Các xác định thời gian trong dao động điều hòa

1 Tr-ng THPT Gio Linh
Bi ton xc nh thi gian trong dao ng iu ha Trn Trung Tuyn

MC LC

A. T VN Trang
I. Thc trng ca vn ................................................................................ 2
II. Nhim v v phng php nghin cu .................................................. 2
III. Phm vi ca ti .................................................................................... 2
B. NI DUNG
I.C s l thuyt ............................................................................................... 3
I.1.Lin h gia dao ng iu ha v chuyn ng trn u ................. 3
I.2.Xc nh thi gian trong dao ng iu ha ....................................... 3
II. Mt s bi tp vn dng .......................................................................... 4
II.1.Bi tp v dao ng c. ....................................................................... 4
II.2.Bi tp v Sng c ............................................................................... 6
II.3.Bi tp v dng in xoay chiu ......................................................... 7
II.4.Bi tp v mch dao ng LC ............................................................ 9
II.5.Bi tp ngh ................................................................................... 11
C.KT LUN .................................................................................................. 12

http://vatlylamdong.com/


A A. . T T V V N N
I I. . T Th h c c t tr r n ng g c c a a v v n n
Vic xc nh thi gian trong dao ng iu ha l mt vn kh trong
chng trnh vt l lp 12, cc em hc hc sinh thng bi ri khi gp vn
ny. gii bi ton loi ny, mt s gio vin v hc sinh s dng nhng
kin thc lin quan n phng trnh lng gic, tuy nhin phng php ny
thun ty ton hc, phc tp v d gy nhm ln. gip cc em hc sinh c
phng php gii quyt nhanh chng cc loi bi tp ny, c bit l trong bi thi
trc nghim, ti chn v nghin nghin cu ti:
LIN H GIA DAO NG IU HA V CHUYN NG TRN U
BI TON XC NH THI GIAN TRONG DAO NG IU HA
I II I. . N Nh hi i m m v v v v p ph h n ng g p ph h p p n ng gh hi i n n c c u u
ti ny vn dng mi lin h gia dao ng iu ha v chuyn ng
trn u a ra phng php gii cc dng bi tp v xc nh thi gian trong
dao ng iu ha.
Trn c s nhng kt qu nghin cu s gip cho cc em hc sinh p
dng gii quyt cc loi bi tp lin quan n vic xc nh thi gian trong
Dao ng c, Sng c, in xoay chiu hay mch dao ng LC ...
I II II I. . P Ph h m m v vi i c c a a t t i i
ti nghin cu mt vn tng i kh, cp n cc dng bi tp
nng cao thng gp trong thi TSH, C v ch yu dnh cho hc sinh lp
12 Ban Khoa hc t nhin. Vi phm vi mt Sng kin - Kinh nghim trng
THPT chng ti ch cp n mt s vn :
-Phng php xc nh thi gian trong dao ng iu ha.
-Gii thiu mt s trng hp vn dng.


B B. . N N I I D DU UN NG G
I I. . C C s s l l t th hu uy y t t
I I. .1 1. .L Li i n n h h g gi i a a d da ao o n ng g i i u u h h a a v v c ch hu uy y n n n ng g t tr r n n u u
Xt mt im M chuyn ng trn u trn ng trn tm O theo chiu dng
vi tc gc e. Gi P l hnh chiu ca M ln trc Ox.
Gi s ban u( t = 0 ) im M v tr M
o
c xc nh bng gc m. thi
im t, n chuyn ng n M, xc nh bi gc: m + Am vi Am = et.
Khi ta ca im P l:
x = OP = OM.cos(et + m)
t OM = A, phng trnh ta ca P c vit
thnh: x = A.cos(et + m).
Vy im P dao ng iu ha.
*Kt lun: Mt dao ng iu ha c th c coi nh hnh chiu ca mt vt
chuyn ng trn u ln mt ng thng nm trong mt phng qu o.

