B mn Pht trin k nng

TRNG I HC THY LI TRUNG TM O TO NGOI NG B MN PHT TRIN K NNG

BI GING TM TT
MN HC: K NNG GIAO TIP V LM VIC NHM
(Ti liu lu hnh ni b)

H Ni, thng 9/2008

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

LI NI U Nhm thc hin mc tiu o to trong Chin lc Pht trin trng i hc Thu li, B mn Pht trin k nng c thnh lp vo thng 6/2007, m nhn ging dy cc mn hc: K nng giao tip & lm vic nhm, K nng t duy ph phn. phc v cho vic ging dy v hc tp, B mn Pht trin k nng bin son v gii thiu cng cc bn sinh vin bi ging tm tt mn hc K nng giao tip v lm vic nhm. Bi ging cung cp cho sinh vin nhng kin thc c bn v giao tip v lm vic nhm nh: cc khi nim v giao tip, k nng lng nghe, k nng ni, k nng thuyt trnh v mt s k nng lm vic nhm. Bi ging c vit tm tt trong bn bi, gip sinh vin bc u tip cn vi phng php hc theo tn ch: t hc, t nghin cu, t lm bi tp v tho lun nhm. Bi ging c bin son trong mt thi gian ngn nn khng trnh khi cn c nhng hn ch, rt mong nhn c kin ng gp ca cc thy c gio v cc bn sinh vin quan tm. Chc cc bn lun ho hng trong hc tp v thnh cng trong cuc sng. Cc ng gp xin gi v: B mn Pht trin K nng Phng 103 nh B1. Trung tm o to Ngoi ng - Trng i hc Thy Li 175 Ty Sn, ng a, H Ni T : 04.8522982 hoc hp th: bmphattrienkynang@wru.edu.vn

B mn Pht trin k nng TS. ng Tng Hoa v cc ging vin

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

MC LC

STT 1 2 3 4 5 6

Tn bi hc Bi m u: Gii thiu mn hc Bi 1: Tng quan v giao tip Bi 2: K nng lng nghe v ni Bi 3: K nng lm vic nhm Bi 4: K nng thuyt trnh Ph lc: Ti liu hng dn vit tiu lun

Trang 4 6 11 21 29 37

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

BI M U (Introduction to communication)
I . MC TIU Sau bi hc, sinh vin c th: - Bc u lm quen vi mn hc - Trnh by c mt cch khi qut l do, mc ch v phng php tip cn mn hc K nng giao tip v lm vic nhm - C thi hp tc, tn trng ln nhau trong qu trnh hc tp v lm vic II. NI DUNG 1. L do ra i v s cn thit ca mn hc 2. Mc ch ca mn hc 3. Cu trc mn hc, yu cu v im qu trnh, chuyn cn, thi c. 4. Phng php tip cn mn hc III. NI DUNG CHI TIT 1. L do ra i v s cn thit ca mn hc - Thc hin chin lc ca trng i hc Thu li 2006-2020 - S cn thit ca cc k nng trong cuc sng: nhiu sinh vin c chuyn mn tt, nhng cc k nng sng cn hn ch nn mc thnh cng cha cao. - c th thnh cng: tr thng minh (IQ) rt cn thit, nhng bn cnh cn rt cn tr tu cm xc (EQ) v cc k nng b tr khc. 2. Mc ch mn hc Mn hc ny nhm trang b cho sinh vin trng i hc Thu Li nhng kin thc v k nng c bn v phng php giao tip, lm vic nhm, sau khi ra trng, h c kh nng thc hin tt cc hot ng chuyn mn. - Mc tiu c th ca mn hc : + V kin thc: trnh by c khi nim, vai tr ca giao tip v lm vic nhm trong hc tp v cuc sng.
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

+ V k nng: c kh nng phn tch, la chn, thc hnh/trnh din cc k nng c bn thng c vn dng trong qu trnh giao tip v lm vic nhm, nh vn p, lng nghe tch cc, tip nhn v phn hi thng tin, x l tnh hung, gii quyt mu thun trong nhm, phng php hp tc v h tr trong nhm. + V thi : tch cc hc tp mn hc v thc hnh trong qu trnh hc tp, sn sng chia s. 3. Cu trc mn hc v nh gi 3.1. Cu trc mn hc Cc bi hc trong chng trnh m sinh vin c tip cn : Bi 1: Tng quan v giao tip Bi 2: K nng lng nghe v ni Bi 3: K nng lm vic nhm Bi 4: K nng thuyt trnh 3.2. nh gi: im qu trnh chim 40%, im thi chim 60%. Yu cu v mt chuyn cn v s tham gia ca SV trong qu trnh hc tp: - Sinh vin phi tham gia y cc bui hc trn lp, hon thnh cc bi tp v nh, gio vin giao cho c nhn hoc nhm. - H tr cc thnh vin trong lp - Sinh vin s c nh gi im qu trnh thng qua s tham gia trn lp v nh gi qua hot ng ca nhm. - Bi kim tra gia k l mt bi tiu lun lm vic theo nhm. - C mt bi thi ht hc phn, thi vit, khng gi ti liu. 4. Phng php tip cn mn hc Phng php hc cc mn k nng: Phng php ly ngi hc lm trung tm. Cc cng c c p dng ch yu l: thuyt trnh tch cc, tho lun nhm, hi v tr li, tnh hung/ ng vai, lm vic c nhn.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

Bi 1 TNG QUAN V GIAO TIP

(Overview of Communication) I. MC TIU Sau bi hc, sinh vin c th: V kin thc: - Trnh by c khi nim giao tip, m hnh giao tip - Phn tch c vai tr ca giao tip trong cuc sng V k nng: - Vn dng c cc nguyn tc ng x trong giao tip vo qu trnh hc tp v cuc sng. - Phn bit c cc loi phong cch giao tip II. NI DUNG 1. Khi nim v giao tip, m hnh giao tip 2. Vai tr ca giao tip 3. Ro cn trong giao tip 4. Cc nguyn tc trong giao tip 5. Cc phong cch giao tip III. NI DUNG CHI TIT 1. Khi nim giao tip v m hnh giao tip 1.1. Khi nim giao tip Giao tip l qu trnh trao i thng tin hai chiu gia cc ch th tham gia, thng qua cc phng tin ngn t v phi ngn t. (Khi nim do BMPTKN xy dng) 1.2. M hnh giao tip Cc yu t ca m hnh giao tip: - Ngi gi thng ip : ngi ni - ngi pht
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

- Ngi nhn : ngi nghe - ngi thu - M ho : thng tin ca ngi gi, c th hin di dng li ni, ch vit, hay phi ngn t. - Thng ip : ni dung cc thng tin ca ngi gi. - Knh truyn ti thng tin : cch lin lc gia ngi gi v ngi nhn. - Gii m : qu trnh ngi nhn hiu thng ip ca ngi gi. - Phn hi : thng tin p li ca ngi nhn cho ngi gi. - Nhiu : mi trng v cc yu t nh hng n qu trnh truyn ti v tip nhn thng tin. Vy, bn cht ca qu trnh giao tip l: - Qu trnh truyn i mt thng ip. - Qu trnh m ho thng tin ca ngi pht v gii m thng tin ca ngi nhn. - Giao tip l mt qu trnh lun tip din, nhn thng tin mang tnh hai chiu, trong c 3 yu t : thng tin, con ngi v mi trng. Di y l m hnh giao tip :

Hnh 1: M hnh giao tip

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

2. Vai tr ca giao tip 2.1. Trao i thng tin Qua giao tip, con ngi trao i thng tin, tip thu nn vn ho x hi, tip thu nhng kinh nghim ca lch s x hi bin thnh vn sng, kinh nghim ca bn thn, hnh thnh v pht trin i sng tm l. C th ni, giao tip l c s ca s pht trin con ngi. 2.2. Trao i tnh cm Con ngi lun c nhu cu giao tip vi ngi khc. Giao tip to ra tnh cm gn b thn mt, to s hiu bit ln nhau. Giao tip c th to s cm thng, ng cm v gn gi. 2.3. Giao tip l c s cho s tn ti v pht trin ca con ngi Khng c qu trnh giao tip, con ngi khng th hiu c mong mun, nhu cu ca ngi khc. Giao tip to ra ng lc cho s pht trin ca x hi. 2.4. Vai tr ca giao tip trong cc lnh vc khc ca cuc sng - Trong lm vic nhm - Trong ng x s phm - Trong lnh o, qun l - Trong gia nh 3. Ro cn ca giao tip - Ging ni - c im tm sinh l - Ting n - Khong cch - Thi - Cm xc 4. Nguyn tc giao tip 4.1. Khi nim nguyn tc giao tip
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

