Professional Documents
Culture Documents
Chng 9
MCH KHUCH I CNG SUT
(Power Amplifier)
Mch khuch i cng sut c nhim v to ra mt cng sut ln kch thch ti. Cng sut ra c th t vi trm mw n vi trm watt. Nh vy mch cng sut lm vic vi bin tn hiu ln ng vo: do ta khng th dng mch tng ng tn hiu nh kho st nh trong cc chng trc m thng dng phng php th. Ty theo ch lm vic ca transistor, ngi ta thng phn mch khuch i cng sut ra thnh cc loi chnh nh sau: - Khuch i cng sut loi A: Tn hiu c khuch i gn nh tuyn tnh, ngha l tn hiu ng ra thay i tuyn tnh trong ton b chu k 360o ca tn hiu ng vo (Transistor hot ng c hai bn k ca tn hiu ng vo). - Khuch i cng sut loi AB: Transistor c phn cc gn vng ngng. Tn hiu ng ra thay i hn mt na chu k ca tn hiu vo (Transistor hot ng hn mt na chu k - dng hoc m - ca tn hiu ng vo). - Khuch i cng sut loi B: Transistor c phn cc ti VBE=0 (vng ngng). Ch mt na chu k m hoc dng - ca tn hiu ng vo c khuch i. - Khuch i cng sut loi C: Transistor c phn cc trong vng ngng ch mt phn nh hn na chu k ca tn hiu ng vo c khuch i. Mch ny thng c dng khuch i cng sut tn s cao vi ti cng hng v trong cc ng dng c bit. Hnh 9.1 m t vic phn loi cc mch khuch i cng sut.
Trng Vn Tm
IX-1
Mch in T
Trng Vn Tm
IX-2
Mch in T
. Kho st xoay chiu: Khi a tn hiu vi vo ng vo (hnh 9.2), dng IC v in th VCE (tn hiu ra) s thay i quanh im iu hnh Q. Vi tn hiu ng vo nh (hnh 9.4), v dng in cc nn thay i rt t nn dng in IC v in th VCE ng ra cng thay i t quanh im iu hnh. Khi tn hiu ng vo ln, ng ra s thay i rt ln quanh im tnh iu hnh. Dng IC s thay i quanh gii hn 0mA v VCC/RC. in th VCE thay i gia hai gii hn 0v v ngun VCC (hnh 9.5).
Trng Vn Tm
IX-3
Mch in T
. Kho st cng sut: - Cng sut cung cp c nh ngha: Pi(dc) = VCC . ICQ (9.1) - Cng sut ng ra ly trn ti, trong trng hp ny l RC, c nh ngha:
Trng Vn Tm
IX-4
Mch in T
. Hiu sut ti a: Ta thy trong mch cng sut loi A, VCE c th thay i ti a: VCE(p-p) max = VCC Dng IC thay i ti a: IC(p-p) max = VCC/RC Cng sut ra ti a:
Trng Vn Tm
IX-5
Mch in T
Bin th s lm tng hoc gim in th hay dng in (tn hiu xoay chiu) ty vo s vng qun ca cun s cp v th cp. y ta xem bin th nh l tng ngha l truyn 100% cng sut. Nu gi N1, N2, v1, v2, I1, I2 ln lt l s vng qun, in th tn hiu xoay chiu, dng in tn hiu xoay chiu ca cun s cp v th cp. Ta c:
Trng Vn Tm
IX-6
Mch in T
. ng thng ly in: Nu ta xem bin th l tng, ngha l ni tr bng 0. Nh vy khng c in th mt chiu gim qua cun s cp nn VCEQ = VCC. . Do ng thng ly in tnh l ng thng song song vi trc tung IC v ct trc honh VCE ti im c tr s bng VCC. Giao im ca ng thng ly in tnh v c tuyn ra IB tng ng l im iu hnh Q.
Trng Vn Tm
IX-7
Mch in T
Pi(dc) = VCC . ICQ Cng sut tiu tn trong bin th v transistor cng sut l: PQ = Pi(dc) - Po(ac) Hiu sut ca mch c nh ngha:
Cng sut cung cp: (cng sut vo) Ta c: Pi(dc) = VCC . IDC Trong IDC l dng in trung bnh cung cp cho mch. Do dng ti c c hai bn k nn nu gi IP l dng nh qua ti ta c:
Trng Vn Tm
IX-9
Mch in T
. Cng sut tiu tn trong transistor cng sut: Tiu tn trong 2 transistor:
Trng Vn Tm IX-10 Mch in T
P2Q = Pi(dc) - Po(ac) Vy cng sut tiu tn trong mi transistor cng sut:
Cng sut tiu tn ti a ca 2 transistor cng sut khng xy ra khi cng sut ng vo ti a hay cng sut ng ra ti a. Cng sut tiu tn s ti a khi in th hai u ti l:
Trng Vn Tm
IX-11
Mch in T
9.4.1 Mch khuch i cng sut Push-pull lin lc bng bin th:
Dng mch c bn nh sau:
Trng Vn Tm
IX-12
Mch in T
- Trong bn k dng ca tn hiu, Q1 dn. Dng i1 chy qua bin th ng ra to cm ng cp cho ti. Lc ny pha ca tn hiu a vo Q2 l m nn Q2 ngng dn. - n bn k k tip, tn hiu a vo Q2 c pha dng nn Q2 dn. Dng i2 qua bin th ng ra to cm ng cung cp cho ti. Trong lc pha tn hiu a vo Q1 l m nn Q1 ngng dn. Ch l i1 v i2 chy ngc chiu nhau trong bin th ng ra nn in th cm ng bn cun th cp to ra bi Q1 v Q2 cng ngc pha nhau, chng kt hp vi nhau to thnh c chu k ca tn hiu.
