Das bgiangQTTCnewest

I HC NNG
TRNG I HC KINH T

**********

BI GING
MN QUN TR TI CHNH

TS. ON GIA DNG

Chng 1

Vai tr v mi trng hot ng ti chnh
CHNG I
VAI TR V MI TRNG
HOT NG QUN TR TI CHNH

Mn hc ny c thit k trn c s cc mn hc, Ti chnh cng ty
(Corporate Finance), Qun tr ti chnh ( Financial Management), Th trng ti
chnh (Financial Markets), v Ti chnh quc t ( Internationnal Finance) c
ging dy trong cc trng i hc. Trng tm ca mn hc hng vo vic ra
cc quyt nh ti chnh, v vy cc kin thc t mn hc s gip ch cho cc nh
hoch nh chnh sch v iu hnh doanh nghip c c cc kin thc v k
nng, cng nh cng c ra cc quyt nh mt cch hu hiu v hiu qu.

Cng ty mun hot ng c cn rt nhiu ti sn khc nhau bao gm:
cc ti sn thuc ti sn lu ng nh tin mt, cc khon lin quan n hng ho,
dch v cung cp cho khch hng nhng cha thu c tin (khon phi thu),
hng tn kho v rt nhiu ti sn c nh... Cc ti sn ny hnh thnh nn mt c
cu vn ng v chuyn ho cho nhau trong sut c qu trnh pht trin ca doanh
nghip. c c nhng ti sn ny, cng ty phi huy ng cc ngun vn t
nhiu ngun khc nhau. Mt phn trong chng l cc khon n phi tr t bn
ngoi. Qu trnh huy ng v s cc ngun vn xc lp cc hot ng ti
chnh.
Hot ng ti chnh cng ty l h thng cc quan h kinh t di hnh thc
tin t ny sinh trong qu trnh to lp v s dng cc qu tin t ca doanh
nghip, nhm p ng nhu cu kinh doanh ca doanh nghip.
Qun tr ti chnh quan tm n qu trnh u t, mua sm, ti tr v qun
l ti sn doanh nghip nhm t c cc mc tiu nht nh. Qua nh ngha
trn qun tr ti chnh c lin quan n cc quyt nh ch yu sau: Quyt nh
u t; quyt nh tm ngun ti tr; k c quyt nh phn phi li nhun v
quyt nh qun l ti sn doanh nghip.
Qun tr ti chnh c v tr ht sc quan trng trong hot ng cng ty v n
c mt phm vi rng ln. Hu ht cc quyt nh din ra trong cng ty u c lin
quan n hot ng ti chnh. Ti chnh va l iu kin, va l c s thc
hin, nh gi hiu sut cc gii php kinh doanh. Chng ta hy lin tng n
cc hot ng u t trong cng ty thng qua cc d n, n qu trnh tin hnh
cc hot ng bn hng u c lin qua cht ch vi hot ng ti chnh. Hot
ng ti chnh cn din ra trn nhiu mc khc nhau nh: mi doanh
nghip, mi quc gia n phm v ton cu.
Mc tiu ca chng I s cung cp cc phn nh sau:
TS. on Gia Dng C1_1
i tng chc nng v mc tiu qun tr ti chnh .
Vai tr v nhim v ca nh qun tr ti chnh
Mi trng nh hng n cc quyt nh ti chnh

Khi nim qun tr ti chnh
Qun tr ti chnh bao gm cc hot ng lm cho lung tin t ca cng ty
ph hp trc tip vi cc k hoch hot ng. Qun tr ti chnh phi gip cng ty
tr li cc cu hi sau:
1. Cng ty cn phi huy ng tin vn cho u t nh th no, huy ng t u
v vo thi im no? (Quyt nh ti tr)
2. u t vo lnh vc no, di hn hay ngn hn, li nhun lm ra c tng
xng hay khng? ( quyt nh u t )
Tr li nhng cu hi ny i hi qu trnh phn tch tnh hnh bn trong doanh
nghip v lng ho cc tc ng ca mi trng v a ra cc quyt nh ti
chnh trong s cn nhc hp l gia sinh li v ri ro nhm tng gi tr cng ty
trong di hn.

Cc chc nng ca qun tr ti chnh
Trong nhng phn trc ta c th kt lun l ngi qun tr ti chnh thc
hin cc hot ng lin quan n vic phn b hiu qu cc ngun vn trong
phm vi cng ty, khai thc cc ngun vn mt cch hp l. Tc l thc hin hai
chc nng c bn huy ng v phn b ngun vn. Cc chc nng ny c thc
hin vi mc tiu cc i gi tr c ng. Trong phn ny chng ta s xc nh
chi tit hn cc nhim v v chc nng ca ngi qun tr ti chnh.

Chc nng phn phi vn
Phn phi vn l xc nh phn b cc ngun lc ti chnh cho cc hot
ng khc nhau ca cng ty. Phn phi vn s gii quyt vn u t vo ti
sn no, bao nhiu. Phn phi vn phi c tin hnh ph hp vi mc tiu c
bn l cc i ho gi tr ti sn cho cc c ng. Trong chc nng ny, nh qun
tr ti chnh phi tin hnh cc hot ng sau:
+ Xc nh mc thch hp cc ti sn thanh ton. Xc nh mc ti sn
lu ng ti u trn c s cn nhc gia kh nng sinh li v kh nng chuyn
ho thnh tin ca chng.
+ u t vn vo cc ti sn c nh v cc ti sn di hn khc (nh ti
sn ti chnh). Ngn sch u t bao gm s phn phi vn vo cc d n u t
m hy vng c kh nng sinh li tt trong tng lai. Ngay c vic trong mt d
TS. on Gia Dng C1_2
n bao gm c ti sn lu ng th quyt nh trong ngn sch u t cng khng
ging nh cc quyt nh v vn lun chuyn. Bi l, cc quyt nh u t di
hn thng mang li nhng kt cc - li nhun trong tng lai khng chc chn,
ri ro ln hn. Nhng thay i trong t hp ri ro kinh doanh ca cng ty c th
nh hng ti gi tr ti sn c ng trn th trng. V nhng nh hng quan
trng ny, nn cn phi quan tm n vn o lng ri ro cho cc d n u
t.
C th i n kt lun l, vn cn phi c phn phi ph hp vi cc tiu
chun nht nh. Thu nhp cn thit ca mt s u t phi ph hp vi mc tiu
cc i gi tr cho cc c ng.
Ngoi cc hot ng k trn trong chc nng phn phi ngy nay cng cn
phi quan tm ti cc hot ng khc nh s hp nht v pht trin cng ty. Do
, trong hoch nh ngn sch cn phi a vo cc yu cu v s tng trng c
trong v ngoi nc. Vi cc cng ty a quc gia th mt vn ni cm ln
trong nghin cu qun tr ti chnh l vn quc t.
Cui cng, chng ta cng c th phi nghin cu trong chc nng phn
phi vn gn lin vi vn ph sn, ti t chc cng ty, m trong bao gm
cc quyt nh thanh ton cng ty hoc phc hi n, thng l bng s thay
i cu vn.

Chc nng khai thc vn (huy ng vn)
Khai thc vn l mt th hai ca qun tr ti chnh nhm mc ch tm kim
vn. Mi ngun vn c nhng c tnh khc nhau nh: chi ph, thi giam o
hn, trch nhim hon tr, v cc yu cu khc t ra bi ngi cung cp vn.
Trn c s cc c tnh ny ngi qun tr ti chnh phi tm c mt cch tt
nht ti tr. Cc quyt nh trong chc nng khai thc vn cng nh hng ti
gi tr cho cc c ng.
Cc quyt nh ti tr s to ra mt cu trc ngun vn vi nhng tc ng
n by lin quan cht ch ti ri ro ti chnh, hn na c th cn khuych i
thu nhp ti sn ca c ng.
Mt ngun ti tr kh ph bin trong nhiu cng ty l gi li mt phn li
nhun ti u t v iu ny c lin quan n chnh sch phn chia li nhun.
Tuy vy, vic gi li thu nhp nh mt ngun vn s tc ng ti li tc tr cho
cc c ng. Trong mt s trng hp nht nh chnh sch li tc c th nh
hng xu ti li ch ca cc c ng.
Tm li, chc nng ca qun tr ti chnh cng ty bao gm vic khai thc
v phn phi vn trong doanh nghip. Hai chc nng ny phi gii quyt hai vn
ln l :
TS. on Gia Dng C1_3
+ u t bao nhiu ? u t vo cc ti sn no?
+ Khai thc vn u t no? T ngun no?
Hai chc nng ny c quan h mt thit vi nhau trong mt quyt nh
u t vo ti sn no . V bao gi s u t ny cng yu cu nhng ngun ti
tr nht nh. Ngc li, chi ph cho bin php ti tr n lt n li nh hng
ti vic xem xt quyt nh u t.
Vai tr ca ngi qun tr ti chnh
Vai tr ca nh qun tr ti chnh c th hin bi ba vai tr m mi nh
qun tr c trong lnh vc hot ng ti chnh :
Vai tr giao t: Nh qun tr ti chnh thc hin cc hot ng giao t vi cc
gii hu quan trn th trng ti chnh giao dch vi ngi ch cng ty . ..
Vai tr thng tin: Thu nhp, x l v ph bin cc thng tin v hot ng ti
chnh ca t chc, cc thng tin bn ngoi c lin quan nh thng tin t li
sut tin vay ca ngn hng hoc t gi hi oi.... Nhiu trng hp nh qun
tr ti chnh phi cn nhc trong vic ph bin cc thng tin ra bn ngoi cng
ty.
Vai tr ra quyt nh ti chnh nh tm kim cc ngun vn u, hnh thc
no? Quyt nh u t vo lnh vc no? di hn hay ngn hn? Cc quyt
nh u t lin quan n kh nng sinh li v ri ro ca doanh nghip.
Tt c nhng hot ng ca nh qun tr ti chnh c lin quan n nhng
dng vn ng ca lung tin vn trong doanh nghip. Nhn chung vai tr ca
qun tr ti chnh c lin quan n vic tm cch bo m y vn cho cc nhu
cu hot ng ca cng ty, phn tch chi tit lung tin t ngn hn tm ra cc
bin ng v ngn qu nh theo thi gian m bo xut nhp qu din ra mt
cch bnh thng.
Hin nay, vai tr ca ngi qun tr ti chnh c m rng v c v tr
ht sc quan trng trong s pht trin ca mi t chc. iu ny xut pht t
nhng thch thc to ln ca mi trng, c th nhn thy nhng thch ny nh
sau:
+ p lc cnh tranh ngy cng gia tng v vic tm kim cc li th cnh
tranh v ti chnh l vic lm cn thit cho mi cng ty. Nhiu t chc tm cch di
chuyn vn hoc la chn c cu u t ti u dnh c li th trong cnh
tranh di hn.
+ Tin b k thut pht trin nhanh dn n nhng yu cu v vn rt ln
v vic u t di hn lun lun ng lin tc b thch thc bi hao mn v hnh.
Cc cn nhc v u t vn cho cng ngh v thu hi vn lun l l nhng cu
hi ln cho cc nh u t, cho nhiu cng ty nht l cc doanh nh.
TS. on Gia Dng C1_4
+S quan tm nhiu n mi trng n ngun nng lng v cc vn
x hi. Ngy nay s cc tiu chun v mi trng c xem l mt cn c i vi
ngi tiu dng, cc nh nhp khu v tr thnh mt cn c la chn cc
quyt u t v ti tr.
+ Tng cng cc hot ng quc t
Cc yu t ny i hi cc hot ng ca cng ty phi mm do, thng
xuyn i mi p ng nhng thch thc to ln ca mi trng ton cu.

Cc quyt nh ca nh qun tr ti chnh
Quyt nh u t
Quyt nh u t l quyt nh quan trng nht, v quyt nh ny to ra
gi tr cho cng ty. Quyt nh u t lin quan n vic cng ty s u t ti sn
no? u t bao nhiu v mt gi tr ? (nh u t TSC hay u t vo ti sn
lu ng; hoc u t vo ti chnh). Trong mn hc k ton chng ta lm
quen vi bng cn i k ton ca doanh nghip. Quyt nh u t gn lin vi
pha bn tri bng cn i k ton.
Quyt nh ti tr ( quyt nh ngun vn)
Quyt nh ti tr lin quan n cc khon ti sn bn phi bng cn i k
ton. N gn lin vi vic la chn ngun vn no cho vic mua sm ti sn. V
d, cng ty nn s dng vn ch s hu hay vn vay. Hoc cng ty nn s dng
cc khon vn vay ngn hn hay di hn, hoc s dng li nhun li hay phn
chia li nhun cho cc c ng. Nh qun tr ti chnh phi tm cch lm nh th
no c c ngun vn ti tr cho doanh nghip. Cng ty nn s dng li
nhun tch lu hay nn ku gi thm vn t cc c ng, nn vay ngn hng hay
nn pht hnh tri phiu hay thng phiuy l nhng quyt nh lin quan
n quyt nh ngun vn cho hot ng ca cng ty.
Quyt nh qun l ti sn.
Loi quyt nh th ba trong qun tr ti chnh lin quan n vic qun l
cc ti sn c mua sm v ngun vn dnh cho vic mua sm ny c thc
hin. Vic qun l lm sao cho cc ti sn c s dng mt cch hiu qu v
hu hiu theo mc tiu vch ra ca cng ty. Gim c ti chnh thng qua vic
kim sot bng tin s bit c mc s dng cc ti sn trong cng ty nh th
no., nht l cc ti sn thuc ti sn lu ng, v chng chuyn ho nhanh v d
tht thot.
Nhim v ca nh qun tr ti chnh:
Nh qun tr ti chnh c th tc ng rt mnh n thnh cng ca doanh
nghip. S tc ng ny th hin bng kh nng p ng vi nhng thay i, lp
TS. on Gia Dng C1_5
k hoch s dng vn mt cch hiu qu, kim sot qu trnh s dng vn, lm
tng vn.
Nhim v ca nh qun tr ti chnh c th hin nh sau:
Kim sot ngn qu, c lng nhng chiu hng thay i nhm bo m
cc hot ng c tin hnh theo d kin .
Ra quyt nh u t v huy ng vn
Qun l ri ro, d bo cc dng ri ro m cng ty c th gp phi. Hnh thnh
cc gii php ngn nga v phng chng ri ro.
Thit lp cc quan h lu di vi cc trung gian ti chnh nhm tm kim cc
ngun vn t bn ngoi cho doanh nghip vi ch ph ph hp.
Trn phm vi ton b nn kinh t quc dn, hot ng ca cc nh ti chnh s
tc ng n s tng trng ca nn kinh t thng qua vic s dng ngun lc
tin vn ca nn kinh t p ng cc nhu cu x hi. Trong phm doanh nghip
khai thc v s dng hiu qu vn, cc nh ti chnh lm tng ca ci ca cng ty
v ng gp vo sc sng v s tng trng ca nn kinh t.

Mc tiu qun tr ti chnh

nh gi qun tr ti chnh c hiu qu hay khng chng ta cn c
nhng chun mc nht nh. Chun mc nh gi hiu qu qun tr ti chnh l
mc tiu m cng ty ra. D nhin, cng ty c rt nhiu mc tiu c ra
nhng di gic qun tr ti chnh mc tiu ca cng ty l nhm ti a ho
gi tr ti sn ca ch s hu. Tuy nhin mc tiu ny khng phi din ra trong
chn khng m trong mi trng kinh doanh, do , n phi c xem xt trong
mi quan h vi cc vn khc nh quan h li ch gia ch s hu v ngi
iu hnh cng ty, gia li ch cng ty v li ch x hi ni chung. Suy cho cng,
nh qun tr ti chnh phi nhm vo mc tiu gia tng gi tr ti sn cho ch s
hu (hay gi tr ti sn ca c ng). Mun tng gi tr ti sn ca c ng th
mi quyt nh ti chnh cn ch n kh nng to ra gi tr trong di hn. Mt
quyt nh nu khng to ra c gi tr s khng lm tng m lm gim gi tr
ti sn ca ch s hu. C nhiu l do gii thch cho vic cc quyt nh ti chnh
theo ui mc tiu bo ton v lm gia tng gi tr ti sn ca ch doanh nghip (
mc tiu ti a ho gi tr doanh nghip).
Th nht cng ty thuc v ngi s hu n ( c ng, ngi gp vn
doanh nghip). Nhng ngi s hu cng ty rt quan tm n phn u t vo
cng ty c thay i nh th no. Khi gi tr cng ty c gia tng c ngha
mang li thu nhp cho ngi u t.
TS. on Gia Dng C1_6
K n mc tiu gi tr cng ty c lin quan cht ch n ri ro v sinh li.
Nhng cn nhc v sinh li v ri ro mi quyt nh s lin quan n gi tr th
trng ca doanh nghip. Cc nh qun tr trong cng ty phi c nhng quyt
nh ti chnh sao cho ti a ho gi tr ti sn ca c ng.
Vic o lng gi tr cng ty l vic lm cn thit, v iu ny c th thc
hin c vic kim chng mc t c mc tiu v nh gi hiu qu ca
cc quyt nh ti chnh.
i vi cc cng ty c nh gi th trng chng khon, th
trng ti chnh s ly gi tr c phiu thng lm c s o lng
mc thc hin mc tiu - ti a ho gi tr ti sn ca doanh
nghip.
i vi nhng cng ty khng nh gi th trng chng khon th
kh nng sinh li l c s cn thit o lng gi tr cng ty.
Cn phn bit gi tr s sch v gi tr th trng ti sn c ng.
- Nu tnh theo s sch k ton th ti sn c ng bng tng ti sn tr
i tng n phi tr. Phn ti sn ca ch doanh nghip c tnh bi phn ti
sn cn li sau khi tr i (hoc hon tr) cc khon n. Vic tnh bng gi tr s
sch thng b hn ch v kh nng tip cn v nm bt cc thng tin trong bng
cn i k ton ca cc c ng, nht l c ng nh. Mt khc gi tr s sch v
ti sn c tnh bng gi tr cn li ca cc ti sn thi im lp bo co v gi
tr ca n cn ph thuc phng php k ton tnh ton cc ti sn, v d nu tnh
tn kho theo phng php FIFO th gi tr hng tn kho s khc hn vi phng
php LIFO.
Nu tnh theo th trng, th gi tr ti sn ca c ng l gi c phiu ca
cng ty trn th trng ti chnh.
Tm ti, mc tiu ca cng ty trn quan im ti chnh l lm tng gi tr
doanh nghip. Mc tiu ny c th hin bng cch lm tng gi tr th trng
cc c phiu ca cng ty trn th trng.
Mc tiu to ra li nhun

ng trn gic to ra gi tr c ngha trong cc quyt nh cn phi
hng n vic gia tng kh nng to ra li nhun. iu ny ng ngha vi vic
ti a ha li nhun. Ti a ho li nhun l mc tiu chnh ca cng ty. Thc
hin mc tiu ny nhm khng ngng gia tng gi tr ti sn cho ch s hu
doanh nghip. Mc tiu ti a ho li nhun c c th v lng ho bng cc
ch tiu sau: Ti a ho ch tiu li nhun sau thu (Earning after tax EAT). Tuy
nhin, nu ch c mc tiu ti a ho li nhun sau thu cha hn gia tng
c gi tr cho c ng. Chng hn, gim c ti chnh c th gia tng li nhun
TS. on Gia Dng C1_7
bng cch pht hnh c phiu ku gi vn ri dng s tin huy ng c u
t vo tri phiu kho bc thu li nhun. Trong trng hp ny, li nhun vn gia
tng nhng li nhun trn vn c phn gim v s lng c phn pht hnh tng.
Do ch tiu ti a ho li nhun cn c b sung bng ch tiu ti a ho li
nhun trn vn c phn.

Ti a ho li nhun trn mt c phn (Earning per share EPS).
Ch tiu ny c th b sung cho nhng hn ch ca ch tiu ti a ho li
nhun sau thu. Tuy nhin, ch tiu ny ch c tnh li nhun trong khong thi
gian thng l mt nm n cha tnh ht thu nhp bao gm thu nhp trong hot
ng kinh doanh ca cng ty v thu nhp do thay i gi c phiu ca hng. V
d hng c li nhun thu c trn mt c phiu l 10$ v s tng gi c phiu
trong k l 6 $, th thu nhp mt c phiu phi l 16$ .
Cch tnh ny vn cn c mt vi hn ch sau: (1) Ti a ho EPS khng
xt n yu t thi gi tin t v di ca li nhun k vng (chng ta bit nu
mt khon tin no c cui nm s khc vi cng lng tin nhng
chng ta thu c u nm. (2) ti a ho EPS cng cha xem xt n yu t
ri ro nhiu khon u t mang li li nhun hin ti cao, nhng n hm cha cc
ri ro rt cao v c th e da n s tn ti ca doanh nghip, v cui cng ti
a ho EPS khng cho php s dng chnh sch c tc tc ng n gi tr c
phiu trn th trng mun lm tng thu nhp c phn, mt s cng ty c th
khng chi tr c tc cho cc c ng v gi li ton b li nhun to ra c
dng vo mc ch ti u t v iu ny lm cho gi c phiu tng ln mt cch
gi to do cng ty khng pht hnh thm c phiu mi. Bi vy, nu ch v mc
tiu ti a ho EPS c l cng ty s khng bao gi tr c tc.
V nhng l l nh phn tch trn y, ti a ho th gi c phiu
(market price per share) c xem nh l mc tiu thch hp nht ca cng ty v
n ch kt hp nhiu yu t nh di thi gian, ri ro, chnh sch c tc v
nhng yu t khc c nh hng n gi c phiu. Gim c l ngi iu hnh
cng ty cn bit r mc tiu ca ch s hu (c ng) l gia tng gi tr ti sn
ca ngi ch cng ty. V gi tr ti sn ca cng ty c th hin thng qua gi
c phiu cng ty trn th trng. Nu gi c phiu trn th trng st gim, iu
ny cng tng ng vi vic c ng b mt i mt s tin, h khng hi lng
vi hot ng ca cng ty, c th h s bn bt c phiu v rt vn u t khi
doanh nghip u t vo ni khc.
iu ny i hi nh qun tr ti chnh phi tp trung vo vic to ra gi tr
cho c ng nhm lm cho c ng hi lng v thy mc tiu ca h c thc
hin.

Trch nhim i vi x hi
TS. on Gia Dng C1_8

Ti a ho gi tr ti sn cho c ng khng c ngha l vic ban iu hnh
cng ty khng quan tm n cc kha cnh v trch nhim i vi x hi chng
hn nh bo v ngi tiu dng, tr lng cng bng cho nhn vin, ch n
bo m an ton lao ng, o to v nng cao trnh ca ngi lao ng v
c bit l thc bo v mi trng. Chnh trch nhim x hi i hi ban qun
l khng ch c ch trng n li ch ca c ng (shareholders) m cn ch
trng n li ch ca cc gii hu quan lin quan khc (stakeholders) v nhiu
cng ty vic thc hin ngha v x hi l cch cng ty tn ti v khng nh
mnh. Mi quan h gia mc tiu cc i ho li nhun v cc i ho gi tr ti
sn ca c ng.
Mc tiu v trch nhim x hi :
Bn thn vic cc i ho gi tr cho c ng khng ng vic ngi qun
tr b qua trch nhim x hi. Cc trch nhim x hi c th l :
+ Bo v khch hng
+ Tr lng hp l cho cng nhn
+ Cc th tc thu mn r rng v hp l
+ Bo m cc iu kin lm vic
+ ng h gio dc v o to
+ Trch nhim vi cc hu qu mi trng
Ngy nay mi cng ty khng th tn ti ngoi nhng ngha v i vi x
hi. Gi tr ca cc c ng, s tn ti ca cng ty ph thuc vo rt nhiu vo
trch nhim x hi m n thc thi.
Trch nhim x hi t ra nhng yu cu nht nh i vi mi cng ty.
Cc hot ng x hi nu xt trn quan im di hn l lm tng danh ting ca
doanh nghip trong cng ng x hi v nh vy mang li li ch trong tng lai
cho cc c ng.
Song, thc t cng khng t nhng hot ng qu cao cc ngha v trch
nhim x hi c th lm bt li c v mt li nhun, ln gi tr ca c ng. Bi
v, mt mc tiu mong mun c tnh x hi i khi to ra kh nng hn ch
phn phi cc ngun lc vo cc hot ng kinh doanh v do vy nu xt trn
kha cnh sinh li li km hiu qu, t c nh hng n gi tr ti sn c
ng. Trong khi nhu cu cn cha c p ng, ngun lc ca x hi cn khan
him, th vic phn b cc ngun lc cng cn tp trung vo cc mc tiu kinh
doanh. Trch nhim x hi c th thc hin thng qua Quc hi v nhng i
din ca Chnh ph c th phn quyt gia vic dnh mc tiu x hi v hy sinh
hiu qu kinh doanh trong phn chia ngun lc cc cng ty c th thc hin
mc tiu ca mnh. Bng cc quyt nh c tnh x hi, cng ty cam kt t mc
TS. on Gia Dng C1_9
tiu cc i gi tr doanh nghip v phn b ngun lc theo cc yu cu c tnh
bt buc ca Chnh ph. Di mt hnh thc nh vy, cng ty c th c xem
nh l vic sn xut hng ho va t nhn v va c tnh x hi.

Tm li, gi tr th trng ca c phiu biu hin vic nh gi tp trung
ca tt c nhng ngi tham gia th trng v gi tr ca mi cng ty. N tnh n
thu nhp hin ti v tng lai ca c phn c xt trong cc yu t nh thi hn
khong thi gian ri ro ca cc thu nhp v cc yu t khc c th tc ng ln
gi c th trng c phiu. Gi tr th trng cng c s dng nh l mt thc
o nh gi kh nng, nhng tin b ca cng ty, n chng t cng vic ca nh
qun tr tt n mc no trong vai tr i din cho cc c ng. Nu cc c
ng khng hi lng v cng vic qun tr trong cng ty h c th bn c phiu
v u t vo cng ty khc. Hnh ng ny, nu c tin hnh bi nhiu c
ng trong cng ty s lm cho gi tr c phiu gim xung tc khc.

Vn v quyn i din trong cng ty

Doanh nghip in hnh m chng ta nghin cu l cc cng ty c phn vi
s gp vn ca cc c ng, c cc cng c ti chnh ph bin nh cc c phn;
c phiu v c tc, cc cng ty c phn ngi ch cng ty l cc c ng cn
ngi iu hnh v qun l l gim c iu hnh v gim c ti chnh ... H
c cng ty thu tuyn vo lm vic nhm phc v li ch cc c ng - ngi
ch cng ty. c im ca cng ty c phn l c s tch ri gia ch s hu v
ngi iu hnh hot ng cng ty. S tch ri quyn s hu khi vic iu hnh
to ra c hi m nhiu khi khin gim c - ngi iu hnh hnh x v li ring
ca mnh hn l v li ch c ng. iu ny lm pht sinh nhng mu thun li
ch gia ch s hu v gim c iu hnh cng ty.
khc phc nhng mu thun ny, bn cnh vic to ra c ch gim st
v kim sot, doanh nghip phi b ra chi ph kim ton, ngi ch cng ty cn
c ch khuyn khch cho ngi iu hnh doanh nghip gim c hnh x
v li ch ca c ng. Ch cng ty c c ch v c phiu dnh cho cc nh qun
tr cng ty (nht l nhng nh qun tr cp cao), lm cho h c xem nh l
ngi i din cho c ng v thc s khch l n lc iu hnh cng ty tt
hn, v li ch ca c ng cng chnh l v li ch ca gim c.
Ch khuyn khch bao gm tin lng, tin thng tho ng, thng
bng quyn chn mua c phiu cng ty, v nhng li ch khc m gim c c
th tha hng nu iu hnh doanh nghip v li ch ca cc c ng.

TS. on Gia Dng C1_10
B. MI TRNG CA QUN TR TI CHNH
Tin trnh ra quyt nh ph thuc rt nhiu vo vic nhn thc nhng
thch thc ca mi trng. Trn phng din hot ng ti chnh, mi trng c
nh hng n cc quyt nh ti chnh bao gm nhng yu t bn trong v bn
ngoi cng ty. Chng ta c th xem xt cc nhn t sau: iu kin v cc t chc
doanh nghip, thu v c bit l phng thc giao dch ca th trng ti chnh.
1. Hnh thc t chc kinh doanh
Hnh thc t chc cng ty nh hng n cch thc phn chia li nhun,
ri ro, v nh hng n nng lc tm kim cc ngun ti tr cho doanh nghp.
C th chia lm ba nhm doanh nghip: Cng ty t nhn (cng ty s hu mt
ch), cng ty s hu hp danh v cng ty c phn. Xt v mt s lng doanh
nghip th cc doanh nghip s hu mt ch chim n 80%, cn li cc doanh
nghip hp danh v cng ty c phn. Tuy vy xt v sn lng hng ha bn ra
th cc cng ty c phn chim n trn 80%. Nhng cch chia ny ch xem xt
di gc s hu v khng tnh n quy m ca cng ty.
M
- Doanh nghip t nhn (Sole proprietorships) Doanh nghip ch c mt
ngi ch s hu v chu trch nhim v hn i vi tt c cc khon n ca
doanh nghip. iu ny t ngi ch v gia nh anh ta trc cc ri ro v ti
sn ring, v n c bo m hon tr bng c ti sn ring ca ng ch. Tuy
vy, cc doanh nghip s hu mt ch c nhng li th nh: Chng c thnh
lp d dng, chu thu thu nhp t hn cc cng ty c phn.
- Cng ty s hu hp nhn (hp danh) (Partnerships) Doanh nghip c 2 hay
nhiu ch s hu, cng ty hp danh c th l hp danh trch nhim v hn, v
cng c th l trch nhim hu hn i vi cc khon n ca cng ty. Trong cng
ty hp danh trch nhim hu hn, thnh vin khng chu trch nhim bng ti sn
c nhn i vi cc khon n ca cng ty.
- Cng ty c phn (Corporations) Hnh thc doanh nghip c thnh lp theo
lut, c nhiu ch s hu cc c ng gp vn bng hnh thc c phn. C
ng chu trch nhim hu hn trong phm vi vn gp ca mnh.

- Cng ty trch nhim hu hn (Limited liability companies) Doanh nghip
c hnh thnh bng con ng gp vn v ti sn ca cc thnh vin v cc
khon ng gp ny c ghi ngay vo iu l ca doanh nghip. Cc thnh vin
ch chu trch nhim hu hn cc khon n trn phn vn gp ca mnh vo cng
ty. Hnh thc ny kt hp mt s c tnh ca cng ty c phn v cng ty hp
doanh.

Vit Nam

- Cng ty trch nhim hu hn nhiu thnh vin Doanh nghip trong : (1)
thnh vin c th l t chc, c nhn v s lng thnh vin khng qu nm
mi, (2) thnh vin chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v ti sn
khc ca doanh nghip trong phm vi s vn cam kt gp vo doanh nghip.
- Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin Doanh nghip do mt t chc
lm ch s hu chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v ti sn khc
ca doanh nghip trong phm vi s vn iu l ca doanh nghip.
- Cng ty c phn Doanh nghip trong : (1) vn iu l c chia thnh
nhiu phn bng nhau gi l c phn, (2) c ng ch chu trch nhim v n v
cc ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn gp vo
doanh nghip, (3) c ng c quyn t do chuyn nhng c phn ca mnh cho
ngi khc, tr trng hp c ng nm c phn u i v c ng sng lp
trong 3 nm u.
- Cng ty hp nhn Doanh nghip trong : (1) phi c t nht 2 thnh vin
hp danh, ngoi 2 thnh vin hp danh c th c cc thnh vin gp vn, (2)
thnh vin hp nhn phi l c nhn, c trnh chuyn mn v uy tn ngh
nghip v (3) thnh vin gp vn ch chu trch nhim v cc khon n ca cng
ty trong phm vi s vn gp vo cng ty.

a. Doanh nghip t nhn :
L hnh thc t chc kinh doanh lu i v n gin nht. Theo ng nh
tn gi ca n, doanh nghip t nhn do mt ngi lm ch, gi quyn s hu
vi tt c cc ti sn, v chu trch nhim v hn vi tt c cc khon n ca
doanh nghip.
u im ca hnh thc t chc ny:
u im quan trng nht l n gin trong vic thnh lp v vn hnh.
Kch thch trc tip, ngi ch cng ty c th bit c mt cch r rng
thu nhp mang li cho mnh sau mi quyt nh kinh doanh.
Ngi ch cng ty c tnh t ch rt cao trong vic qun l doanh nghip.
Loi hnh ny c th b mt thng tin trong qu trnh kinh doanh.
Loi hnh ny a li kh nng ln trong vic tit kim thuphi np, nh
vic doanh nghip t nhn khng b nh thu hai ln (tc l ngoi kh
nng np thu thu nhp c nhn, th ngi ch doanh nghip t nhn khng
phi np thu thu nhp doanh nghip).
Nhc im:
Nhc im c bn ca cc loi hnh t chc ny l chu trch nhim v
hn. Nu doanh nghip b kin lin quan n vic tr n, ch ca n c
xem nh mt c nhn v c trch nhim khng hn ch. Ngha l ton b
ti sn ring ca ch doanh nghip c th b tch bin dng thanh ton
n. Nh vy, trch nhim khng hn ch t ti sn c nhn vo tnh
trng ri ro.
Doanh nghip t nhn rt kh khn trong vic huy ng vn, v ni chung
hnh thc ny khng hp dn cc nh cp vn, tn dng nh i vi cc
hnh thc khc.
Ch doanh nghip t nhn c th c nhng bt li v thu. Cc phc li
ph khng c xem xt nh nhng chi tiu hp l c gim thu. V
d: bo him, thuc men m vi cc cng ty thng c gim thu cn
cc ch doanh nghip t nhn th phi tr t thu nhp sau khi np thu thu
nhp c nhn.
Doanh nghip t nhn kh chuyn giao s hu hn so vi hnh thc cng
ty. Cc ti sn ang hot ng khng th t do chuyn nhng ngay c cho
cc thnh vin trong gia nh. V l do ny m hnh thc ny khng c s
mm do nh nhng hnh thc khc.

b. Cng ty Hp nhn
Cng ty hp nhn ging hon ton nh doanh nghip t nhn ngoi tr mt
im l c nhiu hn mt ngi s hu. Trong mi cng ty hn vn c.
+ Nhiu ch s hu vi trch nhim khng hn ch. Ngha l, h cng c
trch nhim vi nhng khon n ca cng ty . V vy, nhng ngi hn vn cn
phi la chn cn thn.
+ Cn c mt hp ng chnh thc, hay mt iu l trong thit t bn
quyn ca ngi hn vn gm :
Phn phi li nhun
Gi tr vn u t ca nhng ngi hn vn
Th tc kt np thnh vin mi.
Th tc t chc li cng ty trong trng hp ngi hn vn cht
hoc xin rt ra khi cng ty. V mt php l cng ty hn vn kt
thc khi mt trong s nhng ngi hn vn cht hoc rt khi cng
ty . Trong trng hp vic thanh ton l mt vn hc ba, v
vic t chc li cng vy. V nhng l do ny nhiu ngi cho rng
y l hnh thc t chc t hp dn.
So vi cng ty c th hnh thc ny c thm nhc im l :
- Kh khn trong t chc, c bit l nhng vn ny sinh t vic t
chc li cng nh gi th cng ty.
- Qu trnh ra quyt nh cng knh, nng n, kh khn, tr mt s t cc
quyt nh c quy nh sn trong hp ng, cc quyt nh quan
trng phi c biu quyt a s. Trong hu ht cc trng hp quyt
nh tp th rt kh khn. Trong nhng vn t quan trng hn, ngi
hn vn c nhn c th t giao dch kinh doanh nhng phi cho
nhng ngi hn vn khc bit. Quyn ca mi ngi hn vn s bin
i ph hp vi hp ng chnh thc gia nhng ngi hn vn. Mt
s cng ty hn vn t mt h thng trc tuyn ny xc lp nng lc
quyt ng ca mi c nhn ngi hn vn, m mc lin quan n
cng ty ca mi ngi.
Trong mt s quc gia, cc cng ty hn vn hu hn c th c thnh lp,
trong nhng ngi hn vn hu hn gp vn v c trch nhim lin quan ti
phn vn ng gp ca mnh. Tuy vy, trong mt s cng ty dng ny vn c mt
s ti thiu ngi hn vn no c trch nhim khng hn ch v c quyn
tham gia iu hnh cng ty.
c. Cng ty c phn
Cng ty c phn l mt loi hnh doanh nghip. c trng ch yu ca
hnh thc ny l s tn ti ring r bn ngoi ch s hu ca n (tc l trong cng
ty c phn c s tch ri gia quyn s hu v quyn iu hnh cng ty, ngi
ch cng ty l cc c ng cn ngi iu hnh cng ty thng c thu t bn
ngoi). Trch nhim ca ch c gii hn trong u t ca h.
u im ca hnh thc cng ty l
Trch nhim hu hn l u im ni bt ca hnh thc cng ty Vn
ca Cng ty c th sinh ra vi danh ngha cng ty, n khng t ch
s hu vo tnh th ri ro ca trch nhim v hn. Ti sn ca c
nhn khng b tch bin thanh ton cc khon n. Quyn s hu
c chng t bng s c phn ca tng c ng trong quan h vi
tng s c phn hin ti ca cng ty.
Cc c phn c kh nng chuyn nhng, dn n kh nng chuyn
nhng s hu cng ty, v n c th tn ti tip tc khi nhng ngi
ch cht hoc bn c phiu ca h. V nhng u im ni bt trn
m hnh thc cng ty pht trin nhanh.
Cng ty c phn c kh nng huy ng vn nhanh vi khi lng
ln. Cng ty c quyn pht hnh chng khon- iu ny trong cc
cng ty hn vn, doanh nghip t nhn khng th c c.

Bt li ca hnh thc cng ty c th bao gm :
Bt li trn phng din thu, nht l khi thu nhp ca cc c ng
ln. H phi chu mc thu thu nhp c nhn mc thu sut cao v
iu ny lm cho thu nhp ca cc cc cng ty do chnh h u t b
nh thu hai ln.
Th tc thnh lp phc tp, chi ph thnh lp ln.
Cc cng ty c phn nhiu khi phi cng b cc thng tin kinh t ra
bn ngoi, iu ny gy kh khn cho vic bo mt cc thng tin
nht l cc thng tin v ti chnh.
Cc c ng khng tham gia trc tip qun l cng ty. V nhiu
trng hp cc c ng nh khng bit c ngi i din mnh
ang iu hnh cng ty.

quyt nh chn mt hnh thc s hu, cc cng ty cn phi tha hip
cc li th ca s hp nht, tng phn vi kh nng phi chu thu cao. Nhn
chung cc cng ty c phn, nht l cng ty c phn i chng c nhiu li th hn
tng gi tr ca cng ty v cc nguyn nhn sau:
1- Trch nhim hu hn s gim ri ro cho cc nh u t, v vi cc iu kin
khc khng i, th ri ro cng thp, gi tr cng ty cng cao.
2- Gi tr cng ty ph thuc vo cc c hi tng trng cng ty, m ln lt s
ph thuc vo kh nng thu ht vn. Bi v cc cng ty c phn c th thu ht
vn nhiu hn v c nhiu iu kin hn s dng ngun vn ny vo cc c
hi tng trng cng ty.
3- Gi tr ti sn ph thuc vo tnh thanh khon ca n, c ngha l d dng
chuyn n thnh tin vi mc gi tr th trng hp l. Thng th nhng
khon u t ca cc nh u t trong cng ty c phn c tnh thanh khon cao
hn nhiu so vi cng ty c s hu bi mt ngi ch, hoc hp danh nhiu
ngi hn. V iu ny lm cho gi tr ca cng ty c phn cao hn cc cng ty
khc.
2. Thu thu nhp Cng ty
Hu ht cc quyt nh kinh doanh trc tip hoc gin tip chu nh hng
ca h thng thu kho. Chnh sch thu ca chnh ph trung ng hoc a
phng c nh hng su sc n cch x s ca cc t chc kinh doanh v c
cng ng kinh doanh. Mt quyt nh c th l ti u trong trng hp khng c
thu hoc thu thp, nhng n c th li rt ti trong mt s bi cnh c thu hoc
thu cao. Trong phn ny chng ta nghin cu mt s khi nim c bn v thu
thu nhp v cc nh hng ca chng ti cc quyt nh kinh doanh.
Thu thu nhp l loi thu trc thu tnh trn thu nhp chu thu ca cng ty.
Thu nhp chu thu ca cng ty l tng thu nhp sau khi tr i cc chi ph bao
gm c khu hao v tin tr li vay.
Hng nm cng ty phi np thu thu nhp cng ty (Corporate income
taxes). Thu thu nhp cng ty nhiu hay t ty thuc vo thu nhp chu thu v
thu sut, trong thu sut cn thay i ty theo mc thu nhp chu thu (EBT-
earnings before tax)
Thu nhp chu thu bng doanh thu tr i tt c chi ph hp l, bao gm khu hao
v li vay. V pha cng ty, nu thu nhp chu thu thp s tit kim c thu,
do vy, cng ty c khuynh hng a khu hao v li vay ln vo chi ph tit
kim thu. V pha chnh ph v c quan thu ch chp nhn nhng khon chi ph
no hp l nhm hn ch cc cng ty trn thu. V vy, B ti chnh thng c
nhng quy nh c th v cch tnh khu hao nhm mc nh tnh thu cho hp
l.

a. Khu hao
Khu hao l hnh thc thu hi gin n gi tr ti sn c nh. Thc cht
khu hao ch l mt chi ph k ton (n khng phi l khon chi bng tin) nhm
thu hi hng nm mt phn gi tr ban u ca ti sn c nh.
Khu hao c tr khi thu nhp chu thu v c coi nh mt chi ph
hp php, bi vy cch tnh khu hao c th lm tng hoc gim thu nhp chu
thu. V d, nu chng ta tnh khu hao cng cao th thu thu nhp m cng ty
ng gp cng thp, cn ngc li nu khu hao tnh c trong nm ti kho l
thp th thu thu nhp li cao, d nhin cc trng hp trn ch ng khi cc
khon thu nhp v chi ph khc khng i. Li dng tnh cht ny Nh nc c
th thc hin nhng chnh sch kch thch s pht trin i vi cng ng kinh
doanh. Tuy vy, mc khu hao khng ch ph thuc vo gi tr ti sn c nh m
cn ph thuc nhiu vo cch tnh khu hao.
Thc t tn ti hai phng php c bn tnh khu hao l:
+ Khu hao ng thng( SLN) : mc khu hao c tnh u cho cc nm
theo thi hn khu hao nh. Cng thc p dng l:

n
K
Gtly Gbd

K : Mc khu hao hng nm ca mt TSC
n : Thi hn khu hao
G
bd
: Gi tr ban u ca ti sn c nh
G
tly
:

Gi tr thanh l

ti sn c nh
u im phng php khu hao ng thng l tnh ton n gin, v vy
c th kim sot d dng phn thu nhp chu thu. Tuy vy, cch tnh khu hao
ny khng ph hp vi c im s dng thit b, v thit b vo nhng nm u
mi lp t c hiu sut s dng cao hn so vi nhng nm v cui, nhng vi
cch tnh khu hao ng thng th tt c cc nm trong sut thi hn s dng
u c mc khu hao nh nhau. V vy, nhng nm u khu hao li qu nh
cn v nhng nm cui khu hao li qu ln.
+ Khu hao nhanh ( hay cn gi l khu hao gia tc). Cch tnh khu hao
ny thun li cho cc ti sn c nh c mc hao mn v hnh ln. Theo cch
tnh ny mc khu hao ca mt ti sn c nh nhng nm u cao, cn nhng
nm v sau gim dn. Phng php tnh khu hao nhanh c rt nhiu cch tnh
y chng ta ch cp n nhng cch tnh thng dng nh: Khu hao theo s
d gim dn v khu hao trn tng cng th t cc nm.
* Khu hao theo s d gim dn l mc khu hao xc nh trn s d ca
ti sn c nh theo mt h s khu hao quy nh trong thi k tnh khu hao.
Cng thc tnh.

Ki =
n
i V B H *

Ki : Khu hao nm th i

H : H s khu hao
BVi : Gi tr cn li u nm i
n : S nm tnh khu hao
Cch tnh khu hao ny c tnh theo hai hnh thc l khu hao theo s d
gim dn c chuyn v khng chuyn. i vi khu hao theo s d gim dn c
chuyn, th nhng nm m khu hao tnh theo cng thc trn nh hn khu hao
ng thng, ngi ta chuyn tt c khu hao nhng nm cn li sang khu hao
ng thng. Cn tri li cch tnh khu hao khng chuyn vn tnh theo cng
thc trn ngay c nhng nm m mc khu hao nh hn khu hao ng thng .
V d: Mt ti sn c nh c gi tr ban u 10000 triu ng, gi tr thanh
l 33 triu ng, h s khu hao nhanh l 2 v s nm tnh khu hao l 5 nm
Bng tnh khu hao s d gim dn khng chuyn

Bng tnh trn cho thy tng mc khu hao thp hn gi tr ti sn tnh
khu hao. Khi tnh khu hao theo s d gim dn khng chuyn th t nm th t
tr i khu hao c tnh theo cng thc trn thp hn khu hao theo ng
thng, tuy vy khng chuyn ra ng thng.
Bng tnh khu hao s d gim dn c chuyn
Bng tnh khu hao theo s d gim dn c chuyn cho thy tng mc
khu hao bng gi tr ti sn tnh khu (9967 triu ng). nm th t tr i
Nm Gia tr con lai
1 10000 1993.4 <
2 6000 1491.75 <
3 3600 1189 <
4 2160 1063.5 >
5 1296
Tng mc khu hao
So sanh
9222.4
Mc khu hao nha
4000
2400
1440
864
518.4
nh
Nm Gia tr con lai
1 10000 1993.4 <
2 6000 1491.75 <
3 3600 1189 <
4 2160 1063.5 >
5 1096.5
Tng mc khu hao
So sanh
9967
Mc khu ha
4000
2400
1440
1063.
1063.
o nhanh
5
5
khu hao tnh theo cng thc trn thp hn khu hao ng thng, v vy nm
th t v nm th nm khu hao c chuyn ra khu hao ng thng
*Khu hao trn tng cng s nm (SYD - Sum of the year digit). Khu
hao nm th i no s tnh da trn c s tng s th t ca cc nm trong thi
hn tnh khu hao.
Z
G
i n K
i
) 1 (
Trong :
Z = 1 + 2 + 3 + . .. + n = n (n +1) /2
G = Gi tr ti sn c nh tnh khu hao

V d mt ti sn c nh c gi tr ban u l 550 triu gi tr thanh l 50
triu ng, s nm tnh khu hao l 4 ta c bng tnh khu hao theo tng cng cc
nm l :

Z = 1 0
N m K h u h a o
1 2 0 0
2 1 5 0
3 1 0 0
4 5 0
T n g m c k h u h a o 5 0 0
Hai phng php sau l hai phng php khu hao nhanh ch c p dng
khi c s chp thun ca cc c quan thu. Vic khu hao nhanh thc cht l tr
hon np thu nhng nm u, thay v cng ty phi np thu mt cch u n
cc nm tnh khu hao th li c gim thu nm u s dng thit b do
mc khu hao cao. V vy, hnh thc khu hao nhanh c th p dng cho cc
ngnh ang c khuyn khch u t, hin i ho v c hao mn v hnh rt
cao. Bng cch chp thun khu hao nhanh, Nh nc sn sng chia s bt cho
cng ty mt phn ri ro do s lc hu v cng ngh ca thit b.
b. Chi ph tin li
Chi ph tin li v cc khon n ca cng ty c coi nh nhng chi ph
hp php v c th gim thu. iu ny l c s phn bit tin li ca n vi li
tc c phiu thng v c phiu u i. Mt cng ty ang sinh li trn phng
din np thu, s gim bt thu hn nu cng ty c vay n. V d: nu sut thu
l 50% v cng ty khng vay n nu c 2 ng thu nhp trc thu v li s c
mt ng li tc v mt ng thu, cn nu s dng vay n v tin li l 1 ng,
th thu thu nhp l 0.5. Nh vy, cng ty c n c th tit kim khon np thu
hn cng ty khng n. Hin nay nc ta h thng ngn hng ang p dng
chnh sch li sut tho thun gia ngi i vay v ngi cho vay.
c. Thu nhp li tc
Mt cng ty c th gp vn vo cng ty khc, tc l ch c phn ca cng
ty khc. Nu cng ty nhn c li tc t cng ty khc, th mt phn trong c
th c min thu v t l min thu thu nhp t li tc ln hay nh tu thuc
vo mi nc.
d. Thu thu nhp c nhn
Thu thu nhp c nhn c th nh hng ti phn ng ca cc c ng vi
chnh sch phn phi li tc. Khi t l chi tr c tc cao c th lm tng thu nhp
c nhn ca cc c ng v ko theo phn np thu c nhn s tng ln. Do vy,
cc c ng s c cc phn ng tch cc khi dnh mt t l thch ng li nhun
ti u t hoc lm cc hot ng t thin (v mt s quc gia cc khon chi
ph hot ng t thin c th c gim tr phn thu nhp c nhn chu thu)
e. Th trng ti chnh v cc trung gian ti chnh.
Tt c cc thc th trong nn kinh t c th chia thnh 3 nhm sau:
1. H gia nh
2. Cc t chc kinh doanh
3. Chnh ph (chnh quyn a phng, Nh nc)

Mi n v kinh t phi vn hnh trong ngn sch gii hn bi ngun thu nhp
ca n v trong tng giai on. H gia nh c thu nhp di hnh thc tin
lng v chi tiu cho cc loi hng ho, dch v . Thm ch cc h gia nh cn
khon chi tiu ln mua nh hay tr tin th chp nh hoc tr tin thu nh.
Cc t chc kinh doanh bn hng ho v dch v cho cc h gia nh v cc t
chc kinh doanh khc kim li v phi chi cc khon tr lng, mua nguyn
vt liu v tr cc chi ph sn xut khc. Thnh thong, cng ty phi tr chi ph
tin li do vay tin xy dng c s h tng, mua trang thit b. Chnh ph c
ngun thu t thu v nhiu khon thu ph, ng thi chi tiu cho tt c cc dch
v quc gia nh sc kho cng ng, tr cp x hi, gio dc, chnh sch khc,
thm ch c chi cho phng chng ho hon, l lt.

Tnh hnh ngn sch

Trong mi mt giai on, ngn sch mi n v thuc bt k nhm no cng
c th c mt trong ba kh nng sau: (1) cn bng ngn sch, y l hnh thc khi
thu nhp v chi tiu d kin cn bng nhau; (2) thng d ngn sch, l hnh thc
khi thu nhp ln hn chi tiu d kin v (3) thm ht ngn sch, l khi chi tiu d
kin ln hn thu nhp. H thng ti chnh l h thng c s dch chuyn ca sc
mua t n v chi tiu thng d (surplus spending units - SSUs) sang n v chi
tiu thm ht (deficit spending units - DSUs). DSUs bao gm cc h gia nh, cc
c quan chnh ph, chnh quyn a phng v hu nh a s cc doanh nghip.
Nhng h gia nh c th l SSUs, tuy nhin, trong cc nhm nh: cc t chc
kinh doanh v c quan chnh ph thng l DSUs.

Nhng tuyn b ti chnh

Vn l lm th no chuyn s d tha ngn sch ca cc SSU sang cc
DSUs v nhng ngi ny cn vay mn ti tr cho cc khon chi tiu ca h.
Qu trnh dch chuyn ny c th thng qua hnh thc cc SSU cho vay tin v
nhn mt chng nhn IOU (I owe you) ca cc DSU. Mt IOU l mt t giy vit
tay m bo s thanh ton mt khon tin nht nh (tin gc) v mt khon tin
li c th mn tin trong mt khon thi gian (maturity ca khon tin vay).
IOU c gi l giy i n ti chnh. l xc nhn i tin ca ngi cho
vay trong tng lai.
i vi cc DSUs, mt khon n cn tr v tin tr li chnh l hnh pht i
vi vic chi tiu trc khi kim c thu nhp. i vi SSUs, khon tin cung
cp cho DSUs chnh l ti sn ti chnh, v tin li kim uc l phn thng
dnh cho SSU do vic tr hon chi tiu khon tin d tha cho vay. S tht
rng ti sn ti chnh l khon n i vi ngi mn (DSUs) v ng thi l ti
sn ca ngi cho vay cho thy hai phng din (hai mt) ca khon n. iu
c ngha l tng n ti chnh ca nn kinh t phi bng tng ti sn ti chnh.
Mt khi ti sn ti chnh vn cn tn ti, th ngi cho vay c th nm gi n
mi n khi o hn v cc SSUs c th bn cc ti sn ti chnh cho ngi khc
trc khi o hn. DSUs tip tc s dng qu mc du ngi cho vay lc ny
l mt ngi khc.

Kh nng bn li cc cam kt ti chnh cho php cc SSUs mua nhng
cam kt ti chnh c thi hn o hn khc vi thi gian o hn cc cam kt ti
chnh trc . Nu mt SSUs mua mt cam kt ti chnh c thi gian o hn
di hn giai on u t d kin th cam kt ti chnh c th c bn li cho
mt SSUs khc ti mt thi im thch hp. Cng tng t nh th, mt SSUs c
th mua mt cam kt ti chnh c thi gian o hn ngn hn thi gian ca d
kin ca d n, nu nh h c th d dng bn ra n bng khong thi gian cn
li. S d dng thun li trong vic mua i bn li cc cam kt ti chnh c gi
l marketability. C rt nhiu hnh thc ca cc cam kt ti chnh mi quc gia
tu thuc vo trnh pht trin ca th trng ti chnh quc gia y. Nhng
cam kt ti chnh ny c a ra nhm p ng nhng nhu cu khc nhau ca
th trng. Cc cam kt ti chnh ny c th khc nhau v thi gian o hn, ri
ro ph sn, tnh marketability v tr thu. Bt k lc no th nhng nhn t ny
cng tng tc ln nhau xc nh li sut cho vay ca chng khon.

Qu trnh dch chuyn vn t ngi cho vay (ssus) sang ngi i vay (DSUs)

Mc tiu ca h thng ti chnh l dch chuyn vn t cc SSUs sang cc
DSUs di mt cch hiu qu nht c th, bt k u t bt ng sn hay
chi tiu hng ngy. Cc DSUs v cc SSU c th gp nhau thng qua: (1) ti tr
trc tip hoc (2) ti tr gin tip hay nh cch ngi ta thng gi l ti tr qua
trung gian. Khng quan tm n hnh thc ti tr no, mc tiu ca h thng ti
chnh l a cc bn gp nhau vi chi ph thp nht v mang li s thun tin nht
c th. Mt h thng ti chnh hiu qu l rt quan trng v n m bo s vn
ng lung vn thch hp cho s tng trng kinh t. V th, nu h thng vn
hnh tt, cc cng ty c nhng c hi u t ha hn s nhn c vn v nhng
cng ty c c hi u t km hn s khng nhn c s ti tr. Tng t, nhng
ngi tiu dng sn sng thanh ton v c th tr mc li sut th trng hin ti
c th mua hng ho v dch v bng phng php tn dng nu h thc s mong
mun.

Ti tr trc tip
Vi hnh thc ti tr trc tip, cc DSUs v cc SSUs trc tip trao i tin v
chng khon. DSUs t pht hnh cc cam kt ti chnh (hay chng khon ti
chnh) v bn chng cho cc SSUs nhn tin. SSUs nhn chng khon ti
chnh trong danh mc ti sn nh l mt loi ti sn sinh li. Cc chng khon c
th c bn hay c mua trn th trng ti chnh. Qu trnh trao i xut hin
v s c s thay i trong bng cn i ti sn ca hai bn vay v mn nhu sau:

SSU DSU
Ti sn Ngun vn Ti sn Ngun vn
+ Phn gim tin
mt
+ Tng tin mt
t cc SSU
+ Tng n do bn
trc tip cc
chng khon cho
cc SSU
+ Ti sn ti chinh
(u t trc tip
vo cc DSU)


Cc cc cam kt ti chnh c pht hnh trc tip bi DSU c gi l
cc cam kt ti chnh trc tip v thng c bn trc tip trn th trng tn
dng trc tip nh th trng tin t v th trng vn. Ti tr trc tip m ra cho
cc SSUs c hi t mt khon li nhun mong mun v cc DSUs khng cn
phi tr hon vic chi tiu ca h, b qua c hi u t do thiu ngun vn. V th
th trng tn dng trc tip lm tng hiu qu ca h thng ti chnh.

Dng tin vn u tin t cc SSUs sang cc DSUs bng cch ti tr trc
tip c minh ha phn trn. Chng ta s tho lun mt s s sp t v mt t
chc thc y qu trnh dch chuyn vn trn th trng tn dng trc tip.

Tho thun ring: Phng php n gin nht trong cc hnh thc dch
chuyn vn gia cc SSUs v cc DSUs c gi l tho thun ring. Cc DSUs
y l cc cng ty bn ton b chng khon pht hnh cho cc nh u t t
chc hay mt nhm nh nhng nh u t . Li th ca hnh thc tho thun
qua vic pht hnh ra cng chng l tc tin vn c th nhn, chi ph a
chng khon ra th trng thp v khng cn phi ng k vi U Ban chng
khon.

Cc nh mi gii: gip cho nhng ngi mua v ngi bn gp nhau,
trn th trng xut hin cc chuyn gia th trng. Nh mi gii thc s khng
phi l nhng ngi mua hay bn chng khon, h ch thc hin nhng giao dch
cho khch hng ca h vi chi ph thp nht. V th, cc nh mi gii cung cp
mt dch v m , h n thun l nhng ngi mai mi, gip cho cc SSUs
v DSUs gp nhau. Li nhun ca h l nhng khon thu ph dch v t cc
khch hng.

Ngn hng u t: Mt thnh phn tham gia trc tip trn th trng l cc
ngn hng u t. Cc ngn hng u t gip cho th trng DSUs thit lp cc
chng khon ti chnh. Mt chc nng kinh t quan trng ca cc ngn hng u
t l chp nhn ri ro hay ni cch khc l bo him (underwriting). Trong nhiu
giao dch, ngn hng u t mua ton b tri phiu hay c phiu pht hnh t cc
DSU mt mc gi c bo m v sau y bn li cho cc nh u t c nhn.
Li nhun th ca ngn hng u t l hiu ca gi bn li v gi h mua vo
chng khon. Ngn hng u t cng cung cp cc dch v khc chng hn nhu
gip chun b truyn thng cho cc DSU, chn ngy bn v t vn cho cc nh
pht hnh. Ngoi nhng dch v ny, nhiu ngn hng u t cn thc hin chc
nng ca nh mi gii. Cc ngn hng u t l nhng thnh phn quan trng
nht trn th trng tn dng trc tip.

TRUNG GIAN TI CHNH

Chng ta ch mi xem xt dng dch chuyn vn t cc SSU sang cc DSU
qua th trng tn dng trc tip. Tuy nhin, c nhiu vn ny sinh trong vic
ti tr trc tip. Th nht, loi chng khon c bn trn th trng tn dng
trc tip l rt ln v th c rt t khch hng c th giao dch trn th trng ny.
Mt vn khc na l nhng ngi i vay DSU phi tm c nhng SSU cn
chng khon vi nhng c tnh tng thch m h c th sn sng bn. Nu cc
trung gian ti chnh tham gia vo qu trnh ny, dng vn t SSU sang DSU tr
thnh gin tip. Cc trung gian ti chnh dch chuyn cc chng khon bng cch
lm cho chng tr nn hp dn hn i vi ngi u t cui cng. Cc trung
gian ti chnh ny bao gm cc ngn hng thng mi, cc t chc tn dng, cc
cng ty bo him vvv. Nhng trung gian ti chnh ny hnh thnh do nhng kh
khn xut hin trong ti tr trc tip. Nh chng ta d nhn thy, ti tr trc
tip din ra khi nhng ngi i vay (DSU) phi sn sng pht hnh mt loi
chng khon vi hnh thc, thi gian o hn v c im ph hp vi mong
mun ca ngi cho vay (SSUs). Ch n khi mong mun ca c hai bn ng
thi c tho mn, th qu trnh dich chuyn mi c th din ra. iu ny rt
him khi xut hin. gii quyt kh khn ny, cc trung gian ti chnh phi can
thip vo gia ngi i vay v ngi cho vay. Cc trung gian ti chnh mua cc
chng khon trc tip (IOU) t cc DSU vi mt lot cc c im v sau
chuyn chng thnh chng khon gin tip vi mt lot cc c im m sau
h li bn li cho cc SSU. Qu trnh trnh chuyn i ny c gi l qu trnh
trung gian (intermediation). Cc cng ty chuyn mn ho trong cc nghip v ny
c gi l cc trung gian ti chnh hay l cc t chc ti chnh. S thay i trong
bng cn i k ton ca cc trung gian ti chnh l nh sau:

SSU Trung gian ti chnh DSU
Ti sn Ngun vn Ti sn Ngun vn Ti sn Ngun vn
+ Gim
tin
Tin trung
gian
+Tng n +Tng tin + Tng n
+ Tng ti
sn ti
chnh
+ Tng ti
sn ti
chnh

Trong s sau dng tin vn i t cc SSU sang cc trung gian ti chnh,
tc l cc trung gian ti chnh pht hnh cc chng khon bn cho cc SSU v sau
mua li cc chng khon ca cc DSU. Tp hp cc SSU v trung gian ti
chnh hnh thnh nn th trng trung gian ti chnh, dng tin i t cc SSU l
m bo vi cc trung gian ti chnh ch khng phi l vi cc DSU nh l trong
trng hp ca ti tr trc tip. Th trng trung gian ti chnh l th trng bn
l, v cc chng khon gin tip c pht hnh bi cc trung gian ti chnh.
Phn di ca hnh sau minh ho dng tin qua th trng trung gian v cho thy
vai tr quan trng hn ca cc trung gian ti chnh.
V d cc giao dch trung gian:
1. Cc h gia nh (SSUs) t cc khon tin mt di ra trong ti khon tit
kim vo mt t chc cho vay tit kim v ngc li, h li chuyn khon
tin ny thnh cho vay cm c nh cho nhng h gia nh khc (DSUs)
2. Cc h gia nh (SSDs) mua bo him nhn th ca mt cng ty bo him
(trung gian ti chnh) v h u t vn ny vo tri phiu ca mt cng ty
(DSU)
3. Cc cng ty (SSU) mua thng phiu ca mt cng ty ti chnh ngi tiu
dng (trung gian ti chnh) v h li chuyn khon tin ny thnh tin cho
vay cho cc h gia nh (DSU)


Tai tr trc tip
Thoa thun ring
Mi gii
Nha bun
Ngn hang u t
Dong tin trc
tip

DSUs
H gia nh
Cac t chc kinh
doanh
Chnh phu
SSUs
H gia nh
Cac t chc kinh
doanh
Chnh phu

Th trng tn
dung trc tip

Dng tin gin tip
Dng tin trc tip
Tai tr gian tip qua cac
trung gian tai chnh
Ngn hang thng mai
Cac t chc tit kim
Cac t chc tn dung
Cac cng ty bao him
Cac cng ty tai chnh Quy
lng
Quy tng h
Quy th trng tin t

Th trng
trung gian
Th trng tn
dung trc tip

Phn bit th trng vn v th trng tin t

Th trng vn (capital market): l th trng ti chnh m cc lung
tin c thi gian o hn ln hn mt nm c mua bn. Th trng vn chuyn
cc khon tit kim vo trong cc d n u t di hn hu ch.
Th trng tin t (money market): l th trng ti chnh m cc claim
ti chnh c thi gian o hn di mt nm c mua bn. M, th trng tin
t quan trng nht l tri phiu chnh ph M (U.S. Treasury bills).

TM TT CHNG
Qun tr ti chnh l mt chc nng c bn ca qun tr cng ty bao gm
cc hot ng lm cho cc lung tin t ph hp trc tip vi cc k hoch kinh
doanh mt cch hiu qu. Vai tr ca qun tr ti chnh trc kia ch yu l tm
kim vn v bo m kh nng thanh ton cho doanh nghip, ngy nay vai tr ca
qun tr ti chnh m rng v bao qut cc hot ng qun tr doanh nghip, c s
bin i ny l do c nhng thay i rt to ln trong mt trng kinh doanh ca
doanh nghip. Nh qun tr ti chnh trong cng ty phi i din vi hai vn c
bn l
u t vn bao nhiu ? Vo cc ti sn no ?
Ngn qu cn thit cho cc u t.
gii quyt vn th nht h phi lp k hoch v u t hay quyt
nh v ngn sch u t. i vi vn th hai h phi a ra cc quyt nh ti
tr. Ngoi qun tr ti chnh ng vai tr trung gian gia cng ty v th trng ti
chnh vi hai chc nng phn phi v khai thc vn, hot ng ca h tc ng
mnh ti thnh cng ca doanh nghip, v gp phn vo lm tng trng kinh t.
Mc tiu ca qun tr ti chnh l cc i ho gi tr cho ch doanh nghip.
Gi tr ny c th hin trn c s gi tr th trng vi nhng nh gi khc
nghit v kh nng sinh li v trng thi ri ro ca doanh nghip.
Ch c th l gii v cc quyt nh ca nh qun tr ti chnh khi hiu c
mi trng ra quyt nh ca h bao gm mi trng lut php thu kho v mi
trng ti chnh.
Trong mi trng lut php hnh thc t chc cng ty c nh hng ti
mi quyt nh cu h, ti kh nng cn nhc sinh li v ri ro khc nhau, phm
vi tc ng cu cc quyt nh, thu kho, c bit l thu thu nhp th hin s
nh hng ca cc c quan nh nc, trung ng, a phng ti cc quyt nh
ca ngi qun tr ti chnh. C nhng quyt nh rt tt khi khng tnh n nh
hng ca thu song li rt ti khi c s tc ng ca thu.

