n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

LI M U
Tin mt xut hin t lu v l mt phng thc thanh ton khng th thiu bt c mt quc gia no. Tuy nhin, sn xut v lu thng hng ho pht trin ko theo cc phng thc thanh ton pht trin, phng thc ny l s k tha v pht trin ca phng thc trc . Khc phc nhng nhc im ca phng thc thanh ton bng tin mt (TTBTM), thanh ton khng dng tin mt (TTKDTM) l phng thc thanh ton mi u vit hn, p ng mt cch tt hn cho yu cu ca s pht trin kinh t. Hin nay rt nhiu nc trn th gii vic TTKDTM tr nn quen thuc vi mi ngi dn, trong khi Vit Nam khi lng TTKDTM cn chim t l rt hn ch. TTKDTM cha c ngi dn chp nhn rng ri, thm ch nhiu ngi cn cha nhn thy t sc, tm th tn dng bao gi. C th ni mi mt chng ta cha pht huy c tnh u vit ca TTKDTM v nh vy chng ta cha tn dng ht cc iu kin tt nht cho s pht trin ca nn kinh t. Hin nay khi m thanh ton bng tin mt ang l ph bin th vic tm ra gii php cho s pht trin ca TTKDTM l rt cn thit tuy rng iu khng n gin. N i hi phi c s quan tm, nghin cu mt cch y , phi c ci nhn su hn, rng hn. Vi mong mun cc hnh thc TTKDTM s ngy cng pht trin mnh m hn na ti Vit Nam, ti chn ti : Hnh thc thanh ton khng dng tin mt Vit Nam - thc trng v gii php Ni dung chnh ca ti bao gm: Chng 1: Hnh thc thanh ton khng dng tin mt Chng 2: Thc trng v cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt Vit Nam trong thi gian qua Chng 3:Gii php pht trn cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt ti Vit Nam

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

Chng 1: HNH THC THANH TON KHNG DNG TIN MT

1.1 Lu thng tin t

1.1.1 Khi nim lu thng tin t Lu thng tin t l s vn ng ca tin t trong nn kinh t thc hin cc quan h thng mi, hng ha, phn phi thu nhp, hnh thnh ngun vn v phc li x hi. C th ni s lu thng tin t trong nn kinh t ng vai tr nh h thng mch mu trong mt c th sng, nu h thng mch mu ny hot ng tt th c th s khe mnh v pht trin, ngc li nu h thng mch mu ny hot ng trc trc hoc hn th na l b tc nghn th c th s m yu v s khng th pht trin bnh thng. 1.1.2 Hai hnh thc lu thng tin t - Lu thng bng tin mt Khi nim : L s vn ng ca tin mt trong nn kinh t phc v cho cc quan h thng mi vi quy m nh v trong ni b dn c l chnh. y l hnh thc trong tin t v hng ha ng thi vn ng vi nhau. u im: y l hnh thc n gin, chu chuyn nhanh, khng gy ch tc trong chu chuyn v n c hiu qu kinh t cao i vi ngi tham gia lu thng. Nhc im: Hnh thc lu thng ny tn km v mt chi ph lu thng tin t nh in n, bo qun, t chc lu thng...v gy ra nhng hin tng tiu cc x hi nh trm cp, ra tin, trn thu v nn tin gi. - Lu thng khng dng tin mt Khi nim: L hnh thc lu thng trong tin t v hng ha vn ng tng i c lp vi nhau, p ng cho nhu cu thanh ton vi quy m ln, thng thng l cc doanh nghip. Nhc im: Hnh thc ny i hi phi c trnh nht nh mi tham gia c, mi thanh ton phi thng qua ngn hng, trang b c s vt cht ban u kh tn km, ngoi ra vn bo mt cng phi quan tm nhiu. u im: Lu thng khng dng tin mt khc phc c mt phn chi ph lu thng, tng cng kh nng kim sot ca nh nc, ca ngn hng, to ra s vn minh lch s trong thanh ton.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php 1.2 Thanh ton tin t

Trong nn kinh t th trng, cc quan h thanh ton chi tr ln nhau phi dng hnh thc tin t. V vy, thanh ton tin t l mt yu cu tt yu khch quan, l iu kin cn thit phc v cho qu trnh ti sn xut x hi. Tng ng vi hai hnh thc lu thng tin t ta c hai hnh thc thanh ton tin t: Thanh ton bng tin mt v thanh ton khng dng tin mt. 1.2.1 Thanh ton dng tin mt - Khi nim: Thanh ton tin mt l vic chi tr trc tip bng tin mt trong cc quan h thanh ton thu chi gia nhn dn vi nhau, gia cc x nghip, t chc kinh t, c quan nh nc vi nhn dn. - c im Ngi tham gia thanh ton l nhn dn, cc t chc kinh t, cc c quan nh nc, nhng ngi khng c ti khon m ti ngn hng, thanh ton bng tin mt khng c s xut hin ca nhn vt th ba. Thanh ton tin mt thch hp vi vai tr ca tin t lm vt m gii trong qu trnh lu thng. Sau khi xut chuyn hng ha hay cung ng dch v cho ngi mua, ngi bn nhn c tin ngay. V qu trnh thanh ton cng chm dt ngay ti . Khi sn xut v trao i pht trin n mt trnh cao hn, th vic thanh ton trc tip bng tin mt khng cn t ra l mt phng thc duy nht na. S hn ch ca n biu hin ch, mun thc hin mt khi lng ln tng gi c hng ha th phi c lng tin mt ln, iu lm cho chi ph lu thng tin t tng ln, vic t chc lu thng tin mt thm phc tp, tc lun chuyn vn chm. Ngc li, nu v mt l do no khng c tin t, th qu trnh thanh ton khng gii quyt c, t qu trnh ti sn xut khng th tip tc c. Nhng bt tin ca vic s dng tin mt trong thanh ton i hi phi c thm nhng hnh thc thanh ton thun li hn. Bn cnh , vi s pht trin vt bc ca h thng ngn hng, cc dch v, cc cng c thanh ton c ngn hng nghin cu a ra khch hng la chn cho mnh mt hnh thc thanh ton thch hp thay cho thanh ton tin mt. TTKDTM pht sinh t v ngy cng ng vai tr quan trng trong nn kinh t.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php 1.2.2 Thanh ton khng dng tin mt

- Khi nim: TTKDTM l thanh ton qua ngn hng, l tng hp cc mi quan h chi tr tin t c thc hin bng cch trch chuyn t ti khon ca ngi ny sang ti khon ca ngi khc ti ngn hng vi s kim sot ca ngn hng m khng cn dng tin mt. - c im: So snh vi thanh ton tin mt, TTKDTM c nhng c trng sau: Trong TTKDTM, s vn ng ca vt t hng ha c lp vi s vn ng ca tin t c v thi gian ln khng gian, thng khng n khp vi nhau. Nu nh trong thanh ton bng tin mt, vn ng ca hng ha gn lin vi vn ng ca tin t, th trong TTKDTM ngi bn c th thu c tin trc hoc sau khi xut hng ha cho ngi mua. S tch ri v mt thi gian v khng gian trong qu trnh thanh ton t ra yu cu cho ngn hng khi t chc h thng TTKDTM l phi rt ngn khong cch gia tin v hng. Trong TTKDTM, vt trung gian trao i (tin mt) khng xut hin nh thanh ton bng tin mt theo kiu hng - tin - hng (H-T-H), m ch xut hin di hnh thc tin t k ton (tin ghi s) v c ghi chp trn cc chng t s sch. Mi bn tham gia thanh ton (ch yu l ngi mua) phi m ti khon ti ngn hng (tr mt vi hnh thc thanh ton nh ngn phiu thanh ton ca Vit Nam). V mt l rt n gin, nu khng nh vy th vic thanh ton khng th tin hnh. Khc vi thanh ton bng tin mt ch l quan h trc tip gia ngi mua v ngi bn, trong TTKDTM, ngoi ch th chu trch nhim thanh ton v ch th c hng, cn c s tham gia ca t nht mt ngn hng. Qu trnh TTKDTM c din ra ti ngn hng, nn ngn hng c mt vai tr ln v khng th vng mt trong thanh ton qua ngn hng, va l ngi t chc,va l ngi thc hin cc khon thanh ton 1.3 Ngun gc v vai tr ca cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt

1.3.1 Ngun gc ca thanh ton khng dng tin mt Trong x hi loi ngi, nu cn sn xut hng ha v lu thng hng ha, th s tn ti ca mi quan h Tin - Hng l mt tt yu khch quan. l mi quan h bin chng v tc ng ln nhau.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

Theo tin trnh lch s hnh thnh tin t, ng tin c nhng bc pht trin t thp n cao. Trong nn kinh t t nhin khp kn, do nhu cu cn rt n gin, con ngi t sn xut c nhng g mnh cn v do h khng c nhu cu trao i. Khi x hi pht trin v m rng hn, h thy rng mnh khng th t sn xut mi th m mnh cn do nhiu l do, lc ny nhu cu trao i xut hin v vn trao i l nh th no. Vn trng lp nhu cu trao i xut hin. Nhng khng phi lc no v u cng c s trng lp nhu cu. Mun trao i c hng ha th ngi ta ngh ti mt hng ha m nhiu ngi cng cn, l vt ng ra lm vt ngang gi chung hnh thc u tin ca tin t. Lc u vt ngang ga chung rt n gin, n c th l v s, hn hay con b ming ng ...Do yu cu thun tin trong trao i ngi ta thy rng cn phi c vt ngang gi chung th no d vn chuyn, d chia nh, khng hao mn v c th tch tr dng cho sau ny. Con ngi chn vng. Sn xut hng ha ngy cng pht trin, hng ha a vo lu thng ngy cng nhiu i hi phi c thm lng tin a vo p ng nhu cu ca hng ha a vo lu thng. Hn na ngi ta thy rng trong mua bn chu, t giy ghi n cng c gi tr nh tin vy. Tin giy ra i v gip cho vic trao i hng ha din ra thun li hn rt nhiu. Nhng sn xut khng ngng pht trin, khi lng tin c a vo lu thng ngy mt ln, c bit l khi c lm pht. Tin giy bc l nhng hn ch nht nh nh chi ph in n, bo qun, tin gi, kim m... Hn na, trong nn kinh t pht trin nh ngy nay khi lng tin trong giao dch l rt ln, nu thanh ton bng tin mt th r rng l bt tin. Nh vy, i hi phi c phng thc thanh ton mi u vit hn khc phc c nhng hn ch trn, ph hp vi mt giai on pht trin kinh t mi. TTKDTM xut hin nh mt tt yu, th hin bc pht trin v hon thin nh cao ca lch s pht trin tin t. 1.3.2 Vai tr ca thanh ton khng dng tin mt - Vai tr ca TTKDTM i vi nn kinh t TKDTM gp phn gim t trng tin mt lu thng, t c th tit kim c chi ph lu thng nh in n, pht hnh, bo qun, vn chuynMt khc, to iu kin thun li cho cng tc k hoach ho v lu thng tin t.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

TKDTM to iu kin tp trung ngun vn ln cho x hi vo NH ti u t cho nn kinh t, pht huy vai tr iu tit, kim tra ca Nh nc vo hot ng ti chnh tm v m v vi m, gp phn ngn chn lm pht. - Vai tr ca TKDTM i vi cc ngn hng thng mi (NHTM) Cc nh t chc thc hin hot ng kinh doanh trong nn kinh t th trng u quan tm n vn thanh ton l: an ton - tin li - quay vng s nhanh. NH tr thnh trung tm tin t - tn dng thanh ton trong nn kinh t. TDKDTM gp phn khng nh vo thnh cng ca NH. TTKDTM to iu kin cho hot ng huy ng vn ca ngn hng. TDKDTM khng nhng lm gim c chi ph lu thng m cn b sung ngun vn cho NH thng qua hot ng m ti khon thanh ton ca cc t chc v c nhn. Nh vy, NH s lun c mt lng tin nht nh tm thi nhn ri trn cc ti khon ny vi chi ph thp. Nu s dng ngun vn ny thi NH khng ch kim c li nhun, ginh thng li trong cnh tranh m cn mang li li ch rt ln cho ton b nn kinh t quc dn. TDKDTM cn thc y qu trnh cho vay. Nh c ngun vn tin gi khng k hn, NH cn c c hi tng li nhun cho mnh bng cch cp tn dng cho nn kinh t. NH thu ht c ngun vn vi chi ph thp nn trn c s h li sut tin vay, khuyn khch cc doanh nghip, c nhn vay vn NH u t, pht trin sn xut, kinh doanh c li. Mt khc, thng qua TDKDTM, NH c th nh gi c tnh hnh sn xut kinh doanh, kt qu kinh doanh ca cc doanh nghip. T gip NH an ton trong kinh doanh, gp phn hn ch ri ro v nng cao c hiu qu hot ng u t tn dng, thc y sn xut kinh doanh. TDKDTM gip cho NHTM thc hin chc nng to tin. Trong thc t nu thanh ton bng tin mt, th sau khi lnh tin mt ra khi NH, s tin khng cn nm trong phm vi kim sot ca NH. Nhng nu TDKDTM th NH thc hin trch chuyn tin t ti khon tin gi ca ngi phi tr sang cho ngi th hng hoc b tr gia cc ti khon ca cc NHTM vi nhau. Nh vy, thc cht ca c ch to tin ca h thng NH l t chc thanh ton qua NH v cho vay bng chuyn khon. V vy, khi TDKDTM cng pht trin th kh nng to tin cng ln, to cho NH li nhun ng k. TDKDTM gp phn m rng i tng thanh ton, tng doanh s thanh ton. 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

