Ky Yeu de Tai NCKH Dieu Duong 2010 Full Text)

Nghin cu khoa hc iu d- ng ton quc ln th II
1
HI IU DNG VIT NAM
K YU
TI NGHIN CU KHOA HC IU DNG
K NIM20 NMNGY THNH LP
HI IU DNG VIT NAM
(26/10/1990 - 26/10/2010)
Hi ngh khoa hc iu d- ng ton quc ln iv
H NI, 10 - 2010
Nghin cu khoa hc iu d- ng ton quc ln th IV
2
HI IU DNG VIT NAM
CH BIN
B Vi Nguyt H Ch tch Hi iu dng Vit Nam
ThS. Phm c Mc, Ph Ch tch thng trc
ThS. Nguyn Bch Lu, Ph Ch tch
BAN BIN TP
TS. Trn Quang Huy, y vin Thng v, Trng ban nghin cu khoa hc
ThS. Trn Th Thun, y vin Thng v, Trng ban o to
ThS. Phm Thu H, y vin Thng v
ThS. Thi Th Kim Nga, y vin Thng V, Ph trng ban nghin cu
khoa hc
ThS. Nguyn Th Thanh Thy, y vin Ban chp hnh
ThS. V Hng Ngc, y vin Ban chp hnh
ThS. Nguyn Th Nh T, y vin Ban chp hnh
ThS. o Thnh, y vin Ban chp hnh
BAN TH K
ThS. Ng c Th, y vin Ban chp hnh
CN. Nguyn Th Hng Anh, Vn Phng T Hi iu dng Vit Nam
CN. H Th Kim Phng Chuyn vin Phng iu dng - Tit ch, Cc
Qun l Khm, cha bnh B Y t
CN. Hong Xun Hng, Vn Phng T Hi iu dng Vit Nam
CN. inh Th Thy H, Nhn vin d n Phng iu dng-Tit ch, Cc
Qun l Khm, cha bnh-B Y t
3
LI NI U
Trong nhng nm qua, cng tc nghin cu khoa hc trong lnh vc iu dng
nc ta v ang pht trin mnh, ngy cng nhn c s hng ng nhit thnh
ca iu dng, H sinh trong ton quc, tr thnh yu cu khng th thiu trong
thc hnh iu dng v c B Y t chnh thc a vo l mt trong cc ni
dung quan trng ca cng tc iu dng.
Hi ngh Khoa hc iu dng ton quc c t chc ln u tin nm
2002, ln th hai nm 2005, ln th 3 nm 2007 vi nhiu ti nghin cu iu
dng c gi tr, c p dng trong cng tc iu tr v chm sc ngi bnh ti
cc c s y t, gp phn tng cng cht lng chm sc cng nh em li s hi
lng cho ngi bnh.
Hi ngh Khoa hc iu dng ton quc ln th IV c t chc ti H Ni vo
ngy 25 v 26 thng 10 nm 2010, Ban T chc nhn c hn 125 ti bo co
khoa hc ca iu dng, H sinh t mi min t quc gi v vi nhng ni dung rt
phong ph, khng nh tim nng to ln ca iu dng trong nghin cu v p dng
kt qu nghin cu vo thc tin. l minh chng v s pht trin mnh m ca
ngnh iu dng Vit Nam.
Ban T chc xin cm n tt c cc tc gi gi bi tham gia bo co trong
Hi ngh Khoa hc iu dng ton quc ln IV. Vi thi lng t chc Hi ngh
c hn nn Ban T chc xin c trn trng gii thiu cng bn c nhng ti
nghin cu iu dng tiu biu c bo co trong Hi ngh cc bn ng
nghip tham kho v p dng trong lnh vc chm sc ngi bnh.
Rt mong s quan tm v gp ca Qu c gi cng tc nghin cu iu
dng ngy cng pht trin.
Trn trng cm n.
BAN BIN TP
4
In 700 cun kh 19 x 27cm ti Nh xut bn GTVT.
ng k KHXB s: 148-2010/CXB/26-05/GTVT
Quyt nh xut bn s: 163/Q-XBGT ngy 15/10/2010.
TI LIU PHC V HI NGH
5
THC TRNG NHN LC IU DNG TRNG
TON QUC NM 2010
Phng iu dng-Tit ch, Cc Qun l KCB
1. T VN
Chm sc iu dng l hot ng
ngh nghip ca ngi iu dng, i hi
ngi iu dng phi c kin thc chuyn
mn, k nng thnh tho v o c ngh
nghip, nng lc ca mi iu dng th
hin qua ba ni dung trn. iu dng
trng khng ch l ngi iu dng tho
tay ngh, m cn cn c nng lc qun l,
v vy h l i tng cn u tin pht trin
trong lc lng iu dng vin. C th v
mt ngi iu dng trng l mt qun
gia trong gia nh ng ngi vi la
tui, thnh phn, trnh , tnh cch khc
nhau. S bnh yn, sung tc v thnh t
ca mt gia nh ln c phn nh ti qun
l ca ngi qun gia. Do vy, cc nc
trn th gii xy dng v thc hin mt
chng trnh o to v Qun l iu
dng trong nhiu nm nay v h u tin
pht trin i ng ny.
nc ta, chc danh Y t trng (nay
l iu dng trng) c ra i trong
cc bnh vin t nm 1965. Tuy nhin, 25
nm sau, Phng Y t bnh vin mi c tn
trong t chc bnh vin sau khi B trng
B Y t ban hnh Quyt nh s 570/Q-
BYT ngy 14/7/1990. Tip , Phng Y t
trong V Qun l sc kho ca B Y t
c thnh lp ti Quyt nh s 356/Q-
BYT ngy 14/3/1992.
Nm 1997, sau 7 nm Phng Y t cc
bnh vin v 5 nm sau khi Phng Y t
thuc V Qun l sc kho ra i, vi
nhng ng gp ca cc iu dng
trng Bnh vin, Phng Y t -B Y t
xut vi B trng B Y t xem xt k
Quyt nh s 1895/1997/Q-BYT ngy
19/9/1997 ban hnh Quy ch bnh vin
trong c quy nh Phng Y t (iu
dng) l mt trong nhng phng chc
nng v nghip v ca bnh vin. Tnh n
thng 7/2010, sau 13 nm thc hin Quy
ch bnh vin, Cc Qun l Khm, cha
bnh tin hnh mt kho st nhanh, kt
qu cho thy: 100% bnh vin trc thuc
B Y t, 72% bnh vin tuyn tnh v
64,6% bnh vin tuyn huyn thnh lp
Phng hoc t iu dng trng theo quy
ch bnh vin. Tuy nhin, vn cn 28%
bnh vin tuyn tnh v 35,4% bnh vin
tuyn qun, huyn cha thnh lp Phng
iu dng m b nhim iu dng
trng thuc Phng K hoch tng hp nn
cng tc iu dng ti cc bnh vin ny
hn ch hn so vi cc bnh vin thnh
lp Phng iu dng.
Xut pht t yu cu thc tin trong
cng tc qun l iu dng, ngy
2/7/1999, B trng B Y t ra Quyt nh
s 1936/1999/Q-BYT quy nh chc
6
nng, nhim v ca iu dng trng
thuc S Y t cc tnh/thnh ph trc thuc
Trung ng. Tnh n thng 7/2010, sau 11
nm thc hin Quyt nh 1936/1999/Q-
BYT c 74% (47/63) cc S Y t b
nhim iu dng trng S; 36,5%
(23/63) S Y t b nhim iu dng
trng S Y t lm Ph trng phng
nghip V Y, 25,4% (16/63) S Y t cha
b nhim iu dng trng S Y t (kt
qu kho st ca phng iu dng-Cc
QLKCB).
Ngy 03/8/2010, B Y t ban hnh
cng vn s 5134/BYT-KCB gi ti cc S
Y t v cc Bnh vin trc thuc B Y t
yu cu cc S Y t v cc bnh vin tip
tc cng c h thng iu dng trng.
C th ni, t khi c t chc theo h
thng ngh nghip, i ng iu dng
trng khng nh c vai tr v v tr
ca mnh trong ton ngnh y t, c nhng
ng gp quan trng vo vic tng cng
cht lng khm, cha bnh, qun l cc
ngun lc ca cc c s y t v nng cao
trnh cho iu dng, h sinh vin. H
thc s tr thnh nhng cn b ch cht
trong cc n v. Mt s ngi c b
nhim chc v cao t trung ng n a
phng nh: Ph Cc trng Cc Qun l
Khm, cha bnh; Gim c, Ph gim c
mt s bnh vin; Ph Gim c Chi cc
dn s tnh; Lnh o mt s trng, khoa
o to iu dng.
Tuy nhin, ng trc yu cu khm
cha bnh ca nhn dn ngy cng cao, s
pht trin khoa hc y t ngy cng nhanh,
c ch t ch v x hi ha trong cc bnh
vin ngy cng i hi trnh qun l ca
cc bc s, iu dng th ngi iu
dng trng cng ng trc thch thc
ln hn v nng lc qun l. Bn cnh ,
xu hng thiu nhn lc iu dng ton
cu v s di c nhn lc iu dng gia
cc nc, cc vng, cc min trong mt
nc ang l thch thc vi cc nh qun
l y t, khng ch Vit Nam. Thch thc
ln i vi Vit Nam l thiu iu dng
c trnh chuyn mn cao v thiu ngi
qun l iu dng gii.
c bc tranh tng th v ngun
nhn lc iu dng lm c s xy dng k
hoch hnh ng quc gia tng cng cng
tc iu dng-h sinh giai on 2011-
2015, Phng iu dng-Tit ch, Cc
Qun l Khm, cha bnh thc hin mt
kho st v thc trng nhn lc iu dng
trng nm 2010 vi 3 mc tiu sau y:
1. M t thc trng v s lng, trnh
chuyn mn, trnh qun l ca i
ng iu dng trng S Y t.
2. M t thc trng nhn lc iu
dng trng trong h thng bnh vin: s
lng, trnh chuyn mn, trnh qun
l v ph cp trch nhim c hng.
3. xut gii php tng cng nng
lc ca i ng iu dng trng cc
cp.
2. PHNG PHP NGHIN CU
Nghin cu m t ct ngang vi i
7
tng kho st l iu dng trng S Y
t ca cc S Y t tnh/thnh ph trc
thuc trung ng, iu dng trng bnh
vin, iu dng trng khi, cn b ca
Phng iu dng bnh vin v iu
dng trng khoa ca cc bnh vin trc
thuc B Y t, cc bnh vin trc thuc cc
S Y t.
Cng c thu thp s liu gm 2 phiu
kho st: (1) danh sch trch ngang cn b
ph trch cng tc iu dng ti S Y t
(iu dng trng SYT) v Trng
phng iu dng bnh vin trc thuc B
Y t (2) Bo co nhn lc qun l iu
dng ti cc bnh vin trc thuc B Y t
v cc bnh vin thuc S Y t ca cc
tnh/thnh ph trc thuc Trung ng.
Phiu kho st c thu thp trong thi
gian t 15/8-5/10/2010 qua ng bu in
hoc qua hp th in t. Tng s c 57 S
Y t v 36 bnh vin trc thuc B Y t gi
bo co v, tuy nhin chng ti vn c
thng tin c nhn ca cc iu dng
trng S Y t v Trng phng iu
dng bnh vin trc thuc B Y t t
nhng ln kho st trc.
Trong qu trnh lm sch s liu, mt
s thng tin c kim nh m bo
chnh xc. S liu c x l v phn tch
bng phn mm SPSS 16.0.
3. KT QU
Cc kt qu di y thu thp c t
57/63 S Y t v 36 Bnh vin trc thuc
B Y t.
3.1. Trnh chuyn mn ca iu dng trng S Y t v bnh vin.
Bng 1. Phn b trnh chuyn mn ca iu dng trng cc bnh vin
S lng Trnh
Chc
danh
S lng t l Tng > H i hc Cao ng Trung cp
S lng 690 8 273 109 300
Trng
phng
T l % 100.0 1,2 39,4 15,8 43,6
S lng 342 2 98 63 179
Ph phng
T l % 100.0 0,6 28,7 18,4 52,3
S lng 275 3 74 45 153
DT khi
T l % 100.0 1,1 26,9 16,4 55,6
S lng 513 4 101 31 377 Cn b
phng
DT
T l % 100.0 0,8 19,6 6,0 73,6
DT khoa S lng 6758 1 1232 662 4863
8
T l % 100.0 0,0 18,1 9,8 71,9
S lng 8578 18 1778 910 5872
Tng
T l % 100 0,2 20,7 10,6 68,5
Nhn xt: Tng s iu dng trng
cc bnh vin c kho st l 8.572
ngi, trong 18 ngi (0,2%) c trnh
trn i hc, 20,7% c trnh i hc
v 10,6% trnh cao ng v 68,5%
(5872) c trnh trung hc. S liu
bng 1 cng cho thy t l iu dng
trng c trnh c nhn iu dng
gim dn t cp phng n khoa: t
39,4% cp trng phng; 26,9% cp
khi v 18,1% cp khoa. Trong khi
t l iu dng trng c trnh trung
hc iu dng chim t l cao cp
qun l khoa phng (71,9% cp iu
dng trng khoa xung 43,6% cp
Trng phng).
3.2. Thc trng nhn lc iu dng trng S Y t v chuyn vin ph trch
Bng 2. Phn b theo ngh v trnh chuyn mn ca iu dng trng
S Y t v chuyn vin ph trch
Trnh chuyn mn (n = 47)
Ngh nghip ca iu dng
trng S Y t
Tng/
t l
(%)
Sau
i hc
i
hc
Cao
ng
Trung
cp
T l % 85,3 7.3 87,8 4,9 0
iu dng
S lng 41 3 36* 2 0
T l % 4,2 0 50,0 50,0 0
H sinh
S lng 2 0 1 1 0
T l % 4,2 0 50,0 50,0 0
K thut vin
S lng 2 0 1 1 0
T l % 6,3 0 100,0 0 0
Bc s
S lng 3 0 3** 0 0
Tng s 48 3 41 4 0
Tng s/t l chung
T l % 76,2 6,3 85,4 8,3 0
Ghi ch: * 8 ngi ang lm nhim v nh iu dng trng nhng cha c
b nhim chc danh.
** Bc s c c kim nhim cng tc iu dng.
Nhn xt: C 48 (76,2%) S Y t b
nhim chc danh iu dng trng SYT
v c chuyn vin ph trch kim nhim
cng tc iu dng ca S Y t. Tt c
9
trong s h c trnh chuyn mn t cao
ng tr ln. 85,4% c trnh i hc,
6,3% c trnh cao hc. C 3 ngi l
bc s (Cn Th, An Giang, Thanh Ha) v
s cn li l iu dng, h sinh v k
thut vin Y.
Bng 3. Phn b iu dng trng S Y t c b nhim lm Ph trng phng
nghip v Y theo ngh v trnh
Trnh chuyn mn
Ngh nghip
iu dng
trng
S lng/
t l (%)
Sau i
hc
i hc
Cao
ng
Trung
cp
S lng 24 3 21 1 0
iu dng
T l % 92,0 12,5 83,3 4,2 0
S lng 2 0 0 2 0
H sinh -KTV
T l % 8,0 0 0 100,0 0
Tng 26 3 21 2 0
Nhn xt: C 26 S Y t b nhim iu dng trng lm Ph trng phng
Nghip V Y. Hu ht cc Ph trng phng nghip v ph trch iu dng c trnh
i hc iu dng (92,0%) v ba ngi trong s h c trnh thc s, ch c mt ngi
trnh cao ng.
Bng 4. S lng v t l iu dng trng S Y t c chng ch qun l iu dng
Chng ch qun l iu dng S lng T l %
C 32 66,7%
Khng 16 33,3%
Tng s 48 100%
Nhn xt: C 66.7% iu dng trng S Y t v cn b chuyn trch cng tc iu
dng ti S Y t c chng ch qun l iu dng.
3.3. Thc trng iu dng trng cc bnh vin trc thuc B Y t
Bng 5. Phn b theo trnh v ngh nghip
ca Trng phng iu dng bnh vin trc thuc B
Trnh
Ngh nghip
S.lng/
t l
Tng s/
t l
Sau i
hc
i
hc
Cao
ng
Trung hc
S lng 32 4 25 1 2
iu dng
T l % 91,9% 12,1% 78,8% 3,0% 6,1%
S lng 2 0 2 0 0
H Sinh T l % 5,4% 0 100,0 0 0
10
S lng 1 0 1 0 0
Bc s T l % 2,7% 0
100,0
%
0 0
Cng 35 4 28 1 2
Nhn xt: C 35/36 Bnh vin trc
thuc B Y t b nhim chc danh
trng phng iu dng tr bnh
vin Tm Thn T II (mi b nhim Ph
trng phng). Hai trong s 35 trng
phng iu dng cn trnh trung hc
iu dng (Bnh vin C Nng v Phong
Da Liu Qunh Lp). C 4 trng phng
trnh thc s (Ch Ry, Nhi TW, Tai Mi
Hng TW v Phong Da Liu Quy Ha).
Bng 6. Phn b theo trnh chuyn mn ca iu dng
trng trong bnh vin trc thuc B Y t
Trnh
Chc v
S lng
T l %
Tng
Trn
Thc s
i hc Cao ng
Trung
cp
S lng 35 4 28 1 2
T.phng
T l % 100.0 12,3 80,0 2,9 5,8
S lng 23 1 16 3 3
Ph phng
T l % 100,0 4,4 69,6 13,0 13,0
S lng 45 3 21 8 13
DT khi
T l % 100.0 6,7 46,7 17,8 28,9
S lng 39 0 20 5 14
Cn b
phng D
T l % 100.0 0,0 51,3 12,8 35,9
S lng 641 1 281 82 277
DT khoa
T l % 100.0 0,2 43,8 12,8 43,2
S lng 783 9 366 99 309
Tng s
T l % 100.0 1,3 46,7 12,6 39,4
Nhn xt: Tng s iu dng trng
v cn b phng iu dng ca 36 bnh
vin trc thuc B Y t l 783 ngi, gn
na trong s h c trnh i hc (46,7%).
T l iu dng trng c trnh trung
hc iu dng chim 39,4% tng s iu
dng trng, s lng iu dng trng
c trnh thc s cn rt thp (1,3%).
Bng 7. Tnh hnh hng ph cp trch nhim ca cc chc danh iu dng trng,
cn b qun l iu dng ti cc bnh vin trc thuc B Y t
Loi Hng ph cp trch nhim
S lng T l %
Trng phng (n = 35) 35 100
11
Ph phng (n = 23) 23 100
D trng khi (n = 45) 38 84,4
Nhn vin phng D trng (n = 39) 4 10,3
D trng khoa (n = 641) 634 98,9
Nhn xt: 100% Trng, Ph phng
iu dng v 98,9% iu dng trng
khoa c hng ph cp trch nhim. S
iu dng trng khi l 84,4% v 10,3%
cn b phng iu dng c hng ph
cp trch nhim.
3.4. Thc trng iu dng trng trong cc bnh vin trc thuc cc S Y t
tnh/thnh ph trc thuc Trung ng
Bng 8. Trnh chuyn mn ca cc iu dng trng cng tc
trong cc bnh vin thuc S y t cc tnh/thnh ph trc thuc trung ng
S lng Trnh
Chc danh S lng
t l
Tng/
t l (%)
Thc s i hc Cao ng Trung
cp
S lng 655 4 245 108 298
Trng
phng
T l % 8,4 0,6 37,4 16,5 45,5
S lng 319 1 82 60 176
Ph phng T l % 3,6 0.3 25.7 18.8 55.2
S lng 230 0 53 37 140
DT khi T l % 3,0 0.0 23.0 16.1 60.9
S lng 474 4 81 26 363 Cn b
phng iu
dng
T l % 6,0 0.8 17.0 5.5 76.7
S lng 6117 0 951 580 4586
DT khoa
T l % 78,5 0.0 15,5 9.5 75.0
Cng S lng 7795 9 1412 811 5563
T l % 100,0 0,1 18,2 10,3 71,4
Nhn xt: S liu t 57/63 S Y t
cho thy tng s iu dng trng v
cn b phng ca cc phng iu dng
thuc 57 tnh l 7795 ngi, phn ln c
trnh chuyn mn l trung cp (71,4%),
tip l i hc (18,2%), cao ng 10,3%
v t l thp nht l thc s (0,1%).
Cng ging nh thc trng chung v
12
trnh chuyn mn ca iu dng
trng c trnh by trong bng 1. Bng
ny cng ch ra rng trnh chuyn mn
ca iu dng trng t l thun vi v tr
cng tc ca h, c ngha l v tr iu
dng trng cp cao th cng i hi
ngi c trnh chuyn mn cao hn.
Bng 9. Tnh hnh hng ph cp trch nhim ca cn b qun l iu dng
ti cc bnh vin tuyn tnh
Hng ph cp trch nhim
Chc danh
S lng T l %
Trng phng (n=655) 622 94.9
Ph phng (n=319) 295 92.5
D trng khi (n=230) 105 45.7
Nhn vin (n=474) 76 15.9
D trng khoa (n=6117) 5637 92.2
Nhn xt: Bng 9 cho thy 92.2% Trng, Ph phng iu dng v iu dng
trng khoa c hng ph cp chc v. Trn 50% iu dng trng khi v trn 80%
cn b ca Phng iu dng cha c hng ph cp chc v.
4. KT LUN V BN LUN
4.1. Nhn lc iu dng Trng S
Y t
Quyt nh s 1936/1999/Q-BYT do
B trng B Y t ban hnh t nm 1999
yu cu cc S Y t b nhim chc danh
iu dng trng S Y t v chc danh
ph phng nghip v y ph trch cng tc
iu dng, nhng ti nay, sau 11 nm thc
hin, mi c 48 (76,2%) S Y t b nhim
iu dng trng S Y t hoc c cn b
chuyn trch cng tc iu dng ca S. T
l ny cao hn kt qu kho st nm 2007
ca Hi iu dng Vit Nam (56,3%).
Hin nay c 36 S Y t b nhim chc
danh iu dng trng v 26 ngi trong s
h c b nhim lm Ph trng phng
nghip v Y. T l ny tng ng vi kt
qu kho st nm 2007. Mt trong nhng l
do m t l ny khng thay i l do mt s
ngi v tr ny ngh hu nhng cha c
ngi thay th.
Trnh chuyn mn ca iu dng
trng S Y t c s tin b nhiu, 91,7%
iu dng trng S Y t c trnh cao
ng tr ln v 6,3% c trnh thc s. So
vi kho st nm 2007, t l iu dng
trng S Y t c trnh chuyn mn t
c nhn mi l 69,5% v khng ai trong s
h c trnh thc s. 66,7% iu dng
trng S Y t c o to v qun l
iu dng. T l ny cao hn nhiu so vi
kt qu kho st nm 2007 (25,5%).
13
4.2. Nhn lc qun l iu dng ti
cc bnh vin trc thuc B Y t
35/36 bnh vin trc thuc B Y t
c kho st b nhim trng phng
iu dng. Hu ht cc trng phng l
iu dng (92%) v 92,3% c trnh t
i hc tr ln v 4 ngi trong s h tt
nghip thc s, trong khi kt qu kho st
nm 2007 cha c trng phng no c
trnh thc s. Tuy nhin, c mt bnh
vin b nhim Trng phng l bc s, 2
Trng phng cn trnh trung hc
iu dng. 100% cc trng phng iu
dng c hng ph cp trch nhim
theo ch hin hnh.
4.3. Nhn lc qun l iu dng ti
cc bnh vin trc thuc S Y t cc
tnh/thnh ph trc thuc Trung ng
Kt qu tng hp bo co nhn lc iu
dng trng ca 57 S Y t cho thy tng
s iu dng trng c 7791 ngi, trong
t l iu dng trng khoa chim t
l cao nht 78,5% (6117 ngi) v Trng
phng iu dng chim 8,4% (655
ngi), iu dng trng khi ch chim
3% (230 ngi) v tp trung cc bnh
vin tnh/thnh ph. iu ny cho thy v
tr iu dng trng khi cha c quan
tm, b nhim cc bnh vin tuyn
tnh/huyn. Trong khi mt s bnh vin
c cn b iu dng cng tc ti Phng
iu dng nhng khng b nhim iu
dng trng khi (6%).
Phn ln cc iu dng trng cc
bnh vin ny c trnh chuyn mn
bc trung hc (71,4%), tip l i hc
(18,2%), cao ng 10,3% v c 0,1% trnh
thc s. S liu ny cho thy c s
tin b nhng khng nhiu v trnh
chuyn mn ca iu dng trng so vi
kt qu kho st nm 2007. Cc t l v
trnh chuyn mn ca iu dng
trng nm 2007 theo tun t Trung hc
(73,7%), i hc 15,6% v cao ng l
10,7%. Tuy nhin, kt qu kho st nm
nay c 0,1% (9 ngi) iu dng
trng cc tuyn ny c trnh thc s.
S thc s c phn b cc v tr iu
dng trng t Trng phng (4 ngi),
Ph trng phng (1 ngi), cn b cng
tc ti phng iu dng (4 ngi).
Lin quan n ph cp chc v ca i
ng ny, kt qu kho st cho thy trn
90% Trng, Ph phng iu dng v
iu dng trng khoa c hng ph
cp chc v. Trn 50% iu dng trng
khi v trn 80% cn b ca Phng iu
dng cha c hng ph cp chc v.
So vi kt qu kho st nm 2007, t l
iu dng trng c hng ph cp
chc v c c ci thin cht t (nm
2007, t l c hng ph cp l 86,6%).
V chng ch qun l iu dng, do
trong phiu kho st i tng ny khng
a ni dung thng tin ny v vy khng c
s liu, tuy nhin theo s liu kho st nm
2009 ca phng iu dng, Cc QLKCB
th t l ny l sp s 50% so vi kt qu
nm 2007 cho thy 54% iu dng trng
c o to v qun l iu dng. Bi
trong 3 nm tr li y, mt s trng t
chc o to qun l iu dng, nhng s
lng ny khng nhiu, nhn lc iu
dng li bin ng, c nhng iu dng
14
trng c o to xong li chuyn cng
tc hoc ngh hu.
5. NGH
5.1. Cc S Y t v cc bnh vin cn
thc hin ch o ca B Y t theo tinh
thn cng vn s 5134/BYT-KCB ngy
3/8/2010 ca B Y t yu cu cc S Y t
v cc bnh vin tip tc duy tr v pht
trin i ng iu dng trng.
5.2. Cc S Y t v bnh vin cn u
t nng lc chuyn mn v qun l cho cn
b ch cht, c bit l iu dng trng
bng to iu kin cho iu dng trng
tham gia cc kha o to nng cao.
5.3. B Y t, V khoa hc o to nn
t chc cc kha o to Ging vin ging
dy chng trnh o to qun l iu
dng cho iu dng trng cp S Y t
v cp bnh vin. V T chc cn b v
Cc Qun l khm cha bnh nn xem xt
chc danh iu dng trng khi
nhng bnh vin hng c bit v hng I
c ph cp chnh thc cho i tng ny
ng thi p ng c khi lng cng
tc qun l iu dng trong bnh vin.
5.4. Cc trng i hc, Cao ng v
trung hc y t nn nh gi nhu cu o to
qun l iu dng ca cc n v khm
cha bnh trn a bn t chc nhiu
kha o to qun l cho iu dng ca
a phng.
5.5. Bn thn mi iu dng trng
cn xc nh vai tr v trch nhim ca
mnh v tr qun l, lnh o iu
dng t rn luyn, nng cao trnh
chuyn mn cng nh trnh qun l
chuyn ngnh.
6. TI LIU THAM KHO
1. Hi iu dng Vit Nam. Kt qu
kho st v nhn lc iu dng ti cc c
s khm cha bnh, 1999.
2. Hi iu dng Vit Nam. Kt qu
kho st v nhn lc iu dng trng
nm 2007.
3. Kt qu kho st nhanh v nhn lc
iu dng ca Cc QLKCB.
15
NH GI CC TI NGHIN CU KHOA HC IU DNG
THC HIN TI VIT NAM, GIAI ON 2004-2009
Nhm nghin cu: TS. Trn Quang Huy
1
, ThS. Phm c
Mc
1
, ThS. Nguyn Bch Lu
1
, ThS. V Hng Ngc
1
, CN.
inh Th Thy H
1
, CN. H Th Kim Phng
1
, CN. Nguyn
Th Hng Anh
2
, ThS. Phm Thu H
3
, CN. Phan Cnh
Chng
4
, ThS. Thi Th Kim Nga
5
, CN. Nguyn Th Thy
6
1. Cc Qun l Khm, cha bnh; 2. Vn phng Trung ng Hi
iu dng Vit Nam; 3. Bnh vin Nhi Trung ng; 4. Bnh
vin Trung ng Hu; 5. Bnh vin Ch Ry; 6. Bnh vin Vit
Nam-Thy in Ung B
TM TT
Nghin cu hi cu m t c tin
hnh nm 2010 nh gi 170 ti
nghin cu khoa hc iu dng thc hin
trong giai on 2004-2009. nh gi da
trn 10 tiu ch v thang im do nhm
nghin cu xy dng vi s im ti a l
68, im cc ti c phn 5 loi: Xut
sc, gii, kh, t yu cu v t yu cu
nhng cn hn ch. Kt qu: S im trung
bnh ca cc ti l 44,5 (t 65% im
ti a). 42,4% s ti c xp t loi
kh tr ln, 34,7% s ti t yu cu
nhng cn mt s mt hn ch. S ti c
tnh cp thit v c ngha thc tin chim
52,9% v 40%, tuy nhin s ti c gi
tr khoa hc ch chim 14,7%. Khng c s
khc bit c ngha thng k gia xp loi
ti vi mt s bin s quan tm nh cp
ca ti, phn tuyn ca c quan ch
tr ti v hc v ca tc gi th nht.
ti do c quan ch tr thuc tuyn Trung
ng chim 48,8%, trong khi tuyn huyn ch
chim 4,7%. ti cp c s chim 81,1%.
ti thuc chuyn ngnh iu dng
chim 78,8%. Lnh vc nghin cu ch yu
l thc hnh (51,2%), rt t cc ti
thuc lnh vc o to (2,9%). Thit k
nghin cu ca cc ti ch yu l
nghin cu m t (66,5%) vi phng php
thu thp s liu l phng vn cu trc hoc
quan st dng bng kim (73,6%), cng c
mt s t ti s dng phng php tho
lun nhm hoc phng vn su. a s cc
bo co ti cha nu cch chn mu,
phng php khng ch sai s, phng
php phn tch s liu v kha cnh o
c trong nghin cu. Phn bn lun ca
cc bo co thng l s si, c mt s
bo co khng c phn bn lun. Nhiu
tiu ch trong trnh by kt qu, bn lun
v kt lun ca cc ti cha t yu
cu hoc cha c cp trong bo co.
Cc bo co ch yu l lit k ti liu
tham kho ch cha c trch dn theo
quy nh. Kt lun: (i) Nghin cu khoa
hc trong lnh vc iu dng c
nhiu tin b c v lng v cht; (ii)
16
Mt s ti c cht lng tt, c tnh khoa hc v thc tin cao v c ngha
i vi cng tc thc hnh, pht trin
ngh iu dng; (iii) Cn mt s hn ch
nht nh ca cc ti l: phn b
lnh vc nghin cu cha ng u; t
ti c thc hin tuyn huyn; t h
sinh vin v k thut vin tham gia nghin
cu khoa hc; cc ti ch yu l nghin
cu m t; mt s ni dung ca bo co
ti cha t yu cu theo cc tiu ch
nh gi. ngh: (i) Trung ng Hi
iu dng Vit Nam v cc Tnh/thnh
hi nn t chc nhiu lp tp hun v hi
ngh khoa hc tng cng nng lc
nghin cu iu dng c bit l tuyn
huyn; (ii) Khuyn khch cc gio vin
iu dng, cc h sinh vin v k thut
vin thc hin cc ti nghin cu; (iii)
Cc Tnh/thnh, chi hi v hi vin nn
tham kho kt qu nghin cu ny lm bi
hc kinh nghim ci thin cht lng
cc ti nghin cu trong thi gian ti.
1. T VN
iu dng l mt ngh, l mt ngnh
khoa hc ring bit (1). Theo nh gi ca
T chc Y t th gii th dch v iu
dng l mt trong cc tr ct ca h thng
dch v y t (2). Cng nh nhng ngnh
ngh khc, nng cao cht lng dch v
iu dng, nghin cu khoa hc ng mt
vai tr quan trng v khng th thiu (3).
Thng qua nghin cu khoa hc, chng ta
khm ph ra nhng iu mi gip cho thc
hnh da vo bng chng, pht hin v xc nh
ng vn , hiu r hn v vn quan tm;
c bng chng v thc trng can thip
v nh gi hiu qu ca nhng gii
php can thip t rt kinh nghim
trin khai trn mt phm vi rng hn gp
phn ci tin nng cao cht lng cng
tc chm sc ngi bnh (4,5). Hn th
na Nghin cu khoa hc iu dng
cn gp phn th ch ha chuyn ngnh
iu dng, khng nh tnh chuyn
nghip, tng cng hnh nh v v th
ngi iu dng trong x hi ng thi
m rng phm vi hp tc vi iu dng
Quc t (6).
K t khi Hi iu dng Vit Nam
c thnh lp (26 thng 10 nm 1990)
cho n nay, cng tc iu dng c
nhng tin b vt bc trong c hot
ng Nghin cu khoa hc iu dng
(7). Trc y hot ng nghin cu khoa
hc i vi ngi iu dng rt hn ch,
nhng n nay chng ta c nhiu iu
dng trc tip tham gia nghin cu khoa
hc vi hng nghn ti cc cp khc
nhau, trong c nhiu ti c nh
gi cao v ngha khoa hc v thc tin
Trung ng Hi iu dng Vit Nam
t chc nhiu lp tp hun v phng
php nghin cu khoa hc v t chc
ba hi ngh khoa hc iu dng ton
quc (8). Nhiu tnh/thnh hi v chi hi
iu dng bnh vin thng xuyn t
chc hi ngh khoa hc nh hi iu
dng H Ni, bnh vin Nhi Trung ng,
bnh vin a khoa Trung ng Hu, v
mt s c s hi khc.
17
Tuy nhin, hot ng nghin cu khoa
hc iu dng cn tn ti mt s hn
ch: lc lng iu dng, h sinh v k
thut vin tham gia NCKH cha nhiu;
nng lc nghin cu ca iu dng cn
yu do thiu l lun v kinh nghim v
nghin cu khoa hc. iu ny dn n s
lng ti NCKH cn khim tn, thiu
cht ch v phng php nghin cu; Ni
dung bo co cc ti nghin cu nhiu
khi cn s si, cha tun th nhng quy
nh trong trnh by mt bo co khoa hc;
Ph bin chia s kt qu nghin cu vi
ng nghip cn nhiu hn ch do t c c
hi c trnh by ti cc hi tho, ng ti
trn cc tp ch, cc website tip cn
c gi.
nh gi thc trng tnh hnh cc
ti nghin cu khoa hc iu dng
chng thc hin nghin cu: nh gi
cc ti nghin cu iu dng c
thc hin ti Vit Nam giai on 2004-
2009 vi mc ch: nh gi thc trng
cc ti nghin cu khoa hc iu
dng ca Vit Nam c thc hin trong
5 nm t 2004-2009 rt kinh nghim
v a ra nhng xut nhm thc y,
nng cao cht lng nghin cu khoa hc
iu dng.
Mc tiu c th ca ti:
1) M t s phn b cc ti NCKH
v: c quan ch tr, lnh vc nghin cu,
tc gi nghin cu.
2) nh gi v chm im ni dung
bo co ti nghin cu khoa hc theo
cc tiu ch thng nht.
3) nh gi tng qut cc ti v:
tnh cn thit, ngha thc tin v xp loi
ti theo s im m ti t c.
2. I TNG VPHNGPHP
Nghin cu c thc hin t thng 4
n thng 9 nm 2010 bng phng php
nghin cu l m t hi cu vi i tng
nghin cu l cc bo co ti nghin
cu khoa hc ca iu dng.
Tiu chun la chn vo nghin cu:
(i) ti c thc hin trong giai on
2004 n 2009; (ii) c ng trong k
yu cng trnh NCKH ca cc hi ngh
khoa hc iu dng ton quc, khu vc
hoc hi ngh chuyn ngnh.
C mu: trong tng s hn 300 ti
nghin cu c ng trong K yu hi
ngh khoa hc iu dng ton quc ln
th hai v ln th ba (2005, 2007), K yu
hi ngh khoa hc iu dng Nhi khoa
ton quc ln th nht n ln th su
(2005-2010) v hi ngh khoa hc iu
dng khu vc min Trung m rng ln
th nht n ln th ba (2008-2010). p
dng cng thc tnh c mu cho cc
nghin cu iu tra qun th vi cc d
kin: c qun th, tn xut k vng
(p = 0,5), sai s cao nht chp nhn c
(d = 0,05) v mc tin cy l 95%. Theo
tnh ton cn c mu l 168, trn thc t
tin hnh nh gi 170 ti nghin
cu khoa hc m bo cc tiu chun
chn vo nh gi.
18
Phng php thu thp s liu: Cc
ti NCKH m bo tiu chun chn
vo nh gi c tp hp. Nhm nghin
cu thc hin nh gi theo cc tiu ch v
cho im da trn bng im c
nhm nghin cu xy dng v thng nht.
Quy trnh nh gi: mi phn nhm gm 2
thnh vin ca nhm nghin cu nh gi
v cho im c lp mt s ti c
phn cng, sau ghp im.
Phn tch s liu: S liu c nhp
v phn tch bng phn mm thng k
SPSS 13.0 v Epi-Info 6.02. Cc tiu ch
(bin s) nh gi ti c tnh tn
xut, t l. Xp loi ti c phn tch
tm mi lin quan vi mt s tnh cht c
bn ca ti (c quan ch tr, cp
ti, trnh ca tc gi th nht ca ti)
v c kim nh bng test vi p
0,05 l c ngha thng k.
K thut khng ch sai s: Cc tiu
ch v thang im nh gi c nhm
nghin cu xy dng v thng nht sau
nh gi th v hon thin. Cn b tham
gia nh gi c tp hun trc khi tin
hnh nh gi.
Kha cnh o c ca ti: ti
nghin cu ny khng thc hin trn i
tng nghin cu l con ngi nn khng
c nguy c gy tn thng, khng lm nh
hng n li ch ca i tng nghin
cu. Tt c cc s liu thu thp
c ch s dng vo mc ch khoa hc,
cc thng tin lin quan n c nhn cc tc
gi ca ti nghin cu c bo mt.
3. KT QU
3.1 c im chung ca cc ti
3.1.1 Phn tuyn ca c quan ch tr
v cp ca ti
Trong tng s 170 ti c chn
vo nh gi, cc ti do cc c s thuc
tuyn Trung ng v tuyn tnh ch tr
chim t l l 48,8% v 38,8%, s cn li
l cc ti c c quan ch tr thuc
tuyn huyn hoc cc c s y t ngnh
(biu 1).
48.8
38.8
4.7
7.7
0
10
20
30
40
50
60
Trung ng Tnh Huyn Y t ngnh
Biu 1. Phn b ti theo tuyn
ca c quan ch tr
nh gi theo cp ti cho thy
c 138 ti (81,1%) thuc cp c s, 32
ti (18,9%) thuc cp B hoc Tnh
(biu 2).
18.9
81.1
Cp B/Tnh
Cp c s
Biu 2. Phn b theo cp
ca ti
19
3.1.2 Mt s c im ca cc ti
nghin cu
S liu bng 1 cho thy phn ln cc
ti nghin cu c thc hin thuc
chuyn ngnh iu dng (78,7%), trong
khi cc ti thuc chuyn ngnh H sinh
v Cn lm sng ch chim mt t l rt
nh (2,4% v 1,8%), s cn li thuc cc
chuyn ngnh khc nh Phc hi chc
nng, Gy m hi sc...(chim 17,1%).
Lnh vc nghin cu ca cc
ti ch yu thuc v thc hnh iu
dng, h sinh hoc xt nghim (51,2%),
tip theo l truyn thng-gio dc sc
khe (10,6%), qun l v kim sot nhim
khun (8,8% v 7,0%). C rt t cc ti
thuc lnh vc o to v nh gi s hi
lng ca nhn vin (2,9% v 1,8%). Cc
ti ch yu thuc nghin cu nh
lng (61,8%), 14,7% ti kt hp c
nh lng v nh tnh. S ti nghin
cu nh tnh chim 20,0%.
Phng php nghin cu ch yu
c s dng l phng php m t
(66,5%). 12,9% s ti s dng
phng php can thip, s cn li s
dng cc phng php phn tch, thm
d hoc can thip.
Bng 1. Cc c im chnh ca cc ti nghin cu
TT Cc c im
S lng
(n=170)
T l (%)
iu dng 134 78,7
H sinh 4 2,4
Cn lm sng 3 1,8
1 Chuyn ngnh
nghin cu
Khc 29 17,1
Thc hnh D/HS/XN 87 51,1
Truyn thng, GDSK 18 10,6
Qun l 15 8,8
Kim sot nhim khun 12 7,0
Hi lng ngi bnh 8 4,7
o to 5 2,9
Hi lng nhn vin 3 1,8
2 Lnh vc nghin cu
Khc 22 12,9
nh lng 105 61,8
nh tnh 34 20,0
Kt hp 25 14,7
3
Loi nghin cu
Khng c s liu* 6 3,5
20
M t 113 66,5
Phn tch 4 2,3
Can thip 22 12,9
Khc 27 15,9
4
Phng php
nghin cu
Khng c s liu* 4 2,4
Phng vn cu trc 36 21,2
B cu hi t in 71 41,8
Quan st 18 10,6
Tho lun nhm 3 1,8
Phng vn su 10 5,9
Khc 22 12,8
5
Phng php thu
thp thng tin
Khng xc nh 10 5,9
3.1.3 c im c nhn ca tc gi
th nht ca cc ti
Kt qu nh gi cho thy 71,2% tc
gi th nht l n. Nam gii chim t l
25,9%. Mt s t (2,9%) ti khng xc
nh c gii tnh ca tc gi th nht.
S liu bng 2 cho thy iu dng
vin tham gia lm nghin cu l ch yu
(58,2%). T l h sinh v k thut vin
tham gia nghin cu l khng ng k.
Cng c mt s t bc s tham gia lm
nghin cu v iu dng (1,2%). Tuy
nhin c nhiu trng hp khng xc
nh c chc danh ca tc gi (36,5%)
v khng c ghi trong bo co.
Tc gi cc ti c trnh t i
hc/cao ng tr ln chim 32,3%, s tc
gi c trnh trung cp rt t (2,4%), tuy
nhin c ti 58,8% cc trng hp khng
xc nh c trnh ca tc gi v
khng c ghi trong bo co ti.
Bng 2. Mt s thng tin c nhn ca tc gi th nht
TT Tiu ch nh gi
S lng
(n=170)
T l (%)
iu dng 99 58,2
H sinh 2 1,2
KTV Y 5 2,9
Bc s 2 1,2
1 Chc danh
Khng xc nh 62 36,5
Sau i hc 11 6,5
i hc/cao ng 55 32,3
Trung hc 4 2,4
2 Hc v
Khng xc nh 100 58,8
21
3.2 Cu trc ni dung ca cc ti
S liu bng 3 cho thy 60% cc
bo co ti khng c phn tm tt,
mt s t cc bo co khng c phn bn
lun hoc kt lun. Ch c 81,2% s bo
co c ti liu tham kho, trong ch
yu l c di 5 ti liu tham kho v ch
c 32,4% s bo co c trch dn ti liu
tham kho theo quy nh, s cn li ch
lit k danh sch cc ti liu tham kho.
T l cc bo co ti c nu v
m t phng php phn tch s liu,
bin php khng ch sai s l kh thp
(28,2% v 8,8%). Ch c 16,5% s bo
co c cp n vn o c trong
nghin cu.
Phn ln s bo co ti trnh
by kt qu theo mc tiu nghin cu,
kt qu c trnh by r rng v c kt
hp biu, bng v hnh nh trnh by,
minh ha kt qu.
Phn bn lun kt qu trong bo co
ti c nhn mnh kt qu quan trng
ca nghin cu v bn lun v nhng kt
qu chim t l l 51,2%. C t bo
co c so snh kt qu vi kt qu ca
cc nghin cu khc (14,1%) v c bn
lun v phng php nghin cu
(22,4%).
C 58,2 s bo co ti c kt lun
ph hp vi kt qu nghin cu v
41,8% s bo co c ngh hp l da
trn kt qu v mc tiu nghin cu.
Bng 3. Kt qu cc tiu ch chnh nh gi ti
TT Cc tiu ch nh gi
S lng
(n=170)
T l
(%)
Tm tt 68 40,0
Gii thiu 170 100
Phng php 170 100
Kt qu 170 100
Bn lun 159 93,5
Kt lun 162 95,3
ngh 130 76,5
1 Cu trc bo co
Ti liu tham kho 138 81,2
t yu cu 92 54,1
t nhng cn hn ch 72 42,4 2
Mc ch/mc tiu
(theo cc tiu ch
nh gi mc tiu)
Khng t 5 2,9
22
TT Cc tiu ch nh gi
S lng
(n=170)
T l
(%)
t yu cu 55 32,4
t nhng c hn ch 49 28,8 3
C mu v chn
mu
Khng t 66 38,8
t yu cu 48 28,2
Phng php phn
tch s liu
Khng t 41 24,1
t yu cu 15 8,8
Bin php khng
ch sai s
Khng t 118 69,4
t yu cu 28 16,5
Nu vn o c
trong nghin cu
Khng nu 127 74,7
Theo mc tiu 110 64,7
Trnh by r rng 117 68,8 7 Trnh by kt qu
Kt hp biu, bng 103 60,6
Nhn mnh kt qu quan trng v
phn tch nhng kt qu
87 51,2
So snh vi kt qu nghin cu
khc v phn tch
24 14,1 8
Bn lun kt qu
Bn lun phng php 38 22,4
Kt lun ph hp vi kt qu 99 58,2
9
Kt lun v khuyn
co
ngh ph hp vi kt qu v
mc tiu
71 41,8
3.3 nh gi chung v cht lng ca cc ti
Kt qu nh gi (bng 4) cho thy s
ti c tnh cp thit v c ngha thc
tin chim 52,9% v 40%, s ti c gi
tr khoa hc cn thp (14,7%).
57,1% s bo co ti c mc r
rng, thng nht v gn 70% s bo co
ti c vn phong lu lot, ngn gn,
d hiu.
23
Bng 4. nh gi tng qut cht lng ti
TT Cc tiu ch nh gi
S lng
(n=170)
T l
(%)
S cn thit ca nghin cu 90 52,9
C ng gp cho cng tc chm
sc iu dng v pht trin
ngnh iu dng
68 40,0
1 ng gi
tng qut
Tnh khoa hc 25 14,7
Cc mc r rng, thng nht 97 57,1
2
Tng quan
bo co Vn phong ca bo co lu lot,
ng ng php, ngn gn, d
hiu
117 68,8
3.4 Xp loi ti
Vi s im ti a m mt bo co ti c th t c l 68 im v c chia
thnh 5 loi: Xut sc ( 90% s im); Tt (t 80-89% s im); Kh (t 70-79% s
im); t yu cu (t 60-69% s im); t yu cu nhng cn hn ch (< 60% s
im). Kt qu nh gi cho thy im trung bnh ca cc ti l 44,5 = 65,5% s im
cao nht c th t c, [phm vi khong: (22-64), im ph bin (mode) l 40]. Kt qu
xp loi cc bo co ti c th hin biu 3.
4.1
12.4
25.9
22.9
34.7
Xut sc
Tt
Kh
t
Cn hn ch
Biu 2. Xp loi cc bo co ti theo s im t
24
3.5 Lin quan gia xp loi ti v mt s bin s quan tm
Kt qu bng 5 cho thy t l cc ti xp loi kh tr ln c c quan ch tr thuc
tuyn trung ng thp hn so vi tuyn a phng v ngnh. Cc ti cp tnh hoc cp
b c t l xp loi kh tr ln cao hn so vi ti cp c s. ti c tc gi th nht
c hc v cao ng tr ln c xp loi kh tr ln nhiu hn so vi i tng trung hc
v khng xc nh. Tuy nhin tt c nhng s khc bit ny u khng c ngha thng
k vi p > 0,05.
Bng 5. Mi lin quan ca mt s yu t: c quan ch tr,
cp ti v hc v ca tc gi th nht vi xp loi ti
Xp loi ti
Kh + t TT Bin s quan tm
n % n %
Gi tr p
Trung ng 30 36,0 53 64,0
1 C quan ch tr
a phng + ngnh 34 39,1 53 60,9
>0,05
B/tnh 10 31,2 22 68,8
2 Cp ti
C s 54 39,1 84 60,9
>0,05
Cao ng + 26 39,4 40 60,6
3
Hc v tc gi
th nht
Trung hc v khng
xc nh
38 36,5 66 63,5
>0,05
4. BN LUN
Kt qu nghin cu cho thy: cha
c ti no cp Nh nc trong s 170
ti c chn vo nh gi nhng
cng c ti gn 20% s ti thuc
cp b v tnh, y l iu rt ng khch
l. Tuy nhin nghin cu cng ch ra s
phn b khng u cc ti NCKH
theo tuyn ca c quan ch tr ti.
Phn ln cc ti c thc hin cc
c s thuc tuyn Trung ng v tuyn
tnh. So vi tng s cc bnh vin trong
c nc th cc bnh vin tuyn Trung ng
ch chim khong 5% (9), nhng cc ti
NCKH c thc hin tuyn ny chim
ti gn 50%. Mc d trong c nc c ti
hn 600 bnh vin tuyn huyn (9) nhng
s ti c thc hin tuyn huyn l
rt t. c bit khng c ti no do cc
c s y t tuyn x thc hin. iu ny
cng phn nh mt thc trng chung l
cn b y t tuyn di ni chung, iu
dng, h sinh v k thut vin ni ring t
tham gia nghin cu khoa hc. Thc t ny
c th do nhiu nguyn nhn nh mi
trng lm vic thiu ng lc phn u
trong khi nng lc thc hin nghin cu
ca iu dng tuyn di cn hn ch.
25
nh gi ny cng cho thy phn ln
cc ti nghin cu thuc chuyn ngnh
iu dng, trong khi cc ti thuc
chuyn ngnh h sinh, cn lm sng v do
tc gi th nht l h sinh hoc k thut
vin thc hin chim mt t l khng ng
k, iu ny l khng tng xng vi phm
vi, mc cng vic cng nh t l phn
b ca cc i tng ny so vi tng s
nhn lc thuc khi iu dng, h sinh v
k thut vin trong h thng y t (9).
Cng nh bt k mt ngnh ngh no
khc, o to ng mt vai tr quan trng,
nng cao cht lng trong o to iu
dng rt cn c nhng nghin cu v lnh
vc ny. Qua nghin cu ca chng ti, s
ti thuc lnh vc o to chim mt t
l cn rt t (2,9%). iu ny chng t
nghin cu v o to trong iu dng
cha c ch trng. t ti NCKH
thuc lnh vc o to chc chn s khng
th cung cp c cc s liu thc chng
cn tm hiu nh vy s nh hng n
cng tc qun l, nng cao cht lng
cng nh quy hoch trong lnh vc ny.
S liu ny cng th hin s bt tng
xng so vi tim nng thc hin nghin
cu khoa hc ca i ng gio vin iu
dng. Phi chng hin nay hu ht cc
gio vin dy iu dng cn l cc bc s
nn h cha tht s quan tm n nghin
cu iu dng?
Kt qu nh gi chi tit ni
dung cc ti th hin nhng iu
cn hn ch trong thc hnh nghin cu.
Mc tiu ca nhiu ti cha c vit
theo ng tiu ch, nhiu mc tiu nghin
cu khng c th. Phn ln cc tc gi s
dng thit k nghin cu m t vi phng
php thu thp s liu l phng vn trc tip
hoc t in b cu hi cu trc hoc quan
st da trn bng kim. y l phng
php thu thp thng tin c tin cy v
chnh xc khng cao (10-12). Vi nhng
phng php ny nhiu khi s liu thu thp
c khng phn nh ng thc trng tnh
hnh nghin cu v khi c mt nghin cu
vin quan st mt hnh vi hoc thao tc k
thut th ngi b quan st s c gng th
hin hnh vi hoc thc hin cc bc thao
tc k thut mt cch chun mc nht (13).
Tuy nhin cng c mt s ti s
dng phng php tip cn nh tnh nh
dng phng php tho lun nhm hoc
phng vn su thu thp s liu. y l
iu rt ng khch l nht l trong nghin
cu iu dng v nhng phng php ny
cho php nghin cu vin tm hiu chi tit
v gii thch thu o hn vn c
nghin cu. V vy nhng phng php
ny c s dng nhiu trong nghin cu
iu dng (14).
Nghin cu ny cn bc l mt s yu
im khc ca cc bo co NCKH iu
dng trong phng php nghin cu: khng
m t phng php chn mu, phng php
khng ch sai s v phn tch s liu. c
bit c rt t ti cp n kha cnh o
c trong nghin cu, tuy nghin cu khng
26
phi l nhng nghin cu can thip hay th
nghim lm sng nhng i tng tham gia
nghin cu c quyn c thng bo v t
nguyn tham gia. Trnh by kt qu v bn
lun cng cn nhng hn ch, mt s bo
co va dng bng va dng biu
trnh by cng mt s liu kt qu hoc s
dng qu nhiu bng v biu . Mt s
bo co khng c phn bn lun hoc phn
bn lun c vit rt s si, cha tun th
nhng khun mu quy nh. Ch yu cc
bo co lit k ti liu tham kho ch
khng trch dn theo quy nh, thm ch
mt s bo co khng c ti liu tham
kho. Bn cnh mt s bo co c
nhng kt lun khng bm st kt qu v
nhiu kin ngh mang tnh ch quan ca
ngi nghin cu.
nh gi chung cht lng ti cho
thy s ti t loi kh tr ln chim t
l kh cao (42,4%) y l mt kt qu rt
ng khch l. Tuy nhin bn cnh mt s
ti t kt qu xut sc, hoc tt (t t
80% s im chun ti a tr ln) cng cn
mt s ti c s im t cn thp cho
thy cht lng thc hin nghin cu cha
ng u. iu ny cng ph hp vi kt
qu nh gi s ti c tnh khoa hc
cha cao trong nghin cu ny.
y l mt nghin cu hi cu vi s
tham gia nh gi ca 11 nghin cu vin.
Bng nh gi ti c cc nghin
cu vin tho lun, thng nht
v c nh gi th trc khi hon thin
v chnh thc s dng. Nhm nghin cu
cng c gng hn ch cc sai s nh tp
hun nh gi, phn cng hai ngi cng
nh gi mt s ti tng tnh thng
nht. Tuy nhin nghin cu ny cng cn
mt s hn ch l: (i) S ngi tham gia
nh gi nhiu d dn n sai s trong nh
gi gia nhng ngi nh gi; (ii) Kt qu
nh gi c th b tc ng bi mt s yu
t ch quan nh: ngi nh gi c hc v
cao c th thng kht khe hn khi nhn
xt mt ti nghin cu khoa hc nn c
th dn n nh gi ti thp hn, cho
im thp hn. (iii) V iu kin thi gian
c hn nn nhm nghin cu cha thc
hin nh gi ngu nhin li mt t l nht
nh cc ti c nh gi xc
nh tnh chnh xc ca kt qu nh gi.
5. KT LUN
Vi kt qu thu c t nh gi 170
ti NCKH iu dng c thc hin
trong giai on 2004-2009 trn phm vi
ton quc, nhm nghin cu rt ra mt s
kt lun sau: (i) Nghin cu khoa
hc trong lnh vc iu dng
c nhiu tin b c v lng v cht; cc
ti nghin cu a dng, phong ph;
Mt s ti c cht lng tt, c tnh
khoa hc v c ngha i vi cng tc
thc hnh v pht trin ngh iu dng;
(ii) Tuy nhin cc ti cng cn mt s
hn ch nht nh: t ti c thc hin
tuyn huyn; phn b lnh vc nghin
27
cu cha ng u; s h sinh vin v k
thut vin tham gia lm nghin cu khoa
hc cha nhiu; cc ti ch yu l
nghin cu m t; mt s ni dung ca bo
co ti cha t yu cu theo cc tiu
ch nh gi. y l nhng yu im cn
khc phc thng qua tng cng o to v
nghin cu khoa hc v t chc hi tho
khoa hc chia s kinh nghim nng cao
nng lc nghin cu v k nng vit bo
co khoa hc cho iu dng vin, h sinh
vin v k thut vin.
6. NGH
Da trn kt qu nghin cu ny, nhm
nghin cu ngh: (i) Trung ng Hi
iu dng Vit Nam v cc Tnh/thnh
hi cn t chc nhiu lp tp hun v hi
ngh khoa hc tng cng nng lc
nghin cu iu dng c bit l tuyn
huyn; (ii) Khuyn khch cc gio vin
iu dng, cc h sinh vin v k thut
vin thc hin cc ti nghin cu; (iii)
Cc Tnh/thnh, chi hi v hi vin nn
tham kho kt qu nghin cu ny lm bi
hc kinh nghim ci thin cht lng
cc ti nghin cu trong thi gian ti.
Li cm n: Nhm nghin cu xin by
t lng bit n chn thnh ti Trung ng
Hi iu dng Vit Nam, Hi iu dng
Canada nhit tnh h tr thc hin
nghin cu ny.
7. TI LIU THAM KHO
1. Potter P.A & Perry A.G. 5
th
Ed.
(2005), Fundamentals of Nursing. Mosby
Publisher.
2. WHO annual report 2002. Geneva:
World Health Organization.
3. Phm c Mc (2005), Ph- ng
php nghin cu iu d- ng-Nh xut bn
Y hc, H Ni.
4. Polit D.F & Hungler B.P. 5
th
Ed.
(1995). Nursing research. Principles and
methods. Philadelphia: J.B. Lipponcott
Company.
5. Flemming, K. (1998). Asking
answerable questions. Evidence Based
Nursing; 1: 36-37.
6. Mulhall, A (1998). Nursing,
research, and the evidence. Evidence Based
Nursing; 1: 4-6.
7. Bo co tng kt ca ban chp hnh
Trung ng Hi iu dng Vit Nam ti
i hi i biu ton quc ln th V, nm
2007.
8. D tho chin lc quc gia cng tc
iu dng, h sinh 2011-2015 v tm nhn
2020 (Hi iu dng Vit Nam).
9. Nin gim thng k y t 2008, B Y
t.
10. Pope, C. (1995). Qualitative
Research: Reaching the parts other
methods cannot reach: an introduction to
qualitative methods in health and health
services research. BMJ; 311: 42-45.
11. Berg B. (2001). "Qualitative
research methods for social sciences".
Boston: Allyn & Bacon.
28
12. Patton, M. 2
nd
Ed (1990).
Qualitative evaluation and research
methods. London: SAGE Publication.
13. Dahlgren L. and A. Winkvist
(2004). "Qualitative methodology for
International Public Health" Umea
International School of Public Health,
Epidemeology of Public Health Science,
Department of Public Health and Clinical
Medicine, Umea University.
14. Morse J. and Field P. 2
nd
Ed.
(1984). "Nursing research: the application
of qualitative approaches". London:
Chapman and Hall.
29
IU TRA THC TRNG NGUN NHN LC IU DNG
TRONG BNH VIN CNG LP NGNH Y T NGH AN NM 2009
CN. L Th Hng Sn
S Y t Ngh An
1. T VN
Cng tc iu dng l hot ng quan
trng trong cng tc chm sc sc kho cho
ngi bnh ti bnh vin v chm sc sc
kho trong cng ng. i ng iu dng
a khoa (D)-iu dng ph sn (HS) c
mt mi lnh vc ca h thng chm sc
sc kho v cn l tr ct chnh ca h thng
cung cp dch v y t. T chc y t th gii
khuyn co: bt k quc gia no,
mun nng cao cht lng chm sc sc
kho th phi ch cng tc iu dng v
xem iu dng l mt ngh, mt mt xch
quan trng v l phn na ca cng tc chm
sc sc kho. Mc tiu ca B Y t n
nm 2010 l m bo cho ngi bnh c
chm sc ton din ti cc c s y t, m
rng dch v chm sc n cc gia nh v
cng ng, cht lng chm sc phi t
ngang tm vi cc nc trong khu vc v
tng bc hi nhp vi cc nc trn th
gii
[1]
. p ng nhu cu , cn ch
pht trin ngun nhn lc D-HS v c s
lng v cht lng.
Trc s khng hong v thiu ngun
nhn lc D-HS trn ton th gii, Hi ng
Y t th gii ra ngh quyt s 54.12 ngy
21/5/2001 v chin lc tng cng dch v
Ti Vit Nam ngy 3/5/2002 B y t
c Quyt nh s 1613/2002/Q-BYT ph
duyt K hoch hnh ng quc gia v tng
cng cng tc iu dng- H sinh
[2]
.
Trong c nh gi ngun nhn lc v a
ra cc ch tiu pht trin ngun nhn lc D-
HS. Hi iu dng Vit Nam c nhiu
nghin cu v ngun nhn lc iu dng
trong ton quc
[4]
.
Mt khc tng cng cht lng
dch v chm sc ngi bnh, qun l
ngun nhn lc ca bnh vin v nng cao
trnh cho i ng iu dng vin, ngy
14/7/1990 B Y t c quyt nh s:
570/BYT-Q v vic thnh lp phng iu
dng trong cc bnh vin
[2]
, ngy
19/9/1997 b Y t c quyt nh s:
1895/1997/BYT-Q v ban hnh Quy ch
Bnh vin. iu dng trng cc cp hin
nay tr thnh ngun cn b ch cht
trong cc c s y t.
Ti Ngh An, S Y t xy dng
n pht trin cng tc iu dng giai
on 2001-2005. Hi ngh khoa hc iu
dng Ngh An ln th nht nm 2006
c 2 ti nghin cu v ngun nhn lc
iu dng v Thc trng iu dng
trng[3] nhng cho n nay, so vi k
hoch hnh ng quc gia v tng cng
cng tc iu dng-H sinh m B Y t
30
D -HS ton cu
[1]
. ra cn mc khim tn.
a s cc bnh vin c quyt nh thnh
lp phng iu dng nhng s phng
iu dng hot ng c lp thc hin
y chc nng nhim v theo quy ch
bnh vin rt t, phn ln ang hot ng
nh t iu dng.
Mc d Ngnh iu dng Ngh An
c nhng c gng ng khch l nhng thc
t s lng v cht lng ngun nhn lc
iu dng cha p ng c nhu cu, vai
tr kh nng thc hin chc nng, nhim v
ca mt s iu dng trng cn hn ch
c bit l nng lc iu hnh, qun l v
nghin cu khoa hc.
Thc hin ch trng ca ngnh y t
tnh, chng ti tin hnh nghin cu: iu
tra thc trng h thng v nng lc ngun
nhn lc iu dng trong bnh vin cng
lp ngnh y t Ngh An nm 2009 nhm
mc tiu:
1. M t t chc mng li phng iu
dng ti cc bnh vin cng lp ngnh y
t tnh.
2. M t thc trng v ngun nhn lc
iu dng-H sinh-K thut vin trong cc
bnh vin cng lp ngnh y t tnh.
3. xut cc gii php nhm cng c
h thng v nng cao nng lc cho i ng
iu dng.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1. i tng nghin cu
- iu dng, h sinh ti 26 bnh vin
cng lp ca tnh Ngh An.
- Phng iu dng, iu dng
trng bnh vin, iu dng trng khoa
26 Bnh vin cng lp ca tnh Ngh An.
2.2. Phng php nghin cu: M t
ct ngang.
2.3. Phng php thu thp s liu:
Phiu iu tra gi v cc Bnh vin cng lp
trc thuc S Y t qua ng bu in.
2.4. Cng c thu thp s liu: 02 b
phiu iu tra:
- Ngun nhn lc iu dng- H sinh
trong cc bnh vin.
- Phng, t iu dng, iu dng
trng cc bnh vin.
2.5. Thi gian: T thng 17/2009
2.6. X l s liu: Bng bng tnh Exel.
3. KT QU
3.1.T chc mng li phng iu dng
Bng 1: H thng t chc Phng iu dng/DT bnh vin
T chc
S lng
(n =26)
T l (%)
C phng iu dng 18 69,2
Ch c 1 DT trong phng KHTH 7 27
Cha c quyt nh DT 1 3,8
31
Tng 26 100
Nhn xt: S bnh vin c phng iu dng chim t l cao (69,2%), cn 27% bnh
vin ch c iu dng trng bnh vin, vn cn 1 bnh vin cha c h thng iu
dng trng (3,8%).
Bng 2: Hot ng ca phng iu dng.
Ni dung S lng T l %
Phng D hot ng theo Quy ch BV 6 33,3
Phng D hot ng nh t D 12 66,7
Tng 18 100
Nhn xt: Ch c 33,3% s phng iu dng hot ng c lp theo ng chc nng
nhim v, s cn li hot ng nh t iu dng (66,7%).
Bng 3. Bnh vin c ph cp trch nhim cho phng/DT
Hng ph cp chc v S lng T l (%)
- C 39 57,3
- khng 29 42,7
Tng 68 100
Nhn xt: Mi ch c 53,7% cn b phng c hng ph cp chc v, vn cn
42,7% cn b phng cha c hng ph cp chc v.
Bng 4. Trnh qun l ca iu dng trng
C Khng
i tng
SL % SL %
TP iu dng hoc DT BV 10 38,5 16 61,5
iu dng trng khi 7 19,4 29 80,6
iu dng trng khoa 70 43,7 90 56,3
Nhn xt: S cn b cha hc qun l iu dng chim t l cao, nhiu nht l iu
dng trng khi (80,6%), DT bnh vin cn 61,5% cha hc qun l.
Bng 5. Trnh chuyn mn ca cn b phng iu dng /DT BV
Trnh chuyn mn S lng T l (%)
i hc 2 2,9
Cao ng 12 17,6
Trung hc 54 79,5
32
Tng 68 100
Nhn xt: Ch yu l trnh trung hc 79,5%, trnh i hc thp 2,9%. Cn li l
trnh cao ng 17,6%.
3.2. Ngun nhn lc iu dng, h sinh cc bnh vin cng lp trong ngnh
Bng 6. Phn loi D-HS theo gii tnh, nhm tui.
S lng (n=1735) T l (%)
Gii tnh
Nam
N
268
1467
15,5
84,5
Nhm tui
<30 tui
30-40 tui
41-50 tui
>50 tui
434
330
482
489
25,0
19
27,7
28.3
Nhn xt: i ng D-HS a s l n (84,5%), Nhm tui >50 tui chim t l cao
hn trong cc tui (28,3%).
Bng 7. Phn loi D-HS theo trnh chuyn mn
Trnh chuyn mn
Chuyn
ngnh
Tng
s
T l
%
H
T l
%
C
T l
%
TH
T l
%
SH
T l
%
D 1486 85,65 13 0,8 130 8,7 1265 88,9 25 1,6
HS 249 14,35 3 1,2 32 12,8 199 86 0 0
Tng 1735 100 16 2,0 162 21.5 1464 87 25 1.6
Nhn xt:
- iu dng chim t l cao hn trong tng s (85,65%), ch yu l trnh trung
hc (88,9%). Trnh i hc 0,8%, cao ng 8,7%.Vn cn D s hc lm vic bnh
vin (1,6%).
- H sinh chim 14,35% trong tng s, trnh i hc 1,2%; cao ng 12,8%, trung
hc 86%.
Bng 8. Trnh ngoi ng
Trnh ngoi ng S lng (n=1735) T l (%)
Anh A 121 6,97
33
Anh B 83 4,78
Trnh ngoi ng S lng (n=1735) T l (%)
Anh C 7 0,4
Php B 2 0,1
Tng s 212 12,25
Nhn xt: Trnh ngoi ng ch t 12,25% trn tng s, ch yu l bng A ting
anh, bng B ting php c 2 ngi t 0,1%.
Bng 9. Trnh tin hc
Trnh tin hc S lng (n=1735) T l (%)
Tin A 210 12,1
Tin B 221 12,7
Tng 431 24,8
Nhn xt: Trnh tin hc t 24,8% trong tng s, bng A v B gn tng ng nhau.
3.3. Phn b t l iu dng-H sinh so vi Bc s v ging bnh.
Bng 10. Phn b t l iu dng-H sinh/Bc s
iu dng-H sinh Bc s T l D-HS/BS
Tng s 1735 774 2,2
Nhn xt: T l D-HS/ BS: 2,2/1.
Bng 11. Phn b iu dng-H sinh theo ging bnh
iu dng-H sinh Ging bnh KH T l D -HS/GB
Tng s 1735 3795 0,45
Nhn xt: T l D-HS/GBKH: 1/0,45.
4. BN LUN
4.1. T chc mng li phng iu
dng
- Trong tng s 26 bnh vin hng
III tr ln, mi ch c 18 bnh vin
c quyt nh thnh lp phng
Vn cn 8 BV cha thnh lp phng
iu dng theo quy nh ca Quy ch
bnh vin
[5]
.
- Mc d c quyt nh thnh lp
Phng iu dng nhng 66,7% s
phng ang hot ng nh t iu
dng, trng phng lm vic v sinh
34
iu dng (t l 69,2%). Trung
bnh s cn b ca phng l 3 1 ngi.
hot vi phng KHTH hoc phng khc,
cc thnh vin cn li lm vic v sinh hot
ti khoa lm sng, cha thc hin ng
chc nng nhim v ca phng theo quy
ch Bnh vin.
- Cn b phng iu dng cha
c hng ph cp chc v vn cn
42,7%, nhiu nht l iu dng trng
khi. Mt trng hp iu dng trng
bnh vin tuyn tnh m nhn cng
vic 3 nm nhng vn cha c hng
ph cp chc v.
- Vn cn 61,5% cn b trng
phng/DT BV, 80,6% DT khi, 56,3%
DT khoa cha c hc qun l iu
dng theo chng trnh ca B Y t.
- C 79,5% cn b phng iu dng
trnh trung hc, i hc v cao ng ch
chim 20,5%. Vic thc hin nhim v
tham gia nghin cu khoa hc cha c
ch trng.
4.2. Ngun nhn lc D-HS cc bnh
vin cng lp trong ngnh
- i ng iu dng, h sinh trong
ton ngnh l: 1735 ch yu l n (84,5%),
y cng l c th ca ngh nghip vi a
s l cn b n.
- T l i hc, cao ng l 11,7% so
vi nghin cu ca Nguyn Th Xun gio
vin trng cao ng Y t Ngh an nm
2006 l 1,5%
[5]
, y l kt qu ca s quan
tm gip ca lnh o cc cp v s c
gng vn ln ca i ng iu dng
nhng so vi k hoch hnh ng ca B Y
t n nm 2010 l: 40%
[1]
th khng t
c. Trong khi mt s nc nh Thi
Lan ang ph cp iu dng trnh i
- Trnh ngoi ng t 12,25% trn
tng s, so vi nm 2006 (5,83%) th i
ng iu dng c s c gng nhng
cn phi phn u nhiu hn na khi t
nc ang trong thi k hi nhp.
- Trnh tin hc t 24,83% trn tng
s (nm 2006:10,5%)
[3]
, ch yu l bnh
vin tuyn tnh, cc bnh vin min ni t
l ny thp.
4.3. Phn b t l iu dng-h sinh
so vi bc s v ging bnh
- T l D-HS/BS thp 2,2/1 so vi k
hoch hnh ng ca B Y t n nm
2010 l 3/1 th cn thiu 587 iu dng
na. Trong khi mt s nc nm 2007
nh: Thi lan l: 8/1, Nht bn: 4/1
[4]
-T l D-HS/GBKH cn cao (1/0,45),
so vi k hoch hnh ng ca B Y t
n nm 2010: 0,5
[1]
th cn thiu 162
iu dng.
5. KT LUN
1. T chc mng li Phng iu
dng cha ng b/cn b phng iu
dng cn hn ch v trnh , a s cha
c o to v qun l iu dng.
- S bnh vin hng III tr ln cha c
quyt nh thnh lp Phng iu dng cn
8/26 Bnh vin (30,7%)
- Cn 12/18 bnh vin c quyt nh
Phng iu dng (66%) nhng hot ng
nh t iu dng.
35
hc. Vn cn trnh s hc lm vic ti
bnh vin (1,6%).
- C 42,7% cn b Phng iu dng
cha c hng ph cp chc v.
- Trnh chuyn mn ca Phng iu
dng: Trnh i hc v cao ng mi t
20,5%. So vi k hoch hnh ng ca B Y
t n nm 2010 l: 100% c nhn, 15% cao
hc
[1]
l qu thp.
- S cn b phng qua lp qun l
cn thp: ch c 38,5% trng phng/DT,
trong khi ch tiu k hoch hnh ng ca
B Y t n nm 2010 l 90%
[1].
- Mt s phng iu dng thc hin
chc nng nhim v cha y theo quy
ch bnh vin c bit thc hin nhim v
tham gia NCKH cha c ch trng.
2. Nhn lc D-HS-KTV cha cn
i v c cu, thiu v s lng v yu v
cht lng.
- T l D-HS/BS: 2,2/1 l qu thp.
- T l D-HS/GB:1/0,45 l cha t
theo yu cu.
- Trnh chuyn mn: Ch yu l
trnh trung hc (88,9%), trnh i hc
v cao ng ang mc thp: iu dng
(0,8%); H sinh: (1,2%). Vn cn s hc
(1,6%).
- Trnh ngoi ng v tin hc cn thp:
Ngoi ng mi t 12,25% trong tng s
(ting Anh, ting Php, bng A,B,C). Tin hc
t 14,83% (Chng ch A, B).
3. Cc gii php
- Tng cng kim tra gim st vic
- o to qun l iu dng cho iu
dng trng khoa tr ln ti cc bnh
vin. Mc tiu n ht nm 2010 tt c cc
cn b lm qun l c o to.
- Cn b tc i ng D-HS s hc,
m bo D-HS c trnh t trung hc
tr ln.
- C k hoch nhn D-HS vo cc
bnh vin c nhn lc phc v chm
sc ngi bnh ton din (u tin i hc,
cao ng).
- Tng cng o to h ti chc cho
cn b c bin ch.
- C k hoch o to nng cao trnh
tin hc, ngoi ng.
6. KIN NGH
1. i vi U ban nhn dn tnh
- a ch tiu nhn lc D-HS/ging
bnh theo K hoch hnh ng quc gia v
tng cng cng tc D-HS giai on 2002-
2010 ca B Y t vo ch tiu nhn lc
ngnh Y t tnh phc v chm sc ngi
bnh ton din.
- C ch , chnh sch h tr cn b
iu dng i hc i hc v sau i hc.
2. i vi S Y t
- C k hoch tuyn dng nhn lc
D-HS c trnh trung hc, cao ng, i
hc sau khi tt nghip (u tin i hc, cao
ng), cn i vi t l ging bnh v
nhn lc bc s.
- Khuyn khch o to ti chc (i
hc, cao ng), nng cao trnh chuyn
36
thc hin cc quyt nh ca B Y t v
quy ch bnh vin ti cc n v.
mn cho D-HS c bin ch ti cc
Bnh vin.
3. i vi trng Cao ng Y t
- Tng cng o to Cao ng, c k
hoch lin kt o to i hc iu dng
h ti chc ti Ngh An.
- M lp o to Qun l iu dng
theo chng trnh ca B Y t mi ban
hnh.
4. i vi cc bnh vin
- Phi thnh lp Phng iu dng
theo quyt nh ca B Y t (cc bnh vin
t hng III tr ln).
- Phng iu dng cc Bnh vin
hot ng theo ng chc nng nhim v.
- p dng hng ph cp trch nhim
theo ng quy nh cho iu dng
trng cc cp.
- B tr D-HS lm vic theo ng vn
bng, chc danh.
- Hng nm c k hoch o to v
chuyn mn, qun l, ngoi ng,...cho i
ng D-HS.
7. TI LIU KHAM KHO.
1. B Y t, K hoch hnh ng quc
gia v tng cng cng tc iu dng-H
sinh giai on 2002-2010, thng 5/2002.
2. Bo co ti nghin cu khoa hc
iu dng tnh Ngh An ln th nht
thng 11/2006.
3. K yu ti Nghin cu khoa hc
iu dng, ti Hi Ngh khoa hc iu
dng ton quc ln th III, thng 10
nm 2007.
4. Phm c Mc, Nguyn Hi Ninh,
o Thnh: Mt s nhn xt v s pht
trin t nhin ca ngun nhn lc Y t-
iu dng v H sinh trong bi cnh
ngun nhn lc Vit Nam giai 1986-2000.
K yu cc ti nghin cu khoa hc iu
dng, thng 5/2002.
5. Quy ch bnh vin.
6. Thng tin iu dng s 32 thng
10 nm 2007.
37
HIU BIT NGH NGHIP V LNG YU NGH
CA SINH VIN IU DNG
TS. Trn Quang Huy, CN. Nguyn Th Thy
Phng iu dng, bnh vin Vit Nam-
Thy in Ung B.
TM TT
Mc ch: M t s hiu bit, lng
yu ngh v nhng yu t c lin quan
sinh vin iu dng. Phng php:
Nghin cu m t s dng b cu hi t
in c tin hnh t thng 3-thng 6
nm 2009 trn 536 sinh vin cao ng v
i hc iu dng thc tp lm sng ti
bnh vin Vit Nam-Thy in Ung B.
Kt qu: ng k d thi iu dng l
nguyn vng th nht ca 58% s sinh
vin c kho st v ch c 11% s sinh
vin chn ngh iu dng l do yu
thch, s cn li l do tnh c hoc do tc
ng ca gia nh hay bn b. T l sinh
vin hiu bit y v vai tr, chc
nng v nhng lnh vc nhim v c
bn ca ngh ang theo hc khng cao.
45,3% s sinh vin cho rng ngh iu
dng c v th thp hn so vi nhng
ngh khc v c ti 25,4 % s sinh vin
c nh chuyn hc ngh khc. Sinh
vin nam t hi lng v gn b vi ngh
thp hn so vi n. Sinh vin h i hc
hiu bit ngh nghip tt hn sinh vin
h cao ng, nhng sinh vin h cao
ng li hi lng v nh gi v th
ngh iu dng cao hn so vi sinh
vin h i hc. Kh nng chuyn ngh
nhm sinh vin khng hi lng v nh gi
thp v th ca ngh cao hn nhiu so vi
nhm sinh vin hi lng vi ngh v nh
gi cao v th ca ngh iu dng. Kt
lun v ngh: Ngh iu dng cha
phi l mt ngh hp dn, mt s khng
nh sinh vin cho rng ngh iu dng
c v th thp hn so vi nhng ngh khc
v c t tng chuyn i hc ngh khc.
V vy cn tng cng tuyn truyn qung
b, m rng t vn, hng nghip ti sinh
vin trc khi thi vo trng; Bi dng,
nng cao nhn thc ngh nghip cho sinh
vin sau khi nhp hc c ngha quan
trng nng cao s hiu bit ngh ang
theo hc cho sinh vin t c ng c
hc tp ng n hn v gn b vi ngh;
Cn thc hin mt nghin cu khc trn
mt quy m rng hn v kt hp c
phng php nh lng v nh tnh.
T kha: o to iu dng, hiu
bit ngh nghip, hi lng ngh nghip,
Vit Nam.
1. T VN
iu dng l mt ngh, l mt
ngnh khoa hc ring bit (1). iu
dng l tr ct ca h thng Chm sc
sc khe (2). nhiu nc trn th gii,
ngh iu dng c tn trng v c v
th cao trong x hi. Ngi iu dng
38
yu ngh ca mnh v t ho v ngh
nghip ca mnh nh ngi ta thng ni:
iu dng l nhng ngi p nht.
Trn lnh vc pht trin ngh c nhiu
iu dng t hc v cao v c phong
hm gio s ca cc trng i hc danh
ting. Vit Nam trong nhng nm gn
y ngnh iu dng c nhng bc
tin nhy vt trong c lnh vc thc hnh,
qun l v o to. Hnh nh v v th ca
ngi iu dng c thay i rt
nhiu v c x hi tha nhn (3). Trong
lnh vc o to iu dng c nhng
thay i quan trng. Theo bo co ca V
Khoa hc o to, B Y t, hin nay ton
quc 15 c s o to i hc iu
dng v hn 30 trng trung cp Y c
nng cp thnh trng Cao ng Y o
to iu dng trnh cao ng (4).
Mt s c s o to nh trng i hc
Y H Ni, Y-Dc thnh ph H Ch
Minh, i hc iu dng Nam nh, i
hc Y Hu thc hin cc chng trnh
o to Thc s iu dng, iu dung
chuyn khoa IChnh vi s pht trin
nh vy nn hng nm c hng nghn
sinh vin iu dng cao ng v i hc
iu dng chnh quy v ti chc c o
to v s c nhiu iu dng c trnh
sau i hc c tt nghip ti cc trng
trong c nc. iu ny v s gp phn
thay i dn c cu trnh trong lc lng
iu dng (2). Tuy nhin trn thc t cho
thy c nhiu sinh vin iu dng khng
khi chn thi hoc chn ngnh iu dng
lm ngnh hc ca mnh. C nhng em
chn thi v vo hc ch l do tc ng ca
bn b hoc l do gia nh vi suy ngh:
cng vo hc cho vui hoc cn c ngi
lm ngnh y chm sc sc khe gia
nh hoc n gin l c b m lm nghnh
y ri nu hc ngh ny s d xin vic
vvVi nhng l do nh vy dn n
trong qu trnh hc mt s em ny khng c
ng c hc tp ng n, ny sinh tm l
chn nn, mun b hc v cng c mt
s em b hc thi li vo trng khc,
chn ngh khc (5). Tuy cha c s liu
chnh xc nhng trn thc t c mt s
iu dng tt nghip, c cng vic n nh
ri nhng vn b ngh v cho rng ngh
iu dng va vt v, va thu nhp thp
v khng c v th xng ng trong x
hi tm hiu r hn phn no v vn
nu trn chng ti tin hnh nghin cu
ny nhm mc ch: m t s hiu bit,
lng yu ngh v nhng yu t c lin quan
sinh vin iu dng.
2. I TNG VPHNGPHP
- Thi gian nghin cu: T thng 3-6
nm 2009
- a im: Ti bnh vin Vit Nam-
Thy in Ung B.
- Phng php: M t
- i tng: sinh vin iu dng thc
tp lm sng ti bnh vin.
39
xc nh r rng nguyn vng ca mnh
- Tiu chun la chn vo nghin cu:
cc sinh vin iu dng h cao ng hoc
i hc chnh quy, t nguyn tham gia.
- C mu: p dng cng thc tnh c
mu cho cc nghin cu iu tra qun th
trong chng trnh Epi-Info vi cc d
kin: c qun th (N=2800), tn xut k
vng (p=0,5), sai s cao nht chp nhn
c (d=0,05) v mc tin cy (99%).
Theo tnh ton cn c mu l 536 sinh
vin. Phng php chn mu ngu nhin
n c thc hin trong s cc sinh vin
tiu chun tham gia nghin cu.
- Phng php thu thp s liu: T
in b cu hi cu trc vi nhng cu hi
ng v mt s cu hi m (6).
- Phn tch s liu: S liu c nhp
v phn tch bng phn mm thng k y
hc EPI Info phin bn 6.02. Cc ni dung
kho st (bin s) c tnh tn xut, t l,
t sut chnh (OR) v c kim nh
bng test vi p< 0.05 c coi l c
ngha thng k.
- K thut khng ch sai s:
+ B cu hi c nhm nghin cu
xy dng v thng nht sau kho st
th v hon thin.
+ Cn b tham gia thu thp s liu
c tp hun k trc khi tin hnh thu
thp s liu hn ch st, thiu hoc
mt thng tin.
- Kha cnh o c ca nghin cu:
Cc i tng nghin cu u c
thng bo v ch tham gia khi t nguyn
ng . S liu thu thp c ch s dng
vo mc ch khoa hc, cc thng tin c
nhn i tng nghin cu c gi b mt.
3. KT QU
3.1 Mt s c im c nhn ca i
tng nghin cu
Tng s c 536 sinh vin t nguyn
tham gia nghin cu trong c 424 n
(chim 78,9%), s sinh vin nam l 112
chim 21,1% (biu 1).
Phn b gii i tng nghin cu
21.1
78.9
Nam
N
Biu 1. Phn b gii i tng
nghin cu
Cc c im c nhn khc c tng
hp bng 1. Tui trung bnh ca i tng
nghin cu l: 22,1 1,2. Phn ln sinh vin
(87,7%) c ni ca gia nh khu vc
nng thn. Trong s sinh vin tham gia
nghin cu c 374 em thuc h i hc
chim 69,8%, s cn li hc h cao ng. C
mt s t sinh vin (57 em chim 10,6%) c
ngi thn trong gia nh (b, m hoc anh
ch) lm trong ngnh y, trong ch yu l
m v ch v phn ln lm ngh iu dng
hoc h sinh.
40
Bng 1. c im c nhn i tng nghin cu
STT c im c nhn i tng nghin cu S lng T l
1 Tui trung bnh: 22,1 1,2
Nng thn 470 87,7
2 Ni ca gia nh
Thnh th 66 12,3
Cao ng 162 30,2
3 H o to
i hc 374 69,8
4 C ngi thn (b, m, anh, ch em rut) lm
vic trong ngnh y
57 10,6
3.2 S chun b khi chn ngh v
nhn thc v ngh iu dng
S liu bng 2 cho thy ch c
18,7% s sinh vin cho bit l c tm
hiu v ngh iu dng trc khi quyt
nh d thi v vo hc v gn mt na s
sinh vin vo hc l nguyn vng 2 hoc
3. C 11% s sinh vin chn ngh l do
yu thch, cn li ch yu l do tnh c
hoc do tc ng ca gia nh, bn b.
S sinh vin bit ng v vai tr
v cc lnh vc nhim v ca ngi iu
dng khng cao (28,9 v 21,8% ring
cho mi vn ). T l sinh vin hiu bit
chc nng ngh nghip cng khng cao
(53,9%). Phn ln sinh vin (72,4%) hi
lng hoc rt hi lng vi ngh ang theo
hc. Tuy nhin c ti 45,3 s sinh vin
cho rng ngh iu dng c v th thp
hn nhng ngh khc v 25,4% sinh vin
mun chuyn hc ngh khc.
Bng 2. S tm hiu, nhn thc v nh gi v ngh iu dng
TT Ni dung kho st
S
lng
T l (%)
1 C tm hiu v ngh trc khi vo hc 100 18,7
Nguyn vng 1 311 58,0
2
ng k nguyn vng thi
v vo hc iu dng
Nguyn vng 2+ 225 42,0
T chn do yu thch 59 11,0
T chn do tnh c 280 52,4
Do gia nh, bn b tc ng 195 36,4
3 L do chn vo hc
Khng c s liu 02 0,2
4 Bit ng, v vai tr ngh nghip 155 28,9
41
TT Ni dung kho st
S
lng
T l (%)
5 Bit ng, v chc nng ngh nghip 289 53,9
6 Bit ng, nhng lnh vc nhim v c bn ca ngh 117 21,8
Hi lng + 388 72,4
7
Mc hi lng vi
ngh nghip Khng hi lng 148 27,6
Nh nhng ngh khc 235 43,9
Hn nhng ngh khc 58 10,8
8
nh gi v th ngh
iu dng
Km nhng ngh khc 243 45,3
Khng c nh chuyn
ngh
311 58,0
C nh chuyn ngh 136 25,4
9 Lng yu ngh
Khng c kin 89 16,6
3.3 Lin quan gia gii vi s tm hiu v hi lng ngh nghip
Kt qu nghin cu cho thy khng c
s khc bit c ngha thng k v s tm
hiu ngh trc khi vo hc v s hi lng
ngh nghip gia hai gii. Mc d vy so
vi n th nam sinh vin c xu hng nh
gi ngh iu dng thp hn cc ngh
khc (53,6% so vi 43,2%) v t l nam
gii mun chuyn ngh khc cng cao hn
(33,9% so vi 23,1%). S khc bit ny l
c ngha thng k (bng 3).
Bng 3. Lin quan gia tm hiu v hi lng ngh nghip vi gii tnh
Gii
(s lng v t l)
TT Bin s quan tm
Nam N
Test
thng k
C 22 (19,6) 78 (18,4)
1 Tm hiu ngh
Khng 90 (80,4) 345 (81,6)
= 0,02
p = 0,87
Hi lng+ 73 (65,1) 315 (74,3)
2
Hi lng vi
ngh chn
Khng HL 39 (34,9) 109 (25,7)
= 3,04
p = 0,07
Nh nhau 36 (32,1) 199 (46,9)
Cao hn 16 (14,3) 42 (9,9) 3
So snh v th
ngh so vi
nhng ngh khc
Km hn 60 (53,6) 183(43,2)
= 8,11
p = 0,017
Khng chuyn ngh 51 (45,5) 260 (46,9)
Mun chuyn ngh 38 (33,9) 98 (23,1)
4
Lng yu ngh
(gn b vi ngh)
Khng c kin 23 (20,6) 66 (15,6)
= 9,21
p = 0,01
42
3.4 Lin quan gia h o to vi
s hi lng v hiu bit ngh nghip
Phn tch v s tm hiu ngh, hiu
bit ngh, s hi lng vi ngh chn
v lng yu ngh (gn b vi ngh) gia
i tng sinh vin h i hc v h cao
ng cho thy hu ht c s khc bit c
ngha thng k gia hai h o to v
cc ch s nh gi (bng 4). Tuy phn
ln sinh vin ca c hai h u khng tm
hiu ngh trc khi thi v vo hc nhng
t l sinh vin cao ng quan tm tm
hiu ngh trc khi thi v vo hc
cao hn so vi h cao ng. T l sinh vin
cao ng hi lng vi ngh chn cng
cao hn so vi sinh vin h i hc.
Lng yu ngh (gn b vi ngh) ca
sinh vin hai h o to cng c khc
nhau nhng khng c ngha thng k.
T l sinh vin cao ng nh gi v
th ngh iu dng cao hn hoc nh
nhng ngh khc cao hn so vi h i
hc (66,7% so vi 49,4%). Tuy nhin
sinh vin i hc hiu bit v ngh
nghip (thng qua cc ch s bit v vai
tr, chc nng v cc lnh vc nhim v
c bn) cng tt hn hn so vi sinh vin
h cao ng.
Bng 4. Lin quan gia s hiu bit v hi lng ngh nghip vi h o to
H o to*
(s lng v t l) TT Bin s quan tm
Cao ng i hc
Test
thng k
C 43 (26,5) 57 (15,3)
1 Tm hiu ngh
Khng 119 (73,5) 316 (84,7)
= 8,7
p=0,003
Hi lng+ 137 (84,6) 251 (67,1)
2
Hi lng vi
ngh chn
Khng HL 25 (15,4) 123 (32,9)
= 16.37
p = 0,00
Cao hn 31 (19,1) 27 (7,2)
Nh nhau 77 (47,6) 158 (42,2) 3
So snh v th
ngh so vi
nhng ngh khc
Km hn 54 (33,3) 189 (50,6)
= 22,9
p = 0,00
Khng chuyn ngh 97 (59,9) 214 (57,2)
Mun chuyn ngh 41 (25,3) 95 (25,4) 4
Lng yu ngh
(gn b vi
ngh)
Khng c kin 24 (14,8) 65 (17,4)
= 0,59
p = 0,74
Bit ng, 15 (9,3) 140 (37,4)
Bit cha 118 (72,8) 204 (54,6) 5
Bit vai tr ngh
nghip
Khng bit 29 (17,9) 30 (8,0)
= 22,9
p = 0,00
Bit ng, 30 (18,5) 259 (69,3)
Bit cha 118 (72,8) 102 (27,3) 6
Bit chc nng
ngh nghip
Khng bit 14 (8,7) 13 (3,4)
= 117,1
p = 0,00
Bit ng, 1 (0,6) 116 (31,0)
Bit cha 122 (75,3) 225 (60,2)
7
Bit lnh vc
nhim v ngh
nghip
Khng bit 39 (24,4) 33 (8,8)
= 71,4
p = 0,00
43
3.5 Lin quan gia mc hi lng
v nh gi v th ngh nghip chn
vi lng yu ngh
Kt qu nghin cu th hin s lin
quan gia hi lng ngh nghip vi lng
yu ngh v nh gi v th ngh so vi
ngh khc (bng 5).
Sinh vin hi lng vi ngh th t l
mun chuyn ngh khc thp hn hn so
vi sinh vin khng hi lng vi ngh
(21% so vi 58,4%). Kh nng chuyn
ngh nhm sinh vin khng hi lng
vi ngh cao gp hn 5 ln so vi nhm
sinh vin hi lng vi ngh (95% khong
tin cy ca kh nng ny l 5,30-8,60).
Sinh vin nh gi ngh iu dng
c v th thp hn nhng ngh khc th t
l mun chuyn i ngh khc cng cao
hn hn so vi nhm sinh vin nh gi
v th ngh nh hoc cao hn so ngh
khc. Kh nng chuyn ngh nhm
sinh vin nh gi v th ngh thp cao
gp hn 2 ln so vi nhm sinh vin hi
lng vi ngh (95% khong tin cy ca
kh nng ny l 1,53-3,63).
Bng 5. Lng yu ngh v cc yu t lin quan
Lng yu ngh
(s lng v t l)*
TT Bin s quan tm
Khng c
chuyn ngh
Mun chuyn
ngh khc
Test
thng k
Hi lng+ 264 (79,0) 70 (21,0)
1
Hi lng vi
ngh chn
