CH N TP NGUYN L MC LNIN

-----o0o-----

1/ Vn v vt cht v thc?
A/- VT CHT: Quan nim vt cht trong trit hc duy vt khc nhau qua cc thi k: a) Trit hc duy vt bin chng cht phc (thi Hy Lp c i) + ng nht vt cht vi nhng dng th hnh c th ca n m con ngi c th cm gic c + Vt cht l mt bn nguyn v nh v cht, v tn v lng v khng quan st c, nguyn t - cc phn t cc nh, cng tuyt i, a dng v ni chung khng cm gic c. b) Trit hc duy vt siu hnh my mc: c hai cch hiu i lp + Khi tuyt i ha tnh lin tc ca vt cht, h tip tc pht trin quan im ca Hy Lp c i v ng nht vt cht vi khng gian hay vi trng in t. Ri t ch coi nng lng l c tnh c bn nht ca vt cht, hc ng nht vt cht vi nng lng, tuyt i dao ng in t ca vt cht trng in t lin tc trong khng gian theo thi gian tuyt i. + Khi tuyt i ha tnh gin on ca vt cht, h tip tc pht trin quan nim ca Hy Lp c i v coi vt cht l nguyn t - tc ng nht vt cht vi mt dng hnh th c th ca n. Ri t ch coi khi lng l c tnh c bn nht ca vt cht, h ng nht vi khi lng v chia ct mt cch siu hnh vt cht nguyn t vi vn ng, khng gian, thi gian, tuyt i ha vn ng c hc ca vt cht trong khng gian, thi gian tuyt i. Trc tnh hnh phc tp ca khoa hc v trit hc by gi, Leenin ch ra rng: nhng thnh tu khoa hc y khng bc b ch ngha duy vt m bc b ch ngha duy tm v quan nim duy vt siu hnh v gii hn cu trc ca vt cht. Ngi kt lun: in t cng v cng v tn nh nguyn t, t nhin l v tn. Cui cng, Leenin khi qut nn phm tr vt cht nh sau: Vt cht l mt phm tr trit hc dng ch thc ti khch quan c em li cho con ngi trong cm gic, c cm gic ca chng ta chp li, chp li, phn nh v tn ti khng l thuc vo cm gic * ngha phng php lun ca Vt cht: - L c s l lun v phng php ph phn quan im duy tm vt cht. - Khc phc ch ngha duy vt vt cht thi c i v ch ngha duy vt siu hnh th k 17,18. - Cng c, khng nh mi quan h hu c gia trit hc v cc mn khoa hc c th. - Khng nh th gii vt cht khch quan v v cng, v tn, lun vn ng v pht trin khng ngng, iu c v, ng vin cc nh khoa hc i su nghin cu th gii vt cht nhm tm ra nhng kt cu mi, nhng thuc tnh mi v nhng quy lut vn ng ca vt cht lm phong ph thm kho tng tri thc nhn loi. B/- THC - nh ngha: thc l phm tr trit hc ch s phn nh hin thc khch quan vo tr c con ngi l hnh nh ch quan ca khch quan. 1. Ngun gc ca thc a) Ngun gc t nhin - Phn nh thuc tnh ph bin ca vt cht - Cng vi s pht trin ca th gii vt cht, thuc tnh phn nh ca n cng pht trin t thp n cao, t n gin n phc tp, trong thc l hnh thc phn nh cao nht ca th gii vt cht. => Vy: B no ngi v s tc ng ca hin thc khch quan vo b no ngi l ngun gc t nhin ca thc. b) Ngun gc x hi S ra i ca thc gn lin vi hot ng lao ng v ngn ng - Lao ng: + y l hot ng c th ca con ngi, mang tnh ch ng, sng to, c mc ch + Lao ng thc cht l tc ng, bin i hin thc khch quan nhm tha mn nhu cu con ngi - Ngn ng: + Hnh thnh trong qu trnh hot ng thc tin lao ng ca con ngi + L phng tin con ngi giao tip trong x hi, l h thng tn hiu th hai, l ci v vt cht ca t duy, l hnh thc biu t ca t tng. - thc l s phn nh hnh nh ch quan ca hin thc khch quan, v: + Ni dung ca thc do th gii khch quan quy nh + thc nm trong b no con ngi , n khng c tnh vt cht m ch l hnh nh tinh thn, gn vi hot ng khi qut, tru tng ha, c nh hng v la chn. thc l s phn nh th gii bi b no con ngi. - thc l s phn nh sng to th gii:

+ S phn nh sng to ca thc biu hin s ci bin ci vt cht i vo b no con ngi thnh ci tinh thn, thnh nhng hnh nh tinh thn nhng hnh nh ch quan ngy cng phn nh ng n bn cht ca th gii khch quan. + Sng to ca thc l sng to ca phn nh, da trn c s ca phn nh, trong khun kh v theo tnh cht, quy lut ca phn nh. - Bn cht ca thc c tnh x hi, v thc nm trong cc mi quan h x hi an xen chng cht, gn lin vi bn cht x hi ca con ngi.

