n mn hc

Hng tn kho
LI M U Hng tn kho l mt phn quan trng trong ti sn lu ng v nm nhiu khu trong qu trnh cung ng sn xut, d tr v lu thng ca nhiu doanh nghip. Hng tn kho ca mi doanh nghip thng bao gm: Nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, sn phm dch v d dang, thnh phm, hng ho(gi tt l vt t, hng ho). Vic tnh ng gi tr hng tn kho, khng ch gip cho doanh nghip ch o kp thi cc nghip v kinh t din ra hng ngy, m cn gip doanh nghip c mt lng vt t, hng ho d tr ng nh mc, khng d tr qu nhiu gy ng vn, mt khc khng d tr qu t bo m cho qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip c tin hnh lin tc, khng b gin on. Vic tnh ng gi hng tn kho cn c ngha v cng quan trng khi lp bo co ti chnh. V nu tnh sai lch gi tr hng tn kho, s lm sai lch cc ch tiu trn bo co ti chnh. Nu gi tr hng tn kho b tnh sai, dn n gi tr ti sn lu ng v tng gi tr ti sn ca doanh nghip thiu chnh xc, gi vn hng bn tnh sai lch s lm cho ch tiu li gp, li rng ca doanh nghip khng cn chnh xc. Hn na, hng ho tn kho cui k ca k ny cn l hng ho tn kho u k ca k tip theo. Do sai lm s c chuyn tip qua k sau v gy nn sai lm lin tc qua cc k ca gi vn hng bn, li gp v li thun. Khng nhng th, s tin ca hng ho tn kho thng rt ln nn s sai lm c th lm nh hng mt cch r rng n tnh hu dng ca cc bo co ti chnh. Nh vy chng ta thy rng Hng tn kho l mt yu t rt quan trng ca phn ln cc doanh nghip. Chnh v th m vic nghin cu cc nguyn tc v phng php tnh gi hng tn kho trong doanh nghip l ht sc cn thit, bi

 n mn hc v vi mi phng php tnh gi tr hng tn kho khc nhau th cc ch tiu trn bo co ti chnh cng s thay i. Vic la chn mt phng php tnh gi thch hp cho doanh nghip mnh l rt cn thit. Chnh v tm quan trng m em chn ti: Bn v h thng nguyn tc v phng php tnh gi hng tn kho trong doanh nghip . Kt cu ti gm 3 phn: Phn I : Cc nguyn tc v phng php tnh gi hng tn kho trong cc doanh nghip Vit Nam. Phn II: Nguyn tc v phng php tnh gi hng tn kho theo chun mc k ton quc t v mt vi nc khc . Phn III: Mt s kin ngh nhm hon thin cc phng php tnh gi hng tn kho Vit Nam.

 n mn hc

PHN I : CC NGUYN TC V PHNG PHP TNH GI HNG TN KHO TRONG CC DOANH NGHIP VIT NAM Khi qut v hng tn kho 1. Khi nim hng tn kho Theo chun mc k ton Vit Nam s 02 Hng tn kho: L nhng ti sn: (1) c gi bn trong k sn xut, kinh doanh bnh thng; ang trong qu trnh sn xut, kinh doanh d dang; Nguyn liu, vt liu, cng c, dng c s dng trong qu trnh sn xut kinh doanh hoc cung cp dch v; Thnh phn ca hng tn kho. Hng tn kho bao gm: Hng ho mua v bn: Hng ho tn kho, hng mua ang i trn ng, hng gi i bn, hng ho gi i gia cng ch bin; Thnh phm tn kho v thnh phm gi i bn; Sn phm d dang: Sn phm cha hon thnh v sn phm hon thnh cha lm th tc nhp kho thnh phm; Ngun liu, vt liu, cng c, dng c tn kho, gi i gia cng ch bin v mua ang i trn ng; Chi ph dch v d dang. Ngoi ra chng ta cng cn hiu thm v mt s khi nim lin quan: Gi tr thun c th thc hin c: L gi bn c tnh ca hng tn kho trong k sn xut, kinh doanh bnh thng tr (-) chi ph c tnh hon thnh sn phm v chi ph c tnh cn thit cho vic tiu th chng. 3

