Tham luận 1

www.daykemquynhon.ucoz.
com Trung tm b i d
ng ki n th c v n ha cho h c sinh c p 2 + 3
I . CHUYN
GI NG D Y HA H C
V N D NG L THUY T HA H C PHN TCH TRONG GI NG D Y N I DUNG CHU N AXIT-BAZ TR NG CHUYN, PH C V B I D NG H C SINH GI I QU C GIA, QU C T I. CHU N N AXITN BAZ . PGS.TS. o Th Ph ng Di p-Khoa Ha h c, tr ng HSP H N i Ths. on Th Kim Dung-Tr ng chuyn L ng V n T y, Ninh bnh M U Ha h c phn tch ni chung v ph n ng axt- baz ni ring c vai tr to l n, chi m m t v tr quan tr ng trong qu trnh gi ng d y mn ho h c tr ng trung h c ph thng (THPT), c bi t i v i cc tr ng chuyn v luy n thi h c sinh gi i Qu c gia, Qu c t . Trong nh ng n m g n y c m t s cng trnh nghin c u vi c v n d ng l thuy t ha h c phn tch [1], v ph n ng oxi ha-kh [2], ph n ng axit-baz [3], ph n ng t o thnh h p ch t t tan [4] trong gi ng d y h c sinh tr ng chuyn v b i d ng h c sinh gi i Qu c gia. Nh ng cc cng trnh trn m i ch t p trung i su vo tnh ton cn b ng ion trong dung d ch, m ch a c p n chu n dung d ch, l m t trong nh ng n i dung c trong ch ng trnh thi h c sinh gi i Qu c gia [5], thi ch n i tuy n Qu c gia d thi Olympic Ha h c Qu c t c a cc n c trn th gi i [6], [7], [8], [9], [10] v c c trong thi Olympic ha h c Qu c t hng n m [11], [12]. N i dung ny c ng c a vo trong ch ng trnh sch gio khoa (SGK) 12 nng cao [13] nh ng v i th i l ng qu t v n i dung ki n th c c ng h t s c n gi n. rt ng n kho ng cch gi a n i dung ki n th c c h c cc tr ng chuyn v n i dung thi Olympic Qu c gia, Qu c t , c n thi t ph i trang b cho c gio vin (GV) v h c sinh (HS) nh ng ki n th c nng cao ngang t m ch ng trnh i h c, nh ng v n m b o m c h p l, ph h p v i trnh h c sinh ph thng. y chnh l m t trong nh ng n i dung chng ti xin c trnh by trong thng bo ny v i ph m vi v chu n n axit n baz . N I DUNG T lu chu n axit-baz c a vo trong m t s thi HSG Qu c gia v Qu c t v i n i dung h t s c phong ph v a d ng: T php chu n n axit, n baz n cc php chu n a axit, a baz ; T n i dung tnh pH t i cc th i i m chu n , tnh n ng cc ch t tham gia ph n ng chu n v tnh th tch c a thu c th c n dng n yu c u tnh sai s chu n v ch n ch th thch h p; T n i dung v ng cong chu n n yu c u xc nh thnh ph n h n h p phn tch trn c s d ng ng cong chu n v.vNh v y, n i dung thi Olympic Qu c gia, Qu c t c m t s chnh l ch kh xa so v i ch ng trnh ha h c c a cc tr ng chuyn. Chnh v th c n thi t ph i trang b ki n th c chu n axit-baz cho HS m t cch h p l cc em n m c b n ch t c a cc qu trnh ha h c x y ra trong dung d ch, t gip cho cc em c ph ng php gi i n gi n ph h p v i trnh c a HS. Sau y l m t s v d minh h a v chu n n axit, n baz .
3 1000B Tr n H ng o Tp Quy Nh n
www.daykemquynhon.ucoz.com Trung tm b i d
V d 1: Chu n 100,00 ml dung d ch NaOH n m t mu ch th phenolphtalein th tiu th h t 48,00 ml dung d ch HCl 5,00.10-3 M. Tnh chnh xc n ng dung d ch NaOH [14]. Phn tch: i v i h c sinh ph thng (HSPT), khi ni m v chu n axit-baz cn kh m i m , v v y GV c n gi ng gi i h c sinh (HS) th y c ph n ng chu n axit-baz th c ch t l ph n ng trung ha. V bi ton trn c th t v n nh sau: Nh vi gi t phenolphtalein vo 100,00 ml dung d ch NaOH ch a bi t n ng . Thm ti p dung d ch HCl 5,00.10-3M cho t i khi m t mu c a phenolphtalein th ph i dng h t 48,00 ml dung d ch HCl. Tnh chnh xc n ng dung d ch NaOH. Tr c h t GV c n phn tch HS th y c n u l ng axit cho vo trung ha v a v i 100,00 ml NaOH th h t n i m t ng ng (T ) v pHT = 7,00. Nh ng y php chu n (hay qu trnh trung ha) l i k t thc t i th i i m ch th phenolphtalein i mu. C n c vo kho ng chuy n mu c a ch th v d a vo th t chu n , GV h ng d n HS xc nh c t i i m cu i chu n , pHc = 8,00 > pHT = 7,00 (d ng tr c i m T ), t c l sau ph n ng cn d NaOH. tnh chnh xc CNaOH, HS c th s d ng ph ng trnh b o ton i n tch, ho c n u c ki n th c v ha h c phn tch ni chung hay ki n th c v chu n axit - baz ni ring [15], [16], th cc em c th tnh sai s c a php chu n . C n c vo gi tr sai s tnh c (d ng ho c m) hi u ch nh, tnh chnh xc th tch t ng ng (VT ) l th tch dung d ch HCl c n dng trung ha h t 100,00 ml NaOH. T HS s tnh c chnh xc n ng NaOH. Tuy nhin i v i HSPT ch a c khi ni m v ph ng trnh sai s chu n axit baz , v v y GV c n v n d ng ki n th c v chu n axit - baz m t cch h p l h ng d n cc em gi i bi ton ny m khng c n ph i s d ng n ph ng trnh sai s (qu n ng i v i cc em), v c ng khng nn dng ph ng trnh b o ton i n tch (n ng v ngh a v t l h n l t duy ha h c): t CNaOH = Co. V pHc = 8,00 > 7,00, do cn d NaOH theo ph n ng: H+ + OHH2O 3 5.10 .48 100.Co C 148 148 C pH = 8,00 0 [OH-] = 10-6
-6
100.Co 5.103.48 148 + ? [H ] = 10-8 c th b qua s phn li c a n
[OH-
100.Co 5.103.48 ] ; C - (d ), ngh a l: 10 = Co = 2,4015.10-3 M . OH 148 Nh v y v i cch gi i ny cc em hi u c b n ch t c a cc qu trnh x d ch, n m c hi n t ng ha h c, gip pht tri n t duy ha h c. C ng c n l u r ng: thng th ng khi c n nh gi m c phn li c + -7 th ng so snh [H ] ho c [OH ] v i gi tr 10 . Trong bi ton ny ta khng th v nh v y kh c th thuy t ph c cc em ch p nh n [OH-] ; C - (d ). Nh
OH
y ra trong dung a n c, cc em ni 10-6 10-7 ng n u so snh
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
[OH-] = 10-6 ? [H+] = 10-8, c ngh a l s phn li c a H2O c th b qua, do s ch p nh n [OH-] ; COH- (d ) l h p l. Nh v y t gi tr pH chuy n mu c a ch th khi th c hi n ph n ng trung ha cho php nh gi c n ng c a ch t tham gia ph n ng. Trn c s ny gio vin c th nng m c ph c t p c a bi ton n u s d ng hai ch th s cho php xc nh n ng c a c ch t phn tch v ch t chu n. V d 2: Chu n 50,00 ml dung d ch HCl b ng dung d ch NaOH n i mu phenolphtalein (pT=9,00) th ph i dng 25,00 ml NaOH. N u chu n n xu t hi n mu vng c a metyl da cam (pT=4,40) th ph i dng 24,50 ml NaOH. Tnh n ng HCl v NaOH [14]. Phn tch: T ng t v d 1 gio vin nn h ng d n cho cc em phn tch b n ch t cc qu trnh x y ra trong dung d ch: khi trung ha n pH = 9,00 > 7,00 mi tr ng baz d NaOH; ng c l i khi chu n n pH = 4,40 < 7,00 mi tr ng axit d HCl, t cc em d dng tnh c n ng cc ch t m khng ph i s d ng ph ng trnh b o ton i n tch - ch thin v cng c ton h c, n ng v ngh a v t l m khng ch n t duy ha h c. T 2 v d trn ta th y cc bi ton u gi i h n trong ph m vi l php chu n uk t thc cc gi tr pH m t i c th b qua qu trnh phn li c a H2O (pH = 8,00; 9,00; 4,40). Nh ng trn th c t c th trung ha n gi tr pH b t k, do gio vin c n khai thc thm tr ng h p nng cao ny. V d 3: Chu n 100,00 ml dung d ch NaOH b ng dung d ch HCl 0,010 M. N u l ng HCl tiu th l 40,00 ml th pH c a dung d ch thu c b ng 10,00. Tnh th tch dung d ch HCl 0,010 M c n ph i cho vo 100,00 ml dung d ch NaOH trn trong qu trnh chu n pH c a h n h p thu c b ng 7,50. Phn tch: tnh c th tch dung d ch HCl c n cho vo dung d ch NaOH, tr c h t cc em ph i tnh c n ng NaOH (CNaOH) t d ki n th nh t c a bi. Gi ng nh v d 1, c r t nhi u cch tnh CNaOH, nh ng GV nn h ng d n cc em xt cc qu trnh x y ra trong h trnh khng ph i s d ng ph ng trnh sai s ho c ph ng trnh b o ton i n tch: T gi tr pHh = 10,00 sau khi thm 40,00 ml HCl, cc em s th y c sau khi trung ha, c CNaOH = 4,14.10-3 (M) OH cn d v [OH ] ; C - (d ). T cc em d dng tnh
OH
Sau khi tnh c CNaOH, cc em ph i c n c vo gi tr pH t i th i i m d ng chu n xc nh thnh ph n c a h : pH = 7,5 > 7,0 mi tr ng baz , d NaOH v [H+] = 10-7,5 [OH-] = 10-6,5 S phn li c a H2O khng th b qua, do [OH-] = CNaOH d + [H+] (tnh theo cn b ng phn li c a n c ho c tnh theo i u ki n proton - KP). T s tnh c th tch dung d ch HCl: VHCl = 41,40 ml. V d 4: Chu n 25,00 ml dung d ch HCOOH h t 12,50 ml dung d ch NaOH 0,100 M. Tnh pH c a dung d ch tr c khi chu n v sau khi thm NaOH v i th tch: 1/ 10,00 ml; 2/ 12,45 ml; 3/ 12,50 ml; 4/ 13,00 ml. Phn tch:
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
y l d ng bi t p tnh pH c a dung d ch sau khi trung ha axit y u (ho c baz y u) b ng baz m nh (ho c b ng axit m nh). D ng ton ny c s d ng r t nhi u trong cc thi h c sinh gi i v k t h p c nhi u tnh hu ng t n gi n n ph c t p. a v d ng bi quen thu c HS ph i vi t c ph n ng chu n v xc nh c thnh ph n gi i h n m i th i i m d ng chu n , t d dng tnh c pH c a h . V d 5: C th ch n metyl da cam, metyl ho c phenolphtalein lm ch th thch h p cho php chu n HCl b ng NaOH 0,10 M c khng, bi t r ng trung ha h t 20,00 ml dung d ch HCl trn c n 20,00 ml dung d ch NaOH 0,10 M. Phn tch: Tr c h t GV c n nu nguyn t c chung c a vi c ch n ch th sao cho pH chuy n mu r nh t c a ch th (hay cn g i l ch s chu n pT c a ch t ch th ) cng g n v i pHT cng t t. Nh v y HS c n xc nh c pHT c ng nh ch s chu n c a 3 ch t ch th cho trong php chu n HCl b ng NaOH. Nh ng n u ch c n c vo nguyn t c trn, t c l n u so snh gi tr pTmetyl da cam = 4,40; pTmetyl = 6,20 v pTphenolphtalein = 9,00 v i pHT = 7,00 th cng l m HS ch dm ch n metyl c pT = 6,20 7,00 lm ch th thch h p cho php chu n trn. Chnh v v y GV c n linh ho t h ng d n cc em d a vo th tch thu c th (NaOH) tiu th khi s d ng cc ch th khc nhau ch n ch th thch h p: N u t i th i i m chuy n mu c a ch th m th tch thu c th tiu th x p x th tch t ng ng (VT = VNaOH = 20,00 ml) th c th ch n c ch th cho php chu n ang xt. Nh v y c n c vo gi tr pH chuy n mu c a cc ch th t i i m d ng chu n , v i CHCl 0,10.20 ! 0,10 M cc em d dng tnh c VNaOH dng: = 20 V i ch th metyl da cam, pTmetyl da cam = 4,40 sau khi trung ha CH+(d ) = [H+] = 104,40 . 0,1.20 0,1V H 10 4,40 V - ! 19,984 (ml) VT dng c ch th metyl da cam. 20 V H T ng t c th ch n phenolphtalein cho php chu n tiu th l V - ! 20, 004 (ml) VT .

ny, b i v th tch thu c th
N u dng metyl , c pT = 6,20 7,00 ngoi l ng d axit t i i m cu i chu n , + + -6,20 ph i k n l ng H do n c phn li ra: [H ] = 10 = CH+(d )+ [OH-] 0,1.20 0,1VOH 10 7,80 ! 10 6,20 V - ! 19,9998 (ml) VT . V y s d ng ch th metyl Hay: 20 VOHl hon ton h p l v cho sai s nh nh t trong s 3 ch th trn. V d 6: C th dng phenolphtalein lm ch th cho php chu n 25,00 ml dung d ch C6H5COOH 0,10 M b ng dung d ch NaOH 0,20 M c khng, n u sai s cho php khng v t qu 0,1%? Phn tch: So v i v d 5, bi ton ny ph c t p h n do y l php chu n n axit y u b ng baz m nh, nn pHT { 7,00. c th ch n ch th theo nguyn t c chung, c n tnh pHT . i v i HS
tr ng chuyn, vi c xc nh pHT l hon ton c th th c hi n c. Xu t pht t ph n ng chu n : C6H5COOH + OH C6H5COO + H2O, cc em d dng tnh c th tch NaOH 25.0,1 ! 12,5 ml . T xc nh tiu th t i T : VT = c pHT theo cn b ng thu proton 0, 2 0,1.25 0,2 ! M : pHT = 8,5 9,00. Do c th ch n c c a C6H5COO- c n ng C= 25 12,5 3 phenolphtalein lm ch th cho php chu n trn. Tuy nhin khng ph i lc no c ng ch n c ch th c pT pHT , h n n a khc v i v d 5, y vi c ch n ch th thch h p c kh ng ch b i sai s cho php, do ngoi nguyn t c trn, GV c n gi i thch HS n m c khi ni m b c nh y chu n (BNC ) v v i s xu t hi n BNC trn ng cong chu n cho php m r ng ph m vi ch n ch th : c th ch n b t k ch th no c ch s chu n pT n m trong BNC ng v i sai s cho php. Ngh a l ch n c ch th thch h p, c th tnh BNC ng v i sai s cho tr c ho c tnh sai s i v i t ng K C C0 h ch th theo ph ng trnh sai s : q = - (h w ) . h CC0 Ka h Tuy nhin c hai cch ny u khng ph h p v i HSPT do cc em khng bi t ph ng trnh sai s . Chnh v v y GV c n h ng d n cc em tnh c gi tr pH u b c nh y (pH ) v pH cu i b c nh y (pHc) ng v i gi tr th tch thu c th cho vo thi u (V : th tch u b c nh y) v th a (Vc: th tch cu i b c nh y) 0,1% so v i th tch t ng ng, t ch n nh ng ch th c pH < pT < pHc. u b c nh y: V = VT .99,9% = 12,5.99,9% = 12,4875 ml Cu i b c nh y: Vc = VT .100,1% = 12,5.100,1% = 12,50125 ml T hai gi tr th tch ny cc em s tnh c gi tr pH v pHc t ng ng: T i V =12,4875 ml d C6H5COOH: C6H5COOH + OHC6H5COO- + H2O 25.0,1 12,4875 C 34, 4875 37,4875 -5 C 6,67.10 _ 0,0666 -5 tnh pH theo h C6H5COOH 6,67.10 M v C6H5COO- 0,0666 M: 0,0666 7,20. Nh ng v i pH = 7,20 7,00 c n ph i nh gi chnh pH = 4,2 + lg 6,67.10 5 xc theo KP v ph i k n cn b ng phn li c a H2O. Nh ng n u ch c n so snh pH v i pTphenolphtalein = 9,00 th c th ch p nh n c gi tr g n ng ny. T ng t v i Vc = 12,5015 > VT d OH12,50125.0,2 25.0,1 ! 6,666.10 6 pHc = 9,80 COH- = 37,50125 V y BNC = 7,20 9,80 c th ch n c phenolphtalein lm ch th cho php chu n trn v 7,20 < 9,00 < 9,80. V d 7: Chu n 50,00 ml dung d ch NH3 h t 30,00 ml dung d ch HCl 0,25 M 1/ Tnh n ng dung d ch NH3.
2/ Tnh pH t i th i i m chu n c 50% ch t phn tch (pH1/2) v pHT . 3/ C n c vo pHT , c th ch n c phenolphtalein, metyl da cam, metyl lm ch th thch h p cho php chu n trn khng? 4/ C th ch n nh ng ch th c gi tr pT b ng bao nhiu cho php chu n ny v i sai s cho php l 0,1%. 5/ N u ch n ch th metyl da cam th sai s chu n l bao nhiu? Phn tch: y l bi ton t ng h p g m t t c cc d ng: Tnh n ng cc ch t ph n ng; Tnh pH t i cc th i i m chu n ; Ch n ch th thch h p cho php chu n ; Tnh sai s chu n v tnh BNC . D a vo ph n ng chu n , HS d dng tnh c CHCl = 0,15 M. Trn c s , khi chu n c 50% l ng NH3, HS s tnh c pH1/2 l pH c a h m. 0,15.50 T thnh ph n t i T l NH v i C = , HS d dng tnh c pHT = 5,134 t 4 50 30 c th ch n metyl c pT = 5,00 5,314 lm ch th cho php chu n ny. tr l i c cu 4, cc em ph i tnh c BNC , t c l tnh kho ng pH ng v i th tch thu c th cho vo thi u v th a so v i VT l 0,1% t ng t nh v d 6. nh gi sai s c a ch th metyl da cam, GV c n h ng d n cho HS ph i tnh VHCl c n dng chu n 50,00 ml NH3 trn n i mu metyl da cam t i pH = 4,00, t tnh c sai s theo s sai l ch gi a VHCl tiu th v VT m khng c n ph i tnh theo ph ng trnh sai s : q = V VT VT T thnh ph n c a h t i pH = 4,00 g m NH t o thnh v i CNH + = 4
4
v iC + ! H
0, 25V 0,15.50 M, cc em s tnh c VHCl = 30,03 ml. 50 V 30, 03 30 V VT V yq= .100 ! 0,10% ! VT 30
Tuy cch gi i ny di h n nh ng ph h p v i trnh t duy ha h c.
K T LU N Trn c s phn tch n i dung chu n axit baz c a ch ng trnh chuyn ho chng ta th y c v tr, vai tr c a Ha h c phn tch trong vi c hnh thnh ki n th c c b n v chu n axit-baz cho h c sinh tr ng chuyn, c ng nh th y c m i quan h m t thi t, h u c gi a ch ng trnh chuyn ha, ch ng trnh thi h c sinh gi i Qu c gia, Qu c t v i Ha h c phn tch. T v n d ng linh ho t, h p l l thuy t Ha h c phn tch ni chung v l thuy t chu n axit-baz ni ring trong gi ng d y ha h c tr ng chuyn, ph c v b i d ng h c sinh gi i Qu c gia, Qu c t .
0,15.50 M v H+ d 50 V
c a HS, gip cc em pht tri n
TI LI U THAM KH O [1] D ng Th L ng. V n d ng l thuy t ha h c phn tch gi i cc bi ton cn b ng ion trong dung d ch-B i d ng h c sinh gi i chuyn ha. Lu n v n th c s khoa h c ha h c. Thi nguyn, 2007. [2] L Th Ng c H. Tm hi u vi c v n d ng l thuy t ph n ng oxi ha kh trong gi ng d y ha h c ph thng qua h th ng bi t p, thi i h c, thi h c sinh gi i qu c gia. Lu n v n th c s khoa h c ha h c. H N i, 2003. [3] Nguy n Th Hi n. Phn lo i, nh gi tc d ng, xy d ng cc tiu ch, c u trc cc bi t p v ph n ng axit-baz ph c v cho vi c b i d ng h c sinh gi i qu c gia. Lu n v n th c s khoa h c ha h c. H N i, 2003. [4] V ng B Huy. Phn lo i, xy d ng tiu ch c u trc cc bi t p v h p ch t t tan ph c v cho vi c b i d ng h c sinh gi i qu c gia. Lu n v n th c s khoa h c ha h c. H N i, 2006. [5] thi HSG Qu c gia b ng A, b ng B t n m 1994 n n m 2009. [6] thi ch n i tuy n thi Olympic qu c t vng 2 t n m 2005 n n m 2009. [7] Bi t p chu n b Olympic Qu c t t n m 2002 n n m 2006. [8] Tr n Thnh Hu , Nguy n Tr ng Th , Ph m nh Hi n. Olympic Ha h c Vi t Nam v Qu c t , t p II. NXB Gio d c, 2000. [9] Nguy n Tr ng Th . Olympic Ha h c Vi t Nam v Qu c t , t p III. NXB Gio d c, 2000. [10] o Qu Tri u, T B Tr ng (Hong Minh Chu, o nh Th c hi u nh). Olympic Ha h c Vi t Nam v Qu c t , t p IV. NXB Gio d c, 2000. [11] Hong Minh Chu, Ng Th Thn, H Th Di p, o nh Th c (hi u nh ti ng c), Tr n Thnh Hu , Nguy n Tr ng Th , Ph m nh Hi n. Olympic Ha h c Vi t Nam v Qu c t , t p V. NXB Gio d c, 2003. [12] thi Olympic Qu c t t n m 2002 n n m 2009. [13] L Xun Tr ng, Nguy n H u nh, T V ng Nghi, nh Rng, Cao Th Th ng. Ha h c 12 nng cao. NXB Gio d c, 2008. [14] Nguy n Tinh Dung. Bi t p ha h c phn tch. NXB Gio d c,1982. [15] Nguy n Tinh Dung. Ha h c phn tch ph n III. Cc ph ng php nh l ng ha h c (ti b n l n th 4). NXB Gio d c, 2007. [16] o Th Ph ng Di p, V n Hu. Gio trnh Ha h c phn tch. C s phn tch nh l ng ha h c. NXB i h c S ph m, 2007.
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
D NG PH
NG PHP TH V TNH H NG S
XC NH B C PH N CN B NG
NG
Mai Chu Ph ng THPT Chuyn Lam s n-Thanh Ha I.1. C s l thuy t. I.1.1. Ph n ng b c m t. A p s n ph m Ph ng trnh ng h c d ng tch phn: C = Co.e-kt (1)
kt=ln
Trong : k: h ng s t c ph n ng o C : n ng ban u c a ch t tham gia ph n ng A. C : n ng ch t A t i th i i m t. t : th i gian ph n ng. T ph ng trnh (1) v (2) nh n th y n u ta kh o st s ph thu c n ng ch t ph n ng theo th i gian nh ph ng trnh (1) th vi c xc nh h ng s t c ph n ng k l kh kh n v y l hm m , cn n u kh o st ph ng trnh (2) th th y ph ng trnh (2) chnh l ph ng trnh tuy n tnh b c nh t d ng y=ax, trong y=ln kh o st hm ln
Co (2) C
Co =f(t) ph thu c tuy n tnh theo th i gian v i C c h ng s t c ph n ng k=tgE
Co , a=k, x=t. Do , d a vo s li u th c nghi m ta C

d cc a th xc
nh
C0 ln C
Hnh 1: I.1.2.1. Tr
th bi u di n s ph thu c logarit n ng ng h p 1: N ng ban
ch t tham gia ph n ng theo th i gian.
I.1.2. Ph n ng b c hai. u c a hai ch t tham gia ph n ng khc nhau.

Ph
A + B p s n ph m 0 t=0 0 C1 C0 2 t C1 C2 x ng trnh t c ph n ng d ng tch phn:
kt=
Suy ra:
1 C0 .C ln 10 2 C0 -C10 C2 .C1 2
(3)
C2 C0 2 =(C0 -C10 )kt+ln 0 (4) 2 C1 C1 C T ph ng trnh (4) c ln 2 ph thu c tuy n tnh vo th i gian v C1 ln

t
ng bi u di n s ph thu c
ny c d ng y=ax + b v i Suy ra:

C2 ln C1
d cc a
0 th b ng tg =(C 0 -C1 )k v c t tr c tung t i ln 2
C0 2 . C10
k=
tg C0 -C10 2
0 C2 0 ln C1
Hnh 2: th bi u di n s ph thu c logarit n ng hai ch t tham gia ph n ng theo th i gian. I.1.2.2. Tr ng h p hai: N ng ban u c a hai ch t tham gia ph n ng b ng nhau a=b hay 0 C0 =C1 . 2 Ph Ph ng trnh t c ph n ng d ng tch phn:
ng trnh (5) bi u di n ngh ch
o c a n ng
1 1 = +kt (5) C C0
ch t tham gia ph n ng t i th i i m t ph d c b ng
thu c tuy n tnh theo th i gian.
ng bi u di n
k=tg , c t tr c tung t i
1 C0
11
1 = (t) c d ng y=ax+b, c C
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
1 C
1 C0
th bi u di n s ph thu c ngh ch o n ng ch t tham gia ph n ng theo th i gian. Nh v y, trong ph ng php th ng i ta th cc s li u th c nghi m vo d ng tch phn c a ph ng trnh ng h c tm s ph h p. Tr c h t gi nh ph n ng c b c n. Sau t d ng tch phn c a ph ng trnh ng h c tm m t hm c a n ng ch t tham gia ph n ng ph thu c tuy n tnh theo th i gian. V ng bi u di n c a hm ny d a vo cc k t qu th c nghi m. S th ng hng c a cc i m bi u di n ch ng t tnh ng n c a b c ph n ng gi nh, t c ng xc nh c h ng s t c ph n ng d a vo d c c a th I.1.3. Cch d ng th bi u di n s ph thu c tuy n tnh.
Hnh 3:
C th xy d ng th d ng y=ax, y=ax+b d a trn ph n m m Microso t O ice Excel, ho c d ng th trn gi y li. I.1.3.2. D ng th trn ph n m m Microsoft Office Excel.
B c 1: M mn hnh Microso t O ice Excel. B c 2: Nh p s li u theo c t cc gi tr x, y t ng ng c a ph ng trnh d ng y=ax hay y=ax+b. B c 3: Bi en hai c t s li u, sau l n l t vo Insert/Chart/XY(Scatter)/Chart subtype/Next/Next/Finish. B c 4: Tch ph i chu t vo vng khng gian tr ng trong th , vo Chart Options, nh p cch bi u di n tr c honh Value (X) axis, cch bi u di n tr c tung Value (Y) axis. B c 5: Tch ph i chu t vo m t i m th c nghi m, vo Add Trendline/Linear/Display equation on chart/Ok c ng th ng bi u di n hm ph thu c v ph ng trnh h i quy. T thu c h s gc c a th , do tnh c h ng s t c ph n ng. Vi c d ng th trn ph n m m Microso t O ice Excel, sau my tnh h i quy l i thu c ng chu n trn c s ph ng php bnh ph ng t i thi u.
I.1.3.1. D ng
th trn gi y.
B c 1: Gi thi t ph n ng tun theo ng h c b c no . B c 2: Chuy n sang ph ng trnh ng h c d ng tch phn. B c 3: K b ng tnh s li u bi u di n s ph thu c thch h p c a n ng theo th i gian. B c 4: D ng th bi u di n s ph thu c d ng thch h p c a n ng theo th i gian b ng cch v cc i m th c nghi m. Sau k ng chu n. Ch : i v i d ng th trn gi y li c n ch ch n t l xch trn gi y sao cho ph h p, g c to khng nh t thi t ph i l i m khng. Sau khi d ng c cc i m th c nghi m th d ng ng chu n khng ph i l ng i qua nhi u i m th c nghi m, m ng chu n l ng t i u khi t ng bnh ph ng kho ng cch t cc i m th c nghi m n ng chu n l nh nh t, nn k ng chu n d a vo kho ng cch t i cc i m th c nghi m. B c 5: D ng m t tam gic vung b t k c c nh huy n n m trn ng chu n ( u mt c a c nh huy n tam gic ny khng nn trng v i b t c i m th c nghi m no cho k t qu thu c khch quan). B c 6: Tnh h s gc tgE d a trn vi c o di hai c nh gc vung. Ch : di hai c nh gc vung ny ph i t ng ng v i t l xch c chia trn tr c honh v tr c tung, khng ph i l di o c trn th c hay trn gi y li. Ngoi cch d ng th c th ki m tra l i tnh ng n c a ph ng php b ng cch so snh v i cch tnh theo ph ng php bnh ph ng t i thi u hay ph ng php trung bnh. Ph ng php ny c th p d ng v m r ng cho vi c xc nh cc thng s khc nh n ng l ng ho t ho, cc gi tr nhi t ng, h s h p th trong o tr c quang. II.2. Bi t p v n d ng. Bi 1: (Trch thi Olympic ho h c qu c t l n th 41-Anh 2009)[8] Bi n tnh protein. i v i cc phn t protein nh , ph n ng khng bi n tnh c th bi u di n theo cn b ng sau: Protein bi n tnh Protein khng bi n tnh Ta c th gi s r ng cc ph n ng bi n tnh protein ch x y ra qua m t giai o n. Ph n ng bi n tnh protein l ph n ng b c nh t, h ng s t c c a ph n ng ny c th xc nh b ng cch theo di c ng hu nh quang khi lm bi n tnh m t m u protein khng bi n tnh ban u (thng th ng b ng cch thay i pH c a dung d ch). B t u t dung d ch protein khng bi n tnh c n ng 1,0 M, ng i ta lm bi n tnh protein v o c n ng c a cc protein khng bi n tnh 25 oC theo th i gian: Th i gian (ms) N ng ( M) 0 1 10 0,64 20 0,36 30 0,23 40 0,14 250C
V m t th thch h p, t tnh h ng s t c c a ph n ng bi n tnh protein k Bi gi i: Do ph n ng bi n tnh c a protein l ph n ng b c nh t nn c ph ng trnh

