CNG N THI TT NGHIP 2008-2009 @/ PHN VN HC VIT NAM

--------------A/ PHN VN HC S:

Bi 1: Khi qut vn hc Vit Nam t 1945 n ht th k XX:

I. Vn hc giai on t 1945 n 1975:
*Cu 1: Nhng nt chnh v lch s, x hi , vn ho c nh hng n s pht trin ca vn hc giai on 1945-1975? Vn hc Vit Nam t sau Cch mng thng Tm nm 1945 tn ti v pht trin trong mt hon cnh lch s c bit : - Chin tranh gii phng dn tc ko di ba mi nm, min Bc xy dng cuc sng mi, giao lu vn ho vi cc nc ngoi khng thun li ( ch gii hn trong mt s nc). - Khc vi vn hc c, vn hc giai on ny vn ng v pht trin di s lnh o ca ng vn hc tr thnh mt b phn trong s nghip ca Cch mng.ng li vn ngh ca ng xc lp cho ngi vit lp trng nhn dn.T gip cho nh vn pht huy c truyn thng v sc sng to ca nn vn ngh dn tc. - Hin thc i sng Cch mng v cng phong ph tr thnh ngun ti v cm hng cho vn hc pht trin .Giai on vn hc ny cng hnh thnh c i ng nh vn giu nhit tnh cch mng v giu sc sng to. *Cu 2: Nu qu trnh pht trin v nhng thnh tu ch yu ca vn hc giai an 1945-1975: a. Chng ng vn hc t nm 1945-1954: Vn hc pht trin trong hon cnh 9 nm khng chin chng Php v cng gian kh nhng thng l v vang - VH tp trung phn nh cuc khng chin chng thc dn Php ca nhn dn ta. - Thnh tu tiu biu: Truyn ngn v k. T 1950 tr i xut hin mt s truyn, k kh dy dn.( D/C SGK). b. Chng ng t 1955-1964:Vn hc pht trin trong hon cnh Min Bc c ho bnh, min Nam bc vo cuc khng chin chng M. - Vn xui m rng ti. - Th ca pht trin mnh m. - Kch ni cng c mt s thnh tu ng k. c. Chng ng t 1965-1975: Khng chin chng M vo th im quyt lit c hai min Nam Bc. - Ch bao trm l cao tinh thn yu nc, ngi ca ch ngha anh hng cch mng. - Vn xui tp trung phn nh cuc sng chin u v lao ng, khc ho thnh cng hnh nh con ngi Vit Nam anh dng, kin cng, bt khut.( Tiu biu l th loi Truyn-k c min Bc v min Nam). - Th t c nhiu thnh tu xut sc, thc s l mt bc tin mi ca th ca VN hin i. - Kch cng c nhng thnh tu ng ghi nhn. d. Vn hc vng ch tm chim: - Xu hng chnh thng: Xu hng phn ng ( Chng cng, i tru bo lc...) - Xu hng VH yu nc v cch mng : + Ni dung ph nh ch bt cng tn bo, ln n bn cp nc, bn nc, thc tnh lng yu nc v tinh thn dn tc... + Hnh thc th loi : Truyn ngn, th, phng s, bt k. 1

- Ngoi ra cn c mt sng tc c ni dung lnh mnh, c gi tr ngh thut cao. Ni dung vit v hin thc x hi, v i sng vn ho, phong tc, thin nhin t nc, v v p con ngi lao ng... *Cu3: Nhng c im c bn ca Vn hc Vit Nam gan t 1945 n 1975? a. Mt nn VH ch yu vn ng theo hng cch mng ho, gn b su sc vi vn mnh chung ca t nc. - Vn hc c xem l mt v kh phc v c lc cho s nghip cch mng, nh vn l chin s trn mt trn vn ho. - Vn hc tp trung vo 2 ti ln l T quc v Ch ngha x hi ( thng gn b, ho quyn trong mi tc phm)=> To nn din mo ring cho nn Vn hc giai on ny. b. Mt nn vn hc hng v i chng. - i chng va l i tng phn nh v phc v va l ngun cung cp b sung lc lng sng tc cho vn hc .T ,vn hc em li mt cch hiu mi v qun chng lao ng, v phm cht tinh thn v sc mnh ca h trong cuc khng chin.Ph phn t tng coi thng qun chng. - Trc tip ca ngi qun chng bng cch xy dng hnh tng qun chng cch mng si ng, y kh th v sc mnh, hoc xy dng nhng nhn vt anh hng, kt tinh nhng phm cht tt p ca qun chng. - S dng nhng hnh thc ngh thut quen thuc vi qun chng. Ni dung tc phm d hiu, ngn ng ngh thut bnh d, trong sng. c. Mt nn vn hc mang khuynh hng s thi v cm hng lng mn c1/ Khuynh hng s thi th hin nhng phng din sau: - Vn hc cp n nhng vn c ngha lch s v c tnh cht ton dn tc. - Nhn vt chnh l nhng ngi i din cho tinh hoa kh phch, phm cht, ch ca cng ng dn tc, tiu biu cho l tng cng ng hn l kht vng c nhn. Con ngi do vy ch yu c vn hc khai thc kha cnh bn phn trch nhim cng dn, tnh cm ln, l sng ln. - Li vn s thi thng mang ging iu ngi ca, trang trng, ho hng. c2/ Cm hng lng mn: L cm hng khng nh ci Ti y tnh cm v hng ti l tng: tp trung miu t v khng nh phng din l tng ca cuc sng mi, con ngi mi.Ca ngi ch ngha anh hng CM v hng ti tng lai ti sng ca dn tc. Khuynh hng s thi v cm hng lng mn kt hp ho quyn lm cho vn hc giai on ny thm m tinh thn lc quan, tin tng v do vy VH lm trn nhim v phc v c lc cho s nghip u tranh gii phng dn tc thng nht t nc.

II. Vn hc t 1975 n ht th k XX:

*Cu 1: Nu vi nt v hon cnh lch s -x hi v vn ho ca giai an vn hc t 1975 n ht th k XX?: - Chin thng ma xun 1975, lch s dn tc li m ra mt thi k mi- thi k c lp, t do v thng nht t nc.Tuy nhin , t 1975 n 1985, t nc ta li gp nhng kh khn, th thch mi. - T 1986, t nc bc vo cng cuc i mi thc nn vn hc cng phi i mi ph hp vi quy lut pht trin khch quan ca vn hc. * Cu 2:Nu nhng chuyn bin v mt s thnh tu ban u ca vn hc ca vn hc sau 1975? : - V th: Khng to c s li cun v hp dn nh giai on trc. 2

+ Hin tng n r trng ca sau 1975 l mt trong nhng thnh tu ni bt ca th ca giai on ny. + Nhng cy bt th thuc th h sau 1975 xut hin nhiu v ang tng bc t khng nh. - Vn xui :C nhiu khi sc hn th ca. + Nhiu cy bt bc l thc mun i mi cch vit v chin tranh v cch tip cn hin thc i sng. + T 1986, vn xui thc s khi sc vi nhiu tp truyn ngn c gi tr ra i ( gn b, cp nht v cp- phn nh ti nhiu vn bc xc ca i sng ). - Kch: pht trin mnh m v khng nh c ch ng trong vn hc . *Cu 3: c im ca vn hc sau 1975? - T sau 1975, vn hc vn ng theo hng dn ch ho, mang tnh nhn bn v nhn vn su sc. - Vn hc pht trin a dng hn v ti, ch ; phong ph , mi m hn v th php ngh thut; c tnh sng to ca nh vn c pht huy. - Ci mi ca vn hc giai on ny l tnh cht hng ni (i vo hnh trnh tm kim bn trong, quan tm nhiu hn ti s phn c nhn trong nhng hon cnh phc tp).

-Bi 2: TC GIA NGUYN I QUC-H CH MINH ---------------*Cu 1. Nu quan im sng tc vn chng ca H Ch Minh?: - H Ch Minh coi vn hc l v kh phc v c lc cho s nghip Cch mng, nh vn l chin s trn mt trn vn ho. Nay trong th nn c thp Nh th cng phi bit xung phong . - H Ch Minh luon chu trng tnh chan that va tnh dan toc cua van hoc. Tnh chan that c coi la thc o gia tr cua van chng nghe thuat, Ngi nhac nh nha van phai mieu ta cho hay, cho chan that va hung hon hien thc phong phu cua i song, va phai gi tnh cam chan that; nen chu y phat huy cot cach dan toc va e cao s sang tao ca ngi ngh s. - Khi cm bt, H Ch Minh lun xut pht t mc ch( vit lm g?) v i tng tip nhn ( Vit cho ai?) quyt nh ni dung v hnh thc ca tc phm. Do vy, tc phm ca Ngi thng rt su sc v t tng , thit thc v ni dung v rt phong ph, sinh ng, a dng v hnh thc ngh thut. * Cu 2. Trnh by nhng hiu bit ca em v di sn vn hc ca H Ch Minh?: + Vn chnh lun: - Tc phm tiu biu: Bn n ch thc dn Php (1925), Tuyn ngn c lp (1945), Li ku gi ton quc khng chin (1946), Khng c g qu hn c lp t do (1966) - Nhng ng vn chnh lun ca Ngi c vit khng ch bng l tr sng sut, tr tu sc so m cn bng c tm lng yu nc ca mt tri tim v i, li vn cht ch, sc tch, sinh ng ca mt ti nng ngh thut bc thy. + Truyn v k: - Tc phm tiu biu : Vi hnh (1923) ; Nhng tr l hay Varen v Phan Bi Chu 3

- y l nhng tc phm c vit trong thi gian Bc hot ng Php, nhm mc ch t co thc dn, phong kin c v phong tro u tranh cch mng, bt php linh hot sng to , hin i, th hin tr tng tng phong ph, vn vn ho su rng, tr tu sc so ca H Ch Minh. + Th ca : - Tc phm tiu biu : Nht k trong t (1942-1943); Th ch Hn H Ch Minh - Sng tc trong nhiu thi gian khc nhau, th hin v p tm hn phm cht , ti nng H Ch Minh. Bt php va m mu sc c in va th hin tinh thn cch mng thi i. Th loi a/Vn chnh lun: Mc ch sng tc, ni dung th hin Ngh thut

u tranh chnh tr, tin cng trc - Ngn ng: chy ch, sc tch, sc so, din k th, thc tnh v gic ng giu cht biu cm v tr tu. qun chng. - B cc: ngn gn, mu mc.
- Tc phm tiu biu: Bn n ch thc dn Php (1925), Tuyn ngn c lp (1945), Li ku gi ton quc khng chin (1946), Khng c g qu hn c lp t do (1966)

------------- --------------------------------------------- T co ti c d man, bn cht tn b/Truyn bo, xo tr ca bn TD v PK tay v k: sai i vi nhn dn lao ng cc nc thuc a. - cao nhng tm gng yu nc v cch mng. ------------- --------------------------------------------c/ Th ca: - Ghi li chnh xc nhng iu mt thy tai nghe ti nh t Qung Ty (TQ) di thi Tng Gii Thch. - L bc chn dung t ha v con ngi tinh thn ca ngi t cch mng H Ch Minh: i nhn, i tr, i dng. - Tuyn truyn cch mng.

---------------------------------------------------Bt php hin i v ngh thut trn thut linh hot to nn nhng tnh hung truyn c o, hnh tng sinh ng, sc so. - Tc phm tiu biu : Vi hnh (1923) ; Nhng tr l hay Varen v Phan Bi Chu ---------------------------------------------------Bt php a dng v linh hot, c s kt hp nhun nhuyn gia bt php c in v tinh thn hin i. - Tc phm tiu biu : Nht k trong t (1942-1943); Th ch Hn H Ch Minh

* Cu 3.: Nu nhng c sc v phong cch ngh thut ca H Ch Minh?: Phong cch ngh thut ca H Ch Minh phong ph a dng, lun c s kt hp nhun nhuyn gia chnh tr v vn hc, t tng v ngh thut, truyn thng v hin i. mi th loi vn hc , H Ch Minh u to c nhng nt phong cch ring, c o v hp dn: - Vn chnh lun ca Ngi thng ngn gn, sc tch; lp lun cht ch; l l anh thp, bng chng y thuyt phc, giu tnh lun chin v a dng v bt php;thuyt phc c l tr v tnh cm ( Ngn gn, sc tch, cht ch..., giu hnh nh, thu tnh t l) - Truyn v k: Bt php hin i, tnh chin u mnh m, ngh thut tro phng sc bn; vn phong a dng, d dm, hi hc nhng thm thy, su cay... - Th ca: th hin su sc v tinh t tm hn ca Bc. Th ca Ngi c chia lm hai loi : 4

+ Th tuyn truyn cch mng thng vit bng hnh thc li ca, li l gin d, mc mc, d nh, mang mu sc dn gian hin i. + Nhng bi th ngh thut vit theo cm hng thm m hu ht l nhng bi th c in, bng ch Hn, mang c im ca th c phng ng vi s kt hp hi ha gia c in vi bt php hin i; gia cht tr tnh v cht thp; gia s trong sng gin d v s hm sc su sc. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

- Bi 3 : Tc gia T Hu ----------* Cu 1.Nhng chng ng th T Hu gn b nh th no vi nhng chng ng CM ca bn thn v vi nhng giai on pht trin ca CM Vit Nam? - ng cch mng, ng th ca T Hu lun song hnh v gn b vi nhau lm mt: Qa trnh sng tc th ca T Hu lun phc v kp thi nhim v ca Cch mng Vit Nam qua tng giai an ( vi 7 tp th, mi tp l mt chng ng th, gn b v phn nh chn tht nhng chng ng CM.) - T y (1937-1946): L chng sng tc u tin, gm 3 phn:
+ Mu la: Cm thng vi nhng s phn b p bc, khi dy ch u tranh v nim tin vo tng lai. + Xing xch: Yu i, khao kht t do, ch kin cng ca ngi chin s trong lao t. + Gii phng: Nim vui c t do, ngi ca CM/ 8, tin tng vo ch mi.

- Vit Bc (1946-1954): Bn hng ca ngi ca ng, Bc H v nhn dn trong khng chin bnh d m anh hng. -Gi lng:(1955-1961): Ghi su n tnh ca CM, ca ngi s hi sinh MB; ca ngi tnh Bc Nam v ch u tranh thng nht t nc. - Ra trn(1962-1971) v Mu v hoa (1972-1977): T ho, ngi ca dn tc, nhn dn anh hng trong cuc khng chin chng M; tin tng vo sc mnh dn tc. - Mt ting n (1992) v Ta vi ta (1999): Chim nghim v cuc i v con ngi; tin vo l tng, con ng CM v lng nhn i. *Cu 2 : Trnh by nhng hiu bit v phong cch th T Hu? a. Ni dung mang tnh tr tnh chnh tr su sc: - Tm hn nh th lun hng ti ci ta chung vi l sng ln, tnh cm ln, nim vui ln ca con ngi CM, ca c dn tc. Th To Hu la th tr tnh chnh tr: + To Hu la mot thi s chien s . + Th To Hu nham muc ch phuc vu cho nhiem vu chnh tr cua moi giai oan cach mang. + Noi dung chnh tr trong th To Hu lai c chuyen tai qua cam hng tr tnh. + ti trong th To Hu chu yeu khai thac t i song chnh tr cua at nc va tnh cam chnh tr cua ban than nha th. => To Hu la nha th cua le song ln, tnh cam ln, niem vui ln cua con ngi va cuoc song cach mang. - Miu t i sng mang m tnh s thi ( cp n nhng vn c ngha lch s v c tnh cht ton dn).Nhng bieu hien cu the cua tnh s thi trong th To Hu: 5

- Cai toi tr tnh trong th To Hu la cai toi chien s --> cai toi - cong dan --> cai toi nhan danh dan toc, cach mang. - Nhan vat tr tnh trong th To Hu la nhng con ngi ai dien cho pham chat cua giai cap, dan toc, mang tam voc lch s va thi ai. - ti trong th T Hu tap trung the hien nhng van e cot yeu cua i song cach mang - Ging th tm tnh t nhin, m thm, chn thnh.. + Cach xng ho vi oi tng c tro chuyen ( Bm i; ; Anh ve quoc quan i!.... + S hoa cam tam tnh, cam xuc cua nha th vi canh, vi ngi e tao ra mot th nhac tam tnh rieng ngot ngao, thng men. => Vi To Hu, th la chuyen ong ieula tieng noi ong y, ong tnh, tieng noi ong ch b. Ngh thut biu hin mang tnh dn tc m : - Th th truyn thng: lc bt, tht ngn, - Ngn ng thng s dng t ng v cch ni quen thuc vi dn tc; c bit pht huy cao tnh nhc phong ph ca ting Vit nh t ly, thanh iu, vn, - Tnh nhc trong th To Hu phong phu vi nhieu cung bac qua he thong t lay, gieo van, phoi thanh -----------------------------------------------------------------------------------------------------

B/PHN C VN
@/CC TC PHM GIAI ON 1945-1975 *Cm bi vn chnh lun

1. Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh.

-------------------------------I/ nh hng kin thc c bn: 1/ Hon cnh ra i, mc ch v i tng ca Tuyn ngn c lp : a/Hon cnh sng tc: + Ngy 19/8 /1945, Cch mng thng Tm thnh cng.Ngy 26/8/1945, H Ch Minh t chin khu Vit Bc v th H Ni. Ti cn nh s 48 Hng ngang , Ngi son tho bn Tuyn ngn c Lp. Ngy 2/9/1945, trn qung trng Ba nh, H Ni, Ngi thay mt Chnh ph lm thi nc Vit Nam Dn ch Cng ho Tuyn Ngn c Lp trc hnh chc vn ng bo. + Tuyn Ngn c lp ra i trong hon cnh bn quc thc dn ang chun b chim li nc ta.Di danh ngha qun ng minh vo gi gip v kh qun i Nht, qun i Quc dn ng Trung Quc tin vo t pha Bc; qun i Anh tin vo t pha Nam; thc dn Php theo chn ng minh, tuyn b : ng Dng l t bo h ca ngi Php b Nht chim, nay Nht u hng , vy ng Dng phi thuc quyn ca Php. b/- Mc ch v i tng sng tc ca Tuyn ngn c lp: - Tuyn ngn c lp khng ch c trc ng bo c nc m cn hng ti nhn dn tin b trn th gii v cc th lc ngoi xm ang m mu xm lc nc ta. - T , mc ch ca Tuyn ngn c lp hng ti : + Tuyn b ho bnh c lp, khai sinh ra nc Vit Nam dn ch Cng ho.. + Ngn chn v p tan m mu xm lc nc ta ca cc th lc ngoi xm , c bit l thc dn Php. + Tranh th s ng tnh v ng h ca nhn dn tin b trn th gii i vi cuc u tranh chnh ngha ca nhn dn ta. 2/ ngha lch s v ga tr vn hc ca Tuyn ngn c lp - Ga tr lch s: + Bn Tuyn ngn c lp l mt vn kin chnh tr c gi tr lch s to ln: l li tuyn b trc quc dn ng bo v th gii v vic xa b ch thc dn phong kin, khng nh quyn t ch v v th bnh ng ca dn tc ta trn ton th gii, l mc son lch s m ra k nguyn c lp, t do trn t nc ta. - Ga tr vn hc : + Tuyn ngn c lp l bi vn chnh lun mu mc trong th loi vn chnh lun ca H Ch Minh v trong cc tc phm vn chnh lun ca dn tc ta t trc n nay. 7

+ Tuyn ngn c lp cn l mt tc phm k tha v pht huy xut sc th loi vn tuyn ngn trong lch s vn hc dn tc. => Tuyn ngn c lp l nim t ho ca c dn tc Vit Nam v vn ho v chnh tr. 3/ B cc v ch ca Tuyn ngn c lp: - B cc ba phn, cht ch- lgic: + Phn m : Nu c s php l bng trch dn hai on vn tiu biu ni v quyn con ngi trong hai bn Tuyn ngn ca M v Php th k XVIII. + Phn thn bi : H Ch Minh nu c s thc t bng vic t co ti c ca thc dn Php ( ti cp nc v ti bn nc ta hai ln cho Nht) ; trc hin thc , nhn dn Vt Nam gan gc u tranh ginh c chnh quyn . + Phn kt : Tuyn b khai sinh ra nc Vit Nam dn ch Cng ho, ng thi nu cao tinh thn quyt tm gi vng nn t do c lp va ginh c. - Ch : Tuyn ngn c lp l mt vn kin lch s c gi tr to ln, mt ng vn ngh lun bt h : Tuyn b xo b ch phong kin tn ti hng nghn , chm dt hn 80 nm thc dn Php cai tr v p bc nhn dn ta v m ra mt k nguyn mi : k nguyn t do c lp ca dn tc.. 4/ Ni dung v ngh thut trong tng phn ca bn Tuyn ngn c lp: @/Phn 1:. C s php l ca bn Tuyn ngn c lp: - Nu vn bng cch gin tip : + Trch nu nhng on vn tiu biu trong 2 bn tuyn ngn ni ting ca th gii Tuyn ngn c lp ca nc M v Tuyn ngn Nhn quyn v Dn quyn ca nc Php. + T ni dung ca 2 bn tuyn ngn trn, Bc khi qut v khng nh quyn t do v quyn bnh ng ca cc dn tc trn th gii trong c dn tc Vit Nam. -Tc dng ca cch nu vn : + To c sc thuyt phc cho bn tuyn ngn v : hai bn tuyn ngn ca Php v M tng c xem l chn l ca loi ngi, c th gii tha nhn Tuyn ngn c lp ca Vit Nam c cn c su xa, c s hu thun bi l l ca loi ngi - c loi ngi cng nhn v bo v. + Tng sc chin u cho bn tuyn ngn ca dn tc Vit Nam bng cch dng gy ng p lng ng ( dng li ca t tin ngi Php ni ti m mu i ngc nhn quyn ca thc dn Php trong hin ti). + Th hin s sng to trong cch nu vn ( so vi 2 bn tuyn ngn ca Php V M) : T quyn con ngi m rng ra ni v quyn dn tc. +Th hin nim t ho v nim kiu hnh khi Bc t bn Tuyn ngn ca nc ta ngang hng vi 2 bn tuyn ngn ca Php v M ( l hai cng quc ln mnh nht ca th gii lc by gi) * Tm li, vi cch cch t vn kho lo , lp lun cht ch, giu tnh chin u, Bc buc th gii phi cng nhn c lp t do ca dn tc Vit Nam. @/ Phn 2:. Nu c s thc t ca Tuyn ngn c lp : - T co ti c ca thc dn Php: + Vch r nhng m mu thm c, nhng chnh sch tn bo, nhng th on bp bm ca TDP trong hn 80 nm h nc ta. + T co ti c ca thc dn Php vi nhn dn ta ( v cc mt kinh t, chnh tr, vn ho v ti bn nc ta hai ln cho Nht). L l xc ng, chng c lch s khng th chi ci c, ging vn mnh m, y thuyt phc, cch lp lun logc, on vn t co hng hn v anh thp ti c d 8

man, tn bo tri vi nhn o v chnh ngha ca thc dn Php gy xc ng hng triu con tim. - Khng nh tinh thn yu nc v truyn thng nhn o ca nhn dn Vit Nam. + Thng li ca Cch mng Vit Nam c c l do s lnh o ca giai cp v sn v lp trng chnh ngha ca dn tc ta. + Thot ly hn mi quan h vi thc dn Php, xa b hip c m Php k Vit Nam. + Khai sinh ra nc Vit Nam dn ch Cng ho. + Ku gi ton dn Vit Nam chng li m mu ca thc dn Php v ku gi cng ng quc t v sn t cng nhn c lp, t do ca Vit Nam. *Nt c sc v ngh thut biu t ca tc gi trong on vn : - Nhp iu dn dp. - Cch s dng ip ng S tht l. - Cch xng h phn bit rch ri : bn thc dn Php, chng, ngi Php, h . - Gong vn hng bin giu sc thuyt phc => Tuyn Ngn c lp hon ton ph nhn vai tr ca Php Vit Nam. ng thi nu cao tinh thn yu nc v truyn thng anh dng ca dn tc ta; khng nh quyn t do v s ra i ca nc Vit Nam dn ch Cng ho . @/ Phn 3: Li tuyn b chnh thc trc th gii : - Tuyn b c lp trn hai mt php l v thc t. - Tuyn b ch, quyt tm bo v nn c lp ca dn tc va ginh c. * Gong vn trnh trng , trang nghim thing ling v hm sc, nhm ng vin tinh thn u tranh bo v c lp t do ca nhn dn v cnh co m mu v hnh ng xm lc ca k th. II/ Cu hi v vn dng: 1/ Dng cu hi ti hin v vn dng: - Cu 1 : Trnh by hon cnh ra i, mc ch v i tng sng tc bn Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh. - Cu 2 : Nu b cc v ch bn Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh. - Cu 3 : Ti sao ni: Tuyn ngn c lp l ng thin c hng vnca thi i mi? - Cu 4 : Ti sao ni : Tuyn ngn c lp va l mt ng vn chnh lun mu mc , va c sc truyn cm ln, lm lay ng hng triu con tim? - Cu 5 : Nu ngha lch s v gi tr vn hc ca Tuyn ngn c lp. - Cu 6 : Gii thch v sao Tuyn ngn c lp ca Vit Nam li m u bng vic trch dn hai bn Tuyn ngn c lp ca M v Tuyn ngn Nhn quyn v Dn quyn ca Cch mng Php? * tr li c cu hi ny, hc sinh cn nm vng kin thc c bn phn nh hng trn v vn dng vo vic tr li cho ph hp yu cu ca tng cu. Ch cch trnh by cho mch lc v trong sng. 2/ Dng lm vn: @/ 1 : Phn tch vn phong chnh lun ca H Ch Minh trong bn Tuyn ngn c lp. * Gi : Cn lm r vn phong chnh lun ca H Ch Minh c th hin trong Tuyn ngn c lp vi cc biu hin c th : 9

1. H thng lp lun cht ch ( b cc mch lc; lun im, lun c, lun chng cht ch, logc, xc ng c sc thuyt phc cao)( d/c) 2. Ngn ng hng hn, uyn chuyn, y cm xc; ging iu hng bin y sc thuyt phc.( d/c) -----------------------------------------------------------------------------------------------------@/ 2 : Bnh lun v sc thuyt phc ca bn Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh. * Gi : Cn tp trung nu kin bnh lun sc thuyt phc ca vn bn nhng sau: 1. i tng m bn tuyn ngn hng ti khng ch ng bo ta , m cn l nhn dn tin b trn th gii, phe ng minh v nhng th lc ngoi xm ang lm le xm lc nc ta . 2. Cch nu vn bng cch trch dn hai on vn tiu biu trong hai bn tuyn ngn ca M v ca Php. 3. Cch lp lun cht ch vi nhng lun im v lun c, lun chng xc thc v ti c ca thc dn Php vi nhn dn ta. 4. Cch a ra nhng l l bc b m mu quay li xm lc nc ta ca thc dn Php 5. Tnh cm ,tm lng v kht vng c lp dn tc ca ngi vit ho nhp cang vi tch cm, tm lng v kht vng c lp ca ton dn tc, ca nhn dn. => Sc thuyt phc ca bn Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh c lm nn t mc ch, i tng, cch lp lun v tm lng ca nh vn --------------------------------------------------------------------------------------------------@/ 3 : on m u bn Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh c vit rt cht ch : va kho lo, va kin quyt, li va hm cha nhiu ngha su sc. Anh/ch hy phn tch lm sng t iu . *Gi Cn c vo kin thc c bn trong phn m u ca vn bn lm r cc sau : 1. Ni dung chnh ca phn m u. 2. Cch nu ni dung vn ca tc gi. 3. Tc dng ca cch nu vn . => Khng nh v tr , ngha ca phn m u vn bn v ti ngh trong cch nu vn ca nh vn. -----------------------------------------------------------------------------------------------------@/ 4 Kt thc bn Tuyn ngn c lp, H Ch Minh trnh trng tuyn b rng : Nc Vit Nam c quyn hng t do v c lp, v s tht thnh mt nc t do v c lp. Ton th dn tc Vit Nam quyt em tt c tinh thn v lc lng, tnh mng v ca ci gi vng quyn t do, c lp y. Da vo nhng hiu bit v tc phm Tuyn ngn c lp, anh (ch) hy phn tch on vn trn lm sng t nhng t tng ln ca Ngi. * Gi : Cn cn c vo ni dung ca tc phm, c bit l phn cui ca tc phm lm r nhng t tng ln ca H Ch Minh : 1. T tng c lp t do cho dn tc, dn ch cho nhn dn ca Bc. 10

2. Thy trc c m mu ca k th , t by t thi v ch ngn chn m mu ca chng ,. = > Tm lng yu nc v tm nhn xa , trng rng ca mt bc i tr. @/ 5 : Tuyn ngn c lp l mt vn kin c gi tr lch s to ln. Hy phn tch gi tr lch s trong s so snh, i chiu vi hai bn Tuyn ngn c lp thi phong kin : Nam quc sn h ( L Thng Kit- th k XI); Bnh Ng i co ( Nguyn Tri - th k XV). *Gi : Cn lu lm r: 1. im chung v ngha lch s ca c ba bn tuyn ngn ( phn tch v chng minh c th). 2. Ch ra im mi m v tin b ca Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh vi hai bn tuyn ngn thi phong kin: - Hai bn Tuyn ngn c lp thi phong kin mi ch gii quyt c nhim v c lp cho dn tc m cha gii quyt c nhim v Dn ch cho nhn dn.--> do hn ch ca lch s. - Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh gii quyt cng mt lc c hai nhim v : c lp dn tc v Dn ch nhn dn im tin b, trn c s v pht huy truyn thng yu nc . c lp t do ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

2/ NGUYN NH CHIU NGI SAO SNG CU VN NGH DN TC ( Phm Vn ng) ------------------------------------I/ Kin thc c bn: 1/ Vi nt v tc gi Phm Vn ng: - Phm Vn ng ( 1906 2000) qu M c, Qung Ngi. ng l nh chnh tr, kinh t, qun l ng th cng l vn ho, vn ngh ta ba. Phm Vn ng tng m nhim cc cng v quan trng trong chnh ph v lun ginh m quan tm c bit n mt trn vn ho vn ngh cu dn tc. - Vn phong ngh lun cu ng ch chan nhit huyt Cch mng, li cun ng c bng nhng lun im m m , su sc vi li vn trong sng, nhiu hnh nh. - Tc phm tiu biu : T quc ta, nhn dn ta, s nghip ta v ng ngh s. 2/Xut x v hon cnh sng tc, th loi vn bn Nguyn nh Chiu ngi sao sng ca vn ngh dn tc: - Ba vit c vit cho Tp ch Vn hc thng 7-1963, nhn k nim 75 nm nga mt cu Nguyn nh Chiu ; sau c a vo tp tiu lun T quc ta, nhn dn ta, s nghip ta v ngi ngh s. - Tc phm c ra i trong mt thi im c nhiu s kin quan trng: t nm 1954 n nm 1959, Ng nh Dim v chnh quyn Si Gn l my chm khp min Nam v thc hin lut 10/59. T nm 1960, M can thip su vo chin tarnh Vit Nam v khp ni min Nam ni ln phong tro u tranh quyt lit. Vit bi ngh lun ca ngi Nguyn nh Chiu thi im ny l c ngha rt ln trong vic khch l lng yu nc v tinh thn dn tc ca nhn dn. 11

- Bi vit thuc th loi ngh lun vn hc, c vit theo phong cch vn chnh lun. B cc cht ch, linh hot v sng to. 3/ Cm hng chung ca bi vit v trnh t lp lun ca Phm Vn ng trong tc phm: - Cm hng chung : Ngi ca cuc i v khng nh gi tr vn chng Nguyn nh Chiu. - Trnh t lp lun: + Khng nh v tr , ngha cuc i v th vn Nguyn nh Chiu t trong hon cnh t nc ang vo giai on cao tro ca cuc khng chin chng M. + Chng minh bng cuc i v s nghip vn th ca Nguyn nh Chiu qua vic ti hin cuc khng chin chng Php ho hng ca dn tc v phn tch s phn nh hin thc trong th vn ca ng + Khng nh gi tr ngh thut ca th vn Nguyn nh Chiu : li vit gin d, mc mc, gn gi vi qun chng nnc sc truyn b ln. lp lun cht ch, linh hot v sng to. II/ Cu hi vn dng: 1/Cu 1. Nu nhng nt khi qut v Phm Vn ng v hon cnh sng tc bi vit Nguyn nh Chiu, ngi sao sng trong nn vn ngh dn tc? a. Nhng nt khi qut v Phm Vn ng: - Phm Vn ng ( 1906 2000) qu M c, Qung Ngi. ng l nh chnh tr, kinh t, qun l ng th cng l vn ho, vn ngh ta ba. Phm Vn ng tng m nhim cc cng v quan trng trong chnh ph v lun ginh m quan tm c bit n mt trn vn ho vn ngh cu dn tc. - Vn phong ngh lun cu ng ch chan nhit huyt Cch mng, li cun ng c bng nhng lun im m m , su sc vi li vn trong sng, nhiu hnh nh. - Tc phm tiu biu : T quc ta, nhn dn ta, s nghip ta v ng ngh s. b. Hon cnh sng tc tc phm: - Ba vit c vit cho Tp ch Vn hc thng 7-1963, nhn k nim 75 nm nga mt cu Nguyn nh Chiu ; sau c a vo tp tiu lun T quc ta, nhn dn ta, s nghip ta v ngi ngh s. - Tc phm c ra i trong mt thi im c nhiu s kin quan trng: t nm 1954 n nm 1959, Ng nh Dim v chnh quyn Si Gn l my chm khp min Nam v thc hin lut 10/59. T nm 1960, M can thip su vo chin tarnh Vit Nam v khp ni min Nam ni ln phong tro u tranh quyt lit. Vit bi ngh lun ca ngi Nguyn nh Chiu thi im ny l c ngha rt ln . - Bi vit thuc th loi ngh lun vn hc, c vit theo phong cch vn chnh lun. B cc cht ch, linh hot v sng to. 2/Cu 2. Cch nhn mi m v su sc ca Phm Vn ng v Nguyn nh Chiu th hin nh th no trong bi vit Nguyn nh Chiu, ngi sao sng trong vn ngh dn tc ? - Phm Vn ng l mt nh chnh tr nhng ng thi cng l mt nh vn ho ln nn ng c nhng ci nhn sc so ca mt nh ph bnh vn hc nht l i vi s nghip vn chng ca Nguyn nh Chiu. 12

+ Theo Phm Vn ng, Nguyn nh Chiu l ngi sao sng c nh sng khc thng (nh sng p nhng ta cha quen nhn nn kh pht hin ra v p y), v vy phi chm ch nhn mi thy (c ngha l phi dy cng, kin tr nghin cu th mi khm ph c), v cng nhn cng thy sng (cng nghin cu li cng pht hin ra nhng v p mi, nhng nh sng mi). + Lu nay, ta c thi quen nhn cc nh th bnh din ngh thut theo kiu trau chut, gt gia, li l hoa m, iu l khng tho ng v khng ng vi hon cnh sng tc ca Nguyn nh Chiu (m lo), nn khng thy ht c nhng v p v nh gi ng v ng. => Cch nhn ca tc gi y khng ch mi m, khoa hc m cn c ngha phng php lun trong s iu chnh v nh hng cho vic tip cn nghin cu, nh th nh Nguyn nh Chiu. - V c ci nhn mi m v phng php khoa hc nn tc gi a ra nhng nhn xt xc ng phng din con ngi v s nghip ca Nguyn nh Chiu. + Xem Nguyn nh Chiu l mt ngi chin s yu nc nh gic bng ngi bt. + Cuc i v th vn Nguyn nh Chiu l mt chin s hi sinh phn u v mt ngha ln. + Nhng tc phm ca Nguyn nh Chiu ngoi gi tr ngh thut cn qu ch n soi sng tm hn trong sng v cao qu l thng ca tc gi. + Ghi li lch s mt thi kh nhc nhng v i. Cch nhn y nh hng cho bi vit c ci nhn su sc v thy nhng gi tr bn vng v con ngi, s nghip ca Nguyn nh Chiu. 3/Cu 3. Cch phn tch, nh gi ca tc gi v th vn yu nc chng Php ca Nguyn nh Chiu? - Phng php phn tch khoa hc: + Tc gi t th vn yu nc chng php ca Nguyn nh Chiu vo bi cnh ca phong tro chng Php lc by gi ca nhn dn Nam B (khi ngha Trng nh, Nguyn Hu Hun) v trong dng chy ca vn th yu nc chng Php giai on ny (th Phan Vn Tr, Nguyn Thng) thy r mch ngun pht sinh l ng n v tt yu, ng thi ch ra v tr l c u ca Nguyn nh Chiu trong th vn yu nc thi k cn i cui th k XX. - Cch vit c ngh thut: + Th hin li vit ngh lun vn hc r rng, trong sng, mch lc, d tip cn. + C nhng khm ph mi m, vi nhng li bnh sc tch sc so v th vn yu nc Nguyn nh Chiu. + Bi vit c b cc cht ch, cc lun im r rng. 13

+ Bi vit c sc li cun mnh m do cch ngh lun va xc ng, cht ch, va xc ng tha thit, vi nhiu ngn t c sc. 4/Cu 4. S nh gi ca Phm Vn ng i vi tc phm Lc Vn Tin nh th no? Tc gi c nhng kin gii mi m v su sc. - V mt ni dung: + Nhn nhn nh gi trong mi lin h bin chng gia cuc i nh th vi cc nhn vt trong tc phm v trong cm xc ca ngi c. + T ch Nguyn nh Chiu sut i sng trong lng qun chng nhn dn, nn ng xy dng thnh cng cc nhn vt chnh ngha trong tc phm (l nhng ngi c gan rut, c xng tht) to ra nhng cm xc thm m trong ngi c. + Tc gi i n mt kt lun ht sc lgic v cc nhn vt chnh ngha : H l nhng tm gng dng cm. V nhng l h gn gi chng ta v cu chuyn ca h lm chng ta cm xc v thch th. => Khng nh nhng gi tr bn vng ca tc phm: ca ngi chnh ngha, nhng o c ng qu trng i, ca ngi nhng con ngi trung ngha. Tinh thn u tranh khng khoan nhng chng li ci xu, ci c, ci gi di bt cng trong tc phm cng chnh l xut pht t quan nim sng v nhn cch ca Nguyn nh Chiu m ra. - V ngh thut: Tc gi nhn mnh y l mt truyn k, truyn ni, thng cm vi iu kin, hon cnh sng tc ca nh th (m lo) nhn ra nhng gi tr ngh thut c sc ca tc phm. + li vn nm na, d hiu, d nh, c th truyn b rng ri trong dn gian; + Du sao i ch s st v vn chng khng h lm gim gi tr vn ngh ca bn trng ca tht hp dn t u n cui. + T m khng nh: Trong dn gian min Nam ngi ta thch Lc Vn Tin, ngi ta say sa nghe k Lc Vn Tin khng ch v ni dung cu chuyn, cn v vn hay ca Lc Vn Tin. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Cm bi th ca giai on 1945-1975 @/ Hai bi th trong khng chin chng Php

1. TY TIN ( Quang Dng) A. Kin thc c bn: 1. V tc gi Quang Dng: - Quang Dng(1921-1988)tn khai sinh l Bi nh Dim, qu lng Phng Tr, huyn an Phng, tnh H Ty.Sau cch mng thng Tm, Quang Dng tham gia qun i, t sau 1954 ng l bin tp vin Nh xut bn Vn hc. -Quang Dng mt ngh s a ti: lm th, vit vn, v tranh v son nhc.Nhng trn ht vn l mt nh th mang hn th phng khong,hn hu, lng mn v ti hoa- c bit l khi 14

ng vit v ngi lnh Ty Tin v x oi ca mnh.Nm 2001,ng c tng Gii thng nh nc v vn hc ngh thut. -Tc phm tiu biu: My u (th, 1986), Th vn Quang Dng(tuyn th vn,1988). 2. Hon cnh sng tc: - Ty Tin l mt n v qun i c thnh lp nm 1947, c nhim v phi hp vi b i Lo, bo v hnh lang bin gii Vit- Lo v nh tiu hao lc lng qun i Php Thng Lo cng nh min ty bc B Vit Nam. - a bn ng qun v hot ng ca on qun Ty tin kh rng, bao gm cc tnh Sn La, Lai Chu, ha Bnh, min ty Thanh Ha v c Sm Na ( Lo). - Chin s Ty Tin phn ng l thanh nin H Ni, trong c nhiu ngi l hc sinh, sinh vin,chin u trong nhng hon cnh rt gian kh, v cng thiu thn v vt cht, bnh st rt honh hnh d di. Tuy vy h sng rt lc quan v chin u rt dng cm. - on qun Ty tin sau mt thi gian hot ng Lo, tr v Ha Bnh thnh lp trung on 52. Cui nm 1948, Quang Dng chuyn sang n v khc.Ri n v c cha bao lu, ti Ph Lu Chanh nh n v c da dit,ng vit bi Nh TyTin. 3. Nhan Ty Tinca bi th: - u tin bi th c nhan l Nh Ty Tin, sau Quang Dng b ch nh ch cn Ty Tin, v theo ng, hai ch Ty Tin gi nh ri, tc l to c mt nhan c ng v khng b l mch cm xc ngay t u. N cng to cho ta c cm gic tc gi ang sng thc vi t v ngi Ty Tin. Mt khc, hai ch Ty Tin cn gi ln mt t th hin ngang, ch ng. - Nhan gi v mt thi chin u gian kh nhng giu cht th ca on qun Ty Tin, mt n v b i hon thnh mt nhim v quan trng thing ling trong gn hai nm (u 1947 n cui 1948). - Trong ni nh v mt thi Ty Tin c thin nhin Ty Bc hng v th mng, c ng i tng chung gian kh vui bun, nhng sinh hot thm tnh ng i, tnh qun dn. Nhan cn gi ln chn dung ca ngi lnh Ty Tin, nhng ngi anh hng vi v p ho hng v rt i ho hoa. 4/ B cc v ch bi th: - B cc : 4 on +1: 14 cu : Nh con ng hnh qun Ty Tin +2: 08 cu (15->22) : Nh nhng k nim kh qun v Ty Tin +3: 08 cu (23->30) : Nh hnh nh an qun Ty Tin +4: 04 cu (31->34) : Kt li mt ni nh v Ty Tin - Ch : Qua ni nh,nh th ca ngi v p m l ca ni rng Ty Bc v v p bi trng,lng mn ca ngi lnh Ty Tin. Nhn xt v mch cm xc ca bi th : + Ni nh v k nim l si dy kt ni hnh nh v cm xc ca nh th. + Hnh nh thin nhin gn b vi hnh nh con ngi qua bt php lng mn vi hai c im khc bit m thng nht : ho hng bi trng v lng mn ho hoa. 5/Tm tt ni dung v ngh thut ca tng on th: @/ on 1: Nh thin nhin min Ty v con ng hnh qun ca on qun Ty Tin: a1/ Mt ni nh chi vi: - l mt cch dng t mi l din t mt ni nh v hnh v lng nhng da dit,mt trng thi lng lng kh t ca mt tnh cm tri di tri rng,trm ln c khng gian thi gian. 15

a2/ Mt con ng hnh qun y gian kh - a danh xa l,m u m mt. - ng i quanh co,him tr,gp ghnh. - Thin nhin hoang di,d di,khc nghit,y b n - Ngi lnh hy sinh trn ng hnh qun. *Ngh thut biu t: -T ng giu tnh to hnh,s dng bin php i lp,kt hp bt php hin thc vi lng mn,lm cho ta thy v p m l m khc nghit ca thin nhin,ci v p bi trng m lng mn ca ngi lnh. @/on 2: Nh nhng k nim kh qun v Ty Tin: b1/ m hi uc hoa - m hi si ni,m say,ngy ngt,thm m tnh qun dn - Hnh nh c gi mang v p lng ly,tnh t,kn o,duyn dng di ci nhn ng ngng,ngc nhin ca ngi lnh. b2/ Hnh nh con ngi trn sng nc bui chiu sng -Con ngi xut hin trong t th hin ngang,vng chi,mm mi. -Cnh vt mang v p hoang s, m mu sc huyn thoi,c tch. ->Bng bt php lng mn nh th khc ha 2 bc tranh,2 k nim thm m hn ngi. @/ on 3:Nh hnh nh an qun Ty Tin c1/ Ngoi hnh : - khng mc tc; qun xanh mu l : v ngoi khc thng (do gian kh,thiu thn,m au,bnh tt) nhng vn oai phong d di, mang dng dp mt trng s. H m m khng yu. c2/ Tm hn: - Trong sng, ho hoa, lng mn.Trong gian kh h vn mng vn m.(Mng git gic lp cng,m v qu hng x s vi nhng ngi con gi sc nc hng tri) --Mng ca ngi anh hng. c3/L tng: - Anh hng,chi ngi l tng. H ra i vi tinh thn quyt t v t quc * Nt c o v ngh thut biu t : Nh th t m ci bi hng bng mt lat bin php ngh thut c o: + Dng t Hn Vit ( o bo, bin cung, vin x din t s hy sinh cao qu. + Dng cch ni gim din t ci cht nh nhng,thanh thn + Dng kt cu mt cu bi, mt cu hng ni ci bi hng,bi trng ca ngi lnh. Tt c nhm khc ha bc tng i bt t ca ngi lnh mt thi quyt t cho T quc quyt sinh. @/on 4: Kt li mt ni nh v Ty Tin - Nh nhng con ngi ra i khng hn c quyt nh gic n cng an th kt thc nh li th khc trn m ch ca nhng ngi chin s hy sinh v nc. II/ Cu hi v vn dung: 1/ Cu hi ti hin: - Cu 1 : Nu vi nt v nh th Quang Dng v hon cnh ra i ca bi th? - Cu 2 : Nhng im c bn trong hon cnh ra i ca bi th Ty Tin gip ta hiu thm v ni dung ca bi th? - Cu 3 : ngha nhan ca bi th Ty Tin? - Cu 4 : Nu nhn xt v bt php sng tc ca Quang Dng trong bi th Ty Tin ? 16

2/ lm vn : @/ 1: Phn tch on th sau trong bi Ty Tin ca Quang Dng:

Sng M xa ri Ty Tin i ! Nh v rng ni nh chi vi Si Khao sng lp on qun mi Mng Lt hoa v trong m hi Dc ln khc khuu dc thm thm Heo ht cn my sng ngi tri Ngn thc ln cao, ngn thuc xung Nh ai Pha Lung ma xa khi Anh bn di du khng bc na Gc ln sng m b qun i Chiu chiu oai linh thc gm tht m m Mng Hch cp tru ngi Nh i Ty Tin cm ln khi Mai Chu ma em thm np xi

* GI C TH: I. M BI: - Bi th l ting lng bt tro ca Quang Dng khi nh v mt on qun, mt min t, mt on i ca chnh nh th. - on u ni v thin nhin Ty Bc cng nh cuc hnh qun ca on binh Ty Tin. II. THN BI: - Thin nhin v con ngi quyn cht vo nhau. Ni thin nhin l ni v cc chin s v ngc li. 1/ Hai cu u xc nh r tm th sng to ca Quang Dng. Ba ch nh chi vi c dng rt sng to (Thng thng khng ai ni nh chi vi, nhng trong bi th ti hin li nhng cnh ni rng trng ip, gi li nhng k nim m p mt i khng tr li, ni nh by gi khng bit bm vo u, khi nim nh chi vi t nhin c c s v sc sng). 2/ Hai cu tip khi qut c hai c im ni bt ca thin nhin Ty Bc l khc nghit v th mng, ng thi bt u i vo miu t hnh trnh ca ngi lnh Ty Tin. CuMng Lt hoa v trong m hi rt gi. - Cnh ni non c nhn bng con mt ca k vt ni nn ci dc c miu t k. Chiu cao ca dc c o bng hi th ca ngi lnh. S phi hp thanh iu trong on th ht sc sinh ng, c gi tr to hnh rt cao. - Ni v s hi sinh ca ngi lnh, m iu cu th trm lng v chng xung. Tc gi c thc trnh ni trc tip n t cht. - V ln cnh oai linh ca ni rng, tc gi gin tip lm ni r ci oai linh ca cc chin s can trng, dng cm. 3/ on th kt thc vi ging iu bi hi. Mt k nim ngt ngo v tnh qun dn c nhc ti: Mai Chu ma em thm np xi l cu c thanh bng gy cm gic lng lng, thanh thn 17

- S phi hp gia nt t gn guc vi nt t tinh t mm mi a li cho ngi c nhng cm xc thm m phong ph. Cnh v ngi u hin ln rt lng mn. - on th l a con tinh thn ca ci tnh chn v ci ti hoa c thoi mi tung honh.

III. KT BI:

--------------------------------------@/ 2 : Phn tch on th sau trong bi Ty Tin ca Quang Dng:

Ty Tin on binh khng mc tc Qun xanh mu l d oai hm Mt trng gi mng qua bin gii m m H Ni dng kiu thm Ri rc bin cng m vin x Chin trng i chng tic i xanh o bo thay chiu anh v t Sng M gm ln khc c hnh.

