You are on page 1of 102

S N i dung :

Ch :
V php i x ng tm v php t nh ti n
Nh ta bi t :php i x ng tm, i x ng tr c, t nh ti n hay php quay
u l cc tr ng h p c bi t c a php d i hnh.
V y nghin c u su h n v php i x ng tm v php t nh ti n
tr c tin ta s nghin c u s l c m t s v n c a php d i hnh .
I Php d i hnh
1, nh ngha
M t php bi n hnh f : E
2

E
2

c g i l
m t php d i hnh .
V i M,N b t k thu c E
2

, g i f(M)=M;
f(N)=N th ta lun c MN=MN.
Nh n xt :
-Php ng nh t l m t php d i hnh
-N u f l m t php d i hnh th f cng l 1 php d i hnh
N
M
M
I
N
M
N


V

2. Tnh ch t
Gi s f l php d i hnh f : E
2

E
2


V i A,B,C E
2

gi s f(A )=A; f(B)=B; f(C)=C
nh l 1 : (Tnh ch t c ng tuy n)
Php d i hnh bi n 3 i m A,B,C th ng hng (v i B n m gi a A v C)
thnh ba i m A,B,C th ng hng (v i B n m gi a A v C).
V y A,B,C th ng hng v B n m gi a A v C
Ta ch ng minh A,B,C th ng hng A ,B ,C cng th ng hng
V B n m gi a A v C nn A,B,C th ng hng AB+BC=AC (2)

H qu 2 :
Php d i hnh bi n 1 tam gic thnh 1 tam gic b ng n,bi n 1 gc thnh 1 gc b ng
n,bi n 1 ng trn thnh 1 ng trn b ng n v i tm ng trn ny bi n thnh
tm ng trn kia.
H qu 1 :
Php d i hnh bi n 1 ng th ng thnh 1 ng th ng ,bi n 1 tia thnh 1 tia, m t
ph ng thnh m t ph ng ,bi n 1 o n th ng thnh 1 o n th ng b ng n
Do f l php d i hnh nn

'

AB=AB
BC=BC
CA=CA
(1)

Theo (1) v (2) ta c AB +BC=AC
I
C
A'
C'
A
B
B'

nh l 2 :Tch c a 2 php d i hnh l 1 php d i hnh
Ch ng minh :
Cho f : E
2

E
2

; g : E
2

E
2

l 2 php d i hnh

Xt A,B b t k E
2

gi s

'
f(A)=A
f(B)=B
v

'
g(A)=A
g(B)=B

V f v g l 2 php d i hnh nn

'
AB=AB
AB=AB
AB=AB



Ta c: g o f (A) = g(f(A)) = g(A) = A
g o f (B) = g(f(B)) = g(B) =B th a mn AB=AB
g o f l 1 php d i hnh


-Tch c a n php d i hnh l 1 php d i hnh
-Tch c a1 php d i hnh f v i php o ng c c a n l m t php ng nh t
H qu :

nh l 3 :Tch cc php d i hnh c tnh ch t k t
h p
Ch ng minh :
h
g
M
M'
M''
M'''
Gi s f,g,h l cc php d i hnh
Ta c n ch ng minh ( f o g) o h =f o(goh)
Gi s h : E
2

E
2

; g : E
2

E
2

; f : E
2

E
2


M | M M| M M| M
Ta c : (f o g) o h (M) = (fog)(h(M)) = fog(M)
= f(g(M))
= f(M) = M (1)
L i c : f o(g o h)(M) = fo(goh)(M) = fo(goh(M)) = fo(g(h(M))) = f(g(M)) = f(M) = M (2)
T (1) v (2) ta c (fog)oh = fo(goh)

- Ta c tch 2 php d i hnh l 1 php d i T p cc php d i hnh ng kn v i
php ton cho.
- T p cc php d i hnh c tnh ch t k t h p ( nh l 3)
nh l 4 :
T p h p cc php d i hnh l p thnh 1 nhm cc php bi n hnh v i php
ton l tch cc php bi n hnh
Ch ng minh :
- T p cc php d i hnh c p h n t n v l php d i hnh ng nh t id

A

v: fid

A
= id

A
f = f

Th t v y : gi s php d i hnh f: E
2

E
2


M M : MN=MN
N N
Ta c f o id

A
(M) = f(id

A
(M)) = f(M) = M
id

A
o f (M) = id

A
(f(M)) = id

A
(M) = M
f o id

A
= id

A
o f

- M i php d i hnh f u t n t i php d i hnh o f
-1

sao cho:
ff
-1

= f
-1

f = id

A

T p h p cc php d i hnh l p thnh 1 nhm


H qu :
-
Php d i hnh b o t n tch v h ng c a 2 vct
-Php d i hnh b o t n s song song c a 2 ng th ng ,2 m t ph ng , ng th ng
v m t ph ng ,b o t n t s c a 2 o n th ng cng ph ng
3, Bi u th c t a ( trong m t ph ng )
Trong E
2

v i h t a cc vung gc, ch n m c tiu tr c chu n {O;E

1
,E

2
}
V i


OE

1
=


e

1
;


OE

2
=


e

2

Cho php d i hnh f : E
2

E
2


M M
Gi s O= f(O) ; E

1
= f( E

1
) ; E

2
= f ( E

2
)
Ta nh n th y { O; E

1
, E

2
cng l 1 m c tiu tr c chu n.
Gi s O| (1) = (x

o
,y

o
)
Gi s


e

1
| {


e

1


,e

2
= (a,b) ;


e

2
| {


e

1


,e

2
= (c,d)
Ta c


OO = x

o


e

1
+ y

o


e

2
;


e

1
= a


e

1
+ b


e

2
;


e

2
= c


e

1
+ d


e

2

A =
.

|
,

` a
c

b
d
A
T

=
.

|
,

` a
b

c
d



Bi u th c t a c a php d i hnh l :

'
x=ax+cy+x

o

y=bx+dy+y

o
(I)
V


e

1

2

=


e

2

2

= 1 v


e

1
.


e

2
= 0 suy ra

'

a
2

+b
2

=1
c
2

+d
2

=1
ac+bd=0
(1)
V y (I) l ph ng trnh c a php d i hnh th a mn i u ki n (1)
Nh n xt : f l php d i hnh A l ma tr n tr c giao |A.A
T

| =1
|A|=1 ho c |A|= -1
V i |A|=1 suy ra f l php d i hnh ( xt trn)
V i |A|= -1 suy ra f l php ph n d i hnh v cng c tnh ch t nh xt trn

Sau y ta s nghin c u c th 2 php d i hnh c bi t trong m t
ph ng v khng gian l php t nh ti n v php i x ng tm .

Trong m t ph ng P cho vc t


v , php bi n hnh bi n m i
i m M thnh i m M sao cho


MM =


v c g i l php
t nh ti n theo vc t


v .
KH: T


v

(Vct


v c g i l vct t nh ti n , T


v
(M) = M )

1, nh ngha (Trong m t ph ng)
v
M
' MM
uuuuur
' MM v
uuuuur r
Nh n xt:
- Php t nh ti n hon ton xc nh c khi bi t vc t t nh ti n
- Khi


v =


0 th php t nh ti n T


0
l 1 php ng nh t
II- Php t nh ti n
A Php t nh ti n trong m t ph ng

Trong m t ph ng P cho vc t


v , php bi n hnh bi n m i
i m M thnh i m M sao cho


MM =


v c g i l php
t nh ti n theo vc t


v .
KH: T


v

(Vct


v c g i l vct t nh ti n , T


v
(M) = M )

1, nh ngha (Trong m t ph ng)
v
M
' MM
uuuuur
' MM v
uuuuur r
Nh n xt:
- Php t nh ti n hon ton xc nh c khi bi t vc t t nh ti n
- Khi


v =


0 th php t nh ti n T


0
l 1 php ng nh t
II- Php t nh ti n
A Php t nh ti n trong m t ph ng


M
M

v
2,Tnh ch t
Tnh ch t 1 : Php t nh ti n l php d i hnh
Ch ng minh

Gi s T


v
: E
2

E
2


V i M, N b t k thu c E
2

: T


v
(M) = M ; T


v
(N) = N.
Ta c :

'



MM=


NN=


MM =


NN
=>


MN =


MN


+NN =


MN


+MM =


MN


MN =


MN
V php t nh ti n cng b o ton kho ng cch gi a 2 i m b t k php t nh
ti n l php d i hnh.
Nh n xt : Php t nh ti n c m i tnh ch t c a php d i hnh
Ch : - N u vc t t nh ti n


v =


0 th khi php t nh ti n tr thnh
. php ng nh t.


3. Tnh ch t.
Tnh ch t 2 : Qua php t nh ti n bi n 3 i m th ng hng thnh 3 i m
th ng hng v b o ton kho ng cch v th t gi a cc i m.
H qu :
Qua php t nh ti n bi n ng th ng thnh ng th ng.
Qua php t nh ti n bi n o n th ng thnh o n th ng b ng n.
Qua php t nh ti n bi n tia thnh tia.
Qua php t nh ti n bi n gc thnh gc b ng n.
Qua php t nh ti n bi n d ng trn thnh ng trn b ng n.
C
A
B
C
B
A
v
r
A
B
v
r
A
B
O
x
v
r
O
x
O
x
y
v
r
O
x
y
O
r r
O
v
r
r=r
Tnh ch t 3 : N u php t nh ti n theo vc t


0 bi n M M th ta
cng c php t nh ti n bi n M M v i vc t t nh ti n l


-v.
V y ta c T
-1


v
= T (


-v ) T
-1


v
.T (


-v ) = e (l php ng nh t)


Tnh ch t 4 : Qua php t nh ti n theo vc t


0 th cc ng th ng nh n
vct


v lm vct ch ph ng u bin thnh chnh n.
Ch : Cc im ca ng thng trong tnh cht 3 khng phi l im kp.

