Tn c Thng (20 thng 8, 1888 - 30 thng 3, 1980), l Ch tch nc Vit Nam Dn ch Cng ha v sau ny l Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam,

nh hot ng ni ting ca ng Cng sn Vit Nam v Nh nc Vit Nam. Tuy khng c nn tng gio dc hon ho nhng ng c coi l mt trong nhng hnh tng ca Cch mng v Nh nc Vit Nam. Tuy l y vin Trung ng ng t nm 1951 cho ti khi mt nhng ng cha bao gi c bu vo B Chnh tr.

[sa] Tiu s

C ch tch nc CHXHCN Vit Nam : Tn c Thng Qu ng lng (NAM) M Ha Hng, tnh Long Xuyn, nay thuc tnh An Giang. ng hc Trng K ngh Vin ng (1906-1909), lm cng nhn Nh my Ba Son ca Hi qun Php Si Gn; t chc cng nhn bi cng (1912). Nm 1914, ng b bt lnh sang Php, lm th my cho mt n v Hi qun Php, tham gia phn chin chng li cuc can thip ca quc Php vo X Vit ti Hc Hi nm (1919). Nm 1920, ng v nc, xy dng c s cng hi; vn ng cng nhn u tranh, tiu biu l cuc bi cng ca cng nhn Ba Son (thng 8 nm 1925). Nm 1927, ng tham gia Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, y vin Ban Chp hnh K b Nam K; b thc dn Php bt Si Gn (1928), kt n 20 nm t kh sai, y ra Cn o (1930-1945). Nm 1930, ng gia nhp ng Cng sn Vit Nam ti Cn o. Sau Cch mng thng Tm 1945, ng tr v Nam B tham gia khng chin, gi chc B th X y Nam B (1945). ng l Ph ban Thng trc Quc hi (1946-1955) ri Trng ban Thng trc Quc hi (1955-1960), tng ng Ch tch Quc hi sau ny. ng l i biu Quc hi lin tc cc kha IVI. V mt chnh quyn, ng l B trng B Ni v (thng 5 nm 1947-thng 11 nm 1947); Thanh tra c bit ton quc (thng 8 nm 1947), Ph Ch tch nc Vit Nam Dn ch Cng ha (1960-1969), Ch tch nc Vit Nam Dn ch Cng ha v sau ny l Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam (1969-1980). V mt ng, ng l y vin Ban Chp hnh Trung ng ng Cng sn Vit Nam t nm 1947, v kha II n kha IV.

V mt on th, ng l Ph hi trng Hi Lin hip quc dn Vit Nam (1946-1951), Ch tch y ban Ton quc Mt trn Lin Vit (1951-1955), Ch tch on Ch tch y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam (1955-1977), Ch tch danh d Mt trn T quc Vit Nam (1977-1981). (K nhim ng ti Mt trn l ng Hong Quc Vit). ng c tng thng Hun chng Sao Vng nm 1958, nhp dp ng 70 tui v l ngi u tin c tng Hun chng ny. Tn ng c t cho mt ng ph thnh ph Odessa, Ukraina v lin quan n s kin phn chin Hc Hi.

[sa] Nghi vn v kin khc

Theo ng Christoph Giebel, gio s khoa S ti i hc Washington, Hoa K v l tc gi cun sch nghin cu v ng Tn c Thng ("Tin bi c t v ca nhng nh Cng sn Vit Nam: Tn c Thng vi lch s v k c b chnh tr ho" - Imagined Ancestries of Vietnamese Communism : Ton Duc Thang and the Politics of History and Memory [1])cho rng "khng c bng chng cho thy ngay t thi rt tr, thm ch trc c thi Th chin th nht, ng Tn hot ng rt tch cc trong cc hot ng cch mng ti Si Gn", ng Tn khng b bt lnh sang Php nm 1914 m c tuyn m. Trong s kin Hc Hi nm 1919, Giebel "tin rng ng Tn c Thng khng c mt trn bt k con tu no ca Php lin quan v binh bin Hc Hi", b my tuyn truyn dng hnh nh ng Tn cm c trn mt trong nhng con tu Hc Hi kt ni cch mng Vit Nam vi Cch mng thng Mi Nga. Trong cuc nh cng Ba Son nm 1925, theo Giebel khng phi l mt cuc nh cng chnh tr vi mc ch chng quc, v cng khng "giam chn" c chin hm Php trn ng n Trung Quc
/2006. Cp nht lc 15h 8' TN C THNG Ch tch nc (1969-1981) B danh: Thoi Sn Ngy sinh: 20/8/1888 Qun qun: x M Ho Hng, Thnh ph Long Xuyn, tnh An Giang Thnh phn gia nh xut thn: Nng dn Ngy vo ng: 1930 TM TT QU TRNH CNG TC - T 1914 n 1918: Tham gia hot ng cch mng t chin tranh th gii, lc Hi qun Php trn a Trung Hi. - T 1919: Di s lnh o ca Cng hi Php tham gia phn chin v treo c trn chin hm mt b Hc Hi cho mng cch mng Nga.

