TI LIU HNG DN HC TP MN LUT KINH DOANH (LUT KINH T)

PHN M U

GII THIU MN HC

Cho mng cc bn n vi chng trnh o to t xa ca Trng i hc M Thnh ph H Ch Minh Cng cuc i mi c ch qun l kinh t ca Nh nc trong nhiu nm qua, Nh nc ban hnh rt nhiu cc vn bn php lut iu chnh li cc quan h kinh t, cc hot ng kinh doanh nhm m bo s pht trin kinh t x hi n nh. V vy vic bin son ti liu hng dn mn hc Lut Kinh doanh (lut kinh t) phi lun cp nht cc quy nh php lut cng nh thc tin hot ng kinh doanh trong c ch th trng. D hon cnh no vic dy v hc Lut kinh doanh vn c tin hnh trong nhiu trng i hc, cao ng, ngha l cn phi c ti liu hc tp lut kinh doanh, trn quan im TI LIU HNG DN HC TP LUT KINH DOANH c bin son nhm mc ch lm phong ph ngun ti liu hc tp v p ng nhu cu hc tp ca cc bn sinh vin. Hy vng tp ti liu ny gip cc bn sinh vin t kt qu tt hn trong qu trnh t hc.

KHI QUT NI DUNG MN HC Nh nc Vit Nam thc hin chnh sch pht trin kinh t theo c ch kinh t th trng c s iu tit ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha. Nh nc c nhiu cng c v bin php khc nhau iu tit kinh t x hi, trong Php lut l l cng c sc bn khng th thiu, khng th thay th. Lut kinh doanh l b phn cu thnh ca nn kinh t th trng c s tham gia ca nhiu thnh phn kinh t khc nhau. Trong kinh doanh i hi cc nh kinh doanh phi hiu bit php lut kinh doanh theo ng php lut. Do vy Lut kinh doanh l mn hc cn thit i vi cc sinh vin hc ngnh kinh t, qun tr kinh doanh v cc ngnh lin quan n kinh t bc i hc. Hc phn Lut kinh doanh trnh by nhng l lun c bn v lut kinh doanh trong nn kinh t th trng di gc khoa hc php l cng nh i hi ca mi trng kinh doanh trong thc tin hin nay Vit Nam. Trn c s ni dung ca mn hc nhm: Phn tch hot ng qun l nh nc v kinh t ca cc c quan nh nc c thm quyn. Phn tch a v php l ca cc ch th kinh doanh tham gia hot ng kinh doanh trong mi trng kinh doanh hin nay. Xc nh nh ch ph sn i vi doanh nghip kinh doanh khng hiu qu, lm vo tnh trng ph sn. Xc nh cc hot ng u t hp php, cc hnh thc giao dch thng mi thng qua ch nh hp ng v cch thc gii quyt cc tranh chp kinh t pht sinh trong kinh doanh.
2

MC TIU CA MN HC Trang b cho sinh vin kin thc php lut kinh t, gip sinh vin hiu bit c bn v lut kinh doanh v vai tr ca lut kinh doanh trong nn kinh t th trng. Thng qua cc quy nh php lut v vic xc lp a v php l ca cc ch th kinh doanh, gip sinh vin c th chn la hnh thc t chc v qun l hot ng kinh doanh ph hp vi kh nng ca mnh. ng thi hiu r cc trng hp p dng ph sn doanh nghip t c thi thn trng trong kinh doanh hoc c th vn dng c ch nh ph sn khi cn thit. Thng qua cc ch nh v u t Vit Nam, gip sinh vin hiu bit v chn la hnh thc u t hp php. Hiu bit cch thc thit lp v thc hin mt giao dch thng mi bng hnh thc hp ng s gip sinh vin bit vn dng cc nguyn tc k kt v thc hin hp ng trong thng mi trnh sai st, bo v c quyn v li ch hp php ca mnh. Hiu r nhng yu cu v cch thc gii quyt tranh chp pht sinh trong hot ng kinh doanh, gip sinh vin khi tr thnh nh kinh doanh c th chn cch thc gii quyt tranh chp ph hp vi li ch mong mun. YU CU MN HC Lut kinh doanh l mn hc bt buc i vi sinh vin ngnh kinh t v cc ngnh khc c lin quan n kinh t theo quy nh ca B Gio dc v o to, thi lng 45 tit, tng ng vi 3 tn ch v dy cho sinh vin nm th ba chng trnh o to bc c nhn.

 hc tt mn Lut kinh doanh, sinh vin cn phi c trang b trc kin thc php lut c bn nh: Php lut i cng. CU TRC CA MN HC Mn hc bao gm phn m u gii thiu mn hc trong mt tit ging v 2 phn chnh chia thnh 10 bi, mi bi ng vi 4 hoc 5 tit, theo trnh t nh sau: Phn 1: Nhng l lun c bn v lut kinh doanh v php lut v ch th kinh doanh Mc tiu: Cung cp cho ngi hc nhng hiu bit c bn v lut kinh doanh (lut kinh t), v tr, vai tr ca lut kinh doanh trong nn kinh t th trng v a v php l ca cc ch th kinh doanh hin nay trong mi trng kinh doanh Vit Nam. Phn 1 gm 7 bi nh sau: Bi 1: i cng v lut kinh t (lut kinh doanh) Bi 2: Nhng quy nh chung v doanh nghip Bi 3: Cng ty trch nhim hu hn Bi 4: Cng ty c phn Bi 5: Cng ty hp danh v Doanh nghip t nhn Bi 6: H kinh doanh c th v Hp tc x Bi 7: Ph sn doanh nghip v Hp tc x Phn 2: Php lut v u t php lut v hp ng trong thng mi- php lut v gii quyt tranh chp trong kinh doanh

Mc tiu: Cung cp cho ngi hc kin thc v hot ng u t theo quy nh php lut v cc quy nh v vic thit lp v thc hin hp ng trong hot ng thng mi, ng thi trnh by cch thc gii quyt tranh chp trong kinh doanh theo quy nh php lut. Phn 2 gm 3 bi nh sau: Bi 8: Php lut v u t Bi 9: Php lut v Hp ng trong thng mi Bi 10:Php lut v gii quyt tranh chp trong kinh doanh. TI LIU THAM KHO Trong thi gian va qua, Nh nc ban hnh rt nhiu cc vn bn php lut nhm iu chnh cc hot ng qun l kinh t cng nh hot ng kinh doanh ca cc ch th kinh doanh, do gio trnh lut kinh doanh cha c bin son v by bn nhiu cc nh sch, sau khi cc vn bn lut doanh nghip, lut u t v mt vn bn khc c hiu lc php l vo u nm 2006 c mt s ti liu lut kinh doanh c bn cc nh sch, tuy nhin ging dy trong trng i hc th ni dung mn hc lut kinh doanh phi c kt cu v ni dung theo yu cu ca B Gio dc v o to. Do sinh vin hc mn mn hc ny nn tham kho cc ti liu Lut kinh doanh (lut kinh t) c thi gian xut bn sau nm 2006, nh ti liu sau: Gio trnh Lut kinh t ca Trng i hc Lut H Ni, nm 2007 Ti liu hng dn hc tp lut kinh doanh (lut kinh t), ti liu lu hnh ni b ca trng i hc M TPHCM

 Cc vn bn php lut: Lut Doanh nghip, Lut u t, Lut Thng mi, Lut Hp tc x, Php lnh trng ti thng mi.

NHIM V CA SINH VIN i vi cc sinh vin ngnh kinh t, vic hc lut kinh doanh khng ch l thuc cc quy nh ca lut l m i hi sinh vin phi hc cch p dng, vn dng cc quy nh php lut kinh t trong thc tin kinh doanh nn khi hc sinh vin cn: Phi bit i chiu nhng s kin, vn din ra trong cuc sng hng ngy vi ni dung mn hc. Phi lun theo di v cp nht cc vn bn php lut mi do Nh nc ban hnh, quan tm n nhng s kin php l kinh t din ra trong thc t, t nhn thc c mi quan h php lut vi cuc sng. Ti liu hng dn hc tp Lut kinh doanh c bin son gm 2 phn v chia thnh 10 bi. Mi bi c cu trc trnh by gm: mc tiu bi hc, ni dung chnh, tm lc cc chnh v cc cu hi n tp c gii p gip ngi hc nm vng hn kin thc bi hc. Tuy nhin trong khun kh, hnh thc quy nh i vi ti liu hng dn nhm bin son ch trnh by nhng ni dung c bn nht v Lut kinh doanh trong tp ti liu hng dn ny. Hy vng ti liu s gip cc bn sinh vin hc tp mn Lut kinh doanh tt hn.

Bi 1: I CNG V LUT KINH DOANH (LUT KINH T) Xut pht t quan im duy vt, khoa hc php l x hi ch ngha quan nim rng: Mi lnh vc khc nhau trong quan h x hi u cn c lut iu chnh. V vy ngnh lut kinh t c t ra l nhm iu chnh cc quan h kinh t trong x hi. Tuy nhin trong c ch kinh t th trng, cc ch th tham gia vo hot ng kinh t bao gm nhiu thnh phn kinh t khc nhau, h thc hin cc hot ng kinh doanh nhm mc tiu li nhun, do Lut kinh t ngy nay nhn mnh n vic iu chnh cc quan h kinh doanh gia cc ch th kinh doanh vi nhau trong s qun l ca Nh nc, nn c quan im gi l Lut kinh doanh. Bi ny nhm cung cp cho cc sinh vin cc kin thc c bn v lut kinh doanh (lut kinh t); vai tr v v tr ca ngnh lut ny trong x hi hin nay. MC TIU Sau khi hc xong bi ny, sinh vin hiu r c cc ni dung sau: Lut kinh doanh (lut kinh t) l ngnh lut trong h thng php lut Vit Nam. Trong nn kinh t th trng hin nay, lut kinh t c ni dung nhn mnh quan h kinh doanh gia cc ch th kinh doanh vi nhau, nn cn gi Lut kinh doanh Hiu r i tng v phng php iu chnh ca lut kinh doanh.

 Hiu bit vai tr, v tr ca Lut kinh doanh trong s pht trin kinh t x hi NI DUNG CHNH 1. Khi nim lut kinh doanh: Theo quan im trc y Lut kinh t l ngnh lut ring bit ca Nh nc x hi ch ngha, lut kinh t c hiu l ngnh lut trong h thng php lut vit nam, bao gm tng th cc quy phm php lut nhm iu chnh cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh qun l kinh t v trong qu trnh kinh doanh gia cc c quan qun l nh nc v kinh t vi cc t chc kinh t XHCN hoc gia cc t chc ny vi nhau nhm thc hin ch tiu k hoch do Nh nc giao. Trong hot ng kinh t hin nay, ch th kinh doanh khng ch l cc t chc kinh t XHCN m c nhiu ch th thuc cc thnh phn kinh t khc cng tham gia kinh doanh bnh ng. Cc ch th kinh doanh c t do chn la ngnh ngh kinh doanh nhm mc tiu kim li trong s qun l ca Nh nc v kinh t nhm m bo s pht trin kinh t x hi theo nh hng ca Nh nc. Do vai tr iu chnh ca lut kinh t i vi cc hot ng kinh t hin nay c ni dung nhn mnh n cc quan h kinh doanh gia cc ch th kinh doanh khc nhau trong nn kinh t th trng, nn c quan im gi lut kinh t l lut kinh doanh. V vy khi nim lut kinh t ngy nay (lut kinh doanh): l ngnh lut trong h thng php lut Vit Nam, bao gm tng hp cc quy phm php lut nhm iu chnh cc quan h kinh t pht sinh
8

trong qu trnh t chc v qun l ca cc c quan qun l nh nc c thm quyn v trong qu trnh sn xut kinh doanh gia cc ch th kinh doanh vi nhau. 2. i tng v phng php iu chnh ca lut kinh doanh 2.1. i tng iu chnh: Mi ngnh lut c i tng iu chnh ring, i tng iu chnh ca lut kinh doanh l nhng quan h kinh t chu s tc ng ca lut, bao gm cc nhm quan h sau y: 2.1.1. Nhm quan h pht sinh gia c quan nh nc c thm quyn qun l v kinh t vi cc ch th kinh doanh: Nhm quan h ny th hin s qun l kinh t ca Nh nc, khi cc c quan qun l nh nc thc hin chc nng qun l ca mnh. Cc ch th trong mi quan h ny khng bnh ng v mt php l, cc ch th b qun l phi phc tng mnh lnh, ch ca c quan qun l nh nc v kinh t. 2.1.2. Nhm quan h kinh t pht sinh trong qu trnh kinh doanh gia cc ch th kinh doanh vi nhau: Nhm quan h ny pht sinh trong qu trnh cc ch th kinh doanh thc hin cc hot ng sn xut kinh doanh nhm mc tiu li nhun. Ch th ca nhm quan h ny ch yu l cc ch th kinh doanh thuc cc thnh phn kinh t khc nhau tham gia trn nguyn tc bnh ng cng c li, t nguyn khng b p t. y l nhm quan h ch yu v ph bin nht trong cc quan h kinh t. 2.1.3. Nhm quan h kinh t pht sinh trong ni b cc n v: Cc ch th kinh doanh khi tham gia kinh doanh hnh thnh nn cc n v kinh doanh vi nhiu hnh thc khc nhau nh cc loi hnh doanh nghip cng ty, doanh nghip t nhn, Trong qu trnh
9

hot ng kinh doanh cc c nhn, t chc tham gia gp vn to nn cc doanh nghip, bn thn cc thnh vin trong doanh nghip c th mu thun quyn li, ngha v hoc mu thun gia thnh vin vi doanh nghip dn n tranh chp cn s iu chnh ca lut. 2.2. Phng php iu chnh: Phng php iu chnh ca lut kinh doanh l phng php mnh lnh v phng php tha thun bnh ng. 2.2.1. Phng php mnh lnh: Phng php mnh lnh c s dng ch yu iu chnh mi quan h gia cc c quan nh nc c thm quyn vi cc ch th kinh doanh. Trong mi quan h ny c quan nh nc c quyn a ra cc quy nh buc cc ch th kinh doanh phi tun theo. Cch thc tc ng ca lut cho thy v tr bt bnh ng gia bn qun l v bn b qun l, bn b qun l buc phi thc hin ch ca c quan qun l th hin tnh cht phc tng mnh lnh. 2.2.2. Phng php tha thun bnh ng: Phng php tha thun bnh ng c s dng iu chnh cc nhm quan h kinh t pht sinh gia cc ch th kinh doanh hoc quan h pht sinh trong ni b n v kinh doanh. Trong cc quan h ny, lut tc ng cho php cc ch th khi tham gia vo qu trnh kinh doanh c quyn bnh ng tha thun vi i tc nhng vn m cc ch th quan tm bo v quyn v li ch ca mnh. iu ny th hin s tn trng quyn t quyt ca cc ch th kinh doanh trong mi trng kinh doanh. 3. Ch th ca lut kinh doanh: Ch th ca lut kinh doanh l nhng c nhn v t chc c iu kin lut nh tham gia vo quan h kinh doanh, bao gm:
10

3.1.

C nhn:

L nhng con ngi c th. C nhn mun tr thnh ch th ca lut kinh doanh phi hi cc iu kin sau: 3.2. C nng lc hnh vi dn s Khng thuc trng hp b hn ch kinh doanh hay cm ng k kinh doanh theo quy nh php lut T chc:

kinh doanh

L tp hp bao gm cc c nhn hoc c nhn v t chc hay cc t chc lin kt hnh thnh t chc mi nhm thc hin cc hot ng sn xut kinh doanh. Cn c vo tnh cht ca t chc, lut php phn chia t chc thnh hai loi: t chc c t cch php nhn v t chc khng c t cch php nhn. 3.2.1. Php nhn: L t chc c y cc iu kin lut nh tham gia vo cc quan h php lut vi t cch ch th quan h php lut. c cng nhn l mt php nhn, theo iu 84 B lut dn s, t chc phi c cc iu kin sau: c thnh lp hp php C c cu t chc cht ch C ti sn c lp vi c nhn, t chc khc v chu trch nhim bng ti sn Nhn danh mnh tham gia vo cc quan h php lut c lp

11

Trong lnh vc kinh doanh, php nhn tham gia vo cc quan h kinh doanh c gi l php nhn kinh t. Khi tham gia vo cc quan h kinh doanh, hnh vi ca php nhn kinh t c thc hin bi ngi i din hp php ca php nhn. 3.2.2. T chc khng l php nhn: L nhng t chc khng p ng cc iu kin ti iu 84 B lut dn s. Trong lnh vc kinh doanh, t chc khng c t cch php nhn c php tham gia vo cc quan h kinh doanh theo quy nh php lut, thc hin cc hot ng kinh doanh thng qua ngi i din hp php ca t chc. 3.3. H gia nh kinh doanh: H gia nh kinh doanh thc hin cc hot ng kinh doanh di hnh thc php l l H kinh doanh c th, bao gm cc thnh vin trong gia nh gp ti sn, cng sc hot ng kinh t chung trong cc lnh vc sn xut kinh doanh do php lut quy nh. Khi thc hin cc hot ng kinh doanh, H gia nh kinh doanh chu trch nhim bng ton b ti sn ca c H, bao gm c ti sn ring ca cc thnh vin trong h gia nh kinh doanh nu ti sn ca H gia nh khng gii quyt ht cc khon n i vi cc ch n. 4. Vai tr, v tr ca lut kinh t: 4.1. C th ho ng li ca ng: Trong qu trnh qun l x hi, lut kinh t l cng c qun l kinh t quan trng ca Nh nc. Thc hin chnh sch, ch trng ci cch v ch trng i mi kinh t ca ng, Lut kinh doanh ghi nhn v th ch ha cc chnh sch, ch trng ca ng thnh cc quy nh php lut, bo m cc quyn v ngha v php l cho

12

cc thnh phn kinh t tham gia hot ng kinh doanh trong nn kinh t th trng nh mong mun ca ng v Nh nc. 4.2. To hnh lang php l cho cc ch th kinh doanh: Trong hot ng kinh doanh, an tm b vn u t sn xut kinh doanh, cc ch th kinh doanh lun i hi phi c m bo v mt php l. Lut kinh doanh to ra hnh lang php l, bng cc quy nh trong cc vn bn php lut xc lp tnh hp php ca cc hot ng kinh doanh Vit Nam, iu ny khuyn khch cc ch th mnh dn tham gia u t kinh doanh. 4.3. Xc nh a v php l ca cc ch th kinh doanh: Cc ch th kinh doanh u c xc nh v tr php l nht nh khi tham gia hot kinh doanh, Lut kinh t xc lp a v php l ny cho cc ch th kinh doanh nhm m bo tnh ch ng trong kinh doanh ca cc ch th kinh doanh ph hp vi quy nh php lut, ghi nhn vai tr nhim v ca tng loi ch th trong h thng c quan, t chc kinh t, ng thi cng gip cc c quan nh nc qun l hot ng ch th kinh doanh hiu qu hn. 4.4. doanh: Hot ng kinh doanh trn thc t rt a dng, phong ph v thng c nhiu quan h an xen vi nhau. Lut kinh doanh ghi nhn qu trnh xc lp, thc hin, chm dt cng nhng h qu phi gii quyt i vi cc hnh vi kinh doanh. Tranh chp pht sinh trong kinh doanh l vn tt yu trong qu trnh hot ng kinh doanh, do lut kinh t d liu cc hnh thc gii quyt tranh chp m bo quyn v li ch hp php ca cc ch th trong qu trnh kinh doanh bng cc ch nh v cch thc
13

iu chnh v gii quyt cc tranh chp trong kinh

t chc, thm quyn gii quyt tranh chp ca cc c quan ti phn kinh t. 5. Ngun ca lut kinh doanh: Ngun ca lut kinh doanh l nhng vn bn php lut cha ng cc quy phm php lut kinh t do c quan nh nc c thm quyn ban hnh. l: 5.1. Hin php: Hin php nc cng ha x hi ch ngha Vit Nam l lut c hiu lc php l cao nht, mi vn bn php lut khc ban hnh phi ph hp vi hin php. Hin php l ngun c gi tr php l cao nht ca lut kinh t, trong Hin php 1992, cc quy nh v ch kinh t mang tnh nguyn tc ch o vic xc lp cc ch nh,quy phm c th ca lut kinh t. 5.2. Lut, B lut: Lut, B lut l nhng vn bn c hiu lc php lut sau Hin php, do Quc hi ban hnh quy nh nhng vn quan trng trong qun l kinh t ca Nh nc v trong hot ng kinh doanh ca doanh nghip, nh: Lut doanh nghip, lut thng mi 5.3. Ngh quyt ca quc hi v kinh t: Ngh quyt ca Quc hi l vn bn php lut c xem c gi tr php l nh l lut, nh: Ngh quyt thng qua phng hng v k hoch pht trin kinh t di hn. 5.4. Php lnh: Php lnh l vn bn do y ban thng vu quc hi ban hnh, nhm iu chnh cc quan h x hi quan trng khi cha c lut iu chnh. Php lnh cha ng cc quy phm php lut kinh t c xem
14

l ngun ca lut kinh t, nh: Php lnh trng ti thng mi, php lnh chng bn ph gi hang nhp khu vo Vit Nam 5.5. Ngh quyt, Ngh nh ca Chnh ph: Ngh quyt ca Chnh ph c ban hnh cc chnh sch ch trng, quy nh nhim v, cng tc ca Chnh ph trong vic thc hin chc nng qun l kinh t- x hi. Ngh nh ca Chnh ph c ban hnh nhm c th ha cc vn bn php lut, php lnh, nh: Ngh nh hng dn thi hnh lut doanh nghip. 5.6. Cc vn bn Quyt nh, Ch th ca Th tng chnh ph, Quyt nh, Ch th, Thng t ca B v c quan ngang B TM LC 1. Lut kinh doanh (LKT) l ngnh lut trong h thng php lut Vit Nam, bao gm tng hp cc quy phm php lut nhm iu chnh cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh t chc v qun l ca cc c quan qun l nh nc c thm quyn v trong qu trnh sn xut kinh doanh gia cc ch th kinh doanh vi nhau. 2. Phng php iu chnh ca lut kinh doanh l phng php mnh lnh v phng php tha thun bnh ng. 3. Ch th ca lut kinh t l nhng c nhn v t chc c iu kin tham gia vo quan h kinh doanh, bao gm: C nhn, T chc l php nhn, T chc khng l php nhn v H gia nh kinh doanh. 4. Vai tr, v tr ca lut kinh doanh: c th ha ng li ch

15

trng ca ng; to hnh lang php l cho cc ch kinh doanh; xc nh a v php l ca cc ch th kinh doanh; iu chnh v gii quyt cc tranh chp trong kinh doanh. 5. Ngun ca lut kinh doanh gm cc vn bn php lut: Hin php; Lut; ngh quyt; Php lnh; Ngh nh; quyt nh; ch th; thng t

Cu hi t lun: Cu 1: Ti sao Lut kinh doanh (LKT) c xem l mt ngnh lut trong h thng php lut VN? Cu 2: Mi c nhn, t chc u c lut php cng nhn l ch th kinh doanh? Cu 3: Ti sao ni Lut kinh doanh to hnh lang php l cho cc ch th kinh doanh? Cu 4: C nhn ngi nc ngoi Vit Nam v ngi Vit Nam nc ngoi c c xem l ch th kinh doanh Khng? Cu hi trc nghim: Cu 1: i tng iu chnh ca Lut kinh doanh l: a. Quan h kinh t chu s iu chnh ca lut kinh t b. Quan h nhn thn gia c nhn vi c nhn c. Quan h ti sn pht sinh trong lnh vc sn xut nhm p ng nhu cu sinh hot tiu dng d. a v c u ng. Cu 2: Phng php iu chnh ca lut kinh doanh: a. Phng php tha thun bnh ng
16

b. Phng php mnh lnh c. Phng php quyn uy d. Phng php mnh lnh v phng php tha thun bnh ng Cu 3: Ch th lut kinh doanh l: a. Cng ty C phn b. Cng ty TNHH 1 thnh vin c. H kinh doanh c th d. C 3 u ng Cu 4: Vn bn no sau y khng c xem l ngun ca Lut kinh doanh: a. Hin php b. Lut doanh nghip c. Php lnh trng ti thng mi d. T trnh chnh ph Cu 5: Hnh vi ca ch th kinh doanh l t chc, c thc hin bi: a. Ngi qun l t chc b. Ngi i din theo php lut ca t chc c. Ngi c y quyn qun l t chc d. Ngi iu hnh hot ng ca t chc Hng dn tr li: Cu hi t lun: Cu 1: Khoa hc php l x hi ch ngha cho rng mi ngnh lnh vc khc nhau, trong quan h x hi u cn c lut iu chnh. Ngnh lut kinh t c t ra l nhm iu chnh cc quan h kinh t pht sinh trong x hi. Mi ngnh lut trong h thng php lut Vit

17

Nam c i tng v phng php iu chnh khc nhau. Lut kinh t c i tng iu chnh v phng php iu chnh ring ca n. Cu 2: Khng phi tt c c nhn v t chc u l ch th ca lut kinh doanh; ch nhng c nhn, t chc c y nng lc hnh vi dn s; khng thuc trng hp b hn ch hay cm kinh doanh; ng k kinh doanh theo quy nh mi c xem l ch th ca lut kinh doanh. Cu 3: Lut kinh t to ra hnh lang php l cho cc ch th kinh doanh v thng qua cc quy nh trong cc vn bn php lut xc lp tnh hp php ca cc hot ng kinh doanh Vit Nam, iu ny khuyn khch cc ch th mnh dn tham gia u t kinh doanh. Cu 4: C nhn ngi nc ngoi ti Vit Nam hay ngi Vit Nam nc ngoi c xem l ch th kinh doanh khi p ng y cc iu kin nh i vi c nhn ngi Vit Nam trong nc Cu hi trc nghim: 1a; 2d; 3d; 4d; 5b

18

BI 2 NHNG QUI NH CHUNG V DOANH NGHIP Doanh nghip l t bo c bn, l ch th kinh doanh trng yu ca mi nn kinh t. Doanh nghip c hnh thnh, vn ng, tn ti v pht trin da trn nhng c s php l nht nh gi l ch php l v doanh nghip. Bi ny s gii thiu mt trong nhng ni dung quan trng ca ch php l v doanh nghip. l nhng qui nh v thnh lp, t chc li v gii th, cng nh cc quyn v ngha v c bn ca doanh nghip theo php lut Vit Nam hin nay. MC TIU Sau khi hc tp v nghin cu bi ny, ngi hc phi nm vng doanh nghip trn cc phng din: - iu kin mt t chc c coi l doanh nghip, cc loi doanh nghip; - Trnh t v th tc thnh lp, t chc li v gii th doanh nghip; - Quyn v ngha v c bn ca doanh nghip. NI DUNG CHNH 1. Khi nim v phn loi doanh nghip 1.1 Khi nim v doanh nghip Ty theo cch tip cn v giai on pht trin kinh t m c nhng quan nim khc nhau v doanh nghip.
19

Theo Lut doanh nghip nm 2005: Doanh nghip l mt t chc kinh t c tn ring, c ti sn, c tr s giao dch n nh, c ng k kinh doanh theo qui nh ca php lut nhm mc ch thc hin cc hot ng kinh doanh. Trong : Tn doanh nghip: - Phi vit c bng ting Vit, c th km theo ch s v k hiu, pht m c v c t nht hai thnh t l tn loi hnh doanh nghip v tn ring. V d:
Cng ty trch nhim hu hn Huy Hong 10 A
Tn loi hnh Tn ring Ch s v k hiu

- i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi c th s dng tn ring bng ting nc ngoi ng k cu thnh mt phn hoc ton b tn ring ca doanh nghip. - C th s dng ngnh, ngh kinh doanh, hnh thc u t hay yu t ph tr khc cu thnh tn ring nu doanh nghip c ng k kinh doanh ngnh, ngh hoc thc hin cc hnh thc u t . - Khng c t trng hoc gy nhm ln vi tn ca doanh nghip ng k; - Khng s dng tn ca c quan nh nc, n v lc lng v trang nhn dn, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip lm mt phn hoc ton b tn ring ca doanh nghip (tr trng hp c s chp thun ca c quan, n v hoc t chc ); khng c s dng t ng, k hiu vi phm

20

truyn thng lch s, vn ha, o c thun phong m tc ca dn tc v cc qui nh khc ca php lut c lin quan. Ti sn ca doanh nghip: Phi c ng k ti c quan ng k kinh doanh v gp sau khi c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Trng hp doanh nghip kinh doanh cc ngnh ngh qui nh vn php nh th tr gi ti sn phi khng thp hn s vn php nh. Tr s chnh ca doanh nghip: Phi nm trn lnh th Vit Nam v c a ch xc nh gm s nh, tn ph, x phng, th trn, qun, th, huyn, tnh, thnh ph; s in thoi, s Fax v th in t. 1.2 Phn loi doanh nghip C nhiu cch phn loi doanh nghip da theo cc tiu ch khc nhau. Cn c vo gii hn trch nhim ca ch s hu i vi cc khon n ca doanh nghip, ngi ta chia doanh nghip lm hai loi: - Doanh nghip chu trch nhim hu hn L doanh nghip trong ch s hu ch chu trch nhim v cc khon n ca doanh nghip trong phm vi s ti sn m h cam kt gp vo doanh nghip. - Doanh nghip chu trch nhim v hn L doanh nghip trong ch s hu chu trch nhim v cc khon n ca doanh nghip khng ch gii hn s ti sn h cam kt gp vo doanh nghip m bng ton b ti sn ca h. Cn c vo hnh thc v mc gp vn ca ch s hu, doanh nghip c chia lm cc loi:
21

- Doanh nghip nh nc L doanh nghip, trong Nh nc s hu trn 50% vn iu l ca doanh nghip. - Doanh nghip c vn u t nc ngoi L doanh nghip trong nh u t nc ngoi s hu mt phn hoc ton b vn iu l ca doanh nghip. - Doanh nghip t nhn L doanh nghip do mt c nhn u t vn thnh lp v lm ch. - Cng ty L doanh nghip do c nhn, t chc hay nhiu c nhn, t chc (gi l thnh vin) gp vn thnh lp v cng lm ch. Trong cng ty, cn c vo tnh cht lin kt v ch trch nhim ca cc thnh vin, phn ln cc quc gia u chia cng ty lm hai loi ch yu l cng ty i nhn v cng ty i vn. c im ca cng ty i nhn l s lin kt gia cc t chc c nhn ch yu da trn c s mc tin cy v nhn thn, cn s gp vn ch l th yu v khng c s tch bch v ti sn ca cng ty vi ti sn ca thnh vin. Trng hp tt c cc thnh vin cng lin i chu trch nhim v hn v cc khon n ca cng ty th gi l cng ty hp danh. Trng hp c t nht mt thnh vin chu trch nhim v hn (thnh vin nhn vn), cn cc thnh vin khc ch chu trch nhim trong gii hn s vn gp vo cng ty (thnh vin gp vn) th gi l cng ty hp vn n gin. c im ca cng i vn l s lin kt gia cc thnh vin khng quan tm n nhn thn ca thnh vin m l vn gp ca h;
22

ti sn cng ty c s tch bch vi ti sn ca thnh vin; cc thnh vin ch chu trch nhim i vi cc khon n ca cng ty trong gii hn s vn gp vo cng ty. Trng hp vn iu l ca cng ty c chia lm nhiu phn bng nhau, vic gp vn ca cc thnh vin c thc hin bng cch mua mt, mt s phn vn bng nhau do cng ty pht hnh, hoc nhng li ca thnh vin khc th gi l cng ty c phn. Trng hp vn iu l ca cng ty khng c chia lm cc phn bng nhau, vic gp vn ca cc thnh vin c thc hin di hnh thc ng k hoc nhng li ca thnh vin khc th gi l cng ty trch nhim hu hn. Cn c vo hnh thc t chc qun l v hot ng (hnh thc php l) ca doanh nghip Lut doanh nghip nm 2005 chia cc doanh nghip ang hot ng ti Vit Nam hin nay lm cc loi: - Cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln; - Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin; - Cng ty c phn; - Cng ty hp danh; - Doanh nghip t nhn. Ngoi ra, Lut doanh nghip nm 2005 cn qui nh nhm cng ty (c th xem nh mt hnh thi c bit ca cng ty). l tp hp cc cc cng ty c mi quan h gn b lu di vi nhau v li ch kinh t, cng ngh, th trng v cc dch v kinh doanh khc. Nhm cng ty tn ti di cc hnh thc: - Cng ty m - cng ty con; - Tp on kinh t;
23

- Cc hnh thc khc. 2. Thnh lp, t chc li v gii th doanh nghip 2.1 Thnh lp doanh nghip 2.1.1 i tng c quyn thnh lp doanh nghip iu 13, Lut doanh nghip nm 2005 qui nh mi t chc, c nhn Vit Nam, t chc, c nhn nc ngoi c quyn thnh lp v qun l doanh nghip, tr cc trng hp: - C quan nh nc, n v lc lng v trang nhn dn Vit Nam s dng ti sn nh nc thnh lp doanh nghip, kinh doanh thu li ring cho c quan, n v mnh; - Cn b, cng chc theo qui nh ca php lut v cn b, cng chc; - S quan, h s quan, qun nhn chuyn nghip, cng nhn quc phng trong cc c quan, n v thuc Qun i nhn dn Vit Nam; s quan, h s quan chuyn nghip trong cc c quan, n v thuc Cng an nhn dn Vit Nam. - Cn b lnh o, qun l nghip v trong cc doanh nghip 100% vn s hu nh nc, tr nhng ngi c c lm i din theo y quyn qun l phn vn gp ca Nh nc ti doanh nghip. - Ngi cha thnh nin; ngi b hn ch nng lc hnh vi dn s hoc b mt nng lc hnh vi dn s. - Ngi ang chp hnh hnh pht t hoc ang b Ta n cm hnh ngh kinh doanh. - Ch doanh nghip t nhn, thnh vin hp danh, Gim c (Tng gim c), Ch tch v cc thnh vin Hi ng qun tr, Hi
24

ng thnh vin ca doanh nghip, Ch nhim v cc thnh vin Ban qun tr hp tc x b tuyn b ph sn trong thi hn t 1 n 3 nm, k t ngy doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn (tr trng hp b ph sn v l do bt kh khng). Lu : Phn bit gia quyn thnh lp v quyn gp vn. Quyn gp vn ch b hn ch trong hai trng hp: - C quan nh nc, n v lc lng v trang nhn dn Vit Nam s dng ti sn nh nc gp vn vo doanh nghip thu li ring cho c quan, n v mnh; - Ngi ng u, cp ph ca ngi ng u c quan nh nc; v hoc chng, b, m, con ca nhng ngi gp vn vo doanh nghip hot ng trong phm vi ngnh, ngh m ngi trc tip thc hin vic qun l nh nc. 2.1.2 Th tc thnh lp doanh nghip - Ngi thnh lp doanh nghip lp h s ng k kinh doanh, np h s km theo l ph ng k kinh doanh ti Phng ng kinh doanh cp tnh. H s ng k kinh doanh ca doanh nghip t nhn gm: + Giy chng ngh ng k kinh doanh theo mu thng nht do c quan ng k kinh doanh c thm quyn qui nh; + Bn sao hp l Giy chng minh nhn dn, hoc H chiu hoc chng thc c nhn hp php khc (iu 18, Ngh nh s 88/2006/N CP); + Vn bn xc nhn vn php nh ca c quan, t chc c thm quyn i vi doanh nghip kinh doanh ngnh, ngh m php lut qui nh phi c vn php nh;

