MC LC

CHNGINHNGVNLLUNCBNVLUTKINHT VITNAM..........................................4 1.1LUTKINHTTHEOQUANNIMTRUYNTHNG..........4 1.2KHINIMVLUTKINHT..........................6 1.2.1Khinim:.....................................6 1.2.2itngiuchnhcalutkinht.........6 1.2.3Phngphpiuchnh.........................7 1.3CHTHCALUTKINHT..........................8 1.4CHTHKINHDOANH................................9 1.4.1Hnhvikinhdoanh.............................9 1.4.2Chthkinhdoanhvphnloidoanhnghip. . .9 CHNGIIPHPLUTVDOANHNGHIPNHNC.........11 2.1.KHINIMVCIMDOANHNGHIPNHNC.. . .11 2.1.1.KhinimvcimdoanhnghipNhnc.. .11 2.1.2PhnloidoanhnghipNhnc..............12 2.2.THNHLPVGIITHDOANHNGHIPNHNC......13 2.2.1.ThnhlpdoanhnghipNhnc...............13 2.2.2.ThtcgiithdoanhnghipNhnc........16 2.3.CCHQUNLNIBCADOANHNGHIPNHNC. .......................................................16 2.3.1.MhnhqunltrongccdoanhnghipNhnc cHQT..............................................16 2.3.2Mhnhqunltrongdoanhnghipnhnc khngcHingquntr............................19 2.4QUYNVNGHAVCADOANHNGHIPNHNC......19 2.4.1Quynvnghavcadoanhnghipnhnci vitisnvvnnhncgiaochodoanhnghip... .19 2.4.2Quynvnghavcadoanhnghipnhnc trongtchchotngcamnh.....................20 2.4.3Quynvnghavcadoanhnghiptronglnhvc tichnh............................................22 CHNGIIIPHPLUTVDOANHNGHIPTPTH........23 3.1.KHINIM,CIMCADOANHNGHIPTPTH(HTX): .......................................................23 3.1.1.Khinim:...................................23 3.1.2.cim:.....................................23 3.2NGUYNTCHOTNGCAHPTCX.............24 3.3.THTCTHNHLP,GIITH......................24 3.3.1.ThnhlpHTX:................................24 1

3. . .G i ith HTX :................................ 3 2 ................................25 3. QU NLN IB HTX.............................. 4 ..............................26 3. . ih ixvi .......... .......... ......... .26 4 1 n .......... ......... .......... 3. . Banquntr ..................................27 4 2 .. .... .... .... ..... .... .... .... .. 3. . Chnhi m hptc x........................ 4 3 ....................... .28 3. . Banki m sotcaHTX......................... 4 4 .........................28 3. .QUYNVNGH AV C AHTX ....................... 5 ......................28 3. XV I HTX ......................................29 6 N .. ... ... ... .... ... ... .... ... ... ... .. 3. V NVT ISNC AHTX.......................... 7 ......................... .30 3. . TisncaHTX............................. 7 1 .............................30 3. . V ngpcaxvi .......................... 7 2 n ..........................30 CHNGIVPHPLUTVCCLOIHNHDOANHNGHIP....31 THEOLUTDOANHNGHIP...................................31 4.1.KHINIMDOANHNGHIPVCCLOIHNHDOANH NGHIP:................................................31 4.1.1.Khinimdoanhnghip.......................31 4.1.2.Ccloihnhdoanhnghiptheolutdoanh nghip:..............................................31 4.2AVPHPLCACCLOIHNHDOANHNGHIPTHEO LUTDOANHNGHIP......................................31 4.2.1avphplcaccloihnhcngty......31 4.2.2.Doanhnghiptnhn..........................51 4.2.THNHLPDOANHNGHIPVNGKKINHDOANH:. .52 4.2.1.itngcquynthnhlpdoanhnghip:.52 4.2.2.Trnhtthnhlpdoanhnghipvngkkinh doanh:...............................................53 4.4GIITHDOANHNGHIP:............................54 4.4.1Giithdoanhnghiptnhn.................54 4.4.2.Giithcngty:.............................54 CHNG5PHPLUTVUTNCNGOITIVITNAM 55 5.1KHIQUTCHUNGVUTTRCTIPNCNGOI. .......................................................55 5.1.1Khinimvcimcauttrctipnc ngoi...............................................55 5.1.2Cchnhthcut..........................56 cNidungcbncahpnghptckinhdoanh. .56 5.1.3Phngthcut..........................57 5.2CCLOIDOANHNGHIPCVNUTNCNGOI..58 5.2.1Doanhnghiplindoanh.......................58 5.2.2Doanhnghipc100%vnncngoi........60 2

CH N 6 G

- PH P LU T V H P N KI N T. . . . . . . . . . . . .61 G H

6.1- KHI NIM HP NG KINH T ..........................................61 6.1.1 - Khi nim : ..................................................................61 6.1.2 - c im ca hp ng kinh t ..............................61 6.2- K KT HP NG KINH T TRONG NN KINH T TH TRNG ............................................................................................62 6.2.1 - Cc nguyn tc k kt hp ng kinh t trong nn kinh t th trng ...................................................................62 6.2.2 - Ch th ca hp ng kinh t .................................63 6.2.3 - Cch thc k kt hp ng .......................................64 6.2.4 - Ni dung hp ng kinh t .......................................65 6.3- Thc hin hp ng kinh t ..............................................66 6.3.1 - Cc nguyn tc thc hin hp ng kinh t ........66 6.3.2 - Cch thc thc hin ....................................................67 6.3.3 - Cc bin php m bo thc hin hp ng kinh t ......................................................................................................67 6.4- HP NG KINH T V HIU................................................68 6.4.1 - Hp ng kinh t v hiu: .......................................68 6.4.2 - Cc lo i hp ng kinh t v hiu: ......................68 6.5- THAY I , NH CH V THANH L HP NG KINH T...69 6.5.1 - Thay i hp ng kinh t .......................................69 6.5.2 - nh ch thc hin hp ng kinh t ....................70 6.5.3 - Thanh l hp ng kinh t ...................................70 6.6- TRCH NHIM TI SN TRONG QUAN H HP NG KINH T .........................................................................................................71 6.6.1 - Khi nim t rch nhim t i sn ( t rch nhim vt cht) .............................................................................................71 6.6.2 - Cn c pht sinh t rch nhim vt cht ..................71 6.6.3 - Cc hnh thc t rch nhim vt cht .......................72 I . - Khi nim ph sn doanh nghip : .................................74 3. Phn lo i ph sn : ........................................................75 1. Phm vi p dng : .............................................................76 2 - i tng c quyn v ngha v np n yu cu tuyn b ph sn........................................................................76 c. Hi ngh ch n , ho gi i v t chc l i doanh nghip .........................................................................................79 d. Tuyn b ph sn v phn chia gi tr t i sn ca doanh nghip...............................................................................80 e. Thi hnh quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip ..82 f . Hu qu ca vic tuyn b ph sn doanh nghip .........82

CH N 8 - G I Q YT TRAN CH G I U H P TRO G KI N D AN . . . . . . .84 N H O H 8.1- KHI NIM TRANH CHP TRONG KINH DOANH V CC HNH THC GI I QUYT TRANH CHP TRONG KINH DOANH ......................84 8.1.1 Khi nim t ranh chp trong kinh doanh ..................84 8.1.2 - Yu cu ca vic gi i quyt t ranh chp trong kinh doanh .................................................................................84 8.1.3 - Cc hnh thc gi i quyt t ranh chp trong kinh doanh ...........................................................................................84 8.2- GI I QUYT TRANH CHP TRONG KINH DOANH THNG QUA TO N..............................................................................................85 8.2.1 - Khi nim v n kinh t : .........................................85 8.2.2 - C cu t chc v thm quyn ca to n trong vic gi i quyt cc v n kinh t .......................................85 8.2.3 - Cc nguyn tc c bn t rong vic gi i quyt cc v n kinh t . .........................................................................88 8.2.4 - Th tc gi i quyt cc v n kinh t ..................88 8.3- GI I QUYT TRANH CHP KINH DOANH THNG QUA TRNG TI . ..................................................................................................93 8.3.1 - Gi i quyt t ranh chp trong kinh doanh thng qua t rng t i kinh t ....................................................................93 8.3.2 - Gi i quyt tranh chp trong kinh doanh thng qua t rng t i kinh t quc t .............................................94

CHNG I - NHNG VN L LUN C BN V LUT KINH T VIT NAM

1.1- LUT KINH T THEO QUAN NIM TRUYN THNG.

Lut kinh t l tng hp cc quy phm php lut do nh nc ban hnh iu chnh cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh qun l kinh t v trong qu trnh sn xut kinh doanh gia cc c quan qun l nh nc v kinh t vi cc t chc kinh t XHCN hoc gia cc t chc x hi ch ngha vi nhau nhm thc hin nhim v k hoch ca nh nc giao. i tng iu chnh: - Cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh qun l kinh t gia cc c quan qun l nh nc v kinh t vi cc t chc kinh t x hi ch ngha. - Cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh sn xut kinh doanh gia cc t chc kinh t XHCN vi nhau. => i tng iu chnh ca lut kinh t l nhng quan h kinh t va mang yu t ti sn va mang yu t t chc k hoch. Nhng yu t ny th hin trong cc nhm quan h mc khc nhau C th:

- Trong nhm quan h qun l kinh t: Yu t t chc k hoch l tnh tri cn yu t ti sn khng m nt v trong quan h lnh o yu t ti sn ch th hin nhng ch tiu php lnh m nh nc cn i vt t tin vn cho cc t chc kinh t XHCN cc t chc kinh t ny thc hin nhim v k hoch ca nh nc giao. - Trong nhm quan h ngang: Yu t ti sn li th hin r nt cn yu t t chc k hoch m nht hn Yu t t chc k hoch trong quan h ngang ch th hin ch: + Nh nc bt buc cc n v kinh t c lin quan phi k kt hp ng kinh t. + Khi k kt hp ng kinh t phi da vo ch tiu php lnh. Trng hp k hoch nh nc thay i hoc hu b th hp ng k cng phi thay i hoc sa i theo (nh vy quan h hp ng theo c ch c khng c hiu theo ng ngha truyn thng: T do kh c, t do ch). => phng php iu chnh ph hp vi c im ca i tng iu chnh, lut kinh t p dng phng php iu chnh ring. Theo quan nim truyn thng phng php iu chnh ca lut kinh t l phng php kt hp hi ho gia phng php tho thun bnh ng vi phng php mnh lnh hnh chnh . Ngha l khi iu chnh 1 quan h kinh t c th, lut kinh t phi s dng ng thi c 2 phng php tho thun v mnh lnh => Ch th ca lut kinh t c trng ca nn kinh t XHCN l da trn ch cng hu v t liu sn xut v c qun l bng c ch k hoch ho tp trung v vy hot ng kinh t khng do tng cng dn ring l thc hin m do tp the ngi lao ng ca cc t chc kinh t nh nc v tp th, cc c quan kinh t v cc t chc x hi khc thc hin. Ch th ca lut kinh t gm: Nhng c quan t chc ny c gi - Cc c quan kinh t l php nhn - Cc t chc XHCN Php nhn l 1 khi nim c s dng m ch 1 loi ch th php l c lp phn bit vi cc ch th ca con ngi (bao gm c nhn v tp th). Nh vy php nhn l 1 thc th tru tng c h cu, th hin tnh trng tch bch v mt ti sn ca n vi ti sn cn li ca ch s hu, ngi sng to ra n Theo quan nim truyn thng th c nhn khng c cng nhn l ch th ca lut kinh t bi l trong nn kinh t XHCN khng tn ti thnh phn kinh t t nhn. Ngy nay Vit Nam ang chuyn sang nn kinh t hng ho nhiu thnh phn theo c ch th trng c s qun l ca nh nc th nhng quy nh ca lut kinh t trc y khng cn ph hp vi nn kinh t th trng- mt nn kinh t c nhng bn sc khc hn vi nn kinh t k hoch ho tp trung. l - Nn kinh t th trng l nn kinh t hng ho a hnh thc s hu a thnh phn kinh t a li ch

- Cc thnh phn kinh t u bnh ng vi nhau tuy nhin trong nn kinh t th trng ca Vit Nam kinh t quc doanh vn gi vai tr ch o nhm m bo s cn i nht nh cho ton b nn kinh t. - Trong nn kinh t th trng hnh thc t chc kinh doanh rt a dng v phong ph -> Ch th kinh doanh khng cn b hp cc t chc kinh t quc doanh v tp th (HTX) m m rng n cc loi hnh kinh doanh ca t nhn, nc ngoiNh vy ch th ca lut kinh t s a dng hn nhiu so vi c ch trc y. - T do kinh doanh, ch ng sng to trong kinh doanh ca cc ch th kinh doanh, s cnh tranh v ph sn ca cc doanh nghip l nhng c tnh tt yu ca nn kinh t th trng m nn kinh t k hoch ho tp trung khng th c. Nhng c tnh ny chng t: + Cc ch th kinh doanh trong nn kinh t th trng c th t do la chn ngnh ngh kinh doanh, t quyt nh qu trnh kinh doanh v t chu trch nhim v kt qu hot ng sn xut ca mnh v c ngha v ng gp vi nh nc m khng b chi phi bi h thng ch tiu php lnh ca nh nc. +Nhng quan h kinh t c thit lp vi mc ch ch yu l kinh doanh kim li. Tuy nhin khc vi mt s nc trong nn kinh t th trng nhng c tnh trn nm trong 1 gii hn nht nh c ngha l nn kinh t th trng ca Vit Nam phi m bo c s qun l ca nh nc v theo nh hng XHCN. Nhn thc c ng n nhng c tnh c hu ca nn kinh t th trng ni chung cng vi nhng sc thi ring ca nn kinh t th trng ca Viet Nam cc nh lm lut c thay i ng k trong vic xem xt cc vn l lun v lut kinh t nhm pht huy c vai tr iu tit cc hot ng kinh t ca lut kinh t.
1.2- KHI NIM V LUT KINH T

1.2.1- Khi nim: Lut kinh t trong iu kin nn kinh t th trng l tng hp cc quy phm php lut do nh nc ban hnh iu chnh cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh t chc v qun l kinh t ca nh nc v trong qu trnh sn xut kinh doanh gia cc ch th kinh doanh vi nhau 1.2.2- i tng iu chnh ca lut kinh t i tng iu chnh ca lut kinh t l nhng quan h kinh t do lut kinh t tc ng vo bao gm: 1- Nhm quan h qun l kinh t - L quan h pht sinh trong qu trnh qun l kinh t gia cc c quan qun l nh nc v kinh t vi cc ch th kinh doanh - c im ca nhm quan h ny: + Quan h qun l kinh t pht sinh v tn ti gia cc c quan qun l v cc c quan b qun l (Cc ch th kinh doanh) khi cc c quan qun l thc hin chc nng qun l ca mnh + Ch th tham gia quan h ny vo v tr bt ng (V quan h ny hnh thnh v c thc hin da trn nguyn tc quyn uy phc tng) + C s php l: Ch yu thng qua cc vn bn php l do cc c quan qun l c thm quyn ban hnh.

2- Quan h kinh t pht sinh trong qu trnh kinh doanh gia cc ch th kinh doanh vi nhau. - y l nhng quan h kinh t thng pht sinh do thc hin hot ng sn xut, hot ng tiu th sn phm hoc thc hin cc hot ng dch v trn th trng nhm mc ch sinh li. Trong h thng cc quan h kinh t thuc i tng iu chnh ca lut kinh t, nhm quan h ny l nhm quan h ch yu, thng xuyn v ph bin nht. - c im: + Chng pht sinh trc tip trong qu trnh kinh doanh nhm p ng cc nhu cu kinh doanh ca cc ch th kinh doanh +Chng pht sinh trn c s thng nht ch ca cc bn thng qua hnh thc php l l hp ng kinh t hoc nhng tho thun. + Ch th ca nhm quan h ny ch yu l cc ch th kinh doanh thuc cc thnh phn kinh t tham gia vo quan h ny trn nguyn tc t nguyn, bnh ng v cc bn cng c li. + Nhm quan h ny l nhm quan h ti sn - quan h hng ho- tin t 3- Quan h kinh t pht sinh trong ni b mt s doanh nghip L cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh hot ng kinh doanh gia tng cng ty, tp on kinh doanh v cc n v thnh vin cng nh gia cc n v thnh vin trong ni b tng cng ty hoc tp on kinh doanh vi nhau.. C s php l : Thng qua ni quy, quy ch, iu l, cam kt. 1.2.3- Phng php iu chnh Do lut kinh t va iu chnh quan h qun l kinh t gia ch th khng bnh ng va iu chnh quan h ti sn gia cc ch th bnh ng vi nhau pht sinh trong qu trnh kinh doanh cho nn lut kinh t s dng v phi hp nhiu phng php tc ng khc nhau nh kt hp phng php mnh lnh vi phng php tho thun theo mc linh hot tu theo tng quan h kinh t c th. Tuy nhin Phng php iu chnh ca lut kinh t c b xung nhiu im mi: Phng php mnh lnh trong iu chnh php l cc hot ng kinh doanh hu nh khng cn c p dng rng ri. Cc quan h ti sn vi mc ch kinh doanh c tr li cho chng nguyn tc t do ch t do kh c. 1- Phng php mnh lnh : c s dng ch yu iu chnh nhm quan h qun l kinh t gia cc ch th bt bnh ng vi nhau. ph hp vi c trng ca nhm quan h ny lut kinh t tc ng vo chng bng cch quy nh cho cc c quan qun l nh nc v kinh t trong phm vi chc nng ca mnhc quyn ra quyt nh ch th bt buc i vi cc ch th kinh doanh (bn b qun l). Cn bn b qun l c ngha v thc hin quyt nh 2- Phng php tho thun: c s dng iu chnh cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh kinh doanh gia cc ch th bnh ng vi nhau. Bn cht ca phng php ny th hin ch: Lut kinh t quy nh cho cc bn tham quan h kinh t c quyn bnh ng vi nhau, tho thun nhng vn m cc bn quan tm khi thit lp hoc chm dt quan h kinh t m khng b ph thuc vo ch ca bt k t chc, c nhn no. iu ny c ngha l php lut qui nh quan h kinh t ch c coi l

hnh thnh trn c s s thng nht ch ca cc bn v khng tri vi cc quy nh ca nh nc

1.3- CH TH CA LUT KINH T

Ch th ca lut kinh t bao gm cc t chc, c nhn c iu kin tham gia vo nhng quan h do lut kinh t iu chnh.
1- iu kin tr thnh ch th ca lut kinh t

+ Phi c thnh lp mt cch hp php Nhng c quan, t chc c coi l thnh lp hp php khi chng c c quan nh nc c thm quyn ra quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp hoc tun th cc th tc do lut nh ra c t chc di nhng hnh thc nht nh vi chc nng, nhim v v phm vi hot ng r rng theo cc quy nh ca php lut. + Phi c ti sn ring Mt t chc c coi l c ti sn ring khi T chc c mt khi lng ti sn nht nh phn bit vi ti sn ca c quan cp trn hoc ca cc t chc khc C khi lng quyn nng nht nh chi phi khi lng ti sn v phi t chu trch nhim c lp bng chnh ti sn + Phi c thm quyn kinh t Thm quyn kinh t l tng hp cc quyn v ngha v v kinh t c php lut ghi nhn hoc cng nhn. Thm quyn kinh t ca mt ch th lut kinh t lun phi tng ng vi chc nng nhim v v lnh vc hot ng ca n. Nh vy c th thy thm quyn kinh t l gii hn php l m trong cc ch th lut kinh t c hnh ng hoc phi hnh ng hoc khng c php hnh ng. Thm quyn kinh t tr thnh c s php l cc ch th lut kinh t thc hin cc hnh vi php l nhm to ra cc quyn v ngha v c th cho mnh. 2- Cc loi ch th ca lut kinh t - Nu cn c vo chc nng hot ng ca ch th lut kinh t gm: + C quan c chc nng qun l kinh t: y l nhng c quan nh nc trc tip thc hin chc nng qun l kinh t , gm c quan qun l c thm quyn chung, c quan qun l c thm quyn ring. + Cc n v c chc nng sn xut kinh doanh trong gm cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t v c c nhn c php kinh doanh, nhng ch yu l cc doanh nghip - Nu cn c vo v tr, vai tr v mc tham gia vo cc quan h lut kinh t th c cc ch th sau: + Ch th ch yu v thng xuyn ca lut kinh t. l cc doanh nghip bi v trong nn kinh t hng ho nhiu thnh phn theo c ch th trng ca nc ta, cc doanh nghip c thnh lp vi mc ch ch yu l tin hnh cc hot ng kinh doanh. S tn ti ca chng gn lin vi hot ng kinh doanh, v th chng thng

xuyn tham gia vo cc quan h kinh t. Tc l s tham gia vo cc quan h kinh t ca cc doanh nghip th hin tnh ph bin, tnh lin tc v phm vi rng ri. + Ch th khng thng xuyn ca lut kinh t. l nhng c quan hnh chnh s nghip nh trng hc, bnh vin, vin nghin cu v cc t chc x hi trong qu trnh hot ng cng k kt hp ng kinh t phc v cho hot ng chnh ca n v. S tham gia vo cc quan h do lut kinh t iu chnh ca cc t chc ny l khng thng xuyn lin tc do chng khng phi l ch th, thng xuyn ch yu ca lut kinh t.
1.4 - CH TH KINH DOANH

1.4.1- Hnh vi kinh doanh V mt php l t trc nm 1990, Lut kinh t nc ta cha h c nh ngha c th v hnh vi kinh doanh. Cho n ngy 21/12/1990 khi quc hi thng qua lut cng ty th ti iu 3 ca lut cng ty hnh vi kinh doanh mi c nh ngha v mt php l. Tuy nhin nh ngha php l ny khng ch p dng ring cho cng ty m c p dng chung cho cc ch th kinh doanh. Theo iu ny ca lut cng ty ( mi y l iu 3 ca lut doanh nghip ) th : " Kinh doanh l vic thc hin mt, mt s hay tt c cc cng on ca qu trnh u t t sn xut n tiu th sn phm hoc thc hin dch v trn th trng nhm mc ch kim li". Nh vy theo nh ngha ny th mt hnh vi c coi l hnh vi kinh doanh nu p ng c cc du hiu sau - Hnh vi phi mang tnh cht ngh nghip Tnh cht ngh nghip cn c hiu l ch th ca hnh vi "sinh sng" bng loi hnh vi v nu hiu theo ngha php l th h c php lut tha nhn v bo h. S tha nhn ca php lut trong trng hp ny th hin ch yu trong vic ng k kinh doanh. - Hnh vi phi din ra trn th trng - Hnh vi c mc ch kim li - Hnh vi phi din ra thng xuyn 1.4.2- Ch th kinh doanh v phn loi doanh nghip 1- Khi nim ch th kinh doanh Mc d khi nim ch th kinh doanh khng c nh ngha v mt php l nhng xut pht t khi nim v hnh vi kinh doanh th ch th ca hnh vi kinh doanh hiu theo ngha thc t v php l l nhng php nhn hay th nhn thc hin trn thc t nhng hnh vi kinh doanh. Php nhn: L thc th php l - c thnh lp hay tha nhn mt cch hp php Nhng c quan, t chc c coi l thnh lp hp php khi chng c c quan nh nc c thm quyn ra quyt nh thnh lp hoc cho php thnh lp hoc tun th cc th tc do lut nh ra c t chc di nhng hnh thc nht nh vi chc nng, nhim v v phm vi hot ng r rng theo cc quy nh ca php lut. - C ti sn ring Mt t chc c coi l c ti sn ring khi

T chc c mt khi lng ti sn nht nh phn bit vi ti sn ca c quan cp trn hoc ca cc t chc khc ng thi c khi lng quyn nng nht nh chi phi khi lng ti sn v phi t chu trch nhim c lp bng chnh ti sn - T chu trch nhim v mi hot ng ca mnh bng s ti sn ring - L nguyn n hay b n trc cc c quan ti phn Trong du hiu th (2) v (3) l thuc tnh ring ca php nhn Th nhn L nhng thc th php l c lp v t cch ch th. Song khng c s tch bch v ti sn gia phn ca thc th v ca ch s hu ca n. V vy khi xem xt v ch trch nhim v mt ti sn trong kinh doanh th chnh thc th php l cng vi ch s hu ca n (c nhn hoc t chc gp vn ) cng lin i chu trch nhim v hn v cc khon n ca thc th php l Tm li ch th kinh doanh hp php trn thc t l nhng n v kinh doanh c t cch php nhn hoc khng c t cch php nhn. Nh vy c hay khng c t cch php nhn khng phi l iu kin tin quyt xc nh s tn ti hp php hay bnh ng ca cc ch th kinh doanh. Vn php nhn hay th nhn ch dn n kt cc v mt php l l xem xt n ch trch nhim hu hn hay v hn ca n v kinh doanh m thi. Trch nhim v hn c hiu l tnh v hn (v thm ch l vnh cu) ca ngha v tr n Trch nhim hu hn l tnh c gii hn v kh nng tr n ca cc doanh nghip. Theo l thuyt chung v thng l quc t, mt doanh nghip c ch trch nhim hu hn ch c kh nng tr n n mc gi tr vn ti sn ca n. l vn iu l. 2- Doanh nghip a- Khi nim doanh nghip iu 3 ca lut doanh nghip c nh ngha rng: " Doanh nghip l t chc kinh t c tn ring, c ti sn, c tr s giao dch n nh, c ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut nhm mc ch thc hin cc hot ng kinh doanh". Theo nh ngha php l th doanh nghip phi l nhng n v tn ti trc ht v mc ch kinh doanh. Nhng thc th php l, khng ly kinh doanh lm mc tiu chnh cho hot ng ca mnh th khng c coi l doanh nghip. b- Phn loi doanh nghip * Cn c vo du hiu s hu (Tnh cht s hu ca nhng vn v ti sn c s dng thnh lp doanh nghip - S hu vn) ngi ta c th chia doanh nghip thnh - Doanh nghip nh nc - Doanh nghip t nhn - Doanh nghip tp th - Doanh nghip ca cc t chc chnh tr - x hi *Cn c vo du hiu v phng thc u t vn c th chia doanh nghip thnh - Doanh nghip c vn u t trong nc - Doanh nghip c vn u t nc ngoi ( bao gm doanh nghip lin doanh v doanh nghip 100% vn nc ngoi Hoc - Doanh nghip mt ch: L doanh nghip do mt ch u t vn thnh lp

10

- Doanh nghip nhiu ch: L doanh nghip c hnh thnh trn c s lin kt ca cc thnh vin th hin qua vic cng nhau gp vn thnh lp doanh nghip * Cn c vo tnh cht ca ch trch nhim v mt ti sn, Doanh nghip c chia thnh - Doanh nghip chu trch nhim hu hn - Doanh nghip chu trch nhim v hn

CHNG II - PHP LUT V DOANH NGHIP NH NC

2.1. KHI NIM V C IM DOANH NGHIP NH NC

2.1.1. Khi nim v c im doanh nghip Nh nc. 1. Khi nim. Doanh nghip Nh nc l t chc kinh t do Nh nc u t vn, thnh lp v t chc qun l, hot ng kinh doanh hay hot ng cng ch nhm thc hin cc mc tiu kinh t x hi do Nh nc giao. Doanh nghip Nh nc c t cch php nhn, c quyn v ngha v dn s, t chu trch nhim v ton b hot ng kinh doanh trong phm vi vn do doanh nghip qun l. Doanh nghip Nh nc c tn gi, c con du ring v c tr s chnh trn lnh th Vit Nam. 2- c im. - L t chc kinh t do Nh nc u t vn v trc tip thnh lp. + Doanh nghip Nh nc u do c quan Nh nc c thm quyn trc tip k quyt nh thnh lp khi thy vic thnh lp Doanh nghip l cn thit. Vic thnh lp doanh nghip Nh nc da trn nguyn tc ch thnh lp theo nhng ngnh, lnh vc then cht, xng sng ca nn kinh t da trn nhng i hi thc tin ca nn kinh t thi im d v ch trng ca ng v ngnh ngh lnh vc . +Doanh nghip Nh nc do Nh nc u t vn nn n thuc s hu Nh nc, ti sn ca doanh nghip Nh nc l mt b phn ca ti sn Nh nc. Doanh

11

nghip Nh nc sau khi c thnh lp l mt ch th kinh doanh, tuy nhin ch th kinh doanh ny khng c quyn s hu i vi ti sn trong doanh nghip m ch l ngi qun l ti sn v kinh doanh trn c s s hu ca Nh nc. Nh nc giao vn cho doanh nghip, doanh nghip phi chu trch nhim trc Nh nc v vic bo ton v pht trin vn m Nh nc giao. - Doanh nghip Nh nc do Nh nc t chc qun l v hot ng theo mc tiu kinh t x hi do Nh nc giao. + Nh nc qun l doanh nghip Nh nc thng qua c quan qun l Nh nc c thm quyn theo phn cp ca Chnh ph. Bao gm nhng ni dung sau: Nh nc quy nh m hnh c cu t chc qun l trong tng loi doanh nghip Nh nc ph hp vi quy m ca n. Nhng quy nh chc nng nhim v quyn hn ca cc c cu t chc trong doanh nghip Nh nc nh hi ng qun tr, Tng gim c... Nhng quy nh thm quyn trnh t th tc ca vic b nhim min nhim khen thng k lut cc chc v quan trng ca doanh nghip nh ch tch Hi ng qun tr. + Hot ng ca doanh nghip chu s chi phi ca nh nc v mc tiu kinh t x hi do nh nc giao. Nu Nh nc giao cho doanh nghip Nh nc no thc hin hot ng kinh doanh th doanh nghip Nh nc phi kinh doanh c hiu qu, doanh nghip Nh nc no c giao thc hin hot ng cng tch th doanh nghip Nh nc phi thc hin hot ng cng ch nhm t c cc mc tiu kinh t x hi. - Doanh nghip Nh nc l mt php nhn chu trch nhim hu hn v mi hot ng sn xut kinh doanh trong phm vi s vn Nh nc giao. 2.1.2- Phn loi doanh nghip Nh nc. Doanh nghip Nh nc c phn loi theo nhiu phng din, gc khc nhau. 1. Da vo mc ch hot ng gm: - Doanh nghip Nh nc hot ng kinh doanh: L doanh nghip Nh nc hot ng sn xut kinh doanh ch yu nhm mc tiu li nhun. - Doanh nghip Nh nc hot ng cng ch: L doanh nghip Nh nc hot ng sn xut, cung ng dch v cng cng theo cc chnh sch ca Nh nc trc tip thc hin nhim v quc t phng an ninh. * Vic phn loi theo tiu thc ny gip doanh nghip tp trung vo mc tiu hot ng chnh ca mnh. Nh nc c c ch qun l v c chnh sch ph hp vi tng loi doanh nghip. ng thi thc hin vic m rng quyn v trch nhim ca loi doanh nghip hot ng kinh doanh v mc tiu li nhun nhm thc hin 1 bc vic a loi doanh nghip Nh nc hot ng kinh doanh hot ng trn cng mt bng pl v bnh ng vi cc

12

doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t khc m bo kh nng cnh tranh ca loi doanh nghip ny. 2. Da vo quy m v hnh thc gm: - Doanh nghip Nh nc c lp: L doanh nghip Nh nc khng trong c cu t chc ca doanh nghip khc. - Doanh nghip thnh vin v Tng cng ty Nh nc + Doanh nghip Nh nc thnh vin: L doanh nghip nm trong c cu t chc ca mt doanh nghip ln hn. + Tng cng ty Nh nc: L doanh nghip Nh nc c quy m ln bao gm cc n v thnh vin c quan h gn b vi nhau v li ch kinh t, ti chnh, cng ngh, thng tin, o to... trong mt hoc mt s chuyn ngnh kinh t k thut chnh do Nh nc thnh lp nhm tng cng, tch t, tp trung, phn cng chuyn mn ho v hp tc sn xut thc hin nhim v Nh nc giao, nng cao kh nng v hiu qu kinh doanh ca cc n v thnh vin v ca ton Tng cng ty, p ng nhu cu ca nn kinh t. 3. Da vo cch thc t chc, qun l doanh nghip, gm: - Doanh nghip Nh nc c hi ng qun tr: L doanh nghip Nh nc m Hi ng qun tr thc hin chc nng qun l hot ng ca doanh nghip chu trch nhim trc Chnh ph hoc c quan qun l Nh nc c Chnh ph u quyn v s pht trin ca doanh nghip. - Doanh nghip Nh nc khng c hi ng qun tr: L doanh nghip Nh nc m ch c gim c doanh nghip theo ch th trng.
2.2. THNH LP V GII TH DOANH NGHIP NH NC.

