DY HC THEO GC, THEO D N, THEO HP NG TIP CN TRONG GIO DC NGH THUT V CUC SNG Ths.

Nguyn Th ng Khoa M thut C s i vn ho L.Tnxti ni: Ngh thut l mt hot ng ca loi ngi, bt u khi mt ngi t gic truyn t nhng tnh cm ca mnh th nghim cho ngi khc, bng cc du hiu bn ngoi, lm cho ngi khc ly lan c nhng tnh cm y v th nghim c chng. Nh vy, ngh thut khng nhng c th, m cn cn thit biu hin nhng tnh cm c nhn, nhng khng phi l nhng ci c bit, nht thi, ngu nhin, m phi mang y ngha khi qut chung no . ng thi, ngh thut l mt biu hin cao nht ca cc quan h thm m trong i sng x hi. Ni dung ca ngh thut l nhng hin tng thm m c phn nh bng hnh tng thng qua th gii khch quan v tm hn sng to ca ngi ngh s. Ngh thut c hai b phn quan trng l i tng thm m v ch th thm m. i tng thm m l hin thc x hi, ch th thm m l ngh s. iu ny cho thy r, gio dc ngh thut l mt trong nhng hnh thc gio dc c bit ca x hi, ngi lm nhim v gio dc ngh thut trc ht phi l ngi c gio dc ngh thut, ng thi phi l ngi ngh s - trung gian chuyn ti tnh cm thm m ca ch th sng to n vi khch th thng thc. Gio dc ngh thut trong nh trng c thc hin thng qua ging dy v thc hnh cc loi hnh ngh thut: Vn hc, vn ha dn gian, ngh thut to hnh, m nhc, sn khu...Mi mt loi hnh ngh thut li c cch tip cn v thng thc khc nhau; ng thi, cng c nhng phng thc gio dc khc nhau nhng tt c u hng ti gio dc thm m l ch yu. Qu trnh thc hin nhim v gio dc ngh thut trong nh trng, ngi thy ngi ngh s ngi thng thc cn thng qua h thng cc phng php dy hc c trng mt trong nhng yu t ch yu chuyn ti nhng hin tng thm m ca x hi v nhng tnh cm thm m ca ngi sng to ti i tng mt cch hiu qu. Phng php dy hc l mt h thng a dng; Song, trong ni dung bi vit ny, ti ch cp ti vic tip cn v hiu qu ca mt s phng php dy hc: Theo hp ng, theo gc, theo d n, nhm thc hin i mi phng php trong dy hc ch trng pht huy tnh tnh cc, ch ng, sng to ca ngi hc v ph hp vi l trnh tin ti nh hng thay th dn chng trnh dy hc nh hng ni dung bng chng trnh dy hc nh hng u ra trong xu th hin nay. Cc phng php dy hc: Theo hp ng, theo gc v theo d n l mt trong nhiu ni dung v dy & hc tch cc trong khun kh ca D n gio dc Vit B, ang trin khai c hiu qu 14 tnh min ni pha Bc Vit Nam trong tt c cc mn hc, ni dung ca cc phng php dy hc s trin khai tip trn phm vi ton quc ti cc i tng day hc. Bi vy, tip cn cc phng php dy hc ny trong dy hc, gio dc ngh thut s khng nh hn vai tr ca gio dc ngh thut trong cuc sng ngy nay. * Hc theo hp ng l cch t chc hc tp, trong ngi hc lm vic theo mt gi cc nhim v trong mt khong thi gian nht nh. Hc theo hp

