Professional Documents
Culture Documents
I.2. Yu cu c bn ca mch bo v:
I.2.1. Tnh chn lc:
Tc ng ca bo v m bo ch ct phn t b h hng ra khi h thng in c gi l tc ng chn lc. Khi c ngun cung cp d tr cho h tiu th, tc ng nh vy to kh nng cho h tiu th tip tc c cung cp in.
Soure: BKEPS.COM
Hnh 1.1 : Ct chn lc trong mng c mt ngun cung cp Yu cu tc ng chn lc cng khng loi tr kh nng bo v tc ng nh l bo v d tr trong trng hp hng hc bo v hoc my ct ca cc phn t ln cn. Cn phn bit 2 khi nim chn lc: Chn lc tng i: theo nguyn tc tc ng ca mnh, bo v c th lm vic nh l bo v d tr khi ngn mch phn t ln cn. Chn lc tuyt i: bo v ch lm vic trong trng hp ngn mch chnh phn t c bo v.
I.2.2. Tc ng nhanh:
Cng ct nhanh phn t b ngn mch s cng hn ch c mc ph hoi phn t , cng gim c thi gian trt thp in p cc h tiu th v cng c kh nng gi c n nh ca h thng in. gim thi gian ct ngn mch cn phi gim thi gian tc ng ca thit b bo v r le. Tuy nhin trong mt s trng hp thc hin yu cu tc ng nhanh th khng th tha mn yu cu chn lc. Hai yu cu ny i khi mu thun nhau, v vy ty iu kin c th cn xem xt k cng hn v 2 yu cu ny.
I.2.3. nhy:
Bo v rle cn phi nhy i vi nhng h hng v tnh trng lm vic khng bnh thng c th xut hin nhng phn t c bo v trong h thng in. Thng nhy c c trng bng h s nhy Kn. i vi cc bo v lm vic theo cc i lng tng khi ngn mch (v d, theo dng), h s nhy c xc nh bng t s gia i lng tc ng ti thiu (tc dng ngn mch b nht) khi ngn mch trc tip cui vng bo v v i lng t (tc dng khi ng). i lng tc ng ti thiu Kn = -------------------------------------------------------------i lng t Thng yu cu Kn = 1,5 2.
I.2.4. Tnh bo m:
Bo v phi lun lun sn sng khi ng v tc ng mt cch chc chn trong tt c cc trng hp ngn mch trong vng bo v v cc tnh trng lm vic khng bnh thng nh trc. Mc khc bo v khng c tc ng khi ngn mch ngoi. Nu bo v c nhim v d tr cho cc bo v sau n th khi ngn mch trong vng d tr bo v ny phi khi ng nhng khng c tc ng khi bo v chnh t gn ch ngn mch hn cha tc ng. tng tnh m bo ca bo v cn: Dng nhng rle cht lng cao. Chn s bo v n gin nht (s lng rle, tip im t) Cc b phn ph (cc ni, dy dn) dng trong s phi chc chn, m bo. Soure: BKEPS.COM
Ia + I b + Ic = 3Io = 0 trong dy trung tnh (dy tr v) khng c dng. Nhng dy trung tnh vn cn thit m bo s lm vic ng n ca s khi ngn mch chm t. S c th lm vic i vi tt c cc dng ngn mch . Tuy nhin chng ngn mch mt pha N(1) thng dng nhng s hon ho hn c b lc dng th t khng LI0.
khuyt, s s 8 khng lm vic khi ngn mch mt pha N(1) ng vo pha khng t my bin dng. Tt c cc s ni trn u phn ng vi N(3) v ngn mch gia 2 pha bt k (AB, BC, CA). V vy so snh tng i
Hnh 1.4 : S s 8 gia chng ngi ta phi xt n kh nng lm vic ca bo v trong mt s trng hp h hng c bit, h s nhy, s lng thit b cn thit v mc phc tp khi thc hin s .
II.4.2. Khi ngn mch hai pha sau my bin p ni Y/ hoc /Y v ngn mch 1 pha sau my bin p ni Y/Y0 :
Khi ngn mch 2 pha sau my bin p ni Y/-11, s phn b dng h hng trong cc pha nh trn hnh 1.7 (gi thit my bin p c t s bin i nB = 1). Dng ca 1 pha
Soure: BKEPS.COM
(pha B, khi ngn mch 2 pha pha A,B) bng pha nhau v bng
1 3
tng t nh vy. Phn tch s lm vic ca cc bo v trong trng hp h hng ni trn ta thy: Bo v ni theo s sao hon ton lun lun lm vic v c dng ngn mch ln qua mt trong cc rle ca bo v. 1 ( 2) Bo v ni theo s hnh sao khuyt vi BI t cc pha c dng bng IN 3 th c nhy gim i 2 ln so vi s sao hon ton. Bo v dng 1 rle ni vo hiu dng 2 pha trong trng hp ny s khng lm vic, bi v dng trong n IR = Ia - Ic = 0. Tt nhin iu ny xy ra 1 trong 3 trng hp N(2) c th c sau my bin p ang xt. Khi ngn mch 1 pha sau my bin p ni Y/Y0 ta cng c quan h tng t.
Soure: BKEPS.COM
Chng 2: BO V DNG IN CC I
I. Nguyn tc tc ng:
Bo v dng in cc i l loi bo v phn ng vi dng trong phn t c bo v. Bo v s tc ng khi dng in qua ch t thit b bo v tng qu mt gi tr nh trc no . V d kho st tc ng ca cc bo v dng in cc i t trong mng hnh tia c 1 ngun cung cp (hnh 2.1), cc thit b bo v c b tr v pha ngun cung cp ca tt c cc ng dy. Mi ng dy c 1 bo v ring ct h hng trn chnh n v trn thanh gp ca trm cui ng dy.
Hnh 2.1: B tr cc bo v dng cc i trong mng hnh tia c 1 ngun cung cp Dng khi ng ca bo v IK, tc l dng nh nht i qua phn t c bo v m c th lm cho bo v khi ng, cn phi ln hn dng ph ti cc i ca phn t c bo v ngn nga vic ct phn t khi khng c h hng. C th m bo kh nng tc ng chn lc ca cc bo v bng 2 phng php khc nhau v nguyn tc: Phng php th nht - bo v c thc hin c thi gian lm vic cng ln khi bo v cng t gn v pha ngun cung cp. Bo v c thc hin nh vy c gi l BV dng in cc i lm vic c thi gian. Phng php th hai - da vo tnh cht: dng ngn mch i qua ch ni bo v s gim xung khi h hng cng cch xa ngun cung cp. Dng khi ng ca bo v IK c chn ln hn tr s ln nht ca dng trn on c bo v khi xy ra ngn mch on k (cch xa ngun hn). Nh vy bo v c th tc ng chn lc khng thi gian. Chng c gi l bo v dng in ct nhanh. Cc bo v dng in cc i lm vic c thi gian chia lm hai loi tng ng vi c tnh thi gian c lp v c tnh thi gian ph thuc c gii hn. Bo v c c tnh thi gian c lp l loi bo v c thi gian tc ng khng i, khng ph thuc vo tr s ca dng in qua bo v. Thi gian tc ng ca bo v c c tnh thi gian ph thuc gii hn, ph thuc vo dng in qua bo v khi bi s ca dng so vi dng IK tng i nh v t ph thuc hoc khng ph thuc khi bi s ny ln. ** Cc b phn chnh ca BV dng cc i: Bo v dng cc i c hai b phn chnh : B phn khi ng (v d, s bo v nh hnh 2.2, b phn khi ng l cc rle dng 3RI v 4RI) v b phn to thi gian lm vic (rle thi gian 5RT). B phn khi ng phn ng vi cc h hng v tc ng n Soure: BKEPS.COM
b phn to thi gian. B phn to thi gian lm nhim v to thi gian lm vic m bo cho bo v tc ng mt cch c chn lc. Cc rle dng in c ni vo pha th cp ca BI theo s thch hp (xem mc II - chng 1).
Soure: BKEPS.COM
10
k ( 3) = s
I ( 3) R I ( 3) T
(3 I KR = k s)
(2.4)
K n h s , c th vit : Do vy :
I K nI
(2.5) (2.6)
I KR
k at k mm k ( 3) s I lv max = k tv n I
Soure: BKEPS.COM
11
Hinh 2.5 : Phi hp c tnh thi gian c lp ca cc bo v dng cc i Thi gian lm vic t2 ca bo v 2 ti trm B c chn ln hn thi gian lm vic ln nht ca cc bo v ti trm C mt bc t. Nu t1 > t1 th t2 = t1+ t. Thi gian lm vic t3 ca bo v 3 trm A cng tnh ton tng t, v d nu c t2 > t2 th t3 = t2 + t. Trng hp tng qut, i vi bo v ca on th n th: (2.7) tn = t(n-1)max + t trong : t(n-1)max - thi gian lm vic ln nht ca cc bo v on th n-1 (xa ngun hn on th n).
Soure: BKEPS.COM
12
Hnh 2.6 : Phi hp cc c tnh ca bo v dng cc i c c tnh thi gian ph thuc gii hn. N : im ngn mch tnh ton Xt s mng hnh 2.6, c tnh thi gian ca bo v th n trn on AB c la chn th no n c thi gian lm vic l tn ln hn thi gian t(n-1)max ca bo v th (n1) trn on BC mt bc t khi ngn mch im tnh ton - u on k BC - gy nn dng ngn mch ngoi ln nht c th c IN max. T thi gian lm vic tm c khi ngn mch im tnh ton c th tin hnh chnh nh bo v v tnh c thi gian lm vic i vi nhng v tr v dng ngn mch khc. Ngn mch cng gn ngun dng ngn mch cng tng, v vy khi ngn mch gn thanh gp trm A thi gian lm vic ca bo v ng dy AB gim xung v trong mt s trng hp c th nh hn so vi thi gian lm vic ca bo v ng dy BC. Khi la chn cc c tnh thi gian ph thuc thng ngi ta tin hnh v chng trong h ta vung gc (hnh 2.7), trc honh biu din dng trn ng dy tnh i v cng mt cp in p ca h thng c bo v, cn trc tung l thi gian.
Soure: BKEPS.COM
13
Hnh 2.7 : Phi hp c tnh thi gian lm vic ph thuc c gii hn ca cc bo v dng cc i trong h ta dng - thi gian.
Dng bo v c c tnh thi gian ph thuc c th gim thp dng khi ng so vi bo v c c tnh thi gian c lp vi h s m my kmm c th gim nh hn. iu ny gii thch nh sau: sau khi ct ngn mch, dng Imm i qua cc ng dy khng h hng s gim xung rt nhanh v bo v s khng kp tc ng v thi gian lm vic tng ng vi tr s ca dng Imm (thng gn bng IK ca bo v) l tng i ln.
Nhc im ca bo v c c tnh thi gian ph thuc l : Thi gian ct ngn mch tng ln khi dng ngn mch gn bng dng khi ng (v d, khi ngn mch qua in tr qu ln hoc ngn mch trong tnh trng lm vic cc tiu h thng). i khi s phi hp cc c tnh thi gian tng i phc tp.
II.3. nhy ca bo v:
nhy ca bo v dng max c trng bng h s nhy Kn. Tr s ca n c xc nh bng t s gia dng qua rle IR khi ngn mch trc tip cui vng bo v v dng khi ng rle IKR. I (2.9) Kn = R I KR Soure: BKEPS.COM
14
Dng ngn mch tnh ton l dng ngn mch gy nn tr s Kn nh nht. m bo cho bo v tc ng khi ngn mch qua in tr qu , da vo kinh nghim vn hnh ngi ta coi rng tr s nh nht cho php l Knmin1,5. Khi Kn nh hn tr s nu trn th nn tm cch dng mt s ni rle khc m bo nhy ca bo v ln hn. Nu bin php ny khng em li kt qu kh quan hn th cn phi p dng cc bo v khc nhy hn. Trng hp tng qut, yu cu i vi bo v t trong mng l phi tc ng khng nhng khi h hng trn chnh on c n bo v, m cn phi tc ng c khi h hng on k nu bo v hoc my ct ca on k b hng hc (yu cu d tr cho bo v ca on k). Trong trng hp ny khi ngn mch trc tip cui on k, h s nhy khng c nh hn 1,2. so snh nhy ca mt s bo v nhng dng ngn mch khc nhau ngi ta cn dng h s nhy tng i Knt , o l t s gia Kn dng ngn mch ang kho st vi K n khi ngn mch 3 pha vi iu kin l dng ngn mch c gi tr nh nhau: K I (2.10) K nt = (n) = (R) 3 K n3 IR Trong IR v IR (3) l dng qua rle dng ngn mch kho st v N(3) khi dng ngn mch s cp c gi tr nh nhau.
