International Chemistry Olympiad July 16 - 25, 2005 TAIPEI, TAIWAN

N i dung
L i ni H i u ng trnh v h ng s c b n ng khoa h c

I III IV V
1 2 3 8 10 11 11 13 14 15 16 18 19 21 24 26 30 32 33 33 33 34 35 36 37 39

Cc cng th c thng d ng, cc ph Cc bi l thuy t

Bi 1 Bi 2 Bi 3 Bi 5 Bi 6 Bi 7 Bi 8 Bi 9 Bi 10 Bi 11 Bi 12 Bi 13 Bi 14 Bi 15 Bi 16 Bi 17 Bi 18 Bi 19 Bi 20 Bi 21 Bi 22 Bi 23 Bi 24 Bi 25 Bi 26 Bi 27

Nh n bi t v tch cc ion ng d ng v i u ch cc ng v phng x Cc h p ch t trao i ion Nit trong n c th i ng d ng cc ng v trong ph kh i Cc obitan nguyn t Cc l c t ng tc lin phn t S k t tinh Cc ng d ng c a cc kim lo i chuy n ti p i n ha c a cc h p ch t v c Cc h p ch t cacbonyl kim lo i Cacbocation v tnh th m ng v m vng quang ha Ha h c l p th T ng h p h u c Ph ng php ph v ha h c polime Ete vng v xc nh n phn t Xc tc enzim Cng trong cc qu trnh nhi t ng ng ha h c Ha h c kh quy n Cc qu trnh nhi t ng v ng ha Gi n pha l ch tiu chu n trong c h c l ng t h p th m t chi u H t trong c h c l ng t h p th hai chi u Phn tch ph Ph kh i th i gian bay

Cc bi th c nghi m
Cc qui t c an ton Bi 28 Xc nh cc ch t r n ch a bi t Bi 29 Xc nh cc dung d ch ch a bi t (I) Th nghi m v t khng i n phn Bi 30 Xc nh cc dung d ch ch a bi t (II) Th nghi m v t c i n phn Bi 31 Phn tch nh l ng axit ascorbic trong vin Vitamin C Bi 32 Xc nh m t h ng s cn b ng Bi 33 T ng h p axit axetylsalixylic Bi 34 Phn tch vin Aspirin Bi 35 Tch ()-E-Methylbenzylamin v xc nh tinh khi t quang h c 47 48 49 50 53 55 57 58 61 64 65 66 68 68 69

p n
p n 1 p n 2 p n 3 p n 4 p n 5 p n 6 p n 7 .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................

p n 8 p n 9 p n 10 p n 11 p n 12 p n 13 p n 14 p n 15 p n 16 p n 17 p n 18 p n 19 p n 20 p n 21 p n 22 p n 23 p n 24 p n 25 p n 26 p n 27

.................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ng ch o ng trnh

69 71 71 72 73 75 75 76 77 78 79 79 81 82 82 83 84 85 85 85 86 90 100

Ph l c I: Bin b n h p h i

Ph l c II: Thng bo cho cc gio vin t i IChO Ph l c III: Ph l c IChO C (c p nh t 2004) - Ch

L i ni

Cu n sch nh ny g m cc bi t p chu n b v cc thng tin dnh cho gio vin tham d Olympic Ha H c qu c t t i c thng qua sau h i ngh h i c ng tr ng lnh o IChO 37

i B c t ngy 2-5 thng 12 n m 2005. Theo

ng trnh c a IChO, cc

bi t p trong t p sch ny nh khuynh h

c so n th o v i m c ch nh n m nh cc khm ph c ng ng th i c ng gi i

ng pht tri n b mn Ha H c trn ton th gi i,

thi u cc nghin c u xu t s c t i h c, n ng l ng, v t li u v mi tr

i Loan trn cc l nh v c ti nguyn thin nhin, y ng. c thi u st. Chng ti chn

M c d r t c g ng nh ng ch c v n khng trnh

thnh cm n cc pht hi n v nh ng ki n ng gp qu bu c a cc b n. Cu i cng, chng ti hi v ng r ng cu n sch nh ny s c ch cho cc b n h c sinh chu n b tham d IChO 37 - 2005. Cho m ng cc b n nv i i Loan. Chc may m n!

Prof. Tai-Shan Fang, Ph.D. Secretariat, 37th 2005 IChO

Department of Chemistry National Taiwan Normal University 88 Sec. 4, Ting-Chou Road Taipei, Taiwan 116 Tel: +886-2-29350749 ext. 423 Mobile: +886-921882061 Tel & Fax: +886-2-29309074 / +886-2-29307327 E-mail: 2005icho@sec.ntnu.edu.tw http://icho.chem.ntnu.edu.tw

37th International Chemistry Olympiad

Taipei, Taiwan July 16 - 25, 2005

H i

ng khoa h c
Academia Sinica National Taiwan University National Taiwan Normal University National Taiwan Normal University
National Taiwan University National Taiwan University National Taiwan University National Taiwan University National Taiwan Normal University National Taiwan University Academia Sinica National Taiwan University Academia Sinica National Taiwan University National Taiwan Normal University Tunghai University National Taiwan University National Taiwan Normal University National Taiwan Normal University National Taiwan Normal University National Taiwan Normal University National Taiwan Normal University College Entrance Examination Center National Taiwan Normal University

President: Dr. Chan, Sunney I. Coordination: Dr. Peng, Shie-Ming Manager: Dr. Fang, Tai-Shan Secretary: Dr. Chang, I-Jy
Ph n l thuy t Dr. Fang, Jim-Min Dr. Her, Guor-Rong Dr. Jin, Bih-Yaw Dr. Leung, Man-Kit Dr. Lin, Cheng-Huang Dr. Lin, King-Chuen Dr. Lin, Sheng-Hsien Dr. Lin, Ying-Chih Dr. Lu, Kuang-Lieh Dr. Peng, Shie-Ming Dr. Shih, Jeng-Shong Dr. Whang, Chen-Wen Dr. Wong, Ken-Tsung Ph n th c nghi m Dr. Chang, I-Jy Dr. Chen, Chien-Tien Dr. Chen, Kwunmin Dr. Fang, Tai-Shan Dr. Horng, Jhy-Ming Dr. Shiau, George T. Dr. Yao, Ching-Fa

Dr. Yeh, Ming-Chang P. Dr. Mou, Chung-Yuan Dr. Shieh, Ming-Huey Lecturer She, Jui-Lin

National Taiwan Normal University National Taiwan University National Taiwan Normal University National Taiwan University

Cc h s chuy n
n v kh i l S Avogadro H ng s Boltzmann i n tch c a electron H ng s Faraday Kh i l Kh i l Kh i l ng electron ng neutron ng proton ng nguyn t

i, ph

ng trnh v h ng s c b n
-27

1u = 1.6605 10 N = 6.02 10 mol

23 -1 -23

kg

k = 1.38065 10 e = 1.6022 10
4

JK C
-1

-1

-19

F = 9.6485 10 C mol me = 9.11 10

-31

kg
-27

mn = 1.67492716 10 mp = 1.67262158 10 h = 6.63 10

8 -34

kg

-27

kg

H ng s Planck T c Ph Ph Ph nh sng

Js
-1

c = 3 10 m s

ng trnh Nernst (T = 298 K) ng trnh Clausius-Clapeyron ng trnh kh l t ng t do ng

E = E (0.0592 / n) log K ln P = - Hvap / RT + B

PV = nRT G = H - TS k = Ae
-Ea/RT

H th c De Broglie P= h / mv N ng l Ph

ng trnh Arrhenius

E = hv U=q+w G = G + RT ln Q w=-P V Standard atmosphere = 101325 Pa RT t i 298.15 K = 2.4790 kJ mol Pi (T = 3.1415927

o -10 -1

G = - nFE

= 10

m
2 -2 -1 -2 -2

1W=1Js

-1

1 J = 1 kg m s

1 cal = 4.184 J 1 bar = 10 Pa

5

1 Pa = 1 kg m s = 1 N m

1 atm = 1.01325 10 Pa = 760 mmHg (torr) 1 eV / mol = 96.4853 kJ mol

-1

Bi 1: Nh n bi t v tch cc ion
M t h c sinh nghin c u ph n ng ha h c gi a cc cation A , B , C , D , E trong dung d ch nitrat v cc anion X , Y , Z , Cl , OH trong dung d ch ch a cation natri ng th i c m t ph i t h u c L. H c sinh ny xc nh c m t s h p ch t k t t a v m t s ph c ch t mu nh trong B ng 1 d i y: B ng 1 A B
2+ 2+ 2+ 2+ 2+ 2+ 2+

X *** k tt a vng k tt a tr ng *** ***

Y *** k tt a tr ng k tt a nu k tt a k tt a

Z *** *** k tt a nu *** k tt a tr ng

2+ 2+ 2+ 2+

Cl *** ***

OH k tt a tr ng *** k tt a en *** ***

L *** Ph c BLn
2+

2+

k tt a tr ng *** ***

Cc ph c 2+ 2+ CL , CL2 *** ***

D E

2+

2+

*** = khng ph n ng, 1-1 L ps tch cc cation A , B , C , D , E trong dung d ch nitrat b ng cch s d ng cc dung d ch thu c th khc nhau ch a cc anion X , Y , Z , Cl , OH . Ghi r s n ph m cc s n ph m hnh thnh trong m i b c. L ps tch cc anion X , Y , Z , Cl , OH trong dung d ch ch a cation natri b ng cch s 2+ 2+ 2+ 2+ 2+ d ng cc dung d ch thu c th khc nhau ch a cc cation A , B , C , D , E . Ghi r s n ph m cc s n ph m hnh thnh trong m i b c. K t t a tr ng BY2 v k t t a nu CY2 tan t trong n -8 -13 l t l 3.20 v 10 v 2.56 v 10 . Tnh Tnh tan c a BY2. tan c a CY2. c v i tch s tan t ng ng t i 25oC l n
2+

1-2

1-3 1-3-1 1-3-2 1-4

Chu n b trong cc bnh nh m c 50 mL m t nhm cc dung d ch ch a B2+ v L b ng cch -3 thm vo m i bnh 2 mL dung d ch B2+ 8,2 v 10 M. Thm vo m i bnh cc l ng khc nhau -2 c a dung d ch ch a ph i t L n ng 1,0 v 10 M. Pha long dung d ch trong m i bnh b ng n c n v ch m c (50 mL). o h s h p th c a ph c BLn t i 540 nm cho m i dung d ch 2+ trong m t ng di 1,0 cm. Cc d li u thu c trong B ng 2. (C B v ph i t L khng h p th (A = 0) t i 540 nm.) [Ph ng php t l mol] Tnh gi tr n (s ph i tr) trong ph c BLn . Tnh h ng s t o thnh (Kf) c a ph c BLn . B ng 2 L thm vo VL (mL) 1.00 H s h p th (A) 0.14 L thm vo VL (mL) 2.00 H s h p th (A) 0.26
2+ 2+

1-4-1 1-4-2

3.00 5.00 7.00 9.00 1-5 1-5-1 1-5-2

0.40 0.55 0.64 0.66

4.00 6.00 8.00 10.00

2+

0.48 0.60 0.66 0.66 0,10M v C2+ 0,05 M c pha

Thm r t ch m ch t r n NaY (tan) vo m t dung d ch ch a B t cc dung d ch mu i nitrat t ng ng c a chng.

2+ 2+

Cation no k t t a tr c (B hay C )? N ng [Y ] b ng bao nhiu khi ion ny k t t a? -8 -13 o (Cho Ksp (BY2) = 3.20 v 10 v Ksp (CY2) = 2.56 v 10 t i 25 C.) [Tch b ng k t t a] N ng c a ion Y v cation cn l i b ng bao nhiu khi cation u tin k t t a hon ton -6 (gi thi t r ng sau khi k t t a hon ton n ng cation u tin trong dung d ch e 10 M)? 2+ 2+ S d ng tc nhn Y c th tch B v C b ng ph ng php k t t a hay khng?
-

Bi 2:

ng d ng v i u ch cc

ng v phng x

Ng i ta c th s d ng ng v phng x ch n on v i u tr trong y h c, c ng nh phn tch cng nghi p. Nhi u ng v , nh P-32 (s kh i = 32) v Co-60 c th c sinh ra do s phng x notron trong l ph n ng h t nhn. Tuy nhin, vi ng v c trong t nhin nh C-14 v T-3 (Triti) c th hnh thnh do s b n ph nguyn t nit N-14 trong kh quy n b i cc h t notron trong cc tia v tr . (S hi u nguyn t c a T v H, C, N, P, Co v notron l n l t l 1, 6, 7, 15, 27 v 0. C th bi u th P-32 l 32 P ) 15 2-1 Vi t cc ph ng trnh ph n ng h t nhn cho s hnh thnh C-14 v T-3 khi b n ph cc nguyn t N-14 trong kh quy n b ng notron trong tia v tr .