2/ Quan im ca trit hc duy vt bin chng v mi quan h gia vt cht v thc?

a ) Vt cht quyt nh thc - Vt cht quyt nh ngun gc ca thc: khng c s tc ng ca th gii khch quan vo trong b no ngi th s khng c thc. thc l sn phm ca mt dng vt cht c t chc cao l b no ngi. Th gii vt cht l ngun gc khch quan ca thc. - Vt cht quyt nh bn cht, phng thc, kt cu ca thc. b) S tc ng tr li ca thc i vi vt cht - S tc ng ca thc i vi vt cht thng qua hot ng thc tin ca con ngi - thc c th thc y hoc km hm s vn ng, pht trin ca vt cht nhng mc nht nh. + Nu thc phn nh ph hp vi hin thc th n s thc y s pht trin ca vt cht. + Ngc li, nu thc phn nh khng ph hp vi hin thc s km hm s pht trin ca vt cht.

3/ ngha phng php lun ca vt cht v thc?

- Phi m bo nguyn tc tnh khch quan ca s xem xt v trong hot ng thc tin phi lun xut pht t thc t, tn trng v hnh ng theo cc quy lut khch quan - Phi pht huy tch cc, sng to ca thc bng cch nng cao trnh nhn thc hin thc khch quan v vn dng chng trong hot ng thc tin - Chng nhng biu hin ch quan, nng vi, duy ch v nhng biu hin bo th, tr tr, th ng khng bit pht huy tnh tch cc, sng to ca thc.

4/ Phn tch ni dung v nu ngha nguyn l v mi lin h ph bin?

a) Khi nim Khi khi qut t nhng biu hin c th ca mi lin h xy ra trong cc lnh vc khc nhau ca th gii, nguyn l v mi lin h ph bin c pht biu nh sau: - Mi s vt hin tng, qu trnh trong th gii u tn ti mun vn mi lin h rng buc ln nhau. b) Tnh cht (c im) ca mi lin h ph bin - Tnh khch quan: th gii thng nht tnh cht vt cht v th mi lin h ph bin l bn cht, tt yu ca th gii vt cht. Cc s vt quy nh, tc ng, chuyn ha ln nhau khng ph thuc ch con ngi, con ngi ch nhn thc v vn dng mi lin h trong thc tin. - Tnh ph bin: s vt no cng c mi lin h (v lin h l s tc ng hay vn ng ngc chiu nhau, gn vi vt cht m vt cht th khng mt i) - Tnh a dng, phong ph: v th gii vt cht vn a dng, phong ph. Cc s vt, hin tng, qu trnh li c nhiu hnh thc lin h, mi hnh thc lin h c v tr, vai tr, c im ring ca n. c) ngha - Trong hot ng nhn thc, ch th cn phi khch quan: + Tm hiu pht hin cng nhiu cng tt nhng mi lin h chi phi i tng nhn thc. + Phn loi xc nh trong cc mi lin h c pht hin ra th mi lin h no l lin h bn trong, lin h c bn, lin h tt nhin, lin h n nh...Da trn nhng mi lin h bn trong, c bn, tt nhin, n nh... l gii c nhng mi lin h cn li. + Xy dng hnh nh chnh th trong t duy v i tng nhn thc nh s thng nht cc mi lin h trn. T pht hin ra c im, tnh cht, quy lut, ngha l bn cht ca i tng nhn thc.

5/ Phn tch ni dung v nu ngha ca nguyn l v s pht trin?

- Quan im siu hnh: + Cc s vt, hin tng ng im, bt ng. + Gi s c vn ng, pht trin th ch l s tng gim thun ty v lng, cn cht th khng thay i. - Quan im bin chng + Cc s vt, hin tng khng ngng vn ng + S vn ng ca cc h thng s vt bao gm c ng im (n nh tng i v cht)

- Phn loi s pht trin: Do th gii v cng a dng nn s pht trin cng v cng a dng, gm nhng lnh vc nh: t nhin v sinh, t nhin hu sinh, x hi (con ngi), t duy tinh thn. - Khi nim pht trin: + Pht trin l mt phm tr dng khi qut qu trnh vn ng theo khuynh hng i ln, t thp ln cao, t n gin n phc tp, t km hon thin n hon thin hn. + Khi nim pht trin khng bao qut mi s vn ng ni chung. N ch khi qut qu trnh vn ng i ln, ci mi ra i thay th ci c. - Ni dung v tnh cht ca s pht trin: + Pht trin l thuc tnh vn c ca mi s vt, hin tng, l khuynh hng chung ca th gii. + S pht trin din ra quanh co, phc tp, phi tri qua nhng khu trung gian, thm ch c lc c s tht li tm thi, song pht trin l khuynh hng chung ca mi s vt, hin tng. - ngha phng php lun + V pht trin l khuynh hng chung ca mi s vt, hin tng, nn trong nhn thc v hot ng thc tin chng ta cn c quan im pht trin + Yu cu ca quan im pht trin Khi xem xt s vt hin tng phi t n trong s vn ng, bin i khng ngng. Phi pht hin c nhng xu hng vn ng, bin i, chuyn ha ca chng c phng n ci to s vt mt cch ph hp. Ch c th pht hin ra xu hng pht trin ng n nu vch ra c ci tng lai trong ci hin ti, vch ra c nhng mm mng ci mi ny sinh trong ci c, ch r tnh cht ng im tng i, tm thi ca ci c, ch r sc sng mnh lit ca ci mi. Ngha l phi nhn thc ng n v ci mi, ng h ci mi v to iu kin cho ci mi ra i.

