THC TRNG TI TR TN DNG XUT KHU C PH TI NGN HNG THNG MI C PHN QUN I

LI M U

PHN 1: TNG QUAN V TN DNG XUT KHU V TH TRNG C PH VIT NAM

I. TNG QUAN V TN DNG XUT KHU 1. Khi nim tn dng xut khu Ti tr thng mi quc t l tp hp cc bin php v hnh thc h tr v mt ti chnh trc tip hoc gin tip cho cc doanh nghip hoc cc n v kinh t tham gia hot ng thng mi trong mt s hoc tt c cc cng on ca qu trnh ti sn xut t mua bn, cung ng dch v, xc tin thng mi n u t trong sn xut v tiu th sn phm trn th trng th gii nhm mc ch sinh li. Cn c vo ngi cung ng ti tr tham gia vo qu trnh ti tr thng mi quc t, c th chia ra thnh cc loi khc nhau nh ti tr thng mi quc t nh nc, ti tr thng mi quc t ca Ngn hng Trung ng, ti tr thng mi quc t ca T chc tn dng, ti tr thng mi ca cc doanh nghip. Trong ti tr thng mi quc t trc tip ca cc t chc tn dng cho doanh nghip th hnh thc tn dng xut khu l mt trong nhng hnh thc ng vai tr quan trng. Tn dng xut khu l hnh thc ti tr ca cc t chc tn dng, dng vn ca mnh cho cc doanh nghip vay nhm phc v hot ng xut khu hng ha sang cc th trng nc ngoi v thu li. 2. Cc hnh thc tn dng xut khu ti cc Ngn hng thng mi (NHTM) C th chia cc hnh thc tn dng xut khu thnh hai nhm c bn: tn dng xut khu trc khi giao hng (vay u t vo sn xut, ch bin, gia cng hng xut khu; vay thu mua hng xut khu; vay thc hin xc tin bn hng) v tn dng xut khu sau khi giao hng (vay cm c chng t giao hng hoc chng t giao hng lun chuyn; chit khu hi phiu; vay cm c thng phiu) 2.1. Tn dng xut khu trc khi giao hng a) Ti tr u t vo sn xut, ch bin, gia cng xut khu: Thng thng, cc NHTM ti tr cc khon vay trung, di hn c gi tr ln nhm h tr cc DN u t mi
2

hoc u t m rng, nng cao nng lc sn xut ca nh xng, my mc thit b sn xut, ch bin gia cng hng xut khu. Vic u t cc d n nh vy thng din ra khi mt doanh nghip mi i vo hot ng hoc mun m rng nng lc hot ng ca mnh. b) Ti tr thu mua hng xut khu Cc NHTM c th ti tr cho cc DN thu mua hng ha xut khu trn c s c hp ng u ra c th hoc ti tr thu mua d tr hng ha. - Ti tr trn c s Hp ng u ra c th k kt hoc L/C m: Nh XK c th m bo kh nng c thanh ton sau khi giao hng nu xut trnh b chng t ph hp vi cc iu kin quy nh trong L/C hoc hp ng xut khu. Trong trng hp ny, NH cp cho nh xut khu mt khon tn dng thc hin thu mua hng ha xut khu theo phng n xc nh. Mc ch ca khon tn dng ny l p ng nhu cu vn cho nh XK thu mua nguyn vt liu, trang tri cc chi ph cn thit hay thu gom hng ho nhm c c sn phm hng ho giao hng ng thi hn. T l cho vay thng thng khong 70% gi tr hp ng xut khu, nh xut khu phi b ra mt phn vn t c thc hin thu mua, ch bin, sn xut hng ha xut khu. Thi gian cho vay thng ko di cho ti khi nhn c thanh ton ca hp ng u ra hoc ty vo dng tin v nhu cu c th ca nh XK. Ti sn m bo trong hnh thc cho vay ny thng l ti sn m bo hnh thnh t vn vay v/hoc quyn i n/quyn th hng LC xut khu (ca phng n ti tr hoc ca phng n khc), NH s gi bn gc LC xut khu hoc yu cu c cam kt thanh ton ca i tc nhp khu v ti khon ca Nh xut khu ti NH. - Ti tr thu mua d tr hng ha: Thng p dng i vi nhng hng ha theo ma v nh nng sn hoc nhng hng ha i hi thi gian ch bin, sn xut ln. i vi hnh thc ti tr ny, ti sn m bo ch yu l ti sn hnh thnh t vn vay. kim sot mc ch vay vn, cc NH thng yu cu Nh XK lu hng ha ti kho ca Nh XK vi bn bo v c lp do NH ch nh hoc lu ti kho ca bn th ba do NH v Nh XK thng nht, mi hot ng xut nhp hng ha u phi c kin chp thun ca NH.
3

Thng thng, sau mt khong thi gian nht nh sau khi gii ngn khon vay NH yu cu Nh XK cung cp phng n tiu th cho hng ha c ti tr. c) Chit khu k phiu K phiu l mt loi chng khon, trong ngi k pht cam kt s tr mt s tin nht nh vo mt ngy nht nh cho ngi hng li c ch nh trn lnh phiu hoc theo lnh ca ngi hng li tr cho mt ngi khc. K phiu c s dng thng xuyn trong hot ng thng mi xut nhp khu, trong ngi nhp khu (ngi k pht) cam kt s thanh ton tin hng cho ngi xut khu (ngi th hng) vo mt thi im nht nh. Sau khi nhn c k phiu t ngi nhp khu th ngi xut khu mi giao hng, sau mi thng qua NH thu tin ca k phiu . Ngi xut khu, tc l ngi th hng k phiu c th n NH xin chit khu k phiu thu tin ngay. i vi hnh thc ti tr ny, thc cht quyn th hng k phiu c chuyn t ngi xut khu sang cho NH chit khu. NH chit khu s thc hin i tin ngi nhp khu khi k phiu o hn. Cch thc chit khu k phiu ca NH cng tng t nh cch thc chit khu hi phiu (c nu r phn di). 2.2. Tn dng xut khu sau khi giao hng a) Chit khu hoc cm c b chng t p ng nhu cu vn lu ng, nh XK sau khi giao hng xong c th thng lng vi NH thc hin chit khu chng t hay ng tin trc khi b chng t c thanh ton. Chit khu b chng t l hnh thc NH ti tr cho nh XK thng qua vic mua li hoc cho vay trn c s gi tr b chng t XK hon ho c xut trnh. C 2 hnh thc chit khu: - Chit khu min truy i: C ngha l nh XK bn t b chng t cho NH, nhn tin v khng cn trch nhim hon tr. Trch nhim thu tin v quyn s dng s tin thu c hon ton thuc v NH. Hnh thc ny c nhiu ri ro cho NH, v vy, gi mua s thp hn.
4