TDKDTM to iu kin thanh ton tin hng ho, dch v mt cch an ton, hiu qu, chnh xc, tin cy v tit kim c thi gian, chi ph. Trn c s to nim tin cho cng chng vo hot ng ca h thng NH, thu ht ngi dn v doanh nghip tham gia thanh ton qua NH. Nh vy, TDKDTM gip NH thc hin vic m rng i tung thanh ton, phm vi thanh ton (trong v ngoi nc) v tng doanh s thanh ton, lm tng li nhun, tng nng lc cnh tranh ca NH. - Vai tr ca TTKDTM i vi Ngn hng trung ng (NHTW) TTKDTM tng cng hot ng lu thng tin t trong nn kinh t, tng cng vng quay ca ng tin, khi thng cc ngun vn khch nhau, to iu kin quan trng cho vic kim sot khi lng giao dch thanh ton ca dn c v ca c nn kinh t. Qua , to tin cho vic tnh ton lng tin cung ng v iu hnh thc thi chnh sch tin t c hiu qu. - Vai tr TDKDTM i vi c quan ti chnh Tng t trng TDKDTM khng ch c ngh tit kim chi ph lu thng m cn gip cho cng tc qun l ti sn ca doanh nghip c tt hn. Nu cc giao dch trong nn kinh t c thc hin ch yu bng chuyn khon th tin ch chuyn t ti khon ngi ny sang ti khon ngi khc, t ti khon ca doanh nghip ny sang ti khon ca doanh nghip khc, t NH ny sang NH khc nn tin t vn nm trong h thng NH. Do , tn tht ti sn Nh nc v tn tht ti sn ca ngi dn s c hn ch. Nh vy, trn c s ti khon tin gi v cc ti khon thanh ton qua NH gip cho doanh nghip v c quan qun l nh b ch qun, c quan thuc iu kin kim tra, theo di doanh thu, chi ph, xc nh kt qu kinh doanh chnh xc. Do gim thiu cc tc ng tiu cc ca cc hot ng kinh t ngm, tng cng tnh ch o ca Nh nc trong vic iu tit nn kinh t v iu hnh cc chnh sc kinh t ti chnh quc gia, gp phn lm lnh mnh ho nn kinh t x hi. 1.4 Cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt Theo quyt nh 22/NH 21/01/1994 do thng c ngn hng nh nc ban hnh, cc hnh thc TTKDTM c p dng trong h thng ngn hng bao gm: Sc, y nhim chi, y nhim thu, th tn dng, ngn phiu thanh ton, th thanh ton. Gn y nht theo quyt nh s 235/2002/Q-NHNN ngy 27/03/2002 ca thng c ngn hng nh nc v vic chm dt vic pht hnh tri phiu thanh ton. 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

Theo k t ngy 1/4/2002 NHNN s khng pht hnh ngn phiu thanh ton na. Vy nn ni dung chnh ca ti s khng cp n hnh thc thanh ton bng ngn phiu thanh ton. 1.4.1 Thanh ton bng Sc 1.4.1.1 Khi nim Sc l mt t mnh lnh tr tin v iu kin do mt khch hng ca ngn hng ra lnh cho ngn hng trch mt s tin nht nh trn ti khon ca mnh m ti ngn hng tr cho ngi cm sc hoc cho ngi c ch inh trn t sc (t chc kinh t hay c nhn) Sc l mt mnh lnh ch khng phi l mt yu cu do khi nhn c sc ngn hng chp nhn v iu kin, tr trng hp ti khon ca ngi pht hnh khng hoc khng c tin tr. 1.4.1.2 Phng thc thanh ton bng Sc - Ngn hng - Ngi th hng sc Phng thc thanh ton bng sc c th hin qua cc s sau.
S 1: Vn hnh Sc qua mt ngn hng

C 3 ngi lin quan n t Sc: - Ngi pht hnh

Ngi pht hnh (3)

(1)

Ngi th hng

(2) Ngn hng th lnh

(1) Ngi pht hnh k pht Sc v giao ngi th hng (2) Ngi th hng xut trnh Sc cho ngn hng th lnh i c tr tin (3) Ngn hng th lnh gi giy bo v tnh trng ti khon cho ngi pht hnh.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

S 2: Lu thng Sc qua 2 Ngn hng

Ngn hng bn bn (3) (6)

(4) (5)

Ngn hng bn mua (7)

Ngi bn

(1) (2)

Ngi mua

(1) Bn giao hng cho Mua (2) Mua pht hnh Sc giao cho Bn (3) Bn np Sc vo NH nh thu h tin trn Sc (4) NH bn bn thu h tin qua ngn hng bn mua (5) NH tr tin cho ngi hng li qua NH bn bn (6) Thanh tan tin cho bn Bn (7) NH quyt ton Sc vi ngi mua 1.4.1.3 Cc loi Sc ang p dng ti cc ngn hng Vit Nam Sc chuyn khon: L lnh tr tin ca ngi pht hnh sc i vi NH v vic trch np mt khon tin nht nh t ti khon ca mnh tr cho ngi th hng c tn trn t sc. Sc chuyn khon khng c php lnh tin mt, ch c thanh ton trong phm vi gia khch hng c ti khon cng mt chi nhnh NH (mt kho bc) hoc khc chi nhnh NH (khc kho bc) nhng cc NH, cc kho bc ny c tham gia thanh ton b tr (TTBT) trn a bn tnh thnh ph. Thi gian hiu lc thanh ton ca mi t sc l 15 ngy k t ngy k pht hnh, n ngy np vo NH. Ngi pht hnh sc phi ghi y cc yu t quy nh trn t sc. Ngi th hng khi nhn sc phi kim tra tnh hp l, hp php ca t sc. Sc bo chi: Sc bo chi l t sc chuyn khon thng thng nhng c NH bo m chi tr bng cch trch trc s tin ghi trn t sc t ti khon ca bn tr tin a vo mt ti khon ring (TK tin k gi bo m thanh ton sc) c NH lm th tc bo chi v nh du bo chi sc trc khi giao sc cho KH

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

10

S sc nh mc: L mt hnh thc bo chi ton b s Sc, tc l khng bo chi tng t sc. Mi s Sc nh mc ch c p dng chi tr cho mt hoc mt s ngi c th hng thuc cng mt n v ch qun. Sc chuyn tin: Loi ny tng t loi sc ngn hng ang p dng trn th gii. Loi sc ny c dng thanh ton chuyn khon hoc rt tin mt. Sc c nhn: c p dng i vi khch hng c ti khon tin gi ng tn c nhn ti ngn hng thanh ton tin hng ha, dch v v cc khon thanh tan khc. Hin nay theo quy nh ca ngn hng, Sc c nhn c s tin trn 5 triu phi lm th tc bo chi sc, ngi th hng phi yu cu ngi pht sc xut trnh CMTND kim tra v chi nhn sc do ch thn ngi c tn trn v sau t Sc v phi k tn ti ch. Tt c cc loi sc trn u c p dng thanh ton trong phm vi gia khch hng c ti khon cng mt chi nhnh NH (mt kho bc) hoc khc chi nhnh NH (khc kho bc) nhng cc NH, cc kho bc ny c tham gia thanh ton b tr (TTBT). 1.4.2 Thanh ton bng th 1.4.2.1 Khi nim v th thanh ton Theo iu 24 th l TTKDTM ban hnh theo quyt nh 22-Q/NH1 ra ngy 21/02/1994, th thanh ton c nh ngha nh sau: Th thanh ton do ngn hng pht hnh v bn cho khch hng s dng tr tin hng ho dch v, cc khon thanh ton khc v rt tin mt ti cc ngn hng i l thanh ton hay cc quy tr tin mt t ng 1.4.2.2 Phn loi th thanh ton C nhiu cch phn loi th thanh ton: phn loi theo cng ngh sn xut, theo ch th pht hnh, theo tnh cht thanh ton ca th, theo phm vi lnh th... - Phn loi theo cng ngh sn xut: C 3 loi Th khc ch ni (EmbossingCard): da trn cng ngh khc ch ni, tm th u tin c sn xut theo cng ngh ny. Hin nay ngi ta khng cn s dng loi th ny na v k thut qu th s d b gi mo. Th bng t (Magnetic stripe): da trn k thut th tn vi hai bng t cha thng tin ng sau mt th. Th ny c s dng ph bin trong 20 nm qua , nhng bc l mt s nhc im: do thng tin ghi trn th khng t m ho c,

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

11

th ch mang thng tin c nh, khng gian cha d liu t, khng p dng c k thut m ho, bo mt thng tin... Th thng minh (Smart Card): y l th h mi nht ca th thanh ton, th c cu trc hon ton nh mt my vi tnh. - Phn loi theo tnh cht thanh ton ca th: C 3 loi Th tn dng (Credit Card): l loi th c s dng ph bin nht, theo ngi ch th c php s dng mt hn mc tn dng khng phi tr li mua sm hng ho, dch v ti nhng c s kinh doanh, khch sn, sn bay ... chp nhn loi th ny. Gi y l th tn dng v ch th c ng trc mt hn mc tiu dng m khng phi tr tin ngay, ch thanh ton sau mt k hn nht nh. Cng t c im trn m ngi ta cn gi th tn dng l th ghi n hon hiu (delayed debit card) hay chm tr. Th ghi n (Debit card): y l loi th c quan h trc tip v gn lin vi ti khon tin gi. Loi th ny khi c s dng mua hng ho hay dch v, gi tr nhng giao dch s c khu tr ngay lp tc vo ti khon ca ch th thng qua nhng thit b in t t ti ca hng, khch sn ... ng thi chuyn ngn ngay lp tc vo ti khon ca ca hng, khch sn... Th ghi n cn hay c s dng rt tin mt ti my rt tin t ng. Th ghi n khng c hn mc tn dng v n ph thuc vo s d hin hu trn ti khon ca ch th. Th rt tin mt (Cash card): l loi th rt tin mt ti cc my rt tin t ng hoc ngn hng. Vi chc nng chuyn bit ch dng rt tin, yu cu t ra i vi loi th ny l ch th phi k qu tin gi vo ti khon ngn hng hoc ch th c cp tn dng thu chi mi s dng c. - Phn loi theo ch th pht hnh: Th do Ngn hng pht hnh (Bank Card): l loi th do ngn hng pht hnh gip cho khch hng s dng mt s tin do Ngn hng cp tn dng. Th do t chc phi ngn hng pht hnh: l loi th du lch v gii tr ca cc tp on kinh doanh ln hoc cc cng ty xng du ln, cc ca hiu ln... pht hnh nh Diner's Club, Amex...

