Bai Giang KCT 22TCN 272 05

http://www.ebook.edu.
vn
Bi gi ng K t c u thp theo Tiu chu n 22 TCN 272-05 v AASHTO LRFD
1
Ch ng 1 I C NG V THI T K K T
C U THP
1.1 c i m v ph m vi s d ng c a k t c u thp
1.1.1 u i m
K t c u thp c nh ng u i m c b n.
K t c u thp c kh nng chu l c l n. Do c ng c a thp cao nn cc k t c u
thp c th chu c nh ng l c kh l n v i m t c t khng c n l n l m, v th c th l i
d ng c khng gian m t cch hi u qu .
Vi c tnh ton k t c u thp c tin c y cao. Thp c c u trc kh ng u, m un
n h i l n. Trong ph m vi l m vi c n h i, k t c u thp kh ph h p v i cc gi thi t
c b n c a s c b n v t li u n h i (nh tnh ng ch t, ng h ng c a v t li u, gi thi t
m t c t ph ng, nguyn l c l p tc d ng).
K t c u thp nh nh t so v i cc k t c u l m b ng v t li u thng th ng khc (b
tng, g ch , g ). nh c a k t c u c nh gi b ng h s c = / F , l t s gi a t
tr ng c a v t li u v c ng F c a n. H s c cng nh th v t li u cng nh . Trong
khi b tng c t thp (BTCT) c
1
m
4
24.10 c

= , g c
1
m
4
4, 5.10 c

= th h s c c a
thp ch l
1
m
4
3, 7.10
(Ti li u [1])
K t c u thp thch h p v i thi cng l p ghp v c kh nng c gi i ho cao trong
ch t o. Cc c u ki n thp d c s n xu t hng lo t t i x ng v i chnh xc cao. Cc
lin k t trong k t c u thp (inh tn, bu lng, h n) t ng i n gi n, d thi cng.
K t c u thp khng th m ch t l ng v ch t kh do thp c c cao nn r t thch
h p lm cc k t c u ch a ng ho c chuy n ch cc ch t l ng, ch t kh.
So v i k t c u b tng, k t c u thp d ki m nghi m, s a ch a v tng c ng.
1.1.2 Nh c i m
Bn c nh cc u i m ch y u k trn, k t c u thp c ng c m t s nh c i m.
K t c u thp d b han g, i h i ph i c cc bi n php phng ch ng v b o d ng
kh t n km. c bi t, yu c u ch ng g cao t ra cho cc k t c u c u lm vi c trong mi
tr ng xm th c l n.
http://www.ebook.edu.vn
2
Thp chu nhi t km. nhi t tr n 400
0
C, bi n d ng d o c a thp s pht tri n
d i tc d ng c a tnh t i (t bi n c a thp). V th , trong nh ng mi tr ng c nhi t
cao, n u khng c nh ng bi n php c bi t b o v th khng c php s d ng k t
c u b ng thp.
1.1.3 Ph m vi s d ng
Do nh ng u i m ni trn, k t c u thp c s d ng r ng ri trong m i lnh v c
xy d ng. Tuy nhin, k t c u thp c bi t c u th trong cc k t c u v t nhp l n, i
h i thanh m nh cao, chu t i tr ng n ng v nh ng k t c u i h i tnh khng th m.
1.2 C s thi t k k t c u thp theo Tiu chu n thi t
k c u 22 TCN 272-05
1.2.1 Quan i m chung v thi t k
Cng tc thi t k bao g m vi c tnh ton nh m ch ng minh cho nh ng ng i c trch
nhi m th y r ng, m i tiu chu n tnh ton v c u t o u c th a mn. Quan i m
chung m b o an ton trong thi t k l s c khng c a v t li u v m t c t ngang ph i
khng nh h n hi u ng gy ra b i cc tc ng ngoi, ngha l
S c khng > Hi u ng t i tr ng (1.1)
Khi p d ng nguyn t c n gi n ny, i u quan tr ng l hai v c a b t ng th c
ph i c nh gi trong cng nh ng i u ki n. Ch ng h n, n u hi u ng c a t i tr ng l
gy ra ng su t nn trn n n th, t t nhin, n ph i c so snh v i s c khng p m t c a
n n . Ni cch khc, s nh gi c a b t ng th c ph i c ti n hnh cho m t i u
ki n t i tr ng ring bi t lin k t s c khng v hi u ng t i tr ng v i nhau. Li n k t thng
th ng ny c quy nh b ng vi c nh gi hai v cng m t tr ng thi gi i h n.
Tr ng thi gi i h n (TTGH) c nh ngha nh sau:
Tr ng thi gi i h n l tr ng thi m k t tr i, k t c u c u ho c m t b ph n
c a n khng cn p ng c cc yu c u m thi t k t ra cho n.
Cc v d c a TTGH cho c u d m h p bao g m v ng, n t, m i, u n, c t, xo n,
m t n nh (o n), ln, p m t v tr t.
M t m c tiu quan tr ng c a thi t k l ngn ng a khng t t i TTGH. Tuy
nhin, khng ph i l ci ch duy nh t. Cc m c tiu khc ph i c xem xt v cn
i trong thi t k ton th l ch c nng, th m m v tnh kinh t . S l khng kinh t n u
thi t k m t c u m khng c b ph n no c th b ph ho i bao gi . Do , c n ph i xc
nh u l m c r i ro hay xc su t x y ra ph ho i c th ch p nh n c. Vi c xc
nh mi n an ton ch p nh n c (s c khng c n ph i l n h n bao nhiu so v i hi u ng
c a t i tr ng) khng ph i cn c vo ki n c a m t c nhn m ph i d a trn kinh
3
nghi m c a t p th k s v c quan nghin c u. Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05,
d a trn tiu chu n AASHTO LRFD (1998) c a Hi p h i c u ng M , c th p ng
c cc yu c u trn.
1.2.2 S pht tri n c a qu trnh thi t k
Qua nhi u nm, qu trnh thi t k c pht tri n nh m cung c p m t mi n an ton
h p l. Qu trnh ny d a trn nh ng ki n ng gp trong phn tch hi u ng c a t i
tr ng v c ng c a v t li u s d ng.
1.2.2.1 Thi t k theo ng su t cho php (ASD)
Cc ph ng php thi t k u tin trong lch s c xy d ng t p trung tr c h t vo
k t c u thp. Thp k t c u c ng x tuy n tnh cho t i i m ch y , c nh n bi t kh r
rng v th p h n m t cch an ton so v i c ng gi i h n c a v t li u. an to n trong
thi t k c m b o b ng quy nh l ng su t do hi u ng c a t i tr ng sinh ra ch
b ng m t ph n ng su t ch y f
y
. Gi tr ny t ng ng v i vi c quy nh m t h s an
ton F b ng 2, ngha l,
sc khng,
2
hiu ng ti trng, 0, 5
y
y
f
R
F
Q f
= = =
V ph ng php thi t k ny t ra gi i h n v ng su t nn c bi t n v i tn g i
thi t k theo ng su t cho php (Allowable Stress Design, ASD).
Khi ph ng php thi t k theo ng su t cho php m i ra i, h u h t cc c u c c u
t o gin ho c vm. V i gi thi t cc c u ki n li n k t v i nhau b ng ch t v k t c u l
tnh nh, vi c phn tch cho th y cc c u ki n th ng ch chu ko ho c chu nn. Di n
tch h u hi u c n thi t c a m t thanh ko chu ng su t phn b u c xc nh n
gi n b ng cch chia l c ko T cho ng su t ko cho php f
t
.
net
hiu ng ti trng
din tch hu hiu cn thit
ng sut cho php
t
T
A
f
> =
i v i c u ki n chu nn, ng su t cho php f
c
ph thu c vo m nh c a c u ki n,
tuy nhin, c s xc nh di n tch c n thi t c a m t c t ngang v n nh trong c u ki n
chu ko; di n tch m t c t c n thi t b ng l c nn C chia cho ng su t cho php f
c
.
gross
hiu ng ti trng
din tch hu hiu cn thit
ng sut cho php
c
C
A
f
> =
Ph ng php ny c p d ng trong nh ng nm su m i c a th k 19 thi t
k thnh cng nhi u c u gin tnh nh nhp l n. Ngy nay, cc c u t ng t v n c
xy d ng nh ng chng khng cn l tnh nh v chng khng cn c lin k t b ng
ch t. Do , ng su t trong cc c u ki n khng c n phn b u n a.
Ph ng php thi t k theo ng su t cho php c ng c p d ng cho d m chu u n.
V i gi thi t m t c t ph ng v quan h ng su t-bi n d ng tuy n tnh, m un m t c t (m
4
men ch ng u n) c n thi t c th c xc nh b ng cch chia m men u n M cho ng
su t u n cho php f
b
.
hiu ng ti trng
m un mt ct cn thit
ng sut cho php
b
M
S
f
> =
n trong ph ng php thi t k theo ng su t cho php l gi thi t ng su t trong c u
ki n b ng khng tr c khi c t i tr ng tc d ng, ngha l khng c ng su t d t n t i khi
ch t o. Gi thi t ny t khi ng hon ton nh ng n g n ng h n i v i nh ng thanh
c h n l i v i nh ng m t c t h , m ng c a cc d m thp cn i n h nh. Cc chi ti t
m ng c a d m thp cn ngu i i (sau x l nhi t) v i m c khc nhau v ng su t d
t n t i trong m t c t ngang. Cc ng su t d ny khng ch phn b khng u m chng
cn kh d on tr c. Do , c n ph i c s i u chnh i v i ng su t u n cho php,
c bi t trong cc chi ti t chu nn, xt n nh h ng c a ng su t d .
M t kh khn khc trong p d ng ph ng php thi t k theo ng su t cho php i
v i d m thp l u n th ng i km v i c t v hai ng su t ny t ng tc v i nhau. Do
v y, s khng hon ton ng khi s d ng cc th nghi m ko m u xc nh c ng
ch y f
y
cho d m chu u n. M t quan ni m khc v ng su t ch y c k t h p xem xt hi u
ng c t s l logic h n.
Nh v y, ph ng php thi t k theo ng su t cho php c xy d ng cho thi t k
cc k t c u thp tnh nh. N khng nh t thi t ph i c p d ng m t cch c ng nh c
cho cc v t li u khc v cho cc k t c u siu tnh.
Ph ng php thi t k theo ng su t cho php hi n v n c dng lm c s cho m t
s tiu chu n thi t k cc n c trn th gi i, ch ng h n, tiu chu n c a Vi n k t c u
thp M (AISC)
1.2.2.2 Thi t k theo h s s c khng v h s t i tr ng (LRFD)
xt n s thay i c hai v c a b t ng th c trong cng th c 1.1, v s c khng
c nhn v i m t h s s c khng d a tr n th ng k o , th ng c gi tr nh h n 1, v
v t i tr ng c nhn v i h s t i tr ng d a tr n th ng k , th ng c gi tr l n h n
1. V hi u ng t i tr ng m t tr ng thi gi i h n (TTGH) nh t nh l m t t h p cc lo i
t i tr ng khc nhau (Q
i
) c m c d on khc nhau nn v hi u ng t i tr ng c th
hi n l m t t ng c a cc gi tr
i i
Q . N u s c khng danh nh c cho b i R
n
th tiu
chu n an ton l
hiu ng ca
n i i
R Q o >

