(Justice Whats the Right things to do)

la mt trong nhung khoa hoc ni ting trong lich su Dai hoc Harvard do Giao su Sandel giang
Michael J. Sandel (sinh 1953) la giao su nganh trit hoc chinh tri tai Dai hoc Harvard. ni ting vi mn Cng
ly vi thu hut s sinh vin k lc. hn 10.000 nguoi hoc trong hai thp nin. 1.115 sinh vin chi ring trong hoc
ky hai nm 2007. La thanh vin trong uy ban dao duc sinh hoc cua tng thng Bush. Giao su Sandel cung
thuong xut hin trn truyn thng v cac vn d dao duc. ma theo ng cung chinh la chinh tri.
Mo du khoa hoc. Giao su Sandel dt ra hai tinh hung.
Trong tinh hung thu nht. chic xe din dang phong nhung bi hong phanh. Nguoi lai xe phai co hai lua chon:
tip tc di thng va s dm cht 5 nguoi trn duong ray. r trai va s dm cht 1 nguoi. Nu la nguoi lai xe.
ban s di thng hay r ?
O tinh hung thu hai. ban khng phai nguoi lai xe ma la mt nguoi quan sat dung trn cu. Dung canh ban la
mt anh beo. va chi cn ban dy anh beo xung mui xe thi chic xe s dung va cuu duoc 5 nguoi. Ban co dy
khng ?
Trong khoa hoc 12 phn. giao su Sandel dua ra cac tinh trang rt kho xu v mt dao duc kiu nhu trn va yu
cu sinh vin trinh bay cac y kin v vic ng nn . ng hoi sinh vin d kim tra cu tra loi khi
xut hin nhung tinh hung mi. Kt qua thuong kha bt ngo. va cho thy cac cu hoi dao duc quan trong
thuong khng th tra loi Dung hay Sai.
ha hc ao ph nhiu vn nng hin na u i nh thiu s hn nhn ng gii u nc
v cc qun cng dn cng an c nn nh t nhn thng tin c nn t uc i o hi
hi i e ngoi ng
Cach giang day cua Giao su mang tinh goi mo cao. dua nhung vn d Trit hoc kh khan. nhung gia tri dao
duc lun ly phuc tap vao ngu canh thuc cua cuc sng.
Mc tiu cua Khoa hoc la giup cho sinh vin tro thanh nhung ng dn c rch hi.

p
ha nh o c a ic it gi
Nu ban phai lua chon giua (1) git mt nguoi d cuu nm nguoi va (2) khng lam gi ca k ca khi nm nguoi
cht ngay truc mt ban ban s lam gi ? Vic dung nn lam la gi ? Dy la mt tinh hung gia dinh ma Giao
su Sandel d su dng d mo du cho khoa hoc cua ng v ly lun dao duc. Sau khi da s sinh vin tan dng vi
quan dim cn git mt nguoi d cuu nm nguoi. giao su Sandel d dua ra thm cac vi d tung ung d sinh
vin phat biu quan dim d cui cung nhn ra rng cac gia dinh v nguyn tc dao duc di khi gy nhm ln.
va co nhiu vn d dao duc khng th tra loi bng Dung hay Sai.
t n ht gi
Giao su Sandel gii thiu Thuyt vi loi cua Trit hoc gia Jeremy Bentham vi mt v kin ni ting trong th
k 19. V kin nay lin quan dn mt tham hoa. mt chic tau bi chim. bn thuy thu lnh dnh trn be cuu sinh
giua Dai Ty Dung. Sau 19 ngay lnh dnh giua bin. thuyn truong d quyt dinh git nguoi yu nht trong
bn nguoi d ba nguoi kia co th sng sot nho thit va mau cua nguoi kia. V kin nay d khuy ln mt cuc
tranh lun v Thuyt vi loi thuyt co quan dim 'Loi ich ln nht cho Nhiu nguoi nht

p
- nh i ng ng ng in
Ngay nay. cac cng ty va chinh phu thuong su dng phep tinh vi loi cua Jeremy Bentham dui cai tn 'phn
tich chi phi loi ich. Giao su Sandel trinh bay mt s nguyn nhn lich su khin nguoi ta su dng phn tich
chi phi-loi ich d dung tin dinh gia tri sinh mang con nguoi. Nhung nguyn nhn nay cung lam ni ln mt
vai phan di vi phep tinh vi loi khi tim kim 'loi ich tt nht cho nhiu nguoi nht. Liu chung ta co nn luc
nao cung xem trong su hanh phuc cua dam dng hn. ngay ca khi nu dam dng tro nn dc ac hay ti tin?
Liu co th tinh tng va so sanh tt ca cac gia tri su dng cung mt thuc do thng thuong nhu tin bac?
n ong i ui ng
Giao su Sandel gii thiu J.S. Mill. mt trit gia thuyt vi loi c gng bao v thuyt vi loi khoi nhung phan di
do nhung nguoi thu cuu dua ra. Mill cho rng tim kim 'loi ich tt nht cho s dng tung thich vi vic bao
v quyn loi ca nhn. va thuyt vi loi co th tim duoc su khac bit giua nim vui cao quy va thp hen. Quan
dim cua Mill la nim vui cao quy lun la nim vui duoc ua chung hn boi s dng co kin thuc. Sandel kim
tra ly thuyt nay bng cach cho chiu ba doan clip tu ba hinh thuc giai tri khac nhau: Hamlet cua Shakespeare.
chung trinh thuc t Fear Factor. va The Simpsons. Cac sinh vin d tranh lun trai nghim nao dem lai nim
vui cao quy hn. va Mill co bao v thanh cng cho thuyt vi loi.

p tip i ngi hc ha ngh v hnh
ng t chnh ta.!!!