CHIN TRANH TIN T - PHN 1 LI M U

Cho n nay, Bill Gates vn c gii truyn thng khng ngng ca tng v c coi l ngi n ng giu nht hnh tinh vi khi ti sn khng l. Nu tin rng l s tht th c ngha l bn b la di. Bi v bn s chng bao gi tm thy c bng dng ca cc ng trm tht s giu c trn bng xp hng nhng ngi giu nht hnh tinh ny, cn gii truyn thng phng Ty th b nhng th lc v hnh ca cc ng trm kia kha ming. Cho n ngy nay, gia tc Rothschild vn theo ui ngnh ngn hng, nhng nu bt cht hi 100 ngi dn Bc Kinh hay Thng Hi, bn s thy rng, c n 99 ngi bit rt r v Ngn hng Hoa K trong khi chng mt ai bit c ngn hng Rothschild l ngn hng no. Rt cuc, vy ai l Rothschild? N u mt ngi lam vic trong nganh tai chnh ma cha tng nghe n cai tn Rothschild th ch ng khac nao mt ngi lnh khng bi t Napoleon, sinh vin nganh vt ly khng bi t Einstein l ai vy. Cai tn Rothschild h t sc xa la i vi a s ngi dn Trung Qu c (cung nh vi ngi Vit Nam), tuy nhin, gia tc ny co mt sc anh hng rt ln i vi qua kh, hin tai va tng lai cua ngi dn Trung Qu c cng nh ngi dn kh p ni trn th gii. Thng qua s i lp gia tm anh hng v mc c ni ting ca cua gia tc Rothschild i vi th gii hin tai, ta c th thy kha nng gi u mnh cua dong ho ny cao siu n mc no. Rt cuc th dng h Rothschild c bao nhiu ti sn? y vn l iu b mt ca th gii. Theo tnh ton s b th con s l vo khong 500 t USD! Vy bng cch no m dng h Rothschild kim c khon ti sn khng l nh vy? y l cu chuyn m cun Chin tranh tin t s gii by cng bn. Dch gi H NGC MINH

CUC CHIN TRM NM GI A NGN HANG QUC T VA TNG THNG HOA K

Ti co hai ke thu chnh: qun i mi n nam trc mt ti v c c u ti n t sau lng ti. Trong hai th l c nay, s uy hi p cua ke ng sau lng mi la ln nh t. Ti nhn th y mt nguy c trong tng lai ang n

lng mi la ln nh t. Ti nhn th y mt nguy c trong tng lai ang n g n chung ta, khi n chung ta lo s cho s an nguy cua t nc. Sc manh cua ng ti n se ti p tuc th ng tri va lam t n thng n ngi dn, v n khi nhng ng ti n cu i cung tch tu lai trong tay mt s k th t nc cua chung ta se bi pha hy. Hin gi ti lo l ng cho tng lai ca t nc hn b t c luc nao, thm ch con hn ca trong tnh hung chin tranh. [1] Lincoln, T ng th ng th 16 cua My

President Elect Abraham Lincoln, February 19, 1861 N u noi li ch s Trung Qu c c xoay quanh bi nhng cuc u tranh quy n l c chnh tri , v nu khng hi u c nhng tnh toan trong long cac bc vng th chng ta khng th hi u th u c cai tinh th n c t loi cua li ch s Trung Qu c. Nh vy, li ch s phng Ty phat ti n tng bc theo s ti n ha cua ng ti n, nu khng hi u c c mu cua ng ti n th khng th n m c ngu n mach cua li ch s phng Ty. Qua trnh li ch s trng thanh cua nc My y r y nhng s can thip va m mu cua cac th l c qu c t , trong o, iu khi n ngi ta s

thip va m mu cua cac th l c quc t, trong o, iu khin ngi ta s nh t chnh la s thm nhp va m mu lt cua cac th l c tai chnh qu c t i vi nc My, nhng y cung la i u ch ng m y ai bi t. Vic thi t k va xy d ng ch dn chu h u nh la hanh ng ngn can s uy hi p cua cac th l c phong ki n chuyn ch , va a thu c hiu qua kha quan phng din nay, nhng ban thn ch dn chu lai khng co c sc min di ch ang tin cy i vi nhng m m bnh ch t ngi mi c sinh ra t quy n l c cua ng ti n. Kha nng phan oan va phong ng cua ch dn chu mi i vi hng t n cng chnh cua chi n l c thng qua vic kh ng ch quy n phat hanh tin t cua ngn hang qu c t nhm kh ng ch toan b qu c gia a xu t hin nhng l h ng ln. Tp oan l i nhun c thu siu ti n t va chnh phu do dn My chon ra trong thi gian hn mt trm nm trc cng nh sau cuc ni chi n bc nam a ti n hanh nhng cuc u tranh quy t lit nhm xy d ng mt i nh ch tai chnh cua h th ng ngn hang trung ng t hu My. T ng cng a co tt c 7 t ng th ng My, nhi u y vin qu c hi khac a bo mang v cuc chi n gia hai th l c nay. Cac nh s hc My a ch ra rng, t l thng vong cua cac t ng th ng My so vi thi ky chi n tranh th gii th hai con cao hn nhi u so vi t l thng vong bnh qun cua mt on thy qun luc chi n! Cung vi vic m ca toan din n n tai chnh cua Trung Qu c, cac ngn hang qu c t se thm nhp su vao h th ng tai chnh cua Trung Qu c, va cu chuyn a xay ra cho nc My hm qua, liu se tip tc tai din Trung Qu c hm nay?

V M SAT TNG THNG LINCOHN

T i th sau ngay 14 thang 4 nm 1865, T ng th ng Lincoln a v t qua c cuc ni chi n keo dai b n nm y tang toc trong mun van nguy c va gian kh . Cu i cung, nm ngy trc khi nhn c tin th ng l i - tng Robert Lee th ng lnh qun i mi n nam a u hang tng Grant cua qun mi n b c v t ng th ng cm thy cng th ng hn.

GENERAL ULYSSES S. GRANT ON HORSEBACK V trong lc hng ch, ng a n nha hat Ford Washington xem bui bi u din. Vo lc 10 gi 15 phut, li dng lc khng c cn v bn cnh, mt k st thu a len ti cnh T ng th ng, dung mt kh u sung c ln nh m th ng vao u ng ma bop co, Lincoln bi trung an vt v pha trc. Sang sm hm sau, Tng thng qua i.

Hung thu la mt din vin co chut ti ng tm khi o c tn la John Wilkes Booth. Sau khi am sat xong Lincoln th tay nay hoang s bo tr n, ngay 26 thang 4 hung thu bi b n ch t trn ng bo tr n. Trong xe ng a cua hung thu, ngi ta a phat hin th y r t nhi u th t vi t b ng mt ma va mt s vn dung ca nhn cua Juda Benjamin - B trng B chi n tranh cua Chnh phu mi n nam va sau nay la B trng ngoi giao, mt ngi co th c quy n v mt tai chnh mi n nam ng thi co m i quan h r t thn mt vi cac ai gia ngn hang chu u. Sau o ngi nay a ao t u sang Anh. S kin Lincoln bi am sat v sau a c lan truy n rng ra va nhi u ngi cho r ng y la mt m mu co quy m ln. Nhng ngui tham gia trong m mu nay co th la cac thanh vin ni cac cua Lincoln, cac ngn hang New York va Philadenphia, quan chc cao c p cua Chnh phu mi n nam, gii quy n l c trong nganh xu t ban bao ch va cac ph n t n i loan mi n b c. Thi c mt gi thuyt lan truyn rng ri rng, Booth khng h b git cht, m l c phng thch, cn thi th c mai tng sau ny l

git cht, m l c phng thch, cn thi th c mai tng sau ny l ngi ng mu ca anh ta. Edwin Stanton - B trng chin tranh nm gi trng quyn khi che du chn tng s vic. Thot nghe th y c v l mt gi thuyt hoang ng. Th nhng, sau khi mt lot cc vn kin b mt ca B trng chin tranh c gii m vo nhng nm 30 ca th k 20 th cc nh s hc pht hin ra mt s tht y kinh ngc v ci cht ca Tng thng Lincoln, trn thc t chng khc g li n thi ca thin h. Otto Eisenschiml, nh s hc u tin chuyn nghin cu v ti ny gy chn ng cho cc ng nghip trn th gii bng nhng pht hin y bt ng trong bi vit Ti sao Lincoln b m st?. Sau , Theodore Roscoe cho cng b kt qu nghin cu c sc nh hng rng ri hn na bng cch ch ra rng: Phn ln cc nghin cu lch s ca th k 19 lin quan n vic tng thng Lincoln b m st u miu t s vic ging nh mt v bi kch in hnh ca nh ht Ford vy Ch c mt s t nhn nhn s vic nh l mt cuc mu st: Lincoln cht trong tay mt tn ti phm th b ti phm phi b trng pht theo php lut; thuyt m mu b bp cht; cui cng c v M ginh c thng li, Lincoln cng thuc v qu kh. Th nhng, vic gii thch s kin m st tng thng va khng khin cho ngi ta hi lng va kh khin cho ngi ta khm phc. Thc t cho thy, tn ti phm lin quan n ci cht ca Lincoln vn ang nhn nh ngoi vng php lut. [2] Trong bai vi t Hanh ng ngu xu n thuc cun h i ky ca mnh, Izola Forrester, chau gai cua tn hung thu, ni rng, b pht hin thy ghi chp b mt K s rp xic (Knights of the Golden Circle) b Chnh ph c ct vo trong kho vn kin, ng thi b Edwin Stanton xp vo loi ti liu tuyt mt. Sau khi Lincoln b m st, bt c ai cng khng c tip cn vi nhng ti liu ny. Do mi quan h huyt thng gia Izola v Booth, hn na, vi t cch l mt nh vn chuyn nghip, cui cng b tr thnh l ngi u tin c php c nhng ti liu ny. Trong cun sch ca mnh, b vit rng: Nhng bao ti liu c k thn b ny c ct gi trong mt kt bo him nm trong gc khut gia ni t di tch ca m mu thm phn v cn phng trng by. Nu khng phi l nm nm trc, khi c nhng t liu ( cn phng ) m ti tnh c nhn thy cnh chic t, th c th chng bao gi ti bit chng (ti liu b mt) tn ti. Nhng ti liu y c lin quan n ng ni ti. Ti bit ng tng l

Nhng ti liu y c lin quan n ng ni ti. Ti bit ng tng l thnh vin ca mt t chc b mt. T chc ny chnh l K s rp xic do Bickley sng tp nn. Ti c gi mt tm nh ca ng - bc nh ng chp chung vi h, tt c h u n mc chnh t. Bc nh ny c pht hin trong quyn kinh thnh ca b ni ti ti cn nh b tng ni rng chng b (Booth) l cng c ca ngi khc.[3] K s rp xic v cc th lc ti chnh New York rt cuc c mi quan h nh th no? C bao nhiu ngi trong chnh ph ca Lincoln tham gia vo m mu m st Lincoln ? Ti sao cc nghin cu v ci cht ca Lincoln trong sut thi gian di lun lc hng nh vy? Ci cht ca Lincoln cng ging vi ci cht ca Kennedy sau 100 nm, u l s phi hp mang tnh t chc trn quy m ln, mi chng c u b bt u mi, mi s iu tra u b nh lc hng mt cch h thng, chn tng ca s vic lun c che ph bi mt mn sng lch s dy c. Mu n hi u c ng c va mu th c s ng sau vic Lincoln bi sat hai, chung ta c n phai tm hi u su hn nhng cuc i u trong n lc kh ng ch quy n phat hanh ti n t cua qu c gia nay su t qua trnh lp qu c cua My.

QUYN PHAT HANH TIN T VA CHIN TRANH C LP CUA NC MY

Trong cac cun sach giao khoa li ch s phn tch ngu n cn cua cuc chi n tranh c lp My c r t nhi u cac nguyn t c va gia tri va toan din lai va tru t ng c em ra phn tch va trnh bay. Nhng y, chung ta se nhn t mt goc khac tm hi u su hn b i canh tai chnh cung nh vai tro hat nhn cua no trong cuc cach mang nay. a s nhng ngi n My mu sinh sm nh t chnh la nhng cung dn h t sc ngheo kh , ngoai nhng hanh ly n gian em theo h u nh ho ch ng co tai san hay ti n bac g. Thi , mi n b c My ngi ta v n cha kham pha ra nhng mo vang bac ln nh sau nay, cho nn ngun ti n t lu thng trn thi trng c c ky thi u hut. Thm vao o la t l nhp siu cua Anh quc a khi n cho mt l ng ln ti n vang bac chay v quc gia ca x s sng m ny, v i u cang lam tng thm tnh trang thm hut lng ti n lu thng [4].

Ph n ln hang ha va di ch vu do nhng ngi dn di c mi cua mi n B c My lam ra t s lao ng kh nhoc a khng th c trao i hiu qua do thm hut lng ti n lu thng, t o a gy can tr nghim trong n bc phat tri n cua nn kinh t . ng pho vi v n nan giai nay, ngi ta buc phi s dung cac loai ti n t thay th khac ti n hanh mua ban hang ha. Ch ng han, cac hang ha c ch p nhn vi mc cao nh da va lng ng vt, vo c, thu c la, gao, lua mach, ng c s dung nh mt loai ti n. Ch ring mi n b c Carolina, t nm 1715 a co hn 17 loai hang ha c dung nh ti n t quy i nh (Legal Tender), Chnh phu va ngi dn co th dung nhng hang ha nay ti n hanh cac hoat ng giao di ch nh ong thu , tra n , mua ban di ch vu hang ha. Khi o t t ca nhng loai ti n t thay th nay u l y ng bang Anh lam tiu chu n tnh toan. Trong hoat ng th c t , do gia thanh, quy cach, mc ch p nhn va tnh ch t co th lu gi lu cua cac loai hang ha nay khac nhau, nn r t kho cho vic o lng theo tiu chu n. mc nao o, chung a cu van c tnh trang thm hut ti n lu thng ang c p bach, nhng no cung a tao nn tnh trang th t c chai cho s phat tri n cua n n kinh t hang ha.[5] S thi u hut ti n kim loai trong thi gian dai va s b t tin trong vic s dung cac loai ti n hin vt thay th a thuc y Chnh phu thot ra khoi l i t duy truy n th ng, va b t u mt th nghim hoan toan mi: dung loai ti n gi y co tn la Colonial Scrip in ti n loi tin chun c phap lut quy i nh th ng nh t. S khac bit ln nh t gia loai ti n gi y nay so vi chi phi u ngn hang ang lu hanh chu u chnh la no khng co b t c khoan hin vt vang hay bac nao bo m m ch la mt loai ti n tn dung Chnh phu. Moi ngi trong xa hi u c n phai ong thu cho Chnh phu, ma ch c n Chnh phu ti p nhn loai ti n gi y nay nh b ng chng cua vic np thu , th no a co y u cac y u t c ban lu thng trn thi trng. Loai ti n mi nay qua nhin a thuc y s phat ti n nhanh chong cua n n kinh t xa hi, cac giao di ch hang ha cung ngay cang tr nn nhn nhi p.

Adam Smith, a brilliant eighteenth-century Scottish political economist, had the advantage of judging the significance ol colonies by a rigorous examination based on the colonial experience of 300 years. His overview has a built-in bias: he strongly disapproved of excessive regulation of colonial trade by parent countries. But his analysis is rich with insight and remarkably dispassionate in its argument. Adam Smith recognized that the discovery of the New World not only brought wealth and prosperity to the Old World, but that it also marked a divide in the history of mankind. The passage that follows is the work of this economic theorist who discusses problems in a language readily understandable by everyone. Adam Smith had retired from a professorship at GlasgowUniversity and Was living in France in 1764-5 when he began his great work, The Wealth of Nations...The book was being written all during the years of strife between Britain and her colonies, but it was not published until 1776. In the passages which follow, Smith points to the impossibility of monopolizing the benefits of colonies, and pessimistically calculates the cost of empire, but the book appeared too late to have any effect upon British policy. Because the Declaration of Independence and The Wealth of Nations, the political and economic reliations of empire and mercantilism, appeared in the same year, historians have often designated 1776 as one of the turning points in modern history. The text On the cost of Empire, the eloquent exhortation to the rulers of Britain to awaken from their grandiose dreams of empire, is the closing passage of Smith's book. Lc nay, Adam Smith cua nc Anh cung a chu y n s th nghim ti n t mi nay cua Chnh phu thuc i a b c My, v ng hi u kha ro vai tro kch thch to ln i vi thng mai cua loai ti n gi y nay, c bit la i vi khu v c b c My ang thi u hut ti n kim loai. ng cho rng, vic mua ban trn c s tin dung khin cho cac thng gia co th i nh ky k t toan s d tn dung gia cac bn theo m i thang hoc m i nm, v i u nay a giam thi u s b t tin (trong giao di ch). Mt h th ng ti n gi y c quan ly t t khng nhng to ra s thun tin trong s dng m con co th co r t nhi u u th trong mt s tnh hu ng nao o. [6] Nhng mt loai ti n t khng co th ch p la ke thu t nhin cua cac ngn

Nhng mt loai tin t khng co th chp la ke thu t nhin cua cac ngn hang, bi v nu khng co cac khoan vay cua Chnh phu lam th ch p th Chnh phu cung khng c n phai vay cac khoan ti n kim loai v n r t thi u hut thi b y gi, v nh vy, qua cn ln nh t trn tay cua cac ngn hang trong ch c lat cung m t i uy l c.

