De Cuong Tam Ly

www.hanhchinh.com.
vn
Cu 1: Tm l hc qun l l g? Phn tch i tng, nhim v, phng php nghin cu ca tm l hc qun l? 1.Tm l hc qun l l: Tm l hc qun l l mt chuyn ngnh ca tm l hc, chuyn nghin cu nhng vn trong hot ng qun l, nhm lm cho hot ng qun l t c hiu qu ti u. Hot ng qun l trong c quan qun l hnh chnh nh nc c nhng c im ring so vi cc t chc qun l khc, v vy i hi phi c chuyn ngnh tm l hc qan l chuyn bit. Theo hng tip cn nh vy, c th xem. Tm l hc qun l hnh chnh nh nc l mt phn ngnh ca tm l hc qun l, chuyn nghin cu v nhng vn trong tm l trong hot ng qun l hnh chnh nh nc. a)i tng nghin cu l tm l ca con ngi trong hot ng qun l: Tm l hc qun l nghin cu cc hin tng tm l ny sinh trong hot ng qun l, cc quy lut hnh thnh v nh hng ca nhng hin tng ny trong hot ng qun l con ngi. i tng ca tm l hc trong qun l hnh chnh Nh nc l nhng quy lut ny sinh, biu hin v pht trin ca nhng hin tng tm l con ngi trong hot ng qun l hnh chnh nh nc. b)Nhim v ca tm l hc qun l Nghin cu nhng c im tm l c nhn, tm l x hi ca tp th vi t cch l ch th ca hat ng qun l : V d nh: bu khng kh tm l tp th, truyn thng tp th, d lun, tm trng tp th, xung t tm l trong tp th, uy tn ngi lnh o vv. Nghin cu c s tm l hc trong vic nng cao hiu qu ca hot ng qun l, lnh o trong cc lnh vc qun l Nghin cu nhng c trng trong hot ng giao tip Nhng vn nhn cch ca ngi qun l, cc phm cht tm l ca ngi lnh o, cc phong cch lnh o. Nhng vn tm l trong tp th qun l, kp lnh o, nhng con ng bin php, hnh thnh v pht trin nhn cch ngi lnh o qun l cng nh vn o to bi dng cn b lnh o. Nghin cu nhng vn lin quan ti vic ng vin, thc y hat ng c nhn v tp th lao ng. V d:Nh nhu cu, ng c lm vic, cc nh hng gi tr x hi, tm th cc thnh vin.
1
www.hanhchinh.com.vn
Nghin cu nhng vn trong cc t chc cn b, nh vic tuyn chn nh gi sp xp cn b, trong cng tc t tng v cng tc kim tra. Thc t hin nay c th nghin cu nhng vn sau + Nhng kh khn thng gp phi trong hat ng ca ngi lnh o. + Xung t tm l trong h thng x hi, gip cho vic tm ra nhng khu c ngha nht trong hat ng. + Nhng vi phm ca ngi lnh o i vi qui nh v chc v, s lm quyn. 2.Phng php nghin cu tm l ni chung a)Phng php quan st . Nh nghin cu trc tip i th st qun chng nhn dn, dng tai nghe kin ca h, dng mt nhn mi hin tng x hi nhm thu thp nhng lng thng tin chnh xc, sng ng trnh tnh trng tam sao tht bn hoc nghe nhng li bo co sai s tht . V d mt s cng ti x nghip ln cc ng ch cn thu mt s nh chuyn mn tm l, x hi hc lm nhim v quan st ti cng nh my, ti ni lm vic pht hin ra nhng xc cm tng ngi. Chnh vic ny lm gim i c tai nn lao ng trong nh my. b) Phng php nghin cu qua kt qu, sn phm hot ng. y l phng php nghin cu tm l gin tip thng qua sn phm m i tng nghin cu lm ra. Trong hot ng qun l l: bo co, bin bn, k hoch, kt qu hot ng c th nh gi cc c im tm l nh nng lc chuyn mn, ng c, thi vi cng vic, ch, kh nng sng to ca i tng. Lu , khi phn tch kt qu hot ng ca ngi lnh o cn trnh ln ln gia kt qu ca bn thn vi kt qu ca tp th c)Phng php khi qut cc nhn xt c lp y l phng php thng qua kin nhn xt c lp ca mt s ngi (cp trn, nhng ngi trong ban lnh o, nhng ngi trong v ngoi tp th c quan) v mt vn no ca i tng nghin cu nh ga nhng c im tm l cn nghin cu ngi . Cn ch i vi phng php ny vic la chn i tng tin cy xin kin l iu c bit quan trng. d)Phng php tr chi sm vai nh qun l
2
Phng php ny c tin hnh thng qua vic xy dng mt tnh hung qun l a i tng nhp vai gii quyt cc tnh hung . V d: + Cp trn giao mt vic ht sc phi l, xem h t thi nh th no(Ku ca phn nn v t chi, ci c tranh lun, nh nhng vch ci sai) + Cho cp di hi l rt hp l cp trn: n mng m ci nhng rt nhiu tin Cu ch by v ri nhn, nt n mng m v hnh vi xu, cm n v t chi ri nhn) + Giao quyn hnh qun l cho mt ngi tr tui c tinh thn i mi : xc nh nng lc ca th h tr, m hnh qun l mi e)Phng php o lng tm l x hi Phng php ny ngi nghin cu kt hp vi phng php iu tra qua bng ng kt v phng php trc nghim nhm xc nh c v mt nh tnh, c v mt nh lng ca mt s hin tng tm l nh: d lun tp th, bu khng kh tm l trong tp th, mi quan h gia cc thnh vin trong tp th, nh hng gi tr trong tp th, uy tn ca ngi lnh o. Phng php ny i hi cao i vi ngi nghin cu trong vic xy dng phiu iu tra, cc trc nghim tin cy, cng nh vic s dng cc k nng tin hnh cc phng php nghin cu ny. f)Phng php nghin cu tiu s hot ng ca nhng nh lnh o, qun l ni ting. l nghin cu thnh cng v tht bi trong hot ng qun l, lnh o ca nhng nh lnh o, qun l ni ting qua tiu s hot ng ca h. Phng php ny lm gp phn lm phong ph thm nhng kinh nghim cho cc nh qun l, lnh o v cch thc gii quyt cc tnh hung phc tp, a dng trong thc tin qun l. Thm vo n gip chng ta trong vic xc nh r nhng c tnh 3. ngha ca vic nghin cu tm l hc qun l. a)V mt l lun: Tm l hc qun l gip cho nh qun l mt h thng l lun, cc qui lut chung nht trong trong vic qun l con ngi trnh c nhng sai lm trong tuyn chn cn b trong giao tip trong hach nh k hach qun l. b)V mt thc tin
Gip nh qun l hiu c nhng ngi di quyn, gii thch c nhng hnh vi ca h, d on truc h hnh ng nh th no trong tnh hung sp ti. iu ny rt cn thit gip cho vic tuyn chn, sp xp s dng con ngi hp l. Gip cho nh qun l nm c cch thc nhn xt nh gi con ngi mt cch ng n, khch quan, gip cho nh lnh o qun l bit cch tc ng mm do nhng kin quyt n cp di, n tng c nhn v tp th pht huy tt a tim nng ca h trong cng vic thc hin mc tiu ca t chc. i vi nhn vin, cp di, tri thc tm l hc qun l gip h hiu c tm l ca ng nghip, cp trn, v bn thn mnh, bit cch ng x hp l, pht huy ti a kh nng ca mnh trong t chc. Hiu c tm l qun l s hon thin mnh hn. Lch s nhn loi bit bao nhng tht bi au n ca nhiu nh qun l, lnh o, kinh doanh h l ngi c ti v chuyn mn nhng do thiu tri thc v tm l hc qun l nn c nhng phm phi s sut trong li ni, trong hnh vi ng x dn n nhng hu qu tai hi. Mt nh tm l, nh gio dc gii c th khng phi l ngi lnh o, qun l gii nhng ngc li mt ngi lnh o, qun l gii nht thit phi nm vng v vn dng tri thc tm l vo hat ng lnh o, qun l. Cu 2: Hot ng qun l l g? Phn tch tnh cht v cu trc ca hot ng qun l? 1.Hot ng qun l: b)Khi ni qun l bao gm: + Ch th qun l: c th l c nhn, t chc. Ch th qun l tc ng ln i tng qun l bng cc cng cng c, vi nhng phng php qan l thch hp . + i tng qun l: Tip nhn s tc ng ca ch th qun l. Ty theo cc tng lai i tng khc nhau m ta chia thnh cc dng thc qun l khc nhau + Khch th qun l: C th l hnh vi thc th ( c nhn, t chc, s vt hay mi trng ) nhng cng c th l mi quan h gia thc th trong qu trnh vn ng ca chng.
+ Mc tiu qun l: l ci ch t c ti mt thi im trong tng lai do ch th v khch th thng nht nh trc. + Mi tng qun l: Bao gm c mi trng t nhin, kinh t, chnh tr, x hi nh hng n qu trnh qun l Qun l l s tc ng c t chc, c nh hng ca ch th ln cc khch th nhm t c mc tiu nh trc. b)Hat ng qun l Hot ng qun l l s tc ng qua li mt cch tch cc gia ch th v i tng qun l qua con ng t chc, l s tc ng iu khin, iu chnh tm l v hnh ng ca cc i tng qun l, lnh o cng hng vo vic hon thnh nhng mc tiu nht nh ca tp th v x hi. 2.Hot ng qun l c nhng tnh cht c bn sau y: a)Hot ng qun l va l mt khoa hc, va l mt ngh tht, l mt ngh ca x hi. Hot ng qun l l mt khoa hc bi v: Hot ng qun l phi nhn thc v vn dng ng quy lut, nm vng i tng, c thng tin y chnh xc, c kh nng thc hin (tnh kh thi). Phi tun theo cc quy lut khch quan, gt b nhng tnh cm v gi tr khc, phi da trn nhng phng php qun l khoa hc v trn nhng phng php qun l c th (din dch, quy np, tng hp, thng k) Hot ng qun l l ngh thut, bi v: Trong hot ng qun l lun xut hin nhng tnh hung bt ng. Kinh nghim cho thy khng ngi lnh o no, qun l no c th chun b sn tt c tnh hung Hot ng ca ngi lnh o lun lun i hi s nhanh nhy, quyt on, kh nng t duy sng to, s cm hng, tnh linh hot cao trc vn t ra. Khng m thc ho ngha l ngh thut lnh o khng c cch thc v quy nh thng nht. C tnh tu c v tnh linh hot, c ngha l khng phi vn dng khoa hc v lnh o mt cch my mc, gin n m l s thay i ca tnh hnh, vn dng phng php lnh o c tnh linh hot, tnh sang to nhm trng vn .
C tnh c th v tnh ngu nhin, ngh thut lnh o c th, thng thng l phng php v th thut c th gii quyt vn trong iu kin c th ca ngi lnh o l a ra quyt nh i vi vn gp phi trong mt tnh hung c bit, ngu nhin no , c tnh cht khng th m phng c + N ng x, x l theo tnh hung, linh hot. + Bit dng ngi ng v tr, ph hp vi kh nng. Hot ng qun l l mt ngh trong x hi, bi v N c i tng c th C qu trnh o to, c tch lu kinh nghim i hi c nng khiu, say m N c i tng c th: i tng l con ngi v t chc Sn phm ca hot ng qun l l cc quyt nh, n c nh hng v tc ng ti qu trnh pht trin x hi. Ngh thut lnh o, qun l t l thun vi hiu qu lnh o. b)Hot ng qun l l mt dng hot ng phc tp v c tnh chuyn bit. Tnh phc tp ca hot ng qun l c qui nh bi c im ca i tng qun l, ca cc mi quan h x hi m n ng chm ti. i tng qun l l con ngi v t chc vi nhng c im v tm l phc tp khc nhau . Tnh cht chuyn bit th hin trong yu cu v o to ngi qun l, lnh o( phm cht, kin thc, k nng) vi kin thc su rng v c bit l qu trnh t o to ca nh qun l c)Hot ng qun l l hot ng gin tip Sn phm ca hot ng qun l c nh gi qua s pht trin ca tng c nhn, tp th, qua kt qu, hiu qu hot ng ca tp th do c nhn ph trch . Ngi qun l, lnh o gii quyt cc nhim v ch yu thng qua t chc bng cch iu khin, tc ng ti con ngi v t chc. d)Hot ng ca ngi qun l c tin hnh ch yu thng qua hot ng giao tip.
Hot ng qun l l hot ng t chc iu khin con ngi, nn thng xuyn giao tip quan h vi con ngi Hot ng giao tip c mt tt c cc khu ca hot ng qun l thng quan bng li ni, hoc khng bng li ni, bng vn bn hoc bng ngi khc. e)Hot ng qun l l mt hot ng c tnh sng to cao. Trong mi lnh vc ca hot ng qun l i hi ch th phi c nng lc sng to, t duy linh hot mm do. mi mt tnh hung xy ra i hi phi c cch x l thch hp. Mt khc tt c cc vn bn ch th cc quy ch l quy nh chung. Vic vn dng n vo cc trng hp c th vo thc tin a dng, mun mu, mun v rt cn t duy linh hot, mm do, nhy bn v sng to. f)Hot ng qun l l hot ng cng thng hay thay i, tiu ph nhiu nng lng thn kinh v bp tht. Hot ng qun l thng xuyn nm bt v theo di cng vic, gii quyt nhiu vn trong nhng iu kin v thi gian, khng gian v thng tin eo hp, c nhiu vn gii quyt trong cng thi gian, i hi lun phi thay i tm th v t duy. C nhng cng vic phi suy ngh trong nhiu gi, thm ch nhiu thng, nhiu nm. 3.Cu trc ca hot ng qun l a)Cn c vo chu trnh qun l Khi nim chu trnh qun l y c hiu l mt tng th cc hnh ng c tin hnh c trt t lin tc v m bo ngi lnh o t c mc tiu ra. Theo quan im ny trong chu trnh qun l tp hp cc hnh ng khc nhau v c thc hin trong nhng khong thi gian khc nhau nhng chng u hng vo vic t mc ch nht nh. l du hiu thng nht chung cc yu t hot ng ca ngi lnh o V vn ny c nhng kin khc nhau: C ngi k ra cc yu t nh: chun b, ra quyt nh qun l v t chc thc hin quyt nh . C ngi li nu ra 10 yu t: Thu thp thng tin, nh gi thng tin, t vn , chun b d n quyt nh, ra quyt nh, t chc, kim tra thng xuyn, phn ng, kim tra thc hin, nh ga kt qu.
7
Xem xt hot ng qun l theo cc giai on th chng ta nhn thy rng v thc cht khi nim chu trnh qun l ng dng vi hot ng qun l ngi lnh o. theo s sau b)Tin hnh qua vic m t cc hnh thc cng vic ca ngi lnh o din ra theo thi gian. Theo cch ny ngi ta phn chia hot ng ca ngi lnh o ra thnh cc n v kinh nghim hot ng nh: T chc hi ngh, tip khch, xy dng k hoch, giao tip vi mi ngi, kim tra cc hot ng ca b phn gip vic v nhng ngi di quyn. Theo nghin cu ca cc nh tm l hc th tt c cc n v kinh nghim hot ng ca ngi lnh o nh trn u bao gm 3 n v l thuyt c lin quan vi nhau v c gi l: Hot ng nhn thc. Hot ng ra quyt nh, hot ng t chc thc hin qut nh. C th ni rng, c ba n v l thuyt ny lun c mt rtong cc giai an ca chu trnh qun l cng nh trong tng n v kinh nghim ca hat ng qun l, lnh o. c)Di gc tm l hc, ngi ta phn tch cu trc hat ng qun l nh sau: + Hat ng nhn thc. i tng ca hat ng nhn thc l i tng qun l, Mc ch ca hat ng nhn thc l xy dng trong thc ca ngi lnh o mt m hnh nhng khi nim v tnh hung hat ng, cc nhim v v iu kin tc ng ln tnh hung . + Hat ng ra quyt nh i tng ca hat ng ra quyt nh l i tng hat ng nhn thc. Trong trng hp chung, l m hnh l tng v tnh hung hat ng, cc nhim v v iu kin tc ng ln tnh hung . Mc ch ca hat ng ny l hnh thnh trong thc ngi lnh o mt m hnh l tng v hot ng ca ngi thc hnh v chp hnh. + Hot ng t chc thc hin quyt nh. i tng ca hat ng t chc thc hin l hat ng tha hnh ca nhng ngi di quyn
Mc ch ca n l vic thc hin thc t ca nhng ngi di quyn trong hat ng tha hnh. Cu 3: Phn tch nhng yu t tm l trong hot ng ca ngi qun l? 1.Cc dng hot ng c bn ca ngi lnh o, qun l. Nh qun l, d cp t chc no u phi c cc hot ng ging nhau m kt qu cui cng l cho ra cc quyt nh qun l v trin khai cc quyt nh ra thc t cc hot ng ch yu l. a)Lp k hoch, t chc, iu hnh,, lnh o, phn phi (nu c), kim tra v bo co. Hot ng c bn ca ngi qun l, Lnh o c chia thnh nhiu loi khc nhau, cn c vo cc kha cnh khc nhau ca ca hot ng qun l Nu cn c vo k nng qun l ta c cc dng hot ng + Nhn thc + Giao tip (cp trn, cp di,ng nghip ) + Hot ng chuyn mn. Nu cn c vo chu trnh v t chc thc hin quyt nh qun l ta c cc dng hot ng: + Ra quyt nh. + T chc thc hin quyt nh + Kim tra vic thc hin quyt nh + Tng kt, nh gi, thc hin quyt nh Cn c vo i tng, mc ch, ng c, hnh ng v kt qu ngi ta chia hot ng ca ngi lnh o thnh thnh bn n v l thuyt c 9ien quan cht ch vi nhau, l: + Nhn thc. + Ra qut nh + T chc thc hin + Kim tra v nh gi vic thc hin. Trn c s phn tch c cu hot ng ca ngi lnh o, qun l ngi ta xc nh mt s dng hot ng c bn sau y:
9
+ Lp k hoch + T chc + Lnh o + Kim sot Nu cn c vo hot ng ra quyt nh (hot ng quan trng) ca ngi qun l, ta c cc dng hot ng : + Hot ng nhn thc trong qu trnh chun b ra quyt nh + Hot ng ra quyt nh qun l 2. Cc c im tm l trong hot ng ca ngi lnh o, qun l a)c im ca hot ng nhn thc ca ngi lnh o. Hot ng nhn thc l qu trnh thu nhn thng tin t pha i tng. Ngi lnh o l ngi ng u tp th vi v tr h l nhng ngi nm c khi lng thng tin ln nht. Trong s cc thng tin n vi ngi lnh o c thng tin t trn xung di, c thng tin t c quan ngang cp, c thng tin t di ln, v nhng thng tin t bn ngai x hi c lin quan n nhim v n v, c nhng thng tin ch ring cho ngi lnh o. Nh vy, x l mt khi lng thng tin, hat ng tr tu (nhn thc ) ca ngi lnh o phi l mt hgat ng c tc ng nhanh, cng ln v tnh c ng cao. Trong hot ng nhn thc phi ch nhng im sau y: - Phi trung thnh vi s tht phi c mt s dng cm nhn vo s tht v tha nhn s tht . Nu c s can thip khng ng thm quyn hoc, p t th trong trng hp ny s lm cho hiu qun qun l thp thm ch tn hi n uy tn ca ngi lnh o. - Phi s dng cc phng php nhn thc nh: phng php anket, ni chuyn, nghin cu ti liu, quan st Hot ng nhn thc ca ngi lnh o l rt quan trng, l iu kin a ra mt quyt nh mang tnh khoa hc v hp php b)c im tm l ca vic ra quyt nh.