25

+ Bn sao hp l chng ch hnh ngh ca Gim c (Tng gim c) hoc ch doanh nghip i vi doanh nghip kinh doanh ngnh ngh m php lut qui nh phi c chng ch hnh ngh. H s ng k kinh doanh ca cc cng ty gm: + Giy chng ngh ng k kinh doanh theo mu thng nht do c quan ng k kinh doanh c thm quyn qui nh; + D tho iu l cng ty (iu 22, Lut doanh nghip); + Danh sch cc thnh vin i vi cng ty hp danh v cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln; nhng ngi i din theo y quyn i vi cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l t chc; cc c ng sng lp i vi cng ty c phn; i vi thnh vin, c ng sng lp l c nhn, th km theo danh sch trn l bn sao hp l Giy chng minh nhn dn, hoc H chiu hoc chng thc c nhn hp php khc (iu 18, Ngh nh s 88/2006/N CP). i vi thnh vin, c ng sng lp l t chc th km theo danh sch thnh vin l bn sao Quyt nh thnh lp, Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc ti liu tng ng khc; vn bn y quyn, Giy chng minh nhn dn, hoc h chiu hoc chng thc c nhn hp php khc ca ngi i din theo y quyn. + Vn bn xc nhn vn php nh ca c quan, t chc c thm quyn i vi doanh nghip kinh doanh ngnh, ngh m php lut qui nh phi c vn php nh; + Bn sao chng ch hnh ngh ca thnh vin hp danh (i vi cng ty hp danh), ca Gim c hoc Tng gim c (i vi cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn) hoc nhng ngi

26

qun l khc i vi cng ty kinh doanh cc ngnh ngh m php lut qui nh phi c chng ch hnh ngh. - Phng ng k kinh doanh xem xt h s ng k kinh doanh v cp Giy chng nhn ng k kinh doanh trong thi hn 10 ngy lm vic k t ngy nhn h s, nu h s p ng cc iu kin: 1. Ngnh, ngh ng k kinh doanh khng thuc lnh vc cm kinh doanh; 2. Tn ca doanh nghip t ng qui nh; 3. Tr s chnh ca doanh nghip c a ch xc nh nm trn lnh th Vit Nam ; 4. H s ng k kinh doanh ph hp qui nh ca php lut; 5. Np l ph ng k kinh doanh. Trng hp h s khng p ng cc iu kin trn, Phng ng k kinh doanh thng bo bng vn bn cho ngi thnh lp doanh nghip bit, trong nu r l do v cc yu cu sa i, b sung. - Trng hp sau khi c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh, doanh nghip c nhu cu thay i, b sung ngnh, ngh kinh doanh, tn, a ch tr s chnh, chi nhnh, vn phng i din v cc vn khc trong ni dung h s ng k kinh doanh th doanh nghip phi gi thng bo n Phng ng k kinh doanh ni doanh nghip ng k kinh doanh trong thi hn 10 ngy lm vic, k t ngy quyt nh thay i, b sung. - Trong thi hn 30 ngy k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh hoc thay i ni dung ng k kinh doanh, doanh nghip phi ng trn mng thng tin doanh nghip ca Phng

27

ng k kinh doanh hoc mt t bo trn ba s lin tip theo cc ni dung qui nh ti iu 28, Lut doanh nghip nm 2005. Lu : i vi nh u t nc ngoi ln u tin u t vo Vit Nam, vic ng k kinh doanh c thay th bng th tc ng k u t c qui nh ti cc iu 46, 47, 48, 49, 50, 51, Lut u t nm 2005. 2.2 T chc li doanh nghip L vic chia, tch, hp nht, st nhp hoc chuyn i doanh nghip. 2.2.1 Chia doanh nghip Khi nim: L vic chia mt cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn (gi l cng ty b chia) thnh hai hay nhiu cng ty mi cng loi. Hu qu php l: Cng ty b chia chm dt tn ti; cc cng ty mi cng lin i chu trch nhim v cc khon n v ngha v ca cng ty b chia chuyn qua. Th tc chia doanh nghip: - Hi ng thnh vin, ch s hu cng ty hoc i hi ng c ng ca cng ty b chia thng qua quyt nh chia cng ty. Quyt nh chia cng ty phi c cc ni dung: + Tn, a ch tr s chnh ca cng ty b chia v cc cng ty s thnh lp; + Nguyn tc, th tc chia ti sn v gii quyt cc ngha v ca cng ty b chia; + Thi hn v th tc chuyn i phn vn gp, c phn, tri phiu ca cng ty b chia sang cc cng ty mi thnh lp;

28

+ Phng n s dng lao ng v thi hn thc hin chia cng ty. Quyt nh chia cng ty phi c gi n cc ch n v thng bo cho ngi lao ng trong thi hn 15 ngy, k t ngy thng qua quyt nh. - Cc thnh vin, ch s hu cng ty hoc c ng ca cc cng ty mi c thnh lp thng qua iu l, bu hoc b nhim cc chc danh qun l, iu hnh cng ty v thc hin ng k kinh doanh. 2.2.2 Tch doanh nghip Khi nim: L vic chuyn mt phn ti sn; mt phn quyn v ngha v ca cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn (gi l cng ty b tch) thnh lp mt, mt s cng ty mi cng loi (gi l cng ty c tch). Hu qu php l: Cng ty b tch v cc cng ty c tch cng lin i chu trch nhim v cc khon n v ngha v ca cng ty b tch, tr trng hp c s tha thun gia cng ty b tch, cng ty c tch, ch n, khch hng v ngi lao ng. Th tc tch doanh nghip: - Hi ng thnh vin, ch s hu cng ty hoc i hi ng c ng ca cng ty b tch thng qua quyt nh tch cng ty. Quyt nh tch cng ty phi c cc ni dung: + Tn, a ch tr s chnh ca cng ty b tch, ca cng ty c tch; + Gi tr ti sn, cc quyn v ngha v c chuyn t cng ty b tch sang cng ty c tch; + Phng n s dng lao ng v thi hn thc hin tch cng ty.
29

Quyt nh tch cng ty phi c gi n cc ch n v thng bo cho ngi lao ng bit trong thi hn 15 ngy, k t ngy thng qua quyt nh. - Cc thnh vin, ch s hu cng ty hoc c ng ca cc cng ty c tch thng qua iu l, bu hoc b nhim cc chc danh qun l, iu hnh cng ty v thc hin ng k kinh doanh. 2.2.3 Hp nht doanh nghip Khi nim: L vic hai hay mt s cng ty cng loi (gi l cng ty b hp nht) hp li thnh mt cng ty mi (gi l cng ty hp nht) bng cch chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v li ch hp php sang cng ty hp nht. Hu qu php l: Cng ty b hp nht chm dt tn ti; cng ty hp nht hng cc quyn, li ch hp php v phi chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v khc ca cc cng ty b hp nht. Th tc hp nht: - Cc cng ty b hp nht chun b hp ng hp nht v d tho iu l hp ng hp nht. Hp ng hp nht phi c cc ni dung: + Tn, a ch tr s chnh ca cc cng ty b hp nht, ca cng ty hp nht; + Th tc v iu kin hp nht; + Thi hn, th tc, iu kin chuyn i ti sn, phn vn gp, c phn, tri phiu ca cng ty b hp nht thnh phn vn gp, c phn, tri phiu ca cng ty hp nht; + Phng n s dng lao ng v thi hn thc hin hp nht. - Cc thnh vin, ch s hu cng ty hoc c ng ca cc cng ty b hp nht thng qua hp ng hp nht, iu l cng ty hp nht,
30

bu hoc b nhim cc chc danh qun l, iu hnh cng ty v thc hin ng k kinh doanh. 2.2.4 Sp nhp doanh nghip Khi nim: L vic mt hoc mt s cng ty cng loi (gi l cng ty b sp nhp) chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v li ch hp php sang mt cng ty khc (gi l cng ty nhn sp nhp). Hu qu php l: Cng ty b sp nhp chm dt tn ti; cng ty nhn sp nhp c hng cc quyn, li ch hp php v chu trch nhim v cc khon n v v cc ngha v khc ca cng ty b sp nhp. Th tc sp nhp: Thc hin tng t nh trng hp hp nht doanh nghip. Lu : - Nghim cm cc trng hp hp nht, sp nhp m cng ty hp nht, cng ty nhn sp nhp c th phn trn 50% th trng c lin quan, tr trng hp php lut cnh tranh c qui nh khc. - Trng hp cng ty hp nht, cng ty nhn sp nhp c th phn t 30 n 50% th trng lin quan, th i din theo php lut ca cc cng ty b hp nht, b sp nhp, nhn sp nhp phi thng bo cho c quan qun l cnh tranh trc khi tin hnh hp nht, sp nhp, tr trng hp php lut cnh tranh c qui nh khc. 2.2.5 Chuyn i doanh nghip Khi nim: L vic chuyn i cng ty trch nhim hu hn (gi l cng ty c chuyn i) thnh cng ty cng ty c phn (gi l cng ty chuyn i) v ngc li. Hu qu php l: Cng ty c chuyn i chm dt tn ti; cng ty chuyn i hng cc quyn, li ch hp php v chu trch
31

nhim v cc khon n v cc ngha v khc ca cng ty c chuyn i. Th tc chuyn i: - Hi ng thnh vin, ch s hu cng ty hoc i hi ng c ng ca cng ty b tch thng qua quyt nh chuyn i v iu l cng ty chuyn i. Quyt nh chuyn i phi c cc ni dung: + Tn, a ch tr s chnh ca cng ty c chuyn i v cng ty chuyn i; + Thi hn v iu kin chuyn ti sn; + Phn vn gp, c phn, tri phiu ca cng ty c chuyn i thnh ti sn, c phn, tri phiu, phn vn gp ca cng ty chuyn i; + Phng n s dng lao ng v thi hn thc hin chuyn i. - Quyt nh chuyn i phi c gi n cc ch n v thng bo n ngi lao ng bit trong thi hn 15 ngy k t ngy thng qua quyt nh chuyn i v thc hin ng k kinh doanh i vi cng ty chuyn i. Lu : Chuyn i cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin cn xy ra trong hai trng hp: - Nu ch s hu chuyn nhng mt phn vn iu l cho t chc, c nhn khc th sau chuyn nhng, cng ty c t chc qun l, hot ng theo cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln. - Nu ch s hu chuyn nhng ton b vn iu l cho mt c nhn khc th sau chuyn nhng, cng ty c t chc qun l,

32

hot ng theo qui nh cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l c nhn. 2.3 Gii th doanh nghip 2.3.1 Cc trng hp v iu kin gii th doanh nghip - Kt thc thi hn hot ng ghi trong iu l cng ty m khng gia hn; - Theo quyt nh ch doanh nghip, ch s hu cng ty, tt c thnh vin hp danh, Hi ng thnh vin, i hi ng c ng; - Cng ty khng cn s lng thnh vin ti thiu theo qui nh ca php lut trong thi hn 6 thng lin tc; - B thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh. Doanh nghip ch c gii th khi bo m thanh ton ht cc khon n v ngha v ti sn khc. 2.3.2 Th tc gii th doanh nghip - Ch doanh nghip, ch s hu cng ty, tt c thnh vin hp danh, Hi ng thnh vin, i hi ng c ng thng qua quyt nh gii th. Quyt nh gii th phi c cc ni dung: + Tn, a ch tr s chnh ca doanh nghip; + L do gii th; + Thi hn, th tc thanh l hp ng v thanh ton n ca doanh nghip; + Phng n x l cc ngha v pht sinh t hp ng lao ng; + H, tn, ch k ca ngi i din theo php lut ca doanh nghip.

33

- Trong thi hn 7 ngy lm vic k t ngy thng qua, doanh nghip phi gi quyt nh gii th n c quan ng k kinh doanh, cc ch n, ngi lao ng, ngi c quyn, li ch lin quan, ng thi nim yt cng khai ti tr s chnh v chi nhnh ca doanh nghip. Quyt nh gii th gi cho cc ch n phi km theo phng n gii quyt n; cch thc v thi hn gii quyt khiu ni. Trng hp php lut yu cu phi ng bo th phi ng quyt nh gii th trn t nht mt t bo trong ba s lin tip. - Ch doanh nghip t nhn, Hi ng thnh vin, ch s hu cng ty, Hi ng qun tr (hoc mt t chc c thnh lp theo qui nh ca iu l) trc tip t chc thanh l ti sn v thanh ton n. - Trong thi hn 7 ngy lm vic tip theo sau khi thanh ton ht cc khon n, i din theo php lut ca doanh nghip gi h s gii th n c quan ng k kinh doanh xa tn doanh nghip. Lu : - Trng hp b gii th do b thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh th thi hn phi gii th l 6 thng k t ngy b thu hi. - K t khi thng qua quyt nh gii th, nghim cm doanh nghip, ngi qun l doanh nghip ct du, tu tn ti sn, t b quyn i n v cc hot ng khc nhm lm gim gi tr ti sn ca doanh nghip hoc dn n gy thit hi cho cc bn qui nh ti iu 159, Lut doanh nghip nm 2005. 3. Quyn v ngha v ca doanh nghip 3.1 Quyn ca doanh nghip - Chim hu, s dng, nh ot ti sn ca doanh nghip.
34

- T ch kinh doanh, ngha l ch ng trong vic: + La chn ngnh, ngh, a bn, hnh thc kinh doanh; + u t m rng qui m, hin i ha cng ngh, thit b, ng dng tin b khoa hc, k thut mi; + Tm kim th trng, quyt nh gi mua, gi bn sn phm, xut khu, nhp khu; + La chn hnh thc, phng thc huy ng, phn phi v s dng vn; + Tuyn dng, thu mn, b tr, s dng, o to v o to li theo yu cu kinh doanh. - Cc quyn khc (iu 8, Lut doanh nghip nm 2005). 3.2 Ngha v ca doanh nghip - Hot ng kinh doanh ng ngnh, ngh ng k kinh doanh; bo m iu kin kinh doanh theo qui nh ca php lut khi ngnh, ngh kinh doanh thuc din kinh doanh c iu kin; bo m v chu trch nhim v cht lng hng ha, dch v theo tiu chun ng k hoc cng b. - Tun th ch qun l ti chnh, k ton, thng k, ca nh nc. C th l t chc cng tc k ton, thng k, lp v np bo co ti chnh, thng k trung thc, chnh xc v kp thi theo qui nh ca php lut v ti chnh, k ton v thng k. - ng k thu, np thu v cc ngha v ti chnh khc y , ng hn. - Bo m iu kin lao ng, cc quyn, li ch ca ngi lao ng theo qui nh ca php lut lao ng. - Cc ngha v khc (iu 9, Lut doanh nghip nm 2005). TM LC
35

1. Doanh nghip l mt t chc kinh t c tn ring, c ti sn, c tr s giao dch n nh, c ng k kinh doanh theo qui nh ca php lut nhm mc ch thc hin cc hot ng kinh doanh. 2. C nhiu cch phn loi doanh nghip, theo Lut doanh nghip nm 2005, c cc loi doanh nghip: Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin v hai thnh vin tr ln, cng ty c phn, cng ty hp danh v doanh nghip t nhn. 3. Mi t chc, c nhn khng phn bit quc tch Vit Nam hay nc ngoi nu khng thuc 7 trng hp qui nh ti khon 1, iu 13, Lut doanh nghip nm 2005 u c quyn thnh lp doanh nghip. 4. i tng c quyn thnh lp doanh nghip sau khi np h s ng k kinh doanh s c cp giy chng nhn ng k kinh doanh khi: - Ngnh, ngh ng k kinh doanh khng thuc lnh vc cm kinh doanh; - Tn doanh nghip t ng qui nh ca php lut; - Tr s chnh doanh nghip c a ch xc nh trn lnh th Vit Nam; - H s ng k kinh doanh hp l v np l ph ng k kinh doanh. 5. T chc li doanh nghip c thc hin di cc hnh thc: chia, tch, hp nht, sp nhp v chuyn i doanh nghip. 6. Doanh nghip ch c gii th khi bo m thanh ton ht cc khon n v ngha v ti sn khc. 7. T ch kinh doanh v kinh doanh ng php lut l ni dung c bn v quyn v ngha v ca doanh nghip.

CU HI T LUN 1. ngha l lun v thc tin ca vic ban hnh Lut doanh nghip nm 2005? 2. Doanh nghip khc vi cc c quan qun l nh nc nhng im no? Trng hc t, bnh vin t c phi l doanh nghip khng?

36

3. Giy chng nhn ng k kinh doanh l g? Doanh nghip c tin hnh hot ng kinh doanh k t thi im no? 4. ngha ca vic thay i ni dung ng k kinh doanh, ca t chc li doanh nghip. CU HI TRC NGHIM 1. Lut doanh nghip nm 2005 thay th: a. Lut doanh nghip nm1999; b. Lut doanh nghip nh nc nm 2003; c. Cc qui nh v t chc qun l v hot ng ca doanh nghip c vn u t nc ngoi ti Lut u t nc ngoi ti Vit Nam; d. C a, b, c u ng. 2. Cn c phn loi doanh nghip theo Lut doanh nghip nm 2005 l: a. Qui m doanh nghip ; b. Hnh thc v mc gp vn ca ch s hu; c. Hnh thc t chc qun l, hot ng ca doanh nghip; d. Gii hn trch nhim ca ch s hu i vi cc khon n ca doanh nghip. 3. Theo Lut doanh nghip nm 2005, Doanh nghip nh nc: a. Khng cn tn ti; b. Hot ng di hnh thc cng ty trch nhim hu hn; c. Hot ng di hnh thc cng ty c phn; d. Hot ng di hnh thc cng ty c phn, hoc cng ty trch nhim hu hn. 4. i tng c quyn gp vn vo doanh nghip l: a. Mi t chc, c nhn;
37

b. i tng c quyn thnh lp doanh nghip; c. Mi t chc c nhn, tr c quan nh nc, n v lc lng v trang nhn dn Vit Nam s dng ti sn nh nc gp vn vo doanh nghip thu li ring cho c quan, n v mnh; d. Mi t chc c nhn, tr ngi ng u, cp ph ca ngi ng u c quan nh nc; v hoc chng, b, m, con ca nhng ngi gp vn vo doanh nghip hot ng trong phm vi ngnh, ngh m ngi trc tip thc hin vic qun l nh nc; e. Mi t chc c nhn, tr 2 i tng c v d. 5. Gii th doanh nghip c hiu l s kin php l m hu qu ca n l: a. Chm dt hot ng ca doanh nghip; b. Chm dt s tn ti ca doanh nghip; c. Xa tn doanh nghip trong s ng k kinh doanh; d. C a, b, c u ng. HNG DN TR LI Cu hi t lun 1. ngha l lun v thc tin ca vic ban hnh Lut doanh nghip nm 2005: Th nht, to lp mi trng kinh doanh bnh ng gia cc loi doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t, t thc y cnh tranh - ng lc ca s pht trin; Th hai, p ng yu cu hon thin h thng php lut, m trc ht l php lut kinh t ca cng cuc i mi v ph hp vi php lut thng mi quc t, mt trong nhng iu kin tin quyt Vit Nam gia nhp WTO.
38

2. Doanh nghip khc vi cc c quan qun l nh nc ch: Doanh nghip l t chc kinh t do cc t chc, c nhn lp ra tin hnh hot ng kinh doanh v mc ch li nhun. Cn c quan qun l nh nc l t chc hnh chnh do Nh nc lp ra thc hin chc nng qun l nh nc nhm thit lp v duy tr trt t x hi. Trng hc t, bnh vin t l cc m hnh doanh nghip, nhng khng chu s iu chnh ca Lut doanh nghip. Chng thuc i tng p dng php lut chuyn ngnh gio dc v y t. 3. C th hiu Giy chng nhn ng k kinh doanh l chng th php l xc nhn t cch php l c tin hnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip, ng thi cng l c s php l nh nc thc hin s qun l i vi doanh nghip. Doanh nghip chnh thc c tin hnh hot ng k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh (hoc giy chng nhn u t i vi nh u t nc ngoi ln u tin u t vo Vit Nam). Trng hp ngnh, ngh kinh doanh thuc din c iu kin th ch c tin hnh hot ng kinh doanh khi p ng iu kin theo qui nh. 4. ngha ca thay i ni dung ng k kinh doanh, ca t chc li doanh nghip l: Th nht, hin thc ha quyn t ch kinh doanh ca doanh nghip; Th hai, C cu li doanh nghip, ngnh, ngh kinh doanh, nhm nng cao nng lc cnh tranh, hiu qu kinh t ca doanh nghip v nn kinh t. Cu hi trc nghim: 1d; 2c; 3d; 4e; 5d.
39

40

Bi 3: CNG TY TRCH NHIM HU HN Cng ty trch nhim hu hn (CT TNHH) l loi hnh doanh nghip kh b bin ti Vit Nam v n ph hp cho cc hot ng kinh doanh quy m va v nh. Lut doanh nghip nm 2005 dnh hn mt chng (Chng III) quy nh v loi hnh doanh nghip ny. CT TNHH c th bao gm nhiu thnh vin hoc mt thnh vin. hiu r v c cu t chc v hot ng cng nh cc loi hnh CT TNHH ti Vit Nam, trong bi ny chng ta s tm hiu nhng vn c bn sau y: Khi nim v c im; cc vn lin quan n thnh vin; hnh thc x l vn, tng gim vn; c cu t chc v hot ng ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln. Khi nim v c im; cc vn v a v php l ca ch s hu cng ty; cc hnh thc x l vn, tng gim vn; c cu t chc v qun l trong CT TNHH 1 thnh vin. MC TIU Bi hc ny s trang b cho cc bn sinh vin nhng kin thc c bn nht v t chc v hot ng ca cc loi hnh CT TNHH theo quy nh ca Lut doanh nghip nm 2005. C th l: Kin thc c bn v t chc v hot ng ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln, bao gm cc ni dung: Khi nim v c im; Vic xc lp, chm dt t cch thnh vin; quyn v ngha v ca thnh vin trong cng ty; Cc hnh thc x l vn trong cng ty nh: tng, gim vn iu l; chuyn nhng vn v cc hnh thc khc; C
41

cu t chc v qun l cng ty (Hi ng thnh vin, Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim c, Ban kim sot). Kin thc c bn v t chc v hot ng ca CT TNHH 1 thnh vin, bao gm cc ni dung: Khi nim v c im; Vic xc lp t cch ch s hu; cc quyn v ngha v ca ch s hu cng ty; Cc hnh thc x l vn, tng gim vn iu l trong cng ty; C cu t chc v qun l ca cng ty (trng hp 1 thnh vin l t chc v trng hp 1 thnh vin l c nhn). NI DUNG CHNH 1. CNG TY TNHH 2 THNH VIN TR LN Khi nim v c im Cng ty trch nhim hu hn 2 thnh vin tr ln l mt loi hnh cng ty gm c s thnh vin t 2 cho n 50 gp vn thnh lp v cng ty ch chu trch nhim v cc khon n ca cng ty bng ti sn ca mnh. Theo iu 38 Lut doanh nghip nm 2005 th CT TNHH 2 thnh vin tr ln c nhng c im nh sau: c im v thnh vin: Thnh vin ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln c th l c nhn hoc t chc p ng cc quy nh v kin lm thnh vin do php lut v iu l cng ty quy nh. S lng thnh vin ca cng ty ti thiu l 2 v ti a l 50. Trong qu trnh hot ng, nu thnh vin ca cng ty gim xung di mc ti thiu hoc vt qua mc ti a nu trn th cng ty phi gii th hoc thay i hnh thc php l theo th tc do lut nh. c im v t cch php l: CT TNHH 2 thnh vin tr ln c t cch php nhn. T cch php nhn ca CT TNHH 2 thnh vin
42

tr ln c xc nh k t ngy cng ty c c quan Nh nc c thm quyn cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. c im v ch trch nhim ti sn: Vi t cch l mt php nhn kinh t, CT TNHH 2 thnh vin tr ln l doanh nghip c ch trch nhim ti sn hu hn. Theo , cng ty ch chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty bng ton b ti sn ca mnh. Mt khc, cc thnh vin ca cng ty ch chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty gii hn trong phm vi s vn cam kt gp vo cng ty. Nh vy, trng hp thnh vin mi cam kt gp vn vo cng ty m cha thc hin vic gp vn trn thc t vn phi chu trch nhim ti sn i vi hot ng ca cng ty. Ch trch nhim ti sn hu hn lm cho CT TNHH 2 thnh vin tr ln c s tch bch v ti sn: gia ti sn ca cng ty v ti sn ca thnh vin cng ty v y cng l nguyn tc c p dng trong mi quan h ti sn lm pht sinh trch nhim ti sn ca cng ty. Cc c im khc: Ngoi nhng c im va nu trn, CT TNHH 2 thnh vin tr ln cn c mt s c im khc nh: khng c pht hnh c phn, vic chuyn nhng vn ca cc thnh vin tngi phc tp Thnh vin cng ty Xc lp v chm dt t cch thnh vin Xc lp t cch thnh vin: Thnh vin ca CT TNHH 2 thnh tr ln l t chc, c nhn thc hin gp vn vo cng ty theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. tr thnh thnh vin ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln, t chc, c nhn phi p ng cc iu kin nh khng thuc din b
43

cm thnh lp v qun l, gp vn vo doanh nghip quy nh ti Khon 2 v Khon 4 iu 13 Lut doanh nghip v phi c vn. Cc trng hp t chc, c nhn tr thnh thnh vin ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln gm: Trc tip gp vn vo cng ty ti thi im thnh lp, tham gia xy dng, thng qua v k vo bn iu l u tin ca cng ty (thnh vin sng lp). Gp vn khi cng ty kt np thnh vin mi. Gp vn do qu trnh chuyn nhng vn trong cng ty, tc l khi thc hin mua li phn vn gp ca cc thnh vin cng ty. c hng tha k hoc tng cho phn vn gp ca thnh vin. C s php l xc nhn t cch thnh vin l giy chng nhn phn vn gp do cng ty cp vi nhng ni dung nh: tn, a ch, tr s chnh ca cng ty; s v ngy cp giy chng nhn ng ky kinh doanh; vn iu l ca cng ty; cc thng tin v thnh vin; phn vn gp v gi tr vn gp ca thnh vin; s v ngy cp Giy chng nhn gp vn; h, tn, ch k ca ngi i din theo php lut ca cng ty. Thnh vin cng ty c cp li giy chng nhn phn vn gp trong cc trng hp b mt, b rch, b chy hoc b tiu hy di hnh thc khc. Chm dt t cch thnh vin: T cch thnh vin CT TNHH 2 thnh vin tr ln c th b chm dt trong cc trng hp sau: Thnh vin chuyn nhng li phn vn gp cho ngi khc. Thnh vin b cht hoc b mt nng lc hnh vi dn s.

44

 Cc trng hp do iu l cng ty quy nh nh khai tr thnh vin, thu hi t cch thnh vin hoc do thnh vin t nguyn. Quyn v ngha v ca thnh vin Quyn ca thnh vin CT TNHH 2 thnh vin tr ln: Theo quy nh ti iu 41 Lut doanh nghip nm 2005 th thnh vin CT TNHH 2 thnh vin tr ln c cc quyn sau y: Tham d hp Hi ng thnh vin, tho lun, kin ngh, biu quyt cc vn thuc thm quyn ca Hi ng thnh vin; C s phiu biu quyt tng ng vi phn vn gp; Kim tra, xem xt, tra cu, sao chp hoc trch lc s ng k thnh vin, s ghi chp v theo di cc giao dch, s k ton, bo co ti chnh hng nm, s bin bn hp Hi ng thnh vin, cc giy t v ti liu khc ca cng ty; c chia li nhun tng ng vi phn vn gp sau khi cng ty np thu v hon thnh cc ngha v ti chnh khc theo quy nh ca php lut; c chia gi tr ti sn cn li ca cng ty tng ng vi phn vn gp khi cng ty gii th hoc ph sn; c u tin gp thm vn vo cng ty khi cng ty tng vn iu l; c quyn chuyn nhng mt phn hoc ton b phn vn gp theo quy nh ca Lut ny; Khiu ni hoc khi kin Gim c hoc Tng gim c khi khng thc hin ng ngha v, gy thit hi n li ch ca thnh vin hoc cng ty theo quy nh ca php lut;

45

 nh ot phn vn gp ca mnh bng cch chuyn nhng, tha k, tng cho v cch khc theo quy nh ca php lut v iu l cng ty; Cc quyn khc theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. Ngha v ca thnh vin CT TNHH 2 thnh vin tr ln: Gp , ng hn s vn cam kt v chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn cam kt gp vo cng ty; khng c rt vn gp ra khi cng ty di mi hnh thc, tr trng hp c cng ty mua li phn vn gp, chuyn nhng phn vn gp hoc x l trong cc trng hp theo quy nh ca php lut. Tun th iu l cng ty. Chp hnh quyt nh ca Hi ng thnh vin. Thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca php lut. Chu trch nhim c nhn khi nhn danh cng ty thc hin cc hnh vi nh:vi phm php lut; tin hnh kinh doanh hoc giao dch khc khng nhm phc v li ch ca cng ty v gy thit hi cho ngi khc; thanh ton cc khon n cha n hn trc nguy c ti chnh c th xy ra i vi cng ty. Cc hnh thc x l vn trong cng ty Vic gp vn ca thnh vin: Mc d CT TNHH 2 thnh vin tr ln l loi hnh cng ty i vn nhng khng c pht hnh c phiu ra th trng huy ng vn rng ri ra cng chng. Khi thnh lp, vn iu l ca cng ty do cc thnh vin gp c th bng tin mt, hin vt v nhng ti sn khc v phi c nh gi theo quy nh ca php lut. Phn vn gp

46

ca thnh vin phi c ghi c th v quy thnh t l phn trm trong vn iu l. Thnh vin c cc quyn v ngha v trong cng ty tng ng vi t l phn trm ny. Thnh vin phi gp vn y v ng hn nh cam kt. Khi gp y gi tr phn vn gp, thnh vin c cng ty cp Giy chng nhn phn vn gp v giy chng nhn ny l bng chng th hin phn quyn ch s hu ca thnh vin trong cng ty.trong trng hp c thnh vin khng gp y v ng hn s vn cam kt, th s vn cha gp c coi l n ca thnh vin i vi cng ty. Nu vic khng np v ng hn s vn cam kt ca thnh vin lm pht sinh thit hi cho cng ty th thnh vin phi bi thng. Mua li phn vn gp Thnh vin c quyn yu cu cng ty mua li phn vn gp ca mnh, nu thnh vin b phiu khng tn thnh i vi cc quyt nh ca Hi ng thnh vin v cc vn sau y: Sa i, b sung cc ni dung trong iu l cng ty lin quan n quyn v ngha v ca thnh vin, Hi ng thnh vin; T chc li cng ty; Cc trng hp khc theo quy nh ca iu l cng ty. Yu cu mua li phn vn gp ca thnh in phi c lp thnh vn bn v c gi cho cng ty trong vng 15 ngy, k t ngy cng ty thng qua cc quyt nh nu trn. Khi thc hin mua li, gi tr phn vn gp s c xc nh theo nguyn tc tha thun gia cng ty v thnh vin c yu cu mua li. Trng hp khng tha thun c th gi tr phn vn gp s c xc nh theo gi th trng hoc theo nguyn tc c xc nh trong iu l cng ty v vic mua li phn vn gp c thc hin trong 15 ngy, k t ngy c yu cu
47

mua li vn gp ca thnh vin. Tuy nhin, vic thanh ton ch c thc hin nu sau khi thanh ton gi tr phn vn gp mua li m cng ty vn c kh nng thanh ton cc khon n v v cc ngha v ti sn khc. Trng hp cng ty khng mua li phn vn gp do l do trn th thnh vin yu cu mua li phn vn gp c quyn chuyn nhng phn vn gp ca mnh cho thnh vin khc hoc ngi khc khng phi l thnh vin. 1.3.3. Tng, gim vn iu l: 1.3.3.1. Tng vn iu l: Trong qu trnh hot ng, theo quyt nh ca Hi ng thnh vin CT TNHH 2 thnh vin tr ln c th tng vn iu l thng qua cc hnh thc: Tng vn gp ca thnh vin: Theo cch ny, gi tr phn vn gp thm c phn chia cho tng thnh vin tng ng vi phn vn gp ca h trong vn iu l cng ty. Thnh vin phn i quyt nh tng vn iu l c th khng gp thm vn. Trong trng hp ny, s vn gp thm c chia cho cc thnh vin khc theo t l tng ng vi hn vn ca h trong vn iu l nu cc thnh vin khng c tha thun khc. iu chnh tng mc vn iu l tng ng vi gi tr ti sn tng ln ca cng ty. Tip nhn vn gp ca thnh vin mi: CT TNHH 2 thnh vin tr ln c th tng vn iu l bng cch tip nhn phn vn gp ca thnh vin mi khi c s nht tr ca cc thnh vin. 1.3.3.2. Gim vn iu l: Theo quyt nh ca Hi ng thnh vin, CT TNHH 2 thnh vin tr ln c th gim vn iu l bng cc hnh thc sau y:
48

 Hon tr mt phn vn gp cho thnh vin theo t l vn gp ca h trong vn iu l ca cng ty nu hot ng kinh doanh lin tc trong hn hai nm, k t ngy ng k kinh doanh; ng thi vn bo m thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc sau khi hon tr cho thnh vin. Mua li phn vn gp theo quy nh ca php lut. iu chnh gim mc vn iu l tng ng vi gi tr ti sn gim xung ca cng ty. 1.3.4. Chuyn nhng vn gp ca thnh vin: Thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c quyn chuyn nhng mt phn hoc ton b phn vn gp ca mnh theo quy nh ca php lut. Do giy chng nhn phn vn gp ca thnh vin trong cng ty khng c xem l chng khon nn thnh vin khng th chuyn nhng phn vn gp ca mnh mt cch t do thng qua vic bn giy chng nhn ny trn th trng chng khon. H phi cho bn phn vn gp cho cc thnh vin cn li trong cng ty theo t l tng ng vi phn vn gp ca h trong cng ty vi cng mt iu kin. Thnh vin chuyn nhng vn ch c th chuyn nhng phn vn gp ca mnh cho ngi khc khng phi l thnh vin nu cc thnh vin cn li ca cng ty khng mua hoc khng mua ht trong thi hn 30 ngy, k t ngy cho bn. 1.3.5. Cc hnh thc x l vn khc trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln Trong trng hp thnh vin l c nhn cht hoc b To n tuyn b l cht th ngi tha k theo di chc hoc theo php lut ca thnh vin l thnh vin ca cng ty.