2.2.1. Thnh lp doanh nghip Nh nc Th tc thnh lp doanh nghip Nh nc phi c tin hnh theo cc bc sau: Bc 1: ngh thnh lp doanh nghip. - Ngi ngh thnh lp doanh nghip Nh nc: Phi l ngi i din cho quyn li ca ch s hu l Nh nc xc nh nn u t vn vo lnh vc no, quy m ra sao c hiu qu nht v t c mc tiu kinh t x hi do Nh nc ra. Lut doanh nghip Nh nc iu 14 khon 1 quy nh: Ngi ngh thnh lp doanh nghip Nh nc l "th trng c quan sng lp". Ngh nh 50/CP quy nh c th l: + B trng cc B, th trng c quan ngang b, th trng c quan trc thuc Chnh ph, Ch tch UBND tnh, thnh ph trc thuc trung ng, HQT Tng cng ty Nh nc l ngi ngh thnh lp doanh nghip Nh nc theo quy hoch pht trin ca ngnh, a phng hoc Tng cng ty mnh. + Ch tch UBND qun, huyn, thnh ph, th x trc thuc tnh l ngi ngh thnh lp cc doanh nghip cng ch hot ng trn phm vi a bn ca mnh.

13

- Ngi ngh thnh lp doanh nghip Nh nc phi t chc thc hin cc th tc ngh thnh lp doanh nghip nh nc. C th l : phi lp v gi h s ngh n ngi c quyn quyt nh thnh lp doanh nghip Nh nc. H s ngh gm: + T trnh ngh thnh lp doanh nghip. + n thnh lp doanh nghip. + Mc vn iu l v kin bng vn bn ca c quan ti chnh v ngun vn v mc vn iu l c cp. + D tho iu l v t chc v hot ng ca doanh nghip. + Giy ngh cho doanh nghip s dng t. Ngoi ra trong h s phi c: + Kin ngh v hnh thc t chc doanh nghip. + Bn thuyt minh v cc gii php bo v mi trng. Bc 2: Thm nh h s: Sau khi c h s tu theo tnh cht, quy m v phm vi hot ng ca doanh nghip, ngi c thm quyn k quyt nh thnh lp doanh nghip phi lp hi ng thm nh trn c s s dng b my gip vic ca mnh v mi cc chuyn vin am hiu v ni dung cn thm nh tham gia xem xt k cc iu kin cn thit i vi vic thnh lp doanh nghip nh nc m ngi ngh nu trong h s ngh thnh lp doanh nghip. C th l phi xem xt: - n thnh lp doanh nghip: yu cu i vi n thnh lp doanh nghip l phi c tnh kh thi v hiu qu ph hp vi chin lc pht trin kinh t x hi ca nh nc p ng yu cu cng ngh v quy nh ca nh nc v bo v mi trng. - Mc vn iu l phi ph hp vi quy m ngnh ngh kinh doanh, lnh vc hot ng v khng thp hn vn php nh. C chng nhn ca c quan ti chnh v ngun v mc vn c cp. - D tho iu l khng tri vi quy nh ca php lut. - C xc nhn ng ca c quan nh nc c thm quyn v ni t tr s v mt bng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Hi ng thm nh sau khi xem xt cc ni dung ca h s ngh thnh lp doanh nghip mi ngi pht biu bng vn bn kin c lp ca mnh v chu trch nhim v kin . Ch tch Hi ng thm nh tng hp cc kin, trnh ngi c quyn quyt nh thnh lp doanh nghip. Bc 3: Quyt nh thnh lp doanh nghip Nh nc. Trong vng 30 ngy k t ngy c vn bn ca ch tch hi ng thm nh, ngi c quyn quyt nh thnh lp doanh nghip Nh nc k quyt nh thnh lp v ph chun iu l. Trng hp khng chp nhn thnh lp th tr li bng vn bn trong thi hn 30 ngy k t ngy nhn h s hp l.

14

Lut doanh nghip Nh nc quy nh c 3 cp c thm quyn quyt nh thnh lp doanh nghip Nh nc l: Th tng Chnh ph, B trng b qun l ngnh, ch tch UBND tnh, thnh ph trc thuc trung ng Trong : - Th tng Chnh ph quyt nh thnh lp hoc u quyn cho b trng b qun l ngnh, Ch tch UBND tnh, thnh ph trc thuc TW quyt nh thnh lp cc Tng cng ty Nh nc v cc doanh nghip Nh nc c lp c quy m ln hoc quan trng. - B trng b qun l ngnh, ch tch UBND tnh, thnh ph trc thuc TW quyt nh thnh lp cc doanh nghip Nh nc cn li. Sau khi c quyt nh thnh lp trong thi hn khng qu 30 ngy cc c quan c thm quyn phi thc hin vic b nhim ch tch v cc thnh vin Hi ng qun tr (nu c), Tng gim c hoc gim c doanh nghip Bc 4: ng k kinh doanh. Sau khi c quyt nh thnh lp, DNNN cn phi c mt th tc bt buc c th bt u hot ng, l th tc ng k kinh doanh. ng k kinh doanh l hnh vi t php , n khng nh t cch php l c lp ca doanh nghip v kh nng c php lut bo v trn thng trng. - Lut quy nh trong thi hn khng qu 60 ngy k t ngy c quyt nh thnh lp doanh nghip phi tin hnh ng k ti S k hoch v u t tnh,Thnh ph trc thuc TW ni doanh nghip t tr s chnh. Nu qu thi hn m cha lm xong th tc ng k kinh doanh m khng c l do chnh ng th quyt nh thnh lp doanh nghip ht hiu lc v doanh nghip phi lm li th tc quyt nh thnh lp doanh nghip. - H s ng k kinh doanh gm: + Quyt nh thnh lp + Quyt nh b nhim ch tch v + iu l doanh nghip cc thnh vin Hi ng qun tr + Giy chng nhn quyn s dng tr Tng gim c hoc Gim c s chnh ca doanh nghip doanh nghip. - Trong thi hn 15 ngy k t khi nhn h s, S k hoch v u t tnh phi cp giy chng nhn ng k kinh doanh. * Doanh nghip c t cch php nhn k t thi im ng k kinh doanh v bt u c tin hnh hot ng (v nguyn tc ch c nhng hnh vi ca doanh nghip xy ra sau khi c ng k kinh doanh mi c coi l hnh vi ca bn thn doanh nghip). Bc 5: ng bo cng khai v vic thnh lp doanh nghip. Lut quy nh trong thi hn 30 ngy k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh, doanh nghip phi ng k bo hng ngy ca TW hoc a phng ni doanh nghip ng tr s chnh trong 5 s lin tip. Doanh nghip khng phi ng bo trong trng hp ngi k quyt nh thnh lp doanh nghip ng v ghi trong quyt nh thnh lp doanh nghip. Ni dung ng bo.

15

- Tn a ch tr s chnh ca doanh nghip, h v tn Hi ng qun tr (nu c), Tng gim c, s in thoi, in bo, in tn vin thng. - S ti khon, vn iu l ti thi im thnh lp. - Tn c quan ra quyt nh thnh lp, s, ngy k quyt nh thnh lp, s ng k kinh doanh. - Ngnh ngh kinh doanh. - Thi im bt u hot ng v thi hn hot ng. 2.2.2. Th tc gii th doanh nghip Nh nc. Th tc gii th doanh nghip Nh nc l mt th tc mang tnh cht hnh chnh nhm chm dt s hot ng (t cch php nhn) ca doanh nghip. 1- Cc trng hp doanh nghip nh nc c th b xem xt gii th. - Ht thi hn hot ng ghi trong quyt nh thnh lp v giy ng k kinh doanh m doanh nghip khng xin gia hn. - Doanh nghip kinh doanh b thua l ko di nhng cha lm vo tnh trng mt kh nng thnh ton n n hn tuy p dng cc hnh thc t chc li nhng khng th khc phc c. - Doanh nghip khng thc hin c cc nhim v do Nh nc quy nh sau khi p dng cc bin php cn thit. - Vic tip tc duy tr doanh nghip l khng cn thit: Trong nn kinh t th trng nh nc ch thnh lp doanh nghip nh nc khi cn thit thc hin mc tiu kinh t x hi. Nhng khi doanh nghip hon thnh mc tiu nh hoc nh nc thy vic duy tr doanh nghip nh nc l khng cn thit na th nh nc s gii th 2- Ngi c quyn quyt nh gii th doanh nghip (theo iu 23 lut doanh nghip Nh nc quy nh) l ngi quyt nh thnh lp doanh nghip Nh nc . Ngi quyt nh gii th doanh nghip Nh nc phi lp hi ng gii th, hi ng gii th lm chc nng tham mu cho ngi quyt nh v t chc thc hin quyt nh gii th doanh nghip Nh nc. Thnh phn v quy ch lm vic ca hi ng gii th, trnh t v th tc thc hin quyt nh gii th doanh nghip do chnh ph quy nh.
2.3. C CH QUN L NI B CA DOANH NGHIP NH NC.

Theo lut doanh nghip Nh nc c 2 m hnh qun l doanh nghip. 2.3.1. M hnh qun l trong cc doanh nghip Nh nc c HQT. 1- iu kin cc doanh nghip Nh nc c hi ng qun tr: doanh nghip Nh nc c HQT thng l nhng doanh nghip ln, gi vai tr quan trng trong nn kinh t quc dn gm cc doanh nghip sau: * Tng cng ty Nh nc gm: - Tng cng ty 91: c lp theo quyt nh 91/TTg ngy 7/3/1994 ca Chnh ph gm nhiu doanh nghip thnh vin c quan h vi nhau v t chc v cc dch v lin quan c quy m tng i ln + S vn t nht 1000 t.

16

+ C t nht 7 thnh vin. + Th tng Chnh ph ra quyt nh thnh lp. + Tng cng ty 91 c th kinh doanh a ngnh nhng nht thit phi c nh hng ngnh ch o. - Tng cng ty 90: c thnh lp theo quyt nh 90/TTg ngy 7/3/1994 ca chnh ph, thnh lp do sp xp li, thnh lp, ng k li cc lin hip x nghip, Tng cng ty, Cng ty ln c 6 iu kin + S vn t nht 500 t. Trong tng hp c th c th t hn v khng di 100 t. + C t nht 5 thnh vin. + Tng cng ty c thc hin hch ton kinh t theo 1 trong 2 hnh thc: Hch ton ton tng cng ty, cc n v hch ton bo s v hch ton tng hp c phn cp cho cc n v thnh vin. + Tng cng ty phi c lun chng kinh t k thut v vic thnh lp tng cng ty v n kinh doanh ca tng cng ty v vn bn gim nh cc lun chng . + C phng n b tr cn b lnh o v qun l ng tiu chun nng lc iu hnh ton b hot ng ca tng cng ty. + c B ch qun hay ch tch UBND tnh ra quyt nh thnh lp. * Doanh nghip Nh nc c lp c quy m ln: L doanh nghip m c tng s im chm theo mi tiu thc sau t 100 im. + Vn t nht t 15 t tr ln. + S lng lao ng t nht t 500 ngi tr ln. + S doanh thu t nht t 20 t tr ln. + S np Ngn sch Nh nc tnh mc l 5 t. Mi tiu thc trn phn theo mc khc nhau v tnh im tng ng vi cc mc . Tng s im ca doanh nghip s bng s im ca tt c cc tiu ch cng li. 2- M hnh t chc a- Hi ng qun tr. Chc nng thnh phn v ch lm vic ca HQT. Chc nng: Hi ng qun tr l i din cho quyn s hu ca nh nc ti doanh nghip nn lut quy nh: "Hi ng qun tr thc hin chc nng qun l hot ng ca Tng cng ty chu trch nhim v s pht trin ca Tng cng ty theo nhim v Nh nc giao". Thnh phn: Gm Ch tch, Tng gim c (Gim c) v cc thnh vin khc. - Thnh vin ca Hi ng qun tr do Th trng c quan quyt nh thnh lp doanh nghip ngi b nhim, min nhim, khen thng, k lut. - HQT c t 5 n 7 thnh vin gm cc thnh vin chuyn trch - thnh vin kim nhim. + Thnh vin bt buc chuyn trch: Ch tch HQT, TG, trng ban kim sot.

17

+ Thnh vin kim nhim: L cc chuyn gia v ngnh KT- k thut ti chnh, qun tr kinh doanh, Lut... - ( phn bit r rng chc nng qun l ca HQT v chc nng iu hnh ca TG ng thi trnh s tu tin c on ca mt ngi) nn lut quy nh: Ch tch HQT khng kim Tng gim c hoc Gim c. - Nhim k ca thnh vin HQT l 5 nm v c th c b nhim li. Ch lm vic ca HQT. - Hi ng qun tr lm vic theo ch tp th. Mi vn lin quan n nhim v quyn hn ca HQT c xem xt v gii quyt ti cc phin hp ca HQT. Hi ng qun tr hp thng k theo hng qu. C th hp bt thng gii quyt nhng vn cp bch khi Ch tch HQT, TG, trng ban kim sot hoc trn 50% s thnh vin HQT ngh. Cc cuc hp ca HQT ch hp l khi c t nht 2/3 tng s thnh vin c mt - HQT ch o doanh nghip bng cc ngh quyt, quyt nh. Cc vn bn ny ch c hiu lc khi c trn 50% tng s thnh vin ca HQT biu quyt tn thnh. Thnh vin HQT c quyn bo lu kin ca mnh. Ngh quyt, quyt nh ca HQT c tnh bt buc thi hnhi vi ton doanh nghip. b- Tng gim c (gim c). L i din php nhn ca doanh nghip chu trch nhim trc HQT, ngi ra quyt nh b nhim v php lut v iu hnh hat ng ca doanh nghip. Tng gim c l ngi c quyn iu hnh cao nht ca doanh nghip. Tng gim c do Th tng Chnh ph hoc ngi c Th tng Chnh ph u quyn b nhim, min nhim theo ngh ca HQT. c- B my gip vic : B my gip vic trong doanh nghip nh nc gm: Ph gim c, k ton trng v cc phng ban chuyn mn. Ph gim c gip gim c iu hnh doanh nghip theo s phn cng v u quyn ca Tng gim c (gim c), chu trch nhim trc tng gim c (gim c) v nhim v c phn cng v u quyn. K ton trng gip Tng gim c (gim c) ch o, t chc thc hin cng tc k ton, thng k ca doanh nghip. Vn phng v cc phng ban chuyn mn nghip v c chc nng tham mu, gip vic HQT, tng gim c (gim c) trong qun l iu hnh cng vic. d- Ban kim sot. - Do Hi ng qun tr thnh lp gip HQT kim tra gim st hot ng iu hnh ca Tng gim c, ca b my gip vic v cac n v thnh vin (nu c) trong hot ng iu hnh, ti chnh, trong vic chp hnh iu l doanh nghip, Ngh quyt quyt nh ca HQT, chp hnh php lut ca Nh nc. - Ban kim sot gm 5 thnh vin, trng ban kim sot l thnh vin ca Hi ng qun tr.

18

2.3.2- M hnh qun l trong doanh nghip nh nc khng c Hi ng qun tr 1- Gim c: - L ngi iu hnh cao nht ca doanh nghip, chu trch nhim mt mnh v ton b hot ng ca doanh nghip. - L ngi i din theo php lut ca doanh nghip. Gim c do ngi quyt nh thnh lp doanh nghip b nhim, min nhim, khen thng, k lut. 2- B my gip vic : B my gip vic trong doanh nghip nh nc khng c HQT cng ging nh b my gip vic trong doanh nghip c HQT. KL: Nh vy c cu t chc qun l doanh nghip nh nc ph thuc vo hnh thc v quy m ca doanh nghip nh nc.
2.4- QUYN V NGHA V CA DOANH NGHIP NH NC

2.4.1- Quyn v ngha v ca doanh nghip nh nc i vi ti sn v vn nh nc giao cho doanh nghip 1- Quyn ca doanh nghip nh nc i vi ti sn v vn nh nc giao : Nh nc giao vn v ti sn ca Nh nc cho doanh nghip Nh nc doanh nghip Nh nc tin hnh hot ng kinh doanh hay hot ng cng ch nhm thc hin cc mc tiu kinh t - x hi, nhng Nh nc khng giao quyn s hu cho doanh nghip m ch giao quyn qun l ti sn cho doanh nghip. Do vy, doanh nghip Nh nc ch c quyn qun l ti sn m khng c quyn s hu i vi ti sn. Quyn qun l ti sn ca doanh nghip Nh nc l quyn ca doanh nghip Nh nc trong vic chim hu, s dng, nh ot ti sn ca Nh nc giao cho trong phm vi lut nh ph hp vi mc ch hot ng v nhim v thit k ca doanh nghip. Tu theo chc nng nhim v ca doanh nghip m doanh nghip c nhng quyn nht nh i vi ti sn ca Nh nc. Doanh nghip Nh nc hot ng kinh doanh c quyn chuyn nhng, cho thu, cm c, th chp ti sn thuc quyn qun l ca doanh nghip, tr nhng thit b nh xng quan trng theo quy nh ca Chnh ph phi c c quan qun l c thm quyn cho php. iu c ngha l doanh nghip Nh nc hot ng kinh doanh c quyn rng ri trong vic nh ot ti sn ca Nh nc. Doanh nghip Nh nc hot ng cng ch th ch c thc hin quyn chuyn nhng, cho thu, cm c, th chp ti sn khi c c quan Nh nc c thm quyn cho php. Nh vy, quyn nh ot ti sn ca doanh nghip nh nc hot ng cng ch b hn ch hn so vi quyn nh ot ti sn ca doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh bi v hot ng kinh doanh i hi phi nng ng nhanh chng nu khng s mt c hi kinh doanh do m doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh c Nh nc giao cho quyn nh ot ti sn rng ri hn p ng yu cu ca hot ng kinh doanh. 2- Ngha v ca doanh nghip nh nc i vi ti sn v vn nh nc giao Cng vi quyn c giao ti sn v quyn qun l ti sn, doanh nghip nh nc cng phi c ngha v nht nh i vi ti sn v vn nh nc giao cho. - Tt c cc doanh nghip nh nc u c ngha v s dng c hiu qu, bo ton v pht trin vn nh nc giao, bao gm c vn u t vo doanh nghip khc (nu c). nng cao hiu qu) v trch nhim ca doanh nghip nh nc trong vic s dng vn nh

19

nc, nh nc tin hnh giao vn cho doanh nghip. Trong qu trnh sn xut kinh doanh, doanh nghip c trch nhim bo ton v pht trin s vn c giao - Doanh nghip c ngha v s dng vn v cc ngun lc khc do Nh nc giao vo ng vic thc hin chc nng, nhim v ca mnh. +Doanh nghip Nh nc hot ng kinh doanh c ngha v s dng vn v cc ngun lc khc do Nh nc giao thc hin mc tiu kinh doanh v nhng nhim v c bit do Nh nc giao. +Doanh nghip Nh nc hot ng cng ch th c ngha v s dng vn v cc ngun lc do Nh nc giao cung cp cc sn phm hoc dch v cng ch cho cc i tng theo khung gi hoc chi ph do Chnh ph quy nh. 2.4.2- Quyn v ngha v ca doanh nghip nh nc trong t chc hot ng ca mnh. 1- Quyn v ngha v ca doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh a- Quyn ca doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh trong t chc hot ng ca mnh. Doanh nghip Nh nc hot ng kinh doanh l t chc kinh doanh c t cch php nhn, hot ng theo nguyn tc hch ton kinh doanh, ly thu b chi v m bo c li tn ti v pht trin. Doanh nghip c quyn ch ng trong hot ng kinh doanh. C th doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh c cc quyn sau y: - T chc kinh doanh ph hp vi mc tiu v nhim v nh nc giao. - i mi cng ngh trang thit bi. - t chi nhnh, vn phng i din ca doanh nghip trong nc, nc ngoi theo quy nh ca Chnh ph. Khi t chi nhnh, vn phng i din nc ngoi doanh nghip phi tun theo quy nh ca Chnh ph. - T nguyn tham gia Tng cng ty Nh nc. - Kinh doanh nhng ngnh ngh ph hp vi mc tiu nhim v Nh nc giao; m rng quy m kinh doanh theo kh nng ca doanh nghip v nhu cu th trng, kinh doanh b sung nhng ngnh ngh khc khi c cho php. - T la chn th trng, c xut khu nhp khu theo quy nh ca Nh nc. - T quyt nh gi mua, gi bn sn phm v dch v. - u t, lin doanh lin kt, gp vn c phn theo quy nh ca Php lut. - Doanh nghip c quyn xy dng, p dng cc nh mc lao ng, vt t, n gi tin lng trn n v sn phm trong khun kh cc nh mc, n gi ca Nh nc. - Doanh nghip c quyn tuyn chn, thu mn b tr, s dng lao ng, la chn cc hnh thc tr lng, thng, c quyn quyt nh mc lng, thng cho ngi lao ng theo yu cu ca sn xut kinh doanh v hiu qu ca sn xut kinh doanh. b- Ngha v ca doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh trong t chc hot ng ca mnh - ng k kinh doanh v kinh doanh ng ngnh ngh ng k. - Doanh nghip phi xy dng chin lc pht trin, k hoch sn xut kinh doanh ph hp vi nhim v c Nh nc giao v nhu cu ca th trng. - Doanh nghip phi ng dng tin b khoa hc - k thut vo hot ng, i mi, hin i ho cng ngh v phng thc qun l nng cao cht lng sn phm, dch v, h gi thnh, nng cao hiu qu kinh t, doanh nghip phi s dng thu nhp t chuyn nhng ti sn ti u t, i mi thit b cng ngh ca doanh nghip.

20

- Doanh nghip phi thc hin cc ngha v i vi ngi lao ng theo quy nh ca B lut lao ng nh tr lng thng ng, , m bo v sinh, an ton lao ng, trch np y , ng hn tin bo him x hi cho ngi lao ng, m bo cho ngi lao ng tham gia qun l doanh nghip. - Doanh nghip phi thc hin ch bo co thng k, bo co nh k theo quy nh ca Nh v bo co bt thng theo yu cu ca i din ch s hu, doanh nghip phi chu trch nhim v tnh chnh xc ca bo co. - Doanh nghip chu s kim tra ca i din ch s hu, tun th cc quy nh v thanh tra ca c quan ti chnh v ca cc c quan Nh nc c thm quyn. - Doanh nghip phi thc hin cc quy nh ca Nh nc v bo v ti nguyn mi trng, quc phng v an ninh quc gia. 2- Quyn v ngha v ca doanh nghip Nh nc hot ng cng ch trong vic t chc qun l, t chc hot ng cng ch. a- Quyn ca doanh nghip nh nc hot ng cng ch trong t chc hot ng ca mnh. Trong vic t chc qun l, t chc hot ng doanh nghip nh nc hot ng cng tch cng c mt s quyn ging nh doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh nh t chc b my, t chc hot ng ph hp vi mc tiu nhim v Nh nc giao: i mi cng ngh trang thit b; t chi nhnh, vn phng i din; t nguyn tham gia Tng cng ty Nh nc, tu tng cng ty Nh nc c bit quan trng do Chnh ph ch nh cc n v thnh vin; t quyt nh gi mua, gi bn sn phm dch v (tr sn phm dch v do Nh nc nh gi); xy dng p dng cc nh mc lao ng, vt t n gi tin lng; tuyn chn, thu mn, b tr, s dng lao ng, la chn hnh thc tr lng, thng. Ngoi cc quyn trn doanh nghip hot ng cng ch cn c cc quyn sau: - S dng cc ngun lc c giao t chc kinh doanh b sung, nu khng nh hng n vic thc hin mc tiu nhim v chnh l thc hin hot ng cng ch do Nh nc giao cho doanh nghip. Nh vy c ngha l cc doanh nghip nh nc thc hin hot ng cng ch cng c th thc hin thm mt s hot ng cng ch cng c th thc hin thm mt s hot ng kinh doanh tn dng mi kh nng ca doanh nghip. - u t lin doanh, lin kt, gp vn c phn theo quy nh ca Php lut khi c c quan Nh nc c thm quyn cho php. V nguyn tc th doanh nghip nh nc hot ng cng ch khng c lin doanh, lin kt, gp vn c phn, bi v vn Nh nc giao cho cc doanh nghip ny l thc hin cc hot ng cng ch. Nhng nu c s ng ca c quan Nh nc c thm quyn th doanh nghip cng s c thc hin cc hnh vi kinh doanh ni trn. - c xut khu, nhp khu theo quy nh ca Nh nc. V d: Nh nhp khu my mc thit b phc v cho vic sn xut v thc hin dch v phc v li ch cng cng. Nh vy, quyn kinh doanh ca cc doanh nghip nh nc hot ng cng ch rt hn ch. V chc nng ch yu ca chng khng phi l kinh doanh. b- Ngha v ca doanh nghip nh nc hot ng cng ch trong t chc hot ng ca mnh V ngha v qun l hot ng cng ch, th doanh nghip nh nc hot ng cng ch cng c nhng ngha v nh doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh (c quy nh ti iu 11 Lut doanh nghip nh nc).

21

2.4.3- Quyn v ngha v ca doanh nghip trong lnh vc ti chnh. 1- Quyn v ngha v ca doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh trong lnh vc ti chnh. a- Quyn ca doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh trong lnh vc ti

chnh
Doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh c quyn t ch v vn c th l: - c s dng cc qu v vn ca doanh nghip phc v kp thi cc nhu cu trong kinh doanh theo nguyn tc bo ton v c hon tr. iu c ngha l doanh nghip c quyn s dng linh hot cc loi qu v vn ca doanh nghip p ng kp thi nhu cu sn xut kinh doanh nhng phi bo m tnh hiu qu ca vic s dng vn v qu; khi cn thit c th s dng qu khen thng vo vic pht trin sn xut nhng sau phi hon tr li qu khen thng. - C quyn t huy ng vn hot ng kinh doanh nhng khng thay i hnh thc s hu, iu ny c ngha l doanh nghip c vay vn ca ngn hng ca cc t chc c nhn, c pht hnh tri phiu theo quy nh ca php lut, c th chp gi tr quyn s dng t gn vi ti sn thuc quyn qun l ca doanh nghip ti cc ngn hng vay vn kinh doanh, nhng khng c lm cho doanh nghip nh nc tr thnh hnh thc doanh nghip khc. - c s dng qu khu hao c bn ca doanh nghip; mc v t l tnh khu hao c bn ch s dng v qun l khu hao c bn do Chnh ph quy nh. - c chi phn li nhun cn li cho ngi lao ng v chia chi c phn, sau khi lm ngha v vi Nh nc. - c hng ch tr cp, tr gi v cc ch u i khc khi thc hin nhim v Nh nc giao nh phc v quc phng, an ninh, phng chng thin tai, hoc cung cp sn phm dch v theo gi quy nh ca Nh nc nn khng b p c chi ph sn xut. - c hng ch u i u t hoc ti u t theo quy nh ca Nh nc.

b- Ngha v ca doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh trong lnh vc ti chnh

- Thc hin ng ch v cc quy nh v qun l vn ti sn, cc qu, cc quy nh v k ton, thng k, hch ton, kim ton v cc ch ti chnh khc. - Cng b cng khai bo co ti chnh hng nm, chu trch nhim v tnh xc thc v hp php ca cc hot ng ti chnh doanh nghip. - Np thu v cc khon np ngn sch nh nc theo quy nh ca Php lut. Tm li: Doanh nghip nh nc c quyn t ch v vn, c trch nhim s dng vn mt cch c hiu qu, bo ton v pht trin vn. 2- Quyn v ngha v ca doanh nghip Nh nc hot ng cng ch trong lnh vc ti chnh. Doanh nghip Nh nc hot ng cng ch c mt s quyn v qun l ti chnh ging doanh nghip nh nc hot ng kinh doanh, nh c s dng qu khu hao, c chia li nhun, c hng ch tr cp, tr gi, c hng ch u i u t, nhng khng c quyn t huy ng vn, doanh nghip ch c huy ng vn, gi vn lin doanh khi c c quan c thm quyn cho php. Doanh nghip c cp kinh ph theo d

22

ton, doanh nghip cung ng sn phm dch v c thu ph c s dng ph theo quy nh ca Chnh ph. V ngha v, doanh nghip nh nc hot ng cng ch cng c ngha v thc hin ng ch v cc quy nh v qun l vn, ti sn, cc qu, v k ton, hch ton, cng b cng khai bo co ti chnh hng nm, doanh nghip c ngha v np ngn sch cc khon thu v ph, np thu i vi hot ng kinh doanh (nu c).

