hot ng y si ni v cnh tranh gay gt th thu c li nhun cao v ng vng trn thng trng, cc nh kinh t cng nh cc doanh nghip phi nhanh chng tip cn, nm bt nhng vn kinh t mi. V mt trong nhng vn ni cm y l lm pht. Lm pht l mt phm tr kinh t khch quan, l vn ca mi thi i, mi nn kinh t th trng.Chng no cn tn ti nn kinh t th trng th cn lm pht. Ngi ta ch c th kim ch lm pht mt mc sao cho ph hp vi s pht trin ca nn kinh t m t gy nh hng, tc hi. Mt khi lm pht cao xut hin th tn tht v kinh t cng nh x hi l rt ln. Mi giai on khi lm pht xut hin vi hnh thc v dng v khc nhau th li c nhiu cu hi tranh lun t ra: bn cht ca lm pht l g? Cc hnh thc biu hin ca n ra sao? N c tc ng nghim trng nh th no i vi nn kinh t? Thc trng ca vn lm pht Vit Nam hin nay ang din bin nh th no? Chng ta phi lm g iu tit nn kinh t v kim ch lm pht? Hiu qu ca chnh sch kim ch lm pht ra sao? Xut pht t yu cu thc t cn thit v cp bch , cho thy ti Kim sot lm pht vit Nam:Thc trng & gii php 2011 901/01/2011-31/05/2011) l cn thit. Vi tm quan trng v mang tnh thi s nng bng ca vn , em tin rng ti s c gi tr thc tin rt cao. 2. Mc tiu nghin cu Tm hiu thc trng lm pht ca Vit Nam trong cc giai on va qua, trn c s nh gi cc bin php kim ch lm pht ca chnh ph, cui cng l nhn nh v a ra kin ca mnh. 3. i tng v phm vi nghin cu 3.1. i tng nghin cu Xut pht t l do trn, ti ch yu tp trung nghin cu v cc vn sau: 1

Th nht, tm hiu mt s l lun chung v lm pht nh khi nim, nguyn nhn, phn loi, cc tc ng v cc mi quan h ca lm pht ... Th hai, khi qut li thc trng ca lm pht ca Vit Nam nm 2011 (01/01/201131/05/2011) Th ba, trn c s din bin tnh hnh lm pht a ra nguyn nhn tng giai on, cc gii php kim ch, ng thi, xem xt hiu qu ca chnh sch kim ch tc ng n nn kinh t nh th no. 3.2. Phm vi nghin cu ti tp trung nghin cu thc trng lm pht v hiu qu ca chnh sch kim ch lm pht Vit Nam giai on 01/01/2011-31/05/2011. 4. Phng php nghin cu. 4.1. Thu thp s liu Tham kho cac ti liu, tai nghin cu trc o,cc lun vn ca cc Thc s kinh t, t sach bao, c bit l t Internet v c s l lun ca lm pht v thc trng lm pht v hiu qu ca chnh sch kim sot lm pht ti Vit Nam giai on giai on 01/01/201131/05/2011. 4.2. Phn tich s liu tai s dung phng phap tng hp, phn tich, so snh v anh gia v nhng vn chung ca lm pht: Phng php tng hp: sau khi thu thp nhng thng tin c lin quan n lm pht l giai on tng hp li nhng thng tin cn thit tin hnh phn tch. Phng php phn tch: t nhng s liu tng hp c bt u phn tch nhng s liu xem ngha ca nhng s liu nh th no. Phng php so snh: s dng biu so snh cc s liu thu thp c Phng php nh gi: sau khi phn tch v so snh, tin hnh nh gi xem mc lm pht mi giai on c tc ng nh th no n nn kinh t 5. ngha thc tin ca ti. T vic nghin cu cc giai on lm pht trong lch s n hin nay c ci nhn tng qut hn v lm pht Vit Nam v qua nh gi hiu qu ca cc chnh sch m chnh ph a ra t a ra nhng xut c th i ph vi tnh hnh phc tp m hin nay lm pht gy ra. Chng 2: C S LY THUYT V LAM PHAT 1. Khi nim. 1.1. Mt s vn v lm pht: 1.1.1. Th no l lm pht? Lm pht dng ch s tng ln theo thi gian ca mc gi chung hu ht cc hng ha, dch v so vi thi im mt nm trc trong mt thi gian nht nh. Tc l khi gi tr ca hng ha dch v tng ln ng ngha vi sc mua ca ng tin gim i cng vi mt s tin nht nh. C th ni lm pht l s tng ln lin tc ca mc gi. Ni mt cch c th hn , lm pht l hin tng gim mi lc ca ng tin. iu ny cng ng ngha vi vt gi leo thang, gi c hng ha, dch v tng cao khin vi cng mt s lng tin, ngi tiu th mua c t hng ha hn hoc phi tr mt gi cao hn hng cng mt dch v. 2

Mt khi nim khc v lm pht l khi lng tin c lu hnh trong dn chng tng ln do nh nc in v pht hnh thm tin v nhng nhu cu cp thit (chin tranh, ni chin, thm thng ngn sch ...). Trong khi , s lng hng ho khng tng khin dn chng cm trong tay nhiu tin qu s tranh mua khin gi c tng vt c khi a n siu lm pht. T l lm pht l t l thay i mc gi chung v c tnh theo cng thc:

T l lm pht (nm t) =

Mc gi t Mc gi t-1 Mc gi t - 1

x 100

1.1.2. o lng lm pht bng cch no ? Mc gi chung ca nn kinh t c nhn nhn theo 2 cch. Chng ta coi mc gi l gi ca mt gi hng ha v dch v. Khi mc gi tng mi ngi phi tr nhiu tin hn cho nhng hng ha dch v m h mua. Chng ta c th coi mc gi cng nh l gi tr ca tin. S gia tng mc gi c ngha l gi tr ca tin gim bi v mi ng tin b ra lc ny mua c t hng ha hn trc. Mc gi chung c tnh bng ch s gi tiu dng (CPI) hoc ch s iu chnh (GDP). Ch s gi bao gm mt s loi nh sau: Ch s gi bn l - CPI Consumer Price Index Ch s gi bn bun WPI - Wholesale Price Index Ch s gi sn xut PPI Producer Price Index,.. Nhng thng thng th ngi ta dng ch s gi bn l (CPI) o lng mc lm pht. CPI c tnh theo cng thc:
P o t .Q

CPI =

x 100
P o o .Q

Nu nn kinh t nm nay c lm pht 10%/nm tc l mc gi c chung trong nn kinh t tng ln 10% so vi nm trc . iu khng c ngha l gi c ca tt c cc hng ha u tng ln cng mt t l l 10%, m nhng hng ha khc nhau s c nhng t l tng khc nhau v thm ch c mt hng gi gim hoc gi khng i. 1.2. Th no l gim pht ? Khi nim gim pht c hiu ngc vi khi nim lm pht, tc l hin tng mc gi c chung trong nn kinh t gim xung. Cng tng t nh lm pht, gim pht nhng cng khng c ngha l tt c cc mt hng u gim theo cng mt t l, m nhng mt hng khc nhau s c nhng t l thay i khc nhau. Gim lm pht, m t hay ni ln tnh hnh lm pht c thay i theo chiu hng gim xung. Gim lm pht chng phi l mt thut ng hay mt khi nim g c, m t gim y ch hiu n gin l s thay i v mt s lng theo chiu hng nh hn do n tng t nh mi ci gim khc, nh gim chi bi, gim nhu, gim vo Net chng hn. phn bit chng, chng em ly v d nh th ny cho n d hiu. Nu coi ch s gi l vn tc ca chic xe th khi xe chy - tc l vn tc dng - lm pht; khi xe chy li - vn tc m - gim pht; cn khi xe ang chy m r thng gim vn tc t t l gim lm pht. 2. Phn loi lm pht. 3

Thng thng ngi ta phn loi lm pht trn c s nh lng v nh tnh. 2.1.V mt nh lng: Lm pht th hin nhng mc nghim trong khc nhau v da trn t l phn trm lm pht c tnh trong nm, phn theo cch ny th lm pht c cc loi sau: a.Lm pht va phi Mild inflation : c c trng bng gi c tng chm v c th d on c. L loi lm pht mc mt con s - di 10%/nm. Khi gi tng i n nh, mi ngi tin tng vo ng tin, h sn sng gi tin v n hu nh gi nguyn gi tr trong vng mt thng hay mt nm. Mi ngi sn sng lm nhng hp ng di hn theo gi tr tnh bng tin v h tin rng gi tr v chi ph ca h mua v bn s khng chnh lch qu xa.Loi lm pht ny c xem l l tch cc v cn thit v n c kh nng to iu kin thc y pht trin kinh t. b.Lm pht phi m Galloping inflation : L loi lm pht mc hai n ba con s ( t l tng gi trn 10% n <100%), t 10% 100% 900% ... mt nm. ng tin mt gi nhiu, li sut thc t thng m, khng ai mun gi tin mt, mi ngi ch gi lng tin ti thiu cn thit cho vic thanh ton hng ngy. Mi ngi thch gi hng ha, vng hay ngoi t. Th trng ti chnh khng n nh ( do vn chy ra nc ngoi). Loi lm pht ny tc ng tiu cc n nn kinh t, vi nhng hu qu cc k kh khn cho i sng kinh t, x hi, chnh tr trong nc. c.Siu lm pht Hyper inflation : L loi lm pht 4 con s, t l tng gi t 1000 %/nm tr ln. ng tin gn nh mt gi hon ton. Cc giao dch din ra trn c s hng i hng tin khng cn lm c chc nng trao i. y thc s l mt giai on cc k hn lon, bt n nh kinh t x hi v i sng nhn dn. Nhng v d cng cc nht ca siu lm pht xy ra ti c nhng nm u thp nin 1920 khi t l lm pht ln ti 3.25 x 106 mi thng, c ngha l gi c tng gp i mi 49 ting ng h, t cc im ln n 10.000.000.000%, Hungary sau Th chin II vi t l lm pht 4.19 x 1016 (gi c tng gp i mi 15 gi ng h), Zimbabue, Colombia. 2.2.V mt nh tnh: Lm pht c chia lm thnh nhiu loi khc nhau, ty theo tnh cht ca lm pht m ngi ta chia ra cc loi c bn sau: a.Lm pht thun ty Pure Inflation :y l trng hp c bit ca lm pht, hu nh gi c ca mi loi hng ha u tng ln cng mt t l trong cng mt n v thi gian. b.Lm pht cn bng Balanced inflation: L loi lm pht c mc gi chung tng tng ng vi mc tng thu nhp. c.Lm pht c d on trc Predicted inflation: L lm pht m mi ngi c th d on trc nh vo s din tin lin tc theo chui thi gian trong nhiu nm. d.Lm pht khng c d on trc Non Predicted inflation: L lm pht xy ra bt ng, ngoi s tin liu ca mi ngi v quy m, cng cng nh mc tc ng. e.Lm pht cao v lm pht thp High inflation and Low inflation: Theo quan im ca Gary Smith th lm pht cao l mc lm pht m t l tng thu nhp tng thp hn t l lm pht. Ngc li lm pht thp l mc tng thu nhp tng tng cao hn mc tng ca t l lm pht. 3. Nguyn nhn ca lm pht. C rt nhiu nguyn nhn dn n tnh trng lm pht, Phn loi theo nguyn nhn ca lm pht chng ta c cc loi lm pht sau: a.Lm pht do cu ko Demand pull inflation : 4

Nguyn nhn ny xy ra khi tng cu trong nn kinh t cao hn tng cung trong cng thi im . Trng hp ny xut hin c th l do tng cu tng nhng tng cung khng i, hoc tng cung cng tng nhng tng khng bng tng cu. khc phc, chnh ph phi thc hin cc bin php tht cht chi tiu, tng thu hoc gim cung tin. Trong kinh t v m, lm pht do cu ko c gii thch bng m hnh sau: P LAS SAS

P P AD0 0 Yp Y1 Y AD1

Hnh 1: Lm pht do cu ko Chng ta bt u vi trng thi cn bng ban u trong di hn, ti ng LAS ct ng SAS v AD0 mc gi P0. S gia tng tng cu t AD0 n AD1 lm mc gi tng t P0 ln P1 v GDP thc tng t Yp n Y1 b.Lm pht do chi ph y Cost push inflation: Lm pht loi ny xut hin khi chi ph u vo cho sn xut tng hoc nng lc sn xut ca nn kinh t gim st. Chi ph u vo tng c th do gi cc ngun nguyn liu u vo cho sn xut tng gi. iu kin khai thc kh khn hn i hi nhiu chi ph hn; thin tai, mt ma, lt bo, ng t lm gim nng lc sn xut; khng hong ngnh du m do cc lin minh du m tng gi hoc chin tranh vng vnh lm tng gi, gi du tng lm tng chi ph trong ngnh nng lng, t lm tng chi ph u vo trong cc ngnh khc. Cc chi ph sn xut tng lm tng gi thnh sn phm v buc doanh nghip tng gi bn b p chi ph. Gi bn tng - to lm pht. Nhng mt khc gi bn tng, theo quy lut cung cu s lm tng cu gim xung, cc doanh nghip s ct gim sn xut hoc sa thi nhn cng. Hu qu dn n cho nn kinh t lc ny l va c lm pht li va b suy thoi, t l tht nghip tng cao. Nu lm pht do cu ko mc va phi l mt iu kin rt tt cho nn kinh t, n s kch thch u t m rng sn xut, ngi ta cn v n nh mt cht du m dng bi trn cho b my kinh t. Nhng lm pht do chi ph y th d bt k mc no cng u khng tt, v bn thn n mang trong mnh s suy thoi kinh t. Do vy n cn c gi l lm pht nh tru. V vic khi nn Kinh t xy ra cng lc 2 nguyn nhn gy ra lm pht, lm pht cu ko & lm pht chi ph y: Trong thc t 2 loi lm pht c th xy ra cng 1 lc. Nu ng cu dch chuyn sang phi kt hp ng cung dch sang tri hay ln trn th gi tng, sn lng c th, gim hoc khng i ty theo mc dch chuyn ca 2 ng. i vi lm pht do cu ko, ta kim ch li bng cch CP rt tin bt ra khi nn Kinh t, NHT gim lng cung tin (MS), CP gim chi tiu (gim G). Cn loi lm pht do chi ph y, CP kim ch bng cch p dng CS ti kha v tin t m rng nhm a sn lng nn Kinh t v mc sn lng tim nng (YP). Cn ty trng hp c th, bng cch xem xt tng th nn Kinh t b loi lm pht no nng hn a ra CS kim ch lm pht thch hp nht.

P LAS SAS1 SAS0 P P

Y*

Hnh 2: Lm pht do chi ph y c.Lm pht do c cu: Ngnh kinh doanh c hiu qu tng tin cng danh ngha cho ngi lao ng. Ngnh kinh doanh khng hiu qu, v th, khng th khng tng tin cng cho ngi lao ng trong ngnh mnh. Nhng m bo mc li nhun, ngnh kinh doanh km hiu qu s tng gi thnh sn phm. Lm pht ny ny sinh t . d.Lm pht do cu thay i: Gi d lng cu v mt mt hng gim i, trong khi lng cu v mt mt hng khc li tng ln. Nu th trng c ngi cung cp c quyn v gi c c tnh cht cng nhc pha di (ch c th tng m khng th gim), th mt hng m lng cu gim vn khng gim gi. Trong khi mt hng c lng cu tng th li tng gi. Kt qu l mc gi chung tng ln, dn n lm pht. e.Lm pht do xut khu: Xut khu tng dn ti tng cu tng cao hn tng cung, hoc sn phm c huy ng cho xut khu khin lng cung sn phm cho th trng trong nc gim khin tng cung thp hn tng cu. Lm pht ny sinh do tng cung v tng cu mt cn bng. Lm pht do nhp khu: Khi gi hng ho nhp khu tng th gi bn sn phm trong nc cng tng. Lm pht hnh thnh khi mc gi chung b gi nhp khu i ln. f.Lm pht tin t: Cung tin tng do: NHT mua ngoi t vo gi cho ng tin trong nc khi mt gi so vi ngoi t. NHT mua cng tri theo yu cu ca nh nc Qun l tin mt km hiu qu Chi tiu ngn sch ngy cng ln Sc ht ca th trng chng khon Tm l hoang mang ca ngi dn trc gi c ca th trng tng cao ( mua vng hay ngoi t d tr.) Tt c nguyn nhn trn lm cho lng tin trong lu thng tng ln gy ra lm pht. g.Lm pht ra lm pht: khi nhn thy c lm pht, c nhn vi d tnh duy l s cho rng ti y gi c hng ha s cn tng, nn y mnh tiu dng hin ti. tng cu tr nn cao hn tng cung gy ra lm pht. 4. Tc ng ca lm pht. 4.1. Tc ng tiu cc. 4.1.1. Lm pht d kin c a.Chi ph mn giy: V lm pht lm xi mn gi tr thc t m chng ta nm gi nn trnh s mt gi ca ng tin mi ngi s gi t tin trong v ca mnh hn v mt trong nhng cch thc hin iu l n ngn hng thng xuyn hn, tc l gi ti sn di dng tin gi ngn hng. Chi ph b ra gim lng tin nm gi c gi l chi ph mn giy ca lm pht. V chng ta c th n ngn hng thng xuyn hn, nn giy chng ta mn nhanh hn, bn cnh chng ta phi mt i thi gian v s tin li t gi tin hn , ci m chng ta khng phi tr khi lm pht.Chi ph mn giy tng i nh so vi quc gia c lm pht va phi. Chi ph mn giy rt ln i vi quc gia siu lm pht. 6

b.Chi ph thc n: Hu ht cc doanh nghip khng thay i gi hng ngy, m thng thng bo gi v gi n nh trong khong thi gian vi tun, vi thng, nm. Cc doanh nghip khng thng xuyn thay i gi v h phi chu chi ph khi i gi. Chi ph cho vic i gi gi l chi ph thc n, mt thut ng rt ra t chi ph in thc n mi ca cc nh hng. Chi ph thc n bao gm cc chi ph quyt nh gi mi, chi ph gi bn gi v catalo mi cho i tc v khch hng, chi ph qung co gi mi v thm ch c chi ph gii thch cho khch hng ti sao c s thay i gi.Lm pht lm tng chi ph thc n m doanh nghip phi chu. Khi lm pht cao, chi ph doanh nghip tng rt nhanh do s thay i gi nhiu ln trong k. S bin ng ca gi tng i v phn b sai ngun lc, cc nn kinh t th trng thng da vo gi tng i phn b ngun lc. Ngi tiu dng quyt nh mua hng ha bng cch so snh cht lng v gi c ca hng ha v dch v khc nhau. Thng qua nhng quyt nh ny, h quyt nh phn b cc nhn t sn xut khan him cho cc nghnh v doanh nghip. Khi lm pht cao th s thay i t ng trong gi tng i cng ln, cc quyt nh ca khch hng b bin dng v th trng mt kh nng phn b ngun lc mt cch hiu qu. Nhng bin dng ca thu do lm pht gy ra: cc nh lp php thng khng tnh n lm pht khi son tho cc lut thu. Cc nh kinh t nghin cu cc lut thu v kt lun rng lm pht c xu hng lm tng gnh nng thu nh vo cc khon thu nhp thu c t tit kim. Thu thu nhp nh vo li sut danh ngha thu c t nhng khon tit kim, mc d mt phn li sut danh ngha ch n thun l b lm pht. xem xt lm pht, chng ta ch n v d bng s sau Nn kinh t 1 (gi n nh) (%) 4% 0 4 1 Nn kinh t 2 (lm phat) (%) 4% 8 12 3 9 1