Khng HL 47 (41,6) 66 (58,4)
OR=5,38
[5,30-8,60]
p = 0.00
Nh nhau + 198 (77,3) 58 (22,7)
2
So snh v th
ngh vi nhng
ngh khc
Km hn 113 (59,2) 78 (40,8)
OR=2,36
[1,53-3,63]
p = 0.00
* Khng tnh 89 trng hp khng c kin v c nh chuyn ngh hay gn b vi
ngh iu dng ang hc hay khng.
4. BN LUN
Theo kt qu trong nghin cu ca
chng ti, ng k d thi vo hc
iu dng l nguyn vng th nht ca
58% s sinh vin ang theo hc v ch c
11% s sinh vin chn ngh iu dng
l do yu thch, s cn li chn vo hc
l do tnh c hoc do tc ng ca gia
nh, bn b. T kt qu ny cho thy
iu dng cha phi l mt ngh hp
dn v rt t sinh vin tm hiu v ngh
trc khi vo hc. Do vy cng tc
hng nghip, qung b v ngh nghip
44
cn phi c quan tm hn nhm gip
sinh vin hiu bit r hn v ngh iu
dng. Nhn lc iu dng hin c
nc ta hin nay mi ch bng mt na s
lng theo yu cu v vy nhu cu o to
iu dng trong thi gian ti s tip tc
tng cao v c rt nhiu c s ngoi
cng lp cng tham gia o to iu
dng (3). Tuy vy hin c rt t trng
o to iu dng t chc cc hnh thc
nh m ngy hi tuyn sinh tuyn
truyn, t vn ngh nghip cho hc sinh,
sinh vin. T vn ngh nghip l mt vn
ht sc quan trng v t thc t cng
nh t kt qu nghin cu ca chng ti
cho thy khi sinh vin hiu bit v ngh,
nh gi ng v th ngh nghip chn
th s hi lng vi ngh, gn b vi ngh
hn. M ch khi sinh vin yu thch ngh
mnh ang theo hc th mi c ng c
hc tp ng n, mi c hng th trong
hc tp c vy mi c kt qu hc tp tt
c nng lc thc hnh cng vic sau
khi tt nghip nh thng ip ca mt t
chc hng nghip Nht Bn th: c
im c nhn khng ph hp vi vic theo
ui mt ngnh hc no , li c tm
eo bm hc hnh v thi c vo ngnh
, chc chn s tht bi, ging nh bnh
nng cn tip tc ung sai thuc! (7).
Kt qu t hn 20% sinh vin iu
dng c kho st c tm hiu trc v
ngh trc khi ng k d thi hoc ng
k nguyn vng vo hc v ch c 11%
s sinh vin chn ngh iu dng l do
yu thch v nhiu kh nng chuyn i
hc ngh khc cc sinh vin khng hi
lng vi ngh ang hc cho thy khi sinh
vin hiu bit v ngh, nh gi ng v
th ngh nghip chn th s hi lng
vi ngh, gn b vi ngh hn. Theo nh
tm l hc Quang Dng trao i ti
ngy hi tuyn sinh ti i hc Quc gia
H Ni th: s thch d thay i ty
hng, ty thi, ty tm trng, s thch
cha hn l s trng. Cng c ngha
l ngh m ta thch cha hn l ngh
m ta s hc c v lm c (8).
iu ny cng khng nh ngoi s tm
hiu ca sinh vin v ngh trc khi d
thi th khi sinh vin vo hc, nh trng,
cc thy c gio cn thng xuyn bi
dng nng cao s hiu bit ngh
nghip, lng yu ngh cho sinh vin iu
dng l mt vic lm ht sc cn thit.
Nghin cu ca chng ti c mt s
hn ch nht nh l: (i) tuy c mu l
ln nhng cha m bo tnh i din
cao v nghin cu c thc hin trn s
sinh vin ca hai trng o to iu
dng min Bc i thc tp ti bnh
vin do vy phn no nh hng ti tnh
khi qut ha ca kt qu nghin cu; (ii)
Trong phn tch kt qu cha s dng
phn tch a bin do vy cha th bit
c yu t no l yu t quyt nh dn
n lng yu ngh (gn b vi ngh);
(iii) Nghin cu s dng phng php
thu thp s liu bng b cu hi cu trc
i tng nghin cu t in nn
khng tm hiu su lm r c mt
s vn v d: ti sao sinh vin khng
tm hiu v ngh trc khi vo hc?
ti sao sinh vin hi lng hoc khng hi
45
lng vi ngh chn? hoc ti sao sinh
vin c nh b ngh? vv khc
phc nhng hn ch ny cn thc hin
nghin cu quy m ln hn vi mu
nghin cu i din hn v kt hp vi
phng php nghin cu nh tnh nh
tho lun nhm v phng vn su tm
hiu k hn v nhng vn quan tm
nh nu trong nghin cu ny (9, 10).
5. KT LUN V NGH
T kt qu nghin cu trn y, nhm
nghin cu rt ra mt s kt lun v s
hiu bit v lng yu ngh ca sinh vin
iu dng: (i) iu dng cha phi l
mt ngh hp dn trong khi phn ln sinh
vin cha nghin cu, tm hiu v ngh
trc khi ng k thi v vo hc. a s
sinh vin ng k thi v vo hc l do tnh
c hoc tc ng ca gia nh v bn b;
(ii) Sinh vin cao ng nh gi v th v
gn b vi ngh ang hc tt hn sinh vin
i hc; (iii) C mi lin quan gia gii
vi s hi lng v gn b vi ngh: t l
nam sinh vin hi lng v gn b vi ngh
thp hn so vi n; (iv) Kh nng chuyn
hc ngh khc nhm sinh vin khng hi
lng v nh gi thp v th ca ngh cao
hn nhiu so vi nhm sinh vin hi lng
vi ngh v nh gi cao v th ca ngh.
Da trn nhng kt lun t nghin cu
ny chng ti ngh:
1. Tng cng tuyn truyn qung b
v hnh nh ngi iu dng v ngh
iu dng.
2. M rng t vn, hng nghip ti
sinh vin trc khi thi vo trng,
3. Thng xuyn bi dng, nng cao
nhn thc ngh nghip cho sinh vin sau
khi nhp hc v trong qu trnh hc cc
em hiu bit v ngh mnh ang theo hc
t c ng c hc tp ng n hn v
gn b vi ngh theo hc.
4. Cn thc hin mt nghin cu khc
trn mt quy m rng hn v kt hp c
phng php nh lng v nh tnh.
6. TI LIU THAM KHO
1. Potter P.A & Perry A.G. 5
th
Ed.
(2005), Fundamentals of Nursing. Mosby
Publisher.
2. WHO annual report 2002. Geneva:
World Health Organization (2002).
3. D tho chin lc quc gia cng tc
iu dng, h sinh 2011-2015 v tm nhn
2020 (Hi iu dng Vit Nam).
4. http:// Bao dien tu Chinhphu.vn/
o to 45 ngn sinh vin y dc vo nm
2015. Cp nht lc 3:56 PM, 29/05/2010.
Truy cp ngy 20 thng 7 nm 2010.
5. http:// dan tri.com.vn/ s i hc
iu dng. Cp nht lc 07:25, Th T,
27/02/2008 (GMT+7). Truy cp ngy 20
thng 5 nm 2010.
6. Polit, D.F. Hungler B.P. 5
th
Ed.
(1995). Nursing research. Principles and
methods. Philadelphia: J.B. Lipponcott
Company.
46
7. http:// Vietnamnet.vn/ Cng bn
bc v s hng th trong ngh iu
dng. Truy cp ngy 28 thng 6 nm
2010.
8. http:// dantri.com.vn/ ngay-hoi-
tuyen-sinh-dh-quocgia-hanoi-va ngoai-
thuong. htm. Truy cp ngy 20 thng 7
nm 2010.
9. Pope, C. (1995). Qualitative
Research: Reaching the parts other
methods cannot reach: an introduction to
qualitative methods in health and health
services research, BMJ. 311, 42-45.
10. Patton, M. 2
nd
Ed (1990).
Qualitative evaluation and research
methods, London: SAGE Publication.
47
KHO ST NHNG LI CH V TR NGI KHI IU DNG
TRUNG CP HC NNG CAO TRNH LN C NHN
1. Nguyn Th Tuyt Trinh; 2. Cao Vn Thnh; 3. Nguyn Th
Lan Hng; 4. L Hong Phng
Bnh vin Nhn dn 115, thnh ph H Ch Minh.
TM TT:
Mc tiu: Kho st nhn thc ca
iu dng trung cp (DTC) v li ch
v nhng tr ngi trong vic quyt nh
tip tc hc t c trnh c nhn
ti Bnh Vin Nhn Dn 115 (BVND 115),
thnh ph H Ch Minh.
i tng v phng php: i
tng: 325 DTC ang cng tc ti cc
khoa lm sng BVND 115. Thit k
nghin cu: Nghin cu m t ct ngang.
Kt qu: T l DTC c d nh nng
cao trnh c nhn iu dng
(CND) t 72%, khng d nh l 10%
v lng l l 18%. Nhng li ch ca
vic hc nng cao trnh : bn thn
(99%), ngh nghip (98,5%), m rng
kin thc (99%) v nng cao k nng tay
ngh (73%). Mt s cc yu t tr ngi:
lin quan n ti chnh (59%), hc ph
cao (47%).Ngoi ra, tr ngi do thi
gian lo cho gia nh b hn ch (47%) v
khong cch t nh n trng xa
(36%). Thi gian hc b nh hng v
va hc, va lm, va trc (83%), cng
vic bn rn (22%) v lm ca-kp (14%).
Nhng yu t thun li: tuyn sinh u vo
d hn (67%), h tr hc ph (52%), cng
bnh vin (BV) cn c qui nh khen
thng khi D hc t kt qu tt (50%).
Cc yu t nh hng n t l DTC
quyt nh hc nng cao trnh : tui
t 21-30 d nh tip tc s hc nng
cao trnh (80%) v D>50 tui l
khng nh hc tip tc (83%). Tnh
trng hn nhn: D c thn d nh tip
tc s hc nng cao trnh (85%) v
D lp gia nh c nh hc tip
(55%). Tng s con: D lp gia nh
nhng cha c con c d nh tip tc hc
(82%) v khng c d nh hc tip tc khi
c 1 con (14%), 2 con (37%) v 3 con
(100%). Kt lun: DTC c quyt nh
tip tc hc nng cao trnh l D
c thn hoc c gia nh nhng cha c
con, tui <50. Tnh trng cng vic v mc
thu nhp khng nh hng n t l quyt
nh tip tc hc.
T kha: iu dng trung cp, c
nhn iu dng, nng cao trnh .
T VN
Chm sc sc khe ton din hin
nay l vn quan tm hng u trn
th gii ni chung v c bit l ti
khu vc ng Nam . Trong m hnh
ny, lc lng iu dng (D) c vai
48
vic sp xp linh ng (54%) v lnh o tr nng ct p ng cc nhu cu thit yu
ca ngi dn nhm nng cao sc khe,
duy tr, phc hi v d phng bnh tt
cho ngi dn. Do i hi ngi D
phi khng ngng hc tp nng cao
trnh chuyn mn v k nng tay ngh
chuyn nghip.
Chng trnh o to CND ti chc
cho D tt nghip trung cp l mt c hi
hon thin v kin thc, k nng tay
ngh v cht lng chm sc
(2)
.
Ngi ta thy mc d vic nng cao
trnh mang n mt s li ch nhng s
lng ng v vn ny khong 16 %
i vi DTC v 24% i vi D tt
nghip c nhn ti chc
(3)
. Mc khc, hin
nay ngh D ang i mt vi s thiu ht
trm trng trong tt c cc lnh vc mc d
s lng tuyn sinh CND ti i Hc Y
Dc, thnh ph H Ch Minh c tng ch
tiu trong nhng nm qua
(4)
. Chin lc
pht trin ca ngnh D Quc t t nay
n nm 2010 ra phi t c t nht
75% D t trnh c nhn hay cp
cao hn nh thc s, tin s D. Tuy nhin,
thc t hin ti ch c khong 32% D
trnh c nhn
(5)
.
Ti BVND 115, cng tc o to, bi
dng cn b lun c lnh o quan
tm, nhng vi t l CND hin ti trong
BV ch l 5.4% l rt t so vi yu cu
trong tiu chun kim tra ca B Y T i
vi BV hng I cn t t nht 30% c trnh
i hc.
Lnh vc o to v s dng D c
trnh c nhn rt t c nghin cu
(4)
. V vy, rt cn c nghin cu v vn
2. MC TIU NGHIN CU
Mc tiu tng qut: Kho st nhn
thc ca DTC v li ch v nhng tr
ngi trong vic quyt nh tip tc hc
t c trnh CND ti BVND 115,
thnh ph HCM.
Mc tiu c th:
(1) Xc nh t l DTC d nh tip
tc hc t c trnh c nhn.
(2) Kho st kin thc ca DTC v
nhng li ch khi tip tc hc tp t
c trnh c nhn.
(3) Kho st nhng tr ngi khi DTC
tip tc hc tp t trnh c nhn.
(4) Kho st nhng yu t thun li
gip DTC tip tc hc tp t c
trnh c nhn.
3. PHNGPHP NGHIN CU
Thit k nghin cu: Nghin cu m
t ct ngang.
i tng nghin cu
Dn s nghin cu: Cc DTC ang
cng tc ti BVND 115- S Y T TP.HCM.
Dn s chn mu: Cc trng hp D
thuc dn s mc tiu c trong tiu chun
chn, ang cng tc ti cc khoa lm sng
t thng 8 nm 2009 n thng 10/ 2009.
C mu: 325 DTC.
K thut chn mu Chn mu ngu
nhin n dng bng s ngu nhin.
Tiu chun chn mu. DTC ang
cng tc trong tt c cc khoa ni, ngoi,
hi sc, cp cu, gy m hi sc ti
49
ny. BVND 115.
Tiu chun loi tr D khoa cn lm
sng, ang hc lp CND ti chc.
Thu thp d kin:
Phng vn v in thng tin theo mu
bng.
X l s liu thng k: Phn mm
Stata 10.0.
4. KT QU
c im dn s nghin cu
Tui : Tui trung bnh l 28 7,3, tui
thp nht l 21 tui v tui ln nht l 52
tui. Nhm tui chim t l cao nht l t
21 n 30 tui (79%).
Gii tnh: N chim t l 93% (301
D) v nam chim t l 7% (24 D), t l
nam/ n l 1: 0,08.
Tnh trng hn nhn: Phn ln l
D c thn (57%), k n l D lp
gia nh (42%) vi t l gn tng
ng nhau.
Trong cc trng hp lp gia nh c
s con trung bnh l 0,5 0,7, t nht l
cha c con v nhiu nht l 3 con. Trong
tui trung bnh ca con l 9 7,6 tui,
con thp nht l 9 thng v con ln nht l
27 tui.
Nhng l do chn ngnh D: D
chn ngnh D v yu ngh mun gip
mi ngi (55%).
V tr cng tc: a s l D chm sc
Tnh cht cng vic: Thm nin cng
tc l trung bnh l 6 7,2 nm, t nht l 1
thng v cao nht l 32 nm. a s cc D
lm vic 8 gi trong mt ngy v tham gia
trc 24 gi (74%) vi tn sut cch mi 3
ngy mt ln.
Tng thu nhp: Thu nhp trung bnh
l 3,9 1,02 triu trong mt thng, t nht
l 1.500.000 ngn ng / thng v cao nht
l 5,5 triu ng/thng.
T l DTC d nh tip tc hc
t c trnh c nhn
C 72%
Khng 10%
Lng l
18%
Biu 1: T l DTC d nh tip tc
hc nng cao trnh
C 72% D d nh tip tc hc
nng cao trnh c nhn, 10 % khng
d nh v 18% cn lng l cha quyt
nh (biu 1).
Nhng li ch khi tip tc hc tp
t c trnh c nhn.
Mang li li ch cho s pht trin bn
thn
C 99% D tr li rng vic nng cao
trnh c mang n li ch cho bn thn,
bao gm: m rng kin thc (99%) v hi
50
chim t l 87%. lng vi bn thn (84%).
Mang li li ch cho s pht trin
ngh nghip
C 98,5% D tr li rng vic nng
cao trnh c mang n li ch cho ngh
nghip, bao gm: nng cao k nng tay
ngh (73%) v nng cao tnh chuyn
nghip (54%).
Nhng tr ngi khi DTC hc nng
cao trnh
59%
37%
33%
18%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Ti chnh Cng vic Gia nh Tui ln
Biu 2: Nhng tr ngi khi DTC
quyt nh hc nng cao trnh
a s nhng tr ngi xut pht t vn
ti chnh (59%) (biu 2).
Nhng tr ngi lin quan n ti
chnh
Nhng tr ngi t ti chnh ch yu l
hc ph cao (47%) v chi ph nhiu khon
cho vic hc tp nh mua sch, ti
liu(50%).
Nhng tr ngi lin quan n gia nh
Vic i hc tip tc c th lm cho
thi gian lo cho gia nh b hn ch (47%)
v nh xa trng hc l mt trong nhng
tr ngi khi D tip tc hc nng cao trnh
chuyn mn (36%).
Nhng tr ngi lin quan n cng
vic: a s D cho rng thi gian hc b
nh hng v va hc, va lm, va tham
Nhng yu t thun li gip DTC
hc nng cao trnh CND
H tr t pha nh trng
Tuyn sinh u vo d hn s to iu
kin thun li cho vic tip tc hc nng cao
trnh (67%), h tr hc ph (54%) v c
th p dng vo thc tin (48%).
H tr t pha lnh o bnh vin
Lnh o BV nn cung cp hc ph
(52%, cng vic c sp xp linh ng
(54%), c khen thng khuyn khch khi
t kt qu tt (50%).
quyt nh hc nng cao trnh
Mi lin quan gia tui v t l quyt
nh tip tc hc
a s D tui t 21-30 chim t
l cao trong d nh tip tc s hc
nng cao trnh chuyn mn (80%). S
khc bit v t l D d nh tip tc hc
nng cao trnh v tui rt c ngha
thng k vi p=0.00.
Mi lin quan gia tnh trng hn
nhn v t l quyt nh tip tc hc
a s D c thn chim t l cao trong
d nh tip tc s hc nng cao trnh
chuyn mn (85%). S khc bit v t l
D d nh tip tc hc nng cao trnh
chuyn mn v tnh trng hn nhn rt c
ngha thng k vi p=0.00.
Mi lin quan gia tng s con v t
l quyt nh tip tc hc
a s D lp gia nh nhng cha c
con chim t l cao trong d nh tip tc
s hc nng cao trnh chuyn mn
(82%). S khc bit v t l D d nh
tip tc hc nng cao trnh chuyn mn
v tng s con rt c ngha thng k vi
51
gia trc (83%). p = 0.00.
Mi lin quan gia tnh trng cng
vic v t l quyt nh tip tc hc
a s D lm 8 gi/ngy, trc 24 gi
chim t l cao trong d nh tip tc s
hc nng cao trnh chuyn mn
(73%). Tuy nhin, s khc bit v t l D
d nh tip tc hc nng cao trnh
chuyn mn v tnh trng cng vic khng
c ngha thng k vi p=0.48.
Mi lin quan gia mc thu nhp v
t l quyt nh tip tc hc
D c thu nhp cao trn 5 triu chim
t l cao trong d nh tip tc s hc
nng cao trnh chuyn mn (100%).
Tuy nhin, s khc bit v t l D d
nh tip tc hc nng cao trnh chuyn
mn v mc thu nhp khng c ngha
thng k vi p=0.59.
5. BN LUN
T l DTC d nh tip tc hc
t c trnh c nhn
C 72% D d nh tip tc hc
nng cao trnh c nhn, 10 % khng d
mh v 18% cn lng l cha quyt
nh. Kt qu chng ti c t l cao hn.
Tc gi E.Spratley cho thy t l D d
nh tip tc hc l 28,7%
(7)
. y l kt
qu cho thy s kh quan ng mng ca
i ng D BV v tinh thn khng ngng
hc tp phn u vn ln nhm nng
cao cht lng chm sc ngi bnh.
Nhng li ch khi tip tc hc tp
t c trnh c nhn
Mang li li ch cho s pht trin bn
C 99% D tr li rng vic nng
cao trnh c mang n li ch cho bn
thn v 99% l m rng kin thc.
Kt qu ca chng ti c t l cao hn so
vi cc nghin cu khc. Tc gi
E.Spratley cho thy c 16% D chnh
qui v 24% D tt nghip CND ti
chc ng v vic nng cao trnh c
mang li li ch cho s pht trin bn
thn
(7)
. Tc gi Zuzelo (2001) cng ghi
nhn mt s li ch nh: hi lng vi bn
thn, ci thin hnh tng bn thn, cm
nhn s thnh t-thnh cng v m
mang kin thc
(8)
. y cng l kt qu
ng mng ca i ng D bnh vin v
nhn thc c rng vic hc tp mang
li li ch cho bn thn m rng tm nhn
vi nhng kin thc mi gip ch cho
vic nng cao sc khe cho ngi bnh.
Mang li li ch cho s pht trin
ngh nghip
C 98,5% D tr li rng vic nng
cao trnh c mang n li ch cho ngh
nghip v 73% l nng cao k nng tay
ngh. Kt qu chng ti c t l cao hn.
Tc gi E.Spratley cho thy c 10% D
ng v vic nng cao trnh c mang
li li ch cho s pht trin ngh nghip
(7)
. Tc gi Zuzelo (2001) cng ghi nhn
mt s li ch nh: nng cao tnh chuyn
nghip, k nng tay ngh, chuyn i v
tr cng tc, tng lng v c c hi thng
tin
(8)
. Cho thy i ng D BV c lng
nhit huyt yu ngh, phn u hc tp v
mun nng cao v th, vai tr ngnh D
52
thn trong x hi.
Nhng tr ngi khi DTC hc nng
cao trnh
C 59% nhng cn tr xut pht t
vn ti chnh. Kt qu khc vi nghin
cu ca D.Colleen Delaney
10
cn tr ch
yu xut pht t vn gia nh v cng
vic. Tc gi Trainor cng xc nh 26%
nhng tr ngi l vn ti chnh, gia nh
v cng vic
(11)
. S khc bit ny do
nghin cu ca tc gi D.Colleen Delaney
v Trainor c thc hin ti M vi nn
kinh t pht trin cao hn nhiu so vi
Vit Nam. Do , vn ti chnh i vi
ngnh ngh D l tng i tha mn,
trong khi Vit Nam l nc ang pht trin
vi nn kinh t cn nhiu kh khn, mc
thu nhp ca D rt thp, nn vn ti
chnh c a s D chn l mt trong
nhng tr ngi quan trng.
Nhng vn tr ngi t ti chnh
C 50% l chi ph nhiu khon cho
vic hc tp v 47% nhng tr ngi ch
yu l hc ph cao. Tc gi Trainor cng
xc nh nhng tr ngi l hc ph cao, chi
ph hc tp nhiu v thiu ngun ti chnh
h tr
(11)
.
Nhng cn tr t vn gia nh
C 47% D cho rng vic i hc tip
tc c th lm cho thi gian lo cho gia
nh b hn ch v 36% do nh xa trng
hc. Tc gi Trainor cng xc nh nhng
tr ngi l thi gian lo cho gia nh b hn
ch, thiu s chu o i vi cc thnh
Nhng tr ngi t vn cng vic
C 83% D cho rng thi gian hc b
nh hng v va hc, va lm, va tham
gia trc. Tc gi Trainor (2002) cng xc
nh nhng tr ngi l cng vic ang
ng nhim b nh hng
(11)
. Chng ti
cng xc nh thm nhng tr ngi l do
mi trng lm vic qu bn rn (22%) v
vn lm ca-kp c th lm cho D kh
sp xp thi gian i hc (14%).
Nhng yu t thun li gip DTC
hc tp nng cao trnh CND
H tr t pha nh trng
C 67% D cho rng nu tuyn sinh
u vo d hn s to iu kin thun li
cho vic hc nng cao trnh . Kt qu
ph hp vi nghin cu ca D.Colleen
Delaney l tuyn sinh u vo d hn, gi
hc linh ng, hc ti nh, h tr hc ph,
t vn ngh nghip v hc qua mng vi
tnh
(10)
.
H tr t lnh o bnh vin
C 52% D cho rng lnh o BV nn
cung cp hc ph, 54% cho rng cng vic
nn c sp xp linh ng v 50% cho
rng cn c khen thng khuyn khch khi
D hc t kt qu tt. Kt qu ph hp
vi nghin cu ca D.Colleen Delaney h
tr t pha lnh o BV: trong thi gian
hc khng tham gia lm vic, coi trng gi
tr ngh nghip v c phn thng khuyn
53
vin trong gia nh
(11)
. khch khi D hc t kt qu tt
(10)
.
Cc yu t nh hng n t l quyt
nh tip tc hc nng cao trnh
Tui lin quan n t l quyt nh
tip tc hc
C 80% D tui t 21-30 d nh
tip tc s hc nng cao trnh chuyn
mn v 83% D >50 tui l khng nh
hc tip tc. Kt qu ph hp vi nghin
cu ca D.Colleen Delaney c s khc bit
gia D d nh tip tc hc nng cao
trnh chuyn mn v tui nh D d
nh tip tc hc tui 35.7 v D
khng c nh hc tip tui 46.3
(10)
.
Ti bnh vin Nhn dn 115 nhm
tui trng tuyn cao nht l t 25-29 tui
chim t l 100% ( nm 2008) v tui
30-34 chim t l 50% (nm 2005), cn
tui trn 45 tui th khng c D no
ng k d thi
(12)
. Nh vy, D vi
tui cng cao th cng khng c nh
hc tip do tui cng ln cng kh tip
thu. Ngoi ra, theo qui ch tuyn sinh
D > 45 tui khi i hc phi t tc hon
ton kinh ph hc tp.
Tnh trng hn nhn lin quan n t
l quyt nh tip tc hc
C 85% D c thn d nh tip
tc s hc nng cao trnh trong khi
ch c 55% D lp gia nh c nh
hc tip. iu ny chng t rng D c
thn c nhiu c hi thun li hn so vi
D lp gia nh trong vic hc nng cao
trnh . Kt qu ny khc vi nghin
s khc bit gia D d nh tip tc hc
nng cao trnh v tnh trng hn nhn
(10)
. S khc bit ny do nghin cu ca tc
gi D.Colleen Delaney c thc hin ti
M l quc gia pht trin vi li sng hin
i, quyn t do, t lp cao, con >18 tui
hon ton t lp, cha m cng t b rng
buc. Trong khi , ti Vit Nam th con
ci ph thuc rt nhiu vo cha m. Do ,
nhng D lp gia nh rt kh khn
trong vic hc nng cao trnh tip tc.
Tng s con lin quan n t l quyt
nh tip tc hc
C 82% D lp gia nh nhng cha
c con d nh tip tc hc nng cao
trnh . Trong khi nhng D c
con th t l khng d nh hc tip tc
cng tng theo s con nh c 1 con l
14%, 2 con l 37% v nu c 3 con th
hon ton khng c nh hc tip
(100%). Kt qu khc vi nghin cu ca
D.Colleen Delaney l khng c s khc
bit gia D d nh tip tc hc nng cao
trnh v tng s con
(10)
. S khc bit
ny do nghin cu ca tc gi D.Colleen
Delaney c thc hin ti M l quc gia
pht trin cha m v con ci t b rng buc
v x hi c y cc chnh sch chm lo
cho tr em. Trong khi , ti Vit Nam
chnh sch x hi cho tr em cha y ,
nn cha m l ngi chm lo chnh yu
cho con ci. Do , vi gia nh cng ng
con th nhu cu chm sc cng tng. V
th i vi D c ng con rt kh
54
cu ca D.Colleen Delaney l khng c khn trong vic hc nng cao trnh .
6. KT LUN
T l DTC c d nh tip tc hc
t c trnh CND t 72%, khng
d nh l 10% v cn lng l cha quyt
nh l 18%.
Nhng li ch ca vic hc nng cao
trnh gm: mang n li ch cho bn
thn (99%), li ch cho ngh nghip
(98,5%), m rng kin thc (99%) v nng
cao k nng tay ngh (73%).
Mt s cc yu t tr ngi khi DTC hc
nng cao trnh nh: vn ti chnh (59%)
vi hc ph cao (47%) v chi ph nhiu khon
cho vic hc tp nh mua sch, ti liu (50%).
Ngoi ra, vn thi gian lo cho gia nh b
hn ch (47%) v khong cch t nh n
trng xa (36%). Thi gian hc b nh hng
v tnh cht cng vic va hc, va lm, va
tham gia trc (83%), mi trng lm vic bn
rn (22%) v lmca-kp (14%).
Nhng yu t thun li gip DTC hc
nng cao trnh c nhn bao gm: tuyn
sinh u vo d hn (67%), h tr hc ph
(52%), cng vic nn c sp xp linh ng
(54%) lnh o BV cn khen thng D hc
t kt qu tt (50%).
quyt nh hc nng cao trnh : tui
t 21-30 d nh tip tc s hc nng
cao trnh (80%) v phn ng D>50
tui l khng nh hc tip tc (83%).
Tnh trng hn nhn: phn ln D c
thn d nh tip tc s hc nng cao
trnh (85%) v ch mt s D lp gia
nh c nh hc tip (55%). Tng s
con: a s D lp gia nh nhng cha c
con c d nh tip tc hc (82%) v
khng c d nh hc tip tc khi c 1
Tnh trng cng vic v mc thu nhp
khng nh hng n t l quyt nh tip
tc hc.
7. NGH
Lnh o bnh vin
H tr hc ph cho D hc nng cao
trnh , to mi trng lm vic thoi mi
D an tm cng tc v hc tp. Ch
tui thun li xt duyt cho i hc l t
21 n 30 tui.
H tr D trong thi gian hc khng
tham gia lm vic v cng vic nn c
sp xp mt cch linh ng nh b tr
trc, lm ca- kp thch hp. Cn c phn
thng khuyn khch khi D hc t kt
qu tt.
Nh trng: Qui ch tuyn sinh u
vo nn d hn.
Gia nh: H tr tch cc v mt vt
cht ln tinh thn cho D hc nng cao
trnh , nht l nhng D lp gia nh.
C th thu nh gn trng hc hn i
vi trng hp nh xa thun li cho
vic D hc tp.
8. TI LIU THAM KHO
1. Qui ch tuyn sinh c nhn iu
dng ti chc h va hc va lm nm
2009. i Hc Y Dc thnh ph H
Ch Minh.
2. National Council on Nurse Education
and Practice (2001). Nursing: A strategic
asset for the health of the nation policy on
the nursing workforce shortage, 102 nd
55
con (14%), 2 con (37%) v 3 con (100%). meeting. Silver Spring, MD: Author.
3. Trn Th Chu (2007). Phng
hng hot ng ca Hi D thnh ph
HCM- 2007-2012. i hi i biu Hi
D thnh ph HCM, tr. 1-3.
4. Nguyn Th Xuyn (2009). Tiu
chun kim tra bnh vin nm 2009 .
Quyt nh ban hnh bng kim tra bnh
vin nm 2009. S 2866/Q-BYT ban
hnh ngy 10/8/2009.
5. National Council on Nurse
Education and Practice (2001). Nursing:
A strategic asset for the health of the
nation policy on the nursing workforce
shortage, 102 nd meeting. Silver Spring,
MD: Author.
6. Nguyn Vn Thanh (2009). o
to lin kt iu dng vin vi vai tr
thay i hin nay cc nc ng Nam
. Website http://www.ykhoa.net.
7. Spratley E., Johnson A.,Sochalski
J., Fritz M., et al (2000). The registered
nurse population: Findings from the
national sample survey of registered
nurses. Rockville, MD: U.S. Department
of Health and Human Services, Health
Resources and Service Administration
Bureau of Health Professions, Division
of Nursing.
8. Zuzelo R.P. (2001). Describing the
RN-BSN learner perspective: Concerns,
priorities, and practice influences.
Journal of Professional Nursing, 17 (1),
pp. 55-64.
9. Callin M. (1996). The RN to
BSN: Seeing familiar situations in
different ways. The journal of
Continuing Education in Nursing, 27 (1),
p. 28-33.
10. Coleen D.,& Barbara P. (2004).
RN-BSN programs. Journal for nurses
in staff development, 20 (4), pp. 157-161.
11. Trainor M.J.(2000). A study of
the work environment as a factor in
persistence or non-persistence of RN
students in a baccalaureate nursing
program. Published doctoral dissertation,
Pennsylvania State University.
56
NGHIN CU NNG LC THC HNH CA SINH VIN TT NGHIP LM
VIC TI CC C S Y T V XUT GII PHP NNG CAO CHT
LNG O TO TI TRNG CAO NG Y T NGH AN
1. ThS. Phan Quc Hi; 2. CN. Nguyn Th Xun v CS.
Trng Cao ng Y t Ngh An
1. T VN
Thc trng gio dc hin nay l mt t
l khng nh cc sinh vin tt nghip
khng kin thc, k nng cn thit
hnh ngh. K hoch o to hng nm
c xy dng da trn nng lc nh
trng, vic nh gi nhu cu ca x hi
cha c quan tm ng mc. Vn
cht lng o to khng p ng nhu cu
x hi ang l mt thch thc. Mt khc,
xu th hi nhp khu vc v th gii i
hi ngi lao ng phi c kin thc, k
nng thc hnh ngh nghip p ng c
nhu cu s dng nhn lc.Thc hin ch
trng ca Nh nc, cc trng cn phi
ch ng nh gi nhu cu s dng lao
ng v s lng v cht lng nhm ci
tin mc tiu, ni dung, chng trnh o
to, ng thi bo m t chun v c
s vt cht, trang thit b, gio trnh mn
hc nng cao cht lng o to, p
ng nhu cu th trng lao ng. Theo kt
qu kho st nh gi sau o to, cht
lng nng lc thc hnh ngh nghip hc
sinh, sinh vin tt nghip ra trng ch p
ng c 50% s lng th thut c
phn cng theo tuyn vi mc thnh
em khi thc hnh ngh nghip cn hn ch
k nng giao tip, t vn v gio dc sc
kho [2]. Vn t ra l phi chng c
s cha ph hp gia chng trnh o to
ti trng v nhu cu s dng ca cc c
s y t?. Do cn thit phi tin hnh
nh gi v nhu cu s dng, nhng thiu
ht kin thc, k nng ca ngi hc sau
tt nghip iu chnh chng trnh o
to ph hp vi nhu cu x hi. Vi l do
trn, chng ti tin hnh nh gi nng lc
thc hnh ca sinh vin trng Cao ng Y
t Ngh An tt nghip v ang lm vic
ti cc c s y t trong tnh Ngh An
trn c s xut gii php nng cao
cht lng o to ca nh trng. Nghin
cu c nhng mc tiu c th sau:
1. nh gi nng lc thc hnh ca
hc sinh, sinh vin sau khi tt nghip
trng Cao ng Y t Ngh An lm vic ti
cc c s y t trn a bn tnh.
2. Tm hiu nng lc thc ti ca nh
trng theo cc tiu chun v i ng gio
vin, chng trnh, gio trnh, c s vt
cht, trang thit b dy hc, cng tc qun
l hc sinh, sinh vin
3. ra gii php nhm nng cao cht
57
tho 76,6%, rt thnh tho 4,5%, hu ht cc lng o to.
58
2. I TNG VPHNGPHP
NGHIN CU
2.1. Thit k nghin cu: M t ct
ngang.
2.2. i tng nghin cu:
- Hc sinh, sinh vin tt nghip ca
trng Cao ng Y t Ngh An lm vic
cc c s y t ti thi im iu tra.
- Cn b ch cht ca cc c s y t
ni tip nhn hc sinh, sinh vin tt
nghip ca nh trng v lm vic.
- S liu sn c v i ng gio vin,
c s vt cht, trang thit b dy hc,
chng trnh, gio trnh mn hc.
2.3. C mu v chn mu: p dng
cng thc chn mu cho nghin cu m
t ct ngang:
- Sinh vin tt nghip trng Cao
ng Y t Ngh An ang lm vic ti cc
c s y t.
n = Z
2
(1-a/2)
x p x (1-p)/d
2
n = 400
i tng nghin cu c chn
10 bnh vin ca tnh Ngh An. Mi bnh
vin chn 40 iu dng, h sinh nguyn
l hc sinh, sinh vin ca trng Cao ng
Y t Ngh An bng phng php chn mu
ngu nhin n.
- nh gi k nng thc hnh sinh vin
tt nghip: 100 iu dng, h sinh c
chn ngu nhin n trong s 40 HS-SV
c phng vn ti mi c s (5 D v 5
HS).
- Cn b ch cht cc c s s dng
cn b y t: 100 ngi, mi c s 10 ngi
gm: 1 i din ban Gim c, 4 Trng
khoa v 5 D trng khoa.
2.4. Phng php thu thp s liu
- Kho st iu dng, h sinh bng b
cu hi t in.
- nh gi k nng bng bng kim.
- Phng vn cn b ch cht bng b
cu hi cu trc.
- Ly s liu sn c t kt qu nh gi
kim nh cht lng o to cc trng
Cao ng, Trung cp Y t khu vc Bc
Min Trung nm 2008.
2.5. X l s liu
S dng phn mm thng k Epi-Info
6.04
3. KT QU
3.1. Thc trng v nng lc thc hnh
3.1.1. Kt qu nh gi kin thc, thc hnh ca iu dng vin, h sinh
Biu 1: p dng c kin thc hc cho cng vic
Nhn xt: iu dng, h sinh t nh gi mc tt v kh l 90,3% v 92.7%;
Cn b qun l nh gi mc tt, kh l 81,1%.
59
Biu 2: Lm c s lng cc quy trnh k thut hc trng
Nhn xt: s lng iu dng, h sinh lm c quy trnh k thut l 65,1% v 69,4
%; Cn b qun l nh gi t l thp hn (37,2 %).
Biu 3: Cc th thut c tin hnh ng quy trnh
Nhn xt: Kt qu kho st cho thy iu dng c t l b bc cao hn H sinh
(24,4% so vi 14,8%); Cn b qun l nh gi b bc 26,1 %.
Biu 4: Thc hin t vn, gio dc sc kho
Nhn xt: S iu dng, h sinh thc hin t vn, gio dc sc khe thng xuyn
chim t l thp (18.3% v 25.3 %). 45,7% s cn b qun l cho rng iu dng, h
sinh cha thc hin cng vic ny hoc c lm nhng c nhiu hn ch.
3.1.2. Thc trng thc hin quy trnh k thut ca iu dng, h sinh
Bng 1: Thc hin 10 quy trnh ti 10 Bnh vin
Thnh tho Cha chun B bc Quy trnh
K thut
n=120
Tn s % Tn s % Tn s %
Tim bp tht 13 8 61,5 4 30,8 1 7,7
Truyn dch 13 9 69,2 2 15,4 2 15,4
Tim tnh mch 13 8 61,5 4 30,8 1 7,7
o nhit 15 11 73,3 3 20,0 1 6,7
Theo di mch 14 10 71,4 3 21,4 1 7,2
Theo di nhp th 12 9 75,0 2 16,7 1 4,8
o Huyt p 14 10 71,4 3 21,4 1 7,2
Th xi 9 6 66,7 1 11,1 2 14,3
Cho n = sonde 7 4 57,1 2 28,6 1 14,3
Thay bng 10 7 70,0 1 10,0 2 20,0
60
Nhn xt: mc thnh tho (57,1-75,0 %), mt s cn b bc (4,8-20,0 %)
3.1.3. Cc yu t nh hng n nng lc thc hnh ca iu dng vin
Bng 2: Mi lin quan gia tui, trnh , tuyn cng tc v nng lc thc hnh
Nng lc
Nhm tui
Thnh tho (n) Cha chun (n)
Tng
< 30 tui 14 12 26
T 30-39 tui 9 6 15
Nhm tui Nng lc Tng 79
Thnh tho (n) Cha chun (n)
;
2
= 4.7; p < 0.01
Cao ng tr ln 28 3 31
Trung cp 54 35 89
Tng 82 38 120
;
2
= 9.3; p < 0.01
Min ni 17 20 37
ng bng, ven bin 46 15 61
Tp Vinh 19 3 22
Tng 82 38 120
;
2
= 13.4; p < 0.01
Nhn xt: C s khc bit c ngha
thng k v nng lc thc hnh gia cc nhm
tui, trnh chuyn mn v tuyn cng tc.
3.2 Thc trng v i ng gio vin,
c s vt cht v trang thit b dy hc,
chng trnh, gio trnh mn hc
Kt qu nh gi kim nh cht lng
gio dc ca khu vc Bc Trung B nm
2008 c th hin biu 5. Theo kt
qu nh gi ca on kim nh, nh
trng t 92.9% so vi chun Kim
nh cht lng o to
61
Biu 5: T l t ca cc tiu ch c kim nh
3.3 Gii php nng cao cht lng o to
3.3.1. Gii php v qun l v phi hp nh trng-bnh vin
Bng 3: Cc gii php phi hp c cc nh qun l cp (n = 105)
Gii php kin xut T l %
Phi hp qun l lm sng cht ch 100 95,2
Tp hun pp dy hc lm sng cho Bs, D bnh vin 100 95,2
D bo hng nm nhu cu ngun nhn lc ngnh y t 97 92,4
T chc hi ngh cc c s bnh vin thc hnh u nm 85 81,0
Xy dng chng trnh, gio trnh c s tham gia gp
kin ca n v s dng nhn lc y t
83 79,1
iu tra nh k 5 nm nhu cu XH, m hnh bnh tt 81 77,1
Nhn xt: Cc kin phn ln cp
n qun l lm sng cht ch, tp hun
nng cao nng lc cho cn b bnh vin
tham gia ging dy lm sng, d bo ngun
nhn lc. C gn 80% s kin cho rng
khi xy dng chng trnh phi c s tham
gia ca c s thc hnh.
3.3.2 Gii php v tng cng ngun lc
S liu bng 4 cho thy: Gii php
kt hp Vin-Trng c 100% cc cn
b c phng vn xut. T 91- 96%
s cn b c hi cho rng cn tng
cng o to chuyn khoa cho iu
dng, tng cng nghin cu khoa hc.
Cc kin v tng cng u t hn na
cho c s o to v c chnh sch thu
ht i ng gio vin gii cng c
nhiu kin cp.
62
Bng 4: Cc gii php tng cng c cc nh qun l cp (n = 105):
Gii php kin xut T l %
Kt hp Trng-Vin 105 100,0
o to nng cao, chuyn su 101 96,2
Sng kin, ci tin k thut 96 91,4
Khai thc hiu qu TTB, tit kim trong s dng vt t 96 91,4
Thu ht cn b c trnh cao 89 84,8
Tng u t cho gio dc 75 71,4
3.3.3 Mt s gii php khc (n = 105)
a) Trang b kin thc
Bng 5: Nhu cu o to v kin thc
Ni dung kin thc kin xut T l %
Phng chng nhim khun 102 97,1
Hi sc cp cu 99 94,3
S dng, bo qun, vn hnh trang thit b, my mc y t 97 92,4
Ni dung kin thc kin xut T l %
Chuyn khoa Nhi 86 81,9
V sinh an ton thc phm 85 81,0
Chn on iu dng 84 80,0
Chuyn khoa h ngoi 82 78,1
Chuyn khoa h ni 75 71,4
V sinh phng dch 71 67,6
Nhn xt: Hn 90% s kin cho rng
hc sinh, sinh vin iu dng, h sinh
phi c trang b kin thc kim sot
nhim khun, chm sc cp cu; s dng,
bo qun, vn hnh s dng trang thit b.
Nhiu kin mong mun sinh vin phi
c o to chuyn khoa.
63
b) Rn luyn k nng
Bng 6: Nhu cu o to v k nng (n = 105)
K nng kin xut T l %
K nng truyn thng-Gio dc sc kho 105 100,0
K nng t vn 105 100,0
K nng qun l iu dng 103 98,1
K nng thc hin cc quy trnh k thut iu dng
chuyn khoa, hi sc cp cu
99 94,3
K nng tin hc, ngoi ng 89 84,8
K nng nhn nh, chn on iu dng. 76 72,4
K nng lp k hoch chm sc iu dng 76 72,4
Nhn xt: Nhu cu k nng c cp ch yu l T vn, Truyn thng-Gio dc
sc khe, Qun l iu dng v quy trnh k thut iu dng chuyn khoa.
4. BN LUN
Qua iu tra 420 HS-SV tt nghip
ra trng v 105 cn b qun l, chng
ti thy rng: a s kin cho rng hc
sinh, sinh vin sau tt nghip p dng
kin thc hc vo cng vic (90,3-
92,7 % s kin), kt qu ny cng
tng t nghin cu ca Cao Thc Sinh
[2]. V s quy trnh k thut hc
trng v lm c sau khi ra trng t
t l kh cao (65,1% cho iu dng v
69,4% cho h sinh), tuy nhin cn b
qun l nh gi t l ny thp hn (37,2
%). Nghin cu ca H Th Son ti Ph
Th nm 2004 cho thy t l ny ch l
50,9 % [3]; Kt qu kho st ca chng
ti (biu 3) cho thy khi thc hin cc
th thut t l b bc cn kh cao (14,8
cho h sinh v 24,4% cho iu dng),
cn b qun l nh gi iu dng, h
sinh lm tt, b bc cn cao hn (26,1%).
Theo nghin cu ca Nguyn Cnh Ph
t l ny l 11% [1]. Trong nghin cu
ca chng ti t l iu dng, h sinh
thng xuyn thc hin t vn, gio dc
sc kho chim t thp (18.3% cho iu
dng v 25.3% cho h sinh). Nhiu cn
b qun l cho rng iu dng, h sinh
cha lm, hoc lm khng tt nhim v
ny (45,7% s kin). Kt qu ny thp
hn kt qu trong nghin cu ca Cao
Thc Sinh nm 2005 [2]. iu ny cho
thy cn tng cng o to trong nh
trng v t vn gio dc sc khe cho
hc sinh, sinh vin cc em c nhn
thc tt hn v tm quan trng ca cng
vic ny v c nng lc thc hin
t vn, gio dc sc khe.
nh gi thc hin 10 quy trnh k
thut iu dng do iu dng, h
sinh thc hin trong nghin cu ca
chng ti cho thy mc thnh tho chim
t l 57.1-75.0%, b bc (4.8-20.0 %).
64
Kt qu ny cng tng t nh kt qu
nghin cu ca Nguyn Cnh Ph (
bc v thnh tho: 68,3%; b bc:
11%) [1] v ca nh Xun ( bc
v thnh tho 73,8%, b bc 20,9%)
[4]. Nh vy c th thy tnh trng ct
xn ng tc khi thao tc ca iu dng,
h sinh l kh ph bin v cn c tng
cng qun l.
Theo kt qu nh gi kim nh cht
lng o to ca khu vc Bc Trung B
nm 2008, trng Cao ng Y t Ngh
An c cc tiu chun quan trng theo yu
cu kim nh t im tng i cao so
vi im chun, tuy nhin cn mt s
tiu chun m nh trng cn phi n lc
nhiu hn l: nh gi hc sinh trng
v v c s thc hnh, trang thit b,
dng dy hc v hin nay im ca cc
tiu ch ny cn thp.
Nghin cu ca chng ti tm hiu
kin v nhng gii php nhm nng
cao cht lng o to ca nh trng
trong c nhng gii php cn khn
trng trin khai l: Tp hun
phng php dy hc lm sng cho
bc s, iu dng ca bnh vin ni
c hc sinh, sinh vin n thc tp;
xy dng chng trnh, gio trnh c
s tham gia gp kin ca n v s
dng nhn lc y t. Cc gii php nh
d bo hng nm nhu cu ngun nhn
lc ngnh y t v nh k iu tra
kho st nhu cu x hi, m hnh bnh
tt l nhng xut cn xem xt p dng.
Ngoi ra cc kin v tng cng c
s vt cht, trang thit b, nng cao trnh
chuyn mn cho i ng cn b gio
vin nh trng cng l nhng xut
hp l nu mun nng cao cht lng
o to ca nh trng.
5. KT LUN V NGH
T kt qu nghin cu, chng ti rt ra
mt s kt lun sau: (i) Phn ln hc
sinh, sinh vin sau tt nghip p dng
tt kin thc vo thc t cng vic, tuy
nhin c mt s th thut t c c hi
c thc hin trong thc t cng vic;
(ii) Tuy c s nh gi khc nhau gia
i tng hc sinh, sinh vin tt
nghip v cn b ch cht ca cc c s
y t ni tip nhn hc sinh, sinh vin tt
nghip v l vic, nhng nhn chung
kin u thng nht v s hn ch v k
nng tay ngh ca sinh vin sau tt
nghip, trong tnh trng ct xn ng
tc, cha thc hin nghim tc cc quy
trnh k thut cng cn kh ph bin;
(iii) Nghin cu tm hiu v tp hp
c nhiu kin xut gii php hu
ch nhm nng cao cht lng o to
ca nh trng.
Da trn nhng kt qu v kt lun
trn y, nhm nghin cu ngh
1. i vi B Y t v B Gio dc v
o to: Xy dng cc chng trnh
khung mang tnh ph hp, kh thi, lin
thng, hi nhp v p ng nhu cu s
dng ngun nhn lc y t.
65
2. i vi tnh: u t xy dng c
s vt cht, mua sm trang thit b,
phng tin dy hc cho Trng; Tng
bin ch tip nhn, thu ht cn b c
trnh cao v trng cng tc lu di.
3. i vi S Ni v: xy dng c
ch chnh sch, cc quy nh c th
thu ht v iu chuyn cn b c trnh
cao v Trng cng nh c ch
khuyn khch cn b i hc tp nng cao
trnh .
4. i vi lnh o nh trng: Ci
tin chng trnh gio dc theo hng
p ng yu cu ngi s dng, ngi
hc; Xy dng k hoch o to khoa
hc, kh thi, hiu qu; Tng cng cng
tc kim tra, gim st qu trnh o to;
p dng cc bin php nng cao cht
lng o to bt u nm hc 2009 -2010
nh kt hp Vin-Trng; C chnh sch
thu ht cn b trnh cao; Tng cng
c s vt cht, trang thit b dy hc;
nng cao cht lng qun l o to.v.v.
6. TI LIU THAM KHO
1. Nguyn Cnh Ph v cng s.
Nghin cu gii php kt hp gia
Trng Cao ng Y t vi cc bnh vin
nng cao cht lng dy/hc lm sng
v chm sc ngi bnh ti Ngh An,
(2007), K yu ti nghin cu khoa
hc iu dng, Nh xut bn Giao
thng Vn ti-H Ni.
2. Cao Thc Sinh, Mt s gii php
ch yu nng cao cht lng o to ti
trng Cao ng Y t Ngh An giai on
2004 -2010, Lun vn Thc s khoa hc
gio dc, i hc Vinh.
3. H Th Son (2004), Hin trng
ngun nhn lc iu dng, h sinh, k
thut vin ti cc c s y t nh nc v
t nhn tnh Ph Th nm 2004, k yu
nghin cu khoa hc iu dng ton
quc ln th II.
4. nh Xun v cng s, nh
gi thc trng ngun nhn lc gio vin
ca cc trng, cc khoa o to iu
dng v cng tc o to iu dng
nc ta. Trnh by ti Hi ngh pht trin
ngun nhn lc iu dng Vit Nam
(2005), Nam nh.
66
PHN TCH TC NG CA VIC THC HIN
NGH NH S 43/2006/N-CP N NGUN NHN LC
IU DNG TI 7 KHOA LM SNG CA BNH VIN BCH MAI NM 2010
ThS. Bi Vn Thng - Phng D Bnh vin Bch Mai
TM TT
Mt nghin cu m t ct ngang kt
hp nh lng v nh tnh c tin
hnh ti 7 khoa lm sng ca bnh vin
Bch Mai t thng 1 n thng 6 nm
2010 nhm mc tiu: (1) Phn tch thc
trng ngun nhn lc iu dng ti 7
khoa lm sng ca bnh vin Bch Mai
nm 2010; (2) Tm hiu tc ng ca
vic thc hin Ngh nh 43 n ngun
nhn lc iu dng ti 7 khoa lm sng
ca bnh vin Bch Mai; (3) xut
nhng gii php nng cao nng lc
ca iu dng c v s lng, cht
lng v kh nng hon thnh cng vic.
S liu nh lng c thu thp thng
qua 30 phiu quan st trc tip cng vic
hng ngy ca iu dng v 145 phiu
kho st iu dng vin; s liu nh
tnh c thu thp bng phng php
tho lun nhm i vi 07 iu dng
trng khoa v 07 iu dng vin. Kt
qu nghin cu cho thy: V trnh
chuyn mn: 84,1% iu dng ti 7
khoa vn c trnh trung cp; 15,9% c
trnh cao ng v i hc; Hin nay
ang xy ra tnh trng qu ti cho iu
dng ti 7 khoa do thiu nhn lc, s
qu ti ny l cao hn so vi trc khi
khon; Cng tc o to cho iu dng
ti mt s khoa t c quan tm hn so
vi trc khi khon; Khi thc hin khon
qun th thc trch nhim ca iu dng
c nng ln, cn thn hn trong cng vic
trnh sai st, iu dng t ngh hn;
Lnh o khoa quan tm hn n cng tc
chuyn mn ca iu dng; S phi hp,
gip nhau gia cc NVYT trong khoa tt
hn v s trao i thng tin v ngi bnh
cng nhiu hn; Thu nhp ca iu dng
cao hn so vi trc khi khon, i sng n
nh hn gip cho iu dng yn tm cng
tc. Nghin cu cng a ra mt s
khuyn ngh: cn nhn thm nhn lc iu
dng v khoa, u tin tuyn dng iu
dng c trnh cao ng v i hc; Ban
lnh o cc khoa phi thc s quan tm,
ng h v bo v quyn li cho iu dng;
Trin khai m hnh: bc s cho thuc trc
tip vo my vi tnh; T chc o to nng
cao trnh chuyn mn cho iu dng
bng nhiu hnh thc; Cc phng chc
nng, khi hu cn cng phi vo cuc
tr iu dng v lm vic theo ng chc
trch nhim v ca mnh; Xy dng v thc
hin theo phc iu tr chun hoc
protocol hng dn iu tr.
1. T VN
S ra i ca h thng dch v hnh
ngh y t nhn gp phn to ra mt
67
bc tin quan trng trong vic huy ng
cc ngun ti chnh, nhn lc v cung cp
cc dch v khm cha bnh cho nhn dn.
Ko theo l vic thu ht ngun nhn lc
t c s y t cng sang c s y t t nhn
thng qua vic tr lng cao cng nh
iu kin lm vic tt, s chnh lch ny
ngy cng ln. gip cc n v s
nghip cng lp ch ng trong cng tc
qun l, Chnh ph ban hnh Ngh nh
s 10/2002/N-CP v ch ti chnh p
dng cho n v s nghip c thu, tuy
nhin khi a vo thc hin thy cn nhiu
bt cp nn cn phi b sung, iu chnh
v Ngh nh s 43/2006/N-CP ngy
25/04/2006 quy nh quyn t ch, t chu
trch nhim v thc hin nhim v, t
chc b my, bin ch v ti chnh i vi
n v s nghip cng lp c ban
hnh[9].
Ngy 28/12/2006 B trng B Y t
k Quyt nh s 5550/Q-BYT v
vic giao quyn t ch, t chu trch
nhim v ti chnh i vi n v s
nghip cng lp v c th l bnh vin
Bch Mai. Theo quyt nh ny, bnh vin
Bch Mai c phn loi n v t bo
m mt phn chi ph hot ng[7].
Ngy 22/5/2007, Gim c bnh vin
Bch Mai k Quyt nh s 252/Q-
BM v vic ban hnh quy ch quy nh
quyn t ch, t chu trch nhim v thc
hin nhim v, t chc b my, bin ch
v ti chnh cho cc n v trc thuc
bnh vin Bch Mai, t u tin gm
20 n v t thng 6 nm 2007, trong c
12 n v lm sng, quyn t ch c
giao cho lnh o cc n v di s qun
l ca Ban Gim c bnh vin[6]. T khi
trin khai thc hin Ngh nh ny, s
lng bnh nhn ni tr lin tc tng
mnh qua cc nm, n nay tng ln
23.876 bnh nhn so vi thi im bt u
thc hin khon qun. Ch tiu ging bnh
k hoch cho bnh vin t 1.080 ging
nm 2007 n 1.500 ging nm 2008 v
cui nm 2009 l 1.800 ging. Tuy nhin
vic b sung nhn lc li khng theo kp
vi tng trng dn n tnh trng
thiu nhn lc y t ti bnh vin[1], [3], [4].
Vy vic trin khai thc hin Ngh nh 43
c tc ng nh th no n ngun nhn
lc iu dng ti cc khoa khon qun?
Ti bnh vin Bch Mai cha c nghin
cu khoa hc chnh thc no v vn ny.
Chnh v vy, vi kh nng v ngun lc v
phm vi ca ti ny, chng ti tin hnh
nghin cu Phn tch tc ng ca vic
thc hin Ngh nh s 43/2006/N-CP n
ngun nhn lc iu dng ti 7 khoa lm
sng ca bnh vin Bch Mai, nm 2010
nhm 3 mc tiu:
1. M t thc trng ngun nhn lc
iu dng ti 7 khoa lm sng ca bnh
vin Bch Mai nm 2010.
2. Phn tch tc ng ca vic thc
hin Ngh nh 43 n ngun nhn lc
iu dng ti 7 khoa lm sng ca bnh
vin Bch Mai.
3. xut nhng gii php nng
cao ngun nhn lc iu dng c v s
lng, cht lng v kh nng hon thnh
cng vic.
68
2.1. Thit k nghin cu
y l nghin cu m t ct ngang, kt
hp nghin cu nh lng v nh tnh.
2.2. i tng nghin cu
Tt c iu dng vin c thm nin
cng tc ti 7 khoa t trc nm 2007.
2.3 Thi gian nghin cu
Thi gian nghin cu: c tin hnh
t thng 12/2009 n ht thng 06/2010.
2.4. a im nghin cu
Ti 7 khoa lm sng ca bnh vin
Bch Mai: khoa Thn kinh, khoa Huyt
hc truyn mu, khoa Hi sc tch cc,
khoa Thn tit niu, khoa C xng
khp, khoa Ni tit & i tho ng,
khoa H hp.
2.5. C mu v phng php thu
thp s liu
- S liu nh tnh: p dng phng
php tho lun nhm ring i vi 7 iu
dng trng v 7 iu dng vin ca 7
khoa lm sng trong bnh vin.
- S liu nh lng:
- 150 phiu kho st kin ca iu
dng c thu thp theo phng php
pht vn: trong bui giao ban ca cc n
v, iu tra vin thng bo mc ch ca
nghin cu v cch tr li phiu kho st
theo quy nh trong phiu hng dn, pht
phiu iu dng t in v kim tra s
y ca thng tin khi thu phiu.
iu dng c th in phiu v np ngay
hoc in vo thi gian thch hp v np
li vo sng hm sau cho iu tra vin.
iu tra vin sau khi pht vn v thu phiu
kim tra v lm sch s liu trc khi
np phiu cho gim st vin.
- 30 phiu quan st trc tip cng vic
ca iu dng c thc hin theo
phng php m n. Quan st vin s
n cc khoa v ghi li tt c nhng cng
vic ca ngi iu dng trong 1 ngy
lm vic (bt u t lc 7 gi 30 pht cho
n khi ht ca), mi phiu ch dng
quan st cho 1 iu dng trong 1 nhm
chm sc.
2.6. Phn tch s liu
- S liu nh lng sau khi thu thp
c nhp bng phn mm Epi Data 3.1
v c x l bng phn mm SPSS 15.0
cho cc thng tin m t v phn tch thng
k. Mc hi lng so vi trc khi
khon c chia thnh 3 nhm: nhm t
hi lng hn, s hi lng khng thay i
v nhm hi lng hn tnh t l hi lng
vi vic thc hin Ngh nh 43 theo tng
tiu mc.
- Thng tin t cc phiu quan st
c m ha v phn tch theo s liu nh
lng, c lin h vi chc nng nhim v
ca ngi iu dng.
- Cc s liu nh tnh c x l theo
phng php thng thng.
69
3. KT QU V BN LUN
3.1. Thc trng ngun nhn lc iu dng ti 7 khoa lm sng
Bng 1: Thng tin v tui v thm nin ca i tng nghin cu
Thng tin chung N T l (%)
Tui (mean = 36,7; min = 25; max = 59) 145 100
29 tui 24 16,6
30-39 tui 77 53,1
40-49 tui 25 17,2
50 tui 19 13,1
Thm nin cng tc (mean = 13,9) 145 100
s 9 nm 58 40,0
10-19 nm 50 34,5
20-29 nm 25 17,2
30 nm 12 8,3
iu dng trong nghin cu ny c
tui trung bnh l 36,7; thp nht l 25 tui
v cao nht l 59 tui; cao nht l nhm tui
30-39 chim 53,1%; nhm tui 50 ch
chim 13,1%; iu dng c thm nin
cng tc 9 nm chim a s (40%). iu
ny cho thy nhn lc iu dng ti 7 khoa
lm sng a s l tr, bn cnh cng c
13,1% iu dng c tui 50, y l
i ng sp sa v ngh hu theo quy nh,
do vy nhng nh qun l cng cn c k
hoch b sung nhn lc trong thi gian ti.
Bng 2: Thng tin v gii, trnh lao ng ca i tng nghin cu
Thng tin chung N T l (%)
Gii tnh: 145 100
- Nam 9 6,2
- N 136 93,8
Trnh chuyn mn 145 100
- Trung cp 122 84,1
- Cao ng 5 3,5
- i hc 18 12,4
70
Gii tnh ca iu dng trong nghin
cu ny a s l n (chim 93,8%); nam
gii ch chim 6,2%. T l ny thp hn
trong nghin cu ti bnh vin Bch Mai
ca Xun Quang nm 2005
(12,9%)[12] v nghin cu ca Nguyn Th
Minh Tm trn a bn H Ni nm 2004
(14,3%)[13]. Phn ln iu dng c trnh
trung cp (84,1%); trnh cao ng
hoc i hc ch chim 15,9%. iu ny
cng chng t tnh trng thiu ht iu
dng c trnh cao ng hoc i hc.
T l ny theo quy nh i vi bnh vin
Bch Mai phi t 30%.
Bng 3: T l v nhn lc ti 7 khoa tnh trung bnh nm 2009
T l BS/D
Stt Tn n v
Theo quy nh Thc t
1 H hp 1/3-3,5 1/2,3
2 Ni tit & i tho ng 1/3-3,5 1/1,7
3 Thn tit niu 1/3-3,5 1/2,1
4 Hi sc tch cc 1/4,8 1/3,8
5 C xng khp 1/3-3,5 1/1,7
6 Huyt hc truyn mu 1/3-3,5 1/2,6
7 Thn kinh 1/3-3,5 1/3,0
Bng 3 cho thy s lng iu dng
ti 7 khoa lm sng trong bnh vin hin
nay so vi quy nh u thiu c bit l
ti khoa C xng khp v khoa Ni tit
(mi t t l 1 bc s/1,7 iu dng).
T l ny thp hn t l trung bnh
chung ca ton bnh vin theo thng k
ca phng TCCB (1 bc s/2,3 iu
dng)[5]. Theo nghin cu ca tc gi
Khng Anh Tun v cng s ti 5 bnh
vin Trung ng trong c BV Bch
Mai cho thy t l cn b y t trn 1
ging bnh dao ng t 0,57-1,09 l
qu thp so vi quy nh[14].
Bng 4: S lng bnh nhn trung bnh m 1 iu dng phi chm sc
Trong gi
hnh chnh
Trong ca trc
S lng bnh nhn phi chm sc
N % N %
< 10 bnh nhn 60 41,4 27 18,6
10 s 20 bnh nhn 36 24,8 20 13,8
20 s 30 bnh nhn 20 13,8 0 0
30 bnh nhn 29 20,0 98 67,6
Tng cng 145 100 145 100
71
Bng 4 cho thy s lng bnh nhn
m 1 iu dng phi chm sc hin nay l
kh nhiu, c bit trong cc ca trc. Tnh
trung bnh trong gi hnh chnh 1 iu
dng phi chm sc cho 19 bnh nhn cn
trong m trc hoc vo ngy ngh, 1 iu
dng phi chm sc cho 53 bnh nhn.
y cng l p lc i vi iu dng
Hin nay 1 iu dng phi chm sc cho
qu nhiu bnh nhn, khng th p ng
c yu cu v chm sc ngi bnh ton
din ( kin ca DT).
1.5
15.5
16.4
9.8
56.9
Giao ban TH thuc CS khc Ghi chp Vic ring
Biu 1: T l v thi gian tin hnh cc cng vic ca iu dng
Kt qu tng hp t phiu quan st
trc tip cng vic ca iu dng ti
biu 1 cho thy trong tng thi gian
lm vic hng ngy ti bnh vin, thi
gian dnh cho vic thc hin cc y lnh
v thuc cho bnh nhn chim n 56,9%
(gm pht thuc, tim, truyn); nhng
chm sc khc nh hng dn, thay bng,
ly xt nghim ch chim 15,5% thi
gian. Gii thch v vn ny c kin
cho rng: S lng bnh nhn m 1
iu dng phi chm sc l qu ln
nht l trong ca trc, s lng y lnh
phi thc hin cho 1 bnh nhn hin nay
cng nhiu c bit l nhiu loi thuc
phi dng ng tim hoc truyn tnh
mch nn chim rt nhiu thi gian ca
iu dng ( kin ca DV).
3.2. Tc ng ca vic thc hin Ngh nh 43 n ngun nhn lc iu dng
3.2.1. Tc ng n cng vic ca ngi iu dng
Bng 5: T l iu dng/ging bnh ti cc n v trc v sau khon
T l D/GB
Stt Tn n v
Nm 2007 Nm 2009
1 H hp 1/2,8 1/3,2
2 Ni tit & i tho ng 1/3,1 1/3,5
3 Thn tit niu 1/4,2 1/4,0
4 Hi sc tch cc 1/0,9 1/0,9
72
T l D/GB
Stt Tn n v
Nm 2007 Nm 2009
5 C xng khp 1/3,1 1/3,7
6 Huyt hc truyn mu 1/2,1 1/6,5
7 Thn kinh 1/1,5 1/3,4
8 Trung bnh 1/2,5 1/3,6
Bng 5 cho thy tnh trung bnh s ging bnh k hoch do 1 iu dng ph trch
ti cc khoa tng ln 1,1 ging so vi trc khi khon, c bit l ti khoa Huyt hc
truyn mu (t 2,1 ln 6,5) v khoa Thn kinh (t 1,5 ln 3,4).
Bng 6: kin ca iu dng v nhng cng vic hin nay
C Khng
Ni dung
N % N %
iu dng phi lm nhng cng vic khc
so vi trc khi khon
86 59,3 59 40,7
Khoa trin khai thm cc k thut mi trong
chn on, iu tr v chm sc sau khi
khon qun
119 82,1 26 17,9
Thng k cho thy 40,7% iu
dng cho rng h ang phi lm
thm nhng vic m trc khi khon h
khng phi lm. iu dng ang phi
lm nhng vic m ng ra ngi
khc phi lm nh: thc chi thanh ton
cho bnh nhn, qun l th bo him y
t, nhp y lnh ca bc s vo my tnh,
i lnh thuc,... ( kin ca DT).
82,1% iu dng tr li l sau khi thc
hin khon qun, khoa c trin khai
thm cc k thut mi trong chn on
v iu tr, trong ch c 42,9% iu
dng khng tham gia trong cc k thut
ny; 50,4% kim nhim cn 6,7% l
chuyn trch.
73
0
11.7
88.3
57.2
26.9
15.9
0
20
40
60
80
100
%
Khi lng cng vic Sai st trong cng vic
t hn Vn nh vy Nhiu hn
Biu 2: So snh ca D v khi lng v sai st trong cng vic,
gia trc v sau khi thc hin khon qun
Hu ht iu dng vin v iu
dng trng tham gia tho lun nhm
u cho rng S qu ti ca iu dng
hin nay th hin : s lng bnh nhn
phi chm sc hng ngy, s lng y lnh
phi thc hin cho 1 bnh nhn, c qu
nhiu thuc phi thc hin bng ng
tim hoc truyn tnh mch, nhng vic
ngoi cng tc chuyn mn nh: thc chi
thanh ton, qun l th BHYT, i lnh
thuc... ( kin ca DT). Kt qu thng
k cho thy mc d khi lng cng vic
nhiu nhng sai st trong cng vic t, l
do c a ra l Khi trong khoa c sai
st g th u tin mi ngi thng ngh
l do iu dng, khng c ai ng ln
bo v, cng vi l vic tr tin
thng i vi ngi xy ra sai st
nn mi ngi u cn thn hn ( kin
ca DV).
3.2.2. Tc ng n s lng v cht lng nhn lc iu dng
54,5% iu dng khi c hi u tr li l s iu dng hin nay ti cc khoa so
vi trc khi thc hin khon l thiu hn, l do c thng k theo bng sau:
Bng 7: L do thiu iu dng ti cc khoa
L do N T l %
iu dng khng mun v khoa 10 12,7
Bnh vin khng cung cp 12 15,1
Khoa khng mun nhn thm 30 38,0
Qu ti bnh nhn v cng vic 20 25,3
Thiu iu dng i hc 1 1,3
D khng mun v v BV khng cung cp 1 1,3
BV khng cung cp v khoa khng nhn 3 3,8
Khng bit l do 2 2,5
Tng cng 79 100
74
Phn ln kin kho st ca iu
dng vin cho thy l do thiu iu dng
ti cc khoa l do khoa khng mun nhn
thm ngi. Tc gi m Vit Cng v
cng s tin hnh nh gi tc ng ban
u ca vic thc hin t ch ti chnh i
vi cung ng v chi tr dch v y t, kt
qu cho thy mt xu hng ph bin v gia
tng v s hp ng ngoi bin ch ti cc
bnh vin sau khi thc hin t ch[11]. Tuy
nhin, mt s kin ca iu dng trng
cha tn thnh vi quan im ny Khoa
vn u tin nhn thm nhn lc v c
ngi th mi c th trin khai c cng
vic, gii quyt tnh trng thiu nhn
lc, cc khoa phi k hp ng thm
iu dng lm vic ti khoa.
64,1% iu dng khi c hi u
cho rng s ln tham d cc kha o to
v chuyn mn hin nay so vi trc khi
khon l khng thay i hoc t hn, l do
c a ra ch yu l thiu nhn lc nn
khoa khng sp xp c. Kt qu nh
tnh cng ph hp vi nhn nh trn
Trc y cc khoa thng tp hun v
chuyn mn theo chuyn khoa cho iu
dng 1 hc 2 tun/ln, nay th 1 thng/ln
hoc c khoa th khng thc hin c mt
cch thng xuyn. Mt s iu dng
Trung cp c nguyn vng i hc ln Cao
ng hoc i hc nhng cng khng thc
hin c do khoa khng c ngi thay th
nn cha sp xp c ( kin ca DT).
Khi tham gia cc lp tp hun, iu
dng phi cam kt khng nh hng n
cng vic ti khoa, nu i hc th phi lm
b, v vy nn D cng khng mun i
hoc nu i th cng n mun v sm (
kin ca DV).
3.2.3. Tc ng n quan im ca lnh o khoa v phi hp ca ng nghip i
vi iu dng
0.7
11
88.3
8.3
32.4
59.3
3.4
11.7
84.9
0
50
100
%
Kim tra o to To p lc
Biu 3: S quan tm, tc ng ca lnh o khoai vi cng tc iu dng
Theo kt qu kho st 88,3% iu
dng cho bit sau khi thc hin khon
qun, lnh o khoa kim tra cng tc
chuyn mn ca iu dng nhiu hn
trc v p lc to ra cho iu dng cng
nhiu hn trc. iu ny gip cho hiu
qu cng vic trong khoa tt hn Khi thc
hin khon qun, thc trch nhim ca
75
cn b nhn vin cao hn, thc hnh tit
kim hn, cng lao ng v hiu qu
cng vic tt hn, nhn vin y t t ngh
hn k c khi vn cn nhiu ngy php,
mi ngi ch n cng vic hn v s
gp phi sai st, i sng ca nhn vin y
t cao hn v minh bch hn so vi trc
khi khon ( kin ca DT).
4.1
22.8
73.1
3.4
27.6
69
5.5
35.2
59.3
0
20
40
60
80
%
PH hon thnh
CV
Trao i thng tin Gip
Biu 4: S phi hp ca ng nghip vi D gia trc v sau khi khon
Mt trong nhng tc ng tch cc
khc ca vic thc hin Ngh nh 43 l
tng cng s phi hp v trao i thng
tin gia cc nhn vin y t vi nhau.
73,1% iu dng cho rng ng nghip
phi hp tt hn; 69% trao i thng tin
nhiu hn; 59,3% nhn c s gip
nhiu hn.
3.2.4. Tc ng n thu nhp ca iu dng
Bng 8: Nhn xt v thu nhp ca bn thn hin nay so vi trc khi khon
Nhn xt N T l (%)
Thp hn 16 11,0
Khng thay i 19 13,1
Cao hn 110 75,9
Tng cng 145 100
Kt qu cho thy mc thu nhp
trung bnh hng thng ca iu dng ti 7
khoa lm sng trong nghin cu ny l
4.347.587 ng/thng; trong 75,9% i
tng nghin cu khi c hi u cho
rng thu nhp hin nay ca bn thn cao
hn so vi trc khi khon qun; kt qu
nh tnh cng trng khp vi kin ny
T khi thc hin khon, i sng ca
CBVC ti cc khoa ni chung v iu
dng ni ring c nng ln, thu
nhp hng thng tng gn gp i so vi
trc khi khon, c khoa cn cao hn
( kin DV).
76
3.2.5. Mc hi lng ca iu dng
Bng 9: Mc hi lng ca iu dng gia trc v sau khi khon
t HL hn Vn nh vy HL hn Hi lng
ca iu dng
N=145 % N=145 % N=145 %
Tng
cng (%)
HL vi cng vic 47 32,4 74 51,0 24 16,6 100
HL vi lnh o 8 5,5 59 40,7 78 53,8 100
HL vi ng nghip 7 4,8 53 36,6 85 58,6 100
HL vi thu nhp 26 17,9 86 59,3 33 22,8 100
Thng k v s hi lng ca iu
dng gia trc v sau khi khon ti bng
9 cho thy cng vic hin nay lm cho iu
dng t hi lng nht (32,4%); tip sau
l thu nhp 17,9%; t hi lng hn vi lnh
o v ng nghip chim t l thp. iu
lm cho iu dng cm thy hi lng hn
so vi trc khi khon chnh l s phi hp
ca ng nghip v s quan tm ca lnh
o khoa.
3.3. Gii php nng cao hiu qu ngun nhn lc iu dng ti 7 khoa
Bng 10: Kt qu nh tnh v gii php nng cao hiu qu ngun nhn lc D
Gii php
kin
ca DT
kin
ca DV
Thng nht mt phn mm trong bnh vin 7/7 7/7
Tr iu dng v ng chc nng nhim v ca mnh 7/7 7/7
Tuyn dng thm nhn lc, u tin D c trnh cao ng
hoc i hc
6/7 5/7
o to nng cao trnh cho D 7/7 6/7
Bc s cho thuc vo my vi tnh 7/7 7/7
Xy dng cc phc iu tr chun 4/7 5/7
Tng cng kim tra vic ra y lnh 7/7 7/7
Hn ch dng thuc theo ng tim 7/7 7/7
4. KT LUN
4.1. Thc trng ngun nhn lc iu
dng
- V s lng: tnh theo Thng t s
08/2007/TTLT/BYT-BNV ngy 5 thng 6
nm 2007 vi t l BS/D quy nh l 1/3-
1/3,5 th hin nay 7 khoa lm sng ny cn
thiu t 46 n 90 iu dng.
77
- V trnh chuyn mn: 84,1% iu
dng ti 7 khoa vn c trnh trung cp;
theo quy nh ca B Y t th i vi bnh
vin hng c bit nh BV Bch Mai phi
t t l 30% iu dng c trnh cao
ng v i hc.
- V cng vic: tnh trng qu ti cho
iu dng do: s lng bnh nhn ng, y
lnh thuc nhiu, iu dng phi thc chi
thanh ton, qun l th BHYT ca BN, g
y lnh ca bc s vo my tnh... dn n
thi gian thc hin cc chm sc khc
i vi bnh nhn cn t v cng vic ghi
chp iu dng thc hin cha tt.
4.2. Tc ng ca vic thc hin Ngh
nh 43 n ngun nhn lc iu dng
4.2.1. Tc ng tt
- Khi thc hin khon qun th thc
trch nhim ca iu dng c nng ln,
cn thn hn trong cng vic trnh sai
st, iu dng t ngh hn.
- Lnh o khoa quan tm hn n
cng tc chuyn mn ca iu dng.
- S phi hp, gip nhau gia cc
NVYT trong khoa tt hn v s trao i
thng tin v ngi bnh cng nhiu hn.
- Thu nhp ca iu dng cao hn so
vi trc khi khon, i sng n nh hn
gip cho iu dng yn tm cng tc.
4.2.1. Tc ng cha tt
- S qu ti ca iu dng nhiu hn
so vi trc khi khon:
- Vic o to cho iu dng ti mt
s khoa t c quan tm hn: do cng vic
nhiu; thiu nhn lc thay th nn khng
sp xp c cho iu dng i hc.
4.3. Cc gii php nng cao hiu qu
ngun nhn lc iu dng
- Cn thng nht mt phn mm qun
l thng tin ca bnh nhn trong ton BV.
- Cc n v cn m nhn trch nhim
ca mnh tr iu dng v lm vic
theo ng chc nng nhim v chnh ca
mnh l chm sc bnh nhn.
- Tng cng thm nhn lc iu
dng cho cc khoa.
- Xy dng cc phc iu tr chun
hoc protocol hng dn ti cc khoa
thng nht v y lnh.
5. NGH
5.1. i vi cc khoa lm sng
- Cn nhn thm nhn lc iu dng
v khoa, c gng t ch tiu v s lng
iu dng theo quy nh ti Thng t lin
tch s 08/2007/TTLT/BYT-BNV ca B
Y t v B Ni v.
- Ban lnh o cc khoa phi thc s
quan tm, ng h v bo v quyn li cho
iu dng. T chc o to ti ch
nng cao chuyn mn cho iu dng.
- Trin khai m hnh: bc s cho thuc
trc tip vo my vi tnh trnh nhm ln
v gim gnh nng cho D.
5.2. i vi bnh vin
- Cn xc nh nhu cu b sung nhn
lc iu dng ca cc n v v tin hnh
tuyn dng p ng cng tc chuyn
mn cng nh quy nh ca B. Trong
u tin tuyn dng iu dng c trnh
cao ng v i hc trnh tnh trng
thiu nhn lc do iu dng i hc.
78
- T chc o to nng cao trnh
chuyn mn cho iu dng bng nhiu
hnh thc: chnh quy, ti chc, cm tay ch
vic, t chc cc bui sinh hot ngoi kha
hoc theo chuyn iu dng cc
khoa trao i kinh nghim ln nhau.
- Cc phng chc nng, khi hu cn
cng phi vo cuc tr iu dng v
lm vic theo ng chc trch nhim v
ca mnh, iu dng c nhiu thi gian
dnh cho vic chm sc bnh nhn hn.
- Bnh vin cn ch o cc khoa xy
dng v thc hin theo phc iu tr
chun hoc protocol hng dn iu tr
thun li hn cho cng vic ca iu dng.
6. TI LIU THAM KHO
1. Bnh vin Bch Mai (2007), Bo co
thng k bnh vin, H Ni.
2. Bnh vin Bch Mai (2007), K
hoch trin khai thc hin Ngh nh 43
CP, H Ni.
thng k ngun nhn lc ca bnh vin
Bch Mai, H Ni.
6. Bnh vin Bch Mai (2007), V vic
ban hnh Quy ch quy nh quyn t ch,
t chu trch nhim v thc hin nhim v,
t chc b my, bin ch v ti chnh cho
cc n v trc thuc Bnh vin Bch Mai,
Quyt nh s 252/Q-BM, ngy 21 thng
5 nm 2007.
7. B Y t (2006), V vic giao quyn t
ch, t chu trch nhim v ti chnh i vi
n v s nghip cng lp, Quyt nh s
5550/Q-BYT, ngy 28 thng 12 nm 2006.
8. B Y t-B Ni v (2007), Hng
dn nh mc bin ch s nghip trong cc
c s y t nh nc, Thng t lin tch s
08/2007/TTLT/BYT-BNV, ngy 05 thng
06 nm 2007.
9. Chnh ph (2006), Quy nh quyn
t ch, t chu trch nhim v thc hin
nhim v, t chc b my, bin ch v ti
chnh i vi s nghip cng lp, Ngh
nh s 43/2006/N-CP, ngy 25 thng 4
nm 2006.
11. m Vit Cng & cs (2008),
nh gi tc ng ban u ca vic thc
hin t ch ti chnh i vi cung ng v
chi tr dch v y t, Vin chin lc v
chnh sch Y t, H Ni.
12. Xun Quang & cs (2005), nh
gi ngun nhn lc iu dng, h sinh, k
thut vin ti bnh vin Bch Mai nm
2005, Bnh vin Bch Mai, H Ni.
13. Nguyn Th Minh Tm & cs
(2005), "Kho st nhn lc iu dng, h
sinh, k thut vin ti cc c s y t khu
vc nh nc v t nhn trn a bn H
Ni", K yu ti nghin cu khoa hc
iu dng ton quc ln th II, Nh xut
bn GTVT, H Ni, tr. 7-16.
14. Khng Anh Tun v cs (2007),
nh gi tnh hnh qu ti ca mt s bnh
vin ti H Ni v Thnh ph H Ch Minh
v xut gii php khc phc, Vin Chin
lc v Chnh sch Y t, H Ni.
79
KHO ST NHU CU S DNG DCH V CHM SC Y T TI NH CA
NHN DN TRN A BN THNH PH HI DNG NM 2009
CND. Nguyn Th Ly
S Y t Hi Dng
1. T VN
Sau hn 20 nm t nc i mi,
kinh t nc ta lin tc tng trng trn
7% nm, i sng ca nhn dn c
nng cao r rt, c bit khu vc thnh
th, nhu cu sng cng ngy cng i hi
cao hn ph hp vi s pht trin chung,
mt trong nhng nhu cu l chm lo
sc kho ca chnh mnh cng nh ngi
thn trong gia nh.
Trong khi , bc s, iu dng gia
nh l mt trong nhng hnh thc chm
sc sc kho nhn dn ti cng ng dn
c, lm gim ti cho h thng cc bnh
vin v ang c nhiu nc trn th
gii hin nay p dng.
Hin ti, thnh ph H Ni v thnh
ph H Ch Minh pht trin cc hnh
thc dch v chm sc y t ti nh.
Tuy nhin ti tnh Hi Dng cha c
nghin cu c th no minh chng cho
vn ny. V vy, chng ti tin hnh
nghin cu ny vi cc mc tiu:
1. Kho st nhu cu s dng dch v
chm sc y t ti nh ca nhn dn trn a
bn thnh ph Hi Dng.
2. xut gii php p ng nhu cu
chm sc y t ti gia nh, nhm gim ti
cho cc c s y t trn a bn.
2. I TNG V PHNG PHP
NGHIN CU
2.1. i tng nghin cu
H gia nh trn a bn Thnh ph Hi
Dng thuc n v hnh chnh c, chn 6
phng theo phng php ngu nhin.
2.2. Phng php nghin cu
- Nghin cu m t ct ngang thng
qua hnh thc phng vn trc tip
- Cng c nghin cu: B cu hi thit
k sn c 8 cu hi.
2.3. Thi gian nghin cu
- T thng 4/2009-thng 12/2009.
2.4. Mu nghin cu
p dng cng thc:
p.(1-p)
n = Z
2
( 1 -/2)
d
2
Trong :
n: C mu nghin cu
p: T l ngi tr li c nhu cu s dng
dch v y t ti nh (gi thit p = 50%)
q: T l ngi tr li khng c nhu cu s
dng dch v y t ti nh q = 1-p
d: Sai s mong mun (5%)
Z = 1,96 (khong tin cy 95%)
Qua cng thc, tnh c c mu
nghin cu: n = 384 lm trn 400
80
C mu n = 400
d phng cho mt s trng hp t
chi b cuc hoc phiu phng vn hng
chng ti c tnh thm 50% c mu. Nh
vy tng s phiu cn iu tra l 400 + 200
= 600 phiu.
2.5. Cc bc chn mu
- Lp danh sch cc phng c ca
Thnh ph Hi Dng nh s t 1 n 13
(Phm Ng Lo, Nguyn Tri, Thanh Bnh,
Quang Trung, Trn Hng o, Bnh Hn,
Ngc Chu, Hi Tn, Trn Ph, L Thanh
Ngh, Cm Thng, Vit Ho, T Minh).
- Bc thm ngu nhin chn c 6
phng: Quang Trung, Ngc Chu, Trn
Hng o, Phm Ng Lo, Trn Ph, L
Thanh Ngh.
- Lp danh sch cc h gia nh thuc 6
phng theo s trong s h khu.
- Chn ngu nhin 600 h (mi phng
100) theo khong cch mu.
- Mi gia nh tin hnh phng vn mt
ngi trong h gia nh (da vo cc yu
t: tui, gii, ngh nghip, vai tr trong gia
nh, thu nhp c nhn).
2.7. a im nghin cu
Ti 600 h gia nh 6 phng thuc
thnh ph Hi Dng chn.
2.8. Phn tch, x l s liu
- S liu c lm sch v x l bng
phn mm SPSS 12.0
3. KT QU NGHIN CU
Bng 1: Phn b gii ca i tng nghin cu
Gii S lng T l %
Nam 325 54,2 %
N 275 45,8 %
Tng 600 100,0 %
Nhn xt: Tng s i tng tham gia nghin cu l 600 t 100% trong nam
chim 54,2%, n chim 45,8%, t l gn tng ng nhau.
Bng 2: Ngh nghip ca cc i tng tham gia nghin cu
Ngh nghip S lng T l %
Cn b, cng chc 89 14,8 %
Cng nhn 129 21,5 %
Bun bn 118 19,7 %
Ch doanh nghip 20 3,3 %
Ni tr 57 9,5 %
81
Gi/ Hu 63 10,5 %
Ngh khc 124 20,7 %
Tng
600 100,0 %
Nhn xt: Nhn vo biu cho thy i tng tham gia nghin cu y cc thnh
phn x hi, ch yu l Cng nhn (chim 21,5%) v Bun bn (chim 19,7%) ngoi ra
cn cc ngnh ngh khc, cn b cng chc cng chim t l kh cao (14,8%).
Bng 3: Gia nh c ngi gi, ngi mc cc bnh mn tnh
Kt qu S lng T l %
C 267 44,5%
Khng 333 55,5%
Tng 600 100,0%
Nhn xt: Trong tng s 600 h gia nh c phng vn c ti 267 gia nh c
ngi gi mc cc bnh mn tnh chim t l kh cao 44,5%.
Bng 4: Gia nh c tr nh
Kt qu S lng T l %
C 334 55,7%
Khng 266 44,3%
Tng 600 100,0 %
Nhn xt: Tng s c 334 gia nh c chu nh tham gia nghin cu chim t l cao
55,7%.
Bng 5: Gia nh s dng dch v y t ti nh
Kt qu S lng T l %
C 242 40,3%
Cha 358 59,6%
Tng 600 100,0%
Nhn xt: C 242/600 i tng tham gia nghin cu tr li tng s dng dch
v y t gia nh di nhiu hnh thc: Tim thuc, truyn dch, khm t vn ti nh
chim 40,3%.
82
Bng 6: Thun li v bt tin khi s dng dch v y t gia nh
Kt lun C s dng T l%
Thun li 242 100%
Bt tin 0 0%
Tng 242 100%
Nhn xt: Trong s 242 i tng tr li s dng cc dch v y t ti nh c hi
v nhng thun li v bt tin khi s dng cc loi hnh dch v ny th 100% i tng
u tr li l thun li.
Bng 7: Gia nh c nhu cu s dng dch v y t ti nh
Kt qu tr li S lng T l %
C 551 91,8%
Khng 49 8,2%
Tng 600 100,0%
Nhn xt: Theo kt qu iu tra cho thy c 551 trong tng s 600 i tng tham gia
nghin cu chim 91,8% tr li c nhu cu s dng dch v y t ti nh.
Bng 8: Mc mong mun s dng dch v y t ti nh
Kt qu tr li S lng T l %
Thng xuyn 398 66,3%
Thnh thong 169 28,2%
Khng s dng 1 0,2%
Khng tr li 32 5,3%
Tng 600 100,0%
Nhn xt: T l i tng tham gia
nghin cu tr li mong mun thng
xuyn s dng cc loi hnh chm sc sc
kho ti nh l 66,3%, cn 169 i tng
tr li ch cn thnh thong c s dng dch
v y t ti nh chim 28,2%, s cn li tr
li khng mun s dng hoc khng t
quan im chim 5,5%.
83
Bng 9: Cc hnh thc dch v y t mong mun s dng
Loi hnh dch v S lng T l %
Chm sc ngi gi, ngi tn tt, b di chng sau
cc bnh
255 95,5%
Chm sc tr nh 324 97,0%
Chm sc, theo di thai ph nh k 295 49,2%
o huyt p ti nh 407 67,8%
Tim thuc, truyn dch theo n 567 94,5%
Thay bng, xoa bp, chm cu, bm huyt ti nh 525 87,5%
Khm v t vn sc kho nh k ti nh 420 70,0%
Nhn xt: Trong 600 gia nh tham
gia nghin cu th c 255/267(95,5%)
gia nh c ngi gi, ngi mc bnh
mn tnh v 324/334(97,0%) gia nh c
tr nh mong mun s dng hnh thc
chm sc ngi gi, ngi tn tt, ngi
bnh di chng v chm sc tr nh ti
nh. Ngoi ra, cc loi hnh dch v y t
khc c trn50% ngi dn mong mun
s dng.
Bng 10: Gia nh c nhu cu s dng dch v cp cu
Kt qu S lng T l %
C 563 93,8%
Khng 31 5,2%
Khng tr li 6 1,0%
Tng 600 100,0%
Nhn xt: 93, 8% ngi c hi u tr li mun s dng dch v cp cu ti nh.
Bng 11: Gia nh sn sng chi tr chi ph c s dng dch v y t
Kt qu S lng T l %
C 559 93,2%
Khng 33 5,5%
Khng tr li 8 1,3%
Tng 600 100,0%
Nhn xt: 93,2% i tng tham gia nghin cu tr li sn sng tr chi ph khi s dng
cc dch v y t.
84
Bng 12: Mi lin quan gia ngh nghip v nhu cu s dng DVYT ti nh
C NHU CU SD DVYT TI NH
NGH NGHIP C KHNG
TNG
Cn b cng chc 78 11 89
Cng nhn 117 12 129
Bun bn 112 6 118
Ch doanh nghip 17 3 20
Ni tr 52 5 57
Gi/ngh hu 58 5 63
Ngh khc 115 9 124
Nhn xt: Tng s c 89 ngi l cn
b cng chc th c 78 ngi (87,6%) tr
li c nhu cu s dng cc dch v y t ti
nh. Tng t nh vy, cc i tng khc:
Cng nhn 90,7%, Bun bn 94,9%, Ch
doanh nghip 85,0%, Ni tr 91,2%,
Gi/Ngh hu 92,1%, Ngh khc 92,7%
u tr li c nhu cu s dng cc dch v
y t ti nh.
Nhn chung khng c s khc bit v
nhu cu s dng dch v y t gia cc i
tng, cc i tng u c nhu cu cao v
s dng dch v y t ti nh.
4. BN LUN
Qua phn tch 600 i tng c
