K TON TI CHNH

TS. H Xun Thch - Ch bin ThS. Nguyn Th M Hong ThS. Phn Th Thu H

Bin son

TI LIU HNG DN HC TP

K TON TI CHNH

Bin son: TS. H Xun Thch - Ch bin ThS. Nguyn Th M Hong ThS. Phn Th Thu H

BI GII THIU

1. Gii thiu. Cho mng cc bn hc vin n vi chng trnh o to t xa ca Trng i hc M Thnh ph H Ch Minh Cc bn ang tip cn vi ti liu mn hc K ton ti chnh. Mn hc ny gip bn v s hiu bit g ? v ng dng gii quyt nhng cng vic g trong sn xut kinh doanh ? C cn thit phi hc mn ny khng ?...Tt c c tr li trong ton b ti liu mn hc K ton ti chnh Cc bn hy hnh dung rng, t khi x hi loi ngi hnh thnh, sn xut l hot ng ca con ngi nhm to ra ca ci vt cht bo m tn ti v pht trin ca x hi loi ngi. Thng qua lao ng, con ngi thc c gi tr cng vic ca mnh, t con ngi lun tm ti, sng to ra cc cng c lao ng v cch thc nh gi, qun l thnh qu lao ng ngy cng hiu qu hn. Lao ng ca con ngi i t n gin n phc tp, i hi s t duy qun l cng pht trin theo, dn dn hnh thnh mt cng c qun l kinh t l k ton. Nh vy, s ra i v pht trin ca k ton l mt nhu cu khch quan ca qu trnh sn xut v ca quan h x hi. Nhu cu c tn ti trong tt c cc hnh thi kinh t x hi khc nhau. Mi cc nhn, t chc trong x hi t xa n nay lun cn c nhng thng tin trung thc, kp thi hng ngy, nh k phc v cho vic ra quyt nh hay hoch nh cho tng lai, iu ny rt cn thit hn cho doanh nghip sn xut kinh doanh, nht l trong nn

kinh t th trng hin nay i hi s cnh tranh mnh m vn ln. c nhng thng tin trung thc kp thi, ti doanh nghip phi c mt b phn ghi nhn, thu thp d liu, x l d liu mt cch tng hp v chi tit cho nh qun tr, l phng k ton ca doanh nghip. Bn c mun lm vic ti phng k ton ca doanh nghip khng ? Nu c, bn phi hc gii mn k ton ti chnh, mt cch la chn duy nht. Ngc li, bn khng mun l chuyn mn k ton, nhng nu bn lm vic mt doanh nghip sn xut kinh doanh th bn cng cn phi c hiu cc s liu trn cc bo co k ton phc v cho cng vic chuyn mn ca bn, mun vy bn cng phi nghin cu mn hc k ton ti chnh mt cch nghim tc. Ngy nay, cng vi s pht trin mnh m ca lc lng sn xut, khoa hc k ton cng khng ngng pht trin v ngy cng c ci tin ph hp vi pht trin chung ca sn xut x hi. cc nc kinh t th trng pht trin, k ton c gi l ngn ng kinh doanh, l c s ca cc quyt nh kinh doanh. 2. Mc tiu ca mn hc. Sau khi hc xong mn k ton ti chnh theo ti liu ny, sinh vin cn t c cc k nng sau: + C chuyn mn su lm k ton ti chnh ti cc doanh nghip t vic lp chng t, nh khon ghi s k ton, x l s liu v tng hp lp bo co ti chnh doanh nghip. + C kh nng t chc c mt phng k ton ti doanh nghip.

3. Ni dung mn hc k ton ti chnh Ti liu ny vit cho sinh vin chuyn ngnh k ton t hc thi lng mn hc l 13 n v hc trnh, tng ng 195 tit. Ti liu chia lm 3 phn, mi phn trnh by trong mt cun sch ring tin hc tp theo tn ch. Phn 1: gm 5 n v hc trnh, tng ng 75 tit - Phn ny trnh by trong 8 bi, c th Bi 1 : Cng tc t chc k ton ti doanh nghip Bi 2 : K ton vn bng tin v cc khon ng trc Bi 3 : K ton hng tn kho Bi 4 : K ton nguyn vt liu v cng c Bi 5 : K ton ti sn c nh Bi 6: K ton tin lng v cc khon trch theo lng Bi 7 : K ton chi ph sn xut v gi thnh sn phm Bi 8 : K ton thnh phm v tiu th thanh phm Nh vy, phn mt cc bn sinh vin c hng dn hc t cng tc t chc mt b my k ton ti doanh nghip n k ton cc yu t qu trnh sn xut nh k ton a tin vo hot ng, mua v s dng cc yu t sn xut nh hng tn kho, ti sn c nh, tr tin lng ngi lao ng v qu trnh tp hp chi ph sn xut c thnh phm c bn trong nc. Phn 2: gm 4 v hc trnh, tng ng 60 tit - phn ny trnh by trong 5 bi c th:
5

Bi 9: K ton mua bn hng ho Bi 10: K ton cc khon u t ti chnh v hot ng khc Bi 11: K ton cc khon thu phi thu Bi 12: K ton u t xy dng c bn v bt ng sn u t Bi 13: K ton chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip v xc nh kt qu kinh doanh Nh vy, phn hai cc bn sinh vin c hng dn hc nhng phn hnh c bn ca hot ng thng mi xut nhp khu v cc phn hnh khc ca mt doanh nghip v u t ti chnh hot ng khc, cc khon phi thu phi tr, u t xy dng c bn v bt ng sn u t, chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip v k ton tng hp xc nh kt qu kinh doanh cui k... Phn 3 : gm 4 v hc trnh, tng. ng 60 tit - phn ny trnh by trong 6 bi, c th: Bi 14: K ton ngun vn ch s hu Bi 15: c im k ton cc ngnh kinh doanh dch v Bi 16: c im k ton hot ng ngnh xy dng Bi 17: c im k ton hot ng ngnh nng nghip Bi 18: S k ton v cc hnh thc k ton Bi 19: H thng bo co ti chnh nh k . Nh vy phn ba cc bn sinh vin c hng dn hc nhng phn vic cn li k ton nh k ton ngun vn ch s hu v
6

cc k thut ghi chp vo s k ton, tng hp bo co k ton cui k. ng thi trong phn ny cc bn cng c tip cn ton b c im k ton ca cc ngnh kinh doanh c th khc nh dch v, xy lp, nng nghip. 4. Hng dn hc mn hc k ton ti chnh c th ca mn hc ny l c s lin kt cht ch gia cc bi hc, kt qu ca bi hc trc l tin cho bi hc sau v tnh cht k ton kp. Mc khc k ton i hi t duy v ton hc v tnh logic, tnh nguyn tc rt ln, nn ngi hc phi nm vng l thuyt, nguyn tc k ton vn dng x l nhiu nghip v kinh t khc nhau pht sinh trong thc t. Mun to ra k xo chuyn mn, i hi sinh vin phi lm bi tp tht nhiu mi to nn cc phn x, x l tnh hung nhanh v ng. Kinh nghim hc tt mn hc ny v tr thnh ngi hnh ngh k ton gii l phi thc hin cc iu sau: + Hc l thuyt v hiu l thuyt mt cch tng tn + c v lm li nhiu ln cc v d mu nhng tnh lung in hnh + c v lm li nhiu ln cc bi tp c li gii mu m rng nhng tnh hung SXKD pht sinh trong thc t nng ngy. + Lm bi tp cha c li gii. mu kim tr li s hiu bit ca mnh. + Tm hiu h thng chng t v lun chuyn chng t, s k ton, cc bo co ti chnh do nh nc ban hnh trong cc ti liu v lin h mt doanh nghip hc hi t thc t. + Thng xuyn theo di v cp nht kin thc t cc vn bn ca B Ti Chnh Vit Nam, chng hn cc Quyt nh Thng T,...hng
7

dn v ch k ton, ch ti chnh, hng dn thc hin cc lut thu,... Nh vy thi gian t hc ca sinh vin v mn hc ny chim rt ln. Phng php hc: khng nn nm c v nhng s liu k ton rt d lm bn bun ng, nn ngi bn hc v lm bi tp thng xuyn . 5. Ti liu tham kho thm cho mn hc ny: Ti liu tham kho chnh: + Hng dn hc v lm k ton tai chnh: TS . H Xun Thch, PGS.TS: V Vn Nh hp. son. NXB Ti Chnh 2006. + K ton ti chnh: TS. Bi Vn Dng: NXB Ti Chnh 2006. + K ton ti chnh : TS. V Vn Nh, NXB Ti Ch nh 2006. + K ton thng mi v dch v . TS . H Xun Thch. NXB Ti Chnh 2006. + 100 bi tp v bi gii k ton ti chnh: TS . H Xun Thch. NXB Ti Ch nh 2006. + Lut k ton. + H thng chun mc k ton Vit Nam. + Quyt nh 1141 / 1995/BTC v cc thng t 89/2002 , TT 105/2003 , T 120/2003, TT 128/2003 , TT23/2005 . . . ca B Ti Chnh ban hnh. Ti liu tham kho ph : + K Ton ti Chnh : B Mn K Ton Ti Chnh Trng i Hc
8

Kinh T TP. HCM. + K Ton Ti Chnh : B Mn K Ton Ti Chnh Trng i Hc Kinh T Quc Dn. + Bi tp k ton ti chnh : B Mn K Ton Ti Chnh Trng i Hc Kinh T TP.HCM. a ch lin lc, phn hi: in thoi : 0903 .878 . 968 . Gp TS. H Xun Thch. Email : h xt@ueh.edu.vn

BI 1

T CHC CNG TC K TON TI CC DOANH NGHIP

A. GII THIU

Mt doanh nghip khi thnh lp th nht thit phi t chc ngay b my k ton doanh nghip, nhm gim st, phn nh, tnh ton v bo co thng tin kp thi mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Mc tiu hc vin cn t c bi ny l : Hiu mt cch thu o nhng vn c bn ca cng vic cn lm khi bt u t chc b my k ton doanh nghip (DN). La chn cc m hnh t chc v t chc c b my k ton ti mt doanh nghip sn xut kinh doanh (SXKD). Tm tt ni dung chnh : - Cc cng vic cn thit t chc cng tc k ton doanh nghip. - T chc b my k ton doanh nghip. - H thng ti khon k ton doanh nghip

10

B. NI DUNG

I. CC CNG VIC CN THIT T CHC CNG TC K TON TI DOANH NGHIP

thit lp mt b my k ton ti doanh nghip hot ng hu hiu, cn thc hin cc cng vic sau y mt cch ng b, ph hp vi yu cu trnh qun l v c im SXKD, quy m hot ng ca DN. 1. T chc h thng chng t k ton, t chc vic ghi chp ban u v t chc lun chuyn chng t khoa hc v hp l. - Tun th ng ch k ton v chng t bt buc. - Thit k v s dng linh hot chng t hng dn, chng t ni b. - Lp s lun chuyn chng t, thi gian lun chuyn m i b phn k ton, trch nhim xt duyt v lu tr ti liu k ton. 2. T chc vn dng h thng ti khon k ton doanh nghip (TKKT) - Tun th ng bng h thng TK k ton bt buc thng nht ton quc. - Thit k cc ti khon cp 2, cp 3, cp 4...cha quy nh trong h thng ti khon k ton sao cho ph hp vi quy m, c im qun l v SXKD ti doanh nghip, t xy dng h thng TKKT ni b s dng c th cho doanh nghip.
11

- Thit k m cp hng ha, cng n...cc chi tit mang tnh m rng khi khai bo m cp TKKT trc khi doanh nghip hot ng v b sung khi hot ng. 3. T chc h thng s k ton ph hp, nhm to iu kin cho vic cung cp thng tin kp thi, chnh xc, phc v cho vic iu hnh v qun l kinh t doanh nghip. - S k ton theo hnh thc Nht k - S Ci - S k ton theo hnh thc Chng T Ghi S - S k ton theo hnh thc Nht K Chung - S k ton theo hnh thc Nht K Chng T Xu hng ngy nay, Doanh nghip nn chn s k ton theo hnh thc Nht K Chung, v hnh thc ny ph hp vi quy m v trnh qun l kinh t ca Doanh nghip. 4. T chc thc hin ch bo co ti chnh theo qui nh Nh nc v ph hp vi yu cu qun l c th ti DN. - Bng cn i K Ton. - Bng Kt Qu Kinh Doanh - Bng lu chuyn tin t - Bng Thuyt Minh Bo Co Ti Chnh - Cc Bng k ho n u vo, u ra,...phc v khai bo thu hng thng theo quy nh v Bng chi tit k ton theo yu cu qun l ring ca tng DNnh chi tit n phi thu, phi tr, chi tit hng tn kho, Bng tnh gi thnh sn phm,...
12

5. La chn m hnh t chc b my k ton thch hp vi c im t chc hot ng sn xut kinh doanh v t chc qun l ca doanh nghip, chn mt trong ba m hnh sau : (xem sch nguyn l k ton)

- M hnh t chc b my k ton tp trung. - M hnh t. chc b my k ton phn tn. - M hnh t chc b my k ton va tp trung va phn tn. 6. T chc trang b v ng dng k thut tnh ton v thng tin hin i trong cng tc k ton, c th nh: - D kin cc trang thit b cn thit, cho cng tc k ton. - Chn la phng php thc hin k ton th cng hay s dng phn mm k ton. - La chn phn mm k ton ph hp vi trnh qun l, c im sn xut kinh doanh, quy m... 7. Kim tra k ton trong ni b doanh nghip v trong cc n v trc thuc. - Xy dng quy ch ti chnh, quy ch k ton ti DN. - Tin hnh kim k nh k, bt thng ti sn d b tht thot, h hng,... - Kim tra ni b cng tc k ton ti chnh DN, cc n v trc thuc nh k, hng nm

13

8. T chc k ton qun tr v phn tch hot ng kinh doanh trong doanh nghip. - Xy dng cc bo co ni b k ton v vic phn tch, nh gi hot ng SXKD tng k, tng nm. - T chc b phn k ton qun tr thc hin cc chc nng nh hng ti chnh trong tng lai, khai thc tim nng th trng...thng qua s liu d ton ca k ton. 9. T chc nhn s phng k ton, y l cng vic c tnh cht quyt nh cht lng v thng tin k ton cung cp cho nh qun tr, v vy nn: - Xy dng tiu thc tuyn chn nhn s k ton ph hp vi yu cu tng v tr, nhim v k ton vi mc th lao tho ng. - Xy dng chng trnh bi dng kin thc k ton ti chnh hng nm cho nhn vin theo ch k ton, ti chnh, thu.. hin hnh . - Xy dng mi quan h thn thin gia cc b phn k ton v gia nhn vin k ton vi nhn vin cc phng ban khc trong cng vic II. T CHC B MY K TON DOANH NGHIP 1. Nguyn tc t chc b my k ton. - Chp hnh ng lut k ton khi thc hin t chc b my k ton, m i mt t chc kinh t ch thit lp duy nht mt n v k ton, ng u l k ton trng, nu c cc n v ph thuc hch ton c lp th gi l n v k ton ph thuc. - T chc b my k ton phi bo m tnh ton din, cht ch, kp thi v nht l tnh thng nht v chnh sch, phng php k ton,...,
14

nht qun v thi gian, khng gian kho s v bo co k ton. - C cu phng k ton gn nh, chuyn mn cao, chi ph thp. - Thng tin k ton cung cp phi ph hp vi trnh , yu cu qun l ca doanh nghip. 2. Nhim v ca b my k ton. C hai nhim v ln cn quan tm: - i vi doanh nghip: Gim c ti chnh, bo v ti sn ca doanh nghip, cung cp thng tin v ti sn, tnh hnh sn xut kinh doanh,...qu kh, hin ti v d bo ti chnh trong tng lai cho hot ng sn xut kinh doanh. - i vi nh nc: Tun th ng lut k ton, h thng chun mc k ton v cc quyt nh, thng t ca nh nc hng dn ch k ton, ch ti chnh doanh nghip, thu... 3. C cu t chc b my k ton. - Ty thuc vo vic t chc b my k ton th cng hay ng dng phn mm k ton, cc b phn KT gm: + K ton nguyn vt liu, hng ho. + K ton doanh thu v cng n. + K ton vn bng tin v chi ph + K ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm,... + K ton tng hp. Lu : Khi vi tnh ho k ton khng nn phn cng lao ng theo
15

ni dung kinh t nh t chc k ton th cng, m theo s tin ch khi s dng menu phn mm k ton

III. H THNG TI KHON K TON DOANH NGHIP

S TK

HIU TN TI KHON

LOI TK1 TI SN LU NG 111 1111 1112 1113 112 1121 1122 1123 113 1131 1132 121 Tin mt Tin Vit Nam Ngoi t Vng bc, kim kh qu, qu Tin gi Ngn hng Tin Vit Nam Ngoi t Vng bc, kim kh qu, qu Tin ang chuyn Tin Vit Nam Ngoi t u t chng khon ngn hn

16

1211 1212 128 1281 1288 129 131 133 1331 1332 136 1361 1368 138 1381 1388 139 141 142

C phiu Tri phiu, tn phiu, k phiu u t ng n hn khc Tin gi c k hn u t ngn hn khc D phng gim gi u t ngn hn Phi thu ca khch hng Thu gi tr gia tng (GTGT) c khu tr Thu GTGT c khu tr ca hng ha, dch v Thu GTGT c khu tr ca ti sn c nh Phi thu ni b Vn kinh doanh cc n v trc thuc Phi thu ni b khc Phi thu khc Ti sn thiu ch x l Phi thu khc D phng phi thu kh i Tm ng Chi ph tr trc

17

1421 1422 144 151 152 153 1531 1532 1533 154 155 156 1561 1562 1567 157 158 159 161

Chi ph tr trc Chi ph ch kt chuyn Cm c, k cc, k qu ngn hn Hng mua ang i trn ng Nguyn liu, vt liu Cng c, dng c Cng c, dng c Bao b lun chuyn dng cho thu Chi ph sn xut kinh doanh d dang Thnh phm Hng ho Gi mua hng ho Chi ph thu mua hng ho Hng ho bt ng sn Hng gi i bn Hng ho kho bo thu D phng gim gi hng tn kho Chi s nghip

18

1611 1612

Chi s nghip nm trc Chi s nghip nm nay LOI TK2- TI SN C NH

211 2111 2112 2113 2114 2115 2118 212 213 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2138

Ti sn c nh (TSC) hu hnh Nh ca, vt kin trc My mc, thit b Phng tin vn ti, truyn dn Thit b, dng c qun l Cy lu nm, vt lm vic v cho sn phm Ti sn c nh khc Ti sn c nh thu ti chnh Ti sn c nh v hnh Quyn s dng t Quyn pht hnh Bn quyn, bng sng ch Nhn hiu hng ho Phn mm vi tnh Giy php v giy php nhng quyn Ti sn c nh v hnh khc

19

214 2141 2142 2143 2147 217 221 2211 2212 222 223 228 2281 2282 2283 229 241 2411 2412

Hao mn TSC Hao mn TSC hu hnh Hao mn TSC i thu Hao mn TSC v hnh Hao mn bt ng sn u t Bt ng sn du t u t vo cng ty con u t c phiu u t khc Gp vn lin doanh u t vo cng ty lin kt u t di hn khc C phiu Tri phiu u t di hn khc D phng gim gi u t di hn Xy dng c bn d dang Mua sm TSC Xy dng c bn

20

2413 242 243 244

Sa cha ln TSC Chi ph tr trc di hn Ti sn thu thu nhp hon l i K qu, k cc di hn LOI TK3- N PHI TR

311 315 331 333 3331 33311 33312 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338

Vay ngn hn N di hn n hn tr Phi tr ngi bn Thu v cc khon phi np Nh nc Thu gi tr gia tng phi np Thu gi tr gia tng u ra Thu gi tr gia tng hng nhp khu Thu tiu th c bit Thu xut, nhp khu Thu thu nhp doanh nghip Thu thu nhp c nhn Thu ti nguyn Thu nh t, tin thu t Cc loi thu khc

21

3339 334 3341 3348 335 336 337 338 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 341 342 343

Ph, l ph v cc khon phi np khc Phi tr ngi lao ng Phi tr cn gnhn vin Phi tr ngi lao ng khc Chi ph phi tr Phi tr ni b Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng Phi tr, phi np khc Ti sn tha ch gii quyt Kinh ph cng on bo him x hi Bo him y t Phi tr v c phn ho Nhn k qu, k cc ngn hn Doanh thu cha thc hin Phi tr, phi np khc Vay di hn N di hn

22

3431 3432 3433 344 347 351 352

Tri phiu pht hnh Mnh gi tri phiu Chit khu tri phiu Ph tri tri phiu Nhn k qu, k cc di hn Thu thu nhp hon phi tr Qu d phng tr cp mt vic lm Qu d phng phi tr

411 4111 4112 4118 412 413 4131 4132 414 415 418

LOI TK4 - NGUN VN CH S HU Ngun vn kinh doanh Vn u t ca ch c s Thng d vn c phn Vn khc Chnh lch nh gi li ti sn Chnh lch t gi hi oi Chnh lch t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh Chnh lch t gi hi oi trong giai on u t XDCB

23

419 421 4211 4212 431 4311 4312 4313 441 461 4611 4612 466

Qu u t pht trin Qu d phng ti chnh Cc qu khc thuc vn ch s hu C phiu qu Li nhun cha phn phi Li nhun nm trc Li nhun nm nay Qu khen thng, phc li Qu khen thng Qu phc li Qu phc li hnh thnh ti sn c nh Ngun vn u t xy dng c bn Ngun kinh ph s nghip Ngun kinh ph s nghip nm trc

511 5111 5112 5113 5114

Ngun kinh ph s nghip nm nay Ngun kinh ph hnh thnh ti sn c nh LOI TK5 - DOANH THU Doanh thu bn hng v cung cp dch v Doanh thu bn hng ho

24

5117 512 5121 5122 5123 515 521 5211 5212 5213 531 532

Doanh thu bn cc thnh phm Doanh thu cung cp dch v Doanh thu tr cp, tr gi Doanh thu kinh doanh bt ng sn Doanh thu ni b Doanh thu bn hng ho Doanh thu bn sn phm Doanh thu cung cp dch v Doanh thu hot ng ti chnh Chit khu thng mi Chit khu hng ho Chit khu thnh phm Chit khu dch v

611 6111 6112 621 622 623

Hng bn b tr li Gi m gi hng bn LOI TK6- CHI PH SN XUT, KINH DOANH Mua hng Mua nguyn liu, vt liu

25

6231 6232 6233 6234 6237 6238 627 6271 6272 6273 6274 6277 6278 631 632 635 641 6411 6412

Mua hng ho Chi ph ng uyn liu, vt liu trc tip Chi ph nhn cng trc tip Chi ph s dng my thi cng Chi ph nhn cng Chi ph vt liu Chi ph dng c sn xut Chi ph khu hao my thi cng Chi ph d ch v mua ngoi Chi ph bng tin khc Chi ph sn xut chung Chi ph nhn vin phn xng Chi ph vt liu Chi ph dng c sn xut Chi ph khu hao TSC Chi ph d ch v mua ngoi Chi ph bng itn khc Gi thnh sn xut Gi vn hng bn

26

6413 6414 6415 6417 6418 642 6421 6422 6423 6424 6425 6426 6427 6428

Chi ph ti chnh Chi ph bn hng Chi ph nhn vin Chi ph vt liu, bao b Chi ph dng c, dng Chi ph khu hao TSC Chi ph bo hnh Chi ph d ch v mua ngoi Chi ph bng tin khc Chi ph qun l doanh nghip Chi ph nhn vin qun l Chi ph vt liu qun l Chi ph dng vn phng Chi ph khu hao ti sn c nh Thu, ph v l ph

711

Chi ph d phng Chi ph d ch v mua ngoi

811 821

Chi ph bng tin khc LOI TK 7- THU NHP HOT NG

27

8211 8212

KHC Thu nhp khc LOI TK 8- CHI PH HOT NG

911

KHC Chi ph khc Chi ph thu thu nhp doanh nghip Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh

001 002

Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li 003 LOI TK 9- XC NH KT QU 004 007 008 LOI TK 10- TI KHON NGOI BNG Ti sn thu ngoi Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng Hng ho nhn bn h, nhn k gi N kh i x l Ngoi t cc loi D ton chi ph s nghip, d n KINH DOANH Xc nh kt qu kinh doanh

28

TM LC NHNG VN CN GHI NH - C 9 cng vic cn thit phi thc hin khi t chc b my k ton - Nguyn tc t chc, m h nh t chc v c cu c bn ca mt phng k ton hot ng ti mt DN. - Cn c thm Lut K Ton Vit Nam. C- CU HI BI NY: 1. H thng chng t bt buc trong k ton ti chnh Vit Nam g m nhng chng t no? 2. Hy trnh by cc cng vic cn thit t chc phng k ton DN? Cc nguyn tc t chc phng k ton? Trnh by nhim v chnh ca k ton DN?

29

BI 2

K TON VN BNG TIN V CC KHON NG TRC

A. GII THIU

Tin l ti sn rt linh hot ca doanh nghip. Cc khon ng trc nhm mc ch thc hin chc nng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Phn ln cc hot ng ca doanh nghip u c lin quan n tin v cc khon ng trc, v k ton vn bng tin v cc khon ng trc c ngha rt quan trng i vi vic qun l tin, s dng tin c hiu qu ti doanh nghip. Mc tiu hc vin cn t c bi ny l : -Lm r ni dung vn bng tin v t chc k ton vn bng tin. Cc chng t, nguyn tc k ton, ti khon s dng v phng php k ton vn bng tin. - Hiu c ni dung cc khon ng trc ti mt ND. Cc chng t, nguyn tc k ton, ti khon s dng v phng php k ton cc khon ng trc.

30

Tm tt ni dung chnh: K ton vn bng tin K ton cc khon ng trc

B. NI DUNG

I.

