Nhm 1 1, Bi tp v este

Ha 3B CC DNG BI TP CHNG ESTE-LIPIT LPP 12 NNG CAO Dng 1 : Vit ng phn este ng vi cng thc chung

Phng php: + xc nh xem trong CT chung c cha lin kt khng +C bao nhiu oxi trong CT chung Cc dng ng phn este + este no n chc +este k no n chc +este a chc Bi tp: vit ng phn este ng vi cng thc C5H10O2 HCOOCH2CH2CH2CH3 CH3CH2COOCH2CH3 HCOOCHCH2CH3 CH3COOCH2CH2CH3 CH3CH2CH2COOCH3 CH3COOCHCH3

HCOOCH2CHCH3

CH3CHCOOCH3

HCOO-C-CH3

CT tnh nhanh s ng phn ca este no n chc : 2n-2 Sai lm ca hc sinh: + Ch vit mch thng gc ru nu c t 3 cacbon tr ln + Vit khng treo trnh t nn d b st ng phn + este khng no c ni i c th c mch vng nhng hc sinh thng b qua Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

CH3 CH3

CH3

CH3

CH3 CH3

Nhm 1

Ha 3B + Dng cng thc tnh nhanh cho c este khng no,khng n chc

Bi tp tng t: vit tt c cc ng phn ca C4H8O2 c th tc dng c vi NaOH m khng tc dng vi Na Bi tp 2: vit cc dng phn este c cng thc C4H6O2 Bi tp 3: vit cc ng phn c th c ca C3H6O2 Dng 2: Xc nh CTPT,CTCT da vo phn ng thy phn Phng php: X phng ha este n chc:
to Tng qut: RCOOR/ + NaOH RCOONa + R/OH.

Cht hu c A khi tc dng vi NaOH, trong sn phm c ancol A phi cha chc este. Este + NaOH 1 mui + 1 anehit este ny khi phn ng vi dd NaOH to ra ancol c OH lin kt trn C mang ni i bc 1, khng bn ng phn ha to ra anehit.
to dp RCOOCH = CH2 + NaOH RCOONa + CH2 = CH- OH. CH3CHO.

Este + NaOH 1 mui + 1 xeton este ny khi phn ng vi dd NaOH to ra ancol c OH lin kt trn C mang ni i bc 2, khng bn ng phn ha to ra xeton.
RCOOC CH3 CH2 + NaOH RCOONa + CH2 C OH CH3 dp CH3C CH3 O

Lu : Este c s C 3 hoc este M < 100 Este n chc.

Esste + NaOH 2 mui + H2O Este ny c gc ancol l phenol hoc ng ng ca phenol RCOOC6H5 + 2NaOH RCOONa + C6H5ONa + H2O.

to Trong phn ng x phng ha: Este + NaOH mui + ancol.

+ nh lut bo ton khi lng: meste+ mNaOH = mmui + mancol. + C cn dd sau phn ng c cht rn khan, ch n khi lng NaOH cn d hay khng? Tnh khi lng mol ca mui gc R Phm Xun Ph Hong Th Trang CTCT Hong Th Kim Phng

Nhm 1 Tnh khi lng mol ca ru gc R

Ha 3B

Bi tp: Cho 0,1 mol este A vo 50g dd NaOH 10% un nng n khi este phn ng hon ton(cc cht bay hi khng ng k).Dung dch thu c c khi lng 58,6g.C cn dd thu c 10,4g cht rn khan. Tm CTCT ca A? Bi gii Ta c mdd sau ng = meste + mddNaOH meste=58,6 50 = 8,6g. Meste = 86.< 100 A l este n chc.(RCOOR/) M nNaOH= PTP. Ban u: P/ Sau p/ 50.10 = 0,125 mol. 100.40 RCOOR/ + NaOH RCOONa + R/OH. 0,1 0,1 0 0,125 0,1 0,025. 0 0,1 0,1 0,1 0,1

mNaOH d = 0,025.40 = 1g. M mcht rn khan = mNaOH d + mmui. mmui = 10,4 1 = 9,4g. Mmui = 9, 4 =94MR = 27 R l C2H3. 0,1

Mt khc MA= 86. MR/ = 86-44-27=15. R/ l CH3. Vy CTCT ca A l: CH2=CHCOOCH3. Sai lm ca hc sinh: +Hc sinh bi ri trong vic t cng thc chung ca este + Lng NaOH c th dng d nhng hc sinh vn s dng nh lut bo ton khi lng hoc s dng lun s mol ca NaOH cho este + Nhm ln trong qua trnh tnh R v R nn sai trong vic a ra CTCT Bi tp tng t: Thu phn mt este n chc no E bng dd NaOH thu c mui khan c khi lng phn t bng 24/29 khi lng phn t E. T khi hi ca E i vi khng kh bng 4. Cng thc cu to ca E ? Bi tp 2: Thy phn 4,4g este n chc A bng 200ml dd NaOH 0,25M (va ) th thu c 3,4g mui hu c B. Tm CTCT thu gn ca A? Bi tp 3: t chy hon ton 1 mol este X thu c 3 mol kh CO2. Mt khc khi x phng ha 0,1 mol este trn thu c 8,2g mui cha Natri.Tm CTCT ca X?

Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1

Ha 3B

Bi tp: A l mt este no n chc thy phn hon ton 7,4 g cht rn A bng 16g dung dch NaOH 25% va n khi phn ng xy ra hon ton thu c 3,2 g ancol Y v mui Z. Xc nh CTPT,CTCT v gi tn A Dng 3: Bi ton hn hp Phng php : +Da vo s hp th sn phm chy v nc vi trong ta xc nh c s mol ca CO2 v H2O nC,nH,nO nC:nH:nO +Da vo t l s mol tm ra CTG +Nhn xt t l s mol ca CO2 v H2O xc nh loi este CT ca este Bi tp: t chy hon ton 6,8g mt este no n chc c cha vng benzen thu c CO2 v H2O. Hp th ton b sn phm vo lng d Ca(OH)2 thy khi lng bnh tng thm 21,2 g v xut hin 40g kt ta. Xc nh CTPT v CTCT c th c ca A? Bi gii: Khi lng bnh tng = khi lng CO2+ khi lng H2O M nCO2 = nCaCO3 = 0,4 mol nc = 0,4 mol mH2O = 21,2- 44x0,4 = 3,6g nH2O = 0,2 mol nH = 0,4 mol nO = (6,8- (12x0,4 + 1x0,4))/16 = 0,1 mol Gi CTPT ca X l CxHyOz x:y:z = nC:nH:nO = 0,4:0,4:0,1 = 4:4:1 CTG X l (C4H4O)n m X l este n chc nn n = 2 CTPT X l C8H8O2 CTCT ca este: CH3COOC6H5, HCOOC6H4CH3 Bi tp: c mt hn hp Z gm hai este X v Y l este no n chc. t chy hon ton 0,15 mol Z ton b sn phm thu c hp th ht vo lng d Ba(OH)2 thy khi lng bnh tng thm 22,35g v trong bnh xut hin 73,875 g kt ta. a, Xc nh CTCT v CTPT bit rng t l My:Mx= 18,5:15 b, cho 15,25 g Z phn ng vi 680ml dung dch Ba(OH)2 0,5M. Lng d Ba(OH)2 c trung ha bng 50ml dung dch HCL 2M. Tnh thnh phn % mi este trong Z. Dng 4: Xc nh CTPT v CTCT da vo phn ng chy Phng php: +Gi CT chung ca este +Este no n chc c cng thc tng qut l CnH2nO2 (n>=2) +Este n chc cng thc tng qut l CxHyO2 +Khi t chy 1 este c nCO2 = nH2O este l este n chc mch h

Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1 chc

Ha 3B +Khi t chy 1 este c nCO2 > nH2O este l este ko no,c mch vng hoc l este a +Vi u bi cho d kin este l ng phn nhm chc ca este no n chc ta c th tnh

tng s nguyn t cacbon trong este da vo cng thc tng qut ca axit ng phn CnH2nO2 +Vi 1 este no n chc neste = nO2 c trong este Lu :Khi t este khng bao gi thu c nCO2 < nH2O Vi bi tp ny chng ta cng c th s dng phng php bo ton nguyn t suy ra t l s mol CTPT Sai lm hc sinh:+ Xc nh sai cng thc ca Este + Tnh sai s mol ca H v O trong hp cht + Lp t l s mol suy trc tip ra CT chung ca este khng qua CTG Bi tp tng t: t chy hon ton 7,4 gam hn hp hai este ng phn, thu c 6,72 lt CO2 (ktc) v 5,4 gam H2O. CTPT ca hai este? Bi gii: nc= n CO2 = 0,3 (mol); n H = 2 n H2O = 0,6 (mol); n O = (7,4 0,3.12 0,6.1)/16 = 0,2 (mol). Ta c: n C : n H : n O = 3 : 6 : 2. CTG ng thi cng l CTPT ca hai este l C3H6O2 Bi tp tng t : t chy hon ton 2,28 gam 1 hp cht hu c X cn 3,36 lt oxi ( dktc) thu c CO2 v hi H2O c t l th tch 6:5. Tm CTPT ca X? Bi tp: Dng 5:Tm cng thc phn t ca hn hp 2 este n chc ng phn mch h A,B Phng php: Nu hai este l ng phn ca nhau ta xc nh khi lng phn t ca este CTCT da vo cch vit ng phn Lu : +Nu A, B to bi 2 axit khng ng phn v 2 ru khng ng phn th khi thu phn dung dch A B vi NaOH to ra 2 mui ko ng phn v 2 ru khng ng phn khi ta t cng thc TB ca A, B l R 12COOR12 +Nu A B to bi 2 axit ng phn v 1 ancol; th khi thu phn to 2 mui ng phn v 1 ru do t cng thc phn t ca A, B l R12COOR +Nu A B to bi 1 axit v 2 ru ng phn th khi thu phn s thu c 1 mui v 2 ru dp do dt cng thc CTPT la RCOOR12 Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 cng thc phn t l RCOOR

