6/4/2009

K NNG M M DNH CHO GIO VIN & H C SINH

- CENTEA -

y l ebook t p h p m t s bi vi t v k nng m m c ng t i trn website www.giaovien.net

1. 6 chi c nn t duy (6TKHs) 3 2. Gi i thi u k thu t t duy 5W1H 7 3. Gi i thi u k thu t phn tch SWOT...10 4. Gi ng d y v h c t p v i cng c B n T duy...14 5. L p b n t duy (Mind mapping).18 6. Hu n luy n k nng h p tc thnh cng 21 7. Nh ng ch d n gip ng i h c tham gia gi h c th o lu n hi u qu ..24 8. 7 k nng c b n lm vi c nhm hi u qu ..29 9. Gi i thi u phng php h c t p v c tch c c SQ3R...32 10.H c cch T duy tch c c.36

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 1/40

6/4/2009

Ebook ny c dnh t ng cho cc gio vin, cc nh gio d c v nh ng ai quan tm n gio d c k nng m m cho h c sinh! - CENTEA www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 2/40

6/4/2009

6 chi c nn t duy (6TKHs)

K thu t 6 chi c nn t duy (6 Thinking Hats) l m t k thu t m nh m v c o c Edward de Bono pht tri n vo nm 1985. K thu t ny nh m h ng m i ng i cng t p trung vo v n t cng m t gc nhn, do s tri t tiu hon ton cc tranh ci xu t pht t cc gc nhn khc nhau. c th t p trung m i suy ngh c a m i ng i vo cng m t kha c nh c a v n , Edward de Bono a ra m t phng php n d thng qua 6 chi c nn v i 6 mu khc nhau: tr ng, , vng, en, xanh l cy v xanh da tr i. Lu r ng, 6 chi c nn ny ch l m t cch th c t ng trng, khng c n ph i c 6 ci nn th t khi ti n hnh k thu t ny. ngha c a 6 chi c nn v i 6 mu khc nhau ny c trnh by bn d i:

Nn tr ng: mang hnh nh c a m t t gi y tr ng, thng tin, d li u. Khi chng ta t ng t ng ang i chi c nn tr ng, chng ta ch c n suy ngh v cc thng tin, d ki n lin quan n v n ang c n gi i quy t. M t s cu h i c th s d ng: -Chng ta c nh ng thng tin g v v n ny? -Chng ta c n c nh ng thng tin no lin quan n v n ang xt? -Chng ta thi u m t nh ng thng tin, d ki n no?

Nn : mang hnh nh c a l a ang chy trong l, con tim, dng mu nng, s m p. Khi t ng t ng ang i chi c nn , chng ta ch c n a ra cc c m gic, c m xc, tr c gic c a mnh v v n ang gi i quy t. Ch a ra cc c m gic, khng c n gi i thch.

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 3/40

6/4/2009 M t s cu h i c th s d ng: -C m gic c a ti ngay lc ny l g? -Tr c gic c a ti mch b o i u g v v n ny? -Ti thch hay khng thch v n ny?

Nn vng: mang hnh nh c a nh n ng m t tr i, s l c quan, cc gi tr , cc l i ch, vng 9999. Ng i i nn vng s a ra cc ki n l c quan, c logic, cc m t tch c c, cc l i ch c a v n , m c kh thi c a d n. M t s cu h i c th s d ng: -Nh ng l i ch khi chng ta ti n hnh d n ny l g? -u l m t tch c c c a v n ny? -Li u v n ny c kh nng th c hi n c khng?

Nn en: Hy lin t ng n cc i m y u, cc l i, s b t h p l, s th t b i. Vai tr c a chi c nn en l gip ch ra nh ng i m y u trong qu trnh suy ngh c a chng ta. Chi c nn en dng cho s th n tr ng, n ch ra cc l i, cc i m c n lu , cc m t y u km, b t l i c a v n hay d n ang tranh ci. Chi c nn en ng vai tr h t s c quan tr ng, n m b o cho d n c a chng ta trnh c cc r i ro, n ngn chng ta lm i u sai, b t h p php hay nguy hi m. M t s cu h i c th s d ng: -Nh ng r c r i, nguy hi m no c th x y ra? -Nh ng kh khn no c th pht sinh khi ti n hnh lm i u ny? -Nh ng nguy c no ang ti m n?

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 4/40

6/4/2009

Nn xanh l cy: Hy lin t ng n cy c xanh ti, s n y m m, s m ch i, s pht tri n. Chi c nn xanh l cy t ng trng cho s sinh si, sng t o. Trong giai o n i nn ny, chng ta s a ra cc gi i php, t ng cho v n ang th o lu n. M t s cu h i c th s d ng: -C nh ng cch th c khc th c hi n i u ny khng? -Chng ta c th lm g khc trong tr ng h p ny? -Cc l i gi i thch cho v n ny l g?

Nn xanh da tr i: Hy ngh n b u tr i xanh l ng l ng, s bao qut. Chi c nn xanh da tr i s c ch c nng gi ng nh nh c tr ng, n s t ch c cc chi c nn khc- t ch c t duy. Nn xanh da tr i s ki m sot ti n trnh t duy. y l chi c nn c a ng i lnh o hay tr ng nhm th o lu n. Vai tr c a ng i i nn xanh da tr i l: - Xc nh tr ng tm v m c ch th o lu n cho nhm (Chng ta ng i Chng ta c n t duy v i u g? M c tiu cu i cng l g?) y lm g?

- S p x p trnh t cho cc chi c nn trong su t bu i th o lu n. Ng i i nn xanh da tr i c n b o m nguyn t c vng sau: T i m t th i i m nh t nh, m i ng i ph i i m cng mu. - Cu i cng, t p h p m i ki n, tm t t, k t lu n v ra k ho ch (Chng ta t c g qua bu i th o lu n? Chng ta c th b t u hnh ng cha? Chng ta c c n thm th i gian v thng tin gi i quy t v n ny?) Chng ta th y r ng, v i k thu t 6 chi c nn t duy, m i ng i s cng t p trung gi i quy t v n t cng m t gc nhn do s khng x y ra xung t do nh ng quan i m khc nhau. Ngoi ra, m t v n s c xem xt t nhi u kha c nh tr c khi c quy t nh, i u ny s gip chng ta c cc quy t nh hi u qu v ng n. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 5/40

6/4/2009 Su chi c nn t duy c nhi u ng d ng c th : -o t o v sng t o, i u ph i cu c h p, qu n l cu c h p. -Tng nng su t lm vi c v trao i trong nhm. -C i ti n s n ph m v qu trnh v Qu n l d n. -T duy phn tch, Gi i quy t v n , v Ra quy t nh. K thu t 6 chi c nn t duy c s d ng r t r ng ri trn th gi i v trong nhi u cng ty l n thu c nhi u lnh v c khc nhau nh kinh doanh, gio d c, qu n l, Ngy nay, hng trm ngn ng i c o t o k thu t Six Thinking Hats v cc t ch c nh Prudential Insurance, IBM, Federal Express, British Airways, Polaroid, Pepsico, DuPont, v Nippon Telephone and Telegraph cng s d ng Six Thinking Hats. Ngu n: Tam Giang - www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 6/40

6/4/2009

Gi i thi u k thu t t duy 5W1H

b t u nghin c u, h c h i ho c vi t v m t v n no , chng ta th ng lng tng v khng bi t ph i b t u nh th no, ti n hnh ra lm sao, t i sao chng ta ph i lm i u ny, n c ch l i g hay khng, ?