13 1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
ng h c d ng tch phn l: kt ln
Trong : k l h ng s t c ph n ng bi n tnh protein. 0 : n ng protein khng bi n tnh ban u. : n ng protein khng bi n tnh t i th i i m t. T s li u th c nghi m ta c b ng s li u sau: Th i gian(ms) 0 10 20 30 N ng ( ) 1,00 0,64 0,36 0,23 0,446 1,022 1,470 o
ln
C C
40 0,14 1,966
D ng cc i m th c nghi m c to
ln(Co/C)
(t, ln
Co ), sau k C
ng chu n.
2,0 C 1,5
1,0 B A 0,5
10
20
30
40
t(ms)
14
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
D ng tam gic vung b t k ABC. D a vo t l xch chia trn tr c honh CB 0,975 = ! 0, 0505 v tr c tung tnh c tg = AB 19,3 Ki m tra l i k t qu d ng th trn gi y v i k t qu d ng th trn ph n m m Microso t O ice Excel
. y= . x- . R = .
ln(C/C)
th ta th y h s gc k=0,0501 ms-1 hay k=50s-1. Nh v y k t qu thu th trn gi y hon ton ph h p.
Bi 2: (Trch trong bi t p chu n b Olympic ho h c qu c t l n th 40 Hungari 2008)[7] Ph n ng c a axeton v i brom sinh ra bromaxeton. a) Vi t ph ng trnh ha h c c a ph n ng n u nh axeton d . Khi nghin c u c ch ph n ng th ng i ta th c hi n m t s th nghi m ng h c sau 25 C trong dung d ch n c b ng cch o n ng c a Br2 b ng ph ng php tr c quang. ng cong ng h c t ng ng c ghi l i khi n ng u c a cc ch t l [Br2]0 = 0.520 mmol/dm3, [C3H6O]0 = 0.300 mol/dm3, v [HClO4]0 = 0.050 mol/dm3. t (min) 0 2 4 6 8 10 12 14 3 [Br2] ( mol/dm ) 520 471 415 377 322 269 223 173 t (min) 16 18 20 22 24 26 28 30 3 [Br2] ( mol/dm ) 124 69 20 0 0 0 0 0 b) Tc nhn ph n ng h t trong th nghi m ny l c) B c c a ph n ng i v i tc nhn ny l Th i i m m x y ra b c gy v tnh ch t (characteristic break point) trn ng cong ng h c c g i l th i gian ph n ng v n c o trong dung d ch n c 25 C. B ng sau cho ta m t vi gi tr th i gian ph n ng trong m t vi th nghi m khc nhau ( ch pht, ch giy) th i gian ph n ng [Br2 ]0 [C3 H6 O]0 [HClO4 ]0 mmol/dm3 0.151 0.138 mmol/dm3 300 300 mmol/dm3 50 100
15
t(ms)
c b ng cch d ng
5 56 2 44
1000B Tr n H ng o Tp Quy Nh n
0.395 300 100 7 32 0.520 100 100 30 37 0.520 200 100 15 13 0.520 500 100 6 09 0.520 300 200 4 55 0.520 300 400 2 28 d) Xc nh b c ph n ng ng v i ba ch t tham gia. e) Vi t bi u th c t c t ng qut. M t ph ng php i n ha khc cho php ta s d ng n ng Br2 b h n. m t ng cong ng h c v i n ng cc ch t u [Br2]0 = 1.80 mol/dm3, [C3H6O]0 = 1.30 mmol/dm3, v [HClO4]0 = 0.100 mol/dm3 c cho b ng sau: t (s) 0 10 20 30 40 50 60 70 3 [Br2] ( mol/dm ) 1.80 1.57 1.39 1.27 1.06 0.97 0.82 0.73 t (s) 80 90 100 110 120 130 140 150 3 [Br2] ( mol/dm ) 0.66 0.58 0.49 0.45 0.39 0.34 0.30 0.26 f) Tc nhn ph n ng h t trong th nghi m ny l g) B c c a ph n ng i v i tc nhn ny l Bi gi i: a) Ph n ng
b) Br2 l tc nhn gi i h n (ch t ph n ng h t) c) th ng h c c a ph n ng ( ng cong
ng h c)
ng cong
ng h c lc ny l m t
ng th ng nn qu trnh ny l qu trnh b c 0 c a brom

d) Do qu trnh l b c 0 i v i Br2 v t t c cc ch t tc nhn khc u l m t h ng s trong m i th nghi m. N c th c tnh m t cch

nn
l ng d nn gi tr t c n gi n: v = [Br2]o / tph n
V i tph n ng l th i gian ph n ng. S ph thu c gi a t c ph n ng vo tc nhn ph n ng h t c th c kh o st tr c ti p t cng th c. V th v n t c nh l m t hm c a n ng axeton trong mi tr ng axit (n ng khng i 0,100 mol/dm3) cho:
th l m t ng th ng, ph n ng c b c 1 ng v i axeton. V th nh l m t hm c a n ng axit v i n ng axeton gi khng cho:
i (0,300 mol/dm3)
th l m t
ng th ng, ph n ng c b c 1
i v i [H+]
e) v= ka[C3H6O][H+] f) Br2 l tc nhn gi i h n (ch t ph n ng h t) g) ng cong ng h c:
ng ny khng h n l ng th ng nn qu trnh ny khng ph i b c 0. Ki m tra v i ph n ng b c 1 th th y c kh n ng b ng cch xy d ng m t s ph thu c vo logarit. th c dng i u nh sau:
Cc i m c th th ng hng v i nhau. Nh v y qu trnh ny l b c 1 v i brom M t ph ng php khc l xc nh th i gian bn hu t nh ng c p gi tr n ng rt ra c s phn hu Br2 tun theo quy lu t ph n ng b c 1. Bi 3: nghin c u ng h c c a cc ph n ng gi a ion Br- v ClO-: Br- + ClO- p BrO- + Cl18 1000B Tr n H ng
cho. T
o Tp Quy Nh n
ng i ta tr n l n 100 ml dung d ch NaClO 0,1M v i 48 ml dung d ch NaOH 0,5M v 21 ml n c c t. H n h p ny c t vo my i u nhi t 298K. Sau cho 81ml dung d ch KBr 1% (c ng 298K) vo h n h p trn. Sau m i kho ng th i gian xc nh (t) ng i ta l y m u v xc nh l ng BrO- trong m u. K t qu thu c nh sau: t(pht) 0 3,65 7,65 15,05 26,00 47,60 90,60 2 0,0560 0,0953 0,1420 0,1800 0,2117 0,2367 C - .10 (M) 0
BrO
N ng c a NaClO v KBr trong h n h p ph n ng t=0 l n l t b ng 0,003230M v 0,002508M. pH c u dung d ch l 11,28. Xc nh b c v h ng s t c ph n ng. Bi gi i: Gi s ph n ng c ng h c b c hai. Ph ng trnh ng h c c a ph n ng l: v=k.C Br .C ClO
-
t=0 t
-
Br- + ClO- p 0 C1 C0 2
C1 C2
-
BrO- + Cl0 0 x
-
x
-
CBr =C0 -CBrO Br

Ta c b ng s li u sau: t(pht) 0 3 2,508 CBr- .10
CClO =C0 -CBrO ClO

3,65 1,948 2,670 0,315 7,65 1,555 2,227 0,381
15,05 1,088 1,810 0,509
26,00 0,708 1,430 0,703
47,60 0,391 1,113 1,046
90,60 0,141 0,863 1,812
CClO .103 C ln ClO CBr

-
3,230 0,253
D ng
th c to
cc i m l (t, ln
CClO ) CBr
-
19
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
ln
2,0
1,6 C
1,2
0,8
0,4
D ng tam gic vung b t k ABC. D a vo t l xch chia trn tr c honh v tr c tung tnh c
C th ki m tra l i k t qu d a vo d ng th trn Microso t O ice Excel ho c gi i theo ph ng php trung bnh th y k t qu hon thon ph h p.
tg 0 l

r-
l -
B A
t(pht) 20 40 60 80 100
tg
CB 0,66 ! 0,0174 AB 38
0 r-
0, 0174 ! 24,100(M 1 . ph1 ) 3 (3, 230 2, 508).10
20
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
Bi t p v n d ng. 1. thu c oxi ng i ta phn hu 15cm3 dung d ch H2O2 v i s c m t c a ch t xc tc. Th tch oxi thu c theo th i gian nh sau: t(pht) 2 4 6 8 g V(ml)O2 1,3 2,36 3,36 3,98 6,18 p s : B c nh t, k=0,124 ph-1 2. ng h c c a ph n ng gi a natri thiosun at v i propylbromua: th i gian t c xc nh b ng ph ng php chu n th tch. Th 0,02572N dng chu n h n h p ph n ng (10,02ml) cc th i d i y: t(s) 0 1110 2010 3192 5052 7380 37,63 35,20 31,90 29,86 28,04 v I (ml) 0
2
S O2- +RBr p RS O- +Br- , 2 3 2 3
c nghin c u
37,30C. N ng
2c a S2 O 3 sau m i kho ng
tch dung d ch I2 n ng i m khc nhau c cho 11232 26,01 g 22,24
N ng
2c a S2 O 3 ban
u l 0,100M. Xc
nh h ng s t c
ph n ng. p s : k=0,001636M-1.s-1
3. Etylen oxit b nhi t phn theo ph

O (k)
ng trnh:
p CH4(k) + CO(k) 687,7K p su t chung c a h n h p trong ph n ngbi n i theo th i gian nh t(pht) 0 5 7 9 12 5 -2 P.10 (N.m ) 0,155 0,163 0,168 0,172 0,178 P(mmHg) 116,51 120,56 125,72 128,74 133,23 Hy ch ngt r ng ph n ng phn hu etylen oxit l b c nh t v tnh h ng s t 4. Dng ph ng php th hy xc nh b c c a ph n ng: (CH3)3CBr(aq) + H2O(l) p (CH3)3COH(aq) + H+ + Brt cc d ki n th c nghi m sau y 298K t(s) 0 15000 35000 55000 95000 [(CH3)3CBr] 0,0380 0,0308 0,0233 0,0176 0,0100 (mol.l-1)
sau: 18 0,188 141,37 c c a ph n ng.
145000 0,00502
p s : b c nh t. 5. i v i ph n ng x phng ho etyl axetat CH3COOC2H5 + OHCH3COO- + C2H5OH th i i m ban u t=0 h n h p ph n ng ch a este v xt v i n ng b ng nhau 0,05M. Ph n ng c theo di b ng cch m i th i i m t ng i ta l y 10ml h n h p ph n ng r i chu n l ng xt cn l i b ng dung d ch HCl 0,01M. K t qu thu c nh sau: t(pht) 4 9 15 24 37 53 VHCl(ml) 44,1 38,6 33,7 27,9 22,9 18,5 Xc nh b c ph n ng, h ng s t c ph n ng v th i gian n a ph n ng. p s : B c hai, k=0,647M-1.pht-1 6. Styren ph n ng v i axit hipoclor cho ta clohi rin C6H5-CHOH-CH2Cl. Ch t ny chuy n thnh epoxit trong mi tr ng ki m:
C6H 5 O + Cl- + H2O C6H5-CHOH-CH2Cl + OH- p l m t ph n ng b c hai. Hy gi i thch t i sao trong mi tr ng m ph n ng l b c m t. 180C v trong mi tr ng m ng i ta o n ng Cl-(k hi u l x) theo th i gian v thu c k t qu sau: t(pht) 180 360 480 1140 1260 3 10 x(mol/l) 1,15 2,10 2,70 4,88 5,21 N ng ban u c a clohi rin l 6,86.10-3 mol/l. Sau khi ki m tra l i b c ph n ng hy tnh h ng s t c c a ph n ng ny. p s : k=1,05.10-3 pht-1 sau: 7. Trong dung d ch axit y u, H2O2 tc d ng v i ion thiosun at theo s
2H 2 O 2 + 2S 2O 3 + 2H+ p 2H2O + S4 O 26
T c ph n ng khng ph thu c vo n ng 2u [H2O2]=0,03680M; [ S2 O 3 ]=0,02040M. t(pht) 16 36 43 3 10,30 25,18 4,16 [ S2 O 3 ].10 Xc nh b c ph n ng v tnh h ng s t c
ion H+ trong kho ng pH t 4-6. V i n ng ban o 25 C v pH=5 ta thu c nh ng s li u sau: 52 3,13
c a ph n ng. p s : B c hai, k=3,17.10-2lit.mol-1.giy-1
OH 8. Cho ph n ng sau: CH3COCH2C(CH3)2OH p 2CH3COCH3 c km theo m t s t ng th tch kh l n. L ng CH3COCH2C(CH3)2OH t l thu n v i vi c t ng th tch. T cc s li u sau: t(pht) 0 10 20 30 40 50 60 g S gin n 0 60,8 97,7 119,9 133,4 141,4 146,1 153,8 th tch p s : B c nh t.
TI LI U THAM KH O 1. Tr n Th , ng Tr n Phch, C s l thuy t cc ph n ng ho h c, Nh xu t b n gio d c. 2. Nguy n V n Du , Tr n Hi p H i, Lm Ng c Thi m, Nguy n Th Thu, Bi t p ho l, Nh xu t b n gio d c. 3. Tr n V n Nhn, Ho l t p 3, Nh xu t b n gio d c. 4. V ng , C s l thuy t cc qu trnh ho h c, Nh xu t b n gio d c. 5. Ren. DIDIER, Ho h c i c ng t p 2, Nh xu t b n gio d c. 6. Ren. DIDIER, Bi t p ho h c i c ng t p 2, Nh xu t b n gio d c. 7. Bi t p chu n b Olympic ha h c qu c t l n th 40-Hungari 2008. 8. Bi thi l thuy t Olympic ho h c qu c t l n th 41-Anh qu c 2009.
22
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
XY D NG H TH NG CU H I V BI T P PH N NH T HO H C DNG CHO H C SINH CHUYN HO Tr I. M U ng THPT chuyn Nguy n Hu - H N i
Trong qu trnh gi ng d y tr ng ph thng nhi m v pht tri n t duy cho h c sinh l nhi m v r t quan tr ng, i h i ti n hnh ng b cc mn, trong Ha h c l mn khoa h c th c nghi m c p n nhi u v n c a khoa h c, s gp ph n rn luy n t duy cho h c sinh m i gc c bi t l qua ph n bi t p ha h c. Bi t p ha h c khng nh ng c tc d ng rn luy n k n ng v n d ng, o su v m r ng ki n th c h c m t cch sinh ng, phong ph m cn thng qua n t p, rn luy n m t s k n ng c n thi t v ha h c, rn luy n tnh tch c c, t l c, tr thng minh sng t o cho h c sinh, gip h c sinh h ng th trong h c t p. Qua bi t p ha h c gio vin ki m tra, nh gi vi c n m v ng ki n th c v k n ng ha h c c a h c sinh. gio vin b i d ng h c sinh kh, gi i tr ng chuyn d thi h c sinh gi i c p T nh v c p Qu c gia c t t th nhu c u c p thi t l c n c m t h thng cu h i v bi t p cho t t c cc chuyn nh : c u t o ch t, nhi t ho h c, ng ho h c, cn b ng ho h c,.... V v y , trong qu trnh gi ng d y i tuy n h c sinh gi i T nh v Qu c gia ti s u t m v t p h p l i m t s cu h i v bi t p theo m t s chuyn , trong c ph n dng luy n t p cho h c sinh ph n Nhi t ho h c II. M C CH C A TI Xy d ng h th ng cu h i v bi t p ph n Nhi t ho h cdng cho h c sinh l p chuyn Ho h c b c THPT gip h c tr h c t t h n v chu n b t t h n cho cc k thi h c sinh gi i Ha h c c v l thuy t bi t p ph ng php gi i, gp ph n nng cao ch t l ng gi ng d y v h c t p mn Ha h c. III. N I DUNG A- C S L THUY T : Tr c khi a ra h th ng bi t p cho h c tr luy n t p th gio vin c n ph i yu c u h c tr nh l i m t s khi ni m v n i dung l thuy t c b n c a ph n Nhi t ho h c nh sau: 1) KH L T NG: * Kh l t ng l ch t kh m kho ng cch gi a cc phn t kh xa nhau, c th b qua t ng tc gi a chng. * V i kh l t ng th c th p d ng : - Ph ng trnh tr ng thi: P.V = nRT (R = 8,314 J/mol.K = 0,082 l.atm/mol.K)
- Trong b c hn h p khth P = 7 Pi = nh : cn P = N .P = ni .P i i 7ni
7ni .RT V
2) H V MI TR NG: - H m : h trao i ch t v n ng l ng v i mi tr ng. - H kn: H ch trao i n ng l ng v i mi tr ng. - H o n nhi t: H khng trao i nhi t v i mi tr ng.
* Quy c: H nh n n ng l ng c a mi tr ng n ng l ng mang d u + H nh ng n ng l ng cho mi tr ng n ng l ng mang d u 3) BI N I THU N NGH CH: N u h chuy n t tr ng thi cn b ng ny sang tr ng thi cn b ng khc m t cch v cng ch m qua lin ti p cc tr ng thi cn b ng th s bi n i ny c g i l thu n ngh ch. y l s bi n i l t ng khng c trong th c t . 4) S BI N I B T THU N NGH CH: l s bi n i c ti n hnh v i v n t c ng k . Nh ng ph n ng trong th c t u l bi n i b t thu n ngh ch. 5) HM TR NG THI: l hm m gi tr c a n ch ph thu c vo cc thng s tr ng thi c a h , khng ph thu c vo nh ng s bi n i tr c . V d : P.V = hm tr ng thi P1.V1 = n.RT1 ; P2.V2 = n.R.T2 6) CNG (W) V NHI T (Q) - L 2 hnh th c trao i n ng l ng. - W, Q khng ph i l hm tr ng thi v gi tr c a chng ph thu c vo cch bi n i. V d : Cng c a s gin n kh l t ng t th tch V1 n V2 to = const trong 1 xilanh kn nh 1 pittng c tnh b ng cng th c:
2
W=* N u s bi n
2
P
1
.dV
(Pn : p su t bn ngoi)
i l BTN th Pn = Pkq = const WBTN = - Pkq .
dV = - Pkq . (V = - Pkq .(V2 - V1)
* N u s bi n i l thu n ngh ch: Gi m Pn nh ng l ng v cng b th tch kh t ng nh ng l ng v cng b. Khi Pn m i lc th c t = P bn trong xi lanh = Pk Pn = Pk = n.RT/V 2 2 V dV = - nRT .ln 2 WBTN { WTN WTN = - Pn .dV = - nRT . V1 V 1 1 * Cc qu trnh thu n ngh ch sinh cng l n nh t khi h bi n i t tr ng thi 1 sang tr ng thi 2. L ng cng ny ng b ng l ng cng c n thi t a h v tr ng thi ban u m t cch thu n ngh ch. 7) N I N NG U: - U c a m t ch t hay m t h g m ng n ng c a cc ph n t v th n ng t ng tc gi a cc ph n t trong h . - U l i l ng dung v l hm tr ng thi - U c a n mol kh l t ng ch ph thu c vo nhi t . 8) NGUYN L I C A NHI T NG H C: (S BI N I N I N NG C A H ). (U = U2 - U1 = W + Q i v i s bi n i v cng nh : dU = HW + HQ (H: Ch nh ng hm khng ph i l hm tr ng thi) - Th ng g p cng c th c hi n ch do s bi n i th tch nn: HW = -P.dV
24
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
2
2
dU = HQ = P .dV * Nhi t * Nhi t
dU = Q -
P.dV
1
m (U = Q -
P.dV
1
ng tch: N u h bi n i V = const p dV = 0 (U = QV QV l 1 hm tr ng thi. ng p: N u h bi n i P = const th:

2 2
P.dV = P .
1
dV = P. V2 - P. V1
(U = U2 - U1 = QP - P. V2 + P .V1 QP = (U2 + P.V2) - (U1 + P .V1) t U + P.V = H = entanpi = hm tr ng thi QP = H2 - H1 = (H = s bi n thin entanpi c a h . * Nhi t ph n ng: Xt 1 h kn trong c ph n ng: aA + bB p cC + dD Nhi t ph n ng c a ph n ng ny l nhi t l ng trao i v i mi tr ng khi a mol A ph n ng v i b mol B t o ra c mol C v d mol D T = const. - N u ph n ng c th c hi n P = const th nhi t ph n ng c g i l nhi t ph n ng ng p QP = (H - N u ph n ng c th c hi n V = const th nhi t ph n ng c g i l nhi t ph n ng ng tch QV=(U * Quan h gi a QP v QV QP = (H = ((U + PV)P = (U + P. (V (H = (U + P . (V = (U + (n .RT QP = QV + (n .RT ( (n = n kh sp - n kh p ) Khi (n = 0 QP = QV hay (H = (U
(U = QV = n .CV . (T (H = QP = n .CP . (T
* Nhi t dung mol ng p (CP) l nhi t l ng c n cung c p lm 1 mol ch t nng thm 1 o trong i u ki n ng p (m trong qu trnh khng c s bi n i tr ng thi). *T ng t v i CV: (H = C P .dT ; (U =
T1 T2 T2
.dT
T1
CP, CV l hm c a nhi t V i 1 mol kh l t
(H (U ; CV = (T (T (H (U P.(V = + = CV + R M (U = (H - P. (V CP = (T (T (T Q, W: Khng ph i l hm tr ng thi QV = (U; QP = (H QV, QP l hm tr ng thi ch ph thu c vo tr ng thi u v tr ng thi cu i c a h m khng ph thu c vo qu trnh bi n i l thu n ngh ch hay khng thu n ngh ch. 9) NH LU T HESS: (H ((U) c a 1 qu trnh ch ph thu c vo tr ng thi u v tr ng thi cu i c a h m khng ph thu c vo ng i. (Hp = (Hs (s n ph m) - (Hs (ch t u) = (Hc (ch t u) - (Hc (s n ph m)
ng: CP =
25
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
10)
NH LU T KIRCHHOFF: (H2 n1 n2 n3C n4

2
(Ha n1
heo M: (Ha = (Hb =
(Hb (H1
1
n2
n3C
n4
(H1 (Hb n2 .C P ).dT
B
nh lu t Hess: (H2 = (Ha

T2
(n .C
1 T1 T2 3 T1
T2 PA
n2 .C P ).dT = b
(n .C
1
PA
T1
(n .C
PC
n4 .C P ).dT
T2 T2
(H2 = (H1 + [( n3 .C P n4 .C P ) (n1C P n2 C P )].dT = (H1 +

C
(C
T 298
.dT
o P
T1
- (H1 th
ng
c xc
nh
i u ki n chu n:
(HoT = (Ho298 +
V i (CoP = CoP(sp) - CoP(tham gia) CoP l nhi t dung mol ng p i u ki n chu n (1atm). - Trong kho ng h p c a nhi t c th coi (CoP = const Th: (H2 = (H1 + (CP.(T2 -T1) (HoT = (Ho298 + (CoP (T - 298) 11) ENTROPI (S) - Trong s bi n i thu n ngh ch v cng nh T = const h trao i v i mi tr ng m t l ng HQTN nhi t HQTN th s bi n thin entropi trong qu trnh ny l: dS = T S l hm tr ng thi (J/mol.K) HQTN - N u s bi n i l b t thu n ngh ch th dS > T - V l hm tr ng thi nn khi chuyn t tr ng thi 1 sang tr ng thi 2 b ng bi n thin thu n 2 HQ ngh ch hay b t thu n ngh ch th S2 - S1 = (S = TN T 1 ((STN = (SBTN) 12) NGUYN L II C A NHI T NG H C: HQ dS u T - Trong h c l p HQ = 0. nn: + dS = 0: trong h c l p entropi c a h khng i n u x y ra qu trnh thu n ngh ch.
"
T1
(C
.dT
+ dS > 0 : trong h c l p, qu trnh t x y ra (BTN) theo chi u t ng entropi c a h v t ng cho t i khi t gi tr max th h s t tr ng thi cn b ng. * Entropi l th c o h n nc ah : h n n c a 1 h hay 1 ch t cng l n khi h hay ch t g m nh ng h t v s dao ng c a cc h t cng m nh (khi lin k t gi a cc h t cng y u).
2
(r)
2(k)
2 (k)
S l 1 i l ng dung . 13) S BI N THIN S TRONG QU TRNH BI N I TR NG THI C A CH T: Khi ch t nguyn ch t nng ch y ho c si P = const th: 2 HQ (H = T = const (S = T T 1 (H = nhi t bi n thin tr ng thi = Ln/c ho c Lh 14) (S TRONG QU TRNH GIN N NG NHI T KH L T NG: Xt n mol kh l t ng gin n th tch t V1 p V2 to = const. V n i n ng c a kh l t ng ch ph thu c nhi t nn trong s bi n i ny: (U = QTN + WTN = QBTN + WBTN = 0 2 V2 nRT ( = -(- P. (V) = QTN = - WTN = nRT. ln .dV ). V1 V 1 T = const (S =
QTN V P = nRln 2 = n.R.ln 1 V1 P2 T 15) S BI N THIN ENTROPI C A CH T NGUYN CH T THEO NHI T . - Qu trnh P = const: un nng 1 ch t nguyn ch t t T1 p T2, khng c s chuy n pha: T2 HQ (S = TN V i HQ = HQP = dH = n.CP.dT T T1
T2
(S =
n.C
T1
dT T h p, coi CP = const (S = n.CP.ln T2 T1 T2 T1
* Trong kho ng nhi t
- Qu trnh: V = const (S = n .CV.ln
16) ENTROPI TUY T I * Nguyn l III c a nhi t ng h c: - Entropi c a ch t nguyn ch t d i d ng tinh th hon ch nh 0(K) b ng 0: S(T = 0) = 0 * Xu t pht t tin trn ta c th tnh c entropi tuy t i c a cc ch t cc nhi t khc nhau. VD: Tnh S c a 1 ch t nhi t T no , ta hnh dung ch t c un nng t 0(K) p T(K) xt P=const. N u trong qu trnh un nng c s chuy n pha th:
(k)
%$
2
%$
%$
: S
(l)
(h)
27
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
5
(S = (ST - (S(T = 0) = ST =
Tnc TS
(S
i !1
S
ST =
n.C P ( r ) .
01
T L L dT dT dT n. nc n.C P (l ) . n. S n.C P ( h ) . T T TS T T Tnc T

nc
Gi tr entropi c xc nh P = 1 atm = const v nhi t T no c 0 0 g i l gi tr entropi chu n, k hi u l S T, th ng T = 298K p S 298 17) S BI N THIN ENTROPI TRONG PH N NG HO H C: + Khi ph n ng th c hi n P = const, T = const th: (S = S(sp) - S(t/g) 0 0 0 +N u i u ki n chu n v 25 C th: (S 298= S 298(sp) - S0298(t/g) + V S c a ch t kh >> ch t r n, l ng nn n u s mol kh s n ph m (sp) > s mol kh tham gia th (S > 0 v ng c l i. Cn trong tr ng h p s mol kh 2 v b ng nhau ho c ph n ng khng c ch t kh th (S c gi tr nh . 18) TH NHI T NG (Sc l p = (S h + (S mt 0 a)Th ng p G: Xt h x y ra s bi n i P, T u khng i trong qu trnh ny mi tr ng nh n c a h m t nhi t l ng (Hmt do h to ra p (Hmt = - (H h = - (H (H p (S mt = T + i u ki n t di n bi n c a h : (H > 0 p (H T. (S < 0 p (S c l p = (S h T + H tr ng thi cn b ng khi (H T. (S = 0 + t G = H TS nhi t , P khng i th qu trnh x y ra theo chi u c (G = (H T. (S < 0 V t t i tr ng thi cn b ng khi (G = 0. b) Th ng tch: (N ng l ng Helmholtz) N u h bi n i i u ki n T, V khng i nhi t ng tch m mi tr ng nh n c a cc h l (U mt (Umt p (Smt = T p i u ki n t di n bi n c a h trong qu trnh ng nhi t, ng tch l (F = (U T. (S < 0 V t tr ng thi cn b ng khi (F = 0 Trong : F = U TS V H = U + PV p G = H TS = U TS + PV p G = F + PV + i v i qu trnh T,P = const p (G = Wmax + i v i qu trnh T, V = const p (S = Wmax TM L I : * Qu trnh ng p: P = const - Cng: HWP = - P.dV = -n.R.dT p WP = - P. (V = - nR(T
& & & &
28
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
T2
- Nhi t: HQP = dH = n. C P .dT
p QP = (H = n. C P .dT
T1 T2
- N i n ng: dU = HQ + HW p (U = (H P. (V = (H n.R. (T T 2 HQTN HQ dT - Entropi: dS p (S TN (STN = n.C P . = T T T T 1

2 1
n.C
.d ln T
T1
N u C P = const p (STN = n. C P .ln * Qu trnh ng tch: - Cng: HWV = - P.dV = 0
T2 T1
p WV = 0
T2
- Nhi t: HQV = dUV = n. CV .dT
QV = (UV =
.n.dT
T1
N u CV = const pQV = n. CV .(T - N i n ng: (UV = QV + W T T Q dT ! n.CV .d ln T - Entropi: (S V = n.CV . T T T T

2 2 1 1
(S n. CV .ln
T2 ( CV = const) T1 (dV = 0)
- Entanpi: H = U + PV * Qu trnh ng nhi t:

'
dH = dU + P.dV + V.dP = dU + V.dP (H = (U + V . (P
n T .dV V V2 V V P dV ! nRT ln 2 ! nRT ln 1 ! nRT ln 2 WT = - n.RT . V V1 V2 P1 V1
- Cng: HWT = - PdV = -
- Nhi t: (UT = QT + WT = 0
QT = - WT = nRT ln
V2 V1
- N i n ng: (UT = 0 - Entanpi: (HT = (UT + ((PV)T = (UT + nR. (T = 0 Q L L - Entropi: (S TN = TN ! nc ho c = h T Tnc TS * V i qu trnh dn n kh l t ng thu n ngh ch V T QTN (U W dT n T (S = ! ! n.CV . dV T T T V V T
2 2 1 1
T V N u CV = const p (S = n. CV ln 2 + nRT ln 2 T1 V1 V P V T = const p(S = nRT ln 2 = nRT.ln 1 V1 P2 * Qu trnh o n nhi t: - Nhi t: Q = 0

T2
- N i n ng v cng:
dU = HQ + HW = HW = -PdV =
n.C
T1
dT T
+Qu trnh b t thu n ngh ch: dUBTN = HWBTN = -Png .dV = -P2.dV (UBTN = WBTN = -Png.(V2 V1) = n.CV. (T * PT Poisson: (Dng cho qu trnh thu n ngh ch) T . V K 1 = const P.VK = const C K ! P CV n T2 n T1 ) ! nCV (T2 T1 ) p T2 p (U = W = .... p V2 P1 P2 * Qu trnh thu n ngh ch: W = (U = n.CV(T2- T1) V K T1. V 1 1 = T2 . V K 1 p T2 = T1.( 1 )K-1 2 V2 - Entanpi: (H = n .CP(T2 T1) Q - Entropi: (STN = TN = 0 T * G = H TS = U + PV TS x(G x(G ! - (S ; ! - (V xT P xP T V i ph n ng oxi ho kh c th di n ra trong pin i n: (G = - nEF d(G dE dE = - nF. = - (S (S = nF. dT dT dT dE (H = (G + T. (S = nF( T. - E) dT 19) NGH A V T L C A (G: G = H TS = U + PV TS dG = dU + P.dV + V.dP T.dS SdT = (HW + HQ) + PdV + VdP T.dS SdT V HW = HW + (-PdV) HQ T.dS p dG HW + VdP SdT D u = ng v i qu trnh thu n ngh ch v cng l n nh t. dG = HWmax + VdP SdT * i v i qu trnh ng nhi t, ng p p dP = dT = 0 dGT,P = HW max p (G = W max * i v i qu trnh BTN: W gi m; Q t ng khi hon ton BTN p W = 0 20) M T S TNH CH T C A HM G: dG = V.dP SdT ( coi W = 0) a) S ph thu c c a (G vo T: * WBTN = -P2(V2 V1) = - P2.(
xG x(G - Khi P = const p =-Sp = - (S xT P xT P x(G (G = (H T. (S = (H + T. xT P x (G T . (G (H x(G xT P T. m ! 2 - (G = -(H 2 T T xT P

