You are on page 1of 47

Ha Hc Hu C

TS Phan Thanh Sn Nam


B mn K Thut Hu C Khoa K Thut Ha Hc Trng i Hc Bch Khoa TP. HCM in thoi: 8647256 ext. 5681 Email: ptsnam@hcmut.edu.vn
1

Chng 10: ALCOHOL-PHENOL Chng 10A: Alcohol


R-OH trong : R: no hay khng no CH3-CH2-OH CH2=CH-CH2-OH R: nhnh ca arene C6H5-CH2-OH
2

I. Danh php
I.1. Tn thng thng (dng cho alcohol n gin) Gc alkyl + alcohol CH3-CH -OH (CH3)2CH-OH (CH3)2CH-CH2-OH (CH3)3C-OH C6H5-CH2-OH CH2=CH-CH2-OH ethyl alcohol isopropyl alcohol isobutyl alcohol tert-butyl alcohol benzyl alcohol allyl alcohol

C th gi CH3-OH l carbinol, cc alcohol khc l dn xut ca carbinol, v d: methyl carbinol 3 (ethyl alcohol)

I.2. Tn IUPAC Chn mch di nht c cha nhm OH lm mch chnh Ly tn alkane, i ane anol

nh s mch chnh t u gn nhm OH nht Khi c nhiu nhm th, sp xp theo th t alphabetical CH3-OH CH3-CH2-OH methanol ethanol
4

CH3 H3C C CH2-OH CH3

2,2-dimethyl-1-propanol

CH3 CH3-CH-CH-CH3 OH

3-methyl-2-butanol

OH

7-ethyl-8,9-dimethyl-5-dodecanol

C6H5-CH2-OH

phenylmethanol
5

II. Cc phng php iu ch


II.1. Cng hp nc vo alkene Phn ng cn xc tc acid: H2SO4, H3PO4 (khng dng HX)

CH3-CH=CH2 + H2O

H2SO4

CH3-CH-CH3 OH

Tun theo quy tc Markonikov


6

Phn ng quan trng iu ch alcohol bc 1 & 2 t alkene, ngc vi sn phm Markonikov:

CH3-CH=CH2

1. B2H6 2. H2O2 / NaOH

CH3-CH2-CH2-OH

II.2. Kh ha carbonyl, carboxylic acid v dn xut Kh bng H2

R C R' O

+ H2

Ni

H R C R' OH

aldehyde alcohol bc 1 ketone alcohol bc 2


8

Kh bng LiAlH4, NaBH4 R-CHO + LiAlH4 R-COOH + LiAlH4 R-CH2-OH + R-CH2-OH

Kh bng [(CH3)2CH-O]3Al trong (CH3)2CH-OH R-CHO + [(CH3)2CH-O]3Al/(CH3)2CH-OH R-CH2-OH + (CH3)2CO


9

II.3. i t hp cht Grignar


+ O CH3-CH2-MgBr + H C C H 3 + OH H3C C H C2H5 O-MgBr H2O /H+ H3C C H C2H5

+ HO-MgBr

II.4. Thy phn R-X, dn xut ca ester


O R C OR' + H2 O OHR-COO+ R'-OH

R-X + OH-

R-OH + X-

10

III. Tnh cht vt l


R-OH to lin kt H to si cao hn cc dn xut ca hydrocarbon c khi lng phn t tng ng C1-C3: tan tt trong nc C4-C7: tan 1 phn trong nc >C7: khng tan trong nc
11

IV. Tnh cht ha hc


IV.1. Gii thiu chung a. Kh nng t lin kt C-O Ch xy ra trong mi trng acid
R OH + H
+

+ H R O H

R+

+ H2 O

Kh nng phn ng: bc 1 < bc 2 < bc 3 C-OH cha nhiu nhm th y in t


12 thun li

b. Kh nng t lin kt O-H Ch xy ra trong mi trng base mnh

R OH

R-O

+ H+

Kh nng phn ng: bc 1> bc 2> bc 3 R cha nhiu nhm y in t khng thun li
13

IV.2. Tnh acid-base Tnh acid ca alcohol rt yu Tnh acid: C2H5-OH (Ka 1.3x10-18) < H2O (1.3x10-14) < C6H5-OH (1.3x10-10) < CH3COOH (1.8x10-5) Alcohol hu nh khng phn ng vi NaOH

R OH

+ NaOH

R-ONa + H2O
14

Alcohol ch tc dng vi Na hay NaNH2


R OH R OH + Na + NaNH2 R-ONa + H2 R-ONa + NH3

Mui alkoxide l base rt mnh Tnh base: (CH3)3C-O- > (CH3)2CH-O- > CH3-CH2-O> CH3-O- > OH15