(1.2)
V cng th c 1.2 ch a c h s t i tr ng v h s s c khng nn ph ng php thi t k
ny c g i l ph ng php thi t k theo h s s c khng v h s t i tr ng (Load and
Resistance Factor Design, vi t t t l LRFD). H s s c khng o cho m t TTGH nh t
nh ph i xt n s khng ch c ch n trong
- Thu c tnh v t li u
- Cng th c d on c ng
5
- Tay ngh c a cng nhn
- Vi c ki m tra ch t l ng
- T m quan tr ng c a ph ho i
H s t i tr ng
i
c ch n i v i m t lo i t i tr ng nh t nh ph i xt n s
khng ch c ch n trong
- l n c a t i tr ng
- S s p x p (v tr) c a t i tr ng
- T h p t i tr ng c th x y ra
Trong vi c ch n h s s c khng v h s t i tr ng cho c u, l thuy t xc xu t c
p d ng cho cc s li u v c ng v t li u v th ng k h c, cho tr ng l ng v t li u
c ng nh t i tr ng xe c .
M t s ki n nh gi v ph ng php LRFD c th c tm t t nh sau:
u i m c a ph ng php
1. Xt t i s thay i trong c s c khng v t i tr ng.
2. t c m c an ton kh ng u cho cc TTGH v cc lo i c u khc nhau,
khng c n phn tch th ng k hay xc xu t ph c t p.
3. a ra m t ph ng php thi t k h p l v nh t qun.
Nh c i m c a ph ng php
1. i h i s thay i trong quan i m thi t k (so v i tiu chu n c ).
2. Yu c u c hi u bi t c b n v l thuy t xc xu t v th ng k.
3. Yu c u c cc s li u th ng k y v thu t ton tnh xc xu t i u chnh
cc h s s c khng cho ph h p v i nh ng tr ng h p c bi t.
Ph ng php LRFD c dng lm c s cho cc tiu chu n thi t k c a M hi n
nay nh tiu chu n c a Vi n k t c u thp M (AISC), c a Hi p h i c u ng M
(AASHTO) c ng nh tiu chu n thi t k c u n c ta.
1.2.3 Nguyn t c c b n c a Tiu chu n thi t k c u 22 TCN
272-05
1.2.3.1 Vi nt v vi c bin so n Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05
B n Tiu chu n thi t k c u m i 22 TCN 272-05 (lc ra i, nm 2001, mang k hi u 22
TCN 272-01) c bin so n nh m t ph n cng vi c c a d n c a B giao thng v n
t i mang tn D n pht tri n cc Ti u chu n c u v ng b .
K t qu c a vi c nghi n c u tham kh o a n k t lu n r ng, h th ng Ti u
chu n AASHTO c a Hi p h i c u ng M l thch h p nh t c ch p thu n p
d ng Vi t nam. l m t h th ng Tiu chu n hon thi n v th ng nh t, c th c
c i bin ph h p v i cc i u ki n th c t n c ta. Ngn ng c a t i li u ny c ng
6
nh cc ti li u tham chi u c a n u l ti ng Anh, l ngn ng k thu t thng d ng nh t
trn th gi i v c ng l ngn ng th hai ph bi n nh t Vi t nam. H n n a, h th ng
Tiu chu n AASHTO c nh h ng r t l n trong cc n c thu c kh i ASEAN m Vi t
nam l m t thnh vin.
Tiu chu n thi t k c u m i c d a trn Tiu chu n thi t k c u AASHTO LRFD,
l n xu t b n th hai (1998), theo h n v o qu c t SI. Tiu chu n LRFD ra i nm
1994, c s a i v xu t b n l n th hai nm 1998. Ti u chu n ny c so n th o
d a trn nh ng ki n th c phong ph tch l y t nhi u ngu n khc nhau tr n kh p th gi i
nn c th c coi l i di n cho trnh hi n i trong h u h t cc lnh v c thi t k
c u vo th i i m hi n nay.
Cc ti li u Vi t nam c li t k d i y c tham kh o ho c l ngu n g c c a
cc d li u th hi n cc i u ki n th c t Vi t nam:
Tiu chu n v thi t k c u 22 TCN 181979
Tiu chu n v t i tr ng gi TCVN 2737 1995
Tiu chu n v t i tr ng do nhi t TCVN 4088 1985
Tiu chu n v thi t k ch ng ng t 22 TCN 221 1995
Tiu chu n v giao thng ng th y TCVN 5664 1992
Cc quy nh c a b Tiu chu n thi t k c u m i ny nh m s d ng cho cc cng tc
thi t k , nh gi v khi ph c cc c u c nh v c u di ng trn tuy n ng b . Cc
i u kho n s khng li n quan n c u ng s t, xe i n ho c cc ph ng ti n cng
c ng khc. Cc yu c u thi t k i v i c u ng s t d ki n s c ban hnh nh m t
ph b n trong t ng lai.
1.2.3.2 T ng qut
C u ph i c thi t k t c cc m c tiu: thi cng c, an ton v s d ng c,
c xt n cc y u t : kh nng d ki m tra, tnh kinh t , m quan. Khi thi t k c u, t
c nh ng m c tiu ny, c n ph i th a mn cc tr ng thi gi i h n. K t c u thi t k ph i
c d o, ph i c nhi u ng truy n l c (c tnh d ) v t m quan tr ng c a n trong
khai thc ph i c xt n.
M i c u ki n v lin k t ph i th a mn cng th c 1.3 i v i t t c cc tr ng thi gi i
h n.
i i n r
Q R R n o s =
(1.3)
trong :
Q
i
hi u ng c a tc ng (v d , n i l c do t i tr ng ngoi sinh ra).
i
h s t i tr ng: h s nhn d a tr n th ng k dng cho hi u ng c a tc ng.
R
n
s c khng danh nh.
o h s s c khng: h s nhn d a tr n th ng k dng cho s c khng danh nh.
R
r
s c khng tnh ton (hay s c khng c h s ), R
r
= o.R
n
.
7
n h s i u chnh t i tr ng, xt n tnh d o, tnh d v t m quan tr ng trong khai
thc
0, 95
D R I
n n n n = > i v i t i tr ng dng gi tr
max
1
1, 0
R D l
n
n n n
= s i v i t i tr ng dng gi tr
min
n
D
h s xt n tnh d o
n
R
h s xt n tnh d
n
I
h s xt n t m quan tr ng trong khai thc
Hai h s u c lin quan n c ng c a c u, h s th ba xt n s l m vi c
c a c u tr ng thi s d ng. i v i t t c cc tr ng thi gi i h n khng ph i c ng ,
n
D
= n
R
= 1,0.
1.2.3.3 Khi ni m v tnh d o, tnh d v t m quan tr ng trong khai
thc
H s xt n tnh d o
D
Tnh d o l m t y u t quan tr ng i v i s an to n c a c u. Nh tnh d o, cc b ph n
chu l c l n c a k t c u c th phn ph i l i t i tr ng sang nh ng b ph n khc c d tr
v c ng . S phn ph i l i ny ph thu c vo kh nng bi n d ng c a b ph n chu
l c l n v lin quan n s pht tri n bi n d ng d o m khng x y ra ph ho i.
N u m t c u ki n c a c u c thi t k sao cho bi n d ng d o c th xu t hi n th s
c d bo khi c u ki n b qu t i. N u l k t c u BTCT th v t n t s pht tri n v c u
ki n c xem l vo tnh tr ng nguy hi m. Ph i trnh s l m vi c gin v n d n n
s m t kh nng chu l c t ng t khi v t qu gi i h n n h i. Cc c u ki n v lin k t
trong BTCT c th lm vi c d o khi h n ch hm l ng c t thp chu u n v khi b tr c t
ai ki m ch bi n d ng. C t thp c th c b tr i x ng chu u n, i u ny cho
php x y ra s lm vi c d o. Ni tm l i, n u trong thi t k , cc quy nh c a Ti u chu n
c tun theo th th c nghi m cho th y r ng, cc c u ki n s c tnh d o c n thi t.
i v i tr ng thi gi i h n c ng , h s lin quan n tnh d o c quy nh nh
sau:
n
D
> 1,05 i v i cc c u ki n v lin k t khng d o
n
D
= 1,0 i v i cc thi t k thng th ng v cc chi ti t theo ng Tiu chu n
ny
n
D
> 0,95 i v i cc c u ki n v lin k t c cc bi n php tng thm tnh d o
v t qu nh ng yu c u c a Tiu chu n ny
8
H s xt n tnh d
R
Tnh d c t m quan tr ng c bi t to l n i v i kho ng an to n c a k t c u c u. M t k t
c u siu tnh l d v n c nhi u lin k t h n s lin k t c n thi t m b o khng bi n
d ng hnh h c. V d , m t d m c u lin t c ba nhp l k t c u siu tnh b c hai. M t t
h p hai lin k t n, ho c hai lin k t ch ng quay, ho c m t li n k t n v m t lin k t
ch ng quay c th b m t i m khng d n t i hnh thnh kh p d o ngay l p t c v t i
tr ng tc d ng c th t m c cc con ng khc truy n xu ng t. Khi ni m nhi u
ng truy n l c l t ng ng v i tnh d . Cc ng truy n l c n hay cc k t c u
c u khng d c khuy n co khng nn s d ng.
Tnh d trong k t c u c u lm tng kho ng an ton c a chng v i u ny c ph n
nh tr ng thi gi i h n c ng qua h s xt n tnh d n
R
, c quy nh trong Ti u
chu n 22 TCN 272-01 nh sau:
n
R
> 1,05 i v i cc c u ki n khng d
n
R
= 1,0 i v i cc c u ki n c m c d thng th ng
n
R
> 0,95 i v i cc c u ki n c m c d c bi t
H s xt n t m quan tr ng trong khai thc
I
Cc c u c th c xem l c t m quan tr ng trong khai thc n u chng n m trn con
ng n i gi a cc khu dn c v b nh vi n ho c tr ng h c, hay l con ng dnh cho
l c l ng cng an, c u h a v cc ph ng ti n gi i c u i v i nh , c quan v cc khu
cng nghi p. C u c ng c th c coi l quan tr ng n u chng gip gi i quy t tnh tr ng
i vng do t c ng, gip ti t ki m th i gian v xng d u cho ng i lao ng khi i l m
v tr v nh. Ni tm l i, kh c th tm th y tnh hu ng m c u khng c coi l quan
tr ng trong khai thc. M t v d v c u khng quan tr ng l c u trn ng ph d n t i
m t vng h o lnh c s d ng khng ph i quanh nm.
Khi c s c ng t, i u quan tr ng l t t c cc con ng huy t m ch, nh cc
cng trnh c u, v n ph i thng. V v y, cc yu c u sau y c t ra i v i tr ng thi
gi i h n c bi t c ng nh i v i tr ng thi gi i h n c ng :
n
I
> 1,05 i v i cc c u quan tr ng
n
I
= 1,0 i v i cc c u i n hnh
n
I
> 0,95 i v i cc c u t quan tr ng
i v i cc tr ng thi gi i h n khc :
n
I
= 1,0
1.2.3.4 Cc tr ng thi gi i h n
K t c u c u thp ph i c thi t k sao cho, d i tc d ng c a t i tr ng, n khng
vo b t c TTGH no c quy nh b i Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05. Cc
TTGH ny c th c p d ng t t c cc giai o n c a cu c i k t c u c u . i u ki n
9
ph i t ra cho t t c cc TTGH l s c khng c h s ph i khng nh h n hi u ng c a
t h p t i tr ng c h s (cng th c 1.3)
Theo Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05, i v i k t c u thp, c b n tr ng thi
gi i h n c c p:
- Tr ng thi gi i h n s d ng: c xt n nh m h n ch bi n d ng c a c u ki n
v h n ch ng su t i v i thp.
- Tr ng thi gi i h n c ng : c xt n nh m m b o kh nng chu l c c a
cc b ph n k t c u v c ng v v n nh d i cc t h p t i tr ng c b n.
- Tr ng thi gi i h n m i: c xt n nh m h n ch bi n ng su t do m t xe
t i thi t k gy ra v i s chu k bi n ng su t d ki n.
- Tr ng thi gi i h n c bi t: c xt n nh m m b o s t n t i c a c u khi
x y ra cc s c c bi t nh ng t, va m xe, xi l , l l n.
Tr ng thi gi i h n s d ng
TTGH s d ng lin quan n ph m ch t c a c u chu t i tr ng tr ng thi khai thc.
TTGH s d ng c a k t c u thp, cc gi i h n c t ra i v i vng v cc bi n
d ng qu n h i d i t i tr ng s d ng. B ng h n ch vng, c ng thch h p c
m b o v dao ng c gi m t i m c c th ch p nh n c. B ng ki m tra s
ch y c c b , c th trnh c cc bi n d ng qu n h i th ng xuyn v c i thi n kh
nng giao thng.
V cc quy nh cho TTGH s d ng l d a trn kinh nghi m v phn quy t c a ng i
thi t k h n l c xc nh theo th ng k, h s s c khng o , h s i u chnh t i tr ng
n v h s t i tr ng
i
trong cng th c 1.3 c l y b ng n v.
Gi i h n v vng l khng b t bu c. N u ch u t yu c u, c th l y vng
t ng i cho php i v i ho t t i l
1
800
l , v i l l chi u di nhp tnh ton. Trong tnh
ton vng, ph i gi thi t v phn ph i t i tr ng i v i d m, v c ng ch ng u n c a
d m c s tham gia l m vi c c a b n m t c u v s ng gp c ng c a cc chi ti t g n
li n nh ro ch n v g ch n bnh b ng b tng. Ni chung, k t c u c u c c ng l n
h n gi tr c xc nh b ng tnh ton. Do v y, vi c tnh ton vng ch l s c
l ng vng th c t .
Cc gi i h n i v i bi n d ng qu n h i l b t bu c. S ch y c c b d i t i tr ng
s d ng II (theo AASHTO LRFD) l khng c php. S ch y c c b ny s khng x y
ra cho cc m t c t c thi t k b ng cng th c 1.3 i v i TTGH c ng n u hi u ng
l c l n nh t c xc nh b ng phn tch n h i. Tuy nhin, n u c phn ph i l i m
men qu n h i th kh p d o c th hnh thnh v cc ng su t ph i c ki m tra.
Trong tr ng h p ny, cc ng su t c a b n bin chu u n d ng v chu u n m c n
khng v t qu:
- i v i c hai b n bin thp c a m t c t lin h p (d m thp, b n b tng)
10
0, 95
f h yf
f R F s (1.4)
- i v i c hai b n bin thp c a m t c t khng lin h p
0, 80
f h yf
f R F s (1.5)
trong , R
h
l h s gi m ng su t c a b n bi n cho d m lai (l d m m vch v b n bin
lm b ng v t li u khc nhau), f
f
l ng su t n h i c a b n bin gy ra b i t i tr ng s
d ng II (MPa) v F
yf
l ng su t ch y c a b n bi n (MPa). i v i tr ng h p d m thng
th ng c cng lo i thp vch v cc b n bin, 1, 0
h
R = . Vi c m b o cng th c 1.4
(hay 1.5) s ngn ch n s pht tri n c a bi n d ng th ng xuyn do s ch y c c b c a
b n bin d i tc ng c a v t t i s d ng i khi x y ra.
Tr ng thi gi i h n m i v t gy
Thi t k theo TTGH m i bao g m vi c gi i h n bi n ng su t do xe t i m i thi t k
sinh ra t i m t gi tr ph h p v i s chu k l p c a bin ng su t trong su t qu tr nh
khai thc c u. Thi t k cho TTGH t gy bao g m vi c l a ch n thp c d o dai thch
h p cho m t ph m vi nhi t nh t nh.
Chi ti t v t i tr ng m i v ki m ton m i c th tham kh o t i li u [3], [4].
Tr ng thi gi i h n c ng
TTGH c ng c lin quan n vi c quy nh c ng ho c s c khng tho mn
b t ng th c c a cng th c 1.3 cho cc t h p t i tr ng quan tr ng theo th ng k sao cho
c u c khai thc an ton trong cu c i thi t k c a n. TTGH c ng bao hm s
nh gi s c khng u n, c t, xo n v l c d c tr c. Cc h s s c khng o c xc nh
b ng th ng k th ng l nh h n 1,0 v c gi tr khc nhau i v i cc v t li u v cc
TTGH khc nhau.
Cc h s t i tr ng c xc nh b ng th ng k
i
c cho trong ba t h p t i tr ng
khc nhau c a b ng 1.1 theo nh ng xem xt thi t k khc nhau
TTGH c ng c quy t nh b i c ng tnh c a v t li u hay n nh c a m t
m t c t cho. C 3 t h p t i tr ng c ng khc nhau c quy nh trong b ng 1.2
(Theo AASHTO LRFD: c 5 t h p t i tr ng c ng ). i v i m t b ph n ring bi t
c a k t c u c u, ch m t ho c c th hai trong s cc t h p t i tr ng ny c n c xt
n. S khc bi t trong cc t h p t i tr ng c ng ch y u lin quan n cc h s t i
tr ng c quy nh i v i ho t t i. T h p t i tr ng sinh ra hi u ng l c l n nh t c
so snh v i c ng ho c s c khng c a m t c t ngang c a c u ki n.
Trong tnh ton s c khng i v i m t hi u ng t i tr ng c h s no nh l c d c
tr c, l c u n, l c c t ho c xo n, s khng ch c ch n c bi u th qua h s gi m c ng
hay h s s c khng o. H s o l h s nhn c a s c khng danh nh R
n
v s th a
mn trong thi t k c m b o b i cng th c 1.3.
Trong cc c u ki n b ng thp, s khng ch c ch n c lin quan n cc thu c tnh
c a v t li u, kch th c m t c t ngang, dung sai trong ch t o, tay ngh cng nhn v cc
11
cng th c c dng tnh ton s c khng. T m quan tr ng c a ph ho i c ng c
c p trong h s ny. Ch ng h n, h s s c khng i v i c t nh h n i v i d m v cc
lin k t ni chung v s ph ho i c a c t ko theo nguy hi m cho cc k t c u t a tr n n.
Cc xem xt ny c ph n nh trong cc h s s c khng TTGH c ng c cho
trong b ng 1.1.
B ng 1.1 Cc h s s c khng cho cc TTGH c ng
Tr ng h p chu l c H s s c khng
U n o
f
= 1,00
C t o
u
= 1,00
Nn d c tr c, c u ki n ch c thp o
c
= 0,90
Nn d c tr c, c u ki n lin h p o
c
= 0,90
Ko, t gy trong m t c t th c (m t c t h u hi u) o
u
= 0,80
Ko, ch y trong m t c t nguyn o
y
= 0,95
p m t t a trn cc ch t, cc l doa, khoan, l bu lng v cc b m t cn o
b
= 1,00
p m t c a bu lng ln thp c b n o
bb
= 0,80
Neo ch ng c t o
sc
= 0,85
Bu lng A325M v A490M chu ko o
t
= 0,80
Bu lng A307 chu ko o
t
= 0,65
Bu lng A325M v A490M chu c t o
s
= 0,80
C t kh i o
bs
= 0,80
Kim lo i hn trong cc ng hn ng u hon ton
- C t trn di n tch h u hi u
- Ko ho c nn vung gc v i di n tch h u hi u
- Ko ho c nn song song v i di n tch h u hi u
o
el
= 0,85
o = o c a thp c b n
o = o c a thp c b n
Kim lo i hn trong cc ng hn ng u khng hon ton
- C t song song v i tr c ng hn
- Ko ho c nn song song v i tr c ng hn
- Nn vung gc v i di n tch h u hi u
- Ko vung gc v i di n tch h u hi u
o
e2
= 0,80
o = o c a thp c b n
o = o c a thp c b n
o
el
= 0,80
Kim lo i hn trong cc ng hn gc
- Ko ho c nn song song v i tr c ng hn
- C t trong m t ph ng tnh ton c a ng hn
o = o c a thp c b n
o
e2
= 0,80
12
Tr ng thi gi i h n c bi t
TTGH c bi t xt n cc s c v i chu k x y ra l n h n tu i th c a c u. ng t, t i
tr ng bng tuy t, l c m xe v va x c a tu thuy n c coi l nh ng s c c bi t v
t i m i th i i m, ch xt n m t s c . Tuy nhin, nh ng s c ny c th c t h p
v i l l t l n (kho ng l p l i > 100 nm nh ng < 500 nm) ho c v i cc nh h ng c a
xi l .
H s s c khng o i v i TTGH c bi t c l y b ng n v.
1.2.4 Gi i thi u v t i tr ng v t h p t i tr ng
1.2.4.1 Cc t h p t i tr ng
Tiu chu n AASHTO LRFD quy nh xt 11 t h p t i tr ng.
Trong Tiu chu n 22TCN 272-05, vi c t h p t i tr ng c n gi n ha ph h p
v i i u ki n Vi t nam. C 6 t h p t i tr ng c quy nh nh trong b ng 1.2.
B ng 1.2 Cc t h p t i tr ng theo Ti u chu n 22TCN 272-05
T h p t i tr ng M c ch c a t h p t i tr ng Cc h s t i tr ng ch y u
C ng I Xt xe bnh th ng trn c u khng c gi Ho t t i
L
= 1,75
C ng II C u chu gi c t c h n 25 m/s T i tr ng gi
L
= 1,40
C ng III Xt xe bnh th ng trn c u c gi v i t c
25 m/s
Ho t t i
L
= 1,35
T i tr ng gi
L
= 0,40
c bi t Ki m tra v ng t, va xe, va x t u
thuy n v xi l
Ho t t i
L
= 0,50
T i tr ng c bi t
L
= 1,00
Khai thc Ki m tra tnh khai thc, t c l vng v
b r ng v t n t c a b tng
Ho t t i
L
= 1,00
T i tr ng gi
L
= 0,30
M i Ki m tra m i i v i c t t hp Ho t t i
L
= 0,75
1.2.4.2 Ho t t i xe thi t k
S ln xe thi t k
B r ng ln xe c l y b ng 3500 mm ph h p v i quy nh c a Ti u chu n thi t k
ng t. S ln xe thi t k c xc nh b i ph n nguyn c a t s w/3500, trong
w l b r ng kho ng tr ng c a l ng ng gi a hai va ho c hai r o ch n, tnh b ng
mm.
H s ln xe
H s ln xe c quy nh trong b ng 1.3
B ng 1.3 H s ln xe m
13
S ln ch t t i H s ln
1 1,20
2 1,00
3 0,85
>3 0,65
Ho t t i xe t thi t k
Ho t t i xe t trn m t c u hay cc k t c u ph tr c k hi u l HL-93, l m t t h p
c a xe t i thi t k ho c xe hai tr c thi t k v t i tr ng ln thi t k (hnh 1.2).
- Xe t i thi t k
Tr ng l ng, kho ng cch cc tr c v kho ng cch cc bnh xe c a xe t i thi t k
c cho trn hnh 1.1. L c xung kch c l y theo b ng 1.4.
Hnh 1.1 c tr ng c a xe t i thi t k
C ly gi a hai tr c sau c a xe ph i c thay i gi a 4300 mm v 9000 mm gy
ra ng l c l n nh t.
i v i cc c u trn cc tuy n ng c p IV v th p h n, ch u t c th xc nh
t i tr ng tr c th p h n t i tr ng cho trn hnh 1.1 b i cc h s chi t gi m 0,50 ho c 0,65.
- Xe hai tr c thi t k
Xe hai tr c g m m t c p tr c 110.000 N cch nhau 1200 mm. Kho ng cch theo
chi u ngang c a cc bnh xe b ng 1800 mm.
L c xung kch c l y theo b ng 1.4.
14
i v i cc c u trn cc tuy n ng c p IV v th p h n, ch u t c th xc nh
t i tr ng hai tr c th p h n t i tr ng ni trn b i cc h s chi t gi m 0,50 ho c 0,65.
- T i tr ng ln thi t k
T i tr ng ln thi t k l t i tr ng c c ng 9,3 N/mm phn b u theo chi u d c
c u. Theo chi u ngang c u, t i tr ng c gi thi t l phn b u trn b r ng 3000 mm.
Khi tnh n i l c do t i tr ng l n thi t k , khng xt tc ng xung kch. ng th i, khi
gi m t i tr ng thi t k cho cc tuy n ng c p IV v th p h n, t i tr ng ln v n gi
nguyn gi tr 9,3 N/mm, khng nhn v i cc h s (0,50 hay 0,65).
Hnh 1.2 Ho t t i thi t k theo Ti u chu n 22 TCN 272-05 v AASHTO LRFD (1998)
- L c xung kch
Tc ng tnh h c c a xe t i thi t k ho c xe hai tr c thi t k ph i c l y tng thm
m t t l ph n trm cho tc ng xung kch IM, c quy nh trong b ng 1.4.
B ng 1.4 L c xung kch IM
C u ki n IM
M i n i b n m t c u, i v i t t c cc tr ng thi
gi i h n
75%
T t c cc c u ki n khc
- Tr ng thi gi i h n m i
- Cc tr ng thi gi i h n khc
15%
25%
15
1.3 V t li u
Cc thu c tnh c b n c a thp l th hi n c ng ch y, c ng ko t, d o,
r n v dai.
C ng ch y l ng su t m t i x y ra s tng bi n d ng m ng su t khng
tng.
C ng chu ko l ng su t l n nh t t c trong th nghi m ko.
d o l ch s c a v t li u ph n nh kh nng gi c bi n d ng qu n h i m
khng x y ra ph ho i. N c th c tnh b ng t s gi a gin khi ph ho i v
gin i m ch y u tin.
r n l thu c tnh c a v t li u cho php ch ng l i s mi mn b m t.
dai l thu c tnh c a v t li u cho php ti u hao nng l ng m khng x y ra ph
ho i.
1.3.1 Thnh ph n ha h c c a thp
Thnh ph n ho h c c nh h ng tr c ti p t i c u trc c a thp, do c li n quan ch t
ch n tnh ch t c h c c a n.
Thnh ph n ho h c ch y u c a thp l s t (Fe) v cc bon (C). L ng cc bon tuy
r t nh nh ng c nh h ng quan tr ng i v i tnh ch t c h c c a thp: l ng cc bon
cng nhi u th c ng c a thp cng cao nh ng tnh d o, tnh dai v tnh hn c a n
gi m. Thp dng trong xy d ng i h i ph i c tnh d o cao trnh t g y t ng t
nn hm l ng cc bon c h n ch kh th p, th ng khng l n h n 0,2-0,22 % v kh i
l ng.
Trong thp cc bon th ng, ngoi s t v cc bon cn c nh ng nguyn t ho h c
khc. Cc nguyn t ho h c c l i th ng g p l mangan (Mn) v silic (Si). Cc nguyn
t c h i c th k n l ph t pho (P) v l u hu nh (S) th r n, xy (O) v ni t (N)
th kh. Cc nguyn t c h i ny, ni chung, lm cho thp tr nn gin, c bi t khi thp
lm vi c trong i u ki n b t l i (chu ng su t t p trung, t i tr ng l p, chu nhi t
cao).
Thp h p kim l lo i thp m ngoi nh ng thnh ph n ho h c k trn, cn c thm
cc nguyn t kim lo i b sung. Cc nguyn t ny c a vo nh m c i thi n m t s
thu c tnh t t c a thp nh lm tng c ng m khng gi m tnh d o, tng kh nng
ch ng g hay kh nng ch ng mi mn. Ch ng h n, crm v ng lm tng kh nng
ch ng g c a thp, c s d ng trong ch t o thp ch ng g, mangan l m tng c ng
c a thp v c th ki m ch nh h ng x u c a sunfua. Tuy nhi n, hm l ng cc kim
lo i b sung cng cao (h p kim cao) th tnh d o, tnh dai, tnh hn cng gi m. Thp h p
kim dng trong xy d ng l thp h p kim th p v i thnh ph n kim lo i b sung kho ng
1,5-2,0%.
16
1.3.2 Khi ni m v ng su t d
ng su t t n t i trong cc b ph n k t c u m khng do tc ng c a b t k ngo i l c no
c g i l ng su t d . i u quan tr ng l nh n bi t s c m t c a n v ng su t d nh
h ng n c ng c a cc c u ki n chu l c. ng su t d c th pht sinh trong qu
trnh gia cng nhi t, gia cng c h c hay qu trnh luy n thp. ng su t d do gia cng
nhi t hnh thnh khi s ngu i x y ra khng u. ng su t d do gia cng c h c x y ra do
bi n d ng d o khng u khi b kch p. ng su t d do luy n kim sinh ra do s thay i
c u trc phn t c a thp.
Khi m t c t ngang c ch t o b ng hn ba chi u, ng su t d xu t hi n c ba
chi u. S t nng v ngu i i lm thay i c u trc c a kim lo i v s bi n d ng th ng
b c n tr , gy ra ng su t d ko c th t t i 400 MPa trong m i hn.
Nhn chung, cc mp c a t m v thp bnh th ng chu ng su t d nn, khi c c t
b ng nhi t th chu ng su t d ko. Cc ng su t ny c cn b ng v i ng su t t ng
ng c d u ng c l i v tr khc trong c u ki n. Hnh 1.3 bi u di n m t cch nh tnh
s phn b t ng th ng su t d trong cc thanh thp hn v cn nng. Ch r ng, cc
ng su t trong hnh ny l ng su t d c thanh.
Hnh 1.3 S h a ng su t d trong cc m t c t thp cn v ghp trong x ng.
(a) m t c t cn nng, (b) m t c t hnh h p hn, (c) b n cn mp, (d) b n c t mp b ng l a, (e)
m t c t I t h p hn c t mp b ng l a
1.3.3 Gia cng nhi t
Thu c tnh c h c c a thp c th c nng cao b ng cc ph ng php gia cng nhi t
khc nhau: gia cng lm ngu i ch m v gia cng lm ngu i nhanh.
17
Gia cng lm ngu i ch m l php ti chu n thng th ng. N bao g m vi c nung
nng thp n m t nhi t nh t nh, gi nhi t n y trong m t kho ng th i gian thch
h p r i sau , lm ngu i ch m trong khng kh. Nhi t ti tu theo lo i gia cng. Gia
cng lm ngu i ch m lm tng tnh d o, tnh dai c a thp, l m gi m tnh d nh ng khng
nng cao c c ng v c ng.
Gia cng lm ngu i nhanh c ch nh cho thp c u, cn c g i l ti nhng.
Trong ph ng php ny, thp c nung nng t i t i kho ng 900
0
C, c gi nhi t
trong m t kho ng th i gian, sau c lm ngu i nhanh b ng cch nhng vo b
n c ho c b d u. Sau khi nhng, thp l i c nung t i kho ng 500
0
C, c gi nhi t
ny, sau c lm ngu i ch m. Ti nhng l m thay i c u trc vi m c a thp,
lm tng c ng , r n v dai.
1.3.4 Phn lo i thp k t c u
Cc thu c tnh c h c c a cc lo i thp k t c u i n hnh c bi u di n b ng b n ng
cong ng su t-bi n d ng trong hnh 1.4. M i ng cong i di n cho m t lo i thp k t
c u v i thnh ph n c u t o p ng cc yu c u ring. R rng l cc lo i thp ng x
khc nhau, tr vng bi n d ng nh g n g c to . B n lo i thp khc nhau n y c th
c nh n bi t b i thnh ph n ho h c v cch x l nhi t c a chng. l thp cc bon
(c p 250), thp h p kim th p c ng cao (c p 345), thp h p kim th p gia cng nhi t
(c p 485) v thp h p kim gia cng nhi t c ng cao (c p 690). Cc thu c tnh c h c
nh nh t c a cc thp ny c cho trong b ng 1. 5.
Hnh 1.4 Cc ng cong ng su t-bi n d ng i n hnh i v i thp k t c u
18
B ng 1.5 Cc thu c tnh c h c nh nh t c a cc thp cn dng trong cng trnh, c ng v chi u
dy
Thp k t
c u
Thp h p kim th p
c ng cao
Thp h p
kim th p
ti nhng
Thp h p kim ti
nhng c ng cao
K hi u theo
AASHTO
M270
C p 250
M270
C p 345
M270
C p
345W
M270
C p
485W
M270
C p 690/690W
K hi u theo ASTM
t ng ng
A709M
C p 250
A709M
C p 345
A709M
C p
345W
A709M
C p
485W
A709M
C p 690/690W
Chi u dy c a b n
(mm)
T i 100 T i 100 T i 100 T i 100 T i 65 Trn 65
t i 100
Thp hnh T t c
cc
nhm
T t c
cc
nhm
T t c cc
nhm
Khng p
d ng
Khng p
d ng
Khng p
d ng
C ng chu ko
nh nh t, F
u
, (MPa)
400 450 485 620 760 690
i m ch y nh nh t
ho c c ng ch y
nh nh t, F
y
, (MPa)
250 345 345 485 690 620
M t tiu chu n th ng nh t ho cho thp c u c cho trong ASTM (1995) v i k
hi u A709/A709M-94a (M ch mt v 94a ch nm xt l i l n cu i). Su c p thp t ng
ng v i b n c p c ng c cho trong b ng 1.2 v hnh 1.2. C p thp c k hi u W
l thp ch ng g, c kh nng ch ng g trong khng kh t t h n v c b n so v i thp than
th ng v c th c s d ng trong nhi u tr ng h p m khng c n s n b o v .
T t c cc c p thp trong b ng 1.5 u c th hn, tuy nhin khng ph i v i v i cng
m t quy cch hn. M i c p thp c nh ng yu c u ring v hn ph i c tun theo.
Trong hnh 1.4, cc s trong ngo c b n m c c ng thp l k hi u theo ASTM
c a thp c c ng chu ko v thu c tnh bi n d ng gi ng thp A709M. Cc con s
ny c nu l v chng quen thu c i v i nh ng ng i thi t k khung nh thp v cc
cng trnh khc. S khc nhau c b n nh t gi a cc thp ny v thp A709M l ch
thp A709M c dng cho xy d ng c u v ph i c yu c u b sung v th nghi m xc
nh dai. Cc yu c u ny khc nhau i v i cc c u ki n t i h n t gy v khng t
gy trong tnh ton TTGH m i v t gy.
Hai thu c tnh c a t t c cc c p thp c coi l khng i, l m un n h i E
s
=
200 GPa v h s gin n v nhi t b ng 11,7.10
-6
.
19
Ph n sau y gi i thi u tm t t v thu c tnh c a cc c p thp ng v i cc c p c ng
khc nhau. gip so snh cc lo i thp n y, cc bi u ng su t-bi n d ng giai o n
u v ng cong g ph thu c th i gian c cho, t ng ng, trong cc hnh 1.5 v 1.6.
Thp cc bon cng trnh
Tn g i nh v y th t ra khng c tr ng l m v t t c thp cng trnh u c cc bon. y
ch l nh ngha k thu t. Cc ti u chu n nh lo i thp cc bon c th tham kh o
trong m c 8.2.5, ti li u [4].
M t trong nh ng c tr ng ch y u c a thp cc bon cng trnh l c i m ch y c
nh n bi t r v ti p theo l m t th m ch y di. i u ny c miu t trong hnh 1.5 v
n bi u th tnh d o t t, cho php phn ph i l i ng su t c c b m khng t gy. Thu c
tnh ny lm cho thp cc bon c bi t ph h p khi s d ng lm chi ti t lin k t.
Thp cc bon c tnh hn t t v thch h p cho b n, thanh v cc thp cn nh hnh
trong xy d ng. Chng c d ki n cho s d ng trong nhi t khng kh. M c g
trong hnh 1.6 i v i thp cc bon c ng (Cu) b ng kho ng m t n a thp cc bon
thng th ng.
Thp h p kim th p c ng cao
Cc thp ny c thnh ph n ho h c c h n ch pht tri n c ng ch y v c ng
ko t l n h n thp cc bon nh ng l ng kim lo i b sung nh h n trong thp h p
kim. C ng ch y cao h n (F
y
= 345 MPa) t c trong i u ki n cn nng h n l
qua gia cng nhi t. K t qu l chng c i m ch y r rng v tnh d o tuy t v i nh c
miu t trong hnh 1.5.
Thp h p kim th p c ng cao c tnh hn t t v thch h p cho b n, thanh v cc
thp cn nh hnh trong xy d ng. Cc h p kim ny c s c khng g trong khng kh cao
h n nh cho th y trong hnh 1.6. Do c cc ph m ch t t t ny, thp c p 345 th ng l s
l a ch n u tin c a ng i thi t k cc c u c nhp trung bnh v nh .
Thp h p kim th p gia cng nhi t
Thp h p kim th p c ng cao c th c gia cng nhi t t c c ng ch y
cao h n (F
y
= 485 MPa). Thnh ph n ho h c cho cc c p 345W v 485W l g n nh
nhau. Vi c x l nhi t (ti thp) l m thay i c u trc vi m c a thp v lm tng c ng
, r n v dai.
S gia cng nhi t lm i m ch y c a thp dch chuy n cao l n nh cho th y trong
hnh 1.5. C m t s chuy n ti p r r t t ng x n h i sang ng x qu n h i. C ng
ch y c a cc thp ny th ng c xc nh gi n b ng 0,5% d i tc d ng c a
t i tr ng ho c gi n b ng 0,2% theo nh ngha b (xem hnh 1.5).
Thp h p kim th p c gia cng nhi t c th hn, tuy nhin ch thch h p cho t m.
S c khng g trong khng kh c a chng l gi ng nh thp h p kim th p c ng cao.
20
Hnh 1.5 Cc ng cong ng su t-bi n d ng ban u i n hnh i v i thp cng trnh
Hnh 1.6 Cc ng cong g cho m t vi lo i thp trong mi tr ng cng nghi p
Thp h p kim gia cng nhi t c ng cao
Thp h p kim l lo i thp c thnh ph n ho h c khng ph i nh trong thp h p kim th p
c ng cao. Ph ng php gia cng nhi t ti nhng c th c hi n t ng t nh i v i
thp h p kim th p nh ng thnh ph n khc nhau c a cc nguyn t h p kim lm pht tri n
c ng cao h n (F
y
= 690 MPa) v tnh dai l n h n nhi t th p.
21
ng cong g trong khng kh i v i cc thp h p kim ( c p 690) c cho trong
hnh 1.6 v th hi n s c khng g t t nh t trong b n c p thp.
y, c ng ch y c ng c xc nh gin b ng 0,5% d i tc d ng c a t i
tr ng ho c gin b ng 0,2% theo nh ngha b nh miu t trong hnh 1.5. Khi xem
xt ng cong ng su t-bi n d ng y trong hnh 1.4, r rng cc thp c gia cng
nhi t t c ng chu ko d ng chp v ng su t gi m nhanh h n so v i thp khng
c x l nhi t. d o th p h n ny c th gy ra v n trong m t s t nh hu ng khai
thc v, do v y, c n ph i th n tr ng khi s d ng thp gia cng nhi t .
1.3.5 nh h ng c a ng su t l p (s m i)
Khi thi t k k t c u c u thp, ng i thi t k ph i nh n th c c nh h ng c a ng su t
l p. Xe c i qua b t k v tr xc nh n o u l p i l p l i theo th i gian. Tr n ng
cao t c xuyn qu c gia, s chu k ng su t l n nh t c th h n m t tri u l n m i nm.
Cc ng su t l p ny c gy ra b i t i tr ng s d ng v gi tr l n nh t c a ng
su t trong thp c b n c a m t c t ngang no s nh h n so v i c ng c a v t li u.
Tuy nhin, n u c hi n t ng tng ng su t do s khng lin t c v v t li u ho c v hnh
h c, ng su t t i n i gin o n c th d dng l n g p hai ho c ba l n ng su t c tnh
ton t t i tr ng s d ng. Ngay c khi ng su t cao n y tc d ng khng lin t c, n u n
l p i l p l i nhi u l n th h h ng s tch lu , v t n t s hnh thnh v s ph ho i c u
ki n c th x y ra.
C ch ph ho i ny, bao g m bi n d ng v s pht tri n v t n t d i tc ng c a
t i tr ng s d ng, m n u t b n thn n th khng gy ra ph ho i, c g i l m i.
Thp b m i khi chu m c ng su t trung b nh nh ng l p l i nhi u l n. M i l m t t xc
ng m t hi n t ng ny.
Xc nh c ng m i
C ng m i khng ph i l m t h ng s v t li u nh c ng ch y hay m un n
h i. N ph thu c vo c u t o c th c a m i n i v, th c t , ch c th c xc nh
b ng th c nghi m. V h u h t cc v n t p trung ng su t do s khng li n t c v hnh
h c v v t li u c lin quan n lin k t hn nn h u h t cc th nghi m v c ng m i
c th c hi n trn cc lo i m i hn.
Qu trnh th nghi m i v i m i lin k t hn l cho m t lo t m u chu m t bi n
ng su t S nh h n c ng ch y c a thp c b n v l p l i ng su t ny v i N chu k
cho t i khi lin k t ph ho i. Khi gi m bi n ng su t, s chu k l p d n n ph ho i
tng ln. K t qu th nghi m th ng c bi u di n b ng bi u quan h gi a log S v
log N. M t bi u S-N i n cho mt lin k t hn c cho trong hnh 1.7. T i m t i m
b t k trn bi u , gi tr ng su t l c ng m i v s chu k l tu i th m i t i m c
ng su t . Ch r ng, khi bin ng su t gi m t i m t gi tr c tr ng, s chu k
ng su t c th tng khng gi i h n m khng gy ra ph ho i. ng su t gi i h n ny
c g i l gi i h n m i c a lin k t.
22
Hnh 1.7 Bi u S-N i n hnh cho cc m i n i hn
nh h ng c a c ng c a v t li u c b n
C ng m i c a cc b ph n khng h n tng theo c ng chu ko c a v t li u c
b n. C ng m i ny c bi u di n trn hnh 1.8 cho c cc m u trn c v m u c
l . Tuy nhin, n u thp c ng cao c s d ng trong cc c u ki n hn th khng c
s tng trong c ng m i.
Hnh 1.8 C ng m i so snh v i c ng tnh
S d c s khc nhau trong ng x n y l v trong v t li u khng hn, v t n t ph i
c hnh thnh tr c khi chng c th pht tri n, trong khi cc m i n i hn, v t n t
c s n v t t c chng ch c n pht tri n. M c pht tri n v t n t khng thay i nhi u
theo c ng chu ko; do , c ng m i c a m i hn khng ph thu c vo lo i thp
c lin k t.
23
nh h ng c a ng su t d
Ni chung, m i hn s khng c gi m ng su t nn c th gi thi t r ng, ng su t d s
t n t i u trong li n k t. N u m t chu k ng su t c bi n S tc d ng th bin
ng su t th c t s ch y t
r
o t i
r
S o v bin ng su t danh nh l S. Do , c th
bi u di n ng x m i c a m t m i hn ch ph thu c vo bin ng su t, khng c n bi t
ng su t l n nh t v nh nh t th c t . Trong Ti u chu n thi t k c u 22 TCN 272-05, m i
do t i tr ng gy ra c xem xt ph thu c vo bin ng su t v ng su t d c b
qua.
Nh n xt k t lu n v m i
M i l nguyn nhn ph bi n nh t gy ph ho i thp, ch y u l do v n ny khng
c nh n th c y trong giai o n thi t k . S ch thch ng n vi c l a ch n
m i n i v c u t o chi ti t c ng nh hi u bi t v cc yu c u c a t i tr ng s d ng c th
lo i tr h u h t cc v t n t ph ho i, trong khi s b qua cc nhn t n y c th d n n
th m ho .
1.3.6 S ph ho i gin
M t k s thi t k c u ph i hi u nh ng i u ki n l nguyn nhn gy ra ph ho i gin
trong thp k t c u. Ph i trnh ph ho i gi n v chng khng d o v c th x y ra ng
su t t ng i th p. Khi c nh ng i u ki n ny, v t n t c th lan truy n r t nhanh v s
ph ho i t ng t c th x y ra.
M t trong nh ng nguyn nhn c a ph ho i gin l tr ng thi ng su t ko ba tr c c
th xu t hi n m t khe, r nh trong m t b ph n ho c do s khng lin t c b c n tr
trong m t lin k t hn.
Ph ho i gin cn c th x y ra do nhi t mi tr ng th p. Thp cng trnh th hi n
tnh d o nhi t trn 0
o
C nh ng chuy n thnh gin khi nhi t gi m.
Lin k t hn c n c c u t o trnh ng su t ko ba chi u v kh nng ph ho i
gin. M t v d l lin k t hn c a s n tng c ng ngang trung gian v i d m ghp.
Tr c y, s n tng c ng ny th ng c thi t k c chi u cao b ng chi u cao vch
v c hn c vo bin nn v bin ko. N u s n tng c ng c hn vo bin ko
nh trong hnh 1.9 th s c n tr bi n d ng c a m i hn khi ngu i theo ba ph ng s sinh
ra ng su t cng ba chi u trong vch, l i u ki n thu n l i d n n ph ho i gi n, c
bi t khi ng th i c s gi m nhi t ho c c s khng ho n h o v v t li u.V v y, ngy
nay, s n tng c ng ngang khng c php hn vo bin ko.
24
Hnh 1.9 Lin k t c a s n tng c ng ngang trung gian vo d m ghp
(a) C u t o khng ng, (b) C u t o ng
25
Ch ng 2 LIN K T TRONG K T C U
THP
Trong cc k t c u thp hi n nay, c hai lo i lin k t th ng c s d ng: lin k t inh v
lin k t hn. Hnh 2.1 gi i thi u m t s d ng li n k t ph bi n trong k t c u thp.
Lin k t inh l c m t chung dng ch cc lo i lin k t c d ng thanh thp tr n
xu qua l c a cc b ph n c n li n k t. Nh v y, inh i di n cho inh tn, bu lng, bu
lng c ng cao, ch t Cc lo i lin k t inh c c p trong ch ng ny l lin k t
b ng bu lng th ng v lin k t b ng bu lng c ng cao.
Lin k t hn c th c dng cho cc m i n i ngoi cng tr ng nh ng ni chung,
ch y u c s d ng n i cc b ph n trong nh my.
Tu theo tr ng h p chu l c, cc lin k t c phn chia thnh lin k t n gi n,
hay lin k t chu l c ng tm, v lin k t chu l c l ch tm. Trong ch ng ny, lin k t
n gi n c trnh by trong cc m c 2.1-2.7, lin k t chu l c l ch tm c c p
trong m c 2.8.
Hnh 2.1
26
2.1 C u t o lin k t bu lng
Bu lng c phn bi t gi a bu lng th ng v bu lng c ng cao
2.1.1 Bu lng th ng
Bu lng th ng c lm b ng thp t cc-bon ASTM A307 c c ng chu ko 420
MPa. Bu lng A307 c th c u d ng hnh vung, l c gic ho c u chm. Bu lng thp
th ng khng c php s d ng cho cc li n k t chu m i.
Hnh 2.2. Bu lng thp t cc bon A307 c p A. u bu lng do nh s n xu t quy nh
a. u v ai c hnh l c lng ; b. u v ai c hnh vung ; c. u chm
2.1.2 Bu lng c ng cao
Bu lng c ng cao ph i c c ng chu ko nh nh t 830 MPa cho cc ng knh d
= 16 27 mm v 725 MPa cho cc ng knh d = 30 36 mm. Bu lng c ng cao c
th dng trong cc lin k t chu ma st ho c li n k t chu p m t. Lin k t chu p m t
chu c t i tr ng l n h n nh ng gy bi n d ng l n khi chu ng su t i d u n n ch
c dng trong nh ng i u ki n cho php. Trong c u, m i n i bu lng chu p m t
khng c dng cho cc lin k t chu ng su t i d u.
Lin k t bu lng c ng cao chu ma st th ng dng trong k t c u c u chu t i
tr ng th ng xuyn gy ng su t i d u ho c khi c n trnh bi n d ng tr t c a m i n i.
o
Thn inh
ai c
u
Ren
Chi u di
Chi u di
u
ng knh
ai c
27
Lin k t bu lng c ng cao chu p m t ch c dng h n ch cho cc b ph n chu
ng su t m t d u v cho cc b ph n th y u.
Trong xy d ng c u, c lin k t bu lng c ng cao v lin k t hn u c th c
s d ng cho cc m i n i ngoi cng tr ng song lin k t bu lng c ng cao c dng
l ch y u. Lin k t hn ch c s d ng trong cc li n k t th y u, khng chu ho t t i,
dng lin k t cc t m m t c u ho c cc b ph n khng chu l c chnh.
Trong th c t , th ng s d ng hai lo i bu lng c ng cao A325 v A490 v i u
m v ai c theo tiu chu n ASTM nh trn hnh 2.2.
Hnh 2.3 Bu lng c ng cao
Bu lng CC A325 c th b ng thp ch ng r. Cc kch c bu lng v ng ren rng
c th tham kh o b ng 2.1
B ng 2.1 Chi u di ng ren c a bu lng CC
ng knh bu lng
(mm)
Chi u di ren
danh inh (mm)
l ch ren (mm)
Chi u di t ng
c ng ren (mm)
12.7 25.4 4.8 30.2
15.9 31.8 5.6 37.3
19.0 35.0 6.4 41.1
22.2 38.1 7.1 45.2
25.4 44.5 7.9 52.3
28.6 50.8 8.6 59.4
31.8 50.8 9.7 60.5
35.0 57.2 11.2 69.3
38.1 57.2 11.2 68.3
28
Trong cc lin k t b ng bu lng c ng cao chu ma st, cc b n n i c p vo
nhau nh l c xi t bu lng. L c xi t bu lng c n l n khi chu c t, ma st gi a cc
b n thp kh nng ch ng l i s tr t. Lin k t chu ma st yu c u b m t ti p xc c a
cc b n n i ph i c lm s ch kh i s n, d u m v cc ch t b n. C ng c th dng lin
k t trong bu lng b p m t, s dch chuy n c a cc b n n i c ngn c n b i thn bu
lng.
Cc kch th c l bu lng khng c v t qu cc tr s trong b ng 2.1.
B ng 2.2 Kch th c l bu lng l n nh t
ng knh
bu lng
L chu n L qu c L van ng n L van di
d (mm) ng knh ng knh R ng x Di R ng x Di
16 18 20 18 22 18 40
20 22 24 22 26 22 50
22 24 28 24 30 24 55
24 26 30 26 33 26 60
27 30 35 30 37 30 67
30 33 38 33 40 33 75
36 39 44 39 46 39 90
L qu c c th dng trong m i l p c a lin k t bu lng c ng cao chu ma st.
Khng dng l qu c trong lin k t ki u p m t.
L van ng n c th dng trong m i l p c a lin k t chu ma st ho c p m t. Trong
lin k t chu ma st, c nh di l van c dng khng c n ch n ph ng tc d ng
c a t i tr ng, nh ng trong lin k t chu p m t, c nh di l van c n vung gc v i
ph ng tc d ng c a t i tr ng.
L van di ch c dng trong m t l p c a c lin k t chu ma st v lin k t chu
p m t. L van di c th c dng trong lin k t chu ma st khng c n ch n
ph ng tc d ng c a t i tr ng, nh ng trong lin k t chu p m t, c nh di l van c n
vung gc v i ph ng tc d ng c a t i tr ng.
Trong xy d ng c u, ng knh bu lng nh nh t cho php l 16 mm, tuy nhin
khng c dng bu lng ng knh 16 mm trong k t c u chu l c chnh.
2.1.3 Kho ng cch bu lng v kho ng cch t i mp
Vi c quy nh kho ng cch nh nh t, kho ng cch l n nh t gi a cc bu lng c n g nh t
bu lng t i mp c u ki n nh m nh ng m c ch khc nhau.
Kho ng cch nh nh t gi a cc bu lng c quy nh nh m m b o kho ng cch
tr ng gi a cc ai c v khng gian c n thi t cho thi cng (xi t bu lng). Kho ng cch
29
nh nh t t bu lng t i mp c u ki n c quy nh nh m m c ch ch ng x rch thp
c b n.
Kho ng cch l n nh t gi a cc bu lng c ng nh t bu lng t i mp c u ki n c
quy nh nh m m b o m i n i ch t ch , ch ng m v ch ng l t b i c ng nh ch ng
cong vnh cho thp c b n.
Cc yu c u c b n v kho ng cch bu lng v kho ng cch t i mp theo Ti u chu n
thi t k c u 22 TCN 272-05 c tm t t nh sau:
Kho ng cch t tim t i tim c a cc bu lng (theo m i ph ng) khng c nh h n
3d, v i d l ng knh c a bu lng.
Kho ng cch nh nh t t tim l t i mp c u ki n (theo m i ph ng), l hm c a kch
th c bu lng v d ng gia cng mp, c cho trong b ng 2.2. Kho ng cch t tim l t i
mp thanh (theo m i ph ng), ni chung, khng c l n h n 8 l n chi u dy c a thanh
n i m ng nh t v khng c l n h n 125 mm.
Kho ng cch gi a cc bu lng v kho ng cch t bu lng t i mp, k hi u t ng ng
l s v L
e
, c minh ho trn hnh 2.8.
Cc i u kho n y v chi ti t v kho ng cch bu lng v kho ng cch t i mp c
th c tham kh o trong Ti li u [2], m c 6.13.2.6.
B ng 2.3 Kho ng cch n mp thanh t i thi u (mm)
ng knh bu lng (mm) Cc mp c t Cc mp t m, b n hay thp hnh c
cn ho c cc mp c c t b ng kh t
16 28 22
20 34 26
22 38 28
24 42 30
27 48 34
30 52 38
36 64 46
2.2 Lin k t bu lng chu c t: cc tr ng h p ph ho i
Tr c khi xem xt c ng cc c p c tr ng c a bu lng, chng ta c n nghi n c u cc
tr ng h p ph ho i khc nhau c th x y ra trong li n k t b ng bu lng chu c t. C hai
d ng ph ho i ch y u: ph ho i c a bu lng v ph ho i c a b ph n c lin k t. Xt
m i n i c bi u di n trong hnh 2.3a. S ph ho i c a bu lng c th c gi thi t x y
ra nh trong hnh v . ng su t c t trung bnh trong tr ng h p ny s l
2
/ 4
v
P P
f
A d t
= =
30
trong , P l l c tc d ng ln m t bu lng, A l di n tch m t c t ngang c a bu lng v d
l ng knh c a n. L c tc d ng c th c vi t l
v
P f A =
M c d l c tc d ng trong tr ng h p ny khng hon ton ng tm nh ng l ch
tm l nh v c th c b qua. Lin k t trong hnh 2.4b l t ng t nh ng s phn tch
cn b ng l c cc ph n c a thn bu lng cho th y r ng, m i di n tch m t c t ngang chu
m t n a c a t i tr ng ton ph n, hay, hon ton t ng ng, c hai m t c t ngang tham
gia chu t i tr ng ton ph n. Trong tr ng h p ny, t i tr ng l 2
v
P f A = v y l tr ng
h p c t kp (c t hai m t). Li n k t bu lng trong hnh 2.3a ch v i m t m t chu c t c
g i l lin k t chu c t n (c t m t m t). S tng h n n a b dy v t li u t i lin k t c
th lm tng s m t ph ng c t v lm gi m h n n a l c tc d ng trn m i m t c t. Tuy
nhin, i u ny s lm tng chi u di c a bu lng v khi n cho n c th ph i chu u n.
Hnh 2.3 Cc tr ng h p ph ho i c t bu lng
Cc tnh hu ng ph ho i khc trong li n k t chu c t bao g m s ph ho i c a cc b
ph n c lin k t v c chia thnh hai tr ng h p chnh.
1. S ph ho i do ko, c t ho c u n l n trong cc b ph n c lin k t. N u m t
c u ki n chu ko c lin k t, l c ko trn c m t c t ngang nguyn v m t c t
ngang h u hi u u ph i c ki m tra. Tu theo c u t o c a li n k t v l c tc
d ng, c ng c th ph i phn tch v c t, ko, u n hay c t kh i. Vi c thi t k li n
k t c a m t c u ki n chu ko th ng c ti n hnh song song v i vi c thi t k
chnh c u ki n v hai qu trnh ph thu c l n nhau.
2. S ph ho i c a b ph n c lin k t do s p m t gy ra b i thn bu lng. N u
l bu lng r ng h n m t cht so v i thn bu lng v bu lng c gi thi t l n m
l ng l o trong l th khi chu t i, s ti p xc gi a bu lng v b ph n c lin k t
s x y ra trn kho ng m t n a chu vi c a bu lng (h nh 2.4). ng su t s bi n
thin t gi tr l n nh t t i A n b ng khng t i B; n gi n ho, m t ng su t
trung bnh, c tnh b ng l c tc d ng chia cho di n tch ti p xc, c s d ng.
31
Do v y, ng su t p m t s c tnh l /( ),
p
f P dt = v i P l l c tc d ng ln
bu lng, d l ng knh bu lng v t l b dy c a b ph n b p m t. L c p m t ,
t , l
p
P f dt = .
Hnh 2.4 S p m t c a bu lng l n thp c b n
Hnh 2.5 p m t bu lng g n u c u ki n ho c g n m t bu lng khc
V n p m t c th ph c t p h n khi c m t m t bu lng g n ho c khi g n
mp u c u ki n theo ph ng chu l c nh c miu t trn hnh 2.5. Kho ng cch gi a
cc bu lng v t bu lng t i mp s c nh h ng n c ng chu p m t.
2.3 C ng chu p m t
C ng chu p m t khng ph thu c v o lo i bu lng v ng su t c xem xt l trn
b ph n c lin k t ch khng ph i trn bu lng. Do v y, c ng chu p m t c ng
nh cc yu c u v kho ng cch bu lng v kho ng cch t i mp u c u ki n, l nh ng
i l ng khng ph thu c vo lo i bu lng, s c xem xt tr c khi bn v c ng
chu c t v chu ko c a bu lng.
32
Cc quy nh c a Tiu chu n AISC v c ng chu p m t c ng nh t t c cc yu
c u i v i bu lng c ng cao c c s l cc quy nh c a tiu chu n RCSC, 2000
(H i ng nghin c u v lin k t trong k t c u). Ph n tr nh by sau y gi i thch c s
c a cc cng th c cho c ng chu p m t trong Ti u chu n AISC c ng nh AASHTO
LRFD.
M t tr ng h p ph ho i c th x y ra do p m t l n l s x rch t i u m t c u
ki n c lin k t nh c minh ho trn hnh 2.6a. N u b m t ph ho i c l t ng
ho nh bi u di n trn hnh 2.6b th t i tr ng ph ho i trn m t trong hai m t s b ng ng
su t ph ho i c t nhn v i di n tch chu c t, hay
0, 6
2
n
u c
R
F L t =
Trong
0,6F
u
ng su t ph ho i c t c a c u ki n c lin k t
L
c
kho ng cch t mp l t i mp c u ki n c lin k t
t chi u dy c a c u ki n c lin k t
C ng t ng c ng l
2(0, 6 ) 1, 2
n u c u c
R F L t F L t = = (2.1)
Hnh 2.6 S x rch t i u c u ki n
S x rch ny c th x y ra t i mp c a m t c u ki n c lin k t, nh trong hnh v ,
ho c gi a hai l theo ph ng chu l c p m t. ngn ng a bi n d ng qu l n c a l ,
m t gi i h n trn c t ra i v i l c p m t c cho b i cng th c 2.1. Gi i h n tr n
ny l t l thu n v i tch s c a di n tch chu p m t v ng su t ph ho i, hay
din tch p mt
n u u
R C F CdtF = = (2.2)
Trong
C h ng s
D ng knh bu lng
T chi u dy c u ki n c lin k t
33
Tiu chu n AISC s d ng cng th c 2.1 cho c ng chu p m t v i gi i h n tr n c
cho b i cng th c 2.2. N u c bi n d ng l n, m i u ny th ng x y ra, th C c l y
b ng 2,4. Gi tr ny t ng ng v i gin di c a l b ng kho ng inch. Nh v y
1, 2 2, 4
n u c u
R F L t dtF = s
Theo Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05 (c ng nh AASHTO LRFD), c ng
chu p m t c a lin k t bu lng, v b n ch t, c xc nh trn c s phn tch trn. Tuy
nhin, quy nh v cc tr ng h p c a s c khng p m t danh nh th hi n khc bi t v
hnh th c, c th nh sau:
i v i cc l chu n, l qu c , l van ng n chu tc d ng l c theo m i ph ng v
l van di song song v i ph ng l c tc d ng:
- Khi kho ng cch tnh gi a cc l bu lng khng nh h n 2d v kho ng cch tnh
n u thanh khng nh h n 2 d:
R
n
= 2,4.d.t.F
u
(2.3)
- Khi kho ng cch tnh gi a cc l bu lng nh h n 2 d ho c kho ng cch tnh n
u thanh nh h n 2 d:
R
n
= 1,2.L
c
.t.F
u
(2.4)
i v i cc l van di vung gc v i ph ng l c tc d ng:
- Khi kho ng cch tnh gi a cc l bu lng khng nh h n 2 d v kho ng cch tnh
n u thanh khng nh h n 2 d:
R
n
= 2,0.d.t.F
u
(2.5)
- Khi kho ng cch tnh gi a cc l bu lng nh h n 2 d ho c kho ng cch tnh n
u thanh nh h n 2d:
R
n
= L
c
.t.F
u
(2.6)
trong ,
L
c
kho ng cch tr ng, theo ph ng song song v i l c tc d ng, t mp c a l bu
lng t i mp c a l g n k ho c t i mp c a c u ki n
t chi u dy c u ki n c lin k t
d ng knh bu lng
F
u
ng su t ko gi i h n c a c u ki n c lin k t (khng ph i c a bu lng)
Trong ti li u ny, bi n d ng c xem xt l trn gc thi t k . C ng chu p m t
tnh ton c a m t bu lng n, do v y, c th c tnh b ng
n
R o , v i o l h s s c
khng i v i p m t c a bu lng l n thp c b n
0, 75 o = theo AISC
0, 80 o = theo AASHTO LRFD (1998)
trong ,
34
L
c
kho ng cch tr ng, theo ph ng song song v i l c tc d ng, t mp c a l bu
lng t i mp c a l g n k ho c t i mp c a c u ki n
t chi u dy c u ki n c lin k t
F
u
ng su t ko gi i h n c a c u ki n c lin k t (khng ph i c a bu lng)
Hnh 2.7
Hnh 2.7 miu t kho ng cch L
c
. Khi tnh ton c ng p m t cho m t bu lng, s
d ng kho ng cch t bu lng ny n bu lng li n k ho c n mp the o ph ng l c tc
d ng vo c u ki n lin k t. i v i tr ng h p trong hnh v , l c p m t s tc d ng tr n
ph n bn tri c a m i l . Do v y, c ng cho bu lng 1 c tnh v i L
c
b ng kho ng
cch gi a hai mp l v c ng cho bu lng 2 c tnh v i L
c
b ng kho ng cch t i
mp c u ki n c lin k t.
Cho cc bu lng g n mp, dng / 2
c e
L L h = . Cho cc bu lng khc, dng
c
L s h = , trong
L
e
kho ng cch t tm l t i mp
s kho ng cch tim n tim c a l
h ng knh l
Khi tnh kho ng cch L
c
, c n s d ng ng knh l th c t (t c l r ng h n 1/16
inch so v i ng knh thn bu lng, theo AISC)
1
in.
16
h d = +
hay n gi n
2mm h d = +
Kho ng cch bu lng v kho ng cch t i mp
Yu c u v kho ng cch t i thi u gi a cc bu lng v t bu lng t i mp c li n quan n
x rch thp c b n c trnh by trong m c 2.1.3. Kho ng cch gi a cc bu lng v
kho ng cch t bu lng t i mp, k hi u t ng ng l s v L
e
, c minh ho trn hnh
2.8.
35
Hnh 2.8 nh ngha cc kho ng cch bu lng v kho ng cch t i mp
V D 2.1
Ki m tra c ng chu p m t, kho ng cch gi a cc bu lng v kho ng cch t i mp i
v i lin k t c cho trong hnh 2.9. S d ng bu lng ASTM A307, ng knh 20 mm,
thp k t c u M270 c p 250, mp c u ki n d ng cn. L c ko c h s b ng 300 kN.
Hnh 2.9 Hnh cho v d 2.1
L i gi i
Thp k t c u M270 c p 250 c c ng chu ko F
u
= 400 MPa
Ki m tra cc kho ng cch
Kho ng cch th c t gi a cc bu lng = 65 mm > 3d = 60 mm (k ho ng cch nh
nh t)
Kho ng cch th c t t i mp = 30 mm > 26 mm (kho ng cch nh nh t, b ng 2.2)
ng knh l bu lng tnh p m t
h = d + 2 mm = 22 mm
Ki m tra p m t c trn thanh ko v trn b n nt
a) C ng chu p m t c a thanh ko
L g n mp
36
22
30 19mm
2 2
c e
h
L L = = = < 2d = 40 mm
C ng chu p m t danh nh c tnh theo cng th c 2.4
1, 2 1, 2.19.12.400 109440 N 109, 44 kN
n c u
R L tF = = = =
0, 8.109, 44 87, 552 kN
n
R o = =
L khc
65 22 43mm
c
L s h = = = > 2d = 40 mm
.(2, 4 ) 184, 320 kN
u
dtF o =
C ng chu p m t i v i c u ki n chu ko l
2.(87, 552) 2.(184, 320) 743, 744 kN
n
R o = + =
b) C ng chu p m t c a b n nt
L g n mp
22
30 19mm
2 2
c e
h
L L = = = < 2d = 40 mm
0, 8.1, 2 0, 8.1, 2.19.10.400 72960 N 72, 96 kN
n c u
R L tF o = = = =
L khc
65 22 43mm
c
L s h = = = > 2d = 40 mm
.(2, 4 ) 0, 8.2, 4.20.10.400 153600 N 153, 60 kN
u
dtF o = = =
C ng chu p m t i v i b n nt l
2.(72, 96) 2.(153, 60) 453,12 kN
n
R o = + =
p s
C ng chu p m t c a b n nt l quy t nh.
453,12 kN > 300 kN
n
R o = m b o c ng
Kho ng cch bu lng v kho ng cch t i mp trong v d 2.1 l gi ng nhau i v i
c u ki n chu ko v b n nt. Ch c chi u dy c a chng l khc nhau, do c n ki m
tra b n nt. Trong nh ng tr ng h p th ny, ch c n ki m tra c u ki n m ng h n. N u
cc kho ng cch t i mp l khc nhau th ph i ki m tra c c u ki n chu ko v b n nt.
37
2.4 C ng chu c t c a bu lng
Bu lng th ng khc v i bu lng c ng cao khng ch cc thu c tnh c a v t li u m
cn ch l c p ch t do xi t bu lng khng c tnh n. Bu lng th ng c quy nh
trong Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05 l bu lng ASTM A307.
S c khng c t danh nh c a bu lng c ng cao TTGH c ng trong cc m i
n i m kho ng cch gi a cc bu lng xa nh t o song song v i ph ng l c tc d ng nh
h n 1270 mm c l y nh sau:
Khi ng ren rng khng c t qua m t ph ng c t
0, 48
n b ub s
R A F N = (2.7)
Khi ng ren rng c t m t ph ng c t
0, 38
n b ub s
R A F N = (2.8)
trong :
A
b
di n tch bu lng theo ng knh danh nh (mm
2
),
F
ub
c ng chu ko nh nh t c a bu lng (MPa), v
N
s
s m t ph ng c t cho m i bu lng
S c khng c t danh nh c a bu lng trong cc m i n i di h n 1270 mm c l y
b ng 0,80 l n tr s tnh theo cc cng th c 2.7 ho c 2.8.
S c khng c t danh nh c a bu lng th ng ASTM A307 c xc nh theo cng
th c 2.8. Khi b dy t p b n n i c a m t bu lng A307 l n h n 5 l n ng knh, s c
khng danh nh s gi m i 1,0% cho m i 1,50 mm l n h n 5 l n ng knh.
S c khng c t c h s c a bu lng l
n
R o , v i 0, 65 o = i v i bu lng th ng v
0, 80 o = i v i bu lng c ng cao (b ng 1.1).
V D 2.2
Xc nh c ng thi t k c a lin k t cho trong hnh 2.10 d a trn s c t v p m t. B n
nt c chi u dy 10 mm, thanh ko c m t c t ngang 12 120 mm
2
. S d ng bu lng
ASTM A307, ng knh 20 mm, thp k t c u M270 c p 250.
38
L i gi i
Lin k t c th c coi l lin k t n gi n v cc bu lng c th c xem l chu l c
nh nhau. Trong h u h t cc tr ng h p, s l thu n ti n khi xc nh c ng ng v i
m t bu lng r i, sau , nhn v i t ng s bu lng.
a) Tnh s c khng c t
Bu lng ASTM A307 c c ng chu ko nh nh t 420 MPa
ub
F =
Di n tch m t c t ngang bu lng
2
2
314 mm
4
b
d
A
t
= =
S m t chu c t c a bu lng: 1
s
N =
S c khng c t danh nh c a m t bu lng c tnh theo cng th c 2.8
0, 38 0, 38.314.420.1 50114 N 50,114 kN
n b ub s
R A F N = = = =
S c khng c t c h s c a hai bu lng l
0, 65.2.50,114 65,149 kN
n
R o = =
b) Tnh s c khng p m t
Thp k t c u M270 c p 250 c c ng chu ko F
u
= 400 MPa
ng knh l bu lng tnh p m t h = d + 2 mm = 22 mm
Ki m tra p m t trn b n nt (b n m ng h n).
L st mp b n nt
22
35 24 mm
2 2
c e
h
L L = = = < 2d = 40 mm
0, 8.(1, 2 ) 0, 8.1, 2.24.10.400 92160 N 92,16 kN
n c u
R L tF o = = = =
L khc
75 22 53mm
c
L s h = = = > 2d = 40 mm
.(2, 4 ) 0, 8.2, 4.20.10.400 153600 N 153, 60 kN
u
dtF o = = =
92,16 153, 60 245, 76 kN
n
R o = + =
C ng chu p m t (245,76 kN) l n h n c ng chu c t (65,149 kN). Nh v y, s c
khng c t c a bu lng quy t nh c ng lin k t.
65,149 kN
n
R o =
p s Xt v c t v p m t, c ng thi t k c a li n k t l 65,149 kN (ch r ng,
m t s TTGH khc cn ch a c ki m tra c ng nh c ng chu ko c a m t c t
thanh gi m y u, th c t c th quy t nh c ng thi t k ).
39
V D 2.3
Hy xc nh c ng thi t k c a li n k t cho trong hnh 2.11 theo c t bu lng, p m t
thp c b n v c ng chu ko c a thp c b n. Bu lng ng knh 22 mm, b ng thp
A325, ng ren khng c t m t ph ng c t c a m i n i. S d ng thp M270M, c p 345
cho c u ki n c b n.
L i gi i
a) Tnh s c khng c t:
Tnh cho m t bu lng
Bu lng ASTM A325 c c ng chu ko nh nh t 830 MPa
ub
F =
Di n tch m t c t ngang bu lng
2
2
380 mm
4
b
d
A
t
= =
S m t chu c t c a bu lng: 1
s
N =
S c khng c t danh nh c a m t bu lng c tnh theo cng th c 2.7
0, 48 0, 48.380.830.1 151392 N 151, 392 kN
n b ub s
R A F N = = = =
S c khng c t c h s c a m t bu lng l
0, 8.151, 392 121,11 kN
n
R o = =
S c khng c t c h s c a ba bu lng l
3.121,11 363, 33 kN
n
R o = =
b) Tnh s c khng p m t
Thp k t c u M270 c p 345W c c ng chu ko F
u
= 450 MPa
ng knh l bu lng tnh p m t h = d + 2 mm = 24 mm
Ki m tra p m t cho c thanh ko v b n nt.
40
Ki m tra p m t cho thanh ko
L st mp
24
35 23mm
2 2
c e
h
L L = = = < 2d = 44 mm
0, 8.1, 2 0, 8.1, 2.23.12, 7.450 126187 N 126,187 kN
n c u
R L tF o = = = =
Cc l khc
70 22 48mm
c
L s h = = = < 2d = 44 mm
.(2, 4 ) 0, 8.2, 4.22.12, 7.450 241402 N 241, 402 k N
u
dtF o = = =
C ng chu p m t i v i c u ki n chu ko l
126,187 2.(241, 402) 709 kN
n
R o = + =
Ki m tra p m t cho b n nt
V i l st mp b n nt
24
40 28mm
2 2
c e
h
L L = = =
0, 8.(1, 2 ) 0, 8.1, 2.28.9, 525.450 115214 N 115, 214 kN
n c u
R L tF o = = = =
V i cc l khc
0, 8.(2, 4 ) 0, 8.2, 4.22.9, 525.450 181051 N 181, 051 kN
n u
R dtF o = = = =
115, 214 2.(181, 051) 477, 316 kN
n
R o = + =
Nh v y, c ng chu p m t c a b n nt l kh ng ch
477, 316 kN
n
R o =
c) Ki m tra c ng chu ko c a thanh ko
V i m t c t nguyn:
Di n tch m t c t nguyn c a thanh ko l
2
12, 7.75 952, 5 mm
g g
A tw = = =
S c khng ch y c h s c xc nh theo cng th c 3.1 v i 0, 95
y
o =
0, 95.345.952, 5 312,182 kN
y ny y y g
P F A o o = = =
V i m t c t h u hi u (gi m y u b i l bu lng)
Di n tch m t c t th c h u hi u A
e
c a thanh ko c tnh theo cng th c 3.3
e n
A UA =
41
y, lin k t chu l c u nn U = 1,0. Nh v y
2
( ) 12, 7.(75 24) 647, 7 mm
e n g
A A t w h = = = =
S c khng ko t c h s c xc nh theo cng th c 3.2 v i 0, 80
u
o =
0, 8.450.647, 7 233,172 kN
u nu u u e
P F A o o = = =
Nh v y, c ng thanh ko c quy t nh b i s c khng ko t, b ng 233,172 kN.
p s
C ng thanh ko (233,172 kN) nh h n c ng chu c t c a cc bu lng (363,33
kN) v c ng chu p m t c a cc b n n i (477,316 kN). V y, c ng thi t k c a
lin k t l 233,172 kN.
C t kh i
V i cc m i n i chu ko thng th ng khi ti n hnh th nghi m ta th y c m t
ph n ho c m t kh i v t li u (c a b n nt ho c c a c u ki n chu ko) c th b x rch.
V d nh c u ki n chu ko l thp gc khng u cnh hnh sau l m t hi n t ng
ny v ta g i l hi n t ng c t kh i. Trong hnh v ph n c g ch cho c xu h ng
b ph ho i theo m t chu c t d c ab v ph ho i theo m t chu ko ngang bc.
Qu trnh nay khi tnh ton ta s d a trn gi thi t r ng trong hai m t ph ho i th
m t m t s t n c ng ph ho i v m t kia t n c ng ch y. i u ny c
ngha l n u ph ho i x y ra trn m t chu c t th m t chu ko s t n gi i h n ch y
ho c n u ph ho i x y ra trn m t chu ko th m t chu c t s t n gi i h n ch y. C
hai m t chu ko v chu nn ny s t o nn s c khng c t kh i, hay s c khng c t kh i l
t ng s c khng c a hai m t chu ko v chu c t.
Ct
Ko
a b
c
Hnh 2.12 : Ph ho i do c t kh i
Xc inh s c khng c t kh i:
- N u A
tn
0,58A
vn
th ph ho i x y ra trn m t chu ko m t chu c t lc t
n gi i h n ch y v s c khng c t kh i danh nh c tnh nh sau:
P
nbs
=0,58F
y
A
vg
+ F
u
A
tn
42
- N u A
tn
< 0,58A
vn
th ph ho i x y ra trn m t chu c t, m t chu ko lc t
n gi i h n ch y v s c khng c t kh i danh nh c tnh nh sau:
P
nbs
=0,58F
u
A
vn
+ F
y
A
tg
S c khng c t kh i tnh ton c tnh nh sau:
P
rbs
= o
bs
P
nbs
Trong :
P
nbs
: S c khng c t kh i danh nh
P
rbs
: S c khng c t kh i tnh ton
o
bs
: H s s c khng c t kh i (o
bs
=0,8)
A
vg
: Di n tch nguyn chu c t
A
vn
: Di n tch th c chu c t
A
tg
: Di n tch nguyn chu ko
A
tn
: Di n tch th c chu ko
V D 2.4 Cho m t lin k t chu l c nh hnh v . Tnh du t kh nng chu l c c a lin
k t theo s c khng c t kh i bi t c hai chi ti t trn u c ch t o t thp M270 c p
345, bulng ng knh d = 22mm v l c d c c h s TTGHC P
u
= 550 kN
7
0
70 40
7
0
u P
Thanh ko Bn nt
4
0
7
0
4
0
70 55
40 70 55
t = 10mm
t = 12mm
Hnh 2.13 : Hnh cho v d 2.4
Ph ho i do c t kh i c th x y ra trn c b n nt ho c thanh ko do ta ph i tnh
ton s c khng c t kh i trn c thanh ko v b n nt.
a. Trn thanh ko:
Di n tch th c chu ko A
tn
c tnh nh sau
A
tn
= 12*(70 24) = 552 mm
2
Di n tch th c chu c t A
vn
c tnh nh sau
A
vn
= 2*12*(110 1,5*24) = 1776 mm
2
V y A
tn
= 552 mm
2
< 0,58A
vn
= 0,58*1776 = 1030,08 mm
2
Do s c khng c t kh i danh nh c tnh nh sau:
43
P
nbs
=0,58F
u
A
vn
+ F
y
A
tg
= 0,58*450*1776 + 345*840 = 753336 (N) = 753,34 (KN)
V i di n tch nguyn chu ko A
tg
= 70*12 = 840 mm
2
b. Trn b n nt:
Di n tch th c chu ko A
tn
c tnh nh sau
A
tn
= 10*(70 24) = 460 mm
2
Di n tch th c chu c t A
vn
c tnh nh sau
A
vn
= 2*10*(125 1,5*24) = 1780 mm
2
V y A
tn
= 460 mm
2
< 0,58A
vn
= 0,58*1780 = 1032,24 mm
2
Do s c khng c t kh i danh nh c tnh nh sau:
P
nbs
=0,58F
u
A
vn
+ F
y
A
tg
= 0,58*450*1780 + 345*700 = 706080 (N) = 706,08(KN)
V i di n tch nguyn chu ko A
tg
= 70*10 = 700 mm
2
V y s c khng c t kh i c a lin k t l:
P
rbs
= o
bs
P
nbs
= 0,8*706,08 = 564,864 (kN)
V y theo s c khng c t kh i lin k t m b o kh nng chu l c
2.5 Lin k t bu lng c ng cao chu ma st
Lin k t b ng bu lng c ng cao c phn lo i thnh lin k t chu ma st ho c li n
k t chu p m t. M t li n k t chu ma st l lin k t m trong s tr t b c n tr , ngha
l l c ma st ph i khng b v t qu. Trong m t li n k t chu p m t, s tr t c th x y
ra v s c t c ng nh p m t th c s x y ra. Trong m t s lo i k t c u, c bi t l k t c u
c u, lin k t c th ph i chu nhi u chu k ng su t i d u. Trong nh ng tr ng h p nh
v y, m i c a bu lng c th l quy t nh v s d ng lin k t chu ma st l thch h p.
Tuy nhin, trong h u h t cc k t c u, s tr t hon ton c ch p nh n v ch c n c u
t o lin k t chu p m t. (Bu lng A307 ch c s d ng trong cc li n k t chu p m t).
Vi c l p t ng quy cch v s t c l c ko ban u ng quy nh l c n thi t i
v i cc lin k t chu ma st. Cn trong cc lin k t chu p m t, cc yu c u i v i l p
t bu lng th c t ch l chng c ko cc c u ki n li n k t p ch t vo nhau.
Vi c tnh ton lin k t chu p m t c a bu lng c ng cao c ti n hnh t ng t
nh i v i bu lng th ng, c trnh by trong cc m c 2.2 2.4.
M c d cc lin k t ma st v l thuy t khng chu c t v p m t, chng ph i c
c ng chu c t v p m t trong tnh hu ng c v t t i, khi m s tr t c th x y ra.
ngn ng a s tr t, Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05 quy nh vi c tnh
ton ph i c ti n hnh v i t h p t i tr ng s d ng. S c khng tr t c a bu lng c ng
cao, v c b n, l m t hm c a tch s gi a h s ma st tnh v l c cng tr c trong
bu lng. Quan h ny c ph n nh b ng cng th c xc nh s c khng tr t danh nh
c a m t bu lng c ng cao nh sau
44
n h s s t
R K K N P = (2.9)
trong :
N
s
s m t ma st c a m i bu lng (th c t b ng s m t c t c a bu lng),
P
t
l c ko t i thi u yu c u trong bu lng, c quy nh trong b ng 2.3,
K
h
h s kch th c l , c quy nh trong b ng 2.4, v
K
s
h s i u ki n b m t , c quy nh trong b ng 2.5.
B ng 2.4 L c ko t i thi u yu c u trong bu lng
L c ko t i thi u yu c u trong bu lng P
t
(kN) ng knh bu lng
(mm)
Bu lng A325M Bu lng A490M
16 91 114
20 142 179
22 176 221
24 205 257
27 267 334
30 326 408
36 475 595
B ng 2.5 Cc tr s c a K
h
Cho cc l chu n 1,0
Cho cc l qu c v kha rnh ng n 0,85
Cho cc l kha rnh di v i rnh vung gc v i
ph ng c a l c
0,70
Cho cc l kha rnh di v i rnh song song v i
ph ng c a l c
0,60
B ng 2.6 Cc tr s c a K
s
Cho cc i u ki n b m t lo i A 0,33
Cho cc i u ki n b m t lo i B 0,50
Cho cc i u ki n b m t lo i C 0,33
Tiu chu n i v i cc lo i b m t:
Lo i A: cc l p cu b n c lm s ch, b m t khng s n v c lm s ch
b ng th i v i l p ph lo i A.
Lo i B: cc b m t khng s n v c lm s ch b ng th i v i l p ph lo i B.
Lo i C: b m t m k m nng, c lm nhm b ng bn ch i s t sau khi m .
S c khng tr t tnh ton (c h s ) c a bu lng c ng cao c ng chnh l s c
khng tr t danh nh ( 1, 0 o = )
r n h s s t
R R K K N P = = (2.10)
45
2.6 Lin k t bu lng c ng cao chu ko
Khi l c ko tc d ng ln m t bu lng khng c cng tr c th l c ko trong bu lng s
b ng l c tc d ng. Tuy nhin, n u bu lng c ko tr c th m t ph n l n t i tr ng tc
d ng c s d ng vo vi c lm gi m b t l c nn hay l c p gi a cc b ph n c lin
k t. Cc bu lng c ng cao chu ko d c tr c ph i c cng n l c quy nh trong
b ng 2.3.
L c tc d ng ln lin k t chu ko c xc nh b ng t ng c ng l c do t i tr ng b n
ngoi sinh ra v l c do tc ng b y l n i v i bu lng.
Theo Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05, s c khng ko danh nh c a bu lng
c ng cao, T
n
, c l p v i m i l c xi t ban u, c tnh b ng cng th c
0, 76. .
n b ub
T A F = (2.11)
trong :
A
b
di n tch bu lng theo ng knh danh nh (mm
2
)
F
ub
c ng chu ko nh nh t quy nh c a bu lng (MPa)
Tc ng b y ln
Do tc ng b y ln gy ra b i s bi n d ng c a cc c u ki n tr ong lin k t chu ko (hnh
2.14), bu lng c ng cao chu m t l c ko b sung.
L c ko do tc ng b y c tnh b ng
3
3
8 328000
u u
b t
Q P
a

