CU CHUYN CA NG LUQMAN QUA LI PHN CA ALLAH

Alhamdulillah, xin chn thnh khen ngi v t n Allah, ng Thng Lm Cai Qun trn tt c, ng ban nh sng hiu bit soi ng cho nhn loi, cu xin s bnh an tt lnh cho Thin S, cng gia quyn, bn hu v nhng ngi noi theo cho n ngy Sau. Sau y, chng ti xin dn chng nhng li phn ca Allah v cu chuyn mu mc ca ng Luqman gio dc con ci trong s kho lo, tinh khn, t nh, du dng m Allah ban cho ng mt kin thc di do, y l cu chuyn gng mu hu th chng ta ly lm bi hc. Thin kinh Quran c phn v ng Luqman, nhng Luqman l ai? ng l mt s gi (Nabi) ca Allah hay ch l mt v hin nhn? Vn ny nhng v Ulama (hc gi Islam) khng cng ngh vi nhau v thn th ca ng Luqman, v s bt ng kin ny c hai gi thuyt nhng theo a s th cho rng ng Luqman ch l mt v hin nhn m thi ng Ibnu Abbas th ngh rng: ng Luqman l mt hin nhn, hnh ngh th mc, nguyn qun x Habashi (Ethopia) . ngh ny trng vi ng Kholid Ar-Robiau ni vi ng Ibnu Jarir . Nhng theo ng Said ibnu Al Musiyib ni rng: ng Luqman l ngi da en gc Ai Cp, Allah ban cho ng s hiu bit rng ri v l mt trong nhng s gi (Nabi) ca Allah . Cn theo ng Mujahid th ni mt cch rng ri hn: ng Luqman ch l mt ngi n l, nhng rt hin hu cht pht v lng thin ch khng phi l mt Nabi (Thin s). ng c i mi rng v hai bn chn rt to ln, l mt v kody (thm phn) ca dn tc Do Thi xa kia . C mt cu chuyn k v ng Luqman nh sau: Mt hm, ch nhn ca ng Luqman bo ng i lm tht mt con d v ngi ch c bo hy chn hai ming tht ngon nht dnh ring cho ch nhn. ng Luqman lm nh li cn dn ca ch nhn ri em dng cho ng ch ci li v tri tim ca con d. Mt thi gian sau, ng ch bo ng Luqman lm tht con vt khc nhng ln ny ng ch bo chn hai ming tht d (t) nht. Ln ny ng Luqman cng mang ci li v tri tim cho ch nhn. ng ch thy lm l nn hi: Ta ra lnh cho ngi chn hai ming tht ngon nht th ngi chn tri tim v ci li, hm nay ta ku ngi chn hai ming tht d nht th ngi cng li chn hai ming tht ny ? ng Luqman tr li: - Tha ng! Khng c g tt lnh hn hai vt nu mnh lm tt v cng khng c ci g xu hn hai vt nu chng ta lm vic xu...

Chanlyislam

Cu chuyn gio dc con ci trong s tinh khn v t nh ca ng Luqman qua li phn ca Allah nh sau:

: (( .)).

V chc chn, TA ban cho Luqman c tr sng ln khn ngoan (Al Hikmah) phn bo: 'Hy bit n Allah', ai bit n (Allah) th vic bit n ch c li cho bn thn (linh hn) ca mnh. Ngc li, ai ph n (Allah) th qu tht Allah Rt Mc Giu C. Rt ng Ca Ngi (khng cn n n ngha ca ai Suroh 31 : 12. ngha ca dng kinh trn: V chc chn, Allah ban cho ng Luqman c u c sng sut v khn ngoan (Al-Hikmah) v s hiu bit kin thc, ng c ti hng bin hay li din gii khuyn bo ngi nghe rt l t nh, nht l ch Con ngi hy thng xuyn Ca ngi v T n Allah, v Allah ban cho con ngi rt nhiu n lc m chng ta khng ly g n p c. Allah c phn tip: Ai bit n Allah th vic bit n ch c li cho bn thn (linh hn) ca mnh : Ngha l khi con ngi bit n n ng Ban n, th n phc s tr v c nhn ca ngi mang n, bi Allah c phn thm cu sau y: Ngc li, ai ph n (Allah) th qu tht Allah Rt mc Giu C.. : Ngha l Allah khng cn n n p tr ca chng ta, Ngi Rt Giu Sang Ph Qu trn tt c, d cho c th gian ny c phn bi hay bt tun Allah th Ngi cng khng thit hi g c m chnh chng ta mi l ngi b thit thi, cho nn chng ta phi t gic m nhn thc rng ch c Allah Duy Nht tn th, khng c ai ng ng vi Ngi, v Ngi Duy Nht l ng ng c Ca ngi v T n.

