Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

A.PHN M U
I. L DO CHN TI: t nc ta ang trong qu trnh xy dng tr thnh mt nc cng nghip, mt x hi phn vinh, c trnh dn tr cao. Do mc ch ca gio dc ngy nay khng ch dng li vic truyn th kin thc cho hc sinh m phi gip hc sinh vn dng vo thc tin, trn c s pht trin t duy, tr thng minh kh nng lm vic t lc, sng to ca hc sinh. V vy, i mi phng php dy hc v ang c thc hin trn c nc. Ngy nay lp hc l ni giao tip cc hot ng ca Thy Tr, Tr Tr, to nn cc mi quan h hp tc gia cc c nhn lnh hi kin thc. i mi phng php dy hc mt cch ton din v ng b trn mi phng din trong c i mi trong kim tra v nh gi. V trc nghim khch quan l hnh thc hin nay v ang thc hin nh gi trnh nhn bit kin thc ca hc sinh qua cc t kim tra thng xuyn, cng nh trong cc k thi tt nghip trung hc ph thng v tuyn sinh i hc - cao ng ca B gio dc v o to. Trong thi gm nhiu cu hi vi thi gian lm bi mi cu khong t 1 pht ri n 2 pht. Vi thi gian ngn nh vy, vic gii quyt cu hi t ra, c bit vi cu hi l bi ton trc nghim khng phi l n gin v vy rn luyn k nng gii nhanh cc bi ton trc nghim ha hc l rt cn thit i vi hc sinh. Cng vic t ra ca chng ta l gip cc em tm ra cc cch gii ti u v nhanh nht.V mt trong nhng phng php gii nhanh cc bi tp trc nghim khch quan l p dng : nh lut bo ton electron. l l do ti chon ti : Gii nhanh mt s bi tp trc nghim khch quan bng phng php bo ton electron trong chuyn v axit nitric. Nhm gip cho cc em hc sinh gii mt s bi tp nhanh chng v hiu qu. II. MC CH NGHIN CU: ti nhm mc ch lm r bn cht ca phn ng oxi ha- kh, qua gip hc sinh hnh thnh k nng gii cc bi ton ha hc c lin quan. Mt khc cng gip hc sinh linh hot hn i vi tng dng bi tp ring v axit nitric. Mt khc cn gp phn vn dng gii mt s bi tp v phn ng oxi ho - kh. ti cn pht huy tnh tch cc, sng to tng tnh nhanh nhn v to hng th trong vic hc ha hc gp phn nng cao cht lng hc sinh. III. I TNG NGHIN CU: ti ny nghin cu bn cht ca phn ng oxi ha - kh t p dng nh lut bo ton electron gii nhanh mt s bi tp. V a ra cc cch gii ring i vi cc dng bi tp ring v axit nitric. IV. PHNG PHP NGHIN CU: Thu thp, nghin cu ti liu. iu tra thm d t hc sinh . Trao i kin vi ng nghip.

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

. V. PHM VI NGHIN CU: ti ny p dng cho hc sinh lp 11 trng ph thng cp 2-3 Tn Tin. V mt kin thc, k nng ti ch nghin cu mt s cch gii i vi cc dng bi tp m c lin quan n phn ng oxi ha - kh ca axit nitric. VI. K HOCH NGHIN CU: ti bt u nghin cu t 9/2009 v c p dng th nghim trong hc k I nm hc 2010 - 1011. ti c tng kt, rt kinh nghim vo thng 1/2011

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

B. PHN NI DUNG
I. C S L LUN : 1.Bn cht ca phn ng oxi ha-kh: Bn cht ca phn ng oxi ha-kh l xy ra ng thi qu trnh cho electron ca cht kh v qu trnh nhn electron ca cht oxi ha. Nh vy, tng s electron ca cht kh cho i bng tng s electron ca cht oxi ha nhn v. V d : C phn ng nh sau : 0 +5 +2 +2 H2 O Cu + H N O3 ( l) Cu (NO3)2 + N O + Qu trnh cho electron ( qu trnh oxi ha ) :
Cu
o

Cu

+2

+ 2e

Qu trnh nhn electron (qu trnh kh ) : +5 +2 + 3e N N Nh vy s electron ca 2 qu trnh trn cha bng nhau nn :
o x 3( Cu +5 x 2( N 0