10
Ra quyt nh v bn cht l qu trnh t duy. Ra quyt nh l nhm a i tng qun l t trng thi ny sang trng thi khc ph hp vi nhim v qun l Cc quyt nh qun l thng c nhng kha cnh tm l sau y: - Quyt nh vi tnh cch l mt qu trnh: s vn ng t ch khng hiu n ch hiu bit. Qu trnh quyt nh l qu trnh t duy, kt qu quyt nh ph thuc vo su, b rng ca t duy ngi lnh o. - Tnh cht c nhn ca quyt nh. Nhng quyt nh mang tnh c nhn i hi ngi ra quyt nh phi c tnh quyt on cao, c tnh c lp tnh cng quyt nh vy cc phm cht ch tham gia vo qu trnh ra quyt nh - S tc ng qua li ca nhng ngi tham gia vo qu trnh quyt nh v s tip nhn ca h khi thc hin quyt nh. - S tp nhn quyt nh bi nhng ngi tha hnh, vi tnh cch l chng trnh hot ng ca ngi tha hnh. - Nhng hu qu gio dc ca ca quyt nh v nh hng n qu trnh pht trin x hi. Nh vy trong qu trnh ra quyt nh cc yu t tm l nh t duy, tnh cm, ch, tm trng u tham gia vo qu trnh ra quyt nh ca ngi qun l. V vy khi ra quyt nh cn phi tnh n cc yu t sau y: Th nht: Phi nm c c im, tm l nht l nhu cu, li ch trnh , tm trng v kh nng ca nhng ngi s thc hin quyt nh nhng ngi c lin quan v chu hu qu ca vic thc hin quyt nh. Th hai: Phi nm chc c c im tm l ngi tham gia vo vic ra quyt nh, m bo s lc chn ngi tham mu cho vic ra quyt nh phi khch quan, trung thc tho vic. Th ba: Phi quan tm n vai tr, trch nhim ca nhm phn bin, nhm thm nh. Nhng ngi tham gia vo nhm ny phi khch quan, trung thc, trnh chn nhng ngi km hn, ngi d di v cng kp, b cnh. Th t: Ngi ra quyt nh v bn thn ngi lnh o phi t mnh vo vai tr ca ngi thc hin xem xt, kim tra tnh kh thi, tnh trc nhng kh khn, tr ngi phi gii quyt. Th nm: K v ban hnh quyt nh vi tm l t tin, n chng t quyt nh c chun b chu o, c cht lng v kh nng thc thi.
11
Cc yu t nh hng n tnh cht ra quyt nh qun l; - Din bin ca tnh hung qun l v hon cnh to ra. Hon cnh m gp gp th quyt nh phi khn trng, hon cnh phc tp, kh khn, quyt nh phi ht sc thn trng. - Kh nng nhn thc tnh hung ca ngi lnh o. Nhn thc m khng y , phn tch khng k dn n quyt nh sai lm. - S tc ng qua li ca nhng ngi tham gia vo qu trnh ra quyt nh. Nu nhng ngi tham gia vo qu trnh ra quyt nh nht tr cao th quyt nh thng mang tnh tch cc, ngc li th thiu tch cc. - c im tm l ca ngi ra quyt nh. Kh cht, tnh cch, nng lc ca ch th c c nh hng trc tip ti qu trnh ra quyt nh. Nhng iu kin m bo hiu qu ca nhng quyt nh. Nhng quyt nh c da vo khng ch theo nhng lun c kinh t, k thut, lut php m cn da vo nhng tiu chun tm l - Phi lm cho cho ngi di quyn tin l quyt nh thc s c cn c. - Quyt nh phi mang tnh kp thi. - Tnh ng n v tnh nghim minh ca quyt nh. - Tnh kh thi ca quyt nh c)c im hot ng t chc thc hin quyt nh ca ngi lnh o c im ca hat ng t chc thc hin quyt nh biu hin ch: cng tc t chc ca ngi lnh o y khng phi l l hat ng ca bn thn mnh m l hot ng ca nhiu ngi khc gy tc ng n nhiu ngi khc h lm ch c mnh, c thi khn trng vi tp th. Do vy ch ca ngi lnh o lun gy tc ng trc tip i vi ngi chung quanh, vi i tng qun l Truyn t quyt nh: Vic truyn t quyt nh lm cho ngi thc hin hiu r nhim v c giao. V vy vic truyn t quyt nh va lm cho ngi thc hin
12
nhn thc, va phi gy h nhng cm xc nht nh sao cho h huy ng c mi tim nng hot ng ca mnh. Nhng yu cu tm l khi truyn t quyt nh: + Ngi lnh o khng ch thng bo cho ngi thc hin quyt nh hiu ng ni dung c bn ca quyt nh m phi thuyt phc h quyt nh l ng n, cn thit. + Ngi lnh o nn trnh nhng biu hin xc cm khng cn thit nh hng n tm l ca ngi thc hin nh s lo lng, s vui mng, khi quyt nh khng c li hoc c li cho h. + Hnh thc, phng php truyn t quyt nh phi ph hp vi c im tm l ngi thc hin, v vy cn phi nm c c im nhn cch ca tng ngi + Khi truyn t quyt nh khng nn to ra sc p qu mc, gy tnh trng cng thng trong t tng v gim tnh sng to. Phn cng nhim v Nguyn tc lc chn ngi l xut pht t yu cu cng vic chn ngi t ngi ng vic. Khi trin khai thc hin quyt nh la chn c ngi thc hin ri th phi giao vic cho h tht c th, r rng. Giao vic ng thi giao quyn hn tng ng. Phi hon ton tin tng h mi khuyn khch h ch ng v sng to trong cng vic . Cung cp nhng phng tin cn thit cho ngi tha hnh v to mi iu kin thun li gip cho hiu qu lao ng ng vin c nhn v tp th thc hin quyt nh: Ngi qun l phi xut hin ng lc v ng ni cn thit trong qu trnh t chc thc hin quyt nh. y l iu kin cn thit gii quyt kp thi kh khn, ng vin khuyn khch kp thi nhng sng kin. N chng t ngi qun l tho vic, su st v thng yu v thng cm vi ngi di quyn. - Trong qu trnh trin khai thc hin quyt nh vic t chc s gp mt lot cc yu t c tr tm l cn khc phc. - Trc ht: l sc v thi quen, v vy vic thc hin s gp phi nhng s chng i v tm l ca bn thn nhng ngi tha hnh mun duy tr np sinh hot c. - Th hai: s chm tr trong vic nm bt t tng mi. Phi c thi gian tip cn lm quen i vi ngi tha hnh
13
Th ba: ngh thut truyn quyt nh ca ngi lnh o l mt yu t nh hng n vic t chc thc hin quyt nh. d)Kim tra v nh ga vic thc hin Kim tra gi v tr c bit trong s nhiu bin php nhm m bo thc hin quyt nh, n l mt trong nhng yu cu ca ngi lnh o ng thi cng l mt bin php ng vin khuyn khch ngi tha hnh nhim v Nhim v ca cng tc kim tra l - Khi qut ton cnh vic thc hin quyt nh, - Kp thi pht hin v un nn nhng lch lc ca ngi tha hnh hot ng i ng hng, - Kp thi pht hin nhng kh khn v nhng vn ny sinh cn tr qu trnh thc hin quyt nh. Hot ng kim tra thc hin nhng chc nng sau y: Chc nng lin h ngc. Chc nng nh hung hot ng. Chc nng ng vin khuyn khch.
Kim tra khng phi pht hin nhng hiu st v km theo ch ti. iu quan trng ca kim tra l khng hng vo nhng thiu st m chnh l pht hin ra nhng ngun lc cn cha khai thc ht thuyt phc, ng vin t tng ngi di quyn v pht huy ti a cc ngun lc . Hiu qu ca cng tc kim tra ch c tt khi ngi thc hin nhim v coi kim tra l hnh thc gip v nghip v v nng tinh thn cho h, t xy dng mi quan h hiu bit v thng cm ln nhau gia ngi kim tra v ngi b kim tra. Lm tt cng tc kim tra v nh gi vic thc hin s gp phn lm cho cng tc lnh o, qun l c hiu lc v hiu qu. Cu 4: ng c hot ng l g? Phng php nh gi ng c hot ng ca cn b, cng chc hin nay? Trong lnh o qun l sai lm no cng tr gi, nhng sai lm v con ngi th lch s cho nhng bi hc khc nghit Vy ci g thc y con ngi hnh ng. iu ph thuc vo thc v nhn thc trong nh hng gi tr ca mnh m th hin bng hnh vi ng c thc y c mi ngi.
14
Cng vic ca ngi qun l l phi nm c ng c thc y cng vic ca ngi di quyn . 1.ng c hot ng ca con ngi ng c thc y cng vic a)nh ngha v ng c Nu ta ni mc ch l i hi con ngi hat ng nhm t ti ci g th ng c c hiu nh ng lc tham gia hot ng y ng c l mt trng thi bn trong thc y kh nng lm vic, lm tng s nhit tnh i vi cng vic v n hng thi ca ch th vo nhng mc ch ng c l s phn nh th gii khch quan vo trong b c ngi, thc y con ngi hot ng theo mc tiu nht nh nhm lm tho mn nhu cu tnh cm, ca con ngi Nh vy trong ng c c hai thnh t c bn l: nhu cu v tnh cm. y l hai mt lun lun gn lin vi nhau khng th tch ri trong thc t c . ng c ca con ngi v cng kh nm bt bi my l sau y: - Con ngi thng bao che, che y ng c thc ca mnh bng nhiu cch v ni tht ra b ngi i ph phn, ght b. - ng c lun bin i theo thi cuc, lc u mc tiu ca n cha r, cha c th cha ph hp vi mi ngi nn thng phi che du - ng c con ngi rt phong ph phc tp an xen c vo i sng tm hn ca con ngi. Trong tm l hc cn phn bit ng c bn ngai v ng c bn trong. ng c bn ngai nm ngai hat ng ca con ngi, t pha nhng iu kin khch quan chi phi n con ngi, thc y con ngi hnh ng. ng c bn trong l nguyn nhn ni ti, l nim tin, tnh cm l kht vng bn trong thi thc con ngi hnh ng t mc ch. Ngi qun l cn lu tm cn qua tm n c hai lai ng c ny song c gng phi xy dng mi ngi lao ng, lm vic phi c ng lc v ng lc phi pht sinh t kht vng ni ti. V d: khi tm hiu ng c lm vic nhit tnh ca tp th
15
- Tp th A. Xut pht t ng c ngoi (c phi an kim tra, ngi lnh o a ra mt li ch vt cht) - Tp th B. Xut pht t ng c bn trong (do thy ngha ca cng vic, tnh cm, ham mun) R rng c hai tp th u lm vic nhit tnh (nu nhn vo biu hin bn ngai ) nhng tp th B s lm vic tt hn, thng xuyn hn. 2. Cc phng php nh gi ng c hot ng ng c l mt yu t rt phc tp, khi nh gi ng c phi lun lun gn vi hon cnh lm vic ca ngi . C hai cch nh gi ng c: nh ga qua s tham gia vo cng vic v mi quan tm ti ngh nghip ca ngi c nh gi. a)nh gi s tham gia ca cn b vo cng vic. C hai cch nh gi: + Quan st hnh vi ca ngi cn b, ghi nhn s tham gia thc t v mc tham gia ca ngi so vi chc nng v nhim v ca c quan. + Phn tch kt qu lm vic theo nhim v c giao (chuyn vin, chuyn vin chnh) Trn thc t, bt k mt cn b no mun thc hin mt cng vic c cht lng phi c nng lc v ng c lm vic. C nhiu l thuyt v ng c hot ng, trong s cc l thuyt ny c c hai l thuyt cn thit cho vic tin hnh chun on khi mt cn b khng c ng c hot ng. Thuyt k vng ca VROOM. ng c l sn phm ca ba yu t. ng c = S k vng x Li ch x Ga tr. - S k vng; tng ng vi s c gng ( v th cht, tinh thn, ti chnh) s mang li kt qu tt. - Li ch; tng ng vi mt kt qu tt s mang ti mt hiu qu tch cc. - Ga tr; tng ng vi cc kt qu t c hoc s tha mn v tinh thn ( nim thch th) c c khi thy cc hiu qu tch cc tr thnh hin thc. Thuyt ca DECI v RYAN.
16
L thuyt ny cho rng, ng c hot ng ca cn b trc ht ph thuc vo hai yu t; cm gic v nng lc ca bn thn vi hot ng v cm gic v s quyt tm ca bn than vi vic thc hin hot ng. b)nh gi mi quan tm ti ngh nghip: Mi quan tm ngh nghip ca mt cn b vi cng vic tng ng vi s thch, nhng vn m ngi coi trng trong cng vic ang lm hoc hon cnh lm vic m anh ta cm thy d chu. nh gi mi quan tm ngh nghip ngi ta dng hai phng php nh gi: - Gp g c nhn: xc nh mi quan tm ngh nghip - Dng bng cu hi v mi quan tm ngh nghip (iu tra x hi hc) ng c lm vic ca lao ng tr c. + ng c kinh t. + ng c qun tnh, thi quen. + ng c k (c nhng ngi trong mt giai on no , h lm vic ch v cnh tranh tn ti. H sn sng cng ph km hm ngi khc). + ng c lng tm trch nhim ( thy thuc, thy gio) ng c lm vic ca lao ng chn tay + ng c kinh t + ng c s ( S sa thi, chuyn ch lm vic) + ng c thay i, vn ln. + ng c qun tnh, thi quen. + ng c cnh tranh khng b thua km ngi khc. Ngoi ra, ng c lm vic ca ngi lnh o + ng c kinh t (y l ng c rt quyt nh, nhng khng phi l duy nht trong i thng) Nu mt cn b lm vic ch v tin bc th sm mun h cng b h hng (tham nhng,phm ti..) + Ngi lnh o cn lm vic v mt ng c ln th hai l lng tm, trch nhim
17
+ V ng c danh ting, khng nh ti nng, tm quan trng, kinh nghim qun l ca mnh + ng c qun tnh: l ng c lm vic ca nhng ngi lnh o bnh thng, h lm vic v chc trch, khng c g c sc + Ngi lnh o lm vic cn v ng c nhm khng nh y quyn, v tr ca mnh. y l nhng cn b lnh o tm thng, do bon chen, xu nnh, th an lo l m c bt. Cu 5: Phn tch cc phng php nh gi ng c hot ng? a)nh ngha v ng c Nu ta ni mc ch l i hi con ngi hat ng nhm t ti ci g th ng c c hiu nh ng lc tham gia hot ng y ng c l mt trng thi bn trong thc y kh nng lm vic, lm tng s nhit tnh i vi cng vic v n hng thi ca ch th vo nhng mc ch ng c l s phn nh th gii khch quan vo trong b c ngi, thc y con ngi hot ng theo mc tiu nht nh nhm lm tho mn nhu cu tnh cm, ca con ngi Nh vy trong ng c c hai thnh t c bn l: nhu cu v tnh cm. y l hai mt lun lun gn lin vi nhau khng th tch ri trong thc t c . ng c ca con ngi v cng kh nm bt bi my l sau y: - Con ngi thng bao che, che y ng c thc ca mnh bng nhiu cch v ni tht ra b ngi i ph phn, ght b. - ng c lun bin i theo thi cuc, lc u mc tiu ca n cha r, cha c th cha ph hp vi mi ngi nn thng phi che du - ng c con ngi rt phong ph phc tp an xen c vo i sng tm hn ca con ngi. Trong tm l hc cn phn bit ng c bn ngai v ng c bn trong. ng c bn ngai nm ngai hat ng ca con ngi, t pha nhng iu kin khch quan chi phi n con ngi, thc y con ngi hnh ng. ng c bn trong l nguyn nhn ni ti, l nim tin, tnh cm l kht vng bn trong thi thc con ngi hnh ng t mc ch.