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php 1.4.2.3 Phng thc thanh ton bng th thanh ton

12

Cc ch th c lin quan n vic pht hnh v s dng th: - Ngn hng pht hnh th - Ngn hng i l thanh ton th - C s tip nhn th - Ch s hu th S 3: Thanh ton bng th thanh ton

Ngn hng pht hnh

(6) (7)

Ngn hng i l (NH thanh ton)

(1a)

(1b)

(8)

ATM

(5)

(4)

Ngi s dng th

(3) (2)

C s tip nhn th

(1a) Cc n v c nhn n ngn hng pht hnh xin c s dng th (k qu hoc vay) (1b) Ngn hng cung cp th cho ngi s dng v thng bo cho ngn hng i l v c s tip nhn thanh ton th. (2) Ngi s dng th mua hng ho dch v v giao th cho c s tip nhn (3) Rt tin hp ATM hoc ngn hng i l (4) Trong vng 10 ngy, c s tip nhn np bin lai vo ngn hng i l i tin (5) Trong vng 1 ngy, ngn hng i l tr tin cho c s tip nhn (6) Ngn hng i l chuyn bin lai thanh ton, lp bng k cho ngn hng pht hnh (7) Ngn hng pht hnh th hon li s tin m ngn hng i l thanh ton (8) Ngi s dng th mun s dng na hoc s dng ht s tin trn th th ngn hng pht hnh hon tt qu trnh s dng th

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php 1.4.3 Thanh ton bng th tn dng L/C 1.4.3.1 Khi nim v th tn dng L/C

13

Th tn dng (Letter of Credit - vit tt l L/C) l mt cam kt thanh ton c iu kin bng vn bn ca mt t chc ti chnh (thng thng l ngn hng) i vi ngi th hng L/C (thng thng l ngi bn hng hoc ngi cung cp dch v) vi iu kin ngi th hng phi xut trnh b chng t ph hp vi tt c cc iu khon c quy nh trong L/C, ph hp vi Quy tc thc hnh thng nht v tn dng chng t (UCP) c dn chiu trong th tn dng v ph hp vi Tp qun ngn hng tiu chun quc t dng kim tra chng t trong phng thc tn dng chng t (ISBP). 1.4.3.2 Phng thc thanh ton thng qua th tn dng

S 4: Quy trnh nghip v th tn dng thng mi n v bn (4) n v mua

(3)

(5)

(4) (2) (7)

(1)

(8)

Ngn hng bn bn (NH thanh ton)

Ngn hng bn mua ( NH m th tn dng)

(1) Bn mua lp giy m th tn dng gi vo ngn hng bn mua (2) NH bn mua gi giy m th tn dng cho NH bn bn (3) NH bn bn gi th tn dng cho bn bn bit (4) Sau khi kim tra th tn dng hp l, bn bn giao hng ho cho bn mua (5) Ngay sau , bn bn lp ho n giao hng gi NH bn bn (NH thanh ton) (6) NH bn bn sau khi kim tra ho n giao hng ph hp vi giy m th tn dng s ghi tng ti khon ngi bn v bo C cho ngi bn bit. (7) NH bn bn n NH bn mua (8) NH bn mua tt ton th tn dng v bo bn mua bit 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php 1.4.4 y nhim thu 1.4.4.1 Khi nim v u nhim thu

14

U nhim thu l lnh ca ngi bn vit trn mu in sn do n v bn lp, nh NH phc v mnh thu h tin sau khi hon thnh cung ng hng ho, dch v theo cc chng t thanh ton hp php, hp l c tho thun. Phm vi p dng ca hnh thc ny l gia cc n v m TK cng mt chi nhnh NH hoc cc chi nhnh NH khc trong cng mt h thng hoc khc h thng. 1.4.4.2 Phng thc thanh ton bng hnh thc u nhim thu S 5: Trng hp hai bn mua bn c ti khon mt NH Ngn hng (4) (2) n v bn (ngi th hng) (1) (3)

n v mua (ngi tr tin)

(1) n v bn giao hng cho ngi mua (2) n v bn lp u nhim thu km theo cc ho n chng t gi n NH nh thu h (3) NH ghi n ti khon n v mua v bo n cho bn mua bit (4) NH ghi c v bo c cho bn bn bit S 6: Trng hp hai bn mua bn c hai ti khon hai NH khc nhau n v bn (ngi th hng) (2) (7) (6) (3) (1) n v mua (ngi tr tin) (4) (5)

Ngn hng (bn bn)

Ngn hng (bn mua)

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php (1) n v bn giao hng cho ngi mua (2) n v bn lp UNT km theo cc ho n chng t gi n NH nh thu h (3) NH bn gi u nhim thu v ho n chng t v NH bn mua (4) NH bn mua bo co cho ngi mua bit bn bn c giy i tin (5) Bn mua chp nhn hay t chi bo co cho NH bit (6) NH bn mua bo c v NH bn bn (7) NH bn bn chi c ti khon cho n v bn v bo c cho h bit 1.4.5 y nhim chi 1.4.5.1 Khi nim u nhim chi

15

U nhim chi l lnh vit ca ch TK yu cu NH phc v mnh trch mt s tin nht nh t TK ca mnh chuyn vo TK c hng, thanh ton tin mua bn, cung ng hng ho, dch v, np thu, thanh ton n. UNC c p dng thanh ton cho ngi c hng c TK cng NH, khc h thng NH khc tnh 1.4.5.2 Phng thc thanh ton bng hnh thc u nhim chi hng m ti khon ti mt ngn hng Ch ti khon (ngi mua) (3) (2) Ngn hng (1) Ngi th hng (ngi bn) (4) S 7: S thanh ton u nhim chi - trng hp ch ti khon v ngi th

S 8: S thanh ton u nhim chi - trng hp ch ti khon v ngi th hng m ti khon ti hai ngn hng Ngi mua (1) Ngi bn

(2)

(3) (4)

(5) Ngn hng phc v ngi th hng

Ngn hng phc v ngi mua

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

16

(1) Ngi th hng giao hng hoc cung ng dch v cho ch ti khon (ngi mua) theo hp ng k kt (2) Ch ti khon lp u nhim chi gi khch hng (3) Ngn hng sau khi kim tra tnh hp l ca u nhim chi v s d ti khon n v mua, ghi gim ti khon n v mua v bo cho ngi mua bit (4) a. NH ghi tng ti khon ngi th hng v bo c cho ngi th hng (nu ch ti khon v ngi th hng m ti khon ti mt NH) b. NH bn ch ti khon (bn mua) bo c v NH phc v ngi th hng (NH bn mua) nu c hai m ti khon ti NH khc (5) NH bn bn ghi tng ti khon ngi bn v bo c cho h bit.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

17

Chng 2: THC TRNG V CC HNH THC THANH TON KHNG DNG TIN MT VIT NAM THI GIAN QUA
2.1 Thc trng chung v cc hnh thc TTKDTM Vit Nam thi gian qua

2.1.1 Nhng thnh tu trong hot ng TTKDTM Vit Nam thi gian qua Trong thi gian qua hot ng TTKDTM ti cc ngn hng c s chuyn bin mnh m. Nhiu phng tin thanh ton v dch v thanh ton mi, hin i, tin ch ra i, p ng c nhiu loi nhu cu ca ngi s dng dch v thanh ton, vi phm vi tip cn m rng ti cc i tng c nhn v dn c. Nhng bc pht trin gn y trong lnh vc TTKDTM ti cc ngn hng th hin nhng kha cnh sau: - Nhng con s bit ni T trng tin mt so vi tng phng tin thanh ton c xu hng gim dn qua cc nm, iu ny ta c th thy r qua biu sau.
Biu 1: T l tin mt trong tng phng tin thanh ton
n v tnh: %

Ngun:http://cafef.vn/20100107082155912CA34/thanh-toan-khong-dung-tien-mat-vedich-som.chn

T biu trn ta thy rng, t l tin mt trong tng phng tin thanh ton gim qua cc nm, t mc 32.2% nm 1997, gim xung cn 23.7% nm 2001, 22.56% nm 2002, 22.03% nm 2003, 20.3% nm 2004, 19% nm 2005, 18.5% nm 2006, 18% nm 2007, 14.4% nm 2008 v nm 2009 ch cn 14%. y l mt du hiu tch cc cho nn kinh t. iu th hin c nhng thnh qu m chng ta t c trong hot ng TTKDTM thi gian qua. 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

18

Trc s pht trin khng ngng ca hnh thc TTKDTM thi gian qua, Chnh ph a ra n pht trin TTKDTM giai on 2006-2010 vi mc tiu nh sau: * n nm 2010 t l tin mt/tng phng tin thanh ton khng qu 18%. n nm 2020 t l ny phn u khong 15%. * t mc 80% cc khon thanh ton gia cc doanh nghip vi nhau thc hin qua ti khon ti Ngn hng n cui nm 2010 v t 95% n nm 2020 Tuy nhin, thc t cho thy rng TTKDTM ca nc ta v ch sm so vi n TTKDTM giai on 2006 2010 v nh hng n nm 2020 c Th tng ph duyt, y l mt tn hiu ng mng i vi nn kinh t. - T nn tng thanh ton hon ton th cng (mi giao dch thanh ton u da trn c s chng t giy) chuyn dn sang phng thc x l bn t ng s dng chng t in t, n nay cc giao dch thanh ton c x l in t chim t trng kh ln. Thi gian x l hon tt mt giao dch c rt ngn t hng tun trc y, nay ch cn vi pht (i vi cc khon thanh ton khc h thng, khc a bn), ch trong vng vi giy hoc tc thi (i vi cc khon thanh ton trong cng h thng, hoc cng a bn); - Dch v ti khon c nhn ca h thng NHTM pht trin kh nhanh. Trong nm 2008, ton h thng ngn hng c khong 15 triu ti khon c nhn, tng 36% so vi cui nm 2007. S lng th trong lu thng t khong 13,4 triu th, tng 46% so vi cui nm 2007 vi 142 thng hiu th thuc 39 t chc pht hnh th. H thng my ATM c 7.051 my, tng 2.238 my so vi cui nm 2007; mng li chp nhn cc phng tin thanh ton t 24.760 thit b. C c kt qu nh trn l do nhiu yu t tc ng nh: mi trng php l trong lnh vc thanh ton ngn hng c nhng thay i theo hng ph hp hn, mng li im giao dch phc v khch hng ca cc ngn hng c m rng, thanh ton in t lin ngn hng c trin khai c hiu qu, Nhng c mt s l do chnh trc tip thc y s gia tng ti khon c nhn trong thi gian qua, l: cc NHTM c nhiu n lc trong qu trnh pht trin c s h tng k thut nhm to iu kin thun li cho vic thanh ton ca khch hng; ch trng pht trin a dng v phong ph cc sn phm dch v ngn hng hin i, c bit l cc dch v ngn hng bn l vi nhng ng dng cng ngh tin hc tin tin; bt u quan tm n cng tc tip th, tuyn truyn qung co, khuyn mi cho cc sn phm dch v ca mnh khi a 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

19

ra th trng. Mt s ngn hng cn ch ng tip cn vi cc doanh nghip c ng nhn vin vi mc thu nhp n nh thc hin dch v tr lng qua ti khon ngn hng - i tng tham gia cung ng dch v thanh ton khng cn gii hn cc ngn hng, Kho bc Nh nc m cn c c cc t chc khc khng phi ngn hng nh Cng ty dch v tit kim bu in. Th trng dch v thanh ton tr nn cnh tranh hn, khng ch gia cc ngn hng m cn gia ngn hng v cc t chc khng phi ngn hng lm dch v thanh ton. Mi mt m hnh t chc c nhng c trng ring, li th ring v chin lc khch hng ring, theo m cc nhu cu khc nhau ca tng loi i tng khch hng c p ng. - Xu hng lin doanh lin kt gia cc ngn hng hnh thnh, gip cho nhiu ngn hng thng mi nh vt qua nhng hn ch v vn u t vo cng ngh v trang thit b phc v cho h thng thanh ton. Vic lin doanh lin kt trong pht hnh v thanh ton th tr thnh mt yu t khng nh gp phn vo s tng trng lng th pht hnh ra lu thng gn y. c bit, vo nm 2008 chng ta kt ni thnh cng hai h thng th lin ngn hng l Banknetvn v Smartlink tr thnh mt h thng th thng nht trn ton quc. y l nn tng c bn hng ti xy dng v pht trin mt h thng thanh ton khng dng tin mt theo ng ch o ca Th tng Chnh ph. Khi i vo hot ng, hai h thng ny s h tr ln nhau trong vic cung cp dch v ti khch hng, m bo tnh n nh v thng sut vi cht lng dch v tt nht 2.1.2 Nhng hn ch trong thanh ton khng dng tin mt Vit Nam v cc nguyn nhn 2.1.2.1 Hn ch trong thanh ton khng dng tin mt Vit Nam - Nhn chung, thanh ton bng tin mt cn rt ph bin trong nn kinh t. Tin mt vn l phng tin thanh ton chim t trng ln trong khu vc doanh nghip v chim i a s trong cc giao dch thanh ton ca khu vc dn c. TTKDTM tuy c ci thin, nhng thc t cho thy khi lng tin mt ngoi lu thng ngy cng tng. Theo bo co kinh t - x hi 6 thng u nm 2009 ca B K hoch v u t cho thy: d n tn dng 6 thng u nm 2009 tng 17,01% so vi nm 2008, ko theo lng tin mt trong lu thng cng tng ln 19,3%, tin mt lu thng ngoi ngn hng c t 306 ngn t ng, y l con s u tin c cng b t mt c 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