- Chit khu c truy i: Sau khi nh XK chit khu b chng t cho NH th h vn cn rng buc trch nhim hon tr trong trng hp NH khng thu c tin t pha nc ngoi. V ri ro i vi NH thp nn gi chit khu cao hn trng hp trn. b) Chit khu hi phiu Trong kinh doanh ngoi thng, hi phiu ng mt vai tr v cng quan trng. Hi phiu l chng t c gi vi 3 chc nng: chc nng bo m, chc nng thanh ton v chc nng ti chnh. Tn dng chit khu hi phiu l tn dng ca NH cp cho Khch hng di hnh thc mua li hi phiu trc khi n hn thanh ton. Tn dng chit khu ny to iu kin thun li cho nh XK trong vic ti u t vi khon tn dng cung ng cp cho nh NK (bn chu cho nh NK). NH mua li hi phiu thng qua hnh thc chuyn nhng v tr tin cho nh XK bng gi tr ca hi phiu tr i t l chit khu hi phiu v cc khon l phChi ph chit khu c xc nh theo cng thc:

Tck: Gi tr chit khu M: mnh gi hi phiu P: L ph t: thi gian chit khu Lck: li chit khu Trong cc yu t trn, ngi ta quan tm nht n li sut chit khu, t l chit khu hi phiu cao hay thp ph thuc vo cc yu t sau: - Kh nng truy hon nh XK. - Kh nng thanh ton ca nh NK, NH ca nh NK..

- Thi gian ch thanh ton. - Gi tr hi phiu. - Hnh thc hi phiu (hi phiu thng mi hay hi phiu ti chnh). NH ch chit khu hi phiu khi khng cn mt s nghi ng rng hi phiu do nh XK lp ra l nhm mc ch kinh doanh ch khng phi l cp ti chnh cho nh NK. Ngi pht hnh hi phiu cng nh ngi chp nhn tr tin hi phiu phi chu trch nhim v tnh hp l ca hi phiu. Hoc trng hp khc, NH ch chit khu cc hi phiu khi c kh nng ti chit khu ti NH Trung ng. c) Cm c thng phiu Thng phiu l chng ch c gi ghi nhn lnh yu cu thanh ton hoc cam kt thanh ton khng iu kin mt s tin xc nh trong mt thi gian nht nh. Thng phiu gm hi phiu v lnh phiu. Cm c thng phiu l hnh thc NH ti tr cho nh XK bng cch cho vay vi hnh thc m bo cm c thng phiu. Nh XK phi ghi cm t "chuyn giao cm c", tn, a ch , k tn trn thng phiu v chuyn giao thng phiu cho NH. Khi nh XK hon thnh y , ng hn ngha v tr n, th NH phi hon tr thng phiu cho nh XK v ghi trn mt sau thng phiu cm t "chm dt cm c". Trong trng hp nh XK khng thc hin y , ng hn ngha v tr n gc v li, th NH tr thnh ngi th hng thng phiu v c thanh ton theo ngha v c bo m. Thng thng, cc NH chp nhn cho vay cm c thng phiu vi cc thng phiu tha mn iu kin nh sau: - Hnh thc v ni dung thng phiu ph hp vi lut nc pht hnh. - Thng phiu cn thi hn hiu lc. - Thng phiu c th chuyn nhng c. Nu c k hu, k hu phi theo lnh hoc trng. - Cc thng phiu ang c tranh chp, ang lm th tc chia tch, st nhp, gii th
6

khng c mang cm c. - Cc thng phiu L/C, L/G, Standby L/C mang cm c ng thi phi chuyn giao lun L/C, L/G, standby L/C. d) Bao tn dng tng i (Factoring) y l hnh thc ti tr c bit dnh cho nh XK, trong , NH s mua li cc chng t thanh ton, cc khon n cha n hn thanh ton tr thnh ch n trc tip ng ra i n nh NK nc ngoi. Factoring l mt dng k thut ti tr c in v c pht trin mnh trong giai on nn thng mi quc t bng n nhanh chng nh hin nay. Theo cng c v Factoring quc t ca UNIDROIT-1988, khi nim chung v nghip v ny c a ra nh sau. Hp ng Factoring l mt hp ng c kt lp gia bn cung ng vi t chc ti tr, theo : - Bn cung ng c th v s nhng cho t chc ti tr cc khon phi thu pht sinh t nhng hp ng thng mi. - T chc ti tr thc hin ti thiu 2 trong s cc chc nng sau y: + Ti tr bn cung ng gm c cho vay v ng tin trc. + Qun l s sch lin quan n cc khon phi thu. + Thu n cc khon phi thu. + Bo m ri ro khng thanh ton ca con n. 1 Khc vi hot ng mua li chng t thanh ton, hot ng factoring khng s dng cc tn dng th cng nh hi phiu. c th ti tr cho khch hng bng hnh thc ny, gn nh tt c cc NH tin hnh lp c s c bit, chuyn dng v factoring khng phi l nghip v NH. Hot ng factoring ch s dng cho nhng hot ng xut khu thng xuyn theo nh k hp ng ngn hn v cho nhiu nh xut khu khc nhau trong cng mt nc hoc nhiu nc trong cng mt thi im. NH v nh XK s k hp ng factoring ngn hn (thi hn ph thuc hp ng xut
1