Ha 3B +Nu A B to bi 2 axit ng phn th khi thy phn to ra 2 mui ng phn v 2 do dt

Bi tp: Cho hn hp E gm 2 este ng phn X,Y. t chy hon ton E c VCO2 =V Hi H2O.Bit cn va 45 ml dd NaOH 1M x phng ha 3,33g E. CTCT thu gn ca X, Y l? Bi gii: V th tch CO2 bng th tch hi H2O do ta thy nCO2 = nH2O X,Y l este no n chc. nNaOH = 0,045mol = neste M este = 3,33/0,045=74 vy CTPT ca este l: C3H6O2 CTCT: CH3COOCH3 v HCOOC2H5 Bi tp tng t: Hai este A v B no n chc l ng phn ca nhau. x phng ha hon ton 33,3g hn hp hai este trn cn 450 ml dung dch NaOH 1 M. Cc mui sinh ra c sy n khan v cn c 32,7 g. Xc nh CTCT ca A v B Bi tp 2: cho 14,8 gam mt hn hp hai este ng phn ca nhau bay hi iu kin thch hp. kt qu thu c mt th tch hi ng bng th tch ca 6,4 g oxi trong cng iu kin. khi t chy hon ton hn hp hai este trn thu c sn phm phn ng l CO2 v H2O vi t l v th tch l 1: 1. Tm CTCT ca hai este? Xc nh cng thc cu to ca este da vo phng php bin lun: Dng 7: Xc nh cng thc cu to ca este hu c 2 nhm chc mch h X phng ha mt este hu c u bi cho mt trong cc d kin sau: 1. Mt mui v hai ru Axit trong cng thc cu to ca este l axit hai chc: V d: COOR R2 COOR1 + 2NaOH R2 COONa COONa + ROH + R1OH

nOH = 2neste = nru ;

nmui = neste

Bi tp p dng: Hp cht hu c X cha mt loi nhm chc c cng thc phn t C8H14O4. Khi thy phn trong dung dch NaOH thu c mt mui v hn hp hai ru A v B. Phn t ru B c s nguyn t cacbon nhiu gp i phn t ru A. Khi un nng vi H2SO4 c, A cho mt olefin v B cho 2 olefin ng phn. Tm cng thc cu to ca X. Gii X + NaOH mui + 2 ru. Vy X l este ca axit c hai nhm chc COOH Hong Th Trang Hong Th Kim Phng Phm Xun Ph

Nhm 1 C cng thc:

Ha 3B

COOR1 R COOR2
-

C8H14O4

Hai ru A, B u to ra olefin A, B t nht c hai nguyn t cc bon trong phn t . Phn t X c 8 C; c 2 nhm COO-, ru B c s nguyn t cacbon gp i ru A. Vy A ch c th c hai nguyn t C (C4H9OH).

Axit ta05 ra este X l axit oxalic ( HOOC-COOH) Ru B c th to hai olefin nn B phi l:

CH2=CH-CH2-CH3 CH3-CH-CH2-CH3 OH
-

H2O CH3-CH=CH-CH3 COO-CH2-CH3

Suy ra cng thc ca este X l:

COO-CH-CH2-CH3

CH3

2. Hai mui v mt ru ru trong cng thc cu to ca este l ru 2 chc. V d: RCOO R2 R1COO + 2 NaOH RCOONa + R1COONa + R2(OH)2

Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1

Ha 3B

nOH = 2neste = nmui ; nru = neste Bi tp p dng:

Mt hp cht hu c X c cng thc phn t C7H12O4. Bit X ch c 1 loi nhm chc, khi cho 16 gam X tc dng va vi 200 gam dung dch NaOH 4% th thu c mt ru Y v 17,8 gam hn hp hai mui. Xc nh cng thc cu to thu gn ca X. Gii

Ta c: nx= 0,1 ; nNaOH = 0,2 este hai chc.

RCOO R2 R1COO 0,1 mol 0,2 mol + 2 NaOH RCOONa + R1COONa + R2(OH)2

(RCOONa)0,1 + (R1COONa)0,1 = 17,8 Suy ra: R + R1 = 44 R = 15 (-CH3) R1= 29 (-C2H5) X c cng thc cu to: CH3-COO-CH2

C2H5-COO- CH2 Ru Y: CH2-CH2 OH OH Dng 8: Xc nh cng thc cu to ca este hu c 2 chc mch vng X phng ha 1 este u bi cho cc d kin sau: (1) S mol este bng s mol baz kim. Theo u bi t l s mol este bng s mol kim, suy ra este c hai nhm este v c th thuc cc loi sau: Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 R(COOR)2; (RCOO)2R; R(COO)2R.