Ngi qun tr ti chnh nm phn quan trng vn mnh ca Cng ty , h
c vai tr trung gian gia Cng ty v th trng ti chnh, h phi ng u vi
rt nhiu th thch trong qu trnh hot ng.

CU HI N TP
1. S khc nhau gia mc tiu cc i ho thu nhp v cc i ho gi tr
cho c ng?
2. Ti sao s quan tm ca qun tr ti chnh l cc lung tin vn trong
doanh nghip?
3. Gii thch ti sao vic nh gi cc quyt nh ca qun tr, ti chnh li
cn bm vo mc tiu?
4. Hai chc nng c bn ca qun tr ti chnh l g?
5. Ngi qun tr ti chnh c cn phi nm mt phn ln gi tr ca Cng
ty vi t cch l c ng khng? v sao?
6. Cc vn mi trng ang nng ln qu trnh ra quyt nh ca cc
nh qun tr ti chnh vy mc tiu cc i gi tr cho cc c ng c
cn l mc tiu di hn khng?
7. Khi nim ri ro v tin thng ri ro chi ph hot ng ca nh qun tr
ti chnh nh th no?
8. Cc li ch c bn ca hnh thc Cng ty ? tho lun tm quan trng ca
cc li ch ny i vi ch s hu Cng ty?
9. Ngi hn vn hn ch khc vi c ng nh th no?
10. Bt li ca cng ty c th v Cng ty hn vn l g?
11. H thng khu hao nhanh da trn nguyn tc no?
12. Phng php khu hao nhanh khng lm bin i tng gi tr khu tr
trong ton b i sng ca ti sn, vy n gy ra bin i g? Ti sao
iu li rt quan trng?

Gi tr thi gian ca tin t
Chng II

THI GI TIN T V M HNH CHIT KHU DNG TIN

Mi ngi u d tha nhn: mt ng ngy hm nay c gi tr ln
hn mt ng ngy mai. Xt v mt lng mt ng ngy hm nay v
mt ng ngy mai khng c s khc nhau, vic ln hn ny l do thi
im xut hin ng tin. Khi ng tin xut hin sm hn, n s mang
li c hi sm hn kim li. y l gi tr thi gian ca tin t.
Khi nim thi gi tin t rt quan trng trong phn tch, nh gi
cc hot ng ti chnh v hu ht cc quyt nh ti chnh t quyt nh
u t, quyt nh ti tr cho n cc quyt nh v qun l ti sn u c
lin quan n thi gi tin t. Thi gi tin t c s dng nh yu t
ct li trong rt nhiu m hnh phn tch v nh gi ti sn, k c u t
ti hu hnh ln u t ti sn ti chnh. Bi ny s ln lt xem xt cc
vn lin quan n thi gi tin t nhm to nn tng kin thc cho cc
bi sau.
I. Chui thi gian:
Bc u tin trong phn tch gi tr thi gian l thit lp chui
thi gian, n s gip bn hnh dung c chuyn g s xy ra trong mt
vn c th. minh ha, hy xem xt s di y, PV c gi tr
100$ thi im hm nay, v FV l gi tr s t c trong tng lai.

K
5% 3 2 1 0
Dng tin $100 FV=?

Nhng khong thi gian t 0 n 1, t 1 n 2 v t 2 n 3 l
nhng khong thi gian nh nm hoc thng. Mc 0 l hm nay, v n l
u k 1, v mc 1 l mt k sau ngy hm nay, v n cng va l cui
k 1 v cng l u k 2, tip tc nh th cho cc mc tip theo. Mc d
khong thi gian ph bin l nm, nhng n cng c th l qu, thng
hoc cng c th l ngy.

II. LI N, LI KP V THI GI TIN T CA MT S
TIN

Tin li chnh l s tin thu c (i vi ngi cho vay) hoc chi
ra (i vi ngi i vay) do vic s dng vn vay.
Li sut l t l tnh bng phn trm gia tin li so vi vn gc.
Nu anh (hoc ch ) c mt hp ng vay vi ngn hng vi li sut 3%/
3thng, th iu c ngha nu anh (hoc ch) vay 100 triu ng th c
sau ba thng phi tr tin li l 3 triu ng.
2.1 Li n (simple interest)

Li n l s tin li ch tnh trn vn gc m khng tnh trn s tin li
c sinh ra cc k trc. Cng thc tnh li n nh sau:
I = P
0
*i%* T
Trong : I l tin li n,
P
0
l s tin gc,
i% l li sut k hn
v T l s k hn tnh li n.
V d bn k gi $1000 vo ti khon, nh k tnh li n vi li
sut l 8%/nm. Sau 10 nm s tin gc v li bn thu v l:
$1000 + 1000*8%/nm*10nm = $1800.
2.2 Li kp (compound interest)
Li kp l s tin li khng ch tnh trn s tin vn gc m cn
tnh trn s tin li sinh ra cc k trc . N chnh l li m li
con, hay cn gi l ghp li (compounding). Khi nim li kp rt quan
trng v n c th ng dng gii quyt rt nhiu vn trong ti chnh.

K
Dng tin $100 - $105 $110,25 $115,76
5% 3 2 1 0

2.3 Li sut thc v li sut danh ngha
Thc cht li kp l ghp li vo vn, v th lm cho tin vn
tnh li cc k sau ln hn v n mang li tin li cao. Mt vn t
ra l tin li c ghp vo thi im no trong mi k hn ( v d mt
nm). Thi gian ghp li khc nhau s nh hng n li sut khc nhau.
V d trong mt nm ghp li tng nm hay tng qu hoc tng
thngNu ghp li theo tng thng th tin li ca thng trc sinh
li cho thng sau.
Li sut danh ngha (nominal interest rate) l li sut c cng b
hoc nim yt.Thng thng li sut ny tnh theo % mt nm nhng s
ln ghp li khng phi theo tng nm. Cn li sut thc (effective
interest rate) chnh l li sut thc t c c sau khi iu chnh li
sut danh ngha theo s ln ghp li trong nm. V d, li sut 12%/nm:
- Nu ghp vo cui mi nm( tc mi nm c mt ln ghp li), li
sut chnh l 12%
- Nu ghp li c su thng mt ln ( 2 ln trong nm), th li sut
thc c nm l 12,36%, li sut trong hp ng vay vi ngn hng
12% l li sut danh ngha.
- Nu ghp li hng thng ( 12 ln mi nm) th li sut thc l
12,68%
- Nu ghp li tng ngy (365 ngy mi nm) th li sut thc c
nm l 12,75%

Cch tnh li sut thc (r%)
1 ) 1 ( % + =
m
m
i
r

Trong : - i% l li sut danh ngha
- m l s ln ghp li
Nh v d trn, nu chng ta ghp li mt nm l 365 ln ( tc l
mi ngy ghp li mt ln). Ta c th p dng cng thc trn th c kt
qu nh sau :
% 75 , 12 1 )
365
% 12
1 ( 1 ) 1 ( %
365
= + = + =
m
m
i
r

Li kp lin tc (continuous compound interest)
Li kp lin tc l li kp c s ln ghp li trong mt thi k (mt
nm) rt ln - tin n v cng. Nu trong mt nm ghp li mt ln th
chng ta c li hng nm (annually), nu ghp li 2 ln th chng ta c li
bn nin (semiannually), 4 ln c li theo qu (quarterly), 12 ln c li
theo thng (monthly), 365 ln c li theo ngy (daily), Khi s ln ghp
li ln n v cng th vic ghp li din ra lin tc. Khi y chng ta c
li lin tc (continuously).
1 1 ) 1 ( = +

i m
m
e
m
i
Lim

Vi e l hng s N-pe c gi tr l 2,7182.

2.4 Gi tr tng lai
Gi tr tng lai ca mt s tin hin ti no chnh l gi tr ca
s tin ny thi im hin ti cng vi s tin li m n sinh ra trong
khong thi gian t hin ti cho n mt thi im no trong tng
lai.
xc nh gi tr tng lai, chng ta t:
P
0
- gi tr ca mt s tin thi im hin ti.
i%- li sut tnh cho mt thi k.
n - s thi k
FV
n
= gi tr tng lai ca s tin P0 cui n thi k
Gi tr sau mt nm FV
1
= P
0
+ P
0
* i% =P
0
*(1+i%)
Gi tr sau hai nm l
FV
2
= FV
1
+ FV
1
*i%= FV
1
*(1+i%)= P
0
*(1+i%)
2

..........
Tng t nh vy ta c gi tr khon tin sau n nm

FV
n
= P
0
* (1+i%)
n
(2.1)

V d, bn c mt s tin 1000$ gi ngn hng 10 nm vi li sut
l 8%/nm tnh li kp hng nm. Sau 10 nm s tin bn thu v c gc
v li l:

FV
10
= 1000(1+0,08)
10
= 1000*(2,159) = 2159$

2.5 Gi tr hin ti ca mt s tin tng lai

Chng ta khng ch quan tm n gi tr tng lai ca mt s tin
m ngc li i khi chng ta cn mun bit c s tin no trong
tng lai th phi b ra bao nhiu tin thi im hin ti. y chnh l
gi tr hin ti ca mt s tin tng lai. Cng thc tnh gi tr hin ti
hay c gi tt l Hin gi c suy ra t cng thc (2.1) nh sau:
n
n
i FV
i
FV
P PV

+ =
+
= = ) 1 (
) 1 (
0
(2.2)
V d, bn mun c mt s tin 1000$ trong 3 nm ti, vy by gi
bn phi gi ngn hng bao nhiu sau 3 nm s tin bn thu v c gc
v li l 1000$?, bit rng ngn hng tr li sut l 8%/nm v tnh li
kp vi ghp li cui mi mt nm.
PV = 1000*(1+0,08)
-3
= 1000* 0,794 = 794$

2.6 Xc nh yu t li sut

i khi chng ta ng trc tnh hung l bit trc gi tr tng
lai, hin gi v s k hn tnh li nhng cha bit li sut. Khi y chng
ta cn bit li kp (i%) l bao nhiu trong tnh hung c th nh vy?
V d1: By gi chng ta b ra 1000$ mua mt tri phiu c
thi hn 8 nm. Sau 8 nm chng ta s nhn c 3000$. Nh vy li
sut ca tri phiu ny l bao nhiu? Chng ta s dng cng thc (2.1)
Gi i% l li sut cn tm
Ta c:
1000*(1+i)
8
= 3000
=> 1+i = 3
(1/8)
= 1,1472
=> i =14,72%
V d 2: Gi s bn vay 400 triu ng trong bn nm cui nm
th nht bn phi tr 120 triu ng, cui nm th hai tr 160 triu ng,
v cui nm th t tr ht v tr 240 triu ng. Vy li sut l bao nhiu:
V d trn chng ta c th biu din thnh dng tin nh sau.

Nm1 Nm2 Nm3 Nm4
400 -120 -160 0 -240

Trong , tin nhn c (tin dng) cho bit bn nhn c khi
vay (vay tin v), dng tin m l dng tin bn phi tr n cho ngn
hng.
Li sut cn tm l t sut thu hi ni b ca dng tin trn (IRR).

Chng ta s dng Excel d dng tnh c IRR= 10,57%
1.7 Xc nh yu t k hn

i khi chng ta ng trc tnh hung bit gi tr tng lai,
hin gi v li sut nhng cha bit s k hn li. Khi y chng ta cn
bit s k hn tnh li, t suy ra thi gian cn thit mt s tin P
0

tr thnh FV.
V d, by gi chng ta b ra 1000$ mua mt bo him c tr
li kp hng nm l 10%. Sau mt khong thi gian bao lu chng ta s
nhn c c gc v li l 5000$. S dng cng thc (2.1), chng ta c
phng trnh sau:
FV = 1000(1+0,1)
n
=5000
=> 88 , 16
) 1 , 1 (
) 5 (
= =
Ln
Ln
n
Ta d dng tnh c n=16,88 nm.

Trn y xem xt vn thi gi tin t i vi mt s tin nht
nh. Tuy nhin trong ti chnh chng ta thng xuyn gp tnh hung
cn xc nh thi gi tin t khng phi ca mt s tin nht nh m l
ca mt dng tin t theo thi gian. Phn tip theo s xem xt cch xc
nh thi gi ca dng tin t.

2. THI GI CA DNG TIN T
2.1 Khi nim v dng tin t v dng nin kim

Dng tin t l mt chui cc khon thu nhp hoc chi tr xy ra
qua mt s thi k nht nh. V d mt ngi thu nh, hng thng phi
tr 2 triu ng trong thi hn 1 nm. Nh vy, dng tin t xy ra qua 12
thng khi ngi thu nh trong mt nm. Hoc gi mt ngi mua c
phiu cng ty v hng nm c chia c tc, thu nhp t c tc hng nm
hnh thnh mt dng tin t qua cc nm. d hnh dung ngi ta
thng dng hnh v biu din dng tin t nh sau:
Hnh 2.1 Dng nin kim

1 2 3 4 n 1 n

Dng tin t c nhiu loi khc nhau nhng nhn chung c th phn
chia chng thnh cc loi sau y:
Dng nin kim (annuity) dng tin t bao gm cc khon bng
nhau xy ra qua mt s thi k nht nh. Dng nin kim cn c phn
chia thnh: (1) dng nin kim thng thng (ordinary annuity) xy ra
cui k, (2) dng nin kim u k (annuity due) xy ra u k v (3)
dng nin kim vnh cu (perpetuity) xy ra cui k v khng bao gi
chm dt.
V d bn cho thu xe hi trong vng 5 nm vi gi tin thu l
2400$ mt nm, thanh ton vo 31/12 hng nm. Thu nhp t cho thu xe
ca bn l mt dng nin kim thng thng bao gm 5 khon tin bng
nhau trong vng 5 nm. By gi thay v tin thu thanh ton vo cui
nm, bn yu cu ngi thu xe thanh ton vo u nm, tc l vo ngy
1/1 hng nm. Thu nhp ca bn by gi l mt dng nin kim u k.
Thay v b tin ra mua xe hi cho thu, bn dng s tin mua c phiu
u i ca mt cng ty c phn v hng nm hng c tc c nh l
2000$. Gi nh rng hot ng cng ty tn ti mi mi, khi thu nhp
ca bn c xem nh l mt dng nin kim vnh cu.
. Dng tin t hn tp (Mixed cash flows) dng tin t khng
bng nhau xy ra qua mt s thi k nht nh. Cng l v d cho thu xe
trn y nhng thu nhp thc t ca bn khng phi l 2400$ mi nm v
bn phi b ra mt s chi ph sa cha nh v s chi ph ny khc nhau
qua cc nm. Khi y thu nhp rng ca bn sau khi tr i chi ph sa
cha nh s hnh thnh mt dng tin t khng u nhau qua cc nm.
Dng tin t y chnh l dng tin t hn tp v n bao gm cc khon
tin khng ging nhau. Sau khi bn hiu v phn bit c tng loi
dng tin t khc nhau. By gi chng ta s xem xt cch xc nh thi
gi ca tng loi dng tin t.

2.2 Thi gi ca dng tin
d dng hnh dung chng ta s dng hnh v di y biu din
dng tin:

R
t

4 n n-1 2 3 1

FV l gi tr tng lai ca dng tin v R
t
l khon thu nhp hoc
chi tr xy ra qua mi thi k. Tp hp cc khon tin R
t
qua cc thi k
hnh thnh nn dng tin.
2.2.1 Gi tr tng lai ca dng nin kim

Gi tr tng lai ca dng tin chnh l tng gi tr tng lai ca
tng khon tin R
t
xy ra tng thi im khc nhau. Cng thc (2.1)
cho bit gi tr tng lai ca khon tin R chnh l R(1+i)
n
.

S tin thi im T Gi tr tng lai thi im n
R
1
t = 1 FV
1
= R
1
(1+i)
n-1

R
2
t = 2 FV
2
= R
2
(1+i)
n-2

R
3
t = 3 FV
3
= R
3
(1+i)
n-3

.
R
n-1
t = n 1 FV
n-1
= R
n-1
(1+i)
n-(n-1)
=R(1+i)
1

R
n
t = n FV
n-n
= R
n
(1+i)
n-n
= R(1+i)
0

FV = R
1
(1+i)
n-1
+ R
2
(1+i)
n-2
+ . + R
n-1
(1+i)
1
+ R
n
(1+i)
0

t n
n
t
t
i R FV

=
+ =
) 1 (
1
(2.3)

Khi dng tin trn l u khng i mi thi k, gi tr tng lai
s c tnh n gin hn. Chng ta d dng c gi tr tng lai ca dng
tin u l:

FV=
i
i
R
n
1 ) 1 ( +

V d bn cho thu nh vi gi l 6000$ mt nm thanh ton vo
31/12 hng nm trong thi hn 5 nm. Ton b tin cho thu c k gi
vo ngn hng vi li sut 6%/nm li kp v ghp li cui mi nm. Sau
5 nm s tin bn c c c gc v li l:

FV
5
=
% 6
1 %) 6 1 (
6000
5
+
= 33.822$
By gi gi s tin thu thanh ton vo ngy 1/1, do , n c
k gi vo ngn hng u nm thay v cui nm nh v d va xem xt.
Khi y, s tin thi im n vn c hng 1 k li na, do , gi tr
tng lai ca n s l R
n
(1+i)
1
ch khng phi l R
n
(1+i)
0
. Ni cch
khc, khi xc nh gi tr tng lai ca dng nin kim u k chng ta s
dng cng thc sau:

t n
n
t
t
i R FV

=
+ =
) 1 (
1
0

Trong trng hp dng tin u vi gi tr hng nm l R, ta d

dng tnh c gi tr tng lai ca mt dng tin u theo cng thc sau:

| | | % 1 1 %) 1 (
%
i i
i
R
FV
n a
+ + = | (2.4)
Trong v d tin thu nh trn y nu tin thanh ton vo u k,
chng ta s c gi tr tng lai ca dng nin kim ny l:
FV
5
= | | | = + + % 6 1 1 %) 6 1 (
% 6
6000
5
| 35.851,91$.

2.2.2 Gi tr hin ti ca dng tin

Cng trong v d va nu trn, by gi bn khng quan tm n
chuyn s c c bao nhiu tin sau 5 nm m bn mun bit s tin
bn s c hng nm thc ra n ng gi bao nhiu thi im hin ti.
Khi y bn cn xc nh hin gi ca dng tin ny.
Hin gi ca dng tin bng tng hin gi ca tng khon tin
tng thi im khc nhau. Chng ta c th xc nh nh sau:

PV
=
R
1
(1+i)
-1
+ R
2
(1+i)
-2
+ R
3
(1+i)
-3
+ + R
n-1
(1+i)
-(n-1)
+
R
n
(1+i)
-n

S tin
thi im
T
Gi tr hin ti
R
1
t = 1
1
1
1
%) 1 ( i
R
PV
+
=
R
2
t = 2
2
2
2
%) 1 ( i
R
PV
+
=
R
3
t = 3
3
3
3
%) 1 ( i
R
PV
+
=
R
t
.
R
n-1
t = n 1
) 1 (
1
) 1 (
%) 1 (

+
=
n
n
n
i
R
PV
R
n
t = n
) ( ) (
%) 1 (
n
n
n
i
R
PV
+
=

t
n
t
t
i R PV

=
+ =
) 1 (
1
(2.5)
Trong trng hp dng tin trn l u tc hng nm xut hin mt
khon tin c nh l R
Ta d dng tnh c gi tr hin ti ca dng tin u l

i
R
i PV
n
) ) 1 ( 1 (

+ =

Trong v d va nu trn, chng ta c hin gi ca dng thu nhp u t

vic cho thu nh l:
PV
5
= 6000(1+0,06)
-1
+6000(1+0,06)
-2
+ 6000(1+0,06)
-3
+ 6000(1+0,06)
-4

+ 6000/(1+0,06)
5
= | |= 25. 274$
5
%) 6 1 ( 1
% 6
6000

+
Trong trng hp dng tin u k, hin gi c xc nh bi cng
thc:
t
n
t
t
i R PV

=
+ =
) 1 (
1
0
V cho dng tin u xut hin u mi mt nm s c hin gi l

i
R
i i PV
n n
) ) 1 ( 1 )( 1 (
1
+ + = (2.6)
2.2.3 Gi tr hin ti ca dng tin u vnh cu
Chng ta i khi gp dng tin u (dng nin kim) ko di khng
xc nh. Dng nin kim c tnh cht nh vy l dng nin kim vnh cu.
Cch xc nh hin gi ca dng nin kim vnh cu da vo cch xc
nh hin gi dng nin kim thng thng. Chng ta bit hin gi dng
nin kim thng thng:

i
R
i PV
n
) ) 1 ( 1 (

+ = (2.5)
Hin gi ca dng nin kim vnh cu chnh l hin gi ca dng
nin kim khi n tin n v cng. V khi n tin n v cng th (1+i)
-n
tin
n 0. Do , hin gi dng nin kim vnh cu s l:
i
R
PV =
8

Cng thc trn c ngha quan trng xc nh gi mt c phiu
c thu nhp c nh mi mt nm v gi s thu nhp ny ko di v tn.
Gi tr hin ti ca c phiu chnh l t s gia thu nhp hng nm nhn
c chia cho t sut chit khu.

2.2.4 Xc nh yu t li sut
Trong trng hp bit gi tr tng lai hoc hin gi ca dng
nin kim v s k hn tnh li, chng ta c th gii phng trnh (2.3)
hoc (2.5) bit yu t li sut i%. V d, ng A mun c mt s tin l
32 triu ng cho con ng ta hc i hc trong 5 nm ti. ng dng thu
nhp t tin cho thu nh hng nm l 5 triu ng gi vo ti khon
tin gi c tr li kp hng nm. Hi ng A mong mun ngn hng tr
li bao nhiu sau 5 nm ng c c s tin nh d kin? Nu dng
my tnh ti chnh hoc Excel chng ta c th xc nh chnh xc hn li
sut l 12,37%. Bng cch nhp gi tr ca dng tin vo cc ta c

kt qu nh sau:
Ch tiu Nm1 Nm2 Nm3 Nm4 Nm5
Dng thu nhp 5 5 5 5 5
Tin chi ra i hc -32
Dng tin 5 5 5 5 -27
Li sut mong i=IRR= 12.37%

2.2.5 Xc nh yu t k hn
Trong trng hp bit gi tr tng lai hoc hin gi ca dng
nin kim v li sut i%, chng ta c th gii phng trnh (3.3) hoc (3.5)
bit yu t k hn tnh li n. V d ng B mun c mt s tin l 32
triu ng v ng ta mun dnh s tin ny cho con mnh hc i hc.
t c mc tiu ny ng dng thu nhp t tin cho thu nh hng nm
l 5 triu ng gi vo ti khon tin gi c hng li kp hng
nm. Hi ng B phi gi bao nhiu nm c c s tin nh d kin
bit rng ngn hng tr li 12%/nm?. Nu s dng my tnh ti chnh
hoc Excel chng ta bit chnh xc n l 5,0 nm.
Gi : Bn hy dng hm Nper trong Excel, s tnh c d dng s nm
cn gi khon thu nhp vo ngn hng cui cng c c khon tin
l 32 triu ng.

3. THI GI TIN T KHI GHP LI NHIU LN TRONG
NM
Trong cc phn trc khi xc nh gi tr tng lai v gi tr hin
ti chng ta gi nh li c ghp hng nm, tc l mi nm tnh li mt
ln. Trn thc t khng phi lc no cng vy, nu mt nm tnh li nhiu
hn mt ln th cng thc tnh gi tr tng lai v gi tr hin ti c mt
s thay i.
Gi s chng ta t m l s ln ghp li hay s k hn ghp li
trong nm vi li sut l i. Khi y, li sut ca mi mt k hn ghp li l
i/m. Cng thc xc nh gi tr tng lai trong trng hp ny suy ra t
(2.1) s nh sau:

n m*
0 n
)
m
i
(1 CF FV + = (2.8)

Hin gi trong trng hp ny s l
mn
+ = )
m
i
(1 CF PV
n n
(2.9)

Trong : CF
0
v CF
n
l lng tin xut hin thi im 0 v thi im
n.
Trng hp s ln ghp li trong nm ln ln n v cng, khi y
chng ta c li kp lin tc. Gi tr tng lai trong trng hp ghp li

lin tc s l:

n i mn
m n
e CF
m
i
CF Lim FV

= + =
0 0
) 1 (

v gi tr hin ti s l: PV = Cf
n
e
-i.n
, vi e l hng s N-pe c gi tr l
2,7182.
V d bn k gi 1000$ vo mt ti khon ngn hng vi li sut
6%/nm trong thi gian 3 nm. Hi s tin bn c c sau 3 nm k gi
l bao nhiu nu ngn hng tnh li kp (a) su thng mt ln (bn nin),
(b) theo qu, (c) theo thng v (d) lin tc? p dng cng thc (2.8)
chng ta c:
(a) FV
3
= 1000[1+(0,06/2)]
2x3
= 1194,05$
(b) FV
3
= 1000[1+(0,06/4)]
4x3
= 1126,49$
(c) FV
3
= 1000[1+(0,06/12)]
12x3
= 1127,16$
(d) FV
3
= 1000(e)
6%*3
= 1197,22$

Qua v d trn, chng ta thy rng khi tc ghp li cng nhanh
th li sinh ra cng nhiu, hay ni khc i, cng mt mc li sut c
cng b nhng nu s ln tnh li trong nm cng ln th li sinh ra cng
nhiu. iu ny lm cho li sut thc t c hng khc nhiu so vi li
sut danh ngha c cng b.
5. TNH KHON TIN TR VN GC V TR LI NH K
HNG NM
Mt trong nhng ng dng quan trng ca thi gi tin t l vic
quyt nh cc khon tin hon tr nh k hng nm cho nhng khon
vay, tc l quyt nh s tin, k c vn gc v li, m ngi i vay phi
tr tng k hn.
V d bn vay 22.000$ vi li sut 12% tnh li kp hng nm v
phi tr u hng nm mt lng bng nhau (mi ln nh vy c c hon
tr vn gc v tin li) trong vng 6 nm ti. S dng cng thc PMT
(tnh khon tin tr u ca mt mn tin vay vi li sut khng i)
trong Excel, chng ta c kt qu PMT= 5350,97$
Chng ta cng c th lp cng thc tnh c khon tin tr u bao
gm hon tr vn gc v tr li hng nm nh sau:
Gi R v P
0
l lng tin phi tr hng nm v lng vn vay ban u.
p dng cng thc (2.5) ta c
| |
n
i
i
R
P %) 1 ( 1
%
0
+ =



n
i
i P
R

+
=
%) 1 ( 1
%
0
(2.10)

Thay d kin vo ta c 22000*12%/(1-(1+12%)
-6
)= 5350,97$
Da vo s tin hng nm phi tr c xc nh nh trn, chng ta tnh
c tin tr vn v tr li trong mi ln nh sau :

Nm
Tr u Tr li Tr gc Tin
gc cn
li
0
22000
1
5350.97 2640 2711.0 19289.0
2
5350.97 2314.7 3036.3 16252.7
3
5350.97 1950.3 3400.6 12852.1
4
5350.97 1542.3 3808.7 9043.4
5
5350.97 1085.2 4265.8 4777.6
6
5350.97 573.3 4777.7 0.0
Cng
32105.82 10105.79 22000

Trn y trnh by nhng khi nim quan trng lin quan n
thi gi tin t. Nhng khi nim ny l c s, c v l lun ln thc tin,
phn tch v xem xt khi ra cc quyt nh ti chnh quan trng nh
quyt u t, quyt nh nh gi ti c phiu, tri phiu, quyt nh nn
mua hay thu ti sn, quyt nh nn mua chu hay mua tr tin ngay, ...
C th hn, bi tip theo chng ta s ng dng nhng khi nim thi
gi tin t phn tch v nh gi tri phiu v c phiu.

TM TT
- Hu ht cc quyt nh ti chnh trn c gc c nhn cng nh
t chc u gn vi gi tr thi gian ca tin t. Trong li sut
hoc chi ph c hi vn l mt hnh thc biu hin gi tr thi gian
ca tin t.
- Li n l tin li ch c tnh trn vn gc. Li kp l tin li
c tr tnh c trn tin li thu c cc thi k trc, s khc
nhau gia li kp v li n l do li m ra li con.
- Li sut thc l li sut c thi gian ghp li bng thi gian pht
biu li sut. Li sut danh ngha l li sut c thi gian ghp li
khc so vi thi gian pht biu li sut. so snh cc khon u
t khc nhau c thi k ghp li khc nhau cn phi tnh c li
sut thc.
- Hai khi nim gi tr tng lai v gi tr hin ti l s m rng
khi nim, ngha ca li kp trong trng hp c tnh n sinh li

ca mi ng vn b ra trn mt n v thi gian. Gi tr tng lai
l gi tr vn ban u cng vi gi cc khon tin li c sinh ra
trong khong thi gian t hin ti n mt thi im no trong
tng lai. Gi tr hin ti ca mt khon tin xut hin thi im
t trong tng lai CF
t
bng lng tin vn thi im hin ti c
th to ra lng tin bng CF
t
thi im t trong tng lai.
- Dng tin u l mt lot tin t bng nhau xut hin cc thi
im khc nhau.
- Khon tin tr u ca mt khon vay vi li kp khng i c
tnh trong Excel nh vic s dng hm PMT. Mun tnh s k hn
tnh li ca mt khon tin hin ti v gi tr tng lai FV vi li
kp i% hy s dng hm Nper; Khi tnh gi tr tng lai v gi tr
hin ti cn p dng cc hm FV v PV trong Excel. Tnh li sut
ca mt dng thu nhp c to ra t khon u t ban u c th
p dng hm IRR.

CU HI V BI TP
1- Tin li v li sut ca khon vn vay l g ?
2- V sao ni mt ng ngy hm nay c gi tr hn mt ng ngy
mai ?
3- Phn bit gia li sut danh ngha v li sut thc ? Cng thc
quy i li sut danh ngha ra li sut thc?
4- Gi tr tng lai v gi tr hin ti khc nhau nh th no? V sao
trong cc hot ng ti chnh ngi ta quy i cc khon tin cc
thi im khc nhau ra thi im hin ti?
5- Chi ph c hi ca khon vn vay v li sut ca khon vay khc
nhau nh th no?
6- Hy trnh by cch thc vn dng hm PV; FV; Nper ; PMT

BI TP:
1- Nu bn gi 100 triu ng vo gti khon ngn hng vi li sut
10%/nm, sau 5 nm bn s c bao nhiu trong ti khon ca bn ? Nu
bit rng mt nm ghp li ln lt l 1 ln; 4 ln v 12 ln
2- Mt chng khon cam kt tr 50 triu ng sau 20 nm, hin ti ngi
mua chng khon phi b ra bao nhiu ng nu t sut sinh li l
7%?
3- Ba m bn c k hoch v hu sau 18 nm na. Hin ti, h c 250
triu ng v mun tng ln mt t ng khi h v hu. H phi tm ngn
hng c li sut hng nm bao nhiu t c mc tiu nh mong i,
gi s h khng c khon tin tit tit kim no khc khi v hu.
4- Bn mua mt xe hi v mt ngn hng sn sng cho bn vay 200 triu
ng mua xe. Theo iu khon vay, bn phi hon tr ton b vn gc
sau 5 nm, li sut danh ngha hng nm l 12%, tr li hng thng?


Khon tr u hng thng l bao nhiu ? Li sut thc ca khon vay ny
l bao nhiu?
5- Gi tr tng lai ca mt dng tn u k trong 5 nm l bao nhiu
nu dng tin em li 3 triu ng mi nm? Gi s khon tin c
ti u t mc sinh li l 7%/ nm.
6- Tm hin gi ca 50 triu ng k gi u k trong 5 nm vi nhng
trng hp sau:
a. Li sut danh ngha 12%, ghp li theo 6 thng mt ln ( bn nin)
b. Li sut danh ngha 12%, ghp li hng qu
c. Li sut danh ngha 12%/ nm, ghp li hng thng.
7. Tm hin gi ca dng tin u cui k, ca thi hn 5 nm, trong cc
trng hp sau:
a. Khon tin l 400$, c su thng xut hin mt ln, li sut danh ngha
12%/ nm ghp li su thng 1 ln.
b. Khon tin l 200$, c 3 thng xut hin mt ln, vi li sut danh
ngha 12%/nm, ghp li hng qu.
nh gi v quyt nh u t ti sn ti chnh
CHNG III
NH GI V QUYT NH
U T TI SN TI CHNH

MC TIU:
Chng ny vn dng cc khi nim v cng thc tnh trnh by cc
chng 1&2 thm nh cc ti sn chnh di hn bao gm tri phiu, c phiu
u i v c phiu thng. c chng ny bn khng ch c lm quen vi m
hnh nh gi ti sn ti chnh m cn bit cch s dng m hnh ny trong mt s
tnh hung nh gi v phn tch ti chnh khc.
1. TNG QUAN V NH GI TI SN TI CHNH
Ti sn ti chnh, nh trnh by trong chng 1, l nhng ti sn m gi
tr ca n th hin quyn ngi ch s hu ti sn s nhn c trong tng lai.
C th ti sn ti chnh bao gm cc loi chng khon ngn hn nh tn phiu,
chng ch gi tin, cc ngn phiu ngn hn ngn hng,...v cc chng khon di
hn nh tri phiu v c phiu.
Gim c ti chnh cng ty thng quan tm n ti sn ti chnh di hai gc
:
- Khi tha vn cng ty quan tm n ti sn ti chnh di gc ca mt nh
u t (investor)
- Khi thiu ht vn cng ty quan tm n ti sn ti chnh di gc l ngi
pht hnh (issuer).
D di gc no, mun ra quyt nh c nn u t hoc c nn pht
hnh mt loi ti sn ti chnh no d hay khng, th iu quan trng trc tin l
phi nh gi c ti sn . Trong phm vi chng ny chng ta ch xem xt
nh gi ti sn ti chnh di hn nhm mc tiu ra quyt nh u t ti chnh di
hn, mt hot ng th hin quyt nh u t v c tm thy phn bn phi
bng cn i ti sn cng ty. Trc khi xem xt cch thc nh gi ti sn ti
chnh, c mt s khi nim cn lm r.
1.1 GI TR THANH L V GI TR HOT NG
Cp khi nim gi tr thanh l v gi tr hot ng dng ch gi tr ca
doanh nghip di hai gc khc nhau:
- Gi tr thanh k (liquydation value), l gi tr hay s tin thu c khi bn
doanh nghip hay ti sn khng cn tip tc hot ng n.

- Gi tr hot ng ( going - concern value) l gi tr hay s tin thu c khi
bn doanh nghip m doanh nghip vn cn tip tc hot ng. hai loi
gi tr ny t khi no bng nhau, thm tr l gi tr thanh l i khi cn cao
hn c gi tr hot ng.
1.2 GI TR S SCH V GI TR TH TRNG
Khi ni gi tr s sch (book value), ngi ta c th cp n gi tr s
sch ca mt ti sn hoc gi tr s sch ca mt doanh nghip.
- Gi tr s sch ca mt ti sn tc l gi tr k ton ca ti sn , n bng
chi ph mua sm ca ti sn tr i phn khu hao tch lu ca ti sn .
- Gi tr s sch ca doanh nghip hay cng ty tc l gi tr ca ton b ti sn
ca doanh nghip tr i gi tr cc khon n phi tr v gi tr c phiu u
i c lit k trn bng cn i k ton ca doanh nghip thi im tnh
gi tr s sch doanh nghip.
Gi tr th trng (market value) l gi ca ti sn hoc ca doanh nghip
c giao dch trn th trng. Nhn chung, gi tr th trng ca doanh nghip
thng cao hn gi tr s sch, v gi tr th trng cn tnh n gi tr thng hiu
ca doanh nghip.
1.3 GI TR TH TRNG V GI TR C LNG
Hai gi tr ny thng dng ch gi tr ca chng khon, tc l gi tr ca
cc loi ti sn chnh.
- Gi tr th trng (market value) ca mt chng khon tc l gi tr ca
chng khon khi n c giao dch mua bn trn th trng.
- Gi tr C LNG ca mt chng khon l gi tr m chng khon
c tnh da trn nhng yu t c lin quan khi nh gi chng khon ,
v d kh nng sinh li ca chng khon, ri ro ca chng khon
Ni khc i gi tr c lng ca mt chng khon tc l gi tr kinh t ca
n v trong iu kin th trng hon ho th gi c th trng ca chng khon s
phn nh gn ng gi tr c lng ca n.
1.4 QUY NH GI V QUYT NH U T TI SN CHNH

Sau khi phn bit cc cp khi nim gi tr, iu chng ta cn ch l nh
gi chnh l xc nh gi tr c lng ca ti sn ti chnh. thc hin vic nh
gi, chng ta c th thc hin theo quy trnh bao gm cc bc sau:
1. c lng dng tin sinh ra t ti sn ti chnh.

2. c lng t sut li nhun nh u t mong i
3. La chn m hnh nh gi chng khon thch hp
4. So snh gi tr c lng va nh ra vi gi tr th trng.
5. Quyt nh u t ( mua hay bn) ti sn ti chnh
Phn tip theo chng ta s xem xt cch thc vn dng quy trnh ny vo
vic nh gi cc loi ti sn ti chnh mt cch c th. Nhm gip bn d thc
hnh, chng ti s bt u nh gi cc loi ti sn ti chnh t n gin n phc
tp. Trc tin l nh gi tri phiu.

2 NH GI TRI PHIU
Tri phiu (bond) l cng c n di hn do chnh ph hoc cng ty pht hnh
nhm huy ng vn di hn. Tri phiu do chnh ph pht hnh gi l tri phiu
chnh ph (government bond) hay tri phiu do kho bc (treasury bond). Tri phiu
do cng ty pht hnh gi l tri phiu cng ty (corporate bond).
Trn tri phiu bao gi cng ghi mt s tin nht nh, gi l mnh gi ca
tri phiu. Mnh gi (face or par value) tc l gi tr c cng b ca ti sn ti
chnh ny. Thng thng ngi mua tri phiu s nhn c khon tin trn thi
im ht hn ca tri. V d, tri phiu c thi hn 5 nm, gi tr ghi trn mt l
1000USD, khi o hn ngi c tri phiu ny s nhn c khon tin 1000USD.
Vit Nam mnh gi ca tri phiu thng c n nh l 100.000 ng. Ngoi
vic cng b mnh gi, ngi ta cn cng b li sut ca tri phiu. Li sut ca
tri phiu (coupon rate ) tc l li sut m ngi mua tri phiu c hng, n
bng li c hng nhn vi mnh gi ca tri phiu.
nh gi tri phiu tc l xc nh gi tr c lng ca tri phiu mt cch
chnh xc. Gi tr ca tri phiu c nh gi bng cch xc nh hin gi ca ton
b thu nhp nhn c trong thi hn hiu lc ca tri phiu.

2.1 NH GI TRI PHIU KHNG C THI HN
Tri phiu khng c thi hn (perpetual bond or consol) l tri phiu khng
c thi hn o hn. Xt v ngun gc, loi tri phiu ny do chnh ph Anh pht
hnh u tin sau chin tranh Napoleon huy ng vn di hn phc v ti thit
t nc. Tri phiu khng c thi hn ny chnh l cam kt ca chnh ph Anh s
tr mt s tin li c nh mi mi cho ngi no s hu tri phiu. Gi tr ca loi
tri phiu ny c xc nh bng hin gi ca dng tin v hn m tri phiu ny
mang li. Gi s chng ta gi.

I l li sut c nh c hng mi mi.
V l gi tr ca tri phiu
K
d
l t sut li nhun yu cu ca nh u t
Gi ca tri phiu khng c thi hn l tng hin gi ca ton b li thu
c t tri phiu. Trong chng 2 chng ta bit cch xc nh hin gi ca
dng tin v hn. Vn dng cng thc xc nh hin gi chng ta c th nh gi
tri phiu khng c thi hn nh sau:
) 1 ..(
) 1 ( ) 1 (
....
) 1 ( ) 1 (
1
2

+
=
+
+ +
+
+
+
=
t
t
d d d d
k
I
k
I
k
I
k
I
V
Nhn c hai v vi (1+k
d
) ta c phng trnh (2)
) 2 ..(
) 1 (
....
) 1 (
) 1 (
1 1
+
+ +
+
+ = +
d d
d
k
I
k
I
I k V
Ta ly phng trnh (2) tr i phng trnh (1) s c kt qu mi nh sau:

+
=
) 1 (
) 1 ( ) 2 (
d
d
k
I
I K V
Gi tr ca tri phiu v hn l
d
K
I
V =
Gi s bn mua mt tri phiu c hng li 50$ mt nm trong khong
thi gian v hn v bn i hi t sut sinh li mong i l 12%.
Hin gi ca tri phiu ny s l: USD
K
I
V
d
67 , 416
12 , 0
50
= = =
Cu hi t ra l ti sao nh u t li chu b tin ra mua mt tri phiu
m chng bao gi o hn c, ngha l chng bao gi thu hi li tin gc b ra? L
do, nh ch ra trong m hnh nh gi, l s tin b ra c b p bng s
li hng nm m nh u t nhn c mi mi.
Vit Nam thi gian qua cha thy pht hnh loi tri phiu ny, do nh
u t cha c thi quen vi vic b tin ra mua mt cng c khng c o hn m
ch hng li hng nm.
Tuy nhin, ng trn gc huy ng vn cho ngn sch m khng chu p
lc hon tr vn gc, v trong khi dn chng c bit l nhng ngi sp sa ngh
hu c th b tin ra mua loi tri phiu ny hng li hng nm. V khi nh
u t qua i, loi tri phiu ny c th chuyn li cho con chu h nh mt ti
sn tha k v cc th h sau tip tc c hng li mi mi. Vi ngha , tri
phiu v thi hn c th tnh hp dn nht nh i vi mt s nh u t.

2.2 NH GI TRI PHIU C K HN C HNG LI NH K
Tri phiu c k hn c hng li ( nonzero coupon bond ) l loi tri
phiu c xc nh thi hn o hn v li xut c hng qua tng thi hn nht
nh. Khi mua loi tri phiu ny nh u t c hng li nh k, thng l
hng nm, theo li sut cng b (coupon rate) trn mnh gi tri phiu v c thu
hi li vn gc bng mnh gi tri phiu khi o hn. Ta s dng cc k hiu sau:
- I l li c nh c hng t tri phiu.
- V l nh gi ca tri phiu
- k
d
l t sut sinh li mong i ca nh u t
- MV l mnh gi tri phiu
- n l s nm cho n khi o hn
Chng ta c gi ca tri phiu, bng hin gi ton b dng tin thu nhp t
tri phiu trong tng lai, c xc nh nh sau:

n
d
n
d d d
k
MV
k
I
k
I
k
I
V
) 1 ( ) 1 (
....
) 1 ( ) 1 (
2
+
+
+
+ +
+
+
+
=
p dng cch tnh trong Excel, ta c hm tnh nh sau:
V= PV(rate,nper,pmt,fv,type)
Theo cc k hiu trn ta c kt qu hin gi ca dng thu nhp t tri phiu c k
hn nh sau:
V= - PV(k
d
,n,I,Mv,0)
V d, gi s bn cn nh gi ca mt tri phiu c mnh gi l 1 triu ng
hay 1000 nghn ng, c hng li sut 10% trong thi hn 9 nm, nh u t
i hi t sut sinh li mong i l 12% nm. Gi ca tri phiu ny xc nh nh
sau:
9 9 8 7
6 5 4 3 2
%) 12 1 (
000 . 000 . 1
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
%) 12 1 (
000 . 100
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
= V

V= - PV(12%,9,100000,1000000,0) =893.453
y l gi tr c lng ca tri phiu, tc l gi tr m bn c c khi p
dng m hnh nh gi trn. Nu trn th trng, tri phiu c giao dch mc
trn mc gi ny, iu c ngha tri phiu ang giao dch trn mc gi tr c
lng ca n, khi li khuyn tt nht dnh cho bn l nn bn tri phiu. Ngc

li, nu th trng tri phiu ang giao dch di mc gi bn nh ra, c ngha l
tri phiu ang giao dch di mc gi tr c lng ca n, th bn nn mua tri
phiu ny. Nhiu ngi cng nh gi v quyt nh nh bn, kt qu l tri phiu
s ln gi v khi bn li bn tri phiu ra v kim li nhun nh k vng.

2.3 nh gi tri phiu c k hn, nhng khng c hng li nh k
Tri phiu k hn khng hng li nh k (zero-coupon bond) l loi tri
phiu khng c tr li nh k m c bn vi gi thp hn nhiu so vi mnh
gi. Nh u t li mua tri phiu khng c hng li, nhng do mnh gi v gi
bn tri phiu c s chnh lch ln. V th h chp nhn b ra mt khon tin u
t vo tri phiu v nhn c khon tin ln bng mnh gi khi tri phiu ny o
hn.
Phng php nh gi loi tri phiu ny cng tng t nh cch nh gi
loi tri phiu k hn c hng li, ch khc ch li sut y bng khng nn
ton b hin gi ca phn li nh k bng khng. Do vy, gi c ca tri phiu
khng hng li c nh gi nh l hin gi ca mnh gi khi tri phiu o hn
) 0 , , 0 , , (
) 1 (
MV nper rate PV
k
Mv
V
n
d
=
+
=
Gi s ngn hng u t v pht trin Vit Nam pht hnh tri phiu khng
tr li c thi hn 10 nm v mnh gi l 1.000 nghn ng. Nu t sut li nhun
i hi ca nh u t l 12%, ta nh c gi c lng ca tri phiu ny s l:
) 0 , 000 . 000 . 1 , 0 , 10 %, 12 (
%) 12 1 (
000 . 1000
10
PV V =
+
= =321.973
Nh vy, nh u t b ra 321.973 ng mua tri phiu ny v khng
c hng li nh k trong sut 10 nm, nhng b li khi o hn nh u t thu
v c 1.000 nghn ng hay 1 triu ng.
2.4 NH GI TRI PHIU TR LI THEO NH K NA NM
Thng thng tri phiu c tr li hng nm mt ln nhng i khi cng
c loi tri phiu tr li theo nh k na nm mt ln, tc l tr li mi nm hai
ln. Kt qu l m hnh nh gi tri phiu thng thng phi c mt s thay i
thch hp nh gi trong trng hp ny.

n d n d d d
k
MV
k
I
k
I
k
I
V
2 2 2
)
2
1 ( )
2
1 (
2
....
)
2
1 (
2
)
2
1 (
2
+
+
+
+ +
+
+
+
=


V=- PV(
2
d
k
,2n,
2
I
, MV,0)
minh ho m hnh nh gi tri phiu tr li theo nh k na nm, chng
ta xem v d tri phiu c cng ty U.S.B Corporation pht hnh c mnh gi
1000 nghn ng, k hn 12 nm, tr li theo nh k na nm vi li sut 10% v
nh u t mong i c t sut sinh li 14% khi mua tri phiu ny
p dng cng thc trn, ta tnh c gi tr tri phiu:
V=- PV(
2
d
k
,2n,
2
I
, MV,0)
V= - PV(
2
% 14
, , 12 2
2
1000 % 10
,1000,0)=770,61

2.5 PHN TCH S BIN NG GI TRI PHIU
Trong cc m hnh nh gi tri phiu c trnh by cc phn trc,
chng ta thy rng gi tri phiu (V) l mt hm s ph thuc cc bin s sau y:
o I l li c nh c hng t tri phiu
o k
d
l t sut sinh li mong i ca nh u t
o MV l mnh gi tri phiu
o n l s nm cho n khi tri phiu o hn.
Trong cc bin I v MV khng thay i tnh t lc tri phiu pht hnh
tr i, trong khi cc bin n v k
d
thng xuyn thay i theo thi gian v tnh hnh
bin ng li sut trn th trng. thy c s bin ng ca gi tri phiu khi
li sut thay i, chng ta ly v d phn tch nh sau:
Gi s cng REE pht hnh tri phiu vi mnh gi 1.000USD thi hn 15
nm vi mc li sut hng nm l 10%. T sut sinh li m nh u t i hi trn
th trng lc pht hnh l 10%, bng vi li sut ca tri phiu. Khi y gi bn
ca tri phiu s l:
p dung cng thc: V= - PV(k
d
,n,I,Mv,0)
Ta c V= -PV(10%,15,100,1000,0) = 1000 USD

Trong trng hp ny tri phiu c bn mc gi bng mnh gi ca n.
Gi s sau khi pht hnh, t sut sinh li trn th trng gim t 10% xung cn

8%. C li sut tri phiu v mnh gi vn khng i, th gi tri phiu by gi s
l:
V= = -PV(8%,15,100,1000,0) = 1171,19 USD
Trong trng hp ny tri phiu c bn mc gi cao hn mnh gi ca
n. Gi s sau khi pht hnh t sut sinh li trn th trng tng ln n 12%. C
li sut tri phiu v mnh gi vn khng i, th gi tri phiu by gi s l:

V= = -PV(12%,15,100,1000,0) = 863,78 USD

Trong trng hp ny tri phiu c bn mc gi thp hn mnh gi ca
n. T vic phn tch 3 trng hp trn y chng ta c th rt ra mt s nhn xt
sau y:
- Khi t sut sinh li trn th trng bng li sut tri phiu th gi tri phiu
bng mnh gi ca n.
- Khi t sut sinh li trn th trng thp hn li sut tri phiu th gi tri
phiu s cao hn mnh gi ca n.
- Khi t sut sinh li trn th trng cao hn li sut tri phiu th gi tri
phiu s thp hn mnh gi ca n.
- T sut sinh li trn th trng tng lm cho gi tri phiu gim trong khi li
sut gim s lm cho gi tri phiu tng.
- Gi ca tri phiu tin dn n mnh gi ca n khi thi gian tin dn n
ngy o hn.
2.6 T SUT SINH LI MONG I CA U T TRI PHIU
Trong cc phn trc chng ta bit cch nh gi tri phiu da trn c s
bit trc li c tr hng nm v t sut li nhun m nh u t i hi da
trn c hi u t trn th trng, mnh gi v thi hn ca tri phiu. Ngc li,
nu bit trc gi tri phiu v cc yu t khc nh li hng nm c hng,
mnh gi hoc gi thu hi tri phiu trc hn v ng thi hn ca tri phiu
chng ta c th xc nh c t sut sinh li mong i ca u t tri phiu.
Li sut u t lc tri phiu o hn (Yield to maturity)
Gi s bn mua mt tri phiu c mnh gi 1000 USD, thi hn 14 nm v
c hng li sut hng nm l 15% vi gi l 1368,3$. bn gi tri phiu ny
cho n khi o hn, vy t sut sinh li mong i ca u t tri phiu ny l bao

nhiu? xc nh t sut sinh li mong i ca u t tri phiu khi o hn,
chng ta c th gii phng trnh sau:
14 2
) 1 (
1000 150
....
) 1 (
150
) 1 (
150
3 , 1368
d d d
k k k +
+
+ +
+
+
+
=
Trong k
d
l t sut sinh li mong i ca u t tri phiu cn phi xc nh.
Ta cng c th biu din theo dng tin nh sau:

Nm Nm 0
Nm
1
Nm
2

Nm
12
Nm
13
Nm
14
Dng tin
-
1368.3
1 150 150 150 150 1150
K
d
l t sut thu hi ni b ca dng tin trn (IRR).
S dng my tnh Excel gii phng trnh trn, chng ta c c k
d
=10%
- Li tc tri phiu vo lc thu hi ( Yield to call)
i khi cng ty pht hnh tri phiu c km theo ti khon thu hi (mua li)
tri phiu trc hn. iu ny thng xy ra nu nh cng ty d bo t sut sinh
li trn th trng s gim trong thi gian sp n. Khi y cng ty s thu hi li tri
phiu pht hnh vi li sut cao hn v nh hng vo vic pht hnh cc tri
phiu mi c li sut thp hn thay th cc tri phiu hin ti. Nh u t tri
phiu s nhn c gi thu hi tri phiu cao hn mnh gi, v vy li tc s cao
hn (YTC) thay v nhn li tc thp nh ban u, cho n khi tri phiu o hn
(YTM ), v li tc ny c hiu lc cho n khi tri phiu c thu hi. Cng thc
tnh li tc tri phiu lc thu hi nh sau:
n
d
n
d d d
k
Pc
k
I
k
I
k
I
V
) 1 ( ) 1 (
....
) 1 ( ) 1 (
2
+
+
+
+ +
+
+
+
=
Trong :
V Gi tri phiu
N - l s nm cho n khi thu hi
I Tin li tri phiu hng nm
k
d
- Li tc tri phiu khi thu hi
P
c
Gi thu hi tri phiu

Nu bit gi ca tri phiu (V) v gi khi thu hi tri phiu (P
c
) v li sut
hng nm (I) chng ta c th gii phng trnh trn tm li sut khi tri phiu
c thu hi (k
d
= YTC) bng excel thng qua hm IRR
3 NH GI C PHIU U I
C phiu u i l loi c phiu m cng ty pht hnh cam kt tr mt t l c
tc c nh hng nm v khng tuyn b ngy o hn. R rng loi c phiu ny
c nhng tnh cht ging nh tri phiu vnh cu. Do , m hnh nh gi tri
phiu vnh cu c th p dng nh gi c phiu u i. Gi c phiu u i
c xc nh theo cng thc sau:
V =
p
P
K
D

Trong :
- D
p
l c tc hng nm ca c phiu u i
- k
p
l t sut chit khu thch hp.
Gi s cng ty REE pht hnh c phiu u i mnh gi 100$ tr c tc 9% v nh
u t i hi t sut li nhun 14% khi mua c phiu ny,
Gi c phiu ny s l: V =
% 14
9
= 64,29$.
Qua m hnh nh gi, bn bit rng nu bn b ra 64,29$ v khng thu hi li s
tin ny th hng nm bn k vng nhn c 9$.
- Bn s mua c phiu u i ca cng ty REE nu:
o So vi nhng c hi u t khc c cng mc ri ro, nhng li tc
ca REE cao hn
o Hoc so vi nhng c hi u t khc vi cng mc li tc nhng ri
ro u t c phiu REE li thp hn .

4. NH GI C PHIU THNG
4.1 tng chung
C phiu thng l chng nhn u t vo cng ty c phn. Ngi mua c
phiu thng c chia li nhun hng nm t kt qu hot ng ca cng ty v
c s hu mt phn gi tr cng ty tng ng vi gi tr c phiu m h ang
nm gi.

Khi nh gi tri phiu v c phiu u i chng ta thy rng gi c phiu
thng cng chnh l hin gi ca dng tin t v thu nhp to ra cho nh u t c
phiu thng. Do , m hnh nh gi c phiu thng ni chung c dng nh
sau:

+
=
+
+ +
+
+
+
=
1
2
2 1
) 1 ( ) 1 (
....
) 1 ( ) 1 (
t
t
e
t
e e e
k
D
k
D
k
D
k
D
V
Trong :
- D
t
l c tc c chia thi k t
- k
e
l t sut li nhun mong i ca nh u t c phiu thng.
M hnh trn ch ph hp vi tnh hung nh u t mua c phiu v gi
mi mi hng c tc. Nu nh u t mua c phiu v ch gi n trong n nm
hu hn no v sau bn li vi gi l P
n
, th gi c phiu s l:

n
e
n
n
e
n
n
e
n
e e
k
P
k
D
k
D
k
D
k
D
V
) 1 ( ) 1 ( ) 1 (
....
) 1 ( ) 1 (
1
1
2
2 1
+
+
+
+
+
+ +
+
+
+
=

Nhn chung, nh gi c phiu ngi ta vn c th s dng m hnh hin gi
dng thu nhp. Nhng trong trng hp ny dng tin thu nhp ca c phiu
thng c c lng kh khn hn so vi c lng dng tin ca tri phiu v
c phiu u i. Do vy, trc khi p dng m hnh nh gi ngi ta m t v tm
ra quy lut xc nh dng tin thu nhp t c phiu thng qua quy lut chi tr c
tc. M hnh nh vy gi l m hnh chit khu c tc, mt dng ng dng c th
ca m hnh chit khu dng tin.
4.2 M HNH CHIT KHU C TC
M hnh chit khu c tc c thit k tnh gi tr c lng (ntrinsic
value) ca c phiu thng. Mhnh ny c Merrill Lynch, CS First Boston v
mt s ngn hng u t s dng vi cc gi nh sau:
(1) bit c ng thi tng trng ca c tc,
(2) bit trc t sut chit khu.
Do c th v ng thi chi tr c tc thng rt phc tp, nn c th m
t chnh xc, ngi ta thng phi a ra cc gi nh v xem xt ng thi chi tr
c tc qua mt s trng hp c bit. Cc trng hp ny c xem xt thng
qua vic tng trng c tc, chng ta th xem xt cc trng hp sau:
Trng hp tc tng trng c tc khng i
trng hp ny m hnh nh gi c phiu nh sau:


+
+
+ +
+
+
+
+
+
=
) 1 (
) 1 (
....
) 1 (
) 1 (
) 1 (
) 1 (
0
2
2
0 0
e e e
k
g D
k
g D
k
g D
V (1)
Trong :
- D
0
l c tc hin ti ca c phiu
- g l tc tng trng c tc.
C tc k vng cui k n bng c tc hin ti nhn vi tha s (1+g)
n
.
Gi s rng k
e
>g, chng ta nhn 2 v ca vi
) 1 (
) 1 (
g
k
e
+
+
ta c phng trnh (2)

+
+
+ +
+
+
+ =
+
+
) 1 (
) 1 (
....
) 1 (
) 1 (
) 1 (
) 1 (
0 0
0
e e
e
k
g D
k
g D
D
g
k
V (2)
Ta ly phng trnh (2) tr i phng trnh (1), ta c kt qu mi nh sau:

+
+
=
+
) 1 (
) 1 (
) 1 (
) (
0
0
e
e
k
g D
D
g
g k
V
Bi v chng ta gi nh k
e
> g, nn:
+
+
) 1 (
) 1 (
0
e
k
g D
0

) (
) 1 (
0
g k
g D
V
e

+
= . V
1 0
) 1 ( D g D = +
T y ta c kt qu cui cng nh sau:
) (
1
g k
D
V
e

= (3)
Cng thc (3) cn c gi l M hnh nh gi c tc ca Gordon. ng Myron
J. Gordon a ra cng thc ny da trn vic pht trin cng trnh nghin cu ca
John Williams.
T (3) chng ta c th sp xp li c th c c cng thc tnh t sut sinh
li mong i ca nh u t:
g
V
D
k
e
+ =
1
(4)
minh ho cng thc (3) chng ta ly v d c tc k vng ca c phiu cng
ty LKN thi k t = 1 l 4$. C tc ny c k vng tng 6% trong tng lai.
Hi gi c phiu l bao nhiu nu nh u t i hi t sut li nhun l 14% ?
=
=
) 06 , 0 14 , 0 (
4
) (
1
g k
D
V
e
50USD
Trng hp tc tng trng c tc bng khng

y ch l mt trng hp c bit ca m hnh tc tng trng c tc khng
i khi g = 0. Khi cng thc (3) c th vit thnh:

e e
k
D
nnV g v
g k
D
V
1 1
. 0 ..
) (
= =
=

(5)
Mc d t khi c c phiu no c tc tng trng bng 0 mi mi, nhng
vi nhng c phiu no c c tc n nh v duy tr trong mt thi gian di th
cng thc (5) vn c ngha xc nh gi tr gn ng ca c phiu. C phiu
u i c th xem nh l loi c phiu c tc tng trng c tc bng khng.

Trng hp tc tng trng c tc thay i
Khi tc tng trng c tc g thay i qua tng giai on, th cng thc (3)
khng cn ph hp, n cn c b sung.
V d mt c phiu c tc tng c tc g = 10% trong 5 nm u, sau
ch tng 6%, cng thc (5.3) c th c vit li thnh:

=
=
+
+
+
+
+
=
6
5
5
5
1
0
) 1 (
%) 6 1 (
) 1 (
%) 10 1 (
t
t
t
e t
t
t
e
k
D
k
D
V
Nu tch ring giai on c phiu c tc tng trng g = 6%, chng ta thy
n tng ng v ph hp vi m hnh nh gi c phiu c tc tng trng
khng i vi g = 6%, D
0
chnh l c tc nm 0 , v D
5
l c tc nm th 5 v
D
6
chnh l c tc nm th 6.
xc nh gi tr c phiu thng cho mt trng hp c th, ta xy dng m
hnh tng qut cho hai giai on vi cc gi nh sau:
Trong khong thi gian th nht t 0N1, tc tng c tc l g
1

Trong khong thi gian t N
1
, tc tng trng c tc l g
2

=
>
+
+
=
1
1
1 0
1 1
) 1 (
) 1 (
n
t
t
t
e
n
k
g D
PV (1)

>
+
+
=
1
1
2 1
1
) 1 (
) 1 (
n t
N t
t
e
N
n
k
g D
PV (2)
Chng ta nhn 2 v ca vi
) 1 (
) 1 (
1
g
k
e
+
+
ta c phng trnh

) 2
) 1 (
) 1 (
...
) 1 (
) 1 (
) 1 (
) 1 (
) 1 (
) 1 (
1 1
1 1
1 0
2
2
1 0 1 0
0
1
1 1
>
+
+
+ +
+
+
+
+
+
+ =
+
+
n
e
n
e e
e
n
k
g D
k
g D
k
g D
D
g
k
PV
Ly phng trnh (**) ta tr i phng trnh (*), ta c phng trnh mi:

*) * (*
) 1 (
) 1 (
1
1
1
1
1
1 0
0
1
5 1 n
e
n
e
k
g D
D
k
g
PV
+
+
=
+
+
>

Suy ra c kt qu nh sau.
1 1 n
PV
>

+
+
+
+
+
+
=
>
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
0 1 1
1
) 1 (
) 1 (
1
1
) 1 (
) 1 (
) 1 (
) 1 (
1
g
g k
k
g
D
k
g
k
g
D PV
e
n
e
n
e
n
e
n
n

p dng m hnh tnh ton trn ta cng c kt qu mi cho
>
+
+
=
1
1
2 1
1
) 1 (
) 1 (
n t
N t
t
e
N
n
k
g D
PV

+
+
+
=

2
2
2
1
1
1
1
) 1 (
) 1 (
1
) 1 (
g
g k
k
g
k
D
P
e
e
N
e
N
N

Nu k
e
> g
2
th
+
+
) 1 (
) 1 (
2
e
k
g
0 Nn cng thc trn c dng nh sau :

+
+
=

2
2
1
1
1
1
) 1 ( g k
g
k
D
P
e
N
e
N
N

V D
N1+1
= D
N1
(1+g
2
), nn ta c th vit li thnh cng thc mi:

) ( ) 1 (
2
1
1 1
1
g k k
D
P
e
N
e
N
N
+
=
+

Tng hp li ta c m hnh tnh ca hai giai on:


) ( ) 1 (
) 1 ( ) 1 (
1
) 1 (
) 1 (
1
2
1
2
1
1
0
1
1
1
1
1
0 1 1
g k k
g g
D
g
g k
k
g
D PV PV PV
e
N
e
N
e
n
e
n
N N
+
+ +
+
+
+
= + =

minh ho cho vic p dng cng thc trn ta p dng tnh gi c phiu
cho trng hp sau: Gi s mt c phiu thng tr c tc hin ti D
0
= 2$, tc
tng trng c tc trong 5 nm ti l 10% v 6% cho nhng nm tip theo ,
ngoi ra nh u t i hi t sut sinh li u t l 14%. Gi c phiu ny c
xc nh nh sau:

%) 6 % 14 ( %) 14 1 (
%) 6 1 ( %) 10 1 (
2
% 10 1
% 10 % 14
%) 14 1 (
%) 10 1 (
1
2
1
5 5
5
5 5
+
+ +
+
+
+
= + =
N
PV PV PV
= 8,995+21,165= 31,16
Hn ch ca m hnh chit khu c tc
M hnh chit khu c tc c th p dng dnh gi c phiu trong cc
trng hp tc tng trng c tc bng 0, hoc bng g khng i v ngay c
trong trng hp tc tng trng c tc thay i qua tng thi k ( tuy c phc
tp nhng vn c th tnh c) nhng m hnh ny khng p dng c trong
trng hp cng ty gi li ton b li nhun cho ti u t v khng tr c tc cho
c ng. Nn nh rng c tc ch l mt trong hai mc tiu ca nh u t khi mua
c phiu. i khi nh u t vn chp nhn mua c phiu trong trng hp cng ty
khng tr c tc v khi y mc tiu ca nh u t l li vn (capital gain) ch
khng phi c tc. Trong trng hp ny m hnh nh gi c phiu da vo chit
khu c tc nh va tnh trn y khng p dng c.
4.3 PHNG PHP NH GI C PHIU THEO T S PE
( Price Earnings ratio)
Phng php ny a ra cch tnh gi c phiu rt n gin bng cch ly
li nhun k vng trn mi c phiu nhn vi t s t s PE bnh qun ca ngnh.
V d Mt cng ty li nhun k vng trn mi c phiu l 3$trong nm ti v t s
PE bnh qun ca ngnh l 15 th gi c phiu s l:

V = ( Li nhun k vng trn mt c phiu) x ( T s PE bnh qun ngnh) = 3$
x 15 = 45$

Phng php ny n gin d p dng nhng c nhiu hn ch. Th nht
vic nh gi c phiu thng khng chnh xc do phi ph thuc vo vic c
lng li nhun k vng trn c phiu. Th hai, lm th no chn c t s PE
ph hp v liu nh u t c tin tng vo t s PE bnh qun ca ngnh hay
khng, nu c th vn cn sai s gia t s PE ca ngnh v PE ca cng ty.
Vit Nam hin nay do cha c h s beta nn vic p dng m hnh chit
khu c tc nh gi c phiu cn gp tr ngi ch kh quyt nh c t
sut chit khu. V th, thc t cho thy phng php nh gi theo t s PE
thng c p dng hn

TM TT
nh gi tri phiu v c phiu l mt trong nhng tnh hung c th ca
vic ng dng m hnh chit khu dng tin (DCF) v khi nim thi gi tin t
c cp trong chng 2. Nguyn tc chung ca nh gi tri phiu v c phiu
hay ca bt k ti sn no l: trc tin m t dng tin k vng sn sinh do ti
sn, k n quyt nh t sut li nhun m nh u t yu cu, cui cng tnh hin
gi ca dng tin k vng c c t ti sn. chnh l gi tr ca ti sn c
xc nh theo m hnh nh gi. Cn lu , gi ny ch l gi c lng cn trn th
trng ti sn c giao dch theo gi th trng. Kh khn khi p dng m hnh
DCF nh gi ti sn l (1) kh m t chnh xc c dng tin, (2) kh quyt
nh chnh xc c dng tin. Trong trng hp cn tham kho thm kt qu
nh gi theo mt s k thut khc.