K TON VN BNG TIN

1. Nhng vn chung Vn bng tin l mt phn ti sn lu ng biu hin di hnh thi tin t, y l loi ti sn linh hot nht v d b tht thot nht. Vn bng tin bao gm : Tin mt, tin gi ngn hng v tin ang chuyn. Trong : -Tin mt (TM) biu hin di hnh thc l tin giy, tin kim loi, kim kh qy, qu, cc giy t c gi tr nh cc t sc gi ti DN cha np vo ngn hng. -Tin gi ngn hng (TGNH) l tin ca doanh nghip gi cc t chc tn dng, kho bc, ngn hng. Trong ni dung ny ch cp n TGNH ch k qu k cc, nu TGNH k qu k cc th k ton theo di trn mc ti sn k qu k cc (cc khon tin ng trc). -Tin ang chuyn l tin ca DN ang chuyn i n i tng nhn nhng i tng cha nhn c hoc cha xc nhn. Chng
31

hn nh DN chuyn tin qua bu in tr cho ngi bn nhng ngi bn cha nhn, khch hng tr tin mua hng bng th tn dng nhng ngn hng cha gi Giy Bo C cho DN, 2.K ton vn bng tin cn tn trng cc nguyn tc sau + S dng mt n v tin t thng nht l ng Vit Nam ghi s kp. Cc DN c ngoi t th cn phi theo di chi tit tng loi nguyn t trn TK 007 Ngoi t cc loi, phn nh ngai Bng Cn i K Ton. + i vi cc doanh nghip mua ngoi t dng trong thanh ton (ghi tng vn bng tin) th phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t. Khi dng thanh ton hoc bn (ghi gim vn bng tin) th t gi xut quy i ra ng Vit Nam theo mt trong cc phng php sau: Bnh qun gia quyn, nhp trc xut trc, nhp sau xut trc (nh mt hng ho c bit). (K ton chnh lch t gi hi oi s trnh by k k ton ti chnh - phn 2. + i vi vng bc, kim kh qu, qu phn nh ti khon vn bng tin ch p dng cho cc doanh nghip khng c chc nng kinh doanh vng bc, kim kh qu, qu. K ton vng bc, kim kh qu, qu phi theo di chi tit s lng, trng lng, quy cch, phm cht v gi tr tng th, tng loiPhng php quy i ra ng Vit Nam khi ghi s k ton tng, gim vn bng tin tng t nh quy i ngoi t. 2. K ton vn bng tin 3.1 K ton tin mt 3.1.1 Chng t
32

Tin mt -> lp Phiu thu. Gim t in mt ->lp Phiu chi (Chng t bt buc, mu do B ti chnh quy nh, Mu 01-TT (Bt buc) Phiu thu, phiu chi hp php khi in y cc yu t ghi trn chng t v c cc chng t gc km theo chng minh xut x nghip v xy ra. V d nh : Chi tin mt tr ho n khch sn, th phi km ho n khch sn theo khi lp phiu chi. Phiu thu, phiu chi do k ton tin mt lp, lun chuyn chng t v sau lu tr. Phiu thu lp 3 lin (t giy than vit mt ln, th qu gi mt lin ghi s qu, 1 lin giao cho ngi np tin, , mt lin lu ni lp phiu. Cui ngy ton b phiu thu km theo chng t gc chuyn cho k ton ghi s. Phiu chi lp 2 lin (hoc 3 lin trong trng hp Cty chi tin cho cc n v cp di), lin 1 lu ni lp phiu, lin 2 th qu dng ghi vo s qu, sau chuyn cho k ton ghi vo s kt ton, lin 3 (nu c) giao cho ngi nhn tin lm chng t gc lp phiu thu v nhp qu cho n v nhn tin. i vi ngoi t, vng bc, qu, kim kh qu, trc khi nhp, xut qu phi c kim nghim v lp Bng k ngoi t, vng bc, qu nh km vi phiu thu, phiu chi. Bng k ny do ngi ng ra kim nghim lp thnh 2 lin, 1 lin nh km vi phiu thu (chi), chuyn cho th qu lm th tc nhp hoc xut qu v 1 lin giao cho ngi np. 3.1.2. Ti khon s dng + TK 111: - Tin mt; Loi TK ti sn, c s d n

33

TK 111 TM

+TK 111c 3 ti khon cp 2 : Xem h thng TK KT 4. K ton tin gi ngn hng 4.1. Chng t Chng t tin gi ngn hng do ngn hng pht hnh gi n DN: Gh i tng tin gi ngn hng khi nhn Giy Bo C Gh i gim t in gi ngn hng khi nhn Giy Bo N
34

4.2. Ti khon s dng +TK 112 - Tin gi ngn hng; Ti khon ti sn; c s d N. TK 112 c 3 ti khon cp 2 (Xem h thng TKKT). Kt cu TK 112 tng t nh TK 111 5. K ton tin ang chuyn 5.1. Chng t Giy bin nhn cc loi, ha n dch v chuyn tin hoc phiu thu ca ni nhn tin chuyn i v giy hi bo khi i tng nhn c tin ang chuyn. 5.2. Ti khon s dng + TK 113 - Tin ang chuyn; Ti khon ti sn, c s d N

+ TK 113 c 2 ti khon cp 2: xem h thng TKKT

35

6. Cc v d k ton 6.1. V d vn bng tin Vit Nam Doanh nghip A c tn qu tin mt Vit Nam u thng l 10.000.000, tin gi ngn hng l 5.000.000. DN tnh thu gi tr gia tng (GTGT) khu tr. Trong thng c tnh hnh sau: 1. Thu tin mt 30.000.000 v TGNH 170.000.000 do pht hnh c phiu tng vn u t cng ty. 2. Thu tin mt t vic bn hng, gi bn cha thu 20.000.000, thu sut GTGT t nh 10% 3. Thu tin gi ngn hng do i n khch hng 10.000.000 4. Chi tin mt 5.500.000 v gi ngn hng 3.300.000 mua hng nhp kho, trong thu GTGT l 800.000 5. em t in mt gi vo ti khon tin gi ngn hng 20.000.000 6. Chi tin mt chi ph vn chuyn hng i bn 220.000, trong thu GTGT l 20.000 7. Nhn giy bo N ca ngn hng tr tin cho ngi bn 6.000.000 8. Thu tin mt do thanh l ti sn c nh 200.000, chi tin mt cho tho g ti sn c nh 100.000.

36

9. Chi tin mt gi qua bu in 2.000.000 tr lng cho nhn vin l vic chi nhnh, nhng nhn vin cha nhn c tin. 10.Nhn c giy hi bo ca bu in l chuyn tin nghip v 9 Yu cu: Hy nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn. Gii: nh khon: 1, N 111 TM (1111) N 112 TGNH (1121) C 411 NVKD 2, N 111 TM(1111) C 511 DTBH C 333 TVCKPNNN(3331) 3, N 112 TGNH(1121) C 131 PTCKH 10.000.000 4, N 156 HH N 133 TGTGTKT C 112 TGNH (1121 3.300.000 8.000.000 800.000 10.000.000 30.000.000 170.000.000 200.000.000 22.000.000 20.000.000 2.000.000

37

C 111 TM (1111) 5.500.000 5, N 112 TGNH(1121) C 111 TM (1111) 20.000.000 6, N 641 CPBH N 133 GTGTTKT C 111 TM (1111) 220.000 7, N 331 (TCNB) C 112 TGNH(1121) 6.000.000 8, N 111 TM(1111) C 711 TNK 200.000 N 811 CPK C 111 TM(1111) 2.000.000 9, N 113 TC (1131) C 111 TM(1111) 2.000.000 10, N 334 PTCNV
38

20.000.000

200.000 20.000

6.000.000

200.000

100.000

2.000.000

2.000.000

C 113 TC(1131) 2.000.000 6.2. Cc v d k ton vn bng tin ngoi t DN ang sn xut kinh doanh c s d ngoi t TK 1122 : 15.600.000, chi tit N TK 007 : 1.000USD, TGGD : 15.600 VND/USD, t gi xut theo phng php nhp trc xut trc. 1. Cty dng 31.400.000 tin mt mua 2000 USD chuyn khon ngn hng, t gi giao d ch thc t (TGGD) l 15.700 VN/USD. Vi ngy sau, Cty bn 1.000 USD chuyn khon ly tin gi ngn hng 15.650.000. 2. Nhp khu mt l hng ho tr gi 1.000 USD tr ngay bng TGNH, TGGD : 15..650.000 Bi gii: 1a. N 112 TGNH (1122) C 111 TM (1111) 31.400.000 b. Ghi n N 007: c. N 112 TGNH (1121) 2.000.000 15.650.000 31.400.000

C 112 TGNH (1122) 1.000x15.600

39

C 515 DTHTC 50.000 d. Ghi n C 007: 2a. N 156 HH N 635 CPTC C 112 TGNH (1122) 1.000x15.600 b. Gh i n C 007: Gii thch: Bt ton 1c, 2a : Ngoi t tn u k 2.000USD tnh theo TGGD : 15.600 VND/USD, nn khi xut theo phng php nhp trc xut trc th ngoi t quy i theo t gi 15.600VND/ USD, to nn chnh lch t gi hi oi. Theo quy nh hin nay chnh lch t gi pht sinh to ra DN ang SXKD th ghi ngay vo hot ng ti chnh (ghi N TK 635-chi ph ti chnh hoc ghi C TK 515 Doanh thu hot ng ti chnh) 7. Kim k qu tin mt, i chiu tin gi ngn hng T chc k ton tin mt phi m bo nguyn tc kim tra, i vi DN nh nc th qu khng c kim nhim k ton tin mt. Th qu l ngi chu trch nhim qun l vn nhp, xut qu tin mt. Hng ngy, th qu phi kim k s tn qu tin mt thc t v tin hnh i chiu vi s liu ca s qu v s k ton tin mt. Nu c chnh chch,
40

1.000 USD 15.570.000 30.000

1.000 USD

k ton v th qu phi kim tra li xc nh nguyn nhn v kin ngh bin php x l chnh lch. Hng thng, cui qu, cui nm hoc khi cn thit c th kim k t xut hoc khi bn giao qu. Khi tin hnh kim k, th qu v k ton tin mt l cc thnh vin. Bin bn kim k qu lp thnh 2 bn, 1 bn lu th qu, 1 bn lu k ton tin mt. i vi TGNH th n cui hng thng, k ton phi i chiu s d ti khon 112 vi s ph ngn hng phi khp ng, nu sai lch th phi cng ngn hng r sot li cc chng t pht sinh x l kp thi trc khi kho s k ton. II. K TON CC KHON NG TRC V bn cht cc khon ng trc l ti sn, doanh nghip chi tr trc cc khon tin phc v nhng mc ch SXKD trong tng lai, cc khon ny cn c s qun l cht ch thu hi hoc tnh tr dn vo chi ph, Cc khon ng trc gm: Tm ng; Chi ph tr trc; Cc khon cm c, k qu, k cc. 1. K ton tm ng Ni dung v nguyn tc k ton - Khon tm ng l mt khon tin hoc vt t do doanh nghip giao cho ngi nhn tm ng thc hin nhim v SXKD hoc gii quyt mt phn cng vic no c ph duyt. Ngi nhn tm ng phi l cng nhn
41

vin hoc ngi lao ng ti doanh nghip. i vi ngi nhn tm ng khng thng xuyn phi c gim c ch nh bng vn bn. - -Ngi nhn tm ng phi chu trch nhim vi doanh nghip v s nhn tm ng v ch s dng tm ng ng theo mc ch v ni dung cng vic c duyt. Khi kt thc cng vic, ngi nhn tm ng phi thanh ton ton b, dt im ( theo tng ln, tng khon) khon tm ng trn bng thanh ton tm ng. Khon tm ng s dng khng ht phi np li qu hoc tnh tr vo lng ca ngi nhn tm ng. Nu chi qu tm ng, k ton phi lm th tc xut qu tr li cho ngi nhn tm ng hoc chuyn sang phi tr khc. 1.2 Chng t - Chng t: Giy ngh tm ng; Bng thanh ton tm ng do ngi tm ng lp c xt duyt ca ngi ph trch. 1.3. Ti khon s dng TK s dng 141 Tm ng Ti khon c s d N

42

1.4. Cc v d k ton 1/ Cng ty tm ng cho nhn vin A 10.000.000, B: 5.000.000 bng tin mt. 2/ Nhn vin A thanh ton tm ng bng hng nhp kho tr gi 8.800.000 , trong thu GTGT 800.000, tin tha tr li qu. Nhn vin B thanh ton bng cc chng t ca chuyn cng tc nh ho n khch sn, v my bay,tng tin thanh ton 6.600.000, trong thu GTGT 600.000, k ton xut qu tr li tin tm ng thiu cho B Gii : 1/ N 141 T. C 111 TM(1111) 15.000.000 Chi tit 141A : 10.000.000; 2/a. N 156 HH N 111 TM(1111) 141B : 5.000.000 8.000.000 1.200.000 800.000 15.000.000

N 133 TGTGTKT(1331) C 141 T.(141A) 10.000.000 b. N 642 CPQLDN

6.000.000 600.000

N 133 TGTGTKT (1331

43

C 141 T. (141B) 5.000.000 C 111 TM(1111) 1.600.000 2. K ton chi ph tr trc Ni dung v nguyn tc k ton: Chi ph tr trc l cc khon chi ph thc t pht sinh, nhng c lin quan ti hot ng SXKD ca nhiu k hoch ton, nn cha th tnh ht vo chi ph SXKD trong k ny m c tnh cho 2 hay nhiu k hch ton tip theo. Thuc loi chi ph tr trc gm c: - Chi ph phi tr v thu nh kho, vn phngphc v cho k kinh doanh. - Chi ph phi tr v thu dch v, lao v cho hot ng kinh doanh. - Chi ph mua cc loi bo him, cc loi l ph mua v tr mt ln trong nm. - Cng c, dng c thuc ti sn lu ng xut dng 1 ln vi gi tr ln v bn thn cng c, dng c tham gia t 2 k hch ton tr ln, phi phn b dn vo cc i tng chu chi ph - Gi tr bao b lun chuyn, dng cho thu. - Chi ph nghin cu th nghim, ci tin k thutkhng th tnh tng ti sn c nh v hnh.
44

- Chi ph trong thi gian ngng vic (khng lng trc c). - Chi ph pht sinh sa cha ln mt ln qu ln - Chi ph bn hng, chi ph qun l doanh nghip thc t pht sinh trong k i vi nhng hot ng c chu k di, nhng trong k khng c doanh thu bn hng (hoc thu nhp ti chnh), c php kt chuyn mt phn vo ti khon chi ph tr trc phn b cho chi ph k sau. Mt s nguyn tc cn tn trng - Ch hch ton nhng khon chi ph nu trn vo TK 142, 242 Chi ph tr trc v theo di chi tit tng khon chi ph tnh v phn b hp l. - Vic tnh v phn b chi ph tr trc vo chi ph SXKD tng k hch ton phi cn c vo tnh cht, mc tng loi chi ph, la chn phng php v tiu thc ph hp.

- Chi ph tr trc phn b 1 ln trong k hch ton ton) 2.2. Chng t

Chi ph thc t tr trc

S ln phn b (S k hch

C rt nhiu chng t lin quan, thng nhng chng t ny lun chuyn t b phn k ton khc chuyn sang. in hnh nh Phiu chi, Phiu xut kho, Ho n bn bn (Xem mc chng t nhng chng trnh c lin quan).
45

Ti khon s dng: + TK 142 Chi ph tr trc; TK ti sn, c s d N; TK ny c 2 TK cp 2: TK 1421 Chi ph tr trc TK 1422 Chi ph ch kt chuyn : Ti khon ny treo cc chi ph bn hng v chi ph qun l DN pht sinh nhng cha c doanh thu ph hp trong k TK 142 theo di chi ph tr trc c phn b ht trong nm ti chnh hin hnh +TK 242 Chi ph tr trc di hn: Theo di chi ph tr trc c phn b qua nm ti chnh sau

Cc v d k ton S d N u thng 2 ca TK 1421 : 24.000.000 , TK 242: 20.000.000

46

1/ Cty chi tin gi ngn hng 13.200.000 qung co hng ha A, trong thu GTGT l 1.200.000, chi ph phn b 12 thng quan nm sau. 2/ Xut mt cng c tr gi 4.000.000, s dng vn phng Cty, c tnh s dng trong 8 thng trong nm. 3/Cui thng, tnh v phnb s d chi ph tr trc ngn hn ca cc k trc vo chi ph bn hng 2.000.000, chi ph qun l doanh nghip 1.500.000 Yu cu: nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn. Gii: 1.a/ N 133 TGTGTKT (1331) 1.200.000 N 242 CPTT DH C 112 TGNG (1121) 13.200.000 b/ N 641 CPHB C 242 CPTTDH 1.000.000 2.a/ N 142 CPTT(1421) C 153 4.000.000 b/ N 642 CPQLDN 500.000 4.000.000 1.000.000 12.000.000

- CC, DC(1531)

47

C 142 CPTT (1421) 500.000 3. N 641 CPBH N 642 CPQLDN C 142 CPTT(1421) 3.500.000 3. K ton cm c, k cc k qu Ni dung v nguyn tc k ton + Trong cc quan h kinh t, doanh nghip cn mang ti sn ca mnh i cm c, k cc, k qu. -Ti sn th chp l ti sn ca doanh nghip giao cho ngi cho vay trong thi gian vay vn. Ti sn th chp c th l ng sn nh vng bc, tri phiu, xe my thng gi l cm c, v cng c th l cc giy t chng nhn quyn s hu v bt ng sn nh quyn s hu nh, tgi l th chp. - K cc l s tin doanh nghip dng vo vic t cc khi thc hin thu, mn ti sn theo yu cu ca ngi cho thu nhm mc nh rng buc v nng cao trch nhim ca ngi i thu ti sn phi qun l, s dng tt ti sn i thu v hon tr li dng thi gian quy nh. - K qu l s tin hoc ti sn m doanh nghip phi gi cho bn i tc lm tin trc khi thc hin mt vic g . in hnh nh, trong quan h mua bn, nhn lm i l bn
48

2.000.000 1.500.000

hng m bo s tin cy gia i bn, c th bn ny yu cu bn kia phi c mt khon tin hoc ti sn gi trc lm tin. +Cn c theo thi gian thu hi, nu thi gian thu hi trong mt nm gi l cm c, k cc, k qu ngn hn, trn 1 nm gi l k cc, k qu di hn. Mt s nguyn tc cn tn trng -Khi mang ti sn i cm c, k cc, k qu ghi s k ton gi no, khi thu hi phi ghi ng gi . - Trng hp th chp bng giy t ca ti sn khng ghi gim ti sn DN v khng phn nh trn TK 144,244, m ch ghi n theo di trn s chi tit. 3.2. Chng t C tr nhiu chng t lin quan : Bin lai nhn tin; Giy bin nhn ti sn th chp; Hp ng tn dng; Kh c cho vayca ngi nhn thin doanh nghip v cho doanh nghip vay. K ton doanh nghip phi lm th tc chi tin, xut ti sn ng theo quy nh (Trnh by trong cc chng nh K ton vn bng tin; K ton ti sn c nh) 3.3 Ti khon s dng - TK 144 - Cm c, k cc, k qu ngn hn (CC,KC,KQ) - TK 244 K cc, k qu di hn.

49

3.4. Cc v d KT 1/Chi t in gi ngn hng k qu di hn 30.000.00. 2/ Nhn li mt l hng ha cm c ngn hn trc c gi gc 10.000.000. Dng TM k qu ngn hn 2.000.000 thanh ton tin dch v n trc . 3/ em giy t s hu nh th chp xin vay ngn hn ngn hng, tr gi 200.000.000, ngn hng ng cho vay ngn hn 150.000.000, nhn bng TGNH. 4/Xut kho mt s nguyn liu em th chp tr gi 80.000.000 vay ngn hn. Yu cu: nh khon nhng nghip v kinh t pht sinh trn. Gii: 1. N 144-KQ, KCDH C 112 TGNH (1121) 2. a/ N 156 HH C 144 CC,KC,KQNH b/ N 331 PTCNB 30.000.000 30.000.000 10.000.000 10.000.000 2.000.000

C 144 CC,KC,KQNH
50

2.000.000

3.Ch ghi s chi tit giy t th chp; khng ghi gim TSCHH. N 112 TGNH (1121) 150.000.000 C 311 VNH 4. N 144 TC, KC, KQNH C 152 NL, VL 150.000.000 80.000.000 80.000.000

TM LC NHNG VN CN GHI NH: Phm vi hch ton vn bng tin v kt cu TK s dng tng loi tin, cc chng t v nguyn tc hch ton, c bit nguyn tc chuyn i ngoi t sang tin VN ghi kp v ghi n nguyn t. 1. Phm vi hch ton cc khon ng trc, cc chng t v nguyn tc hch ton kt cu TK s dng tng loi ng trc, ch n thi gian phn b chi ph tr trc, thi gian thu hi k qu k cc chn TK ng trong hch ton. 2. Lm li nhiu ln cc v d in hnh trong bi hc trc khi tr li cu hi v gii cc bi tp mc C. 3. Cn c thm chun mc k ton Vit Nam(CAS) s 1 : Chun mc chung

51

C. CU HI V B I TP TNH HUNG

1. Trnh by cc chng t v lun chuyn chng t k ton vn bng tin? 2. Trnh by cc chng t v lun chuyn chng t k ton tm ng? 3. Bi tp Doanh nghip N tnh thu GTGT khu tr. Trong thng c tnh hnh sau: 1. Cty tm ng cho nhn vin K 50.000.000 bng tin mt. Sau nhn vin A thanh ton tm ng bng hgn ti sn c nh hu hnh tr gi 44.000.000, trong thu GTGT 4.000.000, tin tha tr li qu. 2. Thu tin mt t vic bn hng, gi bn cha thu 40.000.000, thu sut GTGT t nh 10%. 3. em t in mt gi vo ti khon tin gi ngn hng 20.000.000. Chi tin mt 6.600.000 mua hng nhp kho. Trong thu GTGT l 600.000. 4. Xut mt xng c tr gi 8.000.000, s dng b phn bn hng, c tnh s dng trong 8 thng trong nm. 5. Cty chi tin gi ngn hng 66.000.000 qung co hng ho A, trong thu GTGT l 6.000.000, chi ph phn b 10 thng qua nm sau.

52

6. Chi tin mt chi ph vn chuyn hng i bn 3.300.000, trong thu GTGT l 300.000. Nhn giy bo N ca NH tr tin cho ngi bn 6.000.000. 7. Thu tin gi ngn hng do bn ti sn 40.000.000, chi tin mt cho tho g ti sn c nh 1.000.000. Chi tin gi ngn hng k qu di hn 30.000.000. 8. Chi tin mt gi qua bu in 8.000.000 tr n ngi bn tnh Bnh nh, hng nhn vin cha nhn c tin. 9. em giy t s hu nh th chp xin vay ngn hn ngn hng, tr gi 400.000.000, ngn hng ng cho vay ngn hn 200.000.000, nhn bng TGNH. Nhn c giy hi bo ca bu in l chuyn tin nghp v 8. 10.Cty dng 47.400.000 tin mt mua 3.000USD chuyn khon ngn hgn, t gi giao d ch thc t (TGGD) l 15.800 VND/USD Vi ngy sau, Cty bn 1.000USD chuyn khon ly tin gi ngn hng 15.650.000 11.Nhp khu mt l hng ho tr gi 2.000 USD tr ngay bng TGNH, TGGD : 15.770 VND/USD. 12.Cui thng, tnh v phn b s d chi ph tr trc ngn hn ca cc k trc vo chi ph SX chung 3.000.000, chi ph bn hng 4.000.000, chi ph qun l doanh nghip 1.000.000. Yu cu: nh khon cc nghip v kinh t pht sinh
53

BI 3

K TON HNG TN KHO

A. GII THIU Hng tn kho l nhng loi ti sn lu ng ca doanh nghip chim t trng ln trong tng vn lu ng, v vy k ton cn ghi chp kp thi cc thng tin chi tit v tng hp tng loi hng tn kho, tnh ton v t vn cho nh qun tr ra quyt nh ng trong vic mua bn v d tr hng tn kho. Mc tiu hc vin cn t c bi ny l : - Trnh by nhng vn c bn v k ton hng tn kho nh ni dung, chng t v phng php k ton, phng php tnh gi v k ton d tr hng tn kho . - Vn dng nguyn tc thn trng k ton tnh v hch ton gim gi hng tn kho cui nm ph hp vi quy nh ch k ton, ch li chnh. Tm tt ni dung chnh : Nhng vn chung Chng t v phng php k ton Phng php tnh gi nhp, xut hng tn kho K ton d tr hng tn kho

54

B. NI DUNG I. NHNG VN CHUNG Hng tn kho gm nhng ti sn lu ng di hnh thi vt cht, thuc s hu cng ty khng k n tn ti dng g, do ai sn xut, d tr u. C th gm: - Hng ang i ng (TK 151). - Nguyn liu, vt liu (TKI52). - Cng c, dng c (TKI53). - Ch i ph sn xut kinh doanh d dang (TK 154). - Thnh phm (TK 155). - Hng ha (TK 156) - Hng gi i bn (TK 157). i vi trng hp hng ha, nguyn liu nhn bn ngoi gia cng, bn k gi, lm i l th khng dc php ghi tng vo nhm ti khon hng tn kho, m ghi vo cc ti khon ngoi Bng cn i k ton nh : Gi h, gia cng ghi vo TK 002. Nhn bn, k gi, i l ghi vo TK 003 .

55

II. CHNG T V PHNG PHP K TON 1. Chng t v lun chuyn chng t V nguyn tc nhp hng: Trc khi nhp kho hng ha phi qua giai on kim nhn do nhn vin c giao trch nhim bo qun hng ha trc tip tin hnh. Khi kim nghim hng phi cn c vo chng t ca bn bn, ri i chiu vi thc t nhn hng v s lng v cht lng lp "Bin ban kim nghim". Tuy nhin "Bin bn kim nghim" ch mang tnh cht hng dn, nhm lm cn c quy trch nhim trong thanh ton v bo qun, bin bn thng dng trong trng hp nhp kho vi s lng ln cc loi vt t c tnh cht phc tp qu him. "Bin bn kim nghim" lp 2 bn : 1 bn .giao cho phng ban cung tiu; 1 bn giao cho phng ban k ton. Trong trng hp thc t hng ha, vt t nhp khng ng quy cch, phm cht, s lng so vi chng t ha n, th lp thm 1 lin km theo chng t c lin quan gi cho n v bn vt t hng ha gii quyt. 1. 1 Mua hng c ha n bn bn Cn c vo chng t ha n ca bn bn v "Bin bn kim nghim" b phn mua hng hoc b phn SX lp "Phiu nhp kho", lp 2 lin (vt t, hng ha mua ngoi) hoc 3 lin (vt t t SX ), ngi nhp mang phiu n kho nhp. Sau khi nhp, th kho ghi ngy, thng, nm v cng ngi nhp k vo phiu, th kho gi lin 2 ghi vo th kho v sau chuyn cho phng k ton, lin 1 lu ni lp phiu, lin 3 (nu c) ngi nhp gi.