IV.3. Phn ng to ether


2 CH3-CH2-OH H2SO4 CH3-CH2-O-CH2-CH3 + H2O

2 CH3-CH2-OH

Al2O3 350-400 C
o

CH3-CH2-O-CH2-CH3

+ H2O

Alcohol bc 1: SN2 Alcohol bc 3: SN1 ***Danh php ca ether: tn gc alkyl + ether C2H5-O-C2H5 diethyl ether
16

CH3-O-C(CH3)3 tert-butyl methyl ether

Nu gc alkyl phc tp, c th xem l nhm th alkoxy


CH3-CH2-CH2-CH-CH2-CH3 OCH3

3-methoxyhexane

CH2 OH
H3C CH3

CH2 OC2H5

2-ethoxyethanol

CH3-CH-CH CH3 OC2H5

2-ethoxy-2,3-dimethylbutane
17

IV.4. Phn ng ester ha


R C OH O R C Cl O O R C O R C O + R'-OH H2SO4 R C O-R' O R C O-R' O + H2O

+ R'-OH

+ HCl

+ R'-OH

R C O-R' O

+ RCOOH

Kh nng phn ng: RCO-Cl (khng cn xc tc) > (RCO)2O (khng cn xc tc) > RCOOH 18

R'-OH + R C OH O + H O R' R C OH OH O R' R C OH + HSO4-H+

C ch phn ng:

+ H

+ R C OH OH

O R' R C OH OH2 + O R' R C O

-H2O

Kh nng phn ng: alcohol bc 1> bc 2> bc 3 HCOOH > CH3COOH > RCH2COOH > R2CHCOOH > 19 R3CCOOH

IV.5. Phn ng th -OH bi halogen a.Tc nhn HX


CH3-CH2-OH + HBr H2SO4 ZnCl2 CH3-CH2-Br + H2O CH3-CH2-Cl + H2O

CH3-CH2-OH + HCl

Kh nng phn ng: HI > HBr > HCl > HF HCl kh phn ng, cn xc tc ZnCl2 Lewis acid tn cng vo O lin kt C-O d t Kh nng thay th: bc 3 > bc 2 > bc 1
20

b. Tc nhn PX3, PX5, SOCl2

R-OH R-OH R-OH

+ + +

PCl3 PCl5 SOCl2

pyridine pyridine pyridine

R-Cl R-Cl R-Cl

+ H3PO3 + POCl3 + SO2 + HCl

+ HCl

21

IV.6. Phn ng dehydro ha v oxy ha a. Phn ng dehydro ha


R-CH2OH Cu 200-300 oC R-CHO + H2

R R C H OH

Cu 200-300 C
o

R C R O

+ H2

CH3 CH3-C-CH2-CH3 OH

Cu 200-300 oC

CH3 CH3-C=CH-CH3

+ H2O
22

b. Phn ng oxy ha Tc nhn oxy ha: KMnO4, K2Cr2O7, CrO3 Alcohol bc 1 aldehyde carboxylic acid thng i

Rt kh dng li giai on aldehyde thng n RCOOH


R-CH2OH + KMnO4 R-COOK H+ RCOOH

+ MnO2 + KOH

23

Mun dng li giai on aldehyde: phi dng pyridinium chlorocromate C5H5NH+CrO3Cl- (PCC):
R-CH2OH C5H5NH+CrO3ClCH2Cl2 RCHO + Cr3+

Alcohol bc 2
(H3C)3C OH Na2Cr2O7 CH3COOH, H2O to

ketone
(H3C)3C O

Alcohol bc 3 ch b oxy ha trong acid (tch nc thnh alkene oxy ha ct mch alkene)
CH3 CH3-C-CH2-CH3 OH KMnO4 H2SO4, t
o

H3C C CH3 O

+ CH3-COOH
24

Chng 10B:

Phenol

-OH lin kt trc tip vi nhn thm


o

1,36 A

109 o

25

I. Danh php
OH OH CH3 CH3 OH OH

phenol

o-cresol

m-cresol

CH3

p-cresol
OH OH OH OH O2N OH OH NO2 OH NO2

Tn thng thng

catechol
OH OCH3

resorcinol

hydroquinone
OH CH(CH3)2

picric acid
OH

OH

H3C CH2CH CH2


26

eugenol

Thymol

-naphthol

-naphthol

Tn IUPAC
OH OH OH CH3 Br OCH3 Cl Cl

4-methoxyphenol

3-bromo-4-chlorophenol 5-chloro-2-methylphenol

OH OH

OH

OH

OH

OH

1,2-benzenediol

1,3-benzenediol

1,4-benzenediol

27

II. Cc phng php iu ch


II.1. Chng ct nha than Ly phn on 170-240 oC Tch phenol bng cch chuyn thnh phenolate ha tan Hon nguyn phenol C6H5ONa + CO2 + H2O C6H5OH + NaHCO3
28