C th s d ng ng v phng x C-14 lm tc nhn chnh cho ph ng php xc nh nin i b ng C-14. Ho t (A) c tr ng cho s phn r trong m t pht (cpm) c a ng v phng x C-14 t l v i s nguyn t C-14 (N) nh sau: [Xc nh nin i b ng C-14] A= N (1) ng ban

V i Il h s d c a m t u d C-14 v Pl h ng s phn r c a C-14. Quan h gi a l u (No) v l ng cn l i (N) c a C-14 sau th i gian phn r (t) th hi n b ng bi u th c: N = No e
-P t

(2)

c nh ngh a l th i gian c n thi t 50% s nguyn t C-14 phn r Chu k bn h y t 1 / 2 ( phng x , N = 1/2No) l 5730 n m. Chng ta c ng bi t r ng ho t C-14 trong ng v th c v t s ng l 16,5 cpm/1 gam C. Sau khi sinh v t ch t i, ho t (cpm/1 gam C) c a C-14 trong c th sinh v t gi m d n theo th i gian. 2-2-1 2-2-2 2-3 Vi t ph ng trnh bi u di n quan h gi a ho t th i gian cho m t sinh v t. Ho t c a C-14 trong m t thuy n g c thuy n g ny. u (Ao) v ho t cu i (A) nh hm c a

c pht hi n l 10,2 cpm/1 gam C. Tnh tu i c a

ng v phng x p-32 l m t tc nhn r t quan tr ng trong cc nghin c u sinh h c. C th i u ch ng v ny b ng cch b n ph P-31 b ng notron trong cc l ph n ng h t nhn. T c hnh thnh (Rp) c a P-32 c th nh gi b ng ph ng trnh: Rp = N H (3)
-24 2

V i N v Hl n l tl s nguyn t v notron qua thi t di n (} 0,9 x 10 cm /nguyn t ) c a P31 v l dng notron (notron / (cm 2 s)) c a l h t nhn. N u h s d (I) c a u d cho P-32 b ng 1,0, th t c phn h y (Rd) v ho t (A) c a P-32 trong l h t nhn c th nh gi g n ng nh l m t hm c a s nguyn t P-32 (N*) nh sau: Rd = N H ( e
-P t

(4)

A = P N* = Rp Rd

(5)

V i P l h ng s phn r c a P-32, t l th i gian pht x notron trong l h t nhn v chu k bn h y c a P-32 l 14,3 ngy. 2-3-1 Trong l h t nhn, ng i ta pht x notron vo 10 mg m u H3PO4 nguyn ch t v i dng 13 -2 -1 notron b ng 1,00 x 10 n cm s trong th i gian m t gi . Tnh ho t c a m u theo cps (s 10 phn r / s) v Ci. (Ci = Cuire, 1 Ci } 3,7 x 10 cps, kh i l ng nguyn t : H=1, P=31, O=16)

2-3-2 C th dng ng v phng x P-32 o th tch n c trong h ho c th tch mu c a m t ng v t. a 2 mL dung d ch ch a P-32 1,0 Ci/mL vo m t h n c. Sau khi khu y u, ho t c a 1,0 mL n c trong h c xc nh l 12,4 cps (s phn r / s). Tnh th tch 10 n c trong h . (Ci = Curie, 1 Ci } 3,7 x 10 cps)

Bi 3: Cc h p ch t trao

i ion

Cc h p ch t trao i ion c th c dng h p th v tch ring cc cation v anion. Chng c th c i u ch t cc v t li u v c ho c h u c . Gi n 1 d i y minh h a qu trnh t ng h p m t h p ch t h u c trao i cation b ng cch polime ha styren / divinyl benzen, sau sunfo ha v i H2SO4.

C C

C
N a2 2O 8

C
H2 O

+
C
C

SO 3 -

H p ch t trao i cation (k hi u R H ) c th dng h p th cation, M- . Ph n ng ha h c, h ng + s cn b ng Kc v h s phn b Kd c di n t b i cc bi u th c d R H i y: R H + M = RM + H , Kc = [RM][H ] / ([M ][RH]) Kd = [RM] / [M ]

+ + + + + + +

[ p-o lym e ] +

[Gi n

1]

c t tr +
(1) (2)

c ti i

H p ch t trao i cation R H c th chuy n ha thnh h p ch t trao i ion R M ho c (R )zM do + ph n ng gi a R H v i m t hidroxit kim lo i (M(OH)z). Ph n ng minh h a: R H + MOH = R M + H2O v 3-1 3-1-1 3-1-2 z R H + M(OH)z = (R )zM + z HCl M t h p ch t trao Vi t ph i cation R Na
+ + + + +

(3) (4) c s d ng
+

tch CaCl2 trong n

2+

c my. i cation R Na . ng minh h a i ion no, R

+

ng trnh ph n ng minh h a s h p th Ca b ng h p ch t trao

+

Dng h p ch t trao i ion R H thay cho R Na . (a) Vi t ph ng trnh ph n 2+ - + s h p th Ca b ng h p ch t trao i ion R H v (b) cho bi t h p ch t trao + + H hay R Na , thch h p cho m c ch t o n c u ng. Gi i thch.
+ -

3-2

M t h p ch t h u c trao i anion (k hi u l R Cl ) c ng c t ng h p b ng cch polime ha styren / divinyl benzen sau l y s n ph m sinh ra cho tc d ng v i axit Lewis AlCl3 v amin b c ba NRd3, nh Gi n 2 d i y:

C C

C
N a 2S 2 8

C
AlC l 3 N
3

C
RN
3 +

[ p o lym e ]
[Gi n
C th thu c h p ch t trao i anion R OH t + R Cl v i NaOH 3M theo ph ng trnh: R Cl + NaOH = R OH + NaCl 3-2-1 3-2-2
+ + + -

2]
ph n

Cho bi t lm th no m m t h p ch t trao i anion c th tch H+ kh i dung d ch HCl v vi t ph ng trnh ph n ng minh h a qu trnh ny. Cho bi t lm th no m dng h p ch t trao i anion R OH c th xc 2SO4 c trong n c my. Vi t ph ng trnh ph n ng minh h a.
+ + -

N ng su t (S) h p th m t ion c a h p ch t trao i cation R H c bi u t b ng s mol ion b h p th trn m t gam h p ch t trao i ion trong 1,0 mL dung d ch v c th tnh theo ph ng trnh sau: S = ([RM] + [RH]) v 10
-3 + +

N ng su t (S) c a h p ch t trao i cation R H cho cc M trong dung d ch c th nh l + + h ng s cn b ng Kc, h s phn b Kd v n ng cc ion M v H c trong dung d ch. 3-3 Ch ng minh r ng quan h Kd, S, Kc, [M ] v [H ] 1 / Kd = [M ] / (S(10 )) + [H ] / (S Kc(10 )) 3-4
+ 3 + 3 + +

C th dng cc h p ch t trao i ion lm v t li u pha t nh trong s c k l ng h p th v tch + cc ion khc nhau. V d nh c th s d ng h p ch t trao i ion R OH tch cc ion X v Y v i ch t r a gi i NaOH. Hnh 1 l ph tch cc ion X v Y s d ng m t c t trao i anion di 30 cm.
-

V i t1, t2 v to l n l t l th i gian l u gi (tR) c a X , Y v ch t r a gi i nguyn ch t (NaOH) i qua c t. [1 v [2 l r ng pic cho X v Y . S a l thuy t N v chi u cao a H (t ng ng cao c a cc a l thuy t) c a c t c tnh theo theo ph ng trnh: N = 16 (tR / [) 2 (8)

Cl -

[ h p ch t trao
+

i ani on]

Cl i ion

ng ha h c gi a h p ch t trao

(5)

nh

cl

ng

(6) ng t

c th hi n b i ph (7)

ng trnh d

i y:

H=L/N

(9)

t2 t1
Y-

t0

X-








Th i gian l u / pht

 
-

tR



Hnh 1. Ph s c k l ng cho cc ion X v Y v i L l sau: di c t. phn gi i (R) v h s tch (E) cho X v Y R = 2 (t2 - t1) / ([1 + [2) v 3-4-1 3-4-2 3-4-3 3-4-4 3-5 Tnh s E = (t2 - t0) / (t1 - t0) a l thuy t N trung bnh c a c t. aHc ac t
-

c tnh b ng cc ph (10) (11)

ng trnh

Tnh chi u cao Tnh

phn gi i (R) c a c t cho cc ion X v Y .

Tnh h s tch (E) cho cc ion X v Y . M t s h p ch t trao i ion c ngu n g c v c . H p ch t v c trao i ion c bi t n z+ z+ + + 2+ 2+ nhi u nh t l cc zeolit [(M )(Al2O3)m / (SiO2)n] (M = Na , K or Ca , Mg ). Hnh 2 l m t s m u zeolit.
+ +

H p ch t trao i ion zeolit-Na (k hi u l Z-Na ) v i kch th c khe h b ng 13 c vai tr quan 2+ 2+ tr ng trong qu trnh tch ion Ca hay Mg t n c my. Cc zeolit v i kch th c khe h xc nh c kh n ng h p th l a ch n cao cc phn t khc nhau, v d H2O v iso-butan. Nh v y, zeolit c th c s d ng nh m t ry phn t . Zeolit c ng c s d ng nh m t ch t xc tc do kh n ng h p th m t c u t d u m , nh iso-butane, do v y lm t ng v n t c cracking c u t b h p th .

Hnh 2. Cc lo i zeolit khc nhau 3-5-1 3-5-2 Vi t ph ng trnh ph n ng minh h a qu trnh tch ion Ca + ion zeolit Z-Na Vi t ph n ng h p th K b ng zeolit Z-Na .
+ + 2+

t n

c my b ng c t trao

Bi 4:
Hm l B B B B

Xc kh

nh ion canxi b ng ph
c c th

ng php k t t a v chu n
nh b ng cc qu trnh sau:

oxi ha

ng canxi trong m t m u n

c xc

c 1 Thm vi gi t metyl

vo m u n

c axit ha, sau tr n k v i dung d ch Na2C2O4

c 2 Thm ure [(NH2)2CO] v un si dung d ch nh nhng cho t i khi ch t ch th chuy n sang mu vng (qu trnh ny m t kho ng 15 pht). CaC2O4 k t t a. c 3 L c dung d ch nng v r a ch t r n CaC2O4 v i n c l nh r a s ch ion C2O4 d .
2+ 2-

c 4 Ha tan k t t a CaC2O4 khng tan trong dung d ch H2SO4 0,1 M nng t o ion Ca v H2C2O4. Chu n H2C2O4 b ng dung d ch KMnO4 n khi quan st th y mu tm hon ton bi n m t.
2+ (aq) 2+ (aq) 2(aq) -8

Cho cc ph n ng lin quan v cc h ng s cn b ng: CaC2O4(s) p Ca + C2O4 Ksp = 1,30x10 Ksp = 6,50x10
-6 -2

Ca(OH)2(s) p Ca
-

+ 2OH (aq)
+ (aq) + (aq)

H2C2O4(aq) m HC2O4 (aq) + H HC2O4 (aq) m C2O4 H2O m H 4-1 4-2 Vi t ph

+ (aq) 2(aq) -

Ka1 = 5,60x10 Ka2 = 5,42x10 Kw = 1,00x10 c 2)

+H

-5

+ OH (aq)

-14

ng trnh ph n ng x y ra khi thm ure (b

Hm l ng canxi trong 25,00 mL m u n c c xc nh s d ng qui trnh trn v dng -3 27,41 mL dung d ch KMnO4 2,50 x 10 M trong b c cu i cng. Xc nh n ng ion canxi trong m u ny. Tnh tan c a CaC2O4 trong dung d ch n c c m pH = 4,0. (B qua h s ho t )

4-3

Trong phn tch trn, chng ta b qua m t y u t c th lm sai k t qu phn tch, l n u thm 2d ion C2O4 th s khng th k t t a hon ton CaC2O4 trong b c 1 do x y ra cc ph n ng sau: Ca
2+ (aq)

+ C2O4

2(aq)

p CaC2O4(aq)
(aq)

Kf1 = 1.0 x 10
2(aq)

CaC2O4(aq) + C2O4

2-

p Ca(C2O4)2

Kf2 = 10

4-4 4-5

Tnh n ng cc ion Ca k t t a CaC2O4 t i u.

+

2+

v C2O4 trong dung d ch t i cn b ng

2+

2-

sau khi

n l

ng .

Tnh n ng cc ion H v Ca trong dung d ch bo ha CaC2O4. (B qua cc h s ho t Gi i thch r m i gi nh s d ng trong qu trnh tnh ton.)

Bi 5: Nit trong n

c th i

Trong n c t nhin c ng nh n c th i, cc d ng t n t i ng ch nh t c a nit l nitrat, nitrit, amoniac v nit h u c . T t c cc d ng nit , k c kh nit , u c th chuy n ha sinh ha qua l i v i nhau v l thnh ph n c a chu trnh nit . 5-1 Ph ng php Macro-kjeldahl, k t h p v i m t ph ng php chu n th ng c s d ng xc nh nit h u c trong n c th i. u tin, ng i ta thm H2SO4, K2SO4, v HgSO4 vo dung d ch m u. Sau khi qu trnh hon t t, ng i ta trung ha dung d ch thu c b ng NaOH m c. Kh gi i phng ra trong qu trnh trn c h p th vo dung d ch ch a l ng d axit boric v sau cng chu n b ng H2SO4 0,02 N. Xc Xc nh s n ph m hnh thnh trong b c u tin. c gi i phng ra v axit boric. c cu i cng: nh kh gi i phng ra khi thm NaOH. ng trnh ph n ng x y ra gi a kh ng trnh cho b c cu i cng.

5-1-1 5-1-2 5-1-3 5-1-4 5-1-5

Vi t ph Vi t ph

Ch t ch th no sau y dng thch h p nh t cho b

Methyl da cam (kho ng chuy n mu pH 3,1 - 4,4), phenolphthalein (kho ng chuy n mu pH 8,0 - 9,6). Gi i thch s l a ch n c a b n. 5-2 Nitrit c bi t l nguyn nhn gy b nh methemoglobinemia tr s sinh. Trong phng th nghi m, nitrit c xc nh b ng ph ng php so mu. Ph ng php ny yu c u chu n b m t nhm cc dung d ch nitrit chu n. Tuy nhin, nitrit b oxi ha d dng trong kh m v v v y r t c n chu n l i cc dung d ch nitrit c t gi . Qu trnh chu n l i c th c hi n b ng cch thm l ng d dung d ch H2SO4 v dung d ch KMnO4 chu n vo dung d ch nitrit c t gi . Mu tm c a dung d ch do s c m t c a l ng KMnO4 d s bi n m t khi thm m t l ng xc nh Na2C2O4 v h n h p c chu n l i b ng dung d ch KMnO4 chu n. Vi t ph Vi t ph ng trnh ph n ng gi a dung d ch nitrit v KMnO4. ng trnh ph n ng chu n nit . l i.