CHNG III- PHP LUT V DOANH NGHIP TP TH

3.1. KHI NIM, C IM CA DOANH NGHIP TP TH (HTX):

3.1.1. Khi nim: Hp tc x l t chc kinh t t ch do nhng ngi lao ng c nhu cu, li ch chung t nguyn cng gp vn, gp sc lp ra theo nhng qui nh ca php lut pht huy sc mnh ca tp th v ca tng x vin nhm gip nhau thc hin c hiu qu hn cc hot ng sn xut, kinh doanh, dch v v ci thin i sng gp phn pht trin kinh t x hi ca t nc. 3.1.2. c im: 1. HTX l mt t chc kinh t t ch mang tnh tng tr. - Trc tin HTX l 1 t chc kinh t t ch iu th hin ch: +HTX c thnh lp tin hnh hot ng sn xut, kinh doanh, dch v, +li nhun l mc tiu quan trng nht + HTX l 1 t chc kinh t c quyn t ch v t chu trch nhim trong hot ng sn xut kinh doanh + Bnh ng trc php lut vi cc doanh nghip thuc cc thnh phn knh t khc. - S hp tc tng tr ln nhau gia cc x vin HTX l 1 nguyn tc hot ng ca HTX. Lut HTX quy nh x vin phi pht huy tinh thn tp th, nng cao thc hp tc trong HTX v cng ng x hi 2- Cc x vin HTX va gp vn va gp sc vo HTX v cng hng li. Lut HTX quy nh cc x vin HTX khi tham gia vo HTX va phi gp vn, va phi gp sc, cng nhau sn xut, kinh doanh v lm cc dch v, h phn phi li nhun theo nguyn tc li n l chu. Mi quan h gia h c hnh thnh v iu chnh theo nguyn tc t nguyn, bnh ng gip tng tr ln nhau v cng c li. 3- C s lng thnh vin ti thiu theo quy nh ti iu l mu ca cc HTX 4. C t cch php nhn v chu trch nhim hu hn trong phm vi vn ca mnh.

23

3.2- NGUYN TC HOT NG CA HP TC X

1- T nguyn gia nhp v ra khi hp tc : Mi cng dn khi c iu kin theo quy nh ca BLDS, lut hp tc x , tha nhn iu l hp tc x u c th c kt np lm thnh vin ca doanh nghip ny. X vin c th ra khi hp tc x theo quy nh ca iu l hp tc x 2- Qun l dn ch v bnh ng : Theo iu 7 lut HTX v iu 124 BLDS, thnh vin ca cc HTX c quyn bu c, ng c vo cc c quan qun l v kim sot ca HTX, c quyn tham gia ng gp kin vo vic kim tra, gim st cc hot ng ca HTX v c quyn ngang nhau trong biu quyt. Mi ch trng cng vic ca HTX u c biu quyt theo a s. Mi thnh vin ca HTX ch c 1 phiu khi biu quyt . 3- T chu trch nhim v cng c li: HTX t ch trong sn xut kinh doanh, dch v nhng cng phi t chu trch nhim v kt qu hot ng sn xut kinh doanh , dch v, t quyt nh v vic phn phi thu nhp, m bo cho doanh nghip v cc thnh vin cng c li. 4- Chia li m bo kt hp li ch ca cc thnh vin: Theo lut HTX sau khi lm xong ngha v np thu theo quy nh ca php lut, HTX c trch 1 phn li xy dng cc qu ca HTX, c s dng mt phn li chia cho vn gp v cng sc ca thnh vin ng gp vo sn xut, kinh doanh, dch v ca HTX. Vic phn phi li nyc i hi x vin bn bc v quyt nh.
3.3. TH TC THNH LP, GII TH

3.3.1. Thnh lp HTX: S qun l ca nh nc i vi cc HTX th hin trc ht vic UBND cp c thm quyn cho php cc HTX c thnh lp v cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Lut hp tc x quy nh trnh t th tc thnh lp v ng k kinh doanh gm cc bc sau: 1. Bo co thnh lp. + Cc sng lp vin phi bo co bng vn bn vi UBND x, phng, th trn (gi chung l UBND x) ni d nh t tr s chnh ca HTX v: nh thnh lp Phng hng Chng trnh k hoch hot ng ca HTX. + Sau khi c UBND x S ti ng , sng lp vin tin hnh. Tuyn truyn vn ng nhng ngi c nhu cu tham gia HTX. Xy dng phng hng SXKD dch v. D tho iu l HTX. Xc tin cc cng vic cn thit khc t chc hi ngh thnh lp HTX. 2. T chc hi ngh thnh lp HTX. - Thnh phn tham gia: + Cc sng lp vin. + Nhng ngi c nguyn vng tr thnh x vin HTX. - Ni dung:

24

+ Tho lun phng hng sn xut kinh doanh dch v v k hoch hot ng ca HTX. + ng gp kin sa i, b xung, thng qua iu l HTX. + Tho lun tn v biu tng HTX. + Lp danh sch x vin chnh thc. + Bu ra cc c quan qun l, kim sot ca HTX . 3. ng k kinh doanh: Vic ng k kinh doanh l mt th tc php l bt buc i vi HTX. Ch thng qua vic ng k kinh doanh, HTX mi c iu kin hot ng l t cch php nhn. H s ng k kinh doanh ca cc HTX bao gm: - n xin ng k kinh doanh v bin bn thng qua ti hi ngh thnh lp HTX - iu l HTX - Danh sch ban qun tr (gm ch nhim v cc thnh vin khc), Ban kim sot. - Danh sch, a ch, ngh nghip ca cc x vin. - Phng n SXKD, dch v. - Giy php hnh ngh i vi mt s ngnh ngh m php lut qui nh phi c. Ch nhim HTX cn phi gi h s n UBND cp huyn ni d nh t tr s chnh. i vi trng hp HTX sn xut, kinh doanh, lm dch v trong nhng ngnh ngh, mt hng c bit do chnh ph quy nh th phi np h s ng k kinh doanh ti UBND tnh, thnh ph thuc Trung ng Trong thi hn 15 ngy k t ngy nhn h s hp l, UBND huyn (UBND tnh) phi xem xt xc nhn iu l HTX v cp giy chng nhn ng k kinh doanh cho HTX. HTX c t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. * iu kin c cp giy ng k kinh doanh. - C h s ng k kinh doanh hp l. - C s lng x vin HTX khng t hn s x vin ti thiu qui nh ti iu l mu i vi loi hnh HTX (ti thiu l 3 x vin). - Mc ch hot ng r rng. - C vn iu l. i vi HTX kinh doanh ngnh ngh theo quy nh ca chnh ph phi c vn php nh th vn iu l khng c thp hn vn php nh. - C tr s c UBND x ni d nh t tr s xc nhn. Trong trng hp HTX khng c iu kin c cp giy chng nhn ng k kinh doanh , UBND cp huyn phi tr li bng vn bn. Nu khng ng vi vic t chi cp giy chng nhn ng k kinh doanh ca UBND cc cp , HTX c quyn khiu ni, khi kin n c quan nh nc c thm quyn (UBND cp trn, to n hnh chnh) 3.3.2. Gii th HTX: i vi vic gii th HTX, Lut HTX c nhng quy nh php l v 2 loi gii th l gii th t nguyn v gii th bt buc. 1. Gii th t nguyn: - Nu i hi x vin ra ngh quyt v vic t nguyn gii th HTX th HTX phi gi n xin gii th v ngh quyt ca i hi x vin n UBND ni cp giy chng nhn ng k

25

kinh doanh cho HTX, ng thi ng bo a phng ni doanh nghip hot ng trong 3 s lin tip v vic xin gii th v thi hn thanh ton n, thanh l cc hp ng. - Trong thi hn 30 ngy k t ngy ht thi hn thanh ton n v thanh l cc hp ng, UBND nhn n phi ra thng bo chp nhn hay khng chp nhn vic xin gii th ca HTX. - Trong thi hn 30 ngy k t ngy nhn c thng bo chp thun vic xin gii th ca UBND, HTX phi thanh ton cc khon chi ph cho vic gii th, tr vn gp v chi tr cc khon theo iu l HTX cho x vin. 2. Gii th bt buc. Gii th bt buc khc vi gii th t nguyn ch l HTX khng phi lm n xin gii th m c quan nh nc c thm quyn(UBND ni cp giy chng nhn ng k kinh doanh cho HTX) ra quyt nh buc HTX phi gii th. * L do HTX b buc phi gii th: - Sau thi hn 12 thng, k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh m Hp tc x khng tin hnh hot ng. - HTX ngng hot ng trong 12 thng lin. - Trong thi hn 6 thng lin, HTX khng s lng x vin ti thiu theo qui nh iu l mu ca tng loi hnh HTX. - Trong thi hn 18 thng lin, HTX khng t chc c i hi x vin thng k m khng c l do chnh ng. - Cc trng hp khc theo php lut qui nh. * Th tc: - UBND ni cp giy chng nhn ng k kinh doanh cho HTX ra quyt nh gii th bt buc phi lp hi ng gii th v ch nh ch tch Hi ng gii th t chc vic gii th HTX. - Hi ng gii th HTX phi ng bo a phng ni HTX hot ng trong 3 s lin tip v quyt nh gii th HTX, thng bo trnh t th tc thi hn thanh ton n, thanh l hp ng, thanh l ti sn, tr li vn gp cho x vin v gii quyt cc quyn li khc c lin quan. Thi hn thanh ton n, thanh l hp ng ti a l 180 ngy k t ngy ng bo ln 1. - K t ngy HTX nhn c thng bo gii th, UBND cp giy chng nhn ng k kinh doanh phi thu hi giy ng k kinh doanh v xo tn HTX trong s ng k kinh doanh HTX phi np ngay con du cho c quan nh nc c thm quyn.
3.4- QUN L NI B HTX

thc hin vic qun l trong ni b HTX, lut HTX quy nh HTX c 3 c quan qun l, l: i hi x vin, Ban qun tr, ch nhim. 3.4.1- i hi x vin i hi x vin l c quan c quyn quyt nh cao nht ca HTX . Nu c nhiu x vin, HTX c th t chc i hi i biu x vin. i hi x vin v i hi i biu x vin c nhim v, quyn hn nh nhau

26

i hi x vin thng k hp mi nm 1 ln . Ban qun tr c trch nhim triu tp i hi x vin trong vng 3 thng, k t ngy kho s quyt ton cui nm. Ngoi ra, Ban qun tr hoc ban kim sot c th triu tp i hi x vin bt thng quyt nh nhng vn cn thit vt qua thm quyn ca ban qun tr hoc ca ban kim sot. m bo thc thi quyn qun l dn ch ca tp th x vin, lut HTX cn quy nh rng, khi c t 1/3 tng s x vin tr ln cng c n yu cu triu tp i hi x vin gi ban qun tr hoc ban kim sot th trong vng 15 ngy (sau khi nhn n), ban qun tr phi triu tp i hi x vin . Nu qu thi hn ny m ban qun tr khng triu tp i hi x vin th ban kim sot phi triu tp i hi x vin bt thng gii quyt cc vn m cc x vin nu trong n. Lut HTX quy nh: Chm nht 10 ngy trc khi khai mc i hi x vin, c quan triu tp i hi phi thng bo thi gian, a im hp v chng trnh ngh s ca i hi cho tng x vin hoc i biu x vin. i hi x vin ch tho lun v quyt nh nhng vn c ghi trong chng trnh ngh s c thng bo ca i hi. i hi cng ch xem xt v bn bc nhng vn mi pht sinh khi c t nht 1/3 tng s x vin ngh. i hi x vin ch hp l khi c t nht 2/3 tng s x vin hoc i biu x vin tham d. Nu khng s lng x vin quy nh trn th phi tm hon i hi. Ban qun tr hoc ban kim sot phi triu tp li i hi vo mt thi im khc. Mi vn c thng qua vi a s phiu thng. i vi nhng vn c bit quan trng nh hng ln ti s n nh v pht trin ca HTX nh sa i iu l HTX, t chc li hoc gii th HTX, quyt nh ch c thng qua khi c t nht 3/4 tng s x vin c mt ti i hi biu quyt tn thnh. m bo nguyn tc bnh ng gia cc x vin HTX, vic biu quyt ti i hi x vin v cc cuc hp x vin khng ph thuc vo s vn gp hay chc v ca ngi x vin trong HTX. Mi x vin hoc i biu x vin ch c mt phiu biu quyt. 3.4.2- Ban qun tr Ban qun tr l c quan qun l tp th, iu hnh mi cng vic ca HTX gia cc k hp i hi x vin. Ban qun tr gm c ch nhim v cc thnh vin khc do i hi x vin trc tip bu ra. iu l HTX quy nh s lng thnh vin ban qun tr. Nhim k ca ban qun tr do iu l mu quy nh t 2 n 5 nm. Ban qun tr hp t nht mi thng1 ln. Cuc hp do ch nhim HTX hoc 1 thnh vin ban qun tr c ch nhim u quyn triu tp v ch tr. Ban qun tr ch c th hp v bn bc, biu quyt cc vn khi c t nht 2/3 s thnh vin ban qun tr n d hp. Ban qun tr hot ng theo nguyn tc tp th v quyt nh theo a s. Trong trng hp biu quyt mt vn no m s phiu tn thnh v khng tn thnh ngang nhau th quyt nh ca bn no c phiu biu quyt ca ngi ch tr cuc hp s c thng qua. Lut hp tc x quy nh: thnh vin ca ban qun tr khng c ng thi l thnh vin Ban kim sot, k ton trng, th qu ca hp tc x v cng khng phi l cha m, v chng, con hoc anh ch em rut ca h. Ngoi ra iu l Hp tc x cn c th quy nh cc tiu chun khc na.

27

3.4.3- Ch nhim hp tc x Ch nhim hp tc x c 2 chc nng : Lnh o ban qun tr v lnh o ton th HTX. Ch nhim HTX lnh o HTX trn c s iu l, ni quy, cc ngh quyt ca i hi x vin v ca ban qun tr. i hi x vin la chn v bu ra ch nhim HTX. Ch nhim HTX phi l ngi c nng lc t chc, trnh chnh tr v chuyn mn cao, c kinh nghim trong qun l sn xut kinh doanh, c o c tt v c tp th x vin tn nhim. 3.4.4-Ban kim sot ca HTX Kim tra, gim st vic thc hin iu l, ni quy, ngh quyt ca HTX l mt cng tc quan trng v cn thit trong hot ng qun l ca HTX. thc hin quyn kim tra, gim st ca mnh i vi tt c cc qu trnh xy ra trong HTX, i hi x vin trc tip bu ra ban kim sot. iu l HTX quy nh s lng thnh vin ca ban kim sot. Nhim k ca ban kim sot theo nhim k ca ban qun tr.
3.5. QUYN V NGHA V CA HTX.

3.5.1- Quyn ca HTX. Theo iu 8 ca Lut HTX, trong vic t chc, qun l v sn xut, kinh doanh, dch v, cc HTX c nhng quyn ch yu nh sau: 1. La chn ngnh, ngh, lnh vc, quy m sn xut, kinh doanh, dch v v a bn hot ng ph hp vi kh nng ca HTX. 2. Quyt nh hnh thc v c cu t chc sn xut, kinh doanh, dch v ca HTX. 3. Xut khu, nhp khu, lin doanh, lin kt vi cc t chc v c nhn trong v ngoi nc theo quy nh ca php lut. 4. Thu lao ng trong trng hp x vin khng p ng c yu cu sn xut, kinh doanh, dch v ca HTX theo quy nh ca php lut. 5. Quyt nh kt np x vin mi gii quyt vic x vin ra khi HTX, khai tr x vin theo quy nh ca iu l HTX. 6. Quyt nh vic phn phi thu nhp, x l cc khon l ca HTX. 7. Quyt nh khen thng nhng c nhn c nhiu thnh tch xy dng v pht trin HTX; thi hnh k lut nhng x vin vi phm iu l HTX. Buc x vin bi thng nhng thit hi gy ra cho HTX. 8. Vay vn ngn hng v huy ng cc ngun vn khc; cho x vin vay vn theo quy nh ca php lut. 9. c bo h b quyt cng ngh theo quy nh ca php lut. 10. T chi yu cu ca cc t chc, c nhn tri vi quy nh ca php lut. Ngoi ra, HTX cn c cc quyn khc lin quan n cc quyn trn theo quy nh ca php lut. 3.5.2 . Ngha v ca HTX. Bn cnh vic thc hin cc quyn, HTX cn phi thc hin cc ngha v nht nh. l hai mt ca mt vn v gia quyn v ngha v ca HTX c mt mi quan h qua li khng kht. Theo iu 9 ca Lut HTX, cc HTX c cc ngha v c th nh sau: 1. Sn xut, kinh doanh, dch v ng ngnh, ngh, mt hng ng k. 2. Thc hin ng ch k ton, thng k do Nh nc quy nh v chp hnh ch kim ton ca Nh nc.

28

3. Np thu v thc hin cc ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut. 4. Bo ton v pht trin vn hot ng ca hp tc x, qun l v s dng t c Nh nc giao quyn s dng theo quy nh ca Php lut. 5. Chu trch nhim i vi cc khon n v cc ngha v khc bng ton b vn v ti sn thuc s hu ca hp tc x. 6. Bo v mi trng, mi sinh, cnh quan, di tch lch s v cc cng trnh quc phng, an ninh theo quy nh ca php lut. 7. Bo m cc quyn ca x vin v thc hin cc cam kt kinh t i vi x vin. 8. Thc hin cc ngha v i vi x vin trc tip lao ng cho hp tc x v ngi lao ng do hp tc x thu, khuyn khch v to iu kin ngi lao ng tr thnh x vin hp tc x. 9. ng bo him x hi cho x vin theo quy nh ca php lut 10. Chm lo gio dc, o to, bi dng, nng cao trnh , cung cp thng tin mi hi vin tch cc tham gia xy dng hp tc x. 11. To iu kin thun li cho cc t chc chnh tr x hi c php lut cng nhn hot ng trong hp tc x.
3.6- X VIN HTX.

3.6.1. iu kin tr thnh x vin HTX. Lut HTX quy nh cng dn Vit Nam t 18 tui tr ln, c nng lc hnh vi dn s y , c gp vn, gp sc, tn thnh iu l HTX, t nguyn xin ra nhp HTX c th tr thnh x vin HTX (iu 22). to iu kin cho ngi lao ng c th pht huy nhng tim nng v t liu sn xut, tin vn, kinh nghim sn xut, kinh doanh, dch v ca h v tng thu nhp cho h, Lut HTX quy nh mt ngi c th gia nhp nhiu HTX khng cng ngnh, ngh (nu iu l ca HTX khng quy nh khc). ng thi, cc h gia nh cng c th gia nhp HTX. L x vin ca HTX, cc h gia nh cng phi tun theo nhng quy nh t iu 116 n iu 119 BLDS. 3.6.2. Quyn ca x vin HTX. i vi HTX, Lut HTX (iu 23) quy nh cc x vin ca HTX c cc quyn sau y: 1. c u tin lm vic cho HTX v c tr cng lao ng theo quy nh ca iu l HTX. 2. c hng li chia theo vn gp, cng sc ng gp ca x vin v theo mc s dng dch v ca HTX. 3. c HTX cung cp cc thng tin kinh t - k thut cn thit; c HTX t chc o to, bi dng v nng cao trnh nghip v. 4. c hng th cc phc li x hi chung ca HTX. c HTX thc hin cc cam kt kinh t, tham gia bo him x hi theo quy nh ca cc php lut. 5. c khen thng khi c nhiu ng gp v vic xy dng v pht trin HTX. 6. c d i hi x vin hoc bu i biu i d i hi i biu x vin; c d cc cuc hp x vin bn bc v biu quyt cc cng vic ca HTX. 7. c ng c, bu c vo Ban qun tr, ch nhim, Ban kim sot v nhng chc danh khc ca HTX. 8. c t kin vi Ban qun tr, ch nhim, Ban kim sot ca HTX v c yu cu cc c quan phi tr li; c yu cu Ban qun tr, ch nhim, Ban kim sot triu tp i hi x vin bt thng.

29

9. c chuyn vn gp v cc quyn li, ngha v ca mnh cho ngi khc theo quy nh ca iu l HTX. 10. c tr li vn gp v cc quyn li khc khi ra khi HTX. Trong trng hp b cht, vn gp v cc quyn li, ngha v khc c gii quyt theo quy nh ca php lut v tha k. 3.6.3. Ngha v ca X vin HTX. i vi hp tc x, Lut hp tc x (iu 24) quy nh x vin c cc ngha v nh sau: 1. Chp hnh iu l, ni quy ca HTX v ngh quyt ca i hi x vin. 2. Gp vn theo quy nh ca iu l HTX. 3. Hp tc gia cc x vin vi nhau. Hc tp nng cao trnh , gp phn thc y HTX pht trin. 4. Thc hin cc cam kt kinh t vi HTX; tham gia ng bo him x hi theo quy nh ca Php lut. 5. Cng chu trch nhim v cc khon n, ri ro, thit hi, cc khon l ca HTX trong phm vi vn gp ca mnh. 6. Bi thng thit hi do mnh gy ra cho HTX theo quy nh ca iu l HTX. Cc quyn v ngha v trn ca thnh vin cc DNTT cng tng t nh quyn v ngha v ca x vin cc HTX nhiu nc khc trn th gii. 3.6.4. Chm dt t cch x vin HTX. V vic chm dt t cch x vin trong cc HTX, Lut HTX quy nh cc trng hp nh sau: 1. X vin cht. 2. X vin mt nng lc hnh vi dn s. 3. X vin c chp nhn ra khi HTX theo quy nh ca iu l HTX. 4. X vin b i hi x vin khai tr ra khi HTX. Ngoi ra, iu l HTX c th quy nh vic chm dt t cch x vin trong cc trng hp khc. iu l HTX quy nh vic gii quyt quyn li v ngha v i vi x vin trong cc trng hp chm dt t cch x vin nu trn.
3.7- VN V TI SN CA HTX

3.7.1- Ti sn ca HTX Lut HTX quy nh: Ti sn ca HTX l ti sn thuc s hu ca HTX c hnh thnh t vn hot ng ca HTX. Ti sn, vn hot ng ca HTX c qun l v s dng theo quy nh ca lut HTX, iu l ca HTX v cc quy nh khc ca Php lut. 3.7.2- Vn gp ca x vin - Khi gia nhp x vin phi ng gp t nht 1 s vn ti thiu theo quy nh ca iu l HTX. X vin c th gp nhiu hn mc ti thiu nhng mi thi im khng c vt qu 30% ca tng s vn iu l ca HTX. - X vin c th gp vn 1 ln ngay t u hoc gp nhiu ln. iu l HTX quy nh v mc, hnh thc v thi hn gp vn. - i hi x vin quyt nh vic iu chnh vn gp ca x vin

30

- X vin c HTX tr li vn gp khi chm dt t cch x vin trong cc trng hp + Mt nng lc hnh vi dn s + c chp nhn cho ra khi HTX + B khai tr ra khi HTX + Cc trng hp khc do iu l quy nh Vic tr li vn gp ca x vin cn c vo thc trng ti chnh ca HTX ti thi im tr li vn, sau khi HTX quyt ton nm kinh doanhv gii quyt xong cc quyn li, ngha v kinh t ca x vin i vi HTX.

CHNG IV - PHP LUT V CC LOI HNH DOANH NGHIP THEO LUT DOANH NGHIP
4.1. KHI NIM DOANH NGHIP V CC LOI HNH DOANH NGHIP:

4.1.1. Khi nim doanh nghip iu 3 ca lut doanh nghip c nh ngha rng: " Doanh nghip l t chc kinh t c tn ring, c ti sn, c tr s giao dch n nh, c ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut nhm mc ch thc hin cc hot ng kinh doanh". 4.1.2. Cc loi hnh doanh nghip theo lut doanh nghip: 1. Cng ty: + Cng ty TNHH 1 thnh vin: + Cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln (ti a 50). + Cng ty c phn + Cng ty hp danh. 2. Doanh nghip t nhn
4.2-A V PHP L CA CC LOI HNH DOANH NGHIP THEO LUT DOANH NGHIP

4.2.1- a v php l ca cc loi hnh cng ty 1-Nhng vn c bn v cng ty a-Khi nim cng ty:

31

Kh c th a ra khi nim chung v tt c cc loi cng ty c hot ng kinh doanh v s a dng ca cc loi hnh lin kt. Ngy nay ngi ta tha nhn c cc loi hnh cng ty khng c s lin kt (cng ty TNHH 1 ch) v nhiu phng din chng c xem nh cng ty v v vy phi chu s iu chnh ca lut doanh nghip. Mc d vy s lin kt vn l c trng php l c bn ca cng ty. Ngoi ra cc cng ty hot ng kinh doanh cn phi c 1 c trng c bn l mc ch kim li. Nh vy cng ty c hot ng kinh doanh thng c 3 c im c bn: - S lin kt ca nhiu ch th - S lin kt c thc hin thng qua mt s kin php l (iu l, hp ng hoc quy ch) - Nhm thc hin mc ch kim li Trong cc cng ty hot ng kinh doanh cng c nhiu loi cng ty khc nhau c phn bit theo tnh cht lin kt, ch d trch nhim ca thnh vin v ch ca c quan lp php. Nhng di gc php l ngi ta c th chia cng ty thnh 2 nhm c bn l cc cng ty i nhn v cc cng ty i vn. (Trong thc tin php lut Vit Nam cha c phn chia theo tiu thc ny. Cng ty i nhn : l nhng cng ty m s lin kt da trn c s tin cy v nhn thn cc c nhn tham gia, s hn vn l yu t th yu. c im ca cng ty i nhn l khng c s tch bch v ti sn c nhn cc thnh vin chu trch nhim v hn v ti sn ca cng ty nn chng thng c quy nh l khng c t cch php nhn. Cc thnh vin lin i chu trch nhim v hn i vi mi khon n ca cng ty hoc t nht phi c 1thnh vin chu trch nhim v hn v mi khon n ca cng ty. Cc thnh vin chu trch nhim v hn c quyn cng nhau iu hnh hot ng ca cng ty v cng c quyn i din cho cng ty. S lin kt trong cng ty i nhn l s lin kt cht ch mi thnh vin chu trch nhim v hn. S kin ra khi cng ty hoc cht ca cc thnh n 2- Nhng vn chung v cc loi hnh cng ty a- T chc li cng ty T chc li cng ty bao gm chia, tch, hp nht, sp nhp v chuyn i hnh thc php l cng ty. Nhng quy nh v t chc li cng ty l c s php l to iu kin cho cng ty pht trin thun li, hiu qu v a dng. Lut doanh nghip quy nh v t chc li cng ty trn c s vn dng nhng quy nh v sp nhp, hp nht, chia, tch v chuyn i php nhn trong B lut dn s. Chia cng ty Chia cng ty l bin php t chc li cng ty c p dng cho cng ty trch nhim hu hn v cng ty c phn, theo cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn c chia thnh mt s cng ty cng loi. Th tc chia cng ty c thc hin theo iu 105, Lut doanh nghip. Sau khi ng k kinh doanh cc cng ty mi, cng ty b chia chm dt tn ti. Cc cng ty mi phi cng lin i chu trch nhim v cc khon n cha thanh ton, hp ng lao ng v cc ngha v ti sn khc ca cng ty b chia. Tch cng ty. Tch cng ty l bin php t chc li cng ty c p dng cho cng ty trch nhim hu hn v cng ty c phn, theo cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn c tch bng cch chuyn mt phn ti sn ca cng ty hin c (cng ty b tch) thnh lp mt

32

hoc mt s cng ty cng loi (cng ty c tch), chuyn mt phn quyn v ngha v ca cng ty b tch sang cng ty c tch m khng chm dt tn ti ca cng ty b tch. Th tc tch cng ty c thc hin theo iu 106, Lut doanh nghip. Sau khi ng k kinh doanh, cng ty b tch v cn ty c tch phi cng lin i chu trch nhim v cc khon n cha thanh ton, hp ng lao ng v cc ngha v ti sn khc ca cng ty b tch. Hp nht cng ty. Hp nht cng ty l bin php t chc li cng ty c p dng cho tt c cc loi hnh cng ty, theo hai hoc mt s cng ty cng loi (gi l cng ty b hp nht) hp nht thnh mt cng ty mi (gi l cng ty hp nht) bng cch chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v li ch hp php sang cng ty hp nht, ng thi chm dt s tn ti ca cc cng ty b hp nht. Th tc hp nht cng ty c thc hin theo iu 107, Lut doanh nghip. Sau khi ng k kinh doanh, cc cng ty b hp nht chm dt tn ti. Cng ty hp nht c hng cc quyn v li ch hp php, chu trch nhim v cc khon n cha thanh ton, hp ng lao ng v cc ngha v ti sn khc ca cng ty b hp nht. Sp nhp cng ty. Sp nhp cng ty l bin php t chc li cng ty c p dng cho tt c cc loi hnh cng ty, theo mt hoc mt s cng ty cng loi (gi l cng ty b sp nhp) sp nhp vo mt cng ty khc (gi l cng ty nhn sp nhp) bng cch chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v li ch hp php sang cng ty nhn sp nhp, ng thi chm dt s tn ti ca cng ty b sp nhp. Th tc sp nhp cng ty c thc hin theo iu 108, Lut doanh nghip. Sau khi ng k kinh doanh, cng ty nhn sp nhn c hng cc quyn v li ch hp php, chu trch nhim v cc khon n cha thanh ton, hp ng lao ng v cc ngha v ti sn khc ca cng ty b sp nhp. Chuyn i cng ty. Chuyn i cng ty l bin php t chc li cng ty c p dng cho cng ty trch nhim hu hn v cng ty c phn, theo cng ty trch nhim hu hn chuyn i thnh cng ty c phn hoc ngc li. Th tc chuyn i cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn (gi l cng ty c chuyn i) thnh cng ty c phn, cng ty trch nhim hu hn (gi l cng ty chuyn i) c thc hin theo iu 109, Lut doanh nghip. Sau khi ng k kinh doanh, cng ty c chuyn i chm dt tn ti. Cng ty chuyn i c hng cc quyn v li ch hp php, chu trch nhim v cc khon n cha thanh ton, hp ng lao ng v cc ngha v ti sn khc ca cng ty c chuyn i. b- Thnh vin cng ty Thnh vin cng ty l ngi gp ti sn vo cng ty v c quyn s hu mt phn ti sn ca cng ty. S hnh thnh v mt i t cch thnh vin cng ty. - Hnh thnh t cc thnh vin cng ty. Thng thng, t cch thnh vin cng ty c hnh thnh bng ba con ng. + Gp vn vo cng ty.