II.2. Thy phn chlorobenzene


Cl + KOH 300 oC 280 atm OH + KCl

Khng xy ra iu kin thng II.3. Phng php kim chy


SO3H + NaOH R 300 oC ONa + Na2SO3 H+ OH
29

II.4. Oxy ha cumene (dng trong cng nghip)

CH(CH3)2 O2

OH O H3C C CH3 H2O, H+ cumene hydroperoxide

OH + H3C C CH3 O

30

II.5. Thy phn mui diazonium (phng TN)


N+ N Cl+ H2O 40-50 oC OH + N2 + HCl

iu ch mui diazonium:
NH2 + NaNO2 + HCl N+ N Cl+ NaCl + H2O

31

III. Tnh cht vt l +C ca OH vi nhn thm O-H phn cc mnh

kh nng to lin kt H ca phenol > alcohol to si , to nng chy, ha tan trong nc > alcohol tng ng phenol tosi (oC) 180 tonc 41 ha tan (g/100g H2O)9.3 cyclohexanol 161 25.5 3.6
32

IV. Tnh cht ha hc

O H

IV.1. Tnh acid


O-H phn cc
OH NaOH OH Na ONa + H2

tnh acid > HOH > alcohol


ONa + H2O

Tnh acid: phenol < H2CO3 : C6H5ONa + CO2 + H2O C6H5OH + NaHCO3
33

So snh tnh acid ca 1 s phenol:


OH > pKa NO2 7.15 OH > 10.08 CH3 CH3 OH NO2 > NO2 7.23 OH > 10.14 8.4 OH CH3 OH

OH
10.28

OH > OCH3 OCH3 >

OH

9.65 OH Cl >

9.98 OH > Cl 9.02

OCH3 10.21 OH

8.48

Cl 34

9.38

IV.2. Phn ng to ether Khc vi alcohol

OH + C2H5OH H+

OH +

OH H+

35

Gii thch:
CH3-CH2-OH H+ + + H CH2-CH2-O H

O H

+C ca OH lm gim mt in t ca O khng c kh nng tn cng vo oxonium cation khng c SN2


36

Ngoi l:
OH + CH3OH O-CH3 + H2O methyl ethyl ether /nerolin

H2SO4

Mt in t O trn naphthol > trn phenol iu ch ether ca phenol bng phng php Williamson:
ONa + C2H5-Br O C2H5 + NaBr
37

ONa + CH2=CH-CH2-I

O CH2

CH

CH2 + NaBr

ONa +

O CH3 H3C O O S H3C O O I O + +

Na O O S H3C O O

ONa

+ NaI
38

Lu : iu ch C6H5-O-C2H5 , cn i t C6H5ONa+ C2H5-Br nhng khng i t C6H5-Br + C2H5ONa Ether ca phenol c th b ct mch:
OCH3 57% HI 120-130 oC OH + CH3I
39

IV.3. Phn ng ester ha Khc vi alcohol


OH + CH3COOH H+

Phi dng dn xut chloride hay anhydride ca carboxylic acid


OH + H3C C Cl O acetyl chloride O C CH3 O + HCl
40

OH + C6H5 C Cl O benzoyl chloride OH +

O C C6H5 O + HCl

O H3C C O H3C C O

O C CH3 O + CH3COOH

Lu :
O C C2H5 O OH O C OH C2H5 + O C C2H5
41

AlCl3 t
o

IV.4. Phn ng th nhm OH Khc vi alcohol


OH + X-

Ngoi l:
OH O2N NO2 + PCl5 NO2 NO2 O2N Cl NO2 + POCl3 + HCl

OH Zn 400 C
o

+ ZnO

42

IV.5. Phn ng th i in t -OH (+C>-I) vng thm tham gia SE d dng, sn phm o-, p Halogen ha
OH + Br2 H2O -HBr Br OH + Br2 CS2 -HBr Br
43

OH Br Br

OH Br +

OH

Nitro ha phenol: Khng cn H2SO4, xy ra to thng, ng phn od tch bng chng ct li cun hi nc
OH HNO3 OH NO2 + NO2 35% 65%
44

OH

Sulfo ha
OH SO3H OH H2SO4 15-20 oC H2SO4 100 oC OH

100 oC

SO3H

Friedel-Crafts: thng cho hiu sut thp (cn dng xc tc HF, H3PO4)
45

IV.6. Phn ng Kolbe (trong cng nghip)


O-Na+ + + O C O 125 oC 4-7 atm O O H C

ONa

OH O C

ONa

H+

OH O C

OH

Sn phm ph l p-hydroxybenzoic acid, c th tch khi salicylic acid bng chng ct li cun hi nc 46

IV.7. Phn ng vi formaldehyde Trong mi trng base:


O+ H + C O H SE HOCH2OH OH H+ + CH2OH OH CH2OH O+ OCH2OH

Trong mi trng acid:

OH OH H + C O H H+ H+ C OH H + SE CH2OH

OH CH2OH

47

You might also like