( GT 2
(G x (H T P ! 2 xT T
T2
( GT 1
d.
(G (H ! 2 .dT T T T
1
T2
(GT T2
!
(GT T1
!
T1
T2
(G .dT T2
T1
N u coi (H khng ph thu c vo nhi t b) S ph thu c vo P: xG Khi T = const p !V xP T
th:
2
o (GT (G298 1 1 ! (H o T 298 T 298
p dG ! V .dP p GT P GT P ! V .dP
2 1
P2
P2
P1
P1
- V i ch t r n, l ng p coi V = const khi P bi n thin (tr mi n p su t l n) th: GT P ! GT P V ( P2 P 1 )

2 1
P n T GT P2 ! GT P1 n T . ln 2 P P1 o o N u p su t bnh th ng: P1 = P = 1bar (1 atm) GT(P) = G T + nRT.lnP (P tnh b ng bar (atm)). 21) TNH (G C A M T S QU TRNH: a) Gin nn ng nhi t kh l t ng P V (G = nRT.ln 2 = nRT.ln 1 P1 V2 b) Tr n l n ng nhi t, ng p 2 kh l t ng: (G = nA.RTlnxA + nB.RTlnxB c) Qu trnh chuy n pha thu n ngh ch (t i nhi t chuy n pha): (Gc = 0 d) Qu trnh chuy n pha thu n ngh ch T { Tcf Nguyn t c: p d ng chu trnh nhi t ng. V G l hm tr ng thi nn (G ch ph thu c tr ng thi u, tr ng thi cu i, khng ph thu c vo qu trnh bi n thin. e) (G c a ph n ng ho h c: (Gop = 7(GoS(s n ph m) - 7(GoS(tham gia)
3 1
- V i ch t kh l t
ng p V =
31
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
B - H TH NG CC CU H I V BI T P PH N NHI T HA H C : Bi 1: Cho 100 g N2 0oC, 1atm. Tnh Q, W, (U, (H trong cc bi n i sau y c ti n hnh thu n ngh ch nhi t ng: a) Nung nng ng tch t i P = 1,5atm. b) Gin ng p t i V = 2V ban u. c) Gin ng nhi t t i V = 200l d) Gin o n nhi t t i V = 200l Ch p nh n r ng N2 l kh l t ng v nhi t dung ng p khng i trong qu trnh th nghi m v b ng 29,1J/mol.K Gi i a) V = const W = P.dV ! 0 (U = QV = n CV .(T = ( C P - R).(T2 T1) .n = ( C P - R).( b) Vo = P2 1,5 -1).T1.n = (29,1 - 8,314).( 1) .273,15 = 14194,04(J) 1 P1
100 .22, 4 ! 80(l ) V= 2Vo = 160 (l) 28 W = -P. (V = -1(160 80) = -80 (l.at) = -80 .101,33 = -8106,4(J) V 100 100 (2.273,15 273,15) = 28388,1(J) QP = (H = C P .n .(T = .29,1. 2 .T1 T1 = 29,1. V 28 28 1
(U = Q + W = 28388,1 = 8106,4 = 20281,7(J) c) T = const p (U = 0; (H = 0 2 V dV = - nRT.ln 2 W = - n T. V V1 1 100 200 W=.8,314 .273,15.ln = -7431,67(J) 28 80 (U = Q + W = 0 Q = -W = 7431,67(J) d) Q = 0 (S = const) K Theo PT poisson: T1. V 1 1 = T2 . V K 1 2 p T2 = T1.(
4
V1 K-1 ) V2
V iK !
CP CV
CP R CP
29,1 } 1,4 29,1 8,314
W = (U = n. CV (T2 T1) = (H = n C P .(T =
100 (29,1-8,314).(189,33 -273,15) = 6222,4(J) 28
100 .29,1(189,33 273,15) = - 8711,3(J) 28
Bi 2: o Tnh (H S , 298 c a Cl-(aq). Bi t:
32
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
1 1 o H2 + Cl2(k) p HCl(k) (H S , 298 = -92,2(kJ) 2 2 o (b): HCl(k) + aq p H+(aq) + Cl-(aq) (H S , 298 = -75,13(kJ)
(a):
1 o H2 + aq p H+(aq) + e (H S , 298 = 0 2 Gi i: 1 o L y (a) + (b) (c) : Cl2 + e + aq = Cl-(aq) (H S , 298 = - 167,33(kJ) 2 Bi 3: Tnh hi u ng nhi t c a ph n ng: 3Fe(NO3)2(aq) + 4HNO3(aq) p 3Fe(NO3)3(aq) + NO(k) + 2H2O (l) Di n ra trong n c 25oC. Cho bi t: Fe2+(aq) Fe3+(aq) NO3-(aq) NO(k) H2O(l) o 90,25 -285,6 (H S , 298 (kJ/mol) -87,86 - 47,7 -206,57
(c):
Gi i: Ph ng trnh ion c a ph n ng: 3Fe2+(aq) + 4H+(aq) + NO3-(aq) p 3Fe3+(aq) + NO(k) + 2H2O (l) o o o o o (H=3. (H S , 298 (Fe3+,aq)+ (H S , 298 (NO)+2. (H S , 298 (H2O(l))3. (H S , 298 (Fe2+,aq)- (H S , 298 (NO3-, aq) = 3.(-47,7) + 90,25 + 2.(-285,6) + 3.87,6 + 206,57 = -153,9(kJ) Bi 4: 1) So snh (H, (U c a cc ph n ng: CnH2n + H2 p CnH2n+2 2) Khi t chy hon ton 2 anome E v F c a D glucoz m i th 1 mol p su t khng i, ng i ta o c hi u ng nhi t c a cc ph n ng 500K l n l t b ng: -2790,0kJ v - 2805,1kJ a) Tnh (U i v i m i ph n ng. b) Trong 2 d ng glucoz , d ng no b n h n Gi i: 1) (H = (U + P. (V = (U + (n.RT Ph n ng trn c: (n = 1-2 = -1 (H = (U RT (H < (U 2) C6H12O6 + 6O2 p 6CO2 + 6H2O (U(E) = (H(E) - (n.RT = - 2799 6.8,314.10-3.500 = -2824(kJ) (U(F) = (H(F) - (n.RT = - 2805,1 6.8,314.10-3 .500 = -2830 (kJ) o o o o (H E = 6. (H S (CO ) + 6. (H S ( H O ) - (H S (E )
2 2
(H = 6. (H
o F
o S ( CO2 )
+ 6. (H
o S ( H 2O )
o - (H S ( F )
o o o o (H S (E ) - (H S ( F ) = (H F - (H E = -2805,1 + 2799 = -6,1(kJ) o o (H S ( E ) < (H S ( F ) o D ng E - glucoz c (H S nh h n nn b n h n.
Bi 5: o o 1) Th no l entanpi sinh c a n ch t Tnh (H S (O ) v (H S ( kimcuong ) v d h c c a chng t cc d ki n sau:

3
on ho t tnh ho
33
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
(a): C than ch + O2(k) p CO2(k) (b): C kim c

ng
o (H 298 = -393,14(kJ) o (H 298 = -395,03(kJ) o (H 298 = -811,34(kJ)
+ O2(k) p CO2(k)
(c): 3As2O3 (r) + 3O2(k) p 3As2O5(r)
o (d): 3As2O3 (r) + 2O3(k) p 3As2O5(r) (H 298 = -1090,98(kJ) 2) T k t qu trn v cc d ki n sau: (H(O O) tnh t O2 = - 493,24kJ/mol; (H(O O) tnh t H2O2 = - 137,94kJ/mol Ch ng minh r ng: Khng th gn cho O3 c u trc vng kn. Gi i: 1)- Entanpi sinh c a cc n ch t b n i u ki n chu n = 0 i v i nh ng nguyn t c nhi u d ng th hnh th khi chuy n t d ng ny sang d ng khc bao gi c ng km theo 1 hi u ng nhi t. Hi u ng nhi t c a qu trnh hnh thnh n ch t (d ng th hnh km b n) t d ng th hnh b n i u ki n nh t nh c coi l nhi t sinh c a n ch t trong nh ng i u ki n . o (H S c a O3 v kim c ng l hi u ng nhi t quy v i u ki n chu n c a cc qu trnh: 3 O2 pO3(k) ; C than ch p C kim c ng 2 - L y (a) (b): o C than ch p C kim c ng (H S ( kc ) = 1,89 kJ/mol - L y (c) - (d): 3 o O2(k) pO3(k) (H S (O ) = 139,82 kJ/mol 2 2) N u coi O3 c c u trc vng kn: 3 o o o (H S (O ) = (H lk (O ) - (H lk (O ) 2 3 = 3.(-137,94) - .(- 493,24) = 326,04 (kJ/mol) > 139,82(kJ/mol) 2 O3 c c u trc vng kn r t khng b n c u trc ny khng ch p nh n c.
3 3 3 2
Bi 6: Entanpi sinh tiu chu n c a CH4(k) v C2H6(k) l n l t b ng -74,80 v -84,60 kJ/mol. Tnh entanpi tiu chu n c a C4H10 (k). Bi n lu n v k t qu thu c. Cho bi t entanpi th ng hoa c a than ch v n ng l ng lin k t H- H l n l t b ng: 710,6 v - 431,65 kJ/mol. Gi i: o * (1) C than ch + 2H2 (k) p CH4(k) (H S ,CH =-74,8kJ
4
(2)
C than ch p C (k)
o (H th = 710,6 kJ
(3) H2 (k) p 2H (k) (H lk = 431,65 kJ L y (1) [(2) + 2.(3)] ta c: o C(k) + 4H(k) p CH4(k) (H S ,ng / tu ,CH = -1648,7(kJ/mol)
4
N ng l
ng lin k t trung bnh c a lin k t C H l:

34
1 (-1648,7) = - 412,175 (J/mol). 4

o * (4) 2C than ch + 3H2 p C2H6(k) (H S (C H , K ) = -84,6 (kJ/mol) L y (4) [2 .(2) + 3.(3)] ta c: o 2C(k) + 6H (k) p C2H6 (k) (H S , ng / tu ,C H = -2800,75 (kJ/mol)
2 6 2 6
Coi EC H trong CH4 v C2H6 nh nhau th: E C- C = =1800,75 6(- 412,175) = -327,7(kJ/mol) * Coi EC-H; EC- C trong cc ch t CH4, C2H6, C4H10 u nh nhau th: o (H S , ng / tu ,C H = 3. EC- C + 10.EC- H = 3.(- 327,7) + 10( -412,75) = -5110,6 (kJ/mol)
4 10
* (5)
o 4C(k) + 10 H(k) p C4H10 (k) (H S , ng / tu ,C H = -5110,6 (kJ/mol)

4 10
L y (2). 4 + (3).5 + (5) ta c: o 4Cthan ch + 5H2(k) p C4H10(k) (H S ,C H = -109,95(kJ/mol)

4 10
* K t qu thu c ch l g n ng do coi Elk(C C), Elk(C- H) trong m i tr o V v v y s khng tnh r c (H S c a cc ng phn khc nhau. Bi 7: Tnh (Ho c a cc ph n ng sau: 1) Fe2O3(r) + 2Al(r) p 2Fe(r) + Al2O3(r) ( 1) o Cho bi t (H S , Fe O = -822,2 kJ/mol;
2 3( r )
ng h p l nh nhau.
o (H S , Al2O3 ( r ) = -1676 (kJ/mol)
2) S(r) +
3 O2(k) p SO3(k) 2 Bi t (3) : S(r) + O2(k) p SO2(k)
(2)
o (H 298 = -296,6 kJ
o (4): 2SO2(k) + O2(k) p 2SO3(k) (H 298 = -195,96 kJ
T k t qu thu c v kh n ng di n bi n th c t c a 2 ph n ng trn c th rt ra k t lu n g Gi i: o o 1) (H o (1) = (H S , Al O - (H S , Fe O = -1676 + 822,2 = - 853,8(kJ) pu

2 3( r ) 2 3( r )
1 1 (H o ( 4 ) = -296,6 - .195,96 = -394,58 (kJ) pu 2 2 KL: Hai ph n ng (1), (2) u to nhi t m nh. Song trn th c t 2 ph n ng khng t x y ra. Nh v y, ch d a vo (H khng kh ng nh chi u c a 1 qu trnh ho h c (tuy nhin trong nhi u tr ng h p, d on theo tiu chu n ny l ng).
2) (H o ( 2 ) = (H o (3) + pu pu
Bi 8: 1) Tnh hi u ng nhi t ng tch tiu chu n c a cc ph n ng sau 25oC. o a) Fe2O3(r) + 3CO(k) p 2Fe(r) + 3CO2(k) (H 298 = 28,17 (kJ) b) Cthan ch + O2(k) p CO2 (k)
o (H 298 = -393,1(kJ) o c) Zn(r) + S(r) p ZnS(r) (H 298 = -202,9(kJ) o d) 2SO2(k) + O2(k) p 2SO3(k) (H 298 = -195,96 (kJ)
35
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
2) Khi cho 32,69g Zn tc d ng v i dung d ch H2SO4 long d trong bom nhi t l ng i ta th y c thot ra m t nhi t l ng l 71,48 kJ. Tnh hi u ng nhi t nhi t 65,38 Gi i: 1) (H = (U + (n.RT Do cc ph n ng a), b), c) c (n = 0 nn (Uo = (Ho Ph n ng d): (Uo = (Ho - (n.RT = -195,96 + 1.8,314. 298,15. 10-3 = -193,5 (kJ) 2) Zn(r) + H2SO4 (dd) p H2(k) + ZnSO4(dd) Trong bom nhi t l ng k c V = const. 1 (U = - 71,48. = -142,96 (kJ/mol) 32,69 / 65,38 (H = (U + (n.RT = - 142,96 + 1. 8,314 .298,15 .10-3 = - 140,5 (kJ/mol)
ng k 25oC, . Cho Zn =
Bi 9: Tnh (Ho c a ph n ng t ng h p 1 mol adenine C5H5N5(r) t 5 mol HCN(k). o o o Cho bi t (H S ,CH , k ) = - 74,8 (kJ/mol); (H S , NH , k = -46,1kJ/mol; (H S ,adenin ( r ) = 91,1 kJ/mol
4 3
V CH4(k) + NH3(k) pHCN(k) + 3H2(k) (H = 251,2 kJ.mol-1 Gi i: o (a) : Cgr + 2H2(k) p CH4 (H S ,CH , k ) = -74,8 (kJ/mol)
4
1 3 o N2(k) + H2(k) p NH3(k) (H S , NH 3 , k = - 46,1kJ/mol 2 2 5 5 o (c) : 5Cgr + H2(k) + N2(k) p C5H5N5(r) (H S ,adenin ( r ) = 91,1 kJ.mol-1 2 2 (d) : CH4(k) + NH3(k) pHCN(k) + 3H2(k) (Ho = 251,2 kJ.mol-1 Ta l y: -5 .(a) + [-5 .(b)] + (c) + [-5.(d)] ta c: o 5HCN(k) p C5H5N5(r) (H (4) = 251,2 kJ/mol
(b) :
Bi 10: Tnh nhi t thot ra khi t ng h p 17kg NH3

C P ( NH 3 ,k ) = 24,7 + 37,48.10-3 T C P ( N 2 ,k ) = 27,8 + 4,184.10-3 T C P ( H 2 ,k ) = 286 + 1,17.10-3 T
o 1000K. Bi t (H S , 298( NH
3 ,k )
= -46,2 kJ.mol-1
Jmol-1K-1 Jmol-1K-1
Jmol-1K-1
Gi i:
1 3 o N2(k) + H2(k) p NH3(k) (H S , NH 3 , k = - 46,2kJ/mol 2 2 1 3 (CP = C P ( NH 3 ,k ) - C P ( N 2 ,k ) - C P ( H 2 ,k ) 2 2 1 3 = - 24,7 + 37,48.10-3T - [27,8 + 4,184.10-3] - [28,6 + 1,17 .10-3T] 2 2 -3 = - 32,1 + 31,541.10 T
1000 o o (H 1000 ! (H 298 +
1000
(C P , dT
298 298
o = (H 298 +
( 32,1 31,541.10
298
3
T ) dT
1000 o = (H 298 +
3 ( 32,1T 31,541.10
T2 ) 2
= - 46,2.103 +31,541 .10-3.
1 (10002 -1982) 32,1(1000 298)= - 54364,183 (J/mol) 2 Khi t ng h p 17 kg NH3 th nhi t l ng to ra l: 17000 Q= .(-54364,183 .10-3) = -54364,183 (kJ) 17
Bi 11: Tnh n ng l ng m ng l i tinh th BaCl2 t 2 t h p d ki n sau: 1) Entanpi sinh c a BaCl2 tinh th : - 859,41 kJ/mol Entanpi phn li c a Cl2: 238,26 kJ/mol Entanpi th ng hoa c a Ba: 192,28 kJ/mol N ng l ng ion ho th nh t c a Ba: 500,76 kJ/mol N ng l ng ion ho th hai c a Ba: 961,40 kJ/mol i l c electron c a Cl : - 363,66 kJ/mol 2) Hi u ng nhi t c a qu trnh ho tan 1 mol BaCl2 vo g mol H2O l: -10,16kJ/mol. Nhi t hi rat ho ion Ba2+ : - 1344 kJ/mol Nhi t hi rat ho ion Cl- : - 363 kJ/mol Trong cc k t qu thu c, k t qu no ng tin c y h n. Gi i:
Ba(r)
+ Cl 2(k)
(HS(BaCl , tt)
2
BaCl 2 (tt) Uml Ba2+ + 2Cl 2
(Hth(Ba)
Ba(k)
(H 2) pl(Cl
I 1(Ba) + I 2(Ba)
(k)
+ 2Cl
Uml = (H
2. A Cl
S(BaCl 2, tt)
- (Hth (Ba) - (Hpl(Cl ) - I 1(Ba) - I 2(Ba) - 2A Cl
= - 859,41 - 192,28 - 238,26 - 500,76 - 961,40 + 2 .363,66 = - 2024,79 (kJ/mol)
2)
BaCl 2 (tt) - Uml
( Hht(BaCl 2)
O + H2 H (
2+ Ba(aq) + 2Cl (aq)
(H2
Ba2+ + 2Cl 37 1000B Tr n H ng o Tp Quy Nh n
K t qu 1) ng tin c y h n, k t qu tnh theo m hnh 2) ch l g n ng do m hnh ny khng m t h t cc qu trnh di n ra trong dung d ch, cc ion nh t l cation t nhi u cn c t ng tc l n nhau ho c t ng tc v i H2O. Bi 12: Cho gin n 10 lt kh He 0oC, 10atm n p su t l 1atm theo 3 qu trnh sau: a) Gin ng nhi t thu n ngh ch. b) Gin o n nhi t thu n ngh ch. c) Gin o n nhi t khng thu n ngh ch. 3 Cho nhi t dung ng tch c a He CV = R v ch p nh n khng i trong i u ki n cho c a 2 bi ton. Tnh th tch cu i cng c a h , nhi t Q, bi n thin n i n ng (U v cng W trong m i qu trnh ni trn Gi i: a) T = const (U = 0; (H = 0 (U = Q + W = 0 Q = -W 2 2 V dV = - nRTln 2 W = - P.dV ! nRT V V1 1 1 V P P 10 V i kh l t ng: P1.V1 = P2 .V2 2 = 1 p V2 = 1 . V1 = . 10 = 100(l) 1 V1 P2 P2 P1 = -10.10 .ln 10 = 230,259 (l.at) P2 p W = 230,259 .101,33 .10-3 = 23,332 (kJ) Q = - W = -23,332 (kJ) p W = -(nRT).ln b) Q = 0 (U = W = n. CV . (T = (U = W = P1 .V1 3 . .R(T2 T1) R.T1 2
P1 .V1 3 . (T2 T1) T1 2 Theo PT poisson: T.VK- 1 = const

nRT nRT M V = T. P P T1 .P1 = T2 .P2 T1 = P2 P1 T2
K 1-K K 1-K K 1-K
K 1
= const
T1 P2 = T2 P1
98
65
( H1 + (H - (Hht( Cl 2) -13 - 3 3 + 10,1 - 0 ,8 (kJ o )
p TK .PK- 1 = const
1-K K
T2 = T1 . P1 P2
38
1-K K
= 273,15 . 10 1
1-K K
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
K
T
P V
V V
3 = 3 2 3
1- K K
1 5 3 5 3
0,
73,15 .(10)-0,4 108,74 (K) (U W 3 . 10 .10 (108,74 - 73,15) .101,33 9148,6(J) 73,16 P .V T 10.10.108,74 ~ V 2 = 1 1. 2 = ~ 39,81 (l) 1 .273,1 P2 .T1 c) Q = 0 (U = W nRT2 nRT1 m n. CV (T2 T1) = -Png .(V2 V1) = -P2 . P P 2 1 m n.
T 3 T R(T2 T1) = -nR.1 2 1 2 1 10
A @
m T2 = 0,64T1
V2
(U = W = -Png(V2 V1) = -1(64 10) = -54(l.atm) = -54(l.atm) .101,33 .J/l.atm = - 5471,82 (J) Bi 13 : 1 Ph n ng sau: Ag + Cl2 = AgCl 2 X y ra d i p su t 1 atm v 25oC to ra 1 nhi t l ng l 126,566 kJ. N u cho ph n ng x y ra trong 1 nguyn t ganvani P, T = const th ho n ng s c chuy n thnh i n n ng v s n ra cng W = 109,622 kJ. Hy ch ng t r ng trong c 2 tr ng h p trn, bi n thin n i n ng c a h v n ch l m t, cn nhi t th khc nhau v tnh gi tr bi n thin n i n ng . Gi i: - Do U l hm tr ng thi nn (U = U2 U1 = const, cho d s bi n i c th c hi n b ng cch no. V v y (U trong 2 tr ng h p trn ch l m t. - V (U = Q + W = Q + W - P(V = Q + W - (n.RT Do (nRT = const; (U = const Nn khi W (cng c ch) thay i th Q c ng thay i 1 - (U = (H - (nRT = -126,566 + . 8,314 .298,15.10-3 = - 125,327 (kJ) 2 Bi 14: Tnh cng c a s bi n i ng nhi t thu n ngh ch v b t thu n ngh ch 42g kh N2 300K khi: a) Gin n t 5atm n 1atm. b) Nn t 1atm n 5atm. (Kh c coi l l t ng). So snh cc k t qu v rt ra k t lu n. Gi i:
.V1. 2.
0. 0.0,64 .
64(l)
39
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
2 2
a) * WTN = - PdV ! nRT

1 1
V P dV ! nRT ln 2 ! nRT ln 2 V V1 P1
WTN =
42 1 .8,314 .300. ln = -6201,39(J) 28 5
PV P *WBTN = - Png . (V = -Png(V2 V1) = -Png 1 1 V1 = - P2.V1 1 1 P P 2 2 P 42 nRT P1 1 = - P2. .8,314 .300 1 = -2993,04 (J) . 1 ! nRT 1 2 = P 28 P1 P1 2 5
b) WTN = nRTln
P2 42 5 = .8,314 .300.ln = 6201,39(J) 1 P1 28
nRT nRT WBTN = - Png. (V= -Png(V2 V1) = -Png P P 2 1 1 P 42 1 5 = -nRT.P2 = -nRT 1 2 = - .8,314 .300 1 = 14965,2 (J) P P 28 P1 1 2 1 KL: - Cng m h th c hi n (sinh) trong qu trnh bi n thin thu n ngh ch t tr ng thi 1 n tr ng thi 2 b ng cng m h nh n khi t tr ng thi 2 v tr ng thi 1. Cn trong qu trnh bi n thin b t thu n ngh ch th cng h sinh nh h n cng h nh n. - Trong s bi n thin thu n ngh ch th h sinh cng l n h n trong qu trnh bi n thin b t thu n ngh ch. 15 O2(k) p 6CO2(k) + 3H2O 2 300K c QP QV = 1245(J). H i C6H6 v H2O trong ph n ng Gi i: 1245 QP QV =(nRT = 1245(J) p(n = = 0,5 8,314.300 H2O v C6H6 ph i th h i th (n = 0,5
Bi 15:
Ph n ng: C6H6 +
tr ng thi l ng hay h i
Bi 16: Tnh nhi t l ng c n thi t nng nhi t c a 0,5 mol H2O t -50oC n 500oC P = 1atm. Bi t nhi t nng ch y c a n c 273K l Lnc = 6004J/mol, nhi t bay h i c a n c 373K l Lh = 40660 J/mol. o o o C P ( H O , h ) = 30,2 + 10-2T(J/molK) ; C P ( H O , r ) = 35,56(J/molK); C P ( H O ,l ) = 75,3(J/molK) Gi i: ( H1 (H (H3 ( H4 H2O(r) H2O(r) (H2 H2O(l) H2O(l) H2O(h) 5 H2O(h)(500oC) 100oC 100oC -50oC 0oC 0oC
2 2 2
(Ho =
(H ! n.C
1 223
273
373 o P (r )
773 o P(l)
.dT n.Lnc n.C

273
.dT n.Lh +
40
n.C
373
o P(h)
.dT
o Tp Quy Nh n
1000B Tr n H ng
= 0,5 .35,56(273 223) + 0,5 .6004 + 0,5 .75,3 .(373 273) + 0,5 .40660 + 10 2 + 0,5.30,2 .(773 373) + .0,5 (7732 3732) = 35172(J) 2 Bi 17: Tnh s bi n thin entropi c a qu trnh un nng 0,5 mol H2O t 50oC n 500oC P = 1atm. Bi t nhi t nng ch y c a n c 273K = 6004J/mol; nhi t bay h i c a n c 273K = o 40660J/mol. Nhi t dung mol ng p C P c a n c v n c l ng l n l t b ng 35,56 v o 75,3J/molK; C P c a h i n c l (30,2 + 10-2T) J/molK Gi i:
H2O(r) 223K
D
( S1
o 2
o o o ( S2 H O ( S3 H O ( S4 H O ( S5 H O H2O(r) 2 (l) 2 (l) 2 (h) 2 (h) 773K 373K 373K 273K 273K
373 773 273 dT dT Lh dT Lnc = n. C P ( r ) . C P (l ) . C P ( h) . T T 373 373 T 273 273 223 773 373 40660 273 6004 75,3. ln 30,2. ln 10 2 (773 373) = 93,85(J/K) =0,5. 35,56. ln 373 273 373 223 273 o Bi 18:Tnh s bi n thin entropi khi tr n l n 200g n c 15 C v i 400g n c 60oC. Bi t r ng h l c l p v nhi t dung mol c a n c l ng l 75,3 J/mol.K Gi i: G i T l nhi t c a h sau khi pha tr n. Do Q thu = Q to nn: 200 400 . C P (T 288) = . C P (333 T) 18 18 2.333 288 = 318(K) T 288 = 2.333 2T T = 3 318 318 200 dT 400 dT (S h = (S1 + (S2 = .75,3. .75,3. + 18 T 18 T 288 333
200 318 400 318 .75,3 ln + .75,3 ln = 5,78 (J/K) > 0 18 288 18 333 Qu trnh san b ng nhi t ny t x y ra. Bi 19: Tnh s bi n thin entropi v (G c a s hnh thnh 1 mol h n h p kh l t ng g m 20% N2; 50%H2 v 30%NH3 theo th tch. Bi t r ng h n h p kh c t o thnh do s khu ch tn 3 kh vo nhau b ng cch n i 3 bnh ng 3 kh thng v i nhau. Nhi t v p su t c a cc kh lc u u kc (273K, 1atm). Gi i: V kh l t ng khu ch tn vo nhau nn qu trnh l ng nhi t. G i th tch c a 1 mol h n h p kh l V th tch m i kh ban u ( cng i u ki n) l V N 2 =
0,2V; V NH = 0,3V; V H = 0,5V.

3 2
Do %V = %n n N = 0,2 mol; n H = 0,5 mol; n NH = 0,3mol.