CENTEA t ng gi i thi u n Th y C v cc b n nh ng k thu t t duy nh: 6 chi c nn t duy, k thu t B n t duy, nay chng ti l i ti p t c g i n Th y C v cc b n m t k thu t t duy n gi n v hi u qu : cng c 5W1H. 5W1H vi t t t t cc t sau: What? (Ci g?) Where? ( u?) When? (Khi no?) Why? (T i sao?) How? (Nh th no?) Who? (Ai?) trnh by m t t ng, tm t t m t s ki n, m t cu n sch ho c b t u nghin c u m t v n , chng ta hy t t cho mnh nh ng cu h i sau: WHAT? (Ci g?) - Ci l g? - N c p n v n g? - K ti p s ki n ny, th ci g khc x y ra? (What else) - Cu n sch ny trnh by v n g? - Bi h c ny trnh by v n g? - E-learning l g? - Nh ng cu h i ph c a v n ny l g?... WHERE ( u?) Trang 7/40

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

6/4/2009 - V n trnh by n m trong lnh v c no? - S ki n l ch s ny x y ra a i m no? - V n ny cn lin quan n cc lnh v c no khc? - Lo i th o d c ny th ng c tr ng u? - Bi bo ny ng trn t p ch no? - Tm hi u ki n th c v vi c ng d ng ICT trong d y h c u? - Bi thuy t trnh ny s c trnh by trong nhm hay tr c l p?... WHEN (Khi no?) - S ki n ny x y ra khi no? - V n ny, tr c y c ai nghin c u cha, khi no? - Khi ni m ny b t u xu t hi n khi no? - Khi no th c n ng d ng ICT trong bi d y? - Khi no th mnh s trnh by bi thuy t trnh ny? - Cc b c nghin c u ( ti t t nghi p, lu n vn, ti u lu n, ) s c th c hi n theo th i gian no, ho c ph i k t thc t ng b c khi no?... WHY (T i sao?) - T i sao ph i nghin c u v n ny? - T i sao tc gi cu n sch l i l a ch n cch s p x p nh th ny? - T i sao th nghi m ny khng di n ra ng nh d ki n? (Why not) - T i sao gio vin truy c p nhi u vo website giaovien.net? - T i sao cu c kh i ngha ny n ra? T i sao n th t b i? - T i sao h i nh mnh h c trong tr ng thu c lo i kh gi i m by gi v n lun ch t v t v kinh t ?... HOW (Nh th no?) - Chi c my ny ho t ng nh th no? - Cng vi c ny nn b t u nh th no? - D n ny s tiu t n bao nhiu? (How much) - Cc s ki n v nhn v t trong cu n ti u thuy t ny c k t n i nh th no? - S ki n l ch s ny lm i phng thi t h i bao nhiu qun trang, v kh v ng i? (How many) - Phong cch c a bi bo s p t i nn nh th no? WHO (Ai?) - Ai nghin c u v n ny? - Ai ph trch d n ny? - Bi trnh by s p t i dnh cho i t ng no? - Khi mnh g p kh khn trong ng d ng ICT, mnh s h i ai? - Ai s h ng l i khi d n ny c ti n hnh? Cn ai khc khng? (Who else) - Ai l tc gi c a cu n sch ang lm d lu n xn xao? - Chnh sch ny c a nh n c h ng n i t ng no? www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 8/40

6/4/2009 Cng c 5W1H tho t nhn r t n gi n nhng l i t ra r t hi u qu n u chng ta s d ng n ng n, kho lo v thng minh. Cng c 5W1H cn c th c s d ng hi u qu trong nhi u tr ng h p khc nh: thuy t trnh, nghin c u khoa h c, tm t t m t cu n sch, ghi nh m t s ki n,5W1H cng c th s d ng chung v i B n t duy gi i quy t nhi u v n khc nhau trong gi ng d y, h c t p, kinh doanh, m phn,

M t cht thng tin v ngu n g c c a 5W1H Khi ni m 5W1H c cho l c ngu n g c t bi th The Elephant's Child c a Rudyard Kipling. Bi th ny nh sau: I have six honest serving-men They taught me all I knew Their names are What and Where and When And How and Why and Who. T m d ch: Ti c 6 ng i y t trai trung th c H d y cho ti bi t m i th Tn c a h l What v Where v When V How v Why v Who.

CENTEA hy v ng bi vi t a n cho Th y C v cc b n m t cng c m i, n gi n nhng y hi u qu gip s c cho cng vi c c a Th y C v cc b n. Hy lun gi bn mnh 6 ng i y t t n t y v trung thnh ny.

+ Ngu n tham kh o: coe.jmu.edu Ngu n: Tam Giang - www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 9/40

6/4/2009

Gi i thi u k thu t phn tch SWOT

Nhi u l n trong cu c s ng, ch c b n t ng lng tng khi ng tr c cc v n ang i m t. B n mu n hi u r v n , mu n c ci nhn t nhi u pha th y r nh ng i m m nh, i m y u, nh ng nguy c v thch th c c th a ra nh ng quy t nh sng su t nh t. V y b n c th th s d ng k thu t phn tch SWOT! CENTEA xin gi i thi u n qu Th y C v cc b n k thu t phn tch SWOT. I. Lm quen v i SWOT Ch SWOT vi t t t t cc ch ci u tin c a cc t sau:

Strengths: cc i m m nh Weaknesses: cc i m y u Opportunities: cc c h i Threats: cc e d a, m i nguy

Khi s d ng k thu t SWOT ny, chng ta s v ra trn m t t gi y ho c trn m t chi c b ng 4 khu v c c phn chia thnh cc m c S, W, O, T. Sau dng k thu t ng no (brainstorming) ghi cc ki n ho c nh n xt ch quan c a c nhn hay nhm vo cc khu v c tng ng.

Cch th c b tr khu v c phn tch trong SWOT

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 10/40

6/4/2009 Strengths - Cc i m m nh: y l nh ng y u t c gi tr ho c i m m nh c a t ch c, c nhn. Nh ng y u t ny l thu c tnh bn trong (internal) v h u d ng (helpful) c a i t ng ang xem xt. - T ch c c a chng ta c nh ng u i m no? - Nh ng thnh cng c a l p trong nm h c v a qua l g? - Chng ta lm cng vi c no c k t qu m mn nh t? - C tnh v nhn cch c a ti c nh ng n i tr i g so v i ng i khc? - Ki n th c n n t ng c a ti c xy d ng theo con ng no m ng i khc khng c? - T Ton tr ng ta c nh ng i m m nh g? Weaknesses - Cc i m y u: y l nh ng i m cn cha hon thi n, cha t t, cc y u t y u km c a c nhn, t ch c. y cng l thu c tnh bn trong (internal) v c tnh gy h i (harmful) c a i t ng ang xem xt. - Chng ta y u nh ng i m no? - Y u t no d n n s th t b i c a t ch c? - B n thn ti cn c khuy t i m g? - Nh ng y u t no chng ta c th c i thi n? Opportunities Cc c h i: y l nh ng y u t c l i, ho c s em l i l i th cho c nhn v t ch c. y l cc y u t bn ngoi (external) v h u ch (helpful) cho c nhn ho c t ch c ang xem xt. - Ch trng s p t i c a Nh n c s em l i l i th g cho t ch c chng ta? - Vi c ph huynh tin t ng nh tr ng s gip ch g cho cng tc gi ng d y h c sinh c a chng ta? - S quan tm c a lnh o a phng c gip ch g cho nh tr ng hay khng? - Nh ng xu h ng gio d c ho c phng php gi ng d y m i no m chng ta nh n th y c? - Hnh nh khu t ny s p quy ho ch? Cc c h i th ng n t s thay i chnh sch c a c p qu n l, s thay i v cng ngh , phng php, s thay i v l i s ng, thi quen tiu dng, th tr ng, B n hay t ch c c a b n hy m to m t quan st, m r ng tai l ng nghe v dng tr t ng t ng c a mnh cng cc d li u thu th p c hnh dung v d on cc c h i ang n. Threats - Cc m i nguy: y l nh ng tc ng tiu c c t bn ngoi (external) m c nhn ho c t ch c c a b n c th ph i i m t. - Cu c kh ng ho ng kinh t th gi i ny li u c cu n phng doanh nghi p c a mnh? www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 11/40

6/4/2009 - Cc qun x internet ho c karaoke g n tr ng c nh h ng g n h c sinh trong tr ng hay khng? - Xu h ng b o l c h c ng c xm nh p vo tr ng ta khng? - ng x xu ng c p v k t xe c nh h ng n vi c h c c a h c sinh hay khng? Th y C v cc b n, cc lnh o c a t ch c, tr ng h c c th th s d ng cc g i bn trn c m t b c tranh ton di n v v n chng ta ang g p ph i. II. Cch dng k thu t SWOT K thu t phn tch SWOT c s d ng r ng ri trong lnh v c kinh doanh phn tch tnh hnh cng ty, nghin c u v cc i th , Tuy nhin, ngy nay k thu t ny cng c s d ng nhi u trong cc lnh v c khc nh gio d c, pht tri n c nhn, SWOT c th dng cho c nhn, t ch c hay trong ho t ng nhm. Chng ta c th dng gi y vi t ho c b ng. M t cch dng khc l s d ng cc t gi y dnh pht cho cc thnh vin trong nhm. M i thnh vin s vi t cc thng tin mnh bi t vo t gi y r i nh ln b ng.