49

Trong trng hp c thnh vin b hn ch hoc b mt nng lc hnh vi dn s th quyn v ngha v ca thnh vin trong cng ty c thc hin thng qua ngi gim h. Phn vn gp ca thnh vin c cng ty mua li hoc chuyn nhng theo quy nh ti iu 43 v iu 44 ca Lut doanh nghip nm 2005 trong cc trng hp sau y: Ngi tha k khng mun tr thnh thnh vin; Ngi c tng cho theo quy nh ti khon 5 iu 45 Lut doanh nghip nm 2005 khng c Hi ng thnh vin chp thun lm thnh vin; Thnh vin l t chc b gii th hoc ph sn. Trng hp phn vn gp ca thnh vin l c nhn cht m khng c ngi tha k, ngi tha k t chi nhn tha k hoc b trut quyn tha k th phn vn gp c gii quyt theo quy nh ca php lut v dn s. Thnh vin c quyn tng cho mt phn hoc ton b phn vn gp ca mnh ti cng ty cho ngi khc. Trng hp ngi c tng cho l ngi c cng huyt thng n th h th ba th h ng nhin l thnh vin ca cng ty. Trng hp ngi c tng cho l ngi khc th h ch tr thnh thnh vin ca cng ty khi c Hi ng thnh vin chp thun. Trng hp thnh vin s dng phn vn gp tr n th ngi nhn thanh ton c quyn s dng phn vn gp theo mt trong hai cch sau y: Tr thnh thnh vin ca cng ty nu c Hi ng thnh vin chp thun;

50

 Cho bn v chuyn nhng phn vn gp theo quy nh ti iu 44 ca Lut doanh nghip nm 2005. 1.4. C cu t chc v qun l trong cng ty 1.4.3. Hi ng thnh vin Hi ng thnh vin gm cc thnh vin, l c quan quyt nh cao nht ca cng ty. Thnh vin l t chc ch nh ngi i din theo u quyn tham gia Hi ng thnh vin. iu l cng ty quy nh c th nh k hp Hi ng thnh vin, nhng t nht mi nm phi hp mt ln. Hi ng thnh vin c cc quyn v nhim v sau y: Quyt nh chin lc pht trin v k hoch kinh doanh hng nm ca cng ty; Quyt nh tng hoc gim vn iu l, quyt nh thi im v phng thc huy ng thm vn; Quyt nh phng thc u t v d n u t c gi tr trn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh ti thi im cng b gn nht ca cng ty hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty; Quyt nh gii php pht trin th trng, tip th v chuyn giao cng ngh; thng qua hp ng vay, cho vay, bn ti sn c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh ti thi im cng b gn nht ca cng ty hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty; Bu, min nhim, bi nhim Ch tch Hi ng thnh vin; quyt nh b nhim, min nhim, cch chc, k v chm dt hp ng i vi Gim c hoc Tng gim c, K ton trng v ngi qun l khc quy nh ti iu l cng ty;

51

 Quyt nh mc lng, thng v li ch khc i vi Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim c, K ton trng v ngi qun l khc quy nh ti iu l cng ty; Thng qua bo co ti chnh hng nm, phng n s dng v phn chia li nhun hoc phng n x l l ca cng ty; Quyt nh c cu t chc qun l cng ty; Quyt nh thnh lp cng ty con, chi nhnh, vn phng i din; Sa i, b sung iu l cng ty; Quyt nh t chc li cng ty; Quyt nh gii th hoc yu cu ph sn cng ty; Cc quyn v nhim v khc theo quy nh ca Lut ny v iu l cng ty. Vic triu tp v iu kin, th thc tin hnh hp Hi ng thnh vin cng nh trnh t, th tc thng qua quyt nh ca Hi ng thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c quy nh ti cc iu 50, 51, 52, 53 v 54 ca lut doanh nghip nm 2005. 1.4.4. Ch tch Hi ng thnh vin Hi ng thnh vin bu mt thnh vin lm Ch tch. Ch tch Hi ng thnh vin c th kim Gim c hoc Tng gim c cng ty. Nhim k ca Ch tch Hi ng thnh vin khng qu nm nm v c th c bu li vi s nhim k khng hn ch. Trng hp iu l cng ty quy nh Ch tch Hi ng thnh vin l ngi i din theo php lut th cc giy t giao dch phi ghi r iu . Ch tch Hi ng thnh vin c cc quyn v nhim v sau y:

52

 Chun b hoc t chc vic chun b chng trnh, k hoch hot ng ca Hi ng thnh vin; Chun b hoc t chc vic chun b chng trnh, ni dung, ti liu hp Hi ng thnh vin hoc ly kin cc thnh vin; Triu tp v ch tr cuc hp Hi ng thnh vin hoc t chc vic ly kin cc thnh vin; Gim st hoc t chc gim st vic thc hin cc quyt nh ca Hi ng thnh vin; Thay mt Hi ng thnh vin k cc quyt nh ca Hi ng thnh vin; Cc quyn v nhim v khc theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. Trng hp vng mt th Ch tch Hi ng thnh vin u quyn bng vn bn cho mt thnh vin thc hin cc quyn v nhim v ca Ch tch Hi ng thnh vin theo nguyn tc quy nh ti iu l cng ty. Trng hp khng c thnh vin c u quyn hoc Ch tch Hi ng thnh vin khng lm vic c th cc thnh vin cn li bu mt ngi trong s cc thnh vin tm thi thc hin quyn v nhim v ca Ch tch Hi ng thnh vin theo nguyn tc a s qu bn. 1.4.5. Gam c hoc Tng gim c Gim c hoc Tng gim c cng ty l ngi iu hnh hot ng kinh doanh hng ngy ca cng ty, chu trch nhim trc Hi ng thnh vin v vic thc hin cc quyn v nhim v ca mnh. Gim c hoc Tng gim c l ngi i din theo php lut ca cng ty, tr trng hp iu l cng ty quy nh ngi i din theo

53

php lut ca cng ty l Ch tch Hi ng thnh vin. Gim c hoc Tng gim c phi p ng cc iu kin sau y: C nng lc hnh vi dn s v khng thuc i tng b cm qun l doanh nghip theo quy nh ca Lut doanh nghip nm 2005; L c nhn s hu t nht 10% vn iu l ca cng ty hoc ngi khng phi l thnh vin, c trnh chuyn mn, kinh nghim thc t trong qun tr kinh doanh hoc trong cc ngnh, ngh kinh doanh ch yu ca cng ty hoc tiu chun, iu kin khc quy nh ti iu l cng ty. i vi cng ty con ca cng ty c phn vn gp, c phn ca Nh nc chim trn 50% vn iu l th ngoi cc tiu chun v iu kin nu trn, Gim c hoc Tng gim c khng c l v hoc chng, cha, cha nui, m, m nui, con, con nui, anh, ch, em rut ca ngi qun l v ngi c thm quyn b nhim ngi qun l ca cng ty m. Trong qu trnh qun l, iu hnh hot ng ca cng ty, Gim c hoc Tng gim c c cc quyn v nhim v sau y: T chc thc hin cc quyt nh ca Hi ng thnh vin; Quyt nh cc vn lin quan n hot ng kinh doanh hng ngy ca cng ty; T chc thc hin k hoch kinh doanh v phng n u t ca cng ty; Ban hnh quy ch qun l ni b cng ty; B nhim, min nhim, cch chc cc chc danh qun l trong cng ty, tr cc chc danh thuc thm quyn ca Hi ng thnh vin;

54

 K kt hp ng nhn danh cng ty, tr trng hp thuc thm quyn ca Ch tch Hi ng thnh vin; Kin ngh phng n c cu t chc cng ty; Trnh bo co quyt ton ti chnh hng nm ln Hi ng thnh vin; Kin ngh phng n s dng li nhun hoc x l l trong kinh doanh; Tuyn dng lao ng; Cc quyn v nhim v khc c quy nh ti iu l cng ty, hp ng lao ng m Gim c hoc Tng gim c k vi cng ty theo quyt nh ca Hi ng thnh vin. 1.4.6. Ban kim sot Cng ty trch nhim hu hn c t mi mt thnh vin tr ln phi thnh lp Ban kim sot; trng hp c t hn mi mt thnh vin, c th thnh lp Ban kim sot ph hp vi yu cu qun tr cng ty. V mt php l, ban kim sot l c quan do Hi ng thnh vin bu ra v chu trch nhim bo co trc Hi ng thnh vin, thay mt cc thnh vin trong cng ty kim sot cc hot ng ca cng ty. Cc quyn, ngha v, tiu chun, iu kin v ch lm vic ca Ban kim sot, Trng ban kim sot do iu l cng ty quy nh. 2. CNG TY TNHH 1 THNH VIN 2.1. Khi nim, c im iu 63 Lut doanh nghip nm 2005 a ra khi nim CT TNHH 1 thnh vin nh sau:

55

 Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l doanh nghip do mt t chc hoc mt c nhn lm ch s hu (sau y gi l ch s hu cng ty); ch s hu cng ty chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn iu l ca cng ty. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin c t cch php nhn k t ngy c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin khng c quyn pht hnh c phn. T khi nim nu trn, c th thy rng CT TNHH 1 thnh vin trc ht l loi hnh cng ty trch nhim hu hn nn nn cng c y cc c im i vi CT TNHH 2 thnh vin tr ln nh trnh by phn trc. Ngoi ra, CT TNHH 1 thnh vin cn c c im ring ca mnh. l c im v ch s hu cng ty. Nu cc thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c th l hai hay nhiu t chc hoc c nhn th trong CT TNHH 1 thnh vin ch c mt thnh vin duy nht l ch s hu cng ty. Thnh vin c th l mt t chc hoc mt c nhn. Do CT TNHH 1 thnh vin c t cch php nhn nn c s tch bch r rng v ti sn gia ti sn ca cng ty vi ti sn ca t chc hoc c nhn l ch s hu cng ty. V vy, cng ty ch chu trch nhim i vi hot ng ca mnh trong phm vi vn iu l. 2.2. Ch s hu cng ty 2.2.1. Xc lp t cch ch s hu Ch s hu cng ty l t chc, c nhn gp 100% vn thnh lp CT TNHH 1 thnh vin theo quy nh ca php lut. Ch s hu cng ty l t chc cn c ti sn ring gp vn vo cng ty nn phi c
56

t cch php nhn. Ch s hu cng ty l c nhn phi khng l ngi thuc din cm thnh lp, qun l v gp vn vo doanh nghip theo quy nh ca Khon 2 v 4 iu 13 Lut doanh nghip nm 2005. Khi thc hin gp vn, ch s hu phi thc hin ng cc quy nh ca php lut v chuyn quyn s hu v nh gi ti sn theo quy nh ti iu 29 v 30 Lut doanh nghip nm 2005. Ch s hu cng ty c cc quyn v ngha v theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. T cch ch s hu trong CT TNHH 1 thnh vin ca mt t chc hoc mt c nhn cng c th c xc lp t vic mua li ton b vn iu l ca cng ty hoc do tng, cho tha k hay cc trng hp khc theo quy nh ca php lut. 2.2.2. Quyn v ngha v ca ch s hu 2.2.2.1. Quyn ca ch s hu cng ty l t chc: Quyt nh ni dung iu l cng ty, sa i, b sung iu l cng ty; Quyt nh chin lc pht trin v k hoch kinh doanh hng nm ca cng ty; Quyt nh c cu t chc qun l cng ty, b nhim, min nhim, cch chc cc chc danh qun l cng ty; Quyt nh cc d n u t c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty; Quyt nh cc gii php pht trin th trng, tip th v cng ngh; Thng qua hp ng vay, cho vay v cc hp ng khc do iu l cng ty quy nh c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr

57

ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty; Quyt nh bn ti sn c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty; Quyt nh tng vn iu l ca cng ty; chuyn nhng mt phn hoc ton b vn iu l ca cng ty cho t chc, c nhn khc; Quyt nh thnh lp cng ty con, gp vn vo cng ty khc; T chc gim st v nh gi hot ng kinh doanh ca cng ty; Quyt nh vic s dng li nhun sau khi hon thnh ngha v thu v cc ngha v ti chnh khc ca cng ty; Quyt nh t chc li, gii th v yu cu ph sn cng ty; Thu hi ton b gi tr ti sn ca cng ty sau khi cng ty hon thnh gii th hoc ph sn; Cc quyn khc theo quy nh ca Lut ny v iu l cng ty. 2.2.2.2. Quyn ca ch s hu cng ty l c nhn: Quyt nh ni dung iu l cng ty, sa i, b sung iu l cng ty; Quyt nh u t, kinh doanh v qun tr ni b doanh nghip, tr trng hp iu l cng ty c quy nh khc; Chuyn nhng mt phn hoc ton b vn iu l ca cng ty cho t chc, c nhn khc; Quyt nh vic s dng li nhun sau khi hon thnh ngha v thu v cc ngha v ti chnh khc ca cng ty; Quyt nh t chc li, gii th v yu cu ph sn cng ty;

58

 Thu hi ton b gi tr ti sn ca cng ty sau khi cng ty hon thnh gii th hoc ph sn; Cc quyn khc theo quy nh ca Lut ny v iu l cng ty. 2.2.2.3. Ngha v ca ch s hu cng ty: Ch s hu cng ty khng phn bit l t chc hay c nhn c cc quyn v ngha v sau y: Gp vn y v ng hn nh cam kt; trng hp khng gp v ng hn s vn cam kt th phi chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty. Tun th iu l cng ty. Phi xc nh v tch bit ti sn ca ch s hu cng ty v ti sn ca cng ty. Ch s hu cng ty l c nhn phi tch bit cc chi tiu ca c nhn v gia nh mnh vi cc chi tiu trn cng v l Ch tch cng ty v Gim c hoc Tng gim c. Tun th quy nh ca php lut v hp ng v php lut c lin quan trong vic mua, bn, vay, cho vay, thu, cho thu v cc giao dch khc gia cng ty v ch s hu cng ty. Thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca Lut ny v iu l cng ty. 2.3. Cc hnh thc tng, gim vn iu l v x l vn khc trong cng ty 2.3.1. Tng, gim vn iu l Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin khng c gim vn iu l.

59

 Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin tng vn iu l bng vic ch s hu cng ty u t thm hoc huy ng thm vn gp ca ngi khc. Ch s hu quyt nh hnh thc tng v mc tng vn iu l. Trng hp tng vn iu l bng vic huy ng thm phn vn gp ca ngi khc, cng ty phi ng k chuyn i thnh cng ty trch nhim hai thnh vin tr ln trong thi hn mi lm ngy, k t ngy thnh vin mi cam kt gp vn vo cng ty. 2.3.2. Cc hnh thc x l vn khc m bo tch bch ti sn v trnh vic ty tin x l ti sn gp vo cng ty di hnh thc vn ca ch s hu cng ty lm thit hi cho khch hng v cc ch n, php lut cm ch s hu cng ty rt mt phn hoc ton b s vn gp vo cng ty. Vic rt vn ch c thc hin thng qua hnh thc chuyn nhng mt phn hoc ton b s vn gp cho t chc, c nhn khc. Trng hp rt mt phn hoc ton b s vn gp ra khi cng ty di hnh thc khc th phi lin i chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty. Trng hp chuyn nhng mt phn vn iu l cho t chc hoc c nhn khc, cng ty phi ng k chuyn i thnh cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln trong thi hn mi lm ngy, k t ngy chuyn nhng. Ch s hu cng ty khng c rt li nhun khi cng ty khng thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc n hn. Trng hp Ch s hu cng ty l c nhn cht hoc b Ta n tuyn b l cht, b hn ch hoc mt nng lc hnh vi dn s th ti sn ca cng ty c x l theo cc quy nh ti khon 1, 2 v 4 iu 45 Lut doanh nghip nm 2005. Trng hp ch s hu cng
60

ty l t chc b gii th hay ph sn th ti sn ca cng ty s b x l theo quy nh ca php lut v gii th v ph sn doanh nghip. 2.4. C cu t chc v qun l 2.4.1. Cng ty TNHH 1 thnh vin l t chc Ch s hu cng ty b nhim mt hoc mt s ngi i din theo u quyn vi nhim k khng qu nm nm thc hin cc quyn v ngha v ca mnh theo quy nh ca Lut ny v php lut c lin quan. Ngi i din theo u quyn phi c cc tiu chun v iu kin quy nh ti khon 2 iu 48 ca Lut doanh nghip nm 2005. Ch s hu cng ty c quyn thay th ngi i din theo u quyn bt c khi no. C cu t chc ca CT TNHH 1 thnh vin l t chc s ph thuc vo s ngi i din theo y quyn c ch s hu b nhim. 2.4.1.1. Trng hp c t 2 ngi i din theo y quyn tr ln c b nhim th c cu t chc ca cng ty s bao gm: Hi ng thnh vin: Hi ng thnh vin nhn danh ch s hu cng ty t chc thc hin cc quyn v ngha v ca ch s hu cng ty; c quyn nhn danh cng ty thc hin cc quyn v ngha v ca cng ty; chu trch nhim trc php lut v ch s hu cng ty v vic thc hin cc quyn v nhim v c giao theo quy nh ca php lut. Quyn, ngha v, nhim v c th v ch lm vic ca Hi ng thnh vin i vi ch s hu cng ty c thc hin theo quy nh ti iu l cng ty v php lut c lin quan. Ch s hu cng ty ch nh Ch tch Hi ng thnh vin. Cuc hp ca Hi ng thnh vin c tin hnh khi c t nht hai phn ba s thnh vin d hp. Trng hp iu l cng ty khng quy nh th mi
61

thnh vin c mt phiu biu quyt c gi tr nh nhau. Hi ng thnh vin c th thng qua quyt nh theo hnh thc ly kin bng vn bn. Quyt nh ca Hi ng thnh vin c thng qua khi c hn mt na s thnh vin d hp chp thun. Vic sa i, b sung iu l cng ty, t chc li cng ty, chuyn nhng mt phn hoc ton b vn iu l ca cng ty phi c t nht ba phn t s thnh vin d hp chp thun. Gim c hoc Tng gim c: Hi ng thnh vin b nhim hoc thu Gim c hoc Tng gim c vi nhim k khng qu nm nm iu hnh hot ng kinh doanh hng ngy ca cng ty. Gim c hoc Tng gim c chu trch nhim trc php lut v Hi ng thnh vin v vic thc hin cc quyn v nhim v ca mnh. Gim c hoc Tng gim c c cc quyn hn v phi p ng cc iu kin theo quy nh ti Khon 2 v Khon 3 iu 70 Lut doanh nghip nm 2005. Kim sot vin: Ch s hu cng ty b nhim mt n ba Kim sot vin vi nhim k khng qu ba nm. Kim sot vin chu trch nhim trc php lut v ch s hu cng ty v vic thc hin cc quyn v nhim v ca mnh. Kim sot vin phi p ng cc iu kin quy nh ti Khon 4 iu 71 Lut doanh nghip nm 2005 v c cc nhim v sau y: Kim tra tnh hp php, trung thc, cn trng ca Hi ng thnh vin v Gim c hoc Tng gim c trong t chc thc hin quyn ch s hu, trong qun l iu hnh cng vic kinh doanh ca cng ty; Thm nh bo co ti chnh, bo co tnh hnh kinh doanh, bo co nh gi cng tc qun l v cc bo co khc trc khi trnh ch s
62

hu cng ty hoc c quan nh nc c lin quan; trnh ch s hu cng ty bo co thm nh; Kin ngh ch s hu cng ty cc gii php sa i, b sung, c cu t chc qun l, iu hnh cng vic kinh doanh ca cng ty; Cc nhim v khc quy nh ti iu l cng ty hoc theo yu cu, quyt nh ca ch s hu cng ty. 2.4.1.2. Trng hp c 1 i din theo y quyn c b nhim th c cu t chc ca cng ty bao gm: Ch tch cng ty, Gim c hoc Tng gim c v Kim sot vin. Ch tch cng ty nhn danh ch s hu t chc thc hin cc quyn v ngha v ca ch s hu cng ty; c quyn nhn danh cng ty thc hin cc quyn v ngha v ca cng ty; chu trch nhim trc php lut v ch s hu cng ty v vic thc hin cc quyn v nhim v c giao theo quy nh ca php lut. Ch tch cng ty c quyn b nhim hoc thu Gim c hoc Tng gim c. Cc quyn, ngha v, nhim v c th v ch lm vic ca Ch tch cng ty i vi ch s hu cng ty c thc hin theo quy nh ti iu l cng ty v php lut c lin quan. Quyt nh ca Ch tch cng ty v thc hin quyn v ngha v ca ch s hu cng ty c gi tr php l k t ngy c ch s hu cng ty ph duyt, tr trng hp iu l cng ty c quy nh khc. 2.4.2. Cng ty TNHH 1 thnh vin l c nhn Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l c nhn c Ch tch cng ty, Gim c hoc Tng gim c. Ch s hu cng ty ng thi l Ch tch cng ty. Ch tch cng ty hoc Gim c hoc Tng gim c l ngi i din theo php lut ca cng ty theo quy nh
63

ti iu l cng ty. Ch tch cng ty c th kim nhim hoc thu ngi khc lm Gim c hoc Tng gim c. Quyn, ngha v, nhim v c th ca Gim c c quy nh ti iu l cng ty, hp ng lao ng m Gim c hoc Tng gim c k vi Ch tch cng ty. TM LC 1. CT TNHH 2 thnh vin tr ln l mt loi hnh cng ty gm c s thnh vin t 2 cho n 50 gp vn thnh lp v cng ty ch chu trch nhim v cc khon n ca cng ty bng ti sn ca mnh. 2. Thnh vin ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln l t chc, c nhn thc hin gp vn vo cng ty theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. tr thnh thnh vin ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln, t chc, c nhn phi p ng cc iu kin nh khng thuc din b cm thnh lp v qun l, gp vn vo doanh nghip quy nh ti Khon 2 v Khon 4 iu 13 Lut doanh nghip v phi c vn. 3. Khi thnh lp CT TNHH 2 thnh vin tr ln, vn iu l ca cng ty do cc thnh vin gp c th bng tin mt, hin vt v nhng ti sn khc v phi c nh gi theo quy nh ca php lut. Phn vn gp ca thnh vin phi c ghi c th v quy thnh t l phn trm trong vn iu l. Thnh vin c cc quyn v ngha v trong cng ty tng ng vi t l phn trm ny. Cc quyn v ngha v c th ca thnh vin theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. 4. CT TNHH 2 thnh vin tr ln c th mua li phn vn gp cc thnh vin, c tng, gim vn iu l theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. 5. Thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c quyn c

64

quyn chuyn nhng mt phn hoc ton b phn vn gp ca mnh cho thnh vin khc hoc c th c x l trong cc trng hp khc theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. 6. C cu t chc ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln bao gm: Hi ng thnh vin, Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim c, Ban kim sot. 7. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l doanh nghip do mt t chc hoc mt c nhn lm ch s hu (sau y gi l ch s hu cng ty); ch s hu cng ty chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn iu l ca cng ty. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin c t cch php nhn k t ngy c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin khng c quyn pht hnh c phn. 8. Ch s hu cng ty l t chc, c nhn gp 100% vn thnh lp CT TNHH 1 thnh vin theo quy nh ca php lut. Ch s hu cng ty l t chc cn c ti sn ring gp vn vo cng ty nn phi c t cch php nhn. Ch s hu cng ty l c nhn phi khng l ngi thuc din cm thnh lp, qun l v gp vn vo doanh nghip theo quy nh ca Khon 2 v 4 iu 13 Lut doanh nghip nm 2005. Quyn v ngha v ca ch s hu cng ty do php lut v iu l cng ty quy nh. 9. CT TNHH 1 thnh vin khng c gim vn iu l v c th tng vn iu l bng vic ch s hu cng ty u t thm hoc huy ng thm vn gp ca ngi khc.

65

10. C cu t chc ca CT TNHH 1 thnh vin l t chc c c cu t chc ph thuc vo s lng ngi i din y quyn c ch s hu b nhim. Nu ch s hu b nhim t 2 ngi i din theo y quyn tr ln th c cu t chc cng ty bao gm: Hi ng thnh vin, gim c hoc Tng Gim c, Kim sot vin. Trng hp ch s hu b nhim mt ngi i din theo y quyn th c cu t chc ca cng ty bao gm: Ch tch cng ty, Gim c hoc Tng gim c, Kim sot vin. 11. C cu t chc ca CT TNHH 1 thnh vin l c nhn bao gm: Ch tch cng ty, gim c hoc Tng gim c.

CU HI T LUN 1. Trnh by cc trng hp xc lp t cch thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln? 2. Khi no th thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c quyn yu cu cng ty mua li phn vn gp? 3. S chuyn nhng vn ca cc thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c thc hin th no? 4. Trnh by c cu t chc trong CT TNHH 1 thnh vin l t chc? CU HI TRC NGHIM Cu 1: S lng thnh vin ti a trong cng ty TNHH 2 thanh vin tr ln: a. 50 thnh vin b. 12 thnh vin c. Khng gii hn s thnh vin
66

d. 2 thnh vin Cu 2: Cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln chu trch nhim v cc khon n v ngha v khc bng: a. Ton b ti sn ca cng ty b. Ton b ti sn ca cc thnh vin c. Ton b ti sn ca ch tch Hi ng thnh vin d. a, b, c u ng Cu 3: Cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln: a. khng c pht hnh tri phiu b. Khng c pht hnh c phiu c. Khng c pht hnh tt c cc loi chng khon d. a v b u ng Cu 4: Cng ty TNHH 1 thnh vin do: a. T chc lm ch b. C nhn lm ch c. C nhn v t chc cng lm ch d. a v b u ng Cu 5: Ch s hu cng ty TNHH 1 thnh vin c rt vn bng cch: a. Gim vn iu l b. Chia li nhun trc khi np thu c. Chuyn nhng vn cho c nhn hoc t chc khc d. a v c u ng HNG DN TR LI Cu hi t lun 1. Cc trng hp t chc, c nhn tr thnh thnh vin ca CT TNHH 2 thnh vin tr ln gm:
67

 Trc tip gp vn vo cng ty ti thi im thnh lp, tham gia xy dng, thng qua v k vo bn iu l u tin ca cng ty (thnh vin sng lp). Gp vn khi cng ty kt np thnh vin mi. Gp vn do qu trnh chuyn nhng vn trong cng ty, tc l khi thc hin mua li phn vn gp ca cc thnh vin cng ty. c hng tha k hoc tng cho phn vn gp ca thnh vin. 2. Thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c quyn yu cu cng ty mua li phn vn gp ca mnh, nu thnh vin b phiu khng tn thnh i vi cc quyt nh ca Hi ng thnh vin v cc vn sau y: Sa i, b sung cc ni dung trong iu l cng ty lin quan n quyn v ngha v ca thnh vin, Hi ng thnh vin; T chc li cng ty; Cc trng hp khc theo quy nh ca iu l cng ty. 3. Thnh vin trong CT TNHH 2 thnh vin tr ln c quyn chuyn nhng mt phn hoc ton b phn vn gp ca mnh theo quy nh ca php lut. Do giy chng nhn phn vn gp ca thnh vin trong cng ty khng c xem l chng khon nn thnh vin khng th chuyn nhng phn vn gp ca mnh mt cch t do thng qua vic bn giy chng nhn ny trn th trng chng khon. H phi cho bn phn vn gp cho cc thnh vin cn li trong cng ty theo t l tng ng vi phn vn gp ca h trong cng ty vi cng mt iu kin. Thnh vin chuyn nhng vn ch c th chuyn nhng phn vn gp ca mnh cho ngi khc khng phi l

68

thnh vin nu cc thnh vin cn li ca cng ty khng mua hoc khng mua ht trong thi hn 30 ngy, k t ngy cho bn. 4. C cu t chc trong CT TNHH 1 thnh vin l t chc ph thuc vo s lng ngi i din theo y quyn m Ch s hu b nhim: Trng hp c t 2 ngi i din theo y quyn tr ln c b nhim th c cu t chc ca cng ty s bao gm: Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim c v Kim sot vin. Trng hp c 1 i din theo y quyn c b nhim th c cu t chc ca cng ty bao bm: Ch tch cng ty, gim c hoc Tng gim c v Kim sot vin. Cu hi trc nghim: 1a; 2a; 3b; 4d; 5c

69

Bi 4: CNG TY C PHN Cng ty c phn (CTCP) vi li th v kh nng huy ng vn, hnh thc t chc cht ch, hot ng cng khai v minh bchang ngy cng ng vai tr quan trng trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta. V vy, vic tm hiu v nghin cu v c cu t chc v hot ng ca loi hnh doanh nghip ny ngy cng tr nn bc xc v c ngha c bit. Lut doanh nghip nm 2005 cng quy nh kh chi tit v CTCP (ti Chng IV). Bi hc ny s gip cho cc bn sinh vin nm c nhng kin thc c bn lin quan n t chc v hot ng ca CTCP. MC TIU Mc tiu ch yu ca bi hc l trang b cho sinh vin nm c nhng kin thc c bn v t chc v hot ng ca CTCP nh: Khi nim v c trng c bn ca CTCP lm cho CTCP c nhng u th nht nh so vi cc loi hnh doanh nghip khc; Cc khi nim quan trng nh: c phn, c phiu, c ng. Phn loi c phn, c phiu, c ng. C cu t chc v hot ng ca CTCP, nhim v v quyn hn ca i hi ng c ng, Hi ng qun tr, Ch tch Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c, Ban kim sot. NI DUNG CHNH 3. CNG TY C PHN 3.1. Khi nim v c im Khi nim CTCP c quy nh ti iu 77 Lut doanh nghip nm 2005 nh sau:
70

Cng ty c phn l doanh nghip, trong : Vn iu l c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn; C ng c th l t chc, c nhn; s lng c ng ti thiu l ba v khng hn ch s lng ti a; C ng ch chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn gp vo doanh nghip; C ng c quyn t do chuyn nhng c phn ca mnh cho ngi khc, tr trng hp quy nh ti khon 3 iu 81 v khon 5 iu 84 ca Lut ny. Cng ty c phn c t cch php nhn k t ngy c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. Cng ty c phn c quyn pht hnh chng khon cc loi huy ng vn. T khi nim nu trn, ta thy CTCP c mt s c im sau y: c im v vn iu l: Vn iu l ca cng ty c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn. Gi tr mi c phn ti thi im thnh lp cng ty gi l mnh gi v c xc nhn bi c phiu. Mi c phiu c th xc nhn vic nm gi mt hoc mt s c phn. Vic gp vn vo cng ty c thc hin bng cch mua c phn. c im v s lng thnh vin ca CTCP: Thnh vin ca CTCP l ngi gp vn vo cng ty l c gi l c ng.

71

C ng c th l t chc, c nhn c s lng ti thiu l 3 v khng gii hn s lng ti a. c im v tnh t do chuyn nhng phn vn gp: Phn vn gp (c phn) ca thnh vin (c ng) trong CTCP c th hin di hnh thc c phiu. Cc c phiu ca CTCP pht hnh l loi hng ho trn th trng chng khon v c t do chuyn nhng theo quy nh ca php lut. c im v t cch php nhn: CTCP c t cch php nhn k t ngay c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. c im v ch trch nhim ti sn: Do CTCP c t cch php nhn nn c s tch bch v ti sn gia ti sn ca cng ty v ti sn ring ca cc c ng. Theo , cng ty chu trch nhim v cc khon n ca cng ty bng ton b ti sn ca cng ty; cc c ng chu trch nhim v n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi gi tr c phn m h s hu. c im v pht hnh chng khon: CTCP c pht hnh cc loi chng khon nh c phiu, tri phiu huy ng vn trong ni b cng ty (pht hnh ni b) hay c th bn cho rng ri cc nh u t c nhu cn gp vn vo cng ty (pht hnh ra cng chng). Vic pht hnh v phn phi chng khon phn phi ni b c iu chnh bi Lut doanh nghip 2005; vic pht hnh v phn phi chng khon ra cng chng c iu chnh bi Lut chng khon nm 2006. Ngoi ra, theo quy nh ca Lut chng khon nm 2006, CTCP cn c quyn pht hnh cc loi chng khon khc nh: quyn mua c phn, chng quyn. Quyn mua c phn l loi chng khon do CTCP pht hnh km theo t

72

pht hnh c phiu b sung nhm m bo cho c ng hin hu quyn mua c phiu mi theo nhng iu kin c xc nh. 3.2. C phn, c phiu v c ng 3.2.1. C phn C phn l phn chia nh nht bng nhau trong vn iu l ca CTCP. Gi tr mi c phn (mnh gi c phn) do cng ty quyt nh v ghi trn t c phiu. i vi CTCP nim yt trn th trng chng khon th mnh gi c phn phi thng nht l 10.000 ng. Gi cho bn c phn c th khc mnh gi. Mc gi c phn cho bn do Hi ng qun tr cng ty quyt nh. Trong CTCP c c phn ph thng v c phn u i. Mi c phn ca cng mt loi u to cho ngi s hu n cc quyn, ngha v v li ch ngang nhau. C phn ph thng l loi c phn phi c trong CTCP. Ngi s hu c phn ph thng l c ng ph thng. C ng ph thng c cc quyn v ngha v theo quy nh ca Lut doanh nghip nm 2005 v iu l cng ty. C phn ph thng cho c t do chuyn nhng tr trng hp c phn ph thng do c ng sng lp nm gi (c ng sng lp khng c chuyn nhng c phn ph thng ca mnh trong thi hn 3 nm, k t ngy CTCP c cp giy chng nhn ng k kinh doanh). C phn ph thng khng th chuyn i thnh c phn u i nhng c phn u i c th c chuyn i thnh c phn ph thng theo quyt nh ca i hi ng c ng. C phn u i l loi c phn cho php ngi nm gi c ng u i c nhng u i hn so vi c ng ph thng. Tnh cht nhng u i ny ph thuc vo tng loi c phn do cng ty pht hnh. Theo quy nh ca Lut doanh nghip nm 2005, CTCP c th pht hnh cc loi c phn u i sau y:
73