 n mn hc Gi hin hnh: L khon tin phi tr mua mt loi hng tn kho tng t ti ngy lp bng cn i k ton. c im ca hng tn kho: T khi nim Hng tn kho c a ra trn, ta c th thy c im ca Hng tn kho chnh l nhng c im ring ca nguyn, vt liu, cng c, dng c, thnh phm, sn phm d dang, hng ha. Vi mi loi, chng c nhng c im ring sau: Th nht: Nguyn vt liu (NVL) l nhng i tng lao ng c th hin i dng vt ha nh: Si trong doanh nghi dt, da trong doanh nghip ng giy, vi trong doanh nghip may mc. Khc vi t liu lao ng, NVL ch tham gia vo mt chu k sn xut nht nh v khi tham gia vo qu trnh sn xut, di tc ng ca lao ng, chng b tiu hao ton b hoc thay i hnh thi vt cht ban u to ra hnh thi vt cht ca sn phm. Th hai: Cng c, dng c (CC,DC) l nhng t liu lao ng khng tiu chun quy nh xp vo ti sn c nh. CC,DC thng tham gia vo nhiu chu k sn xut-kinh doanh, trong qu trnh s dng, chng gi nguyn hnh thi hin vt ban u. V mt gi tr, CC,DC cng b hao mn dn trong qu trnh s dng, bi vy khi phn b gi tr ca CC,DC vo chi ph sn xut-kinh doanh, k ton phi s dng phng php phn b thch hp sao cho va n gin trong cng tc k ton va bo m c tnh chnh xc ca thng tin k ton mc c th tin cy c. Th ba: Thnh phm l sn phm c ch to xong giai on ch bin cui cng ca quy trnh cng ngh trong doanh nghip, c kim nghim tiu chun k thut quy nh v nhp kho. Sn phm ca cc doanh nghip cng nghip sn xut ra ch yu l thnh phm, ngoi ra c th c bn thnh phm. Nhng sn phm hng ha xut kho tiu th, thanh ton hay chp nhn thanh ton gi l sn lng hng ha thc hin. 4

 n mn hc Th t: Sn phm d dang l nhng sn phm n cui k kinh doanh vn cha hon thnh nhp kho, chng vn cn tn ti cc phn xng sn xut. C nhng sn phm hon thnh nhng cha nhp kho m doanh nghip xut bn trc tip hoc gi bn th c ghi gim gi tr sn phm d dang. Th nm: Hng ha (ti cc doanh nghip thng mi) c phn theo tng ngnh hng, gm c: Hng vt t thit b; hng cng ngh phm tiu dng; hng lng thc, thc phm ch bin. K ton phi ghi chp s lng, cht lng, v gi ph chi tiu mua hng theo chng t lp trn h thng s thch hp. Phn b hp l chi ph mua hng cho s hng bn v tn cui k. Nguyn tc tnh gi hng tn kho. Nguyn tc gi gc: Hng tn kho phi c ghi nhn theo gi gc. Gi gc ca hng tn kho khng c thay i tr khi c quy nh khc trong chun mc k ton c th. Gi gc hng tn kho bao gm: Chi ph mua, chi ph ch bin v cc chi ph lin quan trc tip khc pht sinh c c hng tn kho a im v trng thi hin ti. Chi ph mua: bao gm gi mua, cc loi thu khng c hon li, chi ph vn chuyn, bc xp, bo qun trong qu trnh mua hng v cc chi ph khc c lin quan trc tip ti vic mua hng tn kho. Cc khon chit khu thng mi v gim gi hng mua khng ng quy cch, phm cht c tr (-) khi chi ph mua. Chi ph ch bin: bao gm nhng chi ph c lin quan trc tip n sn phm sn xut, nh chi ph nhn cng trc tip, chi ph sn xut chung c nh v chi ph sn xut chung bin i pht sinh trong qu trnh chuyn ho nguyn liu, vt liu thnh thnh phm. Chi ph lin quan trc tip khc: bao gm cc khon chi ph khc ngoi chi 5

 n mn hc ph mua v chi ph ch bin hng tn kho. Chi ph khng tnh vo gi gc hng tn kho gm: Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng v cc chi ph sn xut, kinh doanh khc pht sinh trn mc bnh thng; Chi ph bo qun hng tn kho tr cc khon chi ph bo qun hng tn kho cn thit cho qu trnh sn xut tip theo v chi ph bo qun trong qu trnh mua hng ; Chi ph bn hng; Chi ph qun l doanh nghip. Nguyn tc nht qun: Cc phng php tnh gi hng tn kho doanh nghip chn phi c p dng thng nht t nht trong mt k k ton nm. V cch la chn phng php nh gi hng tn kho c th c nh hng c th n cc bo co ti chnh, mt s doanh nghip c th c khuynh hng mi nm chn la li mt ln. Mc ch ca cc cng ty l lm sao chn c phng php no c th lp c cc bo co ti chnh c li nht. Tuy nhin nu iu ny c php, cc nh c bo co ti chnh s thy tht kh m so snh cc bo co ti chnh ca mt cng ty qua cc nm. Vic p dng cc phng php k ton thng nht t k ny sang k khc s cho php bo co ti chnh ca doanh nghip mi c ngha thc cht mang tnh so snh. Tuy nhin , nguyn tc nht qun khng c ngha l mt doamh nghip khng bao gi c th i phng php k ton. ng hn, nu doanh nghip kim nghim mt phng php tnh gi hng tn kho c chp nhn nh l mt s ci tin trong lp bo co ti chnh th s thay i c th c thc hin. Tuy vy, khi c s thay i ny, nguyn tc cng khai ton b i hi bn cht