Benjamin Franklin (January 17, 1706 [O.S. January 6, 1705] April 17, 1790) was one of the Founding Fathers of the United States of America. Trong cuc vi hnh ca Benjamin Franklin n nc Anh vao nm 1763, khi c v chu quan cua Ngn hang Anh hoi v nguyn nhn phat tri n thi nh v ng cua thuc i a chu luc mi, Franklin a tra li r ng: i u nay r t n gian. t thuc i a, chung ti phat hanh ti n t cua ring mnh, goi la chng ch thuc i a. Chung ti cn c vao nhu c u cua thng nghip va cng nghip phat hanh mt lng ti n t cn i, nh vy, san ph m r t d dang chuy n t tay ngi san xu t n tay ngi tiu dung. Dung phng thc nay, chng ti tao ra loai ti n gi y cua ring

dung. Dung phng thc nay, chng ti tao ra loai ti n gi y cua ring mnh, ng thi bao am sc mua cua no, v (Chnh phu) cua chung ti khng c n phai tra li tc cho b t ky ai.[7] Loai ti n mi nay t t nhin se d n n vic thuc i a chu My thot ly khoi s kh ng ch cua ngn hang Anh qu c. Cac ngn hang Anh t ra phn n v b t tay nhau hanh ng. Nghi vin Anh di s kh ng ch cua cc nh ngn hng a thng qua ao lut ti n t (Currency Act) vao nm 1764, theo o, Ngh vin nghim c m cac bang trong thuc i a chu My in n va phat hanh ti n gi y cua ring mnh, ng thi yu c u Chnh phu cac ni nay phai s dung toan b vang va bac ong nhng khoan thu cho chnh phu Anh qu c. Franklin a miu ta mt cach au n v hu qua kinh t nghim trong do ao lut nay mang lai cho cac bang x thuc i a nh sau, ch trong mt nm, tnh hnh (thuc i a) a hoan toan ao ng c, thi ky ph n thi nh a k t thuc, kinh t suy thoi nghim trong n mc t ng ph cho n b n cang u tran ngp nhng am ngi th t nghip. N u nh ngn hang Anh khng tc oat quy n phat hanh ti n t cua x thuc i a, th ngi dn cua x thuc i a se vui ve ong cac khoan thu tra va cac san ph m khac. D lut nay a gy nn tnh trng th t nghip va s bt man. X thuc ia khng th phat hanh c tin t cua minh, t o se khng th thot khoi s kh ng ch cua qu c vng George tam va ngn hang qu c t mt cach vnh vin, la nguyn nhn chu y u gy ra cuc chi n tranh c lp My.[9]

Statue of Thomas Jefferson at the University of Virginia, Charlottesville, VA Nhng ngi t n n mong xy d ng nn Hp chng quc Hoa K co s nhn thc tng i sang su t v s kh ng ch cua Ngn hang Anh i vi n n chnh tri cua nc Anh va s b t cng i vi ngi dn. Ngi hoan thanh ban tuyn ngn c lp My n i ti ng khi ch mi 33 tu i chnh la Thomas Jefferson - T ng th ng th ba cua nc My, ngi co mt cu danh ngn canh bo ngi i r ng: N u cui cung ngi dn My cho ngn hang t nhn khng ch c s phat hanh ti n t cua quc gia th nhng ngn hang nay trc h t se thng qua vic tng lam phat ti n t, sau o thng qua vic th t cht ti n t tc oat tai san cua ngi dn, cho n mt ngay, khi con cai cua ho thc tnh, th ho a m t i nha ca vn tc cua mnh va mi n t ma cha ng ho a tng kh n hoang khai pha. [10] Sau hn 200 nm khi l ng nghe lai cu noi nay cua Jefferson c pht ngn vao nm 1791, chung ta v n khng khoi kinh ngac trc s chnh xac n kinh ngi trong nhng li ni cua ng. Ngay nay, cac ngn hang t nhn qua nhin a phat hanh hn 97% l ng lu thng ti n t qu c gia cua My, ngi dn My qua nhin cung m c n ngn hang vi khoan tin ln n con s thin vn - 44.000 t -la My - va co le mt ngay nao o khi ho thc tnh th cung se th y r ng mnh a m t i nha ca vn t c va tai san, gi ng nh a tng xay ra vao nm 1929.

t c va tai san, ging nh a tng xay ra vao nm 1929. Khi xem xet ky li ch s va tng lai, nhng ngi dn ng v ai cua Hoa Ky a vi t ra mt cach ro rang trong muc 8 chng 1 Hi n phap cua nc My r ng: Qu c hi co quy n in va quy inh gia tri cua ng ti n qu c gia.[11] ---------------------------------------------------------

[1] Abraham Lincoln, Th gi William Elkins, 21/11/1864. [2] G. Edward Griffin, Sinh vt t o Jekyll (The Creature from JekyllIsland ) - American Media, Westlake Village, CA 2002, tr. 393. [3] Izola Forrester, o lut ngu xun This (One Mad Act) - Boston: Hale, Cushman & Flint , 1937, tr. 359. [4] Glyn Davis, Lch s tin t t thi c i n nay (History of Money From Ancient Times to The Present Day) - University of Wales Press 2002, tr. 458. [5] Sch dn, tr. 459. [6] Adam Smith, Ca ci ca cc quc gia (Wealth of Nations), 1776, cun IV, Chng Mt. [7] Charles G. Binderup, Benjamin Franklin bin

nc Anh thnh mt quc gia phn thnh nh th no? How Benjamin Franklin Made New England Prosperous,
1941. [8] Sch dn. [9] Sch dn. [10] Nm 1787, quc hi Hoa K hp thng qua vic thay th iu khon Lin bang bng Hin php. [11] Hin php M, iu 1, khon 8.

CHIN TRANH TIN T - PHN 2

 CHIN DICH TH NHT CUA NGN C T: HANG QU NGN HNG U TIN CA HP CHNG QUC HOA K (1791-1811):

Thomas Jefferson

" A private central bank issuing the

public currency is a greater menace to the liberties of the people than a standing army"
Ti tin ch c r ng, s e da cua t chc ngn hang i vi t do cua chung ta con nghim trong hn uy lc qun s cua ke thu. Ho a tao ra mt t ng lp quy tc rng rnh ti n bac va coi thng chnh phu. Quy n phat hanh ti n t phai c oat lai t tay ngn hang, no phai thuc v nhng ngi chu th c s cua no nhn dn. [12] Thomas Jefferson1802 Alexander Hamilton la mt nhn vt co tm nh hng quan trng trong m i quan h mt thi t vi dong ho Rothschild. Sinh ra qu n ao Ty n thuc Anh, Hamilton n My vi tn tu i, danh tnh va ni xu t thn c d u kn, sau k t hn cung c con gai cua mt gia nh giu c New York. V theo nhng bin lai chuy n khoan con lu tr bao tang Anh qu c, chng ta c th thy rng, Hamilton a tng ti p nhn s tr giup cua dong ho Rothschild. [13]

Alexander Hamilton
Nm 1789, Hamilton a c T ng th ng Washington b nhim lam B trng th nht B tai chnh, v chu trch nhim v h thng ngn hang trung ng cua My. Nm 1790, i mt vi nhng kho khn kinh t va khung hoang n n n sau cuc chi n tranh c lp, ng ta kin quy t nghi qu c hi thanh lp mt ngn hang trung ng t nhn ki u nh ngn hang Anh phu trach hoan toan vic phat hanh ti n t. Lp lun cua ng ta la: vi tr s t ti Philadelphia, Ngn hang trung ng t nhn s cho xy d ng chi nhanh ca mnh ti cac ni, ti n va ngun thu cua Chnh phu c n phai t trong h th ng cua ngn hang nay, ngn hang nay phuc trach

cn phai t trong h thng cua ngn hang nay, ngn hang nay phuc trach vic phat hanh ti n t qu c gia tha man nhu c u phat tri n kinh t , cho vay va thu l i nhun t Chnh phu My. Gi tr c ph n cua ngn hang nay la 10 triu -la My, trong o t nhn n m gi 80% c ph n, 20% con lai thuc v Chnh phu My. C ng b u ra 20 ngi trong s 25 ngi cua hi ng quan tri , 5 ngi con lai do Chnh phu b nhim. Hamilton ai din cho l i ch cua giai c p thng tr tinh anh Hoa K. ng ta tng ch ra rng, moi xa hi u phn chia thanh a s va thi u s . Thi u s xu t thn t cc gia nh danh gia vng tc, con a s chnh l dn en. Trc nhng r i loan v bi n ng, nhom a s thng r t t kha nng a ra c s phan oan va quy t i nh chnh xac. Ma Jefferson th ai din cho l i ch cua nhn dn, i vi quan i m cua Hamilton, cu tra li cua ng la, chung ti cho r ng chn ly sau y la khng c n phai chng minh: Moi ngi sinh ra u co quy n bnh ng, tao ha cho ho nhng quy n khng ai co th tc oat c, trong nhng quy n y co quy n c s ng, quy n t do va quy n mu c u hanh phuc. Lin quan n vn ch ngn hng trung ng t nhn, c hai bn u cha mi nhn cng kch vo nhau. Hamilton cho rng, nu nh khng em li ch v ca ci ca nhng c nhn c tin trong x hi tp hp li vi nhau th x hi ny khng th thnh cng.[14] Cng tri quc gia, nu khng phi l qu nhiu, th cng phi l hnh phc ca quc gia chng ta.[15] Jefferson phn pho rng, S e da ca mt t chc ngn hang i vi t do cua chung ta con nghim trong hn uy lc qun s cua ke thu.[16] Chng ta vnh vin khng th chp nhn vic cho php giai cp cm quyn tng thm n trn u trn c ca nhn dn.[17]

george washington
Thang 12 nm 1791, khi phng an cua Hamilton c giao cho qu c hi thao lun, ngay lp tc a d n n s tranh lun gay g t cha tng co. Cu i cung, th ng nghi vin a thng qua phng an nay vi a s phiu ng h, va cung v t qua ai ha nghi vin vi s phi u 39/20. Luc nay, t ng th ng Washington ang trong tnh trng phi x l khung hoang n nghim trong v a bi y vao th phn vn c c . ng a hoi y ki n Jefferson va Madison - B trng ngoi giao cua Hoa K thi o. Nhng ngi ny a ch ro rang rng, an nay xung t vi hi n phap. Hi n phap trao quy n cho qu c hi phat hanh ti n t, nhng qu c hi khng c quy n phat hanh ti n t cho b t c ngn hang t nhn nao. Hi n nhin, nhng phn tch nay a tac ng su s c n t ng th ng, thm ch ng ta a quy t tm phu nhn phap lnh nay n cung.

Madison
Sau khi bi t c tin tc nay, Hamilton tp tc thuy t phuc Washington, nhng s sach s liu cua Hamilton cng vi B trng tai chnh to ra cang co sc thuy t phuc nhi u hn: n u khng thanh lp ngn hang trung ng nhn s u t cua nc ngoai vao th Chnh phu se sup r t nhanh. Cu i cung, nhng nguy c trc m t a ap ao nhng suy ngh lu dai cho tng lai. Ngay 25 thang 2 nm 1792, T ng th ng Washington a t but ky trao quy n thanh lp ngn hang trung ng th nh t cua My vi thi gian hiu l c trong 20 nm.[18] Cac nha ti phit ngn hang qu c t cu i cung a gianh c th ng l i quan trong. n nm 1811, t ban ngoai qu c a chi m c 7 triu trong t ng s 10 triu c ph n g c, Ngn hang Anh va Nathan Rothschild tr thanh c ng chu y u cua ngn hang trung ng My Ngn hang th nh t cua Hp chng quc Hoa K (The First Bank of the

United States)[19] Hamilton cu i cung tr nn v cung giau co. Ngn thang th nh t sau nay cung vi cng ty Manhattan New York do Alan Bow thanh lp a tr thanh Ngn hang th nh t cua ph Wall. Nm 1955, no a c sap nhp vi Ngn hang Chase cua Rockefeller v tr thanh Ngn hang Chase Manhattan Bank. Rockefeller Chnh ph t r kht vng cc i vi tin ti, ph hp vi mong i ca ngn hng trung ng t nhn ngn hng ang nng lng trng ch chnh ph vay n. Ch trong vng nm nm ngn ngi k t khi ngn hng trung ng thnh lp (1791 1796), s n vay ca chnh ph M tng thm 8,2 triu USD. Nm 1798, Jefferson a noi mt cach y h i ti c r ng: Ti tht s hy vong chung ta co th sa cha, chnh sa thm cho bn hin php, loi b quyn vay n cua Chinh phu.[20] Sau khi trung c t ng th ng kha th ba (1801 1809), T ng th ng Jefferson a n lc khng ngng hong ph bo Ngn hang th nh t cua My, v n khi hoat ng cua ngn hang s p man hn vao nm 1811 th s u sc gia i bn a n mc c c i m. Ha nghi vin a phu quy t an keo dai thi han kinh doanh cua ngn hang vi 65 phi u thun va 64 phi u ch ng, con th ng nghi vin th th gi ng co 17/17. L n nay, pho t ng th ng a pha v th b t c b ng mt phi u phu quy t quan trong v mt quyt nh c thng qua ngay 3 thang 3 nm 1811, theo , Ngn hang th nh t cua My phai ong ca.[21]

First Bank of the United States

Luc nay, Nathan Rothschild ang tr n gi London, khi hay tin a n i trn li nh. ng ta noi mt cach e da r ng: Hoc la ngn hang (Ngn hang th nh t My) c quy n keo dai thi han kinh doanh, hoc la nc My se phai i mt vi mt cuc chi n tranh tai ha nh t. Nhng ap lai li thach thc y cua Nathan, Chnh phu My v n khng h a ra b t c hanh ng nao, Nathan lp tc ap tra: Hay day cho nhng ngi My v ly nay mt bai hoc, hay a chung tr v thi ky thuc i a. K t qua la m y thang sau, cuc chi n tranh nm 1812 gia Anh va My n ra. Cuc chi n a keo dai su t ba nm, muc ch cua Rothschild la h t sc ro rang. H phai anh cho n khi nhng khoan n cua Chnh phu My ch t cao nh nui, v chnh ph M rt cuc khng th khng u hang, phai nh ng b cho ho c ti p tuc chi ph i ngn hang trung ng mi thi. K t qua la khoan n cua Chnh phu My a tng vot t 45 triu -la ln n 127 triu -la, ri cu i cung, vao nm 1815, Chnh phu My cung a phai chi u khu t phuc. Ngay 5 thang 12 nm 1815, t ng th ng Madison a xu t thanh lp ngn hang trung ng th hai, k t qua la Ngn hang th hai cua nc My (The Bank of the United States) a c khai sinh vao nm 1816 (1816 1832).

President James Madison

The second Bank of the United States

S TR LAI CUA NGN HANG QUC T (1816 1832)

S chi ph i cua cac c c u ngn hang i vi y thc nhn dn t t y u se bi pha v, n u khng th s chi ph i nay se pha v t nc chung ta.[22 Th cua Jefferson gi cho Munroe (T ng th ng th 5 cua hoa K) nm 1815 Ngn hang th hai cua My c c p phep kinh doanh t nhng nm 20 vi t ng s v n c ph n ln n 35 triu -la My, trong 80% v n do t nhn chi m gi, 20% v n con lai thuc v Chnh phu[23]. Va cung gi ng nh ngn hang th nh t, Rothschild cung n m ch c quy n l c cua ngn hang th hai. Nm 1828, Andrew Jackson tham gia tranh c t ng th ng. Trong mt l n phat bi u trc cac ngn hang, ng a khng ng n ngai ma noi

mt ln phat biu trc cac ngn hang, ng a khng ngn ngai ma noi r ng: Cac ngai la mt lu r n c. Ti mu n quet sach cac ngai, nhn danh Chua, nh t i nh ti se quet sach cac ngai. N u nh ngi dn bi t c ti n t va h th ng ngn hang cua chung ti khng minh bch nh th nao, th ngay trc sang ngay mai se n ra cuc cach mng. Khi c b u lam t ng th ng nm 1828, Andrew Jackson quy t tm ph bo Ngn hang th hai. ng ch ra rng: n u hi n phap trao quy n cho Qu c hi phat hanh ti n t, vy th hay cho Qu c hi th c thi quy n cua mnh, ch khng phai la qu c hi trao quy n o cho b t c ca nhn hay cng ty nao. Trong t ng s 11.000 nhn vin ang lam vic cho Chnh phu lin bang, ng a cho sa thai hn 2000 nhn vin co lin quan n ngn hang.

General Hero Andrew Jackson . At the battle of New Orleans on January 8, 1815, with a small army of volunteers, General Jackson defeated 10,000 British veterans of the campaign against Napoleon in Europe.

General Andrew Jackson was the hero of The Battle of New Orleans on January 8, 1815

President Andrew Jackson called the Bank a monster and was determined to pull all its teeth. He said:

"I am ready with the screws to draw every tooth and then the stumps."
Nm 1832, Jackson tham gia tranh c nhim ky th hai. N u ng th ng c, th thi gian hoat ng cua ngn hang th hai se k t thuc trong nhim ky ti p theo cua ng vao nm 1836. Moi ngi u bi t cam tng cua t ng th ng i vi ngn hang th hai, v tranh tnh trng m dai l m mng, ngn hang a ngh cach co c gi y phep kinh doanh c bit keo dai thm 20 nm na trc khi din ra cuc t ng tuy n c. ng thi vi vic nay, cac ngn hang cung a khng ti c chi ra khoan ti n 3 triu

thi vi vic nay, cac ngn hang cung a khng tic chi ra khoan tin 3 triu -la ung h cho quy tranh c cua Henry Clay - i thu cua T ng th ng Jackson, trong khi kh u hiu tranh c cua Jackson la Co Jackson th khng co ngn hang. Cu i cung, Jackson a gianh th ng l i vi s phi u ap ao. an keo dai thi han gi y phep kinh doanh ngn hang a c thng qua tai th ng nghi vin vi s phi u 28/20, va v t qua ca ha nghi vin vi s phi u 167/85[24]. vo s hu thun cua qu c tai chnh Rothschild hung manh chu u, Biddle - chu ti ch ngn hang th hai ch ng coi T ng th ng ra g. Trong khi thin h ban tan xn xao r ng an keo dai thi han kinh doanh cua ngn hang se bi Jackson phu quy t, Biddle a ln giong tuyn b N u ng ta phu quy t an, th ti se phu quy t ng ta.

Nicholas Biddle . He graduated from the University of Pennsylvania at the age of 13 and from Princeton at 17. He mastered the secret science of paper money and banking at an early age. He was head of the 2nd Bank of the U.S. With many Congressmen and Senators financially beholden to him, he wielded great political power. He deliberately created a banking panic and a depression for the purpose of frightening the voters and blaming it on President Jackson. Biddle was later arrested and charged with fraud but his powerful protectors shielded him from justice . . . in this life. Rt cc, Jackson a phu quy t khng chut do d i vi an keo dai thi han kinh doanh cua ngn hang th hai. ng con lnh cho B

dai thi han kinh doanh cua ngn hang th hai. ng con lnh cho B trng tai chnh lp tc yu c u cac c quan d tr cua Chnh phu rut ngay cac khoan ti n ti t kim t tai khoan cua ngn hang th hai, chuy n vao cac tai khoan cua ngn hang cac bang. Ngay 8 thang 1 nm 1835, T ng th ng Jackson a tra xong khoan n cu i cung cua t nc, y la l n duy nh t trong li ch s nc My, Chnh phu a giam khoan n qu c gia xu ng mc 0, ng thi con tao ra mt khoan thng d tri gia 35 triu -la My. Cac nha s hoc anh gia thanh t u v ai nay r ng y la vinh d sang lang nh t cua tng th ng, cung la s c ng hi n quan trong nh t ma ng a lam cho t nc nay. T Boston Post a xem vic nay gi ng nh s kin Chua u i ngi cho vay ti n ra khoi thanh ng vy.

NGN HANG MUN GIT CHT TI, NHNG TI SE GIT CHT NGN HANG

Ngay 30 thang 1 nm 1835, T ng th ng Andrew Jackson n Capital Hill tham d tang l cua mt nghi s qu c hi. Richard Laurence mt tay th sn tht nghip n t Anh - a ln theo T ng th ng Andrew Jackson, trong tui ao khoc cua anh ta d u sn hai kh u sung a nap y an. Khi T ng th ng ti n vao phong nghi thc tang l, Lawrence v n con cach T ng th ng mt khoang kha xa. H n nh n nai ch thi c t t hn hanh ng. Sau khi nghi thc k t thuc, h n n p vao gia hai hang ct, ni ma h n bi t ch c ch n t ng th ng phai i qua. Va ung luc T ng th ng bc n, h n t pha sau ct xng ra, bop co sung b n th ng vao T ng th ng trong khoang cach cha y hai met. Nhng r t may an bi lep, nn Laurence a khng th ha sat c T ng th ng. Khi o, moi ngi xung quanh u h t sc hoang h t. Nhng vi t ng th ng 67 tu i nay v n to ra bnh tnh i mt vi tn sat thu, va theo ban nng, ng a cy gy cua mnh ln t v. Li n o, tn sat thu lai ti p tuc moc kh u sung th hai ra va bop co, nhng an v n bi lep. y la t ng th ng u tin cua My bi am sat, va tht may m n la ng a thot ch t. Thng thng, t l ca hai kh u sung u lep an ch la 1/125000 ma thi. Tn sat nhn 32 tu i nay t xng la ngi tha k h p phap cua qu c vng Anh, v hn cho rng, t ng th ng My a gi t ch t cha h n, lai con c tuyt h n co c mt khoan ti n ln. Sau o, tai ta an, ch sau nm phut th m tra, ta a phan quy t l tn st nhn nay mc bnh tm th n, nn khng truy cu trach nhim hnh s i vi h n.