Li sut thc t T l lm pht Li sut danh ngha (Li sut thc t + T l lm pht) Li sut gim do thu sut 25% (0.25 x Li sut danh ngha) Li sut danh ngha sau thu (0.75 x Li sut danh ngha) 3 Li sut thc t sau thu (Li sut danh ngha sau thu x 3 T l lm pht)

Khi lm pht bng 0, mc thu sut 25% nh vo thu nhp t li sut lm gim li sut thc t t 4 xung 3%. Khi lm pht bng 8, mc thu nh vy lm gim li sut thc t t 4 xung 1%. Nhng tc ng ca lm pht lm thay i thu, nn lm pht cng cao th cng c xu hng lm gim ng c tit kim ca mi ngi. M tit kim trong nn kinh t chnh l ngun ca u t v u t chnh l b phn tng trng ca nn kinh t trong di hn . V vy, khi lm pht lm tng gnh nng thu nh vo cc khon tit kim, n c xu hng lm gim t l tng trng kinh t trong di hn. b.Lm pht lm tng s nhm ln v bt tin: Cc nh k ton phn nh sai cc khon thu nhp ca doanh nghip khi gi c tng thng xuyn. V lm pht lm cho ng tin c gi tr thc t khng ging nhau vo cc thi im khc nhau, nn vic tnh ton li nhun ca cng ty - phn chn lch gia cc khon thu v chi ph s phc tp hn khi nn kinh t c lm pht. Do vy, trong chng mc no , lm pht lm cho cc nh u t kh phn bit gia cc doanh nghip lm n km hiu qu v do vy lm cn tr th trng ti chnh trong vic phn b cc khon tit kim ca nn kinh t cho cc loi u t khc nhau. 4.1.2. Lm pht khng d kin c. 7

Th nht, l lm pht lm thu nhp thc t ca mt b phn dn c gim xung, i sng kh khn hn.Nh khi nim th lm pht l mt thut ng m t hin tng mc gi c chung trong nn kinh t tng ln. Ai cng hiu khi gi c trong nn kinh t tng ln iu c ngha l thu nhp thc t ca nhng ngi c thu nhp c nh hay t thay i nh qun nhn, cn b hu tr, lng ca cn b cng nhn vin trong c quan hnh chnh nh nc gim xung. Xt v mt s lng th hng thng h v nhn c 500 thi, nhng 500 thng trc h mua c t hng hn thng ny do gi c ca thng ny tng cao hn thng trc, nh vy l thu nhp thc t ca h gim xung. Th hai, l lm mi trng kinh t ri ren. Lm pht qu cao tc l mc trn 20%/nm, l ni tim n v cha ng cc mm mng c kh nng e da n tin trnh pht trin bn vng ca nn kinh t. Trong mt nn kinh t m gi c tng ln lin tc v tng mc cao th tht l mt mi trng kinh t y bt nho. Th ba, l cc chnh sch v kinh t x hi ti chnh tin t tn dng rt kh nh hng thc hin, v cng c th dn n s khng hong trong lnh vc ti chnh tin t tn dng thng qua cc vn li sut thc, li sut danh ngha, cung tin, vay n ...Ngoi ra,lm pht xy ra cn l mi trng tt nhng hin tng tiu cc trong i sng pht sinh nh u c, tch tr gy cung hng ha gi to. Th t, tc hi c bit ca lm pht khng d kin l ti phn phi ca ci mt cch ty tin, lm pht bt ng phn phi li ca ci gia cc thnh vin trong x hi khng theo cng lao v nhu cu ca h. S phn phi ny xy ra v trong nn kinh t c rt nhiu khon vay c tnh ton bng n v tnh l tin. Khi gi c thay i khng on trc c n s phn phi li ca ci gia ngi i vay v ngi cho vay. Nu lm pht c th d on trc c th ngi i vay v ngi cho vay tnh n lm pht khi a ra li sut danh ngha. Trong trng hp cu hng ha gim th tt yu nn kinh t ri vo trng thi suy thoi kinh t. Ti sao gi khng tng hoc gim, l v tng cung ca nn kinh t ln hn tng cu. Cung ln hn nn chc chn cc doanh nghip s c mt lng hng ha tn kho khng bn c, phn ng ca doanh nghip trong lc ny l ct gim thu hp sn xut, sa thi bt nhn cng. Nh vy khi qut ha ln th trong ton nn kinh t lc ny s b tc ng theo dy chuyn lang t ngnh ny sang ngnh khc v dn n vic khng hong tha trm trng hn v suy thoi ton nn kinh t. 4.2. Tc ng tch cc. Bn cnh nhng mc tiu cc, lm pht cng c mt s mc tch cc nh sau: Th nht, nu lm pht mc nh v trong tm kim sot ca chnh ph. V d, hng nm chnh ph c th pht hnh thm mt lng tin mi tiu xi cho nhng chng trnh cng cng hoc gii quyt thiu ht ngn sch khin ng tin xoay vng to ra thm ca ci, trc tip y cao tng sn lng quc dn GDP ln thm mt mc. D nhin nu qu s c nguy c gy ra lm pht nng hoc siu lm pht v lm cho cc hot ng kinh t s b t lit. Th hai, lm pht m t l tng gi dng va phi s c li cho nn kinh t (theo nh kinh t ot gii Nobel James Tobin). ng dng t "du bi trn" miu t tc ng tch cc ca lm pht. Mc lm pht va phi lm cho chi ph thc t m nh sn xut phi chu mua u vo lao ng gim i. iu ny khuyn khch nh sn xut u t m rng sn xut. Vic lm c to them v t l tht nghip s gim. V vy, nn kinh t lm pht hay khng lm pht th cng u khng tt. Vn l chng ta xc nh mc lm pht trong nn kinh t bao nhiu l tt nht, v vi mc th nn kinh t khng b ri ren ln xn bt n m cng khng b suy thoi. Vi cc c im ca nn kinh t Vit Nam th nn gi mc lm pht khong 8 n 12%/nm l tt nht. 5. Nn nhn ca lm pht Khi lm pht xy ra th hu ht mi thnh phn ca nn kinh t u b nh hng, u tr thnh nn nhn ca lm pht, 8

bi nhn mt cch tng th th mi ngi u l ngi tiu dng. Tuy nhin, 3 thnh phn chu nhiu thit thi nht l: - Ngi v hu: Lng hu l mt trong nhng hng ho n nh nht v gi c, thng ch c iu chnh tng ln i cht sau khi gi c hng ho tng ln gp nhiu ln. - Nhng ngi gi tin tit kim: Hn nhin s mt gi ca ng tin khin cho nhng ngi tch tr tin mt ni chung v nhng ngi gi tin tit kim nh mt ca ci nhanh nht. - Nhng ngi cho vay n: Khon n trc y c th mua c mt mn hng nht nh th nay ch c th mua c nhng mn hng c gi tr thp hn. Vy ai l ngi c hng li? C l khi ng tin mt gi dn th ngi sung sng nht chnh l nhng con n v nay khon n h phi tr c v nh gnh hn. 6. Mi quan h gia lm pht v tht nghip. Hai ch bo v tnh hnh kinh t c theo di cht ch l lm pht v tht nghip. Hai i lng phn nh tnh hnh kinh t ny gn b vi nhau nh th no? Bi l, nh chng ta thy t l tht nghip t nhin ph thuc vo thuc tnh ca th trng lao ng chng hn nh lut tin lng ti thiu, sc mnh th trng ca cng on, vai tr cu tin lng v hiu qu ca vic tm vic lm. Ngc li,t l lm pht ph thuc trc ht vo s gia tng cung tin,do NHTW kim sot. Do , trong di hn, lm pht v tht nghip khng c mi quan h nhiu vi nhau. Nhng trong ngn hn th ngc li,cc nh kinh t hc v m thng cho rng mt trong mi nguyn l ca nn kinh t hc l: x hi i mt vi s nh i ngn hn gia lm pht v tht nghip. Nu cc nh hoch nh chnh sch tin t m rng tng cu v chuyn nn kinh t ln pha trn ng tng cung ngn hn, h c th tm thi ct gim tht nghip, nhng ci gi phi tr l lm pht cao hn. Nu cc nh hoch nh chnh sch hn ch tng cu v chuyn nn kinh t xung pha di ng tng cung ngn hn, h c th ct gim lm pht, nhng phi tr gi l tht nghip cao hn. Mc d s nh i gia lm pht v tht nghip to nhiu o ln v tri thc ca cc nh kinh t hc, nhng mt s nguyn tc hnh thnh m ngy nay chng ta u nht tr. V d v s gii thch ca Milton Friedman vo nm 1958 v mi quan h gia lm pht v tht nghip : Lun lun c s nh i tm thi gia lm pht v tht nghip, nhng khng c s nh i lu di. S nh i tm thi ny khng pht sinh t lm pht ni chung, m t lm pht khng d kin, tc t l lm pht ngy mt gia tng. Nim tin ph bin rng c s nh i lu di ch l s ln ln gia ci cao v ci ang tng, iu m chng ta ai cng bit di dng n gin hn. T l lm pht ngy cng tng c th lm gim tht nghip, song t l lm pht cao th khng . Mi quan h gia lm pht v tht nghip c cc nh kinh t v m trnh by mt cch ngn gn da vo ng Phillips nh sau: ng Phillips m t mi quan h nghch gia lm pht v tht nghip . Bng cch m rng tng cu, cc nh hoch nh chnh sch c th chn mt a im trn ng Phiilips c lm pht cao hn v tht nghip thp hn.Bng cch thu hp tng cu,cc nh hoch nh chnh sch c th chn mt a im trn ng Phiilips c lm pht thp v tht nghip cao hn. S nh i gia lm pht v tht nghip m t bng ng Phillips ch ng trong ngn hn. Trong di hn, ng Phillips thng ng ti t l tht nghip t nhin ng Phillips ngn hn cn dch chuyn khi c c sc tc ng ti tng cung.cc c sc cung bt li, chng hn gi du th gii tng vt nm 1970 em li cho cc nh hoch nh chnh sch s nh i km mong mun hn gia lm pht v tht nghip. Ngha l sau mt c sc cung bt li, h chp nhn t l tht nghip cao hn ti mi t l tht nghip cho trc hoc t l tht nghip cao hn ti mi t l lm pht cho trc. Khi hn ch mc cung tin ct gim lm pht,n di chuyn nn kinh t dc ng Phillips ngn hn, dn n tht nghip tm thi cao. Ci gi ca vic ct gim lm pht ph thuc vo ch k vng v lm pht gim xung nhanh chng n mc no. Mt s nh kinh t lp lun rng cam kt gim lmphat1 c mi ngi tin tng c th lm gim tn tht do 9

chnh sch ct gim lm pht gy ra, bi v qu trnh iu chnh k vng din rnhanh chng hn. 7. Mi quan h gia lm pht v tng trng kinh t Mi quan h gia lm pht v tng trng kinh t l mi quan h phi tuyn tnh, mc lm pht thp (thng l 1 con s) th lm pht khng tc ng tiu cc ln tng trng, thm ch mc lm pht thp gia tng lm pht thng gn gn lin vi tng trng cao hn; khi lm pht n mt ngng cao nht nh th lm pht bt u tc ng tiu cc ln tng trng, ngng ny i vi cc nc ang pht trin v cc nn kinh t chuyn i l dao ng t 11% - 14%/nm. 8. Mt s chnh sch tng qut kim ch lm pht. Khi lm pht xy ra nng n v nghim trng th chnh ph phi tm mi cch chng li lm pht nhm khi phc li sc mua ca ng tin. Ni nh vy c ngha l vic thc hin cc bin php n nh tin t v kim ch lm pht s tr thnh mt trong nhng chnh sch ln trong pht trin kinh t ca cc nc. n nh tin t ni chung v kim ch lm pht ni ring l vic Nh nc p dng cc bin php v kinh t l t chc v k thut n nh sc mua ca ng tin to iu kin thc y nn kinh t pht trin. Nh vy vic p dng cc bin php cc bin php c tnh cht chin lc cng cc bin php cp bch trc mt nh sau: 8.1. Nhng bin php c bn chin lc y l bin php nhm tc ng ton b ln mi mt hot ng ca nnkinh t,vi tng to ra sc mnh v tim lc kinh t ca t nc , mt quc gia c nn kinh t pht trin tt v n nh th ng tin n nh kh vng chc.Lm pht t c c hi pht trin bc pht.Nhng bin php c bn chin lc cha th pht huy tc dng ngay , nhng nu khng p dng nhng bin php th tnh trng lm pht, tnh trng ri lon ca lu thng tin t s xy ra trin mien khng li thot. Nhng bin php c bn chin lc c th gm nhng bin php ln nh sau: Xy dng v thc hin chin lc pht trin kinh t x hi ng n. iu chnh c cu kinh t,pht trin nghnh mi nhn xut khu. Nng cao hiu lc ca b my qun l Nh nc. 8.2. Nhng bin php cp bch trc mt. Bin php ny nhm n nh tin t v chng lm pht c thc hin trong hon cnh lm pht xy ra nghim trng, cn st lm pht cao th s c tc dng nhanh chng hn.Nhng bin php nh vy c gi l nhng bin php tnh th i ph vi thc trng bo ng ca tnh hnh tin t gi c. a.Bin php tin t tn dng: Qun l cht ch vic cung ng tin,thc hin chnh sch ng bng tin t Qun l v hn ch tht mnh kh nng to tin ca ngn hang thng mi bng cch tng d tr bt buc, xit cht tn dng, Nng cao li sut tn dng thu ht tin mt trong nn kinh t x hi, nh lm lng tincung ng,mt khc nng cao li sut tn dng cng lm gim kh nng m rng tn dng ca cc ngn hang thng mi. Trng hp cn thit c th p dng cc bin php ci cch tin t, pht hnh tin mi thu i tin c lp li trt t trong lu thng tin t. b.Bin php v ti chnh ngn sch: Trc ht phi tm cch gim dn bi chi tin ti thng bng thu chi ngn sch bng tit kim chi ph nht l nhng khon chi cho b my qun l hnh chnh, nhng khon chi cha tht cp thit cng cn phi ct b hoc gim thiu lm gim s cn thng ca ngn sch. 10

Tng cng bi dng v m rng cc khon thu t nn kinh t, chng tht thu thu, ng thi phi thc hin thu ng thu cng bng khng gy nh hng tiu cc n sn xut v i sng. S dng tn dng nh nc bng cch vay n trong nc v nc ngoi. Ngn chn s leo thang ca gi c nh thc hin mu dch t do, ni lng hang ro thu quan y mnh xut khu hang ha. 8.3. Nhng phng thc chng lm pht cc nc pht trin Vic la chn phng thc chng lm pht cc nc khc nhau khng hon ton ging nhau, ngay c cng mt nc, trong nhng thi k khc nhau ngi ta cng p dng nhng phng thc khc nhau, nhng nhn chung,c 2 phng thc c bn sau: Th nht ,Hn ch tin t hay kim sot cht ch lng tin cung ng. Th hai, Ni lng tin t hay ly lm pht tr lm pht. Chng 3 : THC TRNG KIM SOT LM PHT VIT NAM 2011 1.Tnh hnh kinh t v nguyn nhn gy ra lm pht 1.1. Nguyn nhn gy ra lm pht -Tng trng cung tin vt xa tng trng GDP thc: Tn dng nm 2010 tng gn 30%, vt kh xa mc tiu 25% hi u nm. c bit tn dng tng mnh trong nhng thng cui nm bt chp li sut ln mc rt cao. Tng tn dng gp 4.4 ln, tng trng cung tin M2 gp 3.7 ln tng trng GDP thc. y l mt trong nhng yu t lm mt cn i tin-hng trong nn kinh t. Do vy, sc p v lm pht do cung tin vn ang cn rt ln. -Gi c hng ha th gii ng lot leo thang: Vi mt nn kinh t c m rt ln nh Vit Nam, gi c hng ha th gii nh hng mnh n gi hng ha trong nc. S gia tng mnh m ca gi lng thc, thc phm nh ng, ng, go, u tng... trong thi gian qua nh hng mnh n gi thc phm trong nc. Ngoi ra, cc nguyn nhin liu cng tng ln rt mnh do kinh t th gii phc hi v cc ng tin mt gi. Nm 2011, gi lng thc tip tc leo thang do thay i thi tit gy ra mt ma trn ton th gii. Ngoi ra, chnh sch hn ch xut khu ca mt s quc gia cng lm cho s khan him lng thc cng tr nn trm trng. -Li sut cao to ra vng lun qun lm pht: Chnh sch tht cht tin t lm tng li sut ngn nga lm pht nhng n cng gy nn chi ph y khin gi thnh sn xut tng. Mc d tc ng ny c th khng phi l c bn i vi tnh trng lm pht Vit Nam nhng iu ny cng hng cng cc nguyn nhn khc gy sc p mnh. -p lc t iu chnh t gi, gi in, xng du, than: Hin ti ang c s chnh lch ln gia t gi nim yt v t gi giao dch thc t trn th trng. Nu t gi c iu chnh trong thi gian ti th s c tc ng ng k n tm l th trng. Ngoi ra, cc mt hng nh in, xng du, than cng chu p lc iu chnh v gi thc t ca cc mt hng ny ang c n nh di gi thnh. Cc phng n iu chnh gi cng c xut v ch ch B Ti chnh quyt nh thi im. -Cc yu t khc: Nm nay, ma ng khc nghit Min Bc khin cho gi thc phm tng ln rt mnh. Trong khi , CPI thng 2 cng s tip tc tng cao nh thng l vo dp Tt m lch. Ngoi ra, mt yu t ng lu khc l vic tng tin lng ti thiu cng to ra mt tm l k vng v sc mua sm khin gi c leo thang. Nguyn nhn ng sau lm pht ca Vit Nam l tng cung tin (lm pht do cu ko), chi ph u vo tng (lm pht do chi ph y) v u t vo tn dng tng tng d n tn dng ca Vit Nam bng 130%GDP. Do , mc d tc tng tn dng gim th quy m tng tn dng rt ln- y l nguyn nhn trc tip dn n lm pht Vit Nam. Ngoi ra, vn u t tch ly hin nay l khong 400% GDP so vi nm 1995 l 100%GDP, 11