: (( ..

V hy nh li khi Luqman bo a con trai ca Ngi khi Ngui khuyn con: Hi con yu du ca cha! Ch gn (iu g, vt g) cng vi Allah (trong vic th phng Ngi). Qu tht, gn ghp nhng k hp tc, thn thnh (shurakaa) cng vi Allah l mt iu sai quy (zulm) to ln . S.31:13. Dng kinh trn, Allah bo cho bit rng ng Luqman dy d a con trai trong vic th phng v ng Thng ca nhn loi tht l ngt ngo v t nh, trc tin ng Luqman mun gio dc con ci trong gia nh nhn thc r iu , sau ng mi i khuyn bo nhn loi v vn Tawhid trong Islam (Tn th Allah duy nht hay c cu kalimah-shahadah), v y l nn tng cn bn chnh ca ngi muslim phi hiu bit v nm vng tawhid trc tin, nh mi vng vng nhng gio l khc, v nu chng ta khng thng hiu mn hc tawhid th chc chn s khng nm vng cn bn ca c tin, lc d b lm ng lc li trong cch suy ngh v hnh o ca mnh. Chnh v im ny m ng Luqman c gng dy d con mnh hy nn nm vng tawhid tn

Chanlyislam

th Allah Duy Nht m khng c tn th thn linh hay vt g ngang hng ng ng chung vi Allah. Bi v ti shirk (s ng ng chung vi Allah) l mt trng ti to ln m trong thin kinh Quran dng t ng Zulm ni ln ti trng nghim trng ca n. Vn ny c ng Abudulloh ibnu Masud (R) thut li khi Allah phn xung cu kinh:

. : ((

(Chc chn) nhng ai c c tin v khng trn ln c tin thun ty ca h vi iu sai tri huyn hoc (ca shirk) th s l nhng ngi s c an ton nht bi v h c dn dt ng Chnh o . Suroh 6:82. Khi nghe qua dng kinh ny th nhng v Ashabah c v bt an nn hi Rosul (saw) v ngha ca cu kinh ny, v ai cng lo lng l h phm li, mc d h u l nhng ngi tin tng? Rosul (saw) tr li: ngha cu kinh ny khng phi nh cc ngi hiu u, cc ngi c nghe li gio hun ca Luqman vi a con ca ng y hay khng ? (Surah 31, ayat 13 phn trn). Hadith do Al Bukhory v Muslim thut li. Ngha l, sau khi ng Luqman dy bo con ci v s th phng duy nht Allah th bc k tip l ng Luqman khuyn bo con ci phi nn hiu tho v phng dng cha m, v h l nhng ngi mang nng au ri nui nng con ci n khn ln nh li phn ca Allah:

V TA truyn lnh cho con ngi v vic (hiu tho vi) cha m. M ca y cu mang y t au yu (gian kh) ny ln au yu (gian kh) khc, v cho y b v dt sa y trong vng hai nm. Bi th, hy t n TA (Allah) v bit n cha m ca ngi, cui cng nh ngi s tr v gp li TA . S 31: 14. ngha ca dng kinh trn mun ni n cn bn u tin l s tn th Allah duy nht, sau n s hiu tho vi cha m, iu ny c Allah nhc i nhc li rt nhiu ln trong kinh Quran, bi v a v Cao C Nht l ca Allah sau l Cha M ca chng ta, nn s rng buc gia hai a v lun lun c nu ra con ngi nhn thc v i v ca ng To Ha v sau l cha m. S hiu tho vi cha m l s hnh o cao qu ng hng th nh sau s tn th Allah duy nht (tawhid), ngha l s bt hiu l trng ti th nh sau ti shirk vi Allah. Con ci m bt hiu vi cha m th chc chn s khng thnh cng trn i ny cng nh Ngy Sau. C ngha l d ai c hnh o tt lnh v nhiu n u nhng vp phi ti bt hiu vi cha m th khng th no c
Chanlyislam
3

: (( . .