Cc gio vin M ang s d ng cng c SWOT Trong vi c bin so n v hnh thnh D th o Chi n l c Pht tri n Gio d c 2009-2020, B GD&T c a chng ta cng t ng s d ng k thu t ny. y l m t k thu t n gi n v d h ng d n, cc gio vin c th nhanh chng gi i thi u cho cc em h c sinh c a mnh cc em bi t cch s d ng.

III. T duy linh ho t v i SWOT www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 12/40

6/4/2009

Sau khi n m v ng k thu t phn tch ny, chng ta c n quay l i nhn ra m t t m nhn m i trong k thu t SWOT. Vi c phn chia cc y u t thnh i m m nh, i m y u, c h i v cc m i nguy khng nh t thi t l m t s phn chia c ng nh c. Chng ta khng nn c m t ci nhn c ng nh c v C h i v M i nguy. V c h i c th chuy n thnh m i nguy, v ng c l i m i nguy c th chuy n thnh c h i ng nh c m t nguy c (trong Nguy hi m c C h i). V d : - Tr c nguy c h c sinh c a tr ng c k t qu thi km, chng ta c c h i nhn l i nh ng l do t n t i v cc phng h ng c i thi n cho tng lai. - Tr c c h i m r ng nh tr ng v m t nhn s , t ch c, c s v t ch t, c th chng ta s i m t v i cc m i nguy v ti chnh, b my nhn s thm c ng k nh, cng vi c phn chia khng r rng v ch ng cho. - Trong nguy c c a cu c kh ng ho ng kinh t th gi i hi n nay, nhi u cng ty tm th y c h i t ch c l i b my, tm ki m cc th tr ng m i, Do , gi a Nguy v C lun l m t qu trnh, m t s chuy n bi n qua l i, chng ta ho c t ch c c a chng ta ph i nhn th y c i u tm ki m m t s cn b ng ho c ch p nh n cc thch th c khi a ra quy t nh. Cu c s ng ch a ng m t s v n ng khng ng ng v con ng i ph i v n ng kho lo theo dng ch y y v i m t t duy linh ho t v t m nhn s c s o khng ri vo b t c thi c c no.

Tam Giang www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 13/40

6/4/2009

Gi ng d y v h c t p v i cng c B n T duy
1. Gi i thi u: Vi c pht tri n t duy cho h c sinh v gi ng d y ki n th c v th gi i xung quanh lun l m t trong nh ng u tin hng u c a nh ng ng i lm cng tc gio d c. Nh m h ng cc em n m t phng cch h c t p tch c c v t ch , chng ta khng ch c n gip cc em khm ph cc ki n th c m i m cn ph i gip cc em h th ng c nh ng ki n th c . Vi c xy d ng c m t hnh nh th hi n m i lin h gi a cc ki n th c s mang l i nh ng l i ch ng quan tm v cc m t: ghi nh , pht tri n nh n th c, t duy, c t ng t ng v kh nng sng t oM t trong nh ng cng c h t s c h u hi u t o nn cc hnh nh lin k t l B n T duy. Bi vi t ny nh m gi i thi u v B n T duy, tm l c nguyn l n n t ng c a B n T duy, ng d ng c a lo i b n ny trong d y h c, v cu i cng l gi i thi u v cc ph n m m hi n c trn th tr ng c th gip t o ra cc B n T duy. 2. B n T duy: Nguyn l & ng d ng trong d y h c

B n T duy (Mind Map) l m t hnh th c ghi chp s d ng mu s c v hnh nh, m r ng v o su cc t ng (1). K thu t t o ra lo i b n ny c g i l Mind Mapping v c pht tri n b i Tony Buzan vo nh ng nm 1960. v tr trung tm b n l m t hnh nh hay m t t kha th hi n m t t ng hay khi ni m ch o. trung tm s c n i v i cc hnh nh hay t kha c p 1 b ng cc nhnh chnh, t cc nhnh chnh l i c s phn nhnh n cc t kha c p 2 nghin c u su hn. C th , s phn nhnh c ti p t c v cc khi ni m hay hnh nh lun c n i k t v i nhau. Chnh s lin k t ny s t o ra m t b c tranh t ng th m t v trung tm m t cch y v r rng. (hnh 1)

Hnh 1: M t v d v m t B n T duy v s xm chi m c a ng i Viking. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 14/40

6/4/2009 B n T duy hi n l m t cng c ang c s d ng b i hn 250 tri u ng i trn th gi i trong c cc cng ty l n nh HP, IBM, Boeing, Cc t ch c gio d c v gio vin cc n c cng khng ph i l nh ng ng i ng ngoi cu c. V y nh ng y u t no lm cho B n T duy c tnh hi u qu cao v n n t ng c a chng l g? l: - B n T duy th hi n ra bn ngoi cch th c m no b chng ta ho t ng. l lin k t, lin k t v lin k t. M i thng tin t n t i trong no b c a con ng i u c n c cc m i n i, lin k t c th c tm th y v s d ng. Khi c m t thng tin m i c a vo, c lu tr v t n t i, chng c n k t n i v i cc thng tin c t n t i tr c . - Vi c s d ng cc t kha, ch s , mu s c v hnh nh em l i m t cng d ng l n v huy ng c bn c u no ph i v tri cng ho t ng. S k t h p ny s lm tng c ng cc lin k t gi a 2 bn c u no, v k t qu l tng c ng tr tu v tnh sng t o c a ch nhn b no. B n T duy l m t cng c h u ch trong gi ng d y v h c t p tr ng ph thng cng nh cc b c h c cao hn v chng gip gio vin v h c sinh trong vi c trnh by cc t ng m t cch r rng, suy ngh sng t o, h c t p thng qua bi u , tm t t thng tin c a m t bi h c hay m t cu n sch, bi bo, h th ng l i ki n th c h c, tng c ng kh nng ghi nh , a ra t ng m i, v.v M t vi v d v s d ng B n T duy trong d y h c: - tm t t ki n th c v Gi gn v sinh cho h c sinh, gio vin c th s d ng m t B n T duy v i t kha trung tm l Gi gn v sinh, xung quanh t kha ny l cc t kha c p 1 n s ch, U ng s ch, Gi v sinh c th , v.vsau ngh cc em ti p t c i n thm cc t kha c p nh hn, v.v - gi ng v cc lo i tri cy th ng c dng trong i s ng hng ngy, gio vin c th a ra t kha Tri cy, sau ngh cc em nu tn cc lo i qu m cc em bi t, k ti p m i m t nhm khc ln tri n khai cc t ng xung quanh m t lo i qu c nu tn v cc m t: hnh dng qu , c u t o, th i i m xu t hi n trong nm,v.v - Sau khi h c h t chng v c u t o c a nguyn t , gio vin c th yu c u h c sinh trnh by l i c u t o c a nguyn t v i cc y u t : nhn, v , i n tch, kh i l ng, v.vd i d ng m t B n T duy. - Trong gi ch nhi m l p, gio vin v h c sinh c th cng th c hi n m t B n T duy v cc cng vi c m l p ph i th c hi n trong tu n k ti p nh: tr c tr ng, n bi theo nhm, i lao ng, cc mn s c ki m tra, cc ho t ng vn ngh , th thao, d ngo i, cc h i thi ph i tham gia, v.v