20

quan khng phi l NHNN. ng nh ng Bi Quang Tin, trng ban thanh ton NHNN nhn nh Tin mt vn l phng thc thanh ton ch yu, chim t trng ln trong khu vc cng, doanh nghip v dn c. Cht lng, tin ch mi trong TTKDTM cn hn ch, cc tin ch thit thc v ph bin (nh thanh ton tin in, nc, in thoi, truyn hnh cp) cha c trin khai mnh trn thc t. Cc dch v thanh ton trc tuyn nh Mobile Banking, Internet Banking, V in t mi ch dng li quy m nh hp, cha trin khai trn din rng p ng nhu cu thanh ton nh l ca khch hng. - Thi gian qua, tuy t trng TTKDTM hng nm gim nhng cn mc cao hn so vi th gii. T trng ny cc nc tin tin nh Thy in l 0,7%, Na Uy l 1%, cn Trung Quc l nc pht trin trung bnh nhng cng ch mc l 10%. - S ngi s dng dch v ngn hng ch yu l cc doanh nghip ln, lao ng khu vc c vn u t nc ngoi, nhn vin cng s c thu nhp cao v n nh. i a s dn c, cng chc, vin chc thuc khu vc chnh ph, lao ng thuc cc doanh nghip va v nh cha tip cn vi cc phng tin v dch v thanh ton. - H tng c s v trang thit b k thut phc v cho hot ng thanh ton cn ngho nn v km hiu qu. Nm 2009, nc ta c 7.051 ATM s lng phn b ch yu cc thnh ph ln, cc khu cng nghip. Vi dn s nc ta hin nay l hn 85 triu dn th bnh qun 12.055 dn c 1 ATM. Lng ATM nh vy qu thp nu so vi cc quc gia lng ging ( Singapore: 2.638 dn/ATM). Hn na, cc my ATM li ch c kh nng phc v cho mt nhm nh ngn hng, ch khng c kh nng s dng chung cho nhiu ngn hng nh thc t nhiu nc hin nay, lm cho mng li my rt tin t ng cng hn ch phm vi phc v. Vi cc thit b ti im bn (POS) cng chung tnh trng nh vy. Lun c tnh trng mt n v chp nhn th cng tn ti nhiu thit b POS ca cc ngn hng khc nhau phc v cho cc giao dch bng th. iu ny thu hp ng k phm vi s dng cc phng tin TTKDTM so vi nhiu quc gia trong khu vc hin nay, ngay c khi mt thit b tng ng nh cc nc . - Cht lng, tin ch v tnh a dng v dch v TTKDTM cha phong ph. Kh nng p ng nhu cu ca nhiu loi i tng s dng cn hn ch. Cc phng tin TTKDTM cha t c tnh tin ch v phm vi thanh ton c th thay th cho tin mt. Phng thc giao dch ch yu tip xc trc tip v mt i mt. c 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

21

nhn mt sn phm dch v ca ngn hng, cc ch th tham gia thng phi n cc im giao dch ca ngn hng. Phng thc giao dch t xa, da trn nn tng cng ngh thng tin hin i nh giao dch qua internet, qua mobile, homebanking... cha pht trin hoc mi ch dng li quy m nh hp. - Tnh cnh tranh trn th trng dch v mc th s v pht trin di mc tim nng. Cnh tranh bng thng hiu, cht lng dch v cha ph bin. Cc t chc cung ng dch v thanh ton, thay v sng to ra sn phm mi hoc to ra gi tr gia tng trn sn phm cng loi trn th trng, li ch tp trung vo yu t gi c nhm nh bi i th cnh tranh. iu ny khng ch lm tn hi ti chnh li nhun ca cc t chc cung ng dch v thanh ton trong hot ng dch v thanh ton, m cn tn hi ti s gn kt gia chnh bn thn ngn hng v khch hng, khi m khch hng khng nhn thy s khc bit gia cc sn phm ca nhng ngn hng khc nhau, v vy m h d dng t b mt sn phm dch v mang thng hiu ny n vi mt sn phm c thng hiu khc. - Ph dch v thanh ton cn kh cao v kh chp nhn i vi nhng giao dch thanh ton mc trung bnh, c bit i vi cc giao dch lin ngn hng v lin tnh. Ngoi ra, mt s phng tin thanh ton khi s dng khch hng cn phi tr thm ph ph so vi vic s dng tin mt. - H thng thanh ton ct li l h thng thanh ton lin ngn hng ca Ngn hng Nh nc, mc d c ci thin rt nhiu sau khi hon tt giai on I ca D n hin i h thng thanh ton, nhng vn cha p ng c nhu cu gia tng v hot ng thanh ton gia cc ngn hng. Theo thit k ban u, h thng thanh ton lin ngn hng c kh nng x l 4.500 giao dch/ngy. Nhng t khi i vo hot ng n ny, h thng thng xuyn lm vo tnh trng qu ti vi s lng giao dch bnh qun ln ti 10.000 giao dch/ngy. - i ng cn b lm cng tc chuyn mn trong lnh vc thanh ton cha p ng c yu cu v trnh chuyn mn, tc phong phc v v o c ngh nghip. 2.1.2.2 Nguyn nhn Xa hoi- Thi quen v nhn thc: Sau i mi ngnh ngn hng, ton b nhng yu cu qun l tin mt p dng trc c loi b. Tin mt tr thnh mt cng c thanh ton khng hn ch v i tng v phm vi s dng. Hu ht chi ph lin quan n tin mt trong lu thng nh in n, pht hnh, thu hu, vn chuyn, bo 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

22

qun, an ninh l chi ph x hi v do Nh nc phi chu. C nhn ngi thanh ton ch phi chu phn chi ph nh trong (kim m, vn chuyn), trong khi tin mt c im u vit rt ln l thanh ton tc thi v v danh, th tc n gin. V vy, tin mt tr thnh mt cng c rt c a chung trong thanh ton v t lu tr thnh thi quen kh thay i ca ngi tiu dng v nhiu doanh nghip. Thi quen s dng tin mt trong thanh ton hin nay l lc cn ln trong vic pht trin TTKDTM. - Thiu ng c kinh t mnh khuyn khch TTKDTM: i vi nhiu i tng giao dch, cc cng c v dch v TTKDTM khng chng t c li ch hn hn v kinh t so vi tin mt. Ngc li, TTKDTM cn phi tr ph cho ngn hng, thm ch cn b tnh gi cao hn (i vi mt s n v chp nhn th), khng c cho n ti cc quy thanh ton... - Kinh t khng chnh thc pht trin: nc ta c mt nn kinh t xut pht t c im sn xut v tiu th sn phm theo quy m nh, l, vi loi hnh ny th kh nng tip nhn phng tin TTKDTM l rt kh khn. Ngoi ra, mt b phn rt ln ca nn kinh t khng chnh thc l kinh t ngm lin quan ti hot ng bun lu, trn thu, gian ln thng mi, tham nhng..., lung lun chuyn tin t phc v cc hot ng ny c th rt ln. i vi nhng ngi tham gia cc giao dch ny, cho d phng tin TTKDTM c thun tin th vn khng phi l phng tin thanh ton c la chn, xut pht t nhu cu che du ngun gc giao dch v danh tnh ca i tng tham gia. - Hnh lang php l trong lnh vc thanh ton cha hon thin, mc d trong thi gian va qua hnh lang php l trong lnh vc thanh ton ci thin nhiu, song vn c nh gi l cha y v ng b, c bit l nhng vn lin quan n thanh ton in t v thng mi in t. V d nh i vi giao dch in t, cha c s cc ngn hng t chc trin khai cc knh giao dch in t v cha to c mt c ch tng hp iu chnh hot ng thng mi in t trong ngnh ngn hng, cha c s chp nhn ng b giao dch in t, chng t in t gia cc c quan qun l Nh nc c lin quan (nh Tng cc Thu, Tng cc Hi quan,). Ngy 19 thng 11 nm 2005 va qua Lut Giao dch in t c Quc hi thng qua, y l mt bc tin mi mang tnh t ph ca Vit Nam trong ng dng cng ngh thng tin pht trin kinh t x hi. N to nn mt nn tng hnh lang php l cho cc nghip v, dch v ngn hng hin i, to iu kin cho ngn hng tham gia su 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

23

rng vo cc hot ng thng mi in t, cung cp cc dch v thanh ton cho cc ch th tham gia kinh doanh trc tuyn trn mng trong phm vi ton x hi. Tuy nhin, lut ny i vo cuc sng l c mt qu trnh phn u khng ch ca ring ngnh ngn hng m ca ton x hi. H thng vn bn php l lin quan n lnh vc thanh ton vn cn nhng im cn phi tip tc c chnh sa, thay th c th ph hp vi thng l quc t v nhu cu ca ngi s dng. Mt s vn bn cn th hin nhiu bt cp v cha ph hp vi s pht trin ca nn kinh t th trng. Ngoi ra, vi tc pht trin mnh m v cng ngh thng tin v s ra i ca hng lot cc sn phm dch v ngn hng, nn tng php l cn c hon chnh gp bao hm c cc loi hnh t chc cung ng dch v thanh ton khng phi l ngn hng, cc t chc cng ngh thng tin cung ng nhng sn phm, dch v h tr cho cc ngn hng, cc t chc lm dch v thanh ton, chng hn nh nhng cng ty cung cp gii php cng ngh qua mng Internet, cc cng ty kinh doanh dch v th, cc t chc chuyn lm dch v thanh ton b tr... - Thiu s phi hp ng b gia cc B, ngnh hu quan, chnh quyn a phng cc cp trong vic to ra mi trng kinh t, x hi thun li cho vic pht trin TTKDTM. -ngan hang Vn u t va thiu, va c s dng km hiu qu: t gic cc ngn hng thng mi, vn ln nht trong pht trin hot ng thanh ton l nhng hn ch v vn u t. Vn u t i hi phi rt ln v thi gian thu hi vn di hn. V vy, ch c nhng ngn hng ln, c tim lc mnh v ti chnh, ch yu l cc ngn hng thng mi Nh nc hin nay mi c kh nng tp trung u t ln v trang thit b phc v cho hot ng thanh ton. Cc ngn hng nh ch yu chn cch chia s mng li vi cc ngn hng ln. Tuy nhin, kh nng chia s mng li v h tng k thut khc gia cc ngn hng cn hn ch, do cc ngn hng cha tm c ting ni chung i n tho thun kt ni thng nht nhm chia s h tng k thut. - C cu tnh ph dch v thanh ton cn bt hp l, th hin ngay c cc giao dch thanh ton qua ngn hng nh nc, cng nh trong ni b t chc tn dng. - Trnh cn b phc v cho hot ng thanh ton rt bt cp, ch yu do cng tc o to c bn cng nh chuyn su trong lnh vc thanh ton cha p ng c yu cu. Thc t ny khng ch ph bin cc ngn hng thng mi, m ngay c 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

24

Ngn hng Nh nc l c quan chu trch nhim v qun l Nh nc trong thanh ton; - Thng tin tuyn truyn cha c nh hng ng n: cng tc thng tin tuyn truyn cha c quan tm, ch trng. Nhng mc tiu chin lc, nh hng v cc chnh sch ln pht trin hot ng thanh ton cha c cng b y cho cng chng. V vy, khng ch ngi dn m thm ch nhiu doanh nghip cn rt t hiu bit hoc hiu bit m h v cc dch v thanh ton v phng tin thanh ton khng dng tin mt. Ngoi ra, cc phng tin thng tin i chng i khi cn phn nh thin lch, khai thc nhng yu im, li k thut hoc nhng yu t tiu cc mang tnh c bit a ln cng lun, khin cho thng tin n vi nhng ngi tiu dng thng mt chiu, thm ch sai lc, gy mt lng tin vo mt cng c thanh ton no ngay t khi mi bt u pht trin cac don vi chap nhan the con han che do phai ke khai tinh trang tai chinh cua doanh nghiep, su lien ket giua cac ngan hang chua duoc nang cao trong viec 2.2 Thc trng ca tng phng thc thanh ton khng dng tin mt

2.2.1 Tnh hnh thanh ton bng Sc Ngy 9/5/1996, Chnh ph ban hnh ngh nh 30 v pht hnh v s dng Sc. Ngy 27/12/1996 Ngn hng nh nc ban hnh thng t 07 hng dn thi hnh ngh nh trn ca chnh ph. Nhng vn bn php quy v pht hnh v s dng Sc c hiu lc hn 5 nm nay. Nhng Sc vn cha i vo cuc sng. Ta c th thy r iu ny qua cc con s thng k v TTKDTM ti thnh ph H Ch Minh Thnh ph HCM l mt thnh ph ln c tc pht trin v thu nhp bnh qun u ngi cao nht c nc. Nhng cc hnh thc TTKDTM cng pht trin rt ch. Thanh ton bng y nhim chi c a chung nht trong khu thanh ton do th tc n gin, hin ang chim v tr tuyt i trong khu thanh ton gia cc th nhn v php nhn khc nhau trong nn kinh t. Tnh ht 6 thng u nm nay, th thc ny chim t trng 90,97% tng doanh s TTKDTM. Trong khi , t trng thanh ton bng Sc qua ngn hng cn rt khim tn, t trng ny ch l 0,31% trong tng doanh s TTKDTM ti Tp. HCM tnh n 6 thng u nm nay. Cn y nhim thu, t trng thanh ton cng rt thp, ch bng 2,07% tng doanh s khng dng tin mt. Vy v sao cc cng c TTKDTM mt th ln nh thnh ph HCM li pht trin chm v 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

