Phong cch dy hc

Phong cch dy hc l g? Trong thc t, nhiu gio vin c thi quen, khi ln lp ch ch bi dy, ch vo vic truyn th ni dung kin thc hay giao nhim v hc tp cho hc sinh; theo di v kim sot cht ch vic thc hin ca hc sinh. Nhng gio vin ny c xu hng tp trung vo cng vic ca bn thn v ca hc sinh, t quan tm n vic thit lp mi quan h vi hc sinh trong lp. C gio vin lc dy hc rt hay dng mnh lnh: phi lm nh th ny, th kia v.v...! Gia gio vin vi hc sinh dng nh lc no cng c khong cch khng san lp c. Ngc li, c gio vin lun gn gi, khuyn khch ng vin hc sinh v.v... Nhng trng hp trn cho thy mi gio vin c phong cch ring trong lm vic v quan h vi hc sinh. C th hiu phong cch dy hc ca gio vin l h thng hnh vi tng i n nh, c gio vin s dng nhm gy nh hng n hot ng ca hc sinh v c hc sinh cm nhn v hnh vi n nh . CC LOI PHONG CCH CA GIO VIN TRONG DY HC. Cch phn loi truyn thng theo K.Lewin: Gm ba phong cch : c on, dn ch, t do Phong cch c on: Ngi gio vin qun l tt c cc quan h v thng tin, tp trung quyn lc trong tay. Hc sinh ch c cung cp thng tin ti thiu, cn thit thc hin nhim v. Cc quyt nh, mnh lnh c ra trn c s kin thc, kinh nghim ca ngi gio vin, khng quan tm n kin ca hc sinh. Cc ch th mnh lnh c t ra rt nghim ngt v buc hc sinh phi chp hnh mt cch tp trung, chnh xc. Ngi gio vin gim st cht ch hnh vi ca hc sinh. Ngi gio vin ch o cng vic ch yu bng s dng quy ch, thng tin trong lp hc ch mt chiu t gio vin xung. u im ca phong cch c on l n cho php gii quyt mt cch nhanh chng cc nhim v. Song do ngi gio vin khng quan tm n kin ca ngi hc v ra quyt nh trn c s nhng thng tin sn c, nn phong cch c on c nhc im l khng pht huy c tnh ch th v s sng to, kinh nghim c ngi hc. Phong cch dn ch: Ngi gio vin thu ht hc sinh tham gia vo vic tho lun, xy dng v la chn cc phng n quyt nh cng nh gii quyt nhng nhim v hc tp. Cng vic c phn cng, gii quyt v nh gi trn c s c s tham gia ca tp th. Thng tin trong lp hc c chuyn i theo hai chiu: t gio vin n hc sinh v t hc sinh n gio

vin. u im ca phong cch dn ch l n cho php khai thc s sng to, kin thc, kinh nghim ca hc sinh. Do , n to ra mt s tha mn ln cho hc sinh, v hc sinh cm thy c tn trng, tha nhn v c tham gia. Hc sinh cm thy tha mn v cc em c thc hin nhng cng vic do chnh cc em ra, thm ch c tham gia nh gi kt qu cng vic. Nhc im ca phong cch dn ch l qu trnh dn ch rt tn km thi gian. Trong rt nhiu trng hp, vic bn bc ko di m khng i ti c quyt nh, trong khi khi thi gian gii quyt nhim v khng cho php ko di. Phong cch t do: Ngi gio vin tham gia t nht vo cng vic ca nhm, giao ht quyn hn v trch nhim cho hc sinh. Cc thnh vin trong nhm c cung cp ti a cc thng tin, c php t do hnh ng theo iu hc sinh suy ngh, theo cch thc m cc em cho l tt nht. Theo phong cch ny cc thng tin c thc hin ch yu theo chiu ngang. Nu xt v lng thng tin m hc sinh c bit th phong cch c on l t nht, tip n l phong cch dn ch v phong cch t do l nhiu nht. u im ca phong cch ny l n cho php pht huy ti a nng lc sng to ca hc sinh. Tuy nhin, phong cch ny d dn n tnh trng hn lon, v chnh ph trong lp hc do thiu vng cc ch dn ca ngi gio vin. Cch phn loi theo Paul Hersey v Kenneth H. Blanchard. Theo cch ny, c th da vo hai xu hng hnh vi ca gio vin Cc hnh vi ch yu hng ti cng vic: gi l hnh vi cng vic Cc hnh vi hng ti quan h vi hc sinh: gi l hnh vi quan h Hnh vi cng vic l mc theo gio vin c th t chc v nh hng cc hat ng ca hc sinh, bng cch ra yu cu, nu gii thch hnh ng ca hc sinh: lm g? v tin hnh ci nh th no? u? Thi im no? Nhim v phi thc hin l g? v.v... Ni c th, hnh vi c gi l cng vic khi ngi gio vin ch yu hng ti thit lp cc hnh mu ch dn v t chc cng vic r rng v phng php tin hnh cng vic. Hnh vi quan h l mc theo gio vin hng n vic duy tr nhng mi quan h c nhn gia mnh vi hc sinh v gia cc hc sinh vi nhau, bng cch m rng cc knh giao tip, to ra s h tr v mt tm l x hi hc sinh thc hin nhim v hc tp ca mnh. Ni cch khc, hnh vi quan h l hnh vi m gio vin ch yu hng n ngi hc hn l hng n cng vic. Phong cch 1: Hnh vi cng vic v hnh vi quan h u thp