T o v sau, bnh tm th n tr thanh cai c thch h p nh t chay ti cua cac sat thu. Ngay 8 thang 1 nm 1835, T ng th ng Jackson a tra xong khoan n cu i cung cua t nc. Cui thng Ging, tc l ngay 30 thang 1, v am sat xy ra. Lin quan n tn hung thu Richard Laurence, Griffin a vi t trong sach cua ng r ng: Tn sat thu ny hoc la bi bnh tm th n tht, hoc la gia bnh hong thot khoi s trng tri nghim minh cua phap lut. Sau nay, h n a khua mi mua mep noi vi ngi khac r ng h n co m i quan h mt thi t vi nhng ngi co quy n th chu u, v h n a [21] c ha la n u co bi b t th se c bao v. Ngay 8 thang 6 nm 1845, T ng th ng Jackson qua i. Trn bia m cua ng ch co mt cu noi duy nh t, Ta a gi t c ngn hang. Ngn hang Trung ng My lai mt l n na bi v hiu ha, d n n s tra a nghim kh c cua pha Anh, nc Anh lp tc nh ch cac khoan cho vay i vi nc My, trong o co chiu tn thu l ng cung ng ti n vang cua nc My. N n tai chnh cua nc Anh khi o di s vn hanh va thao tac cua Rothschild, a co c l ng lu thng ti n vang vi quy m ln nh t. Thng qua cac khoan ti n cho vay va s vn hanh cua ngn hang trung ng My, n a kh ng ch hoan toan vic cung ng ti n t cua My. Sau khi n xin keo dai thi han cua ngn hang th hai nc My

Sau khi n xin keo dai thi han cua ngn hang th hai nc My bi T ng th ng phu quy t, chu ti ch ngn hang th hai a khi ng vic phu quy t i vi T ng th ng. Ngn hang th hai tuyn b lp tc thu h i cac khoan a cho vay, nh ch t t ca cac khoan vay mi. Cac ngn hang chu y u chu u do dong ho Rothschild thao tung cung ng thi kh ng ch vong quay lu chuy n ti n t cua nc My, y nc My ri vao tnh th sut giam l ng lu thng ti n t do con ngi gy ra mt cach nghim trong, cu i cung d n n cuc khung hoang nm 1837, kinh t My ri vao tnh trang suy thoi nghim trong trong su t hn 5 nm, sc pha hoai cua no ln cha tng th y, gy nn thi ky iu tan cua n n kinh t My keo dai mai n nm 1929. Cuc khung hoang nm 1857 ti p sau cuc khung khoang nm 1837, r i cuc khung hoang nm 1907 mt l n na a xac nhn cu noi cua Rothschild: Ch c n co th kh ng ch vic phat hanh ti n t cua mt qu c gia th ta khng c n phai quan tm rng ai a t ra phap lut.

CHIN TUYN MI: H THNG TAI CHINH C LP

Nm 1837, Martin P. Bran - ngi k nhim c T ng th ng Jackson ung h - ti p quan Nha tr ng. Thach thc ln nh t cua ng la lam th nao kh c phuc nguy c khung hoang nghim trong do ngn hang qu c t th t cht ngu n cung ng ti n. Sach l c tin phong cua ng la xy d ng h th ng tai chnh c lp (Independent Treasury System), rt toan b ti n t do B tai chnh ki m soat khoi h th ng ngn hang t nhn, r i gi vao trong h th ng cua mnh B tai chnh. Cac nha s hoc goi hanh ng nay la cuc ly hn gia tai chnh va ngn hang. Khi ngu n cua h th ng tai chnh c lp la khi T ng th ng Jackson phu quy t vic keo dai thi han kinh doanh cua ngn hang th hai cua My, ng thi ra lnh rut toan b cac khoan ti n cua Chnh phu khoi h th ng ngn hang nay, chuy n n gi ngn hang cua cac bang. Ai ng, tranh vo da gp vo da. Cc nh ngn hng dung ti n cua Chnh phu lam d tr, sau o phat hanh tn dung vi s l ng ln u c. y la mt nguyn nhn khac d n n cuc khung hoang nm 1837. Ngun tin cua chnh phu do Martin P. Bran xu t phai lm sao c gii phng khoi h th ng tai chnh nhm bao v ti n v n cua Chnh phu ng thi cn nh c kha nng ngn hang dung tin thu cua ngi dn phat hanh tn dung vi s l ng ln tao nn s m t cn b ng trong

dn phat hanh tn dung vi s l ng ln tao nn s mt cn bng trong n n kinh t . Mt c i m khac cua h th ng tai chnh c lp la t t ca cac khoan ti n nhp vao h th ng tai chnh c n phai c th hin di dng vang bac, nh vy Chnh phu a co c mt i m t a i u ti t kh ng ch i vi l ng cung ng ti n vang cua qu c gia nhm kh ng ch cuc xung t gia ngn hang chu u i vi vic phat hanh ti n t cua nc My. Cach suy ngh nay co th noi la mt diu k n u nhn t goc lu dai, nhng n u xt v ngn hn th lai c th chm ngoi n cho qu bom ri ro tn dung cua r t nhi u cac ngn hang, ch ng khac nao thm d u vao la trong cuc xung t vi Ngn hang th hai cua My, khung hoang se xy ra n mc khng th kh ng ch c.

Henry Clay

Senator Henry Clay takes the floor of the Old Senate Chamber; Millard Fillmore presides as Calhoun and Webster look on. Trong qua trnh nay, Henry Clay la mt nhn vt h t sc quan trong. ng la ngi k tha quan trong t tng Ngn hang trung ng t hu cua Hamilton, va la nhn vt c m n m cua cac nha ti phit ngn hang. ng la ngi co tai n noi, l i suy ngh cht che, va co sc li cun. ng a tu hi c bn mnh mt nhom cac nghi s ung h ngn hang va c cac ngn hang ung h. ng a thanh lp ang Whig (ti n thn cua ang t do Anh) mt ng kin quy t phan i chnh sach ngn hang cua T ng th ng Jackson a d n sc vao vic khi phuc lai ch ngn hang trung ng t hu.

William Henry Harrison,The War of 1812 was fought between the United States of America and the United Kingdom of Great Britain and Ireland and its colonies, including Upper Canada (Ontario), Lower Canada (Quebec), Nova Scotia, Newfoundland and Bermuda. When Tecumseh's War merged with the War of 1812, Harrison remained in command of the army in Indiana. After the loss of Detroit, General James Winchester became the commander of the Army of the Northwest and Harrison was offered the rank of Brigadier General, which he refused. After a brief time interval, President James Madison removed Winchester and made Harrison the commander, on September 17, 1812. Harrison inherited an army made up of fresh recruits which he endeavored to drill. Initially he was greatly outnumbered, and assumed a defensive posture, but after receiving reinforcements in 1813 Harrison took the offensive, advancing the army farther north to battle the Indians and their new British allies. He won victories in Indiana and Ohio, and retook Detroit before invading Canada, where he crushed the British at the Battle of the Thames, in which Tecumseh was killed.[35]

A speculative depiction of Tecumseh's death at the hands of Richard M. Johnson. Trong cuc b u t ng th ng nm 1840, ang Whig a c v anh hung chi n tranh William Henry Harrison, v do trong suy ngh cua ngi dn c s thay i v nguy c kinh t , nn Harrison a danh th ng l i va tr thanh T ng th ng th 9 cua nc My mt cach thun l i.

Vi vai tro thu lnh cua ang Whig, Henry Clay a nhi u l n ch ao Harrison phai i u hanh n n chnh tri nh th nao. Sau khi Harrison tr thnh T ng th ng, mu thun gia hai ngi ngay cang tr nn gay g t. Henry Clay a triu ki n t ng th ng s p nhm chc n nha mnh Lexington. V ngh n ai cuc nn Harrison a nh n nhi n n nha Henry Clay, nhng v v n ngn hang qu c gia, ch tai chnh c lp va nhi u v n khac na m hai ngi a gy g vi nhau. Nguyn nhn la v Henry Clay cho r ng co th l y thn phn thai th ng hoang cua mnh ra lnh, du cha c s ng y cua Harrison nhng ng ta a cho ngi ch p but vi t bai din vn nhm chc thay t ng th ng va a bi Harrison t ch i, Harrison con ch thn vi t mt vai din vn nhm chc dai hn 8000 t. Vn kin tm lc lai ng l i t tng tri nc cua Harrison a phan bac lai lun iu ngn hang trung ng t nhn va ph bo ng l i chnh sach tai chnh c lp do Henry Clay chu trng, t o tao nn mt on au th u xng i vi l i ch cua ngn hang.[26] Ngay 4 thang 3 nm 1841 la mt ngay ret mt, T ng th ng Harrison a phat bi u bai din vn nhm chc cua mnh trong gio ret, v rt cuc a bi cam lanh. i vi T ng th ng Harrison, ngi mt i xng pha ni trn mac th chuyn nay cung ch ng co g ln lao, nao ng bnh

pha ni trn mac th chuyn nay cung chng co g ln lao, nao ng bnh tnh cua ng lai ngay cang tr nn trm trng khac thng, va n ngay 4 thang 4 th t tr n. T ng th ng Harrison va mi ln nhm chc v ang chu n bi tri n khai r t nhi u d i nh ln lao th bng nhin t t. Vic mt v t ng th ng v n con minh m n hoat bat thang trc lai t ngt t tr n thng sau, du th nao th cung la mt vic h t sc ang ng. Co mt s nha s hoc cho r ng t ng th ng bng h la do bi u c, co th thi gian ha c la vao ngay 30 thang 3, v sau 6 ngay th t ng th ng Harrison t tr n. Cuc u tranh xung quanh chuyn ngn hang trung ng t hu va h th ng tai chnh c lp cang tr nn cng th ng hn v cai ch t cua t ng th ng Harrison. Trong nm 1841, ang Whig do Henry Clay chu tr a hai l n xu t phai khi phuc lai ngn hang trung ng t hu va ph bo ch tai chnh c lp, k t qua ca hai l n u bi ngi k nhim cua t ng th ng Harrison la pho t ng th ng John Tyler phu quy t. Henry Clay tc gin va x u h a ra lnh khai tr John Tyler ra khoi ang Whig, k t qua la t ng th ng John Tyler may m n tr thanh vi t ng th ng m ci bi khai tr ra khoi ang duy nh t trong li ch s nc My.

Battle Chapultepec with Mexican Army

American Occupation of Mexico City

General Zachary Taylor ch huy cuc chin tranh vi Mexico

 n nm 1849, mt nhn vt khac cua ang Whig la Zachary Taylor sau khi trung c t ng th ng, a khi phuc lai hy vong cua ngn hang trung ng. Vic xy d ng mt ngn hang trung ng t nhn theo m hnh cua ngn hang Anh la m c cao nh t cua cac ngn hang, v n c ngha rng, cu i cung th ngn hang cung quy t i nh c s phn cua qu c gia va nhn dn. Nhn vao v t xe trc o cua t ng th ng Harrison, Taylor lun t ra hng h i vi v n ngn hang trung ng h t sc quan trong nay, nhng ng thi ng cung khng cam tm tr thanh con r i trong tay Henry Clay. Nha s hoc Michael Holt a cho rng, T ng th ng Tayler a tng ng m bay to nh th ny Chu y xy d ng ngn hang trung ng a c i nh ot, v khng phai la v n cn c ti xem xet trong nhim ky cua mnh.[27] K t qua l, cai a c i nh ot y khng phai la s chu y cua ngn hang trung ng ma nh m vao ban thn t ng th ng Taylor. Ngay 4 thang 7 nm 1850, T ng th ng Taylor tham d l qu c khanh c c hanh trc ai tng nim Washington. Thi ti t hm o h t sc oi n ng, Taylor a u ng mt chut sa a, va n thm m y qua anh ao, k t qua la ng b au bung. n ngay 9 thang 7 th vi t ng th ng khi ng vam v nay cung ra i mt cach th n b. S kin t t th n b v nhng cn bnh ch ng u vao u cua ca hai vi t ng th ng co xu t thn t qun nhn nay ng nhin a gy xn xao d lun. Con gii s hoc th tranh lun v ti ny trong hang th ky. Nm 1991, sau khi c s ng y cua ngi nha T ng th ng Taylor, thi th cua ng a c khai qut ln, ngi ta l y mu mong tay va toc cua T ng th ng i xet nghim. K t qua cho th y, ng ch t v bi u c. ng nhin c quan i u tra a nhanh chong l p li m r ng l ng u c r t nho khng u gy ch t ngi, sau o vi vang k t thuc vu i u tra. Cho n ngy nay, ch ng ai bi t c tai sao c th t ng th ng lai co nhng th c t nay.

NGN HANG QUC T RA TAY TAO NN CUC KHUNG HOANG NM 1857

Do Ngn hang th hai cua My ng ca nm 1836 nn cac ng ch ngn hang qu c t a t ngt ra tay rut sach toan b lng ti n t kim loai ang lu thng nc My, tao nn khung hoang kinh t nghim trong

loai ang lu thng nc My, tao nn khung hoang kinh t nghim trong lin tuc trong 5 nm quc gia ny. Mc d vo nm 1841, ai din cua cac ch ngn hang qu c t a tng hai l n th khi phuc lai h th ng ngn hang trung ng t nhn, nhng ca hai l n u th t bai, m i quan h gia hai bn ri vao trang thai ong bng, tnh trang si t cht ti n t cua My keo dai mai n nm 1848 mi b t u c giai ta. Nguyn nhn khi n cho tnh hnh chuy n bi n tch c c t t nhin khng phai do cac ng ch ngn hang qu c t qua t bi, ma la do vao nm 1848, nc My a phat hin mo vang r t ln: m vang San Francisco.

California goldfields in the Sierra Nevada and northern California

Merchant ships fill San Francisco harbor in 1850 or 1851.

Gold miners excavate a river bed after the water has been diverted into a sluice alongside the river. L ng cung ng vang cua My lin tuc trong 9 nm k t nm 1848 a tng vot cha tng th y, ch ring California a san xu t ra mt

1848 a tng vot cha tng thy, ch ring California a san xut ra mt l ng ti n vang tri gia n 5 t -la My. Nm 1851 Uc cung phat hin c mt m vang co tr l ng ln, l ng cung ng vang trong pham vi th gii t 144 triu siling cua nm 1851 tng vot ln 376 triu siling trong nm 1861. Va lu l ng ti n thuc kim ni a cua My t 83 triu -la trong nm 1840 tng vot ln 253 triu -la trong nm 1860. [28] Vic phat hin nhng m vang ln My va Uc a pha v s khng ch tuyt i cua cac nha tai chnh chu u i vi l ng cung ng vang th gii. Chnh phu My th phao nhe nhm v a thot c canh phai bi si t cht ti n t. Vic cung ng ti n t vi ch t l ng t t va s l ng nhi u a lm tng ni m tin cho thi trng, cc ngn hang b t u banh trng hoat ng tn dung trn quy m ln. C s quan trong nh t trong tai san cua nc My la r t nhi u nganh cng nghip quan trong cua My nh cng nghip, khong san, giao thng, c gii u c khi phuc nhanh chong trong giai oan hoang kim nay. Th y vic kh ng ch tai chnh to ra khng con hiu qua, cac ng ch ngn hang qu c t sm a co i sach mi. o chnh la chnh sch khng ch tai chnh, phn ha chnh tri . Trc khi cuc khung hoang k t thuc, cc ng ch ngn hng a b t u ra tay thu mua cua cai quy gia cua dn chng vi gia re mat. n nm 1853, khi n n kinh t My pht nh di u gp gio th t ban nc ngoai, c bit la t ban Anh a s hu 46% trong t ng s cng trai lin bang, 58% t ng cng trai cac bang, 26% t ng cng trai nganh ng s t My[29]. Nh vy, mt khi ch ngn hang trung ng c yn vi th n n kinh t My cung se bi cac ng ch ngn hang kh ng ch gi ng nh cac qu c gia chu u khac. Cac ng ch ngn hang qu c t m rng hoat ng tn dung, khi n n n kinh t phat tri n vi t c nh bm bong bong ngi dn va cac doanh nghip khac ra sc tao ra cua cai, sau o ap g p phanh tn dung, khi n cho h u h t cac doanh nghip va ngi dn m t mau ma pha san, con cac ngn hang lai c mt phen bi thu. Qua nhin, trong khi th y mua thu hoach a n, cac ng ch ngn hang qu c t va cc ai din cua ho My a qu tay si t cht tn dung, gy nn cuc khung hoang nm 1857. Nhng i u v t ra ngoai d liu cua ho la, th c l c cua n n kinh t My luc nay a khng con nh 20 nm trc na

-------------------------------------------------------------[12] Th gi B trng ti chnh Albert Gallatin (1802). [13] Allan Hamilton, Cuc i ca Alexander Hamilton

(The Intimate Life of Alexander Hamilton) - Charles Scribners Sons 1910. [14] Arthur Schlesinger con, Thi i ca Jackson (The Age of Jackson) - New York: Mentor Books, 1945, tr.6-7. [15] c vit cho Robert Morris vo 30/4/1781. [16] Tuyn tp tc phm ca Thomas Jefferson (New York& Sons, 1899), tp X, tr. 31. [17] Tc phm ca Thomas Jefferson (Willey Book Company, 1944), tr. 749. [18] Glyn Davies, Lch s tin t t thi c i n nay (History of Money From Ancient Times to The Present Day) - University of Wales Press 2002, tr. 474. [19] Sch dn, tr. 475. [20] Thomas Jefferson, Th gi John Taylor, 26/11/1798; in li trong Tuyn tp tc phm ca Thomas Jefferson, tp10. [21] Glyn Davies, Lch s tin t t thi c i n nay (History of Money From Ancient Times to The Present Day) - University of Wales Press 2002, tr. 475-476. [22] Thomas Jefferson, Th gi James Monroe, 1/1/1815. [23] Glyn Davies, History of Money From Ancient Times to The Present Day ( University of Wales Press, 2002), tr. 476. [24] Sch dn, tr. 479. [25] G. Edward Griffin, Sinh vt t o Jekyll (The Creature from JekyllIsland ) - American Media, Westlake Village, CA 2002, tr. 224. [26] Din vn khai mc ca Tng thng William Henry Harrison, 4/3/1841.

[27] Michael F. Holt; S ln ngi v sp ca ng Whig (The Rise ans Fall of the American Whig Party: Jacksonian Politics and the Onset of the Civil War) 1999; tr. 292. [28] Glyn Davies, Lch s tin t t thi c i n nay (History of Money From Ancient Times to The Present Day) - University of Wales Press 2002, tr. 484 [29] Sch dn, tr. 486.

C hay khng mt cuc chin tranh tin t? (Phn 3 )

V sao -la M c chn l tin t d tr ca th gii? N c mbo bng g? V sao n li lin tc m gi? t Ti sao Cc d tr lin bang M (Federal Reserve-Fed) l m ngn hng ca t nhn t v do m s nh ti phit s hu? t Ti sao Ph Wall li m himchn Hitler lmi tng rt vn u t? o V sao rt nhiu tng thng M lun l i tng mst ca nhng k tmthn? V sao kinh t Nht Bn m thi tng trng li lin tc ch c chc nmqua? t Lmpht l g? Ai c li t lmpht? C phi lmpht cao l cch thc cc th lc cp i ti sn lao ng ca cc dn tc? Nguyn nhn s sp kinh t ng u v nc Nga cng nh suy thoi kinh t ko

Nguyn nhn s sp kinh t ng u v nc Nga cng nh suy thoi kinh t ko di ca Nht Bn? V sao xut hin cn bo ti chnh tin t ng Nam, Hn Quc nm1997? Cc nh t bn ko ti vt lng ch h Thi Lan nh th no? Qu tin t quc t IMF l g? V sao cc chuyn gia li coi n l cng c bc lt ti nguyn ca cc nc ngho? Chnh sch tin t ca Trung Quc c ngn c s can thip v thao tng ca gii ti phit th gii khng? Bong bng kinh t nh t v tn dng th cp ca kinh t M l g? V sao th trng tin t th gii li sp c chao o? Cc nh ti phit s kimli ra sao?