A. HNG DN TM HIU : Bi th ghi li nhng ni nh thit tha ca Quang Dng v mt thi gian kh nhng rt i ho hng, lm lit ca on binh Ty Tin. Trong bn on ca bi th, on th trn (on ba) c ngha quan trng. l chn dung on binh Ty Tin c t bng ngi bt giu cht to hnh, bng cm hng lng mn, bi trng. Nu ni rng mu sc thm m c bit ca bi th Ty Tin chnh l cm hng lng mn v m hng bi trng th on th ny c l l dn chng tiu biu nht. y cng l nh hng cho s cm nhn. Ni cch khc, khi phn tch on th, cn lm ni bt cm hng lng mn, m hng bi trng trong ngn t, trong hnh nh, nhp iu. V mt phng php, cn c vo s pht trin ca ni dung cm xc, nn phn tch on th ny theo tng cp cu. B. DN BI: I. M BI: - Quang Dng l mt nh th c bit nhiu trong khng chin chng thc dn Php. ng lm th, vit vn v v tranh. - Ty Tin (1948) l bi th c sc vit Ph Lu Chanh. Vi bt php lng mn, trn nn ni nh, tc gi ti hin hnh nh thin nhin, nhng chng ng hnh qun vt v v c bit l hnh nh ngi chin s Ty Tin gian kh ,au thng nhng ho hng, lng mng. - on trch l on th ba ca bi th, khc ha hnh tng ngi chin s Ty Tin bng cm xc lng mn v tnh cm bi trng ca tc gi II. THN BI: 1. Cp cu th nht: -Chn dung on binh Ty Tin c dng t bng nt bt va hin thc, gn guc va lng mn, ho hng. Bin php ngh thut tng phn gia ngoi hnh gy g, tiu ty vi sc mnh tinh thn gy n tng mnh v v p khc thng ca on binh Ty Tin. 18

2. Cp cu th hai: - S biu hin chn thc i sng tm hn mng m ca chng trai Ty Tin ch khng phi ci mng rt, bun rt nh mt thi nhiu ngi ph phn. 3. Cp cu th ba: -S kt hp hi ha gia bi (cu trc) v trng (cu sau) thnh khc ca bi trng v l tng ngi lnh Ty Tin. Tinh thn lng mn ho hng, nguyn x thn thanh thn v cao c ca mt th h qua cc ch chng tic i xanh. 4. Cp cu th t: -Ca ngi s hi sinh bi trng ca ngi ng i Ty Tin. Hnh nh o bo thay chiu tng thm khng kh c in trang trng... T v t ca ngi s hi sinh thanh thn, v t. Khc c hnh ca dng sng M ang gm ln nh di vo ni xt au, nh t m v lm lit cao c ca ngi lnh Ty Tin. on th khp li bng mt m thanh bi trng. m hng th nh cn ngn di, vang xa mi. III. KT BI: -on th dng nn bc tng i v on binh Ty Tin vi nhng v p phong ph. N l kt qu ca mt tnh cm mn yu, cm phc su sc, ca mt ngi bt thi s ti hoa. - Bt php hin thc kt hp vi cm hng lng mn Cch mng to nn mt khc qun hnh, mt khc c hnh oai hng, c sc. Tc gi khng n trnh hin thc nhng khi ng nhn thng vo s tht, cu th vn tot ln v khe khon, lc quan, ngi lnh c m nhng khng yu, c bi nhng khng ly. T , khc ha c nt p va bi trng va lng mn, ho hoa ca ngi lnh TyTin. - C th ni, y l on th c sc nht ca mt bi th c sc. on th gip cho chng ta hiu thm v mt thi gian kh m vinh quang, hiu thm v ch, s hi sinh cao c v c tm hn lng mn ca nhng chng trai quyt t cho t quc quyt sinh. @/ 3 Ngi i Chu Mc chiu sng y C thy hn lau no bn b C nh dng ngi trn c mc Tri dng nc l hoa ong a (Ty Tin Quang Dng) Anh hoc ch hy nu cm nhn ca mnh v on th trn. A. HNG DN TM HIU : -Khi nu cm nhn v on th trn, cn lm ni r: V p th mng, duyn dng, tnh t ca thin nhin, ca con ngi Ty Bc v tm trng nh chi vi ca nh th Quang Dng. Hc sinh nn tm lc ni dung ca cc cu th trc on ny. B. HNG DN LM BI: Chn mt trong hai gi sau *Gi 1: Phn thn bi, cn lm ni r cc trng tm sau: - Bn cnh v p ca ni rng bin gii l cnh sng ni min Ty mnh mang, m o, th mng. 19

- Thin nhin, qua vi nt chm ph ca Quang Dng, hin ln c hn v tnh t nh con ngi. Ngi i Chu Mc chiu sng y C thy hn lau no bn b - Thi nhn khng t m ch gi: C nh dng ngi trn c mc - Nh ha hp vi con ngi, nhng bng hoa rng cng ong a lm duyn trn dng nc l. Trn bc tranh th, c hai bng hoa rng sng i: C li Chu Mc dng thon th, uyn chuyn, do dai trn l thuyn c mc v nhng bng hoa thc ang ong a bn b sui. * Gi 2 Hc sinh c th cm nhn v on th theo nhiu cch khc nhau , nhng cn lm r cc sau: 1. Ty Tin l bi th tiu biu ca Quang Dng v ca th ca thi k khng chin chng thc dn Php. C bi th l mt hi tng, bn cu th bnh ging y cng l hi tng. Sau cm hng trn y v cuc hnh trnh y gian kh ca cc chin s Ty Tin, bi th gi li nhng k nim su sc, mt thi tng gn b vi on qun Ty Tin. Bn cnh hnh nh chan ha mu sc, m thanh v rt tnh t ca hi uc hoa l cnh sng nc min Ty mnh mng m o. 2. Khng gian dng sng trong mt bui chiu sng tht lng l, hoang di. Bn dng sng m mu sc c tch, huyn thoi y, thin nhin qua ngi bt ti hoa ca Quang Dng nh c linh hn phng pht trong gi, trong cy: C thy hn lau no bn b. 3. Quang Dng khng t m ch gi. V ci dng ngi tn c mc cng gi li, nhng vn lm r ci dng p, khe ca nhng chng trai, c gi trn con thuyn c mc lao trn sng nc. Nh ha hp vi con ngi, nhng bng hoa rng cng ong a lm duyn bn dng nc l. 4. Bn cu th nh mt bc tranh thy mc. Nh th khng ch lm hin ln trc ngi c v p ca thin nhin m cn gi ln ci phn thing ling ca cnh vt. --------------------------------------------@/ 4 Bnh lun cht lng mn trong bi th Ty Tin ca Quang Dng. A. HNG DN TM HIU : y l kiu bi bnh lun mt phng din trong mt tc phm th. trnh suy din hoc lc , cn phi hiu r khi nim lng mn (lng mn tch cc v lng mn tiu cc). T , xc nh c cht lng mn ca bi th thuc v lng mn tch cc, l mt na linh hn ca bi th Ty Tin, mang n cho Ty Tin mt v p ring v bt t, kh trn ln vi cc bi th c cng m tp ti thi im y. B. HNG DN LM BI: 1. Gii thch s lc khi nim lng mn. Cm hng lng mn l cm hng by t mch cm xc trn tr ca ci ti tr tnh, ni cch khc l cm hng th hin mt ci ti y tnh cm, cm xc v c tr tng tng phong ph, bay bng.

20

Bi th mang cm hng lng mn thng t m ci phi thng, ci c kh nng gy n tng mnh m. N thng xuyn s dng th php i lp, phng i. 2. Nhng ni dung chnh cn bnh lun: 2.1. V p lng mn ca Ty Tin: Trc ht hin ln qua bc tranh y n tng bi o cao, vc thm, ting gm ca thc v nhng cnh tng hoang vu. V p ca Ty Tin cn th hin nhng ng nt mm mi, y cht th. 2.2. Tc gi xy dng thnh cng hnh nh mt on qun dng cm, coi thng ci cht. 2.3. Khng ch kiu dng, can trng, sn sng chp nhn mi hi sinh, nhng ngi lnh Ty Tin cn l nhng thi s m khng lm th. 3. nh gi: *Cht lng mn l mt phng din quan trng to nn v p ca bi th Ty Tin. * i cnh l tng, men say ca cm hng em n cho bi th mt m hng khe khon, trn y nim tin. Trn nn ca ci bi, ci hng vn hin ln nh l yu t ch o. Gia hin thc y th thch gian lao, cht lng mn tip thm sc mnh tinh thn cho ngi lnh, khin h vn vng vng i v pha trc. ------------------------------------------@/ 5 So snh v phn tch nhng v p khc nhau ca hnh tng ngi lnh ca cuc khng chin chng Php trong hai bi th: Ty Tin ca Quang Dng v ng ch ca Chnh Hu. GI C TH 1. Hai bi th cng ra i nm 1948. Hai nh th u cng trong qun ng (nh th qun i). C hai sng tc u ni v v p ca ngi chin s giai on u ca cuc chng Php, tuy vy, cng c nhng nt khc nhau. 2. Ngi lnh trong Ty Tin: a. Xut thn: T thnh. Chin s Ty Tin (trong c tc gi) phn ng ra i t H Ni ngn nm thanh lch. H l nhng thanh nin c hc. V v vy, c lc h hnh ng v suy ngh theo nhng mu hnh chinh phu, hip khch trong sch v, li c lc m m H Ni. b. Bi cnh hot ng: Ngi lnh Ty Tin hin ra trong khung cnh rng ni min Ty Bc T quc va hng v, va him tr, hoang di khc thng. l nhng Dc ln khc khuu, dc thm thm, Ngn thc ln cao, ngn thc xung. cn l ni thc gm tht, cp tru ngi, khin cho 21

c khi c on qun mi trong sng lp, c lc ngi lnh khng bc na. c. c im: - Chin binh Ty Tin mang v p khc thng. Hnh tng cc anh ni ln va ho hng, d di, li va ho hoa, m mng. + Ho hng, d di trong dng v ngoi hnh: C on qun khng mc tc, d oai hm li cn thm mt trng. Cc anh tr nn khc l sau nhng cn st rt rng c lit, sau nhng cuc hnh qun vt cn my, sng ngi tri. u khng cn tc, ngi xanh xao, nhng ngi lnh vn oai phong, vn nh mang c hn thing ca rng thm. + Ho hng trong ch-Chin trng i chng tic i xanh. Cc anh dng tui thanh xun cho t nc khng ngi ngn, tic nui. Ci cht rnh rp v Ri rc bin cng m vin x cng khng cn ni h bc ra chin trng gi vng t bin cng Vit - Lo. + Ho hng ngay trong ci cht: o bo thay chiu anh v t Sng M gm ln khc c hnh Ngi chin s v vi t trong hon cnh c th ni l rt bun. Theo tc gi cho bit th ng i ng ng xung, ngay manh chiu b thn cng khng c. Nhng s ra i vnh vin tht anh hng. Con sng M thay mt ni sng ct ln li ai iu hng trng tin a ngi chin s. + Ho hoa, m mng v tm hn, lng mn: Mt trng gi mng qua bin gii m m H Ni dng kiu thm Tm hn phi ht sc ho hoa mi gi mng qua bin gii v m v dng kiu thm. Ngi chin s p trong gic m p, m dng kiu dim, thanh lch, quyn r ca ngi thiu n th . i u vi nhc nhn, cht chc, anh vn khng qun mt dng hnh thanh t, ta hng. Chnh dng hnh ny s tip sc cho anh i ti. Ta cht nh cu th: Nhng m di hnh qun nung nu Bng bn chn nh mt ngi yu. (t nc- Nguyn nh Thi) Tm li, ti to v p ca ngi lnh Ty Tin, Quang Dng s dng bt php va hin thc, va lng mn cch mng. Chnh cm quan lng mn khin tc gi ch n v p khc thng ca ng i. 3. Ngi lnh trong ng ch: a. Xut thn: L nhng nng dn mc o lnh. Cc anh ra i t lng qu ngho. Qu hng anh nc mn ng chua Lng ti ngho t cy ln si . b. Bi cnh hot ng: Cc anh cm sng ch i gic ni rng hoang sng mui. Cnh y khng r nt him tr, hoang vu nh vng t ngi lnh Ty Tin hin din (vi dc, thc, nc l, cp tru ngi...). 22

c. c im: Ngi chin s di ngi bt Chnh Hu mang v p bnh d. Cc anh hin ra vi dng v: - Cht phc: Nh v qu hng, cc anh nh v gian nh khng, nh v ging nc gc a rt bnh thng, quen thuc (Cn ngi lnh Ty Tin nh qu hng l nh dng kiu thm c phn m l, kiu sa hn. - Lam l, thiu thn: Trang phc ca chin s thiu thn. Hnh nh thc ca ngi nng dn mc o lnh: o anh rch vai / Qun ti c vi mnh v/ Ming ci but gi/ Chn khng giy Chnh Hu t hin thc r nt n tng chi tit. Quang Dng cng ni n thiu thn, gian trun ca ng i nhng th ng hng ti v oai hng ca ngi lnh: Cng t cn bnh st rt tc ng n ngi chin s, Chnh Hu t thc: Anh vi ti bit tng cn n lnh St run ngi vng trn t m hi Cn Quang Dng nghing v t v khc l, khc thng lng mn: Ty Tin on binh khng mc tc Qun xanh mu l d oai hm Nh vy, bt php ca Chnh Hu trong ng ch l bt php hin thc. ng ch trng v p ca tnh ng i nhng ngi chung qun ng, cng l tng chin u. Cn Quang Dng khi qut v p chung ca ngi chin s Ty Tin trn ng hnh qun v hot ng mt vng bin gii xa xm, nhiu him tr. Nhn chung, tuy hai hnh tng ngi lnh ny mang nhng v p khc nhau (nng dn v tr thc, a bn hot ng v quan h vi nhn vt tr tnh...), nhng c hai dng hon chnh bc chn dung anh b i c H trong giai on u cuc khng chin chng Php. -------------------------------@/ 6: Cm nhn on th sau y trong bi th Ty Tin ca Quang Dng: Dc ln khc khuu dc thm thm Heo ht cn my sng ngi tri Ngn thc ln cao, ngn thc xung Nh ai Pha Lung ma xa khi. * Gi : Hc sinh c th trnh by theo nhiu cch khc nhau, nhng cn nu cm nhn c cc sau: 1. Gii thiu xut x on th v ngha bao trm: - Ty Tin l mt trong nhng bi th hay ca Quang Dng v ca th ca Vit Nam trong thi k khng chin chng Php. Bi th vit v nhng k nim ca mt on qun chin u vng bin gii Lo Vit. y l mt min rng ni hoang vu vi o cao, vc thm, th d, mt thin nhin khc nghit nhng vn c nt hng v, nn th. - on th bnh ging nm phn u bi th, khc ha r nt bc tranh thin nhin c sc y. 2. Ni dung. 23

a. Hai cu th u v ln cnh o my heo ht ca vng rng ni min Ty Bc. Cnh ni non hng v, him tr c miu t trong on th cng th hin c sc trong ngh thut th Quang Dng. - Cc t ly khc khy, thm thm, heo ht v cch miu t cn my l nhng t ng c gi tr to hnh c t cnh min Ty vi o cao, vc su, ni non y my bao ph. l mt thin nhin va khc nghit nhng tht p, p mt cch hng v. Cu th nht c 5 thanh trc cng gi ti cnh him tr, gp gnh ca con ng hnh qun Ty Tin. c bit hnh nh sng ngi tri- kt qu ca th php cng iu ha l mt hnh nh th c o, va v ln c ci cao ngt ca ni, va ni c ch vt ln mi gian kh, tr ngi vi mt cht hm hnh pha cht tinh nghch ca anh lnh tr H thnh. b. hai cu sau c s i lp gia v p d di vi v p hoang s nhng rt i thn thuc, gn gi vi ngi lnh Ty Tin. Thin nhin Ty Bc trong hai cu th ny va huyn b va thn thng, quen thuc. - Cu th ba nh mt nt gp vi s ngt nhp gia v ln ci dc ng ngn thc ca ni o, v nn v honh trng, gp ghnh ca con ng hnh qun Ty Tin. - Cu th 4 ton vn bng lm cho nhp iu th nh chng xung, du i, nh mt du hiu ca s bnh yn thn thuc gia mnh mng ni rng him tr, xa l. Mt khung cnh rng m n ht tm mt khi nhn t trn nh o cao: nh ai thp thong trong ma rng, trong sng ni m o, y cm xc lng mn. Cu th kp li nh mt ting th pho nh nhm ca ngi lnh khi ln ti nh v nhn thy nhng bn lng thp thong n hin. 3. nh gi chung v on th. - y l on th hay nht v cnh hng v, him tr ca ni rng min Ty. Qua , ni ln ni gian trun, vt v m on qun Ty Tin phi vt qua. - Ngh thut miu t c sc: kt hp nt gn guc, rn ri vi nt mm mi to nn bc tranh vi hai nt ch o: him tr v nn th. on th giu tnh to hnh, giu cht nhc do cch ngt nhp v s i lp hnh nh, thanh iu. @/ 7: Bnh ging kh th sau trong bi th Ty Tin ca nh th Quang Dng. Ty Tin ngi i khng hn c . Hn v Sm Na chng v xui. * Gi : 1. - Quang Dng l mt hn th ti hoa din t tinh t v p thin nhin v tnh ngi. - Ty Tin (1948) l bi th c sc vit Ph Lu Chanh khi tc gi nh v n v c. Vi bt php lng mn, trn nn ni nh, tc gi ti hin hnh nh thin nhin, nhng chng ng hnh qun vt v v hnh nh ngi chin s Ty Tin - y l kh th cui cng ca bi th, kt tinh v nng cao nhng cm xc, tnh cm ca c bi th, cht lng mn ca ngi lnh Ty Tin c th hin ch yu cm hng hng ti ci cao c, sn sng hi sinh v T quc. 2. Vi nhng cm t i khng hn c, mt chia phi, chng v xui, on th khng nh nt p tinh thn ca ngi V quc qun thi k u khng chin: mt i khng tr li, ra i khng hn ngy v. Ngi lnh Ty Tin qua cm hng lng mn ca nh th mang t th hin ngang (lin h n hnh nh ngi ra i trong Tng Bit Hnh, t nc ) - T ngi cng chnh l tc gi. D c xa n v v xui nhng tm hn ng vn mi gn b vi Ty Bc, vi nhng ngi ng i thn yu ca mnh. C th xem y l li tm nguyn t y lng nh th. Phi c mt tnh cm tha thit lm, phi c mt s gn b mu tht lm mi c th c nhng li th nh th. 24

- on th cng chng t kh nng s dng nhng t ng, hnh nh, ging iu rt giu cht gi cm ca tc gi: Cm t ngi i khng hn c- tinh thn quyt ra i khng hn ngy v. Hnh nh ng ln thm thm gi ln c mt chng ng gian lao ca on qun Ty Tin. Ging iu bn cu thong bun pha ln cht bng khung, song ch o vn l ging ho hng, y kh phch. --------------------------------------------------------2. BI TH VIT BC ( T Hu) I/ Kin thc c bn: 1. V hon cnh sng tc v nhan ca bi th: 2. V tr v ni dung ca on trch: 3. Ch : 4. Tm tt ni dung v ngh thut trong tng on mch ca bi th: II/ Cu hi v vn dng 1.Cu hi ti hin: - Cu 1: Nu hon cnh sng tc v nhan bi th Vit Bc ca T Hu? - Cu 2: Cn c vo hon cnh ra i ca bi th , nu ch tc phm? 2. vn dng: * 1: Cm nhn v on th sau y trong bi th Vit Bc ca T Hu: Mnh v mnh c nh ta Mi lm nm y thit tha mn nng Mnh v mnh c nh khng? Nhn cy nh ni , nhn song nh ngun Ting ai tha thit bn cn Bng khung trong d bn chn bc i A chm a bui phn ly Cm tay nhau bit ni g hm nay. * nh hng 1: I. M bi : - Vit Bc l mt trong nhng bi th c xp vo hng nhng bi th tng bit, ti c m vn mi m bi bi th ra i trong cuc chia tay c bit gia nhn dn Vit Bc v cn b khng chin vo thng 10/1954. - Ra i trong hon cnh y, bi th khng mang cnh trng ca mt cuc chia ly vi ni bun y nc mt, m l ni nim chia ly trong tnh cm gia cn b v nhn dn su m n tnh. - on th m u ca bi th l s th hin tinh t v su sc nhng rung ng trong tri tim ca ngi i v ngi trong gi pht phn ly : Mnh v mnh c nh ta . Cm tay nhau bit ni g hm nay. II. Thn bi: 1. Ton on th c 8 cu, c vit theo th th lc bt vi m iu nh nhng tha thit mang m hng ca ca dao dn ca, l li m hi v s gii by ni nim, cm xc ca c ngi i ln ngi li. 2. a. Trc ht, m u on th l 4 cu thu l li m hi chn thnh ca Vit Bc vi cn b khng chin trong giy pht ban u ca cuc chia tay: Mnh v mnh c nh ta. Nhn cy nh ni nhn song nh ngun. 25

- Gong th nh chy ra t trong ngun mch ca ca dao. + Cch xng h mnh- ta c nh li by t tnh yu i la trong dn gian .i t mnh trong dn gian ch th hin cao tro ca tnh yu khi hai con ngi ho thn thnh mt. y, tc gi ly php mu nhim ca tnh yu ct ngha, l gii cho mi quan h gn b gia cc b vi nhn dn. + ip ng v kt cu cu hi tu t mnh v mnh c nhc ly li 2 ln nh khi vo trong k nim ca ngi i v ngi . + Cch dng nhng t ng gi nim v thi gian mi lm nm lm cho ni nh cng nh thm thm .Con s mi lm nm va mang ngha thc, va mang ngha h o : l mi lm nm cc mng. mi lm nm chin khu Vit Bc nhng ng thi cng l mi lm nm gn b thu chung gia cn b khng chin vi nhn dn Vit Bc ( nh mi tnh Kim- Kiu qua bao nhiu nm th thch vn hng v nhau). +Cch dng hnh nh gi nim v khng gian cyni; sngngun lm cho ni nh bng bnh, thm thm . Cc cp hnh nh cy-ni; sng-ngun cng va mang ngha thc, va mang ngha o.--> gi c khng gian ni rng Vit Bc vi nhng nt ring, c th. Ngoi ra, n cn gi ln tnh cm chung thu trong mi quan h ci ngun : Cn b t dn m ra. Nh v nhn dn, nh nh v ci ngun Cch lin tng so snh trong bi th ni rng v khng gian ca ni nh, lm cho k nim c c tun ra tng tng lp lp. b.Tip theo, 4 cu sau l s th hin tm trng bng khung, lu luyn, bn rn ca ngi i vi ngi li Ting ai tha thit bn cn . Cm tay nhau bit ni g hm nay. -Giy pht chia li trong tng tng din ra cc k su sc vi nhng cm xc ghm nn trong tm trng ca ngi i : + i t ai phim ch to nn mt ci m h, mng lung trong ni nh ( nh cch by t trong ca dao : Ai v ai c nh ai). + Nhng t ly tha thit, bng khung, bn chn di t chnh xc con sng lng ang dy ln trong tm hn nh th lc phn ly. + Hnh nh hon d A chm ( ch ngi Vit Bc) th hin tnh cm gn b ca nh th vi nhng ngi dn Vit Bc gin d, ngho kh m su m n tnh. + Cch ngt nhp 3/3; 3/3/2 hai cu th cui on din t mc cch thn tnh ci ngp ngng , bn rn trong tm trng, trong c ch ca ngi i k .K vt trao ri m m lng vn quyn luyn khng th ri xa. III. Kt bi : - C th ni, y l on th hay nht ca bn tnh ca Vit Bc, bi l : + Nh th miu t rt ng quy lut ni nh trong tnh cm ca con ngi vo gi pht chia li : ni nh no cng lm cho thi gian ng ng v khng gian mnh mng. Nh nhau , ngi ta tnh tng khong cch. C iu y, cha chia li m nh. Ngi cn y, cnh cn y, mt i mt m lng bng khung , lu luyn. + D miu t tnh cm mang tnh cht chnh tr, nhng on th khng kh khan, tru tng bi tc gi nm vng quy lut ca tnh i, tnh ngi. Chnh v th, on th ( ni ring) ; Vit Bc ( ni chung) vt qua ranh gii ca thi i, thm su vo hn ca ngi c qua nhiu th h. * nh hng 2 26

I.M bi ( vn dng cch m bi ca cc trn) II. Thn bi: 1.Bn cu u l li Vit Bc t by vi ngi cn b chin s khi chia tay: Mnh v mnh c nh ta Mi lm nm y thit tha mn nng Mnh v mnh c nh khng Nhn cy nh ni, nhn sng nh ngun ?
-

ip t nh luyn ly trong cu trc cu hi tu t ng dng, trn y thng nh. Cch xng h mnh ta mc mc, thn gn gi lin tng ca dao: Mnh v ta chng cho v Ta nm di o, ta bi th. 15 nm l chi tit thc ch di thi gian t nm 1940 thi khng Nht v tip theo l phong tro Vit Minh, ng thi cng l chi tit gi cm ni ln chiu di gn b thng nh v vn. Cu th mang dng dp mt cu Kiu Mi lm nm bng thi gian Kim Kiu xa cch thng nh mong i hng v nhau. (Nhng l ry c mai ao Mi lm nm y bit bao nhiu tnh). Cm xc m cht dn gian, m cht Kiu. m iu ngt ngo, ging th nng m, tnh cm do vy dt do thit tha. Vit Bc hi v : Mnh v mnh c nh khng Nhn cy nh ni, nhn sng nh ngun?. Cu hi cht cha tnh cm lu luyn, bao hm li dn d kn o: ng qun ci ngun Vit Bc ci ngun cch mng. 2.Bn cu tip theo l ni lng ca ngi v: Ting ai tha thit bn cn Bng khung trong d, bn chn bc i o chm a bui phn li Cm tay nhau bit ni g hm nay

-Bng khung, bn chn l hai t ly gi cm, din t trng thi tm l tnh cm bun vui, luyn tic, nh thng, ch mong ln ln cng mt lc. Mi lm nm Vit Bc cu mang ngi cn b chin s, mi lm nm gian kh c nhau, mi lm nm y nhng k nim chin u, gi phi chia tay ri xa lm nhim v mi v tip qun ti th H Ni (10/1954), bit mang theo iu g, bit lu li hnh nh no, tm trng ca ngi v do vy khng trnh khi l ni nim bng khung kh t. -o chm a bui phn li va l mt hon d,va n d : mu o chm, mu o xanh en c trng ca ngi min ni Vit Bc tc gi hng ni nh Vit Bc qua hnh nh c th o chm, chic o, mu o bnh d, n s, mc mc ca vng qu ngho thng du i ni nhng su nng ngha tnh, gp phn khng nh vo s nghip khng chin cu nc. - Cu th Cm tay nhau bit ni g hm nayy tnh cht biu cm bit ni g khng phi khng c iu gii by m chnh v c qu nhiu iu mun ni khng bit phi ni iu g. Ba du chm lng t cui cu l mt du lng trn khun nhc tnh cm ngn di, su lng III. Kt bi: 27

Tm li, on th trn l ni lng thng nh, l li tm tnh ca Vit Bc. on th trn tiu biu sc thi phong cch T Hu, ging iu th ngt ngo truyn cm, mang m phong v ca dao dn gian, cp n con ngi v cuc sng khng chin. Thng qua hnh tng Vit Bc, tc gi ca ngi phm cht cch mng cao p ca qun dn ta, khng nh ngha tnh thu chung son st ca ngi cn b, chin s i vi Vit Bc. --------------------------------------------------------------------------------------------------------@/ 2 : Phn tch on th sau y trong bi th Vit Bc ca T Hu: Nh g nh nh ngi yu Trng ln u ni , nng chiu lng nng. Nh tng bn khi cng sng Sm khuya bp la ngi thng i v. Nh tng rng na b tre Ngi Thia sng y, sui L vi y Ta i ta nh nhng ngy Mnh y, ta ng cay ngt bi. * nh hng I. M bi ( vn dng cch m bi ca 1): - Gii thiu ngn gn hon cnh sang tc ca bi th. - on th Nh g nh nh ngi yu Mnh y , ta ng cay ngt bi thuc phn 2 ca bi th Vit Bc- Sau bi cnh phn li l li i p ca k ngi i : ngi li nhn nh ngi ra i mi hai dng lc bt.Cn ngi i p li ngi li nhng 72 dng. Trong 72 dng y, ni nh c khi ra chng cht; v mt trong nhiu ni nh y c ni nh da dit nh nh ngi yu ca ngi i. .II. Thn bi: 1. Trc ht, 2 cu u ca on th : Nh g nh nh ngi yu Trng ln u ni , nng chiu lng nng - T Hu ly thc o gi tr ca ni nh trong tnh yu ct ngha, l gii cho tnh cm ca cn b i vi nhn dn. Khng phi l ni nh ca thc , ca ngha v m nh bng c tri tim yu thng chn thnh v da dit. - Cu th Trng ln u ni nh c phn ra lm 2 na thi gian : v u l hnh nh gi t m trng h hn ca tnh yu; v sau l hnh nh gi khng gian ca bui chiu lao ng trn nng ry. Thi gian nh chy ngc - ni nh nh i t gn ti xa, thm thm trong qu kh. Tnh yu gn lin vi lao ng; lao ng ny sinh ra tnh yu . Cu th cng lc th hin hai khng gian ca tnh yu v lao ng, to nn s hi ho gia ngha v v tnh cm. 2. n hai cu th tip, tnh yu nh chuyn thnh ni nh trong tnh cm gia nh. Ton khng gian ni rng Vit Bc c gi gn trong khng kh gia nh m p tnh thng. Nh tng bn khi cng sng Sm khuya bp la ngi thng i v - Ni nh khng cn mng lung, m mng na m c th trong nhng bn lng, nhng mi nh thp thong trong nhng ln khi sng h o. ( Hnh nh khi sngl c im ca cuc sng Vit Bc, va l khi sng ca thin nhin, ng thi nh l hi m 28

ca tnh i, tnh ngi to ra) .C hnh nh ca ai ang ch i bn bp la sut m di thao thc ( c nh cnh v ch cm chng). Quan h gia cn b v nhn dn nh t hp ngn la bt dit thing ling y. 3.Kt thc kh th , tnh cm li to ra trn ngp c ni rng Vit Bc. Nhng k nim chung v ring an xen nhau, ln lt hin ra trong tng tng ca ngi i : Nh tng rng na b tre Ngi Thia, sng y sui L vi y Ta i ta nh nhng ngy, Mnh y ta , ng cay ngt bi - Bng php lit k lm cho nhng k nim khi ra tng tng lp lp, ht hnh nh ny, n hnh nh khc. + Nhng hnh nh rng na b tre chnh l ni hn h, gp g ci th ban u ,lc mi quen nhau. y cng l nhng danh t chungm t c im ca khng gian Vit Bc vi bao nt p m mng. + Cn Ngi Thia , sng y , sui L l nhng a danh lch s , tng khc ghi trong lch s Cch mng- ni din ra nhiu chin cng oanh lit . Nhng gn b gian kh, ngt bi tr thnh nhng k nim da dit trong tri tim ngi i kh c th qun c. III. Kt : - on th l nhng hi c v ni nh thng da dit ca ngi i vi Vit Bc.--> Tm lng ca CBKC vi Vit Bc su m n tnh. - on th cn l s th hin thnh cng phong cch th T Hu : ngt ngo tha thit v m tnh dn tc. ------------------------------------------------------------------------------------------------------@/ 3 : Phn tch on th sau y trong bi th Vit Bc ca T Hu : Nhng ng Vit Bc ca ta m m rm rp nh l t rung Qun i ip ip trng trng nh sao u sung bn cng m nan Dn cng c tng on Bc chn nt mun tn la bay. Nghn m thm thm sng dy n pha bt sang nh ngy mai ln Tin vui chin thng trm min Ho Bnh, Ty Bc, in Bin vui v Vui t ng Thp An Kh Vui ln Vit Bc, o De, ni Hng. ( Theo Vn hc 12- tp mt). * nh hng. I. M bi ( vn dng cch m bi ca 1 v 2). II. Thn bi : *Cn l r cc ni dung cn phn tch trong on th : - on th ghi li cnh tng ho hng , si ng, y kh th ca cuc khng chin chng Php . Cnh tng y c c t qua : 1. Hai cu u : Hnh nh con ng Vit Bc trong m khng chin. 2. 6 cu tip : Sc mnh t s hp lc ca qun dn v nim lc quan, nim tin ca qun dn trong cuc khng chin gian kh. 29

3.4 cu tip : Nim vui chin thng trn khp mi min ca T quc. *Ni dung trn c nh th biu t qua cc phng tin ngh thut c sc: 1.Cch chn lc nhng t ng , hnh nh gi t, gi cm ( rm rp; ip ip trng trng; nh sao u sng; bc chn nt ). 2. S dng linh hot cc bin php tu t ( php ip; so snh; cng iu, lit k). 3. Gong th si ni, ho hng th hin kh th ra trn ca dn tc trong khng chin chng Php. => on th th hin su sc khuynh hng s thi v cm hng lng mn . III. Kt bi ( vn dng cch kt ca cc dn bi ca 1v 2) -------------------------------------------------------------------------------------------------------/ 4: Phn tch ( hay cm nhn) v on th sau y trong bi th Vit Bc ca T Hu: Ta v mnh c nh ta Ta v ta nh nhng hoa cng ngi Rng xanh hoa chui ti o nng nh dao gi tht lng Ngy xun m n trng rng Nh ngi an nn chut tng si giang Ve ku rng phch vng Nh c em gi hi mng mt mnh Rng thu trng ri ho bnh Nh ai ting ht n tnh thu chung. ( Theo Vn hc 12- tp 1- NXBGD) * NH HNG - Cch 1:lp phn tch theo cch ct ngang ( bc tranh 4 ma). I.M bi: -K v nhng thnh tu xut sc ca vn hc Vit Nam thi k khng chin chng thc dn Php xm lc, c l chng ta khng th no khng nhc n Vit Bc ca T Hu. y l mt bi th mang m mu sc dn tc, tiu biu cho phong cch th T Hu. Thng qua , th hin nim nh thng tha thit v tnh cm st son m thm ca nhn dn Vit Bc vi cch mng, vi ng, vi Bc H, ng thi cng th hin tnh cm ca ngi cn b khng chin vi thin thin, ni rng v con ngi Vit Bc. -on th gm nm cu lc bt nhc li nhng cnh thn thit v ti p nht v cnh v ngi Vit Bc trong hi c ca ngi cn b cch mng min xui, y chnh l nh th. Ta v mnh c nh ta Ta v ta nh nhng hoa cng ngi Nh ai ting ht n tnh thu chung II. Thn bi: - on th c 10 cu, c vit theo th th lc bt vi ging th ngt ngo tha thit , din t su sc ni nh ca ngi i vi Vit Bc: 1.Trc ht l 2 cu th : Ta v mnh c nh ta Ta v ta nh nhng hoa cng ngi. 30

- y l hai cu th m u nhng n mang cm xc chung cho ton on. + Ta l ngi ra i cng chnh tc gi. y on th kt cu theo li i p thng thng trong dn ca truyn thng. Do , y chnh l li hi ngt ngo ca ngi ra i vi ngi li, d lin tng ngi c hi y l mt thiu n a phng. V cu hi tu t ny l ci c by t tnh yu ca mt chng trai min ng bng vi c gi min cao. + Hoa v ngi thc l ni nh v thin nhin v con ngi Vit Bc. y, thin nhin ha iu vi con ngi, gia chng ngoi mi quan h tng h cn c mi tng sinh ln nhau. Vit Bc sinh ra con ngi v con ngi lm nng m qu hng Vit Bc. 2.Tip theo, tm dng lc bt cn li nh l mt bc tranh t bnh v thin v con ngi Vit Bc. Vi bn dng lc, nh th miu t phong cnh ni rng qua bn ma, mi ma l mt bc tranh thin thin c nt p ring bit. Qua y, ta thy ch ring on th ny thm m tnh cht dn gian. a.u tin l bc tranh t cnh v khi gi cho chng ta tnh cm mn thng ca ma ng Vit Bc. Ti sao li l ma ng? V y l hi c ca tc gi trong gi pht chia tay. Chng ta cn nh, vo mt m ma ng 1946, H Ch Minh ku gi ton dn khng chin. c bit H Ni, nhng ngi lnh lng l ri thnh ph, b mt theo chn cu sng Hng ngc xui ln cn c cch mng Vit Bc. S kin ny, n tn by gi vn cn chng minh bi mt khc ht quen thuc: m ci m rt qu chn cu Anh, anh hn ngy mai tr li Sng, sng Hng bn b ht mi T nim tin khc khi hon ca. Lu Trng Lu trong Mt ma ng tng vit : i mt em lng bun, Nhn ti m khng ni. Tnh i ta vi vi, C ni cng v cng Tri ht mt ma ng Khng mt ln ni Th vy m, chn ni rng heo ht ny Ma ng rng bic xanh t ngt bng ln mu ti ca hoa chui rng nh nhng b uc thp ln sng rc. V p nn th v rc r ca Vit Bc vo ma ng gi nhng ngi c nhng rung ng su xa. Thng qua bc tranh, ta thy, d ma ng lnh gi nhng s sng ni rng vn c nh tun tro, cm gic em n cho lng ngi s m p li. Thin thin ng yu nh th, cn con ngi th sao? Ta xt tip cu ht: o cao nng nh dao gi tht lng b.Thi gian c xc nh bi yu t ngy xun. Chnh n tng thi gian ny to s vt vn ng, sinh si ny n. Khng gian y nh l c tch. Mi va ri mu xanh bt ngn im hoa chui , by gi n bung ra nhng rng m trng mut thong hng thm. 31

Ci mu trng du du tinh khit y ph ln c cnh rng, gi ln trong lng ta mt cm gic th mng bng khung. Ngoi ra mu trng ca hoa m gi cho ngi ta ci thanh thot hn, em li cho lng ngi s thanh thn, thnh thi. Cu th lm cho ta thy dng nh mu xanh b ln lt. Ma xun y khng tng bng nh ma xun ca Xun Diu m n n mt cch lng l, m thm nhng khng km nim vui. Nh ngi an nn chut tng si giang + Ma xun miu t trong cu th rt c trng cho ma xun Vit Bc. Si giang l sn phm ca Vit Bc. Do vy ngi lao ng l ngi Vit Bc ch khng phi l ngi min xui. Nhn thy c tng si giang, tc l con ngi c nhn tm gn. Vic lm ny c nhn nh nh chnh ma xun, ma xun lm cho ngi ta cm thy th thi v em n cho h dng iu sng nh th. c.Th ri, khonh khc nhn h ca ma xun cng qua mau, qua mau, con ngi tip tc sng cuc sng ca h vo ma h: Ve ku rng phch vng Nh c em gi hi mng mt mnh - Bc tranh gi s ch cho ngi c bng th gic, ln thnh gic. + u tin, ci c o y chnh l m thanh, m thanh ma h, ting ve ku. Cu th to ra hnh nh nhn ha. Con ve l loi vt, vy m n bit ku, bit gi, n xui khin rng phch vng y, chng ta nn dnh mt t thi gian tm hiu ci rng phch k l ny. Rng phch l nhng cy l min Bc. N khng mc ring r m mc thnh rng, rt nhy cm vi thi tit. Ting ve ku rm ran y bo hiu ma h, nhng lc ny l cui h. +Tip theo, nh nng ang trn ngp ni rng, l cy bt u chuyn sang mu vng, c rng phch thay o mi, chic o vng ng nh di nh nng mt tri. + Cnh thin nhin p v rc r th li cng lng mn hn, v trong cnh rng bt ngn y c thm bng dng ca mt sn n hi mng mt mnh. c ti y khin ta lin tng n mt hnh nh tng t trong th Nguyn Bnh, mt nh th ca ng qu: Th thn ng chiu mt khch th Say nhn ra rng ni xanh l Kh tri lng l v trong tro Thp thong rng m c hi m y l kh th th nht trong bi thC hi m. Ta thy c s ging nhau rt ngu nhin: cng l rng ni v c gi ang lm vic. Ch c iu y l hi m ch khng phi hi mng. T hi y dng nh khng th thay th bng mt ng t no khc: b, n v ch c n mi ph hp nt du dng, uyn chuyn, mm mi ca c gi m thi. Ta hy th tng tng bc tranh ma h nh th ny p bit bao. Cnh thin nhin tuyt m nh th li khm chm thm vo hnh nh mt ngi thiu n nh nhng lm vic. Qu tht bc tranh va p va c thn n. =>R rng thin nhin v con ngi ha quyn vo nhau, t im cho nhau.

32

d.Cui cng on th kt thc bng hnh nh ma thu cng khng km phn th mng: Rng thu trng ri ha bnh Nh ai ting ht n tnh thy chung - Cu th xc nh r, y l ma thu. Thin nhin ma thu c miu t bng nh trng. Vic s dng hnh nh trng tht ra cng khng c g c o v mi m. Tuy nhin t vo hon cnh Vit Bc lc by gi ta thy c nim m c ha bnh ca ngi cn b cng nh ton dn Vit Bc. Tt c u ni ln nim tin tng chin thng s n vi cch mng vi t nc. - Cu th thiu c th nn con ngi y cng thiu c th. T ai nha i to nn cho c on v cng nhm tr li cho cu hi u tin: Mnh v c nh ta chng?. Tuy hi th nhng trong lng h vn bit rng con ngi y vn thy chung, son st. y l li ng vng trong tm hn ca c hai ngi yu nhau cng nh, cng thng nh ai ting ht n tnh thy chung. * Qua y, ta thy bao trm c on th l tnh cm nh thng tha thit tip tc m hng chung ca ngh thut ca dao: + Cu th lc bt nhp nhng, uyn chuyn, n gi kia c tro ln do dt trong lng ngi ra i v ngi li. + c bit l qua cch xng h mnh vi ta. y ip t nh dng xoy su vo cm hng ch o l hi c. T rng lp li l khong khng gian cho ni nh tn ti. Mu sc cng nh hng khng t ti bc tranh, lng l, nhng c sc sng. Mu con dao th hin s hot ng. Mu trng lm thanh thot con ngi v mu vng lm cho bc tranh rc r trong hong hn. R rng bc tranh c s ha iu ca mu sc. + Bn cnh ,nhc u du dng trm bng khin c on th mang m hng bng khung, m m nh mt khc ht ru khc ht ru k nim. => C l khc ht ru ny khng ca ai khc l ca ta v cho ngi nhn l mnh. C ta v mnh u cng chung ni nh, cng chung Ting ht n tnh v n tnh su nng y mi cn lu luyn vn vng trong nhng tm hn chung thy. III. Kt bi : C th ni y l on th hay v c gi tr nht trong bi Vit Bc. Cnh thin nhin v con ngi trong y c miu t ht sc tuyt vi v ti p, trn ngp sc sng. V vi ging th ngt ngo, tm tnh khin on th nh mt bn tnh ca v lng chung thy st son ca ngi cch mng i vi c nhn dn, qu hng Vit Bc. - Cch 2: lp kt hp ct ngang v b dc : I. M bi ( nh cch 1). II. Thn bi: 1. Hai cu u : Khi qut ni nh. - Hoa v ngi l nhng g p nht ca ni rng Vit Bc. Hoa l cch ni ca ngh thut tng trng cho thin nhin v cng l mt b phn ca thin nhin. - Trong ni nh ca ngi v, hoa v ngi l hai hnh nh ng hin, soi chiu vo nhau. Hoa l hnh nh p nht ca thin nhin; ngi l sn phm k diu tuyt vi ca to ho. V vy, khi nh ngi th hin ln bong hoa, khi nh hoa th hin ln bng ngi ng ngi ca v p ngi li. 33

2. Tm cu sau : Mt bc tranh thin nhin Vit Bc phong ph, rc r, ti thm tng trng cho v p ca bn ma: a.Trc ht, bc tranh ma ng vi Rng xanh hoa chui ti: - Ma ng xut hin bng mu mt gam mu lnh- nn xanh mnh mng tnh lng ca rng gi gi ra mt x s m m, lng l, xa vngTrn ci nn mu lnh y li ni ln mt gam mu nng ca hoa chui ti ( y c th lin tng : mu ca hoa chui gi ra ngha tng trng cho mu ca cch mng mi c nhen nhm, nh xua i ci lnh ngn nm ca ni rng ma ng ). b.Tip theo,bc tranh ma xun vi M n trng rng - mt ma xun trn ngp mu trng ca hoa m gi s du dng, tinh khit, thanh bch, mng m ca to vt.Hai ting trng rng nh lm cho khp ni rng bng sang hn ln.y l hnh nh giu tnh hin thc nhng thp thong ngha tng trng : n nh gi ln nt p trong sang trong tm hn ca con ngi Vit Bc. C th ni, mu trng ca hoa m l mu sc c trng ca ni rng Vit Bc. c. Bc tranh ma h hin ln trong ni nh ngi i khng ch c mu sc, ng nt, nh sang m cn c c m thanh ngn vang ca ting ve gi h:ve ku rng phch . Ve ku gi h, h v l rng phch chuyn mu .Sng Vit Bc, con ngi thng hay c cm xc bang khung trc nhng hnh nh k l ca rng phch : trong nhng ngy cui xun, n hoa vn nu kn trong nhng k l. Khi ting ve ct ln th chng nht lot tr hoa vng. Cch dng t kh tinh t, nhn mnh s mau l t ngt ca qu trnh chuyn i ca cy l, n din t sc mnh ca nhng trn ma hoa vng khi gi thi, ve ku gi h. d. B bc tranh bn ma kt thc bng bc tranh thu : m thu c nh trng ri qua vm l to thnh khung cnh huyn o. Cnh tng ny thch hp vi vic bc l tm t thm kn dnh cho bc l tm t thm kn dnh cho thi im kt thc nhng cuc ht giao duyn . Cu th gi khng kh thanh bnh,yn , bo hiu s bt u cuc sng yn vui. Cu th cng gi s ho hp gia thin nhin ( rng thu) vi v tr ( trng) vi cuc sng thanh bnh yn vui trong s ho hp ca nhng tm lng nhn i gia ngi i v ngi li. 3. Hnh nh con ngi Vit Bc : - Bn cnh ni nh thin nhin l ni nh con ngi Vit Bc. Con ngi l hnh nh lun c an ci, xen k, ho hp vi thin nhin. Sau mi cu lc ni v hoa l n cu bt ni v ngi . Con ngi gn b khng kht vi thin nhin lm cho thin nhin bt v hoang s v thm c hn. Gia thin nhin gi cm, con ngi hin ln tht bnh d, ng yu v lun gn b vi lao ng : - Hnh nh con ngi trong ma ng hin ln vi mt dng v, t th hin ngang trong lao ng dao gi tht lng; ma xun li gn vi bn tay du dng, cn mn ca cc c gi chut tng si giang ( hnh nh ging nh cnh phim quay chm, khng ch gip ngi c thy r ng nt, hnh khi, ng tc ca ngi lao ng m cn thy c ngh n o, thn trng, t m trong tng cng vic). - Hnh nh C gi hi mng mt mnh trong ma h va gi s cn c, chm ch, kin nhn li va gi ci khng gian bao la, mnh mng ca ni rng Vit Bc. - Nh ngi Vit Bc, ngi v cn nh c ting ht n tnh thu chung . l tm hn, l tnh cm ca nhng con ngi mit mi, chm ch vi cng vic, lng l cu mang trong mnh nhng rung ng, cm xc trc t tri, trc cuc i. III. Kt bi : 34

- Trong b tranh bn mu ny, hoa- ngi u p lung linh, rng r, gn b mt thit vi nhau : hoa ng cnh ngi, ngi ng cnh hoa tt c nh cng lm tn ln v p ca nhau. - Bc tranh nh in r du n ca tm lng nh th vi ci nhn cha chan tnh yu thin nhin, tnh yu con ngi ca nh th.

