Mc lc

Tran M u Ni dung
Chng I:

Chnh sch tin t trong nn kinh t th trng

1.1. Khi nim, v tr ca CSTT 1.2. Mc tiu ca CSTT 1.3. Cc cng c ca CSTT 1.3.1 Nghip v th trng M 1.3.2 D tr bt buc 1.3.3 Chnh sch ti chit khu 1.3.4 Qun l hn mc tn dng 1.3.5 Qun l li sut
Chng II: Thc trng vic s dng cc cng c ca CSTT Vit Nam hin nay.

g 1 3 3 3 4 4 4 5 5 6 7 8 8 8 8 14 16 18 20 22 22 24 28 28 28 29 29 29 30 34

2.1. S i mi trong vic thc hin CSTT 2.2. Vic s dng cc cng c ca CSTT nhng nm qua 2.2.1. Cng c li sut 2.2.2. Cng c hn mc tn dng 2.2.3. Cng c d tr bt buc 2.2.4. Cng c cho vay ti chit khu 2.2.5. Cng c nghip v th trng M 2.3. nh gi qa trnh thc hin cc cng c ca CSTT nhng nm va qua. 2.3.1 Nhng thnh tu trong vic n nh kinh t v m. 2.3.2 Nhng vn tn ti trong qu trnh thc hin cc cng c ca CSTT nhng nm qua.
Chng 3. nh hng v gii php hon thin cc cng c ca CSTT

3.1. nh hng 3.1.1 Bi cnh trong nc v Quc t 3.1.2 Mt s nh hng c bn 3.2 Gii php 3.2.1 Nhm gii php v vic to mi trng, iu kin thun l 3.2.2 Nhm gii php v vic hon thin cc cng c ca CSTT. Kt lun

Vit Nam

Danh mc ti liu tham kho

1. Frederic S. Mishkin: Tin t, Ngn hng v th trng ti chnhNXB khoa hc v k thut H ni - 1996 2 PTS. L Vinh Danh: Tin v hot ng Ngn hng. NXB CTQ6- H1997 3. PTS. Nguyn Ngc Hng: L thuyt tin t - Ngn hng NXB ti chnh. 1998 4. Ngn hng Nh nc Vit Nam: Ngn hng Vit Nam, qu trnh xy dng v pht trin NXB CTQ6-H 1996 5. Ngn hng Nh nc Vit Nam: Bo co thng nin cc nm 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, Bo co din bin khu vc tin t nm 2000. 6. Lut Ngn hng nh nc Vit Nam NXB CTQG, H 1998 7. PTS. Nguyn Anh Dng - Ln Hng Cng: chnh sch tin t trn nn tng l lun v thc tin Vit Nam. TC Ngn hng s 6/1996. 8. Nguyn Sn Tng: V chnh sch tin t mm do. TC Ngn hng 8/1997. 9. PTS Mai Bn: Xy dng v iu hnh CSTT st hp vi thc t Vit Nam TC Ngn hng s 12/1998. 10. Th.S T Kim Ngc: Hn ch ca c ch iu chnh trc tip trong iu hnh CSTT Vit Nam TC Ngn hng s 1+2/2000.

11. Th.S Nguyn Th Thu Vn: Hon thin cc cng c iu hnh CSTT Vit Nam hin nay TC Ngn hng s 12/1999. 12. PTS Nguyn Vn Thng: Chuyn i cng c ca CSTT t trc tip sang gin tip TC Ngn hng s 12/1999. 13. TS. V Vit Ngon Ton cu ho - c hi v thch thc i vi CSTT ca Vit Nam TC Ngn hng s 2/1999. 14. Th.s. Nguyn Vn Bc: Mt s tc ng ca chnh sch li sut i vi hot ng ca NHTM trong thi gian qua TC Ngn hng s 6/2000 15. TS. Nguyn ng Dn: Vi kin v li sut, li sut c bn v c xu hng t do ho li sut Vit Nam hin nay TC Ngn hng s 6/2000. 16. Th.s. L Vn Hi: Mt s gii php s dng nghip v th trng m.TC Ngn hng s 8/2000. 17. Nguyn Hu Ngha: Vn hnh nghip v th trng m trong c ch th trng . TC Ngn hng s 8/2000. 18. c Hnh: Ngn hng TW v hot ng nghip v th trng m TC khoa hc v o to Ngn hng s 4/2000. 19. PGS.PTS. L Vn T - L Tng Vn Vn d tr tin mt trong hot ng ngn hng hin i TC Ngn hng s 8/1998 20. Ngc Minh: Cng c hn mc tn dng hin nay v nhng xut trong thi gian ti TC Ngn hng s 23/1998. 21. PTS Nguyn V Ngon: Hn mc tn dng v li sut tn dng trong h thng cng c ca CSTT quc gia TC Ngn hng s 7/1997.

22. PTS Phm Ngc Long: Hon thin CSTT vi vic kim ch lm pht v tng trng kinh t TC Ngn hng s 6/1997.

M u

Tnh cp thit ca ti: Chnh sch tin t l mt chnh sch iu tit kinh t v m cc k quan trng ca nh nc trong nn kinh t th trng v n c nh hng ln n cc bin s v m nh: cng n vic lm, tc tng trng, lm pht... t c cc mc tiu ca chnh sch tin t th vic s dng cc cng c ca n c vai tr c bn, quyt nh. Vit Nam k t khi i mi n nay, chnh sch tin t c bit l cc cng c ca n ang tng bc hnh thnh, hon thin v pht huy tc dng i vi nn kinh t. Vi c im ca nn kinh t Vit Nam th vic la chn cc cng c no, s dng n ra sao cc giai on c th ca nn kinh t lun l mt vn thng xuyn phi quan tm theo di v gii quyt i vi cc nh hoch nh v iu hnh chnh sch tin t quc gia, cc nh nghin cu kinh t. c bit l trong bi cnh nn kinh t trong nc v quc t nh hin nay th vic nghin cu v chnh sch tin t c th l cc cng c ca chnh sch tin t l mt vn c ngha l lun v thc tin cao. Vi mc ch trau di kin thc hc v gp phn nghin cu, tm hiu v chnh sch tin t ,em quyt nh chn ti: Cc cng c ca chnh sch tin t Vit Nam - Thc trng v gii php hon thin. Ni dung, i tng, phm vi nghin cu: ti s h thng ho nhng vn c tnh l lun v chnh sch tin t trong nn kinh t th trng ng thi qua vic kho st qu trnh s dng cc cng c ca chnh sch tin t Vit 5

Nam (t nm 1989 n nay) nhm nh gi thc trng s dng, iu hnh cc cng c , trn c s ra nhng gii php gp phn hon thin v nng cao hiu qu cc cng c ca ch`nh sch tin t Vit Nam. Phng php nghin cu: Ly phng php duy vt bin chng, duy vt lch s lm phng php lun c bn kt hp vi quan im tip cn h thng v s dng cc phng php thng k, phng php so snh, phng php phn tch tng hp cng cc phng php nghin cu kinh t khc. Kt cu ti: Ngoi phn m u v kt lun, ti bao gm 3 chng c b cc nh sau: Chng 1: Chnh sch tin t trong nn kinh t th trng Chng 2: Thc trng vic s dng cc cng c ca

chnh sch tin t Vit Nam hin nay. Chng 3: nh hng v gii php hon thin cc cng c ca hnh sch tin t Vit Nam. Em xin chn thnh cm n s hng dn, ch bo tn tnh ca c gio Phm Hng Vn gip em hon thnh n ny.

Ni dung --0o0-Chng 1 chnh sch tin t trong nn kinh t th trng .

1.1. Khi nim, v tr ca chnh sch tin t : Khi nim chnh sch tin t : Chnh sch tin t l mt chnh sch kinh t v m do Ngn hng trung ng khi tho v thc thi, thng qua cc cng c , bin php ca mnh nhm t cc mc tiu :n nh gi tr ng tin, to cng n vic lm ,tng trng kinh t . Tu iu kin cc nc, chnh sch tin t c th c xc lp theo hai hng: chnh sch tin t m rng (tng cung tin ,gim li sut thc y sn xut kinh doanh ,gim tht nghip nhng lm pht tng -chnh sch tin t chng tht nghip) hoc chnh sch tin t tht cht(gim cung tin , tng li sut lm gim u t vo sn xut kinh doanh t lm gim lm pht nhng tht nghip tng-chnh sch tin t n nh gi tr ng tin) V tr chnh sch tin t : Trong h thng cc cng c Iu tit v m ca Nh nc th chnh sch tin t l mt trong nhng chnh sch quan trng nht v n tc ng trc tip vo lnh vc lu thng tin t .Song n cng c quan h cht ch vi cc chnh sch kinh t v m khc nh chnh sch ti kho,chnh sch thu nhp,chnh sch kinh t i ngoi.

i vi Ngn hng trung ng ,vic hoch nh v thc thi chnh sch chnh sch tin t l hot ng c bn nht ,mi hot ng ca n u nhm lm cho chnh sch tin t quc gia c thc hin c hiu qu hn.