56

1 2. Mua hng tri ni bn bn khng c chng t ha n - Trong trng hp mua hng nng, lm, thy hi sn, ph liu... ca ngi bn l ngi SX trc tip khng c chng t ha n, DN mua bt buc phi mua ho n mua hng ti c quan thu hng dn ngi mua ghi vo theo ng quy nh v thu li thay th chng t ha n bn bn v lm th tc nhp kho (Ging nh mc 1.1). Trng hp mua hng tri ni ca ngi bn t do, th DN phi yu cu ngi bn mua ho n bn l li c quan thu tin hnh mua bn. 1 3. Nhp hng t lin doanh, iu chuyn ni b gia cng kim k pht hin tha thiu Trong mi trng hp nhp hng, k ton phi c cn c xut x vt t, hng ha lp phiu nhp kho ng theo ch k ton - Nhp hng t lin doanh, c cp phi lp Bin bn nhn vt t, hng ha... - Nhp hng t Cty iu chuyn ni b, hng nhp u thc, trin lm, . . . phi c chng t ca Cty lp phiu xut kho kim vn chuyn ni b - Nhp hng sau khi a i gia cng xong phi c chng t ha n ca bn gia cng. - Kim k hng ha pht hin tha, thiu phi c bin bn kim k hng ha 1. 4. Nhp hng gi h, bn k gi lm li l - Lp cc b in bn nh Bin bn nhn hng gi h, Bin bn nhn
57

hng bn k gi.... khng lp phiu nhp kho, ghi n vo cc ti khon ngoi Bng cn i k ton ph hp. 1. 5. Trong mi trng hp xut hng ha ra khi kho phi lp Phiu xut kho " Phiu xut kho lm cn c hch ton hng xut. Phng cung tiu lp 3 lin giao cho ngi cm phiu xung kho lnh hng. Sau khi xut kho, th kho ghi thm vo phiu xut kho s thc t xut, ngy thng, k nhn. Lin 1 lu b phn lp phiu; Lin 2 th kho gi ghi vo th kho v sau chuyn ln phng k ton hon tt chng t v ghi s; Lin 3 ngi nhn gi ghi s b phn (nu dng trong ni b nh cng c,...). 1. 6. Trng hp xut kho ch hng giao cho i l bn , k gi ch n cc ca hng bn. gia cng ch bin. . . Th lp Phiu xut kho kim vn chuyn ni b, do phng cung ng lp thnh 2 lin hoc 3 lin. Sau khi xut kho v ghi thm thng tin cn thit, th kho gi li lin 2 ghi vo th kho v chuyn cho phng cung tiu hoc lin 3 (i vi kho ngoi n v), chuyn cho phng k ton hon tt chng t v ghi vo s k ton (lin l). Nu di chuyn hng trong phm vi rng (trong, ngoi tnh) th phiu ny c ch k ca thu trng n v, ng du n v v km theo "lnh iu ng". 2. Phng php k ton C 2 phng php hch ton hng tn kho: Phng php k khai thng xuyn v phng php kim k nh k. Theo ch k ton Vit Nam, k ton ch c php p dng 1 trong 2 phng php hch ton hng tn kho ni trn.
58

2.1 Phng php k khai thng xuyn Phng php k khai thng xuyn l phng php theo di v phn nh thng xuyn, lin tc, c h thng tnh hnh nhp, xut, tn kho vt t trn s sch hng ha. Nhm TK 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157 dng phn nh s d, tnh hnh bin ng hng tn kho, v vy s tn kho thc t lun lun ph hp vi tn kho trn s k ton. Nu c chnh lch phi truy tm nguyn nhn c gii php x l kp thi u im ca phng php ny l qun l hng tn kho cht ch, xc nh nhanh, kp thi, s d hng tn kho phc v cho vic qun l kinh doanh Yu im l khi lng cng vic k ton chi tit qu nhiu * Cch hch ton tng qut TK 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157 S d K

111, 112, 141 627, 632 311, 331, 411,... 642, 411,...

Nhp trong k

Xut trong k

621, 641,

S d CK

2.2 Phng php kim k nh k Phng php kim k nh k l phng php hch ton cn c vo kt qu kim k thc t phn nh vo gi tr tn kho cui k vt t, hng ha trn s k ton tng hp v t tnh ra gi tr hng ha, vt
59

t xut trong k Gi tr hng xut = Ga tr hng tn u + Ga tr hng nhp Gi tr hng tn cui Nh vy khi nhp hng bt buc phi ghi chi tit kp thi, nhng khi xut ra th khng cn ghi theo thi im xut. n cui thng bt buc kim k thc t hng tn kho tnh gi tr hng xut. p dng phng php kim k nh k, cc TK hng ln kho ch s dng u k v cui k k ton chuyn s d u k v theo di s d cui k. K ton phn nh tnh hnh nhp hng vo TK 611(mua hng). TK 631 (gi thnh sn phm), TK 632 (gi vn hng bn). V d cch hch ton tng qut TK 611 mua hng theo s sau : TK 611 MH

Nhp: ghi kp thi

Xut: ghi cui k

u im phng php ny l tit kim chi ph k ton nhc im: cng tc qun l hng tn kho lng lo hng c th b mt m k ton khng bit, khng bit kp thi hng tn cui k trn s k ton, v vy phng php ny i hi phi c mt cng c qun l h tr khc. III. CC PHNG PHP TNH GI NHP, XUT HNG TN KHO 1. Phng php tnh gi nhp kho Gi nhp kho tnh theo nguyn tc gi gc (gi ph thc t)
60

tu trng hp hng m gi nhp kho c tnh nh sau:

a/ c cp, thnh lp Cty: Gi ghi trn bin bn cp vn, gp vn b/ Mua: Gi mua thc t tr ngi bn sau khi tr chit khu thng mi, gim gi. Gi tr nhp kho e/ Ch bin: Chi ph ch bin thc t f/ c tng: Gi hp l trn th trng g/ Nhp khu: Gi nhp khu cng thu nhp khu cng thu tiu th c bit V d 1: Mua hng trong nc ng A ch nguyn liu v thanh ton tm ng nh sau : Tr gi nguyn liu theo ha n 1 l.000.000, trong thu GTGT l l.000.000, tr tin cho khch hng. - Chi ph vn chuyn nguyn liu 550.000, trong thu GTGT l 50.000. Chi ph n i li mua hng ca ng A l 800.000. Vy : K ton nhp kho tnh theo phng php thu GTGT khu tr. c/ Lin doanh: Gi tr do HLD quyt = nh Cc chi ph trc tip c hng nhp kho nh + vn chuyn,

bc d, thu khng li,... hon

61

N 152-NL,VL (hoc 6 1 1 1 - MNL,VL) N 133-TGTGTKT(1331) C 141-T.U'

11.300.000 1.050.000 12 350.000

Hoc : K ton nhp kho tnh theo phng php thu GTGT trc tip N 152-NL,VL (hoc 6111- M NL,VL) C 141-T. V du 2 : Nhp khu hng ho DN nhp hng ho c gi nhp khu 1.000 USD, t gi gio dch thc t 15.800 VND/USD, thu nhp khu tnh 100%, thu tiu th c bit (TTB) tnh 60%, thu GTGT 10% Vy : Gi nhp khu l 1.000 USD x 15.800 - 15.800.000 Thu nhp khu l 15.800.000 x 100% = 15.800.000 Thu tiu th c bit l (15.800.000 + 15.800.000) x 60% = 18.960.000 Thu GTGT l (15.800.000 + 15.800.000 5.056.000 K ton nhp kho tnh theo phng php thu GTGT khu tr. a/ N 156-HH (hoc 6112- MHH) 50.560.000 C 331 - PTCNB 15.800.000
62

12.350.000 12.350.000

+ 18.960.000)x10% =

C 3333 - Thu N.khu 15.800.000 C 3332-thu TTB 18.960.000 b/ N 133 -TGTGTKT C 333 1 - TGTGT phi np 5.056.000 Hoc : K ton nhp kho tnh theo phng php thu GTGT trc tip a/ N 156-HH (hoc 6112 MHH) 55.616.000 C 331 PTCNB C 3333 - Thu N.khu C 3332 - Thu TTB C 3331-TGTGT phi np 2. Phng php tnh gi xut kho K ton ch c p dng mt trong cc phng php tnh gi xut kho, nu mun thay i phng tnh gi khc, phi chm dt k bo co k ton nm v phi gii thch r trong Bng thuyt minh bo co ti chnh, cc phng php l : - Nhp trc xut trc (cn gi l FIFO - First In First Out ). - Nhp sau, xut trc (cn gi l Li FO - Last In First Out). - Bnh qun gia quyn - Thc t ch danh.
63

5.056.000

15.800.000 15.800.000 18.960.000 5.056.000

Ngoi ra trong cc DN ch bin hng nng, lm, thy hi sn c quy trnh SX khp kn, sn phm quy trnh ny l nguyn liu chnh ca quy trnh sau, k ton thng khng tnh c kp thi gi u vo nguyn liu theo gi gc m phi i n ht ma v, n cui k hon thnh mi tnh c gi thnh u ra sn phm, v cng chnh l gi u vo nguyn liu cho quy trnh sau, khi k ton phi dng gi hch ton (cn gi phng php h s) tm nhp xut trong k, n cui k khi c gi thc t phi iu chnh li tng gi tr nhp xut trong k. V d: Hng ho tn u thng: 1.000kg x 10.000/kg = 10.000.000 Nhp t 1 : 3.000kg x 12.000/kg = 36.000.000 Xut t 1 : 2.000 kg - tr gi xut ? Nhp t 2 : 5.000kg x 1 3 000/kg = 65.000.000 Xut t 2 : 4.000kg - tr gi xut ? Nhp 101 triu Tng cng 111 triu 2. 1. Phng php nhp trc, xut trc Hng no nhp kho trc th ly gi nhp ca n lm gi xut kho nu khng th ly l hng nhp tip theo. C hai phng php k ton k khai thng xuyn (KKTX) v kim k nh k (KKK) cho kt qu sau:
64

tr gi xut kho t 1 = (1.000 x 10.000)+(1.000 x 12.000) = 22.000.000 Tr gi xut kho t 2 = (2.000 x 12.000) + (2.000 x 13.000) = 50.000.000 2.2 Phng php nhp sau, xut trc Hng no nhp kho sau cng th ly gi ca n lm gi xut kho, nu khng th ly l hng nhp k trc ca l sau cng: Tr gi xut tnh theo phng php k ton k khai thng xuyn (KKTX) Tr gi xut kho t 1= 2.000x12.000= 24.000.000 tr gi xut kho t 2 = 4.000 x 13.000= 52.000.000 tr gi xut tnh theo phng php k ton kim k nh k (KKK) Tr gi xut kho cui k = (5.000 x 13.000)+(1.000 x 12.000)=77.000.000 2.3 Phng php bnh qun gia quyn 2.3.1 Bnh qun gia quyn lin hon (p dng cho phng php k ton KKTX) + Trc ht tnh gi bnh qun lin hon Ga mua bnh qun gia quyn lin hon = Tng gi NVL c n thi im xut Tng lng NVL c n thi
65

im xut t v d trn: Ga mua bnh qun gia quyn t 1=10.000.000 +36.000.000 1.000kg + 3.000kg tr gi xut kho ca 2.000kg l 2.000kg x 11.500/kg = 23.000.000 Tr gi ca 2.000 kg tn kho sau khi xut t 1 l 23.000.000 Ga b nh qun gia quyn t 2 = 23.000.000 + 65.000.000 =12.150 /kg 2.000 kg + 5.000 kg Tr gi xut kho ca 4.000 kg l 4.000 kg x 12.150/kg = 48.600.000 2.3.2 Bnh qun gia quyn c nh cui k p dng cho phng php k ton KKTX Gi mua bnh qun gia quyn c nh cui k = Tng gi tr NVL c trong k Tng khi lng NVL c trong k = 1 1 1 000 000 : 9.000kg = 12.340/kg Tr gi xut kho ca 6.000kg l 6.000kg x 12.340/kg 74.040.000 2.4. Phng php thc t ch danh Gi nhp ca l hng l bao nhiu th khi xut ng l hng ly
66

gi nhp ca n lm gi xut : Gi s xut 6.000kg gm c: Xut l hng nhp t 1 v mt phn nhp t 2. Tr gi 8.000kg - (3.000 ~ 12.000) ~ (3.000 x 13.000) = 75.000.000 2 5. Phng php gi hch ton y l cch tnh gi tm thi phc v kp thi ghi s vt liu v thnh phm nhp xut kho, sau bt buc phi iu chnh li theo gi thc t trc khi lp bo co ti chnh. Thng k ton chn gi tn vt liu thnh phm u k lm gi hch ton trong k. Ly li v d trn, nhng gi nh nhp t 1 v t 2 cha c gi thc t, v k ton chn gi tn u l0.000/kg lm gi hch ton, vy : Tr gi nhp kho t 1 3.000kg x 10.000 = 30.000.000 Tr gi xut kho t 1 2.000kg x 10.000 - 20.000.000 Tr gi nhp kho t 2 5.000kg x 10.000 - 50.000.000 Tr gi xut kho t 2 4.000kg x 10.000 - 40.000.000 * Tng nhp kho theo gi hch ton : 80.000.000, xut l
67

60.000.000 Chnh lch thc t cn hch ton b sung khi c gi thc t l : l01.000.000 - 80.000.000 - 21.000.000. H s chnh lch gi = Tng gi tr thc t chia (:) tng gi tr theo gi hch ton 1,23 - 101.000.000 : 90.000.000 (bao gm c s u kl H s 1,23 ngha l c ghi theo gi hch ton l th thc t phi ghi l l,23, vy ghi xut kho 60.000.000 th thc t l: 60.000.000 x 1,23 = 73.800.000 * Chnh lch thc t xut cn hch ton b sung khi c gi thc t l : 73.800.000 -60.000.000 = 13.800.000. IV K TON D TR HNG TN KHO 1. K ton chi tit hng tn kho bit c chi t it ca tng loi hng ha trong qu trnh nhp, xut tn c v mt s lng. n gi v thnh tin, k ton thng s dng 1 trong 3 phng php theo di chi tit hng ha nh sau: - Phng php th song song. - Phng php s s d. - Phng php s i chiu lun chuyn. Hin nay k ton cc doanh nghip thng s dng phng php th song song v phng php s s d.
68

1 1 Phng php th song song S t chc k ton

S ci T K 152 -> 156

Bng nhp - xut - t n

B t h chi t it

B t h kho

P . nhp kho P . xut kho...

P . nhp kho P . xut kho...

K ton hng tn kho Gh i ch: : : Gh i hng ngy Gh i hng thng

Th kho

: i chiu * Th kho : Hng ngy, t b chng t ln b th kho theo di lng hng tn kho tng loi, ri chuyn ln phng k ton. * K ton : Hng ngy, nhn b chng t t th kho ghi vo s ci TK hng tn kho ng thi ghi vo b th chi tit, theo di c lng v gi hng tn kho

69

Cui thng, k ton i chiu vi th kho phi khp ng. T b th kho, k ton ln bng cn i nhp, xut, tn. i chiu s nhp, xut, tn vi s pht sinh N, C, S d trn s ci phi khp ng. y l i chiu gia s k ton tng hp v s k ton chi tit. u im ca phng php ny d lm, qun l hng tn kho cht ch. Yu im l cng vic ghi chp trng lp, cng vic k ton nhiu. Phng php ny hiu qu vi vic qun l hng tn kho s lng ln, kh kim k hng thng xuyn, loi hng khng nhiu. 1 2. Phng php s s d S t chc k ton
S ci T K 152 -> 156 Bng nhp - xut - t n

Kim tra nh k ngn 3,5,7,...ngy / 1 ln

B t h kho

P . nhp kho P . xut kho...

P . nhp kho P . xut kho...

K ton hng tn kho kho Gh i ch: : : Gh i hng ngy Gh i hng thng : i chiu

Th

70

* Cch t chc k ton tng t nh phng php th song song, nhng k ton khng lp b th kho, thay vo c nh k ngn (v d nh 3 hoc 5, 7, 10, 15 ngy) k ton xung kho trc tip kim tra vic ghi chp vo b th kho v xc nhn kt qu kim tra, y l cng vic bt buc k ton phi lm cn thn. Cui thng, th kho da vo b th kho ln Bng k s d ri chuyn ln phng k ton i chiu vi s d trn cc s ci TK hng tn kho phi khp. (Hoc k ton ln bng k s d, nhng phi c xc nhn ca th kho). Cui thng kho b th kho v c chuyn ln phng k ton lu tr nh ti liu k ton chi tit. Bng k s d c m cho c nm v c ghi vo mi cui thng. u im ca phng php ny l gim nh cng vic k ton, gim chi ph. Yu im l qun l hng tn kho khng cht ch, kh tm ra sai lm khi di chiu s liu bng k s d khng khp ng vi s d trn cc s cnh hng tn kho 2. Kim k ti sn Kim k l mt phng php ca k ton nhm qun l hng ha cht ch khng b tht thot v s lng, thay i cht lng, m bo ghi chp k ton ng vi thc t tn kho. Ty theo thi gian kim k m c nhiu loi kim k: bt thng hay theo nh k thng, qu, v theo ch ti chnh hin hnh bt buc doanh nghip phi kim k cui nm v phi lp bin bn kim k. Ban kim k bao gm lnh o doanh nghip, nhn vin phng k ton, phng nghip v... v mt s nhn vin khc do k ton trng
71

iu ng nu cn, sau phn thnh nhm kim k v c nhm trng. K ton phi hon thnh ct s sch trn bng kim k ti sn v cc dng c tin hnh kim k thc t cn, ong, o, m, th cht lng chnh xc v hon thnh ton b cc ct cn li ca bng kim k. Bng ny chuyn v phng k ton, nu pht hin ti sn tha v thiu khi so snh thc t vi s sch, ty theo trng hp k ton x l. V du: .Kim k pht hin thiu hng cha r nguyn nhn N 138-PTK (1381) C 156-HH 1 Thiu hng sau khi bt thng, s cn li tnh vo gi vn hng bn. N 1388, 334, 111, N 632-GVHB C 156 HH S bt bi thng, tr lng S tn tht cn li sau bi thng Ga tr hao ht Gi tr gc nhp kho

Kim k pht hin tha hng ha cha r nguyn nhn N 156-HH C 338-PT, PNK Sau tm ra nguyn nhn x l thch hp, nhng phi c bin bn x l hng tha, thiu. Khi x l cn lu n thu GTGT u vo ca hng thiu bt bi thng theo gi ph thc t. Gi tr gc tha ra

72

VI .K TON D PHNG GIM GI HNG TN KHO 1. Tng qut Nhm mc ch phng cc ri ro v gim gi thng xuyn lin tc ca hng tn kho DN, cng nh th hin trung thc gi tr thun ca hng tn kho trn bo co k ton m thc t Cng ty c th chuyn thnh tin, th k ton phi lp d phng gim gi hng tn kho. Gi tr thun ca hng tn kho c xc nh trn bo co ti chnh ca DN l iu chnh gia gi tr tn kho trn s k ton v tr gi d phng gim gi hng tn kho lp cui k hch ton. Khi lp d phng gim gi hng tn kho phi cn tn trng mt s quy nh : - D phng gim gi hng tn kho ch c lp vo cui nin k ton, trc khi lp bo co ti chnh. Khi lp d phng phi thc hin theo ng cc quy nh ca c ch ti chnh hin hnh, c th nh: nhng thng tin lm cn c c th tin cy iu chnh gim gi hng tn kho nin tip theo... m cc c quan qun l ti chnh cho php. - Vic lp d phng gim gi hng tn kho phi tnh cho tng th vt t, hng ha Mc d phng = S lng tn cui x ( Gi thc t cui k - gi ghi s k ton)

73

2. TK s dng TK 159 - D phng gim gi hng tn kho. 159 632 632 Cui nm X2 X1 Hon nhp mc d phng Phng tha (B) nm X2 Trch thm d phng Cho nm X3 (C) Cui Trch d Cui nm

V d: Cui nm x 1 DN cn tn hng A 10 tn, gi hch ton l l.000.000/tn gi thc t cui nm 900.000/tno2. K ton trch lp d phng gim gi hng tn kho cho nn sau x2 Cui nm x2, DN cn tn hng A 5 tn, gi hch ton l 950.000/tn,
74

gi thc t cui nm 900.000/tn. K ton trch lp d phng gim gi hng tn kho cho nm sau x3 Cui nm x 1: mc DPGG hng A=10 x(900.000- 1.000.000)=(1.000.000) Cui nm x2: Mc DPGG hng A= 5 x (900.000 9.500.000)=(500.000) cui nm x1: N 632 GVHB C 159-DPGGHTK Cui nm x2: Hon nhp d phong tha hng A N 159A- DPGGHTX C 632-GVHB 500.000 500.000 1.000.000 1.000.000

TM LC NHNG VN CN GHI NH Chng t v lun chuyn chng t, v cc phng php tnh gi hng tn kho, nht l i vi phng php k ton k khai thng xuyn. T chc k ton d tr hng tn kho . Tnh v hch ton k ton d phng gim gi hng tn kho. Cn c thm chun mc k ton Vit Nam (VAS) s 2 -Hng tn kho C- CU HI V BI TP TNH HUNG 1. Trnh by cc chng t v lun chuyn chng t k ton hng tn kho? 2. N i dung, phng php v u nhc im k ton hng tn kho
75

theo phng php kim k nh k? 3. Trnh by k ton chi tit hng tn kho? 4. T chc kim k hng tn kho? 5.Trnh by nguyn tc, ni dung v phng php k ton gim gi hng tn kho 6. Bi tp 6.1 Tnh gi nhp kho: a/ Mua hng trong nc: Nhn vin N ch hng ho v thanh ton tm ng nh sau: - Tr gi hng ho theo ho n cha thu 10.000.000 , v thu GTGT l 1.000.000, tr tin cho khch hng - Chi ph vn chuyn hng ha 400.000, v thu GTGT l 40.000 - Chi ph n i li mua hng ca ng N l 1.000.000 Hy tnh : Ga nhp kho theo phng php thu GTGT khu tr V: Ga nhp kho theo phng php thu GTGT trc tip b/Nhp khu hng ha DN nhp vt liu c gi nhp khu 5.000 USD, t gi giao dch thc t 15.700 VND/USD, thu nhp khu tnh 5%, thu GTGT 10% Hy tnh: Ga nhp kho theo phng php thu GTGT khu tr V : Ga nhp kho theo phng php thu GTGT trc tip

76

6.2 DN K c s liu nhp xut vt liu trong k nh sau: Hng ha tn u thng : 200 b x 100.000/b = 20.000.000 Nhp t 1 : 400b x 120.000/b = 48.000.000 Xut t 1 : 500kg-tr gi xut? Nhp t 2 : 600kg x 110.000/kg = 66.000.000 Xut t 2 : 4.000kg-tr gi xut?

77

BI 4

K TON NGUYN VT LIU V CNG C DNG C

A. GII THIU

Mi mt loi hng tn kho, ngoi nhng c tnh chung cn c nhng c tnh ring, v vy bi ny c ngha khai thc nhng c tnh ring ca nguyn vt liu v cng c dng c c qun l b phn k ton nh th no? Mc tiu hc vin cn t c bi ny l : Nguyn vt liu (NVL) v cng c dng c (CCDC) l nhng loi hng tn kho khc nhau, ngoi vic tun th ng cc nguyn tc, phng php hch ton, phng php tnh gi, k ton d tr ca hng tn kho, th vic nghin cu s chuyn dch gi tr nguyn liu, cng c, phng php hch ton theo tng tnh hung SXKD tnh v hch ton ng vo ch ph ca i tng k ton l rt quan trng, gip DN hiu mt cch tng tn v vic mua v s dng hiu qu ngun lc trong SXKD. Tm tt ni dung chnh : K ton nguyn vt liu K ton cng c dng c

78

B. NI DUNG I K TON NGUYN VT LIU 1. Nhng vn chung 1. 1 Khi nim v c im Nguyn vt liu l nhng i tng lao ng mua ngoi hoc t ch Din dng cho mc ch sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Nguyn vt liu l mt loi hng tn kho nn khi t chc k ton nguyn vt liu phi tun th ng nhng ni dung, quy nh chng t, nguyn tc, phng php tnh gi v hch ton . . . ca hng tn kho ( trnh by chng 3 ) c im ca nguyn vt liu l khi tham gia vo SXKD th ton b gi tr nguyn vt liu c chuyn dch mt ln vo chi ph trong k tng ng vi khi lng sn phm, dch v sn xut hon thnh. 1.2. Phn loi Nguyn vt liu ca doanh nghip thng phn loi theo cc nhm sau : + Nguyn vt liu chnh : L nhng loi nguyn vt liu khi tham gia vo qu trnh sn xut th cu thnh thc th vt cht, thc th chnh ca sn phm, c t trng chi ph cao trong tng nguyn liu c trong sn phm hon thnh. V d nh vi l nguyn liu chnh trong mt ci o vi. + Nguyn vt liu ph: L nhng loi nguyn vt liu khi tham gia vo qu trnh sn xut th khng cu thnh thc th chnh ca sn phm, c t trng chi ph thp trong tng nguyn liu c trong sn
79

phm hon thnh hoc lm cho qu trnh SX c thc hin bnh thng. V d nh vi lt, ch, nt hoc du my may l nguyn liu ph trong qu trnh may mt ci o vi. + Nhin liu : L nhng th c tc dng cung cp nhit lng trong qu trnh sn xut, nhin liu c th tn ti th rn, lng v th kh. V d doanh nhgip mua than t l SX, mua xng chy my SX l nhin liu. + Ph tng thay th : L nhng vt t, sn phm dng sa cha, thay th nhng chi tit h hng trong my mc, thit b, phng tin, . . . phc v cho SX. V d nh v rut xe mua v thay th trong phng tin vn ti. + Vt liu v thit b xy dng c bn : L nhng loi vt liu v thit b c s dng cho cng vic xy dng c bn (i vi DN chuyn xy lp th y l vt liu chnh). V d nh DN mua + Ph liu : l th vt liu b thi ra sau mt quy trnh SX nht nh. V d vi vn l ph liu ca doanh nghip may. Cc cch phn loi trn c tnh tng i, ch ng cho mc ch s dng c th ca tng doanh nghip. V d vi vn l ph liu ca doanh nghip may nhng li vt liu chnh cho doanh nghip lm thm ch chn t vi vn. Vic phn loi trn gip k ton m chi tit cc ti khon cp 2, cp 3, xy dng m vt liu cho ph hp khi hch ton chi tit v lp Bng Nhp Xut Tn tng loi nguyn vt liu nhanh chng. 2. Phng php k ton nhp xut vt liu 2.1 i vi phng php k khai thng xuyn

80

* TK s dng : 152 " Nguyn liu, vt liu - loi ti khon ti sn. 152 (411) gp vn vn (411) (11*, 141, 331) mua doanh (222) (133) S dng ( 621, 627, 641, 642, 241) (151) NVL i ng nhp kho Mt (1381, 1388) (154) gia cng (154) (711) Tr li (331, 111,...) ... 133 c biu tng,... NVL sau gia cng Tng gim kho Nhp kho Xut Lin NVL NVL Tr

SDCK + TK 151 Hng mua ang i ng - loi ti khon ti sn TK ny c dng theo di ti sn ca DN mua nhng cha v nhp kho ca DN, chng hn nh cn i ng thu kho, nh ngi bn gi h, . . .

81

TK 151 (111, 112, 141) tr tin kho (152, 153, 156...) (331) Gi bn (157) (133) bn (632) i (1381, 1388) ng Gia cng (154) SDCK i ng ang Mt ang Hng cha tr tin Mua thc Ti sn Kt Nhp

* Cc v d k ton Trong cc v d di y doanh nghip tnh thu GTGT khu tr (nu doanh nghip tnh thu GTGT trc tip, xem cch tnh gi chng 3) V d 1 : Nhp kho y theo ho n DN mua l00kg vt liu A vi gi cha thu I00.000, thu GTGT khu tr 10%, tin cha thanh ton tin vn chuyn vt liu v nhp kho thanh ton bng tin tm ng 1000/kg.