iu 1, UNIDROIT Convention Ottano 1988

khu c s). C hai hnh thc factoring: chit khu c truy i v ng trc tin cho nh xut khu. - Nghip v ng trc: Nu nh XK mun s dng vn trc ngy thanh ton theo nh k ca nh NK (cng chnh l ngy hiu lc ca hp ng Factoring) th nh XK c th vay NH. y c coi l khon tn dng ng trc vi tng mc ph thuc vo kh nng thanh ton ca nh NK, trung bnh khong 70-85% gi tr khon thanh ton. Tn dng ng trc ny c thc hin nh tn dng lun chuyn nh XK phi tr li nh li sut lun chuyn thng thng. Khon thanh ton cn li 15-30% c a vo ti khon tin gi ca nh XK. Ti khon ny c coi nh ti khon khng ch v nh XK c hng li sut ti khon tin gi ny cho ti khi nh NK thanh ton. Khi NH nhn c khon thanh ton t nh NK, h s thu hi khon tn dng ng trc cng vi l ph factoring (gm l ph hp ng, l ph dch v, l ph ri ro) v li sut tn dng ng trc. S cn li cng vi li sut tin gi ti khon khng ch s c tr cho nh XK. Trong nghip v ny, chi ph v ri ro do c NH v nh XK cng gnh chu. - Nghip v chit khu c truy i: Vi hnh thc ny, nh XK c th bn cc chng t thanh ton v vn chuyn cho NH v nhn tin ngay tc khc. Tuy nhin, t l chit khu kh cao (10-30%) bao gm c l ph, ri ro v li sut tn dng k t ngy mua cho ti ngy nh k thanh ton. c im ni bt ca nghip v ny l tnh min truy i tng i i vi nh xut khu hoc ngi s hu trc nu cc chng t l bng chng cho cc khon n khng c thanh ton khi n hn. Dch v Factoring l dch v cho php nh XK bn hng theo li ghi s, ngha l cp tn dng ng trc cho ngi mua nc ngoi vi mc bo m ri ro 100%, vi vic thu n c thc hin thng qua mng li quc t cc t chc Factor. II. TH TRNG C PH VIT NAM 1. Quy m trng c ph ti Vit Nam Ngnh c ph Vit Nam l 1 trong nhng ngnh hng nng sn mi so vi cc ngnh la go, cao su, ch nhng c tc pht trin kh nhanh. Sau hn 30 nm pht trin, Vit Nam tr thnh nc xut khu c ph ng th 2 th gii v ng th nht v xut khu c ph vi. C ph tr thnh mt trong 5 mt hng nng sn xut khu ch lc vi sn lng
8

xut khu trn 1 triu tn/nm v t kim ngch xut khu gn 2 t USD/nm v ng th hai sau mt hng go Cy c ph c a vo Vit Nam t cui th k 19 v c trng rng ri cc n in vo u th k 20. Nm 1930, din tch c ph Vit Nam l 5.900 ha, trong c 4.700 ha trng c ph Arabica, 900 ha trng c ph Excelsa (c ph mt) v 300 ha c ph Robusta. Biu 1: Din tch v sn lng c ph Vit Nam 2001 - 20072

Qua nhiu nm pht trin, m rng, din tch c ph Vit Nam t mc cao nht vo nm 2001 (trn 565.000 ha, chim 4,14% tng din tch cc loi cy trng, ng th 3 sau la v ng), sau gim dn di tc ng ca th trng (khng hong gi c ph th gii), bnh qun gim 2,8% trong giai on 2001- 2006. Nm 2007, Vit Nam c ~500.000 ha t trng c ph, gim 10,42% so vi nm 2001. ( ~ 20.000 ha trng c ph Arabica), sn lng bnh qun mi nm gn 1 triu tn. Nng sut c ph ngy cng c nng cao, t 1,42 tn/ha nm 2002 ln n 1,89 tn/ha nm 2007, bnh qun t 1,63 tn/ha. Theo Cc trng trt, B NN & PTNT, din tch c ph Vit Nam s quy hoch mc 460.000 ha vo nm 2010. 80% din tch trng c ph l khu vc pha Nam (Ty Nguyn v ng Nam B). Trong , Ty Nguyn - vi nhng c im: nm trong vnh ai nhit i, c t bazan, giu cht dinh dng- l khu vc c din tch trng c ph ln nht c nc, tiu biu l cc tnh c Lc, Lm ng.
2

Bo co c ph nm 2008 - VICOFA

Bng 1: Din tch trng c ph mt s tnh Vit Nam3 Tnh Lm ng Gia Lai ng Nai Kon Tum Bnh Phc c Lc 2. Chng loi c ph Vit Nam nm trong vnh ai nhit i Bc Bn Cu, kh hu rt thch hp vi vic pht trin cy c ph v em li cho c ph Vit Nam mt hng v rt ring. Hai loi c ph uc trng ph bin ti Vit Nam l c ph Robusta (90% din tch) v c ph Arabica (~10% din tch). C ph Robusta (c ph vi): thch hp vi kh hu nhit i nng m, gn xch o ca khu vc Ty Nguyn (k Lk, k Nng, Lm ng, Gia Lai, Kon Tum v ng Nai), trong c Lc chim hn 50% sn lng c nc. C ph Arabica (c ph ch): a sng vng ni cao, thng c trng cao 1.000- 1.500 m. Trn thc t hnh thnh mt s vng sn xut c ph Arabica pht trin tt, c nhiu trin vng: Ty Bc (in Bin, Sn La), min Trung (Ngh An, Qung Tr, Hu,). Ngoi ra cn c c ph Excelsa (c ph mt), tuy nhin din tch cng nh sn lng loi c ph ny chim t trng rt nh. T hai loi c ph trn c th sn xut ra cc sn phm: c ph nhn (90%), c ph rang xay (c ph phin) v ho tan. C ph nhn c s dng ch yu cho mc ch xut khu, mt phn lm nguyn liu ch bin c ph cho cc doanh nghip trong nc. C ph rang xay v c ph ha tan c s dng ch yu cho mc ch tiu dng ni a, mt phn dnh cho xut khu (~ 160 tn c ph rang xay, ~ 700.000 USD kim ngch xut khu) 3. Sn lng c ph Giai on 1990- 2000: sn lng c ph tng mnh do:nh hng ca s tng gi c
3