CHINH SACH MI V TIN T CUA LINCOLN

Khng co ti n th khng th ti n hanh chi n tranh, ma n u vay cua ngn hang qu c t th ch ng khac nao t treo thong long vao c mnh. Lincoln ngh trm phng ngan k tm phng an giai quy t. Luc o, Dick Taylor mt ngi ban cu cua ng Chicago - a xu t vi Lincoln mt chu y, Chnh phu t phat hanh ti n t! Vic yu cu Quc hi thng qua an nay cng nh vn trao quyn cho B tai chinh n hanh tin t s co y u hiu l c phap lut nhm gip chi tra lng b ng cho binh s, sau o se gip anh gianh c th ng l i trong cuc chi n m anh tin hnh. Lincoln hoi liu ngi dn My co ti p nhn ng ti n mi nay hay khng, Dick noi r ng t t ca moi ngi u se khng co s l a chon nao khac trong v n nay, ch c n anh tao nn hiu l c phap ly y u cho loai ti n t mi nay, Chnh phu a ra s ung h hoan toan, v chung se thng dung gi ng nh mt loai ti n ch th c, bi v hi n phap trao cho qu c hi quy n phat hanh va quy n quy i nh gia tri ti n t. Sau khi nghe xong nghi nay, Lincoln to ra qua i vui mng, lp tc ngh Dick lp k hoach cho vic nay. Bin phap h t sc mi la nay a pha v cach lam thng l cua Chnh phu la c n phai vay ti n va chi u lai su t cao cua ngn hang t nhn. Loai ti n mi nay s dung hoa

vn mau xanh luc phn bit vi ti n cua cac ngn hang khac v c li ch s goi la ti n xanh (Greenback). Ch mi la c bit cua loai ti n mi nay n m ch no hoan toan khng co th ch p b ng ti n vang hay bac, va l i tc la 5% cho 20 nm. Trong thi ky ni chi n, nh co s phat hanh cua loai ti n nay ma M a kh c phuc c tnh trang thi u hut ti n t nghim trong cua Chnh phu trong giai oan u cua cuc chi n. iu ny a huy ng mt cch hiu qua nh t t t ca cac ngu n v n cua mi n b c nc My, tao nn mt c s kinh t vng ch c cho chi n th ng cu i cung trc qun mi n nam. ng thi, loai ti n nay nh co gia thanh th p nn cung a tr thanh loai ti n tch luy cua ngn hang mi n B c, tn dung ngn hang cua mi n B c cung nh o ma c m rng, cng nghip qu c phong, xy d ng ng s t, san xu t nng nghip va mu di ch thng nghip u nhn c s chi vin tai chnh ln cha tng co so vi trc o. Vic phat hin nhng mo vang ln nhng nm 1848 a khi n cho n n tai chnh My d n d n thot khoi cuc din b t l i va c c oan do cac ngn hang chu u kh ng ch , v cung chnh nh vao san l ng ln nhng mo vang nay lam ni m tin nn loai ti n mi cua Lincoln mi co th c ngi dn ti p nhn rng rai, t c s tai chnh ang tin cy cho vic gianh th ng l i trong cuc chi n Nam B c. Mt i u na khi n ngi ta cang thm kinh ngac hn la, loai ti n mi do Lincoln phat hanh khng h gy ra lam phat ti n t nghim trong ki u nh trong thi ky chi n tranh c lp, t khi cuc ni chi n n ra vao nm 1861 n khi

k t thuc vao nm 1865, ch s vt gia cua toan mi n b c My ch tng mt cach nhe nhang t 100 ln 216. Xem xet quy m va s nghim trong v mc pha hoai cua cuc chi n so vi nhng cuc chi n co quy m tng t khac trn th gii, chng ta khng th khng noi rng y l mt ky tch tai chnh. Ng c lai, mi n nam cung dung phng thc lu thng ti n gi y, nhng hiu qua th khac xa mt tri mt v c, ch s vt gia cua mi n nam trong cung mt thi ky a tng t 100 ln n 2776. [32] Trong su t thi ky chi n tranh Nam - B c, Chnh quyn Lincoln a phat hanh t ng cng s ti n mi la 450 triu -la My. Nh c ch vn hanh ng ti n mi nay t t nh vy cho nn t ng th ng Lincoln a xem xet h t sc nghim tuc vic ti n hanh trng ky ha va phap ch ha vic phat hanh loai ti n t khng th ch p nay (Debt Free Money). Nhng chnh i u nay a nh mt on au anh vao l i ch cn ban cua trum tai chnh qu c t . N u nh moi chnh phu u khng c n phai vay ti n cua ngn hang ma than nhin t mnh phat hanh ti n t, th s lung oan cua cac ngn hang i vi vic phat hanh ti n t se khng con t n tai na, nh th le nao khng phai la ngn hang a tr mo r i sao? Ngay sau khi nghe c tin tc nay, t London Times ai din cho Ngn hang Anh qu c a lp tc ng tai tuyn b :

N u nh chnh sach tai chnh mi ca M (ti n xanh Lihncon) khi n ngi ta chan ghet c thc thi vnh vin, chinh phu co th phat hanh khng ngun tin t

cua mnh. Chnh ph co th hoan tra h t moi khoan n ng thi se thu c nhng khoan tin cn thit phat tri n thng nghip, se bi n thanh mt qu c gia ph n vinh cha tng co trn th gii, ngun nhn tai u tu va moi tai nguyn v n co trn th gii nay se chay d n v b c My. Qu c gia nay c n phai bi pha hy, n u khng no se pha hy tng qu c gia theo ch qun chu trn th gii.
Chnh phu cua Anh va hip hi ngn hang New York a bay to s phn n oi hoi phai th c hin cac hanh ng ap tra. Ngay 28 thang 12 nm 1861, ho tuyn b nh ch chi tra b ng ti n kim loai cho Chnh phu cua Lincoln. Mt s ngn hang New York con nh ch vic rut vang cua nhng ngi gi ti t kim b ng vang, ng thi tuyn b hy bo vic chp nhn dung vang mua cng trai cua Chinh phu. Cac ngn hang nhi u ni trn nc My cung r m r hng ng. H n Washington xu t nhng phng an thay i v nguyn t c i vi t ng th ng Lincoln, oi th c hin lai nhng cach lam trong qua kh, em nhng cng trai co l i tc cao ban cho cac ngn hang chu u; em vang cua Chnh phu My gi vao cac ngn hang t nhn d tr phat hanh tn dung, cac ngn hang phat tai ln; Chnh phu My trng thu thu cua cac nganh cng nghip va ngi dn chi tra cho chi n tranh. ng nhin, T ng th ng Lincoln a c tuyt yu c u hoan toan v ly nay cua cac ngn hang. Chnh sach cua ng r t c long dn, ngi dn My a n nc mua h t toan b cng trai, va cn c vao phap lut, cc cng tri

ny c s dung nh la hin kim. Cac ngn hang th y k sach b t thanh ben ngh ra k khac. Cac ngn hang phat hin th y r ng trong lut phat hanh ti n xanh Lihncon cua qu c hi hoan toan khng cp n vic nn dung vang chi tra lai tc cng trai hay khng. V vy, h cho phep dng loai tin mi cua Lincoln mua cng trai, nhng phn li tc phai dung tin kim loai chi tra. y la mt bc trong k hoach hoan chnh nhm gn kt ng tin mi cua Lincoln ti My vi gia tri cua vang. Trong khi , cac ngn hang chu u tch ly ng bang Anh nhi u hn b t c ng ti n nao thi o v nhi u hn so vi ti n vang cua My. S tha hip gia ngn hang My va qu c hi My a khi n cho th l c tai chnh qu c t l i dung vic kh ng ch t ng l ng xu t nhp kh u vang i vi nc My gian ti p at c hiu qua thao tung gia tri ti n t cua My.

NG MINH NGA CUA LINCOLN

Trong thi kh c nguy ngp khi cac qu c vng chu u a chu n bi sn sang em qun sang chia c t nc My, Lincoln a lp tc nh n ke thu truy n ki p cua cac qu c vng chu u nc Nga. Lincoln a phai c s c u cu Sa hoang Alechxande nhi . Khi nhn c th cua Lincoln, Sa hoang khng m ra ngay, ma nng nng trn tay, r i noi r ng: Trc khi m bc th nay hoc bi t c ni dung cua no, chung ta se ng y trc vi b t c yu c u nao ma bc th xu t. [33] Nguyn nhn Sa hoang chu n bi tham gia qun s vao cuc ni chi n My co m y mt sau y. Mt la s lo l ng mi h rng lanh, v trong thi ky Alechxande ai tr v,

cac th l c tai chnh qu c t quet sach chu u a g ca in Kremli. Hc theo kinh nghim cua cac quc gia tai chnh tin ti n chu u, cac ngn hang ki ch lit yu c u thanh lp ngn hang trung ng t hu, v Sa Hoang a sm nhn ra chiu c trong vic ny nn a kin quyt t ch i yu c u nay. Khi nhn th y t ng th ng Lincoln - mt th l c phan i tai chnh qu c t - ri vao tnh canh nguy hi m, n u nh khng ra tay tng tr , th Alechxande nhi e r ng, ch ng m y ch c m i nguy y s p n vi chnh mnh. Mt nguyn nhn khac la ngay 3 thang 3 nm 1861 trc khi n ra cuc ni chi n Nam B c My, Alechxande nhi a tuyn b phap lnh giai phong nng n, v v mt ph bo ch n l nay, c hai bn u co nhng quan i m chung. Va con mt i u na la cuc chi n tranh Crimean cua nc Nga va mi k t thuc nm 1856 a i bai di tay cua lin qun Anh Phap, nn Alechxande nhi cha ngui chuyn ra hn. Cha tuyn chuy n, ham i cua Nga di s th ng lnh cua tng Liviski a ti n vao cang New York vao ngay 24 thang 9 nm 1663. Ngay 12 thang 10, ham i Thai Bnh Dng cua Nga di s th ng soai cua tng Popov a n San Francisco . i vi hanh ng cua nc Nga, Wales a bnh lun r ng: Ho a n khi mi n nam ang vao luc tri u ln con mi n b c vao th tri u xu ng, s xu t hin cua ho a tao nn s do d cua Anh va Phap, cu i cung a cho Lincoln thi gian xoay chuy n c cuc din. Sau khi ni chi n k t thuc, chi tra khoan ph t ng cng 7,2 triu -la My cho ham i cua nc Nga, Chinh phu cua My a ch n ch keo dai thi gian. Bi v hi n phap

khng trao cho T ng th ng quy n chi tra chi ph chi n tranh cho Chnh phu nc ngoai, T ng th ng Johanson khi o a at c hip c dung chnh vung t Alaska mua cua nc Nga chi tra khoan chi ph chi n tranh. Trong li ch s, v vic nay c goi la S in r ca Seward. Seward la qu c vu khanh khi o ca Hoa K, v b dn chng ki ch lit ch trch khi b ra 7,2 triu -la i mua lai mt vung t hoang ha khng ang mt xu khi o ca Nga. Cung v mt nguyn nhn tng t ma Alechxande nhi a bi hanh thch vao nm 1867, nhng cuc hanh thch a khng thanh cng. Ngay 1 thang 3 nm 1881, Alechxande cu i cung cung ch t vao tay thch khach.

AI LA HUNG THU THT S AM SAT LINCOLN ?

Bismarck v thu tng kin cng va giau long hy sinh cua nc c a tng ch ra mt cach s c ben r ng: ng y (Lincoln) c qu c hi trao quy n ti n hanh vay ti n thng qua vic ban khoan cng trai cho ngi dn, nh vy th Chnh phu va qu c gia se thot c khoi cai by ci sn cua cc nha tai chnh nc ngoai. Trong khi ho (cac nha tai chnh qu c t ) hi u ro c r ng nc My se thot khoi vong kh ng ch cua ho, th ngay ch t cua Lincoln ch ng con m y xa xi. Sau khi ra s c lnh giai phong n l da en va th ng nh t mi n nam, ngay lp tc Lincoln a tuyn b xa toan b cac khoan n chi n tranh ma mi n nam a ganh chi u. Cac ngn hang qu c t chu c p khoan ln tai chnh cho mi n nam trong su t cuc chi n, a bi t n th t nghim trong v quy t i nh nay. tra thu Lincoln, c bit la lt

 chnh sach mi v ti n t cua Lincoln, ho a tp h p cac th l c b t man i vi v t ng th ng ny, b mt ln k hoach am sat t ng th ng. Vi h, chuyn ch ao m cn am sat t ng th ng th c t khng phai la mt vic kho khn. Sau khi Lincoln bi am sat, di s thao tung cua cac th l c tai chnh qu c t , qu c hi tuyn b ph bo chnh sach ti n t mi cua Lincoln, gii han ca vic phat hanh ti n t mi cua Lincoln khng c v t qua 400 triu -la. Nm 1972, co ngi hoi B tai chnh My rng, vi s ti n mi 450 triu -la My cua Lincoln phat hanh, chnh ph r t cuc a ti t kim c bao nhiu lai su t. Sau m y tu n tnh toan ky lng, cu tra li cua B tai chnh la: nh t ng s ti n Lincoln t phat hanh cho Chnh phu My ma quc gia ny a tit kim c 4 ti -la li nhun. [34] Cuc chin tranh nam bc cua My, v cn ban la mt cuc tranh gianh l i ch ki ch lit gia cac th l c tai chnh qu c t cung nh nhng ngi ai din cho cac th l c va Chnh phu My trong vic thng soi quy n phat hanh ti n t qu c gia va chnh sach tai chnh ti n t cua My. Trong thi gian hn mt trm nm sau cuc chi n tranh nam b c, i bn a ti n hanh nhng cuc chi n tan kh c, t ng cng a co 7 t ng th ng My v cuc chi n nay ma bi am sat, nhi u nghi s bi thu tiu. Mai n nm 1913, vic thanh lp h th ng ngn hang d tr lin bang My a anh d u cho th ng l i mang tnh quy t i nh cua ngn hang qu c t . Tht ung nh Bismarck a noi: Cai ch t cua Lincoln la s t n th t nghim trong cua

th gii c c giao. Nc My co th khng con ai co th i lai con ng v ai cua ng, con cac ngn hang se lai mt l n na kh ng ch nhng ai giau co. Ti lo r ng cac ngn hang nc ngoai vi nhng thu oan cao siu va tan bao se danh c s giau co cua nc My, sau o dung no hy hoai n n vn minh hin ai mt cach co h th ng.

S THA HIP CHI MANG: PHAP LNH NGN HANG QUC GIA NM 1863 Vai tro ma ti a ong gop trong vic thuc duc cho ra i phap lnh ngn hang qu c gia la sai l m tai chnh nghim trong nh t trong cuc i. S lung oan (cung ng ti n t) ma no (phap lnh ngn hang qu c gia) san sinh ra se anh hng n t t ca cac phng din cua t nc nay. No c n phai bi ph bo, nhng trc khi i u nay xay ra, t nc nay se chia thanh hai pha, mt bn la ngi dn, con bn kia la ngn hang, tnh hu ng nay vn cha tng xu t hin trong li ch s cua t nc nay. B trng tai chnh My Salomon Ches (1861 1864)
Sau khi cuc chin tranh Nam - Bc bung n, Lincoln a c tuyt khoan l i tc c t c t 24% n 36% cua Rothschild va cac ai din khac cua ho My, chuy n sang trao quy n cho B tai chnh phan hanh tn phi u chnh phu My (United States Notes) cua ring mnh, hay con c goi la bac xanh. Phap lnh ti n t (Legal Tender Atc) c thng qua thang 2 nm 1862 . Php lnh ny trao quy n cho B tai chnh phat hanh 150 triu ng ti n xanh, li n sau o vao thang 7 nm 1862 va thang 3 nm 1863, lai trao quy n cho B tai chnh phat hanh thm 150 triu

ti n xanh na. Ni chung, trong thi ky ni chi n, t ng s ti n xanh c phat hanh a ln n 450 triu. Vic phat hanh ti n xanh cua Lincoln ch ng khac nao choc vao t ong vo v cua ngn hang qu c t , cac ngn hang au nh b trc hanh ng nay cua T ng th ng, nhng ng c lai, t ng lp nhn dn va cac nganh cng nghip khac th lai to thai h t sc hoan nghnh i vi loai ti n xanh nay. ng ti n xanh cua Lincoln c lu hanh mai n nm 1994 trong h th ng ti n t cua My. Nm 1863, khi cuc chi n a bc n h i quy t i nh nh t, Lincoln c n nhi u ti n xanh hn na gianh c th ng l i. Nhm c trao quy n phat hanh ti n xanh l n th ba, ng khng th khng ci u trc cac th l c cua cac ngn hang trong qu c hi ra mt s tha hip quan trong, ky vao phap lnh ngn hang qu c gia nm 1863. Phap lnh nay trao cho Chnh phu quy n ph chu n cho ngn hang qu c gia (National Bank) phat hanh chng ch ngn hang vi tiu chu n th ng nh t. Nhng ngn hang nay trn th c t se phat hanh ti n t qu c gia cua My. Mt i m h t sc quan trong chnh la nhng ngn hang nay dung trai phi u chnh phu My (Gorvernment Bond) lam ngun d tr cho vic phat hanh chng chi ngn hang, trn th c t se kha cht s phat hanh ti n t cua My vi cac khoan vay cua Chnh phu, va nh th th Chnh phu se mai khng th hoan tra h t cac khoan n nay. John Kenneth Galbraith - nha kinh t hoc lng danh ngi My - a tng ch ra mt cach s c ben r ng: R t nhi u nm sau khi cuc ni chi n k t thuc, mi nm, Chnh phu lin

bang u thu c khoan thng d r t ln. Nhng no lai khng th hoan tra h t nhng khoan n ma no a vay, b i hoan toan b nhng khoan n Chnh phu a phat hanh ra, bi v nh vy ng ngha vi vic ch ng con khoan n nao lam th ch p cho qu ti n t qu c gia. Vic hoan tra h t cac khoan n cung ng ngha la a pha hy toan b s lu thng ti n t. m mu tai thi t lp mt m hnh ngn hang theo ki u Ngn hang Anh My cua cac ngn hang qu c t cu i cung a tr thanh hin th c. T y, l i tc lu dai t cac khoan n cua Chnh phu My se chay vao tui cac ngn hang, v no ch ng khac nao mt s i thong long ngay cang si t cht vao c nhn dn My. n nm 2006, t ng khoan vay n cua Chnh phu lin bang My a ln n con s kh ng l 8,6 van t -la, bnh qun mi nha co b n ngi phai ganh chi u mt khoan n qu c gia ln n 112000 la, va t c tng trng t ng n ca t nc My trong mi giy la 20000 -la! Khoan chi tra l i tc cua Chnh phu lin bang My i vi n qu c gia ch ng sau ngn sach danh cho y t va qu c phong, va n nm 2006 se at n con s kh ng l 400 t -la My. B t u t nm 1864, cac ngn hang co th i i ki p ki p hng th ba ai tic l i tc t khoan n qu c gia nay cua My. Ch v xem nhe s khac bit gia vic chnh phu tr c ti p phat hanh tin t vi vic chnh phu phat hanh cng trai con ngn hang phat hanh ti n, ma cc nh ngn hng a tao nn mt s b t cng ln nh t trong li ch s loai ngi. Ngi dn bi ep phai np thu gian ti p qua cac ngn hang, ma nhng khoan thu ny chnh la tai san

va ti n bac do m hi nc m t cua ho lam nn! Mai n ngay nay, Trung Qu c la mt trong s t qu c gia trn th gii c chnh sch pht hnh tin t do chnh phu tr c ti p iu hnh. Nh o khoan l i tc phai chi tra ma Chnh phu va ngi dn a ti t kim c tr thnh nhn t quan trong khng th thi u khi n Trung Qu c co th phat tri n nhanh va lu dai nh vy. N u co ai o a ra xu t phai hoc hoi kinh nghim ti n b cua nc ngoai, ngn hang nhn dn c n phai dung n qu c gia cua Chnh phu lam th ch p phat hanh ng nhn dn t, th ngi dn Trung Qu c c n phai coi chng. Lincoln khng phai la khng bi t n nguy c e da vnh cu nay v d tnh rng, sau khi th ng c nhim ky k ti p vao nm 1865, ng se ph bo phap lnh nay, nhng ch 42 ngay sau khi trung c, Lincoln a bi am sat. Cac th l c cua ngn hang qu c t trong qu c hi tha th ng xng ln. H cho rng, cn phai loai bo ng tin xanh cua Lincoln th mi co th k cao g i ma ngu c. Ngay 12 thang 4 nm 1866, qu c hi a thng qua Phap lnh thu h i (Contraction Act), hong thu h i t t ca cac ng ti n xanh hin ang lu thng, va i lai thanh ti n kim loai, sau o gat b ti n xanh ra khoi h th ng lu thng, khi phuc ch ban vi vang. mt t nc va thot khoi cuc chi n iu tan c n khi phuc, ch ng co g hoang ng hn la mt chnh sach ki m soat g t gao ti n t. L ng ti n t lu thng 1,8 t -la My t nm 1866 (tc khoang 50,46 -la My mi ngi), a sut giam xu ng con 1,3 t -la My nm 1867 (tc 44 -la My mi ngi), 600 triu ola My nm