Cu
+3

+2

+ 2e )
N )
+2 +2

+ 3e
+5

3 Cu + 2 N 3 Cu + 2 N Nh vy thay h s vo phng trnh s cn bng c : 0 +5 +2 +2 3 Cu + 8H N O3 ( l) 3 Cu (NO3)2 + 2 N O + 4H2O Trn y da trn bn cht ca phn ng oxi ha-kh nhng cn bng phng trnh theo phng php thng bng electron. 2 . Nguyn tc chung ca phng php Gii nhanh mt s bi tp trc nghim khch quan bng phng php bo ton electron l: Da trn bn cht ca phn ng oxi ha-kh m nguyn tc chung ca phng php ny s dng nh lut bo ton electron: khi c 1 hoc nhiu cht oxi ha, 1 hoc nhiu cht kh trong 1 phn ng hoc hn hp phn ng ( nhiu phn ng hoc phn ng qua nhiu giai on ) th tng s electron ca cc cht kh cho phi bng tng s electron m cc cht oxi ha nhn. Nh vy, vi phng php gii ny ta ch cn nhn nh ng trng thi u v trng thi cui ca cc cht oxi ha hoc cht kh , thm ch khng cn phi vit phng trnh ha hc v cn bng, cng khng cn quan tm n cc qu trnh bin i trung gian. 3. Cc bc gii chung: C nhiu dng bi tp cho phng php Gii nhanh mt s bi tp trc nghim khch quan bng phng php bo ton electron v mi dng c cc bc khc nhau nhng thng thng c cc bc chung nh sau:

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

Bc 1: Xc nh cht oxi ha, cht kh, trng thi u v trng thi cui ca cht oxi ha v cht kh. Bc 2: Vit cc qu trnh nhng v nhn electron, ghi s mol cht vo qu trnh. Bc 3: Lp phng trnh theo : S mol electron nhng = s mol electron nhn Bc 4: Gii phng trnh v tm ra n s. 4. Tnh oxi ho ca HNO3 : HNO3 c tnh oxi ho mnh. Sn phm to thnh khi mt cht kh tc dng vi n tu thuc vo nng ca axit v bn cht ca cht kh. Cc sn phm kh c th l: N2, NO, N2O, NO2, NH4NO3, hoc c th l hn hp cc sn phm. Do xoay quanh vn ny s c cc dng bi tp di y. 5.Cc dng bi tp thng gp: Phng php ny c p dng cho cc cht tham gia phn ng vi nhau theo c ch ca phn ng oxi ha-kh. Tuy nhin, vi ti ny ti ch s dng p dng cho chuyn cc dng bi tp lin quan n axit nitric ca chng Nit Phtpho trong chng trnh ho hc 11. V thng gp mt s dng ch yu nh sau: Dng 1: Xc nh kim loi khi cho kim loi tc dng vi cc axit HNO3 m cho trc cc sn phm kh. Dng 2: Cho hn hp kim loi ( hoc hp cht ca kim loi c s oxi ha thp ) tc dng vi axit c tnh oxi ha to kh l sn phm kh duy nht. Dng 3: Tnh khi lng mui nitrat to thnh. Dng 4: Sn phm kh l hn hp kh. Dng 5: Xc nh sn phm kh. Dng 6: Cc bi tp v st qua nhiu trng thi oxi ha. II.THC TRNG CA VN NGHIN CU: Trng PT cp 2 3 Tn Tin l trng nm trn a bn x thuc vng c bit kh khn, cuc sng ca ngi dn cn nhiu kh khn, nhiu con em l ng bo dn tc. Nn hc sinh khng c iu kin tip cn vi nhiu sch tham kho ngoi sch gio khoa v mt s sch ca th vin Nh trng nn cc em cha hc c nhiu cch gii bi tp khc, c bit l vi dng ny. Hc sinh cn lng tng trong khi vit cc qu trnh oxi ha v qu trnh kh nn hay cn bng phng trnh sai. Khi gio vin ra cc bi tp v phn ng oxi ha - kh th hc sinh c tm l ngh l kh nn s khng lm c v ngi lm. Hc sinh hay gii bng phng php i s nn phi vit v cn bng cc phng trnh phn ng sau mi t cc n vo ri gii phng trnh nn thng rt tn thi gian.V nu t khng ng cc n s tng ng s dn n sai st rt ng tic.T , ti thy cn phi kch thch cho hc sinh tm ra cch gii nhanh hn v chnh xc hn.

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

III .MT S BI TP V D P DNG PHNG PHP : 1) Cc v d v dng 1:Xc nh kim loi khi cho kim loi tc dng vi cc axit HNO3 m cho trc cc sn phm kh. V d 1: Cho 3,2g mt kim loi M c ha tr khng i ( n ) tc dng vi HNO3 c, nng thu c 2,24 lt kh NO2 (ktc). Kim loi M l: A. Al B.Mg C.Zn D. Cu + Cch gii thng thng hc sinh hay gii:
n= V 2, 24 = = 0,1mol 22, 4 22, 4
0 +4

PTHH: M

2n HNO 3

+5

M (NO3)n

+n

+ n NO2 + 0,1mol

n H2O

0,1 mol n

Khi lng ca kim loi : M.