nm 2001 l khong 200%GDP, u t hng nm khong 40-42%GDP, vi tc tng trng u t 14-15%/nm - gp i tc tng trng GDP. Do , lng vn cn n l rt ln. Chnh sch tin t thng chy theo chnh sch u t, chnh sch ti kha, bt bucVit Nam phi tng cung tin. Nh vy, lm pht ca Vit Nam xut pht t ni ti, tnh km hiu qu ca nn kinh t Vit Nam. Lm pht c nhiu nguyn nhn, nhng lun lun th hin s mt cn i hng - tin trong nn kinh t v m. Nhng chng lm pht khng ch n gin l gim lng tin, m phi xem xt t gc vn , nu khng chng ta ch can thip h nhit m khng tr c cn nguyn ca bnh. Ngoi nguyn nhn su xa v c cu kinh t, ti mun cp nguyn nhn dn n s mt cn i hng - tin. Ngun gc ca lm pht Vit Nam gn vi cch thc tng trng. Tng trng khng da trn nng sut lao ng, tng trng da trn tng vn u t, m rng quy m v khng t c cht lng, hiu qu. u t cng nhiu th cht lng cng thp, t ra lm pht. V d ngi ta b ra 2 ng hon thnh cng vic th mnh phi b ra 5 ng mi lm c. Vy th 3 ng kia chc chn kia l lm pht. Th nn chuyn lm pht VN khng c g ngc nhin. T nm 2007 n nm 2010, bnh qun mi nm tng GDP 1 ng th d n tn dng n gn 5 ng, c bit nm 2009 cn n 7 ng; trong khi bnh qun ca giai on 2001 - 2005 ch cn khong hn 3 ng. Nhng con s trn l gii ti sao d n tn dng vn tng cao t n mc 1,2 ln GDP (thng thng cc nc trong khu vc ch bng 0,5 - 0,6 GDP) nhng nn kinh t vn thiu vn. c 3 nhn xt v nguyn nhn ca tnh hnh trn sau y: (1) bong bng ca th trng chng khon (TTCK) v th trng bt ng sn t cui nm 2006 n cui nm 2007 to t bin th trng tn dng, n hnh thnh lng ti sn o so vi nn kinh t thc (s chnh lch gia ti sn ti chnh vi ti sn thc) m lm pht trong 2 nm 2007 - 2008 san bng mt phn khon chnh lch bng mt mt bng gi mi. S tng tn dng cc nm khng to ra s tng ti sn thc ng k ca nn kinh t m ch biu hin GDP danh ngha; (2) trong 3 nm qua 2008 - 2010, TTCK ch yu hot ng th trng th cp, mi ngun vn hot ng ca hu ht cc doanh nghip u da vo h thng ngn hng thng mi. Chnh trong giai on ny l thi k mt cn i cung - cu dch v tn dng ngn hng, nn cng l giai on to ra mnh t mu m cho cc ngn hng thng mi c phn nh ra i hot ng, ua tranh lm bng n tn dng v nghim trng hn l chy ua li sut, gy nhiu th trng tn dng; lm cho chnh sch tin t mt phng hng, phi lin tc i ph ngn hn, nguy c bt n tng cao; (3) tnh trng bi chi ngn sch trin min ngy cng ln nh chic thng khng y; u t cng thiu ng b v khng tun th nguyn tc chi ph c hi gp phn tng nhanh h s ICOR. Mt khi lng tin kh ln a vo khu vc ny, nhng do tin u t ko di, thiu ng b nn khng to ra khi lng ti sn tng ng lm mt cn i hng tin. 1.2.Tnh hnh kinh t Tng thu NSNN c t 227,2 nghn t ng, bng 44,6% d ton nm. Tng chi NSNN c t 299,8 nghn t ng, bng 41,3% d ton nm. Tng u t pht trin x hi trong 6 thng c t trn 450 nghn t ng. Tng u t trc tip nc ngoi 6 thng thc hin t 5,1 t USD, bng 94%, tng vn 12

ng k mi v tng thm c t 8 t USD, bng 95% so cng k nm trc. Tng mc bn l hng ha, dch v c t trn 762,7 nghn t ng, tng 22,5% so cng k nm trc. Tng phng tin thanh ton c tng 1,59% so vi cui nm 2010 (tnh n 20/5) Kim ngch XK c t 34, t USD, tng 32,8% so cng k, gp 3 ln ch tiu QH ra. Kim ngch NK c t trn 41,3 t USD, tng 29,7% so cng k. Ch s gi tiu dng thng 5 tng 2,21%, c thng 6 tng khong di 1% so vi thng trc. Tng trng GDP 6 thng u nm c t 5,6%, trong nng, lm nghip v thy sn tng 1,9%, cng nghip xy dng tng 6,6%, dch v tng 6,3%. (Ngun: Bo co ca B K hoch v u t) Bng ch s gi hng tiu dng (CPI) CPI cc thng ca So vi (%) nm 2011 Thng trc (%) 1 1.74 2 2.09 3 2.17 4 3.3 5 2.1 Ngun: Tng cc Thng k

Cng k 2010 (%) 12.17 12.31 13.89 17.51 19.78

Thng 12 nm 2010 1.74 3.87 6.12 9.64 12.07

a.Thng 1/2011 CPI thng 1/2011 tng 1.74% so vi thng 12/2010, nu so vi cng k nm trc CPI thng 1 tng 12.17%. Trc , hai thnh ph ln H Ni v TPHCM cng b mc tng CPI ln lt l 1.68% v 1.01%. Nh vy, y l thng th hai lin tip CPI c nc cao hn hn so vi 2 thnh ph ln. Nguyn nhn ca vic CPI c nc cao hn so vi 2 thnh ph ln c th l do nhu cu tiu dng cc tnh thnh khc tng nhanh hn. Thng thng, khu vc nng thn trong dp Tt cao hn cc thnh ph ln do ngi lao ng thnh ph tr v qu. CPI thng 1 nm nay cng tng cao hn nhiu so vi cng k nhng nm trc . C th, k t nm 1996 tr li y th ch c duy nht thng 1/2008 l tng 2.4%, thng 1 cc nm cn li u tng thp hn 1.7%. iu ny cho thy sc p v lm pht trong nm 2011 s tip tc rt ln. Xt tng mt hng c th, hai mt hng c mc tng cao nht trong thng 1 l gio dc tng gn 3%, tip theo l hng n v dch v n ung tng 2.47%. Cc nhm hng khc nh may mc, giy dp, ung, thuc l, in nc, vt liu xy dng cng tng rt mnh.

13

Tc tng CPI thng t nm 1996 n nay

Ngun: Tng cc Thng k b.Thng 2/2011 Tng cc Thng k cng b, ch s gi tiu dng (CPI) thng 2/2011 tng 2,09% so vi thng 1 trc . Nhn nhn ca c quan thng k l mc tng CPI thng Tt nm nay ch mc trung bnh.C s cho nh gi ny n t vic so snh mc tng ca CPI thng 2 trong nhiu nm tr li y. C th, trong 10 nm gn nht, ch s gi tiu dng thng 2 c 8 nm vt mc tng 2% v thng 2 nm nay cng t mc tng thp nht trong 8 nm va nu.Tuy nhin, so snh trong ngn hn, CPI thng 2/2011 tng cao hn mc ca khong hn 30 thng lin trc. So vi thng 12/2010, ch s gi tiu dng thng ny tng 3,87%; so vi cng k tng 12,31%. CPI bnh qun 2 thng u nm 2011 so vi cng k tng 12,24%. Lun l nguyn nhn tiu dng tng thng Tt dn n ch s gi tng cao. Cc mc nh lng c cng b gn y v tng cu, mc mua sm ca khu vc dn c cng cho thy iu ny.132 nghn t ng h tr thanh khon h thng ngn hng thng mi; tng tin gi gim trong khi tn dng tng trn di 3% hai thng lin tip trc Tt Nguyn n; kiu hi v nhiu; thng Tt cao hn nm ngoi r rng to ra tng cu ln trong thng 2. B Ti chnh c tnh tng mc bn l hng ha, doanh thu dch v tiu dng thit yu tng khong 20-25% so vi nm ngoi trong khong thi gian trc Tt Nguyn n va qua.Trong khi , chi ph u vo sn xut tng trong thng qua, di s tc ng ca nhiu nguyn nhn. V pha chi ph u vo sn xut l lng, thng, u tng hn cng vi gi nguyn, nhin, vt liu nhp khu chnh ln so vi trc.Vi chi ph vn, vic tng li sut cho thy tc ng r rng, trong khi t gi thay i va p t mc chi ph mi cho sn xut, va khin cho khon trch lp d phng c th phnh to hn mt s doanh nghipSn xut nng nghip cng vng giai on kh khn v thi tit, c bit l min Bc. Gia sc cht, rau qu gim tng trng cng khin ngun cung b nh hng trong thng va qua. Nguyn nhn ny c th gy ra thiu hng ha mt s ni, mt vi thi im. Vi rt nhiu yu t tc ng n tng gi nh va nu, trn th trng ngi bn o ti tin ngi mua ra gi. Bin ng mnh ca gi c trong khong thi gian trc v sau Tt Nguyn n cho thy iu ny, nu nhn vo cc mt hng tht gia sc gia cm, rau xanh, du n, bnh mt ko, ng, sa... 14

im li cc nhm hng ha, dch v tiu dng chnh, CPI thng 2 c s ng gp ln ca nhm hng n v dch v n ung khi nhm ny tng ti 3,65%. Trong con s ny, CPI lng thc tng 1,51%; thc phm tng mnh 4,53%; n ung ngoi gia nh tng 3,31%.Cng do nhu cu tiu dng ln trong dp Tt, CPI nhm ung thuc l thng ny tng 2,14%; may mc, m nn, giy dp tng 1,38%; giao thng tng 1,01% (do tng gi v ca nhiu loi hnh vn ti); nh v vt liu xy dng tng 0,83% (do tiu dng in, nc tng trong khi gi xi mng, thp cng cao hn trc); thit b v dng gia nh tng 0,64%...Ch s gi USD thng ny tng 0,94% so vi thng trc. Ngc li, ch s gi vng gim 0,35%. c.Thng 3/2011 Tng cc Thng k va chnh thc cng b ch s gi tiu dng (CPI) thng 3/2011 tng 2,17% so vi thng 2/2011, t mc k lc mi k t thng 6/2008.Nu so vi thng 12/2010, mc tng l 6,12% xp x mc tiu lm pht 7% c nm 2011 ca Chnh ph. CPI thng 3 nu so vi thng 2 va qua th c mc tng l 2,17%. CPI bnh qun qu 1/2011 so vi cng k tng 12,79%. Trong 11 nhm hng ha v dch v c lit k, c ti 6 nhm c mc tng trn 1%.Tng chng mt nht thng 3 l nhm giao thng, CPI nhm ny ln ti 6,69%. K n l nhm nh , vt liu xy dng tng 3,67%. S tng gi mnh m ny vn nm trong tm d on ca cc nh lnh o v chuyn gia kinh t. T u nm n nay, c qu nhiu c hch y mt bng gi c ln cao, nh t gi tng 9,3%, gi in tng 15,28% v gi xng du tng trn di 3000 ng/lt...Nhm c t trng ln nht trong "r" hng ha tnh CPI l hng n v dch v n ung, cng tng cao mc 1,98%. ng ch l, nhm bu chnh vin thng c mt thi gian nhiu thng lin tc "m" v ch s tng gi th sang thng 3, cng nhc nhch ln 0,02%.Tng cc thng k cng cho bit, so vi thng 2, ch s gi vng v gi USD thng 3 tng mnh ln lt l 5% v 3,06%. C th ni, qu I nm nay, mt mt bng gi mi cao hn nhiu so vi nm trc hnh thnh. Theo xu hng gi du th hin nay th e rng, mt bng ny s kh gim. Nhiu chuyn gia kinh t d bo CPI qu I tng 6,12% th tht kh m bo ch tiu lm pht c nm nay l 7%, song theo Ngh quyt ca B Chnh tr va ban hnh, do ch mi 3 thng tri qua nn tm thi, cha iu chnh mc tiu lm pht ny. Khng cn tnh bt ng khi mc tng CPI thng ny c B K hoch v u t cng b trc mc 2,2%. Tuy vy, tnh t bin trong xu hng ch s gi thng 3 vn cn c lu . Trong vng 15 nm tr li y, 2011 l nm u tin c ch s gi thng 3 tng cao hn thng 2. Trc , CPI thng 2/2011 tng 2,09%. Thm ch, trong 15 nm qua, c ti 10 nm ch s gi thng 3 gim so vi thng 2. R rng, y l din bin tri quy lut thng thng. cc nm trc, gi c thng c Tt Nguyn n (thng ri vo thng 2) tng cao nht trong nm do tc ng t lc cu tng mnh. Thng sau , tiu dng gim ko theo gi c hn nhit, hoc gim nh. Quy lut ny thm ch ng vi c nhng nm bt thng trc y, nh 2008 l v d. So vi cc thng 3 ca 15 nm gn y, ch s gi thng 3/2011 ng qun sau mc tng 2,99% ca thng 3/2008. Xt v nguyn nhn, mt s chuyn gia cho rng lm pht tng cao ti thng 3/2011 do y l im ri ca tr chnh sch tin t, khi cung tin v tn dng tng mnh t na cui 15

nm 2010.Bo co ti cuc hp trc tuyn ca Thng trc Chnh ph vi cc a phng ngy 18/3/2011 ca B K hoch v u t cho bit, tnh n ngy 10/3/2011, tng d n tn dng tng 3,68% so vi 31/12/2010, cao hn tc tng ca cng k nm trc; tng phng tin thanh ton cng thi k tng 1,7%.Dng tin cha tht cht khin cu hng ha, dch v tiu dng tip tc to p lc ln bn cung. Tuy nhin, chi ph u vo sn xut tng rt mnh dn ti kch bn co hp ca sn xut h tr gi tng. Trong qu 1/2011, GDP ca nc ta c ch tng 5,5%, thp hn mc tng ca cng k nm 2010.Cung cu khng gp nhau v l thng gi phi tng. Nhng mt lu khc l mc tng rt mnh ca gi nhiu loi hng ha c nhy cao vi nn kinh t to c hi cho tng gi tm l.Gi xng du tng 2.110-3.550 ng/lt (kg) ty loi t ngy 24/2; in tng gi t ngy 1/3 tuy cha nh hng trc tip n k gi tiu dng ny nhng ch trng buc doanh nghip ng k gim sn lng in tiu th cng nh hng n k hoch sn xut; t gi iu chnh mnh 9,3% ko theo gi c nhiu loi hng ha c ngun gc nhp khu tng cao; gi vng leo thang, mt s thi im to tm l khng n nh trn th trngTt c cc nguyn nhn trn u tc ng mnh n tm l th trng v y c l l im kh d on nht ca ch s gi tiu dng thng 3. Trong khi , tng gi tm l ti thng ny c sc p t khng h nh, c tnh ng gp vo mc tng chung khong 0,2%. Chu tc ng tng gi trc tip, gin tip v tm l, ch s gi 11 nhm hng ha v dch v chnh u tng trong thng 3, trong c n 6 nhm tng trn 1%, 4 nhm tng t 0,710,98%.C th, ch s gi nhm giao thng, do tc ng trc tip t vic tng gi xng du, tng ti 6,69% trong thng 3. D c quyn s khng cao nhng nhm ny cng ng gp vo mc tng chung ti 0,6%.Tng thp hn, CPI nhm hng n v dch v n ung mc 1,98% vi lng thc tng 2,18%; thc phm tng 1,57%. ng ch l CPI nhm n ung ngoi gia nh tng ti 3,06% ti thng ny, va do nguyn liu u vo tng nhng cng bao gm tng gi tm l.Chim quyn s gn 40% trong r hng ha dch v tnh CPI, nhm hng n v dch v n ung ng gp ln nht vo ch s gi thng ny, khong 0,8%.Trong khi , ch s gi nh , vt liu xy dng tng 3,67%, gp thm vo ch s chung gn 0,4%. Nguyn nhn l do st thp, xi mng, gas u tng gi kh mnh trong thng ny. Mt s mt hng thm ch chu tc ng tng gi a chiu, va t tng gi nhp khu, va do iu chnh t gi. Trong khi , mc tng trng GDP d kin s l 5,5% trong qu ny, tc gim nh so vi t l 5,83% ca cng k nm ngoi.

CPI cc thng 1-3 nm 2009, 2010 v 2011. Ngun: GSO Theo TS. V nh nh, Ph vin trng Vin Nghin cu khoa hc th trng gi c (B Ti chnh), y l ln th 4 trong vng 15 nm tr li y, ch s CPI tng so vi thng 2 v tng kh cao.Ci quan trng l ch s ca thng 3 tng ngoi quy lut t nm 1995 n nay. Tc 16

l vt quy lut bnh thng. iu bo hiu mc lm pht cao. Cha k nm 2010 c nhiu yu t khng on c nn kh nng kim ch lm pht l kh d on trc c.Nguyn nhn chnh khin cho CPI thng 3 tng cao tri vi quy lut bnh thng l do bin ng ca nhiu yu t ngoi quy lut. Nu bnh thng, CPI ca thng 3 thng thng s gim hoc tng thp hn so vi thng 1 v thng 2 do y l 2 thng tng cao theo ma v. Tuy nhin, ch s CPI l kt qu ca nhng chnh sch iu hnh v gi. Do , thng 3 ny, gi ca nhiu nguyn vt liu c bn ng lot tng ln nh: xng tng 3,6%, than (bn cho in) tng n 47% ty loi, gi in tng 6,8%, gi nc (TP.HCM) tng khong 50%, Ngoi ra, vic iu chnh t gi USD/VND cng l nguyn nhn tc ng n gi mt s mt hng c ngun gc nhp khu. Mt khc, vic iu chnh li sut cho vay, li sut tha thun u theo xu hng tng ln. Cng hng tt c cc yu t trn vo to ra CPI ca thng 3 tng.