B mn Pht trin k nng

Nguyn tc giao tip l h thng nhng quan im ch o, nh hng thi v hnh vi ng x, ng thi ch o vic la chn cc phng php, phng tin giao tip ca c nhn. 4.2. Cc nguyn tc giao tip - Nguyn tc bnh ng trong giao tip (tn trng nhn cch trong giao tip). Tn trng nhn cch i tng giao tip l tn trng phm gi, tm t, nguyn vng ca nhau, khng p buc nhau bng quyn lc. Tn trng nhn cch cng c ngha l coi h c y cc quyn con ngi, v c bnh ng trong cc mi quan h x hi. - C thin ch trong giao tip. Thin ch trong giao tip l tin tng i tng giao tip, lun ngh tt v h, ginh nhng tnh cm tt p, em li nim vui cho i tng giao tip, lun lun ng vin, khuyn khch h lm vic tt. - Tn trng cc gi tr vn ho. Mi vng min, quc gia c cc gi tr vn ho khc nhau, i hi c tn trng v gn gi. Ngi giao tip c vn ho l ngi am hiu cc gi tr vn ho ca mi vng min khc nhau a ra cch ng x ph hp. 5. Cc phong cch giao tip 5.1. Khi nim phong cch giao tip Phong cch giao tip l h thng nhng phng php tng i n nh ca ch th giao tip v i tng giao tip trong qu trnh tip xc cng nhau, vi mi ngi. Ni cch khc, phong cch giao tip l cch ng x, cch lm vic ca mi ngi i vi ngi khc v mi trng xung quanh. Trong phong cch giao tip, c phn th tng i n nh, c phn th mm do, linh hot. 5.2. Cc loi phong cch giao tip - Phong cch c on : L kiu phong cch giao tip m ch th giao tip cha tn trng i tng giao tip. H cng nhc v my mc trong khi x l cc tnh hung giao tip. + u im: C tc dng trong vic a ra nhng quyt nh nht thi, gii quyt c vn mt cch nhanh chng.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

10

B mn Pht trin k nng

+ Nhc im: Lm mt i s t do, dn ch trong giao tip; hn ch sc sng to ca con ngi; gim tnh gio dc v tnh thuyt phc. - Phong cch dn ch: th hin s tn trng ln nhau gia ch th giao tip v i tng giao tip, nh to ra bu khng kh thn mt, gn gi, ci m v qu trng nhau. + u im: Tng kh nng sng to ca i tng giao tip; gip mi ngi thn thin, gn gi v hiu nhau hn; to mi lin h tt khi lm vic. + Nhc im: Dn ch qu c th dn n vic ri xa ri li ch ca tp th. - Phong cch t do: l kiu phong cch linh hot, c ng, mm do, d thay i theo i tng v hon cnh giao tip. + u im: Pht huy tnh tch cc ca con ngi, kch thch t duy sng to. + Nhc im: Khng lm ch c cm xc ca bn thn, d pht sinh qu trn. Mi phong cch giao tip u c im mnh v im yu. Ty thuc vo mc ch v i tng giao tip m chng ta la chn phong cch giao tip cho ph hp t hiu qu cao nht. IV. TI LIU THAM KHO 1. B mn Pht trin k nng: K nng giao tip. Bi ging tm tt (lu hnh ni b). B mn Pht trin k nng, Trung tm o to Ngoi ng - Trng i hc Thy li, H ni, 2007. 2. Trnh Xun Dng: K nng giao tip. NXB HQG i hc Quc gia H Ni. H Ni, 2000. 3. Thi Tr Dng: K nng giao tip v thng lng trong kinh doanh. NXB Thng k. H Ni, 2004. 4. Dale Carnegine: c nhn tm. NXB ng Thp, 2003. 5. Hong Anh. Giao tip s phm. NXB i hc S phm H Ni. H Ni, 2005.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

11

B mn Pht trin k nng

Bi 2 K NNG LNG NGHE V NI

(Listening and Speaking Skill) I. MC TIU Sau bi hc, sinh vin c th: V kin thc: - Trnh by c khi nim nghe v lng nghe - Phn tch c vai tr ca lng nghe, cc ro cn trong qu trnh lng nghe - Nu c cc nguyn tc khi ni, cc phong cch ni V k nng: - p dng k nng lng nghe vo hc tp v cuc sng - p dng k nng ni vo hc tp v cuc sng II. NI DUNG 1. Khi nim nghe v lng nghe 2. Vai tr ca lng nghe 3. Cc kiu nghe v cc cp nghe 4. Ro cn trong lng nghe 5. K nng lng nghe hiu qu 6. Khi nim ni 7. Ngn t v phi ngn t trong ni 8. Cc nguyn tc s dng ngn t trong ni 9. Cc phong cch ni III. NI DUNG TM TT 1. K nng lng nghe 1.1. Khi nim nghe v lng nghe

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

12

B mn Pht trin k nng

1.1.1. Khi nim nghe Nghe l hnh thc thu nhn thng tin thng qua thnh gic. 1.1.2. Khi nim lng nghe Lng nghe l hnh thc tip nhn thng tin thng qua thnh gic c trng thi ch lm nn. Lng nghe gip ngi ta hiu c ni dung thng tin, t mi c th dn ti nhng hot ng tip theo ca qu trnh giao tip

Hinh 2: Qu trnh nghe v lng nghe

1.1.3. Phn bit nghe v lng nghe Nghe Ch s dng tai Lng nghe S dng tai nghe, tr c v k nng

Tin trnh vt l, khng nhn thc Gii thch, phn tch, phn loi m thanh, ting c Nghe m thanh vang n tai Tip nhn m thanh theo phn x vt l Tin trnh th ng n, thng tin chn lc, loi b, gi li Nghe v c gng hiu thng tin ca ngi ni Phi ch lng nghe, gii thch v hiu vn Tin trnh ch ng, cn thi gian v n lc
Thng 9/2008

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

13

B mn Pht trin k nng

1.2. Vai tr ca lng nghe 1.2.1. i vi ngi nghe - Thu thp c nhiu thng tin hn: Khi lng nghe, chng ta s thu thp c nhiu thng tin, c nhiu cn c quyt nh vn g . - To ra mi quan h tt p: Lng nghe th hin s tn trng ngi ni, lm cho h hi lng. Hiu c tnh cch, quan im,... ca ngi ni, chng ta s iu chnh c cch ng x cho ph hp. Hn na, nhng ngi xung quanh thy thi lng nghe tch cc cng s c cm tnh vi chng ta hn. 1.2.2. i vi ngi ni - Tha mn nhu cu i tng: Ngi ni mong mun ngi nghe lng nghe mnh ni, v vy khi chng ta lng nghe ngi khc ni l th hin s tn trng ngi ni. - To iu kin v khuyn khch ngi ni th hin quan im, tng - To bu khng kh cho nhng ngi xung quanh. 1.3. Cc kiu nghe v cc cp nghe 1.3.1. Cc cp nghe - Khng nghe: Pht l ngi i thoi vi mnh, khng thm nghe, b ngoi tai tt c. + Cc biu hin ca khng nghe : lm vic khc, ni chuyn ring, ci khy... + nh hng ca khng nghe (tho lun) - Nghe gi v: Gi v ch nghe ngi i thoi, nhng thc cht khng quan tm n ni dung, khng nm c thng tin ca ngi ni. + Cc biu hin: Gt u, chm ch nghe nhng khng hiu ni dung, thnh thong c nhng c ch i ngc li vi ni dung ngi ni. - Nghe c chn lc: Ch nghe mt phn thng tin i thoi, nhng lc thy thch, thy cn thit th nghe. + Cc biu hin: Thnh thong lm vic ring, ni chuyn... - Nghe chm ch: Tp trung s ch v sc lc vo vic nghe, nhng v nghe th ng nn vn cha t hiu qu cao.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