NGHIN CU TNH HUNG: PETROVIETNAM
y l nghin cu tnh hung dng minh ho cho bi ging v ng dng
m hnh DCF gi nh ti sn ti chnh, bao gm tri phiu v c phiu. Nghin
cu tnh hung ny do Nguyn Minh Kiu v Hunh Th Du bin son v c
s dng ging dy Chng Trnh Ging Dy Kinh T Fulbrigh
1. BI CNH
Tng Cng Ty Du Kh Vit Nam (petrovietnam) c phm vi kinh doanh rt
a dng. n nay Tng cng ty pht trin kinh doanh mnh m trn tt c cc

lnh vc kinh doanh lin quan n lnh vc du kh nh thm d, khai thc, ch
bin, kinh doanh cc sn phm du kh, v cc hot ng dch v du kh.
Cc thnh vin ca petrovietnam c t chc v u t thch ng ph hp
vi cc lnh vc lin quan n hot ng du kh. Vi kh nng v trnh hin
nay, petrovietnam khng nhng chim phn ln th phn Vit Nam m cn pht
trin cung cp thnh cng cc hot ng du kh ti nc ngoi v ng vai tr
quan trng trong vic tng ngun thu cho Ngn sch Nh nc Vit Nam
Petrovietnam ang trin khai mt s d n pht trin du khi quan trng
nh: D n kh in m C Mau, D n cng m Ph M, d n ng ng dn
kh Ph M - TP. H Ch Minh v nhiu d n quan trng khc. t c mc
tiu k hoch v chin lc ra, ngnh du kh cn ngun vn u t rt ln. Mt
trong nhng hnh thc huy ng vn m petrovietnam ang xem xt l pht hnh
tri phiu cng ty.
Pht hnh tri phiu trong nc l mt bc tin quan trng trong vic
khng nh s c mt ca Petrovietnam trn th trng vn. Tri phiu du kh s
c pht hnh lin tc nhiu t nhm to ra mt knh huy ng nht inh, linh
hot, ch ng, pht huy ni lc ca nn kinh t nhm pht trin ngnh cng
nghip du kh thnh ngnh cng nghip mi nhn ca t nc. Pht hnh tri
phiu du kh l phc v cho li ch v s pht trin ca ngnh v qu trnh tt yu
khch quan khi Petrovietnam tr thnh tp on kinh t mnh.
2. THNG TIN LIN QUAN N TRI PHIU DU KH T 1 NM
2003
Trc khi pht hnh, Petrovietnam xin php c s ng ca B Ti
chnh cho php pht hnh tri phiu du kh, vi nhng thng tin lin quan n t
pht hnh c cng b nh sau:
* T chc pht hnh : Tng cng ty du kh Vit Nam (
Petrovietnam).
* Tn tri phiu : Tri phiu du kh Vit nam.
* Loi tin pht hnh: Vit Nam ng ( VN).
*Loi mnh gi ;

Tri phiu du kh pht hnh nhiu loi mnh gi khc nhau, trong tri
phiu v danh v ghi danh c cc loi mnh gi 1 triu, 2 triu, 5 triu, 10 triu v
50 triu ng. Ngoi ra, Cng ty cn pht hnh tri phiu ghi s c mnh gi quy
trn n hng triu v c mnh gi t 50 triu ng tr ln.
* i tng mua tri phiu : i tng tham gia mua tri du kh rt rng
ri bao gm ngi Vit Nam trong nc, kiu bo nc ngoi, v ngi nc
ngoi ang sinh sng v lm vic Vit Nam. Ngoi cc i tng c nhn nu
trn, cc php nhn nh cc doanh nghip thuc lnh vc v thnh phn kinh t,
cc doanh nghip thuc mi lnh vc v thnh phn kinh t, cc doanh nghip c

vn u t nc ngoi hot ng theo lut u t nc ngoi ca Vit Nam cng
c tham gia mua tri phiu ca du kh.
* Thi gian pht hnh tri phiu : Ngy pht hnh tri phiu l ngy
03/09/2003 v thi gian bn tri phiu ko di 60 ngy.
* Ngy thanh ton tri phiu : Ngy o hn thanh ton tri phiu l ngy
03/09/2008. n ngy o hn, ngi s hu tri phiu n thanh tan ti Vn
phng giao dch ca Cng ty Ti chnh du kh. Ring i vi tri phiu ghi danh
di hnh thc ghi s, khch hng phi n ni pht hnh tri phiu thanh ton.
Trng hp ngy thanh ton trng vo ngy ngh, ngy l th s c thanh ton
vo ngy lm vic tip theo.
Trng hp khch hng n thanh ton sau ngy 03/09/2008 th s tin gc
cha hng s c hng li sut theo li sut tin gi khng k hn ca Ngn
Hng Cng Thng Vit nam xc nh ti thi im o hn tri phiu v p dng
cho s ngy tnh t thi im o hn n thi im khch hng n thanh ton.
Sau hai nm, ngi mua tri phiu c quyn thanh ton trc hn theo
nguyn tc m bo li ch cho ngi s hu tri phiu bng cch tr nguyn gc (
mnh gi) v li theo quy nh sau: Nu cha trn nm th mc li sut khch hng
c hng bng vi mc li sut tit kim thi hn tng ng ca Ngn Hng
Cng Thng Vit Nam. C th nu thi hn nm gi nh hn mt thng th p
dng li sut khng k hn, t 1 n 3 thng p dng li sut tit kim 1 thng, t 3
n 6 thng p dng mc li sut tit kim 3 thng, t 6 n di 12 thng p dng
mc li sut tit kim 6 thng, nu trn 12 thng th c hng nguyn mc li
sut ca tri phiu c cng b.
* Li sut tri phiu du kh l sut th ni vi nm u n nh mc
8,7%/ nm nhng nm sau p dng li sut th ni bng bnh qun li sut huy
ng tit kim 12 thng ca bn ngn hng thng mi quc doanh cng
0,5%/nm.
* Phng thc tr li p dng theo nh k hng nm. Li sut tri phiu du
kh tng nm s do Cng ty Ti Chnh Du kh cng b vo ngy 25/ 08 hng nm.
Tin li hng nm nu khch hng cha n lnh s c gi h v c hng li
sut tit kim khng k hn. Mc li sut tit kim khng k hn ny c xc
nh bng li sut khng k hn ca Ngn Hng Cng Thng Vit Nam ly ti
thi im ngy 03/09/2004 v p dng cho c 5 tem lnh li cha thanh ton tnh t
ngy n hn thanh ton n thi im lnh.
* Bo lnh thanh ton tri phiu : Ngn Hng u T Pht Trin Vit Nam.
Cu hi tho lun :
1. t pht hnh u tin, ch trong vng mt thi gian rt ngn
Petrovietnamddax bn ht tri phiu v huy ng c 300 t ng. Bn hy phn
tch nhng thng tin no lin quan khin tri phiu du kh tr nn hp dn i vi
nh u t hn so vi nhng loi tri phiu khc.


2. Gi s bn mua mt tri phiu du kh c mnh gi 50 triu ng, da
vo thng tin lin quan n t pht hnh tri phiu t trn y v thng tin gi
nh thm, hy xc nh xem li sut u t ca bn l bao nhiu (%) trong cc
trng hp sau:
a. Bn gi tri phiu c 1 nm.
b. Bn gi tri phiu c 1,5 nm.
c. Bn gi tri phiu c 2 nm.
d. Bn gi tri phiu c 2,5 nm.
e. Bn gi tri phiu cho n khi o hn.

BI TP CHNG 5

1. Khng cn tnh ton, hy cho bit gi tri phiu thay i nh th no nu
nh li sut th trng, v do , t sut li nhun yu cu ca nh u t (a)
ln hn, (b) nh hn, (c) bng li sut danh ngha ca tri phiu?
2. Ch T v anh u mun tham gia u t trn th trng chng khon Vit
Nam. Nhn lc Chnh ph ang pht hnh tri phiu chnh ph. C hai ang
xem xt hai tri phiu, tri phiu A v tri phiu B. C hai tri phiu ny u c
mnh gi 100 triu ng, c hng li sut coupon l 10%/nm, t li hng
nm. Tri phiu A c thi hn 10 nm, trong khi tri phiu B c thi hn 5 nm.
Do thiu am hiu c lng nh gi chng khon nn ch T v anh u cn
s h tr v t vn u t. Bit bn ang theo hc ti chnh, ch T v anh u
nh bn tr li nhng cu hi di y, vi mt mc th lao tho ng.
a. Gi ca hai tri phiu ny s l bao nhiu nu nh u t i hi t sut li
nhun bng li sut th trng l 10% ?
b. Nu li sut th trng tng ln n 12%, gi ca hai tri phiu ny s l bao
nhiu ?
c. Nu li sut th trng gim xung cn 8%, gi ca hai tri phiu ny s l
bao nhiu?
d. Tri phiu no ri ro hn? Lm th no bit c ? Gii thch v sao?
3. Cng ty ABC d tnh pht tri phiu mnh gi 20.000$ vi li sut 8%/nm.
Li vay c tr mi nm mt ln v vn gc c hon tr mt ln v vn
gc c hon tr mt ln sau 10 nm k t lc pht hnh.
a. Anh ch hy tnh gi pht hnh ca tri phiu ni trn, bit rng li sut m
cc nh u t i hi l kd = 12%/nm. Gi nh thm rng chi ph pht
hnh tri phiu l 1%, khi chi ph huy ng vn bng tri phiu ca cng
ty l bao nhiu?
b. Khng cn tnh ton, hy tr li xem tri phiu ni trn c pht hnh
ngang mnh gi hay trn mnh gi? Ti sao?


4. C phiu SAM ang c mua bn trn th trng vi gi 37.100 ng/c
phn. Thu nhp ca cng ty (earnings) c d ton s tng trng mc
8,5%/nm trong di hn. Cng ty hin tr c tc 1.600 ng/ c phn.
a. Gi nh rng t l tng trng ca c tc (g) cng c duy tr lin tc nh
mc tng trng thu nhp ca cng ty. Anh ch hy tnh t sut li nhun
yu cu (ke) ca cc nh u t.
b. Do nh hng ca lm pht khin nh u t i hi li nhun cao n 18%,
trong khi tng trng ca c tc (g) khng i. Hi gi c phiu s l bao
nhiu?
5. Mt nh u t c nhn hin ang nm gi ba loi c phiu. C phiu SAM,
AGF v REE hin ang tr c tc ln lt l 1.600, 2.400 v 1.200 ng.
Theo k vng ch quan ca nh u t ny th c phiu SAM s c chi tr
c tc ti thiu mc ny mi trong di hn. C phiu AGF s chi tr c tc
vi mc tng trng 10% trong vng 3 nm ti, sau s duy tr t l tng
trng c tc mc ti thiu mi mi l 6%/ nm trong di hn. C phiu
REE s chi tr c tc vi mc tng trng 12% vo nm ti, sau , t l
tng trng c tc ca c phiu REE s c duy tr mc 10%/nm trong
vng 5 nm ( c ngha l cho n ht nm th 6). Sau t l tng trng c
tc s bng 0.
a. Vi t sut li nhun yu cu Ke = 12%, anh chi hy cho bit gi ca mi c
phiu l bao nhiu? Gi l gi c lng hay gi th trng.?
b. Anh ch hy tnh ton li gi ca ba c phiu ni trn nu nh c lm pht
xy ra khin cho t sut li nhun yu cu Ke tng tng thm mt mc bng
t l lm pht l 7%.
*************************
Phn tch ti chnh

CHNG IV
PHN TCH CC BO CO TI CHNH

I. BO CO TI CHNH V MC TIU CA PHN TCH CC
BO CO TI CHNH

1. Phn tch ti chnh

Phn tch cc bo co ti chnh doanh nghip l qu trnh s dng cc bo
co ti chnh ca doanh nghip phn tch v nh gi tnh hnh ti chnh ca
doanh nghip. Mc ch ca phn tch bo co ti chnh l nhm nhn nh trng
thi ti chnh ca doanh nghip, v t y l c s ra cc quyt nh u t v
ti tr nhm nng cao gi tr ti sn ca ch doanh nghip.

Thc hin phn tch bo co ti chnh cng ty c th do cc nguyn nhn sau:
- Bn thn doanh nghip
- Cc t chc bn ngoi doanh nghip bao gm cc nh cung cp vn nh
ngn hng, cng ty ti chnh, cng ty cho thu ti chnh, nh cung cp v
cc nh u t nh cng ty chng khon, nh u t t chc hoc nh u t
c nhn,

Ty theo nhng li ch khc nhau cc bn c lin quan thng nh hng
phn tch theo nhng mc ch phn tch khc nhau. i vi nh cung cp hng
ho v dch v thng ch trng n tnh hnh thanh khon v kh nng tr cc
khon n ngn hn ca doanh nghip, cn i vi cc nh u t li ch trng n
kh nng tr n di hn v kh nng sinh li ca doanh nghip. Cc nh u t v
c bn ch trng n li nhun hin ti v li nhun k vng trong tng lai ca
doanh nghip cng nh s n nh ca li nhun theo thi gian. V mt ni b,
cng ty cng tin hnh phn tch ti chnh c th hoch nh v kim sot hiu
qu hn tnh hnh ti chnh cng ty. hoch nh cho tng lai, gim c ti
chnh cn phn tch v nh gi tnh hnh ti chnh hin ti, l c s d bo sinh
li, ri ro tim nng trong tng lai, v vy phn tch ti chnh rt quan trng cho
cc nh iu hnh doanh nghip. Cui cng, phn tch ti chnh gip gim c ti
chnh c bin php hu hiu nhm duy tr v ci thin tnh hnh ti chnh cng ty,
nh , c th gia tng sc mnh ca cng ty trong vic thng lng vi ngn
hng v cc nh cung cp vn, hng ho v dch v bn ngoi.
Trong phm vi bi ny khi ni n phn tch cc bo co ti chnh l ni n
phn tch da trn gic ca doanh nghip, tc l phn tch nm tnh hnh ti
chnh doanh nghip t o lng v nh gi tnh hnh ti chnh doanh
Phn tch ti chnh
nghip nhm c nhng quyt nh ph hp cho cc quyt nh ti chnh trong
tng lai.
i tng phn tch ti chnh l nhm tm hiu cc kha cnh v iu kin
v hiu sut ti chnh ca mt doanh nghip.
Cc iu kin c th hin bi kt cu cc ngun ti tr vn, kh nng tr n
ca doanh nghip v kt cu cc loi ti sn.
Xem xt cc kha cnh v hiu sut ti chnh ca doanh nghip c da trn
vic nh gi cc kha cnh sinh li v hiu sut s dng cc ti sn trong
doanh nghip.
Qu trnh phn tch ti chnh c tin hnh khng ch xem xt cc hot
ng ti chnh bn trong doanh nghip m cn c phn tch so snh vi cc
iu kin ca ngnh, cc doanh nghip cnh tranh. iu ny gip cho ngi phn
tch xem xt i tng nghin cu mt cch khch quan v bin chng hn.
2. Mc tiu ca phn tch ti chnh
Mc tiu phn tch ti chnh tr li cu hi: ai cn phn tch ti chnh v
h quan tm n vn g khi tm hiu cc bng bo co ti chnh? .
Cc bo co ti chnh cung cp rt nhiu thng tin cn thit cho nhiu gii
hu quan c bn trong v bn ngoi m quan tm n tnh hnh ti chnh ca cng
ty, chng hn nh: cc nh phn tch bo him, cc nhn vin ngn hng, cc nh
u t v cc nh qun tr xem xt cc ti liu hin ti v qu kh nh gi c
lng cc ri ro v tim nng ca cng ty trong tng lai. Tu theo mi i tng
s dng m bo co ti chnh s em li cho h cc cng dng khc nhau, c th
i su tm hiu cc nhu cu ca cc i tng ph bin sau:
i vi cc nh qun tr trong doanh nghip, cc bo co ti chnh s cho
thy trng thi ti chnh, cc xu hng pht trin, cc im li v bt li
trong vic duy tr cc hot ng ca cng ty. Cc nh qun tr cng ty cng
rt cn cc phn tch ti chnh lm c s cho hoch nh v kim sot mt
cch c hiu qu. phc v cho hoch nh cc nh qun tr ti chnh cn
nh gi tnh th ti chnh hin ti, c lng cc c hi trong mi lin h
vi tnh th ny. Ngi qun tr ti chnh cng phn tch thu nhp em li
t cc u t khc nhau lm c s cho cc kim sot ni b. Cui cng,
c tnh trc cc lung vn u t t bn ngoi, cc nh qun tr ti
chnh cn phi iu chnh cc hot ng ca cng ty sao cho cc kt qu
tng lai ph hp vi yu cu ca cc nh cp vn.

i vi cc nh u t vo c phiu ca cng ty, h li ch n thu nhp
hin ti v thu nhp tng lai k vng, cng vi tnh n nh ca cc thu
nhp trong tng lai. Bo co ti chnh cung cp cc thng tin cn thit
tm hiu nhng yu t tim tng nh hng n ri ro, kh nng hon vn,
kh nng bo ton v thanh ton vn, kh nng sinh li. Qua , cc nh
Phn tch ti chnh
u t c th c lng cc quan h gia gi tr hin ti ca khon u t
v gi tr tng lai m h c th nhn thy khi u t vo cng ty. Thm
na, h xem xt thu nhp hot ng v cc chnh sch chia li c phn ca
cng ty c tht s ng hp dn hay khng. V c bit, h mun tm ra cc
yu t cha ng tim nng cho s tng trng nh :
Cng ty c nhng c hi u t no?
Cc ngun ny c s dng nh th no?
C cu ti chnh ang duy tr nh th no?
Nhng ri ro v kh nng sinh li nh th no?
Cc n by n nh th no?
Thi hn, ln & s khng chc chn ca cc c on....

i vi nhng nh cp tn dng thng mi iu quan tm ch yu l kh
nng thanh ton ca cng ty ang c phn tch v cc khon n ca h l
cc khon n ngn hn, p lc tr n rt ln.

Nhng ngi cho vay di hn s rt quan tm n kh nng ca cc lung
ngn qu cng ty c th p ng cc khon n trong tng thi k. H s
c gng nh gi kh nng ny thng qua cu trc vn v vic s dng vn.

Cc bo co ti chnh thng c s dng gm: bng tng kt ti sn (bng
cn i k ton), bo co kt qu kinh doanh (bo co thu nhp), bo co ngun
v s dng ngn qu (lun chuyn tin t), bo co li nhun li... Trong phn
ny chng ta s quan tm nhiu n bng cn i k ton, bo co kt qu kinh
doanh, bo co ngun v s dng ngn qu (bo co lu chuyn tin t v bo co
li nhun li.

II . CC BO CO TI CHNH
Bo co thng nin: l bo co quan trng nht m cng ty cung cp cho
cc c ng ca cng ty. Bo co ny gm hai phn: Phn th nht l phn din
gii, thng thng l gim c cng ty m t cc kt qu hot ng chnh trong
nm qua v bn lun v xu hng pht trin mi c tc ng ln tng lai ca
cng ty. Phn th hai bo co se cung cp bn bo co ti chnh c bn bng
cn i k ton (balance sheet) bo co kt qu kinh doanh hay bo co thu nhp
(income statement) bo co lu chuyn tin t (statement of cash flow) v bo co
li nhun gi li (statement of retained earning). Tp hp li, cc bo co ti
chnh ny cho ta mt bc tranh k ton v cc hot ng v v th ti chnh ca
cng ty. S liu thng tin chi tit thng c cung cp hai hoc ba nm gn nht
km theo cc ch tiu so snh ca ngnh. By gi chng ta ln lt tm hiu cc
bng bo co ti chnh trn.
Phn tch ti chnh
1. Bng cn i k ton (BCKT)

BCKT l mt bo co ti chnh phn nh tng qut tnh hnh ti sn v
ngun vn ca cng ty di hnh thi tin t ti mt thi im nht nh. Thi
im thng l ngy cui thng, cui qu hoc cui nm. Bng cn i k ton
c xy dng theo dng bng cn i s d cc ti khon k ton.
Bng cn i k ton c chia thnh hai phn : TI SN v NGUN
VN. Phn ti sn biu th gi tr cc ti sn m cng ty c n thi im lp bo
co. Phn ngun vn ghi cc khon n v vn ca ch cng ty, hai phn ti sn v
ngun vn lun cn bng nhau.
Ti sn c lit k bn pha tri, phn nh ton b gi tr ti sn ca
cng ty ti thi im lp bo co theo c cu ti sn v hnh thc tn ti trong qu
trnh kinh doanh. (Nhn chung phn ti sn tr li cu hi tin vn cng ty c
u t vo mc ch g? T ngun vn ngn hn hay di hn?) Ti sn c chia
thnh hai phn Ti sn ngn hn( curent asset) v ti sn di hn (long term asset
fixed asset).
- Ti sn ngn hn gm: tin mt, cc khon tng ng, khon phi
thu, tn kho, chng l nhng ti sn c th chuyn i thnh tin trong
vng mt nm.
- Ti sn di hn l nhng ti sn c thi gian s dng ( thi gian chuyn
i thnh tin) di hn mt nm, v bao gm cc ti sn hu hnh nh
nh xng, my mc, thit b v cc ti sn v hnh nh bn quyn.

Cc ti sn trong BCKT c sp xp theo hai quy tc:
Th nht: Nu nhn t pha trn xung, ta thy kh nng chuyn ho thnh tin
gim dn. Kh nng chuyn ho thnh tin ca ti sn nm pha di thp hn
so vi cc ti sn nm pha trn. Kh nng chuyn ho thnh tin ca mt ti
sn c xem xt trn hai kha cnh tc v chi ph chuyn i. Khi kh nng
chuyn ho thnh tin ca ton b ti sn cao s mang li kh nng tt hn cho
vic hon tr cc khon n n hn.
Th hai: Cc ti sn cng nm pha di cng c kh nng sinh li cao hn so
vi cc ti sn xp pha trn nh ti sn c nh c kh nng sinh li cao hn
cc ti sn ngn hn. Thng thng, nhng ti sn chuyn ho thnh tin thp
li c kh nng sinh li cao hn nhng ti sn c kh nng chuyn ho thnh tin
cao.

Ngun vn tr li cu hi tin vn ca cng ty c huy ng t nhng
ngun no? Hnh thc huy ng vn ca cng ty nh th no? Cc ngun vn
c sp xp theo trch nhim s dng ngun vn ca cng ty i vi cc ch n
v ch doanh nghip. Doanh nghip phi c trch nhim thanh ton cc khon n
Phn tch ti chnh
trc khi hon tr vn ch doanh nghip. Thu nhp ca ch n di dng tin tr
li vay, tin thu, n khng ph thuc vo kt qu kinh doanh, v th thu nhp ca
ch n l khon thu nhp c nh, cn thu nhp ca ch c phn chia sau khi
thc hin cc ngha v i vi ch n. Kt cu phn ngun vn c hnh
thnh theo hai nguyn tc sau:

Nu xem xt kt cu ngun vn bn tri BCKT t trn xung, ta thy
thi gian o hn v chi ph huy ng ca cc ngun vn tng dn ln, c th:
- Cc khon n ngn hn c thi gian o hn rt gp, thi gian o hn di mt
nm.
- Cc khon n di hn thi gian hon tr trn mt nm. Phn vn c phn c
s dng lu di khng b p lc hon tr, v th c th ni n l ngun vn vnh
vin trong doanh nghip.
Tng xng vi thi gian o hn, nu xt theo chiu t trn xung ta thy
cc ngun vn c sp xp c chi ph vn tng dn ln. Khi cng ty gp kh
khn trong vic tr n phn vn ch nh l mt khon ti sn m bo thanh
ton phn n cn li, v vy phn vn ch c ph tn cao nht v n nh mt
khon tin dng bo m cho nhng hot ng ri ro v dng vo vic bo
m hon tr cc khon n ca doanh nghip. C th, quan st kt cu ti sn v
ngun vn bng trn.

PHN TI SN

+ Ti sn ngn hn: Bao gm tin mt v cc ti sn c th chuyn ho thnh
tin trong mt thi gian ngn, thng nh hn mt nm. Kt cu ti sn ngn hn
gm c:
Ti sn
ngn hn
TSC &
u t di
hn khc
Vn ch
s hu
N ngn
hn
N di hn
1- Gim dn chuyn
thnh tin
2-Tng dn kh nng
1- Tng thi gian
o hn
2- Tng ph tn vn
Ti sn Ngun vn
Phn tch ti chnh
- Tin mt v cc khon tng ng. Tin mt di hnh thc tin giy, tin
kim kh c trong qu hay gi ngn hng. Cc chng khon ngn hn l nhng
chng khon c th bn bt k lc no vi gi t bin ng do vic cng ty
chuyn cc khon tin nhn ri cha s dng ngay thnh cc loi chng khon
ngn hn ny.
- Cc khon phi thu l gi tr hng ho v dch v m khch hang mua t
cng ty, nhng khon m khch hng phi tr nhng cha tr ngay v thng
thng cng ty phi chp nhn cho khch hng chm thanh ton mt thi hn
nht nh, nh c th khch hng s thanh ton sau 30 ngy k t khi nhn hng.
- Hng tn kho l gi tr tn kho vi ba loi chnh: nguyn vt liu, sn phm d
dang, thnh phm ch tiu th.
- Cc khon u t ngn hn khc nh: chi ph qung co trong k ch phn b
+Ti sn c nh: Gm nh xng, my mc thit b ... l nhng ti sn
khng d nh bn i v c s dng lu di, lin tc trong nhiu nm. Phn ny
th hin bng hai ni dung chnh:
- Nguyn gi ti sn c nh c tnh theo gi tr ban u ca ti sn c nh.
- Khu hao tch lu (lu k) l gi tr khu hao cng dn cc nm ca cc ti sn
c nh ang s dng.
- Gi tr rng ca ti sn c nh ( gi tr cn li ca TSC) = Nguyn gi - Khu
hao tch lu
Ti sn c nh v hnh l nhng ti sn khng th hin di dng hu hnh,
nhng c gi tr ng k vi cng ty. V d, thng hiu, c quyn kinh doanh
mt sn phm no m cng ty mua c t mt cng ty khc. i khi cn biu
hin chnh lch gi tr rng ti sn ca cng ty khi nh gi li theo gi tr th
trng so vi gi tr s sch, thng gi l thin ch (goodwill).
- u t ti sn ti chnh di hn c th hin bng phn gp vn ca cng ty
vo mt cng ty khc di dng c phn hay mt khon cho vay di hn ca cng
ty.

PHN NGUN VN

Phn ngun vn phn nh ngun hnh thnh cc loi vn ca doanh nghip,
sp xp theo c im hnh thnh. V mt kinh t n biu hin kh nng ch ng
v ti chnh ca doanh nghip, v mt php l phn ny th hin ngha v ca
cng ty vi cc ch n v ch doanh nghip. Ni dung khi qut nh sau:
N ngn hn l nhng khon n pht sinh thi hn thanh ton trong vng
12 thng k t ngy lp bo co bao gm:
- Cc khon phi tr (phi tr ngi bn) l s tin m cng ty n ca cc nh
cung cp, khi cng ty mua sm cc yu t u vo t h v cha thanh ton cho
h.
Phn tch ti chnh
- Cc khon n mang tnh c nhn (nh n lng vvv), n thu ca nh nc,
cng ty cn thanh ton l khon n ny vi cc c quan thu. Tt c cc khon n
ny c xem l n tch lu cha hon tr n thi im lp bo co.
- N ngn hn ca ngn hng, bao gm cc khon n t vic vay ngn hn ngn
hng.
- Phn n di hn c hon tr trong k. y l mt phn vn vay di hn cn
c hon tr trong vng mt nm ti k t ngy lp bo co.
N di hn l khon n c thi hn hon tr ln hn mt nm k t ngy
lp bo co, bao gm:
- Tri phiu l khon n di hn do cng ty pht hnh cc tri phiu tng vn
hot ng. Nhiu cng ty vay tin thng qua tri phiu t mt cng ty mi gii.
Cng ty mi gii bn tri phiu cho rt nhiu nh u t. (T tri phiu in ra c
cc thng tin nh: Gi tr in trn mt hoc gi tr thanh ton; iu khon thanh
ton cho ngi mua tri phiu (ch tri phiu), v d nh 6% nm, tr na nm
mt ln & vo mt ngy thanh ton c th)
- N di hn khc gm nhng khon n di hn do cng ty vay di hn ngn
hng.
(1) Vn c phn Phn vn c phn: trong cc cng ty c phn gm ba phn
phn: Vn gp ca c ng (2) Tng vn v (3) Thu nhp, li nhun li.
c phiu thng hay c phiu ph thng v li nhun gi li.

(1) Vn gp ca c ng c biu th bng cc c phiu do cng ty pht hnh
gm hai loi:
- C phn u i l c phn c mt s u im so vi cc c phn thng trn
phng din li tc v thanh ton ti sn do iu l cng ty quy nh.
- C phn thng (common stock) l cc c phn khng b hn ch v li tc nh
c phn u i v ngi nm gi c phiu thng c quyn tham gia kim sot v
nh ot cng ty.
(2) Tng vn. Khi cng ty bn c phiu thng c hin tng chnh lch gia gi
tr ghi trn mt c phiu v gi bn c phiu. S chnh lch ny hnh thnh nn
phn tng vn. Tng vn l s tin m doanh nghip pht hnh c phiu nhn
c khon tin tng thm so vi gi tr ghi trn mt c phiu sau khi tr i cc
chi ph pht hnh.
(3) Thu nhp gi li (retained earning) l phn li nhun gi li qua cc nm tch
lu

Phn tch ti chnh

Phn tch ti chnh

TI SN N.02 N.03 N.04 NGUN VN N02 N03 N04
A>TI SN NGN HN 1690 2062 1740 N PHI TR 4690 5002 4790
Tin v cc khon tng ng tin 50 70 80 N ngn hn 270 650 850
Cc khon u t ti chnh ngn hn 20 12 15 Vay n ngn hn 100 200 300
Khon phi thu 1400 1600 1200 Phi tr ngi bn 50 300 300
Hng tn kho 200 350 400 Ngi mua tr tin trc
Ti sn ngn hn khc 20 30 45
Thu v cc khon phi np
NN 120 150 200
B>TI SN DI HN 6500 8440 9050 Phi tr ngi lao ng 50
Cc khon phi thu di hn 100 120 100 Chi ph tr trc
Ti sn c nh 5300 6520 7550
Ti sn c nh hu hnh 4000 4500 5000
Ti sn c nh thu ti chnh 400 370 350 N di hn 4420 4352 3940
Ti sn c nh v hnh 300 450 400
Chi ph XDCB d dang 600 1200 1800
Bt ng sn u t 500 1200 1000 VN CH S HU 3500 5500 6000
Cc khon u t ti chnh di hn 600 600 400 Vn u t ca ch s hu 3000 3000 3000
u t vo cng ty con 600 600 400 Thng d vn c phn 150 2050 1600
u t vo cng ty lin kt, lin
doanh
u t di hn khc Li nhun li 300 450 800
Ti sn di hn khc Ngun kinh ph khc 50 600
TNG CNG TI SN 8190 10502 10790
TNG CNG NGUN
VN 8190 10502 10790

T bng cn i k ton trn ta c th nhn thy cc vn sau:
Phn tch ti chnh
Phn ti sn trong bng cn i ti sn nh trn c sp xp theo ni dung
kinh t v c bit nu xt trn phng din kh nng chuyn ho thnh tin (hay
kh nng thanh ton cc ti sn) c sp xp theo th t gim dn. Theo cch sp
xp trn bng, cng i xung pha di, bn ti sn ta thy cc ti sn cng kh
chuyn ho thnh tin hn ( tc tnh thanh khon ti sn b gim dn), do mc
an ton ca vic hon tr n gim dn. Trn phng din v kh nng sinh li th
tin mt l ti sn c kh nng sinh li thp nht v cng xung thp theo cch sp
xp trn kh nng sinh li ca ti sn cng c tng ln.
Phn ngun vn: mt mt cc khon n c sp xp theo c im cc
ngun ti tr. Nhng ngun vn c sp xp pha trn trong bng cn i k ton
c thi hn hon tr ngn, v tng ng vi iu kin nh vy nguy c ri ro khng
hon tr n ng hn cng ln i vi ngi s dng vn ( ngi i vay ). V vy,
chi ph s dng vn vi cc khon vn ngn hn c sp trn BCKT thng c
ph tn thp b p cho phn ri ro cao cho doanh nghip s dng vn phi chu.
Ngc vi nhng ngun vn sp xp trn, nhng ngun vn pha di c mc
khn cp hon tr gim dn, v iu ny ng ngha vi ri ro dn dn v pha
ngi ti tr, b p ri ro cc nh ti tr i hi tng thu nhp nhn c t cc
khon ti tr di hn cho doanh nghip. V vy, nu nh qun tr ti chnh mun
trnh phi i ph vi cc k hn tr n lin tc th h c khuynh hng ti tr bng
cc ngun c chi ph cao, v iu lm gim kh nng sinh li chung ca cng ty.
R rng, bng cn i k ton nh mt bc tranh chung chp nhanh v tnh
hnh ti chnh cng ty, th hin cch thc m cc nh qun tr ti chnh ang tr li
cc cu hi :
Mt l, u t bao nhiu vo ti sn no?
Hai l, ngun ti tr cho cc u t ly u?
iu ny s nh hng n trng thi ri ro v kh nng sinh li ca cng ty.
Cng cn lm r hn cc khi nim lin quan n bng cn i kt ton nh: vn
lun chuyn rng (hay cn gi l vn lu ng - Net Working capital) l mt phn
vn di hn c u t vo ti sn ngn hn. Vn lun chuyn rng c tnh bi
chnh lch gia Ti sn ngn hn v n ngn hn

VLCR= Ti sn ngn hn N ngn hn

Cn lu mt s im sau v bng cn i k ton:
1- Tin v cc ti khon tng ng tin so vi cc ti dn khc: mc d cc ti
sn c th hin di dng gi tr tnh bng tin, nhng ch c tin mt v
cc khon tng ng tin mt mi th hin thc s bng tin. Cc ti sn
khc nh khon phi thu, tn kho, ti sn c nh l nhng ti sn cha thu
c bng tin, chng phi mt mt thi gian nht nh mi c th thu c
Phn tch ti chnh
bng tin v s tin thu c ny thc t c th nhiu hn hoc thp hn so
vi s liu ghi trong bng cn i k ton.
2- K ton hng tn kho. So vi phng php tnh hng tn kho LIFO ( nhp sau
xut trc last in firt out) th vic s dng phng php tnh hng tn kho
FIFO ( nhp trc xut trc firt in firt out ) c th to ra s chnh lch gi
tr ca hng tn kho v kt qu li nhun trong bng bo co thu nhp. Trong
giai on th trng tng gi, vi gi thit cc hng ha c, chi ph thp c
bn i trc cc hng ha mi nhp vi gi cao hn, th phng php FIFO s
lm cho gi tr hng ha tn kho c gi tng i cao hn, v gi vn hng
bn trn bo co thu nhp s thp hn v to ra li nhun trong bo thu nhp
cao hn. V vy phng php FIFO s c a thch s dng hn khi c lm
pht.
3- Cc ngun vn khc. Phn ln cc cng ty kt hp nhiu ngun vn khc
nhau nh : n ngn hn, n di hn v c phiu thng. Mt s cng ty ti tr
vn di hn ca mnh bng c ngun vn c phiu u i, tri phiu chuyn
i v thu mua di hn. C phiu u i l s kt hp gia c phiu thng
v tri phiu, cn tri phiu chuyn i l tri phiu m ngi nm gi n c
quyn chuyn i tri phiu chuyn i ny thnh c phiu thng. Trong
trng hp cng ty b ph sn, c phiu u i c u tin hon tr trc c
phiu thng v sau tri phiu.
4- Cc phng php khu hao. Cc cng ty c th chun b hai b bo co ti
chnh, mt l dnh cho mc ch bo co thu v mt dnh cho cc c ng.
Thng thng, nu c c quan thu cho php cc cng ty s dng khu hao
nhanh cho cc bo thu, cn i vi cc bo co cho cc c ng th li dng
phng php khu hao u. Phng php khu hao nhanh cho php tng chi
ph khu hao trong k np thu v do vy c th gim thu nhp chu thu, cn
khu hao u li gim khu hao trong k v lm cho thu nhp bo co trc
c ng li tng ln.
5- Gi tr th trng v gi tr s sch. Cc cng ty s dng cc nguyn l k ton
xc nh gi tr cng ty trong s sch k ton ( gi tr s sch). V d gi tr
cc ti sn c nh, theo nguyn l k ton gi tr ti sn ny l gi tr lch
s ngha ch ra gi tr thc t cng ty b ra mua cc ti sn ny tr i gi
tr hao mn. Gi tr ny c th khc xa so vi gi tr th trng ca cc ti sn
ny, nu c s tng gi cc ti sn c nh trong sut thi gian s dng chng,
cng tng t nh vy chng ta thy c s chnh lch gia gi tr s sch v
gi tr th trng ca cc ti sn khc. Tuy vy, gi tr th trng v gi tr s
sch ca cc khon n thng thng l kh gn bng nhau. Khi cng ty pht
hnh tri phiu di hn bng cn i k ton th hin mnh gi ca tri phiu.
Cui cng gi tr s sch ca c phiu thng ch n gin bng php tr ca
tng gi tr s sch ca cc ti sn tr i tng gi tr s sch ca cc ngha v
Phn tch ti chnh
n. Ngc li gi tr th trng ca c phiu thng ca cng ty l gi hin
hnh ca c phiu giao dch trn th trng nhn vi s lng c phiu ang
lu hnh.

BO CO KT QU KINH DOANH (BO CO THU NHP INCOME
STATEMENT).
Bo co kt qu kinh doanh hay bo co thu nhp l bo co tng kt doanh
thu v chi ph ca cng ty trong mt k k ton thng thng l mt qu hay mt
nm ti chnh.
Bo co thu nhp phn nh tnh hnh hot ng kinh doanh, hot ng ti chnh
trong c nm. Bo co kt qu kinh doanh i chiu cc khon thu t bn hng ho,
dch v, cng nh cc khon thu khc v tt c cc chi ph, chi tiu pht sinh vn
hnh cng ty trong nm ti kho. Ni dung bo co kt qu kinh doanh gm :
(1) Doanh s rng (doanh thu thun): l ngun tin m cng ty nhn t khch
hng sau khi khu tr i hng ho b tr li, cc khan gim t cho khch hng.
(2) Chi ph hng bn: l chi ph mua hng hoc sn xut hng ho bn ra. Chi
ph hng bn gm ba b phn :
- Chi ph nguyn vt liu trc tip m c th theo di cho n khi hon thnh sn
phm
- Chi ph lao ng trc tip: l chi ph tr cng lao ng trc tip
- Chi ph gin tip: l nhng chi ph gn vi qu trnh sn xut nhng khng th theo
di cho mi loi sn phm nh chi ph vn hnh my mc thit b.
(3) Chnh lch gp (Li nhun gp) l phn chnh lch gia doanh thu thun v
chi ph hng bn.
(4) Chi ph bn hng v chi ph qun l bao gm: cc chi ph cho vic tiu th
hng ho, chi ph vn phng v lng nhn vin qun l cng ty.
(5) Thu nhp hot ng (Li nhun hot ng) = Chnh lch gp - Khu hao -
Chi ph qun l bn hng = Doanh thu rng - Tng chi ph
(6) Chi ph tin li: l khon tin li vay thanh ton cho cc khon n vay ca cng
ty.
(7) Thu nhp b sung: gm li tc v tin li t cc khon u t cho vay ca cng
ty v cc khon thu chi bt thng khc c in quan n bn ti sn c nh
(8) Thu nhp trc thu l tng thu nhp hot ng v thu nhp khc.
(9) Thu thu nhp: tnh ton khon thu phi np v cc thu nhp ca cng ty theo
lut thu. Phn ny thng cn c vo thu nhp chu thu v thu sut quy nh.
(10) Thu nhp sau thu l phn cn li sau khi tr tin li vay v thu thu nhp
doanh nghip.
EBIT= doanh thu cc chi ph hot ng (khng bao gm thu thu nhp v tin li
vay)
Phn tch ti chnh
Xem xt k bo co thu nhp, ta thy chi ph khu hao ti sn c nh hu hnh v
v hnh - nhng khon chi ph phn nh gi tr ti sn s dng trong qu trnh sn
xut, khu hao khng phi l khon chi bng tin. Khu hao (depreciation) l chi ph
tr ra hng nm th hin gi tr c lng chi ph ca cc ti sn hu hnh c s
dng trong qu trnh sn xut kinh doanh. Chi ph khu hao ti sn v hnh
(amortization) khon chi ph khng bng tin ging nh khu hao nhng c s
dng i vi ti sn v hnh. (Cc ti sn hu hnh nh nh xng, trang thit b v
cc ti sn v hnh nh bng pht minh, sng ch thng hiu v danh ting).

BO CO KT QU KINH DOANH CA CNG TY P

A) Bng bo co kt qu hot ng kinh doanh Nm02 Nm03 Nm04
Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v 10000 11000 16500
Gi vn hng bn 9200 9500 14200
Li nhun gp t bn hng v cung cp dch v 800 1500 2300
Doanh thu hot ng ti chnh 200 220 250
Chi ph ti chnh 30 120 150
Chi ph bn hng 100 120 150
Chi ph qun l doanh nghip 300 450 600
Li nhun thun t hot ng kinh doanh 570 1030 1650
Thu nhp khc 200 230 220
Chi ph khc 160 180 170
Li nhun khc 40 50 50
Li nhun trc thu (EBT) 610 1080 1700
Thu thu nhp (28%) 170.8 302.4 476
Li nhun sau thu thu nhp ( EAT) 439.2 777.6 1224

(EBT - Earning before tax & EAT Earning after tax)

Nhn xt: Bo co kt qu kinh doanh th hin ton b cc hot ng ca
cng ty trn c s biu din cc khon thu v chi trong mt khong thi gian, thng
l mt nm. Bo co kt qu kinh doanh th hin kt qu hot ng kinh doanh v
hot ng ti chnh ca cng ty. Khc vi bng tng kt ti sn, bo co kt qu kinh
doanh nh l mt bc nh phn nh mi hot ng ca cng ty trong mt nm ti
kho.
DNG TIN THUN ( NET CASH FLOW)
Nh chng ta bn chng I, mc tiu ca qun tr ti chnh cng ty l ti
a ha gi tr ca c phiu. Bi v gi tr ca cc ti sn c ng, c th hin bi
dng tin mang li t cc ti sn d kin s c to ra, iu ny c ngha cc nh
Phn tch ti chnh
qun tr ti chnh phi ti a ha dng tin to ra cho cc u t trong di hn. Dng
tin thun t hot ng kinh doanh hon ton khc vi li nhun k ton ca doanh
nghip, v c nhng khon doanh thu hay chi ph trong bng bo co thu nhp khng
c thc hin bng tin trong nm ti chnh.
Dng tin thun l dng tin thc thu nhp thun cng vi khu hao (khu hao
khng phi l khon chi bng tin mt, nn n phi c cng thm vo thu nhp
thun c c dng tin thun).

BO CO LU CHUYN TIN T (STATEMENT OF CASH FLOWS)

Dng tin thun th hin s tin doanh nghip lm ra trong nm. D vy, vic
doanh nghip to ra dng tin cao ( nhiu) khng c ngha l tin mt bo co trong
bng cn i k ton cng cao. Thay vo tin mt c to ra c dng vo cc
mc ch khc nhau, bao gm chi tr c tc, tng hng tn kho, ti tr cho khon
phi thu, u t cho ti sn c nh, tr n v mua cc c phiu ph thng ang lu
hnh trn th trng. Sau y l bng tng hp nhanh cc yu t ch yu tc ng
ln cn i tin mt ca cng ty.
1- Dng tin vi cc yu t khc khng i, dng tin dng lm cho ti khon
tin gi trong ngn hng ca cng cng ty c nhiu tin mt hn. D vy,
trong thc t cc yu t khc l thay i nn dng tin c dng vo cc mc
ch khc nh tr n, tng tn kho..
2- Cc thay i cc ti sn ngn hn. Vic tng cc ti sn ngn hn ( tng hng
tn kho v cc khon phi thu) c thc hin chi tr bng tin mt do vy
tng cc ti sn ngn hn s lm gim tin mt. V d, nu hng tn kho tng
ln cng ty phi dng tin mua thm hng v th tin mt gim xung. Cn
khi hng tn kho gim xung ngha l cng ty bn c hng v khng thay
th bng cc hng ha khc v th thu c tin mt. Tng t, vic tng cc
khon n hin hnh ( n ngn hn) v d khon phi tr ca nh cung cp s
lm tng tin mt ca cng ty, cn ngc li nu khon phi tr gim xung
s lm gim tin mt. iu ny xy ra v nu tng khon phi tr c ngha l
cng ty nhn thm khon tn dng t cc nh cung cp lm cho cng ty tit
kim c tin mt. Nu gim khon phi tr ngha l cng ty dng tin
thanh ton cho cc nh cung cp.
3- Ti sn c nh. Nu cng ty u t vo ti sn c nh, tin mt ca cng ty
s gim xung. Con khi cng ty bn ti sn c nh i th s lm tng tin mt.
4- Cc giao dch chng khon v chi tr c tc. Nu cng ty pht hnh c phiu
hay tri phiu trong nm ti kha, vn huy ng c s lm tng tin mt ca
cng ty. Mt khc, nu cng ty dng tin tr n hin hnh, hay dng
mua li c phiu ca cng ty ang lu hnh trn th trng, hay chi tr c tc
cho c ng, th s lm gim dng tin ca cng ty.
Phn tch ti chnh

Bng bo co lu chuyn tin t phn nh dng tin ca cc hot ng kinh
doanh ca cng ty, hot ng u t v hot ng ti tr.
Bo co lu chuyn tin t cng ty c chia thnh ba loi hot ng:
A- Hot ng sn xut kinh doanh ( operating activities) bao gm thu nhp
thun, khu hao v cc thay i vn lu ng ngoi tr tin mt v cc khon
vay ngn hn.
B- Hot ng u t ( investing activities), bao gm vic mua hay bn cc ti sn
c nh.
C- Hot ng ti tr ( financing activities), bao gm vic huy ng to tin bng
cch pht hnh cc chng ch n ngn hn, vay di hn, pht hnh c phiu.
dng tin chi tr c tc hay mua li c phiu v tri phiu ang lu hnh trn
th trng.
Chng ta th tm hiu cc thng tin trong bng bo co lu chuyn tin t ca cng
ty Allied:

Cc lnh vc hot ng Nm 2006
(Triu USD)
A- Hot ng sn xut kinh doanh
Thu nhp thun cha chi c tc
Cng thm ( ngun tin )
Khu hao
Tng khon phi tr nh cung cp
Tng n tch ly

Tr i ( s dng tin )
Tng khon phi thu
Tng tn kho

Dng tin thun t hot ng kinh doanh
B- Hot ng u t
Tin dng mua TSC
C- Hot ng ti tr
Tng cc giy n ngn hn
Tng tri phiu
Chi tr c tc
Dng tin thun t hot ng ti tr
Gim tin mt trong k
Tin mt u k
Tin mt vo cui nm

117,5

100,0
30,0
10,0

60,0
200,0

2,5

230,0

50,0
170,0
57,5
162,5
70,0
80,0
10,0
Phn tch ti chnh

Nhn vo bng ta thy trong ba hot ng kinh doanh, u t v ti tr ch c
hot ng ti tr c dng tin dng, cn hot ng sn xut kinh doanh quan trng
nht nhng c dng tin m 2,5$. Cc cng ty thnh cng thng c dng tin ln
v dng t cc hot ng sn xut kinh doanh v iu ny em li gi tr cho h.
Khon tin u t duy nht cng ty ny l mua ti sn c nh 230 triu $. Khi
cng dng tin phn A v phn B, ta thy rng cng ty ht tin mt 232,5triu $.
Khon thiu ht ny c trng ch t dng tin t ti tr. Cng ty pht hnh cc
giy n ngn hn v pht hnh tri phiu c 220 triu, nhng chi tr c tc mt
57,5 triu $, v th dng tin thun t hot ng ti tr ch c 162,5triu $. Khon
tin ny ti tr cho phn thiu ht 232,5 triu $, nhng vn cn thiu ht 70 triu $.
V vy lm gim tin mt xung cn 10triu $.

III. PHN TCH TI CHNH
1. Phn tch ti chnh bng cc thng s ti chnh
Cc iu kin v hiu sut ti chnh ca cng ty c th nhm gp bi bn
nhm thng s nh sau :
Cc thng s o lng kh nng thanh ton ( kh nng tr n ngn hn)
Cc thng phn nh cu trc ngun vn
Cc thng s phn nh hiu sut s dng ti sn
Cc thng s kh nng sinh li

Cn ch khi thc hin cch thc phn tch bng thng s, ngi phn tch
cn thu thp cc thng s ca ngnh hoc ca cc hng cnh tranh. Qu trnh phn
tch nn tin hnh so snh gia gi tr cc thng s ca cng ty vi ca ngnh, hoc
vi i th cnh tranh. iu ny gip cho ngi phn tch c th nhn nhn cng ty
mt cch khch quan v qua nhn thc c im mnh v yu ca cng ty.

a. Cc thng s phn nh kh nng thanh ton (kh nng tr n ngn hn).

Kh nng thanh ton c hiu nh vic cng ty c tin v cc ti sn c kh
nng chuyn ho ra tin mt i ph vi cc khon n ngn hn. Thng s kh
nng tr n ngn hn cn gi l thng s o lng kh nng chuyn ho thnh tin
v n l t l gia nhng ti sn lu ng ti sn c kh nng chuyn i thnh tin
nhanh v n ngn hn ngha v tr n. ngha chung ca thng s ny l biu hin
kh nng tr n bng cch ch ra quy m cc ti sn c th dng trang tri cc yu
cu ca ch n m ti tr cc ngun vn ngn hn vi thi hn ph hp.
Thng s kh nng thanh ton hin thi : (Current ratio) cn gi l thng s
ngn hn.
Phn tch ti chnh

Ti sn ngn hn

Kh nng thanh ton hin thi =
N ngn hn

Lc - Kh nng thanh ton hin thi

6 , 2
750
1950
Lc

Cng ty C nm th nht c 1 ng n ngn hn th c 2,6 ng ti sn c
kh nng tr n (TSL). Nu thng s kh nng thanh ton hin thi trung bnh
ngnh ch bin ang l 2, iu ny cho thy cng ty C c kh nng thanh ton cao
hn mc trung bnh ca ngnh. Thng s kh nng thanh ton hin thi ln hn 1 v
ln hn ch s ny ca ngnh l du hiu tt v kh nng tr n ngn hn tt hn. V
ch tiu ny khng tnh n kt cu ca ti sn ngn hn . V trong cng ln v
thng s kh nng thanh ton hin thi nhng mt cng ty c nhiu tin mt v
khon phi thu hn s c nh gi l c kh nng cao hn so vi cc cng ty c
nhiu tn kho hn. Do , ta c th s dng mt thng s khc na phn tch su
hn v kh nng tr n ngn hn ca cng ty. l thng s kh nng thanh ton
nhanh.
Thng s kh nng thanh ton nhanh (Acid - test) l mt ch dn chnh xc
hn so vi kh nng thanh ton hin thi bng cch n loi ra khi ti sn ngn hn
phn gi tr hng tn kho cn li nhng ti sn c kh nng chuyn ho thnh tin
cao cng thc (1) trn.

Ti sn ngn hn - Tn kho
Kh nng thanh ton nhanh
(Acid_test) = N ngn hn

Vi Cng ty C thng s kh nng thanh ton nhanh nm th 1:

Phn tch ti chnh
6 , 1
750
750 1950
_
test Acid

Nu trong ngnh cng nghip m cng ty ang hot ng c thng s kh
nng thanh ton nhanh bng 1,1, th nh vy c th nhn nh rng cng ty C c du
hiu rt kh quan v kh nng tr n ngn hn.

S khc bit gia kh nng thanh ton hin thi v kh nng thanh ton nhanh
l do gi tr hng tn kho. Khi gi tr hng tn kho gim bt c th lm gia tng
thng s kh nng thanh ton nhanh mc d ti sn ngn hn khng tng hoc n
ngn hn c s gia tng nh.

Hai ch tiu trn l hai kim nh quan trng nh gi kh nng tr n ngn
hn ca cng ty, tuy vy n ch cung cp nhng nhn nh chung, c tnh cht ban
u v trong thc t c nhiu cng ty kh nng thanh ton nhanh rt tt nhng khi
cn phi tr n li khng c tin chi tr. V cng ty ny c khon phi thu chim
t trng ln v tc chuyn ho thnh tin ca phn ti sn ny li khng ph vi
yu cu tr n, v nht l khi cng ty c cc khon phi thu ln, nhng thi hn thu
tin li qu hn, v vy nu dng thng tin hai ch tiu trn c th lm cng iu
qu mc v kh nng tr n ngn hn ca cng ty. R rng, khon phi thu c coi
l ti sn thanh ton ch khi n c th thu c tin trong khong thi gian hp l,
ph hp vi thi gian hon tr n trong k. Do , phn tch khon phi thu ta c
th dng hai thng s :
+ K thu tin bnh qun: l khong thi gian bnh qun m cc khon phi thu
ca cng ty c th chuyn ho thnh tin.

Sa
D Ct
Kt
*
(3)
Kt = K thu tin bnh qun (ngy)
Ct = Khon phi thu
Sa = Doanh s bn tn dng/nm
D = S ngy/nm (thng ly 360)
Vi cng ty trong nm th 1 l

ngy Kt 24
10000
360 * 7 . 666

T y c th tnh c vng quay khon phi thu
Kt
D
Vt (4)

Phn tch ti chnh
Vt = Tc quay vng khon phi thu (vng)

Cng ty C nm th 1 c s vng quay khon phi thu l 15 vng, tng ng
vi k thu tin bnh qun l 24 ngy. Khon phi thu trong cc cng thc trn l
khon phi thu ti thi im lp bng cn i k ton, v th n khng phi l con s
bnh qun trong k. Do , cng thc tnh trn ch phn nh ng kh nng thanh
ton ca khon phi thu trong trng hp lng bn din ra u trong nm. Trong
trng hp, kinh doanh c tnh ma v th khon phi thu phi ly bnh qun thng,
cn trong trng hp kinh doanh tng hay gim dn th phi ly bnh qun u v
cui nm.
Quay v cng ty C ang xem xt, ta gi s rng s vng quay khon phi thu
trong ngnh l 8, iu ny cho chng ta nhn xt rng khon phi thu ca cng ty C
quay vng nhanh hn rt nhiu so vi ngnh. y l du hi ln t ra cho cc nh
phn tch. Bi v, c th cng ty s dng mt chnh sch tn dng qu cht ch v
iu ny c th lm bt li cho cc khch hng ln, iu ny c th lm cho cng ty
gim kh nng thu ht khch hng v p dng chnh sch bn hng cht ch. Nu
cng ty p dng chnh sch bo th, ko di cc chnh sch bn hng cht ch v
khng thay i c th lm cho mt b phn khch hng ri b cng ty v lm cho
doanh s bn ra st gim v qua gim kh nng sinh li ca cng ty. S phn tch
ti y cn phi i chiu vi chnh sch bn hng tn dng m cng ty ang p
dng. Nu cng ty B (l i th cnh tranh trc tip vi cng ty C) ang c thi hn
bn hng l 2/10 net 45 ngha l thi hn tn dng chp nhn vi khch hng l 45
ngy, nu khch hng tr trc trong thi hn 10 ngy u tin th s gim gi 2%.
Nh vy trong iu kin cc bin s khc ca tip th khng thay i th vic cng ty
C thu hp thi hn thanh ton s lm gim li th cnh tranh ca cng ty trc cc
di th cnh tranh B.

Khi cng ty ni lng thi hn thanh ton cho cc khch hng ca mnh, s lm
tng doanh s bn ra, tuy vy iu ny cng ng ngha vi vic k thu tin bnh
qun tng hn, mt s khch hng c th s dng phn vn cha n thi hn thanh
ton vo cc mc ch khc, v iu ny lm cho cng ty ng vn khch hng.
V th, chng ta cn c nhng xc nh chnh xc v thi hn bn tn dng v nhng
khch hng no c hng iu kin tr chm ( vn ny s c bn
chng 5).

K tr tin bnh qun l thi hn bnh qun n hn ca cc khon n ca
cng ty (Duration of payables)

Cms
D Cp
Kp
*
(5)

Phn tch ti chnh
Kp = K tr tin bnh qun (ngy)
Cp = Khon phi tr
C
ms
= Tng gi tr mua sm trong k
Khi thng tin v mua sm khng c sn, c th dng chi ph hng bn trong
bo co kt qu kinh doanh thay th cho vic tnh ton. Ch khi cng ty to ra
gi tr tng thm ln, th vic thay th ny c th mang li kt qu khng chnh xc.
Thi hn tr tin bnh qun cn c ch khi nh gi tnh cam kt trong thanh
ton ca doanh nghip (doanh nghip vi t cch l ngi mua) vi nh cung cp.
Nu k tr tin ca doanh nghip l 45 ngy trong khi thi hn thanh ton bnh qun
trong cc hp ng mua sm l 30, th ta c th bit mt phn cc khon n b
thanh ton chm v iu ny c th lm suy gim uy tn ca doanh nghip trc cc
nh cung cp. Tt nhin mt kt lun chnh xc s cn phi c thm cc thng tin
khc.
Kh nng thanh ton ca Cng ty cn c th lm r nt bng vic phn tch
kh nng thanh ton hng tn kho. Kh nng ny c th o bng thng s quay vng
tn kho hay thi hn gii to tn kho.

Tkbq
Chb
Vk hay
Vk
D
Tk

Vk = Vng quay tn kho (vng)
T
k
= Thi gian d tr bnh qun trong k (ngy)
C
hb
= Chi ph hng bn
T
kbq
= Mc tn kho bnh qun trong k

Thng s ny ging cc thng s khc phi c nh gi trong lin h vi
qu kh, tng lai v vi s bnh qun ngnh.
Ni chung quay vng tn kho cng cao cng tt, song khng phi bt c khi
no vng quay tn kho cao cng l du hiu ng mng, v khi tn kho b thiu s
xut hin tnh trng cn d tr v iu ny s lm gim hiu qu kinh doanh v c
th lm gin on hot ng kinh doanh do ch c nguyn liu v mt cc c hi c
hng bn hng cho khch, trong mt s trng hp tn kho thiu c th ko di
thi gian thc hin n hng cho khch hng. Khi tn kho c tc quay vng chm
n chng t s li thi ca mt s hng ho hoc c tnh trng qu hn mt s
hng d tr. Qu hn nh vy cn phi c ghi gim gi tr v n mt lc no
c th khng tha nhn n nh mt ti sn. V thng s quay vng tn kho ch l
mt thng s th, cho nn mun nm chi tit hn thc t v tnh hiu qu ca n cn
phi nghin cu trong tnh hnh qun tr tn kho v t pht hin nguyn nhn.
b. Cc thng s v cu trc ngun vn.
M rng cc phn tch sang cc thng s v cu trc ngun vn ca cng ty,
chng ta c th s dng n thng s n.
Phn tch ti chnh
Thng s n trn gi tr rng (hoc trn vn ch) c tnh bng cch chia n
phi tr (gm c n ngn hn cng vi n di hn) cho gi tr rng ( vn ch) ca
cng ty .

Eq
Vd
Rd

R
d
= Thng s n
V
d
= N phi tr = N ngn hn + n di hn
E
q
= Gi tr rng = Tng ti sn - N phi tr
Vi Cng ty C nm th 1 ta c :
40 , 0
5000
2000
Rd

iu ny cho thy rng, nu cng ty c 1,4 ng ti sn (1+0,40), th cc
khon n chim ht 0,4 ng, chim khong 28,57% ti sn ca cng ty, cn li
phn gi tr ti sn ca c ng l 71,4%. Trn thc t, iu ny c ng hay khng
tu thuc vo gi tr s sch liu phn vn ch c phn nh ng nh gi tr th
trng ca ti sn hay khng. Thng s bnh qun ngnh l 0,5 nh th cng ty C
s dng ngun vn t ch tng i ln. L thng tnh th ngun vn t ch c ph
tn cao hn vn huy ng t n, v ngun vn t ch c mc mo him hn.
Khi cng ty c ngn qu n nh ngi ta c th chp nhn mt thng s n
kh cao. Ngc li ngn qu bin ng, khng n nh, th vic gia tng thng s n
s lm cho cng ty c mc ri ro cao hn, v iu ny nh hng rt xu ln vn
c phn, cng nh cc c phiu thng.
Thng s n by n, n c xc nh trn c s tnh t l gia n di hn so vi
vn di hn (vn thng xuyn). .

Vl
Dl
Rld

R
ld
= n by n
D
l
= N di hn
V
l
= Ngun vn di hn
= N di hn + Gi tr rng
Cng ty C c

2 , 0
5000 1250
1250
Rld

Phn tch ti chnh
Thng s ny ni vi chng ta tm quan trng ca n di hn trong cu trc
vn v ngi ta thng dng n nh gi tc dng ca n di hn do tc dng
khuych i sinh li hoc l ca n di hn ln vn ch. Khi cng ty kinh doanh
thun li, mt cng ty vay n di hn nhiu (tc t l n di hn trn cao) s lm cho
t sut sinh li vn ch cao hn, tuy vy khi kinh doanh khng thun li (thm ch
cng ty b thu l) th mc tin tr li do vay n di hn s tr thnh gnh nng, t
nng ln phn vn ch. Khi cng ty no cng vay nhiu cng b thua l ln.
Thng s ngn qu/n (Rlt) l mt cng c o lng kh nng cng ty p
ng cc khon n hin ti ca mnh bng ngn qu hng nm. Ngn qu hng nm
chnh bng li nhun rng cng vi khu hao.
Vd
Kh EAT
Rlt

- Rlt - Ngn qu trn n phi tr
- EAT- Li nhun sau thu
- K
h
- Khu hao trong k
Trong EAT+ K
h
l ngn qu rng ( CF)
- Vd = N phi tr (N ngn hn + n di hn)
Vi Cng ty C nm th 1
5 , 0
2000
400 600
Rlt

Thng s ny thng cho thy cng ty c 1 ng n, th hng nm c th hon
tr c 0,5 ng. y l mt t l hon tr kh cao v cha ng kh nng tng
i an ton ca cng ty.
c. Thng s nh gi kh nng tr n di hn
Cc thng s nh gi kh nng tr n di hn c thit k so snh cc chi
ph ti chnh vi ngn qu to ra hng nm ca cng ty. Mt thng s rt ph bin l
s ln tr li.
+ S ln tr li l t s gia thu nhp trc thu (EBIT) vi tin li phi tr
trong nm tnh ton.
I
EBIT
Md
Trong :
- M
d
s ln tr li
- EBIT Li nhun trc thu v chi ph tin li
- Tin li phi tr trong k.
Nu s ln tr li cng ln hn 1 cng cho thy cng ty c kh nng tr n di hn
tt. Tuy vy, khi thng s ny nh hn 1 th tin li vn phi thc hin, v l
ngha v bt buc, trong trng hp nh vy cng ty vay n cng nhiu cng tr nn
khn n hn vi vic tr n li vay v vn gc.
Phn tch ti chnh
+ Thng s kh nng trang tri bng ngn qu (Cf) c tnh bng cch chia
ngn qu trc thu ca cng ty (bao gm li nhun hot ng (EBIT) + khu hao)
cho tin li v vn gc hon tr trong k.