Din tch (ha) 117.918 79.126 28.875 12.984 13.693 237.262

Sn lng (tn) 200.000 100.000 25.000 15.000 15.000 360.000

Bo co c ph nm 2008 - VICOFA

10

ph th gii nm 1994-1996. T nm 2000- 2007, gi c ph th gii gim, Vit Nam thu hp din tch trng c ph nhng sn lng c ph vn tng, t mc 1,1 triu tn vo nm 2007, mc tng trung bnh ca giai on ny l 1,1%/nm. Nin v 2007/2008: Do mt ma, sn lng c ph ch t ~ 900.000 tn, gim 18% so vi nin v 2006/2007. Sn lng c ph trung bnh nhng nm gn y c xu hng tng, c bit d bo trong nin v 2010/2011 sn lng t 1.082 ngn tn, tng 3,5% so vi nin v trc. Biu 2: Sn lng c ph Vit Nam 16 nin v 1995/1996 2010/2011 (nghn tn)4

4. Tnh hnh xut khu c ph Vit Nam Ngnh c ph Vit Nam bao gm 02 ngnh nh: ngnh kinh doanh c ph nhn v ngnh kinh doanh c ph ch bin. 4.1. Ngnh kinh doanh c ph nhn Vit Nam: Hin nay c nc c hn 140 doanh nghip tham gia xut khu c ph nhn. Tuy nhin ch c khong 15 doanh nghip xut khu ln v c uy tn nh Cng ty CP u t v XNK C ph Ty Nguyn, Cng ty TNHH 1 TV XNK 2/9 k Lk, Cng ty CP XNK Intimex Lng c ph tiu th ni a tng ln trong vi nm gn y, c bit cc khu vc
4

Vietnam Coffee Annual 2010 USDA Foreign Agricultural Service Gain Report (21/05/2010)

11

trng c ph v cc khu th ln. Tuy nhin lng c ph bnh qun u ngi vn ch mc 0,6 kg/nm, lng tiu th ni a ch chim cha n 5% tng sn lng (trong khi t l ny cc nc thnh vin ICO l hn 20%). Bng 2: C cu tiu dng ni a ca c ph nhn Vit Nam5 Ch tiu Tng sn lng (triu bao 60 kg) Tiu dng ni a (triu bao 60 kg) T trng (%) 2007 21,25 0,858 4,04 2008 17,5 0,87 5 2009 20 0,888 4,44

Giai on 1999 n 2004, gi c ph xung thp nht trong lch s, sau gi c ci thin v nm 2007 - 2008 Vit Nam thu c kt qu tt nht trong vng 20 nm tr li y vi lng xut khu nm 2008 l hn 1 triu tn, t gi tr trn 2,1 t USD v n gi bnh qun l 1.993 USD/tn Trong 2 nm 2009 v 2010, do nh hng ca khng hong kinh t v ti chnh th gii, ngnh c ph Vit Nam li i vo thi k kh khn c v khi lng v kim ngch xut khu. Nm 2009 Vit Nam xut khu tng cng khong 1,163 triu tn c ph (ch yu l c ph robusta) sang 97 quc gia, t kim ngch 1,705 t la M, tng 2,6% v lng nhng li gim ti 21,3% v gi tr so vi cng k nm 2008. Nguyn nhn ca s gim st v khi lng v gi tr xut khu trong nm 2009 v nin v 2009 - 2010 l do ma nh hng n cht lng c ph; h thng ch bin, tiu th, xut khu cha tt dn n tnh trng b p gi. S liu Thng k Hi quan mi nht cho thy, ma v xut khu c ph ca Vit Nam thng t cui qu IV nm trc n qu I nm sau. Th nhng, qu I nm 2010, gi v lng c ph xut khu ca Vit Nam t mc thp nht so vi cng k ba nm tr li y (t nm 2007). Tnh n ht thng 3/2010, lng c ph xut khu ca Vit Nam ch t 345 nghn tn, gim 22% so vi cng k nm trc, tr gi l 483 triu USD, gim 27,8%, tng ng gim 186 triu USD; trong , phn tr gi gim do lng gim l 147 triu USD v phn tr gi gim do gi gim l 39 triu USD. Nh vy, lng v tr gi xut khu c ph ca Vit Nam trong trong qu I/2010 t mc thp nht so vi cng k 3 nm tr li y.
5

Vietnam Coffee Annual 2010

12

Biu 3: Thng k khi lng, n gi v tr gi c ph xut khu cua Vit Nam theo qu trong giai oan 2005- 20106

Theo s liu thng k ca T chc C ph th gii (ICO), t nm 2000 lng xut khu c ph ca Vit Nam vt qua Clmbia vn ln tr thnh nha xut khu ln th hai cung cp c ph ra thi trng th gii, chim t trng khong 15,3% trong giai on 2000 -2008. Hin nay, Vit Nam ch ng sau Braxin vi t trng chim gn lng c ph xut khu ca th gii. Biu 4: C cu cc nc xut khu c ph th gii 20097
Cc nc khc 30% Brazil 32%

Vit Nam 15%

Mexico 3%

Indonesia 9%

Colombia 7% Ethiopia 4%

Hin c ph Vit Nam c xut khu sang khong 97 quc gia. Trong nhiu nm qua, c v Hoa K vn l hai th trng nhp khu c ph ln nht ca Vit Nam vi t trng tinh chung khong 22% tng lng c ph xut khu ca Vit Nam. S liu thng k cua ICO cung ghi nhn c va Hoa Ky cng l hai th trng nhp khu c ph ln nht th gii
6 7