- T 1928: B ch bt, b a ra Cn o vi n t 20 nm kh sai. Lp chi b nh t lnh o anh em trong t u tranh, c X u Nam K tha nhn l chi b c bit v l ng vin t . - T 8/1945: Cn o tr v Nam B lm U vin U ban Khng chin hnh chnh Nam B ph trch v vn lng thc v v kh. - T 1946: Trng c l i biu Quc hi v tham gia phi on Quc hi sang Php. - T 1951: Quyn Trng ban Thng trc Quc hi. Ti i hi ng ln th II c bu vo Ban Chp hnh Trung ng ng - T 1960: c gi cc chc v: Ph trng Ban thng trc Quc hi, B trng B Ni v, Tng Thanh tra ton quc, Trng Ban thng trc Quc hi, Ph Ch tch nc Vit Nam Dn ch cng ho. Ti i hi ng ln th III (9/1960) c bu lm U vin chnh thc Ban Chp hnh Trung ng ng. - T 12/1976 n 1981: Ch tch nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Ti i hi i biu ton quc ln th IV (12-1976) ca ng c bu vo Ban Chp hnh Trung ng.

Sinh ra v ln ln trong cnh t nc b ri vo tay thc dn Php xm lc, chng kin s hnh h, i x bt cng ca chng i vi ngi dn nc Vit, Tn c Thng sm xut hin tnh cm yu nc, cm ght bn thc dn. Ri ting vang ca cc ngha qun: Trng nh, Nguyn Trung Trc, V Duy Dng v nhiu tm gng anh dng chng thc dn Php in su trong tm hn cu b Tn c Thng. Chnh vi hnh trang yu nc, thng ni y, nm 1912, anh thanh nin Tn c Thng tham gia t chc cuc bi cng ca hc sinh trng B Ngh v cng nhn Nh my sa cha tu thy Ba Son. Gn 10 nm sau, nm 1920, tr v Si Gn sau s kin ko c trn Hc Hi ni ting, Tn c Thng cng nhng ngi bn thn thit lp ra t chc u tin ca giai cp cng nhn Vit Nam - Cng hi b mt ti Si Gn - Ch Ln, nhm u tranh bnh vc quyn li ca cng nhn, u tranh chng quc t bn. Bc ngot trong cuc i hot ng cch mng ca Tn c Thng m ra vo mt ngy cui nm 1926, khi nhn c ch th ca lnh t Nguyn i Quc, Tn c Thng nhanh chng tn thnh gia nhp Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, tn thnh con ng cu nc gii phng dn tc gn lin vi gii phng giai cp cng nhn, c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi. T y, trong con ngi Tn c Thng, yu nc gn lin vi yu ch ngha x hi, trung thnh vi T quc, vi dn tc cng ng thi l trung thnh vi s nghip cch mng do ng Cng sn lnh o. nh sng ca ch ngha Mc - L-nin nng lng yu nc chn chnh ca Tn c Thng ln mt tm cao mi, thm sc mnh v hng hi lao vo hot ng cch mng. Nm 1927, K b Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin Nam K thnh lp. Tn c Thng c c l mt thnh vin trong ban lnh o K b v trc tip ph trch phong tro cng nhn Si Gn - Ch Ln. Trn cng v ny, Tn c Thng tch cc tuyn truyn gic ng v cng cc ng ch ca mnh tham gia chun b cho s ra i ca mt ng mc-xt chn chnh Vit Nam. Cui nm 1929, gia lc phong tro cch mng ang pht trin mnh m th Tn c Thng b mt thm Php bt, a v Khm ln Si Gn v dng mi cc hnh tn bo