( 3)
III.2. Tc ng nhanh:
Cng gn ngun thi gian lm vic ca bo v cng ln. cc on gn ngun cn phi ct nhanh ngn mch m bo s lm vic lin tc ca phn cn li ca h thng in, trong khi thi gian tc ng ca cc bo v cc on ny li ln nht. Thi gian tc ng chn theo nguyn tc bc thang c th vt qu gii hn cho php.
III.3. nhy:
nhy ca bo v b hn ch do phi chn dng khi ng ln hn dng lm vic cc i Ilv max c k n h s m my kmm ca cc ng c. Khi ngn mch trc tip cui ng dy c bo v, nhy yu cu l 1,5 (khi lm nhim v bo v chnh). nhy nh vy trong nhiu trng hp c m bo. Tuy nhin khi cng sut ngun thay i nhiu, cng nh khi bo v lm nhim v d tr trong trng hp ngn mch on k , nhy c th khng t yu cu. nhy yu cu ca bo v khi lm nhim v d tr l 1,2
Soure: BKEPS.COM
15
Hnh 2.15 : th tnh ton bo v dng ct nhanh khng thi gian i vi ng dy c ngun cung cp mt pha Xt s mng trn hnh 2.15, BVCN t ti u ng dy AB v pha trm A. bo v khng khi ng khi ngn mch ngoi (trn cc phn t ni vo thanh gp trm B), dng in khi ng IK ca bo v cn chn ln hn dng in ln nht i qua on AB khi ngn mch ngoi. im ngn mch tnh ton l N nm gn thanh gp trm B pha sau my ct. IK = kat. INngmax (2.13) Trong : Soure: BKEPS.COM
16
INngmax: L dng ngn mch ln nht khi ngn mch ngoi vng bo v (thng l dng N(3) ) kat: h s an ton; xt ti nh hng ca thnh phn khng chu k, vic tnh ton khng chnh xc dng ngn mch v sai s ca rle. Thng kat= 1,2 1,3. Khng k n ktv v khi ngn mch ngoi bo v khng khi ng.
IK = kat.INngmaxA
Vng bo v lCNA v lCNB c xc nh bng honh giao im ca cc ng cong 1 (INA = f(l)) v 3 (INB = f(l)) vi ng thng 2 (Ik), gm 3 on: * Ngn mch trong on lCNA ch c BVCN pha A tc ng * Ngn mch trong on lCNB ch c BVCN pha B tc ng * Khi ngn mch trong on gia th khng c BVCN no tc ng. Tuy nhin nu (lCNA + lCNB) > l th khi ngn mch on gia c hai BVCN s cng tc ng. ** Hin tng khi ng khng ng thi: Nu gia cc trm A,B ngoi ng dy c bo v ra cn c cc mch lin lc vng ph khc th c th xy ra hin tng khi ng khng .thi gia cc bo v t 2 u A,B ca ng dy v chiu di vng bo v c th tng ln. Hin tng m mt bo v ch bt u khi ng sau khi mt bo v khc khi ng v ct my ct c gi l hin tng khi ng khng ng thi. Khi k n tc ng khng ng thi, BVCN thm ch c th bo v c ton b ng dy c ngun cung cp 2 pha.
Soure: BKEPS.COM
17
Hnh 2.18 : S nguyn l 1 pha ca bo v dng c c tnh thi gian nhiu cp Nguyn tc lm vic ca bo v c kho st thng qua s mng hnh tia c ngun cung cp 1 pha nh hnh 2.20. Cc bo v A v B t u ng dy AB v BC. S thay i gi tr ca dng ngn mch theo khong cch t thanh gp trm A n im h hng c c trng bng ng cong IN = f(l). * Cp Th Nht ca cc bo v A v B (rle 3RI, 4RGT v 5Th trn hnh 2.18) l cp ct nhanh khng thi gian (tI 0,1 giy). m bo chn lc, dng khi ng IIKA v IIKB c chn ln hn dng ngn mch ngoi cc i. Phn lIA Soure: BKEPS.COM
18
v lIB ca ng dy (xc nh bng th trn hnh 2.20) l vng th nht ca bo v A v B, chng ch chim mt phn chiu di ca ng dy AB v BC. * Cp Th Hai (rle 6RI, 7RT v 8Th) l cp ct nhanh c thi gian, m bo chn lc c chn vi thi gian tII ln hn thi gian tc ng tI ca cp th nht v ca bo v khng thi gian t cc my bin p trm B v C mt bc t. Khi chn thi gian tII nh vy, dng khi ng IIIKA v IIIKB ca cp th hai c chn ln hn dng ngn mch cc i khi h hng ngoi vng tc ng ca bo v khng thi gian t cc phn t k trc (v d, IIIKA c chn ln hn dng ngn mch cc i khi h hng cui vng lIB ca cp th nht bo v B hoc h hng trn Hnh 2.19 : c tnh thi gian thanh gp in p thp ca trm B). ca bo v trn hnh 2.18 i vi bo v A, nu trng hp tnh ton l chnh nh khi dng ngn mch cui vng lIB ca cp th nht bo v B (dng ngn mch lc bng dng khi ng IIKB) th ta c : IIIKA = kat.IIKB
Soure: BKEPS.COM
19
H s an ton Kat tnh n sai s ca rle v my bin dng, ly bng 1,11,15.Vng bo v ca cp th hai bao gm phn cui ng dy, thanh gp ca trm v mt phn cc phn t k ni vo thanh gp ny. Vng th hai lIIA ca bo v A c xc nh bng th trn (hnh 2.20), trong trng hp ang xt lIIA cha phn cui ng dy AB, thanh gp B v phn u ng dy BC. nhy cp th hai ca bo v A v B c kim tra theo ngn mch trc tip cui ng dy c bo v AB v BC tng ng. Yu cu h s KIIn khng c nh hn 1,3 1,5. * Cp Th Ba ca bo v A v B (rle 9RI, 10RT, 11Th) l bo v dng cc i, c dng khi ng IIIIKA v IIIIKB ln hn dng in lm vic cc i. Tc ng chn lc ca chng c m bo nh chn thi gian tIIIA v tIIIB theo nguyn tc bc thang. Vng bo v ca cp th ba lIIIA v lIIIB bt u t cui vng hai tr i. Nhim v ca cp th ba l d tr cho hng hc my ct hoc bo v ca cc phn t k, cng nh ct ngn mch trn ng dy c bo v khi 2 cp u khng tc ng, v d khi ngn mch qua in tr qu ln. nhy ca cp th ba c kim tra vi ngn mch cui phn t k. Yu cu h s KnIII khng c nh hn 1,2. u im c bn ca bo v dng in c c tnh thi gian nhiu cp l bo m ct kh nhanh ngn mch tt c cc phn ca mng in. Nhc im chnh l nhy thp, chiu di vng bo v ph thuc vo tnh trng lm vic ca h thng v dng ngn mch, ch m bo tnh chn lc trong mng h c mt ngun cung cp.
Soure: BKEPS.COM
21
Hnh 3.1 : Mng h c ngun cung cp 2 pha. m bo ct chn lc h hng trong mng h c mt vi ngun cung cp, cng nh trong mng vng c mt ngun cung cp t khong nm 1910 ngi ta bt u dng bo v dng c hng. Bo v dng in c hng l loi bo v phn ng theo gi tr dng in ti ch ni bo v v gc pha gia dng in vi in p trn thanh gp ca trm c t bo v. Bo v s tc ng nu dng in vt qu gi tr nh trc (dng khi ng IK) v gc pha ph hp vi trng hp ngn mch trn ng dy c bo v. Hnh 3.2 : Mng vng c 1 ngun cung cp
22
Cc dng in ny chm sau sc in ng Ep ca ngun cung cp mt gc HT v chng to nn mt gc D so vi p d UpB trn thanh gp trm B. Khi ngn mch trn on BC gn thanh gp B (im N, hnh 3.2), th vct cc dng in thc t vn ging nh i vi im N (hnh 3.4b). Ap d UpB khng thay i v gc pha. Nu chn dng IR2 ca bo v 2 c hng t thanh gp B vo ng dy AB (hnh 3.2) v ly UR2 = UPB th c th xc nh c quan h gc pha gia IR2 v UR2 khi ngn mch im N v N.
Hnh 3.3 : S nguyn l 1 pha ca bo v dng c hng. Ly vct in p UR2 lm gc xc nh gc pha ca IR2. Gc lch pha c coi l dng khi dng chm sau p v m khi vt trc. Khi ngn mch N, cng sut ngn mch hng t thanh gp B vo ng dy AB, lc y IR2 = IN v R2 = gc (UR2,IR2) = D. Khi ngn mch N cng sut ngn mch hng t ng dy AB n thanh gp B, IR2 = - IN v R2 = D- 1800. Nh vy khi dch chuyn im h hng t vng c bo v ra vng khng c bo v, gc pha ca IR2 t vo rle ca bo v 2 so vi UR2 thay i 1800 (ging nh s i hng ca cng sut ngn mch). Ni rle nh hng cng sut th no n khi ng khi nhn c gc R2 (cng sut ngn mch hng t thanh gp vo ng dy) v khng khi ng khi nhn c gc R2 khc vi R2 mt gc 1800 (cng sut ngn mch hng t ng dy vo thanh gp) v nh vy ta c th thc hin c bo v c hng.
Hnh 3.4 : th vect p v dng khi hng cng sut NM i t thanh gp vo ng dy (a) v t ng dy vo thanh gp (b) Soure: BKEPS.COM
23
Hnh 3.5 : c tnh thi gian lm vic ca cc bo v dng c hng B phn nh hng cng sut ch lm vic khi hng cng sut ngn mch i t thanh gp vo ng dy c bo v (quy c v bng mi tn bo v). Cc bo v c chia thnh 2 nhm : 2, 4, 6, v 5, 3, 1. Mi nhm bo v c th chn thi gian lm vic theo nguyn tc bc thang khng ph thuc vo thi gian lm vic ca nhm kia. Trn hnh 3.5b l c tnh thi gian ca cc bo v c chn theo nguyn tc bc thang ngc chiu nhau. Tng t cng c th chn thi gian lm vic ca bo v dng cc i c hng cho mng vng c mt ngun cung cp (hnh 3.2). im khc bit l thi gian lm vic ca bo v 2 v 5 c th chn 0.
24
Phn chiu di ca ng dy c bo v m khi ngn mch trong s xy ra hin tng khi ng khng ng thi c gi l vng khi ng khng ng thi. Khi ng khng ng thi cc bo v l hin tng khng tt v lm tng thi gian loi tr h hng cc mng vng.
V. Dng khi ng ca bo v:
V.1. Chnh nh khi dng qu sau khi ct ngn mch ngoi:
k at . k mm I lv max k tv Trong : Ilvmax l dng lm vic cc i i qua bo v theo hng ph hp vi hng tc ng ca b phn nh hng cng sut. Mt s bo v dng c hng c th khng c b phn nh hng cng sut (s xt n mc VI). Khi chn dng khi ng ca cc bo v phi ly Ilvmax khng k n du ca cng sut ph ti i ngang qua bo v. Chnh v vy trong mt s trng hp nng cao nhy ca cc bo v, ngi ta vn t b phn nh hng cng sut mc d v mt thi gian m bo chn lc bo v khng cn phi c b phn ny.