Tnh cht 5 Tch ca 2 php tnh tin T


a
v T


b
l 1 php tnh tin vi vct t nh
titin bng


a +


b .


Chng minh
Gi s T


a
(M) = M ; T


b
(M) = M suy ra


a =


MM v


b =


MM

Suy ra (T


b
T


a
) (M) = T


b
(T


a
(M)) = T


b
(M) = M
Ta c:


MM =


MM +


MM =


a +


b
Vy T


b
T


a
l php tnh tin theo vct


a +


b .


Tht vy : ta c tch ca 2 php tnh tin T


a
, T


b
l 1 php tnh tin T


a +


b
= T


b
oT


a

- Do php cng vc t c tnh ch t kt hp v giao hon nn php ton tch hp
thnh cc php tnh tin c tnh cht giao hon v kt hp.
- Php tinh tin T


0
l php ng nht ( n v ca nhm cng )
- Php tnh tin (T


a
)
-1

= T


-a
tha mn T


a
+ T


-a
= T


0

Suy ra tp hp cc php tnh tin lp thnh 1 nhm giao hon.

Tnh ch t 6 : T p h p cc php t nh ti n l p thnh 1 nhm giao hon.
Ch ng minh

Tnh cht 7 : Qua php t nh ti n m i ph ng u b t bi n, ngha l
qua php t nh ti n bi n ng th ng a thnh ng th ng a th ho c a//a
ho c a trng v i a
Ch :
+ a a khi


v =


0 hoc


v l vtcp ca ng thng a.
+ Bi ton lin quan n ph ng c th s dng T


v

M , M thay i nh ng ph ng MM khng i .

v
r
u
a
a
a

3. Bi u th c t a c a php t nh ti n ( trong ph ng)
Trong E
2

chon mc tiu trc chun { O ;E

1
, E

2
(1) vi


OE

1
=


e

1
v O


E

2
=


e

2

Cho T


v
: E
2

E
2

sao cho ' MM
uuuuur
=


v = (a,b)
M | M
Gis T


v
(O )= O suy ra


OO =


v O| (1) = (a,b) A =
.
|
,
`
a
b

Ta c :


v
(


e

i
) =


e

i
( i = 1,2 ) A =
.
|
,
`
1
0

0
1
A
T

=
.
|
,
`
1
0

0
1

Suy ra biu thc ta ca T


v
l : x= A
T

x + [ ] a hay

'
x

1
=x

1
+a
x

2
=x

2
+b
.





4, Du hiu gii bi ton bng php tnh tin.
- Cho


v bit trc.
- Cho 1 cp im A, A t ng ng.
- Hnh bnh hnh ( vi 1 cnh c nh)
- Trong hnh hp


B Php t nh ti n trong khng gian.
1. nh ngha : Trong E
3

cho


0 .V i M E
3

ta xc nh
M sao cho


MM =


u , khi ta ni M l nh c a M trong php
t nh ti n theo


u (


u c g i l vc t t nh ti n) . KH T


u


Nh n xt : Trong E
3

cho 1 hnh (H).T p h p nh c a m i i m
thu c (H) qua T


u
l p thnh 1 hnh (H) c g i l nh c a hnh
(H) qua T


u
.
2.Tnh ch t
Php t nh ti n trong khng gian c y nh ng tnh ch t t ng t nh trong
php t nh ti n trong m t ph ng. Ngoi ra cn c 1 s tnh ch t khc nh sau:

Tnh ch t 1 : N u A , B l nh c a 2 i m A,B qua php t nh
ti n T


u
th


AB =


AB
H qu : Php t nh ti n bi n
- M t a gic ph ng thnh 1 a gic ph ng c cc gc v cc
c nh t ng ng b ng nhau.
- M t c u (O,R) thnh m t c u (O,R)


Tnh ch t 2 : Php t nh ti n T


u
bi n 4 i m n m trong 1 m t ph ng thnh 4 i m
n m trong 1 m t ph ng.

Ch ng minh : Ta xt A,B,C,D l 4 i m n m trong (P) v gi s 3 i m A,B,C khng
th ng hng. K hi u : A,B,C,D l nh c a cc i m A,B,C,D qua T


u
. G i (P) l
m t ph ng i qua A,B,C ( v A,B,C khng th ng hng ). Ta s ch ng minh D thu c
(P).

Th t v y : t n t i cc s th c x,y sao cho


AD


=x.AB +


y.AC .
V


AD


=AD ;


.AB


=AB ;


AC =


AC
Do


AD


=x.AB


+y.AC D (P)


H qu : Php T


u
bi n
- M t ph ng (P) thnh (P) sao cho (P) // (P) ho c (P) (P)
- Gc nh di n thnh gc nh di n b ng n.
- Mi n a gic thnh mi n a gic .
- Hnh trn (O,R) thnh (O,R)
- Hnh tr trn xoay (T) thnh hnh tr trn xoay (T)
- Hnh nn trn xoay (N) thnh hnh nn trn xoay (N)


3,Biu thc ta

Trong E
3

chn mc tiu trc chun { O;E

1
,E

2
,E

3
} (1)
Vi


OE

1
=


e

1
;


OE

2
=


e

2
;


OE

3
=


e

3

T


v
: E
3

E
3

: M M sao cho


MM =


v =(a,b,c)
Gi s T


v
(O)=O


OO =


v =(a,b,c) O|(1) = (a,b,c) .Suy ra [m] =
.

|
,

`
a
b
c

Ta li c :


v
(


e

i
)=


e

i
vi i= 1,2,3
Suy ra A=
.

|
,

`
1
0
0

0
1
0

0
0
1
A
T

=
.

|
,

`
1
0
0

0
1
0

0
0
1

Vy biu thc ta ca T


v
l x= A
T

x + [m] hay

'

x

1
=x

1
+a
x

2
=x

2
+b
x

3
=x

3
+c


III - Php i x ng tm ( i x ng qua 1 i m )
A - Php i x ng tm trong m t ph ng
1, nh ngha
Trong m t ph ng cho 1 i m O c nh.Php bi n hnh bi n m i i m M thnh 1
i m M sao cho ' OM OM
uuuuur uuuur
c g i l php i x ng tm O .KH :

o


Tnh ch t 1: Php i x ng tm l php d i hnh .
Ch ng minh Gi s

o
(M)=M ;

o
(N)=N ta c


OM =


-OM v


ON =


-ON
Do


MN


=ON -


OM =


-ON


+OM


=NM


=-MN
Suy ra |


MN | =|


MN|
V y php i x ng tm l 1 php d i hnh


M
M
O M
' OM OM
uuuuur uuuur
o
2,Tnh ch t
O
N
N'
M'
M
Nh n xt :
Php i x ng tm c y cc tnh ch t c a php d i hnh
Qua php i x ng tm O th O l i m kp duy nh t.
Tch c a 1 php d i x ng tm v i chnh n l php ng nh t
Nh n xt : i x ng tm l m t php quay quanh tm O m t gc
180
o
. Do php i x ng tm c cc tnh ch t c a php quay.


H qu :
a. Php i x ng tm b o ton kho ng cch gi a hai i m b t k.
b. Php i x ng tm bi n m t tia thnh m t tia.
c. Php i x ng tm bi n 3 i m th ng hng thnh 3 i m th ng hng.
d. Php i x ng tm bi n m t ng th ng thnh m t ng th ng song
song ho c trng v i n.
e. Php i x ng tm bi n m t gc thnh m t gc c s o b ng n.
f. Php i x ng tm bi n m t tam gic thnh m t tam gic b ng n.
A
B
B
A
AB=AB
O B A ABO ' ' Do (cgc)
O
O
x
O
x
O
A
B
A
C
C
B
d
A
B
O
A B
d
O
d
A
B O
B
A
C
B
C
A
O
A
C
B
C
A
B
g, nh c a 1 ng trn l 1 ng trn b ng n
O
I
I'
M
M'

3,Bi u th c t a (Trong m t ph ng )


Trong E
2

ch n m c tiu tr c chu n {O;E

1
,E

2
} (1) sao cho O E

1
,E

2

Ta c

o
(E

i
) = E

i
v i i = 1,2


o
(


E

0
E

i
) =


E

0
E

i
=


E

0
E

i
v i i = 1,2
Suy ra ta c A =
.

|
,

`
1
0

0
1
A
T

=
.

|
,

`
1
0

0
1

L i c

o
(O) = O [a]=[0]
V y bi u th c c a

o
l : x = A
T

x + [a] = A
T

x hay

'

x

1
=x

1

x

2
=x

2

T ng qut :
Trong m t ph ng xOy cho I (x

0
,y

0
).
Khi bi u th c t a c a php
i x ng tm I bi n M(x,y) thnh M(x,y)

O
x
y
M
x
y
M
y
a
b
I
x
l

'

x=2x

0
x
y=2y

0
y


B Php i x ng tm trong khng gian
1, nh ngha
Trong E
3

cho O c nh.Php bi n hnh bi n m i i m M th nh 1 i m M sao cho
' OM OM
uuuuur uuuur
c g i l php i x ng tm O. KH:

o



Nh n xt : Trong E
3

cho 1 hnh (F). T p h p nh c a m i i m
thu c (F ) qua

O
l p thnh 1 hnh (F) c g i l nh c a hnh
(F) ho c hnh i x ng v i (F) qua O.N u (F) (F) th ta ni (F)
l hnh c tm i x ng
2.Tnh ch t
Ngoi nh ng tnh ch t trong ph ng th trong khng gian i x ng
tm cn c nh ng tnh ch t sau.
Tnh ch t 1 : N u A,B,C,D l 4 i m cng n m trong 1 m t ph ng
v A,B,C.D l cc nh t ng ng c a A,B,C,D qua

O
th 4
i m A,B,C.D cng n m trn 1 m t ph ng
Ch ng minh: G i (P) l m t ph ng ch a 4 i m A,B,C,D.Gi s A,B,C
l khng th ng hng.Khi A,B,C l khng th ng hng.v t n t i cc
s th c x,y sao cho