82

Gii : Lp phiu nhp kho, Bng thanh ton tm ng, ghi: a/N TK 152 -NL,VL :l0.000.000 (= 100 x IOO.000) N TK 133 -TGTGTKT: 1.000.000 (= l0.000.000 x 10%) C TK 331 - PTCNB : 11.000.000 b/ N TK 152 - NL,VL : 100.000 (= 100 x 1.000) C TK 141 : 100.000 Vy n gi nhp kho vt liu A l : 1 l.000/kg V d 2 : Vt liu v nhp kho trc, ho n v sau DN mua l00kg vt liu A nhp kho theo gi tm tnh 9.000/kg, sau ho n v vi gi cha thu 100.000, thu GTGT khu tr 10%, tin cha thanh ton Gii: C nhng trng hp DN cn vt liu SX nhng gi mua vt liu cn ph thuc nhiu yu t, ho n cha v kp thi, cn c trn hp ng mua hng xc nh gi tm tnh lp Phiu nhp kho (ghi r gi tm tnh), nhp kho v ghi s : N TK 152 - NV,VL : 9.000.000 C 331 - PTCNB : 9.000.000 n khi c ho n chnh thc v lp chng t ghi b sung nu gi ho n ln hn gi nhp kho, ngc li lp chng t iu chnh ghi m nu gi ho n nh hn gi tm tnh nhp kho. Theo v d trn ghi b sung nh sau: N TK 152- NL.VL: l.000.000(=10.000.000-9.000.000)

83

N TK 133 - TGTGTKT : 1.000.000 (= l0.000.000 x 10%) C TK 331 - PTCNB : 2.000.000 V d 3: Ho n v trc, vt liu v nhp kho sau DN nhn giy bo N ca ngn hng, rt TGNH tr tin mua l00kg vt liu A theo gi mua cha thu 100.000, thu GTGT khu tr 10%, hng cha v nhp kho. Gii : Hng cha v nhp kho, c th l gi li kho bn bn, thu kho hoc ang i ng. Nu k ton bit c hng s v nhp kho trong thng, th nn lu li chng t Ho n Giy bo N vo h s cha x l. i n khi hng v nhp kho th hch ton ging v d 1. Ngc li cui thng hng vn cha v th k ton phi ghi s : N TK 151 - HM : 10.000.000 N TK 133 - TGTGTKT: 1.000.000 C TK 112 - TGNH : 11.000.000 Qua thng sau, hng v nhp kho , lp phiu nhp kho, ghi : N TK 152 - NV, VL : 10.000.000 C TK 151 - HM : 10.000.000 V d 4 : Nhp kho vt liu c pht sinh tha, thiu DN mua l00kg vt liu A vi gi cha thu 100.000, thu GTGT khu tr 10%, tin cha thanh ton, khi nhp kho pht hin thiu 10kg cha r nguyn nhn. Gii : Lp phiu nhp kho thc t nhp 90kg, Bin bn hng thiu
84

10kg, ghi : N TK 152 - NL,VL : 9.000.000 (= 90 x 100.000) N TK 138 - PTK(1381): l.000.000(=10 x 100.000) N TK 133 - TGTGTKT : 1.000.000 (=10.000.000 x10%) C TK 331 - PTCNB : 11.000.000 X l hng thiu tng t thiu hng trong kim k (xem chng 3) Ly li v d trn, nh gi s hng tha cha r nguyn C 2 cch gii quyt tnh hung ny : + Cch 1 : Lp phiu nhp kho 110kg v bin bn hng tha, ghi . N TK 152 - NL,VL : 11.000.000 (110 x 100.000) N TK 133 - TGTGTKT : 1.000.000 (= 10.000.000 x 10%) C TK 331 - PTCNB : 11.000.000 C TK 338-PT,PNK(3381) 1.000.000 (=10 x 100.000) X l hng tha tng t tha hng trong kim k (xem chng 3) + Cch 2 : Lp phiu nhp kho 100kg v bin bn hng gi dm, ghi: N TK 152 NL, VL : 10.000.000 (=100 x 100.000) NTK 133-TGTGTKT: l.000.000(=10.000.000 x 10%) C TK 331 - PTCNB : 11.000.000 b/ N TK 002 - VT,HHNGH,GC : 1.000.000
85

Gi s hng tha do ngi bn xut nhm, DN xut hng tr li K ton lp bin bn tr li hng (khng lp phiu xut kho), ghi : C 002 - VT,HHNGH,GC : 1 .000.000 V d 5 : Mua vt liu hng chit khu thanh ton, gim gi v b tr li Ly li v d 1, gi s thng sau bn mua ngh : a/ Tr li 10kg vt liu km phm cht, v xut kho tr. b/ Gim gi cho 40kg vt liu cht lng khng ng u mi kg gim gi cha thu 20.000. c/ S tin cn li thanh ton ngay trc thi hn n bng TGNB v c hng chit khu thanh ton tnh 1% trn tng thanh ton cn li. Bn bn ng v lm y chng t hp php. Mi vic hon tt. Gii : a/ Tr li hng, bn thua phi xut ho n ghi r "hng tr li, lp phiu xut kho, ghi : N TK 331-PTCNB : 1.100.000 (=10x100.000 x 110%) C TK 152 - NV,VL : 1.000.000 C TK 133 - TGTGTKT: 100.000 b/ Nhn ho n iu chnh gim gi ca bn bn, bn mua ghi : N TK 331 - PTCNB : 880.000 (=40 x 20.000 x 1l%)

86

C TK152-NV,VL:800.000 (=40 x 20.000) C TK 133 TGTGTKT : 80.000 c/ Chit khu thanh ton c quy nh l hot ng ti chnh, nhn giy bo N tr tin, ghi : N TK 331 - PTCNB : 9.020.000 ( = l l.000.000- 1.100.000-880.000) C TK 515-DTHTC: 90.200 (=9.020.000 x 1%) C TK 112 - TGNH: 8.929.800 V d 6 : Xut vt liu s dng DN xut kho l00kg vt liu, g i xut kho 100.000/kg, dng cho SX trc tip 90kg dng cho qun l phn xng 10kg. Gii : Lp phiu xut kho, ghi : N TK621-CPNVLTT: 9.000.000 (=90xl00.000) N TK 627-CPSXC: 1.000.000 (=10x 100.000) C TK 152 - NL,VL 10.000.000 V d 7 : Xut v nhp vt liu t gia cng DN xut kho l00kg vt liu, gi xut kho 90.000/kg i gia cng, 7 ngy sau hon thnh em v nhp li kho, nhn ho n gia cng l 1.100.000, trong thu GTGT khu tr 100.000 Gii : Mang i gia cng, lp phiu xut kho, ghi : N TK 154-CPSXKDDD: 9.000.000
87

C TK 152-NV,VL: 9.000.000 Nhn ho n gia cng, ghi : N TK 154 - CPSXKDDD: 1.000 .000 N TK 133 - TGTGTKT: 100.000 Khi nhp li vt liu, lp phiu nhp kho ghi : N TK 152 - NL,VL : 10.000.000 C TK 154 - CPSXKDDD: 10.000.000 2.2. i vi phng php kim k nh k TK s dng : 611 " mua hng" chi tit 6111 "mua NVL"

151, 153, 152 SDK : A chuyn SDCK C u thng kt chuyn

TK 6111 C: Cui thng kt

D: Hng chit

khu, gim gi, tr li,... SDK 112,...) 331, 111,... tnh xut Trong thng nhp : B E: Cui thng A (331, 111,

(621, 627) Cng SPS : A + B Trong

88

A +B

E =A + B C D

* V d k ton DN t nh thu gi tr gia tng theo phng php trc tip c s d u k mt s ti khon sau : (cc s d ti khon khc cho hp l) - Hng mua ang i ng 10.000.000. (chi tit vt liu) - Vt liu 5.000.000 Trong thng c cc nghip v kinh t pht sinh (vt : ng) 1-Nhp kho vt liu 20.000.000, tt c tr bng TGNH, chi ph vn chuyn tr ngay bng TM 100.000 2- Hng mua ang i ng thng trc tr gi 10.000.000 nay nhp kho , chi ph vn chuyn mua hng tr bng TGNH 200.000 3- Xut kho vt liu cho SX 4- Nhp kho vt liu 8.000.000 tin mua cha tr. 5- Xut kho vt 1iu cho SX 6- Cui thng kim k hng tn kho nh sau : Vt liu tr gi 4.000.000 Yu cu : nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn, bit rng c 90% vt liu dng cho SX trc tip v 10% vt liu cho qun l phn xng SX. Gii : u thng, k ton chuyn s d u k : N TK 611 - MH (611) : 13.000.000 C TK 151 - HM: 10.000.000

89

C TK 152 - NL,VL : 3.000.000 1/ N TK 611 - MH (6111) 20.100.000 C TK 112 - TGNH 20.000.000 C TK 111 - TM : 100.000 2/ Khng hch ton tng TK 6111 na v chuyn tng t u thng, k ton ghi nhn thm chi ph vn chuyn vo gi gc vt liu, ghi: N TK 611 - MH (6111) : 200.000 C TK 112 (TGNH): 20.000 3/ Khng nh khon khi xut vt liu 4/ N TK 611 - MH (6111 ) : 8.000.000 C TK 331- PTCNB : 8.000.000 5/ Khng nh khon khi xut vt liu 6/ N TK 152 - NL,VL : 4.000.000 C TK 611 - MH (6111) : 4.000.000 Cn i trn ti khon 6111, tnh ra vt liu xut cho SX trong k

90

611

(T )

13.000.000

(1 )

20.100.000

4.000.000

(6 )

(2 )

200.000

37.300.000

(7 )

(4 )

8.000.000

SPS

41.300.000

41.300.000

Bt ton (7) : 37.300.000 = 41.300.000 - 4.000.000. K ton ghi : N TK 621 - CPNVLTT : 33.570.000 (=37.300.000 x 90%) N TK 627 - CPSXC : 3.730.000 C TK TK 611 - MH (61 1 1 ) : 37.300.000 II. K TON CNG C, DNG C 1. Nhng vn chung 1. 1 Khi nim v c im Cng c, dng c l t liu lao ng dng tc ng ln i tng lao ng. Mt t liu lao ng c thi gian thu hi vn trong mt nm hoc c gi tr di l0.000.000 th c k ton ghi nhn l cng c dng c, v vy cng c dng c l ti sn lu ng c xp vo khon mc hng tn kho. Ngoi ra theo quy inh ca B Ti chnh, c mt s ti sn sau y
91

khng tnh n thi gian s dng v gi tr ln hn l0.000.000 vn xem l cng c, dng c v ph thuc vo tnh cht c bit ca chng nh cc snh s, thy tinh d v, cc loi bao b dng cha ng hng ha trong qu trnh mua bn v d tr, cc loi bao b nh km theo hng ha c tnh tin ring khi s dng tr dn gi tr hao mn ca bao b vo chi ph ..... c im ca cng c dng c l khi tham gia vo SXKD th c nhng loi chuyn dch ton b gi tr mt ln vo chi ph trong k, v cng c nhng loi chuyn dch t t gi tr vo chi ph trong nhiu k theo thi gian c tnh cng c s dng b h hng. 1.2. Phn loi Phn loi cng c, dng c bao gm : - Cng c, dng c: loi cng c dng c nh nh bn gh, cn ng h, t, gi k h s g, . . . - Bao b lun chuyn: Dng cha, gi, ng,...hng trong qu trnh mua, bn v d tr nh cc loi bao ng, can nha, cc loi thng cha, ... dng cho thu : L ti sn lu ng mua v cho thu, thng dng trong cc DN chuyn cho thu. Vic phn loi trn gip k ton ghi s chi tit tng loi cng c dng c, nhm theo di qun l, s dng v tnh phn b chi ph vo i tng s dng cng c dng c. 2. Phng php k ton cng c dng c 2. 1 . Nguyn tc v phng php phn b chi ph s dng cng c dng c.

92

Cng c dng c l mt loi hng tn kho nn khi t chc k ton phi tun th ng nhng ni dung, quy nh, chng t, nguyn tc, phng php tnh gi v hch ton . . . ca hng tn kho ( trnh by chng 3). Vi phng php kim k nh k tng t nh k ton nguyn vt liu trnh by phn 1 chng ny. + Nguyn tc : Ni no s dng th chuyn gi tr cng c vo chi ph ni . + Phng php phn b vo chi ph 1 ln (hay cn gi cng c loi phn b 100%), loi ny thng vn dng cho cng c bao b s dng mt ln l hng nh bao xp gi hng khi bn, hoc c th s dng nhiu ln nhng gi tr cng c, bao b qu nh nh dng c bm kp, my tnh s n gin.... + Phng php phn b vo chi ph 2 ln tr ln : loi ny thng vn dng cho cng c bao b s dng nhiu thng mi hng nh bn gh lm vic, t, k . . . Phng php phn b nh sau : Ga tr CCDC phn b 1 thng = Tng gi tr cng c, dng c xut dng S thng phn b - Khi cng c b h hng, k ton phn b chi ph ln cui cng theo cng thc sau : Gi tr cng c, dng c phn b ln cui cng = Gi tr cng c, dng c cn li ch phn b - c bi thng (nu c) - Ph liu thu hi (nu c)

93

2.2 Chng t Ngoi phiu nhp xut kho cng c dng c, k ton cn lp thm "Bng theo di chi tit s dng cng c, dng c, ghi r s ln phn b gi tr cng c v ni s dng tnh ng v vo chi ph ca i tng. 2. 3. Ti khon s dng i vi phng php k khai thng xuyn s dng TK 153 "cng c dng c. TK ny c 3 TK cp 2 - xem bng h thng ti khon k ton. 153 627, 641, 642, 241 Tng dng phn b 1 ln (411) (111, 1421, 242 (222, 228,) Xut dng phn b t 2 ln, Phn b thng v.v sau (1 ln) SDCK SDCK
94

Gim

Xut

112,

331,)

2. 4. Cc v d k ton u k Cty cn tn kho mt s cng c tr gi 9.000.000 v mt s bao b tr gi 8.000.000. Tnh hnh tng gim cng c, dng c ti mt Cty nh sau: 1. Nhn gp vn thnh lp Cty mt s cng c tr gi 4.000.000 2. Mua mt s bao b tr gi 8.800.000, trong thu GTGT 800.000, tin cha thanh ton, chi ph vn chuyn v nhp kho Cty tr ngay bng TM 20.000. 3. Xut mt cng c tr gi 200.000, dng cho vn phng kinh doanh loi phn b 1 ln. 4. Xut ht s bao b nhp nghip v 2 dng cho bn hng, loi phn b 10 thng trong nm ti chnh. 5. Pht hin mt mt s bao b trong kho tr gi 2.000.000, cha r nguyn nhn. 6. Bo hng mt t knh bn hng tr gi 1.000.000 loi phn b 10 thng, mua t nm trc, phn b 5 thng. Nay b h hng l do khch hng lm v, Cty bt khch hng bi thng 450.000 bng TM. 7. Nhp li kho mt s cng c ang s dng b phn sn xut tr gi cn li ca cng c l 3.000.000, loi cng c phn b 6 thng trong nm nay 8. Phn b chi ph cng c, dng c treo k trc trong nm vo chi ph thng ny cho: Chi ph sn xut chung 2.000.0000, chi ph qun l DN 1.000.000.
95

9. Xut mt s bao b cho thu tr gi 8.000.000 chi ph vn chuyn cho thu tr bng TM 100.000. Sau 20 ngy thu, khch tr li bao b nhp kho, phn b chi ph bao b cho thu 500.000, thu TM tin cho thu 880.000, trong thu GTGT 80.000. Yu cu : nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn Gii: 1. N 153-CC, DC (1531) C 411 NVKD 2. N 153 CC,DC (1532) N 133-TGTGTKT (1331) C 331 PTCNB C 111 TM (1111) 3. N 642-CPQLDN C 153-CC, DC(1531) 4a. N 142 CPTT (1421) C 153-CC, DC (1532) 4b. N 641-CCPBH (6413) C 142-cptt (1421) 794.000 794.000 200.000 200.000 7940.000 7.940.000 4.000.000 4.000.000 8.020.000 800.000 8.800.000 20.000

*Bt ton 4 c th nh khon phc nh sau: n 641-CPBH (6413) N 142-CPTT (1421) C 153-CC, DC (1532) 5.N 138-PTK (1381)
96

794.000 7.146.000 7.940.000 2.000.000

C 153-CC,DC (1532) 6.N 111 TM (1111) N 641-CPBH (6413) C 242 CPTTDH 7.N 153 CC, DC (1532) C 142-CPTT (1421) 8.N 627-CPBH (6273) N 642-CPQLDN (6423) C 142-CPTT (1421)

2.000.000 450.000 50.000 500.000 3.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 3.000.000

9. i vi DN khng chuyn cho thu, th ti sn cho thu c xem l hot ng ti chnh ca DN, nu pht sinh chi ph th ghi nhn chi ph ti chnh (N TK 635), pht sinh thu th ghi doanh thu ti chnh (C TK 515) a. N 128-TNHK C 153 -CCDC (1531) b. N 635-CPTC C 111-TM c.N 153-CCDC (1531) N 635 CPTC C 128-TNHK d.N 111-TM C 515-DTHTC C 3331-TGTGT 880.000 800.000 80.000 7.500.000 500.000 8.000.000 100.000 100.000 8.000.000 8.000.000

97

TM LC NHNG VN CN GHI NH: c im v phn loi nguyn vt liu iu kin ghi nhn, c im v phn loi cng c dng c, cc phng php phn b gi tr cng c dng c. Phng php hch ton nguyn vt liu v cng c dng c theo phng php k khai thng xuyn. C- CU HI V BI TP TNH HUNG Hy trnh by khi n im, c im v phn loi nguyn vt liu?. Hy trnh by iu kin ghi nhn, c im v phn loi cng c dng c, cc phng php phn b gi tr cng c dng c?. Phng php hch ton nguyn vt liu v cng c dng c theo phng php kim k nh k? Bi tp : DN tnh thu GTGT khu tr, k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn. Vt liu xut theo phng php nhp trc xut trc. C s d vt liu u k nh sau : + TK 152 : l0.000.000, chi t it l.000kg vt liu A, /g : 10.000/kg. Cc TK khc c s d hp l. Trong thng pht sinh: 1. DN mua 2.100kg vt liu A vi gi cha thu 9.000, thu GTGT khu tr 10%, tin cha thanh ton. Vt liu v nhp kho thc t cn 2.000kg, hng thiu cha r nguyn nhn. Tin vn chuyn vt liu v nhp kho thanh ton bng tin tm ng 500/kg theo s thc t nhp v thu GTGT 10%
98

2. DN ngh vt liu mua nghip v 1 nh sau : a/ Tr li 50kg vt liu km phm cht, v xut kho tr b/ Gim gi cho 300kg vt liu cht lng khng ng u, m i kg gim gi cha thu 2.000. c/ S tin cn li thanh ton ngay trc thi hn n bng TGNB v c hng chit khu thanh ton tnh 1% trn tng thanh ton cn li. Bn bn ng v lm y chng t hp php. Mi vic hon tt. 3. DN xut kho 2.000kg vt liu dng cho SX trc tip 1.900kg, dng cho qun l phn xng 100 kg 4. DN xut kho 20kg vt liu gi xut kho 1.000.000/kg(i gia cng, 5 ngy sau hon thnh em v nhp li kho, nhn ho n gia cng l 550.000, trong thu GTGT khu tr 50.000. 5. Mua mt s bao b tr gi 4.400.000 trong th GTGT 400.000, tin cha thanh ton, chi ph vn chuyn v nhp kho Cty tr ngay bng TM 40.000. 6. Xut mt cng c tr gi 200.000 dng cho vn phng kinh doanh loi phn b 1 ln. DN nhp t gia cng 1.000kg vt liu A vi gi cha thu 9.700, thu GTGT khu tr 10% 7. DN xut kho 1.200kg vt liu, dng cho SX trc tip 1.000kg, mang i gia cng 200kg. Xut ht s bao b nhp nghip v 4 dng cho bn hng, loi phn b 10 thng qua nm ti chnh sau. 8. Nhp kho li mt s bao b ang dng b phn d tr hng ho, gi tr ban u xut dng 8.000.000, loi phn b 20 thng, phn b 10 thng.
99

9. Bo hng mt t knh bn hng tr gi 1.000.000 loi phn b 10 thng, mua t nm trc, phn b 5 thng. Nay b h hng l do khch hng lm v, Cty bt khch hng bi thng 450.000 bng TM. 10 . Phn b chi ph cng c, dng c treo k trc trong nm vo chi ph thng ny cho: Chi ph sn xut chng 2.000.0000, chi ph qun l DN 1.000.000. 11. Xut mt s cng c cho thu tr gi 15.000.000. chi ph vn chuyn cho thu tr bng TM 200.000. Sau 60 ngy thu, khch tr li cng c nhp kho, phn b gi tr hao mn cng c cho thu 100.000, thu TM tin cho thu 1.430.000, trong thu GTGT 130.000. Yu cu : Hch ton cc nghip v kinh t pht sinh trn. 5. Bi tp DN tnh thu gi tr gia tng theo phng php trc tip, hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k, c s d u k mt s ti khon sau : (cc s d ti khon khc cho hp l) Hng mua ang i ng 1 00. 000.000. (chi tit vt liu) Vt liu 700.000.000 Trong thng c cc nghip v kinh t pht sinh (vt : ng) 1. Nhp kho vt liu 90.000.000, tt c tr bng TGNH, chi ph vn chuyn tr ngay bng TM 1.000.000. 2- Xut kho vt liu cho SX

100

3- Hng mua ang i ng thng trc tr gi 100.000.000, nay nhp kho , chi ph vn chuyn mua hng tr bng TGNH 1.500.000 4- Nhp kho vt liu 70.000.000 t in mua tr bng TGNH. 5- Xut kho vt liu cho SX 6- Cui thng kim k hng tn kho nh sau: Vt liu tr gi 150.000.000 Yu cu : nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn, bit rng c 95% vt liu dng cho SX trc tip v 5% vt liu dng cho qun l phn xng SX.

101

BI 5

K TON TI SN C NH

A. GII THIU

Ti sn c nh l nhng t liu sn xut cn thit ngi lao ng dng tc ng vo nguyn vt liu to ra nhng sn phm hu ch, v vy vic qun l v cung cp thng tin trung thc v tnh hnh mua sm, xy dng, s dng ti sn c nh cho nh qun tr bit v s dng hiu qu tu liu lao ng c ngha rt quan trng ti mt doanh nghip. Mc tiu hc vin cn t c bi ny l : Nm vng khi nim, iu kin ghi nhn ti sn c nh (TSC) v h s php l s hu TSC lm cn c tnh nguyn gi ng v khu hao theo quy nh php lut. Thc hin c phng php k ton cc nghip v kinh t lm tng gim TSC ti doanh nghip. Nm vng v vn dng ph hp tng phng php tnh khu hao TSC v hch ton khu hao TSC vo chi ph SXKD. Tm tt ni dung chnh : Nhng vn chung K ton TSC hu hnh v v hnh

102

K ton khu hao TSC K ton thu TSC K ton sa cha TSC

B. NI DUNG

I. NHNG VN CHUNG 1. Khi nim v iu kin ghi nhn ti sn c nh Ti sn c nh l thut ng chung ch cc ti sn c thi gian s dng trn mt nm hay ni cch khc gi tr ca ti sn c chuyn dch dn vo chi ph ca i tng s dng ti sn thng qua hnh thc khu hao vi thi gian thu hi vn trn mt nm. Ngoi ra; ti sn c nh phi tho mn tiu chun v mt gi tr theo quy nh hin hnh. Theo Chun mc k ton Vit Nam, ti sn c nh phi tho mn ng thi 4 tiu chun sau y : Chc chn mang li li ch trong tng lai. Xc nh c nguyn gi mt cch ng tin cy. Thi gian s dng c tnh trn 1 nm. C gi tr theo quy nh hin hnh (Theo quy nh hin nay ti sn c gi tr t 1 0.000. 000 tr ln). Nhng ti sn khng tho mn ng thi bn iu kin nu trn th
103

khng c ghi nhn vo ti sn c nh m phi phn nh vo mt khon mc khc. V d: Cc t liu lao ng c gi tr thp hn mc quy nh mc d tha mn ba iu kin cn li s c ghi nhn l cng c, dng c. Cc khon chi ph.khng chm minh c li ch trong tng lai mt cch chc chn s c ghi nhn vo chi ph trong k pht sinh. 2. Phn loi Mc ch phn loi TSC l gip k ton qun l v s dng hiu qu TSC. C nhiu cch phn loi khc nhau. nhng cch phn loi ph bin l: Theo cng dng kinh t Ti sn c nh ang dng SXKD nh nh ca, kho tng, thit b, phng tin vn ti. .. Ti sn c nh dng cho.nhu cu phc li nh nh tr, dn nhc c, thit b th dc th thao TSC d tr. TSC ch thanh l. Cch phn loi ny nh hng ln n vic tnh khu hao v ghi nhn hao mn TSC. V d cc TSC phc li khng c tnh khu hao m ch ghi nhn hao mn. Theo quyn s hu TSC thuc s hu doanh nghip: TSC ny c Ngn sch cp, c biu tng, gp vn, mua: . .
104

TSC i thu ngoi c 2 dng: Thu hot ng v thu ti chnh. Ch c cc TSC thuc quyn s hu v TSC thu ti chnh c ghi nhn vo ti sn ca n v. Cc ti sn thu hot ng khng ghi nhn vo ti sn ca n v m theo di vo ti khon ti sn ngoi bng cn i k ton. Theo hnh thi tn ti ca TSC TSC hu hnh l nhng t liu lao ng ch yu c hnh thi vt cht tho mn cc tiu chun ca TSC hu hnh, tham gia vo nhiu chu k kinh doanh nhng vn gi nguyn hnh thi vt cht ban u nh nh ca, vt kin trc, my mc, thit b, TSC v hnh: gm nhng ti sn c nh khng c hnh thi vt cht nhng th hin mt lng gi tr c u t c lin quan trc tip n nhiu chu k kinh doanh ca doanh nghip nh bng pht minh, phn mm my vi tnh, quyn s dng t, nhn hiu... Ngoi nhng im chung vi TSC hu hnh, TSC v hnh c mt s c im ring trong iu kin ghi nhn, khu hao v trnh by trn bo co ti chnh. Tuy c nhiu cch phn loi khc nhau, trong H thng k ton Vit Nam, cc TSC c trnh by trn Bng Cn i k ton bao gm ba loi chnh: TSC hu hnh. TSC v hnh. TSC thu ti chnh.