 n mn hc ca s thay i, kim nghim i vi s thay i v nh hng ca s thay i n li rng, tt c phi c cng khai trong thuyt minh bo co ti chnh. Nguyn tc thn trng: Thn trng l vic xem xt, cn nhc, phn on cn thit lp cc c tnh k ton trong cc iu kin khng chc chn. Nguyn tc thn trng i hi: Phi lp d phng nhng khng lp qu ln; Khng nh gi cao hn gi tr ca cc ti sn v cc khon thu nhp; Chi ph phi c ghi nhn khi c bng chng v kh nng pht sinh chi ph. Trong nn kinh t th trng, cc doanh nghip phi cnh tranh trn th trng tn ti, pht trin v ng trc nhng ri ro trong kinh doanh. Do vy, tng nng lc ca cc doanh nghip trong vic ng ph vi ri ro, nguyn tc thn trng cn c p dng. Theo nguyn tc ny th gi tr hng tn kho khng thu hi khi hng tn kho b h hng, li thi, gi bn b gim, hoc chi ph hon thin, chi ph bn hng tng ln. Vic ghi gim gi gc hng tn kho cho bng vi gi tr thun c th c thc hin l ph hp vi nguyn tc ti sn khng c phn nh ln hn gi tr thc hin c tnh t vic bn hay s dng chng. Cui k k ton nm, khi gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho nh hn gi gc th phi lp d phng gim gi hng tn kho. S d phng gim gi hng tn kho c lp l s chnh lch gia gi gc ca hng tn kho ln hn gi tr thun c th thc hin c ca chng. Vic lp d phng gim gi hng tn kho c thc hin trn c s tng mt hng tn kho. i vi dch v cung cp d dang, vic lp d phng gim gi hng tn kho c tnh theo tng loi dch v c mc gi ring bit. Nguyn tc ny i hi trn bng cn i k ton, gi tr hng tn kho phi c phn nh theo gi tr rng: Gi tr ti sn rng = Gi tr ti sn - Khon d phng

 n mn hc Nguyn liu, vt liu v cng c, dng c d tr s dng cho mc ch sn xut sn phm khng c nh gi thp hn gi gc nu sn phm do chng gp phn cu to nn s c bn bng hoc cao hn gi thnh sn xut ca sn phm. Khi c s gim gi ca nguyn liu, vt liu, cng c, dng c m gi thnh sn xut sn phm cao hn gi tr thun c th thc hin c, th nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn kho c nh gi gim xung bng vi gi tr thun c th thc hin c ca chng. Cui k k ton nm tip theo phi thc hin nh gi mi v gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho cui nm . Trng hp cui nm k ton nm nay, nu khon d phng gim gi hng tn kho phi lp thp hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton nm trc th s chnh lch ln hn phi c hon nhp m bo cho gi tr hng tn kho phn nh trn bo co ti chnh l theo gi gc (nu gi gc nh hn gi tr thun c th thc hin c) hoc theo gi tr thun c th thc hin c (nu gi gc ln hn gi tr thun c th thc hin c). Nguyn tc ph hp: Khi bn hng tn kho, gi gc ca hng tn kho bn c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi doanh thu lin quan n chng c ghi nhn. Tt c cc khon chnh lch gia khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui nin k ton nm nay ln hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui nin k ton nm trc, cc khon hao ht, mt mt ca hng tn kho, sau khi tr (-) phn bi thng do trch nhim c nhn gy ra, v chi ph sn xut chung khng phn b, c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k. Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho c lp cui nin k ton nm nay nh hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui nin k ton nm trc, th s chnh lch ln hn phi c hon nhp ghi gim chi ph sn xut kinh doanh. Ghi nhn gi tr hng tn kho bn vo chi ph trong k phi m bo nguyn tc ph hp gia chi ph v doanh thu.Gi vn ca sn phm sn xut ra 8

 n mn hc hng ho mua vo c ghi nhn l chi ph thi k vo k m n c bn.... Khi nguyn tc ph hp b vi phm s lm cho cc thng tin trn bo co ti chnh b sai lch, c th lm thay i xu hng pht trin thc ca li nhun doanh nghip. Trng hp hng tn kho c s dng sn xut ra ti sn c nh hoc s dng nh nh xng, my mc, thit b t sn xut th gi gc hng tn kho ny c hch ton vo gi tr ti sn c nh. Cc phng php tnh gi hng tn kho. Tnh n gi hng tn kho s rt n gin khi tt c cc n v hng mua u c mua vi cng mt n gi n nh t k ny sang k khc. Tuy nhin, khi cc loi hng ho ging nhau c mua vi nhng gi khc nhau th pht sinh vn l s dng tr gi vn no cho hng ho tn kho cui k v tr gi vn no cho hng ho bn ra. V nguyn tc, hng tn kho c nh gi theo gi thc t. Theo chun mc k ton Vit Nam, vic tnh gi tr hng tn kho c p dng theo mt trong cc phng php sau: Phng php tnh theo gi ch danh; Phng php bnh qun gia quyn; Phng php nhp trc, xut trc; Phng php nhp sau, xut trc. Chng ta s ln lt i vo tng phng php c th: Phng php tnh theo gi ch danh: Phng php ny c p dng i vi doanh nghip c t loi mt hng hoc mt hng n nh v nhn din c, c n gi hng tn kho rt ln nh cc trang sc t tin, cc bt ng sn, t m c th nhn din c tng loi hng ho tn kho vi tng ln mua vo v ho n ca n, hn na cc doanh nghip phi c iu kin bo qun ring tng l hng nhp kho, v vy m khi xut kho l no th tnh theo gi ch danh ca l .