=

(2.12)
Hnh 2.14 Tc ng b y ln trong lin k t bu lng chu ko
46
trong :
Q
u
l c nh trn m t bu lng do t i tr ng c h s , c l y b ng khng khi l c l
m (N)
P
u
l c ko tr c ti p trn m t bu lng do t i tr ng c h s (N)
a kho ng cch t tim bu lng n mp t m (mm)
b kho ng cch t tim bu lng n chn ng hn c a c u ki n lin k t (mm)
t b dy nh nh t c a cc c u ki n li n k t
2.7 Lin k t hn n gi n
Lin k t hn l hnh th c lin k t ch y u hi n nay trong k t c u thp. Li n k t hn n
gi n v c u t o, thi t k v thi cng, t chi ti t v khng gy gi m y u m t c t. Thng
th ng, cc c u ki n thp c hn n i trong nh my v c l p ghp t i cng tr ng
b ng bu lng c ng cao.
Tuy nhin, nh c i m c a lin k t hn l th ng gy ng su t d , c bi t trong
nh ng m i hn l n. Ngoi ra, ch t l ng m i hn ph thu c nhi u vo cng ngh hn v
trnh ng i thi cng.
Cc m i hn c thi t k v i c ng b ng c ng thp c b n, trong , que
hn c quy nh ph h p v i t ng lo i thp k t c u (tham kh o t i li u [2]).
2.7.1 C u t o lin k t hn
Cc lo i m i hn ch y u trong k t c u thp l hn gc, hn rnh v hn inh tn, trong
thng d ng nh t l hn gc. Khi chu l c nh , ng hn gc l kinh t v khng ph i gia
cng mp c u ki n hn. Khi chu l c l n, m i hn rnh c hi u qu h n v m i hn c th
ng u hon ton vo thp c b n. Hn inh tn ch c s d ng khi khng th hn gc
hay hn rnh.
Trong m t lin k t, c th s d ng k t h p nhi u lo i ng hn. Cc lo i v t li u
hn c quy inh nh sau: Thp hn cho cng trnh c u c th ng k cng v i que hn
yu c u trong b ng 2.7 v m i hn ph i ng u hon ton. Cc m i hn c thi t k v i
c ng b ng c ng thp c b n.
B ng 2.7 Yu c u thp v que hn thch h p trong xy d ng c u
Thp c b n Tia h quang c che ch n Tia h quang nh n chm Tia h quang trong
kh tr
A36/M270 c p 250 AWS A.5.1ho c A.5.5E7016,
E7018,ho c E7028,E7016-X,
E7018-X
AWS A5.17
F6A0-EXXX F7A0-
EXXX
AWSA5.20
E6XT-1.5
E7XT-1.5
A572c p 50/M270M AWS A5.1 or A5. E7016, AWSA5.17F7A10- AWSA5.20E7XT-1.5
47
Thp c b n Tia h quang c che ch n Tia h quang nh n chm Tia h quang trong
kh tr
C p 345 lo i 1,2,3 E7018, E7028, E7016-X
ho c E7018-X
EXXX
A588/M270M
C p 345 W
AWS A5.1E7016, E7018,
E7028, AWS A5.5E7016-X
E7018-X, E7028-X, E7018-W
E7015, 16, 18-C1L, C2L
E8016, 18C1, C2, E8016,
18C3, E8018-W
AWS A5.17
ho c A5.23
F7A0- EXXX
F8A0- EXXX
AWS A5.20
ho c A5.29
E7XT-15
E8XT-1,5NiX, W
A852/M270 C p
485 W
AWS A5.5 E9018-M AWS A5.23
F9A0-EXXX-X
AWS A5.29
E9XT1-X,E9XT5-X
A514/M270
C p 690 v 690 W
Dy trn 63.5mm
AWS A5.5 E1018-M
B ng 2.8: Cc v t li u thp hn theo tiu chu n M (B ng 3.1 22TCN280-01)
Thp c b n Yu c u c tnh v t li u hn Yu c u ki m tra ch ng ch
K hi
AASHTO
(ASTM)
Phn lo i theo
AWS
ch y
(MPa)
b n
(MPa)
ch y
(MPa)
b n
(MPa)
(%)
CVN (J)
M270M
(A709M)
C p 250
Hn t ng d i thu c:
F6A0-EXXX
F7A0-EXXX
330
400
415 - 550
480 - 655
300
370
400 - 565
470 - 670
22
22
27- 20
o
C
27- 20
o
C
Hn dy li thu c:
E6XT-1,5
E7XT-1,5
345
414
428min
497 min
315
385
415 - 600
485 - 655
22
22
27- 20
o
C
27- 20
o
C
Hn trong kh b o v :
ER70S - 2, 3, 6, 7 400 480 min 385 485 - 670 22 27- 20
o
C
M270M
(A709M)
C p 345
lo i 1, 2, 3
Hn tay:
E7016, E7018
E7028
E7016-X, E7018-X
399
390
482 min
480 min
Khng ki m tra
Hn t ng d i thu c:
F7A0-EXXX 400 485 - 655 370 470 - 670 22 27- 20
o
C
Hn dy li thu c:
E7XT-1,5 414 497 min 385 485 - 655 22 27- 20
o
C
Hn trong kh b o v :
ER70S - 2, 3, 6, 7 400 480 min 370 470 - 670 22 27- 20
o
C
48
Thp c b n Yu c u c tnh v t li u hn Yu c u ki m tra ch ng ch
K hi
AASHTO
(ASTM)
Phn lo i theo
AWS
ch y
(MPa)
b n
(MPa)
ch y
(MPa)
b n
(MPa)
(%)
CVN (J)
Hn tay:
E9018-M 540 - 620 620 min
Khng ki m tra
M270M
(A709M)
C p 485
Hn t ng d i thu c:
F9A0-EXXX-X 540 620 - 760 510 605 - 785 17 34- 25
o
C
Hn dy li thu c:
E9XT1-X
E9XT5-X
540
540
620 - 760
620 - 760
510
510
605 - 785
605 - 785
17
17
34- 25
o
C
34- 25
o
C
2.7.1.1 Hn gc
M i hn gc c th c hi n gc vung gi a hai c u ki n c n lin k t (hnh 2.15).
M t c t m i hn c th quy v d ng tam gic vung. Kch th c c tr ng c a m t c t
m i hn l c nh nh h n trong hai c nh vung gc c a tam gic, c g i l chi u dy
ng hn, k hi u l w. Do m t o n ng hn c th chu tc d ng c a c t, nn hay
ko theo m i ph ng, m t ng hn y u nh t l khi chu c t v n lun lun c gi
thi t l b ph ho i do c t. c bi t, s ph ho i c gi thi t l x y ra do c t trong m t
ph ng i qua ch h p nh t c a ng hn. B r ng nh nh t ny l kho ng cch vung
gc t chn ng hn t i ng huy n c a tam gic.
Hnh 2.15 M i hn gc
2.7.1.2 Hn rnh
M i hn rnh th ng c s d ng n i hai c u ki n n m tro ng cng m t m t ph ng
(hnh 2.16), nh ng c ng c th dng cho m i n i ch T hay m i n i gc. Trong lo i m i
hn ny, mp cc c u ki n ph i c gia cng m b o cho m i hn ng u trn ton b
chi u dy cc thanh n i.
49
Hnh 2.16 M i hn rnh
2.7.1.3 Gi i h n kch th c c a m i hn gc
Theo Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05, chi u dy l n nh t c a m i hn gc d c
theo c nh c a c u ki n lin k t c l y b ng
- Chi u dy b n n i, n u b n n i m ng h n 6 mm
- Chi u dy b n n i tr i 2 mm n u b n n i dy h n ho c b ng 6 mm.
Chi u dy nh nh t c a m i hn gc c quy nh nh trong b ng 2.6.
B ng 2.9 Chi u dy nh nh t c a ng hn gc (Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05 )
Chi u dy chi ti t lin k t m ng h n
(mm)
Chi u dy nh nh t c a ng hn gc
(mm)
T s 20 6
T >20 8
Chi u di c hi u nh nh t c a ng hn gc ph i l n h n b n l n chi u dy c a n
v ph i l n h n 40 mm.
Cc quy nh c u t o chi ti t c a li n k t hn theo Tiu chu n thi t k c u 22 TCN
272-05 c th tham kh o trong Ti li u [2].
2.7.2 S c khng tnh ton c a m i hn
2.7.2.1 M i hn rnh
a) M i hn rnh ng u hon ton
Chu l c d c tr c
S c khng tnh ton c a cc li n k t hn rnh ng u hon ton chu nn ho c chu ko tr c
giao v i di n tch h u hi u ho c song song v i tr c ng hn c l y nh s c khng
tnh ton c a thp c b n.
Chu c t
S c khng tnh ton c a cc li n k t hn rnh ng u hon ton chu c t trn di n tch h u
hi u c l y theo tr s nh h n ho c cho b i cng th c 2.13 ho c 60% s c kh ng tnh
ton chu ko c a thp c b n.
50
1 exx
0, 6
r e
R F o = (2.13)
trong
exx
F c ng phn lo i c a thp ng hn
1 e
o h s s c khng i v i i v i thp h n (b ng 1.1)
b) M i hn rnh ng u c c b
Chu l c d c tr c
S c khng tnh ton c a cc li n k t hn rnh ng u c c b chu ko ho c chu nn song
song v i tr c ng hn ho c chu nn tr c giao v i di n tch h u hi u c l y nh s c
khng tnh ton c a thp c b n.
S c khng tnh ton c a cc lin k t hn rnh ng u c c b chu ko tr c giao v i di n
tch h u hi u c l y theo tr s nh h n ho c cho b i cng th c 2.14 ho c s c khng
tnh ton chu ko c a thp c b n.
1 exx
0, 6
r e
R F o = (2.14)
trong ,
1 e
o l h s s c khng i v i thp hn (b ng 1.1)
Chu c t
S c khng tnh ton c a cc li n k t hn rnh ng u c c b chu c t song song v i tr c
ng hn c l y theo tr s nh h n ho c c a s c khng c h s c a v t li u lin k t
c quy nh trong i u 6.13.5 (Ti u chu n thi t k c u 22 TCN 272-05), ho c cho b i
cng th c 2.15
2 exx
0, 6
r e
R F o = (2.15)
trong ,
2 e
o l h s s c khng i v i thp hn (b ng 1.1).
2.7.2.2 M i hn gc
Chu l c d c tr c
S c khng tnh ton c a li n k t b ng ng hn gc chu nn ho c chu ko song song
v i tr c ng hn c l y nh s c khng tnh ton c a thp c b n.
Chu c t
S c khng tnh ton c a ng hn gc chu c t trn di n tch h u hi u c l y theo tr
s nh h n ho c cho b i cng th c 2.16 ho c s c khng c h s c a v t li u li n k t
c quy nh trong i u 6.13.5.
2 exx
0, 6
r e
R F o = (2.16)
trong
exx
F c ng phn lo i c a thp ng hn
2 e
o h s s c khng i v i i v i thp h n (b ng 1.1)
51
S c khng c h s c a v t li u li n k t trong lin k t chu c t c quy nh nh m
m b o khng x y ra ph ho i c t i v i c u ki n li n k t (hnh 2.17), ph i c l y
theo cng th c 2.17.
r v n
R R o = (2.17)
0, 58
n g y
R A F = (2.18)
trong , A
g
l di n tch nguyn chu c t c a c u ki n li n k t, F
y
l c ng ch y c a
thp lin k t v
v
o l h s s c khng i v i c t ( 1, 0
v
o = ).
Hnh 2.17 ng hn gc chu c t. C n ph i ki m tra c ng chu c t c a t m cng son
Di n tch h u hi u c a ng hn gc b ng chi u di h u hi u c a ng hn nhn
v i chi u dy tnh ton c a m i hn, l kho ng cch nh nh t t chn ng hn n m t
m i hn (hnh 2.18).
Trong ph n l n cc bi ton c a lin k t hn, phn tch c ng nh thi t k , nn s
d ng c ng trn m t n v chi u di c a ng hn (ho c l c ng c a b n thn
ng hn, ho c l c ng c a thp c b n, tu theo gi tr no nh h n). Cch ti p c n
ny s c minh ho trong v d sau y.
Hnh 2.18 M t c t tnh ton c a ng hn gc
52
V D 2.5
M t thanh thp d t chu ko d c tr c c lin k t vo m t b n nt nh trong hnh 2.19.
ng hn gc c chi u dy 6 mm c ch t o b ng que hn E70XX c c ng
exx
485 MPa F = . S d ng thp k t c u lo i M270, c p 250. Gi thi t r ng c ng chu
ko c a thanh ko l c m b o. Hy xc nh c ng thi t k c a lin k t hn.
L i gi i
Do ng hn c b tr i x ng v i tr c d c c a c u ki n, li n k t c xem l m t
lin k t n gi n v khng c t i tr ng b sung do l ch tm.
Chi u dy tnh ton c a ng hn l (0,707 6)
Kh nng chu c t trn m t n v chi u di (1 mm) ng hn l
2 exx
0, 6 .0, 707 0, 6.0, 8.485.0, 707.6 987, 6 N/mm
r e
R F w o = = =
Kh nng chu c t trn m t n v chi u di c a thanh n i m ng h n (b n nt) l
.(0, 58 ) 1, 0.0, 58.8.250 1160 N/mm
v n v y
R tF o o = = =
C ng ng hn l quy t nh. Kh nng chu l c c a ton lin k t l
987, 6.(100 100) 197520 N 197, 52 kN
r
R = + = =
p s C ng thi t k c a li n k t hn l 197,52 kN.
V D 2.6
M t thanh thp d t c kch th c 12 100 mm
2
b ng thp M270, c p 250 chu ko ng
tm v i l c ko c h s b ng 210 kN. Tha nh ko c hn vo b n nt c chi u dy 10
mm nh trong hnh 2.20. Hy thi t k lin k t hn.
53
L i gi i
i v i thp c b n M270, c p 250, th ng dng lo i que hn E70XX c
exx
485 MPa F = .
Th ch n ng hn c kch th c t i thi u w = 6 mm.
Kh nng chu l c c a m t n v chi u di ng hn, nh c tnh trong v d 2.5,
l 987,6 N/mm.
Kh nng chu c t trn m t n v chi u di c a thanh n i m ng h n (b n nt) l
.(0, 58 ) 1, 0.0, 58.10.250 1450 N/mm
v n v y
R tF o o = = =
C ng ng hn l quy t nh.
Chi u di ng hn c n thi t l
3
210.10
213 mm
987, 6
L = =
tho mn yu c u v chi u di t i thi u c a ng hn l 4w = 24 mm v 40 mm.
p s
V y, s d ng hai ng hn song song b ng nhau, m i ng hn di 110 mm.
2.8 Cc tr ng h p lin k t l ch tm
Lin k t l ch tm l m t lin k t m trong , h p cc l c tc d ng khng i qua
tr ng tm c a cc bu lng ho c ng hn. N u lin k t c m t m t ph ng i x ng th
tr ng tm di n tch chu c t c a bu lng ho c ng hn c th c s d ng lm i m
tham chi u v kho ng cch vung gc t ng tc d ng c a t i tr ng n tr ng tm n y
c g i l l ch tm. M c d h u h t cc lin k t trong th c t chu l c l ch tm nh ng
trong nhi u tr ng h p, l ch tm l nh v c th c b qua.
2.8.1 Lin k t bu lng l ch tm ch chu c t
Lin k t cng son vo c t nh trong hnh 2.1d l m t v d c a lin k t bu lng chu
c t l ch tm. C hai cch ti p c n gi i quy t b i ton: phn tch n h i theo truy n
54
th ng v phn tch c ng gi i h n. Ph n sau y trnh by cch tnh lin k t bu lng
l ch tm b ng phn tch n h i. Cch tnh ton theo phn tch c ng gi i h n c th
tham kh o ti li u [5].
Phn tch n h i
T i tr ng P tc d ng l ch tm c th c thay th b ng m t l c P tc d ng t i tr ng tm
c ng v i m t m men M = P.e, v i e l l ch tm.
D i tc d ng c a t i tr ng ng tm P, m i bu lng chu tc d ng c a m t ph n l c
chia u /
c
p P n = , v i n l s bu lng.
D i tc d ng c a m men, n i l c c a bu lng c th c xc nh khi coi ng su t
c t trong bu lng l do xo n c a m t m t c t ngang i v i cc di n tch m t c t ngang
c a cc bu lng. Nh v y, ng su t c t trong m i bu lng c th c tnh theo cng th c
v xo n
v
Md
f
J
= (2.19)
trong
D kho ng cch t tr ng tm c a di n tch t i i m c n tnh ng su t
J m men qun tnh c c c a di n tch quanh tr ng tm
v ng su t f
v
vung gc v i d.
N u p d ng nh l tr c song song, J cho ton th di n tch c th x p x b ng
2 2
J Ad A d = =

y, gi thi t t t c cc bu lng c c ng di n tch. Cng th c 2.19 c th c vi t
thnh
2 v
Md
f
A d
=
v l c c t trong m i bu lng do m men sinh ra l

2 2 m v
Md Md
p Af A
A d d
= = =

Hai thnh ph n l c c t c xc nh c th c c ng vec t t o thnh h p l c
p nh c minh ho trong hnh 2.21. Kch th c c a bu lng s c ch n theo n i l c
l n nh t trong cc bu lng.
55
Hnh 2.21 Phn tch cc thnh ph n l c c a bu lng chu l c l ch tm
T ng qut h n, cc l c tc d ng c th c bi u di n theo cc thnh ph n vung gc
v i nhau. V i m i bu lng, cc thnh ph n n m ngang v th ng ng c a l c do c t tr c
ti p l
x
cx
P
p
n
= v
y
cy
P
p
n
=
trong , P
x
v P
y
l cc thnh ph n theo ph ng x v ph ng y c a l c t ng c ng tc
d ng t i lin k t (hnh 2.22). D dng ch ng minh c, cc thnh ph n n m ngang v
th ng ng do s l ch tm c th c tnh b ng cc cng th c
2 2
( )
mx
My
p
x y
=
+
v
2 2
( )
my
Mx
p
x y
=
+
v n i l c t ng c ng c a bu lng l
2 2
( ) ( )
x y
p p p = +

trong
x cx mx
p p p = +
y cy my
p p p = +
56
Hnh 2.22 Hai thnh ph n l c vung gc c a bu lng
2.8.2 Lin k t bu lng l ch tm chu c t v ko ng th i
Trong m t lin k t i v i m t cng son ch T trn hnh 2.23, m t l c l ch tm gy ra
m t m men, s lm tng l c ko hng bu lng pha trn v gi m l c ko hng bu
lng pha d i. N u c hai hng bu lng ny u khng c ko tr c th hng bu lng
pha trn s chu ko v hng bu lng pha d i s khng chu l c. Khng ph thu c v o
lo i bu lng, m i bu lng s chu m t ph n l c c t chia u.
Hnh 2.23 Lin k t bu lng chu c t v chu ko
N u cc bu lng l bu lng c ng cao th m t ti p xc gi a cnh c a c t v cnh
c a cng son s chu nn u tr c khi chu t i tr ng ngoi. ng su t p m t s b ng t ng
l c ko c a bu lng chia cho di n tch m t ti p xc. Khi l c P tc d ng t t , l c nn
bn trn s gi m i v bn d i s tng ln (hnh 2.24a). Khi l c nn trn cng b tri t
tiu hon ton, cc b ph n s tch kh i nhau v m men Pe s gy ko bu lng v gy
nn trn m t ti p xc cn l i (hnh 2.24b). T i tr ng gi i h n s c t t i khi n i l c
trong bu lng ti n t i c ng chu ko gi i h n c a chng.
y, m t ph ng php n gi n v thin v an ton s c s d ng. Tr c trung
ho c a lin k t c gi thi t l i qua tr ng tm c a di n tch bu lng. Cc bu lng pha
trn tr c ny chu ko v cc bu lng bn d i tr c ny c gi thi t l chu nn nh trn
hnh 2.24c. M i bu lng c gi thi t l t t i gi tr gi i h n r
ut
. Do c hai bu lng
m i hng nn m i l c c bi u di n l 2r
ut
. H p n i l c ko v nn l m t ng u b ng
v i m men c th chu c c a lin k t. M men c a ng u ny c th c xc nh
b ng t ng m men c a n i l c trong cc bu lng i v i m t tr c b t k , ch ng h n tr c
57
trung ho. Khi m men c chu b i lin k t b ng m men tc d ng th cng th c k t
qu c th c gi i i v i l c ko ch a bi t c a bu lng r
ut
.
Hnh 2.24 Phn tch ng su t trong lin k t bu lng chu c t v chu ko
2.8.3 Lin k t hn l ch tm ch chu c t
Lin k t hn l ch tm c phn tch, v c b n, gi ng nh cch th c p d ng cho lin
k t bu lng, ngo i tr chi u di n v c a ng hn s thay th cho cc bu lng ri ng
bi t trong tnh ton. C ng nh trong lin k t bu lng l ch tm chu c t, li n k t hn chu
c t c th c nghin c u b ng ph ng php phn tch n h i ho c ph ng php c ng
gi i h n. Ph n sau y tr nh by cch tnh lin k t bu lng l ch tm b ng phn tch n
h i. Cch tnh ton theo phn tch c ng gi i h n c th tham kh o t i li u [5].
Phn tch n h i
T i tr ng tc d ng ln cng son trong hnh 2.25a c th c coi l tc d ng trong m t
ph ng ng hn ngha l m t ph ng h u hi u (c chi u r ng nh nh t). Ch p nh n gi
thi t ny, t i tr ng s c chu b i di n tch c a ng hn nh miu t trong hnh
2.25b. Tuy nhin, vi c tnh ton s c n gi n ho n u s d ng chi u dy m t c t h u
hi u c a ng hn b ng n v. Nh v y, t i tr ng c tnh ton c th nhn v i
0,707w (w l chi u dy c a m i hn) c c t i tr ng th c t .
M t l c l ch tm trong m t ph ng ng hn gy ra c c t tr c ti p v c t xo n. V
t t c cc ph n t c a ng hn tham gia chu c t nh nhau nn ng su t c t tr c ti p l
1
P
f
L
=
v i L l t ng chi u di cc ng hn v b ng di n tch chu l c c t v y, s d ng
chi u dy c hi u c a ng hn b ng n v. N u s d ng cc thnh ph n vung gc th
58
1
x
x
P
f
L
= v
1
y
y
P
f
L
=
trong P
x
v P
y
l cc thnh ph n c a l c tc d ng theo tr c x v tr c y. ng su t c t do
m men sinh ra c th c tnh b ng cng th c tnh xo n
2
Md
f
J
=
trong
d kho ng cch t tr ng tm c a di n tch chu c t n i m c n tnh ng su t
J m men qun tnh c c c a di n tch ny
Hnh 2.25 ng hn gc chu l c l ch tm
Hnh 2.26 bi u di n ng su t ny t i gc trn cng bn ph i c a ng hn cho.
Bi u di n theo cc thnh ph n vung gc
2x
My
f
J
= v
2y
Mx
f
J
=
trong ,
x y
J I I = + , v i I
x
v I
y
l m men qun tnh c a di n tch c t i v i hai tr c
vung gc.
N u bi t t t c cc thnh ph n vung gc th c th c ng vc t xc nh h p
ng su t c t t i i m c n tnh ton
2 2
( ) ( )
v x y
f f f = +

Hnh 2.26 ng su t ng hn t i i m xa tr ng tm nh t
59
Ch ng 3 C U KI N CH U KO
C u ki n chu ko th ng g p trong cc khung ngang v gi ng d c c a h d m c u c ng
nh trong cc c u gin, c u gin vm. Dy cp v thanh treo trong c u treo v c u dy
vng c ng l nh ng c u ki n chu ko.
i u quan tr ng l ph i bi t c u ki n chu ko c lin k t v i cc c u ki n khc
trong k t c u nh th no. Ni chung, y l cc chi ti t lin k t quy t nh s c khng c a
m t c u ki n chu ko v chng c n c c p tr c tin.
3.1 Cc d ng lin k t
C hai d ng lin k t cho cc c u ki n chu ko: li n k t bu lng v lin k t hn. M t lin
k t bu lng n gi n gi a hai b n thp c cho trong hnh 3.1. R rng, l bu lng gy
gi m y u m t c t ngang nguyn c a c u ki n. L bu lng cn gy ng su t t p trung
mp l , ng su t ny c th l n g p ba l n ng su t u m t kho ng cch n o i v i
mp l (hnh 3.1). S t p trung ng su t x y ra khi v t li u l m vi c n h i s gi m i
t i tr ng l n h n do s ch y d o.
Hnh 3.1 S t p trung ng su t c c b v c t tr t i l bu lng
M t m i n i n gi n b ng hn gi a hai b n thp c bi u di n trn hnh 3.2. Trong
lin k t hn, m t c t ngang nguyn c a c u ki n khng b gi m y u. Tuy nhi n, ng su t
trong b n b t p trung t i v tr k v i ng hn v ch tr nn u n k t m t kho ng
cch no t i ng hn.
Nh ng s t p trung ng su t v tr k v i li n k t ny l do m t hi n t ng c
g i l s c t tr . vng g n v i l bu lng ho c g n v i ng hn, ng su t c t pht
tri n lm cho ng su t ko xa l bu lng ho c ng hn gi m i so v i gi tr l n h n
t i mp.
60
Hnh 3.2 S t p trung ng su t c c b v c t tr t i lin k t hn
3.2 S c khng ko
Cc k t qu th nghi m ko thp c u c th hi n b ng cc ng cong ng su t-bi n
d ng trong hnh 1.5. Sau i m ch y v i ng su t t t i F
y
, ng x d o b t u. ng su t
g n nh khng i cho t i khi s c ng ho bi n d ng l m ng su t tng tr l i tr c khi
gi m i v m u th t t ng t. Gi tr nh c a ng su t cho m i lo i thp trong h nh
1.4 c nh ngha l c ng chu ko F
u
c a thp. Cc gi tr c a F
y
v F
u
c cho
trong b ng 1.5 i v i cc lo i thp c u khc nhau.
Khi l c ko tc d ng t i u lin k t tng ln, i m c ng su t l n nh t t i m t c t
nguy hi m s ch y u tin. i m ny c th xu t hi n t i n i c ng su t t p trung nh
c ch ra trong hnh 3.1 v 3.2 ho c t i n i c ng su t d ko l n (hnh 1.3). Khi m t
ph n c a m t c t nguy hi m b t u ch y v t i tr ng ti p t c tng l n, xu t hi n s phn
ph i l i ng su t do s ch y d o. Gi i h n chu l c ko thng th ng t c khi ton
b m t c t ngang b ch y.
S c khng ko c a c u ki n chu l c d c tr c c xc nh b i gi tr nh h n c a:
- S c khng ch y c a m t c t ngang nguyn
- S c khng t c a m t c t ngang gi m y u t i u li n k t
S c khng ch y tnh ton (c h s ) c xc nh b i
y ny y y g
P F A o o = (3.1)
trong :
o
y
h s s c khng ch y c a c u ki n chu ko, l y theo b ng 1.1
P
ny
s c khng ko ch y danh nh trong m t c t nguy n (N)
F
y
c ng ch y c a thp (MPa)
A
g
di n tch m t c t ngang nguyn c a c u ki n (mm
2
)
S c khng t tnh ton (c h s ) c xc nh b i
u nu u u e
P F A o o = (3.2)
trong :
61
o
u
h s s c khng t c a c u ki n chu ko, l y theo b ng 1.1
P
nu
s c khng ko t danh nh trong m t c t gi m y u (N)
F
u
c ng chu ko c a thp (MPa)
A
g
di n tch m t c t th c h u hi u c a c u ki n ( mm
2
)
i v i lin k t bu lng, di n tch m t c t th c h u hi u l
e n
A UA = (3.3)
v i A
n
l di n tch m t c t th c c a c u ki n (mm
2
) v U l h s chi t gi m xt n c t
tr .
i v i lin k t hn, di n tch m t c t th c h u hi u l
e g
A UA = (3.4)
H s chi t gi m U khng dng khi ki m tra ch y m t c t nguyn v s ch y d o c
xu h ng lm ng u ng su t ko tr n m t c t ngang do c t tr . H s s c khng t
nh h n h s s c khng ch y do c th x y ra t gy t ng t trong vng c ng ho bi n
d ng c a ng cong ng su t-bi n d ng.
H s chi t gi m U
Khi t t c cc b ph n h p thnh (b n bin, vch ng, cc cnh thp gc) c n i i
u ho c b ng b n nt th l c c truy n u v U = 1,0. N u ch m t ph n c a c u ki n
c lin k t (ch ng h n, ch m t cnh c a thp gc) th ph n ny s chu ng su t l n v
ph n khng c lin k t s chu ng su t nh h n. Trong tr ng h p lin k t m t ph n,
ng su t phn b khng u, c t tr x y r a v U < 1,0.
i v i lin k t bu lng m t ph n, Munse v Chesson (1963) cho bi t r ng, s
gi m chi u di lin k t L (hnh 3.3) lm tng hi u ng c t tr . Cc tc gi ngh s d ng
cng th c g n ng sau xc nh h s chi t gi m
1
x
U
L
|
=
|
'
(3.5)
trong , x l kho ng cch t tr ng tm di n tch c u ki n c lin k t t i m t ph ng
chu c t c a lin k t. N u c u ki n c hai m t li n k t i x ng th x c tnh t tr ng
tm c a m t n a di n tch g n nh t. i v i li n k t bu lng m t ph n c ba bu lng ho c
nhi u h n trn m i hng theo ph ng tc d ng l c, h s U c th c l y b ng 0,85.
Hnh 3.3 Cch xc nh x
62
i v i lin k t hn m t ph n c a thp cn I v T c t t I, c n i ch b ng ng
hn ngang u
= = 1, 0
e n n
A UA A (3.6)
trong :
A
n
di n tch th c c a c u ki n c lin k t (mm
2
)
i v i lin k t hn c ng hn d c theo c hai mp c u ki n n i ghp (h nh 3.2),
h s chi t gi m c th c l y nh sau:
1, 0 i vi 2
0, 87 i vi 1, 5 2
0, 75 i vi < 1, 5
U L W
U W L W
U W L W
= >
= s <
`
= s