Tng cc Hi quan Vietnam Coffee Annual 2010

13

nhng th phn c ph ca Vit Nam ti hai th trng ny trong nm 2008 ch t tng ng l 11,4% v 7,3%. co th tng thi phn ca ph cua Vit Nam tai hai thi trng nay, cc doanh nghip Vit Nam cn nghin cu th hiu ca hai th trng ny c bit l Hoa K th trng nhp khu c ph ln nht th gii, chim gn 1/4 tng lng c ph xut khu ca th gii. Bng 3: Thng k 10 th trng nhp khu ln nht mt hng c ph Vit Nam trong qu I/20108

Mc d lng c ph xut khu ca Vit Nam trong qu I/2010 gim mnh nhng vn c 4/10 th trng nhp khu c ph ln nht ca Vit Nam t tc tng trng dng v lng l Anh, Nga, Indonexia v Angiri. Hin nay trn th trng ang xut hin du hiu la o ca cc i tc nhp khu: Pht hp ng khng l do, gi li tin ca cc doanh nghip, t thay i thi gian cht gi, t tr tin m khng c chng t ...gy thit hi cho doanh nghip Vit Nam. Theo ng H Nam Ph Ch tch Hip Hi C ph Ca cao Vit Nam (Vicofa), kim ngch xut khu c ph Vit Nam trong nm 2010 ch t khong 1 t USD, gim 40% so vi nm 2009.
8

Tng cc Hi quan

14

 khc phc tnh trng gi c ph lin tc gim trong thi gian va qua, ngy 04/03/2010, ti cuc hp gia B NN&PTNT vi cc b ngnh bn v bin php h tr thu mua tm tr c ph cho nng dn, Hip Hi c ph ca cao v Tng Cng ty C ph Vit Nam kin ngh mua tm tr 200.000 tn c ph. Hin Chinh phu a ng y giao Tng cng ty Ca ph quan ly ngun tin h tr 6% lai sut trong vong 06 thang tr 200.000 tn ca ph nin vu 2009 2010 (Quyt nh s 48/Q-TTg ngy 13/4/2010 ca Th tng Chnh ph v vic h tr mua tm tr c ph nin v 2009-2010) Trn c s o, Ngy 21/04/2010, B Nng nghip v Pht trin nng thn ra quyt nh s 1017/Q-BNN-CB v vic ch nh cc doanh nghip mua tm tr c ph nin v 2009-2010. Bng 4: Cc doanh nghip c giao thu mua tm tr c ph nin v 2009/20109 STT A 1 2 3 4 5 6 B 7 8 9 10 11 12 13 Tn doanh nghip Doanh nghip do Hip hi C ph Ca cao ngh Tng Cng ty c ph Vit Nam (Vinacafe) Cng ty C phn XNK Intimex TP H Ch Minh Cng ty TNHH MTV XNK 2/9 k Lk (Simexco) Cng ty CP tp on Thi Ha Cng ty Thc phm min Bc (Fonexim) Cng ty TNHH MTV Tn Ngha (ng Nai) Doanh nghip do UBND tnh xut Cng ty TNHH Thi Ha (Lm ng) Cng ty CP u t XNK Inexim (k Lk) Cng ty TNHH MTV c ph Thng Li (k Lk) X nghip t doanh Hoa Trang (Gia Lai) Cng ty TNHH Trung Hiu (Gia Lai) Cng ty TNHH Vnh Hip (Gia Lai) Cng ty XNK c ph c H (Kon Tum) Tng cng A + B 4.2. Ngnh kinh doanh c ph ch bin Th trng c ph ch bin hin phn chia thnh 2 phn khc r rng: c ph rang xay (c ph phin). Nm 2007, doanh thu t c ph rang xay chim n 80% th trng c ph ch bin v tng trng 12% so vi nm 2006, phn cn li l c ph ha tan vi tc tng doanh thu l 13%.
9

S lng ti a (tn) 90.000 20.000 10.000 35.000 10.000 5.000 7.000 10.000 3.000 3.000 2.000 2.000 3.000 200.000

Quyt nh s 1017/Q-BNN-CB

15

Mc tiu th c ph bnh qun u ngi ca Vit Nam vn cn rt thp, ch 0,6 kg c ph rang xay v 0,25 kg c ph ha tan mt nm.C th thy trin vng kh tt p ca ngnh c ph, c bit l c ph ha tan, do xu hng chuyn sang tiu dng cc thc phm tin li. T nm 2003- 2007, sn lng c ph ha tan tng trung bnh 9,8%/nm v s tip tc tng trng mnh trong thi gian ti. Hin nay c khong 30 nhn hiu c ph ch bin khc nhau trn th trng Vit Nam, trong cc thng hiu ln l: VinaCafe, Nescafe v Trung Nguyn. Ngoi ra cn c cc doanh nghip nh: Thi Ha, An Thi, Max Coffee, Biu 5: Th phn c ph ch bin Vit Nam 200810

G7 6%

Moment 4%

Khc 2%
Vinacafe Nescafe G7 Moment Khc

Nescafe 36%

Vinacafe 52%

5. Quy trnh sn xut, kinh doanh c ph Hnh 1: Quy trnh kinh doanh c ph ti Vit Nam
i l thu mua (2) DN ln thu mua (3) DN XK (4) i tc NK (5)

10

Vietnam Coffee Annual Report 2008

16

H nng dn (1)

(1) H nng dn sau khi thu hoch s ch: tch v, phi/sy kh (nu thi tit thun li: nhit 25- 270C, thi gian phi kh l 3 ngy) C ph x (c ph nguyn liu). C ph nguyn liu s c giao cho cc i l thu mua v tinh/Doanh nghip thu mua ln/Doanh nghip kinh doanh xut khu vi gi tha thun ti thi im hoc mt mc gi c n nh trc trong trng hp i l thu mua u t c non- ng tin trc cho nng dn trang tri cc chi ph, sau thu li c gc v li bng c ph (ngi nng dn thng b thit v gi trong trng hp ny). (2) Cc i l thu mua v tinh cung cp hng cho cc Doanh nghip thu mua ln/ Doanh nghip xut khu. (3) Cc doanh nghip ln sau khi thu mua c ph t h nng dn hoc i l thu mua s thc hin phn loi c ph qua h thng my sng ht sy kh li cn v ng bao (khi lng chun: 60kg/bao). H thng my mc thit b s dng trong khu ch bin c ph ni trn ch yu c sn xut ti Vit Nam (Cng ty c kh Vina- Nha Trang), do cc doanh nghip thu mua t u t bng vn t c (khng s dng vn vay hay vn ng trc ca DN xut khu). K Hp ng vi DN xut khu, nhng ni dung cn lu trong Hp ng: + a im giao hng: Thng ti a im m Doanh nghip XK xut hng i (cng xut hng). + Gi bn: theo tha thun cc bn, c hai trng hp: cht gi v cha cht gi (gi xc nh theo phng php tr li mt bin nht nh so vi gi giao dch c ph ca th trng LIFFE).
17