 n mn hc Phng php ny c th c ng h v n hon ton lm ph hp gia chi ph v doanh thu, song phn ln cc doanh nghip khng s dng gi ch danh v 3 l do sau: Th nht: Cc th tc ghi s chi tit thng rt tn km, nht l trong cc doanh nghip khng c my vi tnh. Th hai: Nu s lng tn kho ging nhau th s nhn din tng n v khng c tc dng g c. Mc ch ca bo co ti chnh l bo co thng tin kinh t v cc ngun ti lc v c phn ca mt doanh nghip, khng cn thit phi l cc thng tin c th v cc tim nng ny. Ni cch khc vn hiu qu v gi tr l c ngha cn hin vt th khng. Th ba: Phng php gi ch danh bn thn n c th lm cho ban qun tr iu khin c li tc. Ban qun tr ch cn gi li trong tn kho nhng khi lng c gi tr cao (hoc thp) gy nh hng gi to ti li nhun. Phng php tnh gi hng tn kho ny thch hp c vi cc doanh nghip p dng phng php kim k nh k v k khai thng xuyn trong k ton hng tn kho. K ton hng tn kho theo phng php Kim k nh k: Theo phng php ny, k ton khng theo di thng xuyn, lin tc tnh hnh nhp, xut, tn ca hng tn kho, v bn cht n ch theo di hng tn kho tng (nhp kho). Vo cui mi k k ton, doanh nghip tin hnh kim k s lng hng tn kho ri ly s lng hng tn nhn (x) vi n gi (Vi mi phng php tnh gi hng tn kho khc nhau th n gi ca chng cng khc nhau) Khi bit c gi r ca hng tn kho cui k th ta tnh c gi tr ca hng xut bn trong k : Gi tr hng xut = Gi tr hng tn u k + Gi tr hng nhp trong k Gi tr hng tn cui k

Khi doanh nghip tnh gi hng tn kho theo phng php gi thc t ch danh th khi kim k cui k k ton s bit c s lng ca tng l hng vi 10

 n mn hc n gi thc t ca n. T tnh c gi tr hng tn cui k v suy ra c gi tr ca hng xut bn. K ton hng tn kho theo phng php K khai thng xuyn: Phn trn chng ta nghin cu phng php kim k nh k. Theo phng php ny, ti khon Hng tn kho ch cp nht c mt ln mi k k ton, l cui k k ton. Sau ti khon Hng tn kho phn nh s d hin hnh ca hng tn kho ch cho n khi nghip v mua v bn u tin c thc hin trong k tip theo. T v sau, ti khon Hng tn kho khng cn phn nh s d hin hnh na. Ngc li, phng php k khai thng xuyn cp nht ti khon Hng tn kho sau mi ln nghip v mua hoc bn xy ra. Ngay khi cc bt ton c vo s l ti khon cho bit s lng hin hnh ca hng tn kho c trong tay. Khi phng php k khai thng xuyn c s dng, nh qun l c kh nng gim st hng tn kho c trong tay mt cch lin tc. iu ny gip cho nh qun l lp k hoch thu mua trong tng lai. Vi phng php k ton hng tn kho ny th gi tr hng xut c tnh bng tng ca s lng xut ca tng l nhn vi n gi thc t ch danh ca tng l hng . Phng php bnh qun gia quyn. Theo phng php ny gi tr ca tng loi hng tn kho c tnh theo gi tr trung bnh ca tng loi hng tn kho tng t u k v gi tr tng loi hng tn kho c mua hoc sn xut trong k. Gi tr trung bnh c th c tnh theo thi k hoc vo mi khi nhp mt l hngv, ph thuc vo tnh hnh ca doanh nghip. Gi tr hng xut = Khi lng hng xut x n gi bnh qun gia quyn

Phng php bnh qun c k d tr: 11

 n mn hc Gi n v bnh qun = Gtr tn u + Tng Gtr nhp ---------------------------------------S lng tn + S lng nhp