1.2 Mc tiu ca chnh sch tin t : *n nh gi tr ng tin: NHTW thng qua CSTT c th tc ng n s tng hay gim gi tr ng tin ca nc mnh.Gi tr ng tin n nh c xem xt trn 2 mt: Sc mua i ni ca ng tin(ch s gi c hng ho v dch v trong nc)v sc mua i ngoi(t gi ca ng tin nc mnh so vi ngoi t).Tuy vy ,CSTT hng ti n nh gi tr ng tin khng c ngha l t l lm pht =0 v nh vy nn kinh t khng th pht trin c, c mt t l lm pht gim phI chp nhn mt t l tht nghip tng ln. *Tng cng n vic lm: CSTT m rng hay thu hp c nh hng trc tip ti vic s dng c hiu qa cc ngun lc x hi,quy m sn xut kinh doanh v t nh hng ti t l tht nghip ca nn kinh t . c mt t l tht nghp gim th phi chp nhn mt t l lm pht tng ln. *Tng trng kinh t :Tng trng kinh t lun l mc tiu ca mi chnh ph trong vic hoch nh cc chnh sch kinh t v m ca mnh, gi cho nhp tng trng n nh, c bit vic n nh gi tr ng bn t l rt quan trng ,n th hin lng tin ca dn chng i vi Chnh ph .Mc tiu ny ch t c khi kt qu hai mc tiu trn t c mt cch hi ho. Mi quan h gia cc mc tiu :C mi quan h cht ch,h tr nhau, khng tch ri. Nhng xem xt trong thi gian ngn hn th cc mc tiu ny c th mu thun vi nhau thm ch trit tiu ln nhau.Vy t c cc mc tiu trn mt cch hi ho th NHTW trong khi thc hin CSTT cn phi c s phi hp vi cc chnh sch kinh t v m khc. 1.3 Cc cng c ca CSTT : 1.3.1.Nghip v th trng m:

Khi nim: L nhng hot ng mua bn chng khon do NHTW thc hin trn th trng m nhm tc ng ti c s tin t qua Iu tit lng tin cung ng. C ch tc ng:Khi NHTW mua (bn)chng khon th s lm cho c s tin t tng ln (gim i) dn n mc cung tin tng ln (gim i). Nu th trng m ch gm NHTW v cc NHTM th hot ng ny s lm thay i lng tin d tr ca cc NHTM (R ),nu bao gm c cng chng th n s lm thay i ngay lng tin mt trong lu thng(C) c im:Do vn dng tnh linh hot ca th trng nn y c coi l mt cng c rt nng ng ,hiu qu,chnh xc ca CSTT v khi lng chng khon mua( bn ) t l vi qui m lng tin cung ng cn Iu chnh,t tn km v chi ph ,d o ngc tnh th.Tuy vy, v c thc hin thng qua quan h trao i nn n cn ph thuc vo cc ch th khc tham gia trn th trng v mt khc cng c ny hiu qu th cn phI c s pht trin ng b ca th trng tin t ,th trng vn. 1.3.2 D tr bt buc: Khi nim :S tin d tr bt buc l s tin m cc NH phI gi li,do NHTW qui nh ,gi ti NHTW,khng hng lI,khng c dng u t,cho vay v thng thng c tnh theo mt t l nht nh trn tng s tin gi ca khch hng m bo kh nng thanh ton,s n nh ca h thng ngn hng C ch tc ng:Vic thay i t l d tr bt buc nh hng trc tip n s nhn tin t (m=1+s/s+ER+RR) trong c ch to tin ca cc NHTM.Mt khc khi tng (gim ) t l d tr bt buc th kh nng cho vay ca cc

10

NHTM gim (tng), lm cho lI sut cho vay tng (gim),t lm cho lng cung ng tin gim (tng). c Im:y l cng c mang nng tnh qun l Nh nc nn gip NHTW ch ng trong vic Iu chnh lng tin cung ng v tc ng ca n cng rt mnh (ch cn thay i mt lng nh t l d tr bt buc l nh hng ti mt lng rt ln mc cung tin). Song tnh linh hot ca n khng cao v vic t chc thc hin n rt chm ,phc tp, tn km v n c th nh hng khng tt ti hot ng kinh doanh ca cc NHTM. 1.3.3 Chnh sch ti chit khu: Khi nim : y l hot ng m NHTW thc hin cho vay ngn hn i vi cc NHTM thng qua nghip v ti chit khu bng vic Iu chnh lI sut tI chit khu (i vi thng phiu) v hn mc cho vay tI chit khu(ca s chit khu) C ch tc ng:Khi NHTW tng (gim ) li sut ti chit khu s hn ch (khuyn khch) vic cc NHTM vay tin ti NHTW lm cho kh nng cho vay ca cc NHTM gim (tng) t lm cho mc cung tin trong nn kinh t gim (tng).Mt khc khi NHTW mun hn ch NHTM vay chit khu ca mnh th thc hin vic khp ca s chit khu li. Ngoi ra, cc nc c th trng cha pht trin (thng phiu cha ph bin c th lm cng c tI chit khu) th NHTW cn thc hin nghip v ny thng qua vic cho vay tI cp vn ngn hn i vi cc NHTM. c im:Chnh sch ti chit khu gip NHTW thc hin vai tr l ngi cho vay cui cng i vi cc NHTM khi cc NHTM gp kh khn trong thanh ton ,v c th kim sot

11

oc hot ng tn dng ca cc NHTM ng thi c th tc ng ti vic Iu chnh c cu u t i vi nn kinh t thng qua vic u i tn dng vo cc lnh vc c th.Tuy vy ,hiu qa ca cng c ny cn ph thuc vo hot ng cho vay ca cc NHTM, mt khc mc li sut ti chit khu c th lm mo m ,sai lch thng tin v cung cu vn trn th trng. Trn y l 3 cng c tc ng gin tip ti qui m lng tin cung ng,trong mt nn kinh t nu NHTW s dng c hiu qu cc cng c ny th s khng cn n bt c mt cng c no khc .Tuy vy trong nhng iu kin c th (cc quc gia ang pht trin ;cc giai on kinh t qu nng ) th t c mc tiu ca mnh ,NHTW c th s dng cc cng c iu tit trc tip sau: 1.3.4. Qun l hn mc tn dng ca cc NHTM Khi nim :l vic NHTW quy nh tng mc d n ca cc NHTM khng c vt qu mt lng no trong mt thi gian nht nh(mt nm) thc hin vai tr kim sot mc cung tin ca mnh.Vic nh ra hn mc tn dng cho ton nn kinh t da trn c s l cc ch tiu kinh t v m(tc tng trng ,lm phtiu th..)sau hn mc do NHTW quy nh . C ch tc ng:y l mt cng c iu chnh mt cch trc tip i vi lng tin cung ng,vic quy nh php l khi lng hn mc tn dng cho nn kinh t c quan h thun chiu vi qui m lng tin cung ng theo mc tiu ca NHTM. c im:Gip NHTW iu chnh ,kim sot c lng tin cung ng khi cc cng c gin tip km hiu qu ,c NHTW s phn b cho cc NHTM v NHTM khng th cho vay vt qu

12

bit tc dng nht thi ca n rt cao trong nhng giai on pht trin qu nng,t l lm pht qu cao ca nn kinh t .Song nhc im ca n rt ln : trit tiu ng lc cnh tranh gia cc NHTM,lm gim hiu qu phn b vn trong nn kinh t ,d pht sinh nhiu hnh thc tn dng ngoI s kim sot ca NHTW v n s tr nn qu km hm khi nhu cu tn dng cho vic pht trin kinh t tng ln . 1.3.5 Qun l li sut ca cc NHTM: Khi nim :NHTW a ra mt khung li sut hay n dnh mt trn li sut cho vay hng cc NHTM iu chnh li sut theo gii hn ,t nh hng ti qui m tn dng ca nn kinh t v NHTW c th t c qun l mc cung tin ca mnh. C ch tc ng:Vic iu chnh li sut theo xu hng tng hay gim s nh hng trc tip ti qui m huy ng v cho vay ca cc NHTM lm cho lng tin cung ng thay i theo. c im:Gip cho NHTW thc hin qun l lng tin cung ng theo mc tiu ca tng thi k,Iu ny ph hp vi cc quc gia khi cha c iu kin pht huy tc dng ca cc cng c gin tip.Song, n d lm mt i tnh khch quan ca li sut trong nn kinh t v thc cht lI sut l gi c ca vn do vy n phi c hnh thnh t chnh quan h cung cu v vn trong nn kinh t .Mt khc vic thay i quy nh mnh. Iu chnh lI sut d lm cho cc NHTM b ng,tn km trong hot ng kinh doanh ca

13

Chng 2 Thc trng vic s dng cc cng c ca chnh sch tin t Vit Nam hin nay.