1876 (mi ngi 14,6 -la), cu i cung la giam xu ng con 400 triu -la My (mi ngi 6,67 -la) nm 1886, trong b i canh mt nc My vi nhi u v t thng chi n tranh c n cha tri , mt n n kinh t c n c phuc h i va phat tri n, ng thi tnh hnh dn s tng nhanh, nhng lai gp canh thi u hut nghim trong l ng cung ng ti n t, a s ngi dn u cho r ng s ph n vinh r i suy thoi la quy lut cua phat tri n kinh t . Nhng trn th c t , ngu n cung ng ti n t c thao tung khi bung khi si t bi cac ngn hang qu c t mi la ngu n cn th c s cua v n . Mua ng nm 1872, cac ngn hang qu c t a phai Ernest Seyd em theo mt khoan ti n ln t Anh vao My, thng qua vic h i l cac quan chc thng qua phap lnh ti n uc nm 1873 (Coinage Act), li ch s goi la phap lnh ngu xu n 1873 (Crime of 1873), ch thn Ernest Seyd a soan thao phap lnh nay, v n a gat bo ti n b ng bac ra khoi h th ng lu thng ti n t, ti n vang tr thanh th ti n t duy nh t. Phap lnh nay khng con nghi ng g v hiu ng phu sng ln tuy t cho dong lu thng ti n t v n a thi u hut tr m trong. Sau khi xong vic, Ernest Seyd vnh vao t c noi r ng: Mua ng nm 1872, ta a lam mt chuy n n My, ta a am bao ch c ch c vic thng qua phap lnh ti n uc ph bo ti n bac. Cai ma ta ai din la l i ch cua cac chu ti ch ngn hang Anh qu c. n nm 1873, ti n vang a tr thanh loai ti n kim loai duy nh t. Nhng s tht, tac dung cua vic loai tr ti n bac ra khoi lnh v c lu thng ti n t qu c t la nh m am bao ch c ch n sc kh ng ch tuyt i cua cac ngn hang

qu c t i vi l ng cung ng ti n t th gii, i pho vi vic khai thac cac m bac vi s l ng ngay cang nhi u, con san l ng va vic thm do cac m vang ngay cang t i, sau khi a n m gi c vic khai thac cac m vang th gii, ng nhin ngn hang qu c t khng mu n lu l ng ti n bac ma ho kho kh ng ch c lai can d vao i a vi ba quy n tai chnh th gii cua ho. Cho nn k t nm 1871, bac tr ng a c loai tr ng loat cac qu c gia c, Anh, Ha Lan, A o, Scandinavis, dn n vic l ng lu thng ti n t cua mi qu c gia bi co lai l r t ln, t o a dn n cuc ai suy thoi kinh t nghim trong keo dai 20 nm chu u (Long Depression, 1873 1896). My, phap lnh thu h i va phap lnh ti n uc a tr c ti p gy nn cuc ai suy thoi kinh t t nm 1873 n nm 1879. Trong khoang thi gian ba nm nay, t l th t nghip cua My a cao n 30%, ngi dn My a cng quy t yu c u phai khi phuc lai thi ky lu hanh song song ti n bac va ti n xanh Lincoln. Dn chung My thanh lp mt cach t phat cac t chc nh hi bac tr ng (US Silver Commission), hi ti n xanh (Greenback Party), thuc y ca nc khi phuc lai ch lu hanh song song ti n vang va ti n bac, phat hanh lai ti n xanh Lincoln v n c ngi dn r t hoan nghnh. Bao cao cua hi bac tr ng My a ch ra: Thi ky trung c en t i chnh la do ti n t thi u hut va gia ca sut giam gy nn. Khng co ti n t, khng co vn minh, cung ng ti n t giam, vn minh t t nhin se tiu vong. Thi c c giao La Ma, qu c co t ng cng l ng lu thng ti n t

kim loai tng ng vi 1,8 t -la My, n cu i th ky 15, l ng lu thng ti n t kim loai (cua chu u) ch con lai 200 triu -la My. Li ch s a chng minh r ng khng co b t c s thay i co tnh ch t tai hoa nao sanh b ng vic qu c La Ma chuy n sang thi trung c en t i. Nhng i din vi nhng oi hoi cua dn chung My la thai dt khot lanh lung cua hip hi cac nha ngn hang My (The American Bankers Association). Trong th cua hip hi nay gi cho cac hi vin a ch ra: Chung ti nghi cac ngai hay d c toan l c d a vao cac nht bao va tap ch danh ti ng, c bit la t chc nng nghip va tn giao, kin quy t phan i Chnh phu phat hanh ti n xanh, cac ngai phai ch m dt tr giup nhng ng c vin nao khng to y phan i vic Chnh phu phat hanh ti n xanh. Vic gat bo quy n phat hanh ti n t qu c gia cua ngn hang hoc khi phuc vic phat hanh ti n xanh cua Chnh phu se khi n cho (qu c gia) co th cung ng ti n t cho ngi dn, i u nay se phng hai nghim trong n l i nhun cua ngn hang cung nh l i ch cua nhng ngi cho vay nh chung ta. Lp tc hen gp cac nghi vin qu c hi khu v c cua cac ngai, yu c u ho bao v l i ch cua chung ta, nh vy chung ta co th kh ng ch lp phap. Nm 1881, trong canh kinh t tiu i u, T ng th ng th 20 cua My la James bc ln ai chnh tri va a nhn th y cung nh n m b t c i m c t y u cua v n . ng noi r ng: b t c qu c gia nao, ai khng ch c vic cung ng ti n t th ngi o tr thnh ngi chu tuyt i cua cac nganh cng, thng nghip hin co. Trong khi hi u ro

 c toan b h th ng (ti n t) do mt thi u s ngi dung phng phap nay hay phng phap kia khng ch mt cach h t sc d dang, th ban khng c n ngi khac noi cho ban bi t v ngu n g c cua vic lam phat va si t cht ti n t. Li phat bi u nay mi c phat i trong m y tu n th T ng th ng a bi Charles Guiteau - mt tn m c bnh tm th n am sat vao ngay 2 thang 7 nm 1881. T ng th ng bi b n hai phat, va cu i cung qua i ngay 19 thang 9. Trong su t th ky 19, cac ngn hang qu c t a thanh cng vi sach l c dung quy n l c cua ng ti n th n thanh thu c vng quy n th n thanh. Ti My, quy n l c th n thanh cua ng ti n cung d n lam tan ra dn quy n thing ling. Sau nhng cuc o sc ki ch lit keo dai hang trm nm vi Chnh phu dn c cua nc My, cac ngn hang qu c t a chi m th th ng phong. Cac nha s hoc cua My a ch ra rng, t l hy sinh cua cac i t ng th ng My con cao hn nhi u so vi t l hy sinh bnh qun cua thuy qun luc chi n My. Khi cac ngn hang nghnh ngang c y a n m c trong tay phap lnh ngn hang qu c gia nm 1863, th muc tiu thanh lp mt ngn hang vi m hnh cua Ngn hang Anh My ch con trong gang t c. Mt ngn hang trung ng t hu hoan toan kh ng ch quy n phat hanh ti n t cua nc My, mt ngn hang cua cac ai gia ngn hang a manh nha hnh thnh. [32] Glyn Davies, Lch s tin t t thi c i n nay (History of Money From Ancient Times to The Present

Day) - University of Wales Press 2002, tr. 489. [33] Des Griffin, Tr v thi n l (Descent into Slavery) - Emissary Publications, 1980, Chng 5. [34] Abraham Lincoln and John F.Kennedy by Melvin
Sickler

Cuc chin tranh tin t (Phn 4)

Mt quc gia cng nghip v i b h thng tn dng khng ch mt cch cng nhc. S pht trin ca quc gia ny v mi hot ng (kinh t) ca chng ta hon ton nm trong tay mt s t ngi. Chng ta ri vo th thng tr cam go nht, mt kiu khng ch trit nht trn th gii. Chnh phu khng cn c kin t do na, khng cn quyn nh ti t php na, khng cn l chnh phu c la chn bi a s ngi dn na, m l chnh phu (vn hnh) di s cng bc v kin ca thiu s c quyn chi phi. Rt nhiu nhn s cng thng nghip ca quc gia ny u ang lo s mt iu g . H bit th quyn lc v hnh ny c t chc theo cch nh vy, tnh lng v tnh nh vy, ph khp nh vy, kha cht ln nhau nh vy, trit v ton din nh vy, n ni h khng dm cng khai ln n th quyn lc ny. [1] Woodrow Wilson - Tng thng th 28 ca M CHNG 3

CC D TR LIN BANG M: NGN HNG TRUNG NG T HU

C th khng qu khoa trng khi ni rng, mi n ngy nay, Trung Quc c th cng chng c my nh kinh t hc bit c mt thc t rng, Cc d tr lin bang M chnh l ngn hng trung ng t hu. Ci gi l Ngn hng d tr lin bang, thc ra va chng phi l lin bang, m cng chng c d tr, v cng khng ng c xem l ngn hng. a s cc quan chc ca chnh phu Trung Quc c th s ngh rng, ng nhin chnh phu M pht hnh ra ng la, nhng trn thc t, v c bn, chnh phu M khng c quyn pht hnh tin t! Nm 1963, sau khi tng thng Kennedy b m st, chnh phu M cui cng mt i quyn pht hnh -la M bc trng. Mun c c ng -la, Chnh phu M cn phi em thu nhp t thu tng lai (cng tri) ca ngi dn M, th chp cho cc d tr lin bang M t hu, chng ch cc d tr lin bang M do cc d tr lin bang M pht hnh, y chnh l -la M. Tnh cht v lai lch ca cc d tr lin bang M trong gii hc thut v gii truyn thng M, l mt vng cm mi ngi t hiu vi nhau m chng cn ni ra. Hng ngy, gii truyn thng M c th bn tn v v vn vn chng c cht quan trng g kiu nh hn nhn ng tnh, nhng nhng vn quan trng lin quan n vic ai ang khng ch chuyn pht hnh tin t, lin quan n li ch chi tr li tc cc khon vay c nhn th li hu nh chng c ch no ng n. c n y, nu bn c cm gic kinh ngc, vn s

tr nn quan trng, trong khi bn li khng hay bit. Chng ny s ni v b mt ca vic thnh lp Cc d tr lin bang M - vn b gii truyn thng M c b qua. Khi chng ta dng mt chic knh hin vi soi li giy pht cui cng ca mt s kin trng i nh hng n tin trnh lch s th gii th s pht trin ca s kin s chnh xc n mc ta phi ly ly ting tch tc ca ng h lm n v o lng. Ngy 23 thng 12 nm 1913, chnh phu dn c ca M cui cng b quyn lc ng tin lt .

O JEKYLL THN B: CAI NI CUA CUC D TR LIN BANG MY

m ngy 22 thng 11 nm 1910, mt on tu rm che kn mt chm ri tin v pha Nam. Nhng ngi ngi trong toa tu u l nhng nh ti phit ngn hng quan trng nht nc M, khng mt ai bit c mc ch chuyn i ny. im dng cui cng ca on tu l o Jekyll thuc bang Georgia xa my trm dm Anh. o Jekyll ca bang Georgia l mt qun o ngh ng thuc s hu ca nhng nhn vt giu c siu hng M. Cc th lc tai to mt ln m ng du l JP Morgan thnh lp mt cu lc b i sn trn o Jekyll. Mt phn su ca ci th gii dn vo tay cc hi vin ca cu lc b ny, v t cch hi vin ch c th k tha ch khng th chuyn nhng. Lc ny, cu lc b nhn c thng bo c ngi cn s dng hi s ca cu lc b ny trong khong hai tun, v nh vy, trong khong thi gian ny, tt c cc thnh vin khng c php s dng hi s. Ton

b nhn vin phc v ca hi s u l nhng ngi c b tr n t t lin, ch c xng tn ch tuyt i khng c s dng h i vi nhng ngi khch n hi s ny. Trong phm vi 50 dm Anh, hi s c m bo rng xung quanh khng c s xut hin ca bt c tay sn tin no. Ngay sau khi cng vic chun b hon tt, nhng v khch ny xut hin ti hi s. Tham gia hi ngh tuyt mt ny c: Nelson Aldrich, th ng ngh s, Ch tch y ban tin t quc gia (National Monetary Commission), ng ngoi ca Nelson Rockefeller A. Piatt Andrew, tr ly b trng b tai chnh My Frank Vanderlip, Ch tch National City Bank Henry P. Davison, c ng cao cp ca cng ty J.P Morgan Charles D. Norton, Ch tch First National Bank Benjamin Strong, tr l ca J.P Morgan v Paul Warburg, dn di c gc Do Thi n t c. Nm 1901, Paul n M v hn mt khon vn ln vo cng ty Kuhn Loeband Company. L i din ca dng h Rothschild Anh v Php, m nhn chc tng cng trnh s ca Cc d tr lin bang M kim ch tch u tin Cc d tr lin bang M. Nhng nhn vt quan trng ny n hn o nh ho lnh m chng c hng th g vi vic sn bn. H n y vi mt nhim v ch yu l khi tho mt vn kin quan trng: D lut d tr lin bang (Federal Reserve Act). Paul Warburg l mt cao th v lnh vc ngn hng, tinh thng hu nh mi khu nh trong hot ng ngn hng. Nu c ai thc mc vi cc cu hi cn gii p, Paul

khng ch nhn ni tr li m cn ging gii khng ngt v ngun gc lch s su xa ca mi mt khi nim chi tit. Ai cng khm phc kin thc uyn bc trong lnh vc ngn hng ca ng. Paul hin nhin tr thnh ngi khi tho ng thi l ngi gii p mi vn trong vic xy dng vn kin. Nelson Aldrich l ngi ngoi o duy nht trong s nhng nhn vt c mt y. ng ph trch chnh sa ni dung vn kin sao cho ph hp vi yu cu chnh xc ca chnh tr v c th c chp nhn quc hi. Nhng ngi khc i din cho li ch ca cc tp on ngn hng khc nhau. H tin hnh tranh lun kch lit sut 9 ngy lin xung quanh chi tit phng n m Paul xut, cui cng i n thng nht. Do cuc khng hong ngn hng nm 1907 nn trong mt ngi dn M, hnh nh ca cc nh ngn hng khng cn my p . iu ny khin cho a s ngh s quc hi khng dm cng khai ng h d lut do cc nh ngn hng tham gia lp ra. V vy, nhng ngi ny khng qun ngi ng xa vn dm, ln li t New York n hn o hoang vng ny tham gia khi tho vn kin. Hn na, ci tn Ngn hng trung ng nghe c v qu khoa trng. T thi Tng thng Jefferson n nay, tn gi ca Ngn hng trung ng u c dnh dng n m mu ca nh ti phit ngn hng quc t Anh, v th Paul kin ngh dng tn Cc d tr lin bang (Federal Reserve System) che y tai mt thin h. Th nhng, Cc d tr lin bang c y mi chc nng ca mt ngn hng trung ng, v cng ging nh ngn hng Anh, Cc d tr lin bang M c

thit k theo kiu t nhn nm gi c phn, v ngn hng s thu c li ch rt ln t vic . iu khc vi ngn hng th nht v ngn hng th hai l, trong c cu c phn ca Cc d tr lin bang M, 20% c phn vn c ca Chnh ph b ly mt, n s tr thnh mt ngn hng trung ng t hu thun ty. Nhm che y bn cht thc ca cc d tr lin bang M cng nh tr li cho cu hi ai l k khng ch c quan ny, Paul kho lo xut kin: Quc hi khng ch Cc d tr lin bang M, Chnh ph nm gi vai tr i biu trong hi ng qun tr, nhng a s thnh vin ca hi ng qun tr l do hip hi ngn hng trc tip hoc gin tip khng ch. V sau, trong phin bn cui cng, Paul i thnh thnh vin ca hi ng qun tr do tng thng M b nhim, th nhng, chc nng chn chnh ca hi ng qun tr do Hi ng t vn lin bang (Federal Advisory Council) khng ch, v cng vi hi ng qun tr, Hi ng t vn lin bang s nh k m hi ngh tho lun cng vic. Thnh vin ca y ban t vn lin bang s do ch tch hi ng qun tr ca 12 nh ngn hng d tr lin bang quyt nh. im ny c lp lim trc cng chng. Mt vn nan gii khc m Paul phi i ph l lm th no che giu s thc rng, nhn vt chu trch nhim ch tr Cc d tr lin bang l mt chuyn gia k cu ca ngn hng New York. T th k 19 n nay, hu ht cc thng nhn, ch trang tri va v nh ca min trung ty nc M gnh chu i nn ca khng hong ngn hng, cho nn h ght cay ght ng cc chuyn gia

ngn hng n t min ng, v cc ngh s ca nhng khu vc ny khng th ng h ngn hng trung ng nu nh n c ch tr bi mt nhn vt no t ngn hng New York. V vy m Paul thit k nn mt phng n gii quyt ti tnh cho 12 nh ngn hng a phng ca cc d tr lin bang M cu thnh ton b h thng. Ngoi nhng ngi trong gii ngn hng, rt t ngi bit c rng. v l thuyt, vic pht hnh tin t v tn dng ca M c tp trung New York, nhng trn thc t, iu ny khng h din ra New York, v mn kch ny chng qua l do cc ngn hng thuc cc d tr lin bang M dn dng nn m thi. Cn c mt ch th hin s suy ngh su xa ca Paul - t tr s ca Cc d tr lin bang M ti Washington trung tm chnh tr ca nc M, trong khi New York mi l trung tm ti chnh ln ca t nc ny. Mi lo ngi chnh ca ng xut pht t s k th ca dn chng i vi cc nh ngn hng n t New York. iu bn tm th t ca Paul l lm th no tm ra nhn vin qun l cho 12 nh ngn hng a phng trc thuc Cc d tr lin bang M. Kinh nghim lm vic trong quc hi ca Nelson Aldrich cui cng gip ng tm c t dng v. ng ch ra rng, cc ngh s min trung ty nc M thng t r mi th ch vi ngn hng New York, v trnh mt kim sot, tng thng phi l ngi ng ra b nhim v tr ch tch ngn hng a phng v khng phi l nhim v ca quc hi. Nhng iu ny to nn mt l hng php lut. iu 8 chng 1 ca hin php M quy nh r rng rng, quc hi chu trch nhim ph trch vic qun l pht hnh tin t. Vic Cc d tr lin bang gt Quc hi ra ngoi r rng vi phm hin php. V

sau, qu nhin im ny tr thnh ci c cc ngh s cha mi di cng kch Cc d tr lin bang M. Sau khi c dn xp chu o, d lut ny nghim nhin xut hin vi hnh thc m phng theo s phn quyn v v cn bng kim sot ca hin php M. Tng thng b nhim, quc hi thm duyt, nhn s c lp nhm chc ch tch hi ng qun tr, cn cc nh ngn hng m nhn v tr c vn, qu l mt thit k hon ho!