Phng php gi n v bnh qun sau mi ln nhp: Theo phng php ny sau mi ln nhp k ton phi xc nh gi bnh qun ca tng loi hng. Sau cn s vo gi n v bnh qun v lng hng xut kho gia hai ln nhp k tip xc nh gi tr hng tn kho cui k. Cc phng php bnh qun cng c p dng kh nhiu trong cc DN Vit Nam. Nhc im: N li c xu hng che du s bin ng ca gi. u im: Phng php ny n gin, d lm, khng mang tnh p t chi ph cho tng i tng c th nh mt s phng php hch ton hng tn kho khc. Hn na nhng ngi p dng phng php ny u cho rng thc t l cc doanh nghip khng th o lng mt cch chnh xc v qu trnh lu chuyn ca hng nhp, xut trong DN v do vy nn xc nh gi tr thc t hng xut kho theo phng php bnh qun. iu ny cng mang tnh thuyt phc vi nhng loi hng tn kho m chng c tnh ng u, khng khc nhau v bn cht. Ta thy rng phng php bnh qun c k d tr tnh gi hng tn kho ch ph hp vi cc doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k v phi n tn cui k chng ta mi tnh c gi n v bnh qun. Sau khi kim k ta bit c s lng tn cui k, t tnh c gi tr hng xut trong k. Ta khng nn s dng phng php ny trong cc doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn bi v mi ln xut chng ta u phi hch ton tr gi xut ngay nhng ta li khng th xc nh c n gi xut.

12

 n mn hc Cn vi phng php bnh qun sau mi ln nhp th ngc li, nn p dng trong cc doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. 3. Phng php nhp trc, xut trc FIFO: Phng php ny c p dng da trn gi nh l hng tn kho c mua trc hoc sn xut trc th c xut trc, v hng tn kho cn li cui k l hng tn kho c mua hoc sn xut gn thi im cui k. Theo phng php ny th gi tr hng xut kho c tnh theo gi ca l hng nhp kho thi im u k hoc gn u k, gi tr ca hng tn kho c tnh theo gi ca hng nhp kho thi im cui k hoc gn cui k cn tn kho. u im: Gi tr hng tn kho cui k chnh l gi tr hng mua vo sau cng. Phng php ny thch hp vi iu kin hng tn kho lun chuyn nhanh. Phng php ny ni chung cung cp mt s c tnh hp l v gi tr hng tn kho cui k trn bng cn i k ton, c bit trong nhng ln mua hng nhng cha c gi n v. Nhc im: Cc chi ph pht sinh hin hnh khng ph hp vi doanh thu pht sinh hin hnh. Doanh thu hin hnh c c l do cc chi ph hng tn kho vo kho t trc , iu ny c th dn ti vic thiu chnh xc ca li gp v thu nhp thun. Phng php tnh gi ny p dng ph hp vi c hai phng php hch ton hng tn kho l kim k nh k v k khai thng xuyn. Song t c im ca mi phng php hch ton m chng ta c th thy rng c s khc nhau c bn v gi tr ca hng xut v tn cui k gia FIFO trong phng php kim k nh k v k khai thng xuyn. 4. Phng php nhp sau, xut trc (LIFO): Phng php ny c p dng da trn gi nh l hng tn kho c mua sau hoc sn xut sau th c xut trc, v hng tn kho cn li cui k l hng tn kho c mua hoc sn xut trc . Theo phng php ny th gi tr hng xut kho c tnh theo gi ca l hng nhp sau hoc gn sau cng, gi 13

 n mn hc tr ca hng tn kho c tnh theo gi ca hng nhp kho u k hoc gn u k cn tn kho. u im: Phng php ny khc phc c nhc im ca phng php nhp trc, xut trc. Phng php ny m bo c nguyn tc ph hp gia doanh thu v chi ph. Theo phng php ny tng gi tr hng xut kho chnh l gi tr ca s hng mua vo sau cng. C th l cc chi ph mi pht sinh s ph hp vi doanh thu cng va c chnh cc hng tn kho ny to ra. iu ny dn ti vic k ton s cung cp nhng thng tin y v chnh xc hn v thu nhp ca doanh nghip trong k. Phng php ny c bit ng trong iu kin lm pht. Thu l nguyn nhn lm cho phng php LIFO c p dng ph bin. Khi mc gi ca hng tn kho tng v s lng khng i th dn n gi vn hng bn tng. iu ny ng ngha vi li rng gim i v cui cng l thu thu nhp doanh nghip phi np gim xung. Mc d trong tng lai gi c ca hng tn kho gim xung th doanh nghip gim i c mt phn no thu thu nhp doanh nghp phi np (trong mt hoc nhiu k no ). V hn na y l mt l do doanh nghip c th tr hon np thu thu nhp doanh nghip. Mt u im na ca phng php LIFO l n ci thin dng tin lun chuyn. Do s thu phi np t hn v thi hn np c th c tr hon nn doanh nghip c th s dng khon tin dng np thu cho cc mc tiu u t khc. Khng nhng th n cn hn ch ti a s tc ng ca vic hng tn kho gim gi trong tng lai i vi thu nhp. Phng php ny hn ch n mc thp nht vic phi ghi iu chnh gim li nhun ca doanh nghip trong iu kin gi ca hng tn kho gim i. L do xut pht ging nh tn gi ca phng php ny, tc l nhp vo kho sau khi c xut ra khi kho. Nhc im: Ngoi nhng u im trn phng php LIFO c mt s nhc im sau: 14