) 1 ( t
D
I
Khauhao EBIT
Cf
l

Trong :
- Ngn qu tr n trong k = Li nhun hot ng (EBIT) + Khu hao
- I = Tin li phi tr trong k
- D
L
= Hon tr vn vay di hn trong k
- t = Thu sut thu thu nhp

y l thng s rt quan trng thuyt phc cc nh ti tr ng cung cp
vn cho cc d n u t. Khi mt d n c thng s kh nng trang tri bng
ngn qu ln hn 1 cc nm trong lch trnh tr n cc khon vay cho d n s ha
hn mt kh nng tr n tt v v vy ch tiu ny c th l mt cn c thuyt
phc cc nh ti tr cung cp vn cho d n. V ngc li thng s Cf nh hn 1 l
du hiu xu v kh nng tr n ca d n.
Chng ta hy xem xt v d v mt d n u t vi tng s vn u t l 2500 triu
ng, n by n 70% (tc l n di hn chim 70% vn u t), li sut vay di
hn 9%. Ngn hng yu cu tr u vn gc cng vi tin li pht sinh hng nm.
Thi gian vay n l 4 nm. Ngn qu hng nm ca d n nh sau:
Nm
1
Nm
2
Nm
3 Ch tiu
Nm
4
Li nhun hot
ng 600 650 700 700
Khu hao 400 400 400 400
Ngn qu tr n 1000 1050 1100 1100

Da trn yu cu tr n hng nm ca ngn hng, chng ta c th tnh c thng s
kh nng trang tri bng ngn qu (Cf) nh sau:
5 , 437
4
% 70 * 2500
S tin vn gc tr hng nm
V chng d dng tnh c s tin tr li hng nm l
Ch tiu
Nm
0
Nm
1 Nm 2
Nm
3 Nm 4
Phn tch ti chnh
Vay 1750
Hon tr hng
nm
trong
:
-
Tr gc 437.5 437.5 437.5 437.5
-
Tr li 157.5 118.125 78.75 39.375

BNG TNH CH TIU KH NNG TRANG TRI BNG NGN QU
Nm
1
Nm
2
Nm
3 Ch tiu
Nm
4
Ngn qu tr n 1000 1050 1100 1100
Vn gc qui v trc thu (Thu
sut 40%) 729.17 729.17 729.17 729.17
Kh nng trang tri bng ngn
qu 1.1 1.2 1.4 1.4

Bng trn cho thy kh nng trang tri ngn qu nm th nht bng 1, cn
nhng nm v sau ch s ny u ln hn 1. Nh vy d n c kh nng tr n
khon vay 1750 triu ng l kh tt. y l mt cn c thuyt phc cc nh u
t v cc nh ti tr vn cho d n.

d. Cc thng s v kh nng sinh li
Kh nng sinh li l kha cnh m cc nh u t quan tm n doanh nghip
v suy cho cng ngi u t s c hng li t vic doanh nghip hot ng c
li nhun. Cc thng s kh nng sinh li bao gm hai loi:
Cc thng s c quan h vi doanh s
Cc thng s c quan h vi vn u t
d
1
. Thng s sinh li lin quan n doanh s :
1- Thng s li nhun gp bin l t s gia li nhun gp vi doanh thu thun

Li nhun gp bin (%)= Li nhun gp / doanh thu thun

Thng s ny ch ra tng quan gia li nhun gp vi doanh s thu thun(
doanh s rng). N phn nh hiu qu ca h thng sn xut, v thng ch tiu ny
c s ci thin thng gn vi kt qu ca u t, ci tin cng ngh. Gi s, ngnh
Phn tch ti chnh
ch bin ang c li nhun rng bin bnh qun l 16%, nhng cng ty C trong nm
th 1 l 22%. iu ny chng t cng ty ang pht huy tt hiu qu cc khon u
t theo chiu su. Ch tiu li nhun gp bin rt quan trng nh gi hiu qu
ca u t v thng sau khi u t, hin i ho my mc thit b s lm thay i
thng s li nhun gp bin, do cc thit b mi c u t c th mang li s tit
kim hn v chi ph trong qu trnh sn xut ra sn phm.
- Thng s li nhun rng bin (cn gi l t sut li nhun trn doanh thu) l t s
gia li nhun rng vi doanh thu thun

Li nhun rng bin = Li nhun rng / doanh thu thun

(EAT = Li nhun sau thu thu nhp cng ty)

Thng s ny ni ln hiu qu tng i ca cng ty sau khi thc hin cc
khon chi ph v thu thu nhp. Trong tnh hung cng ty C, nm th 1 l 6% - ng
ngha vi vic c 100 triu ng doanh thu to ra s c 6 triu ng li nhun sau
thu. V cng ty C ang hot ng c hiu qu hn so vi ngnh v thng s ny ca
ngnh l 2,8%.
Nu chng ta xem xt hiu s gia hai thng s - li nhun gp bin v li
nhun rng bin, s chnh lch ny ph thuc rt nhiu vo t l cc khon chi ph
c nh (khu hao, chi ph qun l) chi ph bn hng v c chi ph tin li ... Mt s
cng ty trong nhiu nm li nhun gp bin khng thay i, nhng li nhun rng
bin li c s thay i ln, v h y mnh cc n lc tip th. V iu ny lm
tng t trng chi ph bn hng, cch lm ny c th lm tng doanh thu v nh vy
lm tng thu nhp thun ca cng ty.

d2. Thng s sinh li lin quan n thu nhp ca nh u t l cc thng s so
snh kt qu vi vn u t.
-Thu nhp ca vn ch
Trong cc cng ty c phn cn c gi l thu nhp ca vn c phn (ROE:
Return on Equity): l s so snh tng quan gia thu nhp thun dnh cho c phn
thng vi tng gi tr cc c phn thng.

P
p
V VCP
I P
ROE

P = Li nhun rng
P
p
= Li tc c phiu u i
V
P
= Gi tr cc c phiu u i
VCP = Vn c phn
Phn tch ti chnh

Thng s ny ni ln thu nhp trn u t theo s sch ca vn c phn (vn
ch), n cng cn c em so snh vi nhiu cng ty trong ngnh.
Hin ti ngnh ny c ROE= 15% trong khi cng ty C nm th nht ch l
12%, bn thy mt mu thun l cng ty c li nhun rng bin cao hn so vi
ngnh song li nhun trn gi tr rng cng ty li thp hn, c th gii thch iu ny
bng vic cng ty s dng nhiu vn ch hn to ra doanh s so vi hu ht
cc cng ty trong cng ngnh.
Thng s thu nhp trn ti sn s lm r hn cch gii thch trn.
Thu nhp trn ti sn (ROA - Return on Total Asset) l quan h t l gia li nhun
sau thu so vi ti sn ca cng ty.

Thu nhp trn ti sn (ROA%)= Li nhun sau thu / Tng ti sn

So vi bnh qun ngnh ang l 12% kh nng sinh li trn ti sn ca Cng
ty C (nm th nht 9%) l hi thp mc d kh nng sinh li trn doanh s rt cao.
L do ca hin tng ny l do tc quay vng ti sn thp.

d
3
. Quan h gia thng s vng quay ti sn v kh nng sinh li.

Vng quay ti sn (V
a
) = Doanh thu thun/ Tng ti sn

Vng quay ti sn (Va) l tng quan gia doanh s v tng ti sn.

S bnh qun ngnh l 1,66 nh vy cng ty C c vng quay ti sn chm hn
so vi ngnh v iu ny l gii bi vic cng ty ny s dng nhiu ti sn to ra
doanh s hn so vi hu ht cc cng ty khc trong ngnh, nu mun bit su hn l
do ca vn ny chng ta c th quay v phn tch kt cu ti sn ca cng ty.
Thng s gi tr th trng Market value ration
Cc nh u t c phn c bit quan tm n vi gi tr c nh hng mnh
n gi tr th trng ca c phn nh:
Thu nhp trn mt c phn Earning per share (EPS) Thu nhp trn mi mt c
phn l mt ch tiu cc k quan trng, quyt nh gi ca c phn bi n o lng
mc thu nhp cha ng trong mt c phn hay ni cch khc n th hin thu nhp
m cc nh u t c c do mua c phn.

Li nhun rng ca c ng thng
Thu nhp trn mt c phn (EPS) =

S lng c phiu thng

Phn tch ti chnh
Thu nhp rng ca c ng thng c tnh bng cch ly li nhun rng
sau thu thu nhp doanh nghip ( thu nhp sau thu thu nhp doanh nghip) tr i c
tc u i.
T s gi th trng trn thu nhp Price earning ration (P/E)

Gi tr th trng ca mi c phn
T s gi th trng trn thu nhp =

Thu nhp ca mi c phn

y l ch tiu m cc nh u t rt quan tm v n th hin gi c phn ca
cng ty t hay r so vi thu nhp m ngi u t c th nhn c. Nu mt cng
ty c gi tr P/E l 6 iu ny cho thy ngi u t c mt ng thu nhp phi
tr gi gp 6 ln. Khi P/E cng cao n s cho thy tnh hp dn ca cng ty.

Gi tr th trng trn gi tr s sch (M/B- Market/Book value)
Cng ging nh P/E ngi ta thng bn n tinh hp dn ca vn c phn
khi so snh gia cc c phiu khc nhau trn th trng chng khon. Gi tr th
trng ca c phiu l gi c phiu trn th trng, cn gi s sch n thun l tng
vn ca ch chia cho s c phiu ang pht hnh.

Gi tr th trng ca mi c phiu
Gi tr trng trn gi tr s sch =

Gi tr s sch ca mi c phiu

Thng thng i vi nhng cng ty hot ng bnh thng c mc sinh li
cao hn iu kin trung bnh ca ngnh s c t s M/B ln hn 1. T s gi tr th
trng so vi gi tr s sch ca mi c phiu ln hn 1 phn nh tnh hp dn ca
c phiu trn th trng, v iu ny ng ngha vi vic cc nh u t sn sng tr
gi cao hn so vi gi tr s sch. Khi ln hn 1 cn cha ng thng tin - trong gi
tr s sch cha phn nh ht gi tr v hnh nh uy tin thng hiu ca cng ty hoc
li th thng mi ca doanh nghip. Phn chnh lch gia gi tr th trng v gi
tr s sch ca mi mt c phiu nh gi tr ti sn v hnh hoc c th xem nhn gi
tr thng hiu ca doanh nghip.
Gi c phiu trn ngn qu
Trong mt s ngnh, gi c phiu gn vi ngn qu nhiu hn so vi li
nhun sau thu thu nhp doanh nghip. Vi th, i lc cc nh u t cn quan tm
n thng s gi c phiu trn ngn qu. Ngn qu trn c phiu c tnh bng thu
nhp rng cng khu hao chia cho tng s c phiu
Phn tch ti chnh

Gi tr th trng ca mi c phiu
Gi c phiu trn ngn qu =

Ngn qu trn mi c phiu

Phn tch Dupont

Khi ta ly tch s gia vng quay ti sn vi li nhun rng bin ta c thng
s thu nhp trn ti sn.
ROA%= T sut li nhun trn doanh thu * Vng quay ti sn

Ta thy rng khng th ch c t sut li nhun trn doanh thu v cng khng
phi ch c vng quay ti sn mi tc ng ln hiu qu s dng ti sn ca cng ty
v nhng l sau:
+ T sut li nhun qua mc tham gia ca ti sn vo vic to ra doanh s.
+ Nu ch ring vng quay ti sn li khng th hin kh nng sinh li t vic cung
cp hng ha v dch v cho khch hng tc l doanh s.
Thng s kh nng sinh li mi c th khc phc thiu st ca c hai thng s trn.
Thng s kh nng sinh li c th tm lc c bng s sau:

T sut li
nhun rng
/doanh thu
Vng quay ti
sn
Li nhun rng
Doanh thu thun
Doanh thu thun
Tng ti sn
Kh
nng
sinh
li
ca
Ti

ROE%= ROA% (1+ thng s n)

Cng thc trn cho thy thu nhp ca vn c phn bng quan h tch s ca
thu nhp ti sn nhn vi thng s n ( t l n phi tr trn vn ch). Khi cng ty
Phn tch ti chnh
tng n phi tr tc l lm tng thng s n s lm tng gp bi kh nng sinh li
ca vn c phn.

3. Phn tch khuynh hng theo thi gian
Chng ta hiu ngha cc thng s ti chnh. By gi chng ta th so snh
chng vi cc thng s bnh qun ngnh pht hin mt s vn trong iu kin
v hiu sut ti chnh ca cng ty. Nu chng ta em so snh cc thng s ca chnh
cng ty cc thi im khc nhau trong qu kh s lm ni bt khuynh hng pht
trin ca cng ty v hot ng ti chnh. iu ny c th rt hu ch trong vic pht
hin cc nguyn nhn lm gia tng hay suy gim cc iu kin v hiu sut ti chnh
ca cng ty. Vic tm ra khuynh hng c th s gip ta c c nhng c on v
tng lai ca cng ty. Phn tch cc khuynh hng ti chnh bng cch sp xp cc
thng s theo thi gian nhn ra nhng giao ng, khuynh hng hay tc tng
gim cc thng s ti chnh. Nu a cc con s ln th theo thi gian th vn
s n gin i rt nhiu nhn bit c trng chnh ca cng ty.
Ta th xem cc thng s ti chnh ca Cng ty C qua ba nm.
C th thy thng s kh nng thanh ton hin thi v kh nng thanh ton nhanh c
khuynh hng gim dn. iu ny cho thy kh nng thanh ton cng ty C c chiu
hng xu i, tuy vy mc tng gim ny ch cho bit c khuynh hng, v chng
ta cn cn phi xem xt n trong xu th ca ngnh. i lin vi hai thng s trn ta
thy vng quay khon phi thu tng ln, vng quay tn kho li gim xung. Khi
vng quay khon phi thu tng nhanh s lm cho k thu tin bnh qun gim xung
v iu ny lm cho tc chuyn ho thnh tin ca khon phi thu tng cao. Tuy
vy khi gia tng nhanh qu c th xut pht t chnh sch bn hng qu thit cht
lm cho khch hng b bt li v th c th lm tn hi n li ch ca cng ty trong
di hn.

Thu nhp trn ti sn ROA trong 3 nm c s thay i ln t 5,36% ln
11,34%. Vi mc thu nhp trn ti sn nh hin nay s ha hn tnh hp dn ca
cng ty trc cc nh u t.
Xt v thng s thu nhp trn vn c phn ta thy cng ty C c khuynh hng tng
dn trong ba nm. iu ny chng t vic gia tng n by n s c ngha ln
trong vic khuych i mc sinh li ca vn ch s hu. Rt tic iu ny trong cc
nm qua cng ty li ang c khuynh hng gim dn t l n phi tr v t l n di
hn trn vn thng xuyn.
Phn tch ti chnh

Cc thng s ti chnh Nm 02 Nm 03 Nm 04
Kh nng thanh ton hin thi 6.26 3.17 2.05
Kh nng thanh ton nhanh 5.5185 2.63385 1.57647

Vng quay khon phi thu 7.1429 6.875 13.75
Vng quay tn kho 46 27.1429 35.5
Vng quay Ti sn di hn 1.5385 1.30332 1.8232
Vng quay Ti sn ngn hn 5.9172 5.33463 9.48276
Vng quay ti sn 1.221 1.04742 1.52919

Thng s n 1.34 0.90945 0.79833
T l n trn ti sn 0.5726 0.47629 0.44393
N di hn trn vn thng xuyn 0.5581 0.44174 0.39638

T l li nhun trn doanh thu 4.39% 7.07% 7.42%
T l li nhun gp trn doanh thu 8% 14% 14%
Thu nhp trn vn c phn 12.55% 14.14% 20.40%
Thu nhp trn ti sn 5.36% 7.40% 11.34%

III. PHN TCH KHI V PHN TCH CH S

1. Phn tch khi
L xem xt khuynh hng cc t trng ca tng yu t trong cc bo co ti
chnh ( nh t trng ti sn c nh trong tng ti sn, hoc tnh t trng n phi tr
so vi tng ngun vn). Nh vy, trong bng cn i k ton c th biu din cc
khon tnh bng t l % khi em so vi tng ti sn. Cn trong bo co kt qu kinh
doanh th li so snh tng ch ph vi doanh thu thun. Vic phn tch khi c th
gip ch nh qun tr nhn thc v kt cu ti sn v ngun vn trong bng cn i
k ton, cn trong bng bo co kt qu kinh doanh c th cho bit s thay i cc
loi chi ph c nh hng n thu nhp rng ca cng ty, qua c th xem xt
khuynh hng u t v ti tr ca cng ty.

Phn tch ti chnh
Phn tch khi N.02 N.03 N.04 N02 N03 N04
A>TI SN NGN HN 20.63% 19.63% 16.13% A>N PHI TR 57.26% 47.63% 44.39%
Tin v cc khon tng
ng tin 0.61% 0.67% 0.74% N ngn hn 3.30% 6.19% 7.88%
Cc khon u t ti chnh
ngn hn 0.24% 0.11% 0.14%
Khon phi thu 17.09% 15.24% 11.12%
Hng tn kho 2.44% 3.33% 3.71%
Ti sn ngn hn khc 0.24% 0.29% 0.42%
B>TI SN DI HN 79.37% 80.37% 83.87%
Cc khon phi thu di
hn 1.22% 1.14% 0.93%
Ti sn c nh 64.71% 62.08% 69.97%
Ti sn c nh hu hnh 48.84% 42.85% 46.34%
Ti sn c nh thu ti
chnh 4.88% 3.52% 3.24% N di hn 53.97% 41.44% 36.52%
Ti sn c nh v hnh 3.66% 4.28% 3.71%
Chi ph XDCB d dang 7.33% 11.43% 16.68%
Bt ng sn u t 6.11% 11.43% 9.27% B>VN CH S HU 42.74% 52.37% 55.61%
Cc khon u t ti chnh
di hn 7.33% 5.71% 3.71%
u t vo cng ty con 7.33% 5.71% 3.71%
u t vo cng ty lin kt,
lin doanh 0.00% 0.00% 0.00%
u t di hn khc 0.00% 0.00% 0.00%
Ti sn di hn khc 0.00% 0.00% 0.00%
TNG CNG TI SN 100% 100.0% 100.0%
TNG CNG NGUN
VN 100% 100% 100%
Phn tch ti chnh

2. Phn tch ch s
L vic so snh cc yu t trong cc bng bo co ti chnh vi mt nm gc
no , v d ch s tng ti sn c nh qua cc nm, hoc ch s tng ngun vn.
Cch phn tch ny gip cho ngi phn tch nhn thy khuynh hng thay i v
quy m tng loi ti sn, hoc s thay i tng ngun vn trong bng cn i k
ton, v nh vy thy c chiu hng thay i trong c cu u t v ti tr qua
cc nm.

TM TT:
Cc bo co ti chnh l nhng ti liu rt quan trng i vi nhng i tng
khc nhau quan tm n cng ty. Cc phn tch ti chnh khai thc ch yu thng tin
t bng cn i ti sn, v bng bo co thu nhp. Nhng phn tch ny phn nh cc
kha cnh ca iu kin v hiu sut ti chnh ca Cng ty.

Cc thng s ti chnh l cng c hu ch phn tch iu kin v hiu sut
ti chnh. Chng c th phn chia thnh bn nhm chnh l: cc thng s o lng
kh nng tr n ngn hn, thng s v cu trc ti chnh, thng s v kh nng sinh
li & thng s o lng kh nng tr n di hn. Mi thng s ch phn nh mt mt
no , v th mun nh gi chnh xc cn phi kt hp vi mt s thng s cn
thit.
Cc thng s ti chnh khng ch gip cho cc nh ti tr vn (ngi cho vay)
v ngi u t nh gi cng ty, m cn gip cc nh qun tr hiu r hn tnh th
ca mnh v thc hin cc hot ng thch hp qua c th thng lng hiu qu
vi ngi cp vn t bn ngoi. Tnh hu ch ca thng s ti chnh ph thuc vo
kinh nghim ca nh phn tch. T n mi thng s c rt t ngha, v th n phi
c em i chiu so snh mt cch thch hp pht hin vn mt cch su
sc. Cc so snh ny c th tin hnh theo thi gian thy khuynh hng bin i
v cc iu kin v hiu sut ti chnh, hoc em so snh vi s bnh qun ngnh
thy s tng quan gia cng ty vi iu kin trung bnh ca ngnh v cc iu kin
v hiu sut ti chnh.
Cng vi cc phn tch thng s, cc phn tch khi v phn tch ch s nh l
cc phn tch ngang v dc cc bn bo co ti chnh. Chng lm r hn quan h
tng i gia cc khon v phn nh s pht trin ca tng khon trong bi cnh
chung ca cng ty.

Phn tch ti chnh
CU HI V BI TP
a. Cu hi n tp :
3. Mc ch ca cc bo co ti chnh l g? Cc b phn chnh cu thnh
cc bo co ti chnh?
4. Ti sao vic phn tch cc khuynh hng trong cc thng s ti chnh
li rt quan trng?
5. Mt cng ty c thng s thanh ton hin thi l 4/1 nhng vn khng
th i ph c vi cc khon n ca n .V sao?
6. Mt Cng ty c thu nhp trn ti sn l 25% vn ri vo tnh th khng
tr n c. V sao?
7. Hy nu cc khuyt tt trong cng thc tnh k thu tin bnh qun v tc
quay vng tn kho? anh ch hy ch ra cch gii quyt vi nhng g
m anh ch pht hin?
8. Hy nu cc thng s m anh ch s quan tm nu anh ch ng v tr
sau :
Ngi ti tr cho tn kho ma v
u t c phiu thng
Cho vay di hn ca cng ty
L n v tiu th sn phm ca Cng ty
Lm th no bit Cng ty c qu nhiu n? Thng s no th hin iu .
9. Ti sao mt Cng ty ang hot ng hiu qu vn khng tr n c?
Thng s no nhn bit iu ?
10. Tng tc quay vng tn kho c tng kh nng sinh li khng?
11. Ti sao ngi cho vay ngn hn (v d ngn hng) li ch nhiu n
bng tng kt ti sn khi xem xt cho vay. H c cn phi phn tch d
ton bo co kt qu kinh doanh khng? V sao?

B. BI TP
Bi tp 1 :
Cng ty kim kh P c ti sn ngn hn l 800 triu v n ngn hn l 500
triu. Cc giao dch sau y nh hng th no n thng s kh nng thanh tan
hin thi?
Mua thm hai xe vn ti s dng vi tr gi 100 triu bng tin mt
Vay ngn hng 100 triu tng khon phi thu mt gi tr tng ng.
Pht hnh thm 200 triu c phiu thng pht trin thm mt s chi nhnh
Tng khon phi tr thanh ton li tc bng tin l 40 triu

Bi tp 2 :
Cng ty X ang bn hng vi thi hn tn dng l 2/10 net 30. Cc bo co ti chnh
ca ba nm gn y cho nh sau :
Phn tch ti chnh
VT : triu ng
Ch tiu 2005 2006 2007
Ngn qu
Khon phi thu
Tn kho
Ti sn c nh rng
Tng ti sn
Khon phi tr
N tch lu
N ngn hn ngn hng
N di hn
C phn thng
Thu nhp gi li
Tng ngun vn
Doanh s
Chi ph hng bn
Li nhun rng
30
200
400
800
1430
230
200
100
300
100
500
1430
4000
3200
300
20
260
480
800
1560
300
210
100
300
100
550
1560
4300
3600
200
5
290
600
800
1695
380
225
140
300
100
550
1695
3800
3300
100
S dng cc thng s ti chnh phn tch iu kin v hiu sut ti chnh
ca Cng ty
Bi tp 3 :
S dng cc thng tin ti chnh hon chnh bng tng kt ti sn :

N di hn/gi tr rng
Quay vng ti sn
K thu tin bnh qun
Quay vng tn kho
Li nhun gp bin
Thng s thanh ton nhanh
0.5
2.5 ln
18 ngy
9 ln
10%
1

Gi s mt nm 360 ngy

n v : Triu ng
Ngn qu
Khon phi thu
Tn kho
Ti sn c nh

....?...
....
?....
....?...
.
....?...
Phi tr v n Ngn hng ngn
hn
N di hn
C phn thng
Thu nhp gi li

100
....?......
100
100

Phn tch ti chnh
Tng ti .

...
?....

Tng ngun vn
....?......

Hon tt cc thng tin ti chnh cn li trong bng cn i k ton?
Qun tr Vn lun chuyn
CHNG V
QUN TR VN LUN CHUYN

Vn lun chuyn ng mt vai tr to ln trong s pht trin ca doanh nghip.
Nhiu doanh nghip khng c s u t thch hp gia ti sn c nh v ti sn
lu ng lm cho cc thit b mi c u t khng c iu kin cn thit
pht huy hiu qu. Khng nhng th, cu trc u t v ti tr cho ti sn lu
ng cn c gi tr trong vic thanh ton hon tr n.
Nghin cu vn ny s gip chng ta tm hiu chi tit hn v vn lun
chuyn. Mc tiu ca chng ny cung cp cc kin thc sau:
Hiu bit cc c tnh ca vn lun chuyn
Tm hiu cc quyt nh v vn lun chuyn
Thit k cc chnh sch qun tr khon phi thu
Cc hnh thc ti tr ngn hn

I. NI DUNG QUN TR VN LUN CHUYN :
1. Tm quan trng v ni dung ca qun tr vn lun chuyn.
a. Khi nim v vn lun chuyn:
Vn lun chuyn gp bao gm gi tr ca ton b cc ti sn lu ng
l cc ti sn c kh nng chuyn ha tin mt trong mt chu k kinh doanh,
thng quy c nh hn hay bng mt nm.
Cu trc vn lun chuyn gm c :
+ Tin mt v chng khon kh nhng
+ Ga tr khon phi thu.
+ Gi tr tn kho
Vn lun chuyn rng (VLCR) l phn gi tr ti sn lu ng c ti tr
bng cc ngun vn di hn. Chng ta hy quan st hai trng hp v vn
lun chuyn rng dng v m thng qua s sau:

TSL

TSC
N

N

VDH

TSL
TSC
N
ngn
hn
VLCR < 0 VLCR > 0
Qun tr Vn lun chuyn

Vn lun chuyn rng = Ti sn lu ng - N ngn hn
Khi cng ty c vn lun chuyn rng m (VLCR<0), ng ngha vi vic
n ngn hn ln hn ti sn lu ng. Thc cht trong trng hp ny l vic
cng ty ang s dung mt phn n ngn hn u t vo ti sn c nh. y l
tnh hung ht sc nguy him v n ngn hn c c im thi gian o hn ngn,
hon tr gp, trong khi kh nng chuyn ho thnh tin ca ti sn c nh li rt
chm, thu hi n thng trong nhiu nm.
b. Tm quan trng ca qun tr vn lun chuyn:
Ti sn lu ng thng chim mt t trng ln trong tng ti sn. V
chng c c im chuyn ho thnh tin nhanh, v th ti sn lu ng c tm
quan trng c bit trong vic bo m kh nng thanh ton cc khon n n
hn. i cng vi kh nng chuyn ho thnh tin cao, th so vi cc ti sn khc
ti sn lu ng li c kh nng sinh li thp (c bit l tin mt). V th nu
chng ta qun tr lng lo lm cho cc khon phi thu, tn kho tng ln nhanh
chng s lm gim kh nng sinh li chung ca ton b ti sn.
Do mun nng cao hiu qu kinh doanh, cng ty phi quan tm n vic
tnh ton v kim sot cht ch khon phi thu v tn kho. Ngi qun tr ti
chnh phi dnh phn ln thi gian cho cc vn qun tr vn lun chuyn. Hn
na, cc trch nhim ny li yu cu s quan tm hng ngy v lin tc.
c. Ni dung c bn ca qun tr vn lun chuyn
Nh chng ta tm hiu kt cu ti sn lu ng gm: tin mt, khon
phi thu v tn kho. Cc quyt nh vn lun chuyn cn tr li hai cu hi:
- Mt l nn u t mi loi ti sn trong cu trc chung ti sn lu ng l
bao nhiu
- Hai l cn huy ng ngun ti tr no cho cc khon u t trn
Cc quyt nh trn tc ng n vic la chn c cu u t tc l cn
nhc vic u t tin vn vo ti sn no trong ti sn lu ng. Vic a ra cc
quyt nh u t trong qun tr vn lun chuyn c tc ng n kh nng sinh
li ca ton b ti sn ni chung v quyt nh kh nng chuyn ho thnh tin
ca ton b ti sn lu ng.
C cu thi hn ca cc ngun ti tr cho ti sn lu ng da trn c s cn
nhc gia chi ph v ri ro ca cc ngun ti tr cho vn lun chuyn. C th xem
xt quyt nh v c cu thi hn n ca vic ti tr phn sau.
Cc quyt nh ny chu nh hng ca cc cn nhc ri ro v sinh li. Quyt
nh qun tr vn lun chuyn gn lin vi cc ti sn trong ti sn lu ng bao
gm :
+ Qun tr tin mt
+ Chnh sch tn dng v th tc thu n
Qun tr Vn lun chuyn
+ Qun tr v kim sot tn kho

Chu k lun chuyn tin
Tt c cc cng ty thng tun theo mt chu k: mua hng ha, nguyn vt
liu hoc sn xut hng tn kho, gi hng ny trong mt thi gian, v cui cng
bn hng v thu tin v. Qu trnh ny lp i lp li hnh thnh chu k.

Chu k lun chuyn tin l khong thi gian tin vn nm trong cc loi ti
sn ngn hn, hay khong thi gian t khi chi tin mua sm cc ti sn ngn
hn cho n khi thu tin v t vic bn hng ha v thu tin v t khon phi thu.
Chu k lun chuyn tin = Thi gian lun chuyn hng tn kho + Thi hn
thu tin bnh qun Thi hn thanh ton khon phi tr

Chu k lun chuyn tin

Gim ngn chu k lun chuyn tin c th mang li nhiu kt qu kinh
doanh hn vi cng mt lng vn u t cho ti sn ngn hn v tng kh nng
thanh ton ca doanh nghip. Chu k lun chuyn tin ph thuc vo thi gian
lun chuyn hng tn kho v thi gian thu tin bnh qun. Vic cn nhc cc iu
kin thanh ton cc khon mua sm hng ha vt t cc nh cung cp c th
lm gim p lc thi gian cn c tin mt.
Thi gian lun
chuyn tn kho
Thi gian thu tin
bnh qun
Bn hng
Thi hn thanh
ton khon phi tr
Chu k lun
chuyn tin
Tr tin
mua NVL
Nhn nguyn
vt liu
Ngy thu tin
t cc khon
phi thu

2. C cu thi hn ca vic ti tr.
a,Phn loi cc loi ti sn lu ng.
Chng ta c th chia ti sn lu ng thnh hai nhm: ti sn lu ng
thng xuyn v ti sn lu ng ma v.
Ti sn lu ng thng xuyn (TSLTX) l nhng ti sn lu ng lun
lun hin hu trong doanh nghip, xt v mt lng chng kh c th gim thiu
c, nu gim bt mc ti sn cn thit ny s t doanh nghip trong tnh trng
Qun tr Vn lun chuyn
suy gim tnh an ton ca ton hot ng doanh nghip. V d, doanh nghip rt
cn duy tr mt lng nht nh v ngn qu, tn kho, n phi thu t khch hng
vvv nhm bo m s duy trnh hot ng kinh doanh ca doanh nghip.
Ti sn lu ng ma vu(TSLMV). Nhng ti sn lu ng ny c th l
mt phn ca ti sn lu ng v thay i theo chu k.
n gin qu trnh tm hiu c cu ti tr, gi s doanh nghip c ba
loi ti sn sau: Ti sn c nh (TSC), ti sn lu ng thng
xuyn(TSLTX) v ti sn lu ng ma v (TSLMV). S bin thin cc loi
ti sn ny c biu din bi s sau:

TSC
TSLTX
TSLMV

Nhn vo th ta d nhn thy TSLMV bin i c tnh nh k (loi ti
sn ny rt ph bin trong cc doanh nghip ch bin nng sn). Cc ti sn khc
nh ti sn c nh, ti sn lu ng thng xuyn c khuynh hng tng dn, v
him khi thy s st gim v qui m ca chng.
Cc doanh nghip c th ti tr cho ti sn lu ng ma v ca mnh bng
ngun ti tr ngn hn, di hn hoc hn hp. Mi cch thc nh vy c th
mang li cho doanh nghip nhng trng thi nht nh v kh nng sinh li v p
lc tr n. Sau y, chng ta ln lt tm hiu cc cch tip cn ti tr cho ti sn
lu ng v ti sn c nh.
a. Cch tip cn hn ch :
Theo cc tip cn ny, mi ti sn c cung cp bi mt cng c ti tr c
thi hn tng ng vi thi hn chuyn ha tin mt ca n.
- Cc ti sn lu ng bin thin c tnh ma v (TSLMV), c ti tr
bng cc ngun ti tr ngn hn.
- Mt phn ti sn lu ng thng xuyn cn thit trong sut chu k kinh
doanh ca cng ty (TSLTX) c ti tr bng ngun ti tr di hn (ti tr
thng xuyn) bao gm n di hn v vn ch s hu.

Qun tr Vn lun chuyn

TSC
TSLTX
TSLMV
Ti tr di hn
Ti tr ngn hn

Cch tip cn ti tr hn ch

Nh vy, ti cc thi im thp ca ma v cng ty s thanh ton phn ln
(hoc thm ch ton b) n ngn hn. Nhu cu vn thng xuyn c ti tr
bng vn t c v n di hn. Khi cng ty tng trng mnh n cn phi lp tc
tng nhu cu vn thng xuyn.Vic ti tr nh vy tr thnh ti tr theo nguyn
tc t thanh ton ca mi ti sn
b. Cn nhc gia ti tr ngn hn v di hn :
Trong iu kin chc chn chng ta c th ng b ha chnh xc gia thi
hn tr n v ngn qu tng lai. Thc t qu trnh ny li din ra trong iu kin
khng chc chn di s tc ng ca rt nhiu cc yu t lin quan n ri ro
kinh doanh. Ngn qu lun lun c kh nng lch khi gi tr k vng, do vic
xc nh thi hn n phi da trn cc cn nhc ri ro v tnh sinh li. Vn t
ra l c th c mt l an ton no cho cc cn nhc ti tr. L an ton nh vy
s xc nh trn c s mt thi hn n l bao nhiu c th i ph vi cc dao
ng ngn qu.
gii quyt cc vn nu trn chng ta cn phn tch su hn vo c
tnh cc ngun ti tr, tm ra cc yu t gn vi ri ro v chi ph ca mi loi :
- Ri ro gn vi thi hn n: trc ht l yu cu p ng khon n khi
n hn. Vi ri ro ny thi hn n cng ngn ri ro khng tr n kp cng cao,
ri ro khng hon tr ng hn tng ln ngi nhn ti tr.
- Chi ph gn lin vi thi hn n: Chi ph trong thi hn n c khuynh
hng b p ri ro gn vi n. Ni chung, thi hn n cng di th ri ro hng
v pha ngi ti tr (ngn hng, ch n) cng ln, v b p ri ro pha
mnh th chi ph ti tr cng cao. Chi ph gn vi ti tr c hai dng :
+ Th nht : Thi hn n cng cao li sut cng cao
+ Th hai : Thi hn n cng cao mm do ca bin php ti tr cng
thp, dn n tnh trng cng ty phi chi tr cho c nhng khong thi gian vn
vay nhn ri, khng s dng hiu qu.
Qun tr Vn lun chuyn

Kt qu l cn nhc gia ri ro v kh nng sinh li trong vic la chn
thi hn ti tr. Ngi ta tm ra mt l an ton chp nhn c bng cch ko di
hn na thi hn ti tr phng s giao ng ca ngn qu dng tr n, v
tt nhin chu mt ph tn nht nh. L an ton biu hin nh l mt s chm pha
c th c gia ngn qu rng k vng v cc khon tr bng kh c, cc khon
n k hn. Gii hn an ton ph thuc v s chp nhn ri ro ca nh qun tr.
c. Cch tip cn bo th:
Cc cng ty ti tr theo cch bo th c thin hng s dng nhiu ngun
ti tr di hn. C th, ti tr di hn khng ch ti tr cho ti sn c nh, ti sn
lu ng thng xuyn, m c mt phn ti sn sn lu ng ma v.

Nm
10
12
14
16
18
20
5 10 15
20 25 30
Lai sut %
TSC
TSLTX
TSLMV
Ti tr di hn
Ti tr ngn hn
Thi im
vn nhan ri
Tip cn ti tr bo th
Qun tr Vn lun chuyn
Cch lm ny a li s an ton mc cao cho cng ty, v cng ty khng
b p lc tr n trong k kinh doanh.
Tuy vy, cch tip cn ny to ra s lng ph v vn, vo nhng thi im
thp ca ma v mt phn vn tr nn nhn ri, trong khi chng vn chu mt ph
tn cao do huy ng t cc ngun vn di hn.
R rng l cch tip cn ny lm cho ph tn trung bnh ca vn cao v lm
gim i tnh linh hot ca c cu vn trong doanh nghip.
d. Cch tip cn tn cng:
Ngc vi cch tip cn bo th, cc cng ty ti tr theo hng tn cng
li c thin hng gia tng ngun ti tr ngn hn. C th, cc ngun vn ngn
hn c dng ti tr cho TSLMV, TSLTX (thm ch c cng ty cn ti
tr cho c mt phn TSC).

TSC
TSLTX
TSLMV
Ti tr di hn
Ti tr ngn hn
Cch tip cn ti tr tn cng

Do c ti tr bng cc ngun vn c ph tn thp, cho nn cch ti tr
ny c th a n ph tn trung bnh ca vn thp. Tuy vy, iu ny dn cng
ty n p lc tr n ln, v cc khon n ngn hn c thi gian o hn ngn. Mt
khc, do s lch pha ln gia thi gian chuyn ho thnh tin ca cc ti sn
c ti tr (ti sn lu ng thng xuyn v c bit ti sn c nh) vi thi
gian hon tr nhng ngun vn ngn hn lm cho nguy c khng tr c n tr
nn thng trc hn. Mt khuynh hng na pht sinh do ti tr theo cch tip
cn tn cng l nguy c tng li sut, tng chi ph vn do hin tng khng tr n
ng hn, v ri ro ti chnh cao buc cc nh u t vn vo cng ty tng chi
ph c hi vn b p ri ro.
Nh vy cch ti tr ny l ht sc nguy him cho doanh nghip v cho cc
c ng. Thc t, rt nhiu doanh nghip ti tr theo cch tip cn ny ri vo
tnh trng ph sn.
Qun tr Vn lun chuyn
3. Quyt nh v ti sn lu ng v cu trc thi hn n :
Hai kha cnh ca qun tr vn lun chuyn l :
- Xc nh t l cc ti sn thanh ton hp l
- Ti tr cho ti sn lu ng nh th no.
Hai kha cnh ny c quan h ph thuc ln nhau. Nu gi c nh cc yu
t khc th mt cng ty c t trng ti sn thanh ton cao s c kh nng rt ln
trong vic tm kim cc ngun ti tr ngn hn chi ph thp. Nu cng ty ti tr
cho vn lu ng hon ton bng vn t c th n s khng cn n kh
nng thanh ton. S ph thuc ny c xem xt trong vic tm ra mt l an tan
trn c s nh gi chc chn ca lung ngn qu .
- Nu ngn qu chc chn, s to iu kin xc nh chnh xc thi hn n,
c th cc i ha li nhun.
-Nu ngn qu khng chc chn, cc d ton t chnh xc d xut hin cc
s c v ngn qu v thi hn tr n. Trng hp ny buc nh qun tr phi ni
rng l an tan.
L an tan c xc nh bng hai cch:
+ Th nht : tng t l ti sn thanh ton trong tng ti sn
+ Th hai: ko di thi hn ti tr bng cch tng t trng ngun vn di
hn.
Chng ta cng s rt d dng nhn thy cch m cc nh qun tr thc hin
cc cn nhc ri ro v tnh sinh li cho cc quyt nh v vn lun chuyn ca h.
Tt nhin, ln ca l an ton cn do mun chp nhn ri ro ca mi nh
qun tr.

II. QUN TR TIN MT :
Chng ta bit rng phi c mt mc hp l cho cc ti sn thanh
ton. iu ny c cn nhc t tnh sinh li v ri ro. bo m cho vic
thanh ton ng lc v hiu qu vn t ra l :
(1) Cn c bao nhiu tin mt c th c trong cng ty
(2) Nu c th u t tin nhn ri vo nhng chng khon no? bao nhiu
v cch thc u t nh th no?

1. Cc hot ng ca qun tr tin mt:
Qun tr tin mt trong cng ty c hot ng chnh l giao dch ct tr
v u c.
+ Giao dch : l hot ng cn thit lm cho ngn qu i din c vi
cc khon tr pht sinh trong hot ng kinh doanh hng ngy.
+ Ct tr : l gi tin duy tr mt khon d nh l mt lp m i
ph vi nhng s ngu nhin khng d kin trc c.
Qun tr Vn lun chuyn
+ u c : l gi tin vi hy vng kim li t s bin i gi ca chng
khon.
Ba hot ng trn c quan h mt thit vi nhau, v nu chng ta d on
tt th cc khon giao dch s tng ln, cc khon ct tr s gim, phn u c s
mnh dn hn. Nu kh nng nhng bn ca cc chng khon nhanh th phn
ct tr v dnh giao dch t i. S cn nhc ri ro v tnh sinh li cng len li
trong cc hot ng ny. Quan h ca ba hot ng ny th hin qua s sau:

Giaodch
Gi tin
uc

C th ni qun tr tin mt ca cng ty c mc tiu l ti u ha tin qu kh
dng v tin li thu c t tin tm thi nhn ri
- Phm vi ca lnh vc qun tr ny bt u t khch hng vit sc tr tin
cho cng ty v cc khon phi thu ca n, kt thc khi cc ch n ca cng ty
nhng ngi lm cng hoc chnh ph thc hin vic thu tin i vi n v cc
khon phi tr, n tch ly.

Thu tin
Kim sot
cc hot
ng
thng qua
ngn qu
u t
chng
khon
ngn
hn
Tin mt
Chi tin

2. Phng php thu tin nhanh :
Cc phng php thu chi khc nhau lm cho cng ty c th ci thin
c nhng nh hng ca gi tr ngn qu. Quan im chung l thu n vi
nhng khon thu cng sm cng tt v tr cc khon phi tr cng tr n mc c
th cng tt. Tng tt thu tin trong phm vi ca qun tr tin mt l gim s
chm tr t khi ngi mua thanh ton ha n cho n khi khon tin thanh ton
Qun tr Vn lun chuyn
tr thnh tin kh dng cho cng ty. Cc phng php lm tng tc thu tin
nhm vo:
Mt l tng tc trong thi k th tn ca nhng khon tr t khch hng
n cng ty .
Hai l gim thi gian m khon tr n cng ty nhng cha thu c tin
Ba l tng tc chuyn tin ti cc ngn hng chi
iu ng ch l cn c cc bin php lm gim thi gian vn tri ni
trong khong thi gian chu tc ng ca qun tr tin mt ch ra trn. Vn
tri ni th hin hai dng :
+ Thi gian kim tra ni b: t lc nhn xt n khi gi n vo ngn hng
chuyn vo ti khon ca cng ty.
+ Thi gian thanh ton sc trong h thng ngn hng.
Tt nhin, cng ty khng th s dng tin n chng no m sc thanh ton
cha thu c tin. Cc bin php thu tin nhanh c th p dng l :
Mt l m thm cc ti khon cc khu vc cng ty c khch hng. D
nhin iu ny cn tnh ti cc chi ph m ti khon v lng ngn qu m cc
ngn hng yu cu k qu. Phng php ny s dng nhiu trung tm thu tin
nhiu khu vc khch hng thay cho mt trung tm ti tr s ca cng ty cho
n khi c quyn s dng tin. Li ch ca phng php ny th hin hai
phng din :
+ Thi gian th tn gim
+ Thi gian thu sc nhanh v cc ngn hng nm trong khu vc ca khch
hng
Hai l lp cc khon thu gom (block box). Phng php ny c mc ch
loi b thi gian t khi k nhn v gi sc n ngn hng, bng cch lp ti khon
thu gom mt ngn hng vng chp nhn cc mu ha n ca cng ty. n
gin hn cng ty c th thu mt hp th bu in mi thnh ph v y quyn
cho ngn hng ca n. Ngn hng s t ng n nhn hng ngy, hoc sm hn
cc sc m khch hng gi n, a vo ti khon ca cng ty. Li ch ca
phng php l sc c gi n v chuyn thnh tin sm nht ti ngn hng.
Ngy nay vi nhng ng dng ca hnh thc thanh ton in t, thanh ton
b tr trong cc giao dch ca ngn hng cng vic thu tin nhanh, tin li d
thc hin. Khng nhng th cn c cc dch v gip cho cng ty u t tin nhn
ri vo cc chng khon c li hn. Tt nhin cn phi chi ph cho dch v ny.

Mc ch ca kim sot chi tiu l lm chm li ti mc c th cc
khon chi. Cc bin php tin hnh gm :
- Cc i ha vn tri ni : l tm cch lm tng khon lch gia tng s
tin sc thanh ton qua ngn hng v gi tr th hin trn s sch ca ngn hng.
Qun tr Vn lun chuyn
D nhin, c th xy ra trng hp mt thi im no cng ty c s d m trn
s sch ca n v c s d trong ngn hng v sc ca n chi ra cha c thu.
- S dng nhiu ngn hng c kh nng dch chuyn vn nhanh ti cc
ngn hng m khon chi xut hin, c th ngn nga c s tch t qu mc tin
mt ngn hng no .
- Tp trung ha cc khon phi tr, thng l v trung tm nh th iu
tit chnh xc cc khan tr theo mun.
Quyt nh tn qu mc tiu
Quyt nh tn qu mc tiu l s cn nhc gia chi ph c hi do gi tin mt
qu nhiu vi chi ph giao dch qu ln do gi tin mt qu t.
- Chi ph c hi l chi ph mt i do gi tin mt, khin cho tin mt khng
c u t vo mc ch kim li
- Chi ph giao dch l chi ph lin quan n vic chuyn t ti sn khc thnh
tin mt sn sng cho cc khon chi tiu.
Nu cng ty gi qu nhiu tin mt s lm cho chi ph giao dch qu nh, nhng
ngc li chi ph c hi li qu ln. Tng chi ph gi tin chnh l tng chi ph c
hi vi chi ph giao dch.

Tng chi ph gi tin mt
0
20
40
60
80
100
120
140
1 2 3 4 5 6
Qui m tin mt
C
h
i

p
h

g
i

t
i
n

m
t

Tng chi ph gi tin mt
Chi ph c hi
Chi ph giao dch

M hnh ca Baumol
Wiilliam Baumol l ngi u tin a ra m hnh quyt nh gtn qu kt
hp gia chi ph c hi v chi ph giao dch. M hnh ny c ng dng trong
thc t nhm xc nh mc tin mt ti u.
Gi :
Qun tr Vn lun chuyn
- T - tng nhu cu tin mt cn thit trong mt nm
- F - Chi ph c nh pht sinh c c tin mt, chi ph c nh ny
khng thay i theo qui m lng tin mt cn c.
- K Chi ph c hi do gi tin mt trong k
- Nu ta gi C mc tin mt cn c mi ln giao dch
Lng tin mt v cng ty c c trng bin thin nh sau:

Nh vy ta c cc hm sau:
Y
1
- Chi ph c hi do gi tin mt
Y2 - Chi ph giao dch c c tin mt
V Y- Tng chi ph do lu gi tin mt

Y
1
=
2
C
k (1)
Y
2
= F
C
T
(2)

Mun tm cc tr hm Y ta tnh o hm bc nht v cho o hm bng
khng s c kt qu
C
tiu
=
k
F T 2

V d, cng ty c M c nhu cu tin mt trong c nm l 31.200 triu ng;
Chi ph giao dch mt ln c tin mt l 1tr; Chi ph c hi vn l 10% . Ta
p dng m hnh trn v c kt qu sau:

C
tiu
= 9 , 789
% 10
1 31200 2
=

triu ng

M hnh ca Baumol c xy dng trn c s mt s gi nh sau:
1- Khng tnh n dng thu tin mt trong k
2- Nhu cu chi dng tin mt trong k l n nh, khng c hin tng t
bin thay i.
M hnh Miller Orr
Tin mt bnh qun X/2
Y=
2
C
k + F
C
T

Qun tr Vn lun chuyn
Merton Miller v Daniel Orr pht trin m hnh tn qu vi lung thu v
chi bin ng ngu nhin hng ngy. M hnh Miller - Orr cn nhc n c lung
thu (inflows) v lung chi (outflows) tin mt v gi nh lung tin mt rng (
thu tr chi ) tun theo lut phn phi chun. Lung tin mt hng ngy c th
mc k vng, mc cao nht v mc thp nht. Tuy nhin, chng ta gi nh
lng tin mt rng bng 0, tc l thu b p chi tin mt.

Mc tin mt cao (H)
Mc tin mt trung bnh (Z)
Mc tin mt thp (L)

M hnh Miller - Orr

Ging nh m hnh ca Baumol, m hnh ca Miller Orr xc nh mc
tn qu da trn vic cn nhc chi ph giao dch v chi ph c hi do duy tr mc
tn qu tin mt. Cng nh cc thng tin trong m hnh Baumol ta c
- F - Chi ph c nh pht sinh c c tin mt, chi ph c nh ny
khng thay i theo qui m lng tin mt cn c.
- K Chi ph c hi do gi tin mt trong k
- L mc tn qu tin mt thp nht
-
2
c - Phng sai ca dng tin mt rng hng ngy ( dng tin vo tr i
dng tin ra hng ngy)
- H
*
- mc tin mt gii hn trn
M hnh Miller Orr v lng tin mt ti u l
L
k
F
Z +
c
=
3
2
*
4
3

L Z H 2 3
* *
=
Mc tin mt trung bnh theo m hnh Mirler Orr l
C
average
=
3
4
*
L Z

V d: chi ph giao dch c c tin mt ngn hn F= 1000$; Li
sut = 10%/nm, lch chun ca dng tin t rng hng ngy l 2000$;
gi s cng ty thit lp mc tin mt gii hn di l 0
Qun tr Vn lun chuyn
Ta tnh c chi ph c hi ca tin mt hng ngy l:
( ) 000261 , 0 000261 , 1 10 , 1 1 % 10 1 1
365
365
= = = + = + k k k
$ 568 . 22 000 . 900 . 493 . 11 0
000261 , 0 4
4000000 1000 3
3
3
*
= = +

= Z
$ 704 . 67 0 2 568 . 22 3 2 3
* *
= = = L Z H
Tn qu trung bnh theo m hnh ca Mirler orr l
C
average
= $ 091 . 30
3
0 568 . 22 4
3
4
*
=

=
L Z

Lu khi s dng m hnh tn qu ti u ca Mirler Orr:
Thit lp gii hn di cho tn qu. Gii hn di lin quan n mc tin
mt cn thit bo m an ton trong chi tiu
c lng lch chun dng tin rng hng ngy
Xc nh mc li sut hng ngy chi ph c hi vn do duy tr tin mt
hng ngy
c lng chi ph giao dch c c tin mt

III. QUN TR CC KHON PHI THU :
1. Chnh sch tn dng :
Khon phi thu l gi tr hng ho v dch v m khch hng cn n
v h cam kt thanh ton cho cng ty. Cng cn ch rng khon phi thu khng
phi c hnh thnh mt cch t pht, n l kt qu ca vic cng ty tin hnh
mt cch ch ng hnh thc bn hng tr chm cho khch hng. Hnh thc bn
hng ny xut hin khi khch hng nhn hng ho v dch v trc v sau mt
thi hn nht nh mi thanh ton ton b s tin cho cng ty. Bn tr chm l
hnh thc bn hng ph bin, v mang li s thun li cho khch hng. Do vy
hnh thc ny c th thu ht thm cc n hng t khch hng n vi cng ty.
Nu cn c vo nhm khch hng th bn tr chm c th c chia thnh cc
hnh thc sau:
Bn hng tr chm cho khch hng tiu dng c nhn, nh bn xe my tr
gp, nh tr gp cho cc h gia nh.
Bn tr chm cho khch hng t chc. y l hnh thc m mt nh sn
xut cung cp tn dng hng ho v dch v ca mnh cho mt t chc
khc, nh nh sn xut dnh cho mt nh bun bn hng vt liu xy dng
...
Trong chng ny chng ta s tp trung dnh s ch vo hnh thc bn tr
chm cho khch hng t chc.
Qun tr Vn lun chuyn
Qun tr khon phi thu gn lin vi vic xy dng v thc thi chnh sch
bn tn dng nhm t c mc tiu cng ty trong tng thi k. Sau y chng
ta s tm hiu nhng bin s c lin quan n chnh sch bn tn dng

+ Mt l tiu chun tn dng ca khch hng. Cc tiu chun ny nhm bo
m kh nng cng ty thu c n t pha khch hng. Ch c nhng khch hng
tho mn nhng tiu chun ny cng ty mi m tn dng cho h. Nhng tiu
chun tn dng ca khch hng c cn nhc trn cc kha cnh nh: uy tn
thanh ton, kh nng ti chnh, kh nng th chp ca khch hng. Cc tiu chun
ny nhm bo m kh nng hon tr n ca khch hng. Khi cng ty ni lng
cc tiu chun ny c th a n vic m rng bn hng tr chm cho nhiu
nhm khch hng mi v do gia tng doanh s. Phn sn lng tng thm
khng lm tng thm chi ph c nh. V th c th mang li kh nng gia tng li
nhun nh tit kim nh ph. Tuy vy, vic ni lng qu mc tiu chun khch
hng c th gia tng nguy c m tn dng cho c nhng khch hng km cht
lng, v th gia tng mt mt, tng chi ph i n.
+ Hai l thi hn tn dung. Thi hn tn dng thng c tnh bng s
ngy m khch hng cam kt chm tr. Khi tng thi hn bn tn dung s gia tng
doanh s, gim mt cch tng i ti sn d tr v tng khon phi thu. Vic gia
tng doanh s nh ni lng thi hn bn tn dung s dn n tit kim tng i
cc khon chi ph c nh. Tuy vy, qu trnh ny thng lm gia tng cc chi ph
vn v tng cc chi ph qun l v thu hi n khch hng.
+ Ba l t l gim gi k% nu khch hng chp nhn thanh ton trong d
ngy u tin (vit tt l k/d). Vic gia tng t l gim gi k% cho nhng khch
hng tr tin trong vng d ngy u tin c th kch thch khch hng tr tin
sm. M ra kh nng u t mi dnh cho phn vn thu hi sm.
+ Bn l chnh sch thu n bao gm th tc qun l v i n, chi ph lin
quan n b phn qun l n khch hng, trong nhiu trng hp cn bao gm c
cc chi ph nh to n lut php can thip.
S sau c th gip chng ta hnh dung tin trnh hoch nh chnh sch
bn tn dng ca cng ty.
Qua s cho thy hnh thnh chnh sch bn tn dng cng ty cn xut
pht t mc tiu ti chnh c th ho vic gia tng gi tr ti sn c ng trong
tng thi k. K n xy dng mc tiu bn tn dng, trong tng thi k bn tn
dng c th quan tm n cc mc tiu sau: Tng doanh s, gim cc chi ph tn
kho, hoc tng tc c chuyn ho thnh tin ca cc khon u t vo khon
phi thu ...
Cc phn tch v mi trng l nhng c s ht sc cn thit khi ra cc
chnh sch bn tn dng. Nhng hiu bit nhu cu khch hng nh mc tiu v
Qun tr Vn lun chuyn
chu k kinh doanh; uy tn trong thanh ton, s nm c quan h vi cng ty; kh
nng ti chnh; c cu hng ho...

V d : Cng ty A ang c doanh s hin ti l 3000 triu ng vi thi hn
bn tn dng l 30 ngy, k thu tin cng bng 30 ngy. B phn marketing cho
bit cng ty c th tng lng bn ln, nu m rng cc tiu chun tn dng i
vi khch hng tim nng. Cng ty c mc chi ph bin i bin t l 80% gi
bn, ph tn c hi ca vn u t vo khon phi thu l 15%. Cc d tnh sau
dnh cho cc nhm khch hng tim nng nh sau:

Chi ph c nh bin l 8%. Hy xc nh xem cng ty nn m tn dng n
nhm khch hng no?

Ch tiu
Ty l gia tng DS
Ty l thi gian chmtr
thanh toan
Ty l mt mat %
Nhomkhach hang 1 Nhomkhach hang 2 Nhomkhach hang 3 Nhomkhach hang 4
12%
10%
2%
10%
5%
2%
6%
15%
3%
8%
30%
6%
Mc tiu
ti chnh
Mc tiu qun tr
khon phi thu
Mi trng
-Khch hng
- i th cnh
tranh
- Mi trng ti
chnh
Cc phng n
bn tn dng
- Kh nng ti chnh
Cty
- c im sn phm
Quyt nh
Mc tiu Cty
Tin trnh hoch nh chnh sch bn tn
Qun tr Vn lun chuyn
Qua s liu trn nu cng ty m n nhm 1 th sn lng mi s tng 10%
so vi hin nay. V nu m n khch hng 2 sn lng lc ny s tng 22% (tc
l 10% dnh cho nhm 1 v 12% cho nhm 2) tng ng vi 660 triu ng.
C nh vy, chng ta c th tnh n nhm khch hng 4. Vic gia tng sn
lng khng lm tng thm chi ph c nh, v th t l chi ph c nh tnh trn
mt n v sn lng ng vi vic m rng nhm khch hng gim xung.
Ch tiu
Hin
nay KH1 KH2 KH3 KH4
Doanh s tng
thm 0 300 360 180 240
Thi gian thu
tin 30 31.5 33 34.5 39
Mt mt 0 4.5 7.2 5.4 14.4
Chi ph c
nh 8% 7.27% 6.56% 6.25% 5.88%
Tit kim chi ph c
nh 24 26.182 11.803 15
Vn u t tng thm 21 26.4 13.8 20.8
Chi ph vn 3.15 3.96 2.07 3.12
Li nhun bin 16.35 15.0218 4.33328 -2.52
Li nhun tng thm 16.35 31.3718 35.7051 33.1851
Li nhun Max 35.7051

Nh vy, li ch trc ht ca vic m rng tiu chun khch hng l tit
kim chi ph c nh. Qua bng trn ta thy, nu cng ty m n nhm khch 1
th mang li mc tit kim bin v chi ph c nh (CPC) l 24 triu ng v
nu m n nhm 4 s l 15 triu ng CPC so vi phng n m n nhm
khch hng 3. Tuy vy, vic ni lng tiu chun khch hng s lm tng thm
nguy c mt mt, tng nhu cu vn u t vo khon phi thu v do vy tng
thm chi ph vn. Bng trn cho thy vic cng ty m n nhm khch hng 4 s
lm tng chi ph vn hn so vi phng n ch m n nhm khch hng 3 l
3,12 triu ng .
Bng cch phn tch bin chng ta thy cng ty nn dng li nhm khch
hng 3, s t c mc li nhun tng thm so vi chnh sch bn hng hin nay
v t cc i 35,7051 triu ng. Tng ng vi iu doanh s mi do m
rng tiu chun khch hng l 3840 triu ng k thu tin bnh qun l 30,6094
ngy, chi ph c nh bin l 6.25%.
b. Thi hn tn dng :
Qun tr Vn lun chuyn
Thi hn tn dng xc nh di thi hn tn dng v thi hn trong s
chp nhn mt t l gim gi. V d :
+ ''2/10 net 30'' c ghi trn ha n ngha l:
Thi k tn dng cho khon thanh ton l trong phm vi 30 ngy k t ngy
ghi ha n. Chit khu gim gi l 2% cho vic thanh ton trc trong phm vi
10 ngy u.
+ ''2/10 net 30 E.O.M'' ngha l thi hn tn dng cho php 30 ngy i vi
tt c cc khon n trc cui thng, v c gim gi 2% cho vic thanh ton
trong phm vi 10 ngy u.
+ ''2/COD net 45'' ngha l thi hn tn dng 45 ngy k t khi ghi ha n
nu tr tin ngay c gim gi 2%
Tt nhin thi hn tn dng v chit khu gim gi phi cn c cn nhc
trn c s li nhun tng rng thm.
Cng v d trn cng ty A d kin ni lng thi hn bn tn dng bng
mt trong ba phng n sau :
Thi hn bn tn dng bng: N= 45 ngy; N=50 hoc N= 60 ngy.
Doanh s bn tn dng hin nay vi thi hn bn tn dng 30 ngy l 3840
triu ng, k thu tin bnh qun 30,6094 ngy, chi ph c nh bin bng 6.25% .
cc thng tin v vic ni lng thi hn bn tn dng theo tng phng n c
th hin bng s liu sau:
Ch tiu N=45 N=50 N=60
T l gia tng doanh s 15% 20% 22%
T l thi gian chm tr
trong thanh ton 1% 6% 10%
T l mt mt 0.5% 2.0% 3.0%

Bng phng php phn tch bin chng ta c th xc nh c thi hn
tn dng tt nht m cng ty A nn m .