33

Gp vn vo cng ty l con ng ch yu tr thnh thnh vin cng ty. Mt ngi s c t cch thnh vin cng ty khi gp mt s vn ca mnh vo thnh lp cng ty. Tu theo tng loi hnh cng ty, cch thc gp vn s khc nhau. Mt ngi cng s c t cch thnh vin khi h gp vn vo cng ty, khi cng ty kt np thnh vin mi tng vn iu l. Ty theo tng loi hnh cng ty, vic kt np thnh vin s khc nhau. + Mua li phn vn gp ca thnh vin cng ty. T cch thnh vin cng ty cng c th c hnh thnh qua vic mua li phn vn gp ca thnh vin cng ty. Tu theo tng loi cng ty, vic chuyn nhng phn vn gp cho ngi khc c nhng quy nh khc nhau. + Hng tha k m ngi li di sn tha k l thnh vin cng ty. T cch thnh vin cng ty c th c hnh thnh qua vic h c hng tha k. Ty theo tng loi hnh cng ty, trong iu l ca cng ty c quy nh khc nhau v vic hng tha k phn gp vn tr thnh thnh vin cng ty. - Mt t cch thnh vin cng ty. Thng thng, t cch thnh vin cng ty c th mt i khi thnh vin nhng li phn vn gp ca mnh cho ng khc, hay khi thnh vin cht. Ngoi ra, t cch thnh vin cng ty cng c th mt i khi iu l cng ty quy nh, nh trong trng hp khai tr thnh vin, thu hi t cch thnh vin, hay khi h t nguyn rt khi cng ty. Quyn v ngha v c bn ca thnh vin cng ty. - Quyn li: + S hu mt phn ti sn ca cng ty tng ng vi phn vn gp vo cng ty v c quyn chuyn nhng phn gp vn cho ngi khc. + Quyn c chia li nhun, vic gp vn vo cng ty l hnh vi u t vn kinh doanh. V vy, quyn c chia li nhun l quyn quan trng ca thnh vin cng ty. V nguyn tc, quyn c chia li nhun t l vi phn vn gp vo cng ty. Vic phn chia li nhun phi tun th php lut v iu l ca Cng ty. + Quyn c chia cc phn d tr. Cng ty c th tin hnh chia cc qu d tr cho thnh vin di dng li nhun. Hoc khi li nhun chia cho thnh vin ti kho ny khng , th cng ty c th ly t cc qu d tr b vo li nhun cho chia, vic chia ny cng theo t l phn vn gp. + Quyn c chia cc gi tr ti sn cn li sau khi thanh l cng ty. Cng ty khi gii th, sau khi thanh ton mi khon n, phn ti sn cn li cc thnh vin c quyn chia nhau. Vic phn chia ti sn cn li theo t l gp vn. + Quyn b phiu: Thnh vin cng ty c quyn tham gia cuc hp ca c quan c quyn quyt nh cao nht trong cng ty tho lun, biu quyt nhng vn v t chc, qun l v hot ng ca cng ty. Vic b phiu thng qua cc quyt nh ph thuc vo phn vn gp ca tng thnh vin.

34

+ Quyn c thng tin: Cc thnh vin cng ty c quyn c bit v t chc, hot ng ca cng ty nht l tnh hnh ti chnh, cc thnh vin c quyn c xem xt cc bn kt ton hng nm, cc bn bo co v hot ng ca cng ty, v tnh hnh qun l cng ty... - Ngha v + Ngha v gp vn thnh lp cng ty. y l ngha v u tin ca thnh vin, mt ngi ch c th tr thnh thnh vin cng ty khi h hon thnh ngha v ny. Vn gp ca thnh vin c th bng tin, vng, ti sn hin vt, bn quyn s hu cng nghip... + Thc hin iu l cng ty. iu l cng ty l bn cam kt ca cc thnh vin khi iu l c hiu lc, cc thnh vin c ngha v phi thc hin tt, trung thnh vi iu l Cng ty. + Chu l cng vi cng ty. Khi cng ty lm n thua l, cc thnh vin phi cng chu l tng ng vi phn vn gp vo Cng ty.

c. Quyn v ngha v ca Cng ty. Quyn v ngha v ca Cng ty l b phn quan trng trong a v php l ca Cng ty, n th hin nng lc php l v nng lc hnh vi ca Cng ty. Lut doanh nghip quy nh chung v quyn v ngha v cho c 3 loi hnh Cng ty: Cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn v cng ty hp danh. Quyn ca Cng ty: Theo quy nh ca Php lut, cng ty c cc quyn sau: - Quyn chim hu, s dng, nh ot ti sn ca Cng ty: tn ti v hot ng, cng ty cng nh cc ch th kinh doanh phi c ti sn v c nhng quyn nng nht nh i vi ti sn . Theo quy nh ca Lut doanh nghip, Cng ty c quyn chim hu, s dng, nh ot ti sn ca mnh phc v cho cc hot ng ca Cng ty, trong ch yu l cc hot ng kinh doanh. Quyn nng ca Cng ty i vi ti sn ca Cng ty c y ni dung ca quyn s hu, bi l Cng ty c quyn s hu i vi ti sn ca mnh. Lut doanh nghip quy nh cc thnh vin Cng ty khi gp vn vo Cng ty phi chuyn quyn s hu ti sn gp vn cho Cng ty (xem iu 22 Lut doanh nghip). y cng l im khc bit gia quyn ca Cng ty i vi ti sn so vi nhiu doanh nghip khc (nh doanh nghip Nh nc, doanh nghip t nhn...) - Quyn ch ng la chn ngnh, ngh, a bn u t, hnh thc u t, k c lin doanh, gp vn vo doanh nghip khc, ch ng m rng quy m v ngnh, ngh kinh doanh. Quyn la chn ngnh, ngh kinh doanh, a bn u t, hnh thc u t, quy m kinh doanh ca Cng ty c xc nh trn c s nguyn tc t do kinh doanh. Cng ty c quyn la chn ngnh ngh kinh doanh sao cho ph hp vi kh nng ca Cng ty. Vic la chn ngnh ngh kinh doanh ph thuc vo ch ca Cng ty, nhu cu th trng v cc iu kin khch quan khc. Quyn t do la chn 35

ngnh ngh kinh doanh phi c thc hin trong khun kh php lut. Cng ty khng c php kinh doanh cc ngnh ngh m php lut cm. l cc ngnh, ngh gy phng hi n quc phng, an ninh, trt t, an ton x hi, truyn thng lch s, vn ho, o c, thun phong m tc Vit Nam v sc kho ca nhn dn. Ngoi ra, i vi mt s ngnh ngh nht nh, Cng ty ch c kinh doanh khi tho mn cc iu kin theo quy nh ca php lut. Vic chm hoc hn ch cc ngnh, ngh kinh doanh l nhm mc ch bo v an ninh quc gia v v li ch chung ca x hi. Trong qu trnh kinh doanh, Cng ty c quyn la chn a bn u t, hnh thc u t, c quyn xc nh quy m kinh doanh. Php lut ch quy nh vn ti thiu phi c thnh lp Cng ty trong mt s ngnh ngh, ch khng hn ch s pht trin v vn cng nh quy m kinh doanh ca Cng ty. - Cng ty c quyn la chn hnh thc v cch thc huy ng vn. Trong kinh doanh, vn l yu t quan trng, Cng ty mun pht trin, m rng quy m kinh doanh th phi huy ng vn nhiu ngun khc nhau. Cng ty c quyn chn nhng hnh thc huy ng vn ph hp vi iu kin c th ca mnh v theo quy nh ca php lut. Ngoi ngun vn ban u (vn iu l) cng ty c th huy ng bng cch tng vn iu l hoc to thm vn bng cch i vay. i vi Cng ty c phn v Cng ty trch nhim hu hn c th tng vn vay bng cch pht thnh tri phiu theo quy nh ca php lut. - Quyn ch ng tm kim th trng, khch hng v k kt hp ng. Trong nn kinh t th trng, vic la chn khch hng quan h lm n l vn c bit quan trng. Php lut khng cm on vic la chn bn hng giao dch k kt hp ng. Vic giao dch vi ai l ph thuc vo ch ca Cng ty, Cng ty c quyn trc tip giao dch k kt hp ng theo nguyn tc t nguyn, bnh ng, cng c li v khng tri php lut. - Quyn kinh doanh xut khu v nhp khu. Vic ghi nhn quyn kinh doanh xut khu v nhp khu cho cc doanh nghip l yu cu tt yu trong iu kin nn kinh t th trng Vit Nam hin nay, n ng thi cng ph hp vi nguyn vng ca ng o cc nh kinh doanh. Quyn kinh doanh xut, nhp khu l m bo php l quan trng cho cc doanh nghip, cng nh cng ty c mt sn chi rng v bnh ng pht trin hot ng kinh doanh. Theo ni dung ca quyn ny, Cng ty c quyn trc tip tiu th sn phm, hng ho ca mnh bng xut khu cng nh nhp khu hng ho t nc ngoi phc v cho hot ng kinh doanh, ph hp vi chc nng kinh doanh c xc nh trong giy chng nhn ng k kinh doanh ca Cng ty. Hot ng

36

kinh doanh xut khu, nhp khu ca cng ty phi tun theo cc quy nh ca php lut. - Quyn tuyn, thu v s dng lao ng theo yu cu kinh doanh: Vic tuyn dng thu mn lao ng l quyn ca Cng ty. Cn c vo yu cu kinh doanh, cng ty t quyt nh s lng lao ng cn tuyn dng, thu mn, quy nh nhng yu cu v ngh nghip ca ngi lao ng. Hnh thc s dng lao ng trong Cng ty c th theo hp ng lao ng. - Quyn t ch kinh doanh, ch ng p dng phng thc qun l khoa hc, hin i nng cao hiu qu v kh nng cnh tranh. Trong phm vi ngnh ngh ng k kinh doanh, Cng ty c quyn t mnh quyt nh nhng vn pht sinh trong hot ng kinh doanh. Sn xut ci g ? sn xut nh th no ? sn xut cho ai ? thuc quyn quyt nh ca Cng ty, khng mt t chc hoc c nhn no c quyn can thip vo nhng hot ng hp php ca Cng ty. So vi doanh nghip Nh nc th quyn t ch trong hot ng kinh doanh ca Cng ty c th hin mc cao hn. - Quyn t chi v t co mi yu cu cung cp cc ngun lc khng c php lut quy nh ca bt k c nhn, c quan hay t chc no, tr nhng khon ng gp v mc ch c nhn o v cng ch. - Ngoi ra Cng ty cn c cc quyn khc do php lut quy nh. b. Ngha v ca Cng ty. Quyn lun gn lin vi ngha v v to thnh thm quyn ca ch th kinh doanh ni chung, ca Cng ty ni ring. Theo quy nh ca php lut, cng ty c cc ngha v sau: - Hot ng kinh doanh theo ng cc ngnh, ngh ng k: Vic kinh doanh ngnh ngh no l tu thuc vo s la chn ca Cng ty. Khi la chn c ngnh ngh kinh doanh cng ty phi ng k kinh doanh. Trong qu trnh hot ng cng ty c ngha v phi kinh doanh theo ngnh ngh ghi trong giy chng nhn ng k kinh doanh. Nu mun thay i ngnh ngh kinh doanh, Cng ty phi lm th tc thay i ni dung ng k kinh doanh ti c quan ng k kinh doanh... Php lut bt buc cng ty kinh doanh theo ngnh ngh ng k l nhm m bo li ch chung ca x hi, s qun l ca Nh nc. Mi hot ng kinh doanh ca Cng ty ch c tin hnh trong phm vi ngnh ngh ng k. Trong phm vi ngnh ngh ng k cng ty c quyn t ch kinh doanh. Nu kinh doanh khng ng ngnh ngh ng k, th b coi l hnh vi vi phm php lut v ty theo mc vi phm, cng ty c th b pht tin hoc b thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh.

37

- Lp s k ton, ghi chp s k ton, ho n, chng t v lp bo co ti chnh trung thc, chnh xc. K ton thng k l cng tc rt quan trng trong qu trnh kinh doanh. Qua hot ng k ton, thng k gip cho cng ty hch ton c chnh xc. Hot ng k ton, thng k c quy nh thng nht trong cc doanh nghip. Cng ty phi thc hin vic ghi chp s sch k ton v quyt ton theo quy nh ca php lut. T vic lp s sch, chng t, ghi chp, kim k nh gi n vic lp bo co ti chnh phi tun th quy nh ca php lut v k ton, kim ton, thng k khng ch gip cho cng ty trong vic hch ton kinh t m qua Nh nc thc hin s kim tra, theo di, gim st hot ng ti chnh ca Cng ty. Vic kim tra, gim st ca Nh nc c thc hin thng qua vic thanh tra hot ng ca Cng ty bi cc c quan Nh nc c thm quyn. Cng ty c ngha v cung cp cc ti liu c lin quan n vic thanh tra v to iu kin thun li cho vic thanh tra. - ng k thu, k khai thu, np thu v thc hin cc ngha v ti chnh khc theo quy nh ca php lut. Np thu v thc hin cc ngha v ti chnh khc l ngha v ca cc doanh nghip ni chung. Cng ty l mt loi hnh doanh nghip. Do , cng ty phi np thu theo php lut v thu. Cng ty kinh doanh bt c ngnh ngh g, quy m ln hay nh u phi np thu. Vi phm ngha v np thu l vi phm php lut v cng ty phi chu nhng hu qu php l nht nh. Ngoi ngha v np thu l ngha v quan trng nht, Cng ty cn phi thc hin cc ngha v ti chnh khc theo quy nh ca php lut nh: ng gp xy dng c s h tng, c s vn ho, y t, gio dc ti a phng ni cng ty ng tr s. - Bo m cht lng hng ho theo tiu chun ng k: Hng ho do cng ty lm ra phi ng k cht lng ti c quan nh nc c thm quyn. Khi ng k tiu chun cht lng, hng ho s c php lut bo h. ng thi cng ty phi m bo sn xut, lu thng hng ho vi cht lng ng theo tiu chun ng k. Nu cng ty sn xut, lu thng nhng hng ho khng m bo cht lng theo tiu chun ng k th l hnh vi vi phm php lut v ty theo mc vi phm, cng ty phi chu trch nhim php l trc Nh nc v ngi tiu dng. - Cng ty c ngha v k khai v nh k bo co chnh xc y cc thng tin v doanh nghip v tnh hnh ti chnh ca doanh nghip vi c quan ng k kinh doanh. Vic thc hin ngha v cung cp thng tin ca doanh nghip ni chung, ca cng ty ni ring c ngha ht sc quan trng i vi cng tc qun l nh nc i vi doanh nghip. Vi nhng thng tin ca cng ty, c quan ng k kinh doanh thc

38

hin c nhim v xy dng, qun l h thng thng tin v cng ty, cung cp thng tin cho cc c quan nh nc, cho cc t chc v c nhn c yu cu theo quy nh ca php lut. Khi cng ty pht hin cc thng tin k khai hoc bo co l khng chnh xc, khng y hoc gi mo, th phi kp thi hiu nh li cc thng tin vi c quan ng k kinh doanh. - u tin s dng lao ng trong nc, bo m quyn, li ch ca ngi lao ng theo quy nh ca php lut v lao ng, tn trng quyn t chc cng on theo php lut v cng on. Tuyn dng, thu mn lao ng l quyn ca cng ty, cn c vo nhu cu kinh doanh ca Cng ty. Trong qu trnh s dng lao ng, cng ty c ngha v phi m bo quyn, li ch ca ngi lao ng c php lut lao ng quy nh. Vic tuyn dng, thu mn lao ng trong cng ty ch yu c thc hin thng qua hnh thc hp ng lao ng. Vic k kt v thc hin hp ng lao ng phi tun th php lut hp ng lao ng. Cng ty phi m bo cc iu kin lao ng, tin cng... cho ngi lao ng. Vic s dng lao ng trc ht phi u tin lao ng trong nc. iu th hin ch nu nhng cng vic m trnh lao ng trong nc m nhim c th cng ty phi u tin tuyn dng. Nhng ngi lao ng trong cng ty c quyn thnh lp t chc cng on, cng ty c ngha v to iu kin thun li cho h v gip h thnh lp, hot ng theo lut cng on. - Tun th cc quy nh ca php lut v quc phng, an ninh, trt t an ton x hi, bo v ti nguyn, mi trng, bo v di tch lch s, vn ho v danh lam thng cnh. y l ngha v ca mi cng dn, t chc. Cng ty c ngha v cng vi a phng ni mnh ng tr s thc hin tt cc quy nh ca Nh nc v quc phng, an ninh, trt t, an ton x hi. Trong qu trnh hot ng, cng ty phi c nhng bin php bo v mi trng nh x l cht thi cng nghip... trnh nhim, hu hoi mi trng. Di tch lch s, vn ho, danh lam thng cnh l nhng ti sn v gi ca dn tc. Cng ty c trch nhim bo v, tn to nhng ti sn . - Ngoi ra, Cng ty cn phi thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca php lut. 3. Cng ty TNHH : 3.1 Cng ty TNHH 1 thnh vin : a- Khi nim v c trng php l:

39

* khi nim: Cng ty TNHH 1 thnh vin l Doanh nghip do 1 t chc lm ch s hu (ch s hu Cng ty): Ch s hu chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v, ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn iu l. * c trng php l ca Cng ty TNHH 1 thnh vin: + Ch c 1 thnh vin v thnh vin phi l t chc. T chc l ch s hu cng ty TNHH 1 thnh vin phi l php nhn. + C t cch php nhn v ch chu trch nhim hu hn trong phm vi vn iu l ca Cng ty. + Cng ty c quyn chuyn nhng ton b hoc mt phn vn iu l ca Cng ty cho cc t chc c nhn khc + Khng c quyn pht hnh c phiu. b- C cu t chc qun l: Tu theo quy m, ngnh ngh kinh doanh, c cu t chc v qun l ni b ca cng ty trch nhim hu hn p dng mt trong 2 m hnh sau M hnh HQT: Gm HQT v Gim c hoc tng gim c (thng p dng trong trng hp quy m kinh doanh ln, ngnh, ngh kinh doanh a dng ) - Hi ng qun tr l c quan qun l cng ty, c ton quyn nhn danh cng ty quyt nh mi vn lin quan n qun l v hot ng ca Cng ty tr nhng vn thuc thm quyn ca ch s hu Cng ty. - Gim c hoc Tng gim c l ngi iu hnh hot ng hng ngy ca Cng ty v chu trch nhim trc Hi ng qun tr v vic thc hin cc quyn v nhim v c giao. M hnh ch t ch Cng ty: gm ch t ch Cng ty v Gim c ho c Tng gim c: - Ch tch Cng ty l ngi trc tip gip ch s hu trong vic thc hin cc quyn v ngha v ca ch s hu c qui nh ti iu 47 lut doanh nghip. Gim c hoc Tng gim c l ngi iu hnh hot ng kinh doanh hng ngy ca Tng Cng ty, chu trch nhim trc ch s hu Cng ty v vic thc hin quyn v ngha v ca mnh. Quyn v ngha v ca Hi ng qun tr v Gim c (hoc Tng Gim c) hoc ca Ch tch Cng ty v Gim c (Tng gim c) do ch s hu Cng ty quyt nh v qui nh trong iu l Cng ty. c- Vn v ch ti chnh: - Ch s hu phi gp vn y v ng hn nh ng k. -Ch s hu Cng ty khng c trc tip rt mt phn hoc ton b vn gp vo Cng ty m ch c quyn rt vn bng cch chuyn nhng mt phn hoc ton b s vn cho t chc hoc c nhn khc. Lut doanh nghip quy nh : Trng hp ch s hu cng ty TNHH 1 thnh vin chuyn 1 phn vn iu l cho t chc, c nhn khc th trong thi hn 15 ngy k t ngy nhn chuyn nhng, ch s hu cng ty v ngi nhn chuyn nhng phi ng k vic

40

thay i s lng thnh vin vi c quan ng k kinh doanh. K t ngy ng k thay i, cng ty c qun l v hot ng theo cc quy nh v cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln. Trng hp chuyn i ton b vn iu l cho mt c nhn th trong thi hn 15 ngy, k t ngy hon thnh th tc chuyn nhng, ch s hu phi yu cu c quan ng k kinh doanh xo tn trong s ng k kinh doanh v ngi nhn chuyn nhng phi ng k kinh doanh theo hnh thc doanh nghip t nhn - Ch s hu Cng ty khng c rt li nhun ca Cng ty khi Cng ty khng thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc n hn tr. - Cng ty TNHH 1 thnh vin c th tng, gim vn iu l bng cch: + Tng: tng vn gp ca ch s hu Cng ty hoc iu chnh mc vn iu l tng ng vi gi tr ti sn ca Cng ty. + Gim: (ch khi gi tr ti sn ca Cng ty b mt gi).

3.2 - Cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln:

a. Khi nim Cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln l mt t chc kinh doanh c t cch php nhn, trong thnh vin c th l c nhn hoc t chc s lng thnh vin t nht l 2 v nhiu nht khng vt qu 50 ngi. b- c trng php l ( c im): + L doanh nghip c t cch php nhn, c ti sn ring tch bch vi ti sn ca cc thnh vin Cng ty. + Thnh vin c th l t chc hoc c nhn nhng s lng thnh vin t nht phi l 2 v khng vt qu 50 ngi. + Khng c quyn pht hnh c phiu + Cng ty chu trch nhim v mi hot ng sn xut kinh doanh bng ti sn ca Cng ty, cc thnh vin Cng ty chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v ti sn khc ca Cng ty trong phm vi s vn cam kt gp vo Cng ty. c. C ch qun l ca Cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln: C cu ph thuc vo s lng thnh vin ca Cng ty. i vi Cng ty TNHH c s lng thnh vin (11 th c cu t chc ca n gm): + Hi ng thnh vin. + Ch tch Hi ng thnh vin. + Gim c (Tng gim c). S lng thnh vin 11 th gm nh trn v thm Ban kim sot. Hi ng thnh vin: - Gm tt c cc thnh vin, l c quan quyt nh cao nht ca Cng ty. Hi ng thnh vin c quyn quyt nh nhng vn quan trng nht lin quan n s tn ti, hot ng v gii th Cng ty.

41

- Quyt nh ca Hi ng thnh vin c thng qua bng 2 hnh thc: biu quyt ti cuc hp v ly kin bng vn bn. + Nu biu quyt ti cuc hp: quyt nh c thng qua khi c s phiu i din t nht 51% s vn ca thnh vin d hp chp thun. i vi quyt nh bn ti sn c gi tr > 50% tng tr gi ti sn ca Cng ty hoc t l nh hn qui nh ti iu l Cng ty, quyt nh sa i v b xung iu l Cng ty; t chc li, gii th Cng ty th phi c s phiu i din cho t nht 75% s vn ca cc thnh vin d hp chp thun, t l c th do iu l cng ty qui nh. + Nu ly kin bng vn bn th quyt nh c thng qua khi c s thnh vin i din cho t nht 65% vn iu l chp thun, t l c th do iu l Cng ty qui nh. - Hi ng thnh vin phi hp t nht mi nm 1 ln, hp bt thng phi theo yu cu ca Ch tch Hi ng thnh vin hoc theo yu cu ca thnh vin hoc nhm thnh vin i din cho 35% vn iu l ca Cng ty. - Cuc hp Hi ng thnh vin c tin hnh khi c s lng thnh vin d i din t nht 65% vn iu l. T l c th do iu l Cng ty qui nh. Trong trng hp cuc hp ln 1 khng iu kin th tin hnh triu tp hp ln 2 trong thi hn 10 ngy k t ngy cuc hp ln 1 d nh khai mc. Cuc hp ln 2 ch c tin hnh khi s lng thnh vin d hp i din t nht 50% vn iu l. Nu khng iu kin th tin hnh triu tp cuc hp ln 3. Cuc hp ln 3 c tin hnh khng ph thuc vo s lng thnh vin d hp. - Thnh vin c th u quyn bng vn bn cho thnh vin khc d hp Hi ng thnh vin. - Th thc tin hnh hp Hi ng thnh vin, hnh thc biu quyt do iu l cng ty quy nh. - Tt c cc cuc hp ca Hi ng thnh vin phi c ghi vo s bin bn v phi thng qua ngay sau khi b mc phin hp. Quyt nh ca Hi ng thnh vin sau khi c thng qua mt cch hp php s l c s php l trc tip cho hot ng ca Cng ty. Quyn v nhim v ca hi ng thnh vin c quy nh ti iu 35 lut Doanh nghip Ch tch Hi ng thnh vin: - Do Hi ng thnh vin bu ra theo tng nhim k (nhim k khng qu 3 nm). Ch tch Hi ng thnh vin c th c bu li (nu khng lm tt). - Ch tch Hi ng thnh vin phi l thnh vin ca Cng ty. - Ch tch Hi ng thnh vin c trch nhim iu hnh hot ng ca Hi ng thnh vin, m bo cho cc thnh vin c tham gia vo vic ra quyt nh ca Hi ng thnh vin. - Ch tch Hi ng thnh vin c th kim lm Gim c (hoc Tng Gim c) c hng lng v li ch khc theo quyt nh ca Hi ng thnh vin. Gim c (Tng gim c) Cng ty:

42

- L ngi iu hnh hot ng kinh doanh hng ngy ca Cng ty do Hi ng thnh vin quyt nh b nhim, min nhim, bi nhim v phi chu trch nhim trc Hi ng thnh vin v vic thc hi quyn v ngha v ca mnh. Trong trng hp iu l Cng ty khng qui nh Ch tch Hi ng thnh vin l ngi i din theo php lut ca Cng ty th Gim c (hoc Tng gim c) s l ngi i din. - Gim c c th l thnh vin hoc khng l thnh vin ca Cng ty. Gim c c hng lng v li ch khc theo quyt nh ca Hi ng thnh vin trn c s hp ng lao ng m Gim c k vi Cng ty. Ban kim sot: L c quan thay mt cc thnh vin cng ty kim sot hot ng ca cng ty Quyn, ngha v v ch lm vic ca Ban kim sot, trng Ban kim sot do iu l Cng ty qui nh. d. Vn v ch ti chnh: - Cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln khng c quyn pht hnh c phiu ra th trng cng khai huy ng vn. Vn ca cng ty do cc thnh vin gp vo khi thnh lp Cng ty to thnh vn iu l ca Cng ty. Cc thnh vin phi cam kt gp vn vo cng ty vi gi tr vn gp v thi hn gp vn c th - Hi ng thnh vin c th quyt nh tng vn gp ca Cng ty bng cch: +iu chnh tng mc vn iu l tng ng vi gi tr ti sn tng ca Cng ty. +Tip nhn vn gp ca thnh vin mi. - Hi ng thnh vin c th quyt nh gim vn iu l ca Cng ty bng cch: + iu chnh gim mc vn iu l tng ng vi gi tr ti sn gim ca Cng ty. +Hon tr mt phn vn gp cho thnh vin theo t l vn gp ca h trong vn iu l ca Cng ty. - Vic hon tr vn phi m bo nguyn tc: s vn cn li ca Cng ty vn m bo thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc ca Cng ty; nu khng cc thnh vin phi hon tr li s tin, ti sn nhn hoc cng lin i chu trch nhim v cc khon n tng ng vi phn vn gim. - Phn vn gp ca cc thnh vin phi ghi y trong iu l ca Cng ty. Khi cc thnh vin gp vn vo Cng ty c Cng ty cp giy chng nhn phn vn gp (Giy chng nhn ny ch c gi tr gia Cng ty vi cc thnh vin, n khng phi chng khon do khng c mua bn t do trn th trng) . Cc thnh vin ch c th cho bn phn vn cho cc thnh vin ca Cng ty, hoc ch c th chuyn nhng cho ngi khng phi l thnh vin Cng ty nu cc thnh vin cn li khng mua hoc mua khng ht do vic thay i thnh vin v th cng rt hn ch. - Trng hp thnh vin l c nhn cht th ngi tha k ch c th tr thnh thnh vin ca Cng ty nu c Hi ng thnh vin chp thun. - Cng ty ch c chia li nhun cho cc thnh vin khi Cng ty c li hon thnh ngha v np thu v cc ngha v ti chnh khc v ngay sau khi chia li nhun Cng ty vn thanh ton cc khon n v ngha v ti sn n hn khc.

43

- Khi cng ty khng thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc n hn tr th Gim c Cng ty phi thng bo tnh hnh ti chnh ca Cng ty cho tt c cc thnh vin ca Cng ty v ch n bit, nu khng s phi chu trch nhim c nhn v thit hi xy ra i vi ch n.