iu tra l i din cc h gia nh ti 6
phng ca thnh ph Hi Dng kt qu
cho thy c nhng vn sau:
- T l gia nh c ngi gi, ngi
mc bnh mn tnh v tr nh chim t l
cao, y l nhng i tng rt cn ti s
chm sc v y t, c bit cc dch v chm
sc y t ti nh.
- Nhu cu mong mun s dng cc dch
v y t ti nh ca ngi dn mc
thng xuyn v thnh thong trn 94%
(trong 66,3% ngi mong mun c
s dng mc thng xuyn v 28,2%
ngi mong mun thnh thong s dng).
y thc s l mt vn ngnh Y t cn
phi quan tm, va p ng c nhu cu
chm sc y t nng cao sc khe ca ngi
dn, va tn dng c sc lao ng
nhnri trong ngnh ng thi ci thin
c i sng ca cn b y t, c bit l
iu dng vin. V khi c cung cp
dch v y t ti nh hu ht ngi
dn(93,2%) u sn sng chi tr kinh ph
vi gi c hp l.
- i vi hnh thc s dng dch v cp
cu th c ti 93,8% ngi tr li phng
vn mong mun cn c loi dch v cp
cu ngi bnh ti nh. iu chng t
85
nhu cu c chm sc y t ca ngi dn
rt cao, nu cc c s y t trn a bn bit
t chc lin kt to thnh mt mng li
cung cp cc dch v cho ngi dn, s
gip lm tng hiu qu trong cp cu ban
u cng nh iu tr ti cc tuyn.
Hin ti Hi Dng cha cp php
pht trin loi hnh dch v chm sc y t
ti nh th c 40,3% gia nh v ang
p dng loi dch v ny di cc hnh
thc: tim thuc, truyn dch, khm t vn
iu tr ti nh do cc c nhn khng c
php hot ng. iu ny dn n khng
qun l c v mt chuyn mn m cht
lng dch v cng khng c m bo,
c th nh hng n tnh mng v sc
khe ca ngi dn.
5. KT LUN
Hin nay, dch v chm sc y t ti nh
l mt loi hnh c nhiu nc trn th
gii p dng. Ti Vit Nam, c trin
khai mt s thnh ph ln nh H Ni,
TP H Ch Minh. Qua iu tra 6 phng
thuc thnh ph Hi Dng th 91,8% i
tng tham gia nghin cu mong mun
c s dng loi dch v y t ti nh. Hn
na, trong khi cha c php th c
40,3% nhng ngi c hi v ang s
dng dch v chm sc y t ti nh.
Cc loi hnh thc dch v y t ti nh
ch yu tp trung: Khm t vn sc khe
nh k ti nh: Tim thuc, truyn dch
theo n; o huyt p; Chm sc ngi gi
tn tt, di chng, bnh mn tnh v tr nh.
Ngoi ra, trn 90% mun s dng dch v
cp cu ti nh trong iu kin cn thit.
6. NGH
Trong iu kin kinh t ngy cng pht
trin, i sng ca nhn dn lin tc c
ci thin. p ng nhu cu c chm
sc sc kho ngy cng cao ca ngi dn
v gim ti cho cc bnh vin nh hin
nay,chng ti xin ngh:
B Y t, S Y t Hi Dng cho php
pht trin dch v chm sc y t ti nh
trong khun kh c t chc, nht l t chc
Hi iu dng, c s lin kt cht ch vi
cc bnh vin v qun l v chuyn mn
nghip v ca S Y t.
Hnh thc dch v y t ti nh: Khm t
vn sc kho; Tim thuc, truyn dch theo
n ca bc s; o huyt p; Chm sc
ngi b bnh mn tnh; Ngi gi, ngi
tn tt, di chng; Chm sc sc kho tr
em v t chc cp cu ban u ti nh.
Chm sc y t ti nh mt khi c
trin khai chc chn p ng c mong
mi ca nhiu ngi c nhu cu chm sc
v nng cao sc kho ph hp vi xu th
pht trin chung. ng thi cng to iu
kin cho cn b y t tng phn thu nhp,
nht l i ng iu dng vin gip h
yn tm cng tc, nng cao k nng
chuyn mn phc v nhn dn ngy cng
tt hn./.
86
BO CO KT QU THC HIN D N TIM AN TON
TI 13 BNH VIN LA CHN-D N HP TC GIA HI DVN & PI
ThS. o Thnh v nhm D n hp tc VNA- PI,
cng Phng iu dng-Tit ch, Cc QLKCB
1. BI CNH
Thc hin Thng t s 07/2008/TT-
BYT ngy 28/5/2008 ca B trng B Y
t v hng dn o to lin tc cho cn b
y t, Hi iu dng Vit Nam hp tc
vi t chc PathFinder International (PI)
nhm thc hin chng trnh can thip
nng cao nng lc ca cn b y t trong
thc hnh tim an ton trong cc c s y t.
Mc tiu ca D n nhm nng cao nng
lc thc hin tim an ton ti 13 bnh vin
la chn tham gia D n.
Mt trong cc hot ng ca d n
c thc hin thnh cng trong thi gian
qua l trin khai tp hun v tim an ton
cho cc ging vin ti 13 S Y t/Bnh vin
i din c 3 vng Bc, Trung v Nam.
Trc Hi cng tin hnh nh gi
thc trng tim an ton ti cc bnh vin
ny nhm xc nh nhu cu o to t
c th iu chnh ni dung cho ph hp vi
tng bnh vin c th. Cc kha tp hun
ny p dng chng trnh v ti liu o to
tim an ton c Hi ng chuyn mn
ca B Y t thm nh. Mc tiu ca cc
kha tp hun nhm trang b v b sung
kin thc, k nng ging dy cho iu
dng v tim an ton v kim sot nhim
khun lin quan n tim an ton. Tng s
hc vin c tp hun v Tim an ton ca
13 bnh vin l 390 ngi ch yu l nhng
cn b iu dng c kinh nghim chuyn
mn v c kh nng truyn t li cho cn
b y t ca bnh vin. Nhm ging vin
hng dn l cc chuyn gia c nhiu kinh
nghim trong lnh vc tim an ton v x l
cht thi y t ca TW Hi, Cc Qun l
Khm, cha bnh-BYT, cc BV TW, cc
BV ca H Ni v thnh ph H Ch Minh.
Bn cnh cc hot ng khc c lin
quan ca D n cng c Hi DVN tch
cc huy ng v t c nhng thnh
tu ng k.
1.1. Thi gian thc hin D n: t
thng 4-10/2010.
1.2. Cc bnh vin c la chn
tham gia D n: 13 bnh vin, bao gm:
- Pha Bc: 4 Bnh vin bao gm
BVK tnh Vnh Phc, BVK tnh Ph
Th, BVK Xanh Pn-H Ni v BV Bc
Thng Long-H Ni.
- Pha Nam: BV Thng Nht ng Nai,
BV Thng Nht TP. HCM, BV Nhn dn
Gia nh-TP.HCM; BVKTT An Giang,
BVK tnh Bc Liu
- Min Trung: BVK tnh Lm ng,
BVK thnh ph Nng, BVKKV Ph
Phong-Bnh nh, BVK tnh Khnh Ho.
87
1.3. i tng & a im D n
can thip
- iu dng/H sinh/K thut vin v
nhng ngi thc hin tim/truyn.
- Cc khoa lm sng ni din ra hot
ng tim truyn v qun l cht thi lin
quan n tim ca 13 bnh vin la chn.
2. MT S HOT NG C
TRIN KHAI & KT QU T C
CA D N
n 30/9/2010, D n thc hin
thnh cng cc hot ng chnh di y:
2.1. T chc Hi tho nhm thng
nht k hoch, chng trnh v ni dung
o to ging vin v tim an ton cho 13
bnh vin tham gia D n
Hi tho c t chc vo thng
4/2010 ti H Ni c 20 chuyn gia l
nhng nh qun l, gio vin, chuyn gia
k thut ca Hi DVN v i din cc
bnh vin tham gia D n tham d Hi
tho thng nht k hoch v ni dung
ging dy v tim an ton cho 13 bnh vin
tham gia D n. Sau Hi tho ny cc bnh
vin xy dng k hoch o to chi tit
ti bnh vin v c trin khai thnh
cng trong thng 4-5/2010. Hi tho cng
thng nht c i ng ging vin
quc gia ging dy v tim an ton c c
tham gia ging dy cho cc bnh vin tham
gia D n.
2.2. nh gi thc trng tim an ton
ti 13 bnh vin trc khi trin khai D n
Mt nghin cu m t ct ngang v
thc trng tim an ton c thc hin
c h thng ti 13 bnh vin tham gia D
n. Nhm nghin cu ca Hi DVN tin
hnh xy dng cng v 4 b cng c
nghin cu c cu trc nhm nh gi thc
trng tim truyn ti cc bnh vin ny.
Mc tiu ca nghin cu nhm nh gi
nhn thc, kin thc, k nng v thi
ca iu dng v thc hnh tim an ton
ti n v. Bn cnh nghin cu cng
tm hiu mt s phng tin thit yu phc
v cng tc tim truyn v x l vt sc
nhn an ton sau tim ti bnh vin. Nhm
nghin cu tin hnh phng vn 1.030 iu
dng, H sinh, K thut vin, thc hin
quan st 1.375 mi tim, thng k s lng
mi tim ti 203 khoa lm sng v tng
hp thc trng phng tin phc v cng
tc tim truyn ti 223 (100%) khoa lm
sng ca 13 bnh vin. Bo co kt qu
nghin cu ny c hon thnh lm c
s cho vic xc nh nhu cu o to v
iu chnh ni dung o to cho ph hp
i vi tng bnh vin tham gia D n.
2.3. Bin son v cp nht ni dung
bi ging v tim an ton theo chng
trnh v ti liu ca B Y t
Cn c vo chng trnh v ti liu v
tim an ton ca B Y t, nhm gio vin
quc gia ca Hi iu dng Vit Nam
c phn cng cc ni dung v ch
ph hp chun b cho vic tham gia
ging dy ti 13 bnh vin. tit kim
thi gian v kinh ph, Hi iu dng Vit
Nam phn cng gio vin phc trch ch
theo vng tham gia ging dy v h tr
cho gio vin ti bnh vin cng tham gia
ging dy.
88
2.4. Tin hnh o to ging vin v
tim an ton cho 13 bnh vin.
T ngy 10/4/2010 n 28/5/2010, cc
kha o to v tim an ton ti 13 bnh
vin c t chc thnh cng. Cc kha
o to ny c s dng theo chng
trnh v ti liu ging dy ca B Y t. Cc
ch chnh bao gm:
- Tng quan v tim an ton.
- Kim sot nhim khun lin quan n
tim an ton.
- Cc gii php thay i hnh vi hng
ti tim an ton.
- Phng nga chun lin quan n tim.
- Phng v x tr phi nhim sau tai
nn ri ro do vt sc nhn.
- Cc gii php thc hnh tim an ton.
- Phng php hc tp ca ngi ln.
- Thc hnh cc gii php tim an ton.
- Qun l cht thi y t sau tim.
- Lp k hoch bi ging.
Tng s c 390 iu dng c D
n o to v nhn chng ch hon thnh
kha hc ging vin v tim an ton do
Trung ng Hi iu dng Vit Nam
cp. Mi kha o to trn c din ra
trong 5 ngy vi hnh thc o to va
hc va lm khng nh hng n
cng vic hng ngy ca hc vin. Phng
php ging dy tch cc c p dng ti
a cho kha hc. Ging vin cho cc kha
o to ny l cc nh qun l, ging vin
ca cc Trng CYT, THYT, cc
chuyn gia ca BYT, cc bnh vin TW,
bnh vin H Ni v cc S Y t, Bnh
vin tham gia D n. Bn cnh , cc
bnh vin cn t o to bng ngun lc
ca bnh vin c 3.373 ngi (trung
bnh 260 ngi/bnh vin). Gio vin ca
cc kha o to ny ch yu l cc hc
vin c hc lp TOT do Trung ng
Hi o to c s h tr ca ging vin
Trung ng Hi. Bng di y m t chi
tit tnh hnh o to ti cc bnh vin.
Bng 1. Tng hp tnh hnh o to ca cc bnh vin
Ging vin Ti liu Bnh vin S lp S D c
o to
BV Khc* BYT BV
Xanh pn 3 60 X X
Bc Thng Long 43 X X
K tnh Ph Th 10 203 X X X
K tnh Vnh Phc 6 144 X X
K tnh Lm ng 2 110 X X X
K tnh Khnh Ha 1 365 X X X
89
Ph Phong-Bnh nh 13 104 X X
K Tp Nng 18 272 X X X
K An Giang 14 496 X X
K Bc Liu 4 311 X X
Thng Nht Tp HCM 3 395 X X
Thng Nht-ng Nai 7 170 X X
Nhn dn Gia nh 8 700 X X
Tng 89 3.373
Ghi ch: * l ging vin ca S Y t v Trng CYT phi hp ging dy cho cc
kha tp hun v Tim an ton ca bnh vin.
Bn cnh , trong thng 9/2010 c 2 Tnh Hi iu dng p dng o to tim
an ton nhn rng cho cc bnh vin v trung tm y t trong tnh nh l Tnh Hi Lm
ng v tnh Hi ng Nai.
2.5. T chc gim st trc tip ti cc
bnh vin sau tp hun
Sau cc kha o to v TOT ca
Trung ng Hi, nhm D n phi hp
cht ch vi cc chuyn gia ca Hi t
chc gim st h tr ti tt c cc bnh vin
tham gia D n. B cng c gim st v
bo co kt qu gim st c hon
thnh trong thng 9/2010. Nhm gim st
tp trung kim tra cc ni dung lin
quan n cng tc ch o t chc thc
hin tim an ton ti cc bnh vin, c bit
l vn o to v tim an ton cho ton
b iu dng, h sinh, k thut vin ca
bnh vin thc hin bi cc ging vin ca
kha o to TOT do Trung ng Hi o
to. Mt trong nhng ni dung gim st
quan trng l vic tun th quy trnh tim
v cng tc v khun trong vic thc hin
cc bc tim, cng tc x l cht thi
nhim khun sau tim c bit l cht thi
sc nhn c nguy c gy tn thng cho
cn b y t. Nhm gim st a ra nhiu
kin gp cho cc bnh vin, ngi trc
tip thc hin quy trnh tim... nhm chn
chnh vic tun th ng cc quy nh, quy
trnh chuyn mn k thut v cng tc v
khun trong qu trnh thc hin quy trnh
tim an ton.
Ngoi vic t chc cc kha o to v
tim an ton cho ton b iu dng, h
sinh, k thut vin bng ngun lc ca
bnh vin, cc bnh vin tham gia d n
cn c s ch o bng vn bn ca Ban
Gim c bnh vin, h tr cung cp thm
mt s phng tin phc v tim thit yu
nh gng tay, hp an ton, xe tim, khay
tim... c bit Hi thi Tim an ton c
90
t chc ti mt s bnh vin to c s
hng ng v thi ua su rng trong ton
b cn b vin chc bnh vin nhm hng
ti mi tim an ton. Nh cng tc gim
st, cc chuyn gia cng pht hin vic
giao tip ca iu dng trong qu trnh
thc hin quy trnh tim cn hn ch, cn
c nng cao trong thi gian ti.
2.6. nh gi thc trng tim an ton
ti 13 bnh vin sau 3 thng c tp
hun
Sau hn 3 thng t chc o to ging
vin v Tim an ton cho cc bnh vin
cng kt qu t o to ca cc bnh vin
v nhng can thip nht nh i vi cng
tc tim an ton, nhm D n phi hp
cng cc chuyn gia tin hnh nh gi
hiu qu v tc ng ca D n. Trn c s
ca bo co nh gi thc trng tim an
ton trc o to ti cc bnh vin, mt
nghin cu thc trng tim an ton c
thc hin trong thng 9/2010 vi 4 b cng
c thu thp s liu vi s tham gia ca 953
iu dng c phng vn tm hiu
nhn thc v kin thc v tim an ton,
1.309 mi tim c quan st, 199 khoa
lm sng c thng k v s lng v
loi mi tim v 199 khoa lm sng
c tng hp v tnh hnh trang b phng
tin, dng c h tr cho thc hin tim an
ton. Kt qu nghin cu ny s c so
snh vi kt qu nh gi thc trng trc
o to lm c s cho vic nh gi hiu
qu ca chng trnh. Bo co cui cng s
c hon thnh trong thng 10/2010.
2.7. Cc bnh vin t cung cp mt
s phng tin tim an ton
Ba thng sau khi c o to, phn
ln bnh vin (9/13 = 70%) trc y cha
phng tin hoc phng tin phc v
tim an ton cha ng b cng c
trang b thm. Cc phng tin c trang
b ch yu l xe tim, panh, ko. Bn cnh
phng tin thu gom v x l cht thi
sau tim cng c cc bnh vin quan tm
v trang b, c bit l hp an ton. Mt
trong nhng phng tin nh hng ln
n m bo v khun khi thc hin mi
tim an ton l dung dch st khun tay
nhanh cng c cc bnh vin u t
thm. Cho n nay, tt c cc bnh vin
tham gia D n u trang b dung dch st
khun tay nhanh gn trn xe tim phc v
cho vic st khun tay ca ngi i tim.
Loi dung dch ph bin c cc bnh
vin s dng l cn 70 pha vi Glycerin
1%. Ngoi ra gng tay cng c cc bnh
vin quan tm trang b thm, trn tt c cc
xem tim u c gng tay sch phc v cho
cc hot ng tim/truyn khi cn. Khay
tim cng c mt s bnh vin b sung.
Bng di y m t chi tit cc loi
phng tin c cc bnh vin t trang
b thm phc v cng tc tim an ton.
91
Bng 2. Cc loi phng tin phc v tim truyn c cc bnh vin t trang b
Xe tim
Bnh vin
Mi Sa
Khay
tim
Hp
an ton
DD st
khun
tay
Gng
tay
Khc
Xanh Pn
Bc Thng Long 4 3 2 45 1483
K tnh Ph Th 1 98 960 66454
K tnh Vnh Phc 2 1 19 31 10
lavabo
K tnh Lm ng 6 5 20 100 600
K tnh Khnh Ha 6
Ph Phong-Bnh nh
K TP Nng
K An Giang
K Bc Liu 5 2 112 hp inox ng bng tim: 54, r nha
ng thuc: 56
Thng Nht TP HCM 6 4 hp inox ng bng tim: 27, tr cm
panh: 21, hp chng shock: 3
Thng Nht-ng Nai 5 30 30 100 i gng cho
mi xe tim
Nhn dn Gia nh 3 24
Trn y l mt s hot ng v kt qu thc hin D n tim an ton trong khun
kh hp tc gia Hi iu dng Vit Nam v Pathfinder International (PI) trong thi
gian t thng 4-10/2010.
2.8. Cc bnh vin ban hnh vn bn
ch o cng tc tim an ton
Tt c 13/13 bnh vin u c vn bn
ca Gim c bnh vin v vic ch o
tng cng thc hin tim an ton ti cc
khoa/phng trong bnh vin. Phn ln cc
vn bn ch o trin khai cng tc o to
cho iu dng/h sinh trong bnh vin v
lng ghp ch o thc hin tim an ton.
Tuy nhin cha c bnh vin no c hng
92
dn c th p dng thc hin tim an
ton ti bnh vin m mi dng vn bn
ch o chung. Trong thi gian ti, cc
bnh vin nn cn c vo ni dung o to
tim an ton c B Y t ban hnh
xy dng Hng dn Tim an ton c th
cho cc khoa/phng thc hin thng nht
trong ton bnh vin.
3. TC NG CA D N
- Xy dng nng lc v chun b c
mt i ng ging vin c kh nng tham
gia ging dy v tim an ton ti bnh
vin v h tr Trung ng Hi iu
dng trong vic gp xy dng chng
trnh v ni dung o to v tim an ton
st thc t hn.
- To s thay i trong nhn thc ca
Lnh o cc S Y t v bnh vin tham gia
D n, t nhn c s ng h ca cc
khoa, phng v cc c nhn trong bnh vin
hng ng phong tro tim an ton v u
t thm kinh ph, thi gian tp hun m
rng cho nhn vin. u t kinh ph mua
thm phng tin phc v cho tim an ton.
- Nng cao nng lc cho nhm chuyn
gia, cn b k thut ca TW Hi trong vic
xy dng chng trnh, ti liu o to cng
nh lp k hoch v thit k cng c gim
st h tr cc bnh vin. Bn cnh , thng
qua chng trnh ny nhm chuyn gia k
thut cng c thm c hi thit k v t
chc thc hin mt nghin cu mang tnh h
thng cao v thc trng tim truyn ti cc
bnh vin tham gia D n.
To ngun c s d liu quan trng cho
Hi v tim an ton ti cc bnh vin t
c c s xy dng k hoch hnh ng
can thip v tim an ton cho nhng nm
tip theo.
4. NGH & K HOCH TIP
THEO
- Hi DVN tip tc c nhng ni
dung can thip v gim st h tr cc
bnh vin ny pht huy c phong
tro tim an ton v i ng ging vin
c o to s tr thnh i ng nng
ct trong vic thc y cng tc tim an
ton ti bnh vin.
- Tip tc m rng chng trnh tim
an ton ti cc tnh, bnh vin khc, tp
trung vo cng tc hun luyn cho cn b
nhn vin trong bnh vin v tim an ton
theo chng trnh v ti liu c B Y
t ph duyt.
- Tin hnh iu tra nh gi thc trng
tim an ton ti cc bnh vin khc lm c
s cho vic lp k hoch can thip trong
nhng nm tip theo.
- ng b a chng trnh o to v
tim an ton vo h thng o to chnh quy
ca cc trng Y, trng iu dng nhm
nng cao nhn thc v thc hnh tim an
ton cho cc th h cn b y t tng lai.
93
NH GI THC TRNG TIM AN TON
TI BNH VIN TRUNG NG HU
1. CN.Phan Cnh Chng; 2. CN. ng Duy Quang;
3. CN.L Th Hng; 4. CN.Trn Th Kim Cc
Bnh vin Trung ng Hu.
TM TT
Mc tiu: nghin cu m t ct ngang
vi mc tiu: (i) nh gi thc hnh tim
an ton ti cc khoa lm sng; (ii) nh
gi mc thay i hnh vi ca iu
dng trong thc hnh tim an ton; (iii)
xut mt s gii php thc hin tim an
ton. Phng php nghin cu:Qua quan
st ngu nhin1.000 mi tim ti 30 khoa
lm sng-Bnh vin TW Hu t 1/7/2010
n 31/7/2010 theo cc tiu ch: s dng
dng c thch hp, an ton-khng gy hi
cho ngi c tim-khng gy nguy c
phi nhim cho ngi thc hin-khng to
cht thi nguy hi cho ngi khc. Cc mi
tim c quan st v nh gi trn phiu
kho st c thit k sn, vo nhiu thi
im khc nhau trong ngy. Kt qu:
Trung bnh c 5.456 mi tim/ngy thc
hin ti Bnh vin TW Hu v c trung
bnh 16,8 mi tim/iu dng cho thy
nguy c rt ln khi thc hnh tim. Tim
tnh mch chim t l cao nht (75,7%)
trong cc ng tim. Cc dng c,
phng tin thc hnh tim an ton
c chun b y hn so vi t l kho
st ln 1 ngay sau khi kt thc tp hun
(Thng 12/2009). iu dng thay i
hnh vi v cc thi quen khng ng khi
thc hnh tim: ra tay, st khun tay
nhanh trc khi chun b dng c (91,7%)-
kim tra s nguyn vn ca bm tim
(94,8%)-rt thuc khng chm tay vo
vng v khun (92,6%)-st khun v tr
tim ng qui nh (94,8%)-iu dng
giao tip, quan st ngi bnh trc, trong
v sau khi tim (95,7%)-ra tay ngay sau
khi kt thc mi tim (93,3%)- khng dng
tay y np kim (95,8%). K thut tim do
iu dng thc hin l rt tt song cng
cn phi khuyn co vi cc t l qua
nghin cu ny: kim tim cha bo m v
khun cho n khi tim (7,4%)-thi gian
bm thuc (1ml/10giy) cha ng qui
nh (17,7%).
Cng tc kim tra, gim st thc hnh
tim an ton ti cc khoa lm sng
mang li kt qu tt.
1. T VN
Tim l mt trong nhng bin php a
thuc hoc ha cht vo c th nhm mc
ch chn on, iu tr v phng bnh.
Theo T chc Y t Th gii (WHO), tim
l mt k thut ph bin, trung bnh mi
nm c khong 1,5 mi tim/ngi. Ti cc
nc ang pht trin, hng nm c khong
16 t mi tim, trong c ti 50% s mi
tim cha t cc tiu chun cn thit
94
cho mt mi tim an ton.
Theo WHO, Tim an ton l mi tim
c s dng phng tin tim v khun, ph
hp vi mc ch, khng gy hi cho ngi
c tim, khng gy nguy c phi nhim
cho ngi thc hin tim v khng gy
cht thi nguy hi cho ngi khc.
Tim khng an ton c th gy ra
nhng nguy c nh: p xe, teo c ti v tr
tim, chong phn v v c bit l nguy
c ly truyn cc virus qua ng mu nh
virus vim gan B, vim gan C v HIV cho
c ngi bnh, nhn vin y t v cng
ng, ngoi ra tim khng an ton lm tn
hi n nhn vin y t do thiu phng tin
tim, phi nhim vi mu v dch c th
Cc t chc quc t nh WHO-
UNICEF-UNFPA phi hp v thnh lp
Mng li Tim an ton Ton cu (Safety
Injection Global Network) c vit tt l
SIGN vi mc ch l a ra nhng khuyn
co nhm gim tn xut tim v thc hin
tim an ton. T nm 2001 n nay, B Y
t phi hp vi Hi iu Dng Vit
Nam pht ng phong tro tim an ton
ton quc, ng thi tin hnh mt s kho
st thc trng v tim an ton vo nhng
nm 2002, 2005 v 2008.
Bnh vin a khoa Trung ng Hu
c Cc Qun l Khm cha bnh
B Y t v Hi iu dng Vit Nam tp
hun 26 ging vin v ni dung tim an
ton vo thng 10/2009. Thng 11/2009,
chng ti trin khai tp hun cho tt c
iu dng trong bnh vin v tim an
ton. T 01/12 n 31/12/2009 chng ti
tin hnh kho st hin trng tim an ton
ti cc khoa lm sng ln th nht, sau 6
thng c tp hun v tng cng cng
tc kim tra gim st, iu dng c thi
gian thay i hnh vi trong thc hnh
tim an ton, chng ti tin hnh nh gi
thc trng tim an ton ln th hai nhm
mc ch:
1. nh gi thc hnh tim an ton ti
cc khoa lm sng sau 6 thng tp hun.
2. nh gi mc thay i hnh
vi ca iu dng trong thc hin tim
an ton.
3. xut mt s gii php thc hin
tim an ton nhm nng cao cht lng
trong chm sc v an ton cho ngi bnh.
2. I TNG V PHNG PHP
NGHIN CU
2.1. i tng v thi gian nghin
cu
- Chng ti tin hnh quan st cc bc
thc hnh tim ca iu dng ti 30 khoa
lm sng theo cc Khi: Khi Ni, Khi
Ngoi, Khoa Sn, Khoa Nhi, Hi sc Cp
cu v cc chuyn khoa khc.
- Nghin cu c thc hin t
1/7/2010 n 31/7/2010.
- M t ct ngang thc hin bng
phiu kho st v quan st ngu nhin
1.000 mi tim ti 30 khoa lm sng vi
cc tiu ch sau:
* S dng dng c thch hp, an ton.
* Khng gy hi cho ngi c tim.
95
* Khng gy nguy c phi nhim cho
ngi thc hin tim.
* Khng to cht thi nguy hi cho
ngi khc.
- Nhm quan st gm 08 CND c
tp hun v thng nht phng php quan
st vi cc tiu ch trn.
- Cc mi tim c quan st v nh
gi trn phiu kho st c thit k sn,
vo nhiu thi im khc nhau trong ngy.
- Thng k x l s liu bng phn
mm Excel.
3. KT QU V BN LUN
3.1. Thc trng mi tim:
Bng 1: S lng mi tim trung bnh/ngy trong ton bnh vin
Kho st
Khi
Ni
Khi
Ngoi
Sn Nhi
Hi
Sc
Khi
CK
Tng
S mi tim
TB/ngy
1.352 1.889 340 337 968 570 5.456
iu dng
trc tip
CS/ngy
58 92 46 25 51 53 325
S mi tim
TB/D/ngy
23.3 20.5 7.4 13.5 19.0 10.8 16.8
Nhn xt:
- S mi tim TB/ngy = Tng s mi tim ca 1 tun/7
- Vi trung bnh 5.456 mi tim mi ngy v 16,8 mi tim trung bnh cho mi iu
dng l con s qu ln v nguy c cho ngi bnh, iu dng v cng ng. (10 mi
tim/D/ngy theo nghin cu ca Hi D VN thc hin ti 8 BV im cc Tnh pha Bc).
Bng 2. ng tim
Kho st
Khi
Ni
Khi
Ngoi
Sn Nhi
Hi
Sc
Khi
CK
Tng
s
T l %
Tim TM
(trc
tip)
401 504 84 95 78 247 1.404 25,8
Tim TM
qua chc
3/catheter
282 378 67 111 722 119 1.679 30,8
75,7
96
Kho st
Khi
Ni
Khi
Ngoi
Sn Nhi
Hi
Sc
Khi
CK
Tng
s
T l %
Tim TM
bng kim
n
367 558 20 59 3 37 1.044 19,1
Tim
bp
208 324 126 57 123 134 972 17,8
Tim
di da
48 50 22 6 15 21 162
3,0
Tim
trong da
46 75 21 9 27 12 190 3,5
Nhn xt:
- Tim tnh mch (TM) chim t l
cao nht trong cc ng tim (75,7%),
trong tim TM trc tip chim 25,8%,
tim qua chc 3/catheter chim 30,8%,
tim TM bng kim n chim 19,1%; tim
bp 17,8%.
- Theo nghin cu nm 2008 ti bnh
vin Nhi Quc gia v Huyn Kim Sn Tnh
Ninh Bnh, t l tim TM chim 67,7%,
tim bp chim 15,8%.
- Nh vy ngi bnh vo iu tr ti
Bnh vin TW Hu c tim thuc th ch
yu c tim bng ng TM.
Bng 3. T l mi tim quan st (1.000 mi tim)
Quan st (n = 1.000) S lng quan st T l %
Tim TM (trc tip) 288 28,8
Tim TM qua chc 3/catheter 298 29,8
Tim TM bng kim n 173 17,3
Tim bp 181 18,1
Tim di da 35 3,5
Tim trong da 25 2,5
Tng cng 1000 100
Nhn xt:
- Tim TM chim 75,9% trong tim
TM trc tip l 28,9%, tim TM qua chc
3/catheter l 29,8%, tim TM qua kim n
l 28,9%.
97
T l cc loi mi tim khng chnh lch nhiu so vi s liu kho st mi tim trung
bnh ti bng 2.
2. QUAN ST MI TIM
2.1. S dng dng c thch hp, an ton
Bng 4. Quan st chun b phng tin, dng c
C Khng
Cc tiu ch quan st (n = 1.000)
SL
T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL
T l
%
Khay tim thuc (sch) 978 97,8 92,6 22 2,2
ng ng panh v panh 1000 100 98,2 0 0
Bm kim tim v khun dung 1 ln 1000 100 100 0 0
Kim ly thuc v khun dng 1 ln 1000 100 100 0 0
Bng st khun v khun 1000 100 96,7 0 0
C 2 hp ng bng cn VK 969 96,9 68,8 31 31
Gc v khun b thuc 992 99,2 95,2 08 0,8
C hp khng thng gn ni tim 1000 100 97,5 0 0
C hp chng sc c s 989 98,9 97,9 11 1,1
Dung dch st khun tay nhanh 1000 100 98,1 0 0
Nhn xt:
- So vi s liu kho st ln 1(thc hin
vo thng 12/2009 ngay sau khi kt thc
tp hun tim an ton trong ton bnh
vin), cc phng tin, dng c thc
hin tim an ton c trang b y
hn c bit l khay tim thuc, bng st
khun, hp bng cn, gc v khun b
thuc, hp khng thng v dung dch st
khun tay nhanh.
- Khoa Kim sot Nhim khun, Khoa
Dc h tr v phi hp tt vi cc khoa
lm sng trang b y cc phng
tin, dng c thc hin tim an ton.
- iu dng trng cc khoa trang
b y cc phng tin, dng c thc
hin tim an ton.
- Mt s iu dng cha chun b
y gc b thuc v khun, hp bng
cn v hp chng sc cn thiu nc ct
v bm tim.
98
2.2. Khng gy hi cho ngi bnh
Bng 5. Thc hin nguyn tc v khun
C Khng
Cc tiu ch quan st ( n =1000)
SL T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL T l
%
D ra tay, st khun tay nhanh
trc khi chun b dng c
917 91,7 62,3 83 8,3
Kim tra s nguyn vn ca bm
tim
948 94,8 40,5 52 5,2
S dng bm, kim tim v khun
cho mi mi tim
1000 100 95,6 0 0
Rt thuc khng chm tay vo vng
v khun
926 92,6 71,0 74 7,4
Nhn xt:
- iu dng c thc thc hin
nguyn tc v khun ci thin mt cch
r rt nh ra tay, st khun tay trc khi
chun b dng c, kim tra s vn ton ca
bm, kim tim v dng bm kim tim v
khun cho mi ln tim k c trong trng
hp sau ln tim th nht tht bi.
- Rt thuc chm tay vo vng
v khun (7,4%) thng xy ra i
vi iu dng tr, thao tc cha thnh
tho v b p lc vi thi gian v s
lng mi tim qu nhiu. T l ny thp
so kt qu nghin cu ca Khoa iu
dng Trng i hc Y Dc TPHCM
l 70%.
Bng 6. Chun b trc khi tim
C Khng
Cc tiu ch quan st (n = 1000)
SL
T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL
T l
%
Kim tra thuc trc khi tim 982 98,2 92,5 18 1,8
St khun u ng thuc / l thuc 956 95,6 55 44 4,4
St khun v tr tim ng quy nh 948 94,8 51,4 52 5,2
St khun tay trc khi tim qua da,
qua chc 3, hoc catheter
888 88,8 65,5 12 1,2
99
C Khng
SL
T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL
T l
%
m bo kim tim v khun n khi
tim
926 92,6 94,6 74 7,4
St khun li v tr tim bng bng
v khun theo ng quy nh.
958 95,8 52,5 42 42
Nhn xt:
- Kim tra thuc trc khi tim, st
khun ng, l thuc c thc hin
rt tt.
- St khun v tr tim ng quy
nh c ci thin rt tt (94,8%).
So vi kt qu nghin cu ca B Y t
phi hp vi Hi iu dng Vit Nam
nm 2008 (27.5%), kho st v tim
an ton ti Bnh vin Vit c nm
2009 l 96.4%. St khun v tr tim
cha ng quy nh (5.2%) ch yu do
mt s iu dng vn s dng mt loi
cn 70
0
st khun trong tim tnh
mch v tim mng.
- St khun tay trc khi tim qua da
t 88,8%, so vi kt qu ln th nht ch
65,5% chng t iu dng thay i
hnh vi tt v vn ny. Kt qu nghin
cu ca B Y t phi hp vi Hi iu
dng Vit Nam nm 2008 l 43,9%.
- Kim tim cha m v khun n khi
tim (7,4%) do thao tc tay iu dng
chm vo thn kim hoc dng tay tho, y
np kim
- St khun li v tr tim bng
bng cn v khun theo ng quy nh l
95.8%, Tuy nhin vn cn 4,2% st
khun li v tr tim khng ng quy nh
l do thi quen ca iu dng dng
bng cn st khun trc khi tim
st khun li sau khi tim.
Bng 7. Trnh tim nhm thuc v phng sc phn v
C Khng
SL T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL T l
%
Giao tip vi NB trc khi tim 983 98,3 93,6 17 1,7
Thc hin ng y lnh 1000 100 98,3 0 0
Giao tip, quan st ngi bnh
trong v sau khi tim
957 95,7 65,5 43 4,3
Bm thuc chm (1ml/10 giy) 823 82,3 65 177 17,7
100
C Khng
SL T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL T l
%
Lun mang theo hp thuc chng
sc
1000 100 97,5 25 2,5
Khng dng mt kim tim ly
nhiu loi thuc
1000 100 98,5 15 1,5
Nhn xt:
- iu dng giao tip vi ngi bnh trc, trong v sau khi tim c ci thin ng k.
- Hp chng sc ng qui nh lun c trn xe tim khi thc hnh tim.
- Thi gian bm thuc cha ng quy nh (17,7 %).
Bng 8. K thut tim
C Khng
SL T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL T l
%
Tim ng v tr 1000 100 99,0 0 0
Thay kim tim ng tiu chun cho
cc ng tim
1000 100 98,7 0 0
ng gc tim 985 98,5 96,5 15 1,5
ng su 974 97,4 95,7 26 2,6
Nhn xt: iu dng thc hin tt k thut tim truyn.
2.3. Khng gy nguy c phi nhim cho ngi tim v cng ng
Bng 9. An ton cho ngi tim v cng ng
C Khng
SL T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL T l
%
B u ng thuc bng gc v khun 964 96,4 68,7 36 3,6
Khng dng tay y np kim 958 95,8 38,3 42 4,2
Khng dng tay tho kim sau khi
tim
958 95,8 35,7 42 4,2
101
C Khng
SL
T l
%
T l t
ln 1
(%)
SL
T l
%
Cho ngay kim, bm tim vo hp
khng thng
998 99,8 64,5 2 0,2
Khng kim tim, vt sc nhn
trong rc thi y t
978 97,8 95,2 22 2,2
Mang gng khi tim TM, truyn dch 756 75,6 25,5 244 24,4
Ra tay, st khun tay sau khi kt
thc mi tim
933 93,3 64,7 33 3,3
Nhn xt:
- iu dng thay i thi quen v
thc hin thng quy nh dng gc v
khun b u ng thuc, khng dng tay
y hoc tho kim.
- C lp ngay VSN sau tim thc
hin tt.
- Mang gng khi tim truyn TM t
75,6 %, mt s iu dng c k nng tim
truyn thnh tho khng cn mang gng
khi thc hin k thut ny.
- Kt qu st khun tay sau tim t kt
qu cao (93,3%) l s thay i rt tt.
So vi t l ca kho st ln 1 vi tiu
ch an ton cho ngi tim v cng ng
ci thin ng k trong vic thc hin
nguyn tc v khun khi thc hnh tim, c
lp vt sc nhn ngay sau khi tim.
4. KT LUN
Qua kt qu nghin cu ny chng ti
rt ra mt s kt lun sau y:
- S lng mi tim qu nhiu (16.8
mi tim/iu dng /ngy) so vi nghin
cu ca Hi iu dng VN nm 2005 l
10 mi tim/iu dng/Ngy.
-Tim tnh mch chim t l cao nht
(75,7%) trong cc ng tim, y l nguy
c rt ln cho ngi bnh, iu dng v
cng ng nu khng thc hin ng cc
qui nh v tim an ton.
- c s phi hp ca Phng iu
dng, iu dng trng cc khoa phng
v cc phng chc nng cung cp, trang
b cc dng c-phng tin cho vic thc
hnh tim an ton.
- Sau 6 thng tp hun iu dng
thay i nhn thc, hnh vi theo cc tiu
ch thc hin tim an ton: chun b mt xe
tim y , gn gng; s dng bm kim
tim v khun cho mi ln tim; kim tra
s vn ton ca bm kim tim; giao tip
vi ngi bnh trc trong v sau tim;
tun th ra tay, st khun tay nhanh; thc
hin v c lp vt sc nhn ng qui nh.
- Tuy nhin vn cn mt s iu dng
cha giao tip y vi ngi bnh trc,
trong v sau khi tim (4,3%); cha tun th
ra tay ng quy nh (8,3%); cha kim
102
tra s vn ton ca bm kim tim (5,2%);
rt thuc chm vo vng v khun (7,4%);
cha kim tra thuc trc khi ly thuc
(1,8%); khng mang gng khi tim truyn
tnh mch (24,6%).
- Cng tc kim tra gim st thc hnh
tim an ton ti cc khoa lm sng mang
li kt qu tt.
5. KIN NGH
i vi B Y t
- Ban hnh sm hng dn thc hnh
tim an ton v phng nga chun cp
quc gia trong cc c s y t.
- a chng trnh Tim an ton vo
ni dung ging dy ti cc trng o to
iu dng.
- a tiu chun tim an ton vo nh
gi, kim tra cht lng bnh vin hng nm.
i vi lnh o bnh vin
- Kim tra, gim st vic k n ca
cc bc s nhm gim ch nh thuc tim
khng cn thit thng qua cc hot ng i
bung ca trng khoa, Gim c hoc
bnh bnh n.
- Cung cp y cc phng tin
phc v thc hin tim an ton: xe tim,
hp khng thng ng quy nh.
- Thit lp v duy tr h thng bo co
tai nn ri ro ngh nghip do vt sc nhn.
- m bo nhn lc iu dng so
vi t l ging bnh.
i vi Phng iu dng v iu
dng trng khoa phng
- Duy tr cng tc gim st, kim tra
thc hnh tim ti cc khoa lm sng.
- T chc hun luyn, o to tim an
ton cho nhn vin mi tuyn dng.
- Trang b, b sung y cc phng
tin dng c thc hnh tim an ton.
i vi iu dng
- Thc hnh cc quy trnh k thut vi
thc trch nhim cao, t gic.
- Thay i nhn thc v hnh vi khi
thc hnh tim, truyn. c bit ch trng
thc hin ng 17 tiu chun v tim an
ton.
- Tng cng giao tip vi ngi bnh
trc, trong v sau khi tim, truyn.
- S dng gng hp l khi thc hin
tim, truyn.
- Tun th ng quy nh bo co v
quy trnh x tr khi xy ra phi nhim.
6. TI LIU THAM KHO
1. Kt qu kho st tim an ton, Hi
iu dng Vit Nam, 2002.
2. Kt qu kho st tim an ton, Hi
iu dng Vit Nam, 2004.
3. Kt qu nghin cu tim an ton ti
cc bnh vin im ca Phng iu dng,
Cc QLKCB-B Y t nm 2008.
4. Kho st tim an ton ti cc c s
thc hnh bnh vin- Khoa iu dng,
Trng i hc Y Dc TP HCM-Hi
ngh khoa hc iu dng m rng Bnh
vin Nhi ng 2, Thng 9/2009.
5. Kho st hin trng v tim an ton
ti Bnh vin Hu ngh Vit c, 2009.
6. Managing an injection safety policy,
WHO, 2003.
103
NH GI KIN THC CA B M NUI CON MC BNH TIU CHY TI
KHOA NHI BVKKV BNG SN T 07-2008 N 06 -2009
CN. Nguyn Vn Thanh, D. Nguyn Th Thu
Bnh vin a khoa khu vc Bng Sn, Bnh nh
1. T VN
Tiu chy l bnh thng gp tr em
cc nc ang pht trin, l mt trong nhng
nguyn nhn gy t vong, c tnh hng nm
c khong 1.300 triu lt tr tiu chy v c
n 4 triu tr t vong do tiu chy, trung
bnh tr mc 3,3 lt tiu chy trong nm,
80% t vong di 2 tui. Cc Chng trnh
Y t quc gia y mnh cng tc gio dc
sc kho nhm gim s mc tiu chy v t
l t vong. Tuy nhin, vn cn mt s b m
cha c kin thc ng, gy hu qu nghim
trng c th t vong. T thc t ti a bn
huyn Hoi Nhn, chng ti tin hnh
nghin cu: NH GI KIN THC
CA B M NUI CON MC BNH
TIU CHY TI KHOA NHI BVKKV
BNG SN T 07-2008 n 06 -2009 vi
cc mc tiu sau:
1 Kho st kin thc ca b m nui
con mc bnh tiu chy ti khoa Nhi
BVKKV Bng Sn thi gian t 07-2008
n 06-2009.
2 nh gi trc v sau t vn kin
thc ca b m theo thang im c sn.
2. I TNG V PHNG PHP
NGHIN CU
2.1 i tng nghin cu:
- i tng: 139 b m c con mc
tiu chy ti khoa Nhi BVKKV Bng
Sn tr t 04 thng n 24 thng tui thi
gian t 07-2008 n 06-2009.
- Loi tr: b m b ri lon tm thn,
thiu nng tm thn, tn tt.
2.2 Phng php nghin cu: m t
tin cu c can thip.
2.3 nh gi thang im qua cc
kin thc:
1. X tr tiu chy ti nh, v ch n
khi tr tiu chy, v cc bin php phng
chng tiu chy khc. Mi kin thc ng
tnh 2 im vi tng 10 im:
- Nu im: < 6 Xp loi: Cha tt;
-Nu im: 6 Xp loi: Tt.
2.4 X l s liu: thu thp s liu; x
l s lin: bng phn mm EPI. INFO
2003.
T kho: Tiu chy (TC); suy dinh
dng (SDD); ch n (C n); kin
thc (KT).
3. KT QU
3.1 Kin thc ca b m nui con
mc bnh tiu chy
3.1.1 Mt s c im mu nghin
cu
V tui, b m 25-29 tui l ch yu
(chim 41,37%). V trnh , t l b m
104
c trnh trung hc c t l 64,75%, trnh tiu hc v khng bit ch 31,65%.
Bng 1. Phn b theo tui trnh v ngh nghip ca b m
c im cc b m n %
< 20T 5 03,60
20-24T 37 26,62
25-29T 58 41,73
30-34T 25 17,99
Tui
35T 14 10,07
Tiu hc v khng bit ch 44 31,65
Trung hc 90 64,75 Trnh
i hc, sau i hc 5 03,60
3.1.2 Kho st kin thc ca b m nui con mc bnh tiu chy ti khoa Nhi
BVKKV Bng Sn trc t vn
+ Kin thc ca b m v x tr tiu chy ti nh:
Bng 2. Kin thc x tr tiu chy ti nh
Kin thc b m
Kin thc chung
n %
Cng bi 12 8,63
Dng thuc cm TC 27 19,42
T mua thuc iu tr 114 82,01
n c s y t v y t t nhn 98 70,50
Bit dng ORS v dch tng ng 87 62,59
Tt (ng 3 kin thc ng) 127 91,37
Cha tt 12 8,63
T l b m cn i cng khi tiu chy 8,53%. Dng thuc cm tiu chy 19,42%. T
mua thuc ung 82,01%. Kt qu nh gi b m c kin thc tt c t l 91,63%, cha
tt 8,63%.
105
B i u 3 . 1 X T R T I U C H Y T I N H
1 9 , 4 2
7 0 , 5
6 2 , 5 9
8 , 6 3
8 2 , 0 1
0 2 0 4 0 6 0 8 0 1 0 0
C n g b i
U n g t h u c c m t i u c h y
T m u a t h u c i u t r
n c s y t v y t t n h n
D n g O R S v d c h t n g n g
0
+ Kin thc ca b m v ch n ca tr trong tiu chy
Bng 3. Kin thc ch n trong tiu chy
Kin thc b m
Kin thc chung
S lng %
King n 118 84,89
Gim khu phn 99 71,22
S dng dung dch ORS 103 74,10
S dng cc loi nc tng ng nh: da, cam, chui 108 77,70
n ung y ch n hng ngy 65 46,76
Cha tt 49 35,25
Biu 3.2 CH N TRONG TIU CHY
71.22
77.7
46.76
84.89
74.1
0 20 40 60 80 100
King n
Gim khu phn n
S dng dch ORS
S dng cc dch tng
ng
n ung y
0
T l b m king n khi con b TC
84,89%. Bit s dng dung dch ORS
74,10%. Ch 46,76% cho n khi TC. Kt
qu t kin thc tt 65,75%, cha tt
35,25%.
+ Kin thc ca b m v cc bin
php phng chng tiu chy:
Kin thc ca b m v cc bin php
phng chng TC 91,37% b m s dng
nc sch, 83,45% thc hin ra tay,
73,38% x l phn tt. Kt qu t kin
thc tt 87,77%, cha tt 12,23% (bng 4).
BIU 3.2 CH N TRONG TIU CHY
106
Bng 4. Kin thc ca b m v cc bin php phng chng tiu chy
Kin thc b m
Kin thc chung
n %
Dng nc sch 127 91,37
Ra tay trc khi n, trc khi ch bin thc n 116 83,45
Ra tay sau khi i ngoi 114 82,01
X l phn tt 102 73,38
Tim chng y 113 81,29
Cha tt 17 12,23
3.2. nh gi kin thc ca b m
theo thang im c sn
Kin thc trc v sau t vn c thay
i, 100% cc kin thc ng b i cng
bi, khng dng thuc cm TC t 80,58%
tng 92,09% v 82,01% t mua thuc iu
tr gim 46,76%. Kin thc tt tng 91,37
ln 96,40% (bng 5).
Bng 5. X tr tiu chy ti nh trc v sau t vn
Trc t vn Sau t vn
X tr tiu chy
n % n %
Khng i cng 127 91,37 139 100
Khng dng thuc cm TC 12 80,58 128 92,09
T mua thuc iu tr ti nh 114 82,01 65 46,76
n c s y t v y t t nhn 98 70,50 114 82,01
Bit dng ORS v cc loi tng ng 87 62,59 123 88,49
Tt (ng 3 kin thc ng) 127 91,37 134 96,40
Cha tt 12 8,63 5 3,60
Bng 6. Kin thc v C n khi tr TC trc v sau t vn
Trc t vn Sau t vn
KT ch n tr tiu chy
n % n %
King n 118 84,89 136 97,84
Gim khu phn 40 28,78 106 76,26
107
Trc t vn Sau t vn
KT ch n tr tiu chy
n % n %
C s dng dung dch ORS 103 74,10 118 84,89
C s dng cc loi nc tng ng 108 77,7 110 79,14
n ung y ch n hng ngy 65 46,76 134 96,40
Tt (ng 3 kin thc ng) 90 64,75 117 84,17
Cha tt 49 35,25 22 15,83
Kin thc v ch n trong tiu chy c
thay i, kin thc ng v king n t
84,89% tng 97,84%, c s dng ORS t
74,10% tng 84,89% sau t vn, n ung y
t 45,76% tng 96,40%. Sau t vn b m
c kin thc tt tng 64,75 ln 84,17%%.
Bng 7. Cc bin php phng chng tiu chy khc trc v sau t vn
Trc t vn Sau t vn
KT v bin php phng chng
tiu chy
n % n %
Dng nc sch 127 91,37 129 92,81
Ra tay trc khi n, ch bin thc n 116 83,45 125 89,93
Ra tay sau khi i ngoi 114 82,01 120 86,33
X l phn tt 102 73,38 110 79,14
Tim chng y 113 81,29 134 96,40
Tt (ng 3 kin thc ng) 122 87,77 125 89,93
Cha tt 17 12,23 14 10,07
C s thay i cc kin thc phng bnh TC, tuy nhin s thay i khng ng k.
Sau t vn b m c kin thc tt tng t 87,77 ln 89,93%
4. BN LUN
Qua t vn 139 b m nui con tiu
chy chng ti ghi nhn c mt s kt
qu nh sau:
4.1. nh gi kin thc ca b m
nui con
- Kin thc x tr TC ti nh: theo bng 2,
t l b m t mua thuc iu tr 82,01%,
dng thuc cm TC 19,42%. T l dng thuc
cm TC thp hn tc gi Lu Th Minh Chu
l 48,6% y l vn cn lu khi GDSK
gip b m bit c cc tai bin, tc dng
ph khng mong mun c th xy ra nh
chng bng, lit rut to bn ko di khi
dng thuc cm TC [4], ch 62,59% b m
bit dng ORS khi con b TC. Kt qu nh
gi 91,63% c kin thc tt, 8,63% cha tt.
108
- Kin thc C n ca tr trong TC: t
l kh cao 84,89% b m cho tr king n,
71,22 % gim khu phn n (bng 3). Kt
qu ny tng t tc gi Nguyn Th Nh
Mai 70% [7]. Ch c 46,76% b m cho n
khi TC. Dinh dng trong TC l mt
nguyn tc quan trng, cho tr n thm ba
cho n khi cn nng t nh c, b nhng
tp qun king n, gim khu phn n (vi
l do b m s khi cho n lm tng lng
phn i ngoi v tng s ln TC), vi C
n cht v hp l gip hn ch hu qu
TC phng chng SDD. T l b m c s
dng gi ORS chim t l 74,10% cao hn
tc gi Nguyn Th Nh Mai 64% [7] v
Lu Th Minh Chu 53,3% [6]. Cch pha
gi ORS cha ng do s tr ung khng
ht ch pha mt phn, cch cho ung v s
lng ORS ung cn cha ng, khi truyn
thng nn nhn mnh cch pha ORS v
cch ung cho tng la tui, trong nghin
cu ny chng ti khng nh gi thc
hnh pha ORS. Kt qu nh gi kin thc
tt 65,75%, cha tt 35,25%.
- Kin thc ca b m v cc bin php
phng chng TC: theo bng 4 t l b m
s dng nc sch 91,37%, thc hin ra
tay 83,45%. Cch x l phn tt ngn s
ly lan 73,38% thp hn tc gi Nguyn
Th Nh Mai 91,01% [7]. Kt qu nh gi
kin thc tt 87,77%, cha tt 12,23%.
4.2 nh gi kin thc ca b
m trc sau t vn theo thang im
c sn
- Kin thc x tr TC ti nh: kin thc
sau t vn c thay i, 100% b m b i
cng, i cng khng cha c bnh v c
khi lm chm thi gian iu tr, t l khng
dng thuc cm TC t 80,58% tng
92,09% v 82,01% t mua thuc iu tr
gim 46,76%. Kin thc tt t 91,37% ln
96,40%.
- Kin thc v ch n trong TC: c
thay i theo (bng 6) t l b m hiu
c gi tr dinh dng trong TC khng
king n t 84,89% tng 97,84% v
76,26% thc hin khu phn n trong
ngy v n thm sau TC, n ung y t
45,76% tng 96,40%, s dng ORS t
74,10% tng 84,89% v s dng cc dch
thay th 79,14%. Sau t vn b m c kin
thc tt t 64,75% ln 84,17%.
- Kin thc ca b m v cc bin php
phng chng TC: c s thay i, tuy nhin
s thay i khng ng k. Sau t vn b
m c kin thc tt tng t 87,77 ln
89,93% (bng 7).
5. KT LUN
T cc kt qu thu c, chng ti c
mt s kt lun sau:
1. Kin thc ca b m chm sc tr
tiu chy:
- Kin thc ca b m v x tr tiu
chy ti nh, 82,01% t mua thuc, 19,42%
ung thuc cm tiu chy, 62,59% bit s
dng ORS. Kin thc tt 91,63%, 8,63%
cha tt.
- Kin thc ch n ca tr trong tiu
chy, cho tr n king 84,89%, 71,22%
gim khu phn n. T l c s dng gi
ORS chim t l 74,10%. Kin thc tt
65,75%, cha tt 35,25%.
109
- Kin thc v bin php phng chng
tiu chy, s dng nc sch 91,37%, thc
hin ra tay 83,45%. Cch x l phn tt
73,38%. Kin thc tt 87,77%, cha tt
12,23%.
2. Thay i kin thc sau t vn:
- Kin thc x tr tiu chy ti nh sau
t vn c s thay i, 100% b m khng
i cng, khng dng thuc cm TC tng
92,09% v 82,01% t mua thuc iu tr
gim 46,76%. Kin thc tt t 91,37 ln
96,40%
- C s thay i kin thc v ch
n trong tiu chy t l b m c kin
thc ng v b thi quen king n
97,84% v 76,26% thc hin khu
phn n trong ngy v n thm sau tiu
chy, n ung y 96,40%, s dng
ORS 84,89% v s dng dch thay th
79,14%. Sau t vn b m c kin thc
tt t 64,75% ln 84,17%.
- C s thay i cc kin thc phng
bnh TC, tuy nhin s thay i khng ng
k. Sau t vn b m c kin thc tt tng
t 87,77 ln 89,93%.
6. KIN NGH
Tng cng cng tc gio dc sc
kho, cn b sung trong ni dung gio dc
cc vn lin quan n bnh tiu chy.
B sung y v hp l cc cht dinh
dng cho tr.
Cn quan tm tt c cc i tng khi
thc hnh truyn thng gio dc.
7. TI LIU THAM KHO
1. Bi ging nhi khoa (2004). Trng
i Hc Y H Ni. Nh XB Y hc.
2. Cm nang iu tr nhi khoa (1991).
Vin bo v sc kho tr em. Nh XB y
hc, tr.143-148.
3. B Y t Ti liu Hng dn x tr
Tiu chy tr em 2009.
4. iu dng c bn trng i hc y
dc Hu.
5. Hng dn chn on v iu tr
bnh tr em (2003). Nh XB y hc, tr.162 -
168.
6. Lu Th Minh Chu. Thc trng,
kin thc, thi , thc hnh ca cc b m
di vi vic phng chng bnh tiu chy
cp tr em di 1 tui ti huyn Khoi
Chu- Hng Yn nm 2002. Y hc thc
hnh s 7 nm 2002, tr. 21-23.
7. Nguyn Th Nh Mai. nh gi
kin thc v thc hnh ca mt s b m
c con b tiu chy cp ti Khoa Nhi
Bnh Vin Trung ng Hu. Y hc thc
hnh Hi Ngh Nhi Khoa min Trung
2006, tr. 308-316.
110
NH GI VIC GIO DC SC KHE
CHO NGI BNH I THO NG
TI BNH VIN A KHOA TNH H TNH
CN. Nguyn Vit Thng
Trng CYT H Tnh v cng s
TM TT
Trong iu tr, chm sc bnh i
tho ng rt cn c s hp tc cht
ch, lu di gia thy thuc v ngi
bnh, v th vic gio dc sc kho cho
ngi bnh i tho ng l rt cn
thit h bit c cch t chm sc,
ch n ung, luyn tp, phng trnh
bin chng cng nh cch s dng thuc
ph hp vi tnh trng bnh l trong
nhng thi im khc nhau. Kho st 90
bnh nhn iu tr ti Khoa ni, Bnh
vin a khoa tnh H Tnh cho thy: Sau
2-3 ngy vo vin t l ngi bnh i
tho ng c t vn, hng dn
ch c 35.5%; T l ngi bnh hiu bit
chung v cc nguy c gy i tho
ng ch t 9%.T l hiu bit ng v
ch n v cch n l 23.57%; c n
76,43% ngi bnh khng bit ch n
v cch n, trong sai lm v vic
gim n tinh bt nhiu v nhanh chim t
l cao nht 86.6%; Ch c 50% hiu bit
ng v ch ung nc.Thi gian t
vn, hng dn ca Bc s v iu
dng ch yu l lc khm bnh, tim
thuc (90.5 %); T l ngi bnh hiu
bit chung v v cc tai bin v cch
phng chng t 14%; C 64.5 % ngi
bnh c hi khng bit cch dng thuc
chng i i ng v bo qun Insulin.
1. T VN
Gio dc sc khe (GDSK) cho
ngi bnh l mt nhim v quan trng
ca ngi iu dng. Gio dc sc
khe c ngha c bit i vi cc
bnh mn tnh nh tng huyt p, i
tho ng (T)..., v ngi bnh v
gia nh ngi bnh cn c kin thc
t chm sc theo di nhm rt ngn ngy
nm vin, gim t l tn tt, t vong v
bit cch t chm sc ti nh.
i tho ng (ch yu i tho
ng typ II) l mt bnh ph bin cc
nc pht trin. Trong nhng nm gn
y, s gia tng nhanh chng t l mc
bnh cng vi s phc tp ca cc bin
chng v cc bnh phi hp tr thnh
mt vn ln ca y hc nc ta. Ngi
mc bnh i tho ng Vit Nam
thng c pht hin mun v c km
theo cc bin chng nng n, y l
nguyn nhn lm cho chi ph cha bnh,
t l tn tt v t vong cao.
nh gi tm quan trng ca cng tc
GDSK cho ngi bnh i tho ng.
Hip hi i tho ng th gii (IDF)
khuyn co: Nn chuyn ngay nhng
111
ngi mc bnh i tho ng ln u
c pht hin n nhng trung tm hoc
bnh vin c kinh nghim cao nht. Bi v
ti y, ngi bnh s nhn c nhng
kin t vn tt nht, c pht hin y
bin chng, tm ra phng php cha tr
hp l nht.
Trong iu tr, chm sc bnh i tho
ng rt cn c s hp tc cht ch, lu di
gia thy thuc v ngi bnh, v th vic
cung cp kin thc ph thng cho ngi
bnh i tho ng l rt cn thit h
bit c cch t chm sc, ch n ung,
tp luyn, phng trnh bin chng cng nh
cch s dng thuc ph hp vi tnh trng
bnh l trong nhng thi im khc nhau.
tm hiu thc trng v cng tc
gio dc sc khe cho bnh nhn i
tho ng iu tr ti bnh vin chng
ti tin hnh ti ny nhm cc mc
tiu sau:
1. nh gi mc hiu bit ca ngi
bnh v cc yu t nguy c, cch t chm
sc, phng trnh bin chng do bnh i
tho ng.
2. xut cc gii php nhm tng
cng hiu qu gio dc sc khe cho
ngi bnh i tho ng.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1. i tng, a im v thi gian
nghin cu
Ngi bnh c chn on T typ II,
iu tr ni tr ti khoa Ni Tng hp bnh
vin a khoa tnh H Tnh, c tui < 70
tr cc trng hp sau: nhng bnh nhn
c iu tr nhiu ln ti bnh vin Trung
ng; cc trng hp ngi bnh c bin
chng cp tnh (hn m, cc bin chng v
gan, thn nng, bin chng tai bin mch
no...). Thi gian thc hin nghin cu: t
thng 10/2008 n thng 3/2009.
2.2. Phng php nghin cu:
Nghin cu m t ct ngang c thc hin
bng phng vn i tng nghin cu theo
b cu hi thit k sn.
3. KT QU NGHIN CU
3.1. Thng tin chung v i tng
c nghin cu.
* Phn b theo gii: Nam: 38= 43%;
N: 52/90=57%.
* Phn b theo tui
Ngi bnh t 51- 60 tui chim t l
cao nht, tip theo l tui trn 60. Ngi
di 40 tui chim t l t nht (bng 1).
Bng 1. Phn b theo tui
Tui n %
< 40 3 3,5
112
41- 50 17 19
51-60 40 44
> 60 30 33.5
- tui b bnh t 51-60 tui chim 44%
* Phn b theo ngh nghip
Bng 2. Phn loi theo ngh nghip
Ngh nghip n %
Cng chc, vin chc, hu tr 44 48.8
Nng dn 36 40
Ngh khc 10 12.2
T l ngi bnh l cng chc, vin chc, hu tr chim 48,%, ngi bnh l nng
dn chim 40%.
3.2. Kt qu kho st v vic t vn v gio dc sc khe ca BS v D
- c t vn, hng dn: 32/90 = 35.5
- Cha c t vn, hng dn 58/90 = 64,5
3.3. i tng cung cp kin thc cho bnh nhn v, ch n ung, cc tai bin
v cch phng v cch bo qun thuc
- Bc s: 69/90 = 76.6%
- iu dng: 21/90 = 23.4%
3.4. Thi im t vn, gio dc sc khe
Bng 3. Thi im t vn, gio dc sc khe
Thi gian t vn n (32) %
Lc khm bnh 19 59.3
Lc tim thuc v lm k thut 10 31.2
Thi im khc 3 9.5
3.5. S hiu bit v bnh v cch chm sc
Bng 4. Hiu bit v cc yu t nguy c gy bnh (n=90)
C bit Khng bit
Cc yu t nguy c
n % n %
113
Tui trn 40 13 14.5 77 85.5
Tng huyt p 7 7.8 83 92.2
C bit Khng bit
Cc yu t nguy c
n % n %
Vng bng ln 7 7.8 83 92.2
Yu t gia nh c ngi b T 8 9 82 91
Tha cn, bo ph 9 10 81 90
t vn ng 5 5.6 85 94.4
Ht thuc l, ung nhiu ru 7 7.8 83 92.2
Trung bnh 8 9 82 91
Nhn xt: T l NB hiu bit chung v cc nguy c gy T ch t 9%
Bng 5: Hiu bit v ch n v cch n (n=90)
C Khng
Ch n
n % n %
Gim tinh bt nhiu v t ngt 78 86.6 12 13.4
Hn ch du, m 25 27.7 65 72.3
n nht 17 18.8 73 81.2
n nhiu cht x (rau) 20 22.2 70 17.8
n cc loi ng cc khng ch bin k 17 18.8 73 81.2
n cc loi min thay cm 53 60 37 40
Khng n cc ngt (ko, bnh, nc ngt) 8 9 82 91
Nhn xt: C 86,6% ngi bnh gim n tinh bt nhiu v t ngt khi bit b i
tho ng, 60% ngi bnh cho rng c th n cc loi min thay cm. T l ngi bnh
hiu bit v n nht, n nhiu cht x rt thp
Bng 6. Hiu bit v cch ung nc (n=90)
C Khng
Ch ung nc
n % n %
Khng hn ch ung nc 45 50 45 50
Ch ung khi kht 48 53.3 42 46.2
Ung 1 ln nhiu nc 40 44.4 50 55.6
Khng kht cng ung 8 9 82 91
114
Ung nhiu ln trong ngy, mi ln 150-200ml 15 16.6 85 84.4
Nhn xt: C 50% NB cho rng cn phi hn ch ung nc, 53,3% ch ung khi kht
Bng 7. Hiu bit v cc bin chng, cch phng chng v iu tr (n=90)
C bit Khng bit
Bin chng v cch phng
n % n %
H ng mu 10 11 80 89
Tng ng mu 30 33.3 60 66.7
o huyt p nh k 1 tun /ln 15 16.6 75 74.4
Khm mt nh k 6 thng/ln 5 5.5 85 94.5
Phng trnh tn thng bn chn 15 16.6 75 83.3
Kim tra ng mu thng xuyn 20 22.2 70 77.8
i xt nghim nc tiu 6 thng/ln 4 4.4 86 95.6
Hiu bit v cch dng thuc chng
i tho ng v bo qun Insulin
32 35,5 58 64,5
Nhn xt: T l ngi bnh hiu bit v bin chng ca bnh v cch phng chng
nhn chung rt thp. Ch c 35,5 s ngi bnh hiu bit v cch dng thuc chng i
tho ng v bo qun Insulin.
4. BN LUN
Qua kho st thy t l ngi bnh sau
2-3 ngy vo vin c t vn, hng
dn ch c 35.5%. T l ngi bnh hiu
bit v cc nguy c gy i tho ng ch
t 9%, trong cc yu t vng bng
tng, tha cn, bo ph, t hot ng th lc
c th can thip c thay i li sng
lm gim nguy c mc bnh.
Trong bnh i tho ng, ch n
ung rt quan trng, tuy nhin c n
86,6% ngi bnh gim n tinh bt nhiu
v t ngt khi bit b i tho ng, lm
c th khng thch nghi kp v dn ti
nhiu tai bin; 60% ngi bnh cho rng c
th n min thay cm nht l min dong,
y l mt quan nim sai lm v tt c cc
sn phm tinh bt khi c ch bin k th
s hp thu nhanh lm tng ng mu sau
n nhanh hn. Bn cnh cc ch n
nht, n gim m, n nhiu cht x c vai
tr quan trng hn ch bin chng nhng t
l hiu bit ca ngi bnh rt thp
(27,7%; 18,8%; 22,2%).
Vic cung cp nc cho ngi bnh
i tho ng c tc dng lm gim p
lc thm thu ca huyt tng, d phng
hn m do tng p lc thm thu, ngoi ra
115
n cn c tc dng ci thin tun hon mu
ngoi vi, lm gim qunh ca mu, hn
ch c nhiu bin chng, phng nga
c nhim trng tit niu. Tuy nhin ch
c 9% ngi bnh bit khng kht cng
ung, cn 50% cho l phi hn ch ung
nc. iu ny cho thy vic gio dc sc
kho hng ngy cha c iu dng
quan tm v cn phi hng dn ngi
bnh nhiu ln.
Gio dc sc khe cho ngi bnh v
cng vic chnh ca ngi iu dng
nhng ch c 23.4 % ngi bnh tr li
iu dng l ngi hng dn h v
nguyn nhn, cch phng bnh, ch n
ung, cch chm sc theo di, cch s
dng thuc v phng bin chng. L do
iu dng t t vn GDSK cho ngi bnh
c th do thiu kin thc, k nng t vn,
gio dc sc khe hoc do kh nng truyn
t ca iu dng cn hn ch.
Kho st ny cng cho thy 90.5%
ngi bnh tr li thi gian t vn, hng
dn ca Bc s v iu dng l lc khm
bnh, tim thuc. Nh vy bc s v iu
dng khng c thi gian ginh ring
cho cng vic t vn, GDSK cho bnh
nhn. V vy t l ngi bnh hiu bit v
cc bin chng ca bnh v cch phng
chng rt thp. 64.5 % ngi bnh c
hi khng bit mnh s dng loi thuc g,
tc dng, cch dng v nhng iu cn theo
di khi dng thuc, c bit l khng bit
cch dng v bo qun Insulin. Do vy
cng tc t vn, gio dc sc khe cho
ngi bnh i tho ng cn phi c
quan tm hn.
Nghin cu ny c mt s hn ch nht
nh v ngun lc c hn nn cha tin
hnh c trn mt mu c tnh i din
ln hn, cha tm hiu c cc yu t lin
quan n hiu bit ca ngi bnh. Do vy
cn tip tc nghin cu trin khai can
thip mt cch hiu qu gp phn phng
chng bnh ang gia tng, gim thiu bin
chng h thp gnh nng.
5. KT LUN
T kt qu ca nghin cu, chng ti
rt ra mt s kt lun sau:
- Sau 2-3 ngy vo vin t l ngi
bnh i tho ng c t vn, hng
dn ch c 35.5%
- T l ngi bnh hiu bit chung v cc
nguy c gy i tho ng ch t 9%, trong
cc nguy c c th phng c nh
tha cn, bo ph, t vn ng, ung ru, ht
thuc nhiu th t l hiu bit cn thp.
- T l hiu bit chung v v ch n
v cch n l 23.57%, trong sai lm v
vic gim n tinh bt (cm) nhiu v nhanh
chim t l cao nht 86.6%, n cc loi
min thay cm: 60%
- C 50% ngi bnh tr li hn ch
ung nc, 53,3% tr li l ch ung nc
khi kht
Thi gian t vn, hng dn ca Bc
s v iu dng ch yu l lc khm
bnh, tim thuc (90.5 %)
- T l ngi bnh hiu bit chung v
v cc tai bin v cch phng chng t
14%.
- C 64.5% ngi bnh c hi khng
116
bit cch dng thuc chng i i ng
v bo qun Insulin.
6. NGH
- Thng xuyn o to, cp nht kin
thc cho iu dng chm sc ngi bnh
T ngi iu dng c nng lc
t vn v gio dc sc khe cho bnh nhn.
- Cn tng cng cng tc gio dc sc
khe cho bnh nhn i tho ng, cng
c b phn t vn, GDSK, c phng t vn
nng cao hiu bit cho ngi bnh v i
vi NB i tho ng c gio dc
cc kin thc ri vn cn gio dc nhc li
thng xuyn, m rng gio dc cho ngi
bnh iu tri ngoi tr v cc i tng
khc c quan tm.
- Cn ch trng kin thc v k nng
gio dc sc khe cho HSSV iu dng,
gip cho HSSV iu dng sau khi ra
trng lm tt cng vic t vn gio dc
sc khe cho bnh nhn v cng ng./.
7. TI LIU THAM KHO
1. PGS.TS. T Vn Bnh: Lm g
phng chng bnh i tho ng v bin
chng- NXB Y hc 2003
2. PGS.TS.T Vn Bnh: Ngi bnh
i tho ng cn bit-NXB Y hc 2004
3. ThS. Nguyn Huy Cng: Bnh i
tho ng, nhng quan im hin , NXB
Y hc 2005
4. CN. o T Hoan v cng s: nh
gi kin thc, thi thc hnh ca
ngi bnh i tho ng ti Bnh vin
Ni tit TW nm 2004, K yu NCKH iu
dng Ton quc, Hi D Vit Nam 2005.
117
CC YU T NGUY C NHIM KHUN BNH VIN NGI BNH IU
TR TI KHOA HI SC-CHNG C, BNH VIN QUNG NGI
CN. Nguyn Ngc Thanh
Bnh vin Qung Ngi
TM TT
Nhim khun bnh vin (NKBV) l
nhim khun xy ra trong thi gian nm
vin. N lm tng t l t vong, ko di
thi gian nm vin tng chi ph iu tr,
tng t l t vong, lm gia tng s tri dy
ca cc dng vi khun khng thuc. Khoa
HSTC-C l ni rt d xy ra NKBV v
bnh nng, thi gian nm vin ko di v
c bit l cc th thut xm ln. Mc ch
nghin cu: M t tnh hnh NKBV ti
khoa HSTC-C v tm hiu cc yu t nguy
c ca NKBV ti khoa HSTC-C. Phng
php: M t hi cu 82 ca nhim khun
bnh vin t thng1/1/2009 -30/11/2009.
Kt qu: C 82/670 (12,24%) trng hp
NKBV, trong s 82 ca NKBV t l gia 2
gii l gn nh nhau. Tui mc NKBV
nhiu ngi bnh >80 tui (50%). Thi
gian iu tr cng di th nguy c NKBV
cao, ngi bnh nm vin trn 14 ngy
chim 22,5%, khc bit c ngha thng k
vi thi gian nm vin di 7 ngy 7,4%.
Trong cc trng hp NKBV, nhim khun
h hp chim a s (57%), t gp hn l
vim m t bo (6%). Cy bnh phm c
67/82 (81,7%) trng hp (+), vi khun
thng gp nhiu nht l trc khun m
xanh, t cu, lin cu v enterobacter,
him gp hn l E-coli (3%). Th thut
xm ln l ni xm nhp u tin ca vi
khun vo c th. T l cao nht ca NKBV
l thng kh nhn to (27,6%), him gp
hn l nhim khun ngi bnh t kim
truyn tnh mch ngoi vi (3%). Kt lun:
T l NKBV ti khoa HSTC-C bnh vin
Qung Ngi l 12,24%; khng c s khc
bit gia 2 gii; Ngi gi trn 80 tui
nguy c NKBV cao nht (50%). Trong
nhim khun h hp rt cao (57%). Thi
gian nm vin ko di cng lm gia tng t
l NKBV. Vi khun phn lp ch yu l lin
cu , trc khun m xanh, t cu,
Enterococi. Thng kh nhn to c t l
NKBV cao ln ti 27,6%.
1. T VN
Nhim khun bnh vin (NKBV) l
nhim khun xy ra cc bnh nhn trong
thi gian nm vin m h khng cc bnh
nhim khun tim tng trc thi im
nhp vin, nhng biu hin ca nhim
khun trong 48 gi u sau khi nhp vin
khng phi l nhim khun bnh vin.
NKBV gy nh hng rt ln n cht
lng iu tr, lm tng t l t vong, ko
di thi gian nm vin tng chi ph iu tr,
tng t l t vong...Ngoi ra NKBV cn
lm gia tng s tri dy ca cc dng vi
khun khng thuc.
118
Ti M t l NKBV t 6-10%; Vit
Nam theo GS Trn Qy hng nm c
600.000 ngi bnh b NKBV, n lm ko
di thi gian nm vin t 9,4-24,3 ngy,
tng chi ph iu tr v t l t vong.
NKBV thng l kt qu ca nhiu yu t
nguy c nh tui, tnh trng bnh, cc th
thut xm ln, thuc iu tr, mi trng
khoa phng v c tnh ca tc nhn.
Khoa HSTC-C l ni rt d xy ra
NKBV v bnh nng, thi gian nm vin
ko di v c bit l cc th thut nh:
catheter tnh mch trung tm, thng kh
nhn to, thng tiu....Cho n nay
Qung Ngi cn t nghin cu v yu t
nguy c NKBV lm c s cho vic ra
cc bin php kim sot NKBV hiu qu.
V vy chng ti thc hin nghin cu ny
vi cc mc tiu sau: (i) M t tnh hnh
NKBV ti khoa HSTC-C; (ii) Tm hiu
cc yu t nguy c ca NKBV ti khoa
HSTC-C.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1. Thit k nghin cu: M t hi
cu
2.2. i tng nghin cu: Nhng
bnh nhn ln hn 16 tui iu tr ti khoa
HSTC-C t 01/01/2009 n 31/12/2009.
Ngi bnh c chn on l NKBV da
trn cc tiu chun ca trung tm kim sot
v phng nga bnh tt Hoa K-CDC. Tiu
chun loi tr: ngi bnh b NKBV t
khoa khc chuyn n.
3. KT QU NGHIN CU
Trong thi gian 12 thng t 1/2009 n
12/2009 c 82 ca tiu chun chn on
NKBV trong tng s 670 ca nhp HSTC-
C chim 12,24%.
3.1. Mt s c im ca ngi bnh b NKBV
- T l NKBV nam nhiu hn n (biu 1).
T L THEO GII
Nam, 44, 54%
N, 38, 46% Nam
N
Biu 1. Phn b nhim khun bnh vin theo gii
- T l NKBV tng cao theo la tui (bng 1).
N 46%
Nam 54%
119
Bng 1. Phn b nhim khun bnh vin theo nhm tui
Nhm tui S lng T l (%)
16-49 12 14,6
50-79 29 35,4
> 80 41 50,0
Tng cng 82 100
- T l NKBV tng cao theo thi gian
nm vin: T l NKBV ca nhm ngi
bnh c thi gian nm vin hn 14 ngy
chim t l cao (22,5%). T l NKBV thp
nhm ngi bnh nm vin trong 1 tun
thp hn rt nhiu (bng 2).
Bng 2. T l BN mc NKBV theo thi gian
Thi gian nm
vin (ngy)
3-7 ngy 8-14 ngy > 14 ngy
B NKBV 17 (7,4%) 33 (11,1%) 32 (22,5%)
Khng b NKBV 213 (92,6%) 116 (88,9%) 110 (77,5%)
Tng cng 230 (100%) 298 (100%) 142 (100%)
- V tr nhim khun bnh vin: Nhim khun h hp chim t l cao nht. Nhim
khun da v m mm c t l thp (bng 3).
Bng 3. Phn b v tr nhim khun
Nhim khun BV
V tr
S lng
(n=82)
T l (%)
Nhim khun ng h hp (NKHH) 47 57,3
Nhim khun ng tit niu (NKTN) 21 25,7
Nhim khun huyt (NKH) 9 10,9
Nhim khun da m mm (NKD) 5 6,1
Tng cng 82 100
- Phn b loi vi khun cc NKBV:
Trong 82 ca NKBV c 67 ca cy bnh
phm cho kt qu dng tnh, trong
chim t l cao nht l Lin cu , tip
theo l Enterococi v T cu, Lin cu
v trc khun m xanh c t l ngang
120
nhau, Ecoli chim t l thp (bng 4).
Bng 4. Phn b loi vi khun
Loi vi khun
S lng
(n = 67)
T l
(%)
Lin cu 18 26,9
Enterococi 14 20,9
T cu 13 19,4
Lin cu 10 14,9
TK m xanh 10 14,9
E.coli 2 3,0
Tng 67 100.0
- Lin quan gia th thut vi nhim
khun bnh vin: Thng kh nhn to chim
t l NKBV cao (27,6%), tip theo l t ng
thng tiu (11,2%). t ng thng tnh mch
di n c nhim khun bnh vin l 5,5%.
t kim lun tnh mch ngoi vi v cc th
thut khc c t l b NKBV thp hn v
tng ng nhau (bng 5).
Bng 5. Mi lin quan gia th thut xm ln vi NKBV
Tnh trng Loi th thut
t TM
ngoi vi
Thng kh
nhn to
Catheter
TMTT
Sonde tiu
Cc th
thut khc
B NKBV 20 (3%) 80 (27,6%) 17 (5,5%) 70 (11,2%) 16 (3,4%)
Khng NKBV
650
(97%)
210(72,4%) 291(94,5%) 552(88,8%) 457(96,6%)
Tng cng 670 290 308 622 468
4. BN LUN
Mc d nghin cu ca chng ti ch
thc hin ti khoa HSTC-C l khoa c
nhiu bnh nhn nng cn nm iu tr di
ngy, rt nhiu bnh nhn hn m, tng tit
m di, suy h hp, try mch nn phi
thc hin cc can thip xm ln nh thng
kh nhn to, catheter TMTT, thng tiu...
Tuy nhin bnh vin chng ti thnh lp
khoa Chng nhim khun thng xuyn
121
kim tra v nhc nh nhn vin y t phi
thc hin tt qui trnh chng nhim khun
v c cc thy c bnh vin Trung
ng Hu tp hun thng xuyn cho nn
qua nghin cu 82/670 (12,2%) trng hp
NKBVchng ti nhn thy rng t l ny
tng ng nhin cu ca GS.Trn Qu
8-11%.
Mi quan lin gia Gii v tui vi
NKBV: Trong s 82 ca NKBV chng ti
nhn thy t l gia 2 gii l gn nh nhau.
Nhiu kho st khc ghi nhn c s khc
bit v la tui mc NKBV tui cng ln
th nguy c mc NKBV cng cao nht l
la tui > 80 tui; iu ny cng ging vi
kho st ca chng ti tui mc NKBV
nht l nhng bnh nhn >80 tui (50%) v
tui ny kh nng khng km, v bnh
l cn nm Hi sc tch cc-chng c
thng l nng do nguy c mc NKBV
s cao hn la tui khc.
Mi lin quan gia thi gian nm vin
v NKBV: Thi gian iu tr cng di th
nguy c NKBV cao v tng nhiu ln nu
nm lu hn, t l NKBV t l thun vi so
ngy nm vin. Khi s ngy nm vin cng
di th vic gia tng tip xc vi dng c
nhim khun, ly cho qua bn tay nhim
khun ca nhn vin y t, gia tng vi tip
xc vi BN nhim khun. Trong qu trnh
iu tr v chm sc lu ngy BN cng phi
can thip bng cc th thut xm ln cho
nn nguy c NKBV rt cao. Nghin cu
ca chng ti, ngi bnh nm vin trn 14
ngy chim 22,5%, khc bit c ngha
thng k vi thi gian nm vin di 7
ngy 7,4%.
V tr nhim khun: Trong s 82 trng
hp NKBV, chim a s (57%) l nhim
khun h hp v khoa chng ti nhiu bnh
nhn c t NKQ v thng kh nhn to
rt d nhim khun theo ng ny. t gp
hn c mt s trng hp vim m t bo
do t ng truyn ngoi vi (6%).
Vi khun gy NKBV: Bnh vin
Qung Ngi cha phn lp c nm v
virus. Chng ti cy 67/82 bnh phm
(+) vi khun (81,7%). Gp nhiu nht l
trc khun lin cu, enterobacter, t cu,
trc khun m xanh, him gp hn l
Ecoli (3%).
Mi lin quan gia th thut xm ln
vi NKBV: Th thut xm ln l ni xm
nhp u tin ca vi khun vo c th
khi c c hi s to nn NKBV.
Groshhop ghi nhn khi tin hnh t 3 can
thip xm ln trn bnh nhn th nguy c
NKBV tng ln 6 ln. Can thip xm ln
l yu t nguy c ca NKBV v nguy c
ny tng ln khi c nhiu can thip xm
ln cng c ghi nhn trong kho st ti
khoa HSTC-C ca Singh-Naz c mi
th thut xm ln cho mt ngy nm vin
th nguy c NKBV tng ln gp i. T
kt qu bng (5) cho thy chim t l cao
nht ca NKBV l thng kh nhn to
(27,6%). Hu ht ngi bnh c thng
kh nhn to c t ni kh qun, y l
con ng rt d cho vi khun xm nhp
vo c th qua vic ht m di, thit b
my th v dng c lm m. Kt qu ny
122
cng ph hp vi kt qu ca nhiu
nghin cu khc.
5. KT LUN V NGH
T l NKBV ti khoa HTC- C bnh
vin a khoa Tnh Qung Ngi 12,24%;
khng c s khc bit gia 2 gii; Ngi
gi trn 80 tui nguy c NKBV cao nht
(50%). Trong nhim khun h hp rt
cao (47%). Thi gian nm vin ko di
cng lm gia tng t l NKBV. Vi khun
phn lp l lin cu , TK m xanh, t cu,
Enterococi.Thng kh nhn to c t l
NKBV cao 27,6%.
Da trn kt qu nghin cu ny,
gim thiu nhim khun bnh vin ni
chung, nhim khun bnh vin khoa
HSTC-C ni ring ca bnh vin a khoa
Qung Ngi, chng ti ngh:
- Tng cng gio dc cho nhn vin y
t nhn thc c tm quan trng ca
nhim khun bnh vin
- Trang b y dung dch st khun
tay nhanh ti u ging cho khoa HSTC-
C, x phng st khun.
- Cc dng c c gi tp trung v
khoa chng nhim khun x l v tit
trng theo ng cc quy trnh CNK.
- Cung ng y vt t tiu hao s
dng mt ln.
- Cc trang thit b nh: My th, my
ht, dng c t ni kh qun phi c
thng xuyn v sinh, x l v bo qun
ng quy trnh CNK.
6. TI LIU THAM KHO
1. B Y t, Bnh vin Bch Mai
(2000), "Quy nh kim sot nhim khun
bnh vin". Nh xut bn Y hc, H Ni.
2. Quy ch chng nhim khun bnh
vin-B Y t. Nh xut bn Y hc 2002.
3. Quy trnh chng nhim khun- B Y
t. Nh xut bn y hc 2003.
4. Quy trnh hng dn thc hnh
chng nhim khun Bnh vin TW Hu.
5. Hng dn thc hnh kim sot
nhim khun bnh vin nm 2003.
6. S tay kim sot nhim khun khu
vc chu .
123
NH GI HIU QU CA KH OZONE
TRONG KH KHUN KHNG KH PHNG TIM, THAY BNG
CND:Trn Thanh Trc
ThS. V Anh Tun
Bnh vin Mt trung ng
1. T VN
Trong cc c s y t, vic kh khun
ti phng m, phng tim thay bng l rt
quan trng gp phn hn ch t l nhim
trng trong bnh vin.
Bnh vin Mt TW l mt trong nhng
bnh vin ngoi khoa, nhim trng hu
phu mt l mt bin chng rt nng, c
nguy c m la cao mc d c nhng
thuc khng sinh tt v cc phng php
iu tr tch cc.
lm gim nguy c nhim trng, c
bit l nhim trng sau m i hi chng ta
phi thc hin nghim cc bc chng
nhim khun trc, trong v sau m.
C nhiu phng php khc nhau
c s dng kh trng phng tim,
thay bng nh dng n tia cc tm, dng
thuc st khun, phun ho cht, dng kh
Ozone...
Vic s dng kh Ozone c ng
dng rt nhiu trong cuc sng nh lm
sch khng kh, nc, lm sch n, rau
qu. Trong y t, Ozone c s dng
kh khun khng kh trong cc phng c
nguy c ly nhim cao; Ozone cng c
s dng rt hiu qu trong kh khun nc
ra tay cho cc phu thut vin; hoc s
dng trong tit trng cc dng c y t (dao,
ko, panh, ng th, cc dng c khng chu
nhit). Trn th gii cng nh Vit Nam
c nhiu nghin cu v tc dng dit
khun ca Ozone trong y t. Tuy nhin,
bnh vin Mt TW cha c nghin cu no
v hiu qu kh khun ca Ozone nn
chng ti thc hin ti vi mc tiu:
nh gi hiu qu ca kh Ozone trong tit
trng khng kh phng tim, thay bng.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
* Phng php nghin cu
Nghin cu th nghim i chng.
* i tng nghin cu
- Khng kh trong phng tim, thay
bng khoa glcm-bnh vin Mt TW: th
tch 60m
3
.
- S lng mu khng kh: 700 mu
- Thit b to kh Ozone do Vin Vt
l, Vin Khoa hc v Cng ngh Vit Nam
ch to, cng sut 4g Ozone/h
K thut ly mu
Phng php: Ly mu khng kh theo
k thut lng t nhin ca R. Kock
Qui trnh thc hin
124
- Bc 1: Lau phng tim, thay bng
bng nc sch.
- Bc 2: Ly mu khng kh trong
phng.
- Bc 3: Cho kh Ozone tip xc vi
khng kh phng tim, thay bng trong thi
gian 20 pht.
- Bc 4: Sau 20 pht my pht Ozone
t ng tt; ly mu ngay sau khi tt my.
- Bc 5: Ly mu sau khi tt my
1gi; 2 gi v sau 14 gi (vo sng hm
sau, trc khi c ngi n lm vic).
Trong thi gian t lc bt u ly cc
mu u tin n khi ly cc mu cui
cng phng c ng kn (ch m khi
nhn vin vo t v ly mu).
Xt nghim nh gi
- Cc hp petri ly mu khng kh
c a n khoa vi sinh vt nui cy
trong t m 37
0
C trong vng 24 gi.
- c kt qu: m s lng khun lc
c trong a petri tnh tng vi khun
trong 1m
3
khng kh.
- S lng vi khun trong 1m
3
khng
kh c tnh theo cng thc:
K S
A
X
.
100 . 100 .
= (1)
Trong : X: tng s vi sinh vt trong
1m
3
khng kh
A: tng s vi sinh vt m c trong
a thch
S: Din tch a thch (cm
2
)
K: Thi gian m a thch (K=1,2,3
tng ng vi thi gian m a 5 pht, 10
pht, 15 pht)
* Thi gian tin hnh
Cc th nghim c thc hin trong
28 bui trong thi gian t 27/7/2009 n
23/10/2009.
Trong mi bui th nghim, cc mu
u tin c ly vo lc 16h30 (sau khi
ht ca lm vic), cc mu cui c ly vo
7 gi sng ngy hm sau (14 gi sau khi tt
my).
* X l s liu: s liu c tng hp
v tnh gi tr trung bnh ca s vi khun ti
mi thi im ly mu khng kh.
3. KT QU, BN LUN V
NGH
3.1. Kt qu th nghim
Theo qui trnh thc hin c trnh
by trong phn 2, chng ti tin hnh kh
khun bng cch lau phng tim, thay bng
bng nc sch sau bt my pht Ozone
trong 20 pht ri tt my.
Ly mu khng kh trc khi bt my
pht Ozone v sau khi tt my 0 pht, 1
gi, 2 gi v 14 gi (trc gi lm vic
sng hm sau).
Tng s mu c ly l 700 mu.
Kt qu xt nghim vi sinh vt (theo
tng ngy th nghim) l s khun lc c
trong khng kh phng tim, thay bng
trc v sau khi kh khun bng kh Ozone
cc thi im: ngay sau khi tt my pht
Ozone, sau 1 gi, 2 gi v 4 gi. Kt qu
(s khun lc trung bnh ca cc mu th
125
nghim theo thi im ly mu c th hin trong biu 1.
26.52
1.24
1.53
2.23
4.74
0
10
20
30
trc sau 0 pht sau 1gi sau 2 gi sau 14 gi
Thi im ly mu
S