Ch tiu N=30 N=45 N=50 N=60
Doanh s 3840 4416 4608 4684.8
K thu tin bnh qun 30.6094 45.45 53 66
% chi ph c nh bin 6.25% 5.43% 5.21% 5.12%
Doanh s tng thm 0 576 192 76.8
Tit kim CPC 0 36 10.4348 4
Vn u t c 326.5 484.8 565.333 704
Qun tr Vn lun chuyn
Vn u t mi 58.176 90.4533 123.904
VDTtng thm 216.476 112.811 172.117
Chi ph vn 32.4714 16.9216 25.8176
Mt mt tng thm 2.88 15.36 25.344
Li nhun bin 0.6486 -21.847 -47.162
Li nhun tng thm so vi hin
nay 0.6486 -21.198 -68.36
Max= 0.6486

Nh vy, cng ty nn p dng thi hn bn tn dng l 45 ngy. Nu cng
ty ni lng hn thi hn trn 45 ngy th thu nhp tng thm s thp hn chi ph
tng thm. Doanh s v k thu tin bnh qun ng vi thi hn bn tn dng mi
l:
Doanh s = 4416 triu ng
K thu tin bnh qun= 45,45 ngy
c. Bin s chit khu v s ngy u tin hng chit khu (k/d).
Vic a ra chit khu nhm kch thch khch hng tr tin sm trong vng
d ngy u tin.
Nhn vo biu trang sau ta d nhn thy vic a ra mc chit khu
gim gi mang li cho khch hng hai c hi la chn.
Th nht l thanh ton sm trong vng d ngy u tin c
hng chit khu. iu ny ng ngha vi vic khch hng phi s dng ngun
vn sn c ca mnh thanh ton cho cng ty. Nh vy, h cn cn nhc chi ph
c hi vn ca mnh vi li ch thu c t gim gi.
Th hai tr chm hn, tc l thi hn h c th ko di hn l N-d
ngy. Nh vy khch hng mt i c hi hng chit khu.
Chi ph c hi vn ca vic t chi chit khu c th d dng tnh c l

) )( 100 (
360 *
d N k
k
C

=

Ch rng, y C l chi ph c hi vn ca vic t chi chit khu c
tnh cho mt nm. Mun tnh C cho mt thng, ta c th ly t s nhn vi 30
thay cho 360 ngy.
Qun tr Vn lun chuyn
KHOA QUAN TRI KI NH
DOANH , TS. DOAN GI A DUNG
39
L L I I CH CHI CH CHI T KH T KH U U
L ich c a khch
hng
Gim chiph
C cs l a ch n
Cn nh c Khch
hng
Chiphch ivncua
victch ichitkhu
col nhnpht nvn
cuamnh
Li ch ca cng ty
Thu hi vn sm
S dng vn vo cc c
hi kinh doanh khc
Gim chi ph th tc thu
hi v qun l n
Cng ty phi tr chit
khu hp dn cho khch
hng
Ph tnvn < C=
) ( * ) 100 (
360 *
d N k
k

Xt v pha khch hng, h ch chp nhn tr trc khi chi ph c hi ca
vic t chi chit khu ln hn chi ph c hi vn ca mnh. Cn trong trng
hp ngc li, tc l C < chi ph c hi vn, khch hng s tr chm vo ngy th
N.
Chng ta li tip tc s kin cng ty A, cng ty ang d kin a ra cc
mc chit khu 1,5/5 hoc 2/5 (c ngha cng ty s gim gi 1,5% hoc 2% cho
cc khch hng ca mnh thanh ton trong vng 5 ngy u tin).
Nu vi 1,5/5 th C = 13.71%
Cn nu 2/5 th C= 18.37%
Qua tm hiu cc khch hng ca mnh cng ty thy rng c khong 40%
khch hng c chi ph c hi vn nh hn 16% v 20% khch hng c ph tn c
hi hi vn nh hn 21%.
Bng cch lp lun trn chng ta d nhn thy, ch c mc chit khu 2/5 l
c kh nng thu ht khch hng tr tin sm v mc sn lng m cng ty c th
nhn c t cc khch hng tr tin sm l 40%. Tuy vy vic a ra chit khu
cng cn tnh n li ch ca c hai pha bao gm: li ch khch hng v li ch
ca cng ty - li ch nh sn xut. Xt v pha cng ty vic a ra chit khu gim
gi cho cc khon thanh ton sm s gip h thu c vn sm v do vy c th
tn dng cc c hi kinh doanh mi. Tuy vy, vic a ra mc chit khu s lm
cho cng ty phi chi thm mt khon chit khu gim gi cho cc khch hng ca
mnh. V th cn nhc a ra chit khu gim gi da trn vic ly li ch tng
thm do thu hi vn sm tr i chi ph chit khu nu mang li kt qu dng th
Qun tr Vn lun chuyn
cng ty nn a ra chit khu gim gi tc l k/d. Cch thc nh gi ny da
trn c s phn tch gia phng n khng c chit khu v phng n c chit
khu.
Ch tiu 0 c K c K
Doanh thu 1766.4 1766.4
K thu tin bnh qun 45.45 5
Khon phi thu 223.008 24.5333
Tit kim vn u t 198.475
Tit kim chi ph vn 29.7712
Tr chit khu 35.328
Li nhun or (l) -5.5568

Nh vy cng ty khng nn a ra mc chit khu 2% dnh cho cc khch hng
thanh ton trong vng 5 ngy u tin
Kt lun : cng ty ch nn ni lng n nhm khch hng 3 v thi hn bn
tn dng l 45 ngy
d. Mc ri ro mt mt phi chp nhn
M rng tiu chun tn dng c th bao hm mt s chp nhn ri ro khng
i n c. Trong nhng trng hp nh vy c th coi s mt mt ny nh l
mt chi ph c cng thm vo trong qu trnh tnh ton, thng thng mt mt
c tnh bng t l % so vi doanh thu.
2. Phn tch cc yu cu tn dng :
thit lp cc thi hn bn hng, t chi hoc chp nhn m tn
dng i vi mi yu cu tn dng ca khch hng tim nng, cng ty phi xem
xt kh nng mt mt hoc chm thanh ton thng qua mt qu trnh phn tch tn
dng. Th tc phn tch tn dng gm 3 bc :
Thu thp thng tin
Phn tch thng tin xc nh gi tr tn dng ca khch hng
Ra quyt nh
Cc quyt nh tn dng ch r: tn dng c c m hay khng v gi tr
ti a l bao nhiu ?
a. Thu nhp thng tin :
Ngun thng tin cho cng vic phn tch hiu qu gm:
- Cc bo co ti chnh
- T sut tn dng v kt qu thanh ton trong qu kh c cung cp bi
cc c quan t vn ti chnh.
Qun tr Vn lun chuyn
- Cc d liu t ngn hng v tnh hnh kinh doanh ca khch hng: c th
c cc ngn hng c cc t chc dch v kim sot tn dng. H c li th trong
vic tm kim thng tin t h thng ngn hng.
- Cc d liu c sn ca cng ty: Nhiu cng ty c th c mt s kinh
nghim trong vic nh gi tn dng t nhng nghin cu nhanh v cc c tnh
vn tt theo nguyn tc 4C bao gm :
1. Character: c im, bn cht th hin trong nhng x s ca khch
hng trong qu kh.
2. Collateral: th chp ( k qu) hay c mt s bo m ca mt ngun
ti tr bo m cho cc khon n.
3. Capital: ti sn hoc kh nng sinh li ca cng ty
4. Conditions: cc yu t ngoi sinh ngoi tm kim sot ca cng ty v
khch hng ca n.
Khi tin hnh phn tch khch hng cn c s phn tch cc yu t mi
trng nh: cc chnh sch bn tn dng ca cc nhn hiu cnh tranh, tnh hnh
v li sut v tc lm pht ca nn kinh t... S tm hiu ny cho php ngi
thit k chnh sch bn tn dng c thm cc quan im cn thit c th ni
lng hay thu hp trong vic la chn khch hng.
S sau cho thy cch thc nh gi khch hng theo s tt m. Khi
mt tiu chun c chp nhn th c th chuyn sang nhm khch hng bn tn
dng. Qu trnh c tin hnh nh vy, chng ta s c c mt tp hp cc khch
hng tiu chun.

Chp nhn
Nghi ng
Cac thng tin khach hang
Character
Collateral
Capital
C
c

k
h
c
h

h
n
g

c

c
h
p

n
h
n

Qun tr Vn lun chuyn

Khch hng khng iu kin
bn hng v thanh ton chm

Ngoi nhng nh gi trn, ngi qun tr khon phi thu cng cn c
nhng tm hiu v cc iu kin khc t pha khch hng (conditions) nh kh
nng chuyn quyn s hu, hay s thay i v tr ca ngi ng u trong t
chc.. Cc kha cnh ny nhm khng nh kh nng thu hi n t pha khch
hng.

b. Phn tch tn dng:
T cc bo co ti chnh cc nh phi thu thc hin phn tch cc thng s
cn thit. c bit ch cc thng s :
* Thng s kh nng thanh ton nhanh
* Thng s quay vng tn kho v quay vng khon phi thu
* Thi hn tr tin bnh qun
* Thng s n trn tng ti sn
* c bit l kh nng trang tri ca ngn qu
Thm vo vi bo co ti chnh c th l :
* Sc mnh ti chnh ca ngi yu cu tn dng
* c im ca ngi yu cu v kh nng qun tr ca h.
Tt nhin cn phn tch vi mt mc thch ng, trnh vic lm rm r
khng cn thit. iu quan trng l tm ra kh nng thanh ton, kh nng tr n
ng hn t pha ngi yu cu tn dng.
c. Quyt nh tn dng :
Sau khi cc nh phi thu a ra cc du hiu cn thit v thc hin s
phn tch, nh qun tr cn phi a ra cc quyt nh tn dng.
* Trc ht l quyt nh c gi hng v m tn dng hay khng.
Nu lng bn lp li th phi thit lp mt th tc nh gi li mi khi
nhn c n t hng. Trong cn xc nh mc tn dng l gii hn gi
tr ln nht m cng ty c th vi mt khch hng no . Ch yu l mc ri ro
ti a m cng ty t cho php thc hin vi mt khon tn dng no . Mc
tn dng cn phi nh k nh gi li gi mt s pht trin tng ng khon
n.

3. Chnh sch thu n :
Chnh sch thu n c mc ch l s dng cc ngun lc ca cng ty
thc hin vic thu tin i vi cc ha n qu hn.
Qun tr Vn lun chuyn
N cng lin quan n vic nh thi hn cho vic chi tiu cc ngun lc
. D nhin chi ph ca vic thu n phi c xem xt ton din t qu trnh
nh gi cc yu cu tn dng cho n chi ph c hi ca vic lu gi cc khon
phi thu, chi phi kim sot v thu n, chi ph thu n vi cc mn n qu hn.

Bin s c bn ca chnh sch thu n l gi tr k vng ca cc th tc thu
n. Trong mt gii hn nht nh gi tr k vng ca th tc thu n cng cao cng
h thp t l tht thot v rt ngn thi hn thu tin. Song mi quan h gia chi
ph thu n v mt mt cng nh vic gim thi hn thu tin khng theo mt
ng thng. Ban u s gia tng chi ph thu n c th gim ng k cc mt mt
v thi hn thu tin, cng v sau vic gia tng chi ph thu n s khng cn tc
dng tch cc na. Th hin qua hnh v. cn nhc cho chi ph cho cc th tc
thu n ta gi s lng bn khng cn nh hng n c gng thu n. Nh vy,
cn cn nhc gia mt bn l vic gim u t vo khon phi thu v gim mt
mt, cn bn kia l s tng chi ph kim sot tn dng, tng cng vic thu n.
Mt khon phi thu ch tt nh mong mun khi n c thanh ton ng hn.
Cng ty khng th ch qu lu i vi cc ha n qu hn trc khi khi s th
tc thu tin. Song nu khi s cc th tc thu tin qu sm, khng hp l c th
lm mt lng khch hng tt c l do chnh ng cho s chm tr ca h. Trc
khi khi s cc th tc thu n cn phi t t hai cu hi.
Bao hoa
Mt
ma t
Chi ph
* Khon n qu hn c gi tr bao nhiu?
* Thi gian qu hn bao lu?
Th tc thu n thng bao gm mt qu trnh t hp l cho cc gii php
m n p dng mt cch tng hp nh : cc c in thoi, th tn, cc ving thm
c nhn, hot ng lut php. V d :

Thi hn Hnh ng cn thit
15 ngy sau khi ha
n n hn
Gi th km theo s ha n nhc thi
hn v gi tr ng hn v yu cu tr tin
45 ngy sau khi n hn Gi th km theo thng tin ha n thc
gic tr tin v khuyn co l c th lm
gim uy tn trong cc yu cu tn dng.
Qun tr Vn lun chuyn
75 ngy sau khi ha
n ng hn
Gi th, gi thng tin ca ha n, thng
bo l nu khng tr tin trong thi
hn 30 ngy s hy b cc gi tr tn dng
thit lp.
80 ngy sau kho ha
n n hn
Gi in thoi khng nh thng bo cui
cng.
105 ngy sau khi ha
n n hn
Gi th, thng bo l hy b gi tr tn
dng ca khch hng ngay c khi tr
tin. Nu khon n qu ln thng bo
cho khch l c th i n bng con
ng lut php.
135 ngy sau khi ha
n n hn
C th a khon n vo n kh i. Nu
khon n qu ln th khi s i n bng
php lut.

Th tc thu n va mm do va cng quyt c th t vic gi th vi
nhng ging iu ngy cng nghim khc n cc c in thoi, sau na l ...
Tt nhin, thu n bng con ng lut php l cui cng v b bt buc.
i n bng lut php t c gi tr thc t ch nn p dng i vi s ph sn, khi
m khon n khng th thu c. Hp l hn c vn l gii quyt bng thng
lng, tha hip.
Trn thc t cc bin s ca chnh sch tn dng trong mt mi lin h
cht ch v phi hp tt c cc n lc sau cho n c li nht.
B. TI TR NGN HN
I. TI TR NGN HN PHT SINH :
1. Khi nim :
Cc quyt inh u t hnh thnh c cu ti sn cn phi tm c
ngun vn thch hp cho n. Vi ngun ti sn c lu ng th ngun vn quan
trng nht ca n l cc ngun vn vay ngn hn. Nu xt trn phng din
ngun vn ngn hn c th thy rng c th c hai loi :
+ Ngun vn khng xc nh c th do n pht sinh t quy m hot ng
kinh doanh (ti tr pht sinh)
+ Ngun vn xc nh c c th .
Ti tr pht sinh l ti tr c ngun c th sinh t hot ng kinh doanh
ca doanh nghip. l cc khon tr t nhng hot ng kinh doanh do nh
cung cp chp nhn mt thi hn tn dng nht nh, cc khon n tch lu (nh
n thu, tin lng cng nhn...) Khi hot ng kinh doanh cng ln th quy m
ngun ny cng tng v c k hoch n theo chnh sch tn dng ca nh cung
cp v theo cch thc tr lng, thu.
Ti tr pht sinh c th chia lm hai loi :
Qun tr Vn lun chuyn
+ Ti tr t tn dng thng mi
+ Ti tr t n tch ly (thu, lng ..)

2. Ti tr t tn dng thng mi :
Trong nn kinh t pht trin ngi mua thng c mua hng m
khng tr tin ngay. Cn ngi bn thng m rng tn dng hn so vi cc t
chc ti chnh. Tn dng thng mi tr thnh mt ngun vn rt quan trng cho
cc doanh nghip, c bit l doanh nghip nh v doanh nghip ang trn
pht trin mnh. Nh trn chng ta khng nh y l ngun vn ngn hn v
c quy m gn vi quy m hot ng kinh doanh. Tuy vy, trong phn ny chng
ta ch xem xt n nh l mt bin php ti tr, ngha l tm kh nng tng thm t
ngun vn c lp k hoch theo quy m cc hot ng mua sm v chnh
sch tn dng t nh cung cp. Tnh hung c cc bin php ti tr ny l :
+ Doanh nghip khng nhn s gim gi trong thi hn tn dng m nh
cung cp cho v quyt nh tr n ng hn.
+ Doanh nghip quyt nh lm dng tn dng thng mi bng cch tr
hon thanh ton vt qu thi hn tn dng quy nh.
a. Quyt nh tr ng hn :
Quyt nh ti tr ny trong trng hp u tin, l doanh nghip mua
hng c hng mt thi hn tn dng c chit khu gim gi nu thanh ton
trc thi hn quy nh, song n quyt nh t chi gim gi tr ng hn.
Quyt nh ny em li cho doanh nghip mt kh nng s dng lng vn bng
tin mua hng (100%-k%) thm mt khong thi gian l N-d, so vi tr trc
hng chit khu gim gi. Nh th, bin php ti tr ny phi chp nhn mt
ph tn c hi v b qua chit khu. Nu xt thi hn mua hng ''2%/10, net N'' th
ph tn c hi ca bin php ti tr ny l :

% 7 , 36
) 10 30 ( ) 2 100 (
360 2
0
=

= C

Bn s ngh g nu bn khng dng bin php ny m phi ti tr bng vay ngn
hng vi li sut 1,7% thng? 4% thng ?
b. Lm dng khon phi tr :
Quyt nh ti tr trong trng hp ny l tr han hn na thi hn thanh
ton vt qu thi hn tn dng m nh cung cp quy nh. Chi ph cho bin php
ti tr l :
+ Chi ph c hi do khng chp nhn chit khu gim gi
+ S gim thp gi tr tn dng, gim thp uy tn ca doanh nghip do tr
hon trong thanh ton.
Qun tr Vn lun chuyn
S gim thp gi tr tn dng rt kh o lng bi v nhng s tr hon ny
gy ra nh hng rt xu, c bit l di s nh gi ca ngn hng v nhng
ngi cho vay. Hn na, ngay c khi khng b gim gi tr tn dng doanh nghip
cng c th ri vo nhng l thuc nht nh, nh buc phi mua hng cc ln
sau vi gi cao, v cc quan h phc tp gy ra t trc.
Khi p dng quyt nh ny cn lm cho nh cung cp hiu v thng cm
hn vi han cnh ca cng ty. Rng y ch l mt s tr hon tm thi, c
ngha ma v, khon n chc chn s c thanh ton.
c. Li ch ca ti tr bng tn dng thng mi :
Li ch ch yu ca ti tr bng tn dng thng mi l s sn sng, mm
do v :
+ Khon phi tr l ngun vn tn ti lin tc trong qu trnh hot ng ca
doanh nghip.
+ Khng cn c mt nghi thc chnh thc no thc hin vic ti tr
+ Khng cn thng lng vi nh cung cp mc d trong trng hp lm
dng qu mc khon phi tr cn phi c mt s thng cm nht nh.
+ Khng c s tr pha thi im vay n v s dng
+ Doanh nghip khng phi k n, th chp hoc gn vi cc cam kt cht
ch v thi hn. S qu hn trong tn dng thng mi c xem nh nhng hn
so vi s tr hn trong cc khon vay n.
Ti tr bng tn dng thng mi c bt li l chi ph cao. Do , quyt
nh v tn dng thng mi trong trng hp c th khai thc mt ngun ti tr
khc r hn th cn phi cn nhc gia chi ph tng thm v s mm do cng
nh tnh thun tin gn vi bin php ti tr bng tn dng thng mi.
3. Ti tr cc khon tch ly :
Cc khon tch ly c th cung cp mt ngun cho ti tr bao gm
tin lng tr cho cng nhn, tin thu v cc khon np ngn sch. c trng
ca nhng khon ny l vic chi tiu pht sinh hoc u n nhng cha phi tr
v cha n k.
Trn mt ngha no th ti tr t khan n tch ly l khon ti tr t
tn km nht nu nh khng mun ni y l bin php ti tr min ph. Vn
l ch xt trn phng din bin php ti tr th n khng th tng qu c.
Bi v :
Vi thu v cc khon np ngn sch, vic tr hon khng tr ng hn s
rt kh khn, iu ny c th tin hnh khi doanh nghip ang trong tnh
trng rt kh khn v mt ti chnh.
Vi lng, doanh nghip c th ko di vic tr lng song cng rt kh.
Vic ko di qu mc c th gp phi cc phn ng ca cng nhn v cng
on. Hn na, c th xut hin nhng phn ng ngm gy ra nh gim st
Qun tr Vn lun chuyn
nng sut lao ng, tng ph phm, tng t l tai nn do s chn nn ca
cng nhn.

II. VAY N NGN HN :
1. Tn dng trn th trng tin t :
Cc cng ty ln v pht trin n nh c th vay mn ngn hn qua
thng phiu, cc cng c khc ca th trng tin t. Trn th trng x hi cc
cng c ca th trng tin t c bn trc tip cho ngi u t hoc gin tip
qua cc trung tm.
a. Thng phiu :
L mt phiu ha tr ngn hn khng bo chng c bn trn th trng
tin t. Thng phiu c th pht hnh c lp t cc cng ty danh ting hoc qua
mt s bo lnh ca ngn hng. Thng phiu c th bn trc tip cho ngi u
t hoc gin tip qua trung gian. Thi hn ca thng phiu c th t vi ngy
n 9 thng vi u t trc tip v thng thng l t hai n 6 thng .
Li ch ca thng phiu l :
Li sut thp hn li vay ngn hng v khng c s d b tr
C kh nng phn phi rng v qua c th km theo qung co
c s ng gp kin ca nhng ngi bn bun thng phiu ca
cng ty
b. Chp nhn thanh ton ca ngn hng :
Vi hnh thc ny ngn hng chu trch nhim thanh ton cc hi phiu cho
cng ty n, bng gi tr tn dng ca ngn hng, hi phiu tr thnh mt cng c
c th nhng bn rt tt. Do , ngi cm hi phiu s khng phi gi cho n
hn thanh ton cui cng m bn trc vi gi thp hn gi tr trn mt cht,
khon chit khu ny biu th tin li cho ngi u t.
Cng ty c khon n trong trng hp ny thc hin mt s ti tr trong
thi hn thanh ton ca hi phiu.

2. Vay n ngn hng khng bo m :
Vay n ngn hng khng bo m xem nh mt hnh thc ''t thanh
ton'', trong cc ti sn c lin tc to ra dng ngn qu trang tri mn
n trong thi hn nh hn mt nm. Cc khon n ngn hng khng bo m
c tin hnh bng cc cch nh sau:
+ Cho vay theo mt hn mc tn dng
+ Cho vay theo mt tng mc vay n nht nh
+ Cho vay theo mt giao dch
Khon vay n nh trn c cng nhn chnh thc bng mt giy hn k
bi li vay, trong ch r thi gian tr, tr gi khon tr v tin li.
a. Cho vay theo hn mc :
Qun tr Vn lun chuyn
Mc tn dng l mt hp ng gia mt bn l ngn hng vi khch hng
xc nh gi tr ln nht ca khon tn dng khng bo m m ngn hng cho
php khch hng n vo bt k thi im no.
Mc tn dng c lp cho thi hn mt nm v c th sa i theo mc
tin b ca doanh nghip qua tng nm.
Ngn sch ngn qu l mt c s tt ngi vay trnh by nhu cu vn
ngn hn. Ngi vay s ngh mc vay ln nht trn c s nhu cu ti a v v
an ton. Ngn hng s nh gi bn cht nhu cu, gi tr tn dng ca ngi vay
quyt nh hn mc tn dng.
Ngn hng thng yu cu ngi vay phi tr ht n vo nhng thi k
nht nh, iu ny chng t khon vay n c tnh ma v cc khon vay khng
b u t vo vn di hn, v thc dc ngi vay c kh nng tr n tt.
Mc tn dng xc nh nh trn ch l tha thun gia ngn hng v ngi
i vay ch tuyt nhin khng c tnh cht php l.
c. Hp ng tng mc vay n :
Hp ng tng mc vay n l mt cam kt c tnh php l bi mt ngn
hng ng m tn dng ti mt gi tr ti a cho doanh nghip. Khi hp ng
cn hiu lc, ngn hng phi m tn dng bt c lc no ngi vay mun vay vi
iu kin tng s vay n cha qu gi tr ti a c xc nh. b li li
im ny, ngi vay thng b yu cu tr mt khon chi ph hp ng cho phn
cha s dng ca hp ng.
V d : cng ty c mt hp ng tng mc vay n ln n 100 triu ng
vi ngn hng. Cng ty vay 30 triu vi li sut 0,7% thng. Chi ph hp ng
0,1% thng. Ph tn tin li mt thng l 0,21 triu (30 x 0,7%), ph tn hp ng
l 0,07 triu (70 x 0,1%).
d. Vay n :
Vay n giao dch p dng cho vic ti tr ngn hn theo mc ch xc nh
hoc theo cng vic. Khon vay s c thanh ton khi cng vic hon thnh. C
s vay n loi ny l kh nng to ra ngn qu ca phng n kinh doanh.
e. Ph tn ti tr :
Khng ging nh li sut hnh thnh trn th trng v danh (nh thng
phiu, tri phiu kho bc ...) Li sut ca vay khng bo m xc nh thng qua
thng lng gia ngi vay v cho vay. Li sut bin i theo gi tr tn dng
ca ngi vay v iu kin hin ti ca th trng tin t.
Li sut thc ca cc khon vay n th hin khc nhau ty theo cch tnh
li. Hin nay c ba cch tnh li nh sau :
+ Li c tr khi hon tr n
+ Li tr trn c s khu tr trc.
+ Tin li tr dn
Qun tr Vn lun chuyn
* Li sut thc vi tin li c tnh vo thi im thu n c tnh nh
sau :

100 %
P
I
r =

Trong :

I : Tin li tr vo thi im thu n
P : Vn gc
Re : Li sut thc
* Li tr trc : ngha l khon vay n s b khu tr i tin li trn c s
li sut tin khi vay. Nh vy, ngi vay ch c s dng khon tin thc s t
hn vn phi tr theo quy nh. Li sut thc tnh nh sau :
100 %
I P
I
r
=

' * Li tr dn : theo phng thc ny li vay c tnh ngay t u gp vo
vn v tr dn qua cc thi k trong thi hn vay. Ngi i vay thc t ch s
dng s vn bnh qun cha n phn na s vn vay. Cng thc tnh li trong
trng hp ny l :
100 %
Pbq
I
r =

P
bq
: Lng vn s dng bnh qun.

Thm vo chi ph tin li, ngn hng thng yu cu ngi vay phi duy tr
mt s d ti thiu ti ngn hng tng ng theo mt t l nht nh vi gi tr
vn vay, hay gi tr hp ng. S d b tr cng thay i theo iu kin th
trng v thng lng gia ngi vay v cho vay. Anh hng ca vic duy tr
s d b tr s lm tng chi ph vay n.
V d : Cng ty c hp ng vay n 100 triu ng, li sut 9% nm, ngn
hng yu cu mt s d b tr bng 10% vn vay. Do , cng ty ch c quyn s
dng thc t theo hp ng ny l 90 triu, tin li phi tr vn l 8% nm trn
tng vn vay v bng 8 triu/nm. Li sut thc s s l 8,88% (8/(1-10%)).

3. Vay n c bo m (th chp):
C nhiu doanh nghip khng th tm c ngun tn dng khng bo
m, hoc nu c th chi ph s rt cao, bi v h mi thnh lp hay b ngn hng
Qun tr Vn lun chuyn
nh gi kh nng tr n khng cao. Trong trng hp ny ngi vay phi thc
hin vay n c th chp, tc l phi a ra mt vt bo m cho khon n.
Khi c s bo m, ngi cho vay s c sn trong tay hai ngun tr n :
Kh nng ngn qu ca doanh nghip
Gi tr th chp ca vt bo m nu v mt l do no ngun trn khng
th bo m c.
Tuy th, ng thi vi s bo m, cc nh cho vay khng mun xy ra
trng hp th hai, v h cng khng mun cho vay nhiu hn ngn qu k vng
m doanh nghip dng tr n .
a. Vt bo m v gi tr th chp :
Ngi cho vay mun c vt bo m (th chp) cho cc khon cho vay ca
mnh v mt gi tr th trng ca vt bo m phi ln hn gi tr cho vay.
Khong chnh lch ny l l an ton i vi ngi cho vay. Mc bo m ca
vt bo m ph thuc vo gi tr tn dng ca ngi vay v gi tr th trng ca
vt bo m.
Gi tr th chp ca vt bo m ph thuc vo cc yu t sau :
+ Th nht : kh nng bn ca vt th chp
+ Th hai : Tui th ca vt th chp, tt nht l vt th chp c tui th
trng vi thi hn vay n, nu tui th cng ln cng t ngha.
_+ Th ba : ri ro gn vi vt th chp nh s dao ng ca gi tr th
trng v s thiu chc chn.
b. Ti tr t khon phi thu :
Khan phi thu chim mt t trng ln trong ti sn ca doanh nghip,
di gc ngi cho vay th khon phi thu l mt vt bo m tt. C th tm
kim mt s ti tr bng khon phi thu thng qua ngn hng thng mi hoc
cc t chc ti chnh khc, di hai hnh thc :
+ y nhim cc khon phi thu
+ Chuyn nhng cc khon phi thu
(1) y nhim cc khon phi thu :
Doanh nghip c th c mt khon vay n tnh bng t l % gi tr ca cc
khon phi thu em i th chp v c chp nhn.
T l % khon vay so vi gi tr trn mt ca khon phi thu c xc nh
cn c vo cht lng v quy m ca khon thu. Cht lng khon phi thu thp
qu c th b t chi, cn cc khon phi thu c chp nhn th cn c theo cht
lng c th cho vay khong 50 -80% gi tr trn mt ca khon phi thu. Hn
na, khi quy m khon phi thu cng nh, chi ph thu n ca khon phi thu s
ln tng i so vi gi tr ca n, ngi cho vay c th t chi hoc nh gi
thp.
Th tc y nhim khon phi thu nh sau :
Qun tr Vn lun chuyn
Sau khi ngi cho vay nh gi cc khon phi thu, xc nh khon no
c chp nhn v gi tr ca chng. H xc nh t l % cho vay so vi gi tr
trn mt ca cc khon phi thu, doanh nghip lp danh mc khon thu bao gm
tn, ngy ghi ha n thanh ton. Sau k mt phiu ha tr v hp ng th
chp. Ngi cho vay s giao cho doanh nghip khon vay theo t l % xc inh.
Vic thu n c th tin hnh theo hai hnh thc :
+ Hnh thc khng thng bo : khch hng ca doanh nghip khng c
bo trc v vic cc khon n ca mnh b cm c. Khi doanh nghip nhn
khon thanh ton m mnh cm c, phi gi tan b n ngi cho vay. Ngi
cho vay kim tra bn ghi tng ng ca khon thu v gim gi tr vay n theo t
l % xc inh, phn cn li gi tr cho doanh nghip. Hnh thc ny ngi cho
vay thng khng mun p dng v h s cc khon tr b giu.
+ Hnh thc thng bo : khon n c thng bo y nhim thu v khch
hng tr trc tip n cho ngi vay
+ Hnh thc thng bo : khon n c thng bo y nhim thu v khch
hng tr trc tip n ngi cho vay.
D vic thanh ton cc khon nh th no, song nu khon thu khng thu
c trch nhim vn thuc v doanh nghip.
(2) Chuyn nhng cc khon phi thu :
Doanh nghip c th chuyn nhng cc khon phi thu cho mt ngi
bun bn hng hoa hng. Ngi ny phi kim tra tn dng i vi cc yu cu
tn dng ca khch hng, thay v vic ny b phn kim tra tn dng ca doanh
nghip thng lm. H s t chi nu nh thy gi tr tn dng ca ngi yu cu
thp. D nhin, nu doanh nghip mun th vn c th m tn dng, cn ngi
mua khon phi thu khng chp nhn c khon ny ngay t u ri.
Ngi mua khon phi thu ca doanh nghip ng vai tr :
_+ Th nht l ngi mua h chp nhn ri ro v khon phi thu v trong
vai tr ny h yu cu t l hoa hng tnh theo tng gi tr tin mt ca cc khon
phi thu vn cha n hn.Vi vai tr ny doanh nghip phi tr tin li v khon
tin nhn trc cho h.
Li ch quan trng nht ca vic ti tr bng khon phi thu l s mm do
v lin tc v cc khon phi thu xut hin lin tc. Doanh nghip c th iu
chnh cch thc ti tr rt linh hot cho cc nhu cu ngn hn. Hn na chnh s
ln xung ca khon phi thu li l mt nguyn nhn dn n nhu cu ti tr.
Doanh nghip c c hi hc tp cch nh gi tn dng ca cc nh
chuyn mn. c bit l trong hnh thc chuyn nhng cc khon phi thu. Mc
d, chi ph ca ti tr ny c th cao song b li ngoi c hi hc tp, doanh
nghip cn khng phi tin hnh cc th tc nh gi tn dng.
S khc nhau c bn gia hnh thc chuyn nhng cc khon phi thu v
y nhim cc khon phi thu l trch nhim v khon phi thu. Vi hnh thc
Qun tr Vn lun chuyn
chuyn nhng trch nhim ny thuc v ngi mua khan phi thu, cn vi y
nhim khon thu th nh ta bit trch nhim v khon phi thu vn ph thuc
v doanh nghip.
c. Vay n trn c s tn kho :
Tn kho cng l mt loi ti sn thanh tan, n cng c th tr thnh mt
vt bo m cho cc vay n ngn hn. Khon vay n t tn kho cng s c xc
nh bng t l % gi tr th trng ca tn kho so vi khon phi thu v an ton
t ra t ngi cho vay vi tn kho nh hn.
Cht lng ca th chp tn kho ph thuc v kh nng bn trn th trng,
s d h hng, chi ph bn hng tn kho, ri ro gn vi tn kho.
Cc hnh thc vay n tn kho gm :
+ Quyn lu gi tm thi tn kho :
Ngi cho vay s lu gi tm thi tan b tn kho. Tuy vy quyn lu gi
ny c c tnh rt lng lo, v bn thn ngi cho vay rt kh kim sot tn kho.
+ Cm c ng sn :
Cc hng tn kho b cm c c nhn dng mt cch chi tit bng mt
hnh thc hp l. Tn kho khng th bn c nu khng c s ng ca ngi
cho vay.
Do yu cu phi nhn dng chi tit hng tn kho nn p dng c vi
hng tn kho c tc quay vng nhanh hoc kh xc nh quy cch.
+ Th tn nhim :
Thng qua mt th tn nhim ca mt trung gian c th l mt i l m
ngi cho vay tin cy.
Ngi cho vay c th thc hin cc vay n bng cch chuyn hng tn kho
n cho i l ch nh. Sau khi nhn c hng ngi i l s gi th tn
nhim v hng tn kho n ngi cho vay. Hnh thc ny c u im l trong qu
trnh vay n cc tn kho vn tip tc tiu th.
+ Kho bit lp :
Ngi vay giao tn kho cho mt kho cng cng chuyn lm dch v kho.
Kho ny s cp mt chng nhn danh mua hng ha c trong kho. Giy chng
nhn s m bo quyn li ca ngi cho vay v cc hng ha tn kho, sau
th vic vay mn c th tin hnh c. Giy chng nhn tn kho c hai loi :
Chng nhn khng th thng lng pht hnh cho nhng b phn nht
nh ca tn kho v n ch c th c gii ta khi c s ng ca ngi cho
vay.
Chng nhn c th thng lng ngha l cc b phn tn kho c th
chuyn dch thay th khi c s k hu ca ngi cho vay.
+ Tn kho khu vc :
Khan n c tin hnh vi nhng hng tn kho vn li trong mt khu
vc nh trc trong c s ca ngi vay. Khu vc ny s do mt t chc qun
Qun tr Vn lun chuyn
l kho chuyn nghip bo v v kim sot. T chc ny s pht hnh chng nhn
v tn kho cho qu trnh vay mn c th tin hnh.
Hnh thc ny p dng trong trng hp vn chuyn hng tn kho kh
khn, tn kho c s dng thng xuyn .
Li ch ca cc vay n bng tn kho l mm do thun tin n c th iu
chnh tng i d dng, hn na cc nhu cu vn ngn hn v ma v li tht
thng xut pht t vic tch ly tn kho.
Chi ph bng ti tr ca tn kho c th ln do qa trnh vn chuyn v bo
qun.
Tuy vy vic s dng cc dch v tn kho ca cc nh chuyn nghip c
bit l tn kho khu vc cho doanh nghip c kh nng hc hi c nhiu kinh
nghim.

TM TT CHNG

Vn lun chuyn chim mt t trng rt ln trong ti sn cu doanh nghip,
c bit l n c tc quay vng nhanh nn nu qun l khng cht ch c th
lm n tng ln rt nhanh, gim hiu qu kinh doanh. Vn lun chuyn lm nh
hng n kh nng thanh ton ca doanh nghip. Nu xt rng ra th vn lun
chuyn rng bng phn vn lun chuyn gp tr i cc khon n lu ng ti tr
bng ngun vn thng xuyn, biu th an ton nht nh trn phng din
nhu cu thanh ton n. B li nu ta tng vn lun chuyn rng th chi ph ti tr
cng s gim hiu qu kinh doanh. Do , cc quyt nh trong qun tr vn lun
chuyn nh hng mnh m ln kh nng sinh li v ri ro ca doanh nghip.
Cc quyt nh qun tr vn lun chuyn tc ng ln kh nng thanh ton
ca doanh nghip gm :
+ Qun tr tin mt
+ Qun tr khon phi thu
+ Qun tr v kim sot tn kho
Cc quyt nh tc ng ln cp ti sn n gm la chn c cu ti tr, c
cu thi hn n.
Cc quyt nh trong qun tr vn lun chuyn tr li cu hi cn bn l :
+ Mt l : u t bao nhiu vo ti sn lu ng ? C cu cn c ca ti sn
lu ng l g ?
+ Hai l : Ti tr cho ti sn c lu ng nh th no ?
tr li cu hi ny cc nh qun tr ti chnh phi thc hin cc cn nhc
gia kh nng sinh li v trng thi ri ro phi chp nhn. Kt qu l cc nh
qun tr xc nh mt l an ton c hiu nh l s sm pha lch gia ngn qu
k vng v s n hn ca cc khon n. ln ca l an ton ph thuc vo
dao ng ca ngn qu v s chp nhn ri ro ca nh qun tr. c c l an
Qun tr Vn lun chuyn
ton ny cc nh qun tr ra cc quyt nh tc ng ln c cu ti sn v c cu
n trong mi quan h rt mt thit vi nhau.
Cc quyt nh trong lnh vc qun tr tin mt c mc ch lm cc i
ha tin qu kh dng v kh nng sinh li ca tin nhn ri c u t vo cc
chng khan bn mt cch hp l. Ni dung c bn nghin cu trong lnh vc
ny l cc bin php kim sot chi tiu vi mc ch tng vn tri ni trong cc
nghip v thanh ton, tp trung cc khon thanh ton.
Cc quyt nh trong lnh vc qun tr khon phi gm xc nh tiu chun
tn dng, thi hn tn dng, th tc nh gi tn dng, chnh sch thu n. Mc tiu
c bn l tm cc gii hn hp l cho vic m tn dng v cch thc huy ng
ngun lc cho cng tc thu n.
Cc quyt nh qun tr tn kho l ranh gii gia qun tr sn xut v qun
tr ti chnh trong cc hot ng vt cht c nghin cu trong qa trnh qun
tr.
Cc bin php ti tr trong khun kh chng trnh ny ch yu cp n
ti tr ngn hn. Bao gm ti tr pht sinh v vay ngn hn.
Ti tr ngn hn pht sinh l cc ti tr thc hin t ngun khng xc nh
c th pht sinh theo quy m hot ng kinh doanh. C th t cc khon phi tr,
cc khon n tch ly. Bin php ti tr t khon phi tr xut hin trong hai tnh
hung c bn l : th nht, doanh nghip c hng thi hn tn dng c chit
khu gim gi nu tr trc song doanh nghip t chi chit khu tr n ng
hn; th hai, doanh nghip quyt nh lm dng khon tr vt qu thi hn tn
dng quy nh. u im c bn ca bin php ti tr ny l mm do v thun
tin nhng c chi ph cao. Bin php ti tr t cc khon n tch ly nh tin
lng, thu s d c th tin hnh c l do cc chi ph ny pht sinh hoc tch
ly lin tc, trong khi vic thanh ton n li tin hnh nh k. Chi ph ca cc
khon ti tr ny rt thp hu nh khng c song thc t kh nng s dng nh
mt bin php ti tr bnh thng rt hn ch v kh c th ko qu di thi hn
thanh ton.
Cc bin php vay n ngn hn gm vay n bo m v vay n khng bo
m. Ch c mt s t cc Cng ty ln c uy tn c th thc hin vay n khng
bo m trn th trng tin t thng qua cc cng c ca th trng tin t nh
thng phiu, chp nhn tr ca ngn hng...Cn cc cng ty c th thc hin vay
n khng bo m qua ngn hng hoc vay n c bo m. Vay n khng bo
m l cc vay n trn c s kh nng pht sinh ngn qu tr n ca doanh
nghip, li sut c tha thun gia ngn hng v doanh nghip trn c s gi tr
tn dng ca doanh nghip v cc iu kin hnh thnh trn th trng tin t. Vay
n khng bo m bao gm vay n theo hn mc tn dng, vay n theo hp ng
tng mc tn dng, vay n giao dch. Vay n theo hn mc tn dng l mt tha
thun gia ngn hng v doanh nghip khng c tnh cht php l trong ngn
Qun tr Vn lun chuyn
hng ng cho doanh nghip m tn dng mi ln khng qu mt gi tr xc
nh. Gi tr ny ph thuc vo cc thnh cng ca doanh nghip v duyt li
hng nm. Vay n theo hp ng tng mc vay n l mt hp ng chnh thc c
tnh cht php l trong ngn hng s cho doanh nghip vay bt k lc no vi
iu kin tng mc vay n cha vt qu gi tr xc nh khi hp ng cn hiu
lc. Vay n giao dch l cc vay n tin hnh theo tng bc cng vic trn c s
kh nng ngn qu ca d n . Li sut thc ca cc vay n khng bo m
trn ph thuc vo cch tnh li.
Vay n khng bo m ch p dng cho cc doanh nghip c gi tr tn
dng v uy tn nht nh. Cn trong nhiu trng hp, c bit i vi doanh
nghip mi ra i, cc doanh nghip nh rt kh tm ngun vn vay khng bo
m, hoc nu c th chi ph rt cao, c th tm ngun vn vay n c bo m.
Vi vay n bo m ngi cho vay yu cu ngi vay a ra mt vt bo m.
Cc khon vay n nh vy c bo m bng hai ngun l: dng ngn qu
doanh nghip sinh ra v gi tr th trng ca vt bo m. Ngi cho vay khng
bao gi cho vay gi tr ln hn kh nng ngn qu, cng nh gi tr th trng
ca vt th chp. lch gia gi tr th trng ca vt th chp v gi tr vay n
l khong an tan i vi ngi cho vay. Khon an ton ny ph thuc vo gi tr
tn dng ca ngi vay v cht lng ca vt th chp. Cc th chp c th s
dng trong vay n ngn hn l khon phi thu v tn kho. Hnh thc bo m
bng khon phi thu gm chuyn nhng khon phi thu v y nhim khon thu.
Li ch ca khon ti tr ny l mm do v sn sng, s khc nhau c bn gia
hai hnh thc ny l trch nhim vi khon phi thu ch vi hnh thc chuyn
nhng cc khon phi thu doanh nghip mi trt c.
Gnh nng ny cho nh bun bn khon phi thu song b li phi chp
nhn mt chi ph hoa hng. Tn kho chim t trng ln trong c cu ti sn ca
doanh nghip v n cng c th l th chp rt tt. Khon vay t tn kho cng
xc nh t l % so vi gi tr th trng ca n song so vi khon phi thu l an
ton xc nh nh hn. Hnh thc vay n tn kho gm : vay n bng lu gi tm
thi tn kho, cm c ng sn, thu tn nhim hng ha, tn kho bit lp, tn kho
khu vc. Vay n bng tn kho c nhiu u im trong tnh sn sng v mm
do cng l mt im ng ch . Hn na nhu cu v ti tr ngn hn thng li
phc v cho vic tch ly tn kho.

CU HI N TP :
1. Qun tr vn lun chuyn bao gm nhng ni dung g ? Cc quyt nh
c bn ca qun tr vn lun chuyn l g ? Cc nguyn tc hay cn nhc no c
nh hng n qu trnh ra quyt nh ?
2. Gi tr ti sn c lu ng m doanh nghip duy tr c xc nh bi
cn nhc ri ro v tnh sinh li.
Qun tr Vn lun chuyn
a. C mt t hp duy nht ca ri ro v tnh sinh li ca mi mc ti sn c
lu ng hay khng ?
b. Phn tch cc nhn t nh hng n ri ro lin quan vi ti sn c lu
ng hin c.
3. C mt s cng ty ti tr cho phn vn lun chuyn thng xuyn ca
mnh bng n ngn hn. Hy gii thch tc ng ca quyt nh ny ln kh nng
sinh li v cc bin s ri ro ca cng ty .
4. Gi s cng ty ti tr cho phn ti sn lu ng ma v bng ngun vn
di hn. iu g s tc ng ln kh nng sinh li v ri ro ca cng ty ny .
5. Ri ro gn vi gi tr ca ti sn c lu ng c nh gi rng tng
hoc gim vi mi mc ca ti sn c lu ng ? iu ny c ng v mi mc
ca ti sn c lu ng hay khng ? Gii thch ?
6. Bn c th so snh v tr ca vn lun chuyn rng vi nhn sch ngn
qu o lng kh nng p ng cc khon n k hn hay khng ?
7. i khi li sut vay di hn thp hn vay ngn hn. Trong trng hp li
vay di hn thp hn doanh nghip c nn ti tr hon ton bng vn di hn hay
khng ?
8. Vic rt ngn c cu thi hn n ca doanh nghip lm tng ri ro nh
th no ? ti sao vic tng kh nng thanh ton ca ti sn c li gim ri ro .
9. Ch ph ca vic duy tr qu cao vn lun chuyn rng l g ? chi ph cho
vic duy tr qu thp vn lun chuyn rng l g ?
10. L an ton ca qun tr vn lun chuyn xc nh nh th no ?
11. Cc hot ng c bn ca qun tr tin mt l g ? Mi quan h gia cc
hot ng ny nh th no ?
12. Mc ch ca qun tr tin mt l g ? Gii thch cc bin php thu tin
nhanh? Gii thch tc ng ca bin php s dng ti khon thu gom (Lock -
box) n s d ngn qu ca cng ty ?
13. Vn tri ni l g ? Cng ty c th chi tr vn tri ni nh th no
trong kim sot chi tiu ?
14. Gii thch kh nng tc ng n doanh s v li nhun ca mi chnh
sch tn dng sau y :
a. T l mt mt cao nhng tc quay vng cc khon phi thu v mc t
chi cc yu cu tn dng bnh thng ?
b. T l cc khon n qu hn cao v mc t chi cc yu cu tn dng
thp ?
c. T l cc khon n qu thp nhng mc t chi cc yu cu tn dng v
tc quay vng cc khon phi thu cao ?
d. T l n qu thp v mc t chi cc yu cu tn dng thp, nhng tc
quay vng khon phi thu cao ?
Qun tr Vn lun chuyn
15. S tng ln ca k thu tin c nht thit l mt hin tng xu khng ?
Gii thch ?
16. Cc ngun thng tin cn thit cho phn tch yu cu tn dng l g?
17. Cc bin s ch yu ca chnh sch tn dng l g ?
18. Nu thay i tiu chun cht lng ca cc khon phi thu, iu g s
xy ra ?
19. Mc ch ca vic thit lp tn dng cho cc khon thu ? Li ch ca
vic ny l g ?
20. Gii thch ti sao tn dng thng mi l mt ngun ti tr pht sinh.

21. Tn dng thng mi thc hin bng cch qua chit khu l mt ngun
vn t ti sao nhiu doanh nghip li s dng n trong cc ti tr tm thi .
22. Lm dng cc khon tr l mt ngun vn min ph thi hn ngn? Tuy
vy nh cung cp s phi gp kh khn ti chnh nu tt c cc khch hng ca
h u lm nh vy vi khan thu ca h. Hy gii thch hin tng lm dng
khon tr tr gc ca nh cung cp ?
23. Gi s mt doanh nghip mun tht cht hn chnh sch tn dng ca
n bng cch chuyn t thi hn bn hng 2/10, net 90 cn 2/10 net 30, gii thch
cc tc ng ln kh nng thanh ton ca doanh nghip.
24. Ti sao cc doanh nghip nh li thng ti tr bng ngun tn dng
thng mi ? Ti sao cc nh cung cp li cho php m tn dng vi cc doanh
nghip nh cn ngn hng th khng ?
25. Phm v m cc ti tr bng n tch ly c th c ngun ti tr min ph
l g ? ti sao cc cng ty li trnh tr hon qu mc vic thanh ton cc khon n
tch ly .
26. Ti sao thng phiu c thng c li sut thp hn li sut ngn hng
?
27. Ai c th pht hnh thng phiu vi mc ch g ?
28. Hnh thc chp nhn tr ca ngn hng khc g so vi thng phiu
trn quan im mt cng c ca ti tr ?
29. So snh s khc nhau gia tn dng theo hn mc v theo tng mc tn
dng ?
30. iu g xc nh mt hp ng cho vay bo m hay khng bo m ?
31. Vi t cch ngi cho vay. Bn s xc nh t l % cho vay vi gi tr
ca vt th chp nh th no ?
32. Vi t cch ngi qun tr ti chnh ca mt cng ty, bn quyt nh
la chn ti tr bng y nhim thu hay chuyn nhng khan thu nh th no ?
33. Ti sao cng ty thch ngun ti tr khng bo m nh vay n hn mc
tn dng, hay tng mc tn dng hn so vi cc ti tr bo m nh khon phi
thu, tn kho ngay c trong trng hp ph tn cc ngun ny r hn.
Qun tr Vn lun chuyn
34. Tn kho v khon phi thu l nhng ti sn c kh nng thanh ton tt
nht m cng ty s hu, vy n c th tr thnh mt s bo m tt nht vi
ngi cho vay hay khng ?
35. Trong vic la chn c cu ca ti tr ngn hn, nhn t no cn phi
xem xt ?

BI TP :
Bi s 1 :
Cng ty D c tng ti sn l 3,2 t ng trong tin mt v chng
khon kh nhng l 0,2 t. Doanh s hng nm l 10 t, li nhun gp bin l
12%. Cng vi hot ng kinh doanh cho. Cng ty mun nng cao mc kh
nng thanh ton nh mt lp m chng li s dao ng ca ngn qu. Mc tin
mt v chng khon kh nng ang xem xt l 0,5 t v 0,8 t thay v 0,2 t nh
trc. S tng ln so vi trc c s ti tr bng vn t c mi. Yu cu :
a. Xc nh tc quay vng ti sn, thu nhp trn ti sn, li nhun gp
bin cho mi mc kh nng thanh ton ?
b. Nu mc tng ln ca kh nng thanh ton c ti tr bng n di hn
li sut 15% nm. Chi ph tin li trc thu ca hai phng n ra l bao nhiu
?
Bi s 2 :
Cng ty c c lng ngn qu hng qu cho trong vng nm ti nh
sau : (n v : triu ng)

Nm 1996 Nm 1997
QI QII QIII QIV QI QII QIII QIV
120 210 (270) (190) 170 160 (360) (100)
Cng ty c s d ngn qu u k l 150 triu ng. Yu cu :
a. Xc nh s d ngn qu tch ly cui mi qy khng k bin php ti
tr .
b. Xc nh nhu cu vn thng xuyn v tm thi bit rng cng ty mun
duy tr s d ngn qu ti thiu l 150 triu. (Gi s nhu cu vn thng xuyn
c xc nh cui mi nm)

Bi s 3 :
Cng ty bn bun X hin ang c thi hn bn hng tn dng l 30
ngy, vi doanh s t c 60 triu ng, k thu tin bnh qun l 45 ngy.
kch thch nhu cu, cng ty c th a thi hn bn hng tn dng l 60 ngy. N
tin rng vi thi hn tn dng ny th c th tng doanh s hin ti ln khong
15%. K thu tin bnh qun s l 75 ngy, khng k khch hng c hay mi. Chi
Qun tr Vn lun chuyn
ph bin i hin ti l 80% doanh s. Chi ph c hi ca vn u t vo khon
phi thu l 20%. Cng ty c nn m tn dng hay khng ?

Bi s 4 :

Cng ty M l mt cng ty ch to, cc sn phm ca n bn cho cc
nh bn bun, quy m t hng ca h l 50 triu ng. Cng ty ang bn cht
lng cc nh bn bun m khng c th tc nh gi tn dng. Thi hn bn
hng ang p dng l 45 ngy, k thu tin bnh qun l 60 ngy. Gim c ti
chnh ca cng ty cho rng nu tip tc gia tng cc n v hng mi v khng
phn tch tn dng th c th tng t l mt mt. Vi tng s tn dng c cung
cp t cc c quan tn dng ca vng th c th sp xp cc n hng theo t l %
mt mt, v c cch x l chnh xc hn. Kinh nghim qu kh cho thy

Loi n hng theo ri ro
Thp Trung bnh Cao
T l mt mt 3% 7% 24%
T l loi n hng
/tng s
30% 50% 20%

Chi ph sn xut gi hng v chi ph kim sot khon phi thu l 78%
doanh s. Chi ph nhn thng tin v nh gi tn dng i vi cc yu cu l 4%.
Gi tr n hng thu tin bnh qun i vi c ba loi hng trn 60 ngy, gi s
khng c s lin quan no gia loi n hng v k thu tin,. Cng ty c nn
nhn cc thng tin nh gi tn dng hay khng.

Bi s 5 :
Cng ty G cn vn lun chuyn ln 10 triu ng bng cc phng n
sau :
a. T chi chit khu tr tin trc ca thi hn bn hng 3/10 net 30
b. Vay ngn hng vi li sut 15%, nu phng n ny thc hin cn mt
s d b tr l 12%.
c. Pht hnh thng phiu vi li sut 12% chi ph pht hnh l 100 ngn
ng cho mi ln pht hnh thi hn thng.
Gi s rng u tin cho tnh mm do ca vay ngn hng c th chp
nhn ti tr bng ngun ny t hn so vi ngun khc 2%.
Hy chn phng n ti tr.

Bi s 6 :
Qun tr Vn lun chuyn
Cng ty B c nhu cu tng vn lun chuyn thm 75 triu na lp tc.
Ngi ta a ra ba phng n ngun nh sau :
a. Ti tr bng tn dng thng mi : cng ty hin ang mua vt liu mi
thng 50 triu ng vi thi hn 3/30 net 90. Chp nhn chit khu .
b. Vay ngn hng : ngn hng c th cho vay 100 triu li sut 13% v 10%
s d b tr .
c. Chuyn nhng cc khon phi thu ca Cng ty. Cng ty hin ang c
100 triu khon phi thu mi thng, k thu tin 60 ngy. Ngi mua khon phi
thu chp nhn cho vay 75% gi tr tin mt ca khon phi thu vi mc li sut
12% nm. Chi ph hoa hng l 2% gi tr khon phi thu c mua. Cng ty cho
rng n c th nhn c dch v kim sot tn dng t ngi mua khon phi
thu v gim chi ph kim sot tn dng v mt mt c tnh 1,5 triu ng mi
thng .
Hy la chn phng n ti tr ?

Bi s 7 :
Mt cng ty c doanh s 280 triu ng vi li nhun trc thu v li
bin t l 10%. bo m khi lng bn ny cng ty duy tr mc ti sn c
nh l 100 triu. Hin ti cng ty c 50 triu ti sn lu ng.
a. Xc nh tc quay vng ti sn v t sut thu nhp trc thu trn
tng ti sn ?
b. Tnh t l thu nhp trn ti sn cc mc ti sn c lu ng khc nhau
bt u t 10 triu ln n 100 triu vi bc nhy l 15 triu. V th quan h
ny ? C th la chn mt mc ti sn c lu ng cc i ha thu nhp trn
ti sn khng ?

Bi s 8 :

Cng ty M c mt d n u t 3 nm cho bng sau :

Ngy Ti sn c nh Ti sn lu ng
30/03/95
30/06/95
30/09/95
31/12/95
31/03/96
30/06/96
30/09/96
31/12/96
31/03/97
50
51
52
53
54
55
56
57
58
21
30
25
21
22
31
26
22
23
Qun tr Vn lun chuyn
30/06/97
30/09/97
31/12/97
59
60
61
32
27
23
Cc khon phi tr v tch ly cng ty d kin chim vo khong 1/3 ti
sn lu ng. Hin ti n c 500 triu vn t c cn li vn vay di hn. Mi qy
c khong 10 triu thu nhp gi li.
a. Biu din th theo thi gian ti sn v ti sn c nh ca cng ty
b. Lp mt k hoch ti tr, p dng cch tip cn hn ch ?
c. Nu ti tr ngn hn li sut 10% v di hn li sut 12%, cng ty s tit
kim c bng bao nhiu nu ton b ti sn c lu ng c ti tr bng n
ngn hn ?

Bi s 9 :
tng doanh s t mc hin ti l 24 t ng mt nm ln na, mt
cng ty bch ha ra chnh sch m rng tiu chun tn dng
Hin ti cng ty ang c k thu tin bnh qun l 30 ngy. N tin rng bng
vic m rng tiu chun tn dng s c kt qu nh sau :

Ch tiu Chnh sch tn dng
A B C D
Lng bn tng ln so vi
trc (t)
2,8 1,8 1,2 0,6
K thu tin bnh qun ca
lng bn tng thm (ngy)
45 60 90 144
Chi ph bin i tnh trn mt gi bn mt n v hng ha l 90%. Mt
nm c 360 ngy.
a. Chi ph c hi trc thu ca vn l 30%. Chnh sch tn dng no s
c p dng
b. Gi s t l mt mt nh sau :
Chnh sch tn dng A B C D
T l mt mt tng ln (%) 3 6 10 15
Hy tnh chnh sch tn dng tt nht ?
c. Chn chnh sch tn dng tt nht nu t l mt mt cho cu b mi
chnh sch ch cn mt na ?

Bi s 10 :
Mt cng ty hin c ph tn c hi vn u t l 12% nm v ang
bn hng vi thi hn tn dng l net/10. EOM (ngha l cc hng ha gi i
trc cui thng phi tr tin vo ngy 10 ca thng sau). Cng ty c doanh s l
10 t trong c 80% bn tn dng. Lng bn tri u trong nm. K thu tin
Qun tr Vn lun chuyn
bnh qun l 6 ngy. Nu cng ty dng thi hn bn hng l 2/10 net 30 s c
khong 90% khch hng chp nhn chit khu gim gi k thu tin bnh qun rt
xung cn 40 ngy. Cng ty c nu chuyn t thi hn bn hng net /10 EOM
sang 2/10 net 30 khng ?

Bi s 11 :
Cng ty P chi hng nm 220 triu cho vic thu tin, hin cng ty c
doanh s 12 t ng tn dng k thu tin bnh qun l 2,5 thng, t l mt mt l
4%. Cng ty tin rng nu n tng gp i nhn vin thu tin c th a k thu tin
bnh qun xung cn 2 thng v t l mt mt ch cn 3%. Chi ph tng thm l
180 triu ng nng tng chi ph thu n ln 400 triu ng/nm. C nn thc hin
phng n hay khng nu chi ph c hi vn u t l : a. 20% ? b. 10%

Bi s 12 :
Xc nh ph tn c hi ca vic t chi chit khu trong cc thi hn
bn hng tn dng sau :
a. 1/10, net 30 b. 3/10 net 60
c. 2/10, net 30 d. 2/10, net 90
e. 10/30, net 60 f. 5/10, net 100

Bi s 13 :
Cng ty H ang mua vt liu vi thi hn bn hng l 2/10 net 30. H
thng tr tin sau 15 ngy k t ngy nhn hng. Khi hi ti sao cng ty khng
hng chit khu. Ngia tr li rng n ch ng 2% s vn ny trong khi vay
ngn hng li sut 12%.
a. Cu tr li trn ng hay sai ? Nu bn cho l sai th sai ch no ?
b. Chi ph thc ca vic t chi chit khu l bao nhiu ?
c. Nu doanh nghip khng th vay tin ca ngn hng v phi c gng sp
xp s dng ngun tn dng thng mi
Chng t cho Cng ty v s gim chi ph tin li hng nm .

Bi s 14 :

Cng ty bo v thc vt hng nm phi tr 16 triu ng vo cui
thng 7 cho cc my ti m n mua vo u thng nm. Nh cung cp ca n
ngh cng ty nhn hng vo u thng 3 vi thi hn tn dng l 30 ngy, h s
chp nhn khon chit khu 10%. Cng ty bo v thc vt rng phi b ra 500
ngn ng mi thng v khon nh v chi ph vay n l 1,25% thng. Cng ty
bo v thc vt c chp nhn ngh trn hay khng?

Qun tr Vn lun chuyn
BI GII MU :
Bi s 1:
a. (n v : t ng)

Ch tiu Chnh sch
Hin ti 2 3
Doanh s
Thu nhp trc thu v li
Tng ti sn
Quay vng ti sn
Thu nhp trn ti sn
Li nhun rng bin
10
1,2
3,2
3,125
37,5%
20%
10
1,2
3,5
2,857,
31,3%
205
10
1,2
3,8
2,632%
31,6%
20%

Li nhun gp bin khng thay i khi doanh s v thu nhp trc thu v
li khng i vi mi phng n v kh nng thanh ton.
b.
Phng n 2 Phng n 3
N tng thm 0,3 0,6
Tin li tng thm 0,045 0,09
Nhn xt :
Khi tng kh nng ngn qu ln th tin li vay tng song tin nhn ri
nhiu hn c th u t nhiu vo chng khon kh nhng lm gim chi ph cho
kh nng thanh ton
Ngc li khi s dng vay n tng thm nhiu lm gim kh nng vay n,
do cng ty nu mun tng vay n tip tc phi tm ngun t hn, y l chi
ph n ca vic gia tng kh nng thanh ton bng vay n.

Bi s 2 :

y k Nm 1996 Nm 1997
150 270 480 210 20 190 350 (20) (110)
a. S d ngn qu tch ly (triu ng)
b. Nhu cu vn thng xuyn ca cng ty l 150 triu - 20 triu cui nm
th nht v 150 triu - (110) = 260 triu vo cui nm th hai. Nu cng ty ti
tr 130 triu vn thng xuyn vo cui nm th nht v s d ti thiu phi duy
tr cui mi qy l 150 th nhu cu vn tm thi xc nh nh sau :

Qun tr Vn lun chuyn
Nm 1996 Nm 1997
Ch tiu
u
k QI QII QIII QIV QI QII QIII QIV
Ngn qu 150 270 480 210 150 320 480 150 150
Thng
xuyn
130 260
Tm thi 30

Bi s 3 :
Nu p dng chnh sch tn dng m rng ta c :
Tc quay vng khon phi thu
360/75 = 4,8 vng
Li nhun tng thm do tng doanh s
60 x 15% x 0,2 = 1,8 triu
u t cho khan phi thu mi :
1,875 x 80% = 1,5 triu
Khan phi thu tng t doanh s c nhng gim vng quay
[160 x (45/360)] - [60 x (75/360)]= 5 triu
Tng u t thm cho khon phi thu :
5 + 1,5 = 6,5 triu
Chi ph c hi ca u t tng thm l :
6,5 x 20% = 1,3 triu
Kt lun : Chi ph c hi tng thm nh hn li nhun tng thm vy cng
ty c th m tn dng n 60 ngy.

Bi s 4 :
Cng ty s t chi cc n v hng m c ri ro mt mt vt qa li
nhun bin ca n hin l 100% - 78% = 22%. Nh vy nu c th pht hin mt
cch chnh xc kh nng mt mt ca cc n v hng th tt nhin n s t chi
cc n hng c t l mt mt 24%. Loi ny chim 20% cc n hng mi.
lm c iu ny n phi kim tra ton cc n hng bng cch nhn cc thng
tin phn tch tn dng vi gi 4% doanh s, ng vi chi ph mt mt l 24% x
20% = 4,8%. R rng, chi ph b ra cho cc thng tin tn dng cao hn li ch m
n em li nn tip tc bn hng m khng cn phn tch cc yu cu tn dng.

Bi s 5 :
Phn tch chi ph ti tr :
a. Ti tr bng tn dng thng mi :
(3 x 360) / (20 x 97) = 55,6%
b. Ti tr bng vay ngn hng :
(10 x 15%) (10 x 88%) = 17,05%
Qun tr Vn lun chuyn
c. Ti tr bng pht hnh thng phiu :
(1200 + 100 + 100) / (10.0000) = 14%
So vi bin php ti tr r nht th vay ngn hng t hn gn 3% do
chn pht hnh thng phiu.

Bi s 6 :
a. Chi ph ti tr bng tn dng thng mi :
(3 x 360) / (77 x 69) = 18,56%
b. Chi ph ti tr bng vay ngn hng :
13/90 = 14,44%
c. Ti tr bng chuyn khon phi thu :
Chi ph hoa hng :
100 x 12 thng x 2% = 24 triu
Tit kim chi ph kim sot tn dng v gim mt mt
1,5 x 12 thng = 18 triu
Chi ph thc ca vic chuyn nhng khon phi thu
24 - 18 = 6 triu
Ph tn ti tr :
(12% x 75 + 6) / 75 = 20%
Chn vay ngn hng.
Hoch nh ti chnh
CHNG VI
HOCH NH TI CHNH

MC TIU:
Trong chng ny chng ta s bit c cc ni dung ch yu sau:
1- Tin trnh hoch nh ti chnh
2- Cc phng php d bo
3- Cch thc lp bng bo co kt qu kinh doanh, bng cn i k ton v
bng lun chuyn tin t trong nm ti
HOCH NH TI CHNH
Mt trong nhng chc nng quan trng ca hot ng qun tr l hoch nh.
Hoch nh l tin trnh m nh qun xc nh cc mc tiu cn t c ca t
chc v vch ra cch thc m t chc t c cc mc tiu t ra. Hot ng
ti chnh cng nh mi hot ng khc ca doanh nghip v n rt cn phi
c bt u bng k hoch ti chnh.

Hoch nh ti chnh l tin trnh m nh qun tr ti chnh d bo cc dng
tin xut hin trong tng lai ca doanh nghip, bao gm nhng dng tin vo
lm tng tin mt, tng vn ch doanh nghip v nhng dng tin ra lin quan
n hot ng lm gim tin mt, u t v nhng hot ng lm tng ti sn.
Ty theo thi hn xut hin dng tin m hoch nh ti chnh c cc loi k
hoch sau:
1- K hoch ti chnh ngn hn c thi hn t mt nm tr xung n
c xem l tin trnh d ton h thng cc ngn sch nh: ngn sch
bn hng; ngn sch sn xut; ngn sch trang b; ngn sch mua sm;
ngn sch ti chnh Cc ngn sch trn c mt c trng chung bao
gm cc dng tin ra tc l gim tin mt v dng tin vo lm tng
tin mt. Cc ngn sch ny c tng hp thnh ngn sch ngn qu.
2- K hoch ti chnh di hn d kin nhng dng tin di hn nh u
t di hn: mua sm my mc thit b, u t vo thng hiu, u t
ti chnh; v d nhin n phi tnh n cc ngun ti tr di hn nh
ngun ti tr t trong doanh nghip nh qu khu hao, li nhun li
v cc ngun ti tr bn ngoi nh pht hnh c phiu mi, huy ng
thm n di hn Loi k hoch ny ngi ta cn gi l k hoch
u t v ti tr.

