Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

PHNG PHP B O TON I N TCH

1. Nguyn t c
Trong m t dung d ch lun lun c s trung ho v tch m. i n tch, ngha l t ng s i n tch dng b ng t ng s i n

2. Cc v d minh ho
V d 1: M t dung d ch ch a 0,02 mol Cu 2+ , 0,03 mol K + , x mol Cl v y mol SO 2 . T ng kh i l ng cc mu i tan c trong 4
dung d ch l 5,435 gam. Gi tr c a x v y l n l t l A. 0,03 v 0,02. B. 0,05 v 0,01. C. 0,01 v 0,03. D. 0,02 v 0,05. (Trch thi TSC nm 2007 - Kh i A, B)

H ng d n V trong m t dung d ch lun trung ho v

i n tch nn:
4 2

2 n Cu 2 + + 1 n K + = 1 n Cl + 2 n SO

2 0,02 + 1 0,03 = 1 x + 2 y
x + 2y = 0,07 (1)

T ng kh i l ng mu i b ng t ng kh i l ng cc ion: 64 0,02 + 39 0,03 + 35,5 x + 96 y = 5,435 (g)

35,5x + 96y = 2,985 (2)

Gi i h hai pt (1, 2) ta c: x = 0,03, y = 0,02. V d 2: Ho tan hon ton h n h p g m 0,12 mol FeS2 v a mol Cu2S vo axit HNO3 (v a d ch X (ch ch a hai mu i sunfat) v kh duy nh t NO. Gi tr c a a l A. 0,04. B. 0,075. C. 0,12. D. 0,06. (Trch thi TS H nm 2007 - Kh i A)

), thu c dung

H ng d n
S ph n ng:

FeS2 Fe2 (SO 4 )3 + HNO3 dd X + NO + H 2 O Cu 2S CuSO 4 FeS2 Fe3+ + 2 SO 2 4 0,12 a 0,12 0,24 Cu2S 2 Cu 2+ + SO 2 4 2a a p d ng s b o ton i n tch trong dung d ch X, ta c: 3 0,12 + 2 2a = 2 (0,24 + a) a = 0,06 (mol).

V d 3: Cho 24,4 gam h n h p Na2CO3, K2CO3 tc d ng v a v i dung d ch BaCl2, thu c 39,4 gam k t t a. L c tch k t t a, c c n dung d ch thu c m gam mu i clorua khan. Gi tr m l A. 2,66. B. 26,6. C. 6,26. D. 22,6. H ng d n
Ba
2+

2 CO3

BaCO3
0,2
T ng i t v n: 1900 58-58-12 - Trang | 1 -

0,2

Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t

Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

Ta c n BaCO

39,4 = 0,2 (mol) 197

m Na + + m K + = 24,4 60 0,2 =12,4 (g)

n Na + + n K + = 2 n CO2 = 2 0,2 = 0,4 (mol)

3

p d ng s b o ton i n tch cho dung d ch sau ph n ng: n Cl = n Na + + n K + = 0,4 (mol) V y m = m Na + + m K + + m Cl = 12,4 + 35,5 0,4 = 26,6 (g).

V d 4: C hai dung d ch l dung d ch A v dung d ch B. M i dung d ch ch ch a 2 cation v 2 anion trong s cc

ion sau: K + (0,15 mol), Mg 2+ (0,1 mol), NH + (0,25 mol), H + (0,2 mol), Cl (0,1 mol), SO 2 (0,075 mol), NO3 4 4 2 (0,25 mol), CO3 (0,15 mol). Xc

nh dung d ch A v dung d ch B. ng th i v i cc cation Mg 2+ , H + nn:

H ng d n
2 V anion CO3 khng t n t i

2 - Dung d ch A: K + , NH + , CO3 , X y 4

- Dung d ch B: Mg 2+ , H + , * , * . p d ng s b o ton i n tch i v i dung d ch A, ta c 1 0,15 + 1 0,25 = 2 0,15 + y n X n

y n X n = 0,1

y n Xn

1 0,1

2 0,5

Ch c c p nghi m y = 1, n X n = 0,1 l thch h p

2 V y dung d ch A ch a: K + , NH + , CO3 , Cl 4

v dung d ch B ch a: Mg 2+ , H + , NO3 , SO 2 . 4

2 V d 5: Dung d ch A ch a a mol Na + , b mol NH + , c mol HCO3 , d mol CO3 , e mol SO 2 (khng k cc ion 4 4

H + v OH c a n c).

a) L p bi u th c lin h gi a a, b, c, d, e. b) Thm (c + d + e) mol Ba(OH)2 vo dung d ch A, un nng thu c k t t a B, dung d ch X v kh Y duy nh t. Tnh s mol c a m i ch t trong k t t a B, kh Y v c a m i ion trong dung d ch X theo a, b, c, d, e.

H ng d n a) p d ng s b o ton i n tch trong m t dung d ch, ta c

1 n Na + + 1 n NH + = 1 n HCO + 2 n CO
4 3 3 2

+ 2 n SO

a + b = c + 2d + 2e

b)

Ba(OH)2 c+d+e

Ba 2+ c+d+e

2 OH

2(c + d + e) (1)
T ng i t v n: 1900 58-58-12 - Trang | 2 -

Cc phng trnh ho h c d ng ion: Ba 2+ + SO 2 BaSO4 4

Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t

Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

e (2)

2 Ba 2+ + CO3 BaCO3

d (3)

Ba 2+ + HCO3 + OH BaCO3 + H2O

NH + + OH NH3 + H2O (4) 4

V dung d ch X ph i ch a Na + nn OH d.
BaSO 4 e mol Do k t t a thu c g m ; kh Y l NH3 b mol BaCO3 (c + d) mol

Dung d ch X ch a Na + (a mol) v OH d = 2(c + d + e) c b = a (mol) Ho c d a vo s trung ho v i n c a dung d ch X tnh s mol OH

n Na + = n OH = a (mol).
V d 6: Dung d ch Z c ch a 5 ion: Mg 2+ , Ba 2+ , Ca 2+ v 0,1 mol Cl , 0,2 mol NO3 . Thm d n V ml dung

d ch K2CO3 0,5M vo Z n khi c l ng k t t a l n nh t th gi tr V t i thi u c n dng l A. 150. B. 200. C. 220. D. 300.

H ng d n
C th quy i cc cation Mg 2+ , Ba 2+ , Ca 2+ thnh M 2+

2 M 2+ + CO3 MCO3

Khi ph n

ng k t thc, ph n dung d ch ch a K + , Cl v NO3 .

p d ng s b o ton i n tch, ta c:
n K + = n Cl + n NO = 0,1 + 0,2 = 0,3 (mol)
3

n K 2CO3 =

1 n K + = 0,15 (mol) 2
0,15 = 0,3 (l) = 300 (ml). 0,5

V y Vdd K 2CO3 =

V d 7: Dung d ch X ch a cc ion: Fe3+ , NH + , SO 2 , Cl . Chia dung d ch X thnh hai ph n b ng nhau. Ph n 4 4

m t tc d ng v i l ng d dung d ch NaOH, un nng thu c 0,672 lt kh ( ktc) v 1,07 gam k t t a ; Ph n hai tc d ng v i l ng d dung d ch BaCl2, thu c 4,66 gam k t t a. T ng kh i l ng cc mu i khan thu c khi c c n dung d ch X l (qu trnh c c n ch c n c bay hi) A. 3,73 gam. B. 7,04 gam. C. 7,46 gam. D. 3,52 gam. (Trch thi TSC nm 2008 - Kh i A, B)
H ng d n Cc phng trnh ho h c d ng ion: Ph n 1: Fe3+ + 3 OH Fe(OH)3 (1) 0,01 0,01

NH + + OH NH3 + H2O 4
0,03
0,03

(2)

Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t

T ng i t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -

Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

Ph n 2: Ba 2+ + SO 2 4

BaSO4

(3)

0,02 Ta c n Fe(OH)
3 3

0,02

1,07 = 0,01 (mol) 107

n NH =
n BaSO
4

0,672 = 0,03 (mol) 22, 4 =

4,66 = 0,02 (mol) 233 V trong dung d ch X lun trung ho v i n tch nn:

3 0,01 + 1 0,03 = 2 0,02 + 1 n Cl

n Cl = 0,02 (mol)
V y t ng kh i l ng c a cc ch t tan trong dung d ch Z l 2 (56.0,01 + 18.0,03 + 96.0,02 + 35,5.0,02) = 7,46 (g). Bi 8. Cho dung d ch A ch a ng th i 2 axit H2SO4 1,5M v HCl 2M vo 200ml dung d ch B ch a NaOH 1,8M v KOH 1,2M. Khi mi tr ng dung d ch trung tnh th th tch dung d ch A c n l A. 100 ml B. 120 ml C. 200 ml D. 250 ml

L i gi i

n H = V .(2.1,5 + 2) = 5V (mol) nOH = 0, 2.(1, 8 + 1, 2) = 0, 6 (mol)

+

Khi mi tr ng trung tnh : 5V = 0,6 V= 120 ml

Bi 9. Cho 200ml dung d ch A ch a ng th i 2 axit HCl 1M v HNO3 2M vo 300ml dung d ch B ch a NaOH trung ho 100ml dung d ch C c n 60ml dung d ch 0,8M v KOH x(M) thu c dung d ch C. Bi t r ng HCl 1M. x c gi tr l A. 2,2M B. 3,2M C. 2,3M D. 2M L i gi i

n H = 0, 2(1 + 2) + 100.1000 .1 = 0, 9(mol) nOH = 0,3(0,8 + x)(mol)

+

60.500

Mi tr ng trung tnh:

0,9 = 0,3(0,8+x) x = 2,2M.

Bi 10. Ho tan hon ton 23,8g h n h p g m m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr I v m t mu i cacbonat c a kim lo i ho tr II vo dung d ch HCl thu c 0,2 mol kh CO2. Kh i l ng mu i m i t o ra trong dung d ch l A. 16g B. 26g C. 36g D. 46g L i gi i t cng th c c a cc mu i l M2CO3 v RCO3

Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t

T ng i t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 4 -

Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

M 2 CO3 + HCl R CO3

Phng trnh ion thu g n : 2H

MCl + CO2 R Cl2

+

+ H2O

+ CO32 CO2 + H2O

0,4 0,2 mol Theo phng php tng gi m kh i l ng, ta c: mmu i = 23,8 + 0,2.11 = 26 (g)

Bi 11. Cho 100ml dung d ch A ch a NaCl 1,5M v HCl 3M vo 100ml dung d ch B ch a AgNO3 1M v Pb(NO3)2 1M thu c dung d ch C v k t t a D. Kh i l ng k t t a D l A. 56,72 g B. 49,13 g C. 34,48 g D. 50,10 g L i gi i
Ag+ + Cl AgCl Pb2+ + 2Cl PbCl2

n Cl = 0,1.(1,5 + 3) = 0, 45 (mol) = n ( ) n A g + = 0,1 mol ; n Pb2 + = 0,1 mol n ( + ) = 0,1 + 0,1.2 = 0, 3 (mol)
Ion Cl d: mmu i = 108.0,1 + 0,1.207 + 0,3.62 = 50,10 (gam).