AD


=x.AB +


y.AC
V -


AD


=AD ;-


.AB


=AB ; -


AC =


AC
Do


AD


=x.AB


+y.AC D thu c m t ph ng i qua 3 .
. i m A,B,C

H qu : Php

O
bi n :
- M t ph ng (P) thnh (P) v (P) // (P) ho c (P) (P).
- N a m t ph ng (P) thnh n a m t ph ng (P) v (P) //(P)
ho c (P) v (P) l p thnh 1 m t ph ng .
- Gc nh di n (P,Q) thnh (P,Q) v s o gc ph ng c a 2
nh di n b ng nhau.
- M t c u (S,R) thnh m t c u(S,R)
- Hnh nn (N) thnh hnh nn (N) c bn knh y v di
ng sinh b ng cc y u t t ng ng trong (N).
- Hnh tr (T) thnh hnh tr (T) c bn knh v di ng
sinh b ng cc y u t t ng ng c a (T)

Ch ng minh h qu : Php

O
bi n n a m t ph ng (P) thnh n a m t
ph ng (P) v (P) //(P) ho c (P) v (P) l p thnh 1 m t ph ng

B : Trong m t ph ng (P) cho ng th ng (d) chia (P) thnh 2 n a m t
ph ng (P

1
) v (P

2
).Trn (d) ta l y 1 i m I v d ng cc vc t khc


0 sao cho


IA n m trn (d) ,


IB n m trong (P

1
) , v


IB (d) .V i M b t k thu c (P) t n
t i c p s th c x,y sao cho


IM = x


IA +


y.IB .i u ki n c n v M
thu c n a m t ph ng (P

1
) l y >0


Ch ng minh b :N u M (P

1
) th M (d). G i M

1
, M

2
l hnh chi u c a M
ln (d) v IB t ng ng.
Khi


IM

2
cng ph ng ,cng chi u v i


IB y>0 th a mn


IM

2
= y


IB .V


IM =


IM

1
+


IM

2


IM = x


IA + y


IB (y>0)
Ta s d ng b trn ch ng minh h qu : : Php

O
bi n n a m t ph ng (P) thnh
n a m t ph ng (P) v (P) //(P) ho c (P)
v (P) l p thnh 1 m t ph ng .
Xt


IA


,IB


0 ,trong


IA n m trn b c a
n a m t ph ng (P) .


IB (P) v


IB b c a n a
m t ph ng (P).V i M b t k thu c (P) php

O
bi n I,A,B,M I,A,B,M.G i
(P) l na m t ph ng c xc nh b i ng th ng IA v i m B.
Ta ch ng minh M (P).Th t v y v M (P) theo b x,y (y>0) sao
cho


IM = x


IA +y


IB. T nh ngha

O
ta c


IM = -


IM ;


IA =-


IA ;


IB =


IB suy ra


IM= x


IA + y


IB suy ra M(P).
Ng c l i n u M (P) M (P) sao cho

O
(M)=M
P
M
(d)
A
B
I

Ch ng minh h qu :
Tch c a 3 php i x ng qua 3 tm phn bi t l 1 php i x ng tm.
Ch ng minh : Gi s

A
,

B
,

C
. t =

C
o

B
o

A
.Ta ch ng minh c i m b t ng.
G i O l i m b t ng c a .Theo nh ngha

A
: O O ;

B
: O O ;

C
: O O
V


AO = -


AO ;


BO = -


BO ;


CO = -


CO .Ta c


BO = -


BO


BA +


AO =- (


BC +


CO )


BA +


BC =


OA +


OC =


AO +


CO
=


AB +


BO +


BO -


BC
2(


BA +


BC ) =


2BO


BO =


BA


+BC t n t i i m c nh O.
M b t k


0 .Ta c

O
: M M ; O O do


OM = -


OM


B
: M M ; O O do


OM =-


OM


C
: M M ; O O do


OM = -


OM
T k t qu trn suy ra


OM = -


OM .


Tnh ch t 2: Tch c a 3 php i x ng l n l t qua 3 m t ph ng i 1
vung gc v i nhau l php i x ng qua tm .V i tm l giao i m
c a 3 m t ph ng trn.
z
y
x
O
I
M(x,y,z)
M(x,y,z)
M(x,y,z)
Ch ng minh
Gi s 3 m t ph ng i 1 vung gc v i nhau.Khi 3 giao tuy n
cng i 1 vung gc v i nhau.V i M b t k


OM =(x,y,z) qua
php i x ngqua m t ph ng (xOy) bi n M thnh M

1

v


OM

1
=(x,y,-z).
T ng t php d i x ng qua m t ph ng (yOz) bi n M

1

thnh M

2
v i


OM

2
=(-x,y,-z)
i x ng qua m t ph ng (xOz) bi n M

2
thnh M
v i


OM =(-x,-y,-z).T


OM


=-OM


3, Xy d ng bi u th c t a
Trong E
3

ch n m c tiu tr c chu n {O;E

1
,E

2
,E

3
} (1) sao cho

o
(O)=O
Suy ra [a] = [0] ;

o
(E

i
) = E

i
sao cho


OE

i
= -


OE

i
v i i=1,2,3
A =
.

|
,

`
-1
0
0

0
-1
0

0
0
-1
A
T

=
.

|
,

`
-1
0
0

0
-1
0

0
0
-1

V y bi u th c t a c a

o
l x = A
T

x hay

'

x

1
=-x

1

x

2
=-x

2

x

3
=-x

3

Tr ng h p t ng qut.
Trong E
3
Cho M(
1 2 3
, , x x x ), u
r
(a,b,c)
1 2 3
: '( ' , ' , ' )
u
T M M x x x
r

1 1
2 2
3 3
' 2
' 2
' 2
x a x
x b x
x c x


'



H th ng bi
t p
I H th ng bi t p v php t nh
ti n
Bi ton m u : Hai lng A v B n n 2 bn sng.C n ph i xy c u MN
ch no ng AMNB t lng A n lng B l ng n nh t ( 2 b sng
c coi l 2 ng th ng // v vung gc v i b )

Gi i : Xt T


MN
v i T


MN
(A) = A.Khi AN = AM.
Do : di ng AMNB = AN + NB + MN
B i v di MN khng i.Do c n tm N sao cho AN + NB
nh nh t.
R rng AN + NB nh nh t khi N thu c AB t c l i m N l
giao i m c a b sng g n v i lng B v o n th ng AB.

B
A
N
M
Lo i ton 1 :
Xc nh nh c a m t i m ho c m t hnh qua php t nh ti n
Ph ng php gi i : S d ng nh ngha , tnh ch t , bi u th c to c a
php t nh ti n xc nh
C 4 lo i ton ch y u sau

Bi ton 1: (Trong m t ph ng )
Cho ) , ( 2 1 v ; d : 2x + y - 3 = 0 ;a : x 2y + 7=0
(C) : x
2
+y
2
2x + 4y 5 = 0
Tm cc nh
' d ' a
,
)' (C
qua
Tv


Gi i : Tm nh cu ng th ng
' d
v
' a
qua
Tv

Cch 1 : Tm nh c a 2 i m b t k(thu c ng th ng d) qua php t nh ti n . Vi t phng
trnh ng th ng i qua 2 i m nh ny.
- ng th ng d ch n A(0,3), B(1,1)
Tv
(A)=
A
Sao cho
v AA '
.Suy ra
A
(1,1)

Tv
(B)=
B
Sao cho
v BB '
.Suy ra
B
(2,1)

Ph ng trnh ng th ng i qua
A
,
B
l
0 3 y x 2 d + :

ng th ng a: ch n A(-7,0); B(1,4)
Tv
(A)=
A
Sao cho
v AA '
.Suy ra
A
(6,2)
Tv
(B)=
B
Sao cho
v BB '
.Suy ra
B
(2,2)
Ph ng trnh ng th ng i qua
A
,
B
l:
0 2 y 2 x +



Cch 2: D a vo phng b t bi n

tm 1 nh
Tv
c bi u th c to l:

'


+
2 y y
1 x x
'
'
(1)
Tv
:
' a a

' a
: x-2y+m=0
L y M( -7,0)
a

M
=
Tv
(M) =(-6,-2)
' a

-6 + 4 + m =0

m=2
Vy
' a
:
0 2 y 2 x +

T ng t :
Tv
:
' d d

2x+y+n=0
L y A(0,3)
d Tv
(A)=
A
(1,1)
d

2+1+n=0

n=-3

0 3 y x 2 d + :

Cch 3 : s d ng ph ng trnh to c a php t nh ti n .

M(x,y)
d
d y x M ) , (

M
=
Tv
(M)
T (1) :

'


+
2 y y
1 x x
'
'

'

+

2 y y
1 x x '
thay vo ph ng trnh ng th ng d ta c :
0 3 y x 2 d 0 3 2 y 1 x 2 + + + : ) ( ) (

T ng t ta cng c :
0 2 y 2 x a + :




x-2y+7=0
x-2y+2=0
2x+y-3=0
x
y
-7 -2
3
2


7
2


3
2

-1

- Tm nh c a ng trn tm I bn knh R. ph ng trnh c a ng trn
(C): x
2
+y
2
2x + 4y 5 = 0
Cch1: T m nh
I
c a I qua
Tv
. Vi t ph ng trnh ng trn tm
I
, bn knh
R
Ta c(C) : x
2
+y
2
2x+4y5=0

(x1)
2
+ (y+2)
2
=10
Ta c tm I(1,-2) ; bn knh R=
10

Tv
(I)=
I
sao cho
) , ( 4 2 I v I I

Phng trnh
10 4 y 2 x C
2 2
+ + ) ( ) ( : ) (

Cch 2 : S d ng bi u th c to
Ta c phng trnh
Tv
:

'


+
2 y y
1 x x
'
'

'

+

2 y y
1 x x '

Thay vo phng trnh ng trn ta c:
10 4 y 2 x
0 10 y 8 x 4 y x
0 5 2 y 4 1 x 2 2 y 1 x
2 2
2 2
2 2
+ +
+ + +
+ + + +
) ( ) (
) ( ) ( ) ( ) (

c
1
c
2
O
-4
o
o'
1 2
-2

Bi ton 2: Cho ng th ng d v
d
song song v i nhau. Hy ch ra m t php
t nh ti n bi n d thnh
d
c bao nhiu php t nh ti n nh th ?