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 15/40

6/4/2009 Bn trn l vi v d v g i cho vi c s d ng B n T duy trong d y v h c, nhi u mn h c khc nh a l, L ch s , Ngo i Ng , V t l, Sinh h c,v.v cng c th s d ng cng c ny m t cch d dng v hi u qu . 3. Gi i thi u m t s ph n m m dng t o B n T duy: M t B n T duy c th c th c hi n d dng trn m t t gi y v i cc lo i bt mu khc nhau, tuy nhin, cch th c ny c nh c i m l kh lu tr , thay i, ch nh s a. M t gi i php c h ng n l s d ng cc ph n m m t o ra B n T duy. Ti xin gi i thi u m t s ph n m m tiu bi u trong th lo i ph n m m mind mapping (mind mapping software). - Ph n m m Buzan's iMindmap: m t ph n m m thng m i, tuy nhin c th t i b n dng th 30 ngy. Ph n m m do cng ty Buzan Online Ltd. th c hi n. Trang ch t i www.imindmap.com - Ph n m m Inspiration: s n ph m thng m i c a cng ty Inspiration Software, Inc. S n ph m c phin b n dnh cho tr em (cc em t m u gio n l p 5) r t d dng v nhi u mu s c. C th dng th 30 ngy. Trang ch t i www.inspiration.com - Ph n m m Visual Mind: s n ph m thng m i c a cng ty Mind Technologies. Ph n m m d s d ng v linh ho t trong s p x p cc nt ch a t kha. C th dng th 30 ngy. Trang ch t i www.visual-mind.com - Ph n m m FreeMind: s n ph m hon ton mi n ph, c l p trnh trn Java. Cc icon cha c phong ph, tuy nhin chng trnh c y ch c nng th c hi n mind mapping. Trang ch t i: http://freemind.sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page - Ngoi ra, chng ta cn c th tham kh o m t danh sch cc ph n m m lo i mind mapping t i a ch sau: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_mind_mapping_software 4. K t lu n S d ng thnh th o v hi u qu B n T duy trong d y h c s mang l i nhi u k t qu t t v ng khch l trong phng th c h c t p c a h c sinh v phng php gi ng d y c a gio vin. H c sinh s h c c phng php h c t p, tng tnh ch ng, sng t o v pht tri n t duy. Gio vin s ti t ki m c th i gian, tng s linh ho t trong bi gi ng, v quan tr ng nh t s gip h c sinh n m c ki n th c thng qua m t b n th hi n cc lin k t ch t ch c a tri th c. Vi c s d ng cc ph n m m mind mapping s lm cho cng vi c l p b n T duy d dng v linh ho t hn, ng th i, y cng l m t b c ti n trong vi c ng d ng cng ngh thng tin trong d y h c nh m nng cao hi u qu c a cng tc d y h c. Ti li u tham kh o www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 16/40

6/4/2009

(1) B n T duy trong cng vi c Tony Buzan NXB Lao ng X h i. (2) www.mind-map.com (trang web chnh th c c a Tony Buzan). (3) www.peterussell.com/mindmaps/mindmap.html (4) Bi gi ng c a ThS Trng Tinh H v Mind Mapping v cc K nng gi i quy t v n . ThS. Trng Tinh H www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 17/40

6/4/2009

L p b n t duy (Mind mapping)

L p b n t duy (ho c b n t ng) l vi c b t u t m t t ng trung tm v vi t ra nh ng khc lin quan t a ra t trung tm. B ng cch t p trung vo nh ng t ng ch ch t c vi t b ng t ng c a b n, sau tm ra nh ng t ng lin quan v k t n i gi a nh ng t ng l i v i nhau hnh thnh nn m t b n t duy. Tng t , n u b n l p m t s ki n th c, n s gip b n hi u v nh nh ng thng tin m i v n m ki n th c su hn. V d :

Hy s d ng nh ng ng th ng, mu s c, mi tn, nhnh r ho c nh ng cch khc th hi n k t n i gi a nh ng t ng c a ra trong b n t duy c a b n. Nh ng m i quan h ny s quan tr ng khi b n ang tm hi u nh ng thng tin m i ho c xy d ng c u trc c a m t k ho ch vi t bi lu n. B ng cch c nhn ho b n v i nh ng k hi u v thi t k ring c a b n, b n s xy d ng c nh ng m i quan h tr c quan v c ngha gi a nh ng th ng; i u ny s h tr b n r t nhi u trong vi c g i nh v hi u. t ng c a b n t duy l suy ngh sng t o v lin k t b ng m t cch th c phi tuy n tnh. C r t nhi u th i gian ch nh s a thng tin sau ny nhng b c u tin, vi c a m i kh nng vo b n l r t quan tr ng. i khi m t trong nh ng kh nng t ng nh l khng th y l i tr thnh t ng ch ch t a b n n ki n th c . www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 18/40

6/4/2009 Vi sinh vin pht hi n r ng s d ng nh ng k t vi t hoa s thu ht h ch ch vo nh ng i m chnh. Ch vi t hoa cng d c hn trong m t s . Tuy nhin, b n c th vi t vi ghi ch, gi i thch b ng ch vi t th ng. M t s sinh vin lm th khi h c n xem l i b n t duy m t th i gian sau, trong lc s khc l i dng ghi l i nh ng nh gi, ph bnh. H u h t sinh vin u th y ti n d ng khi l t ngang trang gi y v v b n t duy c a h theo chi u ngang. t t ng ho c ch chnh vo chnh gi a trang gi y, ta s c c khng gian t i a cho nh ng khc t a ra t trung tm. Vi b n t duy h u d ng nh t th ng c b sung trong m t kho ng th i gian di. Sau l n v ban u, b n c th mu n lm n i b t vi th , thm thng tin ho c thm vi cu h i. V v y, tr ng nhi u ch trn b n l m t hay sau b n c th thm vo nh ng t ng m i. H ng d n lm b n t duy y l nh ng thnh ph n c u t o nn m t b n t duy, m c d chng c th c ch nh s a t do theo mu n c nhn. 1. B t u trung tm v i m t b c nh c a ch , s d ng t nh t 3 mu. 2. S d ng hnh nh, k hi u, m t m, mi tn trong b n t duy c a b n. 3. Ch n nh ng t kho v vi t chng ra b ng ch vi t hoa. 4. M i t /hnh nh ph i ng m t mnh v trn m t dng ring. 5. Nh ng ng th ng c n ph i c k t n i, b t u t b c nh trung tm. Nh ng ng n i t trung tm dy hn, c h th ng v b t u m d n khi to ra xa. 6. Nh ng ng th ng di b ng t /hnh nh. 7. S d ng mu s c - m t m ring c a b n - trong kh p b n . 8. Pht huy phong cch c nhn ring c a b n. 9. S d ng nh ng i m nh n v ch ra nh ng m i lin k t trong b n c a b n. 10. Lm cho b n r rng b ng cch phn c p cc nhnh, s d ng s th t ho c dn bao qut cc nhnh c a b n . Nng ch t B n t duy c a b n B n t duy c a b n l ti s n ring c a b n: m t khi b n hi u cch t o ra nh ng ghi ch trong B n t duy, b n c th pht huy cc quy t c c a ring mnh lm cho n t t hn. Nh ng ngh sau y c th gip b n tng hi u qu c a vi c : + S d ng nh ng t ng n gi n th hi n thng tin: H u h t cc t trong cch vi t bnh th ng u l nh i nht, b i v chng m b o r ng thng tin c chuy n t i ng ng c nh v trong m t d ng th c d c. Trong B n t duy c a b n, nh ng t kha c ngha c th chuy n t i cng ngh nh th m t cch r rng hn. Nh ng t d th a ch lm b n l n x n. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 19/40

6/4/2009 + Ch in: Cch vi t dnh nhau ho c khng r rng s kh c hn. + S d ng mu s c tch cc khc nhau: i u ny s gip b n tch cc ra khi c n thi t. N cng gip b n lm b n tr c quan hn g i nh l i. Mu s c cng gip cho vi c s p x p cc ch . + S d ng nh ng k hi u v hnh nh: Khi m t k hi u ho c hnh nh c ngha g v i b n, hy s d ng chng. Hnh nh c th gip b n nh thng tin hi u qu hn l t ng . + S d ng lin k t an cho: Thng tin trong m t ph n c a b n c th lin quan n ph n khc. Khi , b n c th v nh ng ng th ng ch ra s lin quan an cho. Vi c ny s gip cho b n th y m c nh h ng m t ph n trong ch n cc ph n khc. Ch L p b n t duy l m t cch th c c c k hi u qu ghi ch. Cc b n t duy khng ch cho th y cc thng tin m cn cho th y c u trc t ng th c a m t ch v m c quan tr ng c a nh ng ph n ring l trong i v i nhau. N gip b n lin k t cc t ng v t o cc k t n i v i cc khc. N u b n lm b t k bi u m u nghin c u no ho c lm ghi ch, hy th dng B n t duy. B n s th y chng hi u qu n ng c nhin! T.L.V.K. - www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 20/40

6/4/2009

Hu n luy n k nng h p tc thnh cng

Vi t Nam gia nh p WTO, c ngha l h c sinh c a chng ta s b c vo sn chi ton c u ha. Gio d c Vi t Nam th k 21, c ngha l h c sinh c a chng ta s c n nh ng ki n th c v nh ng k nng m i.