@/ 5: Phn tch on th trch trong Vit Bc ca T Hu Mnh v mnh c nh ta () Tn tro, Hng Thi, mi nh cy a. * NH HNG : I.M bi ( vn dng cch m bi ca cc trn) II. Thn bi: 1.Bn cu u l li Vit Bc t by vi ngi cn b chin s khi chia tay: Mnh v mnh c nh ta Mi lm nm y thit tha mn nng Mnh v mnh c nh khng Nhn cy nh ni, nhn sng nh ngun ?
-

ip t nh luyn ly trong cu trc cu hi tu t ng dng, trn y thng nh. Cch xng h mnh ta mc mc, thn gn gi lin tng ca dao: Mnh v ta chng cho v Ta nm di o, ta bi th. 15 nm l chi tit thc ch di thi gian t nm 1940 thi khng Nht v tip theo l phong tro Vit Minh, ng thi cng l chi tit gi cm ni ln chiu di gn b thng nh v vn. Cu th mang dng dp mt cu Kiu Mi lm nm bng thi gian Kim Kiu xa cch thng nh mong i hng v nhau. (Nhng l ry c mai ao Mi lm nm y bit bao nhiu tnh). Cm xc m cht dn gian, m cht Kiu. m iu ngt ngo, ging th nng m, tnh cm do vy dt do thit tha. Vit Bc hi v : Mnh v mnh c nh khng Nhn cy nh ni, nhn sng nh ngun?. Cu hi cht cha tnh cm lu luyn, bao hm li dn d kn o: ng qun ci ngun Vit Bc ci ngun cch mng. 2.Bn cu tip theo l ni lng ca ngi v: Ting ai tha thit bn cn Bng khung trong d, bn chn bc i o chm a bui phn li Cm tay nhau bit ni g hm nay

35

-Bng khung, bn chn l hai t ly gi cm, din t trng thi tm l tnh cm bun vui, luyn tic, nh thng, ch mong ln ln cng mt lc. Mi lm nm Vit Bc cu mang ngi cn b chin s, mi lm nm gian kh c nhau, mi lm nm y nhng k nim chin u, gi phi chia tay ri xa lm nhim v mi v tip qun ti th H Ni (10/1954), bit mang theo iu g, bit lu li hnh nh no, tm trng ca ngi v do vy khng trnh khi l ni nim bng khung kh t. -o chm a bui phn li va l mt hon d,va n d : mu o chm, mu o xanh en c trng ca ngi min ni Vit Bc tc gi hng ni nh Vit Bc qua hnh nh c th o chm, chic o, mu o bnh d, n s, mc mc ca vng qu ngho thng du i ni nhng su nng ngha tnh, gp phn khng nh vo s nghip khng chin cu nc. - Cu th Cm tay nhau bit ni g hm nayy tnh cht biu cm bit ni g khng phi khng c iu gii by m chnh v c qu nhiu iu mun ni khng bit phi ni iu g. Ba du chm lng t cui cu l mt du lng trn khun nhc tnh cm ngn di, su lng 3.12 cu tip theo l li tm tnh ca Vit Bc: Mnh i, c nh nhng ngy Ma ngun sui l, nhng my cng m Mnh v, c nh chin khu Ming cm chm mui, mi th nng vai? Mnh v, rng ni nh ai Trm bi rng mng mai gi Mnh i, c nh nhng nh Ht hiu lau xm, m lng son Mnh v, c nh ni non Nh khi khng Nht, thu cn Vit Minh Mnh i, mnh c nh mnh Tn Tro, Hng Thi, mi nh cy a - ip t nh lp i lp li vi nhiu sc thi ngha: nh l ni nh, ghi nh, nhc nh. Hng lot nhng cu hi tu t by t tnh cm tha thit m ca Vit Bc. Tnh cm lu luyn ca ngi a tin, gi i ni nh mong, gi li nim thng theo cch: Thuyn v c nh bn chng Bn th mt d khng khng i thuyn - Vit Bc nhc ngi cn b chin s ng qun nhng nm thng gian lao vt v, hot ng chin u trong iu kin trang b tip t cn th s, thiu thn. Mnh v c nh chin khu Ming cm chm mui, mi th nng vai? +Ming cm chm mui l chi tit thc, phn nh cuc sng khng chin gian kh. V cch ni mi th nng vai nhm c th ha nhim v chng thc dn cp nc, nng vai dn tc ta. 36

Cm xc thng nh xa vng th vo khng gian rng ni, gi ni nim do dt: Mnh v, rng ni nh ai Trm bi rng, mng mai gi +Hnh nh Trm bi rng, mng mai gi gi ni bun thiu vng Trm rng mng gi khng ai thu hi. Ni ngi nh bc bi nh thc vo lng k li. +Tin ngi v sau chin thng v chnh trn ci nn ca s chin thng , lm cho ni bun nh tr nn trong sng. Vit Bc vn mt d khng khng i thuyn, ng thi nhc nh kho lo tm lng son ca ngi cn b chin s. Xin ng qun thi k khng Nht thu cn Vit Minh, ng qun ci ngun cch mng, ng qun chm lo gi gn s nghip cch mng. Mnh i, mnh c nh mnh Tn Tro, Hng Thi, mi nh cy a. III. Kt bi: Tm li, on th trn l ni lng thng nh, l li tm tnh ca Vit Bc. on th trn tiu biu sc thi phong cch T Hu, ging iu th ngt ngo truyn cm, mang m phong v ca dao dn gian, cp n con ngi v cuc sng khng chin. Thng qua hnh tng Vit Bc, tc gi ca ngi phm cht cch mng cao p ca qun dn ta, khng nh ngha tnh thu chung son st ca ngi cn b, chin s i vi Vit Bc. ----------------* 7:Phn tch on th sau trong bi Vit Bc ca T Hu:
Ta v, mnh c nh ta Ta v, ta nh nhng hoa cng ngi. Rng xanh hoa chui ti o cao nng nh dao gi tht lng. Ngy xun m n trng rng Nh ngi ann nn chut tng si giang. Ve ku rng phch vng Nh c em gi hi mng mt mnh. Rng thu trng ri ha bnh Nh ai ting ht n tnh thy chung.

HNG TH NHT A. HNG DN TM HIU : Mi dng th (5 cu lc bt) thc s c vit bi ngi bt gi dn v tinh t. Khi phn tch , c th tch on th ra thnh hai phn: hai dng u v tm dng sau. Trng tm dn vo phn sau, tc l phn to dng bc tranh t bnh v cnh v ngi Vit Bc theo ch : Xun H Thu ng. C th vn dng nhng thut ng ca hi ha nh gi ngh thut miu t ca tc gi. Khng nn sa vo vic t li mt cch rm r nhng iu tc gi t m phi tp trung lm ni bt ti vn dng ngn ng v chn lc chi tit ca nh th. B. DN BI: I. M BI: - Vit Bc , khc ca tr tnh nng nn, m say v nhng l sng ln, n tnh ln ca con ngi cch mng. 37

- Ni nh hng v cnh v ngi qu hng Vit Bc l mt ni dung ni bt ca bi th, c th hin ht sc xut sc trong on th trn. II. THN BI: 1- Hai dng u ca on th va gii thiu ch ca on, va c tnh cht nh mt s a y ni cc phn ca bi th li vi nhau. Ngi ra i ni r: Ta v, ta nh nhng hoa cng ngi. Trong ni nh ca ngi i, cnh vt ln con ngi Vit Bc ha quyn vi nhau thnh mt th thng nht. 2- Trong tm dng th tip theo, tc gi to dng mt b tranh t bnh v Vit Bc theo ch Xun H Thu ng. Ngi bt to hnh ca nh th t ti trnh c in. Bt php miu t nht qun: cu lc ni cnh, cn cu bt dnh v ngi. - Cnh ma ng. Mu hoa chui ti lm tr li mu xanh trm tch ca rng gi. S i chi hai mu xanh y rt t. Hnh nh con ngi c ni ti sau chnh l im sng di ng ca bc tranh. Tc gi tht kho gi con dao tht lng ngi i trn o cao khin hnh nh tr nn ni bt. - Cnh ma xun bng gam mu trng. Xun v,rng hoa m bng n. Mu trng tinh khit ca n lm chong ngp lng ngi. m iu hai ch trng rng din t rt t sc xun ni ni rng v cm gic ngy ngt trong lng ngi ngm cnh. Ngi an nn c dng v khoan thai rt ha hp vi bi cnh. T chut va mang tnh cht ca ng t va mang tnh cht ca tnh t. -Cnh ma h. Gam mu vng c s dng t a. l mu ca ting ve quyn ha vi mu vng ca rng phch thay l. Do cch din t ti tnh ca rng phch, ta c cm tng ting ve gi dy sc vng ca rng phch v ngc li sc vng ny nh th gic ha ting ve. Hnh nh c gi hi mng mt mnh xut hin cn bng li nt t y sc gi trn. N c kh nng khi dy trong ta nhng xc cm ngt ngo - Cnh ma thu vi nh trng du mt, m m. Trn nn bi cnh y, ting ht n tnh thy chung ai ct ln nghe tht m lng. y l ting ht ca ngy qua hay ting ht ca thi im hin ti ang ngn nga trong lng ngi sp phi gi t Vit Bc? III. KT BI: on th c v p lng ly c vit bng mt ngi bt iu luyn. c n, n tng su sc cn li l ngha tnh i vi qu hng cch mng dng nn cng ha. HNG TH HAI A. HNG DN TM HIU : y l trong nhng on th hay nht ca bi th Vit Bc.Trong qu trnh phn tch cn lm ni r ni nh da dit ca nh th v thin nhin th mng ni ni rng Vit Bc v con ngi ni giu tnh nng ngha y. Qua , thy c T Hu l mt hn th ti hoa, mt 38

cy bt yu thng da dit, gn b su nng vi nhn dn, vi qu hng t nc. B. HNG DN LM BI: 1. Cm xc ch o ca on th: Ta v, mnh c nh ta Ta v, ta nh nhng hoa cng ngi. Khc do u y lm thong bay ni dung ca c on th: Ni nh da dit v thin nhin th mng ni ni rng Vit Bc v con ngi ni n tnh thy chung y. * Cp t ta mnh: Mt th php ngh thut c o, khi ngun cho dng mch nh thng tri chy. * Ta v mnh c nh ta l cu hi tu t c dng lm ci c bc l tnh cm ca chnh bn thn mnh: Ta v ta nh nhng hoa cng ngi. 2. Thin nhin v con ngi Vit Bc (hoa v ngi): 2.1. Thin nhin: p nh mt bc tranh t bnh, hin ln cc cu lc: - Ma ng: Rng xanh hoa chui ti - Ma xun: Ngy xun m n trng rng - Ma h : Ve ku rng phch vng - Ma thu : Rng thu trng ri ha bnh 2.2. Con ngi: Hin ln cc cu bt: Con ngi Vit Bc l linh hn ca bc tranh th, l trung tm ca ni nh mnh mang. 3. nh gi tng hp bc tranh th kp hoa v ngi: * Thin nhin v con ngi ha quyn, qun qut bn nhau v im t cho nhau. * Ngh thut ip cu trc ng php, i trt t c php, ip t c nh th s dng rt thnh cng. * Nhp th, m iu th hi ha, mm mi, uyn chuyn, lm say lng ngi. * Cch xng h mnh ta rt gn vi iu ht giao duyn trong kho tng ca dao dn ca. * S kt hp iu luyn, hi ha gia ngh thut th ca vi cc yu t hi ha, m nhc, in nh chng t T Hu l mt ngi ngh s ti hoa, yu cnh, yu ngi, yu qu hng t nc su nng. **** 8: Phn tch on th sau y trong bi Vit Bc ca T Hu:
Nhng ng Vit Bc ca ta, Nghn m thm thm sng dy, m m rm rp nh l t n pha bt sng nh ngy mai rung. ln. Qun i ip ip trng trng, Tin vui chin thng trm min, nh sao u sng, bn cng m Ha Bnh, Ty Bc, in Bin vui nan. v. Dn cng uc tng on, Vui t ng Thp, An Kh, Bc chn nt , mun tn la Vui ln Vit Bc, o De, ni

39

bay.

Hng.

A. HNG DN TM HIU : - yu cu phn tch mt on th rt tiu biu cho ging s ca ca T Hu bi Vit Bc. Vic vn dng kin thc v lch s dn tc soi sng ni dung miu t trong on th l rt cn, nhng nht thit phi trnh cc xu hng lm bi sau y: + Thay th vic phn tch ngh thut din t ca tc gi bng vic k l di dng v cc s kin hoc bi cnh c gi nhc rt c ng trong on th. + Ch nhn mnh tnh chnh xc s hc ca on th m qun khm ph tnh chnh xc vn hc ca n c th hin qua cch dng t, cch kin to hnh nh, cch a a danh vo th... - Ngoi ra, khi thc hin ny, cn c thc lm sng t c trng phong cch ngh thut ca T Hu c th hin qua on th. B. DN BI: I. M BI: - Vit Bc l mt bi th hay ca T Hu v l mt thnh tu xut sc ca nn th khng chin chng Php 1945 1954. - Ni dung cm xc chnh ca bi th l ni nh mt ni nh hng ti nhiu i tng c th va khc bit va thng nht vi nhau. on th sau, ni nh nh xoy vo nhng ngy thng ho hng ca cuc khng chin (trch dn) II. THN BI: 1- Trong tm cu u, nh th v li rt sng ng hnh nh nhng m Vit Bc trong ma chin dch. Ban ngy k th nh ph c lit, nhng ban m th u th thuc v chng ta. Hai t ca ta nm cui cu th nht th hin r thc lm ch ca ngi khng chin i vi qu hng, t nc. + Kh th ra trn bng bng ca qun ta c miu t ht sc chn thc bng nhng hnh nh gn guc, khe khon; bng nhng t tng hnh, tng thanh chnh xc; bng mt so snh thong nhn qua khng c g mi m nhng thc cht li c v: m m rm rp nh l t rung. Sau Ton quc khng chin trong v s hnh nh quanh ta th hnh nh con ng, nhng con ng p mnh vo mt ta, tm c ta nhiu nht. Con ng l mt s ( Nguyn Tun- ng vui) + Nt lng mn trong i sng khng chin cng c ni ti bng hnh nh va giu ngha t thc, va thm m tnh tng trng: nh sao u sng, bn cng m nan. + Tuy m t cnh ban m, nhng bc tranh th ca T Hu li giu chi tit ni v nh sng: nh sng ca sao tri, ca la uc, ca n pha... S so snh n pha bt sng nh ngy mai ln tuy c v cng iu nhng phn nh ng nim phn chn trn ngp lng ngi khng chin. 2- bn cu th sau, th hin khng kh chin thng, tc gi lp li nhiu ln t vui v a vo th mt lot a danh thuc c 3 min Bc, Trung, Nam, quyn ho, xon xut vi nhau. So vi nhng nh 40

th khc nh Quang Dng, Hong Cm, cch s dng a danh ca T Hu vn c nhng nt ring c o. III. KT BI: - on th thc s lm sng dy khng kh ho hng ca mt thi k lch s khng th no qun. - Qua on th, ta thy r T Hu qu l ngi chp s trung thnh ca cch mng v l nh th c kh nng to dng nhng bc tranh honh trng v lch s dn tc. ----------------- 9 Nhn nh v bi th Vit Bc ca T Hu, c kin cho rng: Bi th Vit Bc ca T Hu l khc tnh ca v cng l khc anh hng ca v cuc khng chin v con ngi khng chin. Qua on trch Vit Bc trong sch gio khoa, anh (ch) hy lm sng t kin trn. @/. HNG DN TM HIU : bi yu cu lm sng t kin Bi th Vit Bc ca T Hu l khc tnh ca v cng l khc anh hng ca v cuc khng chin v con ngi khng chin. Hc sinh phi bit chn lc cc dn chng trong on trch Vit Bc sch gio khoa lm sng t kin trn. @/. HNG DN C TH: 1. Vit Bc vi v p ca cnh v ngi: Nt c o ca cnh Vit Bc. S ha quyn gia cnh v ngi. 2. Vit Bc ho hng trong chin u: Khung cnh s thi. Vai tr Vit Bc trong cch mng v khng chin. 3. Vit Bc trong cm hng v ngy mai: V ra vin cnh ti p. D on ngn nga s tha ha. -------------------------------------------------------------

@/ Hai bi th trong khng chin chng M 1. T NC

( Trch Mt ng kht vng ca Nguyn Khoa im ) I.nh hng kin thc c bn: 1. Nhng im c bn v nh th Nguyn Khoa im: - Nguyn Khoa im sinh nm 1943, huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu .ng sinh trng trong mt gia nh tr thc cch mng. - Nguyn Khoa im l mt trong nhng nh th tiu biu cho th h th tr nhng nm chng M.Th giu cht suy t, xc cm dn nn, th hin tm t ca ngi tr thc tham gia tch cc vo cuc chin u ca nhn dn. - Nguyn Khoa im c tng gii thng Nh nc v vn hc v ngh thut nm 2000. - Tc phm chnh : t ngoi ( 1972); Mt ng kht vng (trng ca, 1974); Ngi nh c ngn la m ( 1986) 2. Hon cnh v mc ch sng tc bn trng ca Mt ng kht vng: 41

- Hon cnh sng tc : Trng ca Mt ng kht vng vit nm 1971, ti chin khu Tr- Thin, gia khng kh sc si chng M ca c dn tc. - Mc ch: Thc tnh tui tr thnh th cc vng tm chim min Nam nhn r b mt xm lc ca quc M, hng v nhn dn,t nc,ng dy xung ng u tranh ho nhp vi cuc chin u ca ton dn tc. 3. V tr v ni dung on trch t nc : - on trch t nc c trch phn u chng V ca trng ca Mt ng kht vng . - on th l nhng cm nhn mi m ca nh th v t nc trn nhiu bnh din ( chiu di ca lch s,chiu rng ca a l, b dy ca vn ho, phong tc).Qua , nh th khng nh t tng ln : t nc l ca Nhn dn, v Nhn dn chnh l ngi lm ra t nc. 4.Mch vn ng ca t tng v cm xc ca on th t Nc: - on trch gm hai phn: + 42 cu u - Cm nhn v t nc trong tnh ton vn cc phng din nhiu mt : a l, lch s, vn ho, tm hn v li sng. + 46 dng cui - Cm nhn v t nc : t Nc ca nhn dn . - Gia hai phn ca on trch khng c s tch bit rnh mch v ni dung : Phn no cng vo cng th hin s cm nhn v t nc qua cc phng din a l, lch s,tm hn v li sng ca Ngi Vit. - Tuy nhin, nu ch , ta s thy mi phn c nhng trng tm khc nhau trong ni dung t tng v cm xc + phn 1 ca on trch, t Nc c cm t nhng g gn gi, bnh d trong cuc sng hng ngy, ri m rng ra vi Thi gian ng ng Khng gian mnh mng trong nhng truyt thuyt v thi gian xy dng v bo v t nc. Sau , cm nhn v t Nc hng vo s pht hin v t nc trong mi con ngi. + phn 2, cm nhn v t Nc cng m ra theo cc bnh din khng gian a l, thi gian lch s, chiu su vn ho v tm hn dn tc.Nhng tt c cc bnh din y u c nhn nhn v pht hin t mt t tng nht qun, bao trm : t Nc ca nhn dn, chnh nhn dn lm nn t nc .S cm nhn y c gi ra t bao thng cnh thin nhin, bao a danh gn vi tn ngi bnh d ( ng c..b im..) Sau ,nh th hng n lch s bn nghn nm vi nhng lp ngi khng ai nh mt t tn, gin d v bnh tm chnh h lm nn t nc... 5/Ni dung v ngh thut trong tng phn b cc .ca on th: a/ Phn 1:Nhng khm ph v pht hin mi m,c chiu su ca tc gi qua cch cm nhn v t Nc t cc phng din : * Phng din lch s- vn ho: - t nc hnh thnh, gn lin vi qu trnh lch s v mt nn vn ho lu i. + Gn vi nhng cu chuyn c tch, ca dao + Gn vi truyn thng vn ho, qu trnh hnh thnh phong tc tp qun (n tru, bi tc) - t nc ln ln trong cuc sng lao ng vt v chinh phc thin nhin v nhng cuc khng chin chng ngoi xm ( ht go, ci ct, ci ko; cy tre,) - t nc gn vi nhng con ngi sng n ngha, thu chung. => Ging th trm lng, trang nghim va tm tnh tha thit qua nhng cht liu vn ho dn gian quen thuc, hnh nh th gn gi, gi c chiu su ca khng gian, thi gian lch s vi nhng thng trm ca dn tc, t khng nh t nc khng xa xi, tru tng m lun hin hu trong nhng g gn gi, thing ling nht ca cuc sng, tm hn mi ngi. 42

*Phng din khng gian, thi gian: - V khng gian a l: t nc mnh mng: + L ni sinh sng ca mi ngi ( sinh ra, ln ln, i hc, trng thnh v nhng nhng rung ng u i,) + L ni, sng, rng, bin. + L khng gian sinh tn ca cng ng dn tc qua bao th h. - V thi gian lch s: di ng ng t xa xa, gn lin vi truyn thuyt cc dn tc anh em cng chung con Rng, chu Lc v truyn thuyt dng nc ca vua Hng cng ngy gi T. => S dng sng to cc hnh tng ngh thut t ca dao, truyn thuyt dn gian gn gi va gi nhng lin tng mi m giu cht th th hin nim yu thng, t ho v t nc mun mu, mun v tri rng theo khng gian v di theo thi gian lch s 4000 nm dng nc v gi nc * Nhn nh trch nhim vi t nc: - Khng nh mi quan h gn b gia c nhn vi t nc: t Nc ho thn, kt tinh trong mi con ngi; S sng ca mi con ngi khng ch thuc v c nhn m cn thuc v t nc. - Nhn nh phi c trch nhim vi t nc: Bit n ci ngun, t tin; on kt, gi gn v pht trin t nc. => on th mang tnh chnh lun nhng khng gio hun kh khan m rt chn thnh v l li tm tnh,nhn nh, t dn mnh, dn ngi tha thit. b.Phn 2: T tng t Nc ca nhn dn: * Cch nhn v cc thng cnh a l: - Lit k mt lot nhng k quan thin nhin tri di t bc vo Nam, khng nh mi a danh ch tr thnh thng cnh khi gn vi tm hn, tnh cch v l sng ca dn tc trong qu trnh dng nc v gi nc ( truyn thng thu chung, tnh ngha; hiu hc; xy dng t nc v chng ngoi xm,) => Kt cu qui np, i t lit k cc hnh tng c th n khi qut mang tnh trit l su sc, khng nh chnh nhn dn to dng ln t nc; chnh nhn dn t tn, ghi du vt trn mi tc t ngn ni, con sng ny. * Khng nh v t ho v vai tr ln lao ca nhn dn: Lm ra t nc, sng to nn vn ho, bo v v gn gi, truyn li cho th h sau cc gi tr vt cht v tinh thn (bao gm c nhng anh hng c tn tui v v vn nhng con ngi v danh, bnh d) => Cu th t Nc ny l t Nc ca nhn dn l li kt, khi qut t tng, cm hng ch o, bao trm c on trch v chngV. 6. nh gi chung v ni dung v ngh thut tc phm : 1. Ngh thut: - Cc cht liu ca vn ho dn gian c s dng nhun nh, sng to gi ln mt khng gian ngh thut gn gi, y cm xc. - Tnh hin i th th t do, cu th co dui linh hot kt hp suy tng, trit l, ging th tr tnh- chnh tr su lng, thit tha. 2. Ni dung: a ra nhng cm nhn mi m v v p ca t nc qua nhiu bnh din, c bit nhn mnh t tng t Nc ca nhn dn. B. Mt s dng v gi lm bi: I. Mt s dng v cu hi ti hin : *Cu 1: Anh/ ch hy trnh by nhng hiu bit v tc gi Nguyn Khoa im, hon cnh ra i v mc ch sng tc ca bn trng ca Mt ng kht vng? * Gi : Hc sinh cn ti hin c 3 : 43

- Nhng im c bn v nh th Nguyn Khoa im: + Nguyn Khoa im sinh nm 1943, huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu .ng sinh trng trong mt gia nh tr thc cch mng. + Nguyn Khoa im l mt trong nhng nh th tiu biu cho th h th tr nhng nm chng M.Th giu cht suy t, xc cm dn nn, th hin tm t ca ngi tr thc tham gia tch cc vo cuc chin u ca nhn dn. Nguyn Khoa im c tng gii thng Nh nc v vn hc v ngh thut nm 2000. + Tc phm chnh : t ngoi ( 1972); Mt ng kht vng (trng ca, 1974); Ngi nh c ngn la m ( 1986) - Hon cnh v mc ch sng tc bn trng ca Mt ng kht vng: + Hon cnh sng tc : Trng ca Mt ng kht vng vit nm 1971, ti chin khu Tr- Thin, gia khng kh sc si chng M ca c dn tc. + Mc ch: Thc tnh tui tr thnh th cc vng tm chim min Nam nhn r b mt xm lc ca quc M, hng v nhn dn,t nc,ng dy xung ng u tranh ho nhp vi cuc chin u ca ton dn tc. * Cu 2: Anh/ ch hy trnh by v tr v ni dung on t Nc trch trong trng ca Mt ng kht vng ca Nguyn Khoa im? *Gi : - on trch t nc c trch phn u chng V ca trng ca Mt ng kht vng . - on th l nhng cm nhn mi m ca nh th v t nc trn nhiu bnh din ( chiu di ca lch s,chiu rng ca a l, b dy ca vn ho, phong tc).Qua , nh th khng nh t tng ln : t nc l ca Nhn dn, v Nhn dn chnh l ngi lm ra t nc. II. Mt s dng vn dng : @/1: Phn tch on th sau trch trong bi t Nc (trng ca Mt ng kht vng) ca nh th Nguyn Khoa im: Khi ta ln ln t Nc c ri Cng bit ci u nh ngy gi T * nh hng 1 A. M bi: - t nc l ngun cm hng ch o trong sng tc vn hc, c bit l trong th ca hin i. Mt trong nhng nh th tiu biu ca giai on chng M l Nguyn Khoa im th hin nhng cm nhn v suy ngh ca mnh v t nc trong trng ca Mt ng kht vng. on th (hai mi chn dng th u) c th xem nh mt s nh ngha v t nc qua nhng hnh tng c th, sinh ng, y gi cm, vi ging th si ni, thit tha. - Chuyn . B. Thn bi: Hnh nh t nc trong on th hin ln mun mu mun v, sinh ng l thng, lng ng trong tm tng ta qua nhng lin tng k th. ngha v t nc c nh th din t qua chiu di thi gian t nc c t lu i v qua chiu rng ca khng gian t nc l ci ngun ca dn tc. I. t nc c t lu i : 44

Khng nh ngha bng nhng s liu, nhng khi nim tru tng, nh th gip ta cm nhn ngha t nc bng nhng iu tht c th, thn thuc, bnh d : 1. t nc c t ngy qua nhng cu chuyn dn gian ca dn tc vi nhng thn thoi, truyn thuyt, c tch nh S tch tru cau, Thnh Ging... : Khi ta ln ln t Nc c ri t Nc c trong nhng ci ngy xa ngy xa... m thng hay k t Nc bt u vi ming tru by gi b n t Nc ln ln khi dn mnh bit trng tre m nh gic S tch tru cau biu hin tnh ngha v chng gn b thy chung. Truyn Thnh Ging th hin tinh thn bt khut chng gic ngoi xm ca dn tc ta t thi dng nc. Qua li k ca ngi m thn yu, tui th ta thm m nhng tnh cm u i v t nc thn thng. 2. t nc cn gn vi nhng thun phong m tc: Hnh nh Tc m th bi sau u (vi v ng c nhn mnh bng tr t ng kh th) th hin lng t ho v bn sc vn ho dn tc, khng bao gi b mai mt, d phi tri qua hng ngn nm Bc thuc. 3. t nc cng c nhn chn t li sng giu tnh nng ngha: Cha m thng nhau bng gng cay mui mn (Ly t cu ca dao : Tay bng a mui chn gng Gng cay, mui mn xin ng qun nhau 4. t nc cng c nhn chn t ngn ng. Gn gi nht l mi nh che ma tr nng (Ci ko, ci ct thnh tn) n quy trnh lm ra ht go ht ngc nui sng con ngi: Ht go phi mt nng hai sng xay, gi, gin, sng t Nc c t ngy .. 5. th cht quay v cuc sng i thng gn b vi mi con ngi: t l ni anh n trng Nc l ni em tm cng l ni khc ghi nhng k nim th mng tuyt vi : t Nc l ni ta h hn t Nc l ni em nh ri chic khn trong ni nh thm 6. t nc cn l khng gian m l, hng v qua cch khc ho ca ca dao- dn ca: t l ni con chim phng hong bay v hn ni bc/ Nc l ni con c ng ng mng nc bin khi II. t nc l ci ngun ca dn tc: 1. Cng vi thi gian ng ng, hnh nh t nc cn tri rng trong khng gian mnh mng, ni pht sinh v pht trin ca cng ng dn Vit t thu s khai, qua truyn thuyt Con Rng chu Tin:t l ni Chim v/ Nc l ni Rng / Lc Long Qun v u C/ ra ng bo ta trong bc trng 45

2. Cho nn t nc lun tim tng mi quan h gia cc th h qu kh, hin ti v tng lai: Nhng ai khut/ Nhng ai by gi, v Con chu chuyn mai sau Tt c u thc su sc v ngun gc t tin, khng bao gi c qun ci ngun dn tc- Hng nm n u lm u/ Cng bit ci u nh ngy gi T- on kt thnh mt khi, cng vun p cho t Nc vn trn, to ln. C. Kt bi: Nguyn Khoa im, qua on th trn, nu nhng nh ngha a dng, phong ph v t nc, t chiu su ca vn ha vn tc, chiu di ca thi gian lch s n chiu rng ca khng gian t nc. Nh th cng vn dng rng ri cc cht liu vn ha dn gian, t truyn thuyt lch s, phong tc, tp qun n sinh hot, lao ng ca dn tc ta, kt hp vi nhng hnh nh, ngn ng ngh thut m tnh dn tc v giu cht tr tu. * nh hng 2: Trn c s cm v hiu on th , hc sinh trnh by c cm nhn ca mnh v on th bng nhiu cch , nhng cn lm r nhng khm ph v pht hin mi m,c chiu su ca tc gi qua cch cm nhn v t Nc b dy vn ho, phong tc ( vn ho vt cht v vn ho tinh thn): - t nc hnh thnh, gn lin vi qu trnh lch s v mt nn vn ho lu i. + Gn vi nhng cu chuyn c tch, ca dao + Gn vi truyn thng vn ho, qu trnh hnh thnh phong tc tp qun (n tru, bi tc) - t nc ln ln trong cuc sng lao ng vt v chinh phc thin nhin v nhng cuc khng chin chng ngoi xm ( ht go, ci ct, ci ko; cy tre,) - t nc gn vi nhng con ngi sng n ngha, thu chung. => Ging th trm lng, trang nghim va tm tnh tha thit qua nhng cht liu vn ho dn gian quen thuc, hnh nh th gn gi, gi c chiu su ca khng gian, thi gian lch s vi nhng thng trm ca dn tc, t khng nh t nc khng xa xi, tru tng m lun hin hu trong nhng g gn gi, thing ling nht ca cuc sng, tm hn mi ngi. -------------@/ 2 Mt on trong trng ca Mt ng kht vng, nh th Nguyn Khoa im vit: Nhng ngi v nh chng cn gp cho t Nc nhng ni Vng Phu Gi trm mu trn trm dng sng xui Anh hoc ch hy phn tch on th trn lm ni bt t tng t Nc ca Nhn dn ca Nguyn Khoa im. A. YU CU: T tng t Nc ca nhn dn l t tng c bn, im quy t mi cch nhn v t nc, cng l ng gp ca Nguyn Khoa im lm su sc thm nim v t nc ca th chng M cu nc v lm su sc thm nhn thc v Nhn dn, t Nc. Qua vic phn tch on th trn, bi lm phi lm bt t tng t Nc ca nhn dn ca nh th. 46

B. HNG DN LM BI: 1. on th trn, t Nc c quy t bng mt lot nhng hnh nh, nhng hin tng, nhng a danh, nhng danh nhn m bt c ngi Vit Nam no cng nhn ra: Hn Trng Mi, ni Vng Phu, voi Hng Vng, nga Thnh Ging, ni Bt, non Nghing, vnh H Long hay nhng a phng mang tn nhng ng c, ng Trang, B en, B im v.v. Cch nhn ca tc gi v nhng thng cnh, v a l l mt cch nhn c chiu su v l mt pht hin mi m: Nhng ngi v nh chng cn gp cho t Nc nhng ni Vng Phu Nhng ngi dn no gp tn ng c, ng Trang, B en, B im Nhng cnh quan thin nhin k th ca t nc khp Bc Trung Nam ( vng phu, hn Con Cc, Con G hay hn Trng Mi v.v..) c tip nhn, cm th qua tm hn v qua lch s ca dn tc. Nu khng c nhng ngi v mn mi nh chng qua cc cuc chin tranh v li tn th cng khng c s cm nhn v ni Vng Phu; nu khng c truyn thuyt Hng Vng dng nc th cng khng c th c s cm nhn nh vy v v hng v ca vng ni i xung quanh n vua Hng Tc gi lit k hng lot hin tng ri quy np i n mt khi qut su sc: Ni sng ny v cuc i ca dn tc l mt: V u trn khp rung ng g bi Chng mang mt dng hnh, mt ao c, mt lt sng ng cha i t nc bn nghn nm i u ta cng thy Nhng cuc i ha ni sng ta 2. Khi ngh v bn nghn nm t nc, nh th khng im li cc triu i, cc anh hng ni ting, m nhn mnh n v vn nhng con ngi v danh, bnh d, sinh ra, ln ln, lao ng v nh gic t th h n tip ni th h kia: C bit bao ngi con gi, con trai/ Trong bn nghn lp ngi ging ta la tui/ H sng v cht/ Gin d v bnh tm/ Khng ai nh mt t tn/ Nhng h lm ra t Nc Nhng con ngi v danh v bnh d y gn gi v truyn li cho cc th h sau mi gi tr vn ha, vn minh, tinh thn v vt cht ca t nc, ca dn tc: ht la, ngn la, ting ni, ngn ng dn tc, c tn x, tn lng H cng l nhng ngi: C ngoi xm th chng ngoi xm C ni th th vng ln nh bi 3. T tng ct li, im hi t v cng l cao im ca cm xc tr tnh l t tng t Nc ny l t Nc Nhn dn (nm cui on trch). Cng t im ny, chng ta hiu thm nhng th trn. V khi ni n t Nc ca Nhn dn, mt cch t 47

nhin, tc gi tr v vi ngn ngun phong ph p ca vn ha, vn hc dn gian m tiu biu l ca dao. V p tinh thn ca nhn dn, hn u ht, c th tm thy trong ca dao, dn ca, truyn c tch: t Nc ca Nhn dn, t Nc ca ca dao thn thoi Cu th hai v song song, ng ng l mt cch nh ngha v t Nc tht gin d m cng tht c o. Trong c kho tng ca dao, dn ca, y tc gi ch chn lc ba cu ni v ba phng din quan trng nht ca truyn thng nhn dn, dn tc: tht say m trong tnh yu (Yu em t thu trong ni), qu trng tnh ngha (qu cng cm vng nhng ngy ln li) nhng cng tht quyt lit trong cm th v chin u (Trng tre i ngy thnh gy i tr th m khng s di lu). Chng ta li gp cch vn dng vn ca dao, dn ca mt cch sng to: khng lp li nguyn vn m ch s dng v hnh nh ca ca dao, vn gi nh n cu ca dao nhng li tr thnh mt cu, mt th gn b trong mch th ca bi. 4. T tng t Nc ca Nhn dn ca Nguyn Khoa im thc ra l s k tha v pht trin t tng t nc ca nhn dn manh nha trong lch s xa xa, tri qua cuc khng chin chng Php v y l chng M.. Nhng nh t tng ln, nhng nh vn ln ca dn tc tng ni ln nhn thc v vai tr ca nhn dn trong lch s (Nguyn Tri, Nguyn nh Chiu, Phan Bi Chu) hoc cm thng su sc vi s phn ca nhn dn, ca mi lp ngi trong nhn dn (Vn chiu hn, Truyn Kiu ca Nguyn Du). n nn vn hc hin i, c soi sng bng t tng XHCN, bng quan im mc xt v nhn dn v ny n t trong thc tin v i ca cuc cch mng mang tnh nhn dn su sc, vn hc t sau Cch mng thng Tm t n mt nhn thc su sc v nhn dn v cm hng v t nc mang tnh dn ch cao. Th ca khng chin chng Php l mt v d tiu biu (Tnh sng ni ca Trn Mai Ninh, t nc ca Nguyn nh Thi, Bn kia sng ung ca Hong Cm). n giai on chng M, t tng t nc ca Nhn dn mt ln na c nhn thc su sc thm bi vai tr v nhng ng gp to ln, nhng hi sinh v vn ca nhn dn trong cuc chin tranh di lu v cc k c lit ny. T tng y c cc nh th lp tr thi chng M cu nc pht biu mt cch thm tha qua s tri nghim ca chnh mnh nh nhng thnh vin ca nhn dn, cng chia s mi gian lao, hi sinh v c s ch che, m bc, nui dng ca nhn dn (Hi m rm ca Nguyn Duy, cc trng ca Nhng ngi i ti bin ca Thanh Tho v ng ti thnh ph ca Hu Thnh u tp trung ni v nhng gng mt ca cc con ngi bnh thng, v danh trong nhn dn v khng phi ngu nhin m u bt u bng hnh nh ngi m). C. KT LUN: 48

-y l on th tr tnh chnh lun. Cht chnh lun nm trong t tng ca tc gi: thc tnh tinh thn dn tc ca th h tr thnh th min Nam, dt khot ng v pha nhn dn v cch mng trong cuc khng chin chng M ang din ra quyt lit. on th th hin c nhng ch mnh ca th Nguyn Khoa im: kt hp cm xc v suy ngh, chnh lun v tr tnh. -Thnh cng ca on trch l vic to ra mt khng kh, ging iu, mt khng gian ngh thut ring y mu sc s thi, a ngi c vo th gii gn gi, m l v giu sc bay bng ca ca dao, truyn thuyt, ca vn hc dn gian, nhng li mi m qua cch cm nhn v t duy hin i vi hnh thc cu th t do. chnh l nt c sc thm m, thng nht vi t tng t Nc ca Nhn dn t Nc ca ca dao thn thoi trong on th. -------------------------------------------------------------------------------------------------------@/ 3: T hai cu th : t Nc ny l t Nc ca Nhn dn t Nc ca Nhn dn, t Nc ca ca dao thn thoi. Anh/ch hy pht biu ch v cch th hin ch ca tc gi Nguyn Khoa im trong on trch t Nc( trch Mt ng kht vng). * Gi Cn c vo kin thc c bn ca on th, c bit l ni dung v hnh thc th hin ca hai cu th, hc sinh cn lm r 2 theo yu cu ca : - Ch ca bi th : T tng t Nc ca Nhn dn ( Hc sinh cn phn tch r t tng ny). - Cch th hin ch ca tc gi : dng mt t nc dn gian ( t nc ca ca dao thn thoi) ni ln t tng t Nc ca Nhn dn. y l cch th hin mang tnh ngh thut, va ph hp, va gn gi, d cm nhn, d i vo lng ngi. @/ 4: Cm nhn ca anh/ ch v on th sau y trong on trch t Nc (trch trong Mt ng kht vng ) ca nh th Nguyn khoa im :
Khi ta ln ln t nc c ri t nc c t ngy .

@/ 5. Anh (ch) hy trnh by nhng cm nhn v on th sau y trong on trch t nc (Trch trng ca Mt ng kht vng) ca Nguyn Khoa im :
t l ni anh n trng . Lc Long Qun v u C ra ng bo trong bc trng.

@/ 6: Cm nhn ca anh / ch v hai cu th trong on trch t Nc trch Mt ng kht vng ca Nguyn Khoa im : i t Nc bn ngn nm i u ta cng thy Nhng cuc i ho ni sng ta. Gi : Hc sinh cn lm r cc - V sao nh th li ni Nhng cuc i ho ni sng ta? T phn tch lm r ngha su sc ca t duy th mi m ny ca tc gi : trong ni sng ( hay rng hn l 49

cc danh lam thng cnh, di tch lch s ) u c hn dn tc, cuc sng, ni nim dn tc gi vo trong . T duy th ny em n cho ta mt cch nhn mi m v ca t Nc.( h/s cn m rng, chng minh v bn lun thm v cc di tch, thng cnh : hn Vng Phu, Vnh H Long)

* 7 : Anh / ch hy bnh lun hai cu th sau y trong on trch t Nc ca Nguyn Khoa im : Trong anh v em hm nay u c mt phn t Nc. * Gi - t trong mch cm xc ca on th, hai cu th th hin s khm ph, pht hin mi m v su sc v t Nc : t Nc c trong mi con ngi ca dn tc Vit Nam, trong anh v trong em,ai cng c t Nc trong tm hn, mu tht mnh. y l mi quan h bin chng gia t Nc v mi ngi, gia cng ng v thnh vin ca dn tc. - t Nc cho ta nhng gi tr vt cht, tinh thn mi ngi chng ta lun t ho l ngi Vit Nam.T mi ngi phi bit gn b v san s, phi c trch nhim dng xy t Nc. - Ch cch ni ca nh th mc mc, gin d , va c th, va khi qut v mi quan h gia t nc v nhn dn --------------------------------------------

2.SNG (Xun Qunh)

I/ KIN THC C BN V TC GI, TC PHM 1. VI NT V CUC I V TH XUN QUNH: 1. Tiu s: (Tiu dn SGK) - Cuc i a oan, nhiu thit thi, lo u, vt v, tri tim a cm, lun khao kht tnh yu, gn b ht mnh vi cuc sng, lun chm cht nng niu hnh phc bnh d, i thng. - Ci Ti giu v p n tnh, rt thnh tht, giu c hi sinh, v tha. Xun Qunh kht vng sng, kht vng tnh yu chn thnh, mnh lit lun gn vi cm thc lo u v s phai tn, v, nhng d cm bt trc 2. Th Xun Qunh - Xun Qunh l nh th ca hnh phc i thng. Th ch l ting lng ca mt tm hn ti tr, lun kht khao tnh yu, hnh phc bnh d i thng. Trong s cc nh th hin i Vit Nam, Xun Qunh xng ng c gi l nh th tnh yu. Ch vit nhiu, vit hay v tnh yu trong Sng l mt bi th c sc. - c im ni bt trong th tnh yu ca Xun Qunh l ch va kht khao mt tnh yu l tng v hng ti mt hnh phc bnh d thit thc: n Xun Qunh, th hin i Vit Nam mi c mt ting ni by t trc tip nhng kht khao tnh yu va hn nhin chn thc, va mnh lit si ni ca mt tri tim ph n. - Tc phm chnh- Cc tp th : T tm - Chi bic (1963), Hoa dc chin ho (1968), Gi lo ct trng (1974), Li ru trn mt t (1978), Bu tri trong qu trng (1982), Hoa c may (1989), T ht (1984)... 2/ Xut x v hon cnh sng tc: -Sng l bi th c in trong tp Hoa dc chin ho (1968). - Bi th c sng tc nm 1967 trong chuyn i thc t vng bin Dim in (Thi Bnh). 50

- L mt bi th c sc vit v tnh yu, rt tiu biu cho phong cch th Xun Qunh. Bi th bc l mt kht vng va hn nhin, chn tht va da dit, si ni v tnh yu mnh lit rng ln v vnh hng ca tri tim ngi ph n. 3. B cc v mch cm xc ca bi th: - Hai kh th u : Tm hn ang yu t nhn thc v nhng trng thi tm l tht kh l gii ca mnh v nim khao kht vn ti nhng min bao la ca tnh yu phng khong - 5 kh th k tip : Sng tip tc l i tng suy t v tnh yu v ni nh tha thit , cao c, bn vng , tri qua th thch nghit ng tnh yu cng thm thit v bt dit - 3 kh th cui : Kht vng tnh yu ho trong cuc i chung ci ring ca la i mi mi vnh hng . T nh th th hin tm hn mnh chn thnh , si ni , mnh lit , mnh dn bc l kht vng tnh yu giu c hy sinh ca ngi ph n 4. ngha hnh tng sng v nhp iu bi th - Sng l hnh tng n d ca tm trng ngi con gi ang yu. Sng l mt s ha thn v phn thn ca ci ti tr tnh - mt kiu c bit ca ci ti tr tnh nhp vai. Hai nhn vt tr tnh ny (sng v em) tuy hai m mt, c lc phn i ra ( soi chiu vo nhau, lm ni bt s tng ng), c lc li ha nhp vo nhau ( to nn s m vang, cng hng). Hai hnh tng ny an ci, qun qut vi nhau nh hnh vi bng, song song tn ti t u n cui bi th, soi sng, b sung cho nhau nhm din t mt cch mnh lit hn, su sc hn v thm tha hn kht vng tnh yu ang cun cun tro dng trong tri tim n thi s. Hnh tng Sng l mt tm ti ngh thut kh c o ca Xun Qunh nhm th hin nhng cung bc tnh cm v tm trng ca ngi ph n ang yu. - Cng vi nhng tng su xa t hnh tng sng, ngi c cn b chinh phc bi nhp iu ca cu ch, chnh l nhp iu ca sng- nhp ca iu ca tm hn ngi ph n ang yu: C bi th c kin to bng th th 5 ch vi mt m hng do dt, nhp nhng, lun phin nh nhp v ca sng. Th th ng ngn vi nhng cu ngn, u nhau, to nn mt nim v hnh th ca cc con sng. Nhp iu ca cc cu th tht a dng, m phng ci a dng ca nhp sng: 2/3 (D di v du m-n o v lng l), 1/2/2 (Sng khng hiu ni mnh-Sng tm ra tn b), 3/1/1 (Em ngh v anh, em), 3/2 (Em ngh v bin ln- T ni no sng ln), v.v... - Cc cp i xng xut hin lin tip, cu sau tha tip cu trc, ta nh nhng t sng x b, sng tip sng do dt.
D di v du m n o v lng l Con sng di lng su Con sng trn mt nc Du xui v phng bc Du ngc v phng nam...