Ha 3B

Nu u bi cho nru = nmui th ch c cng thc R(COO)2R l tha mn este 2 chc mch vng ca axit 2 chc v ru 2 chc. (2) Mt mui v mt ru este c cng thc cu to: COOR CxHy COOR Bi tp p dng: Cho 0,01 mol mt este ca axit hu c phn ng va vi 100ml dung dch NaOH 0,2M, sn phm to thnh ch gm mt ru v mt mui vi s mol bng nhau. Mt khc, khi x phng ha hon ton 1,29 gam este bng mt lng va 60ml dung dich KOH 0,25M, sau khi phn ng kt thc em c cn dung dch c 1,665 gam mui khan. Xc nh cng thc cu to ca ru v axit ( bit chng c cu to mch thng) v t vit cng thc cu to ca este. Gii

nNaOH = 0,02 v neste= 0,01 nn suy ra este l este hai chc, nhng theo du bi cho nru = nmui nn
cng thc tng qut ca este l: R(COO)2R + 0,0075mol 2KOH 0,0015mol R(COOK)2 + 0,0075mol R(OH)2 0,0075mol

Theo u bi: 0,0075 mol este c khi lng 1,29g 1 mol este c khi lng M g M = 172g 0,0075 mol mui c khi lng 1,665g 1 mol mui c khi lng xg x = 222g Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1

Ha 3B

M R(COOK)2= 222g R = C4H8. Vy axit hu c c cng thc C4H8(COOH)2. COO C4H8 COO Vy cng thc ca ru l: CH2-CH2 R = 172 R = 28 g

OH OH Cng thc este: COO CH2 C4H8 COO CH2 Dng 9: Xc nh cng thc cu to ca este hu c 3 chc mch h X phng ha mt este hu c u bi cho mt trang cc d kin sau: (1) Ba mui v mt ru Ru trong cng thc cu to ca este hu c l ru ba chc: V d: RCOO-CH2 R1COOCH R2COOCH2 RCOONa + 3NaOH R1COONa R2COONa + CH2-OH CH-OH CH2-OH

nOH = 3neste = n3mui ;

nru = neste

(2) Mt mui v ba ru Axit trong cng thc cu to ca este l axit ba chc.

V d: R

COOR1 COOR2 + 3NaOH R COOR3

COONa COONa COONa +

R1OH R2OH R3OH

nOH = 3neste = n3ru ; nmui = neste

(3) nOH = 3neste Ty theo d kin bi ton m ta gii theo (1) hoc theo (2).

Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1 Este ca axit n chc v ru 3 chc: (RCOO)3R + 3NaOH 3RCOONa + R(OH)3 Da vo neste = 1/3 nmui rt ra R, tm gc hidrocacbon ph hp. Este ca ru n chc v axit 3 chc: R(COOR)3 + 3NaOH R(COONa)3 + 3ROH Da vo nmui = neste rt ra R,tm gc hirocacbon ph hp.

Ha 3B Nu bi khng cho d kin gii, ta gii theo c hai trng hp:

Bi tp p dng: Cho 2,54 gam este A bay hi trong mt bnh kn dung tch 0,6 lt, nhit d 136,5C. Ngi ta nhn thy khi este bay hi ht p sut trong bnh l 425,6mmHg. thy phn 25,4gam este A cn dung 200 gam dung dch NaOH 6%. Mt khc khi thy phn 6,35 gam este A bng xt th thu dc 7,05 gam mui duy nht. Xc nh cng thc cu to ca A, bit rng mt trong hai cht ( ru hoc axit) to thnh este l n chc. Gii

neste = 0,001 mol Meste= 254 neste thu phn= 0,1; nNaOH= 0,3 este 3 ln este.
Nh vy c th c hai trng hp: Este ca axit n chc v ru a chc (3 chc): (R-COO)3R + 3NaOH 3RCOONa + R(OH)3 (1) Theo (1) s mol este = 1/3 s mol mui. (6,35:254) = 1/3 (7.05:(R+67)). Rt ra R= 27. Nu R l gc no: CnH2n+1 = 14n + 1= 27 : loi Nu R l gc khng no c 1 ni i: CnH2n-1 = 14n - 1= 27 n=2 Vy axit l CH2=CH-COOH axit acrylic. Theo khi lng phn t ca este = 254= 71x3 + R Rt ra R=41. Nu R l gc no, ha tr 3, ta c: CnH2n-1 = 14n - 1= 41 n=3, l gc ca glixerin Este ca ru n chc v axit a chc (3 chc) R-(COOR)3 + 3 NaOH R-(COONa)3 + 3ROH (2) Theo (2) s mol este bng s mol mui:

Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1 Vy loi trng hp ny.

Ha 3B

(6,35: 254) =7,05 : (R + 3 x 67). Rt ra R= 81, ta thy gc R khng ph hp vi bt c loi hidrocacbon no. Dng 10: Xc nh cng thc cu to ca este hu c n chc v cng thc cc cht hu c trong hn hp Vi u bi ch d kin hai cht hu c n chc mch h tc dng vi dung dch kim cho:
1. Hai mui v mt ru: Ta c th gii nh sau:

RCOOR C kh nng hai cht hu c l: (1) R1COOR

a) Khi b) Khi

RCOOR ; (2) R1COOH

nru = nNaOH hai cht hu c l este c cng thc tng qut (1). nru < nNaOH hai cht hu c l: mt cht l este, mt cht l axit c cng thc tng qut (2).