IK
Soure: BKEPS.COM
25
VII. nhy ca bo v :
nhy ca bo v dng cc i c hng c quyt nh bi hai b phn: khi ng dng v nh hng cng sut. nhy v dng ca bo v c tnh ton ging nh i vi bo v dng cc i. iu cn quan tm i vi bo v dng c hng l nhy ca b phn nh hng cng sut. Khi xy ra N(3) u ng dy c bo v gn ch ni bo v, in p t cc BU a vo bo v c gi tr gn bng khng. Trong trng hp ny, bo v v rle nh hng cng sut s khng khi ng. V vy nhy ca b phn nh hng cng sut c c trng bng vng cht. Vng cht l phn chiu di ng dy c bo v m khi ngn mch trc tip trong bo v s khng khi ng do p a vo rle nh hng cng sut b hn p khi ng ti thiu UKRmin ca n. Soure: BKEPS.COM
26
Kinh nghim vn hnh cho thy mng in trn khng vng cht t xut hin hn so vi mng cp, v trong cc mng cp thng xy ra N(3) hn. Xt s hnh 3.6, gi chiu di vng cht l lx , p d ti ch t bo v khi ngn mch 3 pha ti im N (im gii hn ca vng cht) l: trong Z1 U d = 3 .I(3).Z1.lx : tng tr th t thun ca 1Km ng dy.
( 3)
Hnh 3.6 : Ngn mch 3 pha trc tip bin gii ca vng cht Trng hp b phn nh hng dng rle in c, rle c th khi ng gii hn ca vng cht cn c : UR.cos( R + ) = UKRmin Mt khc ta c:
UR = U ( 3) 3 ( 3) d = I . Z1 . l x nU nU
(3.2)
Soure: BKEPS.COM
27
Hnh 3.7 : c tnh gc ca rle nh hng cng sut trong mt phng phc tng tr
Hnh 3.8 : c tnh gc ca rle nh hng cng sut trong mt phng phc tng tr khi c nh vect p UR
c tnh ca rle theo biu thc (3.2) c gi l c tnh gc, c th biu din trn mt phng phc tng tr ZR = U R/ I R (hnh 3.7) Gc R c tnh t trc thc (+) theo hng ngc chiu kim ng h. Vect dng IR c gi thit l c nh trn trc (+), cn vect UR v ZR quay i mt gc R so vi vect IR. Trong mt phng phc, c tnh gc theo biu thc (3.2) c biu din bng ng thng i qua gc ta nghing mt gc (90o - ) so vi trc (+). ng thng ny chia mt phng phc thnh 2 phn, phn c gch cho (hnh 3.7) tng ng vi cc gc R m lc rle nh hng cng sut c th khi ng c. Biu din c tnh gc trn mt phng phc tng tr rt tin li kho st s lm vic ca rle nh hng cng sut i vi cc dng ngn mch khc nhau trong mng in. Trong mt s trng hp, ngi ta c nh hng vect p UR (hnh 3.8). Phm vi tc ng c gii hn bi mt ng thng cn gi l ng nhy bng 0 (v cos(R + ) = 0). ng thng ny lch so vi UR mt gc (90o -) theo chiu kim ng h. ng nhy cc i (tng ng vi cos(R + ) = 1) thng gc vi ng nhy bng 0 v lch so vi UR mt gc ngc chiu kim ng h, gc tng ng vi n R = Rn max = c gi l gc nhy cc i.
.
Soure: BKEPS.COM
28
Hnh 3.9 : th vct p v dng khi ni rle nh hng cng sut theo s 900
Trong s ny (bng 3.1 v hnh 3.9), a n cc u cc rle l dng mt pha (v d i vi rle s 1, dng IR= Ia) v p gia hai pha khc (tng ng UR = Ubc ) chm sau dng pha mt gc 900 vi gi thit l dng (Ia) trng pha vi p pha cng tn (Ua). Qua kho st cho thy rng, s lm vic ng n cn c gc lch ca rle 300 450, do rle s phn ng vi cos[R+ (30450)]. Vic kim tra hot ng ca s i vi cc dng ngn mch khc nhau c th thc hin bng cch cho v tr ca vct UR c nh v vct dng IR xoay quanh n. ng nhy bng 0 lc lch so vi vct in p UR mt gc 900- (v pha chm sau), cn ng nhy cc i vt trc UR mt gc .
Soure: BKEPS.COM
29
Hnh 3.11 : th vct p v dng ch ni rle i vi cc dng ngn mch khc nhau a) Ngn mch 3 pha b) Ngn mch 2 pha B,C c)Ngn mch pha A chm t
IX.3. Ngn mch mt pha trong mng c trung tnh ni t trc tip:
Ta kho st s lm vic ca rle ni vo dng pha h hng (rle s 1 khi ngn mch pha A). ng nhy bng 0 lch 450 so vi vct p gia 2 pha khng h hng Ubc(1) (hnh 3.11c). Gc N(1) gia sc in ng Ea v dng Ia(1) c th thay i trong phm vi 0N(1) 900. Qua th ta thy, rle ni vo dng pha h hng lun lun lm vic ng. T nhng phn tch trn c th rt ra kt lun nh sau i vi s 900: 1) S c th xc nh ng hng cng sut ngn mch trong cc pha b h hng i vi tt c cc dng h hng c bn. c nh vy rle nh hng cng sut cn phi c gc lch 450. Soure: BKEPS.COM
30
2) Vng cht ch c th xy ra khi ngn mch 3 pha gn ch ni bo v (UR gn bng khng). 3) Khi N(2) v N(1), cc rle ni vo dng pha khng h hng c th lm vic khng ng do tc dng ca dng ph ti v dng h hng trong cc pha ny. V vy cn phi lm th no s vn lm vic ng d cho c mt vi rle tc ng nhm do dng cc pha khng h hng. Cng c mt s s khc ni r le nh hng cng sut nh s 300 (v d, IR= Ia v UR = Uab), hoc s 600 (v d, IR= Ia v UR = -Ub). Tuy nhin cc s ny c mt s nhc im so vi s 900, do vy s 900c s dng rng ri hn.
31
Trong cc mng vng c s ngun cung cp ln hn mt (hnh 3.23a), tnh chn lc khng th m bo v khng th chn thi gian lm vic theo nguyn tc bc thang. Bo v cng khng m bo chn lc trong cc mng vng c mt ngun cung cp c ng cho khng i qua ngun (hnh 3.23b), trng hp ny phn mng gii hn bi ng cho c th xem nh c hai ngun cung cp.
XI.2. Tc ng nhanh:
Ging nh bo v dng cc i (chng 2), trong a s trng hp bo v c thi gian lm vic ln.
Hnh 3.23 : Cc s mng m Bo v dng c hng khng m bo ct chn lc khi ngn mch
XI.3. nhy:
nhy ca bo v b gii hn bi dng khi ng ca b phn khi ng. Trong cc mng h c 2 hay nhiu ngun cung cp, mt s ch v d nh sau khi ct mt Soure: BKEPS.COM
32
trong cc ngun cung cp c cng sut ln v cng bc kch t my pht ca cc ngun cn li th dng ph ti cc i c th t ti gi tr ln. Dng khi ng c chnh nh khi dng ph ti ny thng lm cho bo v hon ton khng nhy. tng nhy i khi ngi ta dng nhng b phn khi ng lin hp dng v p. T nhng nhn xt trn ta thy rng bo v dng c hng c th s dng lm bo v chnh trong cc mng phn phi in p di 35kV khi n m bo c tnh chn lc v tc ng nhanh. Bo v dng c hng cng c s dng rng ri lm bc d tr trong cc bo v c c tnh thi gian nhiu cp.
Soure: BKEPS.COM
32
3I 0 . Vy: IR = I KCBT (4.2) nI Nh vy bo v ch tc ng i vi cc dng ngn mch c to nn dng Io (ngn mch chm t). Soure: BKEPS.COM
33
i vi cc b lc dng BI l tng c I = 0 th IKCBT = 0. Tuy nhin thc t cc BI lun lun c dng t ha v dng t ha cc pha l khc nhau mc d dng s ca cc pha c tr s bng nhau, v vy IKCBT 0.
34
Hnh 4.15 : Chm t 1 pha trong mng c trung tnh cch t V d khi pha C ca ng dy AC b chm t ti im N (hnh 4.14), qua bo v t trn ng dy AB c dng 3I0CD do in dung COD gia pha ca ng dy c bo v i vi t. th dng in dung trong cc pha ca ng dy AB v thnh phn th t khng ca chng nh trn hnh 4.16. bo v khng tc ng cn chn: IK kat . 3IoCD (4.7) kat: h s an ton, c k n nh hng ca dng dung qu vo thi im u chm t (c th ln hn gi tr n nh rt nhiu). i vi bo v tc ng khng thi gian cn phi chn kat = 4 5, bo v tc ng c thi gian c th chn kat b hn. Tuy nhin chm t thng lp i lp li v rle phi chu tc ng ca nhng xung dng in lin tip, cho nn d bo v tc ng c thi gian cng khng th chn kat thp hn 2 2,5.
35
II.3. nhy:
Khi chm t trong vng bo v, v d ti im N trn pha C ca ng dy AB (hnh 4.15), bo v c th tc ng cn phi thc hin iu kin: IBV IK Trong : IBV - l dng in i qua bo v. Dng qua bo v IBV sinh ra l do in dung cc pha ca phn khng h hng trong h thng ( chnh l in dung ng tr C0t): IBV = 3I0Ct = 3 C0t.Up in dung tng Co ca cc pha trong ton h thng i vi t l: Co = C0t + C0D do vy: IBV = 3(Co - C0D).Up (4.8) V tr im chm t N trn ng dy c bo v khng nh hng n tr s dng IBV, v tr khng v cm khng ca ng dy rt nh so vi dung khng. nhy ca bo v c c trng bng h s nhy: 3(C0 C0D ) U p I K n = BV = I K I K Khi chm t qua in tr trung gian cn phi c Kn 1,25 1.5.
Hnh 4.19 : B tr cc bo v chng chm t nhanh chng pht hin phn t b chm t nn t bo v bo tn hiu tt c cc u ng dy (hnh 4.19). Khi xut hin chm t (v d im N) bng cch kim tra dn tn hiu ca cc bo v t u ngun A n trm C c th xc nh c on ng dy b chm t.
Soure: BKEPS.COM
36
Chng 5:
BO V DNG SO LCH
I. Nguyn tc lm vic:
Bo v dng so lch l loi bo v da trn nguyn tc so snh trc tip dng in hai u phn t c bo v. Cc my bin dng BI c t hai u phn t c bo v v c t s bin i nI nh nhau (hnh 5.1). Quy c hng dng ca tt c cc dng in theo chiu mi tn nh trn s hnh 4.1, ta c :
I R = I IT I IIT (5.1) Dng vo rle bng hiu hnh hc dng in ca hai BI, chnh v vy bo v c tn gi l bo v dng so lch.
. . .
Hnh 5.1 : S nguyn l 1 pha ca bo v dng so lch a) Trong tnh trng lm vic bnh thng hoc khi ngn mch ngoi ( im N): Trng hp l tng (cc BI khng c sai s, b qua dng dung v dng r ca ng dy c bo v) th:
I IS = I IIS I IT = I IIT I R = I IT I IIT = 0 v bo v s khng tc ng. b) Khi ngn mch trong ( im N): dng IIS v IIIS khc nhau c tr s v gc pha. Khi hng dng quy c nh trn th dng ch h hng l:
.
. . . . . . .
IN I N = I IS I IIS I R = I IT I IIT = nI Nu dng IR vo rle ln hn dng khi ng IKR ca rle, th rle khi ng v ct phn t b h hng. Khi ngun cung cp l t mt pha (IIIS = 0), lc ch c dng IIT, dng IR = IIT v bo v cng s khi ng nu IR > IKR. Soure: BKEPS.COM
37
Nh vy theo nguyn tc tc ng th bo v c tnh chn lc tuyt i v m bo tnh chn lc khng cn phi hp v thi gian. Vng tc ng ca bo v c gii hn gia hai BI t 2 u phn t c bo v.