2 2 3
41
=(
o 3
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
- S bi n thin entropi
(S N 2 = 0,2 .8,314.ln
2
c tnh theo CT: (S = nRln
V2 V1
V = 2,676J/K 0, 2V V (S H = 0,5.8,314.ln = 2,881J/K 0,5V V (S NH = 0,3.8,314.ln = 3,003J/K 0,3V (S = (S N + (S H + (S NH = 8,56(J/K)

3 2 2 3
* Qu trnh khu ch tn kh l t ng l ng nhi t nn (H = 0 (G 273 = (H T. (S = -273.8,56 = -2336,88(J) Trong cc ph n ng sau, nh ng ph n ng no c (S > 0; (S < 0 v (S { 0 t. Bi 20: C(r) + CO2(k) p 2CO(k) (1) 1 CO(k) + O2(k) p CO2(k) (2) 2 H2(k) + Cl2(k) p 2HCl(k) (3) S(r) + O2(k) p SO2(k) (4) Gi i: Ph n ng (1) c (n kh = 2 -1 = 1 > 0 p (S > 0 1 Ph n ng (2) c (n kh = 1 -1< 0 p (S <0 2 Ph n ng (3), (4) c (n kh = 0 p (S { 0 t. Cho bi t p : Bi 21:
C2H4(k) + H2O(h) v c c s li sau: u

(G
o S , 298
C2H5OH(h)
C2H4(k) 68,12 H2O(h) - 228,59
C2H5OH ( kJ / mol ) 168,6
o S 298 ( kJ / mol ) 282,0 219,45 188,72 a) H i i u ki n chu n c a ph n ng ny l i u ki n nh th no b) i u ki n chu n v 25oC ph n ng i theo chi u no o c) Tnh (H 298 c a ph n ng. Ph n ng to nhi t hay thu nhi t Gi i: a) i u ki n chu n: PC 2 H 4 ( k ) = PH 2O ( h ) = PC 2 H 5OH ( h ) = 1atm v ph n ng
c th c hi n
to, P khng
i. b) o (Gp- = (Go
o ( Gp- (298)
S,298(C2H5OHh)
- ( Go S,298(C H
2 4k)
- (Go
S,298(H2Oh)
= 168,6 - 68,12 + 228,59 = - 8,13 (kJ) = -8,13kJ < 0 Phn ng xy ra theo chi thu u n
c)
o
(S298,p- = So 298(C H
2 5OH)
- So
298(C2H4)
- So 298(H O)
2
= 282 - 219,45 - 188,72 = - 126,17(J/K) (G = ( H - T. (S o o (H298,p- = ( Go 298,p- + T. ( S 298,p(H298,po
= -8,13 + 298(- 126,17 .10-3) = - 45,72866(kJ) <0 phn ng to nhi t
M t mol kh l t ng n nguyn t 300K v 15atm gin n t i p su t 1atm. S Bi 22: gin n c th c hi n b ng con ng: a) ng nh it v thu n ngh ch nhi t ng. b) ng nhi t v khng thu n ngh ch. c) o n nhi t v thu n ngh ch. d) o n nhi t b t thu n ngh ch. Trong cc qu trnh b t thu n ngh ch, s gin n ch ng l i p su t 1atm. Tnh Q, W, (U, (H, (Stp cho m i tr ng h p. Gi i: a) T = const p (U = 0 ; (H = 0 2 V P WTN = - PdV = - nRTln 2 = -nRTln 1 V1 P2 1 15 WTN = -1(mol).8,314 (J.mol-1 K-1) .ln .300(K) = -6754,42(J) 1 Q = -W = 6754,42(J) Qu trnh gin n thu n ngh ch: (Stp = (Smt + (Sh = 0 b) T = const p (U = 0 ; (H = 0 P nRT nRT 1 WBTN = -Png(V2 - V1) = -P2( ) = nRT( 2 - 1) = 1. 8,314.300.( - 1)= -2327,92(J) 15 P1 P2 P1 pQBTN = -W = 2327,92(J) (Stp = (Smt + (Sh 2 2 QTN V P (U W nR dT = ! nCV + dV = nRln 2 = nRln 1 (Sh (BTN) = (Sh (TN) = T T V T V1 P2 1 1 15 = 1.8,314 .ln = 22,515(J/K) 1 Q Q 2327 ,92 = -7,76(J/K) (Stp = 22,515 - 7,76 = 14,755 (J/K) (Smt = mt = - he = T T 300 ( Qu trnh gin n ny t x y ra) c) o n nhi t Q = 0 o n nhi t thu n ngh ch Theo Poisson T.VK- 1 = const
nRT nRT M V = T. P P
K 1
= const
p TK .P1-K = const
-K 1
K
T1 .
T2 .
-K
T1 = P2 P1 T2
1-K
T2 = T1 . P1 P2
V i kh l t ng
n nguyn t th CV =
K = CP = 5 CV 3 5 11-K 3 = = -0,4 5 K 3 15 -0,4 101,55( ) 2 = 300. = 1

(U = W = nCV( (H = nCP(
F
2 2
1)
= 1.
(S
Q =0 T d) o n nhi t Q = 0 o n nhi t, khng thu n ngh ch khng p d ng (U = W m nCV. (T = -Png. (V nRT2 nRT1 3 ) m n. .R(T2 - T1) = -P2( 2 P2 P1
N
P 3 (T2 - 300) = -( T2 - 2 .T1) 2 P1 3 1 .300 m T2 - 450 = -T2 + 2 15 nRT2 1.0,082 .188 p V2 = = = 15,416(l) 1 P2 m V1 = nRT2 = 1,64(l) P2
2
(U = W = 1. 3 .8,314.(188- 300) = -1396,752(J)

T1 P2 = T2 P1
3 5 R; CP = R 2 2
1)
= 1.
3 .8,314.(101,55 - 300) = -2474,87(J) 2
5 .8,314 .(101,55 - 300)= - 4124,78(J) 2
-K 2
-K K
c PT poisson
T2
T2 V2
Q (U W (Stp = (Sh = TN = ! T T
dT nCV T + T
1
V2
P T dV V
1
nC
d ln T +
T1
V1
V dV
nR
= nCVln
T2 V + nRln 2 T1 V1
= 1. 3 .8,314.ln 188 + 1. 8,314 .ln 15 ,416 = 12,801(J/K) > 0

2 300 1, 64
0 Bi 23: Tnh (G 273 c a ph n ng: Bi t: CH4(k) H2O (k) 0 (H S , 298 (kJ/mol) - 74,8 - 241,8 0 S 298 (J/molK)
CH4(k) + H2O (k) p CO(k) + 3H2(k) CO(k) H2(k) -110,5 0
186,2 188,7 197,6 130,684 a) T gi tr (G tm c c th k t lu n g v kh n ng t di n bi n c a kh n ng ph n ng o 373 K b) T i nhi t no th ph n ng cho t x y ra i u ki n chu n 0 0 (Coi (H , (S khng ph thu c T) Gi i: (H 0 = 3.0 + 1(-110,5) -(-74,8) -(-241,8) = 206,1(kJ) pu
0
(S 0 = 3.(130,684) + 197,6 - 188,7 - 186,2 = 214,752 (J/K) pu
Do (H0, (S0 khng ph thu c vo T nn: 0 (G 273 = (H0 - T. (S0 = 206,1 = 373.214,752.10-3 =125,9975(kJ) > 0 kc v T = 373K Ph n ng khng th t di n bi n. 0 b) ph n ng t di n bi n nhi t T(K) th: (GT < 0 m (H0 - T. (S0 < 0 (H 0 206,1.10 3 = = 959,71(K) 214,752 (S 0 Entanpi t do chu n c a ph n ng t o thnh H2O t cc n ch t ph thu c vo T theo Bi 24: 0 (G S ,T = -240000 + 6,95T + 12,9TlgT (J/mol) ph ng trnh sau: mT> Tnh (G0, (S0 v (H0 c a ph n ng t o thnh H2O 2000K Gi i: 0 (G S , 2000 = -240000 + 6,95.2000 + 129.2000lg2000= -140933,426(J/mol) xG dG = VdP - SdT = -S xT P x (G 0 1 12,9 0 (S 2000 = - xT = 6,95 + 12,5.lgT + 12,9T. T . ln 10 = 6,95 + 12,9lgT + ln 10 P = 6,95 + 12,9lg2000 +
0 0 (H 2000 = (G 2000
12,9 = 55,1357(J/molK) ln 10 0 + T. (S 2000 = -140933,426 + 2000. 55,1357 = -30662,054 (J/mol)
Bi 25: M t H c sinh khi lm bi t ng trnh th nghi m o nhi t t chy m t h p ch t h u c cho r ng: (H = (U + P. (V. S t chy trong bom nhi t l ng k lm cho (V = 0, do (H = (U. K t lu n ny sai u
Gi i: H = U + P.V p (H = (U + ((PV) = (U + P. (V + V. (P Hay (H = (U + ((nRT) Trong bom nhi t l ng k th: (V = 0 nn: (H = (U + V. (P = (U + ((nRT) Bi 26: Hy ch ra nh ng m nh sai: a) i v i 1 h kn, qu trnh gin n kh l o n nhi t h l c l p p Q = 0; (S = 0. b) M t h b t k c th t di n bi n t i tr ng thi c entanpi th p h n ((H < 0) v entropi l n h n ((S > 0). Hay h c th di n bi n theo chi u gi m entanpi t do ((G < 0). 0 0 0 c) (GT = (H T - T. (S T V i ph n ng ho h c T = const. N u (G 0 > 0 p Ph n ng t di n bi n theo chi u ngh ch.
(G 0 = 0 : Ph n ng
0
tr ng thi cn b ng.
(G < 0 : Ph n ng t x y ra theo chi u thu n.
i thu n ngh ch. Q m (S > 0. Cn v i qu trnh bi n i b t thu n ngh ch th (S > T b) Sai . Do m nh ny ch ng trong i u ki n T, P = const. Cn v i qu trnh bi n i m V, T = const th ph i xt (F. c) Sai. Do v i qu trnh ho h c th ph i xt gi tr : (G = (G0 + RTlnQ ch khng ph i d a vo (G0. 0 cc i u ki n chu n v (Tuy nhin, c th coi r ng (GT << 0 th qu trnh c th x y ra 0 i u ki n th c. Khi (GT << 0 th v nguyn t c ch c qu trnh ng c l i m i x y ra, khng 0 th xc nh c chnh xc gi i h n c a (GT m theo qu trnh x y ra theo chi u ny hay chi u khc. M t cch g n ng c th coi r ng cc gi i h n ny kho ng ch ng s 40 kJ/mol). Bi 27: M t kh l t ng c CV = 3R khng ph thu c T c gin n o n nhi t trong chn
K 1
Gi i: a) Sai . Do (S = 0 ch khi qu trnh bi n
khng t i th tch g p i. H c sinh A l lu n r ng v iK=
V T i v i qu trnh o n nhi t th 2 ! 1 T1 V2
T 4 do T2 = 1 1 3 23 H c sinh B cho r ng: (U = Q + A = 0 + 0 = n.CV. (T p (T = 0 p T2 = T1 H c sinh no ni ng Hy ch ra l i sai c a H c sinh kia. Gi i: - H c sinh B ni ng. - H c sinh A ni sai : V qu trnh gin n trong chn khng l qu trnh b t thu n ngh ch nn khng s d ng c ph ng trnh poisson. Tnh ch t nhi t ng c a m t s phn t v ion
46
Bi 28: sau:
tr ng thi tiu chu n t i 25oC nh

o Tp Quy Nh n
1000B Tr n H ng
C3H8(k)
O2(k)
CO2(k)
H2O(l)
CO32 (aq)
OH-(aq)
0 (H S (kJ/mol) -101,85 0 - 393,51 - 285,83 - 677,14 - 229,99 0 S (J/molK) 269,91 205,138 213,74 69,91 - 56,9 - 10,75 Xt qu trnh oxi ho hon ton 1 mol C3H8(k) v i O2(k) t o thnh theo 2 cch : a) B t thu n ngh ch b) Thu n ngh ch (trong 1 t bo i n ho) 1) Tnh (H0, (U0, (S0, (G0 c a ph n ng trong m i cch ni trn 2) Tnh nhi t, cng th tch, cng phi th tch (t c l cng h u ch) m h trao i v i mi tr ng trong m i cch 3) Tnh (S c a mi tr ng v (S t ng c ng c a v tr khi ti n hnh qu trnh theo m i cch. 4) M t m hnh t bo i n ho khc lm vi c d a trn ph n ng oxi ho C3H8(k) b i O2(k) khi c m t dung d ch KOH 5M v i i n c c Pt. Cc lo i phn t v ion (tr KOH) u tr ng thi tiu chu n. Hy vi t cc n a ph n ng catot v anot v ph n ng t ng c ng trong t bo i n ho. N u t t bo i n ho , 25oC, ta thu c dng i n 100mA. Hy tnh cng su t c c i c th t c. Gi i: C3H8(k) + 5O2(k) p 3CO2(k) + 4H2O(l) 1) Do cc hm H, U, S, G l hm tr ng thi nn d ti n hnh theo cch no th cc gi tr (U, (H, (S, (G c ng nh nhau v i cng tr ng thi u v cu i. V y: 0 0 0 0 (H 0 = 3 (H S ,CO2 ( k ) + 4. (H S , H 2O (l ) - (H S ,C3 H 8 ( k ) - 5. (H S ,O2 ( k ) pu
= -3. 393,51 - 285,83 .4 + 103,85 = -2220 (kJ) (H = 213,74. 3 + 4.69,91 - 269,91 - 5. 205,138 = -374,74 (J/K)
0 pu 0 (G pu = (H0 - T. (S0 = -2220 + 298,15 .374,74.10-3
= -2108,27 (kJ) = -2212,56(kJ)
(U0 = (H0 - ((PV) = (H0 - (nRT = -2220 - (-3).8,314.298,15.10-3 2) a) Qu trnh b t thu n ngh ch: - Nhi t m h trao i v i mi tr ng l QBTN = (H0 = -2220 (kJ)
2
- Wtt = -
P.dV = -P. (V = -(n(k) .RT

1
= 3. 8,3145.298,15 = 7436,9(J) - W = 0 b) Qu trnh thu n ngh ch: - QTN = T. (S = 298,15 (-374,74) = - 111728,731(J) - Wmax = (G = -2108,27(kJ) < 0 : H sinh cng - Wtt = - (n(k) .RT = 7436,9(J) > 0: h nh n cng 3) a) Qu trnh b t thu n ngh ch: Q Q (H 0 2220.10 3 (Smt = mt = - BTN = == 7445, 916 (J/K) T T T 298,15 (S v tr = (Smt + (S h = 7445,916 - 374,74 = 7071,176(J/K) b) Qu trnh thu n ngh ch: Q Q 111728,731 ! 374,74( J / K ) (Smt = mt = - TN = 298,15 T T
(S v tr = (Smt + (S h = 0 4) Cc n a ph n ng: Anot: C3H8 + 26OH- p 3 CO32 + 17H2O + 20e Catot: O2 + 2H2O + 4e p 4OHPh n ng t ng c ng: C3H8(k) + 5O2(k) + 6OH-(aq) p 3 CO32(aq ) + 7H2O(l) S pin: (-) Pt, C3H8(1atm)/KOH(5M), K2CO3(1M)/ O2(1atm), Pt (+) (H 0 = 3(-677,14) + 7.(-285,83) + 103,85 - 5.0 - 6(-229,99) = -2548,44(KJ) pu
(S 0 = 3.(-56,9) + 7.69,91 - 269,91 - 5.205,138- 6(-10,74) = -912,43(KJ) pu
0 (G pu = (H 0 = T. (S 0 = -2548,44 + 298,15.912,43.10-3 pu pu 0 E pu = -
= - 2276,399(KJ)
(G 0 2276399 = = 1,18(V) nF 20.96485 [CO 32 ] 3 0,0592 0,0592 = 1,18 lg(5)-6 = 1,19(V) p E = E0 lg 5 6 20 20 [OH ] .PC H .PO
3 8 2
p P = E .I = 1,19 .0,1 = 0,119(W) Bi 29: Tnh bi n thin entropi khi chuy n 418,4J nhi t t v t c t0 = 150oC n v t c t0 = o 50 C. Gi i: Qu trnh bi n i trn l khng thu n ngh ch c coi nh g m 3 qu trnh bi n thin thu n ngh ch: 1) V t 150oC truy n nhi t thu n ngh ch T = const. 418,4 Q = - 0,989(J/K) (S1 = = T 150 273,15 2) H bi n thin o n nhi t t 150oC n 50oC (S2 = 0 3) V t 50oC nh n nhi t thu n ngh ch T = const Q 418,4 (S3 = - = = 1,295(J/K) T 50 273,15 Do S l hm tr ng thi nn: (SBTN = (STN = (S1 + (S2 + (S3 = 0,306(J/K) Bi 30: Bi t -15oC, Ph i(H2O, l) = 1,428 (torr) -15oC, Ph i (H2O,r) = 1,215(torr) Hy tnh (G c a qu trnh ng c 1 mol H2O(l) thnh n Gi i:
-15oC v 1atm.
48
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
(1), (3) l qu trnh chuy n pha thu n ngh ch p (G1 = (G3 = 0 P 1,215 p (G = (G2 = nRTln 2 = 1.8,314. 258,15 ln = -346,687(J) 1,428 P1 C 1 mol O2 nguyn ch t 25oC, 2atm, 1 mol O2 nguyn ch t 25oC, 1atm Bi 31: 1 mol O2 25oC trong khng kh trn m t t (P = 1atm, O2 chi m 21% V khng kh) - So snh gi tr hm G c a 1 mol O2 trong 3 tr ng h p trn h n km nhau bao nhiu J . T rt ra k t lu n: Kh n ng ph n ng c a O2 trong m i tr ng h p trn cao hay th p h n so v i tr ng h p khc Gi i: * G0 l hm Gibb c a 1 mol O2 1atm - 1 mol O2, 1atm, 25oC p 1 mol O2, 2atm, 25oC (G0) (G1) P (G1 = G1 - G0 = nRTln 2 = 1. 8,3145 .298,15.ln 2 = 1718,29(J) P1 1 0 G1 > G . - G i G2 l hm Gibb c a 1mol O2 25oC trong khng kh (0,21 atm) 1mol O2, 25oC, 1atm p 1 mol O2, 25oC, 0,21atm (G0) (G2) 0 (G2 = G2 - G = 1. 8,3145 .298,15.ln 0 , 21 = -3868,8(J) G2 < G0. V y: G2(1mol O2, 25oC, 0,21atm) < G0(1 mol O2, 25oC, 1atm) < G1(1 mol H2O, 25oC, 2atm) - 1 ch t c hm G cng cao th cng km b n 1 mol O2 25oC, 2atm c kh n ng ph n ng cao nh t cn 1 mol O2 n m trong khng kh th b nh t c kh n ng ph n ng km nh t. Bi 32: Nhi t ho tan ((Hht) 0,672g phenol trong 135,9g cloro om l -88J v c a 1,56g phenol trong 148,69g cloro om l -172J. Tnh nhi t pha long i v i dung d ch c n ng nh dung d ch th 2 ch a 1 mol phenol khi pha long n n ng c a dung d ch th nh t b ng cloro om. Gi i:
1
49
1000B Tr n H ng
1 o , 1mol H 1,4 Torr
( )
(1)
(Qu tr TN o nh H hi, b o ho nm c bng v i H n
( ) (l)) 1 , 1mol H 1, 1 Torr

o
, 1 mol H
(GBTN = ?
, 1mol H
(r)
(h)
o Tp Quy Nh n
94g phenol + CHCl 3 (H pha lo ng

H
(Hht (2) ( Hht(1)
+ CHCl 3
(H pha lo ng
(Hht(1) - (Hht(2) - 94 (-172) + 94 (-88) 0,672 1,569
- 2004,87(J)
Nhi t ho tan 1 mol KCl trong 200 ml n c d i p su t P = 1amt l: Bi 33: 0 tC 21 23 (H 18,154 17,824 (kJ) Xc nh (H298 v so snh v i gi tr th c nghi m l 17,578 (kJ) Gi i: Theo nh lu t Kirchho : (H294 = (H298 + (CP.(294 - 298) = 18,454 (kJ) (H286 = (H298 + (CP.(296 - 298) = 17,824(kJ)
(H298 = 17,494 (kJ) (CP = - ,165 (kJ )

QP
(H298( ) - ( H298( ( H298( )

V y (H298 tnh
QP PI
~ ,48 ~
l ,48 .
c theo l thuy t sai khc v i gi tr
Tnh (S c a qu trnh ho h i 3 mol H2O (l) 25oC, 1atm. Bi 34: Cho: (Hhh, H2O(l) = 40,656 kJ/mol; C P , H O (l ) = 75,291 (J/K.mol); C P , H O ( h ) = 33,58 (J/molK)
2 2
Gi i: Xt chu trnh:
R
25oC, 3 mol H2O (l), 1atm ( S1 100oC, 3mol H2O(l),1atm

(S1 = (S2 =
Q1 = T
T2
(S
25oC, 3 mol H2O( ), 1atm ( S3
( S2
100oC, 3mol H2O (h), 1atm
n.C P ( l ) .
T1
T dT 373,15 = nCP(l)ln 2 = 3. 75,291.ln = 50,6822(J/K) T 298,15 T1
Q 2 n.(H hh.l 40,656,10 3 = = 3. = 326,8605(J/K) T T 373,15

T1
Q (S3 = 3 = T
n.C
P ( h)
T2
T 298,15 dT = nCP(h)ln 2 = 3. 33,58.ln = - 22,6044(J/K) 373,15 T T1

p (S = (S1 + (S2 + (S3 = 354,9383 (J/K)
Bi 35: a) Tnh cng trong qu trnh t chy 1 mol r u etylic kc v 25oC. b) N u H2O d ng h i th cng km theo qu trnh ny l bao nhiu Gi i: a) C2H5OH(l) + 3O2 (k) p 2CO2 (k) + 3H2O (l) (n = -1 (n.RT = R.T = 8,314.29815 = 2478,82 (J) W = -Png . (V = -Png. Png b) N u H2O d ng h i th: (n = 2. W = - (n. RT = -2 .8,314 .298,15 = - 4957,64(J) Bi 36: Tnh (S, (G trong qu trnh gin khng thu n ngh ch 2 mol kh l t ng t 4lt n 20 lt 54oC. Gi i: V S, G l cc hm tr ng thi nn (S, (G khng ph thu c vo qu trnh bi n thin l thu n ngh ch hay b t thu n ngh ch m ch ph thu c vo tr ng thi u v tr ng thi cu i. V v y: V 20 (S = nRln 2 = 2. 8,314.ln = 26,76 (J/K) 4 V1 T = const p (H = 0; (U = 0 p(G = (H - T. (S = 0 -(273,15 + 54) .26,76 = - 8755,1 (J) Bi 37: M t bnh c th tch V = 5(l) c ng n lm 2 ph n b ng nhau. Ph n 1 ch a N2 298K v p su t 2atm, ph n 2 298K v p su t 1atm. Tnh (G, (H, (S c a qu trnh tr n l n 2 kh khi ng i ta b vch ng n i. Gi i: 5 T = 298K ; Vb (N2) = Vb (O2) = (l) 2 PN .V N PO .VO V V 5 5 (S = (S(N2) + (S(O2) = n N .Rln 2 + nO Rln 2 = Rln + Rln RT 2,5 RT 2,5 V1 V1 PN .V N PO .VO ln 2 = 0,0174(l.at/K) = 0,0174 .101,325 = 1,763 (J/K) = T - Qu trnh ng nhi t p (H = 0 (G = (H - T. (S = - 298 .1,763 = - 525,374 (J)
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
Bi 38: Cho cc d li u sau y 298K 0 S0(J/molK) V(m3/mol) (H S (kJ/molK) Ch t Cthan ch 0,00 5,696 5,31.106 Ckim c ng 1,90 2,427 3,416.10-6 1) 298K c th c m t ph n r t nh kim c ng cng t n t i v i than ch c khng 2) Tnh p su t t i thi u ph i dng c th i u ch c kim c ng 298K
Gi i 1)
Ckim c- ng
Cthan ch
(G0 = ? 298
(Ho = (Ho than ch - (Ho kim c ng = 0 - 1,9 = -1,9 (kJ) (So = So than ch - Sokim c ng = 5,696 - 2,427 = 3,269 (J/K) 0 (G 298, pu = (Ho - T. (So = -1900 - 298.3,269 = -2874,162(J) (Go < 0 (Tuy nhin (Go khng qu m) Ph n ng t x y ra theo chi u thu n khng t n t i m t l ch. 2) ng nh kim c ng cng v i than
Cthan ch
Ckim c- ng
(G0 = +2874,162 (J) 298
(V = VKC - VTC = 3,416.10-6 - 5,31.10-6 = 1,894.10-6 (m3/mol) Ta c: dG = VdP - SdT xG x(G p =Vp = (V xP T xP T (G P - (G P = (V(P2 - P1)
2 1
i u ch
1
c kim c (G P
ng t than ch th: (G P 0
2
m (G P + (V(P2 - P1) 0 P2 - P1 1
(V P2 14977,65 (atm) V y p su t t i thi u ph i dng

o
p P2 P1 -
(V (G P
(Do (V < 0) =1+ 2874,162 1,894.10 3.101,325 i u ch c kim c ng t than ch l 14977,65atm.
Nh- v 25 C, c bng than ch y n
kim c- ng tn t i p su khong t
15000 atm. p su t cao h n qu trnh chuy n than ch thnh kim c ng l t di n bi n, m c d u v i t c r t ch m. Mu n t ng t c ph i t ng nhi t v p su t, trong th c t qu trnh chuy n than ch thnh kim c ng c ti n hnh khi c xc tc (Ni + Cr + ) nhi t trn o 1500 C v P } 50000atm. Bi 39: Ph n ng gi a Zn v dd CuSO4 x y ra trong ng nghi m to ra l ng nhi t 230,736kJ. C ng ph n ng trn cho x y ra trong pin i n th m t ph n ho n ng chuy n thnh i n n ng. Cng i n c a pin l 210,672kJ. Ch ng minh r ng: (U c a 2 qu trnh khng i, nhng nhi t to ra thay i. Tnh (S c a ph n ng, (Smt v (Stp Cho T = 300K Gi i: Zn + CuSO4 = ZnSO4 + Cu - Khi th c hi n trong ng nghi m: (Ti n hnh b t thu n ngh ch) VZn } VCu Wtt = 0 ; W = 0 (UBTN = QBTN = (H = -230,736kJ
- Khi th c hi n ph n ng trong pin i n (qu trnh thu n ngh ch) Wmax = - 210,672 (kJ) (G = Wmax = -210,672(kJ) (HTN = (HBTN = - 230,736(kJ) p QTN = T. (S = (H - (G = -230,736 + 210,672 = -20,064(kJ) (UTN = Q + W + P. (V = -20,064 = 210,672 + 0 = -230,736 (kJ) = (UBTN Q 20,064.10 3 - (Sh = TN = = 66,88(J/K) T 300 Q 230,736.10 3 (SmtBTN = - BTN = = 769,12(J/K) T 300 (Stp(BTN) = 702,24(J/K) Q (Smt(TN) = - TN = -(Sh (Stp(TN) = 0 T Bi 40: - (Gp = Wmax Xt 1 ph n ng thu n ngh ch trong pin i n th (Gp = Wmax < 0 - Nh ng m t h c sinh vi t r ng: Trong m i qu trnh lun c: (S v tr = (Smt + (S h (1) (Hmt = - (H h (2) (H mt (H he (H he = (S v tr = + (S h (Smt = T T T m T. (S v tr = - (H h + T. (S h = -(G h V i qu trnh thu n ngh ch th (S v tr = 0 (G h = 0 m (Gp = 0 Hy gi i thch mu thu n ny. Gi i: (2) ch ng khi ngoi cng gin n h khng th c hi n cng no khc: (H = (U + P. (V p (U = (H - P. (V Q = (U - W = ((H - P. (V) - (-P. (V + W) m Q h = (H h - W = - (H mt Ch khi W = 0 th (Hmt = - (H h * Trong pin: Wmax = (G < 0 nn (Hmt { (H h . Bi 41: Xt ph n ng: Zn(r) + Cu2+(aq) p Zn2+(aq) + Cu(r) di n ra trong ktc 25oC. a) Tnh W, Q, (U, (H, (G, (S c a ph n ng i u ki n trn. Bi t: Zn2+(aq) Zn(r) Cu(r) Cu2+(aq) 0 0 0 64,39 (H S , 298 (kJ/mol) -152,4
0 S 298 (J/mol.K) - 106,5 41,6 33,3 - 98,7 b) Xt kh n ng t di n bi n c a ph n ng theo 2 cch khc nhau. c) N u th c hi n ph n ng trn 1 cch thu n ngh ch trong pin i n th cc k t qu trn c g thay i Tnh Epin Gi i: 0 0 0 0 a) (H 0 = (H S , Zn 2 + (H S ,Cu - (H S ,Zn (H S ,Cu 2 = -152,4 - 64,39 = -216,79 (kJ) pu

53
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
0 (S 0 = S Zn 2 pu 0 0 0 + S Cu (r ) - S Zn (r ) - S Cu
( aq )
2
( aq )
= -106,5 + 33,3 - 41,6 + 98,7 = -16,1 (J/K)
0 (G pu = (H 0 - T. (S 0 = -216,79 + 298,15 .16,1.10-3= -211,99(kJ)
(Uo = QP = (H 0 = -216,79 (kJ) pu W = 0; qu trnh BTN; W = 0 0 b) * (G pu = -211,99 (kJ) << 0 ( - 40 kJ)