0,1 = 3,2 n

n =1 => M = 32 ( loi ) n = 2=> M = 64 => M l Cu n = 3 =>M = 96 ( loi ) + Gii theo phng php bo ton electron: 0 +n M + ne M
3, 2 mol M N
+5

3, 2 n mol M
+4

+1e N 0,1 mol 0,1 mol p dng LBT electron: 3, 2 n= M

0,1

n =1 => M = 32 ( loi ) n = 2=> M = 64 => M l Cu, chn p n D. n = 3 =>M = 96 ( loi ) V d 2: C 21,6g kim loi M ha tr n tan ht trong dung dch HNO3 to 6,72 lt kh N2O (ktc) duy nht. Tm kim loi M. A. Al B.Mg C.Zn D. Fe * Hng dn: n = 22, 4 = 22, 4 = 0,3mol
M 21, 6 mol M
0

6, 72

+n

ne n.
21, 6 mol M

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin 2. 4e 2,4 mol p dng LBT electron: n.

21, 6 M

T: Ha Sinh Cng ngh

+1 2 N ( N2O )

2N +

+5

0,3 mol 2,4

n = 1 => M = 9 (loai ) n = 2 => M = 18 (loi) n = 3 => M = 27 => M l Al nn chn p n A l kt qu ng * HS thng sai ch : +5 +1 N ( N2O ) + 4e N 1,2 mol 0,3 mol p dng LBT electron: n.
21, 6 M

1,2

=> Kt qu khc, nn chn p n D, l kt qu sai. 2) Cc v d v dng 2: Cho hn hp kim loi ( hoc hp cht ca kim loi c s oxi ha thp ) tc dng vi axit c tnh oxi ha to kh l sn phm kh duy nht. V d 1: Cho 5,1g hn hp kim loi gm Al v Mg tc dng ht vi dung dch HNO3 d thu c 1,12 lt kh N2 (sn phm kh duy nht) .Tnh khi lng mi kim loi c trong hn hp ln lt l: A. 2,5g v 2,6g B. 2,7g v 2,4g C. 2,8g v 2,3g D.Khng xc nh c Nu gii bng phng php i s: S mol ca N2:
n= V 1,12 = = 0, 05 mol 22, 4 22, 4

Gi x,y ln lt l s mol ca Al, Mg: 0 +5 +3 0 PTHH: 10 Al + 36 H N O3 10 Al (NO3)3 + 3 N 2 + 18 H2O x mol 0,3x mol 0 +2 +5 0 5 Mg + 12 H N O3 5 Mg (NO3)2 + N 2 + 6 H2O y mol 0,2y mol Phng trnh khi lng hn hp: 27x + 24y = 5,1 Phng trnh s mol kh N2: 0,3x + 0,2y = 0,05 Gii h phng trnh trn ta c :
x = 0,1 y = 0,1

Khi lng ca mi kim loi l: mAl = 2, 7 g ; mMg = 2, 4 g Nh vy chn p n ng l : p n B Tuy nhin,gii theo cch ny hc sinh thng sai ch :

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin
0 +5 +3

T: Ha Sinh Cng ngh

0

10 Al + 36 H N O3 10 Al (NO3)3 + 3 N 2 + 18 H2O x mol 3x mol 0 +2 +5 0 5 Mg + 12 H N O3 5 Mg (NO3)2 + N 2 + 6 H2O y mol y mol ( Tc l: Hay qun h s ca kim loi ). T s vit phng trnh s mol kh N2 l: 3x + y = 0,05,dn n kt qu chn p n: D. khng xc nh c ,l kt qu sai. Nu gii theo phng php bo ton electron: Gi x,y ln lt l s mol ca Al v Mg: Ta c phng trnh khi lng hn hp: 27x + 24y = 5,1 (1) Cc qu trnh nhng electron: 0 +3 + 3e Al Al x mol 3x mol 0 +2 2e Mg Mg + y mol 2x mol Qu trnh nhn electron : +5 0 2N + 2.5e N 2 0,5 mol 0,05 mol p dng nh lut bo ton electron: 3x + 2y = 0,5 (2) Gii h phng trnh gm (1) v (2) ta c : x = 0,1 => mAl = 2, 7 g ; mMg = 2, 4 g
y = 0,1 Chn p n B, l kt qu ng.