+ Thanh ton: Thng thng cc Doanh nghip thu mua s c Doanh nghip xut khu ng trc 70%- 80% gi tr (tm tnh- trong trng hp cha cht gi) ca l hng ngay ti thi im k Hp ng cung ng hoc trc khi giao hng 5- 7 ngy. S tin cn li c thanh ton sau khi giao hng (nu l Hp ng cht gi) hoc sau khi cht gi cui cng. + Kim nh cht lng:
n v thc hin: Cng ty TNHH MTV Gim nh c ph v hng ha nng sn

xut khu (Cafecontrol- trc thuc B NN& PTNT) v Cng ty CP gim nh Vinacontrol (t chc gim nh u tin, ln nht ca Vit Nam). Phng php kim nh: chn mu ngu nhin. Ph kim nh: 1,4 USD/tn.
Sau khi kim nh, nu l hng khng tiu chun Khng c php ch n

cng xut m DN thu mua phi thc hin ch bin li. i vi l hng tiu chun s c cp Phiu Gim st cht lng, s lng ca n v gim nh. (4) Doanh nghip Xut khu (Intimex, Inexim,): Cc doanh nghip Vit Nam c 02 knh xut khu: giao dch mua bn trc tip vi i tc nc ngoi (ph bin) v tham gia mua bn trn th trng London bng Hp ng tng lai v Quyn chn (mi bt u trin khai). - C 2 phng thc kinh doanh: + K H u ra K H u vo: t ri ro nhng li nhun khng cao (Intimex). H u vo v u ra u cht gi.
H u vo v u ra u cha cht gi. H u vo cht gi, H u ra cha cht gi. H u vo cha cht gi, H u ra cht gi. 18

+ Thu mua D tr K H u ra (u c): ri ro ln do mt hng c ph c bin ng gi mnh, nhng c th em li li nhun rt cao (Cng ty XNK 2/9 kLk). H u vo cht gi.
H u vo cha cht gi.

- Thc hin H u ra: + Gi bn: l gi giao ngay hoc gi xc nh theo phng php tr li bin . Phng thc xc nh gi tr li bin : Ti ngy k H: cc bn tha thun la chn k hn v bin tr li (chng hn, chn gi k hn thng 11, bin u vo 130USD/tn, bin u ra 100 USD/tn).
Thi gian cht gi: t khi k H n ngy u tin ca thng c gi k hn ghi

trong H (K H ngy 30/07, chn gi k hn thng 11 thi gian c php cht gi: t 30/07n 1/11)
Ti ngy giao hng: Nu cht gi giao hng v thanh ton bnh thng. Nu

gi cha c cht thanh ton trc 70%- 80% gi tr tm tnh ca l hng, phn cn li c thanh ton sau khi cht gi. Trong trng hp gi c ph bin ng mnh, c th chn im dng (stop loss), thng thng mc chp nhn bin ng gi l t 25- 30% so vi gi giao ngay ti thi im giao hng.
Mi quan h gia thi im cht gi trong H u vo v H u ra: Ty thuc

mc chp nhn ri ro ca Doanh nghip. Doanh nghip c khu v ri ro thp cht gi vi i tc u ra ngay khi i tc u vo cht gi (cng ngy c nh li bng chnh lch bin ). Trong mt s trng hp, vic cht gi u ra hon ton c lp vi cht gi u vo (Cng ty XNK 2/9 kLk). + Giao hng 3 bn, bao gm: Cafecontrol, doanh nghip xut khu Vit Nam v Vn
19

phng i din ca i tc nhp khu. Cafecontrol v Vn phng i din nc ngoi s kim nh li s lng, cht lng hng ha. Cafecontrol: Kim nh cp Chng th gim nh s lng, cht lng hng ha. Cafecontrol phi chu trch nhim trong trng hp i tc nc ngoi c khiu ni v hng ha sau khi nhn c hng.
Vn phng i din nc ngoi: kim nh hng (nhng khng c trch nhim i

vi l hng nh Cafecontrol) Lp Bo co xc nhn v n v nhp khu- mt trong nhng c s i tc nc ngoi thanh ton. + Phng thc thanh ton: ch yu s dng C.A.D (Cash against document): Vn phng i din lp Bo co xc nhn s lng, cht lng l hng, ng thi DN xut khu Vit Nam hon thin b chng t hng xut Bn nhp khu s thanh ton trong 3- 5 ngy k t ngy nhn c Bo co ca vn phng i din v bn fax b chng t.

20

PHN 2: THC TRNG TI TR TN DNG XUT KHU C PH TI NGN HNG THNG MI C PHN QUN I
I. VI NT V NGN HNG THNG MI C PHN QUN I 1. Qu trnh hnh thnh v pht trin