4. - Cng ty c phn:
a- Khi nim v c trng php l: * Khi nim: l doanh nghip trong vn iu l c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn; C ng (ngi s hu c phn ca cng ty) ch chu trch nhim v cc khon n ca cng ty trong phm vi s vn gp vo doanh nghip . * c im ca Cng ty c phn: - S lng thnh vin ti thiu l 3, thnh vin c th l c nhn hoc t chc. - Vn iu l ca Cng ty c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn.Gi tr mi c phn gi l mnh gi c phn v c phn nh trong c phiu. Vic gp vn vo cng ty c thc hin bng cch mua c phn. - C ng c quyn t do chuyn nhng phn vn gp (c phn) ca mnh cho ngi khc. Phn vn gp ca cc thnh vin c th hin di hnh thc c phiu. Cc c phiu do cng ty pht hnh. Ngi c c phiu c th t do chuyn nhng theo quy nh ca php lut. - Ti sn ca cng ty tch bch vi ti sn ca thnh vin cng ty. Cng ty c phn chu trch nhim v cc khon n ca cng ty bng ti sn ca cng ty. Cc c ng chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty. - Cng ty c phn c quyn pht hnh chng khon ra cng chng theo quy nh ca php lut v chng khon huy ng vn. - Cng ty c phn l doanh nghip c t cch php nhn chu trch nhim hu hn v cc khon n ca cng ty trong phm vi vn iu l. b- C phn, c phiu C phn - C phn l phn chia nh nht vn iu l ca cng ty, c th hin di hnh thc c phiu. Gi tr mi c phn do cng ty quyt nh v ghi vo c phiu. - Trong Cng ty c phn c cc loi c phn: c phn u i v c phn ph thng.cng ty c phn phi c c phn ph thng. Ngi s hu c phn ph thng gi l c ng ph thng. Cng ty c th c c phn u i. C phn u i gm: + C phn u i biu quyt: l c phn c s phiu biu quyt nhiu hn so vi c phn ph thng. S phiu biu quyt ca 1 c phn u i biu quyt do iu l Cng ty qui nh. Ch c t chc c chnh ph u quyn v c ng sng lp c quyn nm gi c phn u i biu quyt. u i biu quyt ca c ng sng lp ch c hiu lc trong 3

44

nm, k t ngy cng ty c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Sau thi hn c phn u i biu quyt ca cc c ng sng lp chuyn i thnh c phn ph thng. + C phn u i c tc: l c phn c tr c tc vi mc cao hn so vi mc c tc ca c phiu ph thng hoc mc n nh hng nm. C tc hng nm gm c tc c nh v c tc thng. C tc c nh khng ph thuc vo kt qu kinhdoanh ca cng ty. Mc c tc c nh c th v phng thc xc nh c tc thng c ghi trn c phiu. + C phn u i hon li: l c phn s c Cng ty hon li vn gp bt c khi no theo yu cu ca ngi s hu hoc theo cc iu kin c ghi ti c phiu ca c phn u i hon li. + C phn u i khc do iu l cng ty quy nh - C phn ph thng ca cng ty c phn khng th chuyn i thnh c phn u i. Nhng c phn u i c th chuyn i thnh c phn ph thng (theo quyt nh ca i hi ng c ng. C phiu: - C phiu l chng ch do cng ty c phn pht hnh xc nhn quyn s hu mt hoc mt s c phn ca cng ty . C phiu c th ghi tn hoc khng ghi tn. C phiu l giy t c gi chng minh t cch ch s hu c phn v ng thi l t cch thnh vin cng ty ca ngi c c phn. - C phiu c th mua bng tin Vit Nam, ngoi t, vng, gi tr quyn s dng t, gi tr quyn s hu tr tu, cng ngh, b quyt k thut, cc ti sn khc quy nh ti iu l cng ty v phi c thanh ton 1 ln. * C ng : thnh vin trong cng ty c phn c gi l c ng, c ng c th mua 1 hoc nhiu c phn. - Cc loi c ng : + C ng ph thng : l ngi c c phn ph thng, loi c phn m cng ty c phn bt buc phi c. C ng ph thng c cc quyn c bn nh sau : - Tham d v biu qut tt c cc vn thuc thm quyn ca i hi ng c ng , mi c phn ph thng c 1 phiu biu quyt. - c nhn c tc vi mc theo quyt nh ca i hi ng c ng. - c u tin mua c phn mi cho bn tng ng vi t l c phn ph thng ca tng c ng trong cng ty. - Khi cng ty gii th, c nhn 1 phn ti sn cn li tng ng vi s c phn gop vn vo cng ty, sau khi cng ty thanh ton cho ch n v c ng loi khc. - C ng hoc nhm c ng s hu trn 10% ( hoc nh hn nu iu l cng ty quy nh), trong thi hn lin tc t nht 6 thng cn c quyn c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot, yu cu triu tp i hi ng c ng. + C ng u i biu quyt : l c ng c c phn u i biu quyt. + C ng u i c tc : l ngi c c phn u i c tc. C tc u i bao gm hai phn : c tc c nh v c tc thng.

45

- Mc c tc c nh do cng ty v ngi u t tha thun hoc cng ty n nh theo quyt nh ca i hi ng c ng. - C tc thng c xc nh theo nguyn tc : c tc thng c xc nh mc bo m tng s c tc c nh v c tc thng ca c phn u i c tc phi cao hn mc c tc ca c phn ph thng c tr trong nm . - Khi cng ty gii th, c ng s hu c phn u i c tc c nhn li 1 phn ti sn cn li tng ng vi s c phn gp vn vo cng ty, sau khi cng ty thanh ton ht cho ch n v c phn u i hon li. - C ng s hu c phn u i c tc khng c quyn biu quyt, khng c quyn d hp i hi ng c ng, khng c quyn c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot cng ty. + C ng u i hon li : l c ng s hu c phn u i hon li. C ng ny c cng ty hon li vn gp bt c khi no theo yu cu ca mnh hoc theo cc iu kin tha thun c ghi vo c phiu u i hon li. Ngi c quyn mua c phn u i hon li do iu l cng ty quy nh hoc do i hi ng c ng quyt nh. C ng s hu c phn u i hon li khng c quyn biu quyt, khng c quyn d hp i hi ng c ng, khng c quyn c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot cng ty. + C ng sng lp : l c ng tham gia thng qua iu l u tin ca cng ty c phn, cc t chc c nhn c quyn thnh lp cng ty u c th tr thnh c ng sng lp. Nh vy bt k loi c ng no cng phi c c phn trong cng ty, khng c c phn th khng th tr thnh c ng ca cng ty c. T cch c ng c th hnh thnh bng cch: - Mua c phn khi cng ty thnh lp hoc sau khi thnh lp. - Mua li c phn ca cc c ng ca cng ty. - c ngi c c phn trong cng ty tng cho hoc c tha k. T cch c ng s mt khi c ng b cht hoc nhng bn ht s c phn ca mnh. c- T chc qun l ni b Cng ty c phn C cu t chc qun l cng ty c phn gm c: - i hi ng c ng. - Hi ng qun tr. - Gim c (Tng gim c) i vi Cng ty c phn 11 thnh vin thm Ban kim sot. a. i hi ng c ng: Gm tt c cc thnh vin ( c ng) c quyn biu quyt (Cc c ng s hu c phiu ph thng v s hu c phiu u i biu quyt). i hi ng c ng l c quan c thm quyn quyt nh cao nht ca Cng ty c phn, quyt nh nhng vn quan trng nht lin quan n s tn ti v hot ng ca Cng ty.

46

i hi ng c ng lm vic theo ch tp th, thc hin chc nng nhim v ca mnh ch yu thng qua k hp ca i hi ng c ng, do i hi ng c ng phi hp t nht mi nm mt ln. Ch tch Hi ng qun tr l ngi c thm quyn triu tp cuc hp i hi ng c ng theo quyt nh ca Hi ng qun tr hoc theo yu cu ca c ng hay nhm c ng s hu > 10% s c phn ph thng trong thi hn lin tc t nht l 6 thng. Ngoi ra Ban kim sot cng c quyn yu cu triu tp cuc hp i hi ng c tc trong trng hp Hi ng qun tr vi phm nghim trng ngha v ca ngi qun l (iu 86 Lut doanh nghip) hoc Hi ng qun tr ra quyt nh vt qa thm quyn c giao v cc trng hp khc qui nh ti iu l Cng ty. Trong vng 30 ngy k t ngy nhn c yu cu triu tp hp, Hi ng qun tr phi triu tp hp i hi ng c ng. Trng hp Hi ng qun tr khng triu tp th ban kim sot phi thay th hi ng qun tr triu tp cuc hp i hi ng c ng theo quy nh ca Lut doanh nghip. Trng hp ban kim sot cng khng triu tp hp i hi ng c ng th nhm c ng c quyn yu cu triu tp hp i hi ng c ng s c quyn t triu tp hp, mi chi ph cho cuc hp do Cng ty chu. Cuc hp c tin hnh khi c c ng d hp i din t nht 51% s c phn c quyn biu quyt Trong trng hp cuc hp ln 1 khng iu kin th tin hnh triu tp hp ln 2 trong thi hn 30 ngy k t ngy cuc hp ln 1 d nh khai mc. Cuc hp ln 2 ch c tin hnh khi s c ng d hp i din t nht 30% vn iu l. Nu cuc hp ln 2 cng khng iu kin th tin hnh triu tp cuc hp ln 3 trong thi hn 20 ngy k t ngy cuc hp ln 2 d nh khai mc. Cuc hp ln 3 c tin hnh khng ph thuc vo s c ng d hp. C ng c quyn u nhim ngi khc bng vn bn thay mnh tham d cuc hp i hi ng c ng. i hi ng c ng thng qua cc quyt nh ca mnh di 1 trong 2 hnh thc: - Biu quyt ti cuc hp Quyt nh ca i hi ng c ng c thng qua ti cuc hp khi c s c ng i din t nht 51% tng s phiu biu quyt ca tt c cc c ng d hp chp thun. T l c th do iu l cng ty quy nh. i vi quyt nh v loi c phn v s lng c phn c quyn cho bn ca tng loi; sa i b sung iu l cng ty; T chc li, gii th cng ty; Bn hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong s k ton ca cng ty th phi c s c ng i din t nht 65% tng s phiu biu quyt ca tt c c ng d hp chp thun (t l c th do iu l cng ty quy nh) - Ly kin bng vn bn. Quyt nh ca i hi ng c ng c thng qua di hnh thc ly kin bng vn bn khi c s c ng i din t nht 51% tng s phiu biu quyt chp thun. T l c th do iu l cng ty quy nh. Quyt nh ca i hi ng c ng phi c thng bo n c ng c quyn d hp i hi ng c ng trong vng 15 ngy, k t ngyquyt nh c thng qua.

47

Th thc tin hnh hp i hi ng c ng, hnh thc biu quyt do iu l cng ty quy nh. Cuc hp i hi ng c ng phi c ghi vo s bin bn ca cng ty. Bin bn phi c thng qua trc khi b mc cuc hp. b. Hi ng qun tr: L c quan qun l cng ty c ton quyn nhn dn Cng ty quyt nh mi vn lin quan n mc ch quyn li ca Cng ty tr nhng vn thuc thm quyn ca i hi ng c ng. - Hi ng qun tr gm khng qu 11 thnh vin, nhim k tiu chun v s lng c th ca thnh vin Hi ng qun tr do iu l Cng ty qui nh. - Hi ng qun tr lm vic theo ch tp th. Mi vn lin quan n quyn hn v nhim v ca Hi ng qun tr phi c xem xt v quyt nh ti cc phin hp ca Hi ng qun tr bng hnh thc biu quyt ti cuc hp, ly kin bng vn bn hoc bng hnh thc khc do iu l Cng ty qui nh. - Hi ng qun tr hp thng k mi qu t nht 1 ln, ngoi ra cn c th hp bt thng, trong trng hp cn thit theo ngh ca Ban kim sot hoc nhng ngi khc c qui nh ti iu l ca Cng ty. Ngi c thm quyn triu tp hp Hi ng qun tr l Ch tch Hi ng qun tr. - Cuc hp Hi ng qun tr c tin hnh khi c t 2/3 tng s thnh vin tr ln tham d. - Quyt nh ca HQT c thng qua nu c a s thnh vin d hp chp thun, trng hp s phiu ngang nhau th quyt nh cui cng thuc v pha c ch tch Hi ng qun tr. - Th tc triu tp v t chc cuc hp HQT do iu l hoc qui ch qun l ni b Cng ty qui nh. Cuc hp HQT c ghi y vo s bin bn. - Ch tch HQT c th kim Gim c (hoc Tng gim c) tr trng hp iu l Cng ty c qui nh khc. c. Gim c (Tng gim c) cng ty: - Do HQT b nhim trong s thnh vin HQT hoc ngi khc lm Gim c. - Nu iu l Cng ty khng qui nh ch tch HQT l ngi i din theo php lut th Gim c (Tng gim c) s l ngi i din theo php lut ca Cng ty. Gim c (tng gim c) l ngi iu hnh hot ng hng ngy ca cng ty v chu trch nhim trc HQT v vic thc hin cc quyn v nhim v c giao. d. Ban kim sot: - C t 3 - 5 thnh vin trong phi c t nht 1 thnh vin c chuyn mn v k ton. Ban kim sot bu 1 thnh vin l trng ban. - Trng Ban kim sot phi l c ng. - Ban kim sot c lp ra kim tra gim st hot ng qun l iu hnh ca Hi ng qun tr , Gim c v nhng ngi qun l Cng ty ( thnh vin HQT , Gim c

48

v nhng ngi qun l Cng ty l nhng ngi c quan h gia nh i vi( KT trng) cc i tng khng c l thnh vin Ban kim sot). - Nhim k, ch lm vic v th lao cho thnh vin Ban kim sot do iu l Cng ty qui nh hoc do i hi ng c ng quyt nh. 3. Ch vn v ti chnh ca Cng ty c phn: - Cc c ng sng lp phi nm gi t nht 20% s c phn ph thng c quyn cho bn trong 3 nm u k t ngy Cng ty c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. S c phn ph thng ca nhng c ng sng lp ny khng c php chuyn nhng cho ngi ngoi Cng ty (khng l c ng) tr trng hp c i hi ng c ng cho php. - Trong iu l cng ty phi gi ng s vn iu l, s c phn m c ng sng lp cam kt mua, loi c phn, mnh gi c phiu v tng s c phn c quyn cho bn ca tng loi. - Tin mua c phn phi chuyn vo ti khon ca Cng ty sau khi Cng ty c giy chng nhn ng k kinh doanh. Nu mua bng ti sn th phi giao ti sn v chuyn quyn s hu ti sn cho Cng ty. - Cng ty c th mua li khng qu 30% tng c phn ph thng bn, mt phn hoc ton b c phn loi khc bn nhng ch c quyn thanh ton c phn c mua li cho c ng nu ngay sau khi thanh ton Cng ty vn m bo tr cc khon n v cc ngha v khc. Sau khi thanh ton ht s chi ph mua li, nu tng gi tr ti sn c ghi trong s k ton ca Cng gim hn 10% th Cng ty phi thng bo cho tt c cc ch n bit trong vng 15 ngy k t ngy thanh ton ht c phn mua li. - S c phn mua li c coi nh s c phn cha bn trong s c phn c cho bn. - Cng ty c phn c tr c tc cho c ng khi Cng ty kinh doanh c li, hon thnh ngha v np thu v cc ngha v ti chnh khc. 6. Cng ty hp danh a. Khi nim - c im: * Cng ty hp danh l doanh nghip m trong t nht c 2 thnh vin hp danh chu trch nhim v hn bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca Cng ty. * c im: - C t nht 2 thnh vin hp danh, ngoi ra cn c th c cc thnh vin gp vn. - Thnh vin hp danh phi l c nhn c trnh chuyn mn, uy tn ngh nghip, tin hnh hot ng kinh doanh di 1 hng chung v phi chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng ty. Thnh vin gp vn ch chu trch nhim v cc khon nca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty. - Cng ty hp danh khng c t cch php nhn. - Khng c php pht hnh bt c 1 loi chng khon no.

49

b. Thnh vin ca Cng ty hp danh: Thnh vin hp danh: L c nhn c trnh chuyn mn v uy tn ngh nghip trc tip thc hin hot ng kinh doanh trn danh ngha cng ty, chu trch nhim v hn v cc khon n v cc ngha v khc ca Cng ty. Trnh chuyn mn v uy tn ngh nghip ca thnh vin hp danh c php lut i hi cc mc khc nhau, tu thuc vo ngnh ngh kinh doanh ca cng ty. Trch nhim ti sn ca cc thnh vin hp danh i vi cc ngha v ca cng ty l trch nhim v hn v lin i Trong qu trnh hot ng cc thnh vin hp danh c hng nhng quyn c bn quan trng ca thnh vin cng ty ng thi phi thc hin nhng ngha v tng xng bo v quyn li ca cng ty v nhng ngi c lin quan. Cc quyn v ngha v c bn ca thnh vin hp danh c quy nh trong lut doanh nghip, N s 03/2000/N-CP v iu l cng ty T cch thnh vin hp danh chm dt trong cc trng hp sau: + cht hoc b to n tuyn b l cht, mt tch, b hn ch hoc mt nng lc hnh vi dn s. trong trng hp ny cng ty vn c quyn s dng ti sn tng ng vi trch nhim ca thnh vin thc hin cc ngha v ca Cng ty ) + T nguyn rt khi Cng ty hoc b khai tr khi Cng ty trong trng hp ny cc thnh vin hp danh vn phi lin i chu trch nhim v cc ngha v ca Cng ty pht sinh trc khi ng k chm dt t cch thnh vin vi c quan ng k kinh doanh. Thnh vin gp vn: - C th l c nhn hay t chc. - Chu trch nhim hu hn v cc khon n v ngha v ti sn khc ca Cng ty trong phm vi phn vn gp. - Khng c quyn hot ng nhn danh Cng ty, khng c quyn iu hnh Cng ty. - c chia li nhun theo t l qui nh trong iu l Cng ty - Thnh vin gp vn c tip nhn khi c s ng ca tt c cc thnh vin hp danh tr trng hp iu l cng ty c quy nh khc. * T cch thnh vin cng ty hp danh ca thnh vin gp vn chm dt khi: Thnh vin chuyn nhng phn vn gp ca mnh cho ngi khc. c- C cu t chc ca Cng ty: V c bn cc thnh vin c quyn t tho thun vi nhau v vic qun l iu hnh cng ty. Theo quy nh ca lut doanh nghip c cu t chc qun l ca cng ty hp danh do cc thnh vin hp danh tho thun trong iu l cng ty. Tuy nhin vic t chc qun l cng ty hp danh phi tun th cc quy nh v 1 s vn c bn sau: Hi ng thnh vin: l c quan quyt nh cao nht ca Cng ty bao gm tt c cc thnh vin hp danh. Hi ng thnh vin c quyn quyt nh tt c cc hot ng ca Cng ty, khi hp hi ng thnh vin cc thnh vin hp danh c quyn biu quyt ngang nhau.

50

* Quyt nh nhng vn sau phi theo nguyn tc nht tr (c tt c cc thnh vin hp danh chp thun): + C gim c Cng ty. + Tip nhn thnh vin. + Khai tr thnh vin hp danh. + B sung sa i iu l Cng ty. + T chc li, gii th Cng ty. + Hp ng ca Cng ty hp danh vi thnh vin hp danh, vi ngi c lin quan ca thnh vin hp danh. * Quyt nh nhng vn cn li phi c a s thnh vin hp danh chp thun. Tt c cc quyt nh ca HTV s c ghi vo bin bn v phi c lu gi ti tr s chnh ca Cng ty. Gim c Cng ty: do HTV c trong s thnh vin hp danh Nhim v: + Phn cng, iu ho v phi hp cng vic ca cc TVHD. + iu hnh cng vic trong Cng ty. + Thc hin cc cng vic khc theo u quyn ca thnh vin hp danh. d- Vn ca cng ty hp danh - Cng ty hp danh khng c php pht hnh bt k loi chng khon no huy ng vn trong cng chng. - Khi thnh lp cng ty cc thnh vin phi gp vn vo vn iu l ca cng ty. S vn m mi thnh vin cam kt gp vo cng ty phi c ghi r trong iu l cng ty. - Vn iu l ca cng ty hp danh trong 1 s ngnh ngh theo quy nh ca php lut khng c thp hn vn php nh - Cng ty hp danh c th tng vn iu l bng cch tng phn vn gp ca cc thnh vin cng ty hoc kt np thm thnh vin mi vo cng ty theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. - Thnh vin hp danh ch c hon tr phn vn gp khi rt khi cng ty theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. Vic hon tr phn vn gp theo gi tho thun hoc gi c xc nh da trn nguyn tc quy nh trong iu l cng ty. - Thnh vin gp vn c quyn rt phn vn gp ca mnh ra khi cng ty, nu c a s thnh vin hp danh ng . Thnh vin gp vn cng c quyn t do chuyn nhng phn vn gp ca mnh cho ngi khc nu khng tri vi iu l cng ty. 4.2.2. Doanh nghip t nhn. 1. Khi nim doanh nghip t nhn: L doanh nghip do 1 c nhn lm ch v t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v mi hot ng ca doanh nghip. 2. c im ca doanh nghip t nhn: - L doanh nghip khng c t cch php nhn.

51

Do 1 c nhn b vn ra thnh lp v lm ch, ch doanh nghip t nhn c ton quyn qun l Cng ty. - Ch doanh nghip t nhn chu trch nhim v hn v mi khon n ca doanh nghip. - Ch doanh nghip t nhn l i din theo php lut ca doanh nghip. 3- Quyn v ngha v ca doanh nghip t nhn :

- Quyn qun l doanh nghip : ch DNTN c ton quyn quyt nh i vi tt c hot ng kinh doanh ca doanh nghip, c ton quyn quyt nh vic s dng li nhun sau thu ; c th trc tip hoc thu ngi khc qun l iu hnh doanh nghip nhng phi khai bo vi c quan ng k kinh doanh v vn phi chu trch nhim v mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. - Vn u t ca ch doanh nghip : do ch doanh nghip t khai v c ngha v khai bo chnh xc. Ton b vn v ti sn, k c vn vay v ti sn thu a vo hot ng kinh doanh u phi c ghi chp y vo s k ton v bo co ti chnh ca doanh nghip. Trong qu trnh hot ng, ch DNTN c quyn tng hoc gim vn u t ca mnh vo hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Trng hp gim vn u t xung thp hn vn u t ng k, th ch DNTN ch c gim vn sau khi khai bo vi c quan ng k kinh doanh. - Cho thu doanh nghip : Ch DNTN c quyn cho thu ton doanh nghip ca mnh nhng phi bo co bng vn bn km theo bn sao hp ng c cng chng n c quan ng k kinh doanh, c quan thu. Trong thi hn cho thu, ch DNTN vn phi chu trch nhim trc php lut vi t cch l ch s hu doanh nghip. Quyn v trch nhim ca ch s hu v ngi thu i vi hot ng kinh doanh ca doanh nghip c quy nh trong hp ng cho thu. - Bn doanh nghip t nhn : Ch DNTN c quyn bn doanh nghip ca mnh cho ngi khc, nhng vn phi chu trch nhim v tt c cc khon n v cc ngha v ti sn khc m doanh nghip cha thc hin, tr trng hp ngi mua, ngi bn v ch n ca doanh nghip c tha thun khc. Ngi mua doanh nghip phi ng k kinh doanh li theo quy nh ca Lut doanh nghip. - Tm ngng hot ng : ch DNTN c quyn tm ngng hot ng kinh doanh ca doanh nghip, nhng phi bo co bng vn bn v thi hn tm ngng cho c quan ng k kinh doanh v c quan thu. Trong thi hn tm ngng hot ng, ch doanh nghip phi np s thu cn n, vn phi chu trch nhim vi cc ch n, chu trch nhim thc hin hp ng k vi khch hng v ngi lao ng tr trng hp c tha thun khc.
4.2. THNH LP DOANH NGHIP V NG K KINH DOANH:

4.2.1. i tng c quyn thnh lp doanh nghip : Mi c nhn t chc u c quyn thnh lp v qun l doanh nghip tr cc trng hp qui nh ta iu 9 Lut doanh nghip.

52

4.2.2. Trnh t thnh lp doanh nghip v ng k kinh doanh: 1. Chun b h s: Ngi thnh lp doanh nghip phi lp h s ng k kinh doanh v np v phng ng k kinh doanh cp tnh, ni doanh nghip t tr s chnh, h s gm: - n ng k kinh doanh. - iu l cng ty (khng p dng i vi doanh nghip t nhn). - Danh sch thnh vin i vi cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln; danh sch thnh vin hp danh (i vi cng ty hp danh); danh sch c ng sng lp i vi cng ty c phn. - Xc nhn v vn php nh i vi ngnh ngh kinh doanh i hi phi c vn php nh l mc vn ti thiu php lut qui dnh cho tng ngnh ngh kinh doanh nht nh. - Chng ch hnh ngh i vi doanh nghip kinh doanh ngnh ngh phi c chng ch hnh ngh. i vi Cng ty hp danh th tt c cc thnh vin hp danh phi c chng ch hnh ngh. i vi Cng ty TNHH hoc Cng ty c phn th mt trong nhng ngi qun l Cng ty phi c chng ch hnh ngh. i vi Doanh nghip t nhn ch Doanh nghip t nhn phi c chng ch hnh ngh. 2.Tip nhn h s: Phng ng k kinh doanh cp tnh tip nhn h s ng k kinh doanh v trong vng 15 ngy k t ngy nhn h s, Phng ng k kinh doanh cp tnh phi cp Giy chng nhn ng k kinh doanh cho Doanh nghip, hoc nu t chi cp ng k kinh doanh th phi thng bo bng vn bn cho ngi thnh lp doanh nghip bit, nu r l do v yu cu sa i b xung. * iu kin c cp giy chng nhn ng k kinh doanh: + H s ng k kinh doanh hp l + Ngnh ngh kinh doanh khng thuc i tng cm kinh doanh. + Tn doanh nghip c t ng theo quy nh ti khon 1iu 24 lut doanh nghip. + Np l ph ng k kinh doanh. Trong thi hn 7 ngy k t ngy cp Giy chng nhn ng k kinh doanh, c quan ng k kinh doanh phi gi bn sao giy chng nhn cho c quan thu, c quan thng k, c quan qun l ngnh kinh t k thut cng cp, UBND huyn ni doanh nghip t tr s chnh doanh nghip s c t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. 3. Cng khai ho s ra i ca doanh nghip: Trong thi hn 30 ngy k t ngy c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh, Doanh nghip phi ng bo a phng hoc bo hng ngy ca TW trong 3 s lin tip.

53

4.4- GII TH DOANH NGHIP:

4.4.1- Gii th doanh nghip t nhn - Vic gii th DNTN l quyn ca ch doanh nghip, nu ch doanh nghip khng mun kinh doanh na th ch doanh nghip c quyn quyt nh gii th doanh nghip ca mnh vi iukin m bo thanh ton ht cc khon n ca doanh nghip v thanh l ht hp ng k kt . - DNTN cng c th b bt buc gii th nu b thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh. * Th tc gii th DNTN: - Trong thi hn 7 ngy k t ngy quyt nh gii th, ch doanh nghip phi gi quyt nh gii th n phng ng k kinh doanh, cc ch n n ngi c quyn - ngha v - li ch lin quan, v ngi lao ng trong doanh nghip. - Quyt nh gii th phi c nim yt cng khai ti tr s chnh ca doanh nghip, ng bo a phng v bo hng ngy ca TW trong 3 s lin tip sau , ch doanh nghip phi thanh ton cc khon n v gi h s v gii th n c quan ng k kinh doanh. Trong thi hn 7 ngy k t ngy nhn c h s gii th doanh nghip, c quan ng k kinh doanh phi xo tn doanh nghip trong s ng k kinh doanh. 4.4.2. Gii th cng ty: * Cc trng hp gii th Cng ty: - Kt thc thi hn hot ng ghi trong iu l m khng c quyt nh gia hn. - Theo quyt nh ca tt c cc thnh vin hp danh (i vi Cng ty hp danh) ca HTV (i vi Cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln), ca ch s hu ( i vi Cng ty TNHH 1 ch), ca i hi ng c ng (i vi Cng ty c phn). - Cng ty khng cn s thnh vin ti thiu theo qui nh ca php lut trong thi hn 6 thng lin tip. - B thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh. * Th tc: - Thng qua quyt nh gii th. - Trong thi hn 7 ngy k t ngy thng qua quyt nh gii th, Cng ty phi gi quyt nhgii th n c quan ng k kinh doanh, n ch n (km theo phng n thanh ton n), ngi c quyn, ngha v v li ch lin quan, ngi lao ng trong Cng ty. - Quyt nh gii th phi c nim yt cng khai ti tr s chnh, ng bo a phng hoc bo hng ngy TW trong 3 s lin tip. - Thanh l ti sn v thanh ton cc khon n. - Trong thi hn7 ngy k t ngy thanh ton ht s n ca Cng ty, t thanh l phi gi h s v gii th Cng ty n c quan ng k kinh doanh. - Trong thi hn 7 ngy k t ngy nhn c h s v gii th, c quan KKD phi xo tn doanh nghip trong s KKD.

54

*Trng hp b thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh, trong thi hn 6 thng k t ngy b thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh doanh nghip phi tin hnh gii th trnh t th tc nh trn.

CHNG 5 - PHP LUT V U T NC NGOI TI VIT NAM

5.1- KHI QUT CHUNG V U T TRC TIP NC NGOI .