Thc t, vic chim mt na hay khng cng khng quan trng v c nhng nm thng 1, thng 2 tng rt cao, chim hn mt na so vi c nm nhng cng khng c vn g. Chng hn c nhng nm CPI tng cao nh nm 2008 do mt gi trn th gii cao. Hay nh tng tn dng ca nm 2007 cng khin cho CPI tng cao.Cn nm 2004 do tch ly lm pht trong mt thi gian di, sut t nm 2002 khi nc ta y mnh u t cng ln. Tuy nhin n khng gy ra lm pht ngay do kinh t Vit Nam ang chu tc ng ca khng hong kinh t khu vc. Do vy, n dn tch ly vo nm 2004, cng vi bin ng v gi du la th gii khin gi nguyn liu u vo tng cao, y ch s CPI thng 3/2004 ln cao. Ci chnh l lm pht nm nay ca nc ta chu tc ng nhiu ca cc yu t bn ngoi nn khng lng trc c. Cho n by gi cng khng ai khng nh c kinh t th gii s vn ng theo chiu hng no. Lm pht kinh t c hay khng, hay khng hong vt qua cha. By gi thc t ang din ra cuc khng hong kp. Nm ngoi l khng hong kinh t bt ngun t M, nm nay khng hong n ca chu u. Tc l c rt nhiu vn khng d bo c.Nhng tc ng ca yu t bn trong cng khng ai lng c c nhng ng tc iu chnh chnh sch theo kiu tng gi nh th. Cha k n ngy 1/5 s tng lng. Tc l cc t din bin dn dp nh th s y gi c i ra ngoi quy lut. V ra ngoi quy lut th khng ai d on c. Nhng ai d on ch l d bo lung tung. Vic CPI tng mnh trong thng 3 ny khng c lin quan g n quy lut tr ca chnh sch tin t, thng 3 khng chu tc ng ca quy lut tr ca chnh sch tht cht tin t. Theo tnh ton, (cn c theo thi im ban hnh chnh sch l thng 10/2009 LTS) tr y s tc ng vo khong thng 4, thng 5, ch khng phi thng 3. Nm ngoi ht thng 10 tht cht tin t, cng thm 5 thng n s ri vo thng 3 nhng thng phi 7 thng nn ri vo khong thng 4, thng 5. d.Thng 4/2011 So vi thng 4 - 2010, tc cng k nm trc, th CPI n ht thng 4-2011 l 17,51%, bnh qun tng 1,46%/thng, trong khi o, li sut tit kim bnh qun cng thi 17

gian trn chi khong 1,18%/thng, nh vy li sut thc m so vi lm pht. Do nguy c ri ro thanh khon l rt ng bo ng! Lm pht vi ni hm c hu ca n lun gy nhng c sc tn cng vo mi mt ca i sng kinh t - chnh tr x hi ca quc gia, buc Chnh ph phi ra tay i pho. Thng thng phi dng n cc bi thuc t gi nh phn ng mnh bng chnh sch tin t v chnh sch ti kho. ng nhin cc vn ni cm s xut hin qua cc hin tng mang tnh qui lut nh: thanh khon trong cc ngn hng b tht cht, li sut phi dng cao, cc k vng v tng trng xu i, gi c vn cao li b khuych i bi cc yu t tm l, tin trong lu thng lun c xu hng tm ni tr n vo cc vt mang gi tr c tnh truyn thng la vng, bc, ngoi t, bt ng sn, nguyn, nhin vt liu qu lm cho khp cc no hng ho, dch v u tng gi. Ngha l ch c sc mua ca ng ni t bi xung gi. Nguyn nhn c bn : Th nht, nn kinh t c m ln, nhng li nhp siu cng ln (4 thng u nm 2011 nhp siu ti 4,9 ti USD, chim 18,5% kim ngch xut khu). Cng vi s gim gi tr i ngoi ca ng ni t (ph gi ni t v/hoc t gi tng) th nguy c lm pht kp l hin hu: lm pht t bn trong v lm pht nhp vo t bn ngoi ging nh cui nm 2007 v nm 2008. Cn nh li nn kinh t ca nc ta sut hn 20 nm qua (tr duy nht nm 1992 c xut siu tuy ch c vi chc triu USD), lin tc l nn kinh t nhp siu, trong khi t gi hu nh khng i xung m ch c xu hng trn ngang v i ln theo chiu gim gi tr ca ng ni t theo ui chin lc hng v xut khu, nhng li ha ra ch yu lm t ha hng nhp vao trong nc v hn 70% gi tr hng xut khu ca nc ta l hng gia cng, lp rp c rut v cng ngh nhp vo t nc ngoi. Do , nhp siu nc ta ng ngha vi nhp khu lm pht v lm tng n nc ngoi qui i. Nhng ngy qua do tng cng kim sot tnh trng qun l ngoi hi bi bung lng trong thi gian dai, c tc dng ko t gi th trng t pht v st th trng chnh thc, nhng tnh bn vng cha c nhn thy r t c cu ngoi thng v c ch th trng. Nu c bt n xy ra nh trin vng tng trng xu i, tht nghip gia tng v dng vn ngoi chy ngc ra, ng ni t s li mt gi mnh, khi s tc ng tng lm pht cao hn v phi b ra nhiu ni t hn c mt ng ngoi t. Th hai, v nhng tc ng t bn ngoi: Sau khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu, nhiu quc gia lm vo cnh n cng tng cao v tht nghip gia tng, nhiu nm lin s dng chnh sch tin t ni lng kch hot cho nn kinh t. c bit vi nn kinh t ln nht th gii, khi Chnh ph M lin tc tin ra, cng vi chnh sch h thp li sut c ban xung cn 0,25%/nm th gi tr ng la cng lin tc ri mnh xung so vi cc ng tin mnh khc - mt biu hin c th ca cuc chin tin t, gy hiu ng n ton cu v to p lc tng gi vng, bc, hng ho tiu dng khc tnh bng ng la M. p lc lm pht do li gia tng, nht l vi ng la M, c 3 ng a vo lu thng th c ti gn 2 ng lu thng ngoi lnh th M. Nu tip tc tng nhp khu t nhng nn kinh t c ng tin giam gi thi nhiu quc gia, trong c Vit Nam li phi nhp khu lm pht v/hoc gy ch tc cho xut khu t nc. Th ba, tnh trng vng lun qun: T chc tin dung thiu tin vn so vi cu tn dng phai huy ng vi mc cao hn mc trn Nha nc quy inh dn n lai sut cho vay cung tng, trong khi th trng th tha tin tiu dng hng ho hp th hiu, lm cho tin trong lu thng vao linh vc phi sn xut, khng qua ngn hng, ong lai th trng bt ng san rng ln nhng lai b ng bng do gi cao chi vi, chi nhng ai gia mi sn tin s hu nhng vi tri ep bng moi gia. Th t, tng cu qu ln so vi tng cung ca nn kinh t lin tc b ko di cng l nguyn nhn c bn khin gia tng lm pht. T nhiu nm nay, tng cu nn kinh t nc ta qu ln hn so vi tng cung c biu hin qua ch tiu tng u t x hi v tiu dng cui cng vt so vi gi tr sn xut (GDP) t 15 n 17% lin tc t nm 2007 n nay. Trong khi o, nng sut lao ng qu thp, vn u t cho tng trng nhiu lm cho gi thnh tng qu cao, y gi bn tip tuc tng. Lm pht suy cho cng l bc tranh 18

phn nh ca s mt cn i gia tng cung v tng cu. Tuy nhin c cu cung v c cu cu trong mi trng th hiu bin i nhanh v qui lut khan him ti nguyn thin nhin cho sn xut cng tham gia gy hiu ng ti lm pht.

Din bin CPI giai on 1996 - 2010 cho thy lm pht thng gim vo thng 4. S liu: GSO Nu nhng d bo ny tr thnh s thc, y s l mc tng CPI theo thng cao nht 15-16 thng tr li y. Bin ng ca ch s ny k t nm 1996 tr li y cng cho thy cha c thng 4 no CPI li tng cao n vy. Ngay c vi nm lm pht nh cao 2008, ch s gi tiu dng thng 4 ca c nc cng ch tng 2,2% (khi , CPI H Ni v TP HCM tng ln lt 1,49% v 1,82%).Theo mt s chuyn gia, iu ny rt ng quan ngi bi p lc tng gi nguyn liu u vo trn th trng quc t t nay n cui nm c d bo l rt ln. e.Thng 5/2011 Tng cc Thng k va cng b ch s gi tiu dng c nc thng 5 vi tc tng 2,21% so vi thng trc, so vi thng 12 nm trc, ch s gi tiu dng (CPI) thng 5 tng 12,07%; so vi thng 5/2010 tng 19,78%; v bnh qun 5 thng u nm 2011 cng tng 15,09% so vi cng k nm 2010. Nhiu nhm nh lng thc, thc phm, vt liu xy dng gim nhit ng k so vi tc tng chng mt trc .ng nh d on ca nhiu chuyn gia, sau 3 thng lin tip tng mnh , ch s gi tiu dng (CPI) thng 5/2011 c du hiu chng li v h nhit nhanh chng. Theo cng b ca Tng cc Thng k, CPI thng 5 ca c nc c mc tng 2,21% so vi thng trc, mc kh thp so vi con s hn 3% thng trc .Tuy vy nu so vi thng 5/2010 mc tng li kh cao ti 19,78%, so vi bnh qun 5 thng u nm 2011 vi 5 thng 2010 l 15,09%. Trong khi thng 4 va qua so vi cng k 2010 ch mc 17,51% v 4 thng u nm so vi 4 thng nm ngoi l 13,95%. Ch s gi nhm hng n v dch v n ung thng ny tng 3,01%, trong lng thc tng 1,77%; thc phm tng 3,53%; n ung ngoi gia nh tng 2,67%.Ch s gi nhm giao thng thng 5 vn chu nh hng t tng gi xng du ngy 29/3 v h qu t tng cc vn ti ca doanh nghip dch v ngnh ny. Tuy nhin p lc ln ch s gi thng ny ca nhm thp hn rt nhiu nn ch cn tng 2,67%.Nhm nh v vt liu xy dng cng h nhit nhng vn cn mc cao, CPI nhm ny tng 3,19% trong thng 5. Gas, in, nc, du ha, v nhiu loi vt liu xy dng tip tc tng gi khin ch s gi nhm ny cha th gim.Vi 8 nhm cn li, duy nht CPI bu chnh vin thng gim 1,68%, trong khi c ti 4 nhm tng trn 1% v 2 nhm tin rt st mc tng ny.Trong thng, ch s gi vng tng 1,43%; ch s gi USD ngc li gim 0,98%. 19

Din bin gi ca cc nhm. Ngun: GSO C th thy, mc tng CPI thng ny ph v xu hng tng tc trc khi gim hn thng 4/2011 trn 100 im phn trm (hn 1%). Tuy nhin, nu so snh tng ng vi cc thng 5 v trc th ch s gi thng ny vn cn duy tr mc tng kh cao.Mt s nhm hng vn c mc tng cao, d c h nhit so vi thng trc. Nhm nh v vt liu xy dng (gm tin thu nh , in, nc, cht t v vt liu xy dng) vt ln dn u vi mc tng 3,19%. thng trc nhm ny vn xp th 2 sau nhm giao thng.C th thy, tc ng t vic tng gi xng du, in, gas khin cc chi ph ny tng ln, bn cnh cc chi ph gi u vo ca cc dch v, sn xut cng b y ln.Mc nh hng tip theo l nhm hng n v dch v n ung tng 3,01%. thng trc, nhm ny c s t bin khi tng ti 4,50%. Nhm giao thng thng ny c tc gim ng k 2,67%, trong khi thng trc vt ln dn u vi mc tng ti 6,04%.Cc nhm khc nh thit b v dng gia nh; thuc, dch v y t; may mc, m nn, giy dp c mc tng t 1,02 -1,63% so vi thng trc. Ring bu chnh vin thng l nhm dch v duy nht gim 0,02% trong thng.Ch s gi vng thng ny li tng ti 1,43%. Ch s USD vn gim 0,98%, cho thy mc can thip vo th trng ngoi hi ca NHNN phn no khin ngoi t h nhit ng k. Theo d bo ca Cc Qun l gi (B Ti chnh) v ca mt s chuyn gia, CPI thng 6 ti c th vn c xu hng tng khong 0,7-0,8%. ng Cao S Kim, nguyn Thng c NHNN d on, CPI nhng thng ti c th tng cao hn nhiu so vi mc chng li ca thng 5 ny. V cc tc ng n ch s gi thng ny, ng ch l nhng iu chnh trn th trng tin t. Theo nhiu ngun tin, Ngn hng Nh nc gn y c ng thi mua vo khong 1 t USD, y mt lng tin ln vo h thng ngn hng lm tng thanh khon tin ng.Trong khi , tn dng tip tc tng trng trc nhu cu vay vn cn cao. Ngc li, huy ng vn ca h thng ngn hng vn kh khn vi mc tng trng m thi gian gn y. Hai trng thi ny u c th lm tin trong lu thng tng ln, v u c th dn 20

n nh hng tiu cc ti CPI.Trong khi , lng ti thiu tng t 1/5 m rng kh nng chi tiu ca ngi hng lng v lm gia tng chnh lch cung cu. Mt s bin ng gi c thuc nhm hng tiu dng thit yu phn nh kh r xu hng ny trong thng 5.Thm vo , chi ph y vn trong xu hng tng ln, tip tc to nhng iu chnh trong c cu gi thnh sn phm v dch v tiu dng thit yu.Vi cc doanh nghip, gn nh mi chi ph u vo u ang b i ln rt nhanh: li sut cao lm tng chi ph vn; gi nguyn, nhin liu tip tc tng phn nh vo gi thnh; ph vn chuyn, thm ch chi lng cng c iu chnh tng thm, lm gia tng p lc iu chnh gi bn sn phm v dch v ca doanh nghip.

>> CPI thng 5 c th tng khong 2% Thng 5/2011, lm pht ti Vit Nam tip tc tng mnh v hin ln gn mc cao trong nm 2008. Khi cc yu t gy ra lm pht cha c du hiu bt cng thng, lm pht ti Vit Nam c th chm mc 20% trong nhng thng ti. D cc nh hoch nh chnh Din bin CPI qua cc thng t u nm n sch tht cht chnh sch v quyt nh nay. Ngun: GSC nng mt s loi li sut kh nhiu ln trong nm 2011, cn thm cc bin php kim sot trong nhng thng ti bi cuc chin chng lm pht cn lu mi qua. Thng 5/2011, lm pht tng 19,8% so vi cng k, t mc 17,5% vo thng 4/2011 v nh vy lm pht tng 9 thng lin tip. Nu tnh yu t ma v, so vi thng 4/2011 CPI tng 2,1% trong thng 5/2011, mc tng ca thng 4/2011 l 3%.Lm pht gi thc phm tng thng th 12 lin tip, n thng 5/2011 tng 28,3% so vi cng k t mc 24,4% ca thng 4/2011. Nu iu chnh vi yu t ma v, gi thc phm thng 5/2011 tng 3% so vi thng trc sau khi tng 3,8% trong thng 4/2011.

Hin nay, vn lm pht ti Vit Nam vn ht sc cng thng. 3 thng k t khi chnh ph Vit Nam chuyn hng chnh sch t tng trng kinh t sang kim ch lm pht v thc hin cc bin php tht cht mnh tay. Cng c chnh sch ti kha v tin t u c s dng th nhng cho n nay tc dng cha ln, t nht trn mt trn chng lm pht. Gi c cc mt hng ti Vit Nam u tng, c bit mt hng lin quan n thc phm v nng lng. D mc tng ca ch s CPI trong thng 5/2011 gim nhng vn mc cao. Hn th na, CPI thng 3 v thng 4/2011 chu tc ng trc tip t vic gi 21

in v nng lng c iu chnh tng 2 con s ln lt vo cui thng 2/2011 v thng 3/2011. Tm li, lm pht ti Vit Nam vn cha c kim ch v c th vt 20% trong nhng thng ti. 2.Cc bin php kim sot lm pht trong giai on ny Th tng Vit Nam Nguyn Tn Dng k ban hnh Ngh quyt 11. Ngh quyt ny c coi l chin lc kinh t ca chnh ph cho nm 2011. N a ra mt lot cc gii php tp trung ch yu vo kim ch lm pht, n nh kinh t v m v bo m an sinh x hi.Trc sc p v bt n v m trm trng t u nm ti nay v nhng h ly nghim trng n x hi nu cc yu t bt n ny khng c gii quyt, c th ni Ngh quyt 11 th hin quyt tm phn ng nhanh ca chnh ph. N cng ln u tin cho thy chnh ph gt mc tiu tng trng sang mt bn v ch tp trung vo n nh kinh t v m trong nm nay. Trn bi cnh t nhiu nm nay Vit Nam lun t nng mc tiu tng trng, vic loi b hon ton mc tiu ny khi bc tranh kinh t nm 2011 trong Ngh quyt 11 c th ni l mt bc ngot ln v chnh sch. Ngh quyt 11 a ra 6 nhm gii php chng lm pht v n nh v m: (1) Qun l cht th trng tin t: km gi tc tng trng tn dng ca nm 2011 mc di 20% (ch s ny cho nm 2010 l 25%), thc hin kt hi bt buc, trc ht l vi khi doanh nghip nh nc (DNNN), v qun l cht th trng vng, tin ti xa b kinh doanh vng ming trn th trng t do. (2) Tht cht u t cng: tng thu ngn sch nh nc khong 7% 8% so vi d ton ngn sch 2011 c Quc hi thng qua, gim chi thng xuyn ca 9 thng cn li xung 10%, t gim bi chi ngn sch nh nc nm 2011 xung di mc 5% GDP. (3) Tng cng qun l cc th trng hng ha: nhp siu khng qu 16% tng kim ngch xut khu, tng cng qun l gi. (4) Tng gi in v xng du, h tr cc h ngho sau khi iu chnh gi in. (5) Bo m an sinh x hi. (6) y mnh thng tin tuyn truyn Th tng qun trit cc B, ngnh v a phng tp trung vo 8 nhm gii php u tin. Th nht, iu hnh chnh sch tin t linh hot, u tin cho sn xut. Ch kim sot n xu ngn hng, nht l n xu lin quan ti bt ng sn. iu hnh li sut theo mc tiu kim ch CPI di 15%. Tip tc kim sot cht v qun l c t gi ngoi t v vng. Ngn hng Nh nc Vit Nam tip tc iu hnh chnh sch tin t vi mc tiu bo m tc tng trng tn dng nm 2011 di 20%, tng tng phng tin thanh ton khong 15-16%. Th hai, kim sot cht ch gi c, khng thiu hng, ngn chn u c. c bit gi cc mt hng thit yu, sn phm u vo ca nn kinh t iu hnh theo nguyn tc th trng, iu chnh ph hp vi tng thi im, giai on theo ng mc tiu kim ch lm pht, m bo an sinh x hi. Th ba, iu hnh cc chnh sch thu, chi NSNN theo hng gim bi chi, tit kim chi thng xuyn, bn cnh m bo thc hin an sinh x hi. Th t, thc hin kim sot, hn ch nhp siu, c cc chnh sch hn ch nhp khu cc mt hng xa x. Th nm, tip tc ct gim, iu chuyn vn u t cng, tp trung vn cho cc d n, cng trnh cp bch, thit yu, trn c s xem xt, gii quyt tng d n c th, u tin d n 22