BY NH TI PHIT PH WALL: NHNG NGI IU KHIN HU TRNG CA CC D TR LIN BANG By nhn vt quan trng ca ph Wall hin ti khng ch i b phn cc ngnh cng nghip c bn cng nh ngun vn ca M. Trong , JP Morgan, James J. Hill , George Berk (Ch tch First National Bank) trc thuc Tp on Morgan; bn ngi cn li gm John Rockefeller, William Rockefeller, James Stillman (Ch tch National City Bank), Jacob Schiff (cng ty Kuhn Loeb) trc thuc Tp on Standard Oil Cities Bank. u mi trung tm v vn do h to nn ang tr thnh th lc ch yu khng ch nc M. [2] John Moody - ngi sng lp h thng nh gi u t Moody ni ting, 1911
Bay vi tai to mt ln cua ph Wall chnh la nhng ngi thc s i u khi n vic thanh lp Cuc d tr lin bang My. S ph i h p nhi p nhang b mt gia ho vi dong ho Rothschild cua chu u cu i cung a lp ln mt phin ban

cua ngn hang Anh qu c ti My.

S RA I VA PHAT TRIN CUA DONG HO MORGAN

Ti n thn cua ngn hang la cng ty George Peabody Company cua Anh khng c nhi u ngi bi t n. George Peabody v n la mt nha bun hoa qua s y kh cua vng Baltimore (My). Sau khi ph t ln nh mt s thng vu nho, vao nm 1835, George n London. Chng thng gia tr nhn th y nganh tai chnh la mt lnh vc bo b, ben quyt nh hun v n vi mt s ngi na m ngn hang Merchant Bank. y la mt nghip vu tai chnh cao c p r t h p thi khi o, khach hang chu y u bao g m Chnh ph, cac cng ty ln va nhng ngi r t giau co. Ho cung c p cac khoan vay cho thng mi qu c t , phat hanh c phi u va cng trai, kinh doanh cac loai hang ha chu l c, v y chnh la ti n thn cua ngn hang u t ngay nay. Thng qua s gii thiu cua cng ty anh em nh Brown thuc chi nhanh Anh, George Peabody a nhanh chong gia nhp vao gii tai chnh Anh qu c. Khng lu sau, George Peabody h t sc kinh ngac khi nhn c th mi n d tic t nam tc Nathan Rothschild. i vi chng thng gia tr ny th vinh hanh ch ng khac nao nim hnh din ca mt tin thin chua giao c giao hang tip kin. Nathan a i th ng vao v n bng vic nghi George Peabody giup mnhlam ai din giao t b mt cua dong ho Rothschild. Tuy ni ting l giu c vi khi ti sn khng l, song dong ho Rothschild vn b nhiu ngi chu u

cm ght v coi thng v thng la gat cng oat ti sn cua dn chng. T ng lp quy tc London vn khng them ng chung cng hang ngu vi Nathan, a nm l n bay l t th ng thng t ch i li mi cua Nathan. D to ra th l c rt mnh Anh qu c, nhng dng h nh Rothschild lun co cam giac ca k ngi chiu di v bi gii quy tc c lp. Mt nguyn nhn khac khi n Nathan chon George Peabody v ng ta la ngi khim t n nha nhn, t cach kha t t, lai la ngi My, sau nay con co th dung vao vic ln. ng nhin l George Peabody h hi on nhn li nghi cua Nathan. Toan b moi kinh ph giao t u do Nathan chi tra, cng ty cua George Peabody nhanh chong tr thanh trung tm giao t n i ti ng London. c bit la vao ngay 4 thang 7 hng nm, tic mng nhn ngy l c lp nc My u c t chc ti nha George Peabody v tr thnh mt s kin quan trong trong gii quy tc London [2]. m khach kha cng kh m hnh dung ni, v sao mt doanh nhn ht sc bnh thng my nm trc li c th cng ng ni nhng khoan ph chiu ai trong nhng ba tic trang l va xa x kia. Mi n nm 1854, George Peabody vn ch l mt ng ch ngn hng nh vi khon ti sn tr gi mt triu bng Anh, nhng ch trong thi gian 6 nm ngn ngi sau , khi ti sn ca v thng gia ny t mc 20 triu bng Anh v bin ng tr thnh ng ch nh bng c mu mt M. Trong thi gian din ra cuc khng hong kinh t nm 1857 ti M do dng h Rothschild git dy, George Peabody dc ht tin u t vo cng tri ng st v

cng tri Chnh ph M trong khi cc ng ch nh bng Anh t nhin bn tng bn tho tt c cng tri c dnh dng n M. Cng trong giai on ny, George Peabody lm vo cnh kh khn nghim trng. iu k l l, khi George mp m bn b vc ph sn, ngn hng Anh ging nh thin s t trn tri ri xung ngay lp tc cung cp cho ng ta mt khon vay tn dng tr gi 800 nghn bng Anh. Chnh iu ny gip George phc hi nhanh chng. V th l, chng hiu sao, mt ngi cn trng nh George Peabody li quyt nh mua vo mt lng ln cc loi cng tri ang b cc nh u t M bn bn tho nh rc ri. Cuc khng hong nm 1857 hon ton khng ging vi cuc suy thoi nm 1837. Ch trong mt nm th nn kinh t M hon ton thot khi bng my ca s suy thoi. Kt qu l cc loi cng tri M khin cho ng nhanh chng tr thnh ngi giu c siu cp, iu ny tng t vi chin dch cng tri Anh ca Nathan nm 1815 khin ngi ta khip m. V George Peabody khng co con n i doi nn san nghip kh ng l kia cung ch ng co ai tha k . Chnh v th m ng r t kh tm v cu i cung quy t i nh mi chng trai tr tui Junius Morgan nhp hi lam n. Sau khi George Peabody ngh hu, Junius Morgan a n m gi toan b vic lam n va i tn cng ty nay thanh Junius S. Morgan and Company, sau o i tn chi nhanh My thanh J. P. Morgan and Company. Nm 1869, trong cuc hop mt London vi gia tc Rothschild, dong ho Morgan a hoan toan k tha m i quan h cua George Peabody vi gia tc Rothschild va a m i quan h h p tac nay phat tri n ln mt t m cao mi. Nm 1880, JP Morgan u t mt l ng

ln v n nhm t chc lai hoat ng thng nghip cua cng ty ng s t. Ngay 5 thang 2 nm 1891, gia tc Rothschild va mt s nha ngn hang khac Anh a thanh lp mt t chc b mt ly tn la tp oan hi nghi ban tron. My, mt t chc tng t cung c thanh lp, ng u chnh la dong ho Morgan. Sau chi n tranh th gii th nh t, Tp oan hi nghi ban tron cua My c i tn thanh Hip hi ngoai giao (Council on Foreign Relation), con Anh th i thanh Hip hi s vu qu c t hoang gia (Royal Institute of International Affairs). R t nhi u quan chc cua Chnh ph hai nc Anh va My u la nhng ngi c l a chon t hai hip hi nay. Nm 1899, JP Morgan va Drexel n London tham gia ai hi cac nha ngn hang qu c t . Ngay khi tr v , JP Morgan a c ch i nh lam ai din cao cp cho l i ch cua dong ho Rothschild My. Hi nghi London i n mt thng nht rng, cc cng ty JP Morgan (New York), Drexel (Philadenphia), Grenfell (London), Morgan Harjes Cie (Paris), M.M.Warburg Company (c) va My, g n k t hoan toan vi dong ho Rothschild. [3] Nm 1901, JP Morgan a mua lai cng ty gang thep Carnegie vi gia 500 triu la, sau o c c u lai ton b t chc ny v bin n thnh Cng ty gang thep My (United States Steel Corporation) c gi tr thi trng hn 1 t la,. JP Morgan c coi la ngi giau nh t trn th gii thi , th nhng, cn c theo bao cao cua y ban kinh t lm thi qu c gia (Temporary National Economic

Committee), th ng ta ch nm gi 9% c ph n cua cng ty mnh. Xem ra, Morgan vi ti ng tm lng ly vn ch la mt nhn vt din trc sn kh u.

ROCKEFELLER: VUA DU M
John Rockefeller cha la mt nhn vt t nhi u gy tranh ci trong li ch s nc My, bi thin h chup mu la ngi mau lanh. Tn tu i cua ng g n li n vi cng ty d u m n i ti ng th gii. Vic bun ban d u mo cua John Rockefelle b t u t thi ky ni chi n My (1861 1865), v mai n nm 1870, khi thanh lp cng ty d u m th quy m lam n cua ng vn thuc vao hang thng thng bc trung. T sau khi nhn c mt khoan cho vay c bn cua ngn hang thi qu c gia Cleveland, trong nhay m t, dng nh Rockefelle a tm c cam giac ch thc cua mnh. D tm cnh tranh theo lut rng ca nh ti phit ny a v t xa sc tng t ng cua moi ngi. Nhn th y nganh cng nghip luyn d u r t c trin vng t t vi mc l i nhun ng n han rt cao, nhng Rockefelle cng ng thi nhn thy mt s tht hin nhin: l s canh canh trong lnh vc ny din ra ki ch lit m khng co s ki m soat, v th, sm hay mun, cc doanh nghip tham gia vo cuc chi ny cng se ri vao canh canh tranh theo ki u t sat. V tn ti, ch co duy nht mt cch: tiu dit i thu canh tranh b ng moi gia, khng t b t c thu oan nao. Trc h t, Rockefelle kh ng ch cng ty trung gian nhng khng cho ai bi t rng mnh a xu t mua lai i thu

canh tranh vi gia th p. N u c tuyt, i thu canh tranh se i mt vi cuc chi n gia ca tham kh c, cho n khi i thu phu phuc hoc pha san mi thi. N u khng hiu qua, sau cung Rockefeller se s dung n chiu s trng ca mnh - bao l c: anh cng nhn cua i thu canh tranh, phong ha thiu rui nha xng cua i thu. Sau m y hip nh vy, s i thu may m n s ng sot ch con m trn u ngn tay. Hanh vi lung oan ba ao nh vy, tuy a gy nn s cm phn trong gii kinh doanh, nhng cung em lai s hng thu cao cho nha ngn hang New York. Cac nha ti phit ngn hang ham m tr lung oan a r t hn hoan trc kha nng cua Rockefeller. Dong ho Rothschild vn mun tm mi cach kh ng ch nc My ang ngay cang ln manh. Tuy nhin, cc mnh khe ca h tc ny sm mun u th t bi. Vic kh ng ch mt qu c vng chu u n gian hn r t nhi u so vi vic kh ng ch mt Chnh ph dn c. Sau cuc ni chi n cua My, dong ho Rothschild b t u s p x p k hoach kh ng ch My. V tai chnh th co cng ty Morgan va cng ty Kuhn Loeb, cn trong gii cng nghip vn cha c ai thch h p. Nhng g m Rockefeller lm thp ln mt tia hy vng cho dong ho Rothschild. N u nh c ti p thm mt l ng tai chnh ln th th c l c cua nh Rockefeller se v t r t xa so vi mt vung Cleveland nho nho. Rothschild c Jacob Schiff ca cng ty Kuhn Loeb mt chin lc gia quan trng nht ca h v ti chnh M, tham gia vo k hoch ny. Nm 1875, Jacob Schiff thn chinh n Cleveland ch bao Rockefeller cch thc

trin khai cc bc tip theo trong k hoach khng ch nc M. Cng vi s xut hin ca Jacob Schiff l mt li th ma Rockefeller co nm m cung khng dam ngh n: thng qua ngn hang Morgan va cng ty Kuhn Loeb, Rothschild a khng ch 95% th phn vn chuy n ng s t My, ng thi Jacob Schiff ang c d i nh thnh lp cng ty South Improvement Company nhm cung c p dch v vn chuy n gi re cho cng ty d u m cua Rockefeller, m di s khng ch gi cc vn chuy n nay, ch ng co m y cng ty luyn d u co th ti p tuc sinh t n. R t nhanh chong, Rockefeller a lung oan hoan toan nganh d u mo cua My, tr thanh Vua d u mo tht s ca v ngha en ln ngha bong.

JACOB SCHIFF: CHIN LC GIA TI CHNH CA ROTHSCHILD

Mi quan h mt thit gia hai dng h Rothschild v Scheff c th c truy ngc v nm 1785, khi Rothschild cha chuyn n mt ta dinh th 5 tng Franfurk, v trong nhiu nm lin sng chung vi dng h Scheff. Cng l cc nh ngn hng gc Do Thi c nn hai dng h ny c mi quan h hu ho ko di hng trm nm. Nm 1865, trn 18 tui, Jacob Schiff n M sau mt thi gian thc tp ngn hng Rothschild (Anh). Sau khi tng thng Lincon b m st, Jacob lm k ton cho cc ngn hng chu u ca M, ng thi cng thc y vic xy dng ch ngn hng trung ng t hu ca M. Mt mc ch khc ca Jacob chnh l pht hin, bi dng

kin thc cho i din ca ngn hng chu u, ng thi a h gia nhp vo cc v tr quan trng nh Chnh ph, ta n, ngn hng, cng nghip, ch thi c. Ngy 1 thng 1 nm 1875, Jacob lin kt vi cng ty Kuhn Loeb, v t y tr thnh thnh vin ch cht ca cng ty. Di s ng h ca Rothschild hng mnh, cui cng cng tyKuhn Loeb tr thnh mt trong nhng ngn hng u t ni ting nht cui th k 19 v u th k 20.

JAMES J.HILL: VUA NG ST

Xy d ng ng s t la nganh cng nghip quan trong oi hoi ngun tai chnh ln. S phat tri n cua nganh cng nghip ng s t kh ng l ti My ch yu d a vao ngun ti n t thi trng v n cua Anh qu c va cac qu c gia khc chu u. Kh ng ch vic phat hanh cng trai ng s t My chu u chnh l thu oan ca cc nh ti phit nhm n m gi s phn cua nganh cng nghip ny. Nm 1873, cac nha ngn hang qu c t t ngt si t cht tai chnh i vi My ng thi ban thao cng trai cua My. iu ny khi n cho cng trai ng s t My lm vo cnh ch chiu. Ngay khi cuc khung hoang k t thuc vao nm 1879, dong ho Rothschild lp tc tr thanh chu n ln nh t cua nganh ng s t My. Ch c n cao hng mt cht, nh ti phit ny co th bop ch t mach mau tai chnh cua b t ky cng ty ng s t nao cua My. Trong bi canh , James J. Hill mt thng gia khi nghip vi ngh vn chuy n ng st b ng hi nc va than a - buc long phai u qun di trng cua cac nha tai chnh co th sinh t n

va ln manh trong s canh tranh kh c lit cua nganh ng s t. Morgan chnh la ch da tai chnh i vi ng ta. Vi s ung h cua Morgan, James J. Hill thc hin k hoch thn tnh hang loat cng ty ng s t ang lm vo cnh ph sn sau cuc khung hoang nm 1873. n nm 1893, gic m c n m gi nganh ng s t xuyn My cua James J. Hill cu i cung a tr thanh hin th c. Khi tranh gianh quy n kh ng ch ng s t mi n ty (Chicago, Burlington and Quincy Railroad), James J. Hill a gp phai mt i thu r t manh - Lin hip ng s t Thai Bnh Dng (Union Pacific Railroad) do tp toan tai chnh Rockefeller u. Lin hip ny bt ng tn cng ng trm vn ti ng st bng vic b mt thu mua c phi u cua cng ty Northern Pacific do James J. Hill ki m soat. Khi phat hin ra vn th James J. Hill a s p m t quy n ki m soat cng ty. James J. Hill lp tc c u vin kh n c p ng chu Morgan lc ny ang trong k ngh mt chu u. Morgan lp tc ra lnh cho thuc ha phan kch lai s khiu chi n cua Rockefeller. Trong mt thi gian di, th trng c phiu ph Wall nh ln ct st, nh u t tranh nhau mua c phi u cua cng ty ng s t Northern Pacific nh n my cp cho th khin mi c phi u co khi a nhay ln mc 1000 USD. Hai con h anh nhau t co con bi thng, cu i cung cac nha ngn hang qu c t khng th khng ra mt i u nh, v k t qua cu i cung la mt cng ty c ph n chng khon min Bc (Northern Securities Company) c thnh lp, hai con h cung nhau ki m soat nganh vn chuy n ng s t B c My. Ngay trong ngay thanh lp cng ty nay, t ng

th ng McKinley bi am sat, pho t ng th ng Roosevelt cha ln k nhim. Di s phan i quy t lit cua Roosevelt cha, cng ty chng khoan mi n B c bi o lut chng c quyn c qu c hi My thng qua nm 1890 cng ch giai th . Sau , James J. Hill quay hng u t v mi n Nam, nut gn ngnh vn chuyn ng s t t Colorado thng n Texas. n khi qua i vao nm 1916, James J. Hill a tch gop c mt tai san ln n 53 triu la.

ANH EM NHA WARBURG

Nm 1902, hai anh em Paul va Felix t Franfurk (c) di c sang My. Hai chng trai ny xu t thn trong mt gia nh c truy n th ng v ngh ngn hang, r t tinh thng trong lnh vc ny, c bit la Paul, ngi c goi la cao thu trong gii tai chnh thi o. Rothschild to ra r t xem trong tai nng cua Paul nn a c phai hai anh em t ngn hang cua dong ho Warburg (M.M.Warburg and Co) n My vn lc ny ang r t c n nhn tai. Luc nay, dong ho Rothschild thuc y k hoach ngn hang trung ng t hu My a g n ca trm nm, sut sui nhi u phen ma cha c nh y. L n nay, Paul se am nhn nhim vu chu cng. Sau khi n My c mt thi gian, Paul a k t giao vi cng ty Kuhn Loeb cua Jacob Schiff, ng thi ci con gai cua v ch ng Schiff, cn Felix cung a ci con gai cua Schiff. Colonel Ely Garrison - c v n tai chnh sut hai i t ng th ng Roosevelt (cha) va Wilson a nhn xt rng, Aldrich

ang gp phai s phan i trn toan qu c, chnh ngai Paul Warburg a c cu li an Cuc d tr lin bang My. Tr tu thin tai ng sau k hoach nay u b t ngu n t Alfred Rothschild cua London. [4]

TUYN TIN TIU CUA VIC XY D NG CUC D TR LIN BANG MY: CUC KHUNG HOANG NGN HANG NM 1907

Nm 1903, Paul em cng lnh hanh ng vi cc ch dn cch thc p dng nhng kinh nghim tin ti n cua cac ngn hang trung ng chu u n nc My v trao cho Jacob Schiff. Sau o, tai liu nay lai c trao cho James Stillman - CEO cua National Citi Bank (sau nay la ngn hang Hoa Ky) va nhom cac nha ngn hang cua New York. Moi ngi u cam th y nh c khai sng nh t tng cua Paul. V n la s phn i ca dn chung i vi ngn hang trung ng t hu tng ln r t manh. Gii cng nghip cng nh chu cac doanh nghip va va nho r t ac cam vi cac nha ngn hang New York. B t c an nao co lin quan n ngn hang trung ng t hu do cac nha ngn hang xu t u bi cac nghi s qu c hi tranh ne gi ng nh tranh bnh truy n nhim vy. Trong mt b u khng kh kh chu mang m tnh chnh tri nh vy, vic thng qua an ngn hang trung ng nhm to ra l i th cho cac nha ngn hang qu tht l mt iu v cng kho khn. xoay chuy n tnh th b t l i, mt cuc khung hoang tai chnh kh ng l a b t u c ngh n. Trc h t, trong d lun b t u xu t hin nhng khai nim tai chnh mi.