Gi i
ch n 2 i m c nh A
d
,B
d

Xt i m M
d
( Tu )
Gi s :
Tv
(M)=
M

AB M M

B M MA

M
B song song MA
d M

d d
TBA
) (


Nh n xt: c v s php t nh ti n bi n d thnh

Bi ton 1: Cho hnh h p ABCD.ABCD tm O. Tm nh c a t di n ADBA qua
php t nh ti n T theo u
r
= ' OD
uuuur


BI TON TM NH C A PHP T NH TI N TRONG KHNG GIAN

Gi i :
BO
uuur
= ' OD
uuuur
=>
U
T
uur
(B) = 0
_V hnh bnh hnh ABDK v g i E l trung i m
c a AK
ta c : AE
uuur
= ' OD
uuuur
=>
U
T
uur
(D) = F
_V hnh bnh hnh BDHD v g i F l trung i m
c a DH .
Ta c DF
uuur
= ' OD
uuuur
=>
U
T
uur
(D) = F.
_V hnh bnh hnh ADBC
1
v g i I l trung i m c a AC
1

.D ng G l i x ng c a I qua A.
Ta c ' A G
uuuur
= ' OD
uuuur
=>
U
T
uur
(A) = G
V y t di n OG l nh c a t di n ABDA qua php t nh ti n theo vect u
r
= ' OD
uuuur


O
B'
A'
C'
C
D'
D
A
B
C
1
G
K
I

Lo i ton2 : Dng php t nh ti n gi i m t s bi ton d ng hnh
Ph ng php gi i : d ng m t i m M ta tm cch xc nh n nh l nh c a m t i m c a m t i m
bi t qua php t nh ti n , ho c xem M nh l giao c a m t ng c nh v i nh c a
m t ng bi t qua php t nh ti n
Bi ton 1( trong ph ng) : D ng hnh thang ABCD( AB song song CD)bi t 2
ng cho AC=a, BD=b, gc ABC =

v ng trung bnh MN = c.

1. Phn tch
- Gi s d ng c hnh thang ABCD tho mn gi thi t bi
ton
- Th c hi n php t nh ti n
D D
TCA
) (
khi t gic
D ACD
l
hnh bnh hnh nn ta c :
c 2 MN 2 DC AB D A BA D B + +


D BD
d ng c (bi t 3 c nh )

x
y
z
C D
D'
B
A
M
N

2 Cch d ng
- D ng
D BD
v i
c 2 D B
; BD =b
a D D

- D ng Dx song song
D B

- D ng By h p v i BD 1 gc
- By c t Dx t i C
-D ng Cz song song v i
D D

- Cz c t
D B
t i A
v y t gic ABCD l hnh thang c n d ng
3 Ch ng minh: theo cch d ng ta c:
- CD song song AB nn ABCD l hnh thang : BD=b, gc ABC=
AC=
D D
=a(do
D ACD
l hnh bnh hnh) v:
c D B
2
1
D A AB
2
1
CD AB
2
1
MN + + ) ( ) (

4 Bi n lu n : Bi ton c nghi m hnh


D BD
d ng c :

|ab| <2c <|a=b|




x
y
z
C D
D'
B
A
M
N

Bi ton2( trong khng gian). Tm t p h p cc i m c :
T ng, hi u cc kho ng cch t t i 2 ng th ng cho
tr c b ng m t i l ng cho tr c.
a.Trn ng th ng l
1
c 2 i m A v C m
kho ng cch t A,C n l
2
=a.
Trn l
2
ta cng c 2 i m B,D m kho ng
cch t B,D n l
1
=a.
ABCD l hnh ch nh t.
Khng m t tnh t ng qut ta c th coi i m
M thu c t p h p i m c n tm n m trong gc
AOB (
2 1
l l O )
- Qua A k l
2
song song v i l
2

- T M h MA
1
, MA
2
, MB
1
vung gc xu ng l
1
, l
2
,l
2

- M thu c mi n xc nh b i l
2
v l
2
( n u khng th
kho ng cch t M n l
2
>a).
N u A

1
M B

1
M ta xt ng th ng i qua Bvaf song
song l

1
.Khi l p lu n t ng t ta c t p h p i m c n
tm l nh ng i m n m trn cc ph n ko di c a cc c nh
hnh ch nh t ABCD.

l
2
l'
2
l
1
C
D
B
B
1
A
2
M
A
1

- Do B
1
M + MA
2
=a nn B
1
M +A
1
M=a A
1
M =A
2
M.T c l M cch u l
1
v
l
2
AB M
- L p lu n t ng t cho cc i m n m trong gc

BOC ,

COD ,

DOA .Ta chng minh


c t p h p c n tm l bin c a hnh ch nh t ABCD.
b, D ng cc i m A,B,C,D,M,A

1
,A

2
,B

1
v l

2
nh cu a nh ng M c th n m
trong ho c ngoi mi n xc nh b i l

1
v l

2
.

Gi s A

1
M B

1
M.N u M thu c mi n trong.
Khi

'

B

1
M+A

2
M=a
B

1
M-A

1
M=a
A

2
M + A

1
M = 0 M A
- M thu c mi n ngoi.Khi

'

B

1
M-A

2
M=a
B

1
M-A

1
M=a
A

2
M = A

1
M
M n m trn ph n ko di c a o n DA v pha A


Lo i ton 3 : Dng php t nh ti n gi i 1 s bi ton qu
tch Ph ng php gi i : Ch ng minh qu tch ph i tm l nh c a 1 hnh bi t qua 1
php t nh ti n .
Bi ton 1
Cho 2 ng trn (O) v (O) c t nhau t i 2 i m,g i A l m t giao i m;1 ng
th ng d di n g qua A v g p l i hai ng tr n cho t i M v N.trn tia AM v
AN l y 2 i m B v C sao cho BA
uuur
= AC
uuur
=
2
MN
uuuur
.Tm qu tch cc i m B v C

Gi i
D ng OE (d) ; OG (d).
Ta c E,G l n l t l trung i m c a AM,AN
V EG
uuur
=
1
2
( MA
uuur
+ AN
uuur
) =
1
2
MN
uuuur
= BA
uuur
= AC
uuur
.
D ng OI OE khi t gic OIEG l hnh ch nh t.
T suy ra ' O I
uuur
=GE
uuur
= AB
uuur
( v GE
uuur
= AB
uuur
)
=>OABI l hnh bnh hnh
=> IB
uur
= ' O A
uuuur
=> B =
' O A
T
uuuur
(I)


V

' I IO =90
O
nn t p h p cc i m I l ng trn ( ) ng knh OO, t
suy ra t p h p cc i m B l ng trn (
1
) v i (
1
) =
OA T
uuur
[(
1
)]
Ch ng minh t ong t ta c t p h p cc i m C la ng trn (
2
) v i
(
1
) =
OA T
uuur
[(
1
)]

N
A
O
O'
C M
G
E
B

Lo i ton 4 : S d ng php t nh ti n d gi i m t s bi ton khc
Ph ng php :s d ng tnh ch t c a php t nh ti n trong m t s hnh c bi t
gi i ton
Gi i
G i E l tr c tm tam gic BKH.
Ta c : EH // KD (Do cng vung gc v i BK)
EK // HD (Cng vung gc v i BH)
Do EHDK l hnh bnh hnh. Suy ra EH
uuur
= KD
uuur
.
Th c hi n php t nh ti n theo vect KD
uuur
, ta c :
K D ; E H v B P suy ra :
T gic BPDK l hnh ch nh t => PK = BD = b
PH // BE m BE HK nn PH HK
Xt tam gic vung PHK ta c
: PH =
2 2
PK KH =
2 2
b a
m BE = PH => BE =
2 2
b a

Bi ton 1: Cho hnh bnh hnh ABCD k ng cao BK,BH. Bi t KH = a,BD = b.Tnh
d(B,E) (v i E l tr c tm tam gic BKH )
B
A
D
C
K
H
E

Bi ton 2: Cho t gic li ABCD c M,N,P,Q l n l t l trung i m cc c nh
AB,BC,CD,DA .
Ch ng minh r ng ABCD l hnh bnh hnh khi v ch khi
MP + NQ =
1
2
(AB + BC + CD + DA)

Gi i
Tr c h t ta ch ng minh MP
1
2
(BC + AD).
D u b ng x y ra BC//AD.
Th c hi n php tinh ti n
BC T
uuur
: D E,
Khi t gic BCED l hnh bnh hnh v P l trung i m CD
=> P l trung i m c a BE.Do ta c
:MP =
1
2
AE (tnh ch t ng trung bnh trong tam gic ABE).
MP
1
2
(AD + DE) =
1
2
(BC + AD). (v DE=BC).
D u b ng x y ra D AE AD//BC.
Ch ng minh t ng t ta c NQ
1
2
(AB+CD).
D u b ng x y ra AB//CD.
V y MP + NQ =
1
2
(AB+BC+CD+DA)
AB//CD,AD//BC ABCD l hnh bnh hnh

A
B
E
D
C
M
N
Q

M t s bi ton gi i b ng php t nh ti n
Bi 1: Trong mt phng ta Oxy, hy tm nh ca cc yu t
sau qua php tnh tin theo vct
a) im
b) ng thng
c) ng trn
0 11 8 6
2 2
+ + + y x y x
( ) 0 3 3 : y x
( ) 2 , 1

v
( ) 3 , 2 M
Bi 2:
Chng minh rng: tam gic c hai phn gic trong bng nhau l
mt tam gic cn.