0 Do (G pu r t m nn ph n ng t x y ra khng nh ng
kc m cn c
cc i u ki n khc n a.
Q mt (H 216,79.10 = = = 727,12 (J/K) T T 298,15 (S v tr = (S h + (Smt = -16,1 + 727,12 = 711,02 (J/K) V (S h c l p = (S v tr = 711,02 (J/K) > 0 Qu trnh l b t thu n ngh ch m ph n ng t x y ra. c) Khi th c hi n ph n ng trn TN trong pin i n th cc gi tr (H0, (S0, (G0, (U0 khng thay i do H, S, G, U l cc hm tr ng thi nn khng ph thu c qu trnh bi n i l thu n ngh ch hay b t thu n ngh ch nh ng cc gi tr Q, W th thay i. C th : Wtt = 0; Wmax = (G0 = -211,99(kJ) Q = T. (S = 298,15 .(-16,1) = - 4800,215 (J) Qhe Q (Smt = mt = = 16,1 (J/K) (S v tr = (Smt + (Sh = 0 T T (G 0 211990 Epin = = } 1,1(V) nF 2.96485 Bi 42: i v i nguyn t anien 15oC ng i ta xc nh c s c i n ng E = 1,09337V v h xE s nhi t c a s c i n ng = 0,000429 V/K. Hy tnh hi u ng nhi t c a ph n ng ho xT h c Gi i: xG xE xE = - nF. = - (S (S = nF . (G = - nEF xT xT xT xE (H = (G + T. (S = nF.(T. - E) xT (H = 2. 96485 .(298,15.0,000429 - 1,09337) - - 187162,5(J) Cho ph n ng ho h c: Zn + Cu2+ p Zn2+ + Cu Bi 43: x y ra m t cch thu n ngh ch ng nhi t, ng p 25oC trong nguyn t Ganvani. S c i n ng c a nguyn t o c l 1,1V v h s nhi t c a s c i n ng l xE -5 = 3,3.10 (V/K). xT P a) Tnh hi u ng nhi t Q, bi n thin Gipx (G v bi n thin entropi (S c a ph n ng ho h c cho. b) Tnh Qtn c a qu trnh
* (Smt =
0 he
54
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
c) N u c ng ph n ng ho h c trn th c hi n cng nhi t v cng p su t nh ng trong m t bnh c u th ng th cc gi tr c a (G, (S s l bao nhiu Gi i: a) (G = - nEF = - 2 .1,1 .96485 = - 212267(J) x(G xE (S = = n.F . = 2 .96485 .3,3 .10-5 = 6,368 (J/K) xT xT (H = (G + T. (S = 212267 + 298,15 .6,368 = -210368,4(J) b) Qtn = T . (S = 298,15 .6,368 = 1898,62 (J) c) N u ph n ng ho h c th c hi n cng nhi t , p su t nh ng trong 1 bnh c u th ng t c l th c hi n qu trnh m t cch b t thu n ngh ch th (G, (S c a ph n ng v n nh cu (a). Do G, S l cc hm tr ng thi gi tr c a (G, (S khng ph thu c vo qu trnh bi n thin. Tnh cng c a s bi n i ng nhi t thu n ngh ch v b t thu n ngh ch c a 48 gam Bi 44: kh O2 c coi l l tu ng nhi t 250 C khi: a. Gin n t 10atm xu ng 1atm b. Nn t 1atm n 10atm p s : Wtn = -8,6.10-3J; Wbtn =-3,3.103J b. Wtn = 8,6.10-3; Wbtn = 3,3.104 J. IV- K T LU N - KI N NGH : Trn y l h th ng cu h i v bi t p ph n Nhi t ho h c m ti p d ng trong gi ng d y. N t ng i ph h p v i yu c u v m c ch gi ng d y, b i d ng h c sinh kh, gi i tr ng chuyn chu n b d thi h c sinh gi i cc c p . N c th dng lm ti li u h c t p cho h c sinh cc l p chuyn Ho h c v ti li u tham kh o cho cc th y c gio trong gi ng d y v b i d ng h c sinh gi i Ho h c b c THPT gp ph n nng cao ch t l ng gi ng d y v h c t p mn Ho h c. Tuy nhin, y ch l m t ph n r t nh trong ch ng trnh n luy n cho h c sinh chu n b tham gia vo cc k thi h c sinh gi i cc c p. V v y, ti r t mong cc Th y , C ng nghi p gp ki n cho ti v chuyn ny v cng nhau pht tri n sang cc chuyn khc h c tr chuyn Ho ngy cng c nhi u ti li u h c t p m t cch h th ng h n.
55
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
PH N C U T O CH T
Tr A- M T S I. cc V N CHUNG V L THUY T ng THPT chuyn Thi Bnh
c tr ng v c u t o phn t :
M t phn t hnh thnh c v t n t i b n nh k t qu c a t ng tc gi a cc h t nhn v electron d n n m t n ng l ng h c c ti u (n ng l ng ny c a phn t ph i th p h n n ng l ng c a h ban u). Trong phn t c s phn b v tr t ng i gi a cc h t nhn nguyn t nn c c hnh d ng khng gian c a phn t v i di lin k t v gc xc nh. 1) N ng l ng lin k t N ng l ng lin k t gi a hai nguyn t A v B l n ng l ng c n thi t v a ph v lin k t hay n ng l ng to ra khi hai nguyn t A v B tr ng thi c b n k t h p v i nhau. Tuy nhin n ng l ng lin k t l su c a c c ti u n ng l ng trn c cong th n ng Th d : ph n ng H2 2 H c n n ng l ng b ng 436 kJ.mol-1. Phn t H2 b n v ng nn khi cho hai nguyn t H k t h p v i nhau: 2 H H2 to ra m t n ng l ng b ng 436 kJ.mol-1. Nh v y hai gi tr n ng l ng b ng nhau v gi tr v ng c nhau v d u. Quy c r ng n ng l ng lin k t c d u d ng bi n lu n r ng lin k t cng b n th n ng l ng lin k t cng l n??? nn EH-1 H = 436 kJ.mol . Trong phn t c nhi u lin k t th n ng l ng lin k t c tnh trung bnh. 2) di lin k t di c a m t lin k t trong phn t l kho ng cch trung bnh gi a hai h t nhn nguyn t t o ra lin k t khi phn t tr ng thi n ng l ng th p nh t. di lin k t th ng c k hi u l d. Ph ng php ph vi sng hay ph ng php nhi u x electron th ng c dng xc nh di lin k t. Tr s di lin k t trong kho ng t 0,74 (phn t H2) n 4,47 (ph n t CS2); thng th ng trong kho ng 1,0 2,0 i v i lin k t gi a hai nguyn t c a cc nguyn t chu k 2, 3, 4. di c a m t lin k t no th ng g n ng l m t h ng s trong cc phn t khc nhau. Ch ng h n lin k t n C-C trong h u h t cc phn t hi rocacbon khng lin h p vo kho ng 1,53-1,54. Trong C6H6 (benzen) di lin k t gi a hai nguyn t C c nh nhau b ng 1,40 . Tr s ny n m trong kho ng di m t lin k t C-C l 1,54 v di m t lin k t i C=C l 1,34. di lin k t cng nh , lin k t cng b n. Bn knh lin k t: T cc s li u c th th y r ng di lin k t dAB x p x b ng 1/2(dAA + dBB) v i dAA, dBB l di lin k t A-A, B-B t ng ng. Ch ng h n, coi A l Cl, B l Cl; bi t dCl-Cl = 1,99A, v y dC-Cl = 1/2(dC-C + dCl-Cl) = 1/2(1,54 + 1,99) = 1,765. Tr s th c nghi m cho bi t dC-Cl = 1,766. Do ng i ta coi 1/2dAA l bn knh lin k t hay bn knh c ng ho tr rA c a nguyn t . 3) Gc lin k t : Gc lin k t l gc t o b i hai n a ng th ng xu t pht t m t h t nhn nguyn t i qua hai h t nhn c a hai nguyn t lin k t v i nguyn t . Cc tr ng h p i n hnh v gc lin k t theo nh ngh a trn l: - Phn t th ng, gc lin k t b ng 180o (2T); ch ng h n C2H2, CO2, - Phn t c gc, gc lin k t khc 180o, ch ng h n BF3 hay C2H4 c gc 120o, H2O c gc 104,5o,
- Phn t t di n, gc lin k t b ng 109o28, ch ng h n CH4, Trong m t s tr ng h p, ng i ta ch n gc c t o ra t 4 nguyn t hay 2 m t ph ng, l gc nh di n hay gc xo n (hay gc v n). D i y l hnh nh m t s phn t cho th y chng c kch th c ring.
4) Cc d ng lin k t ho h c Xt m t cch i c ng, lin k t ho h c c b n d ng: - Lin k t c ng ho tr (hay lin k t nguyn t ) - Lin k t ion (hay lin k t i n ho tr ) - Lin k t kim lo i - Lin k t hi ro, t ng tc Van de Van; g i chung l t ng tc y u. Th c t khng c ranh gi i r r t gi a cc d ng lin k t . Tuy nhin, ng i ta v n c p ring t ng d ng , hai d ng u th ng c c p II. Quy t c bt t (Octet):
thu n l i khi xem xt, n nhi u h n.
T s phn tch k t qu th c nghi m v c u t o ho h c c a cc phn t , n m 1916 nh ho h c Cxen (Kossel) v Liuyx (Lewis) a ra nh n xt m ngy nay g i l quy t c bt t (hay quy t c octet): Khi t o lin k t ho h c, cc nguyn t c xu h ng t t i c u hnh l p ngoi cng b n v ng c a nguyn t kh tr v i 8e. C n l u l quy t c ch p d ng c cho m t s gi i h n cc nguyn t , ch y u l cc nguyn t chu k 2. Quy t c bt t (octet) th hi n trong t ng d ng lin k t c th . Thng th ng trong lin k t ion, sau khi cho nh n electron l p v ngoi cng c s electron nh cc nguyn t kh hi m. Th c t quy lu t y ch ng cho a s cc tr ng h p nguyn t nhm A. (H c vin l y th d v nh ng tr ng h p khng tun theo quy t c bt t ). III. Thuy t liuytx (Lewis) (n m 1916): 1. N i dung c a thuy t: Trong phn t c t o ra t nguyn t cc nguyn t phi kim, lin k t ho h c gi a hai nguyn t c th c hi n b i c p ( i) e dng chung, nh m m i nguyn t u c c c u hnh l p ngoi cng b n v ng c a nguyn t kh tr v i 8e. Electron c a m i nguyn t c th tham gia c lin k t l e ho tr . i e t o lin k t ph i c spin i song. V d : Phn t Cl2 c lin k t gi a hai nguyn t Cl c th c hi n nh c p e gp chung. c p e ny l c p e lin k t, c k hi u oq hay qo, cc e cn l i c g i l e khng lin k t.
a) Phn lo i lin k t c ng ho tr C n c vo v tr c p e dng chung so v i h t nhn nguyn t tham gia lin k t, ng i ta chia lin k t c ng ho tr thnh hai lo i: - Lin k t c ng ho tr khng phn c c (hay khng c c c): i e dng chung gi a kho ng cch hai h t nhn nguyn t . l lin k t trong cc phn t n ch t nh Cl2, Br2... (tr ng h p hi u m i n e 0,4). - Lin k t c ng ho tr c c c (hay phn c c): i e dng chung l ch v pha nguyn t c a nguyn t c tnh phi kim m nh h n (hay c m i n l n h n). l lin k t ho h c trong cc phn t h p ch t nh H2O, NH3, CH4,... (hi u m i n trong kho ng 0,40 z 1,70). b) Tnh nh h ng khng gian c a lin k t c ng ho tr Lin k t c ng ho tr c tnh nh h ng khng gian. Trong lin k t c ng ho tr , c p e dng chung (hay c p e lin k t) c phn b kho ng khng gian gi a hai h t nhn tham gia lin k t. Lin k t c ng ho tr c tnh ch t bo ho. Ch ng h n trong h p ch t gi a Cl v i H, ch c 1 nguyn t H lin k t v i 1 nguyn t Cl t o thnh HCl; khng th c nhi u h n m t nguyn t H lin k t v i m t nguyn t Cl. Do v y s nguyn t lin k t v i m t nguyn t cho tr c b h n ch b i ho tr c a nguyn t . Bi t p: Cho cc nguyn t H, F, Cl, Br, I. 1) Hy vi t CTPT c a cc ch t c t o ra t cc nguyn t cho. 2) Trong s cc ch t nu ch t no c lin k t khng c c c, c c c Hy ch r v tr c a c p electron lin k t trong m i ch t. 2. Cng th c c u t o Liuytx (Lewis): Bi u di n lin k t v c u t o phn t kh tr c quan 1. Cng th c: M i d u ch m bi u th m t electron. Hai ch m hay m t v ch ch m t c p electron trong nguyn t hay phn t . Cc electron ny l cc electron ho tr . Cng th c ho h c ch r th t lin k t gi a cc nguyn t v cc k hi u ch s phn b electron ho tr c g i l cng th c Lewis (do Lewis x ng). Thng th ng cc c p electron lin k t vi t b ng d u v ch, electron khng lin k t bi u di n b ng ch m. Cng th c Lewis khng ch dng cho cc h p ch t c lin k t cng ho tr m dng c cho cc h p ch t c lin k t ion. Bi t p: Vi t cng th c Lewis cho cc phn t : a) nit , b) n c, c) Canxi clorua. 2. Cch vi t cng th c Lewis: a) Cc khi ni m c n dng: + Nguyn t trung tm v ph i t : Trong m t cng th c ho h c, c nguyn t trung tm l nguyn t c n nhi u e nh t t o c c u hnh tm electron (octet) l p ngoi cng c a n (hay nguyn t c s oxi ho cao nh t); cc nguyn t khc v c c p electron khng lin k t c a nguyn t trung tm c g i l ph i t . V d : trong phn t NH3, nguyn t trung tm l N, ph i t g m 3H v 1 c p e khng lin k t c a N ( v ho tr ). Trong phn t HCN, nguyn t trung tm l C, ph i t g m 1H v 1N ( y khng c c p e khng lin k t v ho tr ). + Li c a nguyn t : Ph n li c a m t nguyn t (khi nguyn t ny l thnh ph n c a m t cng th c ho h c c xt) g m h t nhn v cc electron cc l p bn trong. V d : Xt li nguyn t c a cc nguyn t trong HCN ta c: li nguyn t N g m h t nhn v hai e phn l p 1s2; li nguyn t C g m h t nhn v 2 electron phn l p 1s2; li nguyn t H ch g m h t nhn, th c t H th ng c coi l tr ng h p ngo i l .
+ i n tch: - i n tch li nguyn t : l s n v i n tch c a nguyn t khi ta b cc electron l p ho tr i nn l m t s nguyn d ng, c tr s b ng s e ho tr v n c c a nguyn t . - i n tch hnh th c c a m t nguyn t = ( i n tch c a li nguyn t - t ng s e ring c a nguyn t t ng s e t o lin k t c nguyn t tham gia/2). V d : Xc nh i n tch hnh th c c a N trong NH3, NH4+ - Trong NH3: T c u t o Lewis, ta th y: i n tch li c a N l 5 S e khng lin k t c a N l 2 T ng s e t o lin k t c N tham gia l 6 (hay c 3 lin k t) V y i n tch hnh th c c a N = 5 2 6/2 = 0 - Trong NH4+: Xt t ng t nh trn, ch N khng cn e khng lin k t v N tham gia 4 lin k t v i 4 H. V y i n tch hnh th c c a N = 5 0 8/2 = +1 y chnh l i n tch c a c nhm NH4+. b) Cc b c vi t c u t o Lewis: HCN B c 1: Vi t cng th c c u t o s b c a ch t d a vo ho tr c a cc nguyn t v gi thi t r ng ch c lin k t n c hnh thnh. N u ch a bi t th t lin k t gi a cc nguyn t , hy dng gi thi t vi t th t . y ta c: H:C:N (a) hay H : N : C (b) B c 2: g i n1 l t ng s e ho tr c a cc nguyn t . - Thng th ng d a vo c u hnh e c a cc nguyn t H: 1s2 p 1e C: 1s2 2s2 2p2 p 4e N: 1s2 2s2 2p3 p 5e V y n1 = (1 + 4 + 5) e = 10 e Ch : N u cng th c l: + Ion m: 1 n v i n tch m do c c ng thm 1e vo t ng trn. + Ion d ng: 1 n v i n tch d ng do tr i 1e t t ng trn. HCN l phn t trung ho nn khng p d ng ph n ny. B c 3: Tm cng th c Lewis (g n ng) - g i n2 l t ng s e t o lin k t trong cng th c a ra b c 1. S e cn l i khng tham gia lin k t n3 = n1 n2 - S e c n l y t o bt t cho nguyn t m i n nh t trong cng th c ban u b ng n4. Khi p d ng ba b c trn cho HCN. n2 = 4e, v y n3 = n1 n2 = 6e. Trong (a), N m i n h n C nn ph i t o bt t cho N. Trong cng th c ban u N m i c 2e, n c n 6e n a m i thnh 8 e. Nh v y n4 = 6e. B c 4: Tm cng th c Lewis ng - Tm s e cn l i, k hi u n5 = n3 n4 + N u n5 = 0: tnh i n tch hnh th c m i nguyn t trong cng th c v a vi t b c 3. + N u n5 { 0: chnh l s e c n dng t o bt t cho nguyn t trung tm. Ch : Vi c ny ch c th c hi n khi nguyn t trung tm l nguyn t c a nguyn t thu c chu k 3 tr i. Sau tnh l i i n tch hnh th c cho m i nguyn t trong cng th c v a vi t. p d ng: V i HCN c n3 = n4 = 6e nn n5 = 0.
.. ..
Do tnh i n tch hnh th c cho cc nguyn t trong phn t H : C : N : (c) H: 1 - 1 = 0 C: 4 2 = 2 N: 5 6 1 = -2 - Sau khi th c hi n nh trn, n u nguyn t trung tm l nguyn t c a nguyn t chu k 2 ch a t c bt t , ta ph i chuy n m t hay m t s c p e khng lin k t ( nguyn t m i n h n) thnh c p e lin k t, sao cho c c bt t i v i nguyn t trung tm . T (c) ta th y nguyn t trung tm C cn thi u 4e m i c c bt t . V y ta ph i chuy n 4e (2 c p e) khng lin k t c a N thnh 4e (2 c p) lin k t: H:C: N:
.. ..
H: C|N:
..
..
() Tnh l i i n tch hnh th c c a cc nguyn t trong ( ): H: 1 1 = 0 C: 4 4 = 0 N: 5 2 3 = 0 K t lu n: ( ) l cng th c Lewis c n tm cho HCN. (H c vin t xc nh lo i b cng th c (b). Bi t p p d ng: Tm cng th c Lewis c a PCl3. c) Xc nh cng th c Lewis c a CO32-. + Cng th c gi nh l: (a) O : .. : O O + Khi tnh s e ho tr , c n ch y l m t anion c i n tch 2: n1 = (6 x 3 + 4 x 1 + 2) e = 24 e T (a) c n2 = 6e p n3 = n1 n2 = (24 6) e = 18e + S e c n t o bt t cho 3 O l n4 = 6e. 3 = 18e V y n5 = n3 n4 = 0. + Tnh i n tch hnh th c cho t ng nguyn t trong : (b) .. .. : O : : O: C: 4 3 = +1 .. .. .. O: 6 6 1 = -1; : O: .. Nh v y nguyn t cacbon ch a t bt t . + T (b) c 3 kh n ng chuy n 2 electron t m t trong ba nguyn t O cho nguyn t C C c 8 electron v thu c 3 cng th c c u t o t ng ng nhau v i 1 lin k t i C = O v m t i n tch hnh th c cho m i nguyn t oxi:
.. .. : O: : : O: .. .. :O: .. .. .. : O : : :O .. .. .. :O: .. : O : .. :O : .. .. .. : O:
(I)
(II)
(III) Tnh i n tch hnh th c trn m i nguyn t . C: 4 4 = 0 O: 6 6 1 = -1 (c 2 O) O: 6 4 2 = 0

V y 3 cng th c Lewis u ng cho CO32-. + Th c nghi m cho bi t ion CO32- c c u t o ph ng, 3 nguyn t O 3 nh c a tam gic u, gc OCO } 120o, 3 lin k t C-O c di u b ng nhau, l 131 pm. gi i thch k t qu ny, ng i ta gi thi t r ng c s c ng h ng gi a 3 c u t o (I), (II), (III) v i nhau. Ba cng th c Lewis t ng ng nhau; chng c g i l cc cng th c c ng 2h ng c a CO3 . Gi thuy t v s c ng h ng cc c u t o c th p d ng cho cc tr ng h p ion v phn t khc nh NO3-, SO42-, PO43-, C6H6,... + p d ng gi thuy t ny ta tnh c i n tch trn m i nguyn t oxi trong CO32- theo cng th c: i n tch hnh th c trn m i nguyn t xc nh = i n tch ton nhm/ S c u t o c ng h ng. C th : i n tch hnh th c trn m i nguyn t oxi = - 2/3 nh trn m t nguyn t oxi no, K t qu ny cho th y: i n tch trong ion CO32- khng c i n tch c phn b cho cc nguyn t oxi trong nhm. Ng i ta ni: c s gi i to i n tch. Th c ch t s gi i to i n tch ny l gi i to electron. B ng cch tm c u t o Lewis cho cng th c ho h c v i quan ni m gi i to electron gp ph n kh ng nh vai tr ng ch c a cng th c c u t o Lewis trong nghin c u v gi ng d y ho h c. + B c c a m t lin k t c xc nh b ng t ng s cc c p electron t o ra lin k t . T ta c: b c b ng 1 i v i m t lin k t n C - C; b c b ng 2 i v i m t lin k t i C = C; b c b ng 3 i v i m t lin k t ba C | C; + Khi c c u t o c ng h ng th: B c c a m t lin k t b ng t ng cc b c lin k t thu c v hai nguyn t ang xt trong cc c u t o c ng h ng chia cho s c u t o c ng h ng. p d ng cho CO32-: Ch n b t c m t lin k t no trong ba lin k t gi a C v i O, ta u th y t ng b c c a lin k t l: 2 + 1 + 1 = 4. Ta c 3 c u t o c ng h ng ((I), (II), (III)). V y b c c a lin k t gi a C v i O trong CO32- b ng: 1 4/3 = 1 (*) 3 K t qu ny cho th y lin k t gi a C v i O trong CO32- c b c trung gian gi a lin k t i C = O (b ng 2) v i lin k t n C - O (b ng 1). Tr s v di lin k t ph h p v i k t qu : Lin k t C = O trong H2C = O b ng 121 pm. Lin k t C - O trong H3C OH b ng 143 pm. Nh trn bi t, th c nghi m xc nh c 2di lin k t gi a C v i O trong CO3 b ng 131 pm. Bi t p: Hy vi t c u t o Lewis cho NO3- (ch trnh by r cc b c, cc c u t o c ng h ng, xc nh b c lin k t gi a N v i C).
61
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
IV. Thuy t s c
y gi a cc c p electron:
1. M hnh s y gi a cc c p electron v ho tr : M i lin k t c ng ho tr gi a hai nguyn t c t o thnh nh c p electron lin k t hay c p electron dng chung. i e lin k t phn b trong kho ng khng gian gi a hai h t nhn nguyn t t o ra lin k t . Lin k t c ng ho tr l lin k t c nh h ng khng gian lm cho phn t c hnh d ng nh t nh c tr ng cho phn t v cho ch t cho. Nhi u nguyn t sau khi gp chung e t o lin k t cn c cc e khng lin k t. Ch ng h n trong N NH3 ngoi 3 c p electron lin k t v i 3 nguyn t H, cn c 1 c p e khng lin k t. Cc c p electron d lin k t hay khng lin k t ny s y nhau do cng tch i n m. Trong phn t AXn, A l nguyn t trung tm, X l ph i t ; n l s ph i t X c trong AXn. N u A cn c m c p e khng lin k t, m i c p c k hi u l E, ta c k hi u AXnEm. M hnh VSEPR xt s phn b khng gian gi a A v i X, v i E. Coi nguyn t trung tm A c d ng c u. Tm c a hnh c u l h t nhn nguyn t A v cc electron phi ho tr bn trong (li), v qu c u l cc e l p ngoi cng (e ho tr ). M i c p e ho tr chi m m t kho ng khng gian no c a qu c u. Nh v y, m t m c nh t nh, hnh d ng c a phn t ph thu c vo kho ng khng gian chi m b i cc e ho tr c a nguyn t trung tm A. Hnh d ng phn t ph thu c ch y u vo s phn b cc c p e hay cc m my e ho tr c a nguyn t A. 2. N i dung c a thuy t s c y gi a cc c p e ho tr (VSEPR) Vo nh ng n m 1940, N. Sidgwick, H. Powell a ra thuy t s c y gi a cc c p electron ho tr v sau c cc nh bc h c khc, trong c R. Gillespie, b sung v hon ch nh. + C u hnh cc lin k t c a nguyn t (hay ion) ph thu c vo t ng s c p electron ho tr lin k t hay khng lin k t c a nguyn t . + Cc obitan c cc c p e ho tr c phn b u nhau v cch nhau xa nh t c l c y nh nh t gi a chng. C s khng t ng ng gi a c p e lin k t v c p e khng lin k t. i e lin k t ch u l c ht ng th i c a hai h t nhn nguyn t A v X t o ra lin k t nn chuy n ng ch y u vng khng gian gi a hai h t nhn. Trong khi , c p e khng lin k t ch ch u l c ht c a h t nhn A nn c th chuy n ng ra xa h n. K t qu l c p e khng lin k t chi m kho ng khng gian r ng h n so v i kho ng khng gian chi m b i c p e lin k t. + Obitan c c p electron khng lin k t chi m khng gian l n h n so v i obitan ch a c p electron lin k t v th s c y gi a cc c p electron lin k t gi m h n so v i c p khng lin k t. Th d gc lin k t trong cc phn t CH4, NH3 v H2O t ng ng b ng 109o28, 107o v 104,5o do cc phn t c s c p electron khng lin k t b ng 0, 1 v 2. + Khng gian c a c p electron lin k t s gi m n u m i n c a cc nguyn t lin k t l n. o o gc lin k t trong NF3 ch l 102 so v i 107 c a NH3. T ng t gc lin k t tgi m trong dy: PI3 (102o), PBr3 (101,5o), PCl3 (100,3o) v PF3 (97,8o). a) M hnh s y gi a cc c p electron lin k t: AXn v i n = 2 p 6 n=2: hai c p e c phn b trn ng th ng. Phn t th ng nh BeH2. Gc lin k t XAX b ng 180o. n=3: ba c p e c phn b trn ba nh c a tam gic u. Phn t c hnh tam gic u, ph ng. Gc XAX b ng 120o. V d : BF3, AlCl3,... n=4: b n c p e c phn b b n nh t di n u, tm l A. Phn t c hnh t di n u. o Gc XAX b ng 109 28. V d : CH4, NH4+,...
n=5: c s phn b ng u 5 c p e trn m t c u. Khi k cc ng n i cc nguyn t X v i nhau ta c hnh l ng thp tam gic. V d minh ho : phn t PCl5 c phn b l ng chp tam gic nn trong phn t c ba lo i gc lin k t: trong m t ph ng c gc ClPCl b ng 120o, trong khi cn c gc ClPCl b ng 90o v gc 180o. Theo m hnh VSEPR, n m c p e c phn b trn m t c u v ho tr nh sau: Ba c p cng v i h t nhn A trong 1 m t ph ng, ba c p ny ba nh tam gic u tm A. Cc lin k t c t o ra trong m t ph ng ny c g i l lin k t ngang. Hai c p e cn l i c phn b trn hai u c a o n th ng vung gc v i m t ph ng tam gic u t i A. Hai c p e ny t o ra hai lin k t tr c. Do s phn b nn di lin k t ngang ng n (2,02 nm) h n di lin k t tr c (2,14 m). K t qu s s p x p trn a t i m t l ng thp tam gic y chung l tam gic u tm A, hai nh l hai c p e t o ra hai lin k t tr c. n = 6: AX6. v i s phn b 6 c p e trn m t c u v ho tr . Khi k cc ng n i cc nguyn t X v i nhau ta c hnh bt di n.V d minh ho : phn t SF6. Su c p e c a phn t ny c phn b trn v ho tr c a nguyn t A su nh c a m t hnh bt di n u. Trong tr ng h p ny khng c s phn bi t gi a lin k t ngang v i lin k t tr c v di. V d minh ho c a tr ng h p ny l phn t SF6. Trong phn t ny, gc gi a hai tr c lin k t c nh nhau b ng 90o. b) M hnh s y gi a cc c p e lin k t v khng lin k t: AXnEm n + m e 6 Nguyn t trung tm A v a c n c p e lin k t, v a c m c p e khng lin k t (k hi u l E). Do khng c s t ng ng gi a c p e lin k t v i c p e khng lin k t, hai tr ng h p AXn v i AXnEm c cng s c p e nh ng hnh d ng hai phn t khng hon ton gi ng nhau. Xt m t s tr ng h p th ng g p: 1) (n + m) e 4 * AX2E: Ba nguyn t A, X, X khng cn n m trn cng ng th ng nh trong tr ng h p AX2. Lc ny phn t c d ng g p khc. V d : SnCl2, gc ClSnCl } 120o. C th dng phn t SO2 lm th d v i s y c a hai c p electron lin k t S = O v i 1 c p electron khng lin k t c a nguyn t S. * AX3E: Nguyn t trung tm A c t ng c ng 4 c p e nh ng phn t khng c d ng t di n u nh AX4 m c hnh tam gic. V d i n hnh l NH3, gc HNH } 107o. * AX2E2: Nguyn t trung tm A c ng c 4 c p e nh ng do c 2 c p e khng lin k t nn hnh d ng phn t khc v i AX4 hay AX3E. Phn t ny c gc g n v i gc t di n. V d : H2O c gc HOH } 104o. Bi t p: Dng m hnh VSEPR hy d on hnh d ng phn t AXE3. 2) (n + m) = 5 (nguyn t trung tm A c 5 c p e). N u AX5 th phn t c hnh l ng thp tam gic. Song s c m t c a c p e khng lin k t s lm bi n d ng hnh . *AX4E: S phn b E v 4 c p e lin k t c m t nh hnh trn. K t qu phn t c hnh ci b p bnh. V d : phn t SF4. *AX3E2: Ba c p e lin k t t o 3 lin k t A-X; s y t ng h gi a 3 c p e ny v i nhau v v i 2 c p e khng lin k t (E), k t qu t o ra phn t hnh ch T. V d : ClF3, HClO2.
3) (n + m) = 6 (nguyn t trung tm A c 6 c p e). * AX5E: B n trong n m c p e lin k t c phn b trong m t ph ng; 1 c p e lin k t cn l i c phn b trong tr c g n vung gc v i m t ph ng trn. Do 5 c p e lin k t (hay ph n AX5) t o ra hnh thp vung. Trong c u t o ny, lin k t ngang v lin k t tr c khng t ng ng hnh h c. Ch ng h n trong BF5, lin k t tr c c di 169 pm cn lin k t ngang c di t i 177 pm. * AX4E2: Theo m hnh VSEPR, 2 c p e khng lin k t (E) c phn b trans so v i 4 c p e lin k t; m 4 c p e lin k t ny c phn b trong m t ph ng t o ra hnh vung ph ng. V d : phn t XeF4. Vi c p d ng m hnh VSEPR gi i thch c hnh d ng c a cc h p ch t c lin k t b i (C2H2, C2H4,...); m i n c a cc nguyn t l ph i t c ng c nh h ng n hnh d ng phn t . Hnh d ng phn t c ng g n li n v i tnh ch t ho h c c a phn t . Nh c i m: kh kh n khng th v t l cc halogenua kim lo i ki m th d ng MX2 ch c c u hnh th ng i v i h p ch t c a Be cn i v i h p ch t c a Ba u c c u t o g p khc. Nguyn nhn l do nh h ng c a cc obitan khc trong nguyn t Bari. V. Thuy t lin k t ho tr (VB): 1. Nh ng lu n i m chnh c a thuy t lin k t ho tr a) Lin k t ho h c c t o nn b i c p electron c spin ng c chi u nhau c a hai nguyn t . Trong c s che ph gi a nh ng obitan c a hai nguyn t t o nn m t vng c m t i n tch cao d n n vi c gi m th n ng c a h , ngh a l lin k t c hnh thnh. b) Lin k t c hnh thnh theo ph ng trong khng gian m kh n ng che ph gi a cc obitan nguyn t l c c i (th ng g i g n l nguyn l che ph c c i). c) Hai obitan nguyn t che ph nhau cng nhi u, lin k t c t o nn cng b n. + Theo quan ni m c a thuy t VB, lin k t ho h c gi a 2 nguyn t hnh thnh c l do s xen ph 2 AO ho tr , m i AO c 1 e c thn. C th hnh dung r h n khi xt m t s giai o n trong s hnh thnh phn t H2 t 2 nguyn t H. M c xen ph 2 AO hay 2 m my e c a 2 nguyn t tham gia lin k t c tr ng cho b n c a lin k t. Lin k t ho h c ct o ra cng b n n u s xen ph 2 AO cng m nh. + Lin k t ho h c gi a 2 nguyn t s c phn b theo ph ng no m c s xen ph l n nh t (c c i) c a 2 AO tham gia lin k t (2 my electron c a 2 AO tham gia lin k t). S nh h ng ho tr c a nguyn t tham gia lin k t th hi n s c tr s xc nh c a gc lin k t (gc ho tr ) trong phn t nhi u nguyn t . xc nh c s lin k t CHT ta c n xt n phn b electron trn cc l ng t tr ng thi c b n v kch thch. gi i quy t v n hnh d ng phn t c n dng n hnh d ng obitan nguyn b n c a nguyn t hay cc obitan lai ho c a n. a) M t s p d ng Gc lin k t (gc ho tr ) l m t trong s cc tnh ch t phn t c th c nghi m pht hi n. D a vo thuy t ho tr nh h ng (VB), ta c th gi i thch c k t qu . - Phn t H2S + Th c nghi m cho bi t, trong H2S c gc HSH } 92o. + Ta bi t S c c u hnh e l [Ne] 3s2 3p4. Nh v y S c 6e ho tr phn b trong 4 AO: 4px, 4py v 4pz. H c m t electron duy nh t trn obitan 1s1. Theo thuy t VB, 2e c thn c a S t o 2 lin k t S-H v i 2e c a 2 nguyn t H. 2 AO c 2 e c thn ny (ch ng h n l AO-3px,
AO-3py) c tr c vung gc v i nhau, t c l gc gi a hai tr c c a 2 AO l 90o. V AO-s c i x ng c u nn vng c s xen ph c a 1 AO-s v i 1 AO-3p s phn b trn tr c c a AO-3p t ng ng. i u ny c ngh a l thng th ng gc c a phn t H2S, t c HSH b ng 90o. Tuy nhin hai vng c m t e cao c nh nhau s c s y nhau. S y ny lm cho gc HSH m r ng ra. K t qu l gc b ng 92o nh k t qu th c nghi m. + Cng phn nhm chnh th 6 v i S cn c Se, Te u t o h p ch t v i H2 c gc t ng t nh trn, c th l H2Se c gc HSeH } 91o, H2Te c gc HTeH } 90o. - H2O Th c nghi m thu c gc HOH } 104,5o + O cng nhm chnh th 6 v i S. Cc e ho tr v cc AO t ng ng: R rng y khng th cho r ng O dng 2 AO-p nguyn ch t xen ph v i 2 AO-1s c a 2 H nh trong H2S c. Mu n c s che ph c c i gi a cc obitan 1s c a H v 2py, 2pz c a O th cc nguyn t H ph i ti n l i nguyn t O theo ph ng c a tr c y v tr c z. Nh v y th gc ho tr HOH ph i l 90o. Gc th c nghi m thu c o o 104,5 l n h n gc l thuy t 90 r t nhi u. + Theo s li u trn, gc t di n l 109o29 r t g n v i tr s 104,5o. Do ng i ta gi nh r ng O trong H2O tr ng thi lai ho sp3. Trong 4 AO-sp3 c 2 AO m m i AO c 2e (1 c p) c g i l c p e khng lin k t c a O, 2 AO-sp3 cn l i th m i AO ch c 1e. Theo thuy t VB, t o 2 lin k t O-H c n c s xen ph 2 AO-1s c a H v i 2 AO-sp3 m m i AO m i c 1e. V y th gc lin k t (gc ho tr ) HOH ph i ng b ng gc t di n 109o29. Ng i ta cho cho r ng 2 AO-sp3 c 2 c p e khng lin k t t o ra 2 vng c m t e cao, s y nhau. S y ny 3 o lm h p gc t o b i 2 tr c c a 2 AO-sp cn l i, k t qu ta quan st c gc l 104,5 . Nh v y m c d cn r t nh tnh, thuy t ho tr nh h ng gi i thch c k t qu th c nghi m v gc lin k t c a H2O.Theo thuy t lin k t ho tr , lin k t c ng ho tr c hnh dung l s ghp i electron c a hai nguyn t lin k t v lin k t s n m theo ph ng m cc obitan nguyn t che ph nhau nhi u nh t. V y c th xc nh ph ng c a lin k t d a vo ch tiu che ph c c i gi a cc obitan nguyn t , ngh a l theo gi tr c c i c a cc obitan nguyn t . Xc nh c ph ng c a lin k t l c th xc nh c hnh d ng c a phn t . y l m t trong nh ng thnh t u l n nh t c a c h c l ng t p d ng vo l thuy t v c u t o phn t . b) L p lu n t ng t nh trn c th gi i thch hnh d ng c a cc phn t XH3: NH3 PH3 AsH3 SbH3 o o o <HXH = 107 3 93 3 91 8 91o3 V y d a vo s che ph c c i gi a cc obitan nguyn t s v p, c th gi i thch c hnh d ng c a nhi u phn t nh ng cch gi i thch hon ton khng th p d ng cho nh ng h p ch t c a cc nguyn t C, Si, B, Be, Hg... 2. Khi ni m lai ho c a thuy t lin k t ho tr : M t trong cc c n c xy d ng thuy t VB l k t qu gi i bi ton H2 c a Heitle -London. H2 l tr ng h p n gi n nh t v nguyn t H ch c AO ho tr 1s. c c s l gi i ph h p th c nghi m cho cc phn t ph c t p, b t bu c ph i m r ng t i cc AO ho tr ns, np,... m n u 2. Thuy t lai ho nh m gi i quy t v n .
Lai ho l s t h p cc AO ho tr c s l ng t l khc nhau c a cng m t nguyn t t o ra cc AO m i c cng n ng l ng. - i u ki n cc AO ho tr tham gia lai ho c l ph i c n ng l ng g n nhau. - S AO tham gia t h p b ng t ng s cc lai ho thu c. - Cc AO lai ho l cc AO suy bi n, ngh a l cc AO c n ng l ng v kch th c hon ton nh nhau nh ng khc v i nhau v s nh h ng (ph ng) trong khng gian.. - c i m hnh h c c a AO lai ho l c m t u (hay m t ph n) n r ng cn u kia b thu h p. -S nh h ng cc AO lai ho trong khng gian th hi n s phn b m t electron trong khng gian. Lai ho l khi ni m thu n tu ton h c. V nguyn t c, cc AO tham gia t h p l cc nghi m c a ph ng trnh Schrodinger, l hm ring c a ton t Hamilton c a h H, v y theo nguyn l ch ng ch t tr ng thi, t h p tuy n tnh c a cc hm c ng l nghi m c a ph ng trnh Schrodinger. Lai ho c th coi l m t khi ni m gi nh c dng gi i thch cc k t qu th c nghi m. Xt phn t CH4 : Nguyn t C c c u hnh electron tr ng thi c b n 1s2 2s2 2px1 2py1 v tr ng thi kch thch 1s2 2s1 2px1 2py1 2pz1... Theo cch l p lu n nh trn, phn t CH4 c hnh d ng nh sau: che ph c c i gi a cc obitan nguyn t 1s c a H v i cc obitan 2s v 2p c a C th ba nguyn t H ti n l i nguyn t C theo ph ng c a cc tr c x, y, z cn nguyn t H th t ti n l i che ph v i obitan 2s c a C lm v i ba lin k t C- H trn nh ng gc nh nhau v b ng 125o (v ch u l c y nh nhau c a ba c p electron lin k t ). Nh ng trn th c t phn t CH4 l phn t t di n u, ngh a l c 4 lin k t C-H u nh nhau v lm v i nhau nh ng gc nh nhau b ng 109o28. Pauling cho r ng trong phn t CH4, m t obitan 2s v 3 obitan 2p c a C tr n l n v i nhau, hay ni theo ngn ng ton h c, chng t h p v i nhau t o nn nh ng t h p m i t ng ng nhau v c g i l cc obitan lai ho. B n obitan lai ho m i, m i obitan mang 1/4 tnh ch t c a obitan 2s v 3/4 tnh ch t c a obitan 2p c a nguyn t C h ng v 4 nh c a 1 t di n u. y l nh h ng t t nh t cho s xen ph v i 4 obitan 1s c a 4 nguyn t H c th t o thnh 4 lin k t C H b n v ng v t o ra phn t CH4 t di n. 3. Ki u lai ho v hnh d ng c a phn t Th c t th ng xt h p ch t c a cc nguyn t chu k 2. Cc AO ho tr c a m i nguyn t c a nguyn t chu k 2 l 2s, 2px, 2py, 2pz. Ta s xt cc d ng lai ho c cc AO ho tr ny tham gia. b) Lai ho sp - Lai ho sp l lai ho trong AO 2s t h p tuy n tnh v i 1 AO 2pz (th ng dng AO z) t o ra 2 AO lai ho sp. - C th hnh dung qu trnh lai ho x y ra nh sau:
Lai ho sp:
2AO-sp l:
1AOs
1AOp
1AO-s+1 AO-pZ = 2AO-sp d1 =
1 2
(s+pZ)
66
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
d2 =
(s-pZ)
+ AO 2pz c i x ng i v i tr c z. AO - 2s c i x ng c u. T h p tuy n tnh 2 AO t o ra 2 AO m i cng n m trn tr c z; m i AO m i ny c ph n m r ng, ph n b thu h p. C 2 AO lai ho sp u n m trn cng m t ng th ng: tr c z. Do ng i ta g i lai ho sp l lai ha th ng, k hi u l hi. V y ta c 2 AO lai ha sp l hi1, hi2. Gc gi a 2 tr c 2 AO - sp l 180o. - Bi u th c c a 2 AO lai ho sp l: hi1 = (2s + 2pz)/ 2 hi2 = (2s - 2pz)/ 2 Lai ho sp c dng gi i thch lin k t ho h c trong phn t BeH2, C2H2 (ankin) . Cc phn t u c d ng th ng. Lai ho sp2: 1AO-s+2 AO-p = 3AO-sp2 3AO-sp2 l: t1 = t2 = t3 =
1 3 1 6 1 6
(s+ 2 px) ( 2 s-px+ 3 py) ( 2 s-px- 3 py)
c) Lai ho sp2 - Lai ho sp2 l lai ho trong AO - 2s t h p tuy n tnh v i 2 AO - 2p (th ng ch n l AO 2pz, AO 2py) t o ra 3 AO m i c cng n ng l ng. T ng t nh AO lai ho sp, AO-sp2 c ng b bi n d ng so v i AO c b n, c ph n m r ng v ph n b thu h p. - Hnh dung qu trnh lai ho v s nh h ng cc AO trong khng gian c m t nh sau:
Ba AO-sp2 cng n m trong m t m t ph ng, gc t o b i hai tr c c a hai AO c nh nhau l 120o. Do lai ho sp2 c g i l lai ha tam gic. K hi u AO-sp2 l t, km theo s th t : t1, t2, t3. 3 Lai ho sp : 1AO-s+3 AO-p = 4AO-sp3 4AO-sp3 l: te1 =
1 (s+px+py+pZ) 2 1 te2 = (s + px - py - pZ) 2
67
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
s =
4T 3 py = cos U sin N ; pZ = 4T
1 (s - px+ py - pZ) 2 1 te4 = (s - px - py + pZ) 2 3 px = cos U cos N ; 4T