 C phn u i biu quyt: C phn u i biu quyt l c phn c s phiu biu quyt nhiu hn so vi c phn ph thng. S phiu biu quyt ca mt c phn u i biu quyt do iu l cng ty quy nh. Ch c t chc c Chnh ph u quyn v c ng sng lp c quyn nm gi c phn u i biu quyt. u i biu quyt ca c ng sng lp ch c hiu lc trong ba nm, k t ngy cng ty c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. Sau thi hn , c phn u i biu quyt ca c ng sng lp chuyn i thnh c phn ph thng. C phn u i c tc: C phn u i c tc l c phn c tr c tc vi mc cao hn so vi mc c tc ca c phn ph thng hoc mc n nh hng nm. C tc c chia hng nm gm c tc c nh v c tc thng. C tc c nh khng ph thuc vo kt qu kinh doanh ca cng ty. Mc c tc c nh c th v phng thc xc nh c tc thng c ghi trn c phiu ca c phn u i c tc. C phn u i hon li: C phn u i hon li l c phn c cng ty hon li vn gp bt c khi no theo yu cu ca ngi s hu hoc theo cc iu kin c ghi ti c phiu ca c phn u i hon li. C phn u i khc do iu l cng ty quy nh. 3.2.2. C phiu C phiu l chng ch do cng ty c phn pht hnh hoc bt ton ghi s xc nhn quyn s hu mt hoc mt s c phn ca cng ty . C phiu c pht hnh khi thnh lp CTCP v khi cng ty cn gi thm vn. C phiu c gi tr ban u v c ghi trn t c phiu gi l mnh gi. Mnh gi c phiu bng tng mnh gi ca s
74

c phn m c phiu xc nhn v ch c gi tr danh ngha. C phiu c th ghi tn hoc khng ghi tn. Cn c vo loi c phn m c phiu cc nhn, c phiu bao gm c phiu ph thng v c phiu u i. C phiu ph thng (cn gi l c phiu thng) l loi c phiu xc nhn c phn ph thng. C phiu u i l loi c phiu xc nhn cc c phn u i. Trong qu trnh hot ng, ty thuc vo kt qu kinh doanh ca CTCP m gi tr trng ca c phiu c th cao hn rt nhiu hoc thm ch xung di mnh gi. C phiu c nhng c im sau y: C phiu xc nhn quyn s hu: C phiu l mt loi giy t c gi xc nhn quyn s hu ca c ng i vi vn v ti sn ca CTCP. C ng l ch s hu ca CTCP. Quyn s hu ca c ng c gii hn tng ng vi t l c phn m h nm gi. C phiu c tnh thanh khon cao: Tnh thanh khon ca c phiu l kh nng chuyn nhng ca c phiu . Mt c phiu c xem l c tnh thanh khon cao nu nhu cu mua bn, chuyn nhng n trn th trng chng khon ln v lc no cng c th mua bn c. C phiu khng ghi tn c t do chuyn nhng, c phiu c ghi tn c chuyn nhng theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. Ngoi ra, c phiu c th c tha k, tng cho, c dng lm ti sn th chp, cm c trong cc quan h tn dng. C phiu l cng c u t: C phiu l cng c u t vo CTCP. Mun u t vo CTCP th phi mua v nm gi c phiu. Li nhun thu c t vic u t vo CTCP th hin di hnh thc c tc, chnh lch gi trn th trng chng khon, hng gi tr ti sn tng ln ca cng ty v cc li ch khc. Tuy nhin, bn cnh , u t vo c phiu cng tim ng nhiu ri ro nh CTCP b thua l hoc
75

ph sn, gi c phiu trn th trng chng khon st gim v mt s ri ro khc. C phiu c pht hnh di hnh thc chng ch hoc bt ton ghi s: C phiu l loi giy t c gi, xc nhn quyn ti sn nn phi c pht hnh di hnh thc chng ch hoc bt ton ghi s. C phiu phi c cc ni dung ch yu sau y: + + + + + Tn, a ch tr s chnh ca cng ty; S v ngy cp Giy chng nhn ng k kinh doanh; S lng c phn v loi c phn; Mnh gi mi c phn v tng mnh gi s c phn ghi trn c H, tn, a ch thng tr, quc tch, s Giy chng minh nhn

phiu; dn, H chiu hoc chng thc c nhn hp php khc ca c ng l c nhn; tn, a ch thng tr, quc tch, s quyt nh thnh lp hoc s ng k kinh doanh ca c ng l t chc i vi c phiu c ghi tn; + + ty; + + S ng k ti s ng k c ng ca cng ty v ngy pht hnh Cc ni dung khc theo quy nh ti cc iu 81, 82 v 83 ca Ngoi ra, c phiu cn c nhng c im khc nh khng c thi gian o hn v tn ti song song vi CTCP. c phiu; Lut doanh nghip nm 2005 i vi c phiu ca c phn u i. Tm tt v th tc chuyn nhng c phn; Ch k mu ca ngi i din theo php lut v du ca cng

76

3.2.3. C ng C ng l ngi nm gi c phn. C phn l cn c php l chng minh t cch thnh vin trong CTCP bt k ngi nm gi (c ng) c tham gia thnh lp cng ty hay khng. T vic nm gi c phn pht sinh cc quyn v ngha v ca c ng. Mi c phn ca cng mt loi u to cho ngi s hu n cc quyn, ngha v v li ch khc nhau. Hay ni cch khc, a v php l ca c ng do tnh cht c phn m h nm gi quyt nh. CTCP c cc loi c ng sau y: C ng ph thng: C ng ph thng l ch s hu ca c phn ph thng. C ng ph thng c cc quyn theo quy nh ti Khon 1 iu 79 Lut doanh nghip nm 2005, bao gm: + Tham d v pht biu trong cc i hi c ng v thc hin quyn biu quyt trc tip hoc thng qua i din c u quyn; mi c phn ph thng c mt phiu biu quyt; + + + c nhn c tc vi mc theo quyt nh ca i hi ng c c u tin mua c phn mi cho bn tng ng vi t l c c t do chuyn nhng c phn ca mnh cho c ng khc ng; phn ph thng ca tng c ng trong cng ty; v cho ngi khng phi l c ng, tr trng hp quy nh ti khon 5 iu 84 ca Lut doanh nghip nm 2005; + Xem xt, tra cu v trch lc cc thng tin trong Danh sch c ng c quyn biu quyt v yu cu sa i cc thng tin khng chnh xc;

77

Xem xt, tra cu, trch lc hoc sao chp iu l cng ty, s bin

bn hp i hi ng c ng v cc ngh quyt ca i hi ng c ng; + + Khi cng ty gii th hoc ph sn, c nhn mt phn ti sn Cc quyn khc theo quy nh ca Lut ny v iu l cng ty. Ngoi ra, lut doanh nghip nm 2005 cn quy nh c ng hoc nhm c ng s hu trn 10% tng s c phn ph thng trong thi hn lin tc t nht 6 thng hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty c cc quyn b sung nh: + + c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot (nu c); Xem xt v trch lc s bin bn v cc ngh quyt ca Hi ng cn li tng ng vi s c phn gp vn vo cng ty;

qun tr, bo co ti chnh gia nm v hng nm theo mu ca h thng k ton Vit Nam v cc bo co ca Ban kim sot; + + + Yu cu triu tp hp i hi ng c ng trong trng hp quy Yu cu Ban kim sot kim tra tng vn c th lin quan n Yu cu triu tp hp i hi ng c ng trong cc trng hp nh ti khon 3 iu ny; qun l, iu hnh hot ng ca cng ty khi xt thy cn thit; nh: hi ng qun tr vi phm nghim trng quyn ca c ng, ngha v ca ngi qun l hoc ra quyt nh vt qu thm quyn c giao; nhim k ca hi ng qun tr vt qu su thng m hi ng qun tr mi cha c bu thay th; cc trng hp khc theo quy nh ca iu l cng ty. + Cc quyn khc theo quy nh ca lut doanh nghip v iu l cng ty.

78

Bn cnh, cc quyn nu trn c ng ph thng cn c ngha v c quy nh ti iu 80 Lut doanh nghip nm 2005 nh: + Thanh ton s c phn cam kt mua trong thi hn chn mi ngy, k t ngy cng ty c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh; chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty; + Khng c rt vn gp bng c phn ph thng ra khi cng ty di mi hnh thc, tr trng hp c cng ty hoc ngi khc mua li c phn. Trng hp c c ng rt mt phn hoc ton b vn c phn gp tri vi quy nh ti khon ny th thnh vin Hi ng qun tr v ngi i din theo php lut ca cng ty phi cng lin i chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi gi tr c phn b rt; + + tr; + + Thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca Lut ny v iu l C ng ph thng phi chu trch nhim c nhn khi nhn danh cng ty; cng ty di mi hnh thc thc hin mt trong cc hnh vi nh: vi phm php lut; tin hnh kinh doanh v cc giao dch khc t li hoc phc v li ch ca t chc, c nhn khc; thanh ton cc khon n cha n hn trc nguy c ti chnh c th xy ra i vi cng ty. C ng u i: C ng u i l ch s hu c phn u i. Cc quyn v ngha v ca c ng u i ph thuc vo loi c phn u i m h nm gi. Tun th iu l v Quy ch qun l ni b cng ty; Chp hnh quyt nh ca i hi ng c ng, Hi ng qun

79

C ng u i biu quyt c cc quyn: Biu quyt v cc vn

thuc thm quyn ca i hi ng c ng vi s phiu biu quyt theo quy nh; cc quyn khc nh c ng ph thng, tr quyn chuyn nhng c phn cho ngi khc. + C ng u i c tc c cc quyn: Nhn c tc vi mc theo quy nh cho loi c phn ny; c nhn li mt phn ti sn cn li tng ng vi s c phn gp vn vo cng ty, sau khi cng ty thanh ton ht cc khon n, c phn u i hon li khi cng ty gii th hoc ph sn; c cc quyn khc nh c ng ph thng, tr trng quyn biu quyt, d hp i hi ng c ng, c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot. + C ng u i hon li c cc quyn: C ng u i hon li c cc quyn nh c ng ph thng, tr quyn biu quyt, d hp i hi ng c ng, c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot. 3.3. C cu t chc v qun l cng ty c phn 3.3.1. i hi ng c ng i hi ng c ng l c quan c thm quyn quyt nh cao nht trong CTCP gm cc c ng c quyn biu quyt. C ng c th trc tip hoc y quyn bng vn bn cho ngi khc tham d i hi ng c ng. i hi ng c ng bao gm i hi ng c ng thnh lp, i hi ng c ng thng nin v i hi ng c ng bt thng. i hi ng c ng c quyn xem xt v biu quyt thng qua cc vn quan trng ca CTCP. Theo quy nh ti Khon 2 iu 96 Lut doanh nghip nm 2005, i hi ng c ng c cc quyn v nhim v sau y: Thng qua nh hng pht trin ca cng ty;
80

 Quyt nh loi c phn v tng s c phn ca tng loi c quyn cho bn; quyt nh mc c tc hng nm ca tng loi c phn, tr trng hp iu l cng ty c quy nh khc; Bu, min nhim, bi nhim thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban kim sot; Quyt nh u t hoc bn s ti sn c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty nu iu l cng ty khng quy nh mt t l khc; Quyt nh sa i, b sung iu l cng ty, tr trng hp iu chnh vn iu l do bn thm c phn mi trong phm vi s lng c phn c quyn cho bn quy nh ti iu l cng ty; Thng qua bo co ti chnh hng nm; Quyt nh mua li trn 10% tng s c phn bn ca mi loi; Xem xt v x l cc vi phm ca Hi ng qun tr, Ban kim sot gy thit hi cho cng ty v c ng cng ty; Quyt nh t chc li, gii th cng ty; Cc quyn v nhim v khc theo quy nh ca Lut ny v iu l cng ty. iu kin, th thc tin hnh v biu quyt thng qua cc quyt nh ti i hi ng c ng c thc hin theo quy nh ti ti cc iu 102, 103 v 104 Lut doanh nghip nm 2005. 3.3.2. Hi ng qun tr Hi ng qun tr l c quan qun l CTCP, do i hi ng c ng bu ra. Hi ng qun tr chu trch nhim trc i hi ng c ng v ton b hot ng qun l ca mnh. Hi ng qun tr c

81

ton quyn nhn danh cng ty gii quyt mi vn lin quan n mc ch, quyn l v cc hot ng ca cng ty. Hi ng qun tr c khng t hn 3 thnh vin, khng qu 11 thnh vin p ng iu kin quy nh ti iu 110 Lut doanh nghip nm 2005, tuy nhin iu l cng ty c th quy nh khc. Nhim k ca hi ng qun tr l 5 nm. Nhim k ca thnh vin Hi ng qun tr khng qu 5 nm v c th c bu li vi s nhim k khng hn ch. Hi ng qun tr thng qua quyt nh bng biu quyt ti cuc hp, ly kin bng vn bn hoc hnh thc khc do iu l cng ty quy nh. Mi thnh vin Hi ng qun tr c mt phiu biu quyt. Hi ng qun tr c cc quyn v nhim v sau y: Quyt nh chin lc, k hoch pht trin trung hn v k hoch kinh doanh hng nm ca cng ty; Kin ngh loi c phn v tng s c phn c quyn cho bn ca tng loi; Quyt nh cho bn c phn mi trong phm vi s c phn c quyn cho bn ca tng loi; quyt nh huy ng thm vn theo hnh thc khc; Quyt nh gi cho bn c phn v tri phiu ca cng ty; Quyt nh mua li c phn theo quy nh ti khon 1 iu 91 ca Lut doanh nghip nm 2005; Quyt nh phng n u t v d n u t trong thm quyn v gii hn theo quy nh ca Lut doanh nghip nm 2005 hoc iu l cng ty; Quyt nh gii php pht trin th trng, tip th v cng ngh; thng qua hp ng mua, bn, vay, cho vay v hp ng khc

82

c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty, tr hp ng v giao dch quy nh ti khon 1 v khon 3 iu 120 ca Lut doanh nghip nm 2005; B nhim, min nhim, cch chc, k hp ng, chm dt hp ng i vi Gim c hoc Tng gim c v ngi qun l quan trng khc do iu l cng ty quy nh; quyt nh mc lng v li ch khc ca nhng ngi qun l ; c ngi i din theo u quyn thc hin quyn s hu c phn hoc phn vn gp cng ty khc, quyt nh mc th lao v li ch khc ca nhng ngi ; Gim st, ch o Gim c hoc Tng gim c v ngi qun l khc trong iu hnh cng vic kinh doanh hng ngy ca cng ty; Quyt nh c cu t chc, quy ch qun l ni b cng ty, quyt nh thnh lp cng ty con, lp chi nhnh, vn phng i din v vic gp vn, mua c phn ca doanh nghip khc; Duyt chng trnh, ni dung ti liu phc v hp i hi ng c ng, triu tp hp i hi ng c ng hoc ly kin i hi ng c ng thng qua quyt nh; Trnh bo co quyt ton ti chnh hng nm ln i hi ng c ng; Kin ngh mc c tc c tr; quyt nh thi hn v th tc tr c tc hoc x l l pht sinh trong qu trnh kinh doanh; Kin ngh vic t chc li, gii th hoc yu cu ph sn cng ty; Cc quyn v nhim v khc theo quy nh ca Lut doanh nghip nm 2005 v iu l cng ty.

83

3.3.3. Ch tch Hi ng qun tr Ch tch Hi ng qun tr do i hi ng c ng hoc Hi ng qun tr bu theo quy nh ti iu l cng ty. Trng hp Hi ng qun tr bu Ch tch Hi ng qun tr th Ch tch c bu trong s thnh vin Hi ng qun tr. Ch tch Hi ng qun tr c th kim Gim c hoc Tng gim c cng ty nu iu l cng ty khng c quy nh khc. Ch tch Hi ng qun tr c cc quyn v nhim v sau y: Lp chng trnh, k hoch hot ng ca Hi ng qun tr; Chun b hoc t chc vic chun b chng trnh, ni dung, ti liu phc v cuc hp; triu tp v ch to cuc hp Hi ng qun tr; T chc vic thng qua quyt nh ca Hi ng qun tr; Gim st qu trnh t chc thc hin cc quyt nh ca Hi ng qun tr; Ch to hp i hi ng c ng; Cc quyn v nhim v khc theo quy nh ca Lut doanh nghip nm 2005 v iu l cng ty. Thng thng Ch tch Hi ng qun tr phi trc tip thc hin cng vic mt cch c lp. Tuy nhin, trng hp Ch tch Hi ng qun tr vng mt th u quyn bng vn bn cho mt thnh vin khc thc hin cc quyn v nhim v ca Ch tch Hi ng qun tr theo nguyn tc quy nh ti iu l cng ty. Trng hp khng c ngi c u quyn hoc Ch tch Hi ng qun tr khng lm vic c th cc thnh vin cn li bu mt ngi trong s cc thnh vin tm thi gi chc Ch tch Hi ng qun tr theo nguyn tc a s qu bn.
84

3.3.4. Gim c hoc Tng gim c cng ty Gim c hoc Tng gim c l ngi iu hnh cng vic kinh doanh hng ngy ca cng ty; chu s gim st ca Hi ng qun tr v chu trch nhim trc Hi ng qun tr v trc php lut v vic thc hin cc quyn v nhim v c giao. Gim c hoc Tng gim c do Hi ng qun tr b nhim mt ngi trong s h hoc thu ngi khc. Trng hp iu l cng ty khng quy nh Ch tch Hi ng qun tr l ngi i din theo php lut th Gim c hoc Tng gim c l ngi i din theo php lut ca cng ty. Nhim k ca Gim c hoc Tng gim c khng qu nm nm; c th c b nhim li vi s nhim k khng hn ch. Tiu chun v iu kin ca Gim c hoc Tng gim c p dng theo quy nh ti iu 57 ca Lut doanh nghip nm 2005. Gim c hoc Tng gim c cng ty khng c ng thi lm Gim c hoc Tng gim c ca doanh nghip khc. Gim c hoc Tng gim c c cc quyn v nhim v sau y: Quyt nh cc vn lin quan n cng vic kinh doanh hng ngy ca cng ty m khng cn phi c quyt nh ca Hi ng qun tr; T chc thc hin cc quyt nh ca Hi ng qun tr; T chc thc hin k hoch kinh doanh v phng n u t ca cng ty; Kin ngh phng n c cu t chc, quy ch qun l ni b cng ty; B nhim, min nhim, cch chc cc chc danh qun l trong cng ty, tr cc chc danh thuc thm quyn ca Hi ng qun tr;

85

 Quyt nh lng v ph cp (nu c) i vi ngi lao ng trong cng ty k c ngi qun l thuc thm quyn b nhim ca Gim c hoc Tng gim c; Tuyn dng lao ng; Kin ngh phng n tr c tc hoc x l l trong kinh doanh; Cc quyn v nhim v khc theo quy nh ca php lut, iu l cng ty v quyt nh ca Hi ng qun tr. Theo quy nh ti Khon 4 iu 116 Lut doanh nghip th Gim c hoc Tng gim c phi iu hnh cng vic kinh doanh hng ngy ca cng ty theo ng quy nh ca php lut, iu l cng ty, hp ng lao ng k vi cng ty v quyt nh ca Hi ng qun tr. Nu iu hnh tri vi quy nh ny m gy thit hi cho cng ty th Gim c hoc Tng gim c phi chu trch nhim trc php lut v phi bi thng thit hi cho cng ty. 3.3.5. Ban kim sot i vi CTCP c trn 11 c ng l c nhn hoc c cc c ng l t chc s hu trn 50% tng vn c phn ca cng ty phi c Ban kim sot. Ban kim sot c t ba n nm thnh vin nu iu l cng ty khng c quy nh khc; nhim k ca Ban kim sot khng qu nm nm; thnh vin Ban kim sot c th c bu li vi s nhim k khng hn ch. Cc thnh vin Ban kim sot bu mt ngi trong s h lm Trng ban kim sot. Quyn v nhim v ca Trng ban kim sot do iu l cng ty quy nh. Ban kim sot phi c hn mt na s thnh vin thng tr Vit Nam v phi c t nht mt thnh vin l k ton vin hoc kim ton vin. Trong trng hp vo thi im kt thc nhim k m Ban kim sot nhim k mi cha c bu th Ban kim sot ht nhim k vn tip tc
86

thc hin quyn v nhim v cho n khi Ban kim sot nhim k mi c bu v nhn nhim v. Ban kim sot c cc quyn v nhim v quy nh ti iu 123 Lut doanh nghip nm 2005 nh sau: Ban kim sot thc hin gim st Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c trong vic qun l v iu hnh cng ty; chu trch nhim trc i hi ng c ng trong thc hin cc nhim v c giao. Kim tra tnh hp l, hp php, tnh trung thc v mc cn trng trong qun l, iu hnh hot ng kinh doanh, trong t chc cng tc k ton, thng k v lp bo co ti chnh. Thm nh bo co tnh hnh kinh doanh, bo co ti chnh hng nm v su thng ca cng ty, bo co nh gi cng tc qun l ca Hi ng qun tr. Trnh bo co thm nh bo co ti chnh, bo co tnh hnh kinh doanh hng nm ca cng ty v bo co nh gi cng tc qun l ca Hi ng qun tr ln i hi ng c ng ti cuc hp thng nin. Xem xt s k ton v cc ti liu khc ca cng ty, cc cng vic qun l, iu hnh hot ng ca cng ty bt c khi no nu xt thy cn thit hoc theo quyt nh ca i hi ng c ng hoc theo yu cu ca c ng hoc nhm c ng quy nh ti khon 2 iu 79 ca Lut doanh nghip nm 2005. Khi c yu cu ca c ng hoc nhm c ng quy nh ti khon 2 iu 79 ca Lut doanh nghip nm 2005, Ban kim sot thc hin kim tra trong thi hn by ngy lm vic, k t ngy nhn c yu cu. Trong thi hn mi lm ngy, k t ngy kt thc kim tra, Ban kim sot phi bo co gii trnh v nhng vn c
87

yu cu kim tra n Hi ng qun tr v c ng hoc nhm c ng c yu cu. Vic kim tra ca Ban kim sot quy nh ti khon ny khng c cn tr hot ng bnh thng ca Hi ng qun tr, khng gy gin on iu hnh hot ng kinh doanh ca cng ty. Kin ngh Hi ng qun tr hoc i hi ng c ng cc bin php sa i, b sung, ci tin c cu t chc qun l, iu hnh hot ng kinh doanh ca cng ty. Khi pht hin c thnh vin Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c vi phm ngha v ca ngi qun l cng ty quy nh ti iu 119 ca Lut doanh nghip nm 2005 th phi thng bo ngay bng vn bn vi Hi ng qun tr, yu cu ngi c hnh vi vi phm chm dt hnh vi vi phm v c gii php khc phc hu qu. Thc hin cc quyn v nhim v khc theo quy nh ca Lut ny, iu l cng ty v quyt nh ca i hi ng c ng. Ban kim sot c quyn s dng t vn c lp thc hin cc nhim v c giao.

88

TM LC 1. Cng ty c phn l doanh nghip, trong : Vn iu l c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c C ng c th l t chc, c nhn; s lng c ng ti thiu l C ng ch chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn phn; ba v khng hn ch s lng ti a; khc ca doanh nghip trong phm vi s vn gp vo doanh nghip; C ng c quyn t do chuyn nhng c phn ca mnh cho ngi khc, tr trng hp quy nh ti khon 3 iu 81 v khon 5 iu 84 ca Lut doanh nghip nm 2005. Cng ty c phn c t cch php nhn k t ngy c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. Cng ty c phn c quyn pht hnh chng khon cc loi huy ng vn. 4. C phn: C phn l phn chia nh nht bng nhau trong vn iu l ca CTCP. Gi tr mi c phn (mnh gi c phn) do cng ty quyt nh v ghi trn t c phiu. i vi CTCP nim yt trn th trng chng khon th mnh gi c phn phi thng nht l 10.000 ng. Gi cho bn c phn c th khc mnh gi. 5. C phiu: C phiu l chng ch do cng ty c phn pht hnh hoc bt ton ghi s xc nhn quyn s hu mt hoc mt s c phn ca cng ty . C phiu c pht hnh khi thnh lp CTCP v khi cng ty cn gi thm vn. C phiu c gi tr ban u v c ghi trn t c phiu gi l mnh gi. Mnh gi c phiu bng tng mnh gi

89

ca s c phn m c phiu xc nhn v ch c gi tr danh ngha. C phiu c th ghi tn hoc khng ghi tn. 6. C ng: C ng l ngi nm gi c phn. C phn l cn c php l chng minh t cch thnh vin trong CTCP bt k ngi nm gi (c ng) c tham gia thnh lp cng ty hay khng. T vic nm gi c phn pht sinh cc quyn v ngha v ca c ng. Mi c phn ca cng mt loi u to cho ngi s hu n cc quyn, ngha v v li ch khc nhau. Hay ni cch khc, a v php l ca c ng do tnh cht c phn m h nm gi quyt nh. 7. C cu t chc ca CTCP bao gm: i hi ng c ng, Hi ng qun tr, Ch tch Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c, Ban kim sot. Chc nng, nhim v mi c quan trong CTCP do php lut v iu l cng ty quy nh.

CU HI T LUN 1. Trnh by mi quan h gia CTCP v th trng chng khon? 2. Phn bit c phn v c phiu? 3. Tnh i chng trong CTCP c th hin nh th no? 4. Vic thng qua cc quyt nh ca Hi ng qun tr c thc hin di hnh thc no? CU HI TRC NGHIM Cu 1: Cng ty C phn c s c ng t nht l: a. 7 thnh vin b. 3 thnh vin c. 2 thnh vin d. 12 thnh vin
90

Cu 2: S lng c ng ti a trong cng ty c phn l: a. 50 thnh vin b. 12 thnh vin c. 20 thnh vin d. Khng gii hn s thnh vin Cu 3: Cng ty c phn huy ng vn bng cch: a. pht hnh tri phiu b. pht hnh c phiu c. pht hnh cc loi chng khon khc d. tt c a, b, c u ng Cu 4: C ng c quyn tham d v biu quyt ti cc cuc hp i hi ng c ng l: a. C ng ph thng v c ng u i biu quyt b. C ng u i biu quyt v c ng u i c tc c. C ng u i c tc v c ng u i hon li d. C ng u i hon li v c ng ph thng Cu 5: C quan c quyn bu Thnh vin Ban kim sot l: a. i hi ng c ng b. Hi ng qun tr c. Gim c cng ty d. Ch tch Hi ng qun tr HNG DN TR LI Cu hi t lun 1. Mi quan h gia CTCP v th trng chng khon ch: CTCP c pht hnh c phiu l hng ho quan trng ca th trng chng khon. Mun gp vn vo cng ty c phn ch cn mua c
91

phiu trn th trng chng khon. Ngc li, nh c th trng chng khon m vic mua bn chuyn nhng c phiu tr nn d dng, to c ch rt vn linh hot t CTCP. Nn th trng chng khon hot ng si ng s tc ng tch cc n vic huy ng vn ca CTCP. 2. C phn l phn chia nh bng nhau t vn iu l ca CTCP ti thi im thnh lp. Gi tr ca c phn ti thi im thnh lp CTCP gi l mnh gi. C phn tn ti mt cch tru tng v ch mang tnh cht quy c, danh ngha. Trong khi c phiu l chng ch hoc bt ton ghi s xc nhn vic nm gi mt hoc mt s c phn. 3. Tnh cht i chng ca CTCP th hin ch CTCP l cng ty i vn, s lin kt gia cc thnh vin ch yu da vo yu t vn v khng quan tm n yu t nhn thn. Vic huy ng vn ca cng ty n gin l ch cn pht hnh chng khon bn cho cng chng. V vy, CTCP c s thnh vin ln, cc thnh vin c t do chuyn nhng phn vn gp ca mnh thng qua th trng chng khon. Do , cng ty thng c s thnh vin nhiu v quy m vn ln, kh nng cnh tranh cao. 4. Hi ng qun tr thng qua quyt nh bng biu quyt ti cuc hp, ly kin bng vn bn hoc hnh thc khc do iu l cng ty quy nh. Mi thnh vin Hi ng qun tr c mt phiu biu quyt. Cu hi trc nghim:1b; 2d; 3d; 4a; 5a

92

BI 5 CNG TY HP DANH V DOANH NGHIP T NHN Nu nh doanh nghip t nhn chnh thc c php hot ng ti Vit Nam vo u nm 1991 theo qui nh ca Lut doanh nghip t nhn ban hnh 21/12/1990 v n nay tr thnh loi doanh nghip ph bin nht, th cng ty hp danh ch xut hin nc ta sau ngy Lut doanh nghip nm 1999 c hiu lc v do s pht trin ca n hy cn hn ch. Vy, nhng yu t no lm cho doanh nghip t nhn tr nn ph bin, c s no v do u dn n s ra i ca cng ty hp danh? Bi ny, thng qua Lut doanh nghip nm 2005, s gip chng ta lm sng t nhng vn . MC TIU Sau khi hc tp v nghin cu bi ny, ngi hc phi nm vng: - Nhng c im c bn ca cng ty hp danh v doanh nghip t nhn, ng thi gii thch c cc vn c lin quan; - Nhng u th v hn ch ca cng ty hp danh, ca doanh nghip t nhn. NI DUNG CHNH 1. Cng ty hp danh 1.1 Khi nim v c im ca cng ty hp danh 1.1.1 Khi nim

93

Theo Lut doanh nghip nm 2005, cng ty hp danh l doanh nghip: - C t nht 2 thnh vin hp danh l ch s hu chung ca cng ty, cng nhau kinh doanh di mt tn chung; ngoi ra cn c th c thnh vin gp vn. Trong : + Thnh vin hp danh phi l c nhn, chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng ty. + Thnh vin gp vn c th l t chc hoc c nhn v ch chu trch nhim v cc khon n ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty - Cng ty hp danh c t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. - Cng ty khng c pht hnh cc loi chng khan. 1.1.2 c im - Cng ty hp danh hot ng kinh doanh di mt tn chung ca cc thnh vin hp danh. Tnh cht chung th hin ch cc thnh vin hp danh cng chung vn, chung sc tin hnh hot ng kinh doanh v lin i chu trch nhim v hn v cc ngha v ca cng ty. iu cng c ngha l nu cng ty hp danh b tuyn b ph sn th mi thnh vin cng ng nhin b tuyn b ph sn; cc ch n c quyn i n bt c thnh vin hp danh no, bt lun ch n c xc lp ngha v n vi thnh vin hay khng. - Cng ty hp danh l dng c trng ca cng ty i nhn nn khi mt thnh vin hp danh rt khi cng ty th c th dn n gii th cng ty. V vy, phn vn gp ca cc thnh vin hp danh khng
94

c t do chuyn nhng v di chuyn cho ngi tha k nu nh khng c s chp thun ca cc thnh vin hp danh cn li. - C hai loi cng ty hp danh: mt loi ch c cc thnh vin hp danh, mt loi khc l bn cnh thnh vin hp danh cn c thnh vin gp vn. C th ni rng y chnh l cng ty hp danh v cng ty hp vn n gin theo cch gi truyn thng cc nc trn th gii. 1.2 Thnh vin hp danh 1.2.1 Xc lp v chm dt t cch thnh vin hp danh T cch thnh vin hp danh c xc lp trong cc trng hp: - L sng lp vin (ngi tham gia xy dng, thng qua v k tn vo bn iu l u tin ca cng ty); - Tip nhn thnh vin mi; - Ngi tha k ca thnh vin hp danh cht (nu c hi ng thnh vin hp danh chp thun). T cch thnh vin hp danh b chm dt trong cc trng hp: - T nguyn rt khi cng ty; - Cht hoc b Ta n tuyn b cht, mt tch, hn ch nng lc hnh vi dn s hoc mt nng lc hnh vi dn s; - B khai tr khi cng ty; - Cc trng hp khc do iu l cng ty qui nh. 1.2.2 Quyn v ngha v ca thnh vin hp danh Thnh vin hp danh c cc quyn: - Yu cu triu tp Hi ng thnh vin tho lun v quyt nh cng vic kinh doanh ca cng ty;
95

- i din theo php lut ca cng ty, nhn danh cng ty v s dng con du, ti sn ca cng ty t chc iu hnh cc hot ng kinh doanh cc ngnh, ngh kinh doanh ng k; - Yu cu cng ty b p thit hi t hot ng kinh doanh trong thm quyn nu thit hi xy ra khng phi do sai st ca chnh thnh vin; - Yu cu cng ty, thnh vin hp danh khc cung cp thng tin v tnh hnh kinh doanh ca cng ty; kim tra ti sn, s k ton v cc ti liu khc ca cng ty khi thy cn thit; - c chia li nhun khi cng ty kinh doanh c li; mt phn gi tr ti sn khi cng ty gii th hoc ph sn tng ng vi t l vn gp hoc theo qui nh ca iu l cng ty. - Cc quyn khc do php lut v iu l cng ty qui nh. Thnh vin hp danh c cc ngha v: - Gp v ng hn s vn cam kt, trng hp vi phm v dn n gy thit hi cho cng ty th thnh vin, cc thnh vin phi chu trch nhim bi thng thit hi. - Thc hin qun l v cc cng vic kinh doanh mt cch trung thc, cn trng, bo m li ch hp php ti a cho cng ty v tt c cc thnh vin. Trng hp lm tri qui nh ca php lut, iu l cng ty v ngh quyt ca Hi ng thnh vin gy ra thit hi cho cng ty th phi chu trch nhim bi thng thit hi. - Khng c s dng ti sn ca cng ty t li hoc phc v li ch ca t chc, c nhn khc; - Chu l tng ng vi phn vn gp vo cng ty hoc theo tha thun qui nh ti iu l cng ty khi cng ty kinh doanh b l,

96

ng thi lin i chu trch nhim thanh ton ht s n cn li ca cng ty nu ti sn ca cng ty khng trang tri s n ca cng ty. - Cc ngha v khc do php lut v iu l cng ty qui nh. 1.2.3 Hn ch i vi thnh vin hp danh - Khng c lm ch doanh nghip t nhn hoc ng thi l thnh vin hp danh ca cng ty hp danh khc, tr trng hp c s nht tr ca cc thnh vin hp danh cn li. - Khng c quyn nhn danh c nhn hoc nhn danh ngi khc thc hin kinh doanh cng ngnh, ngh kinh doanh ca cng ty t li hoc phc v li ch ca t chc, c nhn khc. - Khng c quyn chuyn mt phn hoc ton b phn vn gp ca mnh cho ngi khc nu khng c s chp thun ca cc thnh vin hp danh cn li. 1.3 Thnh vin gp vn 1.3.1 Xc lp v chm dt t cch thnh vin gp vn Ngoi cc trng hp nh qui nh i vi thnh vin hp danh, t cch thnh vin gp vn cn c xc lp v chm dt trong trng hp chuyn nhng phn vn gp. l t cch thnh vin gp vn c xc lp i vi ngi nhng li vn, ng thi chm dt i vi bn chuyn nhng nu h nhng ht phn vn gp ca mnh. 1.3.2 Quyn v ngha v ca thnh vin gp vn Thnh vin gp vn c cc quyn: - Tham gia hp, tho lun v biu quyt ti Hi ng thnh vin v vic sa i, b sung iu l cng ty, cc quyn v ngha v ca thnh vin gp vn, vn t chc li, gii th cng ty v cc ni

97

dung khc ca iu l cng ty c lin quan trc tip n quyn v ngha v ca h; - c chia li nhun hng nm khi cng ty kinh doanh c li; mt phn gi tr ti sn cn li ca cng ty tng ng vi t l vn gp trong vn iu l khi cng ty gii th hoc ph sn; - c cung cp bo co ti chnh hng nm ca cng ty v c quyn yu cu Ch tch Hi ng thnh vin, thnh vin hp danh cung cp y v trung thc cc thng tin v tnh hnh v kt qu kinh doanh ca cng ty; - Chuyn nhng phn vn gp ca mnh cho ngi khc; - nh ot phn vn gp ca mnh di cc hnh thc tha k, tng cho, th chp, cm c v cc hnh thc khc theo qui nh ca php lut v iu l cng ty; - Cc quyn khc theo qui nh ca php lut v iu l cng ty. Thnh vin gp vn c cc ngha v: - Gp y , ng hn s vn cam kt, trng hp vi phm th s vn cha gp c coi l n i vi cng ty v thnh vin c th b khai tr theo quyt nh ca Hi ng thnh vin. - Chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn cam kt gp; - Khng c tham gia qun l cng ty; tin hnh cng vic kinh doanh nhn danh cng ty; - Tun th iu l cng ty v quyt nh ca Hi ng thnh vin; - Cc ngha v khc theo qui nh ca php lut v iu l cng ty.
98

1.4 T chc qun l cng ty hp danh C cu t chc qun l ca cng ty hp danh gm: Hi ng thnh vin, Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim c 1.4.1 Hi ng thnh vin Gm tt c cc thnh vin, l c quan c quyn quyt nh tt c cng vic kinh doanh ca cng ty. Hi ng thnh vin khi quyt nh cc vn sau y phi c t nht 3/4 tng s thnh vin hp danh chp thun nu iu l cng ty khng c qui nh khc: - Phng hng pht trin cng ty; - Sa i, b sung iu l cng ty; - Tip nhn thnh vin hp danh mi; chp nhn thnh vin hp danh rt khi cng ty hoc khai tr thnh vin; - Quyt nh d n u t; vay v huy ng vn di cc hnh thc khc; cho vay vi gi tr bng hoc ln hn 50% vn iu l ca cng ty (tr trng hp iu l cng ty qui nh mt t l khc cao hn). - Quyt nh mua, bn ti sn c gi tr bng hoc ln hn vn iu l ca cng ty, tr trng hp iu l cng ty qui nh mt t l khc cao hn; - Thng qua bo co ti chnh hng nm, tng s li nhun c chia v s li nhun chia cho tng thnh vin; - T chc li v gii th cng ty. Hi ng thnh vin khi quyt nh cc vn khc phi c t nht 2/3 tng s thnh vin hp danh chp thun (t l c th do iu l cng ty qui nh).
99