Gia hai loi k hoch trn c mi quan h mt thit vi nhau:
K hoch u t ti tr nhm bo m thc hin cc chin lc ca t
chc, to lp cc nh hng cho hot ng ti chnh. Tri li, k hoch ti
chnh ngn hn li mang tnh tc nghip, c th n nh th hin mt cch c th
cc hot ng ti chnh trong mt nm ti ca doanh nghip. K hoch ti chnh
ngn hn n m t mt cch chi tit k hoch ti chnh di hn trong nm ti.
Hoch nh ti chnh c vai tr quan trng trong qun tr doanh nghip:
Hoch nh ti chnh
Th nht n bo m iu kin v ti chnh mt cch ch ng cho cc
k hoch khc tin hnh. Cc k hoch khc nh k hoch tip th; k hoch sn
xut, cc chng trnh ci tin phi c thc thi thng qua vic phn b ngun
lc ti chnh
Th hai cc k hoch khc c th c nh gi v lng mc hu
hiu ca n thng qua k hoch ti chnh
Kt cu
Cc b phn cu thnh ca k hoch ti chnh ngn hn

D ton bn
hng di hn
Ngn sch
R&D
Ngn sch
qun l
Ngn sch chi
ph SX chung
Ngn sch
L trc tip
Ngn sch
mua sm
D ton bo
co thu nhp
D ton
ngn qu
Ztb
Ngn sch
vn
D ton
bng cn i
k ton
D ton bo
co ngun &
s dng
Ngn sch
NVL trc tip
Ngn sch
Marketing
Ngn sch
sn xut
Ngn sch
bn hng
Zsx

I. TIN TRNH HOCH NH TI CHNH CNG TY
K hoch ti ch l mt loi k hoch trong cng ty. Ngoi k hoch ti
chnh cng ty cn c cc k hoch khc nh: K hoch sn xut, k hoch cung
ng, k hoch Marketing, k hoch ngun nhn lcTrong chng I chng ta
Hoch nh ti chnh
bit mc tiu qun tr ti chnh cng ty l ti a ha gi tr ti sn ca c
ng _ ch doanh nghip. Hoch nh ti chnh s quan tm n vic th hin
cc hot ng ti chnh ca cng ty nh th no trong vic t c mc tiu
ny. Tin trnh hoch nh ti chnh cng ty ni chung gm su bc.

Bc 1: d bo cc bo co ti chnh v s dng d bo ny phn tch nh
hng ca k hoch hot ng ln li nhun ca doanh nghip v cc t s ti
chnh trong tng lai. S d bo ny cn c tc dng kim sot cc hot ng
ca doanh nghip khi k hoch ti chnh c thng qua.

Bc 2: Quyt nh ngun vn cn thit h tr cho k hoch hot ng trong 5
nm ti, bao gm ngun vn u t vo my mc thit b, ti sn lu ng, cc
chng trnh nghin cu pht trin v cc chin dch qung co.

Bc 3: D bo cc ngun vn c th huy ng c trong 5 nm ti bao gm
ngun vn bn trong v ngun vn huy ng t bn ngoi cng ty.

Bc 4: Thit lp h thng kim sot bo m vic phn b v s dng
ngun vn c din ra hiu qu v nh d kin.

Bc 5: Pht trin cc quy trnh iu chnh k hoch c bn nu tnh hnh kinh
t thay i so vi lc d bo

Bc 6: Thit lp h thng th lao cho cc b phn qun l khi cc mc tiu ti
chnh t c v t c mc tiu cho cc c ng.
Trong phm vi bi ging ny chng ta ch quan tm t bc 1 n bc 3.

II. D BO DOANH THU
D bo doanh thu bt u t vic xem xt li doanh thu trong t 5 n 10
nm trc. V d sau minh ha chng ta s xem xt trng hp ca cng ty
MicroDrive, tnh hnh doanh thu 5 nm trc, t nm th 1 n nm th 5 trn
bng d liu sau. D bo doanh thu nm th 6 tng ln 10%so vi nm th 5,
chng ta c kt qu d bo doanh thu cng ty nh sau:
D bo doanh thu ca cng ty MicroDrive

Nm Doanh thu (triu $)
1 2.058
2 2.534
3 2.472
4 2.850
5 3.000
Nm d
bo
3.300 (d bo)
Hoch nh ti chnh

Doanh thu qua cc nm
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
1 2 3 4 5
Nm
T
r

D vo s liu doanh thu trong 5 nm trc ta d bo c doanh thu
ca nm ti l 3300. Khi d bo doanh thu ca cng ty MicroDrive cn ch
cc lu sau:
MicroDrive c hai b phn sn xut: a chun v a theo n t hng.
B phn sn xut a chun ch to cc a c dung lng di 20000
gigabytes bn vi gi 500$ . B phn sn xut a t ch to cc i c
dung lng ln hn v ln n 100000gigabytes vi gi 3000$. B phn
ny sn xut vi khi lng nh hn a chun. Do c im tiu dng
hai b phn ny khc nhau nn cc nh qun tr cng ty yu cu d bo
ring tng b phn sau tng hp chung li
Tnh hnh nn kinh t v nhu cu th trng i vi sn phm ca
MicroDrive c d bo. MicroDrrive bn a trn hai th trng khc
nhau. Phn ln l bn trc tip cho nh sn xut c nhn nh: Dell,
Gateway v Compaq, do doanh s bn hng cho nhng khch hng
ny tng i kh cao v vi gi thng lng. Mt b phn doanh thu
khc t cc i l nh mua sn phm ca cng ty MicroDrive.
Khi d bo doanh thu cn phi c lng th phn ca cng ty theo tng
sn phm.
Sn phm ca MicroDrive c bn trn ton cu vi doanh thu ti th
trng Chu u chim 20%, Chu c tc st gim nhanh v hin nay
ch chim 5% doanh thu.
Lm pht cng c nh hng ln n doanh thu ca hng. Cng ty d
bo tc lm pht t 3-4% trong vng 5 nm ti. Cng ty mun gim
gi bng vi tc tng lm pht.
Cc chnh v qung co, khuyn mi, v cc iu khon trong bn tn
dng cng c nh hng ln n doanh thu..
Hoch nh ti chnh
D bo doanh thu cho tng khu vc th trng v cho tng loi sn phm
D bo doanh thu theo tng khu vc th trng v d bo doanh thu theo
dng sn phm s c so snh, tng hp li.

III. D BO CC BO CO TI CHNH CNG TY THEO PHNG
PHP T L DOANH THU

Mt khi doanh thu c d bo, bc tip theo l chng ta d bo
bng cn i k ton v bng bo co kt qu kinh doanh. Phng php d bo
cc bng bo co ny ph bin nht l d bo theo t l doanh thu.
Phng php ny cho rng cc khon mc trong bng cn i k tan v
bng bo co kt qu kinh doanh c s thay i theo t l doanh thu.
Chng hn t l hng tn kho s vi doanh thu l 20%, v khon phi thu
l 15%, tng ng nh vy ta c cc khon mc cn li. Khi doanh thu tng cc
khon mc ny cng tng tng ng. Mt s khon mc khc ca bng cn i
k ton c xc nh theo chnh sch ca cng ty.
Qu trnh d bo cc bo ti chnh c tin hnh theo cc bc sau y.

Bc 1: Phn tch t trong ca tng khon mc s vi doanh thu trong qu
kh.
Phng php d bo theo t l doanh thu gi nh rng cc khon mc
chi ph v ti sn ca mt nm c th no chim t trng khng i s vi
doanh thu. Do , trc tin chng ta tnh ton t trng cc loi chi ph v ti
sn so vi doanh thu. Da trn bo co kt qu kinh doanh v bng cn i k
ton c trnh by trong chng Phn tch ti chnh, ta d dng tnh c t
trng cc khon mc ny so vi doanh thu.

khon mc Nm
20X7
Nm
20X8
Trung
bnh
Cty
Trung
bnh
ngnh
T l
p dng
Chi ph so vi doanh thu
Bao gm gi vn hng bn, ch
ph bn hng v chi ph qun l
87,6% 87,2% 87,4% 87,1% 87,21%
T l Khu hao TSC 10,3% 10,0% 10,2% 10,2% 10,0%
Tin so vi doanh thu 0,5% 0,3% 0,4% 1,0% 0,3%
Khon phi thu so vi doanh thu 11,1% 12,5% 11,8% 10,0% 12,5%
Tn kho so vi doanh thu 14,6% 20,5% 17,5% 11,1% 20,5%
30,5% 33,3% 31,9% 33,3% 33,3% Gi tr my mc thit b so vi
doanh thu
Phi tr ngi bn so vi doanh
thu
1,1% 2,0% 1,5% 1,0% 2,0%
Hoch nh ti chnh
Khon phi tr khc so vi doanh
thu
4,6% 4,7% 4,6% 2,0% 4,7%

Bc 2: D bo bng bo co kt qu kinh doanh

bc ny chng ta d bo kt qu kinh doanh cho cng ty nm ti bao
gm c li nhun thun v li nhun gi li. Da vo tc doanh thu d bo
phn trc, v t l chi ph so vi doanh thu bng trn ta c th d dng tnh
c cc thng tin trong bng bo co kt qu kinh doanh cho nm ti 20x9
nh sau:
D bo
Kt qu kinh doanh nm 20x9
Triu USD
stt Khon mc Nm20x8 C s d bo Nm
20X9
1 Doanh thu 3,000.00 Tng trng 10% 3,300.00
2 Chi ph cha k
khu
2,616.20 % ca Doanh thu 87,21% 2,877.82
3 Khu hao 100.00 10% ca gi tr TSC 110.00
4 Tng chi ph hot
ng
2,716.20 2,987.82
5 EBIT 283.80 312.18
6 Tr li 88.00 Mang sang 88.00
7 Li nhun trc
thu (EBT)
195.80 224.18
8 Thu thu nhp 40% 78.30 89.67
9 Li nhun thun 117.50 134.51
10 C tc u i 4.00 Mang sang 4.00
11 C tc cho c ng
thng
57.50 Tng trng 8.00% 62.10
12 Li nhun gi li
tng thm
56.00 68.40

Bc 3: D bo bng cn i k ton
Ti sn trn bng cn i k ton nm 20X9 ca cng ty MicroDrive phi
tng tng ng vi s gia tng doanh thu. y chng ta thy mi lin h nh
sau: ti sn phi tng h tr cho s gia tng doanh thu, v tng ti sn cn
phi tng ngun vn ti tr cho ti sn to ra doanh thu. Da trn nguyn tc
ny chng ta s d bo cc khon mc trong bng cn i k ton. Vi cc t l
tnh ton trc ta c th tnh c bng cn i k ton cho nm 20X9 nh
sau:
D bo
Bng cn i k ton nm 20X9
Hoch nh ti chnh
(Triu USD)
stt Ti sn Nm20x8 C s d bo Nm
20X9
1 Tin 10.00 % ca doanh thu 0.33% 11.00
2 u t ngn hn 5.00 Mang sang 5.00
3 Khon phi thu 375.00 % ca doanh thu 12.50% 412.50
4 Tn kho 615.00 % doanh thu 20.50% 676.50
5 Ti sn 1,000,00 1,100.00
6 Ti sn c nh rng 1,000,00 % doanh thu 33.33% 1,100.00
7 Tng ti sn 2,000.00 2,200.00
Ngun vn
8 Phi tr ngi bn 60.00 % doanh thu 2.00% 66.00
9 Phi tr khc 140.00 % doanh thu 4.67% 154.00
10 Vay ngn hn 110.00 Mang sang 110.00
11 Tng n ngn hn 310.00 330.00
12 N di hn 754.00 Mang sang 754.00
13 N phi tr 1,064.00 1,084.00
14 Vn c phn u i 40.00 Mang sang 40.00
15 Vn c phn thng 130.00 Mang sang 130.00
16 Li nhun gi li 766.00 Mang sang + Li nhun
gi li thm
834.40
17 Vn ch s hu 896.00 964.40
18 Tng ngun vn 2,000.00 2,088.40
19 Vn cn tng thm 111.60

Bc 4: Huy ng ngun vn cn tng thm ( additional Funds Needed AFN)

c ngun vn ti tr cho hot ng ca cng ty theo k hoch nm
20X9, MicroDrive phi huy ng ngun vn tng thm. Ngun vn tng thm
cho nm 20X9 l khong 112 triu USD. Vic huy ng vn tng thm cn tnh
n cc nhn t sau:
- C cu ngun vn theo mc tiu ( N phi tr trn tng ngun
vn)
- nh hng ca vic gia tng n ngn hn n kh nng thanh ton
ca cng ty
- Tnh hnh th trng tin t v th trng vn
- V cc quy nh p t ca cc ch n hin ti

Sau khi xem xt cc nhn t trn ban qun tr cng ty quyt nh ngun
vn huy ng nh sau:

Cc ngun vn Nhu cu vn cn tng thm
Hoch nh ti chnh
T trng (%) S tin (Tr$)
Li sut
Vay ngn hn 25 27.9 8%
Vay di hn 25 27.9 10%
Vn c phn thng 50% 55.8
Tng cng 100% 111.60

Tng s vn huy ng thm s c phn b ti tr cho hot ng ca
cng ty. Khi d bo bng cn i k ton giai on 1 s c iu chnh thnh
d bo bng cn i k ton giai on 2

Nm
20X9
Nm
20X9

Khon mc Nm
20X8
C s d bo
Thiu vn C AFN
TI SN
Tin 10.00 0.33% doanh thu 11.00 11.00
u t ngn hn $0 Mang sang 0.00 0.00
Khon phi thu 375.00 12.50% doanh thu 412.50 412.50
Tn kho 615.00 20.50% doanh thu 676.50 676.50
Tng ti sn lu ng 1,000.00 1,100.00 1,100.00
Ti sn c nh rng 1,000.00 33.33% doanh thu 1,100.00 1,100.00
Tng ti sn 2,000.00 2,200.00 2,200.00
NGUN VN
Khon phi tr 60.00 2.00% doanh thu 66.00 66.00
Phi tr khc 140.00 4.67% doanh thu 154.00 154.00
Vay ngn hn 110.00 Mang sang 110.00 110.00
Tng vay ngn hn 27.90
N ngn hn 310.00 330.00 357.90
Vay di hn 754.00 Mang sang 754.00 754.00
Tng vay di hn 27.9
N di hn 781.90
Tng n 1,064.00 1,084.00 1,139.80
Vn c phn u i 40.00 Mang sang 40.00 40.00
Vn c phn thng 130.00 Mang sang 130.00 130.00
Tng thm VCP 55.80
Li nhun gi li 766.00 RE
X8
+ RE
X9
(68.40
834.40 834.40
Vn c phn 896.00 964.40 964.40
Tng ngun vn 2,000.00 2,088.40 2,200.00
Vn cn tng thm (AFN) 111.60 0.00
(AFN) Vn cn tng thm
Bc 5: iu chnh nh hng ca ti tr
Hoch nh ti chnh
Cc bng d bo ti chnh c hon tt, nhng chng vn cha phn
nh chi ph cc ngun ti tr thm . Cc chi ph ny c gi l cc khon iu
chnh. N s lm gim thu nhp rng trn bng bo co ti chnh d bo. Do
vy, bc ny s cung cp cho cc bn cch thc iu chnh cc chi ph pht
sinh do ti tr thm.
- iu chnh li nh hng ca li vay: Theo vic xc nh c cu huy
ng vay ngn hn l 28 triu $ v vay di hn cng l 28 triu $
Chi ph li vay ngn hn l 28 x 8%= 2,24Triu $
Chi ph li vay di hn l 28 x 10% = 2,8 triu $
Tng chi ph li vay = 5,04 triu $
Nh vy tng chi ph li vay tng thm l 5,04 triu $. V iu ny lm gim
thu nhp chu thu i 5,04 triu ng v thu thu nhp tit kim hn l Tit
kim thu = 5,04 x 40% = 2,016 triu ng
- iu chnh nh hng c tc: Nh k hoch ti tr cho nhu cu vn
tng thm, cng ty cn huy ng thm 56 triu$ t c phiu thng. Nu gi
mi c phn hin nay l 23S v gi nh gi c phn khng thay i th cng ty
MicroDrive phi pht hnh ra 2,4 triu c phn thng ( 56/23). Mt khc s c
phiu ny cng cn chi tr c tc (mi c tc 1,25$/S) v th s c tc cng ty
MicroDrive phi chi tr cho s lng c phn thng mi pht hnh l 3 triu
$. V iu ny lm iu chnh phn chi tr c tc t 63 triu $ ln 66 triu $
- iu chnh nh hng ca li nhun gi li: Do c tc tng ln nh
va phn tch nn li nhun gi li cng phi gim xung cn li 68-6 = 62
triu $ khon iu chnh thu nhp gi li ny khng ch nh hng n bng
bo co kt qu kinh doanh m cn nh hng n bng cn i k ton. Trn
bng cn i k ton khon mc thu nhp gi li b gim xung 6 triu $
iu chnh bng cn i k ton giai on 3: nh va phn tch li nhun
gi li b gim xung 6 triu. Do , cn c iu chnh giai on 3 ti tr
cho 6 triu $ thiu ht ny. Vn theo c cu ti tr nh trn l vay ngn hn
25%, vay di hn 25% v 50% cn li t vn c phn thng. Tng hp tt c
cc khon iu chnh, chng ta c c d bo cc bo co ti chnh ca
MicrDrive qua cc giai on, nh c trnh by trn bng sau

Hoch nh ti chnh

Hoch nh ti chnh
D BO
Kt qu kinh doanh nm 20x9
Triu USD
stt Khon mc Nm20x8 C s d bo Nm
20X9
Pht sinh
do ti tr
Nm
20X9
Cui cng
1 Doanh thu 3,000.00 Tng trng 10% 3,300.00 3,300.00
2 Chi ph cha k
khu
2,616.20 % ca Doanh thu 87,21% 2,877.82 2,877.82
3 Khu hao 100.00 10% ca gi tr TSC 110.00 110.00
4 Tng chi ph hot
ng
2,716.20 2,987.82 2,987.82
5 EBIT 283.80 312.18 312.18
6 Tr li 88.00 Mang sang 88.00 5.31 93.31
7 Li nhun trc
thu (EBT)
195.80 224.18 218.87
8 Thu thu nhp 40% 78.30 89.67 -2.00 87.66
9 Li nhun thun 117.50 134.51 131.32
10 C tc u i 4.00 Mang sang 4.00 4.00
11 C tc cho c ng
thng
57.50 Tng trng 8.00% 62.10 65.28
12 Li nhun gi li
tng thm
56.00 68.40 62.04

Hoch nh ti chnh
D BO BNG CN I K TON NM 20X9

Nm
20X9
Nm
20X9

iu
chnh ti
tr
20X9
Cui
cng
Khon mc Nm
20X8
C s d bo
Thiu vn C AFN

Tin 10.00 0.33% doanh thu 11.00 11.00 11.00
u t ngn hn $0 Mang sang 0.00 0.00 0.00
Khon phi thu 375.00 12.50% doanh
thu
412.50 412.50 412.50
Tn kho 615.00 20.50% doanh
thu
676.50 676.50 676.50
Tng ti sn lu
ng
1,000.00 1,100.00 1,100.00 1,100.00
Ti sn c nh rng 1,000.00 33.33% doanh
thu
1,100.00 1,100.00 1,100.00
Tng ti sn 2,000.00 2,200.00 2,200.00 2,200.00

Khon phi tr 60.00 2.00% doanh thu 66.00 66.00 66.00
Phi tr khc 140.00 4.67% doanh thu 154.00 154.00 154.00
Vay ngn hn 110.00 Mang sang 110.00 110.00 110.00
Tng vay ngn hn 27.90 27.90
N ngn hn 310.00 330.00 357.90 357.90
Vay di hn 754.00 Mang sang 754.00 754.00

754.00
Hoch nh ti chnh
Tng vay di hn 27.90 27.90
N di hn 781.90 781.90
Tng n 1,064.00 1,084.00 1,139.80 1,139.80
Vn c phn u i 40.00 Mang sang 40.00 40.00 40.00
Vn c phn thng 130.00 Mang sang 130.00 130.00 130.00
Tng thm VCP 55.80 55.80
Li nhun gi li 766.00 RE
X8
+ RE
X9
(68.40
834.40 834.40 -6.02 828.00
Vn c phn 896.00 964.40 964.40 1,017.00
Tng ngun vn 2,000.00 2,088.40 2,200.00 2,200.00
Vn cn tng thm (AFN) 111.60 0.00
6.00

Hoch nh ti chnh
Xc nh vn cn tng thm (AFN)

Cc ni dung trn chng ta bit tin trnh lp d bo bo co
ti chnh ca cng ty MicroDrive. Ln lt qua cc bc ny chng ta
xc nh nhu cu vn tng thm l 118 triu $ trong 112 triu $ h
tr tng ti ti sn phc v cho vic tng doanh thu thm 10%, cn li 6
triu $ b p cho vic tng chi ph do iu chnh thu nhp gi li

Vn
Nhu
cu vn
cho gia
tng
Ti sn
Gia
tng n
phi tr
tng
ng
Gia tng
li nhun
gi li
Tng =
- -
thm

AFN= Ti sn gia tng khi tng doanh thu, tc ti sn c quan h cht ch
vi doanh thu
AFN= RR S M S
S
L
S
S
A

1
0 0

A
*
Ti sn tng ln khi doanh thu tng. Nhng ti sn c quan h
cht ch vi doanh thu
S
0
Doanh thu nm trc
A*/S
0
T l ti sn so vi doanh thu T l ny ca cc ti sn
tng theo doanh thu l 2000/3000=0,6667
L
*
/S
0
T l n phi tr so vi doanh thu T l n phi tr ny tnh
chung l (60+140)/3000=0,0667
S
1
Doanh thu d bo cho nm ti S
1
= S
0
(1+ t l tng doanh thu)
S Mc thay i doanh thu = S

1
-S
0
M T l li nhun trn doanh thu, trong v d M= 114/3000
RR T l thu nhp gi li, RR= 56/114=0,491

TM TT

Qu trnh hoch nh ti chnh ngn hn ca cng ty tri qua 6
bc, trong c cc bc quan trng lin quan n d bo cc bo ti
chnh.
d bo cc bo ti chnh trc ht chng ta cn d bo chnh
xc doanh thu v d bo tc tng doanh thu. K n chng ta phi d
bo cc t l ca cc khon mc trong bo co kt qu kinh doanh, trong
bng cn i k ton so vi doanh thu. Tnh chnh xc cc t l ny s
quyt nh s chnh cc thng tin trong bng cn i k ton cng nh
trong bng kt qu kinh doanh. V th nn c nhng d liu v t l ny
Hoch nh ti chnh
trong cc nm trc y, tnh ra t l bnh qun, sau khi cn nhc vi t
l ny cp ngnh a ra t l chung cho cng ty. Da trn cc t
l ny chng ta cn c vo tc tng doanh thu, mc tng doanh thu
nm n chng ta s tnh c bng bo co kt qu kinh doanh v bng
cn i k ton ca nm n. Phng php lp k hoch ti chnh ngn
hn ny c gi l d bo theo t l doanh thu. Ngoi phng php d
bo ny ngi ta cn c th s dng cc phng php khc nh phng
hi qui v phng php dng tin.

Ri ro v cc cng c ti chnh phi sinh


CHNG VII
RI RO V CC CNG C PHI SINH

A> PHN TCH RI RO CA DOANH NGHIP

Ri ro l hin tng thng xuyn xy ra trong kinh doanh v trong cc
hot ng u t. Ri ro m cc doanh nghip gp phi thng c hai dng: ri
ro kinh doanh v ri ro ti chnh.
Tt c cc ti sn ti chnh u c k vng s sn sinh ra nhng dng
tin ( cn c l ngn lu) v ri ro ca cc ti sn da vo mc bin thin
ca cc dng tin .
Ri ro ca ti sn ti chnh c th nh gi theo 2 cch:
- Ri ro ca ti sn xt ring mnh n, v dng tin ca ti sn cng c xt
ring mnh n.
- Ri ro xt trong mi tng quan vi cc ti sn khc trong mt danh mc
ti sn, khi dng tin ca nhiu ti sn c kt hp vi nhau phn
tch mt dng tin hp nht.
C mt s khc bit gia ri ro xt ring v ri ro xt trong danh mc cc
ti sn ti chnh. Nu xt ring mt ti sn ti chnh c th c ri ro rt cao,
nhng xt trong danh mc ti sn ti chnh ri ro li rt thp.

- Khi xt trong danh mc ti sn, ri ro ca n c th phn thnh hai phn:
(a) Ri ro c th a dng ha ri ro c th gim thp c nh a dng
ha u t v (b) ri ro th trng phn nh nguy c gim gi ca ton b
th trng ( cc c phiu nhiu trng hp ng lot gim gi ), ri ro ny
khng th gim thp c nh a dng ha u t. Cc nh u t thng
quan tm n ri ro th trng v iu ny gip h trnh c ri ro thy
c, v ngc li t quan tm n ri ro c th a dng ha u t.

- Nhn chung cc nh u t c khuynh hng n trnh ri ro v th cc
nh u t s khng mua cc ti sn ri ro tr phi phi cc ti sn ny c t
sut li nhun cao. V th, mt ti sn c mc ri ro th trng cao phi
ha hn mang li t sut li nhun k vng cao mi hp dn cc nh
u t.

- Nu cc nh u t ngh rng t sut li nhun k vng ca mt chng
khon qu thp so vi ri ro ca n, th gi ca chng khon s gim, t
lm tng t sut li nhun k vng. Ngc li t sut li nhun k vng
qu cao so vi mc ri ro ca chng khon, gi chng khon s tng lm
gim t sut li nhun k vng. Khi , chng khon s i n cn
bng gia t sut li nhun k vng b p ri ro.

RI RO CA TNG TI SN RING L


Ri ro c nh ngha trong t in Webster l mt mi nguy hi, nguy
c gy thit hi hoc tn thng. V vy, ni n ri ro l ni n kh nng
nhng s kin bt li xy ra
Ri ro ( risk) l kh nng cc s kin khng mong i s xy ra.

Ri ro ring l l ri ro m nh u t phi chu khi u t mt ti sn duy
nht ny. Thc t nh u t thng nm gi cng lc nhiu ti sn ti chnh
khc nhau.
V d, mt nh u t b ra 100000$ mua c phiu ca mt cng ty mi
thnh lp tin hnh khai thc du kh bin i Ty Dng. T sut li nhun
t khan u t ny rt kh d on. Trong tnh hung xu, cng ty ny khng
tm ra c ging du v b ph sn, nh u t b mt ton b vn u t, t sut
li nhun l -100%. Trong tnh hung tt nht, cng ty pht hin ra du m vi
tr lng ln v nh u t c khon li nhun khng l. Khi nh gi khon u
t ny nh u t c th c c khon li nhun k vng hay li nhun d kin
(expected rate of return), l 20% nhng xt v thng k, li nhun thc t ( actual
rate of return) c th nm trong khong t -100% n 1000%. Bi v t sut li
nhun thc t nh hn nhiu t sut li nhun k vng nn c phiu ny tng
i ri ro.
Nh u t s khng u t tr phi t sut li nhun k vng cao b
p cho ri ro theo nh gi ca nh u t.
T sut li nhun thc t him khi bng vi t sut li nhun k vng. Li
nhun thc t thng cao hn hoc thp hn so vi li nhun k vng, nu t
sut li nhun thc t bng vi t sut li nhun k vng th khng c ri ro na.
Ri ro u t v th lin quan n xc sut t sut li nhun thc t thp hn hoc
c gi tr m.
Phn phi xc sut ( Probability Distributions)
Xc sut ca mt s kin l kh s kin xy ra. Nu chng ta lit k tt
c cc s kin xy ra, ta gi l bin c ( outcomes) v nu mi s kin u tng
ng vi mt xc sut nht nh th chng ta c mt bng phn phi xc sut.
V d: Bn l nh u t ang cn nhc b ra 1000tr mua c phiu mt
trong hai cng ty A&B. C tc nhn hng nm cng vi khon tng gi c phiu
sau mt nm ta gi l thu nhp t vic u t. Nu ta em ton b thu nhp to ra
chia cho vn u t ban u ta c t sut li nhun.
Bin c xy ra i vi vic u t theo ba s kin chnh sau: Tt; Bnh
thng v Xu. Cc bin c ny gn s pht trin ca nn kinh t - ni cc cng
ty u t ang hot ng.
Bng phn phi xc sut nh sau:

T sut li nhun d kin Bin c (1)

Xc sut (2)
Cty A Cty B
- Tt
- Bnh thng
- Xu
0,3
0,4
0,3
100%
15%
-70%
20%
15%
10%


1,0

T sut li nhun k vng hay T sut li nhun d kin ( expected rate of
return)
T sut li nhun k vng c tnh bng tng tch xc sut vi t sut li
nhun gn vi cc bin c c th.

T sut li nhun k vng =
i
N
i
i
R P
=1
Trong : P
i
Xc sut ng vi bin c i
R
i
T sut li nhun ng vi bin c i

R
A
= 0,3*100%+0,4*15%+0,3*(-70%)= 15%
R
B
= 0,3*20%+ 0,4* 15% + 0,3*10% = 15%

Phn phi xc sut ca hai loi c phiu

Ri ro kinh doanh gn lin vi hin tng khng chc chn tim n v
mc li nhn tng lai t ti sn u t, khi doanh nghip khng s dng n
ti tr. Ri ro kinh doanh c o lng bi tnh kh bin hay s khng chc
chn v EBIT ca doanh nghip, n c th o lng bi lch chun hay
phng sai ca EBIT. Nh vy, ri ro kinh doanh l ri ro v hot ng kinh
doanh m khng lin quan n c cu ngun vn ti tr cho hot ng kinh
doanh . Trong cng mt ngnh, cc doanh nghip thng c cng mc ri
ro kinh doanh, v chng hot ng trong nhng iu kin v mi trng kinh
doanh tng t nhau. V du, cc doanh nghip trong ngnh dt may cng hot
ng trn mt th trng, khi cc doanh nghip c cng iu kin mi trng
nh nhau v kh nng xy ra nguy c tim n gn nh nh nhau. V th cc
doanh nghip ngnh dt c cng mc ri ro kinh doanh. Khi cc doanh nghip
c mc u t di hn khc nhau s c ri ro khc nhau. Hy quan st hai doanh
nghip hot ng cng mt ngnh, nhng li c mc u t khc nhau sau :

Ch tiu Cng ty A Cng ty B
u t di hn (Tr) 4000 2000
Bin ph (ng) 10000 11000
nh ph (Tr) 800 400
Gi bn sn phm
() 14000

Do mc u t di hn cng ty A nhiu hn cng ty B, nn tng nh ph
cng ty A nhiu hn cng ty B, v iu ny lm cho bin ph tnh cho mt n v
sn phm cng ty A thp hn cng ty B. S u t di hn khc nhau lm
cho im ho vn cng ty A cao hn cng ty B. Sn lng ho vn cng ty A


= 200000, cn cng ty B l 133.334. Trong mt iu kin sc mua th trng
nh nhau nhng cng ty c im ho vn cao hn s c mc ri ro cao hn.
Vo ma thu nm 1990, ba doanh nghip sn xut t ln nht ca M
(Ford, Chrysler v General Motors) k kt cc hp ng mi vi nghip on
cng nhn t. Mt yu t chnh trong hp ng l iu khon bo m cc cng
nhn b mt vic c hng 95% tin lng ca thi gian lm vic y .Vo
thi im k kt hp ng cc cng ty sn xut t tin rng vic ct gim nhn
cng v tinh gin b my sc cho h vt qua mi thch thc ca cnh
tranh nc ngoi v ngay c vi nhng suy thoi ca nn kinh t.
Tc ng ca cuc chin tranh vng vnh Ba T v suy thoi ca M nm
1991 cho thy l h sai lm. u nm 1991,cc x nghip Ford ch hot ng
60%cng sut v Ford bo co khon l 519triu v General Motors l
1,6 t la. Trong nm 1990, Ford c mt dng tin m tch lu l 3,1 t ,
ln hn dng tin m vo cc nm suy thoi 1981 v 1982. Ngoi ra cc cng ty
M phi i ph vi cnh tranh t cc cng ty ca Nht t ti M. C 07 cng
ty ca Nht iu hnh 08 nh my lp rp t t ti M v c kh nng sn
xut 2 triu chic t mi nm. S cnh tranh trong ngnh din ra khc lit da
trn khuynh hng gim gi. Tt c tnh hnh trn lm cho cc cng ty ca M
tr nn kh khn do tnh linh hot thp bt ngun t i ng cng nhn ca cc
cng ty c bo m v thu nhp ngay c khi mt vic. Cc bo m thu nhp
ca ngi cng nhn lm cho mt b phn ln chi ph trc y l bin ph
tr thnh nh ph v iu ny lm tng thm mc giao ng ca EBIT. V
th, hp ng lao ng ca cc cng ty t M l nguyn nhn lm gia tng mc
ri ro trong kinh doanh t ca M.

Cc nhn t nh hng n ri ro kinh doanh

+ S bin i ca nhu cu th trng. Khi nhu cu th trng n nh, s
mang li s thun li vic tiu th hng ho ca cng ty v iu ny lm gim
thp mc ri ro kinh doanh. Tuy vy , nu nhng doanh nghip hot ng
trong nhng th trng c mc giao ng ln v nhu cu th trng s lm gia
tng mc ri ro kinh doanh.
+ S giao ng gi bn sn phm. Th trng c nhng khuynh hng
bin thin ln v gi bn sn phm a n nguy c ri ro cao hn. Chng ta c
th xem xt s thay i gi cafe trn th trng th gii. C nhng thi im gi
cafe gim thp lm cho rt nhiu ch trang trai caf phi cht ph hng lot ha
cafe, v nu li c th vn phi u t trong khi gi bn ra li rt thp.
+ S bin i v gi c cc yu t u vo. Nhng cng ty phi mua
nhng ti nguyn u vo vi mc giao ng cao v gi s c nguy c b ri
ro cao hn, v s giao ng v gi cc ti nguyn u vo s nh hng n li
nhun.
+ Kh nng theo ui chin lc gi ca cng ty. Vic gim gi khng
phi doanh nghip no cng c kh nng nh nhau v li th qui m v chi ph
tng doanh nghip c s khc nhau. Tuy vy do p lc ca chnh ph , hoc ca


i th cnh tranh v nht l p lc t pha khch hng m cc cng ty buc phi
gim gi. Trong iu kin nh vy, nhng cng ty c li th v chi ph thp, c
tim lc v ti chnh s c kh nng gim thp v ri ro kinh doanh. Nhn t ny
c bit quan trng khi cng ty hot ng trong nn kinh t c mc lm pht cao.
+ Mc phn b gia chi ph c nh v chi ph bin i. Nhn t ny
th hin: nu doanh nghip c t trng chi ph c nh trong tng chi ph rt cao
v t trng ny khng kh ct gim c th ri ro kinh doanh cng cao.
+ Pham vi a dng ho sn phm: Nu cc yu t khc khng i , cc
chng loi sn phm ca doanh nghip cng c a dng ho th EBIT ca
doanh nghip cng t b giao ng v v vy ri ro kinh doanh cng c gim
thp.

F
P -v
So =

Trong :
o S
0
-

sn lng ha vn
o F - nh ph loi I
o v - Bin ph tnh cho mt n v sn lng
o P - gi bn sn phm
o Q: s lng sn phm tiu th

Phn tch im ho vn
Sn lng
G
i

t
r

n by hot ng l mt thng s phn nh hng ca tc ng ca nh
ph loi 1 i vi li nhun hat ng ca doanh nghip( thu nhp trc thu v
chi ph tin li_EBIT). ln ca n by hot ng c xc nh bi cng
thc sau :

V n by hot ng:
F - v) - Pr ( Q
v) - Q(Pr
%
%
= =
Q
EBIT
Eo



H s Eo cho thy: Ti mc sn lng Q no , khi tng hoc gim 1%
sn lng th li nhn hot ng tng ng tng hoc gim Eo %. v d trn,
ti mc sn lng 250.000 sn phm cng ty A c Eo_A l 5 & Eo_B l 4 th c
1% thay i sn lng, cng ty A c 5% v cng ty B c 4% thay i EBIT. R
rng, cng ty A c nguy c ri ro kinh doanh cao hn cng ty B, v ch cn mt
giao ng nh v sn lng s nh hng ln n thu nhp hot ng. Cn ch
rng, li nhun tnh ln n by hot ng khng tnh n li vay nhm
loi b nhng nh hng ca c cu ti tr ngun vn khi phn tch ri ro kinh
doanh. Cng thc trn cho thy tc ng ca nh ph c nh hng ln n vic
khuych i li nhun hot ng. Ti mt mc kinh doanh nht nh, khi t l
nh ph trong kinh doanh cng ln th ln n by hot ng cng cao.
Tm li:
Ri ro kinh doanh ph thuc vo ba tham s : Doanh thu , chi ph v mc
hot ng ca cng ty. Mt cng ty c ln n by hot ng cao th mt
nhng thay i nh v doanh thu cng c th tc ng ln n li nhun hot
ng. Li nhun tng rt mnh khi cng ty m rng hot ng bn hng, nhng
s gim rt mnh nu c s st gim mc tiu th. Ri ro kinh doanh ph thuc
vo t trng nh ph trong tng chi ph hot ng cng ty. Tuy vy nh ph li
ph thuc rt ln vo mc hot ng u t di hn.
Quy m hot ng ca doanh nghip cng gn im ho vn cng c n by
hot ng ln, v v vy ri ro kinh doanh li cng cao. (Chng ta hy quan st,
ti im sn lng 220000 sn phm E0A = 11 cn EoB = 6,796).

Phn tch ri ro ti chnh

Ri ro ti chnh l ri ro pht sinh khi doanh nghip s dng n phi tr
ti tr cho cc hot ng ca mnh. Nh chng ta tm hiu, bt k doanh
nghip no hot kinh doanh u tim n nhng ri ro nht nh. Tuy vy, khi
doanh nghip s dng n vay th ton b ri ro kinh doanh s tp trung vo ngi
ch s hu. V th ri ro ti chnh l loi ri ro kh chia s. o lng v ri ro ti
chnh c Du-pont phn tch nh sau :

) 1 ( * * Id Ip Va ROE + =

Ch tiu trn cho thy, mc thu nhp vn c phn ph thuc mt phn vo vng
quay ti sn, li nhun rng bin v c cu ngun vn ti tr ca doanh nghip,
tc l tu thuc vo vic s dng n ca doanh nghip.

Nghin cu ri ro ti chnh cn c quan im ca Elin Coben, theo ng cho
rng

Eq
Db i BEP
T BEP ROE
) (
) 1 (

+ =



Trong :
BEP - Kh nng sinh li kinh t ca ti sn
i - Li sut trung bnh nm tnh trn s n ca doanh nghip
T - Thu thu nhp doanh nghip
Eq Vn c phn

Quan im ca Elin Coben cho thy r hn hiu ng n i vi ROE. Vic i
vay hay ti tr bng ngun vn ch s hu ph thuc vo mi quan h gia t
sut sinh li kinh t ca ti sn v li sut vay n. Khi vay khng mang li thu
nhp vn c phn, nu mc sinh li kinh t ca ti sn nh hn li sut vay .

n by ti chnh.(Ed)

Nh chng ta nghin cu n by n, n by n l t s gia n di
hn so vi vn di hn, khi doanh nghip tng t trng n di hn s lm tng
n by n. Vic thay i cu trc ti tr trn c th lm thay i mc chi ph
tin li v trng thi ri ro ca doanh nghip. Khi sn lng hng ho bn ra tng
hay gim th chi ph tr li vay di hn vn khng thay i, v th chi ph tin li
c xem nh mt loi chi ph c nh. Chnh da trn c tnh ny ca n di
hn, ngi ta tin hnh phn tch ri ro ti chnh thng qua thng s n by ti
chnh (Ed)

lm r vn ny, chng ta xem xt ba doanh nghip A,B,C c gi tr
TSC v u t di hn nh nhau, nhng c n by n khc nhau, c th l

Ch tiu
Cng ty A Cng ty B Cng ty C
Tng ti sn (Tr) 1000 1000 1000
n by n 0% 50% 75%
Vn c phn (Tr) 1000 500 250
N di hn (Tr) 0 500 750

Gi s :
T sut sinh li ca ti sn cc mc: 4%,12% v 20% theo cc tnh hung bt
li, trung bnh v thun li trong ngnh, xc xut tnh hung bt li, trung bnh
v thun li u bng 1/3
Thu thu nhp doanh nghip l 32% v Li sut vay n di hn l 12%/ nm.
Nh vy, tc ng ca n by n i vi thu nhp vn c phn nh th no?
Chng ta s tm hiu bng phn tch sau:



Cng ty A
iu kin kinh t
Ch tiu
Xu TB Tt
Tin li (I) 0 0 0
Thu nhp tnh thu 40 120 200
Thu thu nhp 12.8 38.4 64
Li nhun rng 27.2 81.6 136
ROE 2.72% 8.16% 13.60%
Gi tr k vng ca
ROE 8.16%
lch chun ROE 4.44%
H s bin thin ROE 0.54

Tng t ta c cc thng tin cng ty B & C nh sau :

Ch tiu Cty A Cty B Cty C
Gi tr k vng ca
ROE
8,16% 7,73% 6,02%
lch chun ROE 4,44% 9,41% 20,44%
H s bin thin ROE 0,54 1,22 3,4

Kt qu trn cho thy:
+ Khi n by n cng ln th ri ro ca doanh nghip cng ln
+ Khi mc sinh li ca ti sn cao hn li sut vay di hn th doanh nghip no
c n by n cng ln s c thu nhp trn vn c phn cng cao. V ngc li
khi mc sinh li ca ti sn thp hn li sut vay di hn th cng ty no c n
by n cng ln s thua l cng nhiu. y c gi l hiu ng n by n, n
by n khuych i li hoc l ln .
Trong v d trn, nu so snh EBIT v ROE trong iu kin thun li, th
cng ty no c n by n cng ln s c thu nhp vn c phn cng ln. C th,
quan h gia (% ROE)/ (% EBIT) ca cng ty A l 1 , cng ty B l 1.4 v cng ty
C 2.2 . Nhng doanh nghip c n by n cng ln th h s trn cng ln.

Ch tiu Cty A Cty B Cty C
n by n % 0% 50% 75%
S thay i EBIT% 166.67% 166.67%166.67%
S thay i ROE% 166.67% 233.33%366.67%
%ROE/%EBIT 1 1.4 2.2

Quan h gia (% ROE / % EBIT) l n by ti chnh



I F v Q
F v Q
I EBIT
EBIT
EBIT
ROE
Ed

=
= =
) (Pr
) (Pr
%
%

i vi nhng cng ty c Ed cng ln, th ch cn mt giao ng nh
EBIT c th thay i ln ROE tc l nh hng ln n li ch ca cc c ng
trong cng ty. V vy ch tiu Ed

l mt ch tiu o lng ri ro ti chnh .
N BY TI CHNH V GI C PHN

Nm 1964 gi c phn ca hng Eastern Airlines c bn vi gi 60
la, trong khi mt c phn ca hng Delta Airlines ch bn uc vi mc10 la.
n nm 1988, Delta Airlines tr thnh mt trong nhng hng hng khng
mnh nht, c ga tr mt c phn mc 60 la, tng 500%. Cn hng Eastern
Airlines th chm dt nh mt hng tn ti c lp- n b hng Taxas Air mua li
vo nm 1980 trong mt cuc hp nht bt buc mc gi c phn thp hn 10
la. Thu nhp, c tc v gi c phn ca hng Delta Airlines u tng mnh
trong sut hai thp nin 70 v 80. Hng Eastern Airlines tr c tc ln cui vo
nm 1969 v chu khon l hn 1 t la gia nhng nm 1968 v 1969.

C nhiu yu t kt hp vi nhau to nn cc kt cc khc nhau ny,
nhng cc quyt nh ti chnh c nh hng ch yu. Theo truyn thng,
hng Eastern Airlines s dng cc khon n rt nhiu v d nhin ri ro ti
chnh cng rt cao, trong khi hng Delta Airlines li c chnh sch ti tr
bng cch s dng n by ti chnh va phi do ri ro ti chnh mc c
th chp nhn c.
V d, nm 1968 t l n ca hng Delta Airlines l 44%, so vi t sut n
trn 90% ca hng Eastern Airlines. S gia tng y kch tnh v li sut
**

lm gia tng mnh cc chi ph v lm gim li nhun ca hng Eastern Airlines,
nhng iu ch c nh hng nh ln hng Delta Airlines. Hn na khi gi
nhin liu tng hn 100% buc cc hng hng khng phi trang b cc my bay
phn lc mi tit kim nhin liu hn, th hng Delta Airline c th lm c
nh vy cn hng Eastern Airlines th khng th. Cui cng khi ngnh hng
khng c iu chnh vo cui thp nin 80, hng Delta Airline tr nn
mnh m rng sang cc th trng pht trin khc v gim gi khi cn thu
ht gii doanh nghip, cn hng Eastern Airlines th khng th.
** Li sut ti M tng t 6% trong nhng nm 1960 ln n 21% vo
u nm 1980

Hiu ng n by tng hp
S thay i iu kin kinh doanh s lm thay i sn lng sn xut v
tiu th, n lt c s thay i ca sn lng li c khuch i ln bng hiu
ng n by hot ng lm EBIT bin i, sau cng s bin i ca EBIT lm
thay i mnh thu nhp trn c phn thng qua s khuch i ca n by n.
Nh th, c mt s thay i sn lng, mi khi iu kin kinh doanh thay i.
Hiu ng n by tng hp l tch ca hai n by trn :


E
C
= E
o
x E
d
Qua ngi ta c th c lng tnh c dao ng ca thu nhp trn c
phn thng. Hay ni cch khc trng thi ri ro ca cc c phiu thng c th
c c lng.

B> CC CNG C TI CHNH PHI SINH

Chng kho phi sinh (derivative securities) l mt loi ti sn ti chnh c
dng tin trong tng lai ph thuc vo gi tr ca mt hay mt s ti sn ti
chnh khc (gi l ti sn c s - underlying asset). Ti sn c s c th l hng
ho, ngoi t, chng khon . Trong phm vi mn hc, chng ta ch ch trng
n chng khon phi sinh trn th trng ti chnh. C mt mt vi cng c phi
sinh ph bin bao gm:
Hp ng k hn ( Forwards)
Hp ng tng lai ( Futures)
Quyn chn (options)
Mc tiu ca chng ta l tm hiu nhng vn cn bn v hp ng k hn, hp
ng tng lai v quyn chn.

I HP NG K HN V HP NG TNG LAI

V c bn hp ng k hn v hp ng tng lai u l hp ng mua hay bn:
Mt s lng xc nh cc ti sn c s
Ti mt thi im xc nh trong tng lai.Thi im xc nh trong tng
lai gi l ngy thanh ton hp ng hay ngy o hn. Thi gian tnh t
khi k hp ng n ngy thanh ton gi l k hn ca hp ng.
Vi mt mc gi xc nh ngay ti thi im tho thun hp ng. Gi xc
nh p dng trong ngy thanh ton hp ng gi l gi k hn (nu l hp
ng k hn) hay gi tng lai (nu l hp ng tng lai).

Ti thi im k hp ng k hn, khng h c s trao i ti sn c s
hay thanh ton mt khon tin no c. Vo lc , hai bn tho thun hp ng
buc phi thc hin, ngha v mua bn theo mc gi xc nh bt chp gi c
th trng vo thi im mua bn c thay i bao nhiu i na.
V d: Vo ngy 1/09/2009, A k hp ng k hn mua ca B mt 1000 tn go
vi k hn 3 thng ( tc l vo ngy 1/12/2009) v vi gi 6000/kg. B c gi
l ngi bn hp ng k hn, A l ngi mua hp ng k hn. Sau 3 thng B
phi bn cho A 1000 tn go vi gi 6000 v A mua c 1000 tn go ca B
vi mc gi trn, cho d gi go trn th trng sau ba thng l bao nhiu i
na.

Phn bit hp ng k hn v hp ng tng lai.



Hp ng tng lai l nhng hp ng chun ho (v loi ti sn c s
mua bn, s lng cc n v ti sn c s mua bn, th thc thanh ton, k hn
...) Hp ng k hn khng chun ho, cc chi tit l do hai bn m phn v
tho thun c th.
Mt s im khc bit c bn gia hp ng k hn v hp ng tng lai c th
lit k nh sau:
Hp ng tng lai c tho thun v mua bn thng qua ngi mi gii.
Hp ng k hn c tho thun trc tip gia hai bn ca hp ng.
Hp ng tng lai c mua bn trn th trng tp trung. Hp ng k
hn c mua bn trn th trng phi tp trung.
Hp ng tng lai c tnh hng ngy theo gi th trng ( marking to
market daily). Hp ng k hn c thanh ton vo ngy o hn.

Mt vi v d v cc loi hp ng tng lai :
Hp ng tng lai v ch s chng khon ( index futures)
Hp ng tng lai v li sut (interest futures).
Hp ng tng lai ngoi hi (currency futures)
Hp ng tng lai nng sn ( agricultural futures)
Hp ng tng lai kim loi v khong sn ( metal and mineral futures)

C ch mua bn hp ng tng lai

Nh trnh by trn, hp ng k hn c tho thun trc tip gia
hai bn tham gia hp ng. Nh u t mun mua hay bn hp ng tng lai s
lin lc vi cng ty mi gii. Cng ty mi gii s ch th cho ngi bn hay mua
trn sn giao dch thc hin lnh bn hay mua hp ng tng lai. Hot ng
giao dch c thc hin thng qua mt t chc trung gian gi l cng ty thanh
ton b tr ( clearing house ) theo s sau:

i vi hp ng k hn, mi khon li hay l ca hp ng u c
thanh ton vo lc o hn. Ngc li, i vi hp ng tng lai, cc khon li
hay l c tnh hng ngy ( cng vo hay tr ra t ti khon ca cc bn ca
hp ng) theo s bin ng ca gi tng lai. Vic tnh ton ny l loi tr
mt phn ri ro cho cng ty thanh ton b tr trong trng hp mt bn ca hp
ng khng c kh nng thanh ton khi o hn.
V d, vo ngy 28/2/2006, bn A k mt hp ng tng lai mua ti sn XYZ
vo ngy 10/3/2006 vi gi tng lai l F
0
= 800000. hn ch ri ro khi k
hp ng, Bn A phi k qu mt khon tin trong ti khon ca bn A ti cng
ty thanh ton b tr. V d mc tin bo chng ( margin) l 40000 ng. Sau mi
ngy nu c li th s khon li s c cng vo s d ti khon bo chng; cn
Bn mua hp
ng tng lai
Cty. thanh
ton b tr
Bn bn hp
ng tng lai
Ti sn c s
Ti sn c s
Tin Tin


nu b l th cng s b tr i trong s d ca ti khon ny. Nu gi tr trong ti
khon bo chng gim xung ti mt mc gii hn, gi l mc bo chng duy tr
(maintenance margin) ( v d l 30000ng), th nh u t s c yu cu k
qu thm tin cho t mc bo chng 40000 ban u, cn nu khng th cng ty
thanh ton b tr s ng ton b hay mt phn gi tr hp ng tng ca nh
u t bo m mc bo chng c tho mn.

Ngy Gi tr
theo thi
im
Li (l)
tng
ngy
S d
trong ti
khon
bo
chng
28/2 800.000 40.000
1/3 794.000 -6000 34.000
2/3 792.200 -1800 32.200
3/3 796.000 3800 36.000
4/3 794.200 -1800 34.200
5/3 793.400 -800 33.400
6/3 790.800 -2600 30.800
7/3 786.600 -4200 26.600
8/3 787.200 600 40.600
9/3 783.600 -3600 37.000
10/3 785.400 1800 38.800
Cng -14.600

Xc nh gi ca Foward v Futures

nh gi cc hp ng k hn, trc ht chng ta lm quen mt s cng
thc sau:
Tnh li kp lin tc
Nu li kp i%/nm, mt nm ghp li m ln ( m l mt s hu hn), th tin li
sut thc s l:
m
m
i
) 1 ( + -1 (1)
By gi, ta th tm mt li sut (r) m nhp li lin tc (tc s ln nhp li trong
k ln n v cng ln) sao cho r bng vi gi tr nhn c phng trnh(1).
T phng trnh trn ta c:

m
m
r
) 1 ( + -1 vi m
hay (2)

t phng trnh (1) bng v phi ca phng trnh 2 ta c:
Gi tr tin bo chng xung
di 30000; k qu thm
13.400 t 40.000
1 1 ) =
r m
e
r
Lim 1 ( +
m
m


Log ho hai v ta c :
(3)

Trong , r

l li sut kp lin tc

V d: Bn vay ngn hng vi li sut 12%/ nm mt nm ghp li 12
ln. p dng cng thc (3) ta c li sut kp lin tc s l

Vi cch tnh trn gip chng ta d dng chuyn i ra li sut kp lin tc.

Cc gi thit nh gi futures:
Khng c cc chi ph giao dch khi mua bn.
Nhng ngi tham gia u c th tin hnh vay hoc cho vay theo cng
mt li sut phi ri ro
Nhng ngi tham gia th trng lun tn dng c hi nu c
Cc k hiu:
T - Thi hn ca hp ng Futures (tnh theo nm)
S - Gi ti sn c s thi im hin ti
r - Li sut kp lin tc phi ri ro ( tnh theo nm)
Gi tr tng lai ca mt ti sn u t:

Gi tr tng lai ca mt ti sn mang li thu nhp trong thi
hn hp ng

Trng hp ti sn mang li thu nhp trong thi hn ca hp ng Furtures
I=
i
T r
m
i
i
e E

=

1

(3)
Gi tr tng lai ca hp ng c thu nhp:
F= (P-I)e
rT
(4)
Trong :
- gi tr hin ti ca dng thu nhp ( tnh v thi im cn xc nh
gi futures),
- e = 2,7182818
- r l li sut lin tc phi ri ro
- E thu nhp mi k t ti sn
- T
i
thi hn ca tng k mang li thu nhp ( tnh bng nm)
- T thi hn hp ng tng lai
- P gi tr ti sn c s ca hp ng tng lai

V d: Mt c phiu c gi 50$. Li kp lin tc phi ri ro l 8%/ nm (tnh
cho tt c cc k hn). C tc d tnh l 0,75$/1c phiu, c tr sau 3 thng, 6
thng v 9 thng. Tnh gi ca Futures thi hn 10 thng ( T=10/12 nm).
% 94 , 11 )
12
% 12
1 ln( 12 = + = r
ln(1 )
i
r m
m
= + 1 ) 1 ( 1 + =
m r
m
e
i


Li sut lin tc c tnh:

I=0,75e
-8%*3/12
+ 0,75e
-8%*6/12
+ 0,75e
-8%*9/12
= 2,162

Nu thu nhp c gi tr tng i vi q t l thu nhp trn gi tr ti sn c s ta
c cng thc mi nh sau:

T q r
e P F
) (
= (5)
Cng thc (5) c th c p dng cho cc loi ti sn nh: c phiu; tri
phiu; ch s chng khon, cc ng tin v mt s ti sn u t khc. Trong
cc trng hp trn %q s c thay th tng ng.

Gi Futures ca mt hng ho:

i vi cc hng ho nh nng sn; khong sn ... vic xc nh Futures
khng th da vo lp lun arbitrage. Vic nm gi cc hng ho ny thng lin
quan chi ph lu tr. Tuy nhin, vic nm gi hng ho cng c nhng li ch
nh m bo qu trnh sn xut lin tc; hoc u c ch c hi vo nhng lc
ngun hng khan him..
Gi Futures ca hng ho c xc nh nh sau:
) ( T r
e L U

=
T y r
e U S F
) (
) (

+ =
Trong :
- L chi ph bo qun ti sn tnh cho mt n v trong mt thi
k
- S Gi tr hin ti ca ti sn c s
- U l chi ph lu gi tnh cho mt n v trong mt khong
thi gian nht nh
- Y % sinh li t vic nm gi hng ho

V d: gi Futures vi thi hn 1 nm ca ti sn c s l vng. Gi nh
rng, chi ph bo qun vng l 2$/ounce /1 nm ( chi ph ny chi ra vo cui
nm). Gi giao ngay ca vng l S= $450, li sut phi ri ro r=7%/ nm, y=0
U= 2e
-7%*1
= 1,865
F= (450+1,856) e
7%*1
= 484,63$

Trong trng hp chi ph lu tr tnh bng gi tr tng i l % u, th cng thc
trn c dng sau:
F= Se
(r+u-y)*T

| | $ 14 , 51 162 , 2 50
12
10
* % 8
= = e F


II> QUYN CHN ( OPTION)

Trong hot ng u t ti chnh, s ra i ca hp ng quyn chn
(option contracts) cung cp mt cng c rt hu ch trong qun tr v phng
chng ri ro.
Hp ng Quyn chn cho php ngi mua n c quyn nhng khng bt
buc c php hoc mua (c gi l hp ng quyn chn mua - call option)
hoc bn (c gi l hp ng quyn chn bn - put option) mt s lng xc
nh cc n v ti sn c s ti mt thi im xc nh trong tng lai, ngi
mua quyn chn c th thc hin hoc khng thc hin quyn mua ( hay bn ) ti
sn c s.
Nu ngi mua thc hin quyn mua (hay bn), th ngi bn quyn buc
phi bn (hay mua) ti sn c s.
Thi im xc nh trong tng lai gi l ngy o hn; thi gian t khi k
hp ng quyn chn n ngy thanh ton gi l k hn ca quyn chn.
Mc gi xc nh p dng trong ngy o hn gi l gi thc hin
(exercise price hay strike price).
CC LOI QUYN CHN
Quyn chn cho php c mua gi l quyn mua ( call option), quyn chn cho
php c bn gi l quyn chn bn (put option).
Quyn chn mua trao cho ngi mua (ngi nm gi) quyn, nhng
khng phi c ngha v bt buc, c mua mt ti sn c s vo thi
im hay trc mt thi im trong tng lai vi mt mc gi xc nh.
Quyn chn bn trao cho ngi mua quyn (ngi nm gi) quyn, nhng
khng phi ngha v bt buc, c bn mt ti sn c s vo thi im
hay trc mt thi im trong tng lai vi mt mc gi xc nh .

D nhin, ngi nm gi quyn s cn nhc: ti thi im thc hin quyn
( thi im o hn) gi ca ti sn c s cao hay thp, nu cao ngi nm quyn
mua s thc hin quyn, cn ngc li nu gi thp thp ngi nm quyn mua
s khng thc hin quyn chn mua.

M hnh nh gi quyn chn ca Black- Scholes

Fischer Black, Myrton Scholes v Robert C Merton.
Cng thc ny c xy dng vo nm 1973 v hin nay c rt nhiu ngi
ng dng vo thc t. Cc tnh ton t cng thc Black- Scholes rt st vi thc
t nh gi quyn chn trn th trng.

M hnh ca Black- Scholes da trn ba gi thit:
1- C phiu khng tr c tc trong thi hn ca quyn chn
2- Li sut phi ri ro v lch chun t sut sinh li ca ti sn c s (thu
nhp ca c phiu) khng thay i


3- Gi ca ti sn c s bin i lin tc v ngu nhin theo hm phn phi
logarit chun.
nh gi quyn chn:

Gi ca quyn chn mua (C) (call option) l
) ( ) (
2 1
d N Ke d SN C
rT
=
V gi ca quyn chn bn (P) (put option)l :
S Ke C P
rT
+ =

l quyn mua ), quyn chn cho php c bn gi l quyn chn bn ().

Trong :
- S- Gi tr ti sn c s ti thi im xc nh gi quyn chn.
- K- Gi thc hin

- N(d)- Hm phn phi xc sut tch lu theo phn phi chun
(NORMSDIST). Ni cch khc, N(d) l xc sut tch ly ca phn phi
chun c gi tr nh hn d tc l t hay , trong
f(z) l mt xc sut theo phn phi chun gi tr trung bnh l 0 v
lch chun bng 1.
d 0 ) ( ) ( ) (
0
z d z f d N
d
=

- r- Li sut kp phi ri ro tnh gp lin tc (tnh theo nm)
- o - lch chun ca t l sinh li ca ti sn c s ( nu l c phiu l
thu nhp trn c phiu).
- Ln Hm Logarit

V d:

V d:

C phiu XYZ hin c gi S= 130. Ta mun tnh gi mt quyn chn mua
c phiu ca cng ty XYZ vi gi thc hin l K= 120 v k hn l 3 thng
(tng ng 0,25 nm ). lch chun sut sinh li ca c phiu l 50% v li
sut phi ri ro ( tnh gp lin tc trong nm ) l 12%.

=
+ +
=
T
T r
K
S
d
o
o
) ( ln
2
2
1
5652 , 0
25 . 0 5 . 0
25 . 0 )
2
50 . 0
% 12 (
120
130
2
=
+ + ln
= = T d d o
1 2
152 3 , 0 25 , 0 5 , 0 5652 , 0 =
T
T r
K
S
d
o
o
)
2
( ln
2
1
+ +
=
T d d o =
1 2


Normsdist(0,5652)= 0,7140

V Normsdist(0,3152)= 0,6236

Gi quyn chn mua

200 , 20 6236 , 0 * 120 7140 , 0 * 130 ) ( ) (
25 , 0 %* 12
2 1
= = =

e d N Ke d SN C
rT

Gi quyn chn bn l

S Ke C P
rT
+ =

= 646 , 6 130 * 120 200 , 20
25 , 0 %* 12
= +

e

Cu trc ti chnh (C_167)

CU TRC TI CHNH V CC NHN T NH HNG N CU
TRC TI CHNH DOANH NGHIP
2.1. Cc khi nim lin quan n cu trc ti chnh
Cu trc ti chnh m ch c cu gia cc khon n v vn ch ca
doanh nghip. Cu trc vn ch ra c cu cc ngun vn di hn ( c phiu
thng, c phiu u i, tri phiu di hn v cc khon vay n trung hn v
di hn) .
Cu trc ti chnh v cu trc vn :
Ngun vn
N ngn hn
N trung v di hn
Cu trc vn
Cu trc ti chnh
Vn ch
Trong s cc hnh sau y cng ty no c c cu vn hp l nht

Cng ty A Cng ty B Cng ty C
Ti sn lu ng
TSC
N ngn hn
VCSH
- Xt cng ty B, ta thy n ngn hn ln hn TSL - ti sn c kh nng
thanh ton cao. iu ny ng ngha vi vic cng ty B s dng mt phn n
ngn hn u t vo TSC. Tnh hung ny lm tng nguy c khng tr
n ng hn, v ti sn c nh c thi gian thu hi chm, thi gian chuyn
ha thnh tin chm (TSC chuyn ha thnh tin di dng khu hao) phi
TS Trn nh Khi Nguyn v TS on Gia Dng
Cu trc ti chnh 168
168
mt rt nhiu nm trong khi n ngn hn li c thi gian hon tr ngn, di 1
nm.
- Cng ty C li ngc li, cng ty c qu nhiu ngun vn di hn (ly t
ngun vn ch s hu) nhng phn ln li c u t vo TSL - loi ti
sn c tnh thanh khon cao, nhng li c mc sinh li thp, thp hn TSC.
Nu ch cn c vo kt cu ti sn cng ty C t c hiu qu hn cng ty A v
thm ch thua c cng ty B.
Cn ch rng, u t vn di hn (tc l u t vo TSC) thng c
mc sinh li cao hn u t vo TSL, v th cng ty A l cng ty tt nht
xt c kha cnh sinh li v tnh an ton v c cu vn.
Khi p dng c cu vn khc nhau c th lm thay i kh nng sinh
li v mc ri ro ca doanh nghip.
Cu trc ti chnh
1
: c nh ngha l quan h t l gia cc khon n
v vn ch ca doanh nghip. Khi nim ny c gii nghin cu ti chnh
quan tm hn 40 nm qua v lin quan vi mt vn : cu trc ti chnh c
lin quan n gi tr doanh nghip khng? Trong th trng hon ho, cu
trc ti chnh khng lin quan n gi tr doanh nghip. Tuy nhin, th trng
hon ho ch l mt nim rt l tng nn nhiu nh nghin cu t ra
vn c s lin quan gia cu trc ti chnh v gi tr doanh nghip. Chnh
v mi lin quan ny, thut ng n by n
2
(hay n by ti chnh) cng hm
cu trc ti chnh ca doanh nghip. Vn ny s cp phn sau ca
ca chng ny.
Cu trc ti chnh l mt khi nim tru tng, nn khi nghin cu v
lnh vc ny, gii ti chnh c th ha bng nhiu cch o khc trong cc

1
Capital structure. Trong chng ny, tc gi s dng thut ng cu trc ti chnh hm cu trc vn hay
cu trc ti tr.
2
Financial leverage. Thut ng n by n cng c hiu l cu trc ti chnh, nhng n hm r hn l s
dng n s lm tng ga tr doanh nghip. V vy, cu trc ti chnh hay n by n c ni dung tng i
nh nhau, ty thuc vo cch o trong tng trng hp c th.