phc v sn xut, an sinh x hi, phng chng thin tai, quc phng an ninh. Tip tc tho g th tc, to mi trng thu ht u t nc ngoi. Th su, quan tm cng tc an sinh x hi, h tr to cng n vic lm, xem xt tip tc ci cch tin lng, cc chnh sch h tr cho cc i tng ngi ngho, gia nh chnh sch, sinh vin. Th by, tng cng cng tc an ninh trt t, an ton x hi, an ninh quc phng. Th tm, lm tt cng tc thng tin tuyn truyn, to s ng thun mi cp, mi ngnh n lc vt kh khn, t mc tiu ra, thng tin y nhng vn x hi, d lun quan tm. n trung tun thng 5-2011, S Ti chnh ban hnh k hoch v mt s gii php ca ngnh nhm kim ch lm pht trn a bn, trong phn u tng thu ngn sch Nh nc, tit kim 10% chi thng xuyn ca 9 thng cui nm. Tham mu cho UBND tnh ban hnh Quyt nh s 1348/UBND-KTTC ngy 15-3-2011 v hng dn cc s, ban, ngnh, huyn, th x, thnh ph, vv... thc hin tit kim thm 10% chi thng xuyn ca 9 thng cn li ca nm 2011. Tng cng thu ngn sch, bo m thu ng, thu , thu kp thi, tp trung x l cc khon n ng thu; thc hin chnh sch min, gim, gia hn thi gian np thu, hon thu cho cc doanh nghip theo ch o ca Chnh ph, B Ti chnh, to iu kin thun li cho doanh nghip pht trin sn xut, kinh doanh, phn u thu ngn sch Nh nc nm 2011 vt d ton 10%. S tham mu cho UBND tnh ban hnh quyt nh v vic quy nh tm thi trnh t, th tc xc nh gi khi im u gi v gi giao cp quyn khai thc m vt liu xy dng trn a bn tnh to ngun thu cho ngn sch Nh nc. Tm dng vic trang b mi xe t, iu ha nhit , thit b vn phng, gim ti a chi ph in, nc, in thoa, vn phng phm, i cng tc nc ngoi, vv... ng thi, nng cao hiu qu s dng ngun lc ca Nh nc nh i vi cc c quan hnh chnh, n v s nghip cng lp th ngoi d ton ngn sch Nh nc c giao, phi huy ng thm ngun thu t ph, l ph, thu t hot ng s nghip b sung ngun chi thng xuyn theo quy nh, vv... Thc hin tt cc chnh sch an sinh x hi trn a bn nh quan tm cng tc o to ngh, gii quyt vic lm v xut khu lao ng, hon thnh phn b trn 70% kinh ph theo mc tiu nh chnh sch chn nui, trng trt, chnh sch pht trin cy cao su, chnh sch thy li ph, chng trnh pht trin nng thn mi, vv... Thc hin mt s gii php ch o kim sot gi, bnh n th trng, gp phn kim ch lm pht. Phi hp vi S K hoch v u t tin hnh r sot cc d n c giao k hoch u t pht trin nm 2011 kp xut vi UBND tnh ban hnh Quyt nh s 1028/Q-UBND ngy 4-4-2011 v vic tm dng trin khai thc hin 10 d n c giao k hoch u t pht trin nm 2011 vi tng kinh ph 62 t 800 triu ng. c bit, s vn u t nu trn ca cc d n tm dng trin khai thc hin trong nm 2011 s c u tin tp trung b tr cho cc d n trong cng lnh vc, cng chng trnh v hon thnh xy dng trong nm 2011. 3.nh gi tnh hnh kim sot lm pht Vit Nam trong thi gian qua 3.1. Nhng thnh cng Vit Nam v ang phi i mt vi p lc lm pht nng n hn so vi a s cc nc khc trn th gii. Tt nhin, lm pht Vit Nam phn ln do yu t ton cu, v gi du v lng thc th gii tng cao. Bn cnh , cng c cc yu t bn trong v ti kha v tin t. Cc bin php c Chnh ph thc hin k t sau Tt Nguyn n nhm bnh n kinh t v m v kim ch lm pht l nhng n lc ng c khen ngi. c bit, Ngh quyt 11 l mt bc ngot khng ch trong hoch nh chnh sch m cn trong t duy chnh sch. An ninh nng lng, an ninh lng thc b e da, tnh hnh an ninh chnh tr th gii din bin phc tp, Th tng Chnh ph nh gi tnh hnh pht trin KTXH 5 thng u nm 23

c nhng kt qu tch cc. Nhng kt qu c th thy r trong bi ton n nh kinh t v m, vi vic kim sot cht ch tin t, tng trng tn dng, qun l c th trng ngoi t, vng, thc hin chnh sch ti kha tht cht, gim u t cng, khc phc tnh trng u t dn tri, km hiu qu, gi n nh t gi, tng d tr ngoi t, m bo tt hn cn cn thanh ton, ct gim u t cng mnh m, gp phn n nh v m. Bi chi NSNN c m bo di 5% (nu tnh con s tuyt i mi mc 19% k hoch nm), CPI ang c chiu hng gim mnh tng, nhiu mt hng ang gim gi; kim ngch xut khu tng n tng ti 32,8% vi lng hng ha XK tng ln ng k (hn 22%). Cng tc an sinh x hi tip tc c m bo, cc chnh sch mc tiu, h tr lng thc cho ngi dn cc vng kh khn c y mnh. Cng tc quc phng, an ninh, i ngoi, phng chng tham nhng tip tc c nhng kt qu tch cc. Ch tch y ban Nhn dn thnh ph L Hong Qun cho bit trong 5 thng u nm 2011, mc d tnh hnh kinh t-x hi gp nhiu kh khn thch thc, nhng vi s n lc ca cc cc cp, ngnh v cc tng lp nhn dn, thnh ph vt qua kh khn thch thc duy tr mc tng trng n nh. Ni bt l cc ngnh dch v t mc tng trng kh, trong tng mc bn l c t trn 36,2 nghn t ng, tng 24,9% so vi cng k nm trc; xut khu t 2,16 t USD; khch du lch quc t n thnh ph t 242.000 lt ngi, tng 10% so vi cng k; gi tr sn xut cng nghip tng 12,4,%; 123 d n u t trc tip nc ngoi c cp php vi s vn 1,33 t USD... Cc lnh vc vn ha-x hi cng c trin khai quyt lit v t nhiu kt qu ng khch l nh gii quyt vic lm cho trn 23.900 lao ng, an ninh trt t m bo, ci cch hnh chnh tip tc c thc hin nghim tc, t chc tt cc ngy l ln v cng tc bu c... Sau 3 thng thc hin Ngh quyt 11 ca Chnh ph, thnh ph t c nhiu kt qu nh th trng ngoi t v th trng vng dn c n nh, huy ng v cho vay vn nm trong gii hn cho php, tit kim 10% chi thng xuyn vi s tin trn 200 t ng, tm dng mua sm ti sn trn 212 t ng, tm dng cha giao vn cho cng trnh khi cng mi v cng trnh chun b thc hin vi s tin trn 1,6 nghn t ng... Cng tc kim sot, qun l gi c, bnh n th trng cng mang li kt qu tch cc v cc hot ng h tr doanh nghip n nh sn xut kinh doanh c y mnh, phong tro tit kim in-nc v thc hin cc chnh sch an sinh x hi c s hng ng tch cc ca cc doanh nghip, cc tng lp nhn dn trn a bn. Bo co ca Ch tch y ban Nhn dn L Hong Qun cng nu bt nhng kh khn m thnh ph ang phi tp trung ch o, l ch s gi tiu dng thng 5 (2,38%) c gim nhng vn cn cao, vn p ng cho sn xut ang gp kh khn, li sut ngn hng cao nh hng trc tip n sn xut v tiu dng ca nhn dn... Thnh ph ang tp trung trin khai ng b cc gii php nhm hon thnh k hoch ra ca nm 2011, trc mt n nh b my nhim k 2011-2016, tng cng cc hot ng xc tin thng mi v u t, ng thi n c cc ch u t y nhanh tin hon thnh ng k hoch i vi cc d n trng im trn a bn thnh ph. Tuy nhin, ngi ng u Chnh ph cng lu hng lot vn ni ln, ang l thch thc to ln trong cng tc qun l, iu hnh pht trin kinh t - x hi thi gian ti. l ch s lm pht c chiu hng gim nhng vn cn cao; nhp siu cn ln, lm sao tip tc y mnh thu ht u t nc ngoi, m bo i sng ngi ngho, thu nhp thp, lao ng ph thng v cc khu vc kh khn.Bi ton bao trm ln tt c l va phi mnh m 24

ct gim u t, bnh n th trng, kim sot tng trng tn dng, va m bo tc tng trng, n nh cc cn cn v m, bo m an sinh x hi. 3.2.Hn ch v nguyn nhn Nhp siu trong 5 thng u nm 2011 xp x 6,6 t USD, tng hn 15% so vi cng k nm 2010. Con s bit ni ny cho thy cc chnh sch hn ch nhp siu vn cha hiu qu v y cng l hu qu ca nn kinh t gia cng sut thi gian qua. . y l con s th hin s bt cp khi m ngay t u nm, ch trng chng nhp siu c ban hnh cng vi hng lot bin php tin t cng nh hng ro thu quan, k thut thng mi .Theo bo co ca TCTK, nhp siu trong 5 thng xp x 6,6 t USD, tng hn 15% so vi 5 thng nm 2010; nu khng k xut khu du th th nhp siu ln ti 9,6 t USD v tng hn 21% so vi 5 thng nm 2010. Ring trong thng 5 nhp siu c tnh l 1,7 t USD.Nh vy, nhp siu trong thng 5 tng cao nht so vi 17 thng qua. V ng lo ngi l xu th nhp siu tng cao lin tip trong 5 thng qua. Din bin trong 5 thng nm 2011 l tng rt u n, thng sau tng cao hn thng trc, nhp tng nhp siu 5 thng u nm 2011 cao hn nhiu nhp tng cng k 2010. th 1: So snh nhp tng nhp siu 5 thng u nm 2011 v cng k nm 2010

V c cu mt hng nhp khu, kim ngch nhp khu nhm mt hng hng dt may, nguyn ph liu dt may v dy dp cng dn 5 thng u nm 2011 l 5,394 t USD. Trong , mt hng si dt tng 62%, vi tng 44,2% so vi cng dn 5 thng u nm 2010 iu ny cho thy con s xut khu hng dt may tng 35,6% 5 thng u nm 2011 so vi cng k nm 2010 trong iu kin gia tng gi cc nguyn liu u vo dng nh t c ngha i vi nn kinh t.iu ng quan ngi l vic nhp khu cc mt hng nng sn, c coi l mt li th ca Vit Nam ang c xu hng tng ng k. Kim ngch nhp khu thy sn 5 thng 2011 tng 47,8% so vi cng k nm 2010, du m ng thc vt 53%, phn bn 12,4%, cao su 43,7%, g v cc sn phm t g 28,6%, thc n gia sc,..Theo tnh ton th n ht thng 3/2011, s tin nhp siu l hn 3 t USD. Th nhng vi hng lot bin php hn ch nhp siu c a ra, ch trong 2 thng 4 v 5 ca nm 2011 tng ln gp i. Con s ny l gn 19% v hin vt mc tiu kim ch 16% do Chnh ph t ra.n nay, Chnh ph, B Ti chnh v B Cng Thng p dng hng lot chnh sch nh dng mua sm t cng c ngun gc NK; hn ch NK hng xa x nh t, in thoi di ng, ru, bia, thuc l, m phm; ban hnh danh mc cc mt hng cn kim sot, hn ch NK... Tuy nhin, nu nhn vo c cu hng ha NK th dng nh chnh sch ny ang c s phin din v km hiu qu.Theo i din B Cng Thng th s d 5 thng u nm nhp siu cao nh vy l do gi v lng hng ha tng lm kim ngch NK tng thm 9,4 t USD. Trong , ring gi nguyn liu u vo tng cao khin nhp siu cng thm 1,5 t USD. c bit hn, cc bin php gim nhp siu ch yu tp trung vo nhm hng ha cn hn ch v kim sot NK. Th nhng theo phn tch ca B Cng 25

Thng th t trng ca 2 nhm ny ch chim 16,9% trong tng kim ngch NK. Trong khi , nhm hng cn NK (gm my mc thit b, vt t, nguyn liu phc v sn xut, k c sn xut hng XK) chim t trng ti 83,1%. Th nhng cc bin php qun l NK i vi nhm ny cha pht huy tc dng. Nh vy c th thy, r rng bin php kim ch nhp siu cha thc s tng th, thm ch c th ni l... b lt i tng cn kim sot kim ch nhp siu.Nhp siu tng nh vy chng t nhng thng va qua cc bin php hnh chnh (hn ch nhp nhp khu 100 mt hng, hn ch nhp hng tiu dng cao cp, in thoi...) nhm gim nhp siu ca Chnh ph t ra cha hiu qu. Vic Chnh ph Vit Nam s dng cc bin php hnh chnh, ch khng phi cc cng c th trng, chng la ha nn kinh t bng cch gi t gi ng Vit Nam cao trong khi ng USD mt gi trn th trng th gii, gin tip khuyn khch cc nh nhp khu nhp cc mt hng t cc nc c gi c thp hn vo th trng Vit Nam, cho d cc hng ha c kh nng sn xut ti Vit Nam. Chnh ph cng cha s dng cc cng c bo h hu hiu phi thu quan v c thu quan bo h cc mt hng nng lm nghip trong l trnh gia nhp WTO m Vit Nam ang cn c hng u i, nhm gim nhp siu cc sn phm nng sn c kh nng sn xut trong nc, gp phn gim nhp siu chung ca c nc.Mt khc Chnh ph c chnh sch tht cht t pha cu. Trong khi dng nh cha c cc chnh sch mnh thc y pha cung vn d yu t v ang chng chi vi hng lot chnh sch tng gi nng lng (xng, du, in, than) v iu chnh t gi hi oi nhng thng qua.Nhp siu hin nay cng do tc ng lan ta trong qu kh di hn ca mt c cu kinh t km hiu qu, duy tr lu tnh trng gia cng. Vit Nam l mt nc i sau, c li th pht trin nn nng nghip cht lng cao, i cng vi n l pht trin cc ngnh cng nghip ch bin nng sn phc v cho xut khu, cng nghip c kh phc v nng nghip.Song Vit Nam ang b ng cc ngnh cng nghip h tr cho nng nghip, dnh th phn ny cho cc nh u t nc ngoi chim lnh, to nn knh nhp khu cc hng ha phc v cho pht trin nng nghip. Sau gn 30 nm i mi Vit Nam vn chm trong nn kinh t gia cng c gi tr gia tng thp, cha chuyn sang giai on cao sng to v lm ch k thut trong qu trnh cng nghip ha c s la chn ngnh chin lc to thng hiu quc gia. V v vy Chnh ph cn c mt chnh sch quyt lit ti c cu kinh t i cng to mi trng tng nng lc cho pha cung h tr cho cc ngnh xut khu t c tc ng lan ta n nhp khu.Cc chuyn gia kinh t cho rng, nhp siu hin nay ca VN i din vi nguy c kp. C th l VN va phi nhp siu nhiu hn v gi tr quy bng tin, nhng li t hn v s lng. V d c th l mt hng xng du. Theo phn tch ca B Cng Thng th 5 thng u nm, xng du NK ln n trn 5,14 triu tn vi gi tr hn 4,5 t USD. Trong khi , gi tr hng ha quy s lng th ch tng 15,6% - th nhng gi tr quy bng tin th tng ti 41%. Nh vy c th thy rng, nguy c kp l VN khng ch ngy cng phi NK nhiu xng du hn p ng nhu cu trong nc, ng thi cng phi tr nhiu tin hn cho s tng gi ca mt hng ny. Khng ch nguy c kp nhp siu c v lng ln gi, kinh t VN cn phi gnh chu nguy c kp gia XK th v NK sn phm tinh. Cng vi mt hng xng du, nhiu nm lin XK du th b p c cho NK xng du thnh phm. Th nhng 5 thng qua, XK du th ch thu v 3 t USD th NK ti 4,6 t USD. iu ng ni l gi ca du th ch tng 25%, trong khi gi ca xng du thnh phm li tng t 32% - 40%. Tng t l cc mt hng nh caosu cc loi cng tng gi thm 25,5%, si tng 39,4%, c bit nh bng v kim loi thng khc tng ti 110%... iu ny cng l gii con s cn cn NK 5 thng ca nm 2011 tng do lng ch khong 1,9 t USD (chim 20%), nhng tng do gi li ln ti 7,5 t USD (chim 80% kim ngch tng thm). Vy n lc VN cn tnh ton li c cu hng ha XK. Thc t y l cu hi c, nhng li tr nn rt nng vo thi im ny. Cc chuyn gia kinh t cho rng, nhng mt hng chin lc hin nay ca VN nh du th, than , cc loi ti nguyn, khong sn v nguyn liu th cn phi c hn ch XK. Bi nu khng th ch trong 2 - 3 nm ti, VN phi NK tr li than . Khi , VN s phi tr nhiu tin hn NK mt lng than t hn s bn i. Tng t theo d tnh th cng ch tng lai gn, VN cng phi NK du th phc v cc nh my lc du, NK qung luyn thp... m i km vi vic NK ny l nguy c kp v gi cao v lng thp. 26