Allah tha th v cho vo thin ng ca Ngi. Ngc li, ngi con c hiu tho vi cha m s c Allah ban cho s thnh t trn i ny v cho vo thin ng vnh cu Ngy Sau. Cho nn i vi Islam, s hiu tho l iu bt buc nhng a con phi thi hnh d cha m khng cng o Islam. Trong Islam cng cm (haram) nhng a con khng c gi ch danh tn ca cha m, c cu, ch bc m phi xng h theo tng bc hay a v ca h, th d nh : ch Ahmad hay bc Yahya , khng c xng h vi ch bc ngang hng nh chng ta thy ngy hm nay, bi v a v ca h khng th ngang hng vi con chu c. Da theo hadith ca Rosul (saw) ni rng, hnh pht ca ngi bt hiu s c Allah cho thy trc trn trn gian ny, cn nhng hnh pht khc th s c x ngy Sau. Theo s gii thch ca ng Mujahid, ng Kotaah v ng Atgo Al Khorsanny nh sau: Hy hiu rng, s cu mang, au n, mt nhc, kh khn, m au, i ma ca ngi m c mang a con trong bng. V tnh thng con ci nn ngi m vn chu ng d c hi sinh c cuc i hay hi sinh tnh mng m khng h than vang, phin trch. T khi c bit c mang l cha m a ra nhng k hoch tng lai cho con ci, no l vic mua sm qun o, vt dng cn thit ri trang hong phng ng v nhng g tng lai ca con th, l tnh thng yu cao c ca cha m dnh cho con ci . Trong kinh Quran, c on ghi l trong thi gian hai nm sau khi a tr ra i, thi gian l nhng chui ngy c cc ca cha m, h phi thc khuya dy sm chm sc, lo lng tng ming n gic ng, dm ma gii nng kim ng tin bt go, tn to lo cho con chng bit ni bit a cho n ngy khn ln... cha k thi gian chn thng mi ngy mang nng au. Khi bit con au m th cha m phi chy n chy o tm thy thuc cha tr cho con d tin nng eo hp. Sau khi ng Umar ibnu Al Khottob c Allah soi sng chp nhn Islam, th ng c ni rng: Tht ra, khi con ci au yu th cha m b cng chy cha mong sao cho con ht bnh, d c hi sinh tnh mng ca mnh m a con mnh khe th cng khng mng. Ngc li, khi cha m v gi th mi ln m au, con ci li mong cho cha m cht pht cho ri chng n c rnh ri, khi tn cng tn sc mt th gi lo cho cha m . Allah c phn chng khc:

:(( 322:...)).

Nhng b m ly d s cho con b sa (m) sut hai nm trn i vi ngi (cha) no mun cho con h b v m thi hn . S 2 : 233. Qua ngha ny, ng Ibnu Abbas v nhng v hc gi khc v khoa phn gii ngha thin kinh Quran gii thch: Thi gian mang thai ngn nht l su thng, ch khng th t hn na . V Allah c phn chng khc nh sau:
Chanlyislam
4