25

lch lc nh vy? du rng khng phi chng ta khng thy c tc ng tch cc ca n. Thanh ton bng sc thun li v nhanh chng trong giao dch mua bn. Nhng, ra i lu m sc vn cha pht trin c nh mong i Vit Nam. cc ngn hng thng mi, hnh thc thanh ton bng sc chim t l rt thp (khong 2%) trong tng thanh ton phi tin mt; trong ch yu l thanh ton gia cc doanh nghip vi nhau, cn thanh ton gia doanh nghip vi c nhn, gia c nhn vi c nhn rt t. - Nhng kh khn khi thc hin thanh ton bng Sc Vic thanh ton sc gp khng t phin phc. Hin nay, khch mua v khch bn hng c ti khon cng mt ngn hng th khi khch bn n ngn hng np sc, ngn hng s ghi c trn ti khon khch bn v ghi n trn ti khon khch mua. Nhng khi khch mua v khch bn khng c ti khon cng mt ngn hng, cc ngn hng thng mi phi thng qua h thng thanh ton b tr ca Ngn hng Nh nc. Mi ngy ch c 2 phin thanh ton b tr (vo lc 10 gi sng v 15 gi) v vic kim tra sc Ngn hng Nh nc vn ch yu l th cng. Nu cc ngn hng pht hnh vi chc nghn t sc mi ngy th vic thanh ton b tr trong ngy gp rt nhiu kh khn. Thm vo , tm l ca ngi bn nhn sc thng lo ngi trn ti khon ca ngi mua khng cn tin, sc gi, d dn n ri ro trong giao dch nn hay t chi vic thanh ton sc. Hin nay, s khch hng s dng sc khng tt, sc gi tng ln rt nhiu. Cng ngh khoa hc cng hin i th hnh thc v cch thc s dng sc gi cng tinh vi hn, th thut hn. y l mt bt li cho th trng sc v n khng ch nh hng n doanh s m cn nh hng n c lng tin ca khch hng vo hnh thc thanh ton vn cn cha ph bin ny. Nhiu khi n cn nh hng n c uy tn ca ngn hng phc v ngi tr tin cng nh uy tn ca ngn hng phc v ngi th hng. y l mi him ho ln nht cho th trng sc. 2.2.2 Thanh ton bng th thanh ton 2.2.2.1 Mt s thnh tu ni bt trong thanh ton bng th thanh ton ti Vit Nam thi gian qua - Mc tiu a ra trong n pht trin TTKDTM n nm 2010 l: pht hnh 15 triu th trn c nc, 70% cc trung tm thng mi, siu th, nh hng, khch sn... 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

26

c thit bi chp nhn thanh ton th. t mc 20 triu ti khon c nhn, 70% cn b hng lng ngn sch v 50% ngi lao ng trong doanh nghip t nhn nhn lng qua ti khon. Tuy nhin, thc t cho thy trong nhng nm gn y, th trng th ngn hng ti Vit Nam c bc pht trin rt mnh m. V c th ni rng thanh ton th ca chng ta v ch sm so vi mc tiu m n a ra. Chng ta c th thy r c iu ny thng qua mt s cc s liu c thu thp trong thi gian gn y. Tnh n thng 12/2007 c 29 t chc pht hnh th, trong c 5 NHTM nh nc; 19 NHTM c phn; 4 ngn hng lin doanh v chi nhnh ngn hng nc ngoi v 1 t chc pht hnh th phi ngn hng. C s h tng phc v cho hot ng th khng ngng ln mnh, vi 4280 my ATM; 22.959 thit b ngoi vi (POS, EDC). S lng th pht hnh l 8.282.783 th (tng gn 4 triu th so vi nm 2006), trong c 7.771.494 th ghi n ni a (94%); 25.637 th tn dng ni a (0.3%); 302.046 th ghi n quc t (3.65%) v 183.616 th tn dng quc t (2.2%). Chng loi th ht sc a dng vi 120 thng hiu th, trong phn theo phm vi th th ni a 71 loi (chim 59%), th quc t 49 loi (41%); phn theo ngun ti chnh, th ghi n 73 loi (chim 61%), th tn dng 44 loi (chim 37%) v s xut hin ca loi th tr trc 3 loi (2%). Nm 2008, tng s th pht hnh ln ti con s 10 triu th vi 6000 my ATM Hin nay, h thng thanh ton th hin nay c c s pht trin vt bc v mng li, h thng k thut cng nh s tng trng v tng lng giao dch, thanh ton qua th. Ch tnh n ht thng 3/2010 mi y, tng lng thanh ton khng dng tin mt chim ti 85% tng doanh s thanh ton qua NH vi lng thanh ton bng in t chim trn 60%. Lng th m 47 t chc cung ng dch v th thanh ton pht hnh hin ln n 22 triu th (vt mc tiu a ra l 15 triu th) vi trn 9.000 ATM v hn 35.000 thit b chp nhn th trn c nc. Nhng con s trn phn no th hin c th trng th Vit Nam v ang pht trin nng nh th no. y l mt tn hiu tch cc cho nn kinh t, nht l trong nh hng pht trin thanh ton khng dng tin mt Vit Nam.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

27

- Cng vi s pht trin khng ngng v mt khoa hc k thut v cng ngh, nhu cu i hi ca khch hng ngy cng tng. Nm bt c xu th , thu ht c khch hng v pha mnh trc yu cu hi nhp kinh t quc t, cc ngn hng trong nc ngy cng ch trng nhiu hn n vic pht trin mng dch v, c bit cc dch v tin ch i km vi th. Gi y, th khng ch n thun l mt phng tin rt tin mt m tr thnh phng tin a mc ch, gip ngi s dng c th tip cn c nhiu dch v giao dch thng qua th ngn hng. Cc dch v tin ch c bn ca th cung cp cho khch hng nh: thanh ton hng ha; rt tin mt; chuyn khon; thanh ton ha n; mua sm hng ha trc tuyn cho n nhiu dch v mi khc cng ang c cc ngn hng ch trng pht trin nh: yu cu pht hnh s sc; yu cu chuyn tin vo ti khon tit kim c k hn; chi lng qua ti khon; gi tin trc tip ti ATM; nhn tin kiu hi; bo him Ngoi vic thit lp nhiu tin ch cho khch hng, cc ngn hng cn to s ring bit bng cc chng trnh v sn phm th mang thng hiu ca mnh nh: Ngn hng Si Gn Thng tn vi th Sacom VISA Debit ch trng vo lp tr nng ng; VCB ngoi vic gi mt s lng ln th cc n v nh dch v tr lng, cn mt loi th a logo ca knh ca nhc MTV vo chic th, c gii tr n nhn nh th hin mt phong cch; th ca Techcombank li khuyn khch bng cch lin kt vi cc i tc thng mi khc nh trung tm mua bn, siu th, vi hng Pacific Ariline gim gi mua hng, gi v my bay; hay th ca ACB c pht hnh rng ri cc khu vc ngi nc ngoi tp trung ng, thin v thanh ton hn l rt tin vv... - Tr lng qua ti khon cng l mt ng dng ni bt ca TTKDTM. K t khi c Ch th s 20/2007/CT-TTg ngy 24/8/2007 ca Ngn hng nh nc, dch v th li ngy cng ng vai tr quan trng thc hin nhng mc tiu kinh t-x hi c t ra, v l c hi cng nh thch thc i vi cc NHTM Vit Nam. S liu mi nht n u thng 7.2009 cho thy, s n v thc hin tr lng qua ti khon t trn 26.600 n v vi s ngi nhn lng t gn 1,32 triu ngi, tng ng mc tng hn 2 ln so na u nm 2008. - Mt s kin ni bt nht trong thi gian gn y trong lnh vc thanh ton th l vic kt ni thnh cng h thng thanh ton th Banknetvn v Smartlink vo thng 5/2008.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

28

Trn th trng hin nay tn ti 4 h thng th. Trong , h thng th ca Smartlink chim 25% th phn vi 29 ngn hng thnh vin, h thng ca Banknetvn gm 7 ngn hng thng mi, trong c 3 ngn hng ln nh Agribank, BIDV, Incombank v 4 ngn hng thng mi c phn khc, chim xp x 70% th phn, 5% th phn cn li l ca vi h thng khc. Thng k n thng 03/2008, tng s my ATM ca 2 h thng (5 ngn hng thnh vin) l 3.614 my, chim khoang 64% tng s my ATM ti th trng Vit Nam. S lng th thanh ton pht hnh ca 5 ngn hng ny l 8,6 triu th, chim 80% th phn th thanh ton trong c nc. Sau hn 05 thng tch cc phi hp trin khai vi cc ngn hng thnh vin, di s ch o st sao ca Ngn hng Nh nc, Banknetvn v Smartlink chnh thc hon thnh giai on kt ni k thut lin thng gia 2 h thng, bao gm 5 ngn hng thnh vin ca Banknetvn v Smartlink: Ngn hng Ngoi thng Vit Nam (VietcomBank), Ngn hng Nng nghip v Pht trin Nng thn Vit Nam (Agribank), Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam (BIDV), Ngn hng Cng thng Vit nam (Vietinbank) v Ngn hng K thng Vit Nam (Techcombank). Nh vy, sau thi gian th nghim, tt c cc ch th ca 5 ngn hng thnh vin ni trn c th giao dch vi bt k my ATM no ca c 5 ngn hng. S lin kt ny s to nn mt sc mnh mi, thc y cc dch v thanh ton khng dng tin mt pht trin mnh m, to iu kin tin hnh thnh mt h thng thanh ton th ln mnh c kh nng kt ni ton quc, gia tt c cc ngn hng pht hnh th sau ny, ng thi duy tr c s c lp tng i ca cc bn tham gia nhm m bo ng lc cnh tranh v cht lng dch v, cng nh an ton v h thng khi h thng ca hai bn c th lm d phng ln nhau trong trng hp c s c. Tuy nhin, vic trin khai cung cp dch v v em tin ch ca vic kt ni ti ng o b phn dn c v doanh nghip i hi n lc ca tng ngn hng thnh vin trong vic m bo cht lng dch v v pht trin mng li chp nhn th p ng nhu cu ngy cng cao ca ngi s dng dch v th ngn hng. 2.2.2.2 Mt s hn ch trong thanh ton bng th thanh ton Bn cnh nhng tn hiu kh quan nu trn, vic pht trin th trng th Vit Nam cn mt s hn ch. iu ny c th hin nhng mt sau: - Doanh s hot ng ch yu vn tp trung ch yu vo hai ngn hng ln l Vietcombank VCB v Ngn hng Chu ACB. Th phn th ca VCB c gi 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

29

vng, cht lng c nng cao qua vic cung ng dch v gia tng th. Nm 2009, VCB pht hnh thm c trn 36.340 th tn dng quc t (TDQT) - bao gm c s lng chuyn i t th t sang th chip. Doanh s s dng th TDQT do Vietcombank pht hnh t trn 1.900 t ng; Doanh s thanh ton th TDQT l 567 triu USD. Th ghi n, pht hnh c 156.490 th t trn 105,5% so vi k hoch. Thanh ton t 90.654 t ng, t trn 137% k hoch. Nhng kt qu t c ny trong mt nm y nhng bin ng v khng hong thc s l thnh cng rt ln ca Vietcombank, xng danh l mt trong nhng Ngn hng hng u ca Vit Nam. - Trong thi gian gn y chng ta cng thy tnh trng s dng v thanh ton th gi mo c chiu hng gia tng v gy ra nhng tn tht v ti chnh i vi nn kinh t, c bit l v ti chnh i vi cc ngn hng - Tnh cnh tranh trn th trng dch v thanh ton vn mc th s v pht trin di mc tim nng. Cha ph bin cnh tranh bng thng hiu, cht lng dch v. Cc t chc cung ng dch v thanh ton, thay v sng to ra sn phm mi hoc to ra gi tr gia tng trn sn phm cng loi trn th trng ( l gia tng cc tin ch i km dch v, phng tin thanh ton hin i, dn thay th dch v n mc ch bng nhng dch v a mc ch nh: s dng th cho nhiu mc ch nh thanh ton, chi tr ha n nh k, vn tin, rt tin mtthay cho vic s dng th ch rt tin mt) th li ch tp trung vo yu t gi c (ph) nhm nh bi i th cnh tranh. iu ny khng ch lm tn hi ti chnh li nhun ca cc t chc cung ng dch v thanh ton trong hot ng th, m cn tn hi ti s gn kt gia chnh bn thn ngn hng v khch hng, khi m khch hng khng nhn thy s khc bit gia cc sn phm ca nhng ngn hng khc nhau, v vy m h d dng t b mt sn phm dch v mang thng hiu ny n vi mt sn phm c thng hiu khc. 2.2.3 Thanh ton bng cc hnh thc khc Th tn dng l mt phng thc c s dng rt ph bin trong thanh ton quc t. Theo s liu thng k nm 2009 th c khong 11-15% giao dch thng mi quc t s dng phng thc tn dng chng t, vi tng tr gi l mt nghn t la M. Tuy nhin khi thanh ton bng L/C, cc bn tham gia thanh ton c th gp mt s kh khn v ri ro, c th l: - Ri ro i vi nh nhp khu:

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

30

Vic thanh ton ca NH cho nh xut khu ch cn c vo b chng t xut trnh m khng cn c vo vic kim tra thc t hng ho. NH ch kim tra tnh hp l b ngoi ca chng t. Nu nh xut khu ch tm gian ln c th xut trnh chng t gi mo cho NH ch nh thanh ton. Nh vy, s khng c s bo m no cho nh nhp khu rng hng ho s ng nh hp ng v s lng, chng loi v khng b h hng g. Trong trng hp ny nh nhp khu vn phi hon tr y tin thanh ton cho NH pht hnh. - Ri ro i vi nh xut khu: Khi nh xut khu xut trnh b chng t khng ph hp vi L/C th mi khon thanh ton (chp nhn) u c th b t chi v nh xut khu s phi t gii quyt bng cch d hng, lu kho, bn u gi...cho n khi vn c gii quyt hoc phi ch hng quay v nc. Nh xut khu phi tr cc khon chi ph nh lu tu qu hn, ph lu kho, mua bo him hng ho trong khi khng bit nh nhp khu c ng nhn hng hay t chi nhn hng v l do b chng t c sai st. Nu NH pht hnh hoc NH xc nhn mt kh nng thanh ton th mc d b chng t xut trnh c hon ho cng khng c thanh ton. Cng tng t nh vy, nu NH chp nhn hi phiu k hn b ph sn trc khi hi phiu n hn th hi phiu cng khng c tr tin. Tr khi L/C c xc nhn bi mt NH hng nht trong nc, cn li nh xut khu s phi chu ri ro v h s tn nhim ca NH pht hnh cng nh ri ro chnh tr hay ri ro do c ch chnh sch ca nh nc thay i. - Ri ro i vi NH pht hnh (NH m L/C- issuing bank): NH pht hnh l NH i din cho ngi nhp khu, n cung cp tn dng cho ngi nhp khu. NH ny thng c hai bn nhp khu v xut khu tho thun la chn v c quy nh trong hp ng, nu cha c s quy nh trc, ngi nhp khu c quyn la chn. Ri ro i vi NH pht hnh l ch NH pht hnh phi thc hin thanh ton cho ngi th hng theo quy nh ca L/C trong trng hp nh nhp khu ch tm khng thanh ton hay khng c kh nng thanh ton. V th, trc khi chp nhn pht hnh L/C, NH cn thm nh mt cch cht ch ging nh vic cp mt khon tn dng cho khch hng. Cc doanh nghip Vit Nam cng gp phi rt nhiu kh khn trong vic p dng thanh ton bng L/C 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php - Cha hiu r v phng thc tn dng chng t

31

Theo kt qu kho st ca Phng Thng mi Quc t (ICC) v Ngn hng Quc T (VIB Bank), hin c khong 80% b chng t xut trnh ln u ca cc doanh nghip xut nhp khu (XNK) Vit Nam b t chi v s sai bit.S d c ti 80% b chng t ca cc doanh nghip xut trnh ln u b i tc t chi l bi trong giao dch thanh ton bng tn dng chng t, vic thanh ton ch yu thc hin trn c s s hon ho ca b chng t do ngi bn xut trnh, m thc t lp c mt b chng t hon ho l rt kh.M nhng t ng thuc v thng l c quy nh ti b quy tc v thc hnh thng nht v tn dng chng t trong xut nhp khu (gi tt l UCP) do ICC ban hnh, ni chung hi kh hiu vi nhng ngi lm kinh doanh thc t, nht l i vi nhng doanh nghip Vit Nam vn cn cha c nhiu kinh nghim, v cha am hiu nhiu. Vic kh hiu dn n nhng sai lch - Ri ro do i tc khng cung cp hng ho Ri ro ny xut hin khi doanh nghip khng tm hiu r bn hng. Chng hn cuc mua bn ch thng qua nhng trao i, thng tin trn Internet m doanh nhip vi vng t hng m cha cp k n ni dung ca L/C ri chuyn tin qua ngn hng do i tc ch nh. Doanh nghip s gp rc ri khi i tc ch l doanh nghip o, ng ngha vi vic hng ha khng c chuyn v cho doanh nghip. - Ri ro thanh ton do chng t gi, chng t khng trung thc, mu thun gia hng ho v chng t: Nu i tc khng tin cy hay i tc c ch la o, rt c th bn s gp rc rI bi nhng lai giy t gi. Ngoi ra, vn mu thun gia hng v chng t cngl yu t cn , bi rt c th hng ho khi nhp khu s b hi quan tch thu do khng c s trng khp vi giy t. - Cc ri ro khc nh la chn hng tu khng tin cy, h hng hng ho do xp hng khng ng quy nh. V d nh tu ch hng ha b hi quan bt v vn chuyn hng cm, nhng thit hi khng ng c do hng ha b v, m, gim cht lng Trong thi gian ti, hot ng thanh ton trong nn kinh t tip tc din bin tch cc, si ng vi nhng n lc t pha cc t chc cung ng dch v thanh ton v cc t chc cung cp dch v h tr thanh ton trong vic em n cho khch hng dch v thanh ton tt nht. Dch v m ti khon c nhn ang trong xu th pht trin nhanh chng v vt bc, vi s tham gia ngy mt gia tng lng khch hng vo th trng chng khon v vic trin khai thc hin Ch th 20/2007CT-TTg. V y l iu kin

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

32

Cc t chc cung ng dch v thanh ton cung cp n ngi s dng nhiu dch v thanh ton tin ch, hin i.

Chng 3: GII PHP PHT TRIN CC HNH THC THANH TON KHNG DNG TIN MT TI VIT NAM
3.1 Nam - Pht trin dch v thanh ton trong dn c l mt mc tiu chin lc nhm m rng th trng nng cao hiu qu v nng lc ca ngnh ngn hng Vit Nam trong thi k y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc. T s thc y mnh m qu trnh gi tin tit kim vo u t, nng cao t trng u t ca dn chng ln. Pht trin TTKDTM phi ph hp vi trnh pht trin ca nn kinh t, h tng k thut cng ngh v h thng thanh ton. Cc gii php xy dng trong cc n pht trin TTKDTM khng mang tnh hnh chnh, p t, gy tc ng tiu cc km hm s pht trin cc hot ng kinh t - x hi. Ngoi ra, vic pht trin TTKTM phi t trong mi quan h cn bng gia li ch chung ca cng ng v li ch ca ngi s dng dch v thanh ton, ca cc t chc cung ng dch v thanh ton. Nhng bin php h tr ca Nh nc ch mang tnh cht ngn hn, nhm to ra bc t ph ban u cho s pht trin TTKDTM. - T chc dch v tin t dn c thun tin, an ton, a li li ch cho khch hng s dng, xy dng thnh tp qun s dng sc, th thanh ton, u nhim thanh ton nh k thay th tp qun s dng tin mt, gim t trng khi tin mt trn din rng M2 xung di 10% vo na u th k. - Tng mnh khi lng v phm vi cung ng dch v ngn hng trong dn c a doanh s thanh ton khng dng tin mt ngn hng n nm 2020 gp khong 15 16 ln nm 2001. Bng m rng dch v tin t dn c iu chnh c cu lao ng; gim mnh lao ng trong lnh vc lin quan, c bit l trong khu tin mt ca ngn hng nh nc, ca cc t chc tn dng v gim lao ng kho qu cc doanh nghip, cng s, h kinh doanh c th. - Sm trin khai v hon thin chng trnh hin i ho trn ton h thng ngn hng. Mt s t chc tn dng cn trin khai mnh m hn na phng n thnh nh hng pht trin hnh thc thanh ton khng dng tin mt ti Vit

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

33

lp cng ty c phn tin hc ngn hng; trong ngn hng Nh nc cn to iu kin thun li v mt th tc m hnh cng ty ny sm i vo hot ng. - Thu hp ti a thanh ton bng tin mt trong nn kinh t nhm hn ch t nn tham nhng cng qu, tn trng php lut, bo m cng khai, cng bng v vn minh x hi. T tin hnh hi nhp kinh t quc t ca ngnh ngn hng theo quyt nh s 683/Q-NHNN ngy 26/06/2003 ca Thng c ngn hng Nh nc Vit Nam 3.2 Gii php pht trin cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt

3.2.1 p dng chung cho cc phng thc - Hon thin khun kh php l cho hot ng thanh ton ca nn kinh t Hon thin khun kh php l, bao gm cc lut, quy nh lin quan n cc ch th tham gia thanh ton ni chung trong nn kinh t cng nh hot ng thanh ton khng dng tin mt qua ngn hng. nh hng hon thin khun kh php l bao gm: phn nh r quyn hn, trch nhim ca cc bn tham gia hot ng thanh ton khng dng tin mt, trn c s kim sot ri ro php l thch hp, bo m ph hp vi cc chun mc thng l quc t c cc nh ch ti chnh, tin t quc t khuyn ngh hoc c p dng chung nhiu quc gia khc; to lp mt mi trng cnh tranh cng bng, bo m kh nng tip cn th trng v tip cn dch v i vi cc ch th c chc nng tng t nh nhau; hnh thnh c ch bo v khch hng hu hiu v bo m quy trnh gii quyt tranh chp hiu qu v khch quan; hn ch thanh ton bng tin mt i vi nhng i tng c s dng qu ngn sch nh nc nhm tng kh nng kim sot vic s dng ngun ngn sch. S giao dch 1 Ngn hng Cng thng Vit Nam kin ngh: Chnh ph nn sm ban hnh Lut sc ph hp thng l quc t v ci tin qui trnh thanh ton sc, Ngn hng Nh nc cng sm cho ra i qui nh thanh ton khng dng tin mt mi trong cc phng tin thanh ton phi bao trm ht mi i tng thanh ton v phi tin li v sm c cc quy nh v cc dch v ngn hng in t Hin nay, mt vn cn gy nhiu tranh ci l vic thu ph dch v thanh ton qua t chc cung ng dch v thanh ton. Chnh v vy, Nh nc nn sm c cc quy nh r rng ph dch v thanh ton, bao gm c biu ph v cc mc thu ph c th. Mt s NHTM c kin ngh Ngn hng Nh nc nn iu chnh biu ph gim

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

34

xung, cc NHTM c th gim ph khuyn khch khch hng s dng thanh ton khng dng tin mt. - o to i ng cn b Con ngi lun l yu t quyt nh n s thnh cng trong s nghip pht trin ca t nc cng nh ca hot ng kinh doanh ngn hng. tr thnh mt ngn hng lun i mi nghip v kinh doanh mt cch c hiu qu, cn b v nhn vin ngn hng, nht l ngi ng u cc b phn phi c trch nhim cao, lm vic vi ng c v uy tn v s thnh t ca ngn hng. Nhng ngi ny cn phi c trnh nghip v cao, hiu bit v c kh nng x l nhiu loi giao dch phc tp, ng thi phi c kh nng giao tip tt v thnh tho ngoi ng. Mun lm c iu ny, cc ngn hng phi c ch lm vic, khuyn khch tng thng, bt nhn s ph hp. Ngn hng nn nghin cu, sm p dng cc bin php khuyn khch vt cht cng nh tinh thn cho cn b, tng cng cng tc gio dc chnh tr, t tng, ng vin ton cn b pht huy ht kh nng gp phn thc hin thng li k hoch ra. Tuy nhin, quan trng hn tt c l hot ng o to, bi dng nghip v chuyn mn cho cc cn b ca ngn hng. Vic o to chuyn mn ca ton ngn hng ni chung v ca phng thanh ton quc t ni ring s l bc u cho vic p dng cc hnh thc giao dch thanh ton mi. Vic o to cn quan tm n kin thc mi ca kinh t th trng nh: Marketing ngn hng, phn tch hot ng kinh doanh ngn hng, phn tch hot ng kinh doanh ca ngn hng, d on ri ro c c s khoa hc, mi trng vi m v mi trng v m trong hot ng kinh doanh ca ngn hng. iu ny khng ch mang li li ch cho chnh khch hng m cn cng c thm v tr ca s trong thi gian ti. Sau y l mt s gii php c th: o to v o to li, nng cao trnh cn b c, o to b sung kin thc cho nhn vin mi tuyn dng. a dng ho loi hnh o to, thng xuyn t chc lp bi dng nghip v chuyn mn, c cn b i hc nng cao. T chc cc bui d tho nhm truyn t kinh nghim trong x l tnh hung. T chc cc k thi st hch kim tra v tuyn chn cn b c trnh chuyn mn cao, giu kinh nghim. - Pht trin cc hnh thc thanh ton hin i