Bo co ca B K hoch v u t cho thy, 5 thng u nm, gi tr sn xut cng nghip c t xp x 343.600 t ng, tng 14,2% so vi cng k nm ngoi. Nu l con s d bo ca 6 thng, khong 419.000 t ng, cng tng 14,2% so vi cng k, th cng rt ng khch l.Tuy nhin, lin quan n sn xut cng nghip, Th trng Cao Vit Sinh, trong rt nhiu phin hp giao ban sn xut - kinh doanh hng thng, do B K hoch v u t t chc, lun phi t cu hi v dong ngy cng ln gia gi tr sn xut v gi tr tng thm. Cu hi ny li mt ln na c t ra, nu nhn vo s liu sn xut cng nghip 5 thng v d bo 6 thng u nm.Bo co ca B K hoch v u t cho thy, trong khi gi tr sn xut cng nghip 6 thng u nm tng khong 14,2% so vi cng k nm 2010, th GDP ca c khu vc cng nghip v xy dng ch tng 6,6%. Chi ph u vo tng cao l mt trong nhng l do khin hiu qu sn xut - kinh doanh khng cao.Song ng ngi hn, theo cc chuyn gia kinh t, l du hiu tn kho cao bt u xut hin. Theo thng k ca V Thng k cng nghip (Tng cc Thng k), ch s tn kho ti thi im ngy 1/5/2011 ca ton ngnh cng nghip ch bin, ch to so vi cng k nm trc tng 14,6%. Trong , c nhng ngnh c ch s tn kho cao, nh sn xut bia v mch nha (tng 98,3%); sn xut cp in v dy in c bc cch in (tng 75,9%); sn xut ung khng cn (tng 49,5%); sn xut ging, t, bn gh (tng 45,6%)Mc d, theo quan im ca Th trng Cao Vit Sinh, quan trng l phi xem tn kho mt hng no, song r rng, tn kho tng cao l du hiu cn tnh n. Bi l, tn kho cao cng phn no cho thy tc tiu th sn phm, hng ha ang tng chm li.Nu lin h ch s tn kho cao, vi tc tng tng mc bn l hng ha v dch v trong 5 thng qua, cng c th cho thy iu ny. Mc d, theo b inh Th M Loan, Ph ch tch Hip hi Doanh nghip bn l Vit Nam, xt c v gi tr tuyt i v tc tng tng i, th ch s ny u c mc tng cao (5 thng u nm 2011, c t trn 762,7 nghn t ng, tng 22,5% so vi cng k nm 2010), song nu tr i yu t gi c, th ch cn khong 7,5%.Sc mua yu l d hiu, bi khi lm pht tng cao, ti tin ca ngi dn thm thng v chnh sch tht lng buc bng c thc hin. Trong mt nghin cu gn y v nhng tc ng ca lm pht n ngi dn, nhm chuyn gia ch ra rng, chi cho lng thc, thc phm thm ch chim ti 56% thu nhp ca ngi dn v khi m ti tin hn hp, th khng cn cch no khc, h ch la chn chi tiu nhng mt hng thit yu nht cho cuc sng.Mc tng thp ca tng mc bn l, thm ch thp hn con s trn 11,5% ca nm trc, theo b Loan, s khin doanh nghip bn l i mt vi kh khn. Nhng kh khn ca doanh nghip bn l ch l mt chuyn, chuyn khc - l sc mua, chnh l ng lc c bn cho sn xut v nu ng lc ny yu i, tt yu s nh hng n sn xut chung ca ton nn kinh t. l cha k, vic li sut tng cao, chi ph u vo ngt ngng vn v ang gy kh cho sn xut - kinh doanh.Li sut tn dng bng VND ca h thng ngn hng cn tip tc gi mc cao hin nay t nht n ht qu 3/2011. Li sut cao khin cc ngn hng ng trc nhiu sc p, trong c sc p cnh tranh sc hp dn nhm duy tr n nh ngun vn huy ng v tm khch hng tin cy v sc chu li vay cao. Trong bi cnh , c nhiu kh nng dng vn tn dng ngn hng tip tc b dn t, tp trung thi qu vo mt s khch hng v lnh vc kinh doanh, nht l cho vay phi sn xut. Theo bo co ca NHNN, tnh n ht nm 2010, nhiu ngn hng ch yu vn cho vay phi sn xut. Chng hn nh, Ngn hng Phng Ty c d n cho vay lnh vc phi sn xut ti 52,2%; Ngn hng TMCP Si Gn H Ni cng c mc d n cao 47%; Ngn hng TMCP ng Nam 21%, Ngn hng TMCP Nam Vit 41%,... Tng d n cho vay phi sn xut ton ngnh ngn hng khong 431.000 t ng, chim 18,7% tng d n ton ngnh. Vic tp trung trng vo mt gi kiu s khin ri ro tn dng gia tng v ch trng tp trung cho vay sn xut, nht l cho vay ti c cu, pht trin nng nghip, cng nghip ph tr, cng nh cho vay DN va v nh s ch l li hiu triu tt p. Trong iu kin li sut vay trn 20%, chc chn a s cc DN va v nh phi i din vi p lc ngy cng cng thng v tr li v thanh ton cc khon n n hn, duy tr hot ng, li nhun v b my sn xut.Hn na, ngay cc nh u t trn th trng bt ng sn v th trng chng khon cng khng my ai dm chu chi vay li sut cao u t di hn. Ni cch khc, li sut cao cng khin cho bc tranh ton cnh th trng chng khon v th trng bt ng sn nhng thng cui nm 2011 khng my sng sa, v s kch y cc hot ng ch yu c tnh to sng v lt sng m thi. Thm ch, c kh nng nhiu nh u t 27

khng chu ni mc li sut vay cao, buc phi x hng v tho chy khi th trng, khin gi chng khon v mt s sn phm trn phn khc th trng bt ng sn cao cp c th h gi kh n tng trong nhng qu ti. n nay, tng d n ca h thng tn dng VN ang bng khong 1,2 ln GDP VN, so vi mt s nc ch khong 0,6-0,7 ln GDP (theo TS Trn Du Lch, t nm 2007 n nm 2010, bnh qun mi nm tng GDP 1 ng, th d n tn dng VN n gn 5 ng, c bit nm 2009 cn n 7 ng; trong khi bnh qun ca giai on 2001 - 2005 ch cn khong hn 3 ng. Hn na, hiu qu ca vn u t cng ang gim thp n mc bo ng vi ch s ICOR tng mnh trong giai on 1991 2009. C th, nu nh trong giai on 1991 1995, h s ICOR l 3,5 th n giai on nm 2007 2008, h s ny l 6,15; nm 2009, h s ICOR tng vt ln 8; nm 2010, h s ny gim xung cn 6,2; nhng vn cn cao hn nhiu so vi khuyn co ca WB: i vi mt nc ang pht trin, h s ICOR mc 3 l u t c hiu qu v nn kinh t pht trin theo hng bn vng. So snh vi cc nc trong khu vc, ICOR ca VN gn gp i, c ngha l hiu sut u t ch bng mt na. Trong khi , v nguyn tc, mt nn kinh t tng trng da vo pht trin theo b rng v tng n lun cha ng nhng bt n, trong k c i vi DN, cng nh vi nh nc. Bt n th trng c nguy c ln nht v tai hi nht- nh kinh nghim cc cuc khng hong gn y khu vc v th gii cho thy- s l bt n trn th trng ti chnh-tn dng, nht l khi n cng vt ngng an ton, c cu d n tn dng phi sn xut v c tnh u c tng cao. ng thi cn nhiu t chc tn dng cha t chun ti thiu v lnh mnh ti chnh, cng nh c qun tr ty tin v gim st lng lo bt chp cc nguyn tc pht trin bn vng. Tnh chung 5 thng u nm nay, vn u t pht trin t ngn sch Nh nc thc hin 73.300 t ng, bng 39% k hoch nm v tng 14,8% so vi cng k nm 2010. Vn Trung ng qun l t 15.123 t ng, bng 36,1% k hoch nm v tng 10,9% so vi cng k nm trc; trong vn u t thc hin ca B Giao thng Vn ti l 2.456 t ng, bng 33,3%, tng 4%.Cc B Cng thng, Nng nghip v Pht trin nng thn, Xy dng, Y t, Gio dc v o to, Vn ha, Th thao v Du lch vn u t thc hin u gim, t trn di 32% k hoch nm.Phn vn a phng qun l t 58.236 t ng, bng 39,8% k hoch nm v tng 15,9% so vi cng k nm 2010. Mt s a phng c khi lng vn u t thc hin ln l Th H Ni t 6.096 t ng, bng 30,4% k hoch nm v tng 17,3% so vi cng k nm trc; Thnh ph H Ch Minh 4.581 t ng, bng 32,5% v tng 9,5%; Nng 3393 t ng, bng 59,2% v tng 14,2%Nh vy, trong bi cnh ct gim u t cng ang c thc hin quyt lit nhng tng vn cho u t pht trin t ngn sch c Trung ng v a phng u tng so vi cng k, iu ny i hi cc b, ngnh, a phng cn thc hin mnh m hn na trong nhng thng ti. S bt n th trng (bao hm c v quy m, kh nng cn i cung cu v mc gi c hp l...) cn lin quan n khng ch tnh c quyn cao, ko di ca mt s nh cung ng con cng, hay nhng chiu gy nhiu v to sng ca gii u t c tnh u c; m cn lin quan n xu hng gia tng t do ha th trng cho u t t nhn nc ngoi trong cc lnh vc m VN cam kt, trong c h thng bn l v thu mua, ch bin xut khu. Xu hng bt n s cn tip din trn cc th trng hng lng thc, thc phm. V vy, trong thi gian ti, cn coi trng an ninh lng thc vi t cch l lnh vc thit thn, nhy cm v sng cn ca quc gia. Trong 6 nhm ca ngh quyt 11, vic tng gi xng du v gi in c thc hin xong. V th xt v kha cnh n nh v m th ch c 3 nhm gii php u tin l ng c quan tm. C ba nhm gii php ny u c nhiu chuyn gia v think tanks nu ra, v vy Ngh quyt 11 khng c yu t bt ng. Tuy nhin, c mt s im quan trng cn c nu ra: Th nht l Ngh quyt 11 khng ra nhiu bin php mang tnh hnh chnh. Ngh quyt ny c nhc ti vic p dng kt hi i vi DNNN cng nh vic qun l gi. Tuy nhin cc chnh sch ny cng vn thng c nhc n t trc ti nay v ngn ng trong Ngh quyt 11 cng khng cho thy vic chnh ph mun quyt lit s dng cc chnh sch ny 28

nh l cc cng c ch cht bnh n v m. Vic khng da nhiu vo cc bin php hnh chnh trong mt chng mc no cho thy chnh ph cha coi tnh hnh hin ti l nghim trng ti mc phi da vo mnh lnh hnh chnh gii quyt bt n. Th hai l Ngh quyt 11 dn ra 3 l do gy bt n v m ca nm 2011: (1) tnh hnh kinh t th gii din bin phc tp vi nhiu mt hng thit yu/c bn tng gi; (2) trong nc thin tai, thi tit tc ng bt li v nhiu mt hng thit yu buc phi iu chnh tng gi; v (3) do vic ni lng chnh sch tin t, ti kha giai on trc ngn chn suy gim kinh t. Cc l do c dn ra ny u l yu t khch quan. Ni cch khc, trong ngn ng ca ngh nh ny, chnh ph khng coi tnh hnh bt n hin ti c ngun gc mt phn v nhng bt hp l trong qun l v iu hnh kinh t trong thi gian va ri. Ngh nh 11 cng khng nhc ti cc yu t ni ti mang tnh nn tng khc gy ra bt n v m. V iu ny dn ti im quan trng th 3: Th ba l cc gii php c nu ra u l cc gii php mang tnh ngn hn v tnh hung. Mt s kinh t gia cao cp ca Chnh ph khi bnh lun v vn ny cho rng kh nng cc gii php ny s lm du bt cng thng trong ngn hn nhng cu chuyn v di hn th vn khng thay i. Th t l t ch ch o ca th tng ti vic thc hin ca cc ban ngnh v a phng l mt khong cch mnh mng. Th d, t nhiu nm tr li y ch tiu tng trng tn dng lun lun b vt qu, v v th khng c g bo m chc rng tng trng tn dng ca nm 2011 s nm di mc 20% nh th tng mong mun. Vic ct gim chi tiu thng xuyn ti 10% trong 9 thng ti cng l mt mc tiu y tham vng v kh c th thc hin c. Cc nhm chnh sch khc nh kt hi hay hn ch nhp khu cng c nhng kh khn tng t trong vic thc hin. C l v th chnh ph nn tnh ti mt k hoch B trong trng hp cc nhm gii php trn khng vn dng c, hoc khng c nh mong mun. Vic thiu vng k hoch B chnh l im quan trng Ngh quyt 11 a ra nhm 2 nhm chnh sch ln tht cht tin t v tht cht ti kha. V nguyn tc 2 chnh sch ny c tnh tiu chun. Nhng lun c 1 khong cch gia chnh sch v thc tin. L do: - Khi NHNN quyt nh gi nguyn tc tng trng tn dng 20%, p cho tt c cc t chc tn dng. iu ny ng ngha nhng ngn hng c ri ro thp, hot ng lnh mnh chu chung toa thuc ng vi nhng ngn hng to ra ri ro cho nn kinh t. Do , cn thit phi phn loi ngn hng thnh cc nhm khi tc tng trng tn dng khng gii hn mc 20% m c th cao hn hoc thp hn hoc a vo din kim sot c bit ty vo tng nhm ngn hng. - Cn nguyn xu xa ca lm pht Vit Nam khng phi nm chnh sch tin t, n nm chnh sch ti kha, nm chnh sch u t qu mc. ICOR cao hn gp ri thm ch gp i so vi khu vc. Do nu khng gii quyt tn gc tnh km hiu qu ca nn kinh t thi khng th tng trng cao m khng gy lm pht. u tin hng u ca Chnh Ph trong nm 2011 l bnh n kinh t v m. Bi nu khng bnh n v m, tng trng chm li, nim tin ca nh u t s b suy gim, i sng ca ngi dn s kh khn hn. Bnh n v m ng ngha vi chnh sch ti kha tht cht, chnh sch tin t tht cht Ngh quyt 11. NHNN gii hn trn tng trng tn dng 20%, gii hn trn tng trng cung tin 16%, li sut trn huy ng USD 3%; v chnh ph quyt tm ct gim ngn sch. Nhng nhiu kin cho rng, quyt tm tht cht ti kha ca chnh ph cha mnh, cn hn ch. C th, nhn vo Ngh quyt 11, theo kin ca B Trng B K hoch u t khng ct u t t ngun Ngn sch v ngun Tri phiu chnh ph - y l 2 khon ln nht ca NSNN; ct gim 10% cc khon chi thng xuyn ngoi lng chim 20% chi thng xuyn, tng ng gim 2% chi thng xuyn.

29

Xem xt nhiu gc khc nhau, kh nng ct gim ngn sch l rt kh. Tuy nhin, c th ct gim c 2 khon: ng trc cho cc d n u t nm 2011 v khon chuyn ngun t cc nm trc. Sc p lm pht chi ph y tng nhanh trong nhng thng cui qu 1- u qu 2/2011 do gn lin trc tip vi tng chi ph u vo ca nhiu hot ng sn xut-kinh doanh v dch v-tiu dng t c sc tng t gi v cc t iu chnh tng gi xng du, in din ra lin tip trong thng 3/2011. T s gia tng chi ph vn gn vi cuc ua li sut huy ng v cho vay v t thng 5/2011 l vic iu chnh lng ti thiu cho cng nhn vin chc khu vc hnh chnh, s nghip v cc i tng hng lng t ngn sch... Ngoi ra, t tng gi du m ln ti 50% (t mc 80 USD/thng ln mc 120 USD/thng) ch trong vng 5 thng (11/2010-3/2011) cng l mt xung lc mnh lm tng p lc lm pht chi ph y c phm vi quc t, cng nhu VN. Tnh chung, mc lm pht cui nm so cng k nm trc c nhiu kh nng t trn di 15%, tc cao hn khong mc tng ng nm 2010 v cao gp i mc k hoch t ra u nm. ng thi, mc tng trng GDP c nm 2011 c th thp hn nm ngoi mt cht do hn ch ng lc tng trng t thu hp ngun u t cng theo tinh thn Ngh quyt 11 ca Chnh ph v thu hp dng vn u t x hi do li sut tn dng cao. Tuy nhin, trong thi gian ti cui nm s c s h nhit mt s th trng c bit, nh th trng thp trong nc do gi phi thp, thp ph trn th trng th gii c xu hng chng li v gim; cc DN cng phi cnh tranh vi thp nhp khu t Trung Quc v ng Nam ; ng thi do gim nhu cu thp xy dng v ct gim u t cng v li sut cho vay cao khin xy dng c bn thu hp quy m. Chng 4: GII PHP KIM CH LM PHT VIT NAM 4.1. Kinh nghim chng lm pht trong nhng nm 80 th k trc K t cui nm 1986 khi ng ta bt u lnh o cng cuc i mi n nay, Vit Nam tin hnh nhiu bin php nhm a nn kinh t thot khi tnh trng tr tr, tp trung quan liu bao cp, pht trin kinh t v ngn chn lm pht. Vic nghin cu v lm pht t c nhng gii php hu hiu kp thi can thip vo th trng l vn ht sc quan trng, nht l trong tnh hnh hin nay c nc ang tch cc trin khai Ngh quyt s 11/NQ-CP ngy 24/02/2011 ca Chnh ph v nhng gii php ch yu tp trung kim ch lm pht, n nh kinh t v m, m bo an sinh x hi. Vi ngha , trong khun kh bi vit ny xin gii thiu v kinh nghim chng lm pht nhng nm 80 ca th k trc bn c tham kho. 4.1.1.Tnh hnh kinh t, ti chnh: Trong nhng nm 1980, kinh t nc ta tip tc trong tnh trng phi khc phc hu qu do chin tranh li, kinh t b tn ph nng n trong nhiu thp k, ngoi ra cn b cm vn, hu nh c lp vi th trng khu vc v th gii. Do , nhng thnh tu khoa hc k thut hin i ca c ch th trng khng c kh nng thm nhp vo Vit Nam. T 19811983 kinh t c phc hi i cht song tc pht trin chm, nt c trng l hiu qu thp do chi ph sn xut cao, cng ngh v thit b lu hu, trnh t chc sn xut v qun l km hiu qu. C cu kinh t mt cn i nghim trng, l thuc nhiu vo cc nc x hi ch ngha, vai tr ch o ca kinh t quc doanh b sa xt, th mnh ca sn xut khng c khai thc. Kinh t nhiu thnh phn cha c ch trng. Ngn sch nh nc lin tc bi chi ln phi da vo ngun thu t vay n v vin tr. Qun l ti chnh cn lng lo mang nng tnh cp pht, b l v tr cp, do khng khuyn khch cc n v kinh t quc doanh nng cao vai tr t ch kinh t, pht trin sn xut m da vo ngn sch nh nc. Bn cnh , vic pht hnh tin trong lu thng tng cao. 30