38
vi: fimax - sai s cc i cho php ca BI, fimax = 10%. kn - h s ng nht ca cc BI, (kn = 0 1), kn = 0 khi cc BI hon ton ging nhau v dng in qua cun s cp ca chng bng nhau, kn = 1 khi cc BI khc nhau nhiu nht, mt BI lm vic khng c sai s (hoc sai s rt b) cn BI kia c sai s cc i. kkck - h s k n thnh phn khng chu k trong dng in ngn mch. IN ngmax - thnh phn chu k ca dng in ngn mch ngoi ln nht.
III.2. nhy:
nhy ca bo v c nh gi thng qua h s nhy: I (5.6) K n = N min I K INmin : dng nh nht c th c ti ch ngn mch khi ngn mch trc tip trong vng bo v. Yu cu nhy ca bo v dng so lch Kn 2
39
mch t (gim Z). Trong iu kin thnh phn chu k ca iKCB ch yu khp mch qua nhnh t ha m khng i vo rle. iu kin lm vic ca BIG rt phc tp bi v quan h phi tuyn khi bin i qua BI chnh xp chng vi quan h phi tuyn khi bin i iKCB qua BIG. Phn tip theo ta s kho st th vng t tr ca BIG v s thay i tr tc thi ca dng theo thi gian (hnh 5.5).
a)
b)
c)
Hnh 5.5 : Bo v dng so lch dng rle ni qua BI bo ha trung gian a) s nguyn l ca bo v b) hot ng ca s khi ngn mch trong vng bo v c) hot ng ca s khi ngn mch ngoi
hay :
ILV < IH (5.7) Khi ngn mch trong, tr tuyt i ca hiu c th xem l ln hn 1/2 tng:
I IT I IIT > 0,5 I IT + I IIT
. . . .
ILV > IH (5.8) Khi ngn mch trong v c ngun cung cp ch t mt pha th IIIT = 0 ; ILV = IIT ; IH = 0,5IIT. Biu thc (5.7) v (5.8) c th c coi l c s thc hin rle c hm. Cc rle ny da vo vic so snh 2 i lng:
I IT I IIT v 0,5 I IT + I IIT
. . . .
hay :
S ni BI vi rle nh hnh 5.7b qua BIG c t s bin i nI = 1, cun s ca BIG chia thnh 2 phn bng nhau, cun th c dng hm a vo b phn hm ca rle; Soure: BKEPS.COM
40
dng so lch cung cp cho b phn lm vic ca rle c ly t im gia ca cun s BIG.
VII.2. Tc ng nhanh:
Do bo v c tnh chn lc tuyt i nn khng yu cu phi phi hp v thi gian vi bo v cc phn t k. Bo v c th c thc hin tc ng khng thi gian.
VII.3. nhy:
Bo v c nhy tng i cao do dng khi ng c th chn nh hn dng lm vic ca ng dy.
41
Bo v so lch dc c p dng rng ri bo v cho my pht, my bin p, thanh gp, ... do khng gp phi nhng kh khn v dy dn ph.
Hnh 5.9 : Bo v so lch ngang c hng dng cho 2 ng dy song song Khi ngn mch trn ng dy I im N (hnh 5.9), dng II > III . V pha trm A c IR = IIT - IIIT ; cn pha trm B c IR = 2IIIT. Rle 5RI c 2 pha u khi ng. Cng sut ngn mch trn ng dy I pha A ln hn trn ng dy II; do vy 6RW khi ng v pha ng dy I vSoure: BKEPS.COM bo v ct my ct 1MC. V pha trm B, cng sut ngn
42
mch trn ng dy I c du dng (hng t thanh gp vo ng dy), cn trn ng dy II - m. Do 6RW cng khi ng v pha ng dy I v ct my ct 1MC. Nh vy bo v m bo ct 2 pha ca ng dy h hng I. Khi ngn mch trn ng dy gn thanh gp (im N), dng vo rle pha trm B l IR 0 v lc u n khng khi ng. Tuy nhin bo v pha trm A tc ng do dng vo rle kh ln. Sau khi ct my ct 2MC, phn b dng trn ng dy c thay i v ch n lc ny bo v pha trm B mi tc ng ct 2MC. Hin tng khi ng khng ng thi va nu l khng mong mun v lm tng thi gian loi tr h hng ra khi mng in. Ngun thao tc c a vo bo v qua cc tip im ph ca 1MC v 2MC. Khi ct mt my ct th tip im ph ca n m v tch bo v ra. Cn thc hin nh vy v 2 l do sau: Sau khi ct 1 ng dy bo v tr thnh bo v dng cc i khng thi gian. Nu khng tch bo v ra, n c th ct khng ng ng dy cn li khi xy ra ngn mch ngoi. Bo v c th ct ng dy b h hng khng ng thi. Khi ngn mch ti im N, my ct 2MC ct trc, sau ton b dng h hng s i n ch ngn mch qua ng dy I. Nu khng tch bo v pha trm A ra, n c th ct khng ng 1MC ca ng dy I khng h hng.
Soure: BKEPS.COM
43
Chng 6:
BO V KHONG CCH
I. Nguyn tc tc ng:
Bo v khong cch l loi bo v dng r le tng tr c thi gian lm vic ph thuc vo quan h gia in p UR v dng in IR a vo rle v gc R gia chng : U t = f ( R , R ) IR thi gian ny t ng tng ln khi khong cch t ch ni bo v n im h hng tng ln. Bo v t gn ch h hng nht c thi gian lm vic b nht Nu ni rle tng tr ca bo v khong cch (BVKC) vo hiu cc dng pha v in p dy tng ng (v du, 2 pha A,B) th khi ngn mch 2 pha A, B ta c: Dng vo rle: 1 IR = (I A I B ) nI Ap t vo rle: 1 1 UR = (U A U B ) = (I A I B ) Z1l nU nU UR Nh vy : = Z1 .l IR Trong : Z1 : tng tr th t thun ca 1 km ng dy. nI, nU : t s bin i ca BI v BU cung cp cho bo v. IA, IB : dng chy qua cun s cp ca BI t pha A, B. UA, UB : p pha A, B ti ch ni bo v (ch ni BU). l : khong cch t ch t bo v n im ngn mch Khi y: U t = f ( R , R ) = f ( Z1 .l , R ) IR Ban u n gin, coi bo v c thi gian lm vic khng ph thuc vo gc R: (6.1) t = f (Z1.l) Nh vy thi gian lm vic t ca bo v khng ph thuc vo gi tr ca p v dng a vo bo v m ch ph thuc vo khong cch t ch ni bo v n im h hng.
Soure: BKEPS.COM
44
Vng I c thi gian tc ng tI (tI xc nh bi thi gian khi ng ca cc rle, nu khng yu cu chnh nh khi thi gian tc ng ca chng st ng). Khi xt n sai s ca b phn khong cch, cng nh do mt s yu t khc, vng I c chn khong 80% n 85% chiu di on c bo v. Vng II c thi gian tc ng tII , thi gian tII ca tt c cc bo v u bng nhau v m bo chon lc tII phi ln hn mt bc t so vi thi gian lm vic ca bo v chnh t cc phn t k.
Chiu di ca vng II phi c gi tr th no m bo bo v tc ng chc chn vi thi gian tII khi ngn mch cui on c bo v. Khi thi gian tII c chn theo cch nh trn th chiu di ca vng II b gii hn bi yu cu chn lc ca cc bo v. Xt n cc sai s nu v tnh n chiu di ca vng I, vng II chim khong 30% n 40% chiu di on k. Vng III c thi gian tc ng tIII dng lm d tr cho cc on tip theo v bc ly ton b nhng on ny. Thi gian tIII ca cc bo v c chn theo nguyn tc bc thang ngc chiu. Khi ngn mch qua in tr trung gian rq thi gian tc ng ca cc vng c th tng ln. V du, ngn mch vng I qua rq, bo v khong cch c th lm vic vi thi gian ca cp II hoc cp III (cc ng nt chm trn hnh 6.1). Sau y xt mt v d c th v c tnh thi gian lm vic hnh bc thang c 3 cp ca bo v khong cch (hnh 6.2).
Hnh 6.2 : Bo v khong cch trong mng h c ngun cung cp t 2 pha a) S mng c c bo v b) c tnh thi gian nhiu cp Khi xy ra ngn mch im N, cc bo v 3 v 4 ca ng dy h hng BC gn im ngn mch nht (c khong cch l3 v l4) s tc ng vi thi gian b nht tI. Cc bo v 1 v 6 cng khi ng nhng chng xa im ngn mch hn (l1 > l3 v l6 > l4) nn Soure: BKEPS.COM
45
chng ch c th tc ng nh l mt bo v d tr trong trng hp on BC khng c ct ra bi cc bo v 3 v 4. Cc bo v 2 v 5 cng cch im ngn mch mt khong l3 v l4 (ging nh bo v 3 v 4), mun chng khng tc ng th cc bo v ny cng nh tt c cc bo v khc phi c tnh nh hng, bo v ch tc ng khi hng cng sut ngn mch i t thanh gp v pha ng dy c bo v. Tnh nh hng tc ng ca bo v c m bo nh b phn nh hng cng sut ring bit hoc l nh mt b phn chung va xc nh khong cch n im ngn mch va xc nh hng ca dng cng sut ngn mch.
Soure: BKEPS.COM
46
Soure: BKEPS.COM
47
Hnh 6.5 : Biu din trong mt phng phc tng tr a) tng tr u cc rle b) ng dy c bo v Vic nghin cu s lm vic ca rle tng tr ni vo mt in p v mt dng in c tin hnh rt tin li trong mt phng phc tng tr ZR = (UR/IR).ejR (hnh 6.5a). Gc R c tnh t trc (+) theo hng ngc chiu kim ng h, lc vector IR xem nh l gn cht trn trc (+). Hnh chiu ca vector ZR ln trc j l thnh phn phn khng xR = ZRsinR v ln trc (+) l thnh phn tc dng rR = ZRcosR. ng dy BC c bo v c tng tr mang tnh cm, biu din trong phn t th 1 bng s phc ZlBC =Z1.lBC.ej l . Rle tng tr ang xt t u ng dy BC v pha trm B c xem nh nm gc ta (hnh 6.5 b). ng dy CD c tng tr ZlCD =Z1.lCD.ej l nm phn t th 1 trn ng ko di ca s phc ZlBC ,cn ng dy AB c tng tr ZlAB =Z1.lAB.ej l nm phn t th 3 trn ng ko di v pha ngc li. Vng I cu bo v ng dy BC c c trng bi tng tr 0,85 ZlBC, khi khng c nhng yu t lm sai lch nhiu n s lm vic ca bo v th rle tng tr cn c c tnh khi ng bc ly s phc 0,85 ZlBC nh vng gch cho trn hnh 6.5b. Thc t m bo s lm vic chc chn ca bo v, vng khi ng ca rle tng tr c m rng ng k (tt nhin v tr xc nh im cui ca vng bo v th khng th m rng). c tnh khi ng ZK= f(R) biu din trong mt phng phc l ng cong bc ly vng khi ng. Theo dng c tnh khi ng ngi ta phn ra mt s loi rle tng tr sau :
48
Rle nh hng cng sut c xem nh l rle tng tr c hng c c tnh vng trn vi bn knh bng v cng (hnh 6.6c). c tnh nh vy l ng thng qua gc ta v to vi trc (+) mt gc (90o - ). Nhc im ca rle tng tr c hng v rle nh hng cng sut l tn ti vng cht khng nhng khi ngn mch ba pha m c khi ngn mch hai pha. Nguyn do l rle tng tr lm vic ng v nhn c ZR t l vi khong cch n ch ngn mch, ngi ta a vo rle dng cc pha h hng v p d ca cc nhnh h hng, nu ngn mch trc tip gn ch t bo v th p a vo rle c th tin n 0.