H c sinh c a chng ta khng ch c n c trang b ki n th c m cn ph i c trang b k nng s ng v h p tc. Bn c nh ki n th c sch v , h c sinh c n c trang b nh ng k nng c a th k 21. Nhng trang b cho ng i h c nh ng k nng m m, ng i d y cng c n c h ng d n v trang b nh ng k nng tr c. CENTEA xin gi i thi u nh ng ch d n cho gio vin xy d ng v i u hnh m t nhm h c sinh lm vi c. K nng xy d ng nhm v lm vi c nhm l nh ng k nng quan tr ng gip cho h c sinh, sinh vin lm vi c hi u qu , nhanh chng, ng th i t p luy n cho cc em tnh ha ng, h p tc cho cng vi c trong tng lai c a cc em. Ch ng nh ng c ch cho h c sinh, sinh vin, cc k nng trn cn gip gio vin chng ta c th lm vi c t t v i ng nghi p c a mnh gi i quy t cc v n , nhi m v c giao cho t p th , cho nh tr ng. M t nhm c nh gi l thnh cng khi k t qu h p tc c a nhm hon ton v t xa v tnh hi u qu v kh i l ng cng vi c hon thnh, khi so snh v i k t qu c th c hi n ch b i m t c nhn. N u k t qu l ng c l i, th t t nh t nn gi i tn nhm v lc ny, vi c h p tc th t b i. c th tr thnh m t nhm hi u qu , cc thnh vin trong nhm ph i nhi t tnh ng gp cng s c c a mnh cho nhm. Tuy nhin, chng ta ph i lu n hai y u t quy t nh sau: Y u t th nh t l c nhm cng nhau h ng t i m t m c tiu chung - m c tiu c a nhm. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 21/40

6/4/2009

i u ny ph thu c r t nhi u vo vi c ng thu n gi a cc thnh vin v vi c thi t l p m c tiu chung c a nhm, v sau , l vi c giao ti p t t trong nhm trong su t qu trnh th c hi n nh m m b o t t c n l c l nh m h ng vo m c tiu chung. Y u t th hai chnh l s a d ng v k nng v nhn cch gi a cc thnh vin trong nhm. Thnh vin m nh i m ny c th tr h t ti nng c a mnh cn b ng i m y u c a thnh vin khc. i u ny c ngha l, cc i m m nh c a m i thnh vin s lm cho nhm tr nn cn b ng v hon h o ng u v i b t k nhi m v no.

M t nhm c n c s a d ng v k nng v nhn cch gi a cc thnh vin. D i y l m t s ki n, k thu t v cc ch d n b n th xy d ng nhm v gip h c sinh c a mnh lm vi c nhm hi u qu . 1- Hy m b o r ng m c tiu c a nhm c xc nh r rng v c t t c cc thnh vin thng qua. 2- Chng ta ph i m b o vi c phn cng trch nhi m r rng v chi ti t cho t ng thnh vin. Trnh nhi m v c a cc thnh vin b ch ng cho. 3- V v n m c tin c y c a cc quy t nh hay cam k t, t t nh t nn cng nhi u thnh vin tham gia vo qu trnh quy t nh cng t t. Cng c nhi u thnh vin c m th y mnh c ng gp vo cc t ng, gi i php, cc quy t nh chung c a c nhm th k t qu s cng c nhi u thnh vin ng thu n v i hnh ng sau cng.

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 22/40

6/4/2009 4- m b o r ng khng c s t t ngh n no trong qu trnh giao ti p. M i ng i ph i c thng tin hon ton y . 5- Xy d ng ni m tin v i cc thnh vin b ng cch t ng b c t o b u khng kh c i m v th ng th n. 6- Cho php cc thnh vin xy d ng ni m tin v c i m v i nhau trong cc ho t ng chung. Hy t o ra nh ng th i gian giao lu bn ngoi l p h c khuy n khch m i ng i giao ti p tho i mi v i nhau. V d nh cc ho t ng x h i, cc ho t ng ngo i kha. 7- Hy nh c nh h c sinh, sinh vin th n tr ng v i nh ng quy t nh hay v n lin quan n nhi u ng i khc nhau. 8- ng bao gi b qua c h i cho cc em h c sinh, sinh vin c a b n c pht huy nng l c c a mnh. Hy khen ng i thnh cng c a cc em v lm sao nh gi c s ng gp c a t ng c nhn trong nhm. ng h c sinh, sinh vin c c m gic mnh r t m nh t trong s thnh cng hay th t b i c a nhm. 9- ng ng i gp hay ph bnh b i v b n c n ph i ch ng t mnh l ng i cng b ng. Tuy nhin, hy t n d ng m i c h i cho cc h c sinh, sinh vin c th a ra nh ng ph n h i tch c c. Vi c t ch c cho h c sinh, sinh vin h c t p v lm vi c theo nhm c th l m t cng vi c r t th thch nhng nh ng k t qu m n mang l i r t ng gi chng ta th c hi n, v cc em s c rn luy n cc k nng c n thi t i m t v i cu c s ng sau ny. Cu c s ng m trong , cc em khng ch c n c ki n th c thnh cng, m cn c n nh ng k nng h p tc v giao ti p. Hn Nguyn www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 23/40

6/4/2009

Nh ng ch d n gip ng i h c tham gia gi h c th o lu n hi u qu

V i vai tr l gio vin, b n c nhi m v rn luy n cho h c sinh c a mnh nh ng k nng s ng. Trong , trnh by ki n v thuy t ph c ng i khc chnh l nh ng k nng quan tr ng m b n c th gip h c sinh c c thng qua cc ti t h c th o lu n. D i y l nh ng h ng d n m gio vin c th s d ng gip h c sinh ho c sinh vin c a mnh c c nh ng k nng c n thi t v thi tch c c khi tham gia th o lu n. M c tiu c a chng ta l cc bu i h c c t ch c theo phng php th o lu n s thnh cng. B n hy cho h c sinh hay sinh vin c a b n nh ng l i khuyn d i y: - Tham gia vo gi h c th o lu n l i u c n thi t trong l p h c, gip cc em nhanh chng hi u bi, t tin trong lc ni v rn luy n t duy phn tch. Quan tr ng hn, gi h c c th o lu n s gip cc em t o d ng cc m i quan h tch c c gi a nh ng b n cng l p v i nhau; gip cc em trnh by ki n ring c a mnh. Theo cc nghin c u v s pht tri n c a con ng i, chng ta s ngy cng gi i hn n u chng ta i m t v i th thch. ng nhin, trnh by ki n, thuy t ph c ng i khc chnh l nh ng th thch c n thi t cho m i ng i. - ng i cho n khi b n c c nh ng l l hon h o nh t. N u b n ch i i u th c th b n s khng bao gi pht bi u trong l p h c. Hy ni v i h c sinh r ng t tin ni ra suy ngh c a mnh l i u cn qu hn nhi u vi c ch i cho n khi ngh ra cu tr l i t t nh t. L gio vin, b n hy gip h c sinh khng th y ng ng ngh u khi a ra m t ki n ng ng n. - Hy chu n b bi tr c khi n l p. Gi h c th o lu n s t hi u qu n u m i ng i xem bi tr c khi n l p. B n s khng c c nh ng l l thuy t ph c n u nh b n thi u thng tin, thi u ki n th c. c bi tr c khi n l p chnh l cch cc em n m c nh ng thng tin c n thi t cho bu i th o lu n t i l p. - Hy t cu h i. Nh ng cu c th o lu n t c hi u qu cao l d a vo cc cu h i c t duy. Hy nh r ng n u b n c m t cu h i v v n ang th o lu n th c kho ng 20% cc b n cng l p cng c cu h i tng t .

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 24/40

6/4/2009

Ng i no c m th y b i r i khi H I th cng c m th y b i r i khi H C Hy nh r ng b t k ng i no pht bi u trong l p cng ang c nh ng ng i khc theo di nh gi. V th , l i khuyn Hy t cu h i . . .' khng c ngha l cc em c t cu h i m t cch b a bi. - ng ng i thay i ki n hay chuy n i l p tr ng. Trong qu trnh tham gia th o lu n, th nh tho ng v n c lc cc em ph i i m t v i vi c mnh b thuy t ph c v thay i l p tr ng. y l m t tn hi u t t ch ng t r ng cc em khc a ra nh ng l p lu n thuy t ph c. i u ny khng ch ng t r ng em ny thua m ch ng t r ng b n thn em nh n ra v n theo m t cch khc. V quan tr ng hn h t, cc em tham gia th o lu n m t cch thi n ch ch khng ph i tham gia th o lu n v i tm th th ng thua. V d : thay i l p tr ng, cc em c th ni: "Em ng v i nh n nh c a b n T, y l quan i m m em cha ch lc ny..." - Hy l ng nghe m t cch c n th n. tr thnh m t thnh vin tham gia tch c c trong gi th o lu n th c n ph i l ng nghe m t cch c n th n nh ng g m i ng i ang ni.