I I. .3 3. .X X c c n nh h t th h i i g gi ia an n t tr ro on ng g d da ao o n ng g i i u u h h a a
Theo mi lin h gia dao ng iu ha v chuyn
ng trn u, thi gian ngn nht vt chuyn ng
trn u i t M
1
n M
2
cng chnh thi gian hnh
chiu ca n (dao ng iu ha) i t im c li
x
1
n im c li x
2
. Thi gian ny c xc nh bng:
v
s
t
A
= A

vi: As = = R.Am; Am = ; v = eR
Vy:
e
m A
= At

x
-A

A

O P
M
o

M

et
m
+
x
-A

A

x
2
O x
1

M
1

M
2
Am
M
1
M
2
M
1
OM
2


I II I. .M M t t s s b b i i t t p p v v n n d d n ng g
I II I. .1 1. .B B i i t t p p v v d da ao o n ng g c c

Bi tp 1.Mt vt dao ng iu ha vi bin A v tn s f = 5Hz. Xc
nh thi gian ngn nht vt i t v tr c li
2
1
A
x =
n v tr c li
2
2
A
x =
.
Hng dn
Khi vt i t v tr c li x
1
=
2
A
n v
tr c li x
2
=
2
A
+
th mt mt khong thi gian
ngn nht l t, ng bng thi gian vt chuyn
ng trn u (vi tc gc e = 2tf trn ng
trn tm O, bn knh R = A) i t M
1
n M
2
.

Ta c: e = 10t(rad/s)
Am = = t - 2o,
m
2
1
cos
1
= =
A
x
o
=> o =
3
t
=> m =
3
t

Vy, thi gian ngn nht vt i t x
1
n x
2
l:
s t
30
1
=
A
= A
e
m

*Nhn xt: i vi bi tp ny hc sinh d nhm ln rng thi gian vt i t x
1

n x
2
l t l vi qung ng s = x
1
x
2
= A, nn cho kt qu sai s l:
s
T
t
20
1
4
= = A

Bi tp 2. Mt vt dao ng iu ho theo phng trnh: x = Acos(et -
2
t
). Cho bit, t thi im ban u vt n li x =
3
2
A
trong khong thi gian
x
-A

A

x
2
= -A/2 O x
1
=A/2
M
1

M
2
Am
o
M
1
OM
2


ngn nht l s
60
1
, v ti im cch VTCB 2(cm) vt c vn tc 40 3 t (cm/s).
Xc nh tn s gc v bin A ca dao ng.
Hng dn
thi im ban u (t
1
= 0), vt c:
> =
= =
0 )
2
sin(
0 )
2
cos(
1
t
e
t
A v
A x
, tc l vt qua v tr cn
bng theo chiu dng.
thi im t
2
= s
60
1
, vt qua li x
2
=
3
2
A
theo chiu dng.
p dng cng thc:
e
m A
= At
=>
t A
A
=
m
e
,
vi t = t
2
t
1
= s
60
1
; coso =
2
3
2
=
A
x
=> o =
6
t
;
m = o
t

2
=
3
t

Vy: t e 20 = (rad/s) v A =
cm
v
x 4
2
2
2
= +
e

Bi tp 3. Mt l xo c khi lng khng ng k c cng k =
100N/m. Mt u treo vo mt im c nh, u cn li treo mt vt nng khi
lng 500g. T v tr cn bng ko vt xung di theo phng thng ng mt
on 10cm ri bung nh cho vt dao ng iu ha. Ly g = 10m/s
2
. Xc nh
khong thi gian m l xo b nn, b dn trong mt chu k.

Hng dn
Ta c: e =
m
k
= 10 2 (rad/s)
dn ca l xo v tr cn bng l:
cm m
k
mg
l 5 05 , 0 = = = A
; A = 10cm > l
Thi gian l xo nn At
1
l thi gian
x
-A

A

x
1
x
2

M
2

Am
o O
M
1
Al

dn O

-A

A

nn
(A > Al)
O

Am

x

M
1
M
2
o



ngn nht vt i t v tr l xo khng bin dng n v tr cao nht v tr v v
tr c.
At
1
=
e
m A
, vi sino =
2
1
=
A
A
l
=> o =
6
t
; m = t - 2o =
3
2t

Vy: At
1
=
s
2 15 2 10 . 3
2 t t
e
m
= =
A

Thi gian l xo dn At
2
l thi gian ngn nht vt i t v tr l xo
khng bin dng n v tr thp nht v tr v v tr c: At
2
=
s
15
. 2 2 t
e
m t
=
A

*Ch : Cng c th tnh: At
2
= T - At
1

I II I. .2 2. .B B i i t t p p v v s s n ng g c c
Bi tp 4. Hai im M, N cng nm trn mt phng truyn sng cch
nhau x = /3, sng c bin A, chu k T. Ti thi im t
1
= 0, c u
M
= +3cm v
u
N
= -3cm. thi im t
2
lin sau c u
M
= +A, bit sng truyn t N n M.
Xc nh A v t
2
.