5.1.1- Khi nim v c im ca u t trc tip nc ngoi 1- Khi nim: u t trc tip nc ngoi l vic cc t chc, c nhn nc ngoi, nh u t nc ngoi trc tip a vo Vit Nam vn bng tin hoc bt k ti sn no tin hnh cc hot ng u t theo quy nh ca lut u t nc ngoi ti Vit Nam. 2- c im: - Ni dung ca quan h u t ch bao gm quan h hp tc kinh doanh gia cc nh u t nc ngoi v Vit Nam trn 3 hnh thc c bn + K kt hp ng hp tc kinh doanh + Thnh lp doanh nghip Lin doanh + Thnh lp doanh nghip 100% vn nc ngoi

55

- Ch th: gm bn nc ngoi v bn Vit Nam + Bn nc ngoi: C th l c nhn hoc t chc kinh t + Bn Vit Nam : Cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t Cc bn vin trng hc vin nghin cu trong lnh vc cng ngh, khoa hc k thut, khoa hc t nhin c th tham gia quan h hp tc u t trc tip nc ngoi theo quy nh ca chnh ph. Cc c quan nh nc c thm quyn k kt hp ng xy dng- kinh doanh- chuyn giao (BOT), hp ng xy dng- chuyn giao kinh doanh (BOT), Hp ng xy dng- chuyn giao (BT); gm b, c quan trc thuc chnh ph, UBND Tnh, thnh ph trc thuc trung ng c th tng chnh ph ch nh k kt v thc hin hp ng BOT,BTO,BT vi nh u t nc ngoi. 5.1.2- Cc hnh thc u t Lut u t nc ngoi ca nc ta quy nh 3 hnh thc u t - u t thng qua hp ng hp tc kinh doanh - u t thng qua vic thnh lp doanh nghip lin doanh - u t thng qua vic thnh lp doanh nghip 100% vn nc ngoi 1- Hp ng hp tc kinh doanh: a-Khi nim: L vn bn k kt gia 2 bn hoc nhiu bn tin hnh u t kinh doanh Vit Nam, trong quy nh trch nhim v phn chia kt qu kinh doanh cho mi bn m khng thnh lp php nhn mi. b- c im: - Ch th ca hp ng: gm 2 bn hoc nhiu bn, trong bn Vit Nam c th l mt hoc nhiu doanh nghip Vit Nam thuc nhiu thnh phn kinh t hoc l cc c quan nh nc c thm quyn - Ni dung hp ng: + Cha ng s hp tc kinh doanh ti Vit Nam + Cha ng s phn chia trch nhim v li nhun. - V t chc: Cc bn tham gia quan h hp ng khng b rng buc v mt t chc c th l vic k kt hp ng ny khng dn n thnh lp php nhn mi. c - Ni dung c bn ca hp ng hp tc kinh doanh 1- Tn, a ch, ngi i din c thm quyn ca cc bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh; a ch giao dch hoc a ch ni thc hin d n. 2- Mc tiu v phm vi kinh doanh

56

3- ng gp ca cc bn hp doanh, vic phn chia kt qu kinh doanh, tin thc hin hp ng. 4- Sn phm ch yu, t l xut khu v tiu th trong nc. 5- Thi hn hp ng. 6- Quyn v ngha v ca cc bn hp doanh. 7- Cc nguyn tc ti chnh. 8- Th thc sa i, chm dt hp ng, iu kin chuyn nhng. 9- Trch nhim do vi phm hp ng, phng thc gii quyt tranh chp. Ngoi cc ni dung trn cc bn hp doanh c th tho thun nhng ni dung khc trong hp ng hp tc kinh doanh. Hp ng hp tc kinh doanh phi do i din c thm quyn ca cc bn hp doanh k vo tng trang v k y vo cui hp ng. Hp ng hp tc kinh doanh c hiu lc k t ngy c cp giy php u t. 2- Doanh nghip lin doanh v doanh nghip 100% vn nc ngoi (doanh nghip c vn u t nc ngoi). a- Khi nim doanh nghip c vn u t nc ngoi: Doanh nghip c vn u t nc ngoi ti Vit Nam l hnh thc u t m cc nh u t nc ngoi u t mt phn hoc ton b vn lp ra php nhn mi ti Vit Nam theo quy nh ca lut u t nc ngoi ti Vit Nam nhm thc hin mc tiu chung ca cc nh u t b- c im doanh nghip c vn u t nc ngoi: - L hnh thc u t mang tnh n nh, tnh vng bn v tnh t chc. - c thnh lp di hnh thc cng ty TNHH. iu c ngha l cc nh u t nc ngoi ch chu trch nhim trong phm vi phn vn u t vo doanh nghip i vi cc khon n ca doanh nghip. - Cc nh u t vn nc ngoi c quyn s hu 1 phn hay ton b ti sn ca doanh nghip.

- Doanh nghip c vn u t nc ngoi chu s iu chnh ca lut u t nc ngoi ti Vit Nam.

5.1.3 - Phng thc u t 1- Hp ng BOT, BTO, BT a- Hp ng Xy dng- Kinh doanh - Chuyn giao (BOT): L vn bn k kt gia c quan nh nc c thm quyn ca Vit Nam v cc nh u t nc ngoi xy dng, kinh doanh cng trnh thuc kt cu h tng trong mt thi hn nht nh. Ht thi hn nh u t nc ngoi chuyn giao khng bi hon cng trnh cho nh nc Vit Nam. Vic thu hi vn cng nh li nhun hp l ch c th bng cch khai thc kinh doanh chnh cng trnh trong thi hn nht nh.

57

b-Hp ng Xy dng - Chuyn giao - Kinh doanh: L vn bn k kt gia c quan nh nc c thm quyn ca Vit Nam v nh u t nc ngoi xy dng cng trnh kt cu h tng. Sau khi xy dng xong, nh u t nc ngoi chuyn giao cng trnh cho nh nc Vit Nam, chnh ph Vit Nam dnh cho nh u t quyn kinh doanh cng trnh trong mt thi hn nht nh thu hi vn u t v li nhun hp l nu h mun. c-Hp ng Xy dng - Chuyn giao: L vn bn c k kt gia c quan nh nc c thm quyn ca Vit Nam v nh u t nc ngoi xy dng cng trnh kt cu h tng. Sau khi xy xong nh u t nc ngoi chuyn giao cng trnh cho nh nc Vit Nam, chnh ph Vit Nam to iu kin cho nh u t nc ngoi thc hin d n khc thu hi vn u t v li nhun hp l. 2- u t vo khu ch xut, khu cng nghip, khu cng ngh cao. a- Khu ch xut L khu cng nghip chuyn sn xut hng xut khu, thc hin cc dch v cho sn xut hng xut khu v hot ng xut khu c ranh gii a l xc nh do chnh ph hoc th tng chnh ph cho quyt nh thnh lp. Cc doanh nghip trong khu ch xut gi l doanh nghip ch xut. b- Khu cng nghip: L khu chuyn sn xut hng cng nghip v thc hin cc dch v cho sn xut cng nghip, do chnh ph hoc th tng chnh ph quyt nh thnh lp. Khu cng nghip c ranh gii a l xc nh, khng c dn c sinh sng. c- Khu cng ngh cao L khu tp trung cc doanh nghip cng nghip k thut cao v cc n v hot ng phc v cho pht trin cng ngh cao gm nghin cu - trin khai khoa hc- cng ngh, o to v cc dch v c lin quan. Khu cng ngh cao c ranh gii a l xc nh, do chnh ph hoc th tng chnh ph quyt nh thnh lp
5.2- CC LOI DOANH NGHIP C VN U T NC NGOI

5.2.1- Doanh nghip lin doanh 1- Khi nim v c im a-Khi nim : - Doanh nghip lin doanh l doanh nghip c thnh lp ti Vit Nam trn c s hp ng lin doanh k gia 2 bn hoc nhiu bn tin hnh u t, kinh doanh ti Vit Nam. Trong trng hp c bit, Doanh nghip lin doanh c th c thnh lp trn c s hip nh k kt gia chnh ph Vit Nam v chnh ph nc ngoi.

58

- Doanh nghip lin doanh mi l doanh nghip c thnh lp gia doanh nghip lin doanh c thnh lp ti Vit Nam vi : + Nh u t nc ngoi + Doanh nghip Vit Nam + C s khm cha bnh, gio dc o to, nghin cu khoa hc p ng cc iu kin do chnh ph quy nh + Ngi Vit Nam nh c nc ngoi + Doanh nghip lin doanh, doanh nghip 100% vn nc ngoi c thnh lp ti Vit Nam. b- c im: - Doanh nghip lin doanh c thnh lp di hnh thc cng ty TNHH, cc bn tham gia lin doanh ch chu trch nhim trong phm vi phn vn cam kt gp vo vn php nh ca doanh nghip. - Doanh nghip lin doanh c th do 2 bn hoc nhiu bn hp tc thnh lp. - Doanh nghip lin doanh l doanh nghip lun c vn ca bn nc ngoi u t trc tip bn cnh vn ca bn Vit Nam trong c cu vn php nh ca doanh nghip. - Doanh nghip lin doanh l doanh nghip c thnh lp ti Vit Nam trn c s hp ng lin doanh hoc hip nh gia chnh ph Vit nam v chnh ph nc ngoi. - Doanh nghip lin doanh c t cch php nhn theo php lut Vit Nam, chu s iu chnh ca php lut Vit Nam, l ch th php l c lp, bnh ng vi cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t. 2- C ch qun l ca doanh nghip lin doanh a- Hi ng qun tr: + L c quan lnh o cao nht ca doanh nghip lin doanh, c thm quyn quyt nh mi vic ca doanh nghip lin doanh. +Hi ng qun tr gm: Ch tch, ph ch tch v cc thnh vin khc. Ch tch, ph ch tch v cc thnh vin khc ca Hi ng qun tr c th kim nhim Tng gim c, ph tng gim c v cc chc v khc ca doanh nghip lin doanh. +Thnh vin ca Hi ng qun tr do cc bn lin doanh c theo t l tng ng vi phn vn gp vo vn php nh ca doanh nghip lin doanh. Nu doanh nghip lin doanh ch c 2 bn th mi bn t nht c 2 thnh vin trong hi ng qun tr. Nu doanh nghip lin doanh c 1 bn l Vit nam v nhiu bn nc ngoi hoc ngc li th bn tham gia lin doanh l thiu s c t nht 2 thnh vin trong hi ng qun tr do cc bn tho thun c ra cn cc bn kia mi bn 1 thnh vin. + Nhim k ca Hi ng qun tr do cc bn lin doanh tho thun nhng khng qu 5 nm.

59

+ Trong trng hp thnh lp doanh nghip lin doanh mi, bn doanh nghip lin doanh ang hot ng phi c t nht 2 thnh vin trong hi ng qun tr trong c t nht 1 thnh vin l cng dn Vit Nam i din cho bn lin doanh Vit Nam. + Hi ng qun tr quyt nh nhng vn ca doanh nghip lin doanh thng qua cuc hp ca hi ng qun tr. Cuc hp hi ng qun tr ch hp l khi c mt ca t nht 2/3 thnh vin ca Hi ng qun tr i din cho cc bn tham gia lin doanh tham gia. Nhng vn quan trong nht phi c Hi ng qun tr quyt nh theo nguyn tc nht tr gia cc thnh vin c mt ti cuc hp, l cc vn : B nhim, min nhim tng gim c, ph tng gim c th nht; Sa i, b sung iu l doanh nghip. Nhng vn khc quyt nh theo s ng ca qu bn s thnh vin hi ng qun tr c mt ti phin h chp thun b- Tng gim c v ph tng gim c - Tng gim c v cc ph tng gim c qun l v iu hnh cng vic hng ngy cu doanh nghip lin doanh. Tng gim c l ngi i din theo php lut cho doanh nghip tr trng hp iu l doanh nghip c quy nh khc. Tng gim c hoc ph tng gim c th nht do bn lin doanh Vit Nam c v l cng dn Vit Nam thng tr ti Vit Nam. - Hi ng qun tr phn nh quyn hn v nhim v gia tng gim c v ph tng gim c th nht. Tng gim c chu trch nhim trc hi ng qun tr v hot ng ca doanh nghip lin doanh. Tng gim c cn trao i vi ph tng gim c th nht v mt s vn quan trng nh: +B my t chc + B nhim, min nhim nhn s ch cht + Quyt ton ti chnh hng nm, quyt ton cng trnh + K kt cc hp ng kinh t Trong trng hp c kin khc nhau gia Tng gim c v ph tng gim c th nht th kin ca Tng gim c l quyt nh nhng ph Tng gim c th nht c quyn bo lu kin ca mnh a ra hi ng qun tr xem xt, quyt nh ti phin hp gn nht. 5.2.2- Doanh nghip c 100% vn nc ngoi 1- Khi nimv c im a-Khi nim: Doanh nghip 100% vn u t nc ngoi l doanh nghip thuc s hu ca nh u t nc ngoi, do nh u t nc ngoi thnh lp ti Vit Nam, t qun l v t chu trch nhim v kt qu kinh doanh. b- c im: - C th do 1 t chc, 1 c nhn nc ngoi u t vn thnh lp hoc c th do nhiu t chc, c nhn nc ngoi cng u t vn thnh lp thc hin hot ng kinh doanh.

60

- c t cch php nhn theo php lut Vit Nam, chu s iu chnh ca php lut Vit Nam, l ch th php l c lp, bnh ng vi cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t. - c thnh lp di dng cng ty TNHH , ch chu trch nhim hu hn bng s vn a vo kinh doanh. - Ti sn ca doanh nghip 100% vn nc ngoi thuc quyn s hu ca 1 hoc nhiu t chc c nhn nc ngoi. - Doanh nghip 100% vn nc ngoi do t chc c nhn nc ngoi t qun l v t chu trch nhim v kt qu hot ng kinh doanh. ( Nh nc Vit Nam ch qun l thng qua vic cp giy php u t v kim tra h c thc hin ng php lut hay khng. Nh nc Vit Nam khng can thip vo vic t chc qun l ca doanh nghip 100% vn nc ngoi). 2- C ch qun l ca doanh nghip 100% vn nc ngoi. - Doanh nghip 100% vn nc ngoi thuc quyn s hu ca ch u t nc ngoi do h t quyt nh vic t chc b my qun l iu hnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip. - Ngi i din theo php lut ca doanh nghip 100% vn u t nc ngoi l Tng gim c tr trng hp iu l doanh nghip c quy nh khc. - Ch doanh nghip nu khng c iu kin thng tr ti Vit Nam phi c giy u quyn hp php cho ngi i din c thm quyen thng tr ti Vit Nam. Ngi i din phi ng k ti c quan c thm quyn cp giy php u t.

CHNG 6 - PHP LUT V HP NG KINH T

6.1- KHI NIM HP NG KINH T

6.1.1- Khi nim : Hp ng kinh t l s tho thun bng vn bn, ti liu giao dch gia cc bn k kt v vic thc hin cng vic sn xut trao i hng ho dch v, nghin cu ng dng tin b khoa hc k thut v cc tho thun khc c mc ch kinh doanh vi s quy nh r rng v quyn v ngha v ca mi bn xy dng v thc hin k hoch ca mnh. 6.1.2- c im ca hp ng kinh t - Hp ng kinh t c k kt nhm mc ch kinh doanh Mc ch ny c th hin ni dung cng vic m cc bn tho thun - c im v ch th hp ng: Theo php lnh hp ng kinh t th hp ng kinh t c k kt gia 2 ch th l php nhn hoc t nht mt bn l php nhn cn bn kia c th l c nhn c ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut. Ngoi ra php lnh hp ng kinh t cn quy nh nhng ngi lm cng tc khoa hc k thut, ngh nhn, h kinh t gia nh, h nng dn ng dn c th,

61

cc t chc v c nhn nc ngoi Vit Nam cng c th tr thnh ch th ca hp ng knh t khi h k kt hp ng vi php nhn. - c im v hnh thc ca hp ng Theo iu 1 v iu 11 ca php lnh hp ng kinh t: hp ng phi c k kt bng vn bn hoc bng ti liu giao dch.
6.2- K KT HP NG KINH T TRONG NN KINH T TH TRNG

6.2.1- Cc nguyn tc k kt hp ng kinh t trong nn kinh t th trng Nguyn tc k kt hp ng kinh t l nhng t tng ch o c tnh cht bt buc i vi cc ch th khi k kt v thc hin hp ng kinh t 1-Nguyn tc t nguyn Theo nguyn tc ny 1 hp ng kinh t c hnh thnh phi hon ton da trn c s t nguyn tho thun gia cc ch th ( t do ch) khng do s p t ch ca bt k t chc, c nhn no. Mi s tc ng lm mt tnh t nguyn ca cc bn trong qu trnh k kt u lm nh hng n hiu lc ca hp ng. Quyn t do hp ng bao gm nhng ni dung chnh sau: - T do la chn bn hng - T do tho thun cc iu khon trong hp ng - T do la chn thi im giao kt hp ng Tuy nhin quyn t do k kt hp ng b gii hn bi cc iu kin sau: - Vic k kt hp ng kinh t phi phc v cho hot ng kinh doanh ng k. - Cc bn khng c li dng quyn t do k kt hp ng kinh t hot ng tri php lut. - Vic k kt hp ng kinh t theo ch tiu k hoch php lnh l bt buc, tc l cc n v kinh t c nh nc giao cho ch tiu k hoch php lnh th c ngha v k kt hp ng kinh t thc hin ch tiu k hoch php lnh . 2- Nguyn tc cng c li Trong nn kinh t th trng mi bn tham gia vo quan h hp ng kinh t u xut pht t li ch ring ca mnh. Khi k kt hp ng cc bn cng nhau tho thun nhng iu khon hp ng c li nht cho c hai bn, khng c la di chn p nhau 3- Nguyn tc bnh ng v quyn v ngha v Cc bn tham gia quan h hp ng hon ton bnh ng vi nhau v quyn v ngha v. Quyn v ngha v ca mi ch th bao gi cng tng xng vi nhau, quyn ca bn ny l ngha v ca bn kia v ngc li iu ny th hin ch khi m phn k kt hp ng cc bn u c quyn a ra nhng yu cu ca mnh v c quyn chp nhn hay khng chp nhn yu cu ca bn kia khng bn no c quyn p buc bn no. Quan h hp ng kinh t ch hnh thnh khi cc bn thng nht ch vi nhau v cc iu khon hp ng.

62

Khi quan h hp ng kinh t hnh thnh, cc bn u c ngha v thc hin ng nhng iu cam kt trong hp ng. Bn no khng thc hin hoc thc hin khng ng hp ng u phi chu trch nhim trc bn kia. 5-Nguyn tc khng tri php lut Trong quan h hp ng kinh t cc bn tham gia k kt hp ng kinh t c quyn t do tho thun cc iu khon ca hp ng. Php lut hp ng kinh t tn trng ch ca cc bn. Tuy nhin ch ca cc bn ch c tn trng nu ch ph hp vi php lut. iu c ngha l cc bn c quyn tho thun nhng mi tho thun trong hp ng khng c vi phm iu cm ca php lut m phi ph hp vi cc quy nh ca php lut. 6- Nguyn tc trc tip chu trch nhim ti sn Khi tham gia quan h hp ng kinh t cc bn phi dng chnh ti sn ca mnh m bo vic k kt v thc hin hp ng kinh t. Cc bn c th dng ti sn ca mnh cm c, th chp hoc nh ngi khc bo lnh v ti sn m bo cho vic thc hin hp ng. Nguyn tc ny c ngha trong vic m bo li ch kinh t ca cc bn trong quan h hp ng. 6.2.2- Ch th ca hp ng kinh t Ch th ca hp ng kinh t l cc bn tham gia quan h hp ng kinh t hon ton bnh ng, t nguyn, tho thun xc lp v thc hin nhng quyn v ngha v i vi nhau. Theo quy nh ca php lnh hp ng kinh t th t nht mt bn ch th ca hp ng kinh t phi l php nhn cn bn kia c th l php nhn hoc c nhn c ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut Ngoi cc ch th k trn theo quy nh ca cc iu 42, 43 php lnh hp ng kinh t th vic k kt v thc hin hp ng kinh t gia php nhn vi nhng ngi lm cng tc khoa hc k thut, ngh nhn, h kinh t gia nh, h nng dn, ng dn c th hoc gia php nhn Vit Nam vi cc t chc, c nhn nc ngoi ti Vit Nam cng c p dng cc quy nh ca php lut hp ng kinh t. i din k kt hp ng kinh t Khi tin hnh k kt hp ng kinh t mi bn tham gia quan h hp ng kinh t c 1 i din k vo hp ng kinh t Theo php lnh v hp ng kinh t v ngh nh 17- HBT qui nh chi tit thi hnh php lnh hp ng kinh t th ngi k kt hp ng kinh t phi l ngi i din hp php ca php nhn hoc ngi ng tn ng k kinh doanh i din hp php

63

i vi php nhn : L ngi c b nhim hoc c bu vo chc v ng u php nhn v ng gi chc v . Ngi ng u php nhn l i din ng nhin theo php lut ca php nhn. i vi doanh nghip t nhn: L ch doanh nghip t nhn. Trong trng hp ch doanh nghip t nhn thu ngi khc lm gim c th gim c l i din cho doanh nghip theo hp ng trch nhim gia ch doanh nghip v ngi c thu lm gim c v theo quy nh ca php lut. i vi c nhn c ng k kinh doanh: L ngi ng tn trong giy php kinh doanh. i vi nhng ngi lm cng tc khoa hc, k thut, ngh nhn: L ngi trc tip thc hin cng vic trong hp ng. Nu nhiu ngi cng lm th ngi k vo bn hp ng phi do nhng ngi cng lm c bng vn bn trong c tt c ch k ca nhng ngi v phi nh km theo hp ng kinh t i vi h gia nh nng dn, ng dn, c th: L ch h i vi t chc nc ngoi ti Vit Nam (khng c t cch php nhn) th i din t chc phi c u quyn bng vn bn ca php nhn thnh lp ra t chc ti Vit Nam. i vi c nhn nc ngoi Vit Nam : Bn thn h l ngi k kt cc hp ng kinh t.

i din theo u quyn Theo quy nh ca php lut nu ngi i din theo php lut khng tham gia k kt hp ng c c th u quyn cho ngi khc thay mnh k kt hp ng. Vic u quyn c th l u quyn theo v vic hoc u quyn thng xuyn tuy nhin phi c th hin di hnh thc bng vn bn +i vi doanh nghip c con du ring th vic u quyn khng phi cng chng hoc chng nhn ca UBND cp c thm quyn tr trng hp c bit php lut c quy nh hoc hai bn c tho thun khc. +C nhn c ng k kinh doanh vn bn u quyn phi c chng thc ca c quan cng chng nh nc hoc chng nhn ca UBND cp x, phng, th trn. Ngi c u quyn ch c php hot ng trong phm vi c u quyn v khng c u quyn li cho ngi khc. 6.2.3- Cch thc k kt hp ng 1-K kt trc tip: L cch k kt m cc bn (i din hp php ca cc bn) trc tip gp nhau m phn vi nhau xc nh tng iu khon ca hp ng v cng k vo bn hp ng. Hp ng c coi l hnh thnh v c hiu lc php l t thi im hai bn k vo vn bn hp ng.

64

2-K kt gin tip: L cch k kt m cc bn khng trc tip gp nhau m thng lng m phn vi nhau bng th tn. Cc bn gi cho nhau nhng ti liu giao dch nh cng vn, in bo, n cho hng, n t hng trong cha ng ni dung ca cng vic giao dch. Thng thng vic k kt tun theo trnh t gm 2 bc:

Bc1: Mt bn lp d tho ( ngh) hp ng trong a ra nhng yu cu v ni dung giao dch gi cho bn kia. Ni dung giao dch trong d tho ( ngh ) hp ng phi r rng, chnh xc. Bc2: Bn nhn c ngh hp ng tin hnh tr li cho bn ngh hp ng bng vn bn trong ghi r ni dung chp thun, ni dung khng chp thun, ngh b sung. Nu bn nhn c ngh chp thun ton b cc vn m bn ngh a ra th mi c coi l chp thun. Nu bn nhn c ngh b sung thay i mt s iu khon th coi nh bn ny a ra ngh hp ng mi v li tr thnh bn ngh hp ng . Bn nhn c ngh mi ny cng phi tr li bng vn bn cho bn kia l c chp thun hay khng. Hp ng c k kt bng cch gin tip c coi l hnh thnh v c gi tr php l t khi cc bn nhn c ti liu giao dch th hin s thng nht ch ca cc bn v tt c cc iu khon ca hp ng.

6.2.4- Ni dung hp ng kinh t Hp ng kinh t l s tho thun ca cc bn v vic thit lp thay i hoc chm dt quyn, ngha v ca cc bn trong hot ng kinh doanh. Do ni dung ca hp ng kinh t trc ht l nhng iu khon do cc bn tho thun. Nhng iu khon m cc bn tho thun lm pht sinh, thay i hoc chm dt quyn v ngha v ca cc bn tham gia tho thun. Tuy nhin ni dung ca hp ng kinh t khng ch c nhng iu khon m cc bn tho thun m cn c th bao gm c nhng iu khon m cc bn khng tho thun nhng theo quy nh ca php lut cc bn c ngha v phi thc hin. Ni dung ca hp ng kinh t c chia thnh 3 iu khon nh sau: 1- iu khon ch yu: L nhng iu khon cn bn nht thit phi c trong hp ng. Khi xc lp hp ng kinh t bt buc cc bn phi tho thun v ghi vo vn bn hp ng. Nu thiu nhng iu khon ny th coi nh hp ng kinh t cha c k kt Nh vy iu khon ch yu l nhng iu khon ch yu ca mt hp ng, chng ng vai tr quyt nh n s tn ti ca 1 hp ng.

65

iu 12 php lnh hp ng kinh t quy nh nhng iu khon sau l iu khon ch yu ca hp ng kinh t a- Ngy thng nm k kt hp ng kinh t, tn, a ch, s ti khon v ngn hng giao dch ca cc bn, h tn ngi i din, ngi ng tn ng k kinh doanh. b- i tng ca hp ng kinh t tnh bng s lng, khi lng hoc gi tr quy c tho thun. c- Cht lng chng loi quy cch tnh ng b ca sn phm hng ho hoc yu cu k thut ca cng vic. d- Gi c 2- iu khon thng l: L nhng iu khon m ni dung ca n c quy nh trong cc vn bn php lut. Nhng iu khon ny cc bn c th a vo hp ng m cng c th khng cn a vo hp ng. Nu cc bn khng a nhng iu khon ny vo hp ng th coi nh cc bn mc nhin cng nhn. Nu a vo hp ng nhm tng tm quan trng hoc c th ho th khng c tri php lut. 3- iu khon tu nghi: L nhng iu khon do cc bn t tho thun vi nhau khi cha c quy nh ca php lut hoc c quy nh nhng cc bn c php vn dng linh hot vo hon cnh thc t ca cc bn m khng tri vi php lut. Nhng iu khon ny ch tr thnh ni dung ca hp ng kinh t nu cc bn trc tip tho thun vi nhau.
6.3- Thc hin hp ng kinh t

6.3.1- Cc nguyn tc thc hin hp ng kinh t 1-Nguyn tc chp hnh hin thc Nguyn tc ny i hi cc bn thc hin ng iu khon i tng ca hp ng. 2-Nguyn tc chp hnh ng

Nguyn tc chp hnh ng i hi cc bn phi thc hin ng v y tt c cc iu khon cam kt trong hp ng, tc l tt c cc quyn v ngha v pht sinh t quan h hp ng u phi c thc hin y . C th l thc hin ng i tng, ng cht lng, ng thi gian, ng s lng, ng phng thc thanh ton v cc tho thun khc trong hp ng.
3-Nguyn tc chp hnh hp ng kinh t trn tinh thn hp tc v c li nht cho cc bn. Nguyn tc ny i hi cc bn phi hp tc cht ch vi nhau, thng xuyn theo di v gip nhau thc hin ng v nghim chnh mi iu khon ca hp ng, gip nhau khc phc nhng kh khn trong qu trnh thc hin hp ng kinh t.

66

6.3.2- Cch thc thc hin 1- Thc hin ng iu khon s lng 2- Thc hin ng iu khon cht lng hng ho hoc cng vic 3- Thc hin ng iu khon v thi gian, a im, phng thc giao nhn hng ho. 4- Thc hin ng iu khon gi c thanh ton 6.3.3- Cc bin php m bo thc hin hp ng kinh t Php lut v hp ng kinh t c a ra ba bin php m bo thc hin hp ng kinh t. Vic p dng bin php no l do cc bn quyt nh. Cc bn c th tho thun vi nhau v vic p dng mt trong cc bin php hoc c th kt hp nhiu bin php nu mt bin php khng m bo cho vic thc hin hp ng kinh t. Nu cc bn thy khng cn thit phi p dng cc bin php m bo trong hp ng kinh t th cc bn c quyn khng p dng (tr trng hp php lut bt buc khng p dng i vi 1 s hp ng kinh t). Cc bin php l: 1- Th chp ti sn Th chp ti sn l vic bn c ngha v dng ti sn (ng sn, bt ng sn) hoc gi tr ti sn khc thuc quyn s hu ca mnh m bo thc hin ngha v i vi bn c quyn. Trong trng hp cc bn c ngha v khng thc hin c ngha v, bn c quyn s x l ti sn th chp m bo quyn li ca mnh. Vic th chp phi c lp thnh vn bn v phi c c quan cng chng nh nc chng thc hoc c s xc nhn ca c quan nh nc c thm quyn ni cha c cng chng. Trong vn bn th chp phi ghi r ti sn th chp l ti sn no? Gi tr ca ti sn th chp, tnh trng ti sn th chp, cch x l ti sn th chp. Thng thng khi th chp ti sn, bn th chp vn gi ti sn th chp. Bn nhn th chp gi ton b giy t chng nhn quyn s hu i vi ti sn th chp. Trong thi gian vn bn th chp c hiu lc bn th chp phi m bo gi nguyn gi tr ti sn th chp, khng c bn, tng, cho thu, cho mn, chuyn i ti sn th chp v khng c dng ti sn th chp th chp cho mt ngha v khc trong thi gian vn bn th chp cn hiu lc. 2- Cm c ti sn Cm c l vic bn c ngha v giao ti sn l ng sn thuc quyn s hu ca mnh cho bn c quyn m bo thc hin ngha v pht sinh t hp ng k kt. Vic cm c phi lp thnh vn bn v phi c c quan cng chng chng thc. Trong vn bn cm c phi ghi r ti sn cm c, gi tr ca ti sn cm c, quyn v ngha v ca bn gi ti sn cm c, phng thc x l ti sn cm c, thi hn cm c.