k
h
u
n

l
c

t
r
u
n
g

b
n
h
Biu 1. S khun lc trung bnh theo thi im ly mu
T s liu ca cc mu th nghim, chng ti cng tnh hiu sut kh khun khng
kh bng kh Ozone theo cng thc:
Hiu sut (%) = x 100%
Hiu sut kh khun khng kh phng tim, thay bng bng kh Ozone c th hin
hnh biu 2 di y.
0
95.3
94.2
91.5
82
0
20
40
60
80
100
120
trc sau 0 pht sau 1gi sau 2 gi sau 14 gi
Thi im ly mu
H
i
u

s
u
t

k
h

k
h
u
n

(
%
)
S vi khun trc kh khun s vi khun sau kh khun
S vi khun trc kh khun
126
Biu 2. Hiu sut kh khun khng kh bng kh Ozone
3.2. Bn lun
Qua cc kt qu xt nghim vi sinh vt
trong khng kh phng tim, thay bng
trc v sau khi c kh khun bng kh
Ozone trong thi gian 20 pht (my to kh
ozone do Vin Vt l ch to) c thc
hin ti cc thi im khc nhau, chng ti
c nhng nhn xt nh sau:
- Vi thi gian tip xc Ozone l 20
pht, s lng vi sinh vt trong khng kh
phng tim, thay bng c gim ng
k (iu ny c th hin rt r rng trong
biu 1), hiu sut kh khun t c
trn 95%. So snh kt qu ny vi cc s
liu c cng b nc ngoi cng
nh cc th nghim ca Vin Vt l thc
hin ti cc bnh vin khc (bnh vin 108,
bnh vin Hu ngh,) cng c hiu sut
tng t.
- xc nh tc dng kh khun ko
di ca Ozone, chng ti thc hin
nhng th nghim sau khi ngng kh
khun 1 gi, 2 gi v 14 gi. Cc kt qu
thu c cng rt kh quan nh s liu
trnh by biu 2. Hiu sut kh khun
sau khi tt my pht Ozone 1 gi t trn
94%, sau 2 gi t trn 91% v sau 14 gi
t 82%.
- So snh vi nh gi v cht lng
khng kh ca Ginoskova [1]:
+ Khng kh tt: trong a petri m 10
pht c 5 khun lc vi sinh vt.
+ Khng kh va: trong a petri m 10
pht c 20-25 khun lc vi sinh vt.
+ Khng kh xu: trong a petri m 10
pht c > 25 khun lc vi sinh vt.
Nh vy, cc kt qu th nghim thu
c trc v sau khi kh khun bng kh
Ozone u cho thy khng kh t cht
lng tt.
- So vi cc phng php kh khun
truyn thng, hiu sut kh khun khng
kh bng Ozone khng nhng cao hn m
n cn c nhiu u im khc:
+ My to kh Ozone c th tch nh,
gn, d thao tc vn hnh.
+ Kh Ozone sinh ra chim hon
ton khng gian nhanh chng hn. Thi
gian kh khun bng Ozone ngn hn
v hiu qu kh khun hu nh khng
b nh hng bi m ca khng kh
xung quanh.
- Hn na, Ozone c thi gian bn gi
nhanh, sau khi tc dng s ti hp li thnh
phn t oxy. Do kh khun bng kh
Ozone hu nh rt t li tc dng ph,
thi gian kh khun cng nh thi gian
s dng phng sau khi kh khun nhanh
hn rt nhiu so vi cc phng php
truyn thng.
3.3 ngh
Vi nhng kt qu thu c cng
nh tnh hiu qu, tin li, nhanh chng
trong kh khun khng kh bng kh
Ozone, chng ti c mt s ngh sau:
- C th s dng phng php kh
khun khng kh bng kh Ozone thay
127
cho cc phng php kh khun bng n
cc tm hoc ha cht ang dng.
- Do Ozone c tnh tc dng
nhanh, thi gian bn gim ngn nn c
th s dng kh khun khng kh
u mi ca lm vic t hiu qu tt
nht.
- t c sch vi khun trong
phng cao hn th c th tng thi gian kh
khun ln 45-60 pht (cc kt qu do Vin
Vt l thc hin ti cc bnh vin khng
nh iu ny).
4. TI LIU THAM KHO
[1]. Cc thnh tu ng dng Ozone
trong sn xut v i sng, Bin dch tng
hp ti liu TS. Nguyn Nguyn Hy, 2001.
[2]. Bo co tng kt D n sn xut
th nghim Nghin cu hon thin cng
ngh sn xut h thng sinh kh Ozone
phc v cho y t v Bo v mi trng,
Nguyn Ngc Khang, 2008.
[3]. Thng qui k thut, Vin Y hc
lao ng v v sinh mi trng, NXB Y
hc 2002.
128
NH GI NHN THC, THI CA IU DNG
I VI VIC THU GOM, PHN LOI CHT THI Y T
TI 6 BNH VIN TRONG KHU VC THNH PH NAM NH
CN. Tng Vnh Ph v cng s
Trng i hc iu dng Nam nh
TM TT
Nghin cu v nhn thc v thi ca
350 iu dng ti 6 bnh vin trong phm
vi thnh ph Nam nh, kt qu: T l iu
dng c kin thc ng v nh ngha
cht thi y t l 50.3%, cht thi y t nguy
hi l 81.5 %, tr li ng v phn loi cht
thi y t v cht thi lm sng l 69.7%, v
thi gian lu gi ti a cht thi y t nguy
hi trong bnh vin t t l 34,29%, kin
thc v phng php thiu hu cht thi y
t nguy hi 3,43%. Thi ca iu d-
ng: mc rt quan trng l trn
90%, ring bnh vin Lao l 100%. Mc
quan tm n cng tc qun l v x l
cht thi, t l chung rt quan tm l 80%.
Mc tch cc ca iu dng trong vic
tham gia lp tp hun v qun l v x l
cht thi l 83.1%. Thi ca iu dng
i vi cc trang thit b bo h lao ng
m bnh vin trang b, t l chung: Rt yn
tm l 21.2%.
1. T VN
Cht thi ti bnh vin l nhng cht
thi ra trong qu trnh iu tr, chn on,
chm sc v sinh hot trong mi trng
bnh vin. Cht thi bnh vin bao gm
cht thi lm sng, cht thi phng x, cht
thi ho hc, cc bnh c cha p sut, cht
thi sinh hot. Cht thi bnh vin c c
tnh l ha v sinh hc, va l ngun nhim
mi trng va l ngun gy bnh.
thu gom v phn loi c tt, khu
u tin phi l nhn thc v thi ca
nhn vin y t ni chung v iu dng ni
ring. V vy chng ti tin hnh nghin
cu ti: nh gi nhn thc, thi ,
ca iu dng i vi vic thu gom, phn
loi cht thi y t ti 6 bnh vin trong khu
vc thnh ph Nam nh vi 2 mc tiu:
1. nh gi nhn thc ca iu dng
i vi vic phn loi, thu gom cht thi y t.
2. nh gi thi ca iu dng i
vi vic phn loi, thu gom cht thi y t
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
ct ngang.
2.2. i tng nghin cu: iu
dng ca 6 bnh vin nghin cu.
C mu v phng php chn mu:
350 iu dng ca cc khoa lm sng v
cn lm sng trong 6 bnh vin nghin cu.
129
- Phng php thu thp s liu: Phng
vn trc tip iu dng da vo b cu
hi chun b trc.
* Cc ch tiu nghin cu:
- Kin thc ca iu dng trong cng
tc qun l v x l cht thi y t
- Thi ca iu dng trong cng
tc qun l v x l cht thi y t
- Tiu chun nh gi: nh gi kin
thc theo tiu chun phn loi thu gom cht
thi y t ca B Y t. nh gi thi theo
3 mc (thang im 2-1-0): Rt quan
trng, quan trng, khng quan trng; Rt
quan tm, quan tm, khng quan tm; v
Tch cc tham gia, thnh thong, khng
tham gia; Rt yn tm, yn tm, khng yn
tm.
2.3. a im-Thi gian nghin cu
- a im:Ti 6 bnh vin trong khu
vc thnh ph Nam nh
- Thi gian: T thng 4/2008 n thng
10/2008 .
2.4. X l s liu
S liu nghin cu c x l theo
phng php thng k Y hc s dng phn
mm SPSS 10.0.
3. KT QU NGHIN CU
3.1. c im i tng nghin cu
Bng 1. Phn b i tng theo gii
Nam N Chung
n T l % n T l % n T l %
53 15,1 297 84,9 350 100
Nhn xt: i tng tham gia kho st ch yu l iu dng n (84.9%)
Bng 2. i tng tham gia nghin cu theo bnh vin
Bnh vin n T l %
BVK tnh Nam nh 178 50.9
Ph Sn 70 20
ng Y 20 5.7
Lao 30 8.7
BVK thnh ph 36 10.2
Mt 16 4.5
Tng s 350 100
Nhn xt: iu dng tham gia kho st ch yu l ca bnh vin a khoa Tnh Nam
130
nh (50.9%) cao hn cc bnh vin khc.
3.2. Kin thc v nh ngha cht
thi y t v cht thi y t nguy hi
S liu bng 3 cho thy:
- Kin thc ng v nh ngha cht
thi y t ca iu dng bnh vin a khoa
thnh ph Nam nh (Agape) l 60% cao
hn iu dng cc bnh vin khc.
- Kin thc ng v cht thi y t
nguy hi ca iu dng bnh vin a
khoa Tnh Nam nh l 89.4% cao hn
cc vin khc. S khc bit l c ngha
thng vi p < 0,05.
Bng 3. Kin thc ca iu dng cc bnh vin v nh ngha cht thi y t
v cht thi y t nguy hi
nh ngha cht thi y t nh ngha cht thi y t nguy hi
ng Sai ng Sai Bnh vin
n T l % n T l % n T l % n T l %
BVKTN 80 45.0 98 55.0 159 89.4 19 10.6
Ph Sn 37 52.9 33 47.1 55 78.6 15 21.4
ng Y 9 45.0 11 55.0 12 60.0 8 40.0
Lao 17 56.7 13 43.3 21 70.0 9 30.0
BVKTP 24 60.0 12 40.0 28 78 8 22
Mt 9 56.3 7 43.7 10 62.5 6 37.5
Tng 176 50.3 174 49.7 285 81.5 65 18.5
Gi tr p p < 0,05 p < 0,05
Kin thc ng v cht thi y t v
cht thi lm sng ca iu dng bnh
vin a khoa tnh Nam nh l 81.4%
cao hn cc bnh vin khc. S khc
bit l c ngha thng k vi p < 0.05
(bng 4).
Bng 4. Kin thc ca iu dng v phn loi cht thi y t v cht thi lm sng
ng Sai
Bnh vin
n T l % n T l %
Bnh vin KTN 145 81.4 33 18.6
Ph Sn 44 62.9 26 37.1
ng Y 12 60 8 40
Lao 18 60 12 40
BVKTP 15 65.2 8 34.8
Mt 10 62.5 6 37.5
Tng 244 69.7 106 30.3
131
Gi tr p p < 0,05
3.3. Kin thc v quy trnh qun l
v x l cht thi
S liu bng 5 cho thy kin thc
ng ca iu dng v thi gian lu gi
ti a cht thi y t nguy hi trong bnh
vin ch t 34,2%. Kin thc ng ca
iu dng v cc ni dung lin quan khc
nh: mu sc ti ng cht thi, qun l
cht thi, x l cht thi y t ban u, thu
gom cht thi y t u t l cao.
Bng 5. Kin thc ca iu dng v quy trnh qun l cht thi
Sai ng
Kin thc v qun l v x l cht thi y t
n T l % n T l %
Mu sc ti ng cht thi 49 14.0 301 86.0
Quy nh mu ng tng loi rc thi 21 6.0 329 94.0
V tr ti ng cht thi 2 0.5 348 99.4
Thi gian lu gi ti a CTYTNH trong bnh vin 230 65.7 120 34.2
nh ngha qun l cht thi 5 1.4 345 98.5
nh ngha x l cht thi y t ban u 7 2.0 343 98
nh ngha thu gom cht thi y t nguy hi 22 6.2 328 93.7
3.4. Thi ca iu dng vi cng tc qun l v x l cht thi y t
Bng 6. Thi ca iu dng v ngha cng tc qun l v x l cht thi y t
Rt quan trng Quan trng Khng quan trng
Bnh vin
n % n % n %
BVKTN 173 97.0 5 3.0 0 0.
Ph Sn 67 95.7 3 4.2 0 0.
ng Y 18 90. 2 10. 0 0.
Lao 30 100 0 0 0 0.
BVKTP 22 61.1 14 38.9 0 0
Mt 15 93.3 1 6.6 0 0
Tng 325 92.8 25 7.2 0 0
Nhn xt: T l chung thi ca iu
dng cc bnh vin nh gi ngha ca
cng tc qun l v x l cht thi y t. Mc
rt quan trng l 92.8%. Mc quan trng l
132
7.2%. Ring iu dng bnh vin Lao nh gi mc rt quan trng t l l 100%.
Bng 7. Mc quan tm ca iu dng vi cng tc qun l v x l cht thi y t
Rt quan tm Quan tm Khng quan tm
Bnh vin
n T l % n T l % n T l %
BVKTN 141 79.2 30 16.8 7 4.0
Ph Sn 59 84.2 11 15.7 0 0
ng Y 14 70.0 6 30. 0 0
Lao 26 86.0 4 20. 0 0
BVKTP 27 60.0 9 40. 0 0
Mt 13 80.0 3 20.0 0 0
Tng 280 80.0 63 18.0 7 2.0
Nhn xt: T l chung v mc quan tm ca iu dng vi cng tc qun l v x
l cht thi y t. Rt quan tm l 80%, Quan tm l 18%, khng quan tm l 2,0%.
Bng 8. Thi ca cc iu dng khi tham gia cc lp tp hun
v cng tc qun l v x l cht thi y t
Tch cc Thnh thong Khng tham gia
Bnh vin
n T l % n T l % n T l %
BVKTN 147 82.5 31 17.5 0 0
Ph Sn 60 85.7 10 14.3 0 0
ng Y 16 80.0 4 20. 0 0
Lao 26 86.6 4 13.4 0 0
BVKTP 29 80.5 7 19.5 0 0
Mt 13 80.0 3 20.0 0 0
Tng 291 83.1 59 16.9 0 0
Nhn xt: T l chung v thi ca iu dng khi tham gia cc lp tp hun v
qun l v x l cht thi y t. Mc tch cc 83.1%, thnh thong 16.9%.
Bng 9. Mc yn tm ca iu dng v cc trang b bo h c nhn
c bnh vin trang b
Rt yn tm Yn tm Khng yn tm
Bnh vin
n % n % n %
BVKTN 20 11.2 133 74.7 25 14.1
133
Ph Sn 1 1.5 55 78.5 14 20.0
Rt yn tm Yn tm Khng yn tm
Bnh vin
n % n % n %
ng Y 17 85.0 3 15.0 0 0
Lao 0 0 6 20.0 24 80.0
BVKTP 24 66.6 12 33.4 0 0
Mt 12 80 4 20.0 0 0.
Tng 74 21.2 213 60.8 63 18.0
Nhn xt: T l chung mc yn tm ca iu dng v cc trang b bo h c nhn
c bnh vin trang b: Rt yn tm 21.2%, yn tm 60.8%, khng yn tm 18%
4. KT LUN V NGH
4.1. Kin thc ca diu dng trong
cng tc qun l v x l cht thi y t
* Kin thc v nh ngha cht thi y
t, cht thi y t nguy hi
- T l iu dng c kin thc ng
v nh ngha cht thi y t l 50.3%
- T l iu dng c kin thc ng v
cht thi y t nguy hi nguy hi l 81.5 %
* Kin thc v phn loi cht thi y t
-T l chung ca iu dng cc bnh
vin tr li ng v phn loi cht thi y
t v cht thi lm sng l 69.7%,
* Kin thc v qui trnh qun l v x
l cht thi y t
Kin thc ca D v thi gian lu
gi ti a cht thi y t nguy hi trong
bnh vin t t l 34,29%, kin thc v
phng php thiu hu cht thi y t
nguy hi 3,43%.
4.2. Thi ca iu dng trong
cng tc qun l v x l cht thi y t
* nh gi thi ca iu dng v
tm quan trng ca cng tc qun l v x
l cht thi hin nay
T l > 90% iu dng cc bnh vin,
100% iu dng ca bnh vin Lao u
cho l rt quan trng
* Mc quan tm n cng tc qun
l v x l cht thi
- T l chung. Rt quan tm l 80%,
Quan tm l 18%, khng quan tm l 2,0%
- T l ring. Rt quan tm bnh vin
Lao l 86% cao hn cc bnh vin khc
* Mc tch cc ca iu dng
trong vic tham gia lp tp hun v qun l
v x l cht thi
Mc tch cc l 83.1%, mc
thnh thong l 16.9%, khng tham gia l
0%
* Thi NVYT i vi cc trang thit
b bo h lao ng m bnh vin trang b
- T l chung: Rt yn tm l 21.2%,
yn tm l 60.8%, khng yn tm l 18%
- T l ring: Khng yn tm bnh
134
vin Lao l 80% cao hn so vi cc bnh
vin khc
ngh:
1. Tng cng gio dc, truyn thng
nhm thay i hnh vi cho nhn vin y t
trong bnh vin v phn loi, thu gom v x
l cht thi y t phng, chng nhim
khun bnh vin.
2. Cc bnh vin cn t chc nhiu lp
tp hun v cng tc qun l x l cht thi
y t cho iu dng, nht l cho nhn vin
iu dng mi.
5. TI LIU THAM KHO
1. B Y t, 2003. Quy trnh chng
nhim khun tp I
2. K Quang Vinh, 2005. K yu cc
cng trnh nghin cu khoa hc cng ngh
thnh ph Cn Th
3. L Th Ti, o Ngc Phong, 2006.
Khoa y t Cng cng i hc y H Ni 2006
4. Hong Cao S, 2004. Tp ch thng
tin Y Dc s 3/2005
5. B Y t s 825 BYT- DT thng 11
nm 2007. Hng dn qun l cht thi y t
c th ti ch
6. Suwannee Adsavakulchai, 2002.
Tin hnh nghin cu rc thi y t t cc
bnh vin nh nc v t nhn thuc
Phitsanulok Thi Lan.
135
NH GI NHN THC, THC HNH V CHI PH CHO CNG TC QUN L
CHT THI Y T RN TI BNH VIN 105
CND Cn Mnh Hng
CND Trn Th Ln
Bnh vin 105
1. T VN
- Bin i kh hu, nhim mi
trng ang l mt vn bc xc mang
tnh ton cu. Nhiu vng m phn,
nhiu hi ngh quc t cp n vn
ny. Tuy vy vn cha c bin php
chung, thng nht gia cc quc gia
gii quyt vn trn.
- Ti Vit Nam, trong nhng nm gn
y, cng vi s pht trin ca khoa hc k
thut, tng trng kinh t, i sng ca
ngi dn c ci thin th mt tri ca n
l vn nhim mi trng, bnh dch
pht trin trong c mt phn trch
nhim thuc v vic qun l x l cht thi
bnh vin cha ng cch. C th ni, cht
thi ni chung v cht thi y t ni ring
ang ngy cng e da n mi trng
sng v sc kho con ngi.
- Vn qun l v x l cht thi y t
phi ng b bao gm t khu thu gom, phn
loi, vn chuyn v tiu hy trong vn
thu gom phn loi ph thuc rt nhiu vo
thc v s cng tc ca nhn vin y t. Trong
khi ti nhiu bnh vin thc s vn ny
cn thiu c quan tm.
- Ti Bnh vin 105, t nm 2007
chng ti c u t dy chuyn x l
cht thi y t, tuy vy vn cha c iu tra
no mang tnh h thng nh gi thc
trng v nhn thc v thc hnh vic thu
gom, phn loi v x l cht thi bnh vin
v vy chng ti thc hin ti nhm 3
mc tiu:
- nh gi nhn thc, thc hnh i
vi cng tc thu gom, phn loi qun l
cht thi y t rn ca nhn vin y t Bnh
vin 105.
- Tm hiu chi ph ti chnh cho cng tc
thu gom, phn loi cc cht thi y t rn.
- xut cc bin php nhm thc hin
tt quy ch qun l cht thi y t.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1 i tng nghin cu
* Tiu chun la chn:
- 150 cn b nhn vin y t (iu
dng vin, KTV, H l ti cc khoa Lm
sng, Cn lm sng).
- 23 khoa Lm sng, Cn lm sng ca
bnh vin.
* Tiu chun loi tr:
- Thc hnh thu gom phn loi cht
thi phng x, m c quan ngi v
136
ng vt.
Nghin cu can thip
+ iu tra thc trng nhn thc v
thc hnh ca NVYT theo b cu hi
c xy dng theo mu iu tra ca B
y t v qun l CTYT (kho st ln 1)
thi gian t 11/3-11/4/2009.
+ Tp hun cho NVYT tp trung ti
bnh vin, ti khoa v cp ti liu. Thi
gian t 11/4-11/9/2009.
+ nh gi nhn thc v thc hnh ca
NVYT sau can thip (kho st ln 2) thi
gian t 11/9-11/10/2009.
3. KT QU NGHIN CU
3.1. Nhn thc v cht thi y t
Bng 1. Nhn thc v phn loi, thu gom cht thi y t (n=150)
Kho st ln 1 Kho st ln 2
Phn loi
DV-KTV-
H l
T l
%
DV-KTV-
H l
T
l%
ring vo dng c chuyn dng 136 90,7 150 100
ln vi cht thi khc 14 9,3 0 0
Nhn xt:
* Kho st ln 1:
-90,7 % DV-KTV-H l c nhn thc ring vo dng c chuyn dng
-9,3 % DV-KTV-H l ln vi cht thi khc.
* Kho st ln 2: Sau tp hun th nhn thc thay i khc bit (100% DV, KTV
v H l) c thc ring vo dng c chuyn dng.
Bng 2. Kin thc v cht thi y t lm sng (n=150)
ng ng Cht thi y t lm sng
S lng T l (%) S lng T l (%)
Cht thi thng thng 148 98,7 150 100
Cht thi ly nhim khng sc nhn 140 93,3 150 100
Cht thi sc nhn 149 99,3 150 100
Cht thi c nguy c ly nhim
cao pht sinh t phng xt nghim
142 94,7 150 100
Cht thi y t lm sng Kho st ln 1 Kho st ln 2
137
ng ng
Cht thi l m c v c quan
ngi, ng vt
144 96,0 150 100
Cht thi pht sinh t bung
cch ly
140 93,3 150 100
Cht thi ho hc nguy hi 143 95.3 148 98,7
Cht thi phng x 150 100 150 100
Nhn xt:
* Kho st ln 1: 100% nhn thc ng v cht thi phng x. Cc nhm khc c bn
cc nhn thc ng v nhm.
* Kho st ln 2: DV-KTV-H l c kin thc su v phn loi cht thi y t
theo nhm (ch cn 1,3% phn loi cht thi ho hc sai l do cn c s nhm ln vi
cht thi khc).
3.2.Thc hnh v qun l cht thi y t
Bng 3. Phn loi, thu gom cht thi thng thng (n = 23)
Dng c Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
B trc tip vo
thng
1 0 0 0 0 0
Thng c ti lt
nilon mu xanh
3 6 7 7 8 8
Ti nilon khc 3 2 1 0 0 0
Nhn xt:
* Kho st ln 1: 1/23 khoa b trc tip vo thng, 6/23 khoa trc tip vo ti nilon
(sai quy nh) nguyn nhn dng c ng cht thi cha y v ph hp vi s lng
cht thi.
* Kho st ln 2: 10% cc khoa cht thi sinh hot ng theo quy nh.
Bng 4. Phn loi, thu gom cht thi y t ly nhim khng sc nhn (n = 23)
138
Dng c Ni
(n= 7)
Ngoi
(n= 8 )
CLS
(n= 8)
Ni
(n= 7)
Ngoi
(n= 8)
CLS
(n= 8)
B trc tip vo
thng
1 0 0 0 0 0
Thng c ti lt
nilon mu vng
6 8 8 7 8 8
Ti nilon khc 0 0 0 0 0 0
Nhn xt:
* Kho st ln 1: 1/23 khoa b trc tip vo thng (sai quy nh)
* Kho st ln 2: 100% cc khoa thc hin tt thu gom phn loi cht thi ly nhim
khng sc nhn.
Bng 5. Phn loi, thu gom x l cht thi y t sc nhn (n= 23)
Dng c Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Hp giy chuyn dng 0 0 0 0 0 0
Can nha vng 0 0 0 0 0 0
V chai dch truyn 5 8 7 7 8 8
Khc 2 0 1 0 0 0
Nhn xt:
* Kho st ln 1:
- C 3/23 khoa cn ln vi cht thi ly nhim khc.
- Khng c khoa no vo hp giy chuyn dng v can nha vng v bnh vin
cha c trang b.
* Kho st ln 2: 100% cc khoa tch dng c cha cht thi y t sc nhn ring.
139
Bng 6. Phn loi, thu gom cht thi c nguy c ly nhim cao pht sinh
t phng xt nghim (n= 23)
Dng c Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Phn loi theo nhm quy
nh
7 7 8 7 8 8
ln vi cht thi khc 0 1 0 0 0 0
Nhn xt:
* Kho st ln 1: 1/23 khoa cha phn loi ng nhm.
* Kho st ln 2: 100% cc khoa thc hin tt phn nhm theo quy nh.
Bng 7. Phn loi, thu gom cht thi pht sinh t bung cch ly (n = 23)
Dng c Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Phn loi theo
nhm quy nh
7 7 8 7 8 8
ln vi cht
thi khc
0 1 0 0 0 0
Nhn xt:
* Kho st ln 1: 1/23 khoa cha thc hin phn loi ng nhm.
* Kho st ln 2: 100% cc khoa thc hin phn nhm theo quy nh.
Bng 8. Phn loi, thu gom cht thi ha hc nguy hi (n = 23)
Kho st ln Kho st ln 2
Dng c Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8)
Ni
(n = 7)
Ngoi
(n = 8)
CLS
(n = 8 )
Phn loi theo
nhm quy nh
7 7 8 7 8 8
ln vi cht
thi khc
0 1 0 0 0 0
140
Nhn xt:
* Kho st ln 1: 1/23 khoa cha thc hin phn loi ng nhm.
* Kho st ln 2: 100% cc khoa thc hin phn nhm theo quy nh.
3.3 S ln thu gom cht thi y t / 24h (n =23)
S ln
S khoa S khoa
2 Ln /24h 4 6
1 Ln /24h 18 17
1 Ln /48h 1 0
Nhn xt:
* Kho st ln 1: 22/23 chp hnh tt quy nh lu cht thi y t ti khoa. Mt khoa
cn lu cht thi y t qu 48h (sai quy nh).
* Kho st ln 2: 23/23 chp hnh tt quy nh lu cht thi y t ti khoa.
3.4. Chi ph vt t tiu hao trong thu gom qun l cht thi y t (CTYT) rn
3.4.1. nh gi s lng ti nilon tiu hao ng CTYT/24h ca bnh vin
Kho st ln 1 (n = 23) Kho st ln 2 (n = 23) S
lng
ti /24h
Ngoi
(n = 8 )
Ni
(n = 7 )
CLS
(n = 8)
Tng s
Ti
Ngoi
(n = 8 )
Ni
(n =7 )
CLS
(n = 8)
Tng s
Ti
cng 118 75 59 252 120 77 69 266
Nhn xt:
* Kho st ln 1: Nhng khoa bnh nhn ng, nng (Khi ngoi) s dng ti nilon
ng cht thi y t/ 24h cao hn.
* Kho st ln 2: S lng ti s dng nhiu hn l do b sung thm cho cc khoa p
ng yu cu theo quy nh.
Chi ph ti chnh v d ton kinh ph:
+ Thc trng
- S ti tiu hao trong 24h ca Bnh vin l 252 ti nilon.
- Trong 1 thng trung bnh l: 7560 ti x 375
= 2.835.000
- D ton kinh ph phi chi/nm l: 2.835.000
x 12 thng = 34.020.000
+ D ton kinh ph nu trang b ti nilon y theo quy nh
141
- S ti tiu hao trong 24h ca bnh vin l 266 ti nilon.
- Trong 1 thng trung bnh l: 7980 ti x 375
= 2.992.000
- D ton kinh ph phi chi trong 1 nm l: 2.992.000
x 12 thng = 35.910.000
3.4.2. nh gi tiu hao hp chuyn dng ng cht thi y t sc nhn
Kho st ln 1 (n = 23) Kho st ln 2 (n = 23) Hp
giy
chuyn
dng/
thng
Ngoi
(n = 8)
Ni
( n = 7)
CLS
(n = 8)
Tng s
hp
Ngoi
(n = 8)
Ni
(n = 7)
CLS
(n = 8)
Tng s
hp
0 hp 0 0 3 0 0 0 3 0
1 hp 0 0 2 2 0 0 2 2
2 hp 0 0 2 4 0 0 2 4
3 hp 7 3 0 30 7 3 0 30
4 hp 1 2 1 16 1 2 1 16
5 hp 0 2 0 10 0 2 0 10
Cng 25 27 10 62 25 27 10 62
Nhn xt:
Kho st ln 1: S hp dng tiu hao ng cht thi y t sc nhn /24h l 62 hp. C 3
khoa khng s dng hp chuyn dng (do c th ca khoa khng c CTYT l vt sc
nhn).
Kho st ln 2: S hp dng tiu hao ng cht thi
y t sc nhn khng thay i.
Chi ph ti chnh v d ton kinh ph:
+ Thc trng: Bnh vin cha c hp giy chuyn
dng. v vy cc khoa u sng kin dng bng v
chai dch truyn nha (dng c sn c nn khng tnh
chi ph).
+ D ton kinh ph
- Nu s dng hp chuyn dng th trung bnh mt ngy s dng ht 62 hp vi gi
7000 /hp nh vy trong 1 thng mc s dng l:
62 x 7.000 x 30 ngy = 13.020.000
- Kinh ph s dng 1 nm l: 13.020.000 x 12 thng = 156.240.000/ nm
142
3.4.3. nh gi tiu hao thng ng cht thi y t/nm
Kho st ln 1 ( n = 23) Kho st ln 2 ( n = 23) S lng thng
dng ti khoa
Ngoi
(n = 8)
Ni
( n = 7)
CLS
(n = 8)
Tng
s hp
Ngoi
(n = 8)
Ni
(n = 7)
CLS
(n = 8)
Tng
s hp
Cng 69 66 47 182 106 70 64 240
Nhn xt:
* Kho st ln 1:
- Tng s 182 thng, s lng thng
cc khoa cha ng u khoa t khoa nhiu
(c khoa gi tt dng bn, c khoa lm
hng hoc mt, lm vic khc, c khoa
dng x thay cho thng).
- Thi gian s dng trung bnh 1
thng/nm.
* Kho st ln 2:
- Cn c theo quy ch v tnh hnh thc
t th s thng phi trang b cho cc khoa l
240 thng.
- Chi ph ti chnh v d ton kinh ph:
+ Thc trng chi ph: 182 thng x
90.000 = 16.380.000 /nm.
+ D ton khi trang b theo quy nh:
240 thng x 90.000 = 21.600.000 /nm.
3.4.4 Tng hp ti chnh (3 bng
4.4.1; 4.4.2; 4.4.3)
+ Thc trng: Dng c ng cht thi
(ti nilon, thng ng CTYT, khng tnh
tin hp chuyn dng ng vt sc nhn v
khoa dng v chai dch truyn) mt nm l
50.400.000.
+ D ton kinh ph: Cn c theo quy
ch v kho st thc t sau can thip th
trang b ti nilon, thng, hp chuyn dng
ng vt sc nhn th mt nm chi ph l
213.750.000/nm.
3.4.5. Phng php x l cht thi y t ca bnh vin (nguy hi, ly nhim)
Phng php x l Kho st ln 1 Kho st ln 2
Bn Khng Khng
ln vi cht thi cng cng Khng Khng
vo thng chuyn ng cht thi y t 100% 100%
Nhn xt: C hai ln kho st (trc v sau tp hun quy nh qun l CTYT), bnh
vin thc hin tt vic thu gom, phn loi v s l tp chung theo quy nh.
143
4. BN LUN
Kho st thc trng v sau can thip v
nhn thc v thc hnh qun l, phn loi
cht thi y t rn ca 150 iu dng,
KTV, H l ti Bnh vin 105 cho thy:
- Nhn thc:
Kt qu kho st ln 1 (trc can
thip) mc d c qun trit cc quy
nh v ch cng tc chng nhim
khun nhng vn cn 9,3% NVYT cha
nhn thc ng v phn loi CTYT cn
ln gia cc cht thi vi nhau (bng 1);
6,7% tr li sai loi CTYT khng sc nhn
v CTYT pht sinh t bung cch ly, 5,3%
tr li sai CTYT nguy c ly nhim cao
pht sinh t phng xt nghim (bng 2).
Sau can thip (kho st ln 2) Nhn
thc iu dng, KTV v H l ca cc
khoa lm sng, CLS trong bnh vin c
nng ln r rt: 100% NVYT tham gia
kho st c kin thc thu gom, phn loi
cht thi y t, ch cn 1,3% tr li sai nhm
cht thi ha hc nguy hi (bng 2).
- Thc hnh:
+ Trc tp hun 23/23 khoa Lm
sng v Cn ln sng thc hin thu gom,
phn loi CTYT ngay t ngun pht sinh
(bung k thut, bung bnh, ni cha
ng...) nhng vn cn 7/23 khoa thu gom
CTYT thng thng (bng 3); 1/23 thu
gom CTYT ly nhim khng sc nhn,
CTYT c nguy c ly nhim cao pht sinh
t phng xt nghim, cht thi ha hc
nguy hi sai quy nh (bng 5,6,7,8).
Phn loi cht thi y t sc nhn cn
nhiu sai st 3/23 khoa cn ln CTYT
sc nhn vi CTYT ly nhim, l nhm
CTYT d gy nguy him v mt an ton.
+ Sau tp hun 100% cc khoa thu
gom, phn loi ng qui nh.
+ Dng c cha ng CTYT theo quy
nh vn cha c trang b ng chng
loi (mu ti nilon, thng, hp khng
thng). Sau can thip 100% cc khoa qun
l phn loi CTYT theo qui nh.
- Ti chnh:
So snh thc chi ti chnh vi d ton
kinh ph theo quy ch cho cc dng c thu
gom v phn loi cc cht thi y t rn c
s chnh lch ln (gp 4 ln), nhng hiu
qu l m bo an ton trong thu gom,
phn loi v x l CTYT).
5. KT LUN V NGH
* Thc trng nhn thc ca nhn vin y
t cha cao, thc hnh v cng tc thu
gom, phn loi cht thi ti cc khoa cn
nhiu hn ch. Vic can thip nng cao
nhn thc v thc hnh theo quy ch qun
l CTYT c hiu qu r rt (100%
NVYT c kin thc v thc hnh phn loi
CTYT theo ng quy ch). Do vy vic
tuyn truyn, hng dn kin thc v qun
l phn loi CTYT l rt cn thit.
* Chi ph thc ti ti chnh cho ring
dng c thu gom v phn loi CTYT rn
mt nm tng i ln, thc hin y
theo yu cu ca quy ch qun l CTYT th
s tin cao hn rt nhiu.
* ngh
144
- Bnh vin
+ Cn thng xuyn t chc tp hun
nng cao nhn thc v thc hnh v quy
ch qun l CTYT v cp nhp kp thi
nhng kin thc, thng tin b sung.
+ C bin php x l nghim khc i
vi nhng c nhn v khoa ban vi phm.
+ Trang b vt cht cho cc khoa y
, ng b, ph hp vi tnh hnh thc t
(theo quy nh ca B Y t).
- Cp trn: Tng kinh ph cho qun l
v x l CTYT cho bnh vin bnh vin
thc hin ng quy ch qun l CTYT ca
B Y t./.
6. TI LIU THAM KHO
1. Quy nh qun l cht thi y t s
43/2007. BYT
2. Quy ch qun l cht thi y t
(1999).
3. Tp ch Y hc thc hnh s 428 nm
2002.
4. Ti liu thc hnh qun l cht thi y
t, V iu tr.
145
K THUT THU GOM CHT THI CU NGI BNH SC GIM
TH TCH DO TIU CHY CP NGUY HIM TRN CNG CI TIN
inh Th Qunh Nga
L Quang Ln
Trn Anh Qun
Bnh vin a khoa Xanh Pn, H Ni
1. MC CH
Cng ci tin c l thot cht thi
thu gom cht thi (phn) ca ngi bnh
p ng cc yu cu sau:
- Thu gom cht thi ca ngi bnh
trong khi vn m bo huyt ng ca
ngi bnh trong tnh trng sc gim th
tch (bt ng, u thp), khng phi bc l
ngi bnh (phn di ca c th ngi
bnh vn c che ph kn o) nn ngi
bnh lun c gi m.
- Bo m thu gom c s lng ln
cht thi (ti a 5 lt /ln thu gom) m
khng ri vi ra nn nh v mi trng,
do vy kim sot ngun ly, trnh phi
nhim cho nhn vin y t v nhng ngi
xung quanh.
- Bo m x l cht thi theo ng
quy nh v phng chng dch t ca B
Y t.
2. TM TT NI DUNG TI
K THUT
- T l bnh truyn nhim, cp tnh,
nguy him, gy dch qua ng tiu ho
(phn ca ngi bnh) lm ngi bnh tiu
chay rt nhiu v lin tc, do vy b, bm
giy khng p ng c yu cu thu gom
lng ln phn, d gy phi nhim. Dng
nhiu bm, giy gy lng ph, tn nhiu
cng phc v...
- Sng kin ci tin k thut thu gom
cht thi c ngi bnh b tiu chay cp
nguy him trn cng inox khc phc
c tt c cc nhc im trn, m bo
c huyt ng cho BN sc v khng phi
thay i t th cho ngi bnh nn bo
m an ton hn cho ngi bnh.
3. CC THIT B CHNH THC
HIN K THUT
a) Cng inox ci tin.
b) X nha 10 lt c chia vch t
1-10 lt.
c) Dung dch chloramine B 10%.
d) Qun o bo h, gng tay sch.
4. TNH MI, TNH SNG TO
CA TI-K THUT SO VI K
THUT HIN HNH
a) Tnh mi: ln u tin p dng ti
Vit Nam.
b) Tnh sng to: ci tin t cng inox
146
thng thng.
- Khot l lm ca thot cht thi.
- X nha c chia vch: m bo lng
gi lng nc mt ca ngi bnh mt
cch chnh xc.
- B phn c nh x nha chc chn
vo mt cng, tho lp d dng.
c) Tnh kh thi: c p dng t
thng 3/2008 cho 78 BN sc gim th tch
nng do t.
d) Hiu qu kinh t v gi tr khoa hc,
- Tit kim: tin bm giy
400.000VN/NB/ngy.
- Cng lao ng: 40ln/ngy so vi 3
ln/ngy.
- 100% ngi bnh hi lng.
- m bo tt cc quy nh v phng,
chng dch.
5. XUT, KIN NGH
- p dng k thut v cng ci tin cho
tt c cc tuyn y t, c bit cc khoa
truyn nhim v Hi sc cp cu khi chm
sc ngi bnh b tiu chy cp nguy him.
- ng k bn quyn mu cng ci tin.
147
KHO ST S NG CM CA IU DNG V MC LO U CA
BNH NHN TI KHOA BNG BNH VIN CH RY
ThS. Nguyn Phng Tho
Trng i hc Y Phm Ngc Thch
TM TT
t vn : Mi quan h gia D-BN
l c bn cho tt c cc k nng chm sc
v thu hiu BN. V vy, nghin cu l cn
thit xc nh s ng cm ca D v
mc lo u ca BN bng.
Mc tiu: Xc nh mc cm nhn
ca D v BN bng v cc lo u lin quan
n mt th cht v mt tinh thn ca BN
bng v m t s khc bit v s cm nhn
ny gia D v BN bng.
i tng v phng php nghin
cu: Nghin cu m t so snh-c tin
hnh cho 52 i tng, gm 26 D ang
chm sc BN v 26 BN bng ti khoa bng
Bnh vin Ch Ry.
Kt qu: i vi cc lo u v mt th
cht, c 3,9% BN v 19,2% D cm nhn
mc lo u va, 69,2% BN v 50% D
cm nhn mc lo u nhiu v 26,9%
BN v 30,8% D cm nhn mc lo u
rt nhiu. i vi cc lo u lin quan n
mt tinh thn, c 11,5% BN nhng khng c
D no cm nhn mc lo u va,
46,2% BN v 42,3% D cm nhn mc
lo u nhiu v 42,3% BN v 57,7% D
cm nhn mc lo u rt nhiu. Trong
, c 23,1% v 30,8% D khng cm nhn
c mc lo u lin quan v mt th cht
v mt tinh thn ca BN bng (p < 0,05).
T kha: Bnh nhn bng, S ng
cm, Cc lo u, Mi quan h D-BN.
1. T VN
Bng lun l mt vn nhc nhi v
au u ca nhiu quc gia. Bng c lin
quan n t l bnh v t l t vong cao [0],
[0]. Bng gy tn thng khng nhng v
mt th cht m cn c v mt tinh thn
cho bnh nhn (BN). Bng li rt nhiu
bin chng nghim trng [0], [0].
Tn thng bng Vit Nam ch xp
th hai sau tai nn giao thng [0]. Nhiu
nghin cu ghi nhn rng, bng c lin
quan cao n lo u, t l cc di chng v
mt tm l ca BN bng chim khong
13% n 45% [0]. Tuy nhin, cc ti liu
nghin cu v vn bng thuc lnh vc
iu dng (D) cn rt hn ch. BN bng
cn rt nhiu n s chm sc ca D,
nhng hu nh cha c nghin cu no
xc nh s nhn thc ca D v nhng
cm nhn ca BN bng trong sut thi gian
nm vin, cng nh nhng tn tht nng n
m BN bng phi gnh chu. Trong khi ,
mi quan h gia D v BN lun l nn
tng cho ngnh D v tt c cc k nng
148
chm sc ngi bnh. S thu hiu cng l
mt kha cnh quan trng trong mi quan
h ny [0], [0], nht l i vi BN bng,
gip gim bt nhng vn tm l cho BN
bng. V vy hiu c nguyn nhn gy lo
u ca BN bng rt quan trng.
V tm quan trng ca vn trn,
chng ti tin hnh nghin cu Kho
st s ng cm ca iu dng v mc
lo u ca bnh nhn ti khoa bng bnh
vin Ch Ry.
2. MC TIU NGHIN CU
1. Mc tiu tng qut
Kho st s ng cm ca D v mc
lo u lin quan n mt th cht v mt
tinh thn ca BN ti khoa bng bnh vin
Ch Ry t thng 02/2009 n thng
04/2009.
2. Mc tiu c th
2.1. Xc nh mc lo u lin quan
n mt th cht v mt tinh thn ca BN
bng v mc cm nhn ca D v cc
lo u ny ca BN ti khoa Bng bnh vin
Ch Ry t thng 02/2009 n thng
04/2009.
2.2. Xc nh s ging nhau v khc
nhau gia mc lo u lin quan n mt
th cht v mt tinh thn ca BN bng v
mc cm nhn ca D v cc lo u ny
ca BN ti khoa Bng bnh vin Ch Ry
t thng 02/2009 n thng 04/2009.
3. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
1. i tng nghin cu
Tt c D v BN bng ti khoa bng
bnh vin Ch Ry ti TP.HCM trong thi
gian t thng 02/2009 n thng 04/2009
tha cc tiu ch chn mu sau:
- D ang chm sc trc tip ngi
bnh ti khoa bng: 26 D (Tng s D
ang cng tc ti khoa l 31, loi ra 5 D
hnh chnh).
- BN bng c chn on qua khi
giai on cp cu hi sc, e da n tnh
mng v ang nm iu tr ti khoa Bng.
Do nghin cu s dng so snh cp, nn c
mu ca hai nhm i tng nghin cu
-nhm i tng D v nhm i tng
BN bng-l nh nhau, u l N = 26.
2. Phng php nghin cu
- Nghin cu m t so snh cho tng
cp i tng D-BN bng.
- Bng vn D bng b cu hi t in
c thit k sn da trn d kin thu thp
t D, BN v ti liu nghin cu trc .
- Phng vn trc tip BN cng vi b
cu hi c thit k sn dnh cho nhm
i tng D, ch khc nhau v phn thng
tin chung.
- Thng k x l bng phn mm Stata 10
4. KT QU NGHIN CU
1. c tnh mu
- i tng nghin cu l BN: Tui
trung bnh l 30, nam (61,5%), lp gia
nh (50%) v c con (46,2%), trnh hc
vn khng cao (trnh PTCS chim
57,7%), ch yu l cng nhn (26,9%) v
149
lm rung (19,2%) v c thu nhp thp
(88,5%).
- i tng nghin cu l D: Tui
trung bnh l 32, n (88,5%), lp gia
nh (53,8%) v c con (46,2%), D trung
hc (100%), hi lng vi cng vic hin ti
(88,5%), a s c thi gian lm vic ti
khoa bng t 1 nm n 3 nm (34,6%) v
t trn 5 nm cho n 10 nm (30,8%).
2. Cc yu t lin quan n bng
- Ch yu c din tch bng t 10% n
30% (34,6%) v trn 50% (34,6%).
- V tr bng: bng a v tr trn c
th (61,5%) v chi trn v chi di
(30,8%).
3. im cm nhn mc lo u ca D v BN bng v cc lo u lin quan n
mt th cht v mt tinh thn ca BN bng
Bng 1. im cm nhn mc lo u ca D v BN bng
v cc lo u lin quan n mt th cht ca BN bng
S im dao ng
BN
N (%)
D
N (%)
au
6,1-8
8,1-10
1 (3,8%)
25 (96,2%)
10 (38,5%)
16 (61,5%)
Ng, n ung v nga
2,1-4
4,1-6
6,1-8
8,1-10
-
6 (23,1%)
20 (76,9%)
-
3 (11,5%)
6 (23,1%)
14 (53,9%)
3 (11,5%)
Cc lo u v mt th cht (au v ng, n
ung v nga)
4,1-6
6,1-8
8,1-10
1 (3,9%)
18 (69,2%)
7 (26,9%)
5 (19,2%)
13 (50%)
8 (30,8%)
Nhn xt:
- i vi cc nguyn nhn gy lo u
lin quan n au ca BN bng: BN v
D u cm nhn mc lo u nhiu
v rt nhiu.
lin quan n ng, n ung v nga ca BN
bng: BN cm nhn mc lo u va v
nhiu. Trong khi D li cm nhn
mc t lo u t, lo u va, lo u nhiu v
lo u rt nhiu.
- Tm li, i vi cc nguyn nhn
gy lo u lin quan n mt th cht ca
BN bng: BN v D u cm nhn
mc t lo u va, lo u nhiu n lo u
rt nhiu.
150
Bng 2. im cm nhn mc lo u ca D v BN bng
v cc lo u lin quan n mt tinh thn ca BN bng
S im dao ng
BN
N (%)
D
N (%)
Mi trng chm sc v iu tr
2
4,1-6
6,1-8
8,1-10
-
4 (15,4%)
6 (23,1%)
16 (61,5%)
2 (7,7%)
8 (30,8%)
9 (34,6%)
7 (26,9%)
Nhng thay i hnh dng bn ngoi
2,1-4
4,1-6
6,1-8
8,1-10
4 (15,4%)
5 (19,2%)
9 (34,6%)
8 (30,8%)
-
6 (23,1%)
7 (26,9%)
13 (50%)
Lo u trm cm
4,1-6
6,1-8
8,1-10
5 (19,2%)
15 (57,7%)
6 (23,1%)
1 (3,8%)
15 (57,7%)
10 (38,5%)
Gnh nng
4,1-6
6,1-8
8,1-10
1 (3,8%)
8 (30,8%)
17 (65,4%)
-
5 (19,2%)
21 (80,8%)
Kh nng hi phc
2,1-4
4,1-6
6,1-8
8,1-10
-
-
16 (61,5%)
10 (38,5%)
2 (7,7%)
1 (3,8%)
8 (30,8%)
15 (57,7%)
Cc lo u v mt tinh thn
4,1-6
6,1-8
8,1-10
3 (11,5%)
12 (46,2%)
11 (42,3%)
-
11 (42,3%)
15 (57,7%)
151
Nhn xt:
lin quan n mi trng chm sc v iu
tr ca BN bng: BN cm nhn mc t
lo u va, lo u nhiu n lo u rt nhiu.
Trong khi D li cm nhn mc t
khng lo u, lo u va, lo u nhiu v lo u
rt nhiu.
lin quan n nhng thay i hnh dng
bn ngoi ca BN bng: BN u cm nhn
mc lo u t, lo u va, lo u nhiu v
lo u rt nhiu. Trong khi D li cm
nhn mc t lo u va, lo u nhiu
n lo u rt nhiu.
lin quan n lo u trm cm ca BN bng:
BN v D u cm nhn mc lo u
va, lo u nhiu v lo u rt nhiu.
lin quan n gnh nng ca BN bng: BN
cm nhn mc t lo u va, lo u
nhiu n lo u rt nhiu. Trong khi D
li cm nhn mc lo u nhiu v lo u
rt nhiu.
lin quan n kh nng hi phc ca BN
bng: BN cm nhn mc lo u nhiu
v lo u rt nhiu. Trong khi D li cm
nhn mc t lo u t, lo u va, lo u
nhiu n lo u rt nhiu.
- Tm li, i vi cc nguyn nhn gy
lo u lin quan n mt tinh thn ca BN
bng: BN cm nhn mc t lo u va,
lo u nhiu n lo u rt nhiu. Trong khi
D li cm nhn mc lo u nhiu
v lo u rt nhiu.
4. S ging nhau v khc nhau trong im cm nhn mc lo u ca D v BN
bng v cc lo u lin quan n mt th cht v mt tinh thn ca BN bng
4.1. Cc lo u lin quan n mt th cht ca BN bng
76.9%
84.6%
96.2%
23.1%
15.4%
3.8%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%
au
Ng, n ung
v nga
Cc lo u v
mt th cht
Thu hiu
Khng
thu hiu
Biu 1. Cc cp D v BN thu hiu v khng thu hiu
cc lo u lin quan n mt th cht ca BN bng
152
Nhn xt: 23,1% D khng thu hiu c mc lo u lin quan n mt th cht ca
BN. Trong , 3,8% D khng thu hiu c mc lo u lin quan n au ca BN v
15,4% D khng thu hiu c mc lo u lin quan n ng, n ung v nga ca BN.
4.2. Cc lo u lin quan n mt tinh thn ca BN bng
88.5%
96.2%
76.9%
69.2%
23.1%
30.8%
69.2%
92.3%
11.5%
3.8%
30.8%
7.7%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%
Mi trng chm sc v iu tr
Lo u trm cm
Kh nng hi phc
Thu
hiu
Khng
thu hiu
Biu 2. Cc cp D v BN thu hiu v khng thu hiu
cc lo u lin quan n mt tinh thn ca BN bng
Nhn xt: 30,8% D khng thu hiu
c mc lo u lin quan n mt tinh
thn ca BN. Trong , 7,7% D khng
thu hiu c mc lo u lin quan n
mi trng chm sc v iu tr ca BN ;
30,8% D khng thu hiu c mc lo
u lin quan n nhng thay i hnh dng
bn ngoi ca BN; 11,5% D khng thu
hiu c mc lo u lin quan n lo u
trm cm ca BN; 3,8% D khng thu
hiu c mc lo u lin quan n gnh
nng ca BN v 23,1% D khng thu
hiu c mc lo u lin quan n kh
nng hi phc ca BN.
5. BN LUN
1. Mc cm nhn lo u ca D v
BN bng v cc lo u lin quan n mt
th cht v mt tinh thn ca BN bng
1.1. Mc cm nhn lo u ca BN
bng
- Kt qu nghin cu cho thy, phn
ln nhng BN bng cho thy c cc lo u
v mt th cht v mt tinh thn.
- Cn au do bng gy ra rt trm trng
v l mt trong nhng lo u ni bt trong
cc lo u c lin quan n mt th cht, c
n 96,2% BN tr li lo u rt nhiu i
vi cn au m h phi chu ng.
- Hu ht BN u cm nhn mc
lo u nhiu v lo u rt nhiu i vi cc lo
u lin quan n gnh nng v kh nng
hi phc ca BN hn l nhng lo u khc
153
v mt tm l. iu ny khng qu ngc
nhin v phn ln BN bng cn kh tr,
ang tui lao ng, c thu nhp thp,
bng nng, c din tch bng ln v bng
a v tr trn c th, v vy h rt lo
lng v cc khon chi ph cho vic iu
tr, ti chnh v kh nng hi phc ca
chnh bn thn. Theo Vin Bng quc gia
[0], bnh qun chi ph iu tr cho mt ca
bng tiu tn t 15.000.000 n
20.000.000 ng.
1.2. Mc cm nhn lo u ca D
- Kt qu nghin cu cho thy, phn
ln D cm nhn s lo u ca BN v mt
th cht v mt tinh thn mc lo u
nhiu v rt nhiu. Tuy nhin i vi cc lo
u lin quan n au ca BN bng c n
38,5% D cm nhn mc lo u nhiu,
c bit mt vi D li cho rng BN bng
ch lo u nhiu mi khi c thay bng.
- Mt vi D cho rng BN cm thy
lo u rt nhiu v nhng thay i lin quan
n hnh dng bn ngoi, nhng iu ny
khng hon ton ng vi nhng BN m
h chm sc hng ngy.
2. S khc bit trong mc cm
nhn ca D v BN bng v cc lo u
lin quan n mt th cht v mt tinh
thn ca BN bng
- 23,1% D khng thu hiu c mc
lo u lin quan n mt th cht ca BN
v 30,8% D khng thu hiu c mc
lo u lin quan n mt tinh thn ca
BN. Nhng D trong cc cp ny c thi
gian lm vic ti khoa bng t 1-3 nm v
trn 3 nm n 5 nm. Do , thi gian lm
vic ti khoa bng rt quan trng D c
th hiu c cc lo u ca BN. Ngoi ra,
mt vi BN khng th hin s lo u ca
h trc D, nhng ngi m ang chm
sc cho chnh h, nht l s s hi mi khi
c thay bng, c l l do ngng chu
au ca mi c nhn l khc nhau, nn t
nhiu nh hng n mc cm nhn
ca D v cc lo u lin quan n au ca
BN bng.
- Kt qu t nghin cu ny cho thy
gia D v BN c s thu hiu nhau cao
hn nghin cu ca Olson and Hanchett [0]
c th do:
+ D v BN trong nghin cu ny c
tui trung bnh xp x nhau v phn ln
cc i tng ny nhm 18-29 tui.
+ Tnh cht c bit ca vic chm sc
BN bng, nhng D ang lm vic ti
khoa bng phi mt nhiu thi gian hn
trong vic thc hin chm sc ton din
cho BN bng, c bit l vic thay bng
cho BN.
+ Nghin cu ny c tin hnh ti
Vit Nam, mt nc Chu . Phong cch
sng v truyn thng ca ngi phng
ng mang m du n v tnh cm gia
nh v bn b, nn h d dng cm thng
vi nhng g m BN ang phi chu ng.
6. KT LUN
Qua 56 phiu kho st cho thy nhng
lo u v mt th cht v mt tinh thn l
nhng vn rt nghim trng m BN
bng phi i mt hng ngy. Nhng thng
tin chung ca BN v cc yu t lin quan n
154
bng c th tc ng n mc cm nhn
ca BN bng v cc lo u ny. Thu hiu
c cc lo u ca BN l vn rt quan
trng cho ngi D. Mi tng quan c
ngha thng k gia mc cm nhn ca
D v BN bng v cc lo u lin quan n
mt th cht v mt tinh thn ca BN bng
i hi phi c s tng tc t c hai pha
D v BN.
Nghin cu cng cho thy s ng cm
ca D v mc lo u ca BN ti khoa
bng bnh vin Ch Ry l kh cao (hn
69%). Tuy nhin, vn c mt s t D cha
thu hiu c BN m h ang chm sc
hng ngy. Khc phc c tnh trng ny,
s gp phn ci thin v nng cao cht
lng chuyn mn D v chm sc ngi
bnh trong tng lai.
7. NGH
- Trin khai thc hin mt chng
trnh cp nht kin thc v cc vn
cm xc thng gp cc BN bng cho
D ti khoa.
- Thng xuyn c cc bui tho lun
chia s kinh nghim gia cc D c
thm nin cng tc v D mi.
- Cn tin hnh nhiu nghin cu hn
na xc nh mc thu cm ca D
v BN v cc lo u ca nhng BN bng vi
c mu ln v a dng hn.
- Cn c nhiu nghin cu hn xc
nh cc tc ng ca cc yu t nguy c
tim tng c th nh hng n mc
cm nhn ca D v BN bng v cc lo u
lin quan n mt th cht v mt tinh thn
ca BN bng.
- Da trn kt qu t nghin cu ny,
c th tin hnh cc nghin cu can thip
thc nghim trong tng lai nhm trin
khai m rng pht hin ra cc k nng
chm sc hiu qu nht cho BN.
TI LIU THAM KHO
1. American International Group (2007).
National institute of burns, the Asia foundation
announce first ever comprehensive nationwide
burn prevention programin Vietnam.
2. Burn Survivor Resource Center
(2001). Burn Statistics. Retrieved May 20,
2008, from http://burnsurvivor.com/burn_
statistics.html.
3. Krichbaum, J. A., & Browning, S.
M. (2006). National Burn Repository 2005
Report. American Burn Association.
4. Loey, V., E 1, N. E., Van, S., & M 2,
M. J. (2003). Psychopathology and
psychological problems in Patient with Burn
Scars: Epidemiology and Management,
Therapy in Practice. American Journal of
Clinical Dermatology, 4(4), 245-272.
5. Muqim, R. U., Zareen, M., Dilbag,
Hayat, M., & Khan, M. I. (2007).
Epidemiology and outcome of Burns at
Khyber Teaching Hospital Peshawar.
Pakistan Journal of Medical Sciences, 23(3),
420-424.
6. Olson, J., & Hanchett, E. (1997).
Nurse-Expressed Empathy, Patient Outcomes,
and Development of a Middle-Range Theory.
Journal of Nursing Scholarship, 29(1), 71-76.
155
7. Orlando, I. J. (1990). The dynamic
nurse-patient relationship: Function,
process and principles. New York:
National League for Nursing. (Reprinted
from 1961, New York: G. P. Putnams
Sons), 9-40.
8. Vin Bng Quc Gia (2007). Truy
cp ngy 18 thng 10 nm 2007 t website
http://www.vienbongquocgia.org.vn/
vbqg.asp.
9. Wiechman, S. A., & Patterson, D. R.
(2004). Psychosocial aspects of burn
injuries. BMJ, 329:391-393.
doi:10.1136/bmj.329.7462.391.
155
NH GI S HI LNG CA NGI ANG IU TR ARV
NGOI TR V CHT LNG DCH V T VN V IU TR
TI TRUNG TM Y T QUN NG A, H NI NM 2009
ThS. V Th Hng Ngc
TS. Lng Ngc Khu
Cc Qun l Khm, cha bnh, B Y t
TM TT
Mc tiu nghin cu: nh gi s hi
lng ca ngi nhim HIV/AIDS ang iu
tr ARV v cht lng dch v t vn v
iu tr ca Phng khm ngoi tr-Trung
tm y t ng a, nm 2009.
Phng php v i tng nghin
cu: m t ct ngang bao gm 105 ngi
ang iu tr ARV n s dng dch v t
vn v iu tr ti trung tm.
Kt qu nghin cu cho thy khch hng
cha tht s hi lng vi cht lng CSSK
ti TTYT qun ng a - H Ni vi im
trung bnh hi lng 3,87 (di 4) v t l
cha hi lng l 20%, trong : Kha cnh
tip cn dch v vi yu t thi gian ch i
c 03/09 mc (bin s) c im trung bnh
hi lng < 4; Kha cnh giao tip v gip
ca nhn vin y t, vi 03/ 06 mc c im
trung bnh hi lng < 4; Kha cnh giao tip
v gip ca bc s, vi 02/ 07 mc c
im trung bnh hi lng < 4; Kha cnh cc
vt th hu hnh 03/06 mc c im trung
bnh hi lng < 4; Kha cnh kt qu chm
sc sc kho, vi 02/ 03 mc c im trung
bnh hi lng < 4.
Kt qu nghin cu: khuyn ngh cho
cc nh qun l v cho cc cn b cng
nhn vin ti TTYT qun ng a cn xy
dng v trin khai k hoch ci thin cht
lng chm sc sc kho cng nh c s
tham mu kp thi cho cc c quan qun l
cp trn.
1. T VN
Ti Vit Nam, tnh n 31/3/2009 s
cc trng hp nhim HIV hin cn sng
l 144.483 trng hp, s ngi bnh
AIDS hin cn sng l 30.966 v 42.477
trng hp t vong do AIDS [1]. Hin nay,
s lng ngi nhim HIV/AIDS n cc
c s y t khm v iu tr ngy mt tng,
vic p ng nhu cu ca ngi nhim l
vn cn thit trong cng tc chm sc
sc khe. Hot ng t vn, iu tr em
li c hi cho ngi nhim ko di thm
cuc sng, gim cc chi ph cho dch v
chm sc y t. Tuy nhin, cht lng dch
v t vn v iu tr nh th no ? Ngi
bnh c hi lng vi cht lng ny
156
khng ? ang l cu hi c cc nh qun
l quan tm. C nhiu phng php
nh gi cht lng chm sc sc khe
trong s hi lng ca ngi bnh khi s
dng dch v y t cng l mt trong nhng
tiu ch quan trng, c bit l y t c s
(YTCS) [2], [3]. Hin nay s hi lng ca
ngi bnh v cht lng chm sc sc
khe tuyn YTCS cha c quan tm
ng mc. iu ny dn n vic cung cp
cc dch v y t cha p ng c nhu
cu chm sc sc khe ca nhn dn, cha
lm cho ngi bnh hi lng trong c
ngi nhim HIV/AIDS.
Mc tiu nghin cu: (1) nh gi s
hi lng ca ngi nhim HIV/AIDS ang
iu tr ARV ngoi tr; (2) Xc nh mt
s yu t lin quan n s hi lng v cht
lng dch v t vn v iu tr ti Phng
khm ngoi tr iu tr HIV/ AIDS-Trung
tm y t qun ng a - H Ni, nm 2009.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
1. i tng nghin cu: gm 105
ngi nhim HIV/AIDS c qun l, theo
di sc kho, cp pht thuc ARV, khm,
xt nghim, t vn, iu tr ti phng khm
ngoi tr iu tr HIV/AIDS - Trung tm y
t ng a - H Ni
2. Thit k nghin cu: M t ct ngang.
3. Thi gian, a im nghin cu:
T thng 6/2009 n thng 9 /2009 ti
Phng khm ngoi tr iu tr HIV/ AIDS -
TTYT qun ng a.
4. C mu: Ton b 105 i tng
nhim HIV/AIDS ang iu tr ARV trong
din qun l ca TTYT.
5. B cng c nh gi: B cu hi
phng vn c cu trc s dng thang o
Likert vi thang im t 1 (rt khng hi
lng) n 5 (rt hi lng). B cu hi
c tin hnh th nghim trn 30 ngi
ang iu tr ARV min ph ti TTYT qun
Hon Kim xc nh tin cy ca
thang o thng qua h s Cronbachs
Alpha.
6. Phn tch v x l s liu: S liu
c nhp vi phn mm Epi Data 3.1 v
c x l bng phn mm SPSS 16.0.
3. KT QU NGHIN CU
Bng 1: Phn b i tng nghin cu theo tui, gii, trnh hc vn v ngh nghip
c im S lng (n = 105) T l (%)
Gii
Nam 73 69,5
N 32 30,5
tui
Di 30 tui 36 34,3
157
T 30 n 40 tui 58 55,2
Trn 40 tui 11 10,5
Trnh hc vn
Tiu hc 5 4,8
THCS 46 43,8
PTTH 44 41,8
Trung cp, cao ng, i hc 10 9,6
Ngh nghip
Hc sinh, sinh vin 2 1,9
Cng nhn/CB nh nc 5 4,8
nh/ Ni tr 9 8,6
Lao ng t do 89 84,7
Nhn xt: Nam gii chim t l cao
hn rt nhiu i tng nghin cu l n,
tng ng l 69,5% v 30,5% (gp 2,3
ln), i tng trong tui 30-40 l cao
nht chim t l 55,2%. i tng nghin
cu ch yu l hc ht THCS (43,8%) v
THPT (41,8%) cao hn rt nhiu so vi cc
i tng hc n cao ng v i hc
(8,6%). i tng nghin cu l lao ng
t do chim t l cao nht 84,7%.
2.9
97.1
23.8
76.2
25.7
74.3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
ng k t vn i t vn c t vn
Cha hi lng Hi lng
Biu 1: T l s hi lng ca khch hng vi thi gian tip cn dch v t vn
Nhn xt: S hi lng ca khch hng
vi thi gian c t vn l thp nht
(74,3%) v vi thi gian c ng k t
vn l cao nht (97,1%).
158
18.1
81.9
19
81
36.2
63.8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
ng k khm i c khm c khm
Cha hi lng Hi lng
Biu 2: T l s hi lng ca khch hng vi thi gian tip cn dch v khm bnh
Nhn xt: S hi lng ca khch hng
vi thi gian c khm l thp nht ch
chim 63,8% v im trung bnh s hi
lng l 3,64 thp hn im trung bnh s
hi lng ca khch hng vi thi gian ch
i ng k khm l 4,31 v thi gian ch
i c khm l 4,3.
Bng 2: S hi lng ca khch hng vi s giao tip v gip ca nhn vin y t
TT Ni dung/ S HL vi N
im
TB
lch
chun
1 Thi ca NVYT ti phng ng k t vn 105 4,48 0,72
2 S hng dn ca NVYT ti phng t vn 105 4,05 0,61
3 Thi ca NVYT ti phng ng k xt nghim 105 4,49 0,77
4
S hng dn ca NVYT ti phng ng k xt
nghim
105 3,90 0,67
5 Thi ca iu dng ti phng khm bnh 105 3,66 0,47
6
Hng dn cc th tc ca iu dng ti phng
KB
105 3,81 0,68
Nhn xt: C 3 yu t c im trung
bnh s hi lng ca khch hng ln hn 4
l thi ca nhn vin y t ti phng
ng k t vn (4,48
); hng dn ca
nhn vin y t ti phng t vn (4,05
);
thi ca nhn vin y t ti phng ng
k xt nghim (4,49
).
159
Bng 3: S hi lng ca khch hng vi giao tip v gip ca bc s.
TT Ni dung/ S HL vi Mu
im
TB
lch
chun
1 Thi ca BS ti PKNT 105 4,33 0,8
2 Cch thm khm ca BS 105 4,47 0,69
3 S gii thch tnh trng bnh tt ca BS 105 3,87 0,34
4 S hng dn v ch iu tr ca BS 105 4,58 0,61
5 S hng dn v s dng thuc ca BS 105 4,44 0,72
6 S hng dn ca BS/ KTV trc khi lm XN, CHA 105 4,59 0,63
7 S gii thch v kt qu XN, CHA ca BS 105 3,78 0,41
Nhn xt: Hai tiu mc S gii thch
tnh trng bnh tt ca bc s v S gii
thch v kt qu xt nghim, chn on hnh
nh ca bc s c im trung bnh hi
lng < 4. Cc tiu mc khc u c im
trung bnh hi lng > 4.
Bng 4: S hi lng ca khch hng v vt th hu hnh
TT Ni dung/ S HL vi N
im
TB
lch
chun
1 S sch s ca CSVC ti PKNT 105 3,75 0,45
2 S sch s ca TTB/ y dng c ti PKNT 105 4,53 0,63
3 S sch s ca CSVC ti phng xt nghim 105 4,52 0,65
4 S sch s ca TTB/ dng c ti phng xt nghim 105 4,5 0,63
5 Tnh trng nh v sinh ti PKNT 105 3,5 0,62
6 Tnh lin hon gia cc phng TV-XN-KB 105 3,59 0,53
Mi trng chung ca PKNT 105 3,69 0,54
Nhn xt: C 3/6 tiu mc c im
trung bnh hi lng di 4, trong thp
nht l tiu mc Tnh trng nh v sinh
v Tnh lin hon gia cc phng. im
hi lng v mi trng chung ca khch
hng l: 3,69 (di 4).
160
Bng 5: S hi lng ca khch hng v kt qu chm sc sc khe
TT Ni dung/S HL vi N
im
TB
lch
chun
1 Nhng ni dung t vn ca bc s 105 3,97 0,51
2 Kt qu khm ca bc s 105 4,48 0,65
3 Kt qu iu tr ca bc s 105 3,77 0,42
Nhn xt: Yu t kt qu chm sc sc khe bao gm 3 tiu mc trong c 2/3 tiu
mc c im trung bnh hi lng < 4.
36.2
63.8
36.2
63.8
19
81
35.2
64.8
28.6
71.4
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
S tip
cn dch
v
Giao tip
v gip
ca NVYT
Giao tip
v gip
ca BS
Vt th
hu hnh
Kt qu
CSSK
Cha hi lng Hi lng
Biu 3: S hi lng ca khch hng vi cc yu t
Nhn xt: Kt qu phn tch cho thy t
l cha hi lng ca khch vi cc yu t
s tip cn dch v (36,2%), giao tip
v gip ca NVYT (36,2%) v vt th
hu hnh (35,2%) l thp nht; giao tip
v gip ca bc s - yu t c t l hi
lng cao nht: 81%.
20
80
Cha hi lng Hi lng
Biu 4: nh gi chung v mc hi lng ca khch hng
Nhn xt: Kt qu nh gi chung cho
thy 80% khch hng hi lng vi t vn
v iu tr ARV y v c 20% khch
hng cha hi lng, khng c trng hp
khc. im trung bnh hi lng chung ca
khch hng t 3,87 (di 4).
161
4. BN LUN
Nghin cu c thc hin qua 105
ngi hin ang iu tr ARV ti TTYT
qun ng a - H Ni nm 2009 vi gn
70% l nam ln hn gp 2 ln n gii.
tui trung bnh ca cc khch hng l 33
tui, trong c 34,3% l nhng ngi
di 30 tui v c 34,3% l nhng ngi
cha tng kt hn. C th ni nhng khch
hng iu tr ARV ti TTYT qun ng a
l nhng ngi trong tui lao ng
chnh trong gia nh, y l nhm tui rt
quan trng c nhiu cng hin nht cho x
hi, nam gii ng hn n gii. C n 1/3
trong s h l nhng ngi trong tui
xy dng gia nh nhng cha tng kt
hn. Phi chng khi bit mnh nhim HIV
h ch ng khng kt hn?
S hi lng ca khch hng vi s tip
cn dch v: nh gi chung cho thy
khch hng cha hi lng vi thi gian
c t vn, thi gian c chm sc sc
kho (c im trung bnh hi lng di 4).
y l thi gian khch hng thc s c
hng dch v sau nhng thi gian ch i,
h l nhng ngi bnh nhy cm v rt d
mc nhiu bnh nn h mong mun c
s dng cc dch v nhiu hn c bit l
t vn v khm bnh.
S hi lng ca khch hng vi s giao
tip v gip ca NVYT: Ni chung
khch hng vn cha tht s hi lng vi
giao tip v gip ca nhn vin y t
mt s im l: s hng dn ca
NVYT ti phng ng k xt nghim, thi
v s hng dn ca iu dng v cc
th tc ti phng khm bnh. im trung
bnh hi lng ca khch hng i vi thi
ca NVYT ti phng xt nghim trong
nghin cu ny (4,49) cao hn vi im
trung bnh hi lng ca khch hng i vi
thi ca NVYT ti phng xt nghim
trong nghin cu ca Phm Nht Yn
(2008) [5] ti bnh vin Bch Mai (4,2) v
ca Nguyn c Thnh (2006) [4] ti cc
bnh vin tnh Ha Bnh (3,84). Kt qu
ny gi nhng can thip nng cao cht
lng CSSK trong tng lai cn ch trng
ti vic o to cho nhn vin y t v cht
lng phc v v k nng giao tip vi
ngi bnh. Bn cnh , cn phi tch cc
theo di v thu nhn thng tin t pha
khch hng pht hin v x l cc hnh
vi, thi khng tt ca NVYT, ng thi
khuyn khch, tuyn dng v khen thng
nhng NVYT tch cc.
S hi lng ca khch hng vi s giao
tip v gip ca bc s: khch hng vn
cha thc s hi lng vi thi ca bc
s, do cng tng t nh trn ngoi bin
php tng cng o to v giao tip th
cng cn tng cng theo di v lng nghe
s phn hi t pha khch hng c s
qun l, iu chnh v x l cng nh
tuyn dng, khen thng mt cch hp l.
S hi lng ca khch hng vi vt th
hu hnh: im trung bnh hi lng v cc
yu t hu hnh trong nghin cu ny u
thp hn so vi nghin cu ca Phm Nht
Yn (2008), tuy nhin li cao hn vi mt
s mc tng ng trong nghin cu ca
Nguyn c Thnh (2006) [4]. Nh v sinh
ti cc c s khm cha bnh ni chung
cn l ni khch hng ly mu xt
162
nghim (nh nc tiu) do mt kha
cnh no n cng l mt phng chc
nng nn n l mt trong nhng iu kin
cn m bo tt phc v khch hng
S hi lng ca khch hng vi kt qu
CSSK: C 2/3 mc m im trung bnh s
hi lng ca khch hng l thp di 4,
l nhng ni dung t vn (3,97) v kt qu
iu tr ca bc s (3,77). Kt qu ny cho
thy, khch hng cng cha tht s hi
lng vi kt qu iu tr ca bc s. Tuy
nhin mt kha cnh khch quan th cng
cho thy vic t vn ca bc s l cha
thc s tt lm nh hng n s hi
lng ca khch hng i vi kt qu CSSK.
S hi lng ca khch hng vi cc yu
t v mc hi lng chung: nh gi theo
tng thnh t th t l hi lng vi tip cn
dch v v giao tip v gip ca
NVYT l thp nht 63,8%; yu t vt th
hu hnh c t l hi lng cao hn mt
cht 64,8%, tip n l yu t kt qu
CSSK 71,4% v cao nht l yu t giao
tip v gip ca bc s 81%. Tuy
nhin, t l hi lng vi cht lng CSSK
xt chung t tng i cao 80%. Kt qu
ny c khc v th t xp hng s hi lng
vi cc yu t theo nghin cu ca Phm
Nht Yn (2008) ti bnh vin Bch Mai,
theo Phm Nht Yn th t t thp ln cao
l: tip cn dch v - 30,1%; vt th hu
hnh - 53,1%; kt qu CSSK - 69,8%;
tng tc vi bc s - 81,3%; tng tc
vi NVYT - 83,7%; v t l hi lng
chung vi cht lng khm cha bnh t
rt cao 91,7% [5].
KT LUN: T l khch hng cha
tht s hi lng vi cht lng CSSK ti
TTYT qun ng a - H Ni l 20%,
trong : Kha cnh tip cn dch v vi
yu t thi gian ch i, vi 03 mc/bin
s c im trung bnh hi lng < 4 (t 3,64
n 3,87); Kha cnh giao tip vi nhn
vin, vi 03 mc/bin s c im trung
bnh hi lng cao < 4 (t 3,66 n 3,9);
Kha cnh giao tip vi bc s, vi
02 mc/bin s c im trung bnh hi lng
< 4 (t 3,78 n 3,87); Kha cnh cc vt
th hu hnh 04 mc/bin s c im trung
bnh hi lng < 4 (t 3,50 n 3,75), y l
kha cnh m khch hng khng hi lng
nht; Kha cnh kt qu chm sc sc kho,
vi 02/ 03 mc/bin s c im trung bnh
hi lng < 4 (t 3,77 n 3,97), cng cho
thy khch hng cha tht s hi lng. Cn
phi lm tt hn na cng tc t vn, gii
thch cng nh khuyn khch khch hng
c bit l vi nhng khch hng d tn
thng nh nhng ngi bnh nhim
HIV/AIDS.
5. TI LIU THAM KHO
1. Cc phng chng HIV/AIDS
(2009), Bo co tnh hnh nhim HIV/AIDS
qu 1/2009, S 2955/BYT- AIDS, H Ni,
ngy 14 thng 5 nm 2009.
2. Ng Th Ngon, Nguyn Kim
Loan, Nguyn Minh Hng, Phm Thu
H, o Th Vui, L Th Mo & CS
(2002), Kt qu nghin cu s hi lng ca
ngi bnh ti cc khoa khm bnh ca 5
163
bnh vin khu vc H Ni v cc tnh, K
yu cc ti nghin cu khoa hc iu
dng, Hi ngh khoa hc iu dng ton
quc ln th nht, tr. 20-2.
3. V Vn Quc & Cng s (2005),
nh gi s hi lng ca gia nh ngi
bnh ti bnh vin Tr em - Hi Phng, K
yu cc ti nghin cu khoa hc iu
dng ton quc ln th II, tr. 193-197.
4. Nguyn c Thnh (2006), Nghin
cu s hi lng ca ngi bnh ni tr v
cht lng chm sc sc khe ti cc bnh
vin tnh Ha Bnh, Trng i hc Y t
Cng cng, H Ni.
5. Phm Nht Yn (2008), nh gi
s hi lng ca ngi bnh v cht
lng dch v khm cha bnh ti khoa
Khm, cha bnh theo yu cu ca Bnh
vin Bch Mai nm 2008, Lun vn
Thc s Y t cng cng, i hc Y t
cng cng, H Ni.
164
NH GI HIU QU O TO V K NNG GIAO TIP CA
IU DNG, H SINH VI NGI BNH TI CC BNH VIN
TRONG NGNH Y T NINH BNH NM 2008-2009.
CN. Bi Th Thu H v cng s
Hi iu dng tnh Ninh Bnh
1. T VN
Giao tip l nhu cu khng th thiu
c trong i sng x hi, l s trao i,
tip xc qua li gia nhng c th, nh giao
tip m chng ta thu thp c thng tin,
mang li hiu qu v s thnh cng cho
mi cng vic.
Cn b y t ni chung v iu dng -
H sinh ni ring, giao tip gip chia s
thng tin, mang li hiu qu rt ln trong
cuc sng v trong cng tc. Tuy nhin,
giao tip cng l yu t nh hng khng
nh n s hi lng ca con ngi trong x
hi cng nh ngi bnh. Ti cc c s y
t, k thut y hc khng th thay th c
giao tip nhng nu cht lng giao tip tt
s tng c s hi lng ca ngi bnh.
Khi ngi bnh n khm v iu tr
th iu dng l ngi tip xc vi ngi
bnh t khi tip n n khi ra vin, giao
tip khi u cho mi hot ng chm sc,
l yu t c bn thit lp quan h iu
dng-Ngi bnh, gp phn vo hiu qu
chm sc ca ngi iu dng v th
hin vn ho ngh nghip.
V vy nng cao k nng giao tip, vn
ho ngh nghip ca nhn vin Y t ang l
mt vn nhy cm v rt c quan tm
trong ngnh y t. Tuy nhin, trong qu trnh
thc hin, i lc, i ni cn mt s
CBVC giao tip, ng x cha tt li s
phn nn ca x hi, s cha hi lng ca
ngi bnh, gia nh ngi bnh m ch
yu l thiu st v tinh thn thi phc
v, giao tip, ng x.
Nhn thc r tm quan trng ca giao
tip, ng x vi ngi bnh nn trong
nhng nm qua, c bit l nm 2009, S
Y t Ninh Bnh c bit quan tm n
cng tc ny v m nhiu lp tp hun
nng cao nhn thc v k nng giao tip
cho cn b cng nhn vin trong ton
ngnh Y t ca tnh ni chung v ca iu
dng, h sinh ni ring. Nghin cu ny
nhm nh gi hiu qu o to v k nng
giao tip sau o to ca iu dng - H
sinh vi ngi bnh ti cc bnh vin trong
ngnh y t Ninh Bnh.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1. i tng nghin cu
- Ngi bnh nm iu tr ni tr t 05
ngy tr ln ti cc bnh vin, ng tham
gia hp tc.
- iu dng, h sinh trong bin ch
ti cc bnh vin trong ngnh y t Ninh
Bnh v c tham gia o to, tp hun k
165
nng giao tip.
2.2. a im v thi gian nghin cu:
2.1.1. a im nghin cu: ti cc
bnh vin trong ngnh Y t Ninh Bnh
gm: 03 Bnh vin tuyn tnh v 07 Bnh
vin tuyn huyn.
2.2.2. Thi gian nghin cu: t thng
3/2008 n thng 10/2009.
2.3.1. Thit k nghin cu: Nghin
cu can thip.
2.3.2. C mu nghin cu:
p dng cng thc tnh c mu cho
mt t l
- ( )
2
2
pq
n = Z 1- / 2
d
- p = 0,5 (t l iu dng - H sinh
khng t v KNGT vi NB)
- q = 1-0,5 = 0,5
- Z(1-/2) = 1,96
- d = 0,05 (sai s chp nhn c)
Thay s vo n = 384.
Trn thc t chng ti phng vn 400
ngi bnh v 384 iu dng, h sinh.
2.3.3. Cng c thu thp s liu
- B cu hi phng vn iu dng, h
sinh gm 10 mc, trong 04 mc l
thng tin v thi tip n, giao tip; 06
mc l thng tin v s quan tm chia s ca
iu dng, h sinh vi ngi bnh.
- B cu hi phng vn ngi bnh
gm 17 mc, trong c 01 mc l thng
tin v hnh chnh, 15 mc l thng tin v
vn giao tip v thi phc v, 01 mc
l thng tin v kin ng gp ca ngi
bnh
2.3.4. Phng php thu thp s liu
- Mi ngi bnh ch tham gia phng
vn mt ln duy nht.
- Phng vn iu dng, h sinh trc
v sau o to.
2.3.5. Phng php phn tch s liu
S liu sau khi thu thp c lm sch
(c mt s phiu b loi v thiu thng tin)
v x l bng chng trnh EpiInfo 6.0.
3. KT QU NGHIN CU V BN LUN
3.1. Thc trng giao tip ca iu dng vi ngi bnh
0
20
40
60
80
100
KS ln 1 KS ln 2
Chu o
nim n
Bnh thng
Th lnh
lng
81,75
17
1,25
90
9,74
0,26
Biu 1. Thi n tip ca D khi ngi bnh n khm v iu tr.
166
167
Biu 1 cho thy thi ca iu
dng khi tip n ngi bnh c s
khc bit ti 2 ln kho st: Chu o
nim n tng 8,25%; th lnh lng
gim 0,99%.
Bng 1. T l ngi bnh c hng dn nhng vn cn thit
Kho st ln 1 (n = 400) Kho st ln 2 (n = 390)
Ni dung
Th tc hnh chnh 391 97,75 390 100
S dng cc thit b trong BB 336 84 357 91,54
Ch n ung 345 86,25 367 94,10
Cng khai thuc 394 98,5 390 100
Trc khi lm th thut 387 96,75 390 100
Bng 1 ch r vn gii thch, hng
dn mt s ni dung cn thit cho ngi
bnh khi nm iu tr ti bnh vin c s
thay i theo chiu hng tch cc, cc tiu
ch so vi ln kho st trc o to (kho
st 1) u tng, c bit v: th tc hnh
chnh, cng khai thuc v hng dn cch
s dng thuc, gii thch trc khi lm th
thut trong ln kho st sau o to (kho
st 2) u t 100%.
0
20
40
60
80
100
KS ln 1 KS ln 2
tho ng
khng tho ng
khng tr li
90
8
2
96,93
2,56
0,51
Biu 2. nh gi ca ngi bnh v mc tr li ca D khi c hi.
Biu 2 cho thy khi c nhng vn
vng mc, ngi bnh hi c
iu dng tr li tho ng so vi kho
st 1 tng 6,93%; ch cn 0,51% ngi
bnh cho rng iu dng khng tr li
khi h hi.
168
0
20
40
60
80
100
bc s
iu d- ng
HS, SV
100 100
86
14,5
96,67
7,69
Biu 3. Gii thch cho ngi bnh v bnh tt
Biu 3 cho thy t l iu dng
gii thch, hng dn, GDSK cho ngi
bnh tng 10,76% so vi ln kho st 1.
Bng 2. T l s ln tip xc ca iu dng vi ngi bnh trong 1 ngy
Ni dung
Khng ln no 3 0,75 0 0
01 ln 22 5,5 7 1,82
02 ln 133 33,25 123 32,03
03 ln tr ln 242 60,5 254 66,15
Bng 2 cho thy thi gian iu
dng/h sinh tip xc vi ngi bnh
trong mt ngy t 3 ln tr ln tng 5,65%;
khng c bnh nhn no khng c tip
xc vi iu dng/h sinh.
78
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
100
Cm thng Bit tn DCS ko gy phin h
KS ln 1
KS ln 2
86,5
94,41
93,5
98,46
88,25
96,67
Biu 4. T l ngi bnh c iu dng cm thng chia s v bnh tt
169
T l ngi bnh bit tn iu dng chm sc mnh v c cm thng chia s u
tng so vi ln KS 1.
Bng 3. T l nhn vin y t gy phin h cho ngi bnh
Ni dung
Bc s 5 1,25 3 0,77
iu dng 20 5 4 1,03
H l 6 1,5 3 0,77
Hc sinh, sinh vin 16 4 4 1,03
Bng 3 cho thy ti ln kho st 1 th
iu dng l ngi gy phin h cho
ngi bnh nht: 5%. Ti ln kho st 2 tuy
rng t l c gim 3,96% nhng iu
dng v h l vn l ngi gy phin h
cho ngi bnh nht.
0
10
20
30
40
50
60
rt hi lng hi lng bnh thng ch- a hi lng
kho st ln 1
kho st ln 2
38,75
39
15,5
6,75
44,87
48,21
4,1
2,82
Biu 5. Mc hi lng ca NB khi nm vin v thi ng x ca D
Biu 5 cho bit mc hi lng ca
ngi bnh khi nm vin c s khc bit
gia KS ln 1 v KS ln 2: Rt hi lng
tng 9,21%; hi lng tng: 6,12% ; c bit
t l khng hi lng mc d gim 3,93%
nhng vn cn 2,82% ngi bnh cho rng
khng hi lng khi nm vin.
Bng 4. Nhn thc ca iu dng, H sinh trc v sau o to KNGT (n=384)
Rt tt Tt Kh Trung bnh
Ni dung Trc
(%)
Sau
(%)
Trc
(%)
Sau
(%)
Trc
(%)
Sau
(%)
Trc
(%)
Sau
(%)
1. n tip v hng dn ngi bnh
kp thi, chu o.
127
(33)
165
(43)
144
(37,5)
200
(52)
67
(17,4)
19
(4,9)
46
(12)
0
2. Khi giao tip vi ngi bnh bt
u vi cu ni c ch ng: tha
ng, B, Anh, Ch
173
(45)
188
(49)
157
(40,9)
185
(48,1)
44
(11,5)
11
(2,9)
10
(2,6)
0
170
Rt tt Tt Kh Trung bnh
Ni dung Trc
(%)
Sau
(%)
Trc
(%)
Sau
(%)
Trc
(%)
Sau
(%)
Trc
(%)
Sau
(%)
3. S dng cm t ph hp: Xin
mi, lm n, xin li, cm n khi
giao tip.
78
(20)
127
(33)
116
(30)
244
(63,5)
124
(32,3)
13
(3,4)
65
(16,9)
0
4. Sn sng gip ngi bnh vi
tinh thn trch nhim cao.
134
(35)
149
(39)
211
(54,9)
224
(58,3)
27
(7)
11
(2,9)
12
(2,1)
0
5. Gii thch r rng, c s cm
thng vi ngi bnh khi chm sc
v lm cc th thut.
193
(50,3)
233
(60,7)
133
(34,6)
140
(36,5)
45
(11,7)
11
(2,9)
13
(3,4)
0
6. Lng nghe ngi bnh ni, t
thi , c ch hnh ng quan tm
ngi bnh tin tng v an tm
iu tr
165
(43)
180
(46,9)
179
(46,6)
199
(51,8)
18
(4,7)
5
(1,3)
22
(5,7)
0
7. Tr li ngi bnh, ngi nh vi
thi nh nhng, ng mc.
171
(44,5)
224
(58)
142
(37)
156
(40,6)
45
(11,7)
4
(1)
26
(6,8)
0
8. Khng th hay cu gt vi ngi
bnh trong bt k tnh hung no.
188
(49)
234
(60,9)
100
(26)
131
(34,1)
84
(21,9)
11
(2,9)
12
(3,1)
8
(2)
9. Hng dn y ch n ung
cho ngi bnh
125
(32,6)
163
(42,4)
109
(28)
133
(34,6)
81
(21,1)
65
(16,9)
69
(18)
23
(6)
10. Gii thiu tn mnh cho ngi bnh,
ngi nh ngi bnh.
127
(33)
129
(33,6)
173
(45)
205
(53,4)
57
(14,8)
38
(9,9)
27
(7)
12
(3,1)
148 179 146 182 59,2 18,8 30 4,3
Trung bnh
(38,6) (46,7) (38,1) (47,3) (15,4) (4,9) (7,86) (1,1)
Bng 4 cho bit trc v sau o to
cc tiu ch phng vn iu dng nh gi
l tt v rt tt tng u tng; cc tiu ch
t kh v trung bnh gim; khng c
tiu ch no t loi yu.
- Tiu ch tng cao nht: Tiu ch s 1, 3.
- Tuy nhin t mc trung bnh vn
cn khong 6% tiu ch hng dn y
ch n cho ngi bnh; 3,1% gii
thiu tn ca mnh cho ngi bnh v
ngi nh ngi bnh.
4. BN LUN V KT LUN
Qua nghin cu 790 ngi bnh/ngi
nh ngi bnh v nh gi 384 iu
dng, h sinh v kin thc v k nng
giao tip vi ngi bnh trc v sau o
to, c th thy rng vn o to, tp
hun v k nng giao tip cho iu dng,
h sinh ng vai tr quan trng v nng
cao c cht lng giao tip ca iu
dng, h sinh ti cc c s khm cha
bnh trong ngnh y t Ninh Bnh. T kt
171
qu nghin cu, chng ti rt ra mt s kt
lun sau:
1. Thc trng v vn giao tip ca
iu dng, h sinh vi ngi bnh ti cc
bnh vin trong ngnh Y t Ninh Bnh nhn
chung c bn l tt, tuy nhin vn cn c
6,75% ngi bnh cho rng cha hi lng.
Qua nghin cu chng ta thy rng vn
giao tip ca iu dng, h sinh ni ring
l yu t ht sc quan trng trong cng tc
chm sc v bo v sc kho nhn dn. N
phn nh ng thc trng nhng g m iu
dng, h sinh v cha lm c. Vi
kt qu trn khng nh rng vn giao
tip ang l nhu cu thit yu t ra v phi
c duy tr thc hin thng xuyn.
- V tinh thn thi ca iu dng,
h sinh: ch yu ngi bnh (81,75%)
ngi bnh nh gi l chu o, nim n.
Tuy nhin vn cn 1,25% cho l th , v
cm trc ngi bnh.
- Ngi bnh c gii thch, hng
dn v th tc hnh chnh; ni quy bnh
vin; ch n ung; cng khai thuc,
cch s dng thuc v trc khi lm th
thut. Cc tiu ch trn u t t 84-98,5%
nh vy ngi bnh c s quan tm
v hng dn nhng vn cn thit khi
nm vin. Tuy nhin vn cn c ngi
bnh cha c quan tm ng mc.
- C 5% ngi bnh cho rng iu
dng, h sinh gy phin h cho h.
- Giao tip ca iu dng, h sinh p
ng tng i tt vi s hi lng, rt hi
lng ca ngi bnh. Ch c 6,75% s
ngi bnh c hi l khng hi lng. Nh
vy chng ta cn phi c n lc hn na
nng cao t l s hi lng ca ngi bnh.
2. Hiu qu sau o to tp hun v
k nng giao tip cho iu dng, h
sinh vi ngi bnh
Kt qu kho st v tinh thn thi
vi ngi bnh v nhn thc, kin thc v
k nng giao tip ca iu dng, h sinh
sau khi c o to v k nng giao tip
cho thy mi tiu ch u c s thay i
tch cc c th:
- Kin thc v k nng giao tip ca
iu dng, h sinh c s thay i ng k.
Sau o to t l iu dng, h sinh t
nh gi vi mc tt v rt tt t t
trn 94% tng 17,3%; mc trung bnh
gim 6,6%.
+ Kt qu kho st ln 2 vi 390 ngi
bnh cho thy:
+ Ngi bnh c tip n chu o
nim n hn: t 90% ch cn 0,26% t ra
th , v cm vi ngi bnh.
+ T l ngi bnh c gii thch,
hng dn v th tc hnh chnh, cng khai
thuc v cch s dng; trc khi lm th
thut u t 100%.
+ S hi lng, rt hi lng ca ngi
bnh t ti 93,08%.
Qua y cho chng ta thy rng vn
giao tip ca iu dng, h sinh l yu t
rt quan trng. Giao tip tt s gip chng
ta thu thp thng tin t pha ngi bnh, n
phn nh c tm t, nguyn vng chnh
ng ca ngi bnh khi h n khm v
iu tr ti bnh vin, t s gip cho vic
chn on, iu tr, chm sc c tt hn,
172
s hnh thnh mi quan h mt thit, gn
gi gia iu dng, h sinh vi ngi
bnh. H cm nhn c tn trng, c
quan tm, c chia s, c cm thng
chnh l liu thuc b qu gi nht gip
h tin tng, yn tm iu tr v nhanh
chng hi phc sc kho. V vy chng ta
cn lun phn u, tu dng, rn luyn v
trau di kin thc v chuyn mn cng nh
giao tip th hin nt p vn minh
trong giao tip, ng x nhm p ng tt
hn na s hi lng ca ngi bnh v
nng cao cht lng chm sc, to dng uy
tn ngh nghip, s cm thng su sc ca
ngi bnh, nhn dn i vi cn b y t
ni chung v iu dng ni ring.
5. KHUYN NGH
5.1. i vi cc cp lnh o
- C gii php gim ti s lng
ngi bnh n khm v iu tr vt tuyn
ti cc c s y t bng cch tng cng hot
ng c cht lng ti tuyn c s.
- B sung, tng thm bin ch kp thi
c nhn lc lm vic cng nh trang
thit b ph hp.
- C u t v kinh ph cho hot ng
nng cao k nng giao tip ca nhn vin y
t: o to tp hun thng xuyn di
nhiu hnh thc; t chc Hi thi v nt p
trong giao tip ng x, vn ho ngh
nghip ti cc c s khm cha bnh.
- C nh gi nh k v cht lng
giao tip ca nhn vin y t ni chung, vi
iu dng, h sinh ni ring c nhng
bin php thch hp nng cao cht lng
chm sc ngi bnh.
5.2. i vi nhn vin y t ni chung
v iu dng ni ring
- Mi cn b y t phi tch cc hn na
t rn luyn, tu dng nng cao phm
cht o c, k nng giao tip.
- Khng ngng hc tp, nng cao trnh
chuyn mn, chuyn mn v k nng
giao tip ng x gp phn nng cao cht
lng chm sc ngi bnh ton din.
6. TI LIU THAM KHO
1. Quy nh v ch giao tip trong
cc c s khm cha bnh km theo Quyt
nh s 4031/2001/Q-BYT ca B trng
B Y t.
2. Quy tc ng x ca cn b, vin
chc trong cc n v s nghip y t (Ban
hnh km theo Quyt nh s 29/2008/Q-
BYT ngy 18 thng 8 nm 2008 ca B
trng B Y t)
3. Tiu chun o c ca ngi lm
cng tc y t (12 iu y c-Ban hnh km
theo Quyt nh s 2088/Q-BYT ngy
06/11/1996 ca B trng B Y t)
4. TS. Ng Ton nh. Thng tin
iu dng s 26, 27 ca Hi iu
dng Vit Nam.
5. Hong Hu Ton (2005) nh gi
thc trng giao tip ca iu dng-trin
khai n nng cao k nng giao tip cho
iu dng ngnh y t Lai Chu
6. H Th Kim Phng (2007) nh
gi hiu qu chng trnh nng cao k nng
giao tip cho iu dng, k thut vin
bnh vin Tm Thn tnh Nam nh. K
yu ti NCKH iu dng thng
10/2007 ca Hi iu dng Vit Nam.
173
CHM SC RNG MING CHO NGI BNH HI SC CP CU
CA IU DNG CC BNH VIN H NI
ThS. Phm L Hng
Bnh vin Vit Nam Cu Ba, H Ni
1. T VN
Chm sc sc kho rng ming
(CSSKRM) l mt khi nim ch vic m
bo chm sc v duy tr v sinh h thng
rng ming nhm tin ti phng bnh
phng chng nhng bnh l thng thng
hay gp h thng rng ming nh su
rng v vim quanh rng. Nhng bnh l
thng thng nh su rng v vim quanh
rng hon ton c th phng nga c
bng cc bin php v sinh c nhn, theo
nh i hi ng Y t Th gii ln th 53
nm 2000 nu r.
Theo mt s nghin cu trn th gii
gn y th bin chng v tc hi ca bnh
l rng ming cn nh hng n mt s
bnh l ton thn, nh bnh l tim mch,
i tho ng, bnh h hp, tr s sinh
thiu thng, thiu cn. V vy CSSKRM l
mt trong nhng ni dung chm sc cn
thit i vi ngi bnh ni tr.
Chm sc sc kho rng ming cho
ngi bnh ni tr Vit Nam cha c
thc s quan tm dy cc bnh vin
mt phn do thiu nhng quy nh c th,
chi tit v chm sc sc kho rng ming
trong cc bnh vin, mc d quy ch chm
sc ngi bnh ton din c ban hnh
t nm 1997.
Trn a bn thnh ph H Ni, cha c
nghin cu no cp ti vn chm sc
sc kho rng ming t cc iu dng vin
cho ngi bnh ni tr cc bnh vin.
Mc ch ca nghin cu ny l bc u
kho st thc hnh chm sc sc kho rng
ming (CSSKRM) ca iu dng cho
ngi bnh ni tr. Kt qu nghin cu s
gp phn vo vic tm ra gii php nng cao
cht lng chm sc ngi bnh ton din.
Ni dung thc hnh CSKRM ca iu
dng cho ngi bnh ni tr bao gm lm
sch cc mng bm, cn thc n rng hay
hm gi ca ngi bnh, loi b dch nhy
v gi m trong khoang ming.
2. MC TIU NGHIN CU
1. nh gi thc hnh chm sc sc
kho rng ming ca iu dng cho
ngi bnh ni tr ti 7 bnh vin thnh
ph H Ni.
2. Tm hiu mt s yu t lin quan n
thc hnh chm sc sc kho rng ming
cho ngi bnh ni tr ti 8 bnh vin
thnh ph H Ni.
3. xut mt s gii php kh thi
nng cao cht lng chm sc sc
kho rng ming cho ngi bnh ni tr
H Ni.
174
1. Phm vi nghin cu
- a im nghin cu c tin hnh
ti 7 bnh vin trn a bn thnh ph H
Ni bao gm: Bnh vin Saint Paul, Bnh
Vin Thanh Nhn, Bnh vin Ph Sn H
Ni, Bnh vin Tim H Ni, Bnh vin
Bch Mai, Bnh vin Ni Tit, Bnh vin
Hu Ngh.
- Tng s 350 iu dng c
phng vn, trong c 300 phiu phng
vn hp l c a vo phn tch kt qu.
- Cc khoa lm sng c la chn bao
gm: tim mch, ni tit, ngoi khoa v
sn khoa.
2. i tng nghin cu: iu dng
vin.
3. Cng c nghin cu: phiu phng
vn c nhn cho cc iu dng ti cc
khoa phng c la chn phng vn.
4. X l v phn tch s liu:
- S liu sau khi c lm sch, m
ho, x l v phn tch bng phn mm
thng k y hc SPSS 11.5.
4. KT QU NGHIN CU
4.1. Cc c im nhn khu - x hi hc ca cc i tng c phng vn
Bng 1: c im nhn khu - x hi hc ca i tng c phng vn
c im S lng T l (%)
Nam 26 8.7
Gii
N 274 91.3
20-29 153 51.0
30-39 58 19.3
40-55 59 29.7
Tui
Mean = 33.3 SD = 9.7 Min = 21 Max = 55
Trung hc 290 96.7
Cao ng 4 1.3 Trnh chuyn mn
C nhn 6 2.0
Di 5 nm 146 48.6
6-15 nm 70 23.3
Trn 15 nm 84 28.0
Thm nin cng tc
Mean = 10.02 SD = 9.65 Min = 0.5 Max = 33
Tim Mch 75 25.0
Ni tit 65 21.6
Ngoi khoa 80 26.7
Khoa lm sng
Sn khoa 80 26.7
175
Nhn xt: a s iu dng c
phng vn l n gii (91.3%) v phn ln
tt nghip h trung hc (96.7%). V
thm nin cng tc gn 50% s iu dng
c phng vn c thm nin cng tc
di 5 nm. V tui, trn 50% s iu
dng c tui di 30.
4.2. Kin thc v CSSKRM ca iu dng
Bng 2: Kin thc CSSKRM ca iu dng
Tng im kin thc v CSSKRM S lng T l %
Tt: > 80% (> 13 im) 163 54.3
Trung bnh: 61-79% (10-12 im) 117 39.0
Km < 60% (<9 im) 20 6.7
Mean + SD = 12.3 + 1.6; Min = 6; Max = 15
Bng 2 cho thy kin thc v CSSKRM
trong nghin cu ny bao gm 15 cu hi v
c tnh im l 1 vi tr li ng v 0 l
tr li sai. Tng s im kin thc ca c 15
cu hi c phn chia theo Benjamin
Bloom, trong tt l t 80% tng s im
tr ln, Trung bnh l t 61 n 79% v km
l di 60%. Chi tit v cu tr li ng
c lit k bng di y:
Bng 3: Thng k s phiu tr li ng cho tng cu hi kin thc
Cu hi S phiu tr li ng (%)
1. Phng php CSRM m ph n nn thc hin 299 99.6
trc khi mang thai
2. Cch tt nht phng su rng 296 98.6
3. Triu chng thng thng ca vim li 295 98.3
4. Nguyn nhn chnh ca vim quanh rng 291 97.0
5. Phng php VSRM tt nht m ngi bnh 282 94.0
c th t thc hin c
6. Ngi bnh tim mch cn iu tr bnh l 281 93.6
rng ming no trc tin
7. Nguyn nhn ca bnh su rng 276 92.0
8. Bnh l rng ming cn iu tr ngi bnh 258 86.0
i tho ng
9. Cch v sinh hm gi tt nht 258 86.0
176
Cu hi S phiu tr li ng (%)
10. Bin chng cui cng ca bnh su rng 254 84.6
11. Triu chng in hnh ca bnh su rng 248 82.6
12. Bin chng nguy him ca bnh quanh rng 225 75.0
13. Bin php CSSKRM cn thit cho ngi bnh 185 61.6
khng t phc v cho mnh c
14. Dung dch sc ming no tt c s dng 163 54.3
cho phng bnh rng ming
15. S ln VSRM ti thiu cho ngi bnh hng ngy 75 25.0
Bng 3 ch ra trong s 15 cu hi, c
hai cu hi t t l tr li thp do vic cp
nht kin thc v CSSKRM iu dng
cha c y .
4.3. Thi i vi CSSKRM cho ngi bnh ca iu dng
Vic tnh im thi i vi
CSSKRM da trn c s 15 cu hi. Mi
cu hi c 5 phng n tr li c cho
im t 1 n 5 theo thang im Likert
Scale. Tng s im thi c phn chia
lm 3 mc tt, trung bnh v km trn c s
mc % ca tng s im 3 mc tng
ng vi 66.7% (64 im) v 33.3 % (59.8
im) ca tng s im thi .
Bng 4: Phn b s im thi i vi CSSKRM
Tng im thi i vi CSSKRM S lng T l %
Tt ( > 64 im) 107 35.7
Trung bnh ( 60 - 64 im) 101 33.7
Km (< 60 im) 92 30.6
Mean + SD = 62.07 + 4.5; Min = 46; Max = 74
Bng 4 cho thy t l iu dng c
thi tch cc i vi CSSKRM mi ch
t 35.7%, s cn li v mt thi i vi
CSSKRM cha c tt.
177
4.4. Cc yu t lin quan n cng tc o to v gimst chuyn mn iu dng
Bng 5: Thng k v qu trnh o to kin thc CSSKRM iu dng
o to v CSSKRM S lng T l %
o to ti trng Trung hc 251 87.3
Tp hun trong mt nm va qua 32 10.7
Hng dn bi bc s RHM 16 5.3
Hi tho v CSSKRM 12 4.0
Hng dn bi iu dng trng 147 49.0
Bng 5 cho bit phn ln iu dng
c o to v CSSKRM trong qu trnh
hc ti trng Trung hc y t, cc loi hnh
o to khc cn rt t c ph bin trong
cng ng iu dng.
Bng 6: Lu lng ngi bnh phc v hng ngy bi iu dng
S ngi bnh S lng T l %
s 9 ngi bnh 114 38.0
> 10 ngi bnh 186 62.0
Bng 6 ch r nhn chung lu lng
ngi bnh ti cc bnh vin cn tng
i cao. c bit ti mt s bnh vin
chuyn khoa nh tim mch, sn khoa v l
yu t trc tip nh hng ti cht lng
phc v, chm sc ngi bnh.
Bng 7: Gim st cng tc chuyn mn ca iu dng trong CSSKRM
Ngi gim st S lng %
Bc s RHM 17 5.7
iu dng trng 127 42.3
Bc s iu tr 30 10.0
Khng c gim st 126 42.0
Bng 7 cho cho thy rng t l iu
dng khng c gim st v chuyn mn
trong CSSKRM cn cao. iu ny c th
c l gii l cng tc CSSKRM cha
thc s c ch trng ti cc bnh vin.
178
4.5. Thc hnh CSSKRM ca iu dng cho ngi bnh ni tr
Thc hnh CSSKRM ca iu dng
nghin cu ny c nh ngha bao gm
10 cng vic v c tnh im t 0 n 4.
Tng s im thc hnh c phn chia
lm 3 mc tt, trung bnh v km trn c s
mc % ca tng s im 3 mc tng
ng vi 66.7% (32 im) v 33.3 % (22
im) ca tng s im thc hnh.
Bng 8: Phn loi im thc hnh CSSKRM
im thc hnh S lng T l %
Tt ( > 32 im ) 95 31.7
Trung bnh ( 22-32 im) 114 38.0
Km ( < 22 im) 91 30.3
Mean = 26.4 Min = 0 Max = 40
Bng 8 ch ra t l thc hnh CSSKRM iu dng t t l tt l 31.7%, trong
t l km l 30.3%.
4.6. Lin quan gia thc hnh CSSKRM ca iu dng v cc yu t lin quan
Thc hnh CSSKRM v cc yu t
lin quan c m ho dng cc bin
s phn loi. Khi xc nh s lin quan
gia cc yu t th phng php kim
nh c p dng xc nh mi
lin quan gia cc yu t . Kt qu phn
tch mi lin quan gia thc hnh CSSKRM
vi cc yu t khc c tm tt trong bng
di y.
Bng 9: Phn tch mi lin quan gia thc hnh CSSKRM v cc yu t
Yu t c lin quan Gi tr Gi tr p
Thi i vi CSSKRM 10.41 0.034
o to CSSKRM trng THYT 16.09 <0.001
Tp hun trong thi gian lm vic 8.11 0.017
Hng dn ca iu dng trng 19.44 <0.001
Lu lng ngi bnh 7.07 0.029
Gim st CSSKRM 25.40 <0.001
Kt qu phn tch bng 9 cho thy
thc hnh CSSKRM ca iu dng c
lin quan cht ch n cng tc do to
trng THYT, s gim st v hng dn
chuyn mn ca iu dng trng v cc
bc s iu tr ti cc khoa lm sng.
179
5. KT LUN V KIN NGH
5.1. Kt lun
- T l iu dng c kin thc tt v
CSSKRM t 54.3%, t l kin thc km l
6.7% vi im trung bnh l 12.3 im (ti
a 15 im)
- T l iu dng c thi tch cc
vi CSSKRM l 35.7% v t l thi
cha tt l 30.6% vi im trung bnh l
62.07 ( ti a l 75 im)
- T l thc hnh CSSKRM tt l
31.7% v t l thc hnh km l 30.3 % vi
im trung bnh l 26.4 (ti a l 40 im)
- Thc hnh CSSKRM ca iu dng
c lin quan cht ch n cng tc o to
trng THYT (p < 0.001), s gim st v
hng dn chuyn mn ca iu dng
trng v cc bc s iu tr ti cc khoa
lm sng (p < 0.001).
5.2. Kin ngh
- Cc bnh vin cn c quy nh chi tit
v CSSKRM cho ngi bnh ni tr, trong
nu r nhim v v chc trch ca iu
dng cng nh cc bc s iu tr v cc
cp qun l.
- Tng cng thm ni dung thc hnh
CSSKRM cc trng trung hc y t.
- Xy dng ni dung tp hun
CSSKRM cho iu dng ti cc bnh
vin.
- Pht trin thm cc cng c nghin
cu dng phng vn su, tho lun nhm
v trc tip quan st c c kt qu
khch quan v chnh xc hn.
180
CHM SC BNH NHN TT HUYT P
TRONG LC MU NHN TO
D. Hong Vn Phng
TS. Nguyn Th Kim Thy
Khoa Lc mu nhn to-BVTWQ 108
TM TT
Mc tiu nghin cu: Pht hin triu
chng lm sng, tm hiu nguyn nhn ca
tt huyt p trong qu trnh lc mu. Cc
phng php x tr tt huyt p trong qu
trnh lc mu nhn to. Phng php
nghin cu: Thc hin 68 bnh nhn lc
mu nhn to (Nam: 54, n:14) tui dao
ng (18 - 74 tui), tui trung bnh (48,5
11,9), tng s ln lc 3954 ln lc. Kt
lun: Trong 3954 ln lc mu, tt huyt p
988 ln chim t l (24,98%). Cc triu
chng lm sng gp nht mt mi
(26,31%), au u, bun nn (25,40%).
Nguyn nhn hay gp l rt cn qu mc
(52,72%), ung cc thuc h huyt p
trc khi lc (17,27%). Nguyn tc x tr
tt huyt p bnh nhn nm u thp
(100%), tng conductivity, h nhit my
xung 35,5
0
(100%), b dch (75%), gim
lu lng, tm hiu nguyn nhn gy tt
huyt p iu tr.
1. T VN
Trong qu trnh lc mu nhn to, c
rt nhiu bin chng xy nh tng huyt p
kch pht, chy mu, au tht ngc, suy h
hp... Tt huyt p l bin chng thng
gp nht bnh nhn nhn lc mu nhn
to, do nhiu nguyn nhn gy ra v i hi
ngi iu dng phi theo di ngi bnh
cht ch, nhanh chng pht hin triu
chng, x tr cp cu kp thi.
Mc tiu nghin cu:
- Pht hin cc triu chng lm sng v
tm hiu nguyn nhn ca tt huyt p
trong qu trnh lc mu.
- xut cc phng php x tr tt
huyt p trong qu trnh lc mu nhn to
2. I TNG V PHNG PHP
NGHIN CU
2.1. i tng nghin cu: gm 68
bnh nhn lc mu nhn to ti khoa A14-
BVTWQ 108 t thng 5/ 2007 - 11/2007
(Nam: 54, n:14) tui dao ng (18 - 74
tui), tui trung bnh (48,5 11,9), tng s
ln lc 3954 ln..
2.2. Phng php nghin cu: tin
cu theo chiu dc, phn tch triu chng
lm sng, tm hiu nguyn nhn v cch
x tr khi tt huyt p bnh nhn lc
mu chu k.
2.3. X l s liu: theo phng php
thng k y hc.
Nghin cu khoa hc iu d- ng ton quc ln th III
181
3. KT QU NGHIN CU
Bng 1. T l tt huyt p trong lc mu
Tnh trng huyt p S ln lc (n = 3954) T l %
Tt HA 988 24,98
HA bnh thng hoc tng 2966 75,02
Bng 1 cho thy s ln tt huyt p chim t l 24,98% (988 lt).
Bng 2. Triu chng lm sng ca tt huyt p
Triu chng
S ln tt HA
(n = 988)
T l %
Mt mi 260 26,31
au u 170 17,21
Bun nn v nn 251 25,40
Chut rt 90 9,10
V m hi 245 24,79
Tc ngc 90 9,10
Rt run 99 10,02
Bng 2 ch ra triu chng hay gp tt huyt p nhiu nht l mt mi (26,31%),
bun nn v nn (25, 40%), v m hi (24,79%).
Bng 3. Nguyn nhn gy tt huyt p
Nguyn nhn
S ln tt HA