2. Mt mui v hai ru: C nhng kh nng 2 cht hu c l: -

Mt este v mt ru c gc hidrocacbon ging ru trong este. Mt este v mt axit c gc hidrocacbon ging axit trong este. Mt axit v mt ru.

3. Mt mui v hai ru: C nhng kh nng 2 cht hu c l:

RCOOR RCOOR1

hay

RCOOR R1OH

Bi tp p dng: Cho hn hp A gm hai cht hu c no, n chc cha cc nguyn t C,H,O tc dng va vi 20 ml dung dch NaOH 2M, thu c mt mui v mt ru. un nng lng ru thu c trn vi H2SO4 c 170C, to ra 369,6ml olefin kh 27,3C v 1 atm. Nu t chy hon ton lng hn hp A trn ri cho sn phm qua bnh CaO d th khi lng bnh tng thm 7,75g. Tm cng thc phn t, cng thc cu to v thnh phn phn trm s mol ca cc cht trong A. Bit hiu sut phn ng l 100%. Gii n NaOH= 0,04 ; nolefin= 0,015 mol Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 V phn ng to ra 1 mui v 1 ru nn trong a c th c:

Ha 3B

(a) Mt este v mt ru c gc hidrocacbon ging ru trong este. (b) Mt este v mt axit c gc hidrocacbon ging axit trong este. (c) Mt axit v mt ru. Trng hp (a): t ROH = x mol; RCOOR= y mol ROH xmol RCOOR + NaOH RCOONa + ROH y mol ymol ymol
170C,H SO 2 4

+ NaOH khng xy ra phn ng

ymol CmH2m + H2O (x+y)mol

s mol ru sau phn ng = x + y CmH2m+1OH (x+y)mol Theo ra: x+y = 0,015 mol y = 0.04 mol; CmH2m+1OH x mol Ta c: x= 0,015; y= 0,025 Phn ng t chy A: RCOOR hay CnH2n+1COO CmH2m+1 RCOOH hay CnH2n+1COOH Cn+m+1H2(n+m+1)O2 + (3n+3m+1)/2 O2 xmol Cn+1H2(n+1)O2 ymol + (3n+1)/2 O2
tC

x<0 (loi)

Trng hp (b): vit phng trnh phn ng ca RCOOR (xmol) v RCOOH vi NaOH CmH2m + H2O xmol

t C

(n+m+1)CO2 (n+m+1)xmol (n+1)CO2 (n+1)ymol

+ (n+m+1)H2O (n+m+1)xmol

+ (n+1)H2O (n+1)ymol

mCO2 = 44[0,015(n+m+1)+ 0,025(n+1)] mH2O = 18[0,015(n+m+1)+ 0,025(n+1)] Vy: 62[0,015(n+m+1)+ 0,025(n+1)] = 7,75 Hay 4n+1,5m = 8,5 n=1 (CH3COOH) v m=3 (C3H7OH) % s mol axit = (0,025/0,04)x100%=62,5% % s mol este =(0,015/0,04)x100%=37,5% Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 Trng hp (c): t ROH = x mol; RCOOH= y mol ROH xmol RCOOH + NaOH RCOONa + H2O y mol ymol ymol
170C,H SO 2 4

Ha 3B + NaOH khng xy ra phn ng

ymol CmH2m + H2O xmol

s mol ru sau phn ng = x + y CmH2m+1OH xmol Ta c: x = 0,015 ; y = 0,04 Phn ng t chy: Axit: CnH2nO2 + (3n-2) O2 0.04 mol Ru: CmH2mO + (3m-1) O2 0,015mol Mt s bi tp t gii: 1 Cho 21,8 gam cht hu c a ch cha mt loi nhm chc tc dng vi 1 lt dung dch NaOH 0,5M thu c 24,6 gam mui v 0.1 mol ru B. Lng NaOH d c th trung ha ht 0,5 lt dung dch HCl 0,4M. Cho bit cng thc cu to thu gn ca A?
2 Mt cht hu c gm ba nguyn t C,H,O. t chy hon ton 14,6 gam A thu c 35,4 gam hn

nCO2 0,04n mol mCO2

+ +

nH2O 0,04n mol mH2O 0,015m mol

0,015m mol

62(0,04n +0,015m) = 7,75. Gii ra n v m u l s thp phn nn loi.

hp CO2 v H2O. Phn trm theo khi lng ca oxi trong hn hp CO2 v H2O l 76,84 %. a) Tm cng thc phn t ca A, bit rng khi lng phn t ca A< 160 vc. b) Ly 21,9 gam a cho phn ng va vi dung dch NaOH thu dc mt mui v 13,8 gam mt ru. Bit rng A mch h, trong ru khng c nhm chc khc, hy xc ng cng thc cu to c th c ca
3

Cho hp cht X(C,H,O) mch thng, ch cha mt loi nhm chc, tc dng va ht 152,5 ml dung dch NaOH 25% c d = 1,28 g/ml. Sauk hi phn ng xy ra hon ton thu c dung dch A cha mt mui ca axit hu c, hai ru n chc no, no ng ng lien tip. trung ha hon ton dung dch A cn dung 255ml dung dch HCl 4M. C cn dung dch sau khi trung ha th thu c hn hp hai ru c t khi so vi H2 l 26,5 v 78,67 gam hn hp mui khan. Bit t l mol ca X v hai ru l 1:1:1

Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1 a) X l loi hp cht g v c bao nhiu nhm chc. b) Xc nh cng thc cu to ca X.