1. Qu trnh hnh thnh v pht trin 2. M hnh t chc v mng li Chi nhnh 3. Kt qu hot ng kinh doanh v c cu tn dng

II. THC TRNG TI TR TN DNG XUT KHU C PH CA NGN HNG THNG MI C PHN QUN I 1. nh hng ti tr ca MB MB bt u tham gia ti tr tn dng i vi cc doanh nghip xut khu c ph t nm 2008, kh mun hn so vi cc TCTD khc. Tuy nhin, theo quan im ri ro ca Ban lnh o MB, MB nh hng ti tr i vi cc doanh nghip sn xut, kinh doanh c ph nh sau: 1.1. i vi h nng dn: Hin MB khng thc hin ti tr do ri ro v iu kin thi tit, nng lc nui trng v kh nng thu hi, ch bin ca h nng dn. 1.2. i vi i l thu mua hoc doanh nghip thu mua: Hin MB khng thc hin ti tr do trn th trng c ph Vit Nam hin nay ang xy ra tnh trng v n i vi nhm i l thu mua trung gian - n v cung ng c ph cho cc doanh nghip xut khu trc tip m theo nh gi nguyn nhn chnh l t hnh thc k gi c ph. Ti a bn klk, sau v thu hoch c ph, phn ln h nng dn u em sn phm
21

ca mnh n k gi cc DN, i l nng sn v tha thun khi no cn tin th cht gi thanh ton. Mc d hiu phng thc ny tim n ri ro nhng do khng c iu kin bo qun sn phm ti nh v gi c ph khi thu hoch thng xung thp nn h nng dn vn thc hin phng thc k gi hng. V nguyn tc, khi cc h nng dn khng cht gi th cc n v thu mua khng c quyn xut bn hng ha (do cha c quyn s hu, nh ot) v m bo trng hp khi gi ln cao, doanh nghip khng ng gi thu mua s gi tr li hng. Nhng thc t cc n v thu mua thc hin xut hng hoc ch ng s dng ngun hng. T cui thng 3/2010 n nay nhiu i l kinh doanh c ph ti klk phi tuyn b v n do: + Cc n v thu mua thc hin xut bn c ph khi gi thp m bo ngun vn quay vng, tr n ngn hng hoc s dng vn cho mc ch khc. Khi h nng dn cht gi, cc n v thu mua khng c kh nng chi tr v cng khng c hng trong kho. + Cc n v thu mua s dng c ph k gi ca dn sang k gi ti i l khc vi mc gi k gi cao hn. Tuy nhin, cc i l k gi ny v n, ko theo i l ny v n do khng c hng v khng c kh nng thanh ton. + Ngoi ra, cc i l ny cn huy ng vn t vi trm triu n hng chc t ng vi li sut c khi ln ti 2,5%/thng. Sau h s s dng tin mt huy ng c quy i thnh c ph k gi ti i l khc nhm hng chnh lch nu gi tng. Tuy nhin, cc i l ny cng gp ri ro tng t khi i l h k gi b v n hoc gi c ph gim n ngng b nh ot hng. 1.3. i vi doanh nghip xut khu trc tip c ph nhn a) Nm 2009 Nm 2009, tng d n ti tr ngnh c ph c Hi ng qun tr ph duyt l 1.100 t ng, trong tp trung vo cc doanh nghip xut khu u ngnh.

22

Nguyn tc ti tr c th nh sau: - i tng ti tr: MB ch tham gia ti tr i vi cc PAKD p ng cc tiu chun sau:
i tc u vo: Phi c nng lc trong vic cung ng hng cho DN XK, c ti

thiu 3 nm kinh nghim hot ng trong lnh vc kinh doanh c ph, c quan h giao dch truyn thng vi DN XK (c bo co thng k doanh s giao dch 2 nm gn nht km theo mt s hp ng tham kho).
i tc u ra: C quan h giao dch truyn thng vi DN XK (c bo co thng k

doanh s giao dch nm gn nht km theo mt s hp ng tham kho), c uy tn tt trong thanh ton. Hp ng u vo phi tng thch vi hp ng u ra v cc iu khon: chng loi, s lng, tiu chun, phm cp v cht lng hng ha. - Mc ti tr:
Trng hp Hp ng u vo v hp ng u ra tng ng u cht gi Hp ng u ra cht gi v hp ng u vo cha cht gi Hp ng u ra cha cht gi, hp ng u vo cht gi Hp ng u ra cha cht gi, hp ng u vo cha cht gi. Hp ng u vo Mc ti tr Gii hn ti tr iu kin sau gii ngn

85% gi tr hp ng u ra.

Khng gii hn

80% gi tr hp ng u ra.

Khng gii hn

70% gi tr hp ng u vo. 70% gi tr hp ng u vo tnh theo gi tham chiu ti thi im gii ngn. 70% gi tr hp

Ti a 70% tng gi tr hn mc.

Ti a 50% tng gi tr hn mc.

Khi gi k hn trn th trng bin ng gim 10% so vi gi tham chiu ti thi im gii ngn, yu cu khch hng cht gi hp ng u ra.

Ti a 30% tng

Sau thi gian 2 tun k t thi 23

cht gi/hoc cha cht gi, nhng cha c hp ng u ra

im gii ngn, yu cu khch hng phi xut trnh hp ng u ra tng ng. ng u vo. gi tr hn mc. Khi gi k hn trn th trng bin ng gim 10% so vi gi tham chiu ti thi im gii ngn, yu cu khch hng cht gi hp ng u ra.

- Phng thc thu mua: + Ch ti tr cho cc phng n thu mua trc tip t cc i l, doanh nghip thu mua ln. Cc nh cung cp l cc n v c kinh nghim trong ngnh, c nng lc thu mua v c quan h truyn thng vi khch hng ca MB. + Khng khuyn khch ti tr thu mua d tr. Thng thng ti tr trn c s c Hp ng/n hng u vo v Hp ng/n hng u ra cht gi chc chn. - Phng thc gii ngn: + u tin chuyn khon trc tip vo ti khon ca nh cung cp trn c s chng t y , hp l: Hp ng u vo, hp ng u ra, bin bn giao hng (nu c), ngh chuyn tin, bin bn kim tra kho hng (nu c) + Trng hp gii ngn bng tin mt (do nh cung cp c ti khon ti TCTD khc a bn), yu cu BPKD trc tip tham gia v gim st cht ch tin thanh ton tin cho nh cung cp trn c s chng t gii ngy y , hp l. (Phi c bin bn bo co qu trnh thc hin vic gii ngn bng tin mt nu trn, km theo chng t chng minh ti a 10 ngy k t ngy gii ngn) - Ti sn m bo: + Th chp ti sn l hng ha tn kho lun chuyn v khon phi thu thng xuyn ca DN XK. + Ti sn hnh thnh t vn vay
24