Hng dn
Ta c lch pha gia M v N l:
3
2 2 t
t
m = = A
x
=>
6
t
o =
,
da vo hnh v, ta c th xc nh bin sng l: A =
3 2
cos
=
o
M
u
(cm)
thi im t
1
, li ca im M ang gim. n thi im t
2
lin sau , li ti
M l u
M
= +A.
t
Am
M
M
2

M
1

u(cm)
N
A
3
-3
o
Am
-A


Ta c
e
m'
1 2
A
= = A t t t
vi
6
11
2 '
t
o t m = = A
;
T
t
e
2
=

=>
12
11
2
.
6
11
1 2
T T
t t t = = = A
t
t

Vy:
12
11
1 2
T
t t t = A =

Bi tp 5. Sng dng trn mt si dy c bin bng l 5cm. Gia hai
im M, N c bin 2,5cm cch nhau x = 20cm cc im lun dao ng vi
bin nh hn 2,5cm. Tm bc sng.
Hng dn
Ti mi im, dao ng ca cc phn t trn dy l dao ng iu ha. lch
pha gia M, N xc nh theo cng thc:
t
m
x 2
= A
(4.1)

Do cc im gia M, N u c bin nh hn bin dao ng ti M, N nn
chng l hai im gn nhau nht i xng qua mt nt sng. lch pha gia M
v N d dng tnh c
3
t
m = A
, thay vo (4.1) ta c:
3
2 t
t
=
x

=> = 6x = 120cm.

t
-q
o
Am
M
M
2

M
1

u(cm)
N
5
2,5
-2,5
-5


I II I. .3 3. .B B i i t t p p v v d d n ng g i i n n x xo oa ay y c ch hi i u u
Bi tp 6. in p gia hai u mt on mch c biu thc u =
220 2 cos(100tt t/2)(V), t tnh bng giy(s). K t thi im ban u(t
1
= 0),
thi im u tin in p tc thi c ln bng gi tr hiu dng v in p
ang gim l t
2
. Hy xc nh t
2
.
Hng dn
thi im t
1
= 0, c:
> =
= =
0 )
2
sin( '
0 )
2
cos( 2 220
1
t
e
t
A u
u

tc l in p tc thi bng 0 v ang tng.
thi im t
2
, c: u
2
= 220(V) v ang gim.

Ta c:
e
m A
= At

vi: m =
2
t
+ o; coso =
2
1
2
=
o
U
u
=> o =
4
t
rad => m =
2
t
+
4
t
=
4
3t
rad
=>
s t
400
3
100 . 4
3
= = A
t
t

Vy:
s t t t
400
3
100 . 4
3
1 2
= = A =
t
t

Bi tp 7. Mc mt n vo ngun in xoay chiu c in p tc thi l
220 2 cos(100 )( ). u t V t = n ch pht sng khi in p t vo n c ln
khng nh hn 110 6V . Xc nh t s thi gian n sng v tt trong mt chu k.
Hng dn
iu kin n sng l: ) ( 6 110 V u >
Trong mi na chu k, khong thi gian n tt l:
t
1
=
e
m
1
A
, vi m
1
= t - 2o, coso =
2
3
1
=
o
U
u
=>
u
1
u
2

u
-U
o
U
o
M
2

Am
o
O
M
1

x
-U
o U
o

2
3
2
o
U
u =

2
3
1
o
U
u =

M
1

Am
1

O
M
2

o


o =
6
t
rad => m
1
=
3
2t
rad
=> t
1
= s
150
1

Trong mt chu k, thi gian n tt l: 2t
1
= s
150
2

v thi gian n sng trong mt chu k l: T - 2t
1
= s
150
1

Vy, t s thi gian n sng v tt trong mt chu k l:
2
1
2
2
1
1
=
A
A
t
t T

I II I. .4 4. .B B i i t t p p v v m m c ch h d da ao o n ng g L LC C
Bi tp 8. Mt mch dao ng in t l tng
ang c dao ng in t t do. Ti thi im t = 0,
t in bt u phng in. Sau khong thi gian
ngn nht At = 10
-6
s th in tch trn mt bn t in
bng mt na gi tr cc i. Tnh chu k dao ng
ring ca mch.