ng cho php phn ha trnh ngi hc, to iu kin cho ngi hc thc hin nhim v v c trch nhim thc hin nhim v theo kh nng ph hp vi trnh pht trin ca c nhn ngi hc. Ngi dy, xy dng ni dung hc tp theo hnh thc phiu hc tp hp ng c cam kt, gm cc nhim v bt buc (theo chun kin thc, k nng) v nhim v t chn (ni dung m rng v nng cao) nhm pht huy tnh sng to v kh nng t hc ca hc sinh. Hc theo hp ng hng ti cng c tnh c lp v tng cng hp tc trong hc tp ca ngi hc, ng thi to iu kin cho ngi hc c tham gia hot ng v la chon ni dung hc tp a dng, m bo hc su v hiu qu. Hc theo hp ng c th t chc 2 hnh thc: Hp ng c nhn v hp ng nhm. Hp ng cc nhn cc nhn k kt hp ng vi ngi dy. Tuy nhin, trong hp ng cc nhn c nhim v c nhn v nhim v lm vic theo cp hoc theo nhm, nhng nhim v ch yu l cc nhn hon thnh sau c s trao i, kim tra cho theo cp hoc theo nhm. Hp ng nhm i din nhm k kt hp ng. Trong hp ng nhm c nhim v cc nhn v nhim v ca nhm.V v: c nhn lm vic c lp sau trao i trong nhm, kt qu, y kin cui cng l chung ca nhm, trong tho lun nhm c th kt hp cc k thut dy hc nh k thut khn tri bn... Trong hc theo hp ng cc nhim v cn c p n v cc phiu h tr theo cc mc khc nhau ngi hc thc hin p ng cc trnh , kh nng thc hin nhim v. p n v phiu h tr ch cho php ngi hc nhn khi hon thnh gi hp ng theo k kt i chiu, so snh, trao i v nh gi kt qu nhim v. Hc theo hp ng trong dy hc ngh thut s khuyn khch c nng lc, s trng v hng th hc tp ca tng c nhn trong cc nhim v hc tp c th. iu ny s trnh s g b, rp khun, my mc trong hc tp, m bo cho ngi hc pht huy c nng lc ph hp vi kh nng, nhn thc ca c nhn, hn ch vic nh gi co bng, cng nhc trong gio dc ngh thut. Qua thc t c quan st, nh gi cc bng hnh v k hoch bi hc thit k theo phng php ny cho thy, hc theo hp ng nn p dng vo dng bi cng c, n tp, n thi kt thc chng, kt thc hc phn..., hn ch p dng vo cc bi hnh thnh kin thc mi, bi, hc theo hp ng s to cho hc sinh hc su v ph hp vi kh nng trnh ngi hc. V d: Hp ng hc tp bi: To dng v trang tr mt n Tit 15 (Mn M thut lp 8 Chng trnh M thut Trung hc c s). Bt Hnh a buc Thi thc im p n Hon T Nhim v hay gian thc thc th thnh nh t hin hin gi chn 1. Nu mc ch s dng ca mt n? T Lp C p n chn hc sn 2. Nu hnh dng, cu trc ca mt n v T Lp C p n

nhn xt v cch trang chn hc sn tr, s dng mu sc. 3. So snh hnh dng v v mt thc vi T Lp C p n dng v ca mt n chn hc v gi y to dng v trang tr 4. Mt n thng lm bng cht liu g? v Bt Lp C p n lm nh th no? buc hc sn 5. To dng v trang tr mt n bng cch Bt Lp C p n ct dn c tin hnh buc hc sn nh th no? 6. To dng v trang C sn tr mt mt n cho Bt Lp phm thiu nhi vo dp tt buc hc tham trung thu? kho * iu kin ca hp ng: Mi nhm phi thc hin 5/6 nhim v, gm 3 nhim v bt buc v 2 nhim v t chn. * Ti l.....Thay mt nhm....xin cam kt hon thnh cc nhim v....trong bn hp ng. Ch k v tn hc sinh Ch k gio vin. Hc theo gc l mt hnh thc t chc hot ng hc tp theo ngi hc thc hin cc nhim v khc nhau ti v tr c th trong khng gian lp hc, p ng nhiu phong cch hc khc nhau. Hc theo gc ngi hc c la chn hat ng v phong cch hc: C hi Khm ph, Thc hnh; C hi m rng, pht trin, sng to; C hi c hiu cc nhim v v hng dn bng vn bn ca ngi dy; C hi c nhn t p dng v tri nghim. Do vy, hc theo gc kch thch ngi hc tch cc thng qua hot ng; M rng s tham gia, nng cao hng th v cm gic thoi mi, m bo hc su, hiu qu bn vng, tng tc mang tnh c nhn cao gia thy v tr, trnh tnh trng ngi hc phi ch i. V d: Vi ch mi trng hoc giao thng c th t chc cc gc: Vit; c; V tranh: Xem bng hnh; Tho lun...v ni dung ch . Dy hc theo gc c nhng im tng ng vi dy hc theo nhm, theo cp v mt s phng php, k thut, th thut dy hc khc. u im ca hc theo gc trong dy hc ni chung v M thut ni ring l ngi dy c th giao nhiu nhim v vi cc mc v nng lc khc nhau theo tng ni dung hc tp, mi c nhn t hon thnh nhim v vi s tng tc ca ngi dy v thnh vin trong nhm. Mi gc phi chun b y cc phng tin p ng ni dung hc tp v nhim v cc gc cng hng ti mc tiu bi hc. Dy hc theo gc c th p dng hu ht cc dng bi hc v cc bi tp tch hp kin thc nhiu mn hc. V d: V theo mu V tnh vt v mu. ( Bi 30 - Lp 8 Chng trnh M thut Trung hc c s)