(n = 988)
T l %
Dng thuc h p trc lc 171 17,30
Rt cn qu mc 521 52,73
Nng mui trong dch lc thp 54 5,46
Nhit my cao 13 1,31
Tc lc qu nhanh 76 7,69
Ri lon thn kinh thc vt 72 7,28
D ng qu lc ln u 49 4,95
Lc thn bng dch acetat 36 3,64
182
Bng 3 cho thy nguyn nhn gy tt huyt p hay gp l rt cn qu mc (52,73%),
dng thuc h p trc lc (17,30%).
Bng 4. Cc phng php x tr khi tt huyt p
Phng php x tr
S ln tt HA
(n= 988)
T l %
Nm u thp 988 100
Gim nhit my xung 35,5
0
988 100
Tng conductyvity 494 50
Truyn THM 0,9 % 494 50
Truyn THN 20% 247 25
Tim Depersolon 27 2,73
Thay qu lc khc 13 1,31
Bng 4 a ra cc phng php x tr tt huyt p hng u l cho nm u thp
(100%), gim nhit my (100%) v b dch (75%).
4. BN LUN
Phn tch 68 bnh nhn suy thn mn
lc mu chu k (Nam: 54, n:14) tui
dao ng (18- 74 tui), tui trung bnh
(48,5 11,9), tng s ln lc mu 3954,
trong thi gian 6 thng t thng 5/2007 n
thng 11/2007 chng ti thy:
- Tt huyt p xut hin 988 ln chim
t l (24, 98%), t l ny thp hn ca tc
gi Trn Thanh Sn (34,43%) tng t nh
ca Martin J: 18 - 34 %. S khc nhau c
th gii thch do phng php nghin cu
khc nhau, chng ti xc nh tt huyt p
khi bnh nhn c cc triu chng lm sng
v o huyt p ti thi im , cn tc gi
Trn Thanh Sn dng holter o trong sut
qu trnh lc mu nn nhy cao hn
phng php ca chng ti.
- Triu chng lm sng ca tt huyt p
rt a dng (bng 2), hay gp nht l bnh
nhn c cm gic mt mi (26,31%), bun
nn, c khi nn vt (25,40%), v m hi
(24,79%), au u (17,21%), i khi li
biu hin di dng chut rt...
- Cc nguyn nhn gy tt huyt p trong
qu trnh lc rt khc nhau (bng 3) a s l
do rt cn qu mc (52,73%), do bnh nhn
khng nh k cn kh ca mnh, do tm l
s chu k di ngy b nc v cui cng l
ngy h nng bc mun ung nhiu nc,
nn thng tng s lng cn cn rt qu
mc. Mt nguyn nhn na hay gp bnh
nhn cao huyt p ung cc thuc h huyt
p trc khi lc mu gy tt huyt p lc kt
hp my rt cn (17,30%), cc nguyn nhn
183
khc him gp hn l do k thut vin t
conductivity thp dn n nng mui
trong dch lc thp, nhit my cao ri lon
vn mch gy tt huyt p, bnh nhn suy
thn i tho ng hay c ri lon thn kinh
thc vt gin mch tt huyt p (7,28%), tc
siu lc qu nhanh (7,69%) nhng bnh
nhn suy tim, lon nhp tim c tnh trng
huyt ng khng n nh v mt s nguyn
nhn him gp cn ch d ng qu lc ln
u, lc bng dch acetat.
- X tr tt huyt p trong lc mu nhn
to (bng 3) i hi ngi iu dng vin
phi theo di bnh nhn cht ch c bit
bnh nhn nng, tui cao c tnh trng huyt
ng khng n nh, nhng bnh nhn mi
chy thn nhn to ln u v nhng bnh
nhn mc cc bnh l tim mch, i tho
ng km theo. Nguyn tc x tr tt huyt
p hng u l iu dng vin phi nhanh
chng cho bnh nhn nm u thp, nghing
u sang mt bn trnh nn tro ngc
vo phi (100%), h nhit my xung
35,5
0
(100%), tng conductivity nng nng
mui (50%), gim lu lng lc trnh
tnh trng rt cn qu nhanh, sau tm hiu
nguyn nhn gy tt huyt p, nu do rt cn
qu mc bo co bc s cho truyn cc dung
dch THM 0,9% (50%) hoc THN 20%
(25%) b li lng dch mt, cc nguyn
nhn khc nh ri lon thn kinh thc vt, ri
lon nhp tim tu theo tng trng hp x
tr. c bit c nhng bnh nhn tt huyt
p, rt run do d ng qu lc ln u thng
do qu lc c cu to mng polysunfone,
dng cc thuc chng d ng nh
Depersolon, chlopheniramin. Nu khng ,
thay qu lc c cu to mng xenlulo tng
hp. Mt s t trng hp tt huyt p do s
dng dch lc acetat, cc trng hp ny
c thay bng dch lc bicarbonat.
5. KT LUN
5.1. Tt huyt p l bin chng rt hay
gp lc mu nhn to vi t l 24,98%.
Cc triu chng lm sng thng rt a dng,
hay gp nht l bnh nhn c cm gic mt
mi (26,31%), v m hi (24,79%), au u,
bun nn (17,21%). Cc nguyn nhn gy
tt huyt p trong qu trnh lc rt khc
nhau, a s do rt cn qu mc (52,73%),
ung cc thuc h huyt p trc khi lc
(17,30%).
5.2. Nguyn tc x tr tt huyt p:
nhanh chng cho bnh nhn nm u thp
(100%), h nhit my xung 35,5
0
(100%), b dch (75%), tng conductivity,
nng nng mui (50%), gim lu lng
lc trnh tnh trng rt cn qu nhanh.
6. TI LIU THAM KHO
1. Trn Thanh Sn (2008): Nghin
cu bin i huyt p trong thi gian lc
mu bng o huyt p lin tc bnh nhn
suy thn mn lc mu chu k, Lun vn
chuyn khoa cp II
2. Nguyn Vn Xang (2001), iu tr
thay th thn suy bng thn nhn to
tr.274-281.
3. Martin J., Schreiber (2001) Clinical
case- based approach to understanding
intradialytic hypotension, Am J Kidney
Dis 38 (4): S 37-S 47
4. Harold. B., Johk .TD., Todd. SI
Complication During Hemodialysis
Handbook of Dialysis.pp 148-168.
184
THC TRNG CNG TC CHM SC NGI BNH UNG TH
H HNG - THANH QUN TI TRUNG TM UNG BU
BNH VIN TW HU (T 1/1/2009 - 30/6/2010)
CND. Chu Th Hoa
CND. Nguyn Th Diu Trang
Trung tm Ung bu BVKTW Hu
TM TT
Nghin cu m t v cng tc chm
sc ca iu dng cho ngi bnh b ung
th h hng-thanh qun c thc hin
qua kho st ngi bnh, kt hp vi ly
s liu t h s bnh n ca 75 bnh nhn
nhp vin iu tr ti trung tm Ung bu,
bnh vin Trung ng Hu t 01/01/2009
n 31/06/2010. Kt qu: Phn ln ngi
bnh tui > 70 tui, t gp ngi
< 40 tui; nam gii chim t l 90.7%;
thng gp ngi bnh c thi quen ht
thuc l v ung bia ru (60%); l do
nhp vin thng gp l khn ting
(29.3%); pht hin bnh thng giai
on III, IV (84%); c bin chng tia x
(100%); a s bnh nhn c tm trng lo
lng v bnh (84%). Tnh hnh chm sc:
90.7% ngi bnh c iu dng quan
tm chm sc h tr tinh thn; 89.3%
ngi bnh c hng dn r rng ch
n, nhng ch 12% s ngi bnh c
iu dng h tr cho n ung; Chm sc
v sinh c nhn ch yu do ngi nh thc
hin (68%); Cc chm sc chuyn nghip
nh nh gi au theo thang im 10,
chm sc au, gim nh cc bin chng
c thc hin kh tt (t 80% tr ln),
tuy nhin chm sc theo di cc du hiu
sng thng quy ch t 66.7%; iu
dng trc tip cho bnh nhn ung thuc
cn thp (53.3%), hng dn r rng c
th khi ung thuc t 78.7%. Thc hin y
lnh ca bc s y , ng v an ton
t 84%; iu dng cha thc hin cha
tt giao tip trc, trong v sau th thut
chim t l 14.7%. Kt lun v ngh:
iu dng thc hin chm sc ngi
bnh ung th h hng thanh qun kh tt
nhng cn mt s hn ch nht nh do:
tnh trng bnh nhn qu ti; trnh
chuyn mn ca iu dng cha ng
u; giao tip vi ngi bnh cha c
quan tm, k nng giao tip cha tt... nn
cng tc chm sc cha m bo yu cu
ca quy ch chm sc ngi bnh ton
din. nng cao cht lng chm sc
ngi bnh ti trung tm cn: (i) c gii
php hu hiu chng qu ti nh k
thm ging bnh v b sung nhn lc
iu dng; (ii) Bo m cung cp
phng tin dng c chm sc v cung
cp thuc ti khoa iu tr; (iii) Nng cao
nng lc cho iu dng thng qua tp
hun nghip v, k nng giao tip;
(iv) Tng cng kim tra gim st cng
185
tc chm sc ngi bnh.
1. T VN
Ung th h hng - thanh qun l loi
ung th t ph bin trn th gii. Vit
Nam, ung th h hng - thanh qun ng
hng th hai trong cc ung th u mt c,
sau ung th vm v chim t l 20%
trong cc ung th ng h hp, tiu ha
trn v ng hng th chn trong cc ung
th ton thn.
Ung th h hng-thanh qun ph bin
nam gii, t gp tui di 40, c lin
quan n ung ru v ht thuc l, bnh
thng c pht hin giai on mun do
thanh qun c cu trc phc tp v triu
chng ban u thng kn o. Phng
php iu tr kinh in l phu thut v x
tr, hoc x tr n thun giai on sm,
hoc phi hp ha x tr giai on mun
thu c mt s kt qu kh quan. Kt
qu ca nhiu nghin cu v thc t lm
sng cho thy hu ht ngi bnh khi iu
tr ung th u b cc bin chng do iu
tr, c bit l bin chng do x tr, ha tr
vi cc mc khc nhau. T l bin
chng do x tr da, nim mc, tuyn nc
bt, hu thc qun, thanh qun t 85-100%
v cc tc dng ph ca ha tr lm nh
hng n cht lng sng ca bnh nhn.
V vy trong qu trnh iu tr, ngi bnh
phi c chm sc, h tr tch cc, ng
vin an i v mt tinh thn, gip ngi bnh
gim bt phn no s au n v th xc.
Chm sc ngi bnh ung th h
hng-thanh qun c vai tr ht sc quan
trng, bi chc nng sinh l h hng - thanh
qun quyt nh tnh mng v cht lng
cuc sng ca ngi bnh (duy tr chc
nng h hp, nut, nghe, pht m ca thanh
qun). Do cng tc chm sc phi p
ng c da trn nhu cu ca tng ngi
bnh. iu dng l i ng dnh nhiu
thi gian tip xc vi bnh nhn, trc tip
chm sc v phc v v chuyn mn v k
thut. Ngoi ra iu dng cn phi quan
tm chm sc v mt tinh thn ngi
bnh yn tm hp tc iu tr.
nh gi thc trng cng tc chm
sc ngi bnh ung th h hng - thanh
qun ti Trung tm Ung bu bnh vin
Trung ng Hu chng ti tin hnh
nghin cu ny vi cc mc tiu:
- M t cc c im c trng ca
bnh nhn ung th h hng thanh qun.
- nh gi cng tc chm sc ngi
bnh ung th h hng - thanh qun, qua
xut mt s bin php nhm nng cao
cht lng chm sc cho ngi bnh ung
th h hng - thanh qun ti Trung tm ung
bu Bnh vin Trung ng Hu.
2. I TNG V PHNG PHP
NGHIN CU
Nghin cu m t c thc hin ti
Trung tm Ung bu bnh vin trung ng
Hu trong thi gian t thng1/2009 n
thng 6/2010. Phng php thu thp s liu
c s dng l phng vn trc tip bng
b cu hi v ly s liu t h s bnh n
ca ngi bnh c chn vo nghin cu.
Tng s c 75 ngi bnh c chn on
186
l ung th h hng - thanh qun iu tr ni
tr ti Trung tm v p ng cc tiu chun
chn vo nghin cu c phng vn
trong nghin cu ny.
X l s liu: Phng php thng k
thng thng c s dng x l s
liu. Cc bin s quan tm c tnh tn
sut v t l phn trm.
3. KT QU NGHIN CU
3.1. c im chung i tng nghin cu
3.1.1. Phn b ung th theo gii 3.1.2. Phn b ung th theo tui
Biu 1. Phn b ung th theo gii Biu 2. Phn b ung th theo tui
Nhn xt: t l Nam/ N l 9/1, Nhn xt: tui mc ung th ph bin t 50 - 59
ung th gp ch yu nam gii. v c bit trn 70 tui c t l mc cao.
3.1.3. Thi quen sinh hot
Ht thuc v ung ru l cc yu t nguy c gy ung th; ht thuc km ung ru
lm tng nguy c ung th.
Biu 3. Phn b cc thi quen sinh hot ca ngi bnh
187
3.1.4. Cc c im bnh hc v tnh hnh iu tr
S liu bng 1 cho thy khn ting,
kh th, v hch c l nhng triu chng
thng gp ngi bnh. Ngi bnh
thng n bnh vin khm giai on
III, IV ca ung th. Bin chng thng
gp l xm da, vim nim mc ming,
khn ting, mt v gic. Mt s trng hp c
bin chng nng nh: suy gan thn (4%); gim
bch cu (20%); hu ht ngi bnh u b nn
v bun nn khi iu tr bng ha cht. Tt c
ngi bnh u b nh hng tm l nng n t
rt lo lng n bi quan, chn nn.
Bng 1. Cc c im bnh hc v tnh hnh iu tr
c im S BN T l %
Khn ting 22 29.3
Kh th 15 20.0
Hch c 13 17.3
Nut vng 7 09.3
Mt ting 5 06.7
Nut au 5 06.7
Nut nghn 2 02.7
Nut sc 2 02.7
au hng lan ln tai 2 02.7
L do vo vin
Khc ra mu 2 02.7
I 5 06.7
II 7 09.3
III 30 40.0
Chn on giai on bnh
IV 33 44.0
Xm da 70 93.3
Vim nim mc ming 68 90.7
Khn ting 54 72.0
Mt v gic 60 80.0
Kh th 29 38.7
Kht hm 24 32.0
X tr(n=75)
Kh th m kh qun 12 16.0
Gim bch cu 5 20.0
Gim huyt sc t 2 8.0
Suy gan, thn 1 4.0
Cc bin chng cp
tnh ca iu tr
Ha tr
(n=25)
Nn, bun nn 23 92.0
Rt lo lng 63 84.0 Trng thi tm l ngi bnh
Bi quan 12 16.0
188
3.2. Tnh hnh chm sc ngi bnh
Kt qu kho st (bng 2) cho thy:
90,7% s ngi bnh c iu dng
quan tm chm sc h tr tinh thn; T l
ngi bnh c iu dng hng dn v
h tr cho n ung l 89,4% v 49,3%;
Chm sc v sinh c nhn ch yu do
ngi nh thc hin (68%); Cc chm sc
chuyn nghip nh nh gi au, chm sc
au, chm sc gim nh cc bin chng
c thc hin kh tt (t 80% tr ln). Tuy
nhin chm sc theo di cc du hiu sng
thng qui mi ch t 66,7%. iu dng trc
tip cho bnh nhn ung thuc cn thp
(53,3%). C ti 20% s ngi bnh cho rng
iu dng cha thc hin giao tip trc,
trong v sau khi thc hin cc th thut. Ch c
76,0% ngi bnh c iu dng quan tm
t vn gio dc sc khe.
Bng 2: Cc hot ng chm sc ngi bnh
STT Hot ng chm sc
S ngi bnh
c p ng/S c
nhu cu
T l
(%)
1 Hng dn ch n r rng 67/75 89.4
2 H tr ngi bnh n ung 37/75 49.3
3 V sinh c nhn 25/75 32.0
4 Chm sc gim au:
- nh gi au theo thang im 10
- Dng thuc gim au theo y lnh
68/75
69/75
90.7
92.0
5 Thc hin chm sc, theo di du hiu sng:
- Bnh nhn c du hiu nng
- Thng quy
- Phiu theo di du hiu sng c ghi chp
y
68/75
50/75
75/75
90.7
66.7
100
6 Cho bnh nhn ung thuc:
- iu dng thc hin
- iu dng hng dn r rng, c th
40/75
53/75
53.3
78.7
7 Gii thch v thc hin ng cc bc ca
quy trnh truyn ha cht
16/25 64.0
8 Giao tip trc, trong, v sau khi thc hin
cc th thut
60/75 80.0
9 Chm sc h tr tinh thn, tnh cm, tm l 68/75 90.7
10 Chm sc, gio dc sc khe phng bnh 57/75 76.0
189
4. BN LUN
c im ngi bnh
Theo kt qu kho st, ung th h
hng - thanh qun t gp tui di 40,
tui c t l mc cao l trn 70 tui,
ph hp vi kt qu nghin cu ca cc
tc gi khc.
T l nam/n = 9/1. Ung th chu tc
ng ca cc yu t nguy c trong ht
thuc v ung ru gp rt ph bin
nam gii.
L do nhp vin hay gp l khn ting
(29,3%), cc triu chng khc thng b
ngi bnh b qua, y cng l l do khin
ngi bnh nhp vin mun khi ung th
giai on xm ln (giai on III v IV).
Cc phng php iu tr ch yu: x
n thun (58.7%), ha - x ng thi
(33.3%) v chm sc triu chng (chm
sc gim nh).
Theo kt qu nghin cu ny cho thy
tt c ngi bnh u c bin chng ca
iu tr, c bit l bin chng ti ch do x
tr. T l bin chng da, nim mc ming,
tuyn nc bt, hu thc qun, thanh qun
u cao .
C 25 ngi bnh giai on mun
vi ch nh iu tr ha-x c cc nh
hng v huyt hc ch yu l h bch cu
(20%) v gim huyt sc t (8%). Nhng
bin chng ny i hi cn nhiu thi gian
v cng sc cho s chm sc, theo di. Nu
khng x l kp thi s dn n t vong
ngay sau t iu tr ha cht.
a s ngi bnh c tm trng rt lo
lng v bnh tt (84 %), s cn li c tm
trng bi quan (16%). Ngi mc bnh ung
th thng c cm xc, din bin tm l rt
phc tp, v h bit rng cuc sng ca h
ang b e da c v thi gian sng v cht
lng sng. Do ngi bnh thng b
suy sp v tinh thn v thng chu tc
ng ca cc vn x hi khc.
Chm sc ngi bnh
Ch n ung hng ngy ca ngi
bnh rt quan trng trong iu tr v phc
hi sc khe. Khi b ung th hng-thanh
qun, ngi bnh khng cn cm gic ngon
ming do au ming, thay i v gic v
khu gic. Vic chm sc hng dn ch
n nhm m bo dinh dng tt
nng lng v protein ngi bnh khng
b st cn, nhanh chng phc hi sc kho
v gim nh cc bin chng. Ngi bnh
ung th h hng thanh qun thng n
ung kh khn do kh ming v nut au,
do iu dng phi hng dn bnh
nhn n thc n lng d tiu ho, giu
vitamin t nhin v phi theo di s lng
v cht lng khu phn n trong ngy ca
ngi bnh. Kho st cho thy iu dng
thc hin tt vn ny (89,3%).
Vic chm sc v sinh c nhn, hng
dn v sinh rng ming ngn nga bi
nhim cng l rt cn thit cho ngi bnh
c bit l ngi bnh nng, c tn thng
hoc nguy c tn thng da vng chiu tia.
Tuy nhin cng vic v sinh c nhn cho
ngi bnh cn ch yu do ngi nh
ngi bnh thc hin (68%), iu dng
190
mi ch h tr mt phn cho ngi bnh.
au l triu chng thng gp bnh
nhn ung th ni chung, ung th h hng,
thanh qun ni ring, hn 2/3 bnh nhn
ung th giai on mun u c au.
Phng php iu tr chm sc gim au v
iu tr ung th phi kt hp cht ch. Tn
trng nhng than phin ca ngi bnh v
s au n ca h, khng nn ch da vo
nh gi ch quan ca nhn vin y t hoc
ngi chm sc. iu dng phi quan st,
hi v lng nghe m t cn au ca bnh
nhn, qua xc nh v tr au, tnh cht
au, thi gian xut hin cn au v nh
gi tnh trng au theo thang im mc
au 0-10. p dng cc bin php chm sc
khng ch au nh xoa bp, chm, s
dng cc phng tin gii tr nh xem Tivi,
nghe i, c bo, ng vin to nim phn
khi cho bnh nhn... gim au cho
ngi bnh l nhng vic lm cn thit.
Theo nghin cu ny, s dng thuc gim
au theo ch nh l phng php iu tr
chnh cho bnh nhn ung th h hng -
thanh qun (chim 92%), iu dng c
nh gi au theo thang im t 90,7%.
Chm sc gim nh cc bin chng ca
iu tr l iu cn phi c quan tm v
tt c mi ngi bnh u c bin chng
ti ch do iu tr tia x vi cc mc
khc nhau. Trong kho st ny 92% ngi
bnh b nn v bun nn sau ha tr liu
c iu dng chm sc. Chm sc
ming, hng i vi ngi bnh ung th h
hng thanh qun rt cn thit v khi nim
mc ming kh vim lot, au hng lm
ngi bnh n ung kh khn, mt dn cm
gic ngon ming. Do iu dng hng
dn ngi bnh v gia nh chm sc, gi
v sinh rng ming. Kt qu nghin cu
ca chng ti cho thy hu ht ngi bnh
(90,7%) u c chm sc, hng dn
chm sc rng ming. Da vng chiu tia x
thng b tn thng, sau 3 n 4 tun da
vng chiu tia b xm v vim da kh nn
vic hng dn chm sc v sinh vng tia
l rt quan trng trong thi gian ny. Kt
qu kho st cho thy hu ht ngi bnh
(85,3%) u c iu dng gii thch,
hng dn r rng, c th v chm sc da.
Theo di cc du hiu sng l rt quan
trng nhm pht hin sm cc du hiu bt
thng kp thi x l. Tuy vy nghin
cu ca chng ti cho thy ch c nhng
ngi bnh c du hiu nng hoc c bnh
v tim mch mi c theo di thng
xuyn. Theo di thng quy ch c thc
hin 66,7% s ngi bnh. iu ny cho
thy dng nh iu dng cn xem nh
cng vic ny.
Chm sc hng dn ngi bnh
ung thuc v thc hin y lnh ca bc s.
Kt qu kho st cho thy mt t l khng
nh iu dng (21,3%) khng hng
dn hoc hng dn qua loa khi cho
ngi bnh dng thuc. Tuy a s iu
dng (84%) thc hin y lnh ca bc s
vi trch nhim cao, song thc hin giao
tip cha tt. 20% trng hp ngi bnh
ni iu dng khng giao tip trc,
trong v sau th thut.
Chm sc h tr v tinh thn, tnh cm,
tm l. Chm sc ny i hi ngi iu
191
dng phi c quan tm, chia s vi ngi
bnh, phi c k nng giao tip v hiu bit
v chuyn mn. Trong kho st ca chng
ti iu dng cha thc hin tt cng tc
ny. Ngi bnh c iu tr ung th cn
phi c qun l tt bng khm nh k
c s theo di kt qu. c bit cn quan
tm n vic phc hi chc nng th, nut
v ni. Theo kho st, s ngi bnh c
gio dc sc khe v phng bnh ch t t
l 76,%.
5. KT LUN V NGH
1. Kt lun: T kt qu nghin cu,
chng ti rt ra mt s kt lun sau:
- Bnh gp ch yu nam gii, la tui
trn 70, l do nhp vin ph bin l khn
ting, thng c chn on giai on
mun III, IV. a s c tm trng lo lng
v bnh, phng php iu tr l x tr
n thun, ha - x ng thi v chm
sc triu chng.
- Tt c bnh nhn u c bin chng
do x tr vi mc khc nhau trong
bin chng da, nim mc, tuyn nc
bt, hu thc qun chim t l cao t
85% - 100%. Bin chng trong ha-x
ng thi l nn, bun nn (92%), nng v
nguy him nht l c tnh trn h to
huyt ch yu l h bch cu (20%), h
huyt sc t (10%). Chm sc triu chng
nhng bnh nhn giai on mun phi
ch trng nht l chm sc au.
- iu dng thc hin chm sc
bnh nhn ung th h hng thanh qun kh
tt. Tuy nhin do tnh trng bnh nhn qu
ti nh hng n cht lng chm sc,
trnh chuyn mn ca iu dng cha
ng u, k nng giao tip cn hn ch nn
cng tc chm sc cha m bo yu cu
ca quy ch chm sc ngi bnh ton din.
2. ngh: chm sc ngi bnh b
ung th ni chung v ung th h hng-
thanh qun ni ring chng ti ngh:
2.1 i vi iu dng
- Cn nm vng cc nhu cu ca ngi
bnh p ng kp thi, tng cng chm
sc dinh dng, v sinh c nhn.
- Lp k hoch chm sc mt cch ton
din c v th cht ln tinh thn, bao gm
chm sc c bn v chm cc triu chng
c hiu, phng v pht hin kp thi
cc bin chng ca x tr v ha tr.
- Tun th cc bc trong cc quy trnh
k thut chm sc thc hin trn ngi
bnh c bit l giao tip vi ngi bnh
trc, trong, sau cc th thut v tng
cng t vn gio dc sc khe cho ngi
bnh v gia nh ngi bnh.
2.2. i vi bnh vin v cc phng
chc nng
- C bin php thch hp chng qu
ti nh: k thm ging bnh; b sung
thm nhn lc iu dng v thnh lp cc
i tnh nguyn v chm sc ung th giai
on cui ti nh cho ngi bnh.
- Cung cp phng tin dng c
chm sc v phc v hu cn ti ch (cp
thuc ti khoa).
- Tng cng cc bin php gio dc
sc khe trong cng ng mi ngi
cn phi c thc bo v sc khe, pht
192
hin bnh sm v iu tr kp thi.
- Thng xuyn tp hun nng cao
trnh cho iu dng, c bit k nng
giao tip.
- Tng cng kim tra gim st thc
hin chm sc ton din ca iu dng
i vi ngi bnh.
6. TI LIU THAM KHO
1. Ti liu Hi tho quc gia v iu
tr au v gim nh triu chng trong ung
th ca B Y t, t chc ti Thnh ph
Hu - thng 4/2001
2. iu dng ngoi khoa - B mn
Ngoi Trng i hc Y - Dc Hu.
3. Hng dn chm sc gim nh i
vi ngi bnh ung th v AIDS - NXB Y
hc - B Y t nm 2006.
4. Gio trnh iu dng tai mi
hng - Ch Bin: PGS-TS Nguyn T Th
- B mn tai mi hng, Trng i hc Y -
Dc Hu.
5. Tp ch Ung th hc Vit Nam -
Hi tho quc gia phng chng Ung
th - thng 9/2008 ca Hi phng chng
ung th Vit Nam.
6. Tp ch Y hc Thnh Ph H Ch
Minh - Hi tho phng chng ung th TP
HCM ln th 11 - Ngy 3 - 4/12/2009 ca
Hi phng chng ung th TP HCM.
193
NH GI MT S TC DNG KHNG MONG MUN CA
NG THNG FOLEY VI CC KCH C KHC NHAU
TRN BNH NHN C PHU THUT BNG
CN. Hong Xun Hng
1
, PGS, TS. Nguyn Hu T
2
1. Vn phng Trung ng Hi iu dng Vit Nam,
2. B mn GMHS, HY H Ni
TM TT
Mc tiu: nh gi mt s phin nn
v bin chng do ng thng Foley vi cc
kch c khc trong thi gian lu v sau khi
rt sonde ti bnh nhn sau phu thut
bng. Phng php: nghin cu can thip,
tin cu, m n trn 90 bnh nhn phu
tht tiu ha ti bnh vin Vit c, 90
bnh nhn chia thnh 3 nhm, mi nhm
c t 1 c sonde khc nhau (14F, 16F,
18F). Theo di v nh gi tc dng khng
mong mun trong 2 tun sau m. Kt qu:
Sonde 14F t gy phin nn v bin chng
hn sonde 16F v 18F (p < 0.05): b tiu
(6.7% sv. 23.3% v 30%); tiu but theo
thang im VAS (5.8 2.1 sv. 7.4 1.0 v
8.33 1.7); tiu rt (24.1% nhm 14F sv.
50% nhm 18F); s ngy i tiu but
(2.6 1.7 nhm 14F sv. 5.2 2.8 nhm 18F).
Kt lun: t sonde 14F t gy phin nn v
bin chng hn sonde 16F hoc 18F.
T VN
Sonde Foley l mt loi ng thng
c a vo bng quang qua niu o
dn lu nc tiu. Sonde c pht minh
bi bc s Fedric Foley (M) t nhng nm
1930 khi ng cn l mt sinh vin Y khoa.
Sonde Foley c s dng rng ri trong
nhiu chuyn khoa ti cc bnh vin vi
nhiu mc ch khc nhng ch yu l dn
lu nc tiu cho bnh nhn.
Thc t lm sng cho thy, cc iu
dng vin (nhng ngi trc tip t
sonde cho bnh nhn) ch coi vic trnh
bin chng nhim khun tit niu l quan
trng nht trong khi chm sc sonde. Vic
la chn c sonde cho bnh nhn l da
vo cm tnh, bnh nhn to cao th t cc
sonde c s to v ngc li. C sonde c
s dng ph bin l c t 14F n 22F,
trong nhiu hn c l c 14F v 16F
[4][5][6]. V vy c th ni, chn mt c
sonde Foley hp l v t gy kh chu nht
cho bnh nhn cha c quan tm mt
cch ng mc. Hu nh cha c tc gi
no nghin cu vn ny di gc
iu dng. Xut pht t thc t , chng
ti tin hnh nghin cu ti:
nh gi mt s tc dng khng
mong mun ca sonde Foley cc kch c
khc nhau trn bnh nhn c phu thut
bng
Vi mc ch:
nh gi mt s phin nn v bin
194
chng do sonde Foley cc kch c 14F,
16F v 18F khi bm cuff (bng chn) vi
cng th tch 10ml trong thi gian lu v sau
khi rt sonde bnh nhn sau phu thut.
2. i t- ng v phng php
nghin cu
2.1. i tng nghin cu
Bnh nhn tham gia phu thut tiu ha
c k hoch ti BV Vit c t 07/2008
n 12/2008, c cc tiu chun sau: nam;
18-65 tui; c gy m ni kh qun, c
ch nh t sonde bng quang; khng c
bnh gy kh khn tiu tin nh: bnh l
tin lit tuyn, hp niu o hoc cc
bnh tit niu sinh dc khc; tinh thn n
nh, hp tc tham gia nghin cu; khng
d ng vi latex.
Nghin cu can thip, tin cu, m n.
Mu nghin cu: 90 bnh nhn c
chia thnh 3 nhm:
- Nhm 14F: gm 30 bnh nhn c t
sonde c 14F (nhm chng).
sonde c 16F (nhm i chng).
sonde c 18F(nhm i chng).
2.3. Cch thc tin hnh nghin cu
Tin hnh t sonde Foley ti phng m
v rt sonde tiu theo ng quy trnh t v
rt thng tiu (Quy trnh ca B Y t).
Cc ch tiu nghin cu:
1) c im bnh nhn: tn, tui, cn
nng, chiu cao, tin s tit niu.
2) Cc ch tiu nghin cu trong thi
gian bnh nhn lu sonde:
Thi gian lu sonde tiu (gi): t lc
t sonde cho n khi rt sonde.
- nh gi cc ch tiu sau cho n khi
bnh nhn c rt sonde: Sonde c b tt
ra ngoi hay khng? C r nc tiu ra
ngoi hay khng? Tnh cht nc tiu:
trong, c?
Mc au ti Bng quang, Dng vt,
Vt m khi rt sonde (theo thang im VAS).
3) Cc ch tiu nghin cu sau khi rt
sonde: Ngy th 1 (ngy bnh nhn c
rt sonde): theo di tnh trng b tiu, tiu
rt, tiu but trong ln u tin i tiu. Cc
ngy sau, theo di cc ch tiu: tiu rt,
tiu but, b tiu.
2.4. X l s liu: S liu c x l
bng phng php thng k y hc theo
chng trnh SPSS 16.0, c kim nh
vi test t - student v test vi p < 0.05
c coi l c ngha thng k.
195
3. KT QU NGHIN CU
3.1. c im bnh nhn
Bng 1. c im bnh nhn
c im
14F
(n = 30)
16F
(n = 30)
18F
(n = 30)
Tui
47.6 14.8
(18 - 65)
50.1 10.7
(24 - 65)
51.2 9.6
(33 - 65)
Chiu cao (m)
1.65 0.06
(1.50 - 1.75)
1.63 0.06
(1.50 - 1.75)
1.62 0.06*
(1.48 - 1.72)
Cn nng (kg)
52.4 8.5
(40 - 79)
50.5 7.8
(40 - 75)
52.2 7.4
(42 - 65)
Thi gian lu
sonde (gi)
42.7 20.8
(24 - 72)
34.5 17.4
(24 - 72)
33.4 16.4
(20 - 72)
* p < 0.05 so vi nhm 14F.
3.2. Cc phin nn, bin chng bnh
nhn gp phi trong thi gian lu sonde
tiu
T l bnh nhn r nc tiu, tt
sonde trong thi gian lu sonde:
C 6.7% bnh nhn nhm 14F r nc
tiu (tng ng 2 bnh nhn), nhm 16F
v 18F khng c bnh nhn no (0%) p
>0.05. Khng c bnh nhn trong nghin
cu b tt sonde trong thi gian lu (0%).
3.3. Cc phin nn v bin chng
sau khi rt sonde tiu
3.3.1. Thi gian bnh nhn t i tiu
c sau khi rt sonde
Thi gian bnh nhn t i tiu c sau
rt sonde ca nhm 14F l 138.3 12.5
pht, nhm 16F l 184.8 18.7 pht v ca
nhm 18F l 223.0 22.5 pht. Khc bit
c ngha gia nhm 18F so vi 14F.
3.3.2. T l bnh nhn b b tiu
Bng 2. T l bnh nhn b b tiu
C sonde
B tiu
14F
(n = 30)
16F
(n = 30)
18F
(n = 30)
Khng 28 (93.3%) 23 (76.7%) 21 (70%)
Phi can thip 1 (3.3%) 6 (20%)* 9 (30%)*
Phi t li sonde 1 (3.3%) 1 (3.3%) 0
*: p < 0.05 so vi nhm 14F
196
3.3.3. nh gi mc tiu but ca
bnh nhn trong ln i tiu u tin sau
khi rt:
Mc tiu but theo im VAS trong
ln i tiu u tin ca bnh nhn nhm
14F l 5.8 2.1, nhm 16F l 7.38 1.02,
nhm 18F l 8.33 1.68. S khc bit c
ngha gia mc tiu but ca bnh nhn
nhm 16F so vi 14F (p < 0.05) v c bit
c ngha gia nhm 18F so vi 14F
(p < 0.01).
3.3.4 T l bnh nhn tiu rt trong
ln i tiu u tin:
Nhm 14F c 11 bnh nhn (37,9%)
tiu rt trong ln i tiu u tin, s lng
ny nhm 16F l 20 (69%) v 18F l 19
(63.3%). S khc bit c ngha v t l
bnh nhn tiu rt trong ln i tiu u tin
gia bnh nhn nhm 16F v 18F so vi
nhm 14F (p < 0.05).
3.3.5 T l bnh nhn tiu rt trong 2
tun u sau rt sonde:
T l bnh nhn b tiu rt sau rt
nhm 14F l 24.1% (7 bnh nhn), nhm
16F l 37.9% (11 bnh nhn) v nhm 18F
l 50% (15 bnh nhn). S khc bit mang
ngha thng k gia t l bnh nhn b
tiu rt sau rt gia nhm 18F v nhm
14F (p < 0.05).
Thi gian i tiu dt trung bnh ca
nhm 14F l 0.6 1.3 ngy, nhm 16F l
0.8 1.1 ngy v nhm 18F l 1.3 1.7
ngy. S ngy i tiu dt trung bnh ca
nhm 18F nhiu hn mt cch c ngha
so vi nhm 14F (p < 0.05).
3.3.6 T l bnh nhn tiu but trong
2 tun u sau rt sonde:
T l bnh nhn tiu but sau khi rt
sonde nhm 14F l 89.7% (26 bnh
nhn), nhm 16F l 96.6% (27 bnh nhn)
v nhm 18F l 100% (30 bnh nhn).
Thi gian tiu but ca nhm 14F l
2.6 1.7 ngy, nhm 16F l 3.4 1.9 v
nhm 18F l 5.2 2.8. S khc bit mang
ngha gia t l bnh nhn b tiu but v
thi gian i tiu but gia nhm 14F v
18F (p < 0.05) ; gia nhm 16F so vi 18F
(p < 0.05).
4. BN LUN
4.1. c im bnh nhn
T kt qu bng 3.1 cho thy: nhn
chung khng c khc bit v tui trung
bnh, cn nng v s ngy lu sonde trung
bnh gia cc nhm trong nghin cu, p >
0.05. Khc bit duy nht tm thy l chiu
cao trung bnh ca nhm 14F (1.65 0.06
m) ln hn mt cch c ngha so vi
18F (1.62 0.06), p < 0.05. Tuy nhin
chng ti cha tm c ti liu trong v
ngoi nc no cp n mi lin quan
gia chiu cao v kch thc ca ng
niu o nam v thc cht niu o c tnh
cht chun gin, bnh thng th xp v ch
cng ra khi i tiu. Nh vy c im
bnh nhn thuc cc nhm nghin cu
tng i ng u.
4.2. Cc phin nn v bin chng
trong khi lu sonde
T l bnh nhn r nc tiu, tt sonde
trong thi gian lu sonde:
197
Trong thi gian lu sonde c 3 nhm
bnh nhn khng c bnh nhn no b tt
sonde. Kt qu nghin cu ny l ph hp
vi thc t lm sng cc khoa phng.
Kt qu ti phn 3.2.1 cho thy ch c
6.7% bnh nhn nhm 14F c hin tng
r nc tiu trong thi gian lu sonde, cc
nhm cn li khng c bnh nhn no. S
khc bit ny l khng c ngha thng k
(p > 0.05). Kt qu ny cng ph hp vi
thc t lm sng Vit Nam v mt s ti
liu nc ngoi. Theo Wilde v Cameron
c khong 5% s bnh nhn t sonde tiu
c hin tng r nc tiu. Hin tng ny
c th khc phc bng vic t mt sonde
khc c c ln hn tuy nhin iu ny
khng nn thc hin nhng bnh nhn
t sonde tiu ngn ngy (nh trong nghin
cu ca chng ti) v s lm tng nguy c
gy nhim khun tit niu v tn thng
thm nim mc niu o [8].
4.3. Cc phin nn v bin chng sau
khi rt sonde
4.3.1 Thi gian bnh nhn t i tiu
c sau khi rt sonde
Kt qu phn 3.3.1 cho thy nhm
14F c thi gian t i tiu sau khi rt
sonde l 138.3 12.5 pht ngn hn so
vi 2 nhm cn li. Nhm 16F c thi
gian thi gian t i tiu sau khi rt sonde
l 184.8 18.7 pht. Nhm 18F c gian
thi gian t i tiu sau khi rt sonde di
nht trong 3 nhm (223.0 22.5 pht).
Nh vy, sonde cng ln th thi gian t i
tiu c ca bnh nhn cng di. S khc
bit v thi gian i t i tiu li ca nhm
bnh nhn 14F v 18F l c ngha thng
k p < 0.05. Nguyn nhn c th do trong
nhm 18F c n 30% bnh nhn b b tiu
nhiu hn nhm 14F (ch c 6.7%).
4.3.2. B tiu
Kt qu ti bng 3.4 cho thy phn
ln bnh nhn cc nhm khng b b
tiu, t l bnh nhn b tiu tng theo kch
c sonde: nhm 14F (6.7%), nhm 16F
(23.3%) v nhm 18F (30%). T l bnh
nhn b b tiu phi dng cc bin php
can thip: khc bit c ngha nhm
18F v 16F so vi 14F l c ngha
thng k p < 0.05. Nguyn nhn l do c
sonde cng to cng gy tn thng, ph
n, cht hp ng niu o cn tr dng
chy gy nn b tiu. Kt qu ny cng
ph hp vi mt s nghin cu trong v
ngoi nc. Theo Nguyn Th Mo
(2005) t l bnh nhn b tiu sau phu
thut l 15% trong c 5% phi t li
sonde [3]. Theo Giang Th Kiu Anh
(2008) c 6.25% bnh nhn sau khi rt
sonde tiu c b tiu v phn ln cc bnh
nhn b tiu u l nam gii [2]. Theo tc
gi Toughill E (2005) c sonde 18F lm
tng nguy c gy b tiu bnh nhn sau
khi rt [7]. Theo Gray M (2004) th c
sonde ln 16F lm cn tr s bi tit
nc tiu sau khi rt [4].
4.3.3 Tiu but trong ln i tiu u
tin
Kt qu phn 3.3.3 cho thy, mc
tiu but t l thun vi kch thc ca
sonde. im VAS ca cc nhm dao ng
198
t mc au va (nhm 14F) n au
nng (nhm 16F) v au d di (nhm
18F). S khc bit v mc tiu but
trong ln i tiu u tin gia cc nhm l
rt c ngha thng k p < 0.05. iu ny
cng ph hp vi nghin cu ca mt s
tc gi nc ngoi, c sonde cng ln cng
gy nhiu tn thng ti niu o gy ra
tiu but cho bnh nhn[4][5].
4.3.4 Tiu rt trong ln i tiu u tin
Kt qu phn 3.3.4 cho thy c
37.9% bnh nhn nhm 14F i tiu rt,
69% bnh nhn nhm 16F v 63.3% bnh
nhn nhm 18F i tiu rt trong ln i
tiu u tin. S khc bit v s lng bnh
nhn i tiu rt nhm 16F v 18F so vi
nhm 14F l c ngha thng k p < 0.05.
Nguyn nhn l do c sonde 16F v 18F
gy tn thng ng niu o nhiu hn
so vi c 14F khin cho bnh nhn au n
khi i tiu nn bnh nhn ch dm i tiu t
mt gy nn tiu rt.
4.3.5. Tiu rt trong thi gian 2 tun
sau rt
Tnh trng tiu rt thng lin quan n
tiu but, do tiu but bnh nhn khng
dm rn tiu. Tiu rt cn do bnh l tuyn
tin lit v hi chng bng quang b. Trong
nghin cu ny chng ti loi tr cc
bnh nhn c bnh l v ng tit niu v
cc bnh nhn c ri lon tiu tin. T l
bnh nhn tiu rt tng cao cng kch c
sonde 14F (24.1%), 16F (37.9%), 18F
(50%). Khc bit c ngha nhm 18F,
16F so vi nhm 14F, v khc bit c
ngha nhm 18F so vi nhm 16F vi
p < 0.05.
Thi gian i tiu rt trung bnh t l
thun vi ln ca sonde, nhm 14F l
0.6 1.3 ngy, nhm 16F l 0.8 1.1 ngy
v nhm 18F l 1.3 1.7 ngy. S ngy
i tiu rt trung bnh ca nhm 18F nhiu
hn mt cch c ngha so vi nhm 14F
(p < 0.05).
4.3.6. Tiu but trong thi gian 2 tun
sau rt:
Kt qu ti phn 3.3.6 cho thy s khc
bit v s ngy i tiu but ca nhm 18F
(5.2 2.8) so vi nhm 14F (2.6 1.7),
16F (3.4 1.9) l rt ngha (p < 0.05). T
l bnh nhn tiu but sau khi rt sonde
nhm 14F l 89.7% (26 bnh nhn), nhm
16F l 96.6% (27 bnh nhn) v nhm
18F l 100% (30 bnh nhn). T l bnh
nhn tiu but ca nhm 18F nhiu hn
mt cch c ngha so vi nhm 14F
(p < 0.05). Kt qu nghin cu nh vy
cng l ph hp vi cc kt qu trong v
ngoi nc. Theo Dng Quang Tr (1996)
th c sonde 14F v 16F l khng nh
hng n niu o v ng knh ng
thng nh hn ng knh niu o [1].
Theo Toughtill E (2005) ngi iu dng
nn dng sonde 14F v 16F cho bnh nhn,
v c sonde t 18F tr ln gy ra nhiu
phin toi cho bnh nhn hn nh tng
nguy c gy nhim khun tit niu, kch
thch lm au rt v tn thng ng niu
o gy ra tiu but[7].
5. KT LUN
Nghin cu trn 90 bnh nhn v cc
199
tc dng khng mong mun ca sonde
Foley 3 c 14F, 16F, 18F chng ti rt ra
mt s kt lun nh sau:
C sonde 18F v 16F lm gy au n
cho bnh nhn hn khi rt mt cch c
ngha so vi nhm 14F, lm tng t l bnh
nhn b b tiu (30% v 20% so vi 3.3%),
nng thm tnh trng tiu but v tiu rt
sau khi rt sonde cng nh ko di thm
thi gian i tiu but v tiu rt so vi c
sonde 14F.
T kt qu trn chng ti xin a ra
khuyn ngh:
- Khi t sonde tiu cho bnh nhn nn
t c sonde 14F nu khng c ch nh
c bit.
6. TI LIU THAM KHO
Dng Quang Tr, (1996), iu tr
hp niu o sau bng phng php gn
niu o hnh v niu o tin lit tuyn,
lun vn ph tin s y khoa; trang 57
Giang Th Kiu Anh, (2008), nh
gi tc dng gim au ca morphin tim
tnh mch ngt qung bnh nhn chn
thng ngc, lun vn tt nghip thc s y
khoa;trang 49
Nguyn Th Mo, (2002), nh gi
tc dng gim au sau m bng hn hp
bupivacain v fentanyl bm lin tc qua
catheter ngoi mng cng, lun vn tt
nghip bc s ni tr; trang 47
Gray M,(2004), What nursing
interventions reduce the risk of the symptomatic
urinary tract infection in the patient with an
indwelling catheter, JJWOCN; pp 31,3,13
Johnson J.R, (2003), Safety of urinary
catheters, Journal of the American Medical
Association 289(3); pp 300-301
Sartor C, Delchambre A, Pascal L,
Drancourt M, De Micco P, Sambuc R,
(2005),Assessment of the value of repeated
point, prevalence surveys for analyzing the
trend in nosocomial infections, Infection
Control & Hospital Epidemiology; pp 73,369
Toughill E,(2005), Indwelling
catheters:common mechanical and patheogenic
problem, AJN; pp 105,5,35,37
Wilde, M.H and B.L.Cameron,
(2003), Meaning and Practical Knowledge
of people with long,term Urinary Catheters,
Journal of Wound Ostomy Continence
Nursing 30(1); pp 33-43
200
SO SNH HIU QU CCH S RAU TCH CC V THNG QUI
TI KHOA SN BNH VIN TNH KON TUM
(THNG 4 N THNG 6 NM 2009)
CNHS L Th Nguyt - NHS Ng Th Thu H
Khoa Sn, Bnh vin a khoa tnh Kon Tum
1. T VN
Bng huyt sau sinh (BHSS) l nguyn
nhn gy mt mu nng trong sn khoa v
cng l nguyn nhn hng u gy t vong
m, nht l cc nc ang pht trin.
Theo thng k ca B Y t nghin cu v
t l t vong m Vit Nam, trong s cc
nguyn nhn trc tip gy t vong m th
nguyn nhn hng u l bng huyt 41%,
sn git 21,3%, nhim khun 18,8% [1].
Theo UNICEF(1999) t l t vong m xy
ra trong 24 gi u sau sinh l 50% trng
hp, hng nm c khong 14 triu trng
hp BHSS, trong s ny c t nht 128.000
trng hp t vong trong 4 gi u sau
sinh v ch yu xy ra trong giai on III
ca cuc chuyn d [2]. Giai on III ca
cuc chuyn d hay cn gi l giai on s
nhau ko di t khi s thai cho n khi
bnh rau v mng rau c tng ra ngoi
hon ton [3].
Hai nguyn nhn thng thng nht
ca bng huyt ngay tc thi sau sinh l
t cung v rch m o, c t cung.
Giai on trc v sau trc rau (giai on
III ca cuc chuyn d) l thi im
thng xy ra chy mu dn n mt mu
nng nu khng c chn on v x tr
kp thi.
Mt bo co v t vong m Anh
Quc (1972) cho thy rng s t vong m
t nm 1967-1969 l 16 ca do nguyn nhn
BHSS. T nm 1973-1975 vn cn 13 ca
t vong do BHSS, bo co nm 1979 cho
thy khng c s ci thin hay ci thin rt
t. Nhng t khi p dng x tr tch cc giai
on III chuyn d th t vong m gim
ng k, ch c 3 ca t vong do BHSS t
1982-1984 (bo co nm 1989). X tr tch
cc giai on III ca chuyn d nhm
phng nga BHSS c Hip hi Sn
Ph khoa quc t (FIGO) v Hip hi N
H Sinh quc t xut t thng 11 nm
2003 [4].
Theo Abouzahr 1998, t l BHSS cc
nc ang pht trin cao l do vic p dng
x tr tch cc giai on III chuyn d cha
uc ph bin. Rt nhiu nghin cu
cho thy rng t l BHSS (> 500 ml)
nhm c x tr tch cc giai on III
chuyn d l 5% so vi nhm khng p
dng l 13%; t l BHSS (> 1000 ml)
nhm c x tr tch cc l 1% so vi nhm
khng p dng l 3% [4].
T chc Y t th gii khuyn co
nn thc hnh x tr tch cc giai on III
ca chuyn d, bng cch lm trc rau ch
ng, rt ngn thi gian giai on III,
201
rt ngn thi gian chy mu, lm gim
lng mu mt, pht hin sm cc nguyn
nhn chy mu sau , d phng bng
huyt, gim nguy c truyn mu sau sinh.
Ti Vit Nam, nm 2007 B Y T cng
c Ch th khuyn co cc c s y t, ni
sinh nn thc hnh k thut x tr tch cc
giai on III ca chuyn d, v khuyn
khch cc c s y t cng nn c nhiu
nghin cu v ch ny nhm minh
chng cho hiu qu d phng bng huyt
sau sinh khi thc hnh k thut ny. Hin
nay, k thut x tr tch cc giai on III
chuyn d cng c a vo Hng
dn chun quc gia v lm m an ton v
c ging dy cc trng y khoa v
trng o to N h sinh. Tuy nhin vic
thc hin k thut ny cc c s y t vn
cha c ng b, c ni N h sinh vn
cn cha thc hin.
V vy chng ti tin hnh ti
nghin cu So snh hiu qu cch s rau
tch cc v cch s rau thng qui nhm
mc tiu:
nh gi lng mu mt, thi gian s
nhau ca giai on III v cc bin chng
ca 2 phng php s rau tch cc v
phng php s rau thng qui nhng
sn ph sinh ti phng sinh khoa sn Bnh
vin a khoa tnh Kon Tum.
2. PHNG PHP V I
TNG NGHIN CU
Phng php nghin cu th nghim
lm sng ngu nhin c so snh.
Nghin cu c tin hnh ti phng
sinh Bnh vin a khoa tnh Kon Tum
trong thi gian t thng 4-6/2009.
cng nghin cu c Hi ng
khoa hc k thut Bnh vin thng qua v
cho php tin hnh nghin cu t thng
4-6/2009.
2.2. i tng nghin cu: Cc sn
ph n sinh ti khoa sn Bnh vin a
khoa tnh Kon Tum trong thi gian thng
4-6/2009.
C mu nghin cu: n1= n2 = 100 vi
n1 l s b m dng phng php s rau
tch cc v n2 l s b m dng phng s
rau thng quy.
2.3. Cng c nghin cu
- Phiu thu thp s liu c son sn
cc ni dung cn phn tch.
- Ti hng v o s lng mu c chia
vch tnh bng ml, ti bng nha tit
khun do cng ty c n thnh ph H
Ch Minh cung cp.
- ng h bm giy hiu SeilKo.
2.4. Phng php tin hnh
Ly mu tun t:
Nhm I (nhm nghin cu): gm cc
sn ph c p dng phng php s rau
tch cc (s th t l s l). c tin hnh
theo K thut x tr tch cc giai on III
ca chuyn d theo hng dn chun Quc
gia ca B Y t ban hnh nm 2007.
Nhm II (nhm chng): gm cc sn
ph c p dng phng php s rau
thng qui (s th t l s chn).
202
Tt c cc sn ph c 2 nhm u tin
hnh theo tnh t sau:
- Ghi nhn thi gian s rau: Thi gian
s rau c tnh t ngay sau khi s thai cho
n khi rau s ra ngoi hon ton, ngi
ph dng ng h bm giy nh gi
ghi nhn thi gian chnh xc.
- o lng lng mu mt:
Ngay sau khi s thai, ngi ph lt
ngay ti hng v o mu di mng sn
ph mu c th chy vo v theo di s
lng mu qua ti o mu c vch chia ml.
Sau khi rau s, N h sinh ghi nhn
ngay s lng mu mt chnh xc c
tnh bng ml qua ti o mu.
Tip tc theo di sn ph sau ti
phng sinh n ht 01 gi u v nh gi
li s lng mu qua ti o mt ln na
trc khi chuyn v phng hu sn.
2.5 X l s liu: Bng phn mm
SPSS, v Excel 2003.
So snh trung bnh hai tng th v suy
on thng k bng test kim nh (t.test)
So snh t l bng test Chi bnh
phng. nh gi:
p > 0,05: S khc bit khng c ngha
thng k
p < 0,05: S khc bit c ngha
thng k
p < 0,01: S khc bit rt c ngha
thng k
3. KT QU V BN LUN
3.1 c im chung
Bng 1. c im i tng nghin cu
Nhm s rau
tch cc
Nhm s rau
thng qui
Yu t
n1 T l (%) n2 T l (%)
p
< 20 06 6,0 11 11,0 0,13
20-29 60 60,0 63 63,0 0,77
30-39 32 32,0 21 21,0 0,11
Tui
40 02 2,0 05 5,0 0,44
Thnh th 65 65,0 63 63,0 Vng c tr
Nng thn 35 35,0 37 37,0
0,88
Kinh 79 79,0 72 72,0
Ba Na 14 14,0 15 15,0
Gi Tring 02 2,0 04 4,0
S ng 03 3,0 06 6,0
Dn tc
Mng 02 2,0 03 3,0
203
Nhm tui c t l cao nht ca c 2
nhm nghin cu u l 20-29 tui, nhm
tch cc (60%), nhm thng qui (63%).
Nhm tui c t l thp nht u l 40
tui, nhm tch cc (2%), nhm thng qui
(5%). T l tui trong c 2 phng php
khng c s khc bit (p > 0,05).
T l phn b theo vng c tr ca c
2 nhm nghin cu gn nh tng ng
nhau, nhm tch cc sn ph thnh th
l 65%, nng thn l 35%, nhm thng
qui sn ph thnh th l 63%, nng thn
l 37%.
Dn tc c t l cao nht ca ca c
2 nhm nghin cu l dn tc Kinh,
nhm tch cc l 79%, nhm thng qui
l 72%.
Tm li khng c s khc bit v t l
tui, vng c tr v thnh phn dn tc
gia hai nhm, y l c s tp trung
vo nghin cu cc vn m mc tiu
ra trong mt nghin cu c so snh.
3.2 c im tin s sn khoa
Bng 2. Tin s sn khoa ca sn ph
Nhm
x tr tch cc
Nhm
s rau thng qui Yu t
n1 T l (%) n2 T l (%)
Con so 59 59,0 61 61,0
Ln 2 32 32,0 33 33,0
S ln sinh
> 3 ln 09 9,0 06 6,0
Sy thai 13 13,0 08 8,0
St rau 02 2,0 03 3,0
No bung
t cung
02 2,0 03 3,0
Bng huyt
sau sinh
02 2,0 02 2,0
Tin s sn
khoa
Bnh thng 81 81,0 84 84,0
S ln sinh con so chim t l cao
nht ca c 2 nhm nghin cu, nhm
tch cc (59%), nhm thng qui (61%).
S sn ph sinh con 3 ln chim t l
thp, nhm tch cc c 9%, nhm thng
qui vi t l l 6%.
Trong tin s sn khoa s ln st rau, no
bung t cung, bng huyt sau sinh gia 2 nhm
nghin cu l tng ng nhau: nhm tch cc
l 2%; nhm thng qui, s ln st rau, s ln
no bung t cung l 3%; sy thai ca nhm tch
cc l 13%, nhm thng qui l 8%.
204
3.3 c im lm sng
Bng 3. c im lm sng
Nhm
x tr tch cc
Nhm
s rau thng qui Yu t
n1 T l (%) n2 T l (%)
< 38 06 6,0 09 9,0
38-41 91 91,0 88 88,0
Tui thai
(tun)
> 41 03 3,0 03 3,0
< 2500 04 4,0 06 6,0
2500-3000 56 56,0 50 50,0
3001-3500 35 35,0 38 38,0
Cn nng thai nhi
(g)
> 3500 05 5,0 06 6,0
C 2 nhm u c tui thai t 38-41
tun chim t l cao nht, nhm tch cc
l 91%, nhm thng qui l 88%. Tui
thai < 38 tun c t l thp nhm tch cc
l 6%, nhm thng qui l 9%; tui thai >
41 tun c 2 nhm c t l rt thp (3%).
Nhm s rau tch cc: T l sn ph
c cn nng thai nhi t 2500-3000g
chim t l cao nht (56%) v thp nht
l nhm c cn nng < 2500g (4%),
nhm cn nng thai nhi > 3500g l 5%. Sn
ph c cn nng thai nhi nh nht l 2200g v
nng nht l 3900g.
Nhm s rau thng qui: T l sn ph c
cn nng thai nhi t 2500-3000g chim t l
cao nht (50%) v thp nht l nhm c cn
nng < 2500g (6%), nhm cn nng thai nhi
> 3500g (6%). Sn ph c cn nng thai nhi
nh nht l 2100g v nng nht l 3800g.
Bng 4. Thi gian s nhau (giai on III ca chuyn d)
Nhm
x tr tch cc
Nhm
s rau thng qui
Thi gian s rau
(pht) n1
T l
(%)
n2 T l (%)
p
< 2 20 20,0 03 3,0 < 0,001
2-5 74 74,0 25 25,0 < 0,001
> 5-10 05 5,0 51 51,0 < 0,001
> 10-15 01 1,0 17 17,0 < 0,001
> 15 00 0 04 4,0 > 0,05
Tng s 100 100 100 100
205
Nhm x tr tch cc thi gian s rau
ch yu t 5 pht tr xung chim 94% so
vi nhm thng qui ch c 28%. Trong khi
nhm thng qui thi gian s rau ch
yu t > 5-10 pht chim 51% th nhm
tch cc ch c 5%. Thi gian s rau t
> 10-15 pht nhm tch cc ch c 1%,
khng c trng hp no ko di trn 15
pht. Nhng nhm thng qui thi gian
s rau t > 10-15 pht l 17%, > 15 pht c
4%, c bit c 1 trng hp ko di 20
pht, 1 trng hp ko di n 30 pht.
Nh vy kt qu nghin cu cho thy
thi gian giai on III ca nhm s rau
tch cc, ngn hn nhiu so vi thi gian
giai on III ca nhm s rau thng qui,
s khc bit ny u c ngha thng k
(p < 0,001). iu ny chng t hiu qu
r rng ca phng php x tr tch cc
giai on III l rt ngn ng k thi gian
s rau.
Bng 5. Lng mu mt trong giai on III ca chuyn d
Nhm
x tr tch cc
Nhm
s rau thng qui
Lng mu mt
(ml) n1
T l
(%)
n2 T l (%)
p
100 57 57,0 19 19,0 < 0,001
101-200 39 39,0 51 51,0 > 0,05
201-300 03 3,0 22 22,0 < 0,001
> 300 01 1,0 08 8,0 < 0,05
Tng s 100 100 100 100
Nhm x tr tch cc lng mu mt
ch yu l 100ml chim 57%, t l ny
cao hn nhiu nhm thng qui ch c
19%. Trong khi nhm x tr thng qui
c lng mu mt ch yu trn 100ml
chim n 81%, c bit c 2 trng hp
lng mu mt n 400ml, 01 trng hp
600ml. Trong khi nhm x tr tch cc
lng mu mt trn 100ml ch c 43%,
trong mu mt t 201- 300ml c 3%,
trn 300ml c 1%. Tt c s khc bit v t
l lng mu mt gia 2 phng php ny
u c ngha thng k (p < 0,001).
Vi lng mu mt o c cng t th
t l sn ph trong nhm x tr tch cc cao
hn trong nhm thng qui, v ngc li
chng ti ghi nhn rng nhm mt mu
nhiu th ch yu cc i tng c x tr
theo phng php thng qui. iu ny r
rng phng php s rau tch cc l lm
gim ng k lng mu mt so vi
phng php thng qui.
206
Bng 6. Lng mu mt trong 1 gi u sau
Nhm
x tr tch cc
Nhm
s rau thng qui
Lng mu mt
(ml) n1
T l
(%)
n2
T l
(%)
p
100 22 22,0 02 2,0 < 0,001
101-200 52 52,0 64 64,0 > 0,05
201-300 21 21,0 24 24,0 > 0,05
> 300 05 5,0 10 10,0 > 0,05
Tng s 100 100 100 100
Lng mu mt 100ml nhm x
tr tch cc c t l l 22% cao hn nhiu
so vi nhm thng qui ch c 2%.
Lng mu mt 101-200ml c 2 nhm
u chim t l cao, nhm tch cc l
52% v nhm thng qui 64%. Lng
mu mt 201- 300ml nhm nhm tch
cc 21%, thng qui 24%. Lng mu
mt > 300ml nhm tch cc ch c 5%
nhng nhm thng qui l 10%. c
bit nhm thng qui c 3 trng hp
lng mu mt n 500ml, 01 trng hp
600ml, 01 trng hp 800ml, nhm tch cc
khng c trng hp no mt mu t 500ml
tr ln. iu ny chng t thm rng phng
php x tr tch cc giai on III ca chuyn
d khng nhng lm gim ng k lng mu
trong giai on III m cn lm gim lng
mu mt trong c gi u sau so vi
phng php thng qui.
3.4 Kt qu sau giai on III ca chuyn d
Bng 7. Kt qu v cc tai bin
Nhm
x tr tch cc
Nhm
s rau thng qui
Kt qu
n1
T l
(%)
n2 T l (%)
p
Khng tai bin 97 97,0 81 81,0 < 0,001
St rau 01 1,0 07 7,0 > 0,05
Bng huyt 01 1,0 08 8,0 < 0,05
t cung 01 1,0 04 4,0 > 0,05
Rau cm t 0 0 0 0
Ln t cung 0 0 0 0
t cun rn 0 0 0 0
Tng s 100 100 100 100
207
So snh kt qu ca 2 nhm nghin
cu, ta thy:
- T l t kt qu tt khng c tai
bin trong phng php x tr tch cc
cao hn phng php thng qui (97% so
vi 81% ca phng php s rau thng
qui. S khc bit v t l tai bin ca 2
phng php c ngha thng k
p < 0,001).
- Vn tai bin ca hai phng
php: Nhm x tr tch cc ch c 3% tai
bin (1% bng huyt, 1% t cung, 1%
st rau), nhng nhm thng qui t l
c tai bin l 19% (c 7% st rau, 8%
bng huyt sau sinh, 4% t cung) t l
tai bin ny l rt cao.
C 2 nhm u khng c cc trng
hp tai bin nh: rau cm t, ln t cung,
t cung rn
Nh vy phng php x tr tch cc
khng nhng lm cho thi gian s rau
nhanh hn, lng mu mt t hn m cn
hn ch c cc bin chng so vi
phng php thng qui.
Bng 8. Cc th thut can thip sau giai on III
Nhm
x tr tch cc
Nhm
s rau thng qui
Cc th thut
n1
T l
(%)
n2
T l
(%)
Khng can thip 94 94,0 84 84,0
Sot t cung bng tay 05 5,0 13 13,0
No t cung 01 1,0 02 2,0
Bc rau bng tay 00 0,0 01 1,0
Tng s 100 100 100 100
So snh cc th thut ca 2 nhm
nghin cu, nhm x tr tch cc c t l
cn can thip th thut l 6% (sot t cung
bng tay 5%, no t cung bng dng c
1%, khng c trng hp no bc rau bng
tay). Nhm s rau thng qui c t l cn
can thip th thut l 16% (sot t cung
bng tay 13%, no t cung bng dng c
2%, bc rau bng tay 1%).
4. KT LUN V NGH
Kt lun
Qua nghin cu 200 trng hp sinh
thng qua ng m o, c chn ngu
nhin thnh 2 nhm, so snh nhm x tr
tch cc giai on III ca chuyn d vi
nhm s rau thng qui, chng ti rt ra
mt s kt lun nh sau:
208
1. Lng mu mt trong giai on III
ca nhm x tr tch cc t hn so vi
nhm s rau thng qui; nhm x tr tch
cc 100ml chim 57%, so vi 19%
nhm s rau thng qui (p < 0,001).
2. Lng mu mt trong 1 gi u sau
ca nhm x tr tch cc cng gim hn
so vi nhm s rau thng qui.
- Lng mu mt 100ml nhm x
tr tch cc l 22% so vi nhm thng qui
ch c 2%, (p < 0,001).
- Lng mu mt trn 200ml nhm
x tr tch cc ch c 26%, so vi 34%
nhm thng qui.
3. Thi gian giai on III ca chuyn
d nhm x tr tch cc ngn hn nhiu
so vi nhm s rau thng qui rt c
ngha thng k.
- Nhm x tr tch cc thi gian giai
on III ch yu t 5 pht tr xung chim
94% so vi nhm thng qui ch c 28%
(p < 0,001).
- Thi gian giai on III t > 10-15 pht
nhm tch cc ch c 1%, so vi nhm
thng qui thi gian giai on III t
> 10-15 pht l 17%, > 15 pht c 4%.
4. Phng php x tr tch cc khng
nhng lm cho thi gian s rau nhanh
hn, lng mu mt t hn m cn hn
ch c cc bin chng so vi phng
php thng qui.
T l tai bin nhm x tr tch cc
ch c 3% so vi nhm thng qui l 19%
(p < 0,001).
ngh
Cn thc hin o lng mu sau sinh
ti phng sinh, nh gi v chn on
bng huyt sau sinh chnh xc, t ta c
th nhn nh v bng huyt sau sinh ng
mc hn.
5. TI LIU THAM KHO
1. B Y t: Vn kin chng trnh
Gim t vong m v t vong s sinh
hng ti mc tiu thin nin k 2006-
2010.
2. ti nghin cu ca tc gi Cao
Vn Nht - Hunh Nguyn Khnh Trang,
Hi ngh Vit - Php Chu - Thi Bnh
Dng Nm 2007.
3. Chun quc gia v sc kho sinh sn
ca B Y t nm 2007 tr 11.
4. Ti liu Hi tho khoa hc k thut
(khu vc ng bng sng Cu Long), ch
: Bng huyt sau sinh nhng quan im
mi trong phng nga, iu tr v x tr,
trang 52, tr 27.
5. Bi ging Sn - Ph khoa (2004) tp
I, i hc Y - Dc TP. H Ch Minh, s
nhau bnh thng tr 269-271.
6. Bi ging Sn - Ph khoa (2004) tp
I, i hc Y - Dc TP. H Ch Minh,
bng huyt sau sinh, tr 444.
7. Phng php nghin cu iu dng
- ThS Phm c Mc - NXB Y hc H Ni.
8. Thc hnh Sn - Ph khoa, i hc
209
Y - Dc TP.H Ch Minh ca PGS.TS. Trn Th Li.
TM HIU CM XC V NHU CU CHM SC V MT TINH THN CA
NGI BNH BNH VIN TRNG I HC Y DC HU
CN. Nguyn Trng Sn
Khoa iu dng, Trng i hc Y - Dc Hu.
TM TT
Chng ti tin hnh phng vn trc
tip v iu tra bng b cu hi tm hiu
cm xc v nhu cu chm sc v mt tinh
thn ca ngi bnh Bnh vin Trng
i hc Y - Dc Hu.
Kt qu ghi nhn c 55.7% cm thy s,
42.6% cm thy lng tng khi vo khm v
cha bnh. a s bnh nhn vo khm v
cha bnh u c nhu cu chm sc v mt
tinh thn 86.5%. i tng m ngi bnh
chn chia s: Bc s (BS): 65.1%, iu
dng (D): 28.7%, H l (HL): 4%, Khc
l 2.2%. i tng m ngi bnh chn
t vn BS: 65%, D: 27.2%, HL: 2.6%.
Khc 5.2%. Tm l bnh nhn thng
khng n nh do vy s nng , chm
sc v mt tinh thn ca iu dng v
cng quan trng. Ngi iu dng cn c
kin thc v bnh l cng nh k nng t
vn, giao tip vi bnh nhn. S chm sc
h tr v mt tinh thn cho bnh nhn
khm v cha bnh gip h vi i ni au
n do bnh tt gy nn, gp phn nng
cao cht lng sng cho bnh nhn trong
thi gian khm cng nh iu tr bnh.
1. T VN
Chm sc sc khe ca ngi dn l
nhim v chnh ca nhng cn b thuc
ngnh y t. i vi ngi iu dng, y
khng nhng l vai tr m cn l chc
nng chnh v quan trng nht.
Theo nh ngha ca T chc Y t th
gii: Sc khe khng ch c ngha l
khng c bnh tt m l mt trng thi
hon ton thoi mi c v mt th cht, tm
thn v x hi. V vy cng tc chm sc
ca iu dng phi bao gm chm sc
ton din cc mt trn. Tuy nhin, cho n
nay chng ta ch mi ch trng chm sc
v mt th cht m cha ch n cm xc
v nhu cu chm sc v mt tinh thn ca
ngi bnh cng nh nhng yu t x hi
c lin quan. V th, vic chm sc bnh
nhn cha t n hiu qu cao nht.
Bnh vin trng i Hc Y - Dc
Hu l mt bnh vin thc hnh c trn 300
ging bnh. Lu lng bnh nhn ra vo
kh ng trong c rt nhiu bnh nhn
n iu tr theo yu cu. Vic nng cao
cht lng phc v, chm sc ngi bnh
lun l mi quan tm hng u ca Ban
lnh o Bnh vin cng nh i ng nhn
vin y t. Vic tm hiu cm xc v nhu
cu chm sc v mt tinh thn ca bnh
nhn l mt cng vic cn thit i vi iu
210
dng phc v cho cng tc chm sc
v iu tr bnh tt hn.
Xut pht t cc l do , chng ti
tin hnh nghin cu ti: Tm hiu cm
xc v nhu cu chm sc v mt tinh thn
ca ngi bnh Bnh vin Trng i
hc Y - Dc Hu vi cc mc tiu sau:
1. Tm hiu cm xc ca ngi bnh
n iu tr ti Bnh vin trng i hc
Y - Dc Hu.
2. Tm hiu nhu cu chm sc v mt
tinh thn ca ngi bnh, t xut
mt s bin php nng cao cht lng
chm sc phc v ngi bnh Bnh
vin trng.
2. I TNG V PHNG PHP
NGHIN CU
2.1. i tng nghin cu
Ngi bnh > 18 tui n iu tr ti
Bnh vin Trng i hc Y - Dc Hu.
Tiu chun loi tr: ngi bnh b cc bnh
l tm thn kinh, cm, ic v nhng ngi
khng ng tr li phng vn.
2.2. a im v thi gian nghin cu
T ngy 01/09/2007 n ngy 31/12/2007
ti Bnh vin Trng i hc Y - Dc
Hu.
Phng php nghin cu ngang, m t.
- Cc bc tin hnh nghin cu:
- Chn ngu nhin cc bnh nhn n
iu tr ni v ngoi tr ti Bnh vin
Trng i hc Y - Dc Hu ph hp vi
tiu chun nghin cu.
- Tip xc trc tip, phng vn i
tng vi phiu iu tra thit k sn.
2.4 Thu thp v x l s liu: Thng
k v x l s liu theo phng php thng
k y hc thng thng.
3. KT QU NGHIN CU
3.1 c im chung ca mu nghin cu:
C 230 bnh nhn c phng vn, trong s bnh nhn ni tr l 98 (42.6%),
ngoi tr l 132 (57.4%).
Bng 1. Phn b t l gii tnh ca mu nghin cu
Ni tr Ngoi tr Tng cng
Gii tnh
S BN T l % S BN T l % S BN T l %
Nam 36 36.7 60 45.5 96 41.7
N 62 63.3 72 54.5 134 58.3
Tng cng 98 100 132 100 230 100
211
Nhn xt: Nam chim t l l 41,7%, n chim t l 58.3% .
212
Bng 2. Phn b tui ca mu nghin cu
Tui
< 20 19 19.4 33 25 52 22.6
21-30 22 22.4 48 36.4 70 30.4
31-40 20 20.4 18 13.6 38 16.5
41-50 14 14.3 14 10.6 28 12.2
51-60 15 15.3 8 6.1 23 10
> 60 8 8.2 11 8.3 19 8.3
Tng cng 98 100 132 100 230 100
Nhn xt: tui 21-30 chim t l cao nht 30,4%, chim t l t nht tui > 60
l 8,3%.
Bng 3. Phn b trnh hc vn
Trnh
Tiu hc 7 7.1 14 10.6 21 9.2
PTCS 17 17.3 24 18.2 41 17.8
PTTH 30 30.6 22 16.7 52 22.6
C/H 43 44 71 53.8 114 49.5
Sau H 1 1.0 1 0.7 2 0.9
Tng cng 98 100 132 100 230 100
Nhn xt: Trnh vn ho ch yu l C/H (49,6%) v PTTH (22,6%).
Bng 4. Phn b ngh nghip ca cc i tng tham gia phng vn
Ngh nghip
CBCNV 34 34.7 36 28.8 70 30.5
HS/SV 19 19.4 58 43.9 77 33.5
Bun bn 28 28.5 7 5.3 35 15.2
Nng dn 13 13.3 20 15.2 33 14.3
Khc 4 4.1 11 8.4 15 6.5
Tng cng 98 100 132 100 230 100
Nhn xt: a s ngi bnh l HS/SV v CBCNV (64%)
213
Bng 5. Phn b ni c tr ca cc i tng tham gia phng vn
Ni Tr Ngoi Tr Tng Cng
a Ch
Ngoi tnh 71 72.4 28 21.2 99 43
Hu 27 27.6 104 78.8 131 57
Tng Cng 98 100 132 100 230 100
Nhn xt: a s i tng ngi bnh ni c tr l Hu 57%. Cc ni khc l 43%.
(p > 0.05).
3.2 Tm hiu cm xc ca ngi bnh n khm v iu tr ti bnh vin trng
i hc Y-Dc Hu
Bng 6. T l bnh nhn s khi vo vin, khm v cha bnh.
C s
S nhn vin y t
T l bnh nhn
s khi vo vin,
khm v cha
bnh
Khng
s
Khng
hiu bit
bnh tt
S
au
S
tn
tt
S
cht
S
c
lp
xh
BS D HL
55
11 S BN 48
23 28 9 6 3
4 3 4
51.0
20
Ni
tr
T l % 49
41.8 50.9 16.4 11 5.5
36.4 27.3 36.4
73
8 S BN 59
36 31 10 6 0
2 2 4
53.3
11
Ngoi
tr
T l % 44.7
49.3 42.5 13.7 8.2 0
25 25 50
123
19 S BN 107
59 59 19 12 3
5 6 8
53.5
15.4
Tng
cng
T l % 46.5
47.9 47.9 15.4 9.7 2.3
4.9 4 6.5
214
Nhn xt: Trong s do khng
hiu bit v bnh tt ca mnh l 47,9%,
s au 47,9 %, s tn tt 15,4%, s cht
9,7%, s nhn vin y t 15,4% (s BS: 4,9%,
D: 4%, H l: 6,5%).
Bng 7. T l bnh nhn cm thy lo lng khi vo vin
Khng lo lng 40 40.8 38 28.8 78 33.9
Ngh nghip 29 50.0 25 26.6 54 35.5
Vin ph 26 44.8 52 55.3 78 51.3
Gia nh 25 43.1 51 54.3 76 50
Lo
lng
L do khc 4
58
12.1
59.2
4
94
11.7
71.2
8
152
5.3
66.1
Tng cng 98 100 132 100 230 100
Nhn xt: T l bnh nhn cm thy
lo lng khi nhp vin l 66,1% (152/230
ngi) bao gm lo lng s nh hng n
ngh nghip l: 35,5%, khng chi ph
iu tr 51,3%, nh hng gia nh l 50%.
Bng 8. T l bnh nhn cm thy lng tng khi vo vin
Khng lng tng 71 72.4 61 46.2 132 57.4
Do quy nh BV 16 59.3 11 15.5 27 27.6
Do khng hiu
bnh tt
13 48.1 49 69.0 58 59.2
Do iu tr & cs 5 18.5 8 11.3 10 10.2
Lng
tng
Cc l do khc 4
27
14.8
27.6
3
71
4.2
53.8
3
98
7.1
42.6
Tng cng 98 100 132 100 230 100
Nhn xt: C 98/230 ngi (42,6%)
cm thy lng tng khi vo vin, trong
lng tng do khng hiu bit cc quy nh
ca bnh vin l 27,6%, khng hiu v bnh tt
ca mnh l 59,2%, khng hiu bit v quy
trnh iu tr v chm sc bnh vin l 10,2%.
215
3.3 Tm hiu nhu cu chm sc v mt tinh thn ca ngi bnh Bnh vin
Trng i hc Y - Dc Hu.
Bng 9. T l bnh nhn c nhu cu chm sc v mt tinh thn.
Khng c nhu cu 11 11.2 20 15.2 31 13.5
Lng nghe & chia s 58 66.7 51 45.5 109 54.8
Gii tr 23 26.4 59 52.7 82 41.2
T vn bnh tt 56 64.4 49 43.75 105 53.3
Tv.qu trnh .tr &
Cs
44 50.6 63 56.25 107 52.8
Phng bnh 41 47.1 34 30.4 75 37.7
C
nhu
cu
Khc 1
87
1.1
88.8
32
112
28.6
84.8
33
199
16.6
86.5
Tng cng 98 100 132 100 230 100
Nhn xt: Nhu cu chm sc v mt tinh thn, c 199/230 ngi c nhu cu c
chm sc v mt tinh thn, chim t l 86,5%.
Bng 10. Tm hiu nhu cu chia s ca bnh nhn.
i tng
S kin T l % S kin T l % S kin T l %
Bc s 33 57.0 31 60.8 64 58.7
iu dng 17 29.0 20 39.2 37 33.6
H l 2 3.4 0 0 2 2.5
Khc 6 10.6 0 0 6 5.2
Tng cng 58 100 51 100 109 100
Nhn xt: i tng m ngi
bnh mun lng nghe v chia s cc
mi bn khon, lo lng ca h gm c:
BS (58,7%), D (33,6%), h l (2,5%),
khc (bn b, ngi bnh iu tr cng
phng) l 5,1%.
216
Bng 11. Tm hiu v nhu cu t vn ca bnh nhn.
T vn bi
S kin T l % S kin T l % S kin T l %
Bc s 35 62.5 37 75.5 72 68.3
iu dng 19 33.9 12 24.5 31 30.2
H l 2 3.6 0 0 2 1.5
Tng cng 56 100 49 100 105 100
Nhn xt: i tng m ngi bnh mun c t vn l BS: 68,3%, D: 30,2%, H
l: 1,5%.
4. BN LUN
Chng ti tin hnh phng vn 230
ngi bnh (ngoi tr 132 ngi, ni tr
98 ngi) trong nam gii 96 ngi
(41.7%), n gii 134 ngi (58.3%). a
s ngi bnh l HS/SV v CBCNV
(64.8%), trnh vn ha ch yu l
C/H (49.6%), v PTTH (22.6%). c
im ny ph hp vi i tng m bnh
vin phc v, ch yu l cc i tng
khm cha bnh theo yu cu v bo him
y t ca cc n v trng hc v khi c
quan nh nc.
V cm xc ca ngi bnh khi vo
vin iu tr c 128/230 ngi (55.7%) cm
thy s khi n bnh vin. Trong s do
khng hiu bit v bnh tt ca mnh l
46.1%, s au 46.1%, s tn tt 14.8%,s
cht 4.7%, s c lp x hi 2.3%, s nhn
vin y t 14.8% (s BS 31.6%, s D
26.3%, s HL 42.1%). S hi l cm xc t
nhin tt yu ca con ngi khi phi i
din vi cc vn sc khe ca bn thn.
Trong nghin cu ca chng ti, bn cnh
cc ni s au, s tn tt, s cht th t l
s do khng hiu bit v bnh tt ca mnh
l kh cao (46.1%). iu ny cho thy mc
d c s tin b trong vic truyn thng
gio dc sc khe, song kh nng tip cn
ca ngi dn i vi thng tin sc khe
vn cn hn ch. T l s nhn vin y t
tuy khng cao nhng vn l mt t l ng
quan tm, c th l do thnh kin n su
vo ngi dn khi hng ngy trn phng
tin truyn thng i chng c nhiu thng
tin khng hay v o c, y c ca ngnh
chng ta. Nng cao y c, ci thin quan h
v k nng giao tip vi ngi bnh l mt
bin php gip h xa b ni s ny.
C 98/230 ngi(42.6%) cm thy lng
tng khi vo vin, trong lng tng do
khng hiu bit cc quy nh bnh vin l
63.3%, khng hiu bit v bnh tt ca
mnh l 27.6%, khng hiu bit v quy
trnh iu tr v chm sc bnh vin l
13.3%. T l bnh nhn cm thy lo lng
khi nhp vin l 66% (152/230 ngi) bao
217
gm lo lng s nh hng n ngh nghip
l 28.9%, khng chi ph iu tr l
51.3%, nh hng gia nh 50%. Trn thc
t, thng tin trong qu trnh khm cha
bnh l mt vn ht sc quan trng, s
hiu bit v quy nh ca bnh vin, v
bnh tt m mnh mc phi, v ngay c cc
th thut iu tr chm sc m mnh s tip
nhn s gip cho ngi bnh gim rt nhiu
lng tng v lo lng. Ring vn kinh ph
khm cha bnh th y l mt vn ln,
m c th lm gim s lo lng cho ngi
bnh cn c cc chnh sch ng b v s
phi hp ca nhiu cp, nhiu ngnh, c
bit l m rng bo him y t t nguyn
cho cc i tng ngoi x hi.
V nhu cu chm sc tinh thn, c
199/230 ngi chim t l 86.5%, y l
mt t l rt ln chng t vn chm sc
v mt tinh thn ht sc quan trng, c th
nng cao hiu qu ca vic chm sc v
iu tr bnh. Trong cc nhu cu v tinh
thn, nhu cu c lng nghe chia s cc
mi bn khon chim t 54.8%, t vn v
bnh tt mc phi 52.8%, t vn v iu tr,
chm sc bnh mc phi l 53.8%, t vn
v kin thc phng bnh l 37.7% v c
gii tr th gin trong thi gian nm vin l
41.2%. i tng m ngi bnh mun
lng nghe v chia s cc mi bn khon, lo
lng ca h gm c: BS: 65.1%, D:
28.7%, HL: 4%, Khc (bn b, ngi bnh
cng phng) l 2.2%. Nu cn t vn, th
cc i tng m ngi bnh mun c
t vn l BS: 65%, D: 27.2%, HL: 2.6%.
Khc (bn b, ngi bnh cng phng)
5.2%. Qua kt qu ny, chng ti nhn thy
vai tr ca ngi iu dng bnh vin
trng i hc Y - Dc Hu ngy cng
c nng cao l mt c s o to iu
dng bc i hc cho nn t l iu dng
c trnh chuyn mn cao ca bnh vin
trng gia tng ng k trong nhng nm
qua. iu ny nh hng tt n cht
lng chm sc, qua lm thay i suy
ngh v nhn thc v iu dng ca ngi
bnh. V th iu dng cng l mt i
tng quan trng ngi bnh chia s cc
lo u v bnh tt cng nh tham vn cc
vn sc khe. iu ny rt quan trng v
mt trong nhng vai tr chnh ca ngi
iu dng, bn cnh vai tr l ngi chm
sc, chnh l t vn v gio dc sc khe.
Cc kt qu trn khng c s khc
bit gia bnh nhn ni v ngoi tr vi
p > 0.05.
5. KT LUN
Qua nghin cu 230 bnh nhn ni v
ngoi tr, chng ti rt ra mt s kt lun
nh sau:
- a s ngi bnh l hc sinh, sinh vin
v CBCNV (64.8%), trnh vn ha ch
yu l C/H (49.6%), v PTTH (22.6%).
- C 128/230 ngi (55.7%) cm thy
s khi n bnh vin: do khng hiu bit v
bnh tt ca mnh l 46.1%, s au 46.1%,
s tn tt 14.8%, s cht 4.7%, s c lp x
hi 2.3%, s nhn vin y t 14.8%.
- C 98/230 ngi(42.6%) cm thy
lng tng khi vo vin: do khng hiu bit
cc quy nh bnh vin l 63.3%, khng
hiu bit v bnh tt ca mnh l 27.6%,
218
khng hiu bit v quy trnh iu tr v
chm sc bnh vin l 13.3%.
- 86.5% ngi bnh c nhu cu chm
sc v tinh thn: nhu cu lng nghe chia s
54.8%, t vn v bnh tt mc phi 52.8%,
t vn v iu tr, chm sc 53.8%, t vn
v kin thc phng bnh l 37.7%; Gii tr
th gin 41.2%.
- i tng m ngi bnh chn
chia s: BS: 65.1%, D: 28.7%, HL:
4%, Khc (bn b, ngi bnh cng phng)
l 2.2%.
- i tng m ngi bnh chn t
vn BS: 65%, D: 27.2%, HL: 2.6%. Khc
(bn b, ngi bnh cng phng) 5.2%.
Tm li, vic quan tm tm hiu r cm
xc v nhu cu chm sc v mt tinh thn
ca bnh nhn l mt vic lm ht sc cn
thit, c bit i vi chc nng v nhim
v ca ngi iu dng, gp phn
nng cao hiu qu chm sc v iu tr
bnh, em li dch v chm sc y t cht
lng cao m ngi dn mong mun.
6. TI LIU THAM KHO
1. Khoa iu dng trng i hc Y -
Dc Hu. iu dng c bn. Gio trnh
nm 2007.
2. Ruth F. Caven. Fundamentals of
Nursing. Second edition. Lipponcott, 1996.
219
NH GI KIN THC, THI THC HNH CHM SC BN CHN
CA NGI BNH I THO NG TI KHOA NI TIT
LO KHOA BNH VIN C NNG
CND Phm Th Thanh Thy
Khoa Ni tit Lo khoa, Bnh vin C Nng
TM TT
Mc tiu: Chm sc bn chn ca
ngi bnh i tho ng (T) Vit
Nam cha c quan tm v nh gi y
. Mt kho st ti bnh vin C Nng
nhm tm hiu kin thc, thi thc hnh
chm sc bn chn v nhu cu cung cp
thng tin ca ngi bnh T. C th l
c s a ra nhng gii php can thip
ph hp.
Phng php: Phng vn trc tip
nhiu trng hp T n iu tr ti
bnh vin C t 03/2009 n 10/2009. Bng
cu hi bn cu trc c xy dng
nh gi.
Kt qu: 105 ngi bnh T tp 2
tham gia vi tui trung bnh l 61 v thi
gian pht hin bnh T nhm 5-10 nm
chim nhiu nht. Hu ht u sng ti
thnh ph Nng (84, 80%) thuc thnh
phn cn b hu (89, 84,8%). Ch c
(34,2%) c gio dc t vn v chm sc
bn chn t nhn vin y t. 20% c thi
quen i chn trn trong nh, 34,3% khng
mang giy, dp mm ng kch c. Khng
bit cc du hiu bnh bn chn cn i
khm Bc s biu hin qua vic khng khm
khi: b try xc, c vt lot hoc cc chai
(25.7%), tm phn di ca ngn chn
(39%), t rn, mt cm gic hai bn chn
(60%). 67,6% khng chm sc bn chn
ng cch thng qua vic khng ct mng
chn ngang (67,6%), khng t khm bn
chn (42,9%), t ct nht, cc chai, rt da
(39%), ngm chn trong nc mui, nc
m nng, h nng (33,3%), khng gi sch
s bn chn (11,4%). 85,7% bit tp luyn
bn chn bng xoa bp v 100% ngi
bnh T c nhu cu cung cp thng tin
v gio dc chm sc bn chn.
Kt lun: Kin thc chung v chm sc
bn chn cn hn ch, thiu s t vn gio
dc t nhn vin y t, thc hnh chm sc
bn chn km. Do vy vn t ra ti
khoa ni tit Bnh vin C chng ti l tng
cng tp hun v t vn gio dc chm
sc bn chn cho ngi bnh T.
1. T VN :
i tho ng (T) l mt bnh
mn tnh thng gp. Nhng bin chng
cp, mn tnh ca bnh i tho ng nh
hng rt ln n cht lng cuc sng.
Mt trong nhng bin chng nng n dn
n t l tn tt cao l bnh bn chn T.
Chm sc bn chn l phn quan trng
trong chm sc sc kho ngi bnh T.
Mc tiu chm sc bn chn l d phng
bin chng lot bn chn, gim t l lot v
220
on chi. Nhiu nghin cu chng t
khng chm sc bn chn l yu t nguy c
lot chn ngi T [3,4]. Kho st ny
tin hnh c c s liu ban u v
kin thc, thi thc hnh chm sc bn
chn v nhu cu cung cp thng tin ca
ngi bnh T ti Bnh vin C. C th l
c s a nhng gii php gip ngi
bnh T nng cao kin thc v bit cch
t chm sc cho i bn chn ca mnh.
Chng ti tin hnh ti ny nhm cc
mc tiu:
1. Tm hiu kin thc ca ngi bnh
i tho ng v chm sc bn chn v
nhu cu cung cp thng tin.
2. nh gi thi thc hnh chm sc
bn chn ca ngi bnh i tho ng.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1 i tng nghin cu
105 ngi bnh c chn on xc
nh i tho ng tp 2 ang nm iu
tr ti khoa Ni tit - Lo khoa Bnh vin C
Nng t thng 03/2009 n 10/2009.
Tiu chun chn bnh:
i tng nghin cu l nhng ngi
bnh T tp 2, c hoc khng c nhim
trng bn chn. Tiu chun chn on T
theo T chc y t th gii nm 1999.
Tiu chun loi tr:
Ngi bnh c ri lon thc hoc
mc cc bnh c lin quan n ri lon
thc m khng th tr li c phng
vn,nhng ngi bnh khng hp tc.
Tiu chun nh gi:
Tiu chun nh gi thc hnh chm sc
bn chn: da theo hng dn chm sc bn
chn ca Hip hi T Hoa K (2004) [3]
v ca Lin on T th gii (International
Diabetes Federation) (2005) [4].
Bng 1. Tiu chun nh gi cht lng chm sc bn chn
Thc hnh C Khng
1. Gi chn sch s v kh ro 1 0
2. Ct mng chn ngang, khng ct kho mng 1 0
3. Khng h (nhit), khng ngm chn trong nc (nc bnh
thng, nc lnh, nc m, nc mui), khng ct l v khng
p cc bi thuc dn gian ln bn chn.
1 0
4. T khm bn chn thng xuyn (> 1 ln/ tun) 1 0
5. Khng t m x mt nht, chch bng nc (trong trng hp
b lot, bng nc)
1 0
221
Khng bit chm sc bn chn khi c
bt k im 0 no. i vi ngi khng
lot bn chn, bit t chm sc ng khi c
4 im. Trng hp c lot bn chn,
bit t chm sc khi 5 im.
- Nghin cu m t ct ngang.
- Phng tin nghin cu: phiu iu
tra c thit k trc
- Cch tin hnh nghin cu:
Ngi bnh c kho st cc thng
tin cn nghin cu theo tng phiu iu tra.
Phng vn ngi bnh v s hiu bit
ca h:
- Kin thc v chm sc bn chn.
- Du hiu ca bnh bn chn T cn
i khm Bc s.
- Thi thc hnh chm sc bn chn
T.
- Nhu cu cung cp thng tin.
2.3. X l s liu
X l s liu bng phng php thng
k y hc thng thng.
3. KT QU V BN LUN
3.1 c im chung ca i tng
nghin cu
Kho st 105 ngi bnh T tp 2
gm 61 n v 44 nam, trong c 16 ngi
lot bn chn v 89 ngi khng lot bn
chn. Tui trung bnh 61, c 84 ngi
(80%) c dn thnh ph Nng, 21 ngi
(20%) n t Qung Nam. Ngh nghip ca
i tng nghin cu bao gm cn b hu
89 (84.8%), nhn vin vn phng v cng
nhn k thut 16 (15,2%). Thi gian pht
hin bnh 7 nm (trung v), nhiu nht
nhm t 5-10 nm.
Bng 2. c im ca i tng nghin cu
c im n (%) c im n (%)
N: Nam 61: 44 Thi gian pht hin T X (lc) 7.1 (5.5)
Tui X (lc) 61(9.6) TP Nng: Tnh Qung Nam 84:21
3.2. Kin thc ca ngi bnh i tho ng v chm sc bn chn
3.2.1. Hiu bit ca ngi bnh v s dng giy, dp i chn
Bng 3. Hiu bit ca ngi bnh v s dng giy dp i chn
C Khng
Hiu bit v s dng giy dp i chn
n % n %
Mang giy hoc dp mm ng kch c 69 65.7 36 34.3
i chn trn 21 20.0 84 80.0
222
C (80%) khng i chn trn,
(65.7%) mang giy hoc dp mm ng
kch c. Tuy nhin vn cn (20%) c
thi quen i chn trn nht l trong nh,
so snh vi kt qu ca cc tc gi
Nguyn Thy Khu v cng s (60%) c
thi quen i chn trn th kt qu ca
chng ti thp hn r. Do c im ca
bnh vin C a s TNC l cn b cng
chc v cn b hu tr nn s dng giy,
dp i chn l hu ht, c th do thi
quen sinh hot vn cn (20%) i chn
trn trong nh. i chn trn lm gia tng
nguy c chn thng nh gim p
ngoi vt. Cn ch gio dc ngi
bnh nn lun mang giy hoc dp, nht
l giy dp mm ng kch c.
3.2.2. Hiu bit cc du hiu bnh bn
chn T cn i khm Bc s
S liu bng 4 cho thy c (60%)
ngi bnh T khng bit cc du hiu
t rn, mt cm gic hai bn bn chn
l cnh bo bnh bn chn T cn
khm BS. Ngi bnh cho rng cn i
khm bn chn khi c nhng tn
thng tht s nh: Tm phn di
ca ngn chn (61%), khi b teo c
(66.7%), b try xc, c vt lot chn
(74.3%). V iu ng ni y l c
(25.7%) ngi bnh b try xc, c vt
lot nhng khng khm c chm
sc v iu tr kp thi. y cng l
nguyn nhn d a n nhim trng bn
chn v on chi. iu ny cho thy kin
thc ca ngi bnh v bnh bn chn
T v cch phng nga, chm sc bn
chn l cha cao. Do , i hi iu
dng cn phi tch cc hn, hng dn
cho ngi bnh bng cch a ra nhng
thng tin, hnh nh c tnh thuyt phc
ngi bnh thy c, bit c s
nguy him ca bin chng c bin php
t phng nga.
Bng 4. Hiu bit cc du hiu bnh bn chn cn i khm Bc s
C bit Khng bit
Hiu bit du hiu bnh bn chn
n T l % n T l %
T rn, mt cm gic hai bn chn 42 40.0 63 60.0
Khi thy nng ran, nga, au chn 69 65.7 36 34.3
au chn khi i b hoc khi nm 53 50.5 52 49.5
C tm phn di ca ngn chn 64 61.0 41 39.0
Khi b teo c hoc s chn thy lnh 70 66.7 35 33.3
B try xc, c vt lot hoc cc chai 78 74.3 27 25.7
223
3.3. nh gi thi thc hnh chm sc bn chn ca ngi bnh T
3.3.1. Cch t chm sc bn chn ca ngi bnh T
Bng 5. K nng chm sc bn chn ca ngi bnh T
C Khng
K nng chm sc bn chn
S lng T l % S lng T l %
Gi bn chn sch s, kh ro 93 88.6 12 11.4
Ct mng chn ngang 34 32.4 71 67.6
Khng h, ngm chn (nng, lnh) 70 66.7 35 33.3
T khm bn chn thng xuyn 60 57.1 45 42.9
Khng t ct nht, cc chai, tc
hoc rt da, chch bng nc
64 61.0 41 39.0
C (88.6%) ngi bnh bit cch gi
bn chn sch s, kh ro, (66.7.%) khng
h, ngm chn, v (61%) khng t ct
nht, cc chai, tc hoc rt da. Tuy nhin
vn cn (67.6%) khng bit ct mng chn
ngang, (33.3%) h, ngm chn (nng, lnh)
v (42.9%) khng t khm bn chn
thng xuyn.
nh gi thc hnh chm sc bn chn
i tng nghin cu.
Thc hnh S lng T l %
Chm sc bn chn ng 34 32.4
Chm sc bn chn sai 71 67.6
Qua nghin cu cho thy t l chm
sc bn chn sai TNC qu cao (67.6%),
32.4% cn li chm sc bn chn ng. Kt
qu ny tng t kt qu ca tc gi
Nguyn Thy Khu v cng s l t l chm
sc bn chn sai (67%) v (33%) chm sc
bn chn ng. Ct mng chn ngang l
mt trong nhng bin php n gin lm
hn ch bin chng nhim trng bn chn
nhng c (67.6%) khng bit lm, (33.3%)
h, ngm chn v (42.9%) khng t khm
bn chn thng xuyn.
V vy, trong cng tc chm sc ton
din chng ta phi hng dn cho ngi
bnh nhiu hn na cch ct mng chn
ngang, khng ly kho, v thng xuyn t
khm bn chn. Khng t ngi trong
TNC ngm nng chn v h p m bn
chn gy phng rp v nhim trng bn
chn sau vi ngy, t rch chch da hoc
tc da gy ra lot bn chn. Trong cng
tc gio dc cn nhn mnh hnh vi khng
c h p nng, t chch rch da v
p thuc dn gian ln bn chn.
224
3.3.2. Cch tp luyn bn chn
Bng 6. K nng tp luyn bn chn
C Khng
Cch tp luyn bn chn
Xoa bp bn chn v cc ngn chn 90 85.7 15 14.2
Co dui cc ngn chn 33 31.4 72 68.6
Ln chn trn bng hoc dng c
khc khi ngi lu
24 22.9 81 77.1
C 85.7% ngi bnh tp luyn bn
chn bng xoa bp. y l t l kh cao,
cho thy a phn ngi bnh bit c
cch tp luyn bn chn v tm quan
trng ca vic xoa bp. Cn khuyn
khch ngi bnh xoa bp bn chn v co
dui cc ngn chn hng ngy. Tuy nhin c
77.1% khng bit khi ngi lu cn ln chn
trn bng hoc cc dng c khc. Do iu
dng tng cng hng dn v lu trong
nhng trng hp c vt lot lng bn chn
th khng nn ln trn bng.
3.4 Nhu cu cung cp thng tin
3.4.1 Ngun thng tin cung cp kin thc v chm sc bn chn T
T l %
34.2
65.8
Nhn vin Yt
Cc ngun khc
Biu 1. T l % cc ngun cung cp thng tin cho ngi bnh
Nhn xt: 34.2% ngun cung cp thng tin t cn b y t v gio dc chm sc bn chn.
y l iu m nhn vin y t phi t
nhn li trch nhim t vn gio dc
gip ngi bnh T bit cch t chm sc v
ngn nga nhng bin chng bnh bn chn.
225
3.4.2. Nhu cu cung cp thng tin
Bng 7. Nhu cu cung cp thng tin ca ngi bnh v chm sc bn chn
Nhu cu cung cp thng tin S lng T l %
Sinh hot cu lc b bnh nhn T 105 100
Tham gia cc lp tp hun v chm sc bn chn 105 100
100% s ngi bnh c nhu cu c
tham gia cc lp tp hun v chm sc bn
chn v sinh hot cu lc b ngi bnh
T. y l trch nhim khng nh i
vi BS v D khoa Ni tit lo khoa,
gip ngi bnh nng cao kin thc v bit
cch t chm sc bn chn ca mnh.
4. KT LUN V NGH
Kin thc chung v chm sc bn chn
cn hn ch, thiu s t vn gio dc t
nhn vin y t, thc hnh chm sc bn
chn km. Do vy vn t ra ti khoa
ni tit Bnh vin C chng ti l tng
cng tp hun v t vn gio dc chm
sc bn chn cho ngi bnh T.
chm sc tt hn ngi bnh i tho
ng ni chung, ngi bnh i tho
ng c lot bn chn ni ring, chng ti
ngh:
- Khoa phi hp cng vi bnh vin nh
k t chc cc lp tp hun chm sc bn
chn v sinh hot cu lc b ngi bnh T.
- Cc BS trong khoa phi hp cng vi
D nng cao kin thc v k nng trong
vic t vn gio dc chm sc bn chn
cho ngi bnh T
5. TI LIU THAM KHO
1. T Vn Bnh (2003), Bnh l bn
chn i tho ng Thc hnh qun l
v iu tr bnh i tho ng, tr 23-27.
2. Phng v qun l bnh i tho
ng ti Vit Nam, Cc vn v bn
chn ngi bnh i tho ng tr 25-27.
3. American Diabetes Association (2004),
Standards of medical care in diabetes,
Diabetes Care 27 (1): S27-S28.
4. L Tuyt Hoa, Nguyn Thy Khu
(2008), Yu t nguy c lot bn chn trn
ngi i tho ng, Lun n Tin s Y
hc, i hc Y - Dc TP. H Ch Minh.
5. Nguyn Thy Khu, L Tuyt Hoa,
Trn Th Trung (2008 ) Kho st cht
lng chm sc bn chn ngi bnh i
tho ng iu tr ti bnh vin Ch Ry,
Y hc thc hnh s: 673-674 tr 164-167.
6. Nguyn Huy Cng, Cm nang
dnh cho bnh nhn i tho ng Bnh
vin Ni tit Trung ng, tr 13-17.
226
THM D HIU BIT V RA QUYT NH
CA THN NHN NGI BNH CAO TUI B T QU LN U
ThS. Phm Th Thu Hng
Trng i hc iu dng Nam nh
TM TT
Nguy c t qu gia tng theo tui tc
nn vn t ra l cn phi lm th no
gim nguy c t qu mc thp nht
cng nh ci thin mc tn ph mt
cch hiu qu nht nu khng may b t
qu. Mc tiu: m t nhng tri nghim v
phn ng ca ngi nh ngi bnh ti
thi im nghi ng ngi b t qu v
nh gi kin thc ca h v t qu. i
tng v phng php: nghin cu nh
tnh phng vn 20 ngi nh ca ngi
bnh b t qu ti khoa Ni Tim mch,
bnh vin a khoa trung tm tnh Nam
nh. Kt qu: t nht mt triu chng ca
t qu c nhn ra v huyt p cao
c nhiu ngi tham gia ch l mt
nguy c ca t qu. Tuy nhin, phn ln
trong s h khng hiu chnh xc t qu
l g. Kt lun v ngh: kt lun rt ra
t nghin cu l s thiu hiu bit v t
qu v s hn ch trong vic nhn bit cc
du hiu cng nh cc yu t nguy c ca
t qu. gim t l t vong v s nh
hng lu di ca t qu cn nng cao
hiu bit ca cng ng v o to cp cu
ban u cho cc tuyn c s.
1. T VN
Theo nh ngha ca T chc y t th
gii (WHO) (2009), t qu hay tai bin
mch mu no xy ra khi s cung cp mu
cho no b ri lon (do mch mu trong no
b v hay b tc bi cc mu ng) dn n
tn thng hoc cht t bo no (3). C rt
nhiu yu t nguy c c th dn ti t qu
bao gm yu t nguy c khng th can thip
c nh tui, gii tnh, tin s t qu;
bn cnh , t qu c th d phng c
nh vic kim sot cc yu t nguy c nh
huyt p cao, ht thuc l Trn th gii,
t qu c bit n nh mt nguyn nhn
gy t vong ng hng th 3 sau bnh tim
v ung th, ng hng u v tn ph ca
ngi trng thnh nh lit, ri lon ngn
ng, ri lon hnh vi... Bn cnh , t qu
cn l gnh nng v kinh t cho mi quc
gia. Theo bo co ca trung tm lu tr Anh
(2005), mi nm quc gia ny phi chi 2,8
t bng Anh cho vic iu tr v 1,8 t cho
s tn tht v kinh t m hu qu ca t
qu gy ra nh s tn ph. Theo nh gi
ca WHO, nm 2005, t qu l mt trong
mi nguyn nhn gy t vong hng u ti
Vit Nam (1).
Ti bnh vin a khoa trung tm tnh
Nam nh, mt t l khng nh nhng
ngi cao tui b t qu c a n
vin trong tnh trng nng v tng i
mun c th nhn c nhng iu tr
227
c hiu qu. V tnh trng sc kho ca h
nhanh chng xu i bi nhng bin chng
nh nhim trng tit niu hay vim phi.
Theo truyn thng, trong mi gia nh Vit
Nam, c t hai, ba thm ch bn th h
sng chung di mt mi nh v con ci c
ngha v chm sc cho cha m. Ngy nay,
khi m cc dch v chm sc y t cng
ng cha p ng c yu cu ca
ngi dn th vai tr ca ngi thn trong
vic nhn ra cc du hiu hay triu chng
ca t qu v nhanh chng a ngi
bnh n bnh vin, hn ch ti thiu
cc bin chng lu di ca t qu, cng
tr nn quan trng
Trn th gii, c rt nhiu nghin cu
c tin hnh tm hiu kin thc ca
ngi bnh b t qu v cc triu chng,
cc yu t nguy c cng nh cc phn ng
i vi t qu (4,5), nhng ti Vit Nam,
nhng nghin cu nh th th cha c
nhiu. Chnh v l do trn, ti tin hnh
nghin cu ti: Nghin cu pht hin
nhn thc v nhng quyt nh ca thn
nhn ngi bnh cao tui b t qu ln
u vi mc tiu:
M t nhng tri nghim v phn
ng ca ngi nh ngi bnh ti thi
im nghi ng ngi b t qu v nh
gi kin thc ca h v t qu.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1 Thi gian v a im nghin cu
Nghin cu ng (Action research)
c tin hnh t thng 01-02/2010 ti
khoa ni Tim mch Bnh vin a khoa
trung tm tnh Nam nh.
2.2 Phng php nghin cu
Nghin cu ng (8) l mt phng
php c s dng nhiu trong nghin cu
thc hnh y hc v t khi n c s dng
gii quyt mt vn n chu k. Chu
k ca Nghin cu ng c nhn mnh
nh l mt s pht trin hn na v vic
phn nh thc hnh y hc. Khc bit vi
cc nghin cu khc, vi vic s dng chu
trnh nghin cu ng vo nghin cu,
trong mc tiu l tp trung vo vic pht
trin thng tin cho iu dng, cui cng
vic thc hnh ca iu dng s thay i
khi h bt u s dng nhng thng tin ny
cung cp cho ngi bnh v gia nh khi
nghi ng ngi bnh b t qu. Chnh v
th nghin cu c coi l chu k u tin
ca c mt chu trnh c thit k mang
li s thay i trong thc hnh c bit l
thc hnh iu dng.
2.3 i tng nghin cu
i tng nghin cu c la chn
bng phng php chn mu thun tin do
hn ch v thi gian nghin cu v kinh
nghim ca ngi tin hnh nghin cu.
Mu nghin cu gm 20 ngi c quan h
gn gi vi ngi bnh, nhng ngi tham
gia vo qu trnh chm sc khi ngi bnh
b t qu ln u c iu tr ti khoa.
Mt tiu chun la chn na l ngi tham
gia l ngi chng kin t qu xy ra
hoc l ngi quyt nh a ngi bnh
n vin.
228
2.4 K thut thu thp v x l s liu
K thut thu thp thng tin l phng
vn su da vo bng hng dn phng
vn su c thit k da trn cc ti liu
hng dn ca WHO v ng gp kin
ca cc chuyn gia Tim mch. B cu hi
gm ba phn: thng tin chung, phn ng
ca ngi tham gia khi chng kin ngi
bnh b t qu v kin thc v t qu.
Sau khi tho lun v mc ch ca
nghin cu, nhn c s ng ca
ngi tham gia, cuc phng vn c thc
hin trong thi gian t 15 n 20 pht. Cc
bui phng vn su u c ngi nghin
cu ghi chp, ghi m v thng tin c gii
bng ng chnh xc tng t mt ngay sau
phng vn vi s h tr ca phn mm F4.
nh gi s ph hp ca b cu hi, hai
cuc phng vn th nghim c tin
hnh v vic chnh sa b cu hi c s
h tr ca mt bc s chuyn khoa v mt
thc s chuyn ngnh tim mch ca Vit
Nam. Sau phng vn, hai bn gii bng
c nh nghin cu kim tra tnh chnh
xc bng s xc nhn ni dung ca chnh
hai ngi tham gia phng vn.
3. KT QU NGHIN CU
3.1 Thng tin chung
i tng nghin cu l nhng ngi
thn ca ngi bnh b t qu ang tham
gia trc tip vo chm sc hay l ngi
quyt nh v mt ti chnh, nhng trong
25% i tng c tui trn 60 v 50% l
nng dn, hai i tng khng c vic lm
n nh. a s ngi bnh xut thn t nng
thn v trong s 20 ngi bnh th c 8
ngi khng c bo him y t hay bo him
dnh cho ngi ngho. Phn ln i tng
tham gia nghin cu ch c trnh tiu hc.
S quan tm n tnh hnh bnh tt ca
ngi bnh l hn ch v nhng l do qu
bn rn vi cng vic hay khng , nh
tnh trng khng bit ngi bnh c ung
thuc hay khng mc d h bit ngi thn
ca mnh b huyt p cao (9 ngi).
Bng 1. T l v tui (n = 20)
tui S lng Tn sut
< 50 13 13/20
50-60 2 2/20
> 60 5 5/20
Nhn xt: Phn ng (13/20) ngi
thn ca ngi bnh b t qu, nhng
ngi c ra quyt nh a ngi bnh i
vin hay ang tham gia trc tip chm
sc ngi bnh l di 50 tui ( tui
lao ng)
229
Bng 2. Tnh trng ngh nghip hin ti
Ngh nghip N (n=20) Tn sut
Cng nhn 4 1/5
Nng dn 10 1/2
Ngh hu 4 1/5
Tht nghip 2 1/10
Nhn xt: mt na s ngi c phng vn trong nghin cu l nng dn, 1/5 s
ngi ngh hu v c 10% ngi tham gia khng c vic lm n nh.
3.2 Tri nghim v phn ng vi t qu
Du hiu cnh bo ca t qu d dng
b b qua nu chng ta khng c kin thc
v n. tm hiu iu ny, mt s gi
c a ra cho ngi tham gia nh
vic nhn thy nhng du hiu khc thng
trong mt vi ngy trc khi t qu xy
ra. Ch mt vi trong s h c th nh tay
b t, cm ci g l ri ci y, nhng n
ch mt chc mt lt thi, lc sau li ht -
PVS
16
. i vi ngi c chng kin
mt cn nhi mu thong qua cch y 2
nm th vic nhn ra nhng du hiu ny c
v d dng hn ti thy mt ng c n
n. Hm trc tri lnh, tay chn ng t
cng - PVS
9
. mt s khc cho rng s
mt mi, au u l do thay i ca thi
tit hay s bin i tm trng ca mt b c
nh con chu khi nm ht tt n.
Khi t qu xy ra, s t ngt ca n
lm nhng ngi thn trong gia nh bi
ri, h khng bit iu g ang xy ra vi
cha/ m mnh v khng bit cn lm g.
Ming ng b mo v mt th b m.
Khi ti gi tay ng ln th n b ri ngay
xung, na ngi bn phi ca ng b yu
hn i. ng i tiu m khng bit g. Ti
khng bit iu g ang xy ra vi ba
ti - PVS
4
i khi ngi bnh cng c nhng d