hng khai thc nhng tin tc v cch mng. Nhng chng tht bi trc kh phch kin cng, bt khut ca ngi chin s cng sn. Chng kt n Tn c Thng 20 nm kh sai v y ra Cn o. ni "a ngc trn gian", Tn c Thng vn vng lng tin vo thng li ca cch mng Vit Nam, cng cc ng ch Banh 1 thnh lp Chi b c bit v tr thnh mt trong nhng ngi lnh o ca chi b cng anh em trong t tip tc u tranh. Cch mng Thng Tm thnh cng, va c n v t lin, ngi chin s cng sn Tn c Thng hng hi cng qun dn min nam chin u chng thc dn Php; sau c iu ra bc, ln lt m nhim cc trng trch: Ph Hi trng Hi Lin Vit, Ch tch Mt trn Lin Vit, Trng ban Thng trc Quc hi, Ch tch y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam, Ph Ch tch ri Ch tch nc Vit Nam Dn ch Cng ha v sau l nc Cng ha X hi ch ngha Vit Nam. D cng v no, Ch tch Tn c Thng cng lun lun nu cao phm cht trung thnh vi T quc, vi dn tc, vi ng, ht lng, ht sc phc v cch mng, phc v nhn dn. C th ni, khim tn v gin d, tnh ngha v trong sng l nhng c tnh ca Ch tch Tn c Thng. Ch tch Tn c Thng rt khim nhng. Mt ngi dn thuc a tham gia cuc binh bin Hc Hi nm 1919 bo v nc Cng ha X-vit tr tui l mt s kin c nhn dn Lin X cng nh nhn dn yu chung ha bnh, tin b th gii khm phc, ngi ca. Vy nhng khi hi tng li s kin ny, Ch tch khim tn vit: "Ti tin rng, bt k ngi Vit Nam yu nc no, nht l cng nhn, c tham gia vo nhng gi pht lch s ti Bin en, khng th hnh ng khc ti. Bi v yu T quc v cm th quc, cng c ngha l yu Cch mng Thng Mi v cm th nhng k chng li Cch mng Thng Mi". L ngi u tin c nhn hun chng cao qu nht ca Nh nc ta- Hun chng Sao Vng, trong li pht biu ti bui l, Ch tch xc ng ni: "Trong bui l vinh quang ny, ti ngh n thi k ti cn u tr, ngh n nhng lc kh khn him ngho, ng du dt, gio dc ti, nhn dn rn luyn v gip ti c c ngy hm nay". Thng 10-1975, v thm qu C lao ng H thuc x M Ha Hng, TP Long Xuyn, An Giang, Ch tch Tn c Thng ch nhn mnh l mt ngi c ng v Nh nc cho php v thm qu nh, gp li anh em h mc, thm hi b con xm p. n cy xoi trc cng nh, cy cu g thu nh i hc qua, Ch tch vn nh mi trong k c. Khi tr thnh mt v nguyn th quc gia, Ch tch vn gi np sng khim tn, gin d ca ngi lao ng, thch i b, thch lao ng chn tay v t mnh lm mi vic cho bn thn m khng mun phin ai gip . Ch tch n mc rt gin d. C ln, cc ng ch min nam n thm thy Ch tch mc chic o m c c ni thm mt on cho khi ngn, cm ng hi: Bc i, lm Ch tch nc sao Bc mc o ni th ny? Ch tch vui v tr li: Ch tch nc mc o ni th dn mi c cm n. Tht hn hu, gin d bit bao! Ch tch Tn c Thng thng xuyn dnh tnh cm n cn chm lo cho ng ch, ng bo, c bit l vi cc chu thanh nin, thiu nin, nhi ng. c tng Gii thng Lnin "V ha bnh v hu ngh gia cc dn tc" v km theo mi vn rp, Ch tch ng h s tin ny cho Phong tro bo v thiu nhi th . S tin mt vn rp cc bn Lin X a mua qu tng, Ch tch cng ch dng mt phn nh mua mt chic ci xay ht tiu tng ngi v thn yu, cn li em gi tr bn. L mt ngi yu nc chn chnh, Ch tch Tn c Thng ng thi l mt chin s

tiu biu cho tinh thn quc t trong sng ca giai cp cng nhn. iu ny c th hin r nt thng qua hnh ng cch mng qu cm ca Tn c Thng khi tham gia cuc binh bin Hc Hi vo thng 4-1919, bo v Cch mng Thng Mi Nga v lnh o cuc bi cng v ln cng ca cng nhn xng Ba Son t thng 8 n thng 11-1925, giam chn chin hm Juyn Mi-s-l ba thng, ng h phong tro u tranh cch mng ca nhn dn Trung Quc. nh sng ch ngha Mc - L-nin gip ngi cng nhn yu nc Tn c Thng thm nhun su sc tinh thn quc t trong sng ca giai cp cng nhn v ngha ca chnh nhng hnh ng cch mng ng h cch mng Nga v cch mng Trung Quc m bn thn tham gia. T , Tn c Thng, lng yu nc chn chnh tht s gn cht vi tinh thn quc t trong sng ca giai cp cng nhn. L ngi cng hin khng mt mi cho s nghip xy dng, pht huy sc mnh khi i on kt ton dn tc, Ch tch Tn c Thng ng thi l ngi gp phn tch cc vo vic thc hin tnh on kt gn b gia giai cp cng nhn v nhn dn lao ng cc nc. Do nhng cng hin i vi phong tro cch mng th gii, Ch tch Tn c Thng c bu l Ch tch y ban bo v ha bnh th gii ca Vit Nam, y vin Hi ng ha bnh th gii v c trao tng Gii thng L-nin "V ha bnh v hu ngh gia cc dn tc", cng nhiu hun chng cao qu nht ca cc nc anh em. Trn i, Ch tch Tn c Thng nu mt tm gng ngi sng v phm cht cao p ca ngi cng sn. Ngy nay, trc nhng i hi ca cuc sng mi, tm gng o c cch mng ca Ch tch Tn c Thng cng c ngha mi cn b, ng vin tch cc hc tp, rn luyn, noi theo phn u gp phn vo s nghip xy dng v bo v vng chc T quc Vit Nam x hi ch ngha. Thc s L VIT QUANG (Hc vin Chnh tr quc gia H Ch Minh) Bo in t - ng Cng Sn