1.4.2 Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim c Hi ng thnh vin bu mt thnh vin hp danh lm Ch tch hi ng thnh vin ng thi kim Gim c hoc Tng gim c cng ty nu iu l cng ty khng c qui nh khc. Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c hoc Tng gim c c nhim v: - Qun l v iu hnh cng vic kinh doanh hng ngy ca cng ty vi t cch l thnh vin hp danh; - Triu tp v t chc hp Hi ng thnh vin; k cc quyt nh hoc ngh quyt ca Hi ng thnh vin; - Phn cng, phi hp cng vic kinh doanh gia cc thnh vin hp danh; k cc quyt nh v qui ch, ni qui v cc cng vic t chc ni b khc ca cng ty; - T chc sp xp, lu gi y v trung thc s k ton, ha n, chng t v cc ti liu khc ca cng ty theo qui nh ca php lut; - i din cho cng ty trong quan h vi c quan nh nc hoc vi t cch l b n, nguyn n trong cc v kin, tranh chp thng mi v cc nhim v khc do iu l cng ty qui nh. 2. Doanh nghip t nhn 2.1 Khi nim v c im ca doanh nghip t nhn 2.1.1 Khi nim Theo lut doanh nghip nm 2005, doanh nghip t nhn l doanh nghip:

100

- Do mt c nhn lm ch (gi l ch doanh nghip) v t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v mi hot ng ca doanh nghip; - Doanh nghip t nhn khng c pht hnh cc loi chng khon. 2.1.2 c im So vi cc loi cng ty, doanh nghip t nhn c cc c im: - Ch doanh nghip t nhn ng thi l ch s hu duy nht ti sn ca doanh nghip. Ch doanh nghip ton quyn quyt nh i vi mi hot ng ca doanh nghip v do t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh i cc khon n ca doanh nghip. - Doanh nghip t nhn khng c t cch php nhn, ch doanh nghip l i din theo php lut ca doanh nghip k c khi thu ngi khc lm gim c qun l, iu hnh doanh nghip. V vy, ch doanh nghip t nhn l nguyn n, b n, hoc ngi c quyn li, ngha v lin quan trc Trng ti hoc Ta n trong cc tranh chp lin quan n doanh nghip. - Ch doanh nghip t nhn ch c thnh lp mt doanh nghip t nhn. 2.2 Quyn v ngha v ca ch doanh nghip t nhn Ch doanh nghip t nhn l i din theo php lut ca doanh nghip, ng thi l ch s hu duy nht ca doanh nghip. V vy, ch doanh nghip c cc quyn v ngha v c phng din doanh nghip ln ch s hu. 2.2.1 Quyn v ngha v ca ch doanh nghip phng din doanh nghip

101

 phng din ny, ch doanh nghip t nhn c cc quyn v ngha v php lut qui nh cho doanh nghip (c trnh by mc 3, Bi 2 - Nhng qui nh chung v doanh nghip). 2.2.2 Quyn v ngha v ca ch doanh nghip phng din ch s hu Quyn: - Tng, gim vn u t ca mnh vo doanh nghip; - Cho thu doanh nghip; - Bn doanh nghip; - Xc lp, thay i tn, tr s chnh ca doanh nghip; - Gii th, tha k doanh nghip .v.v.. Ngha v: - ng k chnh xc tng s vn u t, trong nu r s vn bng tin Vit Nam, ngoi t t do chuyn i, vng. Trng hp l cc ti sn khc th phi ghi r loi ti sn, s lng v gi tr ca mi loi ti sn. - Trng hp gim vn u t thp hn s vn ng k th phi ng k vi c quan ng k kinh doanh; - Trng hp cho thu doanh nghip, th ch doanh nghip phi bo co bng vn bn km theo bn sao hp ng cho thu c cng chng n c quan ng k kinh doanh v thc hin cc ngha v theo hp ng cho thu trn c s php lut hp ng dn s v cc qui nh ca php lut c lin quan. - Trng hp bn doanh nghip th chm nht 15 ngy trc ngy chuyn giao doanh nghip cho ngi mua, ch doanh nghip phi thng bo vi c quan ng k kinh doanh. 2.3 T chc v qun l doanh nghip t nhn

102

Do ch doanh nghip t nhn quyt nh khng tri vi cc qui nh ca php lut c lin quan. Trng hp thu ngi khc lm Gim c th phi ng k vi c quan ng k kinh doanh nhng vn phi chu trch nhim v mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. TM LC 1. Cng ty hp danh l doanh nghip c t nht hai thnh vin hp danh l ch s hu chung, cng nhau kinh doanh di mt tn chung; ngoi ra cn c th c thnh vin gp vn. Trong , thnh vin hp danh phi l c nhn, chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng ty; thnh vin gp vn ch chu trch nhim v cc khon n ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty. 2. Thnh vin hp danh c quyn qun l cng ty, nhn danh cng ty tin hnh cc hot ng kinh doanh. Thnh vin gp vn c chia li nhun hng nm tng ng vi t l vn gp trong vn iu l. 3. Doanh nghip t nhn l doanh nghip do mt c nhn lm ch v t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v mi hot ng ca doanh nghip. 4. Ch doanh nghip t nhn ton quyn quyt nh mi hot ng ca doanh nghip, l i din theo php lut ca doanh nghip. V vy, ch doanh nghip t nhn c cc quyn v ngha v phng din doanh nghip ln ch s hu duy nht ca doanh nghip. 5. Thnh vin hp danh, ch doanh nghip t nhn khng c ng

103

thi lm thnh vin hp danh ca cng ty hp danh hoc ch ca doanh nghip t nhn khc, tr khi c s nht tr cc thnh vin hp danh cn li.

CU HI T LUN 1. ngha ca s b sung cng ty hp danh vo h thng cc doanh nghip nc ta? 2. Lun gii cc vn sau: a. Quyn qun l v nhn danh cng ty tin hnh hot ng kinh doanh ch c qui nh cho thnh vin hp danh. b. Thnh vin hp danh, ch doanh nghip t nhn khng c ng thi l thnh vin hp danh ca cng ty hp danh hoc ch ca doanh nghip t nhn khc. c. Cng do mt ngi lm ch s hu nhng cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin c t cch php nhn cn doanh nghip t nhn th khng. CU HI TRC NGHIM 1. Thnh vin hp danh v ch doanh nghip t nhn trong mi trng hp c th ng thi l: a. Thnh vin cng ty trch nhim hu hn; b. C ng ca cng ty c phn; c. Thnh vin hp danh ca cng ty hp danh hoc ch doanh nghip t nhn khc; d. Thnh vin gp vn ca cng ty hp danh khc; e. C a, b, d u ng.
104

2. Thnh vin hp danh c quyn: a. Nhn danh cng ty tin hnh cc hot ng kinh doanh theo ngnh, ngh kinh doanh cng ty ng k; b. Nhn danh cng ty tin hnh cc hot ng kinh doanh ngoi ngnh ngh kinh doanh m cng ty ng k; c. Nhn danh c nhn hoc ngi khc tin hnh cc hot ng kinh doanh cng ngnh, ngh kinh doanh cng ty ng k v li ch ca chnh thnh vin, hoc ngi khc . d. a,b,c u ng 3. Ch doanh nghip t nhn c quyn: a. Nhn danh doanh nghip tin hnh cc hot ng kinh doanh ng k; b. Nhn danh c nhn tin hnh cc hot ng kinh doanh ng k cho doanh nghip; . c. Nhn danh doanh nghip tin hnh cc hot ng kinh doanh d. C a v b u ng. 4. Ch doanh nghip t nhn: - Khng c quyn tng hoc gim vn u t ca mnh vo hot ng kinh doanh ca doanh nghip; - Ch c quyn tng nhng khng c quyn gim vn u t ca mnh vo hot ng kinh doanh ca doanh nghip; - C quyn tng hoc gim vn u t ca mnh vo hot ng kinh doanh ca doanh nghip nhng phi c iu kin; - C quyn tng hoc gim vn u t ca mnh vo hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong mi iu kin. 5. Ti sn ca doanh nghip t nhn:
105

ngoi cc ngnh, ngh ng k.

a. Thuc s hu ca doanh nghip; b. L ti sn ring ca doanh nghip; c. Thuc s hu ca ch doanh nghip nhng khng tch bch vi cc ti sn khc ca ch doanh nghip; d. Thuc s hu ca ch doanh nghip v hon ton tch bch vi cc ti sn khc ca ch doanh nghip. HNG DN TR LI CU HI Cu hi t lun: 1. ngha ca vic b sung cng ty hp danh: Th nht, a dng ha cc loi hnh kinh doanh, p ng yu cu bc thit ca thc tin. l to thm c hi v ng vin cc nh u t c th la chn c loi hnh kinh doanh ph hp, gp phn thc y pht trin kinh doanh ng thi nng cao tnh thc nh ca quyn t do kinh doanh. Th hai, thnh vin hp danh (theo Lut doanh nghip nm 1999) phi l c nhn c trnh chuyn mn v uy tn ngh nghip. Do vy, vic b sung cng ty hp danh s c tc dng ng vin, pht huy ngun lc cht xm trong nhn dn u t vo hot ng kinh doanh. 2. a - V cc l do: Th nht, xut pht t nguyn tc trong qun l: quyn hn v trch nhim phi tng xng nhau. Th hai, thnh vin hp danh phi chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng ty, trong khi thnh vin gp vn ch chu trch nhim trong phm vi s vn gp vo cng ty. Do s khng c g m bo quyn li ca cng ty v thnh
106

vin hp danh nu trao cho thnh vin gp vn quyn qun l v nhn danh cng ty tin hnh hot ng kinh doanh. Th 3, thnh vin hp danh (theo Lut doanh nghip nm 1999) phi l c nhn c trnh chuyn mn v uy tn ngh nghip. V vy, s l ti u nu la chn h l ngi qun l, iu hnh cng ty. 2. b V cc l do: Th nht, trch nhim ca thnh vin hp danh v ch doanh nghip t nhn l bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca doanh nghip. Mt khi ti sn khng th chu trch nhim hai ln. V vy, h khng th ng thi l thnh vin hp danh ca cng ty hp danh hoc ch ca doanh nghip t nhn khc. Tt nhin, trong trng hp c cc thnh vin hp danh cn li nht tr. Ngha l khi ti sn ca thnh vin ny c gii phng i vi cc ngha v ca cng ty. V vy, h c th ng thi l thnh vin hp danh ca cng ty hp danh khc. Th hai, mt phng din khc v tnh cht cng hot ng di mt tn chung, vic qui nh thnh vin hp danh khng c ng thi l thnh vin hp danh ca cng ty hp danh khc cn l iu kin rng buc cc thnh vin hp danh ginh ht s n lc cho cng ty v gi kn c nhng b mt trong kinh doanh bo v quyn li ca cng ty v cc thnh vin. 2.c V doanh nghip t nhn khng p ng 2 trong 4 iu kin mt t chc c t cch php nhn: Th nht, theo iu 65 v 66, Lut doanh nghip nm 2005, th ti sn ca cng ty hon ton tch bch vi ti sn khc ca ch s

107

hu. Trong khi , theo iu 142 th ti sn ca doanh nghip t nhn khng hon ton tch bch vi ti sn ca ch doanh nghip. Th hai, theo iu 67, 68, 69 v 70, Lut doanh nghip nm 2005, th cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l mt t chc c t cch c lp nht nh i vi ch s hu, c nhn danh mnh tham gia quan h php lut. Trong khi , theo iu 143 th doanh nghip t nhn hon ton ph thuc vo ch doanh nghip, ngha l khng c nhn danh mnh c lp tham gia quan h php lut. Cu hi trc nghim: 1e; 2a; 3d; 4c; 5c.

108

BI 6: H KINH DOANH C TH - HP TC X Trong mi trng kinh doanh Vit Nam hin nay, bn cnh cc ch th tham gia hot ng kinh doanh l cc loi hnh doanh nghip nh: Doanh nghip t nhn, cng ty c phn, cng ty hp danh, Cng ty TNHH 1 thnh vin cn c cc ch th kinh doanh khc khng c gi doanh nghip nhng vn c lut php cng nhn c quyn v ngha v tham gia hot ng kinh doanh, l Hp tc x v loi hnh kinh doanh: H kinh doanh c th. Bi ny trnh by c s php l, cch thc tin hnh ng k kinh doanh v tnh chu trch nhim ca loi hnh H kinh doanh c th. Khi nim Hp tc x, nguyn tc hot ng v cch thc t chc qun l hot ng kinh doanh Hp tc x. MC TIU Sau khi hc xong, sinh vin c bit cc ni dung sau: C s php l m lut php quy nh i vi H kinh doanh c th H kinh doanh c th khng l loi hnh doanh nghip a v php l ca loi hnh Hp tc x Cch thc t chc qun l ca Hp tc x Quyn v ngha v ca HTX trong kinh doanh

109

NI DUNG CHNH

1. H KINH DOANH C TH:

Khi nim v c im: Khi nim: Theo iu 24 ca Ngh nh 109/2004/N-CP ban hnh ngy 02/04/2004 ca Chnh ph: H kinh doanh c th do mt c nhn hoc h gia nh lm ch, ch c ng k kinh doanh ti mt a im, s dng khng qu mi lao ng, khng c con du v chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh i vi hot ng kinh doanh. c im: Cn c theo quy nh trn, H kinh doanh c th khng c xem l doanh nghip, hot ng kinh doanh ca h kinh doanh c th l hot ng kinh doanh ca c nhn (H gia nh) lm ch. Mi H kinh doanh c th ch c mt a im kinh doanh duy nht v c s lao ng khng qu 10, do nu H kinh doanh c hn mt a im kinh doanh hoc c hn 10 lao ng th lut buc phi chuyn i thnh doanh nghip. Cc c nhn hot ng thng mi khng c a im kinh doanh hoc c nhn lm nng nghip, lm mui, v nhng ngi bn hng rong, qu vt, lm dch v c thu nhp thp khng vt qu mc khi im chu thu thu nhp c nhn i vi ngi c thu nhp cao th khng xem l H kinh danh c th. Thnh lp, ng k kinh doanh: Ch th c quyn ng k kinh doanh:

110

Tt c cng dn t 18 tui tr ln, c nng lc hnh vi y ; cc h gia nh u c quyn ng k kinh doanh c th. Tr nhng ngi b hn ch, b mt nng lc hnh vi dn s; ngi ang b truy cu trch nhim hnh s; ngi ang chp hnh hnh pht t hoc b ta n tc quyn hnh ngh. Trnh t, th tc ng k kinh doanh: C nhn hoc ngi i din h gia nh gi n ng k H kinh doanh c th n phng qun l ng k kinh doanh cp huyn ni t a im kinh doanh. i vi nhng ngnh ngh m lut, php lnh, ngh nh quy nh phi c chng ch hnh ngh th np km theo n ng k kinh doanh phi c bn sao hp l chng ch hnh ngh ca c nhn hoc i din h gia nh. C quan ng k kinh doanh cp huyn khng c yu cu ngi ng k np thm bt c giy t no khc ngoi h s quy nh, trong thi hn 7 ngy phi cp giy chng nhn ng k kinh doanh, nu h kinh doanh c th c cc iu kin: Ngnh ngh kinh doanh khng thuc danh mc cm; Np h s ng k kinh doanh theo quy nh; Nu H kinh doanh c th c tn ring khng trng vi tn H kinh doanh c th khc trong phm vi qun (huyn). H kinh doanh c th c quyn tin hnh cc hot ng kinh doanh sau khi c cp giy chng nhn ng k kinh doanh, tr trng hp kinh doanh cc ngnh ngh kinh doanh phi c iu kin, phi p ng cc iu kin th mi c hot ng.

111

Trng hp thay i ni dung kinh doanh, H kinh doanh c th phi thng bo ni dung thay i vi c quan ng k kinh doanh cp huyn ni cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Quyn v ngha v ca H kinh doanh c th: Quyn ca H kinh doanh c th: Quyn la chn cc ngnh ngh kinh doanh m php lut khng cm Quyn t ch trong hot ng kinh doanh, c s dng thu nhp t hot ng kinh doanh hp php. Quyn c s hu ti sn, c Nh nc cng nhn v bo h cc hot ng kinh doanh hp php Ngha v ca H kinh doanh c th: ng k kinh doanh v kinh doanh ng ngnh ngh ng k. Lp, ghi chp s sch k ton v s dng ha n chng t theo quy nh ca Nh nc. Khai thu, np thu v cc ngha v ti sn khc y v ng hn. T chc qun l v iu hnh H kinh doanh c th: H kinh doanh c th khi hot ng kinh doanh, c nhn hoc H gia nh lm ch h kinh doanh c th phi chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh, do vic t chc qun l v iu hnh H kinh doanh c th, ch h c ton quyn quyt nh.

112

Chuyn a im kinh doanh- Tm ngng kinh doanhChm dt kinh doanh: Chuyn a im kinh doanh: Trng hp chuyn a im kinh doanh sang qun huyn khc, H kinh doanh c th np li giy chng nhn ng k kinh doanh cho c quan ng k kinh doanh cp huyn, ni cp giy chng nhn ng k kinh doanh, sau tin hnh ng k ti c quan qun l ng k kinh doanh cp huyn ni t a im kinh doanh mi. Tm ngng kinh doanh: Trng hp H kinh doanh c th tm ngng kinh doanh 30 ngy tr ln, H kinh doanh c th phi thng bo vi c quan ng k kinh doanh cp huyn, ni cp giy chng nhn ng k kinh doanh v c quan thu trc tip qun l. Chm dt hot ng kinh doanh: Khi chm dt hot ng kinh doanh, H kinh doanh c th phi np li giy chng nhn ng k kinh doanh cho c quan ng k kinh doanh cp huyn ni H kinh doanh c th ng k kinh doanh.

2. HP TC X:
Khi nim Hp tc x: Hp tc x l t chc kinh t tp th do cc c nhn, h gia nh, php nhn ( gi chung l x vin) c nhu cu, li ch chung, t nguyn, gp vn, gp sc lp ra pht huy sc mnh tp th ca

113

tng x vin tham gia hp tc x, cng gip nhau thc hin c hiu qu cc hot ng sn xut kinh doanh v nng cao i sng vt cht, tinh thn gp phn pht trin kinh t x hi ca t nc. Hp tc x hot ng nh mt doanh nghip, c t cch php nhn, t ch, t chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti chnh trong phm vi vn iu l, vn tch ly v cc ngun vn khc ca Hp tc x theo quy nh ca php lut. Nguyn tc t chc v hot ng: Hp tc x hot ng theo nguyn tc sau: T nguyn: mi c nhn, h gia nh, php nhn c iu kin php lut, tn thnh iu l Hp tc x u c quyn gia nhp Hp tc x Hoc c quyn ra khi Hp tc x theo quy nh iu l Hp tc x. Dn ch, bnh ng v cng khai: x vin c quyn tham gia qun l, kim tra, gim st Hp tc x v c quyn ngang nhau trong biu quyt, thc hin cng khai phng hng sn xut kinh doanh, ti chnh, phn phi v nhng vn khc theo quy nh trong iu l hp tc x. T ch, t chu trch nhim v cng c li: Hp tc x t ch, t chu trch nhim v kt qu v hot ng sn xut kinh doanh; t quyt nh v phn phi thu nhp sau khi thc hin xong ngha v np thu v trang tri cc khon l ca Hp tc x. Li c trch mt phn vo qu Hp tc x, mt phn chia theo vn gp v cng sc ng gp ca x vin.

114

Hp tc x v s pht trin cng ng: X vin c thc pht huy tinh thn xy dng tp th v hp tc vi nhau trong Hp tc x, trong cng ng x hi v gia cc hp tc x trong v ngoi nc theo quy nh php lut. Thnh lp v ng k kinh doanh: Sng lp vin: C nhn, H gia nh, php nhn khi xng vic thnh lp Hp tc x v tham gia hp tc x l sng lp vin hp tc x. Sng lp vin bo co vi y ban nhn dn cp x bng vn bn ni d nh t tr s chnh ca HTX v vic thnh lp, a im ng tr s, phng hng sn xut, kinh doanh v k hoch hot ng ca HTX. Sng lp vin tin hnh tuyn truyn, vn ng cc c nhn, h gia nh, php nhn c nhu cu tham gia HTX v cng nhau xc tin cc cng vic cn thit t chc hi ngh thnh lp HTX. Hi ngh thnh lp Hp tc x: Hi ngh thnh lp HTX do sng lp vin t chc, thnh phn tham gia hi ngh gm sng lp vin v cc c nhn, h gia nh, php nhn c nguyn vng tr thnh x vin HTX. Cc vn lin quan n thnh lp, hot ng ca HTX c hi ngh tho lun v biu quyt theo nguyn tc a s. Thnh lp HTX phi c s x vin tham gia t 7 tr ln.

115

Trng hp HTX thnh lp mt b my va qun l va iu hnh th bu ban qun tr v ch nhim HTX, trong ch nhim HTX ng thi l trng ban qun tr. Trng hp HTX thnh lp ring b my qun l v iu hnh th bu ban qun tr v trng ban qun tr; quyt nh bu hoc thu ch nhim HTX. ng k kinh doanh: Ngi i din theo php lut ca HTX s np h s ng k kinh doanh ti c quan ng k kinh doanh cp huyn hay cp tnh ni HTX d nh t tr s chnh, tu theo iu kin ca HTX v chu trch nhim v tnh chnh xc, trung thc ca h s ng k kinh doanh. H s ng k kinh doanh HTX gm: n ng k kinh doanh; iu l HTX; Danh sch ban qun tr, ban kim sot v s lng x vin ca HTX; Bin bn thng qua hi ngh thnh lp HTX. Hp tc x c cp chng nhn ng k kinh doanh trong thi hn 15 ngy sau khi c cc iu kin sau: Np h s kinh doanh hp l; Ngnh ngh sn xut, kinh doanh php lut khng cm; Tn, biu trng HTX ( nu c);

116

 i vi ngnh ngh chnh ph quy nh Vn php nh th vn iu l HTX khng c thp hn vn php nh; Np l ph ng k kinh doanh theo quy nh. Trng hp c quan ng k kinh doanh t chi khng cp giy chng nhn ng k kinh doanh th phi tr li bng vn bn, nu khng ng vi quyt nh t chi th ngi i din theo php lut ca HTX c quyn khiu ni n c quan nh nc c thm quyn hoc khi kin ti ta n. HTX c t cch php nhn v c quyn hot ng k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Quyn v ngha v Hp tc X: Quyn ca Hp tc x: HTX c cc quyn th hin tnh t ch trong kinh doanh nh: La chn ngnh ngh sn xut kinh doanh hp php; Trc tip xut, nhp khu hng ha, dch v; Lin kt, lin doanh vi c nhn, t chc trong v ngoi nc m rng sn xut kinh doanh; Vay vn, huy ng vn t cc t chc tn dng; Cc quyn quyt nh cch thc t chc v qun l ni b nh: Quyt nh hnh thc v c cu t chc sn xut kinh doanh; Quyt nh kt np x vin mi, gii quyt vic x vin ra khi HTX, khai tr x vin theo iu l HTX;

117

 Quyt nh thu lao ng khi X vin khng p ng c yu cu sn xut kinh doanh; Quyt nh khen thng hoc thi hnh k lut i vi X vin; Quyt nh phn phi thu nhp v x l cc khon l ca HTX; Cc quyn khc theo lut nh. Ngha v ca Hp tc x: Sn xut, kinh doanh ng ngnh ngh ng k; Thc hin ng quy nh php lut v k ton, thng k v kim ton; Np thu v thc hin cc ngha v ti chnh khc; Bo ton v pht trin vn hot ng ca HTX; qun l v s dng t c Nh nc giao theo quy nh ca php lut; Chu trch nhim v cc ngha v ti chnh trong phm vi vn iu l, vn tch ly v cc ngun vn khc theo quy nh ca php lut; Bo v mi trng, mi sinh, cnh quan, di tch lch s v cc cng trnh an ninh,quc phng; Bo m quyn x vin v thc hin ng nhng cam kt i vi X vin; Thc hin ngha v i vi x vin trc tip lao ng, ngi lao ng cho HTX; ng bo him bt buc cho X vin l c nhn;

118

 Chm lo gio dc, bi dng nng cao trnh hiu bit ca X vin, cung cp thng tin mi X vin tch cc tham gia xy dng HTX. X vin: C nhn, h gia nh, php nhn t nguyn gia nhp HTX th c gi l x vin ca HTX. iu kin xc lp t cch x vin i vi c nhn: tr thnh x vin phi l cng dn Vit Nam, c nng lc hnh vi dn s y , gp vn, gp sc t nguyn gia nhp HTX, nu l cng chc gia nhp HTX th khng c trc tip qun l v iu hnh HTX. i vi h gia nh, php nhn: tr thnh x vin theo quy nh v iu l HTX th phi c ngi i din c iu kin nh i vi c nhn tham gia. X vin HTX c th x vin ca nhiu HTX cng lc nu iu l HTX khng cm. Quyn v ngha v ca x vin: Quyn ca X vin: Hng li v chia li theo vn gp, cng sc ng gp v theo mc s dng dch v ca HTX; c u tin lao ng cho HTX; c HTX o to, bi dng v nng cao trnh nghip v; c HTX cung cp thng tin kinh t cn thit ;
119

 D i hi x vin, tho lun v biu quyt cng vic ca HTX hoc bu i biu d i hi x vin; ng c, bu c vo Ban qun tr, Ch nhim HTX, Ban kim sot v nhng chc danh khc ca HTX; c t kin vi HTX, yu cu triu tp i hi x vin bt thng; c nh ot vn gp theo quy nh iu l HTX; Xin ra khi HTX v c tr li vn gp v cc quyn li khc theo quy nh ca iu l HTX v quy nh ca php lut. Ngha v ca X vin: Chp hnh iu l v ngh quyt ca i hi x vin; Gp vn theo quy nh iu l HTX, mc vn khng vt qu 30% vn iu l HTX; Chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca HTX; Thc hin cam kt kinh t vi HTX; Bi thng thit hi gy ra i vi HTX theo quy nh iu l HTX; on kt, hp tc gia cc X vin gp phn pht trin HTX; Cc ngha v khc theo quy nh iu l v php lut. Chm dt t cch X vin:
120

 Cc trng hp chm dt t cch X vin: X vin l c nhn cht, mt tch, mt nng lc hnh vi dn s. X vin l H gia nh, php nhn khng c ngi i din php lut theo quy nh ca iu l HTX; php nhn b gii th, ph sn; X vin c chp nhn ra khi HTX; X vin chuyn vn, quyn li v ngha v ca mnh cho ngi khc; X vin b khai tr v cc trng hp khc theo quy nh ca iu l HTX. T chc v qun l Hp tc x: i hi x vin: L c quan c quyn quyt nh cao nht ca HTX; i hi x vin thng k mi nm hp mt ln do ban qun tr triu tp. i hi x vin bt thng do Ban qun tr hoc ban kim sot HTX triu tp quyt nh nhng vn cn thit thuc thm quyn ca i hi x vin quyt nh. Nu HTX c nhiu X vin th c th t chc i hi i biu x vin, Vic bu i biu i d i hi i biu x vin do iu l HTX quy nh Ban qun tr Hp tc x Ban qun tr:

121

Ban qun tr HTX l b my qun l HTX do i hi x vin bu trc tip, gm trng ban qun tr v cc thnh vin khc. S lng thnh vin ban qun tr do iu l HTX quy nh. Nhim k ca Ban qun tr ti thiu l nm v ti a khng qu 5 nm, c th do iu l HTX quy nh. Ban qun tr hp t nht mt thng mt ln do trng ban qun tr hoc thnh vin do trng ban qun tr y quyn triu tp v ch tr. Ban qun tr HTX hp bt thng khi c mt phn ba thnh vin ban qun tr hoc trng ban qun tr, trng ban kim sot, ch nhim HTX yu cu. Ban kim sot: Ban kim sot l b my gim st v kim tra mi hot ng ca HTX theo ng php lut v iu l HTX. Ban kim sot do i biu x vin bu trc tip. S lng thnh vin do iu l cng ty quy nh. HTX c t X vin c th bu mt kim sot vin. Tiu chun thnh vin ban kim sot nh tiu chun thnh vin ban qun tr. Thnh vin ban kim sot khng c ng thi l thnh vin ban qun tr, k ton trng, th qu ca HTX, khng phi l cha, m, v chng, con, anh, em rut ca h. Nhim k ban kim sot do iu l HTX quy nh. T chc li- Gii th Hp tc x: T chc li:

122

i hi X vin c quyn quyt nh vic t chc li HTX di cc hnh thc chia, tch, hp nht, sp nhp HTX. Chia, tch HTX: i hi X vin quyt nh vic chia, tch HTX thnh hai hay nhiu HTX. Ban qun tr ca HTX d nh chia, tch phi thnh lp hi ng gii quyt vic chia, tch HTX. Hi ng chia tch HTX gm Ban qun tr HTX d nh chia, tch v nhng ngi i din ca cc HTX d nh hnh thnh t chia, tch. Hi ng c nhim v bn bc, hip thng thng nht gii quyt cc vn lin quan n chia, tch HTX; Lp h s xin chia, tch HTX; Hnh thnh b my qun l, iu hnh HTX mi. Hp nht, Sp nhp HTX: Hp nht HTX l trng hp hai hay nhiu HTX c th hp nht thnh mt Hp tc x thnh mt HTX mi bng cch chuyn ton b ti sn, quyn, ngha v v li ch hp php sang HTX hp nht, ng thi chm dt s tn ti ca HTX b hp nht. Sp nhp HTX l trng mt hay nhiu HTX c th sp nhp vo mt hp tc x khc bng cch chuyn ton b ti sn, quyn, ngha vu v li ch hp php sang Hp tc x sp nhp, ng thi chm dt s tn ti ca Hp tc x b sp nhp. Gii th Hp tc x: Gii th t nguyn: Trng hp gii th t nguyn theo ngh quyt ca i hi x vin, HTX phi gi n xin gii th v ngh quyt ca i hi x vin n c quan ng k kinh doanh cp giy chng nhn ng k kinh
123

doanh cho HTX, ng thi ng bo a phng ni HTX hot ngtrong 3 s lin tip v vic xin gii th v thi hn thanh ton n, thanh l cc hp ng. Gii th bt buc: y ban nhn dn ni cp giy chng nhn ng k kinh doanh c quyn quyt nh buc gii th HTX khi c mt trong cc trng hp sau: Mi hai thng sau khi c cp giy chng nhn ng k kinh doanh nhng HTX khng tin hnh hot ng. HTX ngng hot ng 12 thng lin; Khng t chc i hi x vin trong 18 thng lin tc m khng c l do chnh ng. Cc trng hp khc theo quy nh php lut. K t ngy HTX nhn c thng bo gii th, c qua ng k kinh doanh cp giy chng nhn ng k kinh doanh cho HTX phi thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh v xa tn HTX trong s ng k kinh doanh. Hp tc x np li con du cho c quan nh nc c thm quyn. Lin hip Hp tc x- Lin minh Hp tc x Lin hip Hp tc x: Lin hip HTX l t chc kinh t hot ng theo nguyn tc t chc v hot ng ca HTX, nhm mc ch nng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca tng Hp tc x thnh vin, h tr nhau trong hot ng v p ng cc nhu cu khc ca cc thnh vin tham gia.

124

Lin hip HTX thnh lp Hi ng qun tr v Ban gim c qun l v iu hnh hot ng ca Lin hip HTX. Lnh o Hi ng qun tr l Ch tch hi ng qun tr, Gim c l ngi lnh o ban gim c. Lin hip HTX ng k kinh doanh ti c quan ng k kinh doanh cp tnh. Lin hip HTX c t chn tn, biu tng ca mnh ph hp vi quy nh php lut. Con du, bng hiu, giy t giao dch ca Lin hip HTX phi c k hiu LHHTX. Mc ich, chc nng, nhim v, c cu t chc ca Lin hip HTX c quy nh trong bn iu l Lin hip HTX do cc thnh vin thng qua. Lin minh hp tc x Lin minh HTX l t chc kinh t- x hi do cc Hp tc x, Lin hip HTX t nguyn cng nhau thnh lp. Lin minh HTX c t chc theo ngnh v cc ngnh kinh t. Lin minh HTX c thnh lp cp trung ng hoc cp tnh, thnh ph trc thuc trung ng Lin minh HTX c cc chc nng sau: i din v bo v quyn li hp php ca cc HTX v Lin hip HTX thnh vin. Tuyn truyn, vn ng pht trin HTX. Tham gia xy dng chnh sch php lut v HTX. H tr v cung cp cc dch v cn thit cho s hnh thnh v pht trin ca HTX, thc hin cc chng trnh h tr
125

HTX do chnh ph giao, o to, bi dng cn b HTX theo quy nh chnh ph. i din cho HTX v Lin hip HTX thnh vin trong quan h hot ng phi hp vi cc t chc trong v ngoi nc theo quy nh ca php lut. Tm lc 1. H kinh doanh c th do mt c nhn hoc h gia nh lm ch, ch c ng k kinh doanh ti mt a im, s dng khng qu mi lao ng, khng c con du v chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh i vi hot ng kinh doanh 2. Hp tc x l t chc kinh t tp th do cc c nhn, h gia nh, php nhn ( gi chung l x vin) c nhu cu, li ch chung, t nguyn, gp vn, gp sc lp ra pht huy sc mnh tp th ca tng x vin tham gia Hp tc x, cng gip nhau thc hin c hiu qu cc hot ng sn xut kinh doanh v nng cao i sng vt cht, tinh thn gp phn pht trin kinh t x hi ca t nc. 3. Nguyn tc t chc v hot ng ca HTX l: T nguyn; Dn ch, bnh ng v cng khai; T ch, t chu trch nhim v cng c li; Hp tc x v s pht trin cng ng. 4. i hi x vin l c quan c quyn quyt nh cao nht ca HTX; Ban qun tr HTX l b my qun l HTX do i hi x vin bu trc tip, Ban kim sot l b my gim st v kim tra mi hot ng ca HTX theo ng php lut v iu l HTX. 5. Lin hip HTX l t chc kinh t hot ng theo nguyn tc t chc v hot ng ca HTX, nhm mc ch nng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca tng Hp tc x thnh vin, h tr nhautrong

126

hot ng v p ng cc nhu cu khc ca cc thnh vin tham gia. 6. Lin minh HTX l t chc kinh t- x hi do cc Hp tc x, Lin hip HTX t nguyn cng nhau thnh lp. Lin minh HTX c t chc theo ngnh v cc ngnh kinh t. Lin minh HTX c thnh lp cp trung ng hoc cp tnh, thnh ph trc thuc trung ng

Cu hi t lun: Cu 1: v sao H kinh doanh c th do c nhn lm ch khng c lut php xem l doanh nghip? Cu 2: V sao cc khon n pht sinh trong hot ng kinh doanh ca h kinh doanh c th c xem l n dn s? Cu 3: Ngi gp vn nhiu nht trong Hp tc x c c xem l ngi c quyn lc cao nht trong Hp tc x khng? Cu 4: C phi mc ch kinh doanh ca Hp tc x ch l li nhun? Cu hi trc nghim: Cu 1: C quan quyn lc cao nht trong Hp tc x l: a. i hi x vin b. Ban iu hnh HTX c. Ch nhim HTX d. Ban kim sot

127

Cu 2: Hp tc x l t chc hot ng chu trch nhim bng: a. Ton b ti sn x vin b. Ton b ti sn ca cc thnh vin trong Ban iu hnh c. Ton b ti sn ca HTX d. C 3 u ng Cu 3: S x vin ti thiu c ng k thnh lp HTX l: a. 3 x vin b. 7 x vin c. 2 x vin d. Lut khng quy nh s x vin ti thiu Cu 4: Quyn gp vn ca x vin khng vt mc ti a l: a. 20% /tng vn HTX b. Khng hn ch mc ti a c. 30% / tng vn HTX d. 50% / tng vn HTX Cu 5: H kinh doanh c th ng k kinh doanh ti: a. y ban ND tnh, thnh ph thuc trung ng b. Phng qun l ng k kinh doanh cp tnh, TP thuc trung ng c. C quan qun l ng k kinh doanh cp huyn d. C 3 u ng Hng dn tr li:
128

Cu hi t lun: Cu 1: i vi H kinh doanh c th do mt c nhn lm ch, v mt php l H kinh doanh c th v ch h l mt, hot ng ca H kinh doanh c th cng l ca c nhn ngi lm ch, khng c s tch bch v ti sn gia ngi ch vi H kinh doanh c th. Cu 2: V mt php l H kinh doanh c th khng phi l doanh nghip, hot ng ca H kinh doanh c th l hot ng ca ngi ch h, nn cc giao dch thc hin ca HKDCT c xem l hnh vi dn s. v vy cc khon n pht sinh t hot ng kinh doanh ca HKDCT l n dn s. Cu 3: Khng, HTX c t chc v hot ng theo nguyn tc l:T nguyn; Dn ch, bnh ng v cng khai; T ch, t chu trch nhim v cng c li. V vy mi x vin khi tham gia vo HTX u c quyn ngang nhau i vi cc vn ca HTX khng phn bit t l gp vn. Cu 4: HTX c lp ra nhm mc tiu chnh l pht huy sc mnh tp th ca tng x vin tham gia hp tc x, cng gip nhau thc hin c hiu qu cc hot ng sn xut kinh doanh v nng cao i sng vt cht, tinh thn gp phn pht trin kinh t x hi ca t nc. HTX khng ch c mc tiu l li nhun. Cu hi trc nghim: 1a; 2c; 3b; 4c; 5c.