cm trc nh ng ni ng thy t chn
tay hn bnh thng - PVS
20
. Tht kh
nhn ra l nhng du hiu ca t qu
nu nh khng c kin thc v n. V khi
t qu xy ra lc na m, bui sng dy
nhng ngi thn trong gia nh ch bit
ging ni ca ng thay i, ri ng khng
ni c na - PVS
14
.
Chng kin nhng bt thng xy ra
vi ngi thn, mt ngi by t thn
kinh khng iu chnh c na, u gc
xung bn-PVS
1
v sau c ngi c
gh xung nh-PVS
1
. Mt s khc cho
rng nn ngi bnh ngi ti ch cho an
ton v xoa du cao-PVS
6
hay dng
ru gng-PVS
8
nh gi v theo
dn gian th l du hiu ca trng gi -
PVS
17
. Mt vi ngi cho rng mnh c
kinh nghim trong vic s dng thuc ti
thy mt ng y , chc l huyt p ln.
Ti cho ng ung mt vin h p mu o
- PVS
19
.
Trong nhng lc kh khn ny th s
230
h tr ca nhng ngi xung quanh l rt
cn thit. Nu c mt ngi lm trong
ngnh - PVS
8
s c hiu bit v a ra
quyt nh ng c y khuyn nn a
ng i vin -PVS
8
. Nhng i khi s
tranh ci xy ra c i vin cng khng
kh hn c - PVS
8
, v iu ny
tr hon vic cp cu ngi bnh khi
nhng ngi thn trong gia nh khng th
a ra quyt nh.
Tm h tr t nhn vin y t l phn
ng ca nhiu ngi tham gia, h cho rng
ch bc s mi bit bnh g v cho ch dn
chnh xc. Sau khi kim tra tnh trng ca
ngi bnh, mt vi nhn vin y t cho
rng nn nh iu tr, mt s khc
khuyn nn i vin sau khi cho ung thuc
h p hay ch n khi huyt p n nh.
Vn chuyn ngi bnh cng l mt
vn cn bn. C l do khng thc
c mc nguy him ca bnh hay do
thiu phng tin, mt s ngi bnh c
chuyn n vin bng xe my. Phn ln
ngi bnh c chuyn i bng taxi v
hai kin cho rng dch v 115 khng m
bo, ti gi 115 nhng ch mi m khng
thy - PVS
14
, thm ch c ngi cho rng
h cha nghe ni v dch v 115 - PVS
9
Ngoi kh khn v phng tin,
khong cch qung ng cng l mt vn
. a ngi bnh ln vin tnh, ni c
my mc v trang thit b hin i hn -
PVS
3
th ngi tham gia phng vn
th 15 phi i taxi 32 cy s. Hn na, khi
ngi bnh khng c bo him y t th vic
chi tr nm vin cng l mt nguyn nhn
tr hon nhp vin b lo nh khng c
tin - PVS
18
.
Khng ch b tr hon ngoi bnh vin,
s chm tr khi iu tr cho ngi bnh cn
xy ra trong bnh vin. D ngi nh c
gii thch ngi bnh ch ung mt chn
ru nh trong ba cm chiu v du hiu
ca t qu kh r rng nhng nhn vin
y t vn cho rng nguyn nhn do ru
(PVS
1
). Mt trng hp ang tic hn l
s nhm ln t trung tm y t x, bnh vin
huyn, ln vin Mt tnh, ngi bnh b
chm tr hai ngy vi chn on bnh v
mt khi ngi bnh nn nhiu ln trong
ngy (PVS
10
) .
3.3 Kin thc v t qu
Kin thc v t qu ca cc i tng
tham gia nghin cu ch yu qua truyn
ming hay nhng nhn nhn ch quan v
mt s ngi trc y cha tng chng
kin t qu xy ra. Khi c hi t qu
l g, c nhiu cch tr li nh mu khng
lu thng ln no - PVS
1
, tc nghn
mch mu no, xut huyt no, dn gian
gi t qu- PVS
14
hay bnh l thn kinh
- PVS
5
. Nhn chung cc cu tr li ch ra
rng t qu l nh hng no nhng ba
phn t trong s nhng ngi c phng
vn khng bit chnh xc t qu l g.
231
Bng 3. Kin thc v t qu
Du hiu ca t qu
Vn ng (lit, yu vn ng hay khng th c ng c)
Ngn ng
Kh nng nhn
Cm gic
Khc (nn, mo mt, khng tnh to-hn m)
T vong
n = 20
15
5
1
5
6
1
Cc yu t nguy c
Ru
p lc tm l
Huyt p cao
Tiu ng
Ri lon m mu
Bnh l tim mch
Tui
4
1
9
1
1
1
1
Bn s a ra khuyn co g khi t qu xy ra?
S cu trc khi a n vin
Nhanh chng lin lc vi nhn vin y t
Nhanh chng a i vin
Khng bit
9
2
5
4
Nhn xt: trong tng s 20 ngi tham
gia phng vn, lit, yu vn ng hay
khng th c ng c cp n nh
mt triu chng in hnh khi t qu xy
ra vi tn sut 13/20. Tuy nhin, cc triu
chng khc ca t qu nh kh khn v
nhn hay au u ch c hai ngi tham
gia ch (PVS
13,15
). Kt qu phn tch cho
thy c 5 trng hp nu c 1 triu
chng; 9 ngi ch ra 2 triu chng v ch
c 2 ngi lit k c 3 trong 5 triu
chng ca t qu. Huyt p cao (9/20),
ru (4/20) l nhng yu t nguy c ca
t qu c cp n nhiu trong qu
trnh tr li phng vn.
Mt kin c cho l c nhng hiu
bit nht nh v nguyn nhn ca t qu
Huyt p cao, mu nhim m, tc
mch mu, chn mch mu, tui gi hay x
cng ng mch - PVS
16
.
Nhng cng c suy ngh khng chnh
xc nh:
Va chm mnh (ng hay p u vo
u ), thm ch n ch ng ngi hay ni
qu nhiu cng c nguy c b t qu - PVS
3
.
232
Ngay ti thi im phng vn, khi m
cc i tng tham gia nghin cu c
chng kin t qu xy ra vo ngy th 2-3
ca bnh th mt cu hi t ra l liu h s
lm g khi t qu xy ra mt ln na. La
chn gii php khi t qu xy ra, 9 ngi
tham gia la chn cc gii php s cu
ngi bnh nh gi ngi ti ch cho an
ton-PVS
1,3,11,13,16,20
, xoa bp-PVS
15
hay
xoa du cao-PVS
1
trc khi a ngi
bnh n vin. Da vo kinh nghim ca
ng y Trung Quc, mt ngi ni nn
t khn mt ln trn, dng kim m vo
u ngn tay v nn mu ra cho n khi
ngi bnh tnh-PVS
11
. Mt la chn
khc khi s cu ngi bnh b t qu c
nghi ng tng huyt p l cho ung thuc
h huyt p-PVS
3,5
. Ch c 1/4 ngi
tham gia chn cch gi taxi hay cp cu
115 a ngi bnh n vin ngay. V mt
s ngi cho rng nn gi nhn vin y t
gn nh n v: l mt bc s gii v
x l nhiu trng hp nh th-PVS
13
Tm hiu cc ngun thng tin v t