Ta quy c gi l m hnh T1 y l nhng gio vin c phong cch t do. Nhng gio vin ny lun c xu hng giao quyn ti a cho hc sinh t mnh quyt nh vic hc ca mnh. H ch can thip vo qu trnh hc ca hc sinh khi thy tht s cn thit. Phong cch 2: Hnh vi cng vic cao v hnh vi quan h thp Ta quy c gi l m hnh T2 y l nhng gio vin c phong cch hng ti cng vic hn hng ti hc sinh. Nhng gio vin ny lun c mt ng gi trn lp; thc hin y cc cng vic ca gio vin. i vi vic hc ca hc sinh, cc gio vin theo m hnh ny thng hng dn c th, chi tit cc nhim v hc tp v cch tin hnh. Di con mt ca hc sinh, y l nhng gio vin v cng vic. Thm ch theo h, l nhng thy gio nghim khc v kh tnh. Phong cch 3: Hnh vi cng vic thp v hnh vi quan h cao Ta quy c gi l m hnh T3 Nhng gio vin c phong cch ny thng c xu hng thit lp quan h thn thin, gn gi vi hc sinh, quan tm n vic ng vin hc sinh khi c iu kin. Mt khc, nhng gio vin ny thng t a ra cc ch dn v t chc vic hc ca hc sinh. Vi h, hc nh th no l cng vic t lc ca hc sinh, cn gio vin ch yu l ngi gi gn ngn la nhit tnh, to nng lng cho hc sinh duy tr vic hc. Phong cch 4: Hnh vi cng vic cao v hnh vi quan h cao Ta quy c gi l m hnh T4 y l nhng gio vin va c thi quen quan tm ti vic hc ca hc sinh, hng dn c th nhim v hc tp: hc ci g v hc nh th no, ng thi cng rt ti quan h vi hc sinh; gn gi, quan tm, chm sc ti hc sinh, nhng gio vin ny l ngi cha, ngi m, ngi bo mu cn thn v chu ton, thm ch "thi qu". Trn y l cc m hnh phong cch in hnh ca gio vin trong dy hc v trong quan h vi hc sinh. Ngoi cc m hnh nu, cn c nhiu m hnh trung gian khc. V vy, cc m hnh ny c th c coi l cc m hnh mang tnh xu hng. ng thi cng cn lu , nhng m hnh ny ch phn nh nh hong hnh vi ca gio vin, khng nhm phn nh nhn cch ca h. V vy khng th s dng m hnh ny trong vic nh gi gio vin. Trong lnh vc phng php dy hc, vn t ra l l m hnh no l ti u v gio vin nn s dng m hnh no? Cu tr li y l khng c m hnh no l tuyt i tt cho mi trng hp. iu quan trng l ch, ngi gio vin cn bit s dng linh hot

cc phong cch cho ph hp vi tng loi hc sinh v trong tng tnh hung dy hc c th. CC MU HC SINH IN HNH V l thuyt, mi c nhn l mt ch th, khng lp li. iu ny c ngha l trong mt lp hc, c bao nhiu hc sinh s c by nhiu th gii ring m ngi gio vin cn hiu c bin php tc ng ph hp. Tuy nhin, trn thc t, kh c th thc hin mc nh vy. Gii php kh thi l nhm cc hc sinh thnh tng nhm c ng, da vo nhng tiu ch nht nh. Trong dy hc, c th phn loi hc sinh da trn mc sn sng ca hc sinh i vi vic hc. Mc sn sng l mc mt c nhn hay nhm sn sng thc hin mt nhim v hc tp nht nh. Mc sn sng thc hin mt nhim v hc tp khng phi l c im tm l n nh ca c nhn hay nhm, cng khng phi l gi tr nhn cch hay c trng v la tui, m ch l trng thi tm l p ng nhu cu nht nh, trong cc tnh hung hc tp xc nh. Mi nhim v hc tp khc nhau, mi tnh hung dy hc khc nhau, hc sinh s xut hin mc sn sng hc tp khc nhau, dn ti hiu qu hc tp khc nhau. Mc sn sng hc tp c hnh thnh bi hai yu t c trng: KH NNG HIN TI V THIN i vi vic hc. Kh nng hin ti i vi vic hc c xc nh bi mc tri thc, kinh nghim, k nng v phng php hnh ng m hc sinh (hoc nhm hc sinh) hin c th p ng yu cu ca nhim v hc tp c th. Thin i vi vic hc l mc nhu cu, ng c, s gn b v tm th sn sng ca hc sinh n nhn nhim v hc tp. Cn lu , vic phn chia hai yu t kh nng v thin ch c gi tr cho vic phn loi mc sn sng hc tp ca hc sinh, cn trn thc t, hai yu t ny quan h hu c v h tr nhau. Nu da vo mc sn sng hc tp, c th nhm hc sinh trong lp thnh bn m hnh in hnh: M hnh 1: Hc sinh c nng lc v thin thp hoc bp bnh, khng n nh. Ta quy c gi l m hnh H1