129

BI 7 PH SN DOANH NGHIP V HP TC X Nn kinh t th trng gn lin vi cnh tranh do tt yu n dn n c k thng v ngi thua. S thua l trong kinh doanh l nguyn nhn lm cho cc ch th kinh doanh mt kh nng thanh ton cc khon n n hn, tc b ph sn. Ph sn c mt vai tr nht nh trong vic ti c cu nn sn xut x hi, l s qua o thi nhng ch th kinh doanh yu km. Nhng chnh n trc tip gy ra nhng hu qu xu c v mt kinh t ln x hi. V vy, c ph sn nht thit phi c php lut ph sn. Bi ny gip ngi hc tip cn mt cch ton din vi phm tr ph sn; cc qui nh v trnh t v th tc gii quyt yu cu ph sn mt doanh nghip, hp tc x theo php lut ph sn Vit Nam hin nay. MC TIU Sau khi hc tp v nghin cu bi ny, ngi hc phi nm vng: - Nhng qui nh chung v ph sn (thi im xc nh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, i tng c quyn, ngha v np n yu cu m th tc ph sn v thm quyn gii quyt yu cu ). - Qui trnh thc hin, quyn v ngha v ca cc bn trong qu trnh gii quyt yu cu m th tc ph sn doanh nghip, hp tc x.

130

NI DUNG CHNH 1. Nhng qui nh chung v ph sn 1.1 Khi nim v ph sn Thut ng ph sn c ngun gc t ch Ruin trong ting La tinh ngha l khnh tn, tc m ch mt trng thi cng kit v phng cu cha. Trong kinh doanh l s mt cn i gia thu v chi ca ch th kinh doanh n mc trm trng khng th phc hi c. Theo quan im pht trin, thc cht l qu trnh t o thi nhng doanh nghip yu km, kinh doanh thiu hiu qu, gp phn tch cc vo vic ti c cu nn sn xut x hi. V th n c tc dng thc y cc doanh nghip phi khng ngng hon thin c cu t chc kinh doanh, i mi cng ngh, thit b, nng cao trnh qun l iu hnh, nng sut, cht lng sn phm, dch v Tuy nhin, do mi doanh nghip l t bo c bn ca nn kinh t, mt mt xch trong h thng kinh t nn hu qu ca ph sn l rt ln. C th l ph sn e da trc tip n quyn v li ch chnh ng ca cc bn c lin quan; n trt t k cng trong hot ng kinh doanh cng nh trt t an ton x hi; gy hiu ng ph sn dy chuyn dn n lm ngng tr c thng kinh t v gia tng t l tht nghip. V hu qu , m c ph sn th phi c php lut ph sn nhm hn ch nhng tc ng xu ca ph sn ng thi gii phng v to c hi cho doanh nghip mc n sm c c s khi u mi. Song cng chnh t mc ch ny m vn ph sn cn c pht hin v xem xt mt thi im nht nh trc khi doanh nghip chnh thc b tuyn b ph sn. Thi im c php lut Vit Nam gi l doanh nghip lm vo tnh trng ph sn.
131

Theo xu hng chung, nhm tng cng kh nng phc hi ca doanh nghip t to c hi cu nguy doanh nghip khng b tuyn b ph sn, thi im doanh nghip b coi l lm vo tnh trng ph sn ngy cng c xc nh sm hn. Tuy nhin cho n nay, vic la chn tiu ch v thi im xc nh doanh nghip lm vo tnh trng ph sn vn cha c s thng nht gia php lut cc nc. Php lut Vit Nam ly tiu ch ch s thanh ton n n hn v xc nh: Doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu th coi l lm vo tnh trng ph sn (iu 3, Lut ph sn nm 2004). 1.2 i tng p dng php lut ph sn Hin nay trn th gii trong khi nhiu quc gia tha nhn ph sn c nhn v ph sn doanh nghip, th nhiu quc gia khc li ch tha nhn ph sn doanh nghip. Vit Nam, Lut ph sn nm 2004 qui nh i tng p dng ph sn l cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t v hnh thc t chc hot ng; hp tc x v lin hip hp tc x (gi chung l hp tc x) c thnh lp v hot ng theo qui nh ca php lut. 1.3 i tng c quyn, ngha v np n yu cu m th tc ph sn Khc vi gii th c thc hin theo th tc hnh chnh, vic gii quyt yu cu m th tc ph sn c thc hin theo th tc t php. Do , thm quyn gii quyt yu cu ph sn thuc v Ta n v c s gii quyt l phi c n yu cu m th tc ph sn. Lut ph sn nm 2004 qui nh nhng i tng sau y c quyn, ngha v np n yu cu m th tc ph sn:
132

Mt l, ch n khng c bo m hoc bo m mt phn iu kin np n: - Khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; - n phi c cc ni dung chnh qui nh ti iu 13, Lut ph sn nm 2004. Hai l, i din ngi lao ng hoc i din cng on iu kin np n: - Khi doanh nghip, hp tc x khng tr lng, cc khon n khc v nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; - n phi c cc ni dung chnh qui nh ti iu 14, Lut ph sn nm 2004. Ngoi ra, trng hp i din ngi lao ng np n th phi c s tn thnh ca qu na s ngi lao ng trong doanh nghip, hp tc x di hnh thc b phiu, hoc ly ch k, hoc qu na s ngi c c lm i din t cc n v trc thuc ca doanh nghip, hp tc x. Ba l, i din ch s hu doanh nghip nh nc iu kin np n: - Khi thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn m doanh nghip khng thc hin ngha v np n yu cu m th tc ph sn; - n phi c cc ni dung chnh v km theo phi c cc giy t, ti liu qui nh ti iu 15, Lut ph sn nm 2004. Bn l, c ng ca cng ty c phn iu kin np n
133

- Khi thy doanh nghip lm vo tnh trng ph sn; - c iu l cng ty hoc theo ngh quyt i hi c ng qui nh. Trng hp iu l cng ty khng qui nh v cng khng tin hnh c i hi c ng th c ng hoc nhm c ng ch c quyn np n khi s hu trn 20% s c phn ph thng trong thi hn lin tc t nht 6 thng. - n phi c cc ni dung chnh v km theo n phi c cc giy t, ti liu qui nh ti iu 15, Lut ph sn 2004 (tr cc qui nh ti cc im d, v e khon 4). Nm l, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh iu kin np n: - Khi thy doanh nghip lm vo tnh trng ph sn; - n phi c cc ni dung chnh v km theo n phi c cc giy t, ti liu theo qui nh ti iu 15, Lut ph sn nm 2004. Su l, ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x y l i tng duy nht c ngha v np n. iu kin np n l khi nhn thy doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn; n phi c cc ni dung chnh v km theo n phi c cc giy t, ti liu qui nh ti iu 15, lut ph sn nm 2004. 1.4 Thm quyn gii quyt yu cu m th tc ph sn - Khc vi Lut ph sn doanh nghip nm 1993, Lut ph sn nm 2004 qui nh vic gii quyt yu cu m th tc ph sn doanh nghip, hp tc x thuc thm quyn ca Ta n nhn dn cp tnh hoc cp huyn ni doanh nghip, hp tc x ng k kinh doanh ti c quan ng k kinh doanh thuc cp tnh, huyn .
134

Trng hp cn thit, Ta n nhn cp tnh ly ln tin hnh th tc ph sn i vi cc trng hp thuc thm quyn ca Ta n nhn dn cp huyn. - Ta n nhn cp tnh ni t tr s chnh ca doanh nghip c vn u t nc ngoi c thm quyn tin hnh th tc ph sn i vi nhng doanh nghip . Vic tin hnh th tc ph sn ti Ta n nhn dn cp huyn do mt Thm phn ph trch; ti Ta n nhn dn cp tnh do mt Thm phn hoc T Thm phn gm ba Thm phn (trong mt Thm phm lm t trng) ph trch. 2. Trnh t v th tc gii quyt yu cu m th tc ph sn 2.1 Np n v th n yu cu m th tc ph sn - Cc i tng c quyn, ngha v np n yu cu m th tc ph sn gi n n Ta n c thm quyn khi hi cc iu kin do php lut qui nh. - Ta n bt u th l n yu cu m th tc ph sn k t ngy ngi np n xut trnh bin lai np tin tm ng ph ph sn (tr khi ngi np n l i din ngi lao ng hoc i din cng on). Trng hp ngi np n khng phi l ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn th trong thi hn 5 ngy k t ngy th l n, Ta n phi thng bo cho doanh nghip, hp tc x bit, ng thi yu cu h xut trnh cho Ta n cc giy t, ti liu qui nh ti khon 4, iu 15, Lut ph sn nm 2004 trong thi hn 15 ngy k t ngy nhn c thng bo.
135

- Trong thi hn 30 ngy k t ngy th l n, Ta n ra quyt nh m th tc ph sn nu c cn c chng minh doanh nghip lm vo tnh trng ph sn (khon 2, iu 28, Lut ph sn 2004). Trng hp ngc li, nu xt thy doanh nghip, hp tc x cha lm vo tnh trng ph sn, Ta ra quyt nh khng m th tc ph sn (khon 4, iu 28, Lut ph sn 2004). Quyt nh m th tc ph sn c gi cho doanh nghip, hp tc x b m th tc ph sn, Vin kim st cng cp; thng bo cho cc ch n, nhng ngi mc n doanh nghip, hp tc x ng thi ng trn bo a phng ni doanh nghip, hp tc x c tr s chnh, bo hng ngy ca trung ng trong 3 s lin tip. 2.2 M th tc ph sn v t chc Hi ngh ch n Thnh lp T qun l, thanh l ti sn - ng thi vic ra quyt nh m th tc ph sn, Thm phn ra quyt nh thnh lp T qun l, thanh l ti sn thc hin nhim v qun l, thanh l ti sn ca doanh nghip b m th tc ph sn. Thnh phn T qun l, thanh l ti sn gm c: mt chp hnh vin ca c quan thi hnh n cng cp lm T trng, mt cn b ca Ta n, mt i din ch n, i din hp php ca doanh nghip, hp tc x b m th tc ph sn. Trng hp cn thit phi c i din ngi lao ng, i din cng on, i din c quan chuyn mn tham gia T qun l, thanh l ti sn th Thm phn xem xt, quyt nh. T qun l, thanh l ti sn c nhim v, quyn hn: + Lp bng k ton b ti sn hin c ca doanh nghip, hp tc x;
136

+ Gim st, kim tra vic s dng ti sn ca doanh nghip, hp tc x; + ngh Thm phn quyt nh p dng cc bin php khn cp tm thi bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x trong trng hp cn thit; + Lp danh sch cc ch n v s n phi i ca doanh nghip, hp tc x; + Thu hi v qun l ti sn, ti liu, s k ton v con du ca doanh nghip, hp tc x khi b p dng th tc thanh l; + Thc hin phng n phn chia ti sn theo quyt nh ca Thm phn; + Pht hin v ngh Thm phn ra quyt nh thu hi li ti sn, gi tr ti sn hay phn chnh lch gi tr ti sn ca doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l bn hoc chuyn giao bt hp php (khon 1, iu 43, Lut ph sn nm 2004). + Thi hnh quyt nh ca Thm phn v vic bn u gi ti sn ca doanh nghip, hp tc x b p dng th tc thanh l theo ng qui nh php lut v bn u gi; + Gi cc khon tin thu c t nhng ngi mc n v t vic bn u gi ti sn ca doanh nghip, hp tc x vo ti khon ngn hng. + Thi hnh cc quyt nh khc ca thm phn trong qu trnh tin hnh th tc ph sn. T chc Hi ngh ch n Thc cht l phin hp ha gii, trong Thm phn gi vai tr l ngi trung gian chu trch nhim triu tp cc bn tham gia v ch tr Hi ngh ch n
137

Thi im t chc hi ngh ch n L 30 ngy k t ngy lp xong danh sch ch n, nu vic kim k ti sn doanh nghip, hp tc x kt thc trc ngy lp xong danh sch ch n; hoc tnh t ngy kim k xong ti sn, nu vic kim k ti sn kt thc sau ngy lp xong danh sch ch n. Cc Hi ngh ch n tip theo c th c Thm phn triu tp vo bt k ngy lm vic no trong qu trnh tin hnh th tc ph sn theo ngh ca T qun l, thanh l ti sn hoc cc ch n i din cho t nht mt phn ba tng s n khng c bo m. Thnh phn Hi ngh ch n Gm nhng ngi c quyn v ngha v tham gia Hi ngh ch n. Trong : + Ngi c quyn tham gia Hi ngh ch n l cc ch n c tn trong danh sch ch n; i din ngi lao ng, i din cng on; ngi bo lnh sau khi tr n thay cho thay cho doanh nghip, hp tc x. + Ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n l ngi np n yu cu m th tc ph sn trong trng hp h l ch doanh nghip, hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x; i din ch s hu doanh nghip nh nc; c ng cng ty c phn; thnh vin hp danh ca cng ty hp danh. iu kin hp l ca Hi ngh ch n - C qu na s ch n khng c bo m i din cho t hai phn ba tng s n khng c bo m tr ln tham gia; - C s tham gia ca ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n.

138

Hi ngh ch n c th c hon mt ln trong cc trng hp: Mt l, khng c qu na s ch n khng c bo m i din cho t 2/3 tng s n khng c bo m tr ln tham gia; Hai l, qu na s ch n khng c bo m c mt ti Hi ngh ch n biu quyt ngh hon Hi ngh ch n; Ba l, ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n vng mt c l do chnh ng. Mc ch ca hi ngh ch n L la chn mt gii php an ton cho cc bn, mt mt nhm gip doanh nghip, hp tc x c c hi thot khi lm vo tnh trng ph sn, mt khc l gii quyt cng bng v nhanh gn vic thanh l ti sn v thanh ton n trong trng hp doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn. Ni dung ca hi ngh ch n - Tho lun tnh hnh kinh doanh, thc trng ti chnh ca doanh nghip, hp tc x, kt qu kim tra ti sn, danh sch ch n v nhng ni dung cn thit khc do T trng T qun l, thanh l ti sn thng bo. - Tho lun kin ca ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x v cc ni dung T trng T qun l, thanh l ti sn thng bo; cng cc gii php t chc li hot ng kinh doanh, kh nng v thi hn thanh ton n do doanh nghip, hp tc x xut. - Thng qua Ngh quyt hi ngh ch n v cc ni dung tho lun.

139

Trng hp cn phi t chc Hi ngh ch n tip theo th chng trnh, ni dung ca Hi ngh ch n nhng ln tip theo do Thm phn quyt nh theo ngh ca T qun l, thanh l ti sn hoc cc ch n i din cho t nht mt phn ba tng s n khng c bo m. Quyt nh ca Thm phn trong qu trnh t chc Hi ngh ch n Cn c vo din bin v Ngh quyt ca Hi ngh ch n ln th nht, Thm phn ra mt trong ba cc quyt nh: Th nht, Quyt nh nh ch tin hnh th tc ph sn trong cc trng hp (iu 67, Lut ph sn nm 2004): - Hi ngh ch n hon mt ln, ngi np n l ch n hoc i din ngi lao ng vn khng tham gia Hi ngh ch n khi c triu tp li. - Ngi np n l nhng ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n nhng chnh h li vng mt m khng c l do chnh ng. - Nhng ngi np n yu cu m th tc ph sn rt li n. Th hai, Quyt nh p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh (khon 1, iu 68, Lut ph sn nm 2004) trong trng hp Hi ngh ch n ln th nht thng qua Ngh quyt ng vi cc gii php t chc li hot ng kinh doanh, k hoch thanh ton n cho cc ch n do doanh nghip, hp tc x xut. Th ba, Quyt nh m th tc thanh l ti sn trong cc trng hp (iu 79, Lut ph sn nm 2004): - Ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x khng tham gia Hi ngh ch n m khng c l do chnh ng hoc sau khi Hi ngh ch n hon mt ln nu ngi np
140

n yu cu m th tc ph sn l ch n hoc i din ngi lao ng. - Khng c s ch n tham gia Hi ngh ch n sau khi hon mt ln nu ngi np n l ch doanh nghip, hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x, ch s hu doanh nghip nh nc, c ng cng ty c phn hoc thnh vin hp danh. Ngoi ra, Thm phn cn ra quyt nh m th tc thanh l ti sn trong trng hp khi doanh nghip hot ng kinh doanh b thua l c Nh nc p dng bin php c bit phc hi hot ng kinh doanh, nhng vn khng phc hi c v khng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu (iu 78, Lut ph sn nm 2004). 2.3 Phc hi hot ng kinh doanh - Trong thi hn 30 ngy k t ngy Thm phn ra quyt nh p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh, doanh nghip, hp tc x phi xy dng phng n phc hi hot ng kinh doanh (trong nu r cc bin php cn thit phc hi hot ng kinh doanh, cc iu kin, thi gian v k hoch thanh ton cc khon n) np cho Ta n Thm phn trnh Hi ngh ch n ln th hai xem xt, thng qua. - Trng hp phng n phc hi hot ng kinh doanh c Ngh quyt Hi ngh ch n thng qua, Thm phn ra quyt nh cng nhn Ngh quyt v cho php doanh nghip, hp tc x t chc thc hin trong thi hn ti a 3 nm. - Cn c vo tnh hnh xy dng v kt qu t chc thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x, Thm phn ra mt trong hai quyt nh:
141

Th nht, Quyt nh nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh trong cc trng hp (iu 76, Lut ph sn nm 2004): + Doanh nghip, hp tc x thc hin xong phng n phc hi hot ng kinh doanh; + c qu na s phiu ca cc ch n khng c bo m i din cho t hai phn ba tng s n khng c bo m tr ln cha thanh ton ng nh ch. Th hai,Quyt nh m th tc thanh l ti sn trong cc trng hp (iu 80, Lut ph sn nm 2004): - Doanh nghip, hp tc x khng xy dng c phng n phc hi hot ng kinh doanh hoc khng c Hi ngh ch n thng qua; - Doanh nghip, hp tc x thc hin khng ng hoc khng thc hin c phng n phc hi hot ng phc hi hot ng kinh doanh. 2.4 Thanh l ti sn v thanh l n - Vic thanh l ti sn v thanh ton n do T qun l, thanh l ti sn c thc hin theo quyt nh v phng n phn chia ti sn ca Thm phn th hin trong ni dung ca quyt nh m th tc thanh l ti sn. Trng hp trc khi Thm phn ra quyt nh m th tc thanh l ti sn, nu doanh nghip c Nh nc p dng cc bin php c bit v ti sn (nh u t vn, my mc, thit b ) phc hi hot ng kinh doanh th gi tr ti sn thu hi t vic thanh l trc khi phn chia phi hon tr cho Nh nc phn gi tr . i vi cc khon n c bo m v bo m mt phn th c u tin thanh ton bng ti sn . Trng hp gi tr ti sn bo
142

m khng thanh ton th phn cn thiu c nhp vo n khng c bo m v c thanh ton trong qu trnh phn chia ti sn; ngc li nu gi tr ti sn bo m ln hn th phn gi tr chnh lch c nhp vo gi tr ti sn phn chia. - Vic phn chia gi tr ti sn cn li ca doanh nghip, hp tc x c thc hin theo th t: + Thanh ton ph ph sn; + Thanh ton cc khon n lng, tr cp thi vic, bo him x hi theo qui nh ca php lut v cc quyn li khc ca ngi lao ng theo tha c lao ng tp th v hp ng lao ng. + Thanh ton cc khon n khng c bo m cho cc ch n (trong c c n thu i vi Nh nc) theo t l tng ng gia gi tr ti sn cn li trn tng s n khng c bo m. Phn gi tr ti sn cn li (nu cn) thuc v cc ch s hu doanh nghip hoc x vin hp tc x. 2.5 Tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn - ng thi vi quyt nh nh ch th tc thanh l ti sn sau khi T qun l, thanh l ti sn thc hin xong phng n phn chia ti sn, hoc trong trng hp doanh nghip, hp tc x khng cn ti sn thc hin phng n phn chia ti sn, Thm phn ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn (iu 86, Lut ph sn nm 2004). Ngoi ra, Thm phn cn ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn trong cc trng hp c bit sau y (iu 87, Lut ph sn nm 2004): + Qu thi hn np tin tm ng n ph do Ta n n nh, ch doanh nghip, hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x
143

np n yu cu m th tc ph sn khng cn tin v ti sn khc np tm ng n ph. + Sau khi th l n yu cu m th tc ph sn, Ta n xc nh doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khng cn ti sn hoc cn nhng khng thanh ton ph ph sn. - Trong thi hn 15 ngy v 10 ngy k t ngy ra quyt nh tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn, Ta n phi gi v thng bo cng khai quyt nh cho cc bn nh khi ra quyt nh m th tc ph sn; cho c quan ng k kinh doanh xa tn doanh nghip, hp tc x.

Np n v th M th l n K2, 28 tc ph yu cu sn v K1, 68 m th t chc tc Hi ngh ph sn ch n

K 4, 28 67

78, 79

Phc hi HKD

80

Thanh l 86, 87 ti sn v thanh ton n

Tuyn b ph sn

K 1, 76

Khng m th tc ph sn

nh ch tin hnh th tc ph sn

nh ch phc hi HKD

Ch thch: - K l khon, - l iu

S : Trnh t v th tc gii quyt yu cu m th tc ph sn theo Lut ph sn nm 2004

144

* Mt s lu - Sau khi c quyt nh m th tc ph sn ca Ta n, mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, hp tc x vn c tin hnh bnh thng, nhng t di s gim st, kim tra ca Thm phn v t qun l, thanh l ti sn. Php lut nghim cm doanh nghip, hp tc x thc hin cc hot ng ct du, tu tn ti sn, thanh ton n khng c bo m, t b hoc gim bt quyn i n v cc hot ng khc lm gim gi tr doanh nghip, hp tc x (qui nh ti iu 31, Lut ph sn nm 2004). - Trong qu trnh Ta n tin hnh th tc ph sn, nhm bo ton gi tr ti sn ca doanh nghip, hp tc x b m th tc ph sn, Ta n c quyn ra quyt nh v cc bn lin quan n doanh nghip, hp tc x b m th tc ph sn c ngha v p dng cc bin php bo m ti sn qui nh ti cc iu t 43 n 60, Lut ph sn nm 2004. - Ngi np n yu cu m th tc ph sn, doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn, cc ch n c quyn khiu ni; Vin kim st nhn dn cng cp c quyn khng ngh cc quyt nh khng m th tc ph sn; m th tc thanh l ti sn; tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn ca Ta n theo cc qui nh ti iu 32, 83 v 91 Lut ph sn nm 2004. Vic gii quyt nhng khiu ni, khng ngh ny c thc hin theo cc qui nh ti iu 32, 84 v 92, Lut ph sn nm 2004. TM LC 1. Ph sn l khi nim ch trng thi cng kit v phng cu cha,

145

trong kinh doanh l s mt cn i gia thu v chi ca ch th kinh doanh n mc trm trng khng th phc hi c. 2. Lut ph sn nm 2004 qui nh i tng p dng ph sn l doanh nghip v hp tc x; thi im xc nh lm vo tnh trng ph sn l khi chng khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu. 3. Vic gii quyt ph sn c thc hin theo th tc t php. Trong : - Ta n c thm quyn gii quyt l Ta n nhn dn cp huyn hoc tnh ni doanh nghip, hp tc x ng k kinh doanh ti c quan ng k kinh doanh thuc cp tnh hoc cp huyn , m trc tip ph trch l Thm phn hoc T Thm phn; - i tng c quyn, ngha v np n yu cu Ta n m th tc ph sn l ch n khng c bo m hoc c bo m mt phn; i din ngi lao ng hoc i din cng on; i din ch s hu doanh nghip nh nc; c ng cng ty c phn; thnh vin hp danh ca cng ty hp danh; ch doanh nghip hoc i din hp php ca doanh nghip, hp tc x. - Qui trnh gii quyt ph sn gm cc th tc: np n v th l n yu cu m th tc ph sn doanh nghip, hp tc x; m th tc ph sn v t chc hi ngh ch n; phc hi hot ng kinh doanh; thanh l ti sn v thanh ton n; tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn.

CU HI T LUN 1. Tnh tt yu v vai tr ca php lut ph sn.

146

2. Phn bit gia gii th v ph sn. 3. Mc ch v ngha ca vic t chc Hi ngh ch n. 4. Lun gii v sao trong qu trnh tin hnh th tc ph sn phi p dng cc bin php bo ton ti sn ca doanh nghip, hp tc x. 5. Lun gii v sao vic phn chia ti sn phi thc hin theo th t u tin. CU HI TRC NGHIM 1. Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn khi: a. Cc i tng c quyn, ngha v np n yu cu m th tc ph sn gi n n Ta n c thm quyn . b. Ta n ra quyt nh m th tc ph sn; c. Ta n ra quyt nh khng m th tc ph sn; d. C a, b, c u ng. 2. Thm phn ra quyt nh nh ch th tc ph sn khi: a. Hi ngh ch n hon mt ln, ngi np n l ch n hoc i din ngi lao ng vn khng tham gia Hi ngh ch n khi c triu tp li; b. Ngi np n l nhng ngi c ngha v tham gia Hi ngh ch n nhng chnh h li vng mt m khng c l do chnh ng; c. Nhng ngi np n yu cu m th tc ph sn rt li n; d. C 3 trng hp a, b, c. 3. Doanh nghip, hp tc x s b tuyn b ph sn khi: a. Lm vo tnh trng ph sn; b. Ta n ra quyt nh m th tc ph sn; c. Ta n ra quyt nh phc hi hot ng kinh doanh;
147

d. Ta n ra quyt nh m th tc thanh l ti sn. 4. Doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn c th thot khi tnh trng ny khi Thm phn ra quyt nh: a. M th tc ph sn; b. Tuyn b Doanh nghip, Hp tc x b ph sn; . c. p dng th tc phc hi hot ng kinh doanh; d. nh ch th tc phc hi hot ng kinh doanh. HNG DN TR LI Cu hi t lun: 1. Tnh tt yu v vai tr ca php lut ph sn Nn kinh t th trng gn lin vi cnh tranh v do vy tt yu dn n ph sn. Ph sn gy ra nhng hu qu xu c v kinh t ln x hi. l e do trc tip n quyn v li ch chnh ng ca cc bn lin quan; n trt t, k cng trong hot ng kinh doanh cng nh trt t an ton x hi; gy hiu ng ph sn dy chuyn dn n lm ngng tr c thng kinh t v gia tng t l tht nghip. V hu qu , m c ph sn th phi c php lut ph sn vi vai tr: Mt l, m bo vic i n ca cc ch n c cng bng, trt t; trn c s bo v quyn, li ch chnh ng ca cc bn c lin quan Hai l, kin to c hi cu nguy doanh nghip, hp tc x thot khi b tuyn b ph sn v chn ng nguy c ph sn dy chuyn, Ba l, gii phng v to cho cc ch s hu doanh nghip lm vo tnh trng ph sn c c s khi u mi.
148

2. Phn bit gii th vi ph sn Th nht, c nhiu l do dn n gii th (ht thi hn hot ng m khng gia hn; vi phm php lut dn n b thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh, do chnh doanh nghip, hp tc x t nguyn xin gii th ). Trong khi nguyn nhn duy nht dn n ph sn l doanh nghip, hp tc x mt kh nng thanh ton n n hn. Th hai, iu kin gii th l doanh nghip, hp tc x bo m thanh ton ht cc khon n v cc ngha v ti sn khc. Trong khi , nguyn nhn dn n ph sn l mt kh nng thanh ton cc khon n n hn, nn kh nng thanh ton ht cc khon n l rt thp. Th ba, vic gii th do doanh nghip, hp tc t quyt nh hoc c quan qun l nh nc quyt nh v c thc hin theo th tc hnh chnh, trong khi ph sn c thc hin theo th tc t php, tc do to n quyt nh. Th t, vic gii th bao gi cng dn ti chm dt s tn ti ca doanh nghip, hp tc x, trong khi doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn vn tip tc hot ng nu c ngi mua li ton b doanh nghip, hp tc x. Th nm, Sau khi gii th, ch doanh nghip, hoc nhng ngi qun l iu hnh doanh nghip, hp tc x khng b hn ch thnh lp doanh nghip, hp tc x mi. Trong khi vi ph sn th nhng ngi ny khng c thnh lp mi hoc lm ngi qun l trong doanh nghip, hp tc x khc trong thi hn t mt n ba nm. 3. Mc ch ca Hi ngh ch n nhm to ra nhng tho hip gia doanh nghip, hp tc x mc n vi cc ch n, trn c s
149

m ng cho doanh nghip, hp tc x c c hi t chc li hot ng kinh doanh thot khi ph sn, mt khc l gii quyt cng bng v nhanh gn vic thanh l ti sn v thanh ton n cho cc ch n trong trng hp doanh nghip, hp tc x khng thuyt phc c cc ch n. ngha ca Hi ngh ch n l to c hi ln cui cho doanh nghip quyt nh s phn ca mnh cng nh cc ch n nh ot quyn, li ch chnh ng ca h 4. Phi p dng cc bin php bo ton ti sn v: Sau khi c quyt nh m th tc ti sn kh nng doanh nghip, hp tc x b pht mi ti sn thanh ton n l rt cao. Do vy, d xy ra tnh trng doanh nghip, hp tc x b m th th tc ph sn tm cch tu tn tn ti sn hoc gim quyn i n. 5. Vic phn chia ti sn phi c thc hin theo th t u tin v: Th nht, nguyn nhn dn n doanh nghip, hp tc x b tuyn b ph sn l mt kh nng thanh ton n n hn, v vy gi tr ti sn cn li ca doanh nghip, hp tc x ph bin l khng thanh ton cc khon n. Th hai, xt ngun gc v tnh cht hnh thnh cc khon n Ph ph ph sn l ph tn pht sinh t qu trnh Ta n tin hnh th tc ph sn. V tt nhin khng c qu trnh ny th yu cu m th tc ph sn khng c gii quyt. N lng, tr cp thi vic, bo him x hi pht sinh trong qu trinh kinh doanh. N e da trc tip i sng ca ngi lao ng v kh nng tm vic lm mi ca h. N khng c bo m pht sinh t mc ch kinh doanh; t s bt cn v mo him ca cc ch n.
150

Cu hi trc nghim: 1b; 2d; 3d; 4d.

151

BI 8: PHP LUT V U T KHI QUT V NI DUNG CA BI HC Php lut v u t c vai tr ht sc quan trng i vi nn kinh t Vit Nam, c bit l i vi cc doanh nghip. V vy, bn cnh nghin cu v cc loi hnh doanh nghip ca Lut Doanh nghip th vic nghin cu v Lut u t (29/11/2005) hiu v cc hnh thc u t c bit hnh thc u t trc tip, quyn v ngha v ca nh u t khi thc hin d n u t trn lnh th Vit Nam l nhng kin thc c bn khng th thiu cho sinh vin khi ngnh kinh t vi t cch l nhng nh kinh t, nhng thng nhn trong tng lai. Bi Php lut v u t ny s tp trung cung cp cc kin thc c bn v u t nhm gii quyt c nhng vn t ra trn. MC TIU CA BI HC Hc xong chng ny, cc sinh vin phi hiu c: Mt s quy nh chung v u t nh khi nim u t, thi hn hot ng ca cc d n u t Phn bit c hnh thc u t trc tip v u t gin tip, c bit phi nm vng cc hnh thc u t trc tip nh hp ng BCC, BOT, BTO, BT, t chc kinh t 100% vn trong nc, nc ngoi, t chc kinh t lin doanh ang hin din trong nn kinh t Vit Nam Bit c cc quyn v ngha v c bn ca nh u t khi thc hin mt d n u t ti Vit Nam.