Ha 3B

4 Mt hn hp X gm hai cht hu c. Cho hn hp X phn ng vi KOH va , cn

dng

100ml dung dch KOH 5M. sau phn ng thu c hn hp hai mui ca hai axit no n chc Y. Cho ton b Y tc dng ht vi Na thu c 3,36l H2. Cho bit hai hp cht hu c l hp cht g?
5 Cho hn hp M gm 2 hp cht hu c mch thng X,Y ( ch cha C,H,O) tc dng va vi 8g

NaOH, thu c mt ru n chc v hai mui ca hai axit hu c n chc k tip nhau trong dy ng ng. Lng ru thu c cho tc dng vi Na d, to ra 2,24 lt kh (ktc). X,Y thuc loi hp cht g? 6 un nng a gam mt hp cht hu c X c cha C,H,O mch khng phn nhnh vi dung dch cha 11,2 gam KOH n khi phn ng xy ra hon ton, ta c dung dch B. trung ha ht lng KOH d trong dung dch B cn dng 80ml dung dch HCl 0,5M. Lm bay hi hn hp sau khi trung ha mt cch cn thn, ngi ta thu dc 7,36gam hn hp hai ru n chc v 18,34 gam hn hp hai mui. Tm cng thc cu to ca X? 2,Bi tp Lipit I. Vit cng thc cu to ca lipit 1. Phng php 1 - Cht bo c gc glyxerit chung cho nn c k hiu gc y l - Gi ba gc acid bo ni tip l R, R, R gn vi glyxerit theo th t khc nhau, ta c cht bo. - S c nhiu cht bo do s hon v cc gc R, R, R . Vd1: Vit cng thc cu to thu gn ca glyxerit (cht bo) cha ng thi ba gc khc nhau l: - axit butyric C3H7COOH - axit lauric C11H23COOH - axit miristic C13H27COOH u khng phn nhnh. Khi cho glyxerin c dng vi hn hp ba axit trn th to thnh c bao nhiu glyxerin ti a. Gai: t B l gc axit butyric, L l gc axit lauric, M l gc axit miristic v glyxerin c khiu bng: Ta c 3 glyxerit cha ng thi 3 gc axit : Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 B L M M B L L B M

Ha 3B

T hp 3 gc axit vi s lng v v tr khc nhau th trong phn t ta c 18 glyxerit.

B B B

B M B

B L M

L B M

B B Vd2:

B B M B

M L

B L

a. Th no l cht lng, cht bo rn? b. Khi cho glyxerin tc dng vi hn hp axit olic v axit stearic c th thu c bao nhiu loi cht bo c cu to phn t khc nhau. Vit cng thc cc phn t y? Gii: Cng thc ca cht bo: CH2-O-CO-R CH-O-CO-R CH2-O-CO-R nu cc gc axit c R, R, R l no, ta c cht bo rn. nu R, R, R cha no ta c cht bo lng. b. khi cho glyxerin tc dng vi hn hp axit olic v axit stearic c th thu c 6 cht bo khc nhau ty theo cch sp xp gc hidro cacbon khc nhau nh sau:

R1 gc C17H35 CH2-O-CO CH-O-CO Phm Xun Ph R1 R1 R2 R2 R1 R1 R1 R2

R2 gc C17H33 R2 R2 R2 R1 Hong Th Kim Phng

Hong Th Trang

Nhm 1 CH2-O-CO R1 R2 R2 R1 R1 R2

Ha 3B

BT: Trong thnh phn ca mt s loi sn c trieste ca glyxerol vi axit linoleic C17H31COOH v axit linolenic C17H29COOH. Vit cng thc cu to thu gn ca cc trieste c th c ca hai axit trn vi glyxerol. 2. Phng php 2: p dng phng trnh phn ng B1: vit phng trnh phn ng thy phn ca lipt c mui, axit, ri. B2: da vo cng thc phn t axit, mui suy ra gc axit, mui. B3: t axit v mui ta suy ra lipt. Vd1: Khi thy phn a gam mt este X thu c 0,92 gam glyxerol, 3,02 gam natri linoleat C17H31COONa v m gam mui ca natri oleat C17H33COONa. Tnh gi tr ca a, m. vit cng thc cu to c th c ca X? Gii 0, 92 n glyxerit = 92 linoleat, vy cn 0,02 mol mui natri oleat. X c cng thc cu to: C17H31COOC3H5(C17H33COO)2 nX = 0,01 mol ; a= 0,01x882=8,82g v m= 0,01x2x304= 6,08 gam Vd2: Thy phn hon ton 444gam mt lipt thu c 46 gam glyxerol v 2 loi axit bo. Hai loi axit l: C15H31COOH v C17H35COOH C17H33COOH v C15H31COOH C17H31COOH v C17H33COOH C17H33COOH v C17H35COOH BT1: Este X khng no, mch h, c t khi hi so vi oxi bng 3,125 v khi tham gia phn ng xphng ho to ra mt anehit v mt mui ca axit hu c. C bao nhiu cng thc cu to ph hp vi X? A. 2 B. 5 C. 3 D. 4 Phm Xun Ph = 0,01 mol , 3,02 n natri linoleat = = 0,01 mol 302