Cc bi ton khc


Bi ton m u : Hai ng i ch i 1 tr ch i nh sau : h l n l n l t t cc
ng xu ln m t bn hnh ch nh t, ng xu c php t vo b t k ch tr ng
no.Ng i no n l t mnh i m khng th t c ng xu vo u th
thua
Ch ng minh r ng n u bi t cch ch i th ng i i u lun th ng.
Gi i :
I
A
B
C
D
Ng i 1 t ng xu vo tm bn sau t cc
ng xu ti p theo i x ng v i cc ng xu m
ng i th 2 t qua tm bn.
V i cch ch i nh v y ng i th 1 lun
t c ng xu khi n l t mnh i.
B i v tr ch i khng th ko di h n S/s
b c i ( v i S l di n tch m t bn, s l di n tch ng xu)
Tr ch i s k t thc sau 1 s b c h u h n no v ph n th ng thu c v
ng i th nh t.
II H th ng bi t p ph n i x ng tm

Lo i ton 1
* Xc nh nh c a m t i m ho c m t hnh qua php i x ng tm
* M t s bi ton lin quan n php i x ng tm
Ph ng php gi i : S d ng nh ngha,tnh ch t,bi u th c to gi i
V d 1 (trong m t ph ng)
Cho tam gic ABC v i tr ng tm G.Tm nh c a tam gic ABC
qua php i x ng tm
Gi i
G i
G D
(A) = A

G D
(B) = B

G D
(C) = C
=>tam gic ABCl nh c a tam
gic ABC
c n tm qua php i x ng tm G


G
A
C
B
B'
C'
A'
C 5 lo i ton c b n

V d 2 ( trong khng gian)
Cho hnh l p ph ng ABCD.ABCD tm O. Tm nh c a kh i chp
O.ABCD qua php i x ng tm O
Gi i G i f l php i x ng tm O.
Ta c : f(O) = 0, f(A) = C, f(B) = D, f(C) = A, f(D) = B
V y O.CDAB l nh c a O.ABCD qua php i x ng tm O
B'
O
A' D'
C'
B C
D
A

Lo i ton 2 Tm tm i x ng c a m t hnh
* Ph ng php gi i : i v i m t hnh b t k => s d ng nh ngha
V i m t a gic s d ng tnh ch t :M i a gic c tm i x ng
th m i nh c a a gic, m i c nh c a n ph i bi n thnh chnh n
ho c bi n thnh m t c nh song song v b ng c nh y
V d 1 : Ch ng minh r ng gc to l tm i x ng c a ng conic c ph ng
trnh
2
2
x
a
+
2
2
y
b
= 1

Gi i : Xt Elip(E) :
2
2
x
a
+
2
2
y
b
= 1
L y M(x,y) (E)
Gi s

o
(M)=M v i M=(x,y)

'
x=2x

o
-x
y=2y

o
-y
hay

'
x=-x
y=-y

V M (E) nn
x
2

a
2

+
y
2

b
2

=1
(-x)
2

a
2

+
(-y)
2

b
2

= 1

x
2

a
2

+
y
2

b
2

= 1 M (E)
V y O l tm i x ng c a (E) .
T ng t O cng l tm i x ng c a (H)
x
2

a
2

-
y
2

b
2

= 1


V d 2 (Trong khng gian )
Ta c hnh l p ph ng c tm i x ng chnh l
giao i m c a 2 ng cho AC v BD
O
A B
D
C
D'
A'
B'
C'
Lo i ton 3: Dng php i x ng tm gi i 1 s bi ton d ng hnh.
Ph ng php gi i : d ng 1 i m M ta tm cch xc nh n nh l nh c a
1 i m bi t qua 1 php i x ng tm , ho c xem M nh l giao i m c a
1 ng th ng c inh v i nh c a 1 ng bi t qua 1 php i x ng tm.
V d 1 Cho ng th ng d

1
v d

2
.Hai i m A,G d

1
, d

2
.Hy d ng 1 tam gic
ABC c tr ng tm G v 2 nh B v C l n l t thu c d

1
v d

2


Phn tch : - Gi s d ng c tam gic ABC c tr ng tm G ,2 nh B v C l n
l t thu c d

1
v d

2
.
G i M l trung i m c a c nh BC th M c xc inh b i


AM =
3
2


AG .Th c hi n
php i x ng tm

M
: C | B ; d

2
| d

2
.Ta c B d

2
.V y B = d

2
d

1


Cch d ng : - D ng


AM =
3
2


AG
- D ng ng th ng d

2
v i d

2
=

M
(d

2
)
- d

2
d

1
= B
- D ng C v i

M
(B) = C
Th tam gic ABC l tam gic c n d ng


d1
d2'
d2
B
A
C
M
G
Ch ng minh :
- D a vo cch d ng ta c B d

1
; B d

2
; d

2
=

M
(d

2
) ;


M
(B) = C Suy ra C d

2

- Do M l trung i m c a c nh BC v


AM =
3
2


AG
G l tr ng tm c a tam gic ABC


d
2 1
d
d
A
I
G
V s nghi m hnh
d
2
1
d
d
A
I
G
Bi ton v nghi m Bi ton c m t nghi m hnh
2

N u
1
d
2
' d t c l khi
1
d //
2
d v hai ng th ng ny cch u I th bi ton c
v s nghi m hnh.
N u
1
d //
2
d m khng cch u I th
1
d //
2
' d th bi ton v nghi m.
Ngoi 2 tr ng h p ny ra th bi ton lun lun c 1 v ch 1 nghi m hnh.

Bi n lu n : S nghi m hnh c a bi ton b ng s i m chung c a d1 v d2

Lo i ton 4 Dng php i x ng tm gi i 1 s bi ton qu tch
Ph ng php gi i : Ch ng minh qu tch ph i tm l nh c a 1 hnh
bi t qua 1 php i x ng tm
V d 1 ( Trong m t ph ng)
Trn ng trn (O) cho 2 i m B,C c nh v 1 i m A thay i.G i H l tr c tm tam
gic ABC v H l i m th a mn HBHC l hnh bnh hnh.Ch ng minh r ng H (O).
T suy ra qu tch i m H

I
H
O
A
B
C
H'
Gi i:
T gic HBHC l hnh bnh hnh
HB//CH
HBAB (v CHAB)
Hay

0
' 90 ABH
T ng t :

' 90
o
ACH
' ABH C n i ti p ' ( ) H O
M t gic HBHC l hnh bnh hnh nn H l i m i x ng c a H qua
php i x ng tm I (v i I l trung i m c a BC).
V y qu tch c a i m H l nh c a cung

BC qua php i x ng tm I
(
I
).


Gi i:
T gic HBHC l hnh bnh hnh HB // CH HB AB
( v CH AB )
Suy ra

' ABH = 90
0


T ng t

' ACH = 90
0

ABHC n i ti p H (O)
T gic HBHC l hnh bnh hnh suy ra H l i m i x ng c a H qua
php i x ng tm I (I l trung i m c a BC )
V y qu tch c a H l l nh c a ng trn (O) qua php i x ng tm I.

V d 2 (trong khng gian)
Cho M di ng trn m t ph ng (P) c nh v 4 i m A,B,C,D c nh.Tm t p h p
di m N sao cho


MA


+MB


+MC


+MD


=2MN



Lo i ton 5 : S d ng php i x ng tm gi i 1 s bi ton khc .
Ph ng php gi i : Ch y u s d ng tnh ch t c a php i x ng tm
gi i bi ton
V d 1 : (Trong m t ph ng )
Cho ABCD l t gic n i ti p 1 ng trn cho tr c.T M,N,P,Q l n l t l trung
i m c a cc c nh AB,BC,CD,DA ta v cc ng th ng vung gc v i cc c nh
i di n t ng ng.Ch ng minh cc ng th ng ny ng quy.
Gi i : G i O l tm c a ng trn ngo i ti p ABCD.
Ta c OM,ON,OP,OQ l n l t vung gc v i
AB,BC,CD,DA c a t gic. MNPQ l hnh bnh hnh
.G i I = MP QN suy ra qua php i x ng tm
I : M | P ; Q | N v ng c l i;
MO i qua M | ng th ng i qu a P v // MO
(l ng th ng i qua P v AB ).
Nh v y qua php i x ng tm I cc ng th ng OM,ON,OP,OQ
l n l t bi n thnh cc ng th ng i qua P,Q,M,N
v vung gc v i cc c nh i di n t ng ng
Cc ng th ng ny ng quy t i O i x ng v i O qua tm I


I
O'
O
A
B
C
D
M
P

V d 2 : (Trong khng gian)
Cho m t ph ng ( ) () theo giao tuy n d . AB () sao cho AB//d.
G i I l trung i m AB, O l hnh chi u vung gc c a I ln d
v Oz l n a ng th ng trong ( ) quay quanh O.
Ch ng minh

AOZ +

BOZ khng i
Gi i: Trong m t ph ng ( ).G i C l i m i x ng c a A qua d
.Ta c AC//OI (v cng d) v AC=2OI


AC =2


IO
O l trung i m c a BC
() () v () () = d m AC d AC ()
A v C i x ng nhau qua ( )

COZ l nh c a

AOZ qua php i x ng qua ( )

COZ =

AOZ
Ta c

AOZ

BOZ + =

COZ +

BOZ = 180
0

khng i (pcm )
d
I
z
A
B
C
O
d
O
C
A
B
I

M t s bi ton s d ng i x ng tm gi i
Bi 1: D ng ng gic khi bi t 5 trung i m c a cc c nh c a ng gic
Bi 2: Ch ng minh r ng m t t gic c tm i x ng th n ph i l
m t hnh bnh hnh.
Bi 3:Trong m t ph ng Oxy , tm ph ng trnh ng th ng
l nh c a ng th ng qua php i x ng tm l g c t a ,
bi t ph ng trnh ng th ng l
2x + y + 1 = 0

M t s bi ton khc

Tch (h p thnh) c a cc php bi n hnh
1.H p thnh c a 2 php t nh ti n l m t php t nh ti n .
Ch ng minh:
Gi s T
1
v T
2
l n l t l 2 php t n h ti n theo vect
1
v v
2
v :
1
v
M M T
1
) ( ;
2 1
v
M M T
2
) ( th T
2
oT
1
(M)=T
2
(T
1
(M)=T
2
(M
1
)=M
2
.
V

'

2 2 1
1 1
v M M
v MM
nn
2 1 2 1 1 2
V V M M MM MM + +
V y T
2
oT
1
l php t nh ti n
T ng qut : G i T
1
,T
2
,...,T
n
l n php t nh ti n theo vect
n 2 1
v v v ,..., ,
Khi T
n
o T
n-1
o...oT
1
l php t nh ti n theo vect
n 2 1
v v v v + + + ...