Thc t, tn hiu ng ra ly c trn ti khng c trn vn nh trn m b bin dng. L do l khi bt u mt bn k, transistor khng dn in ngay m phi ch khi bin vt qua in th ngng VBE. S bin dng ny gi l s bin dng xuyn tm (crossover). khc phc, ngi ta phn cc VB dng mt cht (th d transistor NPN) transistor c th dn in tt ngay khi c tn hiu p vo chn B. Cch phn cc ny gi l phn cc loi AB. Ch l trong cch phn cc ny dn in ca transistor cng sut khng ng k khi cha c tn hiu
B
Ngoi ra, do hot ng vi dng IC ln, transistor cng sut d b nng ln. Khi nhit tng, in th ngng VBE gim (transistor d dn in hn) lm dng IC cng ln hn, hin tng ny chng cht dn n h hng transistor. khc phc, ngoi vic phi gii nhit y cho transistor, ngi ta mc thm mt in tr nh (thng l vi ) hai chn E ca transistor cng sut xung mass. Khi transistor chy mnh, nhit tng, IC tng tc IE lm VE tng dn n VBE gim. Kt qu l transistor dn yu tr li.
Trng Vn Tm
IX-13
Mch in T
Ngoi ra, ngi ta thng mc thm mt in tr nhit c h s nhit m (thermistor) song song vi R2 gim bt in th phn cc VB b tr khi nhit tng.
Cng ging nh mch dng bin th, mch cng sut khng dng bin th mc nh trn vp phi s bin dng cross-over do phn cc chn B bng 0v. khc phc, ngi ta cng phn cc mi cho cc chn B mt in th nh (dng i vi transistor NPN v m i vi transistor PNP). n nh nhit, 2 chn E cng c mc thm hai in tr nh.
Trng Vn Tm
IX-14
Mch in T
Trong thc t, tng cng sut ca mch, ngi ta thng dng cc cp Darlington hay cp Darlington_cp hi tip nh c m t hnh 9.18 v hnh 9.19.
Trng Vn Tm
IX-15
Mch in T
cng sut.
- D1 v D2 ngoi vic n nh in th phn cc cho 2 transistor cng sut (gi cho in th phn cc gia 2 chn B khng vt qu 1.4v) cn c nhim v lm ng lin lc cp tn hiu cho Q2 (D1 v D2 c phn cc thun). - Hai in tr 3.9( n nh hot ng ca 2 transistor cng sut v phng din nhit . - T 47F to hi tip dng cho Q2, mc ch nng bin ca tn hiu tn s thp (thng c gi l t Boostrap). - Vic phn cc Q1 quyt nh ch lm vic ca mch cng sut. 9.4.3.2 Mch cng sut vi tng khuch i in th l op-amp Mt mch cng sut dng AB vi op-amp c m t nh hnh 9.21: - Bin tr R2: dng chnh in th offset ng ra (chnh sao cho ng ra bng 0v khi khng c tn hiu vo). - D1 v D2 phn cc thun nn: VB1= 0.7v VB2= - 0.7v
Trng Vn Tm IX-16 Mch in T
- in th VBE ca 2 transistor cng sut thng c thit k khong 0.6v, ngha l gim th qua in tr 10 l 0.1v. - Mt cch gn ng dng qua D1 v D2 l:
Nh vy ta thy khng c dng in phn cc chy qua ti. - Dng in cung cp tng cng: In = I1 + I + IC = 1.7 + 9.46 + 10 = 21.2 mA (khi cha c tn hiu, dng cung cp qua op-amp 741 l 1.7mA -nh sn xut cung cp). - Cng sut cung cp khi cha c tn hiu: Pin (standby) = 2VCC . In (standby) = (12v) . (21.2) = 254 mw - khuch i in th ca mch:
Trng Vn Tm
IX-17
Mch in T
- in th nh qua ti: Vo(p) = 0.125 . 8 = 1v - Khi Q1 dn (bn k dng ca tn hiu), in th nh ti chn B ca Q1 l: VB1(p) = VE1(p) + 0.7v = 2.25 + 0.7 = 2.95v - in th ti ng ra ca op-amp: V1 = VB1 - VD1 = 2.95 - 0.7 = 2.25v - Tng t khi Q2 dn: VB2(p) = VE2(p) - 0.7v = -2.25 - 0.7 = -2.95v - in th ti ng ra op-amp: V1 = VB2(p) + VD2 = -2.95 + 0.7 = -2.25v - Khi Q1 ngng (Q2 dn) VB1 = V1 + VD1 = -2.25 + 0.7 = -1.55v - Tng t khi Q1 dn (Q2 ngng)