2.1 S i mi trong vic thc hin chnh sch tin t. K khi t nc chuyn sang nn kinh t th trng th qu trnh thc hin chnh sch tin t cng c xy dng, i mi theo ng ngha kinh t ca n v ph hp vi thc tin Vit Nam, th hin mt s mt sau: Cch xc nh lng tin cung ng: Nu nh trong thi k bao cp chng ta ch quan nim lng tin cung ng cho nn kinh t ch bao gm tin mt v mc cung l bao nhiu, thi k no l do chnh ph ph duyt th ngy nay vic quan nim v lng tin cung ng thay i bn cnh lng tin mt (C) cn tnh n kh nng to tin ca cc NHTM, t chc tn dng khc (D). Bn cnh lng tin cung ng hng nm phi da trn c s: t l lm pht c tnh, tc tng trng kinh t theo k hoch, vng quay tin t... Vic s dng cc cng c ca chnh sch tin t: c s dng mt cch linh hot, ph hp vi iu kin Vit Nam cc thi im c th ch khng ng cng, ng bng nh thi k bao cp (li mt c nh nhiu nm...) C ch iu hnh: Nm 1988, H thlng NH c phn thnh 2 cp NHNN v cc NHTM, trong NHNN l c quan qun l Nh nc trn lnh vc tin t- tn dng- ngn hng; trc thuc chnh ph. Thng c NHNN c quyn ch

14

ng hn v chu trch nhim trc tip trong vic thc hin chnh sch tin t quc gia. 2.2 Vic s dng cc cng c ca chnh sch tin t nhng nm qua. 2.2.1. Cng c li sut: Vit Nam, li sut c s dng nh cng c chnh ca chnh sch tin t, n l yu t nh du s chuyn bin t c ch kinh t k hoch ho stp trung sang c ch th trng, n cn l cng c quan trng chuyn cc Ngn hng sang c ch t hch ton kinh doanh. Giai on 1988- 1991: Chnh sch li sut c thay i c bn: Li sut tit kim cao hn tc trt gi (lm pht ), nng li sut tin gi v tin vay ca cc t chc kinh t tin gn vi li sut huy ng tit kim.Li sut cho vay vn lu ng v tc lm pht (%) Biu1: Li sut cho vay vn lu ng v tc lm pht(%). T T3/81- T10/91 1. Li tit kim - Loi 3T 12 - Loi khng k hn 2. Li cho vay vn lu ng 3. Tc p 6,86,5 5,15,5 2,5 +0, 2 +7, 6 +2, 5 3-4 3-4 1,8 1,8 2,13,7 +5,5 9 9 7 3/89 6/89 7/8 9 7 5 2/9 0 7 5 IV/9 0 4 2,4 7/9 1 3,5 2,1 10/9 1 3,5 2,1

+ 5,4 - 2,9

15

Nh vic tng li sut huy ng vn thc hin c ch trng ca Nh nc l li lm pht v c c s thc hin vic ti tr vn cho cc x nghip quc doanh ang lm vo tnh trng khng hong lc by gi. Song xt trn bnh din ton nn kinh t th chng ta tht bi trong lnh vc u t v li sut cho vay qu cao, vn ngn hng ng, nn kinh t pht sinh cc hot ng kinh t thiu tnh cc : vay tin chi , hoc gi li n chnh lch. Tnh trng dn n s b ca cc HTX tn dng cn cc NHTM thc cht l ph sn nu khng c bn tay cu gip ca Nh nc. Vic thi hnh chnh sch li sut thc dng c thc hin nhng li cha trit v thc t vi cc ngn hng th li sut cho vay li nh hn li sut huy ng: Nm 1991 li sut huy ng tit kim 45% nm; ch s trt gi bnh qun 43,4% nm ; li sut cho vay 40,2% nm. Giai on 1992-1995: Li sut bt u c s dng nh cng c chnh ca CSTT, li sut thc dng bt u c duy tr t cui 1992, iu chnh linh hot cng vi t l lm pht v bm st th trng (trong thi gian 2 nm t T8/1992T8/1994 mc li sut c iu chnh ti 6 ln), NHNN khng ch sn li sut tin gi, trn li sut cho vay v c mt b phn cho vay theo li sut tho thun (T8/1992: Li tit kim loi 3 thng: 2,3%, li cho vay 2,5%, lm pht +0,3%).

thc hin nguyn tc trn ng thi to iu kin gim li sut cho vay khuyn khch u t pht trin trong nn kinh t mt s bin php sau y c s dng:

16

. Thay i c cu ngun vn ngn hng theo hng tng nhanh ngun vn c li sut thp ( tng tin gi giao dch, vn tn dng nc ngoi, vn ngn sch) . Thu hp chnh lch li sut huy ng v cho vay gia ngoi t v bn t theo hng tng li sut i vi ngoi t: Li sut cho vay ngoi t nm 1993 l 7,5% ln 8,5% nm 1994 v 9,0% nm 1995 v iu chnh hng thng li sut ngoi t theo bin ng li mt th trng TCQT SINGAPORE. . Qua vic quc hi thng qua d lut b thu doanh thu NH h tr cho NHNN tin thm mt bc trong vic ci tin li sut vo cui T12/1995: Li sut cho vay ngn hn ti a gim t 2,1% thng xung 1,75% thng ; li sut cho vay trung - di hn c gi nguyn khng qu 1,7% thng. Mt khc c quy nh cc NHTM tun th chnh lch li sut bnh qun gia huy ng v cho vay l 0,35% thng. Ngoi ra, t T8/94: Chnh sch li sut TD cn c ci cch theo hng nng li sut tin gi c k hn ln gn vi li sut tin gi tit kim ca dn c cng k hn bo m li ch kinh t chnh ng ca h v khuyn khch h g tin vo ngn hng. ng thi thc hin li sut cho vay trung, di hn cao hn li sut cho vay ngn hn: Nm 1994 gi nguyn mc li sut cho vay ngn hn; nng li sut cho vay trung hn, di hn t 1,2% ln 1,7% thng. Qu trnh ci cch li sut trn nng cao tnh ch ng cho cc NHTM trong vic n nh mc li sut c th theo yu cu huy ng vn v nhu cu tn dng th trng, tng s cnh tranh trong hot ng tn dng v lm gim chi ph NH c li cho nn kinh t, to iu kin cho cc NHTM

17

thc hin iu chnh c cu u t theo mc tiu chnh sch tn dng. Giai on t 1996- Nay: n cui 1996, NHNN ch quy nh cc mc li sut :trn theo thi hn cho vay v khng ch t l chnh lch gia li sut cho vay v li sut huy ng vn bnh qun chung l 0,35%(thng) (4,2% nm). Trong phm vi trn li sut v t l chnh lch li sut c cng b, cc NHTM c iu chnh linh hot cc mc li sut cho vay v huy ng vn ph hp vi quan h cung cu v vn v c im kinh doanh ring. Sau 4 ln iu chnh li sut k t cui 1995: Li sut cho vay ngn hn ti a gim t 22% nm xung 15% nm, li sut cho vay trung- di hn gim 21% nm xung cn 16,2% nm. Mt khc nhm iu chnh cc lung vn d tha t thnh th v nng thn th li sut cho vay nng thng c duy tr cao hn mt cht so vi li sut cho vay thnh th. Trong nm 1997, vi mc tiu gp phn tng trng kinh t v ph hp xu hng gim li sut, vic quy nh trn li sut cho vay gim mnh, T7/1997 li sut cho vay ngn hn gim t 1,2% thng xung 1% thng, li sut cho vay trung di hn gim t 1,35% thng xung 1,1% thng ,chnh lch li sut huy ng v cho vay bnh qun quy nh l 0,35% thng(4,2% nm) Tuy nhin t qu IV nm 1997, do chu nh hng ca cuc khng hong ti chnh tin t trong khu vc, ng USD c xu hng ln gi v li xut tin gi bng USD mc cao trong khi li sut huy ng ca VND mc thp nn c hin tng ngi gi tin rt VND chuyn sang USD. Nhiu t chc kinh t v dn c gm gi USD gy kh khn

18

cho cc NHTM v tng sc p i vi ng ni t, tim n nguy c bt n cho th trng tin t v vic huy ng vn ca cc NHTM, c bit l mt s NHTM c phn. . Trc tnh hnh , ngy 20/1/1998, thng c NHNN ra Q s 39/1998 / Q- NHNN1 vi ni dung ch yu l: - a ra mc trn li sut cho vay ca cc t chc tn dng bng VND: li cho vay ngn hn t 1%-1,2% thng; li sut cho vay trung v di hn l 1,1- 1,25% thng ; ng thi xo b s chnh lch v li sut gia 2 khu vc thnh th v nng thn. l c s tng li sut huy ng vn VND. Hn ch rt tin VND tch tr USD ,tng vn cho sn xut kinh doanh. - Quy nh trn li sut cho vay bng USD vn gi nguyn 8,5% nm nh trc y ng thi NHNN cn quy nh li sut tin gi ti a ca cc php nhn ti TCTD nhm hn ch vic qun l ngoi t trn ti khon tin gi gp phn tng cng cho vic qun l ngoi hi. - n cui nm, trn li sut cho vay bng USD c iu chnh gim t 8,5 % xung 7,5% nm ph hp vi cn bng li sut LiBOR, SiBOR hin hnh; ng thi gp phn m rng cho vay ngoi t i vi nn kinh t. Nhn chung vic iu chnh li sut trong nm 1998 l ph hp vi din bin kinh t v m v t gi, n c tc ng tch cc i vi vic huy ng vn v cho vay trong nn kinh t. Tng s vn huy ng hu ht cc t chc tn dng u tng ln iu cho thy mi tng quan gia lm pht v li sut tin gi c coi l tng i hp l. T , quy m tn dng cung ng cho nn kinh t tng ln c bit tn dng bng VND c tc tng cao hn. Th trng 19