6/ Rt ra cc quan im: quan im ton din, quan im lch s - c th, quan im pht trin v vn dng vo thc tin.
A/- QUAN IM TON DIN a) Ni dung Trong nhn thc v hnh ng thc tin i hi ch th phi c quan im ton din trong vic xem xt gii quyt mt vn trong thc tin: - T quan im ton din trong s xem xt chng ta i n nguyn tc ng b trong hnh ng thc tin: ci to mt s vt bao gi chng ta cng phi p dng ng b mt h thng nhng bin php nht nh. Tuy nhin cng nh ni trn, ng b khng c ngha l dn u, bnh qun m trong tng buc, tng go on phi nm ng khu then cht. Thc hin quan im ton din gp phn khc phc bnh phin din, mt chiu ch thy mt mt m khng thy nhiu mt hoc c khi tuy c ch n nhiu mt nhng khng nhn thy c mt bn cht ca s vt. Quan im ton din cng gp phn khc phc li suy ngh gin n. b) Vn dng thc tin vo s nghip xy dng kinh t t nc

B/- QUAN IM LCH S - C TH a) Ni dung Quan im lch s c th l quan im khi xem xt s vt phi nghin cu n trong iu kin thi gian v khng gian nht nh. Phi nghin cu qu trnh vn ng ca ni trong qu kh hin ti v d kin tng lai. Phi c quan im lch s c th v s vt no cng c qu trnh hnh thnh tn ti, bin i v pht trin. Mi giai on pht trin ca s vt li c mi quan h ring c trng ca n. Cho nn khi xem xt s vt va phi xem xt qu trnh pht trin ca s vt , va phi xem xt trong tng qu trnh iu kin c th. b) Vn dng

7/ Ni dung c bn ca 3 quy lut v ngha phng php lun?

Ba quy lut l: - Quy lut chuyn ha t nhng thay i v lng thnh nhng thay i v cht v ngc li. - Quy lut thng nht v u tranh gia cc mt i lp - Quy lut ph nh ca ph nh A/- Quy lut chuyn ha t nhng thay i v lng thnh nhng thay i v cht v ngc li - Quy lut chuyn ha t nhng thay i v lng thnh nhng thay i v cht v ngc li cn c gi l quy lut lng cht. - y l mt trong 3 quy lut c bn ca php bin chng duy vt, n vch ra cch thc ca s vn ng v pht trin 1. Ni dung quy lut: Mi s vt hin tng u l mt th thng nht ca hai mt cht v lng a) Khi nim cht Cht l tnh quy nh bn trong vn c ca mt s vt, hin tng l s tng hp tt c cc thuc tnh to nn s vt, hin tng ny phn bit n vi s vt hin tng khc. b) Khi nim lng Lng l tnh quy nh bn trong vn c ca s vt, hin tng nhng cha ni ln s vt hin tng l g m ch ni ln quy m (ln-nh), tc (nhanh-chm), t l (thp-cao). Trong t nhin lng thng c biu hin bng nhng con s v cc i lng. c) Mi quan h gia cht v lng Cht v lng l hai mt i lp, thng nht vi nhau to nn s vt, hin tng - T nhng thay i v lng dn n nhng thay i v cht S vt thay i bao gi cng bt u t s thay i v lng, nhng khng phi s thay i v lng no cng dn n s thay i v cht m phi n mt mc no . Khi s thay i v lng cha lm thay i cn bn v cht, ngi ta gi l . Vy l s gii hn thng nht gia lng v cht. Cn thi im m ti s thay i v lng lm thay i v cht c gi l im nt. S chuyn ha cn bn v cht ca s vt do s thay i v lng ca s vt trc gy nn c gi l bc nhy (hay nhy vt), c cc dng bc nhy nh: Khi cht ra i, n khng tn ti mt cch th ng m c s tc ng tr li i vi lng, biu hin ch: cht mi s to ra mt lng mi cho ph hp vi n c s thng nht gia cht v lng. S quy nh ny c th c biu hin quy m, nhp v mc pht trin mi ca lng. 2. ngha phng php lun - Trong nhn thc v hot ng thc tin phi ch tch ly dn nhng thay i v lng, ng thi phi bit thc hin kp thi nhng bc nhy khi c iu kin chn mui. - Chng li quan im t khuynh: ch quan, nng vi,duy ch, khi lng cha bin i n nht nh nhng khng thc hin bc nhy. B/- Quy lut thng nht v u tranh gia cc mt i lp - Quy lut thng nht v u tranh gia cc mt i lp cn gi l quy lut mu thun - y l mt trong ba quy lut c bn v l quy lut quan trng nht ca php bin chng duy vt, l ht nhn ca php bin chng, n vch ra ngun gc, ng lc ca s vn ng, pht trin. 1. Ni dung quy lut a) Mu thun l hin tng khch quan v ph bin - Mu thun l s lin h, tc ng qua li ln nhau ca cc mt i lp bn trong mt s vt, hin tng (c hai mt i lp to nn mt mu thun). Trong mt i lp l mt phm tr dng ch nhng mt, nhng thuc tnh, nhng khuynh hng vn ng ngc chiu nhau,nhng thng nht vi nhau trong mt chnh th to nn s vt. - Tnh cht + Mu thun l hin tng khch quan v ph bin o Khch quan v: l ci vn c trong s vt, hin tng, l bn cht chung ca mi s vt hin tng. o Ph bin v: tn ti trong tt c mi s vt, hin tng, mi giai on, mi qu trnh, tn ti trong c t nhin, x hi v t duy. + V mu thun l hin tng khch quan, ph bin, nn mu thun rt a dng, phc tp. Gia cc s vt, hin tng, cc qu trnh khc nhau v trong chnh ci bn thn ca chng cng cha ng nhiu mu thun khc nhau. Mi mu thun c vai tr v c im ring i vi s vn ng, pht trin ca s vt hin tng. b) S thng nht v u tranh gia cc mt i lp - S thng nht ca cc mt i lp: c hiu l cc mt i lp ny tn ti trong mt chnh th thng nht to nn s vt. Cc mt i lp va thng nht va tc ng qua li ln nhau lm tin cho nhau, ci ny thay i dn ti ci kia thay i. - S u tranh gia cc mt i lp + L s tc ng ngc chiu nhau c khuynh hng loi tr, ph nh ln nhau ca cc mt i lp.