y l mu hc sinh thiu hiu bit, kinh nghim v k nng cn thit thc hin mt nhim v hc tp. Khng nhng th, ng c hc tp ca hc sinh thp, thi km nhit tnh, thiu thc, tm th chun b cho vic hc. M hnh 2: Hc sinh c nng lc thp nhng c thin cao. Ta quy c gi l m hnh H2 Nhng hc sinh ny thng c mnh danh l "tha nhit tnh nhng thiu phng php". Cc hc sinh ny thng gp kh khn trong hc tp hoc thc hin nhim v no . C nhiu nguyn nhn kin cc hc sinh ny lm vo hon cnh nh vy, ngoi tr s nhit tnh, tinh thn trch nhim v s n lc cao trong hc tp. Hc sinh lun c nhu cu c s tr gip v ch dn trong cng vic. M hnh 3: Hc sinh c nng lc thp nhng c thin cao. Ta quy c gi l m hnh H3 Nhng hc sinh ny thng c kh nng nhn thc tt, c tri thc v k nng c bn tip thu mn hc. i vi cc hc sinh ny, vic hc khng phi l vic kh.Tuy nin, hc sinh khng ho hng lm vi vic hc hay cng vic c giao. ng c hc tp thp, khng n nh. Thm ch hc sinh khng c s chun b v tm th cng nh cc yu t tm l cn thit. Ni tm li vic hc ca hc sinh thiu "la" M hnh 4: Hc sinh c nng lc v thin cao. Ta quy c gi l m hnh H4 y l mu hc sinh l tng trong dy hc. Cc hc sinh ny va c nng lc, tri thc, kinh nghim v k nng thc hin cc hnh ng hc tp do gio vin gi , va l ngi c ng c hc mnh m, n nh, c tinh thn trch nhim, n lc cao trong hc tp. BNG TM TT

Thp H1

Trung bnh H2 H3

Cao H4

Nng lc v thin Nng lc hc tpNng lc hc tpC nng lc v hc tp thp, thp nhng c thincao, thin thp,thin cao, n nh khng n nh. cao, n nh. hoc khng n nh.

S DNG PHONG CCH DY HC PH HP VI CC MU HC SINH Mu sinh hc Mc ph hp ca phong cch dy hc Ph hp th Ph hp th 2 Ph hp th 3 Ph hp th 4 1 H1 (Thp) T4: Cng vicT2: Cng vicT3: Quan cao - yu cucao cao cao - ging gii H2 (TB) - tham gia hT1: Thp

- giao ph

T2: Cng vicT4 hoc T3: Yu cu cao hocT1: Thp cao - ging gii quan h cao- tham gia lc - giao ph

Nng thp H3 (TB)

T3: Quan cao

hT2 hoc T1: Cng vic cao -T4: Cng vic cao ging gii hoc giao ph. - yu cu cao

Thin - tham gia thp H4 (Cao) T1: Thp T3: Quan hT2: Cng vicT4: Cng vic cao cao cao - yu cu cao