105

3. Lp h s TSC Lp h s TSC Xy dng h s gc: Ty thuc vo lch s hnh thnh TSC m h s gc phi c nhng chng t hp php, hp l nh Bin bn giao nhn TSC; Bin bn nhn TSC tham gia lin doanh; Ho n bn bn, Ho n dch v (vn chuyn, sa cha, lp t.:.), ho n thu, l ph. + Xc nh i tng ghi TSC : i tng ghi mt TSC l ti sn c kt cu c lp hoc l mt h thng gm nhiu b phn ring l lin kt vi nhau cng thc hin mt hay mt s chc nng nht nh m nu thiu bt k mt b phn no trong th c h thng khng hot ng c . V d : Vn phng Cty l TSCHH bao gm c h thng in, nc. Trng hp mt h thng gm nhiu b phn ring l lin kt vi nhau, trong mi b phn cu thnh c thi gian s dng khc nhau v nu thiu bt k mt b phn no th c h thng vn thc hin c chc nng chnh ca n. m do yu cu qun l ring tng b phn th mi b phn ti sn c coi ] mt TSC c lp ghi s TSC. V du 1: Gh ngi, khung v ng c trong mt my bay ghi 3 TSC. + nh s hiu cho TSC thun li v trnh nhm ln trong cng tc hch ton v kim tra, m i i tng ghi TSC phi c nh mt s hiu ring gi l s hiu TSC.

106

Vic nh s hiu TSC do b phn k ton ghi vo cc chng t nhp, ri ghi vo th, s TSC ng thi gi ngay trn TSC bng cch sn hoc dn. V du 2: Mt thit b qun l vn phng Cty c 3 b phn A, B, C c nh s hiu 2115.100.A, 2115.100.B, 2115.100.C. Gii thch : Gi s ly s hiu ti khon 2115 thit b dng c qun l", t thm m 100 ch cho ni s dng l vn phng Cty, A l m b phn ca TSC. + Lp th TSC Th TSC dng ghi tm tt lch s TSC, lu phng k ton sut thi gian s dng TSC. Mi th c ghi tm tt vo mt dng trong S chi tit ti sn c nh, nhm thng k, qun l s dng tt TSC v lu tr. 4. Nguyn tc k ton TSC Trong mi trng hp. k ton TSC phi tn trng nguyn tc nh gi theo nguyn gi (gi thc t hnh thnh TSC) v gi tr cn li ca TSC. K ton TSC phi phn nh c 3 ch tiu gi tr ca TSC: nguyn gi, gi tr hao mn lu k v gi tr cn li ca TSC. trong gi tri cn li bng nguyn gi tr i gi tr han mn lu k. Nguyn gi TSC ch c thay i trong cc trng hp sau: nh gi li gi tr TSC. Nng cp TSC: Lm tng thm nng lc, chc nng mi, ko di thi gian s dng TSC...
107

Tho d mt hay mt s b phn ca TSC. Xy lp, trang b thm cho TSC. Cc trng hp sa cha TSC m ch nhm duy tr, khi phc tnh trng ban u ca TSC th khng c ghi tng nguyn gi, m phi ghi nhn vo chi ph trong k. V d 1: Cng ty a vo sa cha ln mt chic xe ti c chuyn ch hng i bn, c nguyn gi 300 triu ng, hao mn lu k 200 triu ng. C 2 trng hp xy ra: Trng hp 1 : Cng ty sa cha tn trang li thng xe, lm li.my s dng nh trc, th chi ph sa cha ln 30 triu ng c tnh vo chi ph bn hng, phn b nhiu k hch ton, vy nguyn gi xe vn l 300 triu ng, v hao mn lu k 200 triu ng. Trng hp 2: Cng ty sa cha ng mi li thng xe, thay mi cc b phn chnh ca my ko di thi gian s dng so vi thit k ban u, th chi ph sa cha, thay mi 90 triu ng c tnh vo nguyn gi TSC, vy nguyn gi xe l 390 triu ng, hao mn lu k vn l 200 triu ng nhng k ton phi xc nh li thi gian khu hao chic xe. II. K ton ti sn c nh hu hnh v v hnh 1. Xc nh nguyn gi TSC Theo nguyn tc gi gc, nguyn gi TSC l ton b cc chi ph thc t chi ra c TSC cho ti khi a TSC i vo hot ng bnh thng, bao gm gi mua thc t phi thanh ton ca
108

TSC, chi ph TSC sn sng hot ng nh thu nhp khu, chi ph vn chuyn, lp t, chy th tr i cc khon c gim tr (nu c) . Trong mt s trng hp khng c gi gc, gi tr TSC c th xc nh theo gi tr hp l. Gi tr hp l l gi tr mua c ti sn khi hai bn c y hiu bit trong s trao i ngang gi. Xc nh nguyn gi TSC theo cc trng hp pht sinh sau: i vi TSC hu hnh a. c cp: Gi tr ghi trn bin bn giao vn b. Lin doanh, c biu tng, nhn li vn gp, pht hin tha,do Hi Nguyn gi TSC hu hnh = c. Mua sm: Gi mua thc t phi tr, tr cc khon chit khu mua hng, gim gi (nu c). d. Xy dng: Gi thc t xy dng c duyt. e. Trao i TSC tng t: L gi tr cn li ca TSC em i trao i, Ch : TSC iu chuyn ni b: Ghi li nguyn gi c ca cng ty chuyn n, cc chi ph pht sinh lin quan n iu chuyn TSC khng hch ton tng nguyn gi, m ghi vo chi ph qun l DN trong k. Mua TSC theo phng thc tr chm, tr gp ch tnh vo
109

Cc chi ph pht sinh

trc tip c + TSC

ng giao nhn quyt nh

a vo hot ng ph nh: vn

chuyn, lp t, th, chay

nguyn gi l gi mua tr ngay mt ln theo gi cha thu GTGT nu DN tnh thu khu tr, v l gi mua tr ngay mt ln theo gi c thu GTGT nu DN tnh thu trc tip. V d 1: DN mua mt TSCHH theo hnh thc mua tr gp mi nm tr 12.000.000, tr u trong 3 nm, gi mua tr tin ngay mt ln cha thu GTGT l 20.000.000. Chi ph vn chuyn, chy th tr ngay bng tin mt 200.000, DN mua mt TSCHH cn mi theo tr gp. DN t nh thu GTGT theo phng php khu tr th : Nguyn gi TSCHH = 20.000.000 + 200.000 = 20.200.000 DN t nh thu GTGT theo phng php trc tip th : Nguyn gi TSCHH = 20.000.000 + 2.000.000 + 200.000 = 22.200.000 V d 2: DN trao i mt TSCHH, nguyn gi 20.000.000, khu hao 2.000.000, i ly mt TSCHH tng t bn cht. Chi ph vn chuyn TSC v cng ty v chy th tr ngay bng tin mt 200.000 Nguyn gi TSCHH = [ 20.000.000 - 2.000.000] + 200.000 = 18.200.000 * Trong trng hp trao i thc hin vi hai ti sn khng tng t bn cht, th nguyn gi mi ca ti sn nhn v phi tnh bng gi
110

tr hp l ca ti sn nhn v cng vi cc chi ph ti sn sn sng s dng (ging mua mt TSC bnh thng). i vi TSC v hnh a/ Quyn s dng t: Ton b chi ph thc t c quyn s dng t: Tin chi ra c quyn s dng t, chi ph san lp, l ph trc b,(Khng c chi ph xy dng t) Nguy n gi TSC v + hnh c bn quyn tc gi, bng sng ch. d/ Nhn hiu hng ha: L ton b chi ph thc t c lin quan trc tip m DN chi ra mua nhn hiu hng ha. / Phn mm my vi tnh: Ton b chi ph thc t DN chi ra c phn mm my vi tnh. e/ Giy php v giy php nhng quyn: L ton b chi ph thc t chi ra c Giy php v giy php nhng quyn thc hin cng vic , nh: Giy php khai thc, giy php sn xut loi sn phm mi, g/ TSC v hnh khc: Phn nh cc chi ph thc t DN chi ra c TSC v hnh cha k trn nh Quyn s dng hp ng V d 3: DN mua mt ming t xy dng thnh ca hng, gi mua 500.000.000, tin mua cha thanh ton. Chi ph san lp mt bng 20.000.000 v l ph trc b 5.000.000, tr bng tin mt. Nguyn gi Quyn s dng t :
111

b/ Quyn pht hnh: Ton b chi ph thc t DN chi ra c quyn pht hnh c/ Bn quyn, bng sng ch: Ton b chi ph thc t DN chi ra

= 500.000.000 + 20.000.000 + 5.000.000 = 525.000.000. 2. TK s dng TK 211 - Ti san c nh hu hnh; TK ti sn; S d N. TK 213 - Ti sn c nh v hnh; TK ti sn; S d N: S k ton chung ca TK 211 v TK 213. 411 214 c N sch cp, Hao mn (2) Thnh 811 331 Mua Gi tr cn li 111,112 411 Mua Gi tr cn li 341 142, 242 Vay Gi tr cn li ln 2412 627, 641, 642, 241 CP CXCB thc t c duyt Gi tr cn li nh 222 138
112

211, 213

Bn, thanh l lp DN

cha

thanh

ton

tr

ngay

bng

tin Tr li vn

di

hn

mua

TSC

Thnh cng c ang s dng

Nhn Gi tr cn li 711 Nhn biu tng v. v.v

li

lin

doanh

v SD

(l) Theo s trn cn phi ghi thm bt ton chuyn ngun vn ti tr ma TSC nu ch nh r ngun vn ti tr. (2) Theo s trn ngha l lun lun ghi gim hao mn ng thi vi ghi gim nguyn gi TSC trong mi tnh hung. Ch : TK 211, 213 lun ghi tng, gim theo nguyn gi TSC 3. Cc v d k ton Mt s v d tng ti sn c nh ch yu V d 1: TSC c cp, lin doanh. Doanh nghip Nh nc c cp mt xe ti nh c, gi tr cn li l 70000000 , chi ph sa cha, tn trang tr ngay bng tin mt l 500000. N 211 TSCHH (2114) C 411 NVKD
113

70500000

70000000 C 111 TM (1111) V d 2: TSC mua sm Mua my photocopy cha tr tin, gi cha thu 20.000.000, thu GTGT 10%. N 211 -TSCHH (2115) N 133 - TGTGTKT(1332) C 331 - PTCNB 20.000.000 2.000.000 22000.000 500000

Doanh nghip nh nc mua mt ming t dng lm nh kho, tr gi 200.000.000, tr bng tin gi ngn hng, chi ph hoa hng, l ph trc b tr ngay bng tin mt 40.000.000, s tin ny c ti tr t ngun vn xy dng c bn 210.000.000, cn li ly t qu pht trin kinh doanh. N 213 - TSCVH(2131) C 112 TGNH (1121) 200000000 C 111 TM (1111) Kt chuyn ngun vn N 411 NVXDCB N 414 QPTKD C 411 NVKD 210000000 30000000 240000000 40000000 240.000.000

114

Mua mt nh xng c gi 2.000.000.000 bao gm vt kin trc trn t v 300 m2 t, gi tr vt kin trc theo nh gi l 600.000.000. Cng ty chi tin gi ngn hng tr tin mua ti sn nu trn v np thu trc b ti sn l 20.000.000. N 211-TSCHH(2112): N 213-TSCDVH(2131): C 112 - TGNH: 606.000.000 1.414.000.000 2.020.000.000

V d 3 : TSC c xy dng c bn Doanh nghip nh nc hon thnh mt nh kho t xy dng c bn vi tng chi ph xy dng 130.000.000, duyt a vo nguyn gi 120.000.000, tin xy dng c ti tr t ngun vn xy dng c bn. N 211-TSCHH(2112) N 632 - GVHB C 241-XDCBDD(2412) 130.000.000 Kt chuyn ngun vn N 441-NVXDCB C 411-NVKD 120.000.000 Lu : Qua cc v d trn, rt ra nhn xt sau : Trong doanh nghip nh nc, mt s bt ton lin quan n TSC c c th ring, l:
115

120.000.000 10.000.000

120.000.000

Bt ton chuyn t cc ngun khc tng ngun vn kinh doanh ch c i vi cc doanh nghip nh nc. Cc doanh nghip khng phi doanh nghip nh nc, vic ghi tng ngun vn kinh doanh phi da trn cc th tc php l v iu chnh vn kinh doanh. Mt khc mua tr t in v xy dng c bn m DN xc nh r ngun vn ti tr l ngun vn xy dng c bn, cc qu nh qu pht trin kinh doanh, qu khen thng phc li...th k ton tng TSC ng thi kt chuyn tng ngun vn kinh doanh v gim cc ngun vn ti tr tng ng. Nu cha xc nh ngun vn ti tr th cha tng ngun vn kinh doanh. Mt s v d gim ti sn c nh ch yu V d 4: Bn hoc thanh l TSC Thanh l ti sn c nh hu hnh nguyn gi 100.000.000 hao mn 95.000.000, chi ph thanh l tr ngay bng tin mt 100.000, thu hi ph liu c tnh nhp kho 3.000.000. a. N 811-CPK N214-HMTSC C211-TSCHH b. N 811 -CPK C 111 TM (l111) c. N 152-NL,VL C711-TNK Tng t cho k ton bn TSC
116

5.000.000 95.000.000 100.000.000 100.000 100.000 3.000.000 3.000.000

V du 5: Tr li cho cp trn, tr li cho ngi gp vn Doanh nghip nh nc tr li cho cp trn mt ti sn c nh hu hnh cn mi tr gi 80.000.000. N 411-NVKD C 211-TSCHH Trng hp TSC phc li V nguyn tc TSCHH mua sm, xy dng,phc v cho phc li cng ty th nguyn gi vn xc nh theo gi gc ging nh TSCHH cho SXKD. im khc ch: Thu GTGT khu tr c hch ton vo nguyn gi TSC v TSC ny khng phc v cho SXKD nn thu GTGT u vo khng c khu tr. Kt chuyn ngun vn phc li ti tr khng lm tng ngun vn kinh doanh. Chi ph sa cha TSC khng c tnh vo chi ph SXKD m ghi gim trc tip qu phc li. Khng c tnh khu hao vo chi ph SXKD, n cui nm k ton nh gi li hao mn thc t TSC phc li ri ghi gim trc tip qu phc li hnh thnh TSC. TSC phc li khi h hng, thanh l, bn th gi tr cn li c ghi gim qu phc li. mi khon thu nhp ghi tng qu phc li. Trng hp TSC phc li chuyn sang dng cho SXKD th k ton phi kt chuyn qu phc li hnh thnh TSC sang ngun vn kinh doanh, ti thi im TSC c hch ton theo quy nh
117

80.000.000 80.000.000

ca TSC dng cho SXKD. V d 6: Cng ty xy dng c bn mt nh n tp th tr gi 100.000.000 bng ngun vn phc li, nh n a vo s dng. Cui nm th nht cng ty nh gi hao mn 10% cng ty chi tin mt 2.000.000 d sa cha. Sang nm sau cng ty chuyn nh n thnh nh kho cng ty. Hch ton: + N 211 - TSCHH: 100 000.000 C 24 1 - XDCBDI): 1 00.000 000 ~ Kt chu\'n ngun n phc li hnh thnh TSC N 43 12 - QPL: 100.000.000 C4313-QPLHTTSC: 100.000.000 + Cui nm th nht nh gi hao mn N4313-QPLHTTSC: 10.000.000 C 214 HMTSC:

10.000.000 + Chi ph sa cha ISC N 43 12 - QPL: 2.000.000 C 1 1 1 TM: 2.000.000 + Chuyn nh n thnh kho Cty N4313-QPLHTTSC: 90.000.000 C 41 1 - NVKD: 90.000.000 III K ton khu hao TSC 1 Khi nim
118

Khu hao TSC l vic tnh ton v phn h mt cch c h thng nguyn gi ca TSC vo ch ph kinh doanh qua thi gian s dng ca TSC. S khu hao lu k ca TSC l tng cng s khu hao trch vo chi ph sn xut kinh doanh qua cc k kinh doanh ca TSC tnh n thi im bo co. Khu hao TSC th hin nguyn tc ph hp trong k ton, theo chi phi phi c ghi nhn ph hp vi doanh thu. 2. Thi gian tnh khu hao Thi gian tnh khu hao cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC. Khi xc nh thi gian s dng hu ch ca TSC phi xem xt cc yu t sau: Mc s dng c tnh ca doanh nghip i vi ti sn .'Mc s dng c nh gi thng qua cng sut hoc sn lng d tnh; Mc hao mn ph thuc vo cc nhn t lin quan trong qu trnh s dng ti sn, nh: S ca lm vic, vic sa cha v bo dng ca doanh nghip i vi ti sn cng nh vic bo qun chng trong nhng thi k khng hot ng; hao mn v hnh pht sinh do vic thay i hay ci tin dy chuyn cng ngh hay do s thay i nhu cu ca th trng v sn phm hoc dch v do ti sn sn xut ra, gii hn c tnh php l trong vic s dng ti sn, nh ngy ht hn lu hnh ca cc phng tin vn ti. 3. Ch qun l, s dng v trch khu hao TSC Bn cnh cc quy nh ca Chun mc k ton Vit Nam v khu hao TSC trn, cc DN khi khu hao TSC cn xem xt cc yu cu ca ch qun l, s dng v trch khu hao TSC, c
119

ban hnh theo Quyt nh s 206/2003/Q-BTC ngy 12/12/2003 ca B trng B Ti chnh. Quy nh ny c phm vi iu chnh l cc DN Nh nc. Ring cc DN khc, quy inh ny c gi tr xc nh chi ph khu hao nh mt chi ph hp l nhm xc nh thu nhp chu thu ca DN. 3.1. Nguyn tc trch khu hao ti sn c nh Mi TSC ca DN c lin quan n hot ng kinh doanh u phi trch khu hao. Mc trch khu hao TSC c hch ton vo chi ph kinh doanh trong k. Doanh nghip khng c tnh v trch khu hao i vi nhng TSC khu hao ht nhng vn s dng vo hot ng kinh doanh. i vi nhng TSC cha khu hao ht hng, DN phi xc nh nguyn nhn, quy trch nhim n b, i bi thng thit hi... v tnh vo chi ph khc. Nhng TSC khng tham gia vo hot ng kinh doanh th khng phi trch khu hao, bao gm: TSC thuc d tr Nh nc giao cho DN qun l h, gi h. TSC phc v cc hot ng phc li trong DN nh nh tr, cu lc b, nh truyn thng, nh n,... c u t bng qu phc li. Nhng TSC phc v nhu cu chung ton x hi, khng phc v cho hot ng kinh doanh ca ring DN nh p, cu cng, ng s.. . . m Nh nc giao cho DN qun l. TSC khc khng tham gia vo hot ng kinh doanh. Doanh nghip cho thu TSC hot ng phi trch khu hao i
120

vi TSC cho thu. Doanh nghip i thu TSC ti chnh phi trch khu hao TSC thu ti chnh nh ti sn c nh thuc s hu ca DN theo quy nh hin hnh. Trng hp ngay ti thi im khi u thu ti sn, DN i thu TSC ti chnh cam kt khng mua ti sn thu trong hp ng thu ti chnh, th DN i thu c trch khu hao TSC thu ti chnh theo thi hn thu trong hp ng. Vic trch hoc thi trch khu hao TSC c thc hin bt u t ngy (theo s ngy ca thng) m TSC tng, gim, hoc ngng tham gia vo hot ng kinh doanh. Quyn s dng t lu di l TSC v hnh c bit, DN ghi nhn l TSC v hnh theo nguyn gi nhng khng c trch khu hao. 3.2. Xc nh thi gian s dng ca TSC TSC hu hnh i vi TSC cn mi (cha qua s dng), DN phi cn c vo khung thi gian s dng TSC quy nh ti Ph lc 1 ban hnh km theo Quyt nh s 206/2003/Q-BTC ngy 12/12/2003 ca B trng B Ti chnh xc nh thi gian s dng ca TSC. i vi TSC qua s dng, thi gian s dng ca TSC c xc nh nh sau:

Thi gian s dng = Gi tr hp l ca TSC Gi bn ca TSC mi cng loi (hoc ca TSC hoc tng ng X
121

Thi

gian

sdng ca TSC mi

TSC

trn th trng )

cng loi

V d DN mua TSC c vi gi cha thu 30.000.000, thu GTGT khu tr 10%. Gi bn TSC mi l 40.000.000. Thi gian s dng TSC theo khung B Ti chnh ban hnh l 8 nm. Hy xc nh thi gian s dng TSC ti DN. Thi gian s dng TSC nm ti DN 40000000 30000000 = X 8 nm = 6

Trng hp DN mun xc nh thi gian s dng ca TSC khc vi khung thi gian s dng quy nh ti Ph lc 1 ban hnh km theo Quyt nh s 206/2003/Q-BTC ngy 12/12/2003 ca B trng B Ti chnh, DN phi gii trnh r cc cn c xc nh thi gian s dng ca TSC B Ti chnh xem xt, quyt nh theo ba tiu chun sau: Tui th k thut ca TSC theo thit k; Hin trng TSC (thi gian TSC qua s dng, th h TSC, tnh trng thc t ca ti sn. ..); Tui th kinh t ca TSC. TSC v hnh DN t xc nh thi gian s dng TSC v hnh nhng ti a khng qu 20 nm. Ring thi gian s dng ca quyn s dng t c thi hn l thi hn c php s dng t theo quy nh.

122

4. Phng php trch khu hao TSC DN c th s dng mt trong 3 phng php khu hao sau: Phng php khu hao ng thng (cn gi l khu hao bnh qun): s khu hao hng nm khng thay i trong sut thi gian s dng hu ch ca ti sn. Phng php ny p dng cho mi DN Phng php khu hao theo s d gim dn: s khu hao hng nm gim dn trong sut thi gian s dng hu ch ca ti sn. Phng php ny p dng cho mi DN vi iu kin kinh doanh c li. Phng php khu hao theo s lng sn phm. Phng php ny p dng cho mi DN vi iu kin kinh doanh c li. Phng php khu hao ng thng Cn c cc quy nh trong Ch qun l, s dng v trch khu hao TSC ban hnh km theo Quyt nh s 206/2003/Q-BTC, DN xc nh thi gian s dng ca TSC; Xc nh mc trch khu hao trung bnh hng nm cho TSC theo cng thc di y: Mc trch khu hao trung bnh hng nm ca TSC Nguyn gi ca TSC = Thi gian s dng

Mc trch khu hao trung bnh hng thng bng s khu hao phi trch c nm chia cho 12 thng. tnh nhanh s khu hao thng ny khi c s khu hao thng trc, k ton tnh nh sau:

123

Mc khu hao thng ny = Mc khu hao thng trc + Mc khu hao tng thng ny Mc khu hao gim thng ny V d Khu hao thng 4 l 4.000.000, s khu hao tng do TSC mi mua trong thng 5 l l.000.000, s khu hao gim trong k do TSC thanh l ngng tnh khu hao l 500.000, th khu hao thng 5 s l: 4.500.000 = 4.000.000 + 1.000.000 500.000

Phng php khu hao theo s d gim dn c iu chnh Mc trch khu hao TSC theo phng php s d gim dn c iu chnh c xc nh nh: Xc nh thi gian s dmg ca TSC: Doanh nghip xc nh thi gian s dng ca TSC theo quy nh ti Ch qun l, s dng v trch khu hao TSC ban hnh km theo Quyt nh s 206/ 2003/Q-BTC ca B trng B Ti chnh. Xc nh mc trch khu hao nm ca ti sn c nh trong cc nm u theo cng thc di y : Mc trch khu hao hao = hng nm ca TSC Trong
T l khu hao TSC theo phn g php ng thn g 124 H s iu chnh

Gi tr cn li

T l

khu

X ca TSC nhanh

T l khu hao nhanh (%) =

T l khu hao TSC theo phng php ng thng xc nh nh sau:

T l khu hao TSC Theo phng php ng thn g ( %)

1 = Thi gian s dng ca TSC

100

H s iu chnh xc nh theo thi gian s dng ca TSC quy nh ti bng di y:

Thi gian s dng ca TSC n 4 nm Trn 4 n 6 nm Trn 6 nm (t 4 nm) (4 nm < t 6 nm) (t > 6 nm H s iu chnh (l n) 1,5 2,0 2,5

Nhng nm cui, khi mc khu hao nm xc nh theo phng php s d gim dn ni trn bng (hoc thp hn) mc khu hao tnh bnh qun gia gi tr cn li v s nm s dng cn li ca TSC, th k t nm mc khu hao c tnh bng gi tr cn li ca TSC chia cho s nm s dng cn li ca TSC. Mc trch khau hao hng thng bng s khu hao phi trch c nm chia cho 12 thng. V d Cng ty A mua mt thit b sn xut cc linh kin in t mi vi
125

nguyn gi l 10 triu ng. Thi gian s dng ca TSC xc nh theo quy nh ti Ph lc 1 (ban hnh km theo Quyt nh s 206/2003/Q-BTC) l 5 nm. Xc nh mc khu hao hng nm nh sau: T l khu hao hng nm ca TSC theo phng php khu hao ng thng l 20%. T l khu hao nhanh theo phng php s d gim dn bng 20% x 2 (h s iu chnh) = 40 % Mc trch khu hao hng nm ca TSC trn c xc nh c th theo bng di y: n v tnh: ng N m th Ga tr cn Cch tnh mc Mc li TSC khu hao nm nm Mc hao thng 1 10.000.00 0 2 6.000.000 10.000.000x40 % 6.000.000x40% 4.000.00 0 2.400.00 0 3 3.600.000 3.600.000x40% 1.440.00 0 4 2.160.000 2.160.000 : 2 1.080.00 0 5 2.160.000 2.160.000 : 2 1.080.00 0
126

Khu hao lu k cui nm

khu hao khu

333.33 3 200.00 0 120.00 0 90.000

4.000.000

6.400.000

7.840.000

8.920.000

90.000

10.000.00 0

Trong : Mc khu hao TSC t nm th nht n ht nm th 3 c tnh bng gi tr cn li ca TSC nhn vi t l khu hao nhanh (40%). T nm th 4 tr i mc khu hao hng nm bng gi tr cn li ca TSC (u nm th 4) chia cho s nm s dng cn li ca TSC (2.160.000 : 2 = l.080.000). [V ti nm th 4: mc khu hao theo phng php s d gim dn (2.160.000 x 40% = 864.000) thp hn mc khu hao tnh bnh qun gia gi tr cn li v s nm s dng cn li ca TSC (2.160.000 : 2 = l.080.000)]. Phng php khu hao theo s lng, khi lng sn phm Cn c vo h s kinh t- k thut ca TSC, DN xc nh tng s lng, khi lng sn phm sn xut theo cng sut thit k ca TSC, gi tt l sn lng theo cng sut thit k Cn c tnh hnh thc t sn xut, DN xc nh s lng, khi lng sn phm thc t sn xut hng thng, hng nm ca TSC Xc nh mc khu hao trong thng ca TSC theo cng thc di y: Mc khu hao trong thng = S lng sn phm sx trong thng x Mc khu hao bnh qun cho 1 n v sn phm Trong : Mc khu hao bnh qun tnh cho mt n v sn phm
127

Nguyn gi ca TSC = Sn lng theo cng sut thit

Mc trch khu hao nm ca TSC bng tng mc trch khu hao ca 12 thng trong nm, hoc tnh theo cng thc sau:

Mc khu

trch

S lng sn

Mc trch khu hao

hao = phm sn xut X bnh qun cho mt trong thng n v sn phm

trong thng

Trong : Mc tch khu hao Nguyn gi ca TSC

bnh qun tnh cho = ===== === ==== === === ==== mt n v sn phm Sn lng theo cng sut thit k