+ S u tranh gia cc mt i lp c th c biu hin s nh hng ln nhau hoc dng bo lc th tiu ln nhau gia cc mt i lp. - Mi quan h gia s thng nht v u tranh gia cc mt i lp + Trong mt mu thun, s thng nht v u tranh gia cc mt i lp khng tch ri nhau m lun rng buc, ph thuc, pht trin tri chiu v u tranh vi nhau. + Khng c thng nht s khng c u tranh, thng nht l tin ca u tranh, cn u tranh ca cc mt i lp l ngun gc, ng lc cho s vn ng, pht trin. - Pht trin l kt qu ca s u tranh chuyn ha ca cc mt i lp Khi u tranh gia cc mt i lp n mt mc no th mu thun c gii quyt cc mt i lp chuyn ha ln nhau. Khi mu thun c gii quyt th s vt c mt i, s vt mi ra i li bao hm nhng mu thun mi, mu thun mi hnh thnh, pht trin v n khi c gii quyt s tip tc xut hin s vt mi thay th s vt c. Do vy, chnh s u tranh gia cc mt i lp dn n s chuyn ha ca n (gii quyt mu thun) l ngun gc, ng lc ca s vn ng, pht trin. Ngc li, nu mu thun khng c gii quyt (cc mt i lp khng chuyn ha) th khng c s pht trin. 2. ngha phng php lun - T vic nghin cu quy lut mu thun rt ra ngha phng php lun (hay nguyn tc gii quyt mu thun), ta tha nhn: + Mu thun l ci khch quan, vn c. + Nguyn tc gii quyt mu thun khng phi bng con ng tha hip m l u tranh. + c bit, i vi mu thun i khng khng th s dng phng php ha bnh, thuyt phc m phi dng bo lc cch mng. + Phi bit phn tch, phn loi tng mu thun c th nhm tm ra cch gii quyt tt nht i vi tng mu thun. + Phi nm vng nguyn tc gii quyt mu thun, l: s u tranh ca cc mt i lp. + Gii quyt mu thun phi ng lc, ng ch v iu kin. ng thi cn phi c quan im lch s - x hi c th trong qu trnh xem xt, gii quyt mu thun (V: Mu thun thng tri qua ba giai on: Giai on u ch mi xut hin s khc nhau, hai mt i lp hnh thnh, u tranh thp; giai on hai l xut hin mu thun, s i lp th hin r, hai mt i lp u tranh gay gt; giai on ba l s chuyn ha gii quyt mu thun, s vt c mt i, s vt mi ra i. Trong mi thi i lch s u c mu thun gia hai giai cp c bn trong x hi. S u tranh gia cc giai cp thp quyt nh chiu hng ca s pht trin. Tuy nhin, bn cnh mu thun ca cc giai cp c bn cn c nhiu mu thun ca nhng tng lp khc nhau, thm ch ngay trong giai cp v sn cng c s khc nhau...Tt c iu cn phi c tnh n khi la chn phng php v hnh thc u tranh giai cp, khi a ra chnh sch. Trong cuc u tranh thc t, nu khng nhn thy tt c ci li mu thun phc tp y tc l n gin ha s ng n v u tranh gia cc mt i lp. Vic hiu ng tnh phc tp v nhiu v ca cc mu thun x hi c ngha to ln i vi hot ng thc tin ca ng giai cp v sn. C/- Quy lut ph nh ca ph nh - y l mt trong 3 quy lut c bn ca php bin chng duy vt, n vch ra khuynh hng ca s pht trin 1. Khi nim ph nh v ph nh bin chng - Ph nh l s thay th s vt ny bng s vt khc trong qu trnh vn ng v pht trin. - Ph nh bin chng l s ph nh lm s vt c mt i, s vt mi ra i trn c s mi tin b hn (tc l loi b nhng ci khng thch hp, gi li, pht huy nhng mt tch cc cho s vt mi pht trin) + Ph nh bin chng mang tnh khch quan: v nguyn nhn ca s ph nh nm ngay trong bn thn s vt + Ph nh bin chng mang tnh k tha: v s ph nh bin chng l kt qu ca s pht trin t thn ca s vt, nn n khng th l s th tiu, s ph hy hon ton ci c. 2. Khi nim ph nh ca ph nh Quy lut ph nh ca ph nh nu ln mi lin h, s k tha gia ci khng nh v ci ph nh, nh ph nh bin chng l iu kin cho s pht trin; n bo tn ni dung tch cc ca cc giai on trc v b sung thm nhng thuc tnh mi lm cho s pht trin i theo ng xoy c. 3. Phn tch - l s thng nht hu c gia lc b, bo tn v b sung thm nhng nhn t mi tch cc gip s vt ngy cng pht trin. - S vt mi xut hin l kt qu ca s tng hp tt c nhn t tch cc c v pht trin trong ci khng nh ban u v trong nhng l ph nh tip theo s vt mi s c ni dung hon thin hn, phong ph hn. - Kt qu ca s ph nh ca ph nh l im kt thc ca mt chu k pht trin v cng l im khi u ca chu k pht trin tip theo.