- giao ph - tham gia - ging gii

Trong dy hc truyn thng, hu nh ch din ra mt tnh hung dy hc duy nht : gio vin ch yu hng vo bi ging ca mnh v c gng truyn t nhng ni dung c chun b trc ti tp th hc sinh. V vy, gio vin ch cn c v s dng duy nht mt phong cch dy hc ca ring mnh, cn hc sinh ch c trch nhim thch ng vi phong cch . Quan nim ny li thi, lc hu v kim hm hiu qu dy hc hin i. Ngy nay, dy hc khng phi l truyn ging, m l t chc cho hc sinh thc hin cc hot ng ca mnh. Trong qu trnh ny xut hin nhiu tnh hung khc nhau, buc ngi gio vin phi c gii php ph hp, tc l phi c nhiu phong cch ng ph vi mi tnh hung c th. Ngi cn phi thay i hnh vi thc ng vi s bin i ca qu trnh dy hc hin i khng ch l hc sinh m c gio vin. y c mi quan h hu c, hai chiu gia phong cch dy ca gio vin vi mc sn sng hc tp ca hc sinh. Cc kt qu nghin cu cho thy, c s bin i cc mu hc sinh t H1H4 nu c s thay i ph hp cc phong cch dy hc ca gio vin. Nu vic dy hc ca gio vin (chng hn t chc cho hc sinh trao i v lm vic theo nhm) c bt u t phong cch T2 (hnh vi cng vic cao/hnh vi quan h thp), gio vin lun c mt trn lp v ch dn c th vic hc sinh chun b v tin hnh trao i nhm . Khi hc sinh nm c yu cu, ni dung v cch thc tin hnh bui trao i, gio vin chuyn dn sang phong cch T1 (hnh vi cng vic cao/ hnh vi quan h cao). y, gio vin gio vin khng ch gip hc sinh hon chnh cch thc, quy trnh tin hnh tho lun m cn kp thi ng vin, cng c khi dy v duy tr nhit tnh hc tp ca hc sinh. Giai on tip theo l s dng phong cch T3 (hnh vi cng vic thp/hnh vi quan h cao), cui cng l T4 (hnh vi cng vic thp/hnh vi quan h thp), vi ngha tin tng v giao ph vic trao i nhm cho hc sinh t t chc. Tng ng vi s thay i phong cch ca gio vin s din ra s thay i mc sn sng hc tp ca hc sinh. Lc u s thay i din ra chm. Cng vi s gim dn cc hnh vi ra lnh, yu cu, ch dn cng vic v tng dn cc hnh vi khuyn khch ca gio vin, s thay i din ra nhanh hn. Khi hc sinh bc l r kh nng t nh hng, t m nhn cng vic hc tp v kh nng t xc nh cho mnh ng c, trch nhim hc tp ng n, n nh gio vin s gim dn s h tr c v mt ch dn cng vic ln tm l-x hi. iu th v l s thay i lun phin mt cch c h thng cc phong cch dy hc khng ch mang li hiu qu cao trong vic tng cng kh nng v mc c lp, t ch hc tp ca hc sinh m cn mang li hiu qu r rt trong gio dc gia nh. Cc kt qu nghin cu cho thy, hc sinh thuc cc gia nh truyn thng gio dc con ci theo phong cch c on, mnh lnh, gia trng (hnh vi cng vic cao) v theo phong cch t do (hnh vi cng vic v hnh vi quan h u thp) thng pht trin chm hn, kh thch ng x hi hn so vi tr em thuc cc gia nh c gio dc theo phong cch dn ch. MT S GI KHI XC NH V S DNG PHONG CCH DY HC PH HP

 xc nh c phong cch dy hc ph hp, gio vin cn thc hin mt s cng vic sau : Th nht : cn xc nh r lnh vc hot ng ca hc sinh hoc ca nhm hc sinh m mnh nh tc ng, gy nh hng. Tc l phi tr li cu hi hc sinh ang lm g ? ngi gio vin nh tc ng vo kha cnh no trong cng vic ca hc sinh ? Th hai : cn xc nh ng mc sn sng ca hc sinh khi thc hin cng vic c giao. C th, cn xc nh c tri thc, kinh nghim, k nng, phng php ca hc sinh so vi yu cu ca cng vic ; thi , ng c v mc tm th n nhn cng vic ca hc sinh hoc ca nhm hc sinh. Th ba : xc nh phong cch no s ph hp vi mc sn sng ca hc sinh tng ng vi lnh vc cn tc ng. D kin chiu hng, tc chuyn bin ca hc sinh v cc phong cch tng ng s c s dng. Th t : cc phong cch thin v cng vic hng n bn phn v trch nhim ca hc sinh, cn phong cch thin v quan h hng n vic ng vin, cng c cc thnh cng ca hc sinh. V vy, vic s dng cc phong cch ca gio vin thng theo cc bc sau : S dng cc phong cch thin v ch dn hoc nh hng ti cng vic Gim dn cc phong cch hng dn n cng vic v gim st Tng cng cc phong cch thin v quan h vi ngha l tng cng cc tc ng cng c tch cc vic hc ca hc sinh. Ti liu tham kho 1. Phan Trng Ng (2005). Dy hc v phng php dy hc trong nh trng. NXB i hc S phm. 2. Ken BLANCHARD (2004). Ti lnh o ca v gio c gii ng x. NXB Tng hp Thnh ph H Ch Minh.