Mc trch khu hao ca TSC bng tng mc trch khu hao ca 12 thng trong nm, hoc trnh theo cng thc sau: Mc trch hao = cho Khu hao nm phm Trng hp cng sut thit k hoc nguyn gi ca TSC thay i, DN phi xc nh li mc trch khu hao ca TSC. V d Cng ty A mua my i t (mi 100%) vi nguyn gi 450 triu
128

S lng sn phm X

Mc trch khu bnh qun tnh

sn xut trong nm

mt n v sn

ng. Cng sut thit k ca my i ny l 30m3 /gi. Sn lng theo cng sut thit k ca my ui ny l 2.400.000 m3 . Khi lng t i c thc t nm th gm : thng 1 l 14.000 m3 , thng 2 l 15.000 m ... v c nm l 189.000m3 . Gii Mc trch khu hao bnh qun tnh cho 1m3 t i theo thit k l : 450 triu ng : 2.400.000 m3 - 187,5 / m3 Mc trch khu hao thc t ca my i nm th 1 c tnh theo bng sau:

Thng

Sn

lng

thc

t Mc

trch

khu

hao

thng (m3 )

thng (ng) 14.000 2.625.000 x 187,5 =

14.000

15.000

15.000 2.812.500

187,5

Tng t hng thng 189.000 m3

C nm

35.437.500

3. Ti khon s dng Ti khon 214 Hao mn TSC, TK iu chnh gim TSC 214
129

(211, 212, 213) 641, 642, 241, 431)

Gim hao mn

Hao mn tng (623, 627,

SD: S hao mn ly k

TK 214 c 4 ti khon cp 2 xem trong bng h thng ti khon k ton V d: Cui thng trch khu hao TSCHH vo chi ph bn hng 3.000.000, chi ph qun l DN 4.000.000. a. N 641 CPBH (6414) N 642-CPQLDN (6424) C 214-HMTSC (2141) 3.000.000 4.000.000 7.000.000

IV. K ton thu TSC 1. Tng qut Thu hot ng Thu hot ng l thu chc nng ca ti sn c nh v phi tr tin thu, ngoi ra khng c rng buc cc iu khon khc. Tin thu TSC tnh vo chi ph SXKD. Khi nhn ti sn c nh thu hot ng, k ton i thu ghi vo N
130

TK 001, khng tnh khu hao, mun sa cha b sung chc nng phi c kin ca bn cho thu ng . Khi tr li k ton i thu ghi vo C TK 001 . Thu ti chnh Cc trng hp thu ti sn di y thng dn n thu ti chnh: Khi kt thc thi hn cho thu theo hp ng, bn thu c chuyn quyn s hu ti sn thu hoc c tip tc thu theo s tho thun ca hai bn. Ti thi im khi u i thu, bn thu c quyn la chn mua ti sn thu theo gi c tnh thp hn gi tr hp l ca ti sn thu vo cui thi hn thu. Thi hn thu ti thiu mt loi ti sn chim phn ln thi gian s dng kinh t ca ti sn thu. Ti thi im khi u i thu, gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu chim phn ln (tng ng) gi tr hp l ca ti sn thu. Ti sn thu thuc loi chuyn dng m ch c bn thu c kh nng s dng khng cn c s thay i, sa cha ln no. c im ca TSC thu ti chnh l mc d cha hoc khng thuc quyn s hu ca n v, nhng phn ln li ch v ri ro chuyn giao cho bn thu nn n c ghi chp v x l gn ging nh TSC ca n v. Khi nhn ti sn c nh thu ti chnh k ton ghi tng TSC, thu GTGT ca TSC i thu phi trch khu hao ti sn v phn b li sut thu ti sn theo thi gian thu... (khc vi thu TSC hot ng).
131

Ch qun l, s dng v trch khu hao TSC (ban hnh theo Quyt nh s 206/2003/Q-BTC ngy 12/12/ 2003 ca B trng B Ti chnh) cn quy nh thm : TSC thu ti chnh l nhng TSC m doanh nghip thu ca cng ty cho thu ti chnh. 2. K ton TSC thu ti chnh Xc nh nguyn gi Nguyn gi TSC thu ti chnh ] gi tr nh hn gia: Gi tr hp l TSC + Cc chi ph trc tip m DN i thu chun b nhn TSC a vo s dng. Gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu + Cc chi ph trc tip m DN i thu chun b nhn TSC a vo s dng. Khon thanh ton tin thu ti thiu l khon thanh ton m bn thu phi tr cho bn cho thu v vic thu ti sn theo thi hn trong hp ng. Ch khon thanh ton tin thu ti thiu: Khng bao gm cc khon chi ph dch v m bn cho thu cung cp ring (v d bo tr, sa cha). Cc chi ph ny s ghi nhn vo chi ph ca thi k pht sinh. Khng bao gm thu do bn cho thu tr m bn thu phi hon li. Khng bao gm tin thu c th pht sinh thm (mt s

hp ng thu ti chnh c iu khon bn thu phi tr thm tin thu nu xy ra mt tnh hung no , v d ch s gi tng trn x%). Khon ny cha xc nh c c xy ra hay khng v vi s tin c th bao nhiu nn khng c ghi nhn vo nguyn gi m s phn nh vo chi ph khi pht sinh thc t

132

c cng thm cc khon m bo thanh ton (nu c) ca bn thu hoc bn lin quan vi bn thu cho gi tr cn li ca ti sn khi ht thi hn thu. c cng thm khon tin mua u i (nu c). V d:: Cng ty i thu TSC (thu ti chnh) trong 5 nm, gi tr hp l ca TSC i thu c xc nh l 50.000.000, cng ty cn chi trc tip cc khon lm b mng, vn hnh th TSC thu sn sng hot ng l 5.000.000. Vy: Nguyn gi TSC thu ti chnh 50.000.000 + 5.000.000 = 55.000.000 V d 2: Cng ty i thu TSC (thu ti chnh) trong 5 nm, tng tin phi tr u hng nm l l0.000.000, li sut hng nm ghi trn hp ng 10%. Sau khi ht thi hn thu, quyn s hu c chuyn giao cho bn thu. p dng cng thc tnh gi tr hin ti: Nguyn gi TSC = Ga tr thanh ton hng nm x tng [1/(1+i)] 10.000.000 x 3,790 = 37.900.000 (Trong cng thc trn, i l li sut, n l s nm thu) Khu hao TSC Ch qun l , s dng v trch khu hao TSC (ban hnh theo Quyt nh 206/2003/Q-BTC ngy 12/12/2003 ca B trng B Ti chnh) quy nh: Doanh nghip i thu TSC ti chnh phi trch khu hao TSC thu ti chnh nh TSC thuc s hu ca doanh nghip theo quy nh hin hnh. Trng hp ngay ti thi im khi
133

u thu ti sn, doanh nghip i thu cam kt khng mua ti sn thu trong hp ng thu ti chnh, th doanh nghip i thu c trch khu hao TSC thu ti chnh theo thi hn thu trong hp ng. Ti khon s dng TK 212 - TSC thu ti chnh; Loi TK ti sn. 212 211 342 Tng n di hn Chuyn 142 (1) s hu * nguyn nguyn Tng Gim

Chi ph chun b

gi TSC

gi TSC

tr li

214 (2)

SDCK

(*) ng thi ghi: N 214 (2) C 214 (1)

134

S hao mn S hao mn

V d: Cng ty thu ti chnh mt TSCHH nguyn gi 90.000.000, thu GTGT ca TSC l 9.000.000, thi gian hu dng ca ti sn l 4 nm, cng ty thu 3 nm v c chuyn s hu TSC vo cui hp ng thu. Theo hp ng i thu, khi nhn TSC sau mt nm cng ty i thu tr tin mt ln vo cui nm. Cng ty tr bng tin gi ngn hng cho nm th nht l 41.100.000, gm 30.000.000 gi tr ti sn + thu GTGT 3.000.000 + 8.100.000 li (li sut nm 9% tnh trn s d gim dn). Ti sn s dng b phn qun l DN (*) nh khon a/ N 212-TSCTTC C 315-NDHHT C 342-NDH 90.000.000 30.000.000 60.000.000

Trch trc tin li thu hng thng N 635-CPTC C 335-CPPT b/ N315-NDHHT N 133-TGTGTKT N335- CPTT C 112 - TGNH(1121) Trch khu hao thng:
135

225.000 225.000 30.000.000 3.000.000 8.100.000 41.100.000

(90.000.000 : 4) : 12 thng = l.875.000. c/ N 642-CPQLDN C 214-HMTSC (2142) 1.875.000 1.875.000

Sau khi quyn s hu c chuyn giao nn n v khu hao theo thi gian s dng hu ch ca ti sn l 4 nm (tng ng 25%). 3. K ton TSC thu hot ng TSC thu hot ng khng c ghi nhn vo ti sn DN v tnh khu hao TSC vo chi ph SXKD ca DN. Thay vo , k ton ch ghi nhn khon tin thu phi tr hng k nh mt chi ph: N TK 627, 641, 642 - CPSXC, CPBH, CPQLDN C TK331-PTNB V. K ton sa cha ti sn c nh 1. Tng qut Sa cha TSC l vic duy tu, bo dng, sa cha nhng h hng pht sinh trong qu trnh hot ng nhm khi phc li nng lc hot ng bnh thng ca TSC. V nguyn tc, chi ph sa cha phi a vo chi ph trong k ch khng c a vo nguyn gi TSC. Tuy nhin, do chi ph ny c th ln v nh hng n kt qu kinh doanh, ch k ton Vit Nam cho php phn b hoc trch trc chi ph ny vo chi ph mt cch hp l. Sa cha ti sn c nh c 2 dng: Sa cha thng xuyn (sa cha nh): Chi ph pht sinh sa
136

cha l nh (so snh tng i vi doanh thu hin ti ca DN), thi gian sa cha ngn. Chi ph sa cha thng xuyn c tnh thng mt ln vo chi ph ca i tng ang s dng TSC trong k. Sa cha ln: Chi ph pht sinh sa cha l ln, thi gian sa cha lu, nhm phc hi chc nng c bn ca TSC. DN c th sa cha ln bt ng, ghi nhn li thc t chi ph sa cha, ri phn b dn vo chi ph ca i tng ang s dng TSC trong k. DN cng c th d ton trc chi ph sa cha ln cho nm k hoch hoc mt s nin k ton, ri trch trc vo chi ph ca i tng ang s dng TSC trong k khi thc t pht sinh dng qu trch trc ny trang tri chi ph v kt ton khi hon thnh. Phng thc sa cha ln TSC thng c 2 cch c bn : DN c tham gia qun l chi ph sa cha k ton dng TK 241-xy dng c bn d dang (2413) tp hp chi ph v kt ton chi ph khi cng vic hon thnh. DN gi u thu trn gi cho vic sa cha: k ton khng cn m TK 241 theo di chi ph m ch phn b chi ph hoc dng qu trch trc kt ton chi ph khi hon thnh. 2. TK s dng TK 241-Xy dng c bn d dang; Loi TK ti sn; c s d N 2413 - SCLTSC 152, 153, 1421, 1421, 242, 335 111, 112, 331, 214 211, 213 Thc t pht sinh Tng TSC Tp hp chi ph K ton CP

137

SD: XDCB d dang TK 335 Chi ph phi tr; Loi TK ngun vn Phn nh vo TK ny nhng chi ph thc t cha pht sinh nhng c tnh trc vo chi ph hot ng kinh doanh k ny cho cc i tng chu chi ph bn m khi chi ph pht sinh thc t khng gy t bin cho chi ph SXKD. Cc khon chi ph phi tr v nguyn tc cui nin k ton phi quyt ton vi chi ph thc t pht sinh, nu cn d C TK 335 th phi hon nhp gim chi ph trch trc tng ng trong k. Nhng khon "Chi ph phi tr DN s d chuyn k sau phi chng minh thc t cha n k xy ra. Kt cu TK 335 335 154, 241, 331, 111 vo chi (622, 623, 627, thc t pht sinh ton 641, 642 ) ph theo d K ton chi ph kh i Trch c tnh

622, 623, 627, 641, 711

Hon nhp chi ph Khng s dng ht

SD: S trch trc hin c cui k

138

V d: 1. Phi tr t in dch v bo hnh my photocopy mi thng 100.000 s dng vn phng, thu GTGT tnh 10%. N 642-CPQLDN 100.000 10.000 110.000

N 133-TGTGTKT (1331) C331-PTCNB

2. u nm d kin sa cha ln TSC trong nm 12.000.000, ti sn dng b phn bn hng. n thng 10 thc t sa cha ln pht sinh tp hp nh sau: Chi bng tin mt: 4.000.000; Xut ph tng thay th: 3.000.000; Phi tr tin cng dch v thu ngoi: 4.000.000. Cng vic hon thnh trong thng. Thng l: Trch trc d ton SCL 12.000.000 l.000.000. N 641-CPQLDN C 335-CPPT 1.000.000 1.000.000 : 12 thng=

Trch tip m i thng cho n khi thc t pht sinh l thng 10. Thng 10 s d C TK 335: l0.000.000. Tp hp chi ph thc t: N 241-XDCBDD(2413) C 111 TM (l111) 11.000.000 4.000.000

139

C 152-NL,VL C 331-PTCNB

3.000.000 4.000.000

Kt ton chi ph sa cha ln khi hon thnh: N 335- CPPT N 142-CPTT(1421) C 241-XDCBDD(2413) 10.000.000 1.000.000 11.000.000

Thng 11 : Khng trch trc chi ph na, m phn b chi ph cn li trn TK 1421 N 641-CPQLDN C 142-CPTT(1421) 1.000.000 l.000.000

3. G i u thu sa cha ln bt ng mt TSC, gi tr trng thu 6.000.000. Cng vic hon thnh. Cng ty chi tin mt tr cho ngi nhn thu, chi ph sa cha phn b 12 thng, TSC dng b phn qun l. N 142-CPTT(1421) C 11 l-TM (l111) Phn b cho thng ny N 642- CPQLDN C 142-CPTT (1421) 500.000 500.000 6.000.000 6.000.000

140

TM LC NHNG VN CN GHI NH 1. iu kin ghi nhn. c im v phn loi TSC 2 . Cc phng php tnh v hch ton khu hao TSC. 3. Cc tnh hung hch ton tng gim TSC. Cn c thm chun mc k ton Vit Nam (VAS) s 3 "TSC hu hnh", s 4 "TSC v hnh", s 6 " Thu ti sn" C- CU HI V BI TP TNH HUNG 1 Hy trnh by khi nim, c im v phn loi 2. Hy trnh by khu hao TSC theo phng php ng thng? 3 . Hy trnh by khu hao TSC theo phng php s d gim dn c iu chnh? 4. Hy trnh by khu hao TSC theo phng php sn lng? 5. Cc iu kin v c im ghi nhn TSC thu ti chnh 6. Bi tp: 1 .Cty N ang hot ng tnh thu GTGT khu tr, c tnh hnh bin ng TSC trong thng nh sau : 2. Gp tng vn Cty TNHH mt thit b SX, gi tr cn li 460.000.000, chi ph sa cha tr ngay bng TM 40.000.000 trc khi a vo SX thi gian s dng 8 nm. Gp mt cng thc SX theo nh gi l 150.000.000, thi g ian khu hao 3 nm. 3. Mua mt nh xng c gi 1.000.000.000 bao gm vt kin trc trn t v 300 m2 t, gi tr vt kin trc theo nh gi l
141

400.000.000. Cng ty chi tin gi ngn hng tr tin mua ti sn nu trn v np thu trc b ti sn l 10.000.000. Vt kin trc khu hao 30 nm. 4. Cty hon thnh mt nh kho t xy dng c bn vi tng chi ph xy dng 210.000.000, duyt a vo nguyn gi 200.000.000, tin xy dng c ti tr t ngun vn xy dng c bn. Nh kho c thi gian s dng 40 nm. 5. Bn xe 4 ch dng cho qun l DN nguyn gi 300.000.000 hao mn 50.000.000, chi ph bn tr ngay bng tin mt l.000.000, gi bn cha thu 230.000.000, v thu GTGT l0%, cha thu tin. Thi gian khu hao 6 nm. 6. Cng ty xy dng c bn mt sn chi cu lng tr gi 60.000.000 bng ngun vn phc li, sn cu a vo s dng. Cui nm th nht cng ty nh gi hao mn 20%, cng ty chi tin mt 1.000.000 sa cha 7. Cng ty thu ti chnh mt TSCHH nguyn gi 400.000.000, thu GTGT ca TSC l 10% thi gian hu dng ca ti sn l 6 nm cng ty thu 5 nm v c chuyn s hu TSC vo cui hp ng thu. Theo hp ng i thu, sau mt nm nhn TSC cng ty i thu tr tin mt ln vo cui nm. Cng ty tr bng tin gi ngn hng cho nm th nht l 124.000.000, gm 80.000.000 gi tr ti sn + thu GTGT 8.000.000 + 36.000.000 li (li sut nm 9% tnh trn s d gim dn). Ti sn s dng b phn SX . 8. Phi tr tin d ch v bo hnh my vi tnh ti vn phng Cty mi thng 50.000 thu GTGT tnh 10%. 9. u nm d kin sa cha ln TSC trong nm 24.000.000 ti
142

sn dng b phn SX. n thng 12 thc t sa cha ln pht sinh tp hp nh sau: Chi bng tin mt: 8.000 000. Xut ph tng thay th: l0.000.000; Phi tr t in cng dch v thu ngoi: 5.000.000. Cng vic hon thnh trong thng 10. Gi u thu sa cha 1n bt ng mt TSC, gi tr trng thu 9.000.000. Cng vic hon thnh. Cng ty chi TGNH tr cho ngi nhn thu chi ph sa cha phn b 12 k qua nm sau. TSC dng b phn SX. 11 . Kim k mt mt TSC HH nguyn gi 20.000 000 hao mn 4.000.000, mt cha r nguyn nhn. 11 . Cty thu mt bng bn sn phm, tin thu mi thng l 8.000.000 s tin ny Cty tr trc 6 thng trong nm hy tnh chi ph thu cho thng ny. 12. Yu cu: 1. nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn 2.Gi s cc nghip v tng gim TSC t nghip v l n nghip v 6 l u thng. Hy tnh khu hao TSC theo phng php ng thng v hch ton vo chi ph ph hp. Bit rng s khu hao thng trc b phn SX l 250.000.000, b phn QLDN l 60.000.000 3. Gi s thit b SX tng nghip v 1 tnh khu hao theo s d gim dn c iu chnh, hy lp Bng tnh khu hao 8 nm cho thit b ny. 4. Gi s thit b SX tng nghip v 1 tnh khu hao theo sn lng, hy tnh khu hao thng ny, bit rng thit b SX trong 8 nm d ton l 50.000.000 ci, thng ny thc t SX 400 ci.

143

Bi 6

K TON TIN LNG V CC KHON TRCH THEO LNG

A. GII THIU Lao ng l mt trong yu t cn thit cho t chc SXKD ti mt doanh nghip. Vic qun l lao ng v s dng thi gian lao ng tr cng cho ngi lao ng ph hp vi nng ]c ca tng ngi lao ng s gip cho doanh nghip pht trin bn vng. Mc tiu hc vin cn t c bi ny l: Ni dung v cc hnh thc tr lng, nhng quy nh v cc khon trch theo lng. Phng php k ton tin lng v nhng khon trch theo lng, cc khon trch trc tin lng ngh php v tr cp mt vic lm. Tm tt ni dung chnh : Nhng vn chung K ton tin lng v cc khon trch theo lng K ton qu d phng tr cp mt vic lm

144

B. NI DUNG I. NHNG VN CHUNG 1. Khi nim v ni dung tin lng + Tin lng l biu hin bng tin ca hao ph lao ng sng cn thit m doanh nghip phi tr cho ngi lao ng theo thi gian, khi lng cng vic m ngi lao ng lm cho doanh nghip. i vi DN, t in lng l mt chi ph cu thnh nn gi tr sn phm, dch v cn phi b p, ng thi sc lao ng l ngun gc sinh ra li nhun cho doanh nghip, v vy i hi DN phi c chnh sch tin lng tho ng sao cho ngi lao ng lm vic hng say sng to v DN kh nng b p chi ph tin lng v c li. + Chi ph tin lng ca DN bao gm cc khon tin lng, tin cng v cc khon ph cp c tnh cht lng phi tr cho ngi lao ng tham gia vo hot ng kinh doanh ca DN. + V nguyn tc, tin lng phi c qun l cht ch v chi theo ng mc ch, gn vi kt qu kinh doanh trn c s cc nh mc lao ng v n gi tin lng hp l c c quan c thm quyn ph duyt. Vic ng k lao ng v s dng, qun l lao ng, tr lng . . . phi ph hp vi lut lao ng hin hnh. - i vi cc doanh nghip Nh nc, phi xy dng n gi tin lng theo nh mc lao ng ng k v ch tin lng do Nh nc quy nh. - i vi cc DN khc, DN phi k kt hp ng lao ng ghi r tin lng v cc khon ph cp theo lng tr cho ngi lao ng. + Mt DN hot ng c th c hai hnh thc tr lng: lng tr theo
145

thi gian lao ng v lng tr khon theo khi lng cng vic hon thnh. - Lng tr theo thi gian lao ng gm lng gi, ngy, tun, thng, qu, nm. V d lng gi c xc nh nh sau: Lng gi = Lng tr theo thi gian L thng lao ng thc t S ngy lao ng theo lut x 8 gi Lng khon theo khi lng cng vic hon thnh, ty thuc vo loi hnh DN m lng khon da trn cn c khc nhau. Lng tr khon theo sn phm p dng DNSX x S gi

Lng tr thng

phi =

S SP hon thnh thc t X

n gi lng khon trn 1 SP hon thnh

Lng tr khon theo cng vic hon thnh p dng DN dch v, xy lp

n Lng phi tr thng = K lng cng vic hon thnh thc t X

gi

lng khon theo vic thnh cng hon

Lng tr khon theo doanh thu p dng DN thng mi

146

Lng phi tr thng

Doanh thu thc t

T l lng khon trn doanh thu (%)

Khi xy dng lng khon, DN thng xy dng km do cc quy nh thng pht theo lng khon nhm hn ch nhn vin chy theo khi lng sn phm, dch v m to nn nhng sn phm km cht lng hoc h hng sn phm, ng thi khuyn khch nhng nhn vin lao ng c cht lng vi nng sut cao. + i vi nhng DN sn xut khng c iu kin b tr cho ngi lao ng trc tip ngh php u n gia cc k hch ton th k ton phi trch trc tin lng ngh php theo d ton hng thng, nhm khng lm bin i gi thnh sn phm mt cch t ngt. + Khi thc hin ch tin lng cho ngi lao ng, khng c tr thp hn mc lng ti thiu m Nh nc quy nh hin hnh , khng hn ch ti a. . Phi tun th gi lao ng trong mt ngy, tun, thng, nm m lut lao ng quy nh nu lm thm gi, lm thm ngy l, ch nht phi nhn h s theo quy nh lut lao ng hin hnh. V d : Cty p dng tin lng cho khi qun l theo lng gi lm vic, nhn vin A k hp ng lao ng vi Cty tin lng 2.000.000/thng trong thng nhn vin A ngh lm 1 bui khng php phi tr lng, nhng c lm thm 1 ngy ch nht. Khi bn hng trc tip khon lng theo doanh s bn ra theo t l 5%/DSBR, trong thng c nhn vin bn hng B bn c doanh s 26.000.000, m i thng lao ng 24 ngy. Hy tnh lng thc t phi tr cho tng nhn vin. Gii:

147

+ Lng nhn vin A = lng trong gi lm b nh thng + lng lm thm gi Lng gi lm bnh thng = [ 2.000.000 : (24 ngy x 8 gi) ] = l0.417/gi Vy lng phi tr cho NV A : [2.000.000 - (l0.417 x 4gil] + (l0.417 x 21n x 8gi) = 2.125.004 +Lng phi tr cho NVB : 26.000.000 x 5% : 1.300.000 2. Ni dung cc khon ph trch theo lng + Theo ch hin hnh ca Nh nc, khi tnh lng DN c php trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on theo lng hnh thnh cc qu h tr cho ngi lao ng. + Qu bo him x hi c dng tr cp cho ngi lao ng trong cc trng hp nh thai sn; t tut; tai nn lao ng, bnh ngh nghip; hu tr. Hin nay DN c php trch 20% trn c s qu tin lng chnh ca DN hnh thnh qu bo him x hi. Trong , 15%/ lng c tnh vo ph theo lng ca b phn s dng lao ng, 5%/ lng c tr vo lng ca ngi lao ng. V vy lut php quy nh Cty phi k hp ng lao ng vi ngi lao ng, trnh qua s lao ng, thng binh v x hi lm cn c lp s bo him x hi. S ny s ghi mc ng gp ca ngi lao ng trong sut thi gian lao ng, lm cn c tnh tr cp bo him x hi sau ny. Ngi lao ng khi chuyn ni lao ng khc, phi chuyn s
148

bo him x hi theo. Hng qu DN s thanh ton vi Cty bo him mt ln v s bo him ta chi ti DN v s bo him phi np theo quy nh hin hnh. + Qu bo him y t c dng h tr cho ngi lao ng trng cc bnh t nhin ca con ngi, khng phi bnh do ngh nghip, tai nn x hi.... Hin nay DN c php trch 3% trn c s qu tin lng chnh ca DN hnh thnh qu bo him y t. Trong , 2%/ lng c tnh vo ph theo lng ca b phn s dng lao ng, 1%/ lng c tr vo lng ca ngi lao ng. + Qu kinh ph cng on c dng h tr cho ngi lao ng duy tr cc hot ng cng on trong DN, nhm gip nhau pht trin chuyn mn, bo v quyn li hp php ca ngi lao ng theo lut php quy nh. Hin nay DN c php trch 2% trn c s qu tin lng chnh ca DN c tnh vo ph theo lng ca b phn s dng lao ng, hnh thnh qu kinh ph cng on. Nh vy, tng cng 3 qu c php trch 25% trn c s qu tin lng ca DN, trong tnh vo ph ca b phn s ng lao ng (hch ton vo ph theo lng) l 19% v tr vo lng ca ngi lao ng ] 6%. Tng cng trch 3 qu l 25% trn lng chnh trong tnh vo chi ph theo lng l 19% v tr lng ngi lao ng 5%. II. K TON TIN LNG V CC KHON TRCH THEO LNG 1. Chng t Cn c vo Bng chm cng lao ng hng thng, Bo co bn
149

hng hng thng, Phiu lm thm gi ... lm cn c ln Bng lng. Trc khi tr lng, k ton phi khu tr cc khon m nhn vin mc n Cty phi tr trong thng ny nh tm ng phi bi thng, lng tr t 1, thu thu nhp, tr BHXH. BHYT... theo ch , s cn li chi tin tr lng. Bng lng c gi tr php l khi c y cc ch k quy nh nh k ton trng, k ton thanh ton, c bit l ch k ca ngi nhn lng. Cn c vo cc Phiu hng ngh BHXH, Bng thanh ton BHXH, Bng iu tra tai nn lao ng .... chi tr BHXH cho ngi lao ng ng ch . 2. Ti khon s dng + TK 334 - Phi tr cng nhn vin; Theo di cc khon thanh ton cho CNV v tin lng v cc khon khc nh cc khon ph cp v BHXH, BHYT, KPC, tin thng, phc li, + TK 338 - Phi tr, phi np khc. TK ny c cc TK cp 2: TK 3382 - Kinh phi cng on; TK 3383 - Bo him x hi; TK 3384 - Bo him y t. TK i ng TK i ng cho: 111, 112 241 3338 hng + Thu thu nhp cao 641
150

334 PTCNV

Tr vo lng

- Lng phi tr

+ Lng tr t 1

+ B phn XDCB

+ B phn bn

141 642 1388 635 3383, 3384 3388 v 111, 112

+ Tm ng

+ B phn QLDN

+ Thu khc

+ u t ti chnh

+ BHXH, BHYT + Chuyn phi tr khc

+ - Cc khon tr cp

- Tr lng t 2

BHXH,

thng,

PL, 3382, 3383, 431 Hoc SD: Tin tr CNV qu s phi cn phi tr CNV tr (rt t xy ra) SD: Tin

3382, 3383, 3384 111, 112, KPC, BHXH, - Chuyn cho cp trn 622, 641, 334, BHYT 334 - Tr cp cho nhn vin - Cc khon - Trch

c tr cp t cp trn 111, 112, Chi tiu

111, 112,

151

SD: cnli cha thanh ton

Qu

3. Cc v d k ton 1/ Cng ty ng trc tng t 1 cho nhn vin bng TM 30.000.000. 2/ Cui thng tnh tng phi tr cho lao ng trc tip SX 40.000.000, cho b phn qun l phn xng 10.000.000, cho b phn bn hng 4.000.000, cho b phn qun l DN 6.000.000. Trch trc tin lng ngh php cng nhn SX l.000.000. 3/ Tnh BHXH. BHYT, KPC theo ng ch quy nh. 4/ Khu tr cc khon sau vo lng : Thu thu nhp cao 100.000, tr tm ng 400.000, tr cc khon m nhn vin bi thng 3.000.000. 5/ Rt TGNH np BHXH thng trc cho cp trn 2.000.000, np BHYT cho cng ty BH y t 1.000.000. 6/ Phi tr cp BHXH cho nhn vin A 100.000. Phi tr lng ngh php cng nhn B l 50.000. 7/ Chi TM tr chi ph i hi cng on 600 .000 8/ Chi TM tr ht lng v tr tr cp BHXH cho nhn vin A, lng ngh php cng nhn B duyt nghip v 6. Yu cu : nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn 1 N 334- PTCNV 30.000.000
152

C 111- TM (l11l) 2. N 622-CPNCTT

14.000.000 40.000.000

N 627 - CPSXC (6271) 10.000.000 N 641-CPBH (6411) N 642- CPQLDN (6421) C 334- PTCNV Trch trc tin lng ngh php N 622 - CPNCTT C 335- CPPT 3 . N 622 - CPNCTT N 627 -CPSXC (6271) N 641-CPBH (6411) N 642 CPQLDN (6421) N 334- PTCNV C 338- PT,PNK Chi tit 1.000.000 1.000.000 40.000.000 x 19% 10.000.000 x 19% 4.000.000x 19% 6.000.000 x 19% 60.000.000 x 6% 60.000.000 x 25% 4.000.000 6.000.000 60.000.000

TK 338(2) : 60.000.000 x 2% = 1.200.000 TK 338(3) : 60.000.000 x 20% = 12.000.000 TK 338(4) : 60.000.000 x 3% = 1.800.000

4.