+ Th chp quyn i n hnh thnh trong tng lai pht sinh t hp ng xut khu c ph ca phng n do MB tham gia ti tr. - Qun l i vi Ti sn m bo: + Hng ha tn kho lun chuyn/khon phi thu thng xuyn:
Yu cu khch hng gi bo co xut nhp tn hng tn kho, chi tit khon phi

thu, phi tr, doanh thu theo nh k hng thng. BPKD chu trch nhim kim tra, i chiu nh gi v xc nh gi tr hng ho tn kho, khon phi thu v tnh hnh thc hin cam kt ca khch hng.
Yu cu BPKD thc hin th tc k hp ng th chp v ng k giao dch m bo

theo ng quy nh ca MB. + Ti sn hnh thnh t vn vay: H s php l (Hp ng u vo, bin bn giao hng, phiu nhp kho) + Quyn i n t hp ng u ra i vi phng n kinh doanh do MB ti tr:
Khch hng phi c vn bn cam kt chuyn ton b doanh thu ca cc PAKD do MB

ti tr v ti khon ti MB.
Cam kt tt c cc phng n vay vn u phi trnh b chng t thanh ton qua MB,

trong INVOICE phi quy nh r thanh ton v ti khon ca DN XK ti MB.

Ngay sau khi hon tt b chng t xut khu yu cu khch hng ngoi thanh ton,

khch hng phi chuyn t khai hi quan v INVOICE (final Invoice) ca phng n MB thc hin kim sot sau. b) Nm 2010 Ngy 25/12/2009, Hi ng Thng trc Qun tr MB ph duyt quy hoch ti tr ngnh c ph nm 2010 ca MB tng ng 1.500 t ng trong tp trung ti tr ch yu i vi cc n v kinh doanh xut khu c ph thuc top 15 doanh nghip u ngnh v giao
25

Khi CIB (Khi Khch hng doanh nghip ln v cc nh ch ti chnh) chu trch nhim qun l ti tr ngnh c ph.

ch thc hin ti tr i vi cc doanh nghip xut khu trc tip thuc top 15 doanh nghip xut khu c ph ln nht Vit Nam, khng thc hin ti tr cho cc doanh nghip thu mua hoc h kinh doanh, h nng dn.

- i tng: doanh nghip u ngnh - Nguyn tc ti tr: + Phng n c u vo, u ra , cht gi.. + Phng n c hiu qu + MB c th qun l c ti sn m bo v ngun thu 1. Hot ng tn dng xut khu i vi doanh nghip kinh doanh c ph ca MB 1.1. Bt u tham gia ti tr t nm 2008 1.2. Thc trng - S CN tham gia - S Khch hng, hn mc tn dng c cp, chnh sch khch hng - Cc hnh thc ti tr + Cho vay thu mua hng xut khu trn c s d tr, hoc c hp ng u ra, Cho vay trn c s hp ng xut khu nhng cha c L/C, + Cho vay cm c LC Cho vay L/C do ngn hng khc thng bo nhng cam kt xut trnh chng t cho Eximbank H Ni thanh ton + Chit khu b chng t - Doanh s cho vay (VND, USD) - Tng trng tn dng, t trng/tng doanh thu - Qun l ti sn m bo v doanh thu xut khu I. NH GI HOT NG TN DNG TI TR XUT KHU C PH CA MB 1. NHNG KT QU T C - Tip cn c cc n v u ngnh - T trng ti tr tng i ln so vi cc TCTD (t trng ti tr/tng d n) - Mang li nhiu li ch (tn dng, tin gi, ngoi t, ph TTQT)
26

Qun l tng i st sao tnh hnh thc hin phng n 2. HN CH V Bin php khc phc nng cao hiu qu tn dng ti tr xut khu - Hn ch cc doanh nghip u ngnh, ko thc hin ti tr i vi cc doanh nghip thu mua hoc h nng dn. - Sn phm cha a dng: cha pht trin cc sn phm nh bao thanh ton. - Khng linh hot vi tnh hnh th trng, cng nhc => Ko yu cu u vo, u ra: yu cu Khch hng cht ti thi im u thng (hng tn kho v khon phi thu), cc hp ng d kin thc hin, nhu cu vn d kin trong thng ca KH lm c s gii ngn cho thng tip theo - Ch qun l trn b mt giy t, trn thc t ko nm c tnh trng ti sn m bo hnh thnh t vn vay (2-9) => Yu cu KH thng xuyn bo co tnh hnh xut nhp tn htk, cn i tng gtri htk kpt vi tng d n vn lu ng ti cc tctd - a bn qun l: xa, ko nm bt c thc t KH - N xu - Cnh tranh t cc TCTD khc nh Techcombank vi chng trnh cho nng dn vay vn ti u t khi nng dn k gi hng ha vo Trung tm giao dch c ph Bun M Thut11, Techcombank cn l u mi thc hin cc giao dch ca cc doanh nghip xut khu c ph ca Vit Nam vi th trng k hn Lun n. Thc ra, theo mt nhn vin ph trch v th trng k hn ca Techcombank, Techcombank cng ch l mi gii t Vit Nam ti cc thnh vin ca sn giao dch Lun n. Thng qua h thng in t do bn nc ngoi cung cp, Techcombank nhn lnh khch hng ca Vit Nam, sau khp lnh vi thnh vin ca sn giao dch. Tt nhin, nhng doanh nghip qua mi gii ca Techcombank phi tr ph v k qu.
-

11

http://daklak24h.com/index.php?mod=article&cat=cf&article=3079

27

DANH MC TI LIU THAM KHO

28

DANH MC CC CH VIT TT NHTM NH TCTD DN XK NK H MB BPKD PAKD Ngn hng thng mi Ngn hng T chc tn dng Doanh nghip Xut khu Nhp khu Hp ng Ngn hng thng mi c phn Qun i B phn kinh doanh Phng n kinh doanh

29

DANH MC BNG BIU

30

MC LC

31