te3 =
3 cos U 4T
- Lai ho sp2 c p d ng gi i thch lin k t ho h c trong cc anken CnH2n (nu2), benzen, ... Cc phn t c gc lin k t b ng 120o. d) Lai ho sp3 - Lai ho trong AO - 2s t h p tuy n tnh v i 3 AO - 2p t o ra 4 AO m i c cng n ng l ng c g i l lai ho sp3. - C th hnh dung qu trnh lai ho sp3 nh sau:
- Hnh d ng c a m i AO lai ho sp3 c ng t ng t nh hnh d ng AO lai ho sp, sp2 v a xt. 4 AO-sp3 h ng ra 4 nh c a t di n u m tm c a t di n l nguyn t (chnh xc l h t nhn nguyn t ) c cc AO lai ho. Do lai ho sp3 c g i l lai ha t di n. AO-sp3 c k 3 hi u l te. V y ta c 4 AO-sp l te1, te2, te3, te4. - Lai ho sp3 c p d ng gi i thch lin k t ho h c trong cc ankan CnH2n+2 (nu1), i n hnh l trong CH4. Ngoi ra n c ng c p d ng trong cc tr ng h p khc nhau H2O, NH4+,... cc phn t c gc lin k t g n b ng 109o28 Ngoi ra cn c cc ki u lai ho sp3d2 hay sp2d v i s tham gia c a cc obitan d. S d ng quan ni m lai ho c th gi i thch v hnh d ng cc phn t kh ng. Ki u lai Gc gi a cc obitan lai ho D ng phn t V d ho sp 180o ng th ng BeH2, BeCl2, ZnCl2, CO2 sp2 120o Tam gic u BF3, NO3-, CO32CH4, CCl4, NH4+, ClO4-, SO42-, sp3 109o28 T di n u 2 o PO43dsp 90 Hnh vung PtCl4, CuCl42-, Ni(CN)42sp3d2 90o Bt di n u SF6, AlF63-, SiF62Ki u lai ho cc obitan c a nguyn t cho th y s obitan lai ho c t o nn ng th i l s ph i tr t i a c a nguyn t . B ng d i y h th ng l i kh n ng lai ho cc obitan c a nguyn t cc nguyn t v s ph i tr t i a m nguyn t c:
Ki u lai ho v s ph i tr (vi t trong d u ngo c) II sp(2), sp2(3), sp3(4) III sp3(4), dsp3(5), d2sp3(6), sp3d2(6) IV sp3(4), dsp3(5), d2sp3(6), sp3d2(6) V v VI d2sp3(6), d2sp3(7) D a vo b ng , c th hi u c cng th c cc dy h p ch t v anion sau y c a cac nguyn t thu c cng nhm trong b ng tu n hon: Nhm IVA CH4 SiF62- GeF62- SnF84- PbF84CO32- SiO44- GeO44- SnO68- PbO68Nhm VIA H2SO4 H6TeO6 Nhm VIIA HClO4 H5IO6 Tuy nhin, gi i thch hnh d ng c a phn t , ngoi s lai ho, c n v n d ng thm m t s gi thi t khc n a. V d nh i v i nh ng phn t sau y, cc nguyn t trung tm u cng m t ki u lai ho sp3 c a cc obitan, s bi n i c a gc ho tr c gi i thch nh sau: Gc ho tr gi m xu ng v vai tr c a s trong s lai ho sp3 gi m xu ng Gc lin H2O (105o) k t trong NH3 (107o) cc phn t CH4 (108o28) B. C u t o cc phn t n gi n H2S (92o) PH3 (94o) H2Se (91o) AsH3 (92o) H2Te (90o) SbH3 (90o)
Nguyn t chu k
1. Phn t O2 Nguyn t O c c u hnh electron: 2s2 2p4 Hai nguyn t O lin k t v i nhau b ng hai c p electron chung:
Cng th c c u t o phn t v i lin k t c p gi a hai nguyn t O ph h p n ng l ng c a lin k t l 494 kJ/mol v di c a lin k t l 1,21A v gi i thch c h u h t tnh ch t c a oxi tr t tnh. Oxi tr ng thi kh, l ng hay r n u c tnh thu n t . T tnh o c cho th y s c m t c a hai electron c thn trong phn t O2. B i v y gi i thch tnh ch t ng i ta bu c ph i gi thi t thm r ng lin k t c ng ho tr c ng c th c t o nn nh 3 electron g i l lin k t ba electron, ngh a l phn t O2 c c u t o: Trong ngoi lin k t c ng ho tr bnh th ng c t o nn b ng c p electron (v ch li n) cn c hai lin k t c t o nn nh ba electron (v ch r i). Lin k t ba electron cn c g i l lin k t m t electron v th c t trong ba electron ch c m t electron c dng chung gi a hai nguyn t :
69
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
Tuy nhin s lin k t gi a hai nguyn t O c ng ch l hai. (Thuy t obitan phn t gi i thch m t cch n gi n tnh thu n t c a O2 b ng s t n t i c a hai electron c thn trn hai obitan phn t ph n lin k t) 2. Phn t N2 Nguyn t N c c u hnh electron 1s2 2s2 2p3 Hai nguyn t N lin k t v i nhau b ng ba c p electron chung:
Hai obitan 2px c a hai nguyn t N che ph nhau t o thnh lin k t W.
C p obitan 2py v c p obitan 2pz c a hai nguyn t N che ph nhau, theo t ng c p m t, t o thnh hai lin k t T.
Nh v y, lin k t trong phn t l lin k t ba. Lin k t ba ny c n ng l ng r t l n (942 kJ/mol) nn phn t N2 r t b n. Nit kh tham gia ph n ng nhi t th ng. 3. Phn t NO Tr c y ng i ta cho r ng phn t NO c c u t o: Ngh a l trong phn t c lin k t i. Nh ng th c nghi m cho th y r ng phn t ny c mmen l ng c c r t b (Q = 0,15D) v di c a lin k t N-O l 1,44A, ngh a l trung gian gi a di lin k t i trong ion NO- (1,18A) v c a lin k t ba trong ion NO+ (1,06A). V y b c c a lin k t trong NO khng th b ng 2 m b ng 2,5, ngh a l phn t c c u t o: Trong ngoi hai lin k t c ng ho tr bnh th ng ( c t o nn nh c p electron chung) + cn c m t lin k t ba electron n a (ion NO c m t trong cc h p ch t NOCl, NOClO4, ion NO- c m t trong NaNO).
4. Phn t CO Tr c y ng i ta cho r ng phn t CO c c u t o: ngh a l trong phn t c lin k t i. Nh ng th c nghi m cho th y r ng phn t c mmen l ng c c r t b (Q = 0,1118D), m t phn t g n nh khng c c c, v n ng l ng c a lin k t r t l n (1070 kJ/mol), l n h n c n ng l ng c a lin k t ba trong N2. B i v y, ngy nay ng i ta cho r ng nguyn nhn lm gi m m nh phn c c c a CO l nguyn t O a ra m t c p electron c a mnh dng chung v i nguyn t C, ngh a l t o thnh m t lin k t cho - nh n ngoi hai lin k t c ng ho tr bnh th ng:
Nh v y, lin k t C-O l lin k t ba. Th t v y, lin k t ny c n ng l ng r t l n so v i cc lin k t ho h c. Qua c u t o c a cc phn t xt trn y, ta th y i v i phn t ch c hai nguyn t , hnh d ng c a phn t lun lun l ng th ng n i li n hai h t nhn nguyn t . Nh ng i v i nh ng phn t g m ba nguyn t hay h n n a, gi i thch hnh d ng c a chng, c n v n d ng s lai ho cc obitan c a nguyn t trung tm. 5. Than ch Nh bi t, tinh th than ch c c u t o l p. Cc l p lin k t v i nhau b ng l c Van de Van, l c ny r t y u h n l c c a lin k t ho h c cho nn cc l p d tch r i nhau v than ch m m trong khi kim c ng l ch t c ng nh t. Trong l p than ch, m i nguyn t C tr ng thi lai ho sp2 lin k t c ng ho tr v i ba nguyn t C bao quanh cng n m trong m t m t ph ng t o thnh vng 6 c nh. Nh ng vng ny lin k t v i nhau t o thnh m t l p v t n. Sau khi t o thnh nh ng lin k t nh v y, m i nguyn t C cn c m t electron c thn trn obitan 2p c tr c vung gc v i m t ph ng c a l p. Nh ng obitan khng lai ho che ph nhau t o nn lin k t T v i m t trong ba nguyn t C bao quanh:
di c a lin k t C-C trong cc l p l 1,415A, h i l n h n di c a lin k t C-C trong vng benzen (1,39A) c b i l 1,5, ngh a l b i c a lin k t C-C trong l p than ch 1,33. Nh ng khc v i benzen, lin k t T trong l p tinh th than ch l khng nh ch trong ton l p. B i v y khc h n v i kim c ng, than ch c mu xm, c nh kim, d n i n v d n nhi t. 6. Phn t O3 Phn t O3 c d ng ng gy v i gc <OOO l 117o:
Nguyn t O trung tm (nguyn t O
gi a)
tr ng thi lai ho sp2:
M t obitan lai ho c m t electron electron:
c thn cn hai obitan lai ho n a, m i m t c m t c p
M t obitan lai ho c m t c p electron che ph v i m t obitan 2p c a nguyn t O ( bn tri c a hnh v ) t o thnh lin k t cho nh n, m t obitan lai ho khc c electron c thn che ph v i obitan 2p c a nguyn t O khc ( bn ph i c a hnh v ) c electron c thn t o thnh lin k t c ng ho tr W:
hay M t obitan 2p cn l i khng lai ho c a nguyn t O trung tm c electron c thn che ph v i obitan 2p khc c a nguyn t O (bn ph i) c ng c electron c thn t o thnh lin k t T:
( n gi n, trong hnh khng bi u di n s che ph c a cc obitan t o thnh lin k t T) V y cng th c c u t o c a phn t O3 l:

Ngy nay n gi n, ng i ta hay dng m t cng th c linh ho t h n, trong lin k t T c chia i cho c hai lin k t ( hai bn), ngh a l m t lin k t T khng nh ch c k hi u b ng v ch r i:
7. Phn t SO2 Phn t SO2 c d ng
ng gy gi ng nh O3 v i gc <OSO l 120o:
N u m t cch g n ng ng i ta th a nh n r ng trong phn t SO2 ch nh ng obitan 3s v 3p c a S tham gia t o thnh lin k t th cch m t s t o thnh cc lin k t s t ng t nh iv i phn t O3, ngh a l phn t SO2 c cng th c c u t o:
hay cng th c linh ho t h n v i m t lin k t T khng
nh ch :
b i c a lin k t S-O l 1,5 Nh ng vi c rt ng n m nh di c a lin k t S-O (1,43A) trong SO2 so v i k t n (1,55A) ni ln r ng lin k t l lin k t i v phn t SO2 c c u t o:
di c a lin
c ho tr b n, nguyn t S ph i tr ng thi lai ho sp2 v c c u hnh electron kch thch, ngh a l m t electron 3p chuy n sang obitan 3d:
73 1000B Tr n H ng
tr ng thi
o Tp Quy Nh n
M t obitan lai ho c m t c p electron t do v m i m t obitan lai ho cn l i c m t electron c thn che ph v i obitan 2p c a hai nguyn t O c ng c electron c thn t o thnh lin k t W:
Obitan 3p khng lai ho c a S c electron c thn che ph v i obitan 2p khc c a nguyn t O (gi s bn tri c a hnh v ) c electron c thn t o thnh m t lin k t T v m t obitan 3d khng lai ho c a S c electron c thn che ph v i obitan 2p khc c a O (gi s bn ph i hnh v ) c electron c thn t o thnh m t lin k t T n a.
8. Phn t NO2 Phn t NO2 c d ng g p khc g n gi ng nh O3 v SO2
S t o thnh cc lin k t trong phn t ngh a l NO2 c cng th c c u t o:
c m t t
ng t nh
i v i phn t O3 v SO2,
hay cng th c v i lin k t T khng
nh ch
9. Phn t SO3 Phn t SO3 c d ng hnh tam gic nguyn t O n m nh:
u, nguyn t S n m
tr ng tm c a tam gic v ba
74
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
N u m t cch g n ng ng i ta th a nh n r ng trong phn t SO3 ch nh ng obitan 3s v 3p c a S tham gia t o thnh lin k t th cch m t s t o thnh lin k t g n t ng t nh iv i phn t O3.
hay m t cng th c lin k t T khng
nh ch :
b i c a lin k t S-O l 1,33 v S c ho tr 4. Nh ng vi c rt ng n di c a lin k t S-O (1,43A) trong SO3 c ng gi ng nh trong SO2 l lin k t i v phn t SO3 c c u t o:
c ho tr su, nguyn t S ph i tr ng thi lai ho sp2 v c c u hnh electron kch thch, ngh a l m t electron 3s v m t electron 3p chuy n sang cc obitan 3d:
tr ng thi
75
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
Ba obitan lai ho c a S, m i obitan c m t electron c thn che ph v i obitan 2p electron c thn c a ba nguyn t O t o thnh ba lin k t c ng ho tr . Ngoi ra m t obitan 3p v hai obitan 3d khng lai ho c a S, m i m t c m t electron c thn che ph v i obitan 2p cn l i c electron c thn c a ba nguyn t O t o thnh ba lin k t T. Nh v y trong phn t SO3, nguyn t S c ho tr su. 10. Phn t NH3 Phn t NH3 c d ng hnh chp tam gic, nguyn t N nh v ba nguyn t H nh c a tam gic u:
Trong phn t NH3, nguyn t N tr ng thi lai ho sp3:
M t obitan lai ho c c p electron khng lin k t, cn ba obitan lai ho khc, m i obitan c m t electron c thn che ph v i obitan 1s c electron c thn c a ba nguyn t H t o thnh ba lin k t c ng ho tr :
V y phn t NH3 c cng th c c u t o:
76
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
11. Ion NH4+ Ion NH4+ c d ng hnh t di n nh c a t di n:
u, nguyn t N n m
trung tm v b n nguyn t H n m
Trong ion NH4+, s t o thnh ba lin k t c ng ho tr b i ba c p electron chung gi a N v H x y ra t ng t nh trong phn t NH3. Ch khc y l obitan lai ho c c p electron che ph v i obitan 1s tr ng electron c a H+ t o thnh lin k t cho nh n. Tuy nhin c b n lin k t N - H u gi ng nhau v u l lin k t c ng ho tr t o nn b i c p electron:
12. Phn t H2S Phn t H2S c d ng g p khc gi ng cc phn t O3, SO2:
Trong phn t H2S, nguyn t S tr ng thi lai ho sp3. Hai obitan lai ho, m i obitan c m t c p electron khng lin k t cn hai obitan lai ho cn l i, m i m t c m t electron c thn che ph v i obitan 1s c electron c thn c a hai nguyn t H t o thnh hai lin k t c ng ho tr :
13. Phn t CO2 Phn t CO2 c d ng
ng th ng, nguyn t C
gi a hai nguyn t O: tr ng thi
trong phn t CO2, nguyn t C kch thch:
tr ng thi lai ho sp v c c u hnh electron
77
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
Hai obitan lai ho sp, m i m t c m t electron c thn, che ph v i obitan 2p c electron thn c a hai nguyn t O hai nm t o thnh hai lin k t c ng ho tr :
Hai obitan khng lai ha c a C, m i m t c electron c thn che ph v i obitan 2p khc c electron c thn c a hai nguyn t O t o thnh lin k t T:
v phn t c cng th c c u t o: trong C c ho tr 4. C- BI T P P D NG I- BI T P C H NG D N GI I Cu 1: 1. So snh, c gi i thch. a. l n gc lin k t c a cc phn t : y CH4; NH3; H2O. y H2O; H2S. b. Nhi t nng ch y c a cc ch t : NaCl; KCl; MgO c. Nhi t si c a cc ch t : C2H5Cl; C2H5OH; CH3COOH 2. i v i cc phn t c cng th c t ng qut AXn (n u 2 ), lm th no xc nh phn t phn c c hay khng phn c c 3.Hy gi i thch t i sao PbI2 ( ch t r n mu vng) tan d dng trong n c nng, v khi ngu i l i k t t a d i d ng kim tuy n ng nh Cu 2 : Xt cc phn t BF3, NF3 v IF3. Tr l i cc cu h i sau : 1. Vi t cng th c ch m electron Lewis c a cc ch t trn 2. D a vo thuy t lai ha obitan nguyn t hy cho bi t tr ng th i lai ha c a nguyn t trung tm v d ng hnh h c c a m i phn t
3. Xc nh xem phn t no l phn c c v khng phn c c. Gi i thch k t qu ch n Cu 3:Cho hai nguyn t A v B c t ng s h t l 65 trong hi u s h t mang i n v khng mang i n l 19. T ng s h t mang i n c a B nhi u h n c a A l 26. a) Xc nh A, B; vi t c u hnh electron c a A, B v cho bi t b 4 s l ng t ng v i electron sau cng trong nguyn t A, B. b) Xc nh v tr c a A, B trong HTTH. c) Vi t cng th c Lewis c a phn t AB2, cho bi t d ng hnh h c c a phn t , tr ng thi lai ho c a nguyn t trung tm d) Hy gi i thch t i sao phn t AB2 c khuynh h ng polime ho CU 4 1. Vi t cng th c c u t o Lewis, nu tr ng thi lai ha v v d ng hnh h c c a cc phn t sau: (a) B2H6 (b) XeO3 (c) Al2Cl6 Gi i thch v sao c Al2Cl6 m khng c phn t B2F6 2. Trnh by c u t o c a cc ion sau: O , O 2 theo thuy t MO (c u hnh electron, cng th c 2 2 c u t o). Nh n xt v t tnh c a m i ion trn. 3. So snh v gi i thch ng n g n phn c c (momen l ng c c) c a cc ch t sau: NH3, NF3, BF3. 4. Ha tan 2,00 gam mu i CrCl3.6H20 vo n c, sau thm l ng d dung d ch AgNO3 v l c nhanh k t t a AgCl cn c 2,1525 gam. Cho bi t mu i crom ni trn t n t i d i d ng ph c ch t. 4.1. Hy xc nh cng th c c a ph c ch t . 4.2. Hy xc nh c u trc (tr ng thi lai ha, d ng hnh h c) v nu t tnh c a ph c ch t trn. CU 5: Cho biet trang thai lai hoa cua ngt trung tam va dang hnh hoc cua cac phan t sau : H2O , H2S , H2Se , H2Te . - Hay sap xep theo chieu tang dan o ln goc lien ket va giai thch s sap xep o. - Tai sao ieu kien thng H2O the long,con H2S , H2Se , H2Te the kh - Hay sap xep theo chieu tang dan tnh kh cua cac chat tren.Giai thch. Cu 6 1. X, Y l hai phi kim. Trong nguyn t X, Y c s h t mang i n nhi u h n s h t khng mang i n l n l t l 14 v 16. H p ch t A c cng th c XYn, c c i m: - X chi m 15,0486% v kh i l ng - T ng s proton l 100 - T ng s n tron l 106 a. Xc nh s kh i v tn nguyn t X, Y. Cho bi t b b n s l ng t c a e cu i cng trn X, Y b. Bi t X, Y t o v i nhau hai h p ch t l A, B. Vi t c u trc hnh h c v cho bi t tr ng thi lai ho c a nguyn t trung tm c a A, B. c. Vi t cc ph ng trnh ph n ng gi a A v i P2O5 v v i H2O Vi t cc ph ng trnh ph n ng gi a B v i O2 v v i H2O
2. Cho bi t tr s n ng l sau: Chu k II Li I1 (eV) 5,39 Be 9,30
ng ion ho th nh t I1(eV) c a cc nguyn t thu c chu k II nh B 8,29 C N 11,26 14,54 O F 13,61 17,41 Ne 21,55
Nh n xt s bi n thin n ng l ng ion ho th nh t c a cc nguyn t trn. Gi i thch. Cu 7 Nguyn t C c electron cu i cng ng v i 4 s l ng t : n = 3, l = 1, m = 0, ms = -1/2 Hai nguyn t A, B v i ZA < ZB < ZC ( Z l i n tch h t nhn ). Bi t r ng: - tch s ZA. ZB. ZC = 952 -t s ( ZA + ZC ) / ZB = 3. 1. Vi t c u hnh electron c a C, xc nh v tr c a C trong b ng H th ng tu n hon, t suy ra nguyn t C 2. Tnh ZA, ZB. Suy ra nguyn t A, B 3. H p ch t X t o b i 3 nguyn t A, B, C c cng th c ABC. Vi t cng th c c u t o c a X. tr ng thi l ng, X c tnh d n i n.V y X c hnh thnh b ng cc lin k t ha h c g Cu 8 1) Cho X, Y l 2 phi kim trong nguyn t X v Y c s h t mang i n nhi u h n s h t khng mang i n l n l t l 14 v 16. bi t trong h p ch t XYn . X chi m 15,0486 % v kh I l ng . T ng s proton l 100 . T ng s n tron l 106 a. Xc nh s kh i v tn X, Y b. Xc nh CTCT XYn v cho bi t ki u lai ha c a nguyn t X d ng hnh h c c a XYn. c. Vi t ph ng trnh ph n ng gi a XYn v i P2O5 v v i H2O 2) a. T i sao SiO2 l m t ch t r n nhi t phng nng ch y 1973K trong khi CO2 l i l ch t kh nhi t phng nng ch y 217K b. Ch t dicloetilen (C2H2Cl2) c ba ng phn k hi u X,Y,Z - Ch t X khng phn c c cn ch t Z phn c c - Ch t X v ch t Z k t h p v i Hidro cho cng s n ph m X (h c Z) + H2 Cl - CH2 - CH2 Cl . Vi t cng th c c u t o X, Y, Z . Ch t Y c momen l ng c c khng Cu 9: 1. Silic c c u trc tinh th gi ng kim c ng v i thng s m ng a = 0,534 nm.Tnh bn knh nguyn t c ng ha tr c a Silic v kh i l ng ring (g.cm-3) c a n. Cho bi t MSi= 28,086 g.mol-1. Kim c ng c c u trc l p ph ng tm di n, ngai ra cn c 4 nguyn t n m 4 h c t di n c a m ng c s . 2. C cc phn t XH3 2.1. Hy cho bi t c u hnh hnh h c c a cc phn t PH3 v AsH3. 2.2. So snh gc lin k t HXH gi a hai phn t trn v gi i thch.
2.3. Nh ng phn t no sau y c moment l ng c c l n h n 0 BF3, NH3, SiF4, SiHCl3, SF2, O3. Cho bi t Zp = 15, ZAs = 33, ZO = 16, ZF = 9, ZCl = 17, ZB = 5, ZN = 7, ZSi = 14, ZS = 16. Cu 10 Cho b b n s l ng t c a electron cht cng trn nguyn t c a cc nguyn t A, X, Z nh sau: A: n = 3, l = 1, m = - 1, s = -1/2 X: n = 2, l = 1, m = - 1, s = -1/2 Z: n = 2, l = 1, m = 0, s = +1/2 1 Xc nh A, X, Z. 2 Cho bi t tr ng thi lai ho v c u trc hnh h c c a cc phn t v ion sau: ZA2, AX2, AX32-, AX42-. 3 B ng thuy t lai ho gi i thch s t o thnh phn t ZX. Gi i thch v sao ZX c moment l ng c c b. Gi i thch s hnh thnh lin k t trong phn t ph c trung ho Fe(CO)5 b ng thuy t VB. 4 Gi i thch v sao AX32- l i c kh n ng ho tan A t o thnh A2X32-. CU 11 (1) Cho bi t s bi n i tr ng thi lai ho c a nguyn t Al trong ph n ng sau v c u t o hnh h c c a AlCl3, AlCl 5 . 4 AlCl3 + Cl 5 p AlCl 5 4 (2) Bi u di n s hnh thnh lin k t ph i tr trong cc tr ng h p sau: (o): S n ph m t ng tc gi a NH3 v BF3. (b): S n ph m t ng tc gi a AgCl v i dung d ch NH3. (3): Gi i thch s khc nhau v gc lin k t trong t ng c p phn t sau: (a) S O Cl Cl Cl o Cl 111o 103 (b) O O F F Cl 111o Cl o Cu 12 1.
103 15
2. 3.
C u hnh electron ngoi cng c a nguyn t X l 5p5. T s n tron v i n tch h t nhn b ng 1,3962. S n tron c a X b ng 3,7 l n s n tron c a nguyn t thu c nguyn t Y. Khi cho 4,29 gam Y tc d ng v i l ng d X th thu c 18,26 gam s n ph m c cng th c l XY. Hy xc nh i n tch h t nhn Z c a X v Y v vi t c u hnh electron c a Y tm c. Hy cho bi t tr ng thi lai ha v d ng hnh h c c a h p ch t XCl3. Bn knh nguyn t Cobalt l 1,25. Tnh th tch c a n v c a tinh th Co n u trong 1 tr t t g n xem Co k t tinh d ng l p ph ng tm m t.
Cu 13 A, B l 2 nguyn t k ti p nhau trong cng m t chu k c a b ng tu n hon trong B c t ng s l ng t ( n + l ) l n h n t ng s l ng t ( n + l ) c a A l 1. T ng s i s c a b 4 s l ng t a c a electron cu i cng c a cation A l 3,5. a)Xc nh b 4 s l ng t c a electron cu i cng trn A, B.
b)Vi t c u hnh electron v xc nh tn c a A, B. Cu 14: 1) Cho cc ch t sau y: CO2 , SO2 , C2H5OH, CH3COOH, HI Hy cho bi t ch t no c nhi t si cao nh t Gi i thch 2) Dng thuy t n i ha tr , hy cho bi t c c u l p th (bi u di n b ng hnh v ) v tr ng thi lai ha c a nguyn t trung tm c a cc phn t v ion sau: H2SO4 , [Ni(CN)4]2- , ICl3 , XeF4 Cu 15: a. Hy cho bi t c u trc hnh h c , ki u lai ha c a cc phn t : SF6 , XeF2 , OF2 b. D a vo c u hnh electron c a uran [Rn]5 36d17s2. Hy cho bi t hai h p ch t X,Y c a uran v i lo , cho bi t t i sao c c 2 h p ch t ny . Hon thnh ph n ng sau ClF3 + A p B + Cl2 c. T i sao ozon tan nhi u trong n c , nh ng oxi t tan trong n c Cu 16: Nguyn t c a nguyn t phi kim A c electron cu i cng c b 4 s l ng t th a mn m + l = 0 v n + ms = 3/2 ( quy c cc gi tr m t th p n cao ) 1. Xc nh s hi u nguyn t , g i tn nguyn t A. Vi t cng th c electron, cng th c c u t o c a phn t A2. Ki m ch ng s lin k t v tnh ch t thu n t c a A2 b ng c u hnh electron c a phn t . 2. Ion A3B2- v A3C2- l n l t c 42 v 32 electron 2.1. Tm 2 nguyn t B v C ( s hi u nguyn t , tn, k hi u ) 2.2. Dung d ch mu i c a A3B2- v A3C2- khi tc d ng v i axit clohidric cho kh D v F t ng ng. - M t d ng hnh h c c a phn t D v E. - Nu ph ng php ha h c phn bi t D v E. - Kh no trong 2 kh c th k t h p v i O2 T i sao Cu 17 1. So snh bn knh c a cc h t sau: Al, Al3+, Na, Na+, Mg, Mg2+, F-, O2-. 2. Trong s cc c u trc c th c sau y: a) C a ICl4(-):
.. Cl I Cl .. Cl Cl Cl .. I .. Cl Cl Cl
b) C a TeCl4:
Cl Cl . . T Cl Cl Cl
Cl Cl T .. Cl
82
VWT
VUT
c) C a ClF3:
F .. .. Cl .. .. F .. F F F F Cl F F Cl F ..
nh ng c u trc no c kh n ng t n t i u tin h n V sao 3. T i sao n c nh h n n c l ng (c v hnh minh h a) Cu 18. 1. Hy cho bi t d ng hnh h c v tr ng thi lai ha c a nguyn t trung tm i v i phn t H2O v H2S. So snh gc lin k t trong 2 phn t v gi i thch. 2. Bn knh nguyn t c a cc nguyn t chu k 3 nh sau, hy nh n xt v gi i thch: Nguyn Na Mg Al Si P S Cl t 1,86 1,60 1,43 1,17 1,10 1,04 0,99 Bn knh ( A ) 3. Kh N2 v kh CO c m t s tnh ch t v t l gi ng nhau nh sau: N ng l ng phn ly Kho ng cch gi a cc Nhi t nng ch y phn t (kJ/mol)
o o
(oC) h t nhn ( A ) N2 945 1,10 210 CO 1076 1,13 205 D a vo c u hnh MO c a phn t N2 v phn t CO gi i thch s gi ng nhau . 4. Gi i thch b n phn t v tnh kh c a cc h p ch t hydrohalogenua. H NG D N GI I
Cu 1. 1. a. CH4 > NH3 > H2O Gi i thch: H | C N H H | H H H H S c p e ch a tham gia lin k t cng nhi u cng
O H H y nhau, gc lin k t cng nh .
b. H2O > H2S Gi i thch: V m i n c a O > S, m i n c a nguyn t trung tm cng l n s ko my c a i e lin k t v pha n nhi u h n lm t ng l n gc lin k t. c. So snh nhi t nng ch y c a cc ch t:
Y`X
YaX
Y X
MgO > NaCl > KCl Gi i thch: bn knh ion K+ > Na+ i n tch ion Mg2+ > Na+ v O2- > Cl(N ng l ng phn li t l thu n v i i n tch ion v t l ngh ch v i bn knh ion) 3.So snh nhi t si c a cc ch t: C2H5Cl < C2H5OH < CH3COOH Gi i thch: -C2H5Cl khng c lin k t hi ro -Lin k t hidro gi a cc phn t axit b n h n lin k t hidro gi a cc phn t r u. C2H5 O H O H C2H5 OHO CH3 C C CH3 OHO 2. Mu n xc nh m t phn t c c c hay khng, tr c h t c n ph i bi t s s p x p c a cc nguyn t trong phn t (d ng hnh h c c a phn t ) Momen l ng c c ( o phn c c) l m t i l ng c l n v c chi u. Trong phn t , n u cc lin k t phn c c c s p x p i x ng nhau, momen l ng c c c cng l n v ng c chi u.Chng s tri t tiu nhau v phn t khng phn c c. Ng c l i n u cc l c khng cn b ng, phn t s c c c. 3. PbI2 d tan trong n c nng v qu trnh ha tan PbI2 thu nhi t l n: (H > 0 PbI2 m Pb2+ + 2ICn khi ngu i th x y ra qu trnh ng c l i, t a nhi t ( ( H < 0). V qu trnh ngui t t , s m m k t tinh t, nn tinh th c t o thnh d dng. N u lm ngu i nhanh s thu c d ng b t vng PbI2.
Cu 2 : F I F Lai ha sp2 Tam gic ph ng Khng c c v momen l ng c c lin k t b tri t tiu Lai ha sp3 Thp y tam gic C c c v l ng c c lin k t khng tri t tiu Lai ha sp3d Hnh ch T C c c v l ng c c lin k t khng tri t tiu F
Cu 3 a) G i ZA, ZB l n l t l s proton trong nguyn t A, B. G i A, B l n l t l s notron trong nguyn t A, B. V i s proton = s electron