Cu trc ti chnh 169
169
cng trnh ca mnh. y l mt vn cn quan tm v mi cch o lng
khc nhau u nh hng n kt qu nghin cu, khng ging nh cc nh
ngha ph bin trong cc gio trnh v qun tr ti chnh. Rajan v Zingales
(1995) cho rng nh ngha v cu trc ti chnh ty thuc vo mc tiu phn
tch. C hai vn thng quan tm khi o lng cu trc ti chnh.
Cu trc ti chnh o lng theo gi tr th trng hay gi tr s sch:
Mt l, gi tr th trng hay gi tr s sch s s dng xc nh ga
tr ca ti sn v cc khon n phi tr khi xem xt cu trc ti chnh? C hai
dng tranh lun i lp v vn ny. Theo trng phi s dng gi s sch
(ly s sch k ton), chi ph c bn ca cc khon vay l chi ph k vng ca
s khnh tn v ti chnh trong trng hp ph sn. S khnh tn ti chnh
nh hng n chi ph vn trung bnh, tc ng ko theo n mt cu trc ti
chnh ti u. Trong trng hp , gi tr ca mt doanh nghip b khnh tn
s gn vi gi tr s sch. Nu vic ph sn xy ra, vic o lng trch nhim
i vi cc ch n theo gi tr s sch k ton l chnh xc nht. Ngoi ra, gi
tr s sch d tip cn hn gi tr trng, ghi nhn chnh xc hn v khng b
lch so vi s thay i nh gi tr th trng. Gi tr s sch cn ph hp khi
xc nh cu trc ti chnh i vi cc cng ty khng yt gi hay cc doanh
nghip nh. Nu s dng gi s sch, gi tr n v ti sn c s dng trn
BCKT. Kiu o lng ny c s dng trong nhiu nghin cu ca
Graham (2000), Hesmatti (2001), Michealas (1999), Mira (2001).v.v.v.
Theo trng phi gi tr th trng, ngi ta cho rng gi tr th trng
xc nh c gi tr thc ca doanh nghip. Mt doanh nghip c gi tr vn
ch s hu m trn s k ton nhng li c gi th trng dng. iu ny c
th xy ra nu hot ng kinh doanh trc y thua l lm vn ch c gi tr
m, nhng gi th trng dng phn nh cc dng tin k vng tng lai ca
doanh nghip . V l , nhiu nghin cu s dng c gi tr th trng v
gi tr s sch o lng cu trc ti chnh (Titman v Wessel, 1988;

Cu trc ti chnh 170
170
Pandey, 2001, Huang v Song, 2001. vvv)
Vi s liu c ly t bo co ti chnh nm 1992 ca cc cng ty
ngoi tr s liu ca cng ty Timberland v cng ty Wal- Mart l ly vo nm
1993.
S sch Th trng
Twin Disc 76 53 0.7
Timberland 128 579 4.5
Russell 570 1282 2.2
Coca-cola 3888 54553 14.0
British Steel 4959 2376 0.5
Boise Cascade 1136 802 0.7
Boeing 8093 13616 1.7
Glenfed 704 141 0.2
McCaw Cellular 1391 6900 5.0
communications
Mal- Mart Stores 8759 74902 8.6
Gi tr vn c phn
Cng ty T l

Hai l, n phi tr xc nh cu trc ti chnh l loi n g? C cn
thit o lng cu trc ti chnh theo tng loi n khng? Nu cc d on l
thuyt ch yu quan tm nh hng ca cc nhn t i vi cu trc ti chnh
gc chung th cc nghin cu thc nghim thng o lng cu trc ti
chnh theo cc khon n vay ngn hn v di hn. Bennette v Donnelly
(1993) lp lun rng nu cc doanh nghip c cc chnh sch ti tr ring bit
vi cc khon n vay ngn hn th cc doanh nghip thc s c s tng
tc gia mc n vay ngn hn v di hn. Michaelas v cng s (1999) cho
rng nu cc nhn t nh hng n n ngn hn khc vi cc nhn t nh
hng n n di hn th cn thit s dng c n vay ngn v n di o
lng cu trc ti chnh. y l hng tip cn c nhiu nh nghin cu
quan tm nh Titman v Wessels (1988), Pandey (2001), Huang v Song
(2001) v.v.v
N vay hay ton b n phi tr cng l vn quan tm khi o lng

Cu trc ti chnh 171
171
cu trc ti chnh. L do l trong n phi tr cn c cc khon tn dng
thng mi v cc ngun vn tm thi khc m nhng ngun vn ny cng
gp phn khng nh trong cc khon ti tr doanh nghip. iu ny cng
thch hp vi cc doanh nghip nh.
Tm li, chng ta c th a ra cc ch tiu phn nh cu trc ti chnh
ca doanh nghip, chng rt a dng. Bng di y tng hp cc cch o
lng v cu trc ti chnh:
Bng 2.1. Tm tt cc cch o lng cu trc ti chnh
Cu trc ti chnh Cch thc xc
nh (o lng)
T l gia n phi tr v ti sn
san tai Tng
tra phai N

T l gia n ngn hn v ti sn
san tai Tng
n ngn ha N

T l n phi tr so vi VCSH
hu s chu Vn
tra phai N

T l gia n di hn (NDH)v vn thng xuyn
(VTX)
VTX
NDH

Cu trc ti chnh 172
172
NGUN VN Nm 2002 Nm 2003
A- N PHI TR 151,368,205,393.00 176,372,634,579.00
I. N ngn hn 83,371,072,181.00 87,719,133,447.00
1. Vay ngn hn 63,356,074,481.00 69,011,541,938.00
2. N di hn n hn tr
3. Phi tr cho ngi bn 9,893,677,469.00 9,890,030,494.00
4. Ngi mua tr tin trc 648,356,465.00 594,662,579.00
5. Thu v cc khon phi np Nh nc 458,762,759.00 739,047,696.00
6. Phi tr cng nhn vin 4,605,603,809.00 2,988,720,508.00
7. Phi tr cho n v ni b 1,551,882,966.00 1,196,566,230.00
8. Cc khon phi tr phi np khc 2,856,714,232.00 3,298,564,002.00
II. N di hn 67,084,132,350.00 87,675,192,458.00
1. Vay di hn 67,084,132,350.00 87,675,192,458.00
2. N di hn khc
III. N khc 913,000,862.00 978,308,674.00
1. Chi ph phi tr
2. Ti sn tha ch x l 913,000,862.00 978,308,674.00
3. Nhn k qu, k cc di hn
B. NGUN VN CH S HU 14,632,704,683.00 19,626,125,445.00
I. Ngun vn, qu 14,653,349,284.00 19,713,362,688.00
1. Ngun vn kinh doanh 15,145,119,028.00 20,145,119,028.00
2. Chnh lch nh gi li ti sn -636,421,075.00 -636,421,075.00
3. Chnh lch t gi 144,651,331.00 -406,968.00
4. Qu u t pht trin
5. Qu d phng ti chnh
6. Li nhun cha phn phi 205,071,703.00
7. Ngun vn u t XDCB
II. Ngun kinh ph, qu khc -20,644,601.00 -87,237,243.00
1. Qu d phng v tr cp mt vic lm
2. Qu khen thng v phc li -20,644,601.00 -87,237,243.00
TNG CNG NGUN VN 166,000,910,076.00 195,998,760,024.00

Cc thng tin v phn ngun t mt bng cn i k ton mt cng ty X ta
thy iu g?
2.2. Cc l thuyt v cu trc ti chnh
2.2.1. L thuyt khng lin quan ca cu trc ti chnh
Trc nm 1958, l thuyt v cu trc ti chnh ch l nhng qu quyt
m h v hnh vi ca nh u t hn l nhng m hnh nghin cu n gin.
L thuyt hin i v cu trc ti chnh khi u t nm 1958 khi hai gio s

Cu trc ti chnh 173
173
Franco Modigliani v Merton Miller
3
chng minh rng: gi tr ca doanh
nghip s khng b nh hng bi cu trc ti chnh theo mt s gi thuyt.
Kt qu nghin cu ny cho rng hot ng kinh doanh ca doanh nghip
c ti tr bng ngun vn g khng l mt vn cn quan tm v cu trc
ti chnh khng lin quan n gi tr doanh nghip.
Ngha l:
sU
k
EBIT

U L
V V
Trong : V
L
, V
U
l gi tr ca DN s dng n v khng s dng n.
K
SU
l t l hon vn yu cu i vi doanh nghip khng s dng n
EBIT l li nhun trc thu v li vay.
L thuyt trn da vo cc gi thuyt sau:
Khng c thu thu nhp doanh nghip v thu thu nhp c nhn
C phiu v tri phiu c kinh doanh trn th trng hon ho. Ngha
l khng c cc chi ph mi gii v nh u t c th vay vi cng mt
li sut nh cc cng ty khc
Nh u t v nh qun tr ti doanh nghip u c thng tin nh nhau
v c hi tng trng u t ca doanh nghip trong tng lai.
Cc khon n l khng c ri ro bt k mc s dng n ca doanh
nghip. Li sut vay trn cc khon n l li sut khng c ri ro.
Tt c cc dng tin u c tnh lin tc (perpeptuties)
Tuy nhin, cc gi thuyt ca m hnh MM u rt l tng. Trc ht,
thu thu nhp doanh nghip v thu nhp c nhn, cng nh s bt cn xng v
thng tin u tn ti trn thc t. Hai l, li sut vay thng tng khi s dng
n ngy cng tng ln. Ba l, li nhun sau thu v li vay gim vi nhng

3
Hai gio s vit vn ny trong bi bo Chi ph vn, ti chnh cng ty v l thuyt u t: s phn
ng trong American Economics Review, thng 6 nm 1958. V bi bo ny v nhng nghin cu sau , hai
ng c tng thng gii Nobel v kinh t nm 1985 v 1990.

Cu trc ti chnh 174
174
mc s dng n khc nhau v kh nng ph sn gia tng khi doanh nghip
s dng tng cc khon n ti tr.
Mc d cc gi thuyt trn u khng tn ti trn thc t nhng c
tnh khng lin quan ca cu trc ti chnh t m hnh MM c ngha rt ln.
M hnh ch ra nhng u mi v tnh lin quan ca cu trc ti chnh i
vi ga tr mt doanh nghip. Cc l thuyt v ti chnh tip theo m rng
m hnh ny bng cch loi b cc gi thuyt nghin cu.
2.2.2. M hnh thu MM v nh hng ca thu thu nhp cng ty
Nm 1963, Modigliani va Miller tip tc a ra mt nghin cu tip
theo vi vic tnh n nh hng ca thu thu nhp cng ty. V chi ph li vay
l mt khon chi ph c khu tr trc khi tnh thu thu nhp doanh nghip
nn khi doanh nghip s dng n vay ti tr s xut hin khon tit kim
bng tin tng thm i vi cc nh u t. Nh vy, vi thu thu nhp cng
ty, hai ng cho rng s dng n s lm tng gi tr ca mt doanh nghip.
Vic tn ti thu thu nhp doanh nghip dn n lun MM th 1 rng, gi
tr ca mt doanh nghip s dng n bng gi tr doanh nghip khng s dng
n cng mt dng ri ro cng vi khon li t vic s dng n.
Gi s c hai cng ty: cng ty U khng vay n v cng ty L vay n. V
xem xt tc ng ca cu trc ti chnh n gi tr doanh nghip. Ta cho hai
cng ty c thu nhp hot ng (EBIT) u bng P; Cng ty L vay n D vi li
sut n di hn l rd. Thu sut thu thu nhp cng ty l T. Ta c bng nh
gi li ch tng cng ty khi c tc ng ca n.
Ch tiu Cng ty U, khng vay
n
Cng ty L, c vay n
Li nhun hot ng
(EBIT)
P P
Tin li vay 0 D* rd

Cu trc ti chnh 175
175
Li nhun trc thu
(EBT)
P P- D*rd
Thu thu nhp cng ty T*P T*(P- D*rd)
Li nhun ca c ng P*(1-T) P*(1-T)D*rd+ T*D*rd
Thu nhp ca tri ch v
ca c ng
P*(1-T) P*(1-T) + T*D*rd

Khi doanh nghip vay n di hn vi s tin l D v li sut ca khon vay n
l rd, th chi ph tit kim thu ( c ti liu l l chn thu) hng nm l:
Tit kim thu hng nm = D rd T
Nh vy ta c kt lun sau:
Li ch ca cng ty khng vay n = P*(1-T)
Li ch ca cng ty vay n = P*(1-T) + T*D*rd hay = Li ch ca
doanh nghip khng vay n + Li ch t khon tit kim thu.
nh gi c li ch trong di hn ca khon tin tit kim thu chng ta
gi nh rng:
1- Khon vay D l c nh vnh vin v rd li sut vay khng i. Khi
li ch ca vic tit kim thu hng nm T*D*rd l khon tin c nh
v c nh gi trong vnh vin bng:
PV( L chn thu trong vnh vin) =
D rd T
T D
rd

T
x
D l khon li do s dng n (cn gi l gi tr ca khon tit kim thu do
doanh nghip s dng n) lm tng gi tr doanh nghip ca L .
Nu gi tr cng ty khng vay n l V
U
v gi tr cng ty vay n l V
L.,
ta
c gi tr ca cng ty vay n bng cng thc sau:

V
L
= V
U
+ T
X
D (*)
V d Bo co li tc ca cng ty U, khng c n v cng ty L, c vay n
1000USD vi li sut 8%. Cc thng tin biu sau cho thy ho n thu

Cu trc ti chnh 176
176
ca cng ty L t hn cng ty U 28$. y l l chn thu do khon n vay ca
L. iu ny gii ngha cho vic chnh ph chi tr cho cng ty L 35% ca li
vay t khon n ca L Tng li nhun m L chi tr cho ch n v cc c
ng tng hn cng ty U - cng ty khng n mt lng bng 28$
Ch tiu Bo co li tc
ca cng ty U,
khng n
Bo co li
tc ca cng
ty L, c n
Li nhun trc Li vay v thu thu nhp cng
ty (EBIT).
$ 1000 $1000
Li tr cho tri ch (ch n di hn).
0 $80
Thu nhp trc thu (EBT)
1000 920
Thu thu nhp cng ty _ 35%
350 322
Li nhun rng cho c ng
$ 650 $ 598
Tng li nhun cho tri ch v c ng
$0+$650= $650 $80+$598=
$678
Tm l chn thu ( khon khu tr thu) Li
vay x Sut thu
$ 0 $28

Nu thu nhp t l chn thu ny c nh v ko di n v hn th gi tr tng
thm ca cng ty c n s bng
PV ( l chn thu vnh vin) =
1000 8% 35%
35% 1000 350
8%

Nh vy, V
L
(gi tr cng ty c n) = V
U
+ TD
Phng trnh (*) cho thy khi tn ti thu thu nhp doanh nghip, gi tr ca
doanh nghip s dng n s cao hn gi tr ca doanh nghip khng s dng
n mt gi tr l T
X
D. Khon li ch ny s gia tng khi doanh nghip cng
tng n, v do vy gi tr ca mt doanh nghip s ti a khi doanh nghip s
dng 100% n ti tr. Nh vy, m hnh thu MM bc b vi m hnh

Cu trc ti chnh 177
177
MM nguyn thy khi loi tr gi thuyt thu thu nhp cng ty, theo cu
trc ti chnh c lin quan n gi tr doanh nghip. S dng n cng tng s
cng lm tng gi tr doanh nghip.
C m hnh thu MM gp phi nhiu kin phn bc. Mt trong cc
kin ny lin quan n s tn ti ca chi ph khnh tn ti chnh v chi ph
i din.
2.2.3. L thuyt v chi ph khnh tn ti chnh
S khnh tn v ti chnh bao gm nguy c ph sn v s ph sn. Mt
DN ri vo tnh trng ph sn lun pht sinh cc chi ph k ton v php l
ng k (Myers, 1984) v DN phi mt nhiu thi gian duy tr khch
hng, nh cung cp v ngi lao ng. Ngoi ra, ph sn thng p lc cc
DN phi thanh l, nhng bn cc ti sn vi gi thp hn gi tr ca n so
vi trng hp hat ng bnh thng.
Chi ph khnh tn ti chnh c th gm c cc chi ph trc tip v gin
tip. Cc chi ph trc tip nh cc chi ph v php l v hnh chnh trong qu
trnh ph sn. Chi ph gin tip l nhng khon thit hi vi DN khi cc bn
c lin quan n li ch DN hn ch nhng iu kin u i cho DN . Chi
ph khnh tn v ti chnh ty thuc vo 3 yu t: Kh nng ph sn; chi ph
pht sinh khi tnh trng khnh tn v ti chnh gia tng; v nh hng ca
nguy c ph sn i vi hat ng ca DN hin ti.
Nu s dng n lm gia tng gi tr DN theo m hnh thu MM,
nhng vic gia tng n ln s lm gia tng chi ph khnh tn, gia tng kh
nng ph sn, v s lm gim gi tr DN. tng v chi ph khnh tn ti
chnh dn n l thuyt cn bng
4
v cu trc ti chnh, theo cu trc ti
chnh ti u l cu trc i hi phi cn bng gia li ch do s dng n v

4
Trade-off theory of capital structure

Cu trc ti chnh 178
178
chi ph khnh tn ti chnh. Ni dung ca l thuyt ny c th tm lc qua
m hnh di y:

M hnh trn cho thy mt s kt qu sau:
Theo gi thuyt ca m hnh MM, khi quan tm n thu thu nhp cng
ty, gi tr DN s c ti a nu s dng 100% n vay ti tr.
Trong thc t, cc DN t khi s dng 100% n ti tr v s gia tng
t l n/ ti sn s lm tng kh nng khnh tn ti chnh v li sut vay.
y, c mt vi ngng cn quan tm. Di im D
1
, kh nng ph sn ca
DN rt thp v th chi ph khnh tn thp v li ch t vic tit kim thu do
tng t l n/ ti sn s c nh hng tt. Tuy nhin, khi vt qua im D
1
th
chi ph khnh tn ti chnh v li sut vay gia tng. Nhng khon ny lm
Kt qu m hnh MM cng vi
nh hng thu thu nhp DN:
Gi CP trong trng hp khng
c chi ph ph sn
Gi c phiu nu
doanh nghip khng
s dng n ti tr
Gi tr tng thm t li
ch do s dng n lm
tit kim thu
Chi ph khnh tn
lm gim ga tr c
phiu
Gi thc t c phiu
Gi tr CP
n by n. D/A
Cu trc n ti u: li ch ro chn thu cn
bin = Chi ph ph sn cn bin
D D
1 2
Mc n khi chi ph ph sn c
ngha quan trng

Cu trc ti chnh 179
179
gim li ch v thu khi DN gia tng n v iu ny lm gim thp gi tr c
phiu ca cng ty.
T im D
1
sang im D
2
, chi ph khnh tn ti chnh tng, nhng
khng ln hn khon li ch do s dng n, do vy gi tr DN vn gia tng
khi t sut n gia tng. Tuy nhin, vt qua im D
2
, chi ph khnh tn ti
chnh ln hn li ch do s dng n, do vy t sut n gia tng s lm
gim gi tr DN. im D
2
c xem l im c cu trc ti chnh ti u khi
n cn bng gia chi ph khnh tn v li ch do s dng n.
Nh vy, l thuyt cn bng i lp vi nhng l thuyt trc y ca
MM theo m hnh thu. Petit v Singer (1985) cho rng khi kh nng ph sn
cng gia tng th DN s t s dng n khi tng vn hat ng.
2.2.4. L thuyt v chi ph i din
5

Trong qun tr ti chnh, vn i din lun cha ng mu thun
tim tng v li ch gia ngi ti tr vi ngi qun l DN. Jenshen v
Meckling (1976) cho rng c hai dng mu thun v i din: mu thun gia
ngi ch s hu vi nh qun l doanh nghip v mu thun gia ngi ch
s hu vi ngi ch n.
i vi mu thun gia ngi ch v ngi qun l DN, vn i
din pht sinh khi ngi qun l s hu t hn 100% phn vn ch s hu.
Kt qu l ngi ch s hu khng ginh c ton b khon li t cc hot
ng nng cao li nhun ca cng ty mnh, nhng h phi gnh chu ton b
chi ph cho nhng hat ng ny. gim thp mu thun i din, ngi
ch s hu chp nhn b ra chi ph i din, nh cc khon chi gim st
hot ng ( hot ng kim ton), chi cu trc li t chc nhm hn ch
cc hnh vi khng mong mun, v cc chi ph c hi khi cc c ng p t
cc gii hn cho ban qun l.

5
Theory of agency costs

Cu trc ti chnh 180
180
Mu thun gia ngi ch n v ngi ch DN xut hin trong cc hp
ng vay n, khi cn nhc cc mc vay n cho cc khon u t. C th l,
nu mt khon u t c thu nhp cao hn gi tr ca khon n, ngi ch
DN s hng ton b khon thu nhp ny. Tuy nhin, nu khon u t
khng thnh cng, ngi ch DN s gnh chu khon thua l ny mc no
do trch nhim hu hn ca khon u t. Kt qu l ngi ch DN c th
bt li t u t vo nhng d n c ri ro cao. Do vy, cc ch n thng
a ra c ch t bo v mnh thng qua xy dng cc iu khon hn ch
trong cc hp ng vay. Nhng iu khan ny cn tr hot ng ca cc DN
mt vi kha cnh no . Cc DN cn b gim st m bo rng cc iu
khon phi c tun th. Cc chi ph trong trng hp ny c chuyn
sang ngi ch di hnh thc cc khon chi ph n vay cao hn.
i vi cc DN c qui m nh, vn i din tr nn nghim trng
hn so vi cc DN ln v cc DN nh khng c yu cu cng khai thng
tin, do vy dn n nhng chi ph ng k khi cung cp thng tin cho ngi
bn ngoi.
Nhng nghin cu v chi ph i din cho thy, tng t nh trng
hp chi ph khnh tn v ti chnh, chi ph i din lm gim li ch do s
dng n ti tr. Trong m hnh ny, Jenshen v Meckling (1976) cho rng
mt cu trc vn ti u c th t c bng vic cn i gia chi ph i
din vi li ch do s dng n. L thuyt v chi ph i din l mt quan tm
i vi cc doanh nghip nh v chi ph i din pht sinh ln hn t nhng
mu thun c bn v li ch gia ngi ch s hu v cc ch n.
Vn i din cng lin quan n uy tn ca doanh nghip v n lt
n cng nh hng n la chn cu trc ti chnh. Diamond (1989) cho rng
nu doanh nghip c lch s thanh ton n tt, uy tn ca doanh nghip s
tng ln, v chi ph li vay s thp hn. Do vy, cc doanh nghip lu nm
thng tm cc d n an ton trnh mt uy tn ca mnh. Cc doanh nghip

Cu trc ti chnh 181
181
mi, non tr vi t uy tn c th chn cc d n mang nhiu ri ro. Nu cc
doanh nghip non tr tn ti m khng c nhng tht bi no, h dn dn
chuyn sang cc d n an ton. Kt qu l cc doanh nghip lu nm s c t
l tht bi t hn v chi ph vay cng thp hn cc doanh nghip non tr.Vic
m rng m hnh ny l cc doanh nghip tr s dng t n hn cc doanh
nghip lu nm, gi s cc nhn t khc khng xem xt n.
Nhn chung, vic a chi ph khnh tn ti chnh v chi ph i din vo
m hinh thu MM v m hnh Miller dn n l thuyt cn bng v cu trc
ti chnh. Nhng m hnh ny u tha nhn tn ti mt cu trc ti chnh ti
u. Cu trc vn ti u ca mt doanh nghip lin quan n cn bng gia
nh hng thu thu nhp doanh nghip, thu thu nhp c nhn vi chi ph i
din v chi ph khnh tn ti chnh.
2.2.5. L thuyt thng tin bt cn xng.
Mt trong cc gi thuyt ca m hnh MM l cc nh u t v nh
qun tr c cng thng tin v trin vng tng lai ca doanh nghip. Tuy
nhin, so vi cc nh u t bn ngoi cc nh qun tr thng c thng tin
y hn v trin vng tng lai. Hin tng ny gi l s bt cn xng v
thng tin.
Thng tin bt cn xng c nh hng quan trng i vi cu trc vn
ca doanh nghip. Theo , l thuyt v cu trc vn hnh thnh thm hai
trng phi: l thuyt tn hiu
6
v l thuyt trt t phn hng
7
.
Theo l thuyt tn hiu, vic la chn cu trc vn ca mt doanh
nghip c th truyn nhng du hiu cho ngi u t bn ngoi v thng tin
ca ngi bn trong doanh nghip. L thuyt ny bt u t cng trnh ca
Ross (1977) v Lyland, Pyle (1977). Theo , nh qun tr bit r hn nh
u t bn ngoi v trin vng ca doanh nghip. Khi doanh nghip c d

6
Signaling theory

Cu trc ti chnh 182
182
bo s c trin vng hot ng tt, nh qun tr khng mun chia s li nhun
vi nhng ngi ch s hu mi. Tuy nhin, khi doanh nghip d bo c
trin vng khng sng sa, nh qun tr mong mun chia s nhng ri ro ny
vi nhng ngi ch mi ca doanh nghip. Do vy, khi mt doanh nghip
cng b pht hnh thm c phiu cng ng ngha trin vng ca doanh
nghip khng c tt, hoc tng ng vi suy ngh ca cc nh qun tr l
cc c phiu ca cng ty hin ti c nh gi qu cao.
L thuyt trt t phn hng khi u t nhng cng trnh nghin cu
ca Myers v Majluf (1984). Cc ng cho rng c mt trt t u tin khi ti
tr cc khon u t: u tin l vic s dng cc ngun vn hin c bn
trong doanh nghip, tip theo l cc khon vay n, v cui cng l huy ng
vn ch s hu mi. Do thng tin bt cn xng gia ngi bn trong v
ngi bn ngoi, cc doanh nghip s thch ti tr bi cc ngun vn bn
trong hn l ngun vn bn ngoi trnh bn cc chng khon di mnh
gi. Nu cc khon ti tr bn ngai l khng th trnh khi th cc khon n
t ri ro s c u tin s dng v cui cng l khon tng vn gp thng
qua vic huy ng cc c ng mi. Trt t phn hng trn phn nh chi ph
tng i ca cc ngun lc ti tr l c s khc nhau. Do vy, Myers v
Majluf (1984) cho rng s khng c mt cu trc ti chnh ti u i vi
cc doanh nghip. L thuyt ny v sau c m rng bi nhiu nh nghin
cu khc nh Krasker (1986), Brennan v Kraus (1987), Noe (1988).
L thuyt tn hiu t s dng cho cc doanh nghip nh do cc doanh
nghip ny thng khng yt gi trn th trng chng khon. Do vy, cc
nh qun tr thng khng d nh th hin cc tn hiu i vi th trng v
nh u t khi thc hin mt quyt nh ti tr no (Mira, 2001). Ngc
li, l thuyt trt t phn hng c th c ch i vi cc doanh nghip va v
nh. Do thng tin bt cn xng, chi ph i vi cc ngun ti tr bn ngoi

7
Pecking order theory

Cu trc ti chnh 183
183
i vi cc doanh nghip nh thng cao hn i vi cc doanh nghip ln.
Thm vo , ngi ch - ngi qun l cc doanh nghip ny khng thch
mt ti sn v quyn kim sat ton b hat ng ca doanh nghip v tay
nhng ngi ch mi. Do vy, trong cc doanh nghip nh vic chp nhn
ngi ch mi s khng c ngha ln, khon ti tr bn trong s c quan
tm hn so vi ti tr t bn ngoi.
2.3. Cc nhn t nh hng n cu trc vn trong cc doanh nghip
Cc l thuyt v cu trc ti chnh c nhiu ng dng trong thc tin,
trong c vic xc nh cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh. Mi
quan h gia cc nhn t ny vi cu trc vn da trn nhng d an t cc
m hnh l thuyt.
2.3.1. Thu thu nhp DN
Cu trc ti chnh c xem c quan h cng chiu vi nhn t thu.
nh hng ca nhn t thu i vi cu trc vn c gii thch theo m
hnh thu MM. Cc DN vi thu sut cao hn s s dng nhiu n t li
ch t thu. Hu ht, cc nh nghin cu cho rng thu thu nhp DN c nh
hng rt quan trng trong cu trc vn.
2.3.2. Ro chn v thu i vi cc chi ph khng lin quan n s dng
n
Khon gim tr v thu t chi ph khu hao TSC c gi l ro chn
thu i vi cc chi ph khng lin quan s dng n. Khi ro chn thu ny
cng cao, dng tin rng v t li nhun kinh doanh i vi ngi ch DN
cng ln. DeAngelo v Masulis (1980) cho rng ro chn v thu l khon
thay th cho li ch v thu khi s dng n vay. Kt qu l nhng DN vi
mc ro chn v thu cao so vi dng tin d ton s s dng t n trong cu
trc vn. Do vy, ro chn v thu c k vng c mi quan h nghch chiu
vi n by n.

Cu trc ti chnh 184
184
2.3.3. Ri ro kinh doanh
Ri ro kinh doanh l ri ro tim n trong hat ng kinh doanh ca DN
khi khng quan tm n s dng n. Ri ro kinh doanh gn lin vi nhng
thay i v thu nhp m s thay i ny c ngun gc t nhng thay i ca
doanh thu v gi c cc yu t u vo ca doanh nghip nh gi nguyn vt
liu, chi ph nng lng v chi ph tin lng.
Theo l thuyt chi ph khnh tn ti chnh, DN c ri ro kinh doanh cao
s c kh nng khnh tn ti chnh cao hn, v s giao ng cao thu nhp hot
ng, do vy cc DN phi cn nhc gia li ch v thu vi chi ph ph sn.
Do vy, ri ro c xem c quan h nghch chiu vi cu trc n.
2.3.4. C hi tng trng
L thuyt trt t phn hng hay l thuyt pht tn hiu cho rng c hi
tng trng c quan h nghch chiu vi n by n. Theo Myers va Majluf
(1984), s bt cn xng v thng tin yu cu mt khon tin thng b sung
i vi cc DN tng cc ngun vn bn ngoi bt chp cht lng ca d
n u t ca DN. Trong trng hp tng n, khon tin thng b sung phn
nh mt t sut li nhun yu cu cao hn. Cc DN vi nhiu c hi tng
trng c th pht hin l s l qu t khi s dng n ti tr s tng
trng .
Vn i din di mc u t cng cho rng tn ti mt quan h
nghch chiu gia cu trc n v c hi tng trng. Myers (1977) cho rng
cc doanh nghip tng trng cao c nhiu la chn hn u t trong
tng lai hn l cc doanh nghip tng trng thp. Do vy, cc doanh nghip
s dng n nhiu tht s mong mun b qua cc c hi u t c kh nng
sinh li v nhng khon u t nh vy s chuyn li ch t ngi ch s hu
sang cc ch n. Kt qu l cc doanh nghip c c hi tng trng cao s t
s dng n.

Cu trc ti chnh 185
185
2.3.5. Cu trc ti sn/Ti sn th chp/Tnh hu hnh ca ti sn
Tnh hu hnh l mt thuc tnh ca ti sn. Trong thc tin, tnh hu
hnh ca ti sn c th hin di nhng hnh thc nh: nh xng, thit b,
my mc v cc phng tin hu hnh khc. Nhng ti sn c th s dng
nh l nhng ti sn th chp theo yu cu ca ngn hng. Cu trc ti sn l
c cu cc loi ti sn doanh nghip.
V quan h gia tnh hu hnh v cu trc vn, cc l thuyt ni chung
u cho rng tnh hu hnh c quan h cng chiu vi n by n. iu ny
c th gii thch t l thuyt chi ph khnh tn ti chnh. Nu mt doanh
nghip c t trng ti sn hu hnh ln, doanh nghip s s dng n nhiu
hn cc doanh nghip c t trng ti sn v hnh cao v cc doanh nghip
trong trng hp u c chi ph khnh tn ti chnh thp hn trong trng
hp ph sn. Cc ti sn v hnh thc s b mt gi tr khi vic ph sn xy ra.
L thuyt i din cng gii thch mi quan h ny. Jensen v
Meckling (1976) cho rng chi ph i din ca cc khon n tn ti khi mt
DN chuyn khon u t c ri ro sau khi tng n, v chuyn li ch t ngi
ch n sang ngi ch tn dng nhng li th ca vn ch. Nu ti sn
hu hnh ca mt doanh nghip cng cao, nhng ti sn ny c th s dng
lm ti sn th chp, gim ri ro gnh chu cc chi ph i din ca khon n
ca ngi cho vay.
Nh vy, tnh hu hnh hay ti sn th chp s lm gim s bt cn
xng v thng tin v vn i din v nhng ti sn ny s m bo li ch
ca ngi cho vay trong trng hp thiu thng tin hoc mu thun v li ch
vi ngi ch DN. Cc DN khng c ti sn th chp s c chi ph cao khi s
dng n ti tr v kt qu l h s s dng vn ch ti tr. Do vy, mt
t l ti sn hu hnh cao s c t s n cao.
Mt thuc tnh ca cu trc ti sn cng lin quan n gii php nhm
lm gim vn i din khi s dng n ngn v n di hn. Theo nguyn tc

Cu trc ti chnh 186
186
ph hp, cc khon ti sn di hn c s dng lm ti sn th chp cho cc
khon n di hn, cn cc ti sn ngn hn c dng th chp cc ti sn
ngn hn. Nguyn tc ph hp ny t ra vn d on v cu trc n theo
thi gian.
Ni chung, nhng thuc tnh nh tnh hu hnh, cu trc ti sn, v ti
sn th chp c cng ngha khi gii thch vic la chn cu trc ti chnh.
Nhng thuc tnh khng c quan st v i hi phi c cch thc o
lng. Vn ny s c cp cc ni dung sau.
2.3.6. Qui m
Nhn t qui m c nhiu im i nghch khi xem xt nh hng ca
n i vi cu trc vn. Doanh nghip vi qui m nh thng c vn bt
cn xng thng tin ng k gia ngi ch - Ngi qun l doanh nghip vi
ngi cho vay tim tng. L do c bn l cc DN nh thng khng c cc
bo co ti chnh tin cy. Vn i din cng tht s ln i vi cc doanh
nghip nh v cc doanh nghip ny c ng lc chp nhn ri ro tng
trng, c bit nu cc doanh nghip c c c tnh trch nhim hu hn v
vn.
Nhiu nghin cu cho rng gia qui m v n by n c mi quan h
thun chiu. Marsh (1982) cho rng cc DN ln thng s dng n di hn
nhiu hn trong khi cc DN nh s dng ch yu n ngn hn. Cc DN ln
c th tn dng li th qui m s ln trong vic tng n vay di hn, v c th
c sc m phn cao hn so vi cc nh ch ti chnh. Do vy, chi ph
tng n v vn ch c quan h nghch chiu vi qui m. Ngoi ra, cc DN ln
thng a dng ha lnh vc hat ng v c dng tin n nh hn, kh nng
ph sn cng b hn so vi cc DN nh. Nhng c im trn dn dn qui m
c quan h cng chiu vi cu trc n.
Mi quan h ny cng c gii thch bi l thuyt bt cn xng v
thng tin. Theo , khi DN c qui m cng nh, s bt cn xng v thng tin

Cu trc ti chnh 187
187
cng ln. Do vy, cc DN nh kh c iu kin tip cn cc khon tn
dng.
Tuy nhin, qui m cng c xem l mt du hi cho cc nh u t
bn ngoi. Fama v Jensen (1983), Rajan v Zingales (1995) cho rng cc DN
ln c khuynh hng cng b thng tin cho ngi bn ngoi nhiu hn cc
DN nh. S bt cn xng thng tin t hn vi cc DN ln lm cc DN ny c
khuynh hng s dng vn ch nhiu hn cc khon n v do vy n by n
s thp. Cc DN ln c kh nng tip cn th trng c phiu d dng hn v
nh ph thp, do vy quan h gia cu trc ti chnh v qui m doanh nghip
l ngc chiu.
2.3.7. Kh nng sinh li
Mc d nhiu cng trnh l thuyt c thc hin t khi MM a ra
l thuyt khng lin quan ca cu trc vn nm 1958, gii khoa hc ti chnh
vn cha c mt s thng nht v quan h gia kh nng sinh li v n by
n. Vn ny xut pht t nhng i lp ca hai m hnh: l thuyt trt t
phn hng v l thuyt cn bng.
L thuyt trt t phn hng cho rng cc doanh nghip s s dng li
nhun li nh l ngun vn ti u t, sau mi s dng n v pht hnh
vn ch khi cn thit. Khi , gia kh nng sinh li v n by n c mi
quan h nghch chiu. Tuy nhin, m hnh thu MM li cho rng cc doanh
nghip c kh nng sinh li cao nn i vay nhiu hn khi cc DN c nhu
cu ln hn tn dng ro chn v thu thu nhp cng ty. Do vy, kh nng
sinh li c mi quan h thun chiu vi cu trc n.
M hnh i din cng cho mt d on ngc li. Jensen v Williams
(1988) cho rng n l phng thc c tnh nguyn tc m bo cc nh
qun tr thanh ton li nhun hn l xy dng dinh c cho h. i vi cc DN
c dng tin t do hay kh nng sinh li cao, n nhiu s hn ch tnh ty tin
ca ban qun l. mt kha cnh khc, Chang (1999) cho rng hp ng ti

Cu trc ti chnh 188

188

u gia ngi bn trong doanh nghip v nh u t bn ngoi c th gii
thch l s kt hp ca n v vn ch. Cc doanh nghip c kh nng sinh li
cao thng s dng t n hn.
2.3.8. Ngnh
Myers (1984) cho rng do ri ro ti sn, dng ti sn, v yu cu cc
ngun vn bn ngoi thay i gia cc ngnh nn t sut n k vng thay i
gia cc ngnh kinh t. Haris v Raviv (1991) ch ra rng cc DN trong cng
mt ngnh thng c nhng c tnh nh nhau so vi cc DN thuc cc
ngnh khc, v do vy cc ngnh thng c xu hng duy tr cu trc n
tng i qua thi gian.
Tuy nhin, Balakrishnan v Fox (1993) cho rng ngnh khng gi vai
tr quan trng trong nh hng cu trc n cc doanh nghip. Jordan v cng
s (1998) lp lun rng do cc DNVVN hot ng trong cc th trng nh
nn nh hng ca ngnh i vi cu trc ti chnh b gim nh.
Trn y ch l mt s nhn t c xem xt c nh hng n cu trc
ti chnh. L thuyt v vn ny cn xem xt n tnh c o sn phm,
thi gian hot ng ca DN...Do nhiu nhn t khng lin quan n nghin
cu ny nn ti khng cp n.
Ngn sch u t (C9_ 168)

Chng IV

NGN SCH U T

I. QUYT NH U T

u t cho php nng cao nng lc sn xut v gp phn thc hin cc
chin lc pht trin ca doanh nghip, bi vy u t c ngha cc k quan
trng i vi mi doanh nghip. u t lin quan n nhng khon chi tiu ln
v phn ln cc khon u t ny phi c huy ng vn t bn ngoi. V vy,
vic u t cn c nhng d on ht sc chnh xc v kh nng th trng trong
tng lai, cc kh nng p ng cc ti nguyn u vo nh: nguyn vt vt liu,
my mc thit b ... nhng cn c l c s u t hiu qu. Nu mt d
on thiu c s c th lm d tha cng sut thit b, tng tn kho hng ho...
Suy cho cng, u t thiu c s c th lm gim thp hiu qu kinh doanh ca
doanh nghip trong nhiu thi k, lm gim thp v th ca doanh nghip trn th
trng.
Mc tiu ca chng ny nhm cung cp cc vn sau:
- Hiu bit dng ngn qu & nguyn l xc nh ngn qu rng ca mt d
n.
- Cc tiu chun la chn mt d n u t.
- Mt s phng php thm nh d n trong iu kin khng chc chn.
- Ph tn ti tr di hn

1. Khi nim:
u t c quan nim theo nhng kha cnh khc nhau:
-Theo quan im kinh doanh: u t l to ra vn c nh tham gia vo
nhiu chu k kinh doanh lin tip. Hot ng u t nhm tch ly cc yu t vt
cht k thut ca doanh nghip.
-Theo quan im ti chnh: u t l lm bt ng ha mt s vn, ti sn
trong nhiu nm nhm thu c li ch trong nhiu thi k. Theo quan im ny,
u t s cn c mt khon tin, ngun lc ln trong nhiu thi k v d nhin
mt i kh nng s dng ngun lc ny vo cc hot ng kinh doanh khc.
u t bao gm vic to ra cc ti sn hu hnh (nh nh xng, cng trnh kin
trc, my mc thit b ...) v cc ti sn v hnh nh: u t vo qung co, u t
vo cht lng, u t vo nghin cu, u t vo o to ngun nhn lc. Ngoi
ra trong qu trnh hot ng ca mnh doanh nghip cn c th tham gia u t c
vo ti sn ti chnh thng vic u t vn vo mt cng ty khc, hay u t vo
cc c phiu, tri phiu...
TS on Gia Dng

168
- Theo quan im k ton: u t gn vi cc nghip v phn b mt
khon chi tiu ln vo cc loi ti sn c nh, ti sn v hnh v ti sn ti
chnh.

u t bao gm cc hot ng to ra nhng ti sn v n c cc tnh cht
sau:
+ Bt ng mt ngun vn trong nhiu nm, v vy mt i kh nng tm
kim li nhun ca phn vn u ny t cc c hi kinh doanh khc.
+ Gn vi nhiu chu k kinh doanh trong mt khong thi gian di. V vy
u t l mt loi quyt nh di hn.
+ u t hng n sinh li trong tng lai. u t l hy sinh li ch trc
mt nhm t c li ch trong lu di.
+ u t gn lin vi ri ro, nhng d kin ban u trong cc d n u t
lun gn lin vi nhng kh nng khng chc chn trong tng lai khi d n trin
khai, v th cc d n cn c nhng phn tch nh gi mc chp nhn ri ro.
2. Tm kim tng u t.
Tng trng v duy tr kh nng cnh tranh ca doanh nghip ph thuc nhiu
vo vic doanh nghip c c mt cch u n cc tng lin quan n
sn phm mi, cc hot ng ci tin hon thin cc sn phm hin c v
cch thc iu hnh doanh nghip hiu qu hn. Do , nhng doanh nghip
thnh cng u lun lun dnh nhiu thi gian xy dng c ch pht trin
cc tng. Cc tng l im xut pht ra i cc d n u t. V d
sau ca mt v ph ch tch tp on ni rng cng ty ca ng ta thc hin
nhng bc sau a ra tng v pht trin cc tng ny thng qua cc
d n.
B phn nghin cu pht trin ca cng ty tm kim sn phm mi v cch
thc ci tin nhng sn phm hin hu. Ngoi ra, ban iu hnh bao gm:
nhng nh qun l cp cao trong lnh vc tip th, sn xut v ti chnh
nhn dng cc sn phm v th trng m cng ty nn tp trung v ban iu
hnh ny cng cn xc nh mc tiu di hn cho mi b phn. Nhng mc
tiu ny c gii thch kh r rng trong chin lc kinh doanh ca cng ty.
Chng cung cp nh hng chung cho cc nh qun l nhm t c mc
tiu chung ca t chc. Trn c s , nhng nh qun l s tm kim cc sn
phm mi, thit lp nhng k hoch gim chi ph m rng sn xut, tm
kim cch thc gim chi ph sn xut v phn phi. Nhng khuyn kch v
mt vt cht s thc y nhng nh qun l tm kim nhng c hi u t. Cc
nhn vin cp thp hn cng nhn c phn thng thng qua cc chnh
sch, nh s hu c phiu (Emplyees Stock onership plan ) Mc ch cc
chnh sch ny nhm khuyn khch nhn vin lun mt ti nhng tng
ci c th khi u cho cc d n mi.
TS on Gia Dng

169
3. Phn loi d n u t:
Trong thc t c nhiu d n khc nhau c cc doanh nghip a ra xem
xt, nh gi. Mc d, quyt nh mt d n u t, ngi ta cn nh gi mt
cch ton din trn nhiu kha cnh nh k thut, th trng, ti chnh v mi
trng..... Tuy vy, vic nh gi ny nhiu khi ht sc phc tp v kh tn km,
chnh v vy ngi ta tin hnh phn loi cc d n u t, lm c s phn cp
trong qun l v xt duyt cc d n.
Ty thuc mc ch nghin cu khc nhau ngi ta c th phn loi u t
theo cc tiu thc khc nhau. D n u t c th c phn loi theo mt s
cnh thc sau:

Phn loi theo mc ch u t:

D n thay th: cn thit cho cc hot ng hin hu. Loi d n ny bao gm
nhng khon chi tiu vn thay th cc thit b c hoc h hng cn thit trong
qu sn xut. Cu hi y l vic vn hnh cn cn thit hay khng, v nu cn
thit th cng ty c nn tip tc s dng qui trnh c hay khng? Nu tr li l c
th mi qu trnh phn tch d n thay th s khng cn thit na.
D n thay th gim chi ph. Loi d n ny bao gm nhng khon chi tiu
vn thay th thit b c li thi nhng vn c ch v ang hot ng. Nu
khng thay th c th tit kim chi ph u t ban u v gim bt thi gian nh
tr trong sn xut do phi thay th my mi. Quyt nh u t cn c s phn
tch cht ch.
D n M rng qui m sn phm v th trng hin hu. y l chi tiu vn
nhm gia tng sn lng hoc m rng h thng i l phn phi phc v th
trng hin ti. Quyt nh m rng qui m th trng cn c s d bo chnh
xc v s gia tng nhu cu th trng. Quyt nh ny thng do cc nh qun tr
cp cao thc hin.
D n m rng sn phm v th trng mi. Nhng d n ny lin quan n cc
sn phm mi hoc cc vng th trng mi, hot ng u t ny lin quan n
cc quyt nh chin lc v c th thay i c im kinh doanh ban u. N rt
cn s phn tch cht ch v quyt nh cui cng c thc hin bi nh qun tr
cp cao trong cng ty.
D n mi trng v an ton. L nhng chi tiu cn p ng nhng yu cu
ca chnh ph, tha c lao ng, cc qui nh v bo him v an ton lao ng.
Vic quyt nh nhng d n ny ph thuc nhiu vo qui m nh hng v mc
chi ph u t tin hnh d n. Nu d n c chi ph thp vic tin hnh n gn
nh l vic cn lm ngay
Cc d n u t ti sn v hnh: th tc m doanh nghip, mua bng sng ch,
chi tiu v nghin cu pht trin, o to.- u t ti chnh: tham gia gp vn vo
TS on Gia Dng

170
t chc khc, nh: mua c phiu ca mt cng ty khc. Mt hnh thc kh ph
bin hin nay cc tp on kinh doanh l vic cc cng ty m u t vo cc
cng ty con nhm chi phi v kim sot cc cng ty ny hng hot ng n vo
mc tiu ca cng ty m .

Phn loi theo mi quan h gia cc d n:

D n c lp: Nhng d n c lp c c im khi chp nhn hay t chi u
khng nh hng n dng ngn qu ca cc d n khc .
D n ph thuc: D n ph thuc l d n c dng ngn qu chu tc ng ca
mt quyt nh chp thun hay t chi d n u t khc. V d, d n xy dng
nh my ch bin ng v cc d n quy hoch vng nguyn liu, d n s dng
cc sn phm sau ng. Trong trng hp c cc d n ph thuc vic nh gi
chng, ngi ta thng xem xt trong t hp ca cc d n.
D n loi tr nhau: D n loi tr nhau l loi d n khi n c chp thun s
lm trit tiu kh nng thu li nhun ca cc d n khc. Nu A, B v C l ba d
n loi tr nhau iu c ngha khi ta chn d n A th cc d khc B&C b loi
b. Chng ta th tng tng p ng nhu cu a ngi v hng ha qua
sng ngi lp d n c th cng mt lc a ra hai d n loi tr nhau mt l d
n lm cu qua sng v th hai lm ph qua sng. Nu ta chn d n lm cu qua
sng th d n lm ph b loi b.
II. CC PHNG PHP NH GI D N
Khi c cc thng tin cn thit chng ta c th nh gi mc hp
dn ca d n di nhng iu kin nht nh. Qu trnh nh gi s tr li cu
hi: C chp nhn d n hay khng?
Cc phng n nh gi c bn sau bao gm:
Th nht, phng php t sut sinh li bnh qun
Th hai, phng php hon vn
Th ba, phng php t sut sinh li ni b
Th t, phng php gi tr hin ti rng
Th nm, t sut li ch so vi chi ph ca d n

1. T sut sinh li bnh qun (Average Rate of Return)
T sut sinh li bnh qun c biu th bi t s gia li nhun sau thu
bnh qun hng nm so vi tng s vn u t cho d n

R =
A
N

P
TS on Gia Dng

171
R: T sut sinh li bnh qun ca d n
A
N
: Li nhun sau thu bnh qun hng nm
P: Vn u t ca d n
Trong v d (6.1), li nhun bnh qun hng nm l 51 triu ng v t sut
li nhun bnh qun l 5,37%. iu ny c ngha c mt USD vn u t vo d
n th trung bnh hng nm mang li thu nhp 5,37 cent tin li.

T = 3 +
-214
= 3,75 nm
284

D n c th chp nhn c khi t sut sinh li bnh qun ca n ln hn
t sut sinh li cn thit (Rq). Nu cc d n loi tr nhau th d n c t sut
sinh li bnh qun ln nht v ln hn Rq s c chp nhn.
u im ca phng php ny th hin li ch trc tip ca ngi u t,
hn na cch tnh thng s ny n gin, s dng d dng t cc thng tin ti
chnh sn c ca d n.
Nhc im ca phng php ny l khng tnh n thi im pht sinh
cc dng ngn qu. V th, trong mt s trng hp chng ta d chp nhn nhng
d n ti v c t sut li nhun bnh qun cao, nhng c li nhun ln nhng
nm v cui.
2. Phng php han vn (Payback Method)
Phng php hon vn - s dng thi gian hon vn lm tiu chun la
chn d n.
Thi gian hon vn l s nm cn thit thu hi vn u t ca d n (T)
Nu ngn qu rng hng nm u th thi gian hon vn l t s gia vn
u t v ngn qu rng hng nm

T = P
X

X = Ngn qu rng hng nm
T = Thi gian hon vn
V d: D n u t c vn u t ban u l 50 triu. Ngn qu rng hng nm
l 8 triu. Thi gian hon vn ca d n s l:
T = 50/8 = 6,25 nm
Nu ngn qu rng ca d n khng u thi hn hon vn l thi hn cn
thit ngn qu rng tch ly bng vi vn u t ban u.
TS on Gia Dng

172
Gi s, C
(i)
l ngn qu rng tch ly n thi im i ca d n, v ti thi
im k ta tnh c C
(k)
tha mn iu kin:
C
(k)
< 0 v C
(k + 1)
> 0

Ta c:
) 1 (
) (
+
+ =
k C
k C
k T

V d (**) D n c vn u t ban u l 950 triu ng. Ngn qu rng d kin
ca d n qua cc nm nh sau:

Ch tiu Nm 0 Nm 1 Nm 2 Nm 3 Nm 4
Vn u t -950
Ngn qu rng 200 252 284 284

Ngn qu rng tch lu Ci -950 -750 -498 -214 70

nm th ba ta thy ngn qu rng tch ly l C
(3)
= -214 nh hn khng,
nhng nm th 4, C
(4)
= 70 v > 0. Nh vy, thi gian hon vn nm trong
khong t ba n bn nm

Ta c 75 , 3
284
214
3 = + = T

V mt c cu kinh t, mt d n c th chp nhn c nu n c thi
gian thu hi vn nh hn thi gian quy nh. Khi xt chn cc d n loi tr nhau
theo tiu chun thi hn hon vn, ngi ta thng u tin la chn d n no c
thi hn thu hi vn nh nht v nh hn thi gian thu hi vn quy nh. Thi
gian hon vn rt c quan tm khi thm nh cc d n c mo him ln, ri
ro cao.

iu d nhn thy i vi cc d n c mo him ln l thu hi cng
sm phn vn u t ban u s trnh bt nguy c tim n trong tng lai vo
nhng nm cn li.
Hn ch ca phng php thi gian han vn l khng tnh n ngn qu
tt c cc nm ca d n. N ch tnh n ngn qu rng nhng nm trc khi
thu hi vn. Hn na, phng php ny khng tnh n ln v thi hn xut
hin ngn qu trong ton b chu k d n.
Ngi ta cng ngh sa i cch tnh thi gian hon vn ny bng
cch dng hin gi ca ngn qu rng loi tr nh hng ca thi gian xut
TS on Gia Dng

173
hin ngn qu. Song d sao th thiu st ln nht ca n vn tn ti, v n ch
cp n ngn qu vo nhng nm trc thi im hon vn.

3. Phng php t sut sinh li ni b (IRR - Internal Rate of Return
Method)
T sut sinh li ni b d n l mt mc t sut chit khu lm cn bng
gi tr hin ti cc xut qu v nhp qu ca n.

=
+
=
n
i
i
IRR
Xi
X
1
0
) 1 (

Trong :
- X
0:
u t qu rng thi im ban u (u nm th nht )
- Xi: Ngn qu rng ca d n nm i
- n: S nm hot ng ca d n (chu k d n)

IRR c tnh bng d dng trong my tnh vi chng trnh excel. n
gin ta c th tm IRR bng phng php gn ng nh sau:

2 1
1 * 2 2 * 1
NPV NPV
R NPV R NPV
IRR
+
+
=
r 1
r2 IRR
NPV1
NPV2

Chn mc chit khu r
1
v tng ng tnh c gi tr hin ti rng mc
cht khu r
1
l (NPV1) vi iu kin NPV
1
>0. V tng t chn mt r
2
vi
NPV
2
< 0 . Nh vy trong khong r
1
n r
2
NPV i du. V th IRR nm trong
khong (r
1 ;
r
2
) vi r
1
< IRR < r
2
. Nh vy phng php ny tnh c ln v
thi hn ca ngn qu pht sinh trong ton b chu k d n.
Tiu chun chp nhn v mt kinh t l t sut sinh li ni b ca d n
phi ln hn t sut sinh li cn thit Rq cho trc. Khi IRR> Rq th mt phn
TS on Gia Dng

174
thu nhp tng thm ca d n s gp phn y thu nhp ca ch u t, v th d
n cn c IRR>Rq.
Nu nhiu d n loi tr nhau th d n c IRR ln nht v ln hn K

s c
chp nhn. Vic IRR>K l cn thit v s tng thm ny ( IRR-K ) s gp phn
lm tng thu nhp ca vn c phn.

4. Phng php gi tr hin ti rng (NVP - Net Present Value)
Gi tr hin ti rng ca d n u t l ton b ngn qu rng ca n
cc thi im c a v thi im hin ti.

=
+
+
n
i
i
i
X
X
1
0
) rq 1 (
NPV = -

Trong :
r
q
: l t sut sinh li cn thit, hay l chi ph c hi vn
N: s nm hot ng ca d n
Tiu chun kinh t ca d n l NPV > 0. D n c NPV ln hn khng s
lm cho phn gi tr hin ti ti sn ca ch u t tng thm mt lng bng
chnh NPV. Trong trng hp NPV<0 d n u t b l, a li thit hi cho cc
ch u t- ngi ch d n.
V d: D n c vn u t ban u l 40 triu ng, ngn qy rng cc
nm nh sau:

Ch tiu Nm
0
Nm
1
Nm
2
Nm
3
Nm
4
Nm
5
Ngn qu rng
(triu)
-40 10 10 15 15 15

T sut sinh li cn thit l rq = 12%

NPV 40
12 , 1
15
12 , 1
15
12 , 1
15
12 , 1
10
12 , 1
10
5 4 3 2
+ + + + = = 5,62

5. Cc d n loi tr nhau v cc d n ph thuc:
Cc d n ph thuc khi s chp nhn ca n ph thuc vo s chp nhn
ca mt hay nhiu d n khc. V th, mt d n ph thuc c xem l mt b
phn trong qu trnh nh gi t hp cc d n c lin quan.
Khi s dng tiu chun NPV xt cc d n loi tr nhau, th d n c
chn l d n NPV ln nht v ln hn hoc bng khng
TS on Gia Dng

175
6. Phng php ch s kh nng sinh li:
Ch s kh nng sinh li ca d n l t s gia gi tr hin ti ca dng
nhp qu vi gi tr hin ti ca dng xut qu ca d n .

0
1
) 1 (
X
k X
P
n
i
i
i
e
=
+
=

y cn c xem l t l gia tng hin gi li ch m d n mang li so vi chi
ph u t ca d n
0
C
B
P
e
=
Trong : B - Tng li ch ca d n (Benefit)
C - Tng chi ph u t ca d n (Cost)
D n chp nhn c khi c Pe > 1. Trong v d trn ta c Pe nh sau:

5 4 3 2
12 , 1
15
12 , 1
15
12 , 1
15
12 , 1
10
12 , 1
10
+ + + +
40
Pe=

So vi NPV, th tiu chun ny cho cng mt cu tr li v s chp nhn
hay t chi d n c lp v mt kinh t. Nhng khi nh gi cc d n loi tr,
v c bit c qui m vn u t khc nhau th tiu chun NPV d c chp
nhn hn so vi Pe v n din t ng gp kinh t tuyt i ca d n. Trong khi
ch s kh nng sinh li li din t mt cch tng i. V th, khi xem xt cc
d n loi tr nhau c vn u t ban u khc nhau, ta s dng phng php ch
s kh nng sinh li s c kt lun tt hn.
V d: C hai d n A v B loi tr nhau vi cc s liu tnh c nh sau:
Ch tiu D n A D n B
Gi tr u t ban u 15 5
Gi tr hin ti dng nhp qu 20 8
Gi tr hin ti rng (NPV) 5 3
Ch s kh nng sinh li (%) 1,33 1,60

Nu cn c vo tiu chun kh nng sinh li, ta chn d n B, trong khi theo tiu
chun NPV th chn A. R rng rng, d n A c qui m vn u t nhiu hn
nn d c ng gp kinh t ln hn, v th nu kt lun chn d n A s khng
chnh xc.
TS on Gia Dng

176

7. So snh phng php t sut sinh li ni b (IRR) v phng php NPV:
Hai phng php m chng ta cp trn l nhng tiu chun rt thng
dng trong vic xem xt, nh gi cc d n u t. Gia chng c tnh da
trn nhng c s khc nhau, nhng chng li c mi quan h vi nhau.
a. Ging nhau:
Trong quyt nh t chi hay chp nhn mt d n c lp cu tr li t hai
phng php l nh nhau.
Khi chit khu bng khng, NPV bng tng nhp qu tr tng xut qu,
y chnh l lc NPV ln nht.
Khi chit khu tng, NPV gim dn v bng khng khi chit khu bng
IRR. Khi t sut sinh li cn thit nh hn t sut sinh li ni b, ta d thy NPV
ln hn khng. V trong trng hp nh vy d n c chp nhn nu xt c
hai tiu chun NPV & IRR.

NPV
T l chit khu
Rq< IRR
IRR
IRR< Rq th NPV < 0

Khi chit khu tng vt qu t sut sinh li ni b, d n b t chi bi
tiu chun IRR nh hn Rq, v lc ny NPV cng nh hn khng, bi vy lm
cho d n b t chi bi tiu chun NPV.

TS on Gia Dng

177
25
Ng n sa ch u t
-10
0
10
20
30
40
50
60
5 10 15 20 23.6
NPV
Ty l chit khu (%)
IRR
L
= 18.1%
IRR
S
= 23.6%
im cn bng
= 8.7%
Rq
0
5
10
15
20
NPV
L
50
33
19
7
(4)
NPV
S
40
29
20
12
5
S
L
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

Nhn vo th chng ta thy khi Rq <8,7% d n L c NPV
L
ln hn
NPVs v c hai d n u c NPV>0, khi chng ta c thin hng chn d n
L. Khi 8,7%<Rq<IRR
S
, ta thy NPV
S
>NPV
L
chn d n S. Khi Rq>IRR
S
c hai
d n u c NPV<0, v vy khng chn c d n no. Nh vy ng vi mi
khong Rq khc nhau ta c nhng kt lun khc nhau v la chn phong n theo
tng phng php IRR & NPV.
b. Quy m d n u t:
Phng php t sut sinh li ni b din t kt qu bng t l % b qua quy
m ca d n. Nu cc d n c quy m khc nhau c th to ra NPV khc nhau,
mc d c chung mt t sut sinh li ni b
V d: D n C v D c mc u t ban u khc nhau. Ngn qu rng ca
chng c lng nh sau:

D n Nm 0 Nm 1 Nm 2 Nm 3
C -100 51,23 51,23 51,23
D -400 190 190 190

IRRc = 25% NPVc = 27,4 vi Rq = 10%
IRR
d
= 20,1% NPV
d
= 72,5 vi Rq = 10%
Bn rt ra kt lun g trong trng hp ny?

III C LNG DNG TIN CA D N.

1. Ni dung ca c lng dng tin ca d n u t:
TS on Gia Dng

178
Ni dung d tho ngn sch u t tu thuc vo i tng v quy m u
t. V c bn tin trnh d tho ngn sch u t gm cc bc sau:

Pht trin cc d n u t
c lng dng ngn qu cho
d n
nh gi dng ngn qu
nh gi li cc d n mt cch thng xuyn
sau khi d n c chp nhn.

2. Pht trin cc d n u t:
Cc d n u t c trnh t pht trin khc nhau ty theo c trng ca
chng. nghin cu cch thc pht trin mt d n u t c th, ta c th chia
cc d n u t thnh cc loi sau:
- D n pht trin sn phm mi hay thay th sn phm hin c
- Thay th my mc thit b, nh ca.
- D n nghin cu & pht trin
- D n thm d
- Cc loi khc
Mi mt d n c c th ring, v vy qu trnh hnh thnh n cn c cc
b phn thit k v thm nh khc nhau ph hp vi mi loi. V d, d n pht
trin sn phm mi thng bt u t xut ca b phn marketing, cn d n
thay th my mc thit b li xut pht t b phn sn xut. Sau d n s thc
hin s dch chuyn mt cch tun t. Ty theo mc nh hng v quy m ca
d n m s bc dch chuyn c s khc nhau. Tuyn dch chuyn c th l:
Th trng cc b phn pht sinh d n, hay ni ngh
Cc nhm qun tr vin m d n nh hng n
Gim c ph trch trc tip b phn c d n pht sinh
y ban ph trch chi tiu vn ng u thng l gim c ti chnh
Ch tch hay gim c iu hnh

Tt nhin, c cu t chc tuyn dch chuyn cng khc nhau mi cng ty.

3. c lng dng ngn qu:

TS on Gia Dng

179
Trong phn trc, chng ta thy rng phng php NPV, thng c b sung
vi ch tiu IRR v ch tiu khc xem xt cc d n tim nng. Mt d n tim
nng to ra gi tr cho c ng ca doanh nghip khi v ch khi NPV ca d n l
dng. Do , doanh nghip s thc hin d n c NPV dng v b qua nhng
d n c NPV m. Dng tin c c lng c ngha rt ln n vic xc nh
NPV.