-m iu bi th vi nhiu sc thi a dng, phong ph, to nn v t nhin nh th vi t ny, tm trng ny tt yu phi tm n hnh thc ng ngn ny, cch ngt nhp ny...Bi th p nh nhng sng lng lan truyn nhiu th h, c bit l lp tr. Sng ca Xun Qunh l ting ni tri tim ca nhng con ngi ang yu, bit yu v bit gi mi tnh yu cao p ca mnh. 4.Tm trng ca nhn vt tr tnh. a. Trng thi tm l c bit ca ngi ph n ang yu (kh 1+2): - Sng c nh th hnh tng ha, th hin nhng trng thi tm l c bit ca ngi ph n ang yu: D di v du m n o v lng l - Sng th hin kht vng vn ti, tm kim trong tnh yu ca ngi ph n: Sng khng hiu ni mnh Sng tm ra tn b 51

- i din vi bin, nh th lin tng n s bt dit ca kht vng tnh yu. Bin mun i cn co xo ng, nh tnh yu mun i vn bi hi trong ngc tr (i con sng ngy xa. V ngy sau vn th. Ni kht vng tnh yu. Bi hi trong ngc tr). - Ngi con gi trong bi th mun ct ngha ngun gc ca sng tm li gii p cho cu hi v s khi ngun ca tnh yu trong tri tim mnh: Trc mun trng sng b Em ngh v anh, em Em ngh v bin ln T ni no sng ln? Nhng tnh yu mun i vn l iu b n, khng d ct ngha. Xun Qunh th nhn s bt lc y mt cch rt d thng: Em cng khng bit na. Khi no ta yu nhau. b. Yu th nh nhung (kh 5): - Ngi con gi ang yu nh sng din t ni nh trong lng mnh: Con sng di lng su Con sng trn mt nc i con sng nh b Ngy m khng ng c - Nhn vt em cn trc tip din t ni nh da dit ca mnh: Lng em nh n anh. C trong m cn thc. Ni nh dng tro, trn ngp trong khng gian v thi gian, ni nh hin v trong thc v trong c tim thc. c. Yu th tin tng, thy chung (kh 6+7): - Hnh tng sng cn l s biu hin ca mt tnh yu thit tha, bn cht, thy chung ca ngi ph n: Du xui v phng bc Du ngc v phng nam Ni no em cng ngh Hng v anh - mt phng - Hnh tng sng l minh chng cho mt tnh yu chn chnh, mt tnh yu vt qua mi cch tr n bn nhau vi mt nim tin mnh lit: ngoi kia i dng Trm ngn con sng Con no chng ti b D mun vi cch tr. Nim tin v lng thu chung tht cm ng. Con sng lc no cng hng ti b, tnh yu chung thu nht nh cng s i ti bn b hnh phc, d thi gian c chia cch, khng gian c cch tr. d. Kht vng tnh yu vnh hng: (kh 8+9): - Ngi con gi khi yu cng bc l mt thong lo u: Cuc i tuy di th Nm thng vn i qua Nh bin kia du rng My vn bay v xa. - Nh th thc c s hu hn ca i ngi v s mong manh ca hnh phc nn c kht vng ha thn vo sng c trng tn, bt dit: Lm sao tan c ra Thnh trm con sng nh Gia bin ln tnh yu 52

 ngn nm cn v Kht vng ca tnh yu cng l kht vng c sng, gn b vi cuc i nh nhng con sng ho vo bin rng bao la. Sng v trin min bt tn nh tnh yu gn b mi mi vi cuc sng, gn b bng tnh yu v trong tnh yu. II/Cu hi v bi vn dng: 1/ Cu hi ti hin: - Cu 1: Nu nhng im c bn v nh th Xun Qunh v hon cnh ra i ca bi th Sng. - Cu 2: Tm tt ni dung v nu ch bi th Sng ca Xun Qunh? - Cu 3 : ngha ca hnh tng sng trong bi th Sng ca Xun Qunh? 2. vn dng: @/ 1. Phn tch hnh tng sng trong bi th ca Xun Qunh Gi : 1. Sng l hnh nh n d ca tm trng ngi con gi ang yu, l s ha thn, phn thn ci ti tr tnh ca nh th. Cng vi hnh tng sng, bi th ny cn c mt hnh tng na l em - ci ti tr tnh ca nh th. Tm hiu hnh tng sng, khng th khng xem xt n trong mi tng quan vi em 2. Hnh tng sng trc ht c gi ra t m hng do dt ca nhp iu bi th. l nhp ca nhng con sng trn bin c lin tip, trin min, v hi v hn. l m iu ca mt ni lng ang trn ngp, khao kht tnh yu v hn, ang rung ln ng iu, ha nhp vi sng bin. 3. Qua hnh tng sng, Xun Qunh din t va c th va sinh ng nhiu trng thi, tm trng, nhng cung bc tnh cm khc nhau trong tri tim ca ngi ph n ang ro rc khao kht yu ng. Mi trng thi tm hn c th ca ngi con gi ang yu u c th tm thy s tng ng ca n vi mt kha cnh, mt c tnh no ca sng. @/ 2. Cm nhn ca anh/ch v v p tm hn ca ngi ph n trong tnh yu c th hintrong bi th Sngca Xun Qunh. Gi : 1. Qua bi th Sng, ta c th cm nhn c v p tm hn ca ngi ph n trong tnh yu. Ngi ph n y mnh bo, ch ng by t nhng khao kht yu ng mnh lit v nhng rung ng ro rc trong lng mnh. Ngi ph n y thy chung, nhng khng cn nhn nhc, cam chu na. Nu sng khng hiu ni mnh th sng dt khot t b ni cht hp , tm ra tn b, n vi ci cao rng, ci ln lao. l nhng nt mi m, hin i trong tnh yu. 2. Tm hn ngi ph n giu khao kht, khng yn lng: v tnh yu mun thu - C bao gi ng yn (Thuyn v bin). Nhng cng l mt tm hn tht trong sng, thy chung v hn. Quan nim tnh yu nh vy rt gn gi vi mi ngi v c gc r trong tm thc dn tc. @/ 3 : Bnh ging on th sau y trong bi th Sng ca Xun Qunh. Con sng di lng su .. .. Hng v anh mt phng * Gi : 1. M bi : - Gii thiu kht qut v tc gi Xun Qunh v bi th Sng. 53

- Nu v tr v ni dung v dn on th . 2. Thn bi: Cn lm r : a.on th th hin ni nh tha thit ca nhn vt tr tnh gi vo hnh tng sng ( ch cc hnh thc i, ip, nhn ho ) : Con sng nh b thao thc, trn tr khng ng- Th em cng nh anh trong m cn thc. b. Ni nh v s trn tr trong tnh yu c Xun Qunh th hin kh to bo, v mi m: + l mt ni nh lun thng trc trong tri tim ca ngi con gi ang yu.C khi ni nh cn lm xo trn c phng hng v thi gian... + on th th hin mt cch su sc tm trng bn chn, xao xuyn, bt rt khng yn ca ngi ang yu tng c trong ca dao y chnh l s hc tp v sng to t ca dao ca nh th. 3.Kt bi : Tm lc v khng nh gi tr ca on th. @/ 4: Bnh ging on th sau y trong bi thSng ca Xun Qunh: Cuc i tuy di th . ngn nm cn v. * Gi : * Ni dung cn t: -y l hai kh th kt ca bi th Sng th hin nhng cm nhn rt tinh t v s tri chy ca thi gian, cng nh nhng c vng mnh lit v s bt t ca tnh yu. 1/.Kh th Cuc i.v xa l s th hin hng lot nhng quy lut ca t nhin : bin dn rng, vn c b; cuc i khng th vnh vin, cn my vn khng ngng tri Tt c u tun th theo nhng quy lut khc nghit ca to ho. 2/.Nu kh th trn ni v ci hu hn ca cuc i, th kh th Lm saongn nm cn v li nhm khng nh ci v cng ca tnh yu.--> Xun Qunh kht khao gi mnh vo hnh tng sng ho thn vo bin ln tnh yu : con ngi c th mt i nhng tnh yu vn vnh hng nh sng kia ngn nm cn v. => on th l s th hin kht vng tnh yu y n tnh ca nh th- l kht vng ca mt con ngi khi thc c gii hn ca cuc i v hn na cng thc c gi tr ca tnh yu. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Cm tc phm truyn ngn giai on 1945-1975 @/ Truyn ngn trong khng chin chng Php
1. Truyn ngn V CHNG APH ca T Hoi :
I/ Kin thc c bn cn nm vng: 1/ Vi nt v nh vn T Hai: - L mt nh vn c bt lc di do, c vn sng phong ph, c kh nng quan st v nng lc nm bt tinh nhy , din t chnh xc nhng c im ca chn dung nhn vt, ca phong cnh thin nhin v ca nhng phong tc tp qun trong nhng vng c dn khc nhau. 2/ Nu xut x v han cnh sng tc truyn ngn V chng Aph: - V chng Aph in chung trong tp Truyn Ty Bc - tp truyn c gii nht v truyn, k ca Hi Vn ngh Vit Nam 1954- 1955. 54

- Truyn Ty Bc l kt qu ca chuyn thm nhp thc t ca T Hoi cng b i vo gii phng Ty Bc nm 1952. Trong chuyn i ny, T Hoi sng v gn b ngha tnh vi ng bo cc dn tc Ty Bc. V chnh cuc sng ca ng bo min ni khi ngun cm hng sng to T Hoi hon thnh 3 truyn ngn Cu t cu mng; Mng Gin gii phng ; V chng Aph. 3/Tm tt ct truyn v nu ch tc phm : * Tm tt ct truyn: Khi tm tt theo nhn vt chnh l M v APh,cn m bo mt s chnh: + M l c gi tr p,yu i, c kht vng t do, hnh phc.Ch v mn n cha m M vay nng li ca thng l Ptra m M b bt v lm du tr n cho nh thng l. + Lc u, M phn khng li cuc sng bt cng nh Ptra, nhng dn dn c nh ri vo cm lng, ch li li nh con ra nui trong x ca. + m tnh xun n, M mun i chi nhng b AS tri ng vo ct nh. + A Ph l mt thanh nin khe mnh, lao ng gii, nhng A Ph khng ly c v v m ci. Vo mt m ma xun, v bt bnh vi hnh ng bo ngc ca AS, nn APh nh nhau vi A S. A Ph b bt, b pht v v tr thnh k i tr n cho nh thng l. + V mt mt con b, A Ph b P Tra bt tri ng my ngy m. M cm thng, ci tri cho A Ph. Vi kht vng sng mnh lit, M chy theo A Ph. + Hai ngi n Phing Sa thnh v thnh chng. H c gic ng cch mng, cng dn lng chng thc dn Php v tay sai. * Ch : - Phn nh s phn n l v sc sng tim tng, kht vng t do ca nhng dn lao ng ngho min ni di s p bc ca bn phong kin cha t v bn thc dn.T , nh vn thc tnh h, a h n vi cch mng v cho h mt cuc sng mi. 4/ Ga tr ni dung t tng ca tc phm: * Ga tr hin thc: - Phn nh b mt ca ch phong kin min ni khc nghit, tn c vi nhng cnh tng hi hng nh a ngc trn gian.( nn cho vay nng li; cnh pht v, x kin; tc l trnh ma ; s bc lt sc lao ng v p ch v tinh thn ca ngi dn lao ng ht sc tn bo) - Phan anh cuoc song c cc , b e nen bi ap bc nang ne cua ngi dan mien nui Tay Bac di ach thong tr cua bon phong kien v thc dan .( s phn bi thm ca M v ca Aph nh thng l Ptra) => Bc tranh i sng x hi ca dn tc min ni Ty Bc - mt thnh cng c ngha khm ph ca T Hoi v ti min ni. - Phn nh nhng quy lut ca x hi : + B y i lu trong mt th gii khng c nhn tnh, khng c tnh ngi, c M v Aph u tr thnh nhng con ngi an phn, thiu thc u tranh, thm ch lnh lng v cm. + Nhng khi b c hip, b y n ng cng, ngi lng thin ( M v Aph) s vng dy t gii phng mnh. Tnh hu i giai cp s to sc mnh h t gii thot . => T Hoi nm bt v miu t hin thc trong xu th ca cch mng.T m ra loi thoat cho nhan vat vung len lam CM, xoa bo che o PK gan cuoc au tranh t giai phong ca nhan vi cuoc au tranh giai phong giai cap , giai phong dan toc. * Ga tr nhn o : 55

- Ci nhn nhn vn v thin nhin v con ngi Ty Bc ( mt Ty Bc trong con mt nh vn rt i th mng, hng v vi ma xun p, gi cm. Ting so, ting ht ngy ngt lng ngi. Con ngi Ty Bc p v nhiu phng din : t ngoi hnh n tm hn v nng lc lao ng) - Lng thng cm su sc ca nh vn vi ngi dn lao ng ngho min ni: + Cm thng su sc vi s phn cng kh ca ngi dn b p bc. + Cm ght, ln n th lc thng tr tn bo. + Ngi ca nhng g tt p ca ngi dn lao ng. - Trn trng, cao nhng kht vng chnh ng v tin vo kh nng t lm ch cuc i ca ngi dn lao ng. - i tm hng i cho nhn vt bng cch ch ra con ng gii phng cho nhng ngi dn lao ng c cuc i tm ti v s phn bi thm. 5/ Nhng c sc v ngh thut ca tc phm : - Ngh thut xy dng v miu t tm l , tnh cch nhn vt sinh ng, c c tnh m nt : + Vi M : Ch yu miu t dng ngh, tm t nhn vt tm trng. + Vi Aph : ch yu khc ha qua hnh ng, cng vic, nhng i thoi gin n nhn vt hnh ng. - Ngh thut miu t thin nhin v cuc sng sinh hot : + Miu t phong tc ,tp qun chn thc , m mu sc dn tc ( cnh x kin, khng kh l hi ma xun, tc cp v, tc cho vay nng li) + Miu t thin nhin min ni vi nhng chi tit, hnh nh thm m cht th. - Ngn ng tinh t, m mu sc min ni. II/ Cu hi ti hin v vn dng: 1. Cu hi ti hin: - Cu 1: Nu nhng im c bn v nh vn T Hoi v xut x hon cnh sng tc truyn ngn V chng Aph ca T Hoi? - Cu 2: Tm tt ct truyn v nu ch truyn ngn V chng APh ca T Hoi? - Cu 3: Nu gi tr hin thc v gi tr nhn o trong truyn ngn V chng Ph ca T Hoi? 2. vn dng: @/ 1: Phn tch ni kh nhc v sc sng tim tng ca nhn vt M (trong phn 1) ca truyn ngn V chng APh ca T Hoi . * Gi a. Trc khi b bt v lm du tr n cho thng l Ptra,M l mt c gi : - Tr trung,yu i, c kht vng hnh phc. - Cn c lao ng,hiu tho vi cha. - C ti thi kn l, c nhiu trai bn yu mn L ra M phi c sng hnh phc. b.T khi M b bt v lm du tr n : - V th xc : + M b i x chng khc g n l : b bc lt tn cng sc lao ng (Tt xong th ln ni hi thuc phin, gia nm th gic ay, xe ay, n ma th i nng b bp, v d lc i hi ci lc bung ng, lc no cng gy mt b ay trong cnh tay tc thnh si. Bao gi cng th, sut nm sut i nh th. Con nga con tru lm c c lc , m n cn c ng gi chn nhai c, n b con gi trong nh ny th vi u vo cng vic c m c ngy) 56

+ B A S nh p hnh h, tri ng. M b y vo tnh trng cm lng , M tng mnh l con tru, con nga, thm ch cn khng bng con tru, con nga. - V tinh thn : + Cuc sng tinh thn ca M trong nh thng l P Tra b nh ot bng bui cng ma ( b thn quyn e da). + Cuc sng hn nhn khng tnh yu (M phi sng vi A S- mt ngi m M khng h c tnh yu thng) vi ngi ph n, y l bi kch . + M trong ci bung kn mt, c mt chic ca s mt l vung bng bn tay, lc no cng trong ra cng ch thy trng trng, khng bit l sng hay l nng cn bung gi ln khng kh t tng, chp hp nh mt nh t giam hm cuc i M + M mt ht cm gic, thm ch mt hn i sng thc, sng m nh cht ( lc no cng ci mt bun ri ri; li li nh con ra nui trong x ca.) M tht s b y vo tnh trng cng kh v vt cht, b tc v tinh thn. c. Sc sng mnh lit v kht vng hnh phc ca M ( th hin qua 3 ln M phn khng chng li s phn) : - Ln 1 : M nh n l ngn t t -> thc v cuc sng ti nhc ca mnh -> khng chp nhn kip sng ngi-vt -> M tm n ci cht nh mt phng tin gii thot chnh l hnh ng khng nh lng ham sng, kht vng t do ca mnh. - Ln 2 : Trong m tnh xun,M mun i chi: + Ting so gi bn lm M nh li nhng thng ngy ti p trong qu kh + M ly ru ra ung ng c tng bt- Phi chng M ang ung kht khao, m c, cm hn vo lng. + Kht vng sng bng ln trong M M tr lm, M vn cn tr, M mun i chi. + M thy phi phi tr li, n gc nh ly ng m xn mt ming b vo a n cho sng -> thp sng nin tin, t gi tm ti. + M ly vy o nh i chi. B A S tri vo ct nh, M vn th hn theo cuc chi, tm hn M c bng bnh bay theo ting so - Ln 3 :m ma ng, M ci tri cho APh : + Chng kin cnh APh b hnh h c nguy c phi cht, lc u M khng quan tm d APh c l ci xc cht ng y cng vy thi -> Phi chng l chng tch ca vic M b y o mt cch au n c v th xc v tinh thn lm cho M t mt ph n nhn hu tr thnh v cm. + Khi thy dng nc mt lp lnh b xung hai hm m en xm li ca APh, M xc ng.Thng mnh, thng ngi -> M quyt nh ci tri cho APh. + M ng lng trong bng ti ri chy theo APh trn khi Hng Ngi vi mt l do y th cht mt-> hnh ng t gii thot khi s phn tm ti ca M hon ton mang tnh t pht : Ci tri cho APh cng chnh l M ci tri cho cuc i mnh. Chp nhn cuc sng tru nga v khao kht c sng mt cuc sng ca con ngi ; kht vng hnh phc gip M chin thng s phn tm ti. III/ Kt bi : - Qua vic khc ho nhn vt M, T Hoi phn no t co ch thng tr ca bn thc dn phong kin, ca ngi phm cht cao p ca nhng ngi vng cao ni chung v thanh nin ngi Mo ni ring. H bit yu ci p, l phi ri vt ln tm li chnh mnh. - Sc sng ca nhn vt M c T Hoi khc ho ht sc ti tnh, c o vi nhng din bin tm l, tnh cch phc tp 57

------------------------------------@/ 4: Phn tch din bin tm trng v hnh ng ca nhn vt M trong cnh m hi ma xun Hng Ngi trong truyn ngn V chng APh ca T Hoi. Dn bi gi I/ M bi : - Gii thiu vi nt v tc phm - Gii thiu v nhn vt M (c bit l din bin tm trng v hnh ng ca M trong m ma xun) II/ Thn bi : 1/ Nu khi qut v thn phn M Hng Ngi (trong nh thng l Ph tra) - M vn l ngi c phm cht p (sng hiu tho vi cha ; tr p yu i, c ti thi so) - B bt lm du gt n cho thng l Ph Tra, M sng kip n l, c phn ng quyt lit, mun dng ci cht phn i.Nhng v thng cha,V mn n truyn kip, M phi sng cm lng, cam chu. 2/ Tm trng v hnh ng ca M khi ma xun v (c bit trong m tnh xun). a/ Hon cnh ny sinh tm trng : - Ma xun trn ni cao vi nhng sc xun rc r Nhng chic vy hoa xo ra nh con bm sc s, Hoa thuc phin va n trng li i ra mu au, thm, ri sang mu tm man mt - Nhng m thanh r r bo hiu ma xun: m tr chi quay, ci m trn sn chi trc nh ; m thanh ting so, ting khn dp du ca nam n thanh nin -> S sng ca to vt v con ngi nh c khi ng, bng tnh. Hon cnh y khng th khng tc ng vo tm hn M. Nht l ting so, ting so r bn i chi ngoi u ni b/ Tm trng v hnh ng ca M : + M nghe ting so vng li thit tha bi hi . M nhm li bi ht ca ngi ang thi -> ting so nh thc k nim ca mt thi con gi ca M ngy trc M thi so gii.Ma xun ny, M ung ru bn bp v thi so. M un chic l trn mi,thi l cng hay nh thi so . Vi M, ting so l biu tng li cun nht ca ma xun, ca kht vng hnh phc. + Ngy tt, M cng ung ru M ln ly h ru ung ng c tng bt Men ru nh tng thm nng nn sc tr ang bng ln trong M, M thy phi phi tr li, M tr lm,M cn tr, M mun i chi. + M n gc nh, ly ng m, xn mt ming b thm vo a n cho sng.Ngn n lm m ln gian bung ti tm, lnh lo. Hi ru nng nn cng ting so rp rn, thi thc M i n quyt nh : Mun i chi. M qun li tc, vi tay ly ci vy hoa vt gi trong. + ng lc y, si dy tri tn bo ca AS kp thi qung li vo kht vng ca M, mun i chi b chn ng. + Thc ti ca vo da tht bng nhng ln dy tri. Trong bng ti, M ng lng nh khng bit mnh ang b tri. Hi ru cn nng nn, M vn nghe ting so a M i theo nhng cuc chi. M vng bc i nhng tay chn au khng ca c . Mng du tan bin trong ngha cay ng v thn phn M thn thc ngh mnh khng bng con nga. -> Nh vy s quy p ln ny khng thay i s phn ca M nhng li y ngha. Dy tri l hin thn 58

3/ Din bin tm l nhn vt M trong m ci tri cho A Ph - Nhng m khuya, M ra thi la si, M thy A Ph b tri, M b A S nh v nga chn nga tay nhng c vn c ra si. Nu A Ph l ci xc cht ng y cng th thi. M sng v thc, tm hn v cm, chai sn. - m nay nhn thy nc mt A Ph, M nh li m nm trc b A S tri, khi si dy gai di bp chn va lng ra, M ng gc xung. m y M khc, cn by gi y M dng nh khng cn bit khc na. Chnh dng nc mt nhn tnh kh au thnh dng nham thch nung chy tm hn ng bng ca M. Th ra i mt trng trng, nhng ci m v bao nhiu hnh ng phi nhn m M phi chu tr thnh cuc i thng ca c. Cho nn dng nc mt chnh l s kin bt bnh thng gi khi c nh li qu kh. Va thng mnh, va cm phn l ngi tn c va b m nh bi ci cht, m nh bi con ma nh thng l, va nh ti mt ngi n b cng thn cng phn nh mnh cht trong qu kh va ngh ti s phn phi cht v l ca A Ph Tm hn M ni sng bn lon. Vy l dng nc mt ca A Ph lm m nh ti nc mt ca mnh, M nh ti ci cht nhn tin ca A Ph. T s kip A Ph, M li ngh ti mnh v trnh ma nh n ri khng phng thot khi nhng A Ph khng l g phi cht - Nhng ngh y thc ra n thc y bt buc phi c hnh ng p ng. M ci tri cho A Ph v t mnh phi la chn con ng chy theo A Ph hay l c tri ng nh ngy no cho n cht. Thi im h trng ny con ma cng khng sc gi chn M li, M cu A Ph l t cu mnh m c khng bit. Chng ci xin, h tr thnh v chng t ci m y ngha y, ci m v ngha trc lc v tnh. - y l on vn bn l khp m hai cuc i: ng li mt kip kh nhc, n l i vo mt cuc sng mi. T Hoi lm cho mch truyn chuyn bin hp l, khin cho tc phm khng c nhng vt ct, v nhng ch ghp gi to. Cng cn lu ging vn on ny rt a dng. Ging k, ging bn trc tip ca nhn vt ca v ging nhn vt,.. Nhng ging ny gp phn m x tm trng, M kh thnh cng, kh sinh ng v c sc thuyt phc ngi c kh cao. III/ Kt bi : Tm lc ni dung phn tch.Khng nh vai tr ca nhn vt M trong vic th hin ch t tng ca tc phm. 3: Phn tch gi tr nhn o ca V chng A Ph (T Hoi) qua cuc i ca M v A Ph * Gi I. Vn xui giai on khng chin chng Php (1945 1954) thc s l mt qu trnh th nghim, kim tm s ph hp gia ngh thut v cuc sng. Thi gian ngn, s lng tc phm cn li c n hm nay khng nhiu, nht l hai th loi tiu thuyt v truyn ngn. Chng ta c bit trn trng nhng tc phm tinh ty ca chng ng vn hc c bit ny, trong c truyn ngn xut sc V chng A Ph ca T Hoi. V chng A Ph va l thnh tu tng i him hoi ca vn xui khng chin, va ghi du s trng thnh ca ngi bt T Hoi trong s chim lnh mng ti min ni, mt ti ti nay vn cn nhiu mi l vi bn c. Truyn c t chc cht ch, dn dt rt dung d, t nhin, khng cn chy theo nhng chi tit li k rng rn m vn c sc ht mnh m. C c iu chnh l nh ci nhn hin thc sc bn v ch ngha nhn o tch cc ca nh vn. S th hin cuc i hai nhn vt trung tm t bng ti au kh, nhc vn ra nh sng ca t do v nhn phm chng minh rt r iu . 59

II. S cm thng su sc ca nh vn vi s phn bt hnh ca M v APh v ph phn gay gt cc th lc tn bo : 1.Vi M : a. M xinh p, chm lm nhng ngho kh, c th ni Kh t trong trng. B m ngho , ci nhau khng c tin phi vay n nh thng l. N cha tr ht, ngi m qua i. B gi yu qu, mn n truyn sang M, Thng l P Tra mun M lm con du gt n. M quan trn mun, k di lm sao thot c! P Tra xo quyt, li dng tc l ca ngi Mo, cho cp M v. Th l khng c ci hi, khng cn tnh yu m vn hon ton hp l. C ai dm bnh vc M! Ngi bt hin thc tnh to ca T Hoi phanh trn bn cht bc lt giai cp n sau nhng phong tc tp qun. b.- M, ting l con du nhng thc s l mt n l, th n l ngi ta khng phi l mua m li c tha h bc lt, hnh h: - M nh chng nh gia a ngc. Khng c tnh thng, khng s chia s v chng; ch c nhng ng ch c c, th bo v nhng n l m thm, tm ti. Dn dn ri M cng qun lun mnh l con ngi na. Sut ngy M lm li nh con ra nui trong x ca, lc no cng ci mt, th gii ca M thu hp trong mt ci ca s m m trng trng, khng bit l sng hay l nng.

Kt qu ca hon cnh sng tht chua xt: lu trong ci kh M quen ri, c nhn nhc, cam chu n thnh t lit thc: L con tru, con nga phi i t ci tu nga nh ny sang tu nga nh khc, con nga ch bit vic n c, bit lm m thi.
*Bnh :Ai c th ng c gi tr trung, yu i ngy no thi so hi hp ch i ngi yu, tng hi l ngn nh n khi chu nhc, gi y li chai l, u m n th. Qu tht hon cnh quyt nh tnh cch. Nguyn tc bin chng ca ch ngha hin thc c nh vn tun th nghim ngt. S yu ui ca k n l, s vi dp tn bo ca bn bc lt tt s dn n cnh ng bi t y. Ni kh nhc ca c gi Mo ny tht c th so snh vi ni nhc ca Ch Pho khi nh mt c nhn tnh ln nhn hnh. (Tht ra, Ch Pho cn c lc nghnh ngang, cn da nt c ngi khc). Nu xem xt gi tr hin thc ca mt tc phm nh l s phn nh chn tht cuc sng, th V chng A Ph qu l bn co trng hng hn v ni thng kh ca ngi ph n min ni, va chu gnh nng ca ch phong kin, va b tri cht trong xing xch ca thn quyn. Tm l nm np s Con ma nh Thng L nhn mt mnh t bui b bt vCng trnh ma l mt m nh gh gm nng sut cuc i M (ngay c n khi c trn thot khi Hng Ngi). Xem th thy bn thng tr cao tay n nhng no trong ngh thut ngu dn d tr. C th ni, nh vn khng h tin cung cp cho ngi c nhng chi tit c gi tr bc trn bn cht x hi v nhn o, thn phn ngi dn ngho mi mong manh bt n lm sao! Ta sng s trc cnh c M lng l ngi l lng trong nhng m ng but gi, thng chng th i chi v khuya nga tay nh M ng di xung t. Li cn c ci hnh nh nhc nhi ph phng: ngi con gi b tri ng vo ct trong bung ti, b tri ch v mun i chi tt nh bn b. S bt lc ca M trn theo dng nc mt chua cht trn m mi m khng c cch g lau i c. 2.APh : - Cuc i n l ca A Ph tht ra l s lp li vi t nhiu bin thi chnh cuc i M. L do m Thng L P Tra buc A Ph phi thnh ngi cng khng, khng phi v cuc u thng tnh ca m trai lng. Vn l ch php lut trong tay ai? Khi k 60

pht n kin cng ng thi l k ngi gh quan to th cn ni g ti cng l na! Vy nn mi c cnh x kin qui g nht trn i m chng ta c chng kin ti nh Thng L. Kt qu l ngi con trai khe mnh phng khong v l cng bng m phi em cuc i mnh tr n nh quan. => Cnh ng ca hai nhn vt M v A Ph t nhiu gi n nhng Ch Pho, ch Du, nhng ch AQ v nhng thm Tng Lm l nhng hnh tng ngh thut c c c t chnh cuc i au kh trong x hi c. III.Trn trng nhng phm cht tt p ca ngi bt hnh v vch ra hng i cho h.
-

T Hoi trong khi o su vo hin thc pht hin ra con ng tt yu m cc nhn vt ca ng i ti. S nn qu nng n, nhng au kh chng cht m bn thng tr gy ra tt s dn nhng k khn cng y ti s chng tr v nu gp c nh sng soi ng, h s n c thng li (T Hoi c ci may mn l vit V chng A Ph sau cch mng thng tm). Tt nhin nh vn phi c con ng ring cho s th hin chn tht chn l n gin y. Ly vic miu t tm l lm im ta vng chc, T Hoi tm ra c s pht trin logic ca tnh cch. y mi tht s l mt gi tr hin thc c o ca tc phm, v l ch c sc thuyt phc mnh m nht. (T Hoi ch ra s hp l ca qu trnh tha ha nhn cch ca c M thi k u. M lm vic nhiu qu, b y a kh i qu, mi ri M phi quen, phi cam chu. Lc trc M khng c quyn t t v s lin lu vi b; gi b cht, nhng M khng cn mun t t na.): + M nh mt ci my, khng c thc, khng cm xc c ao. Liu c ta c th thc tnh c na khng? Nh vn tr li: c. Nu c mt hon cnh lm t lit tm hn con ngi th cng s c mt hon cnh nh thc c n. Hon cnh no y? Php mu no y? K diu thay v cng n gin thay. + Ting so m M tnh c nghe c gia mt ngy ma xun y hng sc. Tt c cht sng dy, M thy lng thit tha bi hiv lp tc nh li c qung i thiu nin ti p. C g l u nh? Thanh nin Mo ai ch yu ting so, m M li l c gi thi so gii. Hn na, ting so ang chp chn kia li nhc n tnh yu, gi bn yu n thc dy trong su thm trong lng c kht vng tnh yu thng v hnh phc. Nh vy ting so li ng chnh ci sc mnh bn vng, bt dit nht ca tui tr, M nh li rnh r mnh vn cn tr lm, rng bao nhiu ngi c chng vn i chi xun. V bn tai M c lng l. Ting so s bng tnh t su xa trong tm hn y biu hin bn ngoi bng hnh ng mi nhn rt l: M ln ly h ru c ung ng c tng bt. Ri say, M lm mt ngi y. C ngn la no ang cn phi khi ln hay cn phi dp tt i bng hi men vy? Ch bit rng c gi quyt thay vy o i chi, iu m bao nm ri c khng nh n. C th coi y l mt bc t bin tm l nhng l kt qu hp l ton b qu trnh tc ng qua li gia hon cnh vi tnh cch nhn vt. S vt ro ca M tuy b n p ngay (A S tt n, tri ng c vo ct); nhng thc v quyn sng, kht vng v hnh phc tr li. M li bit khc, li mun t t. V nhng git nc mt trong ci ngy tn nhn ny s lu gi trong lng M nh mt vt bng rt n khi bt gp nhng dng nc mt chy lp lnh trn g m hc hc ca A Ph, n bin thnh s ng cm su sc gia nhng ngi cng kh. Ton b thc phn khng ca M hin hnh qua mt cu hi sng r: ngi kia vic g phi cht? M 61

quyt nh trong khonh khc: ct dy tri gii thot cho A Ph. V tt nhin, M cng b trn, t gii thot chnh mnh. Hai k trn chy chu n nhau, cm thng nhau, da vo nhau to lp hnh phc. Th nhng ci n Ty l l xut hin v li c cha con Thng L P Tra v trong n, th h tht s b dn n chn tng. Trc mt h, ch cn s la chn cui cng: tr li kip n l hay chng k th. Chc chn h th cht cn hn li sng nh c. Nhng mun chng k th, h trng cy vo ai? Cch mng n vi h ng giy pht y. M v A Ph i theo cch mng, s thu chung vi cch mng nh mt l tt yu! - Bng s am hiu cuc sng v kh nng phn tch nhng vn sc bn, nht l bng ngi bt miu t tm l tinh t, T Hoi ti hin chn tht v sinh ng cuc hnh trnh t au kh, ti tm ra pha nh sng cch mng ca nhng ngi dn lao ng vi ch c. Tc phm em li cho bn c nhn thc ng n v con ng cch mng dn tc dn ch nc ta. Ngoi ra gi tr hin thc ca truyn cn c gia tng bng mu sc a phng rt m nt vi cnh sc, phong tc, sinh hot ca ngi Mo, bng bn sc tm hn c o ca cc nhn vt. Cng mt s phn, mt cnh ng, nhng din bin tm l ca M rt khc A Ph. A Ph mnh m, bc trc, dt khot. M dng nh chnh chn hn nhng li yu ui hn. Bt c tc phm vn hc no cng cha ng thi ca nh vn i vi cuc sng, trc ht l vi con ngi. Ngay gi tr hin thc ca V chng A Ph l ci nhn nhn o, u i ca T Hoi. Khi c c ni cng khn vo hai thn phn n l vi thc lm mt bn co trng v x hi c, T Hoi gi ln trong chng ta s cm phn, s au xt, s cm thng khi miu t bui l n th gia A Chu v A Ph nh l cuc nhn duyn gia qun chng v cch mng, ng em li nim tin v mt tng lai sng sa cho nhng ngi b p bc. Tht ra cng kh tch bch u l gi tr hin thc, u l gi tr nhn o mt tc phm nh V chng A Ph. Hin thc v nhn o nhiu khi ha trn vi nhau. Khng th khng ni n tnh chn tht, chnh xc, logic nhng on m t tm l, nhng r rng phi bit thng cm, bit trn trng nng niu con ngi lm, mi c th xt on tm hn ngi ta tinh t nh vy. Tht kh qun hnh nh c M ln tm v qu ly trc mt b m khc nc n. a con cha kp ni g ngi cha bit: My v qu ly tao my cht y ? Khng c u con i. M nm nm l ngn xung t, quay tr li chn a ngc trn gian. Phi, c gi y vn c mt nhn cch ng trng. C th cht khi sng kh nhc, nhng li phi chp nhn sng kh nhc hn bt hiu vi cha. Chnh M, khi cn tr bit xin b:con nay ln ri con s thay b lm nng tr n. B ng bn con cho nh giu. l con ngi bit yu qu t do, bit khng nh quyn sng. Ngay c lc b hon cnh vi dp n m m, trong tro tn ca lng c vn m m than hng ca nim ham sng, khao kht thng yu. Nu nh vn ch tun theo mt th hin thc khch quan, lnh lng th lm sao ng c th n i v nm bt ti tnh giy pht sng li bt ng v mnh lit n th ca c gi. Khng trc sau ng vn tin rng hon cnh du c khc nght n my, cng khng th tiu dit hon tan nhn tnh. M sng li bng tui tr, bng ni day dt v thn phn ca mnh. Chnh ci kht vng sng mnh lit khng th cht c M, lm cho M ng cm vi cnh ng ca A Ph v i n quyt nh gii thot cho A Ph, gip M t gii thot khi ci chn a ngc lm li cuc i, sng nh mt con ngi. III. T Hoi trn trng tng bc trng thnh ca M v A Ph. Ci nhn ca ng v hai nhn vt ny l mt ci nhn nhn o tch cc. ng cm thng ni au ca M v A Ph, mt khc ng trn trng thc nhn phm, kht vng gii phng v tin kh 62

nng t lm ch trc cuc i ca hai con ngi au kh ny. Phi chng, chnh ci nhn to nn gi tr ca tc phm. Luyn Tp: Hy vit vn tt v din bin tm l ca nhn vt M trong m ci tri cho A Ph trong V chng A Ph ca T Hoi. Thc ra M chng kin cnh A Ph b tri t my m trc. Nhng M vn thn nhin thi la h tay. Thm ch, nu A Ph l ci xc cht ng y, cng th thi. M khng bit g, tr ngn la. C m A S cht v, thy M ngi y, A S nga tay nh M ng xung ca bp. Nhng m sau, M vn ra si nh m trc. iu chng t tm hn ca M b chai sn, tr thnh v cm, M sng v thc, sng m nh cht. Nhng m nay, bng M nhn thy mt dng nc mt lp lnh b xung hai hm m nm en li ca A Ph. M cht nh li m nm trc A s tri M, M cng phi b tri ng th kia. Nh vy, dng nc mt ca A Ph lm cho M c s t thc Trng ngi li ngm n ta, M xt thng cho chnh mnh. iu ny chng t tm hn ngi ph n khn kh ny hi sinh. T thng mnh, M thng cho A Ph. M tng chng kin ngy trc mt ngi n b cng b tri n cht ci nh ny. M ngh ch m mai l A Ph cht. M thy vic anh ta phi cht l iu v l. Tuy vy, c vn run s khi ngh n vic nu A Ph trn c, M s b cha con P Tra tri thay vo ch A Ph, v nghi c gii thot cho anh ta. Nhng tnh thng ln dn, khng th ngi nhn A Ph cht. Cui cng, M ci tri cho A Ph v chy theo anh, v tnh th khin cho M khng th chn con ng no khc. y c s thc bch ca tnh cm, ca quyt tm, nhng cng c s thc bch hon cnh. M bit y th cht mt. Mun sng, M ch c con ng duy nht l chy trn cng A Ph. Nh vy, lng thng ngi gip M cu A Ph, lng thng mnh gip c gii thot c cho chnh bn thn m trc , iu ny c cha h ngh ti. => Nh vy, vic M cu A Ph l t gic hay t pht? . ng lu hn c y l hnh ng c coi l kt qu tt yu mt sc sng mnh lit vn tim n trong nhn vt. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.V NHT (Kim Ln)

I : nh hng kin thc c bn: 1: Nhng im c bn v nh vn Kim Ln v hon cnh ra i ca tc phm. - Nhng hiu bit v nh vn Kim Ln (1920-2007) : L nh vn lo thnh ca vn xui hin i Vit Nam. Kim Ln c bit thnh cng th truyn ngn vit v lng qu v ngi nng dn nng thn Vit Nam - mt trong nhng mng thc hin m ng hiu bit su sc hai thi k trc v sau cch mng thng Tm. - Hon cnh ra i ca truyn ngn V nht: L tc phm c in trong tp truyn ngn Con ch xu x (1962). Tc phm c tin thn l Xm ng c, tc phm 63

c vit ngay sau khi cch mng thng Tm thnh cng nhng cn ang dang d v mt bn tho. Sau khi ha bnh lp li, Kim Ln da vo mt phn ct truyn c v vit li. 2: Tm tt ct truyn v nu ch ca tc phm V nht. - Ct truyn: Tm tt theo ba chnh: + Trng trc khi ly v: ngho, lm ngh y xe b ch thc thu; v t vui tnh, xu x th kch, c phn d hi. + Trng nht v: Qua my cu a ct, hai ln gp g v bn bt nh c ngy i Trng nht c v v a v nh gia s ngc nhin ca hng xm, ca m Trng v c s ngc nhin ca Trng. Ci i khng khip ang e da tng mng sng m anh li ly v. iu ny lm cho m anh va mng, va thng, va lo li va ti. V thng con, thng ngi, b c T chp nhn v vun vn cho hnh phc ca con. + Sau mt ngy c v: Trng mong c c mt li thot: Tm trng ca Trng hon ton thay i: yu thng gn b vi cn nh, ngh n hnh nh l c bay php phi v nhng on ngi i xng ln ph kho thc ca Nht.... - Ch : Truyn va t co x hi y con ngi ti nn i khng khip, khin mng ngi tr nn r rng nh rm rc; Va c ngha nhn bn su sc: ngi dn lao ng trong bt k hon cnh no cng khao kht tnh yu thng, khao kht hnh phc gia nh v vn tin vo s sng, vo tng lai. 3: Ga tr hin thc v ga tr nhn o ca truyn ngn V nht: a/. Gi tr hin thc: V nht v nn mt bc tranh en ti v cuc sng ca con ngi nng dn trong nn i khng khip. Qua nh vn t co x hi TDPK y con ngi ti nn i khng khip, khin mng ngi tr nn r rng nh rm rc. b/. Gi tr nhn o: - ng cm cng cnh ng, s phn ngi dn lao ng ngho kh: + Bi cnh truyn cng nhng hnh nh y m nh v ci i, ci cht (d/c). + Miu t tnh cnh ng thng ca ngi n b v ci i m theo Trng v nh lm v. + Hnh nh ba cm sng u tin n nng du mi ca m con trng vi ni cho cm cng v ng cht ca n. - Thu hiu ni lng trn trng nim vui hnh phc bnh d ca ngi lao ng ngho kh. + Din t tinh t cm xc mng vui, tm trng mi l ca nhn vt Trng khi n nhn hnh phc bt ng khi c ngi n b theo khng v lm v (tm trng phn chn va xu h, va hnh din ca Trng khi dn v v nh, nim vui cm ng ca anh khi thc dy vo bui sng u tin ca c/s mi....) + Din t chn thc tm trng b c T (t ngc nhin, php phng n xen ln thng lo, mng ti; t chp nhn ngi con du n mng vui thu xp cuc sng mi, qun i thc ti i kh, say sa phc ha tng lai....). + Du c tht vng v gia cnh nh chng, nhng ngi v nht vn vui v thc hin thin chc mt ngi ph n, v, ngi con du...... Kim Ln khng nh: D c phi hng ngy i chi vi ci i, ci cht nhng ngi dn lao ng vn bit vui vi nhng g mnh ang c, vn lp lnh nim tin vo tng lai. - Ci nhn nhn o ca Kim Ln cn th hin cch kt thc tc phm: V nht khng dng li tuuyt vng, mu sc en ti, bi quan. Nh vn gieo vo lng ngi c d cm v s u tranh, s i i ca cc nhn vt (hnh nh Trng ngi t l trong c Trng vn thy m ngi i v l c bay php phi.... ---> cho php ngi c tin v mong vo tng lai ti sng ca nhng ngi ngho kh. 4: ngha nhan truyn ngn V nht: 64

V nht l mt nhan c nhiu ngha: + Nhan V nht thu tm gi tr ni dung t tng tc phm. "Nht" i vi nhng th khng ra g. Thn phn con ngi b r rng nh ci rm, ci rc, c th "nht" bt k u, bt k lc no. Ngi ta hi v, ci v, cn y Trng "nht" v. thc cht l s khn cng ca hon cnh. + Nhng "v" li l s trn trng. Ngi v c v tr trung tm xy dng t m. Trong tc phm, gia nh Trng t khi c ngi v nht, mi ngi tr nn gn b, quy qun, chm lo, thu vn cho t m ca mnh. => Nh vy, nhan V nht va th hin thm cnh ca ngi dn trong nn i 1945 va bc l s cu mang, m bc v kht vng, sc mnh hng ti cuc sng, t m, nim tin ca con ngi trong cnh khn cng. 5: Tnh hung tuyn c o v hp dn ca truyn ngn V nht: - Anh Trng xu x, th kch, ngho xc x li l dn ng c khng ai thm ly, bng nhin nht c v mt cch tht d dng nhanh chng ngay gia ng nh my bt bnh c. - Tnh hung ny c tc dng to ln lm ni bt khng kh ca truyn v ca tnh cch nhn vt..... t khc ha c nt ni dung tc phm: + V i nn khng g qu hn ming n. Cho nhau mt ming n khi i l mt ngha c ho hip. Bi th, ch my bt bnh r tin, Trng c th nht c v. iu chng t thn phn con ngi tht r rng n mc bi thm. + Vic Trng nht v gia nn i, to nn mi nhn vt s phn ng khc nhau mt cch t nhin: (nhng ngi dn trong xm ng c ngc nhin x xo bn tn, thm ch b c T v c chnh bn thn Trng cng ngc nhin, khng tin s tht....) Nhng tt c u chng t: mc d phi i din vi ci i, ci cht, nhng ngi nng dn xm ng c vn hng ti tng lai, hng ti s sng. * ngha ca tnh hung truyn: + Qua vic xy dng tnh hung truyn c o, nh vn gin tip t co ti c ca bn thc dn v pht xt gy ra nn i khng khip vo nm 1945. + Phn nh cuc sng bi thm ca nhn dn, s sng tr nn mong manh, gi tr con ngi tr nn r rng. + Pht hin v biu dng nhng phm cht p , nhng tnh cm qu bu ca ngi dn ngho: h yu thng m bc cu mang nhau trong hon nn to nn nim tin cho cuc sng. y l tnh hung giu ngha, c tc dng lm ni bt gi tr t tng ca tc phm. 6. Nhng c sc v ngh thut ca V nht: - Tc gi xy dng c mt tnh hung truyn c o( tnh hung nht v gia ngy i).T tnh hung trin khia thnh nhiu cnh sinh ng, t nhin, th v, to ra mt mch truyn hp dn t u n cui. - Xy dng nhn vt c tnh cch vi din bin tm trng kh tinh t: nhn vt Trng, b c T, ngi v nht. - Li k chuyn c duyn, m , nh; i thoi sinh ng; ngn ng nng dn nhun nh, t nhin (Vn Kim Ln bao gi cng hm hnh, sc so nhng trung hu Nguyn ng Mnh) . 7. Tm hiu v din bin tm trng cc nhn vt. a) Nhn vt Trng: 65

+ Trng l nhn vt c b ngoi th, xu, thn phn li ngho hn, mc tt hay va i va ni mt mnh, + Trng "nht" c v trong hon cnh i kht. "Chc, k", ci tc li ca Trng khng phi l s liu lnh m l mt s cu mang, mt tm lng nhn hu khng th chi t. Quyt nh c v gin n nhng cha ng nhiu tnh thng ca con ngi trong cnh khn cng. + Tt c bin i t giy pht y. Trn ng v xm ng c, Trng khng ci xung lm li nh mi ngy m "phn ph", "vnh vnh ra iu". Trong pht chc, Trng qun tt c tm ti, "ch cn tnh ngha vi ngi n b i bn" v cm gic m du ca mt anh Trng ln u tin i cnh c v mi. + Bui sng u tin c v, Trng bin i hn: "Hn thy by gi hn mi nn ngi". Trng thy trch nhim v bit gn b vi t m ca mnh. b) Ngi v nht: + Th theo Trng trc ht l v ming n (chy trn ci i). + Nhng trn ng theo Trng v, ci v "cong cn" bin mt, ch cn ngi ph n xu h, ngng ngng v cng y n tnh (i sau Trng ba bn bc, ci nn rch che nghing, ngi mm mp ging,). Tm trng lo u, bn khon, hi hp khi bc chn v "lm du ng ngi". + Bui sm mai, ch ta dy sm, qut tc, dn dp. l hnh nh ca mt ngi v bit lo toan, thu vn cho cuc sng gia nh, hnh nh ca mt ngi "v hin du tho". Ngi ph n xut hin khng tn, khng tui, khng qu nh "ri" vo gia thin truyn Trng "nht" lm v. T ch nhn cch b bp mo v ci i, thin chc, bn phn lm v, lm du c nh thc khi ngi ph n ny quyt nh gn sinh mng mnh vi Trng. Chnh ch cng lm cho nim hi vng ca mi ngi tri dy khi k chuyn Bc Giang, Thi Nguyn ngi ta i ph kho thc Nht. c) B c T: + Tm trng b c T: mng, vui, xt, ti, "va ai on va xt thng cho s kip a con mnh". i vi ngi n b th "lng b y xt thng". Nn vo lng tt c, b dang tay n ngi n b xa l lm con du mnh: ", thi th cc con phi duyn, phi s vi nhau, u cng mng lng". + Ba cm u tin n nng du mi, b c T nhen nhm cho cc con nim tin, nim hi vng: "tao tnh khi no c tin mua ly con g v nui, ch my m c n g cho xem". -> B c T l hin thn ca ni kh con ngi. Ngi m y nhn cuc hn nhn o le ca con thng qua ton b ni au kh ca cuc i b. II/ Cu hi v vn dng: 1. Cu hi ti hin: - Cu 1 : Nu vi nt v nh vn Kim Ln v hon cnh ra i ca truyn ngn V nht? - Cu 2 : Tm tt ct truyn v nu ch truyn ngn V nht ca Kim Ln? 66

- Cu 3 : V nht l mt tiu c ngha su sc. Anh/ch hy phn tch ngha ca tiu y. - Cu 4 : Nu gi tr hin thc v ga tr nhn o ca truyn ngn V nht. ( Cn nm vng kin thc c bn ca tc phm vn dng tr li cc cu hi cch mt chnh xc v mch lc ) 2. vn dng : @/ 1: Anh/ch hy phn tch tnh hung truyn c o trong truyn ngn V nht ca Kim Ln. Gi : Cn lm r yu cu ca bng cc sau: 1.Tnh hung truyn l g? Vai tr ca tnh hung truyn trong tc phm truyn? 2. Nhng biu hin c th ca tnh hung truyn trong V nht: + Trng l mt nhn vt c ngoi hnh xu. th cn d ngi. Li n ting ni ca Trng cng cc cn, th kch nh chnh ngoi hnh ca anh ta. Gia cnh ca Trng cng rt i ngi. Nguy c " v" r. vy li gp nm i khng khip, ci cht lun lun eo bm. Trong lc khng mt ai (k c Trng) ngh n chuyn v con ca anh ta th t nhin Trng c v. Trong hon cnh , Trng "nht" c v l nht thm mt ming n cng ng thi l nht thm tai ha cho mnh, y mnh n gn hn vi ci cht. V vy, vic Trng c v l mt nghch cnh o le, vui bun ln ln, ci ra nc mt. + Dn xm ng c ngc nhin, cng bn tn, phn on ri cng ngh: "bit c nui ni nhau sng qua c ci th ny khng?", cng nn lng. + B c T, m Trng li cng ngc nhin hn. B lo chng hiu g, ri "ci u nn lng" vi ni lo ring m rt chung: "Bit chng n c nui ni nhau sng qua c cn i kht ny khng?" + Bn thn Trng cng bt ng vi chnh hnh phc ca mnh: "Nhn th ngi ngay gia nh n by gi hn vn cn ng ng". Thm ch sng hm sau Trng vn cha ht bng hong. => Tnh hung truyn m Kim Ln xy dng va bt ng li va hp l. Qua , tc phm th hin r gi tr hin thc, gi tr nhn o v gi tr ngh thut. @/ 2 Phn tch gi tr hin thc trong truyn ngn V nht ca Kim Ln. *Gi : Trn c s hiu bit v Kim Ln v truyn ngn V nht , cn chn lc, phn tch nhng chi tit tiu biu lm ni bt gi tr hin thc cu tc phm nh sau: 1.Tc phm l mt bc tranh ton cnh v nn i khng khip nn 1945 : cnh ngi cht i nh ng r; khng kh ngy i th lng, m m, ngi v ma ln ln, trn gian mp m b vc ca m ph.Ci i nh ba vy ,e do s phn nh b ca con ngi. 2. Cuc sng ca nhng ngi dn ngho xm ng c nh ang bn b vc thm ca nn i : s phn ca m con b c T, ngi v nht, ngi dn xm ng c 3.T i ngho,cht chc, ngi dn vn vn ln bng nim tin, c m v ngy mai ti sng. 4. T hin thc m m, au thng y, nh vn t co ti c bn thc dn , pht xt y nhn dn vo thm ho au thng. 67