 n mn hc Th nht: N dn n thu nhp thun ca DN gim trong iu kin lm pht. Cc nh qun l trong DN dng nh thch vic bo co li thun tng hn l thy vic thu phi np gim i. L do ca iu ny chnh bi v cc nh qun l trong DN s rng cc nh u t s hiu nhm v kh nng sinh li, kh nng thu hi vn u t ca h. Th hai: Theo phng php ny hng tn kho c th b nh gi gim trn bng cn i k ton. Vic nh gi hng tn kho lp bo co k ton thng thng khng c cp nht bi hng tn kho vo kho trc vn cn nm trong kho. Vic nh gi gim ny lm cho vn lu ng ca DN gim thp hn so vi thc t hng tn kho. Phng php ny cng ph hp vi c hai phng php hch ton hng tn kho, v ta thy rng c s khc nhau c bn gia chng. PHN II: CC NGUYN TC V PHNG PHP TNH GI HNG TN KHO THEO CHUN MC K TON QUC T V MT VI NC KHC. Chun mc k ton quc t. Cc nguyn tc tnh gi hng tn kho. Nguyn tc gi gc: Cc yu t cu thnh gi ph nhp kho: Tng chi ph mua: Gm c: Gi mua trn ha n Cc chi ph ph lin quan n vic mua Gim gi thng mi c tr vo tng chi ph mua Trng hp c bit : C th tnh vo tng chi ph mua l hi oi trong trng hp c bit l n v tin t k ton t xut gim trm trng so vi ngoi t mua hng gn y Chi ph ch bin: 15

 n mn hc Gm c: Chi ph trc tip lin quan n sn phm; Phn b cc chi ph sn xut chung. Cc chi ph khc: L cc chi ph m x nghip phi chu a hng v a im v trong trng thi hin ti. Nguyn tc so snh c: Vic p dng phng php tnh gi hng tn kho phi nht qun gia kk ny vi k khc. Song cng khng thch hp cho mt doanh nghip tip tc p dng phng php k ton nh nhau nu nh phng php tnh gi hng tn kho khng gi c tnh cht v nh tnh, tnh ph hp v tin cy. Cng s l khng hp l i vi mt doanh nghip khng thay i chnh sch k ton ca mnh trong khi c chnh sch k ton thay th l hp l v ng tin cy.Song k ton phi trnh by nhng thay i ny trong bo co ti chnh. Nguyn tc thn trng: m bo nguyn tc ny k ton xc nh d phng gim gi tn kho. Nguyn tc chung: Nu gi c th bn c thun thp hn gi ph nhp kho th d phng gim gi tn kho phi c lp v hch ton gim gi tr ghi s k ton xung thnh gi c th bn c thun. V d: Hng tn kho b h honngr hoc li thi; Gi bn b gim hoc nhng chi ph c tnh hon thnh sn phm hoc nhng chi ph cn thit bn hng tng ln. D phng gim gi hng hoc dch v tn kho phi c tnh cho tng mt 16

 n mn hc hng hoc dch v tn kho. Tuy nhin cc hng gn tng t nh nhau hoc c lin quan mt thit vi nhau, c th c nhp li vi nhau tnh d phng gim gi hng tn kho.Vi cc nguyn vt liu v vt dng khng c gim gi nu thnh phm c sn xut ra t cc nguyn vt liu v vt dng ny c bn vi gi bng hoc cao hn gi ph ca n. Trong trng hp s gim st gi mua trn th trng ca cc nguyn vt liu v vt dng lm cho gi ph thnh phm cao hn gi c th bn c thun, th: gi tr ghi s ca cc nguyn vt liu v vt dng ny phi c gim xung bng gi c th bn c thun ca n. Vic xc nh gi c th bn c thun phi thc hin vo mi k kt ton. Khi m nhng s kin dn n vic phi nh gi tn kho thp hn gi gc ca n khng tn ti na, trong trng hp ny d phng gim gi tn kho phi c hon nhp m gi tr tn kho th hin trn bo co ti chnh vn l gi thp nht gia gi gc v gi c th bn c thun ca n. Nguyn tc ph hp: Khi hng hoc dch v tn kho c bn: Gi ph s c hch ton vo bn chi ph Gi bn c hch ton vo bn "Doanh thu trong cng mt nin kha ti chnh nhm tn trng nguyn tc Tng xng doanh thuchi ph. Cc phng php tnh gi hng tn kho. Chun mc k ton quc t phn bit hai loi hng tn kho : Hng nhn din c ; Hng ging nhau khng nhn din c. V phng php tnh gi xut kho s khc nhau. 17

 n mn hc Loi hng nhn din c: i vi cc loi hng tn kho nhn din c mua hoc sn xut bi x nghip v cc dch v tn kho cung cp theo cc hp ng khc nhau, gi ph xut kho gm tt c cc gi ph ch th ca n. Loi hng ging nhau khng nhn din c: Chun mc IAS 2 a ra hai cng thc: Cng thc Chun: Nhp trc xut trc (FIFO) Bnh qun gia quyn (CMP) Cng thc thay th c chp nhn: Nhp sau xut trc (LIFO) (Phng php ny khng ph hp vi ngi bn hng bi v khng ai bn hng mi i cn hng c th gi li bn sau). Nu s dng LIFO, mt s thng tin phi c cung cp trong phn thuyt minh bo co ti chnh Kinh nghim k ton mt s nc trn th gii v tnh gi hng tn kho 1. K ton Anh Chun mc k ton Anh ch quy nh 3 phng php tnh gi hng tn kho l: Phng php gi ch danh; Phng php nhp trc, xut trc; Phng php nhp sau, xut trc. 2. K ton M. C 4 phng php tnh gi hng tn kho : Phng php gi thc t ch danh; Phng php gi n v bnh qun; + Bnh qun c k d tr; + Bnh qun sau mi ln nhp; 18