Xut pht t nhng c im nu trn, yu cu i mi cc chnh sch kinh t v m l ht sc cp bch, trong t ph khu xo b c ch qun l k hoch ho tp trung l cuc ci cch ng b gi lng tin nm 1985. Din bin lm pht t 1985-1989: Do b tc ng bi vic ci cch tin lng vo nm 1985, nn kinh t t tnh trng tr tr theo mt c ch quan liu bao cp phi i mt vi vic iu chnh qu ln. Ch s lm pht lun mc kh cao. C th: 1985 1986 1987 1988 Ch s gi c nm %: 73,3 774,7 223,1 393,8 V cc bin php tin hnh trong giai on ny: Nh nc tin hnh hng lot cc bin php kinh t v m nhm tng bc a nn kinh t thot khi tnh trng tr tr km pht trin. i vi giai on 1985-1986: V gi c thc thi chnh sch mt gi, xo b chnh sch 2 gi mt cch ph bin v trit ; xo b gi cung cp hng tiu dng bn theo tem phiu. Nng mt bng gi ln tng ng. C th ni, y l s thay i c tnh cht c bn l bc ngot trong t duy kinh t. iu chnh t gi: Gia ng VND v Rp t 17/Rp ln 180 /Rp; Vi ng USD t 12/USD ln 180/ USD. V gi bn l: Nh nc thc hin nht qun c ch mt gi bn l; Trung ng xc nh mt gi kinh doanh thng nht cho nhng mt hng thiu yu, tuy nhin c s phn bit theo vng, c bit l i vi lng thc thc phm, mt s loi vt t hng ho i hi vn chuyn xa, chi ph vn ti ln; xo b gi bn cung cp hng tiu dng bn theo tem phiu. Do , mt bng gi c nng ln tng ng. V tin lng: c s ci tin tin lng, nng mc lng ti thiu t 27,3 ln 220 (tin mi bng 10 ln tin c). V tin t: Tin hnh i tin trn c nc theo t l 10 tin c bng 1 tin mi. Nhn chung, bin php gi lng - tin p dng trong cc nm 1985-1986 l hiu qu cha cao, ch yu l do nn kinh t nh hng nng n ca c ch hnh chnh bao cp cng nhc, sn xut hiu qu thp. Giai on 1987-1988: Trong giai on ny cc bin php trng tm u nhm chm dt khng hong kinh t- ti chnh- tin t sau cuc tng iu chnh gi lng -tin. V t gi: iu chnh t gi kt ton ni b t 18/rp ln 150/rp v 225/USD, ng thi iu chnh h thng bn bun vt t ln tng ng vi mt bng t gi trn; gi n nh gi bn l nhng mt hng bn theo nh lng cho cn b cng nhn vin v lc lng v trang, cc mt hng cn li lu thng trn th trng t do theo gi th trng, khuyn khch nng cao sn xut p ng tiu dng. Nm 1988 tip tc iu chnh gi vt t ln theo t gi 700/rup - 900/USD; xa b t gi kt ton ni b; thc hin gi vt t n nh i vi mt bng hng quan trng phc v sn xut, s cn li lu thng t do theo gi th trng. Tin lng: iu chnh tin lng m bo i sng ca ngi lao ng, trong khu vc hnh chnh tng 10,68 ln; khu vc sn xut kinh doanh tng 13,15 ln so vi mc lng quy nh khi ci tin nm 1985. V bin php cn i cung cu: Thc hin vic qun l vt t hng ho, ngoi t xut nhp khu v qun l th trng nhm hn ch tnh trng xut nhp khu trn lan gy ri th trng. Bn cnh , cc bin php khc cng c thc hin nh: Nng nghip thc hin khon theo Ch th 100/CT nhm khuyn khuyn khch sn xut; Thc hin i mi c ch qun l sn xut, giao quyn t ch cho gim c x nghip theo quyt nh 217/HBT nhm sp xp li t chc, pht huy quyn lm ch ca gim c x nghip. Vi cc bin php nu trn, lm pht vn cn cao nhng to ra s chuyn i trong nn kinh t, t nn kinh t k hoch ho tp trung sang nn kinh t th trng, x l c vn gi, xo b bao cp. Sn lng lng thc t trn 19 triu tn. V cc bin php ti chnh: Tp trung tng ngun thu ngn sch nh nc gim bi chi. 31

4.1.2.Bi hc kinh nghim chng lm pht: Bi hc kinh nghim ln nht trong vic km ch lm pht giai on ny l cc bin php a ra u nhm thc y pht trin sn xut v nng cao hiu qu ca sn xut. Vic iu chnh gi lng - tin khng ng lot m theo bc i nh trc, va lm va iu chnh. ng ch l, s ch o thng nht t trung ng n a phng i i vi vic tng cng k cng k lut, i mi c ch qun l. Nhn chung, trong giai on 1985-1989 nn kinh t ang thi k u chuyn sang kinh t th trng. Tuy cc bin php cha thc s gii quyt c nhng yu cu cp bch ca nn kinh t nhng lm nn tng cho vic thc hin tip giai on sau. - Kt hp hi ho gia chnh sch tin t vi cc chnh sch ti chnh trong qu trnh i mi kinh t. Mi trng lut php ti chnh cho cc doanh nghip hot ng l vn cp bch chuyn i nn kinh t sang c ch thi trng. Ngn sch nh nc phi b tr li c cu thu chi hp l, c bit l vic b tr ngun ti chnh cho d tr vt t hng ho thit yu, kp thi can thit vo th trng khi c s bin ng ca gi c. Gim v tin ti chm dt pht hnh cho chi tiu ngn sch nh nc. Thc hin vic huy ng tin nhn ri trong dn b p thiu ht ngn sch nh nc. Vic iu hnh gi vng v t gi VND/USD nhng nm ny c c bit quan tm. Xut pht t nhn thc v chc nng thc t ca vng v USD l phng tin lu thng tin t, n s pht huy chc nng khi ng tin trong nc b mt gi. S bin ng gi vng v USD s y lm pht trong nc tng ln. Do , trong thi k lm pht cao cn phi t mc tiu gi n nh gi vng v USD. Vn l to lp qu d tr vng v ngoi t can thip th trng, s dng qu ny mt cch linh hot, ngoi ra cn kt hp kho lo vi cc bin php hnh chnh, thng tin tuyn truyn rng ri gp phn n nh gi trong nc. Tm li, ton b cc bin php thc hin trong thi gian ny u nhm tp trung gii quyt cc vn v tin lng- gi c- ti chnh tn dng - tin t l nhng khu ch yu ca nn kinh t th trng, bc u tc ng ti vic chuyn i phng thc sn xut kinh doanh, nhm to iu kin tin cho vic chuyn i sang nn kinh t th trng c s iu tit ca Nh nc. Cc bin php tin hnh tuy cha gii quyt c dt im vn lm pht song to ra nhng nhn thc mi trong t duy kinh t v em li nhiu bi hc qu bu cho cng tc qun l v m ca Nh nc trong nhng nm tip theo. 4.2.Nhm gii php 4.2.1.Nhm gii php c bn chin lc Mt l, v quan im chung i vi cc nh lp chnh sch phi kt hp ng b cc chnh sch tin t, ti kho, t gi vi chnh sch c cu li ngnh hng, c cu xut - nhp khu theo hng tng cng cc ngnh cng nghip ph tr, cng nghip lin doanh, gim bt c ch u ai cho khu vc FDI nng cao hiu qu u t ca mi thnh phn kinh t, gim bt sc p ca chnh sch tin t n hot ng ca cc ngn hng thng mi (do thiu vn) v doanh nghip (do li sut i vay qu cao), bo m cc doanh nghip c ngun tn dng thch hp, kp thi m rng u t khi c phng n sn xut, kinh doanh kh thi, lm cho vic chng lm pht c hiu qu nhng khng gy nh hng nhiu n tng trng GDP v to vic lm cho x hi. Hai l, tht cht tin t c iu kin. Cc bin php dnh cho chnh sch tht cht tin t hin nay cn phi c p dng mt cch linh hot, c i tng v c ch c th. Xut pht t nguyn l cn bn v khng th bin minh l lm pht bao gi cng c nguyn nhn tin t, tc l c s xut hin lm pht khi v ch khi lng tin trong lu thng tng (bn cnh mt s nguyn nhn khc), do cn kim sot cht ch lng tin trong lu thng bng cch: Kim sot cc h s tng M2 v h s tng tn dng, t Ngn hang Nha nc (NHNN) cn ch ng, ng thi c thng ip r rng v vic tng cc li sut iu tit, 32

gm: li sut chit khu, ti chit khu, cng b hn ch mc tng tn dng, tng cng hot ng nghip v th trng m (OMO), thm ch ngoi cc giy c gi theo thng l s dng lm hng ho trn OMO, NHNN cng c th dng ngoi t nh mt loi giy c gi trn th trng ny va can thip th trng tin ng, va can thip t gi. Ngoi ra, khi cn NHNN phi thng bo v thc hin quyn cng b tng d tr bt buc va bo m an ton h thng, ng thi to sc p tit gim chi ph, trnh tng li sut cho vay nn kinh t trong hot ng tn dng ngn hng. V trung v di hn, cn chuyn ton b m hnh NHNN trc thuc Chnh Ph nh hin nay sang m hnh NHTW c lp vi Chnh ph - L knh c quyn lc v nghip v v vt cht tc ng vo tng cu ca nn kinh t m hu nh khng phi dng mnh lnh hnh chnh. Ba la, v chnh sch ti kha, cn phi thc hin tng bc k hoch gim thm ht tin ti cn bng ngn sch, v y cng l mt ch tiu kinh t v m quan trng. Tht cht chi tiu ca chnh ph, gm: kim sot cht ch u t cng v u t ca cc doanh nghip nh nc; gim mnh chi ph hnh chnh trong cc c quan nh nc nhm gim bt sc p v cu tiu dng Chnh ph. Vi cc d n, cn loi b nhng d n u t km hiu qu theo hng Nh nc ch u t vo nhng d n cng trnh hay ngnh ngh m ngi dn khng lm c, doanh nghip khng mun t lm v/hoc d n thuc nhm b mt qun s quc gia Bn la, s dng cng c t gi. Nn iu chnh tng nh gia tri cua VND so vi USD, bng cch NHNN cha vi mua vo USD v hoc mua vo nhng bn ra ngay, hoc chuyn i ngoi t cho cc a ch thch hp vi mc ngang gi, thm ch b l bng ngun bnh n gi ca Chnh ph hoc t qu nghip v ca NHNN. Tng nh gi tr VND tuy c nh hng n xut khu nhng khng qu ln. Tng gi VND s lm gi hng nhp khu gim, tng ngun cung c chn lc cho th trng, c tc dng gim mc tng gi trn th trng ni a, nht l trong iu kin nhp khu hin chim t l cao trong GDP ca nc ta. Tng gi VND hp l cng gp phn bo v sc mua i ni ca ng ni t l nhim v chin lc lu di ca mi NHTW, ng thi trc mt s km gi c gi lung thc (chim trn 40% quyn s trong r hng ho tnh CPI ca nc ta) hin ang tng qu cao v c kh nng cn tip tc tng trc nhu cu ca th trng th gii v nhm hng c thuc tnh ph thuc vo thi tit ny. Ngoi ra, tip theo cc thnh cng ca vic iu hnh t gi va qua, y l thi im rt tt gn vic iu hnh t gi trong khun kh chnh sch qun l ngoi hi ca Nh nc theo l trnh chng la ha, gim dn, tin ti gim trit tn dng ngoi t trong nc, sm thng nht mt loi t gi, khuyn khch pht trin th trng ngoi t a dng, a phng thc v iu hnh t gi theo nguyn tc th ni, c kim sot, tin ti th ni c iu kin, chuyn ngoi t v th trng ngoi hi v tch chng ra khi th trng tn dng. Nm l, kim sot cht ch v hn ch s pht trin trn lan ca khu vc FDI, nhng khuyn khch v to mi iu kin cho u t t nhn trong nc pht trin vo nhng ngnh cng nghip ph tr v u t lin doanh vi nc ngoi thc y tng trng v tng cng kh nng chuyn giao cng ngh trong tng lai nhmva ch ng chng lm pht, va trnh b sp by thu nhp thp bi lao ng lm thu, tay ngh thp v cng ngh th cp trong th trng ni a. 4.2.2.Nhm gii php cp bch trc mt Ngh quyt 11 vn cn tn ti tp trung mt s vn : Th nht, Ngh quyt 11 cn c thc thi y v quyt lit hn. u tin kim sot lm pht cn tip tc c khng nh mnh m m cha nn ni n tng trng trong lc ny. Th hai, Chnh ph nn quan tm hn n i tng ngi ngho v c nhng tr gip cho nhng ngi rt ngho. Chng ti quan ngi nhng ngi ngho di c khng tip cn c vi cc tr gip ny. Th ba l mng li tr gip x hi. Th t, cn lm sng t quyt nh ct gim 10% chi tiu ngn sch thng xuyn s nhm vo nhng khu vc hay lnh vc no? ng thi, cn m bo tnh hiu qu ln hn ca hot ng u t cng trn tt c cc lnh vc.Chnh ph Vit Nam kim sot lm pht, duy tr n nh kinh t v m thTh nht, Ngh quyt 11 l mt 33

gi gii php tt nhng cn thc hin quyt lit, khng nn chuyn mc tiu chng lm pht qu nhanh. Cn phi tip tc chin u vi lm pht trong vi thng ti cho n khi thc s gim nhit.Th hai, tip tc hn ch nh hng ca lm pht bng cch gip ngi ngho.Th ba, u t cng cn c t nhn ha.Th t, thng tin n cng chng cn minh bch, r rng: chnh sch ny l g, ti sao phi tin hnh chnh sch . Cn thng tin cho cc gia nh Vit Nam, cng ng doanh nghip, trong quan trng nht l thng tin minh bch n ngi dn gim lm pht k vng. Chnh ph cn ci m v minh bch hn trong cc tho lun v chnh sch, ti sao cc chnh sch c p dng. Thm vo , p lc lin quan n vic gim t gi hi oi gia VND v ngoi t, d tr ngoi t thp v thm ht thng mi cao vn l nhng mi quan ngi ln. Ngnh ti chnh ngn hng tip tc l mt ngnh c nguy c cao, do tng trng tn dng mc rt cao v tnh trng ny cn c kim ch mt cch cn trng. Mc tiu gim tng trng tn dng xung 20% cn t ra mt ch tiu thp hn, c th hn v cn t trng tm vo vic gim tng trng tn dng cc doanh nghip nh nc ch khng phi khi doanh nghip t nhn cng nh cc doanh nghip va v nh. Chu trnh gim li sut huy ng VND v n nh t gi VND/USD phi bt u t vic gim li sut huy ng USD v gim k vng lm pht.Hin li sut huy ng bng tin ng (VND) kh c th gim xung do tc ng ca vic tng t gi VND/ la M (USD) v li sut tin gi USD, do tc ng ca cc hnh vi v lc y a n ngang bng li sut gia li sut VND v li sut USD trong nn kinh t Vit Nam ang b la ha trm trng: Li sut VND = li sut USD + iu chnh k vng (%) ca t gi VND/USD. Ly th d ca vic iu chnh t gi 9,3% ca NHNN (thay i t gi lin ngn hng t 18.932 ng i mt la ln 20.693 ng) sng 11-2 va qua, ta c th thy cng thc trn d on kh chnh xc mc thay i ca t gi t vi thng qua: Li sut huy ng VND (14%) = li sut USD (4%-5%) + iu chnh t gi xy ra (9,3%). Mt cch gin tip, ta cng c th hiu rng li sut VND ph thuc li sut USD v k vng v mc lm pht v khi lm pht cao hn c ngha l VND s phi mt gi v USD ln gi. Lm pht gn 12% Vit Nam nm 2010 cao hn lm pht M khong 10% v iu chnh t gi 9,3% l sut sot mc khc nhau v lm pht.Trong su thng cui nm 2010, NHNN tng cung tin v tn dng nhanh chng lm gim li sut VND, nhng tc dng thc t li tri ngc v tng tin li lm tng k vng lm pht cng nh gy thm p lc ln t gi trn th trng t do. Ngoi ra li sut huy ng USD li tng trong my thng qua do nhu cu ngoi t ca nn kinh t la ha ang rt cao, kt qu l li sut huy ng VND vn kh gim xung di mc 12-17% ca qu 3 nm ngoi.Ngoi ra, vic s dng vn khng hiu qu v cc kh khn ti chnh ca cc tp on ln trong thi gian qua lm suy gim lng tin ca nh u t trong v ngoi nc. iu ny cng lm cho li sut tri phiu kh iu chnh gim.Ni chung nu p lc ln t gi khng c ngn chn bi s gim bt tng cung tin v tn dng s kh lng gii quyt c cc b tc hin ti ca th trng tn dng v h thng li sut "khai thng" cho cc th trng chng khon v nh t cng nh ca c nn kinh t nm 2011. Cha k l t gi ca VND nu li vt qua xa mc tm l 21.000 ng/USD c th lm nim tin ca dn c, nht l gii u t, sa st v c th to ra cc thit hi ti chnh ln hn nhiu do "dng xoy" lm pht - t gi gy ra.Th d vi cc d kin thng k ca nm 2010 va qua, mun t c mc tiu tng trng khi u l 6,5% v kim ch lm pht mc c Quc Hi duyt li l 8% (lc u l 7%), theo tnh ton ca chng ti, NHNN ch cn tng cung tin M2 l 20% v tn dng trong khong 2223%. Cui nm 2010, mc tng tht s ca tn dng do NHNN mi cng b l trn 29,8% v cung tin M2 l 27% c tc dng khng nh (tc dng cu ko - demand pull) n mc lm pht l 11,75% cho nm ngoi, ngoi cc yu t tng gi t bn ngoi (tc dng chi ph y - cost push) do gi nhp khu cng tng nhanh trong qu 4. Chng ta cn xt khung kinh t v m c bn di y cho mt nn kinh t xc nh mi tng tc gia 4 khu vc chnh v tnh ton mc cung cho tng phng tin thanh ton (M2-money supply) v tn 34

dng (DC-domestic credit) cn thit thc hin cc mc tiu v m thng dng: tng trng (GDP thc), lm pht (CPI) v cn cn thanh ton (mc tng hay gim lng d tr ngoi hi):Khu vc sn xut kinh doanh( GDP, Gi c),Khu vc Ti kho(cc ti khon ca Chnh ph),Khu vc tin t: Dng ti chnh M2 v DC, Khu vc kinh t i ngoi(Cn cn thanh ton, N cng, mc D tr ngoi hi). c bit cho lu tm ca chng ta l cc dng ti chnh trong khu vc tin t v tc ng ln cc khu vc khc c ch ra mt cch n gin nh sau: cung tin hay tn dng c tng nhanh thi qu trong nm so vi GDP thc s gy p lc ln gi c v lm tng nhu cu nhp khu, t s gy ra thm ht trong cn cn thng mi v vng lai v sau l thm ht trong cn cn thanh ton quc t gy nn mt bt d tr ngoi hi.