V d 2: Cho mg hn hp gm Al, Cu vo dung dch HCl d,sau phn ng sinh ra 3,36 lt kh ktc.Nu cho mg hn hp trn vo mt lng HNO3 c,ngui sau khi kt thc phn ng thu c 6,72 lt kh NO2 ktc, (sn phm kh duy nht).Gi tr ca m l: A. 11,5 B. 10,5 C. 12,3 D. 15,6 ( Trch ti TSH khi B nm 2008 ) * Hng dn : Gii theo phng php bo ton electron: S mol H2 : n = 22, 4 = 22, 4 = 0,15mol S mol NO2 : n = 22, 4 = 22, 4 = 0,3mol Qu trnh nhng electron:
V 6, 72 V 3,36

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin
Al

T: Ha Sinh Cng ngh

2.1e H2 2.0,15 mol 0,15 mol p dng nh lut bo ton electron: 3x = 2.0,15 => x = 0,1 mol mAl = 27.0,1 =2,7g Mt khc, ta c Cu tc dng c vi dung dch HNO3 c ngui, Al khng phn ng. Nn ta c : 0 2+ Qu trnh nhng electron ca Cu: Cu + 2e Cu y mol 2y mol +5 +4 Qu trnh nhn electron : N + 1e N 0,3 mol 0,3 mol p dng nh lut bo ton electron: 2y = 0,3 => y = 0,15 mol mCu = 64.0,15 = 9,6g Vy gi tr ca m l: 2,7g + 9,6g = 12,3 g Suy ra chn p n C , l kt qu ng. 3) Cc v d v dng 3: xc nh khi lng mui nitrat to thnh: V d 1: Cho tan hon ton 40g hn hp A gm Fe, Cu, Ag trong dung dch HNO3 thu c 3,36lt kh NO duy nht ktc v dung dch D, c cn dung dch D, khi lng mui khan thu c l: A. 67,9g B. 68,9g C. 68,9g D. Kt qu khc * Nu gii bng phng php i s: S mol kh NO :
0

3e x mol 3x mol Cu khng phn ng vi HCl. Qu trnh nhn electron : 2H+ +

3+ Al

n=

V 3,36 = = 0,15 mol 22, 4 22, 4

t x, y, z ln lt l s mol ca Fe, Cu, Ag PTHH: Fe + 4 HNO3 Fe(NO3)3 + NO + H2O x mol x mol x mol 3Cu(NO3)2 3 Cu + 8 HNO3 + 2 NO + 4 H2O y mol 3Ag z mol Phng trnh s mol kh NO : + 4HNO3 y mol
3AgNO3 2 y mol 3

NO
1 z mol 3

2H2O (1) (2)

z mol x+
2 y 3

Phng trnh khi lng hn hp: 56x + 64y + 108x = 40 +

1 z 3

= 0,15

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

Nh vy ch c 2 phng trnh nhng 3 n nn khng gii c, n y hc sinh s d lng tng, khng tm ra c phng n tr li. * Gii bng phng php bo ton electron nh sau: Qu trnh nhng electron: 0 3+ Fe + 3e Fe x mol 3x mol 0 2+ Cu + 2e Cu y mol 2y mol 0 + + 1e Ag Ag z mol zmol Qu trnh nhn electron: NO3 + 4 H + + 3e NO + 2H2O 3. 0,15 mol 0,15 mol p dng nh lut bo ton electron, ta c: 3x + 2y + z = 3.0,15 = 0,45 Ta c khi lng cc mui = khi lng cc cation kim loi + khi lng nhm NO3 Khi lng cc cation kim loi = khi lng cc kim loi ( me khng ng k ) = 40g. mNO = nNO . M NO = nNO . 62 Nhn xt: nNO = 3x + 2y + z = 3.0,15 = 0,45 Do : khi lng mui thu c l : 40 + 0,45.62 = 67,9 Chn p n A V d 2: cho tan hon ton 58g hn hp gm Fe, Cu, Ag trong dung dch HNO3 thu c 0,15 mol NO v 0,05 mol N2O v dung dch D, C cn dung dch D khi lng mui khan thu c l: A. 120,4 B. 110,7 C. 116,9 D. 90,3 * Hng dn: (gii theo phng php bo ton electron ) Qu trnh nhn electron: NO NO3- + 4H+ + 3e + 2 H2 O 0,15 3 mol 0,15 mol + 2NO3 + 10 H + 8e N2O + 5H2O 8 0,05 mol 0,05 mol S mol NO3 : n = 0,15 3 + 8 0,05 = 0,85 mol Khi lng mui khan thu c: mhh = 58 + 0,85 62 = 110, 7 g Chn p n B, l p n ng. Lu : Khi lng ca mui = khi lng hn hp kim loi + khi lng gc axit. S mol NO3- trong mui = a.(s mol sn phm kh X) Vi a: l s electron NO3- nhn to sn phm kh X.
3 3 3 3 3