N 334- PTCNV

3.500.000

153

C 333- TVCKPNNN (333S) 100.000 C 141- T C 138- PTK (1388) 5. N 338- PT,PNK (3383) N 338- PT,PNK (3384) C 112- TGNH (1121) 6. N 338- PT,PNK(3383) N 335 CPPT C 334- PTCNV 7 N 338- PT,PNK (3382) C 111- TM (1111 ) 8. N 334- PTCNV C 111-TM (1111) 400.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 3.000.000 100.000 50.000 (p.tr lng ngh php) 150.000 600.000 600.000 23.150.000 23.150.000

+ K nhp : tnh s tin cn phi tr cho nhn vin cui thng : 334 (1) (3) (4) (8) 30000000 3600000 3500000 23050000 60150000
154

60000000 150000

(2) (6)

60150000

III. K TON QU D PHNG TR CP MT VIC LM 1. Ni dung v nguyn tc hch ton Qu d phng v tr cp mt vic lm ca DN dng chi tr cp thi vic, mt vic lm ti DN. Mc trch Qu d phng v tr cp mt vic lm t 1% - 3% trn qu tin lng lm c s ng bo him x hi ca doanh nghip. Mc trch c th do doanh nghip t quyt nh tu vo kh nng ti chnh ca doanh nghip hng nm. Khon trch lp qu d phng tr cp mt vic lm c trch v hch ton vo chi ph qun l doanh nghip trong k ca doanh nghip. Thi im trch lp qu d phng v tr cp mt vic lm l thi im kho s k ton lp Bo co ti chnh nm. Nu Qu d phng v tr cp mt vic lm hng nm khng chi ht c chuyn s d sang nm sau. 2. K ton Qu d phng ve tr cp mt vic lm a. Khi trch lp Qu d Phng v tr cp mt vic lm ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 3353 - Qu d phng v tr cp mt vic lm b. Khi chi tr tr cp thi vic, mt vic lm cho ngi lao ng ghi: N TK 3353 - Qu d phng v tr cp mt vic lm. C cc TK 111, 112 c. Trng hp Qu d phng v tr cp mt vic lm khng ch
155

tr cp cho ngi lao ng thi vic, mt vic lm trong nm ti chnh th phn chnh lch thiu c hch ton vo chi ph qun l doanh nghip trong k khi chi ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C cc TK 111, 112

TM LC NHNG VN CN GHI NH: 1 Cng thc tnh cc hnh thc tr lng, t l trch lp cc qu bo him x hi, bo him y t v kinh ph cng on. 2. Cc phng php hch ton tin lng v cc khon trch theo lng. 3. Phng php tnh v hch ton trch lp qu tr cp mt vic lm.

CU HI V BI TP TNH HUNG 1. Hy trnh by cc cng thc tnh tin lng theo cc hnh thc tr lng khc nhau? 2. Hy trnh by quy nh hin nay v ni dung v t l trch lp cc khon theo lng?. 3. Bi tp: 1/ Cng ty ng trc lng t 1 cho nhn vin bng TM 50.000.000. 2/ Trch trc lp qu d phng tr cp mt vic lm hng thng
156

300.000. Trch trc tin lng ngh php cng nhn SX 600.000 . 3/ Rt TGNH np BHXH thng trc cho cp trn 3.000.000, np BHYT cho cng ty BH y t 2.000.000. 4/ Chi TM tr chi ph i hi cng on 400.000 5/ Phi tr cp BHXH cho nhn vin N 200.000. Phi tr lng ngh php cng nhn K l 100.000. 6/ Cui thng tnh tng phi tr cho lao ng trc tip SX 80.000.000, cho b phn qun l phn xng 10.000.000 cho b phn bn hng 12.000.000, cho b phn qun l DN 8.000.000. 7/ Tnh BHXH, BHYT, KPC theo ng ch quy 8/ Khu tr cc khon sau vo lng :Thu thu nhp cao 200.000, tr tm ng 500.000, tr cc khon m nhn vin bi thng 2.000.000. 9/ Chi TM tr ht lng v tr tr cp khc cho nhn vin. Chi TM tr tin tr cp cho cng nhn C ngh vic l 800.000 Yu cu : nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn

157

Bi 7

K TON CHI PH SN XUT V TNH GI THNH SN PHM

A. GII THIU

Mt doanh nghip sn xut mun tn ti c trong nn kinh t th trng, i hi nh qun tr phi bit c thng tin trung thc v kp thi v chi ph sn xut tiu hao sn xut mt sn phm. Cc yu t no to nn chi ph ny v so vi cc i th cnh tranh cng ngnh th doanh nghip c nhng li th no? Mun vy nh qun tr cn phi nghin cu thng tin chi ph SX v gi thnh c cung cp t k ton. Mc tiu hc vin cn t c bi ny l : Nhng vn c bn v chi ph SX v gi thnh sn phm Phng php k ton tp hp chi ph SX v tnh gi thnh n gin nhp kho thnh phm. Tm tt Ni dung chnh :
158

Nhng vn chung K ton cc khon mc chi ph sn xut K ton tng hp chi ph sn xut - Tnh gi thnh sn phm nhp kho K ton cc khon thit hi trong SX K ton tp hp v phn b chi ph sn xut ph

B. NI DUNG

I. NHNG VN CHUNG 1. Khi nim : + Chi ph sn xut trong cc doanh nghip sn xut l ton b hao ph v lao ng vt ha v lao ng sng biu hin bng tin m doanh nghip chi ra tin hnh cc hot ng sn xut trong mt thi k nht nh. + Gi thnh sn xut sn phm l chi ph sn xut c tnh cho mt khi lng hoc mt n v sn phm do doanh nghip sn xut hon thnh 2. Phn 1oi : 2.1. Phn loi ch ph sn xut + Phn loi chi ph sn xut theo khon mc bao gm 3 khon mc : Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip; Chi ph nhn cng trc tip;
159

Chi ph sn xut chung Mc ch ca phn loi ny l phc v cho vic hch ton chi ph thun li + Phn loi chi ph sn xut theo yu t bao gm 5 yu t Chi ph nguyn liu, vt liu ; Chi ph nhn cng; Chi ph khu hao tai sn c nh; Chi ph dch v mua ngoi; Chi ph bng tin khc. Mc ch ca phn loi ny l cung cp ti liu tham kho lp d ton chi ph sn xut theo tng yu t chi ph, tnh ton nhu cu vn cn cho sn xut. + Phn loi chi ph sn xut theo mi quan h vi khi lng sn phm bao gm Chi ph kh bin; Chi ph bt bin ; Chi ph hn hp. Mc ch ca phn loi ny l cung cp nhanh thng tin bin ng v chi ph sn xut trong nhiu tnh hung sn xut, t c c s chc chn ra quyt nh kp thi trong kinh doanh. 2. 2. Phn /oi gi thnh + Cn c vo thi gian tnh v cch tnh chi ph, gi thnh sn phm c phn chia thnh gi thnh k hoch, gi thnh nh mc v gi thnh thc t. + Cn c vo phm vi quy np chi ph phn chia thnh gi thnh sn xut v gi thnh ton b (cn gi l gi thnh tiu th) 3. Xc nh i tng tp hp chi ph sn xut v i ng tnh gi thnh. + i tng tp hp chi ph sn xut l phm vi gii hn m chi ph sn xut cn phi tp hp theo , thc cht l. xc nh ni pht sinh
160

ra chi ph v ni chu chi ph. Chng hn nh mt phn xng SX, dy chuyn, cng on. t nhm + i tng tnh gi thnh l cc loi sn phm, chi tit sn phm, cng vic, lao v, dch v do doanh nghip sn xut ra, cn phi c tnh tng gi thnh v gi thnh n v. 4. K tnh gi thnh K tnh gi thnh l thi k m b phn k ton gi thnh cn tin hnh cng vic tnh gi thnh cho cc i tng tnh gi thnh. i vi chu k sn xut ngn v sn phm nhp kho xen k lin tc trong qu trnh sn xut, th k tnh gi thnh thch hp l hng thng vo thi im cui thng. i vi chu k sn xut di, sn phm c sn xut l n chic, hoc hng lot theo n t hng m sn phm hon thnh ch khi kt thc chu k sn xut, th k tnh gi thnh thch hp l thi im kt thc chu k sn xut, khi sn phm hon thnh.

II. K TON CC KHON MC CHI PH SN XUT 1. K ton chi ph nguyn vt liu trc tip 1.1. Ni dung : chi ph nguyn vt liu trc tip (CP NVLTT) bao gm tt c chi ph nguyn liu, vt liu chnh v vt liu ph c mt trong thc th sn phm khi hon thnh. V d chi ph vi, chi, nt trong mt chic o. Chi ph nhng nguyn liu, vt liu dng cho qu trnh sn xut nhng khng c trong sn phm hon thnh gi l chi ph nguyn vt liu gin tip. V d chi ph du my may khi may o. 1. 2. Ti khon s dng
161

TK 621 : Chi ph nguyn vt liu trc tip. TK khng c s d cui k

2. K ton chi ph nhn cng nhn trc tip 2.1 . Ni dung : Chi ph nhn cng trc tip (CP NCTT) bao gm ton b nhng khon tin phi tr, phi thanh ton cho lao ng trc tip sn xut sn phm, trc tip thc hin cc lao v, dch v nh tin lng, tin cng, cc khon ph cp v cc khon phi trch theo lng ng theo quy nh ca ch nh bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on. V d nh tr lng v cc khon trch theo lng ca cng nhn SX, k s iu hnh trc tip my mc. Chi ph cho lao ng qun l ti phn xng SX l chi ph lao ng gin tip. V d nh lng v trch theo lng ca qun c, k ton phn xng, bo v, . . . 2.2. Ti khon s dng TK 622 - chi ph nhn cng trc tip. TK khng c s d cui k.

3. K ton chi ph sn xut chung. Ni dung : Chi ph sn xut chung (CP SXC) l cc chi ph pht sinh ti phn xng sn xut phc v chung cho qu trnh sn xut, ch
162

to sn phm, ngoi tr chi ph nguyn vt liu trc tip v chi ph nhn cng trc tip. C th gm chi ph vt liu gin tip, chi ph lao ng gin tip, chi ph cng c dng c, chi ph khu hao TSC, chi ph dch v mua ngoi v chi ph khc. 3.2. Ti khon s dng TK 627 - Chi ph SX chung. TK khng c s d cui k.

+ Ch thch : (*) K ton gi thnh thc t (**) K ton gi thnh c phn b chi ph sn xut chung c nh theo d ton

III. K TON TNG HP CHI PH SN XUT - TNH GI THNH SN PHM NHP KHO. K ton tp hp chi ph sn xut theo phng php k khai thng xuyn TK s dng : TK 154 - chi ph SXKD d dang. TK c s d N.

163

Trc khi tnh gi thnh sn phm, k ton phi kim k v nh gi sn phm d dang cui k, cng vic ny c trnh by trong mn hc k ton chi ph. Sau k ton tnh gi thnh SP nhp kho theo cng thc :

Z SX SP

SPDD u k +

CPSX trong k -

SPDD cui k -

cc thu

khon hi

Gi thnh mt n v = SP

Tng gi thnh

Tng SP hon thnh

V d 1 : Tp hp chi ph SX v tnh gi thnh thc t Mt DNSX k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn, tnh thu GTGT theo phng php khu tr, nguyn vt liu xut theo phng php nhp trc xut trc. S d u k mt s ti khon nh sau : + TK 154 : 2.000.000 + TK 152 : 15.000.000, chi tit l.500kg, n gi 10.000/kg
164

Cc ti khon khc c s d hp l. Tnh hnh hot ng ti phn xng SX trong thng : 1/ Mua nguyn liu nhp kho 3.000 kg, n gi l0.000/kg, thu GTGT khu tr 5%, tin mua cha thanh ton, chi ph vn chuyn tr bng TM 3.000.000. 2/ Mua cng c 4.000.000 cho phn xng SX, phn b 4 thng trong nm, tin mua cha tr. 3/ Xut kho vt liu cho trc tip SX : 2.000kg, cho qun l phn xng : 300 kg 4/ Phi tr tin bo tr my SX 800.000 v thu GTGT khu tr 80.000. 5/ Xut kho vt liu cho trc tip SX : 1.000kg, cho qun l phn xng : 100 kg 6/ Cui thng, tnh tng phi tr : Cho cng nhn trc tip SX 20.000.000, cho nhn vin qun l phn xng 8.000.000 7/ Trch BHXH, KPC, BHYT theo ng ch quy nh hin hnh 8/ Nhn ho n thanh ton tin in nc, in thoi 7.000.000 v thu gi tr gia tng khu tr 10%. 9/ Trch khu hao TSC phn xng SX 6.000.000. 10/ Cui thng kim k, vt liu tha 200kg ti xng, tn kho 1.100 kg vt liu, ph liu thu hi c tnh nhp kho 120.000. Nhp kho 100 SP, chi ph SX d dang cui k 3.000.000. '

165

Yu cu: 1. nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn. 2. K s cc TK ch T cn thit tp hp chi ph SX v nhp kho thnh phm Gii: 1. N 152 33.000.000 (bao gm gi mua + ph vn chuyn) N 133 (1331) C 331 C 111(l) 1.500.000 31.500.000 3.000.000

=> n gi mua vt liu NK : 11.000/kg 2. N 142(l) N 627(3) 3.000.000 1.000.000

C 331 4.000.000 3.N 621 20.500.000 (= 1.500kg x10000/kg + 500kg x11.000/kg) N 627(2) C 152 4. N 627(7) N 133 (1331) 3.300.000 (= 300kg xll.000/kg) 23.800.000 800.000 80.000
166

C 331 5. N 621

880.000 11.000.000 (= l.000kg x11.000/kg)

N 627(2) 1.100.000 (= l00kg xll.000/kg) C 152 12.100.000 6. N 622 N 627(l) C 334 7. N 622 20.000.000 8.000.000 28.000.000 3.800.000

N 627(l) 1.520.000 N 334 C 338 1.680.000 7.000.000

Chi tit TK: TK 338(2) 28.000.000 x 2% TK 338(3) 28.000.000 x 20% TK 338(4) 28.000.000 x 3% 8. N 627(7) 7.000.000

N 133 (1331) 700.000 C 331 9. N 627(7) C 214(l) 7.700.000 6.000.000 6.000.000

167

Gh i n : N 009 : 6.000.000 10a. N 152 (vt liu tha) 2.200.000

C 621 2.200.000 (= 200kg x11.000) 10b. N 152 (ph liu) 120.000 C 154 120.000

11. Tp hp chi ph sn xut N 154 C 621 C 622 C 627 Gi thnh nhp kho SP l: 2.000.000 + 81.820.000 3.000.000 120.000 + 80.700.000 N 155 C 154 => Gi thnh n v sn phm = 100 S ti khon ch T tp hp chi ph SX v nhp kho thnh phm: 80.700.000 80.700.000 80.700.000 = 807.000/sn phm 81.820.000 29.300.000 23.800.000 28.720.000

168

V d 2 : Tp hp chi ph SX v tnh gi thnh c phn b chi ph SX chung c nh - Khi pht sinh chi ph sn xut chung c nh, ghi: N TK 627 -Chi tit chi ph sn xut chung c nh C cc TK: 152, 153, 214, 331, 334,... - Cui k, phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung c nh vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng, ghi: N TK 1 54 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang C TK 627 - Chi tit chi ph sn xut chung c nh.
169

Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh sn phm s chnh lch gia tng chi ph SX chung c nh thc t pht sinh ln hn chi ph sn xut chung c nh c tnh vo gi thnh sn phm) c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k, ghi : N TK 632 - Chi tit chi ph sn xut chung c nh khng phn b C TK 627 - Chi ph sn xut chung. Ly l i s liu v d 1 : Gi s cui thng k ton tnh chi ph SX chung c nh phn b cho 100 SP nhp kho cng vi chi ph kh bin chi ph SX chung l 28.700.000, phn chi ph SX chung c nh khng phn b gi thnh do DN sn xut thp hn cng sut bnh thng l 28.720.000 - 28.700.000 - 20.000. K ton nh sau : + Cui thng phn b CPSX chung vo chi ph SX trong k : N 154 : 28.700.000 N 632 : C 627 : 20.000 28.720.000

+ Vy tng gi thnh SP l : 80.680.000 2.000.000 + (29.300.000 + 23.800.000 + 28.700.000) - 3.000.000 - 120.000 V gi thnh mt SP l 806.800/sp.

170

K ton tp hp chi ph sn xut theo phng php kim k nh k TK 631 - Gi thnh SX. TK khng c s d cui k.

Ghi ch : (l) Ghi nhn c SP nhp kho, gi bn v tiu th V d 3 : Tp hp chi ph SX v tnh gi thnh thc t Ly li s liu v d 1 nhng gi s k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k. Gii Di y trnh by cc bt ton ghi khc so vi bt ton ghi v d 1, cc bt ton ging khng trnh by li * u k k ton ghi: N 631 C 154 N 611(l) C 152 Trong thng, ghi : 2.000.000 2.000.000 15.000.000 15.000.000

171

1 N 611(l)

33.000.000 (bao gm gi mua + ph vn chuyn) .

N 133 (1331) 1.500.000 C 331 C lll (l) 31.500.000 3.000.000

=> n gi mua vt liu NK : 11.000/kg 2. Gh i tng t v d 1 3. Gh i vo cui thng 4. Gh i tng t v d 1 5. Gh i vo cui thng 6,7,8,9. Ghi tng t v d 1 10 Cui thng ghi : Cn i TK 611 tnh ra nguyn vt liu xut trong thng (xem chng 4 - K ton nguyn vt liu theo phng php kim k nh k)

N 621 29.300.000 (s dng 3.000kg) N 627 4.400.000 (s dng 400kg) N 152-vt liu tn C 611 N 154 14.300.000 (= l300kg x 11.000) = 48.000.000 3.000.000 (CP d dang cui k)
172

N 152-ph liu C 631 1 1 Tp hp chi ph sn xut: N 631 C 621 C 622 C 627 81.820.000 29.300.000 23.800.000 28.720.000

120.000 3.120.000

Gi thnh nhp kho SP l : 80.700.000 (nh cch tnh v d 1) 2.000.000 + 81.820.000 - 3.000.000 - 120.000 = 80.700.000 N 632 C 631 => Gi thnh n v sn phm 80.700.000 80.700.000 80.700.000 80.700.000 =807.000 100 S ti khon ch T tp hp chi ph SX v nhp kho thnh phm:

173

IV. K TON CC KHON THIT HI TRONG SN XUT Cc khon thit hi trong sn xut bao gm: thit hi v sn phm hng, sn phm b li trong sn xut v thit hi do ngng sn xut 1 K ton thit hi v sn phm hng trong sn xut v nguyn tc cc thit hi sn phm do ngi lao ng gy ra th phi bt ngi phm li bi thng, nu do khch quan trong qu trnh SX th cc chi ph ny s lm tng cc khon mc chi phi SX dn n lm tng gi thnh sn phm a/ Cc khon thit hi bt ngi phm li bi thng, ghi: N TK 1388, 334, 1 1 1 , . . . : S tin thu ca ngi phm li N TK 152 : Ph liu thu hi C TK 154 : gim chi ph SX trong k b/ Nu sn phm b li cn sa cha li, chi ph b ra ghi nhn vo cc khon mc chi ph SX tng ng mt k, ghi : N TK 621

174

N TK 622 N TK 627 C Tk lin quan nh 152,334,111,... c/ Nu sn phm b li cn sa cha li, chi ph b ra ghi nhn vo cc khon mc chi ph SX tng ng nhiu k, ghi : N TK 1421 chi ph tr trc C TK lin quan nh 152, 334, 111,. . . Sau phn b dn vo cc khon mc chi ph SX ph hp cho tng k SX . 2. K ton cc thit hi do ngng sn xut Ngng SX ti DN c hai trng hp : Ngng SX bt thng v ngng SX c k hoch. Ngng bt thng l do my mc hng hc, cp in, nh cng, . . . nm ngoi d kin DN. Cc khon thit hi ny hch ton nh cc khon thit hi sn phm hng. (xem mc 1 nu trn) Ngng SX c k hoch l cng vic ch ng ca cng ty trong k hoch SX nh ngng SX sa cha ln, ngng SX do tri ma v, ... k ton thng trch trc cc khon thit hi ny theo d ton nm nhm bnh n gi thnh SX trong nm, sau ghi nhn thit hi thc t xy ra v dng khon tin trch trc ny quyt ton chi ph thc t (xem phn k ton chi ph sa cha ln TSC - chng k ton TSC). Khi trch trc chi ph, k ton ghi : N TK 622,627 : s trch trc hng thng
175

C TK 335 Sau thc t xy ra, ghi : N TK 335 : kt ton chi ph thc t C TK 334 : phi tr lng tm ngh vic C TK 33 1 : tin in, nc, . . . C TK .. . Nu chi ph trch trc khng kt ton chi ph thc t pht sinh, chnh lch cn li s tip tc ghi nhn vo chi ph SX ging nh ngng SX bt thng. ghi : N TK 621, 622,627 C TK lin quan Ngc li chi ph trch trc ln hn s kt ton chi ph thc t pht sinh chnh lch d cn li s hon nhp ngay lm gim cc khon mc chi ph trch trc, ghi : N TK 335 C TK 622,627 V. K TON TP HP V PHN B CHI PH SN XUT 1. Ni dung : Hot ng SX ph rt a dng v cn thit ti mt DNSX, cc hot ng ny cung cp lao v, dch v cho hot ng SX chnh nh cung cp in, l hi, sa cha c kh , khun mu, Nh vy mun tnh c gi thnh SP chnh nhp kho, th trc tin phi tnh c gi
176

thnh hot ng SX ph, k thut tnh ton ny s trnh by trong mn hc k ton chi ph, trong phn ny ch trnh by phng php k ton. 2. K ton tp hp v phn b chi ph sn xut ph : + K ton tp hp chi ph SX ph tng t nh k ton tp hp chi ph SX chnh. + Phn b chi ph hot ng SX ph tu thuc vo tinh cht hot ng SX ph : Nu hot ng SX ph cung cp lao v nh sa cha c kh, cung cp in, l hi, . . . th gi thnh SX ph c phn b vo chi ph SC chung ca hot ng SX chnh. Nu hot ng SX ph cung cp sn phm ph nh khun mu, cng c, gia cng nguyn liu, . . . th g i thnh sx ph c ghi nhn vo ni tip nhn tng ng, V d : to khun mu nhp kho, SX cng c chuyn thng phn xng SX. S k ton c bn nh sau

TM LC NHNG VN CN GHI NH : 1 Nhng vn c bn v chi ph SX v gi thnh sn phm.