18
Ngi qun l cn lu tm cn qua tm n c hai lai ng c ny song c gng phi xy dng mi ngi lao ng, lm vic phi c ng lc v ng lc phi pht sinh t kht vng ni ti. V d: khi tm hiu ng c lm vic nhit tnh ca tp th - Tp th A. Xut pht t ng c ngoi (c phi an kim tra, ngi lnh o a ra mt li ch vt cht) - Tp th B. Xut pht t ng c bn trong (do thy ngha ca cng vic, tnh cm, ham mun) R rng c hai tp th u lm vic nhit tnh (nu nhn vo biu hin bn ngai ) nhng tp th B s lm vic tt hn, thng xuyn hn. b) Trc tin cn lm r ng c thc y v s tho mn l khc nhau. ng c thc y l xu hng, v l s c gng tho mn mt mong mun hoc mt mc tiu S tho mn l s toi nguyn khi iu mong mi c p ng. Ni cch khc ng c thc y l xu th i ti mt kt qu Cn s tho mn l kt qu t c thng qua hot ng . Nh vy ngi qun l cn hiu c l mt ngi c th c s tho mn cao v cng vic nhng li c mt mc thp v ng c thc y cng vic, hoc ngc li. iu ny xy ra trong thc t l nhng ngi c ng c thc y mnh nhng t tho mn v cng vic th h c xu hng so snh v hay tm nhng v tr cng tc khc. Nhng ngi c ng c thc y cng vic cao t cn s lnh o v kim sot hn, c trch nhim hn trong cng vic. Trong qun l, cc phng php p ng nhu cu con ngi s c nh hng tt ti ng c thc y c nhn v dn ti c iu kin lm tng hiu qu cng vic. ng c thc y cng vic l mt mi quan tm quan trng ca t chc, bi v: - N l nhn t quyt nh mi ngi tham gia trong mt t chc - Ngi cn b qun l kim sot c thi ca cn b cng chc. T c cu ng c thc y to nn hai loi hnh vi cng chc c bn cht khc nhau (T cng hnh thnh nhn cch khc nhau)
19
- Hnh vi ca h c hng ti cc mc tiu chung ca nn hnh chnh, v nhn dn m phc v. - Hnh vi ca h mt phn hng ti mc tiu chung, v phn khc hng vo tnh t li cho bn thn. V vy h theo ui mc ch nm trong li ch ca chnh h tc l c s pha trn gia mt phn t li v mt phn v li ch ngi khc, v li ch chung . Trn c s ng c thc, ngi ta chia ra 5 kiu (mu) ngi cng chc : bon chen, bo th, nhit tnh, ng h v chnh khch. ng c l mt yu t rt phc tp, khi nh gi ng c phi lun lun gn vi hon cnh lm vic ca ngi . c)C hai cch nh gi ng c hot ng ch yu l; nh ga qua s tham gia vo cng vic v mi quan tm ti ngh nghip ca ngi c nh gi. d)nh gi s tham gia ca cn b vo cng vic. C hai cch nh gi: + Quan st hnh vi ca ngi cn b, ghi nhn s tham gia thc t v mc tham gia ca ngi so vi chc nng v nhim v ca c quan. + Phn tch kt qu lm vic theo nhim v c giao (chuyn vin, chuyn vin chnh) Trn thc t, bt k mt cn b no mun thc hin mt cng vic c cht lng phi c nng lc v ng c lm vic. C nhiu l thuyt v ng c hot ng, trong s cc l thuyt ny c c hai l thuyt cn thit cho vic tin hnh chun on khi mt cn b khng c ng c hot ng. Thuyt k vng ca VROOM. ng c l sn phm ca ba yu t. ng c = S k vng x Li ch x Ga tr. - S k vng; tng ng vi s c gng ( v th cht, tinh thn, ti chnh) s mang li kt qu tt. - Li ch; tng ng vi mt kt qu tt s mang ti mt hiu qu tch cc. - Ga tr; tng ng vi cc kt qu t c hoc s tha mn v tinh thn ( nim thch th) c c khi thy cc hiu qu tch cc tr thnh hin thc.
20
Thuyt ca DECI v RYAN. L thuyt ny cho rng, ng c hot ng ca cn b trc ht ph thuc vo hai yu t; cm gic v nng lc ca bn thn vi hot ng v cm gic v s quyt tm ca bn than vi vic thc hin hot ng. e) nh gi mi quan tm ti ngh nghip: Mi quan tm ngh nghip ca mt cn b vi cng vic tng ng vi s thch, nhng vn m ngi coi trng trong cng vic ang lm hoc hon cnh lm vic m anh ta cm thy d chu. nh gi mi quan tm ngh nghip ngi ta dng hai phng php nh gi: - Gp g c nhn: xc nh mi quan tm ngh nghip - Dng bng cu hi v mi quan tm ngh nghip (iu tra x hi hc) ng c lm vic ca lao ng tr c. + ng c kinh t. + ng c qun tnh, thi quen. + ng c k (c nhng ngi trong mt giai on no , h lm vic ch v cnh tranh tn ti. H sn sng cng ph km hm ngi khc). + ng c lng tm trch nhim ( thy thuc, thy gio) ng c lm vic ca lao ng chn tay + ng c kinh t + ng c s ( S sa thi, chuyn ch lm vic) + ng c thay i, vn ln. + ng c qun tnh, thi quen. + ng c cnh tranh khng b thua km ngi khc. Ngoi ra, ng c lm vic ca ngi lnh o + ng c kinh t (y l ng c rt quyt nh, nhng khng phi l duy nht trong i thng) Nu mt cn b lm vic ch v tin bc th sm mun h cng b h hng (tham nhng,phm ti..) + Ngi lnh o cn lm vic v mt ng c ln th hai l lng tm, trch nhim
21
+ V ng c danh ting, khng nh ti nng, tm quan trng, kinh nghim qun l ca mnh + ng c qun tnh: l ng c lm vic ca nhng ngi lnh o bnh thng, h lm vic v chc trch, khng c g c sc + Ngi lnh o lm vic cn v ng c nhm khng nh y quyn, v tr ca mnh. y l nhng cn b lnh o tm thng, do bon chen, xu nnh, th an lo l m c bt. . . Cu 10: Tp th l g? Tp th pht trin theo my giai on? Mi giai on cn c phong cc qun l g? 1.Khi nim v tp th hiu r khi nim tp th, cn phn bit r khi nim nhm l mt cng ng ngi c thng nht vi nhau trn c s nhng mt s du hiu chung c quan h n hot ng gin tip hay trc tip no . Khng phi bt c nhm no cng l mt tp th, Khi nim tp th ch mt nhm ngi mt trnh pht trin nht nh, nhm l mt khi nim rng hn tp th, tp th l mt khi nim ch ra mt nhm chnh thc c trnh pht trin cao Tp th l mt nhm ngi c t chc, phi hp vi nhau mt cch cht ch trong hot ng v mt mc ch chung, s tn ti v pht trin ca tp th da trn c s tho mn v kt hp hi ho gia li ch ca c nhn v li ch chung (li ch tp th v li ch x hi ). Nhng c im ca c bn ca tp th l : L mt nhm ngi cng nhau tin hnh hot ng chung C t chc cht ch, mc tiu hat ng mang ngha x hi. C s quan tm li ch c nhn v li ch v li ch chung Tp th c th phn thnh ba loi + Tp th c s: l tp th nh nht trong khng cn s phn chia chnh thc no khc. Trong tp th c s mi ngi giao tip vi nhau mt cch trc tip, thng xuyn, c nhn thc v tnh cm r rt i vi nhau.
22
+ Tp th bc hai: L b phn ca c quan, x nghip, khoa cc trng i hc, cc phng ban trong c quan t chc hnh chnh. + Tp th chnh ( th cp): l mt phm tr rng hn, trong tp th ny cc mc ch v cc quan h da trn ngha x hi su xa hn v xt pht t nhng nhim v ca x hi. Cc c quan, t chc ln, cc nh my,x nghip, trng i hc, vin nghin cu chnh l tp th th cp. 2.Cu trc ca tp th Trong bt k mt tp th no cng tn ti hai loi cu trc: Cu trc chnh thc v cu khng chnh thc a) Cu trc chnh thc: L h thng t chc ca b my c quan, n v c thnh lp do cp trn quy nh bng vn bn c tnh cht php quy. Cu trc chnh thc ca tp th cc c quan hnh chnh nh nc c hnh thnh trn c s nhng nhim v, chc nng ca n, p ng c mc tiu ca c quan t chc trong c cu chnh thc ca n c quy nh r v t chc hnh chnh, bin ch, mi quan h ngang trong ni b t chc, c quan vi cc t chc c quan khc Cu trc chnh thc l iu kin quan trng nht trong t chc hot ng ca c quan, c coi l c s tm l tng cng ch, tr tu, v cm xc, gp phn nng cao hiu qa lao ng ca tng c nhn trong t chc. b) Cu trc khng chnh thc L nhng nhm tn ti trong tp th khng bng con ng chnh thc. Ni cch khc, s hnh thnh chng khng da trn c s quy nh ca cp trn. Cu trc khng chnh thc c hnh thnh thng qua quan h giao tip trc tip gia c nhn trong tp th trong qu trnh lm vic, do s gn gi vi nhau v quan nim sng, v s thch c nhn l tng ngh nghip, tnh cchNh vy, cu trc khng chnh thc c to nn trn c s quan h tnh cm gia cc c nhn trong qua trnh hot ng. Trong qu trnh hot ng ca cc c quan, t chc, bn cnh c cu chnh thc, cc nh lnh o qun l cn dnh s quan tm ti c cu khng chnh thc. Ngi ta phn bit hai loi c cu khng chnh thc .
23
- C cu khng chnh thc m: y l nhm c mc tiu hot ng tch cc trong c quan, t chc, hot ng ca cc nhm ny gip tp th thm a dng, phong ph c nh hng ti hot ng chung ca tp th. - C cu khng chnh thc khp kn: L nhng nhm c mc tiu hot ng ngc li vi mc tiiu ca t chc, mang tnh cht m m, chng i lnh o, ngn nga nhng nhm khng chnh thc ny l nhim v cn thit v khng d dng ca cc nh qun l 3.Cc giai on pht trin ca tp th cc t chc c quan Nh nc Cc t chc c quan nh nc cng nh bt k mt tp th lao ng no, u c hnh thnh theo mt quy lut nht nh, tri qua cc giai on sau y: Giai on th nht: Tp th mi c hnh thnh, mi ngi va mi tp trung li , cha ai bit ai, cha c mi quan h qua li. Sau mi quan h qua li gia cc thnh vin trong tp th bt u ny sinh trn c s cng vic. Mi ngi u c gng khng nh vai tr v kh nng ca mnh trong tp th. K lut tp th bt u c hnh thnh. Trong giai on ny rt d ny sinh xung t trong tp th. Trong t chc, c quan c th c nhng phn t tiu cc, h mang vo tp th nhng thi h tp xu, v thc t chc, k lut. Nhim v ngi lnh o, qun l trong giai on ny l n nh t chc cao k lut lao ng. Phong cch lnh o thch hp trong giai on ny l phong cch chuyn ch, s dng phng php mnh lnh iu hnh cng vic. Giai on th hai: Mi quan h lin c nhn tr nn cht ch hn. K lut lao ng c cng cng c vng chc hn. Trong giai on ny xut hin nhng ht nhn tch cc, tr thnh ch da ca ngi qun l. Ngi qun l cn chuyn tng phn chc nng thch hp cho cho nhng ngui ny, pht huy vai tr ca h trong hot ng ca t chc. Giai on ny c s phn ho nhm. Tp th phn ho thnh nhng nhm khc nhau do yu cu ca ngi lnh o . + Nhm tch cc : + Nhm th ng lnh mnh
24
+ Nhm th ng tiu cc + Nhm iu cc chng i. Trong giai on ny, thi i vi nhim v tp th l ch s xc nh cc phn nhm. Nhm ct cn ng vai tr ngy cng ln trong vic hnh thnh nhng d lun x hi ca tp th , trong vic ng h nhng hot ng ca ng lnh o, thc y tp th pht trin.Ngi lnh o phi bit cch da vo i ng cn b, ng h nhng yu cu ca h v to iu kinthun li cho nhm th ng lnh mnh chuyn ho thnh nhm tch cc . Vi nhm tiu cc th phi u tranh mnh m h phi chuynho t tm trng i lp sang trang thi ho ng. Tm li giai on ny ngi lnh o phi c cch x s khc nhau tu theo mi thnh vin thuc phn nhm no, Trn c s s gip cho tp th chuyn ho sang giai on pht trin mi Phong cch qun l t chc thch hp trong giai on ny l s kt hp gia hai phong cch lnh o: phong cch chuyn ch v phong cch dn ch. Giai on th ba: T chc c quan c trnh pht trin cao. thc trch nhim trong tng thnh vin c nng cao. Mi thnh vin trong tp th u nhn thc r nhim v ca t chc. K lut tp th ngy cng c cng c. Mi quan h gia cc thnh vin trong tp th tr nn bn vng hn. Trong giai on ny ngi lnh o chuyn sang phong cch lnh o dn ch. Cu 11: Xung t tm l l g? C nhng loi xung t no xy ra trong t chc c quan nh nc? Nguyn nhn? 1.Xung t tm l Xung t l vn tm l x hi phc tp trong hot ng ca tp th cc t chc, c quan. l hin tng tm l vn c gia con ngi vi con ngi trong tp th. Xung t tp th l nhng mu thun mang tnh cht i khng ny sinh gia con ngi vi con ngi trong qu trnh hot ng cng nhau trong tp th. y l mt vn tm l x hi phc tp trong hot ng ca tp th t chc, l hin tng tm l vn c ca con ngi. Cc loi xung t
25
Xung t c th c hai loi: xung t gia c nhn vi c nhn v xung t gia c nhn vi tp th Xung t gia cc c nhn Nguyn nhn xung t gia cc c nhn rt khc nhau: s khng tng hp v tm l, hiu nhm nhau, bt ng quan im, thiu s hiu bit thiu tin cy ln nhau.Hoc gia cc thnh vin tch cc vi thnh vin tiu cc, gia ngi bo th vi ngi ngi i mi, gia ngi tin tin v ngi lc hu Din bin ca cc cuc xung t: c th din ra theo nhng cch ch yu sau y: +Tin trin mt cch l gch theo chiu hng i ln. Hai bn khng chu chp nhn ngh ca nhau, lm cho xung t ngy cng tin trin. + Tin trin mt cch mnh m, ht sc d di. Hnh ng ca hai bn u quyt lit, ht sc d di, khng th iu khin c + Tin trin bng n. Cuc xung t kiu ny c sc mnh rt ln v kt thc nhanh. Cc cuc xung t c th kt thc khc nhau: +Gii quyt trit dp tt xung t. Ngi ny thng li, ngi kia tht bi, hoc bng s tho hip nhng b ln nhau. +Thoi tro, chuyn qua trng thi m . Hai bn u tr nn mt mi, v c nguy c tr li bt c luc no +Kt thc gi. ngi trong cuc c o tng v kt thc tt p ca xung t do mt l do no . Xung t tm l gia c nhn v tp th. L xung t gia thnh vin trong nhm vi tp th cng c th l xung t lin c nhn lnh o vi nhm tp th. Nguyn nhn: C th l nguyn nhn xut pht t c im c nhn, cng c th l nhng nguyn nhn t pha tp th Trong loi xung t ny c loi xung t gia ngi lnh o vi tp th. Nguyn nhn ngi lnh o khng phm cht v nng lc, khng uy tn, cng c th b suy thoi nhn cch. Cu 12: Nu mt hin tng xung t tp th v nu xut bin php gii quyt?
26
1.nh ngha. Xung t l vn tm l x hi phc tp trong hot ng ca tp th cc t chc, c quan. l hin tng tm l vn c gia con ngi vi con ngi trong tp th. Xung t tp th l nhng mu thun mang tnh cht i khng ny sinh gia con ngi vi con ngi trong qu trnh hot ng cng nhau trong tp th. y l mt vn tm l x hi phc tp trong hot ng ca tp th t chc, l hin tng tm l vn c ca con ngi. 2.Cc loi xung t Xung t c th c hai loi: xung t gia c nhn vi c nhn v xung t gia c nhn vi tp th Xung t gia cc c nhn Nguyn nhn xung t gia cc c nhn rt khc nhau: s khng tng hp v tm l, hiu nhm nhau, bt ng quan im, thiu s hiu bit thiu tin cy ln nhau.Hoc gia cc thnh vin tch cc vi thnh vin tiu cc, gia ngi bo th vi ngi ngi i mi, gia ngi tin tin v ngi lc hu Din bin ca cc cuc xung t: c th din ra theo nhng cch ch yu sau y: +Tin trin mt cch l gch theo chiu hng i ln. Hai bn khng chu chp nhn ngh ca nhau, lm cho xung t ngy cng tin trin. + Tin trin mt cch mnh m, ht sc d di. Hnh ng ca hai bn u quyt lit, ht sc d di, khng th iu khin c + Tin trin bng n. Cuc xung t kiu ny c sc mnh rt ln v kt thc nhanh. Cc cuc xung t c th kt thc khc nhau: +Gii quyt trit dp tt xung t. Ngi ny thng li, ngi kia tht bi, hoc bng s tho hip nhng b ln nhau. +Thoi tro, chuyn qua trng thi m . Hai bn u tr nn mt mi, v c nguy c tr li bt c luc no +Kt thc gi. ngi trong cuc c o tng v kt thc tt p ca xung t do mt l do no . Xung t tm l gia c nhn v tp th.