SKKN

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

4) Cc v d v dng 4: to ra sn phm kh l hn hp kh: V d 1: ha tan hon ton 12g hn hp Fe v Cu ( t l mol l 1:1) bng axit HNO3 thu c V lt hn hp kh X gm (NO v NO2) (ktc) v dd Y (ch cha 2 mui v axit d). T khi ca X i vi Hir bng 19. Gi tr ca V l: A. 4,48 B.5,6 C.3,36 D.2,24 (Trch d TSH khi A nm 2007) * Hng dn : (gii theo phng php bo ton electron): Lu :Thng thng gii bi tp dng ny hay kt hp vi cc phng php khc na gii. Goi a l s mol ca mi kim loi, ta c phng trnh khi lng hn hp: 56a + 64a = 12 a = 0,1 mol Ta c qu trnh nhng electron: 3e 0,1 mol o,3 mol 0 2+ Cu + 2e Cu 0,1 mol 0,2 mol t x, y l s mol ca NO v NO2 : Qu trnh nhn electron : +5 +2 + 3e N NO 3x mol xmol +5 +4 + 1e N NO 2 y mol y mol p dng nh lut bo ton electron : 3x + y = 0,3 + Mt khc ta c:
Fe d hh H2 x y x 8 = =1 y 8 = 19 M hh = 19 M hh = 19 2 = 38 2 M NO = 30 M NO2 = 46 M hh = 38 46 38 = 8 38 30 = 8
0 3+ Fe

0,2

(1)

p dng qui tc ng cho ta c:

(2)

T (1) v (2) x = y = 0,125 mol Vhh = VNO + VNO = (x + y).22,4 = 0,25.22,4 = 5,6 lt Chn p n B V d 2: Ho tan ht 7,5g hn hp kim loi gm M, N trong 2lt dung dch HNO3 a M, d thu c dung dch cha m gam hn hp mui v thy gii phng ra 3,36lt hn
2

SKKN

10

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

hp 2 kh khng mu ktc c khi lng 5,2g ( trong c mt kh ho nu trong khng kh ). Gi tr ca a v m ln lt l : A. 0,4 v 59 B. 0,45 v 50,9 C. 0,5 v 60 D. 1 v 55 *Hng dn : S mol kh : n = 22, 4 = 22, 4 = 0,15 mol
5, 2 M = 0,15 = 34, 67 V 3,36

Cc sn phm kh l cht kh ca HNO3 l : N2, N2O, NO, NO2 (mu nu loi ), trong c mt kh khng mu, ho nu trong khng kh l NO (M = 30). Kh cn li l N2O (M = 44) (M > 34,67 ) t x l s mol ca NO (0,15 x) l s mol ca N2O x.30 + 44(0,15 x) = 34, 67 x = 0,1 = nNO nN O = 0,05 mol
0,15
2

Qu trnh nhng electron : 0 n+ 0 m+ + me ; N N + M M z mol mz mol ymol + N2O 2 NO3 + 2.4e + 10 H + 5 H2O 0,05 mol o,4 mol 0,5mol NO NO3 + 4H+ + 3e + 2 H2 O 0,4 mol 0,3 mol 0,1 mol nHNO = 0,4 + 0,5 = 0,9 mol
3

ne ny mol

a =

n 0,9 = = 0,45 M V 2

p dng nh lut bo ton electron : mz + ny = 0,4 + 0,3 = 0,7 mol nNO = 0,7 ( s mol NO3 trong mui ) Khi lng mui thu c: m = mhh + mNO = 7,5 + 0,7.62 = 50,9 Chn p n B 5) Cc v d v dng 5: xc nh sn phm kh X: V d 1: cho 1,28g Cu phn ng ht vi dung dch HNO3 un nng thu c 0,4mol kh X l oxit nit duy nht. Sn phm kh X l: A. NO B. N2O C.NO2 D. N2O5 * Nu gii theo phng php i s: PTHH: (5x 2y)Cu + (12x - 4y) HNO3 (5x - 2y) Cu(NO3)2 + 2 NxOy+ (6x -2y)H2O (5x 2y) mol 2mol 0,2 mol 0,4 mol Ta c phng trnh: (5x 2y).0,4 = 0,2.2 5x 2y = 1
3 3

SKKN

11

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

x = 1 y = 2 ( tho mn ) X l NO2, nn chn p n C * Nu gii theo phng php bo ton electron : 0 2+ Qu trnh nhng electron: Cu Cu + 2e 0,2mol 0,4mol
+2 y