ngoi t ,t gi VND/USD li tr v trng thi tng i n nh. Bc sang nm 1999, nn kinh t c du hiu tng trng chng li, ph hp vi ch s lm pht, quan h cung cu v vn trn th trng tin t v thc hin gii php kch cu v u t ca chnh ph , NHNN 5 ln iu chnh trn li sut cho vay bng VND theo xu hng gim: T 1,2% thng (ngn hn) v (1,25%thng -trung di hn) xung mc thp nht l 0,85% thng (thnh th); 1% thng (nng thn); 1,15% thng (NHTMCP nng thn- Qu TDND c s ); 0,7% (NH phc v ngi ngho). Trn li sut cho vay bng USD l 7,5% nm. S iu chnh li sut trn l quyt nh ht sc kp thi v ph hp vi din bin ca nn kinh t, kch thch tng trng kinh t trong bi cnh nguy c gim pht ang l chm li tc tng trng. Nm 2000, li sut trong nc c nhng din bin kh phc tp .Thc hin ch trng kch cu ca chnh ph, li sut cho vay bng VND vn tip tc c iu chnh theo xu hng gim: li sut cho vay ph bin gam t 0,75% thng xung 0,70% thng. Trong khi li sut ngoi t li chu tc ng ca th trng ti chnh quc t, trong nm 2000, li sut th trng quc t lin tc tng buc li sut ngoi t trong nc cng phi tng theo (t 3,5% nm ln 4,5% nm ), nhiu khi li sut VND thp hn li sut USD. Ngy 2/8/2000, NHNN quyt nh thay i c ch iu hnh li sut: chuyn t c ch iu hnh trn li sut sang c ch iu hnh theo li sut c bn i vi cho vay bng VND v c ch li sut th trng c qun l i vi cho

20

vay bng ngoi t: i vi cho vay VND, li sut cho vay khng vt qu li sut c bn c cng b hng thng. Hin nay, li sut c bn l 0,75% thng, bin cho vay ngn hn l 0,3% thng, bin cho vay trung v di hn l 0,5% thng. i vi li sut cho vay USD, li sut cho vay khng vt qu li sut USD trn th trng lin NH Singapore (SiBOR) k hn 3 thng vi cho vay ngn hn, k hn 6 thng i vi cho vay trung di hn ti thi im cho vay cng bin do thng c NHNN quy nh (Hin nay bin cho vay ngn hn l 1% nm , bin cho vay trung di hn l 2,5% nm ). Cn i vi cc ngoi t khc do chim t trng nh trong hot ng tin gi TD nn cho php cc TCTD t xc nh. Vi ni dng iu hnh li sut c bn nh trn cho thy li sut c bn c xc nh trn c s li sut th trng vi mc ri ro thp, m bo s kim sot li sut ca NHNN, ph hp thc tin Vit Nam, y l mt bc tin mi, bc i tip theo trong tin trnh t do ho li sut. Nh vy, chnh sch li sut linh hot v ph hp cng vi vic n nh t gi VND/USD trong nhng nm qua khng nhng gp phn quan trng trong qu trnh n nh kinh t v m m cn lm tng tnh hp dn ca ng tin Vit Nam v lng tin ca dn chng vo h thng ngn hng, gim dn tnh trng s dng hay ct tr USD, tng bc y li tnh trng la ho Vit Nam. iu chng t rng: Trong iu kin nn kinh t th trng pht trin cha cao, vic s dng li sut lm cng c iu hnh chnh sch tin t ca NHNN Vit Nam l hon ton cn thit v ng n. 2.2.2 Cng c Hn mc tn dng:

21

y l cng c c coi l cn thit Vit Nam trong nhng nm u ca thi k i mi hiu qu ca n th hin r rt trong vic chng lm pht: Nhng nm 19901991do lm pht cn t l cao (67,6% thng ). khng ch lm pht, NHNN ch trng thi hnh CSTT tht cht ngay t u nm gim bt lng tin cung ng. Da trn mt s ch tiu v m d kin nm 1992 l: Tng trng kinh t (4,5%); ch s lm pht (30%/ nm), NHNN a ra hn mc tn dng i vi tt c h thng NHTM l 34,5% (mc tng so vi nm trc) . Bng nhiu bin php kt hp, nm chng ta t c kt qu thc t rt kh quan: mc tng trng kinh t tng gp 2 ln so vi d kin (8,65%), mc lm pht thp hn d kin rt nhiu (17,6%), tin t i dn vo n nh. thi k u, cng c hn mc TD ch p dng cho 4 NHTMQD( NH Ngoi thng, NH Cng thng, NH Nng nghip, NH u t pht trin) nhng sau vi nm i mi, do quy m m rng tn dng ca cc NHTM qu nhanh, s lng cc NHTM ngy cng nhiu nn NHNN quyt nh p dng hn mc tn dng cho hu ht cc NHTM. Tnh n cui nm 1997 c 26 NHTM trong nc phi p dng hn mc tn dng cn cc NH nc ngoi v NH lin doanh tuy chim th phn tn dng ng k (10-15% th phn tn dng trong nc) nhng vn cha phi p dng hn mc tn dng. Nhng nm sau , c bit l t 1995 n 1997, NHNN vn tip tc thc hin chnh sch tin t tht cht kim sot lm pht t a ra r l hn mc tn dng mc va phi cho cc NHTM. Song kt qu thc t cho thy hin tng ph bin l hu ht cc NHTM u c xu hng vt qa ch tiu hn mc tn dng c giao, c th . 22

Biu 2: Tnh hnh thc hin hn mc tn dng (1995-1998). 1995 Nm Danh mc Tng so vi 21% nm trc 37,8 % KH giao 1996 Th hi n 25% 29% 21% 26,4 % 4% 4,8% KH 1997 Qu T D / 1998 Thc KH hin Thc KH Thc giao c giao hin giao hin

Hin tng trn xut pht t hai nguyn nhn c bn sau: Th nht, trong giai on nay tc huy ng vn nhn ri bnh qun hng nm ca cc NHTM tng nhanh (khong 26% n 37% nm) v vy cc NHTM tt yu phi thc hin u t tng trng tn dng i vi nn kinh t v con ng u t qua th trng tin t, th trng vn l kh khn trong iu kin nc ta lc by gi. Th hai, Do din bin li sut ang c xu hng gim trn li sut cho vay trong khi huy ng ngun vn nhn ri cc NHTM phi tng li sut huy ng (do tm l ngi dn khng mun gi), iu lm cho chnh lch gia li sut cho vay vi li sut huy ng giao ng mc 0,15% 0,25% thng, thp hn so vi trc y 0,3%-0,45% thng. Vi chnh lch nh vy m bo hot ng kinh doanh b p chi ph hot ng th buc cc NHTM phi tng d n i vi nn kinh t. Hin tng trn cng gp phn gii thch ti sao trong nhng nm 1995- 1997 mc d lm pht c kim ch mc 23

thp (bnh qun 6,9% nm) nhng nn kinh t vn t tc tng trng cao 9,28% nm. Tuy nhin, t nm 1998 n nay, cng c hn mc tn dng mt dn vai tr ca n trong vic hn ch s gia tng ca tng phng tin thanh ton v lm pht c xu hng gim v thp dn ; mt khc nhu cu vn ca nn kinh t ngy cng tng v cn phi m rng tn dng thc hin mc tiu tng trng kinh t. Do t qu II/1998, NHNN khng p dng cng c ny nh mt cng c thng xuyn iu hnh chnh sch tin t (mc d c th coi n nh mt gii phng tnh th khi cn thit). Cng c ny s c xo b hon ton khi th trng tin t n nh , th trng vn pht trin v th trng m i vo hot ng c hiu qu. 2.2.3 Cng c D tr bt buc y l cng c gin tip iu chnh mc cung tin c s dng sm nht Vit Nam (t 1991), theo php lnh Ngn hng (1990), t l DTBB c th mc t 10% n 30% tng ngun vn huy ng ca cc NHTM. Song trong iu kin thc t lc by gi khi tim lc ca cc NHTM Vit Nam cn nh b v lm pht c kim ch mc ng k, nn NHNN quy nh t l DTBB l 10%; c p dng cho cc NHTMQD, NHTM c phn ,chi nhnh NH nc ngoi,NH lin doanh v cc cng ty ti chnh. Qua qu trnh thc hin ban u cho thy rt t NHTM d tr 10% nht l cc NHTM c phn, do vy nng cao hiu qu ca cng c ny, trong nm 1994, NHNN hai ln iu chnh t l DTBB; quy nh mc DTBB thng nht