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

35

Hin nay trn th gii xut hin rt nhiu hnh thc thanh ton hin i. Chng cng c s dng rng ri trong mi hot ng thanh ton ca dn chng cng nh ca cc t chc ti chnh v x hi. Vit Nam cng c nhiu hnh thc thanh ton mi nh thanh ton qua mng in thoi di ng (Ebanking), thanh ton qua mng Internet (Internetbanking)Ebanking l mt knh giao dch mang li rt nhiu tin li cho khch hng, v d nh nh vn c th chuyn tin, thanh ton ha n, mua hng qua mng hay mua th co in thoi. Khch hng s khng cn phi ch i, gp phin phc vi cc giao dch vin, m ch cn click chut l mi yu cu u c p ng ngay tc khc. Internetbanking, dch v ny cho php khch hng truy vn thng tin ti khon, thc hin giao dch vi ngn hng thng qua qua Internet. Tuy nhin thc t hin nay cc hnh thc ny cha c s dng mt cch rng ri, ch mi trong giai on th nghim v cung cp cho mt s t khch hng. Mt trong nhng bin php nhm y mnh thanh ton khng dng tin mt l pht trin cc hnh thc thanh ton hin i ny. Mt iu d nhn thy l pht trin cc hnh thc thanh ton hin i ny cn phi c mt h thng my mc ti tn vi lng vn ln, nn mng khoa hc cng ngh cao, cc chuyn gia v my mc cng nh nhn vin thanh ton phi c trnh v b dy kinh nghim. Tuy nhin, phi nh gi mt cch khch quan l h thng thanh ton khng dng tin mt Vit Nam mi ch va tnh gic sau mt thi gian di ca c ch tp trung quan liu bao cp. V vy, cch gii quyt tt nht l Vit Nam phi i tt n u tip thu cng ngh ca cc nc pht trin, nhp my mc thit b ca h mt cch c chn lc, mua li phn mm hng dn cch s dng cc phng thc thanh ton hin i v ci tin ph hp vi nhu cu thanh ton v tnh hnh thc t ca Vit Nam. - M rng cc loi hnh dch v ngn hng Trong mt nn kinh t ton cu, i hi cc ngn hng phi c nng lc ti tr, p ng nhu cu qun tr ri ro cho cc cng ty, bt k ln hay nh, khp ni trn th gii. H cng cn c kh nng lun chuyn vn xuyn bin gii v chuyn dch ngun vn kp thi n cc khu vc ang pht trin nhanh cng nh cc loi hnh kinh doanh c li. Cha kha t c thnh cng l i hi cc ngn hng thng mi ni chung phi c hot ng truyn thng v tip nhn cho vay, u thc, chuyn tin sang mt nghip v mi thch hp v c o hn. Nhng sng kin i mi mt cch linh hot v pht huy nhiu k nng sng to hu hiu s gip cc ngn hng 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

36

c li th trong kinh doanh tin t v chng khon, trong hot ng thit k v phn b sn phm mi. Nhng loi hnh dch v mi ca ngn hng trong thanh ton khng dng tin mt c th l: Dch v t vn thng tin, dch v t vn ti chnh, dch v t vn php lut; m rng loi hnh dch v ngn hng ti nh; dch v thu mua, dch v mua bn chng khonNhng loi hnh dch v mi ny i hi phi c s kt hp ca nhiu yu t, khng th thc hin c mt sm mt chiu, cn phi c s h tr chung ca ton h thng cng nh s phi hp ca cc ngn hng bn, n cng i hi cn b lnh o phi c hng i ng n cho S giao dch ca mnh. - Gii php thu ht dn c m ti khon c nhn v thanh ton qua ngn hng Phng thc thanh ton trong dn c hin nay ch yu l phng thc thanh ton tin mt trao tay. T l ngi dn m ti khon c nhn cn t, lng giao dch thanh ton qua ngn hng cha nhiu. Ngn hng cn c bin php kch thch dn c m ti khon c nhn v tuyn truyn qung co h bit c li ch ca vic m ti khon c nhn. Cc bin php khuyn khch c th l: Gim chi ph hoc khng thu ph dch v thanh ton qua ngn hng ca dn c; tng li sut tin gi khng k hn ca dn c cao hn mc li sut cho cc doanh nghip vay; trng hp mt s khch hng hi iu kin, ngn hng c th u i li sut cho vay v thi gian thm nh khi khch hng c nhu cu vay. Thm na, ngn hng cn pht trin qui m mng li cung cp gia cc ngn hng nhm gim chi ph. T , ngn hng s a v pht trin mt s dch v nhm khuyn khch dn c thanh ton qua ti khon m ti ngn hng ca mnh: Th nht, ngn hng nn a v pht trin dch v chi tr tin lng cho cn b cng nhn vin qua ngn hng. Xut hin dch v ny l do hin nay xut hin nhu cu ca cc c quan nh ngn hng trch t ti khon tin gi tr lng cho cn b cng nhn vin theo danh sch, cng nhn vin c nhu cu dnh mt phn tin lng gi ti khon c nhn; cng nhn vin c nhu cu thanh ton mt s khon chi ph nh chi ph in nc, bo him theo nh k. Chnh v vy, cc ngn hng nn tip cn cc doanh nghip cc doanh nghip thc hin nghip v ny, to thi quen thanh ton qua ti khon c nhn. Th hai, ngn hng nn pht trin nghip v cho vay i sng, t chc thu n hng thng t ti khon c nhn. Bi v, sau khi Chnh ph c ch trng kch cu tiu dng, ngnh ngn hng trin khai mnh nghip v cho vay v thu c nhng 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

37

kt qu kh kh quan gp phn x hi ho cng tc ngn hng. Tuy nhin, cn gn kt cc nghip v cho vay hn na phc v i sng cn b cng nhn vin. Ngoi ra, thc hin thu n tt hn i vi nhng khch hng c ti khon c nhn, ngn hng nn thu n hng thng bng cch rt tin t ti khon ca h. Th ba, ngn hng nn thc y vic thc hin cc nghip v mi gii, trung gian thanh ton, h tr vn trong giao dch mua bn bt ng sn v mua bn cc ti sn c gi tr ln qua ti khon tin gi ti ngn hng. Bng cch ny, ngn hng va nng cao sc cnh tranh ca mnh vi cc ngn hng khc, va tng doanh s; va thc y nn kinh t pht trin. 3.2.2 p dng cho tng phng thc Mi phng thc TTKDTM li c nhng c im ring, mun pht trin phi i hi nhng iu kin khc nhau. V vy, bn cnh cc bin php nhm pht trin cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt , ti xin xut mt s bin php p dng cho tng phng thc nh sau. 3.2.2.1 Thanh ton bng Sc Sc l mt lnh vc khng cn mi Vit Nam song tnh ph dng cn thp v cha c mt s u t ng k no, v vy sc cha c hnh thnh thnh mt th trng thng nht. Hin nay trn th gii hnh thnh hai m hnh xy dng trung tm x l sc: M hnh c (x l sc truyn thng) v m hnh mi (m hnh c s can thip ca cng ngh hin i). Vit Nam nn i theo con ng th hai. Vit Nam l mt nc i sau, v vy rt ngn thi gian l mt vic lm cn thit. Vit Nam c th xy dng th trng sc bng cc bin php sau: - Ngn hng c th thnh lp trung tm x l sc ba min nh: H Ni - Nng - Thnh ph H Ch Minh. S la chn ny l c c s, bi v 3 thnh ph ny chim ti 80 % s lng sc trong ton quc. Bn cnh , ngn hng nn cho php s dng rng ri sc ngoi phm vi cc thnh ph, tnh cng tham gia vo trung tm ny. Cc chi nhnh ngn hng s gi t sc v cc thng tin v sc n ngn hng nh nc kim tra, kim sot chng v thanh ton b tr, sau phn loi v gi cc sc n ngn hng pht hnh. Ngoi vic thanh ton qua trung tm b tr, cc ngn hng trn cng a bn c th m ti nhau cc ti khon song bin clearing. Ti khon ny hot ng trn nguyn tc phc v ln nhau vic thu h, chi h trong nhng phm 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

38

vi thanh ton c tho thun trc gia cc ngn hng vi nhau trong c sc c nhn. n k cc ngn hng i chiu song bin vi nhau quyt ton s tin thu h, chi h v thanh ton vi nhau cc khon phi thu, phi chi. Cc ngn hng khng nn tnh li nhng ti khon ny, khng bt buc duy tr s d k qu khi lm th tc m v trong sut qu trnh hot ng. Ti khon song bin ny s gip cho qu trnh thanh ton sc c nhanh chng hn v khi c s c s rt ngn thi gian x l. - Ngn hng nn pht hnh th sc dng song song vi sc c nhn. Mc ch ca vic ra i th ny l to tm l an tm khi s dng v hn ch kh nng s dng th bt hp php. Trn th sc ghi y cc yu t m bo cho thanh ton nh: H tn ch ti khon, a ch, s chng minh nhn dn, s hiu, tn ngn hng giao dch, s ca th sc.Khi ngi th hng c ti khon mt ngn hng v mun pht hnh sc, ngn hng s cp cho ch ti khon mt th sc km theo s sc nhng, c ngha l ngn hng nhng sc m bo kh nng chi tr cho ngi th hng, c th gi y l chng ch thanh ton do ngn hng ni m pht hnh cho ngi s dng sc, mt loi dng trongpht hnh sc khng th chuyn nhng. C th khi cn thit ngn hng nn nghin cu th tc u quyn s dng th sc ging nh ngi c u quyn pht hnh sc hin nay. - Ngn hng cng nn quan tm n sc c nhn c m bo kh nng chi tr ca ngn hng thng mi. T mt b phn dn c c s dng sc thanh ton (C bo chi c s sc ln mc khng ch khng qu mt s tin nht nh khi mi t sc trao tay)ctc dng kch thch nhu cu thanh ton. Tu theo tng giai on, ngn hng c th qui nh sc khng c chuyn nhng v sc c chuyn nhng. i vi nhng khch hng c uy tn hoc c nhng m bo ph hp, ngn hng c th cp tn dng bng cch p dng hnh thc thu chi (Tnh li tin vay khi vt qu s d trong mt thi hn nht nh). Vi doanh nghip khi bn hng cho dn c s dng sc thanh ton th doanh s bn hng bng cc hnh thc thanh ton qua ngn hng nn c min hoc gim thu trong nhng thi k nht nh 3.2.2.2 Thanh ton bng th thanh ton - M rng i tng s dng th: Thc t hin nay th th tn dng thng ch c mt s i tng c thu nhp cao s dng. Thi gian ti, bn cnh i tng khch hng truyn thng ny, cc NHTM nn m rng vic s dng th ti nhng b 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

39

phn dn c nh: nhng ngi sng thnh th, nhng ngi lm vic trong cc c quan, doanh nghip c thu nhp cao nh cc cng ty lin doanh, doanh nghip c vn u t nc ngoi, doanh nghip nh nc c thu nhp cao, n nh (du kh, bu in, hng khng). V trong tng lai xa hn, NHTM nn quan tm n i tng l nhng ngi c thu nhp trung bnh, n nh trong x hi, y l i tng chim a s Vit Nam. - a dng ho sn phm, to ra nhng sn phm th tn dng mi ph hp vi iu kin VN. Tin hnh to ra cc sn phm th lin kt vi cc doanh nghip ln c uy tn hot ng trong lnh vc sn xut vt cht cng nh cc ngnh, dch v nh: siu th, khch sn, ca hng bn xng du, i l bn v my bay, i l bo him - Mt vn hin nay nhiu ngi s dng th thanh ton quan tm l vic thu ph thanh ton. Nhiu ngn hng hin nay v ang thc hin thu ph i vi cc giao dch rt tin, chuyn khon, xem s d v in sao k ti cc my ATM ca cc NH khc trong lin minh Smartlink v Banknet. Mc ph thu c th c thc hin ng quy nh ca Smartlink v Banknet. Trong mt s trng hp vic thu ph ny l rt khng cng bng v khng hp l vi khch hng. V vy, ngi dn c th an tm hn trong cc giao dch thanh ton ca mnh th cc ngn hng nn thn trng vi tng mc ph a ra. Khch hng ch sn sng chp nhn mt mc ph no nu h cm thy thc s hi lng vi cht lng dch v m cc ngn hng mang li. - Ngy 24/8/2007, thng c Ngn hng nh nc ban hnh Ch th s 20/2007/CT-TTg thc hin tr lng qua ti khon i vi nhng i tng hng lng t ngn sch nh nc. Dch v th t ng vai tr quan trng thc hin nhng mc tiu kinh t x hi. Tuy nhin, tnh hnh hn nay cho thy cn c nhiu vng mc xung quanh vn ny. Vic thiu ht nghim trng h thng ATM, nhng vng nng thn khng c ATM, ngi dn phi ra th trn hoc thnh ph mi rt c. Thm vo tnh trng cng nhn cc khu cng nghip, khu ch xut phi xp hng di i hng gi mi rt c tin khng phi l chuyn him. Tnh hnh ny i hi cc NHTM cn r sot ton b c s h tng cung ng dch v tr lng qua ti khon (s lng v phn b my ATM trn a bn; tnh trng an ton v in, cht lng ng truyn, cc dch v tip qu, chm sc khch hng, x l trc