 : (( 51: ..)).
...M ca y cu mang y nng nhc v h sanh y trong au n, thi gian cu mang v dt sa y l ba mi thng. S:47:15. Vo thi lnh o (kholifah) ca ng Oman Ibnu Affan c xy ra mt chuyn nh sau: C mt mt ngi ph n sau khi mang thai c su thng th b h sanh nn ting n cho rng b th thai trc khi lp gia nh, cho nn ngi chng em chuyn ny kin n ng Osman. ng Osman cng cm thy chuyn ny khng bnh thng v hi no n gi cha thy ngi n b no li c mang thai su thng ri sanh, nn ng ra lnh em ngi n b ra xt x. Lc ng Aly Ibnu Abi Talib mi ln ting: Tha Amirrul Moaminine! Xin ng vui lng tm gt v xt x ny li chng ta xem li ngha hai on kinh m Allah phn (hai on kinh phn trn). Sau ng Aly dn chng hai cu kinh trn v gii thch nh sau: "on kinh th nht m Allah phn l ngi m cho con b sa l hai nm tc l 24 thng, v on kinh sau Allah phn l thi gian cu mang v dt sa l 30 thng, vy th 30 tr i 24 th cn li 6 thng, ngha l thi gian ngn nht m ngi n b mang thai v sanh con l 6 thng". Sau khi tm c ngha hai on kinh trn th ng Aly cng ng Ibnu Abbas n gii thch cho ng Osman cu thot danh d cho ngi ph n v t ng Osman v nhng v bn hu khc ca Rosul (saw) hiu r ngha hn v hai on kinh lin quan vi nhau. Cho nn li phn ca Allah khng phi ai cng hiu v gii thch c m khng cn hc hi s nguyn thy ca n. Cng nh khi Allah truyn xung suroh An Nasr (S Gip / 110) th a s cc v sohabah gii thch l: Sau khi Allah ban s chin thng tr v Mecca v sau c hng h v s ngi vo Islam nn Allah ra lnh cho Nabi (saw) tn dng, ca ngi v cu xin s tha th t Allah . Lc c ng Ibnu Abbas nhng ng khng ln ting v ng cn rt tr tui, ng Omar ibnu Khottob nhn Abbas hi: Theo s hiu bit ca cu th ngha ca Suroh ny Allah phn nh th no? ng Ibnu Abbas tr li: Theo s hiu bit ca ti v ngha dng kinh trn l: S phn ca Rosul (saw) s khng cn bao lu na, ch c Allah bit c m thi. Nhng v ashabah ca Rosul (saw) mi quay nhn ng Ibnu Abbas , v ng Abbas l ngi c Rosul (saw) cu xin vi Allah ban cho ng c s hiu bit v ngha thin kinh Quran v Allah chp nhn, nn nhng nh gii thch ngha kinh Quran sau ny u da vo s gii thch ca ng Ibnu Abbas . Trn y l nhng ngha m Allah phn v s chm sc, lo lng, nui nng con ci trong nhng thi gian kh khn cc nhc nht khi a con cn th u, nhc li cho con ci bit v s cao qu, cc nhc kh khn, ngy m chm sc con ci , con ci ly m ngm ngh v tnh thng m cha m dnh v cc kh nui nng t khi u th n trng thnh, cng n ngha c bao
Chanlyislam
5

la bt ngt chng ta l phn con ci c bao gi ngh n n p hay cha!!! Nht l ngi m, khi va bit mnh c mang, d cha thy mt hnh hi a con trong bng ra sao, nhng h dnh ht ba phn t tnh thng cho a con ca mnh. Nhng ngc li khi con ln ln thnh ngi, c bao nhiu ngi li chu s cc kh chm sc cha m gi lc bnh v gi yu, nhiu a con cn khinh b cha m v coi thng h v s ngho kh hay t hc ca h Allah phn v ngha sau nhc nh con ci lun nh n cng lao ca cha m m cu xin cho h nh sau:

(42
V hy nhn t i x khim nhng vi cha m v (cu nguyn) tha: Ly Rabb ca ti ! Xin Ngi r lng thng cha m ca ti ging nh cha m ca ti thng yu chm sc ti lc ti cn b . S 17: 24. Nn Allah phn dng kinh trn: ...bi th, hy t n ca Ta 'Allah' v bit n cha m ca ngi, cui cng, nh ngi s tr v gp Ta. C ngha l khi chng ta bit n i x khim nhng t t, hiu tho vi cha m, th Allah s ban thng cho chng ta. V tt c nhn loi u phi tr v gp Allah, nhng mi ngi n trnh din Ngi vi trng thi v trng hp khc nhau. Qua li gii by ca ng Muaz ibnu Jabal (r) c ng Saiybu ibnu Wahbun (r) thut li nh sau: Rosul (saw) gi ng Muaz n gp chng ti ri sau khi khen ngi v t n Allah, ng ni tip: Ti c s gi ca Allah c n gp cc v ku gi cc v hy tn th Allah Duy Nht m khng c ng ng ai, vt g hay thn linh no khc vi Ngi, hy lng nghe nhng g ti khuyn cc v l iu tt lnh, ri tt c chng ta s tr v vi Allah, nhng lc y c ngi th i vo Thin ng v c ngi th b y xung a ngc, cuc sng trong s vnh vin khng bao gi tn... Do ng Abi Hatim thut li li ni ca ng Muaz ibnu Jabal (R). Bi Allah phn:

V nu cha m (ca ngi) u tranh bt ngi gn ghp Ta vi nhng k (vt, iu) m ngi khng h bit n th ch nghe li hai ngi, nhng hy n t t vi hai ngi trn i ny v hy theo con ng ca nhng ai tr v sm hi vi Ta. Ri, cc ngi s tr li gp Ta (sau khi cht). Sau Ta s cho cc ngi bit nhng iu m cc ngi tng lm (trn th gian). S.31:15. V nu cha m tm mi cch ngn cn con ci khng cho theo tn gio ca Allah (Islam) hoc p buc con ci i theo tn gio hoc theo nhng phong tc tp qun ca t tin xa kia li, d trn phng din hay phng cch no, con ci c quyn t chi nhng iu g i ngc li vi s th phng Duy Nht ni Allah. Nhng khng v s bt ng v tn ngng m con ci li bt
Chanlyislam
6

: (( .

hiu vi cha m, ngc li Islam bt buc con ci phi i x t t, hiu tho vi cha m trn i ny, cn li l do Allah nh ot. a con d trong hong cnh no khng c php ct t tnh ngha vi bc sanh thnh hay bt hiu v coi thng h. Sau , phi tip tc i theo con ng ca nhng ngi tin tng (moamin) m i, c ngha l tn gio ai ny gi, chng ta c hnh o theo s ch dy ca Islam, cn tnh ngha con ci vi cha m vn tip tc trn kha cnh tnh cm trn i ny. ng Dawud ibnu Abi Hindy thut li t ng Sau ibnu Malik ( l ng Sau ibnu Abi Wakos mt trong mi ngi c tuyn danh l c vo Thin-ng) thut li: Ti l mt a con rt hiu tho vi m ca ti, sau khi ti vo Islam, m ti ni vi ti: Hi Sau, m thy con c nhiu iu thay i, ci g lm cho con thay i vy? Nu con khng tr v tn gio c v b tn gio mi ca con th m s khng n khng ung cho n cht! Xong b li cn trch mng ti ln ting lm cho b con lng ging bit c ri cho ti l k tn nhn vi m ti. Ti c nn n v ni vi m ti: Tha m, m ng lm nh vy, kh x cho con lm, d sao i na con khng th no b tn gio m con ang theo c! Mt ngy mt m tri qua m ti khng chu n ung, con ngi ca b bt u mt nhc, ri ngy th nh tri qua b khng chu n ung, vi tui gi nn b bt u thy mt v yu i, ri ngy th ba, m ti cng khng chu n chu ung nn sc khe yu i nhiu thy r trn gng mt tiu ty ca b. C nh vy ba bn ngy tri qua, m m ti khng chu n khng chu ung, thy vy ti mi khuyn m: M ! d m c mt trm linh hn i na, ngy hm nay linh hn ny cht i ri linh hn khc n cng s cht, tng t c nh vy hoi, m mun n mun ung th ty, bng khng th c tip tc m nhn. Con th c Allah lm chng, con s khng bao gi t b tn gio m con ang theo u. Sau m ti thy khng chu ng c s i kht v s cng rn ca ti nn b tr li n ung nh bnh thng. Cu chuyn do At Tobbary ghi li. Allah phn tip:

'Ny con yu du ca cha! Du cho c mt vt g nh bng sc nng ca mt ht ci v du cho n c nm trong hoc trong cc tng tri hoc di t i na, th Allah tha kh nng mang n ra ngoi (cho thin h thy). Bi v qu tht, Allah Rt Mc Tinh T, Rt Mc Am Tng. S 31 : 16. Trn y l li gio hun khuyn dy ca ng Luqman vi con ci ca ng, l mt li rn dy tht cao qu, hu ch cho c nhn loi bit r rng, d chng ta c lm hay gy ra mt iu g khng tt p hoc tt lnh, m c th gian ny khng ai bit c, c th ni l b mt ti a ca chng ta, d vic nh nh ht ci i na, nhng ri vo Ngy Phn Xt Cui Cng, Allah s a
Chanlyislam
7

: (( . .

ra trc thin h v bn cn Cng Bng Cng L ca Ngi tng thng hoc trng pht ty theo hnh ng . Nn trn th gian ny d chng ta c gii v quyn lc n u, chng ta c th du c con ngi v mang theo trong m vi chng ta, nhng i vi Allah l mt vic d dng m Ngi s em ra phn xt, cng l s cng bng, chnh trc ca Ngi, v s bt cng, gian ln, xo tr l iu m Ngi nghim cm d qua li ni hay hnh ng. Cho nn con ngi i khi li t cao t i cho rng khng ai c th bit c s b mt ca mnh, v cho rng lm g c s cng bng, cng l nn h tha h m lng gt, bt cng, tranh dnh ca ci v s lim chnh ca ngi khc, nhng ri b mt trn i khng sm th mun cng c a ra nh sng. Cn s cng bng ca Allah khng ai thot c l Ngy Sau, chng ta c th hng th nhng iu bt chnh trn trn gian ny, nhng ri ngy Sau s lnh nhng hu qu gh gm m chng ta gy ra, nh Ngi phn chng khc:

V Ta s cho thit lp cc bn cn cng l vo Ngy Phn Xt Cui Cng. Bi th s khng c mt linh hn (ngi) no b i x bt cng v bt c iu g. V nu (chng c lm mt vic d nh) bng sc nng ca mt ht ci i na, Ta cng s mang n ra (cn o ng hong). V mt mnh Ta lm cng vic thanh ton s sch (ca phc v ti). S 21 : 47. Qua dng kinh trn c hiu rng d vt hay vic g nh nh t bo hay ht nhn t, d c du kn trong hang ng, di lng t, di y bin hay trn tri cao, Allah cng thy v s em ra phn xt ch con ngi khng th du c Ngi, nn Ngi phn vi ngha: ...Bi vy, Allah Rt Mc Tinh T, Rt Mc Am Tng. Am tng y c ngha l Ngi hiu bit, thy r tt c nhng g xy ra, bin chuyn trong tri t mnh mng bao la ny, d rng ch mt con kin en b gia m khuya ti nh mc, hoc mt l cy rng xung Ngi cng bit r s phn ca n... Qua hadith m Rosul (saw) ni: D nu cc ngi c lm vic trong hm m, khng ca ra vo cng nh khng c ca s, nhng ri cng vic cng s c ngi bit c. Hadith do Imam Ahmad thut li t ng Abu Said Al Khury. C ngha l d vic lm c b mt n u ri mt ngy no , ngi ta cng bit c cng vic lm ca nhng ngi i tm bo vt hoc nhng qu do nhng ngi tm c ra bn hoc dng n, hung chi i vi ng To Ha to ra v cai qun tt c. Allah phn tip v li khuyn ca ng Luqman:

: (( . .