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 25/40

6/4/2009 - Hy n m chnh v nh gi chng. H c sinh c th ri vo tnh tr ng r i tr v i nh ng ki n m m i ng i a ra; cc em hy cho ng i ni c h i h lm r quan i m c a h v c g ng hi u nh ng g m h ang trnh by c nh gi ring c a b n thn. - ng trng i t t c m i ng i s ng v i ki n c a b n. ng b c ni: "Chn ng i m i " m. Tuy nhin, ng im l ng ch p nh n s ph n bc c a h . Hy lm h t s c mnh thuy t ph c m i ng i r ng b n ni c l (v y chnh l lc b n pht tri n k nng). - Hy phn tch v n m t cch t ng qut nh t. C g ng a ra nh ng ki n th o lu n tr c l p m t cch t ng qut, ng c b t b nh ng chi ti t nh nh t. - Hy c g ng gip cc b n cng l p khi cc em hi u r nh ng g m h ang mu n ni nhng khng bi t ph i trnh by nh th no. V d : hy ni "Theo em hi u, c a b n A l ...", "Em hi u c a b n B, em xin trnh by l i r rng hn..." - Hy ch ra nh ng l i trong l l c a b n mnh m t cch tn tr ng. Khi b n ph n bc ki n c a b n mnh b ng m t thi thi u tn tr ng c ngha l b n v a cho b n mnh m t c h i ph n bc l i b n. - Hy yu c u m i ng i tn tr ng b n (v ng c l i b n cng ph i tn tr ng h ) - ng ch bai khi b n mnh a ra nh ng l p lu n sai l m trong l p. T t c m i ng i trong qu trnh th o lu n t i l p s c lc ph m sai l m (b n thn ti cng khng ngo i l ). ng ngh r ng cch t t nh t trnh nh ng sai l m, l khng ni g c . Hy pht bi u ki n v ch p nh n c lc ki n c a mnh pht bi u l sai. y chnh l giy pht cc em v t qua s s hi c a b n thn, v t qua n i s b ch trch.

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 26/40

6/4/2009

Khng c cu h i ng ng n hay cu tr l i ng ng n. L gio vin, b n hy ni v i h c sinh r ng th cc em th ni ra suy ngh c a mnh d n cha hon h o cn hn l s ni sai m khng dm ni g c . Hy ni v i h c sinh r ng: N u cc em c i u g mu n th o lu n th hy m nh d n pht bi u; ng ch i ng i khc pht bi u ki n thay em. - ng c g ng chi m lnh ton b quy n th o lu n trong l p. Hy dnh cho cc b n khc c c h i tham gia cng mnh. - ng bao gi bu c mi ng pht bi u m khng suy ngh. i u ny ch khi n b n d dng m c sai l m m thi. N u b n khng ng v i ki n c a m t ng i khc th hy a ra nh ng lu n i m r rng gi i thch t i b n khng ng v ng th i a ra nh ng ki n lm r ki n c a b n. N u b n khng ch c ch n lm cch no a ra m t cu h i t t th b n hy nh m t b n khc gip b n.

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 27/40

6/4/2009 - ng bao gi hut so trong l p trong khi b n khc ang ni. ng bao gi ch nh o b n mnh khi h a ra m t ki n m b n khng ng . Hnh ng ny r t b t l ch s v c th b n lm cho b n mnh m t h t t tin v ngh r ng l l m h v a a ra th t bu n c i. Cu i cng, gi h c th o lu n t k t qu m b n thn gio vin mong i. Qu Th y C hy rn luy n cho h c sinh th c hi n t t c nh ng ch d n trn v chng lin quan v i nhau ch t ch hnh thnh cho h c sinh k nng thuy t ph c ng i khc. T t c nh ng ch d n ny s gip cho l p h c hnh thnh vn ha th o lu n tch c c v mang l i k t qu th o lu n tch c c. N u qun h t t t c cc ch d n bn trn, khng sao! Th y C ch c n h ng d n h c sinh mnh nguyn t c "L l tranh lu n c a ra tranh lu n v i l l c a cc b n khc, khng ph i ch trch b n thn ng i khc". Trung Nguyn - www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 28/40

6/4/2009

7 k nng c b n lm vi c nhm hi u qu
Nh ng nm g n y trong phong tro i m i phng php gi ng d y, cc gio vin khng ng ng gi m thi u cc gi thuy t gi ng tng gi cho h c sinh, sinh vin lm vi c nhm. Tuy nhin, th c t cho th y khng ph i gi lm vi c nhm no c a l p cng thnh cng. M t trong nh ng l do d n n s th t b i ny l ng i h c cha c trang b y k nng lm vi c nhm hi u qu . 7 k nng c trnh by sau y s gip cho cc thnh vin trong nhm lm vi c hi u qu hn: 1. L ng nghe: y l m t trong nh ng k nng quan tr ng nh t. Cc thnh vin trong nhm ph i bi t l ng nghe ki n c a nhau. K nng ny ph n nh s tn tr ng ki n gi a cc thnh vin trong nhm.

Khc bi t gi a Nghe v L ng nghe. Gio vin c n gi i thch v i h c sinh, sinh vin c a mnh r ng l ng nghe i h i m c t duy cao hn nghe. L ng nghe l m t k nng m ng i nghe ph i ti p nh n thng tin t ng i ni, phn tch, t duy theo h ng tch c c v ph n h i b ng thi tn tr ng nh ng ki n c a ng i ni d l ki n hon ton tri ng c v i quan i m c a b n thn. 2. Ch t v n: Qua cch th c m i ng i t cu h i, chng ta c th nh n bi t m c tc ng l n nhau, kh nng th o lu n, a ra v n cho cc thnh vin khc c a h . Ch t v n l k nng th hi n t duy ph n bi n tch c c (critical thinking). Th c t y l m t k nng kh m ngay c gio vin c a chng ta cng ang c n ph i rn luy n. Ch t v n b ng nh ng cu h i thng minh d a trn nh ng l l tn ng hay ph n bi n ch t ch i h i m c t duy cao v tinh th n xy d ng ki n h t mnh cho nhm. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 29/40

6/4/2009 L i l ch t v n c n m m m ng, l ch s . Tuy nhin, m t i u khng km quan tr ng l gio vin c n xy d ng m t mi tr ng h c t p c i m trong khuy n khch ng i h c s n sng ti p nh n nh ng ki n tri chi u. Ngay t khi cn ng i trn gh nh tr ng, chng ta c n d y cho ng i h c hi u r ng: "Trong tranh lu n, ng i c ki n ph n bi n v i ki n c a mnh l h ang khng ng quan i m v i ki n m mnh v a nu ch khng ph i h ang ch bai con ng i c a mnh". Trong tranh lu n, n u t i ngha l mnh nh m t i s sng su t c a b n thn. 3. Thuy t ph c: Cc thnh vin ph i trao i, suy xt nh ng t ng a ra. ng th i h c n bi t t b o v v thuy t ph c ng i khc ng tnh v i ki n c a mnh. Khi nu ki n ng gp cho nhm, cc thnh vin c n km theo l l thuy t ph c nh n c s ng tnh c a nhi u thnh vin trong nhm. 4. Tn tr ng: M i thnh vin trong nhm ph i tn tr ng ki n c a nh ng ng i khc th hi n qua vi c ng vin, h tr nhau, n l c bi n chng thnh hi n th c. Gio vin c n gi ng gi i cho ng i h c hi u r ng khi cc thnh vin trong nhm th hi n s tn tr ng l n nhau ngha l ang ng gp s c mnh vo s thnh cng c a nhm. 5. Tr gip: Cc thnh vin ph i bi t gip nhau v trong m t nhm, c ng i s m nh lnh v c ny, nhng ng i khc l i m nh lnh v c khc. V nhi u khi, v n m nhm ang ph i gi i quy t c n ki n th c nhi u lnh v c, m c v i h i cc k nng khc nhau. "M t cy lm ch ng nn non, ba cy ch m l i nn hn ni cao". y l k nng m m i ng i c n rn luy n s n sng ng gp vo thnh qu chung c a nhm. 6. Chia s : Cc thnh vin a ra ki n v chia s kinh nghi m c a mnh khi g p cc tnh hu ng tng t tr c . Trong nhm ang th o lu n, ng i no cng chia s c nhi u kinh nghi m qu gi c a mnh, ho c a ra cc ki n sng su t cho nhm, th s cng nh n c s yu m n v v n c a cc thnh vin cn l i. V m t khi, m i thnh vin trong nhm u nh n th c c t m quan tr ng c a vi c chia s , khng kh lm vi c c a nhm s c i m v tch c c hn. Hy h i h c sinh, sinh vin c a b n s nh n c g khi h khng ch u chia s nh ng g mnh c. 7. Chung s c: M i thnh vin ph i ng gp tr l c cng nhau th c hi n k ho ch ra. C ngha l, c nhm c n ph i hi u r m c ch c a nhm c n t c l g, v c cng