5-2-1 5-2-2 5-2-3

Vi t bi u th c tnh n ng

A: mg/ml N trong dung d ch NaNO2 c t gi B: s mL KMnO4 chu n dng C: n ng ph n mol c a KMnO4 chu n D: s mL dung d ch Na2C2O4 chu n E: n ng ph n mol c a Na2C2O4 chu n F: s mL dung d ch NaNO2 c t gi c n cho chu n

Bi 6: S d ng cc ch t

ng v trong Ph Kh i

Nhi u nguyn t trong b ng tu n hon c h n m t ng v . Kh i l ng nguyn t c a m i nguyn t c tnh d a vo hm l ng t ng i cc ng v . V d nh kh i l ng nguyn t c a clo l 35 37 35,5 v l ng Cl nhi u g p ba l n l ng Cl . Trong ph kh i, thay v kh i l ng nguyn t trung 35 37 12 13 79 bnh, ng i ta quan st c cc pic ng v . (Cl 75.77%, Cl 24.23%, C 98.9%, C 1.1%, Br 81 50.7%, Br 49.3%)

Cc 6-1

ng v kh thng d ng trong ph kh i

nh l

ng.

Cng v i th i gian l u (th i gian di chuy n), t s gi a cc ion M v M+2 c s d ng nh l tiu chu n nh tnh trong phn tch 2,3,7,8-tetra clo dioxin (2,3,7,8-TCDD) b i s c k kh / ph n kh i. Tnh t l l thuy t hai ion. C th p d ng cng th c (a+b) xc nh c ng cc m nh ng v , v i a l hm l ng t ng i c a ng v nh , b l hm l ng t ng i c a ng v n ng, v n s nguyn t clo c m t. Ion phn t th ng c l a ch n trong cc phn tch nh l ng. C ng c a ion phn t c n c hi u ch nh n u tn hi u b nhi u do cc h p ch t khc. Trong php phn tch m t h p ch t khng halogen ha v i kh i l ng phn t b ng 136, ion phn t c l a ch n cho phn tch nh l ng. ngh m t bi u th c ton tnh tn hi u c hi u ch nh, n u ch t phn tch cng tch (th i gian di chuy n gi ng nhau) v i h p ch t n-butyl bromua.

6-2

Bi 7: Cc obitan nguyn t M t cch m t hnh d ng cc obital nguyn t c a nguyn t H l m t d ng cc b m t nt ho c cc nt, n i electron c xc su t b ng khng. Theo c h c sng, s nt t ng khi gi tr n t ng. Cho t p h p cc obitan nlm, c n-l-1 nt c u v l nt gc. 7-1 M t phn b xc su t electron cho cc obitan 1s, 2s v 3s. M i obitan ny c bao nhiu nt? 7-2 M t phn b xc su t electron cho cc obitan 2pz v 3pz. M i obitan ny c bao nhiu nt? 7-3 Hy t ng t ng l b n du l ch theo tr c z, b t u hnh trnh c a b n t kho ng cch xa h t nhn trn tr c z, v t qua h t nhn v n m t i m r t xa trn tr c -z. B n v t qua bao nhiu b m t nt c a m i obitan sau: 1s, 2s, 3s, 2pz and 3pz.

Bi 8: Cc l c t

ng tc lin phn t ng tc lin phn t

L c t ng tc lin phn t x y ra gi a cc phn t . Hai lo i l c t ph bi n l t ng tc ion - l ng c c v l ng c c - l ng c c.

Ph n 1: Cc t

ng tc ion - l

ng c c

Lin k t c a m t ion, nh Na+, v i m t phn t phn c c, nh n c, l m t v d cho t ng tc ion - l ng c c. D i y l m t ion natri, m t phn t n c v m t h p ch t lo i ete vng.
O O O O O

8-1-1

V c u trc hnh h c c a s n ph m hnh thnh t

Na

H2

ng tc

gi a ion natri v cc phn t 8-1-2 vng V m t gi n

c. ng tc gi a ion natri v phn t ete

bi u th t

Ph n 2: Cc t

ng tc l

ng c c - l

ng c c

Lin k t hidro c th c xem nh m t lo i t ng tc l ng c c - l ng c c c tr ng. L c lin k t hidro m nh trong cc phn t m nguyn t hidro lin k t v i nguyn t c m i n l n, nh nit , oxy hay flo.
H

OHH+NH ng i m nh; n ng l ng c a

So v i cc t

ng tc lin phn t khc, lin k t hidro t

cc lin k t hidro kho ng t 15 vi tr 8-2-1

n 40 kJ/mol. Lin k t hidro m nh

n m c trong m t

ng h p n t n t i ngay c trong tr ng thi h i. tr ng thi kh, nhi u phn t ny. HF k t h p l i thnh (HF)6. V c u trc hexame

8-2-2 V gi n

minh h a lin k t hidro gi a hai phn t axit axetic (CH3CO2H)

Ph n 3: Lin k t hidro trong sinh v t M t s ph n ng ha h c trong sinh v t lin quan n cc c u trc ph c t p nh cc

protein v ADN. Trong cc ph n ng ny ph i c lin k t no d dng b ph v v hnh thnh. Lin k t hidro l lo i lin k t duy nh t c i u ny. i m then ch t trong ch c n ng v n ng c a ADN l c u trc xo n kp c a n v i cc baz b sung trn hai m ch. Cc baz hnh thnh lin k t hidro v i nhau.
H H N N N H N N R H N H H H N N O N N R H

l n n ng l

ng ph h p v i

Adenin (A)
H H H N R O N N H H H3C

Guanin (G)
O N N R O H

Cytosin (C)

Thymin (T)

Cc baz h u c trong ADN 8-3 Trong ADN c hai c p baz t o lin k t hidro v i nhau l T-A v G-C. V bi u di n lin k t hidro trong hai c p baz ny.

Bi 9: S s p x p trong tinh th C ba lo i t bo l p ph ph ng n gi n, l p ph i y: ng c s cho cc ch t r n nguyn t , ng tm kh i v l p ph c goi tn l l p

ng tm di n nh cc hnh v minh

h ad

9-1 Trong m i cch s p x p trn, m i nguyn t c bao nhiu nguyn t ln c n? 9-2 Trong m i cch s p x p, m t
fv =
l p ph ng n gi n l p ph ng tm kh i

s px pt

ng

i (fv)

l p ph

ng tm di n

nh ngh a b ng t l :

tht chi bi c c h c trong tbo c s ch m nh u tht tbo c s ch

Cho bi t gi tr fv trong m i lo i kh i tinh th trn 9-3 Cc tinh th b c c c u trc l p ph ng c kht nh t, nh l p ph Bn knh nguyn t b c l 144 pm. Tnh kh i l ng ring c a b c. ng tm di n.

9-4 Ph ng php nhi u x tia X l m t ph ng php th ng c s d ng xc nh c u trc tinh th . Trong m t th c nghi m xc nh nh v y, cc tia X pht ra c nhi u x b i tinh th LiF (d = 201 pm), v nhi u x b c nh t c nh n th y o t i gc 34,68 . Tnh di sng tia X pht ra b i kim lo i. Bi 10: Cc ng d ng c a kim lo i chuy n ti p Cc nguyn t kim lo i chuy n ti p phn b r ng ri trong v tri t. Nhi u nguyn t kim lo i chuy n ti p c s d ng cho cc ng d ng hng ngy c a cu c s ng: cc ng s t, cc dy d n b ng ng, ph tng t lm t crom, ... Ph n 1: Cc tnh ch t c a crom Crom l m t kim lo i sng, mu tr ng b c. Tn c a n (theo ti ng Hi L p, chroma ngh a l mu s c) c p n cc h p ch t nhi u mu s c c a n. Cc h p ch t crom (VI) c mu sng, do v y n c ng d ng lm ch t mu cho mu v v men g m. 10-1-1 Trong mi tr ng axit, ion cromat mu vng (CrO4 ) chuy n ha thnh ion 2dicromat mu da cam (Cr2O7 ). Vi t ph ng trnh ph n ng.
2-

10-1-2 M c oxi ha c a nguyn t kim lo i trung tm trong ion cromat v ion dicromat b ng bao nhiu? 10-1-3 y c ph i l ph n ng oxi ha kh khng? Gi i thch.

10-1-4 Y u t chnh ki m sot cn b ng trn l g? 10-1-5 V c u trc hnh h c cho CrO4 v Cr2O7 .
22-

Ph n 2: Cc

ng d ng c a crom

M t ci hm xung t c c m crom. Ci hm xung ny c nhng vo dung d ch 2Cr2O7 trong mi tr ng axit lm catot trong m t t bo i n phn. (Kh i l ng nguyn t Cr l 51.996; 1 F = 96,485 C.) 10-2-1 Cho bi t t i anot x y ra qu trnh oxi ha n c c v ph ng trnh ph n ng i n phn. c, vi t ph ng trnh t i cc i n

10-2-2 C bao nhiu mol kh oxi thot ra khi c 52,0 g crom k t t a t i i n c c? 10-2-3 N u c ng dng i n l 10,0 A th ph i m t bao lu ln ci hm xung. 10-2-4 V m t ha h c th t i sao crom th lo i? ng c s d ng 52,0 g crom k t t a m trang tr cc kim

Bi 11:

i n ha h c c a cc h p ch t v c

Cc h p ch t v c cho th y m c oxi ha c a cc nguyn t r t a d ng, v d nh trong h p ch t Mn c m c oxi ha t 0 n +7. Th kh tiu chu n c a m t bn ph n 2+ ng c o so snh v i i n c c hidro tiu chu n. Trong bi ny, th kh Mn + 2 e 2+ Mn, E = -1.18V c k hi u l Mn (-1.18) Mn. Dy th kh chu n c a Mn trong 3+ 2+ dung d ch axit Mn Mn Mn c di n t nh sau: Mn
3+

(1.5) Mn

2+

(-1.18) Mn

Ph n ng oxi ha kh t x y khi th oxi ha kh d ng. Gi n Frost l th quan (n l s electron trao i trong bn ph n ng) c a c p kh X(N) / X0) theo h gi a nE s oxi ha (N) c a nguyn t c s d ng ch ra d ng h p ch t b n nh t trong cc 3+ 2+ d ng t n t i c m c oxi ha khc nhau. D i y l gi n Frost c a Mn / Mn / Mn

s oxi ha, N

11-1 Th kh ph thu c n ng cc c u t trong dung d ch. Bi t Ksp c a MnCO3 l -11 1.810 , dng ph ng trnh Nernst xc nh th t i 25C cho pin Mn(s) | 2+ 2+ 2+ Mn (aq) (1M) || Mn (aq) / MnCO3 | Mn(s), n u n ng c a Mn trong i n c c bn -8 ph i c a pin b ng 1.010 M. 11-2 V i oxi, th kh tiu chu n trong dung d ch axit l: O2 (0.70) H2O2 (1.76) H2O. Xy d ng gi n Frost cho oxi v s d ng thng tin ch a trong gi n tnh th kh c a qu trnh kh O2 thnh H2O. H2O2 c t phn h y khng? C th i u ch xenon diflorua b ng cch t m t bnh x y th t kh ch a kh xenon v flo d i nh sng m t tr i. D i y l bn ph n ng cho s kh XeF2 XeF2(aq) + 2H
+ (aq)

+ 2e

Xe(g) + 2HF(aq) E = 2.32V

11-3 S d ng m hnh VSEPR d on s c p electron v d ng hnh h c phn t cho XeF2. Ch ng t r ng XeF2 phn h y trong dung d ch n c t o thnh O2 v tnh o E cho ph n ng ny. Theo b n s phn h y ny u th trong mi tr ng axit hay baz ? T i sao? 2 H2O O2 + 2H + 4e E = -1.23V
+ o

Bi 12: Cc h p ch t cacbonyl kim lo i Cacbon monoxit, m t ph i t cho hai electron, ph i tr v i cc kim lo i chuy n ti p hnh thnh cc h p ch t cacbonyl kim lo i. V d nh , s t hnh thnh ph c kim lo i pentacacbonyl Fe(CO)5. Niken tetracacbonyl, Ni(CO)4, c s d ng tinh ch kim lo i Ni trong qu trnh Mond. T ng s electron c a cc ph c cacbonyl kim lo i ny cho th y r ng chng tun ng quy t c 18 electron. Coban v Mangan ph n ng v i CO l n l t hnh thnh cc ph c hai nhn Co2(CO)8 v Mn2(CO)10. (C u hnh electron c a Mn l [Ar](3d)5(4s)2). M t lin k t kim lo i - kim lo i gi a cc tm kim lo i l c n thi t h p ch t m b o tun ng quy t c 18 electron. M t anion xiclopentadienyl C5H5 c ng  d ng r ng ri nh m t ph i t L . V d nh ferrocen (C5H5)2Fe, m t h p ch t m u m c, tun ng quy t c 18 electron. Ph n A. Oxi ph n ph h ng c a W(CO)6 v i natri xiclopentadienit NaC5H5 sinh ra m t h p ch t nh y kh ha A v i FeSO4 sinh ra h p ch t B. H p ch t A c ng c th c i u ch t -1 ng c a B v i Na/Hg, m t tc nhn kh m nh. Trong vng 1600-2300 cm c a -1 ng ngo i, A cho d i h p th t i 1744 v 1894 cm v d i h p th c a B t i 1904

v 2010 cm . H p ch t A l m t tc nhn nucleophin m nh v l nguyn li u u t t cho qu trnh t ng h p cc h p ch t c kim ch a lin k t cacbon-kim lo i. Ph n ng c a A v i propagyl bromua (HC CCH2Br) t o h p ch t C ch a m t lin k t cacbonkim lo i. T i nhi t phng, C tr i qua m t qu trnh chuy n ha sinh ra ch t D. Thnh ph n ha h c c a C v D l gi ng nhau. B ng d i y cho bi t d ch chuy n ha h c (H) c a cc d ng c ng h ng CH2 v CH; cc h ng s t ng tc JH-H c a propargyl 1 bromua, C v D trong ph H NMR.

-1

H NMR

HC CCH2Br 3.86 2.51 2.7

C 1.90 1.99 2.8

D 4.16 5.49 6.7

H (CH2) H(CH) JH-H (Hz)

W(CO) 6

NaC5H5

FeSO 4 Na/Hg

HC CCH2Br C D

chuy n kim loi

12-1 Gi i thch s khc nhau c a A v B trong ph h ng ngo i. 12-2 Xc nh c u t o c a A, B, C v D.