(3.7)
v i L l chi u di c a c p m i hn (mm) v W l chi u r ng c u ki n c lin k t (mm).
i v i t t c cc c u ki n khc c li n k t m t ph n, h s chi t gi m c th c
l y b ng
U = 0,85 (3.8)
Theo tiu chu n AISC th:
+ Ti t di n ch W (I cnh r ng) v T c t ra t n, v b n cnh c lin k t b i t
nh t 3 bu lng trn m i hng theo ph ng tc d ng c a t i tr ng th:
2 / 3 0, 9
2 / 3 0, 85
f
f
b d U
b d U
> =
< =
+ Ti t di n ch W (I cnh r ng) v T c t ra t n, v b n b ng c lin k t b i t

nh t 4 bu lng trn m i hng theo ph ng tc d ng c a t i tr ng th:
U = 0,7
+ Thp hnh khc c lin k t b i t nh t 4 bu lng trn m i hng theo ph ng
tc d ng c a t i tr ng th:
U = 0,8
+ Thp hnh khc c lin k t b i t nh t 2 ho c 3 bu lng trn m i hng theo
ph ng tc d ng c a t i tr ng th:
U = 0,6
V D 3.1
Hy xc nh di n tch th c h u hi u v s c khng ko c h s c a m t thp gc
n chu ko L 152 x 102 x 12,7, c hn vo b n nt ph ng nh trn hnh 3.4. S d ng
thp cng trnh c p 250.
63
Hnh 3.4 Thp gc n chu ko lin k t hn v i b n nt
Bi gi i
Do ch m t cnh c a thp gc c hn, di n tch th c ph i c l y gi m i b i h s U.
S d ng cng th c 3.7 v i L = 200 mm v W = 152 mm
200
152
L = W = 1,3 W U = 0,75
v t cng th c 3.4 v i A
g
= 3060 mm
2
A
e
= UA
g
= 0,75.(3060) = 2295 mm
2
S c khng ch y c h s c tnh t cng th c 3.1 v i o
y
= 0,95 (b ng 1.1) v F
y
= 250
MPa (b ng 1.5) b ng
3
0, 95(250)(3060) 727.10 N
y ng y y g
P F A o o = = =
S c khng t c h s c tnh t cng th c 3.2 v i o
u
= 0,80 (b ng 1.1) v F
u
= 400
MPa (b ng 1.5) b ng
3
0, 80(400)(2295) 734.10 N
u nu u u e
P F A o o = = =
p s S c khng ko c h s c quy t nh b i s ch y c a m t c t nguyn ngoi
lin k t v b ng 727 kN.
Di n tch th c Di n tch th c hay di n tch gi m y u A
n
c a m t thanh chu ko l t ng
cc tch s c a b dy t v b r ng th c (b r ng gi m y u) nh nh t w
n
c a m i b ph n
c u ki n. N u lin k t b ng bu lng, di n tch th c l n nh t c tnh v i t t c bu lng
trn m t hng n (hnh 3.1). i khi, s h n ch v kho ng cch i h i ph i b tr nhi u
hng. S gi m di n tch m t c t ngang s l t nh t khi b tr bu lng so le (hnh 3.5). B
r ng th c c xc nh cho m i ng qua l tr i ngang c u ki n theo ng ngang,
ng cho ho c ng zic z c. C n xem xt m i kh nng ph ho i c th x y ra v s
d ng tr ng h p cho S
n
nh nh t. B r ng th c i v i m t ng ngang qua l c tnh
64
b ng b r ng nguyn tr i t ng b r ng cc l v c ng v i gi tr s
2
/4g cho m i ng
cho, t c l
2
4
n g
s
w w d
g
= +

(3.9)
v i w
g
l b r ng nguyn c a c u ki n (mm), d l ng knh danh nh c a bu lng (mm)
c ng 2 mm, s l kho ng cch so le c a hai l bu lng li n ti p gi a hai hng (mm) v g l
kho ng cch ngang gi a hai hng l (hnh 3.5).
Hnh 3.5 B tr bu lng so le
V D 3.2
Hy xc nh di n tch th c h u hi u v s c khng ko c h s c a m t thp gc n
chu ko L 152 x 102 x 12,7, c hn vo b n nt ph ng nh trn hnh 3.6. L dng cho
bu lng ng knh 22 mm. S d ng thp cng tr nh c p 250.
Hnh 3.6 Thp gc n chu ko lin k t bu lng v i b n nt
Bi gi i
B r ng nguyn c a m t c t ngang l t ng c a b r ng hai cnh tr i m t b d y
w
g
= 152 + 102 12,7 = 241,3 mm
ng knh l th c t l d = 22 + 2 = 24 mm
Dng cng th c 3.9, b r ng th c theo ng abcd l
= + =
2
(35)
241, 3 2(24) 198, 4 mm
4(60)
n
w
65
v theo ng abe
= = 241, 3 1(24) 217, 3 mm
n
w
Tr ng h p th nh t l quy t nh, nh v y
= = =
2
12, 7(196, 0) 2519, 7 mm
n n
A tw
V ch m t cnh c a thp gc c lin k t, di n tch th c ph i c gi m i b i h s U.
Do c 3 bulng cb tr trn m t hng theo ph ng tc d ng l c nn:
= 0, 85 U
v t cng th c 3.3
= = =
2
0, 85(2519, 7) 2141, 77 mm
e n
A UA
S c khng ch y c h s c ng c tnh nh trong v d 3.1
3
0, 95(250)(3060) 727.10 N
y ny y y g
P F A o o = = =
S c khng t c h s c tnh t cng th c 3.2:
o o = = = 0, 80(400)(2141, 77) 685367, 4 N
u uy u u e
P F A
p s S c khng ko c h s c quy t nh b i s ph ho i ( t) c a m t c t gi m
y u v b ng 685,37 kN.
Cch tnh A
n
trong m t s tr ng h p c bi t:
g
a
b
c
d
e
f
g
g
1
2
w
1 2
2
w
n(abefd) g hole g hole f hole w
g =
2
s
A A A A 2d t 2d t
2g 2
f
f
t t
g g
t t
+
+
+ |
= = +
|
'
66
f
e
d
c
b
a
g
1
2
g
g
w
1
2
w
n(abefd) g hole g hole f hole w
g
g = g
2 4 2
s
A A A A 4d t 2d t
4 2
f
f
t
t
t
t
g
+
|
= = + +
|
'
Gi i h n m nh
Yu c u v m nh th ng c t ra i v i cc c u ki n chu n n. Tuy nhin trong
th c t c ng c n gi i h n m nh c a c u ki n chu ko. N u l c d c tr c trong c u ki n
chu ko b x dch v tr ho c c m t l c ngang nh tc d ng, c th xu t hi n dao ng
ho c vng khng mong mu n. Yu c u v m nh c cho theo L/r, v i L l chi u
di c u ki n v r l bn knh qun tnh nh nh t c a di n tch m t c t ngang c u ki n.
Cc yu c u v m nh i v i c u ki n chu ko khng ph i l thanh trn, thanh c
mc treo, cp v b n, c cho trong b ng 3.1.
B ng 3.1 m nh t i a cho cc c u ki n chu ko
C u ki n chu ko max L/r
Cc thanh chu l c ch y u
- Chu ng su t i d u 140
- Khng chu ng su t i d u 200
Cc thanh gi ng 240
67
Ch ng 4 C U KI N CH U NN
C u ki n chu nn l c u ki n ch chu l c nn tc d ng d c t heo tr c c a c u ki n v gy
ra ng su t u trn m t c t ngang. ng su t u ny l i u ki n l t ng v lun lun c
s l ch tm no c a l c tc d ng i v i tr ng tm m t c t c u ki n. M men u n tc
d ng th ng nh v t quan tr ng. Lo i c u ki n chu nn ph bi n nh t l c t. N u c m
men u n theo tnh ton, do s li n t c ho c do t i tr ng ngang, th n i l c ny khng th
b qua v c u ki n ph i c xem l c t d m. C u ki n chu nn xu t hi n trong gi n, cc
khung ngang v h gi ng d c, n i m l ch tm l nh v u n th c p c th c b
qua.
4.1 Khi ni m v n nh c a c t
Trong thp cng trnh, cc m t c t ngang c t th ng m nh v cc TTGH khc th ng t
t i tr c khi v t li u b ph h ng. Cc TTGH khc n y c lin quan n s m t n nh
qu n h i v s m t n nh c a c u ki n m nh. Chng bao g m m t n nh ngang,
m t n nh c c b v m t n nh xo n ngang c a c u ki n chu nn. M i TTGH u
ph i c k t h p ch t ch trong cc quy t c thi t k c xy d ng ch n c u ki n
chu nn.
nghin c u hi n t ng m t n nh, tr c h t xt m t c t th ng, n h i tuy t i,
hai u ch t. Khi l c nn d c tr c tc d ng v o c t tng ln, c t v n th ng v co ng n n
h i cho n khi t t i tr ng t i h n P
cr
. T i tr ng t i h n c nh ngha l t i tr ng nn
d c tr c nh nh t m ng v i n, m t chuy n v ngang nh l m cho c t b cong ngang v
tm th y m t s cn b ng m i. nh ngha v t i tr ng t i h n n y c bi u di n trn cc
ng cong t i tr ng - chuy n v c a hnh 4.1.
Trong hnh 4.1, i m m t i c s thay i ng x c g i l i m r . ng t i
tr ng - chuy n v l th ng ng cho t i i m ny, sau thn c t di chuy n sang ph i
ho c sang tri tu theo h ng c a tc ng ngang. Khi vng ngang tr nn khc
khng, c t b h h ng do o n v l thuy t bi n d ng nh d bo r ng, khng th ti p t c
tng l c d c tr c c n a. N u s d ng l thuy t bi n d ng l n th ng su t ph s pht
tri n v p ng t i tr ng - chuy n v s tun theo ng r i nt trn hnh 4.1.
L i gi i theo l thuy t bi n d ng nh v v n m t n nh c Euler cng b
nm 1759. ng ch ng minh r ng, t i tr ng gy o n t i h n P
cr
c th c tnh b ng
cng th c sau:
2
2 cr
EI
P
L
t
= (4.1)
68
Hnh 4.1 Bi u t i tr ng-chuy n v i v i cc c t n h i
trong ,
E m un n h i c a v t li u,
I m men qun tnh c a m t c t ngang c t quanh tr c tr ng tm vung gc v i m t
ph ng o n,
L chi u di c t c hai u ch t.
Cng th c ny r t quen thu c trong c h c v ph n ch ng minh n khng c trnh by
y.
Cng th c 4.1 c ng c th c bi u di n theo ng su t o n t i h n o
cr
khi chia c
hai v cho di n tch nguyn c a m t c t ngang A
s
2
2
( / )
cr s
cr
s
P EI A
A L
t
o = =
Khi s d ng nh ngha v bn knh qun tnh c a m t c t I = Ar
2
, bi u th c trn c
vi t thnh
2
2 cr
E
L
r
t
o =
|
|
'
(4.2)
trong , L/r th ng c xem l ch s m nh c a c t. S o n s x y ra quanh tr c
tr ng tm c m men qun tnh nh nh t I (cng th c 4.1) hay c bn knh qun tnh nh
nh t r (cng th c 4.2). i khi, tr c tr ng tm t i h n l i xi n, nh trong c u ki n chu
nn b ng thp gc n. Trong b t k tr ng h p no, t s m nh l n nh t u ph i
c xc nh v n kh ng ch ng su t t i h n tr n m t c t ngang.
ng su t gy o n t i h n l t ng c cho trong cng th c (4.2) b nh h ng b i
ba thng s c ng chnh: lin k t hai u, ng su t d v cong ban u. Hai
69
thng s sau ph thu c vo ph ng th c ch t o c u ki n. Cc thng s ny v nh h ng
c a chng i v i c ng o n s c th o lu n trong cc ph n ti p theo.
Chi u di h u hi u c a c t
Bi ton m t n nh c gi i quy t b i Euler l i v i m t c t l t ng khng c
lin k t chu m men hai u. i v i c t c chi u d i L m cc u c a n khng
chuy n v ngang, s rng bu c u c u ki n b i li n k t v i cc c u ki n khc s l m
cho v tr c a cc i m c m men b ng khng dch xa kh i cc u c t. Kho ng cch
gi a cc i m c m men b ng khng l chi u di c t h u hi u hai u ch t, trong tr ng
h p ny K < 1. N u lin k t u l ch t ho c ngm th cc gi tr tiu bi u c a K tr ng
h p khng c chuy n v ngang c bi u di n trong ba s u tin c a hnh 4.2.
N u m t u c t c chuy n v ngang so v i u kia th chi u di c t h u hi u c th
l n h n chi u di hnh h c, khi K > 1. ng x ny c th hi n trong hai s sau
c a hnh 4.2 v i m t u t do v u kia l ngm ho c ch t. T ng qut, ng su t o n t i
h n cho c t c chi u di h u hi u KL c th c tnh b ng cng th c sau khi vi t l i bi u
th c (4.2):
. )
2
2
/
cr
E
KL r
t
o = (4.3)
v i K l h s chi u di h u hi u.
Cc rng bu c u c t trong th c t n m u trong kho ng gi a ch t v ngm, ph
thu c vo c ng c a cc lin k t u c t. i v i cc li n k t b ng bu lng ho c hn
c hai u c a c u ki n chu nn b c n tr chuy n v ngang, K c th c l y b ng 0,75.
Do , chi u di h u hi u c a cc c u ki n chu nn trong cc khung ngang v gi ng
ngang c th c l y b ng 0,75L v i L l chi u di khng c ngang c a c u ki n.
Hnh 4.2 Lin k t u v chi u di h u hi u c a c t. (a) ch t -ch t, (b) ngm-ngm, (c) ngm-ch t, (d)
ngm-t do, (e) ch t-t do
ng su t d
ng su t d c c p m c 1.3.2. Ni chung, ng su t d sinh ra b i s ngu i
khng u c a c u ki n trong qu trnh gia cng hay ch t o nh my. Nguyn t c c
b n c a ng su t d c th c tm t t nh sau: Cc th l nh u tin chu ng su t d
nn, cc th l nh sau cng chu ng su t d ko (Bjorhovde, 1992).
70
l n c a ng su t d th c t c th b ng ng su t ch y c a v t li u. ng su t nn
d c tr c tc ng thm khi khai thc c th gy ch y trong m t c t ngang m c t i tr ng
th p h n so v i d ki n F
y
A
s
. ng su t t h p ny c bi u di n trn hnh 4.3, trong
o
cr
l ng su t d nn, o
rt
l ng su t d ko v o
a
l ng su t nn d c tr c tc d ng
thm. Cc ph n u c a c u ki n b ch y d o trong khi ph n bn trong v n cn lm
vi c n h i.
Hnh 4.3 (a) ng su t d , (b) ng su t nn tc d ng v (c) ng su t t h p (Bjorhovde, 1992)
cong ban u
ng su t d pht tri n trn chi u di c u ki n v m i m t c t ngang c gi thi t l chu
m t phn b ng su t t ng t nh trong hnh 4.3. Phn b ng su t khng u trn chi u
di c u ki n s ch x y ra khi qu tr nh lm l nh l khng u. i u th ng g p l m t
c u ki n sau khi c cn trong x ng thp s c c t theo chi u di v c t sang
m t bn lm ngu i. Cc c u ki n khc n m c nh n tr n gi lm l nh s nh h ng n
m c ngu i i c a c u ki n ny.
N u m t c u ki n nng n m m t bn v m t c u ki n m n m bn kia th s
ngu i s l khng u trn m t c t. Ngoi ra, cc u b c t s ngu i nhanh h n ph n
thanh cn l i v s ngu i s khng u tr n chi u di c u ki n. Sau khi thanh ngu i i,
phn b ng su t d khng u s lm cho thanh b vnh, cong, th m ch b v n. N u
thanh c dng lm c t th c th khng cn tho mn gi thi t l th ng tuy t i m
ph i c xem l c cong ban u.
M t c t c cong ban u s chu m men u n khi c l c d c tr c tc d ng. M t
ph n s c khng c a c t c s d ng chu m men u n ny v s c khng l c d c s
gi m i. Do v y, c t khng hon h o c kh nng chu l c nh h n so v i c t l t ng.
71
cong ban u trong thp cn I cnh r ng, theo th ng k , c bi u di n trn hnh
4.4 d ng phn s so v i chi u di c u ki n. Gi tr trung bnh c a l ch tm ng u
nhin e
1
l L/1500, trong khi gi tr l n nh t vo kho ng L/1000 (Bjorhovde, 1992).
Hnh 4.4 S bi n thin c a cong ban u theo th ng k (Bjorhovde, 1992).
4.2 Khi ni m v m t n nh qu n h i
T i tr ng gy m t n nh theo Euler trong cng th c (4.1) c a ra d a trn gi thi t
v t li u lm vi c n h i. i v i cc c t di, m nh, gi thi t ny l h p l v s o n x y
ra m c t i tr ng t ng i th p v ng su t c sinh ra l th p h n c ng ch y c a
v t li u. Tuy nhin, v i nh ng c t ng n, th p, t i tr ng gy o n l i cao h n v s ch y x y
ra trn m t ph n m t c t ngang.
i v i cc c t ng n, khng ph i t t c cc th c a m t c t ngang u b t u ch y
cng m t th i i m. i u ny l h p l v cc vng c ng su t d nn s ch y u tin
nh c minh ho trn hnh 4.3. Do , khi t i tr ng nn d c tr c tng l n, ph n m t c t
cn lm vi c n h i s gi m i cho t i khi ton b m t c t ngang tr nn d o. S chuy n
t ng x n h i sang ng x d o x y ra t t nh c bi u di n b ng ng cong ng
su t-bi n d ng trn hnh 4.5 cho m t c t ng n. Quan h ng su t -bi n d ng ny khc nhau
do s thay i kh t ng t khi chuy n t n h i sang d o th ng x y ra trong cc th
nghi m thanh ho c m u thp cng tr nh (hnh 1.5).
Hnh 4.5 ng cong ng su t bi n d ng c a c t cng son ng n
72
ng cong ng su t bi n d ng c a c t cng son ng n trong h nh 4.5 l ch i so v i
ng x n h i gi i h n t l o
prop
v chuy n d n sang ng x d o khi t t i F
y
. M
un n h i E c tr ng cho ng x n h i cho t i khi t ng cc ng su t nn tc d ng v
ng su t d trong hnh 4.3 b ng ng su t ch y, t c l khi
a cr y
F o o + =
hay
prop y cr
F o o = (4.4)
Trong s chuy n ti p gi a ng x n h i v ng x d o, m c thay i ng su t
so v i bi n d ng c bi u th b ng m un ti p tuy n E
T
nh trong hnh 4.5. Vng
ng cong m m t c t ngang c ng xu t h n h p c n h i v d o c g i l
vng qu n h i. M un ti p tuy n hay m un qu n h i c a t i tr ng gy o n c t
c nh ngha khi thay E
T
cho E trong cng th c 4.3 i v i ng x n h i
2
2
( / )
T
T
E
KL r
t
o = (4.5)
ng cong o n t h p n h i v qu n h i (theo Euler v m un ti p tuy n)
c bi u di n trn hnh 4.6. i m chuy n ti p th hi n s thay i t ng x n h i
sang ng x d o l gi i h n t l o
prop
c a c a cng th c (4.4) v t s m nh t ng
ng ( / )
prop
KL r .
Hnh 4.6 M un ti p tuy n lin h p v ng cong c t theo Euler
4.3 S c khng nn
S c khng nn d c tr c c a c t ng n t gi tr l n nh t khi s o n khng x y ra v ton
b m t c t ngang c ng su t su t ch y F
y
. T i tr ng ch y d o hon ton P
y
l t i tr ng
l n nh t m c t c th chu c v c th c s d ng chu n ho nh ng ng cong
c t sao cho chng khng ph thu c vo c p thp cng trnh. T i tr ng ch y d c tr c l
73
y s y
P A F = (4.6)
i v i c t di, t i tr ng gy o n t i h n Euler P
cr
thu c khi nhn cng th c 4.3 v i
A
s
. )
2
2
/
s
cr
EA
P
KL r
t
= (4.7)
Khi chia bi u th c 4.7 cho bi u th c 4.6, ta c cng th c xc nh ng cong c t n h i
Euler chu n
2
2
2
1
cr
y y c
P r E
P KL F
t
|
= =
|
'
(4.8)
v i
c
l gi i h n m nh c a c t
y
c
F
KL
r E
t
|
=
|
'
(4.9)
ng cong c t Euler v th m ch y chu n c bi u di n b ng ng trn cng
trong hnh 4.7. ng cong chuy n ti p qu n h i c ng c th hi n. ng cong c t
c xt n s gi m h n n a t i tr ng o n do cong ban u l ng d i cng trong
hnh 4.7. ng d i cng ny l ng cong c ng c a c t c s d ng trong tiu
chu n thi t k .
Hnh 4.7 ng cong c t chu n v i cc nh h ng c a s khng hon h o
ng cong c ng c a c t ph n nh s t h p ng x qu n h i v n h i. S
o n qu n h i x y ra i v i c t c chi u di trung bnh t
c
= 0 t i
c
=
prop
, v i
prop
l gi i h n m nh cho m t ng su t t i h n Euler o
prop
(cng th c 4.4). S o n n
h i x y ra cho c t di v i
c
l n h n so v i
prop
. Khi thay bi u th c 4.4 v cc nh ngha
ny vo 4.8, ta thu c
2
1
y rc
s
y s prop
F
A
F A
o
=
74
hay
2
1
1
prop
rc
y
F
o
=
(4.10)
Gi tr c a
prop
ph thu c vo t ng quan l n c a ng su t d nn o
rc
v ng su t
ch y F
y
. V d , n u F
y
= 345 MPa v o
rc
= 190 MPa th cng th c 4.10 cho k t qu
2
1
2, 23
190
1
345
prop
= =
v
prop
= 1,49. ng su t d cng l n th gi i h n m nh m t i x y ra s chuy n
sang m t n nh n h i cng l n. G n nh t t c cc c t c thi t k trong th c t u
lm vi c nh c t c chi u di trung bnh qu n h i. t khi g p cc c t c m nh
n lm vi c nh cc c t di n h i, b o n t i tr ng t i h n Euler.
S c khng nn danh nh
trnh cn th c trong cng t h c 4.9, gi i h n m nh c t c nh ngha l i nh sau
2
2 y
c
F
KL
r E