Este X l triglyxerit khi thy phn trong mi trng kim cho 0,03 mol mui, theo bi c 0,01 mol natri

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1

Ha 3B

BT2: un si a gam mt triglyxerit X vi dung dch kali hidroxit (d) n khi phn ng hon ton thu c 0,92 gam glyxerol v m gam hn hp Y gm cc mui ca axit oleic ( C17H33COOH) v 3,18 gam mui ca axit linoleic (C17H31COOH). Tm cng thc cu to c th c ca triglyxerit trn. BT3: X phng ha hon ton 0,1 mol cht hu c X ( cha C, H, O) cn va 300 ml dung dch NaOH 1M. C cn dung dch sau phn ng thu c 24,6 gam mui khan. Xc nh CTPT ca X? A. (HCOO)3C3H5 B. (CH3COO)3C3H5 C. C3H5(COOCH3)3 D. (CH3COO)2C2H4 II. Khi lng mui sau khi thy phn C 2 cch gii: 1.cch 1: gii theo s mol 2.cch 2: gii theo nh lut bo ton khi lng Vd1: x phng ha hon ton 17,24 gam cht bo cn dng 0,06 mol NaOH. C cn dung dch sau phn ng thu c khi lng x phng l: 17.8 gam 18.24 gam 16.68 gam 18.38 gam Gii: (RCOO)3C3H5 + 3NaOH 3RCOONa + C3H5(OH)3 0.02 0.06 p dng nh lut bo ton khi lng: Mxphng = m cht bo + m NaOH - m glyxerol = 17,24+ 40x0,06- 92x 0,02 =17,8 gam Chn p n A BT1: X phng ha 8,8 gam etyl axetat bng 200ml dung dch 0.2M. sau khi phn ng xy ra hon ton, c cn dung dch thu c cht rn khan c khi lng l: 8,56 gam 3,28 gam 10,4 gam 8,2 gam Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng

Nhm 1 ng thu c kh lng x phng l: 17.8 gam 18.24 gam 16.68 gam 18.38 gam

Ha 3B

BT2: X phng ha hon ton 17.24 gam cht bo cn va 0,06 mol NaOH. C cn dung dch sau phn

BT3: Tnh khi lng mui dng sn xut x phng thu c khi cho 100kg mt lng m cha 50% tristearin, 30% triolein v 20% tripanmitin tc dng vi NaOH va ( gi thit hiu sut phn ng t 100%). BT4: Cho 0,25 mol NaOH vo 20 gam bo trung tnh ri un nng ln, khi phn ng xy ra hon ton ngi ta thu c dung dch c tnh baz, trung ho dung dch ny phi dng ht 0,18 mol HCl. Tnh khi lng NaOH cn x phng ha 1 tn cht bo trn? A. 0,14 tn B. 1,41 tn C. 0,41 tn D. p n khc III.Ch s axit v ch s x phng ha ca cht bo xc nh cht lng ca cht bo ngi ta thng da vo mt s ch s sau: + Ch s axit: l s miligam KOH trung ha hon ton cc axit t do c trong 1 gam cht bo + Ch s x phng ha: l tng s miligam KOH x phng ha cht bo v axit t do c trong 1 gam cht bo (ch s x phng = ch s axit + ch s este) + Ch s este: l hiu ca ch s x phng ha v ch s axit + Ch s iot: l s gam iot c th cng vo lin kt bi trong mch cacbon ca 100 gam cht bo 1. Ch s axit: trong cht bo lun c mt lng nh axit t do. S miligam KOH dng trung ha lng axit t do trong 1 gam cht bo gi l ch s axit ca cht bo. S miligam KOH Ch s axit = S gam cht bo Vd1: trung ha 2,8 gam cht bo cn dng 3 ml dung dch KOH 0,1 M. Tnh ch s axit ca cht bo trn. Gii: Khi lng KOH =0,003x 56 = 0,0168gam hay 16,8mg 16,8x1 Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 Ch s axit = 2,8 Vd2: =6