Chanlyislam

'Ny con yu du ca cha! Hy dng l 'solah' mt cch chu o v lm iu lnh (al Ma 'ruf) v trnh lm iu d (al Munka) v hy kin tr chu ng iu ri ro xy ra n cho con. Bi v qu tht, l mt s kin nh trong mc ch thi hnh cng vic. S 31 : 17. Sau khi khuyn rn con hy tn th Allah duy nht (Tawhid hay cu Kalimah) ng bao gi shirk vi Allah, ri hiu tho vi cha m, nay ng li khuyn con hy dng l nguyn (solah) hng ngy mt cch thnh tm v chu o theo qui tc m Islam dy, bi v s hnh o nu khng da vo Kinh Quran, Sunnah ca Rosul (saw) v khng thnh tm trung trc v Alalh th s hnh o cng khng c gi tr g c, nn phi soly trong gi gic, thi hnh cch ly nc wuua (nc sola) mt cch vn ton, phi c nhng g bt buc trong lc soly, nhng c ch, th t ca n, thi hnh mt cch nghim trang, vui v v l ch khng phi thi hnh cho c l v min cng, hay trc mt ngi ta th khim tn, nh nhn ng sau lng th khc. Trong cuc sng hng ngy, qua s chung ng trong cng ng x hi, chng ta nn c gng ti a lm vic thin lnh tt p trong kh nng c th ca chng ta, v trnh lm iu d, bt lnh, gy phin phc, rc ri xo trn cho ngi anh em khc. Islam cng dy chng ta l lm phin ngi anh em khc cng l mt ci ti. Trong Islam Nabi (saw) cng dy chng ta: Khi i ng thy cng gai hay vt nguy him trc mt, m chng ta lm n cho ngi i sau trnh khi, cng vic nh cng l mt trong nhng phn t ca c tin (imam), v mt n ci vi ngi anh em chng ta cng c coi l soakoh. Cho nn hy c gng lm vic thin lnh tt p v trnh nhng vic gian t, gi di d nh n u... D nhin trong cuc sng tp th, nht l nhng ngi dng thn vo con ng phc v Allah, s gp rt nhiu iu bt lnh, gian nan, kh cc t mi pha, t bn trong n bn ngoi, nn chng ta phi lun lun c s kin tr, kin nhn, chu ng , mi l mc ch kin nh trong cuc sng v cng vic lm v Allah. Nhng ngi lm vic v Allah lc no cng gp nhiu s th thch, rc ri cng l bi hc chng ta chu ng v ri Alalh s ban thng trng hu cho mai sau. Allah phn tip:

: (( . .

: ((

..

V ch phng m (t ph) trnh xa thin h v ch bc i trn mt t dng iu lc xc. Bi v qu tht, Allah khng yu thng tt c nhng k khoc lc kiu cng S 31 : 18.
Chanlyislam
9

 ngha: V ch t ph, kiu cng khi trc din vi ngi anh em ca mnh, khi ni chuyn hy nhn thng mt nhau, ngoi tr vi ph n l mt, khi ni chuyn phi nh nhn, khng ln ting, t v t ph khi ngi i din vi ngi i thoi, phi lun t v khim nhng t tn l , v lun n n ci, nh hadith ca Rosul (saw) ni: Khi i din vi ngi anh em ca cc ngi hy nim n n ci (chn tht). Theo s gii thch ca ng Ibnu Abbas (r): Khi i thoi vi ngi khc khng c t v t cao hay cao c hay ng quay mt qua ch khc hi nhng n l ca Allah. Nh vy mi t v l v khim tn. Theo s gii thch ca ng Zaid ibnu Aslam v ngha cu trn: ng ni chuyn vi ngi khc vi v cao c kiu cng. Allah phn tip:

. : (( .