t
|
= =
|
'
(4.11)
i m chuy n ti p gi a o n qu n h i v o n n h i hay gi a c t c chi u di trung
bnh v c t di c xc nh ng v i = 2,25. i v i c t di ( 2,25), c ng danh
nh c a c t P
n
c cho b i
0, 88
y s
n
F A
P
= (4.12)
l t i tr ng o n t i h n Euler c a cng th c 4.7 nhn v i h s gi m 0,88 xt n
cong ban u b ng L/1500.
i v i c t di trung bnh ( < 2,25), c ng danh nh c a c t P
n
c xc nh
t ng cong m un ti p tuy n c chuy n ti p m thu n gi a P
n
= P
y
v ng cong
o n Euler. Cng th c cho ng cong chuy n ti p l
0, 66
n y s
P F A
= (4.13)
Cc ng cong m t cc cng th c 4.12 v 4.13 c bi u di n trong hnh 4.8 ng
v i
c
ch khng ph i gi a nguyn hnh d ng c a ng cong nh c bi u di n
tr c y trong cc hnh 4.6 v 4.7.
B c cu i cng xc nh s c khng nn c a c t l nhn s c khng danh nh P
n
v i h s s c khng i v i nn o
c
c l y t b ng 1.1, t c l
r c n
P P o = (4.14)
75
Hnh 4.8 ng cong c t thi t k
T s b r ng/b dy gi i h n
C ng chu nn c a c t di trung bnh c c s l ng cong m un ti p tuy n thu
c t th nghi m c t cng son. M t ng cong ng su t-bi n d ng i n hnh c a c t
cng son c cho trn hnh 4.5. V c t cng son l kh ng n nn n s khng b m t n
nh u n. Tuy nhin, c th x y ra s m t n nh c c b v i h u qu l s gi m kh nng
chu t i n u t s b r ng/b dy c a cc chi ti t c t qu l n. Do v y, m nh c a cc
t m ph i tho mn
y
b E
k
t F
s (4.15)
trong , k l k s o n c a t m c l y t b ng 4.1, b l b r ng c a t m c cho trong
b ng 4.1 (mm) v t l b dy t m ((mm). Cc quy nh cho trong b ng 4.1 i v i cc t m
c d c trn m t c nh v cc t m c d c trn hai c nh c minh ho trn hnh
4.9.
T s m nh gi i h n
N u cc c t qu m nh, chng s c c ng r t nh v khng kinh t . Gi i h n c
ki n ngh cho cc c u ki n chu l c chnh l ( / ) 120 KL r s v cho cc thanh c u t o l
( / ) 140 KL r s .
V D 4.1
Tnh c ng chu nn thi t k
c n
P o c a m t c t W360 x 110 c chi u d i b ng 6100
mm v hai u lin k t ch t. S d ng thp cng tr nh c p 250.
Cc c tr ng
Tra t AISC (1992): A
s
= 14100 mm
2
, d = 360 mm, t
w
= 11,4 mm, b
f
= 256 mm, t
f
= 19,9
mm, h
c
/t
w
= 25,3, r
x
= 153 mm, r
y
= 62,9 mm.
76
Bi gi i
T s m nh
1, 0(6100)
max 97, 0 120, t
62, 9
KL
r
= = <
b rng 256 200000
: 6, 4 0, 56 15, 8, t
b dy 2 2(19, 9) 250
200000
25, 3 1, 49 42,1, t
250
f
f y
c
w y
b
E
k
t F
h E
k
t F
= = < = =
= < = =
Gi i h n m nh c a c t
2 2
97, 0 250
1,19 2, 25
200000
y
F
KL
r E
t t
| |
= = = <
| |
' '
c t c chi u di trung bnh
1,19 6
0, 66 (0, 66) (250)(14100) 2,15.10 N
n y s
P F A
= = =
C ng chu nn thi t k
6 3
0, 90(2,15.10 ) / 10 1935 kN
c n
P o = =
Hnh 4.9 Cc t s b r ng/b dy gi i h n
77
B ng 4.1 Cc t s b r ng/b dy gi i h n
Cc t m c d c theo m t
c nh
k b
Cc b n bin v c nh cha ra c a t m 0,56 - B r ng n a cnh c a m t c t I
- B r ng ton b cnh c a m t c t U
- Kho ng cch gi a mp t do v ng bu lng ho c
ng hn u tin trong t m
- Chi u r ng ton b c a m t cnh thp gc cha ra
i v i m t c p thp gc t p st nhau
Thn c a thp cn T 0,75 - Chi u cao ton b c a thp T
Cc chi ti t cha ra khc 0,45 - Chi u r ng ton b c a m t cnh thp gc cha ra
i v i thanh ch ng thp gc n ho c thanh ch ng
thp gc kp t khng p st
- Chi u r ng ton b c a ph n cha ra cho cc tr ng
h p khc
Cc t m c d c theo hai
c nh
k b
Cc b n bin c a hnh h p v cc
t m y
1,4 - Kho ng cch tr ng gi a cc vch tr i bn knh
gc trong m i bn i v i cc b n bin c a m t
c t hnh h p
- Kho ng cch tr ng gi a cc ng hn ho c bu
lng i v i cc t m y cnh
Cc vch v cc c u ki n t m khc 1,49 - Kho ng cch tr ng gi a cc b n bi n tr i bn knh
cong i v i vch c a d m thp cn
- Kho ng cch tr ng gi a cc g i mp cho cc
tr ng h p khc
Cc t m y c l 1,86 - Kho ng cch tr ng gi a cc g i mp
78
Ch ng 5 M T C T CH I CH U U N
Cc m t c t I chu u n l cc c u ki n chu t i tr ng ngang vung gc v i tr c d c c a
chng ch y u trong t h p u n v c t. Trong h u h t cc d m c u c s d ng, l c d c
tr c th ng nh v khng c xt n. N u l c d c tr c l n ng k th m t c t ngang
ph i c xem l m t d m c t. N u t i tr ng ngang l l ch tm so v i tr ng tm c t c a
m t c t ngang th ph i xt n u n v xo n k t h p. N i dung ch ng ny c gi i h n
cho ng x c b n v thi t k cc m t c t d m I th ng tuy t i b ng thp cn ho c thp
t h p trong nh my, i x ng qua tr c th ng ng trong m t ph ng vch v ch y u
chu u n.
5.1 T ng quan
S c khng u n c a m t c t ch I ph thu c l n v o n nh c c b c ng nh t ng th .
N u m t c t r t n nh t i tr ng l n th m t c t I c th php tri n s c khng u n t m
men khng ch y u tin M
y
t i m men khng d o ton ph n M
p
. N u n nh b h n ch
b i m t n nh c c b hay m t n nh t ng th th s c khng u n s nh h n M
p
v, n u
m t n nh nghim tr ng, s nh h n M
y
.
5.1.1 Phn tch ng su t trn m t c t th ng gc d m chu u n
thu n tu
Xt m t c t I i x ng hai tr c trong hnh 5.1, chu u n thu n tu vng gi a nhp b i
hai l c t p trung b ng nhau. Gi thi t n nh c m b o v ng cong ng su t-bi n
d ng c a thp l n h i-d o l t ng. Khi t i tr ng tng l n, m t c t ngang ph ng tr c
bi n d ng th v n ph ng sau bi n d ng (gi thuy t Bc nu li) v bi n d ng tng cho t i khi
cc th ngoi cng c a m t c t t /
y y
F E c = (hnh 5.1b). M men u n m t i th u
tin b ch y c nh ngha l m men ch y M
y
.
S tng t i tr ng ti p t c lm cho bi n d ng v s quay tng ln, ng th i, ngy
cng c nhi u th c a m t c t ngang b ch y (h nh 5.1c). Tnh hu ng gi i h n l khi cc
bi n d ng do t i tr ng gy ra l n n m c to n b m t c t ngang c th c coi l t
ng su t ch y F
y
(hnh 5.1d). Lc ny, m t c t l d o hon ton v m men u n t ng ng
c nh ngha l m men d o M
p
.
B t k s gia tng t i tr ng no ch d n n tng bi n d ng m khng lm tng s c
khng u n. Gi i h n ny c a m men c th c th y trn bi u m men- cong l
t ng trong hnh 5.2. cong c xc nh b ng m c thay i bi n d ng hay n
gi n l nghing c a bi u bi n d ng, t c l
c
c
c
+ = (5.1)
79
Hnh 5.1 Qu trnh ch y khi chu u n. (a) d m gi n n chu hai l c t p trung, (b) ch y u ti n
th ngoi cng, (c) d o m t ph n v n h i m t ph n v (d) d o ton ph n
Hnh 5.2 ng x m men- cong c l t ng ho
v i c
c
l ng bi n kho ng cch c so v i tr c trung ho.
Quan h m men- cong trong hnh 5.2 c ba o n: n h i, qu n h i v d o.
o n qu n h i th hi n s chuy n ti p m thu n gi a ng x n h i v ng x d o
80
khi ngy cng c nhi u th trn m t c t ngang b ch y. Chi u di c a o n p ng d o
+
p
so v i o n p ng n h i +
y
l th c o tnh d o c a m t c t.
5.1.2 S phn ph i l i m men
Khi m men d o M
p
t t i m t m t c t, gc quay ph s xu t hi n t i v m t kh p
d o c m men khng i M
p
s hnh thnh. Khi kh p d o ny hnh thnh trong m t k t
c u tnh nh, nh trong d m gi n n c a hnh 5.1, c c u ph hu xu t hi n v s ph
ho i s x y ra.
Tuy nhin, n u m t kh p d o hnh thnh trong m t k t c u siu tnh, s ph ho i
khng x y ra v d m cn ti p t c chu c m t ph n t i tr ng b sung. S tng th m t i
tr ng ny c th c minh ho b ng m t d m cng son c g i trong h nh 5.3a, d m
ny chu t i tr ng t p trung tng theo b c t i gi a nhp. Gi i h n c a ng x n h i l khi
t i tr ng gy ra m men u ngm c a d m t t i M
y
. T i tr ng gi i h n P
y
ny s gy
ra m men l khng i b ng phn tch n h i nh cho th y trong hnh 5.3b.
Hnh 5.3 S phn ph i l i m men trong m t d m cng son c g i . (a) m men n h i, (b) m
men ch y u tin v (c) m men lc gy c h c
81
S tng ti p t c c a t i tr ng s lm hnh thnh kh p d o t i u ngm. Tuy nhin,
k t c u khng b s p v c c u chuy n ng ch a hnh thnh. D m c m t u ngm gi
y tr thnh m t d m gi n n v i m men bi t M
p
m t u. C c u chuy n ng
ch a hnh thnh cho t i khi xu t hi n m t kh p d o th hai v tr c m men l n nh t
th hai d i tc d ng c a t i tr ng t p trung. Tnh hu ng ny c bi u di n trn hnh
5.3c.
Khi gi thi t M
y
= 0,9 M
p
, t s gi a t i tr ng ph ho i P
cp
v t i tr ng gy ch y P
y
l
(6 / )
1, 25
16
(0, 9 ) /
3
cp p
y
p
P M L
P
M L
= =
Cho v d ny, s c khng tng kho ng 25% so v i t i tr ng c tnh theo phn tch n
h i. Tuy nhin, t c i u ny, kh nng quay ph i x y ra t i kh p d o ng m
c th c s phn ph i l i m men.
M t cch th c khc th y s phn ph i l i m men khi hnh thnh kh p d o l so
snh m men d ng v i m men n. i v i bi u m men n h i trn hnh 5.3b, t s
ny l
5
32
0, 833
3
M
16
pos
neg
e
PL
M
PL
|
= =
|
|
'
,
trong khi v i bi u m men khi ph ho i (hnh 5.3c)
1, 0
M
pos p
neg p
cp
M M
M
|
= =
|
|
'
i u r rng l m men c phn ph i l i.
N u cc i u ki n l ch c ch n, tiu chu n AASHTO LRFD 1998 cho php gi m t i
a 10% m men m thu c t tnh ton n h i. Khi l y m men m gi m i, s cn
b ng tnh h c i h i m men d ng cc nhp ln c n ph i tng l n. Trong tr ng h p
d m cng son c g i nh trong hnh 5.3, n u m men m M
neg
gi m 10% th, m
b o cn b ng, m men d ng
*
pos
M c i u chnh gi a nhp ph i tng l n b i 0,05
M
neg
, t c l
*
os
0, 05
5 3
0, 05 0,156 0, 009 0,165
32 16
pos p neg
M M M
PL PL PL PL PL
= +
|
= + = + =
|
'
N u c hai u d m l lin t c th s tng m men d ng c th l g p i.
S phn ph i l i m men c th x y ra trong m t k t c u si u tnh c m b o n
nh n u kh nng quay c th x y ra kh p d o c hnh thnh s m h n. i u ny t o
ra m t s truy n m men t v tr chu ng su t l n t i v tr c d tr v c ng . K t
82
qu l kh nng chu l c tng l n v c th d on t t h n v t i tr ng ph ho i th c t
c a k t c u.
5.1.3 n nh
V n m u ch t pht tri n s c khng d o M
p
l s n nh c c m b o hay
khng i v i m t c t ngang. N u x y ra m t n nh t ng th hay c c b th M
p
khng
th t c.
M t n nh t ng th c th x y ra khi bi n nn c a m t m t c t chu u n khng c
ngang. M t cnh nn khng c lin k t ngang s lm vi c nh m t c t v c xu
h ng o n ra ngoi m t ph ng gi a cc i m g i ngang. ng th i, do bi n nn l m t
ph n c a m t c t ngang d m c bi n ko c gi th ng, m t c t ngang s b xo n khi n
chuy n v ngang. ng x ny c m t trn hnh 5.4 v c g i l m t n nh xo n
ngang.
Hnh 5.4 M t n nh xo n ngang
M t n nh c c b l hi n t ng cc b n thp m ng c a d m b bi n d ng c c b
(l i, lm, cong, vnh) d i tc d ng c a cc ng su t nn. M t n nh c c b c th x y
ra khi t s gi a b r ng v b dy c a cc ph n t chu nn l qu l n. Cc gi i h n cho
t s ny gi ng nh cc gi i h n c cho i v i c t trong hnh 4.9. N u s o n x y ra
trong bin nn th c g i l m t n nh c c b c a b n bin. N u s o n x y ra trong
vng nn c a vch (s n d m) th c g i l m t n nh c c b c a vch ng.
5.1.4 Phn lo i m t c t
M t c t ngang c phn bi t gi a ch c, khng ch c v m nh ph thu c vo t s b
r ng/b dy c a cc b ph n chu nn c a n v kho ng cch gi a cc g i . M t c t
ch c l m t m t c t c th pht tri n m men d o to n ph n M
p
tr c khi m t n nh
xo n ngang ho c m t n nh c c b c a b n bi n hay c a vch x y ra. M t c t khng
ch c l m t m t c t c th pht tri n m t m men b ng hay l n h n M
y
nh ng nh h n
M
p
, tr c khi m t n nh c c b c a b t c b ph n chu nn n o c a n x y ra. M t c t
m nh l m t m t c t m cc b ph n chu nn c a n l m nh n m c chng b m t n
83
nh c c b tr c khi m men t t i M
y
. S so snh p ng m men- cong c a cc
m t c t ny trong hnh 5.5 cho th y s khc bi t trong ng x c a chng.
Hnh 5.5 p ng c a ba lo i m t c t d m
Cc m t c t cn c phn chia thnh cc m t c t lin h p v khng lin h p. M t
m t c t lin h p l m t c t m trong t n t i lin k t ch ng c t c thi t k tho ng
gi a b n b tng v d m thp (hnh 5.6). M t m t c t ch thu n thp ho c c b n b tng
nh ng b n ny khng c lin k t v i d m thp c coi l m t c t khng lin h p.
Hnh 5.6 M t c t lin h p
Khi t n t i lin k t ch ng c t, b n b tng v d m thp ph i h p v i nhau t o ra s c
khng m men u n. Trong cc vng chu m men d ng, b n b tng chu nn v s c
khng u n c th tng ln r t nhi u. Trong cc vng chu m men m, b n b tng n m
vng ko v ch cc c t thp chu ko c a n m i b sung cho s c khng u n c a d m
thp. S c khng u n c a m t c t li n h p cn c tng ln do lin k t c a b n b tng
v i d m thp t o ra g i ngang li n t c cho bin nn c a d m v ngn ch n s m t n
nh xo n ngang. V cc u i m ny, Tiu chu n thi t k c u AASHTO LRFD 1998
khuy n ngh r ng, khi i u ki n k thu t cho php, n n c u t o k t c u d m li n h p.
84
5.1.5 c tr ng c ng
Trong phn tch cc c u ki n chu u n c m t c t khng li n h p, ch xt n cc c
tr ng c ng c a d m thp. Trong phn tch cc c u ki n chu u n c m t c t li n h p,
di n tch tnh i c a b tng c dng trong tnh ton cc c tr ng c ng c xc
nh d a trn t s m un n (b ng 5.1) cho t i tr ng ng n h n v 3n cho t i tr ng di
h n. T s m un b ng 3n l xt n s tng bi n d ng l n do t bi n c a b tng
d i t i tr ng di h n. T bi n c a b tng c khuynh h ng chuy n ng su t di h n t
b tng sang thp, lm tng c ng t ng i c a thp. Php nhn v i 3n l xt n
s tng ny. c ng c a m t c t li n h p ton ph n c th c s d ng trn ton b
chi u di c u, k c cc vng chu m men m. c ng khng i n y l h p l c ng
nh thu n ti n v cc th nghi m ngoi hi n tr ng c a cc c u lin h p lin t c cho
th y, c hi u ng lin h p ng k cc vng chu m men m.
B ng 5.1 T s gi a m un n h i c a thp v c a b tng (b tng c t tr ng thng th ng)
(MPa)
c
f ' 16 20
c
f ' s < 20 25
c
f ' s < 25 32
c
f ' s < 32 41
c
f ' s < 41
c
f ' s
n 10 9 8 7 6
5.2 Cc tr ng thi gi i h n
5.2.1 Tr ng thi gi i h n c ng
i v i cc m t c t ch c, s c khng u n c h s bi u di n theo m men c tnh b ng
cng th c
r f n
M M o = (5.2)
trong o
f
l h s s c khng i v i u n theo b ng 1.1 v M
n
= M
p
, v i M
n
l s c khng
danh nh c quy nh cho m t m t c t ch c v M
p
l m men d o.
i v i cc m t c t khng ch c, s c khng u n c h s c bi u di n theo ng su t
r f n
F F o = (5.3)
v i F
n
l s c khng danh nh c quy nh cho m t m t c t khng ch c.
S c khng c t c h s c cho b i
r n
V V
u
o = (5.4)
trong o
u
l h s s c khng i v i c t theo b ng 1.1 v V
n
l s c khng c t danh nh
c quy nh cho cc vch c tng c ng v khng c tng c ng.
5.2.2 Tr ng thi gi i h n s d ng
1. Ki m tra vng di h n
85
T h p t i tr ng s d ng c cho trong b ng 1.2. T h p t i tr ng n y c dng
ki m tra s ch y c a k t c u thp v ngn ng a vng th ng xuyn b t l i c th nh
h ng x u n khai thc. Khi ki m tra ng su t c a b n bi n, s phn ph i l i m men c
th c xt n n u m t c t vng m men m l ch c. ng su t c a b n bin trong u n
d ng v u n m i v i m t c t ch c ph i khng c v t qu
0, 95
f h yf
f R F s (5.5)
v i v i m t c t khng ch c
0, 80
f h yf
f R F s (5.6)
trong , f
f
l ng su t n h i c a b n bin d i t i tr ng c h s , R
h
l h s gi m ng
su t b n bin do lai (cho m t m t c t ng nh t, R
h
= 1,0) v F
yf
l ng su t ch y c a b n
bin.
2/Ki m tra vng do ho t t i khng b t bu c (A2.5.2.6.2 & A3.6.1.3.2)
vng c a d m ph i tho mn i u ki n sau y:
L
800
1
cp
= s
Trong :
L = Chi u di nhp d m (m);
A = vng l n nh t do ho t t i gy ra TTGHSD, bao g m c l c xung kch
, l y tr s l n h n c a:
+ K t qu tnh ton do ch m t xe t i thi t k , ho c
+ K t qu tnh ton c a 25% xe t i thi t k cng v i t i tr ng ln thi t k .
vng l n nh t (t i m t c t ngang gi a d m) do xe t i thi t k gy ra c th l y g n
ng ng v i tr ng h p x p xe sao cho m men u n t i m t c t gi a d m l l n nh t.
Khi ta c th s d ng ho t t i t ng ng c a xe t i thi t k tnh ton.
vng l n nh t (t i m t c t ngang gi a d m) do t i tr ng r i u gy ra c tnh
theo cng th c c a l thuy t n h i nh sau:
4
5wL
384EI
=
Trong :
w = T i tr ng r i u trn d m (N/m);
E = M un n h i c a thp lm d m (MPa);
I = M men qun tnh c a ti t di n d m, bao g m c b n BTCT m t c u i v i
d m lin h p (mm
4
).
86
5.2.3 Tr ng thi gi i h n m i
5.2.3.1. Khi qut chung v m i
5.2.3.1.1. Khi ni m v hi n t ng m i
- Khi ni m chung: M i l hi n t ng k t c u b ph ho i do chu tc ng c a t i
tr ng l p (m i).
- Khi ni m v t i tr ng l p (m i): l t i tr ng c tr s v d u thay i theo th i gian.
c ttr ng c a t i tr ng ny l tc d ng ln k t c u nhi u l n (c th ln d n hang tri u
l n) v v tr s lun lun thay i. Nh v y, n u t i tr ng tc d ng t thay i ho c l p
l i khng nhi u l n th khng ph i l t i tr ng l p (m i). D i y l cc v d v t i tr ng
m i:
t (nm)
t (nm)
t (nm)
t (nm) t (nm)
t (nm)
t (nm)
t (nm)
f
S
T
f
f
m
a
x
m
i
n
(MPa)
(MPa)
f
(MPa)
f
(MPa)
f
(MPa)
f
(MPa)
f
(MPa)
f
(MPa)
f
Hnh 5.7 : Cc v d v t i tr ng m i
Trong cc cng trnh c u th cc t i tr ng l p d nh n th y nh ho t t i xe t,
on tu, gi......
- c i m c a ph ho i m i :
+ T i tr ng lc ph ho i r t nh so v i tai tr ng ph hoai tnh;
+ Ph ho i m i l ph ho i gin: Lc u xu t hi n nh ng v t n t r t nh , kh phat
hi n ta v tr t p trung ng su t; sau v t n t pht tri n d n ln v pht tri n di ra, c
87
th th y c b ng m t th ng, t i v tr v t n t m t c t b thu h p d n cho t i khi b ph
ho i.
- Nguyn nhn m i c a thp l do tnh khng lin t c c a:
+ B n thn v t li u thp: v t li u thp c t o thnh t cc
tinh th thp, tuy nhin cc tinh th ny khng hon ton ng
nh t (lin t c), m chng th ng c nh ng khuy t t t (t p ch t)
ban u do qu trnh luy n kim gy ra.
+ Kch th c hnh h c c a c u ki n k t c u thp c ng
th ng b gin o n hnh h c nh b c t kh c, khot l , c v t
n t ban u...
Tnh khng lin t c trn s gy ra hi n t ng t p trung ng
su t, lm pht sinh bi n d ng d o t i nh ng v tr khng lin t c
. Bi n d ng d o ny, n u l p l i nhi u l n s gy nh ng v t
n t vi m. Cc v t n t vi m ny lan truy n r ng ra khi t i tr ng
l p l i nhi u l n cho t i khi k t c u b ph ho i.
5.2.3.1.2. Cch xc nh c ng m i
- C ng m i c a thp hi n nay c xc nh b ng th c nghi m. Th c nghi m
cho th y, ng v i m i tr s bin ng su t c a t i tr ng l p S
i
th ta s tm c m t s
chu k tc d ng c a t i tr ng l p gy ph ho i m i k t c u t ng ng N
i
. Th nghi m trn
c Voller th c hi n v i nhi u m u th khc nhau v thu c k t qu nh sau:
loga ho
Vt nt lan truyn
n ph hoi
Vt nt
khng lan truyn
Gii hn mi
S
S
1
2 S
i
S
S
imin
1
N
2
N N
i
N
lgS
S
i
i
N
lgN
N ~ 10
7
Hnh 5.9 : ng cong m i theo Voller v theo 22TCN 272- 05
- rt ng n chi u di th ng cong m i v n gi n khi s d ng, ng i ta
th ng bi u di n ng cong m i trn h tr c loga nh hnh v trn.
- Nh v y, b ng th nghi m ta xc inh c ng cong m i c a cc lo i thp khc
nhau. Trn ng cong m i S N, tr s S
i
g i l c ng m i, N
i
g i l s chu k gy
ph ho i moit t ng ng v S
min
g i l gi i h n m i c a v t li u, n chnh l tr s c ng
m i l n nh t t ng ng v i s chu k gy ph ho i m i b ng v cng
ng sut tp trung
ng sut trung bnh
f ' >> f
f = P/A
P
P
Hnh 5.8: Hi n t ng t p
trung ng su t
88
5.2.3.1.3. nh h ng c a c ng v t li u thp c b n n c ng m i
- B ng th c nghi m, ng i ta th y quan h gi a c ng m i v c ng tnh c a
v t li u thp c b n nh sau:
Hnh 5.10: Quan h gi a c ng m i v c ng thp c b n
- T hnh v ta th y, i v i m u trn c v m u c khot l th gi a c ng m i
tng tuy n tnh v i c ng tnh c a v t li u thp c b n, cn i v i lin k t hn th
c ng m i l m t h ng s khng ph thu c vo c ng tnh c a kim lo i ng hn
(kim lo i que hn). V th c nghi m cho th y trong b n thn ng hn lun t n t i s n
nh ng v t n t (khuy t t t) v s ph ho i m i bao g m hai qu trnh nh sau:
+ Qu trnh hnh thnh v t n t: qu trnh ny ph thu c tuy n tnh vo c ng tnh
c a thp c b n.
+ Qu trnh pht tri n (lan truy n) v t n t n ph ho i: qu trnh ny khng thu c
vo c ng tnh c a thp c b n.
5.2.3.1.4. nh h ng c a ng su t d n c ng m i
ng su t d c nh h ng l n n c ng tnh c a thp c b n, tuy v y n l i
khng nh h ng n c ng m i. V n u t i tr ng l p c bi n ng su t l S, ng
su t d l f
r
th bin ng su t t ng c ng v n l S.
5.2.3.2. Thi t k theo tr ng thi gi i h n m i
Thi t k theo TTGH m i bao g m gi i h n ng su t do ho t t i c a xe t i thi t k m i
ch t n m t tr s thch h p ng v i m t s l n tc d ng l p x y ra trong tu i th thi t
k c a c u .
Thi t k theo TTGH t gy bao g m vi c ch n thp c d o dai thch h p m t
nhi t quy nh.
89
5.2.3.2.1. T i tr ng gy m i
Tu i th m i c xc nh b ng bi n ng su t ko trong li n k t. Do v y khng
quan tm n ng su t th c c ng nh ng su t d .
Bin ng su t chu ko c xc nh b ng cch t ho t t i m i trn cc nhp khc
nhau c a c u. N u c u l d m gi n n ch c ng su t c c i ng su t c c ti u b ng
khng. Khi tnh ton cc ng su t ny dng l thuy t n h i tuy n tnh.
Trong m t s vng d c theo chi u di d m chnh ng su t nn do t i tr ng th ng
xuyn khng h s (tnh t i danh nh) l n h n ng su t ko do ho t t i m i gy ra, v i h
s t i tr ng m i theo quy nh. b qua hi n t ng m i t i cc vng ny th ng su t
nn ph i l n h n ho c b ng hai l n ng su t ko, v xe t i n ng nh t qua c u x p x b ng
hai l n ho t t i m i dng tnh ng su t ko.
5.2.3.2.2. Tiu chu n thi t k m i
Ph ng trnh t ng qut vi t d i d ng t i tr ng m i v s c khng m i cho m i m i
n i nh sau:
) ( ) ( f F
n
A > A n o (5.7)
Trong : (AF)
n
: s c khng m i danh nh ( MPa) ;
(Af) : bin ng su t do xe t i m i gy ra (MPa)
: h s t i tr ng (l y theo t h p t i tr ng m i = 0,75)
TTGH m i u = 1 v n = 1 do v y ta c :
) ( ) ( f F
n
A > A (5.8)
5.2.3.2.3. Xe t i thi t k m i v s chu k bin ng su t
a. Xe t i thi t k m i
Xe t i thi t k m i l xe t i thi t k nh ng c kho ng cch gi a hai tr c sau khng i
l 9000mm.
35 k N 145 k N 145 k N
4300 mm 9000mm
600 mm ni chung
300mm mt tha ca mt cu
Ln thit k3500 mm
Hnh 5.11: Xe t i m i thi t k
T h p t i tr ng m i l t h p ch c m t xe t i m i thi t k qua c u v i h s t i
tr ng l 0,75 v l c xung kch l 15%.
90
b. Xc nh s chu k bin ng su t
Chu k t i tr ng m i c l y nh s l n giao thng trung bnh c a m t ln xe t i n
hng ngy ADTT
ST
. Tr tr ng h p c i u khi n giao thng, s l ng xe c a m t ln
n c th tnh t l ng xe t i trung bnh hng ngy ADTT b ng :
ADTT
ST
= p*ADTT (5.9)
ADTT = s xe t i/ngy theo m t chi u tnh trung bnh trong tu i th thi t k
ADTT
SL
= s xe t i/ngy trong m t ln xe n tnh trung bnh trong tu th thi t k
P l phn s xe t i trong m t l n xe n :
S ln xe t i p
1 1
2 0,85
3 0,80
N u ch bi t l ng giao thng trung bnh ngy ADT , ADTT c th xc nh b ng
cch nhn v i t l xe t i trong lu ng :
C p ng T l xe t i trong lu ng
ng nng thn lin qu c gia 0,2
ng thnh ph lin qu c gia 0,15
ng nng thn 0,15
ng thnh ph 0,10
Gi i h n trn c a t ng s xe khch v xe t i vo kho ng 20.000 xe m t l n trong
ngy v c th dng tnh ADT.
S l ng chu k ng su t N l s l ng xe d ki n qua c u c a l n xe n ng nh t
trong tu i tho thi t k . V i tu i th 100 nm c th bi u di n nh sau:
N= (365)(100)n(ADTT
ST
) (5.10)
Trong n l s chu k ng su t trn m t xe t i l y theo b ng.Tr s n > 1 ch ng
t chu k ph xu t hi n do dao ng sau khi xe ra kh i c u.
B ng 5.2 : S chu k ng su t trn m t xe t i n
Chi u di nhp
Ph n t d c
>12.000 mm s12.000 mm
D m gi n n 1,0 2,0
D m lin t c : 1. G n tr g a 1,5 2,0
2. Ch khc 1,0 2,0
91
V d 5.1 : Tnh chu k bin ng su t N thi t k m i cho m t c u d m n gi n
hai ln xe nhp L = 10670 mm, thu c ng nng thn m t h ng. Dng ADT = 2000 xe
m t ln trong ngy.
ADTT = 0,2*2*20000 = 8000 xe/ngy
ADTT
ST
= p*ADTT = 0,85*8000 = 6800 xe/ngy
N = 365*100*n*ADTT
ST
= 365*100*2*6800 = 496*10
6
chu k
c. Xc nh bin ng su t:
i v i d m thp m t c t ch I, nhp gi n n th i m b t l i nh t khi ki m tra m i
chnh l i m y d m c a m t c t gi a nhp. Do v y Af c xc nh theo cc b c sau:
+ Xc nh mmen l n nh t t i m t c t gi a nhp khi cho xe t i m i thi t k ch y qua
c u. N u theo ph ng php ng nh h ng ta c s x p xe xc nh mmen l n
nh t t i m t c t gi a nhp nh sau:
L/2 L/2
L
9000 4300
P = 135kN
3 2
P = 135kN P = 45kN
1
y
3
2
y
1
y
ah M (L/2)
Hnh 5.12: S x p xe t i m i
Khi ta c:
M
maxf
= mg
F
(1+IM) . )
i i
y P
+ i v i nhp gi n n th:
. )
S
M
y
I
M
f f f f
maxf
botg
maxf
max min max
= = = =
Trong : S: mmen khng u n c a ti t di n gi a nhp
5.2.3.2.4. Cc lo i c u t o
Cc b ph n v cc c u t o chi ti t c th chu c hi u ng m i c t p h p
vo tm lo i, tu theo s c khng m i c a chng. M i lo i k hi u b ng ch in hoa: A l
lo i t t nh t, v E l lo i x u nh t. Lo i c u t o A v B dng cho cc b ph n ph ng v
lin k t hn ch t l ng t t trong cc ph n t l p rp khng m i n i. Lo i chi ti t D v E
dng cho cc lo i lin k t hn gc v hn rnh khng c bn knh chuy n thch h p ho c
chi u dy t m b n khng ph h p. Lo i C c th p d ng cho cc m i h n c a cc lin k t
c bn knh chuy n l n h n 150 mm v thch h p v i m i hn t t. Yu c u cho m i lo i
92
c u t o khc nhau t ng k t trong b ng 6.6.1.2.3 -1 quy trnh 22TCN272-05 b ng d i dy
trch d n 1 ph n:
Bng 5.3 - Cc loi chi tit i vi ti trng gy ra mi (6.6.1.2.3 -1)
iu kin
chung
Trng thi
Loi chi
tit
Th d
minh ha,
xem hnh
(6.6.1.2.3-1)
Cc cu
kin thng
Kim loi c bn:
- Vi cc b mt cn v lm sch. Cc mp ct
bng la vi ANSI/AASHTO/AWS D1.5 (Bn
cnh 3.2.2), nhn 0,025mm hoc thp hn
- Thp c x l chng n mn khng sn, tt c
cc cp c thit k v cu to theo ng vi
FHWA (1990)
- mt ct thc ca cc u ca thanh c tai treo
v cc bn cht.
A
B
E
1,2
Kt cu t
hp
Kim loi c bn v kim loi hn trong cc b
phn, khng c cc gn kt ph, c lin kt
bng:
- Cc ng hn rnh lin tc ngu hon ton vi
cc thanh m lt ly i, hoc
- Cc ng hn lin tc song song vi phng ca
ng sut
- Cc ng hn rnh lin tc ngu hon ton vi
cc thanh m lt li, hoc
- Cc ng hn rnh lin tc ngu khng hon
ton song song vi phng ca ng sut
Kim loi c bn cc u ca cc bn ph trn mt
phn chiu di:
- Vi cc lin kt u bng bulng trt ti hn
- Hp hn bn cnh, vi c hoc khng c cc mi
hn u, hoc rng hn bn cnh vi cc mi hn
u
+ Chiu dy bn cnh s 20mm
+ Chiu dy bn cnh > 20mm
- Rng hn bn cnh khng c cc mi hn u.
B
B
B
B
B
E
E
E
3,4,5,7
22
7
93
B ng 5.4: H s c u t o v gi i h n m i (A6.6.1. 2.5-1, A6.6.1.2.5-3)
Lo i chi ti t
H s c u t o A
10
11
(MPa)
3
Gi i h n m i (F)
TH
(MPa)
A 82,0 165
B 39,3 110
B' 20,0 82,7
C 14,4 69,0
C' 14,4 82,7
D 7,21 48,3
E 3,61 31,0
E' 1,28 17,9
Bulng (A325M) ko d c tr c 5,61 214
Bulng (A490M) ko d c tr c 10,3 262
5.2.3.2.5. S c khng m i
T ng cong m i i n hnh S-N ,s c khng m i c chia thnh hai lo i tnh ch t :
m t lo i cho tu i th v cng v m t lo i cho tu i th h u h n.N u bi n ng su t ko
th p h n gi i h n m i ho c ng ng ng su t , chu k t i tr ng ph s khng lan truy n
v t n t m i v m i n i c tu i th cao.N u ng su t ko l n h n gi i h n m i , v t n t
m i c th lan truy n v m i n i c tu i th h u h n Khi ni m chung c a s c khng m i
c th hi n:
TH n
F
N
A
F ) (
2
1
) (
3
A > = A (5.11)
(AF)
n
l s c khng m i danh nh (MPa), A l h s c u t o (MPa)
3
l y theo b ng , N
chu k bin ng su t theo ph ng trnh 5.10, (AF)
TH
l ng ng ng su t m i c bi n
khng i (MPa) l y theo b ng 5.4.
ng cong S-N c a t t c cc c u t o chi ti t tr nh by trong ph ng trnh 5.11
chng c v b ng cch l y gi tr A v (AF)
TH
nh trn.
Trong o n tu i th h u h n c a ng cong S-N nh h ng c a thay i bi n
bin ng su t n s chu k ph h ng c th c c b ng cch gi i ph ng trnh
5.11:
n F
A
N
3
) (A
= (5.12)
94
T trn ta th y khi bin ng su t gi m m t n a , s chu k ph ho i tng l n 8 l n
.T ng t n u bin ng su t tng g p i tu i th c a chi ti t gi m i 8 l n .
Trong o n tu i th v h n c a ng cong S-N cho b i ph ng trnh 5.11 dng h
s b ng m t n a nhn v i ng ng ng su t m i (AF)
TH,
l tnh hu ng trong vng 100
nm c m t xe t i n ng c tr ng l ng g p i xe t i m i dng tnh bin ng su t.
ng ra nh h ng ny c n c p d ng v pha t i tr ng c a ph ng trnh 5.11 thay
cho pha c ng . N u dng ng ng ng su t ki m tra s c khng th ph ng trnh
5.11 c th vi t:
) ( ) (
2
1
F F
TH
A > A
Suy ra : ) ( 2 ) ( F F
TH
A > A
Nh v y r rng nh h ng c a xe t i n ng c xt n trong ph n tu i th v h n c a
s c khng m i.
5.2.3.2.6. Yu c u v m i i v i vch ng
Nh c c p tr c y m c 1.2.3.4, i u quan tm khi xem xt m i l
bin ng su t do t i tr ng l p khng c qu l n. m c ny, n i dung s l ki m tra
s u n ra ngoi m t ph ng c a vch do t i tr ng l p. kh ng ch s u n c a vch ng,
ng su t n h i l n nh t khi u n ho c c t ph i c gi i h n b i ng su t gy m t n
nh cho vch khi u n ho c c t.
Trong tnh ton ng su t n h i l n nh t, t i tr ng th ng xuyn khng h s v hai
l n t h p t i tr ng m i trong b ng 1.2 s c s d ng. Xe t i m i c nhn i khi
tnh ton ng su t l n nh t v xe t i l n nh t c d ki n (i qua c u) b ng kho ng ha i
l n xe t i m i trong tnh ton bi n ng su t. Ngoi ra, h s phn b i v i t i tr ng
m i l cho m t ln ch t t i v h s xung kch c l y l 1,15.
ng su t gy o n khi u n c a vch ng c c s l cc cng th c tnh m t n nh
c a t m n h i v i cc c nh c t ng ph n. Ngoi cc h ng s v t li u E v F
y
,
thng s chnh xc nh kh nng ch ng m t n nh c a vch l h s m nh c a
vch
w
2
c
w
w
D
t
= (5.13)
trong , D
c
l chi u cao vch ng chu nn trong giai o n n h i v t
w
l b dy c a
vch. Chi u cao vch ng chu nn D
c
l chi u cao tnh c a vch gi a cnh nn v i m
trn vch m ng su t nn i t i khng. i m ng v i ng su t nn b ng khng n y c
th c tnh ton b ng c ng tc d ng cc ng su t n h i t t h p t i tr ng c quy
nh (xem hnh 5.7).
V l thuy t, s n tng c ng d c c a vch c th ngn c n s m t n nh do u n
c a vch. i v i cc vch khng c tng c ng d c, ng su t nn n h i l n nh t do
95
u n trong b n bin nn f
cf
, i di n cho ng su t u n l n nh t trong vch, c gi i h n
nh sau:
- V i 5, 76
w
yc
E
F
s th
cf h yc
f R F s (5.14)
- V i 5, 76 6, 43
w
yc yc
E E
F F
< s th
w
3, 58 0, 448.
yc
cf h yc
F
f R F
E
|
s |
|
'
(5.15)
- V i 6, 43
w
yc
E
F
> th
2
28, 9
cf h
w
E
f R
s (5.16)
v i F
yc
l c ng ch y c a b n bi n. M t hnh nh minh ho cc cng th c t (5.8) n
(5.10) c cho trn hnh 5.8 v i R
h
= 1, E = 200 GPa v F
yc
=345 MPa. S tch bi t ng
x m t n nh do u n c a vch trong hnh 5.8 thnh d o, qu n h i v n h i l i n
hnh c a cc vng nn trong m t c t I chu u n. Ph n d o c a ng cong ch ra r ng, m t
n nh u n c a vch khng x y ra tr c khi ng su t ch y c t t i.
Hnh 5.13: nh ngha chi u cao vch ng chu nn
96
Hnh 5.14: ng x m t n nh u n c a vch
M t n nh do c t c a vch c ng c th x y ra. tng c ng cho vch, cc s n
ngang c b tr v i kho ng cch d
o
chia vch thnh m t lo t cc t m ch nh t v i t
s kch th c a
o
d
a
D
= (5.17)
v i D l chi u cao tnh c a vch gi a cc cnh d m (xem h nh 5.9).
Hnh 5.15: nh ngha cc i l ng quan h v i m t n nh vch do c t
ng su t gy m t n nh t i h n c a vch do c t u
cr
ph thu c vo t s m nh
ton ph n c a vch D/t
w
v c bi u di n l m t ph n C c a c ng ch y khi c t F
yu
.
C ng ch y do c t khng th c xc nh c l p nh ng n ph thu c vo tiu
chu n h h ng do c t c th a nh n. N u s d ng ti u chu n ph ho i do c t c a
Mises th c ng c t ch y lin quan n c ng ko ch y theo
0, 577
3
y
y y
F
F F
u
= =
do
97
0, 58
cr y yw
CF CF
u
u = =
v i F
yw
l c ng ch y c a vch. ng su t c t n h i l n nh t trong vch u
cf
do t i
tr ng th ng xuyn khng nhn h s v hai l n t h t i tr ng m i theo b ng 1.2 ph i
khng c v t qu u
cr
, t c l
0, 58
cf yw
CF u s (5.18)
v i C c nh ngha nh sau:
- V i 1,10
w yw
D Ek
t F
< th C = 1,0 (5.19)
- V i 1,10 1, 38
yw w yw
Ek D Ek
F t F
s s th
1,10
/
w yw
Ek
C
D t F
= (5.20)
- V i 1, 38
w yw
D Ek
t F
> th
2
1, 52
( / )
w yw
Ek
C
D t F
= (5.21)
trong , k l h s m t n nh do c t, c cho b i
2
5
5
( / )
o
k
d D
= + (5.22)
M t hnh nh minh ho cc cng th c (5.13) - (5.15) c cho trn hnh 5.10 v i E = 200
GPa, F
yw
= 345 MPa v d
o
= D. Nh trong hnh 5.8, ng x d o (khng m t n nh), qu
n h i v n h i c ng l r t r rng i v i m t n nh c t c a vch.
Hnh 5.16: ng x m t n nh c t c a vch.
98
5.3 M men ch y v m men d o
Kh nng chu m men u n c a m t c t ch I ph thu c tr c h t vo kh nng chu
l c nn c a b n bin nn. N u b n bin nn c ngang lin t c v vch ng v ng
ch c th m t n nh b n bin nn khng th x y ra v m t c t ngang c th pht tri n m
men d o ton ph n c a n, t c l M
n
= M
p
. Cc m t c t ngang tho mn v g i ngang
v cc t s r ng/dy c a b n bin v vch c g i l cc m t c t ch c. Cc m t c t ny
bi u l ng x d o ton ph n v p ng m men- cong c a chng gi ng nh ng
trn cng trong hnh 5.5.
N u b n bin chu nn c ngang v i kho ng cch cc g i l n cho php n
m t n nh c c b nh ng khng m t n nh t ng th th b n bin nn s lm vi c nh
m t c t qu n h i. M t c t c a c t qu n h i s l d ng ch T, m t ph n c a n s t
ng su t ch y cn ph n kia th khng. Nh ng m t c t nh v y l trung gian gi a ng x
d o v ng x n h i v c g i l nh ng m t c t khng ch c. Chng c th pht tri n
m men ch y M
y
nh ng b h n ch p ng d o nh cho th y trn ng cong gi a c a
hnh 5.5.
N u b n bin chu nn c ngang v i kho ng cch cc g i l n cho php n
m t n nh xo n ngang th b n bin nn s lm vi c nh m t c t n h i m kh nng
chu l c c a n l l c gy o n t i h n t ng t Euler c gi m b t b i hi u ng xo n.
S m t n nh c a cc m t c t ny v i t s m nh c a cnh nn kh cao x y ra tr c
khi m men ch y M
y
c th c t t i v cc m t c t nh v y c g i l m t c t m nh.
ng x c a m t c t m nh c bi u di n trn ng cong d i cng c a hnh 5.5.
Cc m t c t m nh khng khai thc v t li u m t cch hi u qu v h u h t nh ng ng i
thi t k trnh dng b ng cch b tr g i ngang. Thng th ng, h u nh t t c cc
m t c t c thi t k l ch c ho c khng ch c.
5.3.1 M men ch y c a m t c t lin h p
M men ch y M
y
l m men gy ra s ch y u tin trong b n bin no c a m t
c t d m thp. V m t c t ngang ng x n h i cho t i khi c s ch y u ti n nn s
c ng tc d ng m men l c gi tr. Do , M
y
l t ng c a m men tc d ng ri ng bi t trn
m t c t thp, m t c t lin h p ng n h n v m t c t lin h p di h n.
Ba tr ng thi t i tr ng trn m t c t lin h p c bi u di n cho m t vng chu m
men d ng trong hnh 5.11. M men do t i tr ng th ng xuyn c h s trn m t c t thp
tr c khi b tng t 75% c ng chu nn 28 ngy c a n l M
D1
v c chu b i m
un m t c t ( c a m t c t) khng li n h p S
NC
. M men do cc t i tr ng th ng xuyn c
h s khc (l p ph b m t, b tng lan can) l M
D2
v c chu b i m un m t c t li n
h p di h n S
LT
. M men b sung c n thi t gy ch y m t b n bi n thp l M
AD
. M
men ny l do ho t t i c h s v c chu b i m un m t c t li n h p ng n h n S
ST
.
M men M
AD
c th suy ra t cng th c
99
Hnh 5.17: Cc ng su t u n th i i m b t u ch y.
1 2 D D AD
y
NC LT ST
M M M
F
S S S
= + + (5.23)
v m men ch y c tnh b ng
1 2 y D D AD
M M M M = + + (5.24)
V D 5.2
Xc nh m men ch y M
y
cho m t c t d m lin h p cho trn hnh 5.18 chu m men
d ng c h s M
D1
= 1180 kNm v M
D2
= 419 kNm. S d ng b tng c 30 MPa
c
f ' = cho
b n v thp k t c u c p 345 cho d m.
Cc thng s c tr ng
Cc c tr ng c a m t c t khng li n h p, ng n h n v di h n c tnh ton trong cc
b ng 5.5 - 5.7. T s m un n = 8 c l y t b ng 5.1 cho 30 MPa
c
f ' = . B r ng h u
hi u tnh i c a b n b ng b
e
chia cho n i v i cc c tr ng ng n h n v 3n, xt n
t bi n, i v i cc c tr ng di h n. Tr ng tm m t c t m i tr ng thi c tnh t
mp trn c a d m thp v, sau , nh l tr c song song c dng xc nh m men
qun tnh c a cc thnh ph n quanh tr ng tm ny.
6
26784.10
907, 9 mm
29500
NC
y = = d i nh c a d m thp
9
6 3
10607.10
11, 68.10 mm
907, 9
t
NC
S = = nh c a d m thp
9
6 3
10607.10
16, 78.10 mm
1540 907, 9
b
NC
S = =
y c a d m thp
6
19563.10
227,1 mm
86131
ST
100
Hnh 5.18 V d 5.2. M men ch y cho m t c t lin h p chu m men d ng.
9
6 3
31599.10
139,12.10 mm
227,1
t
ST
9
6 3
31599.10
24, 07.10 mm
1540 227,1
b
ST
S = =
y c a d m thp
6
24377.10
503, 9 mm
48377
LT
9
6 3
23014.10
45, 67.10 mm
503, 9
t
LT
9
6 3
23014.10
22, 21.10 mm
1540 503, 9
b
LT
S = =
y c a d m thp
B ng 5.5: Cc c tr ng c a m t c t khng lin h p
B ph n
A
(mm
2
)
y
(mm)
A.y
(mm
3
)
2
( ) A y y
(mm
4
)
I
0
(mm
4
)
I
x
(mm
4
)
B n bin trn
15 mm 300 mm 4500 7,5 0,034.10
6
3,649. 10
9
8,44. 10
4
3,649. 10
9
Vch ng
10 mm 1500 mm 15000 765 11,475.10
6
0,306. 10
9
2,813. 10
9
3,119. 10
9
B n bin d i
25 mm 400 mm 10000 1527,5 15,275.10
6
3,839. 10
9
5,21. 10
5
3,839. 10
9
T ng c ng 29500 26,784.10
6
10,607. 10
9
101
B ng 5.6: Cc c tr ng ng n h n c a m t c t, n = 8
B ph n
A
(mm
2
)
y
(mm)
A.y
(mm
3
)
2
( ) A y y
(mm
4
)
I
0
(mm
4
)
I
x
(mm
4
)
D m thp 29500 907,9 26,784.10
6
13,672. 10
9
10,607. 10
9
24,27. 10
9
B n b tng
205 mm (2210/8) mm 56631 - 127,5 -7,22.10
6
7,122. 10
9
0,198. 10
9
7,320. 10
9
T ng c ng 86131 19,563.10
6
31,599. 10
9
B ng 5.7: Cc c tr ng di h n c a m t c t, 3n = 24
B ph n
A
(mm
2
)
y
(mm)
A.y
(mm
3
)
2
( ) A y y
(mm
4
)
I
0
(mm
4
)
I
x
(mm
4
)
D m thp 29500 907,9 26,78.10
6
4,815. 10
9
10,607. 10
9
15,422. 10
9
B n b tng
205 mm (2210/24) mm 18877 -127,5 -2,407.10
6
7,526. 10
9
0,066. 10
9
7,592. 10
9
T ng c ng 48377 24,377.10
6
23,014. 10
9
L i gi i
ng su t t i y d m thp s t c ng ch y u tin. T cng th c 5.23
1 2 D D AD
y
NC LT ST
M M M
F
S S S
= + +
6 6
6 6 6
1180.10 419.10
345
16, 78.10 22, 21.10 24, 07.10
AD
M
= + +
6 6
24, 07.10 (345 70, 3 18, 9) 6157.10 Nmm
6157 kNm
AD
AD
M
M
= =
=
p s
T cng th c 5.24, m men ch y b ng
1 2
1180 419 6157 7756 kNm
y D D AD
y
M M M M
M
= + +
= + + =
5.3.2 M men ch y c a m t c t khng lin h p
i v i m t m t c t khng li n h p, m un m t c t trong cng th c 5.23 ch b ng S
NC
v
m men ch y M
y
n gi n b ng
y y NC
M F S =
102
5.3.3 Tr c trung ho d o c a m t c t lin h p
B c u tin trong xc nh c ng chu m men d o c a m t m t c t li n h p
l xc nh v tr tr c trung ho c a cc l c d o. Cc l c d o trong ph n thp c a m t c t
ngang l tch s c a di n tch cc b n bi n, vch ng v c t thp v i cc c ng ch y
t ng ng c a chng. L c d o trong ph n b tng c a m t c t ngang trong vng nn c
xc nh d a trn kh i ng su t ch nh t t ng ng v i ng su t phn b u b ng
0, 85
c
f ' . B tng vng ko khng c xt n.
V tr c a tr c trung ho d o (TTHD) thu c t cn b ng cc l c d o nn v cc l c
d o ko. N u khng xc nh c r rng th c th ph i gi thi t v tr c a TTHD, sau
ch ng minh ho c bc b gi thi t b ng vi c c ng cc l c d o. N u v tr c gi thi t
khng m b o cn b ng th gi i cng th c xc nh v tr ng c a TTHD.
V D 5.3
Xc nh v tr tr c trung ho d o cho m t c t lin h p trong v d 5.1 chu m men
d ng. S d ng 30 MPa
c
f ' = cho b tng v F
y
= 345 MPa cho thp. B qua l c d o trong
c t thp d c c a b n b tng.
Cc l c d o
Cc kch th c chung v l c d o c cho trong hnh 5.19.
Hnh 5.19: V d 5.2. Cc l c d o cho m t c t li n h p chu m men d ng.
- B n b tng
6
0, 85 0, 85(30)(2210)(205) 11, 55.10 N
s c e s
P f b t ' = = =
- B n bin nn d m thp
6
345(300)(15) 1, 55.10 N
c y c c
P F b t = = =
103
- Vch ng
6
345(1500)(10) 5,175.10 N
w y w
P F Dt = = =
- B n bin ko d m thp
6
345(400)(25) 3, 45.10 N
t y t t
P F b t = = =
L i gi i
Qua ki m tra, TTHD n m trong b n b tng v
s c w t
P P P P > + +
Ch m t ph n c a b n l c n thi t cn b ng v i cc l c d o trong d m thp, ngha l
s c w t
s
Y
P P P P
t
= + +
Do , TTHD n m cch mp trn c a b n b tng m t kho ng Y
c w t
s
s
P P P
Y t
P
+ +
= (5.26)
p s
Khi thay cc gi tr trn vo cng th c 5.26, ta c
6
6
(1, 55 5,175 3, 45).10
205 180, 6 mm
11, 55.10
Y
+ +
= =
Trong vng chu m men m, n i m cc lin k t ch ng c t pht tri n hi u ng li n
h p, c t thp trong b n b tng c th c xt n m t cch hi u qu chu m men
u n. Ng c v i vng chu m men d ng, n i m cnh tay n c a chng r t nh , s b
tr c a c t thp trong vng chu m men m c th t o ra s khc bi t.
V D 5.4
Xc nh v tr c a tr c trung ho d o cho m t c t lin h p trong hnh 5.20 khi chu m
men m. S d ng 30 MPa
c
f ' = cho b tng v F
y
= 345 MPa cho thp d m. Xt n l c
d o trong c t thp d c c a b n g m hai l p c t thp, 9 thanh # 10 l p trn v 7 thanh #
15 l p d i. S d ng F
y
= 400 MPa cho c t thp.
Cc l c d o
Cc kch th c c b n v l c d o c cho trn hnh 5.14. B n b tng n m trong vng
ko v c coi l khng tham gia chu l c, t c l P
s
= 0.
104
Hnh 5.20 V d 5.3. Cc l c d o cho m t c t li n h p chu m men m.
- C t thp l p trn
6
9(100)(400) 0, 36.10 N
rt rt y
P A f = = =
- C t thp l p d i
6
7(200)(400) 0, 56.10 N
rb rb y
P A f = = =
- B n bin chu ko
6
345(400)(30) 4,14.10 N
t y t t
P F b t = = =
- Vch ng
6
345(1500)(10) 5,175.10 N
w y w
P F Dt = = =
- B n bin chu nn
6
345(400)(30) 4,14.10 N
c y c c
P F b t = = =
L i gi i
B ng ki m tra, TTHD n m trong vch ng v
c w t rb rt
P P P P P + > + +
L c d o trong vch ph i c chia thnh l c d o nn v l c d o ko m b o cn
b ng, t c l
1
c w w t rb rt
Y Y
P P P P P P
D D
| |
+ > + + +
| |
' '
v i Y l kho ng cch t mp trn vch ng t i TTHD. Gi i ph ng trnh i v i Y , ta
thu c:
105
2
c w t rb rt
w
P P P P P D
Y
P
+
= (5.27)
p s
Thay s vo cng th c 5.21
6
1500 (4,14 5,175 4,14 0, 56 0, 36).10
616, 7 mm
2 5,175
Y
+
= =
5.3.4 Tr c trung ho d o c a m t c t khng li n h p
i v i m t m t c t khng li n h p, khng c s tham gia l m vi c c a b n b tng v
TTHD c xc nh t cng th c 5.27 v i 0
rb rt
P P = = . N u m t c t d m thp l i
x ng v i cc b n bin trn v bin d i nh nhau th v / 2
c t
P P Y D = = .
5.3.5 M men d o c a m t c t lin h p
M men d o M
p
l t ng m men c a cc l c d o i v i TTHD. Vi c xc nh M
p
c th
c lm r t t nh t qua v d . Cc tnh ton gi thi t r ng, m t n nh t ng th v c c
b khng x y ra c th pht tri n c cc l c d o.
V D 5.5
Xc nh m men d o d ng cho m t c t lin h p c a v d 5.3 trong hnh 5.19. Cc l c
d o c tnh trong v d 5.3 v Y c xc nh b ng 180,6 mm t mp tr n c a
b n b tng.
Cnh tay n m men
Cnh tay n m men i v i TTHD cho m i l c d o c th c xc nh t cc kch
th c cho trn hnh 5.19.
- B n b tng
180.6
90, 3 mm
2 2
s
Y
d = = =
- B n bin chu nn
15
( ) 25 (205 180, 6) 25 56, 9 mm
2 2
c
c s
t
d t Y = + + = + + =
- Vch ng
w
( ) 25
2
1500
(205 180, 6) 25 15 814, 4 mm
2
s c
D
d t Y t = + + +
= + + + =
106
- B n bin ko
( ) 25
2
25
(205 180, 6) 25 15 1500 1576, 9 mm
2
t
t s c
t
d t Y t D = + + + +
= + + + + =
L i gi i
M men d o l t ng m men c a cc l c d o i v i TTHD.
p s s c c w w t t
s
Y
M Pd Pd P d Pd
t
= + + + (5.28)
p s
Thay cc gi tr b ng s vo cng th c 5.28
6 6
6 6
9
180, 6
(11, 55.10 )(90, 3) 1, 55.10 (56, 9)
205
5,175.10 (814, 4) 3, 45.10 (1576, 9)
10, 66.10 Nmm 10660 kNm
p
p
M
M
= +
+ +
= =
V D 5.6
Xc nh m men d o m cho m t c t lin h p c a v d 5.5 trong hnh 5.20. Cc l c d o
c tnh ton trong v d 5.5 v Y c xc nh b ng 616,7 mm t nh c a vch
ng.
Cnh tay n m men
Cnh tay n m men i v i TTHD cho m i l c d o c th c xc nh t cc kch
th c cho trn hnh 5.20.
- C t thp l p trn
25 77
= 616, 7 30 25 205 77 799, 7 mm
rt t s
d Y t t = + + +
+ + + =
- C t thp l p d i
25 49 = 616, 7 30 25 49 720, 7 mm
rb t
d Y t = + + + + + + =
- B n bin chu ko
30
616, 7 631, 7 mm
2 2
t
t
t
d Y = + = + =
- Vch ng chu ko
107
616, 7
308, 4 mm
2 2
wt
Y
d = = =
- Vch ng chu nn
1 1
( ) (1500 616, 7) 441, 7 mm
2 2
wc
d D Y = = =
- B n bin chu nn
30
( ) (1500 616, 7) 898, 3 mm
2 2
c
c
t
d D Y = + = + =
L i gi i
M men d o l t ng m men c a cc l c d o i v i TTHD.
( )
p rt rt rb rb t t w wt w wc c c
Y D Y
M P d P d Pd P d P d Pd
D D
= + + + + + (5.29)
p s
Thay cc gi tr b ng s vo cng th c 5.29
6 6 6
6
6 6
9
0, 36.10 (799, 7) 0, 56.10 (720, 7) 4,14.10 (631, 7)
616, 7
(5,175.10 )(308, 4)
1500
(1500 616, 7)
(5,175.10 )(441, 7) 4,14.10 (898, 3)
1500
9, 028.10 Nmm 9028 kNm
p
p
M
M
= + +
+
+ +
= =
5.3.6 M men d o c a m t c t khng li n h p
N u khng t n t i lin k t ch ng c t gi a b n b tng v m t c t d m thp th b n b tng
v c t thp c a n khng tham gia vo cc c tr ng c a m t c t. N u xt m t c t ngang
trong hnh 5.20 l khng lin h p th 0 v / 2
rt rb
P P Y D = = = , v cng th c 5.29 tr
thnh
2 2 4 2 2
t c
p t w c
t t D D D
M P P P
| | |
= + + + +
| | |
' ' '
(5.30)
6 6
6
9
1500 30 1500
4,14.10 5,175.10
2 2 4
1500 30
4,14.10
2 2
= 8, 275.10 Nmm 8275 kNm
p
M
| |
= + +
| |
' '
|
+ +
|
'
=
108
5.3.7 Chi u cao c a vch ng chu nn
Khi nh gi m nh c a vch ng l th c o n nh c a n th chi u cao
c a ph n vch ng chu nn c vai tr quan tr ng. Trong m t m t c t khng li n h p v i
d m thp i x ng hai tr c, m t n a chi u cao c a vch s chu nn. i v i cc m t c t
khng lin h p khng i x ng v cc m t c t lin h p, chi u cao c a ph n vch chu nn
khng ph i l D/2 v s thay i theo chi u u n trong cc d m li n t c.
N u cc ng su t do cc t i tr ng khng h s v n cn n m trong ph m vi n h i th
chi u cao vch chu nn D
c
s b ng chi u cao m trn t ng i s cc ng su t do t i
tr ng tnh D
1
trn m t c t thp v do t i tr ng tnh D
2
v ho t t i LL+IM trn m t c t lin
h p ng n h n l nn.
V D 5.7
Xc nh chi u cao vch chu nn D
c
cho m t c t ngang trong hnh 5.18 v i cc c tr ng
n h i c tnh v d 5.2. M t c t ngang chu cc m men d ng khng h s
1 2
978 kNm, 361 kNm v 1563 kNm
D D LL IM
M M M
+
= = = .
L i gi i
ng su t t i nh v y d m thp ng v i cc m men v cc c tr ng m t c t cho
(xem hnh 5.13) l
1 2
6 6 6
6 6 6
978.10 361.10 1563.10
11, 68.10 45, 67.10 139,12.10
102, 9 MPa (Nn)
D D LL IM
t t t t
NC LT ST
M M M
f
S S S
+
= + +
= + +
=
1 2
6 6 6
6 6 6
978.10 361.10 1563.10
16, 78.10 22, 21.10 24, 07.10
139, 5 MPa (Ko)
D D LL IM
b b b b
NC LT ST
M M M
f
S S S
+
= + +
= + +
=
p s
Khi s d ng ph n m t c t chu nn v tr i b dy b n bin chu nn v i d = 1500 + 15
+25 = 1540 mm
102, 9
1540 15 638, 7 mm
102, 9 139, 5
t
c c
t b
f
D d t
f f
= = =
+ +
Chi u cao vch ng chu nn t i m men d o D
cp
th ng c xc nh khi bi t
v tr TTHD. Trong v d 5. 3, m t c t chu m men d ng v TTHD n m b n b tng.
Ton b vch ng l chu ko v D
cp
= 0.
109
Trong v d 5.4, m t c t chu m men m v TTHD n m v tr cch nh vch ng
616,7 mm. Ph n vch bn d i l chu nn, do
1500 616, 7 883, 3 mm
cp
D D Y = = =
5.4 m nh c a vch ng
Ngoi nhi m v chu l c c t, vch cn c ch c nng gip cho cc b n bi n xa
nhau chu u n c hi u qu . Khi m t m t c t ch I chu u n, hai c ch ph ho i hay hai
tr ng thi gi i h n c th x y ra trong vch ng. Vch c th b o n nh m t c t th ng
ng chu l c nn gi kho ng cch gi a cc b n bi n ho c vch c th b o n nh m t
t m do ng su t u n n m ngang tr ong m t ph ng. C hai c ch m t n nh ny u i
h i s h n ch m nh c a vch.
5.4.1 M t n nh th ng ng c a vch
Khi m t c t ch I chu u n, cong gy ra cc ng su t nn gi a cc b n bi n v vch
c a m t c t. Cc ng su t nn ny c gy ra b i thnh ph n th ng ng c a l c b n
bin nh c bi u di n trong hnh 5.15 cho m t m t c t I i x ng hai tr c. pht tri n
m men ch y M
y
c a m t c t, yu c u b n bin chu nn ph i t ng su t ch y c a n F
yc
tr c khi vch b m t n nh. N u vch qu m nh th n s b o n nh m t c t, b n bin
chu nn s b m t g i c a n v m t n nh (c a b n bi n) v pha vch s x y ra
tr c khi t c m men ch y.
M t n nh th ng ng c a b n bi n v pha vch c th c bi u di n khi xem xt
chi u di m t o n vch dx d c theo tr c d m nh trn hnh 5.16. o n vch chu tc
d ng c a m t ng su t nn d c tr c f
wc
t thnh ph n th ng ng c a n i l c cnh nn P
c
.
T hnh 5.15, thnh ph n th ng ng l P
c
do, i v i m t m t c t ch I i x ng, b ng
2
fc
d dx
D
c
o = (5.31)
trong ,
fc
c l bi n d ng d c trong b n bi n nn v D l chi u cao vch. T , ng su t
nn d c tr c trong vch c tnh b ng
2
fc c fc
c
wc
w w
A f
Pd
f
t dx Dt
c
o
= = (5.32)
110
Hnh 5.21 S nn vch do cong
Hnh 5.22 M t n nh th ng ng c a vch
v i A
fc
l di n tch b n bin nn v f
c
l ng su t trong b n bi n nn. Khi thay A
w
= Dt
w
,
cng th c 5.26 c th c vi t d i d ng sau:
2
fc
wc c fc
w
A
f f
A
c = (5.33)
Nh v y, ng su t nn th ng ng trong vch t l thu n v i t s gi a di n tch b n
bin v di n tch vch ng c a m t c t ngang, v i ng su t nn trong b n bi n v bi n
d ng nn d c b n bin. Bi n d ng d c
fc
c khng n gi n l f
c
/E m ph i bao g m c nh
h ng c a ng su t d f
r
trong b n bin (hnh 4.3), t c l,
( )
c r
fc
f f
E
c