27
L xung t gia thnh vin trong nhm vi tp th cng c th l xung t lin c nhn lnh o vi nhm tp th. Nguyn nhn: C th l nguyn nhn xut pht t c im c nhn, cng c th l nhng nguyn nhn t pha tp th Trong loi xung t ny c loi xung t gia ngi lnh o vi tp th. Nguyn nhn ngi lnh o khng phm cht v nng lc, khng uy tn, cng c th b suy thoi nhn cch. 3. Nhng nguyn tc v bin php khc phc xung t: Nguyn tc gii quyt xung t + Tnh khch quan. Nguyn tc ny i hi mi ngi trong cuc cng nh ngi ng ra gii quyt phi bnh tnh trc vn xy ra.ngi ng vai tr trung gian ho gii phi nghe c hai pha lhng ng v pha no, thn trng trong vic tm ra nguyn nhn lm ny sinh xung t qua vic phn tch l l ca c hai bn a ra.ng trn lp trng quan im ca ngi kia gii quyt. + Tnh phn minh v thi thin ch. Xung t ch c th c gii quyt mt cch trit nu nh ngi tham gia gii quyt phi c thi phn minh ,lm sng r s vic gip cho hai bn thy r,. + Gi khong cch v thi t ch. Khi con ngi ri vo xung t, bt k ai cng b tnh cm ln t vo tnh trng xc ng mnh, tnh cm thng nghing v mt pha, Do cn phi gi c s t ch, gi khong cch nht nh i vi i phng, gip cho vic gim bi cng thng gia hai bn + m bo tnh linh hot mm do. Vic gii quyt xung t phi tu tng trng hp c th, tu tng nguyn nhn lm ny sinh ra xung t, c im trng thi tm l ca hai bn a ra cc bin php thch hp gii quyt xung t ngi lnh o cn ch : + nh gi ng ngun gc, nguyn nhn, tnh cht xung t + T chc lao ng hp l.
28
+ Thng xuyn tin hnh cng tc gio dc cho cc thnh vin trong tp th + Thn trng khch quan khi nh gi con ngi, khen ch ng mc. + Phn cng trong lnh o hp l ph hp vi nng lc Bin php gii quyt xung t: + Bin php thuyt phc; Dng ngi th ba lm trung gian ho gii s xung t. Bin php ny c s dng khi xung t phc tp, ngi tham gia ho gii phi l ngi c uy tn trong t chc . Ngi th ba cng c th l ngi n v khc ( nu xung t qu cng thng ) + Bin php hnh chnh - Chia tch nhng ngi tham gia xung t. V d : chuyn mt bn xung t sang n v c s khc hoc a mt bn xung t ra khi tp th Chn ng cuc xung t t mnh ln, bng li ni, p lc ca qun chng , lc lng ca chnh quyn v c quan an ninh. Cu 13: D lun x hi l g? Vai tr ca n trong t chc? Ngi lnh o qun l nh th no qun l c d lun? 1 Khi nim D lun tp th l mt hin tng tm l x hi phn nh s thng nht kin ca nhiu ngi sau khi bn bc, trao i, l hnh thc biu hin trng thi tm l chung trc nhng s kin, hin tng, hnh vi xy ra trong tp th, biu hin tr tu tp th v tm t nguyn vng ca h. D lun x hi l mt trng thi tinh thn thng nht ca mt nhm hoc mt cng ng x hi bao gm c nhn thc, tnh cm v ch . V bn cht d lun x hi khng dng li ngn t, li ni ca cng chng m lun gn lin vi kin ca mt s ng v xu th sn sng hnh ng. N to ra sc mnh v p lc nht nh c kh nng lm thay i nhng vn ca x hi. V tnh cht d lun x hi phn nh tnh cng khai, lan truyn, tnh thi s v tnh qun chng
29
V ni dung d lun, khng phi nhng vn xy ra trong cuc sng cng u l i tng ca d lun m ch nhng nhng s kin mang tnh cht thi s, ph bin tc ng n i sng, n nhu cu v li ch trc tip hoc lu di ca cng chng th mi l i tng gy ra d lun x hi D lun x hi khc tin n. Tin n ch l nhng pht ngn, loan tin bnh thng, khng phi s phn xt ca cng chng. Tin n thng cha ng nhiu yu t cm xc, thm ch mang nng tnh cht ch quan th hin ng c c nhn ca ngi a tin . Nn nhng tin n thng thiu cn c xc ng . 2. Vai tr ca d lun x hi + iu chnh hnh vi c nhn v ca tp th + D lun x hi ng vai tr ngi ng vin, khch l, hoc ngi ph phn, cng kch i vi nhng hnh ng x hi, nhng biu hin o c, tinh thn ca nhng c nhn hay nhm ngi trong x hi. +D lun x hi khng ch tc ng n con ngi m cn l mt cng c kim tra chnh xc nhanh nhy v tuyt i mi lc mi ni hnh vi con ngi. + D lun x hi cn lm c vn cho cc c quan chc nng gii quyt cc vn xy ra trong cng ng, n m rng quyn dn ch, tng cng mi quan h gi ng- Nh nc v nhn dn V vy ngi qun l cn s dng n trong qu trnh iu khin con ngi 3. Cc loi d lun x hi D lun x hi bao gm hai loi: d lun chnh thc v d lun khng chnh thc . D lun chnh thc l d lun c ngi lnh o ng h. D lun khng chnh thc l d lun c hnh thnh mt cch t pht, khng c ngi lnh o ng h. D lun khng chnh thc thng l nhng tin n, v vy cn ngn chn v dp tc cc tin n 4. Cc giai on hnh thnh d lun x hi.
30
+ Giai on 1: Xut hin mt vn , s kin trong x hi, c mi ngi chng kin, lm ny sinh nhng suy ngh, cm xc phn on ca ngi khc. + Giai on 2: Trao i gia mi ngi v suy gh, phn on, quan im nh gi ca mnh v s kin xy ra . Giai on ny chuyn thc c nhn sang thc x hi + Giai on 3: Thng nht nhng kin, nhng nhng quan im khc nhau li xung quanh nhng vn c bn,.Trn c s ny hnh thnh nhng phn on, nh gi chung theo s tho mn ca i a s ngi trong cng ng.Lc ny d lun x hi c hnh thnh. + Giai on 4. Quan im nhn thc v hnh ng thng nht ca tp th to nn d lun v c s lan truyn d lun x hi mnh m. Trong cng tc lnh o qun l vic pht hin phn tch hnh thnh v s dng d lun x hi l vn ht sc quan trng. Ngi lnh o c th thng qua d lun x hi m hiu c nhng c im tm l x hi nht l nhu cu li ch, trnh t duy, nhn thc, tm th x hi ca cc nhm x hi 5.Ngi lnh o qun l qun l c d lun x hi. Quan tm n d lun x hi trong tp th, xem d lun nh l mt phng tin qun l, gio dc c nhn v tp th. Kp thi nm bt d lun trong tp th c quan, t chc, iu chnh theo hng c li cho s pht trin ca t chc. Ngn chn kp thi nhng d lun khng chnh xc, to iu kin nhng d lun ng n tn ti, lan ta. Xy dng pht trin, to cc d lun lnh mnh trong tp th. Khi xy dng d lun x hi trong t chc, cn m bo tnh chnh xc, chn thc v nhn o. Cu 14: Hin tng ly lan tm l? nh hng ca hot ng ly lan tm l trong t chc? 1. Hin tng ly lan tm l S ly truyn tm l l hin tng ph bin nht v cng th hin r nt nht trong s cc hin tng tm l x hi thng xy ra trong tp th c quan, t chc. Biu hin ca n rt phong ph. Ly lan tm l xy ra l do mt ngi
31
( mt nhm) d dng chu tc ng cm xc ca mt ngi (mt nhm) khc trong qu trnh tip xc trc tip. Kt qu ly truyn tm l to ra mt trng thi xc cm chung ca mt nhm, mt tp th lao ng Nguyn nhn gy ra s ly truyn tm l rt khc nhau v rt a dng C ch ca s ly truyn tm l l s bt chc: S bt chc gy nn ly truyn tm l c th chia thnh hai loi: bt chuc c thc v bt chc v thc. S ly truyn tm l c th din ra di hai hnh thc: - Dao ng t t: Mt hin tng no lc u c th gy ra phn ng bt bnh, phn n, nhng sau mi ngi lm theo - Bng n xy ra khi con ngi trng thi cng thng thn kinh v tm l. H lm theo mi vic no m khng hiu ti sao li hnh ng nh vy Hin tng ly truyn tm l c th c nh hng tt, cng c th c nh hng xu ti c nhn v hot ng chung ca tp th. Cng vi m th, bt chc, ly truyn tm l trong mt s trng hp c th gy nn s hong lon, ngi lnh o cn quan tm n hin tng ly truyn tm l kp thi ngn chn hn ch nhng ly truyn tm l tiu cc x l nhng hin tng hong lon ng thi to iu kin chi nhng nhn t tch cc c th gy nn nhng ly truyn tm l tt tong tp th c quan t chc ca mnh. 2.nh hng ca hot ng ly lan tm l trong t chc. nh hng tch cc; gip ngi cn b hc tp nhng kinh nghim, hnh vi v cm xc tt, hon thnh tt cng vic ca t chc. nh hng tiu cc; cng vi m th gim bt chc ly lan tm l trong mt s t hp c th gy ra s hong lon, mt s ngi trong tp th. Ngi lnh o, qun l cn quan tm, ngn chn, hn ch kp thi nhng ly lan tiu cc, X l nhng hin tng hong lon c th ny sinh trong tp th, to iu kin cho nhng nhn t tch cc c th gy nn nhng ly lan tm l tt trong tp th c quan, t chc mnh. Cu 15: Bu khng kh tm l l g? Vai tr ca bu khng kh tm l trong t chc? 1.Khi nim
32
Bu khng kh tm l l trng thi tm l ca mt s ng ngi i vi mt s vic hay mt hin tng khch quan no lin quan n nhu cu ca h. Bu khng kh tm l x hi trong tp th c quan l l trng thi tm l tp th l nt c trng phn nh thc trng cc mi quan h ny sinh trong hot ng ca tp th, bao gm cc mi quan h tnh cm gia cc c nhn, cc b phn ca tp th trn c s cc mi quan h chnh thc cng nh khng chnh thc trong t chc v c quan . Bu khng kh tm l tp th khng n thun l tng s c im tm l c nhn ca thnh vin trong tp th. N biu hin mc ho hp cc c im tm l trong quan h lin nhn cch ca h v c hnh thnh t thi ca mi ngi trong t chc, c quan i vi cng vic, bn b v ng nghip v ngi lnh o ca h. 2. Nhng biu hin ca bu khng kh tm l tp th + Th hin thc, thi , trch nhim ca mi ngi i vi cng vic chung. + Th hin s lng ngi nhiu hay t ng tnh vi lnh o , vi s tham gia cng tc tp th. + Th hin bng s chp hnh k lut lao ng tt hay xu. + Th hin bng s ln xung t trong tp th nhiu hay t. + Th hin hiu qu lao ng ca tp th cao hay thp Bu khng kh tm l c hnh thnh t thi ca mi ngi i vi lao ng, vi bn b v nhng ngi lnh o ca h. Nhng quan h ny c cng c trong qu trnh cng lao ng v ph thuc rt nhiu vo tnh cht v phong cch lm vic ca lnh o c quan.. Bu khng kh tm l trong tp th ng vai tr to ln i vi mi c nhn v hot ng chung ca tp th Bu khng kh tm l trong tp th chu nh hng ca nhiu yu t khc nhau c th nu ln cc yu t l: Phong cch lm vic ca ngi lnh o s tng hp v mt tm l ca cc thnh vin iu kin lm vic
33
Ch i ng, chnh sch. Bn thn cng vic v cc yu t khc Xy dng bu khng kh tm l tp th l mt trong nhng nhim v quan trng ca ngi lnh o. lm c iu cn lm cho mi c nhn cm thy c tho mn trong cuc sng, hot ng ttrong t chc c quan ca mnh. xy dng mt bu khng kh lnh mnh trong tp th i hi nh qun l khng ch chm lo ci thin iu kin lm vic cho cn b cng chc m cn phi quan tm n rt nhiu vn khc nh xy dng cho mnh phong cch lnh o hp l, c hiu qu quan tm n i sng tinh thn ca cn b cng chc, to nn s tng hp tm l trong tp th. 3.Vai tr ca bu khng kh tm l trong t chc c xem l phng (nn) din ra cc hot ng, giao tip ca cc thnh vin trong tp th. Thm vo thc ca nhng c nhn ring l trong t chc v to ra nh hng r rt i vi tm l, hot ng ca h. To ra tm trng phn khi, vui v, lm tng tch tch cc, sang to ca con ngi trong t chc. Nng cao tinh thn on kt, s gip ln nhau, hiu qu ca hot ng c nhn v tp th c nng ln r rt. Bu khng kh bun t, cng thng, gy nn nhng cm xc tiu cc cc c nhn, thnh vin s tc ng xu ti ngi lao ng, hiu qu lao ng ca h trong t chc. Nhng t chc c bu khng kh cng thng, ngt ngt, thng xut hin nhng xung t mu thun gia cc thnh vin trong t chc, vi cc nhm tp th, vi lnh o, lnh o tp th s c nhng nh hng tiu cc ti hot ng, s pht trin ca t chc. 4. xy dng bu khng kh tp th, ngi lnh o cn phi; Xy dng bu khng kh tm l lnh mnh trong tp th, lm cho mi c nhn, thnh vin trong t chc cm thy tha mn trong cuc sng, vi hot ng ca t chc, c quan mnh. Chm lo, ci thin iu kin lm vic cho cn b. Chm lo ti li ch vt cht, tinh thn cho nhn vin trong c quan, t chc. Xy dng cho mnh mt phong cch lnh o hp l, c hiu qu, lm gng cho nhn vin, gim hn mu thun lnh o nhn vin, lnh o tp th, xy dng bu khng kh lnh mnh trong tp th.
34
To nn s tng quan tm l gia cc c nhn trong tp th, gim mu thun c nhn c nhn, c nhn tp th, c nhn vi lnh o. Cu 17: Phn tch nhng kha cnh tm l trong cng tc cn b? Cc bin php nhm gp phn nng cao cht lng v hiu qu ca cng tc ? Cng tc cn b bao gm nhiu ni dung , bao gm chm lo xy dng i ng cn b, i mi quan nim nh gi, b tr cn b. Xy dng quy ch tuyn chn nhn ti. thc hin nhng yu cu nhim v nhng tri thc khoa hc tm l l ht sc quan trng . 1.Nhng kha cnh tm l trong cng tc cn b. 1.1.Nhng kha cnh tm l trong cng tc nh ga cn b. nh gi cn b l khu u tin, quan trng, thm ch c ngha quyt nh trong cng tc cn b ni chung, cn b c s ni ring. Ni dung nh gi cn b Ni dung nh gi cn b gm nh gi kt qu hot ng ca ngi , nh gi tnh cht cng vic v nh ga phm cht nhn cch ca cch cn b Khi nh gi kt qu hot ng ca mt cn b, cng chc th cn phi xem xt st vi tng loi cn b. Chng hn vi cn b cng chc lm cng tc phc v, vn th lu tr th cn c vo khi lng cng vic m h hon thnh nh gi. Nhng ngi sn xut kinh doanh th nh gi kt qu lao ng theo s lng sn phm lm ra hoc s tin thu v Cn i vi cn b qun l lnh o th nh gi kt qu hot ng ca h cn phi tnh ti cht lng v hiu qu do quyt nh v thc hin cc quyt nh em li. Tuy nhin cht lng v hiu qu quyt nh qun l khng phi ch do ring mt ngi lnh o a li. N l hiu qu tng hp ca nhiu nhn t, do nh gi hiu qu ca mt quyt nh qun l cn phi tch bch cc hiu qu ring l do tng nhn t em li, c th th nh gi mi chnh xc. Khi nh gi cn b cn cn c vo thi gian v tnh cht phc tp ca lao ng. Khi nh gi qu thi gian lao ng ta mi ch xem xt b ni ca lao ng cho nn cn phi xem xt mc phc tp ca lao ng.