 Ngay 6 thang 1 nm 1907, mt bai vi t cua Paul vi tiu Khuy t i m va Nhu c u cua h th ng ngn hang chung ta (Defects and Needs of Our Banking System) a c cng b ri t y, Paul tr thanh ngi c sy hang u cho ch ngn hang trung ng My. Khng lu sau o, tai hi ngh dnh cho cc thng gia New York, Jacob Schiff a tuyn b r ng nu khng u sc ki m soat ngu n v n tn dung, ngn hang trung ng cua chung ta se phi trai qua mt cuc khung hoang tai chnh gh gm vi tm anh hng su rng nh t. [5] Gi ng nh thi k 1837, 1857, 1873, 1884 va 1893, cac nha ngn hang a sm nhn ra hin t ng bong bong xu t hin trong s phat tri n qua nong cua n n kinh t , v y cung la k t qua t t y u cua vic khng ngng ni long vong quay lu chuyn ti n t. Noi mt cach hnh t ng, toan b qua trnh nay ging nh vic nui ca trong h . Vic ch nc vao h ca cng ging nh chuyn ni long vong quay lu chuy n ti n t hay bm mt l ng ln ti n vao n n kinh t . Sau khi nhn c mt l ng ln ti n c bm vao nay, di s m hoc cua ti n bac, cac nganh cac gii b t u ngay m kh s, n l c sang tao ra cua cai, v qua trnh nay gi ng nh vic ca trong h ca ra sc h p thu cac thanh ph n dinh dng ngay cang beo mp. Khi nhn th y thi c thu nhp a chn mu i, cac nha ngn hang se t ngt si t cht vong quay lu chuy n ti n t, rut can nc trong h , v phn ln ca trong h lc ny ch bi t tuyt vong ch i giy pht bi tm gn. Nhng ch c cc ng trm ngn hng ln nht mi bit c u l thi im b t u hut nc vt ca. Ngay sau

khi mt qu c gia thanh lp ch ngn hang trung ng t hu, vic ki m soat qua trnh rut nc ht c cua m ti phit ngn hang lai cang tr nn d dang hn bao gi h t. Quy trnh phat tri n, suy thoai kinh t , tch luy va b c hi tai san u l k t qua t t y u t vic nui dng mt cach khoa hoc cua cac nha ngn hang. Morgan va cac nha ngn hang qu c t sau lng ng ta a tnh toan mt cach chnh xac thanh qua d tnh cua cn bao tap tai chnh l n nay. Trc h t la tr rung cy da kh, lam ch n ng xa hi My, th c t ch ro r ng mt xa hi khng co ngn hang trung ng se y u t n th nao. Ti p n la tr bop nghet va sap nhp cac i thu canh tranh va va nho, c bit la nhng cng ty u t y thac mua ban, khi n cac nha ngn hang kho chi u. Cac cng ty u t y thac thi o ang n m gi nhi u nghip vu ma ngn hang khng th kinh doanh, trong khi , Chnh ph lai h t sc thng thoang v mt quan ly. T t ca nhng i u nay khi n cho cac cng ty u t y thac thu nhn ngu n v n xa hi qua mc va u t vao cac nganh ngh co rui ro cao hay thi trng c phi u. n khi cuc khung hoang bung phat vao thang 10 nm 1907, khoang mt na cac khoan gi ngn hang New York u bi cac cng ty u t y thac gan n vi lai su t cao u t vao thi trng c phi u va cng trai co mc rui ro cao, v nh vy, ca thi trng tai chnh ri vao trang thai u c c c . Trong su t m y thang trc thi gian nay, Morgan i ngh mat lin tuc gia London va Paris. Theo s hoach i nh

cng phu cua cac nha tai chnh qu c t , Morgan tr v My. Khng lu sau, New York bng nhin c tin n r ng Knickerbocker Trust mt cng ty y thac mua ban ln th ba nc My s p pha san. Li n i nh vi rut c hai lan ra kh p New York vi t c chong mt. Nhng ngi co tai khoan ti t kim ngn hang v cung hoang s chen chuc nhau s p hang su t sang thu m trc ca cac cng ty y thac mua ban ch rut h t ti n trong tai khoan cua ho. Con ngn hang th yu c u cac cng ty y thac mua ban nay phai lp tc hoan n . Do phi i mt vi sc ep t hai pha nn cc cng ty u t y thc ch con bi t cach vay ti n thi trng c phi u (Margin Loan), lai su t vay trong nhay m t a nhay ln cai gia tri i 150%. n ngay 24 thang 10, giao di ch thi trng c phi u h u nh ri vao trang thai ong bng. Luc nay, Morgan xu t hin vi b mt cua mt vi chua cu th . V chu ti ch S giao di ch chng khoan New York tm n phong lam vic cua Morgan c u cu. Vi giong run r y, ng ta cho Morgan bi t r ng n u trc ba gi chi u ma khng th tp trung u 25 triu la th t nh t 50 doanh nghip se pha san, v ngoai vic ong ca s giao di ch ra, ng ta khng con l a chon nao khac. Hai gi chi u, Morgan triu tp kh n c p hi nghi cac nha ngn hang, v trong vong 16 phut, cac nha ngn hang a gom u ti n. Morgan lp tc cho ngi n s giao di ch chng khoan tuyn b se m rng bin cho vay vi lai su t 10%, ca s giao di ch ngay tc kh c vang ln mt trang hoan h. Ch trong mt ngay, ngu n v n cu tr kh n c p a h t veo, lai su t lai b t u s t manh. Tam nha ngn hang va cng ty y thac mua ban a ong ca. Morgan vi tm n ngn hang

thanh toan New York, yu c u phat hanh ngn phi u i nh mc - mt ngun ti n tam thi - ng pho vi s thi u hut hin kim nghim trong. Th bay ngay 2 thang 11, Morgan b t u tri n khai k hoach ma ng a nung n u t lu nhm cu van cng ty Mooreand Schley ang chao ao trong ma gio. Cng ty nay a lun su vao khoan n 25 triu USD, s p phai ong ca. Nhng cng ty ny lai la chu n chnh cua Cng ty Tennessee Coal and Iron Company, v n u cng ty nay phai tuyn b pha santh thi trng c phi u New York se hoan toan sup , hu qua lin quan se kho lng h t. Morgan cho mi t t ca cac nhn vt tai to mt ln trong gii tai chnh New York n th vin cua ng, cac nha ngn hang thng mai c b tr trong phong sach pha ng, trong khi ng t ng cua cng ty y thac mua ban c s p x p phong sach pha ty, con cac nha tai chnh ng ngi khng yn lo cho s phn cua mnh theo s s p x p cua Morgan. Morgan tha bi t r ng ngu n tai nguyn khoang s t va than a cua cac bang Nash, Alabama, Georgia thuc quy n n m gi cua cng ty Tennessee Coal and Iron Company se giup tng cng v th b ch gang thp do Margan dng nn Di s ch c cua phap lnh ch ng lung oan, Morgan khng th nu t tri mi ng mi beo b nay, ma cuc khung hoang l n nay a em n cho ng ta mt c hi hi m co. i u kin cua Morgan la, cu van cng ty Tennessee Coal and Iron Company cng nh ca nganh y thac mua ban, cac cng ty y thac mua ban c n phai huy ng ngu n v n 25 triu la ng thi mua lai quy n n cua Cng ty khai khoang va luyn thep Tennessee t tay

Moore v Schley. Cu i cung, di ap l c pha san cn k va s mt moi do lo ngh, cac ng chu cua cac cng ty u t a phai u hang Morgan. Ngay sau khi thu tom c mi ng mi beo la Cng ty Tennessee Coal and Iron nay, Morgan vui mng khn xi t, nhng vn con mt ca ai cu i cung phai v t qua - t ng th ng Roosevelt (cha), ngi lun lun phan i tnh trng lung oan. T i chu nht ngay 3 thang 11, Morgan phai ngi n Washington ngay trong m vi nhim vu phai l y c ph chu n cua t ng th ng trc khi thi trng c phi u m ca vao sang th hai. Ngn hang khung hoang, hoang loat doanh nghip ong ca, ngi dn tc gin v a m t i t t ca ca ci. iu ny a to nn s khung hoang trong chnh quy n khi n cho Roosevelt (cha) khng th khng d a vao sc manh cua Morgan n i nh ai cuc, trong thi kh c cu i cung, ng ta a buc phai t but ky vao ban ha thanh lin minh. Khi o ch con 5 phut na la n gi thi trng c phi u ngay th hai m ca! Tin tc nhanh chong lan kh p thi trng New York. Morgan a mua lai Cng ty Tennessee Coal and Iron vi gia siu re 45 triu -la, trong khi gia tri th c cua cng ty nay theo tnh toan cua John Moody t nh t cung khoang 1 t -la [6] Mi mt cuc khung hoang tai chnh u la i nh hng chnh xac cho s bung n nhng m mu a nung n u t lu, lu ai tai chnh mi tinh nguy nga r c r lun la c xy trn ng hoang tan nat cua hang ngan hang van ngi pha san.

[1] John Maynard Keynes, Hu qu kinh t ca Ha bnh (The Economic Consequences of the Peace), 1919. [2] Alan Greenspan, Vng v S t do kinh t (Gold and Economic Freedom), 1966. [3] MurrayN. Rothbard , Keynes (Keynes, the Man). [4] Sch dn. [5] Sch dn. [6] Eustace Mullins, Trt t th gii (The World Orde: A Study in the Hegemony of Parasitism) - Staunton, Virginia : Ezra Pound Institute, 1985; Chng 3.

Cuc chin tranh tin t (Phn cui)

"Cc d tr lin bang M v cc nh ti phit ngn hng nm gi cc d tr lin bang c th dng kh nng iu chnh li sut nh nhng khin cho gi th trng dao ng ln xung mt cch hi ha nh con lc, cng c th iu chnh mnh li sut khin cho gi c th trng dao ng d di, bt k l tnh hnh no, n s nm gi tin tc ni b ca tnh hnh ti chnh v bit trc s thay i sp n ca s vic. y l iu m khng c mt chnh ph no c th c c, quyn bit trc (thng tin th trng) k l nht v nguy him nht m giai cp c quyn thiu s nm gi. H thng ny l thuc t hu, ton b mc ch vn hnh ca n chnh l li dng tin ca ngi khc thu c li nhun ln nht c th. H bit c khi no th c th to ra khng khong t n tnh hnh c li nht i vi h. Tng t, h cng bit phi dng khng hong vo lc no l thch hp nht. Khi ti chnh c khng ch th vic lm pht

tin t v sit cht tin t u c hiu sut nh nhau i vi mc ch ca h." T CH BAN VI VANG N TIN GIY - BC N LN TRONG TH GII QUAN CUA CAC CHUY NHA NGN HANG
T cu i th ky 19, trong nhn thc cua cac nha ngn hang qu c t i vi ti n bac lai co thm mt s khc bit mi. Chu u bc sang th ky 20, cac nha ti phit ngn hang a tm ra mt th ch ti n t phap i nh hiu qua cao hn va cung phc tap hn. Ti n t phap i nh a thoat ly trit khoi s kh ng ch cng r n cua vang va bac i vi t ng l ng ti n cho vay, khi n cho vic kh ng ch ti n t cang thm m m deo nhng cung kn ao hn. Trong khi hi u c r ng l i ch thu c t vic tng cng cung ng ti n t v han t n th t hn r t nhi u so vi l i tc cac khoan vay ma lam phat ti n t em lai, cac nha ngn hang ben lp tc tr thanh nhng ngi ung h cu ng nhit nh t cho ti n t phap i nh. Bng vic phat hanh thm ti n vi t c nhanh manh, cac nha ngn hang a tc oat toan b cua cai gia tri nh t cua dn chng trn ca nc, ma so vi phng thc ngn hang cng ch phat mai tai san cua ngi khac, th lam phat ti n t vn minh hn nhi u, ng thi cung t gp phai s khang c cua ngi dn hn, thm ch cn kho m phat hin ra. Di s tai tr cua cac nha ngn hang, cac nghin cu kinh t hoc v lam phat ti n t d n chuy n hng sang qu ao cua tro chi s hoc n thu n. Khai nim lam phat (Currency Inflation) do vic phat hanh thm ti n gi y gy nn a hoan toan bi ly lun lam phat gia ca (Price Inflation) H ngh s Charles Lindbergh

 che khu t. Luc nay, ngoai ch d tr vang cc b (Fractional Reserve) cng nh vic ct t mi quan h gia ti n t va cng trai qu c gia, cc nh ngn hng lai co thm mt cng cu l i hai hn: lam phat ti n t (Currency Inflation). T y, cac nha ngn hang a th c hin s chuy n bi n y ki ch tnh t ngi bao v vang tr thanh ke thu khng i tri chung i vi vang. Bnh lun cua Keynes i vi lam phat ti n t co th noi la v cung s c ben p dng bin phap nay, Chnh ph co th tn thu toan b cua cai cua ngi dn mt cach b mt ma kho bi phat giac, trong mt triu ngi tht kho co mt ngi co th phat hin ra hanh vi n c p nay. Noi mt cach chnh xac th vic s dung bin phap nay My khng phai la cuc d tr lin bang My t hu ma la Chnh ph.

CUC TRANH C TNG THNG NM 1912 Th Ba, v hiu trng cua Trng i hc Princeton se trung c th ng c bang New Jersey cua cac ban. Thang 11 nm 1912, ng ta se c c t ng th ng Hoa K. Thang 3 nm 1917, ng ta se ti p tuc ti c c thm mt nhim ky na. V se la mt trong nhng t ng th ng v ai nh t trong li ch s Hoa K.
Bai pht biu cua Rabbi Stephen New Jersey nm 1910 Wise - ngi sau nay tr thanh c v n thn cn cua t ng th ng Wilson - co th d oan chnh xac k t qua t ng tuy n c b u t ng th ng trc hai nm, thm ch la k t qua b u th ng th ng cua 6 nm sau, hoan toan khng phai v trong tay ng ta tht s co mt qua c u th n ky cua cac phu

thy, ma bi v moi k hoach u la vic a c cac nha ngn hang vach ra sn. Khng ngoai d tnh cua cac nha ngn hang qu c t , qua th c cuc khung hoang kinh t nm 1907 a gy ch n ng r t ln n xa hi My. S ph n n cua dn chng i vi cng ty u t y thac, s hoang mang i vi vic cac ngn hang ong ca, s de chng va s hai i vi th l c cua cac ng trum tai chnh ph Wall ha vao nhau to thnh trao lu phan i mnh m moi s lung oan tai chnh a cu n ca nc My vao cuc. Woodrow Wilson - hiu trng Trng ai hoc Princeton - chnh la mt ph n t suc si phan i lai s lung oan tai chnh . Frank Vanderlip - Ch tch National City Bank a tng noi r ng: Ti vi t th miWoodrow Wilson - hiu trng Trng ai hoc Princeton tham gia mt bu i da tic va phat bi u din thuy t. cho ng ta bi t c y la mt c hi trong ai, ti a noi rng th ng nghi s Aldrich cung phai n tham d va phat bi u din thuy t. Cu tra li cua ti n s Wilson a khi n ti kinh ngac, ng ta a th ng thng t ch i phat bi u din thuy t chung vi th ng nghi s Aldrich. [7] Th ng nghi s Aldrich khi o la ngi r t co th l c vi 40 nm lm vic trong qu c hi nhng co n 36 nm v tr th ng nghi s, lai la Chu ti ch y ban tai chnh th ng vin co quy n l c r t ln, ban thn la cha v cua Johan Rockefeller con, co m i qua lai v cung mt thi t vi gii ngn hang ph Wall. Nm 1908, ng ta a nghi rng, trong tnh hu ng kh n c p, ngn hang co th phat hanh ti n t, va dung phi u cng trai cua Chnh ph lin bang, Chnh ph bang va Chnh ph i a phng cung vi phi u cng trai ng s t lam ti sn th ch p. Hay tht,

rui ro c Chnh ph va ngi dn cang ang, con ch ngon lanh th cac nha ngn hang hng ca, iu ny khi n ngi ta khng th khng bai phuc thu oan cua ph Wall. Cai an nay c goi la ao lut ti n t kh n c p (Emergency Currency Act), v tr thanh c s lp phap cho an cuc d tr lin bang My 5 nm sau o. Th ng nghi s Aldrich c coi la ngi phat ngn cua ph Wall. Woodrow Wilson t t nghip ai hoc Princeton nm 1879, sau o hoc thm ngnh lut ai hoc Virginia, vao nm 1886 bo v thnh cng lun n ti n s ai hoc John Hopkins. Nm 1902, Woodrow Wilson chnh thc tr thanh hiu trng ai hoc Princeton. Vi hoc v n uyn thm, ng lun phan i mnh m s lung oan tai chnh, v ng nhin l khng mu n g n gi vi ngi phat ngn cua cac trum tai chnh. Mc d hc cao hiu rng v c mt tri tim bc i, song, v hiu trng trng ai hoc Princeton cng kh m hiu ht c ky xao ki m ti n cua cac nha ngn hang ph Wall. m ti phit ngn hng hiu r rng, Wilson la mt ngi n i ti ng chuyn phan i s lung oan tai chnh, mt nhn tai vi hnh t ng trong sang, v qua tht la mt vin ngoc thu n khi t kho co c. V th, cac ng trm nh bng ngm ngm ti n u t vao Wilson, ra sc eo got hng dung ng vao vic ln. Cng may l Cleveland Dodge - chu ti ch cua ngn hang thi qu c gia New York li la ban hoc cua Wilson ai hoc Princeton. Nm 1902, vic Wilson nhm chc hiu trng cua Princeton mt cch thun li chnh la k t qua cua s h tr to ln v tai chnh cua Dodge. Co c mt m i quan h khng n gian nh vy, di s s p t cua cac nha ti phit ngn hang, Dodge b t u loan tin ph

Wall r ng Wilson c d oan s tr thnh t ng th ng tng lai. Mt ngi mi nhm chc hiu trng c m y nm ma t nhin co ngi tung h la t ng th ng tng lai, th vic mng th m cung la chuyn thng tnh cua con ngi. ng nhin, vic c tung h nh vy lun phai tra gia. Wilson b t u quay lng vi phong trao phan i lung oan tai chnh va xch g n lai vi ph Wall. Qua nhin, di s ung h cua cac ng chu ph Wall, Wilson nhanh chong tr thanh th ng c cua bang New Jersey vao nm 1910. Trong nhng trng h p cng khai, Wilson vn nghim kh c ch trch ph Wall lung oan tai chnh, nhng trong long ng ta cung hi u r ng i a vi va ti n chnh tri cua ng ta se phai hoan toan d a vao th l c cua cac nha ngn hang. Cac nha ngn hang khoan dung va ki m ch mt cach la thng trc s a kch cua Wilson, hai bn a duy tr mt s hi u ng m kheo leo ma ch ng c n phai noi ra. Trong khi uy tn va thanh danh cua Wilson ngay cang ln cao, cac nha ngn hang a nng tr ng keo c gy quy tranh c t ng th ng cho ng. Dodge thanh lp mt vn phong quyn quy tranh c cho Wilson tai s 42 ai l Broadway New York, ng thi m tai khoan ngn hang, v Dodge a gp mt t m chi phi u tri gia 1000 -la. B ng phng thc chuyn pht nhanh, Dodge a quyn gop c mt khoan kinh ph c c ln t cac nha ti phit ngn hang, v 2/3 ngun kinh ph trong t ng s quyn gp c u do 7 nha ti phit ngn hang ln nh t ph Wall ng gp. [8] Sau khi c c tranh c t ng th ng, trong ni m

vui kho ki m ch ni, Wilson a vi t th cho Dodge va noi r ng Tht la khng th tng t ng ni m vui cua ti. T y, Wilson a hoan toan d c sc cho hoai bo cua cac nha ngn hang. Vi t cach la ngi tham gia tranh c cua ang dn chu, Wilson a mang trn vai mnh trng trch cng nim hy vong v cung cua ang nay, cn khat quy n l c cua ang dn chu v n a m t chi c gh t ng th ng trong nhi u nm cng ch ng khac g cn khat cua Wilson. Thach thc ln nh t luc nay cua Wilson chnh la ng kim t ng th ng Taft ngi khi o con cha c bi t n trn toan qu c v so vi Wilson th ro rang ng kim t ng th ng Taft co l i th hn r t nhi u. Trong khi Taft ang t tin chu n bi bc vao nhim ky t ng th ng th hai v to y cha sn sang bt en xanh cho ao lut cua Aldrich th mt s vic ky la cha tng th y a xay ra: c u t ng th ng Roosevelt (cha) - ngi ti n nhim cua Taft a t nhin chen ngang, ra tham gia tranh c t ng th ng, tht la hoa v n ch cho Taft cua ang cng ha ln ngi thay ca do Roosevelt (cha) l a chon. Nm o Roosevelt (cha) nh ep buc c quan chng khoan mi n b c giai th ma ti ng tm lng ly, v c ti ng l cng quy t vi nn lung oan, v s xu t hin t ngt cua ng ta se xm hai nghim trong n phi u b u cua Taft. Trn th c t , sau lng cua ba ng c vin nay u c s ng h ca cac nha ti phit ngn hang. Di s dn x p cua ph Wall, Roosevelt (cha) qua nhin khng c n thn a gy hai nng n cho Taft, khi n Wilson trung c thun l i. Man kch nay tuy khuc iu c khac nhng cch din th li hay nh man ki ch cua nm 1992 khi ma Bush cha bi Perry cp m t mt l ng ln phi u b u ma th t bai b t ng trc i thu mi Clinton.