12-3 Qu trnh chuy n ha C thnh D lin quan n s chuy n v kim lo i trn ph i t propargyl. Xc nh c u trc c a C v D, n u DC CCH2Br c s d ng t ng h p C. Bi 13: Cc carbocations v tnh th m
Cacbocation l cc tr ng thi trung gian c a ph n ng, chng mang i n tch +1 trn nguyn t cacbon trung tm. Trung tm cacbocation l trung tm thi u electron v c c u t o ph ng. C ng h ng t proton (H-NMR) l m t trong nh ng ph ng php cng c u tin c dng xc nh c u trc v tnh ch t c a cacbocation. Trong mi tr ng axit m nh, nh l SbF5, cacbocation

b n c th hnh thnh v c tr c ti p theo di b ng NMR. SbF5 l m t axit Lewis m nh m c th t o ph c v i m t baz y u nh l Fhnh thnh SbF6-. 13-1 Cho bi t s n ph m A trong ph n ng sau y?
F
3C 3C

SbF5 C
3

13-2

ai ph -NMR c a (C 3)3CF c thu c khi l n l t dng (C 3)3CF tinh khi t v n t i H 4.35, v ph kia (C 3)3CF trong SbF5. M t ph , k hi u l ph I, cho th y m t v ch (ph II), cho th y m t v ch i t i H 1,30 v i h ng s t ng tc J = 20 Hz. Ph no l c a (CH3)3CF trong SbF5? Ion tropylium B l m t trong nh ng cacbocation b n nh t. C bao nhiu electron T trong ion tropylium?

13-2

13-4 13-5

Ion tropylium B c ph i l c u trc th m hay khng? Gi i thch. d ch chuy n ha h c c a benzen trong ph (a) (b) (c) (d) M t v ch M t v ch n t i H 9.17. n t i H 5.37
1

H NMR l H 7.27. Ph H-NMR c a B s l:

M t v ch ba t i H 9.17. M t v ch ba t i H 5.37.

13-6

4-Isopropyltropolon C l v d u tin c a m t h p ch t th m khng gi ng benzen. N c gio s T. Nozoe, tr ng i H c Qu c Gia i Loan tch t cc cy bch t i i Loan do vo n m 1938. V c u trc c ng h ng minh h a tnh th m c a C.
O OH

C
13-7 Proton c a nhm OH trong tropolon c tnh axit. Ba mol tropolon C c th tc d ng v i m t mol tris(2,4-pentanedionato) s t(III) [Fe(acac)3] hnh thnh m t ph c c mu D. Cho bi t c u trc c a D?

Bi 14: Khp vng v m vng quang ha

1,3,5-Hexatrien tr i qua qu trnh khp vng quang ha hnh thnh 1,3-xyclohexadien. Ph n ng quang ha ny thu n ngh ch v c c th l p th . V v y, chi u sng (2E,4Z,6E)-octatrien (A) b ng tia c c tm th hnh thnh nn xyclohexadien (B). S l a ch n di sng nh sng ph thu c vo c c i h p th c a h p ch t c chi u sng, v c c i h p th c lin quan n s lin k t i lin h p trong m t m ch.

H 3C

CH3

14-1

Cho bi t t

i c a h p ch t trie ba
C
 
chi s

M t c ch ph d , d i tc d v t o ra ti D3 (G).

t t li q a q tr h t h p cc ph t ho t c a h s m t tr i, 7-dehydrocholesterol (E) tr i q a ph vitami D3 (F), ch t y sa chuy ha qua [1,7]-hydro e

H 3C H 3C CH2)3 ( CH3 CH3 H 3C H 3C ti vitami D3 CH2)3 (

H 3C H HO H

vitami D3 ( ) HO

14-2 14-2

Tro hai h p ch t 7-dehydrocholesterol (E) v vitami D3 (G), h p ch t o b s h p th h s v i l cao h ? (E hay G) Cho bi t c u trc ha h c c a F?

N uy l y c hi c u k l pht tri h v t li u thay i mu theo h s . V d , chi u s h p ch t kh mu H v i tia c c tm t o h p ch t c mu. S bi i mu di ra c l i d i tc d c a h s kh ki . 14-3 Cho bi t c u trc c a h p ch t mu I.

CH3 CH3 H 3C O O O tia t h s oi

I h p cht c m u
   

kh ki

khng m u

Cc hydrocacbon th m th ng pht hu nh quang m nh. Tuy nhin, m t nhm th amino ln c n c th lm t t hnh quang ny. C ch s d p t t ny d a vo s chuy n electron kh quang (PET Photoinduced Electron Transfer) m n c minh h a r rng b i cc gi n obitan phn t ch ra d i y. D a vo s chi u sng v i nh sng c di sng thch h p (b c 1) th nhm mang mu th m ban u (tr ng thi a) s y m t electron t HOMO n LUMO (tr ng thi b). Khi c m t m t nhm amoni ln c n, m t trong s cc electron t do trn nguyn t ni s di chuy n n HOMO c a nhm mang mu b kch thch (b c 2), v nh v y s kha con ng pht hu nh quang thng th ng (tr ng thi c). S ph i tr c a cc electron t do amin n proton ho c cc ion kim lo i, ng n c n qu trnh PET v ti l p hu nh quang c a nhm mang mu th m (b c 3).

7-dehydrocholesterol (





h s


H 3C CH3



c i

(C) tro

ph

i y?

H 3C

CH3

si h h c. V m v i t o ra vitami
CH3 CH3

(F)

[1,7] H-shift H

h r

(a) LUMO hR (1)

amine lone-pair electrons

(b) LUMO PET (2)

(c) LUMO

HOMO

HOMO

HOMO no fluorescence M+ (3)

(d) LUMO

HOMO N M

Nhi u b c m bi n hu nh quang cc ion kim lo i ho c proton nh y v r t ng quan tm c pht tri n d a trn s v n d ng qu trnh PET. V d , h p ch t J c dng lm b c m bi n pH.
N

Cl

14-4

Theo b n th h p ch t J c pht hu nh quang trong dung d ch ki m (pH = 10.0) hay khng?

Bi 15: Ha h c l p th
Ng i ta dng cng th c chi u Fischer m t s s p x p khng gian ba chi u c a cc nhm c lin k t v i m t tm cacbon trn khng gian hai chi u. Trong lo i cng th c ny, giao i m c a hai ng th ng vung gc bi u th m t tm sp3. ng n m ngang n i li n B v D qua tm cacbon th hi n lin k t ngoi m t ph ng gi y (g n ng i quan st). ng th ng ng n i hai i m A v C qua tm cacbon th hi n lin k t n m trong m t gi y (xa ng i quan st).
A D C B D C A B into plane out of plane

15-1.1 Gio s Kagan pht tri n h p ch t ChiraPhos, m t ch t c nhi u ng d ng trong t ng h p b t i. D a trn cng th c chi u Fisher d i y, hy cho bi t c u hnh tuy t i R/S c a cc trung tm b t i trong ChiraPhos theo quy t c h n c p Cahn-Ingold-Prelog.
CH3 H 2 PPh2 Ph2P 3 H CH3 ChiraPhos

15-1.2 M t trong nh ng ng phn l p th c a ChiraPhos l m t h p ch t meso. Xc trong cng th c chi u Fischer d i y.

H X H 3C

2 3

nh X v Y

Y PPh2

H mes -Chir P hos



L p th c cc h p ch t c cbohydr t th ng c bi u th b ng cc cng th c chi u Fischer. V d , cng th c chi u Fischer d i y bi u th c u trc c D-glucoz . M t i u th v l glucoz m ch h c th chuy n h thnh c u trc vng qu s hnh thnh hemi xet l gi hai nhm C5OH v C1-andehit.
O H HO H H CH 2 OH 3 H 4 OH 5 OH CH2OH H HO C H OH HO H H OH H O CH2OH E-anomer OH H C H OH HO H H OH H O CH2OH F-anomer

or

D-glucose

(open chain)

(cyclic structures)

S hnh thnh hemiaxetal sinh ra hai ng phn l p th , c g i l cc anomer. E -anome o nguyn ch t c a D-glucoz c gc quay c c ring l +112.2 , trong khi -anome c gc quay c c ring l +18.7o. Trong n c th E -anome hay -anome u t o ra m t h n h p cn b ng v i gc quay c c ring b ng +52.6o. 15-3 15-4 15-5 15-6 Tnh ph n tr m cc n c. Gi a E -anome v ng phn E -anome trong h n h p cn b ng c a D-glucoz -anome, anome no b n h n trong n ng phn -anome. ng c a s chuy n ha l n nhau gi a E - v !

trong

c? (E hay )

V c u d ng gh c a

Cho bi t h p ch t trung gian thng th anome?

Ph n ng c ng HCN vo m t andehit t o ra m t xyanohydrin, ch t ny sau c th b kh thnh m t E -hydroxyandehit.

O H
"

HCN
"

OH CN

reduction
"

OH H O

cyanohydrin

Cc ng ng cao c a cacbohydrat, nh l D-talos, c th s l p l i ba l n i u ki n ph n ng gi ng nh d i y.

CHO HO H H OH CH2OH v i quang
#

c t ng h p t D-glyxerandehit b ng
CHO H H H OH CH 2OH
#

CHO OH CH2OH

1. HCN 2. reduction

HO HO HO H

D-glixerandehit

D-talose + i quang

15-7

Trong h n h p s n ph m cu i cng c bao nhiu c p ch t

ng phn

i quang?

Enzim l m t ch t xc tc sinh h c r t ng quan tm, chng ki m sot m hnh chuy n ha ha h c trong c th s ng. B i v kh n ng v c tr ng xc tc t t c a chng, nn ng d ng enzim trong t ng h p h u c tr thnh m t trong nh ng l nh v c l n m nh nhanh nh t cho s pht tri n c a ph ng php t ng h p m i. Sau y l d li u cho phn gi i ng h c xc tc men c a raxemic xiclohexanon ch a nhm th v tr s 2 theo cc ph n ng Baeyer Villiger (B ng 1). B ng 1. Phn gi i ng h c xc tc men c a raxemic xiclohexanon ch a nhm th cc ph n ng Baeyer Villiger
O R men O O R hn h p raxemic O R

v tr s 2 theo

O O R

O R

STT 1 2 3 ee: l 15-8 15-8

R Et n-Pr Allyl ng d

Hi u su t (%) 79 54 59 ng phn i quang

ee% 95 97 98

Hi u su t (%) 69 66 58

ee% 98 92 98

Cho bi t t l

ng phn (R)/(S) c a 6-allycaprolacton trong d ki n s 3?

AMCPB (axit meta-cloperbenzoic) l m t tc nhn oxi ha thng th ng cho cc ph n ng Baeyer Villiger. S d ng AMCPB nh m t tc nhn oxi ha cho ph n ng trn, thay v men. Cho bi t ph n tr m l ng d c a s n ph m caprolacton?

Bi 16: T ng h p h u c
M t trong nh ng yu c u ban u cho s pht tri n cc diot pht x nh sng h u c (OLED) l s tm ki m v t li u pht quang c hi u qu cao m c th l nh ng phn t nh ho c nh ng h p ch t cao phn t . V d nh floren, m t biphenyl c u n i metilen, c hi u su t l ng t hu nh quang cao h n biphenyl.
6 7 8 9 luoren Biphenyl 1 5 4 3 2

Nhi u d n ph ng. fluoren. M xanh c hi

xu t floren c pht tri n, chng c ti m n ng ng d ng trong cng ngh mn hnh trnh s t ng tc gi a cc phn t , cc nhm th l n c a vo v tr C9 c a t v d c a tr ng h p ny l h p ch t C, m t pht minh v v t li u pht x nh sng u qu cao r t th v v b ch. D i y l gi n ph n ng t ng h p ch t ny.
NH2 1) NaNO2 , HCl - 5 oC B HO c, HCl ng- c dng

2) I

2) 3) H2O
O

'

1) Mg, Et2O

&

C (C25H16)

16-1

Xc

nh c u t o c a A, B, v C.

Tinh th l ng tr thnh m t ph n cu c s ng hng ngy c a chng ta, t nh ng ng h eo tay, my tnh b ti, n mn hnh ph ng mu. Cc phn t tinh th l ng th ng ch a m t trung tm c ng nh c v ui l m t m ch ankyl linh ho t nh c trnh by d i y.
C ph n m ch ankyl linh ho t

trung t m cng nh c

Biphenyl v terphenyl l nh ng c u trc c b n cho trung tm c ng nh c c a cc tinh th l ng. y l lo i c u trc c th c t ng h p c hi u qu qua ph n ng ghp m t aryl bromua ho c iodua v i axit arylboronic c xc tc paladi (ph n ng ghp c p Suzuki).

M t v d c tr ng c a ph n ng ghp c p Suzuki c bi u di n d v i axit phenylboronic c m t xc tc paladi t o ra biphenyl.

Br + B(OH) 2 Pd(0) catalyst

i y s

t ng h p hai phn t tinh th l ng, 4-xyano-4-pentylbiphenyl v G.

CuCN DM AlCl 3

C H1 O

Pd(PPh3) 4 Na2CO3 MeOCH2CH2OMe, H2O

16-2

Cho bi t c u trc c a D, E, , v G?

Bi 17: P

ng

v Ha

c olyme

Cc polyme h u c c nh h ng r t l n i v i cu c s ng hng ngy c a chng ta. Hng nghn t n cc lo i cao phn t khc nhau c s n xu t m i n m. T ng h p cc polime h u c cs d ng trn nhi u l nh v c, t nguyn li u d t cho n cc con chip my tnh, v n c van tim nhn t o. Chng c s d ng r ng ri nh ch t d o, keo dn, v t li u xy d ng, ch t d o c kh n ng phn h y v s n. Poly (vinyl ancol) (PVA) l m t v d quan tr ng c a m t polyme c kh n ng ha tan trong n c. Gi n 1 d i y tm t t m t ph ng php t ng h p PVA.

Br 2

C4H COCl

NH2NH2 OH, t

10

Ter

enyl

NC

i y. Brombenzen tc d ng

C H11

B(OH) 2

Gin 1

Monome A

polyme ha

Polyme B

Poly(vinyl ancol) (PVA)

Polyme B trn c ng l thnh ph n chnh trong k o cao su. Phn tch nguyn t ch t A cho t l C:H:O = 56:7:37. Thm vo , phn tch nguyn t ch t B cho ra thnh ph n C, H v O g n gi ng nh v y. D i y l ph IR v 1H NMR c a monome A.