Hnh 6.6 : c tnh khi ng ca rle tng tr trong mt phng phc a) v hng b) c hng c) nh hng cng sut d) hn hp e) kt hp rle tng tr c hng v hn hp f ) phn khng
49
c tnh ca rle l ng thng song song vi trc (+) (hnh 6.6 f). y l trng hp ring ca rle hn hp khi = - /2. Rle tng tr c th l cc i hoc cc tiu. Loi rle tng tr cc tiu thch hp hn lm b phn khi ng v khong cch. Ch lm vic ca ng dy c bo v c th c trng bng tng tr phc ZR trn u cc rle tng tr. S phc ZR ny c biu din mt v tr xc nh trn mt phng phc tng tr. V vy phn tch s lm vic ca rle tng tr ni vo mt p v mt dng c th thc hin bng phng php th khi so snh vng c cha ZR vi vng khi ng ca bo v.
Hnh 6.9 : S ni rle tng tr vo p dy v hiu dng pha a) khi cc BI ni b) khi dng BI trung gian khng bo ha Bng 6.1 Rle 1RZ 2RZ 3RZ
. . .
IR I a I b I b I c I c I a
. . . . .
UR
.
U ab
.
U bc
.
U ca
Soure: BKEPS.COM
50
a vo u cc cc rle 1RZ v 3RZ l dng in I(2) v in p ln hn Ubc(2) . V vy, tng tr trn cc cc ca rle 1RZ v 3RZ tng ln v bo v s khng tc ng nhm. Khi ngn mch 2 pha chm t (v d B v C) trong mng c dng chm t ln, cng ch c 2RZ lm vic ng. i vi n:
1 U (1,2 ) R
. (1,1) Ub . (1,1) Uc
trong :
= =
. (1,1) I b . Z L .l . (1,1) I c . Z L .l
1 Z (1,2 ) = R
Z1l = Z1l = Z ( 3) R
Nh vy, s ang xt m bo tng tr ZR ging nhau i vi tt c cc dng ngn mch nhiu pha mt im. S ni rle vo hiu dng pha cn c thc hin qua my bin dng trung gian khng bo ha c 2 cun s (hnh 6.9b). Nhc im ch yu ca s l phi dng 3 rle tng tr ch chng ngn mch nhiu pha mt im. khc phc, ngi ta dng ch 1 rle tng tr v thit b t ng chuyn mch p v dng i vi cc dng ngn mch khc nhau.
VII. S ni rle tng tr vo p pha v dng pha c b thnh phn th t khng - S b dng :
T hp cc dng v p u cc ba rle tng tr cho trong bng 6.2. Khi N(1) chm t, v d pha A, ti im N ca ng dy (hnh 6.10), ch c rle 1RZ (hnh 6.11) ni vo p ca nhnh ngn mch Ua l tc ng ng. Vi:
U a = U1N + I 1 Z1l + U 2N + I 2 Z 2l + U 0N + I 0 Z 0l
.
Soure: BKEPS.COM
51
. . . .
Hnh 6.11 : S ni rle tng tr vo p pha v dng pha c b thnh phn dng in th t khng Bng 6.2 Rle 1RZ 2RZ 3RZ Nu chon h s b k =
.
IR
UR
. .
I a + k .I 0 I b + k .I 0 I c + k .I 0
. .
Ua
.
Ub
.
Uc
Z 0 Z1 Z1
.
Ua
) Z (11 R
Ia+ =
.
Z 0 Z1
.
I0 . Z1l = Z1l
Z1 Ia+ k I0
. .
Ia+ k I0
. .
Tng tr trn cc cc ca rle tng tr 2RZ , 3RZ ca cc pha khng h hng tng ln, v vy bo v s khng tc ng nhm. Gc tng tr Z0 v Z1 l khng nh nhau, do vy trong trng hp tng qut h s k l mt s phc. thun tin, ngi ta b qua s khc bit ca gc tng tr Z1, Z0 v chn k = (Z0-Z1)/Z1 hay k =(x0-x1)/x1. Trng hp ny tng ng vi s hnh 6.11, rle tng tr c cung cp bng dng in qua BI trung gian khng bo ha. V d : ly Z0 3,5Z1 (i vi ng dy trn khng c dy chng st), ta s c k = 2,5. to nn lc t ha tng t l vi Ip + kI0, quan h ca s vng Wp v W0 ca hai cun s c dng Ip v 3I0 cn phi tng ng vi biu thc : Wp : W0 = 1 : k/3 1 : 0,83. Soure: BKEPS.COM
52
S c th tc ng ng khng nhng khi ngn mch mt pha m c khi ngn mch hai pha chm t v khi chm t kp cc phn t c I0 0 trong mng c dng chm t b. kt lun, cn lu rng khi loi tr s b dng khi s xt trn, tc l IR l dng pha th : ZR = Z1.l + (I0/IR).(Z0 - Z1).l . Lc tng tr ZR ph thuc khng nhng vo khong cch l m cn vo t s I0/Ip. T s ny c th thay i trong phm vi rng khi thay i ch lm vic ca h thng. Chnh iu lm cho hn ch kh nng ng dng ca s .
VIII. S s dng mt rle tng tr c chuyn mch mch in p tc ng khi ngn mch nhiu pha :
S c thc hin nh rle tng tr 1RZ ni vo hiu dng hai pha (theo hnh 6.12, I R = I a I c ) v in p t l hoc bng p d ca nhnh ngn mch khi ngn mch gia cc pha. Cc b phn khi ng dng 2RI v 3RI ni vo dng pha lm nhim v xc nh dng ngn mch v t chuyn mch in p. 2) Khi N(3) hay N (AC , rle 2RI v 3RI khi ng a p Uac n rle 1RZ. V vy:
Z ( 3) R = 3I ( 3) Z1l 3 I ( 3) = Z1l .
. . .
Z ( 2) = Rac
2I ( 2) Z1l = Z1l . 2I ( 2)
. .
Khi N ( 2) , N ( 2) a n 1RZ l dng 1 pha, tng ng l I a , I c . AB BC ZR c c gi tr t l vi khong cch l, p a n rle phi gim 2 ln nh in tr ph (hnh 6.12a) hoc bin p t ngu (hnh 6.12b). S hnh 6.12b cn thit i vi nhng rle tng tr lm vic theo c gi tr v gc lch pha gia UR v IR (v d rle tng tr c hng, hnh 6.6b).
Hnh 6.12 : S ni mt rle tng tr c chuyn mch mch in p tc ng khi ngn mch gia cc pha. a. dng in tr ph b. dng bin p t ngu ( 2) Nh vy, khi N AB ta c: Soure: BKEPS.COM
53
0,5U ( 2) 2I ( 2) Z1l ab = ( 2) = 0,5 a( 2) = Z1l Ia Ia Nh vy, c th m bo ZR nh nhau i vi tt c nhng dng ngn mch gia cc 2) 2) pha. Tuy nhin , khi N (AB hoc N (BC th dng ph ti qua pha khng h hng (tng ng l dng pha C hoc A) s nh hng n s lm vic ca rle. Tr s ZR cng c th sai lch do b phn khi ng lm vic khng ng (ch c mt rle RI khi ng) trong trng hp dng ngn mch gn vi dng khi ng ca chng. Lc , tng tr ZR c th gim nhiu do a ti rle tng tr mt in p gim thp (trng hp gii hn gim hai ln). u im ca s l tng i n gin v ch dng mt rle tng tr. Tuy nhin, xt n nhng nhc im nu trn v nhiu nhc im khc, s ch hn ch p dng, chng hn nh, cho bo v chng ngn mch nhiu pha ng dy ct. Z ( 2) Rab
Z RA =
Ud
.
I NAB Z1l AB + I N rq
.
= Z1l AB +
IN
.
rq
(6.13)
Id = Z1l AB + IN
I NAB rqej
I NAB
Hnh 6.13 : nh hng ca in tr qu n s lm vic ca rle tng tr. a) s mng b) tng tr u cc rle
Soure: BKEPS.COM
54
I NBC I NBC - gc lch pha gia dng IN v dng INBC trong ng dy BC, nu dng v IN vt trc INBC , th gc s m v IN chm sau INAB . Tng tr u cc rle ca ng dy BC t v pha trm B, d khong cch t n n im ngn mch bng 0, vn c mt gi tr hu hn:
.
Z RC = Z1l BC +
IN
.
rq = Z1l BC +
IN
rqej
Z RB =
IN
.
rq
I NAB Cc biu thc ni trn cho thy in tr qa rq trong trng hp chung lm sai lch s lm vic ca cc rle tng tr, tng tr ZR u cc ca chng s khng cn t l vi khong cch l n im h hng. Tng tr u cc rle tng ln do rq lm cho im ngn mch nh l li xa hn v bo v c th tc ng vi thi gian ln hn ca cp sau, v d cp II thay v cp I. Nh vy, do nh hng ca rq bo v khong cch s c th tc ng chm hn nhng vn khng mt tnh chn lc.
I BD = I AB + I CB Khi ngn mch nhiu pha, tng tr u cc rle tng tr t v pha trm A ca ng dy AB l :
Z RA = I AB . Z1.l AB + I BD . Z1 .l
. . . .
= Z1.l AB +
I BD
.
. Z1 .l
I AB 1 = Z1.l AB + . . Z1 .l KI
I AB
(6.14)
trong :
K I = I AB / I BD Nh vy, tng tr u cc rle A c xc nh khng nhng bng v tr ca im h hng, m cn bng h s phn b dng, h s ny c trng cho phn dng ca on h hng i qua on khng h hng.
Trong tnh ton thc t, thng b qua gc lch pha gia cc dng v coi KI l s thc. Lc y, nu KI <1 th tng tr ZRA s tng ln, ngha l rle ti trm A s o c mt tng tr ln hn tng tr thc t v bo v s khng tc ng nhm. Tuy nhin nu KI >1, v d khi ng dy n ni vi hai ng dy song song (hnh 6.17b), bo v A c th tc ng nhm; m bo tc ng chn lc ca bo v A trong trng hp ny, tng tr khi ng ca rle tng tr cp II cn c tnh chn c xt n s gim thp ca ZRA do nh hng ca trm trung gian.
Soure: BKEPS.COM
55
Hnh 6.17 : Anh hng ca h s phn b dng KI n s lm vic ca rle tng tr t ti trm A. a) KI < 1 b) KI > 1
Hnh 6.18 : Anh hng ca my bin p c t ni dy Y/ n s lm vic ca rle tng tr. Khi ngn mch gia cc pha A v C sau my bin p ni Y/ -11 (hnh 6.18), ta c th tnh c tng tr u cc cc rle ni vo dng v p gia cc pha t trn ng dy v pha ngun cung cp nh sau : ZRab = (dng cc pha A,B bng nhau, Iab = 0) 3 ZRbc = Z1l + ZB - j ( Z 2H + Z1l + Z B ) 3 3 ZRca = Z1l + ZB + j ( Z 2H + Z1l + Z B ) 3 trong :Z2H - tng tr th t ngch ca ngun cung cp ZB - tng tr ca my bin p Z1l - tng tr ng dy (coi Z1 = Z2). Cc biu thc trn cho thy, rle tng tr ca bo v ng dy c ZR tng ln (so vi Z1l + ZB) v bo v s khng tc ng nhm. Soure: BKEPS.COM
56
X.2. Tc ng nhanh :
Tc ng khng thi gian ch c thc hin i vi cp I ca bo v, bao bc khng qu 85% chiu di phn t c bo v. Khi tnh n tc ng ca cc bo v v hai pha ca ng dy, s c khng t hn 30% chiu di ca ng dy m khi h hng xy ra trong c ct v mt trong hai pha vi thi gian ca cp II (thng l vo khong 0,5 sec). Thi gian ct ngn mch ko di nh vy, d l ngn mch xa thanh gp ca trm, i khi l khng cho php. nh gi kh nng cho php ct ngn mch vi thi gian lm vic ca cp II, c th s dng tiu chun in p d Ud trn thanh gp ca trm. Ct vi thi gian cp II c coi l cho php, nu trong tnh trng ct khng ng thi ngn mch 3 pha (hnh 6.27) u vng II ca bo v c :
U ( 3) = 0,85. 3. Z1 .l .I ( 3) 0,6. U m d N
X.3. nhy :
nhy ca bo v trc ht c xc nh bi cc b phn khi ng ca n. Trong a s trng hp, nhy i vi ngn mch trn on c bo v l m bo c. Tuy nhin, nhy ca bo v khi lm nhim v d tr cho cc h hng on k c th khng t yu cu.