Bi u th c t a c a h p thnh 2 php t nh ti n
Cho


u (a,b),


v (a,b) , M(x,y) => Bi u th c t a c a
T


u
. T


v
: M M

'

x

M
=x+a+a
y

M
=y+b+b


CM: Gi s T


u
: M M ,T


v
: M M v i M(x

1
, y

1
) , M(x

2
,y

2
)
Ta c :


MM


=u

'

x

1
-x=a
y

1
-y=b

'

x

1
=x+a
y

1
=y+b

M(x

1
, y

1
) = (x+a,y+b)


MM =

'

x

2
-x

1
=a
y

2
-y

1
=b

'

x

2
=x+a+a
y

2
=y+b+b

T


u
. T


v
: M (x,y) M(x+a+a,y+b+b)


Th t v y ta ch ng minh b ng ph ng php quy n p
Xt n php t nh ti n
1 u
T

,,
n u
T


V i n=2 :
1 u
T


1 u
T

=
1 1 u u
T

+ ( ng)
Gi s ng v i n= k.T c l:


1 u
T

2 u
T

.
k u
T

=
1 2
( .... )
k
u u u
T
+ + +
uur uur uur


Ta c n ch ng minh ng v i n=k+1
Ngha l:
1 u
T

2 u
T

.
k u
T

1 k u
T

+
=
1 2 1
( .... )
k
u u u
T
+
+ + +
uur uur uuuur

Th t v y,ta c:

1 u
T

2 u
T

.
k u
T

1 k u
T

+
=(
1 u
T

2 u
T

.
k u
T

)
1 k u
T

+


=
1 2
( .... )
k
u u u
T
+ + +
ur uur uur

1 k u
T

+
=
1 2
( .... )
k k
u u u u
T
+ + + +
ur uur uur uur
=
1 2 1
( .... )
k
u u u
T
+
+ + +
ur uur uuuur



V y h p thnh c a n php t nh ti n chnh l php t nh ti n

2. H p thnh c a n php t nh ti n 1php t nh ti n

Bi u th c t a c a h p thnh n php t nh ti n.
Cho


u

1
(a

1
,b

1
) ,


u (a

2
,b

2
),..,


u(a

n
,b

n
) v M(x,y)
T


u

n
.T


u

n-1
T


u

1
: M(x,y) th

'

x

n
=x+a

1
+a

2
++a

n

y

n
=y+b

1
+b

2
++b

n


C/m: V i n=1 ta c T


u

1
: M M

1
(x,y) =>

'

x

1
=x+a
y

1
=y+b
(ng )
V i n=1 ta c T


u

1
: M M

2
(x,y) =>

'

x

2
=x

1
+x+a
y

2
=y

1
+y+b
(ng)
Gi s bi u th c ng voi n=k, ngha l :
T


u

k
.T


u

k-1
.T


u

1
: M M

k
(x

k
,y

k
) th

'

x

k
=x+a

1
++a

k

y

k
=y+b

1
++b

k

Ta ch ng minh bi u th c ng v i n=k+1


T


u

k+1
.T


u

k
.T


u

1
)

(M)
= T


u

k+1
(M

k
) = M

k+1


M

k
M

k+1
=


u

k+1

=>

'

x

k+1
-x

k
=a

k+1

y

k+1
-y

k
=b

k+1
=>

'

x

k+1
=x

k
+a

1

y

k+1
=y

k
+b

1

=>

'

x

k+1
=x+a

1
++a

k
+a

k+1

y

k+1
=y+b

1
++b

k
+b

k+1
=> PCM

Th t v y ta c : T


u

k
.T


u

k-1
.T


u

1
=T


u

k+1
( T


u

k
.T


u

k-1
.T


u

1
)
M T


u

k
.T


u

k-1
.T


u

1
: M M

k



3. H p thnh c a m t php t nh ti n v i m t php i x ng tm
ho c ng c l i l m t php i x ng tm .
Ch ng minh:
Gi s c php t nh ti n T
v
v php i x ng tm
O
.
Ta xt h p thnh c a: T
v

O
v
o
T
v

Gi s O l nh c a O qua php t nh ti n T
v
2
1
.
Theo ch ng minh trn ta c:
T
v
=
' o

O
(1)
Nhn c 2 v c a (1) v pha bn ph i v i
O
ta c:
T
v

O
=
' O

o

O

T
v

O
=
' O

Ch ng minh t ng t ta suy ra c:
o
T
v
=
' ' O

O
O"
O'

4. Bi u th c t a h p thnh c a 1 php i x ng tm v i
1 php t nh ti n v ng c l i
Gi s I(a,b),


u (a,b) , M(x,y). Khi
T


v
.

I
: M (x,y) M

2
(x

2
, y

2
) v i

'

x

2
=a+2a-x

1

y

2
=b+2b-y

1


Th t v y : Gi s M

1
=

I
(M) =>


IM

1
=


-IM => M

1
(2a-x,2b-y)
( T


v
.

I
)(M) = T


v
(

I
(M)) = T


v
(M

1
) = M

2

=>


M

1
M

2
=


v =>

'

x

2
-x

1
=a
y

2
-y

1
=b
=>

'

x

2
=x

1
+a
y

2
=y

1
+b

=>

'

x

2
=a+2a-x
y

2
=b+2b-y




4. Tch 2 php t nh ti n vect T
v
v T
u
l m t php t nh ti n
M
M
M
Gi s M l i m b t k .

G i M= T
u
(M)
M= T
v
(M)
Theo nh ngha ta c :
' MM = u
' ' ' M M = v
V ' ' MM = ' MM + ' ' ' M M = u + v
Nh v y, tch T
v
. T
u
l php t nh ti n theo vect u + v
T
v
. T
u
=u + v

Gi s M l i m b t k
G i M=
O
(M)
M=
' O
(M)
V: ' ' MM = ' MM + ' ' ' M M
= MO + ' OM + ' ' O M + ' ' ' M O
= 2( ' OM + ' ' O M )
=2OO'
Nh v y, tch
O
v
' O
l php t nh ti n theo vecto v =2OO'

O
.
' O
= T
O' 2

Nh n xt:
O
.
' O
= e (e: l php ng nh t)

5. Xt tch c a 2 php i x ng tm
O
v
' O
(O O)

M
M
M
O
O

6.H p thnh c a n php i x ng tm
1
,
2
, ...,
n
l f =
n
o
n-1
o...o
1
.
Ch ng minh r ng n u n ch n th f l php t nh ti n v n lth f l php
i x ng tm .
Ch ng minh :V h p thnh c a 2 php i x ng tm l php t nh ti n nn
N u ch n th ta c h p thnh c a
2
n
php t nh ti n l php t nh ti n .
V y f l php t nh ti n .
V i n l ta g i g =
n
o
n-1
o...o
2
(l h p thnh c a n-1 php i x ng tm).
Do g l php t nh ti n
Xt f= go
1
l php i x ng tm ( xt m c 2)
V y f l php i x ng t m


7. Ch ng minh tch c a 2 php i x ng tr c c a 2 tr c vung gc
v i nhau l 1 php i x ng tm .
Ch ng minh:
Cho 2 tr c i x ng , . vung gc v i t i O.
1
M M : ;
2 1
M M :
Ta ch ng minh:
o
:
1
M M
Th t v y :
1
M M : sao cho MH
1
=H
1
M
1
v i MM
1
vung gc v i

2 1
M M : sao cho M
1
H
2
= H
2
M
2 v i
M
1
M
2
vung gc v i
Xt MM
1
M
2
: c OH
2
song song v i MM
1
, H
2
M
2
= H
2
M
1
V y OH
2
l ng trung bnh c a tam gic.
2 O 2
: M M OM OM
N u
2 O 1 2 2 1
: M M MO O M O M M M M
a'
a
H
1
H
2
O
M
M
1
M
2

8.Tch 2 php quay

o
Q v

' o
Q (v i O, O l 2 i m phn bi t) l
php t nh ti n.
Ch ng minh :
G i a l ng th ng i qua O v O . a l ng th ng qua O
sao cho

( , ) =

2
. a l ng th ng qua O sao cho

' ( , ) =
-
2
.Khi a//a v Q

o


=

a
o

a
; Q

o
-

=

a
o

a

V y Q

o
-

o Q

o


=

a
o

a
o

a
o

a
=

a
o

a

V a//a nn

a
o

a
l php t nh ti n
d
a
a'
O' O

10.H p thnh c a 2 php i x ng tr c v i 2 tr c song song l
php t nh ti n .
Ch ng minh :
Cho 2 ng th ng a v b song song v i nhau. V i m i i m M
ta g i M
1
l nh c a M qua php i x ng tr c
a.
.M
2
l nh
c a M qua php i x ng tr c
b
.
G i I, J l n l t l trung i m c a MM
1
, MM
2
. Cc i m:
M,M
1
,M
2
,I,J cng n m trn m t ph ng (P) vung gc v i a v b
t i I, J.