Ph

H NMR c a Monome A

110 100
3503 3094 1434 849

90
1295

977 951 876

Trans ittanc ( T)

80
1372

1021

70
1648

60 50 40 30 4000

1138

1761

1217

3500

3000

2500

2000
-1

1500

1000

avenumber (cm )
Ph IR c a Monome A 17-1 17-2 17-3 17-4 17-5 17-6 Cho bi t cng th c phn t c a A? Nhm ch c no cho d i h p th IR Cho bi t c u t o c a A? V m t ph n polyme B. Bi u di n t nh t ba m t xch. ngh m t ph ng php chuy n ha B thnh PVA. i quang s thu c t polyme B c kh i l ng phn t c t t m ch b i s h p th hidro v b qua kh i l ng cc C bao nhiu c p ng phn 8600, gi s r ng polyme nhm cu i m ch. 1761 cm -1?

17-7.1 H p ch t C, m t ng phn c a A, c ng l m t monome quan tr ng trong vi c t ng h p cc polime. D a vo ph 1H NMR v ph IR c cung c p d i y, l p lu n xc nh c u t o C.

Ph

H NMR c a Monome C

100
2697 2587 3107 3553 3445 3632 2856 2062 1945

80

Transmittance ( T)

2999 662

854

60
2955

1634

40
812 988 1439 1404 1279 1205 1069

20

1731

4000

3500

3000

2500

2000
-1

1500

1000

avenumber (cm )
Ph IR c a Monome C Polyme D l m t phn t l n nh y axit. Khi x l D v i m t axit th gi i phng kh E, F v hnh thnh m t polyme m i G. Kh E lm c dung d ch Ca(OH)2, cn kh F tc d ng v i brom t o ra m t dung d ch khng mu H.

H+

+ Br2

O O D

dung dch Ca( OH)2 vn c

H (khng mu)

17-8

Xc

nh c u t o E, F, G v H?

Tr n polyme D v i ch t quang sinh axit (PAG - a photo acid-generator) t o v t li u quang nh. Sau khi c ph ln trn ch t n n v em ra ngoi sng, PAG sinh proton lm xc tc cho ph n ng ha h c trong khun polyme. N u chi u sng qua m t t m m ng t o hnh (Hnh 1), m t nh c a t m m ng s hnh thnh trn khun polyme. Sau khi s y v r a cc v t li u c tnh axit b ng n c r a nh thng th ng t o ra n n c trang tr I.
nh s ng m ng t o h nh Polyme D + PAG Ch t n n H 1 nh
B A

17-9
(a)

Gi n

no d

i y minh h a t t nh t cho ch t n n
(b) (c)

c trang tr I?
(d)

n mu sm th hin c u trc polyme bbi

i so v i ban u

Problem 18: Crown Ether and Molecular Recognition

Charles Pederson khm ph ra ete vng n m 1967. Jean-Marie Lehn, Donald Cram v Charles Pederson cng nh n Nobel Prize n m 1987 cho s ng gp c a h vo ha h c siu phn t . S ph n ng d i y bi u di n m t ph ng php t ng h p diol A. Tuy nhin, do c m t c a catechol trong cc ch t tham gia m s n ph m g m h n h p c a A v s n ph m ph B.
OH + O O c t p ch t l catechol (cng th c d- i) OH OH Catechol OH Cl O Cl 1) NaOH 2) H3O+ O O A + B HO O

B c thnh ph n nguyn t C:H:O = 66.5:6.7:26.6 v kh i l ng phn t b ng 360. Ph 1H NMR c a B cho th y b n t p tn hi u proton. Hai trong c thu c t i H 7,0-7,5 v tn hi u kia t i H 3,74,2. T l tch phn c a b n t p tn hi u l 1:1:2:2. H p ch t B lin k t b n v i ion kali. M t v d thuy t ph c cho i u ny l vi c dng B gip ha tan KMnO4 trong benzen t o ra m t ch t nhu m mu tm. 18-1 18-2 Xc (a) (b) (c) (d) D nh c u t o c a B. ho t ha ClCH2CH2OCH2CH2Cl. trung ha NaOH. tch nhm tetrahydropyran. ho t ng nh m t h m ki m sot pH c a dung d ch. ng t ng h p [2.2.2]cryptand:
O O O OH HO O O SOCl2 C NH2
D

Cho bi t vai tr chnh c a H3O+ trong ph n ng trn.

i y l con

O H2 N Li lH4 D E
G

high ilution O O O N
E

2. H2O

18-3 18-4

Xc

nh c u trc cc ch t t C- . c dng h p th

T i sao qu trnh t ng h p D t C yu c u i u ki n r t long? (a) Do ph n ng gi a C v diamin th t a nhi t m nh, dung d ch long nhi t thot ra t ph n ng. (b) (d) i u ki n long cao c p d ng c u tin u nh . (c) Cn b ng nhi t t o ra D trong i u ki n r t long.

ng n ch n s hnh thnh polyme v oligome.

tan c a nguyn li u ban

i l c v i m t cation kim lo i c ki m sot b i m t s y u t nh s t ng ng v kch th c gi a kho ng tr ng c a ch t mang l ete vng v c a cation khch; s nguyn t ph i tr c a ch t mang. B ng 1 d i y cho bi t bn knh c a cc cation kim lo i ki m v ng knh kho ng tr ng c a m t s ete vng.
H H H H H H H H H

1 -C-4

1 -C-

18-C-

1-C-

B ng 1. Bn knh c a cc cation kim lo i ki m v Cation (bn knh, pm) Li+ ( 8) Na+ (98) K+ (133) Cs+ (1 )

ng knh kho ng tr ng c a m t s ete vng.

Kho ng tr ng c a ete vng ( ng knh, pm) 1 -C-4 (1 0-1 0) 1 -C- (1 0- 0) 18-C- ( 0-3 0) 1-C- (340-430)

1,

2H6

O N O

[2.2.2]Cr

tand

Cavity

H H P P H

18-5

D a vo c s d li u ny, hy l a ch n v i cc ete vng xiclohexyl t G n I.

log Kf 6.0 III 5.0 4.0 II 3.0 2.0 1.0 Na K Cs I O O

ng cong th c nghi m trong Hnh 1 t

ng ng

O O O

O O G

O O O O O O H

O O I

B n k cation nh

H 1. Ph c ca c c ete v ng v i c c cation trong metanol nh

Problem 19: Xc tc Enzim

Trong cc h sinh h c, oxidaza xc tc cho ph n ng sau O2 + 4H + 4e
+ -

2H2O y c

Ph n ng ny l cha kha i v i s h h p trong sinh v t. Cc electron nh n vo nh ng ra t Cytchrom c (ch a m t tm s t). Bn ph n ng c a Cytchrom c: FeIIcyt c FeIIIcyt c + e
-1

Cc h s t t c a FeIIcyt c v FeIIIcyt c t i 550 nm l n l

t l 27,7 v 9,2 mM cm

Quan st th y h s h p th c a cyt c t i 550 nm gi m t i v n t c b ng 0,1 A/giy trong 5ml dung d ch ch a oxidaza 2,7 v 10-9 M v l ng v a cyt c, oxy. 19-1 19-2 19-3 Bao nhiu mol cyt c b oxi ha trong m i giy? Bao nhiu mol oxy tiu th trong m i giy? Cho bi t s lun chuy n c a oxidaza? (s lun chuy n: s s n ph m ch t xc tc trong m t giy) c t o ra b i m t

Bi 20: Cng trong cc qu trnh nhi t

o

ng h c

Cho 10 L m t kh l t ng 0 C and 10 atm, tnh th tch cu i v cng th c hi n trong ba t p h p i u ki n sau, v i p su t cu i l 1 atm. 20-1 20-2 Gin n thu n ngh ch ng nhi t t ng t n1 Gin n thu n ngh ch o n nhi t

20-3 Gin n o n nhi t b t thu n ngh ch th c hi n nh sau: Gi s p su t gi m atm v sau kh gin n o n nhi t t i p su t khng i. [L u l nhi t dung mol t i th tch khng i c quan h : C v !

3 R , v i R l h ng s kh.] 2

Bi 21:

ng h c Ha h c kh quy n
i y c nh h ng l n n s nhi m khng kh

Ph n ng b c hai d

2 NO2 p 2 NO  O2
21-1 21-2 Thi t l p quan h tch phn gi a cc p su t t ng trong bnh ph n NO2 nguyn ch t) t i th i i m t. ng (ban u ch ch a c 50% sau 3

Cho NO2 vo bnh c th tch 2 L t i 600oC v 600 mmHg, ph n ng x y ra pht. Tnh h ng s v n t c ph n ng.

Bi 22: Nhi t

ng v

ng h c

Khi ni m v ng h c theo s ki m sot nhi t ng s n ph m ph n ng c dng kh th ng xuyn trong t ng h p h u c nh h ng s n ph m t o thnh, v d nh trong qu trnh sunfo ha, ph n ng Diels-Alder, qu trnh ng phn ha v cc ph n ng c ng. y c th hon ton thu c chuy n ha qua l i gi a hai s n ph m khc nhau nh ki m sot i u ki n ph n ng. Thng th ng qu trnh ny c bi u di n b ng s ph n ng song song. D i y l ph n ng A chuy n ha hon ton thnh cc s n ph m B v C.

nk k p B A C, p n k k
1 2
1 2

Hnh d

i y m t gi n

n ng l

ng ph n ng ny.

22-1 22-2

Cho cc h ng s v n t c k1=1, k-1=0,01, k2=0,1, v k-2=0,0005 min-1, d B/C trong 4 pht u tin c a ph n ng. S d ng cc gi tr h ng s v n t c trn, d qu 4 ngy.

on t l s n ph m ng x y ra

on t l s n ph m B/C khi ph n

22-3

c g i l s n ph m ki m sot ng h c, cn C c g i l s n ph m ki m sot nhi t ng. Khi nhi t c a h t ng ln ph n ng s x y ra theo chi u h ng no?

Bi 23: Gi n

pha
v p

Gi n pha l m t cch thu n ti n m t cc pha c a h p ch t theo hm c a nhi t su t. Dng gi n pha c a n c cho d i y tr l i cc cu h i sau: 23-1 23-2 23-3 Cho bi t pha t n t i T i sao n N cc i m A, B v C? c l ng? d ng ph ng trnh Clapeyron ( c khng chm trong n khi n ng c. S

c gin n

dp (H ! , v i H v dT T(V
c) gi i thch i u

Vl nl ny. 23-4 23-5

t l bi n thin entanpy mol v bi n thin th tch mol c a n

M t bnh thu tinh ch a m t ph n n c th st c bi n i g khi b m ho t ng?

c n i v i m t b m chn khng. C th quan

M t ng i n ng tr t b ng trn b m t c a m t t m b ng v i p su t kh quy n l 1 atm v nhi t l 0oC. C th quan st c bi n i g d c theo ng tr t trn b m t c a b ng, gi s b ng c th ch u c tr ng l ng c a ng i n ng m khng b v .

Bi 24:

l ch chu n trong C H c L

ng T

M t Chi u
il ng v t l o c no .

l ch chu n W bi u th sai s c th c khi o m t l n m t vi l ch chu n c nh ngh a b ng:

W= G2 "  G "2 , V i G l m t i l ng v t l o c, <G> l gi tr trung bnh c a G; <G2> l gi tr trung bnh c a 2 G . C th thu c cc gi tr trung bnh, <G> v <G2>, b ng cch l y tch phn i l ng v t l t ng ng c nhn v i phn b xc su t c a n trn t t c cc gi tr c a G. nh ngh a ny c th p d ng ng th i cho th gi i c h c c i n v c h c l ng t . D i y l hai v d lin

quan n s xc nh gi tr W, m t cho tnh ch t ng c a h t trong m t chi u. 24-1

ng h c c a cc phn t kh v m t cho chuy n nh c th c m t b ng m t

S phn b v n t c c a cc phn t kh t i m t nhi t c xc su t sau (cn g i l phn b Maxwell-Boltzmann)

M F ( v) ! 4Tv 2TRT
2

3/ 2

 Mv 2 exp 2 RT

V i v l v n t c phn t , M l kh i l ng phn t , T l nhi t tuy t i (Kelvin) v R l h ng s kh. Tnh v n t c trung bnh <v> v l ch chu n W v c a phn b v n t c cc phn -1 -1 t O2 300 K. (O2 = 32 g/mol, R = 8,31 J K mol ) 24-2 Cho l m t h t chuy n
2

ng trong chi u x c hm sng thng th

1/ 2

ng:

N ! [(1 / 2T ) exp(  x / 2)]

Tnh v tr trung bnh <x> v o i l ng x. 24-3 Trong c h c l ng t ,

; g e x e g , l ch chu n W x c a phn b v tr h t sau m t s l n cc php ng cho m t chi u c th di n t b ng m t ton t , v d nh ng l ng trung bnh <p> v l ch chu n Wp

ng l

ih d p=  , v i h l h ng s Planck. Tnh 2T dx
cho h t c cng hm sng gi ng nh 24-4 Tnh tch sai s v tr v D
g

m t trong ph n 2. ng t trn.

ng l

ng WxWp cho m u c h c l
1/ 2

i y l m t tch phn thng d ng:

1 3 5 ( 2 n  1) T 2 n 1 0 2 n 1 a g n! 2 n 1 2 0 x exp(ax )dx ! 2a n1 v i n = 0,1,2,3 x 2 n exp(  ax 2 ) dx !