Hnh 6.27 : iu kin tnh ton kim tra in p d khi c ngn mch trong mng in Soure: BKEPS.COM
57
X.4. Tnh m bo :
Ngay c nhng s bo v hin i u bao gm mt s lng ng k cc b phn phc tp cn thit cho vic khi ng nhm bo v lm vic ng n. iu s lm phc tp s vn hnh cc bo v v c th lm mt kh nng lm vic ng n ca bo v. Mc d c mt s nhc im phn tch trn, nguyn tc khong cch vn c s dng rng ri trong thc t thc hin cc bo v chng ngn mch nhiu pha. iu ny c gii thch l do ch c s dng nguyn tc ny mi c th thc hin c cc bo v ct chn lc cc on ng dy v thanh gp ca cc trm k khi ngn mch nhiu pha trong cc mng c hnh dng bt k. Bo v khong cch cng c dng lm d tr khi s dng cc bo v dc (nh bo v so lch dc, bo v tn s cao) lm nhim v bo v chnh tc ng khng thi gian trn ton b chiu di ca phn t c bo v.
Soure: BKEPS.COM
58
Soure: BKEPS.COM
59
Hnh 7.1: Mng c ngun cung cp t hai pha c bo v bng bo v dc Knh v tuyn khng c nhng nhc im nu trn, do vy c th c s dng truyn tn hiu kha cng nh tn hiu cho php. Knh v tuyn v knh tn s cao cng c th s dng ng thi cho bo v rle, iu khin xa, o lng xa v thng tin lin lc.
Hnh 7.4: Mng c ngun cung cp t hai pha c bo v bng bo v c hng c kha Theo nguyn tc lm vic, bo v m bo tc ng chn lc m khng yu cu phi phi hp v thi gian vi cc bo v khc. Do vy bo v c thc hin lm vic khng thi gian. y l loi bo v c tnh chn lc tuyt i, nn khng th s dng lm d tr khi ngn mch phn t k.
60
khng khi ng. Do vy, nh c rle 4RG m bo v ch tc ng khi h hng trn on c bo v v lc y khng c tn hiu kha. m bo my pht tn s cao khng lm vic khi ngn mch trn on ng dy c bo v, trong s s dng rle trung gian 5RG c tip im thng kn. Bo v tc ng i ct my ct thng qua rle trung gian 6RG v rle tn hiu 7Th.
II.3.2. Ngn mch trong vng bo v khi c ngun cung cp t hai pha:
Cc rle dng 1RI, 2RI, rle nh hng cng sut 3RW v rle trung gian 5RG khi ng c hai phi ca ng dy c bo v. My pht tn s cao c hai pha u khng lm vic do vy khng c tn hiu kha gi n cun hm ca cc rle trung gian 4RG. Lc ny rle 4RG ch c dng vo cun lm vic, nn chng tc ng v ng dy b h hng c ct ra c hai pha.
II.3.3. Ngn mch trong vng bo v khi ch c ngun cung cp t 1 pha: (Gi s ch c ngun cung cp pha trm A)
Khi xy ra ngn mch trong vng bo v, pha B b phn khi ng khng lm vic, pha A sau khi rle 5RG tc ng, tn hiu kha s khng cn, rle 4RG ch c dng trong cun lm vic v bo v tc ng ct ng dy b h hng v pha A. Khi c ngun cung cp t hai pha, c th xy ra hin tng khi ng khng ng thi nu lc u s phn b dng nh th no khin cho bo v ch khi ng v mt pha. Lc y bo v tc ng ct ng dy ging nh trng hp c mt ngun cung cp.
Soure: BKEPS.COM
61
Soure: BKEPS.COM
62
63
Hnh 7.10 : Bo v tc ng da vo vic so snh gc pha ca dng in a) S mng b) Ngn mch trn ng dy c bo v c) Ngn mch ngoi
Soure: BKEPS.COM
64
Hnh 7.11 : S nguyn l ca bo v so lch pha tn s cao My thu tn s cao nhn tn hiu t my pht ca mnh v t my pht u kia ca ng dy, u ra my thu ch c dng vo nhng thi im m u vo ca n khng c tn hiu tn s cao. S c thc hin nh th no khi ngn mch ngoi th cc my pht hai u ng dy lm vic trong nhng na chu k tn s cng nghip khc nhau; lc y u vo my thu tng hp li s c tn hiu lin tc v u ra ca n khng c dng. Khi ngn mch trong vng bo v dng u ra my thu s c tnh cht gin on. Thit b 11SB san bng dng in u ra my thu trc khi a vo b phn thc hin.
Soure: BKEPS.COM
65
III.3.2. Ngn mch trn ng dy c bo v khi c ngun cung cp t hai pha: (hnh 7.12 a" - g")
Ban u, cc rle cng lm vic ging nh trng hp (a) ngn mch ngoi. Dng hai u ng dy trng pha nhau (khi b qua gc lch pha ca cc sc in ng ngun v cc yu t khc). Cc my pht lm vic ng b vi nhau v pht tn hiu tn s cao trng pha nhau. Do vy tn hiu tng hp nhn c my thu s khng lin tc v gy nn nhng xung dng vung gc u ra my thu. Qua thit b san bng 11SB dng ny c bin i thnh dng mt chiu a vo cun dy rle 10RG. Khi tr s dng ln th rle 10RG tc ng ct ng dy qua rle trung gian 12RG v rle tn hiu 13Th.
Hnh 7.12 : Tc ng ca bo v theo s hnh 7.11 khi ngn mch trong v ngoi vng bo v. Thc t khi ngn mch trong vng bo v dng hai pha ca ng dy h hng thng lch pha nhau mt gc ng k do sc in ng ca cc phn h thng in lch pha nhau, do gc tng tr ca cc phn h thng in khng bng nhau, do sai s ca BI v tnh cht ca b lc phc hp 9LF. V vy gc lch pha gia cc dng u ra b lc 9LF c th tng ln khin cho bo v khng tc ng c khi ngn mch trong vng bo v. Tr s gc lch gii hn c xc nh theo iu kin bo v khng c tc ng khi ngn mch ngoi do nhng khc bit trong sai s ca BI, b lc 9LF, tc truyn sng hu hn v gc lch pha ca dng 2 u ng dy do dung dn. Kh nng tc ng ca bo v ng vi nhng gc lch pha khc nhau ca cc dng in u ra cc b lc 9LF c c trng bi c tnh pha (hnh 7.13), l quan h gia dng iR10 trong cun dy rle 10RG vi gc lch pha . Vng tc ng v khng tc ng ca bo v c xc nh bi giao im ca ng cong iR10 = f() vi ng thng Soure: BKEPS.COM
66
dng khi ng iKR10 ca rle 10RG. Vng khng tc ng ca bo v tnh theo gc chim khong 40 - 50o.
Hnh 7.13 : c tnh pha ca bo v theo hnh 7.11 III.3.3. Ngn mch trn ng dy c bo v khi ngun cung cp t 1 pha:
Khi b phn khi ng pha nhn in khng lm vic (v d, dng b phn khi ng theo dng) th my pht tn s cao pha ny khng khi ng c. Do vy pha ngun, my thu ch nhn c tn hiu t my pht ti ch. Dng trong my thu c dng ging nh khi c ngun cung cp 2 pha (hnh 7.12e" ), rle 10RG pha ngun tc ng ct ng dy qua 12RG. Bo v cng c th ct ng ng dy b h hng c ngun cung cp 2 pha khi s phn b dng lc u khng thun li.
67
IK1RI =
68
i vi b lc ni vo dng I1 + kI2, iu kin tnh ton phi hp l ngn mch 2 pha chm t c in p k1.I1tt + kI2tt = Uk.min ; p ny c th nh hn n ln so vi p k1.k.I2tt. Trong trng hp ny cn thc hin iu kin : in p Uk.min vi gi thit l I1 = 0 s tng ng vi dng th t nghch s cp ca b lc l : I2k.min. Do vy cn chn :
69
s dng cc b phn khi ng phc tp hn v my pht c cng sut ln hn cho ng dy di) Bo v tn s cao c nhiu loi: bo v c hng, bo v so lch pha v bo v c hng c kha tn s cao kt hp vi bo v khong cch. Tt c cc phng n bo v ny u c th s dng trong thc t, tuy nhin mi phng n u c c im s dng ring. Bo v so lch pha thc t khng chu nh hng ca dao ng trong h thng in, c bit l khi thc hin t ng ng li khng ng b; n cng c th lm vic tt trong ch lm vic khng ton pha. Do vy loi bo v ny c s dng ph bin. Tuy nhin cn phi t thm bo v d tr cho ng dy. Cc bo v d tr thng dng loi n gin hn, v d nh bo v ch phn ng vi ngn mch khng i xng. Bo v c hng c kha tn s cao t c s dng, ngoi tr 1 s trng hp c bit, v d bo v ng dy c nhnh r v lc ny s dng bo v so lch pha s gp nhiu kh khn. Hin nay knh v tuyn c s dng rng ri. Knh v tuyn dng cho bo v, iu khin xa v thng tin lin lc s khc phc c kh khn trong vic la chn tn s truyn trn ng dy ti in, loi tr c nhng yu cu v x l tn s cao trn ng dy ti in, m bo chng nhiu tt hn... Khi s dng knh v tuyn th cc bo v dc c th thc hin vi tn hiu cho php m trong mt s trng hp tr nn hp l hn so vi tn hiu kha.
Soure: BKEPS.COM
121
Soure: BKEPS.COM
122
ng, nu TD tc ng ng ng dy d tr BC th c th ngn mch s li xut hin. 2. S TD phi tc ng khi mt in p trn thanh gp h tiu th v bt c l do g, chng hn nh khi ct s c, ct nhm hay ct t pht my ct ca ngun lm vic, cng nh khi mt in p trn thanh gp ca ngun lm vic. Cng cho php ng ngun d tr khi ngn mch trn thanh gp ca h tiu th. 3. Thit b TD ch c tc ng mt ln trnh ng ngun d tr nhiu ln vo ngn mch tn ti. V d, nu ngn mch trn thanh gp C (hnh 8.1a) th khi TD ng 4MC, thit b bo v rle li tc ng ct 4MC, iu chng t ngn mch vn cn tn ti, do vy khng nn cho TD tc ng ln th 2. 4. gim thi gian ngng cung cp in, vic ng ngun d tr cn phi nhanh nht c th c ngay sau khi ct ngun lm vic. Thi gian mt in tm ph thuc vo cc yu t sau: a) tm < ttk ttk : khong thi gian ln nht t lc mt in n khi ng ngun d tr m cc ng c ni vo thanh gp h tiu th cn c th t khi ng. b) tm > tkh ion tkh ion : thi gian cn thit kh mi trng b ion ha do h quang ti ch ngn mch (trng hp ngn mch trn thanh gp C - hnh 8.1a) 5. tng tc ct ngun d tr khi ngn mch tn ti, cn tng tc tc ng ca bo v ngun d tr sau khi thit b TD tc ng. iu ny c bit quan trng khi h tiu th b mt ngun cung cp c thit b TD ni vi ngun d tr ang mang ti. Ct nhanh ngn mch lc ny l cn thit ngn nga vic ph hy s lm vic bnh thng ca ngun d tr ang lm vic vi cc h tiu th khc.