@/ 3 Phn tch gi tr nhn o trong truyn ngn V nht ca Kim Ln. *Gi : Trn c s hiu bit v Kim Ln v truyn ngn V nht , cn chn lc, phn tch nhng chi tit tiu biu lm ni bt gi tr nhn o ca tc phm nh sau: - Nh vn ng cm cng cnh ng, s phn ngi dn lao ng ngho kh: + Bi cnh truyn cng nhng hnh nh y m nh v ci i, ci cht (d/c). + Miu t tnh cnh ng thng ca ngi n b v ci i m theo Trng v nh lm v. + Hnh nh ba cm sng u tin n nng du mi ca m con trng vi ni cho cm cng v ng cht ca n. - Nh vn thu hiu ni lng trn trng nim vui hnh phc bnh d ca ngi lao ng ngho kh. + Din t tinh t cm xc mng vui, tm trng mi l ca nhn vt Trng khi n nhn hnh phc bt ng khi c ngi n b theo khng v lm v (tm trng phn chn va xu h, va hnh din ca Trng khi dn v v nh, nim vui cm ng ca anh khi thc dy vo bui sng u tin ca c/s mi....) + Din t chn thc tm trng b c T (t ngc nhin, php phng n xen ln thng lo, mng ti; t chp nhn ngi con du n mng vui thu xp cuc sng mi, qun i thc ti i kh, say sa phc ha tng lai....). + Du c tht vng v gia cnh nh chng, nhng ngi v nht vn vui v thc hin thin chc mt ngi ph n, v, ngi con du...... Kim Ln khng nh: D c phi hng ngy i chi vi ci i, ci cht nhng ngi dn lao ng vn bit vui vi nhng g mnh ang c, vn lp lnh nim tin vo tng lai. - Ci nhn nhn o ca Kim Ln cn th hin cch kt thc tc phm: V nht khng dng li tuuyt vng, mu sc en ti, bi quan. Nh vn gieo vo lng ngi c d cm v s u tranh, s i i ca cc nhn vt (hnh nh Trng ngi t l trong c Trng vn thy m ngi i v l c bay php phi.... ---> cho php ngi c tin v mong vo tng lai ti sng ca nhng ngi ngho kh. @/ 4: Phn tch din bin tm trng b c T trong truyn ngn V nht ca Kim Ln lm ni bt v p tm hn ca ngi ph n nng dn ngho kh ny. * Gi : Cn phn tch r cc qua hai cnh : 1. Cnh b c gp con du mi vo bui chiu ti: ng ngng, ngc nhin xt xa, mng ti n cn chp nhn ngi ph n ngho lm con du. 2. Cnh bui sng sau mt ngy con c v : B vui v, hnh phc cng con du thu vn cn nh; trong ba cm ton ni chuyn vui, chuyn tng lai ; (nht l nim vui c thng hoa trc hnh phc ca con bin s ng cht ca cho cm thnh ngt ngo: ch khon y, ngon o c) => Khi qut li, thy c ngha ca nhn vt trong vic th hin ch tc phm. @/ 5: Phn tch nhn vt Trng trong V nht ca Kim Ln thy r nim khao kht t m gia nh c bc l su sc v thm tha qua nhn vt. * Gi : Cn chn la cc chi tit tiu biu lm r c nim khao kht t m gia nh c bc l su sc v thm tha qua nhn vt Trng: 68

1. Cnh Trng gp ngi n b ch y xe thc v a v v nh ( ch chi tit chn ngh nhng vn Chc, k!. 2. Cnh Trng a v mi v nh qua xm ng c ( s ngc nhin ca dn xm ng c v nim vui ca Trng) 3. Cnh Trng ch ngi m v tha chuyn v ngi v mi ( bn chn, php phng). 4. Cnh bui sng hm sau trong khng kh ca t m gia nh ( nim vui , nim hnh phc thy gn b vi gia nh v hng v tng lai). @/ 6: Ni cho cm v tm lng ng m nng dn ngho trong nn i nm 1945. * Gi : - Phai an chao cam ma ba me van khen ngon. Chi tiet nay tng la nghch ly, nhng lai phu hp vi quy luat vi tam ly va tnh cam cua ngi me trc hanh phuc cua con : niem vui va hanh phuc cua con a giup ngi me bien ang chat thanh ngot ngao. -Chon h/a noi chao cam ,Kim Lan muon chng minh cho chat NGI : trong bat ky hoan canh nao ,tnh ngha va hy vong cua con ngi van khong the b tieu diet. Con ngi van muon song cho ra song. --------------------------------

@/ Truyn ngn trong khng chin chng M 1.RNG X NU Ca Nguyn Trung Thnh
I/ nh hng kin thc c bn:

1. Vi nt v nh vn Nguyn Trung Thnh: -Nguyn Trung Thnh tn tht l Nguyn Vn Bu,sinh nm 1932 ti Thng Bnh v Thng Bnh-ni sinh ra ng, hay Hi An ,ni rng Ty Nguyn-ni ng sng v gn b u c mt im chung:trong sch,hoang di hng vtt c gp phn lm nn hn vn ca ng -Gs Nguyn ng Mnh c li nhn xt rt xc ng v nh vn: nu Nguyn Tun sut i i tm ci p th Nguyn Trung Thnh sut i i tm ci hng-m ci hng cng chnh l ci p trong cm hng thm m ca anh v Nguyn Ngc l nh vn lng mn 2 Hon cnh ra i ca truyn ngn Rng x nu:

- Truyn ngn Rng x nu c Nguyn Trung Thnh vit vo nm 1965. y l thi im M qun tham chin Min Nam. Chin tranh Min Nam n hi quyt lit. M ngy in cung nh ph cch mng min Nam nhng tinh thn u tranh kin cng, bt khut ca nhn dn v cch mng min Nam khng th no tiu dit ni, ngc li cng pht trin mnh m t min xui n min ngc.
3/ ngha nhan truyn ngn Rng x nu ca Nguyn Trung Thnh: - Nhan Rng x nu va mang ngha hin thc , va mang ngha biu tng: + ngha hin thc : Nh vn ni v cy x nu- mt loi cy sng thnh rng Ty Nguyn.Loi cy ny c sc sng mnh lit , khng chu khut phc trc s thay i ca thi tit.Cy x nu lun gn b mt thit v quan h chiu ng vi cuc sng ca ngi dn Ty Nguyn. 69

+ ngha biu tng: Qua sc sng mnh lit ca cy x nu, rng x nu, nh vn ni n ni au v sc sng , phm cht kin cng bt khut ca nhn dn Ty Nguyn trong cuc khng chin chng M. 4/ Tm tt ct truyn v nu ch ca Rng x nu. - Ct truyn: Truyn k v nhn vt Tn, ngi dn lng X Man, thuc dn tc Str Ty Nguyn. Tn tham gia cch mng. Gic bt v con anh, nh p d man d bt anh. Tn mt chng kin cnh au n y, Tn khng chu ni, anh xng ra gia vng vy ca k th cu v con Mai. Nhng anh khng cu c: V con anh cht, anh th b gic bt v b t chy 10 u ngn tay. Anh c dn lng cu. Sau Tn vn xin nhp qun gii phng. Ba nm sau anh xin n v cho ngh php mt m v thm bun lng. Trong m hm , C Mt triu tp c bn v k chuyn v Tn v chuyn v bun lng cho c lng nghe nhm gio dc truyn thng anh hng,. bt khut cho c bun lng. Sng hm sau c Mt v Dt v b Heng li tin Tn ln ng trc hnh nh nhng rng x nu ni tip chy n chn tri. - Ch : Rng x nu l cu chuyn v qu trnh trng thnh trong nhn thc cch mng ca dn lng XMan cng nh ca dng bo Ty Nguyn .Chn l tt yu m h nhn ra l : ch c dng bo lc cch mng mi c th bp c bo lc phn cch mng.. 5: ngha c th v gi tr tng trng ca hnh nh cy x nu trong tc phm: - Tc phm c m u bng hnh nh mt khu rng ngy no cng b i bc bn ph v kt thc cng bng hnh nh nhng rng x nu ni tip chy n chn tri. iu ny va c ngha c th va c ga tr tng trng: - Hnh nh cy x nu tng trng cho s mt mt, au thng, ut hn ca dn lng X Man: + C rng x nu u b thng, c nhng cy b cht t ngang thn, ch vt thng nha a ra, bn en v c quyn thnh tng cc mu ln---> y l hnh nh c lng X Man khi b bn M ngy khng b: ting ku khc dy c lng; b Nhan b cht u, anh Xt b treo c, m con Mai b nh p d mang n cht..... Ti c ca gic lm nn lng cm th bng sc phn khng ca dn lng X Man. - X nu tng trung cho sc sng mnh lit ca dn lng X Man: + Cy x nu sinh si rt khe, rng x nu n tm ngc ln che ch cho lng cng nh c dn lng X Man d b khng b, va b tra kho, nhng khng ai khai na li. H on kt li, dng gio mc tiu dit c tiu i gic. - Cy x nu cn tng trng cho cc th h ngi dn Ty Nguyn k tip nhanh chng trng thnh trong chin tranh: + Cnh mt cy mi ng gc, c bn nm cy con mc ln chng vt ln rt nhanh thay th nhng cy ng xung - cng nh anh Quyt hi sinh th c Tn ni tip. Mai ng xung th c Dt thay, v tip n l b Heng.... - Cy x nu tng trng cho kht vng, t do ca ngi dn Ty Nguyn: + Cy x nu l mt loi cy h thng, g v nha rt qu, sinh si ny n rt khe, rt ham nh sng mt tri, n phng ln rt nhanh tip ly nh nng. Cy x nu c mt sc sng mnh lit v chu ng do dai n i bc khng git ni chng. Nh vn mn nhng tnh cht ny ca cy x nu ni ln sc sng mnh lit ca ngi dn Ty Nguyn trong kht vng vn n t do trc s n p d man ca qun th. + Nh vn kt ct truyn bng hnh nh nhng rng x nu ni tip chy n chn tri l mt s khng nh chc chn khng g c th ngn c sc sng mnh lit ca cy 70

x nu v cng chnh l sc sng mnh lit ca ngi dn lng X Man v ng bo dn tc Ty Nguyn vn n nh sng ca l tng cch mng. Cy x nu l hnh tng ngh thut c sc , c sc hp dn c bit, tng trng cho nhng phm cht cao qu sng qut cng ca ng bo Ty Nguyn trong cuc khng chin chng M cu nc. 6/. V p ca cc hnh tng nhn vt v ngha t tng ca cc hnh tng trong tc phm: * C Mt: 60 tui, th lnh tinh thn ca ngi dn X Man. + Hnh dng: quc thc..., ru di ti ngc, mt vn sng v xch ngc. ng trn ngc cng nh mt cy x nu ln.... ---> trn y sc sng. + Li ni: Chc nch, dt khot, l i din ca qun chng, l cc gch ni gia ng v ng bo dn tc cn b l ng, ng cn ni nc ny cn; Chng n cm sng, mnh phi cm gio. + Hnh ng: C Mt thay mt Tn lnh bun lng ni dy ng khi, vi li mc di trong tay....thng Dc nm di li mc ca c Mt. C Mt l biu tng cho sc mnh tinh thn v vt cht c tnh truyn thng v ci ngun l ch da tinh thn v l pho s sng l nhp cu ni gia qu kh v hin ti ca cc th h ngi dn Ty Nguyn. Hnh nh c Mt trong on cui th hin rt r v tr ca con ngi ny: Th l bt u ri. t la ln! Tt c ngi gi, ngi tr, ngi n ng, ngi n b, mi ngi phi tm ly mt cy do, mt cy mc, mt cy d, mt cy ra. Ai khng c th vt, khng ....nm trm cy chng. t la ln. * Tn: l nhn vt anh hng, ngi con vinh quang ca dn lng X Man c nh vn khc ha bng nhng ng nt c o, giu cht s thi: + L ngi Str, cha m n cht sm, lng X Man ny nui n. i n kh nhng bng n sch nh nc sui lng ta. + Tham gia lin lc cho cch mng t nh, Tn l mt ngi gan gc v to bo, dng cm v thng minh, giu t trng (vo rng cng Mai tip t cho anh Quyt, khi hc ch thua km Mai th ly p vo u, khi b bt v b tra tn ch tay vo bng mnh v ni: Cng sn y...). + Tn cn l mt con ngi bit vn ln mi au n v bi kch c nhn : Chng kin k th git v con trong ni au n v xt xa v cng Anh bt chp s can ngn ca c Mt xng ra gia vng vy ca k th cu v con. B bt, Tn chu ng s tra tn man r ca k th, hai bn tay b t chy, mi ngn tay tr thnh mi ngn uc anh vn khng ku van... Sau anh vn tham gia b i git gic tr th cho ngi thn v qu hng. + Tn c tnh k lut cao: Tuy nh nh, nh qu hng nhng phi c cp trn cho php mi v, v ch v ng mt m nh quy nh trong giy php. + Tn cn l ngi giu tnh thng yu i vi mi ngi; l con ngi chung ca dn lng X Man, ca dn Str (cnh Tn tr v c ngi dn: gi, tr, ln, b n cho, yu mn...). Tn l in hnh cho s phn v con ng Cch mng ca dn lng X Man; nhng phm cht p ca ngi anh hng Tn mang ngha tiu biu c lng X man t gi n tr u c nhng phm cht tng t (gan d, kin trung, anh hng, yu nc...). * Dt: l mt c gi gan d, c tinh thn trch nhim cao, c bn lnh t b: lin lc cho du kch, b bt, b uy hip n xt qua tai, xm tc, cy t xung quanh cho hai chn nh...i mt... vn nhn bn gic bnh thn... 71

 Dt l hin thn v l s tip ni ca Mai: t gic v quyt lit trong cuc i mt vi k th. * B Heng: l hnh nh ti tr, sng ng xut hin phn u, ng vai hng dn Tn tr v. L hnh nh tng trng mang nhng nt tng ng vi la cy x nu mi ln, mang trong mnh bao sinh lc v nha sng ha hn s tr thnh nhng cy x nu mnh m v bt t. 7/ Nhng nt c sc v ngh thut th hin trong truyn ngn Rng x nu ca nh vn Nguyn Trung Thnh. - Khc ha nhng nhn vt anh hng, tp th anh hng va mang du n thi i va m phong cch Ty Nguyn. - Tc phm do dt cm hng s thi. Nhng nhn vt i din cho cng ng.....c ca ngi bng ging vn say m, trang trng, hng trng. - Cch xy dng hnh tng ca nh vn cng c o: Dng hnh tng cy x nu lm biu tng cho sc sng mnh lit ca cc dn tc Ty Nguyn; dng hnh tng mi ngn tay Tn bc chy nh mi ngn uc biu trng cho la cm hn v la u tranh ca dn lng X Man. II. Cc dng cu hi v lm vn thng gp: 1/ Cu hi ti hin: - Cu 1: Nu nhng im c bn v nh vn Nguyn Trung Thnh v hon cnh ra i ca truyn ngnRng x nu. - Cu 2: Tm tt ct truyn Rng x nuca Nguyn Trung Thnh v pht biu ch tc phm. - Cu 3 : ngha nhan Rng x nu ca tc phm? - Cu 4 : Tnh s thi trong truyn ngnRng x nu ca Nguyn Trung Thnh c th hin nhng kha cnh no? 2/ Cc vn dng: * 1: Phn tch hnh tng cy x nu, rng x nu trong truyn ngn rng x nu ca Nguyn Trung Thnh, lm r ngha tng trng cho sc sng v phm cht ca ngi dn Ty Nguyn trong khng chin chng M. Dn bi gi I/. M bi: - Rng x nu l mt trong nhng tc phm tiu biu vit v cuc khng chin chng M v i ca dn tc ta. Tc phm c vit vo ma h nm 1965, khi M bt u o t qun vo min Nam. - Mt trong nhng thnh cng ni bt ca tc phm l nh vn xy dng c mt hnh tng ngh thut mang ngha biu trng giu cht lng mn: l hnh tng cy x nu, rng x nu.... II/. Thn bi: C nhiu cch lp v sp phn tch lm r lun : ** Cch 1: 1/. Cy x nu, rng x nu l mt hnh tng ngh thut c sc: - L mt loi cy thanh nh m rn ri, ham kh tri v nh sng: N phng ln rt nhanh tip ly nh nng, th nh nng trong rng ri t trn cao xung tng lung thng tp. - Cy x nu bt chp bom n, tn ti vt ln s hu dit ca k th; ho hng, hin ngang ngay c khi gc ng: + C nhng cy b cht t ngang na thn mnh, o o nh mt trn bo.... 72

+ C nhng cy con va ln ngang tm ngc li b n i bc cht t lm i..... + Rng x nu n tm ngc ln ca mnh ra che ch cho lng, hng ly hng lot n i bc....C rng x nu khng cy no khng mang thng tch --> y cng chnh l hnh nh tng trng cho s mt mt, au thng, ut hn ca dn lng X Man. - Trong au thng d di, rng x nu vn p, vn xanh. Bom n k th khng ngn ni sc vn ln mnh lit ca rng x nu. Lp ny ng xung, lp khc li ny mm ln. Cnh mt cy mi ng gc c bn nm cy con mc ln chng vt ln rt nhanh thay th nhng cy ng -->S sng tng pht, tng gi sinh si, vt ln trn ci cht. Hnh nh rng x nu khng ch l khung cnh thin nhin honh trng mt bun lng c th. N cn l hnh nh, l khng gian ngh thut tng trng ca t rng Ty Nguyn bt khut trong cuc khng chin chng M. Nh vn to ra mt khng gian s thi y bi trng ca t v ngi Ty Nguyn anh dng. 2/. Hnh tng cy x nu, rng x nu tng trng cho sc sng v phm cht ca ngi dn Ty Nguyn: - Hnh nh rng x nu tng tng, lp lp k tip nhau ln ln di bom n k th l hnh nh dn lng X Man t th h ny sang th h khc ni tip nhau ng ln gi gn x s v truyn thng ca dn tc mnh. - Lch s lng X Man l lch s ca nhng chui ngy au thng m anh dng (anh Quyt hi sinh c Tn, Mai ng ln; Mai hi sinh c Dt, c b Heng ng ln ni tip...) --> cc th h ni tip nhau nh lp lp cy rng x nu bt khut. - Cy x nu bt chp bom n cng nh con ngi Ty Nguyn kin cng, dng cm, khng khut phc trc k th (C Mt, Tn, Mai, b Nhan, anh Xt...). Chn cy x nu...lm biu tng, tc gi to ra c s ph hp k l gia nhng phm cht ca cy v ngi Ty Nguyn trong tc phm - Mt s chiu ng tht k diu.... * Cch 2: Phn tch hnh tng cy x nu trong s chiu ng gia cy v ngi theo li song song vi cc : 1/. Cy x nu tng trng cho s mt mt, au thng, ut hn ca dn lng X Man. 2/. Cy x nu tng trng cho sc sng mnh lit ca dn lng X Man. 3/. Cy x nu tng trng cho cc th h Ty Nguyn k tip nhanh chng trng thnh trong chin tranh. 4/. Cy x nu tng trng cho kht vng, t do ca con ngi Ty Nguyn. * Cch 3: Phn tch hnh tng cy x nu theo kt cu b cc ca tc phm: 1/ Hnh nh cy x nu xut hin trc tip phn tc phm --> L biu tng cho c/s au thng v phm cht cao p ca ngi dn Ty Nguyn. 2/ Hnh nh cy x nu xut hin gin tip gia tc phm (qua nha, khi, l cnh, m x nu...) --> Biu hin s gn b mt thit vi i sng (nim vui, ni au...) ca nhn dn lng X Man (trong sinh hot thng nht cng nh trong nhng s kin quan trng). 3/ Hnh nh cy x nu xut hin phn cui tc phm vi nhng cy mi mc nhn hot nh nhng mi l, mt rng x nu mnh mng ht tm mt li c ly li nhng li pht trin. Ci mi l nhn hot kia biu tng cho mt nhn vt mang linh hn, biu tng trn vn cho ni au, phm cht v sc mnh ca dn lng X Man, gi ra ngha ca nhan tc phm. III/ Kt bi: - Rng x nu l bn anh hng ca, ca ngi ch kin cng, sc mnh on kt v chin thng ca nhng ngi dn Ty Nguyn yu nc trong cuc khng chin chng M. - Tc phm mang m tnh s thi, cht anh hng ca v cm hng lng mn. 73

- Hnh tng cy x nu, rng x nu l mt thnh cng c o trong sng to ngh thut ca Nguyn Trung Thnh. Bi vn tham kho: Rng x nu l mt truyn ngn xut sc ca Nguyn Trung Thnh v ca vn hc thi chng M. Trong tc phm, vi hnh tng cy x nu, Nguyn Trung Thnh lm ni r khuynh hng s thi v cm hng lng mn, mt c im c bn ca vn hc Vit Nam giai on 1945-1975. Khuynh hng ny chi phi s sng to ngh thut ca cc nh vn trong giai on vn hc ny. c Rng x nu nhng nhn vt nh c Mt, Tn, Dt, Mai to nn n tng su sc ni c gi. Ni bt hnh nh cy x nu c lp i lp li gn hai mi ln mt hnh tng c sc bao trm ton b thin truyn ngn ny. Hnh tng y to nn v p hng trng, cht s thi v lng mn cho cu chuyn v lng X-man bt khut, kin cng. Qua tc phm, cy x nu, rng x nu c Nguyn Trung Thnh miu t tht c th, tht chi tit vi ngn ng giu cht th, bng nhng li vn c cnh trong mt cm xc tht say m v mnh lit. Cy x nu trong truyn xut hin rt nhiu ln v dng nh rt quen thuc vi con ngi ni ni rng Ty Nguyn, n tham d vo tt c nhng sinh hot, nhng tm tnh, nhng bun vui ca ngi dn ni y trong cuc chin u chng M tht anh dng ca h. Tc phm Rng x nu l mt bn anh hng ca v cuc i anh dng, au thng, bt khut ca Tn cng nh ca tt c dn lng X-man. Cu chuyn y c k trn nn tng chnh ca hnh tng cy x nu mt hnh tng hm cha rt nhiu ngha tng trng v khi qut. Nhng cy x nu, rng x nu nh nhng con ngi, nhng tm hn sng, va l nhn chng, va tham gia bn anh hng ca, cng va chu ng mi vt v, au thng di tm n k th. Nhng bt chp tt c, rng x nu vn trn y sc sng, vn vn mnh ln cng trng vt ln mi thng au. Cy x nu l mt hnh nh mang tnh cht tng trng cho kht vng t do, kht vng gii phng, cho phm cht anh hng v sc sng tim tng mnh lit ca dn lng X-man. M u cu chuyn l hnh nh c rng x nu hng vn cy v kt thc vn l nhng rng x nu ni tip chy n chn tri. Hnh nh y nh mt nt nhc trm hng, mt bn n do, l ci phng cho c mt cu chuyn khin thin truyn cng mang m tnh s thi v lng mn hn. + Rng cy x nu c xem nh l biu tng cho con ngi X-man. Vi hnh nh nhn ha, Nguyn Trung Thnh miu t cy x nu nh nhng con ngi, chng cng c vt thng, bit ham nh sng v n tm ngc ln ra che ch cho lng. Cy x nu cn l mt hnh nh so snh vi con ngi ngc cng bng cy x nu. Rng x nu nm thng ng di tm i bc k th chu ng bit bao tn ph, cng nh nhng au thng m dn lng phi gnh chu trc ch km kp ca gic. C rng x nu hng vn cy khng c cy no khng b thng. Cy b cht t ngang na thn mnh nha a ra, trn tr ri dn dn bm li, en v c qun thnh tng cc mu ln. Hnh nh gi ln lng cm th v kt t mt ch phn khng. + Nhng hn ht vn l sc sng mnh lit y sc tr ca rng x nu bt ngn. Cnh mt cy x nu mi ng gc c bn nm cy con mc ln, ngn xanh rn, hnh nhn mi tn lao thng ln bu tri, c nhng cy mi nh khi mt t, nhn hoc nh nhng mi l n phng ln rt nhanh tip ly nh sng. Th mi bit sc tr ca cy x nu mnh lit n dng no! Sc tr y cn mang tnh tng trng cho th h tr ca lng X-man. 74

 l nhng Mai, Dt, Tn, Heng, nhng con ngi lun gn b vi cch mng, bt khut t tui th, ln ln trong la n, trng thnh trong au thng v sn sng chin u hi sinh v t do ca dn tc. Bn cnh , sc sng bt khut kin cng ca cy x nu cn c to bi hng vn cy nhng i x nu ni tip nhau ti chn tri tm ngc ln ca rng n ra che ch cho lng. l nhng cy x nu tht vng chc, xanh tt vt ln c cao hn u ngi, cnh l sum su nh nhng con chim lng mao, lng v. n i bc khng git ni chng, nhng vt thng ca chng chng lnh nh trn mt thn th cng trng chng vt ln rt nhanh thay th nhng cy ng, mt cy ng xung tc th bn nm cy con li mc ln c th tr thnh c mt rng cy x nu ni tip n chn tri. Nhng cy x nu, rng x nu y l hnh nh ca dn lng X-man kin cng chng gic, bt chp mi hi sinh, mt lng i theo ng, i theo khng chin ht th h ny n th h khc. l nhng c Mt, anh Xt, Tn, Mai, Dt, anh Bri m tiu biu l hnh nh c Mt. Nh vn v c nh mt cy x nu ln. Hn ai ht, c l ngi hiu rt r s gn b ca cy x nu v mnh t ang sng, hiu c sc mnh tim tng bt khut ca rng x nu cng nh ca dn lng X-man. Chnh c Mt ni vi Tn khng c cy g mnh bng cy x nu t ta, cy m cht cy con li mc ln. + Cy x nu cn l nhn chng cho s gic ng, s hi sinh thm lng, lng dng cm v ch qut khi ca dn lng X-man. ng trn i cy x nu gn con nc ln, c vng X-man o o rung ng. V la chy khp rng. nh la x nu soi sng li cn dn ca anh Quyt: Ngi cn sng phi chun b dao, mc, v, ra, tn, n S c ngy dng ti. La x nu th thch ch cng nh lng can m ca Tn: Khng c g m bng nha cy x nu Mi ngn tay thnh mi ngn uc mu anh mn cht u li. - Ging iu s thi ca Rng x nu bt u t cu chuyn k ca c Mt di nh la x nu, mt cu chuyn phng pht phong v anh hng ca. V cy x nu khng ch gn vi qu kh, hin ti anh hng m cn gn b vi mi sinh hot, phong tc v i sng vn ha ca ngi X-man, ca cc dn tc Ty Nguyn. => Hnh tng cy x nu tht s l mt sng to ngh thut ng k ca Nguyn Trung Thnh. Nh vn la chn hnh nh cy x nu v em li cho n nhng ngha mi nhng lp ngha rt khc nhau qua cch vit va gi va t ca tc gi. Qua hnh tng ny ngi c khng ch thy r sc sng kin cng, mnh lit ca dn lng X-man, ca con ngi Ty Nguyn ni ring m cn l ca dn tc Vit Nam ni chung trong nhng thng nm chng M. * 2: Phn tch nhn vt Tn trong truyn ngn Rng x nu ca Nguyn Trung Thnh. Dn bi gi 1: I/ M bi: - Gii thiu vi nt v tc gi, tc phm. - Gii thiu v nhn vt Tn. II/ Thn bi: Hc sinh c th tm v sp theo chiu hng khc nhau, nhng phi t c cc chnh: ** Gii thiu khi qut v nhn vt: Tn l ngi Str, m ci cha m t rt sm, c dn lng X Man cu mang- m bc. T nh Tn gic ng cch mng v lm lin lc cho cch mng rt thng minh, gan d, giu t trng... ** Ln lt phn tch nhng biu hin phm cht anh hng ca Tn. 75

1/ Mt con ngi gan gc, to bo, dng cm, trung thnh tuyt i vi cch mng: - Tip t cho cc cn b trong rng m khng s b cht u hoc treo c. - Lm lin lc, gic vy cc ng ng th x rng m i, qua sng la ch thc mnh m bi, v ch nc m thng M hay phc. - B gic bt th nut lun ci th vo bng, b tra tn khng khai; mt mnh xng ra gia vng vy ca k th trong tay khng c v kh; b gic bt, b t mi u ngn tay vn khng ku than... - Hc ch thua Mai th ly p vo u -> lng t trng v ch quyt tm cao. Phm cht anh hng l c s lm nn hnh ng anh hng ca Tn. 2/ Mt ngi bit vn ln mi au n v bi kch c nhn: - M ci, c dn lng nui nng, sau ny tr thnh ngi con u t ca dn lng. - Bn thn 2 ln b gic bt, b tra tn d man( tm lng chng cht nhng vt chm, hai bn tay b t mi ngn ch cn li hai t; v con b gic git hi...) Tn khng khut phc, kin cng, bn gan gia nhp b i cm sng bo v dn lng, qu hng, t nc. 3/ L ngi c thc v tinh thn k lut cao: - Xa bn lng ba nm, tuy nh nh, nh qu hng, nhng phi c cp trn cho php anh mi v v ch v ng mt m nh qui nh trong giy php. 4/. L mt ngi giu tnh yu thng ngi thn v qu hng bn lng: - Yu thng v con: Chng kin cnh v con b k th tra tn d man anh khng km c ni au ang t chy lng mnh: anh bt t hng chc tri v m khng hay. Anh chm dy (...) ch hai con mt anh by gi l hai cc la ln--->Yu thng cm th t chy trong hai con mt - mt chi tit d di, bi thng. - Yu bn lng, yu qu hng t nc: Trn ng tr v thm lng, Tn nh tng gc cy, nh ting chy gi go....cng chnh v tnh yu qu hng m Tn tham gia l cch mng, chu nhiu au thng....v s yn bnh ca qu hng, t nc. Tn l mt nhn vt t tng c si li cun khng ch bi tnh trit l m cn bi tnh trit l m cn bi tnh tr tnh, tnh hnh tng. c bit hnh nh bn tay Tn l chi tit ngh thut giu sc m nh Bn tay y cng c mt cuc i: tng l bn tay trung thc v tnh ngha, tng cm phn vit ch anh Quyt dy cho, tng cm p vo u khi qun ch, tng t ln bng mnh m ni Cng sn y ny, tng c Mai cm bn tay y m khc khi Tn thot ngc tr v ....Khi gic t 10 u ngn tay, bn tay thnh chng tch ca ti c v lng hn th. Hn th khin bn tay Tn thnh bn tay qu bo (mi ngn uc t ngn tay Tn chm bng ln ngn la ni dy ca dn lng X Man; bn tay ch cn hai t mi ngn vn cm gio, cm sng ln ng tr hn.... III/. Kt bi: - Chn l cch mng l chn l t mu v nc mt, n ng ngha vi chn l cuc sng. i Tn l bng chng sng cho qui lut nghit ng y. - Cu chuyn bi trng v cuc i Tn - cuc i ca mt con ngi mang ngha cuc i ca mt dn tc. C th ni nhn vt Tn mang m tnh s thi nhn vt y gnh nng s phn lch s. - D c nhiu d bit, Tn vn l kiu nhn vt snh vai vi cc anh hng trong trng ca am San, Xinh Nh ca ni rng Ty Nguyn. Gi 2

76

- Tn l nhn vt trung tm ca truyn. Cuc i ca Tn tiu biu cho s phn v con ng ca cc dn tc Ty Nguyn, t trong au thng, phn ut qut khi vng dy chin u. - Tn l mt nhn vt c tnh cch: gan gc, to bo, trung thc, dng cm (cng vi Mai vo rng tip t cho anh Quyt). c bit, Tn c lng cm th gic su sc, nht mc trung thnh vi cch mng (khi ch tra hi cng sn u, Tn t tay ln bng m ni y ny). - Xy dng nhn vt Tn, tc gi tp trung miu t hnh nh i bn tay. Bn tay nh mt chi tit ngh thut th hin tnh cch, qua bn tay c th thy c cuc i, s phn v tnh cch nhn vt.

Khi cn lnh, bn tay Tn cm phn vit ch anh Quyt dy cho. Khi hc hay qun ch, bn tay dm cm p vo u mnh trng pht. Bn tay t ln bng mnh m ni: Cng sn y ny!. Khi ch tra kho, sn sng nhn thm nhng vt dao chm ca k th ln lng v.v).

Hai bn tay Tn b gic qun gi tm du x nu ri t. Mi ngn tay anh thnh mi ngn uc. Nguyn Trung Thnh miu t tht c th ci cm gic au n rng rn y: Anh khng cm thy la mi u ngn tay na. Anh nghe la chy trong lng ngc, chy bng. Mu anh mn cht u li. Rng anh cn nt mi anh ri. Hai bn tay Tn, mi ngn ch cn hai t. Hai bn tay ct ngn l chng tch y cm hn, l mi th m sut i anh phi tr. Mi ngn uc ni mi ngn tay Tn chm bng ln ngn la ng khi ca dn lng X-man. V bn tay ca Tnu b la thiu chy, mi ngn tay cn hai t y vn cm chc ngn do, cy sng i tm gic tr th. n cui truyn, hnh nh bn tay Tn bp cht tn ch huy n gic ngay trong hm ngm c th ca n. - Hnh tng Tn, vi cuc i v s phn y bi trng th hin c th mu thun khng i tri chung gia nhng ngi dn cch mng Ty Nguyn vi l gic c c, man r, ct ngha su sc l do ti sao ngi Ty Nguyn (v c t nc Vit Nam trong thi i chng M) li vng dy nh thc bo lay quyt chin u bo v hnh phc ring t v hnh phc cng ng. --------------------------------------------------------------------------------------------------------* 3 Phn tch tnh s thi trong truyn ngn Rng x nu ca Nguyn Trung Thnh. *Gi : Cn phn tch c cc : 1. Ch m tc phm t ra l vn c ngha sinh t i vi cch mng min Nam trong khng chin chng M : phi dng bo lc cch mn trn t bo lc phn cch mng. 2. Nhn vt chnh : va l nhn vt m ng ( c bun lng X Man) v nhn vt tiu biu ( Tn, C Mt. Mai, Dt...c bit l cuc i bi tar1ng ca TN) 3. Bc tranh thin nhin c miu t to nn bi cnh hng v, honh trng cho cu chuyn. 4. Gong k , ngn ng , hnh nh trang trng, giu m hng, c sc ngn vang. ------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Truyn ngn NHNG A CON TRONG GIA NH ca Nguyn Thi -------------------------------------------77

I/ nh hng kin thc c bn: 1/ Vi nt v tc gi Nguyn Thi : - Nguyn Thi ( 1928- 1968) l mt trong nhng nh vn tiu biu nht ca vn hc min Nam thi chng M.ng qu min Bc, nhng sng gn b su nng vi ng bo min Nam nn ng l nh vn ca ngi nng dn Nam B. - Nguyn Thi l nh vn c bit ti phn tch tm l con ngi, c kh nng thm nhp su vo ni tm nhn vt, din t chnh xc nhng qu trnh tm l tinh vi ca con ngi. - Nhn vt tiu biu nht ca Nguyn Thi l nhng ngi nng dn Nam B va hn nhin, yu i; va bc trc, trung hu; va c lng cm th gic su sc, gan d, sn sng hi sinh v T quc, v c lp t do ca dn tc. - Vn Nguyn Thi va giu cht hin thc ( vi nhiu chi tit d di ca chin tranh) , va m thm cht tr tnh , c th hin bi mt ngn ng phong ph , gc cnh, giu gi tr to hnh v m cht Nam B. - Tc phm tiu biu : Ngi m cm sng( truyn k) ; Nhng a con trong gia nh ( tp truyn) 2/ Han cnh sng tc, ct truyn v ch tc phm: - Han cnh sng tc : Truyn ngn Nhng a con trong gia nh c Nguyn Thi vit ngay trong nhng ngy chin u c lit khi ng cng tc vi t cch l mt nh vn- chin s Tp ch Vn ngh Qun gii phng ( thng 2 /1966). Sau c in trong Truyn v k, NXB Vn hc Gii phng , 1978. - Ct truyn : Tm tt theo nhn vt chnh l Vit + Vit v Chin l hai ch em sinh ra v ln ln trong mt gia nh nng dn Nam B c truyn thng yu nc- cm th gic.C hai ch em tnh nguyn tham gia vo b i nh gic tr th cho ba m v qu hng. + Trong mt trn chin u rng cao su vi bn M,Vit tiu dit mt xe bc thp ca ch nhng cu b thng khp ngi, hai mt khng nhn thy g.Lc tnh, Vt c lt tng an tm ng i. Nhiu lc, qu yu sc, Vit thip i. + Nhng lc thip i, Vit li nh gp li tng ngi thn trong gia nh : ng ni b lnh tng phng bn cht.B ni b bn lnh nh,bnh ri cht.Ba m Vt tham gia cch mng cng hy sinh. Trong gia nh ch cn ch Nm v ba ch em Chin, Vt v thng t em.c bit , nhng hnh nh thn thng ca m, ch Chin v ch Nm c hin ln r mn mt qua dng hi tng ca Vit . + Cui cng, n ngy th 3, cc anh trong n v tm c Vit.Cu c a v iu tr bnh x d chin v sc khe Vt hi phc. Vit nh ch Chin v mun vit th thm ch theo li gic ca cc anh em trong n v. - Ch : Thng qua cu chuyn v nhng ngi con trong mt gia nh nng dn Nam B c truyn thng yu nc cm th gic, nh vn khng nh : chnh s gn b su nng gia tnh cm gia nh vi tnh yu nc; gia truyn thng gia nh vi truyn thng dn tc to nn sc mnh tinh thn to ln ca con ngi Vt Nam, dn tc Vit Nam trong khng chin chng M. 3/ Tnh hung truyn ca truyn ngn Nhng a con trong gia nh: - Truyn c k theo dng ni tm ca nhn vt Vit khi Vt b ri vo mt tnh hung c bit : trong mt trn nh, Vt b thng nng v tht lc n v, phi nm li gia chin trng.Nhiu ln Vit ngt i, tnh li . V gia nhng cn ngt i tnh li y ca Vt, hnh nh nhng ngi thn trong gia nh c hin ln trong tm tr Vit. Tnh hung truyn dn n mt cch trn thut ring ca thin truyn theo dng thc ca nhn vt. 78

4/ Phng thc trn thut v tc dng ca phng thc trn thut y trong tc phm Nhng a con trong gia nh: - Phng thc trn thut trong Nhng a con trong gia nh : Truyn c trn thut ch yu qua dng hi tng min man, t ni ca nhn vt Vt khi anh b thng phi nm li chin trng. y l li trn thut theo ngi th ba ca ngi k chuyn, nhng cch nhn v li k theo ging iu ca nhn vt. - Tc dng ca phng thc trn thut ny : + Lm cho cu chuyn d khng c g c sc cng tr nn mi m, hp dn .Tc phm m cht tr tnh, t nhin v c k bng con mt.,tm lng v ngng ng, ging iu ca nhn vt. + To iu kin cho nh vn thm nhp su vo th gii ni tm ca nhn vt dn dt cu chuyn. + Din bin cu chuyn linh hat, khng ph thuc vo trt t thi gian t nhin, c th xo trn khng gian vi thi gian, t nhng chi tit ngu nhinca hin thc chin trng m gi nn nhng dng hi tng, lin tng phong ph , bt ng song vn hp l : qu kh khi gn, khi xa, chuyn ny bt sang chuyn n Trn thut theo dng hi tng khin cu chuyn v Nhng a con trong gia nh vn c hnh thnh t chui nhng chuyn tng chng nh ri rc, vn vt tr nn mch lc, sng r. Cc nhn vt hin ln va c th r nt; va tiu biu cho nhng th h ngi nng dn Nam B v cho c dn tc ta trong khng chin chng ngoi xm 5/T tng ch ca tc phm Nhng a con trong gia nh c bc l an vn no trong tc phm? Ni dung t tng l g? - Trong truyn Nhng a con trong gia nh, qua li ch Nm, nh vn bc l mt t tng su sc : Ch thng v chuyn gia nh ta n cng dai nh sng, ri ch s chia cho mi ngi mt khc m ghi vo .Ch k chuyn con sng no nc ta cng p, lm nc bc, nhiu ph sa, vn rung mt m cng sinh ra t , lng tt con ngi cng sinh ra t . Trm sng v mt bin , con sng ca gia nh ta cng chy v bin; m bin th rng lm, ch em Vit ln ln ri s bit, rng bng c nc ta v ra ngoi nc ta. - Ni dung t tng ca tc phm qua an vn: hnh nh dng sng l truyn thng gia nh lin tc chy , t i ny sang i khc, th h ny tip ni th h kia. Mi ngi, mi th h trn dng sng y c v tr ca mnh, nhng u cng gn gi, ni tip nhau dng mch khng bao gi t .Chnh s gn b su nng gia tnh cm gia nh vi tnh yu nc; gia truyn thng gia nh vi truyn thng dn tc to nn sc mnh tinh thn to ln ca con ngi Vt Nam, dn tc Vit Nam trong khng chin chng M. 6/ ngha su xa ca t tng dng sng gia nh chy ra bin: - Truyn thng gia nh Vit khng ch ring mt gia nh nng dn Nam B. Truyn thng y nm trong ngun mch ca truyn thng dn tc, nh li ca ch Nm trm sng v mt bin, con sng ca gia nh ta cng chy v bin. - V vy, Chin v Vit l nhng a con trong mt gia nh Bn Tre, nhng cng l nhng a con ca Nam B v rng hn l dn tc Vt Nam thi chng M.Chuyn gia nh Vit l cu chuyn tiu biu v nhng cu chuyn ca i gia nh dn tc ta trong khng chin chng M au thng m anh dng.Con sng no ca mi gia nh Vit Nam yu nc ri cng chy v bin, bin rng bng c nc ta v ra ngoi c nc ta. 79

=> S ct ngha v l gii ca nh vn ( qua cu ni ca ch Nm) v sc mnh ca truyn thng dn tc v nhn dn mang ngha biu tng rt su sc . 7/ Cc nhn vt chnh v s gn b ca h trong dng sng truyn thng gia nh : Xut hin trong tc phm,cc nhn vt ca mt gia nh va c nhng im chung va c nhng c tnh ring: * Nhng im chung ca cc thnh vin: - Yu nc mnh lit, gn b - thy chung son st vi ng bo, qu hng, T quc v Cch mng. - Cm th gic cao . - Gan gc, dng cm , t nguyn chin u git gic, sn sng hy sinh v c lp t do ca T quc. - Mang tnh cch ca ngi dn Nam B : Thng thn, bc trc, lc quan yu i, giu tn ngha. * V tr v nhng tnh cch ring ca tng thnh vin trong dng sng truyn thng gia nh: a.Ch Nm - Khc thng ngun ca dng sng gia nh- l ngi thn gn nht v ln nht cn li ca gia nh Vit. Trong hi tng ca Vit, ch Nm hin ln l mt ngi : - Phn x chuyn tr con gia Chin v Vit, dn d chu o cc chu lc bc ra chn tri mt bin, gnh vc phn vic cn li ca gia nh. - L ngi lun c thc gn gi v vun p cho truyn thng yu nc, cm th gic ca gia nh ( chuyn vui, bun, chin cng ca ngi thn hay ti c ca k th ch u ghi li v dn d con chu phi ghi nh dng sng gia nh ta) . - L ngi cht phc, giu tnh cm, hay ht, hay h.( Mi khi h, gn c ch ni ln, tay ch t ln vai Vit, i mt ch m to, ng nc ) b/ M Vit - Khc trung ngun ca dng sng gia nh. Nu ch Nm l ngi lun c thc gn gi v vun p cho truyn thng ca c gia nh, th m Vit li l hin thn ca truyn thng y : - L mt ngi v, ngi m, m Vt l ngi giu tnh thng chng, thng con, sut i m ang, tho vt , lam l, chu nhiu vt v au thng nhng lun giu ni au nui con, nh gic. - L mt cng dn, vi k th ,m Vit l mt ngi ph n gan gc ngoan cng , cm th gic cao ( i u tranh , mi ln bn lnh bn da , mt m li sc nh ln nhn bn lnh, i mt ca ngi tng vt sng, vt bin ) c. Chin v Vit khc h ngun ca dng sng truyn thng gia nh. - Nt tnh cch chung ca hai ch em: + Hai ch em cng sinh ra trong mt gia nh chu nhiu mt mt, au thng ( cng chng kin ci cht au thng ca ba m do bn M gy nn) cm th gic su sc nn c cng ch : tr th cho ba m , cho qu hng v c cng nguyn vng c cm sng nh gic. + Tnh yu thng l v p tm hn ca hai ch em ( tnh cm ny c th hin su sc v cm ng nht trong ci m ch em chun b ln ng nhp ng) . + C hai ch em u l nhng chin s gan gc, dng cm . nh gic l nim say m ln nht ca hai ch em v cng l ca tui tr min Nam . + Hai ch em c nhng nt ngy th, thm ch c phn tr con ( ginh nhau bt ch, ginh nhau thnh tch bn tu chin gic, ginh nhau ghi tn tng qun..) - Nt ring tng nhn vt: * Chin - hn Vit mt tui nhng Chin ngi ln hn hn : 80

+ Chin mang hnh dng v tnh cch ca m Vit ( thn ngi to v chc nch thn hnh ca ngi sinh ra gnh cc, chng chi, chu ng v chin thng; bit lo liu, toan tnh vic nh ht m) + Bit nhng nhn em ; hn nhin , tr trung , thch lm duyn, lm dng ( vo b i, Chin mang theo chic gng soi). * Vit nhn vt c nh vn tp trung khc ha r nt nht t tm hn, tnh cch n hnh ng. + Vit c nhiu nt d thng ca cu b mi ln : lc ngc v t, hn nhin, ngy th v hiu ng ( nh : tranh phn hn vi ch; khi vo b i, c anh em xem nh em t; giu ch nh giu ca ring ) + Trong nh gic, Vit t ra gan gc, dng cm ( khi b thng, nm mt mnh gia chin trng, Vit vn lun trong t th ch gic n Tao s ch my! Trn tri c my, di t c my, c khu rng ny cn mnh tao.My c bn tao th tao cng bn c my) = > C th ni, lng yu nc cm th gic lun l thc o quan trng nht v phm gi con ngi tt c cc nhn vt ca Nguyn Thi. 8/ Cht s thi ca thin truyn c th hin nh th no trong tc phm: - ti v ni dung ca tc phm cp n vn ct t ca quc gia dn tc : vn mnh t nc trc nn ngoi xm. Qua thin truyn, tc gi mun ni ln mt s thc cng l mt iu k diu : lng yu nc, thc dn tc thm su n tng ngi con trong gia nh bnh thng nht ( gia nh l t bo ca x hi, ca quc gia dn tc), khin h c mt khao kht chy bng l c chin u git gic bo v c lp bo v c lp v thng nht cho T quc. - Nhn vt trung tm trong cu chuyn l nhng ngi nng dn bnh thng nhng mang phm cht anh hng.c bit, c mt th h tr nh Vit- Chin ln ng nh M nh i try hi ma xun, hn nhin, v t, to ra mt sc mnh to ln chi thng k th, v trn vai hc c c th nh - n nc. - Cht s thi cn th hin hnh nh c ngha bu tng qua hnh nh dng sng truyn thng gia nh v rng hn l hnh nh ca trm sng v mt bin: : t gia nh m rng ra : hnh nh T quc, hnh nh dn tc Vit Nam yu nc, anh hng trong khng chin chng M. 9. ngha nhan ca tc phm Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi: - Nhan Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi khng ch c gi tr thng bo v v tr ca hai nhn vt chnh m cn gi nhiu ngha : + l nhng con ngi c nui dng v trng thnh trong mt gia nh c truyn thng tt p , ng t ho. + H l nhng con ngi tip ni xng ng truyn thng cch mng ca gia nh. - Khng nh , ngi ca mi lin h bn cht , thing ling gia cc th h trong gia nh, gia gia nh nh vi gia nh ln ca ton dn tc. II/ Cu hi v dng vn dng: 1/ Cu hi ti hin: - Cu 1 : Nu vi nt v nh vn Nguyn Thi v hon cnh ra i ca truyn ngn Nhng a con trong gia nh? - Cu 2 : Tm tt ct truyn Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi v nu ch ca tc phm? - Cu 3 : ngha nhan v hnh tng dng sng truyn thng trong gia nh ca ca Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi ? 81

- Cu 4: Phng thc trn thut v tc dng ca phng thc trn thut y trong Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi? ( Ch nm vng kin thc c bn trn vn dng tr li cu hi) 2/ vn dng : @/ 1: Anh /ch hy phn tch nt chung v ring ca hai nhn vt Chin v Vit trong Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi , lm r v p ca hai nhn vt. * Gi Cn c vo s xut hin ca hai nhn vt trong tc phm , cn lm r cc sau : *. Chin v Vit khc h ngun ca dng sng truyn thng gia nh. 1. Nt tnh cch chung ca hai ch em: + Hai ch em cng sinh ra trong mt gia nh chu nhiu mt mt, au thng ( cng chng kin ci cht au thng ca ba m do bn M gy nn) cm th gic su sc nn c cng ch : tr th cho ba m , cho qu hng v c cng nguyn vng c cm sng nh gic. + Tnh yu thng l v p tm hn ca hai ch em ( tnh cm ny c th hin su sc v cm ng nht trong ci m ch em chun b ln ng nhp ng) . + C hai ch em u l nhng chin s gan gc, dng cm . nh gic l nim say m ln nht ca hai ch em v cng l ca tui tr min Nam . + Hai ch em c nhng nt ngy th, thm ch c phn tr con ( ginh nhau bt ch, ginh nhau thnh tch bn tu chin gic, ginh nhau ghi tn tng qun..) 2 Nt ring tng nhn vt: * Chin - hn Vit mt tui nhng Chin ngi ln hn hn : + Chin mang hnh dng v tnh cch ca m Vit ( thn ngi to v chc nch thn hnh ca ngi sinh ra gnh cc, chng chi, chu ng v chin thng; bit lo liu, toan tnh vic nh ht m) + Bit nhng nhn em ; hn nhin , tr trung , thch lm duyn, lm dng ( vo b i, Chin mang theo chic gng soi). * Vit nhn vt c nh vn tp trung khc ha r nt nht t tm hn, tnh cch n hnh ng. + Vit c nhiu nt d thng ca cu b mi ln : lc ngc v t, hn nhin, ngy th v hiu ng ( nh : tranh phn hn vi ch; khi vo b i, c anh em xem nh em t; giu ch nh giu ca ring ) + Trong nh gic, Vit t ra gan gc, dng cm ( khi b thng, nm mt mnh gia chin trng, Vit vn lun trong t th ch gic n Tao s ch my! Trn tri c my, di t c my, c khu rng ny cn mnh tao.My c bn tao th tao cng bn c my) = > C th ni, lng yu nc cm th gic lun l thc o quan trng nht v phm gi con ngi tt c cc nhn vt ca Nguyn Thi. @/ 2: Phn tch nhng c sc v ngh thut trong truyn ngn Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi. *Gi : Cn m bo c cc sau: 1. Phng thc trn thut tc phm Nhng a con trong gia nh,tc dng ca phng thc trn thut ny :