14

B mn Pht trin k nng

+ Cc biu hin: Tp trung lng nghe ngi i thoi, khng lm vic ring, nhng khng c cc hnh ng c ch th hin mnh hiu thng tin ngi ni v khuyn khch ngi ni. - Nghe c hiu qu/nghe thu cm : Khng ch chm ch lng nghe m cn t t mnh vo v tr ca ngi ni hiu c mt cch thu o ngi ni. Nghe thu cm l nghe ch ng, tch cc. + Cc biu hin: Chm ch nghe, c cc c ch th hin lng nghe, t cu hi, tm tt thng tin ... 1.3.2. Cc kiu nghe Cn c vo mc tiu ca hot ng nghe, ngi ta chia thnh my kiu nghe sau: - Nghe giao tip x hi: khng nhm mc tiu trao i thng tin chuyn bit, ch giao tip x hi; xc thc v ngha ca thng tin khng phi l mc tiu quan trng ca giao tip. V d: cho hi x giao, tr chuyn trong cc bui tic, gp mt. - Nghe gii tr: th gin, thng thc, khng nhm nh gi hay phn tch. V d: nghe nhc trn t, trong phng lm vic. - Nghe c phn tch, nh gi. V d: nghe phn bin trong cc cuc chia s thng tin, bo v lun n, nghim thu ti nghin cu khoa hc... - Nghe lnh hi thng tin, tri thc: tip nhn thng tin, tri thc khoa hc, khng ph phn. V d: hc sinh, sinh vin nghe ging, nghe ni chuyn thi s, ph bin kin thc. - Nghe ra quyt nh thng thuyt: nghe c cch x l tnh hung thch hp trong qun l, trong cuc sng - Nghe thu cm/ lng nghe hiu qu: nghe cm nhn nhng biu cm ca ngi ni ng sau thng ip. Lu : - Trong thc t cc kiu nghe trn thng ho quyn vi nhau mt cch linh hot. Th d, khi ta nghe mt bi ht, khng phi ch l nghe cc nt nhc, m cn cm nhn c giai iu, li ca, ng iu vi tm hn ca ngi nhc s, bn thn ta ny sinh nhng cm xc mi, nhn thc mi v th gii quan v nhn sinh quan. - Nghe lnh hi thng tin, tri thc: cn ch trng vo ni dung thng tin. Tuy nhin nghe hiu qu v khc su vo tr nh cn c c ph phn, nh gi tc th v
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

15

B mn Pht trin k nng

tnh hu ch v tin cy ca thng tin, tri thc, ng thi c tm th sn sng tip thu: c kin thc nn, nm bt khuynh hng t duy v ch thng tin, tri thc c a ra. - Trong giao tip, c ngi pht tin v ngi nhn tin u cn c k nng nghe. Trong cu trc ca hot ng nghe th ni dung thng tin l quan trng nht.

Hnh 3: Chu trnh lng nghe (1) Chun b: - Xc nh mc ch, s cn thit ca vic lng nghe v ni dung nghe; nhu cu, mong mun ca ngi ni i vi ngi nghe. - Chn mu lng nghe - Thu thp trc thng tin nu cn thit - To mi trng, bu khng kh lng nghe hiu qu - Chun b tm th lng nghe (tm trng, t th) - Chun b thi lng nghe (2) Tp trung lng nghe: - Th hin s ch : + T th: Ngi chm ch, vn v pha ngi i thoi. + Tip xc bng mt: Nhn thng vo ngi ni, duy tr nh mt thng xuyn v ngn.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

16

B mn Pht trin k nng

+ Cc ng tc, c ch p ng: Dn lng my, nhu mt, gt u - Tm ra chnh: Nghe mt cch y c ni dung v tnh cm (c v t). - Ghi li cc chnh. (3) Tham d: - To c hi cho ngi ni c trnh by - Khng ngt li ngi ni khi cha cn - Khng vi vng tranh ci hay phn quyt - Hy cho ngi ni t bc l ht cm xc v suy ngh hay mt quyt nh no - Khuyn khch bng li v khng bng li - S dng nhng c ch tch cc v h tr: gt u, v mt tp trung, ging iu - Ni nhng cu b tr: + Ting m: D, vng... + Ting : Th ! Ti bit; Ti hiu; (4) Hiu C gng nghe hiu: - S dng cu hi: cu hi ng, m: Vy ? Tht khng? Th ? - t cu hi: Nh th no? Ci g? Ti sao? - Yu cu ngi ni cung cp thm thng tin - Hy cho ngi ni bit mnh cha bit g v iu anh/ch ta ang ni (5) Ghi nh: - ngi ni bc bch ht ngh v biu l ht cm xc trong lng - ng cm vi nhng iu khng ni c bng li - Ghi chp khi cn thit (6) Phn hi li sau khi nghe: - Din gii: Ni li nhng chnh nghe c - Lm r: Ni li s hiu bit ca bn kim tra xem c ng ngi ni hay khng
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

17

B mn Pht trin k nng

- Tm tt li: Ni ra nhng chnh tip tc tho lun hoc kt thc tho lun - Thng cm: Phn chiu tm trng ca ngi ni. Phn hi li nhng tnh cm ng sau ni dung ca thng ip 1.4. S dng phi ngn t trong lng nghe c hiu qu 1.4.1. Phi ngn t v vai tr ca phi ngn t trong lng nghe hiu qu - Cc yu t phi ngn t c bn s dng trong lng nghe: mt, nt mt, c ch, iu b, dng... - Vai tr ca s dng phi ngn t trong lng nghe: Biu l s quan tm ca mnh n ngi ni; khuyn khch ngi ni. Chng ta khng ch nghe bng tai m cn phi nghe bng c c th 1.2.2. S dng phi ngn t trong lng nghe hiu qu - Mt: Tp trung vo ngi ni mt cch nh nhng, thnh thong chuyn ci nhn t mt ngi ni sang b phn khc ca c th, v d nhn vo tay, qun o... Khng nn: nhn trng trng vo ngi ni, hoc khng nhn vo ngi ni, quay ch khc, nhm mt... - Nt mt: Biu hin theo ch cu chuyn, theo tm trng ngi ni... v d, khi ngi ni thng bo chuyn bun th nt mt bn phi t ra cm thng, chia s. - N ci: T nhin, chn thnh, ci m v phi ty thuc vo hon cnh. - C ch, iu b: Tay khng nn khoanh tay trc ngc khi ni chuyn, khng nn lm vic ring. Nu vn quan trng, bn nn c mt ci bt v quyn s ghi li nhng g ngi ni. Nhng ci lc u, gt u ng ch s lm ngi ni nhn thy bn tp trung vo cu chuyn ca h. - T th: C vai tr quan trng trong giao tip. C 3 t th ch yu: i, ng, ngi. Hn ch va i va nghe. Trong trng hp va i va nghe th phi c biu hin l bn vn nghe h ni. Nn hi nghing ngi v pha ngi ni th hin s quan tm. 1.5. Cc k nng khc trong lng nghe hiu qu 1.5.1. K nng gi m K nng gi m c tc dng khuyn khch ngi ni c hng th ni. C mt s cch gi m :
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

18

B mn Pht trin k nng

- Dng cc t m , , th , sao na, ti hiu, c ni tip i... - t cu hi ngi i thoi bc l vn su rng hn, v cng l bn hiu r thm. Tuy nhin, khng nn t qua nhiu cu. Nn s dng cu hi m. 1.5.2. K nng phn nh K nng phn nh l k nng m ngi nghe sp xp v nu tm tt li ni dung ngi ni va trnh by, cho ngi ni bit c ngi nghe hiu nh th no, c ng vi ca mnh khng. Cch thc hin: Din t li ca ngi ni, nu ngn gn li h theo cch hiu ca bn xem bn c hiu ng h khng v cng h bit l bn lng nghe ton b vn . 2. K nng ni 2.1. Khi nim K nng ni l kh nng s dng li ni truyn t thng tin, biu t tng, th hin tnh cm mt cch chnh xc, ph hp, sinh ng v c sc thuyt phc. Ni l hnh thc giao tip c s dng nhiu trong cc hot ng giao tip, c th hin di cc dng: Ni qua in thoi, ni trc tip, thuyt trnh. Ni s dng c ngn t v phi ngn t th hin, din t thng ip ca ngi ni i vi ngi nghe. Trong phn ny cp n dng ni trc tip. 2.2. Vai tr ca ni - Gip truyn t thng tin v gii quyt cng vic mt cch nhanh chng, hiu qu - To mi quan h tt p trong giao tip - Gip khng nh v nng cao uy tn ca bn thn - L cng c quan trng to nh hng i vi ngi khc. 2.3. Phi ngn t trong ni Cc yu t phi ngn t l cc yu t i km theo ngn t trong khi ni, nh ging ni, cch i ng, c ch, iu b, nh mt, nt mt, trang phc, khong cch... S dng phi ngn t rt quan trng v gip hiu c chnh xc hn thi ca ngi ni v gip tng thm gi tr din t ca ngn t, em li hiu qu cao cho li ni.
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

19

B mn Pht trin k nng

Kt qu nghin cu ca Allan Pease v Albert Melrabian (M) trong giao tip tip thu c 100% thng tin no th 7% nh vo ni dung thng tin, 38% nh vo ging ni ca ngi truyn thng tin, cn li 55% l nh c ch, iu b ca ngi truyn tin (xem hnh 4).