=
T , cng th c 5.33 tr thnh
2
( )
fc
wc c c r
w
A
f f f f
EA
= + (5.34)
111
v nh v y, m t quan h gi a ng su t nn c a vch v ng su t nn c a b n bi n
c xc nh.
Khi coi o n vch trong hnh 5.22 l t m t t m di c gi n n d c theo mp
trn v mp d i th t i tr ng gy o n n h i t i h n hay t i tr ng Euler c tnh b ng
cng th c
2
2 cr
EI
P
D
t
= (5.35)
v i m men qun tnh I cho o n chi u d i t m dx l
3
2
12(1 )
w
t dx
I
u
=
(5.36)
Trong cng th c 5.36, h s pot-xng u c a vo xt n hi u ng tng c ng do
s lm vi c hai chi u c a t m vch. ng su t o n t i h n F
cr
thu c khi chia cng th c
5.35 do di n tch o n vch t
w
dx
2
2 3 2
2 2 2
12(1 ) 12(1 )
w w
cr
w
Et dx t E
F
D t dx D
t t
u u
|
= =
|

'
(5.37)
khng x y ra m t n nh th ng ng c a vch, ng su t trong vch ph i nh h n ng
su t o n t i h n, t c l
wc cr
f F < (5.38)
Khi thay cc cng th c 5.34 v 5.37 vo 5.38, ta c
2
2
2
2
( )
12(1 )
fc
w
c c r
w
A
t E
f f f
EA D
t
u
|
+ <
|
'
Gi i theo t s m nh D/t
w
, cng th c trn tr thnh
2
2 2
2
w
1
24(1 ) ( )
w
fc c c r
A D E
t A f f f
t
u
|
<
|
+
'
(5.39)
pht tri n m men ch y M
y
trong m t c t I i x ng, ng su t nn trong b n bi n
f
c
ph i t ng su t ch y F
yc
tr c khi vch b m t n nh th ng ng. N u gi thi t m t
gi tr nh nh t b ng 0,5 cho A
w
/A
fc
v m t gi tr l n nh t b ng 0,5F
yc
cho f
r
th gi i h n
trn nh nh t cho t s m nh c a vch c th c xc nh t cng th c 5.39
2 2
2 2
0, 5
0, 388
24(1 0, 3 ) (1, 5)
w yc yc
D E E
t F F
t
< =
(5.40)
trong , h s pot-xng i v i thp c l y b ng 0,3. Cng th c 5.40 khng ch t
ch trong ngu n g c c a n do c gi thi t v A
w
/A
fc
v f
r
nh ng c th c s d ng
nh gi g n ng m nh c a vch trnh m t n nh th ng ng c a b n bi n v
112
pha vch. V d , n u E = 200 GPa v F
yc
= 250 MPa th cng th c 5.40 yu c u D/t
w
nh
h n 310.
5.4.2 M t n nh u n c a vch
V u n sinh ra ng su t nn trn m t ph n c a vch ng nn s m t n nh ra ngoi m t
ph ng vch c th x y ra nh cho th y trn hnh 5.23. ng su t o n t i h n n h i c
xc nh khi t ng qut ho cng th c 5.37, t c l
2
2
2
12(1 )
w
cr
t k E
F
D
t
u
|
=
|
'
(5.41)
trong , k l h s m t n nh, ph thu c vo i u ki n bin c a b n c nh, t s kch
th c (cng th c 5.17) c a t m v phn b ng su t trong m t ph ng. Cho tr ng h p c
b n c nh u c g i gi n n v t s kch th c l n h n nhi u so v i 1, Timoshenco
v Gere (1969) a ra cc gi tr c a k v i cc phn b ng su t khc nhau nh trong
hnh 5.23.
Hnh 5.23 M t n nh u n c a vch
Gi i ph ng trnh 5.41 i v i t s m nh, ta c
2
2
2
12(1 )
w cr
D k E
t F
t
u
|
=
|

'
Trong m t c t ch I, t m men ch y tr c khi vch b m t n nh, ng su t o n
t i h n F
cr
ph i l n h n nhi u so v i F
yc
. Do , khi l y 0, 3 u = , yu c u v m nh
vch pht tri n m men ch y l
(0, 904)
0, 95
w yc yc
D k E E
k
t F F
s = (5.42)
Cho tr ng h p u n thu n tu c a hnh 5.23, k = 23,9.
0, 95 23, 9 4, 64
w yc yc
D E E
t F F
s = (5.43)
Vi c so snh v i cc k t qu th nghi m cho th y r ng, cng th c 5.43 l qu thin v
an ton v n khng xt n c ng sau m t n nh c a vch.
113
Tiu chu n thi t k c u AASHTO LRFD a ra nh ng cng th c c khc bi t m t
cht cho nh ngha t s m nh c a vch, trong phn bi t i v i m t n nh n
h i v m t n nh qu n h i. T ng qut ho v tri c a cng th c 5. 42 cho cc m t c t
ch I khng i x ng, chi u cao chu nn c a vch D
c
, c nh ngh a trong hnh 5.13
v c tnh ton trong v d 5.7, s thay th cho D/2 trong tr ng h p m t c t i x ng,
ta c
2
c
w w
D D
t t
= (5.44)
V ph i c a cng th c 5.42 cho cc m t c t ch I khng i x ng c s a i cho
tr ng h p ng su t trong b n bi n nn f
c
nh h n ng su t ch y F
yc
. Ngoi ra, xt n
c ng sau m t n nh v hi u ng tng c ng d c, gi tr cho k c l y th c t b ng
50 v 150, t ng ng, cho vch khng c v c s n tng c ng d c. Cc cng th c c a
AASHTO c d ng nh sau:
- Khng c s n tng c ng d c
2
6, 77
c
w c
D E
t F
s (5.45)
- C s n tng c ng d c
2
11, 63
c
w c
D E
t F
s (5.46)
5.4.3 Yu c u c a m t c t ch c i v i vch
M t c t ch c l m t c t c th pht tri n m men d o to n ph n M
p
. Khng ch cc b n
bin ch y m, nh cho th y trn hnh 5.1, c vch ng c ng ch y. Bi n d ng l n ph i t
c ch ti p gip c a b n bi n v vch s ch y d o truy n sang vch. ngn ng a
s m t n nh c a vch tr c khi c bi n d ng quay l n, k c l y h p l b ng 16.
V yu c u v m nh l i v i m men d o nn chi u cao vch chu nn d a tr n tr c
trung ho d o D
cp
s thay th cho D
c
trong cng th c 5.44. Khi thay vo cng th c 5.42,
yu c u v m nh c a vch i v i m t m t c t ch c tr th nh
2
3, 76
cp
w yc
D
E
t F
s (5.47)
5.4.4 Tm t t v hi u ng m nh c a vch
Hnh 5.24 l bi u t ng qut c a kh nng chu m men u n M
n
ph thu c vo thng s
m nh . M t l n n a, ba d ng ng x (d o, qu n h i v n h i) th hi n r. Thng
s m nh l
2
2
hay
cp
c
w w
D
D
t t
= (5.48)
114
v cc gi tr t i cc i m chuy n ti p l
3, 76
p
yc
E
F
= (5.49)
v ( i v i vch khng c s n tng c ng d c)
6, 77
r
c
E
f
= (5.50)
Hnh 5.24: S c khng u n c a m t c t ch I ph thu c t s m nh
S c khng u n d o M
p
c xc nh d a trn F
yc
v cc c tr ng c a m t c t d o c
minh ho trong cc v d 5.5 v 5.6. S c khng u n n h i M
r
c xc nh d a trn
ng su t u n danh nh F
n
v cc c tr ng c a m t c t n h i c minh ho trong v
d 5.2.
5.5 H s chuy n t i tr ng
N u m t m t c t I l khng ch c th s c khng u n danh nh l d a trn ng su t u n
danh nh F
n
c cho b i
n b h yf
F R R F = (5.51)
trong , R
b
l h s chuy n t i tr ng, R
h
l h s lai v F
yf
l c ng ch y c a b n bi n.
N u cc b n bin v vch c c ng ch y nh nhau th R
h
= 1. M t d m khng ng
ch t (lai) c c ng v t li u vch th p h n cc b n bin. Trong ton b ch ng ny,
gi thi t R
h
b ng n v.
H s chuy n t i tr ng R
b
xc nh m t s chuy n ti p cho cc m t c t qu n h i
v i thng s m nh gi a
p
v
r
(hnh 5.24). T cc nghin c u l thuy t v th c
nghi m c ti n hnh b i Basler v Thrlimann (1961), s chuy n ti p c cho b i
1 ( )
u
o
y
M
C
M
= (5.52)
115
trong , C l d c c a o n gi a
p
v
r
v
o
l gi tr c a khi M
u
/M
y
= 1. H ng s
c xc nh b i cng th c
/
1200 300 /
w f
w f
A A
C
A A
=
+
(5.53)
Tiu chu n thi t k c u AASHTO LRFD 1998 c ng s d ng d ng cc cng th c 5.52
v 5.53 cho R
b
nh sau
2
1
1200 300
r c
b b
r w c
a D E
R
a t f
| |
=
| |
|
+
' '
(5.54)
trong
2
A
c w
r
fc
D t
a = (5.55)
v
b
= 5,76 cho cc c u ki n c di n tch b n bi n nn b ng ho c l n h n di n tch b n
bin ko
b
= 4,64 cho cc c u ki n c di n tch b n bi n nn nh h n di n tch b n bin ko
5.6 m nh c a b n bin nn
Nh c ng sau m t n nh do kh nng bi n d ng tng l n c a vch, m t m t c t ch
I s khng b ph ho i u n khi t i tr ng gy m t n nh vch c t t i. Tuy nhi n,
d m s b ph ho i u n khi m t trong cc ph n t khung trn cc c nh c a khoang vch b
ph ho i. N u m t trong s cc b n bi n hay s n tng c ng ngang b ph ho i th
chuy n v c a vch khng cn c ki m ch , vch khng th ti p t c chu c ph n m
men dnh cho n v m t c t ch I s b ph ho i.
Trong m t m t c t ch I i x ng hai tr c chu u n, b n bi n nn s b ph ho i u
tin d ng m t n nh t ng th hay c c b . Do v y, h li n k t d c v t l kch th c
c a b n bin nn l nh ng y u t quan tr ng trong xc nh s c khng u n c a m t c t I.
nh gi c ng ch ng m t n nh, b n bi n nn c xem xt l m t c t c l p.
Khi gi thi t m t lin k t lai gi a vch v b n bin, m t n a b n bin nn c th c
m hnh ho l m t t m chu nn u theo ph ng d c (hnh 5.19) v i m t c nh d c t do
v c nh kia c gi n n. Thng th ng, t m c chi u di kh l n so v i chi u r ng
c a n v cc i u ki n bin trn cc c nh t t i l khng quan tr ng. H s m t n nh
k c l y b ng 0,425 cho nn u.
116
Hnh 5.25: M hnh c a m t n a b n bin nn
5.6.1 Yu c u c a m t c t ch c i v i b n bi n nn
pht tri n m men d o M
p
trong m t c t I, ng su t o n t i h n F
cr
ph i l n h n ng
su t ch y F
yc
c a b n bin nn. T ng t nh trong xy d ng cng th c 5.42, gi i h n
cho m nh c a b n bin nn tr thnh
0, 95
2
f
f yc
b
E
k
t F
s (5.56)
i v i m t t m hon h o l t ng, k = 0,425 v gi i h n m nh c th c vi t
l i nh sau:
0, 62
2
f
f yc
b
E
t F
s (5.57)
v i l h s xt n s khng hon h o v hnh h c c ng nh ng su t d trong b n
bin nn. Tiu chu n thi t k c u AASHTO LRFD 1998 l y 0, 61 ~ v yu c u v
m nh c a b n bin nn i v i m t c t ch c tr thnh
0, 382
2
f
f yc
b
E
t F
s (5.58)
N u m t c t ch I l lin h p v i b n b tng trong m t vng chu m men u n
d ng th b n bin nn c hon ton trn chi u di c a n v yu c u v m nh l
khng c n t ra.
5.6.2 Gi i h n cho b n bin nn i v i m t c t khng ch c
Khi b n bin nn qu m nh, m t n nh c c b n h i s x y ra tr c khi thp ch y.
m b o x y ra ng x qu n h i, Tiu chu n thi t k c u AASHTO LRFD 1998 quy
nh
117
1, 38
2
2 /
f
f
c c w
b
E
t
f D t
s (5.59)
v i f
c
l ng su t trong b n bin nn do t i tr ng c h s . Cng th c 5.59 ph thu c vo
t s m nh c a vch 2 /
c w
D t v n c th thay i gi a cc gi tr c cho b i cng
th c 5.46 v 5.47 i v i cc m t c t khng ch c.
Khi m nh c a vch tng l n, mp d c c gi n n trong hnh 5.25 m t m t
vi lin k t th ng ng v n m ngang c a n. Hi u ng c a m nh vch i v i m t n
nh c a b n bin nn c th c a ra khi vi t l i cng th c 5.59 nh sau
2
f
f
f c
b
E
C
t f
s (5.60)
trong
4
1, 38
2
f
c
w
C
D
t
= (5.61)
v i C
f
l h s m nh c a b n bi n nn, thay i ph thu c vo t s 2D
c
/t
w
nh trong
hnh 5.26. Gi tr c a C
f
c th so snh c v i h ng s trong cng th c 5.58 i v i m t
c t ch c. Th c t , chng b ng nhau n u 2D
c
/t
w
= 170. V i cc gi tr 2D
c
/t
w
> 170, gi i
h n trn b
f
/2t
f
gi m t i
300
0, 332
2
f
f c
b
E
t f
|
s
|
|
'
(5.62)
khi 2D
c
/t
w
= 300.
Hnh 5.26 H s m nh c a b n bi n nn l hm c a m nh vch
118
5.6.3 Tm t t v hi u ng m nh c a b n bi n nn
i chi u l i hnh 5.24 v hnh nh quen thu c bi u di n ba d ng ng x , thng s
m nh cho b n bin nn l
2
f
f
b
t
= (5.63)
v cc gi tr cc i m chuy n ti p l
0, 382
p
yc
E
F
= (5.64)
v
1, 38
2 /
r
c c w
E
f D t
= (5.65)
S c khng u n d o M
p
c xc nh d a trn F
yc
v cc c tr ng m t c t d o, trong khi
s c khng u n n h i M
r
l d a trn F
n
c a cng th c 5.51 v cc c tr ng m t c t n
h i.
5.7 H lin k t d c c a b n bin nn
Cc m c 5.5 v 5.6 v m nh c a vch v m nh c a b n bin nn c lin quan n
m t n nh c c b c a vng nn trong m t c t ch I chu u n. V n m t n nh t ng
th c a vng nn nh m t c t gi a cc i m g i c ng ph i c xem xt n. Nh
c p TTGH v n nh v c minh ho trong hnh 5.4, m t cnh nn khng c
ngang s chuy n v ngang v v n d ng c bi t l m t n nh xo n ngang.
N u b n bin nn c v i kho ng cch ng n L
p
th v t li u c a cnh nn c
th ch y tr c khi n b o n v m men d o M
p
c th t c. N u kho ng cch gi a
cc i m l n h n gi i h n gy o n qu n h i L
r
th cnh nn s b m t n nh n
h i t i m t s c khng u n b gi m i. ng x ny c th , m t l n n a, c bi u di n b i
quan h m men- m nh t ng qut c a hnh 5.18 v i thng s m nh c cho b i
b
t
L
r
= (5.66)
trong , L
b
l kho ng cch gi a hai i m ngang v r
t
l bn knh qun tnh nh nh t
c a cnh nn c ng v i m t ph n ba vng vch chu nn c l y i v i tr c th ng ng
trong m t ph ng vch.
V chi u di khng c g i L
b
l i l ng quan tr ng trong thi t k m t c t ch I
chu u n nn n c l y l thng s c l p h n l t s m nh /
b t
L r trong xc nh
kh nng chu m men. Hnh 5.18, do v y, c v l i nh hnh 5.27 v i L
b
thay cho .
119
Bi u v n g m ba vng c tr ng nh c : vng d o (khng m t n nh), vng m t n
nh xo n ngang qu n h i v vng m t n nh xo n ngang n h i.
Hnh 5.27: S c khng u n c a m t c t ch I ph thu c chi u d i khng c c a b n bin nn
V i L
b
nh h n L
p
trong hnh 5.27, b n bin nn c xem l c ngang v s c
khng u n M
n
l h ng s . Gi tr c a M
n
ph thu c vo s phn c p c a m t c t ngang.
N u m t c t ngang c xem l ch c th gi tr c a M
n
l M
p
. N u m t c t ngang l khng
ch c ho c m nh th gi tr c a M
n
s nh h n M
p
. o n n m ngang r i nt trong hnh 5.27
bi u th m t gi tr tiu bi u c a M
n
cho m t m t c t l khng ch c.
V i L
b
> L
r
, b n bin nn b ph ho i do m t n nh xo n ngang n h i. D ng h
h ng ny c l i gi i theo l thuy t n h i c i n, trong s c chu m men l cn
b c hai c a m t t ng cc bnh ph ng c a hai thnh ph n: m t n nh xo n (xo n St.
Venant) v m t n nh ngang (xo n u n), ngha l :
2 2 2
, , n n n w
M M M
u
= + (5.67)
trong ,
, n
M
u
l s c khng xo n St. Venant v
, n w
M l s c khng xo n u n. Cho tr ng
h p u n khng i gi a cc i m , Gaylord v cc tc gi khc (1992) a ra cc
cng th c sau:
2
2
, 2 n y
b
M EI GJ
L
u
t
= (5.68)
4
2
, 4 n w y w
b
M EI EC
L
t
= (5.69)
Trong cc cng th c trn:
I
y
m men qun tnh c a m t c t thp i v i tr c th ng ng trong m t ph ng vch
G m un ch ng c t n h i
120
J h ng s c ng ch ng xo n St. Venant
C
w
h ng s xo n u n
N u m t c t ch I l th p v dy [hnh 5.28 (a)] th xo n thu n tu (xo n St. Venant) l
quy t nh. N u m t c t cao v m ng [hnh 5.28 (b)] th c ng xo n u n l quy t nh.
V i L
b
gi a L
p
v L
r
, b n bin chu nn s b h h ng do m t n nh xo n ngang qu
n h i. Do tnh ph c t p c a n, ng x qu n h i th ng c nh gi t cc phn
tch k t qu th c nghi m. S c khng m t n nh xo n ngang qu n h i th ng c
c l ng b ng m t ng th ng gi a hai gi tr L
p
v L
r
.
Hnh 5.28 (a) Xo n St. Venant v (b) xo n u n trong m t n nh ngang
5.7.1 S cn i c a c u ki n
M t c t ch I chu u n s l cn x ng n u
0,1 0, 9
yc
y
I
I
s s (5.70)
v i I
yc
l m men qun tnh c a b n bin nn c a m t c t thp i v i tr c th ng ng
trong m t ph ng vch v I
y
l m men qun tnh c a m t c t thp c ng i v i tr c .
N u t l kch th c m t c t khng n m trong gi i h n tr n th cc cng th c cho m t n
nh xo n ngang c s d ng trong AASHTO LRFD khng c gi tr.
5.7.2 H s i u chnh C
b
khi m men thay i
Cc cng th c 5.68 v 5.69 c a ra cho tr ng h p m men khng i gi a hai i m
. K t qu xt trong tr ng h p x u nh t ny l qu m c an ton cho tr ng h p t ng
qut v i m men thay i trn chi u di o n khng c . tnh ton cc m t c t
ch I c c chi u cao v m men tc d ng thay i, n i l c trong b n bi n nn t i cc
i m c s d ng nh gi hi u ng c a s thay i m men. Cng th c xc nh
h s i u chnh c d ng nh sau:
121
2
1 1
2 2
1, 75 1, 05 0, 3 2, 3
b
P P
C
P P
| |
= + s
| |
' '
(5.71)
trong , P
1
l n i l c trong b n bin nn t i i m c n i l c m t c t nh h n do t i
tr ng c h s v P
2
l n i l c trong b n bin nn t i i m c n i l c m t c t l n h n
do t i tr ng c h s . Thay cc cng th c 5.62 v 5.63 vo cng th c 5.61, gi i i v i M
n
v a vo h s C
b
, ta c:
2 4
2 4 n b y y w
b b
M C EI GJ EI EC
L L
t t
= + (5.72)
M t m t c t ch I v i cc m men M
1
v M
2
t i cc i m c bi u di n trn hnh
5.29. Bi u m men gi a hai i m c cho trn hnh 5.29(a) v cc n i l c cnh
nn t ng ng P
1
v P
2
c cho trn hnh 5.29(b). N u P
1
= P
2
, cng th c 5.71 cho C
b
=
1,0. Khi P
1
gi m i, c ng ch ng m t n nh xo n ngang tng l n. N u P
1
= 0 [hnh
5.29(c)] th C
b
= 1,75. N u P
1
chuy n thnh ko th C
b
ti p t c tng cho t i khi t gi tr
l n nh t c a n l 2,3 P
1
= - 0,46 P
2
[hnh 5.29(d)].
Trong nhi u tr ng h p, s thay i m men gi a hai i m khng ph i l tuy n
tnh. Ch ng h n, khi t i tr ng phn b khng u tc d ng l n m t c t I gi a cc i m ,
bi u m men c d ng pa ra bn. Cc nghi n c u c i ti n c th a nh n cho tr ng
h p m men thay i khng tuy n tnh khi s d ng cng th c thay th sau cho C
b
max
max
12, 5
2, 5 3 4 3
b
A B C
P
C
P P P P
=
+ + +
(5.73)
trong , P
max
l gi tr tuy t i c a n i l c bi n nn l n h n trong o n khng c ,
P
A
l gi tr tuy t i c a n i l c bi n nn t i i m 1/4 c a o n khng c , P
B
l gi
tr tuy t i c a n i l c bi n nn t i i m gi a c a o n khng c v P
C
l gi tr
tuy t i c a n i l c bin nn t i i m 3/4 c a o n khng c . Khi p d ng cng
th c 5.73 cho tr ng h p ng th ng trong hnh 5.29, cc k t qu l: v i P
1
= P
2
, C
b
=
1,0; v i P
1
= 0, C
b
= 1,67; v i P
1
= - 0,46 P
2
, C
b
= 2,17. Nh v y, cng th c 5.73 cho k t
qu khng qu th a an ton i v i tr ng h p m men thay i tuy n tn h khi so snh
v i cng th c 5.71 v c th c s d ng h p l ph n nh t t c cc tr ng h p m
men thay i.
122
Hnh 5.29 (a) S thay i m men gi a cc i m , (b) cc n i l c b n bin nn t ng ng v i M
1
v M
2
, (c) cc n i l c bin nn khi M
1
= 0 v (d) cc n i l c bin nn khi M
1
= - 0,46 M
2
.
5.7.3 M t c t ch I n h i khng lin h p
i v i m t c t ch I khng li n h p, cc yu c u v ch c c ng gi ng nh i v i m t
c t lin h p chu m men m. N u chi u di khng c L
b
l n h n chi u di yu c u
cho m t c t khng ch c (qu n h i)
1, 76
b p t
yc
E
L L r
F
> = (5.74)
th m t c t ngang ng x n h i v c s c khng u n danh nh ( ng r i nt trong
hnh 5.27) nh h n hay b ng M
y
.
N u vch t ng i dy ho c c b tr s n tng c ng d c th m t n nh u n
c a vch khng th x y ra v c s c khng xo n thu n tu l n s c kh ng xo n u n trong
cng th c 5.72 u c xt n khi tnh ton M
n
. Cng th c 5.72 c th c n gi n
ho ph n no n u gi thi t r ng m t c t ch I l i x ng hai tr c v m men qun tnh
c a m t c t thp i v i tr c y u h n I
y
, khi b qua ph n ng gp c a vch, l
2
y yc yt yc
I I I I ~ + = (5.75)
ng th i, m un c t G c th c vi t cho h s pot xng u = 0,3 l
0, 385
2(1 ) 2(1 0, 3)
E E
G E
u
= = =
+ +
(5.76)
123
v h ng s xo n u n C
w
cho m t m t c t I khng c vch tr thnh
2 2
2
w
2 2 2
yc yt yc
d d d
C I I I
| |
~ + =
| |
' '
(5.77)
v i d l chi u cao c a m t c t t hp. Khi thay cc cng th c 5.75 - 5.77 vo cng th c 5.66
v t th a s chung ra ngoi, ta c
2 2
2
(2 )(0, 385) (2 ) ( )
2
b
n yc yc yc
b b
EC d
M I J I I
L L
t t
= +
2
2
0, 77
yc
n b y
b yc b
I
J d
M EC M
L I L
t t
|
|
= + s
|
|
|
'
'
(5.78)
Cng th c trn c gi tr khi
2
c
b
w yc
D E
t F
s (5.79)
v i
b
c nh ngha tr c y b ng cng th c 5.64 v
1, 76
b p
yc
E
L L r
F
' < = (5.80)
trong , r
t
c a cng th c 5.80 c thay th b i r' , m men qun tnh nh nh t c a
b n bin nn i v i tr c th ng ng, c tnh v i gi thi t m t c t khng c vch.
M c d cng th c 5.78 c xy d ng cho m t c t ch I i x ng hai tr c
( / 0, 5)
yc y
I I = , n c th c s d ng cho m t c t ch I i x ng m t tr c m tho mn
cng th c 5.76. Cho cc m t c t ch I g m cc ph n t ch nh t h p, h ng s c ng
ch ng xo n St. Venant J c th c tnh g n ng b ng
3
3
3 3
f f
w
b t
Dt
J = +
(5.81)
Trong xy d ng cng th c 5.78, h s lai R
h
c l y b ng 1,0, c ngha l v t li u c a
vch v cc b n bin c cng c ng ch y.
Cho cc m t c t ch I c vch m ng h n so v i gi i h n c a cng th c 5.79 ho c
khng c s n tng c ng d c, s xo n m t c t ngang c th x y ra v c ng ch ng
xo n St. Venant c th c b qua. Khi l y J = 0 trong cng th c 5.78, m men m t n
nh xo n ngang n h i cho
b r
L L > tr thnh
2
2
yc
n b y
b
I d
M EC M
L
t = s (5.82)
Khi a vo h s chuy n t i tr ng R
b
c a cng th c 5.54 v coi L
r
l chi u di khng
c m ng v i n, 0, 5
n y
M M = , th cng th c 5.82 c th c vi t l
124
2
(0, 5 )( / )
n b b y r b b y
M C R M L L R M = s (5.83)
trong
y yc xc
M F S = (5.84)
v i F
yc
l c ng ch y c a b n bi n nn v S
xc
l m un m t c t l y i v i tr c n m
ngang c a m t c t ch I t i b n bin nn. Khi chn cng th c 5.84 vo 5.83, nhn cng
th c 5.82 v i R
b
, cn b ng v i cng th c 5. 83 v gi i i v i L
r
, ta c
2
2
yc
r
xc yc
I d
E
L
S F
t
= (5.85)
i v i cc gi tr L
b
n m gi a L
p
v L
r
, s chuy n ti p theo ng th ng gi a
v 0, 5
n y n y
M M M M = = c cho b i
( )
1 0, 5
( )
b p
n b b y b y
r p
L L
M C R M R M
L L

= s

(5.86)
V h s xt n s thay i m men C
b
c th l n h n 1,0 (cng th c 5.71) nn gi i h n
trn n h i c a M
n
c cho v ph i c a cng th c 5.86 l
b y
R M .
5.7.4 M t c t khng ch c khng li n h p
Cc m t c t khng ch c khng li n h p chu u n d ng c ng nh chu u n m c thi t
k theo cng nh ng quy t c cho cc m t c t khng ch c li n h p chu u n m, ngo i tr
r' c dng thay th cho r
t
, ngha l
1, 76
b
yc
E
L r
F
' s (5.87)
N u yu c u v kho ng cch g i ny c m b o th s c khng u n danh nh
c th c tnh d a trn ng su t u n danh nh c a m i b n bi n F
n
n b h yf
F R R F = (5.88)
y, trong ti li u ny, R
h
= 1. N u yu c u v kho ng cch g i c a cng th c 5.87
khng c tho mn th s c khng u n danh nh l d a trn s m t n nh xo n ngang
c a b n bin nn v c xc nh b ng m t cng th c b t k trong cc cng th c 5.78,
5.83 ho c 5.88.
5.7.5 M t c t ch c khng lin h p
Cc m t c t ch c khng li n h p chu u n d ng c ng nh chu u n m c thi t k
theo cng nh ng quy t c cho cc m t c t ch c li n h p chu u n m. ti u chu n l
ch c, b n bin nn c n c m b o
125
1
0,124 0, 0756
y
b
p yc
r E
M
L
M F
| |
s | |
| |

' '
(5.89)
v i M
1
l m men nh h n do t i tr ng c h s t i u no c a o n khng c .
Cng th c ny c xy d ng cung c p kh nng quay qu n h i t nh t b ng ba
l n kh nng quay n h i ng v i m men d o. N u yu c u v kho ng cch g i ny
c m b o th s c khng u n danh nh M
n
b ng m men d o M
p
. N u yu c u ny
khng c m b o th s c khng u n danh nh c th d a trn cng th c 5.88.
5.7.6 Cc m t c t ch I n h i lin h p
M t c t lin h p chu u n d ng c b n bin nn c ngang lin t c. Tuy nhin,
cc vng chu u n m, b n bin nn khng c ngang v ng x nh m t c t gi a
cc i m khi
4, 44
b r t
yc
E
L L r
F
> = (5.90)
v s c khng u n danh nh d i d ng ng su t c a b n bin nn c cho b i
2
2
( / )
n b b h b h yc
b t
E
F C R R R R F
L r
t
= s

(5.91)
y l ng su t o n t i h n Euler c nhn v i h s thay i m men C
b
v cc h s
gi m c a b n bin R
b
R
h
. Khi thay L
b
= L
r
t cng th c 5.90 vo cng th c 5.91, ta c
2
yc
n b b h
F
F C R R = (5.92)
N u chi u di khng c v t qu yu c u c a m t c t khng ch c (qu n h i)
1, 76
b p t
yc
E
L L r
F
> = (5.93)
th m t c t ngang ng x n h i v c s c khng u n danh nh ( ng r i nt n m
ngang trong hnh 5.27) nh h n ho c b ng M
y
.
i v i cc gi tr c a L
b
n m gi a L
p
c a cng th c 5.93 v L
r
c a cng th c 5.90,
m t s chuy n ti p ng th ng gi a F
yc
v 0,5F
yc
c cho b i
1, 33 0,187
yc
b
n b b h yc b h yc
t
F
L
F C R R F R R F
r E

|
= s
|
'