82

- Phng thc trn thut trong Nhng a con trong gia nh : Truyn c trn thut ch yu qua dng hi tng min man, t ni ca nhn vt Vt khi anh b thng phi nm li chin trng. y l li trn thut theo ngi th ba ca ngi k chuyn, nhng cch nhn v li k theo ging iu ca nhn vt. -Tc dng ca phng thc trn thut: + Lm cho cu chuyn d khng c g c sc cng tr nn mi m, hp dn .Tc phm m cht tr tnh, t nhin v c k bng con mt.,tm lng v ngng ng, ging iu ca nhn vt. + To iu kin cho nh vn thm nhp su vo th gii ni tm ca nhn vt dn dt cu chuyn. + Din bin cu chuyn linh hat, khng ph thuc vo trt t thi gian t nhin, c th xo trn khng gian vi thi gian, t nhng chi tit ngu nhinca hin thc chin trng m gi nn nhng dng hi tng, lin tng phong ph , bt ng song vn hp l : qu kh khi gn, khi xa, chuyn ny bt sang chuyn n Trn thut theo dng hi tng khin cu chuyn v Nhng a con trong gia nh vn c hnh thnh t chui nhng chuyn tng chng nh ri rc, vn vt tr nn mch lc, sng r. Cc nhn vt hin ln va c th r nt; va tiu biu cho nhng th h ngi nng dn Nam B v cho c dn tc ta trong khng chin chng ngoi xm 2.Ngh thut xy dng tnh cch nhn vt ( cc nhn vt u c phm cht cch mng, in m sc thi Nam B, nhng mi ngi li c mt nt tnh cch ring). 3.Kh nng dng i thoi gia cc nhn vt ( tiu biu hn l on i thoi ca hai ch em Chin - Vit trc ngy nhp ng). * 3 : Trong thin truyn Nhng a con trong gia nh ca nh vn Nguyn Thi c mt dng sng truyn thng gia nh lin tc chy. Anh (ch) hy lm r v p ca dng sng truyn thng y qua cc nhn vt chnh trong tc phm. *Gi : Cn c vo han cnh ra i cng nh ct truyn v ch ca tc phm cng nh c im tnh cch ca cc nhn vt trung tm trong tc phm Nhng a con trong gia nh ca Nguyn Thi, hc sinh c th trin khai ngh lun theo nhiu cch ,min sao th hin c cc : 1/ Nhng c im chung ca nhng ngi con trong dng sng truyn thng gia nh : Yu nc, cm th gic; gan gc dng cm v khao kht c chin u git gic; mang m tnh cch Nam B ( thng thn, bc trc, lc quan yu i, giu tn ngha). 2/ Nhng nt ring v s tip ni ca cc nhn vt trong dng sng truyn thng gia nh : + Ch Nm khc thng ngun ca dng sng truyn thng gia nh : ngi thn gn nht v ln nht cn li ca gia nh. L ngi c thc gi gn v vun p cho truyn thng yu nc cm th gic. L ngi cht phc,giu tnh cm, hay ht hay h. + M Vit khc trung ngun ca dng sng , l hin thn ca truyn thng yu nc- cm th gic : Vi gia nh, m Vit lun l ngi giu tnh thng chng, thng con; m ang - tho vt, lam l - vt v, chu nhiu au thng, mt mt nhng lun giu ni au nui con, nh gic.Vi k th, m Vit lun gan gc, ngoan cng , cm th gic cao . 83

+ Chin v Vit khc h ngun ca dng sng truyn thng gia nh . C hai ch em u sinh ra v ln ln trong truyn thng gia nh Cch mng nn pht huy v th hin phm cht tt p : Sng ha thun, t lp; ghi su mi th ba m b gic st hi nn quyt tm tr th cho ba m; ginh nhau nhp ng; bit sp xp tnh tan vic nh yn lng ra i nh gic; kin cng,dng cm trong chin u Yu nc cm th gic chnh l thc o quan trng nht v phm gi con ngi ca tt c cc nhn vt trong tc phm. * Ch : Trong qu trnh phn tch, hc sinh cn kt hp ch ra nhng c sc v ngh thut ca nh vn trong vic xy dng hnh tng cc nhn vt trong mi quan h vi dng sng truyn thng gia nh. La chn c nhng dn chng tiu biu chng minh. * 4 : Cm nhn ca anh/ch v on vn miu t vic hai ch em Chin v Vt khing bn th ca ba m sang gi nh ch Nm trc khi ln ng i nh M. *Gi : y l mt chi tit ngh thut hm cha nhiu ngha su sc , th hin : 1. Tnh cm gia nh : + Tnh thng m su sc th hin s lo toan chu o ca hai a con ( khing bn th m sang gi ch Nm) + Tnh ch em Nghe ting chn ch, Vit thy thng ch l. Ln u tin Vit mi thy lng mnh r nh th) cm ng. 2. Tnh cm gia nh gn b su nng vi tnh yu nc v nim tin chin thng : ...chng con i nh gic tr th cho ba m , n chng nc nh c lp con li a m v ting ni ni tm ca a con tht su sc. 3.Tnh yu nc gn lin lng cm th gic cp nc : cn mi th thng M th cn c th r thy c, v n ang nng trn vai.--> Bn th m trn vai Vit lc ny tr thnh mi th thng M git cha m Vit mt lin tng mi l , t ngt nhng tht su sc. => y l on vn xc ng , gi cm , bc l su sc ch tc phm : S gn b su nng gia tnh gia nh v tnh yu nc . l ng lc to nn sc mnh tinh thn to ln cho th h tr Vit Nam trong khng chin chng M. ------------------------------------------

* Cm bi tc phm k
1.TU BT NGI LI SNG CA NGUYN TUN I. KIN THC C BN 1.Xut x v hon cnh sng tc Ngi li sng ca Nguyn Tun: - V xut x: Tu bt Ngi li sng l mt trong 15 bi tu bt thuc tp tu bt Sng ca nh vn Nguyn Tun, xut bn nm 1960. - V hon cnh sng tc: Tu bt Sng cng nh bi tu bt Ngi li sng l kt qu ca nhiu dp Nguyn Tun n vi Ty Bc trong thi k khng chin chng. c bit l kt qu ca chuyn i thc tin xy dng cuc sng mi vng cao Ty Bc em li cho nh vn ngun cm hng sng to . c bit phong cnh thin nhin v hnh nh con ngi Ty Bc hin ln di ngi bt ca Nguyn Tun va hng v uy nghim, va tuyt vi th mng, m cm hng lng mn trong sng, chan cha cht th - cht tnh. 2/. Ni dung v ngh thut c bn ca bi tu bt Ngi li Sng : 84

- V ni dung: bi tu bt th hin v p va hung bo va tr tnh ca con Sng v ca ngi cht ti hoa ngh s ca ngi li trn sng. - V ngh thut: Bi tu bt th hin mt phong cch ngh thut ti hoa uyn bc, ngn ng phong ph, chnh xc giu hnh nh, lin tng mi m, gi cm. C th: + S uyn bc v tm hiu bit: c th hin vic miu t con sng, miu t hnh dng v cng vic vt v ca ngi li . + Cht ti hoa: c th hin qua cch dng cu ch, cch miu t s vt v con ngi qua vic pht hin v p ca con sng v v p y cht ngh s trong cng vic ca ngi li . 3/Nhng c im c bn ca con sng v hnh nh ca ngi li trn sng. a/. c im ca con sng : L mt con sng hung bo him c th mng tr tnh: - Con sng hung bo, him c: + Con sng d di (b dng thnh vch, dng sng nh ci hang ti, su v lnh). + Con sng lun hung hng, a gy s: N lun ch i ngi li no i qua ging tai ha cho h (Nc x , x sng, sng x gi, cun cun lung gi gn ghe nh muyn i n xut mt chic thuyn no qua ...). + Tnh cch hung bo ca sng cn c biu hin d di nhng dng thc lao dng chn nh ngi li (....Khi th on trch van xin, khi th khiu khch ging gn v ch nho, khi th rng ln trong tt c by nhiu ci lung gin d, reo nh un si, khi th h la gm tht vang ni rng mt nc h la vang dy a vo nh th qun liu mng nh nhng n him c nht). Sng thnh ra din mo v tm a ca mt th k th s mt. N hin ln nh mt loi thu qui khng l va nham him v hung d, va khn ngoan mu tr. - Dng sng th mng - tr tnh: + Hnh dng ca dng sng nh hnh nh ca mt ngi thiu n Ty Bc kiu dim, man r: Sng tun di nh mt ng tc tr tnh, u tc, chn tc n hin trong my tri Ty Bc bung n hoa ban, hoa go..... Sng nh mt ng tc mun di ngn ngn vn vn si.... + Mu nc dng sng thay i theo ma: Ma xun dng xanh ngc bch; Ma thu nc sng l l chn nh da mt ngi bm i v ru ba..... + Hai bn b sng lng t, b sng hoang di nh mt b tin s. B sng hn nhin nh mt ni nim c tch tui xa; c gianh i ni ang ra nn bp. Mt n hu ci u ngn bp c gianh m sng m.... Sng tht m l, gi cm hng ngh thut, gi cm xc ring bit cho mi ngi. N va mang cht ng thi c in, va mang nt hin i tr tnh. ** Tm li, bng tr tng tng, c to hnh, kh nng quan st rt k v chnh xc, ngn ng iu luyn, Nguyn Tun cung cp nhng kin thc rt phong ph cho chng ta v mt dng sng ni ting ca mnh t Ty Bc - mt dng sng nh mt sinh th; nh mt c nhn lm bnh nhiu chng vi ai mt ln gp g. b/. Hnh nh ngi li trn sng: l i tng ca ci p, lp lnh nh sng ca ngi ca ngi ti hoa ngh s, ngi li - ngh s. Bi l y ch , li c mt ngh thut cao cng v y ti hoa. Ngh thut y l s nhp thn vo c hai phng din hnh thc v tnh cch ca ng li, c th: -. V lai lch: ng li l mt ng gi 70 tui, ng sinh ra v ln ln ngay bn b sng qu ng ngay ch ng t sng st tnh. Phn ln cuc i ng dnh cho ngh li dc trn sng - mt ngh y gian kh v nguy him. 85

- V hnh dng: c o lun gi n dng sng v ngh nghip ca ng Tay ng lu nghu nh ci so, chn khunh khunh g li nh kp ly mt ci cung li tng tng, ging ng o o nh ting nc trc mt ghnh....nhn gii ng vi vi nh lc no cng mong mt ci bn xa no trong sng m. Ci u quc thc....t trn mt thn hnh cao to v gn qunh nh cht sng cht mun. c/. Phm cht,tnh cch: - L mt ngi tng tri, hiu bit, rt thnh tho trong ngh li : + Trong thi gian hn chc nm trn sng ng xui, ng ngc hn mt trm ln ri, chnh tay ng gi li su chc ln. + Hiu bit tng tn su sc ngh nghip (ti sao thuyn i trn sng ch c mnh thon ch khng n; ng dng mt m nh t m nh nh anh vo lng tt c nhng lung nc ca tt c nhng con thc him tr.; ng thuc dng sng nh thuc mt trng thin anh hng ca. - L ngi dng cm, bn lnh, cao cng: + Bnh tnh, ung dung i u vi nhng cn cung bo ca thc nghnh (nn au, gi mi cho, tnh to ch huy bn cho ln lt vt qua cc ghnh thc). - L ngi thng minh ti ba: + X l cc tnh hung nguy him ti tnh, linh hot (nm chc binh php ca thn sng, thn ni... ph trn bt qui ca dng sng). + ng tc chnh xc iu luyn (ci ng ngay ln bm sng lung nc; phng thng thuyn vo gia thc....chinh phc c dng sng d dn bng ti tr v lng dng cm). - L ngi ngh s ti hoa, yu mn v t ho vi cng vic: (gn b vi dng sng nht l nhng khc sng nhiu thc ghnh; sau khi vc thc ung dung t la trong hang , nng ng cm lam...). ng li l hnh nh tuyt p v ngi anh hng lao ng bnh thng nhng ti ba tr dng. Nhn vt ng li c xy dng trong mi tng quan vi hon cnh (cuc i u d di vi sng ) lm bt ni phm cht. Nguyn Tun cng s dng tri thc hi ha, in nh, v thut, qun s mt cch ti hoa, uyn bc din t sinh ng ti ngh ca nhn vt. Qua , Nguyn Tun cng dnh cho nhn vt nhng tnh cm p , m thm. 4. Nhng nt c sc trong phong cch ngh thut ca Nguyn Tun qua bi tu bt: a) Cm hng c bit i vi nhng g gy cm gic mnh. b) Nhn cnh vt con ngi phng din ci p. c) y p nhng tri thc uyn bc ca cc ngnh. d) Vit phng tng vi ngn ng giu c v iu luyn. - Chng ta c th thy nhng t dng: * Nhn gii ng vi vi (tr. 146) ; ng mt mo bch i (tr. 152) * Thc hng hc t (tr. 153) - c bit l nhng lin tng c o thng qua so snh. * Vui nh ni li chim bao t qung (Tr. 155) * m thm, m m nh gp c c nhn (Tr. 156) - Vic s dng t ng chnh xc iu luyn. 86

+ Khi thc nc th uy e da ngi li th Nguyn Tun dng t h la, Mt nc h la vang dy (Tr. 152) + Khi Nhng lung t b ht li sau thuyn th ch cn vng ting reo h ca sng thc ngun sinh (tr. 153) ch thay c mt thnh t la v reo m din t c chnh xc iu cn ni II/ Cc dng cu hi gio khoa v lm vn: 1/. Dng cu hi ti hin: - Cu 1:Trnh by nhng im c bn v xut x v hon cnh ra i ca bi tu bt Ngi li sng : - Cu 2: Nu ni dung v ngh thut c bn ca bi tu bt Ngi li Sng : - Cu 3: Nu nhng c im c bn ca con sng v hnh nh ca ngi li trn sng. - Cu 4: Nhng nt c sc trong phong cch ngh thut ca Nguyn Tun qua bi tu bt? .2/. LM VN @/ 1: Tu bt Ngi li sng l sng tc xut sc ca nh vn Nguyn Tun v thin nhin v con ngi Ty Bc ca T quc. - Em hy phn tch hnh nh con sng v ngi li trn sng trong tc phm. Gi lm bi: I/. M bi: Cn nu c: - Vi nt v nh vn Nguyn Tun v xut x, hon cnh ra i ca bi tu bt Ngi li sng . - Nu ni dung ca bi tu bt (theo yu cu ca ). II/. Thn bi: C th phn tch sp xp theo nhng cch khc nhau. Tuy nhin cn la chn, phn tch nhng chi tit tiu biu lm bt c hnh nh con sng v hnh nh ngi li trn sng theo cc sau: 1/. Hnh nh con sng nh mt sinh th vi hai c im: a/. Hng v, hung bo (nu chi tit, dn chng v phn tch). b/. Th mng, tr tnh: (nu chi tit, dn chng v phn tch). 2/. Hnh nh ngi li : mt ngh s trong ngh thut vt thc, leo ghnh: a/. Lai lch - tui tc (dn chng v phn tch). b/. Ngoi hnh (dn chng v phn tch). c/. Phm cht tnh cch (dn chng v phn tch). * Lu trong qu trnh phn tch, cn ch phn tch ngh thut ca nh vn, t thy c cm hng ca tc gi trong vic ca ngi thin nhin v con ngi Ty Bc. III/. Kt bi: - Nhng thnh cng v ngh thut ca Nguyn Tun qua vic miu t hnh nh con sng v ngi li sng ---> th hin m nt phong cch ngh thut ca tc gi. - Qua hnh nh sng v v p ngoi hnh tm hn ngi li , chng ta thy c nim say m trc ci p, miu t v khm ph ci p v thin nhin v con ngi ca nh vn. @/ 2: Phn tch hnh nh con sng trong tu bt Ngi li sng ca nh vn Nguyn Tun. @/ 3: 87

Phn tch hnh nh ngi li sng trong tu bt Ngi li sng ca nh vn Nguyn Tun thy c v p v ngi lao ng anh hng bnh thng m ti hoa tr dng. Gi lm bi Trn c s nhng hiu bit c bn v ni dung v ngh thut ca tu bt, xc nh ni dung yu cu ca tng , ng thi da vo kin thc phn cu hi gio khoa v mt xc lp dn cho cc 2 v 3. -----------------------------------------------------------

2/AI T TN CHO DNG SNG? (Hong Ph Ngc Tng)

I/ nh hng kin thc c bn: 1/ Vi nt v tc Hong Ph Ngc Tng : sinh nm 1937 ti Hu. - Qu gc Qung Tr, nhng sng, hc tp, hot ng Hu. Cuc i tc gi gn vi Hu nn tm hn, tnh cm thm m nn vn ha ca mnh t ny. - ng l mt trong nhng nh vn chuyn v th loi bt k. - Nt c sc trong sng tc ca ng l s kt hp nhun nhuyn gia cht tr tu v tnh tr tnh, gia ngh lun sc bn vi suy t a chiu c tng hp t vn kin thc phong ph v trit hc, vn ho, lch s, a l... Tt c c th hin qua li hnh vn hng ni, sc tch, m m v ti hoa. - Hong Ph Ngc Tng l mt tr thc yu nc, c vn hiu bit su rng trn nhiu lnh vc, nht l lch s, a l, vn ha Hu. - Cc tc phm k tiu biu: Ngi sao trn nh Phu Vn Lu (1971); Ai t tn cho dng sng (1986); Hoa tri quanh ti (1995). 2/ Xut x v hon cnh sng tc ca bi k Ai t tn cho dng sng ? - Bi bt k Ai t tn cho dng sng? c vit ti Hu 4/1/1981, in trong tp sch cng tn. - Bi bt k c 3 phn, on trch nm th nht ca tc phm. 3.Nt chnh v ni dung v ngh thut ca bi k Ai t tn cho dng sng ? : * V ni dung : - C th xem, bi bt k l hnh trnh i tm v nhn din v hnh nh dng sng Hng ca Hong Ph Ngc Tng qua cc phng din : + l dng sng ca thin nhin -a l : Dng sng c miu t t vng thng lu gia lng Trng Sn, n khi sng Hng chy xui v ng bng v ngoi vi thnh ph; c bit l khi sng Hng chy vo thnh ph Hu v cui cng v vi bin c. + l dng sng ca lch s : l dng sng bin thu trong sch a d ca Nguyn Tri; dng sng soi bng kinh thnh Ph Xun ca ngi anh hng Nguyn Hu; dng sng sng ht mnh vi lch s bi trng ca cc cuc khi ngha th k XIX; dng sng chng kin khng kh ho hng ca Cch mng thng Tm v cuc tng tin cng lch s ma xun Mu Thn 1968. + l dng sng ca vn ho ngh thut : dng sng gn b vi kinh thnh Hu, ci ni ca nn m nhc dn gian v c in Hu, lm nn cm hng sng tc th ca Nguyn Du, B Huyn Thanh Quan, Cao B Qut, Tn v T Hu... + cn l dng sng ca i thng : Sau nhng bin c lch s, n tr v cuc sng bnh thng, lm mt ngi con gi du dng ca t nc Qua nhiu lnh vc, nh vn nhn din ra dng sng bng mt cch nhn c o : + Sng Hng nh mt c gi Di-gan phng khong v man di. 88

+ Sng Hng tr thnh ngi m ph sa ca mt vng vn ho x s. + Sng Hng nh ngi con gi p nm ng m mng gia cnh ng Chu Ho y hoa di c ngi tnh mong i n nh thc. + Sng Hng vi iu chy lng l, iu slow tnh cm dnh ring cho Hu. +Sng Hng thnh ngi ti n nh n lc m khuya. + Sng Hng cn l dng sng ca thi gian ngn vang, ca s thi vit gia mu c l xanh bic. + Sng Hng cn l dng sng ca thi ca m cm hng ca cc ngh s khng bao gi lp li. @/ Tm li, bi bt k l tnh yu thit tha v su lng ca tc gi i vi dng sng qu hng . Chnh tc gi truyn cho ta lng yu con sng, t ho v mt dng sng gn lin vi c Hu, con ngi v vn ho Hu v rng hn l vi c dn tc v t nc ta. - Sng Hng tr thnh mt danh lam , mt dng v, mt tm hn, mt s thi ca t nc qua bi bt k giu cht tr tnh v y cht th ca Hong Ph Ngc Tng. * V ngh thut: ( cng l phong cch ca Hong Ph Ngc Tng qua bi bt k) - Tc gi huy ng nhiu vn kin thc a l, lch s , vn ho, ngh thut miu t sng Hng. - c bit l cch s dng ngh thut nhn ho so snh gi lin tng k th v sng Hng nh : mt c gi Digan phng khong v man di - ngi m ca ph sa , nm m mng gia cnh ng Chu Ho y hoa c...; sng Hng cn c snh vi nhng con sng ni ting trn th gii ( sng Xen, sng a-nup, sng N-va ) lm ni bt s tng ng v nht l s khc bit , c o ca sng Hng Vit Nam. - Ging vn trn thut mt m, giu nhp iu, giu cht th. - C s kt hp gia yu t cm xc tr tnh vi yu t tr tu suy t lm nn sc hp dn ca bi bt k. - Vn phong tao nh,hng ni, tinh t v ti hoa. 4.Ch ca tc phm : T nhng cm xc su lng c tng hp bng vn kin thc phong ph v a l, lch s, vn ho...tc gi khm ph v ca ngi v p ca sng Hng, kinh thnh Hu v cng l v p ca qu hng, t nc. II/ Cc dng d kin: 1/ Cu hi ti hin: - Cu 1: Anh /ch hy trnh by nhng hiu bit ca minh v nh vn Hong Ph Ngc Tng v hon cnh sng tc bi bt k Ai t tn cho dng sng? - Cu 2 : Anh/ch hy nu ngn gn nhng nt chnh v ni dung v ngh thut ca bi bt k Ai t tn cho dng sng? ca Hong Ph Ngc Tng? - Cu 3: V sao Hong Ph Ngc li t nhan bi bt k l Ai t tn cho dng sng?? ngha ca nhan v tc ng ca n n ngi c? *Gi : Cn nu c 2 sau: + t nhan nh th hm cha ngha nh vn cng nh mi ngi mun tm v ci ngun ca dng sng xem v sao dng sng li c ci tn p v th nh th; v ai t ci tn p cho dng sng? ngha ca vic t tn sng t mt huyn thoi... + Cch t nhan tc phm bng mt cu hi gi ra vn t tn cho dng sng p ny s hp dn ngi c hn, v c tc dng mi gi, cun ht ngi c i vo tm hiu bi bt k.

89

- Cu 4 : Bi bt k Ai t tn cho dng sng?l hnh trnh nh vn i tm ci ngun lch s v nhn din v v dng sng Hng tng vng n chy qua ...Hy nu r hnh trnh ca nh vn c th hin trong bi bt k? 2/ vn dng: @/ 1: Cm nhn ca anh/ch v hnh nh sng Hng vng thng ngun trong bi bt k Ai t tn cho dng sng ca Hong Ph Ngc Tng. Gi : Cn c vo vn bn , cm nhn bng cc : - Sng Hng vng thng ngun l mt dng sng p v mnh m nh c gi Digan phng khong v man di. - V p y c nh vn miu t : + Bng mt lot nhng tnh t, ng t gy n tng mnh : rm r; mnh lit, cun xoy; du dng; say m ; gan d; t do...; + Cch so snh gi lin tng k th : Sng l bn trng ca; sng nh cn lc; sng nh c gi Di-gan; sng tr thnh ngi m ph sa... Ngh thut ni bt ca on vn l s nhn ho dng sng nh mt con ngi m phn tm hn su thm ca n ng kn li ca rng. @/ 2 : Cm nhn ca anh/ch v hnh nh ca sng Hng khi gp kinh thnh Hu trong bi bt k Ai t tn cho dng sng ca Hong Ph Ngc Tng. *Gi : Cn cm nhn c: 1. Trc khi gp thnh ph Hu, sng Hng nh ngi con gi p nm ng m mng gia cnh ng Chu Ho y hoa di. 2. Sau , sng Hng chuyn dng lin tc khi gp Hu : + V hnh dng : dng sng h tm la. + V mu sc , thay i theo thi gian : sm xanh, tra vng, chiu tm. + V dng chy : tri i chm, thc chm, c h ch cn l mt mt h yn tnh. + V v p : trm mc , nh trit l, nh c thi 3. Ngh thut miu t : Nh vn miu t sng Hng t nhiu gc . + Mt mt, tc gi vn tip tc nhn ho dng sng nh mt c gi c thc tm kim i ti ni gp thnh ph tng lai ( sng vui ti hn ln khi tm ng ng v; sng tr thnh ngi ti n nh n lc m khuya; sng Hng l nng Kiu tr li vi Hu - chng Kim ni mt li th trc khi v bin c. + Mt khc , tc gi cn so snh sng Hng ging nh nhng dng sng ni ting trn th gii ( sng Xen, sng a-nup, sng N-va ) lm ni bt s tng ng v nht l s khc bit , c o ca sng Hng Vit Nam. 3: @/ Anh/ch hy phn tch hnh nh ca sng Hng trong s gn b vi lch s, vn ho v i thng trong bi bt k Ai t tn cho dng sng ca Hong Ph Ngc Tng. *Gi : Cn ch phn tch s gn b ca dng sng vi cc phng din...bng cc sau : + l dng sng ca lch s : l dng sng bin thu trong sch a d ca Nguyn Tri; dng sng soi bng kinh thnh Ph Xun ca ngi anh hng Nguyn Hu; dng sng sng ht mnh vi lch s bi trng ca cc cuc khi ngha th k XIX; dng sng chng kin khng kh ho hng ca Cch mng thng Tm v cuc tng tin cng lch s ma xun Mu Thn 1968.

90

+ l dng sng ca vn ho ngh thut : dng sng gn b vi kinh thnh Hu, ci ni ca nn m nhc dn gian v c in Hu, lm nn cm hng sng tc th ca Nguyn Du, B Huyn Thanh Quan, Cao B Qut, Tn v T Hu...(d/c) + cn l dng sng ca i thng : Sau nhng bin c lch s, n tr v cuc sng bnh thng, lm mt ngi con gi du dng ca t nc @/ 4 : Cm nhn ca anh/ch v nhn vt ti trong bi bt k Ai t tn cho dng sng ca Hong Ph Ngc Tng. *Gi : Cn c vo s th hin cm hng tr tnh ca nh vn trong tc phm ,cn lm r: - Nhn vt ti trong tc phm l mt tr thc gn b v yu say m sng Hng v kinh thnh Hu.Nhn vt huy ng tng hp vn kin thc v a l, lch s, vn ho... trong v ngoi nc miu t v cm nhn nhng v p khc nhau ca dng sng. - Nhn vt ti nhn dng sng t nhiu im nhn khc nhau : thng ngun, trong thnh ph Hu, ngoi vi thanh ph, gc a l, lch s , vn ho ...kt hp , an xen im nhn khng gian, thi gian... - Gong iu ca nhn vt ti l ging tm tnh, th th, say m m tnh to, t tin nhng khng p t, sc so m giu cm xc... @/ 5: So snh cch tin cn sng ca Nguyn Tun vi cch tip cn sng Hng ca Hong Ph Ngc Tng. *Gi : Cn so snh ch ra im ging v khc nhau ca hai nh vn trong hai tc phm: 1. im ging nhau: - C hai nh vn cng vit tu bt v nhng dng sng Vit Nam. - Khi vit, c hai nh vn u th hin s uyn bc ca mnh trong vic huy ng vn kin thc phong ph v a l, lch s, vn ho...; kin thc trong v ngoi nc... - C hai nh vn , trong mi bi vit ca mnh cng th hin c ci ti ti hoa, c o. 2. im khc nhau: * tu bt Ngi li sng , Nguyn Tun tp trung: + Khai thc hai mt hung bo v tr tnh ca dng sng . + Qua dng sng , nh vn ca ngi con gi lao ng - cht vng mi ca vng Ty Bc. + Trong qu trnh th hin, nh vn s dng cc kin thc in nh, hi ho, qun s, sinh hc, vn hc, vt l...rt sinh ng. * bt k Ai t tn cho dng sng? , Hong Ph Ngc Tng li tp trung: + Khai thc cc v p khc nhau ca sng Hng. + Ca ngi dng sng, ca ngi Hu, ca ngi qu hng t nc. + Khi thc dng sng chiu su lch s v vn ho. @/ 6: Trong bi bt k Ai t tn cho dng sng, Hong Ph Ngc Tng pht hin ra nhiu v p ca dng sng Hng x Hu. Trong nhng v p , anh/ch thch v p no nht? Hy vit li bnh v v p y chia s vi tc gi bi k. ( Hc sinh t lm) @/ 7 : Cht th trong Ai t tn cho dng sng? ca Hong Ph Ngc Tng? Gi : 91

Cn c vo c im ngh thut ca bi k, cn lm r: 1. Cht th l g? Cht th trong mt tc phm vn hc c to nn t nhng yu t no? - Cht th l mt phm cht tng hp c to nn t nhiu yu t : Cm xc, ci p, tr tng tng v lin tng cng kh nng s dng ngn ng, nhc iu , ging iu ca li vn.Nhng yu t ny ho quyn vi nhau, chuyn ho vo nhau cng biu hin trong tng chi tit ngh thut cu tc phm. 2. Nhng biu hin v cht th trong Ai t tn cho dng sng? : - Cht th c th hin trong bi k ch yu cht tr tnh ca tc phm : l tnh yu say m vi sng Hng p du dng, vi hu c knh v th mng. - Cht tr tnh ca nh vn xuyn thm vo tt c v thng hoa ln thnh cht th ca ngn ng ( d/c)

* Cm bi vn bn nht dng.
1/THNG IP NHN NGY TH GII PHNG CHNG AIDS, 1 12 2003 C-phi An-nan
I. Kin thc c bn : 1. V tc gi C-phi-An nan: - C-phi An-nan sinh ngy 8 4 1938 ti Ga-na, mt nc cng ha thuc chu Phi. - ng bt u lm vic t chc Lin hp quc t nm 1962 v tri quan nhiu cng v. ng l ngi chu Phi da en u tin gi chc v Tng th k Lin hp quc v m nhim chc v ny trong hai nhim k. - Trong vai tr Tng th k Lin hp quc, ng ra li ku gi hnh ng chng i dch HIV/AIDS v ku gi thnh lp Qu sc khe v AIDS ton cu vo thng 4 2001. Nm 2001, ng c tng Gii thng N-ben Ha bnh. 2/ Hon cnh vit tc phm: - Vn bn l thng ip ca Tng th k Lin hp quc C-phi An-nan gi nhn dn th gii nhn Ngy th gii phng chng AIDS, 1 12 2003. 3. Ni dung: - Bn thng ip khng nh rng c nhiu c gng, song chng ta hnh ng cn qu t so vi yu cu ca thc t. V vy m i dch HIV/AIDS honh hnh, c rt t du hiu suy gim; chng ta khng hon thnh c mt s mc tiu v s khng t c bt c mc tiu no vo nm 2005. - Bn thng ip ku gi: Phi a vn AIDS ln v tr hng u trong chng trnh ngh s v chnh tr v hnh ng thc t; phi tch cc hn na trong vic y li i dch, i mt vi s tht, khng vi vng phn xt ng loi; nh cc thnh ly ca s im lng, k th v phn bit i x vi nhng ngi b nhim HIV/AIDS, st cnh cng nhau chng li i dch ny. 4. Ngh thut ca Phm Vn ng th hin trong vn bn: 92

- Tc gi nu ln nhng c gng ca mi ngi ng vin, sau dn chng v dch honh hnh khng nh rng: hnh ng ca chng ta vn qu t so vi yu cu thc t; ng thi nu ln nguy c khng t c bt c mc tiu no vo nm 2005. T ku gi phi n lc on kt, thng nht hnh ng nhiu hn. - Lp lun cht ch, dn chng c th bng cc s liu thng k, tc gi thuyt phc ngi c, ngi nghe bng s chn thnh, nhit tnh v ngh thut lp lun (nhn mnh u im, ni thng khuyt im, ni r cc vic cn lm v c th lm c). 5. Ch ca vn bn: - Bn thng ip khng nh vic phng chng HIV/AIDS phi l mi quan tm hng u ca nhn loi, v nhng c gng ca chng ta qu t. Tc gi tha thit ku gi hy coi vic chng i dch ny l cuc chin, mi ngi phi i mt vi s tht, khng vi vng phn xt ng loi v chung tay nh cc thnh ly ca s im lng, k th v phn bit i x ang vy quanh bnh dch ny. II / Cu hi v vn dng 1/ Cu hi ti hin: @/-Cu 1: Theo tc gi, u l khu yu nht trong vic mun nh bi cn bnh HIV/AIDS? Gi : + M u bn thng ip, tc gi gi li nhng iu c cc nc nht tr nh bi cn bnh HIV/AIDS: C ba iu: Cam kt, ngun lc v hnh ng. + c cam kt, ngun lc c tng ln, song hnh ng tuy c nhng vn cn qu t so vi yu cu ca thc t. + C th ni khu hnh ng l khu yu nht ca chng ta. Chnh v th m dch HIV/AIDS vn honh hnh nghim trng, nhiu mc tiu ngn hn v ch tiu di hn cho n nm 2005 khng hon thnh v s khng hon thnh. @/Cu 2: khng nh hnh ng ca chng ta vn cn qu t so vi yu cu ca thc t, tc gi lp lun nh th no? Sc thuyt phc trong cch lp lun v nu dn chng? Gi : + khng nh hnh ng ca chng ta vn cn qu t so vi yu cu ca thc t, u tin, tc gi nhn mnh hai iu lm tt l c cam kt, ngun lc c tng ln. C th v ngun lc: ngn sch cho phng chng HIV tng, c Qu ton cu v phng chng AIDS; v cam kt: cc quc gia, cc cng ti, cc t chc t thin u c chin lc, chnh sch v hot ng phi hp. + Nh vy, trong ba iu th c hai iu lm tt. Nhng v hnh ng vn cn t cho nn mi dn n kt qu ng lo ngi: - Nn dch vn honh hnh, c rt t du hiu suy gim. - Mi pht c khong 10 ngi nhim HIV. - Tui th b gim st nghim trng. - Tc ly lan bo ng ph n. - Bnh ly lan sang nhng vng trc y an ton, c bit l ng u v ton b chu . + iu dn n khng hon thnh mc tiu ra cho nm 2005 ( gim thanh nin b nhim HIV cc nc b nh hng nghim trng nht; gim t l tr s sinh b nhim v trin khai chng trnh chm sc ton din khp ni). V c bit, s khng t c bt c mc tiu no vo nm 2005. 93

+ Tc gi a ra nhng iu lm tt va ng vin, va nhn mnh rng ch v hnh ng qu t so vi yu cu cho nn kt qu l yu km. Cc dn chng v s yu km rt c th, chi tit nn tnh thuyt phc cao. @/ Cu 3: Tng th k Lin hp quc ku gi mi ngi c thi nh th no trong cuc chin chng HIV/AIDS? Gi : Tng th k Lin hp quc ku gi cc quc gai v t chc phi a vn AIDS ln v tr hnh u trong chng trnh ngh s v chnh tr v hnh ng thc t; phi n lc nhiu hn na trong hnh ng. Vi mi ngi, ng ku gi: - Cng khai ln ting v AIDS, i mt vi thc t khng my d chu nh dn chng nu - Khng vi vng phn xt ng loi ca mnh. - Khng k th v phn bit i x vi ngi nhim bnh. - Khng o tng v s bo v bng cch dng ln hng ro ngn cch vi ngi b nhim HIV. - St cnh vi ng trong cuc chin chng HIV/AIDS. 2/ vn dng: Vit bi vn trnh by nhng hiu bit ca anh ( ch ) v cn bnh HIV/AIDS v ku gi mi ngi lm nhng vic c th gp phn phng chng HIV/AIDS. Gi : Hc sinh phi tm hiu v cn bnh HIV/AIDS cc kha cnh ca ca bnh, hi chng, cch thc ly nhim, tc hi v hu qu ca bnh, cch phng chng, hnh ng, tuyn truyn nh th no .. ----------------------------------------

2/ NHN V VN VN HO DN TC ( Trn nh Hu)

1. Tc gi - Trn nh Hu (1927- 1995) l mt chuyn gia v cc vn vn ha, t tng Vit Nam. - ng c nhiu cng trnh nghin cu v vn ha, t tng c gi tr: n hin i t truyn thng (1994), Nho gio v vn hc Vit Nam trung cn i (1995), Cc bi ging v t tng phng ng (2001), 2. Ni dung vn bn: - Tin hnh mt s phn tch, nh gi khoa hc i vi nhng c im ni bt ca vn ha Vit Nam : + c im ni bt ca sng to vn ha Vit Nam l: "thit thc, linh hot, dung ha". + Th mnh ca vn ha truyn thng l to ra mt cuc sng thit thc, bnh n, lnh mnh vi nhng v p du dng, thanh lch, nhng con ngi hin lnh, tnh ngha, sng c vn ha trn mt ci nn nhn bn. + Hn ch ca nn vn ha truyn thng l khng c kht vng v sng to ln trong cuc sng, khng mong g cao xa, khc thng, hn ngi, tr tu khng c cao. - Ci ch xa m tc gi hng n: gp phn xy dng mt chin lc pht trin mi cho t nc thot khi tnh trng ngho nn, lc hu, km pht trin hin thi. 3. Ngh thut ca vn bn: 94 --------------------------I/ nh hng kin thc c bn

- Bi vit c b cc r rng, t mch lc, vn phong khoa hc v chnh xc; lp lun cht ch .c bit tc ga thuyt phc ngi c bng cch nu dn chng ly t lch s , t cc ngnh ngh thut v bng s hiu bit lc lm ca mnh. 4. Ch : T nhng hiu bit su sc v vn vn ho dn tc, tc gi ph tch - khng nh nhng mt tch cc v hn ch ca vn ho truyn thng, gip chng ta pht huy im mnh , khc phc hn ch hi nhp vi th gii trong thi i ngy nay. II/ Cu hi v vn dng: - Cu 1: Theo tc gi Trn nh Hu, c im ni bt nht trong cc sng to vn ho ca Vit Nam l g? c im ny ni ln th mnh g ca vn vn ho dn tc? Tm mt s v d c th trong i sng vn ho thc tin ( tn ngng, vn hc ngh thut, ng x) lm r c im ny? *Gi : - Cc c im ni bt nht trong cc sng to vn ho Vit Nam : coi trng ci p du dng, thanh lch, duyn dng v c quy m va phi hng n tnh cht thit thc, linh hot, dung ho. - Nhng c im trn khi qut ln th mnh ca vn vn ho dn tc, l s : kho lo, nhy cm, tinh nhanh, khn kho g cc kh khn, tm c s bnh n. - Ly dn chng v phn tch theo cc nh hng: + V tn ngng : Ngi Vit tip thu cc tn gio phng din tm linh, nn tt c cc tn gio sang Vt Nam u c bin thnh li th cngm khng quan tm n phn gio l. + V mt vn hc ngh thut : Trong tuyn thng dn tc, x hi lun xem trng vn hc ngh thut v cao ngh thut mc xng ng. + V sinh hot, ng x : Ngi Vt coi trng s hin lnh cht phc ,s kho lo v s va kho. - Cu 2: Nhn nh ca Trn nh Hu tinh thn chung ca vn ho Vit Nam l thit thc, linh hot, dung ho nhm nu ln mt tch cchay hn ch ca vn ho Vit Nam? Hy gii thch? *Gi : - Nhn nh Tinh thn chung ca vn ho Vt Nam l thit thc, linh hot, dung ho l mt kt lun khch quan, kha qut tinh thn chung ca vn ho dn tc . Theo , s sng to tm ti- khm ph khng phi l im mnh ca ngi Vt. -c sc ca nn vn ho dn tc ta c hnh thnh da trn s kho lo , tinh t, uyn chuyn ca ngi Vt trong tip thu v ng ho nhng tinh hoa vn ho ca nhn loi. Chnh tinh thn chung to thnh mt nt ring c o ca vn ho Vit Nam. -Cu 3: V sao c th khng nh : Con ng hnh thnh bn sc dn tc ca vn ho khng ch trng cy vo s to tc ca chnh dn tc m cn trng cy vo kh nng chim lnh, kh nng ng ho nhng gi tr vn ho bn ngoi.V mt , lch s chng minh l dn tc Vt Nam l mt dn tc c bn lnh? Hy lin h thc t lch s vn ho v vn hc lm sng t vn ny? *Gi : - Do hon cnh lch s x hi ca t nc tri qua mt thi gian di b h, p bc ca gic ngoi xm, cho nn thc t khin cho nhng gi tr vn ho Vt Nam khng th trng cy nhiu vo kh nng to tc .Chng ta trng cy vo kh nng chim lnh, kh nng ng ho nhng ga tr vn ho bn ngoi.V dn tc ta thc s c bn lnh trong vn ny. - Tuy nhin, trong cuc giao lu vn ho, chng ta tip thu nhng khng rp khun, my mc vn ho ca cc quc gia khc. Tip nhn vn ho ngoi lai, ngi Vit ci bin n theo nhng ngha ring, gn vi nhng nt c trng ring ca dn tc mnh. ( ly v d v 95

s sng to ch Nm trn c s ca ch Hn; nhng ci bin v s tip thu th th ng trong cc sng tc ca Nguyn Tri, H Xun Hng) -------------------------------------

@/ N VN HC SAU 1975
-----------

1/ Truyn ngn Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu :

I/ Kin thc c bn : 1/ Vi nt v nh vn Nguyn Minh Chu? - Nguyn Minh Chu ( 1930-1989), l nh vn qun i, vit rt u v vit rt khe. Sut i cm bt, ng lun trn tr v s phn nhn dn v trch nhim ca nh vn . - Sng tc ca Nguyn Minh Chu c th chia lm hai thi k : + Trc thp nin tm mi ca th k XX, l nh vn s thi, c thin hng tr tnh lng mn. + T u thp nin tm mi, ng chuyn hn sang cm hng th s vi nhng vn o c v trit hc nhn sinh. - Tc phm tiu biu : Ca sng ( 1967); Du chn ngi lnh (1972); Nhng vng tri khc nhau (1970); La t nhng ngi nh (1977); Nhng ngi i t trong rng ra (1982); 2. Nu xut x v thi im v han cnh sng tc ca tc phm? -Chic thuyn ngoi xa c Nguyn Minh Chu vit nm 1983, in ln u trong tp Bn qu, sau c in trong tp truyn ngn cng tn, xut bn nm 1987. - Chic thuyn ngoi xa thuc mng sng tc ca nh vn Nguyn Minh Chu giai an th hai v l mt trong nhng tc phm c tnh m ng cho nn vn hc nc nh thi k mi : Tc phm tiu biu cho hng tip cn i sng gc i t - th s ca nh vn giai an sng tc sau 1975. 3.Tm tt ct truyn v nu ch tc phm ? - Ct truyn : Trng phng yu cu Phng i sn nh lm lch Tt. Anh c c bc nh Chic thuyn ngoi xa tuyt p. Nhng Phng tnh c chng kin v hiu tn bi kch chua xt ca mt gia nh ng dn . Ngi chng v phu, tn nhn. Ngi v cam chu, nhn nhc. a con c phn ng mnh lit vi cha v tnh thng yu v hn vi m. Tnh c Phng cng c mt trong bui xt x ca to n v vic nh v ca ngi chng v phu kia.Phng lun b m nh bi nhng g chng kin v c nhng suy ngh , trn tr v cuc sng v con ngi. -Ch : T cu chuyn v mt bc nh ngh thut v s tht cuc i ng sau bc nh, tc phm l bi hc ng n v cch nhn nhn cuc sng v con ngi : mt cch nhn a din, nhiu chiu , pht hin ra bn cht tht s sau v ngoi p ca hin tng.ng thi, tc phm cng nhn mnh thm mi quan h gn b gia ngh thut v cuc i. 4.Nu tnh hung ca cu truyn? Cho bit ngha pht hin v khm ph t tnh hung y? a. Tnh hung truyn l tnh hung nhn thc, th hin mt ct truyn c chiu su tm trng. l : + Nhn thc ca Phng v ci p ca ngh thut qua vic pht hin bc tranh chic thuyn ngoi xa mt cnh t tri cho m sut i cm my cha bao gi nhn thy. 96

+ Nhn thc ca Phng v bo lc gia nh qua bi kch gia nh ca ngi dn chi : Ngi chng nh v tn nhn, ngi v nhn nhc chu ng, a con trai bo v m v phn khng li cha + Nhn thc ca Phng qua cu chuyn ca ngi n b lng chi v cch gii quyt ban u ca chnh n u. b. ngha pht hin v khm ph ca tnh hung ? Tnh hung truyn th hin ci nhn v s cm nhn ca ngh s Phng v chnh n u l s khm ph , pht hin su sc v i sng v con ngi : - u hiu c nguyn do ngi n b b chng l v nhng a con. Anh v l ra nhiu iu trong cch nhn nhn cuc sng. - Phng nh thy chic thuyn ngh thut th xa, cn s tht cuc i li rt gn.Cu chuyn ca ngi n b to n huyn gip anh hiu r hn ci c l trong ci tng nh nghch l gia nh thuyn chi.Anh hiu thm tnh cch u v hiu thm chnh minh. => Tnh hung truyn nhn mnh thm mi quan h gn b gia ngh thut v i sng; khng nh ci nhn a din - nhiu chiu v i sng; gi m nhng vn mi cho sng to ngh thut. 4. Nhng pht hin cng nh thi , tm trng ca nhn vt Phng ti ni anh i tm bc nh theo yu cu ca ngh nghip ? @/ Hai pht hin ca ngi ngh s: - Pht hin 1: bc tranh chic thuyn ngoi xa mt cnh t tri cho m sut i cm my cha bao gi nhn thy Trc v p ca ngh thut ,anh bc l rung s rung ng trong tri tim ti nh c ci g bp tht vo v ng thi anh cng pht hin ra khong khc trong ngn ca tm hn.Phng cn nhn ra trong suy ngh ca mnh bn thn ci p l o c( nh Nguyn Tun quan nim: ci p phi kt hp vi ci tm, ci ti kt hp vi ci thin) - Pht hin 2 : Tnh trng bo lc trong gia nh qua cnh : chic thuyn vo b v hnh ng nh v ca ngi n ng lng chi; ngi v nhn nhc chu ng; a con v bo v m phn khng li cha hin thc ph phng ca cuc sng lm cho Phng cm thy cay ng trc s tht n cha ng sau v mt trong ngn v ti p ca cnh vt : khin ti kinh ngc n mc ti c ng h mm ra m nhn @/ Cu chuyn ca ngi n b v cch gii quyt ban u ca chnh n u to n huyn : + u khuyn ngi n b b chng v c nc khng c mt ngi chng no nh hnCh khng sng ni vi ci lo n ng v phu y u. + Tuy nhin ngi n b li chp tay vi lia la, xin Qi to ng bt con b n.Thi ny ca ch xut pht t vic: to khng hiu c cnh ng ca ngi lao ng ngho kh ; cn v hnh phc ch thc ca mt ngi n b trong vai tr mt ngi v v vai tr ca ngi m Thi ca nhn vt Phng va ngc nhin va thu hiu . 5. Cu chuyn ca ngi n b ta n huyn v ngha ca cu chuyn? - L do ch n to : y l ln th 2, ngi n b c u mi n v cng vic gia nh. - Dng v v thi ca ch khi n to v i p vi chnh n : c v s st, lng tng, ch tm mt gc tng ngi; ch tht ln bng mt ging khn thit - Cu chuyn ti to : + u khuyn ngi n b b chng v c nc khng c mt ngi chng no nh hnCh khng sng ni vi ci lo n ng v phu y u. 97