24

i vi tt c cc NHTM(c phn bit vi cc loi tin gi khc nhau : tin gi, tin tit kim khng k hn: 13%; tit kin k hn 3,6 thng, k phiu mc ch, tri phiu: 8%) ; ng thi y mnh vic p dng quy ch pht i vi cc TCTD khng thc hin ng quy ch DTBB. Nm 1995, NHNN quy nh (T10/1995) DTBB ch c tnh i vi loi tin gi c k hn t 12 thng tr xung, thng nht mc 10% c p dng cho tt c cc NHTM( tr NHTMCP nng thn, HTX tn dng, qu TDND tm thi cha phi thc hin). S ln tnh DTBB hng thng tng ln, li b dn tn phiu kho bc trong c cu tin gi DTBB; tin gi DTBB c hp nht vi tin gi thanh ton ca cc NHTM vo mt ti khon chung l ti khon tin gi khng k hn ti NHNN. Tin gi d tr vt c tr li 0,1% thng (Nm 1996). iu ny to s linh hot hn cho vic iu chnh d tr ca cc NHTM ti NHNN, gp phn gin tip khng ch li sut th trng v khi lng tn dng cung ng thc hin tt mc tiu kim ch lm pht. n T12/97, Quy ch DTBB c s thay i m bo tnh c th, r rng hn: Tin gi DTBB ti NHNN c tnh bnh qun trong c k duy tr, t l DTBB vn l 10%, tin d tr vt c hng li sut 0,2% thng (bng VND) v 4,86% nm (i vi USD). ng thi NHTM no thiu tin gi DTBB trong k duy tr s b pht theo mc 200% li sut cho vay ti cp vn ca NHNN (VND), t khuyn khch cc NHTM thc hin ng quy ch DTBB. lut NHNN c hiu lc (t 1/10/1998) ,t cui 1998 v trong nm 1999, quy ch DTBB c nhng thay i ng k: i tng p dng c m rng thm (qu TDND, NH hp

25

tc);s tin DTBB phi gi ti NHNN thc hin chnh sch tin t quc gia thay cho quy nh v c cu tin DTBB trc y: 70% gi ti NHNN v 30% tin mt, ngn phiu cn thi hn thanh ton; vic tr li tin DTBB do chnh ph quy nh. to khi phc, pht trin kinh t trong nm 1999 t l DTBB c iu chnh nhiu ln theo xu hng gam nhm ni lng tin t, kch thh u t, tiu dng. Biu 3: T l DTBB i vi cc TCTD nm 1999 T l DTBB (%) TCTD 1. NHTMQD, NHTM ca th, chi nhnh NH nc ngoi, NH lin doanh & Cng ty TC - NH nng nghip v PTNT 2. NHTMCP nng thn, NH hp tc, Qu TDNDTW, khu vc. 3. TCTD c s d tin gi phi tnh DTBB di 500tr qu TDND c s, HTX tn dng, NH phc v ngi ngho. 0 0 0 0 0 10 0 7 5 6 4 5 1 3 1 1/1/9 1/3/9 1/6/9 1/7/9 1/10/9 9 10 9 7 9 6 9 5 9 5

Vic gim t l DTBB trn ng gp phn nht nh vo vic m rng tn dng, gim chi ph hot ng v gp

26

phn lm du i nhng kh khn ca cc NHTM do li sut gim.

Trong nm 2000, NHNN tip tc p dng t l DTBB bng VND nh nm 1999. Ring v t l DTBB i vi tin gi bng ngoi t to tn hiu hn ch vic cc TCTD huy ng tin gi USD ( qua vic nng li sut huy ng) gi ra nc ngoi hng chnh lch li sut, khuyn khch cc TCTD cho vay trong nc, ngy 1/10/2000 NHNN iu chnh t l DTBB i vi tin gi khng k hn v c k hn di 12 thng l 8% k t k duy tr DTBB thng 11/2000. Sau nhm tip tc thc hin ch trng trn ,ngy 1/12/2000 NHNN tip tc nng t l DTBB ln 12% p dng t k duy tr DTBB 12/2000. Nh vy, cng c DTBB ngy cng c hon thin v tr thnh cng c c lc ca NHNN Vit Nam trong iu hnh chnh sch tin t.

2.2.4 Cng c Cho vay ti chit khu Vit Nam, cho vay ti chit khu c s dng nh l mt cng c ca CSTT ngay t nhng nm u ca thi k i mi. Tuy vy, v cha hi nhng iu kin nn vic p dng n cn gin n lm cho hiu qu ca n cn nhiu hn ch. Mc d vy trong nhng nm gn y n tr thnh cng c c lc gp phn thc hin tt cc mc tiu ca CSTT quc gia. Thi k u, cho vay chit khu c thc hin qua vic NHNN cho NHTM vay ngn hn cn c vo kh c tn dng ( c cht lng ) do NHTM em th chp ti NHNN, li sut ti 27

cp vn c xc nh da theo li sut cho vay (cao nht ) ca cc NHTM v c iu chnh linh hot theo mc tiu CSTT quc gia mi thi k. Nm 1994 vi mc tiu kim ch lm pht, NHNN hn ch ti mc thp nht mc ti cp vn cho cc NHTM qua vic nng li sut ti cp vn t 85% -100% li sut cho vay cc NHTM, ring NH nng nghip l 95%. Nm 1995 y mnh mc tiu trn, NHNN ngng ti cp vn cho cc NHTM nhm y mnh cng tc thu hi n v gim cho vay tn dng ca cc NHTM. Nh , n cui 1995 d n cho vay chit khu ca NHNN gim xung 13% so vi 1994. Nm 1996 , gii quyt tnh trng kh khn trong thanh ton ca cc NHTM, NH thc hin vic cho vay ngn hn i vi cc NHTM trong trng hp tm thi thiu kh nng thanh ton (qua cc phin thanh ton b tr trn tng a bn). Nhng p dng l sut ti chit khu mc ti a. iu ny mt mt bo m c s n nh ca h thng ngn hng, mt khc hn ch c kh nng cung ng vt qa v tn dng ca cc NHTM ng thi khuyn khch vic huy ng vn ca cc NHTM, cng hn ch bt vic cc NHTM vay tin ca NHNN, v vy cui nm 1996, d n cho vay ti chit khu ch tng 3,5% so vi 1995. Trong nm 1997 NHNN s dng phng thc ti cp vn c th chp (bng chng t, tin gi ngoi t ti NHNN) nhm b p kh khn tm thi trong thanh ton cho cc NHTM. Li sut ti cp vn c iu chnh t quy nh 100% li sut cho vay ca cc NHTM i vi nn kinh t sang quy nh mc li sut c th (t thng 3-thng 7nm 1997). Mc li sut ti cp vn quy nh l 1,1% thng, t T8/1997l 0,9% ). Do trong nm 1997 cc NHTM tch cc hn trong

28

vic tr n NHNN v kh nng huy ng vn tng nn n cui 1997, d n ti cp vn ca NHNN gim 11,9% so vi 1996. Nm 1998, thc hin chnh sch tin t tht cht nhm hn ch s gia tng lm pht do nh hng cu cuc khng hong ti chnh khu vc, NHNN tng li sut ti chit khu t 1% thng 1,1% thng (thp hn tin li sut cho vay ngn hn l 0,1% thng. Nm 1999, vi mc tiu khuyn khch tng trng kinh t, khc phc nguy c gim pht NHNN 4 ln iu chnh gim li sut cho vay ti cp vn t mc 1,1% thng u nm xut 0,5% thng ng thi quy ch v nghip v cht khu, ti chit khu c ban hnh pht trin mt bc hiu qu cng c ny trong chnh sch tin t v to kh nng cn i ngun vn hot ng cho cc ngn hng. Cc giy t c gi ngn hnh c chit khu ti NHNN l tn phiu kho Bc, tri phiu NHNN v cc giy t c gi ngn hn khc do NHNN quy nh mi thi k. Mc li sut ti chit khu c cng b l 0,45% thng. T u nm n cui thng 7/2000, nhm khuyn khch m rng tn dng ca cc TCTD, NHNN 2 ln gim li sut ti cp vn t 0,5% thng xung 0,45% thng (31/3/2000) v xung 0,4% thng (31/7/2000). ng thi NHNN cng gim li sut ti chit khu t 0,45% thng xung cn 0,4% thng (T3/2000) v xung 0,35% thng (T7/2000). Tuy vy cho n T9 /2000 hn ch cc TCTD b p thiu ht thanh ton qua hnh thc vay ti cp vn, ti chit khu t NHNN v khuyn khch thc hin b p qua th trng m nhm thc y s pht trin ca th trng ny, ng thi to tn hiu cho cc TCTD tng li sut huy ng, ngy 2/11/2000 NHNN iu chnh tng li sut ti cp 29

vn ln 0,5% thng v tng li sut ti chit khu ln 0,45% thng. Nh vy cng c cho vay chit khu dn c p dng theo ng bn cht ca n l tn hiu cho cc NHTM iu chnh li sut cng vi s pht trin ca th trng Vit Nam , tr thnh mt cng c c lc ca chnh sch tin t quc gia...