V d sau minh ha cc thng tin lin quan n c lng dng tin ca mt
d n. Mt cng ty v cng ngh Atlanta. Phng nghin cu v pht trin
ca BQC (Brandt- Quigley Corporation ) s dng mt nhm chuyn gia
trong lnh vc cng ngh vi x l pht trin loi my tnh nh gn, c
thit k iu khin cc thit b in gia dng. Thit b ny s t ng iu
khin h thng l si v iu ha khng kh cng nh h thng an ninh, my
un nc nng, l vi sng v thm ch cc thit b nh nh my pha cafe. Do
thit b ny lm tng hiu qu, tit kim nng lng trong gia nh, nn ch
gia nh c c s tit kim b p chi ph mua my mi nu s dng
n trong ba nm. Hin ti, BQC ang trong giai on phi quyt nh c nn
sn xut i tr sn phm ny hay khng. BQC c mt b phn kinh doanh c
li ang sn xut cc thit b iu khin c kh ( ngc vi b phn iu khin
bng my tnh ha) c th thc hin mt s chc nng m h thng vi tnh mi
c th lm c. Tuy nhin, h thng mi u vit hn nhiu so vi sn phm
hin hnh v do c th cho php BQC tng th phn trn th trng thit b
iu khin gia dng.
Hn na, tng v loi my tnh mi ny ban u xut hin ch vi
mc ch l sn phm ph khi cng ty ang lm nhng d n khc. Gim c
nghin cu v pht trin (R&D) nhn ra tim nng ca sn phm ny v
quyt nh chi $ 500.000 nghin cu tnh kh thi ca loi my tnh iu
khin mi. Khon chi ph c chi nm 2005, v c hch ton vo chi
ph cng ty nm 2005.
Ph ch tch ph trch Marketing ca BQC tin rng 20000sn phm ny
c th bn ht trong mt nm nu c gi mc $3000/my, do doanh thu
hng nm s mc $60 triu. Cng ty s cn tng cng sut sn xut, v BQC
c mt la chn l mua ton nh vi gi $12 triu p ng yu cu ny.
Ta nh ny phi c thanh ton vo ngy 31/12/2006, v c tnh khu
hao theo phng php MACRS vi thi hn 39 nm( theo phng php ny t
l khu hao: Nm1:1,30% Nm2: 2,60%Nm3:2,60% Nm4: 2,60%. BQC c
mt ton nh cha s dng c th dng cho d n mi ny, song gim c d
n quyt nh rng to nh mua mi c th mang li hiu qu tt hn.
TS on Gia Dng

180

Cty mua cc thit b cn thit v lp t vo cui nm 2006 v thanh
ton vo ngy 31/12/2006. Nhng thit b ny tiu tn khong $8triu, bao
gm c chi ph vn chuyn v lp t, s c tnh khu hao theo phng php
MACRS vi thi hn 5 nm t l khu hao: Nm1:20%;nm2:32%;
nm3:19%; nm4:12%.
D n cng cn mt khon tin $6triu vn lun chuyn vo 31/12/2006
Khon tin ny c th thu hi khi thc hin xong d n.
D n s bt u i vo hot ng t thng 1/2007 v thi hn kinh t
d kin ca d n l 4 nm, t nm 2007 n 2010. Vo cui nm 2010 ta
nh c th c mc gi th trng l $7,5 triu; cn thit b ny c gi th
trng l $2triu.
Chi ph sn xut bin i c tnh khong $2.100/my; chi ph c nh
khng bao gm khu hao, l $8 triu/nm.
Mc thu thu nhp c lin bang v tiu bang m BQC phi np l 40%
chi ph s dng vn bnh qun WACC l 12%; v nhm mc ch hoch nh
ngn sch, cng ty gi nh rng dng tin xut hin vo cui mi nm.
Mt s im lu : BQC tng i ln vi qui m doanh thu hng nm 4
t la v mi nm thc hin rt nhiu d n. Do d n my tnh iu khin
khng thnh cng cng khng nh hng ng k n cng ty ( v d nh l
cng ty ph sn) v y khng phi l mt d n mt mt mt cn i vi cng
ty.
Nu d n b rng buc (vi nh cung cp thit b) phi thc hin 4 nm.
Tuy nhin, cng ty c th thng lng gim bt rng buc ny.
Li nhun ca d n s t l thun vi vi li nhun ca cc d n khc ca
BQC v th trng chng khon. D n ny s hot ng tt nu cc b phn
khc ca cng ty hot ng tt. v iu ny c th xy ra nu nn kinh t pht
trin tt.
Gi s bn l chuyn gia ti chnh ca BQC hy phn tch vic hoch nh
ngn sch u t ca d n, v tnh cc thng s ti chnh ca d n. Bn hy
nhn nh xem d n c th chp nhn khng?

PHN TCH D N
Khi phn tch cn p ng ni dung cc phn sau:
1. D liu u vo (Input data)
TS on Gia Dng

181
2. Lch khu hao ( Depreciation Schedule)
3. Tnh ton cc gi tr ti sn thanh l ( Salvaga value calculations)
4. Dng tin d tnh ( Projected cash flows)
5. Thm nh d n ( Appraisal of the Proposed project )
Cc thng tin ny c th lp bng tnh v s dng my tnh Excel tnh ton.
1- D liu u vo
Phn d liu u vo l nhng d liu c bn s dng cho vic phn tch. D liu
u vo hon ton l nhng gi nh. Trong nhng d liu u vo c mt s
thng tin l kh chnh xc nh thu sut thu thu nhp, mt s d liu khc c
tnh suy on v d nh doanh s bn v chi ph bin i R rng nu doanh
s, chi ph bin i khng ng nh gi nh s nh hng n li nhun, dng
tin v c NPV v cc kt qu u ra khc v s khc so vi mc tnh ton c.
2- Lch trnh khu hao
y chng ta tnh khu hao trong khong thi gian thc hin d n l 4 nm.
Bn sau cho bit cch tnh khu hao cc ti sn ca d n.
Phn I D liu u vo (VT:1000USD)
Gi tr nh xng ( =gi tr khu hao) 12000 Gi tr nh xng nm 2010 7500
Gi tr my mc thit b ( =gi tr khu
hao)
8000 Gi tr my mc thit b nm 2010 2000
Vn lu ng rng 6000
Sn lng nm u tin (sp) 20000 Sut thu thu nhp 40%
Tc tng sn lng bn 0.00% WACC 12%
Gi bn mt n v sn phm 3 Lm pht tng gi bn 0.00%
Bin ph mt n v sn phm 2.1 Lm pht tng bin ph mi sn phm 0.00%
nh ph 8000 Lm pht tng nh ph 0.00%

Lch trnh khu hao
stt Ch tiu Nm
2007
Nm
2008
Nm
2009
Nm
2010
1 T l khu hao nh xng MACRS 1.30% 2.60% 2.60% 2.60%
2 Chi ph khu hao 156 312 312 312
3 Khu hao ly k 156 468 780 1092
4 Gi tr rng nh xng 11844 11532 11220 10908
5 T l khu hao my mc thit b MACRS 20% 32% 19% 12%
6 Chi ph khu hao 1600 2560 1520 960
7 Khu hao ly k 1600 4160 5680 6640
8 Gi tr rng My mc thit b 6400 3840 2320 1360

Tnh ton gi tr thanh l ( phn 3)
y chng ta c lng dng tin cng ty s thu c khi cng ty bn ht nh
xng v thit b. Khi bn thit b c th nhiu hn hay t hn so vi gi tr s
sch ca thit b chng to ra khon li v l. Chng c coi l khon thu nhp
TS on Gia Dng

182
thng thng, v nu c li doanh nghip phi np thu thu nhp v ngc li
nu l n c khu tr thu.

Nh xng Tnh ton gi tr thanh l My mc
tb
Gi tr th trng c tnh nm 2010 7500 2000
Gi tr s sch nm 2010 10908 1360
Li l k vng -3408 640
Thu -1363.2 256
Dng tin rng t gi tr thu hi 8863.2 1744

Phn IV Dng tin d kin
Chng ta s dng thng tin trong cc phn trc xc nh dng tin ca d n.
DNG TIN D KIN NM
0 1 2 3 4
N-2006 N-2007 N-2008 N-2009 N-2010
A.u t ban u ti thi im 0
Nh xng -12000
My mc, thit b -8000
Vn lu ng rng tng thm -6000

B.Dng tin hot ng ca d n
Sn lng bn ra 20000 20000 20000 20000
Gi bn 3 3 3 3

Doanh thu 60,000 60,000 60,000 60,000
Bin ph 42,000 42,000 42,000 42,000
Chi ph hot ng c nh 8,000 8,000 8,000 8,000
Khu hao nh xng 156 312 312 312
Khu hao thit b 1600 2560 1520 960
EBIT 8,244 7,128 8,168 8,728
Thu trn thu nhp hot ng (40%) 3,298 2,851 3,267 3,491
Li nhun hot ng rng sau thu 4,946 4,277 4,901 5,237
Cng khu hao 1756 2872 1832 1272
Dng tin hot ng 6,702 7,149 6,733 6,509

C.Dng tin vo nm cui d n
Thu hi vn lu ng rng 6000
Gi tr thu hi rng 10607
Tng dng tin nm cui ca d n 16607

DNG TIN D KIN -26000 6,702 7,149 6,733 23,116

Phn 5 Thm nh d n
Phn 5 thm nh d n- chng ta tnh ton cc thng s ti chnh ch yu ca d
n, nh NPV; IRR, MIRR v thi gian hon vn u t. Cch tnh cc thng s
ny da trn gi nh ri ro ca d n mc trung bnh, nu ri ro thay i c th
TS on Gia Dng

183
lm cho cc ch tiu trn cng thay i, v kt lun ca chng ta v vic chn la
d n cng thay i.
Bng cch p dng Excel trong my tnh ta tnh c:
- NPV = 5166 USD
- IRR = 19,33%
- Thi gian hon vn gin n T= 3,23 nm
Vi cc thng tin trn d n c chp nhn u t

Mt s im lu khc khi phn tch dng tin:

Thi im tnh dng tin.
Do gi tr ca ng tin ph thuc vo thi gian, nhng phn tch ngn sch u
t, v mt l thuyt phi phn tch chnh xc thi im xut hin dng tin. Trn
l thuyt, phn tch bin ng hng ngy dng tin l tt nht, song nh vy rt
tn km v c th khng mang li kt qu chnh xc hn so vi nhng c lng
hng nm, v n gin l chng ta khng th d on chnh xc ti tng ngy. Do
trong hu ht cc trng hp, n gin chng ta gi nh rng mi dng
tin xy ra vo thi im cui nm. Tuy nhin, i vi mt s d n vic gi nh
dng tin bin ng vo gia nm hoc theo qu, hoc thm ch theo thng, c
th l cn thit.
Dng tin tng thm ( Incremental cash flows)
Dng tin tng thm ca mt d n c nh ngha l dng tin thu c nu v
ch nu cng ty thc hin d n. Mi dng tin trong vic phn tch ngn sch u
t l dng tin tng thm. Cch thc ny nhm xc nh chnh xc tc ng do
u t mang li.

Li nhun
0
+ Khu hao
0

Ngn qu khi khng c d
n
Ngn qu khi c
d n
Dng tin ca d n = Ngn qu c d n - ngn qu khng c d n
Li nhun
1
+ Khu hao
1

u t
Khng c d
n
C d n

TS on Gia Dng

184
-Bn l: Khu hao khng phi l chi ph bng tin, song n li l mt
khon chi hp l nhm thu hi gi tr u t ban u ca TSC. Khu hao l mt
chi ph hp php trn phng din tnh thu thu nhp, v th trong vic tnh thu
thu nhp ngi ta cng n vo chi ph tnh thu thu nhp. Mc khu hao hng
nm cn c vo thi hn tnh khu hao, gi tr thanh l v phng php tnh khu
hao. Song v n khng phi l khon chi bng tin nn vic tnh ngn qu rng li
phi cng gi tr khu hao vo li nhun sau thu.

Cc d n thay th
Cc phn tch ca cng ty BQC lin quan n mt d n hon ton mi
sn xut sn phm mi. Tuy vy, phn tch cc d n thay th cc my mc v
ang s dng sn xut ra cc sn phm hin c s khc nhiu so vi d n
hon ton mi. y li nhun nhn chung s thu c t vic tit kim chi ph
mc d my mc mi cng c th mang li nng sut cao hn hin ti. Cc d
liu phn tch thay th thng d thu thp hn cc d liu phn tch cc d n sn
xut sn phm mi, song bn thn vic phn tch s phc tp hn v hu ht mi
dng tin l tng thm, c tnh bng hiu s ca chi ph khi s dng my c v
cc chi ph khi c my mi s dng.
Mt kha cnh khc na, cc my mc c khi thay th s phi thanh l bn
i, phn thu c do bn i cc thit b c khng s dng c th gim bt nhu cu
vn u t. Mt khc chng ta cng cn phn tch cc tc ng ca thu thu nhp
do bn c t hn hoc nhiu hn gi tr cn li ca cc thit b c. Phn tit
kim thu c tnh vo thi im chm hn so vi thi im bn mt nm (iu
ny c lin quan n vic quyt ton thu). Phn tit kim thu hoc np thu
c th hin bng cng thc sau:

Tit kim (hoc np thm) thu = (GC
L
- GB

)* T
GB

- S tin thu c do bn thit b c
GC
L
- Gi tr cn li ca thit b c
T - Thu sut thu thu nhp cng ty

Cng thc trn cho thy, khi cng ty bn thit b c s tin thu c nhiu
hn gi tr cn li, th cng ty cn phi np thm thu thu nhp, cn ngc li, khi
GB < GC
L
, cng ty c gim thu thu nhp (tc l tit kim thu) phi np
cui nm bn thit b. Phn tit kim thu c xem l mt ngun nhp qu.

V d (6.1): Mt cng ty d kin thay th mt thit b c bng mt thit b
mi. Thit b mi c gi tr 1000 triu ng, chi ph lp t l 100 triu ng.
Cng ty bn thit b c c gi tr cn li l 200 triu ng, bn c 150 triu.
Thit b c v mi khu hao u thi gian khu hao thit b c 2 nm cn thit b
TS on Gia Dng

185
mi 4 nm. Vic thay th thit b c mang li doanh s tng v chi ph tng thm
hng nm nh sau:

Chi tiu Nm 1 Nm 2 Nm 3 Nm 4
Doanh thu tng thm 400 600 600 400
Chi ph tng thm (cha k khu hao) 200 300 300 100
Mc thu nhp tng thm 200 300 300 300

Nu sut thu thu nhp cng ty l 32%, v mc tit kim thu c tnh
nm th nht ca d n ( v quyt ton thu c thc hin vo cui nm). Ta c
ngn qu rng ca d n nh sau:
Bng tnh ngn qu rng ca d n
Ch tiu Nm 0 Nm 1 Nm 2 Nm 3 Nm 4
Gi tr thit b mi -1000
Chi ph lp t -100
Tin thu bn thit b c 150
u t rng -950
Thu nhp tng thm 200 300 300 300
Khu hao thit b mi 275 275 275 275
Khu hao thit b c 100 100
Khu hao rng 175 175 275 275
Thu nhp tng thm trc thu 25 125 25 25
Thu thu nhp (32%) 8 40 8 8
Li nhun rng 17 85 17 17
Tit kim thu 16
Ngn qu rng -950 208 260 292 292

Trong v d trn cho thy, cng ty do bn thit b thp hn gi tr cn li l
50 triu, v th nhn c khon tin tit kim thu l 16 triu ng nm th
nht. Khon tin tit kim thu ny lm tng ngn qu nm u tin khi d n
i vo hot ng.
5. M hnh dng ngn qu:
TS on Gia Dng

186
Cc m hnh sau y m t dng ngn qu ca d n. Nhng nm d n
to ra thu nhp ta c th biu din ln pha trn, cn tri li nhng nm u t
(xut qu l ch yu) ta biu din xung pha di. Chng ta c th biu din
dng ngn qu vi khon u t, ngn qy rng c t ti cc thi k pht
sinh. Trong m hnh trn ta thy ngn qu rng tng u cc nm d n hot
ng, y l loi d n c dng ngn qu bnh thng (DABT).
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
-120

40
20
0
-20
-40
-60
-80

Cn m hnh trn cho thy ngn qu rng rt u cc nm. y l trng
hp him khi xut hin.
D n c ngn qu

40
20
0
-20
-40
-60

D n c ngn qu nhng nm u thp v sau tng dn vo nhng nm
sau v gim xung mt cch r rt vo cc nm v cui. y l m hnh rt ph
bin cc d n u t mi.
TS on Gia Dng

187

M hnh d n u t nhiu ln
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40

y l trng hp d n c dng tin khng bnh thng (DAKBT), ngn
qu ca d n c nhiu ln i du (trong trng hp trn d n c 3 ln i du).
Vic nh gi d n theo cc tiu ch ti chnh thng phc tp hn so vi cc d
n bnh thng (DABT)

Cc chi ph chm (sunk costs)

Chi ph chm l khon chi tiu bng tin mt trong qu kh v khng th
thu hi c d d n ang xem xt c c thng qua hay khng. Khi phn tch
k hoch ngn sch vn u t, chng ta quan tm n dng tin tng thm tng
lai- chng ta mun bit liu cc khon u t mi c mang li dng tin tng
thm b p cho cc khon u t tng thm sau hay khng. Do chi ph
chm chi ra trong qu kh v khng thay i c d d n c c chp nhn
hay khng, nn chi ph ny khng nh hng ti phn tch ngn sch vn. Vi v
d trn khon tin chi ra 500.000$ ca BQC l chi ph chm, chi ph ny chi ra
v c hch ton vo thi im trc khi d n tin hnh.

Chi ph c hi
Mt vn khc l chi ph c hi, l cc khon tin mt c th to ra t
mt ti sn m cng ty ang s hu nu ti sn khng c dng cho d n
ang c phn tch.
Chi ph c hi l li nhun thu c t vic s dng ti sn vo mc ch
khc mt cch tt nht hay l li nhun cao nht m s khng thu c nu ngun
ngn qu c u t vo d n khc.
Trong v d cho thy cng ty BQC ang s hu mt ngi nh c tr gi $12
triu, do cng ty khng phi b tin ra mua ta nh mi. V liu iu ny c
phi chng khi phn tch chng ta b qua khon chi bng tin $12triu, nn thc
t NPV phi cao hn $5,166 triu.
TS on Gia Dng

188
Cu tr li l chng nn loi khon tin mt chi cho vic mua ngi nh
mi, song chung ta phi tnh chi ph c hi ca ta nh ny nh mt khon chi
bng tin. V d, nu ta nh c gi tr th trng tng ng l $13 triu, th
$13triu ny phi c tnh nh mt chi ph c hi ca d n.
Ngoi tc
Mt vn tim tng khc l ngoi tc. l nhng nh hng m d n
gy ra i vi cng ty hoc i vi mi trng xung quanh. Nhiu trng hp d
n mi gy ra hiu ng trit tiu cc ngnh hng ang hot ng ca cng ty,
v nu tin hnh d n mi s lm tn hi n ngnh kinh doanh ang hot ng,
chng hn nh d n lm thu hp li th trng tiu th cc sn phm hin c ca
cng ty.
Hiu ng trit tiu l tnh hung khi mt d n mi lm gim dng tin m
cng ty c.
V d, BQC ngnh c kh chnh xc cung cp cc sn phm tng t nh
sn phm d n, v ngnh ny ang hot ng c li nhun, nu BQC chp thun
d n mi vi vic to ra cc sn phm gn h thng vi tnh ha s lm thu hp
ngnh c khi ang hot ng. Cng cn ch trng hp nu cng ty BQC
khng tin hnh d n mi th cc hng khc cng s lm cc sn phm tng t
nh d n mi, v th ng no i vi ngnh c kh cng suy gim dng tin.
Nhn chung hiu ng trit tiu c th lm tng ngnh ny v doanh thu v c th
lm gim doanh thu v tng chi ph ngnh khc. Hiu ng trit tiu cn c
cn nhc cn thn khi phn tch ngn sch u t.

Phng php khu hao:
Trong cc phn tch trn chng ta gi nh phng php khu hao l
ng thng. Nu d n c chp nhn khu hao nhanh c th lm cho n c
ngn qu rng nhng nm u rt ln. Xt trn phng php NPV d n s rt
c li.

Gi tr thanh l:
Ngn qu cng s b thay i bi gi tr thanh l ca ti sn. Nu gi tr
thanh l ln, gi tr khu hao cc nm s thp, c th lm gim ngn qu. Song
gi tr thanh l s cng vo thu nhp nm cui cng ca d n, hoc cng phn
gi tr thanh l sau khi tr thu thu nhp vo ngn qu rng nm cui.

Vn lun chuyn rng (vn lu ng):
Vn lun chuyn rng l mt phn vn u t c dng vo mc ch ti
tr cho ti sn ngn hn. Vn lu ng c tnh bng nhu cu thng xuyn cc
ti sn ngn hn tr i phn c ti tr bng khon phi tr. V d, phc v
cho d n ngi ta d kin tng nhu cu hng tn kho v khon phi thu ln
TS on Gia Dng

189
600triu ng, mt phn nhu cu ny c ti tr bng khon phi tr 200 triu,
nh vy vn lun chuyn rng thc t ch cn 400 triu ng.
Thng thng mt phn vn u t ban u c dng vo mc ch u
t vo ti sn lu ng (tuy vy, cng c nhng d n ngi ta tng vn lu ng
dn ln khi d n tng dn cng sut hot ng). Trong qu trnh d n hot ng
vn lu ng quay vng lin tc. Cui cng khi d n bt u thu hp qui m
hat ng, th vn lu ng c thu v, khon thu t vn lu ng nhng nm
cui cng ca d n c xem nh mt khon nhp qu. Vy nm cui cng ca
d n phi thu hi vn lun chuyn rng v cng vo ngn qu rng.

IV. C LNG RI RO CA D N:

Mc d r rng l cc d n c ri ro cao hn s yu cu chi ph vn ln hn,
nhng thng thng kh c th d on ht c ri ro ca d n. Trc ht cn
lu ba dng ri ro hon ton c lp:
1- Ri ro ring l,
Ri ro ring l l ri ro ca d n lin quan n nhng s kin nh (a) ch c mt
ti sn trong danh mc ti sn ca cng ty v (b) cng ty ch c duy nht u t
mt loi c phiu. Ri ro ring l c nh gi bng s bin ng ca li nhun
k vng ca d n.
2- Ri ro doanh nghip
Ri ro doanh nghip l ri ca d n khi d n i din cho ch mt ti sn trong
danh mc ti sn ca doanh nghip, do mt phn ri s b loi b bng vic a
dng ha trong ni b doanh nghip. Ri ro doanh nghip c o lng bng
tc ng ca d n vo s khng chc chn trong vic thu li trong tng lai ca
doanh nghip.
3- Ri ro th trng ( hoc ri ro Beta) l ri ro khng th gim thiu c
nh a dng ha, ri ro th trng c o lng bng tc ng ca d n
ln h s Beta.

O LNG RI RO N L.
Ri ro n l ca mt d n c xc nh bng s khng chc chn ca li
nhun t d n. C ba k thut c bn c s dng c s dng o lng
ri ro ring l ca d n.
1- Phn tch nhy
2- Phn tch kch bn
3- Phn tch Monte Carlo
Phn tch nhy
Chng ta cng bit rng mt s thay i cc bin du vo nh sn lng, gi
bn sn phm ..c th lm thay i gi tr NPV. Phn tch nhy o lng phn
TS on Gia Dng

190
trm thay i NPV do 1% thay i mt bin u vo vi cc iu kin khc
khng i .
Phn tch nhy l mt k thut phn tch ri ro ca d n, theo phng php
ny cc bin chnh c thay i ln lt ti mt thi im v kt qu ca s
thay i ny c xem xt qua NPV.
Phn tch nhy bt u vi cc bin c s, l gi tr k vng ca cc bin
u vo trong v d trn vi cc gi tr k vng ca cc bin u vo cng ty
BQC ta tnh c NPV= $5,166 triu.

NPV c s l NPV c tnh bng gi tr cc bin u vo k vng ca d n

Khi cc nh qun l r sot cc nghin cu k hoch ngn sch u t, h
rt quan tm ti gi tr NPV c s, v h thng t ra cc cu hi nh: liu NPV
c thay i g khng nu sn lng bn ra thp hn 15%? Hoc nu gi bn l
$2500, ch khng phi $3000 th NPV s nh th no?. Ln lt mi mt bin s
u vo c tng hoc gim mt vi phn trm so vi d kin ban u, trong khi
cc bin s khc khng i, ta c tp cc NPV ng vi tng trng hp trn.
Cui cng, tp hp cc kt qu NPV c v ln th minh ha nhy cm
ca NPV so vi nhng thay i trong tng bin u vo. mt bin no c
mc bin i NPV cng ln, v ng th cng dc, th NPV cng nhy
cm vi nhng thay i ca bin u vo ny. Nu ta so snh hi d n vi cc
iu kin khc khng i th d n c ng nhy dc hn s c ri ro ln
hn.
Phn tch kch bn

Trong phn tch nhy, chng ta thay i gi tr mt bin s u vo no ti
mt mc no. Tuy nhin, s rt hu ch nu chng ta bit c liu NPV s thay
i ra sao nu tt c cc bin u vo u hoc tt hn, hoc km i so vi d
kin. Cng nh vy, nu chng ta c th c tnh xc sut i vi cc trng hp
tt, xu v trng hp c kh nng xy ra cao nht, th chng ta c th tm c
gi tr k vng v d lch chun ca NPV.
Phn tch kch bn l k thut cho php tnh ton c vi nhng yu cu ny: k
thut ny cho php tnh xc sut thay i trong cc bin s u vo. V cho php
chng ta thay i nhiu hn mt bin ti mt thi im. Trong k thut ny, nh
phn tch ti chnh bt u t trng hp c s trong s dng mt tp hp gi
tr u vo c kh nng xy ra cao nht. Sau nh phn tch s yu cu cc nh
qun tr khc nh: qun tr Marketing, qun tr su xut v nh qun tr iu hnh
khc a ra trng hp ti nht (hng bn t c, gi bn thp , chi ph bin
i cao ) v trng hp tt nht. Thng thng, cc trng hp tt nht v
ti nht c nh ngha l cc trng hp c xc sut xy ra tt v xu l 25% v
TS on Gia Dng

191
xc sut xy ra iu kin c s l 50%. R rng l cc bin s trn thc t c th
c cc gi tr khc, song vic lp ra cc trng hp nh vy s hu ch nhm gip
nh phn tch tp trung vo cc vn trng tm khi phn tch ri ro.
Phng php m phng Monte Carlo

Phn tch nhy gii thiu cc nghin cu tc ng c tnh ring bit tc
ng vo gi tr hin ti rng ca d n. Nhng trong thc t, cc bin s ny c
mi quan h ph thuc ln nhau. Phng php kch bn c nhiu tc gi nghin
cu nh Monte Carlo, D Hertz ...
D. Hertz gii thiu mt tp hp cc nhn t c nh hng n d n u
t. ng nghin cu ring bit cc yu t xc nh t sut thu hi ni b ca d n
v xem xt lch theo tng yu t. Qu trnh nghin cu c th chia lm cc
giai on sau:

T
n
h

t
o
n

p
h
n

b
c

s
u
t

c
a

m
i

y
u

t

P
h
i

h
p

c
c

y
u

t
i

p
h
n

b
c

s
u
n
h

I
R
R

v

N
P
V

P
h
n

l
o
i

t

s
u
t

t
h
u

h
i

n
i

b

N
P
V

n
g

v
i

t
n
g

b
i
n

c
n
h

m
o

h
i
m

c
a

d
n

X
n
h

c
c

y
u

t
n
h

h
n
g

n

d
n

Bc I xc nh cc yu t c trng ca d n
Cc yu t c trng cho th trng:
1. Quy m th trng
2. Gi bn
3. Tc tng trng th trng
4. Th phn ca cng ty
Cc yu t c trng v u t:
5. Vn u t
6. Gi tr cn li ca thit b
Cc yu t c trng cho qu trnh vn hnh
7. Chi ph bin i
8. Ch ph c nh
TS on Gia Dng

192
9. Tui th hu ch ca thit b
Bc hai xc nh phn b xc sut ca cc yu t. Phn b xc sut c
lp theo tng yu t quan trng trn.
Bc th ba s dng my tnh tnh ton IRR v NPV theo cc bin s
trn v c tnh n kh nng xy ra ng vi cc bin s .
n gin qu trnh nghin cu chng ti gii thiu mt v d sau:
Cng ty P d kin u t mi 50 triu USD thi gian vn hnh thit b l 4 nm.
Cc bin s sau y c nh hng n d n u t:
1. Qui m th trng
2. Th phn ca cng ty
3. Gi bn sn phm
Kh nng thay i cc bin s trn v xc sut ng vi tng bin c c
th hin bi bng sau:
Gi thit thp
Gi thit trung
bnh Gi thit cao
Cc bin s
nh hng
Bin c
Xc
sut Bin c
Xc
sut
Bin
c
Xc
sut
Qui m th
trng 100000 20%200000 60%
30000
0 20%
Th phn ca
cng ty 20% 30% 30% 40% 40% 30%
Gi bn n v 800 20% 1000 60% 1200 20%
Nu ta gi 1, 2 v 3 l cc bin s c nh hng n d n, v X, T v C l
cc gi thit thp, trung bnh, cao ng vi tng bin s. Nh vy, d n c th xy
ra mt trong 27 bin c sau:
NPVi v xc sut ng vi tng bin c nh sau:
STT Bin c
Xc sut
Pi NQR NPVi NPVi*Pi
1 1x2x3x 1.200% 1 -46.395 -0.5567
2 1x2x3t 3.600% 5 -31.976 -1.1511
3 1x2x3c 1.200% 9 -17.557 -0.2107
4 1x2t3x 1.600% 4 -35.581 -0.5693
5 1x2t3t 4.800% 10 -13.952 -0.6697
6 1x2t3c 1.600% 13.6 -0.975 -0.0156
7 1x2c3x 1.200% 7 -24.767 -0.2972
8 1x2c3t 3.600% 13 -3.1379 -0.113
9 1x2c3c 1.200% 17.8 14.165 0.16998
10 1t2x3x 3.600% 17.8 14.165 0.50994
TS on Gia Dng

193
11 1t2x3t 10.800% 13 -3.1379 -0.3389
12 1t2x3c 3.600% 17.8 14.165 0.50994
13 1t2t3x 4.800% 11.8 -7.4636 -0.3583
14 1t2t3t 14.400% 1918.4907 2.66267
15 1t2t3c 4.800% 26.244.4451 2.13337
16 1t2c3x 3.600% 15.45.51355 0.19849
17 1t2c3t 10.800% 2540.1194 4.3329
18 1t2c3c 3.600% 34.674.7253 2.69011
19 1t2x3x 1.20% 7 -24.767 -0.2972
20 1t2x3t 3.60% 13 -3.1379 -0.113
21 1t2x3c 1.20% 17.8 14.165 0.16998
22 1t2t3x 1.60% 11.8 -7.4636 -0.1194
23 1t2t3t 4.80% 1918.4907 0.88756
24 1t2t3c 1.60% 26.244.4451 0.71112
25 1t2c3x 1.20% 15.45.51355 0.06616
26 1t2c3t 3.60% 2540.1194 1.4443
27 1t2c3c 1.20% 34.6 74.73 0.8967
100% NPVe= 12.5731

Nhn vo kt qu tnh ton trn c th nhn thy, mc d NPVe= 12,5731
nhng trong tng s 27 bin c kt cc th c n 13 trng hp mang li kt qu
xu (v NPVi<0). R rng, y l mt d n c tnh mo him rt ln.

o lng ri ro ca d n:

Trong mi iu kin khc nhau, mt d n u t c th cho mt dng
ngn qu tng lai nht nh. V d, hai d n A v B c cc d ton ngn qu
ca n ph thuc vo tnh trng ca nn kinh t. Tuy vy, mi d n s c phn
ng khc nhau nu nh nn kinh t trong cc trng thi:

Ngn qu hng nm iu kin kinh t
D n A D n B
TS on Gia Dng

194
Gim st mnh
Gim st nh
Bnh thng
Tng nh
Tng mnh
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000

Trong iu kin bnh thng hai d n c ngn qu 4.000. Song d n B
ri ro hn d n A. tm hiu chnh xc hn ri ro ca d n, chng ta cn bit
xc sut xy ra ng vi cc iu kin kinh t trn.

Ngn qu hng nm iu kin kinh
t

Xc sut D n A D n B
Gim mnh
Gim st nhe
Bnh thng
Tng nh
Tng mnh

0,1
0,2
0,4
0,2
0,1
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
2.000
3.00
4.000
5.000
6.000

Biu din th phn b xc sut ca hai d n sau:
0
0,1
0,2
0,3
0,4
3000 3500 4000 4500 5000
East

Biu phn b xc sut ca d n A
TS on Gia Dng

195
0
0,1
0,2
0,3
0,4
2000 3000 4000 5000 6000

Biu phn b xc sut ca d n B

Trn th phn b xc sut ngn qu ta thy d n B c phn tn cao
hn, do d n B ri ro hn d n A.
o lng phn tn ngn qu ca tng d n, ta c th dng thc o:
lch chun. Cng thc tnh lch chun nh sau:

=
=
n
i
Pi X E X
1
2
1
)) ( ( o
Trong : Xi: ngn qu ca d n trong iu kin i
Pi: Xc sut ra iu kin i
E(X): Gi tr k vng ca ngn qu cc d n
Vi v d trn gi tr k vng ca ngn qu cc d n:
E(X)
a
= 3000.0,1 + 3500. 0,2 + 4000.0,4 + 4500.0,2 + 5000. 0,1 = 4000
E(X)
b
= 2000.0,1 + 3000 .0,2 + 4000 .0,4 + 5000.0,2 + 6000.0,1 = 4000
C hai d n u c gi tr k vng ngang nhau.Ta tnh tip lch chun:
2 2
2 2 2
) 4000 5000 ( 1 , 0 ) 4000 4500 ( 2 , 0
) 4000 4000 ( 4 , 0 ) 4000 3500 ( 2 , 0 ) 4000 3000 ( 1 , 0
+ +
+ +
=
a
o
548 3000
a
= = o
2 2
2 2 2
) 4000 6000 ( 1 , 0 ) 4000 5000 (
2 , 0 ) 4000 4000 ( 4 , 0 ) 4000 3000 ( 2 , 0 ) 4000 2000 ( 1 , 0
+
+ + +
=
b
o
1095
b
= o
D n B c lch chun cao hn, chng t ngn qu ca n phn tn hn.
lch chun biu din phn tn ca ngn qu quanh gi tr k vng.
Trong iu kin c hai d n c cng gi tr k vng th d n no c lch ln
hn s c ri ro cao hn. Khi cc d n c gi tr k vng khc nhau, ln ca
TS on Gia Dng

196
lch chun s khng th hin r d n no phn tn nhiu hn d n no.
Trong trng hp nh vy, ngi ta dng thc o ri ro tng i l: H s sai
phn.
H s sai phn ca dng ngn qu l t s gia lch chun v gi tr
k vng ca n.

He=
o

E(X)

He: H s sai phn ca d n
Trong v d trn h s sai phn ca hai d n tnh c nh sau:
27 , 0
4000
1095
; 14 , 0
4000
548
= = = = HeB HeA
Nh vy, mc ri ro ca d n B ln hn d n A
5. Ri ro trong nhiu k ca mt d n ring bit.
Vi mt d n u t gi tr k vng ca ngn qu v mc ri ro mi thi
im trong chu k sng ca n cng khng ging nhau. Thng thng, cc d
ton ngn qu ca cc thi k sau s c mc ri ro cao hn, do nhng c
lng xa hin ti thng sai lch ln hn. C th biu din mc thay i
ngn qu ca mt d n cc thi k trn th nh sau:

Ngn qu
K III
K II K I

th phn b ngn qu theo thi gian

Hn na cc s kin xy ra giai on trc thng ko theo cc nh hng n
giai on sau. Xc sut xy ra ngn qu giai on sau s l xc sut c iu
kin, ph thuc vo cc trng hp xy ra giai on trc. Trong trng hp
ny c th s dng cy xc sut nh gi ri ro cho d n u t. Cy xc sut
c dng nh sau:

TS on Gia Dng

197

Thi k Thi k Thi k

xc nh ri ro ca d n theo thi gian chng ta xc nh gi tr hin ti
rng k vng (NPVe) v lch chun ca n bng cng thc:

=
=
n
i
i i
xP NPV NPVe
1
=
=
n
i
i e i
P NPV NPV
1
2
) ( o

Trong :
n - cc kh nng c th xy ra NPV ca d n
NPVe - gi tr hin ti rng k vng ca d n V d: nh gi ri ro cho
Ngn quy Xac sut Ngn quy Xac sut NPVi Xa
-400 0.4 -676
-100 0.25 -100 0.4 -418
200 0.2 -161
-100 0.2 -141
200 0.5 200 0.6 117
500 0.2 374
200 0.2 394
500 0.25 500 0.4 652
800 0.4 909
NPVe
Kt cuc Giai oan II Giai oan I
c sut
0.1 -68
0.1 -42
0.05 -8
0.1 -14
0.3 35
0.1 37
0.05 20
0.1 65
0.1 91
= 117
NPVi*Pi
TS on Gia Dng

198
d n bit t sut sinh li cn thit ca d n l 8% v vn u t ban u l 240
triu ng. Cc thng tin cho nh sau:
lch chun:
2
= [0,1(-676-117)
2
+ 0,1(- 418-117)
2
+ 0,05(-161-117)
2
+ 0,3(117-117)
2
+0,1(374
- 117)
2
+ 0,05(394 - 117)
2
+ 0,1(652 -117)
2
+ 0,1(909 - 117)
2
]
= 444 197277 =
H s sai phn: Hv=
444
= 3,83
117
V d, cng ty P d kin u t mi 50triu USD, thi gian hot ng ca d n
l 5 nm. Nhng d on lin quan ti vic u t ny c th hin bi bng
sau:
Cc gi thit v cc bin s c nh hng n d n
Cc bin s Gi
thit
thp
Gi thit
trung
bnh
Gi
thit
cao
Quy m th trng 100000 200000 300000
Th phn cng ty 20% 30% 40%
Gi bn n v $ 800 1000 1200
Chi ph c nh Triu $ 6 5 4
Thu thu nhp cng ty 40%
T sut sinh li cn thit 12%
Khu hao u thi gian khu hao 5 nm

Qu trnh phn tch nhy ca d n c bt u bng vic tnh gi tr hin
ti rng (NPV) trong iu kin trung bnh, sau tm hiu s nhy cm ca NPV
theo cc bin s c nh hng n d n.
Bc 1 tnh ngn qu rng hng nm ca d n trong iu kin trung bnh:
Ch tiu
n v tnh Kt qu
Sn lng sn phm 60000
Doanh thu Tr USD 60
Chi ph bin i Tr USD 30
Khu hao Tr USD 10
Ch c nh khc Tr USD 5
Thu nhp tnh thu 15
Thu ( 40%) Tr USD 6
Li nhun sau thu Tr USD 9
TS on Gia Dng

199
Ngn qu rng hng nm Tr USD 19

Gi tr hin ti rng ca d n l 18,49 triu USD
BNG XEM XT S THAY I CC BIN S VI NPV
Ngn qu rng theo cc:
NPV theo cc gi
thit
Cc bin s nh hng
Gi thit thp Gi thit cao Thp Cao
Quy m th trng 10 28 -13.95 50.93
Th phn cng ty 13 25 -3.14 40.12
Gi bn n v 11.8 26.2 -7.46 44.45
Bin ph n v 11.8 22.6 -7.46 31.47
Chi ph c nhTr USD 18.4 19.6 16.33 20.65
Ch : khi tnh ton s thay i ngn qu rng ca d n theo tng yu t
ta c nh cc yu t khc li mc trung bnh v ch xem xt s bin thin ca
ngn qu theo yu t mnh quan st.
R rng, cc hng v quy m th trng c tc ng ln nht n gi tr
hin ti rng ca d n, v khong cch giao ng NPV ln nht, thm ch cn c
th lm cho NPV ca d n bng -13,95. V th mi n lc khi nh gi d n
cn lm r cc d bo v qui m th trng.

6. c lng ngn qu ca d n:
Gi s chng ta xc nh c gi tr k vng ca NPV v lch chun
ca phn b xc sut c tun theo quy lut phn phi chun ta c th c
lng xc sut d n c NPV ln hn hay nh hn mt gi tr xc nh.
Xc sut ngn qu rng ca d n nhn gi tr nh hn mt s X
0
l
P(NPV < X
0
) = P(S<Z)
Z=
X
0
- NPVe

o
vi:

Xc sut ny bng phn din tch nh du bn tri. N ngc vi xc sut
d n c ngn qu ln hn X
0
, xc sut NPV trong khong [X
1
, X
2
] l:
P (X
1
< NPVi < X
2
) = 1 - [(P (NPVi < X
1
) + P (NPVi > X
2
)]

Xi
P(x)
o
TS on Gia Dng

200
Mi im biu th mt d
n c kh nng sinh li v
ri ro xc nh. Nhm cc
im s nghing v pha
phi, bi v thng thng
cc d n c ri ro cao th
hin bng lch chun ln
hn, s c gi tr hin ti
rng k vng ln hn.

P (NPVi > X
2
) l phn din tch nh du bn phi, cn P(NPVi

< X
1
) l
phn din tch bn tri. Bng php bin i tng ng ta c th chuyn sang
hm phn phi chun vi EX=0 v
o
=1 (hm Laplaxt ) nh sau:

P(X
1
<= NPVi <= X
2
) )) ( ) ( ( 1
2 1
o o
e
i
e
i
NPV X
X P
NPV X
X P

+
= t o

Cc c lng xc sut c th tra bng tch phn Laplatx. Hoc s dng
bng tra din tch cn tri ng vi lch chun:

lch tnh
t X
Xc sut
tch ly tri
(phi)
lch
tnh t X
Xc sut tch
ly tri
(phi)
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
0.25
0.30
0.35
0.40
0.45
0.50
0.55
0.60
0.65
0.70
0.75
0.500
0.4810
0.4602
0.444
0.4207
0.4013
0.3821
0.3632
0.3446
0.3264
0.3085
0.2912
0.2743
0.2578
0.2420
0.2264
1.55
1.60
1.65
1.70
1.75
1.80
1.85
1.90
1.95
2.00
2.05
2.10
2.15
2.2
2.25
2.30
0.0606
0.0548
0.0495
0.0446
0.0401
0.0359
0.0322
0.0287
0.0256
0.0228
0.0202
0.0179
0.0158
0.0139
0.0122
0.0107
TS on Gia Dng

201
0.80
0.85
0.90
0.95
1.00
1.05
1.10
1.15
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
0.2119
0.1977
0.1841
0.1711
0.1577
0.1469
0.1357
0.1251
0.1151
0.1056
0.0968
0.0885
0.0808
0.0735
0.0668
2.35
2.40
2.45
2.50
2.55
2.60
2.65
2.70
2.75
2.80
2.85
2.90
2.95
3.00

0.0094
0.0082
0.0071
0.0062
0.0054
0.0047
0.0040
0.0035
0.0030
0.0026
0.0022
0.0019
0.0016
0.0013

7. Ri ro b tr:
Trong phn trc, chng ta bit rng cc d n c th c nhng phn ng
khc nhau trc mi iu kin nht nh. Do c khi mt doanh nghip cng
lc thc hin nhiu d n u t c th c mt ri ro hn hp m th tc o lng
s khc so vi ch c mt d n u t .
Nu thm mt d n u t c ngn qu tng lai tng quan cht vi ti
sn hin c th trng thi ri ro s tng ln v ngc li nu thm mt d n u
t c mc tng quan thp s lm gim trng thi ri ro chung.
C th c cc trng hp:
Cc d n c phn ng cng chiu vi mt s kin nht nh ri ro hn
hp s tng.
Cc d n c phn ng ngc chiu vi mt s kin nht nh ri ro hn
hp s gim.
Cc d n khng quan h cht ch vi nhau khi cc s kin xy ra khng
lm thay i trng thi ri ro chung.
nh gi ri ro b tr ngi ta s dng cng thc tnh lch chun
cho t hp d n:

J, k: Ch s d n.
jk
m
j
m
k
o o

= =
=
1 1
o
jk
= rjk * o
j
* o
k

TS on Gia Dng

202
rjk : H s tng quan gia j, k.
rjk

e [-1,1]
+rjk=1 - nu hai d n nh hng trc tip vi cng mt iu kin.
+ rjk=-1 - nu hai d n c nh hng ngc chiu nhau vi cng mt iu kin.
+ Nu hai d n c lp rjk = 0
Hoc:

) )( (
1
1
=
=
n
j
K jk j jk jk
X X X X
n
o
X , Xik: Ngn qu ca d n j, k trong iu kin i.

V. T SUT SINH LI CN THIT CHO VN U T:
Trong cc phn trc t sut sinh li cn thit c s dng nh mt c s
cho cc phng php tuyn chn d n u t. V th cn phi tm ra cch tnh
ton t sut sinh li cn thit th cc phng php mi tht s hu ch.
1. Chi ph ton b vn ca doanh nghip:
Trong mt cng ty vic u t lun gn lin vi trng thi ti chinh chung
ca c doanh nghip, v vy cc cn nhc ngun vn ti tr cho d n c xem
xt trong mi quan h vi trng thi ti chnh chung ca c doanh nghip. C th
s dng ph tn ton b vn doanh nghip nh l mt tiu chun chp nhn d
n u t. Song iu ny ch xy ra trong iu kin chc chn, khi ri ro ca
cc ti sn hin c s cng c tnh ri ro vi d n u t. Tt nhin, khi d n
ri ro qu ln vic s dng ph tn ton b lm t l sinh li cn thit s khng
hp l.
Gi s, c th dng chi ph ton b vn ca doanh nghip lm t l sinh li
cn thit th chi ph ny s c tnh t chi ph ca cc b phn ti tr cu thnh
vi cc nguyn tc sau y:
S dng chi ph bin t ca cc ngun ti tr, ngha l ch tnh chi
ph ca phn ti tr tng thm, khng tnh chi ph ca c cu ti tr
qu kh.
Tinh chi ph c hi vn trn c s sau thu, iu ny s ph hp vi
s din t ngn sch u t cng trn c s sau thu.
a) Chi ph ca cc khon vay n:
Cc khon vay n m chng ta s cp phn ny khng bao gm cc
khon n ma v v cc khon khng c chi ph tin li r rng nh: khon phi
tr, n tch ly...
TS on Gia Dng

203
Cc khon vay n cn quan tm l khon n khng ma v, c chi ph tin
li r rng, c l ch yu l n di hn.
Gi s doanh nghip ti tr cho d n s sinh li trong mt s nm v vic
ti tr cho n cng c thi hn tng t.
Chi ph ca khon vay n l t sut chit khu lm cn bng gi tr rng
ca khon n pht sinh vi gi tr hin ti rng ca tin li v vn gc phi tr sau
khi iu chnh nh hng thu thu nhp.

r
d
= k(1 - t)

Trong : k l t sut chit khu c tnh t phng trnh:
=
+
+
=
N
i
i
i i
k
P I
P
1
0
) 1 (

P
0
: L gi tr rng cc khon vay nhn c (bng vn vay cc chi ph cho
th tc vay n).
Pi: L vn gc phi tr thi k th i.
n: S nm tr n.
t : T sut thu.
V d: Doanh nghip vay 100 triu ng trong 10 nm vi li sut 12%
nm. Chi ph cho cc th tc c khon vay ny l 5 triu ng. D kin mi
nm tr 10 triu ng vn gc v tin li. Thu thu nhp 50%. Ta c bng sau:

Nm Vn vay Vn gc
Tr tin
li
Tng s *
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
T
0
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
100
0
12
10.8
9.6
8.4
7.2
6.0
4.8
3.6
2.4
1.2
71.4
0
22
20.8
19.6
18.4
17.2
16.0
14.8
13.6
12.4
11.2
166
Gi tr rng khon vay P
0
= 100 - 5 = 95
Bng phng trnh sau:
TS on Gia Dng

204
+
+
=
10
1
) 1 (
10
95
i
i
i
k
I

Ta c th tm ra gi tr ca k=13,52 (k chnh l t sut thu hi ni b ca dng
tin tr (*) v vi lng tin nhn rng c l 95 triu ng)
Chi ph vay n: rd = 13.52(1 - 0.5) = 6.72
b) Chi ph cho c phiu u i:
C phiu u i l c phiu nhn li tc c nh t ph thuc vo kt qu
kinh doanh ca cng ty v thanh ton li tc ca c phiu u i trc thu nhp
cho c phiu thng. Chi ph ca vic ti tr bng pht hnh c phiu u i:
rd
=
o
P
D

P
0
- Ga tr rng nhn c t pht hnh c phiu u i. P
0
bng gi bn
c phiu u i tr i chi ph pht hnh.
D - c tc u i phi tr hng nm.
c) Chi ph vn t c:
V mt l lun, chi ph vn t c l t sut sinh li ti thiu phi t c
trn phn vn t c ti tr cho d n nhm khng lm thay i gi tr th trng
ca cc c phn thng. Nu doanh nghip u t vo d n c t sut sinh li k
vng nh hn t sut sinh li cn thit ny v lu di s lm gim kh nng sinh
li ca cng ty v qua lm gim gi tr th trng ca cc c phn thng.
Vy chi ph vn t c l t sut chit khu lm cn bng gi tr th trng
hin ti ca c phn thng vi gi tr hin ti ca cc li tc thu c trong
tng lai:

=
+
=
1
0
) 1 (
i
i
e
I
r
D
P

P
0
: G tr th trng hin ti ca c phn thng.
Di: Li tc tr trong nm th i.
Re: Chi ph vn t c.
Trong thi gian s dng vn t c khng nhng phi tr li tc m cn c
th xy ra cc tnh trng thay i gi tr th trng ca c phn thng. V th
chng ta cn tnh ph tn cho vn t c tng thm do thay i li tc v c tnh
n s thay i gi tr c phn thng. Vi n hu hn th phng trnh tnh chi
ph vn t c l:

TS on Gia Dng

205
=
+
+
+
=
n
i
n
e
n
e
i
r
P
r
D
P
1
0
) 1 ( ) 1 (

Theo cch tip cn nh gi ti sn - vn:
Chi ph vn t c xc nh nh trn l thng qua dng li tc cc nm, theo
cch tnh tip cn nh gi ti sn th chi ph vn t c c th xc nh trc tip
bng t sut sinh li cn thit v ri ro h thng. H s c s dng o lng
mc p ng bng thu nhp bnh qun ca chng khon vi ri ro h thng:

re = Chi ph vn t c.
Rm= T sut sinh li bnh qun trn th trng.
R
0
= T sut sinh li khng c ri ro.
|
e
= H s o lng mc thu nhp bnh qun cn thit ca vn t c vi
ri ro h thng.
Mt s tc gi cn ngh tnh chi ph vn t c trn c s chi ph vay n:
r
e
= r
0
+ (r
m
- r
0
) |
e
re = rd + Ared

Ared: Phn thng ri ro ca c phiu thng so vi di hn
d) Chi ph vn bnh qun:
Sau khi c tnh chi ph cho tng b phn cu thnh ti tr. Chi ph ton
b vn ti tr s tnh c bng bnh qun gia quyn cc chi ph b phn.

=
=
m
j
i i q
W r r
1

rj = Ph tn loi ti tr j.
Wj = T trng ti tr j trong tng s ti tr.

V d: Doanh nghip hin c cu trc vn vo ngy lp bo co nh sau:
Loi vn
Ga tr
(triu)
T trng
(%)
Chi ph
(%)
TS on Gia Dng

206
Vn vay 20 20 8
C phiu u i 10 10 18
C phn thng 70 70 22
Chi ph ton b ca vn:
20 x 8 + 10 x 18 + 70 x 22
rq =
100
= 18,8%
e) Hn ch ca phng php:
Vn la chn quyn s: trong v d trn ta thy rng quyn s c ly
t cu trc ti tr qu kh khng phi cu trc cc ti tr mi. Trong khi vic tm
kim bin php ti tr li nhm vo p ng cho phn vn tng thm. Do , cch
tnh trn ch c th chp nhn khi cc bin php ti tr tng thm gi nguyn c
cu ti tr c. Hn na, chi ph cho mi bin php ti tr cng duy tr nh c.
Vn t ra l liu khi tng vn u t ln c nht thit phi gi nguyn c cu
ti tr nh qu kh hay khng? Chi ph cho cc bin php ti tr c gi nh c
hay khng? R rng, cu tr li s ph thuc vo tnh th ti chnh, tng nhu cu
vn tng thm v chnh sch ti chnh ca doanh nghip.
Chi ph vn ton b ca doanh nghip ch c th dng lm t sut sinh li
cn thit cho d n u t khi t l cc ti tr mi ph hp vi c cu ti tr qu
kh, v tng nhu cu vn tng thm trong mt thi hn nht nh. Nu khng,
vic xc nh t l sinh li cn thit s rt phc tp, s c gii quyt k
chng sau.
Vn v chi ph khi s cc bin php ti tr:
Cc chi ph khi s cc bin php ti tr nh: bn tri phiu, bn c phiu,
chi ph thc hin cc vay n... trong mi iu kin khc nhau s khc nhau.
khc phc c tnh trng ny khi tnh gi tr hin ti rng t cc cng thc tnh
ph tn vn phi tr i phn chi ph khi s.
f) T sut sinh li cn thit cho nhm d n u t:
Cc cng ty c th cng lc c nhiu d n u t, do c nhiu nhm sn
phm khc nhau v c cc chi nhnh khc nhau. n gin cho vic nh gi
d n ngi ta c th phn cc d n u t thnh cc nhm ng dng v trong
mi nhm s c mt t sut sinh li cn thit. T sut sinh li cn thit cho mi
nhm nh vy s tnh trn c s ri ro chung ca cc nhm.

TM TT
Cc cc d n u t lin quan n vic bt ng ha mt s vn v thu li
trong nhiu nm bao gm cc u t ti chnh, u t vo ti sn vt cht, ti sn
v hnh. Ni chung, chng u lin quan n thi gian di v ri ro. Ngi ta c
TS on Gia Dng

207
th s dng cc tiu chun ti chnh nh gi la chn cc d n u t c
lp. C 4 phng php c bn la chn d n l: phng php t sut sinh
li bnh qun, phng php thi gian hon vn, phng php t sut sinh li ni
b, phng php gi tr hin ti rng. C 4 phng php u c nhng u im
nht nh, ty thuc vo cc iu kin c th ngi ta s la chn s dng
phng php thch hp m bo chnh xc v s n gin n mc cn thit.
Cc d n u t din ra trong thi gian di bao gi cng phi chp nhn
ri ro nht nh c hiu nh l s phn tn gi tr ngn qu. Do , mt d n
cn phi cn nhc khng ch da trn gi tr rng ngn qu m n em li, m cn
phi tnh n ri ro ca n na. C hai tham s ny ca d n s tc ng n
ton b kh nng sinh li v trng thi ri ro ca doanh nghip.
n gin cho qu trnh nh gi d n v thng nht cch nh gi theo
thi gian cc nh qun tr c th a ra mt d kin v ri ro ti a c th chp
nhn c vi mi mc sinh li cho trc. Cc d n s c nh gi bng cch
chuyn t phn b xc sut NPV sang phn b ch s kh nng sinh li, v em
so snh vi d kin ri ro ti a.
T sut sinh li cn thit lun l c s cho cc tnh ton nh gi d n, t
sut ny ph thuc vo c cu ti tr, ph tn b phn ca cc bin php ti tr,
tng s vn cn tng thm. Ngi ta c th s dng phng php ph tn vn
ton b tnh t sut sinh li cn thit vi gi thit l c cu ti tr cho vn tng
thm khng i so vi c cu ti tr qu kh, v tng s vn tng thm trong
mt gii hn nht nh. Nu gi thuyt ny khng t c th vic tnh ton s
rt phc tp.

CU HI N TP
1) Gii thch ngha gi tr thi gian ca tin t? V sao mt ng tin hin
ti li c gi tr ln hn mt ng tin ngy mai? Hy ch ra cc cch d tho
ngn sch u t b qua quan nim ny, xc nh chng c hp l hay khng?
2) Ti sao trong vic nh gi d n u t, khu hao li c tnh vo
ngn qu trong khi cc chi ph khc nh tin lng hay thu li khng c k
n?
3) Trong vic d tho ngn sch u t cho mt my mi cc khon no
phi cng thm hoc tr khi gi mua my mi ?
a. Ga tr th trng ca my c l 500.
b. Khon u t cho tn kho l 200.
c. Ga tr s sch ca my c l 1.000.
d. Cn 200 vn chuyn my mi n v tr Nh my.
e. Xy b t my mi 250.
f. Chi ph hun luyn vn hnh my mi 300.
TS on Gia Dng

208
g. Tn dng u t cho my mi.
k. Thu thu nhp doanh nghip 32%
4) Ti sao phng php hon vn li hng qu trnh la chn ti sn vo
cc ti sn ngn hn? ngha ca phng php ny?.
5) So snh phng php IRR v NPV? Ti sao hai cch tip cn ny c th
cho cc quyt nh tri ngc?
6) Trong vic xc nh dng ngn qu k vng t mt d n u t mi ti
sao cc chi ph n qu kh c th c b qua trong cc d tan?
7) Thi gian hon vn mc d l mt quan nim khng ph bin, song n
li thng s dng nh l mt tiu chun la chn d n u t trong cc doanh
nghip, ti sao?
8) Ti sao cc th tc hoch nh ngn sch u t khng c p dng
cho quyt nh vn lun chuyn?
9) D n u t loi tr ln nhau l g? D n u t ph thuc l g?
10) Mc tiu ti a ho gi tr ti sn ca ch u t c th tng ln bi
vic s dng cc k thut hoch nh ngn sch u t trong chng trnh hc
hay khng? Ti sao?
11) Mc ch ca vic ra nhiu cp hoch nh ngn sch u t? Cn
thng tin cn thit no h tr cho qu trnh ny?
12) Ti sao s hn ch v ngn sch cho u t s dn n khng ti u m
cc cng ty vn thng s dng n?
13) Phng php IRR c bao hm ngha dng ngn qu c ti u t
vi mc thu hi ni ti hay khng?. V sao hy cho bit mt v d?
14) S khc nhau gia u t m rng sn xut v u t thay th trang
thit b?
15) Hy cho bit tc dng ca phng php khu hao ti ngn qu rng
ca d n?
16) Ti sao chng ta phi quan tm n ri ro trong vic hoch nh ngn
sch u t ? Ti sao khng ch tnh ton vi ngn qu k vng?
17) C phi lch chun l mt cch o lng ri ro thch hp hay
khng? Bn c th tm mt cch o lng khc tt hn khng?
18) Bn quan nim nh th no v phn tn ca phn b xc sut c
mt s din t chung nht v ri ro ca d n?
19) Ri ro trong hoch nh ngn sch c th c nh gi bng phn b
xc sut xy ra ca thu nhp hay khng? V v sao?
20) Nu d n A c gi tr k vng ca NPV l 200 V lch chun l
400 th n c th ri ro hn d n B ch gi tr k vng 140 v lch chun l
300 hay khng?
21) Trong cy xc sut, xc sut ban u v tch cc xc sut l g?
TS on Gia Dng

209
22) Tng quan gia cc NPV ng vai tr g trong ri ro b tr ca cc
d n?
23) iu g quyt nh t chi hay chp nhn d n theo cch tip cn b
tr?
24) C hot ng kinh doanh no khng ri ro hay khng?
25) Ti sao vic s dng quyn s bin t trong vic tnh ton ph tn vn
bnh qun gia quyn li rt quan trng?
26) Trong iu kin no c th s dng ph tn bnh qun ton b vn nh
mt tiu chun chp nhn d n u t?
27) Cc ngun ti tr t n tch ly, cc khon phi tr c ph tn vn hay
khng? Gii thch?
28) Lm th no phn nhm cc d n theo thu nhp cn thit?
29) iu g phn bit gia d n u t c bit v nhm hay t hp cc d
n u t?
30) Cc cng ty trong cng mt ngnh c cng mt t sut sinh li cn
thit hay khng? Ti sao c? Ti sao khng?

BI TP
Bi s 1:
Cng ty B xem xt lp t mt dy chuyn sn xut vi chi ph u t l
70.000 vo thi im 0 v 1.000.000 trong nm th nht. Thu nhp sau thu nm
th hai l 250.000, nm th ba l 300.000, nm th t 350.000, t nm th nm
n nm th mi l 400.000 mi nm. Mc du dy chuyn mi cn c th
c s dng n nhng nm sau nm th mi nhng cng ty mun chm dt
vic tnh ton vo nm th 10.
a) Nu sut thu nhp cn thit l 15% th NPV l bao nhiu.
b) IRR l bao nhiu?
c) Nu thu nhp cn thit l 10% th NPV v IRR l bao nhiu?
d) Thi gian hon vn ca d n l bao nhiu?

Bi s 2:
Cng ty C xem xt thay th 2 my c bng 2 my mi hin i hn. Cc
my c c th bn li vi gi $70.000. Gi tr cn li theo s sch l $120.000.
thi gian s dng v khu hao cn li l 8 nm. S dng phng php khu hao
theo ng thng. My mi mua v lp t ht $480.000. thi gian s dng l 8
nm gi tr thanh l l $40.000 my mc ny thuc loi ti sn 5 nm. S dng
phng php khu hao nhanh khu hao theo phng tng cng th t cc nm
(SYD). Mc tit kim tng thm hng nm l $120.000. Mc thu thu nhp ca
cng ty l 40%.
TS on Gia Dng

210
a) Nhp qu tng thm trong 8 nm l bao nhiu v xut qu tng thm vo
thi im 0 l bao nhiu?
b) NPV bng bao nhiu nu t l thu nhp cn thit l 14%?
Bi s 3:
Cng ty R xem xt d n u t:
1) Lp t mt dy chuyn mi sn xut nhm.
2) M rng dy chuyn sn xut bp l.
3) Lp t mt dy chuyn sn xut bp l c cht lng cao.

D n Ga tr u t PV
1
2
3
200.000
115.000
270.000
290.000
185.000
400.000

Nu d n 1 v d n 2 c phi hp thc hin th s khng hiu qu, gi
u t v hin gi ch bng tng gi tr u t ca cc d n. Nu phi hp d n
1 v d n 3 s hiu qu hn v c th dng chung my mc. Tng gi tr u t
ca phng n ny l 440.000. Nu kt hp d n 2 v d n 3 s c li trong
lnh vc marketing v sn xut sn phm nhng khng c li v gi tr u t.
Hin gi u t ca phng n ny l 620.000. Nu phi hp ng thi c 3 d
n th cc li th trn u tn dng nhng phi tn them 125.000 m rng h
thng nh xng. Nn chn d n t hp cc d n no?
Bi s 4:
Cng ty H c hai d n u t nh sau:
D N A D N B
Thi
k
Chi
ph
L.n
sau
thu
N.qu
rng
Chi
ph
L.n
sau
thu
N.qu
rng
0
1
2
3
9000
-
-
-
-
1000
1000
1000
-
5000
4000
3000
1200
-
-
-
-
1000
1000
4000
-
5000
5000
8000
a) Vi mi d n hy tnh t l thu nhp bnh qun, thi gian hon vn,
NPV s dng mc chit khu 15%?
b) Tnh IRR cho mi d n?
c) Ph phn vic s dng t l thu nhp bnh qun nh l mt phng php
hoch nh ngn sch?
Bi s 5:
Hai d n loi tr ln nhau c ngn qu d kin nh sau:
TS on Gia Dng

211
Thi k 0 1 2 3 4
A - 2000 1000 1000 1000 1000
B - 2000 0 0 0 6000
a) Hy xc nh IRR cho mi d n?
b) Xc nh NPV cho mi d n vi sut chit khu 0; 5%; 10%; 20%;
30%; 35%?
c) V th NPV ca mi d n vi cc sut chit khu trn.
d) Chn d n no? Ti sao? Cn c nhng gi nh no?

Bi s 6:
Cng ty x g K ang xem xt mt gin my ca mi c vng i hai nm.
Chi ph u t cho my ca l 3.000, ngn qu sau thu ph thuc vo nhu cu
sn xut ca cng ty. Cy xc sut ca ngn qu tng lai nh sau:
Nm 1 Nm 2
Xc
sut
ban u
Ngn qu
Xc sut
c iu kin
Ngn qu
Nhnh

0,4

0.6

1.500

2.500
0.3
0.4
0.3

0.4
0.4
0.2
1000
1500
2000

2000
2500
3000
1
2
3

4
5
6
a) Tnh cc xc sut xy ra cc nhnh khc nhau l bao nhiu?
b) Nu t l thu nhp khng ri ro l 10% th gi tr k vng v lch
chun ca phn b xc sut ca NPV l bao nhiu?
c) Gi s phn b xc sut ca NPV l phn phi chun th xc sut
NPV ln hn 0 l bao nhiu?
Bi s 7:
Cng ty thc phm mun lp t mt dy chuyn sn xut mi D. Gi tr
k vng v lch chun ca phn b xc sut NPV cho dy chuyn ny l
12.000 v 9.000. Cng ty c 3 dy chuyn sn xut A, B, C, gi tr k vng v
lch chun nh sau:

NPV lch chun
A 16000 8000
B 20000 7000
C 10000 4000

TS on Gia Dng

212
H s tng quan gia cc dy chuyn nh sau:

A B C D
A 1.00
B 0.90 1.00
C 0.8 0.84 1.00
D 0.4 0.2 0.3 1.00

a) Tnh gi tr k vng v lch chun ca phn phi xc sut NPV cho
cc t hp ca cc dy chuyn hin c?
b) Tnh gi tr k vng v lch chun ca mt t hp cc dy chuyn
hin c vi dy chuyn D? So snh kt qu cu a v b? Bn c kin g v dy
chuyn D?
Bi s 9:
Cng ty S xem xt cc d n u t nh sau:

D n Chi ph
u t
PV lch
chun
A
B
C
D
E
100.000
50.000
200.000
10.000
500.000
10.000
10.000
25.000
5.000
75.000
20.000
30.000
10.000
10.000
75.000

Tt c cc d n u c chit khu vi mc thu nhp khng ri ro v phn b
xc sut l phn b chun.
a) B qua quy m ca d n, c d n no th hin li th r rt so vi cc
d n khc nu xt trn kha cnh h s sai phn?.
b) C th b qua qui m ca d n hay khng?
c) Xc sut mi d n c NPV ln hn hoc bng khng l bao nhiu?

TS on Gia Dng

213
TS on Gia Dng

214

Das bgiangQTTCnewest

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Das bgiangQTTCnewest

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I HC NNG

S Mc thay i doanh thu = S

You might also like