+ Tuy nhin ngi n b li chp tay vi lia la, xin Qi to ng bt con b n. - L do ca ngi n b khng chp nhn s phn quyt ca to : + To khng hiu c ni kh ca ngi lao ng ngho Lng cc ch tt, nhng cc ch u phi l ngi lm ncc ch khng phi l n b, cha bao gi cc ch bit nh th no l ni vt v ca ngi n b trn mt chic thuyn khng c n ng + Hnh phc ch thc ca ngi n b l phi sng cho con ch khng th sng cho mnh * ngha cu chuyn : - Cu chuyn l s tht v cuc i , gip Phng v u hiu c nguyn do ca nhng iu tng chng rt v l : + Ngi n b b nh nhng vn chp sng vi ngi n ng v phu . + L do ca s chp nhn : ngi ta sng cho con ch khng phi sng cho mnh v phi bit cht lc hnh phc d rt nh nhoi vui nht l lc ngi nhn n con ti chng n c n no... => Khng th d di v n gin trong vic nhn nhn mi s vt, hin tng trong i sng. ng sau mi s vt, hin tng, i khi l mt cu chuyn khc,l l khc, khng ging nh v b ngoi ca n. 6. V c im ca cc nhn vt trong tc phm? * Ngi n b vng bin : - Tn gi : Ngi n b c gi mt cch phim nh . ngha ca cch gi phim nh : Ngi n b khn kh y cng nh bit bao ngi ph n khc, h cng ang rt khn kh , tn ti tht trn ci i ny. - Ngoi hnh,tui tc : tui trc 40 , v th kch, khun mt mt mi gi t mt cuc i lam l, nhc nhn. - Tnh cch v tm lng : + Nhn nhc, chu ng , bao ln b chng nh vn cam chu y nhn nhc khng h ku mt ting, khng chng tr, cng khng tm cch trn chy, v xem chuyn chu ng l mt l ng nhin m nhng ngi n b vng bin nh b phi chp nhn. + Giu tnh thng con, sng cho con ch khng th sng cho mnh. + Giu lng v tha, chp nhn hy sinh, thua thit v mnh ch khng an trch ngi khc, nn bao nhiu au kh ,b u gnh chu tnh thng con cng nh ni au, cng nh ci s m thm trong vic hiu thu ci l i, hnh nh m chng bao gi l r rt ra b ngoi . * Ngi n ng v phu: - Tn gi : cng nh ngi n b, lo n ng trong tc phm cng c nh vn gi mt cch phim nh. - Ngoi hnh : lng rng cong nh mt chic thuyn. Mi tc t quchn i ch bt hai con mt y v c d.. mang dng v k qui, tot ln s c c. -Tm trng,tnh cch : +Vn cc tnh nhng ngi hin lnh. + Cuc sng cc kh dn bin g thnh mt k v phu . + nh v mt cch tn nhn nh gii ta nhng ni au n trong lng Ngi n ng l th phm gy nn ni au kh cho v ,con, nhng chnh lo cng l nn nhn ca cuc sng nhc nhn , khn kh . * Ngi ngh s nhip nh: - Mt ngi a cm, nhy bn trc thin nhin v cuc sng con ngi: + Xc ng v ng ngng trc v p tan bch ca cnh chic thuyn ngoi xa (d/c) 98

+ Nhanh chng pht hin ra v khc thng ca thng b Phc ngay trong ln gp u tin, cng nh anh tm thy ch thng Phc mt v p nh c t tri bin trong sut, nn th. - Mt con ngi cm ght s bt cng, cm ght ci c, sn sng hnh ng v ci thin : + Kinh ngc trc vic ngi n ng nh v, Phng chy n can thip th hin phm cht ca mt ngi lnh v tm hn nhy cm, yu qu ci p, cm ght ci c ca mt ngi ngh s. 7.Ngn ng k chuyn v ngn ng nhn vt trong tc phm c g ng ch ? - Ngn ng ngi k chuyn trong tc phm: + Ngi k chuyn trong tc phm l nhn vt Phng - mt kiu ho thn ca tc gi. + Vic chn ngi k chuyn nh vy to c mt im nhn trn thut mang du n c th r rt, c bn sc, ging iu hn hoi, va phng tng trong cch quan st, miu t; va bc l thi , tnh cm ca ngi k chuyn trc cc s kin, s vic ca cuc sng. + Khi nhn vt k chuyn l s ho thn ca tc gi, cu chuyn t thn n mang mu sc tr tnh, cuc i thoi gia nh vn v bn c tr nn gn gi, ci m hn. -Ngn ng nhn vt cc nhn vt trong tc phm ph hp vi c im, tnh cch ca tng ngi : *Li ngi n b : + Du dng ,xt xa khi ni vi con, ni v con : Phc, con i! + au n v thu tri l i khi ni v thn phn ca mnh: L bi v cc ch khng phi l n b, cha bao gi cc ch bit nh th no l ni vt v ca ngi n b trn mt chic thuyn khng c n ng * Li lo n ng : ngn gn, th b v tn nhn My cht i cho ng nh.Chng my cht ht i cho ng nh!. * Li ca chnh n u : ging iu ca mt ngi tt bng, y nhit thnh, nhng c phn n gin Ba ngy mt trn nh, nm ngy mt trn nng.C nc khng c mt ngi chng no nh hn. Ti cha hi ti ca hn m ti ch mun bao ngay vi ch: ch khng sng ni vi ci lo n ng v phu y u. Ch ngh th no? => Ngn ng trong truyn Chic thuyn ngoi xa c nh vn s dng kh linh hot, sng to th hin c tnh cch , c im ca cc nhn vt v gp phn khc su thm ch - t tng ca tc phm. 8. Quan nim ngh thut v tm lng ca nh vn trong tc phm ? -Tm nh p trn t lch ch l nh ngh thut ch cha phi l bc tranh cuc sng, vn thiu hi th ca cuc sng. - ng sau bc nh p hon ho c th lm rung ng tm hn con ngi l bit bao s phn cay ng, bao mnh i o le. - on kt l s t thc ca ngi ngh s. Ngi phng vin - Mi quan h gia vn hc v i sng: Ngh thut chn chnh bao gi cng bt ngun t cuc sng, phc v cuc sng: - Cuc i khng n gin, xui chiu m cha ng nhiu nghch l, lun tn ti nhng mt i lp, nhng mu thun p - xu, thin - c. Ci p ca ngh thut l bn thn cuc sng vi nhng gam mu ti sng, nhng qui lut tt yu ln ngu nhin, may ri, kh b lng ht. - Ngi ngh s trong sng to ngh thut khng th d di khi nhn cuc i v con ngi ch b ngoi, m phi thm nhp vo mch ngm cuc sng khm ph nhng v p tm n bn trong. (Tm im khm ph ca Nguyn Minh Chu trong chic 99

thuyn ngoi xa l v p con ngi trong cuc mu sinh, trong hnh trnh nhc nhn tm kim hnh phc v hon thin nhn cch). thy c iu cha hon thin ca tc phm ngh thut do mnh sng to t u tranh v hon thin hn. Nh vn by t kht vng hng n Chn-Thin-M. Ngh thut phi quan tm n s phn con ngi, Ci p khng tch ri ci Chn tht 9/ Cc hnh nh biu tng: a/ Tm nh v chic thuyn ngoi xa: Hnh tng y sc sng, va lng mn, va hin thc. - L biu tng ca bc tranh thin nhin v bin v cuc sng sinh hot ca ngi dn hng chi. (Bc nh ngh thut) - L hnh nh gi cm m nh v s bp bnh, dp dnh ca nhng thn phn, cuc i tri ni trn sng nc. (Cnh i ngang tri) Tr thnh biu tng thm m mang n cho ngi c nhng nhn thc mi m v mi quan h gia ngh thut v i sng : Thng ip y ngha v sng to ngh thut, v cuc sng con ngi, v nhng nghch l cuc i b/ Bi xe tng hng: c nhc li 7 ln l mt hnh nh biu tng a ngha - Bng chng sinh ng cho chin thng ca dn tc trong cuc khng chin chng M. (Phng v u l nhng ngi lnh tng tham gia chin u) - Cuc chin chng ngho kh tm ti cn mi bt u, cng gian kh v quyt lit khng km (Gia nh ngi n b hng chi l nn nhn) Con ngi cha thot khi ngho kh th cn phi sng chung vi ci xu, ci c. 11 /Gi tr ni dung v ngh thut ca tc phm a/ Gi tr nhn o : * Thi quan tm n nhng con ngi bt hnh ca nh vn: - Ph phn hnh ng v phu ca ngi chng - ng v pha cng l bnh vc cho ngi ph n - Ging ln hi chung bo ng nhng vn x hi nhc nhi, u tranh cho ci thin. * Pht hin v khng nh ci p, ci thin ca con ngi : - D trong hon cnh ngho kh, lc hu, ngi n b vng bin xu x, nhn nhc vn le ln v p ca tnh mu t, ca lng bao dung, v tha... - Th hin nim kht khao hnh phc bnh d ca ngi lao ng: hnh phc n s c sng cuc sng no , bnh yn. - Khng nh nim tin ca tc gi vo ci p ca con ngi trong hon cnh nghit ng: Du bo t ca thin nhin, sng gi ca cuc i vn lun rnh rp, e da, du cn nhiu nghch l, nghit ng nhng phn i, nhng con ngi vn tn ti vng vng, vt ln trn nghch cnh... b/ Gi tr ngh thut: - Ngh thut k chuyn: - Ngh thut phn tch tm l nhn vt: - Ngh thut to dng tnh hung truyn: - Ngh thut xy dng nhng hnh nh n d - biu tng - Ngh thut i lp, so snh; ngn ng i thai sinh ng 12/ ngha nhan ca tc phm Chic thuyn ngoi xa: - Chic thuyn ngoi xa l mt n d v mi quan h gia cuc i v ngh thut : l chic thuyn c tht trong cuc i, l khng gian sinh sng ca gia nh ngi n b lng chi,ng con,tng qun. Chic thuyn y, khi ngoi xa, trong 100

sng sm,n hin ln vi mt v p n gin v ton bch;nhng khi vo gn th phng li chng kin mt cch c th bi kch cuc i - bi kch ca s bo hnh trong gia nh ngi lng chi.T , Phng nhn ra rng: ca p ngoi xa kia n cha nhiu oi om, ngang tri v ngch l.Nu khng n gn th chng bao gi c th pht hin ra. - ngha ca nhan : Xa v gn, bn ngoi v thm sul cch nhn, cch tip cnca ngh thut chn chnh .Phi c cch nhn nhn cuc sng v con ngi ng n ( cch nhn a din, nhiu chiu ) pht hin ra bn cht s tht sau v ngoi p ca hin tng tm n ci ngun su xa v tip cn vi hin thc ca cuc sng v con ngi. II. CC DNG V GI LM BI 1. Cu hi ti hin kin thc: @/Cu 1: Nu nhng nt chnh v tc gi Nguyn Minh Chu v ngha nhan tc phm Chic thuyn ngoi xa ca nh vn. @/Cu 2: Tm tt truyn ngn Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu. @/Cu3: V sao ni tnh hung truyn trong tc phm Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu l tnh hung mang ngha khm ph, pht hin? @/Cu 4: Trnh by quan im ngh thut trong truyn ngn Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu v nu gi tr nhn o ca tc phm. @/Cu 5:Nu ngha cc hnh nh biu tng trong tc phm Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu. @/ Cu 6: ngha nhan truyn ngnChic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu. 2. vn dng: @/ 1: Hnh nh ngi n b trong tc phm Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu. *Gi Cn c vo s xut hin ca nhn vt trong tc phm, cn lm r: 1/V tn gi : Ngi n b c gi mt cch phim nh . ngha ca cch gi phim nh : Ngi n b khn kh y cng nh bit bao ngi ph n khc, h cng ang rt khn kh , tn ti tht trn ci i ny. 2/ Cnh ng : Vn sinh ra trong mt gia nh kh gi nhng ngi n b lng chi li l mt ngi c ngoi hnh xu x. Nhng nt th kch y, trong lam l vt v bi nhng lo toan v mu sinh thng nht, khi ngoi bn mi, li cng tr nn m nt khun mt mt mi Ti nghip, bt hnh. 3/ Tnh cch v tm lng ca ch: a/ L mt ngi n b bit nhn nhc, chu ng : bao ln b chng nh vn cam chu y nhn nhc khng h ku mt ting, khng chng tr, cng khng tm cch trn chy, v xem chuyn chu ng l mt l ng nhin m nhng ngi n b vng bin nh b phi chp nhn.Vi ch, mun tn ti th phi chp nhn. b/L mt ngi ph n giu t trng, thu hiu l i, c tnh thng con v b bn: - Khi bit cnh mnh b chng nh, cnh a con trai phn ng li cha b ngi khch l pht hin , ch thy au n- va au n va v cng xu h, nhc nh. 101

khng phi l ni au n v th xc.Git nc mt au kh ca ch tro ra l got nc mt ca nhc nhn v chu ng.Ch khng mun bt c ai chng kin v thng xt ( k c thng Phc- a con yu ca ch ) v ch sng cho con ch khng th sng cho mnh. - Thn th b ch p, nhn phm b xc phm nhng ch khng h , khng h bn tm bi ch l mt ngi m giu lng v tha, chp nhn hy sinh, thua thit v mnh ch khng an trch ngi khc, nn bao nhiu au kh ,ch u gnh chu tnh thng con cng nh ni au, cng nh ci s m thm trong vic hiu thu ci l i, hnh nh m chng bao gi l r rt ra b ngoi . - Khi to n huyn, chnh ch em n cho Phng v u nhng xc cm mi: + Lc u, ch rt r, s hi khi n mt khng gian l. Ch tm mt gc tng chn cng ng ngi; ch tha gi, xng conv van xin con xin ly qu to Trng ch tht nh b, ti nghip chn cng ng. + Khi ly c t tin, tm th thay i, ch t ngt chuyn cch xng h : Ch cm n cc ch!... mt s hon i tht ngha : y, l i thng. Ngi lao ng lam l, ngho kh khng c uy quyn nhng ci tm ca mt ngi m giu tnh thng con, thu hiu l i l mt th quyn uy c sc cng ph ln iu ny lm chnh n u v ngh s Phng thc tnh v ng ra nhiu iu. Ngi ph n su sc , thu hiu l i , cm thng chp nhn san s ni kh vi chng . Vi ch , hnh phc chnh l v con . @/ 2: Phn tch tnh hung truyn mang ngha khm ph, pht hin trong tc phm Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu. *Gi 1. Cc tnh hung truyn: @/ Hai pht hin ca ngi ngh s: - Pht hin 1: bc tranh chic thuyn ngoi xa mt cnh t tri cho m sut i cm my cha bao gi nhn thy Trc v p ca ngh thut ,anh bc l rung s rung ng trong tri tim ti nh c ci g bp tht vo v ng thi anh cng pht hin ra khong khc trong ngn ca tm hn.Phng cn nhn ra trong suy ngh ca mnh bn thn ci p l o c( nh Nguyn Tun quan nim: ci p phi kt hp vi ci tm, ci ti kt hp vi ci thin) - Pht hin 2 : Tnh trng bo lc trong gia nh qua cnh : chic thuyn vo b v hnh ng nh v ca ngi n ng lng chi; ngi v nhn nhc chu ng; a con v bo v m phn khng li cha hin thc ph phng ca cuc sng lm cho Phng cm thy cay ng trc s tht n cha ng sau v mt trong ngn v ti p ca cnh vt : khin ti kinh ngc n mc ti c ng h mm ra m nhn @/ Cu chuyn ca ngi n b v cch gii quyt ban u ca chnh n u to n huyn : + u khuyn ngi n b b chng v c nc khng c mt ngi chng no nh hnCh khng sng ni vi ci lo n ng v phu y u. + Tuy nhin ngi n b li chp tay vi lia la, xin Qi to ng bt con b n.Thi ny ca ch xut pht t vic: to khng hiu c cnh ng ca ngi lao ng ngho kh ; cn v hnh phc ch thc ca mt ngi n b trong vai tr mt ngi v v vai tr ca ngi m Thi ca nhn vt Phng va ngc nhin va thu hiu . 102

2/ ngha khm ph v pht hin ca tnh hung : - Tnh hung mang ngha khm ph, pht hin su sc v i sng v con ngi: Cuc i khng n gin, xui chiu m cha ng nhiu nghch l. cuc sng lun cha ng nhiu mt i lp, mu thun, ng vi nh gi con ngi, s vt dng v b ngoi, phi pht hin ra bn cht thc sau v ngoi p ca hin tng. -Tnh hung nhn mnh mi quan h gn b gia ngh thut v cuc i, Phi c ci nhn a dng, nhiu chiu. Ngh thut ch thc phi v cuc sng, v con ngi, gi m nhng vn mi cho sng to ngh thut - Mi quan h vi cc nhn vt: + u : v l ra nhiu iu trong cch nhn nhn cuc sng ( gia l thuyt , sch v v cuc i ; v sao ngi n b khng b chng ) + Phng : hiu ra mi quan h gia ngh thut v i sng : chic thuyn ngh thut ch mi l bc nh cht trn khung giy ch cha phi l bc tranh i sng . Ngi ngh s phi nhn nhn s vt , hin tng a dng nhiu chiu trong hon cnh ca n v trong quan h vi nhiu yu t khc .

@/ 3: Phn tch gi tr nhn o trong truyn ngn Chic thuyn ngoi xa ca Nguyn Minh Chu. *Gi : 1. Gii thiu chung - Chic thuyn ngoi xa l sng tc tiu biu ca Nguyn Minh Chu thi k i mi sau 1975. Truyn ngn ny cng rt tiu biu cho hng tip cn i sng t gc th s ca nh vn giai on sng tc th hai. - Truyn ngn Chic thuyn ngoi xa cha ng ni dung nhn o v tot ln tnh trit l su sc. 2. Gi tr nhn o ca tc phm - S quan tm tha thit i vi hnh phc ca con ngi, th hin qua: + S ln n thi bo hnh trong cuc sng gia nh (cch miu t khch quan nhng cha ng s ph phn, ln n hnh ng v phu th bo ca ngi chng trong i x vi v, con.) + Ni lo u, khc khoi v tnh trng ngho cc, ti tm ca con ngi (cnh i ngho, c cc, tnh trng bt n, bt trc trong cuc sng l nguyn nhn su xa ca s bo hnh v s nhn nhc chu ng) 103

+ Nim trc tr trc cuc sng ca th h tng lai (qua cch nhn ca nh vn i vi cu b Phc) - Khng nh, ngi ca v p ca con ngi, nim tin vo con ngi + Ca ngi v p ca tnh mu t (nhng au kh, ti nhc n cng cc, nhng nim vui nh nhoi ti nghip ca ngi m u xut pht t con) + Trong hon cnh au kh, ngho kh, tm ti vn ngi ln v p ca tnh yu thng, ca c hi sinh thm lng - Ngoi ra c th trnh by t tng nhn o mang tnh trit l ca tc phm con ngi mun thot khi au kh, tm ti, man r cn nhng gii php thit thc ch khng phi ch l thin ch hoc cc l thuyt p nhng xa ri thc tin, cn rt ngn khong cch gia vn chng v hin thc i sng @/ 4: Hnh nh biu tng Chic thuyn ngoi xa trong truyn ngn cng tn ca Nguyn Minh Chu. * Gi :

Hnh tng :Chic thuyn ngoi xay sc sng, va lng mn, va hin thc. -L biu tng ca bc tranh thin nhin v bin v cuc sng sinh hot ca ngi dn hng chi. (Bc nh ngh thut) - L hnh nh gi cm m nh v s bp bnh, dp dnh ca nhng thn phn, cuc i tri ni trn sng nc. (Cnh i ngang tri) Tr thnh biu tng thm m mang n cho ngi c nhng nhn thc mi m v mi quan h gia ngh thut v i sng : Thng ip y ngha v sng to ngh thut, v cuc sng con ngi, v nhng nghch l cuc i / 5: Phn tch quan im ngh thut ca Nguyn Minh Chu trong tc phm Chic thuyn ngoi xa. * Gi -Tm nh p trn t lch ch l nh ngh thut ch cha phi l bc tranh cuc sng, vn thiu hi th ca cuc sng. - ng sau bc nh p hon ho c th lm rung ng tm hn con ngi l bit bao s phn cay ng, bao mnh i o le. 104

- on kt l s t thc ca ngi ngh s. Ngi phng vin - Mi quan h gia vn hc v i sng: Ngh thut chn chnh bao gi cng bt ngun t cuc sng, phc v cuc sng: - Cuc i khng n gin, xui chiu m cha ng nhiu nghch l, lun tn ti nhng mt i lp, nhng mu thun p - xu, thin - c. Ci p ca ngh thut l bn thn cuc sng vi nhng gam mu ti sng, nhng qui lut tt yu ln ngu nhin, may ri, kh b lng ht. - Ngi ngh s trong sng to ngh thut khng th d di khi nhn cuc i v con ngi ch b ngoi, m phi thm nhp vo mch ngm cuc sng khm ph nhng v p tm n bn trong. (Tm im khm ph ca Nguyn Minh Chu trong chic thuyn ngoi xa l v p con ngi trong cuc mu sinh, trong hnh trnh nhc nhn tm kim hnh phc v hon thin nhn cch). thy c iu cha hon thin ca tc phm ngh thut do mnh sng to t u tranh v hon thin hn. Nh vn by t kht vng hng n Chn-Thin-M.Ngh thut phi quan tm n s phn con ngi, Ci p khng tch ri ci Chn tht -------------------------------

2/ V kch : Hn Trng Ba, da hng tht ca Lu Quang V -----------------I/ Kin thc c bn:
1/ Vi nt v Lu Quang V : - Lu Quang V ( 1948- 1988),l mt ngh s a ti (vit vn ,lm th, v tranh v san kch). c bit , Lu Quang V thnh cng th loi kch. Kch ca Lu Quang V phn nh nhiu vn nng bng ca i sng vi nhng xung t trong cch sng v trong quan nim sng, qua khng nh kht vng han thin cuc sng, han thin con ngi. - Tc phm tiu biu : Bp la (th), Ngi ng kp h ( truyn), Hn Trng Ba,da hng tht;Ti v chng ta (kch) 2/Xut x, thi im v han cnh v mc ch sng tc tc phm: - V kch Hn Trng Ba,da hng tht c Lu Quang V vit nm 1981 n 1984 v kch mi thc s ra mt cng chng.y l v kch c xem l hay nht ca Lu Quang V c biu din nhiu ln trn sn khu trong v ngoi nc. - Han cnh sng tc: Tc phm ra i trong han cnh t nc ang vo giai an vi s chuyn bin mnh m ca x hi, ca vn hc Vit Nam vo nhng nm tm mi ca th k XX.Cng cuc i mi ca ng pht ng nhm gii phng sc sn xut, pht huy mi tim nng sng to ca nhn dn, trong c ngi cm bt.S phn con ngi - vn c nhn cn c khm ph. Nhiu vn tiu cc tr thnh cm hng ca nhiu ngi.Cho nn, c th xem v kch l mt trong nhng tc phm bo hiu cho s i mi ca vn hc- ngh thut khi t nc c i mi vo nm 1986. - Mc ch sng tc v kch ca Lu Quang V : Vi tinh thn chin u mnh m, thng thn ca mt ngi ngh s hng hi tham d vo tin trnh ci cch x hi V kch nhm ph phn biu hin tiu cc ca thi by gi. 3/Tm tt ct truyn v kch v nu ch tc phm: 105

a. Ct truyn : Tc phm Hn Trng Ba,da hng tht c tc gi sng tc t ct truyn ca mt cu truyn dn gian quen thuc nhng c nhiu sng to . Tan b v kch c 7 cnh v mn kt: - Trng Ba lm ngh trng vn, khang hn 50 tui.Tnh tnh ng cht phc, cn c, yu v thng con chu , li c ti nh c gii.Chng may,do s tc trc ca Nam ToBc u (trn thin nh ), Trng Ba cht bt ng. V thng qu Trng Ba tng chi c vi mnh, nn Thch ( mt v tin ni ting cao c) cho hn Trng Ba nhp vo xc anh hng tht ( va cht pc mt ngy) c sng li. Th l hn Trng Ba t phi tr nh th xc anh hng tht. - iu tr tru, hn Trng Ba khng th sng chung vi v ngi hng tht.V nh mnh, hn Trng Ba cng khng c v con, chu v bn b yu mn v thn xc th kch, tnh cch phm phuca anh hng tht . Trng Ba rt au kh.Cui cng Trng Ba quyt nh xin Thch cho anh hng tht v c T ( bn ca chu gi mnh) sng li, cn mnh th cht hn, khng nhp vo xc ai na.. b. Ch : Cuc sng ca mi ngi ch thc s c hnh phc, ch c gi tr khi c sng ng l mnh, c sng t nhin trong mt th thng nht. 4/ ngha n d ca an i thoi gia Hn Trng Ba v xc anh hng tht : - Xc anh hng tht : n d v th xc ca con ngi cng l n d v vt cht. Hn Trng Ba : n d v linh hn ca con ngi cng l n d v tinh thn. - Nh vy, thc cht ca cuc i thai gia xc hng tht v Hn Trng Ba an ny chnh l cuc u tranh gia th xc v linh hn con ngi; gia vt cht v tinh thn. Th xc v linh hn l hai thc th c quan h hu c vi nhau : linh hn l cao qu, nhng th xc cng c tnh c lp tng i ca n,c ting ni, c kh nng ca n. Linh hn mun tn ti c phi nh th xc v mun g c nhn cch ca mnh th phi u tranh vi nhng i hi khng chnh ng ca th xc. - Cui mn i thoi , Hn Trng Ba chp nhn sng trong xc anh hng tht l mt n d v s chin thng ca th xc i vi linh hn, s ph thuc ca con ngi vo han cnh, con ngi dn tha ha v t nh mt mnh. => Qua mn i thoi, tc gi ln n hin tng ch l thuyt sung, cao tinh thn m chng quan tm ,ch n vt cht. l biu hin ca ch ngha duy tm ch quan ch khng phi l ch ngha duy vt bin chng. 5/ Ni dung v ngha ca mn i thoi gia hn Trng Ba v ngi thn trong gia nh: - Trc s thay i ca Trng Ba khi phi b xc anh hng thtc chi phi, nhng ngi thn trong gia nh ca Trng Ba v cng au kh, chn ngn .Mi ngi c mt thi khc nhau : + Ngi v : bun b, au kh v khng th chp nhn cnh chng chung, v nhn cch ca ngi chng b tha ha.Nhng vng bn tnh v tha, nn b nh nhng Trng Ba cho v anh hng tht v nh b i. + Con du : thu hiu han cnh tr tru ca cha chng ,l ngi con hiu tho, c thng cm v xt thng cha. + Chu gi : phn ng quyt lit v d di , bi tm hn tr th vn trong sch, khng chp nhn s tm thng, dung tc ca ng ni trong xc anh hng tht th l. H ch l nhng ngi dn thng, khng th gip g cho Trng Ba. - Trc thi ca ngi thn , Trng Ba tht s ri vo bi kch b c tuyt v cng au kh . Tnh hung kch thc y Trng Ba phi la chn v thch thc xc hng tht c 106

tht l khng cn cch no khc? v phn ng quyt lit Khng cn n ci i sng do my mang li! Khng cn!. 6/ Qua mn i thoi gia Hn Trng Ba v Thch, hy ch ra s khc nhau trong quan nim v cuc sng gia hai nhn vt?T cho bit quan nim ca nh vn v cch sng nh th no: Thch quan nim v s sng n gin v ch quan : ng ch ngh n gin l cho ti sng, nhng sng nh th no th ng chng cn bit( li ca Trng Ba trch Thch) Theo Thch : sng ch l c sng vi hm ngha l khng cht.Cho nn, ln th nht, Thch mi cho nhp hn Trng Ba vo xc anh hng tht sng. Ln th 2, Thch li mun gip hn Trng Ba nhp vo xc cu T m khng h quan tm n bi kch b sng nh, sng gi ca Trng Ba. Cn Trng Ba li c quan nim ng n v ngha ca s sng : sng khng phi l tn ti ( khng cht) , m phi c sng trong mt cuc sng c ngha sng nh vo c, ca ci ca ngi khc , l chuyn khng nn, ng ny n ci thn ti cng phi sng nh anh hng tht; hay ng tng ti khng ham sng sao? Nhng sng th ny, cn kh hn l ci cht.M khng ch mt mnh ti kh! Nhng ngi thn ca ti s cn phi kh v ti! - Vic Trng Ba cng quyt i tr xc cho anh hng tht v khng chp nhn nhp vo xc cu T, chp nhn ci cht , l mt hnh ng ng n, dng cm v o c. T t tng trit l v quan h gia th xc v linh hn, Lu Quang V i n mt quan nim ng n v cch sng : Sng chn tht, sng v mi ngi, v hnh phc v s tt p ca con ngi. ( Trng Ba cht nhng hn Trng Ba vn sng, sng trong tnh cm ca mi ngi, sng trong s sng m khng cn vay mn n thn xc ca ai) . 7/ Cm ngh ca anh (ch) v phn kt ca v kch : - Kt thc v kch, Trng Ba Cht, nhng hn ng vn cn gia mu xanh cy vn, Trng Ba chp chn xut hin , v ng ni vi v mnh nhng li tm huyt, hm cha ngha Ti y .Ti lin ngay bn b y, ngay trn bc ca nh ta Khng phi mn thn ai c, ti vn y, trong vn cy nh ta, trong nhng iu tt lnh ca cuc i, trong mi tri cy ci Gi nng niu. - Nhng li ni ca Trng Ba , phi chng l s bt t ca linh hn trong s sng, trong lng ngi.iu thm t m nhn cch cao thng ca Trng Ba v khc su thm t tng nhn vn cao c ca tc phm. - C th ni, y l mt an kt giu cht th vi ngn t tha thit , thm m tnh cm v c d ba bi nhng hnh nh tng trng v s sng ny n vn cy rung rinh nh sng, hai a tr cng n na ngon lnh v gieo ht na xung t cho n mc thnh cy mi. => an kt khng ng vai tr m nt kch. l khc ca tr tnh ca ngi s sng, ca ngi nhng gi tr nhn vn m con ngi lun phi vn ti v gn gi. 8. Ngh thut : - K tha ct truyn dn gian mt cch sng to, nhn vt a dng. - Ngh thut dng cnh: S kt hp gia yu t k o v ni dung hin thc. - Tnh hung kch c o, giu kch tnh. - Din bin ca v kch c dn dt hp l. - Dng li thoi: + Ngn ng c th ho ph hp tnh cch nhn vt, ging iu tranh bin 107

+ a ngha, c chiu su trit l, cha kch tnh cao. - Cht th, cht tr tnh bay bng . - Xy dng n d ln: hn Trng Ba: n d v linh hn con ngi; xc hng tht: n d v th xc con ngi II/ Cu hi v vn dng 1/ Cu hi: @/ Cu 1: on i thoi gia hn Trng Ba v xc anh hng tht th hin ngha g? Gi Vn dng kin thc c bn lm r: ngha n d ca an i thoi gia Hn Trng Ba v xc anh hng tht : 1/ Xc anh hng tht : n d v th xc ca con ngi cng l n d v vt cht. Hn Trng Ba : n d v linh hn ca con ngi cng l n d v tinh thn. 2/ Nh vy, thc cht ca cuc i thai gia xc hng tht v Hn Trng Ba an ny chnh l cuc u tranh gia th xc v linh hn con ngi; gia vt cht v tinh thn. Th xc v linh hn l hai thc th c quan h hu c vi nhau : linh hn l cao qu, nhng th xc cng c tnh c lp tng i ca n,c ting ni, c kh nng ca n. Linh hn mun tn ti c phi nh th xc v mun g c nhn cch ca mnh th phi u tranh vi nhng i hi khng chnh ng ca th xc. 3/Cui mn i thoi , Hn Trng Ba chp nhn sng trong xc anh hng tht l mt n d v s chin thng ca th xc i vi linh hn, s ph thuc ca con ngi vo han cnh, con ngi dn tha ha v t nh mt mnh. => Qua mn i thoi, tc gi ln n hin tng ch l thuyt sung, cao tinh thn m chng quan tm ,ch n vt cht. l biu hin ca ch ngha duy tm ch quan ch khng phi l ch ngha duy vt bin chng. @/ Cu 2: Ch ra s khc nhau trong quan nim ca Trng Ba v Thch v ngha s sng? Thch quan nim v s sng n gin v ch quan : ng ch ngh n gin l cho ti sng, nhng sng nh th no th ng chng cn bit( li ca Trng Ba trch Thch) Theo Thch : sng ch l c sng vi hm ngha l khng cht.Cho nn, ln th nht, Thch mi cho nhp hn Trng Ba vo xc anh hng tht sng. Ln th 2, Thch li mun gip hn Trng Ba nhp vo xc cu T m khng h quan tm n bi kch b sng nh, sng gi ca Trng Ba. Cn Trng Ba li c quan nim ng n v ngha ca s sng : sng khng phi l tn ti ( khng cht) , m phi c sng trong mt cuc sng c ngha sng nh vo c, ca ci ca ngi khc , l chuyn khng nn, ng ny n ci thn ti cng phi sng nh anh hng tht; hay ng tng ti khng ham sng sao? Nhng sng th ny, cn kh hn l ci cht.M khng ch mt mnh ti kh! Nhng ngi thn ca ti s cn phi kh v ti! Vic Trng Ba cng quyt i tr xc cho anh hng tht v khng chp nhn nhp vo xc cu T, chp nhn ci cht , l mt hnh ng ng n, dng cm v o c. T t tng trit l v quan h gia th xc v linh hn, Lu Quang V i n mt quan nim ng n v cch sng : Sng chn tht, sng v mi ngi, v hnh phc v s tt p ca con ngi. ( Trng Ba cht nhng hn Trng Ba vn sng, sng trong tnh cm ca mi ngi, sng trong s sng m khng cn vay mn n thn xc ca ai) . 108

2/ vn dng: @/ 1: Phn tch nhng mu thun, xung t trong con ngi Trng Ba v thi ca nhn vt trc hon cnh . *Gi Cn c vo tnh tit ca on kch, cn lm r cc sau: 1. Trong thn xc anh hng tht, hn Trng Ba lm vo hon cnh v cng tr tru: + Tm hn ng cao khit, mt ngi c hc thc , gii c v thch chm cy ci. +Cn xc anh hng tht th c ph nn, lun i hi nhng ham mun tm thng. dung tc. +Nhiu khi, d khng mun, nhng Trng Ba vn phi lm nhng iu tri vi lng tm ca mnh tho mn s i hi ca cc xc y. 2. Nhng nghch l, mu thun trn dn n mt h lu tt yu: + Mi ngi xung quanh khng tha nhn ng. + Ngi thn trong gi nh, tt c ( ngi v Trng Ba; con du, chu gi) u khng tha nhn ng; thm ch xa lnh, s hi thm ch ght b v gh tm ng. + Trng Ba ri vo s ht hng, c n : ng khng th sng vi v anh hng tht v gia nh anh ta. Ngc li,v anh hng tht v anh hng tht cng khng th thch nghi vi nhng li ni, vc lm , t tng ca mt hn Trng Ba xa l d th xc tn ti trc h vn l chng, l cha ca h. 3.Tm li, Nhn vt hn Trng Ba ri vo s tr tru ca hon cnh:.ng b mi ngi lnh s tn ti ca ng v th m tr nn v ngha, thm ch gy nng n, bc bi cho c ng v ngi thn ca ng.--> l b kch ca cnh sng nh, sng gi, sng khng phi l mnh. @/ 2: Bc thng ip m Lu QuangV mun gi n cho ngi c qua v kch Hn Trng Ba, da hng tht . * Gi : Qua v kch, iu m Lu Quang V mun gi n cho ngi c l : 1/ c sng lm ngi tht qu gi. 2/ Nhng sng ng l l mnh , sng hi ho gia th xc v tm hn cn qu gi hn. 3/ Con ngi phi lun u tranh vi nghch cnh, chng li s tm thng, dung tc hon thin nhn cch. --------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.N GHI-TA CA LOR- CA ( Thanh Tho)

I. Kin thc c bn: 1. Vi nt v tc giThanh Tho: - Thanh Tho l mt tr thc ni ting vi nhng bi th v trng ca mang din mo c o vit v chin tranh v thi hu chin, th hin nhiu suy t, trn tr v cc vn x hi v thi i. - ng l ngi lun n lc cch tn th Vit vi xu hng tm ti th nghim lm mi hnh thc biu t th, nh hng t nhng trng phi th tng trng, siu thc trong vn hc phng Ty v tm kim cht ngi nhng nhn cch thanh cao, bt khut, nhng tm hn phng khong, yu t do. 2. Vi nt v tc phm: 109

- Xut x: Trch t tp th Khi vung Ru bic, xut bn nm 1985. - c im, gi tr: l bi th tiu biu cho kiu t duy th ca Thanh Tho: + Nhn cuc sng trong trng thi m, a chiu. + Khc t khun mu v li biu t d di. + Phong cch tng trng, siu thc. 3. Vi nt v Lor-ca ( 1898- 1936) - Mt thin ti, mt nhc s, nh vit kch, nh hot ng sn khu ngi Ty ban Nha, c bit mt bc thy thi ca hin i th gii, i din cho tinh thn t do v kht vng cch tn ngh thut ca th k XX. - Mt nhn cch cao p, dng ting n ghi ta gii by ni au bun v kht vng yu thng ca nhn dn, u tranh chng nn chnh tr c ti v nn ngh thut gi nua, bo th. - Mt s phn y oan khut, b th tiu, s nghip cch tn dang d, nhiu ngi khng hiu ht s hy sinh cao c. 1. ngha ta v li t: a. Ta n ghi- ta ca Lor-ca: - n ghita l mt nhc c c trng cho t nc Ty ban Nha, l nim t ho, mt phn hn ca Ty ban Nha, nn cn c gi l Ty Ban Cm. - n ghi ta gn b thn thit vi Lorca trn nhng no ng ca ht, sng to ngh thut v u tranh chng nn c ti. -> n ghi ta l biu tng cho tnh yu ca Lorca vi t nc Ty Ban Nha, cho con ng ngh thut v kht vng cao c m Lorca nguyn phn u sut i. b. Li t: khi ti cht hy chn ti vi cy n- L di chc ca nh th, khi tin cm v ci cht: - c rt ra t bi th Ghi nh ca Gra-ci-a Lor-ca. Bi Ghi nh c cu: Bao gi ti cht hy chn ti vi cy n ghi ta Cu th c ngha : - Tnh yu mnh lit i vi t nc Ty Ban Nha. - Tnh yu v c nguyn sut i theo ui s nghip sng to ngh thut. - Mong mun xa b nh hng ca bn thn dn ng cho th h sau vn ti. Thanh Tho ly cu th lm li t nhm gi gm nt p bao trm v con ngi v s nghip Lor-ca. 3/Ni dung chnh ca bi th : - Hnh tng Lor-ca l hnh tng trung tm ca cm xc th. Trong bi th, Thanh Tha mun phc hin ci cht bi trng, oang nghit ca Lor-ca, ng thi ca ngi sc mnh bt t ca ngi ngh s qua ting n ghi ta m sinh thi Lor-ca c nguyn Khi ti cht hy chn ti vi cy n. 4/ Ngh thut biu t c sc ca nh th: - Cu trc ca bi th nh mt tc phm m nhc ( qua m thanh Li-la-li-la m u v kt thc bi th nh mt s ngn vang); s kt hp t s -tr tnh, th-nhc, lng mn tr tnh v bi trng, gia m thanh v mu sc, gia lin mch v t qung th hin cm xc ca mnh. - Ngh thut tng trng c s dng vi tn s cao, tng trng cho t nc Ty Ban Nha( o chong gt; n ghi ta), tng trng cho kht vng t do v cch tn ngh thut ca Lor-ca ( bu tri, c ga, ting ghi ta nu xanh trn bt nc v tan, rng rng mu chy); tng trng cho s bt t ca Lor-ca ( vng trng , c mc hoang) din t cuc i bi trng ca Lor-ca. 110

5. Ch : Qua hnh tng Lor-ca v ting n ghi ta, nh th din t ci cht bi trng t ngt ca ngi ngh s u tranh cho t do v cch tn ngh thut; ng thi by t ni au xt su sc v nim tin mnh lit vo s bt t ca tn tui v s nghip Lor-ca. II. GI MT S DNG N THI @/ 1: Cm nhn v hnh tng Lor-ca trong bi th n ghi ta ca Lor-ca - Thanh Tho. Gi : Hnh tng Lor-ca trong bi th c th c cm nhn nhiu cp , nhiu kha cnh khc nhau, nhng tu trung c th thy mt s nt chnh: - Mt ngh s t do v c n - Mt ci cht oan khut, bi phn bi nhng th lc tn c. - Mt tm hn bt dit. Cm nhn chung: y l hnh tng v ngi ngh s chn chnh mang y tnh bi trng trong mi trng chnh tr ca ch ngha pht xt Ty Ban Nha thng tr bo tn. Bi th lm sng li huyn thoi v mt con ngi, mt ngh s, mt chin s, v vn ha ca mt x s v v chnh m nhc, thi ca. (Khi lm bi, hc sinh cn cn c vo t ng, hnh nh lm r tng lun im trn. Phn tm hiu t ng, hnh nh, xem cch gi lm bi t 1 n 5 bn di). @/ 2: Cm nhn ca anh, ch v on th sau: nhng ting n bt nc Ty Ban Nha o chong gt li-la li-la li-la i lang thang v min n c vi vng trng chnh chong trn yn nga mi mn (Trch n ghi ta ca Lor-ca Thanh Tho. Theo sch Ng vn 12, Tp mt, nxb Gio dc 2008). Gi cm nhn: Khi lm bi, cn phi nu c cc ni dung theo trnh t cc bc sau: 1. Vi nt v tc gi, i tng cm hng sng tc v xut x on trch. 2. V on trch: Trong qu trnh lm bi, cn nu c nhng ni dung c bn sau: a. Gi tr biu cm ca cc t ng, chi tit, hnh nh trong kh th : ting n bt nc, li-la li-la li-la, o chong gt, vng trng chnh chong, yn nga mi mn... - ting n bt nc nhm l ho cch biu t bng ngh thut chuyn i cm gic, cho thy s tng giao khc thng gia cc gic quan: mn hnh nh bt nc din t m thanh ting n, gi ln v p long lanh lc hin lc tan, nhng tan ri li hin. (Chnh Thanh Tho ni: N mng manh nhng khng th b tiu dit. Th cng vy. Th Lorca cng vy). - o chong gt va gi ln u trng b tt, nt vn ho tiu biu ca mt t nc, va gi s lin tng n u trng chnh tr bo tn thi y. - Cm t li-la li-la li-la biu t m thanh ngn vang ca ting n ghi ta (cng nh ting th v ngh thut ca Lor-ca ni chung), nhng li-la cng l tn loi hoa kh quen thuc trn t nc Ty Ban Nha (li th gi nhiu tng ngha: c th l ting n th ngn vang v cng gi hnh nh hoa li-la vn n ti p). 111

- vng trng, yn nga l hnh nh thng xut hin trong th Lorca: "Con nga en/ vng trang ", gi ln hnh nh chng k s lang thang n c, mt ca s dn gian nh k ht rong i khp mi min (trn yn nga mi mn), say m ci p (vi vng trng chnh chong) Mt cuc hnh trnh va bn b, va n c nhng y cht th. b. Qua nhng chi tit trn, Thanh Tho nhm gi ln nhng nt c trng ca vn ho Ty Ban Nha - ni nui dng tm hn Lor-ca. Hnh tng Lor-ca hin ln trong mi quan h tng ng vi nn vn ho . Hay ni cch khc, Lor-ca v nn vn ho Ty Ban Nha nh ho nhp vo nhau. T cch cm nhn ca Thanh Tho, Lor-ca hin ln vi hai t th: Mt chin s ni u trng chnh tr, mt ngh s tin phong cch tn ngh thut. @/ 3: Cm nhn ca anh, ch v on th sau: Ty Ban Nha ting ghi ta rng rng mu chy (Trch n ghi ta ca Lor-ca Thanh Tho. Theo sch Ng vn 12, Tp mt, nxb Gio dc 2008). Gi cm nhn: Khi lm bi, cn phi nu c cc ni dung theo trnh t cc bc sau: 1. Vi nt v tc gi, i tng cm hng sng tc v xut x on trch. 2. V on trch: Trong qu trnh lm bi, cn nu c nhng ni dung c bn sau: on th phc hin ci cht y bi phn ca Lor-ca. a. Ci cht ca Lor-ca c khc ha bng hnh nh hon d o chong b bt . Mt ci cht bi thm. - Tm trng ca Lor-ca trc ci cht c biu hin qua: + Hai hnh nh tng phn: ht nghu ngao (Lorca v t, t do, thanh thn vi ting n li ca ca mnh) i lp vi o chong b bt (hin thc ph phng bi thm) . + Hnh nh chng i nh ngi mng du: i vi Lorca, qua th ng, ngi c thy ng on trc nh mnh ca mnh l v ci cht. V khi Lorca cm trn tay cy n - th ca mnh, nh mt u s (torero) buc vo u trng trong cuc chin mt mt mt cn, du ci cht ca mnh c ng d bo trc, song khng ng li n sm qu v tht au n, ng b git hi mt cch ln lt, hn h ca phe pht xt nn khi bit mnh gi t cuc sng, chng i nh ngi mng du. - t bng gp phn t m thm s t ngt, bt ng, khc su tm trng bng hong v ci cht ca Lorca ca c nhn dn yu chung t do Ty Ban Nha v c nhng ngi tin b trn ton th gii. b. Ci cht ca Lor-ca c biu hin qua ting n: - Ting ghi ta c nhc i nhc li, nhng mi ln nhc li c s thay i cung bc v sc thi biu cm khc nhau, t ng nt n hnh nh, mu sc ting ghi ta nu bu tri c gi y ting ghi ta l xanh bit my ting ghi ta trn bt nc v tan ting ghi ta rng rng mu chy - Ting n c cm nhn qua s l ho cch biu t bng nhng hnh dung t: 112

* m thanh thnh mu sc: nu, l xanh / bu tri c gi y, gi ln s thm su nh mu t ai, s mnh mang xanh thm nh bu tri. Phi chng l bu tri ca tnh yu, bu tri ca nhng c gi Di-gan huyn b. L xanh bit my, gi ln nim kht vng tr trung v sc sng bn b. * m thanh thnh hnh khi: trn bt nc. Bt nc gi s long lanh nhng cng ht sc mng manh. y bt nc v tan lin tng n ting n (c th ca) b phe bo th tiu dit nh a tieu diet cuc i nha th, nhc s Lorca mot cuoc i ngn ngi. * m thanh ting n c nhn ho: rng rng mu chy -> m nhc thnh thn phn: Ting n cng ang b t thng theo ch nhn ca mnh. Mt bi kch au n xt xa. - Bng ngh thut chuyn i cm gic theo php tng giao, nhng bin php hon d, nhn ho, ting n ghi-ta c miu t mang ngha n d v tnh yu, v ci p, v ci cht, v ni au ca Lor-ca. Qua , Thanh Tho bc l nim ng cm xt thng vi kht vng dang d v cm nhn ci giy pht bi thm n m nh v ci cht ca Lorca. @/ 4: Cm nhn kh th sau y: khng ai chn ct ting n ting n nh c mc hoang git nc mt vng trng long lanh trong y ging (Trch n ghi ta ca Lor-ca Thanh Tho. Theo sch Ng vn 12, Tp mt, nxb Gio dc 2008). Gi cm nhn: Khi lm bi, cn phi nu c cc ni dung theo trnh t cc bc sau: 1. Vi nt v tc gi, i tng cm hng sng tc v xut x on trch. 2. V on trch: Trong qu trnh lm bi, cn nu c nhng ni dung c bn sau: a. Cm nhn v con ngi v s nghip ca Lorca: - khng ai chn ct ting n: gi li di chc ca Lorca: khi ti cht hy chn ti vi cy n. C th hiu: nguyn su xa ca Lorca: hy chn i s nh hng ca mnh i vi cc th h sau. Nhng khng ai thc hin li di chc . V ting n v nh hng ca Lorca vn sng vi i. - ting n nh c mc hoang gi sc sng bt dit. C th hiu: S nh hng ngh thut ca Lor-ca tuy khng c ngi du dt, nhng n c mt sc sng mnh m khp ni: nh c mc hoang. - git nc mt vng trng / long lanh trong y ging: gi mt sc sng trong nim tic thng cao qu. Co the hieu giot nc mat vang trang gi noi au ln lan toa khap khong gian, khi thu hep ve ni ay gieng, nhng d khng gian no, n van rc sang long lanh, s nghiep th ca cua ong cung nh vang trang kia, bat t. 113

b. Cm xc ca Thanh Tho: - Cm nhn gi tr v sc sng mnh m v cuc i s nghip sng to ngh thut ca Lor-ca sau khi ng mt. - Tic thng cho mt thin ti. - Qua cho thy s mn m, chim ngng, ngi ca ca Thanh Tho i vi ti nng bt t ca Lor-ca. @/ 5: Cm nhn kh th sau y: ng ch tay t dng sng rng v cng Lor-ca bi sang ngang trn chic ghi ta mau bc chng nm l ba c gi Di-gan vo xoy nc chng nm tri tim mnh vo lng yn bt cht li-la li-la li-la (Trch n ghi ta ca Lor-ca Thanh Tho. Theo sch Ng vn 12, Tp mt, nxb Gio dc 2008). Gi cm nhn: Khi lm bi, cn phi nu c cc ni dung theo trnh t cc bc sau: 1. Vi nt v tc gi, i tng cm hng sng tc v xut x on trch. 2. V on trch: Trong qu trnh lm bi, cn nu c nhng ni dung c bn sau: a. Thanh Tho suy t v s gii thot v cch gi t ca Lorca. (Bi th va mang ngha tng trng, va c mu sc siu thc, nn hnh tng th nghing v th php gi l chnh, hng ngi c cm nhn a chiu. D c cm nhn a chiu th no i na, nhng gi cm nhn sau y l c c s chp nhn c, hc sinh cn tham kho n bi). - ng ch tay con ng nh mnh, t mnh ngi chm ht ch ci cht ca Lorca. - dng sng rng v cng ch dng i rng ln, nhng mong mun, c m cn qu nhiu. - Nhng Lorca ra i mt cch nh nhng: bi sang ngang/ trn chic ghi ta mu bc thanh thn v rc sng. - nm l ba c gi Di-gan / vo xoy nc mun chn li dng xoy nh mnh khc lit ang din ra, nhng khng cng ni. - V th Lorca phai chp nhn s t ngt ra i: chng nm tri tim mnh / vo lang yn bt cht. Lorca mang ci p, tnh yu n gip mt vi ci cht, tng nh tt c u bt ng ri vo lng l, nhng t ci cht kia m ra mt cuc sng ti p vi m thanh ca ting n - th mi ngn vang v hoa vn n li-la li-la li-la b. Cm nhn ca Thanh Tho v s ra i ca Lor-ca: - Mt s gi t xt xa bi khng cng ni dng xoy nh mnh cuc i qu khc lit, ph phng. 114

- Tuy cuc i s nghip qu ngn ngi, nhng trong khong thi gian ngn ngi , Lor-ca thp ln mt mt vng ho quang rc sng, khng ring cho cc nhn mnh m cn cho c t nc Ty Ban Nha.