Qu trnh nhn electron : x N

+5

(5x 2y)e

(5x 2y).0,4mol p dng nh lut bo ton electron: (5x 2y).0,4 = 0,4 5x 2y = 1

x = 1 ( tho mn ) y = 2

x Nx 0,4mol

cng thc ca X l: NO2 V d 2: Cho 1 mol Fe3O4 tc dng ht vi dung dch HNO3 un nng thu c 1 mol oxit NxOy duy nht. Cng thc oxit l: A. NO B. N2O C. NO2 D. N2O3 * Lu : Nu gii theo phng php i s th phi vit phng trnh phn t v cn bng phng trnh vi cc h s x, y rt rc ri, hc sinh d sai. Do , gii theo phng php bo ton electron thun tin hn. Ta c :
3 3 Fe ( Fe3O4 ) 1 mol +8

3 Fe

+3

+ x Nx 1 mol
+2 y

1e 1 mol

xN

+5

(5x 2y)e

(5x 2y) mol p dng nh lut bo ton electron :

5x 2y = 1
Cng thc ca X l: NO2 chn p n C x = 1 ( tho mn ) y = 2

6) V d v st qua nhiu trng thi s oxi ho: V d : Nung 8,4 gam Fe trong khng kh, sau phn ng thu c m(g) cht rn X gm: Fe, Fe2O3, Fe3O4, FeO. Ho tan m gam X vo dung dch HNO3 d thu c 2,24 lt NO2 (ktc) l sn phm kh duy nht. Gi tr m l: A. 11,2 g. B. 10,2 g. C. 7,2g. D. 6,9 g. * Hng dn:
m 8, 4 p dng nh lut bo ton khi lng : mO = m 8,4 nO = mol
2 2

32

Qu trnh nhng electron:

Fe
0

Fe

3+

3e

SKKN

12

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin
8, 4 = 0,15 mol 56

T: Ha Sinh Cng ngh 0,45 mol

Qu trnh nhn electron: 0 + O2

m 8, 4 mol 32

2.2e

2 O 2

4. +

N 2, 24 0,1 mol 22, 4 = 0,1 mol m 8, 4 p dng nh lut bo ton electron: 0,45 = 0,1 + 8 m = 11,2g Chn p n A

+5

m 8, 4 mol 32 1e

+4

7) V d khc: ( Trch TSH 2007 )

Trn 5,4g bt nhm vi hn hp Fe2O3 v CuO, tin hnh phn ng nhit nhm nhit cao trong iu kin khng c khng kh thu c hn hp cht rn A. Ho tan hon ton A trong dung dch HNO3 d, thy thot ra 8,96 lt hn hp kh B (ktc) gm NO v NO2. Tnh t khi ca B so vi H2. A. 24 *Hng dn: S mol B: n = 8,96/22.4 = 0,4 mol S mol Al : n = 5,4/27 = 0,2 mol Qu trnh nhng electron: Al
0

B. 42

C. 21

D. 12

Al

+3

3e 0,6 mol 2 Fe x mol

Cu
0 0

0,2 mol Qu trnh nhn electron: 2 Fe x mol + 2.3e 6x mol +2 + 2e Cu y mol 2y mol 0 +3 Qu trnh nhng electron: Fe Fe 2 x mol
Cu
0 +3

Cu

y mol

y mol + 3e 2.3x mol + 2e 2y mol

SKKN

13

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin Qu trnh nhn electron: N

N
+5 +5

T: Ha Sinh Cng ngh + 1e t mol + 3e 3h mol

N
+4

t mol
NO
+2

h mol

p dng nh lut bo ton electron: t + 3h = 0,6 v t + h = 0,4 Gii h gm 2 phng trnh trn, ta c t = 0,3, h = 0,1
M