35
C nhiu quan nim xem xt tnh cht phc tp ca lao ng. + Mc phn ra lao ng gin n v lao ng phc tp, lao ng phc tp l cp s nhn ca lao ng gin n + C ngi cho rng cn c vo trnh hc vn v mc cng thng ca thn kinh + C ngi cho rng mc phc tp nh gi theo nhng cn c sau: Ni dung cng vic Tnh a dng v yu cu phi hp, kt hp ca cng vic Mc cng tc c lp cn c Qui m v tnh phc tp ca s lnh o Tnh cht v trnh trch nhim trong thc hin cng vic Ni dung nh gi bao gm;
nh gi v mt lp trng t tng, chnh tr: Lp trng t tng chnh tri l tan b nhng c im tm l bn trong v c thi , hnh vi biu hin ra ca mt c nhn phn nh xu hng ca c nhn y vi nhng vn chnh tr, x hi, m ct li nht chnh l thi ca c nhn i vi ch hin hnh Lp trng t tng chnh tr l mt ni dung tm l c bn nht khi nh gi cn b Vic nh gi lp trng, t tng, chnh tr ca cn b c th nhn nhn qua cc yu t sau y: - nh gi mc nhn thc, s hiu bit dt khot v ng n v thi v hnh vi ca c nhn trong lnh vc h t tng, chnh tr . - nh gi quan im sng v lm vic, h thng ng c, quan nim v qun l con ngi, v nh hng gi tr . - nh gi nng lc nhn thc, bo v v vn dng sng to ch ngha Mc- L nin v t tng H Ch Minh. Lp trng t tng chnh tr ca mi cn b trong thi i mi l: c tinh thn yu nc su sc, tn tu phc v nhn dn , kin nh mc tiu c lp dn tc v CNXH, phn u thc hin c kt qu ng li ca ng, chnh sch v php lut ca nh nc
36
nh gi ng c c nhn ng c l ci li ko, thc y qui nh chiu hng cuc i ca c nhn v tan b nhng hat ng khc ca con ngi - Xut pht t nh hng gi tr no chim u th - Xut pht t nhu cu c nhn nh gi h thng thi v hnh vi ca c nhn nh gi thi cn tp trung vo cc lnh vc sau Thi i vi ngi khc: Thi i vi cng vic: Thi i vi bn thn: - Thi i vi gia nh:
Thi uc biu hin thc o c v th hin trong hnh vi hng ngy, trong quan h ca h i vi qun chng, trong sinh hot gia nh. Yu cu thc o c v hnh vi o c ca con ngi cn b nc ta trong giai on mi l: Cn kim lim chnh, ch cng v t. Khng tham nhng v kin quyt u tranh chng tham nhng. C thc t chc k lut. Trung thc, khng c hi, gn b mt thit vi nhn dn, c nhn dn tn nhim Trnh chuyn mn, nghip v v nng lc hot ng thc tin Trnh chuyn mn th hin qu trnh o to, kh nng t duy nng lc cng tc Ngoi ra i vi cn b qun l cn phi c nh gi v kh nng ra quyt nh qun l nh th no? Khi ra quyt nh c m bo tnh khch quan hay ch quan, cn thn, chc chn hay bc ng. nh gi nng lc hot ng thc tin cn ch n s cn mn, chm ch hay th , khi lng v cht lng cng vic, kh nng linh hot, sng to. nh gi v mt cng tc. Hiu qu cng tc khng ch th hin kt qu lm vic c th nh lng c m cn th hin mc uy tn ca cn b trong v ngoi c quan, kh nng gy nh hng ti ngi khc.
37
Yu cu v nng lc ca ngi cn b trong thi k mi l: C trnh hiu bit v chnh tr, quan im ng li ca ng, chnh sch v php lut ca nh nc, c trnh vn ho chuyn mn, nng lc v sc kho lm vic c hiu qu , p ng yu cu nhim v c giao . Yu t tm l cn trnh khi tin hnh nh gi nh hng ca quy lut d on theo mnh. nh hng ca quy lut hiu qu bc x. nh hng ca s thnh kin c nhn nh hng ca quy lut v s ln ln gia s kin v kt lun. 2.2.Nhng kha cnh tm l trong cng tc s dng cn b. Qu trnh s dng cn b (c c cn b mi) l mt cng vic cn thit, thng xuyn ca cc t chc, n c din ra thng xuyn, ca cc t chc, n c din ra theo yu cu v nguyn tc t chc. Trong cng tc s dng cn b gm cc bc sau: Cng tc tuyn chn cn b: L mt vic lm thng xuyn m bo tnh lin tc, k tha v pht trin ca t chc. m bo hiu qu ta thng tin hnh theo cc bc sau y: - Xc nh nhu cu, phn tch v tr cn tuyn, thng bo nhu cu tuyn dng. - Nhn v nghin cu h s cn b . - Tip xc gp g phng vn nh gi qua ngoi hnh, qu trnh hc tp, cng tc, nh gi s b v nng lc s trng cn b. - Tin hnh trc nghim v kh nng ngh nghip nu c iu kin - Phng vn su tm hiu thm. - nh gi kt qu thi tuyn v quyt nh tuyn dng Cng tc bt cn b (b nhim cn b). HIn nay cng tc ny thng lm bng cch thm d uy tn, c, bu c, mi lm vic, sau xem xt b nhim, nhiu nc hin nay dng c ch thi tuyn,
38
Lun chuyn cn b: L s iu ng cn b c t chc, c k hoch vi mc ch : - Cn th thch cn b, cn b lm quen vi nhiu mi trng nhiu cng vic khc nhau qua nhm nng cao nng lc cn b . - Khi thy cn b v tr, cng vic c khng ph hp (khng p ng nhu cu hoc tha nng lc vi nhim v c) - Khi c cu cn b b mt cn i. - Lun chuyn khi ng s trng c sau khi bu c . - Trnh nhng yu t thn quen, cc b a phng . Lun chuyn cn b l mt bin php quan trng bi dng rn luyn cn b, m rng mi trng cng tc, tng thm vn hiu bit v kinh nghim vv.. nhm hon thin v pht trin nng lc cn b, tuy nhin cn c s cn nhc tnh ton c th. Nhng yu t tm l x hi cn trnh trong cng tc cn b . Nhng yu t tm l x hi cn trnh trong cng tc cn b gm: - S nh hng trc tin n cng tc la chn cn b l nh hng ca gi tr thn quen, trong truyn thng ca con ngi Vit nam gi tr thn quen c nh hng khng nh n truyn thng ngi Vit nam. - Gn lin vi gi tr thn quen l ch quan duy tnh, yu nn tt, ght nen xu. Ch tch H Ch Minh nhiu ln ch ra nhng nh hng tiu cc ca yu t tm l ny, ngi nhc cn b, nht l cn b lnh o cn trnh: 1.Ham dng ngi b con, anh em quen bit, bu bn, cho h l chc hn ngi ngoi. 2. Ham dng nhng k kho nnh ht, m chn ght nhng ngi chnh trc. 3. Ham dng nhng ngi tnh tnh hp vi mnh, m trnh nhng ngi khng hp vi tnh tnh vi mnh. Yu t tm l x hi th 3 cn trnh l s suy ngh, quan nim n su vo tim thc mi ngi l ngi ta thy kh chp nhn, cho l vic
39
khng bnh thng khi mt cn b lnh o li chuyn sang lm chuyn vin, nhn vin. 2. Cc bin php nhm gp phn nng cao cht lng v hiu qu ca cng tc Phi c quan im ng c ng khi dng ngi: + khi s dng con ngi phi t li ch chung, li ch dn tc, quc gia ln trn ht, phi dm dng, dm chu trch nhim. + Khi s dng con ngi phi v con ngi. + Dng ngi mun c hiu qu phi theo phng chm ca ch tch H Ch Minh: pht huy ci hay ca ngi, hn ch ci d ca ngi. Trong tc phm sa i l li lm vic Ngi ch r 6 nguyn nhn khi s dng cn b: 1.Phi bit r cn b. 2.Phi cn nhc cn b mt cch cho ng 3.Phi kho dng cn b - khng c ai ci g cng tt, ci g cng hay, v vy chng ta phi kho dng ngi, sa cha nhng khuyt im cho h, gip u im ca h. 4.Phi phn phi cn b cho ng, phi dng ngi ng ch,ng vic. 5. Phi gip cn b cho ng - phi lun lun dng lng nhn i m m gip , lnh o cn b. Gip h sa cha nhng ch sai lm. Khen ngi h lc h lm uc vic v phi lun lun kim sot cn b. 6.Phi gi gn cn b Dng ngui phi theo quy lut bin thin tm l: Mt tp th khng th c ton ngi ti, v cng khng th dng ton ngi km. Vn then cht l phi khi ng tim nng sng to ca mi ngi. lm c vic c th s dng cch thc sau ( theo GS. H Bi c- Trung Quc). + M kha lng. + Cho mt im ta. + Chm ngn la.
40
+ Dn dt phn ng ht nhn. Dng ngui phi theo qui lut dung hp: Cc cng trnh nghin cu tm l cho thy s dung hp v khng dung hp gia cc thnh vin trong t chc (c bit l gc tm l) c ngha ht sc quan trng ca cng tc t chc Nu to ra s dung hp tm l ti u s nhn ln sc mnh ca con ngi trong t chc gp nhiu ln. Ngc li nu khng dung hp s dn n s bt ng, xung t lom cho t chc ri rc, km sc mnh.. C ba loi dung hp (i khi cn gi l s thch ng ) m cc nh lnh o, qun l cn quan tm. - S thch ng v mt th cht, sinh l vi nhng tnh cht v iu kin ca hot ng, tnh cht ca cng vic, mc i hi v chuyn mn, k thut, cng ngh ca vic lm, mc cng thng hay n iu cng nh cng cng vic i hi. - S thch ng v mt tm l; gia cc loi kh cht, tnh cch nhng nt c tnh, hng th nhu cu, nguyn vng, quan nim, thi quen ca cc thnh vin trong tp th. - S thch ng v mt x hi- tm l; gia cc c nhn vi tp th vi ng nghip v lnh o, nhng quy nh tiu chun, nhng gi tr chung ca tp th, cch ng x v truyn thng ca tp th. Trong tc phm sa i l li lm vic H ch Minh ch r 5 cch thc s dng cn b: Ch o, nng cao, kim tra, ci to, gip . Cu 19: tm ti cng tc tuyn chn cn b cn ch n nhng yu t tm l g? 1.Nhng kha cnh tm l trong cng tc cn b. 1.1.Nhng kha cnh tm l trong cng tc nh ga cn b. nh gi cn b l khu u tin, quan trng, thm ch c ngha quyt nh trong cng tc cn b ni chung, cn b c s ni ring. Ni dung nh gi cn b
41
Ni dung nh gi cn b gm nh gi kt qu hot ng ca ngi , nh gi tnh cht cng vic v nh ga phm cht nhn cch ca cch cn b Khi nh gi kt qu hot ng ca mt cn b, cng chc th cn phi xem xt st vi tng loi cn b. Chng hn vi cn b cng chc lm cng tc phc v, vn th lu tr th cn c vo khi lng cng vic m h hon thnh nh gi. Nhng ngi sn xut kinh doanh th nh gi kt qu lao ng theo s lng sn phm lm ra hoc s tin thu v Cn i vi cn b qun l lnh o th nh gi kt qu hot ng ca h cn phi tnh ti cht lng v hiu qu do quyt nh v thc hin cc quyt nh em li. Tuy nhin cht lng v hiu qu quyt nh qun l khng phi ch do ring mt ngi lnh o a li. N l hiu qu tng hp ca nhiu nhn t, do nh gi hiu qu ca mt quyt nh qun l cn phi tch bch cc hiu qu ring l do tng nhn t em li, c th th nh gi mi chnh xc. Khi nh gi cn b cn cn c vo thi gian v tnh cht phc tp ca lao ng. Khi nh gi qu thi gian lao ng ta mi ch xem xt b ni ca lao ng cho nn cn phi xem xt mc phc tp ca lao ng. C nhiu quan nim xem xt tnh cht phc tp ca lao ng. + Mc phn ra lao ng gin n v lao ng phc tp, lao ng phc tp l cp s nhn ca lao ng gin n + C ngi cho rng cn c vo trnh hc vn v mc cng thng ca thn kinh + C ngi cho rng mc phc tp nh gi theo nhng cn c sau: Ni dung cng vic Tnh a dng v yu cu phi hp, kt hp ca cng vic Mc cng tc c lp cn c Qui m v tnh phc tp ca s lnh o Tnh cht v trnh trch nhim trong thc hin cng vic Ni dung nh gi bao gm;
nh gi v mt lp trng t tng, chnh tr:

42
Lp trng t tng chnh tri l tan b nhng c im tm l bn trong v c thi , hnh vi biu hin ra ca mt c nhn phn nh xu hng ca c nhn y vi nhng vn chnh tr, x hi, m ct li nht chnh l thi ca c nhn i vi ch hin hnh Lp trng t tng chnh tr l mt ni dung tm l c bn nht khi nh gi cn b Vic nh gi lp trng, t tng, chnh tr ca cn b c th nhn nhn qua cc yu t sau y: - nh gi mc nhn thc, s hiu bit dt khot v ng n v thi v hnh vi ca c nhn trong lnh vc h t tng, chnh tr . - nh gi quan im sng v lm vic, h thng ng c, quan nim v qun l con ngi, v nh hng gi tr . - nh gi nng lc nhn thc, bo v v vn dng sng to ch ngha Mc- L nin v t tng H Ch Minh. Lp trng t tng chnh tr ca mi cn b trong thi i mi l: c tinh thn yu nc su sc, tn tu phc v nhn dn , kin nh mc tiu c lp dn tc v CNXH, phn u thc hin c kt qu ng li ca ng, chnh sch v php lut ca nh nc nh gi ng c c nhn ng c l ci li ko, thc y qui nh chiu hng cuc i ca c nhn v tan b nhng hat ng khc ca con ngi - Xut pht t nh hng gi tr no chim u th - Xut pht t nhu cu c nhn nh gi h thng thi v hnh vi ca c nhn nh gi thi cn tp trung vo cc lnh vc sau Thi i vi ngi khc: Thi i vi cng vic: Thi i vi bn thn: - Thi i vi gia nh:
Thi uc biu hin thc o c v th hin trong hnh vi hng ngy, trong quan h ca h i vi qun chng, trong sinh hot gia
43
nh. Yu cu thc o c v hnh vi o c ca con ngi cn b nc ta trong giai on mi l: Cn kim lim chnh, ch cng v t. Khng tham nhng v kin quyt u tranh chng tham nhng. C thc t chc k lut. Trung thc, khng c hi, gn b mt thit vi nhn dn, c nhn dn tn nhim Trnh chuyn mn, nghip v v nng lc hot ng thc tin Trnh chuyn mn th hin qu trnh o to, kh nng t duy nng lc cng tc Ngoi ra i vi cn b qun l cn phi c nh gi v kh nng ra quyt nh qun l nh th no? Khi ra quyt nh c m bo tnh khch quan hay ch quan, cn thn, chc chn hay bc ng. nh gi nng lc hot ng thc tin cn ch n s cn mn, chm ch hay th , khi lng v cht lng cng vic, kh nng linh hot, sng to. nh gi v mt cng tc. Hiu qu cng tc khng ch th hin kt qu lm vic c th nh lng c m cn th hin mc uy tn ca cn b trong v ngoi c quan, kh nng gy nh hng ti ngi khc. Yu cu v nng lc ca ngi cn b trong thi k mi l: C trnh hiu bit v chnh tr, quan im ng li ca ng, chnh sch v php lut ca nh nc, c trnh vn ho chuyn mn, nng lc v sc kho lm vic c hiu qu , p ng yu cu nhim v c giao . Yu t tm l cn trnh khi tin hnh nh gi nh hng ca quy lut d on theo mnh. nh hng ca quy lut hiu qu bc x. nh hng ca s thnh kin c nhn nh hng ca quy lut v s ln ln gia s kin v kt lun. 2.2.Nhng kha cnh tm l trong cng tc s dng cn b. Qu trnh s dng cn b (c c cn b mi) l mt cng vic cn thit, thng xuyn ca cc t chc, n c din ra thng xuyn, ca cc t chc, n c din ra theo yu cu v nguyn tc t chc.
44
Trong cng tc s dng cn b gm cc bc sau: Cng tc tuyn chn cn b: L mt vic lm thng xuyn m bo tnh lin tc, k tha v pht trin ca t chc. m bo hiu qu ta thng tin hnh theo cc bc sau y: - Xc nh nhu cu, phn tch v tr cn tuyn, thng bo nhu cu tuyn dng. - Nhn v nghin cu h s cn b . - Tip xc gp g phng vn nh gi qua ngoi hnh, qu trnh hc tp, cng tc, nh gi s b v nng lc s trng cn b. - Tin hnh trc nghim v kh nng ngh nghip nu c iu kin - Phng vn su tm hiu thm. - nh gi kt qu thi tuyn v quyt nh tuyn dng Cng tc bt cn b (b nhim cn b). HIn nay cng tc ny thng lm bng cch thm d uy tn, c, bu c, mi lm vic, sau xem xt b nhim, nhiu nc hin nay dng c ch thi tuyn, Lun chuyn cn b: L s iu ng cn b c t chc, c k hoch vi mc ch : - Cn th thch cn b, cn b lm quen vi nhiu mi trng nhiu cng vic khc nhau qua nhm nng cao nng lc cn b . - Khi thy cn b v tr, cng vic c khng ph hp (khng p ng nhu cu hoc tha nng lc vi nhim v c) - Khi c cu cn b b mt cn i. - Lun chuyn khi ng s trng c sau khi bu c . - Trnh nhng yu t thn quen, cc b a phng . Lun chuyn cn b l mt bin php quan trng bi dng rn luyn cn b, m rng mi trng cng tc, tng thm vn hiu bit v kinh nghim vv.. nhm hon thin v pht trin nng lc cn b, tuy nhin cn c s cn nhc tnh ton c th.