 n mn hc Phng php nhp trc, xut trc; Phng php nhp sau, xut trc. K ton M thc hin nguyn tc Thn trng qua vic nh gi hng tn kho theo mc gi thp hn gi thc t hoc gi th trng Nguyn tc thn trng yu cu khi gi th trng thp hn gi vn th k ton ghi chp v bo co theo gi th trng. Nhng khi gi th trng ln cao hn gi vn th k ton vn ghi theo gi vn. Nguyn tc gi thp hn ca gi ph hoc gi th trng (LCM) K ton Php. Theo tng hoch k ton nm 1982, tnh gi xut kho v gi tn kho cui k ca hng tn kho DN c th la chn mt trong ba phng php sau: Tnh gi bnh qun cn c vo hng tn kho u k v tt c cc ln nhp trong k (thng, qu, nm) (hay cn gi l gi thc t bnh qun c k d tr). Tnh gi bnh qun sau mi ln nhp. Phng php gi nhp trc, xut trc. Phng php nhp sau xut trc khng c chun mc k ton Php chp nhn V k ton hng tn kho .Theo nguyn tc, lp cc bo co ti chnh th hng tn kho ch c hch ton theo phng php kim k nh k. Cn phng php k khai thng xuyn ch s dng trong k ton phn tch tnh gi ph, gi thnh ca cc loi nguyn, vt liu, vt t, hng ho, thnh phm. Cn Vit Nam, c hai phng php k ton hng tn kho u c p dng trong k ton ti chnh v nhn chung th phng php k khai thmg xuyn c p dng nhiu hn. K ton Php tin hnh trch lp d phng cho gim gi hng tn kho phng thit hi c th xy ra do hng tn kho b gim gi (Ging vi k ton Vit Nam). 19

 n mn hc PHN III: MT S KIN NGH NHM HON THIN CC NGUYN TC V CC PHNG PHP TNH GI HNG TN KHO VIT NAM. I: nh gi chung. Cc nguyn tc. Hin nay, nhn chung cc doanh ngip Vit Nam u tun th cc nguyn tc tnh gi hng tn kho c quy nh v cc nguyn tc ny kh ph hp v c hiu qu. Vic trch lp d phng gim gi hng tn kho l rt cn thit, ch c vy n mi phn nh ng c gi tr ca hng tn kho theo gi th trng, t mi xc nh c ng chi ph v tnh c thu nhp thc t ca doanh nghip. Nguyn tc Nht qun trong vic tnh gi hng tn kho thng b vi phm bi v theo xu hng bin ng ca gi c th khi doanh nghip thy phng php tnh gi no c li cho doanh nghip th DN c xu hng thay i phng php tnh gi ca n v mnh ngay c khi cha c php, n nh hng rt ln ti bo co ti chnh, thng tin lc khng c tnh so snh vi cc k trc ca doanh nghip v n khng tin cy cho nhng ngi quan tm. Cc phng php tnh gi hng tn kho: Mi phng php u c nhng u nhc im nh nu phn II. Da vo c im kinh doanh ca tng doanh nghip m cc doanh nghip t la chn mt phng php tnh gi ph hp. Mt s kin ng gp nhm hon thin cc phng php tnh gi hng tn kho Vit Nam H thng k ton Vit Nam quy nh cc phng php tnh gi tr thc t hng xut kho bao gm:

20

 n mn hc Phng php gi ch danh; Phng php bnh qun gia quyn; Phng php bnh qun k trc; Phng php nhp trc, xut trc; Phng php nhp sau, xut trc. Th nht: Thc t chng ta khng th p dng cc phhng php tnh gi hng tn kho mt cch ph hp vi tt c cc loi hng tn kho. V d nh vi thnh phm v vic tnh gi thc t ca thnh phm ch c th tin hnh vo cui thng (qu) m trong khong thi gian l thng (qu) th thnh phm c th nhp, xut hng ngy. V vy cn c quy nh hng dn phng php tnh i vi tng loi hng tn kho cho ph hp. Th hai: Hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k c nhc im l khng pht hin c vt t, hng ha tha, thiu: Tr gi hng xut kho = Tng tr gi hng nhp kho + Chnh lch tr gi tn kho cui k v u k