M hy i ng khim nhng v du ging trong n ni bi v qu tht, m thanh kh chu v ng ght nht l ting h ca con la. S 31 : 19. ngha: ng t cao t i, ng qu khc khe, kh khn, ng to s qu khch, v nhng iu ny Allah khng mn thch, v vy m Ngi phn vi ngha: Allah khng yu thng tt c nhng k khoc lc kiu cng. Hay c ngha l t cao, t i cho rng (mnh, ta y) l hn ht, l tt c khng ai bng. V Alalh phn chng khc vi ngha: V ch bc i trn mt t vi iu b kiu cng. Chc chn ngi s khng bao gi ch c tri t ra lm hai v cng khng bao gi ng cao c bng ni. S 17 : 37. Vng khng mt ai c th ch tri t ra lm i v cng khng mt ai c th ng cao nh ni, con ngi lc mi sanh ra khng ai c th t bit i bit ng lin, khng ai bit t n ung m phi do cha m chm sc, khi thi gian tri qua th mi bit i bit ng, bit ni bit i v bit t lm ly. Cho nn ng bao gi t cao t i, ng bao gi cho mnh l gii l ti hn ngi khc, v tnh t cao t i ta y l tnh tnh m Allah ght nht. ng Thabit ibnu Kois ibnu Shamas (R) thut li c mt ngi t cao ni trc mt Rosul, nn khi Rosul (saw) nghe qua lin c cu kinh trn v ging v ngha ca n, khi c mt ngi trong m ng ln ni: - Xin Allah lm chng, tha thin s ca Allah, mi ngy ti u gic qun o ca ti v ti rt thch s sch s v mu trng ca n, cng nh ti rt thch i giy v cy roi da ca ti, nh vy ti c t cao khng? Rosul (saw) tr li: Khng, khng phi l tnh t cao, t cao l ngi t v ta y, khinh khi ngi khc v lm cho ngi kc bt bnh. Hadith do At Tobary thut li qua cu chuyn di. Hy i ng khim nhng c ngha l: Hy i ng chng chc, khng nhanh lm cng nh khng chm chp, i ng mt cch t nhin gia m ng khc, khng c v khc bit vi ngi thng khc, ngha l mt cch t nhin.
Chanlyislam
10

: (( (37).

Du dng trong n ni c ngha l: Khng nn cao ging khi ni chuyn vi ngi khc, nht l vi thy c, cha m hay ngi ln tui hn mnh, v s cao ging khng c ch li g, ngoi tr ng thy khi ging dy hoc v ch huy khi ra lnh phi t v cng v ca ngi lnh o. Bi v m thanh kh chu v ng ght nht l ting h ca con la. ng Mujahid gii thch ngha: Ting h kh chu cao c nht l ting h ca con la, nn con ngi thng hay la ht mt cch v thc c v nh ting h ca con la, Allah khng thch nhng ting cao ging nh vy, bi v Rosul (saw) c ni: Chng ta khng phi l nhng k ti khng thc, cng khng phi ging nh con ch khi i xong li nut li ng i ca n. Qua ngha ca cu kinh trn ng Abu Hurairoh (R) thut li: Mt khi cc ngi nghe ting ht ca con g vo bui sng sm, hy xin Allah ban s tt lnh cho cc ngi, v khi cc ngi nghe ting h ca con la th hy xin Allah che ch trnh xa cc ngi t shaiton, v con la thy c shaiton khi . Hadith do An Nisha-y v tp th nhng nh su tp hadith khc ghi li ngoi tr Ibnu Majah. Trn y l nhng li khuyn rn, nhn nh ca ng Luqman cho con ci ca ngi, l mt mu chuyn nhiu gi tr, y s cao qu m con ngi cn phi tham kho hc hi v p dng vo cuc sng, v ng Luqman c Allah ban cho s hiu bit, sng sut thng minh, chn tht, ng li rt nhiu iu qu gi, tt lnh, gng mu cho hu bi. Hy vng vi nhng li chuyn ng ny s ng gp cht ch cho s hiu bit v mong em li li ch cho tt c. Vi mong c l tt c chng ta hy quay tr v ngun gc ca Islam, v tt c u xut thn t mt t tin duy nht l Nabi Adam (A), v Nabi Adam (A) t t m ra, v tt c u thuc v Allah v s tr v vi Allah. Walhamdulillah, xin chn thnh khen ngi v t n Allah, v cu xin vi Allah ban mi s tt lnh, an bnh cho thin s cui cng, gia quyn, nhng bng hu v tt c nhng ngi noi theo cho n ngy tn th.

Do Abu Harith chuyn ng t quyn kinh Tafsir ca Ibnu Khathir trang 64-67 quyn 3.
Chanlyislam
11