- Trong thc t, ph thuc vo tng s vt c th m mt s vt phi tri qua t hai ln ph nh tr ln mi hon thnh mt chu k pht trin. - Quy lut ph nh ca ph nh khi qut xu hng tt yu ca s vt l s pht trin. Song, s pht trin khng din ra theo ng thng, m theo ng xoy c. l s biu th r rng, y cc c trng ca qu trnh pht trin bin chng ca s vt: tnh k tha, lp li v tin ln. Mi vng ca ng xoy c dng nh th hin s lp li, nhng th hin trnh cao hn v v tn ca s pht trin. 4. ngha phng php lun - Gip chng ta nhn thc ng n v xu hng pht trin ca s vt. Qu trnh pht trin ca bt k s vt no cng khng bao gi i theo mt ng thng, m din ra quanh co, phc tp, trong bao gm nhiu chu k khc nhau. Chu k sau bao gi cng tin b hn chu k trc. - mi chu k pht trin s vt c nhng c im ring bit. Do , chng ta phi hiu nhng c im c cch tc ng ph hp vi yu cu pht trin. - Theo quy lut ph nh ca ph nh, mi s vt lun lun xut hin ci mi thay th ci c, ci tin b thay th ci lc hu; ci mi ra i t ci c trn c s k tha tt c nhng nhn t tch cc ca ci c, do , trong hot ng ca mnh, con ngi phi bit k tha tinh ha ca ci c, trnh thi ph nh sch trn. - Trong gii t nhin ci mi xut hin mt cch t pht, cn trong x hi ci mi ra i gn lin vi hot ng c thc ca con ngi. Chnh v th, trong hot ng ca mnh, con ngi phi bit pht hin ci mi v ng h n. Khi mi ra i ci mi lun cn yu t, t i, v vy, phi to iu kin cho n chin thng ci c, pht huy u th ca n.

8/ Thc tin v vai tr ca thc tin i vi nhn thc?

* Trc C.Mc: - Mt s nh trit hc duy tm (tiu biu l Hghen) tip cn c phm tr thc tin, pht hin v cao tnh nng ng sng to ca n. Nhng h ch mi hiu thc tin l hot ng sng to ca tinh thn, khng thy n l hot ng hin thc, vt cht, cm tnh ca con ngi. - Cc nh trit hc duy vt (k c Phoibc) hiu c tnh vt cht ca thc tin, nhng cho rng l hot ng vt cht tm thng, bn nng ca con ngi. => Hn ch: khng hiu ng thc tin, khng thy vai tr thc tin i vi nhn thc. * K tha, khc phc nhng thiu st ca cc nh trit hc trc , cc nh sng lp ra ch ngha duy vt bin chng a ra cch hiu duy vt v khoa hc v thc tin, ch ra vai tr thc tin i vi nhn thc, i vi s tn ti v pht trin ca x hi loi ngi. l bc ngoc mang tnh cch mng ca l lun ni chung v l lun nhn thc ni ring. 1. nh ngha Thc tin l phm tr trit hc ch ton b nhng hot ng vt cht c mc ch, mang tnh lch s - x hi ca con ngi nhm ci to th gii (t nhin v x hi) v chnh bn thn con ngi. 2. Phn tch 3 hnh thc c bn ca thc tin - Thc tin sn xut vt cht + L hnh thc hot ng nguyn thy nht, c bn nht v quyt nh s hnh thnh, tn ti v pht trin ca x hi loi ngi. + L c s quy nh cc hnh thc hot ng thc tin khc v mi hnh thc hot ng sng ca con ngi. + Gip ci bin t nhin v c con ngi. - Thc tin chnh tr - x hi: l hnh thc hot ng cao nht, quan trng nht v lm bin i cc quan h x hi, tc ng n s thay i cc ch x hi loi ngi. - Thc tin thc nghim khoa hc: gn vi s ra i v pht trin ca khoa hc v cuc cch mng khoa hc, ngy cng quan trng v thc y mng m cc hnh thc hot ng thc tin khc. 3. Vai tr thc tin i vi nhn thc - Thc tin l ngun gc, l ng lc ca nhn thc + Ngun gc: thc tin cung cp ti liu cho nhn thc (l lun), mi tri thc d hnh thnh trnh , giai on no, xt n cng u bt ngun t thc tin. + ng lc: thc tin lun ra nhu cu, nhim v, phng hng pht trin ca nhn thc, ngha l thc y nhn thc pht trin. - Thc tin l mc ch ca nhn thc: v mi kt qu ca nhn thc lun thc hin vai tr hng dn, ch o hot ng thc tin, gip thc tin nng cao nng lc ci to ca mnh.