152

NI DUNG CHNH CA BI HC 1. Khi nim: u t l vic nh u t b vn bng cc loi ti sn hu hnh hoc v hnh hnh thnh ti sn tin hnh cc hot ng u theo quy nh ca Lut u t v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. 2. Phn loi hnh thc u t: u t c chia thnh hai loi: 2.1. u t trc tip: l hnh thc u t do nh u t b vn u t v tham gia qun l hot ng u t. Chng hn, hnh vi ca c nhn b vn thnh lp doanh nghip t nhn v tham gia trc tip qun l, iu hnh doanh nghip nhm mc ch sinh li l hot ng u t trc tip hoc hnh vi ca c nhn, t chc nc ngoi b vn mua li doanh nghip Vit Nam v trc tip tham gia qun l iu hnh doanh nghip cng l hot ng u t trc tip. Cc hnh thc u t trc tip: 2.1.1. Thnh lp t chc kinh t 100% vn ca nh u t: Nh u t trong nc, nh u t nc ngoi u t theo hnh thc 100% vn thnh lp cng ty TNHH, cng ty c phn, cng ty hp danh, doanh nghip t nhn theo quy nh ca Lut Doanh nghip v php lut c lin quan. Doanh nghip 100% vn u t nc ngoi thnh lp ti Vit Nam c hp tc vi nhau v vi nh u t nc ngoi u t thnh lp doanh nghip 100% vn u t nc ngoi mi Doanh nghip 100% vn u t nc ngoi c t cch php nhn theo php lut Vit Nam, c thnh lp v hot ng k t ngy c cp Giy chng nhn u t

153

2.1.2. Thnh lp t chc kinh t lin doanh gia nh u t trong nc v nh u t nc ngoi: Nh u t nc ngoi lin doanh vi nh u t trong nc u t thnh lp cng ty TNHH hai thnh vin tr ln, cng ty c phn, cng ty hp danh theo quy nh ca Lut Doanh nghip v php lut c lin quan. Doanh nghip thc hin theo hnh thc lin doanh c t cch php nhn theo php lut Vit Nam, c thnh lp v hot ng k t ngy c cp Giy chng nhn u t 2.1.3. u t theo hnh thc hp ng hp tc kinh doanh (BCC), hp ng xy dng kinh doanh chuyn giao (BOT), hp ng xy dng chuyn giao kinh doanh (BTO) v hp ng xy dng chuyn giao( BT): Hp ng BCC l hp ng do mt hoc nhiu nh u t nc ngoi k kt vi mt hoc nhiu nh u t trong nc (cc bn hp doanh) tin hnh u t, kinh doanh; trong quy nh v quyn li, trch nhim v phn chia kt qu kinh doanh cho mi bn hp doanh m khng thnh lp php nhn Hp ng BCC c k gia cc nh u t trong nc tin hnh u t, kinh doanh thc hin theo quy nh ca php lut v hp ng v php lut c lin quan. i tng, ni dung hp tc, thi hn kinh doanh, quyn li, ngha v, trch nhim ca mi bn, quan h hp tc gia cc bn v t chc qun l do cc bn tha thun v ghi trong hp ng Hp ng xy dng kinh doanh chuyn giao (BOT): l hnh thc u t c k gia c quan nh nc c thm quyn v nh u t xy dng kinh doanh cng trnh kt cu h tng trong
154

mt thi hn nht nh; ht thi hn, nh u t chuyn giao khng bi hon cng trnh cho nh nc Vit Nam Hp ng xy dng chuyn giao kinh doanh (BTO): l hnh thc u t c k gia c quan nh nc c thm quyn v nh u t xy dng cng trnh kt cu h tng; sau khi xy dng xong, nh u t chuyn giao cng trnh cho nh nc Vit Nam; Chnh ph Vit Nam dnh cho nh u t quyn kinh doanh cng trnh trong mt thi hn nht nh thu hi vn u t v li nhun. Hp ng xy dng chuyn giao ( BT): L hnh thc u t c k gia c quan nh nc c thm quyn v nh u t xy dng cng trnh kt cu h tng; sau khi xy dng xong, nh u t chuyn giao cng trnh cho nh nc Vit Nam; Chnh ph Vit Nam to iu kin cho nh u t thc hin d n khc thu hi vn u t v li nhun hoc thanh ton cho nh u t theo tha thun trong hp ng BT. Cc hp ng BOT, BTO, BT c nhng c im chung sau: Ch c p dng trong lnh vc xy dng cng trnh kt cu h tng nh xy dng h tng cho h thng giao thng, cp thot nc,Thng qua hp ng BOT, BTO, BT Chnh ph trao cho nh u t quyn kinh doanh cng trnh c th b p li chi ph pht trin d n v hon vn cho cc nh u t. Chng hn, quyn thu ph cu ng, in nc hoc c thc hin mt d n u t khc. Ch c k kt gia mt bn l c quan nh nc c thm quyn ca Vit Nam vi bn cn li l cc nh u t (khc vi hp ng BCC c k kt gia cc nh u t vi nhau)

155

 Cc nh u t khi u t di hnh thc ny thng s dng vn gp ca h v phn ln vn vay t cc ngn hng thng mi u t cho d n. V vy, s tham gia ca ngn hng thng mi l ht sc quan trng. Nu nh u t v Chnh ph khng sn sng a ra cc c ch thun tin tin hnh d n BOT, BTO, BT nhm bo v quyn li v gii quyt cc vn m bn cho vay quan tm th d n s kh thnh cng. Hp ng BOT, BTO lun c n nh v thi gian m sau quyn kinh doanh c quyn ca nh u t s kt thc v nh u t s chuyn giao khng bi hon cng trnh hoc h thng cng trnh cho Chnh ph Vit Nam. thc hin d n BOT, BTO, BT nh u t c th thnh lp doanh nghip BOT, BTO, BT. Doanh nghip BOT, BTO, BT l doanh nghip hot ng theo Lut Doanh nghip thc hin hp ng BOT, BTO, BT. Doanh nghip BOT, BTO, BT chu trch nhim thc hin cc quy nh ti giy php u t, cc cam kt ca nh u t theo hp ng BOT, BTO, BT. Quyn v ngha v ca doanh nghip BOT, BTO, BT, mi quan h gia doanh nghip BOT, BTO, BT v nh u t trong vic thc hin d n cho cc bn tha thun trong hp ng BOT, BTO, BT 2.1.4. u t pht trin kinh doanh: Nh u t c u t pht trin kinh doanh thng qua cc hnh thc sau: M rng quy m, nng cao nng sut, nng lc kinh doanh i mi cng ngh, nng cao cht lng sn phm, gim nhim mi trng.

156

2.1.5. u t theo hnh thc gp vn, mua c phn, sp nhp, mua li doanh nghip Nh u t c quyn gp vn, mua c phn, sp nhp, mua li doanh nghip tham gia qun l hot ng u t theo quy nh ca Lut Doanh nghip v php lut c lin quan. Doanh nghip nhn sp nhp, mua li k tha cc quyn, ngha v ca doanh nghip b sp nhp, mua li, tr trng hp cc bn c tha thun khc. Nh u t nc ngoi khi gp vn mua c phn phi thc hin ng cc quy nh ca cc iu c quc t m Vit Nam l thnh vin v t l gp vn, hnh thc u t v l trnh m ca th trng. Nh u t khi sp nhp, mua li cng ty, chi nhnh ti Vit Nam phi tun th cc quy nh ca Lut Doanh nghip (29/11/2005) v iu kin tp trung kinh t v php lut v cnh tranh. 2.2. u t gin tip: l hnh thc u t thng qua vic mua c phn, c phiu, tri phiu, cc giy t c gi khc, qu u t chng khon v thng qua cc nh ch ti chnh khc m nh u t khng trc tip tham gia qun l hot ng u t. Chng hn, hnh vi ca c nhn nh c nc ngoi mua c phiu trong cc cng ty c phn ti Vit Nam m h khng trc tip tham gia vo Hi ng qun tr v hi hp, biu quyt cc vn lin quan n hot ng kinh doanh ca cng ty. 3. Quyn v ngha v ca nh u t: 3.1. Quyn ca nh u t: Nh u t c cc quyn c bn

157

3.1.1. Quyn t ch u t, kinh doanh: Nh u t c la chn lnh vc u t, hnh thc u t, phng thc huy ng vn, a bn, quy m u t, i tc u t v thi hn hot ng ca d n. Tuy nhin, i vi thi hn ca d n u t nc ngoi th c ghi trong giy chng nhn u t ph hp vi yu cu hot ng ca d n, nhng khng qu 50 nm. Trng hp cn thit, Chnh ph Vit Nam c th quyt nh thi hn di hn i vi d n nhng khng qu 70 nm. Nh u t c quyn ng k kinh doanh mt hoc nhiu ngnh ngh, thnh lp doanh nghip theo quy nh php lut, t quyt nh v hot ng u t, kinh doanh ng k. Trng hp i vi d n u t trong nc c quy m vn u t di 15 t ng v khng thuc danh mc lnh vc u t c iu kin th nh u t c php u t m khng cn phi lm th tc ng k u t. i vi d n u t trong nc c quy m vn u t t 15 t ng n di 300 t ng, d n u t nc ngoi c quy m vn u t di 300 t ng v khng thuc danh mc lnh vc u t c iu kin th nh u t phi lm th tc ng k u t theo quy nh ti Lut u t (29/11/2005). Cn i vi d n u t trong nc, d n u t nc ngoi c quy m vn u t t 300 t ng tr ln v d n thuc danh mc lnh vc u t c iu kin th nh u t phi lm th tc thm tra c cp Giy chng nhn u t.

158

3.1.2. Quyn tip cn v s dng ngun vn tn dng, t ai v ti nguyn Nh u t c quyn bnh ng trong vic tip cn v s dng cc ngun vn tn dng, s dng t ai v ti nguyn theo quy nh php lut. Trng hp d n u t c gn lin vi nhu cu s dng t, th thi hn s dng t ca d n u t khng qu 50 nm. i vi d n c vn u t ln nhng thu hi vn chm, d n u t vo a bn c iu kin kinh t x hi kh khn, a bn kinh t x hi c bit kh khn m cn thi hn di hn th thi hn giao t, thu t l khng qu 70 nm. Khi ht thi hn s dng t, nu nh u t chp hnh ng php lut v t ai v c nhu cu tip tc s dng t th th s c c quan nh nc c thm quyn xem xt gia hn s dng t ph hp vi quy hoch s dng t c ph duyt. Nh u t u t trong lnh vc u i u t, a bn u i u t c min, gim tin thu t, tin s dng t, thu s dng t theo quy nh ca php lut v t ai. 3.1.3. Quyn s dng lao ng, tin lng; hot ng ca t chc cng on Nh u t c quyn thu lao ng trong nc, thu lao ng nc ngoi lm cng vic qun l, lao ng k thut, chuyn gia theo nhu cu sn xut, kinh doanh. Trng hp iu c quc t m Vit Nam l thnh vin c quy nh khc th p dng theo cc quy nh ca iu c quc t . Tin lng v mc lng ti thiu ca ngi lao ng thc hin theo quy nh ca php lut v lao ng.

159

Hot ng ca t chc cng on trong doanh nghip thc hin theo quy nh php lut. 3.1.4. Quyn xut khu, nhp khu, qung co, tip th, gia cng v gia cng li lin quan n hot ng u t Nh u t c trc tip xut khu, y thc xut khu; trc tip nhp khu, y thc nhp khu thit b, my mc, vt t nguyn liu v hng ha cho hot ng u t; qung co, tip th, gia cng v gia cng li hng ha lin quan n hot ng u t theo quy nh ca Lut u t v quy nh ca php lut v thng mi. Nh u t c quyn u t trong cc lnh vc nhp khu, phn phi v dch v thng mi khc ph hp vi quy nh ca Lut u t, Lut Thng mi v iu c quc t m Vit Nam l thnh vin. 3.1.5. Quyn mua, bn hng ha gia doanh nghip ch xut vi th trng ni a Trong qu trnh hot ng kinh doanh, doanh nghip ch xut c mua hng ha t th trng ni a sn xut, gia cng, ti ch, lp rp hng xut khu hoc xut khu, tr hng ha thuc din cm xut khu. Doanh nghip ch xut c bn vo th trng ni a hng ha sau: Sn phm do doanh nghip ch xut sn xut v khng thuc din cm nhp khu Sn phm do doanh nghip ch xut sn xut m th trng ni a c nhu cu Ph liu, ph phm thu c trong qu trnh sn xut khng thuc din cm nhp khu hoc thuc din c php nhp khu theo quy nh ca php lut
160

3.1.6. Quyn m ti khon v mua ngoi t Nh u t c m ti khon bng ng Vit Nam v ngoi t ti t chc tn dng c php theo quy nh ca php lut v qun l ngoi hi. Trong trng hp c Ngn hng Nh nc Vit Nam chp thun, nh u t c php m ti khon ti Ngn hng nc ngoi. Nh u t c mua ngoi t ti t chc tn dng c quyn kinh doanh ngoi t p ng cho giao dch vng lai, giao dch vn v cc giao dch khc theo quy nh ca php lut v qun l ngoi hi. Chnh ph h tr cn i ngoi t trong trng hp cc t chc tn dng c php khng p ng nhu cu ngoi t ca nh u t i vi mt s d n u t quan trng trong cc lnh vc sau: nng lng x l cht thi xy dng kt cu h tng giao thng. 3.1.7. Quyn tip cn qu t, th chp quyn s dng t, ti sn gn lin vi t UBND cp tnh cng b cng khai quy hoch, k hoch s dng t c cp c thm quyn ph duyt nh u t tip cn qu t cho pht trin u t. Nh u t c th chp quyn s dng t v ti sn gn lin vi t ti t chc tn dng c php hot ng ti Vit Nam vay vn thc hin d n theo quy nh ca php lut v t ai v php lut c lin quan. 3.1.8. Quyn chuyn nhng, iu chnh vn hoc d n u t Nh t c quyn chuyn nhng, iu chnh vn hoc d n u t. trng hp chuyn nhng vn c pht sinh li nhun th bn

161

chuyn nhng phi np thu thu nhp theo quy nh ca php lut v thu 3.1.9. Quyn ca nh u t v bo m u t trong trng hp thay i php lut, chnh sch Trng hp php lut, chnh sch mi ban hnh lm nh hng bt li n li ch hp php m nh u t c hng trc khi quy nh ca php lut, chnh sch mi hiu lc th nh u t c bo m hng cc u i nh quy nh ti Giy chng nhn u t hoc c gii quyt bng mt, mt s hoc cc bin php sau: Tip tc hng cc cc quyn v u i c khu tr phn thit hi vo thu nhp chu thu c iu chnh mc tiu ca d n c xem xt bi thng trong mt s trng hp c thit 3.1.10 Cc quyn khc ca nh u t: Hng cc u i u t theo quy nh ca php lut v u t v php lut c lin quan Tip cn, s dng cc dch v cng theo nguyn tc khng phn bit i x gia cc nh u t c la chn hnh thc u t, quy m u t, t l vn u t, quyt nh hot ng u t, kinh doanh ca mnh. Trng hp iu c quc t m Vit Nam l thnh vin c quy nh khc th thc hin theo quy nh ca iu c quc t Tip cn cc vn bn php lut v chnh sch lin quan n u t, cc d liu ca nn kinh t quc dn v ca tng khu vc kinh t, cc thng tin kinh t x hi khc lin quan n hot ng u t

162

 Tham gia kin v php lut, chnh sch v u t ngay trong qu trnh son tho theo quy nh ca php lut Khiu ni, t co hoc khi kin t chc, c nhn c hnh vi vi phm php lut v u t theo quy nh php lut Thc hin cc quyn khc theo quy nh ca php lut 3.2. Ngha v v trch nhim ca nh u t: 3.2.1. Nh u t c cc ngha v sau: Tun th quy nh ca php lut v u t; thc hin hot ng u t theo ng ni dung ng k u t, ni dung quy nh ti Giy chng nhn u t Thc hin y ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut Thc hin quy nh ca php lut v k ton, kim ton v thng k Thc hin ngha v theo quy nh ca php lut v bo him, lao ng; tn trng danh d, nhn phm v bo m quyn li hp php ca ngi lao ng Tn trng, to iu kin thun li ngi lao ng thnh lp, tham gia t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi Thc hin quy nh ca php lut v bo v mi trng Thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca php lut 3.2.2. Nh u t c cc trch nhim sau: Chu trch nhim v tnh chnh xc ca ni dung ng k u t, h s d n u t v tnh hp php ca cc vn bn thuc h s d n u t

163

 Bo co v hot ng u t theo quy nh ti Ngh nh 108/CP (22/09/2006) v php lut c lin quan v chu trch nhim v tnh chnh xc ca ni dung bo co Cung cp cc ti liu, thng tin lin quan n ni dung kim tra, thanh tra v gim st hot ng u t cho cc c quan nh nc c thm quyn theo quy nh ca php lut TM LC u t l vic nh u t b vn bng cc ti sn hu hnh v ti sn v hnh hnh thnh ti sn nhm tin hnh cc hot ng u t theo quy nh ca Lut u t v php lut khc c lin quan C hai hnh thc u t: u t trc tip: l hnh thc u t m nh u t b vn u t v tham gia qun l hot ng u t. u t trc tip bao gm cc hnh thc c th sau: + u t thnh lp t chc kinh t 100% vn ca nh u t trong nc hoc 100% vn ca nh u t nc ngoi + u t thnh lp t chc kinh t lin doanh gia cc nh u t trong nc v nh u t nc ngoi + u t theo hnh thc hp ng BCC; hp ng BOT, BTO, BT. + u t pht trin kinh doanh + u t mua c phn hoc gp vn tham gia qun l hot ng u t + u t thc hin vic sp nhp v mua li doanh nghip + Cc hnh thc u t trc tip khc u t gin tip: l hnh thc u t thng qua vic mua c

164

phn, c phiu, tri phiu, cc giy t c gi khc, qu u t chng khon v thng qua cc nh ch ti chnh khc m nh u t khng trc tip tham gia qun l hot ng u t Nh u t khi thc hin d n u t c cc quyn v ngha v c bn sau: + Quyn t ch u t, kinh doanh: + Quyn tip cn v s dng ngun vn tn dng, t ai v ti nguyn + Quyn s dng lao ng, tin lng; hot ng ca t chc cng on + Quyn xut khu, nhp khu, qung co, tip th, gia cng v gia cng li lin quan n hot ng u t + Quyn mua, bn hng ha gia doanh nghip ch xut vi th trng ni a + Quyn m ti khon v mua ngoi t + Quyn tip cn qu t, th chp quyn s dng t, ti sn gn lin vi t + Quyn chuyn nhng, iu chnh vn hoc d n u t + Quyn ca nh u t v bo m u t trong trng hp thay di php lut, chnh sch + Cc quyn khc Ngha v v trch nhim ca nh u t: tun th quy nh ca php lut v u t; thc hin y ngha v ti chnh theo quy nh ca php lut; thc hin quy nh ca php lut v k ton, kim ton v thng k, bo him, lao ng, bo v mi trng; tn trng danh d, nhn phm v bo m quyn li hp php ca ngi lao

165

ng, to iu kin thun li ngi lao ng thnh lp, tham gia t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi; bo co v hot ng u t, cung cp cc ti liu, thng tin lin quan n ni dung kim tra, thanh tra v gim st hot ng u t cho cc c quan nh nc c thm quyn theo quy nh ca php lut

CU HI T LUN 1. Gp vn mua c phn trong cng ty c phn l hnh thc u t trc tip hay gin tip ? Gii thch 2. Phn bit hp ng BCC vi hp ng BOT, BTO, BT; gia cc hp ng BOT, BTO, BT vi nhau. 3. Theo Anh (ch) cc quyn v ngha v ca nh u t trong nc v nh u t nc ngoi khi thc hin d n u t ti Vit Nam c bnh ng vi nhau khng ? Gii thch. 4. Trong qu trnh u t, nu nh nc Vit Nam thay i chnh sch, php lut m c gy bt li cho nh u t th quyn li ca nh u t c c m bo khng ? Gii thch CU HI TRC NGHIM 1. Nh u t nc ngoi khi lin doanh vi nh u t trong nc thnh lp t chc kinh t lin doanh th khng th thnh lp: a. Cng ty c phn b. Cng ty trch nhim hu hn c. Cng ty hp danh d. Doanh nghip t nhn 2. Thi hn hot ng ca d n u t nc ngoi ti a l:
166

a. 30 nm b. 40 nm c. 50 nm d. C a, b, c u sai 3. Hp ng BCC m Lut u t iu chnh l hp ng c k kt gia a. Nh u t trong nc vi nhau b. Nh u t trong nc v nh u t nc ngoi c. Gia cc nh u t nc ngoi vi nhau d. C a, b, c u ng 4. Hp ng BOT, BTO, BT ch c p dng trong lnh vc: a. Vn ti hng khng b. Mua bn hng ha c. Gia cng hng ha d. Xy dng kt cu h tng 5. Nh u t trong qu trnh u t ti Vit Nam phi c ngha v: a. Bo v mi trng b. Thc hin y ngha v ti chnh i vi nh nc Vit Nam c. Chp hnh php lut v k ton, kim ton v thng k d. C a, b, c u ng HNG DN TR LI Cu hi t lun 1. Gp vn mua c phn nu nh u t trc tip tham gia qun l hot ng u t th l u t trc tip, cn nu ngc li khng tham gia qun l hot ng u t l u t gin tip
167

2.

Hp ng BCC c k gia cc nh u t vi nhau

(c bi l gia nh u t trong nc nc ngoi) v c th p dng trong nhiu lnh vc khc nhau ca nn kinh t, cn i vi cc hp ng BOT, BTO, BT th ch c k kt gia mt bn l nh u t v bn cn li l c quan nh nc c thm quyn ca Vit Nam, mt khc phm vi p dng cc hp ng BOT, BTO, BT ch trong lnh vc xy dng kt cu h tng. 3. Lut u t (29/11/2005) iu chnh cc hot ng u t trc tip v u t gin tip trn lnh th Vit Nam, khng phn bit u t trong nc hay u t nc ngoi, do cc quyn v ngha v ca nh u t u bnh ng vi nhau v mt php l ti Lut u t (29/11/2005) 4. Quyn li ca nh u t vn c nh nc Vit Nam m bo trong trng hp c s thay i chnh sch, php lut m nh hng bt li n nh u t, iu ny c khng nh ti iu 11 ca Lut u t (29/11/2005) cu hi trc nghim: 1d, 2c, 3b, 4d, 5d

168

BI 9: HP NG TRONG THNG MI KHI QUT V NI DUNG CA BI HC Hp ng l mt phn khng th thiu ca kinh t th trng, v hot ng thng mi ca cc thng nhn lun gn lin vi cc quy nh php l v hp ng mua bn hng ha, cung ng dch v, trung gian thng mi,..T ngy 01/01/2006, khung php lut v hp ng Vit Nam c s thay i rt ln: khi nim hp ng kinh t tng tn ti thi gian di nc ta, chnh thc khng cn na. Quan h hp ng ca cc thng nhn s do B Lut Dn s v Lut Thng mi iu chnh. Vic tm hiu cc quy nh php l mi v hot ng thng mi, v hp ng mua bn hng ha, cung ng dch v bit r v hnh thc hp ng, quyn v ngha v ca cc bn trong quan h hp ng; cc bin php ch ti p dng x l vi phm hp ng, cng nh cc iu kin c hiu lc ca hp ng l iu ht sc cn thit v c ngha thc tin su sc. Do vy, nghin cu v hot ng thng mi v hp ng trong thng mi l phn khng th thiu trong vic trang b kin thc cho sinh vin m chng trnh o to ca mn hc Lut Kinh doanh (Lut Kinh t) phi p ng c. Bi Php lut v hp ng trong thng mi ny s tp trung cung cp cc kin thc c bn v hot ng thng mi v hp ng trong thng mi (hp ng mua bn hng ha, hp ng dch v) nhm gii quyt c nhng vn va cp trn. MC TIU CA BI HC Hc xong chng ny, cc sinh vin phi hiu c:
169

 Khi nim hot ng thng mi v phm vi p dng ca Lut Thng mi Vit Nam, c im ca hot ng thng mi cng nh cc nguyn tc c bn ca hot ng thng mi do cc thng nhn tin hnh Nm vng s thay i ca khung php l v hp ng Vit Nam - cc quy nh php lut hin hnh v hp ng theo quy nh ti B lut Dn s v Lut Thng mi: cch thc son tho mt hp ng ng dng trong lnh vc thng mi, cc iu kin c hiu lc ca hp ng, cc bin php ch ti p dng x l khi c vi phm hp ng xy ra. Nhng quy nh ring ti Lut Thng mi v hp ng mua bn hng ha v hp ng dch v c im g khc bit so vi cc quy nh ti B lut Dn s v cng vn ny Bit c cc quyn v ngha v c bn ca cc bn trong quan h hp ng mua bn hng ha v hp ng dch v, ng thi phi vn dng c cc ni dung va hc trn vo thc tin cng tc sau ny. NI DUNG CHNH 1. Khi nim v c im ca hot ng thng mi 1.1. Khi nim: Hot ng thng mi c hiu l hot ng nhm mc ch sinh li, bao gm mua bn hng ha, cung ng dch v, u t, xc tin thng mi v cc hot ng nhm mc ch sinh li khc. Hiu theo ngha trn, th hot ng thng mi bao gm cc hnh vi sau:

170

 Mua bn hng ha (k c mua bn hng ha qua S Giao dch hng ha) Cung ng dch v Cc hot ng xc tin thng mi nh: Khuyn mi Qung co thng mi Trng by, gii thiu hng ha, dch v Hi ch, trin lm thng mi. Cc hot ng trung gian thng mi nh: i din cho thng nhn Mi gii thng mi y thc mua bn hng ha i l thng mi Cc hot ng thng mi khc nh: Gia cng trong thng mi u gi hng ha u thu hng ha, dch v Dch v Logistics Qu cnh hng ha qua lnh th Vit Nam v dch v qu cnh hng ha Dch v gim nh Cho thu hng ha Nhng quyn thng mi. Cc hot ng u t bao gm u t trc tip ln u t gin tip (Phn ny Lut Thng mi khng iu chnh, m thuc phm vi iu chnh ca Lut u t v cc vn bn php lut khc c lin quan) Cc hot ng khc nhm mc ch li nhun 1.2. c im: Hot ng thng mi m Lut Thng mi iu chnh c nhng c im c bn sau: L hot ng c thc hin trn lnh th Vit Nam hoc thc hin ngoi lnh th Vit Nam trong trng hp cc bn tha thun chn p dng Lut Thng mi hoc lut nc ngoi, iu c quc t m Vit Nam l thnh vin c quy nh p dng Lut Thng mi.

171

 L hot ng c tin hnh gia cc thng nhn vi nhau v c mc dch li nhun Thng nhn c hiu bao gm t chc kinh t c thnh lp hp php, c nhn hot ng thng mi mt cch c lp, thng xuyn v c ng k kinh doanh. Mc ch ca cc thng nhn trong cc hot ng thng mi m Lut Thng mi iu chnh l nhm mc ch sinh li. Tuy nhin, trng hp m hot ng c tin hnh trn lnh th Vit Nam gia mt bn l thng nhn (c mc ch sinh li) v bn cn li l c nhn, t chc (khng c mc ch sinh li), nhng c nhn, t chc li chn Lut Thng mi p dng th Lut Thng mi cng iu chnh n c hot ng ny. Hot ng thng mi khng nhng chu s tc ng trc tip ca Lut Thng mi m cn c th chu s iu chnh ca cc Lut Chuyn ngnh v cc vn bn php lut khc c lin quan. Chng hn, cc quy nh v mua bn hng ha c quy nh ti Chng II ca Lut Thng mi nhng ngoi ra hot ng mua bn hng ha ny cn phi tun th nhng quy nh chung v giao dch dn s v hp ng dn s ti B Lut Dn s Vit Nam (14/06/2005); hoc cc quy nh v qung co bn cnh chu s iu chnh bng cc quy nh Chng IV Lut Thng mi cn chu s tc ng trc tip bi Lut Qung co (2006) ca Vit Nam. 2. Cc nguyn tc c bn ca hot ng thng mi Hot ng thng mi phi tun th cc nguyn tc sau: Nguyn tc bnh ng trc php lut ca thng nhn Nguyn tc t do, t nguyn tha thun trong hot ng thng mi

172

Nguyn tc p dng thi quen trong hot ng thng mi Nguyn tc p dng tp qun trong hot ng thng mi Nguyn tc bo v li ch chnh ng ca ngi tiu dng Nguyn tc tha nhn gi tr php l ca thng ip d liu

c thit lp gia cc bn

trong hot ng thng mi 3. Hp ng thng dng trong thng mi 3.1. Mt s quy nh chung v hp ng 3.1.1. Khi nim: Hp ng l s tha thun gia cc bn v vic xc lp, thay i hoc chm dt quyn v ngha v. 3.1.2. Phn loi Hp ng: Hp ng song v: l hp ng m mi bn u c ngha v i vi nhau Hp ng n v: l hp ng m ch mt bn c ngha v Hp ng chnh: l hp ng m hiu lc khng ph thuc vo Hp ng ph: l hp ng m hiu lc ph thuc vo hp ng chnh Hp ng v li ch ca ngi th ba: l hp ng m cc bn giao kt hp ng u phi thc hin ngha v v ngi th ba c hng li ch t vic thc hin ngha v nh. 3.1.3. V ni dung ca hp ng: Hp ng c iu kin: l hp ng m vic thc hin ph thuc vo vic pht sinh, thay i hoc chm dt mt s kin nht

hp ng ph

173

Ty theo tng loi hp ng cc bn c th tha thun v nhng ni dung sau: S lng, cht lng Gi, phng thc thanh ton Thi hn, a im phng thc thc hin hp ng Quyn, ngha v ca cc bn Trch nhim do vi phm hp ng Pht vi phm hp ng Cc ni dung khc 3.1.4. Cc iu kin c hiu lc ca hp ng: Ngi tham gia k kt hp ng phi c nng lc hnh vi Mc ch v ni dung ca hp ng khng vi phm iu cm ca php lut, khng tri o c x hi Ngi tham gia k kt hp ng hon ton t nguyn Ngoi ra i vi hp ng m php lut quy nh phi tun theo hnh thc nht nh, th cc bn phi tun theo quy nh Tuy nhin, trong trng hp php lut quy nh hnh thc hp ng l iu kin c hiu lc ca hp ng m cc bn khng tun theo th theo yu cu ca mt hoc cc bn, Ta n, c quan nh nc c thm quyn khc quyt nh buc cc bn thc hin quy nh v hnh thc ca hp ng trong mt thi hn. Qu thi hn , m cc bn khng thc hin th hp ng s b tuyn v hiu. V hiu lc ca hp ng, hp ng c giao kt hp php c hiu lc t ti im giao kt, tr trng hp c tha thun khc hoc php lut c quy nh khc. 3.1.5. Ch ti x l vi phm hp ng:

174

 Buc thc hin ng hp ng: l vic bn b vi phm yu cu bn vi phm thc hin ng hp ng hoc dng cc bin php khc hp ng c thc hin v bn vi phm phi chu chi ph pht sinh. Pht vi phm: l vic bn b vi phm yu cu bn vi phm tr mt khon tin pht do vi phm hp ng nu trong hp ng c tha thun. Mc pht i vi vi phm hp ng hoc tng mc pht i vi nhiu vi phm do cc bn tha thun trong hp ng, nhng khng qu 8% gi tr phn ngha v hp ng b vi phm. Bi thng thit hi: L vic bn vi phm bi thng nhng tn tht do hnh vi vi phm hp ng gy ra cho bn b vi phm. Gi tr bi thng bao gm gi tr tn tht thc t, trc tip m bn b vi phm phi chu do bn vi phm gy ra v khon li trc tip m bn b vi phm ng l c hng nu khng c hnh vi vi phm. Tm ngng thc hin hp ng: l vic mt bn tm thi khng thc hin ngha v trong hp ng. Khi hp ng b tm ngng thc hin th hp ng vn cn hiu lc nh ch hp ng: l vic mt bn chm dt thc hin ngha v hp ng. Khi hp ng b nh ch thc hin th hp ng chm dt t thi im mt bn nhn c thng bo nh ch Hy b hp ng: bao gm hy b ton b hp ng hoc mt phn ni dung hp ng. Sau khi hy b hp ng th hp ng khng c hiu lc t thi im giao kt, cc bn khng phi tip tc thc hin cc ngha v tha thuin trong hp ng.

175

 Cc bin php khc do cc bn tha thun khng tri vi php lut Vit Nam, iu c quc t m Vit Nam l thnh vin v tp qun thng mi quc t. 3.2. Hp ng mua bn hng ha: 3.2.1. Khi nim L s tha thun gia cc bn, theo , bn bn c ngha v giao hng, chuyn quyn s hu hng ha cho bn mua v nhn thanh ton; cn bn mua c ngha v thanh ton cho bn bn, nhn hng v quyn s hu hng ha theo tha thun. V hnh thc, hp ng mua bn hng ha c th hin bng li ni, vn bn hoc bng hnh vi c th. i vi hp ng mua bn hng ha no m php lut quy nh phi c lp thnh vn bn th cc bn phi tun theo cc quy nh . Chng hn, hp ng mua bn hng ha quc t c thc hin di hnh thc xut khu, nhp khu, tm nhp, ti xut, tm xut, ti nhp v chuyn khu theo quy nh ti iu 27 Lut Thng mi th phi c lp thnh vn bn hoc hnh thc khc c gi tr tng ng. i tng ca hp ng l hng ha, ngoi tr nhng hng ha nh nc cm kinh doanh (ma ty, v kh n dc, cht n,.). Trng hp i vi hng ha m nh nc hn ch kinh doanh, hng ha kinh doanh c iu kin (thuc l, ru, bia, xng du,.) th vic mua bn ch c thc hin khi hng ha v cc bn mua bn hng ha p ng y cc iu kin theo quy nh ca php lut. Quyn s hu hng ha c chuyn t bn bn sang bn mua k t thi im hng ha c chuyn giao tr trng hp cc bn c tha thun khc hoc php lut c quy nh khc

176

3.2.2. Quyn v ngha v ca cc bn trong hp ng mua bn hng ha: 3.2.2.1. Bn bn: Giao hng v chng t theo tha thun trong hp ng v s lng, cht lng, cch thc ng gi, Giao hng ng a im tha thun Giao hng ng thi im tha thun trong hp ng, nu khng c tha thun v thi hn giao hng th bn bn phi giao hng trong mt thi hn hp l sau khi giao kt hp ng. Phi bo m quyn s hu tr tu ca hng ha cho bn mua: bn bn phi chu trch nhim trong trng hp c tranh chp lin quan n quyn s hu tr tu i vi hng ha bn (tr trng hp bn mua yu cu bn bn phi tun theo bn v k thut, thit k, cng thc hoc nhng s liu chi tit do bn mua cung cp th bn bn khng chu trch nhim) Bn bn phi bo m cho bn mua: Quyn s hu ca bn mua i vi hng ha bn khng b tranh chp bi b th ba Hng ha phi hp php Vic chuyn giao hng ha l hp php Bo hnh i vi hng ha: Trng hp hng ha mua bn c bo hnh th bn bn phi chu trch nhim bo hnh hng ha theo ni dung, thi hn tha thun v phi thc hin ngha v bo hnh trong thi gian ngn nht m hon cnh thc t cho php, ng thi phi chu chi ph v vic bo hnh, tr trng hp c tha thun khc.

177

 Trng hp hng ha c bn l i tng ca bin php bo m thc hin ngha v dn s th bn bn phi thng bo cho bn mua v bin php bo m v phi c s ng ca bn nhn bo m v vic bn hng ha . 3.2.2.2. Bn mua: Nhn hng theo tha thun v thc hin nhng cng vic hp l gip bn bn giao hng Thanh ton tin mua hng ng thi gian v a im tha thun trong hp ng. Trng hp trong hp ng khng c tha thun v a im giao hng giao hng th bn mua phi thanh ton: Ti a im kinh doanh ca bn bn c xc nh vo thi im giao kt hp ng, nu khng c a im kinh doanh th ti ni c tr ca bn bn a im giao hng hoc giao chng t, nu vic thanh ton c tin hnh ng thi vi vic giao hng hoc giao chng t. Nu trong hp ng khng c tha thun v thi hn thanh ton th bn mua phi thanh ton vo thi im bn bn giao hng hoc giao chng t lin quan n hng ha. 3.3. Hp ng dch v: 3.3.1. Khi nim: Hp ng dch v l s tha thun gia cc bn, theo , mt bn (bn cung ng dch v) c ngha v thc hin dch v cho mt bn khc v nhn thanh ton; cn bn s dng dch v (khch hng) c ngha v thanh ton cho bn cung ng dch v v s dng dch v theo tha thun.