Bi 25: H t trong C H c L

ng T

H p Th Hai Chi u

C th xem cc electron Ttrong hem-s t c a m t phn t hemoglobin nh m t h cc electron t do chuy n ng trong m t h p th hai chi u. Theo m hnh ny, n ng l ng c a electron c gi i h n n cc gi tr

v i h ng s Plank h=6,63 x 10 J s; nx v ny l cc s l l ng electron; L l chi u di h p. 25-1 25-2 25-3 25-4 Xy d ng gi n n ng l ng bi u di n th t t ng

-34

ng t

chnh; m e=9,11 x10

-31

kg l kh i

i c a 17 obitan th p nh t. c chi m c c

Cho phn t c 26 electron, xc nh phn b electron trn cc obitan n ng l ng cao nh t tr ng thi c b n. Gi s qui t c Hund c th p d ng cho h ny, d

on h ny l thu n hay ngh ch t .

nh sng c h p th trong i u ki n hR = ( E thch h p. N u chi u di L cho h p th hai chi u ny l 1 nm th di sng nh sng (theo nm) c th d n n s kch thch b ng bao 8 nhiu? [V n t c nh sng c = 3.00 x10 m/s]

Bi 26: My phn tch ph

Hnh 1 d i y l c u t o c a h DFDL (distributed feedback dye laser). H ny g m m t my t o dao ng v m t amli.

Tch splitter Beamtia

<
Cc knh Cylindrical hnh tr lens Slit

Laser (355 nm)

t bo -2 mu -2

Dyebo -1 t cell mu -1

DFDL< amli
g ng Mirror g ng Mirror

Wavemeter o sng

My t o dao ng c lm t m t cuvet th ch anh (t bo mu 1) tu n hon. Hnh 2 cho bi t chi ti t c u t o c a my t o dao ng ny. Con cch

c trang b m t my b m mu

My t o dao
Hnh. 1. So n

t bo mu

ng

kh i c a DFDL

PDFD L

PDFD L

Hai tia laser (PP = 355,00 nm) c ph n x b i hai g ng i n mi xoay, sau h i t vo dung d ch mu hnh thnh m t m u giao thoa, kho ng cch c a n xc nh di sng c a pht x P ph PP laser. C th tnh di sng c a pht x laser PDFDL theo cc P ng trnh: Hnh 2. C u t o chi ti t my t o dao ng DFDL

P DFDL ! 2n0

0 ! P p / 2 sin U
v i n l ch s khc x mi tr ng; 0 l kho ng cch vn giao thoa v l gc t b m t th ng. di sng pht x laser c ng c th xc nh t kho ng cch vn giao thoa, m b n thn n c xc nh t gc c a tia t i. di sng c a DFDL c th o c b ng m t my o sng (wavemeter). C th khuy ch i c ng c a DFDL b ng m t amli (t bo mu th hai) 26-1 di sng c a DFDL b ng bao nhiu khi gc l 1,40? (a) 374 nm (b) 474 nm (c) 574 nm (d) 674 nm b ng 60,00r v ch s khc x mi tr ng

(e) 774 nm

Bi 27: Ph kh i Th i Gian Bay

C nhi u cch tch v ch n l c ion trong ph kh i. Tr ng i n t c ng nh t n s v tuy n th ng c dng tch cc ion trong kh i ph . Ph kh i th i gian bay (TOF - time-of-flight mass spectrometer) c nh y r t cao v l lo i n gi n nh t trong s cc my phn tch kh i l ng thng th ng. Php o kh i l ng l n th c hi n c nh s h tr c a h th ng MALDI (matrix-assisted laser desorption / ionization) ho c ion ha chm electron (ESI - electrospray ionization). Cc h th ng ny c th ion ha cc phn t l n nh protein, ADN v cc polime. Hi n nay n c th phn tch cc ion c kh i l ng phn t ln n m t tri u n v kh i l ng nguyn t -27 (amu - atomic mass unit; 1 amu = 1.6605 10 kg). Thng th ng, cc ion m u c hnh thnh trong khu v c ngu n c a thi t b b i ph ng php ion ha hon ton. Ng i ta p m t i n th cao qua ngu n tch v y nhanh cc ion t ngu n n khu v c tch t tr ng t do c a thi t b . Nguyn l ho t ng c b n c a TOF l cc ion c cng ng n ng s chuy n ng v i v n t c khc nhau ph thu c vo gi tr m/z c a n. i u ny c th th y c qua ph ng trnh ng n ng c i n d i y: KE = mR Bi n i ta
2

c bi u th c c a v n t c theo

ng n ng v m / z. nh l L (b qua th i gian

R = (2 KE/m)

N u kho ng cch t i m hnh thnh ion n detector t i m t vi i m c tch t ngu n), th th i gian bay (t) c th tnh theo ph ng trnh sau: t = L / R = L / (2 KE/m)

Trong my ph kh i hi n i nh t, cc ion hnh thnh c gia t c n n ng l ng hng kiloelectron volt (keV). T i n ng l ng ny, th i gian bay c gi tr trong kho ng t vi ch c n vi tr m micro giy (Qs) (ph thu c vo kho ng cch bay). Bi u th c d i y bi u di n ng n ng c a m t ion c gia t c b i m t i n th : KE = zeV V i z l s i n tch c a ion, e l gia t c c p d ng. 27-1 nv i n tch nguyn t (1,6022 10
-19

C) v V (volt) l i n th

M t cytochrome proton ha trung bnh c kh i l ng phn t b ng 12,361 amu. V n t c + ion (MH ) c a cytochrom b ng bao nhiu khi c gia t c v i i n th 20,000 V? (a) 18000 m/s (b) 28000 m/s (c) 38000 m/s (d) 48000 m/s (e) 58000 m/s

27-2

N u detector (a) 40 Qs (b) 50 Qs (c) 60 Qs (d) 70 Qs

t cch i m hnh thnh ion 1,00 m th th i gian bay c a ion b ng bao nhiu:

(e) 80 Qs

Bi 28: Xc

nh cc ch t r n ch a bi t

C 12 m u ch t r n ch a bi t trong nh ng ci l th y tinh nh c nh s t A01 n A12 trn bn c a b n. M i l ch a kho ng 100 mg m t h p ch t tinh khi t d ng tinh th ho c d ng b t. Cc m u th nghi m ch a bi t thu c cc ch t sau:

Na l

dS

Pb(NO3 )2
KI

Ba(OH)2 NaHCO3

Na 2S2 O3 NH 4SCN

Ba l2
Ch :

eSO 4

(1) C hai m u ch a bi t, m i m u c trong hai bnh. (2) Cc cng th c trn khng ghi H2O cho cc tinh th hidrat.

Trn bn c a b n c ng c 14 l nh gi t r ng, 12 l th y tinh nh r ng, 12 tha khu y caf, v 5 l nh gi t ch a cc thu c th sau:

0.1
1
Ti n hnh:

gNO 3
HCl

3% H 2 O 2 0.01% phenolphthalein

0.1

Na 2S

1. Dng tha caf c l y kho ng 20mg c a m i m u th nghi m ch a bi t vo nh ng l r ng ring bi t, thm kho ng 1ml n c ch ng c t vo m i l t o nn nh ng dung d ch ch a xc nh v nh d u thch h p. 2. Dng 5 thu c th th nghi m. Ch : c v nh ng ph n ng qua l i gi a cc dung d ch nh n bi t t ng m u

(1) Bi th c nghi m ny thu c lo i th nghi m v t. B n c th lm n trn pa-let c ho c trn m t t gi y tr ng. (2) Xc nh n k s quan st c a b n tr d li u. c khi vi t c u tr l i ln kho ng tr ng c a b n

B ng d H p ch t

li u 28 M H p ch t M H p ch t M

KI NaCl

aCl2 e O4 CdSO4

Na 2 2 O3 NH 4SCN NaHCO3

Pb(NO3 )2 a(OH)2

Bi 29:
1

Xc nh cc dung d ch ch a bi t (I) Th nghi m v t khng phn

c th c hi n t t nh t s d ng th nghi m v t.

i n

y l lo i bi t p th c nghi m

Trong m t ti nh a, c 12 m u ch a xc nh trong cc l nh X12. M i m u trong l nh gi t 1 mL ch a dung d ch c a m t h Danh sch cc ch t ny c cho trong B ng D Li u. ng th phenolphtalien, hai l nh gi t r ng, m t pa-let, hai tha caf, m h p gi y lau dnh cho b n dng.

gi t c nh s t X01 n p ch t n gi n n ng 0,1M. i c ng c m t l nh gi t ch a t chai n c ch ng c t, v m t

Dng nh ng ch t c v nh ng ph n ng qua l i c a cc dung d ch ch a bi t nh n ra m i m u th nghi m v vi t cu tr l i c a b n (m s ) ln kho ng tr ng c a B n D Li u. (1) C ba m u dng hai l n. (2) Th tch c a m i m u th nghi m kho ng 0,6 mL. S khng cung c p dung d ch no khc n a. (3) M i cu tr l i ng s nh n i m. c 8 i m, v m i cu tr l i sai s b ph t tr i2

L u:

B ng d H p ch t

li u 29 S H p ch t S H p ch t S

NaCl HCl

AgNO3 Pb(NO3 )2 Na 2 CO3

KI

BaCl2
NaOH

H 2 SO4
Cu h i 29-1 29-2 Lm sao Lm sao

tm ra m u H2SO4 trong th c nghi m ny? xc nh n l i dung d ch H2SO4 trong th c nghi m ny?

Bi 30:

Xc

nh dung d ch ch a bi t (I) Th nghi m v t c i n phn

1 1 1 10 n gi n Thi t b i n phn Tha caf Gi y l c c trnh by trong B ng D Li u. c th hi n trong Hnh 1. c li t k trong B ng D Li u. n gi n 1 2 1

Thu c th v d ng c Ch th Axit-Baz Bromthymol Xanh N cc t Mu ch a xc nh 1 2 3 M Xc i m u th nghi m i n phn D ng c

nh 10 m u th nghi m ch a bi t (k hi u s : X01-X10) (1) Nh ng h p ch t trong nh ng dung d ch ch a bi t (3) N ng (2) M i m u th nghi m ch a bi t ch a duy nh t m t h p ch t. c a m i dung d ch ch a bi t vo kho ng l 0,1 mol/L. (4) Vi t cu tr l i c a b n (m s ) vo trong kho ng tr ng c a B ng D Li u.

L u :

Pin kh

Pa-lt

Dy Dy Hnh 1. Thi t b B ng d H p ch t li u 30 S H p ch t S i n phn

ng ng c n gi n

u Pt

H p ch t

Cd(NO3 )2
KI

Na 2S Pb(NO3 )2
HCl

H 2 SO4
NaOH

Na 2S2 O3
NaCl

Zn(NO3 ) 2

Bi 31: Phn tch

nh l

ng Axit Ascorbic trong vin Vitamin C

Thnh ph n chnh trong vitamin C th ng m i l axit ascorbic (H2C6H6O27, FW = 176,12). Axit ascorbic v a l m t axit, v a l m t ch t kh , do , c chu n axit-baz v chu n oxi ha kh u c th s d ng xc nh l ng axit ascorbic trong nh ng vin vitamin C th ng m i. Th nghi m ny g m hai ph n, ph n u dng chu n axit-baz trong m t vin vitamin C. Ph n th hai dng chu n oxi ha kh xc nh l ng axit ascorbic th c hi n xc nh t ng t . axit-baz ,

S nh gi c d a trn s chnh xc c a m i php chu n . Tnh 30% cho chu n tnh 60% cho chu n oxi ha kh v 10% cho s so snh hai ph ng php. KI M TRA THU C TH Thu c th Dung d ch NaOH (trn nhn c ghi n ng ) V THI T B TR C KHI TH NGHI M Thi t b ng ong 10 mL 100 mL C c th y tinh 100 mL 250 mL Bnh Erlenmeyer 125 mL x1 x1 x2 x2

Dung d ch Thiosunfat (Na2S2O3) (trn nhn c ghi n ng ) Dung d ch Iod (0.01 M) Ch t ch th

x4

Dung d ch Phenonphtalein Dung d ch metyl Dung d ch h tinh b t

250 mL Gi y l c Gi y cn Mold and Pastel Buret (1 rack) Buret Brush Bnh nh m c, 100 mL Spatula Ph u x 1 Pipet (20 mL) / B m an ton Pipet Pasteur ( ng nh gi t) Bn ch i

x2 x 10 x 10 1b x2 x1 x1 x1 1b x6 x1

Ti n hnh: Ha tan vin vitamin C trong n mL. Ph n 1: Chu n 1-1 1-2 2-1 2-1-1 2-1-2 2-2 2-2-1 2-2-2 B ng d 31-1 axit-baz . c, l c n u c n thi t. Th tch cu i cng c a dung d ch nn l 100

Dng pipet pipet 10 mL ht dung d ch trn cho vo m t bnh Erlenmeyer. Ch n ch t ch th thch h p th c hi n s chu n . L pl i3l nb c th 2. xc nh n ng dung d ch iod cho. b ng cch s oxi ha kh

Part 2: Chu n

S d ng dung d ch thiosunfat chu n

Dng pipet 20 mL a dung d ch iodin vo bnh Erlenmeyer, r i chu n d ng dung d ch Na2S2O3 chu n. Dng tinh b t lm ch t ch th . L pl i3l nb Xc nh l c th 4. ng axit ascorbic.

Dng Pipet 10 mL a dung d ch t b c 1 vo bnh Erlenmeyer. Thm vo vi gi t tinh b t lm ch t ch th v chu n v i dung d ch iod. L pl i3l nb li u 31 Chu n axit - baz Dung d ch Vitamin C Dung d ch Vitamin C Dung d ch Vitamin C oxi ha kh nh n ng iod Dung d ch Iod Dung d ch Iod Dung d ch Iod Xc mL; Dung d ch Na2S2O3 dng mL; Dung d ch Na2S2O3 dng mL; Dung d ch Na2S2O3 dng mL; Dung d ch Iod dng mL mL mL mL. mL; Dung d ch NaOH dng mL; Dung d ch NaOH dng mL; Dung d ch NaOH dng mL mL mL c th 6.

Chu n l n 1 Chu n l n 2 Chu n l n 3 31-2 31-2-1 Chu n Xc Chu n l n 1 Chu n l n 2 Chu n l n 3 31-2-2 Chu n l n 1

nh axit ascorbic

Dung d ch Vitamin C

Chu n l n 2 Chu n l n 3 Cu h i 31-1 31-2

Dung d ch Vitamin C Dung d ch Vitamin C

mL; Dung d ch Iod dng mL; Dung d ch Iod dng li u t chu n axit-baz

mL. mL. tnh l ng axit

Gi s axit ascorbic l m t n axit, dng d ascorbic trong c vin vitamin C. Ph n ng c a I2 v i Na2S2O3 nh sau: 2 S2O3
22-

+ I2 p S4O6

+ 2I

Tnh n ng 31-3

dung d ch iod.
+

Ph n ng c a axit ascorbic v i I2 l: H2C6H6O6 + I2 p C6H6O6 + 2 I + 2H Tnh l

ng axit ascorbic trong c vin vitamin C ng php chu n .