2.2.5 Cng c Nghip v th trng m Lut NHNN Vit Nam quy nh NHNN thc hin nghip v th trng m thng qua vic mua, bn tn phiu kho bc, chng ch tin gi, tn phiu NHNN cc loi giy t c gi ngn hn khc trn th trng tin t thc hin CSTT quc gia Trc khi th trng m chnh thc c a vo vn hnh Vit Nam, NHNN tng bc to lp c s cho n qua vic t chc u thu v pht hnh cc loi tn phi, l: Tn phiu kho bc Nh nc (KBNN): t nm 1996 n ht nm 1998 NHNN phi hp vi KBNN t chc u thu tn phiu v tri phiu kho bc. Nm 1996, KBNN pht hnh gn 100 t ng tn phiu qua NHNN, sau ch yu l pht hnh tri phiu kho bc (thi hn mt nm). Tng mnh gi trng thu nm 1997 l 2917,5 t VND (37 t ); nm 1998 l 4020,7 t VND (46 t),nm 1999 l 3011.6 t VND(46 t) , nm 2000 l 4441.0 t VND (43 t). Cc i tng trng thu ch yu l cc NHTM Quc doanh, cc NHTM c phn v cc Cng ty Bo him. Song nu theo quy nh ca lut NHNN th cc tri phiu ny khng th s dng lm cng cho th trng m c. 30

Tn phiu NHNN: Do NHNN Vit Nam pht hnh t nm 1995, tnh n thi im thng 7/1999 NHNN t chc c 6 t pht hnh tn phiu NHNN. Cc t ny u c t chc vo cc thi im khi m tng phng tin thanh ton v lm pht c xu hng gia tng nhm rt bt tin trong lu thng. Tng mnh gi pht hnh ca c 6 t l 3.400 t VND; phn ln cc tn phiu ny u c thi hn 3 thng. Cho n ngy 12/7/2000, NHNN chnh thc khai trng a nghip v th trng m vo hot ng theo phng hng s dng n nh l mt cng c iu tit tin t linh hot v c hiu qu ca NHNN. Trong nm 2000, NHNN thc hin c 17 phin giao dch th trng m, trong c 14 phin mua c 1353,50 t ng t 71,24% khi lng cho mua vi li sut trong khong 4,20%- 5,58% nm v 3 phin bn c 550 t ng t 100% khi lng cho bn vi li sut trong khong 4,0%- 4,6% nm. n 31/12/2000 ; NHNN bm 405 t ng qua th trng m sau khi loi tr cc khon mua, bn n hn thanh ton. T 1/1/2001- 7/2/ 2001, NHNN thc hin c 3 phin giao dch mua c 160 t ng ch t 50% khi lng cho mua vi mc li sut 3,5-4,6 %nm. c 18 t chc tn dng ng k l thnh vin ca th trng (tuy vy mi phin giao dch ch c thng xuyn t 1 n 3 thnh vin tham gia) Phng thc giao dch ch yu l Mua- Bn c k hn (15 ngy -4thng ) hoc mua hn- bn hn. Nh vy, Vit Nam th trng m tm c con ng i ring cho mnh v tnh u vit ca n c pht huy tc dng mt mc nht nh ( gip cho cc NHTM c 31

ch ng hn trong vic iu chnh lng vn kh dng ca mnh, qua NHNN phn no thc hin c mc tiu CSTT quc gia).Tuy vy ,y mi ch l giai on khi u v mang tnh cht th nghim nn i hi n phi c tip tc i mi v hon thin.

2.3 nh gi qu trnh thc hin cc cng c ca chnh sch tin t nhng nm qua. 2.3.1 Nhng thnh tu trong vic n nh kinh t v m. *Gp phn n nh gi tr ng bn t: C th ni y l thnh tu ng c ghi nhn Vit Nam, bng cc cng c iu tit, NHNN kim sot cht ch khi lng tin cung ng hng nm v c xem nh mt bn tay hu hiu y li v kim ch lm pht, n nh sc mua ca ng tin Vit Nam, lm cho gi c n nh, i sng ngi dn khng ngng c ci thin. Biu 4: Mi quan h gia tng phng tin thanh ton vi t l lm pht 19 Nm Ch tiu Tc tng ca M2(%) T l lm pht (%) 67, 17, 5,2 14, 12,7 4,5 6 6 4 3,6 9,2 0,9 6 78 34 19, 27, 22,3 22, 25,4 23,9 39,2 8 8 7 8 38 91 19 92 19 93 19 94 199 5 19 96 199 199 199 7 8 9 20 00

V sc mua i ngoi ca ng tin, c ch iu hnh t ga tng bc c iu chnh phi hp cng vi cc cng c 32

ca CSTT dn ph hp vi thng l quc t, gp phn y mnh cc mi quan h kinh t i ngoi ca Vit Nam, thc y hot ng xut nhp khu. Biu 5: Tc tng trng xut nhp khu ca Vit Nam N m Ch tiu - Xut khu (%) 24 12 39 28 38 24 4 23,3 =11.540 tr USD - Nhp khu (%) 9 53 48 24 54 -7 11 _ 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 1999

* Gp phn tng trng kinh t:Vic n nh gi tr VND to lng tin ca nhn dn vo ng bn t, to mi trng u t lnh mnh, thu ht c ngun vn ng k t trong v ngoi nc. c bit vic iu chnh cc cng c CSTT: li sut, t l d tr bt buc... ca NHNN cc giai on c th c vai tr quan trng nh hng ti vic huy ng v phn b ngun vn c hiu qu trong nn kinh t ca cc TCTD. Cng t m gp phn thc y tng trng kinh t lin tc qua cc nm. Biu 6:Tnh hnh tng trng kinh t (GDP) ca Vit Nam

33

9 Nm Ch tiu 6 DP (t 1981trng 6 1

92

93

94

95

96

97

98

99

2000

33.9 36.7 39.9 195. 91 35 82 567

213. 833

231. 244. 264 676

256. 269

273. 439

VND) gi so snh 1994 Tng

8,6

8,1

8,8

9,5

9,3

8,8

5,8

4,8

6,7

6DP(%)

T cc kt qu trn cho thy, vic s dng cc cng c iu tit ca CSTT Vit Nam gp phn t c hai mc ch thng mu thun nhau l: Va y li lm pht va tng trng kinh t. C c kt qa ny cn phi k n vai tr ca nhiu CSKT v m khc na v c th ca nn kinh t Vit Nam l chng ta cha t c mc nng sut bin ca sn lng tim nng trong nn kinh t. * Ngoi ra, vic s dng cc cng c ca CSTT cng gp phn gin tip chuyn dch c cu kinh t, pht trin cc thnh phn kinh t, to thm cng n vic lm. Nm 1999 c nc gii quyt c vic lm cho 1,2 triu lao ng v thc hin chnh sch xo i gim ngho, pht trin nng nghip nng thn (nm 2000,t l h ngho gim cn 11%).

34

2.3.2 Nhng vn tn ti trong qa trnh thc hin cc cng c ca CSTT nhng nm qua. Trong nhng nm qua, chng ta cha quan tm ng mc n vic kim sot v iu hnh ton b qu trnh cung ng tin (phng php d on khng ph hp, phng thc iu hnh MS khng linh hot cng vi cc bin i kinh t, mi ch quan tm n khi lng tin pht hnh hng nm cho 2 mc tiu (cung ng phng tin thanh ton cho nn kinh t thng qua cho vay chit khu cc NHTM v mua ngoi t, cha nh gi ng kh nng to tin ca cc NHTM). T dn n vic s dng cc cng c ca chnh sch tin t nhm iu tit s tng, gim khi lng tin trong nn kinh t ca NHNN thi gian qua cng b hn ch nhiu mt. Nhm cc cng c trc tip: c s dng ch yu trong vic iu tit cung tin thi gian qua, nhng cng c ny ch ph hp vi qu trnh chuyn i kinh t trong giai on u nhng trong tng lai s khng cn ph hp na (r nht l cng c hn mc tn dng b loi b t qu II/98). Li sut l cng c c s dng thng xuyn nht trong iu hnh CSTT Vit Nam va qua. Tuy nhin, cng nh tnh trng cc nc ang pht trin khc, Vit Nam li sut khng nhy cm lm vi u t. iu ny c th hin r rt trong hai nm (1998, 1999) khi trn li sut cho vay gim lin tc nhng u t vn cha tng mnh, gi c v sn lng khng nhng khng tng m cn tip tc gim (tuy iu ny cn lin quan n cc yu t thc ca nn kinh t ch khng hon ton xut pht t yu t tin t danh ngha). 35