67

Ngi gi vt cm c c ngha v m bo gi nguyn gi tr ca vt cm c v khng c chuyn giao vt cm c cho ngi khc trong thi gian vn bn cm c cn hiu lc. 3- Bo lnh ti sn Bo lnh ti sn l mt bin php m bo thc hin hp ng, trong c nhn hay t chc (ngi bo lnh) cam kt vi bn c quyn trong hp ng l s dng ti sn ca mnh chu trch nhim thay cho ngi c ngha v (ngi c bo lnh) khi ngi ny khng thc hin c ngha v pht sinh t hp ng k. Vic bo lnh phi c lp thnh vn bn, c chng nhn ca cng chng nh nc hoc chng thc ca UBND cp c thm quyn, nu c tho thun hoc php lut c quy nh. Trong vn bn bo lnh phi xc nh r phm vi ca s bo lnh. * Trn y l 3 bin php m bo thc hin hp ng kinh t m php lut v hp ng kinh t ghi nhn cc bn tho thun vi nhau. S tho thun v cc bin php m bo thc hin hp ng ch l nhng iu khon tu nghi. Nu cc bn c tho thun vi nhau v ghi vo hp ng th mi l ni dung ca hp ng v cc bn mi phi thc hin.
6.4- HP NG KINH T V HIU

6.4.1- Hp ng kinh t v hiu: L hp ng c k kt tri vi quy nh ca php lut. Cc quyn v ngha v ca cc bn k kt hp ng ny u khng c gi tr thc hin. 6.4.2- Cc loi hp ng kinh t v hiu: 1- Hp ng kinh t v hiu ton b: L hp ng kinh t c k kt khi c cc du hiu sau: Ni dung ca hp ng kinh t vi phm cc iu cm ca php lut. VD ni dung hp ng kinh t c tho thun sn xut, tiu th hng cm. Mt trong cc bn k hp ng khng c giy php kinh doanh theo quy nh ca php lut thc hin cng vic tho thun trong hp ng. Ngi k hp ng khng ng thm quyn hoc c hnh vi la o. Ngi k hp ng khng ng thm quyn tc l ngi khng phi l i din theo php lut, i din theo u quyn hoc l i din theo u quyn nhng k kt vt qu phm vi u quyn m ni dung k hp ng nm ton b trong phm vi vt qu u quyn Ngi k kt c hnh vi la o l ngi c hnh vi nh gi danh, gi mo giy t, ch k, con du X l hp ng kinh t v hiu ton b:

68

V nguyn tc cc hp ng ny d cc bn cha thc hin, thc hin hay thc hin xong u phi x l theo php lut. C th: - Nu ni dung cng vic trong hp ng cha thc hin th cc bn khng c php thc hin. - Nu ni dung cng vic trong hp ng c thc hin mt phn th cc bn phi chm dt vic thc hin v b x l v ti sn - Nu ni dung cng vic trong hp ng c thc hin xong th cc bn b x l v ti sn. Vic tin hnh x l ti sn phi theo cc nguyn tc sau: - Cc bn c ngha v hon tr cho nhau tt c ti sn nhn c t vic thc hin hp ng. Trong trng hp khng th hon tr bng hin vtth phi bng tin, nu ti sn khng b tch thu theo quy nh ca php lut. - Thu nhp bt hp php phi np vo ngn sch nh nc - Thit hi pht sinh do cc bn gnh chu. 2-Hp ng kinh t v hiu tng phn:

Hp ng kinh t v hiu tng phn l hp ng kinh t c mt phn ni dung vi phm iu cm ca php lut nhng khng nh hng n ni dung cc phn cn li ca hp ng hoc c phn ni dung do ngi c u quyn k hp ng vt qu phm vi u quyn c ngha l ch c phn tho thun tri php lut v phn ni dung k vt phm vi u quyn b v hiu cc phn cn li vn c hiu lc php lut v vn c thc hin bnh thng.

X l hp ng v hiu tng phn Cc bn phi sa i iu khon tri php lut, khi phc cc quyn v li ch chnh ng ca mi bn ng thi b x l theo quy nh ca php lut i vi phn v hiu . Nguyn tc x l hp ng v hiu tng phn ging nh nguyn tc x l hp ng v hiu ton b.
6.5- THAY I, NH CH V THANH L HP NG KINH T

6.5.1- Thay i hp ng kinh t Thay i hp ng kinh t l vic sa i, b sung mt s im ca ni dung hp ng kinh t cho ph hp vi nhim v k hoch sn xut kinh doanh ca cc bn hoc l s thay i ch th hp ng khi c s chuyn giao mt phn hoc ton b nhim v sn xut kinh doanh t mt ch th hp ng kinh t sang mt php nhn hay mt c nhn c ng k kinh doanh. Hp ng kinh t ch c thay i khi c cc bn thng nht ch bng vn bn.

69

6.5.2- nh ch thc hin hp ng kinh t nh ch thc hin hp ng kinh t l s chm dt na chng vic thc hin quyn v ngha v ca cc bn i vi nhau trong hp ng k. Hp ng kinh t c th b nh ch khi: - Bn b vi phm hp ng n phng nh ch thc hin hp ng kinh t nu thy vic tip tc thc hin hp ng khng c li cho mnh trong trng hp mt bn vi phm hp ng v tha nhn s vi phm hoc c c quan to n c thm quyn kt lun l c vi phm. - Cc bn tho thun vi nhau bng vn bn - Hp ng kinh t b coi l v hiu ton b. Mt hp ng b coi l v hiu ton b th ng nhin b nh ch theo kt lun ca to n kinh t c thm quyn hoc t chc trng ti kinh t c cc bn chn. 6.5.3- Thanh l hp ng kinh t Thanh l hp ng kinh t l hnh vi ca cc ch th hp ng kinh t nhm kt thc mt quan h hp ng kinh t. Cc bn phi cng nhau tin hnh thanh l hp ng trong cc trng hp - Hp ng kinh t thc hin xong - Thi hn c hiu lc ca hp ng ht v khng c s tho thun ko di thi hn . - Hp ng kinh t b nh ch hoc hu b. - Hp ng kinh t khng c tip tc thc hin khi thay i ch th m khng c s chuyn giao thc hin hp ng cho ch th mi. - ch th hp ng kinh t l doanh nghip b gii th. Thi hn quy nh cc bn thanh l hp ng l 10 ngy k t ngy pht sinh cc s kin ni trn. Qu thi hn m hp ng khng c thanh l cc bn c quyn yu cu to n kinh t c thm quyn hoc t chc trng ti kinh t gii quyt. Ni dung ca vic thanh l hp ng kinh t gm cc cng vic sau: - Xc minh r mc thc hin ni dung cng vic tho thun trong hp ng ca cc bn, t xc nh ngha v ca cc bn sau khi thanh l hp ng. - Xc nh cc khon thuc trch nhim ti sn, hu qu php l ca cc bn trong quan h hp ng (nu c) do phi thanh l trc khi hp ng ht hiu lc. Tt c cc ni dung phi c ghi nhn bng vn bn v cc bn cng k vo vn bn . K t thi im quan h hp ng coi nh chm dt nhng ring v quyn v ngha v ca mi bn c xc nhn trong vn bn thanh l hp ng vn cn hiu lc php lut cho n khi hon thnh ngha v ca mnh.

70

6.6- TRCH NHIM TI SN TRONG QUAN H HP NG KINH T

6.6.1- Khi nim trch nhim ti sn (trch nhim vt cht) L bin php php l p dng cho cc hnh vi vi phm hp ng kinh t c quy nh sn trong php lnh hp ng kinh t v cc vn bn hng dn thi hnh php lnh. Trch nhim vt cht c hiu l s gnh chu nhng hu qu vt cht bt li ca bn vi phm hp ng kinh t m c php lut quy nh th hin di 2 hnh thc pht vi phm hp ng v bi thng thit hi. Quy nh ch trch nhim vt cht trong quan h hp ng kinh t c tc dng rt ln trong vic iu chnh cc quan h hp ng kinh t nhm m bo n nh cc quan h hp ng kinh t m bo trt t trong qun l kinh t, khi phc li ch ca bn b vi phm, gio dc thc php lut v phng nga cc vi phm php lut v hp ng kinh t 6.6.2- Cn c pht sinh trch nhim vt cht 1- C hnh vi vi phm hp ng kinh t Hnh vi vi phm l hnh vi ca mt bn x s tri vi nhng quy nh ca php lut hoc tri vi ni dung cam kt. l hnh vi khng thc hin hoc thc hin khng ng, khng y nhng ngha v tho thun trong hp ng 2- C thit hi thc t xy ra i bi thng thit hi bn b vi phm phi chng minh c bn vi phm gy ra thit hi cho mnh. Nhng thit hi phi l thit hi vt cht v thc t, tnh ton c. Mi thit hi phi vt cht v khng tnh ton c u khng l c s i bi thng. 3- C mi quan h nhn qu gia hnh vi vi phm v thit hi thc t Mi quan h nhn qu gia hnh vi vi phm v thit hi thc t c hiu l mi quan h bin chng, mi quan h ni ti, tt yu gia hnh vi vi phm hp ng v thit hi thc t xy ra. Thit hi xy ra l hu qu tt yu ca hnh vi vi phm ny v hnh vi vi phm ny tt yu lm pht sinh thit hi . Mun i bn vi phm bi thng thit hi cho mnh, bn b vi phm phi chng minh c mi quan h nhn qu gia hnh vi vi phm v thit hi thc t xy ra. 4- C li Bn vi phm phi c li trong vic khng thc hin hoc thc hin khng ng hp ng. Li p dng ch trch nhim vt cht khi vi phm hp ng kinh t l li suy on, ngha l khi mt bn khng chp hnh hoc chp hnh khng ng, khng y hp ng trong khi c iu kin thc hin c th ng nhin b coi l c li. Nh vy pha bn kia khng cn phi chng minh li m ch cn chng minh l bn ng s khng chp hnh hoc chp hnh khng ng, khng y hp ng. Khi c y nhng cn c trn, bn vi phm phi chu trch nhim vt cht. Bn vi phm hp ng c xt gim hoc min hon ton trch nhim ti sn trong cc trng hp sau y:

71

+ Gp thin tai ch ho v cc tr lc khch quan khc khng th lng trc c v thi hnh mi bin php khc phc + Phi thi hnh lnh khn cp ca c quan nh nc c thm quyn do th tng chnh ph, trng ban chng lt bo Trung ng, ch tch UBND Tnh, thnh ph trc thuc Trung ng v cp tng ng k. + Do bn th 3 vi phm hp ng kinh t vi bn vi phm, nhng bn th 3 khng phi chu trch nhim ti sn trong 2 trng hp trn. + Do vi phm hp ng kinh t ca 1 bn l nguyn nhn dn n s vi phm hp ng kinh t ca bn kia 6.6.3- Cc hnh thc trch nhim vt cht 1- Pht vi phm hp ng L mt ch ti tin t m bn vi phm hp ng phi tr cho bn b vi phm. Ch ti pht hp ng c th c p dng i vi tt c cc hnh vi vi phm hp ng m khng cn tnh n vic vi phm gy ra thit hi hay cha. Hnh thc ch ti ny ch cn 2 iu kin l c hnh vi vi phm v c li. Tin pht hp ng do 2 bn tho thun trong khung hnh pht i vi tng loi vi phm theo quy nh ca php lut. Theo iu 29 php lnh hp ng kinh t, mc pht chung i vi cc loi vi phm hp ng kinh t l t 2%- 12% gi tr phn hp ng b vi phm. Theo php lnh hp ng kinh t v ngh nh s 17 -HBT ngy 16/1/1990 vic tho thun v mc pht trong hp ng phi ph hp vi khung pht ca tng loi hp ng kinh t v tng loi vi phm hp ng kinh t. Ring vi phm ngha v thanh ton khng p dng cc khung pht trn m p dng mc li sut tn dng qu hn ca ngn hng v khng hn ch mc ti a. C th : -Nu vi phm v cht lng pht t 3% n 12% gi tr hp ng kinh t b vi phm v cht lng. -Vi phm v thi gian thc hin hp ng pht 2% gi tr phn hp ng kinh t b vi phm thi hn thc hin cho 10 ngy lch u tin; pht thm t 0,5% n 1% cho mi t 10 ngy tip theo cho n mc tng s cc ln pht khng qu 8% gi tr hp ng kinh t b vi phm thi im 10 ngy lch u tin. Trong trng hp hon ton khng thc hin hp ng k th b pht n mc 12% gi tr hp ng. -Vi phm ngha v tip nhn sn phm hng ho, cng vic hon thnh theo hp ng pht 4% gi tr hp ng hon thnh m khng c tip nhn cho 10 ngy lch u tin v pht thm 1 % cho mi t 10 ngy tip theo, cho n khi tng s cc ln pht khng qu 12% gi tr phn hp ng hon thnh v khng c tip nhn thi i 10 ngy lch u tin, - Vi phm ngha v thanh ton th p dng mc pht bng li sut tn dng qu hn ca ngn hng nh nc Vit Nam, tnh t ngy ht thi hn thanh ton.

72

Trong trng hp php lut cha c quy inh mc pht, cc bn c quyn tho thun v mc pht bng t l % gi tr hp ng b vi phm hoc bng 1 s tin tuyt i. Trong trng hp hp ng khng ghi mc pht th p dng theo khung pht m php lut quy nh. 2- Bi thng thit hi L ch ti ti sn dng b p nhng thit hi thc t v ti sn cho bn b thit hi. Cn c pht sinh bi thng thit hi i hi phi y 4 yu t : - C hnh vi vi phm hp ng - C thit hi thc t xy ra - C mi quan h nhn qu gia hnh vi vi phm hp ng kinh t v thit hi thc t - C li ca bn vi phm. Trong thit hi thc t xy ra khng th thiu c. Mc bi thng thit hi khng c quy nh sn m theo nguyn tc thit hi bao nhiu th bi thng by nhiu. Nhng thit hi thc t m bn vi phm hp ng phi bi thng cho bn b thit hi gm: - Gi tr ti sn b mt mt, h hng bao gm c tin li phi tr cho ngn hng; Cc khon thu nhp m l ra trong iu kin bnh thng bn b vi phm cng s thu c. - Cc chi ph hn ch thit hi, do vi phm hp ng gy ra m bn vi phm phi chu.
- Tin pht v bi thng thit hi m bn b vi phm phi tr cho ngi khc do li ca bn vi phm hp ng gy ra.

73

CHNG 7 : PHP LUT V PH SN DOANH NGHIP I.- Khi nim ph sn doanh nghip : 1. nh ngha ph sn doanh nghip : Theo iu 2 lut ph sn quy nh: " Doanh nghip lm vo tnh trng ph sn l doanh nghip gp kh khn hoc b thua l trong hot ng kinh doanh sau khi p dng cc bin php ti chnh cn thit m vn mt kh nng thanh ton n n hn". xem xt mt doanh nghip c lm vo tnh trng ph sn hay khng phi cn c vo 2 iu kin: - Mt kh nng thanh ton n n hn - Hin tng mt kh nng thanh ton n n hn khng cn l hin tng nht thi m rt trm trng thuc v bn cht v v phng cu cha. 2. Du hiu : iu 3 ngh nh s 189-CP ngy 23/12/1994 c th ho khi nim doanh nghip lm vo tnh trng ph sn nh sau: Doanh nghip c coi l c du hiu lm vo tnh trng ph sn ni ti iu 2 lut ph sn doanh nghip, nu kinh doanh b thua l trong 2 nm lin tip n mc khng tr c cc khon n n hn, khng tr lng cho ngi lao ng theo tho c lao ng v hp ng lao ng trong 3 thng lin tip. Khi xut hin du hiu lm vo tnh trng ph sn nu trn, doanh nghip phi p dng cc bin php ti chnh cn thit nh sau rr khc phc tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn nh : - Cc phng n t chc li sn xut kinh doanh, qun l cht ch cc khon chi ph, tm kim th trng tiu th sn phm. - C bin php x l hng ho tn kho, vt t tn ng. - Thu hi cc khon n v ti sn b chim dng. - Thng lng vi cc ch n hon n, mua n, bo lnh n, gim n, xo n.

74

- Tm kim cc khon ti tr v cc khon vay mi trang tri n c v u t i mi cng ngh. Sau khi p dng cc bin php ti chnh cn thit nu trn m vn gp kh khn, khng khc phc c tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn th doanh nghip lm vo tnh trng ph sn v phi c x l ph sn theo quy nh ca php lut. Nh vy, du hiu php l cn bn ca tnh trng ph sn l mt kh nng thanh ton n n hn, ph sn l bc cui cng sau khi doanh nghip tm cc bin php cu vn tnh hnh nhng khng thnh cng. 3. Phn loi ph sn : * Cn c vo tnh cht ca s ph sn - Ph sn trung thc: L s ph sn do nhng nguyn nhn c thc gy ra - Ph sn gian tr : L s ph sn do ngi kinh doanh sp t trc bng nhng th on gian di nhm chim ot ti sn ca ch n * Cn c vo i tng n yu cu tuyn b ph sn - Ph sn t nguyn: L do pha doanh nghip t n yu cu tuyn b ph sn khi thy mnh mt kh nng thanh ton n n hn v khng cn cch no khc phc tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn . - Ph sn bt buc : L do ch n n yu cu to n tuyn b ph sn i vi doanh nghip mc n, bn thn doanh nghip khng mun b tuyn b ph sn. 3- So snh gii th doanh nghip v ph sn doanh nghip Gii th Ph sn

L do Rng hn nh Hp hn: + Gii th khi kt thc thi hn Qu trnh ph sn bao gi cng bt hot ng c ghi trong iu ngun t vic doanh nghip lm n l thua l ko di dn n tnh trng + Gii th khi hon thnh mc mt kh nng thanh ton n n hn tiu hoc xt thy mc tiu ra khng th t c + B thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh Thm quyn Doanh nghip t quyt nh; C To kinh t - To n nhn dn Tnh, quan c thm quyn cho php To n nhn dn ti cao. thnh lp quyt nh; Ngi quyt nh cho php thnh lp doanh nghip nh nc quyt nh

75

L th tc hnh chnh

Th tc L th tc t php do to n tin hnh theo quy nh cht ch ca php lut ph sn doanh nghip.

Vic x l cc quan h ti sn Vic phn chia ti sn phi tin Vic phn chia gi tr ti sn li l hnh trc khi gii th doanh khu cui ca qu trnh thi hnh quyt nghip nh tuyn b ph sn ca to n Hu qu php l Bao gi cng dn n vic chm Khng phi lc no cng dn n dt s tn ti ca mt doanh chm dt s tn ti ca doanh nghip v xo tn ng k kinh nghip m doanh nghip c th thay doanh. i ch s hu, vn tip tc hot ng Thi ca nh nc i vich s hu, ngi qun l Khng t ra Cm m nhim chc v ti bt k doanh nghip no t 1 n 3 nm tr trng hp bt kh khng i vi (Gim c, ch tch v thnh vin ca HQT) II.- Lut ph sn doanh nghip : 1. Phm vi p dng : iu 1- Lut ph sn doanh nghip quy nh : " Lut ny p dng i vi cc doanh nghip thuc mi hnh thc s hu c thnh lp v hot ng theo php lut nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam khi lm vo tnh trng ph sn". Doanh nghip thuc mi hnh thc s hu trong nn kinh t nc ta gm: - Doanh nghip nh nc - Doanh nghip ca t chc chnh tr x hi - Doanh nghip t nhn - Cng ty TNHH - Cng ty c phn - Doanh nghip c vn u t nc ngoi - Hp tc x 2 - i tng c quyn v ngha v np n yu cu tuyn b ph sn a- Ch n: Ch n c 3 loi - Ch n c bo m: L ch n m quyn i n ca h c bo m bng ti sn ca doanh nghip mc n - Ch n c bo m mt phn : L ch n c khon n c bo m bng ti sn ca doanh nghip mc n m gi tr ti sn bo m t hn khon n

76

- Ch n khng c bo m: L ch n c khon n khng c bo m bng ti sn ca doanh nghip mc n Theo Lut ph sn doanh nghip th ch c ch n khng c bo m v ch n c bo m 1 phn mi c quyn np n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip. iu kin cc ch n np n yu cu tuyn b ph sn l sau thi gian 30 ngy k t ngy gi giy i n n hn m khng c thanh ton Cc ch n khi lm n phi np l ph b- i din cng on (hoc i din ngi lao ng ni cha c t chc cng on) iu kin cng on np n yu cu tuyn b ph sn l: - Khi doanh nghip khng tr lng cho ngi lao ng trong 3 thng lin tip - Khi c ngh quyt ca cng on v vic tuyn b ph sn Khc v cc ch n i din cng on (hoc i din ngi lao ng ni cha c t chc cng on) khi np n khng phi tm ng ph. c- Ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip. Trong trng hp thc hin cc bin php khc phc kh khn v ti chnh m doanh nghip mc n vn khng thot khi tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn th ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip c ngha v phi t np n yu cu tuyn b ph sn. d. To n : Trong khi gii quyt cc v n c lin quan n doanh nghip, nu pht hin doanh nghip lm vo tnh trng ph sn th To n thng bo cho cc ch n, doanh nghip bit np n yu cu gii quyt vic tuyn b ph sn doanh nghip. 3. C quan c thm quyn gii quyt yu cu tuyn b ph sn. - To kinh t TAND cp tnh, thnh ph trc thuc T c thm quyn gii quyt vic tuyn b ph sn doanh nghip i vi nhng doanh nghip c tr s chnh t trn a phng mnh. - TAND ti cao c thm quyn gii quyt khiu ni i vi quyt nh ca To n cp tnh v tuyn b ph sn doanh nghip. - Phng thi hnh n thuc S t php, Cc qun l thi hnh n dn s thuc B t php l c quan c thm quyn thi hnh quyt nh ph sn doanh nghip. 4. Trnh t th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip : a. Th l n v iu tra v kh nng thanh ton n ca doanh nghip : - Cc i tng c quyn v ngha v np n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip gi n n To n ni t tr s chnh ca doanh nghip yu cu gii quyt vic tuyn b ph sn doanh nghip. + Nu l ch n : km theo n phi c bn sao giy i n, cc ti liu lin quan n vic gii quyt tranh chp cc khon n, cc ti liu chng minh tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn ... + Nu l doanh nghip mc n : km theo n l cc ti liu nh danh sch ch n, bo co tnh hnh kinh doanh 06 thng trc khi mt kh nng thanh ton n

77

n hn ; bo co quyt ton v thuyt trnh chi tit tnh hnh ti chnh 02 nm cui; bo co v cc bin php ti chnh cn thit p dng khc phc ... - To n th l n phi vo s v cp cho ngi np n giy bo nhn c n . Trong 7 ngy k t ngy th l, to n phi thng bo cho doanh nghip mc n bit km theo bn sao n v cc ti liu khc c lin quan. b. M th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip : * iu kin m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip : - Doanh nghip b lm vo tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn do hai l do l gp kh khn hoc b thua l trong hot ng kinh doanh. Doanh nghip phi chng minh c cc khon thua l l ng, l hp php, khng c du hiu ca ph sn gian tr. - Doanh nghip p dng cc bin php ti chnh cn thit m vn gp kh khn, khng khc phc c tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn. - Nu l doanh nghip nh nc trc tip phc v quc phng, an ninh v dch v cng cng quan trng phi c kin bng vn bn ca Th tng Chnh ph hoc ca th trng c quan nh nc ra quyt nh thnh lp doanh nghip v vic khng p dng cc bin php cn thit phc hi kh nng thanh ton n n hn ca doanh nghip. - C h s yu cu tuyn b ph sn doanh nghip hp l, bao gm n, bn sao giy i n, cc giy t ti liu chng minh doanh nghip mt kh nng thanh ton n n hn. - C chng t chng minh ngi np n np tin tm ng l ph theo quy nh ca php lut. * Quyt nh m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip : Trong thi hn 30 ngy k t ngy th l n , chnh to kinh t to n nhn dn cp tnh phi xem xt v ra mt trong 2 quyt nh: + Quyt nh khng m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn, nu xt thy khng cn c. + Quyt nh m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn trong n nh thi im ngng thanh ton n ca doanh nghip, ch nh thm phn v t chc qun l ti sn gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip. Trong quyt nh ny phi nu r l do m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip; n nh thi im ngng thanh ton n ca doanh nghip ; h tn ca Thm phn ph trch v cc nhn vin T qun l ti sn c ch nh. Quyt nh ny c ng bo a phng v bo T trong 3 s lin tip. * Vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip c tin hnh thng qua hot ng ca to kinh t m trc tip l thm phn v t qun l ti sn. Tu thuc vo tnh cht v quy m ca v kin , chnh to To kinh t cp tnh ch nh 1 thm phn hoc mt tp th gm 3 thm phn gii quyt. * To n s n nh thi im ngng thanh ton n : ( bo v con n khng phi tr li nhng khon n cha n hn v bo v quyn li ca ch n cm con n thc hin 1 s hnh vi thanh ton cho bt k ch n no. * Trong thi hn 60 ngy k t ngy ng bo quyt nh ca to n v m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip cc ch n phi gi

78

giy i n doanh nghip v phi cung cp nhng ti liu , chng c chng minh v s n hnh thnh danh sch ch n . c. Hi ngh ch n , ho gii v t chc li doanh nghip c.1 Hi ngh ch n: Vic t chc hi ngh ch n trc ht l nhm bo m cho vic gii quyt 1 cch bnh ng li ch kinh t ca cc ch n trong quan h vi doanh nghip b yu cu ph sn v gia h vi nhau. Hi ngh ch n ch c triu tp trong giai on xem xt gii quyt yu cu tuyn b ph sn, do thm phn triu tp v ch tr. Thi gian hp hi ngh ln u l 30 ngy k t ngy kho s danh sch i n. Thnh phn gm: - Nhng i tng c tn trong danh sch ch n - i din cng on hay i din ngi lao ng ni cha c t chc cng on (Ch c quyn biu quyt khi tham gia hi ngh ch n vi t cch l ch n lng). - Ngi bo lnh sau khi tr n thay cho doanh nghip mc n. - i din hp php ca doanh nghip mc n (Tham gia trnh by phng n ho gii v gii php t chc li doanh nghip. Hi ngh ch n ch hp l khi c s tham gia ca qu na s ch n i din cho t nht 2/3 tng s n khng c bo m tham gia Hi ngh ch n c th c hon 1 ln nu ri vo 1 trong 2 iu kin - Khng qu na s ch n i din cho t nht 2/3 tng s n khng c bo m tham gia - a s ch n c mt biu quyt hon hp Trong vng 30 ngy k t ngy hi ngh ch n ln 1 b hon thm phn phi triu tp li hi ngh ch n ln 2 . Nu triu tp li m hi ngh ch n vn khng thnh do khng s lng tham gia nh quy nh th to n ra quyt nh nh ch vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip. Ni dung ca hi ngh ch n : Ch yu bn v gii quyt v 2 vn chnh - Xem xt thng qua phng n ho gii, gii php t chc li hot ng kinh doanh ca doanh nghip - Tho lun v kin ngh vi thm phn v phn chia ti sn ca doanh nghip nu khng c phng n ho gii hoc phng n ho gii khng c thng qua.

c.2- Ho gii v gii php t chc li hot ng kinh doanh ca doanh nghip Vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip khng phi bao gi cng kt thc bng vic chm dt hot ng ca doanh nghip v phn chia gi tr ti sn cn li ca doanh nghip m cn c phng thc khc l ho gii v t chc li hot ng kinh doanh ca doanh nghip.

79

Mc ch ca phng thc ny l tm gii php duy tr doanh nghip to c hi doanh nghip mc n vt qua tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn thay v b tuyn b ph sn. Ngay sau khi ra quyt nh m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn, thm phn phi yu cu ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip xy dng phng n ho gii v cc gii php t chc li kinh doanh. Ni dung ca phng n gm: - Cc kin ngh v hon n, gim n, xo n, mua n, bo lnh n v cc bin php khc phc tnh trng mt kh nng thanh ton n n hn, cng nh nhng cam kt v thi hn, mc v phng thc thanh ton n n hn ca doanh nghip. - Cc bin php t chc li hot ng kinh doanh ca doanh nghip Trong thi hn 60 ngy k t ngy c yu cu phng n phi c gi cho to n Ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip phi trnh by phng n ho gii v cc gii php t chc li kinh doanh ti hi ngh ch n v tr li cht vn ca cc ch n. Nu phng n ho gii v gii php t chc hot ng kinh doanh ca doanh nghip c hi ngh ch n thng qua th thm phn ra quyt nh cng nhn bin bn ho gii thnh v tm nh ch vic gii quyt yu cu tuyn b ph sn. d. Tuyn b ph sn v phn chia gi tr ti sn ca doanh nghip

d.1-Quyt nh tuyn b ph sn Thm phn To kinh t cp tnh c thm quyn ra quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip trong cc trng hp: - Doanh nghip mc n khng c phng n ho gii v cc gii php t chc li hot ng kinh doanh khi c n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip ca ch n v to n c quyt nh m th tc tuyn b ph sn doanh nghip. - Ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip khng c mt hi ngh ch n trnh by phng n ho gii v cc gii php t chc li sn xut kinh doanh. - Hi ngh ch n khng thng qua phng n ho gii v gii php t chc li sn xut kinh doanh ca doanh nghip. - Ht thi hn t chc li hot ng kinh doanh m doanh nghip vn kinh doanh khng c hiu qu v cc ch n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip. - Trong thi hn t chc li hot ng kinh doanh, doanh nghip vi phm nghim trng nhng tho thun ti hi ngh ch n v ch n yu cu tuyn b ph sn. - Trong qu trnh gii quyt vic ph sn doanh nghip m ch doanh nghip t nhn b trn hoc b cht v ngi tha k t chi tha k hoc khng c ngi tha k. Quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip c gi n ch n, doanh nghip b ph sn v Vin Kim st nhn dn cng cp.