Hng dn
thi im u (t = 0), in tch trn mt bn t l: q
1
= q
o
Sau khong thi gian ngn nht t, in tch trn mt bn t in l: q
2
=
2
o
q

Ta c: m = =
3
t
rad => At =
6 2
.
3
T T
= =
A
t
t
e
m

Vy, chu k dao ng ring ca mch l: T = 6t = 6.10
-6
s

Bi tp 9. Mt mch dao ng LC l tng ang c dao ng in t t
do. in tch trn mt bn t in c biu thc: q = q
o
cos(10
6
tt -
)
2
t
(C). K t
thi im ban u( t = 0), sau mt khong thi gian ngn nht l bao lu th nng
lng in trng trn t in bng ba ln nng lng t trng cun cm?
q
-q
o q
o
q
2
q
1

M
1

Am
O
M
2

M
1
OM
2


Hng dn
thi im ban u t = 0, in tch trn mt bn t l q
1
= 0.
Sau mt khong thi gian ngn nht t, th W
L
=
3
1
W
C

=> W =
3
1
W
C
+ W
C
=
3
4
W
C

C
q
C
q
o
2 3
4
2
2
2
2
=
=> q
2
=
2
3
q
o
hoc q
2
= -
2
3
q
o

Ta c:
e
m A
= At

vi m =
o
t

2
; m: coso =
2
3
2
=
o
q
q
=> o =
6
t

=> m =
3
t

Vy:
s t
3
10
10 . 3
6
6
= =
A
= A
t
t
e
m

Bi tp 10. Mt mch dao dng LC l tng c chu k dao ng l T. Ti
mt thi im in tch trn t in bng 6.10
-7
C, sau mt khong thi gian At
= 3T/4 cng dng in trong mch bng 1,2t.10
-3
A. Tm chu k T.
Hng dn
Gi s thi im ban u t
1
, in tch trn t in
c gi tr q
1
. thi im t
2
, sau mt khong thi
gian t = T
4
3
ta c
2
3
4
3
.
2 t t
e m = = A = A
T
T
t
rad
Theo gin vc t: m
1
+ m
2
=
2
t

=> sinm
2
= cosm
1
(10.1)
T cng thc:
2
2
2 2
e
i
q q
o
+ =
=>
o
q
i
e
m
2
2
sin =

Do , (10.1) <=>
o o
q
q
q
i
1 2
.
=
e
=>
t
t
e 2000
10 . 6
10 . 2 , 1
7
3
1
2
= = =