III. TD ng dy:
III.1. S :
Trong ch vn hnh bnh thng, ng dy AC lm vic (1MC, 2MC ng), ng dy BC d tr (3MC ng, 4MC m). Rle RGT c in (hnh 8.7), tip im ca n ng. Nu v mt l do no thanh gp C mt in (v d do ngn mch trn ng dy AC, do thao tc nhm....), tip im ca cc rle RU<, RU> s ng mch rle thi gian RT (ng dy d tr BC ang c in). Sau mt thi gian chm tr do yu cu chn lc ca bo v rle, tip im RT ng li. Cun ct CC ca my ct c in, my ct 2MC m ra. Tip im ph 2MC3 ng, cho dng in chy qua cun ng C ca my ct 4MC v ng dy d tr BC c ng vo cung cp cho cc h tiu th.
Soure: BKEPS.COM
123
trong : tBVA, tBVC : thi gian lm vic ln nht ca cc bo v phn t ni vo thanh gp A v thanh gp C. t : bc chn lc v thi gian, bng (0,3 0,5 sec). Thi gian ca rle RT c chn bng tr s ln hn khi tnh theo cc biu thc (8.1) v (8.2). Tuy nhin, thi gian ny cng nh th thi gian ngng cung cp in cho cc h tiu th cng b, v vy khi tnh chn cn phi t iu kin th no thi gian ca rle RT l nh nht c th c.
(8.1) (8.2)
Soure: BKEPS.COM
124
td tr : thi gian d tr. Nu thit b TD tc ng ng ngun d tr vo ngn mch tn ti v thit b bo v rle ct n ra, th rle RGT s ngn nga vic ng tr li vo ngn mch mt ln na trong trng hp thi gian ca rle RGT chn theo (8.3) tha mn iu kin: tRGT = t(4MC) + tBV + tC(4MC) (8.4) tBV : thi gian lm vic ca bo v t ti my ct 4MC ca mch d tr. tC(4MC) : thi gian ct ca my ct 4MC.
Soure: BKEPS.COM
125
Hnh 8.9: S TD my ct phn on Lu l nu my bin p B1 c thit k ch cung cp cho ph ti phn on I th trong thit b TD cn phi c thm mch a tn hiu i ct bt nhng ph ti km quan trng c hai phn on trc khi ng my ct 5MC. Trong s , mch in m my ct 4MC c ni qua tip im ph ca 3MC nhm to s lin ng khi m my ct 3MC s ng thi m lun c my ct 4MC. ct nhanh my ct phn on khi ngn mch tn ti trn thanh gp h p ca trm, trong s TD cn c thm b phn tng tc tc ng ca bo v my ct phn on sau TD (khng v b phn ny trn hnh 8.9). Khc vi s TD ng dy xt trc y (hnh 8.7), trong s TD my ct phn on khng c b phn khi ng in p gim v khng cn thit trong trng hp ny. C 2 my bin p u c cung cp t mt thanh gp cao p chung ca trm, khi mt in trn thanh gp ny tc ng ca thit b TD l v ch.
Soure: BKEPS.COM
129
Soure: BKEPS.COM
130
Soure: BKEPS.COM
131
tr R1 hn ch dng trong mch va 2RG lm vic nhng khng my ct ng li). Rle RT c in, sau mt thi gian tRT t trc tip im RT1 khp li. T C phng in qua cun dy in p ca rle 1RG, tip im 1RG1 ca n khp li v cun ng C ca my ct c in theo mch: (+)KKI1RG1cun dng 1RGIThN4RG2MC2C(-). Lc ny my ct s c ng tr li. Nu ngn mch t tiu tan: my ct sau khi c TL ng li s gi nguyn v tr ng, t C li c np y a s tr li trng thi ban u chun b cho cc ln lm vic sau. Nu ngn mch tn ti: bo v rle li tc ng ct my ct v TL li khi ng nh trnh t nu trn. Nhng v t C phng ht in trong ln tc ng trc, n lc ny cha c np nn khng th lm cho rle 1RG tc ng c v my ct s khng th ng li. iu m bo cho TL ch tc ng mt ln nh nh trc cho n. Khi m my ct bng tay (chuyn KK sang v tr C1): tip im KKI m ra ct ngun vo RT v ngun np t, tip im KKII ni t C vo in tr phng R4, nng lng tch ly t C s phng qua R4 bin thnh nhit nng v tiu tn R4. Nh vy m bo TL khng th tc ng khi m my ct bng tay. Trong mt s trng hp, tip im cm TL ng li, t C phng in v TL cng khng th lm vic. Khi ng my ct bng tay (KK v tr 1): t C bt u c np in, nu my ct li m ra th TL cng khng tc ng c v cho n lc ny t C vn cha np y.
Soure: BKEPS.COM
132
IV.2. c im ca s :
S khi ng theo phng php khng tng ng gia v tr ca kha iu khin (tip im KKI) v v tr ca my ct (tip im 2RG ca rle phn nh v tr ct ca my ct). Tip im RT2 v in tr R3 ni song song tng lc khi ng ban u ca RT v khi duy tr th RT khng b pht nng nh R3 cn bt dng. Rle 1RG c hai cun dy, khi RT1 khp, t C phng qua cun dy in p 1RGU, cun dy dng in 1RGI lm nhim v t gi v t C ch cung cp mt xung ngn hn khi ng 1RG ch khng duy tr c. Rle 4RG c hai cun dy, chng my ct ng lp i lp li khi ngn mch tn ti v hng hc TL. V d khi hng tip im 1RG1 (dnh) v xy ra ngn mch, cun ct ca my ct c in, ng thi cun dng 4RGI cng c in. My ct m ra v
Soure: BKEPS.COM
133
cc tip im 4RG1 ng li, 4RG2 m ra. Nu tip im 1RG1 b dnh th ngay lp tc cun p 4RGU c in duy tr trng thi ca cc tip im 4RG1 , 4RG2. Do vy mch cun ng ca my ct b h v my ct khng th ng lp i lp li.
Soure: BKEPS.COM
134
Hnh 9.4 : Tng tc tc ng ca bo v sau TL a) S mng in b)Mch tng tc Xt s mng in hnh 9.4a v s thc hin tng tc hnh 9.4b. Khi xy ra ngn mch ti im N th cc tip im ca rle 1RI, 2RI ca bo v 1BV ng mch cun dy RT, tip im RT1 ng tc thi nhng tip im RGT1 ang m nn cun dy RG khng c in. Sau thi gian tRT th tip im RT2 ng mch cun dy RG i ct my ct 1MC. Lc ny thit b TL s a xung i ng li 1MC ng thi khi ng RGT, tip im RGT1 ng. Nu ngn mch tn ti 1RI, 2RI v RT li c in nn RT1 ng mch cun dy RG v ct nhanh my ct 1MC. Nu ngn mch t tiu tan (TL thnh cng), th sau mt thi gian ng chc chn 1MC tip im RGT1 m ra v bo v 1BV li lm vic vi thi gian t trc cho n. Nh vy tng tc tc ng ca bo v sau TL cho php rt ngn thi gian ct tr li mt h hng tn ti. Tuy nhin cn lu l b phn khi ng dng ca bo v c tng tc phi chnh nh khi dng t khi ng ca cc ng c (cc ng c b hm li do mt in trong qu trnh ngn mch v trong chu trnh TL).
Soure: BKEPS.COM
135
S b phn tng tc bo v trc TL nh trn hnh 9.5b, tip im 1RI l ca bo v ct nhanh 3I>>, tip im 2RI l ca bo v dong cc ai 3I>. Thit b TL t on ng dy u tin AB (hnh 9.5a). Khi ngn mch trn mt on bt k ca ng dy ABCD (v d, ti im N), lc u bo v ct nhanh 3I>> tc ng khng thi gian i ct 3MC. Sau TL s khi ng v ng 3MC li, ng thi a tn hiu i kha bo v 3I>>. Nu ngn mch tn ti th cc bo v s lm vic mt cch chn lc theo c tnh thi gian ca chng, trong trng hp ny bo v dong cc ai 1I> c thi gian lm vic nh nht s tc ng ct my ct 1MC. Cn lu l vic kha bo v ct nhanh 3I>> trn s hnh 9.5b c thc hin nh tn hiu t thit b TL a n RGT lm h mch tc ng ca rle 1RI. Nhc im ca phng php tng tc tc ng ca bo v trc TL l nu TL hoc my ct 3MC b hng th tt c cc h tiu th trn ng dy u b mt in mc d ngn mch c th ch on cui. Mun bo v ct nhanh 3I>> khng tc ng mt chn lc khi ngn mch sau cc my bin p 1B, 2B cn phi chn dng khi ng ca n ln hn dng ngn mch ln nht khi ngn mch sau cc my bin p ny. iu ny lm hn ch phm vi s dng ca phng php, nht l khi cc on ng dy kh di v cng sut cc my bin p 1B, 2B kh ln.
V.3. TL theo th t:
Trong cc mng in bao gm nhiu on ng dy ni tip nhau c th thc hin ct nhanh ngn mch tn ti cng nh thong qua nh phi hp tc ng ca bo v ct nhanh v tc ng theo th t ca thit b TL t ti my ct ca nhng on k nhau.
Soure: BKEPS.COM
136
Soure: BKEPS.COM
137
Thi gian lm vic ca cc thit b TL c chn tng dn theo hng t ngun tr i: t3TL < t2TL < t1TL Khi xy ra ngn mch ti in N trn on BC, cc bo v ct nhanh 2I>> v 3I>> tc ng ct 2MC v 3MC. Thit b 3TL c thi gian nh hn nn tc ng trc ng tr li 3MC. V on AB khng h hng nn TL thnh cng. Sau 2TL s tc ng ng 2MC li. Nu ngn mch l thong qua th TL thnh cng. Nu ngn mch tn ti, bo v ct nhanh 2I>> s tc ng ct 2MC ca on ng dy h hng BC v cho n thi im ny bo v ct nhanh 3I>> ca on AB b kha li (xem biu thi gian trn hnh 9.7).
Soure: BKEPS.COM
159
U F = EF j I F X F (11.2) Nu EF = const, khi IF thay i th UF thay i, gi UF = const th phi thay i EF tc l thay i kch t my pht. Theo nguyn tc tc ng, thit b t ng iu chnh in p c chia thnh 3 nhm: iu chnh in p theo lch ca i lng c iu chnh (v d, theo lch ca UF). iu chnh in p ty thuc vo tc ng nhiu (v d, theo dng in ca my pht IF , theo gc gia in p v dng in ca my pht, ...).
Soure: BKEPS.COM
160
Soure: BKEPS.COM
161
Soure: BKEPS.COM
162
Soure: BKEPS.COM
163
II.3. Correct in p:
Correct in p l thit b t ng iu chnh kch t tc ng theo lch in p, thng c dng kt hp vi thit b compun kch t iu chnh in p u cc my pht mt cch hiu qu. Hnh 11.10 l s cu trc ca correct in p, trong bao gm: b phn o lng L v b phn khuych i K. B phn o lng L ni vi my bin in p BU qua t ngu t TN. Khi in p thay i, b phn o lng L s phn ng v iu khin s lm vic ca b phn khuych i K. T ngu t TN thay i mc in p my pht cn phi duy tr bi correct. B phn khuych i K cng c cung cp t BU v a dng correct c chnh lu IC vo cun kch t ph WKTf ca my kch thch. Dng IC i qua cun kch t ph cng hng vi dng trong cun kch t chnh WKT ca my kch thch. B phn o lng gm 2 phn t (hnh 11.11a): phn t tuyn tnh TT v phn t khng tuyn tnh KTT. Phn t tuyn tnh TT to nn dng in tuyn tnh ITT t l vi in p UF ca my pht, phn t khng tuyn tnh KTT to nn dng in IKTT ph thuc mt cch khng tuyn tnh vo in p UF ca my pht (hnh 11.11b).