Vit Nam cn phi gii quyt mt s vn nh: cn phi hp cc chnh sch, c thm cc nguyn tc trong u t cng, gii quyt cc thch thc thuc v cu trc nn kinh t v phi c bit ch ti vn hiu qu u t. Vit Nam ang c ICOR rt cao, cn gii quyt vn ny bng cch tng cng hiu qu u t v thc y tin trnh t nhn ha mnh hn.Vit Nam hin tr thnh nc c thu nhp trung bnh, cc bn lm rt tt, nhng r rng hin mi l mc u ca giai on thu nhp trung bnh. V vy, cn m bo tt c cc khon u t phi ng ch v t hiu qu cao nht.Ngh quyt 11 ngy 24-22011 ca Chnh ph ban hnh gi gii php kim ch lm pht, n nh kinh t v m, bo m an sinh x hi, tuy hi chm so vi yu cu ca tnh hnh nhng c th xem l liu thuc mnh khng ch mang tnh cht tnh th m cn c ngha, to iu kin thc hin cc chnh sch kinh t - ti chnh hng n mt nn kinh t v m n nh cho nhng nm sau. Trong 6 nhm gii php, c th ni 2 nhm gii php v tin t v ti kha ng vai tr quyt nh i vi mc tiu kim ch lm pht.Hai nhm gii php trn nhm gim tng cu ca nn kinh t, nn s tc ng lm gim lm pht v d nhin cng s ko gim tc tng GDP. Trc mt gii quyt b ba: Lm pht - t gi v li sut, nhng cng s tc ng lm gim nhp siu, gim n cng, to iu kin hng n mc tiu xa hn l gii quyt cc cn i v m nh thu - chi ngn sch; cn cn vng lai; tit kim - u t; tch ly - tiu dngTuy nhin, do c tr ca chnh sch nn cha th c tc dng tc thi, nhng thc t th trng cho thy cch lm l ng hng v chc chn s ko gim mc tng CPI trong nhng thng ti; trc mt n nh c t gi VND, ko t gi VND/USD xung mc di 21.000 ng/USD, xa c tnh trng 2 gi tn ti t qu 4-2010.Khi ko gim c CPI, gii quyt c tm l lm pht k vng th s c iu kin gim li sut. Thc t tnh hnh i hi trong nm 2011 phi gii quyt cho c b ba: Lm pht, t gi v li sut. Do , cn phi kin tr thc hin nhng gii php ra; khng lm pht nh con nga bt kham. Hng nm, NHNN thng bo mc tiu tng trng cung tin (hay tng phng tin thanh ton M2) v mc tn dng chung cho nn kinh t. Cc con s ny c th trng ti chnh hay cc bnh lun gia theo di st nt hng thng xem ch thc chnh sch tin t ang c p dng ra sao, tht cht hay ni lng. C th nhn thy mi lin h cht ch gia lng cung tin v mc tng gi hng thng vi tr 6-7 thng (tht vy iu ny c th chng minh d dng bng php hi quy gia hai bin s trong vi nm qua hay nhn xt n gin trn biu hng thng ca 2 bin s ny nh di y). Ngoi ra d bo chnh xc hn, c th thay i kt qu ny bng nhng iu chnh hng thng do tc ng ca nhng bin s khc bit trc nh thay i gi xng du, in nc, lng bng, nht l tc dng do chi tiu mnh m vo nhng dp l Ging sinh v Tt (t thng 12 n thng 2).Th d nh ch s CPI tng vt trong qu 4 nm ngoi l do chnh sch tng tn dng o t trong qu 2 thc hin mc tiu tng trng 6,5% nm ngoi cng nh nh hng ca chi tiu cao thng thy cui nm. Do chnh sch ni lng tin t (tng cung tin v tn dng) cn tip tc trong qu 3-2010 v cc chi tiu Tt trong thng 1 v 2 nm nay, CPI c d bo cn tng nhanh trong hai thng u nm trc khi gim bt tc vo thng 3-6, p lc tng gi c th gim bt sau Tt v cng do NHNN tht cht cung tin hn t 35

u qu 4 nm ngoi.So vi 12 thng trc, CPI c th cn tip tc tng mc hai con s trong sut 10 thng u nm nay, mc d NHNN s km gi tng cung tin v tn dng mc "va phi" hn nh tuyn b, ln lt l 21-24% v 23%, trong sut nm 2011. Mc d p lc trn tng cu c th gim bt phn no do s c gng tht cht tin t ca NHNN, tuy nhin kin ring ca chng ti l s tht cht ny vn cha do mc tng tin t t nm 2010 qu ln. Ngoi ra chng ti cn d bo mc tng gi xng du v hng ha t bn ngoi nht l lng thc - thc phm s gy p lc mi ng k trong nm nay.Do phi gim mc tng M2 xung cn 15-16% v mc tng tn dng xung cn 18-20% nu mun kim sot lm pht hu hiu trong sut nm v a n v mc 6% vo cui nm 2011, da vo mc tiu tng trng GDP khong 6-7% (thay v 7-8%) v cn bng cn cn thanh ton quc t cho nm 2011 (tc l chn hn s thm ht vo qu d tr ngoi hi nh trong hai nm qua). kim sot mc gi tng hng thng c th thc hin c mc lm pht c nm l 6% vo cui thng 12-2011 so vi 12 thng trc. Mun t c cc mc ny, NHNN phi kim sot cht ch mc cung tin v tn dng hng thng nh trnh by trn, ngoi ra cn n s phi hp cht ch vi B Ti chnh kim sot chi - thu ngn sch hng thng .Vn gim chi trong chnh sch ti kha v nht l u t cng s ng vai tr thit yu trong chng trnh gim lm pht tng lai. V mc d mc lm pht cao ti gn 12% trong nm 2010, mc gi chung c km gi phn no nh cc chi tiu thng xuyn ca ngn sch h tr gi xng du v nht l gi in di mc th trng chung trong vng (gi xng v in Vit Nam ang c coi nh mc r nht so vi cc nc chung quanh). Nu trong tng lai vn gi cc gi ny, mc chi tiu thng xuyn trong ngn sch s tng cao, v gim t l bi chi so vi GDP bt buc phi gim bt mc u t cng trong vi nm ti. Quan trng hn, trong bi cnh , chnh sch ti kha cn c xy dng bi mt y ban lin b m bo tnh k lut hn so vi thi gian qua, c th l gim thm ht ti chnh tng th hng nm bng cch gim t l u t/GDP. Nh vy, t l ny c th c a xung khong 39% vo nm 2011 v dn gim mt im phn trm (1%) mi nm trong k hoch nm nm tip theo n khong 35% vo nm 2015. Da trn t l ny, cc khon thu chi hng nm ca Chnh ph cn phi c xc nh mt cch chi tit bi Uy ban lin b v B Ti chnh, trong s nht qun vi cc mc tiu tn dng trong nc hng nm nu trn ca NHNN. Vic gim u t cng cng nhm mc ch ch yu l nng cao hiu qu ca nn kinh t bng cch gim h s ICOR cao hin nay. Thiu cc chnh sch h tr ny, vic iu chnh t gi ring l nh trong tun ri s tht bi v s gy ra lm pht nhiu hn v sau li cn iu chnh t gi mi do chui xoay lin h lm pht - t gi. Mt khc, do mc d tr ngoi hi ca Vit Nam thp nn khng c nh t gi hin hnh cho hn mt vi thng. Nm ngoi, lm pht c th thp hn mc hai con s nu cc mc cung tin M2 v tn dng c tnh ton thch hp hn vi mc tiu tng trng GDP v cn cn thanh ton (kim ch mc gim d tr ngoi hi). V vy trong nm nay, nn thnh lp mt y ban lin b cng cc chuyn vin NHNN v B Ti chnh tnh ton cc dng lng tin t v ti kha ngay t sm xut vi Chnh ph v Quc hi nhm tin ti vic kim sot lm pht hiu qu hn Trong nhiu nm na, nc ta cn phi thc hin chnh sch ch ng bi chi ngn sch bng con ng vay n u t pht trin h tng k thut v x hi, thc y nhanh qu trnh cng nghip ha t nc. l chnh sch ti chnh cng tch cc trong iu kin tch ly ca nn kinh t cn thp, tit kim ni a cha p ng nhu cu u t pht trin bn vng. Nhng chnh sch ny phi km theo cc iu kin rt nghim ngt nh: phi c chin lc n Chnh ph v n quc gia r rng; nhng iu kin bo m hiu qu trong u t; kh nng tr n hng nm, c v VND ln ngoi t Tuy nhin, thc t trong cc nm qua, vic bi chi ngn sch nh nc cha tht s tun th cc iu kin nu trn v nhiu iu kin khc na nn chnh sch ti chnh cng tch cc tr thnh nhn t tiu cc, c nguy c gy bt n cho nn ti chnh quc gia. Tnh trng cc ngnh v a phng a ra qu nhiu d n, trong khi ngun vn rt hn ch, nn ni no, ngnh no chy th tc sm th c chp thun v gii ngn sm, ni no chm th li. Cch lm ny dn n h qu l ph v tnh u tin v tnh ng b ca u 36

t, tnh trng vn nm khp ni; ngn sch phi tr li, nhng d n th phi sng phi gi. Vi cch phn b vn u t nh hin nay, dng nh chng ta lm vo tnh trng phng lao phi theo lao dn n tnh trng bi chi ngn sch khng c im dng. Mun gii quyt c bi ton v lm pht chng ta phi gii quyt c bi ton v t gi, tc ng tin Vit Nam phi n nh so vi ng la M, khng th tip tc mt gi nh trong thi gian va qua. Mun nh vy chng ta phi kim sot c nhp siu, phi a nhp siu xung cng nhanh cng tt v hng n s cn bng cn cn thng mi trong vng 5 nm ti. Tng t nh sau khng hong ti chnh nm 1997 - 1998, cc nc Thi Lan, Philippines, Malaysia, Indonesia cn bng c cn cn thng mi v tin n xut siu, n nh c ng tin ca mnh, thm ch c lc tng so vi ng la, gp phn kim sot lm pht trit . V vy, bi ton kim sot nhp siu hng n cn bng cn cn thng mi l bi ton m Chnh ph cn u tin trong giai on t y n 5 nm ti. Mt vn na Vit Nam cn phi quan tm l kim sot bi chi ngn sch, m bo chi tiu hp l, chi tiu cng phi u tin n hiu qu trong u t, trnh u t dn tri v s dng vn mt cch lng ph. lm c iu Vit Nam cn phi c h thng lut php trong vn u t cng, ng thi phi c b my gim st cc khon chi tiu ngn sch mt cch hiu qu, trnh trng hp cc a phng xin chi rt nhiu, nhng li s dng ng tin phn tn, gy tht thot, lng ph v dn n h s ICOR thp (ch s v hiu qu s dng vn), khin ng tin khng to ra c ca ci x hi, gp phn y lm pht ln cao. Do vy, Vit Nam cn thit phi kim sot nhp siu i lin vi gim bi chi ngn sch nu mun qun l c lm pht. Trong iu hnh chnh sch tin t, chng ta khng th s dng CPI (ch s gi tiu dng) iu hnh chnh sch tin t m phi s dng lm pht c bn (Core inflation). Tc l chng ta khng th s dng r hng ha tnh CPI nhm iu hnh chnh sch tin t, m phi loi tr nhng yu t bt thng, khng phi do cung tin tc ng vo iu hnh chnh sch li sut cho ph hp. Vi li sut hin nay qu cao, chng ta phi hng n vic gim li sut trong thi gian ti. Mun nh vy, chng ta phi trin khai tht nhanh cc vn bn di lut ca Lut Ngn hng Nh nc v Lut Cc t chc tn dng. Bn cnh , tnh ch ng ca Ngn hng Trung ng cn phi c nng cao hn na. iu i hi Chnh ph phi dnh cho Ngn hng Trung ng tnh c lp trong vic quyt nh cc quyt sch v cc chnh sch li sut cng nh cc chnh sch t gi. Trong thi gian ti, Ngn hng Trung ng s thc hin mc tiu do Chnh ph ra v theo hng iu hnh chnh sch tin t linh hot hn, chnh sch li sut linh hot hn, nhm h tr ngun vn, tp trung vn cho sn xut kinh doanh v hn ch vic u c vn ny cho cc hot ng u c khc, nh u c bt ng sn hay ti chnh Cc ngn hng thng mi Vit Nam do mt thi gian di phi i ph vi khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu nm 2007 -2009 ko theo nm 2010, cho nn tnh thanh khon c vn , thng xuyn gy ra nhng bt n trn th trng tin t, v thm ch h vi phm mt s quy nh ca php lut. Do vy, Ngn hng Nh nc trong nm 2011 phi nng cao tnh lut php ha trong iu hnh chnh sch tin t, v trong vic gim st trn th trng ht sc nghim minh. V th trng tin t l mt th trng rt nhy cm, n i hi s minh bch v lut php ha, do phi thng tay nghim tr cc ngn hng thng mi, cc t chc kinh t vi phm php lut v ti chnh ngn hng, vi phm cc quy nh v tin t, vi phm nhng quy nh trong huy ng vn, nhng quy nh trong vic cho vay, cng nh vi phm nhng quy nh trong giao dch v t gi. H thng ti chnh i hi s tn trng php lut hng u. Ngn hng Nh nc cn phi tng cng thanh tra, s dng lut php gim st mnh m cc ngn hng thng mi. c bit trong nm 2011, vn ny cng phi c trin khai mt cch quyt lit. 37

Kt lun
Th gii hin ang c nhng din bin rt bt thng, v hu nh cc d bo v nm 2010 ca cc chuyn gia u khng thnh cng, k c cc t chc d bo ln. Do kinh t Vit Nam trong nm 2011 cng rt kh d bo. Ch c th hy vng rng Chnh ph s trin khai mt cch quyt lit tinh thn vic iu hnh kinh t x hi nm 2011 theo hng u tin n nh kinh t v m, kim sot nhp siu, gim bi chi ngn sch v kim sot c lm pht mc thp. Mc thp y tc l Vit Nam s c gng kim sot lm pht trong mt con s, v 7% l con s mc tiu trong nm 2011. D nhin iu ny cn ph thuc vo cc yu t khch quan bn ngoi, do kh a ra c con s d bo chnh xc. Tuy vy, vn c nhng du hiu lc quan t nn kinh t Vit Nam trong nm 2011. L mt th trng tim nng trn nn tng kinh t x hi n nh, Vit Nam c nhiu c hi u t cho cc nh u t trn th gii. in hnh l cc qu u t nc ngoi u t mnh vo th trng Vit Nam c bit l trong giai on qu IV nm 2010. Ngun tin chuyn vo trong u t nm 2010 ln ti 1 t USD (u t gin tip). V trong nm 2011 ny, ngun tin s tip tc c gii ngn, gip cho th trng ti chnh tng trng mt cch bn vng hn, t gip cho qu trnh c phn ha ca cc doanh nghip s c trin khai mt cch mnh m v s c nhiu doanh nghip nh nc c c phn ha hn trong nm nay. Chng lm pht l phi tng li sut, iu ny li gy kh khn cho cc doanh nghip. Tuy nhin, lm pht Vit Nam trong nm qua cao gp 3 ln, li sut hin cng cao gp 3-4 ln so vi a s cc doanh nghip trn th gii. Kinh t Vit Nam n nh v pht trin bn vng hay khng ph thuc rt ln vo nhng ng thi ca Chnh ph v Ngn hng Nh nc.

1. Ti liu ging dy (dnh cho Sinh vin) Kinh t V m. Bin son: PGS.TS Nguyn Tri Khim & ThS. Phng Ngc Triu.

2. Sch Money and Banking, Kinh t hc ca David Begg. 3. www.exchangerate.com 4. www. Federalreserve.gov 5. Khuynh hng Kinh t v m Vit Nam, wikipedia.org (vi.wikipedia.org) 6. Website BBC Lun n (www.bbc.co.uk/vietnamese/) 7. Website Chnh ph (www.chinhphu.vn/) 8. Website Tng cc thng k (www.gso.gov.vn/) 9. Vit Bo (vietbao.vn/) 10. Trung tm TTKT Vin Kinh t TPHCM (http://www.hids.hochiminhcity.gov.vn/trangchu.asp) 11. Dn tr Online (dantri.com.vn)
12. http://www.tapchicongsan.org.vn

38

13. www.tinkinhte.com/ 14. http://www.vietstock.vn/ChannelID/582/Tin-tuc/147231-kinh-te-vi-mo-lam-phat-trong-nam-2010-codang-lo-ngai.aspx 15. vnexpress.net/ 16. http://choluanvan.com/

39