45
Nhng yu t tm l x hi cn trnh trong cng tc cn b . Nhng yu t tm l x hi cn trnh trong cng tc cn b gm: - S nh hng trc tin n cng tc la chn cn b l nh hng ca gi tr thn quen, trong truyn thng ca con ngi Vit nam gi tr thn quen c nh hng khng nh n truyn thng ngi Vit nam. - Gn lin vi gi tr thn quen l ch quan duy tnh, yu nn tt, ght nen xu. Ch tch H Ch Minh nhiu ln ch ra nhng nh hng tiu cc ca yu t tm l ny, ngi nhc cn b, nht l cn b lnh o cn trnh: 1.Ham dng ngi b con, anh em quen bit, bu bn, cho h l chc hn ngi ngoi. 2. Ham dng nhng k kho nnh ht, m chn ght nhng ngi chnh trc. 3. Ham dng nhng ngi tnh tnh hp vi mnh, m trnh nhng ngi khng hp vi tnh tnh vi mnh. Yu t tm l x hi th 3 cn trnh l s suy ngh, quan nim n su vo tim thc mi ngi l ngi ta thy kh chp nhn, cho l vic khng bnh thng khi mt cn b lnh o li chuyn sang lm chuyn vin, nhn vin. 2. Cc bin php nhm gp phn nng cao cht lng v hiu qu ca cng tc Phi c quan im ng c ng khi dng ngi: + khi s dng con ngi phi t li ch chung, li ch dn tc, quc gia ln trn ht, phi dm dng, dm chu trch nhim. + Khi s dng con ngi phi v con ngi. + Dng ngi mun c hiu qu phi theo phng chm ca ch tch H Ch Minh: pht huy ci hay ca ngi, hn ch ci d ca ngi. Trong tc phm sa i l li lm vic Ngi ch r 6 nguyn nhn khi s dng cn b: 1.Phi bit r cn b. 2.Phi cn nhc cn b mt cch cho ng
46
3.Phi kho dng cn b - khng c ai ci g cng tt, ci g cng hay, v vy chng ta phi kho dng ngi, sa cha nhng khuyt im cho h, gip u im ca h. 4.Phi phn phi cn b cho ng, phi dng ngi ng ch,ng vic. 5. Phi gip cn b cho ng - phi lun lun dng lng nhn i m m gip , lnh o cn b. Gip h sa cha nhng ch sai lm. Khen ngi h lc h lm uc vic v phi lun lun kim sot cn b. 6.Phi gi gn cn b Dng ngui phi theo quy lut bin thin tm l: Mt tp th khng th c ton ngi ti, v cng khng th dng ton ngi km. Vn then cht l phi khi ng tim nng sng to ca mi ngi. lm c vic c th s dng cch thc sau ( theo GS. H Bi c- Trung Quc). + M kha lng. + Cho mt im ta. + Chm ngn la. + Dn dt phn ng ht nhn. Dng ngui phi theo qui lut dung hp: Cc cng trnh nghin cu tm l cho thy s dung hp v khng dung hp gia cc thnh vin trong t chc (c bit l gc tm l) c ngha ht sc quan trng ca cng tc t chc Nu to ra s dung hp tm l ti u s nhn ln sc mnh ca con ngi trong t chc gp nhiu ln. Ngc li nu khng dung hp s dn n s bt ng, xung t lom cho t chc ri rc, km sc mnh.. C ba loi dung hp (i khi cn gi l s thch ng ) m cc nh lnh o, qun l cn quan tm. - S thch ng v mt th cht, sinh l vi nhng tnh cht v iu kin ca hot ng, tnh cht ca cng vic, mc i hi v chuyn mn, k thut, cng ngh ca vic lm, mc cng thng hay n iu cng nh cng cng vic i hi.
47
- S thch ng v mt tm l; gia cc loi kh cht, tnh cch nhng nt c tnh, hng th nhu cu, nguyn vng, quan nim, thi quen ca cc thnh vin trong tp th. - S thch ng v mt x hi- tm l; gia cc c nhn vi tp th vi ng nghip v lnh o, nhng quy nh tiu chun, nhng gi tr chung ca tp th, cch ng x v truyn thng ca tp th. Trong tc phm sa i l li lm vic H ch Minh ch r 5 cch thc s dng cn b: Ch o, nng cao, kim tra, ci to, gip . Cu 21: Uy tn l g? Phn tch cc yu t hp thnh uy tn ca ngi lnh o? 1.Khi nim: Theo ngha rng nht, uy tn c hiu theo hai kha cnh sau y; - Quyn lc v s tn nhim - nh hng ti ngi khc, c ngi tn trng v khm phc Hiu mt cch khi qut, uy tn l nh hng ca quyn lc v sc mnh tinh thn ca mt c nhn, mt nhm ngi n cc c nhn khc khin h tin tng, n phc m tun theo cc yu cu ca c nhn v nhm x hi. Uy tn ca ngi lnh o l s kt hp hi ha gia hai yu t quyn lc v s tn nhim, thiu mt trong hai yu t s khng c uy tn Nh vy, uy tn ca ngi lnh o l s nh hng ca quyn uy v sc mnh tinh thn ca ca ngi lnh o i vi cp di khin cp di tin tng, cm phc v tun theo cc quyt nh ca ngi lnh o. Uy tn ca ngi lnh o, qun l l s thng nht gia nhng iu kin khch quan vi nhng nhn t ch quan. Khch quan: Ngi lnh o, qun l no cng c mt chc v quyn hn v mt trng trch trong nht nh do t chc giao ph. Ch mi, uy tn ca ng v nh nc ta l iu kin khch quan gn b mt thit vi ngi lnh o, l iu kin quan trng lp uy tn ca h. Ch quan: Nhng phm cht v nng lc ca ngi lnh o trong trng hp tng xng vi cc yu cu, chc v m h m nhim. Ngc
48
li khi khng c s tng xng ny th ngi lnh o kh c th xc lp c iu kin cn thit. Khi phn tch uy tn ca ngi lnh o, cn ch ti cc nhn t tm l- x hi khc c lin quan, nh tm th ca mi ngi i vi ngi lnh o, d lun tp th, bu khng kh o c tp th c quan, x nghip; cc qu trnh thch nghi giao tip, cm ho, thuyt phc v bt chc ln nhau trong tng n v v t chc khc nhau. 2. Phn loi v biu hin ca uy tn ngi lnh o. Thng thng ngi ta chia uy tn ra thnh 2 loi: uy tn ch thc v uy tn gi danh. Trong thc tin qun l, lnh o, d lun, cch nhn xt ca qun chng cng theo chiu hng phn loi nh vy. a) Uy tn ch thc: Uy tn ch thc l s kt hp mt cch c bit khch quan gia nhng phm cht t tng, chnh tr, tm l o c ca ngi lnh o, uy tn ch thc hnh thnh v pht trin thng qua hot ng giao lu ca ch th v khch th trong qun l, lnh o nhm tch cc ho qu trnh Uy tn ch thc c biu hin qua c s sau y: - Ngi lnh o lun lun ng vng trn cng v ca mnh. Trong hot ng, trong cuc sng cp trn tn nhim cp dui knh phc, tin tng phc tng t nguyn, ng nghip ngng m, ca ngi. - Nhng thng tin c lin quan n vic qun l lnh o u c chuyn n y , chnh xc kp thi cho ngi lnh o - Nhng quyt nh qun l a ra c cp di thc hin t gic, nghim tc d bt c di hnh thc no, - D ngi lnh o, qun l vng mt c quan, n v nhng cng vic vn tin hnh bnh thng v mi ngi vn mong i s c mt ca ngi lnh ao qun l - D lun qun chng lun nh gi tt ngi lnh o. - K th, nhng ngi i lp, nhng i th c tm c t ra knh n, run s thm ch khm phc - Ngi lnh o lun lun c tm trng nhit tnh, thoi mi trong cng vic, c hiu qu hot ng r rt. Hiu qu ny khng ch mt kinh
49
t- x hi m cn th hin trong s i l, pht trin ca t chc, ca mi thnh vin trong n v. - Nhng vic ring ca ngi lnh o qun l c mi ngi quan tmvi thi thin ch v ng mc. - Khi ngi lnh o chuyn sang cng tc khc hoc ngh hu mi ngi luyn tic, ngng m, ca ngi. Hnh nh ngi lnh o cn lu li trong mi thnh vin. b) Uy tn gi to: - Uy tn gi danh da trn s trn p bng quyn lc: y l trng hp m mt s ngi lnh o dng cch chng t cho cp di thy r uy th quyn hn ca mnh, v gi cho cp di lun tnh trng cng thng v lo s thi hnh k lut Loi uy tn ny rt tai hi v n khng ch lm gim hiu qu lao ng m cn lm cho bu khng kh tm l trong c quan cng thng. k thiu tin tng ln nhau. Mt khc n cng lm mt i tnh c lp sng to ca mi ngi, to iu kin cho mt s k xu nnh xut hin. - Uy tn gi danh da trn khong cch: Loi uy tn ny biu hin ch ngi lnh o lun to ra mt s cch bit r rng trong quan h vi mi ngi; ng t xa ch o trnh tip xc vi nhn vin, mun t ra kh gn gi v c cht t g b n. H s gn mi ngi s l ty nhng nhc im, non km ca bn thn. Loi ngi lnh o ny h t tch mnh ra khi tp th; khng i su st thc tin nn d c quyt nh sai lm. - Uy tn kiu gia trng trnh thng: L kiu ngi lnh o lun c thi trnh thng, nhiu khi dn n coi thng mi ngi, ch cho mnh l gii giang thng minh nht, bng v mt, t th, cch lm ra v quan trng cao mnh, h thp cp di. Kiu ngi lnh o ny thng dn n phong cch lnh o c on, h lun tm cch y ngi m h khng a k c nhng ngi c ti ra khi c quan. H mun cp di phc tng mt cch tuyt i . y l kiu ngi lnh o rt kh tip nhn s ph bnh. - Uy tn kiu dn ch gi hiu:
50
y l kiu ngi lnh o b ngoi t ra dn ch song thc cht l m dn. H gy uy tn bng cch t v ho nhp vi mi ngi, mi vic h u a ra bn bc, xin kin song thc cht vn quyt theo mnh. Kiu to dng uy tn ny s mt i ngha ca nguyn tc dn ch, mt i tnh sng to ca qun chng. - Uy tn kiu cng thn: l ngi lnh o lun ly thnh tch c ca mnh thng bo, t ca ngi mnh. H mun mi ngi coi h l mu mc l tng. l nhng ngi hoi c, thiu hc hi v i mi. Rt c th trc y h c uy tn song hin nay, do cng v mi i hi h phi t hon thin mnh, song h khng mun lm nh vy m bng cch duy nht l cng thn cng c a v. - Uy tn gi danh kiu dy khn. Loi uy tn ny thng c ngi lnh o lun mun t ra mnh l mt ngi thy, ngi am hiu nht. Trong quan h vi mi ngi h lun nhi nht ra v dy khn mi ngi. y l kiu uy tn gi danh theo kiu thng thi rm, t t v cao mnh. - uy tn gi danh do mn d cp trn. Loi uy tn ny nhng ngi lun lun mn li cp trn trn p hoc to ra mi ngi tng mnh l ngi gn gi, c cp trn tin tng. Trong bt k trng hp no h h cng khoe c gp g cp trn hay c cp trn tit l cho bit mt b mt quan trng no . Thng thng h l nhng ngi theo st cp trn c cp trn b nhim, ly uy th ca cp trn v quan h cp trn i vi mnh xy dng uy tn. 3. Nhng yu t tm l hp thnh uy tn ca ngi lnh o. a)Nhng yu t khch quan. 1- Phi c quyn lc v u th r rng do chc v c giao, c b nhim hay bu c hp php quy nh, quyn lc y c hiu l quyn hnh theo ngha rng l quyn hnh v u th v mt mt no , trong mt lnh vc no . 2.L c ch qun l x hi , s tc ng ti cng tc t chc cn b, cc iu kin hot ng giao tip ca ngi lnh o. Cc yu t khch quan cn l trnh nhn thc, tm trng, thi v lng tin ca tp th. Cc yu t
51
ny nh hng trc tip hoc gin tip n xy dng uy tn ca ngi lnh o. b) Nhm cc yu t ch quan. Th nht : cc nhm yu t ny trc ht l nhn cch ngi lnh o, qun l Phi c nng lc v phm cht tng xng vi chc v c giao thc thi quyn lc v hon thnh nhim v Th hai l phong cch qun l c lin quan n uy tn ngi lnh o Th ba: Phi c s tn nhim v phc tng t nguyn ca qun chng v cp di, t m c phm vi nh hng v hot ng su rng, tng xng vi chc v c giao v phm cht v nng lc vn c. y khng phi l yu t hon ton ph thuc vo ch quan nhng n c vai tr tin quan trng, c tnh cht quyt nh t khch th ca hot dng qun l ngi lnh o qun l gi gn v cng c uy tn ca mnh Th t : Ngi lnh o qun l lun c thc cao t ph bnh v ph bnh. y l yu t quyt nh vic iu chnh v khi phc v nng cao uy tn ngi lnh o. Ngoi ra cn c cc yu t - S nh gi cao ca cp trn, s khm phc ng h ca bn b, ng nghip c nh hng lm tng thm uy tn, vng vng thm uy tn.. - Phi c dng b ngoi thch hp vi chc v v quyn hn c giao, c phong cch lm vic, sinh hot gng mu thu ht c s ch v nim tin ca ca mi ngi. Cn lm r mi quan h gia uy tn c nhn ngi lnh o vi uy tn ca t chc m ngi l i din. Chnh uy tn ca ng, nh nc hay ca on th l tin v chun b uy tn ca mi ngi lnh o, ngc li uy tn ca tng ngi lnh o l c s cng c v nng cao uy tn ca ng, nh nc cc on th v cc t chc.Nu uy tn ca nhiu cn b gim st th tt yu s lm gim st uy tn ca ca ng, nh nc, cc on th v t chc tng ng ca h.. Trn c s ta khng nh: rng uy tn lnh o qun l l mt hin tng tm l x hi. khng ch l phm cht ring ca mi ch th, ca mi c nhn l s phn nh thc cht cc mi quan h x hi. l ti
52
sn chung ca t chc, n v, l s nh gi v xc nhn qun chng i nvi quyn lc lnh o. 4. Con ng v bin php nng cao uy tn ngi lnh o. a) Nhng con ng c bn: - T phn u rn luyn. y l con ng c bn nht t nng cao uy tn ca mnh. T phn u rn luyn c th c thc hin bng cc bin php sau y: + Duy tr hng th kht vng v ch lnh o phc v t chc, phc v con ngi v x hi.Khng c ly uy tn lm mc ch m phi coi phng tin, l iu kin thc hin mc ch lnh o, qun l. + Thng xuyn kim tra , t ph bnh -Gi vng v nng cao uy tn qua cc mi quan h. Ngi lnh o khng ch t chc v vn hnh cc quan h trong t chc ca mnh m cn tham gia cc mi quan h . Uy tn gn lin vi nhng gi tr ca h. Nhng gi tr ny c c nh gi thng qua ngi khc. Nh vy thng qua mi quan h y cng l con ng nng cao uy tn ngi lnh o. Cc bin php thc hin con ng ny bao gm: + Quan h vi mi ngi khim tn v c nguyn tc. + Chn thnh v gn gi vi qun chng + Quan h ng mc vi cp trn v ng nghip. - Thc hin dn ch v cng khai: Dn ch cng khai trong vic bt k lut cn v, c kin c lp trong quyt nh ca c nhn v dm chu trch nhim , khng n trnh v trch nhim cho ngi khc. b) Nhng im cn ch trong qu trnh xy dng v nng cao uy tn ca ngi lnh o. Trong qu trnh xy dng v nng cao uy tn ca mnh , ngi lnh o cn quan tm mt s vn sau y: Khng ly uy tn lm mc ch cui cng m ch coi l phng tin cn thit t mc ch lnh o qun l.