Hnh 4: Sc mnh ca thng ip di cc hnh thc khc nhau 2.3.1. Ging ni: Pht m, tc ni, nhp iu, ng iu ... nh hng ln n hiu qu ca qu trnh giao tip. - Pht m: Th hin vng, min qu, tnh cch. giao tip hiu qu, yu cu m lng phi nghe, pht m chun. - Tng ging: Th hin cm xc, tnh cm ca ngi truyn t thng tin. Yu cu: Ty tng trng hp, hon cnh s dng cho ph hp. V d, ni vi tr con th cn tng ging truyn cm, khi tc gin th hin ging gay gt... Nhp iu, ng iu: Th hin im nhn trong thng ip. Yu cu: Ty theo thng ip cn truyn, nhng nn ni c im nhn, lc trm, lc bng, lc ln ging lc xung ging, phi c ngng ngh khi ni. Khng nn ni lin thong, ni u u d nhm chn 2.3.2. C ch: bao gm: nh mt, nt mt, n ci, t th, v tr.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

20

B mn Pht trin k nng

2.3.3. Khong cch: Ty theo i tng giao tip, hon cnh giao tip m c cc khong cch khc nhau. Khong cch cng cng l trn 3,5m, khong cch x hi l 1,2-3,5m, khong cch ring t di 1m. Tuy nhin, ty theo cc yu t ro cn c th iu chnh khong cch cho ph hp lm sao bn nghe r nht v chnh xc nht. 2.4. Ngn t: ngn t ni v ngn t vit Trong khun kh bi hc ny, chng ta cp n ngn t ni. Cc nguyn tc i vi s dng ngn t trong ni: Mt c din t tt thng m bo nguyn tc 5C (Clear, Complete, Concise, Correct, Courteous) - R rng: Thng ip phi r rng ngi nhn ch c th hiu theo mt ngha duy nht - Hon chnh: Thng ip phi cha y thng tin cn thit. - Ngn gn, sc tch: Thng ip phi cha ng y cc thng tin cn thit, nhng phi m bo tiu ch ngn gn, sc tch. - Chnh xc: Thng tin a ra phi chnh xc, c cn c. - Lch s: Thng ip phi m bo ni dung p ng cc yu cu trn, nhng v hnh thc phi tt, lch s ty theo tng i tng nhn thng tin. 2.5. Cc phong cch ni C 5 cch ni c bn: Ni thng, ni n , ni ma mai, ni lch s, ni hi hc. - Ni thng: th hin trc tip ngha, tnh cm, ni dung thng tin, khng quanh co, vng vo n . - Ni n : l cch ni mt iu khc hm cha mt iu mun ni. - Ni lch s: s dng ngn t tnh thi vi cc ng t, mnh tnh thi khin cm ngh, thi c biu l mt cch nh nhn. - Ni ma mai, chm chc : s dng ngn t nhm mc ch m tiu, ch giu. - Ni hi hc: s dng cc cu chuyn vui, cu ni vui, to khng kh vui v. IV. CC DNG BI TP Bi tp 1: Nhm mt lng nghe Bi tp 2: Truyn tin
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

21

B mn Pht trin k nng

Bi tp 3: Th hin cc biu hin phi ngn t ca lng nghe Bi tp 4: M t vt Bi tp 5: Bi tp ng vai p dng quy tc bnh kp kem Bi tp 6: Bi tp tng hp: k nng lng nghe v ni. ng vai

V. TI LIU THAM KHO 1. B mn Pht trin k nng: K nng giao tip. Bi ging tm tt (lu hnh ni b). B mn Pht trin k nng, Trung tm o to Ngoi ng - Trng i hc Thy li, H ni, 2007. 2. V Hng Vn: Giao tip trong kinh doanh v cuc sng. NXB Thng k. H Ni, 2006 3. Thi Tr Dng: K nng giao tip v thng lng trong kinh doanh, NXB Thng k. H Ni, 2005 4. Nguyn Ngc Hin: K nng giao tip hiu qu trong hnh chnh, Hc vin Hnh chnh quc gia, 2006.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

22

B mn Pht trin k nng

Bi 3 K NNG LM VIC NHM

(Team Work Skill) I. MC TIU V kin thc: Sau bi hc, sinh vin c th: - Trnh by c khi nim v li ch ca lm vic nhm - Nu c cc nguyn tc lm vic nhm V k nng: Sau bi hc, sinh vin c th: - Thc hnh mt s k nng lm vic nhm: k nng gii quyt vn , k nng x l mu thun v k nng lnh o - p dng c nhng k nng lm vic nhm vo qu trnh hc tp II. NI DUNG - Khi nim lm vic nhm, li ch ca lm vic nhm - Cc nguyn tc lm vic nhm - c im ca nhm lm vic hiu qu - Cc k nng c bn ca lm vic nhm: k nng gii quyt vn , k nng x l mu thun, k nng lnh o nhm III. TM TT NI DUNG 1. Khi nim - Thut ng: t, nhm T lm vic: l mt nhm ngi, trong cc thnh vin khng nht thit phi hp tc vi nhau mi c th hon tt nhim v. Mi thnh vin thc hin cng vic ca mnh di s ch o ca ngi qun l v ch c s phi hp gia nh qun l vi tng thnh vin ring l. Nhm lm vic: l mt nhm ngi, trong c s phi hp gia cc thnh vin. Cc thnh vin c nhim v r rng, quyn hn c phn chia c th qun l cc quy trnh lm vic trong mt thi gian nht nh. - Khi nim lm vic nhm: i vi sinh vin
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

23

B mn Pht trin k nng

+ Tp hp mt nhm ngi (t 3 thnh vin tr ln, ti a 10 thnh vin) + C cng mt nhim v, mc tiu + C s hp tc, mi quan h gia cc thnh vin - Qu trnh pht trin nhm: + Hnh thnh (to nhm): nhm c tp hp, mi ngi gi rt r, cc thnh vin cha ci m. + Xy dng mc tiu: trong qu trnh xy dng mc tiu s xy ra xung t hay mu thun, cc b phi c hnh thnh, mt s ngi ni chuyn ci m, mt s cha ch lng nghe. + Thc hin (bnh thng ho): nhm nhn thy li ch vic lm vic cng nhau, gim mu thun, c tinh thn hp tc, ci m hn, mi ngi lng nghe nhau. Phng php lm vic hnh thnh c trng ca nhm. + Vn hnh: nhm hot ng tri chy, n nh, cc thnh vin trao i ci m v hp tc, nhm c s thng nht. 2. ngha ca lm vic nhm - Li ch ca lm vic nhm: + Tp hp nhiu tng + Pht huy tr tu tp th + Tng hiu qu + To dng mi quan h + Tng tnh sng to - Mt s hn ch trong lm vic nhm: mt nhiu thi gian, i hi nhm trng c nhiu k nng nh k nng tng hp thng tin, phn tch vn , hng dn tho lun, ng x, lnh o nhm. 3. Cc nguyn tc v c im lm vic nhm - Cc nguyn tc lm vic nhm: + Tn trng: lng nghe kin ca cc thnh vin trong nhm + Bnh ng: mi ngi c quyn a ra tng, cc tng u c gi tr nh nhau + Chia s: mi ngi c trch nhim chia s tng vi ngi khc