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 30/40

6/4/2009 chung khao kht hon thnh n. "Hy t ng t ng, chng ta ang cng thuy n, t t c u ph i cng cho a con thuy n v n ch!". Trung Nguyn - www.giaovien.net trn m t con

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 31/40

6/4/2009

Gi i thi u phng php h c t p v c tch c c SQ3R

M t : C r t nhi u ng i trong chng ta khng th nh n i n i dung c a m t cu n sch, m t bi bo, m t ti li u c n thi t cho cng vi c c a mnh. Chng ta qun bng m t n i dung c a ti li u ch sau vi gi ng h c chng. Chnh do qu trnh qun nhanh chng cc n i dung quan tr ng ny, chng ta th ng khng th k t n i ki n th c, khng th thnh cng trong cc k thi v khng th hon thnh t t cng vi c c a chnh b n thn mnh.

Nguyn nhn:

Do trong qu trnh c ti li u, chng ta c m t cch th ng. C p m t c a chng ta v n l t trn ti li u, nhng b no c a chng ta l i ang nh y ma v i nh ng t ng khc ho c h h ng v i n i dung c a ti li u. Ho c h c sinh c a chng ta c ra r bi h c nhng ngay lc y tr no c a cc em khng h nhc nhch, ni cch khc, cc em ang dng cc bi n php c h c, c ng b c b no ph i ghi nh , nhng ch th y v n tr cho th y. Theo cc i u tra v tm l v ho t ng c a no b , chng ta s nh lu hn khi chng ta ch tm m t cch tch c c v hi u r n i dung m ti li u ang trnh by.
Gi i php:

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 32/40

6/4/2009 C r t nhi u phng php, k thu t gip chng ta h c t p hi u qu ho c c tch c c m t ti li u, CENTEA xin gi i thi u m t trong nh ng phng php . Phng php SQ3R (Francis Robinson, 1970) l m t k thu t h u hi u nh m gip chng ta n m h t ton b n i dung thng tin c a m t ti li u, m t quy n sch, thng qua vi c lm cho ta ph i ch tm c ti li u m t cch tch c c. Phng php ny c nhi u tr ng i h c trn th gi i khuy n khch cc sinh vin s d ng nng cao hi u qu h c t p, nghin c u. Cc ch ci SQ3R l t vi t t t c a cc k thu t m chng ta s s d ng lin ti p t n m c ch cu i cng l n m ton b n i dung c a ti li u.
Survey Question Read Recite Review

Cc b c ti n hnh:

Survey (Kh o st): Thu th p cc thng tin c n thi t t p trung v hnh thnh cc m c ch khi c. Tr c khi c b t k ti li u no, hy dnh vi pht ban u xem xt t ng qut ti li u b ng cch xem qua m c l c, cc tiu c a chng, cc t a , ph n tm t t, ph n m u, ph n k t lu n Ch nh ng b ng bi u, th , hnh v trong sch.

Hy c g ng a ra ki n li u r ng ti li u hay cu n sch ny c gip ch g cho b n khng? N u c m th y r ng n khng c ch l i g cho b n, hy l a ch n m t cu n sch khc. Vi c xem xt t ng qut ti li u s gip chng ta: - C m t khi ni m ban u v s quen thu c v i n i dung s p s a c. - Cho php ta c l ng th i gian c n thi t c ti li u. - Khi c ton b n i dung ti li u, chng ta s thng hi u ti li u g p i. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 33/40

6/4/2009

Question ( t cu h i): lm cho no c a b n b t u ho t ng v t p trung b ng cch d ng ln m t lo t cu h i lm khung s n cho n i dung. Chng ta c th s d ng k thu t 5W1H t o ra cc cu h i ho c s d ng ngay cc cu h i do gio vin a ra, cu h i u chng c a sch t ra cc cu h i tr c khi b t u c th t s , s gip chng ta c ch ch khi ti n hnh c ti li u. Read ( c): l p thng tin vo c u trc m b n d ng ln. Ti n hnh c ti li u. Trong qu trnh c, hy c g ng t p trung tm ki m cc chi ti t nh m gip ta tr l i nh ng cu h i t ra. Khi c, chng ta c th s d ng k thu t mindmap ghi ch cc chi ti t.
Recite (Thu t l i): nh tn g i c a n: thu t l i, b c ny chng ta gip no b t p trung ghi nh v n i dung v a xem b ng cch thu t l i, di n gi i n i dung c b ng chnh ngn ng c a b n thn.

N u c n thi t, hy vi t ra cc di n gi i hay cc cu tr l i b ng chnh suy ngh, di n t c a mnh. N u c th , hy c hay di n t l i n i dung v a xem b ng cch ni l n ti ng. Hy t ng t ng, b n ang ph i trnh by l i n i dung c a cu n sch, bi bo v a xem cho 1000 khn gi tr c m t, trong m t khn phng r ng l n, nh ng khn gi ny ang chm ch l ng nghe t ng l i di n t c a b n. i u quan tr ng l i. b c ny l ph i dng chnh ngn ng c a mnh thu t l i hay di n t

N u chng ta ang ni ng ng i v khng mu n lm nh h ng n ng i khc th chng ta hy nh c l i m t cch th th m. Cc nghin c u ch ra r ng chng ta c xu h ng qun n 80% n i dung m mnh c sau 2 tu n l . Nhng n u chng ta ti n hnh b c thu t l i, th chng ta ch qun c 20% v i cng th i gian 2 tu n. Review (Xem l i): b c cu i cng ny theo ng tinh th n m ng b chng ta nh c nh : Vn n, V luy n.

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 34/40

6/4/2009

Vo ngy hm sau, tu n sau, hy th quay l i quy n sch c v xem th b n nh c v c th thu t l i b ng chnh t ng c a b n bao nhiu v n i dung. b c ny, chng ta ch nhn l t l i quy n sch c, cc cu tr l i hon thnh, cc cu h i t ra v th xem b n c th tr l i chng m t cch tri ch y hay khng. N u khng, hy lm l i cc b c trn. B c cu i cng ny gip cho n i dung c lm m i v ghi nh lu hn trong tr c c a chng ta.

K t lu n: V i phng php SQ3R, chng ta s rn luy n cho mnh k nng h c v c m t cch tch c c, trnh b nh i nht vo nh ng th i i m c n k ngy thi, n m v ng n i dung v ki n th c cc sch, cc gio trnh, Cc k nng c v h c tch c c c v nh nh ng trang thi t b c a ng i nh c. Trang thi t b cng hi u qu , k nng s d ng trang thi t b cng thu n th c th ng i nh c s cng tho s c v y vng trong bi n tri th c c a nhn lo i. Cng v i nh ng k thu t khc m CENTEA t ng gi i thi u, SQ3R s l m t cng c hi u qu dnh cho gio vin, h c sinh, sinh vin, nh ng ng i lun kht khao khm ph nh ng chn tr i tri th c m i.

Ngu n tham kh o: - http://www.cscc.edu - www.studygs.net T.T.H. www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 35/40

6/4/2009

H c cch T duy tch c c

CENTEA xin gi i thi u bi vi t v m t k nng r t quan tr ng trong cu c s ng, l: T duy tch c c. T duy tch c c s em l i nhi u l i ch cho cu c s ng v cng vi c c a chng ta. Th y C v cc b n mu n tm hi u v luy n t p k nng ny? Bi vi t bn d i c dnh t ng ring cho Th y C v cc b n. 1. T duy tch c c l g? Tinh th n v th xc lun l hai th song hnh cng nhau gip chng ta s ng v lm vi c, vui chi v gi i tr, ni chung l gip chng ta t n t i trong th gi i ny. B n bi t r ng c m t c th kh e m nh, ta ph i n v u ng, chnh xc hn, ta ph i n v u ng nh ng th b d ng cho c th . Do th c ph m b d ng l th c n c n thi t cho c th ta. V y cn tinh th n c a chng ta, th c n th c ph m b d ng g? chnh l nh ng suy ngh tch c c. V y suy ngh hay t duy tch c c l g? C th hi u m t cch ng n g n v t duy tch c c nh sau: M t u c tch c c lun c p n s vui s ng, h nh phc, lnh m nh v k t qu thnh cng trong m i tnh hu ng, m i hnh ng. (A positive mind anticipates happiness, joy, health and a successful outcome of every situation and action).