@/PHN VN HC NC NGOI
========= 1 / LO TAN : ( 1881 1936 ) - Vn hc Trung Quc a/ Cuoc i : * Cau 1 : Trnh bay ngan gon cuoc i va s nghiep van chng cua LO TAN . Lo Tan ten that la Chu Thu Nhan,la nha van cach mang noi tieng cua nen van hoc hien ai Trung Quoc na au the ky XX , sinh nam 1881 , mat 1936 , xuat than trong mot gia nh quan lai sa sut tnh Chiet giang Trung Quc . Ong la mot tr thc yeu nc co t tng tien bo , hoc nhieu nghe : Khai mo , hang hai , nghe thuoc , cuoi cung quyet tam lam van nghe v mong muon cu nc , cu dan . Lo Tan chu trng dung ngoi but e phanh phui can benh tinh than cho quoc dan vi chu e phe phan quoc dan tnh , nham lam thay oi can benh tinh than cho nhan dan Trung Hoa . b/ S nghiep : Lo Tan a e lai nhiu tac pham truyn ngn ; c in thanh 3 tap : Gao thet , Bang Hoang , Chuyen cu viet theo loi mi; mt truyn va AQ chnh truyn, cng mt s tc phm Tp vn . Ong xng ang la nha van hien thc xuat sac cua Trung Quc. Nam 1981 ca The gii k niem 100 nam sinh ca L Tn va ton vinh ong la danh nhan van hoa the gii . *Cau 2 : Trc khi tr thanh nha van, Lo Tan a 115

hoc nhng nghe nao? Tai sao cui cung ong chuyen sang lam van nghe ? Neu ten 3 tac pham cua ong. - Trc khi tr thanh nha van Lo Tan a hoc nhng nghe : Hang hai vi c mong m rong tam mat hoc nghe khai thac mo vi nguyen vong lam giau cho to quoc hoc nghe y e cha benh cho dan ngheo nh bo ong. - ang hoc y khoa Tien ai (Nhat) ,ong ot ngot oi nghe V : Mot lan xem phim ,ong thay ngi Trung Quc khoe manh ham h i xem ngi Nhat chem ngi Trung Quc lam gian iep cho Nga ( chien tranh Nga Nhat). ng giat mnh, ngh rang cha benh the xac cho nhn dn lc l quan trng, nhng lc na cha cp thit bang cha benh tinh than cho quoc dan. Ong chu trng dung ngoi but e phanh phui can benh tinh than cua quoc dan va lu y moi ngi tm phng cha tr . - Tc phm tiu biu th hin tp trung nht quan im sng tc ca nh vn : Thuc, AQ chnh truyn; . --------------------------------------------------------------------------------------------------------* Cu 3 : ngha bt danh L Tn . - Bt danh L Tn ca nh vn l s kt hp gia 2 ch : Ch L ( h ca m ca Chu Th Nhn l L Thu - mt ngi m nhn hu v tn to nng bc di theo tng bc i cuc i ca nh vn ). Ch Tn ( trong tn hnh : i nhanh gn vi k nim tui th ca nh vn khi cn i hc v sau ny khi nh vn trng thnh ) => Nh vn ly bt danh L Tn l th hin tm lng yu thng knh trng v bit n ngi m knh yu ca mnh , ng thi cng t nhc nh : phi khng ngng phn u, vn ln trong mi lnh vc ca cuc sng. * Cau 4 : Tom tat truyen THUOC Lo Tan . Thuoc c ang tren tap ch Tan Thanh Nien so thang 5 1919, sau o in trong tap Gao Thet xuat ban 1923 . V chong lao Hoa Thuyen chu quan tra co con trai b benh lao(can benh nan y thi bay gi) . Nh ngi giup , lao Hoa Thuyen i tm mua chiec banh bao tam mau ngi t tu ve cho con an , v cho rang nh the se khoi benh . Lao Thuyen danh dum tien mua banh bao tam mau ngi t tu ve cho con an .Sang hom sau ,trong quan tra moi ngi ban tan ve cai chet cua ngi t tu va b chem sang nay . o la Ha Du , mot nha cach mang kien cng , nhng chang ai hieu g ve anh , nhieu ngi cho anh ien. The roi , thang Thuyen cung chet v chiec banh bao ay khong tr c benh lao. Nam sau vao tiet Thanh minh, me Ha Du va ba Hoa Thuyen en bai tha ma vieng mo con . Gap nhau, hai ngi me au kho co s ong cam vi nhau. Ho rat ngac nhien khi thay tren mo Ha Du xuat 116

hien vong hoa trang hong xen lan nhau . ay iem sang e ket thuc cau chuyen bi tham , bay to quyet tam tiep bc ngi a khuat . Noi dung tac pham : Phan anh s u me cua nhan dan Trung Quc trc cach mang Tan Hi, s lac hau ve chnh tr cua quan chung oi vi ngi lam cach mang va bi kch cua ngi cach mang tien phong nh Ha Du * Cau 5 : Giai thch y ngha nhan e truyen ngan Thuoc cua Lo Tan. - Thuc l mt tiu a ngha : + Trc ht, nh vn ni n mt phng thuc cha bnh phn khoa hc theo li lac hau,me tn cua ngi dan Trung Quoc tin rang chiec banh bao tam mau ngi la mot phng thuoc cha c benh lao . + Qua , Thuc cp n mt vn khc su xa v khi qut hn : l s u m, n hn, mng mui v chnh tr ca qun chng v bi kch khng c hiu , khng c ng h ca nhng ngi cch mng. => Thuoc c xem phng thuat giac ngo quan chung au tranh t giai thoat khoi hang nghn nam phong kien a e nang len i song ngi dan Trung Quc . * Cu 6 :Y ngha ca khu ngha a v hnh nh con ng mn trong tc phm Thuc ca L Tn . - Hnh nh : ngha a nhng ngi cht chm v cht t pha tay tri v ngha ngi cht ngho pha tay phi khng c s phn bit gia nhng ngi lm cch mng vi nhng k trm cp. V hnh chung, nhng chin s cch mng cng c xem l gic. - Hnh nh : ...c hai ni , m dy kht , lp ny lp khc nh bnh bao nh giu ngy mng th s ngi cht chm hoc cht t cng nhiu nh s ngi cht v ngho i. Mt con s gi nn thc trng x hi va en ti va tn bo ca t nc Trung Hoa. - Hnh con ng mn nh hp, cong queo,do ngi hay i tt gim mi thnh ng... hnh nh con ng khng ch n thun l mt gianh gii t nhin m n cn l ranh gii v hnh ca lng ngi , ca nh kin x hi. -------------------------------------------------------------------------------------------------* Cu 7 : Hiu nh th no v dng cch sp xp thi gian ngh thut ca nh vn trong hai thi im ma thu v ma xun trong tc phm Thuc ? - Ma thu, din ra hai ci cht ca hai ngi trai tr c s phn khc nhau v ci cht ca h cng khng ging nhau.S ra i ca h nh ng iu vi ci tn t vn c ca ma. - Th nhng, ma xun nm sau, hai ngi m c chung ni au kh mt con ,dng nh ng cm vi nhau. => t cu chuyn vo vo thi gian ca hai ma : mt ma c tnh cht tn t v khp li, mt ma c tnh cht hi sinh ; tc gi dng nh mun gi gm vo mt nim hy vng : Hy vng v mt s hi sinh ca ca cuc sng v ca t nc. T nh vn gieo 117

vo lng ngi c mt nim tin, mt nim hy vng v mt cuc sng mi m hn, u m hn cho nhng s phn ti tm , au kh trong tc phm. * Cu 8 : Cm nhn ca em v cu hi ca m H Du : Th ny l th no? khi nhn thy trn m ca con mnh c nhng cnh hoa trng, hng...; Cu hi c lp i lp li nhiu ln nh mt ip khc gi nhiu day dt : + Trc ht, n th hin s ng ngng ca ngi m khi ngay b cng khng hiu c ngha vic lm cch mng ca con trai. + Cu hi cn th hin s bn khon, au kh v t trch ca ngi m .N vng vn sang c ngi c mt ni nim day dt khng yn v s hy sinh ca nhng ngi lm cch mng. nh vn mun ngi c suy ngm hiu ngha v s hy sinh ca H Du. ng thi , nh vn cng mun gi gm s day dt v mi quan h gn b gia qun chng v cch mngTrung Quc thi k u. @/ Cu 9: ngha biu tng nhng bng hoa trn m nhn vt H Du trong tc phm Thuc ca nh vn L Tn :y l hnh nh th hin nim m c, nim tin ca nh vn vo tnh cm v nhn thc ca nhn dn Trung Quc vi s hy sinh ca nhng chin s Cch mng : khng phi tt c mi ngi u v tnh , h hng m vn c nhng ngi thng tic, knh trng h. - T L Tn by t nim hy vng v mong c nhn dn Trung Quc s tin b hn, c ci nhn ng hn v cch mng v nhng chin s cch mng.

2/ NIXT HEMINGUE ( 1899 1961 ) @/ Cau 1 : Trnh bay van tat cuoc i va s nghiep HEMINGUE

a/ Cuoc i :

118

 Hemingue la nha van M , sinh nam 1899 mat nam 1961,sinh trng trong mot gia nh tr thc kha gia , la ngi tng oat giai Nobel ve van hoc. Ong yeu thch thien nhien hoang dai, thch phieu lu mao hiem ,song gian d, gan gui quan chung va tng tham gia chien tranh th gii th nht v i chin th gii ln th 2. Hemingue co mot cuoc i ay song gio , mot cay but xong xao khong met moi .Ong la ngoi e xng ra nguyen l Tang bang troi (ai the la nha van khong trc tiep phat ngon cho y tng cua mnh ma xay dng hnh tng co nhieu sc gi e ngi oc co the rut ra phan an y ). b/ S nghiep : S nghiep van chng cua ong kha o so , trong o co nhng tac pham tieu bieu :Gia t vu kh , Ong gia va bien ca , Chuong nguyen hon ai , ... @/ Cau 2 : Tom tat tac pham Ong ga va bien ca Hemingue . Ong gia Xanchiago anh ca vung nhiet lu , nhng a lau khong kiem c con ca nao . em ngu ong m ve thi trai tre vi tieng song gao , hng v bien , nhng con tau , nhng an s t . Tha moi ong oi thoai vi chim tri , ca bien . The roi , mot con ca ln tnh kh k quac mac moi . ay la mot con ca Kiem to ln , ma ong hang mong c . Sau cuoc vat lon cc ky cang thang va nguy hiem , Xanchiago giet c con ca . Nhng luc ong gia quay vao b , tng an ca map hung d uoi theo ra tht con ca Kiem . Ong phai n oc chien au en kiet sc vi lu ca map . Tuy vay , ong van ngh khong ai co n ni bien ca . Khi ong gia met ra ri quay vao b th con ca Kiem ch con tr lai bo xng . @/Cau 3 : Em hieu nh the nao ve nguyen l Tang bang troitrong sng tc ca Hmingu Hemingue lay hnh anh tang bang troi phan noi t ,phan chm nhieu at ra yeu cau oi vi tac pham van chng phai tao ra y tai ngon ngoai . Nha van khong trc tiep cong khai phat ngon cho y tng cua mnh ma xay dng hnh tng co nhieu sc gi e ngi oc t rut ra phan an y .Mot trong nhng bien phap chu yeu the hien nguyen l Tang bang troi la oc thoai noi tam ket hp dung an du, bieu tng. 119

@/Cau 4 : Ni dung, ngha ca an trch Xan ti-a-g v con c kim . Noi dung chnh cua oan trch . on trch nh mt bc tranh tuyt p ca con ngi trc bin c : Hnh nh ng lo nh c Xan-ti-a-go n c nhng dng cm sn ui v chinh phc c con c Kim mt con c ln nht trong cuc i i bin ca ng lo chnh l biu tng v v p ca c m v hnh trnh gian kh ca con ngi bin c m thnh hin thc. =>Ca ngi con ngi luon theo uoi nhng khat vong ln lao . Tuy rang con ngi co the gap that bai nhng se khong au hang , bo cuoc ma van tiep tuc chien au em lai thanh cong . @/ Cau 5 : Con c kim l hnh nh biu trng cho iu g? ngha hnh nh n d v con c kim trc v sau khi b ng lo chinh phc? Biu tng con c kim ni ln iu g v nguyn l ngh thut ca nh vn? - Trc khi b ng lo cu c, Con c kim n n thun ch l mt con mi- i tng b sn ui.Nhng do v p ca n - nht l do thi ca ng ph v con mi, nn hnh nh con c kim v th m mang ngha rng ln hn : Con c tr thnh hnh nh ca c m , ca l tng m ng ph - m rng hn l ca con ngi thng theo ui trong cuc i. - Hnh nh cui cng ca con c tht p...--> phi chng y l hnh nh n d v nhng c m cao p ca con ngi. Cn hnh nh ca c kim khi b ng lo m cht v chun b a vo b ....--> phi chng l hnh nh n d v hin thc ca cuc i: c m bao gi cng huy hang ti p, cn hin thc nhiu khi li trng bc, tm nht v dng dng nh tng thnh khng hn . - => Biu tng con c kim ni ln nguyn l sng tc sng tc ca Hemingue : Cu chuyn c k , lp ngn t m ngi c tip nhn u tin ch l phn ni. Phn chm ca tng bng tri mi l nhng g nh vn cn gi gm, mong mi c chia s vi bn c. ============================================ =================

( 1905 1984 )VN HC NGA XO VIT @/ Cau 1 : Trnh bay tieu s va s nghiep cua Mikhain Solo Khop . 120

 Mikhaiin SoloKhop la nha van Nga sinh nam 1905 , mat 1984 , xuat than trong mot gia nh nong dan vung thao nguyen canh song ong . Ong rat gan bo vi con ngi va canh vat que hng trong nhng bc chuyen mnh au n va phc tap cua lch s . Chnh v the tac pham cua ong tham am hi th va linh hon cua cuoc song vung song ong . Solo Khop la ngi trc tiep tham gia cuoc chien tranh ve quoc v ai , ong thau hieu c nhng noi kho au va so phan con ngi trong cuoc chien tranh . Chnh ieu nay a tao ra mot bc ngoac trong cac sang tac cua ong . Solo Khop c trao tang giai thng no ben ve van hoc nam 1965 . S nghiep : Solo Khop la nha van xuat sac cua nc Nga , ong a e lai nhieu tac pham co gia tr nh : Nhng truyen ngan song ong , Song ong em em , So phan con ngi , . => Mikhain Solokhop la mot nha van hien thc v ai, co t tng oi mi, cai tao cuoc song v hanh phuc con ngi . Nhng tac pham va ten tuoi cua ong a lam rang r nen van hoc Xo Viet. @/ Cu 2 : Nhng im c bn no trong cuc i ca M.Slkhw gip ta hiu thm v vn nghip ca ng? - Slkhw sinh ra v ln ln vng sng ng ca nc Nga.Cuc sng ca ng gn b mu tht vi cnh vt v con ngi qu hng trong nhng bc chuyn mnh au n v phc tp ca lch s.Chnh v th, tc phm ca ng thm m hi th v linh hn ca cuc sng vng song ng. Tiu biu nh b tiuu thuyt Sng ng m m. - ng trc tip tham gia cuc chin tranh v quc nn c iu kin hiu bit v cuc sng ca nhng con ngi trong v sau chin tranh cng vi nhng phm cht kin cng, nhn hu ca hc . Tc phm S phn con ngi l cm hng v chin tranh . Tc phm to mt bc ngot mi trong sang tc ca ng. @/ Cau 3 : Tom tat tac pham so phan con ngi Solokhop . Nhan vat chnh trong tac pham la Xocolop . Chien tranh the gii th II bung no , Xocolop nhap ngu roi b thng . Sau o , anh b oa ay trong trai giam 121

cua bon phat xt . Khi thoat khoi nha tu ,anh nhan c tin v va con gai b bom giac sat hai . ngi con trai duy nhat cua anh cung a nhap ngu va ang cung anh tien ve anh Berlin . Nhng ung ngay chien thang , con trai anh a b ke thu ban chet . Niem hi vong cuoi cung cua anh tan v . Ket thuc chien tranh , Xocolop giai ngu , lam lai xe cho mot oi van tai va ngau nhien anh gap c be Vania . Ca bo me em eu b ban chet trong chien tranh , chu be phai song b v khong ni nng ta . Anh Vania lam con nuoi va yeu thng, cham soc chu be that chu ao va coi o la mot nguon vui ln . Tuy vay , Xocolop van b am anh bi nhng noi au buon v mat v , mat con nhieu em thc giac goi t am nc mat anh thng thay oi cho nhng anh van co giau khong cho be Vania biet noi kho cua mnh . = > Ch tc phm : Thng qua s phn cuc i ca Slkhw v b Vania, nh vn t co cuc chin tranh pht xt tn bo; ng thi ca ngi tinh thn yu nc, lng nhn hu v nim tin tng vo cuc sng ca nhn dn Nga - nht l nhng con ngi, nhng s phn au thng v bt hnh do chin tranh gy nn. @/Cau 4: Y ngha bao trum on trchSO PHAN CON NGI - Nhan vat chnh trong tac pham la Xocolop co cuoc i gap nhieu bat hanh . Nhng anh van the hien c net tnh cach Nga kien cng va nhan hau : * Tnh cach kien cng : + Trong chien tranh ,anh chu qua nhieu bat hanh . Sau chien tranh, anh lai song trong co n, au kho, phieu bat nhieu ni e kiem song . Nhng anh van khong thot mot li than van, khong suy sup tinh than,khong sa nga, khong ri vao be tac, tuyet vong. + Vi ban lnh cao ep, vi tam long nhan hau tham thiet, anh tr thanh cho da vng chac cho be Vania ( bo me a chet trong chien tranh). Tam long nhan hau : + Xocolop nhan nuoi be Vania t tnh thng Vi niem vui khong li ta xiet khong tnh toan ,vu li . + Yeu thng ,cham soc chu ao cho Vania hn ca ngi cha oi vi con. + Nhng mat mat , au thng ,anh am tham chu ng nhieu em thc giac th goi t am nc mat, khong cho be Vania biet, v s em buon . - Hai so phan bat hanh at canh nhau ,a ket hp vi nhau, biet nng ta vao nhau e vn len va khong 122

ngng hi vong vao cuoc song la pham chat tuyet vi cua nhng con ngi chan chnh.. Noi dung on trchSo phan con ngi : So phan con ngi nho be trc hien thc tan khoc cua chien tranh , ve ep trong tnh cach ca nhng ngi dn Nga kien cng v nhan hau. * Cu 5 : Thi ca ngi k chuyn? ngha li tr tnh ngoi cui truyn? - S phn con ngi c xy dng theo li truyn lng truyn. y c hai ngi k chuyn : Ngi th nht l X-c-lp, ngi th 2 l tc gi- thut li cu chuyn ca X-c-lp. Nh vn khng che giu thin cm c bit vi nhn vt ca mnh. ng tht s xc ng mnh lit trc s phn con ngi Vi mt ni bun thm tha , tinhn theo hai b con - Thi ca ngi k chuyn ( nh vn) c th hin trong tt c cc bin php ngh thut ( qua cch ni nng, tm tnh, ging iu, tm trng, tnh cch ca X-k-lp; qua cch miu t bi cnh v thi gian gp g nhn vt chnh). - Thi trn ca nh vn c th hin su sc trong li tr tnh ngoi cui tc phm : Hai con ngi ci ct , hai ht ct b sc mnh ph phng ca bo t chin tranh thi bt ti nhng min xa l. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

BNG TNG HP V HON CNH SNG TC CA 20 TC PHM

Stt Tc phm Hon cnh sng tc
+ Ngy 19/8 /1945, Cch mng thng Tm thnh cng.Ngy 26/8/1945, H Ch Minh t chin khu Vit Bc v th H Ni. Ti cn nh s 48 Hng ngang , Ngi son tho bn Tuyn ngn c Lp. Ngy 2/9/1945, trn qung trng Ba nh, H Ni, Ngi thay mt Chnh ph lm thi nc Vit Nam Dn ch Cng ho Tuyn Ngn c Lp trc hnh chc vn ng bo. + Tuyn Ngn c lp ra i trong hon cnh bn quc thc dn ang chun b chim li nc ta.Di danh ngha qun ng minh vo gi gip v kh qun i Nht, qun i Quc dn ng Trung Quc tin vo t pha Bc; qun i Anh tin vo t pha Nam; thc dn Php theo chn ng minh, tuyn b : ng Dng l t bo h ca ngi Php b Nht chim, nay Nht u hng , vy ng Dng phi thuc quyn ca Php. - Ba vit c vit cho Tp ch Vn hc thng 7-1963, nhn k nim 75 nm nga mt cu Nguyn nh Chiu ; sau c a vo tp tiu lun T quc ta, nhn dn ta, s nghip ta v ngi ngh s. - Tc phm c ra i trong mt thi im c nhiu s kin quan trng: t nm 1954 n nm 1959, Ng nh Dim v chnh quyn Si Gn l my chm khp min Nam v thc hin lut 10/59. T nm 1960, M can thip su vo chin tranh Vit Nam v khp ni min Nam ni ln phong tro u tranh quyt lit. Vit bi ngh lun ca ngi Nguyn nh Chiu thi im ny l c ngha rt ln trong vic khch l lng yu nc v tinh thn dn tc ca nhn dn. - Ty Tin l mt n v qun i c thnh lp nm 1947, c nhim v phi hp vi b i Lo, bo v hnh lang bin gii Vit- Lo v nh tiu hao lc lng qun i Php Thng Lo cng nh min ty bc B Vit Nam.

Tuyn ngn c lp ( H Ch Minh)

Nguyn nh Chiu ngi sao sng trong nn vn ngh dn tc. ( Phm Vn ng)

123

3 Ty Tin (Quang Dng)

- a bn ng qun v hot ng ca on qun Ty tin kh rng, bao gm cc tnh Sn La, Lai Chu, ha Bnh, min ty Thanh Ha v c Sm Na ( Lo). - Chin s Ty Tin phn ng l thanh nin H Ni, trong c nhiu ngi l hc sinh, sinh vin,chin u trong nhng hon cnh rt gian kh, v cng thiu thn v vt cht, bnh st rt honh hnh d di. Tuy vy h sng rt lc quan v chin u rt dng cm. - on qun Ty tin sau mt thi gian hot ng Lo, tr v Ha Bnh thnh lp trung on 52. Cui nm 1948, Quang Dng chuyn sang n v khc.Ri n v c cha bao lu, ti Ph Lu Chanh nh n v c da dit,ng vit bi Nh TyTin.

4 Vit Bc ( T Hu)

- Vit Bc l cn c a vng chc, l u no ca cuc khng chin chng TDP; y chnh l ni ca ch tch H Ch Minh, Trung ng ng v Chnh Ph. - ng bo cc dn tc Vit Bc cu mang che ch cho ng, cho Chnh Ph, cho b i trong nhng ngy v cng gian kh. Cng chnh ni y, chng ta lp nn nhng chin cng lng ly. - Sau chin thng in Bin Ph. Thng 10-1954, c quan Trung ng t chin khu Vit Bc chuyn v H Ni. y l mt s kin c ngha lch s. T Hu vit bi th ny khng nh Trung ng ng, Chnh Ph, nhng cn b khng chin s khng bao gi qun ng bo, mnh t cu mang che ch cho mnh. - Hon cnh sng tc : Trng ca Mt ng kht vng vit nm 1971, ti chin khu Tr- Thin, gia khng kh sc si chng M ca c dn tc.

t nc (Mt ng kht vng- Nguyn Khoa im)

Sng ( Xun Qunh)

V nht (Kim Ln)

-Sng l bi th c in trong tp Hoa dc chin ho (1968). - Bi th c sng tc nm 1967 trong chuyn i thc t vng bin Dim in (Thi Bnh). - L mt bi th c sc vit v tnh yu, rt tiu biu cho phong cch th Xun Qunh. Bi th bc l mt kht vng va hn nhin, chn tht va da dit, si ni v tnh yu mnh lit rng ln v vnh hng ca tri tim ngi ph n. - Hon cnh ra i ca truyn ngn V nht: L tc phm c in trong tp truyn ngn Con ch xu x (1962). Tc phm c tin thn l Xm ng c, tc phm c vit ngay sau khi cch mng thng Tm thnh cng nhng cn ang dang d v mt bn tho. Sau khi ha bnh lp li, Kim Ln da vo mt phn ct truyn c v vit li. 124

V chng APh ( T Hoi)

- V chng Aph in chung trong tp Truyn Ty Bc - tp truyn c gii nht v truyn, k ca Hi Vn ngh Vit Nam 1954- 1955. - Truyn Ty Bc l kt qu ca chuyn thm nhp thc t ca T Hoi cng b i vo gii phng Ty Bc nm 1952. Trong chuyn i ny, T Hoi sng v gn b ngha tnh vi ng bo cc dn tc Ty Bc. V chnh cuc sng ca ng bo min ni khi ngun cm hng sng to T Hoi hon thnh 3 truyn ngn Cu t cu mng; Mng Gin gii phng ; V chng Aph. - Truyn ngn Rng x nu c Nguyn Trung Thnh vit vo nm 1965. y l thi im M qun tham chin Min Nam. Chin tranh Min Nam n hi quyt lit. M ngy in cung nh ph cch mng min Nam nhng tinh thn u tranh kin cng, bt khut ca nhn dn v cch mng min Nam khng th no tiu dit ni, ngc li cng pht trin mnh m t min xui n min ngc. - Truyn ngn Nhng a con trong gia nh c Nguyn Thi vit ngay trong nhng ngy chin u chng M v cng c lit, khi ng cng tc vi t cch l mt nh vn- chin s Tp ch Vn ngh Qun gii phng ( thng 2 /1966). Sau c in trong Truyn v k, NXB Vn hc Gii phng , 1978. - V xut x: Tu bt Ngi li sng l mt trong 15 bi tu bt thuc tp tu bt Sng ca nh vn Nguyn Tun, xut bn nm 1960. - V hon cnh sng tc: Tu bt Sng cng nh bi tu bt Ngi li sng l kt qu ca nhiu dp Nguyn Tun n vi Ty Bc trong thi k khng chin chng. c bit l kt qu ca chuyn i thc tin xy dng cuc sng mi vng cao Ty Bc em li cho nh vn ngun cm hng sng to . c bit phong cnh thin nhin v hnh nh con ngi Ty Bc hin ln di ngi bt ca Nguyn Tun va hng v uy nghim, va tuyt vi th mng, m cm hng lng mn trong sng, chan cha cht th - cht tnh.

Rng x nu ( Nguyn Trung Thnh)

10

Nhng a con trong gia nh ( Nguyn Thi)

11

Ngi li sng ( Nguyn Tun)

12

13

- Bi bt k Ai t tn cho dng sng? c vit ti Hu Ai t tn cho dng 4/1/1981, in trong tp sch cng tn. sng? - Bi bt k c 3 phn, on trch nm th nht ca tc phm. (Hong Ph Ngc Tng) Thng ip phng - Vn bn l thng ip ca Tng th k Lin hp quc Cchng AIDS phi An-nan gi nhn dn th gii nhn Ngy th gii phng 125

(C-phiAn-nan) 14 Nhn v vn vn ho dn tc (Trn nh Hu)

chng AIDS, 1 12 2003.

15

-Chic thuyn ngoi xa c Nguyn Minh Chu vit nm 1983, in ln u trong tp Bn qu, sau c in trong tp truyn ngn cng tn, xut bn nm 1987. - Chic thuyn ngoi xa thuc mng sng tc ca nh vn Chic thuyn ngoi xa Nguyn Minh Chu giai an th hai v l mt trong nhng tc (Nguyn Minh Chu) phm c tnh m ng cho nn vn hc nc nh thi k mi : Tc phm tiu biu cho hng tip cn i sng gc i t - th s ca nh vn giai an sng tc sau 1975. - V kch Hn Trng Ba,da hng tht c Lu Quang V vit nm 1981 n 1984 v kch mi thc s ra mt cng chng.y l v kch c xem l hay nht ca Lu Quang V c biu din nhiu ln trn sn khu trong v ngoi nc. - Han cnh sng tc: Tc phm ra i trong han cnh t nc ang vo giai an vi s chuyn bin mnh m ca x hi, ca vn hc Vit Nam vo nhng nm tm mi ca th k XX.Cng cuc i mi ca ng pht ng nhm gii phng sc sn xut, pht huy mi tim nng sng to ca nhn dn, trong c ngi cm bt.S phn con ngi - vn c nhn cn c khm ph. Nhiu vn tiu cc tr thnh cm hng ca nhiu ngi.Cho nn, c th xem v kch l mt trong nhng tc phm bo hiu cho s i mi ca vn hc- ngh thut khi t nc c i mi vo nm 1986. Xut x: Trch t tp th Khi vung Ru bic, xut bn nm 1985.

16

Hn Trng Ba,da hng tht (Lu Quang V)

17 18 19

n ghi ta ca Lorca (Thanh Tho) Thuc( L Tn) ng gi v bin c (Hemingu) S phn con ngi (Slkhp)

20

NGHA NHAN CA MT S TC PHM -----------------S Tn tc 126

tt

ngha nhan - u tin bi th c nhan l Nh Ty Tin, sau Quang Dng b ch nh ch cn Ty Tin, v theo ng, hai ch Ty Tin gi nh ri, tc l to c mt nhan c ng v khng b l mch cm xc ngay t u. N cng to cho ta c cm gic tc gi ang sng thc vi t v ngi Ty Tin. Mt khc, hai ch Ty Tin cn gi ln mt t th hin ngang, ch ng. - Nhan gi v mt thi chin u gian kh nhng giu cht th ca on qun Ty Tin, mt n v b i hon thnh mt nhim v quan trng Ty thing ling trong gn hai nm (u 1947 n cui 1948). Tin - Trong ni nh v mt thi Ty Tin c thin nhin Ty Bc hng v th mng, c ng i tng chung gian kh vui bun, nhng sinh hot thm tnh ng i, tnh qun dn. Nhan cn gi ln chn dung ca ngi lnh Ty Tin, nhng ngi anh hng vi v p ho hng v rt i ho hoa. - Vit bc l u no ca cuc khng chin chng Php.y chnh l ni ca Ch tch H Ch Minh, l cn c vng chc ca Trung ng ng v Chnh ph. - ng bo cc dn tc Vit Bc, thin nhin Vit Bc cu mang che Vit Bc ch cho ng, cho Chnh ph, cho b i trong nhng ngy khng chin gian kh. - Cng chin ni y, chng ta lp nn nhng chin cng lng ly ca cuc khng chin chng Php. => Tiu Vit Bc l s th hin su sc v khi qut tm long ca nh th ( ni ring) v ca c dn tc (ni chung ) v mt vng t su m n tnh trong khng chin.Tn bi th cng l tn chung ca c tp th , th hin c cm hng v tnh cm tiu biu cho c tp th Vit Bc ca T Hu V nht l mt nhan c nhiu ngha: + Nhan V nht thu tm gi tr ni dung t tng tc V Nht phm. "Nht" i vi nhng th khng ra g. Thn phn con ngi b r rng nh ci rm, ci rc, c th "nht" bt k u, bt k lc no. Ngi ta hi v, ci v, cn y Trng "nht" v. thc cht l s khn cng ca hon cnh. + Nhng "v" li l s trn trng. Ngi v c v tr trung tm xy dng t m. Trong tc phm, gia nh Trng t khi c ngi v nht, mi ngi tr nn gn b, quy qun, chm lo, thu vn cho t m ca mnh. Nh vy, nhan V nht va th hin thm cnh ca ngi dn trong nn i 1945 va bc l s cu mang, m bc v kht vng, sc mnh hng ti cuc sng, t m, nim tin ca con ngi trong cnh khn cng.

phm

- Nhan Rng x nu va mang ngha hin thc , va mang ngha biu tng: + ngha hin thc : Nh vn ni v cy x nu- mt loi cy sng Rng x thnh rng Ty Nguyn.Loi cy ny c sc sng mnh lit , khng chu 127

nu

khut phc trc s thay i ca thi tit.Cy x nu lun gn b mt thit v quan h chiu ng vi cuc sng ca ngi dn Ty Nguyn. + ngha biu tng: Qua sc sng mnh lit ca cy x nu, rng x nu, nh vn ni n ni au v sc sng , phm cht kin cng bt khut ca nhn dn Ty Nguyn trong cuc khng chin chng M.

- Nhng a con trong gia nh l mt nhan va mang ngha c th, va mang ngha khi qut th hin t tng ch ca tc phm: + Trc ht , l hnh nh nhng con ngi c th c sinh ra v ln Nhng ln trong mt gia nh Nam b phi chu nhiu au thng nhng giu lng a con yu nc, co truyen thong cach mang trong khng chin trong chng M. gia nh + Qua , Nhng a con trong gia nh cng chnh la hnh anh thu nho cua ca mien Nam au thng, anh dung trong thi chong M, ganh chu tang toc do e quoc M gay ra, ong thi cung lap c chien tch lay lng . ng thi, Nhng a con trong gia nh cng cn l hnh anh thu nho cua ca dan toc Viet Nam, muon ngi la mot, oan ket chien au giai phong que hng, xay dng at nc Ai t tn cho dng sng Chic thuyn ngoi xa l mt n d v mi quan h gia cuc i v ngh thut : l chic thuyn c tht trong cuc i, l khng gian sinh sng ca gia nh ngi n b lng chi,ng con,tng qun. Chic thuyn Chic y, khi ngoi xa, trong sng sm,n hin ln vi mt v p n gin v thuyn ton bch;nhng khi vo gn th phng li chng kin mt cch c th bi ngoi xa kch cuc i - bi kch ca s bo hnh trong gia nh ngi lng chi.T , Phng nhn ra rng: ca p ngoi xa kia n cha nhiu oi om, ngang tri v ngch l.Nu khng n gn th chng bao gi c th pht hin ra. - ngha ca nhan : Xa v gn, bn ngoi v thm sul cch nhn, cch tip cnca ngh thut chn chnh .Phi c cch nhn nhn cuc sng v con ngi ng n ( cch nhn a din, nhiu chiu ) pht hin ra bn cht s tht sau v ngoi p ca hin tng tm n ci ngun su xa v tip cn vi hin thc ca cuc sng v con ngi. a. Ta n ghi- ta ca Lor-ca: n ghi - n ghita l mt nhc c c trng cho t nc Ty ban Nha, l nim t ta ca ho, mt phn hn ca Ty ban Nha, nn cn c gi l Ty Ban Cm. Lorca - n ghi ta gn b thn thit vi Lorca trn nhng no ng ca ht, sng to ngh thut v u tranh chng nn c ti. -> n ghi ta l biu tng cho tnh yu ca Lorca vi t nc Ty Ban Nha, cho con ng ngh thut v kht vng cao c m Lorca nguyn phn u sut i. 128

b. Li t: khi ti cht hy chn ti vi cy n- L di chc ca nh th, khi tin cm v ci cht, c rt ra t bi th Ghi nh ca Gra-ci-a Lor-ca. Bi Ghi nh c cu: Bao gi ti cht hy chn ti vi cy n ghi ta Cu th c ngha : - Tnh yu mnh lit i vi t nc Ty Ban Nha. - Tnh yu v c nguyn sut i theo ui s nghip sng to ngh thut. - Mong mun xa b nh hng ca bn thn dn ng cho th h sau vn ti. Thanh Tho ly cu th lm li t nhm gi gm nt p bao trm v con ngi v s nghip Lor-ca.

MT VI NH HNG N THI PHN VN NGH LUN X HI ------------------------I. MT VI LU CHUNG: - Cc vn c nu ra trong cc ngh lun x hi thng l nhng vn v t tng o l hay mt hin tng x hi c lin quan trc tip hay gin tip n i sng ca c nhn hay x hi. - Cc vn y thng c th hin trong cc cu danh ngn, tc ng hay ngn ng, nn chng thng tru tng. - Chnh v vy, khi ngh lun mt vn x hi, ngi vit cn c s linh hot trong nhn thc vn , v t nhn thc i n trnh by ci hiu l c mt qu trnh p dng ci mnh hiu. - Vn ngh lun x hi trong chng trnh lm vn 12 c chi ra lm 2 kiu bi : Ngh lun v t tng o l v ngh lun v hin tng i sng. Nhng thc t, rt kh phn bit rch ri nt ring ca tng kiu bi (v c hai vn ny trong mt bi vn ngh lun x hi thng c s an xen vo nhau). II/ MT VI NH HNG V PHNG PHP : 1/ Vi kiu bi ngh lun v t tng o l : * Cn lu : a- Cc dng thng gp : + Dng mnh lnh ( thng c cc lnh : suy ngh, bnh lun, gii thch, chng minh, bc b) + Dng m, khng c mnh lnh ( thng ch cung cp mt cu tc ng, mt khi nim mang t tng, i hi ngi lm bi phi suy ngh lm sng t)

129

b- Yu cu v ni dung : l phi lm sng t cc vn t tng, o l bng cch gii thch, chng minh, so snh, i chiu , phn tch ch ra ch ng - ch sai ca mt vn no thuc v t tng , nhm khng nh t tng ca ngi vit. c- Yu cu v hnh thc : bi vit phi c b cc ba phn, c lun im ng n, sng t; li vn phi chnh xc, sinh ng. d - Cch lm : * Tm hiu v tm : - c k v tr li cc cu hi : thuc loi no? nu vn t tng o l g? yu cu lm g?Thao tc lp lun ngh lun? - Tm : phn tch khng nh ( hoc ph nh) t tng o l bng nhng kin no? * Lp dn : - M bi : Gii thiu vn t tng o l cn bn lun. - Thn bi : + Lm r ni dung vn (bng cch s dng cc thao tc lp lun gia thch , phn tch, chng minh ni dung vn .) + Nu nhn nh, nh gi vn trong mi quan h cuc sng ring chung ( bng cc thao tc so snh, bnh lun hay bc b). - Kt bi : Kt lun, tng kt , nu nhn thc mi , t khuyn bo hoc t hnh ng 2/ Vi kiu bi v hin tng i sng: a. Cc dng : - C s vic , hin tng tt cn ca ngi, biu dng. - C s vic , hin tng khng tt cn lu , ph phn,nhc nh. - C cung cp sn s vic, hin tng di dng mt truyn k, mt mu tin ngi lm bi lm c s ngh lun; cng c khng cung cp ni dung sn m ch gi tn vn , ngi lm bi phi t trnh by , m t s vic , hin tng . b. Yu cu v ni dung : + Cn hnh dung r s vic, hin tng i sng .C th : nu c s vic hin tng cn ngh lun, gi tn n, k ra cc biu hin v mc ph bin ca n n u. + Phn tch , nh gi tt - xu , li-hi , hay-d ca s vic hin tng , ch ra nguyn nhn ca s vic, hin tng by t thi ng tnh hay khng ng tnh; biu dng hay ph phn c. Yu cu v hnh thc: b cc mch lc, c lun im r rng, lun c xc thc d. Cch lm bi : * Tm hiu v tm : - c k xc nh : thuc lo no? nu ra hin tng g, s vic g? yu cu lm g? - Tm : + Phn tch tm hiu ngha ca s vic, hin tng. + nh gi hin tng nhng kha cnh no? * Lp dn : - M bi : Gii thiu chung s vic, hin tng c vn . - Thn bi : + Lin h thc t , phn tch cc mt ca hin tng , s vic. + nh gi, nhn nh. - Kt bi : Kt lun, khng nh, lin h. 130

3/ So snh im ging v khc gia hai kiu bi ngh lun v T tng o l v kiu bi Hin tng i sng:: im ging : + Mc ch :C hai kiu bi, sau khi phn tch, chng minh vn th u rt ra nhng bi hc c ngha v t tng v o l cho mi ngi v cho cuc sng. im khc: - V xut pht im : + Bi ngh lun v hin tng i sng xut pht t thc t i sng m nu t tng, by t thi . + Bi ngh lun v t tng, o l th tri li, xut pht t t tng o l,sau khi gii thch, phn tch vn th vn dng cc s tht i sng chng minh, nhm tr li khng nh hay ph nh mt t tng no . - V lp lun: + Ngh lun v hin tng i sng thin v s dng nhiu cc thao tc phn tch,chng minh, bnh lun, bc b. + Ngh lun tng tng , o l thin v s dng cc thao tc gii thch, chng minh, bnh lun. II/ MT S DNG VN DNG : * 1: Nh vn Nga L.Tn-xti ni L tng l ngn n ch ng. Khng c l tng th khng c phng hng kin nh, m khng c phng hng th khng c cuc sng. Anh/ ch hy vit mt bi vn ngn ( khong 400 t) nu suy ngh ca mnh v vai tr ca l tng trong cuc sng ca mi ngi. * Gi Hc sinh c th a ra nhng kin ring v trnh by theo nhiu cch nhng cn hp l v c sc thuyt phc v cn nu bt c cc sau: - L tng l g?T i sao Tn xti li ni L tng l ngn n ch ng? - Vai tr ca l tng trong cuc sng : nh c l tng cuc sng mi c ngha, c s nh hng t c mc ch tt p. ( Nu nhng dn chng l nhng tm gng v nhng ngi c kht vng ln lao thc hin c l tng v cuc sng chung tng c trong lch s nhn loi, trong vn hc). - T , xc nh c l tng, mc ch sng v bit c m, bit hnh ng thc hin c m . * 2: Em i em t Nc l mu xng ca mnh Phi bit gn b v san s Phi bit ho thn cho dng hnh x s Lm nn t Nc mun i ( t Nc Trch Mt ng kht vng ca Nguyn Khoa im) Da vo nhng cu th trn , anh /ch hy pht biu trong mt bi vn ngn ( khng qu 400 t) kin c nhn v trch nhim ca th h thanh nin hin nay vi t nc. *Gi : Cn c vo kh nng nhn thc v hiu bit ni dung ca on th, h/s c th trnh by theo nhiu cch, nhng cn nu c cc chnh: 131

- Ni dung ngha ca on th: t nc kt tinh , ho thn trong mi con ngi; con ngi phi c tinh thn cng hin, hy sinh, c trch nhim vi s trng tn ca qu hng , t nc. - Suy ngh c nhn v li nhn nh trong nhng cu th trn v trch nhim ca thanh nin ( ni chung) v ca bn thn ( ni ring) vi t nc. + Trch nhim trong vic t hc, t rn ca bn thn c cc phng din : sc kho ; tr tu; o c, t cch + Trch nhim trong vic xy dng v bo v qu hng,T quc. * 3: Bng mt bi vn ngn, anh ch hy trnh by suy ngh ca mnh v cu ni ca A.Lin cn : Xin hy dy cho con ti chp nhn : thi rt cn vinh d hn gian ln trong thi c. * Gi : Hng dn hc sinh c th nu kin ring v trnh by theo nhiu cch khc nhau nhng cn nu bt cc chnh: - Trong cuc sng, con ngi ta i khi phi bit chp nhn em li nhiu iu tt p cho cuc sng. - Cu n ca A.Lincn, lnh t v i ca cch mng gii phng dn tc M, hng con ngi ( c bit l th h hc sinh) n s trung thc trong hc tp, thi c. - Lm mt ngi trung thc, d b thi trt trong thi c anh ta c th hc li c kin thc tht s cho mnh. - Gian ln trong thi c gip anh ta trong mt k thi no nhng anh ta li khng c kin thc v n mt lc no , anh ta s b o thi. - Lin h v rt ra bi hc cho bn thn t ngha ca cu ni. * 4 : Tc ng c cu : Khng thy my lm nn Anh/ ch hiu v ni dung ca cu tc ng trn nh th no? T cu tc ng y, anh/ ch hy trnh by v vai tr ca ngi thy trong x hi hin nay. ( bi vit khong 400 t). *Gi Hc sinh cn : - Gii thch c ni dung , ngha ca cu tc ng. - Khng nh c vai tr ca ngi thy trong x hi : + Nhim v ca ngi thy ( ngi lm ngh dy hc) l dy nng cao trnh vn ho v phm cht o c theo mt chng trnh gio dc nht nh. + Mi thi i, u khng th thiu s gio dc ca ngi thy v tri thc cng nh v o lc bit vi cc cp hpc ph thng. + Trong x hi hin nay, khi CNTT pht trin, hc sinh c th c thm nhiu c hi t hc; ng thi s i mi gio dc lm cho phng php dy v hc c nhiu thay i, song cng khng v th m lm mt i vai tr ca ngi thy. Trong iu kin y, i hi thy c phi c s ch ng, linh hot, sng to vic dy hc t hiu qu hn.Ngi hc cng chnh v th m rt cn s nh hng ca ngi thy.

132

* 5: Trnh by bng mt bi vn ngn ( khng qu 400 t) suy ngh ca anh/ch v bnh thnh tch- mt cn bnh gy tc hi khng nh i vi s pht trin ca x hi ta hin nay. * Gi Hc sinh cn nu c cc : - Th no l bnh thnh tch? - Tc hi ca cn bnh thnh tch : + l cn bnh nguy him, c tc hi gh gm ( nht l i vi ngnh gio dc). + N lm cho con ngi d tin n thi kiu ngo, hm hnh, khoe khoang nhng rng tuch. ( Cn kt hp cc thao tc lp lun phn tch, chng minh v bnh lun lm r tc hi ca cn bnh ny ) - xut cch khc phc v hng tu dng phn u hon thin mnh. * 6: Vit mt bi vn ngn ( khong 400 t) v suy ngh v hnh ng ca tui tr hc ng trong vic gp phn gim thiu tai nn giao thng. * 7 : n nui ngi v hc nui i. Vit mt bi vn ngn ( khong 400 t) th hin suy ngh ca anh ch v cu ngn ng trn. * 8: Anh/ ch hy trnh by mt bi vn ngn ( khng qu 400 t) th hin suy ngh ca mnh v th trong cu th sau ca T Hu: i ! Sng p l th no hi bn? * 9 : Vit mt bi vn ngn ( khng qu 400 t) nu suy ngh ca anh /ch v kin ca ng ghen : Trang b qu nht ca con ngi l khim tn v gin d. * 10: Bn v gi tr ca vic c sch, M.Gor- ki ni : Mi cun sch u l mt bc thang nh m khi bc ln ti tch khi con th ln ti gn con ngi. Anh/ch hy trnh by kin ca mnh v ngha ca cu ni trn bng mt bi vn ngn ( khng qu 400 t) * 11 : Anh/ch hy trnh by kin ca mnh v cu ni sau bng mt bi vn ngn ( khng qu 400 t). S hc nh i thuyn trn dng nc ngc, khng tin t phi li. * 12: Vn ho Nga Lp Tn-xti ni : L tng l ngn n ch ng.Khng c l tng th khng c phng hng kin nh, m khng c phng hng th khng c cuc sng Nu suy ngh ca anh/ch v cu ni trn trong mt bi vn ngn ( khng qu 400 t).

133

* 13: Vit mt bi vn ngn ( khng qu 400 t) trnh by suy ngh ca anh / ch v hin tng hc i ph v quay cp bi trong gi kim tra ca hc sinh trung hc ph thng hin nay. * 14: Truyn thng tn s trng o ca dn tc Vit Nam Anh/ch hy vit mt bi vn ngn ( khong 400 t) v vn trn. * 15: T hc- con ng i ti thnh cng. * 16 : Vit mt bi vn ngn ( khng qu 400 t) th hin suy ngh ca anh/ch v cu ni sau y ca H Ch Minh: V cch hc, phi ly t hc lm ct. Hc hnh, hnh hc. III/ THAM KHO MT S CU DANH NGN : 1/ Danh ngn v hc tp: - Hc , hc na, hc mi ( L nin) - Vic hc ging nh ci thang khng c nc cui cng ( H Ch Minh). - Hc m khng suy ngh th v ch Suy ngh m khng hc th him nguy ( H Ch Minh) - Khng ni ln cao sao bit ci lo nging ng, khng xung vc su sao bit ci lo m ui, khng ra b ln sao bit ci lo sng gi ( Mnh T) - Lng tm l quyn sch tuyt ho v lun l m chng ta sn c. y l quyn sch phi tham kho nhiu nht ( Pt-xan) . 2/ Danh ngn v sch v c sch: - Khng c sch, khng c tri thc, khng c tri thc khng c ch ngh cng sn - ( V.I. Lnin) - Sch l ngn n bt dit ca s thng thi tch lu li Cur-tix). - Du c bc vng trm vn lng Chng bng kinh s mt vi pho ( L Qu n). - Hy yu sch, n l ngun kin thc, ch c kin thc mi l con ng sng - ( M.G-r-ki) - c sch l cch tt nht theo di nhng t tng v i ca v nhn l cch hc th v nht. (A.Puskin). - c cun sch hay cng nh c tr chuyn vi ngi.

134