10/ Vai tr ca sn xut vt cht i vi s tn ti v pht trin ca x hi?

1. Sn xut vt cht L qu trnh hot ng c mc ch m con ngi s dng cng c lao ng tc ng vo t nhin, nhm ci bin n to ra ca ci vt cht phc v cho i sng con ngi v x hi.

2. Vai tr ca sn xut vt cht y l hot ng c bn nht, quan trng nht, quyt nh nht i vi s tn ti v pht trin va x hi loi ngi, v: - Sn xut vt cht l yu cu khch quan, c bn nht nhm m bo s sinh tn ca con ngi v x hi loi ngi, bt c x hi no cng khng tn ti c nu khng sn xut ra ca ci vt cht. - Sn xut vt cht v thng qua sn xut vt cht con ngi tch khi gii t nhin, phn bit gia con ngi v con vt. - Sn xut vt cht v thng qua sn xut vt cht gip con ngi ngy cng hon thin hn, lm ngn ng xut hin (ngn ng l phng tin giao tip, trao i v truyn t kinh nghim). Sn xut vt cht hnh thnh nn cc quan h x hi, tc l hnh thnh x hi. - Sn xut vt cht pht trin gip kinh t pht trin v ng thi pht trin cc mi quan h x hi. - Trong thi i hin nay, nh sn xut pht trin, tc kinh t pht trin to iu kin khoa hc cng ngh to ra nhiu cng c hin i gip ni di cc gic quan con ngi. Nh vy, t nhng vi tr trn khng nh chnh sn xut vt cht l c s nn tng quyt nh s tn ti, vn ng v pht trin ca x hi loi ngi.

11/ Quy lut v s ph hp ca quan h sn xut vi trnh pht trin ca lc lng sn xut ? ngha phng php lun trong s nghip i mi nc ta hin nay?
1. Lc lng sn xut v quan h sn xut l hai mt ca mt phng thc sn xut - Phng thc sn xut l cch thc sn xut ra ca ci ca con ngi trong mt giai on lch s nht nh, cng l phng thc con ngi tn ti, quyt nh tnh cht, kt cu x hi, ng thi quyt nh s vn ng v pht trin ca x hi. Phng thc sn xut l s thng nht gia lc lng sn xut v quan h sn xut, hai mt ny va thng nht, va i lp, mu thun vi nhau to thnh quy lut sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut. + Lng lc sn xut l mi quan h gia con ngi vi t nhin, l nng lc thc tin v trnh chinh phc t nhin ca con ngi trong nhng giai on lch s nht nh. + Lc lng sn xut l ni dung ca phng thc sn xut, th hin mt vt cht k thut ca i sng x hi, v suy cho cng mi s bin i trong x hi u do s vn ng pht trin ca lc lng sn xut. + Lc lng sn xut l s thng nht gia t liu sn xut do x hi to ra trc ht l cng c lao ng, v ngi lao ng c k thut, k nng v kinh nghim sn xut ra ca ci vt cht. Tuy nhin, lc lng sn xut t n khng th tr thnh lc lng sn xut tr khi c quan h vi quan h sn xut. Vy quan h sn xut l g? + Quan h sn xut l biu hin mi quan h kinh t - x hi ca phng thc sn xut. + Quan h sn xut quyt nh tnh cht x hi ca phng thc sn xut. + Quan h sn xut l mi quan h gia ngi vi ngi trong qu trnh sn xut y l mi quan h c bn, quyt nh, chi phi tt c cc mi quan h khc. V nu khng c mi quan h ny cng khng c lc lng sn xut, khng c phng thc sn xut v cng khng c x hi. + Quan h sn xut gm 3 quan h: quan h s hu v t liu sn xut, quan h v t chc v qun l sn xut, quan h v phn phi sn phm. Trong quan h v s hu t liu sn xut chi phi cc mi quan h khc. Do , trong x hi c giai cp i khng th giai cp no nm t liu sn xut th giai cp s thng tr x hi v mt kinh t, ng thi thng tr x hi v mt chnh tr, t tng. 2. Ni dung quy lut a) Trnh pht trin ca lc lng sn xut quyt nh quan h sn xut. V : - Lc lng sn xut l ni dung ca phng thc sn xut, l yu t nng ng v cch mng nht, thng xuyn bin i quan h sn xut l hnh thc x hi xa phng thc sn xut l yu t tng i n nh v thng lc hu hn so vi s pht trin ca lc lng sn xut. Chnh v th, khi lc lng sn xut pht trin ln trnh mi cao hn s ph v mi quan h sn xut c ang km hm n thit lp quan h mi tin b hn ph hp vi n. - Ni mt cch khc, lc lng sn xut nh th no th quan h sn xut nh th . Khi lc lng sn xut thay i th quan h sn xut cng thay i cho ph hp. - S pht trin ca lc lng sn xut t thp n cao qua cc giai on lch s khc nhau quyt nh thay th quan h sn xut c bng quan h sn xut mi, a loi ngi pht trin t phng thc sn xut ny ln phng thc sn xut khc cao hn, tin b hn. b) Quan h sn xut tc ng lc lng sn xut: - Mc d quan h sn xut do lc lng sn xut quyt nh nhng khng phi n b quyt nh mt cch th ng m tri li quan h sn xut lun tc ng ngc li lc lng sn xut. V quan h sn xut l hnh thc cn lc lng sn xut l ni dung, v ni dung bao gi cng pht trin vi mt hnh thc sn xut ph hp. Ni dung ch pht huy khi vn ng trong mt cch thc ph hp.