53
Ly chun mc trong phong cch cng tc H Ch minh lm nh hong cho qu trnh rn luyn, phn u ca ngi lnh o. Nhng nhn t tm l x hi c ngha quan trng i vi vic xy dng v nng cao uy tn ca ngi lnh o. V l ngi lnh o cn quan tm tho ng n nhng vn nh: Xy dng d lun tp th, to dng tm th v duy tr bu khng kh tp th thun li cho hot ng chung ca t chc. Ngoi nhng yu t trn ngi lnh o cn phi ch n k nng, ngh thut giao tip ca bn thn v l phng tin rt quan trng ngi lnh o thit lp, iu khin cc quan h ca mnh v thc hin nhng tc ng gio dc t tng chnh tr trong t chc . Cu 22: Cc loi uy tn ca ngi lnh o? 1.Khi nim: Theo ngha rng nht, uy tn c hiu theo hai kha cnh sau y; - Quyn lc v s tn nhim - nh hng ti ngi khc, c ngi tn trng v khm phc Hiu mt cch khi qut, uy tn l nh hng ca quyn lc v sc mnh tinh thn ca mt c nhn, mt nhm ngi n cc c nhn khc khin h tin tng, n phc m tun theo cc yu cu ca c nhn v nhm x hi. Uy tn ca ngi lnh o l s kt hp hi ha gia hai yu t quyn lc v s tn nhim, thiu mt trong hai yu t s khng c uy tn Nh vy, uy tn ca ngi lnh o l s nh hng ca quyn uy v sc mnh tinh thn ca ca ngi lnh o i vi cp di khin cp di tin tng, cm phc v tun theo cc quyt nh ca ngi lnh o. Uy tn ca ngi lnh o, qun l l s thng nht gia nhng iu kin khch quan vi nhng nhn t ch quan. Khch quan: Ngi lnh o, qun l no cng c mt chc v quyn hn v mt trng trch trong nht nh do t chc giao ph. Ch mi, uy tn ca ng v nh nc ta l iu kin khch quan gn b mt thit vi ngi lnh o, l iu kin quan trng lp uy tn ca h. Ch quan: Nhng phm cht v nng lc ca ngi lnh o trong trng hp tng xng vi cc yu cu, chc v m h m nhim. Ngc
54
li khi khng c s tng xng ny th ngi lnh o kh c th xc lp c iu kin cn thit. Khi phn tch uy tn ca ngi lnh o, cn ch ti cc nhn t tm l- x hi khc c lin quan, nh tm th ca mi ngi i vi ngi lnh o, d lun tp th, bu khng kh o c tp th c quan, x nghip; cc qu trnh thch nghi giao tip, cm ho, thuyt phc v bt chc ln nhau trong tng n v v t chc khc nhau. 2. Phn loi v biu hin ca uy tn ngi lnh o. Thng thng ngi ta chia uy tn ra thnh 2 loi: uy tn ch thc v uy tn gi danh. Trong thc tin qun l, lnh o, d lun, cch nhn xt ca qun chng cng theo chiu hng phn loi nh vy. a) Uy tn ch thc: Uy tn ch thc l s kt hp mt cch c bit khch quan gia nhng phm cht t tng, chnh tr, tm l o c ca ngi lnh o, uy tn ch thc hnh thnh v pht trin thng qua hot ng giao lu ca ch th v khch th trong qun l, lnh o nhm tch cc ho qu trnh Uy tn ch thc c biu hin qua c s sau y: - Ngi lnh o lun lun ng vng trn cng v ca mnh. Trong hot ng, trong cuc sng cp trn tn nhim cp dui knh phc, tin tng phc tng t nguyn, ng nghip ngng m, ca ngi. - Nhng thng tin c lin quan n vic qun l lnh o u c chuyn n y , chnh xc kp thi cho ngi lnh o - Nhng quyt nh qun l a ra c cp di thc hin t gic, nghim tc d bt c di hnh thc no, - D ngi lnh o, qun l vng mt c quan, n v nhng cng vic vn tin hnh bnh thng v mi ngi vn mong i s c mt ca ngi lnh ao qun l - D lun qun chng lun nh gi tt ngi lnh o. - K th, nhng ngi i lp, nhng i th c tm c t ra knh n, run s thm ch khm phc - Ngi lnh o lun lun c tm trng nhit tnh, thoi mi trong cng vic, c hiu qu hot ng r rt. Hiu qu ny khng ch mt kinh
55
t- x hi m cn th hin trong s i l, pht trin ca t chc, ca mi thnh vin trong n v. - Nhng vic ring ca ngi lnh o qun l c mi ngi quan tmvi thi thin ch v ng mc. - Khi ngi lnh o chuyn sang cng tc khc hoc ngh hu mi ngi luyn tic, ngng m, ca ngi. Hnh nh ngi lnh o cn lu li trong mi thnh vin. b) Uy tn gi to: - Uy tn gi danh da trn s trn p bng quyn lc: y l trng hp m mt s ngi lnh o dng cch chng t cho cp di thy r uy th quyn hn ca mnh, v gi cho cp di lun tnh trng cng thng v lo s thi hnh k lut Loi uy tn ny rt tai hi v n khng ch lm gim hiu qu lao ng m cn lm cho bu khng kh tm l trong c quan cng thng. k thiu tin tng ln nhau. Mt khc n cng lm mt i tnh c lp sng to ca mi ngi, to iu kin cho mt s k xu nnh xut hin. - Uy tn gi danh da trn khong cch: Loi uy tn ny biu hin ch ngi lnh o lun to ra mt s cch bit r rng trong quan h vi mi ngi; ng t xa ch o trnh tip xc vi nhn vin, mun t ra kh gn gi v c cht t g b n. H s gn mi ngi s l ty nhng nhc im, non km ca bn thn. Loi ngi lnh o ny h t tch mnh ra khi tp th; khng i su st thc tin nn d c quyt nh sai lm. - Uy tn kiu gia trng trnh thng: L kiu ngi lnh o lun c thi trnh thng, nhiu khi dn n coi thng mi ngi, ch cho mnh l gii giang thng minh nht, bng v mt, t th, cch lm ra v quan trng cao mnh, h thp cp di. Kiu ngi lnh o ny thng dn n phong cch lnh o c on, h lun tm cch y ngi m h khng a k c nhng ngi c ti ra khi c quan. H mun cp di phc tng mt cch tuyt i . y l kiu ngi lnh o rt kh tip nhn s ph bnh. - Uy tn kiu dn ch gi hiu:
56
y l kiu ngi lnh o b ngoi t ra dn ch song thc cht l m dn. H gy uy tn bng cch t v ho nhp vi mi ngi, mi vic h u a ra bn bc, xin kin song thc cht vn quyt theo mnh. Kiu to dng uy tn ny s mt i ngha ca nguyn tc dn ch, mt i tnh sng to ca qun chng. - Uy tn kiu cng thn: l ngi lnh o lun ly thnh tch c ca mnh thng bo, t ca ngi mnh. H mun mi ngi coi h l mu mc l tng. l nhng ngi hoi c, thiu hc hi v i mi. Rt c th trc y h c uy tn song hin nay, do cng v mi i hi h phi t hon thin mnh, song h khng mun lm nh vy m bng cch duy nht l cng thn cng c a v. - Uy tn gi danh kiu dy khn. Loi uy tn ny thng c ngi lnh o lun mun t ra mnh l mt ngi thy, ngi am hiu nht. Trong quan h vi mi ngi h lun nhi nht ra v dy khn mi ngi. y l kiu uy tn gi danh theo kiu thng thi rm, t t v cao mnh. - uy tn gi danh do mn d cp trn. Loi uy tn ny nhng ngi lun lun mn li cp trn trn p hoc to ra mi ngi tng mnh l ngi gn gi, c cp trn tin tng. Trong bt k trng hp no h h cng khoe c gp g cp trn hay c cp trn tit l cho bit mt b mt quan trng no . Thng thng h l nhng ngi theo st cp trn c cp trn b nhim, ly uy th ca cp trn v quan h cp trn i vi mnh xy dng uy tn. 3. Con ng v bin php nng cao uy tn ngi lnh o. a) Nhng con ng c bn: - T phn u rn luyn. y l con ng c bn nht t nng cao uy tn ca mnh. T phn u rn luyn c th c thc hin bng cc bin php sau y: + Duy tr hng th kht vng v ch lnh o phc v t chc, phc v con ngi v x hi.Khng c ly uy tn lm mc ch m phi coi phng tin, l iu kin thc hin mc ch lnh o, qun l.
57
+ Thng xuyn kim tra , t ph bnh - Gi vng v nng cao uy tn qua cc mi quan h. Ngi lnh o khng ch t chc v vn hnh cc quan h trong t chc ca mnh m cn tham gia cc mi quan h . Uy tn gn lin vi nhng gi tr ca h. Nhng gi tr ny c c nh gi thng qua ngi khc. Nh vy thng qua mi quan h y cng l con ng nng cao uy tn ngi lnh o. Cc bin php thc hin con ng ny bao gm: + Quan h vi mi ngi khim tn v c nguyn tc. + Chn thnh v gn gi vi qun chng + Quan h ng mc vi cp trn v ng nghip. - Thc hin dn ch v cng khai: Dn ch cng khai trong vic bt k lut cn v, c kin c lp trong quyt nh ca c nhn v dm chu trch nhim , khng n trnh v trch nhim cho ngi khc. b) Nhng im cn ch trong qu trnh xy dng v nng cao uy tn ca ngi lnh o. Trong qu trnh xy dng v nng cao uy tn ca mnh , ngi lnh o cn quan tm mt s vn sau y: Khng ly uy tn lm mc ch cui cng m ch coi l phng tin cn thit t mc ch lnh o qun l. Ly chun mc trong phong cch cng tc H Ch minh lm nh hong cho qu trnh rn luyn, phn u ca ngi lnh o. Nhng nhn t tm l x hi c ngha quan trng i vi vic xy dng v nng cao uy tn ca ngi lnh o. V l ngi lnh o cn quan tm tho ng n nhng vn nh: Xy dng d lun tp th, to dng tm th v duy tr bu khng kh tp th thun li cho hot ng chung ca t chc. Ngoi nhng yu t trn ngi lnh o cn phi ch n k nng, ngh thut giao tip ca bn thn v l phng tin rt quan trng ngi lnh o thit lp, iu khin cc quan h ca mnh v thc hin nhng tc ng gio dc t tng chnh tr trong t chc .
58
Cu 24: Phonh cch lnh o l g? Nu cc loi phong cch lnh o, u v nhc im ca tng loi phong cch? 1.Khi nim phong cch lnh o. + Phong cch: Phong cch l nhng li, nhng cung cch sinh hot, lm vic, hot ng, x s, to nn ci ring ca mt ngi hay l mt loi ngi no Bn cht ca phong cch l h thng nhng phng php, th thut, kiu nhn thc, phn ng, hnh ng tng i n nh ca c nhn trong hat ng, chng qui nh s khc bit ca c nhn. N gip c nhn thch ng vi mi trng sng tn ti v pht trin Chng hn trong hot ng qun l: vic s dng thng xuyn nhng nguyn tc, phng php qun l ca mt ch th qun l no to ra phong cch qun l ca ch th . + Phong cch lnh o. Phong cch lnh o v phong cch lm vic l hai khi nim khc nhau. Phong cch lm vic l ni n c ngi tha hnh v ngi lnh o. Cn phong cch lnh o c lin quan n ngi lnh o Phong cch lnh o l h thng cc nguyn tc, tiu chun, phng php, phng tin lnh o quen thuc, n nh c trng cho ngi lnh o. Phong cch lnh o l tng ho nhng quan nim, cch thc tin hnh hot ng qun l, lnh o c thc hin thng xuyn to thnh nt ring bit gia tng c nhn ngi lnh o hay tng kiu ngi lnh o. Nhng du c bn cn ch khi xem xt khi nim phong cch lnh o; + Phong cch lnh o phi c th hin quan nim ca ngi lnh o v hot ng qun l. + Phong cch lnh o bao hm nhiu phng php l li lm vic c lp li ngi lnh o .
59
+ Phong cch lnh o c th hin qua h thng hnh vi ca ngi lnh o, trong vic s dng nhng quyn hn, quyn lc, tri thc v trch nhim ca mnh thc hin vai tr ca bn thn. + Phong cch lnh o c bc l v chi phi ca yu t mi trng (ng thi ca t chc, c im cp di, v nhng thnh vin trong t chc) . + Phong cch lnh o lun gn lin vi tnh lch s, tnh giai cp, gn lin vi h t tng - o c v th ch chnh tr cng nh tm l x hi v truyn thng dn tc. Khi nghin cu phong cch lnh o cn c s phn bit mt s khi nim lin quan: - Khi nim tc phong lnh o. Tc phong l s th hin ca phong cch trong hot ng hng ngy ca ngi lnh o, tc phong l li lm vic sinh hot hng ngy ca mi ngi v th hin tnh c nhn cao hn. Tc phong l mt b phn ca phong cch. - Khi nim v phng php lnh o: Phng php lnh o l tp hp cch thc con ng thc hin s tc ng ca lnh o n i tng ca mnh. Cch thc con ng ny gn lin vi i tng, khch th m con ngi tc ng. Phong cch c th hin thng qua nhng phng php c th v ngc li phng php gp phn hnh thnh phong cch. Ni cch khc phng php gp phn hnh thnh v phng tin hnh thnh phong cch. - Khi nim t cch lnh o : T cch l cch ng x, biu hin phm cht o c ca mt ngi ph hp vi nhng yu cu m x hi t ra i vi mt c nhn c th c nhn c th c nh v tr, thc hin mt vai tr no . Theo cch hiu t cch, t cch gn lin vi tch cch ni ring, nhn cch ni chung ca c nhn. V vy t cch l thnh phn khng th thiu c trong phong cch, t cch tt mi c phong cch tt v ngc. 2. Phn loi phong cch lnh o: Cch phn loi thng thng: Theo cch phn loi ny c 3 loi phong cch lnh o:
60
a)Phong cch lnh o c ti gia trng + Ngi lnh o, qun l khng cho php v rt hn ch cp di tham gia vo vic quyt nh v cc bin php lnh o, qun l + Ngi lnh o cm quyn bng bn tay st, khng nhn nhng, rt cng rn v my mc. + Giao vic cho cp di ch yu bng mnh lnh, iu hnh cng vic ch yu bng s dng qui ch hoc iu l. + C khi ngi lnh o thay thm quyn chc trch ca cp di m khng trao i trc vi cp di. + Ngi lnh o qui nh nhim v, cch thc lm vic cp di mt cch chi tit, t dnh kh nng sng to. V tr ngi lnh o l ngoi nhm u im; tnh k lut cao; phn cng lao ng cht ch; hn ch chuyn quyn ca cp di; ngi lnh o kim sot tt vi cp di. Nhc im; khng pht huy sang to ca cp di; kh thch ng khi thay i; khng kh t chc trong tnh trng cng thng. b) Phong cch lnh o dn ch: + To c hi cho cp di tham gia vo qu trnh ra quyt nh qun l bng vic trng cu kin ca cp di. + Ngi lnh o gii thch cho mi ngi bit , d nh ca mnh, + Ngi lnh o thng bo cho mi ngi bit c s thay i lin quan n h v tranh th s ng tnh ca ngi di quyn trc khi thi hnh mt ch trng, bin php khc. + Ngi lnh o giao nhim v cho ngi di quyn lun dnh cho h iu kin pht huy tnh c lp sng to. + Khuyn khch, ng vin kp thi nhng sng kin thnh tch. u im; pht huy tnh sang to v tp trung sc mnh ca tp th trong hot ng ca t chc; d thch nghi khi c thay i; khng kh lun vui v mi ngi tha mi khi lm vic.
61
Nhc im; b l thi c khi cn quyt nh nhanh; c nhn c ng c khng lnh mnh s nh hng tiu cc n vic ra quyt nh. c) Phong cch lnh o t do: + Ngi lnh o bung lng cho mi ngi thc hin nhim v c giao, gip h t la chn tin hnh cch thc tin hnh cng vic. + Ch lm vic cm chng, mt mnh khng thch gip ai nn cp di phi t xoay x, cng vic do nhm t pht trin. + C gng cung cp thng tin v to iu kin cho h han thnh nhim v c giao. + Ngi lnh o ch can thip vo cng vic ca cp di, ngi tha hnh khi h thc s sai lm. + Yu cu cao vi cp di l cht lng sn phm. + V tr ngi lnh o khng r rng trong nhm. u im; s nng ng ca tng thnh vin trong tp th c pht huy; to c hi cho thnh vin t th hin mnh. Nhc im; nng xut lao ng cha cao; k lut lng lo; d to s chuyn quyn ca cp di; phn cng lao ng khng r rng. Cu 25: Trnh by nhng biu hin ca phong cch lnh o quan liu v nhng t hi ca n? Cho v d minh ha? 1.Khi nim phong cch lnh o. + Phong cch: Phong cch l nhng li, nhng cung cch sinh hot, lm vic, hot ng, x s, to nn ci ring ca mt ngi hay l mt loi ngi no Bn cht ca phong cch l h thng nhng phng php, th thut, kiu nhn thc, phn ng, hnh ng tng i n nh ca c nhn trong hat ng, chng qui nh s khc bit ca c nhn. N gip c nhn thch ng vi mi trng sng tn ti v pht trin Chng hn trong hot ng qun l: vic s dng thng xuyn nhng nguyn tc, phng php qun l ca mt ch th qun l no to ra phong cch qun l ca ch th .
62
+ Phong cch lnh o. Phong cch lnh o v phong cch lm vic l hai khi nim khc nhau. Phong cch lm vic l ni n c ngi tha hnh v ngi lnh o. Cn phong cch lnh o c lin quan n ngi lnh o Phong cch lnh o l h thng cc nguyn tc, tiu chun, phng php, phng tin lnh o quen thuc, n nh c trng cho ngi lnh o. Phong cch lnh o l tng ho nhng quan nim, cch thc tin hnh hot ng qun l, lnh o c thc hin thng xuyn to thnh nt ring bit gia tng c nhn ngi lnh o hay tng kiu ngi lnh o. Nhng du c bn cn ch khi xem xt khi nim phong cch lnh o; + Phong cch lnh o phi c th hin quan nim ca ngi lnh o v hot ng qun l. + Phong cch lnh o bao hm nhiu phng php l li lm vic c lp li ngi lnh o . + Phong cch lnh o c th hin qua h thng hnh vi ca ngi lnh o, trong vic s dng nhng quyn hn, quyn lc, tri thc v trch nhim ca mnh thc hin vai tr ca bn thn. + Phong cch lnh o c bc l v chi phi ca yu t mi trng (ng thi ca t chc, c im cp di, v nhng thnh vin trong t chc) . + Phong cch lnh o lun gn lin vi tnh lch s, tnh giai cp, gn lin vi h t tng - o c v th ch chnh tr cng nh tm l x hi v truyn thng dn tc. Khi nghin cu phong cch lnh o cn c s phn bit mt s khi nim lin quan: - Khi nim tc phong lnh o. Tc phong l s th hin ca phong cch trong hot ng hng ngy ca ngi lnh o, tc phong l li lm vic sinh hot hng ngy ca mi ngi v th hin tnh c nhn cao hn. Tc phong l mt b phn ca phong cch.