178

V hnh thc, hp ng dch v c th hin bng li ni, bng vn bn hoc c xc lp bng hnh vi c th. i vi cc hp ng dch v m php lut quy nh phi c lp thnh vn bn th phi tun theo quy nh . V gi ca dch v, trng hp khng c tha thun v gi dch v, khng c tha thun v v phng php xc nh gi dch v v cng khng c bt k ch dn no khc v gi dch v th gi dch v c xc nh theo gi ca loi dch v trong cc iu kin tng t v phng thc cung ng, thi im cung ng, th trng a l, phng thc thanh ton v cc iu kin khc c nh hng n gi dch v. V thi hn hon thnh dch v, th bn cung ng dch v phi hont hnh dch v ng thi hn tha thun trong hp ng. Trng hp khng c tha thun v thi hn hon thnh dch v th bn cung ng dch v phi hon thnh dch v trong mt thi hn hp l trn c s tnh n tt c cc iu kin v hon cnh m bn cung ng dch v bit c vo thi im giao kt hp ng, bao gm bt k nhu cu c th no ca khch hng c lin quan n thi gian hon thnh dch v. Trng hp sau khi ht thi hn hon thnh vic cung ng dch v m dch v vn cha hon thnh, nu khch hng khng phn i th bn cung ng dch v phi tip tc cung ng theo ni dung tha thun v phi bi thng thit hi (nu c). Trng hp mt dch v ch c th c hon thnh khi khch hng hoc bn cung ng dch v khc p ng cc iu kin nht nh th bn cung ng dch v khng c ngha v hon thnh dch v ca mnh cho n khi cc iu kin c p ng.
179

V thi hn thanh ton, trng hp khng c tha thun v gia cc bn khng c bt k thi quen no v vic thanh ton th thi hn thanh ton l thi im vic cung ng dch v c hon thnh. 3.3.2. Quyn v ngha v ca cc bn trong hp ng dch v: 3.3.2.1. Bn cung ng dch vu: Cung ng dch v v thc hin nhng cng vic c lin quan mt cch y , ph hp vi tha thun v theo quy nh ca Lut Thng mi Bo qun v giao li cho khch hng ti liu v phng tin c giao thc hin dch v sau khi hon thnh cng vic. Thng bo ngay cho khch hng trong trng hp thng tin, ti liu khng y , phng tin khng bo m hon thnh vic cung ng dch v Gi b mt v thng tin m mnh bit c trong qu trnh cung ng dch v nu c tha thun hoc php lut c quy nh. 3.3.2.2. Khch hng Tr trng hp c tha thun khc, khch hng c cc ngha v sau: Thanh ton tin cung ng dch v nh tha thun trong hp ng Cung cp kp thi cc k hoch, ch dn v nhng chi tit khc vic cung ng dch v c thc hin khng b tr hon hay gin on Hp tc trong tt c nhng vn cn thit khc bn cung ng c th cung ng dch v mt cch thch hp.

180

 Trng hp mt dch v do nhiu bn cung ng dch v cng tin hnh hoc phi hp vi bn cung ng dch v khc, khch hng c ngha v iu phi hot ng ca cc bn cung ng dch v khng gy cn tr n cng vic ca bt k bn cung ng dch v no.

TM LC Hot ng thng mi c hiu l hot ng nhm mc ch sinh li, bao gm mua bn hng ha, cung ng dch v, u t, xc tin thng mi v cc hot ng nhm mc ch sinh li khc. Hot ng thng mi m Lut Thng mi iu chnh c nhng c im c bn sau: L hot ng ng thng mi c thc hin trn L hot ng c tin hnh gia cc thng nhn lnh th Vit Nam hoc thc hin ngoi lnh th Vit Nam vi nhau v c mc dch li nhun

181

Hot ng thng mi m Lut Thng mi iu

chnh khng nhng chu s tc ng trc tip ca Lut Thng mi m cn c th chu s iu chnh ca cc Lut Chuyn ngnh v cc vn bn php lut khc c lin quan. Cc nguyn tc c bn ca hot ng thng mi Nguyn tc bnh ng trc php lut ca thng nhn Nguyn tc t do, t nguyn tha thun trong hot Nguyn tc p dng thi quen trong hot ng thng Nguyn tc p dng tp qun trong hot ng thng mi Nguyn tc bo v li ch chnh ng ca ngi tiu dng Nguyn tc tha nhn gi tr php l ca thng ip d liu trong hot ng thng mi Hp ng thng dng trong thng mi Hp ng l s tha thun gia cc bn v vic xc lp, thay i hoc chm dt quyn v ngha v. Cc iu kin c hiu lc ca hp ng: Ngi tham gia k kt hp ng phi c nng lc hnh vi Mc ch v ni dung ca hp ng khng vi phm Ngi tham gia k kt hp ng hon ton t nguyn iu cm ca php lut, khng tri o c x hi i vi hp ng m php lut quy nh phi tun theo hnh thc nht nh, th cc bn phi tun theo quy nh .
182

ng thng mi mi c thit lp gia cc bn

Ch ti x l vi phm hp ng gm c: Buc thc hin ng hp ng Pht vi phm Bi thng thit hi Tm ngng thc hin hp ng nh ch hp ng Hy b hp ng Cc bin php khc do cc bn tha thun. Hp ng mua bn hng ha: L s tha thun gia cc bn, theo , bn bn c ngha v giao hng, chuyn quyn s hu hng ha cho bn mua v nhn thanh ton; cn bn mua c ngha v thanh ton cho bn bn, nhn hng v quyn s hu hng ha theo tha thun. Hp ng dch v: Hp ng dch v l s tha thun gia cc bn, theo , mt bn (bn cung ng dch v) c ngha v thc hin dch v cho mt bn khc v nhn thanh ton; cn bn s dng dch v (khch hng) c ngha v thanh ton cho bn cung ng dch v v s dng dch v theo tha thun.

CU HI T LUN 1. Hp ng mua bn hng ha m Lut Thng mi iu chnh c im g khc bit so vi hp ng mua bn hng ha m B lut Dn s iu chnh 2. Hnh thc hp ng c phi l iu kin bt buc phi c hp ng c hiu lc khng ? Gii thch 3. i tng ca hp ng dch v khc vi i tng ca hp ng mua bn hng ha ch no ? Nu trong hp ng dch v khng c tha thun th bn cung ng dch v c cn phi gi b mt thng tin cho khch hng khng ?

183

4. C phi trong mi trng hp ngi bn u chu trch nhim v vic vi phm quyn s hu tr tu i vi hng ha trong hp ng mua bn hng ha khng ? Gii thch CU HI TRC NGHIM 1. Nu trong hp ng dch v khng c tha thun v thi hn thanh ton, th thi im thanh ton l: a. Thi im k kt hp ng b. Thi im hon thnh vic cung ng dch v c. Thi im bn cung ng dch v bt u thc hin dch v 2. Ch ti buc thc hin ng hp ng khng th p dng cng lc vi ch ti: a. Pht vi phm b. Bi thng thit hi c. nh ch hp ng d. C a, b, c u sai 3. Trong hp ng mua bn hng ha th bn bn phi c ngha v c bn l: a. Giao hng b. Chuyn quyn s hu c. Nhn tin d. C a, b, c u ng 4. Lut Thng mi khng th iu chnh hot ng gia: a. Thng nhn thng nhn b. Thng nhn vi c nhn, t chc khng c mc ch li nhun (chn Lut Thng mi p dng) c. C nhn vi c nhn d. C a,b,c u ng
184

5. Mt trong nhng iu kin hp ng c hiu lc php lut l: a. Hp ng phi c k kt trn lnh th Vit Nam b. Ngi k hp ng phi c kh nng ti sn c. Ngi tham gia k kt hp ng phi hon ton t nguyn d. C a, b, c u ng HNG DN TR LI Cu hi t lun 1. Hp ng mua bn hng ha m Lut Thng mi iu chnh l hp ng c k gia cc thng nhn vi nhau v c mc ch li nhun hoc gia thng nhn vi c nhn, t chc khc khng c mc ch li nhun nhng li chn Lut Thng mi p dng. Trong khi hp ng mua bn hng ha m B lut Dn s iu chnh l gia c nhn, t chc vi nhau v c mc ch sinh hot, tiu dng 2. Hnh thc hp ng khng l iu kin bt buc hp ng c hiu lc, ch trong trng hp php lut c quy nh th khi hnh thc hp ng mi tr thnh mt trong nhng iu kin c hiu lc ca hp ng. 3. i tng ca hp ng mua bn hng ha phi l mt hng ho (ti sn) c th c nh nc cho php lu thng dn s, cn i tng ca hp ng dch v l cng vic phi lm (hoc khng c lm). Nu trong hp ng khng c tha thun v php lut khng c quy nh khc th bn cung ng dch v khng nht thit phi gi b mt thng tin cho khch hng. 4. Khng phi trong mi trng hp ngi bn u chu trch nhim v vic vi phm quyn s hu tr tu i vi hng ha mua bn. Trng hp ngi mua cung cp cc thng tin lin quan n bn v
185

k thut, cng thc,..ca hng ha cho ngi bn th ngi mua s chu trch nhim v cc vi phm ny Cu hi trc nghim: 1b; 2c; 3d; 4c; 5c

186

Bi 10: GII QUYT TRANH CHP TRONG KINH DOANH Trong hot ng kinh doanh, cc ch th kinh doanh phi thc hin rt nhiu cc quan h kinh doanh vi nhau, cc quan h ny khng phi lc no cng t kt qu nh mong mun, i khi pht sinh cc mu thun dn n cc tranh chp gia cc ch th kinh doanh vi nhau. Nh nc ban hnh quy nh v hnh thc gii quyt cc tranh chp nhm bo v quyn v li ch hp php ca cc bn trong tranh chp. Hin nay c 2 loi c quan c thm quyn gii quyt tranh chp kinh doanh l Ta n Nhn dn v Trung tm trng ti thng mi. Bi ny trnh by cc quy nh lut php cch thc t chc, nguyn tc v thm quyn gii quyt tranh chp ca cc c quan ti phn kinh t. MC TIU Sau khi hc xong bi ny, sinh vin hiu c cc ni dung sau: C quan gii quyt tranh chp trong kinh doanh gm: Ta n nhn dn v Trung tm trng ti. Thm quyn v nguyn tc gii quyt tranh chp trong kinh doanh ca Ta n. Trnh t, th tc gii quyt tranh chp ti ta n. Thm quyn v trnh t th tc gii quyt tranh chp ti trung tm trng ti.

187

NI DUNG CHNH Gii quyt tranh chp trong kinh doanh theo qui nh php lut hin nay c giao cho ta n nhn dn v c quan trng ti thc hin theo th tc t tng ti ta n hoc theo th tc trng ti. 1. Gii quyt tranh chp kinh t thng mi theo th tc t tng ti to n: Theo quy nh php lut th nhng tranh chp pht sinh trong kinh doanh, thng mi gia c nhn v t chc c ng k kinh doanh vi nhau v c mc ch li nhun s c ta n xem xt gii quyt theo th tc t tng dn s. Khi nim: T tng dn s l tng hp cc quy phm php lut nhm iu chnh quan h t tng gia ta n vi cc bn tham gia t tng trong qu trnh to n gii quyt cc v vic dn s. Cc nguyn tc c bn gii quyt tranh chp theo th tc t tng: 1.2.1. Nguyn tc quyn quyt nh v t nh ot Trong qu trnh t tng cc ng s c quyn khi kin, c quyn chm dt, thay i cc yu cu hoc tha thun vi nhau mt cch t nguyn khng tri php lut v o c. Quyn ny ca cc ng s trong ton b cc giai on ca qu trnh gii quyt tranh chp trong kinh doanh. 1.2.2. Nguyn tc ng s t cung cp v chng minh Khc vi t tng hnh s vic chng minh l ca c quan tin hnh t tng trong t tng dn s ngha v cung cp chng c chng
188

minh thuc v cc ng s, tuy nhin m bo cho vic xt x c gii quyt nhanh chng khch quan v ng php lut, ta n c cho php tin hnh xc minh thu thp chng c trong nhng trng hp lut nh. 1.2.3. Nguyn tc ho gii Ho gii l nguyn tc bt buc m to n phi thc hin trong qu trnh gii quyt cc tranh chp pht sinh trong kinh doanh. y l trch nhim ca to n trong tt c cc giai on ca qu trnh gii quyt v vic tr nhng v n khng c ha gii theo quy nh php lut. 1.3. Thm quyn ca to n:

Thm quyn chung ca to n trong vic gii quyt cc tranh chp trong kinh doanh, thng mi gia cc c nhn, t chc c ng k kinh doanh vi nhau v c mc ch li nhun. 1.3.1. Thm quyn ca ta n theo v vic tranh chp trong kinh doanh: Ta n c quyn gii quyt cc v vic tranh chp trong kinh doanh bao gm: mua bn hng ho; cung ng dch v; phn phi; i din; i l; k gi; thu; cho thu; thu mua; xy dng; t vn; k thut; vn chuyn hng ho, hnh khch bng ng st; ng b; ng thu ni a; vn chuyn hng ho, hnh khch bng ng bin; hng khng; mua bn c phiu; tri phiu v cc giy t c gi khc; u t; ti chnh; ngn hng; bo him; thm d; khai thc; quyn s hu tr tu; chuyn giao cng ngh hoc cc tranh chp gia cng ty

189

vi thnh vin cng ty, gia cc thnh vin trong cng cng ty vi nhau. Xem xt gii quyt i vi nhng yu cu lin quan n vic trng ti thng mi Vit Nam gii quyt cc v tranh chp theo quy nh php lut v trng ti thng mi; yu cu cng nhn cho thi hnh ti vit nam cc bn n, quyt nh kinh doanh thng mi ca to n nc ngoi; ca trng ti nc ngoi. 1.3.2. Thm quyn theo phn cp ta n: 1.3.2.1. Thm quyn ca to n cp huyn Gii quyt theo th tc s thm cc tranh chp v kinh doanh thng mi mua bn hng ho; cung ng dch v; phn phi; i din; i l; k gi; thu; cho thu; thu mua; xy dng; t vn; k thut; vn chuyn hng ho, hnh khch bng ng st; ng b; ng thu ni a.( k c cc v vic c yu t nc ngoi). 1.3.2.2. Thm quyn ca to n nhn dn cp tnh Gii quyt tt c cc tranh chp v kinh doanh thng mi tr nhng trng hp thuc thm quyn gii quyt ca to n cp huyn, tuy nhin to cp tnh c quyn ly ln gii quyt theo th tc s thm cc v vic thuc thm quyn gii quyt ca to cp huyn hoc phc thm cc bn n, quyt nh ca to cp huyn. 1.3.2.3. Thm quyn ca to n nhn dn ti cao Xt x phc thm cc v vic v kinh doanh thng mi do to cp tnh gii quyt c khng co, khng ngh. Xt gim c thm, ti thm nhng bn n, quyt nh ca ta n cp tnh c hiu lc b khng ngh. 1.3.3. Thm quyn ca ta n theo lnh th:

190

To n c thm quyn gii quyt v vic kinh doanh thng mi l to ni c b n c tr, lm vic hoc ni b n t tr s Trng hp cc ng s t tha thun vi nhau bng vn bn th c th yu cu to n ni nguyn n c tr, lm vic gii quyt v vic. i vi nhng tranh chp v bt ng sn th to n ni c bt ng sn gii quyt. 1.3.4. Thm quyn theo s chn la ca nguyn n Nguyn n c quyn chn la to n ni b n c tr, lm vic, c tr s hac ni c ti sn tranh chp nu khng bit ni b n c tr lm vic Nguyn n c quyn chn la ni t chc c tr s hoc ni t chc t chi nhnh pht sinh tranh chp. Nguyn n c quyn chn to n gii quyt l mt trong nhng ni b n c tr, lm vic hay t tr s. Nguyn n c quyn chn to n gii quyt l mt trong cc bt ng sn lin quan n tranh chp. 1.4. Cc giai on trong qu trnh gii quyt tranh chp trong kinh doanh 1.4.1. Khi kin v th l v n Cc c nhn, c quan t chc c th t mnh hoc thng qua ngi i din hp php khi kin v n ti ta n. Vic khi kin c thc hin bng n khi kin ca nguyn n, c km theo ti liu chng c gi n ta n. To n khng c quyn t chi nhn n khi kin nu ng thm quyn. tin hnh th l n, to n s thng bo cho ngi khi

191

kin np tm ng n ph. V n ch c l th l sau khi nguyn n np tm ng n ph ng thi hn. 1.4.2. Chn b xt x Sau khi th l n , to n thng bo bng vn bn cho cc bn c lin quan n v vic tranh chp h c bit v yu cu np cc ti liu c lin quan. y l giai on ta n tin hnh lp h s v n, xc minh, thu thp chng c, ho gii v xem xt a v n ra xt x. Nu ho gii thnh to n phi ra quyt nh cng nhn s tha thun ca cc ng s. Nu ha gii khng thnh to n lp bin bn ho gii khng thnh. Trong thi hn chuin b xt x, ti a khng qu 2 thng, to n phi ra mt trong cc quyt nh: tm nh ch v n; nh ch v n; a v n ra xt x. To n phi a v qn ra xt trong thi hn mt thng k t ngy c quyt nh a v n ra xt x. 1.4.3. Phin to s thm Hi ng xt x s thm gm mt thm phn v hai hi thm nhn dn, trng hp c bit c th c hai thm phn v ba hi thm nhn dn. Bn n c tuyn ca to s thm c gi tr hiu lc khi cc bn khng c khng co hoc vin kim st khng c khng ngh trong thi gian 15 ngy k t khi n c tuyn . To n c trch nhim cp trch lc bn n cho cc ng s trong thi hn ba ngy lm vic k t khi kt thc phin to 1.4.4. Phin ta phc thm

192

Xt x phc thm l vic ta n cp trn trc tip xt x li v n m bn n, quyt nh ca to n cp s thm cha c hiu lc php lut b khng co hoc khng ngh. Trong thi hn 15 ngy, k t ngy tuyn n ngi c quyn khng co hoc vin kim st cng cp np n khng co, khng ngh n to n xt x s thm. Trong thi hn 30 ngy, k t ngy tuyn n vin kim st cp trn c quyn np n khng ngh Sau khi th l n theo th tc phc thm, To n quyt nh thnh lp hi ng xt x gm 3 thm phn. Ti a khng qu 3 thng t ngy th l to n cp phc thm ra cc quyt nh sau: Tm nh ch xt x phc thm;, nh ch xt x phc thm; a v n ra xt x. To n cp phc thm c thm quyn xem xt li phn khng co, khng ngh hoc c lin quan n khng co, khng ngh, ng thi c c quyn sau: Gi nguyn bn n s thm; Sa bn n s thm; Hy bn n s thm v chuyn h s cho to n cp s thm gii quyt li v n; Hy bn n s thm v nh ch xt x v n. Bn n hoc quyt nh ca ta phc thm c hiu lc php lut ngay khi c tuyn. Trng hp quyt nh hoc bn n ca to n c hiu lc php lut nhng pht hin nhng sai st, m bo cng bng, p dng ng php lut trong qu trnh xt x, th tc t tng quy nh th tc gim c thm hoc ti thm gii quyt li v vic trn.
193

Gim c thm, ti thm l th tc xem xt li bn n, quyt nh c hiu lc ca to n, khng phi l cp xt x trong th tc t tng. 2. Gii quyt tranh chp kinh t, thng mi theo th tc trng ti: Khi nim: Gii quyt tranh chp kinh t, thng mi theo th tc trng ti l trnh t p dng cc quy phm php lut v trng ti nhm gii quyt cc tranh chp pht sinh trong hot ng kinh t, thng mi. Thm quyn ca Trng ti trong gii quyt tranh chp kinh t, thng mi: Trung tm trng ti l t chc phi chnh ph, c t cch php nhn, c con du hot ng. Theo php lnh trng ti thng mi (2003), Trung tm trng ti c thm quyn gii quyt cc tranh chp pht sinh trong lnh vc kinh t, thng mi nh: mua bn hng ha; cung ng dch v; phn phi; i din; i l thng mi; k gi; thu cho thu; thu mua; u t; ti chnh; ngn hng; bo him; xy dng; khai thc ; thm d; t vn; li xng; vn chuyn hnh khch, hng ha bng cc phng tin v cc hnh vi thng mi khc. iu kin gii quyt theo th tc trng ti: Cc bn trong tranh chp kinh t, thng mi mun gii quyt theo th tc trng ti phi lp tha thun v vic nh c quan trng ti gii quyt. cc bn tranh chp lp tha thun trng ti bng vn bn, th hin r ch ca cc bn ( cc hnh thc email, telex, fax cng c xem l vn bn). Tha thun trng ti cc bn c th lp trc hoc sau khi pht sinh tranh chp,c th lp vn bn ring hoc ghi
194

thnh iu khon trong hp ng. To n s t chi gii quyt v vic trong trng hp tho thun trng ti c hiu lc. Thi hiu khi kin: Cc tranh chp php lut c quy nh thi hiu khi kin th p dng theo quy nh php lut. Cc tranh chp php lut khng quy nh thi hiu khi kin th thi hiu gii quyt tranh chp l hai nm, k t ngy xy ra tranh chp, tr trng hp bt kh khng (c s kin bt kh khng xy ra trong thc t). Th tc trnh t gii quyt: Th tc gii quyt tranh chp kinh t thng mi theo th tc trng ti gm 2 loi: gii quyt tranh chp ti hi ng trng ti do trung tm trng ti t chc hoc gii quyt tranh chp ti hi ng trng ti do cc bn thnh lp. 2.5.1. n kin: p dng gii quyt tranh chp do trung tm trng ti t chc, nguyn n phi np n kin, cc ti liu chng c v tha thun trng ti n trung tm trng ti. p dng gii quyt tranh chp ti hi ng trng ti do cc bn lp, nguyn n lm n kin gi cho b n, t lc nhn n kin ca nguyn n, trong thi hn 30 ngy b n phi gi cho nguyn n vn bn t bo v v tn trng ti m mnh chn gii quyt tranh chp. Hi ng trng ti c thnh lp c th l 3 trng ti vin hoc 1 trong ti vin do cc bn tha thun chn ra hay nh trung tm trng ti ch nh trng ti vin ( nu gii quyt tranh chp do trung tm trng ti t chc) hay nh ta n cp tnh, thnh ph ch nh trng ti
195

vin (nu gii quyt tranh chp ti hi ng trng ti do cc bn thnh lp). 2.5.2. Nguyn tc gii quyt tranh chp: Cc bn c ngha v cung cp chng c chng minh s vic m mnh nu ra, trong trng cn thit hi ng trng ti c th t mnh thu thp chng c hoc xc minh chng c, tuy nhin iu ny phi thng bo cho cc bn bit. Trong qu trnh gii quyt tranh chp, cc bn c quyn lm n n to n cp tnh, thnh ph ni hi ng trng ti th l gii quyt tranh chp yu cu p dng cc bin php khn cp tm thi bo m ti sn trong trng hp cc bn thy quyn v li ch hp php ca mnh b xm hi. Trong sut qu trnh gii quyt tranh chp, hi ng trng ti khng c ngha v ho gii. Cc bn c th t ho gii, nu ho gii thnh cc bn c quyn yu cu Hi ng trng ti s nh ch t tng. ngoi ra, cc bn c quyn yu cu Hi ng trng ti tin hnh ho gii, nu ho gii thnh cc bn yu cu trng ti lp bin bn ho gii thnh v ra quyt nh cng nhn ho gii thnh. Quyt nh ny l chung thm v c cc bn thi hnh. 2.5.3. Phin hp gii quyt tranh chp: Khi tin hnh gii quyt tranh chp, Hi ng trng ti m phin hp gii quyt tranh chp. Phin hp gii quyt tranh chp c m cng khai hoc kn do s tha thun ca cc bn, hi ng trng ti c th cho nhiu ngi tham d nu c s ng ca cc bn Nu cc bn khng c tha thun v thi gian xt x th thi gia xt x do ch tch Hi ng trng ti quyt nh.
196

Vic gii quyt tranh chp c th c p dng trong trng hp cc bn c yu cu Hi ng trng ti gii quyt cn c trn h s m khng cn c mt ca cc bn tranh chp. Trng hp nguyn n khi c s triu tp phin hp m khng nguyn n khng d th xem nh l rt n khi kin. Hi ng c th tip tc gii quyt nu c yu cu hoc n kin li ca b n. Trng hp b n b triu tp tham d phin hp gii quyt tranh chp m khng d hp nhng khng c l do chnh ng, Hi ng trng ti vn c th tip tc gii quyt theo ti liu chng c c. Quyt nh ca Hi ng trng ti c xc lp theo nguyn tc a s v kin ca thiu s c ghi vo bin bn. Quyt nh ca Hi ng trng ti c th c cng b ngay khi kt thc ti phin hp hoc chm nht l 60 ngy t khi phin hp kt thc. Quyt nh ca Hi ng trng ti, nu cc bn khng ng c th khiu ni yu cu To n cp tnh hu quyt nh ca trng ti trong thi hn 30 ngy k t ngy ra quyt nh. To n th l khi cc bn yu cu np l ph, thnh lp hi ng xt x gm 3 thm phn, khi m phin to xt n yu cu, Hi ng xt x khng xt li ni dung v tranh chp m ch xem xt, kim tra, i chiu cc th tc gii quyt tranh chp v ra quyt nh ca trung tm trng ti c cn c hu b hay khng quyt nh. Trng hp Hi ng xt x hy quyt nh trng ti, cc bn c th a v vic ra gii quyt ti To n nu khng c tha thun khc. Trng hp Hi ng xt x khng hy quyt nh trng ti, quyt nh ny c th b khng co, khng ngh. (Vic khng co, khng ngh p dng theo th tc t tng ti to n). Nu khng c khng co,
197

khng ngh i vi quyt nh ca Hi ng xt x, th cc bn c ngha v thi hnh. 2.5.4. Thi hnh quyt nh trng ti: Cc bn c ngha v thi hnh quyt nh trng ti, nu sau thi hn 30 ngy, k t ngy ht thi hn thi hnh quyt nh trng ti, nu mt bn khng t nguyn thi hnh, v khng c yu cu hy quyt nh trng ti th bn c quyn trong quyt nh trng ti lm n yu cu c quan thi hnh n cp tnh ni c tr s hoc ni c tr ca bn c ngha v trong quyt nh trng ti phi thi hnh quyt nh trng ti. TM LC 1. Gii quyt tranh chp trong kinh doanh c th c thc hin ti ta n nhn dn v c quan trng ti theo th tc t tng ti ta n hoc theo th tc trng ti. 2. Ta n nhn dn l c quan xt x trong B my nh nc Vit nam c thm quyn: gii quyt cc v vic tranh chp trong kinh doanh bao gm: mua bn hng ho; cung ng dch v; phn phi; i din; i l; k gi; thu; cho thu; thu mua; xy dng; t vn; k thut; vn chuyn hng ho, hnh khch bng ng st; ng b; ng thu ni a; vn chuyn hng ho, hnh khch bng ng bin; hng khng; mua bn c phiu; tri phiu v cc giy t c gi khc; u t; ti chnh; ngn hng; bo him; thm d; khai thc; quyn s hu tr tu; chuyn giao cng ngh hoc cc tranh chp gia cng ty vi thnh vin cng ty, gia cc thnh vin trong cng cng ty vi nhau. 3. Tranh chp gii quyt ti Ta n theo 2 cp xt x, v vic c gii quyt cp s thm, c th b khng co, khng ngh gii

198

quyt cp phc thm. 4. Trung tm trng ti l t chc phi chnh ph, c t cch php nhn, c con du hot ng.Trung tm trng ti c thm quyn gii quyt cc tranh chp pht sinh trong lnh vc kinh t, thng mi nh: mua bn hng ha; cung ng dch v; phn phi; i din; i l thng mi; k gi; thu cho thu; thu mua; u t; ti chnh; ngn hng; bo him; xy dng; khai thc ; thm d; t vn; li xng; vn chuyn hnh khch, hng ha bng cc phng tin v cc hnh vi thng mi khc. 5. Tranh chp gii quyt ti Trung tm trng ti, v vic c gii quyt thong qua quyt nh ca Trung tm trng ti c gi tr chung thm

Cu hi t lun Cu 1: Nu khng c s ng thun v vic chn c quan gii quyt tranh chp trong kinh doanh, mt bn trong tranh chp c quyn yu cu trung tm trng ti gii quyt tranh chp c khng? Cu 2: Nu khng c s ng thun v vic chn c quan gii quyt tranh chp trong kinh doanh, mt bn trong tranh chp c quyn khi kin ti ta n yu cu gii quyt tranh chp c khng? Cu hi: So snh hiu lc quyt nh ca Trung tm trng ti vi bn n, quyt nh ca Ta n? Cu 4: Quyt nh ca Trung tm trng ti c gi tr hiu lc chung thm ngha l g? Cu hi trc nghim: Cu 1: Nguyn tc xt x ti ta n l:
199

a. Nguyn tc ha gii khi xt x b. Nguyn tc cc bn t nh ot c. Nguyn tc cc bn t chng minh v cung cp chng c d. C 3 u ng. Cu 2: Ta n c quyn tiu hy quyt nh ca Trung tm trng ti trong trng hp: a. Quyt nh c ni dung tri vi nhn nh ca Ta n b. Quyt nh vi phm th tc gii quyt tranh chp theo quy nh php lut c. Khi c yu cu ca mt bn trong tranh chp d. Khi mt bn khng thi hnh quyt nh trng ti Cu 3: iu kin p dng hnh thc gii quyt tranh chp bng th tc trng ti l: a. C tha thun gia cc bn trc khi tranh chp pht sinh. b. C s tha thun gia cc bn sau khi tranh chp pht sinh. c. C s tha thun trc v lp thnh vn bn ring d. C 3 u ng. Cu 4: Ta n th l gii quyt v vic tranh chp trong kinh doanh khi: a. Ngi c quyn khi kin np n khi kin b. Ngi c y quyn khi kin np n khi kin c. Ngi c quyn np n khi kin v np tm ng n ph d. C 3 u ng Cu 5: S thnh vin bt buc trong hi ng trng ti gii quyt v vic tranh chp l: a. 3 thnh vin
200

b. 1 thnh vin c. S lng do cc bn tha thun quyt nh d. C 3 u ng HNG DN TR LI Cu hi t lun Cu 1: Khng c thc hin v iu kin c bn Trung tm trng ti th l gii quyt tranh chp trong kinh doanh l phi c s tha thun ca cc bn tranh chp v vic a v vic ra gii quyt ti Trung tm trng ti. Cu 2: C quyn thc hin v nguyn tc xt x, gii quyt tranh chp bng hnh thc t tng, khng yu cu cc bn trong tranh chp phi tha thun v vic a v vic tranh chp ra gii quyt ti ta n. Cu 3: Quyt nh trng ti c hiu lc chung thm, khng c khng co, khng ngh i vi quyt nh. Tuy nhin nu cc bn khng ng vi quyt nh trng ti c th khiu ni yu cu Ta n hy quyt nh. Nu khng, th bn c quyn trong quyt nh trng ti lm n yu cu c quan thi hnh n cp tnh ni c tr s hoc ni c tr ca bn c ngha v trong quyt nh trng ti phi thi hnh quyt nh trng ti. i vi bn n, quyt nh ca Ta n c th b khng co, khng ngh xt x li v vic cp xt x phc thm. Bn n,quyt nh phc thm c hiu lc php l ngay . Cu 4: Trng ti ch th l v gii quyt v vic tranh chp mt ln, cc quyt nh trng ti trong qu trnh gii quyt v vic tranh chp th cc bn khng c khng co yu cu xt x li d cc bn khng ng vi quyt nh . Cu hi trc nghim: 1d; 2b; 3d; 4c; 5c
201

202

PHN TM LC TNG QUT MN HC Mn Lut kinh doanh c trnh by thnh 10 bi hc, chia thnh 2 phn. . Phn 1 trnh by nhng l lun c bn v Lut kinh doanh v php lut v ch th kinh doanh. Phn 2 cp n nhng quy nh php lut v u t, v Hp ng trong thng mI v php lut v gii quyt tranh chp trong kinh doanh. Phn 1 ca ti liu gm 7 bi, trnh by nhng kin thc c bn v lut kinh doanh trong nn kinh t th trng di gc php l cng nh nhng i hi ca mi trng kinh doanh thc tin Vit Nam. Bi 1 trnh by c s l lun v Lut kinh doanh, s cn thit ca lut kinh doanhtrong kinh t th trng t phn tch hot ng qun l Nh nc v kinh t ca cc c quan Nh nc c thm quyn. T bi 2 n bi 7 cp n nhng quy nh php lut nhm xc nh a v php l ca cc ch th khc nhau cng tham gia hot ng kinh doanh trong mi trng kinh doanh hin nay Vit Nam. Cc bi hc trong phn ny gii thiu cc loi ch th kinh doanh khc nhau nh: cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln, Cng ty TNHH 1 thnh vin, Cng ty C phn, Cng ty Hp danh, Doanh nghip t nhn, Hp tc x, H kinh doanh c th, nu r cc quy nh php lut v vic thnh lp, t chc hot ng v chm dt hot ng kinh doanh, Thm quyn v c im php l ca cc ch th c lut php xc nh to nn nhng u hay nhc im ca tng loi ch th, cng nh nh ch ph sn p dng i vi cc ch th l doanh nghip v Hp tc x gp ri ro trong kinh doanh. Phn 2 ca ti liu gm 3 bi cung cp nhng kin thc php lut lin quan n lnh vc u t, vic thc hin cc giao dch thng mi

203

bng hp ng v cc quy nh php lut v giI quyt tranh chp trong kinh doanh. Bi 8 cp nhng quy nh chung v u t, phn bit cc hnh thc u t, quyn v ngha v c bn ca nh u t khi thc hin hot ng u t Vit Nam. Bi 9 trnh by cc quy nh php lut v cc nguyn tc c bn ca hot ng thng mi thng qua hnh thc hp ng v nhng quy nh v hp ng mua bn hng ho, hp ng dch v, quyn v ngha v c bn ca cc ch th trong quan h hp ng thng mi. Bi 10 cp n cc quy nh php lut v vic gii quyt tranh chp trong kinh doanh, trong hot ng kinh khng phi lc no cc ch th cng thng nht c vi nhau v cch gii quyt vn , i khi pht sinh nhng bt ng khng th dung ho c, do php lut quy nh cch thc giI quyt cc tranh chp trong kinh doanh nhm bo v quyn v li ch hp php.

204

TI LIU THAM KHO 1. Gio trnh lut kinh t, Trng I hc lut H nI, 2006 2. Cc vn bn php lut: Lut Doanh nghip; Lut u t; Lut Thng mi; Php lnh trng ti thng mi; Lut ph sn doanh nghip T kho: Hot ng kinh doanh, Ch th kinh doanh, Mi trng kinh doanh, Giao dch thng mi, Hp ng, Tranh chp kinh t, li ch hp php, u t, ph sn, Vn bn php lut.

205