- Khi quan h sn xut ph hp s bo v lc lng mi chng li quan h sn xut c li thi, lc hu ng thi m ng cho lc lng sn xut mi pht trin. - Ngc li, nu quan h sn xut li thi s km hm s pht trin lc lng sn xut. - Khi lc lng sn xut v quan h sn xut pht trin ln mt trnh mi c ngha l phng thc sn xut c c thay th bng phng thc sn xut mi ph hp vi lc lng sn xut mi v quan h sn xut mi. C nh th s tc ng bin chng gia lc lng sn xut vi quan h sn xut theo quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut lm cho phng thc sn xut bin i, pht trin t thp n cao. Mt khi phng thc sn xut pht trin t thp n cao lm thay i cn bn ton b i sng x hi k c lc lng sn xut ln quan h sn xut, c c s h tng ln kin trc thng tng...lm cho cc hnh thi kinh t x hi pht trin t thp n cao theo qu trnh lch s t nhin. c) ngha phng php lun v vn dng quy lut ny Vit Nam: - Gip ta hiu c, bit c lch s x hi tri qua 5 phng thc sn xut: phng thc sn xut nguyn thy => phng thc sn xut n l => phng thc sn xut phong kin => phng thc sn xut t bn => phng thc sn xut x hi ch ngha => ang ha ln phng thc sn xut CSCN. - y l mt quy lut c bn mang tnh ph bin chung nhng khng phi l m hnh c sn m th hin khc nhau mi nc. Do cn phi nghin cu quy lut chung v quy lut c th (kinh t, chnh tr, x hi). Trong qu trnh xy dng v pht trin t nc, chng ta tng phm mt s sai lm, nhng t khi bc vo cng cuc i mi t nc, chng ta dn khc phc c nhng sai lm . Hin nay, chng ta xc nh: Pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, theo c ch th trng, c s qun l ca Nh nc trong nh hng x hi ch ngha (c ngha l to iu kin cho cc thnh phn kinh t pht trin).

12/ S pht trin ca cc hnh thi kinh t x hi l mt qu trnh lch s t nhin .Vn dng vn ny vo trong qu trnh xy dng CNXH Vit Nam?
1. Khi nim - Hnh thi kinh t - x hi l mt h thng hon chnh, c cu trc phc tp, bao gm: lc lng sn xut, quan h sn xut v kin trc thng tng. 2. S pht trin ca hnh thi kinh t - x hi l mt qu trnh lch s t nhin. V: - Hnh thi kinh t - x hi l mt h thng, trong , cc mt khng ngng tc ng qua li ln nhau to thnh cc quy lut vn ng, pht trin khch quan ca x hi. l quy lut quan h sn xut ph hp vi trnh pht trin ca lc lng sn xut, quy lut c s h tng quyt nh kin trc thng tng v cc quy lut x hi khc. Chnh s tc ng ca cc quy lut khch quan m cc hnh thi kinh t - x hi vn ng pht trin t thp n cao. - Ngun gc su xa ca s vn ng v pht trin x hi s pht trin ca lc lng sn xut. V s pht trin ca lc lng sn xut quyt nh, lm thay i quan h sn xut. n lt mnh, quan h sn xut thay i lm cho kin trc thng tng thay i theo, v do m hnh thnh kinh t - x hi c c thay th bng hnh thi kinh t - x hi mi cao hn, tin b hn 3. S vn dng hc thuyt hnh thi kinh t - x hi nc ta hin nay - ng khng nh quy lut pht trin ca cch mng Vit Nam l: c lp dn tc gn lin vi CNXH. y l xu hng ca thi i v ph hp vi iu kin c th nc ta. - Vn dng quy lut s ph hp ca quan h sn xut vi trnh pht trin ca lc lng sn xut, ng v Nh nc ch trng: pht trin nn kinh t th trng nh hng XHCN. Trong , kinh t Nh nc gi vai tr ch o trong cc thnh phn kinh t, kinh t nh nc cng vi kinh t tp th ngy cng tr thnh nn tng vng chc, ng thi ch ng hi nhp kinh t quc t. y l xu hng ph hp vi yu cu pht trin ca lc lng sn xut nc ta v xu hng pht trin chung ca nhn loi. - Nc ta tin ln CNXH t mt nn kinh t ch yu sn xut nh, lao ng th cng l ph bin v th nhim v trung tm trong sut thi k qu l tin hnh cng nghip ha, hin i ha nhm xy dng c s vt cht cho CNXH.