 AI NM GI CUC D TR LIN BANG MY?

Nhi u nm nay, vn ai ang n m gi Cuc d tr lin bang My vn lun la mt tai kn nh bng. Ban thn Cuc d tr lin bang My th lun quanh co up m. Gi ng nh ngn hang Anh qu c, Cuc d tr lin bang My cung gi kn thng tin v cac c ng. Ha nghi s Wright Patman am nhn chc chu ti ch ngn hang Ha vin va y ban ti n t n 40 nm, trong o c 20 nm lin ng khng ngng xut phng an ph bo Cuc d tr lin bang My, v ng cung lun y n vn r t cuc ai ang n m gi Cuc d tr lin bang My. B mt nay cu i cung a c he l. Eustace Mullins - tac gia cu n sach B mt cua cuc d tr lin bang My (Secrets of Federal Reserve) - trai qua hn na th ky nghin cu v thu thp c 12 gi y phep kinh doanh (Organization Certificates) sm nh t cua ngn hang Cuc d tr lin bang My, trn o ghi ro rang gi tr mi mt c ph n c u thanh cua Cuc d tr lin bang. Ngn hang New York cua cuc d tr lin bang My la ngn hang kh ng ch th c t cua h th ng Cuc d tr lin bang My, t ng l ng c ph n phat hanh theo ng ky trong vn ban gi c quan ki m toan ngay 19 thang 5 nm 1914 la 203053 c ph n, trong o: Ngn hang National City Bank of New York di s

kh ng ch cua cng ty Rockefeller va Kuhn Loeb, tc la ti n thn cua ngn hang Hoa Ky, n m gi s c ph n ln nh t, gi 30.000 c ph n. Ngn hang First National Bank cua Morgan n m gi 15000 c ph n.

Sau khi sap nhp vo nm 1955 thanh ngn hang Hoa Ky, hai cng ty a n m gi g n s c ph n cua ngn hang New York thuc Cuc d tr lin bang My, v trn th c t , no a quy t i nh chic gh chu ti ch cua Cuc d tr lin bang, vic t ng th ng My b nhim chc ch tch ch la mt hnh thc s su m thi, con vic l y y ki n qu c hi lai cang gi ng mt man kch lt qua. Ngn hang thng mai qu c gia New York (National

Bank of Commerce of New York City) cua Paul Wahlberg n m gi 21000 c ph n. Ngn hang Hanover Bank cua dong ho Rothschild am nhn chc chu ti ch vi quyn s hu 10.200 c ph n. Ngn hang Chase National Bank n m gi 6000 c ph n. Ngn hang Chemical Bank n m gi 6000 c ph n.
T ng cng sau ngn hang nay a n m gi 40% c ph n ngn hang New York thuc Cuc d tr lin bang My, n nm 1983, ho a n m gi t ng cng l 53% lng c phn. Sau khi i u chnh, t l n m gi c ph n cua ho la: Ngn hang Hoa Ky 15%, Chase Manhattan 14%, Morgan Guaranty Trust 9%, Manufacturers Hanover 7%, Chemical Bank 8%. [11] Tng vn ng k ca ngn hng New York thuc Cc d tr lin bang M l 143 triu -la, nhng vic cc ngn hng k trn c chi ra khon tin ny hay khng vn l mt cu . C mt s nh s hc cho rng cc ngn hng ch chi ra mt na hin kim, trong khi mt s nh s hc khc th cho rng, v c bn, cc ngn hng khng chi ra bt c hin kim no m ch dng hi phiu chi ra, v

trn ti khon ca Cc d tr lin bang M m bn thn h ang s hu ch l s bin ng ca my con s m thi, cn s vn hnh ca Cc d tr lin bang M thc ra chnh l vic dng giy th chp pht hnh ra giy. Chng th m mt nh s hc ma mai rng h thng ngn hng d tr lin bang khng mang tnh cht lin bang, cng chng c d tr, v cng khng phi l ngn hng nt. Ngy 15 thng 6 nm 1978, y ban i ngoi ca Chnh ph thng ngh vin M (Government Affairs) cng b bo co v li tc ca cc cng ty ch cht ca nc M. Bo co ny cho thy rng, 470 v tr thnh vin hi ng qun tr l do ngi ca cc ngn hng k trn nm gi n t 130 cng ty ch yu nht ca M, tnh bnh qun ti mi mt cng ty ch cht c 3,6 gh trong hi ng qun tr thuc v cc nh ngn hng. Trong , ngn hng Hoa K khng ch 97 gh hi ng qun tr; cng ty JP Morgan - 99 gh; Ngn hng Chamical - 96 gh; Chase Manhattan - 89 gh; Hanover De - 89 gh. Ngy 3 thng 9 nm 1914, khi Cc d tr lin bang M quyt nh bn c phn ra cng chng, thi bo New York cng b c cu c phn ca cc ngn hng ch yu nh sau: National City Bank pht hnh 250.000 c phiu,

James Stillman nm gi 47.498 c phn; cng ty JP Morgan nm gi 14.500 c phn; William Rockefeller nm gi 10.000 c phn; John.Rockefeller nm gi 1750 c phn. Ngn hng thng mi quc gia New York pht hnh 250.000 c phiu, George Berknm gi 10.000

c phiu; cng ty JP Morgan - 7800 c phn; Mary Hariman - 5650 c phn; Paul Wahlberg 3000 c phn; Jacob Schiff - 1000 c phn, JP Morgan con - 1000 c phn. Ngn hng Chase, George Berk nm gi 13408 c phiu. Ngn hng Hanover, James Still nm gi 4000 c phn; William Rockefeller nm gi 1540 c phn.
K t khi thnh lp vo nm 1913 n nay, Cc d tr lin bang cho thy mt s tht khng th bao bin rng cc nh ngn hng ang thao tng mch mu ti chnh, mch mu cng thng nghip v mch mu chnh tr ca nc M. Hn th na, cc nh ngn hng ca ph Wall u c mi quan h mt thit vi dng h Rothschild ca thnh London. Benjamin Strong - CEO ca Bankers Trust - c chn lm ch tch hi ng qun tr ca ngn hng New York thuc Cc d tr lin bang M kha th nht. Di s khng ch ca Strong, h thng d tr lin bang hnh thnh mi quan h khng kht cht ch vi ngn hng Anh quc v ngn hng France. Benjamin Strong gi chc ch tch ngn hng Cc d tr lin bang M New York mi n nm 1928 th t ngt t vong, trong khi quc hi ang iu tra hi ngh b mt ca hi ng qun tr Cc d tr lin bang cng nh gii chp bu ca ngn hng trung ng chu u, v nhng hi ngh b mt ny dn n cuc i suy thoi nm 1929. [12]

HI NG QUAN TRI KHA MT CUA CUC D TR LIN BANG MY

V sau, Wilson t tha nhn rng, ng ta ch

c php ch nh mt thnh vin trong hi ng qun tr ca Cc d tr lin bang M, v cc thnh vin cn li u do cc nh ngn hng ca New York la chn. Trong qu trnh c v b nhim Paul Wahlberg vo v tr ch tch hi ng qun tr, thng ngh vin yu cu ng phi c mt ti quc hi tr li cht vn vo thng 6 nm 1914, ch yu l tm hiu vai tr ca ng trong qu trnh son tho d lut Cc d tr lin bang, nhng rt cuc, Paul t chi thng thng. Trong th gi cho quc hi, ng tuyn b rng vic tr li bt c cht vn no theo yu cu u c th s nh hng n vai tr ca ng trong hi ng qun tr Cc d tr lin bang, v vy ng quyt nh t chi vic tip nhn c vo chc ch tch hi ng qun tr Cc d tr lin bang M. Thi bo New York ngay lp tc ln ting minh oan cho Paul, v trong s bo ngy 10 thng 7 nm 1914, t bo ny ch trch thng ngh vin khng nn cht vn Paul mt cch h nh vy. Hin nhin Paul l nhn vt trung tm ca Cc d tr lin bang M. Nu khng c ng, chc chng c ngi th hai no bit c Cc d tr lin bang M rt cuc vn hnh nh th no. i mt vi thi cng rn ca ng, quc hi ch cn cch gt u v a ra mt danh sch cc cu hi trc khi ng nhm chc, v nu nh c cu hi no Paul cm thy s nh hng n vai tr ca mnh, ng ta c th khng tr li, v cui cng th Paul nh min cng ng , nhng yu cu c gp mt phi chnh thc.

y ban hi: Ti bit ngi l ngi ca ng Cng ha, nhng ngay khi Roosevelt tham gia tranh c th ngi li tr thnh ngi ng tnh v ng h ca Wilson (ng Dn ch)?

Paul p: ng vy. y ban hi: Nhng anh (Felix Warburg) ca ngi li ng h Taft (ng Cng ha)? Paul p: ng vy. [13]
iu th v l, ba c ng ca cng ty Kuhn Loeb li ng h ba ngi khc nhau ra tranh c tng thng, trong s Otto Kahn ng h Roosevelt cha. Gii thch ca Paul l ba ngi ny khng can thip vo quan im chnh tr ca nhau, bi v ti chnh v chnh tr khng lin quan n nhau. Paul vt qua cuc iu trn ca quc hi mt cch thun li, tr thnh ch tch th nht ca cc d tr lin bang M, sau tr thnh ph ch tch hi ng qun tr. Ngoi Paul ra, bn thnh vin khc ca hi ng l: * Adolph Miller, nh kinh t hc, xut thn t i hc Chicago do Rockefeller ti tr v i hc Havard do Morgan ti tr. * Charles Hamlin, tng m nhim chc tr l b trng ti chnh. * Frederick Delano, thng gia ca Roosevelt, nh ngn hng ng st. * W.P.G Harding Ch tch First National Bank of Atlanta. Thomas D. Jones c tng thng Wilson ch thn tin c b b t php M iu tra v khi t, v sau t rt lui khi hi ng qun tr. Hai thnh vin khc l b trng ti chnh v kim ton vin tin t.

Y BAN T VN LIN BANG (FEDERAL ADVISORY COUNCIL)

y ban t vn lin bang l mt chic camera b mt

c Paul Wahlberg dy cng thit k khng ch hi ng qun tr Cc d tr lin bang M. Trong qu trnh vn hnh hn 90 nm ca Cc d tr lin bang, y ban t vn lin bang thc hin mt cch ht sc xut sc tng nm ca Paul, hu nh cha c ai c cu ny v s vn hnh ca n, cng cha c nhiu cng trnh nghin cu ng tin cy. Nm 1913, h ngh s Grasse ra sc qung co cho y ban t vn lin bang. ng ta ni: y khng th c th g gian c. Mi nm (hi ng qun tr cc d tr lin bang) s hi m bn ln vi y ban t vn ca cc nh ngn hng, mi mt thnh vin i din cho cc d tr lin bang a phng ni mnh sng. Chng ta cn c th bo v li ch ca cng chng tt hn s sp t ny khng? Bn thn h ngh s chnh l Grasse mt nh ngn hng, v ng ta khng gii thch hoc cung cp bt c chng c no cho thy cc nh ngn hng tng bo v li ch g ca cng chng trong lch s ca nc M. y ban t vn lin bang do 12 nh ngn hng a phng thuc cc d tr lin bang tin c hp thnh, mi nm hi m bn ln vi thnh vin ca hi ng qun tr cc d tr lin bang M Washington. Cc nh ngn hng xut kin ngh chnh sch tin t cho cc thnh vin hi ng qun tr ca cc d tr lin bang M, mi mt i biu i din cho li ch kinh t ca a phng mnh, mi ngi u c quyn b phiu nh nhau, n gin m hon ton kn k v l thuyt, nhng trong s khc lit tn bo ca ngnh ngn hng th hon ton li l mt b quy tc ngm khc. Tht kh tng tng c ti sao mt nh ngn hng nh ca Cincinnati ngi chung mt bn hi ngh vi

cc trm ti chnh quc t nh Paul Wahlberg, Morgan xut kin ngh chnh sch tin t vi cc ng trm ti chnh ny? Ch cn tin tay mc trong ti ra mt tm chi phiu ri ngoch ln hai nt bt th bt c ai trong s hai ng trm ti chnh ny cng khin cho cc nh ngn hng nh khuynh gia bi sn. Trn thc t, s sinh tn ca mi mt nh ngn hng nh trong s 12 khu vc lin bang u hon ton ph thuc v s ban n ca 5 ngn hng ln ph Wall. Nm ng trm ny c em a s cc giao dch ln vi cc ngn hng chu u chuyn thnh cc giao dch nh l cho cc ngn hng v tinh trong cc khu vc ca mnh i x l. V cng c c nhng thng v bo b th cc ngn hng v tinh cng thm phc tng nghe theo cc ng trm kia, ng nhin nm ng trm kia cng c quyn nm gi c phn ca nhng ngn hng nh ny. Ni chung chng ta khng cn phi tng tng nhiu cng c th bit c kt qu mi khi khi cc ngn hng nh i din cho li ch khu vc ca mnh ny cng nhau tho lun chnh sch tin t ca M vi nm ng trm ti chnh kia. Cho d kin ngh ca y ban t vn lin bang chng c sc tri buc lm i vi vic quyt sch ca hi ng qun tr Cc d tr lin bang, nhng u n mi nm bn ln, cc nh ngn hng khng ngi kh cc vi hnh n Washington hi hp vi nm ng trm ph Wal. C phi h n Washington ch gp g tr nc vi nm nh ti phit ? Nn nh rng, nhng con ngi v cng bn rn cng lc phi kim nhim chc ch tch hi ng qun tr ca 63 cng ty nh Morgan, nu nh s kin ngh ca h khng nhn c bt c s suy xt no, m h vn vui v bn ba i v, thc s l iu ht sc k l.

CHN TNG U? Tuyt i a s ngi M hon ton khng th hiu c chnh xc phng thc vn hnh ca cc th ch cho vay quc t. S sch ca cc d tr lin bang M vn d cha tng c kim tra. N hon ton c vn hnh bn ngoi phm vi khng ch ca quc hi, v n ang thao tng (cung ng) tn dng ca nc M.
Thng ngh s Barry Goldwater

to ra gi cao, Cc d tr lin bang M ch cn h thp li sut xung, nhm m rng hot ng tn dng v to nn mt th trng c phiu phn vinh. Ngay sau khi ngnh cng thng quen vi mi trng li sut nh vy, Cc d tr lin bang M li quyt nh nng cao li sut mt cch ty nhm chm dt s phn vinh ny. N (cc d tr lin bang M v cc nh ngn hng nm gi cc d tr lin bang) c th dng kh nng iu chnh li sut nh nhng khin cho gi th trng dao ng ln xung mt cch hi ha nh con lc, cng c th iu chnh mnh li sut khin cho gi c th trng dao ng d di, bt k l tnh hnh no, n s nm gi tin tc ni b ca tnh hnh ti chnh v bit trc s thay i sp n ca s vic. y l iu m khng c mt chnh ph no c th c c, quyn bit trc (thng tin th trng) k l nht v nguy him nht m giai cp c quyn thiu s nm gi. H thng ny l thuc t hu, ton b mc ch vn hnh ca n chnh l li dng tin ca ngi khc thu c li nhun ln nht c th. H bit c khi no th c th to ra khng khong t n tnh hnh c li

nht i vi h. Tng t, h cng bit phi dng khng hong vo lc no l thch hp nht. Khi ti chnh c khng ch th vic lm pht tin t v sit cht tin t u c hiu sut nh nhau i vi mc ch ca h.
H ngh s Charles Lindbergh

Mi mt ng chng ch cc d tr lin bang M (Federal Reserve Note ) u i din cho mt khon n cha tr ca mt ng -la ca cc d tr lin bang M.
Bo co tin t, ngn hng h vin v y ban tin t

Ngn hng khu vc ca cc d tr lin bang M khng phi l c cu chnh ph, m l cng ty c lp, do t nhn nm gi v a phng kim sot.
Lewis v chnh ph M, 9th Circuit 1982

Cc d tr lin bang M l mt trong nhng c cu h bi nht trn th gii. Nhng ngi c th nghe chng ta ni (din thuyt ca quc hi), chng c ai bit c trn thc t quc gia ca chng ta ang b cc nh ngn hng quc t thng tr. C mt s ngi cho rng ngn hng cc d tr lin bang M l c cu ca chnh ph M. Chng (ngn hng cc d tr lin bang M) khng phi l c cu chnh ph. Chng l c cu lng on hot ng tn dng ca t hu, cc d tr lin bang M ang bc lt nhn dn M v li ch ca bn thn chng v nhng k bp bp ngoi quc.
H ngh s Louis McFadden

Khi bn v ti vit chi phiu, trong ti khon ca chng ta cn phi c tin bo m cho kim ngch ca chi phiu. Th nhng, khi cc d tr lin bang M xut chi phiu, trong ti khon ca n chng c bt c

mn tin no bo m. Khi xut chi phiu chnh l lc Cc d tr lin bang M sng to ra tin t.
Ngn hng cc d tr lin bang M Boston

T nm 1913 n nm 1949, ngun vn ca cc d tr lin bang M t 143 triu -la tng vt ln 45 t -la. S tin ny trc tip chy vo hu bao ca cc c ng ngn hng Cc d tr lin bang M.
LEstaque Mullins Rt nhiu v tng thng a ra li cnh bo v s e da ca quyn lc tin t. Nhiu ghi chp ca quc hi v cc n l php lut ni r rng tnh cht t hu ca cc d tr lin bang M, nhng c bao nhiu ngi dn M, ngi dn Trung Quc v ngi dn ca cc quc gia khc bit c iu ny? y mi l im ng s ca vn ! Chng ta cho rng gii truyn thng uy quyn ca phng ty t do cng bng s phi by chn tng tt c, nhng mi chn tng trn thc t u b gii truyn thng b qua mt cch c . Vy cn sch gio khoa ca nc M th sao? Vn d cc loi sch gio khoa ca M u ly vic la chn nhng ni dung lnh mnh cho th h sau m b qua cc loi qu mang danh ngha ca cc nh ngn hng quc t. Trc qua i, khi tng thng Wilson tha nhn rng mnh b la di trong cc vn lin quan n Cc d tr lin bang M. ng day dt khi ni rng ti v hy hoi t quc mnh . Khi cc d tr lin bang M chnh thc i vo hot ng ngy 25 thng 10 nm 1914, cuc chin tranh th gii ln th nht bng n. Li mt s trng hp han ho v thi gian! Cc c ng ca Cc d tr lin bang

M ang h hi ch mt mt m c ln! (Ht)