(2Z A N A ) (2Z B N B ) ! 65 Z Z Z B ! 21 A ! 4 Ta c h : (2Z A 2Z B ) (N A N B ) ! 19 A (0,5 ) Z Z B Z A ! 13 B ! 17 2Z B 2Z A ! 26 ZA = 4 A l Be C u hnh e : 1s22s2 1 B 4 s l ng t : n = 2, l = 0, m = 0, ms = 2 2 2 6 2 5 ZB = 17 B l Cl C u hnh e : 1s 2s 2p 3s 3p 1 B 4 s l ng t : n = 3, l = 1, m = 0, ms = 2 b) Ta c Z = 4 Be th 4, c 2 l p e Be chu k 2. Nguyn t s, c 2e ngoi cng phn nhm chnh nhm II. T ng t cho Cl: th 17, chu k 3, phn nhm chnh nhm VII. .. .. c) : Cl : Be : Cl : .. .. Hnh d ng hnh h c c a phn t : ng th ng Tr ng thi lai ho : sp
Cl B Cl
d) Khi t o thnh phn t BeCl2 th nguyn t Be cn 2 obitan tr ng; Cl t tr ng thi b n v ng v cn c cc obitan ch a 2 electron ch a lin k t do nguyn t clo trong phn t BeCl2 ny s a ra c p electron ch a lin k t cho nguyn t Be c a phn t BeCl2 kia t o lin k t cho-nh n. V y BeCl2 c khuynh h ng polime ho: Cl Cl Cl Cl Cl
....
B Cl
B Cl
B Cl
B Cl
B Cl
....
Cu 4 1.
B
H
Xe O O O
Bl h sp
3
B
H H
Xe l
t m
85
rx x y rx x u x tx x y y s s v u x x tx x s u rt sr w v
2 t d n l h h 2 l 1 nh hung tron l n kt BHB l l n kt 3 t m tron 1 l B. 1 l tron H
ph n t B 2 H 6 gm
qpci b epd ig h gfde e b d b c
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
Cl Al Cl Cl
3
ng ki n th c v n ha cho h c sinh c p 2 + 3 C phn t Al2Cl6 v nguyn t Al bt t v ng b n. t c u trc
Cl
Cl Al Cl
Al l
h sp
, ph n t Al 2Cl 6 g m 2 t
nl
1 nh hung, 2 l n k t ho nhn
to th nh o p e khng l n k t Cl o t n trng Al.Trong Al t u tr

lk
2 Cl 6
nguyn t Al
t t ng n.
*
Khng c phn t B2F6 v: phn t BF3 b n do c lin k t pi khng nh ch c t o thnh gi a obitan tr ng c a B v i c p electron khng lin k t c a F v kch th c c a nguyn t B b so v i nguyn t F nn t ng tc y gi a 6 nguyn t F l n lm cho phn t B2F6 tr nn km b n.
lk * *
2. O : (W s ) 2 ( W s ) 2 (W z ) 2 (T x ) 2 = (T y ) 2 (T x ) 1= (T y ) 2
lk lk
O : (W ) ( W ) (W ) (T ) = (T ) (T ) = (T )
2 2 lk s lk z lk x lk y
* s
O c electron 2 3.
c thn nn thu n t . O 2 khng c electron 2
N H H H
F
4.
n(AgCl) = (2,1525:143,5) = 0,015; n(CrCl3 . 6H2O) = (2:266,5) = 7,5.10-3 n(Cl- t o ph c) = 3(7,5.10-3) - 0,015 = 7,5.10-3 Trong phn t ph c ch t t l mol Cl : Cr3+ = (7,5.10-3) : (7,5.10-3) = 1:1 Cng th c c a ph c: ?Cr(H2O)5ClA2+ Cr3+ (1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d3) p Cr3+ : [Ar] 3d3 24 24
Cl
900
3d
4s
4p
H 2O A H2O
900
H 2O
Ar
H 2O
h c thun t
Cr lai ha s
3 2
Bt din u
H 2O
86
1000B Tr n H ng
ts
hd j
C c ect momen l ng cc c c c l n k t c electron k ng l n k t c ng chi n n momen l ng cc c hn t l n nht.
Phn t d ng t m gi c C c ect momen l- ng cc t c c c li n k t tri ti ln nhau(t ng ng khng) hn t khng hn cc.
f h g f

2 2
k e i f h g f e
hd j w d
O
2
* x
* y
c thn nn ng ch t .
N F F
F
F B F
C c ect momen l ng cc c c c c li n k t electron khng li n k t ng- c chi n n momen l- ng cc c hn t hn NH .
o Tp Quy Nh n
Cu 5. - Trong cc phn t H2O , H2S, H2Se, H2Te; O, S, Se, Te (R) t c c u t o d ng gc :
tr ng thi lai t o sp3, phn
R H H - V m i n c a O l n nh t nn cc c p e lin k t b ht v pha O m nh p kho ng cch gi a 2 c p e lin k t trong phn t H2O l nh nh t p nn l c y t nh i n m nh nh t p gc lin k t l n nh t . Th t t ng d n gc lin k t l : H2Te , H2Se, H2S, H2O . i u ki n th ng n c th l ng l do cc phn t n c c kh n ng t o lin k t H lin phn t : ... O H ... O H ... H H - Trong cc phn t H2R , R u c s oxi ho -2, tuy nhin t O n Te bn knh R l i t ng ln p kh n ng cho e t ng t O n Te, t c l tnh kh t ng theo th t H2O, H2S, H2Se, H2Te . Cu 6 1. a. G i PX, NX l n l t l s proton v n tron c a X PY, NY l n l t l s proton v n tron c a Y Ta c: PX + nPY = 100 (1) NX + nNY = 106 (2) T (1) v (2): (PX+NX) + n(PY+NY) = 206 AX+nAY = 206 (3) M t khc: AX / (AX+nAY) = 15,0486/100 (4) T (3), (4): AX = PX+NX = 31 (5) Trong X c: 2PX - NX = 14 (6) T (5), (6): PX = 15; NX = 16 AX = 31 X l photpho 15P c c u hnh e l : 1s22s22p63s23p3 nn e cu i cng c b b n s l ng t l: n =3, l=1, m = +1, s = +1/2 Thay PX = 15; NX = 16 vo (1), (2) ta c nPY = 85; nNY = 90 nn: 18PY 17NY = 0 (7) M t khc trong Y c: 2PY NY = 16 (8) T (7), (8): PY = 17; NY = 18 AY = 35 v n = 5 V y: Y l Clo 17Cl c c u hnh e l 1s2 2s22p63s23p5, nn e cu i cng c b b n s l ng t l: n = 3; l =1; m = 0, s = -1/2 * Xc nh ng m i ch t 0,5 , ng m t b b n s l ng t 0,25 . b. Cl A: PCl5; B: PCl3 Cl C u t o c a A: (0,5 ) - PCl5 c c u trc l ng thp tam gic - Nguyn t P tr ng thi lai ho sp3d C u t o c a B: ..
Cl
P Cl Cl
- PCl3 c c u trc thp tam gic - Nguyn t P tr ng thi lai ho sp3 Cl c. ng m i pt: 3 PCl5 + P2O5 = POCl3 PCl5 + 4H2O = H3PO4 + 5 HCl 2PCl3 + O2 = POCl3 PCl3 + 3H2O = H3PO3 + 3 HCl
P Cl Cl
2. Nh n xt: a. Nhn chung n ng l ng ion ho t ng d n Gi i thch: T tri sang ph i trong m t chu k , i n tch h t nhn c a cc nguyn t t ng d n v s e ngoi cng c ng t ng thm c i n vo l p n ang xy d ng d . K t qu cc e b ht v h t nhn m nh h n lm bn knh nguyn t gi m, d n n l c ht c a nhn v i e ngoi cng t ng lm e cng kh b tch ra kh i nguyn t lm n ng l ng ion ho t ng b.Be v N c n ng l ng ion ho cao b t th ng Gi i thch: Be c c u hnh e: 1s22s2 c phn l p s bo ho. y l c u hnh b n nn c n cung c p n ng l ng cao h n ph v c u hnh ny N c c u hnh e: 1s22s22p3 phn l p p bn bo ho, y c ng l m t c u hnh b n nn c ng c n cung c p n ng l ng cao h n ph v c u hnh ny Cu 7 1. Nguyn t C c c u hnh electron cu i cng :3p5 oq oq o +1 0 -1 C u hnh electron c a C:1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 V tr c a C: STT 17, chu k 3, nhm VII A. C l Clo. 2. ZC = 17 ZB . ZA = 56 ZA = 7 , A l Nit ZA + 17 = 3ZB ZB = 8 , B l Oxi 3. CTCT X Cl - N = O NOCl tr ng thi l ng c tnh d n i n v y trong ch t l ng ph i c cc ion NO+ v Cl-. Do trong phn t NOCl c lin k t ion v lin k t c ng ha tr . Cu 8 I.1) a. G i Px, PY l s proton X, Y nx, ny l s n tron X, Y Px + nPy = 100 (1) Nx + nNy = 106 (2) Px + Nx + n(PY + Ny) = 206 Ax + nAy = 206 (3) 15, 0486 Ax = (4) Ax + nAy 100 => Ax = 31 Trong nguyn t X : 2Px Nx = 14
Px = 15 => X l photpho Nx = 16 Thay Px, Nx vo (1) , (2) n (Ny Py) = 5 ( 5) 2Py ny = 16 (6) => Ny = 2Py - 16 n(Py 16) = 5 5 16n Py = n n 1 2 3 4 5 Py 21 18,8 17,67 17,25 17 Py = 17, n =5 , Ay = 35 => Y l clo Cl ng thp tam gic. Cl P Cl Cl Cl
b. PCl5 : nguyn t P lai ha sp d d ng l c. P2O5 + PCl5 PCl5 + H2O = = 5POCl3 H3PO4 + 5HCl
I.2) - C v Si u c b n electron ha tr tuy nhin khc v i CO2 (O = C = O) SiO2 khng ph i l m t phn t n gi n v i lin k t Si =O. n ng l ng c a 2 lin k t i Si=O km xa n ng l ng c a b n lin k t n Si-O v v y tinh th SiO2 g m nh ng t di n chung nh nhau. O O Si O O a. SiO2 l tinh th nguyn t lin k t v i nhau b ng lin k t c ng ha tr b n trong khi CO2 r n l tinh th phn t , lin k t v i nhau b ng l c Vanderwall y u. b. X khng phn c c v y X t n t i d ng trans Z phn c c.V y Z t n t i d ng Cis H Cl H C C H H2 p Cl H Cl (X) H (X) Cl (Z)
ho c Z H CTCT Cl
H C! C
C! C
Cl
89
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
CTCT Y s l H C! C H C-H ( X= 2,5 2,1 = 0,4 Cl C-Cl ( X = 0,5 Cl
V y Y phn c c Cu 9 1. r Si = (a. 3 )/8 = (0,534. 3 )/8= 0,118 S nguyn t Si c trong m t m ng c s : 8.(1/8) + 6.(1/2) + 4 = 8 Kh i l ng ring c a Si = 2,33 g.cm-1. 2. 2.1. P : 1s22s22p63s23p3 ; As : 1s22s22p63s23p63d104s24p3 P v As u c 5 electron ha tr v c 3 electron c thn trong XH3 X tra i a X ng tha lai ho s 3. H H H 2.2. XH3 hnh thp tam gic, gc HPH > gc AsH, v m i n c a nguyn t trung tm P l n h n so v i As nn l c y m nh h n. 2.3. l H F Si F O S F l l F F O O sp 2 sp3 sp3 sp3
F Si F F
F sp 2 4 ch t
F
i x ng nn c moment l ng c c > 0.
sp3 u tin c c u t o b t
Cu 10 1. Nguyn t A: n = 3, l = 1, m = -1, s = -1/2 p 3p4 A l S Nguyn t X: n = 2, l = 1, m = -1, s = -1/2 p 2p4 X l O Nguyn t Z: n = 2, l = 1, m = 0, s = +1/2 p 2p2 Z l C
90
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
2. Phn t , ion CS2 SO2 2 SO 3 SO 2 4 3 C: O: [He] [He] Tr ng thi lai ho cu nguyn t trung tm sp sp2 sp3 sp
3
C u trc hnh h c ng th ng Gc Chp y tam gic T di n 2s2 u 2p2 o o 2p4
oq 2s2
oq oq o o Cacbon dng 1 obitan 2s t h p v i 1 obitan 2p t o ra 2 obitan lai ho sp h ng ra hai pha khc nhau, trong c m t obitan bo ho v 1 obitan ch a bo ha. Cacbon dng 1 obitan lai ho ch a bo ho xen ph xichma v i 1 obitan p ch a bo ho cu oxi v dng 1 obitan p thu n ch ng ch a bo ho xen ph pi v i 1 obitan p ch a bo ho cn l i cu oxi. Oxi dng 1 obitan p bo ho xen ph v obitan p tr ng c a cacbon t o lin k t pi ki u p p p. Cng th c c u t o: :C | O: + CO c moment l ng c c b v trong phn t c lin k t ph i tr ng c c p electron c a nguyn t oxi cho sang obitan tr ng cu nguyn t cacbon lm gi m phn c c c a lin k t nn lm gi m moment l ng c c. + S hnh thnh lin k t trong phn t Fe(CO)5 Fe (Z = 26) [Ar] 3d6 4s2 4p0 Fe* oq [Ar] oq o oq o o 3d8 oq o oq oq 4s0 4p0
tr ng thi kch thch, nguyn t Fe dng 1 obitan 3d tr ng t h p v i 1obitan 4s v 3 obitan 4p t o thnh 5 obitan lai ho dsp3 tr ng h ng ra 5 nh c a hnh l ng chp y tam gic u tm l nguyn t Fe. CO dng c p electron t do ch a lin k t trn nguyn t cacbon t o lin k t ph i tr v i cc obitan lai ho tr ng c a s t t o ra phn t ph c trung ho Fe(CO)5 Fe* [Ar] oq 3d8 oq oq oq o :CO o :CO o o o :CO : CO :CO 4s0 4p0
91
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
4. S
2*
[Ne] [Ne]
3s2 oq 3s2 oq oq
3p4 3p
4
oq oq t o S2O32- v trn nguyn t S trong SO32- cn SO3 c kh n ng k t h p thm 1 nguyn t S c m t c p electron t do ch a lin k t c kh n ng cho vo obiatn 3p tr ng c a nguyn t S t o lin k t cho nh n.
2S O O O S O S S O O 2-
Cu 11 AlCl3 + Cl 5 p AlCl 5 4 (1) - Tr c ph n ng tr ng thi lai ho c a Al l: sp2 - Sau ph n ng tr ng thi lai ho c a Al l: sp3 - C u t o hnh h c Cl Cl 5 Al Cl (2) H F NH3 p Ag+ n NH3 Cl5 H N+ p B- F H F * Nit cn 1 c p electron t do gc. (a). S sai bi t gc ho tr trong phn t SCl2 v OCl2 l do s khc bi t v m i n c a oxi v l u hu nh. c a nguyn t trung tm cng nh th cc c p electron lin k t b y nhi u v pha cc nguyn t lin k t, nn chng chi m vng khng gian nh xung quanh nguyn t trung gian. c a oxi l n h n S nn gc ho tr Cl O Cl l n h n Cl S Cl.
Al Cl Cl Cl T di n Cl
Tam gic ph ng
* Ag+ cn obital/ho tr tr ng * B cn obital ho tr tr ng (3) Trong cc phn t , nguyn t trung tm u c tr ng thi lai ho sp3 v c c u t o
(b). S sai bi t gc ha tr trong phn t OF2 v OCl2 c ng do s khc bi t v c a cc nguyn t lin k t. Nguyn t lin k t c cng l n th gc ha tr cng nh . Flor c l n h n Clor nn gc ha tr F O F nh h n Cl O Cl. Cu 12 1. C u hnh y c a nguyn t X l: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s24p6 4d10 5s25p5 V y ZX = 53 = s proton X NX ! 1,3962 NX = 74 ZX AX = ZX + NX = 53 + 74 = 127 Ta c : NX ! 3,7 NY = 20 NY Y + X p XY MY MXY 4,29 18,26 MY M M 127 4,29 ! Y ! Y M Y ! 39 (g/mol) 4,29 18,26 M XY 18, 26 V y : ZY + NY = 39 ZY = 19 C u hnh electron c a Y : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 2. X c 7 electron l p ngoi cng, cn obitan d tr ng nn trong h p ch t XCl3 X lai ha sp3d, d ng hnh h c l ch T
Cl
Cl
3.
A 1,25
Cl
A 5 1,25 D
AD = 1,25 . 4 = 5 () AB =
52 ! 3,54 ( ) 2
V y th tch c a m ng n v c a Co : V = (3,54)3 = 44,36 ()3 Cu 13 a)V 2 nguyn t k ti p nhau trong cng m t chu k nn 2 nguyn t c cng s l p electron ( cng n ). M t ng ( n + l ) c a B l n h n t ng ( n + l ) c a A l 1 nn: C u hnh electron l p ngoi cng c a A, B l: A: ns2. B: np1
M t khc A c 2e l p ngoi cng cation A c d ng A2+. V y t ng i s c a 4 s l ng t c a A2+ l: 1 (n 1 ) + 1 + 1 - = 3,5 2 V y 4 s l ng t c a : 1 A: n = 3 l=0 m=0 s=2 1 B: n = 3 l=1 m=-1 s=+ 2 b)C u hnh electron c a A, B: A: 1s22s22p63s2 ( Mg ). B: 1s22s22p63s23p1 ( Al ). Cu 14.1) C2H5OH v CH3COOH t o c lin k t hidr gi a cc phn t nn c nhi t si cao h n cc ch t kia. t0 si c a CH3COOH > t0 si c a C2H5OH v c M CH COOH " M C H OH v cho lin k t hidr trong CH3COOH b n h n trong C2H5OH (trong CH3COOH, nhm C = O ht i n t lm t ng i n tch d ng trn H c a nhm OH, nn l c ht t nh i n gi a H ny v i O c a phn t CH3COOH th nh m nh h n). V v y CH3COOH c nhi t si cao nh t. 2) H2SO4 : S tr ng thi lai ha sp3 , c c u t i n l ch
3 2 5
[Ni(CN)4]2- Ni2+
tr ng thi lai ha sp2d c c u hnh vung