Ta c:

I
(M)=M

1


MM

1
= 2


IM

1



J
(M

1
)=M

2


M

1
M

2
= 2


M

1
J
u IJ 2 J M IM 2 MM
1 1 2
+ ) ( (khng i)
V y M
2
l nh c a M qua php t nh ti n theo u .V y h p thnh
c a
b
o
a
l pho t nh ti n.


11.Tch c a 2 php v t
k
o
V v
'
'
k
o
V l 1 php t nh ti n n u k.k=1.
Ch ng minh :
V i i m M b t k ta g i
k
o
V (M)=M
1
,
'
'
k
o
V (M
1
)=M
2
. f(M)=M

2

Ta c OM k OM
1

1 1 1 1 1
OM
k
1 k
OM
k
1
OM OM OM MM

(1)
Ta c
1 2
M O k M O ' '
1 1 1 1 2 2
M O
k
k 1
M O M O k M O M O M M ' ' ' ' ' '

(v k=
k
1
) (2)
C ng v 1 v 2 ta c: ' ' OO
k
1 k
MM


V y nh c a M qua php t nh ti n theo ' OO
k
1 k
u

. V y
k
o
V o
'
'
k
o
V l
php t nh ti n.
4.Tch T


u
o

a
(u a) l php i x ng tr c.

a
b
K
H
M
M
1
M
2

Ch ng minh :
G i M
1
= ) (M T
u
, M
2
=
a
(M). V u a nn cc i m M, M
1
, M
2

cng n m trn m t ph ng (P) a.

G i K, H l n l t l trung i m c a M
1
M
2
v MM
2
(H a)
Ta c : u MM
1
, u
2
1
KH
Qua a ta d ng ng th ng b // a th b l nh c a a theo php
t nh ti n theo u
2
1
nn b l ng th ng c nh. Ta th y M
2
i
x ng v i M qua ng th ng b.
v y T


u
o

a
l php i x ng tr c
b



12.Tch c a m t php quay v i m t php t nh ti n ho c ng c
l i l m t php t nh ti n ho c php quay .
Ch ng minh :
N u

o
Q =e (
o
0 ) th ta c eo
v
T
=
v
T
oe=
v
T

N u 0 th ta phn tch php quay thnh tch c a 2 php i
x ng tr c v i cc tr c i qua O.
Q

o


=

a
o

a
v a


v . Khi ta c :
Q

o


o T


v
=

a
o

a
o T


v
=

a
o

a
= Q

o



Trong : a= T


-v
2
(a) v O= a a
T ng t :

o
v
oQ T

a'
a"
a
v
O
O'

Bi ton 1; Cho m t ng trn (O), m t i m P c nh v m t o n
th ng AB = a c nh. V i m i i m M thu c (O) ta d ng hnh bnh
hnh ABNM v g i Q l i m i x ng c a N qua P. Tm t p h p i m
Q khi M thay i trn ng trn.
Gi i :
Ta k hi u
( ) AB
T
uuuuur
l php t nh ti n theo
AB
uuur
,
( ) P
Z l php i x ng tm P. Theo
tnh ch t ta nu trn php bi n i
( ) P
Z
( ) AB
T
uuuuur
l php i x ng tm K, v i K
c xc nh b i cng th c: 2 PK
uuur
= - AB
uuur
.
Theo gi thi t :
( ) K
Z : M Q.
Do ng trn (O) bi n thnh ng
trn (O) l nh c a ng trn (O) qua
php bi n i
( ) K
Z =
( ) P
Z
( ) AB
T
uuuuur
.

Bi ton s d ng tch (h p thnh) gi i

Bi ton 2: Cho m = 2n +1 i m l trung i m cc c nh c a
1 m-gic.Hy d ng cc nh c a m -gic .

Gi i :
Gi s B

1
,B

2
,...,B

m
l trung i m cc c nh A

1
A

2
,A

2
A

3
,...,A

m
A

1

c a a gic A

1
A

2
...A

m
.
Do

B

1
(A

1
)= A

2
;

B

2
(A

2
) = A

3
; ... ;

B

m
; (A

m
) = A

1

Suy ra

B

m
o...o

B

1
(A

1
)=A

1
.T c l i m A

1
b t bi n qua tch cc
php i x ng

B

m
o...o

B

1
. Do

B

m
o...o

B

1
l php i x ng
qua tm ( do m l ) suy ra ch c 1 i m b t bi n duy nh t
chnh l trung i m c a o n th ng n i X v i m

B

m
o...o

B

1
(X)
Do X l 1 i m b t k tr n m t ph ng .


M t s bi ton khc s d ng tch (h p thnh)
gi i
Bi 1: Chng minh khng c hnh c ng hai tm i xng.
Bi 2: Trong mt phng cho php tnh tin v i v mt php i xng tm
O

v i O l mt im cho tr c. Tm c c im kp ca c c tch
O
v
O
bit rng
v i M bt k ta c v
O
(M) = M .
Bi 3: Cho ng trn tm (O), mt im P c nh v mt o n thng AB = a
c nh. V i mi im M thuc (O) ta dng hnh bnh hnh ABNM v gi Q l
im i xng ca N qua P. Tm tp h p Q khi M thay i trn ng trn.


C m n m i ng i ch theo di.R t mong nh n
c nh ng ki n qu bu t th y gio v cc b n !


Ph n sau l bi t p nh km

Gii:
a) Gi l nh ca M qua
Khi
( ) y x M ,


v
T
( ) 5 , 3
5
3
2 3
1 2
M
y
x
y
x
v M M

'

'





b) Ly , gi l nh ca A qua
Khi
( ) ( ) 0 , 3 A
( ) y x A ,

v
T
( ) 2 , 4
2
4
2 0
1 3
A
y
x
y
x
v A A

'

'





Do khng nhn lm vct ch phng nn nh ca qua l
mt ng thng song song vi
=> c vct php tuyn l
( )

v ( ) ( )

v
T
( )
( )
( ) 3 , 1

n
Phng trnh ng thng i qua A v
c vc t php tuyn l:
( )
( ) 3 , 1

n
( ) ( ) ( )
0 2 3
0 2 3 4 1 :
+

y x
y x
y
N
x
v
M'
O
y
x
0 1 3
-2
2

( )
( ) ( ) ( ) 36 4 3 :
0 11 8 6 :
2 2
2 2
+ + +
+ + +
y x C
y x y x C
=> c tm , bn knh R = 6
( ) C ( ) 4 , 3 I
Gi l nh ca I qua
( ) y x I ,

v
T
( ) 2 , 2
2
2
2 4
1 3

'

'

+
+


I
y
x
y
x
v I I
y
x
I'
I
0 1
-1 -2
-3
-2
-4
2
nh ca ng trn qua l ng trn tm I v bn
knh R
( ) C
( ) C
v
T
( ) ( ) ( ) 36 2 2 :
2 2
+ + +

y x C

2. Li gii:
Trong , hai phn gic
Ta xt cc trng hp sau:
TH1: hay
Xt v c:
AC chung
ABC
1 1
CC AA

> AC A ACC
1 1 1 1

A C >

C AC
1
C AA
1

1 1
AA CC
1 1

A C >

1 1
CA AC >
3
2
2
2
1
1
1
K
C
B
A
Thc hin php tnh tin theo vct
:
1
AA
K C T
AA

1
:
1
c KC
1
= AA
1
= CC
1

=> cn ti C
1

C KC
1

C KC
1

3 1 3 2 2 1

C C C C K K + + +
Do (1)
3 2 1 1 1 1 1 2 1

,

C K C K C A A A K > < <


M trong c (do
)
(2)
C KA
1

1 1
CA KA >
1 1 1
CA AC KA >

>
2 3

K C
T (1) v (2) ta c hai iu mu thun => gi thit sai
Suy ra khng th c
1 1

A C >

TH2: Chng minh tng t trn ta cng c iu mu


thun.
Vy => cn ti nh B
C A C A

1 1

ABC

B
5
B
4
B
3
B
2
B
6
M
3
M
4
M
5
M
2
M
1
A
5
A
1
A
2
A
3
A
4
B
1



Gi i:
Ta c bi u th c t a c a php i x ng tm O(0,0) l:
'
'
x x
y y

'

hay
'
'
x x
y y

'


Khi nh c a ng th ng : 2x + y +1 = 0 l ng th ng
c
ph ng trnh l: 2( -x) + (-y) + 1 = 0
=> 2x + y -1 = 0


Gi i:
Gi s t gic ABCD c tm i x ng l I
Khi nh A ch c th bi n thnh i m C
nh B ch c th bi n thnh i m D.
V I l tm i x ng nn I l trung i m c a
AC v BD. M AC v BD l hai ng cho
c a t gic nn suy ra t gic ABCD l hnh
bnh hnh
I
C
A
B
D

Gi i:
Gi s hnh (H) c ng hai tm i x ng
1 2
OO .
G i
3
O
2
O
(
1
O ). Ta ch ng minh
3
O
=
2
O

1
O

2
O

Th t v y : V i M b t k ta c :

2
1
:
O
M M

1
1 2
:
O
M M

3
2 3
:
O
M M

2
O

1
O

2
O
=
3
M M
Thep nh ngha ta c :
2 2 1
O M O M
uuuuur uuuuur


1 1 1 2
OM OM
uuuuur uuuuur


2 2 2 3
O M O M
uuuuuur uuuuuur


2 3 2 1
O O O O
uuuuur uuuuur

Suy ra :
3 3 2 2 2 1 2 1 1 1
O M O O O M O O O M M O +
uuuuur uuuuur uuuuur uuuuur uuuuur uuuuur


3 3 3 2 2 3 2 1 2 2 2 1
O M O O O M O O O M M O +
M :
1 1 2 1
M O M O
uuuuur uuuuur
nn
3 3 3
O M O M
uuuuur uuuuuur

3
O
(M)=M
3

Ta l i c :
1 2
, O O l tm i x ng c a hnh (H), T suy ra
3
O cng l tm i x ng c a hnh
(H). M
3 2
O O ,
3 1
O O nn i u gi s l sai.
V y khng c hnh no c ng 2 tm i x ng.