0,3.46 + 0,1.30 = 42 0, 4

dB

H2

= 21 . Vy chn p n C

MT S V D KHC TNG T GII TON BNG PHNG PHP BO TON ELECTRON Bi 1: m (g) bt st ngoi khng kh mt thi gian thu c12 gam hn hp cc cht rn FeO, Fe3O4, Fe2O3, Fe d . Ha tan hon ton hn hp bng dung dch HNO3 long thu c 2,24 lt kh NO duy nht (ktc). Gi tr ca m l A. 5,04 gam B. 10,08 gam C. 15,12 gam D. 20,16 gam Bi 2. Ha tan hon ton 17,4 gam hn hp 3 kim loi Al, Fe, Mg trong dung dch HCl thy thot ra 13,44 lt kh. Nu cho 34,8 gam hn hp trn tc dng vi dung dch CuSO4 d, lc ly ton b cht rn thu c sau phn ng tc dng vi dung dch HNO3 nng d th thu c V lt kh NO2 (ktc). Gi tr V l A. 11,2 lt B. 22,4 lt C. 53,76 lt D. 76,82 lt Bi 3. Ha tan hon ton 28,8 gam kim loi Cu vo dung dch HNO 3 long, tt c kh NO thu c em oxi ha thnh NO2 ri sc vo nc c dng oxi chuyn ht thnh HNO3. Th tch kh oxi ktc tham gia vo qu trnh trn l A. 5,04 lt B. 7,56 lt C. 6,72 lt D. 8,96 lt Bi 4. Chia 38,6 gam hn hp gm Fe v kim loi M c ha tr duy nht thnh 2 phn bng nhau: - Phn 1: Tan va trong 2 lt dung dch HCl thy thot ra 14,56 lt H2 (ktc). - Phn 2: Tan hon ton trong dung dch HNO 3 long nng thy thot ra 11,2 lt kh NO duy nht (ktc) a. Nng mol/l ca dung dch HCl l A. 0,45 M B. 0,25M C. 0,55 M D. 0,65 M b. Khi lng hn hp mui clorua khan thu c khi c cn dung dch sau phn ng phn 1 l A. 65,54 gam B. 65,45 gam C. 55,64 gam D. 54,65 gam c. %m ca Fe trong hn hp ban u l A. 30,05 % B. 50,05 % C. 50,03 % D. 58,03% d. Kim loi M l

SKKN

14

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

A. Mg B. Fe C. Al D. Cu Bi 5. Cho tan hon ton 3,6 gam hn hp gm Mg v Fe trong dung dch HNO 3 2M, thu c dung dch D, 0,04 mol kh NO v 0,01 mol N2O. Cho dung dch D tc dng vi dung dch NaOH ly d, lc v nung kt ta n khi lng thu c m gam cht rn. a. Gi tr ca m l A. 2,6 gam B. 3,6 gam C. 5,2 gam D. 7,8 gam b. Th tch HNO3 phn ng l A. 0,5 lt B. 0,24 lt C. 0,26 lt D. 0,13 lt Bi 6. Nung x mol Fe trong khng kh mt thi gian thu c 16,08 gam hn hp H gm 4 cht rn, l Fe v 3 oxit ca n. Ha tan ht lng hn hp H trn bng dung dch HNO3 long, thu c 672 ml kh NO duy nht (ktc). Tr s ca x l: A. 0,15 B. 0,21 C. 0,24 D. 0,27 Bi 7. Khi cho 5,4 gam kim loi nhm phn ng hon ton vi dung dch H2SO4 m c, nng to kh SO2 thot ra th lng kim loi nhm ny trao i bao nhiu in t? A. cho 0,2 mol B. nhn 0,6 mol C. cho 0,4 mol D.cho 0,6 mol Bi 8. Ha tan hon ton m gam bt kim loi nhm vo mt lng dung dch axit nitric rt long c d, c 0,03 mol kh N2 duy nht thot ra. Tr s ca m l: A. 2,7 gam B. 4,32 gam C. 4,86 gam D.3,51 gam

SKKN

15

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

IV. KIM NGHIM:

Qua mt s kinh nghim c tng kt trong ti, m ti trnh by trn, c p dng cho hc k va qua. Qua kho st trong cc tit hc luyn tp, n tp, kim tra thi hc k thu c kt qu rt kh quan. Khi cha hng dn, hc sinh thng hay gii bng phng php i s, mt nhiu thi gian, thng hay s khi gp cc bi ton kh, v ngh rng mnh khng gii c. Khi p dng ti ny, nhiu hc sinh gii c nhiu dng bi tp khc nhau, gii c mt s bi tp kh, tn t thi gian hn, c hng th vi vic gii bi tp ho hc hn. Kt qu c th l: Ti pht phiu thm d nh sau: PHIU THM D: ( kho st 2 lp 11A1 v 11A3) Hc sinh lp: 11 A ..... 1.Trc khi c hng dn phng php bo ton electron, em thng hay gii bng phng php no? A. Phng php i s B. Phng php bo ton electron C. Phng php khc 2. Mi ln gii bi ton vi phng php em tn khong thi gian l bao lu? A. t hn 5 pht B. 5 pht C. Nhiu hn 5 pht 3. Khi gp cc bi ton kh em thng b qua, chn i mt phng n trong cc p n cho sn hay kin tr gii n cng? A. B qua B. Chn i C. C gng gii n cng 4. Sau khi c hc hng dn gii bng phng php bo ton electron, em c thng xuyn gii bng phng php ny khng? A. Thnh thong B. Thng xuyn C. Cha gii bao gi 5. Mi bi gii ny khong bao nhiu pht? A. t hn 5 pht B. 5 pht C. nhiu hn 5 pht 6. Em c thch phng php gii nhanh ny khng? A. Khng thch B. Thch C. Rt thch Kt qu phiu thm d: TS: 85 p n A B C Cu 1 80 5 0 2 3 20 62 3 12 55 18 4 20 53 12 5 48 32 5