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

24

B mn Pht trin k nng

+ Tr gip: nu mt thnh vin gp kh khn th c nhm cng h tr (tinh thn, vt cht) + Chung sc: tinh thn on kt, vt qua kh khn - c im nhm lm vic hiu qu: + Cc yu t cn thit xy dng nhm lm vic: mc tiu, nng lc, ng gp v hng li, mi trng khuyn khch + Tun theo cc nguyn tc ca nhm ra + To nn cc gi tr ca nhm 4. Cc nhm tnh cch Tnh cch khng phi l tt c v mt con ngi. N m t thi quen, phong cch bn trong ca hnh vi. Tnh cch bc l khi chng ta l chnh mnh. - Cc loi tnh cch: t, Nc, La v Kh + Tnh cch t (xanh da tri): t duy logic, chc chn, cu ton, ngi va chm. + Tnh cch nc (xanh l cy): d thch nghi, d thay i, mm mi, hay nhn. + Tnh cch la (): mnh m, si ni, nhit tnh, thng thn, d li cun ngi khc. + Tnh cch kh (vng): sng to, c nhiu tng, d mn, hay thay i, nng v cm xc. - Mt s ch : + Mi ngi u c c bn loi tnh cch, trong mt trong hai tnh cch ni tri hn, cn mt trong hai tnh cch kia t pht trin hn. + Tnh cch c th b che i bi nhng tc ng ca hon cnh ti chng ta trong qu kh hoc hin ti. Tnh cch cng b tc ng bi cc yu t c nhn nh s suy nhc, m yu, mt cn bng v hooc-mn,v.v.. + Bit r cc loi tnh cch gip chng ta hiu mnh v hiu ngi khc. + Tnh cch khng phi l bn cht ca chng ta, n ging nh chic o chong chng ta khoc ln ngi, n l cch chng ta th hin mnh. + Nhn thc r cc loi tnh cch gip chng ta trn trng, nhn mnh nhng u im trong tnh cch ca mnh, v s dng hiu qu nht nhng mn qu m chng ta c. + Nhn thc r cc loi tnh cch gip chng ta gii phng bn thn mnh khi nhng nh hng tiu cc ca loi tnh cch ang chim u th trong chng ta.
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

25

B mn Pht trin k nng

+ Hiu v tnh cch gip chng ta trn trng tnh cch ca ngi khc v s khc bit. Trn c s , ta c th tm ra cch qun l s khc bit trong tnh cch ny. + Chng ta nn trnh nhn nh tnh cch qu nhanh, khng chp m tnh cch cho ngi khc cng nh cho bn thn mnh. Tnh cch m ta ngh l ta nhn thy lc ban u c th khng chnh xc. + Trong mt nhm lm vic, cn c cc loi tnh cch cc thnh vin c th pht huy ti a im mnh, b sung nhng hn ch c th to ra nhm lm vic hiu qu. 5. Cc k nng lm vic nhm 5.1. K nng gii quyt vn - Vn l g: Vn l mt vic no cha r rng, mt kh khn cn c phi c xc nh hoc mt vic kh hon thnh, kh gii quyt. - Cc bc gii quyt vn

Hnh 5: Chu trnh gii quyt vn

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

26

B mn Pht trin k nng

Chu trnh gii quyt vn bt u khi mt ngi no pht hin c iu g cha n hoc mt c hi cho tng lai. + B1: Nhn ra vn Mt s cu hi gi : vn l g ? vn lin quan ti nhm mnh khng? + B2: ra mc tiu Khi nhn bit c vn , ngi gii quyt phi ra mc tiu hng n ch c th. + B3: Hiu vn Trong bc ny cn phi tm ra nguyn nhn ca vn , tm cc thng tin c lin quan. Mt s cu hi gi : C nguyn nhn no dn n vn ny? Vn ny gy nh hng g? Vn ny xy ra u? y l bc quan trng nht, v nu hiu sai vn th nhng bc tip theo s b nh hng. + B4: Xc nh gii php Cn c nhiu phng n gii quyt mt vn . + B5: nh gi gii php Phn tch im mnh, im yu ca tng gii php. C th pht hin vn mi trong bc ny. + B6: La chn gii php Ngi c trch nhim cn phi la chn gii php no c tnh kh thi nht. Gii php ti u cn p ng cc tiu ch: gii quyt vn v lu di, c tnh kh thi, c hiu qu. Trong bc ny cn huy ng tnh sng to ca cc thnh vin c th chn c phng n ti u. + B7: Thc thi gii php Khi xc nh c vn v cch gii quyt ph hp c th thc hin gii php. Mt s cu hi gi : Ai l ngi c lin quan? Ai l ngi chu trch nhim chnh trong vic thc thi? Thi gian cn bao nhiu lu? Cn c nhng ngun lc no? + B8: nh gi v theo di
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

27

B mn Pht trin k nng

Sau khi a vo thc hin mt gii php cn kim tra xem cch gii quyt c tt khng? Bi hc g rt ra? Mc tiu ban u a ra c t c khng? Nu khng t c mc tiu, chng t c vn . Ton b quy trnh s c thc hin li t B1. - Cng c: Mind Map, cy vn , SWOT - K nng: t duy nhiu chiu, lng nghe, tranh lun tch cc 5.2. K nng x l mu thun - Khi nim: Mu thun trong nhm l mt tnh trng bt ho gy ra s khng thoi mi v s bt bnh gia cc thnh vin trong nhm. - Cc dng mu thun: Mu thun c ch dn n: + Thc y kin, tnh sng to v s ham thch + Gy ra nhng vn dai dng cn gii quyt + Buc mi ngi phi lm r quan im ca h v tm mt cch tip cn mi + To c hi cho mi ngi kim tra kh nng ca h Mu thun c hi dn n: + Gim hiu sut v nng sut + Gy b phi + Gy thm nhng cng thng khng ng c - Cc nguyn nhn dn n mu thun: Nguyn nhn ch yu: + Khc bit v gi tr + Khc bit v mong i + Vai tr khng xc nh r + Li ch khng cng bng Nguyn nhn khc:

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

28

B mn Pht trin k nng

+ S thay i + S c ch + Truyn thng khng r (hiu lm) + Tinh thn v chng, c nhn (cch lm ca ti l hay nht, duy nht) + S ty thuc ln nhau + Khng tha mn vai tr - Cc dng mu thun: gia c nhn-c nhn, trng nhm-c nhn, trng nhmc nhm. - Cc bc gii quyt mu thun: Mc ch gii quyt mu thun l lm gim nh hoc gii quyt mu thun. + B1: Lm r mu thun (thc o, tiu ch): cn lm r vn tt c cc thnh vin cng hiu v thng nht tiu ch. + B2: Tm thi im gii quyt: la chn thi gian ph hp, trnh lc nhy cm khng mu thun c th trm trng hn. + B3: Xc nh v la chn gii php: cn xc nh cc gii php kh thi, phn tch tng gii php v la chn gii php ti u nht. + B4: Theo di v kim tra gii php: cn m bo gii php c hiu qu trc mt v lu di. - Chin lc qun l mu thun: + Thng thua (chin u): li ch cao hn l gi mi quan h. Chin lc ny c dng khi c mt cuc xung t xy ra, khi cc bn khng t gii quyt c xung t v gy ra rc ri, to mi quan h khng tt. + Thua - thua: mu thun khng nh hng g n mnh, mi bn phi u hng ci m h mun. Chin lc ny c s dng khi cn mt gii php nhanh, t thi gian, gii php ny mang tnh ngn hn, to mi quan h khng tt p. + Thng - thng (m phn): c hai bn u hi lng, ch ra vn gc r to ra mu thun. Vic thc thi chin lc ny i hi phi kin nhn v linh hot ca ngi trung gian. B quyt chnh l tp trung xc nh vn m mi ngi c th chp nhn, i hi k nng lng nghe v lng tin t hai bn, li ch ca hai bn s tng ln.
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

29

B mn Pht trin k nng

--> Trong thc t chin lc m phn l ti u nht. 5.3. K nng lnh o nhm - Khi nim: + Lnh o nhm l mt qu trnh gy nh hng tch cc n cc thnh vin khc trong nhm. + Ngi lnh o l ngi nh hng v thc y c ngi khc i theo hng ca mnh. + Lnh o nhm l mt qu trnh thc y cc thnh vin tin ti mc tiu ca nhm. - c im ca mt ngi trng nhm: thi tch cc, nh hng, phi hp, thc y, quyt on, tr tu xc cm.... - Vai tr ca trng nhm + Lm r cc vn + Hng dn nhm tho lun vo trng tm + To mi trng, khuyn khch s trao i trong nhm + Gip nhm gii quyt mu thun + Gip nhm ra quyt nh v hnh ng - K nng lnh o nhm: lng nghe, phn hi, thuyt phc, thc y, gim st v h tr.