Trng Vn Tm
IX-18
Mch in T
9.4.3.3 Mch cng sut dng MOSFET: Phn ny gii thiu mt mch dng MOSFET cng sut vi tng u l mt mch khuch i vi sai. Cch tnh phn cc, v nguyn tc cng ging nh phn trn. Ta ch mt s im c bit: - Q1 v Q2 l mch khuch i vi sai. R2 to in th phn cc cho cc nn ca Q1. R1, C1 dng gii hn tn s cao cho mch (chng nhiu tn s cao). - Bin tr R5 to cn bng cho mch khuch i visai. - R13, R14, C3 l mch hi tip m, quyt nh li in th ca ton mch. - R15, C2 mch lc h thng c tc dng gim sng d trn ngun cp in ca tng khuch i vi sai. - Q4 dng nh mt tng o pha rp theo mch khuch i hng A. - Q3 hot ng nh mt mch n p n nh in th phn cc gia hai cc cng ca cp cng sut. - D1 dng gii hn bin vo cc cng Q5. R16 v D1 tc dng nh mt mch bo v. - R17 v C8 to thnh ti gi xoay chiu khi cha mc ti.
Trng Vn Tm
IX-19
Mch in T
Trng Vn Tm
IX-20
Mch in T
- T C2 (t xut) ngn in th mt chiu qua ti v m bo in th phn cc ng ra bng VCC/2. - li in th ca ton mch: Av 1+R7/R8
Cc IC cng sut thng c ch to bn trong c cu trc gn tng t nh mch trn. Vi nhng IC cng sut ln, tng cui c th l cc cp darlington-cp hi tip. Ngoi ra nng cao cht lng, ngi ta cn ch to thm mt s mch c chc nng c bit nh bo v ni tt ng ra, b chnh tn s ... Th d ta xem Ic cng sut LM1877 (bn trong c 2 mch cng sut vi cng sut ra ti a l 1w/knh) c s chn nh sau:
Trng Vn Tm
IX-21
Mch in T
Mch sau y cho thy cch rp thnh mch cng sut 1watt vi cc linh kin bn ngoi khi dng 1 knh.
Trong ch mt s c im: - R2, C7, R3, C4 quyt nh khuch i ca mch (mch hi tip m). - R4, C5 lm ti gi cho mch v iu ha tng tr loa tn s cao. - T C7 quyt nh p ng tn s cao. - R1 phn cc ng vo. R1 khng c qu nh s lm bin tn hiu vo. - khuch i ca mch tn s gia
Trng Vn Tm IX-22 Mch in T
Trng Vn Tm
IX-23
Mch in T
BI TP CUI CHNG IX
Bi 1: Tnh cng sut vo, cng sut ra v hiu sut ca mch sau, bit rng khi c tn hiu ng vo dng IB s dao ng vi bin nh l 10mA.
Bi 2: Trong mch khuch i cng sut sau y: 1. Tnh cng sut vo, cng sut ra v cng sut tiu ph trong mi transistor. 2. Tnh cng sut v hiu sut ca mch khi tn hiu vo c bin hiu dng l 12V(rms).
Bi 3: Mt mch cng sut loi A dng bin th vi t s vng 4:1. Dng ngun cp in VCC = 36V mch cho cng sut 2 watt trn ti 16. Tnh: a/. P(ac) trn cun s cp. b/. vL(ac). c/. v(ac) trn cun s cp. d/. Tr hiu dng ca dng in qua ti v trn cun s cp. Bi 4: Mt mch khuch i cng sut loi A nh hnh v. Xc nh: a/. li in th gn ng ca mch. b/. Cng sut vo Pi(dc). c/. Cng sut ra Po(ac).
Trng Vn Tm IX-24 Mch in T
d/. Hiu sut ca mch. Cho bit dng tiu th ca LM324 khi cha c tn hiu l 0.8mA.
Bi 5: Trong mch cng sut hnh 9.23 cho bit VGS(th) ca IRF532 thay i t 2v n 4v v VGS(th) ca IRF9532 thay i t -2v n -4v. Mt cch gn ng, tnh in th ti a v ti thiu gia 2 cc cng ca cp cng sut.
Trng Vn Tm
IX-25
Mch in T