(5.94)
Trong ti li u ny, R
h
= 1,0.
126
5.7.7 M t c t khng ch c li n h p
i v i cc m t c t ch I li n h p chu u n m c L
b
l n h n gi tr c a cng th c 5.89
nh ng nh h n gi tr c a cng th c 5.93, s c khng u n danh nh c c s l ng su t
u n danh nh c a b n bi n nn
n b h yc
F R R F = (5.95)
5.7.8 M t c t ch c lin h p
i v i cc m t c t li n h p chu u n m c L
b
nh h n hay b ng gi tr c a cng th c
5.89, s c khng u n danh nh b ng m men d o, ngha l
M
n
= M
p
(5.96)
i v i cc nhp lin t c c cc m t c t chu u n d ng l ch c v cc m t c t bn
trong l khng ch c, s c khng u n d ng danh nh c gi i h n t i
1, 3
n h y
M R M = (5.97)
Th c ra, y l s gi i h n h s d ng m t c t cho m t c t ch c chu u n d ng t i
1,3. i u ny l c n thi t trong cc d m li n t c v s ch y qu m c trong vng chu m
men d ng c th phn ph i l i m men t i cc vng chu m men m, lm cho m men
y l n h n nhi u so v i gi tr c tnh theo phn tch n h i.
i v i cc m t c t ch c li n h p chu u n d ng, m t gi i h n c t ra cho chi u
cao vng nn c a m t c t lin h p m b o r ng b n bi n chu ko c a m t c t thp t
t i s c ng ho bi n d ng tr c khi b n b tng b v . Khi gi thi t bi n d ng ph ho i
c a b tng b ng 0,003, bi n d ng giai o n c ng ho c a thp b ng 0,012 v s d ng
bi u bi n d ng c a hnh 5.30, ta c
0, 003 1
0, 003 0, 012 5
sh
s h
D
d t t
= =
+ + +
Trong cng th c trn, D
sh
l chi u cao vng nn c a m t c t lin h p giai o n c ng ho
bi n d ng, c o t nh c a b n b tng; d l chi u cao c a m t c t thp; t
s
l b dy
c a b n b tng v t
h
l b dy m bn trn nh b n bin thp. t o m t mi n an ton
cho bi n d ng trong b n bi n chu ko, chi u cao D
sh
c chia cho 1,5 a ra yu c u
v kho ng cch t nh c a b n t i tr c trung ho khi chu m men d o D
p
nh sau
7, 5
s h
p
d t t
D
+ +
s (5.98)
Gi i h n ny c a D
p
c s d ng lm yu c u v tnh d o i v i cc m t c t ch c
lin h p chu u n d ng.
127
Hnh 5.30:Chi u su c ng ho bi n d ng t i tr c trung ho
5.8 Tm t t v m t c t ch I chu u n
ng x c a cc m t c t ch I chu u n l ph c t p v chi ti t nh ng n gi n trong quan
ni m. Chi ti t l ph c t p v cc yu c u ph i c xc nh cho nhi u i u ki n khc
nhau. C hai lo i m t c t li n h p v khng lin h p chu u n d ng v chu u n m u
ph i c xem xt v i ba lo i m t c t: ch c, khng ch c v m nh.
Quan ni m l n gi n v t t c cc TTGH u di n ra theo c ng m t cch th c. D
l m nh c a vch (hnh 5.14), m nh c a b n bin (hnh 5.24) hay h lin k t
cnh nn (hnh 5.27) th u c ba d ng ph ho i c nh n bi t n gi n: khng m t n
nh, m t n nh qu n h i v m t n nh n h i. C nhi u cng th c m t ng x
v xc nh cc i m chuy n ti p cho ba o n ph n nh cc y u c u thi t k .
t ch c cc yu c u thi t k v trnh by chng m t ch , cc b ng 5.8 - 5.10
c xy d ng. Trong t i li u ny, gi thi t r ng v t li u c a vch v b n bin c cng
c ng ch y, nh v y R
h
= 1,0 v n s khng c m t trong cc cng th c (Ch r ng,
do tnh th c ti n v xt v m t kinh t , h u h t cc thi t k m i khng s d ng v t li u
lai). H s chuy n t i tr ng R
b
c cho b i cng th c 5.54 v h s xt n s thay i
m men C
b
c cho b i cng th c 5.71.
Trong cc b ng 5.8 v 5.9, s c khng u n danh nh c tnh ton khi tham kh o
tiu chu n AASHTO khi m t s m nh c a b n bi n v vch no khng c tho
mn. Ph n ny a ra m t cng th c khc xc nh s c khng u n M
n
v n l k t qu
c a s i u chnh tuy n tnh cc s li u th c nghi m gi a M
p
v 0,7M
y
. N u cc i u ki n
sau c tho mn:
128
B ng 5.8 TTGH c ng - Cc m t c t I lin h p chu u n d ng, R
h
= 1,0
Ch c Khng ch c M nh
S c khng u n danh
nh
n p
M M =
Tr tr ng h p nhp lin t c c cc
m t c t g i trung gian khng ch c th
1, 3
n y p
M M M s s
Cc m t c t ph i tho mn yu c u
v d o c a cng th c 5.92.
n b yc
F R f =
n b yc
F R f s
m nh c a vch
2
3, 76
cp
w yc
D
E
t F
s
Khng c s n tng c ng d c:
2
6, 77
c
w c
D E
t f
s
C s n tng c ng d c:
2
11, 63
c
w c
D E
t f
s
m nh c a b n bin
nn
Khng yu c u TTGH c ng
H lin k t b n
bin nn
Khng yu c u TTGH c ng nh ng ph i tho mn
1, 76
b t
yc
E
L r
F
s
cho t i tr ng tc d ng tr c khi b n b tng ng r n
1
2
6, 77
2, 52
2
2
0,124 0, 0759
cp
w yc
f
f
cp
yc
w
y
b
p yc
D
E
t F
b
E
t
D
F
t
r E
M
L
M F
s
`
| |
s | |
| |

' '
(5.99)
th
0, 7
1 1
0, 7
y p fl
n p p
p p
M Q Q
M M M
M Q
| |
= s | |
| |

' '
(5.100)
trong
129
B ng 5.9 TTGH c ng - Cc m t c t I lin h p chu u n m, R
h
= 1,0
Ch c Khng ch c M nh
S c khng
u n danh
nh
n p
M M =
n b yc
F R f =
n b yc
F R f s
m nh c a
vch
2
3, 76
cp
w yc
D
E
t F
s
Khng c s n tng
c ng d c:
2
6, 77
c
w c
D E
t f
s
C s n tng c ng
d c:
2
11, 63
c
w c
D E
t f
s
(Xem [A6.10.5.6])
m nh c a
b n bin nn
0, 382
2
f
f yc
b
E
t F
s 1, 38
2
2
f
f
c
c
w
b
E
t
D
f
t
s
(Xem [A6.10.5.6])
H lin k t
b n bin
nn
1
0,124 0, 0759
y
b
p yc
r E
M
L
M F
| |
s | |
| |

' '
1, 76
b t
yc
E
L r
F
s 4, 44
b t
yc
E
L r
F
s
S d ng cng th c 5.88
1, 76
b t
yc
E
L r
F
>
5, 47 3,13
p
p
y
M
Q
M
= cho cc m t c t khng i x ng
3, 0
p
Q = cho cc m t c t i x ng
N u
0, 382
2
f
f yc
b
E
t F
s
th
30, 5
2
fl
cp
w
Q
D
t
= (5.101)
130
B ng 5.10: TTGH c ng - Cc m t c t I khng lin h p chu u n d ng v u n m, R
h
= 1,0
Ch c Khng ch c M nh
S c khng
u n danh
nh
n p
M M =
n b yc
F R f =
n b yc
F R f s
m nh c a
vch
2
3, 76
cp
w yc
D
E
t F
s
Khng c s n tng
c ng d c:
2
6, 77
c
w c
D E
t f
s
C s n tng c ng
d c:
2
11, 63
c
w c
D E
t f
s
N u L
b
> L
r
2
c
b
w yc
D E
t F
s
(xem cng th c 5.48 i
v i
b
)
m nh c a
b n bin nn
0, 382
2
f
f yc
b
E
t F
s 1, 38
2
2
f
f
c
c
w
b
E
t
D
f
t
s 2, 52
2
2
f
f
cp
yc
w
b
E
t
D
F
t
s
(Xem [A6.10.5.6])
H lin k t
b n bin
nn
1
0,124 0, 0759
y
b
p yc
r E
M
L
M F
| |
s | |
| |

' '
1, 76
b p
yc
E
L L r
F
' s =
2
2
yc
r
xc yc
I d
E
L
S F
t
s
p b r
L L L < s
b r
L L >
Trong cc tr ng h p cn l i
2
4, 45
( / 2 ) 2 /
fl
yc
f f cp w
E
Q
F
b t D t
= (5.102)
V D 5.8
Hy xc nh s c khng u n m danh nh c a m t c t lin h p c a v d 5.4 trong hnh
5.20 n u chi u di khng c L
b
l 6000 mm t i m t g i trung gian. Tr c trung ho
d o c xc nh trong v d 5.3 l 616,7 mm t nh c a vch xu ng. C ng
ch y c a b n bin nn F
yc
l 345 MPa. M men d o m M
p
cho m t c t ny c tnh
b ng 9028 kNm trong v d 5.5. M men c h s nh h n M
1
t i m t u no c a
chi u di khng c l -2308 kNm v m men l n h n M
2
l -6657 kNm. T ng i s
131
ng su t trong m t c t thp do cc m men thi t k c h s l 290 MPa (ko) trong b n
bin trn v 316 MPa (nn) trong b n bin d i.
nh lo i m t c t
Tham kh o b ng 5.9
m nh c a vch cho m t c t ch c
w
2
200000
3, 76 3, 76 90
345
cp
yc
D
E
t F
s = =
1500 616, 7 883, 3 mm
cp
D = =
w
2
2(883, 3)
177 90
10
cp
D
t
= = > khng ch c
m nh c a vch cho m t c t khng ch c khng c s n tng c ng d c
2 200000
6, 77 6, 77 170
316
c
w c
D E
t f
s = =
1500 30 30 1560 mm d = + + =
316
1560 30 783 mm
316 290
b
c f
b t
f
D d t
f f
= = =
+ +
2 2(783)
157 170
10
c
w
D
t
= = < khng c n s n tng c ng d c
m nh c a b n bin cho m t c t khng ch c
200000
1, 38 1, 38 9, 81
2
2 316 157
f
f
c
c
w
b
E
t
D
f
t
s = =
400
6, 7 9, 81
2 2(30)
f
f
b
t
= = < b n bin chu nn l khng m nh
Lin k t b n bin nn cho m t c t khng ch c l
1, 76
b t
yc
E
L r
F
s (chu m men u)
3
30(400) / 12
104, 6 mm
/ 3 30(400) 783(10) / 3
yc
t
c c w
I
r
A D t
= = =
+ +
200000
1, 76 1, 76(104, 6) 4430 mm
345
b t
yc
E
L r
F
s = =
132
nh h n so v i chi u di khng c yu c u i v i m t m t c t ch c. Khi xt n s
thay i m men, m t chi u di khng c l n h n c th c xc nh. N u cn
b ng cng th c 5.88 v i
b h yc
R R F , ta c
1, 33 0,187 1
yc
b
b
t
F
L
C
r E

|
=
|
'

(5.103)
trong , C
b
l h s i u chnh xt n s tha y i m men c a cng th c 5.71. i v i
m t m t c t khng i gi a hai i m , t s
1 2
/ P P trong cng th c 5.72 c th c
vi t d i d ng
1 2
/ M M , ngha l
2
1 1
2 2
1, 75 1, 05 0, 3 2, 3
b
M M
C
M M
| |
= + s
| |
' '
2
2308 2308
1, 75 1, 05 0, 3 1, 42 2, 3
6657 6657
b
C
| |
= + = s
| |
' '
Gi i ph ng trnh 5.98 i v i L
b
,
1, 33 1/
0,187
1, 33 1/ 1, 42
3, 35
0,187
b
b t
yc
t t
yc yc
C E
L r
F
E E
r r
F F
= =
200000
3, 35 (104, 6) 8440 mm > 6000 mm
345
b
L = =
Do , m t c t ngang l khng m nh v c phn lo i l m t c t khng ch c.
L i gi i
Do m t c t l khng ch c, s c khng c h s c th hi n d i d ng ng su t l
f n f b h yc
F R R F o o = (5.104)
v i
f
o l h s s c khng i v i u n theo b ng 1.1. H s chuy n t i tr ng R
b
c xc
nh t cng th c 5.54
2
1
1200 300
r c
b b
r w c
a D E
R
a t f
| |
=
| |
|
+
' '
trong , 5, 76
b
= v
2 2(783)(10)
1, 305
A 30(400)
c w
r
fc
D t
a = = =
Nh v y
133
1, 305 200000
1 157 5, 76 0, 990
1200 300(1, 305) 316
b
R
|
|
= =
|
|
|
+
'
'
V i 1, 0
f
o = v 1, 0
h
R = , cng th c 5.104 tr thnh
1, 0(0, 990)(1, 0)(345) 342 MPa
f n
F o = =
p s
M t c t l m b o an ton v ng su t c th khai thc b ng 342 MPa l n h n ng su t
c c i b ng 316 MPa do t i tr ng tc d ng sinh ra.
5.9 Nh n xt v m t c t ch I chu u n
Khi m t c t thp cn nh hnh c s d ng lm d m, yu c u v m nh c a vch
khng c n ph i ki m tra v t t c cc vch u tho mn tiu chu n m t c t ch c. Ngoi
ra, khi thp c p 250 c s d ng, t t c cc thp cn, tr s hi u W150 22, u tho
mn tiu chu n m nh c a b n bi n i v i m t m t c t ch c. N u thp c p 345 c
s d ng th su thp hnh 253 W c li t k trong AISC (1992) khng tho mn tiu
chu n m nh c a b n bi n i v i m t m t c t ch c. Do , m t n nh c c b t khi l
v n i v i m t c t thp cn nh h nh v khi chng c s d ng th i u quan tr ng
l vi c b tr g i ngang thch h p cho b n bi n nn ch ng m t n nh t ng th .
C n ch r ng, cc h ng s li n quan n cc gi i h n m nh trong Ti u chu n
thi t k c u AASHTO LRFD (1998) c chnh xc cao h n so v i nh ng gi tr c
s d ng khi xy d ng cc cng th c . Ch ng h n, gi i h n m nh c a vch cho cc
m t c t ch c c cho trong cc b ng 5.8-5.10 l
2
3, 76
cp
w yc
D
E
t F
s
Yu c u ny c ngu n g c l cng th c h inch-pound c a AISC (1986) cho cc vch
chu nn u n
640
c
w
y
h
t
F
s (5.105)
trong , h
c
l hai l n kho ng cch t tr c trung ho t i mp bn trong c a b n bin nn
tr i ph n vt hay bn knh cong, th c t l b ng 2D
cp
, v F
y
l c ng ch y tnh b ng
ksi. H ng s 640 bao hm cn b c hai c a m un n h i E = 29000 ksi. lm xu t
hi n i l ng thay i ny v lm cho h ng s tr nn khng th nguyn, cng th c 5.99
c vi t l
640
3, 76
29000
c
w y y
h E E
t F F
s = (5.106)
134
Ch ng 6 M T C T CH I CH U C T
Khi vch c a m t m t c t ch I chu l c c t tc d ng tng d n trong m t ph ng c a n, l
thuy t d m bi n d ng nh c th c s d ng d on c ng chu c t cho n khi
t i tr ng o n t i h n c t t i. N u vch c tng c ng, c ng chu c t b sung
sau m t n nh do hi u ng c a tr ng ko s c m t cho t i khi vch b ch y. S c
khng c t danh nh V
n
c th c tnh b ng
n
V V V
t o
= + (6.1)
v i V
t
l s c khng c t do hi u ng d m v V
o
l s c khng c t do hi u ng c a tr ng
ko.
6.1 S c khng c t do hi u ng d m
M t kh i ng su t t i tr c trung ho c a vch m t m t c t ch I c bi u di n trn hnh
6.1. V ng su t u n t i tr c trung ho b ng khng nn kh i ng su t l tr ng thi c t
thu n tu. M t vng trn Mohr ng su t [hnh 6.1(b)] bi u th cc ng su t chnh
1
o v
2
o , c gi tr b ng ng su t c t t . Cc ng su t chnh ny nghing gc 45
o
so v i
ph ng n m ngang. Khi s d ng l thuy t d m, th ng gi thi t r ng l c c t V c chu
b i di n tch c a vch, ngha l
w
V
Dt
t = (6.2)
v i D l chi u cao c a vch v t
w
l chi u dy c a vch.
N u khng x y ra m t n nh, ng su t c t c th t t i c ng ch y c a n v
l c c t d o ton ph n c th c pht tri n. N u a cc gi tr ny vo cng th c 6.2 v
vi t l i, ta c
p y w
V Dt t = (6.3)
B n thn c ng c t ch y khng th xc nh c m n ph thu c vo tiu chu n ph
ho i c t c th a nh n. Khi s d ng ti u chu n ph ho i c t c a Mises, c ng c t
ch y c quan h v i c ng ko ch y c a vch
y
o b i
0, 58
3
y
y y
o
t o = ~ (6.4)
N u x y ra m t n nh, ng su t m t n nh t i h n do c t i v i m t khoang ch
nh t (hnh 6.2) c cho b i
135
Hnh 6.1 Tr ng thi ng su t c a hi u ng d m. (a) kh i ng su t tr c trung ho v (b) vng trn
Mohr ng su t
2
2
2
12(1 )
w
cr
t E
k
D
t
t
u
|
=
|
'
(6.5)
trong
2
5, 0
5, 0
( / )
o
k
d D
= + (6.6)
v i d
o
l kho ng cch gi a cc s n tng c ng ngang.
N u gi thi t r ng, ng su t c t c chu trong ng x ki u d m l n t n
cr
t v
c gi nguyn sau th V
t
c th c xc nh l m t ph n b c nh t c a V
p
, ngha l
cr
p
y
V V
t
t
t
= (6.7)
6.2 S c khng c t do hi u ng tr ng ko
N u m t khoang vch ch nh t chu c t c t a trn b n c nh th hi u ng tr ng ko
xin c th pht tri n. Khoang vch c a m t m t c t ch I (h nh 6.2) c hai c nh l cc
b n bin v hai c nh l cc s n tng c ng ngang. Hai c p ng bin ny l r t khc
nhau. Cc b n bin l kh linh ho t trong ph ng th ng ng v khng th chu ng su t
t tr ng ko trong vch. Ng c l i, cc s n tng c ng ngang c th lm vi c nh l
m t neo cho tr ng ng su t ko. K t qu l , vng vch g n st ch ti p gip v i cc b n
bin khng tham gia lm vi c v c c u chu l c ki u gin c a hnh 6.3 c th c gi
thi t. Trong s t ng t gin ny, cc b n bin l cc thanh gi ng (thanh ko), cc s n
tng c ng ngang l cc thanh ch ng (thanh nn) v vch l m t thanh ko xin.
136
Hnh 6.2 nh ngha t s kch th c
Hnh 6.3 Hi u ng c a tr ng ko
Cc c nh c a tr ng ko h u hi u trong hnh 6.3 c gi thi t l ch y qua cc gc
c a khoang. Chi u r ng tr ng ko s ph thu c vo gc nghing 0 c a cc ng su t ko
t
o so v i ph ng n m ngang v b ng
cos sin
o
s D d 0 0 = (6.8)
S pht tri n c a tr ng ko b ph n ny thu c t nhi u k t qu th nghi m. M t
v d trong cc k t qu th nghi m c a tr ng H t ng h p Lehigh c bi u di n trn
hnh 6.4. giai o n u c a t i tr ng, l c c t trong vch c chu b i hi u ng d m
cho t i khi ng su t nn chnh
2
o c a hnh 6.1(b) t t i ng su t t i h n c a n v thanh
nn xin c a khoang b m t n nh. T i th i i m n y, vch khng th chu thm ng
su t nn b sung nh ng ng su t ko
t
o trong thanh ko xin ti p t c tng cho t i khi
chng t t ng su t ch y
y yw
F o = c a v t li u vch. M t c t ch I c tng c ng
trong hnh 6.4 cho th y r rng hnh nh vch b o n, ng x sau m t n nh c a tr ng
ko v hnh nh t ng t gin c a c ch ph hu .
Ph n ng gp cho l c c t V
o
t hi u ng c a tr ng ko V
o
A l thnh ph n th ng
ng c a l c ko xin (hnh 6.3), ngha l
w
sin
t
V s t
o
o 0 A = (6.9)
137
Hnh 6.4 D m h p vch m ng sau th nghi m ( i h c t ng h p Lehigh)
xc nh gc nghi ng 0 c a tr ng ko, gi thi t r ng khi
t y
o o = , ph ng c a
tr ng ko cho gi tr V
o
A l l n nh t. i u ki n ny c th c bi u th b ng
( ) ( sin ) 0
y w
d d
V s t
d d
o
o 0
0 0
A = =
Khi thay th cng th c 6.8 i v i s, ta c
2
( cos sin sin ) 0
y w o
d
t D d
d
o 0 0 0
0

=

c th rt g n thnh
2
tan 2 tan 0
o
D d D 0 0 + =
Gi i ph ng trnh i v i tg0
2 2
2
2 4 4
tg 1
2
o o
d d D
D
0 o o
+ +
= = + (6.10)
v i o l t s kch th c c a khoang vch /
o
d D. S d ng cc quan h l ng gic c
2 -1/ 2 2 2 -1/ 2
cos (tg 1) [2 1 ( 1 - )] 0 0 o o o = + = + + (6.11)
v
1/ 2
2 -1/ 2
2
1
sin (cot 1)
2
2 1
o
0 0
o

= + =

+

(6.12)
Xt cn b ng ph n c u ki n c tch ra ABCD trong hnh 6.5 bn d i tr c trung
ho c a vch v gi a hai trung i m c a cc khoang vch m t pha n o c a s n
tng c ng ngang. Khi gi thi t m t c t I i x ng hai tr c, cc thnh ph n c a n i l c
tr ng ko b ph n t i m t c t th ng ng AC v BD l / 2 V
o
(th ng ng) v F
w
(n m
ngang) c bi u di n trn hnh 6.5. Trn m t c t n m ngang AB, ng su t c a tr ng
138
ko
t
o nghing m t gc 0 v tc ng trn m t di n tch chi u sin
w o
t d 0 . S cn b ng
trong ph ng th ng ng cho th y t i tr ng tr c trong s n tng c ng l
2
sin sin ( )sin
s t w o t w
F t d t D o 0 0 o o 0 = =
Hnh 6.5 Cn b ng n i l c c a hi u ng tr ng ko
Khi thay th cng th c 6.12 vo
2
2
2
2 1
s t w
F t D
o o
o
o
|
=
|
+
'
(6.13)
S cn b ng trong ph ng n m ngang cho th y s thay i n i l c c a b n bi n
f
F A l
( ) sin cos
f t w
F t D o o 0 0 A =
Khi thay cc cng th c 6.11 v 6.12 vo cng th c trn i v i
f
F A v rt g n, ta
c
2
2 1
f t w
F t D
o
o
o
A =
+
(6.14)
Cn b ng m men quanh i m E cho k t qu
1
( ) 0
2 2
o f
D
V d F
o
|
A =
|
'
f
f
o
F
D
V F
d
o
o
A
= A =
139
Nh v y, ph n tham gia chu l c c t c a hi u ng tr ng ko V
o
tr thnh
2
1
2 1
t w
V t D
o
o
o
=
+
(6.15)
V i vi c s d ng cc cng th c 6.3 v 6.4, V
o
c th c vi t trong quan h v i
p
V
2
3 1
2
1
t
p
y
V V
o
o
o
o
=
+
(6.16)
6.3 S c khng c t t h p
Khi thay cc cng th c 6.7 v 6.16 vo cng th c 6.1, ta thu c m t bi u th c xc nh
s c khng c t danh nh t h p c a vch c a m t c t ch I
2
3 1
2
1
cr t
n p
y y
V V
t o
t o
o

= +

+

(6.17)
trong , s h ng th nh t trong mc vung l do hi u ng d m v s h ng th hai l do
hi u ng tr ng ko. Hai hi u ng ny khng ph i l hai hi n t ng x y ra ring r , c
l p v i nhau khi m hi u ng th nh t x y ra r i sau hi u ng th hai tr nn chi m u
th . Hai hi u ng c xem xt l x y ra ng th i v tc ng t ng h t o nn s c
khng c t t h p c a cng th c 6.17.
Basler (1961a) pht tri n m t quan h n gi n i v i t s /
t y
o o trong cng
th c 6.17 d a trn hai gi thi t. Gi thi t th nh t l tr ng thi ng su t b t c n i no
gi a c t thu n tu v ko thu n tu c th c x p x b ng m t ng th ng khi s d ng
tiu chu n ch y c a Mises. Gi thi t th hai l gc 0 b ng gi tr gi i h n 45
o
. Khi dng
hai gi thi t ny v thay th vo cng th c ng su t miu t tiu chu n ch y c a Mises, ta
c
1
t cr
y y
o t
o t
= (6.18)
Basler (1961a) ti n hnh nghin c u th c nghi m so snh s c khng c t danh n h
c a cng th c 6.17 v i k t qu khi s d ng cng th c g n ng 6.18. ng ch ra r ng, s
chnh l ch l nh h n 10% i v i cc gi tr c a o n m gi a khng v v cng. Khi thay
cng th c 6.18 vo cng th c 6.17, s c khng c t danh nh t h p c a vch tr thnh
2
1 ( / )
3
2
1
cr y
cr
n p
y
V V
t t
t
t
o

= +

+

(6.19)
Trong Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05, cng th c 6.19 c d ng l
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p
o
C
V V C
d D

= +
+

(6.20)
140
trong
cr
y
C
t
t
= (6.21)
/
o
d D o = (6.22)
0, 58
p yw w
V F Dt = (6.23)
6.4 S c khng c t c a vch khng c tng c ng
S c khng c t danh nh c a vch khng c s n tng c ng trong m t c t ch I c
th c xc nh t cng th c 6.20 khi l y d
o
b ng v cng, c ngha l ch cn l i s c
khng do hi u ng d m
0, 58
n p yw w
V CV CF Dt = = (6.24)
Khi thay cng th c 6.4 v 6.5 vo cng th c 6.21 v i 0, 3 u =
2 2
2
2
0, 90
12(1 )
0, 58 0, 58
w w
cr
y yw yw
t t k E
kE
D D
C
F F
t
t u
t
| |
| |
' '
= = = (6.25)
T cng th c 6.7 v i d
o
b ng v cng, k = 5,0, ta c
2
0, 90(5, 0) ( / )
n p w w
V CV E t D Dt = =
3
4, 50
w
n
Et
V
D
= (6.26)
khi s c khng c t c quy t nh b i m t n nh c t n h i c a vch.
N u vch t ng d i dy, ng su t m t n nh t i h n do c t
cr
t c th l n h n so
v i ng su t c t ch y
y
t v vch s khng b m t n nh tr c khi v t li u vch b t u
ch y. T s m nh gi i h n s ch y x y ra tr c khi m t n nh ( )
n p
V V = c cho
b i
y cr
t t s
2 2
2
2
0, 58 4, 50
12(1 )
w w
yw
t t k E
F E
D D
t
u
| |
s =
| |
' '
2, 80
w yw
D E
t F
s (6.27)
Trn c s nh ng th nghi m m t c t ch I li n k t hn v i t l th t, Basler (1961a)
ngh r ng, t s m nh gi i h n c a vch gi a m t n nh n h i v qu n h i
c nh gi khi
141
0, 8
y cr
t t s
hay
2, 80
3, 50
0, 8
w yw yw
D E E
t F F
s = (6.28)
Cc gi tr c quy nh trong Ti u chu n thi t k c u AASHTO LRFD l t ng t ,
tuy nhin c khc bi t nh , v i cc gi tr trong cc cng th c 6.26 -6.28 i v i cc vch
khng c tng c ng. Cc gi tr ny c tm t t trong b ng 6.1.
Bi u th c xc nh s c khng o n qu n h i do c t l m t ng th ng gi a hai
gi i h n m nh c a vch. i u ny c th c miu t b ng bi u th c ph thu c vo
D/t
w
nh sau:
2
1, 48
1, 48
/
w
n w yw yw
w
t D
V t EF EF
D t
= =
Khi thay th gi i h n d i / 2, 46 /
w yw
D t E F = , ta c
1, 48
0, 60
2, 46 /
w yw
n yw w p
yw
t D EF
V F Dt V
E F
= = ~
v gi i h n trn / 3, 07 /
w yw
D t E F = , th
w
w
1, 48
0, 48 0, 8
3, 07 /
yw
n yw p
yw
t D EF
V F Dt V
E F
= = ~
B ng 6.1 S c khng c t danh nh c a vch khng c tng c ng
Khng m t n nh M t n nh qu n h i M t n nh n h i
m nh c a vch
2, 46
w yw
D E
t F
s 3, 07
w yw
D E
t F
s 3, 07
w yw
D E
t F
>
S c khng c t danh nh
n p
V V =
2
w
1, 48
n yw
V t EF =
3
4, 55
w
n
t E
V
D
=
Bi u t ng qut c a s c khng c t danh nh ph thu c ng cong m nh c a
vch c d ng t ng t nh trong hnh 5.10 i v i t i tr ng m i v hnh 5.18 i v i u n.
M t l n n a, ba ki u ng x khc nhau d o, qu n h i v n h i c bi u di n
ph n nh s c khng c t c ng nh trong cc tr ng h p chu l c khc.
142
6.5 S c khng c t c a vch c tng c ng
Cc vch c a cc m t c t ch I c xem l c tng c ng n u, khi khng c s n tng
c ng d c, kho ng cch gi a cc s n ngang d
o
khng l n h n 3D, hay, khi c s n tng
c ng d c, d
o
khng l n h n 1,5 l n chi u cao l n nh t c a khoang ph D
(hnh 6.6).
Trong cc tr ng h p cn l i, vch c xem l khng c tng c ng v cc quy nh
trong b ng 6.1 c p d ng.
Hnh 6.6 Kho ng cch l n nh t gi a cc s n tng c ng ngang
N u m t s n tng c ng d c c s d ng th nh h ng c a n n s c khng c t
c a vch c th c b qua. Ni cch khc, chi u cao ton b c a vch c s d ng
tnh s c khng c t c a vch d c hay khng c s n d c.
Khi m t vch c tng c ng, hi u ng tr ng ko pht tri n v c hai s h ng c a
cng th c 6.20 ng gp nn s c khng c t, ngha l
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p
o
C
V V C
d D

= +

+

(6.29)
trong C l t s gi a ng su t o n t i h n do c t
cr
t v ng su t c t ch y
y
t .
Yu c u b c x p Trong gia cng v l p rp cc m t c t ch I khng c s n d c,
ph i h t s c c n th n trnh x y ra m t n nh c a vch d i tr ng l ng b n thn c a
d m thp. Khi s d ng gi i h n m nh c a vch chu u n cho m t c t I i x ng hai
tr c khng lin h p tr c khi m t n nh n h i x y ra (b ng 5.7), ta c, i v i vch
khng c s n d c,
143
6, 77
w c
D E
t f
s
V i f
c
= F
y
= 250 MPa v E = 200 GPa
200000
6, 77 191
250
w
D
t
s =
V i f
c
= F
y
= 345 MPa
200000
6, 77 163
345
w
D
t
s =
Tiu chu n AASHTO LRFD quy nh r ng, cc khoang c a vch khng c s n tng
c ng d c c n c b tr s n tng c ng ngang khi
150
w
D
t
> (6.30)
Gi i h n ny m ch kho ng cch l n nh t c a cc s n tng c ng ngang l 3D. N u
vch c / 150
w
D t > th kho ng cch l n nh t c a cc s n tng c ng ngang c n ph i
nh h n 3D nh c cho trong bi u th c
2
260
( / )
o
w
d D
D t

s

(6.31)
m bi n thin c a n theo nghch o c a
2
( / )
w
D t c xu t b i cng th c 6.5 cho
ng su t o n t i h n do c t
cr
t . Ch r ng, v i / 150, 3
w o
D t d D = = .
Khoang trong c a cc m t c t ch c
Khi m t m t c t ch I l ch c, s c khng u n gi i h n (b ng 5.5 5.7) c cho ph
thu c vo m men. N u m men t ng i l n, c ng chu c t c a vch gi m i v n
tham gia chu m t ph n m men. Basler (1961b) cho bi t r ng, hi u ng t ng h m
men-l c c t x y ra khi l c c t c h s V
u
l n h n so v i 0, 6
n
V
u
o v m men c h s
0, 75
u y
M M
u
o > (cc h s s c khng v
f u
o o c l y t b ng 1.1).
N u gi thi t / 1, 5
p y
M M = th gi tr gi i h n cho m men c th c vi t l
0, 75 0, 75 ( / 1, 5) 0, 5
f y f p f p
M M M o o o = =
N u M
u
nh h n hay b ng 0, 5
f p
M o th s c khng c t cho cc khoang vch bn trong
c a cc m t c t ch c c cho b i cng th c 6.29. N u M
u
l n h n 0, 5
f p
M o , s t ng h
gi a m men v l c c t lm gi m s c khng c t danh nh, ngha l
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p p
o
C
V R V C CV
d D

= + >
+

(6.32)
144
trong , h s gi m c cho b i
0, 6 0, 4 1, 0
0, 75
r u
r f y
M M
R
M M o
|
= + s |
|

'
(6.33)
v i m men tnh ton
r f n
M M o = . S ph thu c c a RV
p
vo m men M
u
do t i tr ng c
h s c bi u di n trn hnh 6.7. S c khng c t danh nh t cng th c 6.32 t nh t ph i
b ng s c khng c t danh nh c a m t vch khng c tng c ng c xc nh khi l y
d
o
b ng v cng trong cng th c 6.31.
Hnh 6.7 Tc ng t ng h c t v u n
T s C c nh ngha tr c y trong cc cng th c 5.13-5.16 v c miu t
l m t hm c a D/t
w
trong hnh 5.10. Khi
cr
t nh h n
y
t , khoang vch ng x n h i v
C c xc nh t cng th c 6.25
2
1, 57
( / )
w yw
Ek
C
D t F
= (6.34)
Cng th c ny r t g n v i cng th c 5.15. Basler (1961a) ch ra r ng, cng th c 6.34 c
gi tr i v i
cr
t nh h n 0, 8
y
t , nh v y, t s m nh gi i h n c a vch cho ng x
n h i c xc nh khi l y C = 0,8 trong cng th c 6.34, ngha l
1, 57
1, 40
0, 8
w yw yw
D Ek Ek
t F F
= =
cng th c ny r t g n v i gi i h n c cho i v i cng th c 5.15.
Nh trong cc tr ng h p khc miu t ng x l m t hm c a m nh, p ng qu
n h i c gi thi t l m t ng th ng. Gi thi t hm tuy n tnh c a m nh c d ng
145
1
( / )
w yw
C Ek
C
D t F
=
trong h ng s C
1
c xc nh t i u ki n ng th ng ph i i qua i m
0, 8; / 140 /
w yw
C D t Ek F = = , t c l
1
1
0, 8 0, 8(1, 40) 1,12
1, 40
C
C = = =
Nh v y, i v i / 1, 40
w
D t <
1,12
1, 0
( / )
w yw
Ek
C
D t F
= s (6.35)
r t g n v i cng th c 5.14. Gi i h n tr n c a C trong cng th c 6.35 t ng ng v i
cr y
t t = khi ng su t o n do c t b ng hay l n h n c ng c t ch y v ng x d o ton
ph n x y ra m khng c m t n nh. Khi C = 1,0, t s m nh gi i h n l
1,12
w yw
D Ek
t F
=
r t g n v i gi i h n c cho i v i cng th c 5.14.
Khoang trong c a cc m t c t khng ch c
Khi m t m t c t ch I l khng ch c, s c khng u n gi i h n (cc b ng 5.5 -5.7) c cho
d i d ng ng su t h n l d i d ng m men. Do v y, cc gi i h n t ng h m men-l c
c t c ng c d ng ng su t, tuy nhi n cc bi u th c l gi ng nhau, ngha l,
N u
0, 75
u f y
f F o s
th
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p
o
C
V V C
d D

= +
+

(6.36)
N u
0, 75
u f y
f F o >
th
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p p
o
C
V RV C CV
d D

= + >
+

(6.37)
trong ,
146
0, 6 0, 4 1, 0
0, 75
r u
r f y
F f
R
F F o
|
= + s |
|

'
(6.38)
trong , f
u
l ng su t l n nh t trong b n bi n nn trong khoang c xem xt do t i
tr ng c h s v F
r
l s c khng u n c h s c a c a b n bi n nn . T cng th c 5.3
v cc bi u th c trong cc b ng 5.5-5.7, ta c
r f n f b yc
F F R F o o = = (6.39)
Bi u th c i v i R trong cng th c 6.38 l gi ng nh trong cng th c 6.33 v hnh
6.7 khi thay m men b ng ng su t. V bi u th c i v i R l d a trn ng su t nn nh
h ng c a s c ng ho bi n d ng c th c s d ng v gi i h n trn b ng 1 khng
c p t cho cng th c 6.38.
Cc khoang u
Cc khoang u (ho c cu i) c a cc m t c t ch I c i u ki n bi n khc so v i cc
khoang trong. M t khoang u c i u ki n bi n khng lin t c v khng c m t khoang
bn c nh c th lm vi c nh m t neo cho tr ng ng su t ko. K t qu l , tr ng ng
su t ko khng th pht tri n v ch s h ng th nh t c a cng th c 6.20 c s d ng
cho s c khng c t danh nh c a cc khoang u.
Ngay c khi khoang u c xem l c tng c ng th th c t l ch c s h ng u
c a cng th c 6.20 tham gia vo s c khng c t danh nh gi ng nh m t vch khng
c tng c ng. Bi u th c i v i s c khng c t n y c cho trong cng th c 6.24 v
c tm t t trong b ng 6.1 cho cc ph m vi m nh vch khc nhau.
khng x y ra ph ho i s m khoang u, Basler (1961a) khuyn nn b tr s n
tng c ng v i kho ng cch nh h n cho khoang u trnh s pht tri n c a hi u ng
tr ng ko trong khoang ny. N u m t n nh c a vch khng x y ra th tr ng ko s
khng pht tri n. Tiu chu n AASHTO LRFD s d ng cch ti p c n n y cho cc khoang
u v quy nh r ng, i v i cc vch khng c s n tng c ng d c, kho ng cch gi a
cc s n tng c ng ngang c n khng v t qu 1,5D; i v i cc vch c s n tng
c ng d c, kho ng cch ny c n khng v t qu 1,5 l n chi u cao l n nh t c a khoang
ph (hnh 6.6).
Tm t t v cc khoang vch c tng c ng
Cc bi u th c xc nh s c khng c t danh nh c a cc khoang vch bn trong c tng
c ng c tm t t trong b ng 6.2 v b ng 6.3.
147
B ng 6.2 S c khng c t danh nh c a vch c tng c ng
Ch c Khng ch c
N u 0, 5
u f p
M M o s N u 0, 75
u f y
f F o s
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p
o
C
V V C
d D

= +

+

N u 0, 5
u f p
M M o > N u 0, 75
u f y
f F o >
S c khng
c t danh nh
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p p
o
C
V R V C CV
d D

= + >

+

H s gi m
0, 6 0, 4 1, 0
0, 75
r u
r f y
M M
R
M M o
|
= + s |
|

'
0, 6 0, 4 1, 0
0, 75
r u
r f y
F f
R
F F o
|
= + s |
|

'
B ng 6.3 T s gi a ng su t o n do c t v c ng c t ch y
Khng m t n nh M t n nh qu n h i M t n nh n h i
m nh vch
1,10
w yw
D Ek
t F
s 1, 38
w yw
D Ek
t F
s 1, 38
w yw
D Ek
t F
>
cr
y
C
t
t
= 1, 0 C =
1,10
/
w yw
Ek
C
D t F
=
2
1, 52
( / )
yw w
Ek
C
F D t
=
V D 6.1
Hy xc nh c ng chu c t c a vch c a m t c t ch I trong v d 5.3 cho tr n hnh
5.14 n u kho ng cch c a cc s n ngang l 2000 mm cho m t khoang vch bn trong.
Trong v d 5.7, i v i m t chi u di khng c c a b n bin nn b ng 6000 mm
vng chu m men m, m t c t ngang c nh lo i l khng ch c. T ng i s cc ng
su t trong m t c t thp do m men thi t k c h s l 290 MPa (ko) nh b n bin v
316 MPa (nn) y b n bin. C ng ch y c a vch F
yw
l 345 MPa.
L i gi i
Khi tham kh o b ng 6.2, i v i m t m t c t khng ch c, m c t ng tc m men-l c
c t ph thu c vo ng su t l n nh t f
u
trong b n bin nn do t i tr ng c h s . Cho v d
ny, 316 MPa
u
f = , l n h n so v i
0, 75 0, 75(1, 0)(345) 259 MPa
f y
F o = =
do v y
148
2
0, 87(1 )
1 ( / )
n p p
o
C
V R V C CV
d D

= + >
+

trong
0, 6 0, 4 1, 0
0, 75
r u
r f y
F f
R
F F o
|
= + s |
|

'
v t v d 5.7
1, 0(0, 990)(1, 0)(345) 342 MPa
r f n f b h yc
F F R R F o o = = = =
T y,
342 316
0, 6 0, 4 0, 725
342 259
R

= + =
T cng th c 6.22 v 6.23

/ 2000 / 1500 1, 33
o
d D o = = =
v
0, 58
0, 58(345)(1500)(10) 3 001 500 N 3002 kN
p yw w
V F Dt =
= = =
Khi tham kh o b ng 6.3 v tnh k t cng th c 6.6
2 2
5, 0 5, 0
5, 0 5, 0 7, 81
(1, 33)
k
o
= + = + =
th
(200000)(7, 81)
1, 38 1, 38 93
345
yw
Ek
F
= =
v
w
1500
150 1, 38 93
10
yw
D Ek
t F
= = > =
Theo ,
2 2
1, 52 1, 52 (200000)(7, 81)
0, 306
( / ) (150) 345
w yw
Ek
C
D t F
= = =
v
0, 306(3002) 918 kN
p
CV = =
p s
149
C ng chu c t danh nh c a vch l
2
2
0, 87(1 )
918 kN
1
0, 87(1 0, 306)
0, 725(3002) 0, 306
1 (1, 33)
2176(0, 306 0, 362) 1454 kN
n p p
C
V R V C CV
o