Bi 12. Dung d ch A ch a axit HCl a M v HNO3 b M. trung ho 100 ml dung d ch A c n dng 200 ml dung d ch h n h p NaOH 0,05M v Ba(OH)2 0,15M. M t khc k t t a hon ton ion Cl c trong 50ml dung d ch A c n 100ml dung d ch AgNO3 0,1M. Cc gi tr a, b l n l t l A. 0,2M; 0,1M. B. 0,2M; 0,2M. C. 0,2M; 0,3M. D. 0,1M; 0,2M. L i gi i

n H = 0,1.(a + b) mol a + b = 0, 04 nOH = 0, 2.(0, 05 + 0,15) mol

+

A g + + Cl A gCl

a = 0, 2M 0, 05a = 0, 01 b = 0,1M
Bi 13. Cho 4,64g h n h p A g m FeO, Fe2O3, Fe3O4 ( n FeO = n Fe O ) ho tan hon ton trong V lt dung d ch 2 3
H2SO4 0,2M v HCl 0,6M ( l y d 20% so v i l ng c n thi t). V c gi tr l A. 1,80 lt B. 1,92 lt C. 1,94 lt D. 1,56 lt

L i gi i

n FeO : n Fe2O3 = 1 :1 , m FeO.Fe2O3 = Fe3O4, v y A xem nh 1 ch t Fe3O4

n A = n Fe3O4 = 4, 64 = 0, 02 (mol) 232
Fe3O4 + 8H+ Fe2+ + 2Fe3+ + 4H2O 0,02 0,16
T ng i t v n: 1900 58-58-12 - Trang | 5 -

Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t

Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

Do l y d 20% 0,16 + 0,16.0,2 = 0,1V V =

0,192 = 1, 92 (lt) 0,1

Bi 14. Cho 2 kim lo i Fe, Mg tc d ng v i 200ml dung d ch A g m HCl 0,1M, H2SO4 0,2M thu c dung d ch B v kh C. Cho t t dung d ch D g m NaOH 0,3M, KOH 0,1M vo B tc d ng v a v i cc ch t trong B th th tch dung d ch D l A. 0,15 lt. B. 0,25 lt. C. 0,35 lt. D. 0,45 lt. L i gi i

Fe + H + Mg
nh lu t b o ton i n tch :

Fe2 + H2 + H+ Mg 2+
trong B =

Fe(OH)2 + OH H 2 O Mg(OH)2
trong D.

n(+ )

nH

trong A =

nOH

Dung d ch trung tnh khi :

nH

= n OH 0, 2(0,1 + 0, 2.2) = V (0,3 + 0,1) V =0, 25 (lt)

Bi 15. tc d ng v a v i 0,96g hi roxit c a 2 kim lo i ki m hai chu k lin ti p trong b ng tu n hon, ph i dng 20ml dung d ch HCl 0,4M v H2SO4 0,3M. Tn kim lo i l A. Na, K B. Li, Na C. K, Rb D. Na, Rb L i gi i

ROH
n
H+

+ H+

R +

H2O

= 0, 02(0, 4 + 0,3.2) = 0, 02(mol) 0, 96 = 48 (g / mol) M R + 17 = 48 M R = 31 Na, K 0, 02

M ROH =

Bi 16. H n h p ch t r n X g m Fe, Fe2O3, Fe3O4 v FeO (c s mol b ng nhau l 0,1 mol). Ha tan h t X vo dung d ch Y g m HCl v H2SO4 long (d), thu c dung d ch Z v 1,12 lt kh H2 ( ktc). Nh t t dung d ch Cu(NO3)2 1M vo dung d ch Z cho t i khi ng ng kh NO thot ra th d ng l i. Th tch dung d ch Cu(NO3)2 dng l A. 58,3 ml. B. 40,5 ml. C. 50,2 ml. D. 60,5 ml. L i gi i
Ta c: FeO + Fe2O3 Fe3O4 0,1 0,1 0,1 H n h p X coi nh g m: 0,2 mol Fe3O4; 0,1 mol Fe + dung d ch Y: Fe3O4 + 8H+ Fe2+ + 2Fe3+ + 4H2O 0,2 0,2 0,4 Fe 0,05 + 2H+ Fe2+ 0,05 + H2 0,05 (2)

(1)

Dung d ch Z ch a Fe2+ (0,35 mol), Fe3+ (0,35 mol), H+ d, Cl, SO 2 . 4 Nh t t dung d ch Cu(NO3)2 vo dung d ch Z :
Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t T ng i t v n: 1900 58-58-12 - Trang | 6 -

Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

Fe + Fe3+ 2Fe2+ 0,05 3Fe

2+

0,05 +
NO 3 +

0,1 + 4H 3Fe3+ + NO + 2H2O (3)

0,35

0,35 3

(3) n

1 0, 35 1 = n 3+ = (mol) n Cu(NO3 )2 = n = 0, 05 mol Fe 3 3 2 NO3 VCu(NO3 )2 = 50 ml

NO3

Bi 17. Cho 12,15 gam b t Al vo 112,5 ml dung d ch h n h p NaNO3 1M v NaOH 3M, khu y u cho ktc l ng ng kh thot ra th d ng l i. Th tch kh thot ra A. 2,24 lt B. 7,56 lt C. 15,92 lt D. 10,08 lt L i gi i
nAl = 0,45 (mol) ; n
NO3

n khi

= n NaNO3 = 0,11205 mol ;

n OH = nNaOH = 0,3375 mol

8Al + 3NO3 + 5OH + 18H 2O 8[Al(OH) 4 ] + 3NH3

(1)

Ban u : 0, 45 0,1125 Phn ng : 0, 3 0,1125 D : 0,15 0

0, 3375 0,1875 0,15

0, 3

0,1125
(2)

2Al + 2OH + 6H 2 O 2[Al(OH)4 ] + 3H 2 Ban u : 0,15 Phn ng : 0,15 D : 0 0,15 0,15 0 0, 225

(1) v (2) nKh = 0,1125 + 0,225 = 0,3375 (mol) Vkh = 0,3375.22,4 = 7,56 (lt)

Bi 18. Cho 6,4 gam Cu tc d ng v i 120 ml dung d ch h n h p g m HNO31M v H2SO4 0,5 M long, thu c V lt kh NO duy nh t ( ktc), ph n ng x y ra hon ton. Gi tr c a V l A. 0,672 lt B. 0,896 lt C. 1,344 lt D. 2,24 lt L i gi i
nCu = 0,1 mol; n
H+

= n NO = n HNO3 = 0,12 mol ;

3

n H + = 2n H 2SO4 = 0,12.0,5 = 0, 06 (mol)

n H + = 0,12 + 2.0, 06 = 0, 24 (mol)
3Cu Ban u : 0,1 Ph n ng : D :
+ 2NO 3 + 8H+ 3Cu2+ + 2NO + 4H2O

0,12 0,09 0,01

0,24 0,06 0,06 0,24 0 0,06

VNO = 0,06.22,4 = 1,344 (lt)

Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t T ng i t v n: 1900 58-58-12 - Trang | 7 -

Kha h c Luy n thi H

mb o

TLBG Phng php b o ton i n tch

Bi 19. Ha tan hon ton 9,65 gam h n h p 2 kim lo i Fe, Al trong dung d ch h n h p HCl v H2SO4 long, k t thc ph n ng thu c 7,28 lt H2 ( ktc). Ph n trm kh i l ng c a nhm trong h n h p ban u l A. 40,32%. B. 35,53%. C. 41,19 %. D. 56,48%. L i gi i

n H 2 = 0,325 mol ;

t x, y l n l t l s mol c a Al, Fe ch a trong h n h p. Ta c:

27x + 56y =

9,65 (1) Phng trnh ion rt g n c a cc ph n ng 2Al + 6H+ x Fe + y 2H+ 2Al3+ + 3H2 1,5x Fe2+ + H2 y (2) (3)

T (2) v (3) VH = 1,5 x + y = 0,325 y = 0,325 1,5x (4) 2 T (4) v (1) ta tnh c : x = 0,15 mol

%mAl =

0,15.27 .100% = 41,19% 9, 65

Gio vin: Ph m Ng c Sn Ngu n: Hocmai.vn

Hocmai.vn Ngi tr ng chung c a h c tr Vi t

T ng i t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 8 -