SKKN

16

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin 6 17

T: Ha Sinh Cng ngh 50 18

KT QU HC K I VA QUA: ( c khi 11 )
im S lng TS : 170 02 1 2,5 4,5 41 Trn 5 128 8 10 49

SKKN

17

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

C. KT LUN
Gii bi tp l bin php rt quan trng, thng qua m hc sinh s xc nh c ni dung ho hc c trong bi tp , khc su kin thc hn. Cn c vo thc t ging dy, ti ngh rng ngi gio vin cn phi n lc tham kho, nghin cu ti liu, trao i vi ng nghip hng dn cho hc sinh cc bin php gii ton ho hc mt cch nhanh chng v chnh xc. kch thch t duy cho hc sinh, lm tng hng th cho hc sinh, mi khi gp cc bi ton kh hc sinh khng nn lng m chu kh gii. Mt khc lm cho hc sinh gii nhanh nhn hn, vi mi bi c cc gii nhanh khc nhau v hc sinh nhn dng c mt thi gian trong vic lm bi trc nghim. Trn y l nhng kinh nghim m ti tch lu c trong qu trnh ging dy, nghin cu, tham kho mt s ti liu. Thi gian c hn v kinh nghim bn thn cha c nhiu (nhng cng mun ng gp mt phn nh no cho s nghip trng ngi ), nn chc chn ti ny cn nhiu iu cn b sung. V vy knh mong nhn c cc kin ng gp ca cc cp lnh o v ng nghip ti c hon thin hn. Xin chn thnh cm n.

SKKN

18

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

D. BI HC KINH NGHIM:
Qua thc t ging dy v qu trnh thc hin ti ti nhn thy c mt s im cn lu sau: - Sau mi bi ging c gng tn dng thi gian cng c li bi hc bng mt s bi tp trc nghim. - Gio vin nn ly cc v d ngoi tng t sch gio khoa, cn cc bi tp trong sch th yu cu hc sinh v nh lm. - Kim tra thng xuyn v bi tp ca hc sinh xem xt cch trnh by ca hc sinh, cc phng php gii bi tp ca hc sinh. - Yu cu hc sinh khi lm bi tp phi c k , phn tch . - Hng dn hc sinh gii nhm mt s bi tp trc nghim n gin. - c bit khuyn khch hc sinh c cch gii hay, gii nhanh v chnh xc. - Gio vin hng dn hc sinh c th t ra bi tp v t gii. - Yu cu hc sinh tm c, tham kho thm cc sch, cc ti liu trn mng. Trao i hc hi thm bn b, thy c trong trng v trng khc. - Lm cho hc sinh tin tng vo khoa hc, t tin hn v bn thn v pht huy hn trong hc tp. - Khuyn khch, ng vin nhng em c tin b, c c gng trong hc tp. - To mi quan h thn thin gia gio vin v hc sinh....

LI CM N :

SKKN

19

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

hon thnh c ti ny, trc ht ti xin chn thnh cm n Ban gim hiu nh trng, cm n cc thy c trong trng, c bit l cc thnh vin trong t Ho Sinh Cng ngh nhit tnh ng gp cc kin ti c hon chnh hn. Bn cnh , ti cm n cc em hc sinh lp 11 hp tc gip ti hon thin ti. Ti xin chn thnh cm n.

Tn Tin, ngy ..... thng ......nm ......

SKKN

20

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

TI LIU THAM KHO

1. Sch gio khoa lp 11, NXB Gio dc nm 2000 2. S dng bi tp trong dy hc ho hc trng ph thng - Nguyn Xun

Trng NXB HSP Nm 2006

3. Cc thi ca B gio dc o to trong cc k TSH C qua cc nm gn

y.

MC LC

SKKN

21

Gv: L Th Thu Anh

Trng PT cp 2 3 Tn Tin

T: Ha Sinh Cng ngh

Ni dung
A. PHN M U

Trang

I. L do chon ti..................................................................................... 1 II. Mc ch nghin cu.............................................................................. 1 III. i tng nghin cu ........................................................................... 1 IV. Phng php nghin cu .......................................................................1 V. Phm vi nghin cu ............................................................................... 2 VI. K hoch nghin cu ........................................................................... 2 B. PHN NI DUNG I. C s l lun ........................................................................................... 3 II. Thc trng ca vn nghin cu ......................................................... 4 III. Mt s bi tp v d p dng phng php .......................................... 5 IV. Kim nghim ...................................................................................... 16 C. KT LUN ...........................................................................................18 D.BI HC KINH NGHIM................................................................... 19

SKKN

22

Gv: L Th Thu Anh