63
- Khi nim v phng php lnh o: Phng php lnh o l tp hp cch thc con ng thc hin s tc ng ca lnh o n i tng ca mnh. Cch thc con ng ny gn lin vi i tng, khch th m con ngi tc ng. Phong cch c th hin thng qua nhng phng php c th v ngc li phng php gp phn hnh thnh phong cch. Ni cch khc phng php gp phn hnh thnh v phng tin hnh thnh phong cch. - Khi nim t cch lnh o : T cch l cch ng x, biu hin phm cht o c ca mt ngi ph hp vi nhng yu cu m x hi t ra i vi mt c nhn c th c nhn c th c nh v tr, thc hin mt vai tr no . Theo cch hiu t cch, t cch gn lin vi tch cch ni ring, nhn cch ni chung ca c nhn. V vy t cch l thnh phn khng th thiu c trong phong cch, t cch tt mi c phong cch tt v ngc. 2.Biu hin ca phong cch lnh o quan liu. L con ca ch quan liu bao cp, l nguyn nhn trc tip ca cn bnh gia trng, c on, thiu dn ch, khng su thc t, cc b a phng, v k lut... Khuynh hng cng nhc, c cu t chc cng knh, gii quyt cng vic chm, th ng trng ch s ch o ca cp trn. C thin hng u c th cu, quan liu snh giy t, gy phin phc. C thi th vi yu cu thc t ca mi ngi. Nh nht trong quan h vi ngi di quyn, hay can thip v cn c vo cng vic hng ngy ca h. 3.Nguyn nhn. ng c nhu cu thng tin khng ng n, mc ch cng tc nng n v quyn li c nhn. Trnh chuyn mn yu, nng lc v phng php hn ch, khng p ng vi chc danh lnh o. Lp trng t tng, qun l lch lc. Khng c o to, bi dng.
64
4.Nhng t hi ca phong cch quan liu Lnh o khng i su, i st, khng nm st tnh hnh c th ca ngnh mnh, a phng mnh. Khng gn gi vi qun chng nhn dn v hc hi kinh nghim, tm hiu nguyn vng tm t ca nhn dn. Thch ngi bn giy hn l xung c s hiu thc t, kim tra vic thi hnh chnh sch, lng nghe kin ca nhn dn. Thch dung mnh lnh hnh chnh hn l kin nhn gio dc qun chng nhn dn. Khi ph trch mt vng no th nh l vua mt vng, hch dch, ca quyn. i vi cp di th cy quyn ln p, i vi nhn dn th ra v quan cch. Lm cho ngi lnh o bo th tr tr, li, v trch nhim, thiu nng ng v i mi, bp nght sang kin ca mi ngi, mt dn ch mt on kt... Cu 26: Trnh by ni dung xy dng phong cch lnh o mi? 1.Khi nim phong cch lnh o. + Phong cch: Phong cch l nhng li, nhng cung cch sinh hot, lm vic, hot ng, x s, to nn ci ring ca mt ngi hay l mt loi ngi no Bn cht ca phong cch l h thng nhng phng php, th thut, kiu nhn thc, phn ng, hnh ng tng i n nh ca c nhn trong hat ng, chng qui nh s khc bit ca c nhn. N gip c nhn thch ng vi mi trng sng tn ti v pht trin Chng hn trong hot ng qun l: vic s dng thng xuyn nhng nguyn tc, phng php qun l ca mt ch th qun l no to ra phong cch qun l ca ch th . + Phong cch lnh o. Phong cch lnh o v phong cch lm vic l hai khi nim khc nhau. Phong cch lm vic l ni n c ngi tha hnh v ngi lnh o. Cn phong cch lnh o c lin quan n ngi lnh o
65
Phong cch lnh o l h thng cc nguyn tc, tiu chun, phng php, phng tin lnh o quen thuc, n nh c trng cho ngi lnh o. Phong cch lnh o l tng ho nhng quan nim, cch thc tin hnh hot ng qun l, lnh o c thc hin thng xuyn to thnh nt ring bit gia tng c nhn ngi lnh o hay tng kiu ngi lnh o. Nhng du c bn cn ch khi xem xt khi nim phong cch lnh o; + Phong cch lnh o phi c th hin quan nim ca ngi lnh o v hot ng qun l. + Phong cch lnh o bao hm nhiu phng php l li lm vic c lp li ngi lnh o . + Phong cch lnh o c th hin qua h thng hnh vi ca ngi lnh o, trong vic s dng nhng quyn hn, quyn lc, tri thc v trch nhim ca mnh thc hin vai tr ca bn thn. + Phong cch lnh o c bc l v chi phi ca yu t mi trng (ng thi ca t chc, c im cp di, v nhng thnh vin trong t chc) . + Phong cch lnh o lun gn lin vi tnh lch s, tnh giai cp, gn lin vi h t tng - o c v th ch chnh tr cng nh tm l x hi v truyn thng dn tc. Khi nghin cu phong cch lnh o cn c s phn bit mt s khi nim lin quan: - Khi nim tc phong lnh o. Tc phong l s th hin ca phong cch trong hot ng hng ngy ca ngi lnh o, tc phong l li lm vic sinh hot hng ngy ca mi ngi v th hin tnh c nhn cao hn. Tc phong l mt b phn ca phong cch. - Khi nim v phng php lnh o: Phng php lnh o l tp hp cch thc con ng thc hin s tc ng ca lnh o n i tng ca mnh. Cch thc con ng ny gn lin vi i tng, khch th m con ngi tc ng. Phong cch c th hin thng qua nhng phng php c th v ngc li phng php gp
66
phn hnh thnh phong cch. Ni cch khc phng php gp phn hnh thnh v phng tin hnh thnh phong cch. - Khi nim t cch lnh o : T cch l cch ng x, biu hin phm cht o c ca mt ngi ph hp vi nhng yu cu m x hi t ra i vi mt c nhn c th c nhn c th c nh v tr, thc hin mt vai tr no . Theo cch hiu t cch, t cch gn lin vi tch cch ni ring, nhn cch ni chung ca c nhn. V vy t cch l thnh phn khng th thiu c trong phong cch, t cch tt mi c phong cch tt v ngc. 2.Ni dung xy dng phong cch lnh o mi a) Loi b phong cch lnh o quan liu. Phong cch lnh o quan liu l con ca c ch quan liu bao cp, l nguyn nhn trc tip ca bnh gia trng, c on, thiu dn ch, khng i su, i st thc t, cc b a phng, v k lut v dn n hiu qu qun l km, Ch tch H Ch Minh m t c im ca phong cch lnh o quan liu : khng i su i st phong tro, khng nm c tnh hnh c th ca ngnh hoc a phng, khng gn gi qun chng v hc hi kinh nghimca qun chng, thch ngi giy hn l xung c s, thch dng mnh lnh hnh chnh hn l kin nhn gio dcqun chng mt cch c l, c tnh, khi ph trch mt vng no th nh ng vua con ca vng y, tha h hch dch, honh ho. i vi cp trn th cy quyn ln p, i vi qun chng th ra v quan cch cho qun chng s hi. Phong cch lnh o quan liu thng c biu hin mt s c im sau: - Khuynh hng cng nhc, c cu t chc qun l cng knh, gii quyt cng vic thng lu v ngm vic, khng ra tin thc hin, th ng, trng ch s ch o ca cp trn. - C thin hng u c th cu, quan liu, snh giy t hay gy nhiu phin phc. - C thi th vi yu cu thc t ca mi ngi. - Nh nht trong quan h vi ngi di quyn, hay can thip v cn c vi cng vic hng ngy ca h.
67
C nhiu nguyn nhn dn n quan liu (t chc, c ch qun l, kinh t, x hi, gio dcv.v) Nu xt di gc tm l ca tng ngi th bao gm cc yu t c bn sau y: - Do ng c nhu cu thng tin khng ng n. Mc ch cng tc nng n c nhn. - Do trnh l lun chuyn mn qun l yu, nng lc v phng php hn ch, khng p ng vi chc danh lnh o: - Do lp trng t tng, lp trng qun l cn lch lc. - Do khng c o to bi dng. b.Xy dng cho mi ngi phong cch lm vic mi. xy dng phong cch lnh o mi c hiu qu cn ch nhng im sau y: - Khng ngng nng cao trnh l lun chnh tr, chuyn mn, qun l nhm i mi t duy, cch thc lnh o. - Thng nht gia l lun vi thc tin, li ni i i vi vic lm: suy ngh trc khi ni, trc khi lm. - Lm vic lun m bo nguyn tc tp trung dn ch; lm vic tp th, dm quyt, dm chu trch nhim. - Thng xuyn nm vng tnh hnh thc tin, st dn, da vo dn, pht huy tnh sng to ca dn, hiu v gn gi nhn dn. - Tng cng cng tc ph bnh v t ph bnh, lm vic ci m, trnh yu nn tt, ght nn xu, chng ch ngha c nhn. - Gi gn v nng cao phm cht cn kim lim chnh, ch cng v t . - Mm do sng to linh hot i mi trong cng tc. Khi xem xt suy ngh phi c l, song khi hnh ng phi c tnh cm. Cu 27: Phn tch nhng hin tng tm l trong tp th? Nghin cu vn ny c ngha nh th no i vi ngi lm lnh o, qun l? 1.Nhng hin tng tm l trong tp th 1.1.S ly truyn tm l (ly lan tm l) trong t chc
68
S ly truyn tm l l hin tng ph bin nht v cng th hin r nt nht trong s cc hin tng tm l x hi thng xy ra trong tp th c quan, t chc. Biu hin ca n rt phong ph. Ly lan tm l xy ra l do mt ngi ( mt nhm) d dng chu tc ng cm xc ca mt ngi (mt nhm) khc trong qu trnh tip xc trc tip. Kt qu ly truyn tm l to ra mt trng thi xc cm chung ca mt nhm, mt tp th lao ng Nguyn nhn gy ra s ly truyn tm l rt khc nhau v rt a dng C ch ca s ly truyn tm l l s bt chc: S bt chc gy nn ly truyn tm l c th chia thnh hai loi: bt chuc c thc v bt chc v thc. S ly truyn tm l c th din ra di hai hnh thc: - Dao ng t t: Mt hin tng no lc u c th gy ra phn ng bt bnh, phn n, nhng sau mi ngi lm theo - Bng n xy ra khi con ngi trng thi cng thng thn kinh v tm l. H lm theo mi vic no m khng hiu ti sao li hnh ng nh vy Hin tng ly truyn tm l c th c nh hng tt, cng c th c nh hng xu ti c nhn v hot ng chung ca tp th. Cng vi m th, bt chc, ly truyn tm l trong mt s trng hp c th gy nn s hong lon, ngi lnh o cn quan tm n hin tng ly truyn tm l kp thi ngn chn hn ch nhng ly truyn tm l tiu cc x l nhng hin tng hong lon ng thi to iu kin chi nhng nhn t tch cc c th gy nn nhng ly truyn tm l tt tong tp th c quan t chc ca mnh. 1.2. D lun tp th trong t chc c quan. D lun tp th l mt hin tng tm l x hi phn nh s thng nht kin ca nhiu ngi sau khi bn bc, trao i, l hnh thc biu hin trng thi tm l chung trc nhng s kin, hin tng, hnh vi xy ra trong tp th, biu hin tr tu tp th v tm t nguyn vng ca h. D lun x hi l mt trng thi tinh thn thng nht ca mt nhm hoc mt cng ng x hi bao gm c nhn thc, tnh cm v ch . V bn cht d lun x hi khng dng li ngn t. li ni ca cng chng m lun gn lin vi kin ca mt s ng v xu th sn sng hnh
69
ng. N to ra sc mnh v p lc nht nh c kh nng lm thay i nhng vn ca x hi. V tnh cht d lun x hi phn nh tnh cng khai, lan truyn, tnh thi s v tnh qun chng V ni dung d lun, khng phi nhng vn xy ra trong cuc sng cng u l i tng ca d lun m ch nhng nhng s kin mang tnh cht thi s, ph bin tc ng n i sng, n nhu cu v li ch trc tip hoc lu di ca cng chng th mi l i tng gy ra d lun x hi D lun x hi khc tin n. Tin n ch l nhng pht ngn, loan tin bnh thng, khng phi s phn xt ca cng chng. Tin n thng cha ng nhiu yu t cm xc, thm ch mang nng tnh cht ch quan th hin ng c c nhn ca ngi a tin . Nen nhng tin n thng thiu cn c xc ng . ngha + iu chnh hnh vi c nhn v ca tp th + D lun x hi ng vai tr ngi ng vin, khch l, hoc ngi ph phn, cng kch i vi nhng hnh ng x hi, nhng biu hin o c, tinh thn ca nhng c nhn hay nhm ngi trong x hi. +D lun x hi khng ch tc ng n con ngi m cn l mt cng c kim tra chnh xc nhanh nhy v tuyt i mi lc mi ni hnh vi con ngi. + D lun x hi cn lm c vn cho cc c quan chc nng gii quyt cc vn xy ra trong cng ng, n m rng quyn dn ch, tng cng mi quan h gi ng- Nh nc v nhn dn V vy ngi qun l cn s dng n trong qu trnh iu khin con ngi 1.3. Bu khng kh tm l trong tp th.Bu khng kh tm l l trng thi tm l ca mt s ng ngi i vi mt s vic hay mt hin tng khch quan no lin quan n nhu cu ca h. Bu khng kh tm l x hi trong tp th c quan l l trng thi tm l tp th l nt c trng phn nh thc trng cc mi quan h ny sinh trong hot ng ca tp th, bao gm cc mi quan h tnh cm gia cc
70
c nhn, cc b phn ca tp th trn c s cc mi quan h chnh thc cng nh khng chnh thc trong t chc v c quan . Bu khng kh tm l tp th khng n thun l tng s c im tm l c nhn ca thnh vin trong tp th. N biu hin mc ho hp cc c im tm l trong quan h lin nhn cch ca h v c hnh thnh t thi ca mi ngi trong t chc, c quan i vi cng vic, bn b v ng nghip v ngi lnh o ca h. ngha c xem l phng (nn) din ra cc hot ng, giao tip ca cc thnh vin trong tp th. Thm vo thc ca nhng c nhn ring l trong t chc v to ra nh hng r rt i vi tm l, hot ng ca h. To ra tm trng phn khi, vui v, lm tng tch tch cc, sang to ca con ngi trong t chc. Nng cao tinh thn on kt, s gip ln nhau, hiu qu ca hot ng c nhn v tp th c nng ln r rt. Bu khng kh bun t, cng thng, gy nn nhng cm xc tiu cc cc c nhn, thnh vin s tc ng xu ti ngi lao ng, hiu qu lao ng ca h trong t chc. Nhng t chc c bu khng kh cng thng, ngt ngt, thng xut hin nhng xung t mu thun gia cc thnh vin trong t chc, vi cc nhm tp th, vi lnh o, lnh o tp th s c nhng nh hng tiu cc ti hot ng, s pht trin ca t chc. 1.4. Truyn thng tp th Truyn thng tp th l nhng gi tr tinh thn, tnh cm c chn lc c kt li trong qu trnh hot ng ca mt tp th mt dn tc, mt cng ng x hi t qu kh n hin ti c ghi li, lu truyn di hnh thc ngn ng, nghi l k nim v nhng hnh thc khc cho th h sau k tha v pht huy. V d: Truyn thng hc tp, tng tr gip ln nhau, on kt, khc phc kh khn Vai tr ca truyn thng: + N k tc nhng thnh tu m th h trc lm nn v truyn li N c ngha duy tr, bo tn v cng c khi on kt l cht keo sn gn b ho nhn tng c nhn li vi nhau. + L tm gng mu mc, nim vinh d t ho cho mi thnh vin ng trong i ng ca nhng truyn thng
71
+Truyn thng cng phong ph, cng vng chc th cc thnh vin cng d ho nhp vo tp th, truyn thng tp th c vai tr quan trng trong gio dc nhn cch trong tp th. Trong lnh o qun l, vn gi gn v pht huy truyn thng tp th c ngha su sc, khng ch c ngha xy dng v cng c nim tin, t ho v tp th m cn tc ng trc tip n nng sut cht lng hiu qu lao ng ca tp th 1.5. Xung t tp th Xung t trong tp th l nhng mu thun mang tnh cht i khng ny sinh gia con ngi vi con ngi trong qu trnh hot ng cng nhau trong tp th . Xung t c th c hai loi: xung t gia c nhn vi c nhn v xung t gia c nhn vi tp th Xung t gia cc c nhn. Nguyn nhn xung t gia cc c nhn rt khc nhau: s khng tng hp v tm l, hiu nhm nhau, bt ng quan im, thiu s hiu bit thiu tin cy ln nhau.Hoc gia cc thnh vin tch cc vi thnh vin tiu cc, gia ngi bo th vi ngi ngi i mi, gia ngi tin tin v ngi lc hu Din bin ca cc cuc xung t: c th din ra theo nhng cch ch yu sau y: +Tin trin mt cch l gch theo chiu hng i ln. Hai bn khng chu chp nhn ngh ca nhau, lm cho xung t ngy cng tin trin. + Tin trin mt cch mnh m, ht sc d di. Hnh ng ca hai bn u quyt lit, ht sc d di, khng th iu khin c + Tin trin bng n. Cuc xung t kiu ny c sc mnh rt ln v kt thc nhanh. Cc cuc xung t c th kt thc khc nhau: +Gii quyt trit dp tt xung t. Ngi ny thng li, ngi kia tht bi, hoc bng s tho hip nhng b ln nhau. +Thoi tro, chuyn qua trng thi m . Hai bn u tr nn mt mi, v c nguy c tr li bt c luc no +Kt thc gi. ngi trong cuc c o tng v kt thc tt p ca xung t do mt l do no .
72
Xung t tm l gia c nhn v tp th. L xung t gia thnh vin trong nhm vi tp th cng c th l xung t lin c nhn lnh o vi nhm tp th. Nguyn nhn: C th l nguyn nhn xut pht t c im c nhn, cng c th l nhng nguyn nhn t pha tp th Trong loi xung t ny c loi xung t gia ngi lnh o vi tp th. Nguyn nhn ngi lnh o khng phm cht v nng lc, khng uy tn, cng c th b suy thoi nhn cch.
73

De Cuong Tam Ly

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

De Cuong Tam Ly

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.hanhchinh.com.

nh gi v mt lp trng t tng, chnh tr:

You might also like