.Vic NHNN lun tip iu chnh li sut trong mt khong thi gian ngn (t 1/6/99-4/9/99) 3 ln gim li sut cho vay ) gy kh khn cho cc t chc tn dng. V li sut cho vay c iu chnh gim (lin tc) trong khi li sut nhn gi thi k trc vn gi nguyn t xut hin kh nng tim tng v ri ro li sut bt kh khng. Vic iu chnh theo xu hng gim trong thi gian qua t c tc dng tch cc n vic tng cng huy ng vn trong v di hn. Vic cc NHTM t quy nh li sut tin gi thanh ton trong khung trn li sut cho vay ti a dn ti cc NHTM tranh ginh khch hng bng vic tng li sut tin gi thanh ton ln kh cao, khin cho tng s vn huy ng ca ton ngnh NH khng tng m ch chuyn t NH ny sang NH khc, gy bt n nh trong kinh doanh. . Cc NHTMQD ang cn phi bao cp qua li sut cho vay theo ch o ca NHNN, nu iu ny ko di s trit tiu tnh kinh doanh ca cc NHTM. . Vic iu chnh li sut ca NHNN nhiu khi cn chm so vi th trng v th n c tc dng khng nh hn l hng dn din bin thc t. Mt khc c s NHNN iu chnh li sut cn nng v quan im trng phi trng tin ( cn c vo s thay i ca ch s gi c th trng l ch yu, s nh hng ca th trng vn cn hn ch) . Hn na, trong nn KTTT v mt nguyn tc th li sut phi c hnh thnh trn c s quan h cung cu vn trn th trng. Vic kim sot li sut ca NHNN hin nay chnh l mt kiu can thip gi ca nh nc. Nu c nh vy s l khng ph hp trong tng lai khi h thng th trng Vit Nam pht trin hon thin hn. 36

Cng c d tr bt buc :Trong nhiu nm lin (k t khi c php lnh NH T5/1990 ) chng ta duy tr mt cch cng nhc t l DTBB 10%, iu ny ch ph hp trong thi k u nhng sau khi ng tin Vit Nam i vo n nh th l t l khng hp l, thiu linh hot song NHNN trong thi gian vn khng c quyn thay i v sa i php lnh phi c thi gian. K t khi lut NHNN c thc hin, t l DTBB tuy c c iu chnh gim i (0-20%) v linh hot hn nhng theo nhiu chuyn gia nh gi th n vn mc cao. Vic thc hin cc quy nh v DTBB ca cc TCTD cha nghim, tim n cc nguy c khng hong kh nng thanh ton. Mt khc i tng phi p dng quy ch DTBB cn cha y , cc i tng p dng th mc t l DTBB cn khc nhau- c nhiu yu t khng hp l. Nh vy NHNN vn cha thc s to ra c mt sn chi bnh ngi vi cc TCTD. Trong iu kin thc t Vit Nam, tc dng ca cng c nay cn hn ch, cha biu hin r nt, thi gian gn y cng vi li sut th trng, li sut ti cp vn, chng ta lin tc h thp t l DTBB tuy nhin vn cha thc y nn kinh t pht trin r rt, kt qu biu hin cn kh khim tn. Thc t chng t Vit Nam hin nay cha c mt c ch y CSTTC (c th l cc cng c ca CSTT) pht huy tc dng, mi lin h - tc ng ca n vi cc bin s kinh t v m cn rt hn ch. Cng c cho vay ti chit khu: Chng ta cn thiu tin quan trng thc hin nghip v ny l vic 37

s dng thng phiu cha pht trin ph bin trong cc giao dch thng mi; cng c m NHNN thc hin nghip v ny l cc tn phiu kho bc, tn phiu NHNN. Theo l thuyt, lng tin pht hnh vo lu thng qua con ng ti chit khu s l ph hp hn nu n c da trn cc thng phiu(v lng tin c bo m bng s gia tng khi lng hng ho ca nn kinh t) . . Vic cho vay ti cp vn ngn hn p ng nhu cu thanh ton ca cc NHTM hin nay phi chng l qu d di theo nguyn l pht hnh tin. N c th p ng nhu cu trc mt ca cc NHTM nhng n cng d pht sinh cc tiu cc trong qa trnh thc hin , cha kch thch s nng ng ca cc NHTM . Nh vy s tim n nguy c lm pht, gy bt n i vi gi tr ng tin quc gia. .Trong vic iu chnh chnh sch chit khu dng nh chng ta ch nng v iu chnh li sut chit khu m cha ch n ca s chit khu ca NHTW i vi cc NHTM (v quy m cung ng cho vay chit khu ca NHNN i vi cc NHTM cng phi cn c vo thc lc ca chnh cc NH ). Mt khc vic p dng li sut chit khu nhiu khi cn mang nng tnh bao cp ( u tin NHTMQD) do vy vai tr ngi cho vay cui cng i vi mi TCTD ca NHNN cha thc s th hin r nt. Cng c nghip v th trng m: V c bn th y cha thc s tr thnh mt cng c iu tit linh hot, ch yu ca NHNN Vit Nam mc d theo l thuyt vai tr ca n l rt to ln. - Vn nu trn c th biu hin cc kha cnh sau: 38

. Qu trnh to hng ho cn chm chp, vic t chc u thu tn phiu kho bc, pht hnh tn phiu NHNN ca NHNN cn mang nng tnh hnh chnh, cc ch th tham gia khng nhiu ch yu l cc NHTM quc doanh, Cng ty Bo him vi mc ch n gin l gii quyt ngun vn kh dng d tha ca h. . Vic mua bn li tn phiu cn cha ph bin i vi cng chng khin cho lng tn phiu m cc TCTD sau khi mua c hu nh li nm im trong kt ca h iu cng lm gim ngha v s si ng ca th trng s cp.

.Trn th trng m ,khi lng giao dch cn thp , s thnh vin tham gia cha nhiu nn tc ngca th trng m n lng vn kh dng ca cc NHTM cn rt hn ch. Nh vy,t cc tn ti trn i hi phi c nhng nh hng c bn v cc gii php c th c th s dng cc cng c ca CSTT mt cch c hiu qu Vit Nam.

39

Chng 3

nh hng v giI php hon thin cc cng c ca chnh sch tin t Vit Nam

3.1. nh hng 3.1.1.Bi cnh trong nc v quc t Bc sang th k 21,t nc chng ta c nhng iu kin thun li pht trin l : s n nh v chnh tr-x hi,s pht huy cc li th so snh ca t nc phc v cho s pht trin .Tuy vy nn kinh t ca chng ta t khi i mi n nay sau nhng nm pht trin lin tc,cao th li ang c xu hng chng li, tnh hnh gim pht th hin r iu ny.L do c gii thch c th l do hu qu thin tai ,l lt lin tip xy ra hoc xut pht t chnh cc yu t,lnh vc ca sn xut ang bc l r s yu km tt hu tng i so vi khu vc v th gii . Qu trnh hi nhp v hp tc quc t ca chng ta tin trin rt tt p to c hi pht trin t nc ;chng ta c quan h vi rt nhiu cc quc gia trong khu vc v th gii ,tham gia nhiu hip c kinh t nh AFTA,WTO c bit c nhiu quan h tt p vi cc t chc,nh ch ti chnh ln nh IMF,WB,ADB.. Mt khc ,nn kinh t th gii v khu vc ng ,ng Nam ang c du hiu phc hi sau thi k khng hong ti chnh tin t nhng nm qua.y l mt trong nhng nhn t quan trng gp phn n nh th trng tI chnh tin t nc ta . 40

Trong xu hng tip tc hon thin chnh sch tin t th vic nng cao hiu qu cc cng c ca CSTT cho ph hp iu kin thc tin VN l vn cn phi lu tm rt nhiu .

41

3.1.2. Mt s nh hng c bn: -Vic vn hnh cc cng c ca CSTT mt mt tng bc ho nhp vi thng l quc t, mt khc cn m bo tnh c lp t ch theo ng nh hng ca ng v Nh nc . -Nht qun quan im c bn l: tng bc mt chuyn i t vic s dng cc cng c trc tip sang gin tip qun l mc cung tin c hiu qu hn. -Vic p dng ,iu chnh cc cng c ca CSTT phi ch n tnh thc tin l thc trng nn kinh t VN v t trong mi quan h vi cc chnh sch kinh t v m khc m bo s pht trin n nh ca nn kinh t . 3.2.Gii php : 3.2.1.Nhm gii php nhm to iu kin ,mi trng thun li -Vic hoch nh CSTT cng nh cc cng c ca CSTT cn t n trong mt chnh th thng nht c tnh n s linh hot ca th trng. CSTT cn c c lp vi chnh sch ti chnh v m bo tnh thng nht trong h thng cc chnh sch kinh t v m ca nh nc. -Th trng tin t v th trng lin ngn hng cn tip tc c cng c v pht trin mt mt to ra tn hiu cho vic hoch nh CSTT mt khc l c ch lan truyn tt nht pht huy c hiu qu cc cng c ca CSTT. -Theo hng cn tip tc y mnh qu trnh hon thin,c cu li h thng NH m bo mt mi trng cnh tranh lnh mnh si ng .