Gc 1: Tm hiu cc bc v - Khm ph Gc 2: Quan st, nhn xt cc bc v - Tri nghim Gc 3: Quan st, nhn xt mu Phn tch Gc 4: Thc hnh p dng. Vic phn chia cc gc theo cc phong cch v ni dung hc tp khng nht thit phi tt c 4 gc nh trn, m c th linh hot t chc 2 hoc 3 gc ty theo iu kin v ni dung hc tp, nhm m bo hc su, thoi mi. Hc theo d n l phng php hc tp mang tnh xy dng, trong ngi hc hon ton ch ng tham gia hot ng di s hng dn ca ngi dy, to ra mt sn phm hay vn dng cc kin thc hc tm hiu, thc hnh nghin cu mt vn trong hc tp hay gii quyt mt vn trong cuc sng. Hay ni khc, hc theo d n l mt hot ng hc tp nhm to c hi cho ngi hc tng hp kin thc t nhiu lnh vc hc t v p dng mt cch sng to vo thc t cuc sng. Qu trnh hc theo d n gip ngi hc cng c kin thc, xy dng cc k nng hp tc, giao tip v hc tp c lp, chun b hnh trang hc tp sut i cho ngi hc, c bit l th h tr v i mt vi th thch trong cuc sng. Hc theo d n l hot ng tm hiu su v mt ch c th vi mc tiu to c hi ngi hc thc hin nghin cu vn thng qua vic kt ni cc thng tin, phi hp nhiu k nng gi tr v thi nhm xy dng kin thc, pht trin kh nng. Dy hc theo d n c th p dng cc bi mang tnh tng hp ca mn hc hoc lin mn. Trong dy hc M thut, hc theo d n ph hp vi cc dng bi mang tnh khai thc gi tr truyn thng, mang tnh lin mn hay nhng vn tng hp ca nhiu ni dung, vn c tnh hin thc cuc sng v nhng ni dung gn kt gia ly thuyt vi thc hnh, xm nhp thc t cuc sng.... pht trin nhn thc, t duy v kch thch, khm ph, sng to.... *V d: Tm hiu v trang phc dn tc in Bin. ( Mn Trang tr phn hot ng ngoi kha Nm th 2 - H CSP). Ni dung cc hot ng hc tp t chc nh sau: - La chn ch + Nhng nt c trng trong trang phc ngwi Thi en in Bin + Quan nim v trang phc ca ngii Thi wc th hin nh th no? Hin nay trang phc ca ngi Thi c thay i g? - Lp k hoch: D kin cc nhim v cn nghin cu v thi gian thc hin. + Nhim v 1: Tm hiu c im ca trang phc ngi Thi en qua tn gi, kiu dng, mu sc, cht liu, cch trang tr... + Nhim v 2: Tm hiu quan nim ca ngi Thi en v trang phc: trong sinh hot hng ngy, trong ci xin, trong tn ngng, trong l hi....Hin nay trang phc ca ngi Thi en in Bin c s thay i nh th no? Gii thch v sao? + Nhim v 3: Vn dng s hiu bit v trang phc dn tc Thi vo vic thit k trang phc dn tc Thi en bng giy gi hoa. - Thc hin d n

+ Thu thp thng tin: Phng vn nhiu i tng trong x hi, trong cng ng; Lp phiu iu tra v c im, kiu dng...ca trang phc; tm kim t liu trn cc phng tin thng tin.... + Lp bng so snh trang phc xa v nay ca ngwi Thi en in bin + Ghi hnh nh thc t v nhng vn tm hiu... - X l thng tin: Sng lc, sp xp, b cc...li cc ngun t liu thu thp theo h thng ca ni dung ti. - Bo co kt qu: La chn hnh thc bo co: Thuyt trnh, trnh chiu, din kch, trnh din thi trang, k chuyn.... - Nhn li qu trnh thc hin d n: + nh gi nhng ni dung lm, bit ti mc nh th no? + thc hc tp, xy dng qua vn tm hiu tch cc mc no? + Nhng vn kh khn khi thc hin gii quyt, tn ng? + Quan h gia cc thnh vin trong nhm v vi thc t nh th no? + Vn khc quan trng trong d n l nhng g... Xut pht t nh hng i mi trong dy hc, m i mi phng php dy hc l mt trong nhng yu t then cht ca qu trnh dy hc, ng thi, nhm p ng nhu cu nng ng ca x hi, cc phng php dy hc trn c tc dng gn l thuyt vi thc tin cuc sng, hnh thnh ngi hc y thc t hc, t nghin cu, phn ha c trnh , nng lc ngi hc cc ni dung hc tp c th, nhm pht huy ti a kh nng hc tp, pht trin t duy sng to v khoa hc, hnh thnh k nng gii quyt vn trong cuc sng ca ngi hc. iu ny hon ton ph hp v hiu qu trong dy hc ngh thut ca h thng gio dc hin nay. Trong khun kh ca bi vit, ti khng th chia s c y nhng ni dung ca cc phng php dy hc nu trn, cng nh khng cho php trnh by su hn vic tip cn v p dng trong dy hc ngh thut. Song, thng qua ni dung trnh by ny, ti hy vng cng ngi c tip cn tch cc cc phng php dy hc: Theo hp ng, theo gc, theo d n trong dy hc ni chung, dy hc - gio dc ngh thut ni ring, sao cho ngh thut l bt ngun t cuc sng v lun tc ng ti cuc sng qua tnh cm thm m ca ngi ngh s ngi thy ngi thng thng qua knh gio dc ngh thut ngy mt hiu qu hn.