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

40

trc k thut, thc mc, khiu ni.) theo hng m rng, tng cng lp t my ATM trn a bn. 3.2.2.3 Thanh ton bng th tn dng - Trc ht cn to iu kin cho hot ng xut nhp khu pht trin. Qua nghin cu l lun trn, trc ht chng ta thy r vai tr ca ngn hng trong qu trnh thc hin qu trnh thanh ton quc t: va lm trung gian thu h tin, va thc hin chi tr tin hng theo lnh, va lm m bo cam kt s thanh ton theo yu cu ca khch hng, l nghip v kinh doanh ca ngn hng. Ngn hng mun tng li nhun th phi ci tin m rng cc sn phm dch v p ng c yu cu a dng ho ca hot ng kinh doanh xut nhp khu thng qua m gp phn thc y hot ng xut nhp khu pht trin. - p dng nhiu bin php phng nga v ngn chn ri ro cho cc doanh nghip trong thc hin giao dch bng L/C. C th cc doanh nghip khi tham gia LC cn tm hiu bn hng k lng, tham kho kin ngn hng v qu trnh kinh doanh ca i tc, nghin cu k quy nh v iu khon pht trong hp ng (Penalty), yu cu c hai bn k qu ti mt ngn hng m bo thc hin hp ng , yu cu phi a ra nhng cng c m bo an ninh thanh ton ca ngn hng nh Standby L/C, Bank Guarantee, Performance Bond.. (ch p dng i vi nhng hp ng ln v khch hng khng quen bit nhau) m bo quyn li ca nh nhp khu Nhn chung, trong cc cuc giao thng quc t ngy nay, thanh ton theo L/C lun l phng thc thanh ton quan trng nht gia nhng i tc kinh doanh bi L/C to ra s an tm v thun li ti a cho cc cng ty. Nhng d an ton v tin li n my th thanh ton qua L/C vn khng th trnh khi cc ri ro v tranh chp pht sinh. Doanh nghip cn sm chun b cho mnh nhng kin thc v L/C ng thi lng trc c nhng ri ro trong qu trnh thanh ton L/C. C th vic mua bn hng ho mi din ra nhanh gn v L/C s thc s tr nn hiu qu. 3.3 Mt s kin ngh nhm m rng hot ng thanh ton khng dng tin mt

3.3.1 Kin ngh i vi Nh nc - Hon thin chnh sch kinh t v m ca Nh nc Trong thi gian qua, Nh nc ban hnh nhiu vn bn php lut nhm to mi trng thun li cho hot ng sn xut kinh doanh trong c ch th trng nh: B lut Dn s, b lut Thng mi, lut Ngn hng Nh nc, lut Cc t chc tn 1

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

41

dngTuy nhin vn cn qu chung chung, sau khi vn bn lut c hiu lc cng khng c vn bn hng dn c th, nhiu lnh vc cha c sa i, c vn bn phi sa i v b sung nhiu ln, khng c tnh n nh nn vic thc thi v p dng l rt kh. Thc t l cc vn bn lut lin quan n hot ng ca h thng ngn hng ni chung v hot ng thanh ton khng dng tin mt ni ring, c bit l hot ng nh thu v chuyn tin cn nhiu vng mcChnh v vy, d lut c ban hnh nhng phn qui nh v thanh ton khng dng tin mt, th thc thanh ton ph bin, chim a s trong hot ng tn dng ca ngn hng, t chc tn dng vn dm chn ti ch, gy ra nhiu kh khn cho hot ng ti chnh. to iu kin v mi trng php l cho cc ngn hng hot ng kinh doanh trn nhiu lnh vc trong c hot ng thanh ton thanh ton khng dng tin mt, Nh nc cn: X l cc vn bn php l, cc o lut ng b. Bn cnh, hon thin nhng chnh sch hin hnh, nghin cu cho ra i nhng vn bn mi v lnh vc ngn hng, th trng chng khon - Cn c cc bin php x l mnh i vi nhng hnh vi vi phm php V vn an ton, bo mt, hin nay rt nhiu ngi cn e d cha gim s dng cc hnh th TTKDTM v vn an ton v bo mt thng tin. Nh nc nn coi cc hnh vi trm cp cc thng tin v ti khon, m s l hnh vi vi phm php lut v c khung hnh pht thch ng. ng thi cc ngn hng phi phi hp tm gii php bo mt thng tin cho khch hng. Phi khch hng thy rng gi tin vo ngn hng l an ton v kinh t hn l ct trong kt st. iu cn c li cho ngn hng trong vic huy ng vn phc v cho s nghip pht trin kinh t x hi. - Hon thn v pht trin th trng tin t lin ngn hng Cn tp trung pht trin h thng thanh ton lin ngn hng (TTLNH) v y l h thng thanh ton xng sng ca nn kinh t. Vic thit k m rng h thng p ng nhu cu cho cc thnh vin phi ph hp vi cc chun quc t p dng chung cho cc h thng thanh ton v quyt ton. Cc gii php phn mm h thng cn m bo c lp gia x l s liu v truyn d liu, m bo tnh bo mt h thng, tch hp d liu v tinh lin tc trong hot ng

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php 3.3.2 Kin ngh i vi ngn hng Nh nc

42

NHNN cn sm ban hnh nhng vn bn php qui qui nh quyn hn, trch nhim ca NH cng nh ca doanh nghip trong cc giao dch lin quan n ngoi hi. Ngoi vic tht cht qun l ngoi hi, ngn hng Nh nc cn c qui nh r rng hn i vi doanh nghip tham gia hot ng xut nhp khu gip doanh nghip tho g kh khn trong vic xin mua ngoi t thc hin cc ngha v thanh ton quc t. Cn phi hp cht ch gia ban thanh tra ca ngn hng Nh nc vi b my kim tra gim st ca cc ngn hng thng mi nhanh chng pht hin nhng vng mc, nhng sai lm, vi phm kp thi x l. 3.3.3 i vi khch hng Thanh ton khng dng tin mt l mt hot ng cha nhiu ri ro. S ri ro khng n gin s tch bit v v tr a l gia ngi xut khu v ngi nhp khu m nhiu khi ri ro xut pht t chnh nhng khch hng yu cu ngn hng thc hin thanh ton. hn ch iu ny, cc khch hng phi khng ngng hon thin mnh nht l trong iu kin pht trin ca cc cng c thanh ton nh hin nay. Trong giao dch ca mnh, khch hng nn thc hin mt cch nhanh nht v tt nht nhng ngha v ca mnh i vi ngn hng. Trong trng hp c nhng thng tin thiu chnh xc khch hng nn cn trng xem xt v phn hi li cho ngn hng ban lnh o c bin php x l kp thi. Khch hng nn thn trng la chn i tc. Bi v, d thanh ton theo phng thc no th vic tr tin cng ph thuc vo thin ch ca ngi mua, uy tn cng nh mi quan h gia hai bn.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php KT LUN

43

C th ni, s pht trin ca hot ng ca thanh ton khng dng tin mt lun song hnh chung vi s pht trin chung ca ton x hi. Phng thc v trnh nghip v thanh ton phn nh trnh pht trin kinh t x hi, trnh dn tr ca mi quc gia. Nn kinh t cng pht trin th khi lng giao dch mua bn trao i hng ha dch v ngy cng tng v nhu cu thanh ton an ton nhanh chng v chnh xc tr nn cp thit hn bao gi ht. T nhng tin ch m thanh ton khng dng tin mt mang li, c th khng nh pht trin hnh thc thanh ton khng dng tin mt l mt trong nhng nh hng ln, c tm quan trng rt ln i vi nn kinh t nc ta. i mi mnh m cng ngh Ngn hng theo hng quc t ho v hin i ho, gim t trng tin mt trong dn c l mt trong nhng xu th tt yu ca thi i. Hi vng qua ti ny, ti c th phn nh phn no thc trng thanh ton khng dng tin mt Vit Nam v c th ng gp mt vi gii php nh nhm pht trin v hon thin hnh thc thanh ton khng dng tin mt ti Vit Nam.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php TI LIU THAM KHO (1) Bo in t : vnexpress.net, dantri.com.vn, vietbao.com, laodong.com.vn (2) Mt s bi vit trn cc trang Web : http://www.sbv.gov.vn, http://www.vietlaw.com.vn http://www.tapchiketoan.com (3) Mt s tp ch chuyn ngnh : -Tp ch Ngn hng, Thi bo ngn hng -Tp ch Ti chnh `-Tp ch Th trng tin t

44

(4) Gio trnh : - Tin t, ngn hng v th trng ti chnh (Frederic S. Mishkin) - L thuyt Ti chnh- tin t (i hc ti chnh-k ton) - Qun tr Ngn hng thng mi - Gs.Ts L Vn T (Nh xut bn ti chnh - 2005) - Th thanh ton quc t v vic ng dng th ti Vit Nam, L Vn T & Trng Th Hng (Nh xut bn tr) (5) Lun n tin s Nhng vn nhm hon thin cc nghip v thanh ton quc t, Li Ngc Qu.

 n: Hnh thc TTKDTM Vit Nam - thc trng v gii php

45

MC LC
Chng 1: HNH THC THANH TON KHNG DNG TIN MT................2 1.1 Lu thng tin t..................................................................................................2 1.1.1 Khi nim lu thng tin t..........................................................................2 1.1.2 Hai hnh thc lu thng tin t.....................................................................2 1.2 Thanh ton tin t.................................................................................................3 1.2.1 Thanh ton dng tin mt.............................................................................3 1.2.2 Thanh ton khng dng tin mt..................................................................4 1.3 Ngun gc v vai tr ca cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt ...........4 1.3.1 Ngun gc ca thanh ton khng dng tin mt..........................................4 1.3.2 Vai tr ca thanh ton khng dng tin mt.................................................5 1.4 Cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt....................................................7 1.4.1 Thanh ton bng Sc....................................................................................8 1.4.2 Thanh ton bng th ..................................................................................10 1.4.3 Thanh ton bng th tn dng L/C............................................................13 1.4.4 y nhim thu..............................................................................................14 1.4.5 y nhim chi.............................................................................................15 Chng 2: THC TRNG V CC HNH THC THANH TON KHNG DNG TIN MT VIT NAM THI GIAN QUA...........................................17 2.1 Thc trng chung v cc hnh thc TTKDTM Vit Nam thi gian qua..........17 2.1.1 Nhng thnh tu trong hot ng TTKDTM Vit Nam thi gian qua....17 2.1.2 Nhng hn ch trong thanh ton khng dng tin mt Vit Nam v cc nguyn nhn.........................................................................................................19 2.2 Thc trng ca tng phng thc thanh ton khng dng tin mt...................24 2.2.1 Tnh hnh thanh ton bng Sc ..................................................................24 2.2.2 Thanh ton bng th thanh ton.................................................................25 2.2.3 Thanh ton bng cc hnh thc khc..........................................................29 Chng 3: GII PHP PHT TRIN CC HNH THC THANH TON KHNG DNG TIN MT TI VIT NAM........................................................32 3.1 nh hng pht trin hnh thc thanh ton khng dng tin mt ti Vit Nam 32 3.2 Gii php pht trin cc hnh thc thanh ton khng dng tin mt...................33 3.2.1 p dng chung cho cc phng thc.........................................................33 3.2.2 p dng cho tng phng thc..................................................................37 3.3 Mt s kin ngh nhm m rng hot ng thanh ton khng dng tin mt.....40 3.3.1 Kin ngh i vi Nh nc.......................................................................40 3.3.2 Kin ngh i vi ngn hng Nh nc .....................................................42 3.3.3 i vi khch hng ...................................................................................42