31-4

So snh u i m v khuy t i m c a hai ph

Bi 32: Xc

nh h ng s cn b ng

H ng s cn b ng l c tr ng quan tr ng c a ph n ng ha h c. N cho bi t chi u h ng c a ph n ng. N ng c a m i c u t ph n ng c th tnh ton t h ng s cn b ng. Cho ph n ng lo i aA + bB ' cC + dD, h ng s cn b ng, Keq, c tnh b ng ([C]eqc[D] eqd) / ([A] eqa[B] eqb). T cng th c, c th d dng tnh Keq n u bi t n ng c a m i c u t t i cn b ng. Khi Keq c xc nh, c th tnh n ng cn b ng t b t c i u ki n ban u no. M c ch c a bi th nghi m ny l xc nh Keq cho ph n ng gi a Fe(NO3) v i KSCN. B n c cung c p 20 mL c a m i ch t tham gia ph n ng Fe(NO3)3 v KSCN u c n ng 0,1 M; ba ng nghi m ch a s n ph m t ph n ng. M i ng 1, 2, 3 l n l t c n ng s n ph m xc nh b ng 3.214 v 10-3 M, 1.360 v 10-3 M, 1.375 v 10-4 M. Cc dung d ch chu n ny c s d ng lm h th ng so mu tiu chu n. B n ph i phc h a m t th nghi m xc nh Keq cho ph n ng Fe(NO3)3 v i KSCN s d ng cc thu c th cho. D li u c a b n nn ghi vo b ng d i y: N ng ban u c a ch t tham gia Fe(NO3)3 KSCN N ng cn b ng c a ch t tham gia Fe(NO3)3 KSCN T thi t b o mu N ng s n ph m H ng s cn b ng c a ph n ng Keq

C n th n s p x p cc th nghi m tr c khi b n b t u. C th yu c u thm thu c th . Tuy nhin, m i l n thm thu c th s b tr 5 i m. i m c a bi th nghi m ny s c th ng tr c tin l d a vo tnh chnh xc c a k t qu . Bn c nh nh ng thu c th , nh ng d ng c sau c ng 1. 2. 3. Gi y Gi y lau Nhn 3t 1h p c cung c p trn bn c a b n:

4. 5. 6. 7. 8. 9.

ng nghi m (20 ci) v m t gi ng nghi m Bp an ton Bp cao su Pipet Que th y tinh x1 x4 x4 x2 x1 x1 100 mL x 2 250 mL x 2 500 mL x 2

Bn ch i ng nghi m (m ng v dy, m i th m t ci) c (15 cm)

10. L r a 11. Th 12. C c th y tinh

13.

ng ong

10 mL 25 mL 25 mL 5 mL 1 mL

x1 x1 x2 x2 x2

14. C c m 15. Erlenmeyer 16. Buret

100 mL x 4

B ng d

li u 32 N ng cn b ng c a ch t tham gia Fe(NO3)3 KSCN T thi t b o mu N ng s n ph m H ng s cn b ng c a ph n ng Keq

N ng ban u c a ch t tham gia Fe(NO3)3 KSCN

Cu h i 32-1 32-2 32-3 Vi t ph Keq = Cho bi t gi tr c a h ng s cn b ng t b ng d li u c a b n? ng trnh ph n ng. Vi t bi u th c h ng s cn b ng c a ph n ng ny?

Bi 33: T ng h p Axit Axetylsalixylic (Aspirin)

Axetyl ha c a nh ng h p ch t ch a nhm amino ho c nhm hydroxyl th ng c ti n thnh b ng axetyl clorua ho c anhidrit axetic. Ph n ng c xc tc b ng m t ch t xc tc nh l pyridin ho c axit sunfuric.

Aspirin c th c i u ch t sunfuric lm ch t xc tc. H+ HOC6H4COOH + (CH3CO)2O Ti n hnh:

axit salixylic v anhidrit axetic. Ph n

ng ny th

ng dng axit

CH3COOC6H4COOH + CH3COOH

Trong m t bnh Erlenmeyer 125 mL, cho vo 3,5 g axit salixylic, 3,5 mL anhidrit axetic (t kh i: 1,08 g/mL), v 5 gi t axit sunfuric m c (c th sinh ra l ng nhi t nh ). t nng bnh trong ch u n c nng v khu y u trong 5 pht. Trong th i gian ny, ch t r n ha tan hon ton. L y bnh ra kh i ch u v thm 15 mL n th b ng cch l c ht. c vo . Lm l nh bnh k t tinh s n ph m. Thu tinh

Cho tinh th vo bnh Erlenmeyer 125 mL, thm 8 mL ethanol. t nng bnh trong m t ch u n c n khi ch t r n b ha tan. Thm 20 mL n c nng vo bnh v t nng n n khi dung d ch trong su t. L y bnh ra kh i ch u, b c n l i, v n t ngu i i nhi t phng. Thu tinh th d ng kim b ng cch l c ht. R a nh ng tinh th v i n c l nh v cho n kh hon ton. Cn tinh th s n ph m. Cu h i 33-1 33-2
33-3 33-4

thu

c v tnh hi u su t c a th nghi m ny. Xc

nh nhi t

nng ch y c a cc

Cho bi t m c ch c a vi c cho thm n T i sao c n r a cc tinh th b ng n

Tnh hi u su t c a ph n ng ny. Cho bi t nhi t

c ?

c?
c?

nng ch y c a aspirin m b n thu

Bi 34: Phn tch vin Aspirin

V nhi u l do, cc v t li u ng gi cho cc ng d ng gia nh th th ng c pha long b i cc h p ch t tr , ng vai tr ch t n. Trong tr ng h p c a cc d c ph m, m t trong nh ng l do cho vi c lm ny l cung c p li u l ng ng cho vin thu c c kch th c ch p nh n c. V d aspirin, axit axetylsalicylic, th th ng c tr n v i m t ch t n trong qu trnh t ng h p th ng m i. M c ch c a th c nghi m ny l xc nh ph n tr m aspirin th c c trong vin thu c. Aspirin hay axit axetylsalicylic c th c xem l s n ph m c a ph n ng axit axetic (CH3COOH) v axit salicylic (HOC6H4COOH). Khi s l v i m t dung d ch natri hydroxit, aspirin b th y phn v hai axit sinh ra c ng c trung ha ngay. CH3COOC6H4COOH + 2NaOH CH3COO Na + HOC6H4COONa + H2O N u dng m t l ng d dung d ch NaOH trong ph n ng ny, th l ng NaOH d c xc nh b ng php chu n v i H2SO4. Tuy nhin, i u c n thi t l H2SO4 dng chu n ph i khng tc d ng v i natri axetat v natri salicylat (c hai ch t ny u ch a nh ng anion baz ). C th trnh i u ny b ng cch ch n ch t ch th l phenol (kho ng chuy n mu pH t 6,8 n 8,4) ho c phenolphatalein (kho ng chuy n mu pH t 8,3 n 10,0). Ti n hnh: Cn chnh xc cc vin aspirin c l ng kho ng 1,5 g. Ghi l i s vin v kh i l ng. Cho cc vin vo m t bnh nn 150 mL. Thm 25 mL dung d ch NaOH c pha c n th n cng v i m t th tch n c t ng ng. t nng nh nhng kho ng 10 pht th y phn axit axetylsalixylic nh ph ng trnh trn. Lm ngu i h n h p ph n ng b ng cch gi bnh d i vi n c ang ch y v c n th n t t c vo m t bnh nh m c 250 mL. R a bnh ph n ng vi l n

v in h p.

c, thm ph n r a vo bnh

nh m c. Lm long dung d ch

n v ch m c v l c k h n

L y 25 mL h n h p ph n ng pha long v

n vo m t bnh nn s ch.

Chu n ph n ny b ng dung d ch H2SO4 0,05 M, dng phenol (ho c phenolphtalen) lm ch t ch th . Ghi l i n ng mol c a axit v ch t chu n thu c. L p l i s xc nh cho n khi no k t qu g n nh khng i. Tnh gi tr trung bnh. Dng pipet v bnh nh m c, pha long m t m u dung d ch NaOH 1 M thnh 0,1 M. Chu n mL dung d ch pha long b ng H2SO4 0,05 M s d ng ch t ch th gi ng nh tr c. Cu h i 34-1 34-2 34-3 34-4 34-5 34-6 34-7 34-8 34-9 T i sao c n ph i lm ngu i h n h p ph n ng? T i sao c n ph i tr n k h n h p ph n ng? Pipet u tin nn c r a b ng g? Nn r a bnh b ng g? T i sao c n pha long dung d ch NaOH? Ghi l i k t qu chu n axit v xc nh n ng t t c cc b c trong php tnh c a b n. Xc nh s mol NaOH ban b c th y phn. Tnh kh i l trn h p. mol c a dung d ch NaOH ban u, ghi r 25

u thm vo m u aspirin v s mol c a NaOH dng trong .

Tnh s mol c a axit axetylsalicylic c m t trong m u chu n chu n

ng c a axit axetylsalicylic trong m i vin thu c v so snh i u ny v i ghi ch quan

34-10 Phn tch k thu t v k t qu c a b n trong th nghi m ny. Li t k (theo m c tr ng), ngu n g c l i khc nhau c th xu t hi n trong phn tch ny.

Bi 35:

Tch (s) - E- Methylbenzylamin v xc

nh

tinh khi t quang h c

Ph ng php truy n th ng tch m t h n h p raxemic thnh cc ch t ng phn quang h c i quang c a n l dng m t s n ph m i quang t nhin tinh khi t c lin k t v i h p ch t s c tch. Cc ng phn quang h c i quang trong h n h p raxemic lin k t v i tc nhn tch tinh khi t quang h c hnh thnh hai ch t ng phn khng i quang. Cc ng phn quang h c khng i quang c tch ra, v sau gi i phng tc nhn tch kh i nh ng ng phn quang h c i quang. tinh khi t quang h c c a m t h p ch t c nh ngh a b ng t s gi a gc quay c a n so v i gc quay c a m t ng phn quang h c i quang tinh khi t. M t h n h p raxemic c a E -metylbenzylamin c tch b ng axit (R,R)-(+)-tartaric. Mu i hnh thnh (S)-(-)- E -metylbenzylamini (R,R)-(+)-tartrate, mu i SRR, c tan nh h n mu i (R)-(+)- E metylbenzylamini (R,R)-(+)-tartrate, mu i RRR. Mu i SRR b k t tinh, trong khi mu i RRR v n t n t i trong dung d ch. Cc tinh th c tch ra b ng cch l c v r a s ch, sau x l v i baz ti t o l i (S)-(-)- E metylbenzylamin.

Me Me NH2 (R)- E-methylbenzylamin + Me NH2 COOH H OH HO H COOH NH3

COO H OH HO H COOH

mui-RRR + Me NH3 COO H OH HO H COOH

(S)- E-methylbenzylamin

axit (R,R)-(+)-tartaric

mui-SRR

Ti n hnh v cu h i: Cho axit (R,R)-(+)-tartaric (7,8 g, 52,0 mmol) v metanol (125 mL) vo m t bnh Erlenmeyer (250 mL). H n h p c t nng trn b n nng n khi dung d ch g n si. Thm t t h n h p raxemic E -metylbenzylamin (6,25 g, 51,6 mmol) vo dung d ch trong kho ng 5 pht. (Ch : t i b c ny, h n h p r t d s i b t v si ln). ng nt bnh l i v n qua m (18 gi ). S hnh thnh tinh th l ng tr cho bi t s ha tan hon ton c a cc ng phn quang h c i quang, trong khi nh ng ng phn khng tinh khi t s xu t hi n d ng tinh th hnh kim. Cc tinh th hnh kim nn c ha tan b ng cch t nng c n th n, v k t tinh l i trong khi t t lm l nh. M t h t c a tinh th l ng tr c th c thm vo thc y s k t tinh l i. Cc tinh th c l c qua ph u Bchner, v c r a v i m t t metanol l nh. Cc tinh th c chuy n vo m t bnh Erlenmenyer cn tr c (50 mL), v c lm s ch b ng m t dng kh nit . Cn l i cc tinh th kh v tnh hi u su t. Nh ng tinh th trong bnh c x l v i n c (25 mL), v thm t t dung d ch natri hydroxit 50% (4 mL). Dng ph u chi t h n h p 3 l n b ng 10 mL methylen clorua. Cc l p h u c t m i ph n chi t c tr n l n trong m t bnh kn, v lm khan trn natri sunfat khan (1,0 g) trong kho ng 10 pht. Dung d ch lm khan c chi t vo m t bnh c u y trn (50 mL), v methylen clorua c tch i b ng s bay h i. Cn ph n E metylbenzylamin cn l i v tnh hi u su t. Nn c g ng trnh ko di s ti p xc c a amin v i khng kh. Chuy n E -metylbenzylamin vo ng phn c c k , v o gc quay c c ring c a n. Gc quay c c ring nh n c c a (S)-(-)- E -metylbenzylamin l [ E ]D23 = -40.3o. Tnh ph n tr m cho m i ch t ng phn quang h c i quang trong m u th nghi m c tch.