13/ Quan im ca trit hc Mc xt v bn cht con ngi? ngha ca n trong vic xy dng con ngi mi Vit Nam hin nay?
1. Quan im ca trit hc Mc xt v bn cht con ngi a. Con ngi l mt thc th thng nht gia mt sinh vt vi mt x hi. Trit hc Mc k tha quan nim v con ngi trong lch s trit hc, ng thi khng nh con ngi hin thc l s thng nht gia yu t sinh hc v yu t x hi. Tin vt cht u tin quy s tn ti ca con ngi l sn phm ca th gii t nhin. Con ngi t nhin l con ngi mang tt c bn tnh sinh hc, tnh loi. Yu t sinh hc trong con ngi l iu kin u tin quy nh s tn ti ca con ngi. V vy, gii t nhin l thn th v c ca con ngi. Con ngi l mt b phn ca t nhin.

Nhng quan nim nu trn u phin din ch v nhn mnh mt kha cnh no trong bn cht x hi ca con ngi m cha nu ln c ngun gc ca bn cht x hi y. L sn phm ca t nhin v x hi nn qu trnh hnh thnh v pht trin ca con ngi lun b quy nh bi ba h thng quy lut khc nhau nhng thng nht vi nhau. H thng cc quy lut t nhin nh quy lut v s ph hp c th vi mi trng, quy lut v s trao i cht, v di truyn, bin d, tin ho... quy nh phng din sinh hc ca con ngi. H thng cc quy lut tm l - thc hnh thnh v vn ng trn nn tng sinh hc ca con ngi nh hnh thnh tnh cm, kht vng, nim tin, ch. H thng cc quy lut x hi quy nh quan h x hi gia ngi vi ngi. Ba h thng quy lut trn cng tc ng, to nn th thng nht hon chnh trong i sng con ngi bao gm c mt sinh hc v mt x hi. Mi quan h sinh hc v x hi l c s hnh thnh h thng cc nhu cu sinh hc v nhu cu x hi trong i sng con ngi nh nhu cu n, mc, ; nhu cu ti sn sut x hi; nhu cu tnh cm; nhu cu thm m v hng th cc gi tr tinh thn . b. Trong tnh hin thc ca n, bn cht con ngi l tng ho nhng quan h x hi. T nhng quan nim trnh by trn, chng ta thy rng, con ngi vt ln th gii loi vt trn c ba phng din khc nhau: quan h vi t nhin, quan h vi x hi v quan h vi chnh bn thn con ngi. C ba mi quan h , suy n cng u mang tnh x hi, trong quan h x hi gia ngi vi ngi l quan h bn cht, bao trm tt c cc mi quan h khc v mi hot ng trong chng mc lin quan n con ngi. Bi vy, nhn mnh bn cht x hi ca con ngi, C.Mc nu ln lun ni ting trong Lun cng v Phoibc :Bn cht con ngi khng phi l mt ci tru tng c hu ca c nhn ring bit. Trong tnh hin thc ca n, bn cht con ngi l tng ho nhng quan h x hi. c. Con ngi l ch th v l sn phm ca lch s Khng c th gii t nhin, khng c lch s x hi th khng tn ti con ngi. Bi vy, con ngi l sn phm ca lch s, ca s tin ho lu di ca gii hu sinh. Song, iu quan trng hn c l: con ngi lun lun l ch th ca lch s - x hi. C.Mc khng nh Ci hc thuyt duy vt ch ngha cho rng con ngi l sn phm ca nhng hon cnh v gio dc... ci hc thuyt y qun rng chnh nhng con ngi lm thay i hon cnh v bn thn nh gio dc cng cn phi c gio dc. Trong tc phm Bin chng ca t nhin, Ph.ngghen cng cho rng : th vt cng c mt lch s pht trin dn dn ca chng cho ti trng thi hin nay ca chng. Nhng lch s y khng phi do chng lm ra v trong chng mc m chng tham d vo vic lm ra lch s y th iu din ra m chng khng h bit v khng phi do mun ca chng. Ngc li, con ngi cng cch xa con vt, hiu theo ngha hp ca t ny bao nhiu th con ngi li cng t mnh lm ra lch s ca mnh mt cch c thc by nhiu. 2. ngha trong vic xy dng con ngi mi Vit Nam hin nay - Con ngi va l ch th, va l sn phm ca lch s + Con ngi l ch th ca lch s: sau khi xut hin, con ngi lao ng v sn xut ci bin th gii, bng tri thc ra mnh con ngi lm thay i b mt ca th gii vt cht, cng vi s pht trin ca x hi loi ngi l s pht trin ca lch s, con ngi tr thnh ch th ca lch s.Bi v, con ngi l nhn t quyt nh n s pht trin ca lch s. + Con ngi l sn phm ca lch s: Chnh qu trnh lao ng v sng to ra cc cng c lao ng l nhn t quyt nh n s bin vn ngi thnh ngi. - S nghip i mi nhm mc tiu v hnh phc ca con ngi v do con ngi lm nn. pht huy vai tr nhn t con ngi cn thit phi tin hnh mt s ni dung sau: + Gii quyt hi ha mi quan h ca c nhn v x hi, to ra mt h thng chnh sch, bin php v c ch vn hnh m bo s phi hp ng n li ch c nhn v li ch x hi. Trong , li ch c nhn l ng lc trc tip. + Nng cao cht lng cuc sng con ngi, nng cao trnh v nng lc lao ng,nng cao tay ngh.