Ha 3B

nh gi lng axit bo t do c trong cht bo, ngi ta dng ch s axit. l s miligam KOH cn trung ha axit bo t do c trong 1 gam cht bo (ni gn l trung ha 1 g cht bo). a) Tnh ch s axit ca mt cht bo, bit rng trung ha 14 gam cht bo cn 15 ml dd KOH 0,1M gii nNaOH= 0,0015 (mol) 14g cht bo cn 0,0015 mol KOH 1g ___________ (0,0015: 14) mol -> mKOH= 0,0015 : 14 x 56 x 1000 = 6 (mg) Vy ch s axit ca cht bo l 6. b) Tnh khi lng NaOH cn thit trung ha 10 gam mt cht bo c ch s axit l 5,6 Bi gii ch s axit ca cht bo l 5,6 -> trung ha 1g cht bo cn 5,6 mg KOH -> trung ha 10g cht bo cn 56mg KOH -> nKOH= 56: 1000: 56 = 0,001 mol nNaOH= n_{KOH} 0,001 mol -> mNaOH= 0,001 x 40 = 0,04 (g) BT1: trung ho axit t do c trong 5,6 gam cht bo cn 6 ml dung dch NaOH 0,1 M. Tnh ch s axit ca cht bo ni trn? A. 3,2 B. 4 C. 4,7 D. p n khc BT2: trung ha lng axit t do c trong 14 gam mu cht cn 15ml dung dch KOH 0,1M. Ch s axit c trong mu cht bo trn l : a. 4,8 b. 7,2 c. 6,0 Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 d. 5,5

Ha 3B

BT3: x phng ha 100kg cht bo ( gi s c thnh phn l triolein) c ch s axit bng 7 cn 14,1 kg kali hidroxit . gi s phn ng xy ra hon ton, tnh khi lng mui thu c? BT4: Trung ha 2,8 gam cht bo cn 3ml dung dch KOH 0,1 M. Tnh ch s axit ca cht bo? A. 6 B. 0,6 C. 0,06 D. 0,006 BT5: x phng ha hon ton 100gam cht bo c ch s axit bng 7 ngi ta dng ht 0,32 mol KOH. Khi lng glixerol thu c l bao nhiu gam? A. 9,4 gam B. 9,3 gam C. 8,487 gam D. 9,43 gam BT6: Tnh khi lng KOH cn dng trung ho 4 gam cht bo c ch s axit l 7? A. 28mg B. 14mg C. 82mg D. p n khc. BT7: Tnh khi lng NaOH cn dng trung ho axit t do c trong 5 gam bo vi ch s axit bng 7? A. 0,025mg B. 0,025g C. 0,25mg D. 0,25g BT8: Tnh khi lng NaOH cn dng trung ho cc axit bo t do c trong 200 gam cht bo, bit cht bo c ch s axit bng 7? A. 5g B. 9g C. 1g D. 15g BT9: X phng ha 1kg lipit c ch s axit l 2,8 ngi ta cn dng 350 ml KOH 1M. Khi lng glixerol thu c l bao nhiu? Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 A. 9,2gam B. 18,4 gam C. 32,2 gam D. 16,1 gam

Ha 3B

BT10: phn ng vi 100 gam cht bo c ch s axit bng 7 phi dng ht 17,92 gam KOH. Tnh khi lng mui (x phng) thu c? A. 108,265g B. 100,265g C. 100g D. 120g 2. Ch s x phng ha: tng s miligam KOH trung ha ht lng axit t do v x phng ha ht lng este trong 1 gam cht bo gi l ch s x phng ha ca cht bo.

Vd1: Tng s miligam KOH trung ha ht lng axit t do v x phng ha ht lng este trong 1 gam cht bo gi l ch s x phng ha ca cht bo. Tnh ch s x phng ha ca mu cht bo c ch s axit bng 7 cha tristearoylglixerol cn ln mt lng axit stearic. Gii to (C17H35COO)3C3H5+3KOH 3C17H35COOK+C3H5(OH)3 C17H35COOH + KOH C17H35COOK + H2O Ch s axit = 7 =>mKOH = 7mg /1 g cht bo nKOH= 7/56= 0,125 mol maxit= 0,125.284= 35,5 mg meste= 1000-35,5= 946,5 mg neste= 964,5/890= 1,0837 mol mKOH= 1,0837.56= 182,06 mg => Ch s x phng ha = 182,06 + 7 = 189,06 BT1: Khi x phng ha hon ton 2,52 gam cht bo trung tnh cn 90 ml dung dch KOH 0,1M. Tnh ch s x phng ca cht bo trn? A. 200 Phm Xun Ph Hong Th Trang Hong Th Kim Phng

Nhm 1 B. 192 C. 190 D. 198

Ha 3B

BT2: khi x phng ha hon ton 2,52 gam cht bo trung tnh thu c 0,265gam glixerol. Tnh ch s x phng ca cht bo? A. 18 B. 80 C. 180 D. 8 BT3: x phng ha 63mg cht bo trung tnh cn 10,08 mg NaOH. Tnh ch s x phng ha ca cht bo? A. 200 B. 224 C. 220 D. 150 BT4: un 20 gam lipit vi dung dch cha 10 gam NaOH. Sau khi kt thc phn ng trung ho 1/10 dung dch thu c cn dng 90 ml dung dch HCl 0,2 M. Tnh ch s x phng ha v phn t khi trung bnh ca axit bo trong lipit? A. 140 v 273 B. 120 v 273 C. 130 v 273 D. p n khc

Phm Xun Ph

Hong Th Trang

Hong Th Kim Phng