qu, ch c ba ngi ni rng h c
bit v cc triu chng hay cc yu t nguy
c ca t qu. Mt vi c nhn li c l
do ti qu bn xem tivi-PVS
1,3
, thm
ch c nm ti cng khng n trung tm
y t ln no-PVS
10
. Kt qu nghin cu
cho thy ch c 5/20 ngi tham gia phng
vn (tn sut ) c thng tin v t qu t
cc phng tin thng tin i chng nh
nghe qua i hay xem qua tivi. iu ng
ch l khng ai trong 20 ngi tham gia
nhn c thng tin v t qu t nhn
vin y t.
4. BN LUN
4.1 Phn ng vi t qu
Nghin cu ch ra vai tr quan trng
ca nhng ngi thn trong gia nh khi
t qu xy ra. S hn ch trong kin thc
cng nh thiu thng tin t cc phng tin
thng tin i chng hay t nhn vin y t
trong vic phn ng vi t qu m nhng
ngi tham gia c nhng quyt nh
khng ph hp. Khi t qu xy ra, h li
cho rng l trng gi v xoa du cao
(6). Vic nhn nhn t qu khng nguy
him ca cc i tng tham gia nghin
cu ca Shah v cng s ln ti 29% (7),
mt kt qu tng t trong nghin cu l
khng t ngi mun hay c khuyn
ngi bnh chm sc ti nh. Nhng
nhn vin y t thn xm cng thiu kin
thc trong x l t qu. Khi c mi
n, nhn thy tnh trng ca ngi bnh
h cho ngi bnh ung thuc h p
thay v a ngi bnh i vin ngay. Thm
ch vic tm mt nhn vin y t n cng
khng phi l gii php ti u v khng c
phng tin cp cu cn thit.
Ngoi ra, nhng ng gp kin ca
nhng ngi xung quanh va c kin tch
cc trong cu cha ngi bnh, mt khc,
li c kin phn i a ngi bnh i
vin lm nng thm tnh trng bnh.
C rt nhiu yu t ng gp vo s tr
hon khi a ra quyt nh l khng c tin
s t qu, thiu nhn thc v nhng iu
h ang c chng kin l cc du hiu
ca mt cn t qu, kin thc v cc loi
t qu, cn t qu xy ra vo m,
233
khng s dng dch v 115, sng nhng
vng su hay lin lc vi nhn vin y t
trc khi a ngi bnh n vin. i khi
khng d dng ch ra cho gia nh ngi
bnh bit h nn lm g ln t qu u
khi m huyt p ca ngi bnh tng cao,
khong cch t nh n vin qu xa v
khng c phng tin vn chuyn.
4.2 Kin thc v t qu
Gn 3/4 s ngi tham gia phng vn
nu ra mt triu chng ca t qu nh yu
vn ng hay lit, ngoi ra phn ln trong
s h khng bit triu chng no khc hay
h khng bit nguyn nhn ca tnh trng
lit ca ngi bnh l g. Trn thc t
khng phi lc no t qu cng xy ra vi
triu chng lit hay kh khn v vn ng.
Theo khuyn co ca t chc t qu th
t qu xy ra khi ngi bnh c du hiu
ca mt trong nm triu chng (2). Nhiu
i tng nghin cu khng bit n cc
nguyn nhn dn n t qu. Mt s
ngi nghe t ngi khc th bit tng
huyt p l mt nguyn nhn ca t qu
nhng hn mt na trong s 20 ngi bnh
khng dng thuc iu tr huyt p thng
xuyn. Mt iu ng ch l ton b
ngi bnh v mt na trong s nhng
ngi tham gia phng vn l ngi cao tui
nhng h khng bit rng tui cao cng l
mt nguyn nhn ca t qu
Vi kin thc v nhn bit cc du hiu
v cch phng trnh t qu, s khng
quan tm, hay khng n trung tm y t,
khng xem cc phng tin thng tin i
chng c phi l nguyn nhn ca s hn
ch ny. Nhng mt l do c th nhn thy
vi nhng ngi nng dn ngho nhng
vng nng thn, ni cn kh khn v
phng tin i li v thiu trang thit b th
kh trnh khi vic hn ch thng tin. Mt
khc, khi ngi bnh vo vin iu tr
ngy th 2-3, th trch nhim ca iu
dng l phi thng tin cho ngi bnh v
gia nh v tnh trng bnh v cc vn
lin quan. C th so snh vi mt nghin
cu khc, ch c 1/4 trong s nhng ngi
c hi xc nh thng tin h nhn c
l t iu dng (7).
5. KT LUN
Khi t qu xy ra ngi tham gia
khng bit iu g ang xy ra vi ngi
thn ca h v h khng nhn thc c
mc nguy him ca n khi a ra nhng
quyt nh khng ph hp nh gi ngi
bnh nh chm sc hay a n vin
bng xe my.
C nhiu yu t nh hng n quyt
nh a bnh n cc c s y t kp thi
nh thiu nhn thc v nhng iu h ang
c chng kin l cc du hiu ca mt
cn t qu, cn t qu xy ra vo m,
khng s dng dch v 115 hay thiu
phng tin vn chuyn.
Kin thc ca nhng ngi thn trong
gia nh, nhng ngi chng kin t qu
xy ra v ng vai tr quyt nh tm kim
s gip y t, li rt hn ch. Khng ai
trong s 20 ngi tham gia tr li chnh xc
t qu l g v ch c 1/10 nu ra 3 trong
s 5 du hiu ca t qu. Mc d huyt p
234
cao c nhc n nhiu nh mt yu t
nguy c ca t qu nhng 1/2 trong s
nhng ngi tham gia khng thc c
s cn thit ca vic iu tr huyt p
thng xuyn.
6. NGH
Tng cng gio dc sc kho cho
ngi dn ti cng ng, c bit l nhng
kin thc v nhn bit cc du hiu ca t
qu v cch phn ng vi t qu. T chc
nhng bui ni chuyn ti cng ng v
cn c cc b cu hi kim tra hiu qu
ca vic trao i thng tin . Nhng kin
thc v cp cu ban u v x l t qu
cho cc nhn vin y t tuyn c s cng
cn c cung cp mt cch h thng hn.
Hin nay t l ngi cao tui ti nng
thn hay vng su khng c bo him y t
l rt ln. C nn chng chnh sch bo
him y t hay bo him dnh cho ngi
ngho quan tm hn na ti ngi cao tui,
nhng ngi c nguy c cao v cc bnh
tim mch hay t qu.
Sau khi a ra mt s thng tin v t
qu, ngun ti liu nh iu dng c
th s dng cung cp cho gia nh v
ngi bnh ang iu tr ti khoa Tim
mch, ti mun xut mt nghin cu
nh gi hiu qu ca qu trnh ny tip
tc cc chu k ca Action research.
7. TI LIU THAM KHO
1. World Health Organization. Vietnam
- Environmental Health Country Profile.
(March 10, 2005).
2. What is the stroke (2008). The
Stroke Association.
http://www.stroke.org.uk/information/i
ndex.html
3. Cerebrovascular Accident (2009).
WHO.
http://www.who.int/topics/cerebrovasc
ular_accident/en/
4. Dearborn, J. L., & McCullough, L.
D. (2009). Perception of Risk and
Knowledge of Risk Factors in Women at
High Risk for Stroke. Stroke, 40(4), 1181-
1186.
5. Derex L, Adeleine P, Niqhoqhossian
N, Honnorat J, & Trouillas P. (2004).
Knowledge about stroke in patients
admitted in a French Stroke Unit. Rev
Neurol Paris, 160(3), 331-337.
6. Pandian, J. D., Jaison, A., Deepak, S.
S., Kalra, G., Shamsher, S., Lincoln, D. J.,
et al. (2005). Public Awareness of Warning
Symptoms, Risk Factors, and Treatment of
Stroke in Northwest India. Stroke, 36(3),
644-648.
7. Shah, M., Makinde, K. A., &
Thomas, P. (2007). Cognitive and
Behavioral Aspects Affecting Early
Referral of Acute Stroke Patients to
Hospital. [doi: DOI: 10.1016/j.
jstrokecerebrovasdis. 2006.11.004]. Journal
of Stroke and Cerebrovascular Diseases,
16(2), 71-76.
8. Tripp, D. (2003). Action Inquiry,
Action Research e-Reports. 017. Retrieved
from
www.fhs.usyd.edu.au/arow/arer/017.htm
235
NH GI KT QU PHC HI CHC NNG H HP
SAU PHU THUT PHI TI KHOA NGOI LNG NGC
BNH VIN HU NGH VIT TIP HI PHNG NM 2009
CND. Ng Th Vn,
Bnh vin Hu Ngh Vit Tip, Hi Phng
TM TT
Tp phc hi chc nng phi l mt
khu rt quan trng sau phu thut phi.
Tc gi tin hnh phng php nghin
cu m t ct ngang, hi cu bnh n ca
60 ngi bnh sau phu thut phi c p
dng phng php phc hi chc nng
phi ti khoa ngoi Lng ngc Bnh vin
Hu ngh Vit Tip Hi Phng t thng
04/2009-08/2009. Cc bnh nhn sau phu
thut phi c tp phc hi chc nng
phi bng v rung phi, thi bng v ho.
Bnh nhn nghin cu c phn loi
thnh hai nhm, nhm phc hi chc nng
phi thng xuyn v nhm khng thng
xuyn. Cc kt qu nghin cu cho thy:
Bnh l phi mc nhiu la tui t 18-60
tui (68,33%); bnh thng gp nam gii
(85%); bnh trn kh, trn dch mng phi
t pht chim t l cao (48,32%); trn kh,
trn mu do chn thng (36,66%). Nhm
ngi bnh tp luyn thng xuyn c
nng bo ha oxy trong mu khi ngi
bnh ra vin cao hn so vi nhm luyn tp
khng thng xuyn (99,14 % v 96,92%);
thi gian rt ng dn lu phi sau 2-4 ngy
phu thut nhm tp luyn thng xuyn
cao hn nhiu so vi nhm tp luyn khng
thng xuyn (87,5% v 25%); kt qu
chp X quang phi n tt trong nhm tp
luyn thng xuyn cao hn nhiu so vi
nhm tp khng thng xuyn (95,9% v
58,3%). Tng t 98% ngi bnh thuc
nhm c tp luyn thng xuyn ra vin
sau 7-10 ngy nm vin, trong khi ch
c 58% ngi bnh nhm khng tp
luyn thng xuyn c ra vin sau 10
ngy iu tr; t kt qu nghin cu trn,
tc gi khuyn co:
- Tng cng cng tc gio dc sc
khe bng cch hng dn v theo di st
sao ngi bnh, in thnh t ri cc quy
trnh tp luyn v li ch ca vic tp phc
hi chc nng pht cho ngi bnh v
ngi chm sc h c th t c v tp
phc hi chc nng ngay c sau khi ra vin.
- Nng cao v chun ha cng tc tp
phc hi chc nng bng cch thay bng
Vessie bng ng thi c o dung tch th
ca nc ngoi (spirometry) ngi bnh
t nh gi kt qu gia cc ln tp mt
cch hiu qu hn.
1. T VN
Phi l c quan c chc nng quan
trng trong vic trao i kh O
2
v kh
CO
2
gia c th vi mi trng bn
ngoi. Nhng nm gn y t l cc bnh
236
phi c xu hng gia tng, trong c
cc bnh l v phi cn can thip ngoi
khoa nh: trn kh mng phi, trn dch
mng phi, kn kh phi, u phi Mi
nm khoa ngoi Lng ngc Bnh vin
Hu ngh Vit Tip thc hin khong
300 ca phu thut phi.
Trong cc bnh l v phi, phu
thut ngoi khoa nhm gii quyt cn
nguyn, gii phng khoang mng phi v
thit lp li sinh l h hp. Tuy nhin sau
phu thut ngi bnh nu khng c
hng dn tp phc hi chc nng phi mt
cch thng xuyn s thng gp cc bin
chng nh xp phi, dy dnh mng phi,
khoang cn mng phi. gy ko di thi
gian nm vin, gim sc khe v cht lng
cuc sng ca ngi bnh sau ny. Do
cng tc phc hi chc nng cho phi sau
phu thut l vn quan trng c khoa
Ngoi Lng ngc t u tin s mt. Nhng
nm gn y, ti khoa Ngoi lng ngc
Bnh vin Vit Tip, chng ti p dng
mt s bin php phc hi chc nng cho
phi sau phu thut v em li nhng thnh
cng nht nh. Tuy nhin, ti Hi Phng
vn cha c nghin cu c th no nhm
nh gi kt qu ca cng tc phc hi chc
nng phi sau phu thut phi.
phc v cho cng tc chm sc,
phc hi chc nng phi chng ti tin
hnh nghin cu ti: nh gi kt qu
phc hi chc nng h hp sau phu thut
phi ti khoa Ngoi Lng ngc Bnh vin
Hu ngh Vit Tip Hi Phng nm 2009"
nhm 2 mc tiu:
- M t mt s c im chung ca cc
bnh l phi c phu thut ti khoa
Ngoi Lng ngc.
- nh gi kt qu phc hi chc nng
h hp sau phu thut phi ti khoa Ngoi
Lng ngc Bnh vin Hu ngh Vit Tip
Hi Phng.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
2.1 i tng nghin cu:
Bnh nhn c phu thut phi ti
Khoa Ngoi Lng ngc Bnh vin Vit
Tip t thng 04 nm 2009 n thng 08
nm 2009 tr nhng bnh nhn c tn
thng phi hp (chn thng ct sng, s
no, ngi bnh nng c h tr th my, v
tng trong bng).
2.2 Phng php nghin cu:
2.3.1 Thit k nghin cu: Phng
php nghin cu m t ct ngang, hi cu
bnh n.
2.3.2 Thu thp s liu: Ly ton b
ngi bnh tiu chun trong thi gian
nghin cu.
- Ngi bnh trong din nghin cu
chia lm 2 nhm:
+ Nhm 1: Phi hp tt vi iu
dng, tp phc hi chc nng phi thng
xuyn theo hng dn ca iu dng.
+ Nhm 2: Khng phi hp vi iu
dng, khng tp phc hi chc nng phi
hoc tp khng thng xuyn.
2.3.3 Ch tiu nh gi
S dng bnh n mu thu thp cc
237
thng s nghin cu hng ngy:
+ Triu chng c nng ca c quan h
hp: au ngc, kh th, ho khc m.
+ Nng bo ha oxy mu: o qua
SpO
2
qua my Monitoring.
+ Thi gian rt ng dn lu phi.
+ Kt qu chp X-quang phi khi ra vin.
+ Thi gian nm vin.
2.4 X l s liu
Thu thp s liu theo biu mu thng
nht t bnh n lu. S liu nghin cu
c nhp liu v x l bng chng trnh
thng k SPSS 13.0. Cc bin nh lng
c so snh kim nh bng test t-student,
cc bin nh tnh c kim nh bng test
khi bnh phng. Cc bin khng kim
nh c trnh by di dng tn s v t
l. Khc bit c coi l c ngha thng
k khi p < 0,05.
3. KT QU NGHIN CU
3.1 c im ngi bnh nghin cu.
Gii tnh ca ngi bnh: Trong s
ngi bnh chn vo nghin cu c 51 nam
v 9 n.
Phn b tui ca ngi bnh:
Bng 1. Tui ngi bnh
Nhm tui S lng ngi bnh T l %
18 Tui 3 5%
19-39 19 31,67%
40-60 22 36,66%
> 60 16 26,67%
Cng 60 100%
Nhn xt: S ngi bnh t 18-60 chim t l cao 68,33%.
Phn b ngh nghip ca ngi bnh:
Bng 2. Ngh nghip ngi bnh
Ngh nghip S lng ngi bnh T l %
Cn b cng chc, sinh vin, hc sinh 31 51,7%
Lm rung, ngh t do 29 48,3%
Tng 60 100%
Nhn xt: S phn b ngh nghip tng i ng u.
238
Bng 3. Mi lin quan gia tui v bnh ca ngi bnh
Bnh
Tui
Trn kh,
trn dch
mng phi
t pht
Trn kh,
trn mu do
chn
thng
Trn kh do
COPD
U phi, ct
phi
T l chung
%
18 Tui 3 (5%) 0 0
5%
T 19 n
39 tui
10 (16,7%) 9 (15%) 0 0
31,7%
T 40 n
60 tui
11 (18,3%) 7 (11,7%) 2 (3,3%) 2 (3,3%)
36,7%
> 60 tui 8 (13,3%) 3 (5%) 2 (3,3%) 3 (5%)
26,7%
Tng 29 (48,3%) 22 (36,7%) 4 (6,7%) 5 (8,3%) 100%
Nhn xt: Ngi bnh trn kh, trn dch mng phi la tui t 18-60 tui (la
tui lao ng) chim t l cao.
Bng 4. Mi lin quan gia ngh nghip v vic phi hp tp luyn.
Cn b
cng chc,
hc sinh,
sinh vin
Lm rung,
ngh t do
Ngh
nghip
Phi
hp tp
BN T l BN T l
Tng
Phi hp tp thng xuyn 28 90,3% 20 68,9% 48
Phi hp tp khng thng xuyn 3 9,7% 9 31,1% 12
Tng 31 100% 29 100% 60
Nhn xt: Nhm ngi bnh c ngh
nghip l cn b cng chc, hc sinh, sinh vin
thng phi hp vi iu dng vin tp phc
hi chc nng thng xuyn hn (90,32%).
239
3.2 Kt qu nghin cu tc dng ca phng php luyn tp phc hi chc
nng phi
3.2.1 Kt qu lm sng
Bng 5. Thi gian bt u thc hin phng php phc hi chc nng phi
Bnh
T/g tp
Trn kh,
trn mu
mng phi
t pht
Trn kh,
trn mu do
chn thng
Trn kh do
COPD
U phi,
ct phi
T l %
3
h
n 12
h
20 (33,3%) 12 (20,0%) 0 0 32 (53,3%)
12
h
n 24
h
9 (15%) 10 (16,7%) 0 0 19 (31,7%)
Sau 24
h
0 0 4 (6,7%) 5 (8,3%) 9 (15,0%)
Nhn xt: Ngi bnh sau phu thut
trn mu, trn kh mng phi t pht v
chn thng phi thi gian p dng
phng php phc hi chc nng phi sm
hn. 3h-12h gi l 53,33%.
Bng 6. Triu chng c nng ca c quan h hp
Trc tp Sau tp
c im
S ngi bnh T l S ngi bnh T l
au ngc nhiu 40 66,66% 15 25 %
Kh th nh 20 50% 0 0%
Ho, khc m 35 58,33% 5 8,33%
Nhn xt: Sau phu thut phi khi
cha p dng phng php phc hi
cc chc nng cc triu chng ri
lon c nng phi: ho, au ngc v
khc m cn xut hin nhiu. Sau p
dng phng php phc hi chc nng
cc triu chng ri lon c nng phi
gim hn.
3.2.2 Kt qu cn lm sng
Bng 7: Nng bo ha oxy trong mu
Sau phu thut Khi ra vin
Ch s
Tp thng
xuyn
(n = 48)
Tp khng
thng xuyn
(n = 12)
Tp thng
xuyn
(n = 48)
Tp khng
thng xuyn
(n = 12)
Bo ho
oxy mu
94,6% + 3,76 94,8% + 4,02 99,14% + 0,95 96,92 + 1,44
p < 0,05 < 0,05
240
Nhn xt: Ngay sau phu thut nng
bo ha oxy trong mu ca c 2 nhm
u thp. Khi ra vin nhm phc hi
chc nng thng xuyn c nng bo ha
oxy cao hn hn (99,14 + 0,95).
Bng 8. Thi gian rt ng dn lu phi
Tp thng xuyn Tp khng thng xuyn
c im
Ngi bnh
(n = 48)
T l (%)
Ngi bnh
(n = 12)
T l (%)
p
T 2-4 ngy 42 87,5 3 25
> 4 ngy 6 12,5 9 75
Tng 48 100 12 100 p < 0,05
Nhn xt: Hu ht ngi bnh trong nhm tp thng xuyn u c rt ng dn lu
phi sm trong vng t 2- 4 ngy (87,5%).
Bng 9. Kt qu chp X-quang phi khi ra vin
c im
Ngi bnh
(n = 48)
T l
(%)
Ngi bnh
(n = 12)
T l (%)
p
Phi n tt 46
95,9
7 58,33
Phi n cha tt,
dy dnh mng
phi, ng m
ri ph qun
2 4,1 5 41,67
p < 0,05
Nhn xt: Ngi bnh trong nhm phi hp tp phc hi chc nng phi thng
xuyn, khi ra vin cho kt qu chp X quang rt tt, phi n st thnh ngc (95,9%).
Bng 10. Thi gian nm vin
Thi gian
nm vin
Ngi bnh
(n = 48)
T l (%)
Ngi bnh
(n = 12)
T l (%)
< 7ngy 16 33,4 0 0
7-10 ngy 31 64,6 7 58,3
> 10 ngy 1 2,0 5 41,7
Tng 48 100 12 100
241
Nhn xt: Hu ht ngi bnh trong
nhm nghin cu tp sm v thng xuyn
(98 %) u c ra vin sm trc 10 ngy,
trong c 33,42% ra vin trc 7 ngy.
Trong khi nhm Ngi bnh tp phc
hi chc nng cha thng xuyn khng c
trng hp no ra vin trc 7 ngy.
4. BN LUN
4.1 c im bnh nhn nghin cu
4.1.1 Tui v gii
Bnh phi l mt bnh thng gp.
Trong s ngi bnh cn phi can thip
phu thut chim khong 62%. Phn ln
cc bnh nhn l nam gii (85%) v ang
trong tui lao ng 18-60 tui (68,33%).
y l lc lng lao ng chnh ca x hi
cng nh trong mi gia nh. Nu khng
tp phc hi chc nng sau phu thut phi
tt s li di chng cho phi, trc tip
gy nh hng n sc khe, n cht
lng cuc sng, nng sut lao ng ca
ngi bnh, gin tip nh hng n gia
nh v c quan on th ni ngi bnh
lm vic. Do cng tc phc hi chc
nng cho cc ngi bnh sau phu thut
phi, gip h nhanh chng hi phc v tr
li lao ng bnh thng l mt vn cn
thit v mang tnh cht mu cht trong
qu trnh iu tr bnh phi.
4.1.2 Mi lin quan gia ngh nghip
v phi hp tp phc hi chc nng phi
Ngi bnh l cn b cng chc, sinh
vin thng phi hp vi iu dng trong
vic tp phc hi chc nng tch cc hn
(90,32%). C iu ny l do cc cn b,
sinh vin c kin thc hn v sc khe v
bnh tt, do khi c gii thch c th
v tnh hnh bnh tt v li ch ca vic tp
phc hi chc nng, h nhn thc c tm
quan trng ca vic tp phc hi chc nng
v tun th cht ch quy trnh tp luyn m
iu dng hng dn. T cho thy
cng tc gio dc sc khe cho ngi bnh
l rt quan trng, l khu khng th thiu
trong s thnh cng ca cng tc phc hi
chc nng.
4.2 nh gi kt qu phc hi chc
nng phi
4.2.1 Tp phc hi chc nng phi ci
thin triu chng c nng ca h hp
Sau phu thut phi, cc triu chng ri
lon c nng phi: ho, au ngc v khc
m cn xut hin nhiu, sau khi tp phc
hi chc nng phi cc triu chng ri lon
c nng phi gim hn, khng c ngi
bnh no cn kh th nh khi ra vin. Tuy
nhin triu chng au ngc cn ko di dai
dng 25% ngi bnh sau khi ra vin do
trong chn thng ngc gy xng sn
thng gy au ko di. Trong cc phu
thut phi ln cng phi ct nhiu c thnh
ngc gy au dai dng cho ngi bnh.
Nu khng c tp phc hi chc nng
thng xuyn sau khi ra vin, ngi bnh
vn c nguy c xp phi, trn dch mng
phi ti pht. Do ngi bnh phu thut
phi cn phi tp phc hi chc nng tt
ngay c sau khi ra vin. Mun c c iu
ny iu dng phi tch cc trong cng
242
tc gio dc sc kho cho ngi bnh v c
ngi chm sc-nhng ngi ng vai tr
quan trng trong phc hi chc nng cho
ngi bnh khi ra vin. Tuy nhin iu
ny cn kh khn do ngi chm sc cho
ngi bnh thay i hng ngy.
4.2.2 S dng phng php phc hi
chc nng phi ci thin kt qu cn lm
sng ca c quan h hp
Qua cc bng trn chng ta thy: Nng
bo ha xy trong mu th hin chc
nng thng kh ca phi c tt hay khng.
Ngay sau phu thut nng bo ha oxy
trong mu ca c 2 nhm bnh nhn u
tng i thp. Khi ra vin, nng bo
ha oxy ca ngi bnh c ci thin r
rt, trong nhm ngi bnh tp phc hi
chc nng phi thng xuyn c nng
bo ha oxy cao hn hn. Tuy nhin cha
nh gi c mc ci thin v dung
tch th ca ngi bnh do cha c thit b
o dung tch th nh nc ngoi [7].
Ngi bnh phi hp tp thng
xuyn khi ra vin kt qu chp X-quang
tt, phi n st thnh ngc (95,9%). Cn
ngi bnh khng phi hp tp luyn
thng xuyn khi ra vin thng gp bin
chng c nhn bit qua phim X-quang
phi: dy dnh mng phi, cn c t dch
hoc kh mng phi.
4.2.3 Thi gian rt dn lu v thi
gian nm vin
Hu ht ngi bnh trong nhm
nghin cu tp sm v thng xuyn rt
ng dn lu mng phi t 2-4 ngy
(87,5%) u c ra vin sm trc 10
ngy, trong c 33,42% ra vin trc 7
ngy do c kt qu iu tr v lm sng v
cn lm sng tt. Trong khi nhm bnh
nhn tp phc hi chc nng cha thng
xuyn thi gian rt ng t 2-4 ngy ch t
(25%), khng c trng hp no ra vin
trc 7 ngy.
5. KT LUN
Qua nghin cu 60 ngi bnh sau
phu thut phi ti khoa Ngoi Lng ngc
bnh vin Hu ngh Vit Tip Hi Phng
c p dng phng php phc hi chc
nng phi gm k thut: v rung phi, tp
thi bng v ho chng ti rt ra nhng kt
lun nh sau:
1. Bnh l phi mc nhiu la tui
lao ng v thng gp nam gii, lc
lng lao ng chnh ca x hi. Bnh trn
kh, trn dch phi gp ch yu (chim
48,32%).
2. Nhn thc ca ngi bnh v bnh
tt v li ch ca vic tp phc hi chc
nng nh hng trc tip n vic phi hp
tp phc hi chc nng. Nn tp phc hi
chc nng ngay c sau khi ra vin. Do
nng cao cng tc gio dc sc kho cho
ngi bnh l cn thit.
3. Tp luyn phc hi chc nng phi
thng xuyn gip ngi bnh ci thin
triu chng c nng, ci thin nng bo
ha oxy trong mu (t t l cao chim
99,14%), kt qu chp X-quang tt (95,9%),
c rt ng dn lu phi sm hn v ra
vin sm hn.
243
6. NGH
1. Tng cng cng tc gio dc sc
kho bng cch hng dn v theo di st
sao ngi bnh, in thnh t ri cc quy
trnh tp luyn v li ch ca vic tp phc
hi chc nng pht cho ngi bnh v
ngi chm sc h c th t c v tp
phc hi chc nng ngay c sau khi ra vin.
2. Nng cao v chun ha cng tc tp
phc hi chc nng bng cch thay bng
Vessie bng ng thi c o dung tch th
ca nc ngoi (spirometry) ngi bnh
t nh gi kt qu gia cc ln tp mt
cch hiu qu hn.
7. TI LIU THAM KHO
1. Bnh hc v chm sc ngoi khoa
Nh xut bn Y hc -1995.
2. Hng dn qui trnh chm sc
ngi bnh (tp II) Nh xut bn Y hc -
H Ni 2004.
3. Nghin cu iu dng Nh xut
bn Y hc - H Ni 2007.
4. Nguyn Quang Quyn (1997), Atlas
gii phu ngc - phi - mng phi,
Nh xut bn Y hc, 183-219.
5. Nguyn Vn Tng (1990), Sinh l
hc h hp, Bi ging sinh l hc, Nh
xut bn Y hc, 78-92.
6. Incentive spirometry following
thoracic surgery: what should we be doing?
Paula Agostini, Sally Singh. Physiotherapy-
June 2009 (Vol. 95, Issue 2, Pages 76-
82,DOI:10.1016/j.physio.2008.11.003.
7. Linda Denehy, Physiotherapy and
thoracic surgery: thinking beyond usual
practice, Physiotherapy Research International,
13, 2, 69-74, 2008, John Wiley &Sons, Ltd.
8. Reeve J, Denehy L, Stiller K. The
physiotherapy management of patients
undergoing thoracic surgery: a survey of
current practice in Australia and New Zealand.
Physiotherapy Research International. 2007;
12:5971. doi: 10.1002/pri.354.
9. Zehr K, Dawson P, Yang S, Heitmiller
R. Standardized clinical care pathways for
major thoracic cases reduce hospital costs.
Annals of Thoracic Surgery. 1998;66:914919.
10. Varela G, Ballesteros E, Jimnez M,
Novoa N, Aranda J. Cost-effectiveness analysis
of prophylactic respiratory physiotherapy in
pulmonary lobectomy. European Journal of
Cardio-Thoracic Surgery. 2006; 29:216220.
Nghin cu khoa hc iu d- ng ton quc ln th iV
244
NH GI S THAY I CHC NNG VN NG KHP VAI CA TR X
HO C DELTA T 6-18 TUI SAU CAN THIP PHC HI CHC NNG TI
HUYN HOI C - H NI, NM 2008
ThS. Nguyn Hu Cht
Khoa Phc hi chc nng - Bnh vin Nhi trung ng
TM TT
Nghin cu can thip so snh trc sau
khng c nhm chng, c tin hnh trn
72 cha/m v tr t 6-18 tui b x ho c
Delta khng c ch nh phu thut ti
huyn Hoi c - TP H Ni t thng
3 -2008 n thng 9-2008, chng ti thu
c kt qu sau:
Hn 2/3 s tr c tin b v chc nng
vn ng khp vai sau can thip. im trung
bnh chc nng vn ng khp vai tng t
78,79 ln 88,78 im. Chc nng vn ng
tt v kh tng t 26,4% ln 44,4%.
1. T VN
X ha c Delta l tnh trng bnh l
khi mt phn hoc ton b c Delta b x
ho gy nh hng n chc nng vn
ng c. X ho c Delta c th do bm
sinh hoc mc phi [5].
Trn thc t x ho c Delta l bnh
tin trin cn phi iu tr lu di v khng
th ch da vo phc hi chc nng ti cc
c s chuyn khoa gii quyt ht s hn
ch chc nng vn ng khp vai tr v
cn rt nhiu thi gian, cng sc, tin bc...
Phc hi chc nng ti cng ng l
phng php ph hp trong iu kin hin
nay, vi vic t chc chuyn giao kin thc
v k nng phc hi n tn gia nh tr x
ho c Delta v thnh vin cng ng. T
tr s t tp luyn v cc thnh vin
trong gia nh s l ngi gim st trc
tip. Phng php phc hi chc nng ny
gii quyt c a s cc trng hp x
ho c Delta v cn li ko c s tham
gia ch ng, tch cc ca cng ng to
c hi cho tr x ho c Delta c phc
hi nhiu hn.
gp phn cung cp nhng c s thc
tin nhm nng cao hiu qu ca cng tc
phc hi chc nng x ho c Delta ti cng
ng chng ti tin hnh ti: nh gi
tc s thay i chc nng vn ng khp
vai ca tr x ho c Delta t 6-18 tui sau
can thip phc hi chc nng ti huyn
Hoi c - H Ni, nm 2008.
2.1 i tng nghin cu
Ton b cha/m v tr t 6 n 18 tui
c chn on xc nh l x ho c
Delta, nhng khng c ch nh phu thut
ti huyn Hoi c - TP H Ni trong thi
gian t thng 3 nm 2008 n thng 09
nm 2008.
2.2 Thit k nghin cu
245
Thit k nghin cu can thip so snh
trc sau khng c nhm chng.
2.3 X l v phn tch s liu
Chc nng vn ng khp vai c
tnh bng 3 ch s: chc nng sinh hot
hng ngy, tm vn ng khp vai v c
lc ca cc nhm c vng vai. Trng hp
tr b x ha c 2 vai m chc nng vn
ng ca 2 vai khng u th chng ti s
ly mc ca vai nng hn lm ch s
phn mc chung cho c 2 vai.
Nhp s liu bng phn mm Epidata
3.1; phn tch bng phn mm SPSS 12.0.
3. KT QU
3.1. Thng tin chung v i tng
nghin cu.
Nhm tui t 6-11 chim t l cao nht
47,2%, thp nht l nhm tui 15-18 tui
ch c 11,1%. T l tr nam chim a s
54,2%.
Trong tng s 72 tr b x ha c Delta
th s tr b x ha hai vai chim a s
41,7%, x ha vai tri l 37,5%, vai phi
20,8%. Tr b x ha 1 chim 84,7%.
3.2 Phn b t l mc tin b chc
nng vn ng chung ca khp vai
23,6%
37,5%
34,7%
4,2%
0
5
10
15
20
25
30
Tien bo rat
tot
Tien bo tot Tien bo TB Khong tien
bo
Biu 1
Mc tin b trung bnh ca chc nng vn ng chung so vi trc can thip c t l
cao nht 37,5%, mc tin b rt tt c t l thp nht 4,2%.
246
3.3. Tin b im trung bnh v chc nng vn ng khp vai sau can thip phc
hi chc nng
Bng 1. nh gi chc nng sinh hot trc v sau can thip
Trc can thip Sau can thip
Lnh vc nh gi Trung
bnh
lch
chun
Trung
bnh
lch
chun
Chc nng sinh hot 28,49 4,71 32,01 4,69
t
71
= 9,79; p = 0,000; Trung bnh khc bit = 3,53 vi CI 95% [2,81- 4,25]
Tm vn ng 24,71 6,82 27,64 6,62
t
71
C lc 25,59 6,17 28,75 6,69
t
71
Chc nng vn ng 78,79 14,30 88,78 15,28
t
71
Trung bnh im chc nng vn ng khp vai tng 9,99 im sau can thip. Kt qu
ny c ngha thng k (t
71
= 11,740, p < 0,001).
3.4. Tin b chc nng vn ng khp vai theo 4 mc
Bng 2. nh gi chc nng vn ng khp vai theo 4 mc trc v sau can thip
Trc can thip Sau can thip Lnh vc
nh gi
Mc
s lng t l % s lng t l %
Tt 13 18,1 26 36,1
Kh 24 33,3 33 45,8
Trung bnh 35 48,6 13 18,1
Km 0 0 0 0
Chc nng sinh
hot
Tng 72 100 72 100
Tt 10 13,9 20 27,8
Kh 16 22,2 17 23,6
Trung bnh 22 30,6 31 43,1
Km 24 33,3 4 5,6
Tm vn ng
Tng 72 100 72 100
247
Tt 12 16,7 21 29,2
Kh 16 22,2 18 25,0
Trung bnh 23 31,9 28 38,9
Km 21 29,2 5 6,9
C lc
Tng 72 100 72 100
Tt 1 1,4 9 12,5
Kh 18 25,0 23 31,9
Trung bnh 33 45,8 37 51,4
Km 20 27,8 3 4,2
Chc nng vn
ng chung
Tng 72 100 72 100
T l tr c chc nng vn ng chung mc tt trc can thip l 1,4% sau can
thip l 12,5%.
3.5.Tin b chc nng vn ng khp vai theo 2 mc
Bng 3. nh gi chc nng vn ng khp vai theo 2 mc trc v sau can thip
Trc can thip Sau can thip
Lnh vc
nh gi
Mc
p
Tt v kh 37 51,4 59 81,9
Trung bnh v km 35 48,6 13 18,1
Chc nng
sinh hot
Tng 72 100 72 100
<0,001
Tt v kh 26 36,1 37 51,4
Trung bnh v km 46 63,9 35 48,6
Tm vn
ng
Tng 72 100 72 100
<0,001
Tt v kh 28 38,9 39 54,2
Trung bnh v km 44 61,1 33 45,8 C lc
Tng 72 100 72 100
<0,001
Tt v kh 19 26,4 32 44,4
Trung bnh v km 53 73,6 40 55,6
Chc nng
vn ng
khp vai
Tng 72 100 72 100
<0,001
Chc nng vn ng c t l tt v kh trc can thip 26,4%, sau can thip tng ln
44,4%. S khc bit c ngha thng k vi p < 0,001.
248
4. BN LUN
Trong s 72 bnh nhn x ha c Delta
th nhm tui gp nhiu nht l t 6-11 tui
chim 47,2%. Trong nghin cu ca
Chatterjee trn 17 ngi bnh cho thy
ngi bnh gp t 6-14 tui [6]. Nghin
cu ca Nguyn Thanh Lim & cs cho thy
la tui gp nhiu nht t 11 n 15 tui
[3, 4]. Nghin cu ca Trnh Quang Dng
cng cho kt qu nhm tui gp nhiu nht
l 11-15 [1]. S khc bit c th do cc
nghin cu trn c tin hnh ti bnh
vin v cng ng nhng thi k mi
pht hin x ho c Delta cho nn s tr b
x ho c Delta gm c nhng tr khng c
ch nh phu thut v nhng tr c ch
nh phu thut.
Tr nam c chn on l x ha c
Delta c t l l 54,2%. T l gii ny
tng t nh t l gii trong nghin cu
khc [1,3,4].
Nghin cu ca chng ti cho thy s
ngi bnh b c 2 bn l 30 ngi bnh
chim 41,7%, t l vai phi 15 (20,8%), vai
tri 27 (37,5%) thp hn t l ca Trnh
Quang Dng, Nguyn Thanh Lim v
Chatterjee [1,3,4,6],
Chc nng sinh hot sau can thip:
Trong nghin cu ca chng ti im trung
bnh chc nng sinh hot tng ln ng k
l 3,53 im. S khc bit ny c ngha
thng k vi p < 0,001. Thp hn trong
nghin cu ca Trn Trng Hi v cng s,
im trung bnh chc nng sinh hot sau
can thip tng ln 8,09 im [2]. T l tr
c chc nng sinh hot tt v kh trc can
thip l 51,4% sau can thip phc hi chc
nng tng ln 81,9%. S khc bit ny c
ngha thng k vi p < 0,001. Vic phc
h chc nng sinh hot ph thuc vo mt
s yu t nh mc x ho, tnh trng vn
ng khp trc khi can thip, tp ng, gia
nh cho tr t thc hin cc chc nng
sinh hot nh t tm, gi u...cng nhiu
cng tt ng thi cng khuyn khch tr tp
nhng ng tc phi hp kh thc hin nh
gp khp xoay trong, dui khp xoay trong.
Tm vn ng sau can thip: im
trung bnh tm vn ng tng 2,93 im.
S khc bit ny c ngha thng k vi
p < 0,001. Thp hn trong nghin cu ca
Trn Trng Hi & cng s, im trung bnh
tm vn ng sau can thip tng ln 10,62
im [2]. T l tr c tm vn ng mc
tt v kh t 36,1% trc can thip tng
ln 51,4% sau can thip. S khc bit hai t
l ny c ngha thng k vi p < 0,001.
iu ny chng t nu c tp luyn phc
hi chc nng ng th tm vn ng ca tr
b x ho c Delta c c ci thin mt
cch ng k.
C lc sau can thip: im trung bnh
ca c lc t 25,59 trc can thip tng ln
28,75 sau can thip. S khc bit ny c
ngha thng k vi p < 0,001. Thp hn
trong nghin cu ca Trn Trng Hi &
cng s [2]. T l c lc ca cc nhm c
quanh khp vai mc tt v kh tng t
38,9% trc can thip ln 54,2% sau can
thip. S khc bit gia hai t l c ngha
thng k vi p < 0,001. t c kt qu
trn th bn cnh vic hng dn tp luyn
ko di c b co rt kt hp vi bi tp duy
tr tm vn ng t c do vic ko
249
dn c th tr cn c hng dn cc bi
tp mnh cc nhm c b yu ly li
thng bng gia cc nhm c bng cc bi
tp c sc khng.
Chc nng vn ng khp vai sau can
thip: Mc tin b chc nng vn ng
khp vai c t l cao nht l mc tin b
trung bnh 37,5%. Mc tin b rt tt
chim 4,2%. Trung bnh im chc nng
vn ng tng 9,99 im. S khc bit c
ngha thng k vi p < 0,001. Kt qu ny
thp hn trong nghin cu ca Trn Trng
Hi & cng s [2].
T l chc nng vn ng tt v kh
trc can thip 26,4% tng ln 44,4% sau
can thip. S khc bit ny c ngha
thng k vi p < 0,001.
Kt qu ny cho thy r vai tr ca phc
hi chc nng trong iu tr ngi bnh x
ho c delta khng c ch nh phu thut
(mc 1 v mc 2) ti cng ng.
5. KT LUN
- Hn 2/3 s tr c tin b v chc
nng vn ng khp vai sau can thip.
- Mc tin b trung bnh chim t l
cao nht 37,5%.
- im trung bnh chc nng vn ng
khp vai tng t 78,79 ln 88,78 im.
- Chc nng vn ng tt v kh tng
t 26,4% ln 44,4%.
6. TI LIU THAM KHO
Ting Vit
1. Trnh Quang Dng (2007), nh
gi kt qu phc hi chc nng bnh nhn
x ho c Delta sau phu thut, Lun vn
tt nghip bc s chuyn khoa cp II,
Trng i hc Y H Ni.
2. Trn Trng Hi, Trnh Quang Dng,
Nguyn Hu Cht (2008), nh gi kt
qu phc hi chc nng cho bnh nhn x
ho c Delta khng phu thut, Bnh
vin Nhi trung ng, H Ni.
3. Nguyn Thanh Lim (2006), c
im lm, cn lm sng v kt qu iu tr
x ho c Delta tr em, Nghin cu
phi hp gia bnh vin nhi trung ng vi
n v nghin cu lm sng i hc
Oxford.
4. Nguyn Thanh Lim (2006), c
im lm sng m bnh hc v mt s yu
t lin quan ca tnh trng x ho c Delta
huyn Nghi Xun- H Tnh, Bnh vin
Nhi trung ng, H Ni.
Ting Anh
5. Brodersen MD (2005), Mayo Medical
School. In: Detoid fibro, 09/6/6005 [trch dn
ngy 22/10/2007] Ly t: URL:
http://www.emedicine.com/orthoped/topic48
1.htm
6. Chatterjee, P. & Gupta, S. K. (1983),
Deltoid contracture in children of central
Calcutta, J Pediatr Orthop, 3(3), p. 380-3.
7. Chen, S. S., Chien, C. H. & Yu,
H. S. (1988), Syndrome of deltoid and/or
gluteal fibrotic contracture: an injection
myopathy, Acta Neurol Scand, 78(3), p.
167-76.
250
THC HNH THEO DI, CUNG CP XY CA IU DNG
I VI BNH L VNG MC TR NON THNG TI KHOA HI SC S
SINH-BNH VIN NHI NG I THNH PH H CH MINH
1. D. ng L nh Chu, 2. D. Nguyn Th Ngc Linh,
3. ThS, Bs. Cam Ngc Phng
Khoa Hi sc s sinh, bnh vin Nhi ng I, thnh ph H Ch Minh
TM TT
Mc tiu: nh gi hiu qu vic hun
luyn kin thc v k nng thc hnh lm
sng ca iu dng v vic theo di v
cung cp Oxy cho tr non thng.
Phng php nghin cu: M t ct
ngang 2 giai on trc v sau hun luyn
Kt qu: 60 s sinh non thng vo l
nghin cu trong c 49 tr sng cho n
thi im xut, trong t l t vong t
1 cao hn giai on 2 (26,6% & 10,0%).
V iu dng c kin thc ng giai
on 1 thp hn giai an 2 (73,3% &
100%). iu dng c ci t bo ng
my & duy tr SpO2 ng giai an 1 t
hn giai an 2 (23,3% & 86,6%). T l
bnh l vng mc tr non thng (ROP),
nhm sau hun luyn gim so vi nhm
trc hun luyn (3,7% so vi 13,6%).
Kt lun: T l ROP c lin quan
vi s thay i trong thc hnh lm
sng, s khc bit trong theo di cung
cp Oxy ng.
1. T VN
T l bnh l vng mc tr non l
ch s cht lng chung ca vic chm sc
tr s sinh non.
Oxy l thuc ph bin nht m chng
ta thng dng cho tr non. Chng ta
nn thn trng vi liu lng Oxy ging
nh khi chng ta dng bt k loi thuc
no khc, nng Oxy qu cao hay qu
thp u c th gy hi, c th lm cho tr
non khe mnh thnh ra b m do dng
qu nhiu Oxy khng cn thit.
Vi s tin b ca HSSS trong nhng
nm va qua c nhiu tr non nh cn
c cu sng, t l bnh ROP li gia tng.
Trn th gii t l bnh l vng mc tr
non (ROP) dao ng 4% ty trung tm,
theo cng trnh nghin cu ti TPHCM t
l ROP cc tnh pha nam 16% t l ny
cao hn so vi cc nc ang pht trin.
Chng ta c th h thp t l ny thng qua
vic chm sc tr tt hn.
V vy mt qui trnh ci thin cht
lng lin tc bao gm chng trnh hun
luyn v chin lc mi trong qun l cung
cp v theo di Oxy l mt vn ht sc
cn thit.
Do mc tiu nghin cu ny nh
gi hiu qu ca vic hun luyn kin thc
v k nng thc hnh lm sng ca iu
dng v vic theo di v cung cp Oxy
251
cho tr non nh cn, nhm gp phn
gim t l ROP tr sanh non nh cn.
2. MC TIU NGHIN CU
2.1. Mc tiu tng qut
nh gi hiu qu ca vic hun luyn
kin thc v k nng thc hnh lm sng
ca iu dng v vic theo di v cung
cp Oxy cho tr non nh cn, ti khoa
Hi sc s sinh Bnh vin Nhi ng I t
1/12/2007 n 30/4/2008.
2.1. Mc tiu chuyn bit
1. Xc nh t l kin thc ng ca
iu dng v vic theo di v cung cp
Oxy cho tr non trc v sau hun luyn.
2. Xc nh t l duy tr SpO
2
ng
tr non thng trc v sau hun luyn.
3. Xc nh t l tr non nh cn b
ROP vo lc 1 thng tui trc v sau
hun luyn.
3. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
Chng ti nghin cu m t tt c cc
trng hp bnh nhn non nh cn c h
tr h hp vi FiO
2
>21% ti khoa Hi Sc
S sinh BV Nhi ng I vo 2 giai on.
Giai on 1 t 1/12/2007 n
1/02/2008 chng ti chn mu khng xc
sut 30 tr non nh cn < 2500gr cn
h tr h hp vi FiO
2
> 21% v ghi nhn
tn iu dng theo di SpO
2
cho tr, ba
thi im trong ngy, 9gi sng, 15gi
chiu v 22 gi m.
Chng ti kho st kin thc cung cp
oxy cho tr non thng ca iu dng bng
bi pre-test gm 10 cu trc nghim, kt
qu l t khi iu dng nh ng 8
cu v khng t nu < 8 cu.
Sau chng ti tin hnh hun luyn
cho tt c iu dng trong khoa v chin
lc theo di v cung cp Oxygen tr
non nh cn.
Ni dung bi hun luyn l theo di
bo ha Oxygen, chng ti nhn mnh n
vn theo di v cung cp Oxy cho tr
non thng th no l ng v nhm
trnh tnh trng tng Oxygen v gim Oxy
lp i lp li tr non. Chng ti trnh
cung cp Oxygen khng cn thit, trnh
khng SpO
2
ca tr tng trn 95%. Gi
tr SpO
2
chp nhn trong khong t 85%
n 95% cho nhm tr > 32 tun tui thai
v 85% n 93% cho nhm tr 32 tun
tui thai. Khi SpO
2
> 95%, gim FiO
2
mi
ln khng qu 5%-10% trnh tng oxy
mu ko di, ng thi gim nguy c thiu
Oxy mu sau . Trong trng hp cn
tng FiO
2
> 10%, iu dng cn bo ngay
cho bc s.
Kt hp vi hun luyn, cung cp kin
thc, chng ti pht ng phong tro chm
sc non vi biu tng OWL-Oxygen
With Love cung cp oxy vi tnh yu
thng (Hnh 1), ng thi iu dng
trng khoa thng xuyn nhc nh v
gim st vic theo di cung cp Oxygen.
Giai on 2 t 1/02/2008 n 30/04/2008
chng ti tip tc chn mu khng xc sut
30 tr non nh cn cn h tr h hp v
ghi nhn SpO
2
duy tr trong ngy, song
252
song chng ti kho st kin thc ca iu
dng bng bi trc nghim post-test ging
bi pre-test.
Tt c cc tr trong l nghin cu hai
t u c ti khm lc 3-4 tun tui
tm sot bnh l vng mc s sinh, do bc
s chuyn khoa mt thc hin. Chng ti
ghi nhn nhng trng hp c ti khm, c
bnh l ROP v c phu thut laser.
Hnh 1. Biu tng OWL to s ch cho D khi chm sc tr non
4. KT QU V BN LUN
Tng cng nghin cu chng ti c 60
tr s sinh non thng vi cn nng t 800gr
n 2500gr ti khoa Hi sc s sinh bnh
vin nhi ng I t 1/12/2007 n 30/4/2008.
Trong nghin cu chng ti c 49 tr
sng cho n thi im xut vin, chim t
l 81%. C 11 ca t vong chim 18,3% y
l nhm tr c nhng bnh l nng nh
nhim trng huyt, bnh mng trong non
28 tun, HP bt sn hu mn. Trong t
l t vong t 1 l 26,6%, giai an 2
l 10,0%.
253
Bng 1. c im dn s nghin cu
Kho st v kin thc, hnh vi iu dng v cung cp, theo di Oxygen giai on 1
ghi nhn 73,3% iu dng c kin thc ng.
Bng 2. Lng gi kin thc iu dng trong theo di v cung cp Oxy
Kin thc
Lng gi D (30)
t (%) Khng (%)
Trc hun luyn 22 (73,3) 8 (26,7)
Sau hun luyn 30 (100) 0 (0)
Tuy nhin, c n 83,3% trng hp
tr non suy h hp cha c hnh vi
ng khi chm sc, c th nh ci t tr
s bo ng gii hn trn SpO
2
qu cao
(83,3%), cha c thi quen iu chnh
ci t bo ng v 76,7% tr c duy
tr SpO
2
cao so vi gii hn cho php
(> 95%).
Bng 3. Lng gi thc hnh ca iu dng trong theo di v cung cp Oxy
Duy tr
SpO2 ng
Ci t gii hn SpO2
ng
Thc hnh
Lng gi
D (30)
t Khng t Khng t KHNG
Trc
hun
luyn
7
(23,3)
23
(76,7)
5
(16,7)
25
(83,3)
5
(16,7)
25
(83,3)
Sau hun
luyn
26
(86,6)
4
(13,4)
23
(76,7)
7
(23,3)
26
(86,6)
4
(13,4)
Giai on 1 Giai on 2 Cn nng
(gr) S ca Sng (%) T (%) S ca Sng (%) T (%)
< 1000
1 0
(0)
1
(100,0)
2 1
(50,0)
1
(50,0)
1000-1249
10 7
(70,0)
3
(30,0)
11 11
(100,0)
0
(0)
1250-1500
10 9
(90,0 )
1
(10,0)
10 9
(90,0)
1
(10,0)
1500-2500
9 6
(66,7)
3
(33,3)
7 6
(85,7)
1
(14,3)
Tng
30 22
(73,3)
8
(26,6)
30 27
(90,0)
3
(10,0)
254
Nh vy, chng ti nhn thy trc
hun luyn, d a s iu dng c kin
thc tng i v s theo di v cung cp
Oxygen cho tr non thng, tuy nhin, trong
qu trnh chm sc bnh nhn th cha thc
hin ng vn ny.
Sau hun luyn, chng ti nhn thy
100% iu dng c kin thc ng v
theo di v cung cp oxy cho tr non,
86,6% tr trong giai an 2 c chm sc
ng, trong 86,6% c duy tr SpO
2
trong gii hn cho php v 76,7% c ci
gii hn my theo di SpO
2
ng.
T cho ta thy vic hun luyn, gim
st thng xuyn rt quan trng trong ci
thin cht lng chm sc bnh nhi sinh non.
Gim t l bnh ROP ph thuc vo
nhiu yu t, bao gm thc thay i thi
quen sai ca iu dng v vic thng nht
x tr cung cp Oxygen tt c cc tua trc
iu dng. iu ny i hi s tun th
theo chin lc cung cp Oxygen ca ton
b nhn vin iu dng trong khoa, thng
qua qu trnh hun luyn, kim tra, nhc nh
lin tc. Nh vy, khong cch t kin thc
n hnh vi thc hnh c rt ngn li.
Trong nghin cu ca chng ti, t l
bnh l vng mc tr non nhm sau
hun luyn gim so vi nhm trc hun
luyn (3,7% so vi 13,6%). y l t l
tnh trn tng s bnh nhn sng xut vin.
Theo cc nghin cu a trung tm ca
phu thut laser quang ng, khong 30%
tr phu thut mt vn khng th nhn
thy khi ti khm lc 3 thng, v kt qu
tng t lc 1tui, 5tui v 10 tui. Mc
d phu thut laser quang ng l iu tr
c chp nhn, nhng gim t l ROP
nng vn l mc tiu chnh ca iu tr
trnh d hu xu trn th lc. Tc gi Tin
v cng s bo co nhm tr m SpO
2
trong thi gian nm vin trong khong t
88% n 98% c t l ROP cn phu thut
gp 4 ln nhm tr c SpO
2
trong khong
t 70% n 90% [2].
Nh vy, t l bnh l ROP nhm tr
sng vo lc 3-4 tun tui ca giai an 2
sau hun luyn c gim so vi nhm tr
giai an 1 trc hun luyn c th do c
s tng t l hnh vi ng trong theo di v
cung cp oxy cho tr non.
Tuy nhin, do c mu tng i nh,
cn c nhng nghin cu khc vi c mu
v thit k mnh hn c kt lun mnh
v nguyn nhn v mi lin h gia hun
luyn, s thay i trong thc hnh lm sng
v t l ROP.
Bng 4. T l tr sanh non nh cn b ROP cn phu thut
CN NNG
(gr)
TRC HUN
LUYN (%)
SAU HUN
LUYN (%)
Sng 0 1 < 1000
ROP c ch nh phu thut 0 (0) 0 (0)
1000-1249 Sng 7 11
255
ROP c ch nh phu thut 1 (14,3) 0 (0)
Sng 9 9 1250-1500
ROP c ch nh phu thut 2 (22,2) 1 (11,1)
Sng 6 6
1500-2500
ROP c ch nh phu thut 0 (0) 0 (0)
Sng 22 27
Tng
ROP c ch nh phu thut 3 (13,6) 1 (3,7)
Nh vy chin lc theo di v cung
cp Oxygen thch hp gp phn gim t
l bnh l vng mc tr non t 13,6%
xung cn 3,7% cho nhng tr non suy
h hp c thi gian th my v th oxygen
ko di .
4. KT LUN
Mc d c nhng hn ch v c mu,
kt qu chng ti cho thy t l bnh ROP
nng, cn phu thut laser c gim km vi
vic p dng cht ch chin lc cung cp
v theo di Oxygen tr non. Bn cnh
vic gim st, nhc nh thng xuyn
v dng biu tng OWL to s ch
cho iu dng khi chm sc tr non
nh cn cng khng km phn quan trng.
Nghin cu ny cho thy t l ROP c
lin quan vi s thay i trong thc hnh
lm sng, s khc bit trong theo di cung
cp Oxygen lin tc. Chng ti ngh cn
ch p dng chin lc cung cp v theo
di Oxygen ti cc n v chm sc tr
non.
5. TI LIU THAM KHO
1. Lili C. Chow. Can changes in
clinical practice decrease the incidence of
severe retinopathy of prematurity in very low
birth weight infants?. Padiatrics. 2003; 111:
339-345
2. Cryotherapy for Retinopathy of
Prematurity Cooperative Group. Multicenter
trial of cryotherapy for retinopathy of
prematurity. Ophthalmological outcomes at 10
years. Arch Ophthalmol. 2001;119:1110-1118
3. Cynthia H. Cole. Neonatal Oxygen
Management: Effect on Neonatal Outcomes.
256
NH GI HIU QU RT THUC KHNG SINH TIM
TI BNH VIN NHI NG NG NAI NM 2008
D on Th Kim Lin
D L Th H
Hng dn: ThS, BS. Chu Vn Thin
Khoa HSCC Bnh vin Nhi ng-ng Nai
1. T VN
Tim thuc c vai tr rt quan trng
trong vic cha bnh ti cc c s y t, nht
l cc bnh vin, c bit l nhng ni c
bnh nhn nng. Do , hng ng cuc
vn ng Tim an ton l ch trng rt
ng n ca Hi iu dng Vit Nam,
va mang tnh khoa hc va mang tnh
nhn o su sc.
Tim an ton c din ra lin tc
trong tng k thut ca ngi iu dng:
t lc nhn thuc n khu st khun, pha
thuc, tim thuc. Mc ch l a thuc
vo tn c th ngi bnh qua ng mu,
ng mao mch mt cch an ton, chnh
xc v hiu qu nht ng thi khng
xy ra bt k nguy c ri ro cho ngi
bnh, cho nhn vin y t.
C nhiu cng trnh nghin cu ca
iu dng trong nc v Tim an ton
cc gc khc nhau rt thit thc, b ch,
nhng cha cp n thc trng rt thuc
trc khi tim ca iu dng. y khng
cn l vn n gin nh ng li mt
vi git thuc trong l hay mt vi tia
thuc bn ra m l mi quan tm n cht
lng trong cng tc chm sc ngi bnh,
l y c ca ngi iu dng. Cu hi
hng ngy ngi bnh c nhn , ng s
lng thuc theo ch nh ca thy thuc
hay cha, nhng lng ph do nhn vin y t
gy nn cho ngi bnh l bao nhiu, v
nhng yu t lm nh hng n kt qu
iu tr, thi gian iu tr, tnh trng sc
khe ngi bnh th khng th o ht c
bng con s m o chnh bng o c
ngh nghip v nhn thc ca ngi iu
dng. Xc nh c tm quan trng ny,
chng ti tin hnh kho st vic rt
thuc khng sinh tim ca iu dng ti
bnh vin Nhi ng ng Nai c nhng
bin php chn chnh kp thi trong quy
trnh thc hin Tim an ton.
2. MC TIU NGHIN CU
2.1. Mc tiu tng qut
Xc nh hiu sut rt thuc khng
sinh tim khng t yu cu ti cc khoa
lm sng bnh vin Nhi ng ng Nai.
2.2. Mc tiu c th
- Xc nh t l l thuc khng sinh
tim rt khng t yu cu giai on I
(cha chn chnh).
257
- Xc nh t l l thuc khng sinh
tim rt khng t yu cu giai on II
(c chn chnh).
- Xc nh th tch lng thuc trung
bnh cn st trong mi l thuc qua s
dng theo tng loi, theo tng khoa.
3. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
3.1. i tng nghin cu
3.1.1. i tng nghin cu
Cc l thuc khng sinh c np y
qua s dng ti cc khoa lm sng.
Tiu chun loi tr:
- Cc l khng sinh tim c ngng
ch nh cho bnh nhn v cc thuc ny
khng c bnh nhn khc cng c
ch nh.
- Cc l khng sinh tim khng np y
3.1.2. Thi gian nghin cu
- Giai on I: ngu nhin, t ngy
15/6/2008-30/6/2008.
- Giai on II: l giai on c tc ng
bng kim tra, chn chnh v thc, v k
thut, trao i kinh nghim qua bui sinh
hot iu dng, qua bui giao ban hng
ngy, t ngy 18/8/2008-29/8/2008
3.1.3. a im nghin cu: Bnh vin
Nhi ng-ng Nai.
3.1.4. C mu nghin cu: ly trn
(n s khoa)
c tnh theo cng thc
( )
2
1 - /2
2
p 1 - p
n = Z
d
Z = 1,96 c hm phn phi 1-o/2
p = 0,5
d = 0,05 sai s bin ca c lng
khong tin cy
c mu cn thit: n = 245 cho mi
khoa, s khoa = 8
Giai on I: 1960
Giai on II: 1960
Trong ti c mu c c l 3920.
3.2.1. Phng php nghin cu: m
t ct ngang.
3.2.2. K thut tin hnh
- Kim tra s thuc tng khoa mi ngy.
- Kim tra cc l khng sinh tim c
np y sau khi dng xong tng khoa
mi ngy.
Dng ng tim 1cc rt thuc
kim tra.
Tnh th tch (ml) thuc cn st li
trong tng l thuc khng sinh i
vi cc l thuc c th tch thuc
> 0,05ml.
- Ghi vo bng thu thp.
3.2.3. Thng k
- Nhp s liu bng phn mm EpiData
3.0.
- Phn tch s liu bng phn mm
Stata 8.0.
- So snh cc t l theo php kim chi
bnh phng.
- So snh cc s trung bnh theo php
kim Studen vi phng sai ng nht v
khng ng nht.
258
3.3. nh ngha bin s
L thuc khng sinh rt t yu cu: l
sau khi rt thuc cha th tch thuc
s 0,05 ml.
4. KT QU
Thi gian nghin cu t ngy
15/6/2008 n 29/8/2008, c chia lm 2
giai on:
- Giai on I t 15/6/2008 - 30/6/2008:
kho st ngu nhin.
- Giai on II t 18/8/2008 - 29/8/2008:
c tc ng bng kim tra, chn chnh.
- Mi khoa chn 245 l thuc khng
sinh ca mi giai on.
Chng ti kho st 3920 l thuc
khng sinh tim qua s dng ca 8 khoa
lm sng chng ti c kt qu nh sau:
Bng 1. T l l thuc rt thuc cha t yu cu theo cc khoa lm sng
Giai on I Giai on II p
Tn khoa n (%) n (%)
Tiu Ha (n = 245) 234 (95,51) 143 (58,37) < 0,05
Dch v (n = 245) 240 (97,95) 128 (52,24) < 0,05
H Hp (n = 245) 235 (95,91) 123 (50,20) < 0,05
Tim Thn (n = 245) 226 (92,24) 99 (40,41) < 0,05
Ngoi (n = 245) 218 (88,97) 106 (43,26) < 0,05
S Sinh (n = 245) 216 (88,16) 106 (43,26) < 0,05
Hi sc PT (n = 245) 187 (76,32) 90 (36,37) < 0,05
Hi sc cp cu (n = 245) 142 (57,95) 67 (27,35) < 0,05
Chung (n = 1960) 1698 (86,63) 862 (43,98) < 0,05
Nhn xt
- Giai on I: t l l thuc rt cha
t yu cu ca cc khoa u cao trung
bnh 86,63%, khoa Dch v, khoa H
hp, khoa Tiu ha > 95%.
- Giai on II: c s tc ng bng
kim tra chn chnh mang li hiu qu t l
rt thuc cha t yu cu gim cn 43,98%,
cao nht l khoa Tiu ha cn 48,73%, thp nht
l khoa Hi sc cp cu l 27,35%. S khc bit
ny c ngha thng k (p < 0,05).
259
Bng 2. T l l thuc rt cha t yu cu theo tng loi thuc
Giai on I Giai on II
Khoa
Tng s
Thuc khng
t - n (%)
Tng s
Thuc khng
t - n (%)
Cefotaxim 936 816 (87,18) 985 480 (48,73)
Tirotax 554 490 (88,44) 155 95 (61,29)
Codaxim 0 0 471 215 (45,65)
Claforan 203 200 (98,52) 0 0
Ampicilin 95 91(95,79) 81 40 (49,38)
Netromycin 69 26 (37,68) 97 0
Bristopen 50 45 (90,00) 89 17 (19,10)
Fortum 29 15 (51,72) 54 6 (11,11)
Ceftriaxon 9 6 (66,66) 21 9 (42,86)
Vancomycin 12 9 (75.00) 7 0
Maxipim 3 0 0 0
Nhn xt:
- C 2 giai on cc khoa ch yu s
dng thuc Tirotax, Cefotaxim, ring 2
khoa Dch v s dng Claforan v khoa
S sinh s dng Ampiciline.
- giai on II: do bnh vin khng cn
thuc Tirotax nn cc khoa s dng thuc
Codaxim, thuc Netromycin iu dng rt
thuc t 100%.
Bng 3. So snh th tch thuc cn li khi rt thuc cha t yu cu
theo cc giai on ti cc khoa lm sng
Khoa Giai on I Giai on II p
Dch v: - Trung bnh
- Gii hn
0,21 0,08
(0,06 - 0,4)
0,12 0,04
(0,06 - 0,25)
0,0000
H Hp: - Trung bnh
- Gii hn
0,20 0,07
(0,06 - 0,45)
0,11 0,04
(0,06 - 0,25)
0,0000
Tiu Ha: - Trung bnh
- Gii hn
0,20 0,09
(0,06 - 0,42)
0,13 0,05
(0,06 - 0,25)
0,0000
260
Tim Thn: - Trung bnh
- Gii hn
0,18 0,08
(0,06 - 0,4)
0,10 0,04
(0,06 - 0,25)
0,0000
Ngoi: - Trung bnh
- Gii hn
0,20 0,08
(0,06 - 0.4)
0,09 0,03
(0,06 - 0,25)
0,0000
S Sinh: - Trung bnh
- Gii hn
0,17 0,07
(0,06 - 0,45)
0,11 0,04
(0,06 - 0,22)
0,0000
HSPT: - Trung bnh
- Gii hn
0,17 0,08
(0,06 - 0,40)
0,11 0,05
(0,06 - 0,25)
0,0000
HSCC: - Trung bnh
- Gii hn
0,11 0,04
(0,06 - 0,30)
0,09 0,03
(0,06 - 0,20)
0,0452
Chung - Trung bnh
- Gii hn
0,18 0,08
(0,06 - 0,45)
0,11 0,04
(0,06 - 0,25)
0,0000
Nhn xt:
- Giai on I: S ml thuc cn li
trong mi l thuc iu dng rt cha
t yu cu trung bnh 0,18 0,08
(0,06 - 0,45), 4 khoa c s ml thuc
trung bnh 0,2ml l khoa Dch v, H
Hp, Tiu Ha, Ngoi.
- Giai on II: S ml thuc cn li trong
mi l thuc iu dng rt cha t yu cu
trung bnh 0,11 0,04 (0,06 - 0,25), cc khoa
u gim so vi giai on I. Khoa Ngoi
gim nhiu t trung bnh 0,19ml/l cn trung
bnh 0,09ml/l. S khc bit ny c ngha
thng k (p = 0.000).
Bng 4. So snh t l % thuc cn li khi rt thuc cha t yu cu
theo cc giai on ti cc khoa lm sng
Khoa Giai on I Giai on II
p
Dch v: - Trung bnh
- Gii hn
0,072 0,027
(0,020 - 0,133)
0,041 0,015
(0,020 - 0,083)
0,0000
H Hp: - Trung bnh
- Gii hn
0,068 0,025
(0,020 - 0,183)
0,038 0,016
(0,020 - 0,083)
0,0000
Tiu Ha: - Trung bnh
- Gii hn
0,068 0,031
(0,020 - 0,140)
0,027 0,012
(0,012 - 0,100)
0,0000
261
Tim Thn: - Trung bnh
- Gii hn
0,037 0,018
(0,012-0,080)
0,021 0,009
(0,001- 0,050)
0,0000
Ngoi: - Trung bnh
- Gii hn
0,040 0,017
(0,012 - 0,100)
0,018 0,007
(0,002 - 0,050)
0,0000
S Sinh - Trung bnh
- Gii hn
0,018 0,009
(0,006 - 0,050)
0,011 0,004
(0,006 - 0,022)
0,0000
HSPT: - Trung bnh
- Gii hn
0,019 0,009
(0,006 - 0,050)
0,011 0,005
(0,006 - 0,025)
0,0000
HSCC: - Trung bnh
- Gii hn
0,011 0,005
(0,006 - 0,035)
0,009 0,038
(0,006 - 0,020)
0,0034
Chung - Trung bnh
- Gii hn
0,044 0,031
(0,006 - 0,133)
0,024 0,015
(0,001 - 0,100)
0,0000
Nhn xt:
- Giai on I: T l thuc cn li
(0,006-0,133), khoa Dch v, H
Hp, Tiu Ha, c t l thuc cn t
0,068-0,072.
- Giai on II: T l thuc cn li trong
trung bnh 0,024 0,015 (0,001-0,100), cc
khoa c t l thuc u gim so vi giai on
I, khoa HSCC, HSPT, S Sinh c t l thuc
di 0,002 (2%). S khc bit ny c ngha
thng k (p = 0,0000).
Bng 5 Th tch thuc Tirotax cn li sau khi rt cha t yu cu
theo cc khoa lm sng
Khoa
S ml thuc
cn li/l
T l thuc
cn li/l
S tin
tht thu
S ml thuc
cn li/l
T l thuc
cn li/l
S tin
tht thu
HSCC
- Trung bnh
- Gii hn
n = 100
0,11 0,04
(0,06-0,30)
0,011 0,004
(0,06-0,030)
393
n = 51
0,09 0,03
(0,01- 0,20)
0,009 0,003
(0,001-0,020)
104
HSPT
- Trung bnh
- Gii hn
n = 60
0,18 0,07
(0,08-0,40)
0,018 0,007
(0,008-0,040)
635
n = 42
0,10 0,04
(0,06-0,25)
0,010 0,004
(0,006-0,025)
111
262
Khoa
S ml thuc
cn li/l
T l thuc
cn li/l
S tin
tht thu
S ml thuc
cn li/l
T l thuc
cn li/l
S tin
tht thu
S Sinh
- Trung bnh
- Gii hn
n = 91
0,17 0,06
(0,07- 0,40)
0,017 0,006
(0,007- 0,040)
586
n = 59
0,11 0,04
(0,06-0,22)
0,011 0,004
(0,006-0,022)
123
H Hp
- Trung bnh
- Gii hn
N = 71
0,22 0,06
(0,08 - 0,40)
0,075 0,022
(0,026 - 0,133)
2557
n = 8
0,13 0,05
(0,06 - 0,20)
0,046 0,017
(0,020 - 0,66)
508
Tim Thn
- Trung bnh
- Gii hn
n = 60
0,18 0,08
(0,07 - 0,40)
0,038 0,017
(0,014 - 0,080)
1295
n = 17
0,10 0,04
(0,06 - 0,25)
0,020 0,010
(0,012 - 0,050)
225
Ngoi
- Trung bnh
- Gii hn
n = 52
0,23 0,09
(0,08 - 0,40)
0,046 0,018
(0,016 - 0,080)
1590
n = 16
0,07 0,02
(0,06 - 0,12)
0,014 0,005
(0,002 - 0,024)
155
Tiu Ha
- Trung bnh
- Gii hn
n = 41
0,22 0,10
(0,07- 0,40)
0,074 0,034
(0,023 - 0,133)
2532
n = 21
0,09 0,03
(0,06 - 0,20)
0,019 0,006
(0,012 - 0,040)
212
Dch V
- Trung bnh
- Gii hn
n = 15
0,26 0,09
(0,12 - 0,40)
0,087 0,030
(0,040 - 0,133)
2984
n = 1
0,06
(0,06 - 0,06)
0,02
(0,02 - 0,02)
220
Chung
- Trung bnh
- Gii hn
n = 490
0,18 0,08
(0,06 - 0,40)
0,037 0,030
(0,006 - 0,133)
1268
n = 215
0,10 0,04
(0,01- 0,25)
0,013 0,009
(0,001 - 0,066)
150
Nhn xt:
- Giai on I: S ml thuc cn li
(0,06-0,40) v t l thuc cn li trung
bnh 0,037 0,030 (0,006 - 0,133) , cao
nht l khoa Dch v trung bnh 0,26ml
v thp nht l khoa Hi sc cp cu
trung bnh 0,11ml.
- Giai on II: S ml thuc cn li trong
trung bnh 0,10 0,04 (0,01 - 0,25) v t
l thuc cn li trung bnh 0,013 0,009
(0,001 - 0,066), cc khoa u gim, gim
mnh nht l khoa Ngoi trung bnh cn
0,07ml/l
263
Bng 6. Th tch thuc Cefotaxim cn li sau khi rt cha t yu cu
theo cc khoa lm sng
Khoa
S ml thuc
cn li/l
T l thuc
cn li/l
S tin
tht thu
S ml thuc
cn li/l
T l thuc
cn li/l
S tin
tht thu
HSCC
- Trung bnh
- Gii hn
n = 28
0,10 0,04
(0,06 - 0,30)
0,010 0,004
(0,060 - 0,020)
150
n = 10
0,11 0,04
(0,06 - 0,20)
0,011 0,004
(0,006 - 0,020)
166
HSPT
- Trung bnh
- Gii hn
n = 113
0,18 0,09
(0,06 - 0,40)
0,018 0,009
(0,006 - 0,040)
258
n = 49
0,12 0,05
(0,06 - 0,25)
0,012 0,005
(0,006 - 0,025)
168
Tiu Ha
- Trung bnh
- Gii hn
n = 192
0,19 0,09
(0,06 - 0,42)
0,066 0,030
(0,020 - 0,140)
933
n = 120
0,14 0,05
(0,06 - 0,25)
0,029 0,012
(0,012-0,100)
413
Dch V
- Trung bnh
- Gii hn
n = 20
0,29 0,08
(0,06 - 0,34)
0,065 0,026
(0,020 - 0,133)
912
n = 29
0,12 0,04
(0,06 - 0,22)
0,042 0,014
(0,020 - 0,0730)
594
H Hp
- Trung bnh
- Gii hn
n = 162
0,20 0,07
(0,08 - 0,45)
0,066 0,026
(0,026 - 0,133)
934
n = 115
0,11 0,48
(0,06 - 0,25)
0,037 0,016
(0,020 - 0,083)
524
Tim Thn
- Trung bnh
- Gii hn
n = 161
0,18 0,09
(0,06-0,40)
0,036 0,018
(0,012-0,080)
518
n = 67
0,10 0,04
(0,06 - 0,25)
0,021 0,009
(0,012 - 0,050)
302
Ngoi
- Trung bnh
- Gii hn
n = 140
0,19 0,08
(0,06-0,40)
0,038 0,017
(0,012-0,080)
544
n = 90
0,09 0,03
(0,06 - 0,25)
0,019 0,007
(0,012 - 0,050)
276
Chung
- Trung bnh
- Gii hn
n = 816
0,19 0,08
(0,06 - 0,45)
0,047 0,029
(0,060 - 0,133)
644
n = 480
0,11 0,05
(0,06 - 0,25)
0,027 0,015
(0,006 - 0,100)
379
5. BN LUN
Tim thuc l mt k thut c bn m
ngi iu dng thc hin hu nh
thng xuyn mi ngy v c vai tr rt
quan trng trong vic cha bnh ti cc c
s y t, nht l cc bnh vin, V vy ngi
iu dng lun lun phi thc hin ng
quy trnh k thut rt thuc ng, khng
sai st nh hng n cht lng iu tr
bnh nhn.
Trong thi gian giai on I t 15/6/2008
- 30/6/2008 v giai on II t 18/8/2008 -
264
29/8/2008 nghin cu 3920 l thuc khng
sinh tim qua s dng ca 8 khoa lm
sng chng ti ghi nhn: giai on I kho
st ngu nhin, t l l thuc rt cha t
yu cu ca iu dng ti cc khoa u
cao trung bnh 86,63%, c bit khoa Dch
v, khoa H hp, khoa Tiu ha > 95%.
iu ny ni ln k thut rt thuc ca cc
iu dng cn thiu st. giai on II khi
tin hnh c tc ng bng kim tra, chn
chnh v thc, v k thut, trao i kinh
nghim mang li hiu qu t l rt thuc
cha t yu cu ca iu dng gim cn
43,98%. (bng 4.1). S khc bit c
ngha thng k (p = < 0,05).
Qua nghin cu ny, chng ti ghi
nhn c mt s thuc dung dch trong sut,
khng mu nh: Ampicilin, Netromycin,
Bristopen, Vancomycin..khi rt thuc iu
dng ch quan khng quan st rt d b
st. V vy iu dng cn phi thng
xuyn hc tp kinh nghim, nht l cc
iu dng mi, phi m bo ng quy
trnh k thut rt thuc, ng thi lun
nng cao nhn thc, y c ngh nghip
trong cng tc, m bo 100% lng thuc
tim vo tn c th bnh nhn.
Vi nghin cu ny, chng ti ghi nhn
s ml thuc cn li trong mi l thuc iu
dng rt cha t yu cu ca cc khoa
giai on I trung bnh 0,18 0,08 ml, t
nht 0,06ml, nhiu nht l 0,45 ml v s ml
thuc cn li trong mi l thuc rt cha
t yu cu ca cc khoa giai on II
trung bnh 0,11 0,04 t nht 0,06ml, nhiu
nht l 0,25 ml. Cc khoa Dch v, khoa
Tiu ha, khoa H hp, khoa Ngoi giai
on I s ml thuc cn tn li trong mi l
thuc rt cha t yu cu trung bnh l
0,2ml, lng thuc t nht l 0,06, nhiu
nht 0,45ml nhng giai on II thuc cn
tn li trong mi l thuc rt cha t yu
cu ca 8 khoa u gim r rt nh tc
ng kim tra chn chnh, t trung bnh
0,18ml/l gim cn 0,11ml/l v lng
thuc cn li nhiu nht t 0,45 gim cn
0,25m/l. S khc bit c ngha thng k
(p = < 0,0000). Bnh vin Nhi ng ng
Nai iu tr cho bnh nhi, liu lng thuc
c tnh theo cn nng ca tr, nn lng
thuc s dng 1 ln c th rt nh. L
thuc sau khi s dng xong cc khoa cn
st li th tch nh nhau th t l % thuc
s khc nhau ty theo cch pha long, nu
th tch dch pha cng t th s lng thuc
cn li cng tng. bng 4.4 t l thuc
cn li trong mi l thuc iu dng rt
cha t yu cu giai on I trung bnh
0,044 0,031 % v t l thuc cn li trong
mi l thuc rt cha t yu cu giai
on II trung bnh 0,024 0,015%. S khc
bit c ngha thng k (p = < 0,0000).
Kho st 3920 l thuc sau khi iu
dng rt cha t yu cu, ch yu cc
khoa dng Cefotaxim, Tirotax, ring khoa
Dch v s dng Claforan v khoa S
sinh dng Ampiciline. C 2 giai on
chng ti ghi nhn iu dng rt thuc
khng sinh Cefotaxim, Tirotax tng t
nh nhau, s ml thuc v t l thuc rt
cn li giai on II gim 50% so vi rt
thuc giai on I.
265
Qua nghin cu, chng ti ghi nhn
iu dng rt thuc cha t yu cu gy
lng ph 2.474.716 ng.
- Giai on I trung bnh 1230 ng/1 l
thuc 1698 l.
- Giai on II trung bnh 448 ng/1 l
thuc 862 l.
Nu ch tnh mt loi thuc Cefotaxim
cc khoa thng dng (bng 4.6), nghin
cu ny gy lng ph 707.424 ng.
- Giai on I: trung bnh 644ng/1 l
thuc 816 l.
- Giai on II: trung bnh 379 ng/1
l thuc 480 l.
Theo ti ny, chng ti c tnh thuc
Cefotaxim bnh vin s dng trong 1 thng:
- Giai on I: 5545 l, rt thuc khng
t chim 87% c 4824 l 644 ng.
- Giai on II 8264 l, rt thuc khng
t chim 44% c 4049 l 379 ng.
Gy lng ph khong 4.641.227 ng.
Tuy t l l thuc rt cha t gim
ng k nhng vn cn khong 44%, v vy
lnh o khoa, iu dng trng khoa cn
c nhng nghin cu su hn bit ngoi
yu t tc ng trn, khoa cn c th b chi
phi do nhiu nguyn nhn khc nh nhn
lc, p lc cng vic mt cch khoa hc v
thuyt phc hn. C k hoch chn chnh
tt hn gim t l l rt thuc cha t
xung dn bng 0%. Chng ti xin a ra 1
s kinh nghim iu dng khi thc
hin k thut rt thuc c hiu qu:
Kinh nghim khi iu dng rt
thuc tim trong l
Trc khi rt thuc bm lng
khng kh tng ng vi lng thuc rt
ra to p lc m y thuc ra ngoi.
Khi rt thuc mt vt kim lun p
vo thnh l thuc, nghing mt gc 30-
45
o
, khng cn kim thng ng v ko
li dn n ming l thuc.
Cc thuc khng mu cn ch
kim tra trnh st thuc do ch quan.
Khng rt thuc ngay khi thuc cha ha
tan, thuc cn nhiu bt.
L thuc cn c ghi r h, tn,
tui bnh nhn, ngy gi pha, dung dch
v lng dch pha trc khi s dng.
6. KT LUN
Trong thi gian 3 thng giai on I t
15/6/2008-30/6/2008 v giai on II t
18/8/2008-29/8/2008 nghin cu 3920 l
thuc khng sinh tim qua s dng ca 8
khoa lm sng chng ti ghi nhn:
- Giai on I: kho st ngu nhin:
T l l thuc rt cha t yu
cu u cao trung bnh 86,63%.
S ml thuc cn li trong mi l
trung bnh 0,18.
T l thuc cn li trung bnh l
0,044.
Gy lng ph v kinh t trung
bnh 1230 ng/l thuc.
- giai on II: tin hnh c tc ng
bng kim tra, chn chnh v thc, v k
thut, trao i kinh nghim mang li
hiu qu t l rt thuc cha t yu cu
ca iu dng gim cn 43,98%.
266
S ml thuc cn li trong mi l
thuc trung bnh 0,11.
T l thuc cn li trung bnh l
0,024.
Gy lng ph v kinh t trung
bnh 448 ng/l thuc.
- Nghin cu cho thy yu t tc ng
(chn chnh kp thi) rt c ngha trong
cng tc, iu dng lm gim t l l
thuc rt cha t yu cu.
7. KIN NGH
Qua kt qu thu c, chng ti c
nhng kin ngh sau:
Duy tr yu t tc ng ca lnh o
khoa, nht l iu dng trng bng
kim tra chn chnh thng xuyn
iu dng phi m bo ng quy
trnh k thut rt thuc.
Ban ch nhim khoa c k hoch
hun luyn iu dng v quy trnh s
dng thuc an ton hp l cho bnh nhn.
TI LIU THAM KHO
Hi iu dng Vit Nam (2001)-
Thng tin iu dng s 12/2001
Bnh vin nhi ng I (2007) - Cch
pha thuc. K thut iu dng nhi khoa.
Trang 54-55. Nh xut bn Y hc chi
nhnh thnh ph H Ch Minh.
267
NH GI MT S YU T LIN QUAN N
TRIU CHNG SAU M TRN BNH NHN PHU THUT BNG
ThS. Nguyn Hong Long
Khoa iu dng, Trng i hc Thng Long
TM TT
Nghin cu ny tm hiu cc triu
chng v mt mt s yu t lin quan trong
3 ngy u sau phu thut bng. Kt qu
ghi nhn 7 triu chng bao gm au, mt
mi, mt ng, chng bng, b tiu, lo lng
v chng mt. Nhn chung, cc triu chng
gim dn tng ngy. au, mt mi v mt
ng c lin quan cht ch vi nhau; y
cng ng thi l 3 triu chng nng nht
sau m. Cc triu chng hu phu lin
quan vi di cuc m (r = 0.61,
p < 0.01), chiu di vt m (r = 0.31,
p < 0.01) v tui (r = -0.24, p < 0.01).
Khng c mi lin quan c ngha thng
k no gia mc lo lng trc m, gii
v h tr t gia nh - nhn vin y t vi
cc triu chng hu phu.
1. T VN
Cc triu chng kh chu nh au, mt
mi, lo lng, hay b tiu xy ra rt ph
bin trong thi k hu phu.
1,2
ng ch ,
nhiu nghin cu cho thy cc triu chng
ny xy ra ra nng hn bnh nhn phu
thut bng so vi cc phu thut khc.
3-5
Mt s tc gi thm ch khng nh phu
thut bng l loi can thip ngoi khoa gy
au nht.
1,6
Cc kt lun ny thc s ng
quan tm khi phu thut lin quan n
bng c tin hnh kh ph bin ti cc
bnh vin. S xut hin ca triu chng
kh chu sau m lm tng nguy c xy ra
bin chng, ko di thi gian hi phc,
ng thi lm gim mc hi lng ca
ngi bnh vi dch v y t; nu ko
di, cc triu chng ny c th tr thnh
mn tnh gy gim st cht lng cuc
sng ca ngi bnh.
2,4,8
Do , nng
cao cht lng chm sc ngi bnh, cn
c s tm hiu thch ng v triu chng
cng nh cc yu t lin quan. Khc vi
Bc s, hiu bit v triu chng i vi
iu dng khng phc v cho mc ch
chn on v iu tr bnh. Kin thc v
triu chng to iu kin cho iu dng
chm sc hiu qu, gip ngi bnh thoi
mi hn sau m, gim nh nh hng tiu
cc ca cc triu chng, gp phn sm tr
li cuc sng bnh thng cho ngi bnh.
V mt l thuyt, cc triu chng kh
chu c th xy ra ring l hoc ng thi.
Triu chng ny c th l tin cho triu
chng khc pht trin. ng ch l tc
ng cng hng ca nhiu triu chng
n ngi bnh nng hn nhiu so vi tc
ng ca tng triu chng ring l. Bn
cnh , triu chng b nh hng bi rt
nhiu yu t c ch quan ln khch quan
268
i vi ngi bnh. Cc yu t ny c
chia lm ba loi, bao gm th cht, tm l
v iu kin bn ngoi.
8
Tuy vy, cc kt
qu nghin cu cng b cho ti nay vn
cn nhiu tranh ci, thm ch a ra nhng
kt lun tri ngc v mi lin quan gia
mt s yu t nh tui, gii, mc lo
lng trc m hay thi gian cuc m i
vi cc triu chng xy ra sau phu
thut.
3,6,8,9,10
Nh trnh by trn, triu chng b
nh hng bi rt nhiu yu t c ch quan
ln khch quan ca ngi bnh. V vy,
triu chng v cc yu t lin quan cn
phi c xem xt trong tng hon cnh
cng nh tng i tng c th. ng tic
hin nay cha c nhiu nghin cu tm hiu
v triu chng sau phu thut c cng b
Vit Nam. Xut pht t c s , nghin
cu ny c tin hnh nhm:
1. nh gi cc triu chng kh chu xy
ra trong ba ngy u sau phu thut bng.
2. Tm hiu mi lin quan gia mt s
yu t (tui, gii, chiu di vt m, di
cuc m, mc lo lng trc m, h tr
t gia nh-nhn vin y t) vi cc triu
chng xy ra trong ba ngy sau m.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
Nghin cu ny s dng thit k tin
cu m t. i tng nghin cu l cc
bnh nhn phu thut bng. S liu c
thu thp ti 3 bnh vin trong khu vc H
Ni l Vit c, Bch Mai v Xanh Pn.
Nghin cu c tin hnh trong hai giai
on. Giai on mt nghin cu thm d
30 i tng nhm nh gi cht lng cc
b cng c. Giai on hai l nghin cu
chnh thc vi 147 bnh nhn. C mu
c c tnh bng phn tch Power
(Power analysis) vi h s nh hng
(effect size) mc nh (0.23). i tng
tham gia nghin cu c la chn theo
phng php chn mu thun tin
(convenience sampling method). Tt c cc
bnh nhn tha mn tiu chun la chn
(m phin v m m, khng c bt k bin
chng no trong v 3 ngy sau phu thut)
u c mi tham gia nghin cu. Mi
bnh nhn c phng vn bn ln: mt
ngy trc m nh gi mc lo lng,
ba ln sau vo ba ngy sau m nh gi
cc triu chng kh chu ca ngi bnh.
Trong ngy th ba, bnh nhn ng thi
c phng vn nh gi v h tr t gia
nh v nhn vin y t.
Cc b cng c c s dng: bn
cnh b cu hi v cc thng tin c bn ca
ngi bnh (tui, gii, ngh nghip, chn
on...) c nghin cu vin thit k,
nghin cu ny s dng 3 b cng c c
dch t bn gc ting Anh sang ting Vit.
1. B o mc lo lng: c dch t
b Hospital Axiety and Depression Scale,
11
bao gm 7 cu hi.
2. B o h tr t gia nh v nhn
vin y t: c dch t b cu hi Multi-
dimensional Support Scale.
12
Cng c ny
bao gm 11 cu hi, trong 6 cu hi v
h tr t gia nh v 5 cu hi v h tr t
nhn vin y t.
3. B nh gi triu chng ca ngi
269
bnh: c dch v sa t b cu hi
Memorial Symptoms Assessment Scale.
13
Cng c ny cho php ngi bnh nh gi
mc thng xuyn, mc nng, v
mc gy cm gic kh chu ca triu
chng xy ra vi mnh. im ti a cho
mi triu chng l 12, ti thiu l 0 (khng
c triu chng). im s cng cao ngha l
triu chng cng nghim trng.
Kt qu nghin cu thm d cho thy
cc b cng c u m bo cht lng v
ph hp s dng i vi i tng
nghin cu l ngi Vit Nam.
3. KT QU
Kt qu cho thy c 7 triu chng xy
ra trong 3 ngy sau m, l au, mt mi,
mt ng, chng bng, chng mt, b tiu
v lo lng (bng 1). ng ch , au, mt
mi v mt ng xy ra vi mi bnh nhn
trong c 3 ngy. Bn cnh , trong khi hu
ht cc triu chng gim dn tng ngy,
chng mt tng lin tc trong 3 ngy; lo
lng tng trong ngy th hai ri gim trong
ngy th ba.
Nhm nh gi su hn v mi quan
h gia cc triu chng, phn tch cm
(cluster analysis) c tin hnh. Kt qu
cho thy au, mt ng, mt mi c mi
lin quan mt thit v c th c coi nh
mt hi chng (symptom cluster) xy ra
sau m.
Bng 1. Triu chng xy ra trong ba ngy sau m (n = 147).
Ngy 1 Ngy 2 Ngy 3
n (%) Khong x n (%) Khong x n (%) Khong x
Tng im 29-51 40.5 18-38 26.3 12-29 19.2
au
147
(100%)
7-11 9.1 147 (100%) 5-9 7.2
147
(100%)
2-6 4.6
Mt mi
147
(100%)
4-11 8.8 147 (100%) 4-9 6.6
147
(100%)
2-8 4.9
Mt ng
147
(100%)
6-12 9.2 147 (100%) 4-8 6.2
147
(100%)
2-7 4.7
Chng
bng
147
(100%)
2-12 5.9
47
(32%)
0-4 0.8 0 0 0
B tiu
132
(89.8%)
0-9 5.6 44 (29.9%) 0-5 0.9 0 0 0
Lo lng
79
(53.7%)
0-5 1.8
111
(75.5%)
0-6 2.9
63
(42.2%)
0-6 1.6
Chng mt
2
(1.4%)
0-3 0.03
104
(70.7%)
0-4 1.8
128
(87.1%)
0-8 3.5
270
Ghi ch: n (%): s bnh nhn c ghi nhn c triu chng.
Bng 2 ch ra mi lin quan c ngha thng k gia cc triu chng sau m vi
di cuc m (r = 0.61, p < 0.01), chiu di vt m (r = 0.31, p < 0.01), v tui (r = - 0.24,
p < 0.01). Ba bin cn li khng c mi lin quan no vi triu chng.
Bng 2. Mi lin quan gia triu chng sau m v cc yu t (n = 147)
Ghi ch: * r c ngha thng k, p < 0.01.
4. BN LUN
Kt qu nghin cu cho thy ngy u
tin sau m l ngy kh khn nht i vi
ngi bnh khi hu ht cc triu chng u
xy ra rt nghim trng. Khng ch Vit
Nam, cc bnh nhn ngoi khoa ti mt
s quc gia khc cng gp phi vn
tng t.
6,10
c bit, au l mt trong ba
triu chng nghim trng nht trong
nghin cu ny. Gim au sau m vn l
mt thch thc i vi iu dng trong
nhiu thp k qua d c rt nhiu bin
php gim au, c dng thuc ln khng
dng thuc c pht trin.
6
Tuy vy,
mc au ca cc bnh nhn trong
nghin cu ny thc s ng lo ngi.
im trung bnh ca au ngy u sau
m l 9.1 trong khi im ti a c th l
12. iu ny cho thy iu dng cn
quan tm thch ng n cc triu chng
kh chu ca ngi bnh, c bit l au
trong ngy u tin sau phu thut.
Khi nim hi chng hay nhm triu
chng (symptom cluster) trong chm sc
mi c a ra trong vng 10 nm tr li
y. Nghin cu ny ch ra mt nhm triu
chng bao gm au, mt ng v mt mi.
ng tic cc nghin cu v nhm triu
chng hin nay trn th gii mi ch tp
trung trn bnh nhn ung th. Tuy vy mt
s tc gi gii thch rng au lm ngi
bnh kh bt u gic ng, au tng ln khi
ngi bnh thay i t th trn ging v
gy thc gic nhiu ln v m dn n
tnh trng thiu ng. Ngc li, thiu ng
lm gim kh nng chu au ca ngi
bnh ng thi dn n tnh trng mt mi.
Khi mt mi, bnh nhn gim kh nng
chu ng i vi cc triu chng, c bit
l au.
14
T , chng ti khuyn co iu
dng mt mt nn p dng cc bin php
Tui Gii
di
cuc
m
Chiu
di vt
m
Mc
lo lng
trc
m
H tr
t gia
nh-
nhn
vin y t
Triu chng hu phu - 0.24* 0.03 0.61* 0.31* 0.05 0.02
271
gim au trc khi ng cho ngi bnh.
Mt khc, v cc triu chng c lin quan