177

2. Cc phng php hch ton tp hp chi ph SX v tnh gi thnh SP nhp kho. 3 . Phng php hch ton chi ph SX ph.

C- CU HI V BI TP TNH HUNG 1 Hy trnh by cc khi nim phn loi, i tng tp hp ca chi ph SX v gi thnh sn phm? 2. Trnh by phng php k ton tp hp chi ph SX v nhp kho thnh phm theo phng php k ton kim k nh k? 3. Bi tp: Mt DNSX k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn, tnh thu GTGT theo phng php khn tr, nguyn vt liu xut theo phng php nhp sau xut trc. S d u k mt s ti khon nh sau : + TK 154 : 3.000.000 + TK 152 : 40.000.000, chi tit 2.000kg, n gi 20.000/kg - Cc ti khon khc c s d hp l 1/ Mua nguyn liu nhp kho 4.000kg, n gi 20.000/kg, thu GTGT khu tr 5%, tin mua cha thanh ton, chi ph vn chuyn tr bng TM 4.000.000. 2/ Xut kho vt liu cho trc tip SX : 3.900kg, cho qun l phn xng : 400kg
178

3/ Trch trc chi ph sa cha ln TSC phn xng SX 1.000.000 4/ Mua cng c 8.800.000 cho phn xng SX trong thu GTGT 800.000, phn b 8 thng qua nm sau, tin mua tr bng TGNH. 5/ Xut kho vt liu cho trc tip SX : 1.000kg, cho qun l phn xng : 100kg 6/ Cui thng, tnh tng phi tr : Cho cng nhn trc tip SX 30.000.000, cho nhn vin qun l phn xng 10.000.000 7/ Trch BHXH, KPC, BHYT theo ng ch quy nh hin hnh 8/ Nhn ho n thanh ton tin in nc, in thoi ti phn xng SX 8.000.000, qun l DN 2.000.000 v thu gi tr gia tng khu tr 1 0%. 9/ Thu TM 200.000 do cng nhn H bi thng vi lm hng SP. 10/ Khu hao TSC phn b cho SX 7.000.000. cho qun l DN l.000.000 11/ Cui thng kim k vt liu tha 100kg ti xng, tn kho 600kg vt liu, ph liu thu hi bn thu bng TM 150.000. Nhp kho 1000 SP, chi ph SX d dang cui k 4.000.000. Yu cu : 1 nh khon cc nghip v kinh t pht sinh trn. 2. K s cc TK ch T cn thit tp hp chi ph SX v nhp kho thnh phm 3. Gi s DN tnh gi thnh c phn b chi ph SX chung c nh,
179

phn b nh mc chi ph SX chng theo nh mc 38.900/sp, s chnh lch thc t ca chi ph SX chung khng tnh vo gi thnh c x l theo quy nh . 4. Gi s DN hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k, hy nh khon v k s TK ch T tp hp CPSX v tnh gi thnh nhp kho.

180

Bi 8

K TON THNH PHM V TIU TH THNH PHM

A. GII THIU Qun l thnh phm v tiu th thnh phm l mt b phn k ton quan trng ti mt doanh nghip, thng tin cung cp t b phn ny s gip nh qun tr iu chnh c k hoch SX v tiu th sn phm cho ph hp theo tng thi k, tng khch hng v tng khu vc kinh doanh. Mc tiu hc vin cn t c bi ny l : Hiu ng khi nim v thnh phm, chng t, ni dung, phng php tnh, hch ton, d tr v nguyn tc ca k ton thnh phm. Gii thch cc nguyn tc, iu kin ghi nhn v phng php k ton ghi nhn doanh thu tiu th thnh phm trong mt s tnh hung kinh doanh ch yu tnh v xc nh doanh thu thun bn hng vo cui k k ton. Tm tt ni dung chnh : K ton thnh phm K ton doanh thu tiu th thnh phm v gi vn hng bn

181

B. NI DUNG I. K TON THNH PHM 1. Nhng vn chung : + Khi nim : thnh phm (TP) l nhng sn phm c SX, ch bin qua cc cng on SX v hon thnh theo ng tiu chun quy nh v cht lng, k thut, sn sng trng thi nhp kho v tiu th. Thnh phm c th chia ra thnh nhiu nhm v nhiu phm cp khc nhau. V d nh sn loi 1, sn loi 2, . . . + Chng t v nguyn tc k ton Thnh phm l mt loi ca hng tn kho, thuc v ti sn lu ng ca doanh nghip v vy k ton phi tun th theo chng t, ni dung, phng php tnh, hch ton, d tr v nguyn tc ca k ton hng tn kho ( trnh by chng 3 - k ton hng tn kho) 2. Ti khon s dng 2.1 K ton thnh phm theo phng php k khai thng xuyn

V d 1: Thnh phm tn u k 2000 ci, gi thnh 11.000/ci tnh gi xut kho thnh phm theo phng php nhp sau xut trc. Hy hch ton :
182

1 Nhp kho thnh phm 1000 cc gi thnh 10.000/ci. 2. Xut kho thnh phm gi bn 500 ci. 3. Xut kho thnh phm bn ngay ti kho 2000 ci. 4. Thnh phm xut bn nghip v 3 b tr li 300 ci, nhp kho Gii : 1 N 155 : 10.000.000 (-l.000x1o.000~1c) C 154 : 10.000.000 2. N 157 : 5.000.000 (=500xlo.000/c) C 155 : 5.000.000 3. N 632 : 21.500.000 (- 500 x l0.000/c + l.500 x 11.000/c) C 155 : 4. N 155: 3.300.000 C 632: 21.500.000 (=300 x 11.000/c) 3.300.000

2.2 K ton thnh phm theo phng php kim k nh k TK s dng : 632 "gi vn hng bn"

TK 632 - Gi vn hng bn

183

Trong : D = (x +a) - (b +C) V d 2 : Ly li v d 1, nhng gi nh k ton theo phng php kim k nh k, cui thng kim k thnh phm tn kho l 800 ci (gm c thnh phm b tr li). K ton ghi : + u k kt chuyn TP tn N 632 : 22.000.000 (=2.000x1l.000 /c) C 155: 22.000.000

+ Cui thng nhp kho v kim k thc t, cn i TK 632 v ghi : N 632: 10000000 ( 1.000 x 10000/c) C 631: b/N 155 8.800.000 10.000.000

(=800 x 11.000)

N 157 N 911

184

c631: 10.000.000 8.800.000 (' 80(}xll.000) 5.500.000 (-500xll.000) 17.700.000 (= 32.000.000 -14.300:000) C 632: 32.000.000

II. K TON DOANH THU TIU TH THNH PHM V GI VN HNG BN 1. Nhng vn chung + Khi nim : Tiu th thnh phm l qa trnh a cc thnh phm vo lnh vc lu thng nhm thc hin gi tr tiu dng ca n. Thng qua vic tiu th thnh phm, nh SX mi thu hi c chi ph SX b ra v c li nhun mong mun. Tiu th thnh phm trong nc da trn 2 phng thc giao hng ch yu : Bn mua nhn hng ti kho bn bn : Nh vy khi hng xut ra giao cho i din bn mua th c xem l bn, hng i ng thuc trch nhim bn mua. Bn bn giao hng ti ni bn mua quy nh : Nh vy khi hng xut ra chuyn n cho bn mua th khng c xem l bn, m gi l hng gi i bn, hng i ng vn thuc trch nhim bn bn. Khi bn mua nhn hng v chp nhn thanh ton lc mi xem l t iu th. + Mt s ni dung v cc khon lm gim doanh thu bn Chit khu thng mi l khon gim tr m ngi bn dnh cho ngi mua nu mua hng (sn phm, hng ho), dch v vi khi lng ln theo tho thun trong mt thi gian nht nh, s tin m ngi bn s gim tr, hoc s thanh ton cho ngi mua c ghi trn hp ng mua bn hoc cc cam kt mua bn hng. Cn phn bit chiu khu thng mi khc vi chit khu thanh ton. khuyn khch ngi mua tr n
185

sm hn thi gian quy nh, ngi bn cam kt tr bt mt khon tin khi thanh ton nu ngi mua tr tin trc hn n, khon gim ny l chit khu thanh ton, c khi vo chi ph ti chnh ca bn bn, khng lm gim doanh thu bn hng. + Gim gi l khon gim tr c ngi bn chp thun trn gi bn cho ngi mua v l do hng bn km phm cht hay khng ng quy cch theo quy nh trong hp ng. Gim gi hng bn ch c thc hin sau khi c ha n bn hng, nhng trng hp gim gi trc khi lp ha n, k ton khng hch ton. + Hng bn b tr li li tr gi sn phm, hng ha tiu th ( lp ha n bn hng), b khch hng tr li do cc nguyn nhn vi phm cam kt, vi phm hp ng; hng b km, tht phm cht, khng ng chng loi, quy cch. 2. iu kin ghi nhn doanh thu bn hng K ton xc nh doanh thu phi tun th cc nguyn tc k ton c bn l: C s dn tch: Doanh thu phi c ghi nhn vo thi im pht sinh, khng phn bit thu hay cha thu tin . Ph hp: Khi ghi nhn doanh thu phi ghi nhn mt khon chi ph ph hp . Thn trng: Doanh thu v thu nhp ch c ghi nhn khi c bng chng chc chn v kh nng thu c li ch kinh t. Chun mc k ton Vit Nam s 14 quy nh doanh thu bn hng c ghi nhn khi ng thi tho mn tt c nm iu kin sau:

186

Doanh nghip chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu sn phm hoc hng ho cho ngi mua; Doanh nghip khng cn nm gi quyn qun l hng ho nh ngi s hu hng ho hoc quyn kim sot hng ho; Doanh thu c xc nh tng i chc chn; Doanh nghip thu c hoc s thu c li ch kinh t t giao dch bn hng; Xc nh c chi ph lin quan n giao dch bn hng. V d Cc tnh hung sau y c th cha c php ghi doanh thu: Siu th X bn hng in my cho php khch hng tr li hng, i li hng trong vng mt thng sau khi mua khng cn l do, min l hng cn nguyn vn. Nh vy, mc d hng giao, tin tr nhng ri ro v li ch gn vi quyn s hu cha c chuyn giao (iu kin a). Cng ty M xut ho n, khch hng tr tin nhng cha giao hng, l hng bn khng c tch ra bo qun ing, nh vy quyn qun l v quyn kim sot hng vn thuc v ngi bn (iu kin b). Cng ty K giao hng cho khch nhng cha xc nh gi, nh vy s tin doanh thu cha c xc nh mt cch chc chn (iu kin c) v chi ph lin quan n giao dch bn hng cha xc nh c (iu kin e). Nh my R ra ha n xut hng cho n v vn ti ch n kho khch hng, khch hng cha nhn hng v cho rng quy cch khng
187

bo m theo tha thun. Nh vy, li ch kinh t cha xc nh c th thu c (iu kin d). 3. K ton doanh thu tiu th thnh phm 3.1. Chng t - Ha n bn hng bao gm ho n thu GTGT khu tr v ho n thng thng cho DN tnh thu GTGT trc tip do B Ti Chnh pht hnh gm 3 lin, lin dnh cho ngi mua, mt lin dng trong thanh ton v mt lin lu. Mt s DN ng k t in Ho n, th phi tun th theo ng hng dn ca c quan thu khi in, s dng v qun l ho n t in. - Ngoi cc chng t trn trong bn l cui ngy lp Bo co bn hng hng ngy da trn cc ha n bn l trong ngy, cng vi tin mt bn trong ngy np v phng k ton. Ty theo cch t chc kinh doanh v a im ca hng cch xa so vi doanh nghip m quy nh np bo co bn hng nh k v tin mt thay cho hng ngy (nh k 2, 3, 4, 5,.. ngy). lp c Bo co bn hng, ngi bn hng gi v ghi hng ngy vo Th quy hng trc khi s dng phi ng k vi k ton. cc trng hp lm gim doanh thu nh chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li phi lp chng t ng theo quy nh hin hnh. Theo quy nh hin nay : - Chit khu thng mi : Nu chit khu bng tin ngi bn phi xut ho n ghi r ni dung trn chng t (khng gim thu GTGT). Nu cho khu bng gim gi sn phm mua ln sau th k ton tr trc tip trn ha n bn hng k sau (tr vo gi bn trc khi ghi ho
188

n k sau). Trng hp chit khu bng gim gi sn phm mua ln sau th khng phn nh phn gim gi ny vo TK 521 "chit khu thng mi" v tr gi bn trc khi ghi ho n. - Gim gi hng bn: Bn bn lp bin bn gim gi hng bn c xc nhn hai bn mua v bn, bn bn xut thm mt ho n iu chnh gim gi, ghi r ni dung iu chnh gim gi cho ho n no, gi gim cho tng mt hng, . . . Hng bn b tr li : Bn mua xut ho n tr li hng cho bn bn, ni dung trong ho n ghi r tr li hng cho ho n no. Trng hp ngi mua l c nhn hoc n v hnh chnh s nghip khng c ho n xut tr li, th ngi bn lp bin bn hng tr li c xc nhn hai bn mua v bn km theo ho n thu li. 3.2. Ni dung tnh vo doanh thu : i vi DN tnh thu GTGT khu tr th doanh thu tiu th thnh phm c tnh da trn gi bn cha thu GTGT. i vi DN tnh thu GTGT trc tip th doanh thu tiu th thnh phm c tnh da trn gi bn c thu GTGT. i doanh thu xut khu l tng gi thanh ton bao gm c thu xut khu tnh trn gi bn xut khu quy i ra VND theo t gi ngoi t bnh qun lin ngn hng ti thi im giao hng cho ngi mua. i vi sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu tiu th c bit th doanh thu bn hng l gi bn bao gm thu TTB nhng khng gm thu GTGT (nu c khu tr) 3.3. Ti khon s dng

189

K ton bn hng v cung cp dch v s dng cc ti khon (TK) sau y: TK 511 "Doanh thu bn hng v cung cp dch v. Ti khon ny dng phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v ca doanh nghip trong mt k k ton, bn ra ngoi h thng DN. TK 512 "Doanh thu ni b". Ti khon ny dng phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v trong ni b DN. TK 521 "Chit khu thng mi". TK 531 "Hng bn b tr li". TK 532 " Gim gi hng bn". K ton gi vn hng bn s dng TK sau y: TK 632 " Gi vn hng bn". Xem cc TK cp 2 trong bng h thng TK k ton, ngoi ra k ton c th m thm cc TK cp 3,4, . . . ghi s chi tit theo doanh thu tng nhm hng, mt hng. Ni dung v kt cu cc ti khon th hin c bn qua cc s sau:

S 1 : K ton doanh thu DN tnh thu GTG theo phng php khu tr

190

Gii thch: (l): Bn hng cha thu tin hoc thu tin. (2): Trong thng phi np thu tiu th c bit (TTB), thu xut khu (XK). (3): Cui thng kt chuyn chit khu thng mi (CKTM), hng bn b tr li (HBBTL) v gim gi hng bn (GGHB). (4): Tnh doanh thu thun kt chuyn cui thng theo cng thc : Doanh thu thun= Doanh thu bn hng ho v cung cp dch v (thu TTB, thu XK + CKTM + HBBTL + GGHB) ** i vi cng ty tnh thu GTGT theo phng php trc tip, th bt ton (l) khng tch thu GTGT ring m hch ton ht vo doanh thu; Bt ton (2) cn thm thu GTGT trc tip phi np cui k, ghi N 511/C 3331.

191

S 2: K ton gi vn hng bn

Gii thch: (l): Gi vn hng bn xut t kho thnh phm, hng ha hoc gi bn trc (TK 157) (2): Gi vn hng bn vn chuyn thng (bn giao tay ba) (3): Gi vn hng bn xut t phn xng SX, kt chuyn khi cng trnh, dch v hon thnh. (4): Kt chuyn cui thng chnh lch chi ph SX chung c nh cha phn b ht trong k. (5): X l cc khon b thit hi sau khi bi thng. (6): Chi ph XDCB vt nh mc khng ghi c vo nguyn gi
192

TSC. (7): Cui nm trch lp d phng gim gi hng tn kho. (8): Hon nhp chnh lch d phng gim gi hng tn kho nm sau nh hn s d phng nm trc. (9): Nhp kho li thnh phm (TP), hng ha (HH) hoc a vo phn xng sa cha ca nhng TP, HH bn b tr li. (10): Gi vn cn li kt chuyn tnh kt qu kinh doanh cui k. Tnh theo cng thc: (l0) = [(l)+(2)+(3)+(4)+(5)+(6)+(7)]-[(8)+(9)] S 3: K ton cc khon lm gim doanh thu

* Lu : i vi SP bn b tr li k ton cn phi ghi thm bt ton nhn li SP : N TK 155 : nu SP tr li nhp li kho Hoc N TK 157 : nu SP tr li cn gi bn mua Hoc N TK 154 : nu SP tr li a ngay vo SX li
193

C TK 632 : gi gc SP tr li 4. Cc v d k ton ch yu v tiu th sn phm V d 1: K ton doanh thu tiu th sn phm bnh thng Cng ty xut bn mt l sn phm vi gi xut kho 8.000.000, gi bn cha thu 10.000.000, thu sut thu GTGT 10%, tin bn cha thu. Hp ng v ha n ghi r chit khu thanh ton l l%/gi bn cha thu nu ngi mua tr tin vo thng sau. a. Xc nh doanh thu N TK 131- PTCKH CTK 511-DTBH(5111) C TK 333- TVCKPNNN (3331) b. Giao hng N TK 632- GVHB C TK I55-TP 8.000.000 8.000.000 11.000.000 10.000.000 1.000.000

c Khi thu tin, gi s ngi mua tr tin ng vo thng sau N TK 112-TGNH N TK 635 - CPTC C TK 131 PTKH 10 900.000 100.000 11.000.000

Nu Cng ty tnh thu GTGT theo phng php trc tip, th hch ton: a. Xc inh doanh thu
194

N TK 131 - PTCKH C TK 511- DTBH (5111) b. Giao hng v thu tin

11.000.000 11.000.000

Gh i bt ton tng t nh cng ty tnh thu khu tr Cui thng tnh c thu GTGT trc tip, ghi : N TK 511-DTBH(5111) C TK 333- TVCKPNNN (3331) V d 2: Tiu th sn phm chu thu tiu th c bit DN tnh thu GTGT khu tr Cng ty xut bn mt l sn phm vi gi xut kho 8.000.000, gi bn cha thu GTGT l 18.000.000, thu sut thu GTGT 10%, thu tiu th c bit (TTB) l 50%. Tin bn thu bng TGNH. Gii : Gi bn cha thu GTGT = 1 + thu sut thu TTB =18.000.000 : (l + 0,5) = 12.000.000 Thu TTB phi np = Gi tnh thu TTB x thu sut thu TTB = 12.000.000 x 30% = 3.600.000 K ton ghi : a. Xc nh doanh thu N TK 112 - TGNH
195

Gi bn cha thu GTGT

19.800.000

C TK 511-DTBH... (5111) C TK 333- TVCKPNNN (3331)

18.000.000 1.800.000

b. Giao hng N TK 632- GVHB 8.000.000 C TK 155-TP c. Thu tiu th c bit N TK 511-DTBH...(5111) 3.600.000 C TK 333 (3332 - thu TTB) V d 3 : Tiu dng ni b Trng hp 1 : K ton doanh thu tiu dng ni b khng tip tc kinh doanh Tr tin lng, tin thng cho ngi lao ng bng sn phm, hng ho hoc xut hng ho ra tiu dng ni b khng tip tc kinh doanh nh lin hoan cui nm i hi cng on, th cng ty phi xut ho n ghi nhn vo doanh thu ni b. Tnh thu GTGT phi np cho hng tiu th ging nhu bn hng bnh thng. V d: Cng ty xut kho thnh phm A, gi xut kho 8.000.000, gi bn cha thu 9.000.000, thu GTGT khu tr 10%, thng cho nhn vin vo dp l Quc khnh. Cng ty xut ho n bn hng ca hng A. a. N TK 334-PTCNV C 512-DTBH...(5122)
196

8.000.000

3.600.000

9.900.000 9.000.000

C TK 333- TVCKPNNN (3331 1) b. N TK 632- GVHB C TK 155- TP c N TK 431 - QPL,KT C TK 334- PTCNV 9.900.000 9.900.000 8.000.000

900.000

8.000.000

Trng hp 2: K ton doanh thu tiu dng ni b tip tc kinh doanh Cng ty xut hng ho ra tiu dng ni b tip tc kinh doanh nh t chc i hi khch hng, xut dng lm vn phng phm, s dng lm ti sn c nh . . . th cng ty phi lp ho n v ghi nhn vo doanh thu bn hng hoc doanh thu ni b tu theo tng trng hp s dng, tuy nhin cng ty khng phi tnh v np thu GTGT u ra. v d Cng ty xut kho thnh phm A, gi xut kho 8.000.000, gi bn ni b cha thu 8.000.000, dng lm vn phng phm ti cng ty. a. N TK 642- CPQLDN 8.000.000 8.000.000 8.000.000 8.000.000

C TK 512- DTBHVCCDV (5122) b. N TK 632- GVHB C TK 155- TP

Lu : Theo quy nh hin nay, nu xut SP ra lm ti sn nh cng c, TSC, ...th gi ghi nhn doanh thu bng gi xut kho sn phm. . . V d 4: Cc trng hp gim tr doanh thu Thng trc cng ty bn cho cng ty M l sn phm gm 100 ci
197

bn, n gi bn cha thu l.000.000/ci, thu sut thu GTGT khu tr 10%, t in bn cha thu. Ti thi im ny, Cng ty R nhn ngh ca Cng ty M nh sau: Gim gi hng bn cho 20 ci c cht lng khng ng nh quy nh, gi gim cha thu mi ci 200.000. Tr li 5 ci v cht lng km gi vn m i ci l 700.000. Tr chit khu mua hng ca ln mua hng do mua khi lng ln vi s tin chit khu l 500.000. Cng ty R ng ngh ca Cng ty M v hon tt cc chng t ng theo quy nh.Thnh phm tr v nhp li kho. Gii a. K ton doanh thu gim gi hng bn theo bin bn v ho n gim gi ca Cng ty R N TK 532- GGHB 4.000.000 (20ci x 200.000) N TK333TVCKPNNN (33311) C TK 131 PTKH C TK 131-PTKH 4.400.000 4.400.000 400.000

b. K ton doanh thu hng bn b tr li theo ho n tr li hng ca Cng ty M N TK531-HBBTL 5.000.000 (5ci x l.000.000) 500.000

N TK 333- TVCKPNNN (33311)

198

CTK 131-PTKH c.

5.500.000

K ton ghi nhn li gi vn hng bn b tr li N TK 155-TP 3.500.000 (5ci x700.000) C TK 632- GVHB 3.500.000

d. K ton cho khu thng mi (gim tr cng n, doanh nghip khng tr trong ho n bn hng ln k tip) N TK 521 CKTM 500.000 C TK 131-PTKH 500.000

5. K ton kt chuyn doanh thu thun v tiu th thnh phm i vi cng ty tnh thu GTGT theo phng php khu tr: Doanh thu thun = Doanh thu bn hng v cung cp dch v - (Chit khu thng mi + Hng bn b tr li + Gim gi hng bn + Thu XK, thu tiu th c bit) i vi cng ty tnh thu GTGT theo phng php trc tip: Doanh thu thun = Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Chit khu thng mi + Hng bn b tr li + Gim gi hng bn + Thu XK, thu tiu th c bit + Thu GTGT trc tip) Hch ton kt chuyn doanh thu thun tnh kt qu kinh doanh N TK 511,512 C TK 911- XKQKD V d
199

Doanh thu thun

Cng ty R tnh thu GTGT khu tr c tng doanh s bn ra trong k l 203.600.000, thu tiu th c bit l 3.600.000 ( hch ton trong thng), cui k tng hp chit khu thng mi tr cho khch hng l l.000.000, gim gi hng bn 4.000.000, hng bn b tr li 5.000.000. Nh vy, doanh thu bn hng thun l: 203.600.000 - (l.000.000 + 4.000.000 + 5.000.000) - 3.600.000 = 190.000.000 Cui k k ton kt chuyn nhu sau: a. K ton kt chuyn cc khon gim tr doanh thu N TK 511- DTBHVCCDV C TK 521- CKTM c TK 531- HBBTL c TK 5 32- GGHB b. K ton kt chuyn doanh thu thun N 511-DTBHVCCDV C 911-XKQKD 190.000.000 190.000.000 10.000.000 10.000.000 5.000.000 4.000.000

200

TM LC NHNG VN CN GHI NH 1 Nhng vn c bn v thnh phm v cc phng php hch ton thnh phm. 2. iu kin ghi nhn doanh thu bn hng, ni dung ghi nhn doanh thu v cc v d v nhng tnh hng hch ton doanh thu bn hng, gi vn hng bn. Cn c thm chun mc k ton Vit Nam (VAS) s 14 Doanh thu v thu nhp khc

C- CU HI V BI TP TNH HUNG 1 Hy trnh by hch ton thnh phm theo phng php kim k nh k? 2. Trnh by cc iu kin ghi nhn doanh thu bn hng v ly v d minh ho

3. Bi tp: DN tnh thu GTGT khu tr, thu sut GTGT 10%, hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k, tnh gi xut kho thnh phm theo phng php bnh qun gia quyn lin hon. Thnh phm tn u k 4000 ci, gi thnh 10.000/ci .Cc TK khc c s d hp l. Trong thng pht sinh : 1. Nhp kho thnh phm 5000 ci, gi thnh 12.000/ci.
201

2. Xut kho thnh phm gi bn Cty K 4.000 ci, gi bn cha thu 25.000/ci 3. Thnh phm xut bn thng trc b tr li 1.000ci, nhp li kho gi l0.000/ci. Thnh phm gi bn Cty K nghip v 2 bn nhng cha thu tin. 4. Xut kho thnh phm bn ngay ti kho 2.000 ci, gi bn cha thu 22.000/c, thu ngay bng TGNH. 5 . Cng ty xut kho 500 thnh phm thng cho nhn vin vo dp tt, gi bn ni b cha thu 16.000/c. 6. Cng ty xut kho thnh phm 300 ci biu tng khuyn mi khng thu tin, nhm mc ch qung b sn phm. 7. Thnh phm bn cho Cng ty K (nghip v 3), Cng ty K ngh nh sau: Gim gi hng bn cho 200 ci c cht lng khng ng nh quy nh, gi gim cha thu mi ci l0.000. Tr li 100 ci v cht lng km, hng tr li cn gi bn Cty K. Tr chit khu mua hng ca ln mua trc do mua khi lng ln vi s tin chit khu l 2.000.000 . Bn bn ng ngh ca Cng ty K v hon tt cc chng t ng theo quy nh. 8. Xut kho thnh phm bn ngay ti kho 1.000 ci, gi bn cha thu 23.000/c, thu ngay bng TGNH, Cty c chnh sch cho n 1 thng, v ngi mua tr tin ngay nn Cty chi TM 1% trn tng thanh ton tr li cho ngi ma do tr n trc hn (chit khu thanh ton)
202

Yu cu : 1 nh khon cc nghip v kinh t pht sinh. 2. Xc nh doanh thu bn hng thun v kt chuyn cui thng

203

MC LC

Bi g ii thiu Bi l: T chc cng tc k ton ti doanh nghip B 2 : K ton vn bng tin v cc khon ng trc Bi 3. K ton hng tn kho Bi 4: K ton nguyn vt liu v cng c dng c Bi 5: K ton ti sn c nh (TSC) Bi 6 K ton tin lng v cc khon trch theo lng Bi 7: K ton chi ph SX v gi thnh sn phm Bi 8: K ton thnh phm v tiu th thnh phm

3 10 30 54 78 102 144 158 181

204

Bin son: TS. H Xun Thch - Ch bin ThS. Nguyn Th M Hong ThS. Phn Th Thu H

205