Vy phi chng cn c mt phng php tnh tr gi hng xut kho nh trn? Nh vy cc phng php theo quy nh ca h thng k ton Vit Nam ch c th ph hp vi tng loi hng tn kho trong trng hp k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn m thi, cn vi phng php kim k nh k th tr gi hng xut phi da vo kt qu kim k cui k. Vy liu gi tr hng tn kho cui k c phi c tnh nh cc phng php tnh gi hng tn kho hay khng. Th ba: Vit Nam, mt s doanh nghip s dng phng php tnh gi hng tn kho khng c quy nh trong chun mc k ton Vit Nam cng nh 21

 n mn hc trong ch k ton.Song phng php ny li rt tin li, l s dng phng php gi hch ton bi v c khi pht sinh cc nghip v tng gi tr HTK nhng li cha bit c gi thc t (Gi ny thng bit vo cui thng). Do m khi xut kho k ton thng s dng gi tm tnh (Gi hch ton). Gi ny c s dng n nh. n cui thng khi xc nh c gi thc t, k ton xc nh h s gi v tin hnh iu chnh gi tm tnh vi gi thc t. Gi tr thc t xut kho H s gi = = S lng hng xut kho x n gi hch ton + x H s gi

Gi tr thc t tn u k

Gi tr thc t nhp trong k

----------------------------------------------------------------------------------Gi tr hch ton tn u k + Gi tr hch ton nhp trong k

Phng php ny c p dng kh ph bin bi v n rt ph hp vi vic hch ton hng tn kho. Song n li khng c quy nh trong chun mc k ton Vit Nam cng nh trong h thng k ton Vit Nam. V vy m phng php ny cn c quy nh trong h thng k ton Vit Nam cc DN c th p dng n mt cch rng khp v linh hot. Th t: Chng ta thy rng phng php LIFO c rt nhiu u im, do vy m cc DN c xu hng s dng phng php ny tnh gi hng tn kho. V vy cn quy nh rng nu mt doanh nghip no la chn phng php LIFO cho mc tiu tnh thu th buc DN cng phi s dng phng php ny trong vic lp cc bo co k ton. Tm li, tip cn, ho nhp dn vi k ton kinh t th trng v ph hp vi cc thng l, chun mc k ton quc t c tha nhn chng ta cn: Hiu bit hng tn kho mi gc , kha cnh ca chng theo ni dung quy nh ca chun mc. Hng dn cng thc tnh gi tr hng tn kho ph hp vi cc loi hng tn kho, khng phn bit k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn hay kim k nh k. 22

 n mn hc C s thng nht gia ch ti chnh vi ch k ton. KT LUN Qua vic tm hiu h thng nguyn tc v phng php tnh gi Hng tn kho trong doanh nghip trn ta thy c nhng u, nhc im ca cc phng php v iu kin p dng cc phng php ny trong cc doanh nghip c th. Ty vo c im kinh doanh ca mi doanh nghip la chn mt phng php tnh gi cho ph hp nht. Qua y ta cng thy c s ging v khc nhau v phng php tnh gi c quy nh trong chun mc k ton Vit Nam vi chun mc k ton quc t v chun mc k ton ca mt s nc khc trn th gii. Vi mt vi nhn xt v kin ng gp nhm hon thin cc phng php tnh gi hng tn kho Vit Nam em thy rng vic nghin cu ny rt b ch v c ngha. N gip em hiu su sc hn v Hng tn kho - Mt phn quan trng trong ti sn lu ng, trong chu k sn xut kinh doanh ca doanh nghip-Hng tn kho cn c rt nhiu vn cn phi bn ti nhng trong kh nng gii hn em ch dng li vic tm hiu v h thng nguyn tc v phng php tnh gi hng tn kho. Em xin chn thnh cm n s hng dn v ch bo nhit tnh nhit tnh ca c .

23

 n mn hc

PH LC Trang Li m u ........................................................................................................ 1 PhnI: Cc nguyn tc v phng php tnh gi hng tn kho trong cc doanh nghip Vit Nam ..................................................... 3 I: Khi qut v hng tn kho ..................................................................... 3 II: Nguyn tc tnh gi hng tn kho.......................................................... 5 III: Cc phng php tnh gi hng tn kho ............................................... 9 Phn II: Cc nguyn tc v phng php tnh gi hng tn kho theo chun mc k ton quc t v mt vi nc khc ...................... 15 I: Chun mc k ton quc t ................................................................. 15 II: Kinnh nghim k ton mt s nc trn th gii v tnh gi hng tn kho ........................................................................... 18 Phn III: Mt s kin ngh nhm hon thin cc nguyn tc v cc phng php tnh gi hng tn kho Vit Nam..................... 20 I: nh gi chung .................................................................................. 20 II: Mt s kin ng gp nhm hon thin cc phng php tnh gi hng tn kho Vit Nam ................................ 20 Kt lun ............................................................................................................. 22

24

 n mn hc

DANH MC TI LIU THAM KHO

1. K ton Anh 2. K ton doanh nghip 3. K ton quc t 4. K ton ti chnh 5. K ton ti chnh trong cc DN 6. Nguyn l k ton M Son gi: V H Duyn V Th M Chi NXB thng k NXB thng k Larson NXB gio dc Ronald J. Thacker

25