Cc quy t c an ton cho h c sinh trong phng th nghi m

T t c cc h c sinh ph i u bi t r ng khng th hon ton trnh kh i cc ch t nguy hi m nn cc nh ha h c ph i h c cch s d ng t t c cc v t li u m t cch thch h p. Khng hy v ng cc th sinh tham d IChO bi t h t cc nguy hi m c th c trong qu trnh th c nghi m, nh ng ng i t ch c c a cu c thi ny ch yu c u t t c cc th sinh bi t cc quy t c an ton c b n. V d , th sinh ph i bi t l khng c php n, u ng ho c ht thu c trong phng th nghi m hay n m th b t k ha ch t no. Bn c nh cc quy t c an ton thng th ng m cc h c sinh nn bi t tr c, vi i u lu t c th , c li t k d i y, c ng ph i c tun theo trong su t th i gian tham d IChO. Th sinh c th yu c u gim th g n nh t h ng d n v cc quy t c an ton ngay trong th i gian thi th c hnh. Quy t c an ton c nhn 1. Ph i lun eo knh b o v m t trong phng th nghi m, k c khi th sinh eo knh st trng. N ch nh s cung c p knh b o h m t. 2. B t bu c ph i c o khoc khi lm th nghi m. Th sinh t chu n b o khoc. 3 Long pants and closed-toed shoes are recommended for individual safety. Long hair and loose clothing should be confined. Cc th sinh nn m c qu n di v i giy. H n ch 4. C m s d ng pipet b ng mi ng. M i th sinh s tc di v o qu n qu r ng. c cung c p bp ht pipet. c

Cc qui t c v vi c l y m u ch t 1. N c ch nh s c thng bo c th cho vi c s d ng cc ha ch t nguy hi m trong qu trnh thi th c nghi m. T t c cc v t li u nguy hi m s c k hi u b ng nh ng k hi u qu c t bn d i. M i h c sinh c trch nhi m nh n ra nh ng k hi u ny v bi t ngh a c a chng. 2. Khng c x l b a bi cc ch t ha h c trong b n r a. Th c hi n t t c cc quy t c x l ch t ha h c theo n c ch nh quy nh.

Cc quy t c an ton v

ngh

iv in

ng cai IChO

Ch c r ng cc th sinh tham d IChO u c t nhi u kinh nghi m v cc quy t c an ton trong phng th nghi m. Tuy nhin, trch nhi m c a h i ng gim kh o v n c ng cai t ch c l ph i m b o an ton cho cc th sinh. Tham kh o cc qui t c an ton cho h c sinh trong phng th nghi m s th y r ng th sinh ch u p l c l n v s an ton c a c nhn h . Ph thu c vo bi thi th c hnh m hng n m n i dung qui t c an ton c thay i, do v y nh ng ng i t ch c cu c thi cho n c ch nh c trch nhi m th c hi n theo cc m c d i y. Nh ng ng i t ch c c ng c n ki m tra c n th n cc bi thi th c hnh mb o an ton cho cc th nghi m. T t nh t nn th nghi m v i cc h c sinh c kh n ng t ng t cc th sinh tham s IChO. Cc quy t c cho n 1. c ng cai ng php thch h p khi s d ng ch t nguy hi m c ghi r trong ph n h ng d n c a

m b o s n sng c p c u trong su t qu trnh thi th c nghi m. a) Nh ng k thu t c th v s l m i ch t li u nguy hi m nn bi thi th c nghi m. b) T t c cc bnh ch a nh ng h p ch t li u nguy hi m ph i

2. Thng bo cho h c sinh cc ph

c nh d u theo k hi u qu c t .

3. Cung c p cho th sinh cch x l ch t th i ngay trong ph n gi i thi u bi thi th c hnh. Nn s d ng cc bnh ch a ch t th i i v i cc ch t ha h c c xem l nguy hi m cho mi tr ng.

4. Cc bi thi th c hnh nn thi t k sao cho l a) M i th sinh c n khc. khng gian

ng ha ch t trong cc bi thi l v a ph i (t i thi u). trnh nguy hi m c th c t pha cc th sinh s o chong khi c n.

5. M t s tiu ch c n quan tm khi thi t k bi thi th c nghi m: lm vi c v

b) Trong phng c n c h th ng thng gi ph h p v c) Nn c nhi u l i thot hi m trong m i phng. d) e) f) t h th ng c u h a thu n ti n. t thi t b i n m t v tr thch h p v

m b o an ton.

Nn c d ng c s n sng lau d n cc ch t ch y trn ral. m b o an ton cho b n th sinh.

6. Yu c u c n c m t gim th

7. Trong k thi IChO, nh ng ng i t ch c nn tun theo cc nguyn t c qu c t v s d ng cc ha ch t nguy hi m, c h i, cc tc nhn gy ung th .

Cc k hi u c nh bo nguy hi m - Cc ch ha ch t trong tr ng h c)
1. H p ch t d n (E - Explosive)

nh nguy hi m v L i gi i thch (p d ng cho cc

y l nh ng h p ch t d n khi ti p xc v i l a ho c nh y v i nh ng va ch m do s c st cn h n c 1,3-Dinitrobenzen (v d nh cc picrat, cc peoxit h u c ). Lo i ny g m cc ch t thu c dy R1-R3, k hi u E. Xem qui t c d phng S (S 15 - S 17) khi s d ng v b o qu n cc h p ch t ny. 2. H p ch t kch l a, t o qu trnh oxi ha (O - Oxidizing) y l nh ng h p ch t gy ra ph n ng t a nhi t m nh khi ti p xc v i ch t khc, chy hay cc peoxit h u c . Chng g m cc ch t thu c dy R 7 n R 9, k hi u l O. 3. Cc h p ch t d chy, r t d chy, c c k d chy (F, F+ - flammable substances ) Cc h p ch t c c k d chy, d ng l ng, b t l a d nguy hi m F+ v thu c dy R 12 Cc h p ch t thu c lo i r t d chy n u chng: a) c th nng ln v b t l a t i nhi t phng m khng c n cung c p n ng l ng, b) d dng b t l a tr ng thi r n khi ch ti p xc r t nhanh v i ngu n l a v ti p t c chy khi di chuy n kh i ngu n l a, c) b t l a d d) b t l a f) i 21C tr ng thi r n, 101,3 kPa v 20C, c ho c kh m v ng nguy hi m khi ti p xc v i n d ng b i. tr ng thi kh n u tr n v i khng kh i 0oC, si d i 35C c ch nh b ng d u hi u c bi t l cc ch t d

e) chuy n thnh kh r t d chy v i m t l Cc h p ch t ny c ch

b t l a n u cho ti p xc v i khng kh khi

nh v i d u hi u nguy hi m F v thu c dy R 11. d ng l ng, b t l a 21C n 55C, c x p vo dy R 10, khng c k

Cc h p ch t d chy t n t i hi u nguy hi m.

Khi lm vi c v i ch t d chy, r t d chy, c c k d chy, ch un nng chng trong cc thi t b un nng b ng i n g n kn, khng ti p xc v i ngu n gy chy. T t c cc ch t u ph i ch c un nng b ng

cch ny cc ch t kh nguy hi m gi i phng ra khi un nng khng thot vo kh quy n. khng p d ng cho cc h p ch t kch l a l ng nh . C n p d ng cc h 4. Ch t Qui ng d n s p x p c a cc chuyn gia phng chy.

i u ny

c (T +, T, Xn - Toxic subtance) c sau: c (R 26 - R 28), d u hi u nguy hi m: T+, c (R 20 - R 22), d u hi u nguy hi m Xn.

nh v i ch t ha h c phn bi t ba lo i ch t Cc ch t c c Cc ch t Cc ch t t

c (R 23 - R 25), d u hi u nguy hi m: T,

Cc ch t c c c l nh ng ch t c th gy t n h i s c kh e c p tnh ho c kinh nin nghim tr ng ho c t vong ngay l p t c khi ch ht ph i, nu t ph i hay ti p xc qua da v i l ng nh . Cc ch t c l nh ng ch t c th gy t n h i s c kh e c p tnh ho c kinh nin ng k ho c gy t vong khi ch ht ph i, nu t ph i hay ti p xc qua da v i l ng nh . Nh ng ch t t c (ch t c h i) l nh ng ch t m c th gy t n h i m t ph n s c kh e ht ph i, nu t ph i hay ti p xc qua da. N u qu trnh th c nghi m c t o ra cc ch t c c c (nh kh clo, hidro sunfua) th ch c t o ra v i lu ng v a cho th c nghi m. Trong tr ng h p cc ch t th kh, th c nghi m ph i c ti n hnh trong t ht kh c. Ph i x l ch t th i ngay sau th nghi m, tuy t i khng tch tr cc ch t th i ny. Khng ti n hnh th c nghi m n u i u ki n x l ch t th i ch a thu n l i. c php pha ch cc h p ch t t c. Cc ch t t c c ng c th l cc ch t c hay c c c c n ng nh . N c clo, n c brom v dung d ch hidro sunfua c n ng nh h n 1% c th u c s d ng theo ch nh. 5. Ch t n mn v ch t kch thch (C, X i) Cc h p ch t n mn ho c ch t n da (R 34, R 35), k hi u l C, l nh ng ch t c th ph hyninh v t do tc ng c a chng. Cc h p ch t c x p lo i ch t kch thch (R 36 - R 38), k hi u l Xi, n u chng gy vim nhi m (khng ph h y) khi ti p xc tr c ti p, lu di hay l p l i nhi u l n v i da hay mng nh y. Xem xt cc yu c u an ton (S 22 - S 28) t ng ng. 6. Cc h p ch t gy t n h i kinh nin, t n h i di truy n, tc nhn ung th H p ch t c th khng s d ng n u c ch ng minh r ng chng l tc nhn gy ung th (R 45), n u chng t n h i di truy n (R 46) hay t n h i phi (R 47), hay n u chng gy tc h i kinh nin (R 48), c bi t l nh ng ch t gy ung th r rng. Cc h p ch t nh v y khng c php c trong kho th nghi m c a cc tr ng h c, d v b t c l do no. Thm n a, ch d ng cc h p cn b ng v c v kh n ng gy ung th (R 40) khi c cc bi n php h p l v khi khng c h p ch t t nguy hi m h n thay th cho chng. phng

M c

nguy hi m R v s d phng S

Nature of Special Risks (R) R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 N khi kh. Nguy hi m n do va ch m, c st, l a hay cc ngu n t o l a khc. R t nguy hi m n do va ch m, c st, l a hay cc ngu n t o l a khc. Hnh thnh cc h p ch t kim lo i r t nh y n . un nng c th gy n . N khi ti p xc ho c khng ti p xc khng kh. C th gy l a. C th gy l a khi ti p xc v i v t li u d chy.

R9 R 10 R 11 R 12 R 13 R 14 R 15 R 16 R 17 R 18 R 19 R 20 R 21 R 22 R 23 R 24 R 25 R 26 R 27 R 28 R 29 R 30 R 31 R 32 R 33 R 34 R 35 R 36 R 37 R 38 R 39 R 40 R 41 R 42 R 43 R 44 R 45 R 46 R 47

N khi tr n v i v t li u d chy. D chy. R t d chy. C c k d chy. Kh ha l ng c c k d chy. Ph n ng mnh li t v i n Ti p xc v i n c. c t o kh d chy.

N khi tr n v i ch t oxi ha. Chy l p t c trong khng kh. C th hnh thnh h n h p kh - h i d chy (n ) khi s d ng. C th hnh thnh cc peoxit d n C h i khi ht ph i C h i khi ti p xc v i da C h i khi nu t ph i c khi ht ph i c khi ti p xc v i da. c khi nu t ph i. R t R t R t c khi ht ph i. c khi ti p xc v i da. c khi nu t ph i. c gi i phng kh c c c.

Ti p xc v i n

C th tr thnh r t d chy khi s d ng Ti p xc v i axit gi i phng kh Nguy hi m do tc Gy chy. Gy chy mnh li t. Kch thch m t. Kch thch h h h p Kch thch da Nguy hi m do tc ng b t thu n ngh ch nghim tr ng ng b t thu n ngh ch. Nguy hi m c th c do tc ng tch l y Ti p xc v i axit gi i phng kh r t

Nguy hi m do gy h ng m t nghim tr ng. C th gy kch thch khi ht ph i. C th gy kch thch khi ti p xc v i da. Gy n n u un nng trong h kn. C th gy ung th . C th gy th C th gy th ng t n di truy n. ng t n phi.

R 48

Nguy hi m gy b n mn tnh.

Bi n php d phng (S) S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S 10 S 11 S 12 S 13 S 14 S 15 S 16 S 17 S 18 S 20 S 21 S 22 S 23 S 24 S 25 S 26 S 27 S 28 S 29 S 30 S 31 S 33 S 34 S 35 S 36 S 37 S 38 S 39 Kha ch t Trnh xa tr em B o qu n n i mt Keep away from living quarters. B o qu n trong .... (ch t l ng thch h p B o qu n trong .... (kh tr B o qu n th t kn B o qu n kh. B o qu n n i thong gi. B o qu n m. Trnh ti p xc v i khng kh. Khng xa Khng Khng y kn n, th c u ng v g n ngu n nhi t g n ngu n l a - c m ht thu c. n cho v t nui. c nh s n xu t xc nh). ng thch c nh s n xu t ghi r). c nh s n xu t ghi r).

xa .... (ch t khng t

xa v t li u d chy. C n thn khi c m v m bnh ch a Khng n u ng khi s d ng Khng ht thu c khi s d ng Khng ht b i. Khng ht kh/khi/h i/b i. Trnh ti p xc v i da. Trnh ti p xc v i m t. Trong tr ng h p ti p xc v i m t, c n r a ngay l p t c b ng nhi u n c sau n bc s . C i b ngay l p t c qu n o nhi m b n Sau khi ti p xc v i da, r a ngay l p t c b ng nhi u ... (theo ch d n c a nh s n xu t) Khng lm tr ng thnh ng d n. Khng bao gi thm n xa cc v t li u d n Take precautionary measures against static discharges. Trnh c st v va ch m. V t li u v bnh ch a c n M c o b o h Mang g ng tay. Mang thi t b h h p thch h p khi thi u h th ng thng gi eo knh b o v m t cx p t theo nguyn t c an ton. c vo s n ph m ny.

S 40 S 41 S 42 S 43 S 44 S 45

Lm s ch sn nh v m i nh). Khng ht khi trong tr

it

ng b nhi m b n b i ch t ny, s d ng ... (

c nh s n xu t ch

ng h p chy v (ho c) n . cn u

eo thi t b h h p thch h p trong suit qu trnh phun/x t. Trong tr ng h p h a ho n, s d ng .... (thi t b ch ng chy thch h p. khng s d ng n n c lm gia t ng h a ho n). N u b n c m th y khng kh e, hy Trong tr n bc s . n bc s . ng h p tai n n ho c n u b n c m th y khng kh e, hy