IV. BI TP THC HNH Bi tp 1: Xy thp Bi tp 2: Xc nh tnh cch ca cc thnh vin trong nhm Bi tp 3: Xc nh v phn tch mt vn trong thc t Bi tp 4: Gii quyt mu thun Bi tp 5: Phn tch vai tr lnh o nhm

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

30

B mn Pht trin k nng

V. TI LIU THAM KHO

1. B mn Pht trin k nng: K nng lm vic nhm. Bi ging tm tt (lu hnh ni b). B mn Pht trin k nng, Trung tm o to Ngoi ng - Trng i hc Thy li, H ni, 2007 2. Trn Th Bch Nga v cng s (bin dch) : Xy dng nhm lm vic hiu qu. Creating Teams with an Edge. Cm nang kinh doanh Harvard. NXB Tng hp TP. H Ch Minh, 2006. 3. K nng gii quyt vn : Http://www.center4teachers.com; Http://www.bacning.gov.vn 4.K nng x l mu thun: Http://groups.google.com/group/nqcenter; http://vietbao.vn/Van-hoa/Quan-ly-mau-thuan 5. John C. Maxwell : Pht trin k nng lnh o. Developing the Leader Within You. NXB Lao ng X hi, 2007.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

31

B mn Pht trin k nng

Bi 4 K NNG THUYT TRNH (Presentation Skill)

I . MC TIU V kin thc: Sau bi hc, sinh vin c th: - Trnh by c khi nim thuyt trnh - Phn tch c cu trc ca mt bi thuyt trnh v cc bc thuyt trnh - Phn tch c cch s dng ngn t v mt s yu t phi ngn t chnh trong thuyt trnh V k nng: Sau bi hc, sinh vin c th: - Xy dng c mt bi thuyt trnh ng cu trc v p dng c cc bc thuyt trnh - p dng c ngn t ph hp v mt s yu t phi ngn t chnh trong thuyt trnh - p dng c k nng tr li cu hi trong thuyt trnh II. NI DUNG CHNH - Khi nim thuyt trnh - Cu trc bi thuyt trnh - Cc bc thuyt trnh - Ngn t v phi ngn t trong thuyt trnh - K nng x l cu hi trong thuyt trnh III. NI DUNG TM TT 1. Khi nim thuyt trnh 1.1. nh ngha: Thuyt trnh l trnh by trc nhiu ngi mt vn , mt ch no . Phn bit bi thuyt trnh vi bi ni trc cng chng:

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

32

B mn Pht trin k nng

- Ni trc cng chng: l qu trnh ni cho mt nhm ngi theo li ni c cu trc, c cn nhc nhm mc ch thng bo, thuyt phc, hay mang li s gii tr cho khn gi (Public speaking is the process of speaking to a group of people in a structured, deliberate manner intended to inform, influence, or entertain the listeners). - Thuyt trnh: l qu trnh ch ra v gii thch ni dung ca mt ch cho ngi nghe (Presentation is the process of showing and explaining the content of a topic to an audience) im ging nhau: + u l qu trnh ni trc nhiu ngi + C ch im khc nhau: Ni dung Mc ch Ni trc cng chng - Gii tr - Thuyt phc - Qung co B cc Ch - C th thay i ty theo - C th v nhiu vn - C nh - Chuyn su, mang tnh khoa hc - Gii hn cc vn Phng php i tng - Nhiu tng lp - Nhiu trnh Ngn t - i chng - Cng tng lp - Cng trnh - Chuyn mn - S dng ming l ch yu - C s dng thm cc cng c h tr Thuyt trnh - Bo co khoa hc - Trnh by cc vn

1.2. Phn loi - Cn c vo thi gian thc hin, c th chia lm 2 loi:

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

33

B mn Pht trin k nng

+ Thuyt trnh ngn: c thc hin trong khong thi gian di 20 pht v mt vn no . + Thuyt trnh di: c thc hin trong khong thi gian trn 20 pht v mt ch nht nh - Cn c vo mc ch, c th chia lm 2 loi: + Bi ni chuyn mang tnh cht trnh by: c dng miu t mt tnh hung, k li mt cu chuyn, cung cp thng tin xc thc, hoc gii thch cc l do cho mt hnh ng xy ra. + Bi ni chuyn mang tnh thuyt phc: nhng li l thuyt phc chim v tr quan trng, trong phi a ra cc l l khi gi cc cm xc nh s kiu hnh, lng t ho, t trng, s s hi, s bnh yn, tnh hiu qu, phm cht..., thng qua thuyt phc ngi nghe hnh ng hoc chp nhn kin ngi ni. 1.3. c im ca mt bi thuyt trnh hiu qu : - Ph hp vi i tng - C mc tiu r rng - C cu trc logic v nht qun - S dng ngn t v phi ngn t ph hp - Thi gian phn b hp l 2. Cc bc thuyt trnh 2.1. Chun b: Nhng cng vic cn lm trong giai on chun b bi thuyt trnh. 2.1.1. t v tr li cc cu hi - Thng ip chnh ca bn l g? - Thnh gi ca bn l ai? Bn c bao nhiu thnh gi? - Mc tiu chnh ca bn khi thc hin bi thuyt trnh l g? - Bn c bao nhiu thi gian? - Ngn ng no s c s dng? - Cc iu kin v hi trng? Phng tin g c th s dng khi thuyt trnh?

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

34

B mn Pht trin k nng

2.1.2. Xy dng bn tm tt cho bi thuyt trnh C 2 cch tm tt bi thuyt trnh: - Dng th ghi : + S dng cc t kho + nh s th t + S dng cc hnh nh + Ghi chp d nh nht + C s kt ni, hng dn n cc phn chi tit hn + Trnh by theo b cc (c bit l trong lun vn) + Th nh s dng nhiu trong trnh by bo co, lun vn, lun n - Dng bn t duy: + Ch vit chnh gia t giy + Sp xp thng tin, ni dung: cc ln lin kt vi ch , nh hn lin kt vi ln + S dng t kha + S dng nhiu mu sc, hnh nh, biu tng 2.1.3. Tp, tp, v tp 2.1.4. Chun b trc khi thuyt trnh - n sm - Kim tra trang phc, trang thit b 2.2. Tin hnh: Nhng cng vic cn thit khi tin hnh bui thuyt trnh. 2.2.1. M u bui thuyt trnh: - Li cho khn gi - Li chc - Gii thiu bn thn, n v, t chc - Li cm n n nhng ngi c lin quan, ng gp 2.2.2. Trnh by:
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

35

B mn Pht trin k nng

- Thng xuyn quan st v theo di phn ng ca khn gi, la chn thng tin khi trnh by ty theo phn ng ca khn gi - Thng xuyn theo di thi gian - Khng cm bi vit sn c nguyn vn, khng nn hc thuc lng bi ni. S dng bn tm tt chun b. - C th chun b thm nhng cu chuyn vui, khi hi, tuy nhin cn ch : + Chuyn vui khng c c tnh cht cng kch bt k ai trong thnh gi + S dng chuyn vui ph hp vi c tnh, c im ring ca ngi thuyt trnh, trnh s dng chuyn khi hi mt cch gng gng + S dng chuyn vui c chng mc, ng liu, ng lng + Chuyn vui phi lin quan ti ch hay hon cnh + a nhng v d, s liu c th minh ha cho mi , mi lun im ca mnh + Trong sut qu trnh thuyt trnh, phi lun hng ti v nhn mnh ch ca bui thuyt trnh. 2.2.3. Khi kt thc bui thuyt trnh: - Cm n s lng nghe ca khn gi - Cho a ch khn gi gi nhng ng gp hoc thc mc - Sn sng lng nghe v tr li nhng cu hi ca khn thnh gi 2.3. nh gi bi thuyt trnh: Cc tiu ch nh gi bi thuyt trnh: - Thi gian ph hp vi thi gian cho php - B cc r rng - Cc lp lun, dn chng ph hp, cht ch - T ng s dng ph hp, khng c t m, t lp - Phi ngn t ph hp 3. Cu trc bi thuyt trnh 3.1. Phn m - Mc tiu: Lm th no gy n tng i vi thnh gi?
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

36

B mn Pht trin k nng

- Ni dung: + Gii thiu tng/thng ip chnh + Gii thiu tm tt nhng im chnh + Ch ra cc li ch ca bi thuyt trnh - Cch m u bi thuyt trnh: + Dn nhp trc tip: Nhc li tn ti, ni r mc ch v nhng vn chnh ca bi ni + Dn nhp tng phn: Bi din thuyt bt u bng vic nhn mnh s mu thun gy ch + Dn nhp k chuyn + Dn nhp t cu hi + Dn nhp trch dn: Nu mt cu trch dn thch hp + Dn nhp gy chn ng 3.2. Phn thn - Mc tiu: Lm th no lm r cho thng ip chnh? - Ni dung: S dng nhng lp lun cht ch: + Ph hp: Lp lun phi gn vi kt lun, khng ch cho phm vi tranh lun chung. + Nht qun vi cc lp lun khc cng lp trng. Khng nn ng ni g, b ni vt + Gii thch y : Khi nu lp lun cn gii thch r. Khng nn a ra mt lp lun m khng gii thch lp lun l g v h tr kt lun ca bn th no. + L gii y : Nu c lp lun no ca bn c th gy tranh ci, hy l gii, nu khng d b pha bn kia ly lm ch phn bc. 3.3. Phn kt - Mc tiu: Lm th no tm tt nhng im chnh? - Ni dung: + Kt li vn trnh by
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