cht ch n nhau, cc can thip iu
dng nn gii quyt cc nhm triu chng
hn l ch tp trung vo tng triu chng
ring l.
Mc d cc nghin cu trc y ch ra
rng chng mt tng trong ngy th hai sau
m ri gim dn
2
, nghin cu ny cho thy
chng mt tng lin tc t ngy th nht
n ngy th ba. Chng ti nhn thy mc
d c khuyn vn ng sm sau m,
bnh nhn vn hn ch c ng v au v
s bc vt m. Do ngi bnh thng
bt u c ng mnh dn vo ngy th ba
sau m. Chng mt lin quan rt nhiu n
vn ng do hin tng h huyt p t th,
hu qu l bnh nhn thy chng mt tng
dn tng ngy.
Nghin cu ny cng cho thy bnh
nhn lo lng nhiu hn vo ngy th hai
sau m. C l vo ngy u tin sau m
bnh nhn tp trung nhiu hn vo cc
triu chng nh au, mt ng, b tiu...
Sang ngy th hai, cc triu chng ny
gim nhng vn cn kh nng, bnh nhn
cm thy lo lng hn v qu trnh hi phc.
V vy, im lo lng tng hn so vi ngy
u tin.
Kt qu cho thy tui lin quan nghch
bin vi cc triu chng sau m (r =-0.24,
p < 0.01). C th gii thch rng qu trnh
lo ha lm cc phn ng ca c th chm
hn v km mnh m hn, dn n cc
triu chng xy ra nh hn. Bn cnh ,
cc bnh nhn cao tui thng ngi th
hin cc triu chng cho ngi xung
quanh, k c nhn vin y t.
6
V vy,
nghin cu ny ghi nhn cc triu chng t
nghim trng hn nhng bnh nhn cao
tui. Tuy vy, kt qu khng c ngha
rng iu dng c th xem nh triu
chng i tng ny. Chng ti cho rng
iu dng cn phi thn trng hn khi
nh gi bnh nhn cao tui v cc triu
chng rt d b b qua.
Hai bin s c mi lin quan kh cht
ch n triu chng sau phu thut l chiu
di vt m (r = 0.31, p < 0.01) v di
cuc m (r = 0.61, p < 0.01). V mt l
thuyt, hai yu t ny th hin mc nng
ca cuc phu thut. Phu thut cng kh
khn v nhiu can thip th triu chng hu
phu cng nghim trng. D khng th thay
i nhng yu t ny, iu dng nn s
dng chng d on bnh nhn no s c
nhiu triu chng nng sau m. Nh , cc
can thip s kp thi v ph hp hn.
Mc d nhiu nghin cu trc y
khng nh vai tr ca gii, lo lng trc
m v h tr t gia nh-nhn vin y t,
6, 15
nghin cu ny khng tm thy bt k mi
tng quan no gia cc yu t vi triu
chng sau m. Kt qu khc bit ny cho
thy s phc tp trong vic khng nh yu
t no thc s c lin quan n triu chng
ni chung v triu chng hu phu ni
ring. Nhng mi tng quan ny cn c
tm hiu k hn cc nghin cu tip theo.
5. KT LUN
Kh nhiu triu chng kh chu xy ra
trong ba ngy sau phu thut bng bao gm
272
au, mt ng, mt mi, b tiu, chng
bng, chng mt v lo lng. Trong s 6 yu
t c nghin cu, tui, di cuc m
v chiu di vt m c mi lin quan c
ngha thng k vi triu chng sau m.
Nghin cu ny khuyn co iu dng
cn quan tm ng mc n cc triu
chng hu phu c bit l nhm triu
chng bao gm au, mt ng v mt mi.
ng thi, iu dng nn da vo cc
yu t lin quan c xc nh nhn
nh sm nhng bnh nhn s c triu
chng nng hn sau m nhm c cc bin
php chm sc kp thi v ph hp.
TI LIU THAM KHO
1. Giuffre M. Acute and post-operative
pain panagement. Paper presented at the
meeting of the Taiwan Nursing Association
on Acute Pain Management, April 1991,
Taichung, Taiwan.
2. Rosn, H., Clabo, L., Matensson, L.
Symptoms following day surgery: A review
of the literature. Journal of Advanced
Perioperative Care.2009;4(1):7-18.
3. Carr, E., Brockbank, K., Allen, S., et
al. Patterns and frequency of anxiety in women
undergoing gynaecological surgery. Journal
of Clinical Nursing. 2005;15:341-352.
4. Rubin, G., Hardy, R., Hotopf, M. A
systematic review and meta-analysis of the
incidence and severity of postoperative
fatigue. Journal of Psychosomatic Research.
2004;57:317-326.
5. Vallano, A., Aguilera, C., Arnau, J.,
et al. Management of postoperative pain in
abdominal surgery in Spain. A multicentre
drug utilization study. Br J Clin Pharmacol.
1999; 47:667-673.
6. Kalkman, C., Visser, K., Moen, J., et
al. Preoperative prediction of severe
postoperative pain. Pain. 2003; 105:415-423.
7. Mace, L. An audit of postoperative
nausea and vomiting, following cardiac
surgery: Scope of the problem. Nursing in
Critical Care. 2003; 8(5):187-196.
8. Lenz, E., Pugh, L., Milligan, R., et al.
The middle range theory of Unpleasant
Symptoms: An update. Adv Nurs Sci. 1997;
19(3):14-27.
9. Carroll, K., Atkins, P., Herold, G., et
al. Pain assessment and management in
critically ill postoperative and trauma patients:
A multisite study. American Journal of
Critical Care.1999;8(2):105-117.
10. Feeney, S. The relationship between
pain and negative affect in older adults:
Anxiety as a predictors of pain. Anxiety
Disorder.2004; 18:733-744.
11. Zigmond, A., Snaith, R. The
Hospital Anxiety and Depression Scale.
Acta Psychiatr Scand. 1983;67:361-370.
12. Winefield, H., Winefield, A.,
Tiggemann, M. Social support and
psychological well - being in young adults:
The Multi - Dimensional Support Scale.
Journal of Personality Assessment.1992;
58(1):198-210.
13. Portenoy, R., Thaler, H., Kornblith,
A., et al. The Memorial Symptom Assessment
Scale: An instrument for the evaluation of
symptom prevalence, characteristics and
273
distress. European Journal of Cancer.
1994;30(90):1326-1336.
14. Closs, J., Briggs, M., & Everitt, V.
Night-time pain, sleep and anxiety in
postoperative orthopaedic patients. Journal
of Orthopaedic Nursing. 1997;1:59-66.
15. Mitchinson, A., Kim, H., Geisser,
M., et al. Social connectedness and patient
recovery after major operation. J Am Coll
Surg. 2008;206:292-300.
274
NGHIN CU TNH TRNG NHIM KHUN VT M
TI KHOA NGOI TNG HP BNH VIN I HC Y DC TP.HCM
D. L Th Anh o v cng s
i hc Y Dc thnh ph H Ch Minh
TM TT
Nhim khun vt m (NKVM) l bin
chng thng gp. Khoa Ngoi Tng hp
Bnh vin i hc Y Dc gm c nhiu
chuyn khoa, bnh vin lc no cng qu
ti v ang c sa cha. Chng ti thc
hin nghin cu ny nhm mc ch: Xc
nh t l nhim khun vt m. i tng
nghin cu: Tt c bnh nhn c m
chng trnh (m sch v sch nhim) v
c theo di ti thiu l 30 ngy sau m.
Phng php nghin cu: Tin cu, m t
ct ngang. Kt qu: Trong thi gian 3
thng c 270 bnh nhn ph hp tiu
chun chn bnh, c a vo nghin cu
v cho kt qu nh sau: t l NKVM chung
l 3%. C s khc bit v NKVM: t l
NKVM ca m m l 6%, m ni soi l
1%; ca bnh nhn tiu ng l 21%, c
a khc l 2%; ngi bnh c chm sc
vt m ti bnh vin l 1%, ti TTYT l
10%, ti y t phng l 0,6%, iu dng
n nh chm sc l 11%; bnh nhn s
dng gc v trng l 6%, s dng Urgo
steril l 0%. Kt lun: T l nhim khun
vt m chung ti khoa Ngoi Tng hp l
3%. Nhim khun vt m c th c lin h
vi: m m hay m ni soi, c a tiu
ng, phu thut sch nhim, s dng gc
hay Urgo steril. T l NKVM ca cc phn
khoa ln lt l: Niu (7%), Thn kinh
(6%), Tiu ha (4%), Lng ngc - Mch
mu (3%), Xng khp (2%).
T kha: nhim trng vt m, tiu
ng, m m, m ni soi.
1. T VN
NKVM l bin chng thng gp, l
vn c quan tm hng u ti mi c
s y t. Bn cnh c tnh bnh, phu thut
v c a, cc yu t t bnh vin nh: c
s vt cht, trang thit b, nhn vin y t,
mi trng cng l nguyn nhn nh
hng quan trng n tnh trng nhim
khun vt m.
Nhim khun vt m nh hng nhiu
n tinh thn ngi bnh, ko di thi
gian nm vin gy nh hng n kinh t
ngi bnh, gia tng vin ph, kh nng
hi phc km
Gn y, C s 1 Bnh vin i hc Y -
Dc ang trong thi k sa cha, xy
dng mi tng khu vc. iu ny lm cho
mi trng bnh vin t nhiu b nh hng
nht l phng m v cc khoa ngoi, lm
tng nguy c nhim khun vt m.
Hng thng khoa kim sot nhim
khun kho st nh k nh gi chung
275
tnh hnh nhim khun bnh vin, trong
c nhim khun vt m. Bo co ca khoa
kim sot nhim khun mang tnh tng
qut, cha kho st c t l nhim khun
vt m theo tng nhm bnh, tng nhm
nguy c.
Vi thc trng trn, Khoa Ngoi Tng
hp Bnh vin i hc Y - Dc gm nm
phn khoa: ngoi Lng ngc-Mch mu,
Thn kinh, Tit niu, Xng khp, Tng
qut, s lng bnh nhn nhiu thuc nhiu
loi phu thut: t phu thut sch n sch
nhim hay nhim. Khoa cha kho st chi
tit tnh hnh nhim khun vt m ca bnh
nhn ti khoa. Chng ti thc hin nghin
cu ny nhm mc ch: xc nh t l
nhim khun vt m theo cc nhm bnh.
2. I TNG NGHIN CU
Tt c bnh nhn c m chng
trnh (m sch v sch nhim). Bnh nhn
c theo di ti thiu l 30 ngy sau m.
Bnh nhn ng tham gia nghin cu.
Tiu chun loi tr: nhng bnh nhi
di 14 tui.
Tin cu, m t ct ngang.
C mu:
.
.
Vi P l t l nhim khun vt m,
c tnh l 5%.
Thi gian: thng 5/2009 n thng
7/2009.
a im: Bnh vin i hc Y - Dc
TP. H Ch Minh.
c gi l c NKVM trong trng
hp c chy dch qua vt m ra ngoi,
dch c th l m hay khng. Nu khng
phi l m, NKVM c xp vo nhm
NKVM nh.
4. KT QU
Trong thi gian t thng 5/2009 n
7/2009 c 1463 ca phu thut ti Khoa
Ngoi Tng hp, c 270 ca c a vo
nhm nghin cu theo tiu chun chn
bnh trnh by trn.
276
Bng 1. c im nhm nghin cu.
c tnh S ca T l %
Gii tnh:
Nam
N
126
144
47
53
Nhm tui:
60
> 60
218
52
81
19
Chuyn khoa:
Niu
Thn kinh
Xng khp
Lng ngc
Tng qut
45
16
65
63
81
17
6
24
23
30
Tin s:
Tiu ng
Khng tiu ng
14
256
5
95
Phu thut:
Ni soi
M m
134
136
49
51
Nhn xt: Vi 270 ca kho st, t
l ngi bnh nam gii l 47%, n
gii l 53%, gn tng ng nh
nhau. a s ngi bnh tui 60
(81%). S lng bnh nhn ca cc
chuyn khoa gn tng ng (13%-
24%), bnh nhn ca Ngoi thn kinh thp
nht: 6%. a s bnh nhn khng c bnh
km theo, t l ngi bnh tiu ng
chim 5%. S lng bnh nhn c m
m v m ni soi tng ng nhau
(51%, 49%).
Bng 2. T l chung nhim khun vt m.
Tnh trng vt m S ca T l %
Khng nhim khun 261 97
Nhim khun 9 3
Tng s 270 100
Nhn xt: T l nhim khun vt m chung l 3%.
277
Bng 3. T l nhim khun vt m theo cc ni dung
Tnh trng vt m
Ni dung
Khng nhim khun
S ca (%)
Nhim khun
S ca (%)
p
Gii tnh:
- Nam
- N
121(96)
140 (97)
4(4)
5 (3)
0.738
Tui:
60
> 60
212 (97)
49 (94)
6 (3)
3 (6)
0.381
Hnh thc m:
- M m
- M ni soi
128(94)
133 (99)
8(6)
1(1)
0.036
Chuyn khoa:
- Niu
- Thn kinh
- Tng qut
- Xng khp
- Lng ngc
42(93)
15(94)
79(97)
64(98)
61(97)
3(7)
1(6)
2(3)
1(2)
2(3)
0.45
C a:
- Tiu ng
- Khc
11(79)
250(98)
3(21)
6(2)
0.008
Ni chm sc vt m:
- Bnh vin
- TTYT
- D n nh thay bng
- Phng mch
- Y t phng
- T chm sc
- Khng thay bng
268(99)
36(92)
8(89)
4(100)
180(99)
29(94)
4(100)
2(1)
3(8)
1(11)
0(0)
1(1)
2(6)
0(0)
0.001
Loi bng gc:
Gc v trng
Urgo steril
132(94)
129(100)
9(6)
0(0)
0.004
278
Bng 4. T l nhim trng vt m theo loi phu thut
Phu thut sch
S ca (%)
Phu thut sch nhim
S ca (%)
Tnh trng vt m
M m M NS M m M NS
Khng nhim khun 103(97) 82(100) 25(83) 51(98)
Nhim khun 3(3) 0(0) 5(17) 1(2)
Tng s 106 82 30 52
Nhn xt: T l nhim trng ngi bnh c m m lun lun cao d l phu
thut sch hay sch nhim.
5. BN LUN
Qua kho st 270 ngi bnh iu ni
tr ti Khoa Ngoi Tng hp Bnh vin
i hc Y Dc chng ti nhn thy t l
chung NKVM ti khoa Ngoi l 3%, trong
NKVM ca ngi bnh c m ni soi
l 1%; ngi bnh c m m l 6%.
Ngi bnh tiu ng c t l NKVM l
21%; ngi bnh khng tiu ng l 2%,
ngi bnh s dng gc v trng c t l
NKVM l 6%, ngi bnh s dng Urgo
steril l 0%
Trong cng thc tnh ton c mu ca
chng ti, P c chn l 5%, do s
bnh nhn cn cho nghin cu ti thiu
phi l 202. Kt qu nghin cu xc nh
c gi tr P l 3%, c mu cn cho
nghin cu nu P = 3% l 124. Nh vy s
bnh nhn m chng ti kho st l 270
ngi, tha mn yu cu ti thiu theo
cng thc tnh c mu.Trong 3 thng tng
s ca m l 1463 ca, nhng thc t ch
chn 270 ca vo nghin cu. Cch chn
nh sau: khi D nhn bnh ti khoa Ngoi
nhn h s t khoa Hu phu s nh du
s th t vo h s bnh n, nhng h s
c s th t 5, 10, 15s c a vo
nghin cu, kt qu c 293 ca nhng ch
270 ca ph hp vi tiu ch chn bnh.
Trong phng php nh gi NKVM,
bnh nhn khng n bnh vin s c
chng ti phng vn qua in thoi. Nhng
trng hp n bnh vin hay nhp vin,
chng ti s trc tip nh gi hay cn c
vo h s bnh nhn. Phng php nh
gi ny l kh thi cho chng ti v hn 70%
bnh nhn c h khu ti a phng, vic
tp trung ti khm vo thi im 30 ngy
sau m gy nhiu kh khn cho ngi
bnh. a s bnh nhn NKVM ca chng
ti c xp vo nhm nh hay trung bnh
nn bnh nhn c th ch cn sn sc ti a
phng hay ngoi tr.
Theo bo co ca bnh vin Vit c
t l ny l 13% n 19% vo nm 1991
(0)
.
Cng nm 2006, ti thnh ph H Ch
Minh t l NKVM ca 23 bnh vin trong
thnh ph c tnh chung l 10%
(0)
v ti
279
Nam nh, t l NKVM l 7%
(0)
. T l
NKVM ca bnh nhn iu tr ti khoa
Ngoi tng hp l chp nhn c so vi
kt qu nghin cu ca nhng bo co
trong thi gian gn y. T l nhim khun
vt m mi c s y t khc nhau ph
thuc vo iu kin kh khun mi trng,
dng c, trang thit b, c cu bnh tt
Nh vy, Khoa Ngoi Tng hp Bnh vin
i hc Y Dc thuc nhm bnh vin c
t l nhim khun vt m thp ti Thnh
Ph H Ch Minh. Vi s lng bnh nhn
c m trung bnh mi ngy trong mt
phng m vo khong 6-10 bnh nhn,
cng tc chng nhim khun v cc quy
trnh lin quan n vic bo v vt m ti
bnh vin chng ti c nh gi l c
hiu qu.
Kt qu nghin cu ca chng ti cha
cho thy c s khc bit v t l NKVM
ngi bnh ca cc phn khoa. T l
NKVM ca cc phn khoa ln lt l: Niu
(7%), Thn kinh (6%), Tiu ha (4%),
Lng ngc-Mch mu (3%), Xng khp
(2%). Ngoi tng qut (0%). C th phn
nh c cu bnh tt ca cc chuyn khoa a
s thuc nhm phu thut sch v sch
nhim. Nhng s liu ny c gi tr tham
kho, lm c s c bin php can thip
gim t l NKVM trong tng lai.
T l NKVM ngi bnh m m l
6%, m ni soi l 1%, iu ny ph hp
vi nhiu nghin cu trong v ngoi nc.
Kt qu nghin ca chng ti khng cho
php so snh t s chnh v NKVM ca m
m v m ni soi.
T l NKVM trn ngi bnh c c a
tiu ng (21%), cao hn mt cch c
ngha so vi ngi bnh khng b tiu
ng (2%) v tiu ng l yu t lm
chm lnh vt m, gim sc khng. Nh
vy, chng ta phi chun b trc m mt
cch y v chm sc sau m mt cch
tch cc gim bin chng ny cho nhm
bnh nhn b tiu ng.
Qua kho st chng ti thy t l
NKVM phn b khc nhau ty ni chm
sc. a s ngi bnh c chm sc vt
m ti y t a phng c t l nhim
khun vt m thp. Khi ngi bnh xut
vin, i vi nhng vt m sch nh vt
m si ti mt, bu gip, m hi tay
iu dng thng hng dn cch t
chm sc ti nh hoc ti trm y t. Vi vt
m c nguy c nhim khun cao iu
dng thng hng dn ngi bnh n
Trung tm y t, Bnh vin Huyn, hoc
iu dng bnh vin n nh thay bng v
theo di, v vy t l nhim khun ngi
bnh nhm ny cao hn so vi nhm
bnh nhn t chm sc ti nh hoc ti
trm y t. T l NKVM ngi bnh s
dng bng gc v khun l 6%, trong khi t
l NKVM vt m ngi bnh s dng
Urgo steril l 0%. y l nhn nh ban
u, nghin cu ny cha cho php kt
lun g v s vai tr ca gc v trng hay
Urgo steril n t l NKVM.
6. KT LUN
T l nhim khun vt m chung ti
khoa Ngoi Tng hp l 3%. Nhim khun
280
vt m c th c lin h vi: m m hay m
ni soi, c a tiu ng, phu thut sch
nhim, s dng gc hay Urgo steril. T l
NKVM ca cc phn khoa ln lt l: Niu
(7%), Thn kinh (6%), Tiu ha (4%), Lng
ngc - Mch mu (3%), Xng khp (2%).
7. TI LIU THAM KHO
1. Nguyn Mnh Nhm. Tnh hnh nhim
khun vt m ti Bnh vin Vit c, Ngoi
khoa (1992), tp 22, s: 1: trang 4-9.
2. Tng Vnh Ph. nh gi thc trng
v cn nguyn gy nhim khun vt m ti
khoa ngoi bnh vin a khoa tnh Nam
nh. K yu nghin cu khoa hc iu
dng (2007): trang 270 - 276.
3. Trn Th Chu. Dch t hc nhim
khun bnh vin ti 23 bnh vin, Thnh
Ph H Ch Minh. K yu nghin cu khoa
hc iu dng (2007): trang 78 - 84.
281
NGUY C NHIM TRNG VT M TI KHOA NGOI
BNH VIN I HC Y H NI
ThS. Trng Quang Trung
1,2
, CND. Nguyn Th nh Tuyt
1
1
Bnh vin i hc Y H Ni
2
Ging vin, Khoa iu dng-H sinh, trng i hc Y H Ni
Mc tiu: (1) M t nguy c nhim
trng vt m ti khoa Ngoi - bnh vin
i hc Y H Ni. (2) Tm hiu mt s yu
t lin quan n nguy c nhim trng v
chm sc hu phu. Phng php: M t
tin cu. i tng: bnh nhn sau m
ti khoa ngoi bnh vin i hc Y H
Ni trong thi gian t 5/11/2009 n
30/1/2010. Kt qu: 233 bnh nhn trong
nghin cu (79.8% ca m phin v 20.2%
ca m cp cu), c 84 bnh nhn c nguy
c nhim trng vt m thp (NNIS = 0
im) chim 36.5% v 6 bnh nhn
(2.58%) c nguy c nhim trng cao
(NNIS = 3 im). C 17 trng h
p(7.29%) NTVM tng ng trong 15
ca NTVM nng-88.24% v 2 ca NTVM s
u- 11.76%. Ch s nguy c NTVM c mi
tng quan vi t l NTVM (t l NTVM
tng dn theo ch s nguy c NTVM theo
th t im t 0-3 l: 3.57%: 7.62:
10.53%: 33.33%). Kt lun: Ch s nguy
c NTVM c mi tng quan vi t l
NTVM, c mi tng quan vi tin s
bnh l km theo, phn loi phu thut,
cch thc phu thut, thi gian phu
thut, tnh trng t dn lu sau m.
T kha: Nguy c nhim trng vt m,
Nhim trng vt m
1. T VN
Nhim trng vt m l mt trong
nhng nguy c ngi bnh phi i mt
trong thi gian nm vin. Ti cc nc pht
trin t l NTVM chim t 2-5% cc phu
thut
[2]
. Vit Nam, nhim trng vt m
(NTVM) ng th 2 trong cc nhim trng
bnh vin
[6]
. Ti Bnh vin Vit c nm
1991 t l NTVM l 22.6%
[9]
, 2008 l
8.5%
[11]
. Ti Hoa K, nhim trng vt m
gy ko di thi gian nm vin, tng nguy
c t vong cao ln 2-11 ln, tng chi ph
iu tr ln ti 10 t USD mi nm.
Gim st nhim trng vt m c th
lm gim t l NTVM t 14% xung cn
9%
[2]
. Chnh v vy kim sot nhim trng
bnh vin (NTBV) v NTVM c vai tr
quan trng trong cng tc chm sc ngi
bnh v l mt yu cu cp thit i vi bt
k bnh vin no.
Cn c vo nhu cu thc tin ti khoa
ngoi Bnh vin i hc Y H Ni, v
ang trin khai mt s k thut, phng
php iu tr tin tin, chm sc ngi
bnh ton din vi s ca phu thut ngy
cng tng. Cng tc chm sc sau m, kim
sot NTVM phi c quan tm mt cch
282
y v ton din hn. Nghin cu ny
c thc hin vi mc tiu
1. M t nguy c nhim trng ti khoa
Ngoi bnh vin i hc H Ni.
2. Tm hiu mt s yu t lin quan n
nguy c nhim trng vt m v chm sc
hu phu.
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
tin cu.
2.2. i tng nghin cu
Tiu chun la chn:
- Tt c nhng bnh nhn c phu
thut ti Bnh vin i hc Y H Ni trong
thi gian t 5/11/2009 n 30/1/2010.
- Tnh nguyn tham gia vo nghin cu.
Tiu chun loi tr:
- Cc trng hp bnh nhn c phu
thut cc chuyn khoa l ti bnh vin i
hc Y H Ni, v d nh chuyn khoa Tai
Mi Hng, chuyn khoa Mt
2.3. Thu thp s liu v cng c
Bnh nhn c thu thp thng tin theo
phiu thu thp s liu gm tui, gii, s
dn lu, tnh trng ASA, BMI, tnh trng
vt thng, thi gian m.
Nhng tiu chun nh gi bnh
nhn trong nghin cu
- nh gi nguy c nhim trng s dng
thang im nh gi ca NNIS (National
Nosocomial Infections Surveillance System),
thay i t 0 n 3, l tng s im ca cc
yu t nguy c sau vi mi yu t c mt
l mt im:
+ Bnh nhn c thang im ASA
(American Society of Anesthesiologists)
trc m ln hn 2.
+ Phu thut thuc loi nhim hoc bn
theo phn loi kinh in.
+ Thi gian m ko di qu 75 % T gi.
Trong , im 0 tc l nguy c nhim
trng vt m l rt thp v 3 im l nguy
c nhim trng vt m l rt cao.
- nh gi nhim trng vt m: Theo
tiu chun chn on nhim khun vt m
theo CDC (Nhim trng vt m nng,
nhim trng vt m su, nhim trng c
quan hoc khoang).
2.4. X l s liu
Cc s liu c kim tra, lm sch,
phn tch bng cc thut ton thng k, s
dng phn mm SPSS 11.5. Mt s kim
nh thng k: test Chi _ square hoc test
Fishers Exact, Kendall tau_b thc hin
phn tch mi tng quan ca kt qu chm
sc sau m v cc yu t nguy c c
nh gi ring l. Vi p < 0.05 l c
ngha thng k.
2.5. Vn o c nghin cu
Nghin cu c s chp thun ca
Hi ng chm lun vn ca Khoa iu
dng - H sinh, trng i hc Y H Ni.
Trc khi tham gia vo nghin cu, tt c
cc i tng nghin cu s c cung cp
thng tin r rng lin quan n mc tiu v
ni dung nghin cu. Tt c nhng thng
tin thu thp c t cc i tng nghin
283
cu s c gi b mt.
3. KT QU V BN LUN
3.1. c im chung ca ngi bnh
233 bnh nhn tho mn tiu chun
chn mu v c theo di trong c
131 (56.2%) bnh nhn n, 106 (43.8%)
bnh nhn nam. Tui trung bnh ca ngi
bnh trong nghin cu ny l 46 tui,
trong ngi bnh tr nht l 1 tui v
nhiu tui nht l 86 tui v a phn bnh
nhn tham gia vo nghin cu trong
tui lao ng (72.1%).
Thi gian nm iu tr sau m c
tnh k t ngy m n ngy ra vin ca
ngi bnh. Trong 233 bnh nhn nghin
cu, thi gian nm iu tr sau m trung
bnh l 7.74 ngy (SD = 0.159), thi gian
ngn nht l 1 ngy, thi gian di nht l
24 ngy.
nh gi tnh trng th lc ca ngi
bng ch s BMI (Body Mass Index). 33
(14.2%) bnh nhn c th trng gy/ suy
kit (BMI < 18), 192 (82.4%) bnh nhn c
th trng bnh thng (18 BMI 25),
8 (3.4%) bnh nhn c th trng bo
(BMI 25). Nh vy trong nghin cu
ny, nhm bnh nhn c th trng trung
bnh chim a s (82.4%), bnh nhn th
trng gy/ suy kit v bo chim 17.6%.
T l bnh nhn c tin s bnh l
km theo khi vo vin v khng c tin s
bnh l km theo khi vo vin l tng
ng nhau. 124 (53.2%) bnh nhn
khng c tin s bnh l km theo, 109
(46.8%) bnh nhn c tin s bnh l mc
bnh l km theo.
133 bnh nhn (57.1%) c tnh trng
sc kho bnh thng l, 73 (31.3%), bnh
nhn c bnh h thng nh , c 25 (10.7%)
bnh nhn c bnh h thng nng km
kim sot v 2 bnh nhn c bnh h thng
e do tnh mng (0.9%).
3.2. Nguy c nhim trng vt m
(NNIS)
84 (36.1 %) bnh nhn c nguy c
nhim trng rt thp (NNIS = 0 im), 6
(2.6 %) bnh nhn c nguy c nhim
trng cao (NNIS = 3 im). Kt qu ca
nghin cu ny kh tng ng vi cc
kt qu ca nhiu nghin cu khc trn
th gii (Bng 1).
Bng 1. Nguy c nhim trng sau m (NNIS)
Ch s nguy c h thng NNIS N T l %
0 84 36.05
1 105 45.06
2 38 16.31
3 6 2.58
284
285
3.3. T l nhim trng vt m
Bng 2. T l nhim trng vt m
Nhim trng vt m S lng T l (%)
Khng nhim trng 216 92.61
C nhim trng vt m 17 7.29
Phn loi cc mc nhim trng vt m
NTVM nng 15 88.24
NTVM su 2 11.76
NTVM khoang/c quan 0 0
216 (92.61%) bnh nhn khng c biu
hin ca nhim trng vt m. Ch c 17
(7.29%) bnh nhn c biu hin nhim
trng cc mc khc nhau. Trong c
15 (88.24%) trng hp c nhim trng vt
m nng, 2 (11.76%) trng hp nhim
trng vt m su, khng c trng hp no
c nhim trng khoang/ c quan (Bng 2).
T l NTVM trong nghin cu ny
thp hn so vi cc nghin cu trc
y
[8], [10], [14]
. T l nhim trng vt m
thp hn cc nghin cu trc y c th l
do vn s dng khng sinh d phng,
chm sc hu phu tch cc, bnh vin mi
a vo hot ng. V t l ny l ph hp
vi kt qu ca nhiu nghin cu khc v
t l NTVM ti bnh vin Vit c nm
2008 l 8,5%
[10]
. Mc d vy, t l NTVM
trong nghin cu ny cao hn mt s nc
trong khu vc ng Nam . T l NTVM
bnh vin Songklanagarind (Thi Lan)
nm 1988 l 6.5%, nm 2009 l 1,7%. T
l NTVM M trong khong thi gian t
1986-1996 l khong 2.6%
[13]
, ti mt
bnh vin ng Bc Brazil l 5.1%
[1]
l
thp hn kt qu nghin cu ny v nguyn
nhn c th l mt s yu t (k thut v
khun, k thut chm sc...) cc nc
ang pht trin vn cha c kim sot tt
so vi cc nc pht trin.
Trong 17 ca m c pht hin c du
hiu nhim trng vt m, ton b s ca
nhim trng vt m xut hin t ngy th 3
sau m, trong ch yu vo ngy th 3
(6 ca) v ngy th 4 sau m (6 ca), u
chim t l l 35.29% (Bng 3).
286
Bng 3. Phn b thi gian pht hin nhim trng vt m.
Ngy th 2 3 4 5 6 7
S ca mc 0 6 6 2 1 2
3.4. Cc yu t nguy c lin quan n nhim trng vt m
Bng 4. Thi gian m, tnh trng dn lu sau m,
hnh thc m v cch thc phu thut
N % M SD
> 60
(pht)
135 57.9
Thi gian m
s 60
(pht)
98 42.1
85.53 50.465
(20-300)
Cc yu t nguy c phu thut N %
C 43 18.5
Tnh trng dn lu sau m
Khng 190 81.5
Phin 186 79.8
Hnh thc m
Cp cu 47 20.2
M 162 69.5
Cch thc phu thut
Ni soi 71 30.5
Thi gian m: Trong 233 ca m c m m v m ni soi, m cp cu v m phin
thi gian m trung bnh l 85.53 50.465 pht. Thi gian m ngn nht l 20 pht, nhiu
nht l 200 pht. S ca m trn 60 pht l 135 ca (57.9%), s ca m t 60 pht tr xung
l 98 ca (42. 1%).
Tnh trng dn lu: Trong 233 ca m c 190 bnh nhn khng t dn lu sau m
(81.5%) v 43 bnh nhn c t dn lu sau m (18.5%).
Hnh thc m: Hnh thc m trong nghin cu c nh ngha l m cp cu v m
phin, lin quan n cng tc chun b trc m. Trong 233 ca m c 186 ca m phin
chim t l 79.8% v 47 ca m cp cu chim t l 20.2%.
Cch thc phu thut: l vic s dng phng php m m hoc m ni soi. Cc
trng hp c kt hp m ni soi v m m c xc nh thnh m m. Trong 233 ca
m, c 162 ca m m chim 69.5%, 71 ca ca m ni soi chim 30.5%.
287
3.5. Mi tng quan gia cc yu t trong nghin cu
3.5.1. T l nhim trng vt m v nguy c h thng NNIS.
T l NTVM tng dn theo ch s nguy c theo ch s NNIS. Thp nht l nhm bnh
nhn c ch s nguy c l 0 (3.57%), tip theo l nhm bnh nhn c ch s nguy c l 1
(7.62 %), nhm bnh nhn c ch s nguy c l 2 (10.53%), v cao nht l nhm bnh
nhn c ch s nguy c l 3 (33.33 %). Vi p < 0.05 mi tng quan gia ch s NNIS v
t l nhim trng vt m c ngha thng k. Bnh nhn c ch s nguy c cao th t l
NTVM cao (Bng 5).
Bng 5. Mi lin quan gia nguy c NNIS v kt qu chm sc sau m
Kt qu chm sc sau m
Nguy c NNIS C NTVM
N (%)
Khng c NTVM
N (%)
Tng
N (%)
r
(p)
0 3 (3.57) 81 (96.43) 84 (100)
1 8 (7.62) 97 (92.38) 105 (100)
2 4 (10.53) 34 (89.47) 38 (100)
3 2 (33.33) 4 (66.67) 6 (100)
Tng 17(7.3) 216 (92.7) 233 (100)
0.14
(0.032)
Kt qa ny cng tng ng vi kt qu
ca nghin cu do Culver v cng s (1991)
vi kh nng NTVM tng t 1.5% n 13%
khi ch s nguy c NNIS tng t mt s im
l 0-3. Do i vi nhng ngi bnh c
ch s NNIS cao cn thit nhn c nhng
chm sc tch cc hn so vi nhng bnh
nhn c nh gi c ch s nguy c thp.
c bit l vi nhng bnh nhn c nguy c
NTVM rt cao (3 im).
3.5.2. Mi tng quan gia ch s
nguy c NTVM (NNIS) v mt s yu t
lin quan.
Ch s nguy c NNIS ny c mi tng
quan vi tui ca ngi bnh, tin s bnh
l km theo, tnh trng t dn lu, cch
thc phu thut, hnh thc phu thut, thi
gian nm iu tr sau m. Vi p 0.05 s
khc bit ny u c ngha thng k.
Mt s bin khc cng c kim tra
mi tng quan vi ch s nguy c NNIS
nhng khng c ngha thng k, Gii
(r = -0.03, p = 0.644); BMI (r = 0.0044,
p = 0.946).
Ch s nguy c nhim trng vt m c
mi tng quan tin s bnh l km theo
(nh c tin s phu thut trc , tin s
tng huyt p, i tho ng, tim mch)
nhng bnh ny thng gp phn lm tng
nguy c nhim trng vt m, mt s bnh
c nh gi ring l trong nhiu
nghin cu nh bnh tiu ng c
chng minh l yu t nguy c c lp lm
tng t l nhim trng vt m ca bnh
288
nhn tri qua ghp ng mch vnh
[3]
.
Nghin cu l cn thit nh gi cng
tc chun b bnh nhn trc m. Kim
sot cc bnh l km theo trc m l mt
bin php phng NTVM.
Ch s nguy c nhim trng vt m cn
c mi tng quan vi hnh thc phu
thut, cch thc phu thut, tnh trng t
dn lu sau m, phn loi tnh trng sc
khe ASA, phn loi vt thng phu
thut, thi gian phu thut. nhng yu t
ny kh c th can thip lm gim nguy
c nhim trng vt m. Bin php
phng v kim sot NTVM t ra y l
vn chm sc sau m cn phi c
thc hin tt hn na i vi nhng bnh
nhn c t dn lu sau m, vi hnh thc
m l m m v m cp cu, im ASA
cao, phn loi vt thng phu thut nhim
hoc bn, thi gian phu thut ko di
Nhng yu t ny rt kh nh gi
hay kim sot nhng c th s dng
nh gi kt hp vi ch s nguy c nhim
trng vt m t a ra nhng bin php
d phng v kim sot nhim trng vt m
cao nht i vi tng bnh nhn. Gii php
c th c thc hin l vn gim st
nhim trng vt m sau khi bnh nhn m
cng nh khi bnh nhn ra vin. Vn
ny c th s gp nhiu kh khn v hu ht
cc bnh vin khng c ngun lc
gim st tt c cc bnh nhn phu thut
tt c c cc thi gian, cng khng c kh
nng c mt cng cn thit gim st
cho tt c cc ca m nht nh c nguy c
thp. Thay vo , bnh vin c th tng
cng gim st hng ti cc i tng c
nguy c cao trong qu trnh phu thut hay
chm sc sau m.
Bng 6. Mi tng quan nguy c NNIS vi mt s yu t
Ghi ch: * p s 0.05; ** p s 0.01; ***p s 0.001
Nguy c NTVM (NNIS) r p
Tui 0.159 0.015*
ASA 0.352 < 0.001***
Phn loi phu thut 0.544 <0.001
Thi gian phu thut 0.435 <0.001
Tin s bnh l km theo 0.211 0.0012**
Cch thc phu thut 0.121 0.05*
Hnh thc phu thut 0.14 0.03 *
Tnh trng t dn lu 0.146 0.026*
Thi gian nm iu tr sau m 0.185 < 0.001
289
3.5.3. Mi tng quan gia nhim
trng vt m v mt s yu t
Tnh trng nhim trng vt m v mt
s yu t c nh gi tng quan thng
ch s RR (relative risk), c tm tt trong
bng 7.
Tnh trng nhim trng sau m c
phn tch mi tng quan vi mt s yu t
trong nghin cu. Kt qu chm sc sau m
c mi tng quan vi mt s yu t v c
ngha thng k p < 0.05 nh: tin s bnh
l km theo, cch thc phu thut, thi gian
phu thut, t dn lu sau m.
T l NTVM tng theo mc phn
loi vt thng phu thut, thp nht l
nhm phu thut sch (1.5%), tip theo l
nhm phu thut sch nhim (6.45%),
phu thut nhim (14%), v cao nht l
nhm phu thut bn (15%). Do nhm
phu thut sch (nh m s no)
thng ch gp tc nhn gy bnh trn da
bnh nhn (nh t cu vng), ngun ly
c th kim sot c nh rt ngn thi
gian nm vin trc m, cng tc chun
b bnh nhn trc m tt, cng lm
gim ngun ly ny. Bn cnh , nhm
phu thut bn (v hng trng, p xe
trong bng) thng phi hp vi
nhiu loi vi khun c c lc cao nh
E.coli sinh ni c t Do t l phu
thut nhm phu thut nhim v bn c
nguy c nhim trng vt m cao hn.
Bng 7. Tng quan gia nhim trng vt m v mt s yu t lin quan
Kt qu chm sc
Yu t nguy c Kt qu
C NTVM
Khng
NTVM
p
(RR)
C 4 120
Tin s bnh l km
theo
Khng 13 96
0.01
(12.86)
Sch 1 69
Sch-Nhim 6 87
Nhim 7 43
Phn loi vt thng
phu thut
Bn 3 17
0.033
s 7 3 98
Thi gian iu tr sau
m
> 7 14 118
0.021
(13.875)
M m 17 171
Cch thc phu thut
M ni soi 0 45
0.005
s 60 pht 3 96
Thi gian phu thut
> 60 pht 14 120
0.006
(26.88)
C 10 33
Dn lu
Khng 7 183
<0.001
(22.292)
290
Tng quan gia nhim trng vt m v phn loi vt thng phu thut
Bng 8. Tng quan gia nhim trng vt m v phn loi vt thng.
Phn loi vt thng phu thut (n)
Nhim trng vt m
I II III IV
;2
(p)
C NTVM 1 6 7 3
Khng c NTVM 69 87 43 17
;2 = 8.738
p = 0.033
Ghi ch: I: phu thut sch, II: phu thut sch - nhim, III: phu thut nhim,
IV: phu thut bn.
T l mc phi NTVM c s khc
bit trong phn loi phu thut vt m. Vt
m c phn loi nhim hoc bn c nguy c
nhim trng vt m cao hn vt m c
phn loi sch hoc sch nhim. Mt s
bin khc cng c kim tra mi tng
quan vi nhim trng vt m nh tui
(r = 0.11, p = 0.844), BMI (r= 0.032,
p = 0.621), gii (; = 0.395, p = 0.821) v
hnh thc phu thut (; = 0.972; p = 0.324)
nhng khng c ngha thng k vi
p < 0.05.
Tng quan gia Nhim trng vt m v thi gian nm iu tr
Bng 9. Nhim trng vt m v thi gian nm iu tr
Thi gian nm iu tr sau m
Bin nghin cu
M SD Skewness
C NTVM 11.35 4.6 1.245
Khng c NTVM 8.51 4.043 1.119
Z=-2.722, p=0.06
Ton b nghin cu 8.72 4.143 1.118
Thi gian nm iu tr sau m ca nhm c nhim trng vt m di hn hn nhm khng
c nhim trng vt m Manwhitney U Test (Z = -2.722, p = 0.06).
Bng 10. Loi phu thut, nguy c v nhim trng vt m
Nguy c Nhim trng
Loi phu thut
0 1 2 3
Chi-
square
C Khng
Chi-square
Bng-sn 25 16 3 0 14 118
s no-ct sng 15 21 1 0 1 43
Xng 18 49 30 6 2 35
Khc 6 10 4 0
;
2
= 57.1
p < 0.001
0 20
;
2
= 5.596
p = 0.136
291
Nhm phu thut bng - sn c t l
nhim trng cao nht, 10.61%, tip theo l
nhm phu thut xng, 2/37 (5.41%), tip
theo nh phu thut s no-ct sng, 1/42
(2.33%). Nhm phu thut khc, gm phu
thut thot v bn, tuyn gip cha c ca
no nhim trng vt m. Nhiu nghin cu
cng chng minh c rng nguy c
nhim trng vt m tng t 0-50% ty vo
tng loi phu thut. V NTVM c t l t
0-15% ty tng loi phu thut, v tr phu
thut.
[5]
Nghin cu trong nc cng cho
thy cc NTVM c th t 3-20% ty theo
loi phu thut v c s
[9]
. T l nhim
trng trong nhm phu thut bng
(10.61%) l cao nht trong nghin cu ny.
Kt qu ny cng ph hp so vi kt qu
nghin cu ca tc gi Nguyn Mnh
Nhm(1999) t l NKVM ti bnh vin
Vit c nm 1999 ti khoa cp cu bng
l 10-12% . Nhm phu thut xng v
phu thut s no - ct sng trong nghin
cu ny c t l thp hn (5.41% v
2.33%). V nhm phu thut khc khng
c ca nhim trng vt m no. iu ny
cng c th do, s lng bnh nhn trong
nghin cu ny cha nhiu (233), thc hin
trong thi gian ngn (khong 3 thng).
Hn ch ca nghin cu
Nghin cu c tin hnh trong thi
gian ngn, v ti khong thi im nht
nh, nn c th cha nh gi c ht
nhng ca nhim trng vt m i vi
nhng bnh nhn ra vin sm hoc nhng
bnh nhn c chuyn vin/ chuyn khoa
ngay sau khi m.
4. KT LUN
- Nguy c nhim trng vt m c
nh gi theo ch s nguy c NNIS t 0-3,
cho thy t l nhim trng vt m tng dn
theo ch s nguy c nhim trng vt m.
- T l nhim trng vt m trong thi
gian t 5/11/2009 n 30/1/2010 ti khoa
Ngoi Bnh vin i hc Y H Ni l
7.29%. T l nhim trng vt m nng l
(88,24%), t l nhim trng vt m su l
(11.76%) v khng c bnh nhn no c
nhim trng cc khoang/ c quan. T l
ny khng khc bit theo gii, tui, BMI v
hnh thc phu thut. T l nhim trng vt
m cao nht trong cc nhm bnh nhn c
phu thut lin quan n bng v sn
(10.61%)), thp nht trong nhm s no
(2.33%).
- Ch s nguy c NTVM v t l NTVM
u c mi tng quan vi tin s bnh l
km theo, phn loi phu thut, cch thc
phu thut, thi gian phu thut, tnh trng
t dn lu sau m, ngoi ra ch s nguy c
NTVM cn c mi tng quan vi tui,
phn loi ASA, hnh thc phu thut.
- Thi gian nm iu tr sau m ca
nhm bnh nhn c nhim trng vt m
(11.35 4.6 ngy) di hn hn nhm
bnh nhn khng c nhim trng vt m
(8.51 4.043 ngy).
5. NGH
- Nhng bnh nhn c nguy c nhim
trng vt m cao (NNIS t 2 n 3 im)
cn phi nhn c nhng chm sc tch
cc hn trong sut qu trnh chm sc v
iu tr
292
- Vic trin khai nh gi nguy c
nhim trng vt m v kim sot nhim
trng vt m, nhim trng bnh vin l rt
cn thit. ng thi cng cn c thc
hin mt cch h thng v lin tc.
6. TI LIU THAM KHO
1. Aldo Cunha Medeiros, Tertuliano
Aires-Neto, George Dantas Azevedo
(2005). Surgical site infection in a
university hospital in northeast Bzazil.
Brazilian Journal of Infectious Diseases
vol.9, no.4, Aug. 2005
2. Deverick J. Anderson, Keith S.Kaye,
David Classen, Kathleen M. Arias, et al.
Strategies to prevent surgical site infections in
acute care hospitals. Infection control and
hospital epidemiology 2008; 29: S51-S61.
http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.
1086/591064
3. Gordon SM, Serkey JM, Barr C,
Cosgrove D, Potts W. The relationship
between glycosylated hemoglobin (HgA1c)
levels and postoperative infections in
patiens undergoing primary coronary artery
bypass surgery (CABG) [abstract]. Infect
Control Hosp Epidemiol 1997; 18(No. 5,
Part 2):20-5.
4. Haley RW, Culver DH, White JW et
al (1985). The efficacy of infection surveillance
and control programs in preventing nosocomial
infections in US hospitals. Am J Epidemiol
1985; 121(2):182-205
5. Hannes Wacha (2008). The Role of
the General Sugeon and Outcomes Research.
Surgical Infection, Volume 9, Number 1,
2008; 7-14.
6. Horan T, Gaynes R, Culver D,
National Nosocomial Infections
Surveillance (NNIS) System, CDC.
Development of predictive risk factors for
nosocomial surgical site infections (SSI).
Infect Control Hosp Epidemiol 1994;
15(Suppl): P46 (M72).
7. Horan TC et al. 1992. CDC
definitions of nosocomial surgical site
infections, 1992: A modification of CDC
definitions of surgical wound infections.
Infect Control Hosp Epidemiol 13(10):
606-608
8. Nguyn c Chnh v cs (1995).
Tnh hnh nhim khun vt m trong 1 nm
ti Bnh vin Vit c t 8/1992-7/1993.
Ngoi khoa 9/1995. 254-59
9. Nguyn Mnh Nhm (1999).
Nhim khun vt m, cc gii php tng
hp gim thp t l nhim khun vt
m ti bnh vin Vit c. Bo co tng
kt ti khoa hc cng ngh cp b -
12/1999; 1-5.
10. Nguyn Mnh Nhm v CS
(2001). Nghin cu nh gi cc gii php
tng hp gim thp t l Nhim khun
vt m bnh vin Vit c. K yu cc
cng trnh nghin cu khoa hc Bnh vin
Vit c, tp 2, 2001, 78-82.
11. Nguyn Th Thanh H (2005).
Nhim khun bnh vin - t l hin mc,
yu t nguy c ti 6 bnh vin pha Nam.
Tp ch Y hc Thc hnh 2005:81-7.
293
12. Nguyn Tin Quyt, Nguyn c
Chnh, Minoru Akiyama v cng s
(2008). Nhim khun vt m ti bnh vin
Vit c qua nghin cu ct ngang thng 2
n 4 nm 2008. Bo co tng kt cc
ti khoa hc cng ngh cp b, 2008.
13. SHEA, APIC, CDC and SIS
(1990). Consensus paper on the
surveillance of surgical wound infections.
Infect Control Hosp Epidemiol 18(5): 599-
605.
14. Thu LT, Dibley Mj, Ewald B,
Tien NP, Lam LD (2005). Incidence of
surgical sire infections and accompanying
risk factors in Vietnamese
orthopaedicpatientsj Hosp Infect.
2005;60:360-7.
15. Wilson. RF v cng s (1996),
Antibiotic therapy for surgery related
infection. Ed. Michigan, 1996, 33-37.
294
CC YU T LIN QUAN N S CHN NN CNG VIC
CA IU DNG TI KHOA HI SC TCH CC
CA CC BNH VIN A KHOA THNH PH H CH MINH
ng Trn Ngc Thanh
*
, Arrerut Khumyu
**
, Julaluk Baramee
***
TM TT
Mc tiu: Kho st cc yu t lin quan
n s chn nn ca iu dng (D) ti
khoa chm sc tch cc (ICU) ca cc bnh
vin a khoa cp 1, Thnh ph H Ch Minh
(Tp.HCM). Phng php: M t ct ngang.
124 D lm vic ti cc khoa ICU ca 7
Bnh vin a khoa ti Tp.HCM c chn 1
cch ngu nhin vo nghin cu. Cng c
thu thp d liu l b cu hi bao gm 5
phn: thng tin c nhn, cng c o lng
s chn nn cng vic ca Pines, s qu ti
trong cng vic, s mu thun ni lm vic,
v s h tr ca x hi. Hc thuyt v h
thng ca Neuman l c s hng dn cho
nghin cu ny. Thng k m t v h
s tng quan Pearson c s dng
phn tch s liu. Kt qu: Kt qu cho thy
rng s mu thun ni lm vic, cng vic
qu ti c mi tng quan trung bnh thun
chiu vi s chn nn ca D (r =.46, r =.50,
p < .001). Tui v s h tr ca ng
nghip c mi tng quan ngc chiu vi
s chn nn ca D (r = -.35, p < .001,
r = -.30, p < .01). S nm lm vic ti ICU
c mi tng quan vi s chn nn mc
thp v ngc chiu (r = -.27, p < .01). Tuy
nhin, nghin cu pht hin ra rng khng
c mi lin h no gia s gi lm vic
trong 1 tun ti ICU, s h tr ca cp trn
v s chn nn ca D (r = -.17, r = -.12,
p > .0.5). Kt lun: Cc yu t lin quan
n s chn nn ca iu dng ti ICU l
cng vic qu ti, mu thun ni lm vic,
tui v s nm lm vic ti ICU v s h
tr ca ng nghip. Tuy nhin, s h tr
ca cp trn v s gi lm vic trong tun
ti ICU khng lin quan n s chn nn
ca D. Kt qu ny gp phn a ra
nhng xut quan trng cho D thc
hnh v qun l.
1. T VN
Chn nn (Burnout) l 1 tnh trng
phn hi li vi nhng p lc trong cng
vic, do d nhn vin y t, c bit l iu
dng (D) l i tng c nguy c cao
nht (Caldwell, Gill, Fitzgerald, Sclafani,
& Grandison, 2006; Greco, Laschinger, &
Wong, 2006; Vimantaite & Seskevicius,
2006). Kt qu ca nhiu nghin cu cho
thy rng, D khng nn c s chn nn
trong cng vic v n s nh hng n sc
khe ca bn thn D (Meltzer &
Huckabay, 2004), ng nghip (Jenkins, &
Elliott, 2004), cht lng chm sc
(Shanafelt, Bradley, Wipf, & Back, 2002),
s khng hi lng cho bnh nhn (BN)
295
(Vahey, Aiken, Sloane, Clarke, & Vargas,
2004), uy tn ca bnh vin (BV) (Rafferty,
Friend, & Landsbergis, 2007), uy tn ca
ngh D (Bagan, & Yehudit, 2005) v s
ngh vic ca D (Shimizu, Feng &
Nagata, 2005).
Rt nhiu nghin cu c tin hnh
cc nc phng Ty tm ra nhng
nguyn nhn dn n s chn nn ca D
(Cilliers, 2003, Demir, Ulusoy, & Ulusoy,
2003; Worrall-Carter & Snell, 2003). 2 yu
t chnh c tm thy bao gm yu t mi
trng (s qu ti, mu thun trong vai tr
v trch nhim, thiu trang thit b...vv (
Maslach, Schaufeli, & Leiter, 2001;
Garrosa, Jimenez, Liang, & Gonzalez,
2006) v yu t c nhn (tui, tnh trng
hn nhn, kinh nghim lm vic, con
civv )(Garrosa et al., 2006; Alimoglu,
& Donmez, 2005). Tuy nhin, ch 1 phn
rt nh cc nghin cu v s chn nn ca
D khoa ICU c tin hnh. Khoa ICU
c xem l 1 mi trng c rt nhiu p
lc cho D v h phi lm vic rt vt v,
chm sc cho BN trong tnh trng nguy
kch vi 1 tc khn trng v i hi s
chnh xc trong khi quyn hn ca D th
b gii hn (Donchin, & Seagull, 2002;
Erlen & Sereika, 1997). Poncet v cc
ng nghip nm 2007 pht hin 1/3 D
ti ICU c cc du hiu ca s chn nn
mc cao. S giao tip v mi quan h
gia cc c nhn D v cc nhn vin y t
l nhng nguyn nhn chnh dn n s
chn nn ti ICU (Embriaco, Papazian,
Kentish-Barnes, Pochard, & Azoulay,
2007). Ngoi ra, Meltzer v Huckabay
(2004) tm thy rng D ti ICU cng tr
tui cng d b chn nn.
Thnh ph H Ch Minh (Tp.HCM) l
thnh ph ln nht trong c nc v kinh
t, k thut v dch v y t. Do , cc c
s y t ti Tp.HCM c nhim v chm sc
sc khe cho cc BN c tr Tp.HCM
cng nh cc vng ln cn. 6 thng u
nm 2007, gn 15 triu lt ngi khm
cha bnh vt qu ch tiu k hoch
dn n tnh trng qu ti ti cc BV
(Thng k y t, 2000-2007). Duquette v
ng nghip (1994) tng kt y vn t 36
nghin cu v xc nh rng cng vic qu
ti l mt trong nhng nhn t lin quan
n s qu ti ca D.Ngoi ra, Tp.HCM
hin cng gp phi vn thiu ht i ng
D. Nm 2007, ch c 8.322 D v n h
sinh chm sc cho 6,387,100 dn (Thng
k y t, 2000-2007). Tuy nhin, theo hng
dn ca T chc y t th gii, t nht nn
t t l 2 D/1000 dn, iu ny c
ngha l Tp.HCM ang thiu hn 6000 D.
Theo Aiken v ng nghip (2001), vn
thiu ht D s lm trm trng thm s
chn nn cu D.
S chn nn ca D l 1 vn thu ht
s quan tm ca D v cc nh qun l y
t trn ton th gii v xc nh c 1
s yu t nh hng n s chn nn ca
D. Tuy nhin, cho n thi im hin ti
cha c mt nghin cu no c tin hnh
VN v s chn nn cu D, c bit l
D lm vic khoa ICU. H thng qun l
y t v tnh hnh kinh t, chnh tr, x hi
cu Vit Nam c nhiu im khc bit so
296
vi cc nc, do , cc yu t lin quan
n s chn nn cu D cng c th khc
bit. Chnh v th, o lng c mc
chn nn v cc yu t lin quan n s
chn nn cu D l tht s quan trng v
s khe mnh v th cht, tinh thn, v cm
xc cu D s gp phn dn n s n
nh v bn vng cu i ng cn b y t
v cht lng chm sc cho BN.
S nghin cu
Hc thuyt v h thng ca Neuman
(2002) l c s nn tng hng dn cho
nghin cu ny. Hc thuyt Neuman cho
rng con ngi l 1 h thng m c th nh
hng hoc b nh hng bi cc tc nhn
kch thch t mi trng. V cc tc nhn
kch thch ny theo Nemman va c c th
xy ra bn trong, hoc tng tc gia cc
c th, hoc bn ngoi 1 c th. Cc tc
nhn kch thch c th gy ra s cng thng
hoc p lc dn n s phn ng ca c th.
S chn nn (bin ph thuc trong nghin
cu ny) l 1 trong nhng phn ng khng
hiu qu ca D i vi cc tc nhn kch
thch. Trong nghin cu ny, tui v s nm
lm vic ti ICU c xem l cc tc nhn
bn trong ngi D (intrapersonal factors),
trong khi s mu thun trong cng vic
v s h tr ca x hi l cc tc nhn
mang tnh cht tng tc gia D v cc
c nhn khc ti ICU (interpersonal
factors). Khi lng cng vic l i din
cho tc nhn kch thch bn ngoi
(extrapersonal factor).
Bin c lp
Tui
S nm lm vic ti ICU
H tr ca x hi
- S h tr ca cp trn
- S h tr ca ng nghip
S mu thun trong cng vic
S chn nn
Bin ph thuc
Khi lng cng vic
- S gi lm vic ti ICU/tun
- S qu ti trong cng vic
Hnh 1: S nghin cu
297
Mc ch nghin cu
Kho st cc yu t lin quan n s
chn nn ca D ti khoa ICU ca 7 BV a
khoa hng I ti Tp.HCM.
Cu hi nghin cu
1. Mc chn nn, khi lng cng
vic, mc mu thun trong cng vic, v
s h tr ca x hi dnh cho D ti khoa
ICU ca 7 BV a khoa cp 1 ti Tp.HCM
nh th no?
2. C mi lin h no gia tui, s nm
lm vic ti ICU, khi lng cng vic,
mu thun trong cng vic, s h tr ca x
hi v s chn nn ca D ti khoa ICU
ca 7 BV a khoa cp 1 ti Tp.HCM hay
khng?
2. I TNG V PHNG
PHP NGHIN CU
Thit k nghin cu
Nghin cu m t ct ngang c tin
hnh t thng 1 - thng 3/2008.
Ni tin hnh nghin cu
7 khoa ICU ca 7 BV a khoa cp I ti
Tp.HCM bao gm BV Nhn Dn 115,
Nguyn Tri, Trng Vng, Nguyn Tri
Phng, An Bnh, Si Gn, Gia nh. Cc
BV ny c trn 600 ging v trc thuc
S y t Tp.HCM.
i tng nghin cu: 184 D ang
lm vic ti khoa ICU ti 7 BV a khoa.
C mu: Da theo cng thc ca Taro
Yamane (1967) vi 95% tin cy.
( )
2
1 e N
N
n
+
=
vi
n = kch c mu
N = kch c dn s
e = mc sai s
( )
2
05 . 0 184 1
184
+
= n
Do d, n = 124
Tiu ch chn mu
(1) D hin ang cng tc ti khoa
ICU. (2) L nhn vin hp ng hoc di
hn > 6 thng. (3) ang chm sc trc tip
cho BN. (4) Sn sng v t nguyn tham
gia vo nghin cu.
Cng c thu thp d liu: Gm 5
phn:
Thng tin c nhn: bao gm tui, tnh
trng hn nhn gia nh, s nm cng tc
trong ngnh D, s nm cng tc trong
khoa ICU, s gi lm vic ti khoa ICU
trong 1 tun, v tng s bnh nhn 1 D
chm sc trong 1 ca trc.
B cu hi o lng s chn nn
(The Burnout Measure, BM): da trn cng
c o lng ca Pines v Aronson (1988)
gm 21 cu, 7 cch la chn t (1) = khng
bao gi n (7) = lun lun. Tuy nhin, sau
khi kim tra chun ca BM bi 3
chuyn gia ti trng H Burapha, cui
cng BM c 22 cu vi 18 cu vi ngha
tiu cc (1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13,
14, 15, 16, 17, 18, 21, 22) v 4 cu vi
ngha tch cc (3, 6, 19, 20). B cu hi
nh gi mc chn nn ca D trn cc
phng din th cht, tinh thn, v cm
298
xc. Cronbachs alpha dao ng t .85-.90
trong cc nghin cu trc (Pines &
Aronson, 1988). Trong nghin cu ny,
Cronbachs alpha l .89. Phin bn BM
c dch v nghin cu trn nhiu nc
nh M, c, Nht, Mexico
B cu hi o lng s qu ti trong
cng vic (Quantitative Workload Inventory,
QWI) c pht trin da trn cng c o
lng ca Spector v Jex, (1998). QWI
gm 5 cu vi 5 la chn tr li (t hn
1 ln/thng hoc khng bao gi =1,
1-2 ln/1 thng = 2, 1-2 ln/1 tun = 3, 1-2
ln/1 ngy = 4, nhiu ln/1 ngy = 5).
Cronbachs alpha trung bnh trong 15
nghin cu trc l .82 (Spector v Jex,
1998). Trong nghin cu ny, Cronbachs
alpha l .89.
B cu hi o lng mu thun
trong cng vic (Interpersonal Conflict at
Work Scale, ICAWS) c pht trin da
trn trn cng c o lng ca Spector v
Jex (1998). ICAWS gm 4 cu hi vi 5
cch tr li (t hn 1 ln/thng hoc khng
bao gi
= 1 n nhiu ln/1 ngy = 5).
Cronbachs alpha trung bnh trong 13
nghin cu trc.74 (Spector v Jex,
1998). Trong nghin cu ny, Cronbachs
alpha l .80
B cu hi o lng s h tr ca x
hi (Social Support Scale) c pht trin
da theo Caplan, Cobb, French, Harrison
v Pinneau (1975). D s nh gi mc
h tr ca cp trn v ng nghip da trn
thang im 5 Likert (1= khng c ai,
2 = khng cht no, 3 = rt t, 4 = 1 cht,
5 = rt nhiu). Cronbachs alpha trn 1
nghin cu vi c mu gm 106 ngi
chm sc ti nh l .87 (s h tr ca cp
trn) v .80 (s h tr ca ng nghip)
(Fujiwara et al., ,2003) Trong nghin cu
ny, Cronbachs alpha l .81 cho phn cu
hi s h tr ca cp trn v .83 cho phn
s h tr ca ng nghip.
Phng php thu thp s liu
Nghin cu c tin hnh thng qua
Hi ng o c ca khoa sau i hc
trng Burapha, Thailand. Sau , c
s gii thiu ca Hiu trng trng H
Y Khoa Phm Ngc Thch n cc gim
c BV a khoa hng I ti Tp.HCM, tc
gi c 7 BV ng cho php thu
thp d liu. Tc gi lin h vi cc D
trng v phng k hoch tng hp BV
nm thng tin v tn ca cc D ti
khoa ICU. Sau , cc D s c chn
ngu nhin tham gia vo nghin cu bng
phng php chn mu n gin. Tc gi
tip xc vi D trng khoa ICU v trnh
by v mc tiu nghin cu. B cu hi
c pht trc tip cho cc D ti khoa
ICU bi tc gi hoc cc D trng
khoa. Tnh bo mt v cch tr li ca
D tham gia nghin cu c m
bo.Tc gi thu thp d liu sau 2 tun.
Phn tch s liu
S dng phn mm SPSS 13.0. Thng
k m t (phn phi chun, %, trung bnh,
lch chun) c s dng nh gi
299
phn c tnh c nhn, mc chn nn, s
qu ti trong cng vic, mu thun trong
cng vic, s h tr x hi. H s tng
quan Pearson c s dng phn tch
cc yu t lin quan n s chn nn trong
cng vic ca D ti ICU.
3. KT QU
3.1. c im ca i tng nghin cu
Tui trung bnh ca D l 31.38 (t
22- 58 tui). Hu ht D c bng Trung
hc D (99.20%). 68 i tng cn c
thn (54.80 %). Kinh nghim lm cng
vic D l 8.48 nm trong khi kinh nghim
lm vic ti ICU l 7.40 nm. Tng s BN
m D phi chm sc trong 1 ca trc trung
bnh l 3.88 (Bng 1)
Bng 1: c im ca i tng nghin cu
Bin s N %
X
lch
chun
Dao ng
Trnh chuyn mn
Trung hc
C nhn
Tnh trng hn nhn
c thn
lp gia nh
Ly d/chia tay/ ga
Tui
S nm lm cng vic D
S nm lm vic ti ICU
Tng s BN/1 ca trc
123
1
68
54
2
99.20
0.80
54.90
43.50
1.60
31.38
8.48
7.40
3.88
8.59
8.68
7.80
1.02
22-58
1-38
1-38
2-7
3.2. Mc chn nn, khi lng cng vic, mu thun c nhn trong cng vic,
v h tr ca x hi dnh cho D ti khoa ICU ca 7 BV
Kt qu nghin cu cho thy rng cc
D lm vic ti khoa ICU nh gi mc
chn nn ca h mc trung bnh ( X =
4.01, SD = 0.65). S mu thun gia D vi
cc c nhn khc trong cng vic rt thp ( X
= 1.83, SD = 0.87). c bit, cc D cho bit
h nhn c nhiu s h tr ca x hi
trong cng vic ( X = 3.96, SD = 0.70). Tuy
nhin, cc D cm nhn cng vic ca h rt
qu ti ( X = 3.70, SD = 1.10) vi s gi lm
vic trung bnh trong tun ti khoa ICU l
49.09 (dao ng t 37 - 60 gi) (Bng 2).
300
Bng 2: Trung bnh, lch chun, mc chn nn, khi lng cng vic,
s mu thun trong cng vic, v h tr ca x hi dnh cho D (n =124).
Cng c o lng
Trung
bnh
lch
chun(SD)
Thang
im
Mc
S chn nn 4.01 0.65 1-7 Trung bnh
S mu thun trong cng vic 1.83 0.87 1-5 Thp ( t)
H tr ca x hi 3.96 0.70 1-5 Nhiu
S qu ti trong cng vic 3.70 1.10 1-5 Cao
S gi lm vic ti khoa ICU/tun 49.09 5.68 37-60
3.3. Mi lin h gia cc yu t lin quan n c nhn v mi trng lm vic v
s chn nn ca D tai ICU
Bng 3: Cc yu t lin quan n s chn nn ca D ti ICU ( = 124).
Bin c lp Bin ph thuc (s chn nn) (r)
Tui
S nm lm vic ti ICU
H tr ca x hi
H tr ca cp trn
H tr ca ng nghip
S mu thun trong cng vic
S qu ti trong cng vic
S gi lm vic ti khoa ICU/tun
-.35
***
-.27
**
-. 24
**
-.17
-.30
**
.46
***
.50
***
-.12
** p<.01, *** p<.001
Kt qu cho thy rng s mu thun v
s qu ti trong cng vic c mi lin h
tng quan trung bnh thun chiu vi s
chn nn ca D (r = .46, p< .001, r = .50,
p < .001). Tui v s h tr ca ng
nghip c mi quan h tng quan ngc
chiu vi s chn nn ca D (r =-.35,
p < .001, r =-.30, p < .01). S nm lm vic
ti ICU c mi tng quan vi s chn nn
mc thp v ngc chiu (r =-.27,
p < .01). Tuy nhin, nghin cu pht hin
ra rng khng c mi lin h no gia s
gi lm vic trong 1 tun ti ICU, s h tr
301
ca cp trn v s chn nn ca D (r =-.17,
r =-.12, p > .0.5). (Bng 3).
4. BN LUN
Tui v s nm lm vic ti ICU c
mi lin quan nghch chiu vi s chn nn
ca D. Kt qu ny ph hp vi nhng
nghin cu trc. D tr v t kinh nghip
s d dng b chn nn hn nhng D
c kinh nghim (Cabrera et al, 2005,
Meltzer & Huckabay, 2004). Pearlman v
Hartman (1982) gii thch v 4 giai on
pht trin t stress sang chn nn cho thy
rng giai on u tin, thng thng con
ngi cha pht trin y cc kh nng
v k nng thch nghi 1 cch hiu qu
vi nhng p lc trong cng vic. Tuy
nhin, trong nghin cu ny, D trung bnh
c tui l 31 v c khong 7 nm lm
vic ti ICU. Do , vi 7 nm lm vic v
chm sc BN ti ICU, D c th thch
nghi vi mi trng y p lc hoc c th
s dng hiu qu 1 s bin php thch
nghi. Tuy nhin, nghin cu ny khng
kho st cc bin php ny, do nghin
cu k tip nn kho st lm th no D c
th thch nghi vi nhng p lc v cng
thng ti ICU.
S gi lm vic ti ICU trong 1 tun
khng lin quan n s chn nn ca D.
Kt qu ny tri ngc vi nhng nghin
cu trc (Evers, Tomic & Brouwers, 2002,
Imai et al., 2004). Trong nghin cu ny,
tht ngc nhin l s gi lm vic trong 1
tun ti ICU l 49 nhng D khng cm
thy l 1 gnh nng v c th dn n s
chn nn v kit sc v th cht, tinh thn
v cm xc. L do c th s mu thun c
nhn ni lm vic rt thp v ngc li h
nhn c nhiu s h tr ca x hi. Ngoi
ra, 1 trong nhng nguyn nhn khc c th
h lm vic thm ngoi gi qui nh nhng
v h c th hi lng vi s chi tr ca BV,
nn h khng cm thy chn nn. Tuy
nhin, nghin cu ny khng kho st thu
nhp bnh qun ca D, do nhin cu k
tip nn kho st thm vn ti chnh v
chi tr cua BV cho D.
S qu ti trong cng vic c th dn
n s chn nn ca D. Kt qu ny cng
tng t cc kt qu ca nhng nghin cu
trc (Garrosa et al., 2006). Khi D lm
vic ti ICU, h phi lm vic tht nhanh,
cng thng v vt v. Ngoi ra, phn ln
BN u nng hoc hn m li khng c
ngi thn trc tip chm sc nn tt c
cng vic t theo di cc du hiu sng,
cho BN dng thuc, ti nui n, v sinh
ngi bnh u do D m nhn do
D d dng c tm trng chn nn trong
cng vic.
C s lin quan nghch chiu gia s
chn nn ca D ti ICU v s h tr ca
ng nghip trong khi khng tm thy s
lin quan vi s h tr ca cp trn. ng
nghip l 1 ngun h tr quan trng bi v
cc D v ng nghip c c hi trao i,
chia s cm xc vi nhau trong cng vic,
khi ngh ngi, cng nh sau nhng gi lm
vic cng thng (Cooper & Cartwright,
1997, Jenkins & Elliott, 2004). Tuy nhin,
s h tr ca cp trn khng lin quan n
302
s chn nn ca D l kt qu tri ngc
vi nhiu nghin cu trc (Lee &
Ashforth, 1996; Kazuyo, 2005).
Mc mu thun c nhn ti ni lm
vic mc d rt thp tuy nhin vn c mi
lin h khn kht vi s chn nn ca D
ti ICU. Nghin cu ny ng h cho kt qu
ca nhng nghin cu trc rng s mu
thun c nhn ti ni lm vic l mt trong
nhng nguyn gy ra s chn nn thng
hay gp nht (Maslach, Schaufeli, & Leiter,
2001, Pines, Aronson, & Kafry, 1981).
Hn ch ca nghin cu
1. Mc d n lc thu thp d liu
trn i tng nghin cu c c tnh gn
ging nhau, tuy nhin kt qu ny cng ch
c th suy rng cho cc D lm vic ti
khoa ICU ca cc BV a khoa cp 1 ti
Tp.HCM. Cch qun l ca cc BV pha
Bc, Trung c th khc so vi pha Nam.
Do , xut cho nghin cu trong tng
lai nn thu thp thm D nhiu khu vc,
a cp, v a khoa.
2. Nghin cu ct ngang khng th cho
php kt lun mi quan h nhn gia cc
bin. V th, bc k tip c th tin hnh
nghin cu trong 1 thi gian di tm mi
quan h gia cc yu t mi trng lm
vic v s chn nn ca D.
3. S liu c thu thp bng cng c
t lng gi. Do , D c th nh gi
thp hn hoc cao hn so vi mc thc
t. Cc nghin cu k tip nn o lng
da vo cng c nh lng.
5. XUT
D cm nhn cng vic ti ICU rt qu
ti, tuy nhin s chn nn ca h ch mc
trung bnh. iu c ngha l cc nh
qun l cn xem xt li s lng cng vic
cu D ti ICU. Gim bt khi lng cng
vic cho D l iu cn thit. Cc hi tho
hoc cc lp tp hun v cc k nng qun
l stress, cc hot ng d ngoi, ngh mt
trong nm l nhng bin php can thip
hu ch lm gim bt s chn nn ca D
Nhn chung, cc D cho bit s chn
nn ca h c lin quan n s h tr ca
x hi nhng 1 iu rt th v l ch lin
quan n h tr ca ng nghip ch
khng phi l t cp trn. Do , D qun
l cn quan tm v ng vin cc D v
ng nghip tip tc duy tr v pht trin
mi tng tr trong cng vic. Hn th
na, cc cn b qun l cng cn tm ra cc
gii pht lm gia tng k nng qun l
v lnh o ca cc D trng khoa cng
nh cc BS trng khoa. Cc D cn c
h tr thng qua phng tin lm vic y
, chia s kinh nghim kin thc cng nh
nhng kh khn, hoc nhn nhn v to c
hi D ng gp vo cc k hoch ca
c quan l nhng bin php cn thit.
Cc D tr vi t kinh nghim lm vic
rt d b chn nn vi cng vic ti khoa
ICU. Do , cc D trng BV v trng
khoa nn chn nhng D c kinh
nghim cc khoa khc v lun chuyn h
vo lm vic ti ICU. Ngoi ra, cn phi
hun luyn cho D tr, t kinh nghim
nhng k nng qun l stress, qun l mu
thun, cc kin thc v lm vic theo
nhm, cng nh k nng s dng cc trang
303
thit b hin i h c th lm vic v
thch nghi 1 cch hiu qu vi mi trng
lm vic y p lc ti ICU.
6. TI LIU THAM KHO
1. Aiken, L. H., Clarke, S. P., Sloane, D.
M., Sochalski, J. A., Busse, R., Clarke, H., &
etal. (2001). Nurses reports on hospital care
in five countries. Health Affairs, 20(3), 43-53
2. Alimoglu, M. K., & Donmez, L.
(2005). Daylight exposure and the other
predictors of burnout among nurses in a
university hospital. International Journal of
nursing Studies, (5), 549-555.
3. Bagan, Y., & Kedem, Y. (2005).
Burnout and absenteeism among nurses in
health care magement. Journal of Academy
of Business and economics.
http://www.highbeam.com/doc/1G1-
149213873.html.
4. Cabrera, G. L. S., Lpez, R. P.,
Salinas, T. S., Ochoa, T. J. G., Marn, C. I.
A., & Haro, L. (2005). Burnout syndrome
among Mexican hospital nursery staff.
Revista mdical Instituto Mexicano del
Seguro Social, 43(1), 11-5.
5. Caldwell, B. A., Gill, K. J., Fitzgerald,
E., Sclafani, M., & Grandison, P. (2006). The
sociation of ward atmosphere with burnout
and attitudes of treatment team members a
state psychiatric hospital. American Journal
of Psychiatric Rehabilitation, 9(2), 1-129.
6. Cilliers, F. (2003). Burnout and
salutogenic functioning of nurses.
Curationis, 26(1), 62-74.
7. Cooper, C. L., & Cartwright. (1997).
An intervention strategy for workplace stress.
8. Journal of Psychosomatic Research.
43, 7-16.
Demir, A., Ulusoy, M., & Ulusoy, M. F.
(2003). Investigation of factors influencing
burnout levels in the professional and private
lives of nurses. International
Journal of Nursing Studies, 40, 807-827.
9. Donchin, Y., & Seagull, F. J. (2002).
The hostile environment of the intensive care
unit. Current Opinion Critical Care, 8, 316-
320.
10. Duquette, Krouac, Sandhu, &
Beaudet. (1994). Factors related to nursing
burnout: A review of empirical knowledge.
Issues Mental Health Nursing, 15(4), 337-58
11. Embriaco, N., Papazian, L., Kentish-
Barnes, N., Pochard, F., & Azoulay, E.
(2007).
Burnout syndrome among critical care
healthcare workers. Current Opinion in
Critical Care, 3(5), 482-8.
12. Evers, W., Tomic, W., & Brouwers,
A. (2002). Aggressive behaviour and burnout
among staff of homes for the elderly.
International Journal of Mental Health
nursing, 11(1), 2-9.
13. Fujiwara, K., Tsukishima, E.,
Tsutsumi, A., Kawakami, N., & Kishi,
R. (2003).
Interpersonal conflict, social support, and
burnout among home care workers in Japan.
Journal of Occupational Health, 45(5),
313-20.
14. Garrosa, E., Jimenez, B. M.,
304
Liang,Y., & Gonzalez, J. L. (2006). The
relationship between sosio- demographic
variables, job stressors, burnout, and hardy
personality in nurses: An exploratory study.
International Journal of nursing Studies.
Doi: 10.1016/j.ijnurstu.2006.09.2003.
15. Greco, P., Laschinger, H., & Wong,
C. (2006). Leader empowering behaviours,
staff nurse empowerment and work
engagement/burnout. Canadian Journal of
Nursing Leadership,19(4), 41-56.
16. Health statistic (2000-2007). Medical
Human resource during 2000-2007.
Retrieved 2007, from
http://www.medinet.hochiminhcity.gov.vn/ti
ntuc/news_detail.asp?period_id=1&cat_id=2
85&news_id=6368#content.
17. Health statistic (2000-2007).Number
of patients to check up health. Retrieved
2007, from
http://www.medinet.hochiminhcity.gov.vn/d
ata/news/2009/4/6367/khamchuabenh.htm.
18. Imai, H., Nakano., Tsuchiya, M.,
Kuroda, Y., & Katoh, T. (2004). Burnout and
work environments of public health nurses
involved in mental health care.
Occupational Evironment Medicine, 61,
764-768.
19. Jenkins, R., & Elliott, P. (2004).
Stressors, burnout and social support: Nurses
in acute mental health settings. Journal of
Advanced Nursing, 48(6), 622-31.
20. Kazuyo, H., Yuko, M., Katsuyuki,
M., Muneko, N., Masaji, T., Masao, I., &
Hideaki, N. (1999). Burnout and related
factors among hospital nurses. Journal of
Occupational Health, 41, 215-224.
21. Lee, R. T., & Ashforth, B. E. (1996).
A meta-analytic examination of the
correlates of the three dimensions of job
burnout. Journal of Applied Psychology, 81,
123-133.
22. Maslach, C., Schaufeli, W. B., &
Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual
Review of Psychology, 52, 397-422
23. Meltzer, L. S., & Huckabay, L. M.
(2004). Critical care nurses' perceptions of
futile care and its effect on burnout.
American Journal of Critical Care, 13,
202-207
24. Meltzer, L. S., & Huckabay, L. M.
(2004). Critical care nurses' perceptions of
futile care and its effect on burnout.
American Journal of Critical Care, 13,
202-207.
25. Neuman (2002). The Neuman
Systems Model (4
th
ed.). Prentice Hall
26. Perlman, B., & Hartman, E. A.
(1982). Burnout: Summary and future
research. Human Relations, 35(4), 283-305.
27. Pines, A., & Aronson, E. (1988).
Career burnout: causes and cures. New York:
Free Pines, A., Aronson, E., & Kafiy, D.
(1981). Burnout: From Tedium to Personal
Growth. New York: The Free Press.
28. Poncet, M. C., Toullic, P., Papazian,
L., Kentish-Barnes, N., Timsit, J. F.,
Pochard, F.,
Chevret, S., Schlemmer, B., & Azoulay, E.
(2007) Burnout syndrome in critical care
nursing staff. American Journal of Respiratory
and Critical Care Medicine, 175(7).
305
29. Rafferty, Y., Friend, R., Landsbergis,
P. A. (2001). The association between job
skill discretion, decision authority and
burnout. Work & Stress, 15(1), 73-85.
30. Shanafelt, T. D., Bradley, K. A.,
Wipf, J. E., & Back, A. L. (2002). Burnout
and self- reported patient care in an internal
medicine residency program. Annual of
Internal Medicine, 136, 358-367
31. Shimizu, T., Feng, Q., & Nagata, S.
(2005). Relationship between turnover and
burnout among Japanese hospital nurses.
Journal of Occupational Health, 47(4), 334-6.
32. Spector, P. E., & Jex, S. M. (1998).
Development of four self-report measures of
job stressors and strain: Interpersonal conflict
at work scale, organizational constraints
scale, quantitative workload, and physical
symptoms inventory. Journal of Occupational
Health Psychology, 3(4), 356-367.
33. Vahey, D. C., Aiken, L. H., Sloane,
D. M., Clarke, S. P., & Vargas, D. (2004).
Nurse burnout and patient satisfaction.
Medicine Care, 42(2), I57-66.
34. Vimantaite, R., & Seskevicius, A.
(2006). The burnout syndrome among nurses
working in Lithuanian cardiac surgery centers.
Medicina(Kaunas, Lithuania),42(7),600- 5.
306
MC LC
Trang
- Thc trng nhn lc iu dng trng ton quc nm 2010 ......................................5
- nh gi cc ti nghin cu khoa hc iu dng thc hin ti Vit Nam,
giai on 2004 - 2009 ..................................................................................................15
- iu tra thc trng ngun nhn lc iu dng trong bnh vin cng lp
ngnh y t Ngh An nm 2009 ....................................................................................29
- Hiu bit ngh nghip v lng yu ngh ca sinh vin iu dng ............................37
- Kho st nhng li ch v tr ngi khi iu dng trung cp hc nng cao trnh
ln c nhn ..............................................................................................................47
- Nghin cu nng lc thc hnh ca sinh vin tt nghip lm vic ti cc c s
y t v xut gii php nng cao cht lng o to ti Trng Cao ng
Y t Ngh An ...............................................................................................................56
- Phn tch tc ng ca vic thc hin Ngh nh s 43/2006/N-CP n ngun
nhn lc iu dng ti 7 khoa lm sng ca Bnh vin Bch Mai nm 2010 ..........65
- Kho st nhu cu s dng dch v chm sc y t ti nh ca nhn dn trn a
bn Thnh ph Hi Dng nm 2009 ..........................................................................78
- Bo co kt qu thc hin d n tim an ton ti 13 bnh vin la chn - d
n hp tc gia hi DVN & PI .................................................................................85
- nh gi thc trng tim an ton ti Bnh vin Trung ng Hu ..............................92
- nh gi kin thc ca b m nui con mc bnh tiu chy ti khoa Nhi
BVKKV Bng Sn t 07-2008 n 06 -2009 .........................................................102
- nh gi vic gio dc sc khe cho ngi bnh i tho ng ti Bnh vin
a khoa tnh H Tnh ..................................................................................................109
- Cc yu t nguy c nhim khun bnh vin ngi bnh iu tr ti khoa
Hi sc - chng c, bnh vin Qung Ngi .............................................................116
- nh gi hiu qu ca kh ozone trong kh khun khng kh phng tim, thay bng ......122
- nh gi nhn thc, thi ca iu dng i vi vic thu gom, phn loi
cht thi y t ti 6 bnh vin trong khu vc thnh ph Nam nh ............................127
- nh gi nhn thc, thc hnh v chi ph cho cng tc qun l cht thi y t
rn ti Bnh vin 105 .................................................................................................134
307
- K thut thu gom cht thi cu ngi bnh sc gim th tch do tiu chy cp
nguy him trn cng ci tin ......................................................................................144
- nh gi hiu qu o to v k nng giao tip ca iu dng, h sinh vi
ngi bnh ti cc bnh vin trong ngnh y t Ninh Bnh nm 2008-2009. ............164
- Chm sc rng ming cho ngi bnh hi sc cp cu ca iu dng cc
bnh vin H Ni ....................................................................................................172
- Chm sc bnh nhn tt huyt p trong lc mu nhn to .......................................179
- Thc trng cng tc chm sc ngi bnh ung th h hng - thanh qun ti
Trung tm Ung bu Bnh vin Trung ng Hu (t 1/1/2009-30/6/2010) ............183
- nh gi mt s tc dng khng mong mun ca ng thng Foley vi cc kch
c khc nhau trn bnh nhn c phu thut bng ..............................................192
- So snh hiu qu cch s rau tch cc v thng qui ti khoa Sn Bnh vin
tnh Kon Tum (thng 4 n thng 6 nm 2009) .........................................................199
- Tm hiu cm xc v nhu cu chm sc v mt tinh thn ca ngi bnh
Bnh vin Trng i hc Y - Dc Hu................................................................. 208
- nh gi kin thc, thi thc hnh chm sc bn chn ca ngi bnh i
tho ng ti khoa Ni tit lo khoa Bnh vin C Nng ...................................217
- Thm d hiu bit v ra quyt nh ca thn nhn ngi bnh cao tui b t
qu ln u .................................................................................................................224
- nh gi kt qu phc hi chc nng h hp sau phu thut phi ti khoa
Ngoi lng ngc Bnh vin Hu ngh Vit Tip Hi Phng nm 2009 ....................233
- nh gi s thay i chc nng vn ng khp vai ca tr x ho c Delta t 6-18
tui sau can thip phc hi chc nng ti huyn Hoi c - H Ni, nm 2008 ............ 242
- Thc hnh theo di, cung cp xy ca iu dng i vi bnh l vng mc tr
non thng ti khoa Hi sc s sinh-Bnh vin Nhi ng I Thnh ph H Ch Minh ........ 248
- nh gi hiu qu rt thuc khng sinh tim ti Bnh vin Nhi ng ng Nai
nm 2008 ....................................................................................................................254
- nh gi mt s yu t lin quan n triu chng sau m trn bnh nhn phu
thut bng ...............................................................................................................265
- Nghin cu tnh trng nhim khun vt m ti khoa Ngoi tng hp Bnh vin
i hc Y - Dc TP.HCM .......................................................................................272
- Nguy c nhim trng vt m ti khoa Ngoi Bnh vin i hc Y H Ni .............279
- Cc yu t lin quan n s chn nn cng vic ca iu dng ti khoa Hi
sc tch cc ca cc bnh vin a khoa Thnh ph H Ch Minh ............................291

Ky Yeu de Tai NCKH Dieu Duong 2010 Full Text)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ky Yeu de Tai NCKH Dieu Duong 2010 Full Text)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Nghin cu khoa hc iu d- ng ton quc ln th II

- D ton kinh ph phi chi/nm l: 2.835.000

- D ton kinh ph phi chi trong 1 nm l: 2.992.000

i khi ngi bnh cng c nhng d

Tm hiu cc ngun thng tin v t

You might also like