42

-Nng lc k thut ca NHNN cn c nng cao c bit l trong vic thu thp ,x l thng tin v ra quyt nh iu hnh CSTT -Cn hon thin hnh lang php l v h thng ngn hng ,ti chnh c ch thc thi CSTT ni chung ,cc cng c ca CSTT ni ring c nghim minh v c hiu qu hn. -Cn c cc bin php khuyn khch ph hp nhm to ra nhng np thi quen mi trong tm l ca cc c nhn ,cc doanh nghip gip vic thc hin cc cng c ca CSTT c hiu qu hn ,v d: to thi quen thanh ton qua ngn hng ca cc t chc kinh doanh ,thi quen s dng hot ng th trng m ca cc t chc tn dng ... 3.2.2 Nhm gii php v vic hon thin cc cng c ca chnh sch tin t . nng cao hiu qu ca qa trnh thc thi CSTT i hi phi nhanh nhanh chng hon thin v tip tc pht trin h thng cc cng c bm st thc tin VN -phc v c lc cho qu trnh i mi CSTT.H thng cc cng c phi c xy dng v hon thin theo hng h tr ,phi hp thc y ln nhau trnh tnh trng trit tiu hiu qu ca nhau .C th: *i vi cng c hn mc tn dng: NHTN tuy khng coi y l mt cng c thng xuyn nhng cng cn phi theo di tng s d n ca cc NHTM cc giai on c th v NHNN s can thip vo hot ng ny trong iu kin c th. *i vi cng c li sut :

43

Vic iu chnh li sut cn linh hot gn vi th trng trn nguyn tc m bo li ch ca c ngi gi tin,t chc tn dng v ngi vay tin, to iu kin tp trung ti a cc ngun vn ti tr cho pht trin kinh t . Do vy iu chnh li sut tin gi v li sut tin vay mt cch ph hp cc t chc tn dng phi cn c vo cc nhn t:Li nhun bnh qun ca cc doanh nghip;s bin ng ca quan h cung cu;vn u t; mc lm pht v din bin li sut trn th trng . NHNN cn tip tc duy tr vic iu chnh mc li sut tin gi v tin vay di hn cao hn li sut tin gi v tin vay ngn hn nhm huy ng vn di hn u t cho nn kinh t .Vic xc nh li sut cho vay di hn c tnh n xu hng tng hay gim li sut ngn hn trong tng thi k . Vic duy tr cc mc lI sut u i cho cc i tng dn c gp iu kh khn l ph hp ; tuy vy chnh ph cn tm cc ngun ngn sch v cc knh ti tr hot ng ny t ngoi hot ng kinh doanh ca cc NHTM quc doanh. Duy tr mc chnh lch gia li sut ni t v li sut ngot t mt cch hp l ,tng bc gim dn v i n chm dt hin tng la ho trn t Vit Nam . Trc mt, trong nhng thng u nm 2001 nn kinh t ang c nhng biu hin thiu vn, trong khi vic huy ng v cung ng vn ca cc TCTD ang gp phi mt s kh khn; c kin cho rng vic NHNN iu chnh li sut c bn vi bin nh hin nay l cn rng, t lm ny sinh nhng hin tng thiu tch cc trong cnh tranh gia cc NHTM. Do vy, NHNN c th nn iu chnh gim bin dao ng ca mc li sut c bn. V pha Nh nc nn 44

c chnh sch ti chnh ph hp vi cc t chc tn dng, cc NHTM Vit Nam ang phi chu mt t l thu vn kh cao, do vy thu nh vo cc t chc tn dng cn c iu chnh li cho ph hp theo hng gim t l thu hoc tnh thu trn li nhun trc thu Hin nay chng ta cha th tin hnh t do ho li sut tuy vy cn phi hng theo mc tiu v thc hin tng bc bi mt l l xu hng tt yu v khi vai tr qun l v m ca Nh nc bng cng c li sut vn c th hin qua s nh hng theo tn hiu th trng . * i vi cng c d tr bt buc : -V d tr bt buc c nh hng trc tip ti kh nng huy ng v cung ng tn dng cho nn kinh t ca cc t chc tn dng ,do vy trong c ch th trng th NHNN cn phi c c ch qun l d tr bt buc thch hp to ra mt mi trng cnh tranh lnh mnh,bnh ng gia cc t chc tn dng: nn m rng i tng p dng qui ch d tr bt buc,t l d tr bt buc a ra phi ph hp vi din bin th trng tin t ,vi mc tiu CSTT v c im c th ca cc t chc tn dng trong ton b h thng t chc tn dng Vit Nam - Cn phi c nhng bip php tng cng kim tra vic chp hnh d tr bt buc, i i vi vic x pht nghim cc trng hp vi phm qui ch d tr m bo s lnh mnh ca h thng ti chnh ,ngn hng thc hin tt mc tiu CSTT -NHNN nn c cc bin php khuyn khch cc NHTM thc hin tt cc qui ch d tr nh:quy nh s tin phi chu qui ch d tr bt buc ph hp, tip tc tr tin li cho 45

s tin gi d tha ca cc t chc tn dng vi mc li sut ph hp vi kh nng ti chnh NHNN. -Trong thi gian trc mt , thc y tng trng kinh t ,t l d tr bt buc cn phi gim bt mc ph hp to iu kin cho cc NHTM thc y qu trnh huy ng v cung ng vn tn dng cho nn kinh t . -Trong tng lai, khi th trng tin t ,th trng vn pht trin, cc cng c khc c th pht huy tc dng mt cch mt cch mnh m th ngn hng Nh nc nn c d kin gim t l d tr bt buc i vi cc NHTM h c linh ng, mnh dn hn trong hot ng kinh doanh ca mnh . * i vi cng c cho vay ti chit khu: -Thng phiu, hi phiu chnh l s ghi nhn ca cc quan h tn dng thng mi trong nn kinh t th trng , nc ta hin nay cc hnh thc tn dng thng mi xut hin,doanh s hot ng mua bn chu c thi hn ,giao nhn hng thanh ton gi u gia cc doanh nghip l rt ln .Do vy cn thc y vic s dng rng ri cc thng phiu trong cc quan h tn dng thng mi. Mun vy n cn phi c mt c s php l m bo ,trc mt l vic xc tin cc hot ng a php lnh thng phiu (hiu lc t 1/7/2000) i vo thc tin. -NHNN nn c c ch ph hp kim sot mt cch cht ch cc d n cho vay ti cp vn, ti chit khu v iu ny n nh hng quan trng ti hiu qu vic iu chnh mc cung tin . -Nn xo b tnh trng bao cp trong thc hin cho vay chit khu v nn m rng i tng c vay chit khu 46

pht huy vai tr ngi cho vay cui cng ca NHNN v m bo s n nh, lnh mnh ca h thng ngn hng. - Pht trin th trng ni t lin ngn hng (qui m,cht lng) NHNN c c s chnh xc hn trong vic nh ra mc li sut cho vay ti chit khu ,to ra tn hiu tt i vi hot ng kinh doanh ca cc NHTM .Mt khc ,cng vi xu hng t do ho li sut th vai tr ca mc li sut ti chit khu s ngy cng tng ln ,tr thnh mt cng c gin tip iu tit li sut th trng mt cch hu hiu ,thc y s pht trin kinh t * i vi cng c nghip v th trng m: Phi pht trin th trng m theo hng a n tr thnh mt cng c hu hiu ,linh hot nht ca CSTT Vit Nam.Mun vy cn phi: -Theo di ,tnh ton ,d on vn kh dng ca cc ngn hng ,din bin lm pht li sut ,u t... trn c s NHNN c quyt nh can thip vo th trng m nh th no (mua bn tn phiu) ,vi lng l bao nhiu. -NHNN cn c cc quy nh r v cc cng c, i tng tham gia th trng m v linh hot trong c ch mua bn ti thi trng m. -Thc y qu trnh to hng ho cho nghip v th trng m: lm i l pht hnh tn phiu ,tri phiu kho bc, pht hnh tn phiu NHNN, cho php NHTM pht hnh cc loi chng ch tin gi...Mun vy NHNN phI nm c ( qun l) c cc hot ng ny ng thi to ra tnh thanh khon, hp dn cao ca cc cng c trn th trng m.

47

-C c ch thch hp, khuyn khch cc t chc tn dng coi nghip v th trng m l mt thi quen trong hot ng ca h - th trng m hot ng c hiu qu cn c s pht trin ng b ca cc th trng khc c bit l th trng tin t lin ngn hng v th trng th cp

48

Kt lun

Nh vy, chnh sch tin t, c bit l cc cng c ca n c vi tr rt quan trng trong nn kinh t th trng ni chung v nn kinh t Vit Nam ni ring. Vic s dng cc cng c nh th no s c nh hng rt ln ti s pht trin ca nn kinh t tng thi im c th. Vit Nam ang trong qu trnh chuyn i sang nn kinh t th trng th vic p dng cc cng c ca CSTT lun i hi phi c s ph hp, hiu qu. Trong nhng nm u ca thi k i mi vic p dng cc cng c iu tit trc tip c vai tr c bit quan trng trong vic kim ch lm pht v thc y trng kinh t. Tuy vy thi gian gn y chng bc l r nhng hn ch khi nn kinh t bc sang mt giai on pht trin mi. Trong khi cc cng c iu chnh gin tip mi c a vo s dng v cha thc s pht huy ht, hoc cha th hin r vai tr ca n do nhiu nguyn nhn gn vi thc lc ca nn kinh t. T i hi chng ta phi c nhng nh hng v gii php ng trong vic hon thin cc cng c . c c iu ny, bn cnh s nh hng ng n ca ng v Nh nc, cn phi c s pht trin ng b v nng lc NHNN, h thng NHTM... v nhiu s phi hp ng b khc.

Do , vic nghin cu tm hiu v cc cng c ca chnh sch tin t Vit Nam phi c coi l c mt qu trnh lu di v cn c tip tc pht trin v sau.

49

50