2. T i sao ph i t duy tch c c? Trn th gi i, ng i ta th ng ni: You are what you think. You feel what you want. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 36/40

6/4/2009 T m d ch: B n l ci b n ngh. B n c m th y ci b n mu n Cu trn mang ngha r ng: nh ng suy ngh bn trong (inner thoughts) c a b n s i u khi n b n tr nn ci b n mong mu n. - N u b n ngh r ng b n l m t ng i b t ti, v d ng th qu th t b n s ngy cng tr nn b t ti v v d ng. - N u b n c m th y r ng cn b nh cm b n ang m c ph i l h t s c n ng n v m t m i, b n s ngy cng m t m i v suy s p v i cn c m cm ny. - N u b n th y r ng ng Hi u tr ng c a tr ng b n th t kh a v ng ght th m i l n g p m t v Hi u tr ng , ch cng lm b n th y mu n b nh hn. Cu c s ng hng ngy c a m i ng i lun b i u khi n b i cc suy ngh n i t i d chng ta c th c hay khng c th c v i u . Do , t nh ng suy ngh n i t i, nh ng quan i m c nhn khc nhau, s d n n cc k t qu khc nhau:

- C ng i lun vui v v nng ng, nhng cng c ng i lun m t m i v bu n chn. - C ng i c m th y vi c h c h i l th v , nhng cng c ng i th y vi c h c hnh l m t hnh ph t ng t th . - C ng i c m th y th t b i th t ng gi v em l i nhi u bi h c, nhng cng c ng i c m th y th t b i l k t thc m i th .

Do , hy t h i chnh b n thn b n r ng: b n mu n s ng cu c i nh th no? Bu n chn v m m? Vui v v lnh m nh? Ng p trong stress? Lun cu k nh v b c b i? B n hy quy t nh cho cu c i mnh. Theo nhi u nghin c u, suy ngh tch c c em l i cho b n r t nhi u ch l i: - t c cc m c tiu b n t ra v t c s thnh cng trong cu c s ng. - t c thnh cng nhanh hn v d hn. - Vui v hn. - Nhi u nng l ng s ng hn. - S c m nh n i t i c a b n s ngy cng m nh hn. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 37/40

6/4/2009 - C kh nng thi thc v truy n c m h ng cho b n v nh ng ng i xung quanh. - Kh nng v t qu kh khn v stress trong cng vi c v cu c s ng s c nng cao. - Ngy cng t tin vo b n thn hn. - Cu c s ng s m m c i v trao t ng cho b n nhi u c h i hn. - Nh ng ng i xung quanh s ngy cng tn tr ng b n hn. - Nh ng ng i c suy ngh tch c c th ng l nh ng ng i thnh cng trong nh ng hon c nh bnh th ng, v chnh h cng th ng l nh ng ng i cn s ng st trong nh ng tnh hu ng kh khn, nguy hi m c a cu c s ng. B n s h i CENTEA: c r i, ti bi t t t c nh ng i u trn r i, v y ti mu n suy ngh tch c c th ph i lm sao? Xin m i b n qua ph n th 3 c a bi vi t ny. 3. Lm th no t duy tch c c? Nh ph n trn c p, chnh suy ngh n i tm c a b n i u khi n cu c i b n. Do , i u tr c tin b n c n lm tr thnh m t ng i c t duy tch c c l thay i nh ng suy ngh bn trong c a b n. Hy t n d ng m i c h i bi n cc suy ngh tiu c c tr thnh cc suy ngh tch c c. Tr c tin, b n c th lm quen v i m hnh 3C (Commitment, Control and Challenge Cam k t, Qu n l v Th thch) Cam k t: t ra m t cam k t tch c c cho b n thn b n, cho vi c h c hnh c a b n, cho cng vi c c a b n ho c cho b t c vi c g khc v hy th c hi n vi c m t cch nhi t tnh v say m. V d : - Ti s t p th d c vo m i sng tng c ng - Ti s h c cch dng PowerPoint cho bi gi ng c a - Ti s quan tm v gip t nh t m t h c sinh trong l - Ti quy t tm dnh m t t th i gian c truy n cho c con gi nh i ng . s c kh e cho mnh. ti vo h c k ny. p trong nm h c ny. c a mnh tr c khi con

Qu n l: lun t p trung u c c a b n vo nh ng vi c quan tr ng v c ngha. a ra cc m c tiu v tnh u tin cho m i vi c b n ngh v lm. Hy lun thnh th t v i b n thn, ki m tra xem b n lm c g v cha lm c g trong cc m c tiu ra. Lun gi u c h ng n cc suy ngh tch c c, m i khi pht hi n cc suy ngh tiu c c ang b t u xm chi m u c mnh, hy nhanh chng thay th chng b ng cc suy ngh tch c c. Do , hy lun theo st s c kh e tinh th n v th ch t c a b n. www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com Trang 38/40

6/4/2009

Th thch: Hy can m thay i nh ng thi quen, suy ngh tiu c c c a mnh m i ngy. Hy t p cch nhn vi c h c v nh ng s thay i l cc c h i cho b n. Hy th lm i u khc i u mnh v n lm th ng ngy, hy nhn ra nhi u l a ch n khc nhau cho m i s vi c. V d : - i t cng s v nh b ng m t con ng khc, i b thay v i thang my. - Thay v a th ng em h c sinh ngh ch ng m trong l p n gim th nh m i hm, hy ku em l i ni chuy n sau gi h c. - Thay v lun trnh xa my vi tnh v th y n ph c t p hay r c r i, hy nh m t ng nghi p ch mnh cch b t my tnh ln, ch mnh cch dng chu t v bn phm my tnh. B n cng nh n ra r ng ng tr c m t s ki n, m t con ng i, b n cng c nhi u gc nhn th b n s cng tho i mi hn v c nhi u l a ch n quy t nh hn. V hy nh , lun l a ch n m t tch c c c a v n . Bn c nh m hnh 3C, b n cn c th tham kh o m t s l i khuyn sau: - H c cch thc y v khuy n khch b n thn. - H c cch pht tri n cc k nng gi i quy t v n , cc k nng sng t o. - H c cch th gin v t th ng cng cho mnh. - Xem cc b phim hay v c y u t tch c c, nghe cc bi nh c vui v , th ng th c nh ng b c nh p. - Trao i nhi u hn v i ng i khc. - Hy k t giao v i nh ng ng i c suy ngh tch c c v trnh xa nh ng ng i lun c nh ng suy ngh tiu c c v u m. - Hy lun m m c i, nhi t tnh v d m n. - Hy lun nhn vo m t tch c c c a m t v n . (Hnh nh n a ly n c g i cho b n v suy ngh: Ly n c vi i m t n a hay ly n c ch m i y m t n a? Cn c m cm ny l m t th ng ght hay n l c h i b n th gin v ngh ngi?) - Lun tm ra t nh t m t i m ng h c h i t nh ng ng nghi p xung quanh. - Lun tch c c lm vi c h t mnh, trnh ng cng vi c t ngy ny sang ngy khc. - Hy t tin vo b n thn mnh trong cng vi c v cu c s ng. - N u g p kh khn v khng v t qua c, hy h i nh s gip t nh ng ng i giu kinh nghi m hn. - Cu i cng hy ghi nh cu: You are what you think. You feel what you want.

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 39/40

6/4/2009

Hy lun m m c i, nhi t tnh v d m n. CENTEA tin r ng bi vi t trn ph n no phc h a nh ng nt c b n v k nng t duy tch c c cng nh cc cch th c rn luy n n. V n ti p theo l Th y C v cc b n c mu n mnh tr thnh m t ng i s h u k nng tuy t v i trn hay khng. Hy chim nghi m b n thn v rn luy n cho mnh, nh ng i u t t p hn s n, y b t ng v d ch u. Bn c nh bi vi t ny, B ph n CENTEA Art cng xin g i t ng n Th y C v cc b n B poster T duy tch c c, hy dng n ng vin b n thn mnh v h c tr c a mnh. Ngu n tham kh o: www.successconsciousness.com www.revolutionhealth.com www.aarp.org T.T.H. www.giaovien.net

www.giaovien.net --//-- www.center4teachers.com centea.info@gmail.com

Trang 40/40