2
NC NC Ni NC NC 3 ICl3 : I tr ng thi lai ha sp d, c c u l ng thp tam gic XeF4 : Xe tr ng thi lai ha sp3d2, c c u bt di n u Cu 15 : b.-T c u hnh e c a U [Rn]5 36d17s2 p nguyn t U c 4e c thn , t o phn t UF4 : Ngoi ra, U p U6+ + 6e 3 1 2 [Rn] [Rn]5 6d 7s Nn t o phn t UF6 Ph n ng : 2 ClF3 + 3UF4 p 3UF6 + Cl2 Cu 16 : 1. Tr ng h p 1: ms= +1/2 => n=1 => l=0 =>m=0 V y c u hnh electron c a nguyn t A : 1s1 => Hydr Tr ng h p 2: ms= -1/2 => n=2 => l=0 => m=0 ho c l=1 => m= -1 * V i ms= -1/2; n=2; l=0; m=0 => C u hnh electron l 1s22s2 : B-ri * V i ms= -1/2; n=2; l=1; m= -1 => C u hnh electron l 1s22s22p4 : -xy V A l phi kim nn ho c A l Hydro (H) ho c A l O-xi (O)
2. 2.1
V i A l Hydro - CTPT : H2 - CT electron : H:H - CTCT: H - H ( 1 lin k t) - C u hnh e c a phn t W1s2 - S lin k t : N= 2/2 =1 - Khng c electron c thn nn l ch t ngh ch t . V i A l -xi - CTPT: O2 - CT electron: - CTCT: O ! O Gi a 2 nguyn t oxy c 1 lin k t c ng ha tr bnh th ng v 2 lin k t c bi t 3e (3lectron ny do 1 nguyn t a ra 1, nguyn t kia a ra 2 gp chung), trong ch c 1 electron c dng chung. V y s electron chung gi a 2 nguyn t l 4, v trong phn t c 2e c thn. C u hnh electron c a phn t : W2s2 W2s*2 Wz2 Tx2 Ty2 Tx*1 Ty*1 S lin k t : N = (8-4)/2 = 2 C 2 electron c thn nn O2 l ch t thu n t Ion A3B2- c 42 electron. * N u A l Hidr, ta c: 3.1 + ZB = 42 -2 ; ZB = 37 Lo i v khng t n t i ion RbH32* V y A l oxi. Lc 3.8 +ZB = 42 - 2 ; ZB = 16 ( B l l u hu nh ) Ch n
2.2.
Ion A3C2- : Ta c : 3.8 + ZC = 32 -2 => ZC = 6 ( C l cc-bon) Ch n V y A3B2- l SO32A3C2- l CO322SO2 o + H2O SO3 + 2H+ CO2 o + H2O CO32- + 2H+ D l SO2 ; E l CO2 - D ng hnh h c phn t : SO2 : nguyn t S tr ng thi lai ha sp2 nn phn t c c u t o gc CO2: nguyn t C tr ng thi lai ha sp nn phn t c c u t o ng th ng O!C!O - Phn bi t SO2 v CO2 Dng dung d ch brm nh n ra SO2 qua hi n t ng mu nu c a dung d ch brm nh t d n SO2 + Br2 + 2H2O = H2SO4 + 2HBr - Kh SO2 c th k t h p v i O2 t o SO3 do l u hu nh trong SO2 cn c p electron t do. CO2 khng c kh n ng ny do cc-bon trong phn t khng cn electron c thn.
Cu 17 1. - Khi i t tri sang phai trong m t chu k bn knh nguyn t gi m d n nn: Na > Mg > Al. - V cc ion Na+, Mg2+, F - , O2 u c c u hnh electron gi ng Ne : 1s2 2s2 2p6, nn bn knh c a chng gi m xu ng khi i n tch h t nhn t ng: 8O2 > 9F > 11Na+ > 12Mg2+ > 13Al3+ . - V c u hnh electron c a Al l 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 r t l n h n so v i O2 . - Do bn knh gi m d n nh sau: Na > Mg > Al > O 2-> F > Na+ > Mg2+ > Al3+ 2.a) C u trc (a) c kh n ng t n t i th c t v n m b o cho l c y gi a cc c p elctron khng lin k t l nh nh t. b) C u trc (C) c kh n ng t n t i trong th c t v t ng tc y c u trc ny b nh t. c) C u trc c s gi m nhi u l c y gi a cc electron khng lin k t v c p electron lin k t. 3. Do c lin k t hidro nn n c c c u trc c bi t. Cc nguyn t Oxi n m tm v b n nh c a m t t di n u. M i nguyn t hidro lin k t chnh v i m t nguyn t oxi v lin k t hidro v i m t nguyn t oxi khc. C u trc ny t ng i x p nn c t kh i nh . Khi tan thnh n c l ng c u trc ny b ph v nn th tch gi m v do t kh i t ng. K t qu l n c nh h n n c.
O H H
H H O H
O H H HH H O
Cu 18 1. Phn t H2O v H2S u l phn t c gc v chng thu c d ng AX2E2. Tr ng thi lai ha c a oxi v l u hu nh u l sp3. Oxi c m i n l n h n l u hu nh, my electron lin k t b ht m nh v pha nguyn t trung tm s y nhau nhi u h n, lm t ng gc lin k t. V v y gc lin k t trong phn t H2O l n h n gc lin k t trong phn t H2S. 2. Nh n xt: T u n cu i chu k bn knh nguyn t gi m d n. Gi i thch: Trong chu k, s l p electron nh nhau nh ng do i n tch h t nhn t ng d n, s electron l p ngoi cng t ng d n, lm cho l c ht gi a h t nhn v i l p ngoi cng m nh d n d n n bn knh nguyn t gi m. 3. C u hnh MO c a phn t N2: (W2s)2 (W2s*)2 (Tx)2 = (Ty)2 (Wz)2 b c lin k t = 3 C u hnh MO c a phn t CO: (W2s)2 (W2s*)2 (Tx)2 = (Ty)2 (Wz)2 b c lin k t = 3
x| {y
O C tru t n cu tinh the u c die n c
x z
Lin k t trong phn t N2 v CO r t gi ng nhau d n n m t s tnh ch t v t l gi ng nhau. 4. Cc h p ch t hydrohalogenua: HF HCl HBr HI b n phn t gi m t HF n HI v m i n gi m v bn knh nguyn t t ng t F n I. Tnh kh t ng t HF n HI v m i n gi m t F n I lm cho kh n ng nh ng 1 1 electron t ng t F n Cl . II- BI T P T GI I Cu 1. Xc nh hnh d ng c a cc phn t sau: COS , ClNO , COCl2, SeF4 , BF4- , BF3 , H3S+ , XeF4 , HCN , SbF3 , CH3+ , CH3- , SeF6 , ICl3 , SbF5 , NO2F , O2XeF2. Cu 2. .Cho bi t : Sn ( Z = 50) a/ Hy vi t c u hnh v s phn b electron trong cc obitan ha tr c a Sn b/ Hy v c u trc hnh h c c a SnCl4 .Trn c s hy gi i thch t i sao SnCl4 l m t axit Lewis. c/ Vi t cc ph n ng c a SnCl4 v i Br-( t l mol 1:1 v 1:2 ) v v i etilen iamin .Hy s d ng thuy t s y cc c p electron ha tr (VSEPR) v c u trc khng gian c a cc s n ph m c a cc ph n ng . d/ Trn c s c u trc hy cho bi t tr ng thi lai ha c a Sn(IV) trong cc ti u phn . Cu 3. Cho cc phn t XeF2, XeF4, XeOF4, XeO2F2. a/ Vi t cng th c c u t o Li - uyt (Lewis) cho t ng phn t . b/ p d ng quy t c y gi a cc c p electron ho tr , hy d on c u trc hnh h c c a cc phn t . c/ Hy cho bi t ki u lai ho c a nguyn t trung tm trong m i phn t trn. Cu 4. a/ Xc nh tr ng thi lai ha v c u trc phn t c a NH3 v NF3. So snh gc lin k t HNH v FNF. Gi i thch b/ D a vo c u trc phn t trn hy gi i thch t i sao trong i u ki n th ng NH3 l ch t kh khng mu v ha l ng t i -33,350C v ha r n t i -77,750C cn NF3 l ch t kh khng mu ha l ng -1290C v ha r n t i -2090C. c/ So snh tnh baz v tnh kh c a NH3 v NF3 . d/ So snh tnh b n nhi t c a NH3 v NF3 . Cu 5. Cho bi t hnh d ng c a NH3 v H3O+. b/ Trn c s c a thuy t lai ha hy gi i thch hnh d ng ( c u trc) c a NH3 v c a H3O+. So snh gc t o b i gi a HNH v HOH. Cu 6. Cho Xe (Z=54) ; P ( Z = 15) ; F ( Z = 9) v O ( Z = 8 ). a/ Vi t c u hnh electron c a Xe v xc d nh v tr c a Xe trong b ng HTTH. b/ Xc nh c u trc hnh h c c a cc phn t v ion sau : XeF2 ; XeF4 ; XeO4 , [XeF4]2+ ; PF -6 v PBr+4 . Gi i thch c u trc v a xc nh. Cu 7. Hy cho bi t c u t o Lewis, d ng lai ha( n u c ) , hnh d ng theo m hnh VSEPR. Momen l ng c c ( Q = 0 hay Q { 0 ) c a m i phn t sau: SF4, HClO2 , HClO , ICl-4 , IF7 , BrF5, HNO3 v C2H6. Cu 8. Th c nghi m cho bi t phn t amoniac c c u trc hnh chp trong gc lin k t HNH = 1070. Cho bi t s hi u nguyn t c a N = 7 v c a H = 1. 1/ Trn c s c a thuy t lai ha hy gi i thch k t qu th c nghi m trn.
2/ Khi NH3 k t h p proton chuy n thnh ion NH+4. Xc nh c u trc c a NH+4 v so snh gc lin k t c a HNH trong phn t NH3 v i trong ion NH+4 . Gi i thch. 3/ Xt ph n ng : N2(k) + 3H2(k) ' 2NH3(k) (1) T i i u ki n chu n i v i cc ch t c: US 0 , pu = -197,9 J/K v UH 0 , pu = -91,8 kJ 298 298 D a vo c u trc v c i m lin k t trong cc phn t N2 , H2 v NH3 hy gi i thch t i sao ph n ng (1) l i t a nhi t. Cu 9. Cc h p ch t halogen - halogen. T t c cc h p ch t gi a cc halogen cc cng th c chung l XXn trong X c m i n l n h n v n l cc s ph i tr b ng 1, 3, 5 v 7. 1/ Gi i thch t i sao ch s n l l cc s l . 2/ Clo v brom u t o c v i Flo h p ch t l ClF3 v BrF3 . C hai phn t ny u c u trc hnh ch T. Trong gc lin k t FBrF = 86012,6 cn g c lin k t FClF l 87029 Gi i thch gc lin k t v cho bi t tr ng thi lai ha c a clo v brom trong cc phn t . 3/ ICl3 i u ki n th ng l ch t r n mu vng g m nh ng phn t ime ( ICl3)2 do 2 phn t ICl3 c ng c c u trc hnh ch T trng h p m thnh. Xc nh b n ch t lin k t c a cc nguyn t trong cc phn t . 4/ Gi i thch t i sao Iot c th t o v i lo h p ch t IF7 song l i khng t o c v i clo h p ch t ICl7. Trn c s c a l thuy t v s c y c a cc c p electron ha tr ( VSEPR). Hy xc nh c u trc khng gian c a phn t IF7 . 5/ T i nhi t kho ng 3500C, IF7 phn h y thnh IF5 v F2 . Trn c s c a thuy t VB hy xc nh tr ng thi lai ha c a Iot trong phn t IF5 v c u trc phn t c a IF5 . Cu 10. Hy gi i thch lin k t ha h c trong cc phn t sau theo thuy t lai ha, dng m hnh VSEPR / C6H6. a/ NH3; b/ H2O; c/ CH4; d/ C2H2 ; e/ C2H4 c t o ra khi nung PF5 nhi t trn Cu 11. PF3 l ch t kh khng mu, phn h y ch m, 4000C. 1/ S d ng m hnh VSEPR, hy d on c u trc hnh h c c a PF3 v PF5. Trn c s cho bi t tr ng thi lai ha c a P trong cc phn t . 2/ Khi cho PF3 tc d ng v i O2 t o ra ch t kh X duy nh t. Xc nh cng th c c a kh X v c u trc khng gian c a phn t X. Hy cho bi t tr ng thi lai ha c a photpho trong phn t v m t cc lin k t t o thnh trong phn t . 3/ Cho PF3 tc d ng v i Cl2 thu c PCl2F3 (Y). a/ S d ng m hnh VSEPR v thuy t VB, hy xc nh c u trc khng gian c a Y v tr ng thi lai ha c a P trong phn t PCl2F3. b/ Trn th c t . trong kho ng nhi t t 00C n 1400C, PCl2F3 t n t i d ng h p ch t + ion l [PCl 4][PF 6] . Xc nh c u trc c a cc ion trong phn t PCl2F3 v cho bi t tr ng thi lai ha c a P trong cc ion . Cu 12. H p ch t photpho petahalogenua c nh ng c i m c u t o khc v i d on thng th ng. tr ng thi l ng, chng t n t i d ng h p ch t ion t o nn t 1 cation i n tch 1+ v 1 anion i n tch 1-. 1/ Photphopentaclorua l ch t r n mu tr ng, km b n nhi t. t i tr ng thi r n c thnh ph n l P2Cl10. Hy xc nh cc ion trong phn t P2Cl10. Cho bi t tr ng thi lai ha c a photpho
trong cc h p ch t . 2/ H p ch t ion A c cng th c n gi n l PBr2F3. a/ Xc nh cc ng phn c th c c a phn t A. b/ Hy cho bi t cng th c ng v i ng phn no b n nh t km b n nh t Gi i thch 3/ Photphopentabromua l h p ch t ion c cng th c phn t l PBr5. Xc nh c u trc c a phn t ny v cho bi t tr ng thi lai ha c a photpho trong phn t ny Hy cho bi t t i sao photphopentabromua khng th c cng th c phn t l P2Br10. 500C - 600C sau lm l nh n -400C, ng i Cu 13. Khi cho AsF3 tc d ng v i Cl2 nhi t ta thu c h p ch t ion X c cng th c l As2Cl4F6. a/ Xc nh cc ng phn c th c c a X. b/ Xc nh ng phn b n nh t ng phn km b n nh t Gi i thch Cu 14. i l u hu nh i lorua l kh khng mu t n t i 2 d ng ng phn l (-SF)2 v S(S)F2. 1/ Xc nh c u trc c a 2 d ng ng phn . Cho bi t tr ng thi lai ha c a l u hu nh trong cc ng phn . 2/ So snh b n c a 2 d ng ng phn . Gi i thch 3/ So snh nhi t si v nhi t nng ch y c a 2 ng phn . Gi i thch 3/ Khi un nng nhi t >1800C, S2F2 phn h y thnh SF4 v S. a/ Vi t ph ng trnh ph n ng x y ra . b/ D a vo m hnh VSEPR v thuy t VB, hy xc nh c u trc khng gian c a SF4. Trn c s hy cho bi t tr ng thi lai ha c a nguyn t l u hu nh trong phn t . c/ So snh di cc lin k t c a l u hu nh v lo trong phn t . Gi i thch 4/ Khi cho SF4 tc d ng v i BF3 v v i CsF, ng i ta thu c cc h p ch t ion A v B theo s sau : SF4(l) + BF3 p [SF3][BF4] (1) (A) SF4(l) + CsF p Cs[SF5] (2) (B) SF4 + Cl2 + CsF p Cs[SClF5] (3) (E) Xc nh c u trc c a cc ion trong phn t A v c a anion tron phn t B, E. Trong cc phn t , l u hu nh tr ng thi lai ha g 5/ Ti n hnh i n phn SF4 trong HF l ng ng i ta thu c kh H2 v SF6. Vi t cc ph ng trnh ph n ng x y ra t i cc i n c c v ph n ng chung trong bnh i n phn. 6/ Xc nh c u trc khng gian c a SF6. Tr ng thi lai ha c a l u hu nh trong cc h p ch t .
99
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n
P D NG NGUYN L TH NH T C A NHI T NG L C H C VO HA H C Tr ng THPT chuyn L H ng Phong Nam nh
M U Nhi t ng l c h c l khoa h c c hnh thnh vo gi a th k 19. Ngy nay, nhi t ng l c h c bao g m ba ngnh l n l: nhi t ng l c h c v t l, nhi t ng l c h c k thu t, nhi t ng l c h c ha h c. Nhi t ng l c h c ha h c l khoa h c ng d ng nh ng nguyn l c a nhi t ng l c h c v t l vo vi c nghin c u cc hi n t ng ha h c. Trong nhi t ng l c h c c 3 nguyn l c b n trong nguyn l I cn c g i l nguyn l b o ton n ng l ng kh ng nh tnh b t di t c a n ng l ng. Nguyn l I khng ch ng minh c b ng con ng l thuy t. Tuy nhin n c th a nh n v khng nh ng n ph h p v i th c nghi m m cc h qu c rt ra t u ph h p v i th c nghi m. i v i vi c gi ng d y h c sinh gi i, vi c p d ng nguyn l th nh t c a nhi t ng l c h c vo ha h c r t quan tr ng. V v y chng ti quy t nh ch n ti cho bi bo co t i h i th o l n ny l: N i dung gi ng d y p d ng nguyn l th nh t c a nhi t ng l c h c vo ha h c cho i t ng h c sinh gi i T NG QUAN Cc ph n ng ha h c th ng c km theo hi n t ng thu pht nhi t. Nhi t c a m t ph n ng nhi t T l nhi t l ng Q m h ph n ng trao i v i mi tr ng ngoi khi m cc ch t ph n ng c l y theo t l h p th c, tc d ng hon ton v i nhau t o thnh cc s n ph m c ng theo t l h p th c. Khi th c hi n m t qu trnh, bi n thin n i n ng c a h ((U) c chuy n d i hnh thi nhi t (Q) ho c cng (A). Bi u th c c a nguyn l I : (U = Q + A D ng vi phn : dU = HQ + HA nhi t ha h c c gi tr xc nh, ng i ta quy c h ch th c hi n duy nh t cng gin n th tch ngh a l khng c ph n ng ha h c x y ra. Khi : HQ = dU + pdV i v i h m trong c cc ph n ng di n ra th v n c s khc: - V nguyn t c: c ph n ng ha h c th ph i c n ng l ng ha h c t ng ng. Do ph i c cng A' c lin quan n ph n ng ha h c, c th g i l cng ha h c (A' = A' ho). N c th dng vo vi c g bn ngoi. V d chuy n thnh i n trong nguyn t (pin) Ganvani. N u t o m i i u ki n cng c th c hi n n m c t i a c th c (cng c c i), i u ny ch x y ra n u ph n ng ti n hnh m t cch thu n ngh ch nhi t ng. Khi : HQ = dU + pdV - HA' Tr ng h p ng tch : dV = 0
HQv = dU - HA'v => dU = HQv + HA'v N u ti n hnh trong i u ki n khng thu n ngh ch nhi t ng n m c HA'v = 0 => dU = HQv Ngh a l ton b nhi t m h nh n c trong qu trnh ng tch dng t ng n i n ng c a h => (Uv = (Qv)ktn Tr ng h p ng p: p = const HQ = dU + pdV - HA' = > dHp = HQp + HA'p N u ti n hnh trong i u ki n khng thu n ngh ch nhi t ng n m c HA'p = 0 => dHp = HQp => (Hp = (Qp)ktn => (Qp)ktn = (Qp)tn + (Aho, p)max V cng th c hi n trong qu trnh thu n ngh ch nhi t ng l cng c c i. Sau y chng ta s th o lu n v n i dung gi ng d y c a vi c tnh ton nhi t ha h c, s ph thu c c a nhi t ha h c vo nhi t v p su t. TH O LU N I.M t s nh ngh a v quy c. 1. Ph n ng thu nhi t, to nhi t: - Ph n ng to nhi t: Q < 0 - Ph n ng thu nhi t. Q > 0 2. i u ki n chu n. - p su t: p = 1,0 bar = 105 Pa - Nhi t : t = 250C = 298,15K (th ng lm trn l 298K) - Tr ng thi chu n c a ch t: cc ch t c l y ring r t ng ch t, t c l t ng c nhn ha h c d ng nguyn ch t t i 1,0 bar nhi t T tr ng thi t p h p b n nh t ho c thng th ng nh t c a ch t trong i u ki n cho. i v i ch t l ng ho c ch t r n: tr ng thi chu n ni chung l tr ng thi th c c a ch t d ng nguyn ch t, b n nh t ho c th ng g p nh t t i p = 1,0 bar v nhi t T. 3. Ph ng trnh nhi t ha h c. Hi u ng nhi t ghi trong ph ng trnh nhi t ha h c bao gi c ng ng v i gi thi t ph n ng x y ra n tr (ngh a l khng c ph n ng ph no khc km theo) v hon ton (khng c n ph i k n kh n ng n cn b ng ha h c i ph n ng thu n ngh ch). II. nh lu t c b n c a nhi t ha h c. nh lu t Hess. 1. Quan h gi a Qv v Qp Qp - Qv = (Hp - (Uv = p(V -Tr ng h p 1: i v i cc ph n ng khng c s tham gia c a ch t kh => Qp } Qv -Tr ng h p 2. i v i cc ph n ng c s tham gia c a ch t kh
=> p(V = (n.RT 2. Th c nghi m xc nh nhi t ph n ng. m (H = - C(T2 - T1) = - C. (T M Trong : m l kh i l ng c a ch t ph n ng. M l kh i l ng mol c a n. C l nhi t dung c a nhi t l ng k . (H l hi u ng nhi t c a ph n ng. 3. N i dung nh lu t Hess. Hi u ng nhi t: c a ph n ng ((Hp ho c (Uv) ch ph thu c vo tr ng thi c a nh ng ch t u v ch t cu i, hon ton khng ph thu c vo nh ng cch khc nhau th c hi n ph n ng. Nguyn t c p d ng: cc tr ng thi cu i v tr ng thi u gi ng nhau. => i v i nh ng ph ng trnh nhi t ha h c ta c th lm m i php tnh i s nh nh ng ph ng trnh i s th ng. 4. M t s cch xc nh hi u ng nhi t. a) T sinh nhi t. (H0s, 298 (hay nhi t t o thnh). Sinh nhi t: c a m t h p ch t l hi u ng nhi t c a ph n ng hnh thnh 1 mol h p ch t t nh ng n ch t ng v i nh ng tr ng thi b n nh t hay th ng g p nh t c a nh ng nguyn t t do c a h p ch t trong nh ng i u ki n cho v p su t v nhi t . Sinh nh t chu n (H0s, 298 l sinh nhi t xc nh trong i u ki n chu n. Ch : n ch t b n c a nguyn t c sinh nhi t b ng 0. Quy t c tnh: (Hp = 7((H0s, 298)sp - 7((H0s, 298) b) T nhi t chy, (H0tn, 298 (hay thiu nhi t). Thiu nhi t l hi u ng nhi t c a ph n ng oxi ha hon ton 1 mol ch t (c th l n ch t hay h p ch t) b ng oxi phn t cho n khi c cc oxit cao nh t c a cc nguyn t t ng ng. Quy t c tnh: (Hp = 7((H0tn, 298) - 7((H0s, 298)sp c) T n ng l ng lin k t (Elk) v sinh nhi t nguyn t . (H0nt, 298. Sinh nhi t nguyn t : c a m t h p ch t l n ng l ng gi i phng ra trong qu trnh gi nh cc nguyn t d ng kh n nguyn t k t h p v i nhau hnh thnh 1 mol h p ch t. N ng l ng lin k t (Elk): l n ng l ng c n cung c p ph v 1 mol lin k t => Elk > 0 Tr ng h p 1: i v i phn t hai nguyn t => N ng l ng lin k t l n ng l ng c n cung c p ph v lin k t c trong 1 mol ch t tr ng thi kh thnh cc nguyn t tr ng thi kh. V d : H2 (k) p 2H (k) (Hp = 432,2 kJ => Elk (H-H) = 432,2 kJ/mol Tr ng h p 2: i v i phn t nhi u nguyn t S ph v cc lin k t trong phn t c n cung c p nh ng gi tr n ng l ng khc nhau, do gi tr n ng l ng lin k t l m t i l ng trung bnh. V d : CH4(k) p CH3(k) + H(k) UH1 = 426kJ
CH3(k) p CH2(k) + H(k) UH2 = 367kJ CH2(k) p CH(k) + H(k) UH3 = 517kJ CH(k) p C(k) + H(k) UH4 = 334kJ CH4(k) p C(k) + 4 H(k) UH = 1644 kJ Do , n ng l ng lin k t Elk (C-H) = 1644/4 = 411 kJ/mol Quy t c tnh: (Hp = 7(Elk) - 7(Elk)sp Ch : i v i phn t nhi u nguyn t v c nhi u gi tr n ng l ng lin k t khc nhau, cc gi tr thu c u l cc gi tr trung bnh, v th n u em s d ng tnh hi u ng nhi t c a ph n ng th k t qu th ng khng chnh xc b ng cch s d ng cc i l ng nh sinh nhi t, thiu nhi t... d) N ng l ng m ng l i tinh th ion. N ng l ng m ng l i tinh th : (Uml) l n ng l ng c n cung c p ph v 1 mol ch t tr ng thi tinh th thnh cc ph n t c u trc tr ng thi kh. V d : NaCl (tt) p Na+(k) + Cl- (k) Uml 5. S ph thu c hi u ng nhi t c a ph n ng ha h c vo nhi t . Bi u th c. (Hp = H2 - H1 =
T2
T1
nC p .dT n T2, c s chuy n pha c a cc ch t trong

T2
Ch : n u trong kho ng nhi t ph
t T1
ng trnh ph n ng th: (Hp = H2 - H1 =
T1
nC p .dT + (Hcp
N u ch p nh n r ng, Cp khng i trong kho ng nhi t t T1 T2 th: (Hp = H2 - H1 = nCp(T2 T1) + (Hcp Hi u ng nhi t c a qu trnh chuy n pha: (Hcp = (Cp. = Cp, sau - Cp, tr c K T LU N Vi c tnh ton nhi t ha h c c vai tr r t l n. i v i vi c gi ng d y h c sinh gi i, y l c s cho vi c nghin c u, gi ng d y cc v n khc trong nhi t ng l c h c ni ring v ha h c ni chung. Tnh ton nhi t ha h c c th p d ng nhi u ph ng php khc nhau. Cc v n chuy n t i n h c sinh c n c ch n l c m t cch h p l, ng n g n h c sinh c th hi u v v n d ng c. TI LI U THAM KH O 1.Tr n Th , ng Tr n Phch. C s l thuy t cc ph n ng ha h c. Nh xu t b n gio d c, 2004. 2.Nguy n nh Hu . Ha l. T p 1, t p 2. Nh xu t b n gio d c, 2000.
103
1000B Tr n H ng
o Tp Quy Nh n

Tham luận 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tham luận 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.daykemquynhon.ucoz.

100.Co  5.103.48 148 + ? [H ] = 10-8 c th b qua s phn li c a n

y ra trong dung a n c, cc em ni 10-6 10-7 ng n u so snh

ny, b i v th tch thu c th

Tuy cch gi i ny di h n nh ng ph h p v i trnh t duy ha h c.

c a HS, gip cc em pht tri n

Co =f(t) ph thu c tuy n tnh theo th i gian v i C c h ng s t c ph n ng k=tgE

Co , a=k, x=t. Do , d a vo s li u th c nghi m ta C

th bi u di n s ph thu c logarit n ng ng h p 1: N ng ban

ch t tham gia ph n ng theo th i gian.

I.1.2. Ph n ng b c hai. u c a hai ch t tham gia ph n ng khc nhau.

A + B p s n ph m 0 t=0 0 C1 C0 2 t C1 C2 x ng trnh t c ph n ng d ng tch phn:

ny c d ng y=ax + b v i Suy ra:

0 th b ng tg =(C 0 -C1 )k v c t tr c tung t i ln 2

ng trnh (5) bi u di n ngh ch

thu c tuy n tnh theo th i gian.

V m t th thch h p, t tnh h ng s t c c a ph n ng bi n tnh protein k Bi gi i: Do ph n ng bi n tnh c a protein l ph n ng b c nh t nn c ph ng trnh

th ta th y h s gc k=0,0501 ms-1 hay k=50s-1. Nh v y k t qu thu th trn gi y hon ton ph h p.

b) Br2 l tc nhn gi i h n (ch t ph n ng h t) c) th ng h c c a ph n ng ( ng cong

ng th ng nn qu trnh ny l qu trnh b c 0 c a brom

d) Do qu trnh l b c 0 i v i Br2 v t t c cc ch t tc nhn khc u l m t h ng s trong m i th nghi m. N c th c tnh m t cch

th l m t ng th ng, ph n ng c b c 1 ng v i axeton. V th nh l m t hm c a n ng axit v i n ng axeton gi khng cho:

e) v= ka[C3H6O][H+] f) Br2 l tc nhn gi i h n (ch t ph n ng h t) g) ng cong ng h c:

ng ny khng h n l ng th ng nn qu trnh ny khng ph i b c 0. Ki m tra v i ph n ng b c 1 th th y c kh n ng b ng cch xy d ng m t s ph thu c vo logarit. th c dng i u nh sau:

CBr =C0 -CBrO Br

CClO =C0 -CBrO ClO

15,05 1,088 1,810 0,509

26,00 0,708 1,430 0,703

47,60 0,391 1,113 1,046

90,60 0,141 0,863 1,812

CClO .103 C ln ClO CBr

0, 0174 ! 24,100(M 1 . ph1 ) 3 (3, 230  2, 508).10

S O2- +RBr p RS O- +Br- , 2 3 2 3

tch dung d ch I2 n ng i m khc nhau c cho 11232 26,01 g 22,24

3. Etylen oxit b nhi t phn theo ph

sau: 18 0,188 141,37 c c a ph n ng.

ion H+ trong kho ng pH t 4-6. V i n ng ban o 25 C v pH=5 ta thu c nh ng s li u sau: 52 3,13

c a ph n ng. p s : B c hai, k=3,17.10-2lit.mol-1.giy-1

XY D NG H TH NG CU H I V BI T P PH N NH T HO H C DNG CHO H C SINH CHUYN HO Tr I. M U ng THPT chuyn Nguy n Hu - H N i

- Trong b c hn h p khth P = 7 Pi = nh : cn P = N .P = ni .P i i 7ni

i l BTN th Pn = Pkq = const WBTN = - Pkq .

dV = - Pkq . (V = - Pkq .(V2 - V1)

dU = HQ = P .dV * Nhi t * Nhi t

ng tch: N u h bi n i V = const p dV = 0 (U = QV QV l 1 hm tr ng thi. ng p: N u h bi n i P = const th:

CP, CV l hm c a nhi t V i 1 mol kh l t

NH LU T KIRCHHOFF: (H2 n1 n2 n3C n4

nh lu t Hess: (H2 = (Ha

(H2 = (H1 + [( n3 .C P n4 .C P )  (n1C P  n2 C P )].dT = (H1 +

dT T h p, coi CP = const (S = n.CP.ln T2 T1 T2 T1

* Trong kho ng nhi t

- Qu trnh: V = const (S = n .CV.ln

T L L dT dT dT n. nc  n.C P (l ) . n. S  n.C P ( h ) . T T TS T T Tnc T

- Nhi t: HQP = dH = n. C P .dT

- N i n ng: dU = HQ + HW p (U = (H P. (V = (H n.R. (T T 2 HQTN HQ dT - Entropi: dS p (S TN (STN = n.C P . = T T T T 1

N u C P = const p (STN = n. C P .ln * Qu trnh ng tch: - Cng: HWV = - P.dV = 0

- Nhi t: HQV = dUV = n. CV .dT

N u CV = const pQV = n. CV .(T - N i n ng: (UV = QV + W T T Q dT ! n.CV .d ln T - Entropi: (S V = n.CV . T T T T

- Entanpi: H = U + PV * Qu trnh ng nhi t:

dH = dU + P.dV + V.dP = dU + V.dP (H = (U + V . (P

n T .dV V V2 V V P dV !  nRT ln 2 ! nRT ln 1 ! nRT ln 2 WT = - n.RT . V V1 V2 P1 V1

- Cng: HWT = - PdV = -

T V N u CV = const p (S = n. CV ln 2 + nRT ln 2 T1 V1 V P V T = const p(S = nRT ln 2 = nRT.ln 1 V1 P2 * Qu trnh o n nhi t: - Nhi t: Q = 0

xG x(G - Khi P = const p =-Sp = - (S xT P xT P x(G (G = (H T. (S = (H + T. xT P x (G T .  (G (H x(G xT P T. m ! 2 - (G = -(H 2 T T xT P

N u coi (H khng ph thu c vo nhi t b) S ph thu c vo P: xG Khi T = const p !V xP T

100.Co 5.103.48 148 + ? [H ] = 10-8 c th b qua s phn li c a n

0, 0174 ! 24,100(M 1 . ph1 ) 3 (3, 230 2, 508).10

(H2 = (H1 + [( n3 .C P n4 .C P ) (n1C P n2 C P )].dT = (H1 +

T L L dT dT dT n. nc n.C P (l ) . n. S n.C P ( h ) . T T TS T T Tnc T

n T .dV V V2 V V P dV ! nRT ln 2 ! nRT ln 1 ! nRT ln 2 WT = - n.RT . V V1 V2 P1 V1

xG x(G - Khi P = const p =-Sp = - (S xT P xT P x(G (G = (H T. (S = (H + T. xT P x (G T . (G (H x(G xT P T. m ! 2 - (G = -(H 2 T T xT P

o (GT (G298 1 1 ! (H o T 298 T 298

- V i ch t r n, l ng p coi V = const khi P bi n thin (tr mi n p su t l n) th: GT P ! GT P V ( P2 P 1 )

29,1 } 1,4 29,1 8,314

a) * WTN = - PdV ! nRT

.dT n.Lnc n.C