37

B mn Pht trin k nng

+ li cho ngi nghe mt thng ip n tng 4. Ngn t v phi ngn t trong thuyt trnh 4.1. Ngn t trong thuyt trnh: Mt s ch : - Dng ngn t ph hp vi ni dung bi thuyt trnh. - Cc phi c sp xp theo trnh t hp l, m bo tnh logic ca bi ni; khi chuyn t ny sang khc cn c cc cm t lin kt thch hp. - Vi cc i tng ngi nghe khc nhau, nn xy dng bi ni cng khc nhau: + Ngi lao ng a ni c th, thc t, gn vi cuc sng sinh ng hng ngy. + Cn b ang cng tc: phi c cn c l l, vn bn, s liu, th d c th. + Thanh nin, sinh vin, hc sinh: th hin xc tch, d dm, c tng p, bay bng. + Cc nh nghin cu, ngi c tri thc rng: trnh by khim tn, mch lc, chun xc. 4.2. Mt s phi ngn t chnh trong thuyt trnh - Ging ni: + m lng: va phi, nghe, ty thuc vo hon cnh c th. + Nhp : khong 100 t/pht. + Ng iu: thay i ng iu trnh nhm chn. - Trang phc: gn gng, lch s, ph hp vi ch thuyt trnh v i tng khn gi. - Mt: Th hin s thn thin, gn gi vi khn gi. - nh mt: + Nhn = nhn thy? + Nhn theo hnh ch W hoc M + Dng cui mi + Nhn vo trn - Tay: + Trong khong t cm n tht lng
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

38

B mn Pht trin k nng

+ Dng tay minh ha cho li ni + Khng: khoanh tay, cho tay vo ti qun, tr tay - T th: nghim tc, to s thoi mi 5. K nng x l cu hi trong thuyt trnh 5.1. Mt s nguyn tc khi x l cu hi ca khn gi - Lun nhc li mi cu hi ton b cc thnh gi bit vn bn c hi. - Trc khi tr li, hy dnh thi gian nhn li cu hi. Nu bn khng chc chn, hy nu li cu hi v yu cu lm cu hi r hn. - Hy i ngi hi hon thnh cu hi trc khi bn bt u tr li. - Hon cu hi nhm vo gii quyt cc vn c th (hoc kin thc b n) n cui bi thuyt trnh, hoc tho lun ring. - Trnh ko di tho lun vi mt thnh gi, trnh cc cu hi rng, c bit l tranh lun. - Nu khng th tr li mt cu hi, hy: + ngh cu c nghin cu cu tr li, v s lin lc li vi ngi t cu hi sau + xut cc ngun ti liu ngi hi c th t gii p cu hi + ngh thnh gi gi . 5.2. Mt s dng cu hi v cch x l - Cu hi tt: Nhng cu hi ny gip bn chuyn thng ip ca bn n khn gi tt hn. Hy cm n ngi t cu hi v bnh tnh tr li cu hi. - Cu hi kh: y l nhng cu hi m bn khng th hoc khng mun tr li. Hy ni l bn khng bit, hoc s tm hiu thm, hoc ngh khn gi gi . - Cu hi khng cn thit: tr li li mt cch ngn gn v chuyn sang cu hi tip - Cu hi khng lin quan: Hy kho lo chuyn sang cu hi tip. IV. BI TP THC HNH Bi tp 1: Chn mt ch thuyt trnh trong 5 pht Bi tp 2: Xy dng bn tm tt cho bi thuyt trnh Bi tp 3: Xy dng phn m u cho bi thuyt trnh theo 2 cch dn nhp khc nhau
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

39

B mn Pht trin k nng

Bi tp 4: Thc hnh thuyt trnh trong 5 pht

V. TI LIU THAM KHO 1. B mn Pht trin k nng: K nng giao tip. Bi ging tm tt (lu hnh ni b). B mn Pht trin k nng, Trung tm o to Ngoi ng - Trng i hc Thy li, H ni, 2007. 2. Nguyn Ngc Hin: K nng giao tip hiu qu trong hnh chnh. Hc vin hnh chnh quc gia, 2006. 3. Peter Kenny: S tay K nng din thuyt trc cng chng dnh cho cc nh khoa hc v k s. Vin xut bn Vt l Bristol v Philadelphia 4. Nguyn Nguyt Minh: K nng thuyt trnh. NXB Gio dc, 2005. 5. Xy dng mt bi thuyt trnh hiu qu: http://www.presentationguru.co.uk/presentation-skill.html

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

40

B mn Pht trin k nng

TRNG I HC THY LI TRUNG TM O TO NGOI NG B MN PHT TRIN K NNG -----0 0 0-----

QUY TRNH CHM TIU LUN

MN HC: K NNG GIAO TIP V LM VIC NHM

H Ni, thng 9/ 2008

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

41

B mn Pht trin k nng

TRNG I HC THY LI TRUNG TM O TO NGOI NG B MN PHT TRIN K NNG

-----0 0 0----(Times New Roman B14)

TIU LUN
(Times New Roman B28)

MN HC: K NNG GIAO TIP V LM VIC NHM

(Times New Roman B18)

Tn tiu lun: (Times New Roman 18)

Gio vin hng dn: (Times New Roman B14) Lp: Nhm: Tn trng nhm: Tn cc thnh vin:

H Ni, 2008

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

42

B mn Pht trin k nng

Mc lc
I. Phn m u
1.1 Gii thiu 1.2 Phng php nghin cu II. Phn ni dung/ kt qu 2.1 Kt qu 1: 2.1 Kt qu 2: 2.3 Kt qu 3: III. Phn kt lun v xut 3.1 Kt lun 3.2 xut

Ti liu tham kho Ph lc

1. Bng phn cng nhim v theo nhm 2. Bng nh gi ca nhm 3. Cc bng, biu thu thp thng tin s liu

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

43

B mn Pht trin k nng

Hng dn vit cng 1. Phn m u Trong phn ny cn nu r l do, mc ch/ mc tiu nghin cu v phng php nghin cu. Cc cu hi cn tr li: - Ti sao chn nghin cu vn ny? - Mc tiu ca bi vit l g? - Phng php tin hnh nh th no? 2. Phn ni dung/ kt qu Trong phn ny cn nu cc kt qu chnh ca tiu lun. Cc cu hi cn tr li: - Hin trng ca vn hin ny l g? - C nhng nguyn nhn hay cc yu t nh hng no? - Hu qu ca vn l g? - C nhng gii php hay xut no gim nh hoc gp phn gii quyt c vn ? 3. Phn kt lun v xut Trong phn ny cn tm tt cc kt qu nghin cu, bi hc rt ra v xut.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

44

B mn Pht trin k nng

B mn Pht trin k nng

Ngy ...... thng ..... nm 200

Yu cu bi tiu lun
Lp .................................................................................. Nhm .................................................................................. Tn ch tiu lun ............................................................................ ............................................................................................................. Tn cc thnh vin trong nhm 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Yu cu v bi tiu lun : 1.Bo co tiu lun: 5-7 trang A4 . Kiu ch Times New Roman, c ch 13, cch dng 1.3cm. Cn l trn 2, di 2, tri 3, phi 2. Fon ch: Unicode 2. Ph lc 2.1 Ti liu: 4-5 ngun ti liu khc nhau Stt 1 V d: Trn Th Bch Nga v cng s (bin dch) (2006): Xy dng nhm lm vic hiu qu. Creating Teams with an Edge. Cm nang kinh doanh Harvard. Nh xut bn tng hp TP. H Ch Minh. TP. HCM. 2 Tn v ngun ti liu Tc gi (nm): Tn ti liu. Nh xut bn. Ni xut bn.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

45

B mn Pht trin k nng

3 4 5 2.2 Bng phn cng cng vic nhm STT 1 2 3 4

Ghi ch: Cc nhm cn m bo tt c cc thnh vin phi trnh by trong qu trnh thc hin bo co

Ni dung cng vic

Thi gian thc hin

2.3 nh gi im ca cc thnh vin (c km theo) 2.4 Thi hn np tiu lun 2.5 a im np: Ti b mn pht trin k nng hoc gio vin ph trch lp