= + > =

+

= +
+

= + =
v c ng chu c t c h s c a vch l
1, 0(1454) 1454 kN
r n
V V
u
o = = =
trong
u
o c l y t b ng 1.1.
150
Ch ng 7 NEO CH NG C T
pht tri n c ng chu u n ton ph n c a m t c u ki n li n h p, l c c t n m ngang
ph i c ti p nh n m t ti p xc gi a d m thp v b n b tng. chu l c c t n m
ngang t i m t ti p xc, cc neo c hn vo b n bin trn c a d m thp v s c
li n kh i v i b n b tng. Cc neo ch ng c t ny c nh ng d ng khc nhau. Ph n sau y
ch c p n lo i neo b ng inh c u h n (hnh 7.1).
Trong cc c u lin h p nhp gi n n, neo ch ng c t c n c b tr trn su t chi u
di nhp. Trong cc c u lin h p lin t c, neo ch ng c t th ng c b tr trn su t chi u
di c u. Vi c b tr neo ch ng c t trong nh ng v ng chu m men m ngn ng a s
chuy n t ng t t m t c t li n h p sang m t c t khng li n h p v gp ph n duy tr s
t ng thch u n trn su t chi u di c a c u.
ng knh l n h n c a u inh tn trong neo ch ng c t cho php n ch ng l i l c
nh c ng nh s tr t ngang. Khng c n ph i tnh ton ki m tra s c khng nh . Cc
nghin c u th c nghi m cho th y, cc tr ng h p ph ho i x y ra c li n quan n c t
inh neo ho c ph ho i b tng (hnh 7.1). Cc inh u hn khng b ko ra kh i b
tng v c th c coi l kh nng ch ng tr t.
Hnh 7.1 Cc l c tc d ng ln neo ch ng c t trong m t b n c
S li u t cc th nghi m c s d ng xy d ng cc cng th c th c nghi m xc
nh s c khng c a inh neo u hn. Cc th nghi m cho th y r ng, pht tri n hon
ton s c chu c a inh neo, chi u di c a inh t nh t ph i b ng b n l n ng knh thn
c a n. Do v y, i u ki n ny tr thnh m t yu c u trong thi t k .
151
Hai TTGH ph i c xem xt khi xc nh s c khng c a neo ch ng c t l m i v
c ng . TTGH m i c ki m tra m c ng su t trong ph m vi n h i. TTGH c ng
ph thu c vo ng x d o v s phn ph i l i l c c t n m ngang gi a cc neo.
7.1 TTGH m i i v i neo ch ng c t
Cc th nghi m c ti n hnh b i Slutter v Fisher (1967) cho th y r ng, bin ng
su t c t l nhn t quy t nh i v i s l m vi c m i c a neo ch ng c t. C ng b
tng, tu i b tng, h ng c a neo, hi u ng kch th c v ng su t nh nh t khng c nh
h ng l n n c ng m i. T , c ng m i c a neo ch ng c t c th c xc
nh b i quan h gi a bi n ng su t c t cho php S
r
v s chu k t i tr ng gy m i.
Bi u theo hm logarit c a cc s li u S-N cho hai lo i inh 19 mm v 22 mm c cho
trn hnh 7.2. ng su t c t c tnh ton l ng su t trung bnh trn ng knh danh
nh c a inh neo. ng cong miu t quan h trn thu c t phn tch k t qu th c
nghi m c cho b i
0,19
1065
r
S N
= (7.1)
trong , S
r
l bin ng su t c t (MPa) v N l s chu k t i tr ng.
Hnh 7.2 So snh ng cong trung gian v i cc s li u th nghi m c a neo ch ng c t
Trong tiu chu n thi t k c u AASHTO LRFD, bi n ng su t c t S
r
(MPa) tr
thnh m t l c c t cho php Z
r
(N) i v i m t chu k t i tr ng c tr ng b ng cch nhn
S
r
v i di n tch m t c t ngang c a inh neo, ngha l
2 0,19 2
(836 )
4
r r
Z d S N d
t

= = (7.2)
v i d l ng knh danh nh c a inh neo (mm). Ti u chu n thi t k c u AASHTO
LRFD bi u di n cng th c 7.2 d i d ng
2 2
19, 0
r
Z d d o = > (7.3)
152
trong
238 29, 5log N o = (7.4)
Cc gi tr c a o c so snh trong b ng 7.1 v i cc gi tr tnh t ph n bi u th c
trong ngo c c a cng th c 7.2 theo cc gi tr th nghi m c a N. Bi u th c i v i o trong
cng th c 7.4 l kh g n v i cc k t qu th c nghi m. (Ch : h ng s trong v ph i c a
cng th c 7.3 l b ng gi tr 38,0 MPa trong b ng 7.1 t i N = 6 10
6
chia cho hai.)
B ng 7.1 So snh v i cng th c h i quy
N 238-29,5 log N 836 N
0,19
2 . 10
4
1. 10
5
5. 10
5
2 . 10
6
6. 10
6
111 MPa
90,5 MPa
69,9 MPa
52,1 MPa
38,0 MPa
127 MPa
93,8 MPa
69,1 MPa
53,1 MPa
43,1 MPa
Cc cng th c 7.3 v 7.4 c th c s d ng xc nh s c khng c t m i c a m t
inh n c ng knh d i v i m t s chu k l p c tr ng N. Kho ng cch gi a cc
neo ny d c theo chi u di c u ph thu c vo s l ng neo trn m t m t c t ngang n v
l n c a l c c t V
sr
(N) do xe t i thi t k m i tc d ng t i m t c t.
Do m i l quy t nh khi chu t i tr ng l p nn tiu chu n thi t k c d a trn cc
tr ng thi n h i. N u gi thi t c t ng tc hon h o th l c c t n m ngang trn m t n
v chi u di u
h
(N/mm) c th thu c t quan h n h i quen thu c
sr
h
V Q
I
u = (7.5)
trong , Q (mm
3
) l m men (tnh) ban u c a di n tch b n tnh i i v i tr c trung
ho c a m t c t lin h p ng n h n v I (mm
4
) l m men qun tnh c a m t c t lin h p
ng n h n. L c c t trn m t n v chi u di c chu b i n neo t i m t m t c t ngang v i
kho ng cch p (mm) gi a cc hng (hnh 7.1) l
r
h
nZ
p
u = (7.6)
Kho ng cch p (mm) c xc nh khi ng nh t v ph i cc cng th c 7.5 v 7.6 l
r
sr
nZ I
p
V Q
= (7.7)
Kho ng cch d c t tim n tim c a cc neo ch ng c t c n khng l n h n 600 mm v
khng nh h n 6 l n ng knh thn inh.
Cc inh neo ch ng c t c n c b tr v i kho ng cch tim n tim theo ph ng
vung gc v i tr c d c c a c u ki n khng nh h n b n l n ng knh inh. Kho ng
153
cch tr ng gi a mp c a b n bi n trn c a d m thp v mp c a neo ch ng c t g n nh t
ph i khng c nh h n 25 mm.
Chi u dy ph n b tng ph bn trn nh neo c n khng nh h n 50 mm. Trong
nh ng vng m kho ng cch gi a nh d m thp v y b n b tng l l n th cc neo c n
c chn vo trong b n t i thi u 50 mm.
7.2 TTGH c ng i v i neo ch ng c t
Cc nghin c u th c nghi m c ti n hnh b i Ollgaard v c ng s xc nh
c ng chu c t c a cc inh neo ch ng c t c chn trong m t b n b tng c. Cc
i l ng thay i c xem xt trong th nghi m l ng knh inh, s inh neo trong
m t b n, lo i c t li u c a b tng (t tr ng nh hay t tr ng thng th ng) v cc thu c
tnh c a b tng. B n thu c tnh c a b tng c nghin c u: c ng chu nn, c ng
chu ko ch kh i tr , m un n h i v t tr ng.
C hai d ng ph ho i c nh n th y. Ho c l cc inh neo b c t r i kh i d m thp
v v n c chn trong b n b tng, ho c l b tng b ph ho i v cc inh neo b nh
kh i b n cng v i m t ph n b tng. i khi, c hai d ng ph ho i thu c trong cng
m t th nghi m.
Vi c phn tch cc k t qu th nghi m cho th y r ng, s c khng c t danh nh c a
m t neo ch ng c t Q
n
l t l thu n v i di n tch m t c t ngang c a chng A
sc
. ng th i,
trong cc bi n c a b tng, c ng chu nn
c
f ' v m un n h i
c
E l nh ng thu c
tnh quy t nh trong xc nh c ng chu c t c a neo. Bi u th c th c nghi m xc nh
m un n h i bao hm t tr ng c a b tng
c
v, do , nh h ng c a lo i c t li u
(thng th ng hay nh ), ngha l
1,5
0, 043
c c c
E f ' =
v i
c
l t tr ng c a b tng (kg/m
3
) v
c
f ' l c ng chu nn c a b tng (MPa). Vi c
a vo c ng chu ko ch kh i tr trong phn tch h i quy khng ch ng t s ph
h p v i cc k t qu th nghi m v n c lo i b kh i cng th c d on cu i c ng.
Cu i cng, cng th c d on s c khng c t danh nh Q
n
(N) c a m t inh neo
ch ng c t c chn trong m t b n b tng c l
0, 5
n sc c c sc u
Q A f E A F ' = s (7.8)
trong
A
sc
di n tch m t c t ngang c a inh neo (mm
2
),
c
f ' c ng chu nn quy nh c a b tng tu i 28 ngy (MPa),
E
c
m un n h i (MPa), v
F
u
c ng chu ko nh nh t c tr ng c a m t neo ch ng c t
154
Gi i h n trn i v i c ng chu c t danh nh c a neo c l y l l c ko gi i h n
c a n.
Cng th c 7.8 khi so snh v i cc s li u th nghi m l c s c a n (hnh7.3) t ra
kh ph h p. S c khng c h s c a m t neo ch ng c t Q
r
l
r sc n
Q Q o = (7.9)
v i
sc
o l h s s c khng i v i neo ch ng c t, c l y t b ng 1.1 l 0,85.
Hnh 7.3 So snh c ng neo v i c ng b tng v m un n h i
S neo ch ng c t c n thi t
N u cc neo ch ng c t c b tr y th c ng chu u n l n nh t c a m t m t c t
lin h p c th c pht tri n. Cc neo ch ng c t c b tr gi a m t i m c m men
b ng khng v i m c m men d ng l n nh t ph i chu c l c nn trong b n t i v tr
c m men l n nh t. S c khng ny c miu t b ng cc s cn b ng l c pha d i
c a hnh 7.4 cho hai tr ng h p t i tr ng khc nhau. T cc s ny, s cn b ng i
h i
s r h
n Q V =
hay
h
s
r
V
n
Q
= (7.10)
trong
n
s
t ng s neo ch ng c t gi a i m c m men b ng khng v i m c m men
d ng l n nh t,
V
h
l c c t n m ngang danh nh t i m t ti p xc m neo ph i chu, v
155
Q
r
s c khng c t c h s c a m t neo ch ng c t, c cho b i cng th c 7.8 v
7.9.
Hnh 7.4 T ng s neo ch ng c t c n thi t. (a) tr ng h p t i tr ng t p trung v (b) tr ng h p t i
tr ng phn b u
Kho ng cch c a cc neo ch ng c t
Kho ng cch gi a cc neo ch ng c t d c theo chi u d i L
s
c n c ki m tra. Trong
tr ng h p t i tr ng t p trung c a hnh 7.4(a), l c c t th ng ng l khng i. Do v y,
l c c t n m ngang trn m t n v chi u di c tnh t quan h n h i c a cng th c
7.5 l h ng s v kho ng cch neo s l b ng nhau. Trong tr ng h p t i tr ng phn b
u c a hnh 7.4(b), l c c t n m ngang n h i trn m t n v chi u di l thay i v do
v y, cc neo g n g i c n c b tr g n nhau h n so v i vng gi a nhp. l nh ng
ch d n c d on b i l thuy t n h i. TTGH c ng , tnh hnh s khc i n u
ng x d o cho php phn ph i l i l c c t n m ngang.
ki m tra gi thuy t cho r ng cc neo ch ng c t c d o phn ph i l i l c
c t n m ngang TTGH c ng , Slutter v Driscoll (1965) th nghi m ba d m lin
h p gi n n chu t i tr ng r i u v i cc kho ng cch neo khc nhau. Cc d m c
thi t k v i kho ng 90% neo c yu c u theo cng th c 7.10, m c m neo s kh ng
ch s c khng u n. M men ti u chu n gy ra p ng vng cho ba d m c th hi n
trong hnh 7.5. Cc bi u th hi n r d o l n v, i v i m i k t qu th c t , p ng
l gi ng nhau cho c ba d m. C th k t lu n r ng, kho ng cch gi a cc neo ch ng c t
d c theo chi u di d m l khng quy t nh v c th c l y b ng nhau.
156
Hnh 7.5 Cc ng cong m men vng th c nghi m [Slutter v Driscoll (1965)]
L c c t n m ngang danh nh V
h
TTGH c ng khi u n c a m t c t li n h p, c th c hai tr ng thi phn b ng su t
nh trong hnh 7.6. C m t kho ng cch gi a y b n b tng v nh d m thp, n i m
cc neo ch ng c t ph i truy n l c c t n m ngang t b n b tng sang m t c t thp.
Hnh 7.6 L c c t n m ngang danh nh
Trong tr ng h p th nh t, tr c trung ho d o n m trong b n v l c nn C nh h n
c ng ton ph n c a b n. Tuy nhi n, s cn b ng l c i h i C b ng l c ko trong m t
c t thp, ngha l
h yw w yt t t yc c c
C V F Dt F b t F b t = = + + (7.11)
trong
V
h
l c c t n m ngang danh nh c bi u di n trong hnh 7.4,
F
yw
, F
yt
, F
yc
l n l t, l c ng ch y c a vch, c a b n bi n ko v b n bin nn,
D v t
w
chi u cao v chi u dy c a vch ng,
b
t
v t
t
chi u r ng v chi u dy c a b n bin ko, v
157
b
c
v t
c
chi u r ng v chi u dy c a b n bin ko.
i v i m t c t thp ng nh t (trong ti li u ny) cng th c trn n gi n l
h y s
V F A = (7.12)
v i F
y
l c ng ch y (MPa) v A
s
l di n tch ton b m t c t thp (mm
2
).
Trong tr ng h p th hai, tr c trung ho d o n m trong m t c t thp v l c nn
h
C V = l c ng ton ph n c a b n c cho b i
0, 85
h c s
V f bt ' = (7.13)
v i
c
f ' l c ng chu nn 28 ngy c a b tng (MPa), b l chi u r ng h u hi u c a b n
(mm) v t
s
l chi u dy c a b n (mm).
K x o xc nh tr c trung ho d o trong vng chu m men d ng c minh ho
trong v d 5.2 v hnh 5.13. Trong tnh ton V
h
, qu trnh ny c th c b qua b ng
cch n gi n ch n gi tr nh h n c a V
h
thu c t cng th c 7.11 v 7.12.
M t c t lin h p lin t c
Khi cc vng chu m men m trong d m li n t c c c u t o lin h p, l c c t n m ngang
danh nh V
h
c truy n gi a i m khng m men v i m c m men l n nh t t i m t
g i trung gian s l
h r yr
V A F = (7.14)
trong , A
r
l di n tch ton b c a c t thp d c (mm
2
) bn trn g i trung gian trong
ph m vi chi u r ng b n h u hi u v F
yr
l c ng ch y (MPa) c a c t thp d c. Hnh
5.14 bi u di n cc l c tc d ng trn m t m t c t lin h p vng chu m men m. S
l ng neo ch ng c t c n thi t cho vng ny c cho b i cng th c 7.10.
V D 7.1
Thi t k neo ch ng c t cho m t m t c t li n h p chu m men d ng c a v d 5.1 trong
hnh 5.13. Gi thi t r ng bin l c c t V
sr
i v i t i tr ng m i g n nh khng i v
b ng 230 kN vng chu m men d ng v s chu k N c a t i tr ng m i b ng 372.10
6
.
S d ng inh neo ng knh 19 mm, chi u di 100 mm, F
u
= 400 MPa cho inh neo,
c
f ' = 30 MPa cho b n b tng v c p 345 cho d m thp.
T ng qut
Chi u cao kho ng m (gi a y b n v nh d m) l 25 mm, nh v y chi u di neo n m
trong b tng b ng mm 100 25 75 = . Chi u di ny l n h n chi u di t i thi u l 50
mm. T s gi a chi u di v ng knh c a inh neo l
100
5, 26 4
19
h
d
= = > , m b o
158
Kho ng cch nh nh t theo ph ng ngang t tim n tim inh neo l b n l n ng knh
v kho ng cch nh nh t t i mp l 25 mm. Chi u r ng nh nh t c a b n bi n trn cho ba
inh 19 mm trong m t hng l
mm
,min
2(25) 19 2(4)(19) 221
f
b = + + =
nh h n so v i b r ng d m thp cho l 300 mm. Do v y, s d ng 3 inh neo 19 mm
cho m i m t c t ngang.
Tr ng thi gi i h n m i
Kho ng cch t tim t i tim c a cc inh neo theo chi u d c d m c n khng l n h n 600
mm v khng nh h n 6 l n ng knh (6 19 = 114 mm).
Kho ng cch gi a cc neo c kh ng ch b i c ng m i c a inh neo nh c
cho trong cng th c 7.7
r
sr
nZ I
p
V Q
=
trong I v Q l cc thu c tnh n h i c a m t c t lin h p ng n h n v Z
r
c xc
nh t cng th c 7.3
2 2
19, 0
r
Z d d o = >
v i o c cho trong cng th c 7.4
238 29, 5log N o =
V i s chu k N l 372.10
6
, c
MPa MPa 238 29, 5(8, 57) 15 19 o = = <
do v y
N kN
2 2
19, 0 19(19) 6860 6, 86
r
Z d = = = =
Cc gi tr c a I v Q i v i m t c t lin h p ng n h n c l y t b ng 5.3 l
4
mm
9
31, 6.10 I =
3
mm
6
(56631)(227,1 25 205 / 2) 20,1.10 Q Ay = = + + =
V i ba neo trn m t m t c t ngang v V
sr
= 230 kN, kho ng cch neo c tnh b ng
mm
9
6
3(6, 86)(31, 6)10
140
230(20,1)10
r
sr
nZ I
p
V Q
= = =
Kho ng cch ny n m trong ph m vi gi a cc gi i h n 114 v 600 mm nh bi t. N u
gi thi t r ng kho ng cch t ch c m men l n nh t t i i m c m men b ng khng l
12000 mm v V
sr
h u nh khng i th t ng s inh neo ng knh 19 mm trn kho ng
cch ny l
159
neo
12000
3 257
140
n
|
= =
|
'
Tr ng thi gi i h n c ng
T ng s neo ch ng c t c n thi t tho mn TTGH c ng gi a i m c m men l n
nh t v i m c m men b ng khng c xc nh khi thay th cng th c 7.9 v o cng
th c 7.10
h h
s
r sc n
V V
n
Q Q o
= =
trong 0, 85
sc
o = , Q
n
c cho b i cng th c 7.8 v V
h
c cho b i cng th c 7.12
ho c 7.13. T cng th c 7.8
0, 5
n sc c c sc u
Q A f E A F ' = s
i v i inh neo ng knh 19 mm
2
mm
2
(19) 284
4
sc
A
t
= =
v v i MPa 30
c
f ' = ,
3
kg/m 2320
c
=
MPa
1,5 1,5
0, 043 0, 043(2320) 30 26320
c c c
E f ' = = =
T
N kN 0, 5(284) 30(26320) 126180 126, 2
n
Q = = =
Gi tr ny l n h n so v i gi i h n trn c a
N kN 284(400) 113600 113, 6
sc u
A F = = =
Nh v y, kN 113, 6
n
Q =
L c c t n m ngang danh nh l nh h n cc gi tr c cho b i cng th c 7.12
ho c 7.13. T cng th c 7.12 v i A
s
l y t b ng 5.2
N kN
6
345(29500) 10,18.10 10180
h y s
V F A = = = =
T cng th c 7.13 v i b = 2210 mm v t
s
= 205 mm l y t hnh 5.13
N kN
6
0, 85 0, 85(30)(2210)(205) 11, 55.10 11550
h c s
V f bt ' = = = =
Nh v y, V
h
= 10 180 kN v s neo c n thi t trn kho ng cch t m men l n nh t t i m
men b ng khng l
neo
10180
106
0, 85(113, 6)
h
s
sc n
V
n
Q o
= = =
160
p s
S neo ch ng c t c n thi t c quy t nh b i TTGH m i (nh th ng x y ra). V i cc
gi thi t c a ra trong v d ny, cc inh neo ng knh 19 mm ba chi c m i hng
(m t m t c t ngang) c b tr v i kho ng cch 140 mm trn su t chi u di o n d m
chu m men d ng.
161
Ch ng 8 S N TNG C NG
Vch ng c a cc m t c t thp cn nh h nh c kch th c m b o cho chng c th
t t i ng su t ch y khi chu u n v khi chu c t m khng b m t n nh. i u ny
khng x y ra v i nhi u m t c t ch I t h p v ngn ng a m t n nh, cc vch ng
c a d m ph i c tng c ng. C s n tng c ng ngang v s n tng c ng d c u
c th c s d ng nng cao c ng c a vch. Ni chung, cc s n tng c ng
ngang lm tng s c khng c t trong khi cc s n tng c ng d c lm tng s c khng m t
n nh do u n. Cc yu c u v ch n kch th c c a cc s n tng c ng ny c trnh
by trong ph n sau y.
8.1 S n tng c ng ngang trung gian
Cc s n tng c ng ngang khng ngn ng a m t n nh c t c a cc khoang vch nh ng
chng t o ra cc bin c a khoang vch m trong m t n nh x y ra. Cc s n tng
c ng ny c vai tr nh cc neo cho n i l c tr ng ko khi n cho s c khng c t sau m t
n nh c th pht tri n (hnh 6.3). Vi c thi t k cc s n tng c ng ngang trung gian
bao g m cc xem xt v m nh, c ng v c ng .
m nh
Khi ch n chi u dy v chi u r ng c a m t s n tng c ng ngang trung gian, m nh
c a c u ki n nh ra ph i c gi i h n ngn ng a m t n nh c c b . i v i cc
s n tng c ng chu nn, cng th c 4.15 c d ng
t
p ys
b E
k
t F
s (8.1)
trong ,
b
t
chi u r ng c a s n tng c ng nh ra,
t
p
chi u dy c a s n tng c ng nh ra,
k h s m t n nh c a t m t b ng 4.1, v
F
ys
c ng ch y c a s n tng c ng.
i v i cc t m c d c theo m t c nh, b ng 4.1 cho k = 0,45 i v i cc c u
ki n nh ra khng ph i l m t ph n c a thp cn nh hnh.
Trong Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05, cc yu c u v m nh cho s n
tng c ng ngang trung gian c cho b i hai bi u th c sau y, trong gi i h n i
v i b r ng b
t
c a s n tng c ng m i bn vch
50 0, 48
30
t p
ys
d E
b t
F
+ s s (8.2)
162
16 0, 25
p t f
t b b s s (8.3)
c ng
Cc s n tng c ng ngang trung gian xc nh ng bin th ng ng c a khoang vch.
Chng ph i c c ng khng bi n d ng l n (v n gi c th ng t ng i) v
cho php vch ng pht tri n c ng sau m t n nh c a n.
Hnh 8.1 S n tng c ng ngang trung gian
M t quan h l thuy t c th c xy d ng khi xem xt c ng t ng i gi a m t
s n tng c ng ngang trung gian v m t t m vch. Quan h ny c th c bi u di n
b ng thng s khng th nguyn
( )
( )
stc
t
w
EI
EI
=
v i
3
2
( )
12(1 )
w
w
EDt
EI
u
=
T
2
3
12(1 )
t
t
w
I
Dt
u

= (8.4)
trong , u l h s Pot xng, D l chi u cao vch, t
w
l chi u dy vch v I
t
l m men
qun tnh c a s n tng c ng ngang trung gian l y i v i mp ti p gip v i vch khi b
163
tr s n tng c ng n v l y i v i ng tim vch trong tr ng h p s n tng c ng
kp. V i 0, 3 u = , cng th c 8.4 c th c vi t i v i I
t
l
3
w
10, 92
t t
Dt
I = (8.5)
i v i m t vch khng c s n tng c ng d c, gi tr c a
t
m b o r ng vch
c th chu c ng su t o n t i h n do c t t
cr
l x p x
21
15 6
t t
m o
o
|
= >
|
'
(8.6)
trong , o l t s kch th c d
0
/d v m
t
l m t h s phng i, xt n ng x sau m t
n nh v nh h ng b t l i c a s khng hon h o (trong ch t o). Khi l y m
t
= 1,3 v
sau , thay cng th c 8.6 vo 8.5, ta c
3 3
w w
1
2, 5 0, 7 0, 55
t
I Dt Dt o
o
|
= >
|
'
(8.7)
Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05 a ra yu c u i v i m men qun tnh c a
m t s n tng c ng ngang b t k b ng hai cng th c
3
w 0 t
I d t J > (8.8)
v
2
0
2, 5 2, 0 0, 5
p
D
J
d
|
= >
|
'
(8.9)
trong , d
0
l kho ng cch gi a cc s n tng c ng ngang trung gian v D
p
l chi u cao
vch D i v i cc vch khng c s n tng c ng d c hay chi u cao l n nh t c a
khoang ph D
*
trong tr ng h p vch c s n tng c ng d c (hnh 6.6). Khi thay cng
th c 8.9 v i
p
D D = vo cng th c 8.8 v thay
0
/ d D o = , c th vi t
3 3
0
1
2, 5 0, 8 0, 5
t w w
I Dt d t o
o
|
> >
|
'
(8.10)
Khi so snh cng th c 8.10 v i cng th c 8.7, bi u th c c a ti u chu n r t gi ng v i bi u
th c thu c t l thuy t.
C ng
M t c t ngang c a s n tng c ng ngang trung gian ph i l n chu c cc thnh
ph n th ng ng c a ng su t nghing trong vch. C s xc nh di n tch m t c t ngang
c n thi t c d a trn cc nghin c u c a Basler (1961a). L c d c tr c trong cc s n
tng c ng ngang c c p ch ng 6 v c cho b i cng th c 6.13. Khi thay
th quan h n gi n i v i o
t
t cng th c 6.18 vo cng th c 6.13 v s d ng nh
ngha /
cr y
C t t = , l c nn trong s n tng c ng ngang tr thnh
164
2
(1 ) 1
2
1
s w y
F Dt C
o o
o
o
|
=
|
+
'
(8.11)
v i o
y
l c ng ch y c a khoang vch. Cng th c n y c th vi t d ng khng th
nguyn b ng cch chia cho
2
y
D o thnh
2
2
2
1
( , ) (1 )
2
1
s
y
F
F C
D
o
o o
o
o
|
= =
|
+
'
(8.12)
trong , l t s m nh c a vch D/t
w
. Trong ph m vi n h i, C c cho b i cng
th c 6.34. Khi s d ng nh ngha
w
/
y y
F E c = v l y k b ng
2
4
5, 34 k
o
= + (8.13)
bi u th c i v i C tr thnh
2 2 2
1, 57 1, 57 4
5, 34
( / )
w yw y
Ek
C
D t F c o
|
|
= = +
|
|
|
'
'
(8.14)
Khi thay cng th c 8.14 vo cng th c 8.12, ta c
2
2 3
2
1 3,1 1
( , ) 4, 2
2
1 y
F
o
o o
o c
o
|
|
= +
|
|
' + '
(8.15)
N i l c l n nh t c a s n tng c ng ngang trung gian c th c xc nh t php
l y vi phn t ng ph n c a cng th c 8.15 i v i o v , khi cho cc bi u th c ny b ng
0, v gi i hai cng th c ng th i. K t qu th u c l 1,18 o = v 6, 22 /
y
c = . Khi
thay 1,18 o = vo cng th c 8.11, n i l c l n nh t c a s n tng c ng ngang trung gian
tr thnh
max 0,14 (1 )
s w y
F Dt C o = (8.16)
N i l c ny s l l c d c tr c c a s n tng c ng n u s c khng c t l n nh t c a khoang
vch c khai thc h t, t c l ,
u n
V V o = . Trong tr ng h p
u n
V V o < , n i l c c a s n
tng c ng s c gi m i t l thu n, nh v y,
0,14 (1 )
u
s w yw
n
V
F Dt F C
V o
= (8.17)
trong ,
yw y
F o = , c ng ch y c a khoang vch.
Cng th c 8.17 c xy d ng cho m t c p s n tng c ng ngang trung gian b tr
i x ng hai bn vch (hnh 8.1). Ki u c u t o khc l ch c s n tng c ng n
m t pha c a vch. Basler (1961a) cho bi t r ng, i v i cc s n lm b ng t m ch nh t,
s n tng c ng m t pha c n ph i b ng t nh t 2,4 l n t ng di n tch c a s n tng
c ng kp. C ng theo ng, m t thp gc u c nh c s d ng l s n tng c ng m t
165
pha i h i m t di n tch b ng 1,8 l n di n tch c a m t c p s n. Cc tr ng h p ny c
th c k t h p vo trong cng th c 8.17 khi vi t
0,14 (1 )
u
s w yw
n
V
F BDt F C
V o
= (8.18)
v i B c nh ngha trong hnh 8.2.
Hnh 8.2 H ng s B c a cc s n tng c ng ngang trung gian
M t ph n c a vch c th c gi thi t l tham gia chu l c d c tr c th ng ng.
Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-05 coi vch tham gia chu l c cng v i s n tng
c ng v i m t chi u di h u hi u b ng 18t
w
. L c nn c a s n tng c ng sau khi tr b t
ph n tham gia chu c a vch tr thnh
2
0,14 (1 ) 18
u
s w yw w yw
n
V
F BDt F C t F
V o
= (8.19)
Di n tch A
s
c a cc s n tng c ng ngang trung gian c yu c u chu hi u
ng tr ng ko c a vch c xc nh b ng cch chia cng th c 8.19 cho c ng c a
s n tng c ng F
ys
:
2
0,15 (1 ) 18
yw
u
s w w
r ys
F
V
A BDt C t
V F
|

>
|

|

'
(8.20)
v i
r n
V V o = v h ng s 0,14 c lm trn ln 0,15.
V D 8.1
Ch n kch th c m t s n tng c ng ngang trung gian m t pha cho m t c t ch I trong
v d 6.1 v c bi u di n trong hnh 5.14. S d ng thp c p 250 cho s n tng c ng.
Thp c a vch d m c c p 345. Gi thi t V
u
= 1000 kN t i m t c t.
m nh
Kch th c c a s n tng c ng s c ch n tho mn yu c u v m nh v sau
c ki m tra v c ng v c ng . T cng th c 8.3, chi u r ng ph n nh ra c a
s n ph i m b o
mm 0, 25 0, 25(400) 100
t f
b b > = =
166
v chi u dy c a n ph i tho mn
mm
100
6, 25
16 16
t
p
b
t > = =
Chi u dy nh nh t c a cc chi ti t thp l 8 mm, v y th dng m t s n tng c ng
ngang trung gian kch th c 8 mm 100 mm (hnh 8.3).
Hnh 8.3 S n tng c ng ngang m t pha c a v d 8.1
T cng th c 8.2, chi u r ng b
t
c a s n c ng ph i m b o
mm,
200000
0, 48 0, 48(8) 109
250
t p
ys
E
b t
F
s = = tho mn
v
mm
1500 30 30
50 50 102
30 30
t
d
b
+ +
> + = + = , khng tho mn
Thay i kch th c ch n thnh 10 mm 110 mm
mm,
200000
0, 48 0, 48(10) 136
250
t p
ys
E
b t
F
s = = tho mn
c ng
M men qun tnh c a s n tng c ng m t pha c l y i v i c nh ti p gip v i
vch. i v i m t t m ch nh t, m men qun tnh c l y i v i tr c ny l
4
mm
3 3 6
1 1
(10)(110) 4, 44.10
3 3
t p t
I t b = = =
T cng th c 8.8 v 8.9, m men qun tnh ph i m b o
3
w 0 t
I d t J >
trong
2
0
2, 5 2, 0 0, 5
p
D
J
d
|
= >
|
'
167
Khng c s n tng c ng d c nn D
p
= D = 1500 mm. T v d 6.1, d
0
= 2000 mm v t
w
= 10 mm. V y,
2
1500
2, 5 2, 0 0, 59,
2000
J
|
= =
|
'
l y J = 0,5
Do ,
3 4
w
mm
3 6
0
(2000)(10) (0, 5) 1, 0.10
t
I d t J > = =
c tho mn b i s n tng c ng 10 mm 110 mm ( mm
6 4
4, 44.10
t
I = ).
C ng
Di n tch m t c t ngang c a s n tng c ng
2
mm 10(110) 1100
s
A = =
ph i tho mn cng th c 8.20
2
0,15 (1 ) 18
yw
u
s w w
r ys
F
V
A BDt C t
V F
|

>
|

|

'
trong B = 2,4 (hnh 8.2) v t v d 6.1, C = 0,306 v V
r
= 1454 kN. Do ,
2
2
1000 345
0,15(2, 4)(1500)(10)(1 0, 306) 18(10)
1454 250
1073 mm , tho mn
s
A
|
>
|

'
=
p s
S d ng m t s n tng c ng ngang trung gian m t pha c chi u d y t
p
= 10 mm v
chi u r ng b
t
= 110 mm.
8.2 S n tng c ng chu l c
S n tng c ng chu l c l s n tng c ng ngang c b tr t i v tr c ph n l c g i
v cc t i tr ng t p trung khc. L c t p trung c truy n qua cc b n bin v c
b i s p m t ln u s n tng c ng. Cc s n tng c ng chu l c c lin k t v i
vch v ng vai tr ng bin th ng ng neo l c c t t hi u ng tr ng ko.
M t c t d m thp cn
S n tng c ng chu l c c n thi t cho vch c a d m thp cn t i cc i m c l c t p
trung khi l c c t c h s v t qu
0, 75
u b n
V V o > (8.21)
v i
b
o l h s s c khng i v i p m t c l y t b ng 1.1 v V
n
l s c khng c t danh
nh c xc nh trong ch ng 6.
168
m nh
Cc s n tng c ng chu l c c thi t k l nh ng c u ki n chu nn chu l c t p trung
th ng ng. Chng th ng c c u t o b i m t hay nhi u c p t m ch nh t b tr i
x ng hai bn vch (hnh 8.4). Chng ch y di trn ton b chi u cao c a vch v r ng
g n nh t i mp ngoi c a cc b n bin. C nh nh ra c a s n tng c ng chu l c ph i
m b o yu c u sau v m nh
0, 48
t
p ys
b E
t F
s (8.22)
trong , b
t
l chi u r ng c a c nh nh ra, t
p
l chi u dy c a c nh nh ra v F
ys
l c ng
ch y c a s n tng c ng.
Hnh 8.4 Cc m t c t nagng c a s n tng c ng chu l c
C ng chu p m t
Cc u c a s n tng c ng chu l c ph i c mi nh n c th p st vo b n bin
m n ti p nh n l c, b n bin d i t i g i t a v b n bin trn i v i l c t p trung trung
gian. N u cc u khng c mi th chng ph i c lin k t v i b n bin chu l c
b ng m t ng hn gc th u hon ton.
Di n tch chu p m t h u hi u nh h n di n tch ton b (nguyn) c a s n tng
c ng v u c a s n tng c ng ph i c c t vt nh ng ch cho ng hn gc
lin t c gi a vch v b n bin (m t c t A-A, hnh 8.4). S c khng p m t d a trn di n
tch p m t h u hi u ny v c ng ch y F
ys
c a s n tng c ng l
169
r b pn ys
B A F o = (8.23)
trong , B
r
l s c khng p m t c h s ,
b
o l h s s c khng i v i p m t c l y
t b ng 1.1 v A
pn
l di n tch h u hi u c a ph n s n tng c ng nh ra.
S c khng l c d c tr c
S n tng c ng chu l c cng v i m t ph n vch k t h p l m vi c nh m t c t chu l c
nn d c tr c (m t c t B-B, hnh 8.4). Di n tch h u hi u c a m t c t c t c l y b ng
di n tch c a t t c cc s n tng c ng c ng v i m t d i vch c chi u r ng v m i pha
s n tng c ng ngoi cng (n u c nhi u c p) khng l n h n 9t
w
.
Do cc s n tng c ng chu l c p st vo b n bin nn s s c n tr quay hai u
v chi u di c t h u hi u hai u ch t KL c th l y b ng 0,75D, v i D l chi u cao c a
vch. M men qun tnh c a m t c t c t c s d ng trong tnh ton bn knh qun tnh
c l y i v i tr c tr ng tm c a vch. Ng i thi t k th ng, thin v an ton, b qua
ph n ng gp c a vch khi tnh m men qun tnh v l y n gi n l t ng cc m men
qun tnh c a s n tng c ng i v i c nh ti p gip v i vch.
S c khng l c d c tr c c h s P
r
c tnh t
r c n
P P o = (8.24)
V i
c
o l h s s c khng i v i nn, c l y t b ng 1.1 v P
n
l s c khng nn
danh nh c xc nh trong ch ng 4.
V D 8.2
Ch n s n tng c ng chu l c cho m t c t ch I c dng trong v d 6.3 v c bi u
di n trong hnh 5.14 chu ph n l c t p trung c h s R
u
= 1750 kN. S d ng thp c p
250 cho s n tng c ng.
m nh
Khi ch n chi u r ng b
t
c a s n tng c ng chu l c l 180 mm chi u r ng b n
bin b ng 400 mm nh th ng g p trong th c t , chi u dy t i thi u i v i t
p
c xc
nh t cng th c
200000
0, 48 0, 48 13, 6
250
t
p ys
b E
t F
s = =
mm
180
13, 3
13, 6 13, 6
t
p
b
t > = =
Ch n th m i ph n t s n tng c ng chu l c l 15 mm 180 mm.
170
S c khng p m t
Di n tch c n thi t c a ton b s n tng c ng chu l c c th c tnh t cng th c
8.23 i v i B
r
= 1750 kN, 1, 0
b
o = (m t ti p gip c mi) v F
ys
= 250 MPa.
(1, 0) (250)
r b pn ys pn
B A F A o = =
2
mm
3
1750.10
7000
250
pn
A = =
Khi s d ng hai c p ph n t s n tng c ng 15 mm 180 mm hai bn vch (hnh 8.4)
v l y kho ng tr ng t vch t i ng hn vo b n bin l 40 mm, di n tch p m t b ng
2 2
mm mm 4(15)(180 40) 8400 7000 = > , tho mn
Th dng s n tng c ng chu l c bao g m b n ph n t 15 mm 180 mm c b tr
t ng c p hai bn vch. (Ch r ng, mi ng c t vt 45
o
v i c nh b ng 4t
w
ngn ng a s
pht tri n ng su t ko ba tr c b t l i trong cc ng hn t i n i giao nhau gi a vch,
s n tng c ng v b n bin.)
Hnh 8.5 S n tng c ng chu l c cho v d 8.2
171
S c khng l c d c tr c
Khi kho ng cch gi a cc c p s n tng c ng b ng 200 mm nh trong hnh 8.5, di n
tch h u hi u c a m t c t ngang c t l
4 (18 200)
s w w
A A t t = + +
2
mm 4(15)(180) 10(180 200) 14600 A = + + =
v m men qun tnh c a cc ph n t s n tng c ng l y i v i ng tim vch l
4
mm
2
0
2
3
6
4 4
1 180
4 (15)(180) 4(15)(180) 5
12 2
126, 6.10
s
I I A y = +
|
= + +
|

'
=
T , bn knh qun tnh c a m t c t c t l
mm
6
126, 6.10
93
14600
I
r
A
= = =
Ti p theo,
0, 75 0, 75(1500)
12,1 120
93
KL D
r r
= = = < , m b o
v cng th c 4.11 cho
2 2
12,1 250
0, 0185 2, 25
200000
y
F
KL
r E
t t
| |
= = = <
| |
' '
S c khng nn danh nh c a c t c cho b i cng th c 4.13 l
0,0185 6
0, 66 (0, 66) (250)(14600) 3, 622.10 N
n y s
P F A
= = =
S c khng nn d c tr c c h s c tnh t cng th c 8.24 v i 0, 90
c
o = l
kN kN 0, 90(3622) 3260 1750
r c n
P P o = = = > , m b o
p s
S d ng s n tng c ng g m hai c p ph n t 15 mm 180 mm c bi u di n trong
hnh 8.5.
172
Ti li u tham kh o
[1] Nguy n Qu c Thi. K t c u thp. Tr ng i h c giao thng v n t i, 1980.
[2] Tiu chu n thi t k c u 22 TCN 272-01. B Giao thng v n t i.
[3] L nh Tm. C u thp. NXB Giao thng vn t i, 2003.
[4] Richard M. Barker; Jay A. Puckett. Design of highway bridges. NXB Wiley
Interscience, 1997.
[5] William T. Segui. LRFD Steel Design. Thomson Brooks/Cole, 2003.
[6] Nguy n Vi t Trung; Hong H. C u b tng c t thp nhp gi n n, t p I. NXB
Giao thng v n t i, 2003.

Bai Giang KCT 22TCN 272 05

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang KCT 22TCN 272 05

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

http://www.ebook.edu.

v l c c t trong m i bu lng do m men sinh ra l

+ Ti t di n ch W (I cnh r ng) v T c t ra t n, v b n b ng c lin k t b i t

T cng th c 6.22 v 6.23

You might also like