q
i
rad/s
Vy : T = 10
-3
s
q -q
o q
o

O
M
2

M
1

q
1
q
2

Am
o
q -q
o
q
2
q
1
q
o

Am O
M
2

m
1

m
2

M
1

e
2
i



I II I. .5 5. .B B i i t t p p n ng gh h
Bi tp 1. Mt con lc l xo dao ng iu ha vi chu k T v bin 5
cm. Bit trong mt chu k, khong thi gian vt nh ca con lc c ln gia
tc khng vt qu 100cm/s
2
l
3
T
. Ly t
2
=10. Xc nh tn s dao ng ca
vt. S: f = 1Hz.
Bi tp 2. Mt con lc l xo treo thng ng khi cn bng l xo dn 3cm.
B qua mi lc cn. Kch thch cho vt dao ng iu ho theo phng thng
ng vi chu k T th thy thi gian l xo b nn trong mt chu k l
3
T
. Xc nh
bin dao ng ca vt. S: A = 6cm.
Bi tp 3. Mt vt c khi lng m = 1,6 kg dao ng iu ho vi
phng trnh x = 4cos(et + t/2) cm. Ly gc to ti v tr cn bng. Trong
khong thi gian s
30
t
u tin k t thi im t
o
= 0, vt i c 2 cm. Tnh
cng ca l xo.
S: k = 40N/m
Bi tp 4. Mt sng ngang c bc sng truyn trn mt si dy cng
ngang. Hai im P v Q trn si dy cch nhau l 5/4 v sng truyn theo chiu
t P n Q. Chn trc biu din ly ca cc im c chiu dng hng ln
trn. Ti mt thi im no P c ly dng v ang chuyn ng i xung.
Ti thi im Q s c ly v chiu chuyn ng tng ng l
S: Dng, i ln
Bi tp 5.Mt si dy n hi OM = 90cm c cng nm ngang. Khi M
c kch thch trn dy hnh thnh 3 b sng, bin ti bng l 3cm. Ti N
gn O nht c bin dao ng l 1,5cm. Tnh ON.
S: ON = 5cm.
Bi tp 6. Ti thi im t, in p u = 200 2 cos(100 t t/2) (V) (u tnh
bng V; t tnh bng s) c gi tr 100 2 V v ang gim. Sau 1/300s, in p
ny c gi tr bao nhiu? S: u = -110 2
Bi tp 7.Mt n ng mc vo in p xoay chiu c u =
110 2 cos100tt(V). Bit n ch sng nu in p ca n c gi tr u > 110V.
Hi trong mt chu k ca dng in, thi gian n sng l bao nhiu?
S: t = 10
-2
s
Bi tp 8. Mt mch dao ng LC l tng c tn s ring f = 1MHz. Xc
nh thi gian gia hai ln lin tip nng lng in trng trn t in bng
nng lng t trng trong ng dy. S: t = 25.10
-8
s
Bi tp 9. Mt mch dao dng LC c chu k T =10
-3
s. Ti mt thi im
in tch trn t bng 6.10
-7
C, sau 5.10
-4
s cng dng in trong mch
bng 1,6t .10
-3
A. Tm in tch cc i trn t in.
S: q
o
=10
-6
C


C C. . K K T T L LU U N N

Xut pht t kinh nghim ca bn thn, t thc t nhiu nm ging dy
trng THPT, bn thn ti c rt thnh kinh nghim mong rng s gip cho cc
em hc sinh thy r hn mi quan h gia dao ng iu ha v chuyn ng
trn u t c th vn dng gii cc loi bi tp lin quan.
S d chng ti a thm cc v d v dng in xoay chiu, mch dao
ng LC... l gip cc em hc sinh thy rng, ngoi dao ng c th dao ng
in, dng in xoay chiu, in tch hay in p trn t in ca mch
LC...cng l nhng i lng bin thin iu ha theo thi gian nn c th vn
dng phng php ny gii.
Bn cnh nhng bi tp vn dng c hng dn, chng ti a ra nhng
bi tp ngh nhm gip cc em hc sinh la chn cch gii ph hp rn
luyn k nng v phng php lm bi.
ti ny c p dng cho hc sinh lp 12A4 - Trng THPT Gio
Linh, nm hc 2010 2011, hu ht hc sinh nm c phng php v vn
dng rt tt trong vic gii bi tp lin quan.
Do thi gian c hn nn ti ny cha c p dng rng ri v chc
chn khng trnh ht nhng thiu st. V vy rt mong c s gp ca qu
thy c gio v cc bn ng nghip ti c hon thin hn v c p
dng ph bin hn trong nhng nm hc ti.

Xin chn thnh cm n!


T
T
T
I
I
I

L
L
L
I
I
I
U
U
U

T
T
T
H
H
H
A
A
A
M
M
M

K
K
K
H
H
H
O
O
O

1. Bi Quang Hn Gii ton Vt l 12 NXB Gio dc, 2004
2. Nguyn Th Khi, V Thanh Khit Sch gio khoa Vt l 12 NXB Gio
dc, 2008.
3. B Gio Dc v o To - Thi Tuyn sinh i Hc cc nm.
4. thi V Thanh Khit, Nguyn Th Khi Bi tp Vt l 12 Nng cao NXB
Gio dc, 2008.

Các xác định thời gian trong dao động điều hòa

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Các xác định thời gian trong dao động điều hòa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1 Tr-ng THPT Gio Linh

Bi ton xc nh thi gian trong dao ng iu ha Trn Trung Tuyn

You might also like