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

46

B mn Pht trin k nng

Phn I: YU CU CA TIU LUN Vit tiu lun l mt trong nhng cng vic m ngi sinh vin phi thc hin trong qu trnh hc tp ti trng i hc. lm tt tiu lun, cn phi nm c cc yu cu ca tiu lun. Phn ny s trnh by vn tt cc yu cu , bao gm: Yu cu v ni dung, yu cu v hnh thc, yu cu v phng php. 1.1. Yu cu v ni dung Tiu lun l mt bi tp nghin cu khoa hc sau khi hc xong mt mn hc no . Ni dung ca tiu lun phi c lin quan n mn hc, gp phn gii p, m rng hoc nng cao kin thc v mt vn khoa hc thuc mn hc. Ngi lm cn phi a ra nhng nghin cu ring, kin ring ca mnh v vn khoa hc c cp ti trong tiu lun. Khng nn dng mc ch tng hp cc ti liu v kin c sn. 1.2. Yu cu v hnh thc Tiu lun cn c son tho bng my tnh, trnh by ng qui cch, bao gm cc im chnh: Tiu lun c lm trn kh giy A4. In kiu ch Times, c ch 13, nn in 1 mt. S dng in trong mt trang l 26-27 dng (dn cch dng 1,5 lines). Khng nn lm dng cc tnh nng trnh by ca my tnh, ch nn trnh by r rng, sng sa. Tiu lun cn c vit vi vn phong gin d, trong sng, s dng chnh xc cc thut ng chuyn mn, c bit, khng c mc cc li chnh t v ng php. Mun vy, sau khi hon thnh xong v ni dung, trc khi in, cn phi c li v sa cha k lng v chnh t, ng php, cu vn v cch trnh by trang in. V hnh thc, tiu lun bao gm cc thnh phn chnh sau : Ba : Ngoi cng ca tiu lun l ba tiu lun. Ba c lm bng giy cng, pha trn cng tn trng v khoa, gia trang tn ti bng kh ch to, gc phi cui trang h tn ngi hng dn, ngi thc hin ti, lp v nm hc. Trang ba c th ng khung cho p. Trang ba: L bn chp ca ba, in trn giy bnh thng. Li cm n (nu cn) Mc lc Phn ni dung chnh: y l phn trnh by kt qu nghin cu ca tiu lun. Phn ny
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

47

B mn Pht trin k nng

gm nhiu phn nh, c trnh by chi tit mc sau (xem mc 2.3). Danh mc ti liu tham kho Ph lc 1.3. Yu cu v phng php Vit tiu lun l tp nghin cu khoa hc, tiu lun c th c coi l mt cng trnh khoa hc nho nh. Do vy cn phi xc nh r phng php thc hin tiu lun bao gm cc phng php nghin cu ca ngnh hc cng vi cc phng php h tr khc, trong phng php s dng my tnh son tho vn bn. Phn II: CC BC THC HIN TIU LUN Sau khi xc nh c cc yu cu ca tiu lun, cn phi phn chia vic thc hin tiu lun thnh cc cng vic nh hn v n gin hn, nh r th t thc hin cc cng vic , thi gian cn thit cho tng cng vic. Tc l phi xc nh cc bc thc hin tiu lun. Kt qu ca vic ny l mt bn k hoch thc hin tiu lun c gio vin hng dn chp thun. Phn ny trnh by cc bc chnh thc hin mt tiu lun (*), bao gm cc bc : Xc nh ti Tng hp thng tin Lp cng Gii quyt tng mc trong ni dung nghin cu Hon thin tiu lun (*) Ch : ty theo mn hc v ti m c th phi c thm bt cc bc. 2.1. Xc nh ti Trc tin cn tm kim v la chn ti nghin cu. ti c th do ngi hng dn nu ra nhng cng c khi sinh vin phi t tm kim. C th tm kim ti trong chng trnh hc hoc trong thc tin lin quan ti ngnh hoc mn hc. Cn phi xc nh r phm vi nghin cu ca ti nh gii hn v ni dung, v mc nghin cu, i vi mt s ngnh cn phi gii hn v thi gian, khng gian ca s kin, iu kin thc hin.... V thi gian lm tiu lun c hn nn cn chn nhng ti va sc v phi a ra nhng gii hn ph hp, ng nn chn nhng ti qu kh, qu rng.

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

48

B mn Pht trin k nng

Khi trnh by vi gio vin hng dn, cn phi ni r ni dung ti, l do chn ti, phng php nghin cu ti, gii hn phm vi nghin cu v cui cng l tn ti (tn ti ngn gn, chnh xc vi ni dung v gii hn ca ti). 2.2. Tng hp thng tin Sau khi xc nh c ti nghin cu ca tiu lun, cn phi tp hp cc thng tin lin quan n ti nghin cu, v d nh: cc ngun ti liu nh sch, bo, tp ch, k yu khoa hc... c lu tr trong cc th vin hoc trn Internet. Cc kt qu c c t cc th nghim, thc nghim, thc a, thc tp, iu tra,... v.v Kt qu ca vic tp hp thng tin l mt bn danh mc cc ti liu tham kho, trong cc ti liu c sp th t theo tn tc gi hoc tn ti liu... 2.3. Lp cng cng l khung ca tiu lun. cng l cc ni dung chnh v phng php gii quyt vn nghin cu c nu ra. bc ny, cn nu ra c ni dung tiu lun s gm bao nhiu phn, chng, mc; cch b tr ra sao, ni dung ch yu ca mi mc l g. Tuy nhin y ch l nhng d kin, sau ny c th cn thay i. Ni chung, ni dung tiu lun gm cc phn chnh sau: Phn m u : Trong phn ny cn nu r ni dung ti nghin cu, l do v mc ch nghin cu, phng php nghin cu. Phn thn : Phn ny bao gm nhiu phn nh (chng) I, II, III.... y l ni dung ch yu ca tiu lun, thuc chuyn mn ngnh hc. Mi phn nh c th gm nhiu mc, th hin qu trnh gii quyt vn nu trong ti, cc kt qu trong qu trnh nghin cu, cc nhn nh, nh gi... Phn ny c th c vit nhiu ln, sa cha, b sung trong sut qu trnh nghin cu. y l phn ch yu th hin cng sc v trnh nghin cu ca ngi thc hin tiu lun. Phn kt lun : Trong phn ny cn tm tt qu trnh gii quyt vn cc kt qu nghin cu. Nu ln c ngha khoa hc v thc tin ca kt qu nghin cu. Cui cng, Nu ra nhng vn cha gii quyt c v hng pht trin ca ti. 2.4. Gii quyt ni dung nghin cu y l bc chim nhiu cng sc nht trong qu trnh lm tiu lun. Ngi thc hin tiu lun cn phi tin hnh: - Nghin cu - Lm th nghim - Thc nghim
Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm Thng 9/2008

49

B mn Pht trin k nng

- iu tra - Phng vn, tra cu ti liu, tng hp v phn tch d liu, suy ngh v a ra nhng nhn xt, nh gi, ... cho tng mc trong tiu lun. Sau vit nhng kt qu nghin cu ca mnh vo tiu lun. Trc ht nn vit di dng bn tho tt c nhng thng tin, nhng kt qu c c, nhng tng c cho ti cho d cn ln xn, cha chc chn. Trong cc bc tip theo s sa cha, sng lc, sp xp, hon chnh li. 2.5. Hon thin tiu lun Sau khi vit c hu ht ni dung tiu lun, cn phi c li v hon thin tiu lun. Chnh trong phn ny, vic son tho tiu lun bng my tnh s pht huy tc dng rt tt. Vi my tnh, ta c th thm, bt, xa, sa vn bn tiu lun mt cch ht sc t do, c th chn cc hnh nh, biu bng, s , cng thc, ... rt tin li. Trong bc ny, cn phi: iu chnh ni dung v b cc tiu lun cho ph hp vi qu trnh v kt qu nghin cu, ng thi khin cc phn c lin kt vi nhau mt cch mch lc, r rng. Lc b nhng phn, nhng cha tht chc chn hoc qu lan man. Sa cha li chnh t, cu vn v t sao cho tiu lun c trnh by mt cch chnh xc, d hiu v trong sng. Chnh sa ni dung v hnh thc cc bng, biu, hnh nh.... Nhp Danh mc ti liu tham kho. iu chnh nh dng cc phn ca vn bn tiu lun nh cc tiu , ch thch, tham chiu, .... To cc phn cn thit cho vn bn tiu lun nh: Trang ba, Mc lc, Header/Footer,...

Bi ging tm tt mn hc: K nng giao tip v lm vic nhm

Thng 9/2008

50