Hnh 11.11 : B phn o lng a) S khi chc nng b) c tnh quan h ca dng ITT v IKTT vi p u vo
B phn o lng lm vic theo nguyn tc so snh dng ITT v IKTT. T c tnh trn hnh 11.11b ta thy rng: khi UF = U0 (U0 l mt in p xc nh trn thanh gp ni my pht), dng ITT = IKTT, lc y s c dng ICmin nh nht a ra t correct. Khi UF gim, v d gim n U1 th ITT > IKTT v tn hiu t b phn o lng L s iu khin b phn khuych i K lm tng dng IC a vo cun kch t ph WKTf ca my kch thch tng UF ln. Khi in p UF tng, v d tng ti U2 th IKTT > ITT, lc ny cng xut hin dng IC > ICmin lm tng UF thm na. ngn nga correct tc ng khng ng nh vy, trong s ca correct c b tr mt phn t kha khi IKTT>ITT. c tnh ca correct l quan h gia dng IC vi in p trn thanh gp ni my pht nh hnh 11.12. im a, tng ng vi khi IC = IC max, xc inh kh nng tng cng kch t ln nht c th m bo bi correct. Dng IC min ti im d xc nh kh nng gim kch t
Soure: BKEPS.COM
164
thp nht khi UF tng. S gim thp ca c tnh on ac l do in p ngun cung cp cho correct b gim thp cng vi s gim thp UF. on de nm ngang do tc dng ca phn t kha khi IKTT > ITT. S correct kho st trn l loi mt h thng. u ra ca correct mt h thng thng ni nh th no IC i qua cun kch t ph WKTf thun chiu vi dng IKT trong cun kch t chnh WKT. Correct ni nh vy c gi l correct thun. Trong mt s trng hp ngi ta ni u ra ca correct th no dng IC i qua cun WKTf ngc hng vi dng IKT trong cun kch t chnh WKT. Hnh 11.12 : c tnh ca correct Correct ni nh vy c gi l correct nghch. nhng my pht thy in cng sut ln, ngi ta dng correct 2 h thng (hnh 11.13a) bao gm 2 correct mt h thng. Mt h thng l correct thun a dng vo cun WKTf1 thun chiu vi dng trong cun WKT . H thng th 2 l correct nghch a dng vo cun WKTf2 theo hng ngc li. c tnh ca correct 2 h thng (hnh 11.13b) c la chn th no khi UF gim th correct thun lm vic, cn khi UF tng th correct nghch lm vic.
Hnh 11.13 : S nguyn l ca correct 2 h thng CP : thit b compun TN : t ngu t a) S ni b) c tnh ca correct
Soure: BKEPS.COM
165
T thng ca cun WI t l IF, cn ca cun WU t l UF. Do , dng trong cun WK t l vi tng cc thnh phn ny. Dng ny c chnh lu v a vo cun kch t ca my kch thch. Nh vy, compun pha thc hin vic iu chnh kch t my pht khng ch theo dng in, m cn theo in p v gc lch pha gia chng. Nh m bo hiu qu iu chnh cao. Tuy nhin compun pha l mt thit b tc ng theo nhiu nn khng th gi khng i in p ca my pht, do cn c hiu chnh ph. Vic hiu chnh in p c thc hin nh correct cung cp dng IC cho cun t ha ph WP ca BTP.
III. iu chnh v phn phi cng sut phn khng gia cc my pht in lm vic song song:
Khi thay i kch t ca my pht in lm vic song song vi cc my pht khc, cng sut phn khng ca n cng thay i theo. V vy vn iu chnh kch t ca my pht c lin quan cht ch vi vn iu chnh v phn phi cng sut phn khng trong h thng in lc. iu chnh in p c th c thc hin theo c tnh c lp hoc c tnh ph thuc (hnh 11.15). Di y ta s xt n mt s trng hp s dng TK t ng ha qu trnh iu chnh in
1 - c lp 2 - ph thuc
Soure: BKEPS.COM
166
a) S
b) c tnh iu chnh
III.1.
Gi thit cc my pht c c tnh iu chnh nh hnh 11.16, hai my pht c chung UF ng vi IF1 v IF2. Khi ti tng th UF gim n UF ng vi IF1 v IF2 . m bo gi khng i s phn phi cng sut phn khng gia cc my pht lm vic song song theo mt t l nh trc th iu kin cn v l im ni chung cc my pht phi c c tnh iu chnh ph thuc. I F1 tg1 K PT1 = = I F 2 tg 2 K PT 2 KPT : H s ph thuc, c trng cho dc ca c tnh. KPT nh th dc c tnh t v IF ln, tc cng sut phn khng phn phi t l nghch vi KPT
III.2.
Nu cc my pht lm vic song song ni chung qua my bin p (hnh 11.17) th mc d c tnh iu chnh ca chng l c lp, t l phn phi cng sut phn khng gia chng vn n nh v im ni chung c tnh iu chnh ca chng l ph thuc. UF1 = UF2 = hng s UTG = UF1 - IF1.XB1 = UF2 - IF2.XB2 hng s
Soure: BKEPS.COM
167
Khi cng sut phn khng thay i, tc khi IF v tng ng IF1 v IF2 thay i th UTG thay i, do vy ch cn ti im ni chung ca cc my pht c c tnh ph thuc th s phn b cng sut phn khng gia chng l n nh.
Hnh 11.17 : Hai my pht lm vic song song ni chung qua my bin p
Soure: BKEPS.COM
168
Hnh 11.18 : S mng gii thch nguyn tc iu chnh in p * T ng iu khin b t b trm: Xt mt s iu chnh in p bng b t b t trm gim p. Vic iu khin cc b t c thc hin theo mt chng trnh nh trc, v d nh ng h in. Trn hnh 11.20, khi tip im ca ng h in H ng vo mt thi im t trc th rle thi gian 1RT tc ng ng tip im 1RT1, cun ng C c in, my ct ng li a b t b vo lm vic. Khi ng my ct th cc tip im ph lin ng ca n cng chuyn mch m mch cun dy rle 1RT v ng mch cun dy rle 2RT sn sng cho thao tc ct b t ra sau .
Hnh 11.20 : S t ng ng ct b t b
n thi im cng sut phn khng tiu th gim xung th tip im H li khp, rle thi gian 2RT lm vic v my ct s ct ra. Hai rle thi gian 1RT v 2RT cn c thi gian ng tr nhm mc ch mi ln ng tip im H ch km theo mt thao tc ng hoc ct b t. Khi bo v BV ca b t tc ng th rle RG c in, tip im RG2 ng li t gi, tip im RG3 m mch cun ng C ca my ct, tip im RG1 ng a in vo cun ct CC v my ct s ct b t ra. Nt n N gii tr t gi ca rle RG.
Soure: BKEPS.COM
169
Soure: BKEPS.COM
172
Soure: BKEPS.COM
173
lng hi (hoc nc) i vo tuc-bin, khp ni B chuyn n v tr B1 v khi tc quay tng ln, khp ni t A1 chuyn n v tr A2, ng thi tay n AC xoay quanh C1 nng khp ni B v cc im D, E v v tr c lm kn bnh 3 v chm dt qu trnh iu chnh.
III. iu chnh v phn phi cng sut tc dng gia cc my pht lm vic song song:
B iu chnh tc quay s cp, cng nh thit b iu chnh tn s th cp (s xt di y trong mc IV) c th c 2 dng c tnh iu chnh: c lp v ph thuc. B iu chnh c c tnh c lp duy tr tc quay n hay tn s f ca h thng khng i khi ph ti ca my pht thay i t khng ti n nh mc. Nhc im ca dng iu chnh ny l khng th cho mt s my pht lm vic song song v s phn
Soure: BKEPS.COM
174
phi ph ti gia chng khng xc nh. Nu 2 my pht c c tnh iu chnh c lp lm vic song song vi nhau, th tn s nh mc mi my s c mt ph ti nht nh no , cn khi tn s gim xung c 2 b iu chnh u tc ng tng ti cho my pht ca mnh nhm khi phc tn s. Trong trng hp ny, cc my pht c tng ti hon ton ty tin v thm ch mt my pht c b iu chnh nhy hn s nhn ht tt c phn ph ti tng thm, cn my pht kia khng c tng ti, hoc ch bt u tng ti khi no ph ti ca my pht th nht t gi tr cc i m tn s vn khng c khi phc. Vic p dng b iu chnh tc quay c c tnh ph thuc cho cc my pht lm vic song song s m bo s lm vic n nh ca chng v s phn phi ph ti nh trc. H s ph thuc c trng cho dc ca c tnh iu chnh (hnh 12.2): f (12.1) s= = tg P biu din h s ph thuc trong n v tng i (i vi tn s nh mc fm v cng sut nh mc Pm ca my pht), ta c: f f m f Pm s = = . (12.2) P f m P Pm f Pm (12.3) hay : s% = . .100 f m P Nu cc my pht lm vic song song c c tnh iu chnh ph thuc th thay i cng sut tc dng tng s c phn phi gia chng t l nghch vi h s ph thuc ca mi my (hnh 12.2). Thay i dc ca c tnh c th m bo phn ng gp cn thit ca my pht trong vic iu chnh ph ti ca nh my in. Nhc im ca dng iu chnh theo c tnh ph thuc l khng th duy tr khng i tn s ca h thng.
Soure: BKEPS.COM
175
Soure: BKEPS.COM
176
khng nhng chm dt tnh trng gim tn s m cn khi phc tn s n hay gn n gi tr nh mc. Cn lu l nu lng cng sut thiu ht t, th c th ch c t 1 hoc ch c t 1 v t 2 tc ng. Ngoi cc t tc ng chnh, thit b t ng gim ti theo tn s cn phi c mt t tc ng c bit ngn nga hin tng tn s treo l lng. Hin tng ny c th sinh ra sau khi cc t chnh tc ng nhng tn s vn khng tr v gi tr gn nh mc m duy tr mt gi tr no thp hn nh mc. Tn s khi ng ca t tc ng c bit vo khong 47,5 n 48 Hz. Tc ng ca thit b TGT phi phi hp vi cc loi thit b t ng ha khc trong h thng in. V d nh, thit b TGT tc ng c kt qu, cc h tiu th b ct ra khi tn s gim thp khng c ng li bi thit b TL hoc TD.
Soure: BKEPS.COM
177
hoc cng sut tc dng s hng v pha thanh gp cao p ca trm, rle RW kha rle Rf v ngn nga tc ng nhm ca thit b TGT. Khi khng t b kha lin ng, ngi ta cng c th sa cha tc ng nhm ca thit b TGT bng cch p dng bin php TL sau tc ng ca TGT.
Soure: BKEPS.COM
178
Khi tn s f gim n gi tr tn s khi ng ca rle Rf (tng ng vi tr s t ca thit b TGT), tip im ca Rf khp li, rle 1RT bt u tnh thi gian, sau khong thi gian t1RT cc rle 1RG, 2RG tc ng ct bt mt s ph ti. Tip im 1RG4 ng lm cho b phn o lng ca rle tn s Rf c gi tr t tng ng vi tn s khi ng ca thit b TLT. Lc ny tip im ca rle Rf ch m ra khi tn s ca h thng khi phc n tr s t mi vo khong 49,5 50 Hz. Tip im 1RG2 ng mch cun dy rle 3RG, tip im 3RG1 ng li t gi, tip im 3RG2 ng li nhng rle 2RT lc ny cha tc ng c do tip im 1RG3 m. Khi tn s khi phc tr li gi tr nh mc hoc gn nh mc, tip im Rf v sau tip im 1RT mra. Cc rle trung gian 1RG v 2RG tr v, tip im 1RG3 ng lm cho rle 2RT khi ng, sau mt thi gian tip im 2RT2 ng mch cun dy rle trung gian 4RG. Tip im 4RG1 ng li t gi, tip im 4RG2 v 4RG3 ng a xung i ng my ct ca cc h tiu th b ct ra bi thit b TGT. S s tr v trng thi ban u sau khi tip im 2RT3 ng li. Rle 3RG tr v v m tip im 3RG2 trong mch cun dy rle 2RT. Cc rle tn hiu 1Th v 2Th bo tn hiu v trng thi khi ng ca thit b TGT v TLT.
Soure: BKEPS.COM