Ta c v
O
(M) = M
Do (
O
)(M) =
O
(M ) = M
1

Nh vy M
1
l nh th t ca hnh bnh hnh MM M M
1
, nn ta
c:
Gi I l im kp ca tch
O

O
(I ) = I =>
Do
* Tng t trn v i M
2
l nh th t ca hnh bnh hnh M MM M
2
nn

Gi K l im kp ca tch ta c:

Gii:
K hiu l php tnh tin theo vct ,
P
l php i xng tm P.
Ta c : (
P
)(M)=
P
(N) = Q
M :
K
(M) =Q, v i K l trung im ca MQ
Nn :
P
=
K
Ta c K, P ln l t l trung im ca MQ, NQ nn => =
const
Do M thay i trn ng trn tm (O), nn Q thay i trn ng trn tm
(O ) v i O l nh ca O qua php bin i
P
=
K
v i K l im x c
nh bi : = const.



Bi ton 1:

(P)
l 1 php t nh ti n v i vc t t nh ti n l 2


u
.Trong T


u
: bi n (P) thnh (Q) v


u (P).
Ch ng minh : V i M b t k ta c :

(P)
: M M v MM (P)
t i trung i m K.

(Q)
: M M v MM (Q) t i trung i m
H
Ta xt :


MM =


MM


+MM =


MK


+KM


+MH +


HM
=


MK +


KH +


HM =


KM +


MH +


KH =


2KH
Hi n nhin


KH (P) v (Q) v T


KH
: K H .Do (P) bi n
thnh (Q).

Tr l i

Bi ton 2:
Ch ng minh r ng nh c a 1 m t ph ng qua 1 php t nh ti n l 1 m t ph ng song song
ho c trng v i m t ph ng cho.
Gi i: Xt T


u
v (P) l m t ph ng no . Trn (P) l y 3 i m A,B,C khng th ng hng.
T


u
(A)= A ; T


u
(B)= B; T


u
(C)= C ta c


AB =


AB ;


BC=


BC ;


AC=


AC (1)
Suy ra A,B,C khng th ng h ng.
G i (P) l m t ph ng (A,B,C).
L y M (P), g i M= T


u
(M) ta c M (P)


AM =m


AB + n


AC suy ra


AM=


mAB


+nAC
M (P)
o l i: Trn (P) l y i m Nb t k th t n t i c p s (x,y) s ao cho


AN= x


AB+


yAC
L y N (P) sao cho


AN =


xAB+


yAC .G i K = T


u
(N) th


AK =


xAB + y


AC suy ra K N T


u
(N)= N
Do T


u
( (P) )= (P).T (1) ta th y (P)//(P) ho c (P) (P)
Nh n xt : - N u gi c a


u // ho c n m trn (P) th (P) (P)
Tr l i

Bi ton 3 :
Trong hnh vung c nh 1 t 1 hnh m kho ng cch gi a 2 i m b t k
khng b ng 0.001. Ch ng minh r ng di n tch hnh khng l n h n :
a. 0.34
b. 0.287
Gi i a,G i hnh n m trong hnh vung ABCD c nh 1 l F.Di n tch c a n l S.
Xt
1
A A ,
2
AA (A
1
thu c AD, AA
1
=0.001, A
2
thu c gc BAD sao cho gc
A
2
AA
1
=60
o
, AA
2
=0.001)
G i
1
AA
F F T ) (
1
,
2
AA
F F T ) (
2

- F,F
1
, F
2
khng c i m chung v u n m trong hnh vung c nh 1.001.
Do 3S < 1.001
2
t c S< 0.335< 0.34
b.Xt
2
A A AA AA
1 3
+
Ta quay
3
AA quanh i m A( ng c chi u kim ng h v i gc quay nh n )
sao cho
4 3
A A v A
3
A
4
=0.001. Xt
5
AA v
6
AA c
6 5
AA AA = 0.001 t o v i
4
AA nh ng gc 30
0
v n m khc pha v i nhau so v i
4
AA .
G i
i
AA
F F T
i
) ( . Khng m t tnh t ng qut ta coi ) ( ) ( F F S F F S
3 4
. Khi c
S
2
1
F F S
4
) ( .
S
2
3
F F S
4
) ( . Ta c
6 5
F F v cng khng giao v i F v F
4
.
S
2
7
F F F F S
6 5 4
(
- N u ) ( ) ( F F S F F S
4 3
th ta xt hnh F
1
v F
2
thay cho F
5
v F
6

- - V | 3 001 . 0 |
i
AA Cc h nh ang xt n m trong hnh vung c nh 3 002 0 1 . + .
Do 287 0 S 3 002 0 1 S
2
7
2
. ) . ( < +

Tr l i

Gi i:
Xt php t nh ti n:
1
2
: '
AB
T A C
uuur

' C B
' ' B A

1
2
' ' ' '
AB
T
AB C C BA


1
2
'
AB
T
O O
uuur



1
2
'
AB
T
I I
uuur


OO' ' OO' ' II II
uuuur uur

T ng t v i cc php t nh ti n
1
2
BC
T
uuur
,
1
2
CA
T
uuur
ta ch ng minh c OO=II,
OO=II.
Suy ra OO' " ' " O II I (c-c-c)

Bi ton 4: Cho tam gic ABC . G i A, B, C l n l t l trung i m c a cc
c nh BC, CA, AB. G i O, O, O v I, I, I t ng ng l tm ng trn ngo i
ti p v n i ti p c a 3 tam gic ABC, BCA, v CAB.
Ch ng minh r ng OO' " ' " O II I .

I" I'
A'
B'
C'
A
C
B
O
O'
O''
I
Tr l i

V d 6: Cho t gic ABCD c 3 AB , 2 3 CD , 2 BC ,

60
o
BAD CDA .
Tm s o c a

ABC v

BCD

Gi i:
Xt php t nh ti n:
: '
DC
T A A
uuuur
. Khi t gic ADCA l hnh bnh hnh.
Do

60 AA' 120 ' AA' 60
o o o
ADC D B
Xt ' ' AB A c AA' 2 3 2 ' AB
T suy ra: ' ' AB A vung t i B

' ' 30
o
B A A v
2 2
' (2 3) ( 3) 9 3 BA

' ' 30
o
B A C ( V

AA' 60
o
C )
' BCA cn t i B.
Do suy ra:

90
o
DCB ( Do

' 120
o
DCA )

360 (90 60 60 ) 150


o o o o o
ABC + +
3
o
30
60
o
60
o
o
60
A'
B
C
D
A
Tr l i

Bi ton 1
Tm t t c cc i m n m bn trong 1 tam gic nh n sao cho cc i m i x ng v i chng
qua trung i m cc c nh c a tam gic n m trn ng trn ngo i ti p tam gic.
Gi i:
Gi s X l i m n m trong tam gic ABC.i m i x ng v i X qua trung i m c a c nh
AB c a tam gic ABC n m trn ng trn ngo i ti p. i m X n m trn cung i x ng
v i cung AB ( khng ch a i m C) qua trung i m c nh AB.
T c

AXB = 180
0

-

CAB
- i m t h a mn tnh ch t u bi n m giao i m c a 3 cung trn i x ng v i cc cung
AB,BC,CA qua trung i m cc c nh t ng ng.
- Ta ch ng minh r ng i m lun t n t i v duy nh t.
- Cc cung i x ng v i cung AB v AC c 2 i m chung.G i s l A v H. hi

BHC = 360
0

-

BHA -

AHC
= 360
0

-(180
0

-

ABC ) - (180
0

-

ACB )
= 180
0

-

BAC
Do H n m trn cung i x ng v i BC, t c l i m c n tm.( v

BAC 180
0

-

BAC ,nn i m A khng c tnh ch t c a u bi)



Tr l i

Bi 2:
Trong m t ph ng Oxy , tm ph ng trnh ng th ng l nh
cua ng th ng qua php i x ng tm l g c t a , bi t
ph ng trnh ng th ng l
2x + y + 1 = 0
Gii:
Ta c bi u th c t a c a php i x ng tm O(0,0) l:
'
'
x x
y y

'

hay
'
'
x x
y y

'


Khi nh c a ng th ng : 2x + y +1 = 0 l ng th ng
c
ph ng trnh l: 2( -x) + (-y) + 1 = 0
=> 2x + y -1 = 0

Tr l i

Bi 3: Trn ng trn (O) cho 2 i m B,C c nh v 1 i m A
thay i .G i H l tr c tm ABC vH l i m saocho HBH
1
C
l hnh bnh hnh .Ch ng minh r ng H
1
n m trn ng trn (O)
.T suy ra qu tch c a H

Ch ng minh : HBH
1
C l hnh bnh hnh
H
1
B || CH
H
1
BAB ( v CH AB)
hay ABH = 90
0

t ng t ACH = 90
0

t gic ABH
1
C n i ti p H
1
(O)
ABH
1
C l hnh bnh hnh nn H l i m i x ng c a H
1
qua
php i x ng tm I
(I l trung i m c a BC)
V y qu tch i m H l nh c a ng trn (O) qua php i
x ng
I


Tr l i

Bi 3 : cho gc ABC v D trong gc . D ng o n
th ng c 2 i m u thu c 2 c nh c a gc v trung i m
c a n trng v i i m D
Gi i :

D ng cc ng th ng a i x ng v i t AB qua D
v c i x ng v i BC qua D.

G i A=AB c
C=BC a
B=ac
BABC l hnh bnh hnhD l tm i x ng D l
trung i m c a AC v AC o n th ng c n d ng .

Tr l i

You might also like