80

Quyt nh tuyn b ph sn c th b khiu ni ( i vi cc ch n v doanh nghip b tuyn b ph sn) v khng ngh (i vi Vin kim st). Thi hn khiu ni v khng ngh l 30 ngy k t ngy c quyt nh. Quyt nh ny phi c ng bo a phng v bo hng ngy ca trung ng trong 3 s lin tip. Thi hn ng bo chm nht l 10 ngy k t ngy quyt nh c hiu lc. d.2- Phn chia gi tr ti sn ca doanh nghip b tuyn b ph sn. Vic phn chia ti sn ca doanh nghip c tin hnh sau khi xc nh r ti sn ca doanh nghip. Ti sn ca doanh nghip gm: - Ti sn c nh v ti sn lu ng ca doanh nghip ang c trong doanh nghip - Tin hoc ti sn gp vn lin doanh, lin kt vi c nhn, doanh nghip hoc t chc khc. - Tin hoc ti sn ca doanh nghip m c nhn, t chc, doanh nghip khc ang n hoc chim ot. - Ti sn ang cho thu hoc cho mn. - Cc quyn v ti sn. - Ring i vi doanh nghip t nhn th ti sn ca doanh nghip cn bao gm c ti sn ca ch doanh nghip t nhn khng trc tip dng vo hot ng kinh doanh. Ti sn ca doanh nghip b tuyn b ph sn gi l ti sn ph sn. Th t u tin phn chia ti sn - Cc khon l ph, cc chi ph theo quy nh ca php lut cho vic gii quyt ph sn doanh nghip. - Cc khon n lng, tr cp thi vic, bo him x hi theo quy nh ca php lut v cc quyn li khc theo tho c lao ng tp th v hp ng lao ng k. - Cc khon n np thu - Cc khon n cho cc ch n trong danh sch ch n. Khi phn chia gi tr ti sn ca doanh nghip b tuyn b ph sn, c th c 3 tnh hung xy ra : - Nu gi tr ti sn cn li ca doanh nghip ph sn cn thanh ton cc khon n cho cc ch n th mi ch n u c thanh ton s n ca mnh - Nu gi tr ti sn cn li ca doanh nghip ph sn khng thanh ton cc khon n cho cc ch n th mi ch n c thanh ton mt phn cc khon n ca mnh theo t l tng ng. Nu vn cn tha th phn cn li thuc + Ch doanh nghip nu l doanh nghip t nhn + Cc thnh vin cng ty nu l cng ty + Ngn sch nh nc nu l doanh nghip nh nc

81

e. Thi hnh quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip Theo Lut ph sn doanh nghip ca Vit Nam th c quan c thm quyn t chc thi hnh quyt nh tuyn b ph sn l phng thi hnh n thuc s t php ni doanh nghip c tr s chnh. t chc vic thi hnh quyt nh tuyn b ph sn ca doanh nghip, trng phng thi hnh n phi ra quyt nh thnh lp t thanh ton ti sn v ch nh mt chp hnh vin ph trch t ny. Sau khi thanh ton ht ti sn ph sn th t trng t thanh ton ti sn phi lm bo co v vic thi hnh quyt nh tuyn b ph sn gi cho trng phng thi hnh n ng thi nim yt ti tr s phng thi hnh n. Sau 15 ngy k t ngy nim yt nu khng c ch n no khiu ni th trng phng thi hnh n ra quyt nh kt thc vic thi hnh quyt nh tuyn b ph sn. Bo co thi hnh quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip phi c gi cho To n quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip Cc qun l thi hnh n C quan ng k kinh doanh xo tn doanh nghip trong s ng k kinh doanh f. Hu qu ca vic tuyn b ph sn doanh nghip Quyt nh tuyn b ph sn dn n vic chm dt s tn ti ca doanh nghip Gim c, ch tch v cc thnh vin hi ng qun tr doanh nghip b tuyn b ph sn khng c m ng gi chc v ny bt k doanh nghip no trong thi hn t 1 n 3 nm.

82

QUY TRNH GII QUYT YU CU TUYN B PH SN

n
Np n

To kinh t - TAND t nh th l
Khng

C du hi u ph s n Quy t nh m yu cu tuyn b ph sn DN

Quy t nh khng m yu cu tuyn b ph sn DN

Khi u ni

Quy t nh khng m yu cu tuyn b

ng bo T, a phng

Ch nh thm phn Thnh lp t qun l ti sn n nh thi im ngng thanh ton ng bo Kho danh sch ch n
Khng

trong 3

H i ngh ch n hp l l n 1

H i ngh ch n hp l

nh ch gii quyt

Ho gi i v a ra gi i php t chc l i

83

Khng thnh

Ho gi i thnh

N G B O

Quyt nh tuyn b ph sn DN

Khng ngh, khi u ni quyt nh tuyn b ph sn DN

Ra quyt nh phc thm

Thi hnh quyt nh tuyn b

CHNG 8 - GII QUYT TRANH CHP TRONG KINH DOANH

8.1- KHI NIM TRANH CHP TRONG KINH DOANH V CC HNH THC GII QUYT TRANH CHP TRONG KINH DOANH

8.1.1 Khi nim tranh chp trong kinh doanh Tranh chp kinh t l nhng bt ng gia cc ch th pht sinh trong qu trnh thc hin ngha v ca mnh. N l nhng tranh chp ny sinh trong qu trnh sn xut kinh doanh. 8.1.2- Yu cu ca vic gii quyt tranh chp trong kinh doanh 1-Nhanh chng v dt khot hn ch ti a s gin on ca qu trnh sn xut kinh doanh. 2-m bo dn ch trong qu trnh gii quyt tranh chp 3-Bo v uy tn ca cc bn trn thng trng 4-m bo cc yu t b mt trong kinh doanh 5-t hiu qu thi hnh cao nhm bo v mt cch c hiu qu li ch hp php ca cc bn. 8.1.3- Cc hnh thc gii quyt tranh chp trong kinh doanh 1-Thng lng: L hnh thc gii quyt tranh chp thng khng cn n vai tr tc ng ca bn th 3. c im c bn ca hnh thc gii quyt tranh chp ny l cc bn cng nhau bn bc, tho thun t gii quyt cc bt ng. 2-Ho gii : L hnh thc gii quyt tranh chp vi s tham gia ca bn th 3 ng vai tr lm trung gian h tr hoc thuyt phc cc bn tranh chp tm kim cc gii php nhm chm dt xung t hoc bt ho. Cng nh thng lng ho gii l gii php t nguyn tu thuc vo s la chn ca cc bn tham gia tranh chp.

84

3- Gii quyt tranh chp kinh t bng trng ti: L hnh thc gii quyt tranh chp thng qua hot ng ca trng ti vi t cch l bn th 3 c lp nhm chm dt xumg t bng vic a ra mt phn quyt buc cc bn tham gia tranh chp phi thc hin 4- Gii quyt tranh chp kinh t bng to n : L hnh thc gii quyt tranh chp do c quan to n ca nh nc thc hin. Thng thng th hnh thc gii quyt tranh chp thng qua to n c tin hnh khi m vic p dng bin php thng lng hoc ho gii khng c hiu qu v cc bn tranh chp cng khng tho thun a v tranh chp ra gii quyt ti trng ti.
8.2- GII QUYT TRANH CHP TRONG KINH DOANH THNG QUA TO N

8.2.1- Khi nim v n kinh t: V n kinh t l nhng tranh chp kinh t do 1 trong cc bn khi kin ra to n yu cu to n bo v quyn v li ch hp php ca mnh. 8.2.2- C cu t chc v thm quyn ca to n trong vic gii quyt cc v n kinh t 1- C cu t chc ca to n C cu t chc ca to n

To n NDTC

To hnh s

To dn s

...

To ki nh t To n ND cp t nh

To hnh ch nh

...

To hnh s

To dn s

...

To ki nh t

To hnh chnh

...

To n ND cp huyn

85

trung ng : Trong to n nhn dn ti cao bn cnh to phc thm , to hnh s, to dn s ... c to kinh t l mt trong cc to chuyn trch c nhim v gii quyt cc v n kinh t. Trong To phc thm ca to n NDTC c cc thm phn kinh t chuyn trch gii quyt theo th tc phc thm nhng v n kinh t v gii quyt khiu ni i vi quyt nh ca to n cp di v tuyn b ph sn doanh nghip theo quy nh ca php lut a phng: Ch c to n nhn dn cp tnh mi c to kinh t chuyn trch cn to n nhn dn cp huyn khng c to kinh t chuyn trch m ch c thm phn kinh t chuyn trch gii quyt cc v n kinh t. 2- Thm quyn ca to n trong vic gii quyt cc v n kinh t

Thm quyn ca to n trong vic gii quyt cc v n kinh t c th phn thnh: - Thm quyn theo cp - Thm quyn theo lnh th - Thm quyn theo s la chn ca nguyn n a- Thm quyn ca to n theo cp c quy nh nh sau:

Thm quyn ca to n nhn dn cp huyn : To n nhn dn cp huyn, qun, th x, thnh ph thuc Tnh c thm quyn gii quyt theo th tc s thm cc v n v tranh chp hp ng kinh t m gi tr tranh chp di 50 triu ng v khng c nhn t nc ngoi.

Thm quyn ca to n nhn dn cp Tnh: - To kinh t thuc to n nhn dn cp Tnh, thnh ph trc thuc trung ng xt x theo th tc + s Thm nhng v n kinh t tr nhng v n thuc thm quyn ca to n nhn dn cp huyn ( trong trng hp cn thit th to kinh t to n nhn dn cp tnh c th ly ln gii quyt v n kinh t thuc thm quyn ca to n nhn dn cp huyn. + Phc thm nhng v n kinh t m bn n, quyt nh s thm cha c hiu lc php lut ca to n cp huyn b khng co, khng ngh thep quy nh ca php lut t tng. - U ban thm phn ca to n cp tnh xem xt gii quyt theo trnh t gim c thm hoc ti thm i vi nhng bn n hoc quyt nh ca to n nhn dn cp huyn b khng ngh .

86

 Thm quyn ca to n nhn dn ti cao To n nhn dn ti cao khng xt x s thm bt k mt v n kinh t no m ch xt x phc thm, gim c thm hoc ti thm. - Phc thm l vic ta n nhn dn cp trn xem xt li bn n v quyt nh s thm cha c hiu lc php lut ca to n nhn dn cp di khi c khng co hoc khng ngh theo quy nh ca php lut. - Gim c thm: L giai on c bit ca t tng kinh t trong to n cp trn kim tra tnh hp php, tnh c cn c ca nhng bn n v quyt nh c hiu lc php lut ca to n cp di trn c s khng ngh ca ngi c thm quyn. - Ti thm kinh t l mt giai on t tng c bit trong to n cp trn kim tra tnh hp php v tnh c cn c i vi nhng bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n cp di nu pht hin nhng tnh tit mi quan trng lm thay i ni dung ca v n trn c s khng ngh ca ngi c thm quyn. b- Thm quyn ca to n theo lnh th: To c thm quyn xt x s thm cc v n kinh t l to n ni b n c tr s hoc c tr. Trong trng hp v n ch lin quan n bt ng sn th to n ni c bt ng sn gii quyt. c- Thm quyn theo s la chn ca nguyn n. Nguyn n c quyn la chn to n yu cu gii quyt v n trong mt s trng hp. - Khng bit r tr s hoc ni c tr ca b n th nguyn n c th yu cu to n ni c ti sn, tr s hoc ni c tr cui cng ca b n gii quyt v n. - Nu v n pht sinh do vi phm hp ng kinh t th nguyn n c th yu cu to n ni thc hin hp ng gii quyt v n. - Nu v n pht sinh t hot ng ca chi nhnh doanh nghip th nguyn n c th yu cu to n ni doanh nghip c tr s hoc ni c chi nhnh gii quyt v n. - Nu cc b n c tr s hoc ni c tr khc nhau th nguyn n c th yu cu to n ni c tr s hoc ni c tr ca mt trong cc b n gii quyt v n. - Nu v n khng ch lin quan n bt ng sn th nguyn n c th yu cu to n ni c bt ng sn ni c tr s hoc c tr ca b n gii quyt v n. - Nu v n lin quan n bt ng sn nhiu ni dung khc nhau th nguyn n c th yu cu to n mt trong cc ni gii quyt v n. Trong cc trng hp trn nguyn n chn to n no th to n c thm quyn gii quyt v n.

87

8.2.3- Cc nguyn tc c bn trong vic gii quyt cc v n kinh t. 1- Nguyn tc tn trng quyn t nh ot ca cc ng s . Th hin: - Cc bn tranh chp c quyn t nh ot la chn hnh thc gii quyt tranh chp thch ng. To n ch tham gia gii quyt nu cc ng s yu cu - Cc bn c th u quyn cho lut s hoc ni ngi khc thay mt mnh m khng cn trc tip phi tham gia t tng. - Cc bn c quyn t ho gii trc to, rt n kin, thay i ni dung khi kin, quyn xut b sung chng c... 2- Nguyn tc bnh ng trc php lut. 3- Nguyn tc to n khng tin hnh iu tra m ch xc minh, thu nhp chng c. Khi gii quyt cc v n kinh t, to n ch yu cn c vo cc chng c m ng s c ngha v cung cp v chng minh bo v quyn li ca mnh. Trong trng hp quyn li b vi phm m ng s khng yu cu to n gii quyt th to khng c trch nhim gii quyt. 4- Nguyn tc ho gii. Khi c tranh chp cc ng s t ho gii vi nhau khi khng ho gii c mi yu cu to n can thip. Ngay c khi ng s yu cu to n gii quyt cc ng s cng vn c quyn ho gii. Trong qu trnh gii quyt v n to n c trch nhim tin hnh ho gii cc bn tho thun vi nhau v vic gii quyt v n. Ch khi no to khng th ho gii c mi cn a ra phn quyt. 5- Nguyn tc gii quyt v n kinh t nhanh chng kp thi. 6- Nguyn tc xt x cng khai. Xt x cng khai l mt trong nhng nguyn tc c bn trong hot ng ca to n. Vic xt x cc v n kinh t cng phi tun theo nguyn tc ny. Nhng trong mt s trng hp nht nh cc v n kinh t c th c xt x kn. 8.2.4- Th tc gii quyt cc v n kinh t 1- Khi kin v th l v n kinh t. a- Khi kin: Php lut quy nh: quyn khi kin mt v n l quyn ca c nhn hoc php nhn c t cch ca mt ch th kinh doanh v c quyn v li ch hp php b tranh chp hoc b xm phm. khi kin v n kinh t, ngi khi kin phi lm n yu cu to n gii quyt v n kinh t trong thi hn 6 thng k t ngy pht sinh tranh chp. Nu qu thi hn trn ng s mt quyn khi kin. Km theo n kin phi c cc ti liu chng minh cho cc yu cu ca nguyn n.

88

 To bc n kin trong cc trng hp sau: - Ngi khi kin khng c quyn khi kin. - Thi hn khi kin ht. - S vic c gii quyt bng bn n hoc quyt nh c hiu lcphp lut ca to n hoc cu c quan c thm quyn khc. - S vic c cc bn tho thun trc l phi gii quyt theo th tc trng ti. b- Th l v n: L vic thm phn chp nhn n ca ngi khi kin v ghi vo s th l v n ca to n gii quyt. To n s th l v n vi nhng iu kin sau: - Ngi khi kin c quyn khi kin. - S vic thuc thm quyn gii quyt ca to n. - n kin c gi ng thi hiu khi kin. - Nguyn n np tm ng n ph. - S vic cha c gii quyt bng bn n hoc c hiu lc php lut ca to n hoc c quan c thm quyn khc. - S vic khng c cc bn tho thun trc l phi quyt theo th tc trng ti. 2- Chun b xt x: Sau khi th l v n, to kinh t phi tin hnh chun b xt x. Thi hn chun b xt x l 40 ngy k t ngy th l v n. i vi cc v n phc tp thi hn ny c th c ko di nhng khng qu 60 ngy. Trong cng tc chun b xt x to kinh t phi tin hnh cc cng vic ch yu sau: - Thng bo vic kin: Trong thi hn 10 ngy k t ngy th l v n, to n phi thng bo cho b n, ngi c quyn li, ngha v lin quan bit ni dung n kin. Trong thi hn 10 ngy k t ngy c thng bo b n v ngi c quyn li ngha v lin quan phi gi cho to n kin ca mnh bng vn bn v n kin v cc ti liu khc c lin quan n vic gii quyt v n. - Xc minh thu thp chng c: Trong t tng kinh t chng c ch yu do ng s cung cp khi thc hin ngha v chng minh ng thi l quyn chng minh ca mnh. Tuy nhin m bo vic xt x v n kinh t c chnh xc to n c th tin hnh thu thp chng c lm sng t cc tnh tit cu v n. - Ho gii: Trc khi m phin to gii quyt cc v n kinh t to n phi tin hnh ho gii cc ng s c th tho thun vi nhau v vic gii quyt v n. Nu ng s tho thun c vi nhau v gii quyt v n th to n lp bin bn ho gii thnh. Trong thi hn 10 ngy m cc bn khng thay i th to n ra quyt nh cng nhn s tho thun ca cc ng s v quyt nh ny c hiu lc php lut. Trng hp cc ng s khng th tho thun c th to n lp bin bn ho gii khng thnh v ra quyt nh a v n ra xt x.

89

 Kt thc giai on chun b xt x thm phn c phn cng ch to c quyn ra mt trong nhng quyt nh sau: - a v n ra xt x. - Tm nh ch vic gii quyt v n. - nh ch vic gii quyt v n To quyt nh tm nh gii quyt v n trong cc trng hp sau: - Nguyn n hoc b n l c nhn cht, php nhn gii th m cha c c nhn php nhn tha k quyn v ngha v t tng. - ht thi hn xt x m mt trong cc ng s khng th c mt v l do chnh ng. - Cha tm c a ch ca b n hoc b n b trn. - Cn i kt qu gii quyt v n hnh s, dn s v v n kinh t khc. - c to th l n yu cu tuyn b ph sn doanh nghip m doanh nghip l ng s ca v n. - Trong khi ang gii quyt v n c lin quan n doanh nghip pht hin doanh nghip lm vo trnh trng ph sn. To quyt nh nh ch vic gii quyt v n trong cc trng hp sau: - Ngi khi kin rt n kin. - Nguyn n d c triu tp hp l n ln th 2 m vn vng mt. - Nguyn n hoc b n l c nhn cht, php nhn gii th m quyn v ngha v ca h khng c c nhn ,php nhn tha k. - S vic c gii quyt bng bn n hoc quyt nh c hiu lc php lut ca to n hoc ca c quan c thm quyn khc nhau. - Thi hn khi kin ht trc ngy th l v n. - S vic khng thuc thm quyn gii quyt ca to. - c quyt nh ca to n m th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh nghip m doanh nghip l ng s ca v n. 3- Phin to s thm. Theo quyt nh ca php lut, trong thi hn 10 ngy k t ngy c quyt nh a v n ra xt x, to n phi m phin to trong trng hp c l do chnh ng th thi hn khng qu 20 ngy. Phin to s thm c tin hnh di s iu hnh ca mt Hi ng xt x gm 2 thm phn v 1 hi thm v vi s c mt ca cc ng s ngi lm chng, ngi phin dch, ngi gim nh v kim sot vin (nu Vin kim sot c yu cu kim tra phin to). Th tc tin hnh: - Bt u phin to.

90

Xt hi ti phin to. Tranh lun ti phin to. Ngh n. Tuyn n. Hon chnh bin bn phin to.

4- Th tc phc thm. Phc thm v n kinh t l vic to n cp trn xem xt li bn n, quyt nh s thm ca to n cp di cha c hiu lc php lut b khng co, khng ngh theo quyt nh ca php lut. ng s hoc ngi i din ng s c quyn khng co i vi bn n, quyt nh s thm cha c hiu lc php lut. Thi hn khng co l 10 ngy k t ngy to n tuyn n hoc ra quyt nh . Vin trng Vin kim sot cng cp hoc trn mt cp c quyn khng ngh, thi hn khng ngh l 10 ngy (i vi Vin kim sot cng cp) hoc 20 ngy (i vi Vin kim sot cp trn) k t ngy to tuyn n hoc ra quyt nh. 5- Th tc xem xt li bn n v quyt nh c hiu lc php lut. a- Gim c thm. Thm quyn gim c thm bao gi cng thuc v to n cp trn trc tip ca to n ra bn n, quyt nh xt x gim c thm. C th: - U ban thm phn To n nhn dn cp Tnh gim c thm nhng v n, bn n c hiu lc ca To n nhn dn cp huyn b khng ngh. - To kinh t - To n nhn dn ti cao gim c thm nhng v n m bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca To thuc to n nhn dn ti cao b khng ngh. - U ban thm phn To n nhn dn ti cao gim c thm nhng v n m bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca cc to thuc to n nhn dn ti cao b khng ngh. - Hi ng thm phn To n nhn dn ti cao gim c thm nhng v n , quyt nh ca u ban thm phn to n nhn dn ti cao b khng ngh. Khch th ca quyn khng ngh theo th tc Gim c thm: Nhng bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n cp di trn c s khng ngh ca nhng ngi c thm quyn. Cn c khng ngh: - C s vi phm nghim trng th tc t tng - Kt lun trong bn n quyt nh khng ph hp vi nhng tnh tit khch quan ca v n. - Cc sai lm nghim trng trong vic p dng php lut

91

 Nhng ngi sau y c quyn khng ngh theo th tc gim c thm - Chnh n ta n ti cao, Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao c quyn khng ngh cc bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n cc cp. - Ph chnh n ta n ti cao, Ph Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao c quyn khng ngh cc bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n nhn dn a phng - Chnh n To n nhn dn cp tnh, Vin trng VKS nhn dn cp tnh c quyn khng ngh cc bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n nhn dn cp huyn Thi hn khng ngh l 9 thng k t ngy bn n, quyt nh c hiu lc php lut Hi ng xt x c quyn: - Bc khng ngh v gi nguyn bn n, quyt nh c hiu lc php lut, nu thy rng khng ngh khng c cn c. - Sa i mt phn hoc ton b bn n, quyt nh c hiu lc php lut b khng ngh. - Hu bn n, quyt nh b khng ngh xt x s thm hoc phc thm li trong trng hp c s vi phm nghim trng th tc t tng, hoc vic xc minh thu thp chng c ca to n cp di khng y m to n cp gim c thm khng th b sung c. - Hu bn n, quyt nh b khng ngh v nh ch vic gii quyt v n theo nhng cn c nh ch gii quyt v n kinh t. b- Th tc ti thm. Khch th ca quyn khng ngh theo th tc ti thm: L Nhng bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n cp di trn c s khng ngh ca nhng ngi c thm quyn. Cn c khng ngh: - Mi pht hin c tnh tit quan trng ca v n m ng s khng th bit c khi gii quyt v n. - C c s chng minh kt lun ca ngi gim nh, li dch ca ngi phin dch l khng ng s tht hoc c s gi mo bng chng. - Ngi tin hnh t tng c tnh lm sai lch h s v n. - Bn n, quyt nh ca to n hoc quyt nh ca c quan nh nc m to n da vo gii quyt v n b hu b. Ngi c thm quyn khng ngh: - Chnh n ta n nhn dn ti cao, Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao c quyn khng ngh cc bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n cc cp. - Chnh n To n nhn dn cp tnh, Vin trng VKS nhn dn cp tnh c quyn khng ngh cc bn n, quyt nh c hiu lc php lut ca to n nhn dn cp huyn Thm quyn xt x theo th tc ti thm: Ging nh th tc gim c thm. Hi ng xt x c quyn: - Gi nguyn bn n, quyt nh c hiu lc php lut - Hu bn n, quyt nh c hiu lc php lut xt x s thm li.

92

- Hu bn n, quyt nh c hiu lc php lut v nh ch vic gii quyt v n theo nhng cn c nh ch gii quyt v n kinh t.
8.3- GII QUYT TRANH CHP KINH DOANH THNG QUA TRNG TI.

8.3.1- Gii quyt tranh chp trong kinh doanh thng qua trng ti kinh t 1- Trng ti kinh t. - L mt t chc x hi ngh nghip c thm quyn gii quyt cc tranh chp kinh t theo quyt nh ca php lut. - Trng ti kinh t c t chc di hnh thc trung tm trng ti kinh t. - Trung tm trng ti kinh t c ch tch v ph ch tch do cc trng ti vin ca trung tm bu ra. - Trung tm trng ti kinh t ch c thnh lp khi c t nht 5 trng ti vin l sng lp vin. 2- Thm quyn ca trng ti kinh t Gii quyt cc tranh chp - Pht sinh hp ng kinh t gia : +Php nhn vi php nhn + Php nhn vi Doanh nghip t nhn + Doanh nghip t nhn vi Doanh nghip t nhn +Doanh nghip t nhn vi c nhn kinh doanh - Pht sinh gia cng ty vi cc thnh vin ca cng ty v gia cc thnh vin ca cng ty vi nhau lin quan n vic thnh lp, hot ng, gii th cng ty. - Cc tranh chp lin quan n vic mua bn c phiu, tri phiu Thm quyn ca trng ti kinh t khng c xc lp theo vng lnh th cho nn v nguyn tc cc bn c quyn la chn bt k trung tm no gii quyt tranh chp khng ph thuc vo ni t tr s hoc ni c tr ca cc bn. 3- T tng trng ti kinh t. Trng ti ch " Xt x" 1 ln T tng trng ti kinh t khng quy nh nguyn tc xt x cng khai nh to n m xt x b mt ch nhng ngi c mi mi c tham d phin hp. T tng trng ti khng theo nguyn tc xt x tp th m bng 1 trng ti vin do ng s la chn Vic gii quyt tranh chp kinh t theo t tng bao gm cc giai on sau: - Nguyn n gi n yu cu gii quyt tranh chp n mt trung tm trng ti kinh t km theo vn bn tho thun ca cc bn v vic a v tranh chp ra gii quyt trung tm trng ti kinh t . (Trung tm trng ti kinh t ch nhn n yu cu gii quyt tranh chp nu trc hoc sau khi xy ra tranh chp cc bn c tho

93

thun bng vn bn v vic a v tranh chp ra gii quyt ti chnh trung tm trng ti kinh t ). - Trong mt thi hn 7 ngy k t ngy nhn c n yu cu, th k trung tm trng ti kinh t phi gi bn sao n yu cu ca nguyn n v danh sch trng ti vin cho b n ng thi n nh thi hn b n phi gi vn bn tr li cho trung tm trng ti kinh t. - Trong trng hp v tranh chp do mt hi ng trng ti gii quyt th mi bn chn mt trng ti vin v 2 trng ti vin s chn mt trng ti vin th 3 lm ch tch Hi ng trng ti nu cc trng ti vin do cc bn ch nh khng chn c trng ti vin th 3 th ch tch trung tm s ch nh Trong trng hp cc bn tho thun v tranh chp do mt trng ti vin gii quyt th hai bn thng bo thun chn mt trng ti vin nu khng tho thun c s do ch tch trung tm ch nh. - Trng ti vin tin hnh cc cng vic cn thit cho vic gii quyt tranh chp nh nghin cu h s, nghe cc bn trnh by, trng cu gim nh .. - T chc phin hp gii quyt tranh chp. - Vic gii quyt v tranh chp c kt thc bng quyt nh 4- Hiu lc ca phn quyt Quyt nh gii quyt ca hi ng trng ti hoc ca trng ti vin c hiu lc thi hnh khng b khng co, khng ngh nhng trong trng hp quyt nh trng ti khng c mt bn chp hnh th bn kia c quyn yu cu to n nhn dn c thm quyn xt x theo th tc gii quyt cc v n kinh t. 8.3.2- Gii quyt tranh chp trong kinh doanh thng qua trng ti kinh t quc t 1- Trng ti kinh t quc t - L mt b phn t bn cnh phng cng nghip thng mi Vit Nam (VCCI) c thnh lp trn c s st nhp gia hi ng trng ti ngoi thng v hi ng trng ti hng hi - Quy ch hot ng ca trng ti Quc t do VCCI ph chun v c bn ph hp vi thng l quc t - Trung tm trng ti quc t l 1 t chc phi li nhun. Trng ti vin bao gm nhng ngi (k c ngi nc ngoi) c kin thc v kinh nghim trong lnh vc php lut, ngoi thng, u t ti chnh, ngn hng, vn ti, bo him v nhng lnh vc khc do VCCI chn vi nhim k 4 nm. - Hin nay Vit Nam mi c 1 trung tm duy nht ti H Ni. 2- Thm quyn Trung tm trng ti quc t c thm quyn

94

 Gii quyt cc tranh chp pht sinh t cc quan h kinh t quc t nh tranh chp pht sinh t cc hp ng mua bn ngoi thng, cc hp ng u t, du lch, vn ti v bo him quc t, chuyn giao cng ngh, tn dng v thanh ton quc t khi m mt hay cc bn ng s l th nhn hay php nhn nc ngoi Gii quyt cc tranh chp pht sinh t nhng quan h trong nc nu cc bn ng s tho thun a ra trung tm trng ti quc t Vit Nam gii quyt. (Trung tm trng ti quc t c m rng thm thm quyn ny theo quyt nh s 144/TTg ngy 16/2/96 3- Nguyn tc t tng Nguyn tc t do nh ot : Nguyn tc ny th hin cc bn ng s c quyn t do la chn + Trng ti vin: Mi bn ng s c quyn chn mt hoc ngh ch tch Trung tm trng ti chn h mt trng ti vin trong danh sch trng ti vin ca trung tm trng ti quc t Vit Nam. 2 trng ti vin do 2 bn ng s thng nht chn trng ti vin th 3. Ba trng ti vin c chn hp thnh u ban trng ti trong trng ti vin th 3 lm ch tch. Trong trng hp 2 trng ti vin c la chn khng thng nht c vi nhau v vic chn trng ti vin th 3 th ch tch trung tm trng ti quc t s ch nh. Cc bn ng s cng c th thng nht chn mt trng ti vin hoc ngh ch tch trung tm trng ti quc t ch nh mt trng ti vin ng ra gii quyt v tranh chp. Trong trng hp ny trng ti vin duy nht c chn thc hin nhim v nh 1 u ban trng ti + la chn ngn ng, a im Nguyn tc m bo s c lp ca trng ti vin trong hot ng xt x Vic thc hin nguyn tc ny nhm m bo tnh khch quan trong ton b qu trnh gii quyt tranh chp. Ni dung ca nguyn tc ny th hin trn 2 kha cnh: + Khng c bt c ai c quyn can thip vo hot ng ca trng ti vin + Cc trng ti vin hon ton bnh ng vi nhau trong hot ng xt x.

4- Hiu lc ca phn quyt Kt qu gii quyt tranh chp c th l mt tho thun ho gii hoc 1 phn quyt trng ti. Phn quyt ca trng ti quc t l chung thm khng th khng co trc bt c To n hay t chc no khc. Cc bn phi t nguyn thi hnh trong thi hn c quy nh trong phn quyt. Nu phn quyt khng c t nguyn thi hnh trong thi hn c quy nh th s p dng cc bin php cng ch.

95

96